TEKSTONG NANGANGATWIRA N (ARGUMENTATIB O) LESSON 7 TEKSTONG NANGANGATWIRAN - Ito ay isang pagpapahayag na nagbibigay ng sapat na katibayan o patunay upang ang isang panukala ay maging katanggap - tanggap o kapani-paniwala. Layunin nito na hikayatin ang mga tagapakinig na tanggapin ang kawastuhan ang kanilang pananalig o paniniwala sa pamamagitan ng makatwirang pagpapahayag. (- Badayos) - Sa pangangatwiran, ang katotohaanan ay pinagtitibay o pinatutunayan sa pamamagitan ng mga katwiran o rason. (- Arogante) - Ang pangangatwiran ay isang sining sapagkat ang paggamit ng wasto, angkop at magandang pananalita ay makatutulong upang mahikayat na pankinggan, tanggapin at paniniwalaan ng nakikinig ang nangangatwiran. - Ang pangangatwiran ay maituturing ding agham sapagkat ito ay may prosesong dapatisaalang-alang o sundin upang ito ay maging mahusay at matagumpay, lalo na sa formal na pangangatwiran gaya ng debate. TEKSTONG NANGANGATWIRAN Ito ay nakatuon sa layuning manghikayat sa pamamagitan ng pangangatwiran batay sa katotohanan o lohika. Maaari itong tungkol sa pagtatanggol ng manunulat sa kaniyang paksa o panig o pagbibigay ng kasalungat o ibang panig laban sa nauna, gamit ng mga ebidensiya mula sa kaniyang sariling karanasan, kaugnay na mga literatura at pag-aaral, ebidensiyang kasaysayan, at resulta ng empirikal na pananaliksik. Ang empirikal na pananaliksik ay tumutukoy sa pangongolekta ng datos sa pamamagitan ng pakikipagpanayam, sarbey at eksperimentasyon. Tekstong Argumentatibo TEKSTONG NANGANGATWIRAN Nangangailangan ang pagsulat ng Tekstong Argumentatibo ng masusing ibestigasyon kabilang na ang pangongolekta at ebalwasyon ng mga ebidensiya. Mula rito ay paninindigan ang isang posisyon na isusulat sa maikli ngunit malaman na paraan. Sa pamamagitan ng detalyadong pagaaral sa paksa o isyu, mas nauunawaan ang iba’t-ibang pananaw o punto de bista at nakapipili ang mananaliksik ng posisyong may matibay na ebidensiya. Tekstong Argumentatibo Kailangang may malinaw na tesis at ginagabayan ng lohikal na pangangatwiran ang tekstong argumenatibo, kahit pa ang pangunahing layunin nito ay ipahayag ang opinion ng manunulat sa isang tiyak na isyu. LAYUNIN NG NANGANGATWIRAN 1. upang mabigyang - linaw ang isang mahalagang usapin o isyu. 2. maipagtanggaol ang sarili sa mali o masamang propaganda laban sa kanya. 3 Makapagbahagi ng kanyang kaalaman sa ibang tao; 4. Makapagpahayag ng kanyang saloobin 5. Mapanatili ang magandang relasyon sa kaniyang kapwa Ilan sa mga halimbawa ng mga sulatin o akdang gumagamit ng tekstong argumentatibo ang: 1. Tesis 2. Posisyong Papel 3. Papel na pananaliksik 4. Editoryal 5. Petisyon Kasanayang nalilinang sa pangangatwiran 1. Wasto at mabilis na pag-iisip 2. Lohikong paghahanay ng kaisipan 3. Maayos at mabisang pagsasalita 4. Maingat na pagkilala at pagsusuri ng tama at maling katwiran 5. Pagpapahalaga sa kagandahang asal gaya ng pagtitimpi o pagpipigil ng sarili at pag-unawa sa mga karaniwang inilahad ng iba o pagtanggap sa nararapat na kapasyalan. Mga Elemento ng Pangangatwiran PROPOSISYON Ayon kay Melania L. Abad (2004) sa “ Linangan: Wika at Panitikan,” ang proposisyon ay ang pahayag na inilalahad upang pagtalunan o pag- usapan. Ito ang isang bagay na pinagkakasunduan bago ilahad ang katuwiran ng dalawang panig. Magiging mahirap ang pangangatwiran kung hindi muna ito itatakda sapagkat hindi magkakaisa sa mga batayan ng isyu ang dalawang panig. HALIMBAWA NG PROPOSISYON 1. Dapat na ipasa ang Divorce Bill upang mabawasan ang karahasan laban sa kababaihan. 2. Nakakasasama sa pamilya ang pag-alis ng isang miyembro nito upang magtrabaho sa ibang bansa 3. Mas epektibo sa pagkatuto ng mga mag-aaral ang multilingual education kaysa sa bilingual education. • Ang unang halimbawa ng proposisyon ay tungkol sa pagiging epektibo ng pagpapatupad ng isang polisiya. • Ang ikalawa naman ay tungkol sa paniniwala sa isang bagay at epekto nito sa tinutukoy na phenomenon. • Ang ikatlo ay paghahambing kung ano ang mas mabuti o hindi. Mga elemento ng pangangatwiran 2. ARGUMENTO Ito ang paglalatag ng mga dahilan at ebidensiya upang maging makatuwiran ang isang panig. Kinakailangan ang malalim na pananaliksik at talas ng pagsusuri sa proposisyon upang makapagbigay ng mahusay na argumento. Katangian at Nilalaman ng Mahusay na Tekstong Argumentatibo 1. 2. 3. 4. Mahalaga at napapanahong paksa Maikli ngunit malaman at malinaw na pagtukoy sa tesis sa unang talata ng teksto. Malinaw at lohikal na transisyon sa pagitan ng mga bahagi ng teksto Maayos na pagkakasunod-sunod ng talatang naglalaman ng mga ebidensiya ng argumento Katangian at Nilalaman ng Mahusay na Tekstong Argumentatibo 1. Mahalaga at Napapanahong paksa Upang makapili ng angkop na paksa, pag-isipan ang iba’tibang napapanahon at mahahalagang isyu na may bigat at kabuluhan. Makatutulong din kung may interes ka sa paksa, ngunit hindi ito sapat. Kailangan mo ring pag-isipan kung ano ang makatuwirang posisyon na masusuportahan ng argumentasyon at ebidensiya. Katangian at Nilalaman ng Mahusay na Tekstong Argumentatibo 2. Maikli ngunit malaman at malinaw na pagtukoy sa tesis sa unang talata ng teksto. Sa unang talata, ipinaliliwanag ng manunulat ang konteksto ng paksa sa pamamagitan ng pagtalakay nito sa pangkalahatan. Tinatalakay rin sa bahaging ito kung bakit mahalaga ang paksa at kung bakit kailangang makialam sa isyu ang mga mambabasa. - Maaaring gumamit ng introduksiyon na makakakuha ng atensiyon ng mambabasa gaya ng impormasyon, estadistika, makabuluhang sipi mula sa prominenteng indibidwal, o kaya ay anekdota na may kinalaman sa paksa ng teksto. Katangian at Nilalaman ng Mahusay na Tekstong Argumentatibo 3. Malinaw at lohikal na transisyon sa pagitan ng mga bahagi ng teksto Transisyon ang magpapatatag ng pundasyon ng teksto. Kung walang lohikal na pagkakaayos ng kaisipan, hindi makasusunod ang mambabasa sa argumento ng manunulat at hindi magiging epektibo ang kabuuang teksto sa layunin nito. Nakatutulong ang transisyon upang ibuod ang ideya sa nakaraang bahagi ng teksto at magbigay ng introduksyon sa susunod na bahagi. Katangian at Nilalaman ng Mahusay na Tekstong Argumentatibo 4. Maayos na pagkakasunod-sunod ng talatang naglalaman ng mga ebidensiya ng argumento Ang bawat talata ay kailangang tumalakay sa iisang pangkalahatang ideya lamang. Ito ang magbibigay- linaw at direksiyon sa buong teksto. Tiyakin ding maikli ngunit malaman ang bawat talata upang maging mas madaling maunawaan ng mambabasa. Kailangan ding isaalang-alang ang lohikal na koneksiyon ng bawat talata sa kabuuang tesis ng teksto at maipaliwanag kung paano at bakit nito sinusoportahan ang tesis. Gayunpaman, kailangang banggitin at ipaliwanang din ang iba’tibang opinyon sa paksa at ang kaukulang argumento para dito, lalo na’t ito ay taliwas sa sariling paninindigan. Uri ng Pangangatwiran 1. 2. PANGANGATWIRANG PABUOD (INDUCTIVE REASONING) PANGANGATWIRANG PASAKLAW (DEDUCTIVE REASONING) 1. PANGANGATWIRANG PABUOD (INDUCTIVE REASONING) Nagsisimula sa maliit na katotohanan tungo sa isang panlahat na simulain o paglalahat ang pangangatwirang pabuod. Nahahati ang pangangatwirang ita sa tatlong bahagi. Pangangatwirang Pabuod a. Pangangatwirang gumagamit ng pagtutulad. Inilahad dito ang magkatulad na katangian, sinusuri ang katangian, at pinalulutang ang katotohanan. Ang nabubuong paglalahat sa ganitong pangangatwiran ay msasabing pansamantala lamang at maaaring mapasinungalingan. Maaring maging pareho ang pinaghahambing sa isa lamang katangian subalit magkaiba naman sa ibang katangian. Halimbawa: Magtayo tayo ng kooperatiba sa ating kolehiyo sapagkat ang kolehiyo sa Kabanatuan, sila ay may kooperatiba at malaki ang napapakinabang. Ang pagmamatuwid na si Miss dela Cruz ay mabuting guro sapagkat ang ama't ina niya ay mahusay ring mga guro. Pangangatwirang Pabuod b. Pangangatwiran sa pamamagitan ng pag-uugnay ng pangyayari sa sanhi. Ang pangangatwiran natin ay nagsisimula sa mga sanhi tungo sa bunga o ang patumbalik nito. Ang ating konklusyon ay isang pahayag na ang isang pangayayri'y bunga ng isa pang pangyayari. Halimbawa: Ang pagmamatuwid na kaya hindi nakapasa sa pagsusulit ang magaaral ay sapagkat hindi siya nagbalik-aral. Nangangatwirang Pabuod c. Pangangatwiran sa pamamagitan ng mga katibayan at pagpapatunay. Napapalooban ito ng mga katibayan o ebidensyang higit na magpapatunay o magpapatutuo sa tinutukoy na paksa o kalagayan. Gumagamit ng Katibayan at Pagpapatibay. Ang pagmamatuwid ay nanghahawakan sa mga ebidensya, katibayan at patunay. Halimbawa: Ang pagmamatuwid ni Lucio ang salarin sapagkat sa kanya ang nakuhang tsinelas sa tabi ng bangkay. Kay Lucio rin ang buckle ng sinturong siyang ipinamalo sa namatay na natagpuan sa di-kalayuan sa lugar ng krimen. Si Lucio ay nakagalit ng napatay. 2. PANGANGATWIRANG PASAKLAW (DEDUCTIVE REASONING) Humahango ng isang pangyayari sa pamamagitan ng pagkakapit ng isang simulang panlahat ang pangangatwirang pasaklaw. Ang silohismo na siyang tawag sa ganitong pangangatwiran ay bumubuo ng isang pangungunang batayan, isang pangalawang batayan at isang konklusyon. Isang payak na balangkas ng pangangatwiran ang silohismo. Nagsisimula sa malaki patungo sa maliit na kaisipan o katotohanan! Halimbawa: Ang lahat ng hayop ay nilikha ng diyos. Ang manok ay isang uri ng hayop kung gayon ang manok ay nilkha ng Diyos. Lihis na Pangangatwiran 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Argumentum ad Hominem (Argumento laban sa karakter) Argumentum and Baculum (Paggamit ng puwersa o pananakot) Argumentum ad Misericordiam(Paghingi ng awa o simpatiya) Argumentum ad Numeram (Batay sadami ng naniniwala sa argumento) Argumentun ad Igonarantian (Batay sa kawalan ng sapat na ebidensiya) Cum Hoc ergo propter Hoc (Batay sa pagkakaugnay ng dalawangpangyayari) Post Hoc ergo propter Hoc (Batay sa pagkakasunod ng mgaPangyayari) Non Sequitur (Walang kaugnayan) Paikot-ikot na pangangatwiran (Circular Reasoning) Padalos-dalos na Paglalahat (Hasty Generalization) Lihis na Pangangatwiran 1. Argumentum ad Hominem (Argumento laban sa karakter) Lihis ang ganitong uri ng pangangatwiran sapagkat nawawalan ng katotohanan ang argumento dahil ang pinagtutuunan ay hindi isyu kundi ang kredibilidad ng taong kausap. Halimbawa: • Hindi dapat pinaniniwalaan ang sinasabi ng taong iyan dahiliba angkaniyangrelihiyonat mukha siyang terorista. • Bakit ko sasagutin ang alegasyon ng isang abogadong hindi magaling at tatlong besesumulit ng bar exam? Lihis na Pangangatwiran 2. Argumentum and Baculum (Paggamit ng puwersa o pananakot) HALIMBAWA: • Sumanib ka sa aming relihiyonkung hindi ay hindi ka maliligtasat masusunog sa dagat-dagatang apoy. Lihis na Pangangatwiran 3. Argumentum ad Misericordiam(Paghingi ng awa o simpatiya) Ang pangangatwiran ay hindinakasalig sa katatagan ng argumentokundi sa awa at simpatya ng kausap. Halimbawa: “ Ma’am, ipasa nyo po ako. Kailangan ko pong makapagtapos dahil ako na lang anginaasahan sa aming pamilya. Kailangan kona pong mgtrabaho para mapagamot angnanay ko na may TB dahil karpentero langpo ang trabaho ng tatay ko, at pinag-aaral pa po ng apat kong batang kapatid.” Lihis na Pangangatwiran 4. Argumentum ad Numeram (Batay sadami ng naniniwala sa argumento) Ang paninindigan sa katotohanan ngisang argumento ay batay sa dami ngnaniniwala rito. Halimbawa: Lahat naman ng tao ay nagsisinungaling kaya walang masamakung magsinungaling paminsan-minsan. Lihis na Pangangatwiran 5. Argumentun ad Igonarantian (Batay sa kawalan ng sapat na ebidensiya) Ang proposisyon o pahayag aypinaninindigan dahil hindi panapatutunayan ang kamalian nito atwalang sapat na patunay kung mali otama ang pahayag. Halimbawa: Kung wala nang tanong ang buongklase, ibig sabihin ay alam na alam nanila ang aralin at handa na sila samahabang pagsusulit. Lihis na Pangangatwiran 6. Cum Hoc ergo propter Hoc (Batay sa pagkakaugnay ng dalawangpangyayari) Ang pangangatwiran ay batay sasabay na pangyayari; ang isa aydapat dahilan ng isa o may ugnayangsanhi at bunga agad dalawangpangyayaring ito. Halimbawa: Maswerte sa akin ang kulay pula. Satuwing nakapula ako ay laging mataasang benta ko Lihis na Pangangatwiran 7. Post Hoc ergo propter Hoc (Batay sa pagkakasunod ng mgaPangyayari) Ang pagmamatuwid ay batay samagkakasunod-sunod na pattern ngmga pangyayari, ang nauna aypinaniniwalaang dahilan ng kasunodna pangyayari. Halimbawa: Tumilaok na ang manok. Ibig sabihinay umaga na. Lihis na Pangangatwiran 8. Non Sequitur (Walang kaugnayan) Ang konklusyon ay walang lohikal nakaugnayan sa naunang pahayag. Halimbawa: Hindi nagagalingan si Ronald sa Musika ngbandang iyan dahil baduy raw manamit angbokabolista. Lihis na Pangangatwiran 9. Paikot-ikot na pangangatwiran (Circular Reasoning) Paulit-ulit ang pahayag at walang malinaw na punto. Halimbawa: Tayo ay nagkakasala sapagkat tayo amakasalanan. Lihis na Pangangatwiran 10. Padalos-dalos na Paglalahat (Hasty Generalization) Paggawa ng panlahatang pahayag o konklusyon batay lamang sa iilangpatunay o katibayang may kinikilingan. Bumubuo ng argumento nang walang gaanong batayan. Halimbawa: Masarap magluto ang kusinera namingBisaya. Magagaling talaga magluto ang mgaBisaya. Gabay sa bagbasa ng tekstong Argumentatibo Paghahayag ng tesis at balangkas ng teksto Paano sisimulan ang teksto? 1. 2. 3. 4. 5. 6. Angkop ba ang paksa at tonong isinusulat? Nakakakuha ba ng iteres ngmambabasa ang panimulangbahagi ng teksto? Ano-anong impormasiyon angibinigay na nakatulong paralalong mauunawaan angargumento ng may-akda? Ano ang ipinahahayag ng tesis? Ano ang ipinahahayag napanig at mga inilahad naebidensiyang susuporta rito? Nakaayos ba ang katawan ngteksto at natatalakay angbawat ebidensyang binangit? Gabay sa bagbasa ng tekstong Argumentatibo Tibay ng argumento 1. 2. 3. 4. 5. Ano-ano ang suportang detalye atkaragdagang impormasyong ginamitupang talakayin ang bawatebidensiyang binabanggit? Ano-anong impormasyong batay saestatistika, pananaliksik, at karanasanang ibibigay ng teksto bilangkaragdagang detalye sa pagtalakayng mga ebidensiya?. Sa ano-anong uri ng sangguniannagmula ang mga batayang ito? Nakatulong ba ang mga detalyeng itona pagtibayin ang talakay sa ebidensiya? Mayroon bang ipinahayag na linis napangangatwiran ang teksto? Gabay sa bagbasa ng tekstong Argumentatibo TIBAY NG ARGUMENTO 1. 2. 3. 4. Matapos ilahad ang mga ebidensiyamuli ba itong nalagom sa bandangwakas ng teksto? Anong reaksiyon o aksiyon ang nilalayong makuha mula sa mambabasa? Tagumpay ba ang mga element ngpanghihikayat upang makumbinsi angmga mambabasa? Nahikayat mo ba ang target na mambabasa at nahimok na kumilos o napaniwala ng teksto? Paano? Mga Paalala sa Pagsulat ng Tekstong Argumentatibo Bago pa man sumulat ng tekstong Argumentatibo, mahalagang suriinmuna nang mabuti ang iba-ibagpanig tungkol sa isang usapin.Magsaliksik at humanap ng mgaebidensiya batay sa katotohanan at/ginawan ng pag-aaral. Ang pinakasimple at diretso sa puntong balangkas ng tekstong argumentatibo ay binubuo ng ilang bahagi. Una ang 1. introduksiyon 2. tig-iisang talakay ng bawat ebidensiya 3. konklusiyon Dahil naglalayon din ang tekstong Argumentatibo namanghimok, mahalaga na sa introduksiyon pa lang ay makuha na ang atensiyon at interes ng mambabasa tungkol sa paksa. Sa pagsulat ng tekstong Argumentatibo, pinakamahalagang unang mabuo ang pahayag ng tesis sa teksto. Hindi dapat bumababa sa tatlo ang ibinibigay na ebidensiya bilang suporta sa ibinibigay na argumento. Mga Paalala sa Pagsulat ng Tekstong Argumentatibo Kasunod ng introduksiyon ang katawan ng teksto. Dito tatalakayin ang bawat ebidensiyang sumusuporta sa argumento. Maaaring gumamit ng retorika upang makadagdag sa element ng panghihikayat ngunit tandaang hindi ito dapat masapawan ang mga ebidensiya na batay sa katotohanan. Paghuli ay ang konklusyon ng teksto upang lagumin ang mga pangunahing punto upang muling ipaalala sa mga mambabasa. Pag-isipan kung paano “isasara” ang teksto nang mag-iiwan ng impresyon sa mga mambabasa at tuluyan silang mahikayat na umaayon sa panig ng may akda. PANGKAT IV MARAMING SALAMAT SA PAKIKINIG! 1. GERCEL BINOSA 2. TRIXIE NICOLE SALOMEO 3. WYNNE SANNITEL DORDAS 4. JERALD PAUL BUDAY 5. JAY R MOSQUERA Certificate of Completion Anna Smith. You have successfully completed This course. Congratulations! Today is Monday April 3rd. Announcemen ts Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit. Aenean commodo ligula eget dolor. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit. Aenean commodo ligula eget dolor. Aenean massa. Quote of the Day Do the best you can until you know better. Then when you know better, do better. ― Maya Angelou Check List Something here. Something else here And a third thing here. Duplicate the check mark. And the check boxes. Credits. Presentation Template: SlidesMania Sample Images: Unsplash Fonts used in this presentation: Happy Monkey and Londrina Solid. Editable Icons And this is a timeline. 1999 2005 2015 2019 2022 Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit. This is our team. Erika V. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit. Aenean commodo ligula eget dolor. John S. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit. Aenean commodo ligula eget dolor. Marie M. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit. Aenean commodo ligula eget dolor.