Practicum 5: Verticale worp Namen: Klas: Datum: Download dit bestand en sla het op met de juiste bestandsnaam: Klas_naam_voornaam.practicum verticale worp Zet de tekst die je zelf invult in dit bestand in het blauw! Oriënteren Onderzoeksvragen: Voert een bal, die je verticaal omhoog werpt, een EVRB uit? Indien wel, wat is de grootte van zijn constante versnelling? Informatie verzamelen: ­ Op welke manier bekom je vanuit de meting van de beweging van de bal de positievergelijking 𝑦(𝑡) van de bal? ­ Hoe ziet de positievergelijking 𝑦(𝑡) van een bal die verticaal omhoog geworpen wordt er uit? ­ Hoe bepaal je versnelling van de bal vanuit het functievoorschrift van de positievergelijking 𝑦(𝑡)? Voorbereiding Onderzoeksplan: Gooi een bal verticaal omhoog boven een positiesensor. Laat de positiesensor de beweging van de bal registreren. Materiaal: laptop en LabQuest mini positiesensor bal 1 Uitvoering Veiligheidsrichtlijnen: Zie de ‘Algemene reglementering bij laboratoriumwerkzaamheden’. Zorg dat je niet tegen/op de positiesensor trapt! Plaats de positiesensor enkel op de grond tijdens de meting! Aandachtspunt: De bal wordt enkel en alleen voor een meting omhoog geworpen en daarna onmiddellijk terug opgevangen en weg gelegd. Elke andere beweging van de bal betekent het einde van het practicum! Meting: 1. Download het Logger Pro-bestand ‘meting verticale worp’ van smartschool. 2. Sluit de positiesensor via de LabQuest mini aan op je laptop. Gebruik de juiste poort: kies DIG1 of DIG2, niet CH1,2 of 3! Open het gedownloade Logger Pro-bestand. 3. Plaats de positiesensor op de grond. 4. Hou de bal recht boven de positiesensor. 5. Start de meting en gooi de bal verticaal omhoog. Laat de bal op de positiesensor terecht komen en vang de bal terug op. 6. Leg de bal weg. 7. Als de beweging goed geregistreerd is, ruim je alles op. Heb je geen duidelijke resultaten, voer de meting dan opnieuw uit. 2 Verwerking: 1. De meting startte vooraleer de bal omhoog geworpen werd, en liep nadat de bal op de positiesensor viel nog even door. Er zijn dus meer meetresultaten dan alleen de beweging van de verticale worp. Ga in de meetresultaten op zoek naar de verticale worp 2. Selecteer de meetresultaten voor de verticale worp start. Dat kan in het grafiekgebied of in de tabel met meetresultaten. Klik bij ‘Bewerken’ op ‘Datacellen Doorhalen’. De meetresultaten verdwijnen uit het grafiekgebied, zonder dat ze helemaal gewist worden. 3 3. Doe hetzelfde met de overbodige meetresultaten na de verticale worp. 4. Zorg dat de meetresultaten mooi over het hele grafiekgebied gespreid worden. Verklein ook het grafiekgebied. 5. Klik met de rechtermuisknop in het grafiekgebied en klik op ‘kopiëren’. Plak de meetresultaten hieronder: Lees zo goed mogelijk af: o De beginhoogte: 𝑦𝑏 = ______ o De maximale hoogte: 𝑦𝑚𝑎𝑥 = ______ o Het tijdstip waarop de maximale hoogte bereikt wordt: 𝑡𝑦𝑚𝑎𝑥 = ______ 4 6. Fit een geschikte grafiek op de meetresultaten: ‘analyse’, ‘curve fit’ 7. Kopieer de grafiek en plak hieronder. Zorg dat het functievoorschrift duidelijk leesbaar is! 8. Gebruik het functievoorschrift om de versnelling van de bal te berekenen. Schrijf jullie berekening volledig uit! Positievergelijking verticale worp: 𝑦(𝑡) = 𝑎.𝑡² 2 + 𝑣𝑏 . 𝑡 + 𝑦𝑏 Functievoorschrift: _____________________ Berekening 𝑎: 5 Besluit: Beantwoord de onderzoeksvragen: Voert een bal, die je verticaal omhoog werpt, een EVRB uit? ja / neen Hoe zie/weet je dat aan de hand van jullie meetresultaten? _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ Indien wel, wat is de grootte van zijn constante versnelling? 𝑎 = _________________ Reflectie Vergelijk de versnelling van de bal met de valversnelling. Komen deze overeen? ja / neen Hoe kan je eventuele verschillen verklaren? _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ 6