Suyiq kristallar ham
olardiń qásiyetleri.
Suyiq kristallar
 Suyıq kristallar, suyıq kristall jaǵday, mezomorf jaǵday —
elementlardıń suyıqlıq (oquvchanlik) ózgeshelikleri hám de
qattı kristallarning birpara ózgeshelikleri (anizotropiya) ga
iye bolǵan aralıq jaǵdayı. Suyıq kristallar payda etgen
elementlardıń molekulaları tayaqsha yamasa cho'ziq
plastinkasimon formada boladı. Termotrop hám liotrop
xillarga bólinedi.
Termotrop Suyıq kristallar — málim
 Termotrop Suyıq kristallar — málim
temperatura aralıǵinda mezomorf temperatura aralıǵinda mezomorf jaǵdayda,
jaǵdayda, odan tómen trada qattı kristall,
joqarı trada bolsa ápiwayı suyıqlıq odan tómen trada qattı kristall, joqarı trada
jaǵdayında boladı. Mısalı, iazoksianizol bolsa
118, ápiwayı suyıqlıq jaǵdayında boladı.
27° de anizotrop bolıp, suyıq kristallarMısalı, iazoksianizol 118, 27° de anizotrop
payda etedi. 135, 85° de bolsa ol izotroplikni
bolıp, suyıq kristallar payda etedi. 135, 85°
tastıyıqlay otirip, ápiwayı suyıqlıqqa
de bolsa ol izotroplikni tastıyıqlay otirip,
aylanadı.
ápiwayı suyıqlıqqa aylanadı.
Geypara elementlerdıń arnawlı
eritiwshilerdegi eritpesi liotrop
Suyıq kristallar dep ataladı.
Suyıq kristallar molekulalarınıń
tártipleniw dárejesine kóre
nematik (" azoksionizol, sintetik
polipeptid eritpeleri) hám smektik
(sabındıń suwdaǵı eritpesi) Suyıq
kristallar ga bólinedi.
 Suyıq kristallar molekulalarınıń tártipleniw dárejesine kóre nematik ("
azoksionizol, sintetik polipeptid eritpeleri) hám smektik (sabındıń
suwdaǵı eritpesi) Suyıq kristallar ga bólinedi. Nematik hám smektik
Suyıq kristallardiń sirtqi kórinisin polyarizatsion mikroskop
járdeminde ańsatǵana ajıratıw múmkin. Nematik Suyıq kristallar jip
tárizli, smektik Suyıq kristallar konus tárizli, tayaqsha tárizli hám
basqıshlı dúzilgen
Suyıq kristallardiń xolesterik (xolesterinning propil efiri) túri da
ámeldegi bolıp, onıń molekulaları bir birine parallel jaylasqan uzınchoq
plastinka tárizli formada.
Xolesterik Suyıq kristallar organikalıq suyukdiklar hám qattı
kristallarning optikalıq aktivliginen bir neshe ret joqarı bolǵan optikalıq
aktivlikkya iye.
Birpara termotrop Suyıq kristallar 2 mezomorf jaǵdayda bolıwı múmkin
(qarang Polimorfizm). Bunda strukturalıq ótiwler tómendegishe:
qattı^smektik—jematik—>amorfsuyuq kristall faza sxeması boyınsha
baradı hám 1 tártipli faza ótiw júz boladı.
Suyıq kristallar elastik, magnit hám optikalıq anizotroplıq,
jabısatuǵınlıq, elektr ótkezgishlik hám basqa ózgesheliklerge iye.
Suyıq kristallar 1888-jılda F. Reynitser hám O. Lemanlar tárepinen
jańalıq ashılǵan.
 Paydalanilģan ádebiyatlar.
1. B. M. Mirzaahmedov , N. M.
Mamadiyorov “Astrofizika ” . Guliston1992 yil 2. S.Ya. Shamash “Astrofizika
” . Toshkent - 1992 yil 3.
B. Mirzaxmedov , N. G’ofurov “Fizika
astronomiya” Toshkent – 2010 yil 4.
M.Ismoilov, P.Xabibullayev, M.Xaliulin.
Fizika kursi.Toshkent , O’zbekiston ,
2000y. 5. S.A.Azimov , Sh.Abjalilov
“Astrofizika” Toshkent O`qituvchi 1995
yil