ယူဗာလ် �ိအ ု ာ ဟရာရီ ေဆပီ ယန်စ် လူသားတိ၏ ု ့ သမိင ု း် အ�ှစခ ် ျုပ် ဘာသာြပန် - မာန်သဟ ီ ထွနး် 1 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge သမိုငး် တစ်ေလ�ာက် အချိန ်ကာလြပဇယား လက်�ိှပစ�ုပ�န်အချိန ်မတိင ု မ ် ီထိ �ှစက ် ာလများ လွနခ ် ေသာ�ှ ဲ့ စေပါင် ် း ၁၃.၈ ြဒပ်ဝတ�ု နဲ စွ ့ မး် အင် စတင်ြဖစ်ေပါ် ခဲသ ့ ည်။ ယင်းသည် �ူ ပေဗဒ အစ ြဖစ်သည်။ ဘီလယ ီ ံ ထိေနာက် ု့ အက်တမ်နေမာ် ဲ ့ လက ီ ျူးများ ြဖစ်ေပါ်လာသည်။ ဓာတုေဗဒ၏ အစြဖစ်သည်။ လွနခ ် ေသာ�ှ ဲ့ စေပါင် ် း ၄.၅ ဘီလယ ီ ံ လွနခ ် ေသာ�ှ ဲ့ စေပါင် ် း ၃.၈ ဘီလယ ီ ံ လွနခ ် ေသာ�ှ ဲ့ စေပါင် ် း ၆ သန်း လွနခ ် ေသာ�ှ ဲ့ စေပါင် ် း ၂.၅ သန်း လွနခ ် ေသာ�ှ ဲ့ စေပါင် ် း ၂ သန်း လွနခ ် ေသာ�ှ ဲ့ စေပါင် ် း ကမ�ာ�ဂိုဟ် စတင်ြဖစ်ေပါ်လာသည်။ သက်�ိမ ှ ျားစတင်ေပါ်ေပါက်လာသည်။ ဇီဝေဗဒ၏ အစြဖစ်သည်။ လူသားများနဲ ချင် ု က်�ိမ ှ ခ ိ င် ေနာက်ဆးုံ ့ ပန်ဇီေမျာက်များ အတူအစြပုရာ ဘံသ အသက်�င ှ ေနထိ ် င ု ခ ် သ ဲ့ ည်။ အာဖရိကတွင ် လူသတ�ဝါများ ဆငက ဲ းလဲလာခဲသ ့် ေြပာင် ့ ည်။ ပထမဆံးု ေကျာက်လက်နက်ကရ ိ ိယာများ အသံးု ြပုလာသည်။ လူသားများ အာဖရိကတိက ု မ ် ှ အာ�ှဥေရာပတိက ု သ ် ုိ စတင် အေြခချခဲ�့ ကသည်။ ့ ထိမ ု တ ှ ဆင ့် ကွြဲ ပားေသာ လူသားမျိုးစိတမ ် ျားအြဖစ်သုိ ဆင က ဲ းလဲ လာခဲသ ့ ့် ေြပာင် ့ ည်။ ဥေရာပနဲ အ � လယ်ပိင ု း် ေဒသ၌ နီအန်ဒါတယ်လူ (Neanderthals) များ ့ ေ�ှ အ ၅၀၀,၀၀၀ ဆငက ဲ းလဲေပါ်ေပါက်လာခဲသ ့် ေြပာင် ့ ည်။ လွနခ ် ေသာ�ှ ဲ့ စေပါင် ် း ၃၀၀,၀၀၀ မီးကို ေနစဉ် ့ အသံးု ြပုလာ�ကသည်။ လွနခ ် ေသာ�ှ ဲ့ စေပါင် ် း၂၀၀,၀၀၀ အေ�ှ �အာဖရိကတွင ် ဟိမ ု ို ေဆပီယန်စ် (က�န်ေတာ်တို လက် �လ ိှ သ ူ ားများ) ့ ဆငက ဲ းလဲ ေပါ်ေပါက်လာခဲသ ့် ေြပာင် ့ ည်။ စဉ်းစားသိြမင်ြခင်းေြပာင်းလဲမ�� ကီး၁ ြဖစ်ခသ ဲ့ ည်။ စိတက ် းူ ဘာသာစကားများ လွနခ ် ေသာ�ှ ဲ့ စေပါင် ် း ၇၀,၀၀ဝ ေပါ်ေပါက်လာခဲသ ု း် အစြပုသည်။ ေဆပီယန်စမ ် ျား အာဖရိက ြပင်ပသို ့ ့ ည်။ လူသမိ ့ င ပျံ� �ှလာခဲ ံ့ သ ့ ည်။ လွနခ ် ေသာ�ှ ဲ့ စေပါင် ် း ၄၅,၀၀၀ လွနခ ် ေသာ�ှ ဲ့ စေပါင် ် း ၃၀,၀၀၀ ေဆပီယန်စမ ် ျား ဩစေတးလျတိက ု တ ် င ွ ် စတင်အေြခချခဲသ ု � ် ိှ ့ ည်။ ဩစေတးလျတိက ေဒသတွငး် တိရ စ�ာန်�ကီးများ မျိုးတုနး် သွားခဲသ ့ ည်။ နီအန်ဒါတယ်လသ ူ ားများ မျိုးတုနး် သွားခဲသ ့ ည်။ 2 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge လွနခ ် ေသာ�ှ ဲ့ စေပါင် ် း ၁၆,၀၀၀ လွနခ ် ေသာ�ှ ဲ့ စေပါင် ် း ၁၃,၀၀၀ ေဆပီယန်စမ ် ျား အေမရိကတိက ု တ ် င ွ ် စတင် အေြခချခဲသ ု � ် ိှ ့ ည်။ အေမရိကတိက ေဒသတွငး် တိရ စ�ာန်�ကီးများ မျိုးတုနး် သွားခဲသ ့ ည်။ ဖေလာ်ရက်စလ ် သ ူ ားမျိုးစိတ် (Homo floresiensis) မျိုးတုနး် သွားခဲသ ့ ည်။ လက်�ိလ ှ သ ူ ား ဟိမ ု ေဆပီ ို ယန်စမ ် ျားသာ တစ်ခတ ု ည်းအသက်�င ှ က ် ျန်ရစ်ေသာ လူသားမျိုး�ွယြ် ဖစ်လာသည်။ လွနခ ် ေသာ�ှ ဲ့ စေပါင် ် း ၁၂,၀၀၀ လွနခ ် ေသာ�ှ ဲ့ စေပါင် ် း ၅၀၀၀ လွနခ ် ေသာ�ှ ဲ့ စေပါင် ် း ၄၂၅၀ စိက ု ပ ် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီး ြဖစ်ခသ ဲ့ ည်။ တိရ စ�ာန်များ�ှငအ ့် ပင်များကို ယဉ်ပါးေအာင် ေြပာင်းလဲေမွးြမူလာသည်။ လူသားများ အတည်တကျ အေြခချေနထိင ု လ ် ာခဲသ ့ ည်။ ကနဦး �ိင ု င ် မ ံ ျား၊ စာေရးသားမ�များ နဲ ေငွ ့ ေ�ကးများ �ှိလာသည်။ ဗဟုနာထဘာသာများ (သိ)ု ့ တစ်ပါးမကေသာ နတ်ဘရ ု ားများကို ကိးု ကွယေသာဘာသာများ ် �ှိလာသည်။ ပထမဆံးု ေသာ အင်ပါယာ - ဆာဂုနဘ ် ရ ု င်၏ အေခးဒီယန်း အင်ပါယာ။ ေငွဒဂင်္ ါးများ တီထင ွ ြ် ခင်း - လူသားအားလံးု နဲဆိ ု ေသာ ် ေငွေ�ကး။ ့ င လွနခ ် ေသာ�ှ ဲ့ စေပါင် ် း ၂၅၀၀ ပါ�ှနး် အင်ပါယာ - လူသားဟူသမ�၏ အကျိုးကိလ ု လ ို ားေသာ လူသားအားလံးု ဆိင ု ရ ် ာ �ိင ု င ် ေရးစနစ် ံ ။ အိ�ယ ိ� �ိင ု င ် မ ံ ှ ဗုဒဝ � ါဒ - လူသတ�ဝါအေပါင်းတိကိ ု ့ ု ဒုက�ဆင်းရဲမှ လွတေြမာက် ် ေစမည့် လူသားအားလံးု နဲဆိ ု ေသာ ် သစ�ာတရား။ ့ င လွနခ ် ေသာ�ှ ဲ့ စေပါင် ် း ၂၀၀၀ လွနခ ် ေသာ�ှ ဲ့ စေပါင် ် း ၁၄၀၀ တ�ုတ� ် င ို င ် တ ံ င ွ ် ဟန်အင်ပါယာ။ ေြမထဲပင်လယ်ေဒသတွင ် ေရာမ အင်ပါယာ။ ခရစ်ယာန်ဘာသာ စသည်တေပါ်လာသည် ို ့ ။ အစ�လာမ်ဘာသာ ေပါ်ေပါက်လာသည်။ သိပံပ � ညာေြပာင်းလဲမ�� ကီး ြဖစ်ခသ ဲ့ ည်။ လူသားများသည် ၎င်းတိ၏ ု့ လွနခ ် ေသာ�ှ ဲ့ စေပါင် ် း ၅၀၀ မသိနားမလည်မမ � ျားကို ဝန်ခ�ံ ကရာမှ အတိင ု း် အဆမဲ့ စွမး် အားများ စတင်ပိင ု ဆ ် င ုိ လ ် ာသည်။ ဥေရာပသားများက အေမရိကတိက ု မ ် ျား�ှင ့် သမုဒရ � ာေဒသများကို စတင်သမ ိ း် ပိက ု လ ် ာ�ကသည်။ ကမ�ာ�ကီးတစ်ခလ ု းံု သည် သမိင ု း် ဇာတ်ခတ ံု စ်ခပ ု ံစ ု ံ ြဖစ်လာသည်။ အရင်း�ှငဝ ် ါဒ စတင်ဦးေမာလ ့ ာသည်။ စက်မက � န ု ထ ် တ ု လ ် ပ ု ်ေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီး ြဖစ်ခသ ဲ့ ည်။ မိသားစုများ�ှင ့် လွနခ ် ေသာ�ှ ဲ့ စေပါင် ် း ၂၀၀ လူအသိ င ု း် အဝိုု င်းများကို �ိင ု င ် မ ံ ျား�ှငေဈးကွ ကမ ် ျားက အစားထိးု လာသည်။ ့ ့် အပင်များ�ှငတ ိ စ�ာန်များ အ�ကီးအကျယ် မျိုးတုနး် သွားသည်။ ့် ရ လက်�ိအ ှ ချိန ် လူသားများသည် ကမ�ာ�ဂိုဟ်၏ အကနအ ် ့ သတ်ကို ေကျာ်လန ွ သ ် ာွ း�ပီ ြဖစ်သည်။ �ျူကလိယအဏုြမူလက်နက်များက လူသားများ၏ �ှငသ ် န်မက � ုိ �ခိမး် ေြခာက်လျက်�ိသ ှ ည်။ သက်�ိသ ှ တ�ဝါများသည် သဘာဝ၏ေရွ းချယ်မထ � က် လူတ၏အသိ ို ့ ဉာဏ်ဒဇ ီ ိုငး် က ပံသ ု င ွ း် ြခင်းကို ပိခ ု လ ံ ာေနရသည်။ 3 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge အနာဂတ် လူတ၏အသိ ို ့ ဉာဏ်ဒဇ ီ ိုငး် သည် သက်�ိအ ှ ားလံးု ၏ အေြခခံသေဘာတရား ြဖစ်လာမည်ေလာ။ ပထမဆံးု ေသာ ေအာ်ဂန ဲ စ်မြဖစ်သည့် သက်�ိသ ှ တ�ဝါများ ေပါ်ေပါက်လာမည်ေလာ။ ို �် ကမည်ေလာ။ လူသားများကို နတ်ဘရ ု ားလူသားများပမာ အဆငြ့် မ�ငလ ့် က 4 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge မာတိကာ မာတိကာ ........................................................................................................................................................................ 5 အပိင ု း် တစ် .................................................................................................................................................................... 8 စဉ်းစားသိြမင်ြခင်းေြပာင်းလဲမ�� ကီး ............................................................................................................................ 8 အခန်း ၁ - ...................................................................................................................................................................... 9 မည်သည့် ထူးကဲသာလွနမ ် မ � � မ�ှိေသာ သတ�ဝါ ....................................................................................................... 9 အခန်း - ၂ .................................................................................................................................................................... 32 အသိဉာဏ်သစ်ပင် ..................................................................................................................................................... 32 အခန်း ၃ - ................................................................................................................................................................... 59 အာဒံ�င ှ ဧ ့် ဝတိ၏ ု ့ တစ်ေနတာဘဝ ........................................................................................................................... 59 ့ အခန်း ၄ - ................................................................................................................................................................... 90 ေရလ�မး် မိးု ြခင်း........................................................................................................................................................... 90 အပိင ု း် �ှစ် ................................................................................................................................................................. 106 စိက ု ပ ် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီး ................................................................................................................................... 106 အခန်း ၅ - ................................................................................................................................................................. 107 သမိင ု း် ၏ အဆိးု ရွ ားဆံးု လွမ ဲ ာှ းမ��ကီး ..................................................................................................................... 107 အခန်း ၆ - ................................................................................................................................................................. 133 ပိရမစ်များ တည်ေဆာက်ြခင်း................................................................................................................................ 133 အခန်း ၇ - ................................................................................................................................................................. 161 လ�ံကျလာေသာ မှတသ ် ားစရာများ ....................................................................................................................... 161 အခန်း ၈ - ................................................................................................................................................................. 178 5 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge တရားမ�တမ�ဟသ ူ ည် သမိင ု း် တွင ် မ�ှိ ................................................................................................................... 178 အပိင ု း် သံးု ................................................................................................................................................................. 215 လူသားမျိုး�ွယတ ် ၏ ို ့ ေပါင်းစည်းြခင်း ................................................................................................................... 215 အခန်း ၉ - ................................................................................................................................................................. 216 သမိင ု း် ၏ ြမားဦး ...................................................................................................................................................... 216 အခန်း ၁၀ - .............................................................................................................................................................. 229 ေငွေ�ကး၏ ရနံ......................................................................................................................................................... 229 ့ အခန်း ၁၁ -............................................................................................................................................................... 249 နယ်ေြမချဲ�ထင ွ ေရး ် ရည်မန ှ ခ ် ျက်များ ..................................................................................................................... 249 အခန်း ၁၂ - ............................................................................................................................................................... 276 ကိးု ကွယယ ် �ံု ကည်မ၏ � ဥပေဒ ................................................................................................................................ 276 အခန်း ၁၃ - .............................................................................................................................................................. 316 ေအာင်ြမင်ြခင်း၏ လ�ို � ဝှကခ ် ျက် ........................................................................................................................... 316 အပိင ု း် ေလး .............................................................................................................................................................. 327 သိပံပ � ညာေြပာင်းလဲမ�� ကီး ...................................................................................................................................... 327 အခန်း ၁၄ - .............................................................................................................................................................. 328 မသိနားမလည်မက � ို �ှာေဖွေတွ� �ှိြခင်း................................................................................................................... 328 အခန်း ၁၅ - ............................................................................................................................................................. 364 သိပံ�ပညာနဲ အင် ပါယာ လက်ထပ် ြခင်း ................................................................................................................. 364 ့ အခန်း ၁၆ - .............................................................................................................................................................. 398 အရင်း�ှငအ ် ယူဝါဒ .................................................................................................................................................. 398 6 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge အခန်း - ၁၇ .............................................................................................................................................................. 432 စက်မ�လပ ု ် ငန်း၏ဘီးများ ....................................................................................................................................... 432 အခန်း ၁၈ - .............................................................................................................................................................. 464 ြပန်လည်ေြပာင်းလဲ၍မရေသာ ေြပာင်းလဲမ��ကီး ................................................................................................ 464 အခန်း - ၁၉ .............................................................................................................................................................. 515 ေနာက်ဆးု ံ တွင ် သူတေပျာ် ို ့ ရ�ငစ ် ာွ အသက်ထက်ဆးု ံ ေနထိင ု သ ် ာွ း�ကေလသတည်း။ ......................................... 515 အခန်း ၂၀ - ............................................................................................................................................................... 563 ဟိမ ု ိုေဆပီ ယန်စတ ် ၏ ို ့ နိဂံုး ..................................................................................................................................... 563 ေနာက်ဆက်တွဲ ......................................................................................................................................................... 589 နတ်ဘရ ု ားြဖစ်လာေသာ သတ�ဝါ ........................................................................................................................... 589 7 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge အပိင ု း် တစ် စဉ်းစားသိြမင်ြခင်းေြပာင်းလဲမ�� ကီး ပံု ၁။ ြပင်သစ်�င ို င ် ေတာင် ံ ပိုငး် တွင� ် ိှေသာ �� ိေဗးဘွန်ဒအ ီ ာ့ (Chauvet-Pont-d'Arc) ဂူနံရံေပါ်တွင ် လွန်ခေသာ ဲ့ �ှစ် ၃၀၀၀၀ ခန်က ် သား။ တစ်စုတ ံ စ်ဦးက ့ ေတွ�ရေသာ လူသားတစ်ဦး၏ လက်ဖဝါးအမှတအ “က�န်ေတာ်ဒမ ီ ှာ �ှိခဲတ ့ ယ်” ဟု ေြပာရန်�ကိုးစားခဲြ့ ခင်းြဖစ်သည်။ 8 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge အခန်း - ၁ မည်သည့် ထူးကဲသာလွနမ ် မ � � မ�ှိေသာ သတ�ဝါ လွနခ ် ေသာ�ှ ဲ့ စ်ေပါင်း ၁၄ ဘီလယ ီ ခ ံ နက ့် ြဒပ်ထ၊ု စွမး် အင်၊ အချိန ် နဲ ့ အာကာသ စတဲအ ့ ရာေတွဟာ မဟာေပါက်ကမ ွဲ �� ကီး လို ့ က�န်ေတာ်တသိ ို ့ �ကတဲအ ့ ရာကေန စတင်ြဖစ်တည်လာခဲ�့ ကတယ်။ အခုလို က�န်ေတာ်တို ့ စ�ကာဝဠာ�ကီးရဲ ့ အေြခခံသေဘာတရားအဂင်္ ါရပ်များကို ေလ့လာတဲအ ့ ေ�ကာင်းကို �ူ ပေဗဒ (physics) လို ေခါ်ပါတယ် ။ ့ အဲဒလ ီ အ ို ရာေတွြဖစ်ေပါ်လာ�ပီး �ှစေပါင် ် း ၃၀၀,၀၀၀ ခန�် ကာတဲ အ ့ ခါ ြဒပ်ထု နဲ ့ အချိန ် တိဟာ ု့ ့ အက်တမ် လိေခါ်တဲ ု့ ့ �� ပ်ေထွးတဲဖ ့ ဲ �စ ွ ည်ပံအ ု ြဖစ် စတင်စစ ု ည်းသွားခဲရ ့ ာကေနတစ်ဆင ့် အြဖစ်ကို ေပါင်းစည်းသွားခဲ�့ ကပါတယ်။ အက်တမ်ေတွ၊ ေမာ်လက ီ ျူးေတွ�င ှ ့် ေမာ်လက ီ ျူးေတွ သူတရဲ ို ့ ့ အြပန်အလှန ် ဓာတ်ြပုြခင်းကို ေလ့လာတဲအ ့ ေ�ကာင်းကို ဓာတုေဗဒ (chemistry) လိေခါ်ပါတယ် ု့ ။ ာ ု လွနခ ် ေသာ�ှ ဲ့ စ်ေပါင်း ၄ ဘီလယ ီ ခ ံ နက ် ့ စ�ပီး ကမ�ာ လိေခါ်တဲ ု့ ့ �ဂိုဟ်တစ်ခေပါ်မှ အချိုေသာ � ေမာလီကျူးေတွ ေပါင်းစည်းရာကေန �ကီးမား�� ပ်ေထွးတဲ့ ဖွဲ�စည်းပံေတွ ု ကို ပိင ု ဆ ် င ုိ တ ် ဲ့ သက်�ိှသတ�ဝါများ ြဖစ်ေပါ်လာခဲတ ု့ ။ ့ ယ်။ သက်�ိှသတ�ဝါေတွရဲ အ ့ ေ�ကာင်းေလ့လာတာကို ဇီဝေဗဒ လိေခါ်ပါတယ် လွနခ ် ေသာ�ှ ဲ့ စ်ေပါင်း ၇၀၀၀၀ ခနမ ် ့ ာှ ေတာ့ မျိုးစိတ် ဟိမ ု ို ေဆပီယန်စ် (Homo sapiens) မှာပါဝင်တဲ့ သက်�ိှ (က�န်ေတာ်တို ့ လူသား) ေတွက လူယဉ် ု့ ့ ပိမ ု ိအ ု ေသးစိတ၍ ် ကျယ်ြပနတ ် ့ ဲ့ ့ ေကျးမ� (culture) လိေခါ်တဲ အဖွဲ�အစည်းစနစ်ကို စတင်ေဖာ်ေဆာင်လာခဲ�့ ကတယ်။ အဲဒလ ီ ို လူသားေတွရဲ ့ ယဉ်ေကျးမ�ကတစ်ဆင ့် ြဖစ်လာတဲေနာက် ့ ဆက်တွဲ တိးု တက်ေြပာင်းလဲမေတွ � ကို လူသမိ ။ ့ ုငး် (history) လို ေခါ်ပါတယ် ့ လူသမိ ု း် ေ�ကာင်းကို ့ င အလွနအ ် ေရးပါတဲ့ ေြပာင်းလဲမ�� ကီး သံးု ရပ်က ပံေဖာ် ု ခ ဲပ ့ ါတယ်။ စဉ်းစားသိြမင်ြခင်းေြပာင်းလဲမ�� ကီး (Cognitive Revolution) က လွနခ ် ေသာ�ှ ဲ့ စေပါင် ် း ၇၀၀၀၀ မှာ စ�ပီး လူသမိ ု း် ကို စတင်ေြပာင်းလဲေစခဲတ ် တ ဲ့ � ဲ့ စ ှ ်ေပါင်း ၁၂၀၀၀ က စိက ု ပ ် ျိုးြခင်းေြပာင်းလဲမ�� ကီး ့ ယ်။ လွနခ ့ င ု အ ို �ှိနြ် မငေစခဲ ့် တ ် တ ဲ့ � ဲ့ စ ှ ေပါင် ် း (Agricultural Revolution) ကေတာ့ လူသမိ ု း် ေြပာင်းလဲမက � ုိ ပိမ ့ ယ်။ လွနခ ့ င ၅၀၀ ကမှ စတင်လာတဲ့ သိပံပ � ညာေြပာင်းလဲမ�� ကီး (Scientific Revolution) က လူသမိ ု း် တစ်ခုလးံု ကို ့ င အဆံးု သတ်သာွ းေစ�ိင ု �် ပီး လံးု ဝအသစ်ေသာအရာတစ်ခခ ု ုကို စတင်ေစ�ိင ု ပ ် ါတယ်။ 9 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ဒီစာအုပ်ဟာ ဒီေြပာင်းလဲမ�� ကီးသံးု ရပ်က လူသားေတွန ဲ ့ အြခားသက်�ိှသတ�ဝါေတွအားလံးု အေပါ် ဘယ်လသ ို က်ေရာက်မ� �ှိတယ် ဆိတ ု ာကို ေြပာြပထားတာပါ။ *** လူသမိ ု း် ဆိ�ု ပီး မ�ှိခင် �ှစ်ေပါင်းများစွာကတည်းကပဲ လူသားေတွ�ိ� ှ င ှ �့် ပီး ြဖစ်ပါတယ်။ လက်�ိှေခတ်လသ ူ ား ့ င ေတွနအလွ ဲ့ နတ ် တ ူ ဲ့ သက်�ိှသတ�ဝါေတွဟာ လွနခ ် တ ဲ့ ဲ့ �ှစေပါင် ် း ၂.၅ သန်းဝန်းကျင်မာှ လာခဲ�့ ကတယ်။ ဒါေပမယ့် ေနာင်မျိုးဆက်ေပါင်းများစွာတိင ု ေအာင် ် စတင်ေပါ်ေပါက် အဲဒလ ီ သ ူ တ�ဝါေတွဟာ သူတနဲ ို ့ ့ အတူယဉ် ှ တွေနထိ ဲ င ု တ ် ဲ့ ေနရာေဒသမှာ�ှိတဲ့ တြခားသက်�ိတ ှ ရ ိ စ�ာန်အမျိုးမျိုး�ကားထက် ဘာမှထးူ ကဲသာလွန ် တာမျိုး မ�ှိခပ ဲ့ ါဘူး။ တကယ်လို ့ သငအ ့် ေနနဲ ့ ေြခလျင်သာွ းလိက ု မ ် ယ်ဆရ ုိ င် လွနခ ် ေသာ�ှ ဲ့ စေပါင် ် း လူသားေတွရဲ ့ ၂ သန်းေလာက်က စ�ိုကလ ် က�ဏာနဲဆင် ့ တ�ူ ပီး အေ�ှ �အာဖရိကကို ြမင်ဖးူ ေနကျပံစ ု ံမျိုးြဖစ်တဲ့ လူသတ�ဝါေတွကို ေတွ�ရမှာပါ။ ကေလးငယ်ေတွကို ေပွ� ပိက ု ထ ် ားရင်း စိးု ရိမေ�ကာင ် �့် ကေနတဲ့ မိခင်ေတွ၊ ေြမထဲဖတ ု ထ ် မ ဲ ာှ အပူပင်ကင်းစွာ စည်းကမ်းကလနားေတွကို ဖက်လတ ဲ ကင်းေဆာေနတဲ ့ ့ ဆနက ် ့ ျင်ရင်း ကေလးေတွ၊ စိတမ ် �ှည� ် င ို ြ် ဖစ်ေနတဲ့ သူတအသိ ို ့ င ု း် အဝိင ု း် ရဲ ့ စိတလ ် က ို မ ် ာန်ပါလူရွယေတွ ် ၊ ု့ ခ ု ျင်ေတာတ တစ်ကယ ို တ ် ည်း ေအးေဆးေနဖိသာလိ ့ ဲ့ အိ�ု ကီးအိုမေတွ၊ အနီးဝန်းကျင်က အလှအပေလး ေတွ အထင်�ကီးဖို ့ လက်ခေမာင်းခတ်ြပေနတဲ့ ေယာကျာ်းဘသားေတွ... ဒါေတွအားလံးု ကို ခဲ�့ ပီးြဖစ်တဲ့ ပညာ�ှိသက်�ကီးရွ ယအ ် ုေ ိ တွ စသည်ြဖင ့် ေတွ�ရမှာပါ။ ဒီကနဦး ြဖတ်သန်းေတွ� �ကံု ေ�ှးလူသားေတွဟာ ချစ်�ကိုက်�က၊ ကစား�က၊ ရင်း�ှးီ တဲဆ ့ က်ဆေရး ံ ေတွထေထာင် ူ �က၊ ရာထူးအာဏာအတွက် �ပိုင်ဆင ုိ ခ ် တ ဲ့ ာေတွ �ှိတယ်။ ဒါေပမယ့လ ် ည်း ချင်ပန်ဇီေတွ၊ ဘာဘွနး် ေမျာက်ေတွ�င ှ ့် ဆင်ေတွလည်း ထိန ု ည်း�ှင� ် င ှ ပ ် ါပဲ။ ဆိလ ု ခ ို ျင်တာက အဲဒေ�ှ ီ းဦးလူသားေတွမာှ ထူးြခားသာလွနတ ် ာဆိလ ု ို ့ ဘာမှမ�ှိခဲဘ ု ာပါ။ သိေပမယ့ ု့ ် ့ းူ ဆိတ ေနာင်တချိနမ ် ာှ ေတ့ အဲဒေ�ှ ီ းလူသားေတွရဲမျိ့ ုးဆက်ေတွဟာ လေပါ်မှာ လမ်းေလ�ာက်တာ၊ အက်တမ်ကို ခွြဲ ခမ်းစိတြ် ဖာတာ၊ မျိုး�ိုးဗီဇကုဒေတွ ် နားလည်တာ၊ သမိင ု း် စာအုပ်ေတွ ေရးသားတာ စတဲအ ့ ရာေတွကို ြပုလုပ်လာ�ိင ု လ ် မ ိ ်မ ့ ယ်လို ့ မခနမ ့် န ှ း် မိခ�ဲ့ ကပါဘူး။ လူသားေတွကယ ို တ ် င ို မ ် ဆိပ ု င်ေစဦး သမိင ု း် မတိင ု မ ် ီ လူသားေတွရဲ ့ ဘယ်သမ ူ ေ ှ ယာင်လေတာင် ုိ ့ အေ�ကာင်းအရာေတွထက ဲ သိထားရမယ့် အေရး�ကီးဆံးု အချက်က သူတဟာ ို ့ ဘယ်လမ ို ျိုး ထူးကဲသာလွနမ ် မ � မ ှ �ှိတဲ့ သတ�ဝါေတွြဖစ်တယ် ဆိတ ု ာပါပဲ။ သူတေနထိ ို ့ င ု ရ ် ာပတ်ဝန်းကျင်အေပါ် အဲဒေ�ှ ီ းခတ် လူသားေတွရဲ ့ သက်ေရာက်မဟ � ာ ေဂါ် ရီလာေမျာက်ေတွ၊ ှ ့် ေရခူေတွရဲ သက် ေရာက်မထ � က် သာတယ်လို မ�ှ ဲ့ ါဘူး။ ပိးု စုနး် �ကူးေတွ�င ့ ့ ိ ခပ ဇီဝေဗဒပညာ�ှငေတွ ် က မျိုးစိတတ ် တ ူ ဲ့ သက်�ိှေတွကို တိရ စ�ာန်ေတွဟာ မျိုးစိတ(် species) ေတွအြဖစ် ခွြဲ ခားထား�ကတယ်။ တစ်ေကာင်နတ ဲ ့ စ်ေကာင်မိတလ ် က ို ေလ့ ် �ိှ�ပီး မျိုးေအာင်တဲ့ 10 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge မျိုးဆက်သစ်ေတွ ေမွးဖွား�ကတယ်။ ြမင်းေတွန ဲ ့ ြမည်းေတွဟာ မ�ကာေသးခင်က တူညတ ီ ဘ ဲ့ မ ုံ ျိုး�ိုး �ှိခတ ဲ့ အ ဲ့ တွက် ြပင်ပ ပံသ ု �ာန်လက�ဏာေတာ်ေတာ်များများ ဆင်တ�ူ ကတယ်။ ဒါေပမယ့် သူတဟာ ို ့ တစ်ေကာင်နတ ဲ ့ စ်ေကာင် မိတလ ် က ို ဖ ် ို ့ စိတဝ ် င်စားမ� သိပ်မ�ှိ�ကပါဘူး။ သူတကိ ို ့ ု အချင်းချင်းမိတလ ် က ို ေစလိ ် ု့ ရေပမယ့လ ် ည်း ေမွးဖွားလာတဲအ ့ ေကာင်က ‘လား’ သာြဖစ်�ပီး ေနာင်ကမ ို ျိုးမပွားဘဲ ြမံုသွားပါတယ်။ ဒါေ�ကာင ့် ြမည်းေတွရဲ ဒီ့ အင်ေအ (DNA) ဟာ ြမင်းေတွရဲ ဒီ့ အင်ေအ ထဲကေရာပါ�ပီ ို း ဗီဇေြပာင်းလဲသာွ းြခင်း မ�ှိသလို ြမင်းေတွကလည်း ထိန ု ည်းအတိင ု း် ပါပဲ။ ဒါေ�ကာင ့် ြမင်းနဲ ့ ြမည်း�ှစေကာင် ် ကို အလှမး် ေဝးကွာတဲ့ မျိုးစိတ် (၂) ခု လို ့ သတ်မတ ှ �် ပီး သွားေန�ကတယ်လို ့ ဆငက ့် ေြပာင် ဲ းလဲမလ � မ်းစဉ်မှာ လက်ခထ ံ ားပါတယ်။ နားရွ ကတ ် လ ွဲ က ွဲ ျေခွးတစ်ေကာင် (spaniel) သိေပမယ့ ု့ ် ဟာ တစ်လမ်းစီ ေခွးဘီလးူ တစ်ေကာင် သွငြ် ပင်လက�ဏာ သီးြခားဆက်လက် (bulldog) နဲ ့ အလွနက ် ြွဲ ပားြခားနား�ကေပမယ့် သူတဟာ ို ့ တူညတ ီ ဲ့ မျိုးစိတအ ် ုပ်စဝ ု င် ေတွြဖစ်�ပီး ဒီအင်ေအ အုပ်စု (DNA pool) ပါ တူည�ီ ကတယ်။ ဒါေ�ကာင ့် သူတဟာ ို ့ တစ်ေကာင်နတစ် ဲ ့ ေကာင် ေပျာ်ရင � စ ် ာွ မိတလ ် က ို � ် င ို �် က�ပီး သူတရဲ ို ့ ့ သားေပါက်ေတွ ေနာင်ကို အရွ ယေရာက် ် လာတဲအ ့ ခါ တြခားေခွးေတွနတွ ဲ ့ �ဲ ပီး ေနာက်ထပ်ေခွးသားေပါက်ေတွ ဆက်လက်ေမွးထုတ� ် င ို �် ကတယ်။ တူညတ ီ ဘ ဲ့ မ ုံ ျိုး�ိုးကတစ်ဆင ့် ဆငက ့် ေြပာင် ဲ းလဲလာတဲ့ မျိုးစိတ် (species) ေတွကို မျိုးစု(genus) ရဲ ့ ေခါင်းစဉ်ေအာက်မာှ အတူတကွစစ ု ည်းထားရတယ်။ ြခေသင်္ေတွ ့ ၊ ကျားေတွ၊ ကျားသစ်ေတွ နဲ ့ အေမရိကကျားသစ် (jaguars) ေတွဟာ အချင်းချင်းအားြဖင ့် မျိုးစိတေတွ ် ကွြဲ ပား�ကေပမယ့လ ် ည်း မျိုးစု ပန်သရ ီ ာ (Panthera) တစ်ခအ ု တွငး် အတူ�ိ�ှ ကပါတယ်။ ဥပမာ ြခေသင်္ေတွ ့ ကို ဇီဝအမည်န ဲ ့ ပန်သရ ီ ာ လီယို (Panthera leo) လို ေခါ်ပါတယ် ။ ဆိလ ု တ ို ာက ြခေသင်္ေတွ ့ ဟာ မျိုးစု ပန်သရ ီ ာ ရဲ မျိ ့ ုးစိတ် လီယို ြဖစ်ပါတယ်။ ့ ထိအတူ ု့ ပဲ ဒီစာအုပ်ကို ဖတ်ေနတဲလ ့ အ ူ ားလံးု ဟာ ဟိမ ု ေဆပီ ို ယန်စ် (သိ)ု ့ ဉာဏ်�ိှေသာ လူသတ�ဝါေတွလို ့ ယူဆရမှာပါ။ မျိုးစု ဟိမ ု ို ရဲ မျိ ့ ုးစိတ် ေဆပီယန်စ် ြဖစ်ပါတယ်။ (sapiens = wise, Homo = man) မျိုးစုေတွ (genera) ကို မိသားစုများ (families) ဆိ�ု ပီး ေနာက်ထပ်ခထ ွဲ ားပါတယ်။ ဥပမာ ေ�ကာင်မသ ိ ားစုမာှ (ြခေသင်္၊့ သစ်ကျုတ် နဲ အိ ် းေ�ကာင်ေတွ)၊ ေခွးမိသားစုမာှ (ဝံပေလွ ု ၊ ေြမေခွး နဲ ေခွ ့ မေမွ ့ းအ ေတွ)၊ ဆင်မိသားစုမာှ ေတာ့ (�ိုး�ိုးလက်�ိဆ ှ င်ေတွ၊ မဲမက်သအ ် ေမ �း�ှညဆ ် င်ေတွ၊ မတ်စတိဒ ု နွ း် ေ�ှးဆင်ေတွ) ပါဝင်ပါတယ်။ မိသားစုတစ်ခမ ု ာှ ပါဝင်တဲ့ မျိုးစုေတွအားလံးု ရဲဇစ် ီ ဲ့ အမိ သိမဟု ု ့ တ် အဖ �ှိရာကို ့ ြမစ်ကို တူညတ ေနာက်ေ�ကာင်းခံ ြပန်လက ို � ် င ို ပ ် ါတယ်။ ဥပမာေြပာရရင် (အေသးဆံးု အိမေမွ ် းေ�ကာင်ကေလးကေန အ�ကမ်း�ကုတ်ဆးုံ ြခေသင်္ေတွ ့ အထိ) ေ�ကာင်ေတွအကုနလ ် းုံ ဟာ လွနခ ် တ ဲ့ ဲ့ �ှစ်ေပါင်း ၂၅ သန်းေလာက်က အသက်�ှငခ ် တ ဲ့ ဲ့ ေ�ကာင်မျိုးဝင်တရ ိ စ�ာန်တစ်ေကာင်ဆက ီ ေနသာ အတူတကွ ြမစ်ဖျားခံဆင်းသက်လာခဲ�့ က တာပါ။ 11 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge က�န်ေတာ်တို ့ ဘာမှမထူးဆန်းတဲ့ ဟိမ ု ို ေဆပီယန်စေတွ ် ဟာလည်း ဒီ�ု ိးစင်းတဲအ ့ မှနတ ် ရားဟာ လ�ို � ဝှကခ ် ျက်တစ်ရပ် ြဖစ်ခဖ ဲ့ းူ ပါတယ်။ သတ�ဝါမိသားစုတစ်ခုမာှ လူသမိ ု း် ရဲ ့ တင်းတင်းကျပ်ကျပ် ့ င ဟိမ ု ို ေဆပီယန်စေတွ ် က ဘယ်လဆ ို က်စပ်မမ � မ ှ �ှိဘဲ သီးသနတ ် ့ ည်�ိှ�ကတယ်လသာ ို ့ ပါဝင်ပါတယ်။ အဖံးု ကွယထ ် ားဆံးု သူတဟာ ို ့ ကိယ ု က ့် ယ ုိ က ် ယ ို ် တိရ စ�ာန်ေတွန ဲ ့ ေတွ� ြမင်ချင်�ကတယ်။ ဘယ်သတ�ဝါမိသားစုမာှ မှ မပါဝင်ဘ၊ဲ ညီအစ်က.ို . ဝမ်းကွဲ စတဲ့ ဘယ်လတ ို ရ ိ စ�ာန် အမျိုးေတွမလ ှ ည်း မ�ှိဘးူ ။ အထူးသြဖင ့် တိရ စ�ာန် တစ်ေကာင်ေကာင်ကတစ်ဆင ့် ေမွးဖွားဆင်းသက်လာတယ်လို ့ လက်မခံချင်�ကဘူး။ သိေပမယ့ ု့ ် တကယ်လက်ေတွ� မှာေတာ့ အဲဒလ ီ မ ို ဟုတပ ် ါဘူး။ �ကိုက်သည်ြဖစ်ေစ မ�ကိုက်သည်ြဖစ်ေစ က�န်ေတာ်တလူ ို ့ သားေတွဟာ ေမျာက်ဝ�ံ ကီး လိေခါ်တဲ ု့ ့ အေကာင်�ကီးမား�ပီး ဆူဆည ူ ည ံ � ံ ိတ ှ ဲ့ သတ�ဝါမိသားစုေအာက်မာှ ပါဝင်�ကပါတယ်။ က�န်ေတာ်တနဲ ို ့ ့ အနီးစပ်ဆးုံ အမျိုးေတွကေတာ့ ချင်ပန်ဇီေတွ၊ ေဂါ် ရီလာေမျာက်ဝေတွ ံ နဲ ့ ေအာ်ရန်အူတန် (orangutans) ေမျာက်ဝံေတွ ြဖစ်ပါတယ်။ ချင်ပန်ဇီေတွဟာ ် တ ဲ့ ဲ ့ က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ့ အနီးစပ်ဆးုံ ဝမ်းကွအ ဲ မျိုးေတွပါ။ လွနခ �ှစ်ေပါင်း ၆ သန်းခနက ့် ေမျာက်ဝအ ံ မ သမီး�ှစေကာင် ် ေမွးဖွားခဲပ ီ ထဲက တစ်ေကာင်က ချင်ပန်ဇီေတွအားလံးု ရဲ ့ ့ ါတယ်။ အဲဒအ တစ်ေကာင်မာှ ြမစ်ဖျားခံရာ ဘံမ ု ခ ိ င်ြဖစ်လာ�ပီး အြခားတစ်ေကာင်ကေတာ့ လူသတ�ဝါအကုနလ ် းံု ရဲ ့ ြမစ်ဖျားခံရာ ဘံမ ု ခ ိ င်ြဖစ်လာခဲပ ့ ါတယ်။ ဖံုး ဖိထား ေသာ လ�ို � ဝှကခ ် ျက်များ က�န်ေတာ်တို ့ ဟိမ ု ေဆပီ ို ယန်စေတွ ် မာှ ဒီထ ် သက်မသာြဖစ်စရာေကာင်းတဲ့ လ�ို � ဝှကခ ် ျက်ေတွ ့ က်ပိ�ု ပီး စိတမ ဖံးု ဖိထားတာ�ှိပါေသးတယ်။ က�န်ေတာ်တမှ ို ့ ာ အဲဒါကေတာ့ �ှိ�ု ံသာမက အ�ိုငး် တိရ စ�ာန်ြဖစ်တဲ့ ေ�ှး�ှစေပါင် ် းများစွာအချိနက ် ဝမ်းကွေမျာက် ဲ ဝေဆွ ံ မျိုးေတွ က�န်ေတာ်တမှ ို ့ ာ အြခားညီအစ်ကို လူသားမျိုးစိတေတွ ် လည်း �ှိခတ ဲ့ ယ်ဆတ ုိ ာပါပဲ။ ေလာက�ကီးမှာ က�န်ေတာ်တသာလ�င် ို ့ တစ်ခတ ု ည်းေသာ လူသားေတွြဖစ်တယ်လို ့ လက်ခံယဆ ူ တာ �ှစေပါင် ် း ၁၀,၀၀၀ အတွငး် မှာ အ�ိုးစွဲအကျငပ ့် ါေန�ကပါ�ပီ။ ကမ�ာေပါ်တွင ် အေ�ကာင်းကေတာ့ လွနခ ် ဲတ ့ ဲ့ တစ်ခတ ု ည်းကျန်ရစ်ေတာတ ့ ဲ့ လူသားမျိုးစိတဆ ် လ ုိ ို ့ က�န်ေတာ်တို ့ လူသားမျိုးစိတပ ် ဲ �ှိတာမိြဖစ် ု ့ ပါတယ်။ သိတိ ု့ င ု ေအာင် ် လူသား (human) ဆိတ ု ဲ့ စကားလံးု ရဲ ့ အဓိပာ� ယ်အစစ်အမှနက ် ‘မျိုးစု ဟိမ ု ို တွငပ ် ါဝင်ေသာ တိရ စ�ာန်’ (an animal belonging to the genus Homo) ြဖစ်ပါတယ်။ �ပီးေတာလ ု ို ေဆပီယန်စ် အပါအဝင် ဒီမျိုးစု ဟိမ ု ို မှာပါဝင်တဲ့ ့ ည်း က�န်ေတာ်တို ့ ဟိမ အြခားလူသားမျိုးစိတမ ် ျားစွာလည်း အနာဂတ်ကာလမှာ အရင်က က�န်ေတာ်တဟာ ို ့ မဟုတတ ် လ ဲ့ သ ူ ားေတွ)နဲ ့ �ှိခဖ ဲ့ းူ ပါတယ်။ ေဆပီယန်စစ် ေနာက်တစ်�ကိမ် ဒါတင်မကပဲ မဟုတတ ် ဲ့ သိပ်မေဝးေတာတ ့ ဲ့ လူသားေတွ ယှဉ်�ပိုင်ရင်ဆင ုိ လ ် ာရ�ိင ု တ ် ဲ့ 12 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge (က�န်ေတာ်တို ့ အေ�ကာင်းကို ဒီစာအုပ်ေနာက်ဆးုံ အပိင ု း် မှာ ဖတ်ရမှာပါ။ အဲဒအ ီ ချက်ကို �ှငး် လင်းေစဖိအတွ ု့ က် ဟိမ ု ို ေဆပီယန်စ် မျိုးစိတမ ် ာှ ပါဝင်တဲ့ အုပ်စဝ ု င် (က�န်ေတာ်တို လက် �ိှလသ ူ ားေတွ) ကို ရည်��နး် ေြပာဆိလ ု တ ို အ ဲ့ ခါ ေဆပီ ယန်စ် (Sapiens) ့ လို ့ က�န်ေတာ်သးုံ ��နး် ပါမယ်။ တဆက်တည်းမှာပဲ မျိုးစု ဟိမ ု ို မှာ ပါဝင်တဲ့ လူသားမျိုးစိတေတွ ် (ေဆပီယန်စ၊် နီအန်တာတယ်လ၊ူ မတ်တပ်လ-ူ ဟိမ ု ို အီရက်တပ်စ် စသည်တ)ို ့ အကုနး် လံးု ကို ရည်��နး် ေြပာဆိလ ု တ ို အ ဲ့ ခါ လူသတ� ဝါ (human) ဆိတ ု ဲ့ စကားလံးု ကို အသံးု ြပုပါမယ် ့ ။ လွနခ ် ဲတ ် း ၂ သန်းခွက ဲ အေ�ှ �အာဖရိကမှာ ေတာင်ပိင ု း် ေမျာက်ဝံ လို ့ အဓိပာ� ယ်ရတဲ့ ့ ဲ့ �ှစေပါင် ေ�ှးဦးေမျာက်ဝမ ံ ျိုးစုဝင် ေအာ်စထရာလိပ ု ီးသိကပ်စ် (Australopithecus) ကေနတစ်ဆင ့် လူသတ�ဝါများ စတင် ဆငက ့် ေြပာင် ဲ းလဲလာခဲ�့ ကတယ်။ လွနခ ် ဲတ ့ ဲ့ �ှစ် ၂ သန်း ဝန်းကျင်ေရာက်ေတာ့ ေ�ှးဦးလူသတ�ဝါ ် ့ ဲ့ အချို �ဟာ သူတဇာတိ ို ့ ေြမကိစ ု န ွ ခ ် ့ ာွ �ပီး အာဖရိကေြမာက်ပိင ု း် ၊ ဥေရာပ နဲ ့ အာ�ှေဒသက �ကီးမားကျယ်ြပနတ ေဒသေတွဆက ီ ို ခရီးထွက�် ပီးအေြခချေနထိင ု ခ ် �ဲ့ ကတယ်။ ထိန ု ည်းတူပဲ ေြမာက်ဥေရာပက �ှငး် ေတာအုပ်ထမ ဲ ာှ အသက်�ှငက ် ျန်ဖိအတွ ု့ က� ် ုနး် ကန်ရတာဟာ အင်ဒနို းီ �ှားက အပူပိင ု း် ေတာအုပ်မာှ အသက်�ှငက ် ျန်ဖိနဲ ု့ ့ ယှဥ်ရင် ကွြဲ ပားတဲစ ့ �ိုကလ ် က�ဏာေတွကို လိအ ု ပ်တအ ဲ့ တွက် လူသတ�ဝါေတွရဲ ့ ပမာဏဟာ ကွြဲ ပားတဲပ ့ ံစ ု န ံ ဲ့ ဆငက ့် တ ဲ းို တက်လာခဲတ ့ ယ်။ ရလဒ်အေနနဲေတာ ့ ့ သိသသ ိ ာသာကွြဲ ပား�ကတဲ့ လူသတ�ဝါမျိုးစိတေတွ ် ြဖစ်တည်လာြခင်းြဖစ်�ပီး မျိုးစိတတ ် စ်ခခ ု ျင်းစီကို သိပံပ � ညာ�ှငေတွ ် က ဟိတ�် ကီးဟန်�ကီး လက်တင်အမည် ေတွ မှညထ ့် ား�ကပါတယ်။ လွနခ ် ေသာ ဲ့ �ှစ် ၂ သန်းေကျာ်ကစ�ပီး ဥေရာပနဲ ့အာ�ှတက ို အ ် ေနာက်ပိင ု း် က လူသတ�ဝါေတွဟာ ဟိမ ု ို နီအန်ဒါတယ်လင်စစ်စ် (Homo neanderthalensis - နီအန်ဒါေတာင်�ကားမှ လူသား) အြဖစ်ကို ဆငက ့် ေြပာင် ဲ းလဲခတ ဲ့ ယ်။ သူတကိ ို ့ ု နီအန်ဒါတယ်လေ ူ တွ (Neanderthals) ဆိ�ု ပီး အများကသိပါတယ်။ နီအန်ဒါတယ်ေတွဟာ က�န်ေတာ်တို ့ ေဆပီယန်စေတွ ် ထက် ပိမ ု တ ို တ ု ခ ် င ို သ ် န်စမ ွ း် �ပီး အာ�ှ-ဥေရာပ အေနာက်ပိင ု း် က ေရခဲေခတ်ရဲေအးခဲ တရ ဲ့ ာသီဥတု�င ှ ့် ယဉ်ပါး�ကတယ်။ အာ�ှတက ို ရ ် ဲ ့ အေ�ှ � ပိင ု း် ကျတဲ့ ့ ံ့ င ု ခ ် �ဲ့ ကတယ်။ ေဒသေတွမာှ ေတာ့ ဟိမ ု ို အီရက်တပ်စ် (Homo erectus - မတ်တပ်လ)ူ ေတွ ပျံ� �ှေနထိ အဲဒမ ီ တ်တပ်လေတွ ူ ဟာဆိရ ု င် �ှစေပါင် ် း ၂ သန်းနီးပါးအထိ �ှငသ ် န်ခ�ဲ့ ကတဲအ ့ တွက် သက်တမ်းအ�ကာ�ှညဆ ် းုံ လူသားမျိုးစိတေတွ ် ြဖစ်ပါတယ်။ အဲဒစ ီ ခ ံ ျိနက ် ို က�န်ေတာ်တို ဟိ ု ို ေဆပီယန်စေတွ ် ့ မ ချိုးဖျက်ဖို ့ မြဖစ်�င ို ဘ ် းူ လို ့ ေြပာရမှာပါ။ က�န်ေတာ်တို ့ ဟိမ ု ို ေဆပီယန်စေတွ ် ဟာ လက်�ိှအချိနက ် ေန ေနာင်�စ ှ ေပါင် ် း တစ်ေထာင်အထိ ဆက်လက်�ှငသ ် န်ေန�ကဦးမလားဆိတ ု ာ သံသယ�ှိဖယ ွ ြ် ဖစ်တအ ဲ့ တွက် �ှစ် ၂ သန်း ဆိတ ု ဲ့ အချိနဟ ် ာ က�န်ေတာ်တို လံ ု မ ် မှ� ီ င ို မ ် ယ့အ ် ရာပဲ ြဖစ်ပါတယ်။ ့ းု ဝလိက ု ေတာင် ို �ကားမှ အင်ဒနို းီ �ှားက ဂျာဗားက�န်းမှာေတာ့ ဟိမ ု ို ဆိလ ု န ွ စ ် စ်စ် (Homo soloensis - ဆိလ လူသား)ေတွ ေနထိင ု ခ ် �ဲ့ ကတယ်။ သူတဟာ ို ့ အပူပိင ု း် ေဒသတွင ် သဟဇာတြဖစ်စာွ အသက်�ှငခ ် တ ဲ့ ယ်။ 13 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ထိန ု ည်းတူပဲ အင်ဒနို းီ �ှားက ဖေလာ်ရက်စ်က�န်း(Flores)မှာေတာ့ ေ�ှးဦးလူသတ�ဝါတချို �ဟာ လူေကာင်ေသးည�က် သွားတဲအ ့ ြဖစ်ကို �ကံုေတွ� ခဲရ ီ သ ူ တ�ဝါေတွဟာ ဖေလာက်ရက်စ်က�န်းေပါ် ့ တယ်။ အဲဒလ စေရာက်သာွ းတဲ့ အချိနမ ် ာှ ပင်လယ်ေရမျက်�ာှ ြပင်ဟာ အထူးနိမေနခဲ ့် တ ဲ့ တွက် ပင်မကုနး် ေြမ(အာ�ှတက ို )် ့ အ ကေန အလွယတ ် ကူ သွားလာလို ့ ရခဲတ ့် က်လာတဲအ ့ ခါမှာေတာ့ ့ ယ်။ ေနာင်ကို ပင်လယ်ေရမျက်�ာှ ြပင် ြမငတ အဲဒလ ီ သ ူ တ�ဝါတချို �ဟာ အစာေရစာ�ှားပါးတဲ့ အဲဒက ီ �န်းေပါ်မှာ ပိတမ ် ခ ိ ဲ�့ ကတယ်။ ဒီလန ို ဲ ့ အစာေရစာ ပိလ ု အ ို ပ်တဲ့ လူေကာင်�ကီးတဲသ ့ ေတွ ူ အရင်ေသဆံးု �ပီး ေသးည�က်တလ ဲ့ ေတွ ူ ကတာ့ ပိအ ု သက်�ှငခ ် င ွ ့် ရခဲ�့ ကတယ်။ ေနာင်မျိုးဆက်များစွာ�ကာတဲအ ့ ခါ ဖေလာ်ရက်စ်က�န်းက လူသတ�ဝါေတွ လူပလ ု သ ူ ားေတွ � ညာ�ှငေတွ ် က အမည်ေပးထားတဲ့ ြဖစ်လာခဲတ ု ို ဖေလာ်ရန်စစ်စ် (Homo floresiensis) လို ့ သိပံပ ့ ယ်။ ဟိမ ထူြခားတဲ့ ဒီလသ ူ တ�ဝါမျိုးစိတဟ ် ာ ၁ မီတာ (၃ေပ ၃လက်မ) သာ�ှည�် ပီး ကိယ ု အ ် ေလးချိနက ် လည်း ၂၀ ီ သ ူ တ�ဝါ လူပက ု ေလးေတွဟာ ေကျာက်လက်နက်အမျိုးမျိုး ကီလထ ို က် မပိပ ု ါဘူး။ သိတိ ု့ င ု ေအာင် ် အဲဒလ ြပုလုပ်�င ို ခ ် ဲ�့ ပီး အဲဒက ီ �န်းေပါ်က ဆင်အချို �ကပ ို ါ အခါအားေလျာ်စာွ အမဲလက ို ခ ် �ဲ့ ကတယ်။ ဒါေပမယ့လ ် ည်း ဒီေနရာမှာ မ�မ�တတ ေြပာရမယ်ဆရ ုိ င် အဲဒဆ ီ င်ေတွကလည်း ယခုလက်�ိှဆင်ေတွလို မဟုတဘ ် ဲ ဆင်ပမ ု ျိုးစိတေတွ ် ပဲ ြဖစ်ပါတယ်။ သက�ရာဇ်၂၀၁၀ ခု�စ ှ မ ် ာှ က�န်ေတာ်တို ့ လူသားေတွရဲ ့ ေပျာက်ဆးုံ ေနတဲ့ အြခားညီအစ်ကို မျိုးစိတတ ် စ်ခုကို လံးု ဝေပျာက်ဆးုံ သွားေတာမ ို ခ ် ပ ဲ့ ါတယ်။ သိပံပ � ညာ�ှငေတွ ် က ့ ယ့် အြဖစ်ကေန ကယ်ဆယ်�င ဆိက ု ေဘးရီ ် းယားက ဒီနဆ ီ ဗ ုိ ာ(Denisova လူလက် ေချာင်းတစ်ခုကို ့ အဲဒလ ီ က်ေချာင်းဟာ ေတွ� �ှိခ�ဲ့ ကတယ်။ အရင်က cave) ဂူကို တူးေဖာ်တအ ဲ့ ခါ မျိုး�ိုးဗီဇဆိင ု ရ ် ာ က�န်ေတာ်တမ ို ့ ေတွ� �ှိဖးူ တဲ့ ခွြဲ ခမ်းစိတြ် ဖာမ� �ုပ်�ကင်းြဖစ်ေနတဲ့ လုပ်လက ို တ ် အ ဲ့ ခါ လူသားမျိုးစိတအ ် သစ်တခုရဲလက် ေချာင်း ့ ြဖစ်ေနပါတယ်။ ဒါေ�ကာင ့် အဲဒမ ီ ျိုးစိတက ် ို ဟိမ ု ို ဒီနဆ ီ ဗ ုိ ာ (ဒီနဆ ီ ဗ ုိ ာ လူသတ�ဝါ) လို ့ အမည်ေပးခဲ�့ ကတယ်။ က�န်ေတာ်တို ့ လူသားေတွမာှ ေပျာက်ဆးုံ ေနတဲ့ အြခားလူသားမျိုးစိတအ ် �ွယဝ ် င်ေတွ အြခားဂူေတွ၊ ေနဦးမယ်ဆတ ုိ ာ ဘယ်သသ ူ � ိ င ို ပ ် ါမလဲ က�န်းေတွ၊ အရပ်ေဒသေတွမာှ ဘယ်ေလာက်�ှာေဖွေတွ� �ှိဖို ကျန် ့ ။1 ့ 0 ဥေရာပနဲ ့ အာ�ှမာှ လူသတ�ဝါေတွ ဆငက ့် ေြပာင် ဲ းလဲလာေနတဲ့ တချိနတ ် ည်းမှာပဲ အေ�ှ �အာဖရိကမှာလည်း ဆငက ့် ေြပာင် ဲ းလဲြခင်းဟာ ရပ်တနမ ် ့ ေနခဲပ ပခ ု က် (cradle of ့ ါဘူး။ လူဇာတိ ့ humanity) က များစွာေသာလူသတ�ဝါမျိုးစိတအ ် သစ်ေတွကို ဆက်လက်ြပုစုပျိုးေထာင်ေနခဲတ ့ ယ်။ ဥပမာအားြဖင ့် ဟိမ ု ို �ူ ေဒါဖန်စစ်စ် (Homo rudolfensis - �ူ ေဒါဖ်အုင ိ မ ် ှ လူသား) နဲ ့ ဟိမ ု ို အာဂတ်စတာ 1 (စကားချပ်) ၂၀၁၃ ခု�စ ှ မ ် ာှ ေတာင်အာဖရိက�ိင ု င ် ံ ဂျိုဟန်နပ်စဘ ် တ် �မို �အနီးက Rising Star ဂူက Dinaledi ဆိတ ု ဲ့ လ�ဏ ိ ဂ ် အ ူ ကနထ ့် မ ဲ ာှ လူသားမျိုးစိတအ ် သစ်တစ်ခရ ု ဲ �ု့ ပ်�ကင်းနမူနာ များစွာ �ှာေဖွေတွ� �ှိခ�ဲ့ က�ပီး အဲဒလ ီ သ ူ တ�ဝါမျိုးစိတသ ် စ်ကို နေလဒီလသ ူ ား (Homo naledi) လို အမည် ေပးခဲ�့ ကပါတယ်။ ့ 14 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge (Homo ergaster- Working Man အလုပ်လပ ု ်ေနေသာလူသား) စတာေတွ �ှိတယ်။ ေနာက်ဆးုံ ေတာ့ ဟိမ ု ေဆပီ ို ယန်စ် လို ့ ပညာသားမပါစွာ အမည်ေပးထားတဲ့ (Homo sapiens – Wise Man ပညာဉာဏ်�ိှေသာလူသား) က�န်ေတာ်တလူ ို ့ သားမျိုးစိတပ ် ဲ ြဖစ်ပါတယ်။ ဒီလသ ူ တ�ဝါ ေသးည�က်တလ ဲ့ ေတွ ူ ြဖစ်သလို တချို �က မျိုးစိတတ ် ချို � ရဲအဖွ ့ ဲ�ဝင်ေတွက �ကီးမားတုတခ ် င ို သ ် လို တချို �ကေတာ့ ြဖစ်�ကပါတယ်။ တချို �က �ကမ်းတမ်း�ပီး ေ�ကာက်စရာေကာင်းတဲ့ အမဲလက ို မ ် ဆ ု းုိ ေအးေဆးတဲအ ့ သီးအရွ က� ် ှာေဖွစားေသာက်သေတွ ူ သာ က�န်းတစ်က�န်းတည်းေပါ်မှာ အသက်�ှငေနထိ ် င ု ခ ် �ဲ့ ပီး အြခားမျိုးစိတေတွ ် ကေတာ့ ြဖစ်ပါတယ်။ တချို �က ကမ�ာတ ို �် ကီးေတွဆီ ့ က လှညလ ့် ည်သာွ းလာ ေနထိင ု ခ ် �ဲ့ ကတယ်။ ဒါေပမယ့် သူတအားလံ ို ့ းု ဟာ မျိုးစု ဟိမ ု ို (genus Homo) ေအာက်မာှ ပါဝင်�က�ပီး သူတအားလံ ို ့ းု ဟာ လူသတ�ဝါေတွ ြဖစ်�ကပါတယ်။ ပံု ၂။ ခနမ ့် န ှ း် ြပန်လည်တည်ေဆာက်ထားေသာ က�န်ေတာ်တ၏ ို ့ ညီအစ်ကမ ို ျားြဖစ်သည့် (ဘယ်မှ ညာ သိ)ု ့ ဟိမ ု ို �ူ ေဒါဖန်စစ်စ် (အာဖရိက အေ�ှ � ပိင ု း် )၊ ဟိမ ု ို အီရက်တပ်စ် (အေ�ှ �အာ�ှ) �ှင ့် ဟိမ ု ို နီအန်ဒါတယ်လန်းစစ်စ)် (ဥေရာပ �ှင ့် အေနာက်အာ�ှ) တိအားလံ ု့ းု သည် လူသတ�ဝါများ ြဖစ်�ကသည်။ လူသတ�ဝါတိရဲ ု ့ ့ ဆငက ့် ေြပာင် ဲ းလဲပံန ု ပတ် ဲ ့ သက်�ပီး လူအများမှားယွငး် ယူဆေန�ကတဲ့ အရာတစ်ခ� ု ိှပါတယ်။ အဲဒါက အာဂတ်စတာလူ(အလုပ်လပ ု ်ေနေသာလူ) ကေန အီရက်တပ်စ်လူ (မတ်တပ်လ)ူ အဲဒက ီ တစ်ဆင ့် နီအန်ဒါတယ်လ၊ူ ေနာက်ဆးုံ ကျမှ က�န်ေတာ်တို ့ ေဆပီယန်စေတွ ် အြဖစ် လူသတ�ဝါေတွဟာ မျဉ်းေြဖာငပ ့် ံ စ ု ံန ဲ ့ တစ်ေ�ကာင်းတည်း ဆငက ့် ေြပာင် ဲ းလဲလာတယ်လို ့ ြပထားြခင်းပါ။ ဒီမျဉ်းေြဖာငပ ့် ံ စ ု ံက ကမ�ာေပါ်မှာ လူသတ�ဝါေတွဟာ တစ်ချိနမ ် ာှ တစ်မျိုးတည်းသာ အသက်�ှငခ ် ဲပ ုိ ဲ့ လွမ ဲ ာှ းအြမင်ကေပးပါတယ် ို ။ ့ ါတယ်ဆတ ဒါတင်မက အေစာပိင ု း် ကလူသတ�ဝါမျိုးစိတေတွ ် ဟာ လက်�ိှက�န်ေတာ်တလူ ို ့ သားေတွန ဲ ့ ပံစ ု ံတတ ူ ဲ့ အရင်က လူသားေတွသာြဖစ်တယ်လို ့ ထင်ြမင်ြခင်းြဖစ်ပါတယ်။ တကယ်တမ်းမှာေတာ့ လွနခ ် တ ဲ့ ဲ့ �ှစေပါင် ် း ၂ သန်း ဝန်းကျင်ကေန �ှစတ ် စ်ေသာင်းဝန်းကျင်အထိ တူညတ ီ အ ဲ့ ချိနတ ် စ်ချိနတ ် ည်းမှာပဲ ကမ�ာ�ကီးဟာ များြပားလှတဲ့ 15 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge လူသားမျိုးစိတအ ် မျိုးမျိုးရဲ ့ ေနထိင ု ရ ် ာအိမြ် ဖစ်ခဲပ ့ ါတယ်။ ဒါဟာ ဘာေ�ကာငမ ့် ြဖစ်�င ို ရ ် မှာလဲ။ ဒီေနအချိ နမ ် ာှ လည်း ဝက်ဝံမျိုးစိတအ ် မျိုးမျိုး - ဝက်ဝံညုိ ၊ ဝက်ဝန ံ က်၊ ဂရီဇလီ ဝက်ဝ�ံ ကီး၊ ပိလ ု ာဝက်ဝံ ့ စသည်ြဖင ့် �ှိ�ကပါတယ်။ ကမ�ာေြမေပါ်မှာ သွားလာေနထိင ု ခ ် ဲ့ လူသားမျိုးစိတအ ် နည်းဆံးု (၆) မျိုးေလာက်�ိှခဲ့ ပါတယ်။ လွနခ ် တ ဲ့ ဲ့ �ှစေပါင် ် းများစွာကလို လူသားမျိုးစိတအ ် မျိုးမျိုး မ�ှိဘဲ က�န်ေတာ်တေဆပီ ို ့ ယန်စေတွ ် သာ သီးသနက ် ့ ျန်�ိှေတာတ ့ ာဟာ နည်းနည်းေတာ့ ထူးဆန်းပါတယ်။ ဒါကလည်း က�န်ေတာ်တို ့ တရားခံြဖစ်ေကာင်းြဖစ်�င ို ပ ် ါတယ်။ မ�ကာခင်မာှ က�န်ေတာ်တသိ ို ့ လာရမှာက က�န်ေတာ်တို ့ ေဆပီယန်စ် ေတွမာှ က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ့ တြခားညီအစ်ကလ ို သ ူ တ�ဝါမျိုးစိတေတွ ် န ဲ ့ ပတ်သက်တအ ဲ့ ေ�ကာင်းအရာေတွကို ချိုး�ှမ ိ ထ ် ားဖိအတွ ု့ က် က�န်ေတာ်တမှ ို ့ ာ အေ�ကာင်းြပေကာင်းေကာင်းေတွ�ိတ ှ ယ် ဆိတ ု ာကိပ ု ါ။ စဉ်းစား�ိင ု ြ် ခင်း ၏ အဖိုး အခ အချင်းချင်း ကွြဲ ပားြခားနားမ�ေတွများစွာ�ှိေပမယ့လ ် ည်း လူသားမျိုးစိတေတွ ် မာှ လူသားြဖစ်မန ှ း် သိသာေစတဲ့ တူညတ ီ ဝ ဲ့ ေ ိ သသစ�ိုကလ ် က�ဏာေတွ ပိင ု ဆ ် င ုိ �် ကပါတယ်။ အသိသာထင်�ာှ းဆံးု က တြခားတိရ စ�ာန်ေတွန ဲ ့ ��င ိ း် ယှဉ်လိက ု ရ ် င် လူသတ�ဝါများေတွမာှ အလွနတ ် ရာ�ကီးမားတဲဦ ့ းေ�ှာက် �ှိပါတယ်။ ကိယ ု အ ် ေလးချိန ် ၆၀ ကီလ� ို ိှတဲ့ �ိတိ ု့ က ု သ ် တ�ဝါေတွဟာ ပျမ်းမ�အားြဖင ့် ၂၀၀ ကုဗစင်တမ ီ တ ီ ာ အရွ ယဦ ် းေ�ှာက် �ှိ�ကပါတယ်။ လွနခ ် ဲတ ် း ၂.၅ သန်းက အေစာဆံးု လူသားေယာက်ျားေတွန ဲ ့ မိနး် မေတွရဲ ့ ဦးေ�ှာက်ဟာ ၆၀၀ ့ ဲ့ �ှစေပါင် ကုဗစင်တမ ီ ီတာခန ် ့ အရွ ယ်အစား�ှိခဲပ ေဆပီယန်စေတွ ် ဟာ ပျမ်းမ� ၁၂၀၀ ကေန ၁၄၀၀ ့ ါတယ်။ ဒီေနေခတ် ့ ကုဗစင်တမ ီ ီတာအထိ�ိှတဲ့ ဖျတ်လတ်တဦ ဲ့ းေ�ှာက်ကို ပိင ု ဆ ် င ုိ �် ကပါတယ်။ နီအန်ဒါတယ်လေတွ ူ ရဲ ့ ဦးေ�ှာက်ဟာ ပိလ ု ေတာင် ို ့ �ကီးမားပါေသးတယ်။ တကယ်ဆုိ ဆင်ကေြပာင် ဲ့ းလဲြခင်းြဖစ်စဉ်က ပိမ ု �ို ကီးမားတဲဦ ့ းေ�ှာက်ေတွကို ေရွ းချယ်ဦးစားေပးမယ် ဆိတ ု ာ က�န်ေတာ်တစဉ်းစားစရာ ို ့ ေတာင် မလိတ ု အ ဲ့ ချက်ြဖစ်ပါတယ်။ က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ အသိ ဉာဏ်ြမငမ ့် ားမ� ကို ့ က�န်ေတာ်တို ့ အလွန� ် စ ှ ်သက်ဂဏ ု ယ ် �ူ ကတဲအ ့ တွက် စွမး် အား�ကီးေလ ု းေလလို ့ ပိေကာင် အသိဉာဏ်စမ ွ း် အားနဲပတ် ့ သက်လာရင် က�န်ေတာ်တို ့ ယူဆ�ကတယ်။ ဦးေ�ှာက် အဲဒလ ီ သ ို ာြဖစ်မယ်ဆရ ုိ င် ေ�ကာင်မျိုး�ွယဝ ် င် မိသားစုေတွကလည်း ကဲကလ ု သခင်္ျာ တွက� ် င ို တ ် ေ�ကာင် ဲ့ ေတွကို ေမွးထုတေပး�ိ ် င ု မ ် ာှ ပါ။ ဝက်ေတွအေနနဲ ့ လည်း အခုချိနေလာက် ် ဆရ ုိ င် သူတရဲ ို ့ ကိ ု ပ ် ိင ု ် အာကာသအစီအစဉ်ေတွ လ�တတ ် င်�င ို ် ့ ယ ေနသငပ ့် ါ�ပီ။ ဘာေ�ကာငမ ့် ျား တိရ စ�ာန်ေလာက�ကီး တစ်ခလ ု းံု မှာ �ကီးမားတဲဦ ့ းေ�ှာက်ေတွပိင ု ဆ ် င ုိ မ ် � အလွန� ် ှားပါး ရတာပါလဲ။ တကယ်တမ်းမှာေတာ့ �ကီးမားတဲဦ ့ းေ�ှာက်ဟာ ကိယ ု ခ ် ��ာအတွက် �ကီးေလးတဲ့ အားအင်ကန ု ခ ် မ်းမ� ကို ြဖစ်ေစပါတယ်။ အထူးသြဖင ့် �ကီးမားတဲဦ ့ းေခါင်းခွ� ံ ု ိးနဲ ့ ဖံးု အုပ်ထားတဲ့ ဒီဦးေ�ှာက်ကို သွားေလရာ 16 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge သယ်ေဆာင်ရတာကလည်း မလွယပ ် ါဘူး။ �ပီးေတာ့ ဦးေ�ှာက်အတွက် အစာေရစာေတွကို ပံပ ့ ိးု ရတာကို ပိခ ု က်ခဲပါတယ်။ ဟိမ ု ေဆပီ ို ယန်စ် ေတွမာှ ဦးေ�ှာက်ဟာ ကိယ ု ခ ် ��ာစုစေပါင် ု းအေလးချိနရ ် ဲ ့ ၂ သိမဟု ု ့ တ် ၃ ရာခိင ု � ် န� း် ပဲ�ိပ ှ ါတယ်။ ဒါေပမယ့် ခ��ာကိယ ု ် �ငိမ်သက်အနားယူေနတဲအ ့ ချိနမ ် ာှ ေတာင် လူဦ့ းေ�ှာက်ဟာ လူခ�� ု ရ ် ဲစွ့ မး် အင် ့ ာကိယ ၂၅ရာခိင ု � ် န� း် ကို သံးု စွပ ဲ ါတယ်။ ��င ိ း် ယှဉ်ြပရမယ်ဆရ ုိ င် တြခားေမျာက်ဝေတွ ံ ရဲ ့ ဦးေ�ှာက်ဟာ သူတခ�� ို ့ ာကိယ ု ရ ် ဲစွ့ မး် အင် ၈ ရာခိင ု � ် န� း် ပဲ သံးု စွဲပါတယ်။ ေ�ှးဦးလူသတ�ဝါေတွဟာ သူတရဲ ို ့ ့ �ကီးမားတဲဦ ့ းေ�ှာက်အဖိးု အခကို နည်း၂နည်းြဖင ့် ေြဖ�ှငး် ခဲတ ့ ာ ့ ယ်။ ပထမနည်းကေတာ့ အစာ�ှာတဲေနရာမှ အချိနက ် ို ပိမ ု အ ို သံးု ချြခင်းြဖစ်�ပီး ဒုတယ ိ နည်းကေတာ့ သူတရဲ ို ့ ့ �ကက်သားေတွ ေသးကျံု �သာွ းခဲြ့ ခင်းပဲ ြဖစ်ပါတယ်။ အစိးု ရတစ်ခုက ကာကွယေရအသံ ် းု စရိတေတွ ် ကို ပညာေရးစရိတထ ် ဲ ေဝမ�လိက ု သ ် လိပ ု ဲ ေ�ှးဦး လူသတ�ဝါေတွဟာ လက်ေမာင်း�ကက်သားကစွမး် အင်ေတွကို ဦးေ�ှာက်ဆလ ဲ ေတွ ် ဆီ ခွဲေဝခဲ�့ ကတယ်။ အာဖရိက�ှိ ဆဗားနားေဒသမှာ အသက်�င ှ သ ် န်ဖိအတွ ု့ က် ဒါဟာ မှနက ် န်တန ဲ့ ည်းဗျူဟာြဖစ်တယ်ဆတ ုိ ာ ု ါဘူး။ ချင်ပန်ဇီေမျာက်တစ်ေကာင်ဟာ လူသားတစ်ေယာက်န ဲ ့ စကား�ိင ု ေြပာတဲ ် အ ့ ခါ အထူးေြပာစရာမလိပ မယှဉ်�ိင ု ပ ် ါဘူး။ ဒါေပမယ့် သူက အဲဒလ ီ က ူ ို အဝတ်�ုပ်ေလးတစ်ခုလို အသာေလး တစ်စစီဆတ ု �် ဖဲပစ်�င ို ် ပါတယ်။ အခုဆရ ုိ င်ြဖင ့် �ကီးမားတဲဦ ့ းေ�ှာက်ပိင ု ဆ ် င ုိ ရ ် ြခင်းရဲအကျိ ုးကို က�န်ေတာ်တို ့ ေကာင်းေကာင်းခံစား ့ ေနရပါ�ပီ။ ဘာေ�ကာငလ ့် ဆ ဲ ေတာ ုိ ့ ချင်ပန်ဇီများထက်ပိြု မန်ေအာင် သွားလာ�ိင ု ဖ ် ို ့ ေမာ်ေတာ်ကားေတွ က�န်ေတာ်တထု ို ့ တလ ် ပ ု ်�ကတယ်။ ချင်ပန်ဇီေတွန ဲ ့ နပန်းလံးု စရာမလိဘ ု ဲ ေဘးကင်းတဲအ ့ ကွာအေဝးကေန ပစ်�င ို ဖ ် ို ့ ေသနတ်ေတွထတ ု �် ကတယ်။ ဒါေပမယ့လ ် ည်း ဒီ ကားေတွ၊ ေသနတ်ေတွဆတ ုိ ာ မ�ကာေသးမီကမှ ေပါ်ေပါက်လာတဲ့ အရာေတွြဖစ်ပါတယ်။ လွနခ ် တ ဲ့ ဲ့ �ှစေပါင် ် း ၂ သန်းေကျာ်ကစ�ပီး လူသတ�ဝါေတွရဲ ့ ဦးေ�ှာက်အာ�ံုေ�ကာကွနရ ် က်ဟာ �ကီးထွားသထက်�ကီးလာခဲတ ့် လက်နက် ့ ယ်။ ဒါေပမယ့် မီးသငေကျာက် တချို � �ှင ့် သစ်သားခ�န်ေတွကလွ�ဲ ပီး သေလာက်ပါပဲ။ ဒါဆိရ ု င်ြဖင ့် လူသတ�ဝါေတွရဲဦး့ ေ�ှာက်အစွမး် ထက်မက � ို ြပသစရာ ဘာမှမ�ှိခဲ့ လွနခ ် ဲတ ဲ့ �ီ စ ှ ေပါင် ် း ၂ သန်းအတွငး် မှာ ဆငက ့် ေြပာင် ဲ းလဲြခင်းြဖစ်�ပီး ့ ဒ ု့ က ု တ ် ာပါလဲ။ “ဘာေ�ကာငမ ့် န ှ း် လူသတ�ဝါေတွရဲ ဦး ု့ က် ဘယ်အရာကများ တွနး် ပိလိ ့ ေ�ှာက်�ကီးမားလာဖိအတွ မသိပါ” လိသာ ု ့ က�န်ေတာ်တအ�ိ ုိ ့ ု း�ှငး် ဆံးု ဝန်ခရ ံ ပါလိမ်မ ့ ယ်။ လူသတ�ဝါြဖစ်ေ�ကာင်းေြပာလိရတဲ ု ့ ့ ေနာက်လက�ဏာတစ်ခုက ေြခ ၂ ေချာင်းနဲ ့ မတ်တပ်ရပ် လမ်းေလ�ာက်ြခင်းပဲ ြဖစ်ပါတယ်။ ရန်သက ူ ေတွ ို � ြမင်ဖိုြဖစ် ့ ေစ၊ အာဖရိကေဒသက ို ဖ ် ိြဖစ် ု ့ ေစ အမဲလက ဆဗားနားြမက်ခင်းြပင်မာှ ပိလ ု ယ ွ က ် ပ ူ ါတယ်။ ဒါအြပင် ့ မတ်တပ်ရပ်ြခင်းက လမ်းေလ�ာက်တအ ဲ့ ခါ အသံးု မြပုရတဲ့ လက်ေတွဟာ ေကျာက်တးံု များပစ်ေပါက်ဖိ၊ု ့ အချက်ြပဖို ့ စတဲ့ အြခားကိစေတွ � အတွက် အသံးု ဝင်လာတယ်။ လက်ေတွနလု ဲ ့ ပ်ေဆာင်�င ို တ ် ဲ့ အရာေတွများလာေလေလ အဲဒလ ီ က်ေတွကို 17 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ပိင ု ဆ ် င ုိ သ ် ေတွ ူ အေနနဲ ့ လက်ဖဝါးနဲ ့ အသက်�ှငေအာင် ် ြမင်ဖိအခွ ု ့ ငအ ့် လမ်း လက်ေချာင်းေတွမာှ အာ�ံုေ�ကာေတွများလာ�ပီး ညက်ေညာ�ပီးေကာင်းမွနတ ် ဲ့ စူးစိက ု မ ် အ � ား ဆငက ့် ေြပာင် ဲ းလဲြခင်းြဖစ်စဉ်က များလာေလပဲြဖစ်တယ်။ ဒါေ�ကာငပ ့် ဲ �ကက်သားေတွ�ိှဖိ၊ု ့ ပိမ ု ေကာင် ို းမွနလ ် ာဖို ့ စတဲအ ့ ရာေတွကို ရလဒ်ကေတာ့ လူသတ�ဝါေတွဟာ ဖိအားေပးခဲတ ့ ာပါ။ အလွန� ် � ပ်ေထွးတဲအ ့ လုပ်ေတွကို လက်ေတွနလု ဲ ့ ပ်ေဆာင်လာ�ိင ု ခ ် တ ဲ့ ယ်။ အထူးသြဖင ့် �� ပ်ေထွးခက်ခတ ဲ ဲ့ လက်နက်ကရ ိ ိယာေတွကို ြပုလုပ်လာ၊ အသံးု ချလာတာပဲ ြဖစ်ပါတယ်။ ပထမဆံးု ေသာ လက်နက်ကရ ိ ိယာြပုလုပ်ြခင်း အေထာက်အထားကို လွနခ ် ဲတ ် း (၂) သန်းခွမ ဲ ာှ စေတွ�ရတယ်။ ့ ဲ့ �ှစေပါင် လက်နက်ကရ ိ ိယာေတွ ထုတလ ် ပ ု ် �င ို ြ် ခင်း�ှင ့် အသံးု ချြခင်း စတဲ့ အဂင်္ ါရပ်ေတွဟာ ေ�ှးဦးလူသားေတွ ြဖစ်ေ�ကာင်း ေ�ှးေဟာင်းသုေတသနပညာ�ှငေတွ ် က သတ်မတ ှ ရ ် တဲ့ စံတစ်ခုြဖစ်ပါတယ်။ သိေပမယ့ ု့ လ ် ည်း မတ်တပ်ရပ်လမ်းလ�ာက်ြခင်းမှာ သူအားနည် းချက်နသူ ဲ ့ �ှိပါတယ်။ က�န်ေတာ်တို ့ ့ အစြပုလာရာ ဘိးု ေဘးြဖစ်တပ ဲ့ �ိုငး် မိတသ ် တ�ဝါရဲ ့ေကျာ�ိုးမ�ကီးဟာ ဦးေခါင်းေသး�ပီး လမ်းေလ�ာက်ရာမှာ ေြခလက်ေလးေချာင်းလံးု အသံးု ြပုတဲသ ့ တ�ဝါကို ေထာက်ပံဖ ု့ ကသ ် ာ �ှစသ ် န်းေပါင်းများစွာ�ကာေအာင် ့ ိအတွ ိ ရ ူ ြခင်းဟာ ေတာ်ေတာ်ခက်ခဲတဲ့ ဆငက ့် ေြပာင် ဲ းလဲလာတာပါ။ အဲဒါေ�ကာင ့် မတ်တပ်အေနအထားကို ည�ယ အရာြဖစ်ပါတယ်။ အခါမှာေပါ။့ အထူးသြဖင ့် ဒါေ�ကာင ့် ဒီအ�ိုးြငမ်းက လူသတ�ဝါေတွဟာ အလွနတ ် ရာ�ကီးမားတဲဦ ့ းေခါင်းခွက ံ ို အြမငက ့် ေနလှမး် ြမင်ဖိ၊ု ့ ေထာက်ပံရ ့ တဲ့ အမျိုးမျိုးအသံးု ြပုလိရတဲ ု့ လ ့ က် စတာေတွကို ခါးနာြခင်း၊ ဇက်ေ�ကာတက်ြခင်း စတာေတွန ဲ လဲ ူ ရ ဲ့ ပါတယ်။ ့ ယခ အမျိုးသမီးထုအေနနဲ ပိ ု ေပးဆပ် ို �ကရပါတယ်။ မတ်တပ်ရပ်လမ်းေလ�ာက်မယ်ဆရ ုိ င် ေသးသွယ်တဲ့ ့ မ တင်ပါးေတွလတ ို ယ်။ အဲဒအ ီ ခါ ေမွးလမ်းေ�ကာင်းေတွ ကျဉ်းလာရတယ်။ တချိနတ ် ည်းမှာပဲ လူသတ�ဝါ ကေလးငယ်ေတွရဲ ဦး ့ ချိနန ် ဲ ့တိက ု ေနပါတယ် ် ။ ဒီလန ို ဲ ့ကေလးမီးဖွားချိန ် ့ ေ�ှာက်ေတွ �ကီးသထက်�ကီးလာတဲအ ေသဆံးု ြခင်းဟာ လူသတ�ဝါအမေတွကို အဓိကအသက်ဆးုံ �� ံးေစတဲအ ့ ရာ ြဖစ်လာခဲတ ့် ည်း ့ ယ်။ ဒါေ�ကာငလ ကေလးငယ်ေတွရဲ ့ ဦးေ�ှာက်နေခါင် ဲ့ းအရွ ယအ ် စား ေသးငယ်ေပျာေပျာင် းတဲ့ ့ ကေလးေမွးတဲ့ လူသတ�ဝါအမေတွဟာ ပိသ ု က်သာရာရ�ပီး အေစာပိင ု း် ကာလမှာ ေနာက်ထပ်ကေလးေတွ ပိေ ု မွး�ကတဲအ ့ ထိ အသက်�ှငခ ် တ ဲ့ ယ်။ ဒါေ�ကာငလ ့် ည်း သဘာဝေရွ းချယ်ြခင်းတရားက ေစာစီးစွာေမွးဖွားမ�ကို အားေပးတာပါ။ အမှနတ ် ကယ်လည်း အြခားသတ�ဝါေတွန�� ဲ့င ိ း် ယှဉ်လိက ု ရ ် င် လူသတ�ဝါေတွဟာ အချိနမ ် တန်ေသးဘဲ ု့ ။ လူသတ�ဝါတစ်ဦး ေမွးဖွားခါစမှာ အေရး�ကီးတဲ့ အသက်အဂင်္ ါေတွ ေမွးဖွား�ကတယ်လို ့ ေြပာလိရပါတယ် အ�ပီးသတ်မဖွံ� �ဖိုးေသးပါဘူး။ ြမင်းေပါက်စတစ်ေကာင်ဟာ ေမွးဖွား�ပီးမ�ကာခင်မာှ လမ်းေလ�ာက်�င ို တ ် ယ်။ ေမွးဖွား�ပီး သံးု ေလးပတ်သာ�ှိေသးေပမယ့လ ် ည်း ေ�ကာင်ေပါက်တစ်ေကာင်ဟာ မိခင်ကစ ို န ွ ခ ် ့ ာွ �ပီး အစာ�ှာ 18 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ထွက� ် င ို တ ် ယ်။ လူသတ�ဝါ ေမွးကင်းစကေလးငယ်ေတွကျေတာ့ ကယ်ရာမဲ�့ ပီး အစာအာဟာရ၊ အကာအကွယ် �ှင ့် ပညာေရးတိအတွ ု့ က် လူ�ကီးသူမေတွအေပါ် �ှစေပါင် ် းများစွာမှီခရ ို ပါတယ်။ ဒီအချက်က လူသတ�ဝါတိရဲ ု ့ ့ အံမ ့ ခန်းလူမဆ � က်ဆေရးစွ ံ မး် ရည်ကို ြဖစ်ေစ�ံုသာမက မတူကြဲွ ပားတဲ့ လူမြ� ပဿနာေတွကလ ို ည်း ြဖစ်ေပါ်ေစပါတယ်။ တစ်ကယ ို တ ် ည်းရပ်တည်ရတဲ့ မိခင်ေတွအေနနဲ ့ ေနာက်ကေန တေကာက်ေကာက်ကပ်ပါလာတဲ့ ကေလးငယ်ေတွကို တစ်ဖက်ကထိနး် ရင်း အားလံးု အတွက် လံေလာက် ု တဲ့ အစားအစာကို �ှာေဖွစေဆာင် ု း�ိင ု ဖ ် ိဆိ ု့ တ ု ာ မြဖစ်�င ို သ ် ေလာက်ပါပဲ။ ကေလးသူငယ်ေတွကို ြပုစုပျိုးေထာင်တယ်ဆတ ုိ ာ လိအ ု ပ်ပါတယ်။ အြခားမိသားစုဝင်ေတွန ဲ ့ လူတစ်ေယာက်ကုိ အိမန ် းီ ချင်းေတွရဲ ့ စဉ်ဆက်မြပတ်အကူအညီကို ပျိုးေထာင်ဖိဆိ ု့ တ ု ာ တစ်မျိုးလံးု ကဝိင ု း် လုပ်ရတာပါ။ ဒါေ�ကာငပ ့် ဲ အချင်းချင်း�ကား ခိင ု မ ် ာတဲလ ့ မ ူ ေရးဆက် � � �ယ်မေတွ � ေဖာ်ေဆာင်�င ို တ ် သ ဲ့ တ�ဝါေတွကို ဆငက ့် ေြပာင် ဲ းလဲြခင်း ြဖစ်စဉ်က မျက်�ာှ သာေပးတာြဖစ်ပါတယ်။ ဒါအြပင် လူသတ�ဝါေတွဟာ မြပည့စ ် ေသးတဲ ံု ့ ငယ်ရွယ� ် နု ယ် ့ စဉ်မှာ ေမွးဖွား�ကတာြဖစ်တအ ဲ့ တွက် အြခားသတ�ဝါေတွနစာရင် ဲ့ အသိလမ ိ ာ� သင်�ကားဖိ�ှ ု ့ င ့် အချင်းချင်း ့် င ု ပ ် ါတယ်။ �ိတိ ု့ က ု သ ် တ�ဝါ သိက�မ်းဆက်ဆတ ံ တ်ဖိကိ ု ့ ု ပိမ ု ေကာင် ို းမွနက ် ျယ်ြပနစ ် ့ ာွ သင်�ကားေလ့ကျငေပး�ိ အများစုဟာ သားအိမ်ကေနေမွးဖွားထွကေပါ်လာတဲ ် အ ့ ခါ ထွကလ ် ာ�ကတာပါ။ နည်းနည်းေလး အုတဖ ် ိုကေန မီးတိက ု �် ပီးသားေြမအိုးလို လိသ ု လိြု ပုြပင်ေြပာင်းလဲမတ � စ်ခခ ု ုလပ ု ် လက ို တ ် ာနဲ ့ သူတဟာ ို ့ အက်သာွ းတာ သိမဟု ု ့ တ် ကျိုးပဲသ ် ေနေမွးဖွားလာတဲ့ ့ ာွ းတာေတွ ြဖစ်ပါတယ်။ လူသတ�ဝါေတွ သားအိမက အခါမှာေတာ့ မီးြပင်းဖိုကေနကျိုထားတဲဖ ့ န်ရည်လမ ို ျိုးပါ။ သူတကိ ို ့ ု အံဩ ့ စရာေကာင်းေလာက်ေအာင် လွတလ ် တ ွ လ ် ပ် လှညြ့် ခင်း၊ ဆနြ် ခင် ု င ွ း် လိရပါတယ် ု့ ။ အဲဒါေ�ကာငပ ့် ဲ ဒီေနေခတ် မာှ ့ း စသည်ြဖင ့် ပံသ ့ က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ့ သားသမီးေတွကို ခရစ်ယာန်ဘာသာဝင်တစ်ေယာက် (သိ)ု ့ ဗုဒဘ � ာသာဝင်တစ်ေယာက်၊ အရင်း�ှငတ ် စ်ေယာက် (သိ)ု ့ ဆိ� ု ှယလ ် စ်တစ်ေယာက်၊ စစ်မက်လလ ို ားတဲလ ့ ူ (သိ)ု ့ �ငိမး် ချမ်းမ�လလ ို ားတဲလ ့ ူ ြဖစ်လာဖို ့ က�န်ေတာ်တပံ ို ့ သ ု င ွ း် သင်�ကားေပး�ိင ု ပ ် ါတယ်။ *** ပိ�ု ကီးမားတဲ့ ဦးေ�ှာက်ကပ ို ိင ု ဆ ် င ုိ ြ် ခင်း၊ လက်နက်ကရ ိ ိယာေတွကို အသံးု ြပုြခင်း၊ ပိမ ု အ ို ဆငြ့် မငစ ့် ာွ သင်ယ� ူ င ို ြ် ခင်း၊ သိမေမွ ် �နက်နေသာ ဲ လူမဆ � က်ဆ� ံ င ို စ ် မ ွ း် များ�ှိြခင်း စတဲအ ့ ရာေတွက အင်မတန်�ကီးမားတဲ့ အားသာချက်ေတွြဖစ်တယ်လို ့ က�န်ေတာ်တယူ ို ့ ဆ�ိင ု တ ် ယ်။ ဒီအရာေတွက လူသားမျိုး�ွယက ် ို ကမ�ာေပါ်မှာ စွမး် အားအ�ကီးဆံးု ေသာသတ�ဝါြဖစ်ေစတာလို ့ ု က ့် ယ ို က ် ယ ို �် ကည့ရ ် င်း ကိယ က�န်ေတာ်တေြပာ�ိ ို ့ င ု တ ် ယ်။ ဒါေပမယ့လ ် ည်း လူသတ�ဝါေတွဟာ �ှစေပါင် ် း ၂ သန်းေကျာ်�ကာအထိ ဒီအားသာချက်ေတွ ပိင ု ဆ ် င ုိ ထ ် ားခဲ့ ေပမယ့လ ် ည်း အေရးမပါတဲ၊့ ချည့န ် အားနည် ဲ့ းတဲ့ သတ�ဝါေတွအြဖစ်နသာ ဲ့ �ှငသ ် န်ခ�ဲ့ ကပါတယ်။ ဒါေ�ကာင ့် လွနခ ် ဲတ ဲ့ စ ှ ေပါင် ် း ၁ သန်းက အသက်�ှငခ ် တ ဲ့ ဲ့ လူသတ�ဝါေတွဟာ ့ � �ကီးမားတဲဦ ့ းေ�ှာက်၊ ခ�န်ထက်တဲ့ 19 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ေကျာက်လက်နက်ေတွ�ိှေပမယ့လ ် ည်း ေ�ကာက်လနရ ် ့ င်း အသက်�ှငခ ် ရ ဲ့ တယ်။ တြခားလူသားစားသားရဲတရ ိ စ�ာန်�ကီးေတွကို သူတေတွ ို ့ က သားေကာင်�ကီးေတွကို အ�မဲတေစ အမဲလက ို တ ် ယ်ဆတ ုိ ာ မ�ှိသေလာက်ြဖစ်�ပီး အသီးအရွ ကေတွ ် ကို အဓိကအားြဖင� ့် ှာေဖွစားေသာက်တာ၊ အင်းဆက်ေတွ �ှာေဖွတာ၊ အေကာင်ငယ်ေလးေတွ လိက ု လ ် ဖ ံ မ်းဆီးတာ၊ တြခားခွနအ ် ား�ကီးမားတဲ့ သားရဲတရ ိ စ�ာန်�ကီး ေတွက သတ်ြဖတ်စား�ပီးသားကျန်ရစ်တအ ဲ့ သားေတွကို စားသံးု ြခင်းနဲသာ ဲ့ တယ်။ ့ အသက်ဆက်ခရ အေစာပိင ု း် ေကျာက်လက်နက်ေတွကို အများဆံးု အသံးု ြပုပံတ ု စ်မျိုးက �ိုးတွငး် ချဉ်ဆီကစ ို ား�ိင ု ဖ ် ို ့ အ�ိုးေတွကို ထုခတ ွဲ ာပဲြဖစ်ပါတယ်။ အဲဒါဟာ က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ့ မူပိင ု စ ် ားကျက်တစ်ခြု ဖစ်မယ်လို ့ အချိုေသာ � သုေတသနပညာ�ှငေတွ ် က ယံ�ု ကည်�ကတယ်။ သစ်ေတာက်ငက ှ ေတွ ် က သစ်ပင်စည်ကအင်းဆက်ေတွကို ရယူစားေသာက်တေနရာမှ ဲ့ ာ အထူးက�မ်းကျင်သလို အေစာပိင ု း် လူသတ�ဝါေတွဟာ အ�ိုးထဲက ချဉ်ဆီကို ရယူစားေသာက်ရာမှာ အထူးက�မ်းကျင်ခဲပ ့ ါတယ်။ ဘာေ�ကာင ့် ချဉ်ဆီကမ ို ှ ေရွ းစားခဲ�့ ကပါသလဲ။ ေြပာရမယ်ဆရ ုိ င် ြခေသင်္တ ့ စ်အုပ်က ကုလားအုတတ ် စ်ေကာင်ကို ဖမ်းဆီးစားေသာက်လက ို တ ် ယ်ဆပ ုိ ါစိ။ု ့ သူတစား�ပီ ို ့ းသွားသည်အထိ လူသတ�ဝါြဖစ်တသ ဲ့ င်က စိတ� ် ှည� ် ှညေစာင ် တ ့် ယ်။ ြခေသင်္ေတွ ့ ု အ ် းီ နားေကာင်ေတွရဲအလှ ည့် ြဖစ်တယ်။ �ပီးသွားေတာလ ့် လှညမ ့် ေရာက်ေသးဘူး။ ေခွးအေတွ၊ ဟိင ့ ့ ည်း သငအ ေခွးအေတွ၊ ဟိင ု အ ် းီ နားေကာင်ေတွက အဲဒလ ီ က်ကျန်အမဲကို သင်အေ�ှာက်အယှကေပးရဲ ် မာှ မဟုတဘ ် းူ ။ ေမေ�ှ � ာက်စားေသာက်ေနတုနး် မှာလည်း သူတအားလံ ို ့ းု �ပီးမှသာ သင်�င ှ သ ့် ငလ ့် တ ူ စ်သက ုိ ဟ ် ာ လက်ကျန်အမဲကို ချဉ်းကပ်ရမှာပါ။ အဲဒေနာက် ီ ပတ်ဝန်းကျင်ကို ဘယ်ညာြပန်ကျီးကန်းေတာင်းေမှာက် �ကည့ရ ် င်း ကျန်ေနေသးတဲအ ့ ရာေတွထက ဲ စားေသာက်လရသမ�ကိ ို ့ ု ထုခွဲစားမှာပါ။ ဒီအချက်ဟာ က�န်ေတာ်တလူ ုိ ့ သားေတွရဲ ့ သမိင ု း် �ှင ့် စိတပ ် ညာကို နားလည်ဖို ့ ေသာခ ့ ျက်တစ်ခု ြဖစ်ပါတယ်။ မ�ကာေသးမီအချိနအ ် ထိ အစာကွငး် ဆက်ရဲ ့ အလယ်မာှ သာ လူသားမျိုးစု (genus Homo) �ှိခတ ဲ့ ာပါ။ �ှစသ ် န်းေပါင်းများစွာ�ကာေအာင် လူသတ�ဝါေတွဟာ အေကာင်ငယ်ေလးေတွ အမဲလက ို ရ ် င်း ေသာ်လည်းေကာင်း၊ တတ်�င ို သ ် မ��ှာေဖွစားေသာက်ရင်းေသာ်လည်းေကာင်း �ှငသ ် န်လာခဲ�့ ကတယ်။ တချိနတ ် ည်းမှာပဲ လူသားစား သားရဲတရ ိ စ�ာန်�ကီးေတွရဲ ့ အမဲလက ို ြ် ခင်းကိလ ု ည်း ခံခရ ဲ့ တယ်။ လွနခ ် ဲတ ့ ဲ့ �ှစေပါင် ် း ၄ သိနး် ေလာက်ကစ�ပီး တိရ စ�ာန်�ကီးေတွကို စုေပါင်းအမဲလက ို ြ် ခင်းကို လူသတ�ဝါမျိုး�ွယစ ် ု ှ ာ အမျိုးမျိုးေတွက ပံမ ု န ှ န ် းီ ပါးြပုလုပ်လာခဲ�့ ကတယ်။။ လွနခ ် ဲတ ဲ့ စ ှ ေပါင် ် း ၁ သိနး် ဝန်းကျင်ေရာက်မသ ့ � ဟိမ ု ေဆပီ ို ယန်စေတွ ် ဟာ အစာကွငး် ဆက်ရဲထိ ် က်လာခဲ�့ ကတယ်။ ့ ပ်ဆးုံ ကို ခုနတ အခုလို အစာကွငး် ဆက်အလယ်ကေန ထိပ်ဆးုံ ကို �ုတတ ် ရက် တဟုနထ ် းို ခုနတ ် က်သာွ းတာဟာ �ကီးမားတဲေနာက် ့ ဆက်တွဲ ဆိးု ကျိုးေတွကို ြဖစ်ေစပါတယ်။ အစာပိရမစ်ရဲ ့ ထိပ်ဆးုံ မှာ�ှိတဲ့ ြခေသင်္၊့ ငါးမန်း အစ�ှိတဲ့ သတ�ဝါေတွဟာ အဲဒထ ီ ပ ိ ်ဆးုံ ေနရာကိေရာက် ု ဖို ့ �ှစသ ် န်းေပါင်းများစွား�ကာေအာင် တြဖည်းြဖည်း 20 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ဆငက ့် တ ဲ့ းို တက်ေြပာင်းလဲလာခဲ�့ ကတာပါ။ ဒါေ�ကာငလ ့် ည်း ပတ်ဝန်းကျင်ေဂဟစနစ်အေနနဲ ့ ြခေသင်္၊့ ငါးမန်း စတာေတွက တိရ စ�ာန်ေလာက�ကီးေြဗာင်းဆန်မသွားေအာင် ချိနခ ် င ွ လ ် �ာထိနး် ည�ခ ိ ွင ့် ရခဲတ ့ ့ ယ်။ ြခေသင်္ေတွ ပိမ ု ေ�ကာက် ို မက်ဖွယ် တိးု တက်ေြပာင်းလဲ �ကံ့ေတွကလည်း ေကာင်းလာတာနဲအမ� ့ လာခဲတ ့ ယ်။ ဂဇဲဆတ ိ ေတွ ် ကလည်း ဟိင ု အ ် းီ နားေကာင်ေတွ ပိမ ု စ ို ိတ�် ကမ်းလာခဲတ ့ ယ်။ အလွနလ ် ျင်ြမန်စာွ ေရာက်သာွ းတဲအ ့ တွက် ဒါေပမယ့် ပိမ ု အ ို ေြပးသန်လာေအာင် ပိမ ု ပ ို းူ ေပါင်းလုပ်ေဆာင်လာတတ်တာနဲအမ� ့ လူသားေတွကေတာ့ ပတ်ဝန်းကျင်ေဂဟစနစ်�ကီးက အစာပိရမစ်ထပ ိ ်ဆးုံ ကို အလိက ု သ ် ငေြပာင် ့် းလဲဖို ့ အချိနမ ် ရလိက ု ပ ် ါဘူး။ ဒါအြပင် လူသားေတွကယ ို တ ် င ို က ် လည်း အလိက ု သ ် ငေြပာင် ့် းလဲဖို ့ ပျက်ကက ွ ခ ် ဲတ ့ ့ ယ်။ ကမ�ာေပါ်က အစာပိရမစ်ထပ ိ ်ပိင ု း် မှာ�ှိတဲ့ တိရ စ�ာန်ေတွအများစုဟာ ခံည ့ ားထည်ဝါတဲ့ သတ�ဝါ�ကီးေတွ ြဖစ်ပါတယ်။ �ှစသ ် န်းေပါင်းများစွာ ေတာအုပ်ကဗ ို ိလ ု က ် ျအုပ်စးို ရတဲအ ့ တွက် သူတဟာ ို ့ ကိယ ု က ့် ယ ို က ် ယ ို ် ယံ�ု ကည်မအ � ြပည့အ ် ဝ �ှိ�ကတယ်။ အြခားတစ်ဖက်မာှ လည်း က�န်ေတာ်တို ့ ေဆပီယန်စေတွ ် ဟာ မွြဲ ပာကျေနတဲ� ့ င ို င ် တ ံ စ်ခရ ု ဲ ့ အာဏာ�ှငပ ် ံစ ု ံန ဲ ့ တူေနပါတယ်။ အာဖရိက ဆဗားနား ြမက်ခင်းြပင်ေတွမာှ မ�ကာေသးမီကပဲ အ�ှမ ိ ်ခသ ံ တ�ဝါြဖစ်တဲ့ က�န်ေတာ်တဟာ ို ့ လက်�ိှထပ ိ ်ဆးုံ ေနရာမှာ မေသချာြခင်း၊ ေ�ကာက်ရွံ � ြခင်း၊ စိးု ရိမြ် ခင်းေတွန ဲ ့ ေနေန�ကတယ်။ အဲဒအ ီ ြခင်းအရာေ�ကာငလ ့် ည်း က�န်ေတာ်တဟာ ို ့ ၂ ဆ ပို ရက်စက်�က၊ �ကမ်း�ကုတ်�ကတာပါ။ လူသမိ ု း် ပဋိပက�ေတွများစွာ၊ အင်မတန်ဆးုိ ဝါးတဲ့ စစ်ပဲေတွ ွ ကစ ့ င သဘာဝကပ်ေဘး ေတွအထိ ြဖစ်ပျက်ရတာဟာ အစာပိရမစ်ထပ ိ ်ဆးုံ ကို အခုလအ ို ေဆာတလျင် ေရာက်သာွ းတာေ�ကာငပ ့် ဲ ြဖစ်ပါတယ်။ ချက်ြပုတ်သမ ူ ျား၏ �ပို င်ပဲွ တိရ စ�ာန်ေလာကထိပ်ဆးုံ ကို ေရာက်သာွ းဖိအ ု ့ ေရးပါတဲေြခလှ ့ မး် က မီးကို ယဉ်ပါးေအာင် ြပုလုပ်�င ို ြ် ခင်းပဲ ြဖစ်ပါတယ်။ အချိုေသာ � လူသတ�ဝါမျိုးစိတေတွ ် ဟာ လွနခ ် ေသာ ဲ့ �ှစေပါင် ် း ၈ သိနး် ေလာက်အထိေစာ�ပီး မီးကို ရံဖန်ရံခါ အသံးု ြပုေနခဲ�့ ကပါ�ပီ။ လွနခ ် ဲတ ် း ၃ သိနး် ေလာက်ကစ�ပီး မတ်တပ်လူ (Homo erectus)၊ ့ ဲ့ �ှစေပါင် နီအန်ဒါတယ်လေတွ ူ �ှင ့် က�န်ေတာ်တို ့ ဟိမ ု ေဆပီ ို ယန်စေတွ ် ရဲ ့ ေ�ှးဦးဘိးု ေဘးေတွဟာ မီးကို ေနစဉ်နီ ့ းပါး အသံးု ြပုခဲ�့ ကတယ်။ ဒါေ�ကာင ့် အဲဒအ ီ ခါမှာေတာ့ လူသတ�ဝါေတွအေနနဲ အားကိ းု အားထား ြပု�ိင ု တ ် အ ဲ့ လင်း၊ ့ ေ�ွးေထွးမ� �ှင ့် ေချာင်းေြမာင်းေနတတ်တဲ့ ြခေသင်္ေတွ ့ ေ�ကာက်ရတဲ့ လက်နက်ကို ပိင ု ဆ ် င ုိ လ ် ာခဲတ ီ န ို ဲ ့ ့ ယ်။ အဲဒလ သိပ်မ�ကာခင်မာှ ပဲ လူသတ�ဝါေတွဟာ လုပ်ေကာင်းလုပ်ခ� ဲ့ င ို ပ ် ါတယ်။ သူတရဲ ို ့ ပတ် ့ ဝန်းကျင်ကို ဂ�ုတစိက ု က ် ပ ွ ်ကထ ဲ ားတဲမ ့ းီ ဟာ ထူထပ်�ပီးြခံုေတွနြပည့ ဲ့ ေနတဲ ် ေြမ�ိ ့ ု ငး် ေတွကို တမင်ရည်ရွယမ ် းီ �� ိ �တာမျိုး ထိးု ေဖာက် မရေအာင် ေတာေကာင်ေတွေပါများတဲြ့ မက်ခင်းလွငြ် ပင်အြဖစ် ေြပာင်းလဲပစ်�င ို ပ ် ါတယ်။ ဒါအြပင် မီး�ငိမး် သွားတဲအ ့ ခါမှာလည်း ေကျာက်ေခတ်စန ွ ဦ ် ့ းတီတင ွ သ ် ေတွ ူ ဟာ ့ 21 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge မီးခိးု တလူလန ူ ကျန် ဲ့ ေနတဲအ ့ ရာေတွ�င ှ တ ့် ကွ တူးကျက်ေနတဲတ ့ ရ ိ စ�ာန်ေတွ၊ အခွံမာသီးေတွ၊ သစ်ဥသစ်ြမစ် အမျိုးမျိုးကိပ ု ါ စားသံးု �ိင ု ပ ် ါတယ်။ ဒါေပမယ့် မီးကအေကာင်းဆံးု လုပ်�င ို တ ် အ ဲ့ ရာက ချက်ြပုတ်ြခင်းပဲ ြဖစ်ပါတယ်။ သဘာဝ နဂိအ ု ေနနဲ ့ လူသတ�ဝါေတွ မေချဖျက်�င ို တ ် ဲ့ ဂျံု၊ ဆန်၊ အာလူး စတဲ့ စားစရာေတွဟာ ချက်ြပုတ်ြခင်းရဲေကျးဇူ းေ�ကာင ့် ့ က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ့ အဓိကအစားအစာေတွ ြဖစ်လာခဲတ ့ ယ်။ မီးက စားစရာေတွရဲ ့ ဓာတုဖဲ�စ ွ ည်းပံက ု ို ေြပာင်းလဲလက ို � ် ု ံမ�မက၊ ဇီဝဖွဲ�စည်းပံက ု ပ ို ါ ေြပာင်းလဲေပးပါတယ်။ အစားအစာထဲမာှ �ှိေနတဲ့ ကပ်ပါးပိးု ေတွ၊ ေရာဂါပိးု ေတွကပ ို ါ မီးကသုတသ ် င်�င ှ း် လင်းေပးတယ်။ လူသတ�ဝါေတွအေနနဲလည် း သူတအရင် ို ့ ကတည်းက ့ �ှစသ ် က်တအ ဲ့ သီးေတွ၊ အင်းဆက်ေတွ၊ အသားေတွ၊ အခွမ ံ ာသီးေတွကို ချက်ြပုတ်ထားတယ်ဆရ ုိ င် အလွနတ ် ရာလွယက ် စ ူ ာွ ပဲ စားေသာက်ေချဖျက်�င ို ပ ် ါတယ်။ ချင်ပန်ဇီေတွဟာ တစ်ေနကိ ့ ု ၅ နာရီေလာက် အစာ�ကမ်းေတွကို ဝါးစားေနရတဲအ ့ ချိနမ ် ာှ လူေတွက ချက်ြပုတ်�ပီးအစားအစာေတွကို စားတဲအ ့ ခါ ၁ နာရီ နဲတင် လံေလာက် ု ပါတယ်။ ့ မီးနဲ ့ စတင်ချက်ြပုတ်လာြခင်းက လူသတ�ဝါေတွအတွက် အစာမျိုးစံစ ု ားလာတာ၊ စားေသာက်ဖို ့ အချိနန ် ည်းနည်းပဲေပးရတာ၊ ပိေသးငယ် ု တသ ဲ့ ာွ းေတွ၊ အလျားတိတ ု အ ဲ့ ူေတွန ဲ ့ စားေသာက်ဖို ့ အဆင်ေြပ ေစခဲတ ို လ ် ာ�ိင ု တ ် ာ၊ လူေတွရဲအူ ု ာတာ ့ ယ်။ ဒါေ�ကာင ့် လူသတ�ဝါေတွ စတင်ချက်ြပုတ်�င ့ လမ်းေ�ကာင်းတိလ �ှင ့် လူဦး ု့ ့ ေ�ှာက်�ကီးထွားလာြခင်းတိဟာ တိက ု � ် ု ိကဆ ် က်စပ်ေနတယ်လို ့ အချိုေသာပညာ�ှ � ငေတွ ် က ယံ�ု ကည်�ကပါတယ်။ �ှညလ ် ျားတဲအ ့ ူ �ှင ့် �ကီးမားတဲဦ ့ းေ�ှာက် �ှစခ ် ုလးံု ဟာ အစာစွမး် အင်ကို အလွနတ ် ရာမှ စုပ်ယသ ူ းုံ စွ�ဲ ကတဲအ ့ တွက် �ှစခ ် ုလးံု ကို ပိင ု ဆ ် င ုိ ထ ် ားဖိုဆိ ု ာ ခက်ခပ ဲ ါတယ်။ မီးနဲချက် ြပုတ်ြခင်းေ�ကာင ့် ့ ့ တ လူသားေတွရဲ ့ အူလမ်းေ�ကာင်းတိသ ု ာွ း�ပီး သူကအစာစွမး် အင်ကို စုပ်ယမ ူ ေလျာ � န ီ န ို ဲ ့ ့ ည်းသွားခဲတ ့ ယ်။ အဲဒလ ချက်ြပုတ်ြခင်းက ေဆပီယန်စေတွ ် �င ှ ့် နီအန်ဒါတယ်လေတွ ူ ကို �ကီးမားတဲဦ ့ းေ�ှာက်ေတွပိင ု ဆ ် င ုိ ေစမယ့ ် ် လမ်းေ�ကာင်းကို မေတာ်တဆလမ်းဖွငေပးလိ ့် က ု သ ် လိြု ဖစ်ခပ ဲ့ ါတယ်။ မီးက လူသတ�ဝါေတွန ဲ ့ အြခားတိရ စ�ာန်ေတွ�ကားက ပထမဆံးု ေသာ အေရးပါတဲြ့ ခားနားချက်ကို သတ်မတ ှ ခ ် ဲတ ို ့ ကိ ု ခ ် ��ာအေပါ်မှာ မူတည်ပါတယ်။ ့ ယ်။ သက်�ိှသတ�ဝါေတွအားလံးု ရဲစွ့ မး် အားဟာ သူတရဲ ့ ယ သူတရဲ ို ့ �ကက် သားေတွသန်မာမ�၊ သွားေတွရဲ အရွ ယအ ် စားေတွ၊ ေတာင်ပံေတွ ြဗက်ကျယ်မ� စသည်ြဖငပ ့် ါပဲ။ ့ ့ ေတာင်ပံေတွန ဲ ့ ေလေတွ၊ ေလစီးေ�ကာင်းေတွကို လိသ ု လိမ ု ထိနး် ချုပ်�င ို တ ် အ ဲ့ ြပင် ခံရပါတယ်။ ဥပမာအေနနဲ ့ ေလေ�ွးစီးေ�ကာင်းကို ေလေ�ွးကိေလဟု ု နစ ် းီ �ပီး သူတရဲ ို ့ ့ ကိယ ု ခ ် ��ာတည်ေဆာက်ပံဒ ု ဇ ီ ိုငး် ရဲ ့ လင်းယုနေတွ ် ဟာ �ှာေဖွ�င ို �် ကတယ်။ အသံးု ချ�ိင ု �် ကေပမယ့လ ် ည်း ေြမြပင်ကေန သူတရဲ ို ့ ့ ဒီသဘာဝအားေတွကို ကနသ ် ့ တ်ြခင်းကိလ ု ည်း အထက်ကို ပငတ ့် င်ေပး�ိင ု တ ် ဲ့ ့် အ ဲ့ ေတာင်ေတွကို �ကီးမားကျယ်ြပနတ အထက်ကဝ ို ဲပျံ�င ို �် ကတယ်။ ဒါေပမယ့် ြဖန�် ပီ ့ း လင်းယုနေတွ ် ဟာ 22 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge အဲဒေလ ီ ေ�ွးစီးေ�ကာင်းေတွကို သူတအများဆံ ို ့ းု သူတလိ ို ့ ခ ု ျင်သလို ထိနး် ချုပ်�င ို စ ် မ ွ း် သယ်ယပ ူ ျံသန်း�ိင ု တ ် အ ဲ့ စွမး် ဟာ မ�ှိ�ကပါဘူး။ �ပီးေတာလ ့ ည်း သူတရဲ ို ့ အ ့ ေတာင်ြဗက်ကျယ်န ဲ ့ တိတက ိ ျကျပဲ တိက ု � ် ု ိကအ ် ချိုးညီပါတယ်။ လူသတ�ဝါေတွက မီးကိယ ု ဉ်ပါးေအာင် ြပုလုပ်လက ို � ် င ို တ ် အ ဲ့ ခါဟာ သူတကိ ို ့ ု ကျိုး�ွ�ံ ပီး အတိင ု း် အဆမ�ှိတအ ဲ့ ားတစ်ခက ု ို ထိနး် ချုပ်ပိင ု ဆ ် င ုိ လ ် က ို ြ် ခင်းပဲ ြဖစ်ပါတယ်။ လင်းယုနေတွ ် နမတူ ဲ ့ တာက လူသတ�ဝါေတွအေနနဲ ့ ဘယ်အချိန၊် ဘယ်ေနရာမှာ မီး�� ိ �မယ်ဆတ ုိ ာ ေရွ းချယ်�င ို ပ ် ါတယ်။ ဒါအြပင် မီးကို ့ အြခားေသာအရာေတွအတွကလ ် ည်း အသံးု ချ�ိင ု ပ ် ါေသးတယ်။ အေရး�ကီးဆံးု အချက်ကေတာ့ မီးရဲစွ့ မး် အားကို အသံးု ြပုဖိဟာ ု့ လူတစ်ေယာက်ရဲ ့ ခ��ာကိယ ု ပ ် ံစ ု ၊ံ အရွ ယအ ် စား၊ သန်မာမ� စသည်တနဲ ို ့ ့ အကနအ ် ့ သတ်မ�ှိတာပါပဲ။ မီးခတ်ေကျာက် (သိ)ု ့ မီးတုတက ် င ို ထ ် ားတဲ့ အမျိုးသမီးတစ်ေယာက်က �ကီးမားတဲေတာအု ့ ပ်�ကီးတစ်ခုလးံု ကို နာရီပိင ု း် အတွင ် ြပာကျသွားေအာင် မီး�� ိ �လက ို � ် င ို ပ ် ါတယ်။ မီးကို ယဉ်ပါးေအာင်ြပုလုပ်�င ို ြ် ခင်းဟာ ေနာင်လာလတ�ေသာအရာ ံ ေတွရဲ ေ�ှ � ြပးနိမိတလ ် ည်း ြဖစ်ပါေတာတ ့ ေ ့ ယ်။ က�န်ေတာ်တ၏ ို ့ ညီအစ်ကမ ို ျားကို ထိန ်းသိမ်း သူများ မီးရဲအားသာချက် ေကာင်းကျိုးေတွပိင ု ဆ ် င ုိ ထ ် ားေပမယ့လ ် ည်း ့ လွနခ ် တ ဲ့ ဲ ့ �ှစေပါင် ် း ၁၅၀,၀၀၀ အထိ လူသားေတွဟာ အေရးမပါတဲသ ့ တ�ဝါေတွသာ ြဖစ်ေနခဲပ ် ေတာ ိ ို ့ ြခေသင်္ေတွ ့ ကို ့ ါေသးတယ်။ ခုချိနထ ့ သူတဟာ ေမာင်းထုတ� ် င ို တ ် ယ်။ အလွနခ ် ျမ်းေအးတဲ့ ညေတွမာှ ကိယ ု က ့် ယ ို က ် ယ ို ် ေ�ွးေထွးေအာင် လုပ်�င ို �် ပီး ရံဖန်ရံခါ ေတာအုပ်ေတွကို ြပာကျေအာင် မီး�� ိ � ခဲ�့ ကတယ်။ ဒါေပမယ့် အဲဒေခတ် ီ က လူသားမျိုးစိတအ ် ကုနလ ် းံု ရဲ ့ ဦးေရပမာဏကို ေရတွကလ ် က ို တ ် အ ဲ့ ခါ အိုကေဘးရီ ် ယား(Iberian peninsula)က�န်းဆွယက ် ေန အင်ဒနို းီ �ှားက�န်းစုေတွအထိ လူဦးေရ တစ်သန်းထက် မပိခ ု ဲပ ့ ါဘူး။ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်�ကီးရဲ ့ ေဂဟစနစ် ေရဒါဖန်သားြပင်ေပါ်မှာ လူသတ�ဝါေတွဟာ အစက်ေြပာက်ကေလးအြဖစ်သာ �ှိခဲ�့ ကပါတယ်။ အဲဒအ ီ ချိနမ ် ာှ ေတာ့ က�န်ေတာ်တလူ ို ့ သားမျိုးစိတြ် ဖစ်တဲ့ ဟိမ ု ေဆပီ ို ယန်စေတွ ် ဟာ ကမ�ာဇ ံု ့ ာတ်ခေပါ် ေရာက်ေန�က�ပီြဖစ်ပါတယ်။ ဒါေပမယ့် ေလာေလာဆယ်ေတာ့ အာဖရိကတိက ု ် ေထာငတ ့် စ်ေနရာမှာပဲ ကိယ ု က ့် စ ိ က � ယ ို အ ် ာ�ံုစက ို ရ ် င်း ေနခဲ�့ ကတယ်။ ဘယ်ေနရာ၊ ဘယ်အချိနမ ် ာှ မှ အေစာပိင ု း် လူသတ�ဝါေတွ အြဖစ်ကေန ဟိမ ု ေဆပီ ို ယန်စ်လို ့ ခွြဲ ခား�ိင ု တ ် အ ဲ့ ြဖစ်ကို ကနဦးဆငက ့် ေြပာင် ဲ းလဲခတ ဲ့ ယ်ဆတ ုိ ာကို ု့ သိပံပ � ညာ�ှငအ ် များစုကေတာ့ လွနခ ် တ ဲ့ ဲ့ �ှစေပါင် ် း ၁၅၀,၀၀၀ က�န်ေတာ်တို ့ အတိအကျမသိပါဘူး။ သိေသာ် က အေ�ှ �အာဖရိကမှာ က�န်ေတာ်တနဲ ို ့ လံ ူ ဲ့ ေဆပီယန်စလ ် သ ူ ားေတွ ပျံ� �ှေနထိ ံ့ င ု ခ ် �ဲ့ က�ပီလို ့ ့ းု ဝသ�ာန်တတ ယံ�ု ကည်�ကပါတယ်။ တကယ်လို ့ အဲဒလ ီ ေတွ ူ ထက ဲ တစ်ေယာက်ေယာက်များ ဒီေနေခတ် ရင်ခ� ွဲ ု ံတစ်ခုကို ့ ေရာက်လာတယ်ဆရ ုိ င် ေရာဂါေဗဒပညာ�ှငတ ် စ်ေယာက်အေနနဲ ့ ဘယ်လထ ို းူ ြခားကွြဲ ပားမ�ကမ ို ှ သတိြပုမိမာှ 23 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge မဟုတပ ် ါဘူး။ အဲဒေခတ် ီ က လူသားေတွဟာ မီးရဲေကျးဇူ းေ�ကာင ့် သူတရဲ ို ့ ဘိ ု ့ ့ ့ းု ေဘးေတွထက် ပိေသးတဲ သွားေတွ၊ ေမး�ိုးေတွ ပိင ု ဆ ် င ုိ ထ ် ား�ကေပမည့လ ် ည်း က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ဦး့ ေ�ှာက်အရွ ယအ ် စားနဲတူ ့ တဲ့ �ကီးမားတဲဦ ့ းေ�ှာက်ကလ ို ည်း ပိင ု ဆ ် င ုိ ခ ် �ဲ့ ကပါတယ်။ ေဆပီယန်စေတွ ် ဟာ လွနခ ် တ ဲ့ ဲ ့ �ှစေပါင် ် း ၇၀,၀၀၀ ဝန်းကျင်မာှ အေ�ှ �အာဖရိကမှတစ်ဆင ့် အာေရဗျက�န်းဆွယသ ် ုိ ့ ပျံ� �ှသွ ံ ့ ားခဲတ ုိ ာကိလ ု ည်း သိပံပ � ညာ�ှငေတွ ် က သေဘာတူထား�ကပါတယ်။ ့ ယ်ဆတ အဲဒက ီ ေနတစ်ဆင ့် အာ�ှ-ဥေရာပေြမြပင်�ကီးတစ်ခုလးံု ကို လျင်ြမန်စာွ လ�မး် မိးု ပျံ� �ှသွ ံ ့ ားခဲပ ့ ါေတာတ ့ ယ်။ ေြမပံု ၁။ ဟိမ ု ို ေဆပီယန်စမ ် ျား ကမ�ာကိအ ု ုပ်စးို လာပံု ဟိမ ု ေဆပီ ို ယန်စေတွ ် ေတာ်ေတာ်များများမှာ အာေရဘီးယားေဒသကို အြခားလူသားမျိုး�ွယေတွ ် ေရာက်�ိလ ှ ာတဲအ ့ ခါက အာ�ှ-ဥေရာပ အေြခချေနထိင ု � ် င ှ �့် ပီးြဖစ်ပါတယ်။ ေဒသ အဲဒလ ီ သ ူ ားေတွ ဘာြဖစ်သာွ းခဲပ ် ့ ျင်ဘက်သအ ီ ုရ ိ ီ ၂ ခု�ိှပါတယ်။ “အချင်းချင်းမျိုးပွားမ� သီအုရ ိ ီ ့ ါသလဲ။ ဒါနဲပတ် ့ သက်�ပီး ဆနက (Interbreeding Theory)” က တေယာက်နတ ဲ ့ ေယာက် ချစ်ခင်စမ ံု က်ကာမြပု�ပီး ေရာေ�ှာသွား�ကတယ် လို ့ အဆိြု ပုပါတယ်။ ် ဟာ ေဆပီယန်စေတွ ကမ�ာတစ်ဝန်းကို ေ���ေြပာင်းလာတာနဲအမ� ့ အြခားေသာ လူသားမျိုး�ွယေတွ ် န ဲ မျိ လသ ူ ားေတွဟာ အဲဒအ ီ ချင်းချင်းမျိုးပွားမ�ရဲ ရလဒ် ြဖစ်ပါတယ်။ ့ ုးစပ်�က�ပီး ဒီေနေခတ် ့ ့ ဥပမာ ေဆပီယန်စေတွ ် နီအန်ဒါတယ်လေတွ ူ န ဲ ့ ဆံ�ု ကပါတယ်။ ပိမ ု �ို ကီးမားတဲ့ အေ�ှ �အလယ်ပိင ု း် ေဒသ�ှင ့် သူတဟာ ို ့ ဦးေ�ှာက်ကပ ို ိင ု ဆ ် င ုိ တ ် အ ဲ့ ြပင် ဥေရာပကို ေဆပီယန်စေတွ ် ထက် ေရာက်သာွ းတဲအ ့ ခါ �ကက်သားေတွပိ�ု ကီးမား�ပီး ေအးခဲလတ ှ ရ ဲ့ ာသီဥတုကလ ို ည်း ပိမ ု အ ို လိက ု တ ် သင ့် ေနထိင ု � ် င ို �် ကတယ်။ နီအန်ဒါတယ်ေတွဟာ မီး�ှငက ့် ရ ိ ိယာေတွ အသံးု ြပုခဲ�့ ကတယ်၊ ထူးခ�န်တဲ့ အမဲလိုက် 24 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge မုဆးုိ ေတွလည်းြဖစ်�ပီး ေစာငေ�ှ ့် ာက်ခ�ဲ့ ကတယ်။ သူတရဲ ို ့ ့ အများအားြဖင ့် ဖျားနာသူေတွကလ ုိ ည်း (ေ�ှးေဟာင်းသုေတသနပညာ�ှငေတွ ် က �ှစေပါင် ် းများစွာအသက်�ှငခ ် တ ဲ့ ဲ ့ သူရဲေဆွ ့ မျိုးေတွက အိုးမင်းမစွမး် တဲသ ့ မ ူ ျား�ှင ့် ကိယ ု အ ် ဂင်္ ါချို �တေပမယ့ ဲ့ လ ် ည်း နီအန်ဒါတယ်ေတွရဲ ့ အ�ိုးေတွ�ှာေဖွေတွ� �ှိခ�ဲ့ ကတယ်။ ဂ�ုစိက ု ေစာင ် ေ�ှ ့် ာက်ခတ ဲ့ ယ်ဆတ ုိ ဲ ့ နီအန်ဒါတယ်ေတွကို ပံတ ု ေရးဆွ ူ တ ဲ အ ဲ့ ခါမှာ ဂ�ုတစိက ု ် အဲဒလ ီ ေတွ ူ ကို အေထာက်အထားေတွေတွ�ရပါတယ်)။ အ�မဲ�ကမ်း�ကုတ်ရက်စက်�ပီး တံးု အတဲ့ ဂူေအာင်းလူသားပံစ ု ံ ေရးဆွ�ဲ ကတယ်။ ဒါေပမယ့် မ�ကာေသးမီက ေတွ� �ှိရတဲအ ့ ေထာက်အထားေတွက အဲဒပ ီ ံစ ု အ ံ ြမင်ကို ေြပာင်းလဲလက ို ပ ် ါတယ်။ ပံု ၃။ ခနမ ့် န ှ း် ၍ ြပန်တည်ေဆာက်ထားေသာ နီအန်ဒါတယ် ကေလးငယ်တစ်ေယာက်။ မျိုး�ိုးဗီဇဆိင ု ရ ် ာ ခနမ ့် န ှ း် ချက်များအရ အချိုေသာနီ � အန်ဒါတယ်များသည် အသားလတ်ကာ ဆံပင်များလည်း အြဖူေရာင်သန်း�ိင ု သ ် ည်။ “အချင်းချင်း မျိုးပွားမ� သီအုရ ိ ီ (Interbreeding Theory)” အရ နီအန်ဒါတယ်တရဲ ို ့ နယ် ့ ေြမကို ေဆပီယန်စေတွ ် ေရာက်�ိှလာတဲအ ့ ခါ ေဆပီယန်စေတွ ် ဟာ နီအန်ဒါတယ်ေတွန ဲ ့ မျိုးစပ်�က�ပီး လူမျိုး�ှစခ ် ရ ု ဲ ့ လူဦးေရ ် ယ်ဆရ ုိ င် ဒီေနေခတ် အာ�ှ-ဥေရာပလူမျိုးေတွဟာ ေပါင်းစပ်သာွ းပါတယ်။ ဒီအချက်သာ မှနတ ့ ေဆပီယန်စ် စစ်စစ်ေတွ မဟုတဘ ် းူ ေြပာရမှာပါ။ သူတဟာ ို ့ ေဆပီယန်စန ် ဲ နီ ့ အန်ဒါတယ်စပ်ေတွသာ ြဖစ်မာှ ပါ။ အဲဒလ ီ ပ ို ဲ ေဆပီယန်စေတွ ် အေ�ှ �အာ�ှကို ေရာက်လာတဲအ ့ ခါ အဲဒေဒသမှ ီ ာ�ှိေန�ှငတ ့် ဲ့ မတ်တပ်လူ (Erectus) ေတွန ဲ ့ ေရာစပ်မျိုးပွား�ကတယ်။ ဒါေ�ကာင ့် တ�ုတလ ် မ ူ ျိုးေတွန ဲ ့ ကိးု ရီးယားလူမျိုးေတွဟာ မတ်တပ်လေတွ ူ နဲ ့ ေဆပီယန်စအ ် စပ်ေတွသာြဖစ်မာှ ပါ။ 25 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge “အစားထိးု သီအုရ ိ ီ (Replacement Theory)” လိေခါ်တဲ ု့ ့ ဆနက ် ့ ျင်ဘက်သအ ီ ုရ ိ ီကေတာ့ အလွနက ် ြွဲ ပားတဲအ ့ ေ�ကာင်းအရာကို တင်ြပပါတယ်။ အဲဒအ ီ ေ�ကာင်းကေတာ့ အချင်းချင်း အေစးမကပ်၊ ရွ ံ�ှာမုနး် တီး�က�ပီး လူမျိုးတုနး် သတ်ြဖတ်မပ � င် ေဆပီယန်စေတွ ် နဲ ့ ြဖစ်ခ� ဲ့ င ို တ ် ယ်ဆတ ုိ ဲ ့ အြခားလူသားမျိုးစိတေတွ ် ဟာ ကွြဲ ပားြခားနားတဲ့ အေ�ကာင်းပါပဲ။ ဒီသအ ီ ုရ ိ ီ အရ ကိယ ု ခ ် ��ာဖွဲ�စည်းတည်ေဆာက်ပံု �ှိ�ကတယ်။ ဒါေ�ကာငမ ့် ို ့ ကွြဲ ပားတဲ့ မျိုးပွားြခင်းအေလ့အကျငေတွ ့် ၊ ကိယ ု န ် ေတွ ံ့ �ှိပါတယ်။ သူတ�ကားက ို ့ လိငဆ ် င ုိ ရ ် ာတပ်မက်မဆ � လ ုိ ို ့ အနည်းအကျဉ်းပဲ �ှိမာှ ပါ။ တကယ်လို ့ နီအန်ဒါတယ် �ိုမီယို နဲ ့ ေဆပီယန်စ် ဂျူးလိယက်တို ့ ချစ်�ကိုက်�ကတယ်ဆဦ ုိ း သူတ�ှ ို ့ စဦ ် းေပါင်းဖက်မက � ေန မျိုးေအာင်တသ ဲ့ ားသမီးေတွ ေမွးထုတ� ် င ို မ ် ာှ မဟုတပ ် ါဘူး။ ဘာေ�ကာငလ ့် ဆ ဲ ေတာ ုိ ူ ျိုး�ွယ် ၂ ခု �ကားက ဗီဇဆိင ု ရ ် ာကွာဟမ� ့ ဒီလမ ေတွေ�ကာင ့် ေပါင်းဖက်မျိုးပွားဖို ့ မြဖစ်�င ို ေတာ ် ပ ူ ျိုး�ွယ် ၂ ခုဟာ အချင်းချင်း အလွနတ ် ရာပဲ ့ ါဘူး။ ဒီလမ ု သ ် င် ု ့ တ် သတ်ြဖတ်သတ ေဝးကွာကွြဲ ပားေနခဲပ ် အ ဲ့ ခါ သိမဟု ့ ါ�ပီ။ ဒါေ�ကာင ့် နီအန်ဒါတယ်ေတွ ေသဆံးု ကုနတ ခံရတဲအ ့ ခါ သူတရဲ ို ့ မျိ့ ုး�ိုးဗီဇဟာလည်း သူတနဲ ို ့ အတူ ဆံးု ပါးေပျာက်ကယ ွ သ ် ာွ းခဲပ ့ ့ ါတယ်။ ဒီအယူအဆအရ ေဆပီယန်စေတွ ် ဟာ ဘယ်လသ ူ ားနဲမှ့ ေရာယှကြ် ခင်းမ�ှိဘဲ �ှိေန�ှငတ ့် ဲ့ လူသားေတွအကုနလ ် းံု ကို ဖယ်�ှား အစားထိးု ေနရာယူလက ို ပ ် ါတယ်။ အဆက်အ�ွယက ် ို ဒီအဆိသ ု ာ လွနခ ် ေသာ�ှ ဲ့ စေပါင် ် း မှနက ် န်တယ်ဆရ ုိ င် ဒီေနေခတ် လသ ူ ားေတွ ့ ၇၀,၀၀၀ က အေ�ှ �အာဖရိကေဒသ အကုနလ ် းံု ရဲ ့ တစ်ခုတည်းမှာပဲ ေြခရာခံြပန်လက ို � ် င ို ပ ် ါတယ်။ �ပီးေတာ့ လက်�ိှလသ ူ ားေတွအားလံးု ဟာလည်း ေဆပီယန်စ် စစ်စစ်ေတွသာ ြဖစ်ပါတယ်။ ဒီေဆွးေ�ွးြငင်းခံမ ု န � ပတ် ဲ ့ သက်�ပီး ေနာင်ကို အေြပာင်းအလဲြဖစ်�င ို စ ် ရာ အများ�ကီး�ှိပါတယ်။ ဆငက ့် ေြပာင် ဲ းလဲမအ � ြမင်ကေန�ကည့ရ ် င် �ှစေပါင် ် း ၇၀,၀၀၀ ဆိတ ု ာဟာ ဘာမှမ�ကာလိက ု တ ် ဲ့ ခဏတာ အချိနပ ် ဲြဖစ်တယ်။ “အစားထိးု သီအုရ ိ ီ” သာ မှနက ် န်တယ်ဆရ ုိ င် လက်�ိှလသ ူ ားေတွ အကုနလ ် းံု ဟာ တူညေသာမျိ ီ ုး�ိုးဗီဇ အစုအဖွဲ� �ှိ�ပီး လျစ်လျူ�� ထားစရာပဲ ြဖစ်မာှ ပါ။ လူသားေတွအချင်းချင်း�ကားက ဒါေပမယ့် “အချင်းချင်းမျိုးပွားမ� လူမျိုးေရးကွြဲ ပားမ�ဆတ ုိ ာဟာ သီအုရ ိ ီ” သာမှနခ ် တ ဲ့ ယ်ဆရ ုိ င် ် ေပါင်းများစွာကတည်းကစ�ပီး အာဖရိကသားေတွ၊ ဥေရာပသားေတွန ဲ ့ အာ�ှသားေတွ�ကားမှာ �ှစေထာင် မျိုး�ိုးဗီဇဆိင ု ရ ် ာ ကွြဲ ပားြခားနားမ� �ှိေကာင်း�ှိေနခဲမ ွဲ ားြပင်းထန်တဲ့ ့ ာှ ြဖစ်ပါတယ်။ ဒါဟာ ေပါက်ကအ လူမျိုးေရးခွြဲ ခားမ�သအ ီ ုရ ိ ီေတွအတွက် ကိးု ကားစရာ �ိင ု င ် ေရးဗံ ံ းု တစ်လးံု ြဖစ်လာ�ိင ု ပ ် ါတယ်။ မ�ကာေသးမီ ဆယ်စ� ု စ ှ ်အချိနေတွ ် အထိ “အစားထိးု သီအုရ ိ ီ” က မ�ုဿေဗဒနယ်ပယ်အ�ကား ပညာ�ှငအ ် များစုက လက်ခံထား�ကတဲအ ့ ရာြဖစ်ပါတယ်။ ဒီသအ ီ ုရ ိ ီမာှ ပိမ ု ခ ို င ို မ ် ာတဲ့ ေ�ှးေဟာင်းအေထာက် အထားေတွ�ိှတအ ဲ့ ြပင် �ိင ု င ် ံ ေရး၊လူမျိုးေရးအရလည်း ပိမ ု သ ို ငလ ့် ျာ်ပါတယ်။ (သိပံပ � ညာ�ှငေတွ ် အေနနဲ ့ ဒီေနေခတ် လဦ ူ းေရေတွအ�ကား ့ အလွနတ ် ရာြခားနားတဲ့ မျိုး�ိုးဗီဇကွြဲ ပားမ�ေတွ�ိတ ှ ယ်လို ့ 26 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ု င ွ ဖ ့် ို ့ ဆ��မ�ှိ�ကပါဘူး။) ဒါေပမယ့် သက�ရာဇ် အခိင ု အ ် မာဆိြု ခင်းြဖင ့် လူမျိုးေရးခွြဲ ခားမ�ပန်ဒရ ို ာေသတ�ာ 2ကိဖ 1 ၂၀၁၀ ခု�စ ှ ်မာှ ေတာ့ အစားထိးု သီအုရ ိ ီရဲ ့အ�ကင်းမဲစ ူ ဲ ့စုေပါင်းဗီဇ ့ းို မိးု မ� ရပ်သာွ းပါတယ်။ နီအန်ဒါတယ်လရ (genome) ကို ၄�ှစ်�ကာ အေသးစိတ် ဆက်စပ်ပံေဖာ် ု ထားတဲရ ့ လဒ်ကို ထုတေဝခဲ ် �့ ကလိပါ။ ု့ မျိုး�ိုးဗီဇ ပညာ�ှငေတွ ် ဟာ ေကျာက်ြဖစ်�ုပ်�ကင်းေတွကေန မပျက်မစီးကျန်ရစ်တဲ့ နီအန်ဒါတယ်ေတွရဲ ့ ဒီအင်ေအ (DNA) ကို အလံအ ု ေလာက် ရ�ှိစေဆာင် ု း�ိင ု ခ ် တ ဲ့ ယ်။ အဲဒ ီ ဒီအင်ေအေတွကို ဒီေနေခတ် လသ ူ ားေတွရဲ ့ ့ ဒီအင်ေအေတွန ဲ ့ ကျယ်ကျယ်ြပနြ် ပန ိ း် ယှဉ်လိက ု တ ် ရ ဲ့ လဒ်က သိပံန � ယ်ပယ်တစ်ခလ ု းံု ကို တုနလ ် ပ � ်သာွ းေစ ့ ် ့ ��င ခဲပ ့ ါတယ်။ ြဖစ်ပံက ု ဒီေနေခတ် အေ�ှ �အလယ်ပိင ု း် �ှင ့် ဥေရာပက လူေတွရဲ ဒီ ် န� း် ကေန ့ ့ အင်ေအ ၁ ရာခိုင� ၄ ရာခိင ု � ် န� း် ဟာ နီအန်ဒါတယ် ဒီအင်ေအ ြဖစ်ေနပါတယ်။ ဒါဟာ များြပားတဲပ ့ မာဏ မဟုတေပမယ့ ် လ ် ည်း အတိင ု း် အတာတစ်ခအ ု ထိ သက်ေရာက်မ� � ိှပါတယ်။ ေနာက်လပိင ု း် အနည်းငယ်�ကာတဲအ ့ ခါ ေနာက်ထပ် ် ပ � ် အဩ ့ံ စရာတစ်ခု �ကံုရြပန်ပါတယ်။ အဲဒါက ဒီနဆ ီ ဗ ုိ ာလူ (Denisova) ရဲ ့ လက်ေချာင်း�ုပ်�ကင်းက တုနလ ရ�ှိတဲ့ ဒီအင်ေအ ေတွကို အေသးစိတ် ဆက်စပ်ပံေဖာ် ု �ကည့တ ် အ ဲ့ ခါ ြဖစ်ပါတယ်။ ရလဒ်အရ နယူးဂီနေဒသက ီ မလာနီး�ှနး် လူမျိုးေတွ (Melanesians) �ှင ့် ဩစေ�တးလျ အဘရီဂျီနယ်လေတွ ူ (Aboriginal) ရဲ ဒီ့ အင်ေအ ၆ ရာခိင ု � ် န� း် အထိဟာ ဒီနဆ ီ ဗ ုိ ာလူရဲ ဒီ့ အင်ေအ ြဖစ်ေနေ�ကာင်း သက်ေသြပေနလိပဲ ု ့ ြဖစ်ပါတယ်။ တကယ်လို ့ ဒီရလဒ်ေတွသာ မှနက ် န်ခင ို မ ် ာခဲတ ုိ င် ေနာက်ထပ်သေတသနြပုလု ု ပ်စရာများစွာ ့ ယ်ဆရ ကျန်ေသးတယ်ဆတ ုိ ာကို အမှတရ ် ထားဖို ့ အေရး�ကီးပါတယ်။ အချင်းချင်းမျိုးပွားမ�သအ ီ ုရ ိ ီက တချို �ေနရာ ေတွမာှ မှနက ် န်သာွ းတယ်ဆေပမယ့ ုိ လ ် ည်း ဒီရလဒ်ေတွဟာ ေနာင်ကို ပိမ ု န ှ က ် န်ခင ို မ ် ာလာမယ် ဒါမှမဟုတ် ေြပာင်းလဲသာွ း�ိင ု ပ ် ါတယ်။ ဒါေပမယ့လ ် ည်း ဒီအချက်အလက်ေတွေ�ကာင ့် အစားထိးု သီအုရ ိ ီဟာ လံးု ဝမှားယွငး် တယ်လို ့မဆိ� ု င ို ပ ် ါဘူး။ ဒီေနေခတ် က�န်ေတာ်တလူ ို ့ သားေတွရဲ စု ှ ့် ့ ့ ေပါင်းဗီဇမှာ နီအန်ဒါတယ်�င ဒီနဆ ီ ဗ ုိ န် လူသားေတွရဲ ့ဒီအင်ေအ အချိုးအစားအနည်းငယ်သာ ပါဝင်တအ ဲ့ တွကေ�ကာင ် ့် ေဆပီယန်စေတွ ် နဲ ့ ် တြခားလူသားမျိုးစိတေတွ ေပါင်းစည်းသွား�ကတယ်လို ့ ေြပာလိမရပါဘူ ု့ း။ သူတ�ကားက ို ့ ကွြဲ ပားြခားနားမ�ဟာ မျိုးေအာင်တလ ဲ့ င ိ ဆ ် က်ဆမ ံ မ � ျိုးမြဖစ်�င ို ေအာင် ် ကွာဟမေနေပမယ့လ ် ည်း သူတေတွ ို ့ �ှးီ ေ�ှာဆံေတွ ု � ခဲတ ် ှားပါးခဲပ ့ ာမျိုးဟာ အလွန� ့ ါတယ်။ ဒီလဆ ို ရ ုိ င် ဒီနဆ ီ ဗ ုိ န်ေတွ၊ နီအန်ဒါတယ်ေတွ နဲ ့ ေဆပီယန်စေတွ ် ရဲ ့ ဇီဝဆိင ု ရ ် ာဆက်�ယ ွ မ ် က � ို က�န်ေတာ်တို ့ ဘယ်လန ို ားလည်သငပ ့် ါသလဲ။ ြမင်းနဲ ့ ြမည်းလိေတာ ု ို ့ လံးု ဝကွြဲ ပားြခားနားတဲ့ ့ သူတဟာ မျိုးစိတ� ် စ ှ ခ ် ုမဟုတဘ ် းူ ဆိတ ု ာ �ှငး် ပါတယ်။ တြခားဘက်မာှ လည်း သူတဟာ ို ့ ေခွးဘီလးူ နဲ ့ နားရွ ကတ ် လ ွဲ က ွဲ ျေခွးေတွလို တူညတ ီ မ ဲ့ ျိုးစိတတ ် စ်ခေအာက် ု က ြခားနားတဲအ ့ ဖွဲ�ဝင် ၂ ခုလည်း မဟုတဘ ် းူ ။ 2 Pandora’s box 27 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge �ပီးေတာ့ ဇီဝဆိင ု ရ ် ာအ�ှိတရားဆိတ ု ာကလည်း အြဖူအမဲလို သိသာကွြဲ ပားေနတာ မဟုတဘ ် းူ ေလ။ အြဖူအမည်း မသဲကေပမယ့ ွဲ ် အေရးပါတဲ့ မီးခိးု ေရာင်ဧရိယာေတွလည်း �ှိေနပါေသးတယ်။ ြမင်းနဲ ့ ြမည်း လို တူညတ ီ ဘ ဲ့ းုိ ေဘးကေန ဆငက ့် ေြပာင် ဲ းလဲလာတဲ့ မျိုးစိတ� ် စ ှ ခ ် ုတင ို း် ဟာ တစ်ချိနတ ် န ု း် ကေတာ့ ေခွးဘီလးူ နဲ ့ နားရွ ကတ ် လ ွဲ က ွဲ ျေခွးေတွလို တူညတ ီ မ ဲ့ ျိုးစိတတ ် စ်ခေအာက် ု က ြခားနားေသာ အဖွဲ�ဝင်၂ ခုသာ ြဖစ်ခမ ဲ့ ာှ ပါ။ ဒီအဖွဲ�ဝင်၂ ဦးဟာ တစ်ဦးနဲတစ် ် ြွဲ ပားြခားေနေပမယ့လ ် ည်း �ကံုေတာင�့် ကံုခဲ အခါသမယေတွမာှ ့ ဦး အလွနက တစ်ဦးနဲတစ် ့ ဦး လိငဆ ် က်ဆ�ံ ပီး မျိုးေအာင်တေနာက် ဲ့ သားဆက်ကို ေမွးထုတ� ် င ို ခ ် ဲတ ဲ့ ချိနက ် ာလတစ်ခု ့ အ �ှိခမ ဲ့ ာှ ေသချာပါတယ်။ အဲဒေနာက် ီ ပိင ု း် မှာ မျိုး�ိုးဗီဇေနာက်တစ်�ကိမေြပာင် ် းလဲသာွ းြခင်းက သူတ�ကားက ို ့ ေနာက်ဆးုံ ေသာ ဆက်စပ်မ�� ကိုးမ�င်ေလးကို ြပတ်စသ ဲ ာွ းေစခဲတ ့် ေြပာင် ဲ းလဲ ့ ယ်။ ေနာက်ေတာလ ့ ည်း ဆငက ြခင်းလမ်းစဉ်မှာ သူတေတွ ို ့ ကိယ ု လ ့် မ်းနဲကိ ု ် သီးသနစ ် ့ ေလ�ာက် ီ လမ ှ း် ခဲပ ့ ယ ့ ါေတာတ ့ ယ်။ �ကည့ရ ် တာ လွနခ ် တ ဲ့ ဲ့ �ှစ်ေပါင်း ၅၀,၀၀၀ ေလာက်ကစ�ပီး က�န်ေတာ်တို ့ ေဆပီယန်စေတွ ် ၊ နီအန်ဒါတယ် �ှင ့် ဒီနဆ ီ ဗ ုိ န် ေတွဟာ လမ်းဆံလ ု မ်းခွတစ်ခုမာှ �ှိေနခဲ�့ ကတယ်။ က�န်ေတာ်တဟာ ို ့ လံးု ဝကွြဲ ပားတဲ့ လူသားမျိုးစိတေတွ ် မြဖစ်�ကေသးေပမယ့လ ် ည်း အဲဒလ ီ ို ြဖစ်လန ု းီ ပါး �ှိေနခဲ�့ ပီ။ ဒါကို ေနာက်အခန်းမှာ ေတွ� ြမင်ရမယ့အ ် တိင ု း် ပဲ ေဆပီယန်စေတွ ် ဟာ နီအန်ဒါတယ်၊ ဒီနဆ ီ ဗ ုိ န် လူေတွန ဲ ့ မျိုး�ိုးဗီဇကုဒ� ် င ှ ့် ကိယ ု ခ ် ��ာတည်ေဆာက်ပံေတွ ု မာှ အလွနမ ် ပ ှ ဲ ကွြဲ ပား�ှင�့် ပီြဖစ်�ု ံသာမက စဉ်းစားသိြမင်မ� � င ှ ့် လူမဆ � က်ဆေရးလု ံ ပ်ေဆာင်�င ို မ ် ေတွ � မာှ လည်း အင်မတန်ကာွ ဟေန�ပီ ြဖစ်ပါတယ်။ သိေပမယ့ ု့ လ ် ည်း �ကံုေတာင�့် ကံုခဲအေြခအေနေတွမာှ ေဆပီယန်စ်တစ်ေယာက်�င ှ ် နီအန်ဒါတယ်တစ်ေယာက် ေပါင်းစည်း�ပီး မျိုးေအာင်တဲ့ သားသမီးေတွ ေမွးထုတ� ် င ို ခ ် ဲဟ ့ န်�ိှပါတယ်။ ေပါင်းစည်းေရာေ�ှာသွားတာမျိုးမဟုတဘ ် ဲ ကံေကာင်းတဲ့ ဒါေ�ကာင ့် သူတရဲ ို ့ ့ လူဦးေရေတွ နီအန်ဒါတယ်မျိုး�ိုးဗီဇတတ်ချို � က�န်ေတာ်တို ့ ေဆပီယန်စ် အိတစ ် ်ပရက် (express) ေပါ်မှာ လမ်း�ကံုလိက ု လ ် ာ�ိင ု ခ ် တ ဲ့ ာြဖစ်ပါတယ်။ စဉ်းစား�ကည့ရ ် င် ေတာ်ေတာ်စိတမ ် သက်သာစရာ သိမဟု ု ့ တ် အလွနအ ် ဩ ့ံ စရာအချက်က တစ်ချိနက ် က�န်ေတာ်တို ့ ေဆပီယန်စေတွ ် ဟာ က�န်ေတာ်တနဲ ို ့ မျိ ် တူတဲ့ အြခားသတ�ဝါတစ်မျိုးနဲ ့ မျိုးစပ်�ပီး သားသမီးေတွ ့ ုးစိတမ ေမွးထုတ� ် င ို ခ ် ဲ�့ ကတယ် ဆိတ ု ာပါ။ ီ ဗ ုိ န်ေတွန ဲ ့ အြခားလူသတ�ဝါေတွဟာ က�န်ေတာ်တေဆပီ ို ့ ယန်စ် ဒါေပမယ့် နီအန်ဒါတယ်ေတွ၊ ဒီနဆ ေတွန ဲ ့ ေပါင်းလည်းေရာေ�ှာသွားြခင်းမ�ှိဘးူ ဆိရ ု င် ြဖစ်�င ို ေြခ�ှ ် ိတာ တစ်ခုက သူတေတွ ို ့ သူတေတွ ို ့ အခုဘာေ�ကာင ့် မျိုးတုနး် ေပျာက်ကယ ွ သ ် ာွ းတဲအ ့ ထိ မ�ှိ�ကေတာတ ့ ာလဲ။ ဟိမ ု ေဆပီ ို ယန်စေတွ ် က ေမာင်းထုတခ ် ဲတ ် းေထာင်ေသာင်းချီေနလာတဲ့ ေဘာ်လကန်ေတာင်�ကားကို ့ ာပါ။ နီအန်ဒါတယ်ေတွ �ှစေပါင် ေဆပီယန်စအ ် ုပ်စတ ု စ်စု ေရာက်�ိလ ှ ာတယ်လို ့ ြမင်ေယာင်�ကည့ပ ် ါ။ ဒီေရာက်လာတဲလ ့ စ ူ ိမး် ေတွက နီအန်ဒါတယ်ေတွရဲ အဓိ က အစားအစာေတွြဖစ်တဲ့ သမင်ေတွကို စတင်အမဲလက ို �် ကတယ်။ အခွမ ံ ာသီးေတွ၊ ့ 28 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ဘယ်ရီးသီးေတွ ခူးယူစားေသာက်�ကတယ်။ ေဆပီယန်စေတွ ် ဟာ ပိမ ု ေကာင် ို းမွနတ ် ဲ့ လက်နက်ကရ ိ ိယာေတွ၊ ပိအ ု ဆငြ့် မငတ ့် ဲ ့ လူမဆ � က်ဆေရးစွ ံ မး် ရည်ေတွ�ိှတာေ�ကာင ့် အစာ�ှာေဖွသေတွ ူ ြဖစ်�ကတယ်။ ပျံ� �ှေနထိ ံ့ င ု လ ် ာ�ကတယ်။ ဒါေ�ကာငပ ့် ဲ က�မ်းကျင်မပ � ိ� ု ိ ှတ ဲ ့ အမဲလက ို မ ် ဆ ု းုိ ေတွ၊ ေဆပီယန်စေတွ ် ပာွ းများလာ�ပီး ပိမ ု အ ို ရည်အချင်းနည်းတဲ့ နီအန်ဒါတယ်ေတွ အဲဒေဒသမှ ီ ာ အတွကေတာ ် ့ အစာ�ှာေဖွစားေသက်ရတာ ခက်ခဲသထက်ခက်ခဲလာတာကို ေတွ� �ကံုရတယ်။ ဒီလန ို ဲ ့ သူတရဲ ို ့ ့ လူဦးေရေတွ ေလျာန ွ သ ် ာွ း�ကပါတယ်။ သူတရဲ ို ့ ့ အိမ� ် းီု ချင်း ေဆပီယန်စတ ် ချို � နဲ ့ ့ ည်းလာ�ပီး တြဖည်းြဖည်းေပျာက်ကယ ပူးေပါင်းမိတဲ့ နီအန်ဒါတယ် တစ်ေယာက်စ၊ �ှစေယာက် ် စသာ ကျန်ရစ်ခဲတ ို ပ ် ါတယ်။ ့ ာမျိုးလည်း ြဖစ်�င ေနာက်ထပ်ြဖစ်�င ို ေြခ�ှ ် ိတာတစ်ခုက သူတေတွ ို ့ အစာေရစာေတွအတွက် ယှဉ်�ပိုင်ရင်ဆင ုိ �် ကရာ ကေန အ�ကမ်းဖက်မေတွ � �ှင ့် မျိုးတုနး် သတ်ြဖတ်မေတွ � ဆီ ဦးတည်သာွ းခဲတ ် ေဘာထား�ကီး ့ ာပါပဲ။ စိတသ သည်းခံတယ်ဆတ ုိ ာ က�န်ေတာ်တို ့ ေဆပီယန်စေတွ ် ရဲ ့ အမှတလ ် က�ဏာတစ်ရပ်မဟုတပ ် ါဘူး။ ခုေခတ်လို အချိနေတွ ် အထိ အသားအေရ၊ ဘာသာစကား၊ ကိးု ကွယတ ် ဘ ဲ့ ာသာ စသည်ြဖင ့် အနည်းငယ်ကြွဲ ပားမ�ေလး ေဆပီယန်စအ ် ုပ်စတ ု စ်ခက ု တြခားအုပ်စတ ု စ်ခုကို မျိုးြပုတ်သာွ းေအာင်ရက်စက်ဖို ့ ြဖစ်ေစ�ိင ု ် �ှိတာနဲတင် ့ ပါတယ်။ ဒါေ�ကာငမ ့် ို ့ ေ�ှးေခတ်ေဆပီယန်စေတွ ် အေနနဲလည် း လံးု ဝကွြဲ ပားေနတဲ့ အြခားလူသားမျိုးစိတ် ့ တစ်ခုကို သေဘာထား�ကီးသည်းခံခပ ဲ့ ါမလား။ ြဖစ်�င ို တ ် ာကေတာ့ ေဆပီယန်စ်ေတွန ဲ ့ နီအန်ဒါတယ်ေတွ ့ ဆံခ ု �ဲ့ ကတဲအ ့ ခါ ရလဒ်ကေတာ့ သမိင ု း် မှာ ပထမဆံးု နဲ ့ အေရးပါဆံးု ေသာ လူမျိုးတုနး် တိက ု ပ ် ဲတ ွ စ်ခု ြဖစ်ခပ ဲ့ ါတယ် လိသာ။ ု့ ဘာေတွ ဘယ်လို ြဖစ်ပျက်ခသ ဲ့ ည်ဆေစ.. ုိ နီအန်ဒါတယ်ေတွ နဲ ့ အြခားလူသတ�ဝါမျိုးစိတေတွ ် ဟာ သမိင ု း် မှာ အလွနစ ် ိတဝ ် င်စားဖွယေကာင် ် းတဲ့ “တကယ်လသာ...” ို ့ ဆိတ ု ဲ့ စဉ်းစားစရာေတွကို ေပးပါတယ်။ တကယ်လသာ ို ့ နီအန်ဒါတယ်ေတွန ဲ ဒီ ု ေဆပီ ို ယန်စေတွ ် န ဲ ့ ေတာက်ေလ�ာက် ီ ဗ ုိ န်ေတွသာ က�န်ေတာ်တို ဟိ ့ နဆ ့ မ အတူယဉ် ှ တွ� ဲ ှငသ ် န်လာခဲမ ုိ င် အရာအားလံးု ခုဆဘ ုိ ယ်လြို ဖစ်ပျက်ေနမယ် ဆိတ ု ာကို စဉ်းစား�ကည့ပ ် ါ။ ့ ယ်ဆရ ကွြဲ ပားြခားနားတဲ့ လူသားမျိုးစိတအ ် မျိုးမျိုး အတူယဉ် ှ တွေနထိ ဲ င ု �် ကတဲက ့ မ�ာမှာ မည်သေသာယဉ် ုိ ့ ေကျးမ�ေတွ၊ လူမအ � သိင ု း် အဝိင ု း် ေတွ�င ှ ့် �ိင ု င ် ေရးအ ံ ေဆာက်အအံေတွ ု ေပါ်ထွကလ ် ာ�ိင ု တ ် ယ်ဆတ ုိ ာကို စဉ်းစား�ကည့ပ ် ါ။ ဥပမာအားြဖင ့် ဘာသာေရးယံ�ု ကည်မေတွ � ဘယ်လြို ဖစ်ပျက်လာ�ိင ု ပ ် ါသလဲ။ ခရစ်ယာန်သမ�ာကျမ်းစာရဲ ့ ကမ�ာဦးကျမ်းမှာ နီအန်ဒါတယ်ေတွဟာ အာဒံ�င ှ ့် ဧဝ ကေန ဆင်းသက်လာတယ်လို ့ ေဖာ်ြပမှာလား။ သခင်ခရစ်ေတာ်ဟာ ဒီနဆ ီ ဗ ုိ န်လေတွ ူ ရဲ ့ အြပစ်အတွကပ ် ါ ေြဖာငမ ့် တ်မန ှ က ် န်တလ ဲ့ အ ူ ားလံးု အတွက် တမလွနေကာင် ် းကင်ဘမ ုံ ာှ အေသခံခပ ဲ့ ါသလား။ (ဘယ်လက ို ြွဲ ပားေနတဲ့ ေနထိင ု စ ် ရာေနရာေတွ ကုရ်အာန်ကျမ်းစာက လူသားမျိုးစိတေတွ ် ချန်ထားမှာလား။ ြဖစ်ပါေစ) နီအန်ဒါတယ်ေတွအေနနဲ ့ ေ�ှးေရာမစစ်တပ်ေတွမာှ ပါဝင်အမ�ထမ်း�ိင ု ပ ် ါမလား သိမဟု ု ့ တ် တ�ုတအ ် င်ပါယာရဲ ့ ကျယ်ြပန� ် ့ � ပ်ေထွးတဲ့ ့ 29 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ဗျု�ိုကေရစီအုပ်ချုပ်ေရးစနစ်မာှ ေတွအကုနလ ် းံု ဟာ ပါဝင်အမ�ထမ်းခွင ့် ရပါမလား။ ့ ကိယ ု ပ ် ိင ု လ ် တ ွ လ ် ပ်ခင ွ ေတွ ့် �ိ�ှ ပီး လူသားမျိုးစု လူသားမျိုးစုေတွ အကုနလ ် းံု ဟာ ဖန်ဆင်းြခင်းခံရပါတယ်လို ့ အေမရိကန်�င ို င ် ရ ံ ဲ ့ လွတလ ် ပ်ေရးေ�ကြငာစာတမ်းမှာ Homo) (genus တူညစ ီ ာွ ေဖာ်ြပထားပါမလား။ ့ ကားလ်မာခ း အလုပ်သမားလူသားမျိုးစိတေတွ ် အကုနလ ် းံု စည်းလံးု �ကဖို �� ့ ်စ် အေနနဲလည် ့ ့ ့ းိ ေဆာ်ပါမလား။ �ပီးခဲတ ့ ဲ့ �ှစေပါင် ် း �ှငသ ် န်လာရသည်ကို ၁၀,၀၀၀ ေကျာ်အထိ ဟိမ ု ေဆပီ ို ယန်စေတွ ် ဟာ တစ်ခတ ု ည်းေသာ အသားကျေန�ပီြဖစ်လို ့ လူသားမျိုးစိတအ ် ြဖစ် အြခားဘယ်လအ ို ရာေတွ ြဖစ်ပျက်�င ို တ ် ယ်ဆတ ုိ ာကို မှနး် ဆ�ကည့ဖ ် ို ့ ခက်ခဲပါတယ်။ က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ့ အြခားလူသားမျိုးစိတည ် အ ီ စ်ကို ေတွ မ�ှိေတာြ့ ခင်းက ဖန်ဆင်းြခင်း စံနမူနနာဟာ က�န်ေတာ်တလူ ို ့ သားေတွသာြဖစ်တယ်လို ့ စိတက ် းူ ရတာ လွယက ် ေစပါတယ် ူ ။ ဒါတင်မက ဒီအချက်ကလည်း က�န်ေတာ်တလူ ို ့ သားေတွ�င ှ ့် တိရ စ�ာန်ေတွ�ကားမှာ ေချာက်နက်�ကီးတစ်ခုလို �ကီးမားတဲက ့ ာွ ြခားချက် �ှိတယ်လလည် ို ့ း က�န်ေတာ်တကိ ို ့ ု ထင်မတ ှ ေစပါတယ် ် ။ ချားလ်စ်ဒါဝင်က ေတွသာ က�န်ေတာ်တလူ ို ့ သားေတွဟာ ြဖစ်�ကပါတယ်လေထာက် ို ့ ြပတဲအ ့ ခါ အြခားတိရ စ�ာန်ေတွလပ ို ဲ လူအများအြပား အြခားေသာသက်�ိသ ှ တ�ဝါ ် �ဲ့ ကတယ်။ အ�ကီးအကျယ်ေဒါသထွကခ ဒီေနေခတ် အထိ ဒီအြခင်းအရာကို လက်ခဖ ံ ိုြငင် ဲ့ ေတွ ူ အများအြပား�ှိပါတယ်။ နီအန်ဒါတယ် ့ ့ းဆန်တလ ေတွသာ အခုထအ ိ သက်�ှငက ် ျန်ေနကျေသးတယ်ဆရ ုိ င် က�န်ေတာ်တဟာ ို ့ တိရ စ�ာန်သတ�ဝါေတွန ဲ ့မတူဘးူ လို ့ က�န်ေတာ်တို ့ စိတက ် းူ �ကပါမလား။ ့ နီအန်ဒါတယ်ေတွကို မျိုးြဖုတ်ခဲြ့ ခင်း ဒီအချက်ေတွေ�ကာငလ ့် ည်း ြဖစ်�င ို ပ ် ါတယ်။ က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ဘိ ့ းု ေဘးေတွက သူတေတွ ို ့ ဟာ လျစ်လျူ�� ထားလိရ ု ့ ေအာင် က�န်ေတာ်တနဲ ို ့ နီ ူ ေ ီ ပမယ့လ ် ည်း သည်းခံလက်ခထ ံ ားလိမရ ု ့ ေအာင် ကွြဲ ပားေနလွနး် ြပန်တယ်။ ့ းစပ်တည * * * ေဆပီယန်စေတွ ် ရဲအြပစ် ့ မဟုတသ ် ည်ြဖစ်ေစ.. ဟုတသ ် ည်ြဖစ်ေစ ေဆပီယန်စေတွ ် ေနရာသစ်တစ်ခုကို ေရာက်သာွ းတိင ု း် မ�ကာခင်မာှ ပဲ အဲဒေနရာက ီ ေဒသခံလမ ူ ျိုးေတွ မျိုးတုနး် သွားခဲတ ု ို ဆိလ ု န ွ စ ် စ်စ် ့ ယ်။ ဟိမ (Homo soloensis) ေတွ ေနာက်ဆးုံ အသက်�ှငခ ် ဲတ ဲ့ ချိနက ် လွနခ ် တ ဲ့ ဲ့ �ှစေပါင် ် း ၅၀,၀၀၀ ဝန်းကျင်က ့ အ ွ သ ် ာွ း ြဖစ်ပါတယ်။ အဲဒါနဲ ့ သိပ်မ�ကာခင်ပဲ ဟိမ ု ို ဒီနဆ ီ ဗ ုိ ာ (Homo denisova) ေတွလည်း ေပျာက်ကယ ခဲတ ် တ ဲ့ ဲ့ �ှစေပါင် ် း ၃၀,၀၀၀ ခနမ ် ့ ာှ ေတာ့ နီအန်ဒါတယ် ေပျာက်ကယ ွ သ ် ာွ းတယ်။ ေနာက်ဆးုံ ့ ယ်။ လွနခ ကျန်ရစ်တဲ့ လူပ� ု ယ ွ ဝ ် င်လသ ူ ားမျိုးစုေတွဟာလည်း အင်ဒနို းီ �ှားက ဖေလာ်ရက်စ်က�န်းေပါ်မှာ လွနခ ် ဲတ ့ ဲ့ �ှစေပါင် ် း ၁၂,၀၀၀ ခနမ ် ့ ာှ ေပျာက်ကယ ွ သ ် ာွ းခဲတ ို ့ းု ဟာ အ�ိုးတချို ၊� ေကျာက်လက်နက် တချို ၊� ့ ယ်။ သူတအားလံ က�န်ေတာ်တဆီ ို ့ ထားရစ်ခ�ဲ့ ကတယ်။ ကျန်ရစ်တဲ့ ဒါအြပင် ့ ဒီအင်ေအ တချို � �ှင ့် အေြဖ�ှာမရတဲေမးခွ ့ နး် အများအြပားကိသ ု ာ ေနာက်ဆးုံ လူသားေတွြဖစ်တဲ့ က�န်ေတာ်တို ့ ဟိမ ု ေဆပီ ို ယန်စက ် ို ချန်ထားရစ်ခ�ဲ့ ကပါတယ်။ 30 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ဒီေနရာမှာ ေဆပီယန်စေတွ ် ရဲ ့ ေအာင်ြမင်မလ � �ို � ဝှကခ ် ျက်ဟာ ဘာများြဖစ်ပါသလဲ။ ေနရာေဒသ အားြဖင ့် အလွနေဝးကွ ် ာ�ပီး သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ချင်းလည်း ကွြဲ ပားြခားနားလှတဲ့ ေဒသအမျိုးမျိုးမှာ က�န်ေတာ်တို ့ ဘယ်လလ ို ပ ု ်�ပီး လျင်လျင်ြမန်ြမန် ပျံ� �ှအ ံ ့ ေြခချေနထိင ု � ် င ို ခ ် တ ဲ့ ာပါလဲ။ အြခားေသာ လူသား မျိုးစိတေတွ ် လံးု ဝဥဿံုေပျာက်ကယ ွ သ ် ာွ းေအာင် သန်မာထွားကျိုင်း�ပီး ဦးေ�ှာက်�ကီးမားတဲ၊့ က�န်ေတာ်တို ့ ဘယ်လို ေမာင်းထုတခ ် �ဲ့ ကပါသလဲ။ အေအးဒဏ်လည်းခံ�င ို တ ် ဲ့ နီအန်ဒါတယ်ေတွေတာင် က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ့ ရင်ဆင ုိ တ ် က ို ခ ် က ို မ ် ေအာက် � မာှ ဘာေ�ကာင ့် မ�ှငသ ် န်�င ို ခ ် တ ဲ့ ာပါလဲ။ ေဆွးေ�ွးြငင်းခံစ ု ရာ ေတွကေတာ့ အ�ှိနအ ် ဟုနန ် ဲ့ ြဖစ်ပျက်ေနဆဲပါပဲ။ ြဖစ်�င ို ေြခအ ် ေကာင်းဆံးု အေြဖကေတာ့ အခုလို ေဆွးေ�ွးြငင်းခံမ ု ေတွ � လုပ်လရ ုိ ့ ေစတဲအ ့ ရာပဲ ြဖစ်ပါတယ်။ တြခားကျန်တအ ဲ့ ရာေတွအားလံးု ထက် ထူးကဲတဲ့ ဘာသာစကား(language)ရဲ ့ ေကျးဇူးေ�ကာငသ ့် ာ ဟိမ ု ေဆပီ ို ယန်စေတွ ် ဟာ ကမ�ာေလာက�ကီးကို အုပ်စးို �ိင ု ြ် ခင်း ြဖစ်ပါတယ်။ 31 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge အခန်း - ၂ အသိဉာဏ်သစ်ပင် �ပီးခဲတ ဲ့ ခန်းမှာ လွနခ ် ဲတ ဲ့ စ ှ ေပါင် ် း ၁၅၀,၀၀၀ ကစ�ပီး က�န်ေတာ်တို ေဆပီ ယန်စေတွ ် ဟာ အေ�ှ �အာဖရိကမှာ ့ အ ့ � ့ ပျံ� �ှေနထိ ံ့ င ု ခ ် �ဲ့ ကတယ်ဆတ ုိ ာကို ပျံ� �ှအု ံ ့ ပ်စးို လာလိက ု တ ် ာ သိရပါတယ်။ �ှစေပါင် ် း မျိုးတုနး် ေပျာက်ကယ ွ သ ် ာွ းေအာင် ေ�ှးေခတ်ေဆပီယန်စေတွ ် ဟာ ၇၀,၀၀၀ အဲဒက ီ စ�ပီး ေဆပီယန်စေတွ ် လည်းေရာက်ေရာ ေမာင်းထုတခ ် �ဲ့ ကတဲအ ့ ထိပါပဲ။ က�န်ေတာ်တ�ှ ို ့ ငခ ့် �တ်စပ ွ ်တ�ူ ပီး ကမ�ာတစ်ဝန်းလံးု ကို တြခားလူသားမျိုးစိတအ ် ကုနး် လံးု ပါ ဒီေထာင်စ� ု စ ှ ် �ကားကာလေတွမာှ သူတရဲ ို ့ ့ ဦးေ�ှာက်အရွ ယအ ် စားဟာလည် အခုက�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ့ အရွ ယအ ် စားပါပဲ။ ဒါေပမယ့လ ် ည်း သူတဟာ ို ့ တြခားလူသားမျိုးစိတေတွ ် အေပါ်မှာ အထူးအားသာချက်ဆလ ုိ ို ့ ဘာမှမ�ှိခဲပ ို ့ �� ပ်ေထွးခက်ခဲပါတယ်ဆတ ုိ ဲ့ ဘာလက်နက်ကရ ိ ိယာမှ ့ ါဘူး။ သူတဟာ မထုတလ ် ပ ု ် �င ို ခ ် သ ဲ့ လို အထူး�ကီးကျယ်တစ ဲ့ မ ွ း် ေဆာင်မေတွ � ေဆာင်ရွကခ ် တ ဲ့ ာလည်း ဘာမှမ�ှိပါဘူး။ တကယ်တမ်းေြပာရမယ်ဆရ ုိ င် နီအန်ဒါတယ်ေတွန ဲ ေဆပီ ယန်စ်တို ပထမဆံ းု အ�ကိမ် ေတွ�ဆခ ုံ �ဲ့ ကတဲ့ ့ ့ မှတတ ် မ်းမှာေတာ့ နီအန်ဒါတယ်ေတွက အ�ိင ု ရ ် ခဲပ ် တ ဲ့ ဲ့ �ှစတ ် စ်သန ိ း် (၁၀၀,၀၀၀) ေလာက်မာှ ့ ါတယ်။ လွနခ ေဆပီယန်စအ ် ုပ်စတ ု ချို �ဟာ ေြမာက်ပိင ု း် ကိေ�� ု �ေြပာင်းလာရင်းနဲ ့ လီဗနေဒသ ့် (ယေနေခတ် ့ နီအန်ဒါတယ်တရဲ ေြမထဲပင်လယ်အေ�ှ � ပိင ု း် )ကို ေရာက်လာခဲ�့ ကပါတယ်။ အဲဒအ ီ ချိနတ ် န ု း် က အဲဒေဒသဟာ ီ ို ့ ့ နယ်ေြမပါ။ ဒါေပမယ့လ ် ည်း ေဆပီယန်စ်တဟာ ို ့ ေနရာတစ်ေနရာစာခိင ု �် မဲေအာင် ေြခကုပ်မယူ�င ို ခ ် �ဲ့ ကပါဘူး။ အဲဒါဟာ �ကမ်တမ်းခက်ထန်တဲ့ ေဒသခံေတွ၊ ြပင်းထန်လန ွ း် တဲ့ ရာသီဥတု�င ှ ့် သူတမ�ကံ ို ့ ုဘူးတဲ့ ေဒသရင်း ကပ်ပါးပိးု မ �ား စတာေတွေ�ကာင ့် ြဖစ်�င ို ပ ် ါတယ်။ ဘာေ�ကာငပ ့် ဲြဖစ်ေစ ေဆပီယန်စေတွ ် ေနာက်ြပန်ဆတ ု သ ် ာွ း ခဲရ ု း် ေဒသရဲ အ�ှ ် ခင်ေတွအြဖစ် ကျန်ရစ်ခ�ဲ့ ကပါတယ်။ ့ �ပီး နီအန်ဒါတယ်ေတွသာ အေ�ှ �အလယ်ပိင ့ ငသ ဒီမတ ှ တ ် မ်းမှတရ ် ာေတွဟာ ခိင ု လ ် ေသချာတာ ံု ေတာ့ မဟုတေပမယ့ ် ် အဲဒတ ီ န ု း် က ေဆပီယန်စေတွ ် ရဲ ့ ဦးေနာက်တင ွ း် ဖွဲ�စည်းပံေတွ ု ဟာ လက်�ိက ှ �န်ေတာ်တနဲ ို ့ ့ ကွားြခားခဲမ ် က ခနမ ့် န ှ း် �ကတယ်။ ့ ယ်လို ့ ပညာ�ှငေတွ အဲဒေဆပီ ီ ယန်စေတွ ် ဟာ က�န်ေတာ်တပံ ို ့ စ ု ံေပါက်ေပမယ့် သူတရဲ ို ့ ့ စဉ်းစားဆင်ြခင်�င ို မ ် စ � မ ွ း် အား - ေလ့လာ သင်ယ� ူ င ို စ ် မ ွ း် ၊ မှတမ ် � ိ င ို စ ် မ ွ ်း၊ ေြပာဆိဆ ု က်သယ ွ � ် င ို စ ် မ ွ ်းတိဟာ ု့ အလွနတ ် ရာမှပဲ အကနအ ် ့ သတ်�ိှခမ ဲ့ ာှ ပါ။ ဒီေ�ှးဦးေဆပီယန်စေတွ ် ကို အဂင်္လပ ိ ်စာသင်ေပးတာ၊ ခရစ်ယာန်ဓမ�ဝါဒကို လက်ခလ ံ ာအာင်ဆေဆာင် ွဲ တာ သိမဟု ု ့ တ် ဆငက ့် ေြပာင် ဲ းလဲြခင်းသီအုရ ိ ီကို သူတနားလည် ို ့ လာေအာင်လပ ု ်တာေတွဟာ ေမ�ာ်လငခ ့် ျက် ် ားြဖင ့် သူတို ့အချင်းချင်းဆက်သယ ွ ပ ် ံက ု ို က�န်ေတာ်တို ့ လံးု ဝမ�ှိတလ ဲ့ ပ ု ်ရပ်ေတွပဲ ြဖစ်ခမ ဲ့ ာှ ပါ။ အြပန်အလှနအ ေလ့လာသင်ယဖ ူ ိ၊ု ့ သူတရဲ ို ့ ေတွ းေခါ်စဉ်းစားပံက ု ို က�န်ေတာ်တနားလည် ို ့ ဖို အလွ နခ ် က်ခပ ဲ ါလိမမ ့် ယ်။ ့ ့ 32 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ဒါေပမယ့လ ် ည်း လွနခ ် ဲတ ဲ့ စ ှ ေပါင် ် း ့ � တကယ်ထးူ ြခားေကာင်းမွနတ ် အ ဲ့ ရာေတွကို (၇၀,၀၀၀) ေလာက်ကစ�ပီး စတင်လပ ု ်ေဆာင်လာ�ိင ု ခ ် ပ ဲ့ ါတယ်။ ဟိမ ု ေဆပီ ို ယန်စေတွ ် ဟာ အဲဒအ ီ ချိနေလာက် ် မာှ ပဲ ေဆပီယန်စအ ် ုပ်စေတွ ု အာဖရိကတိက ု က ် ေန ဒုတယ ိ အ�ကိမ် ထွကခ ် ာွ လာခဲ�့ ကပါတယ်။ ဒီတစ်�ကိမမ ် ာှ ေတာ့ ေဆပီယန်စေတွ ် က ေဒသတင်မကဘဲ နီအန်ဒါတယ်�င ှ တ ့် ကွ ကမ�ာမ ့ ျက်�ာှ ြပင်ေပါ်ကပါ တြခားလူသားမျိုးစိတေတွ ် အကုနလ ် းံု ကို လံးု ဝေပျာက်ကယ ွ သ ် ာွ းေအာင် အေ�ှ �အလယ်ပိင ု း် ေမာင်းထုတပ ် စ်ခပ ဲ့ ါတယ်။ အလွနတ ် ရာတိေတာင် ု းလှတဲ့ အချိနတ ် င ွ း် မှာပဲ ေဆပီယန်စေ ် တွဟာ ဥေရာပ�ှင ့် အာ�ှ ကို ေရာက်သာွ းပါတယ်။ လွနခ ် ဲတ ဲ့ စ ှ ေပါင် ် း (၄၅,၀၀၀) ေလာက်မာှ တနည်းတဖံုန ဲ ့ပင်လယ်ြပင်ကြို ဖတ်�ပီး အဲဒတ ီ န ု း် က ဘယ့လ ် သ ူ ားမှ ့ � မတိထိ ု ့ ရေသးတဲ့ ဩစေတျးလျတိက ု က ် ို အေြခချ�ိင ု ခ ် ဲတ ် တ ဲ့ ဲ့ �ှစေပါင် ် း (၇၀,၀၀၀) ကေန (၃၀,၀၀၀) ့ ယ်။ လွနခ အတွငး် ေလှေတွ၊ မီးအိမေတွ ် ၊ အလွနအ ် ေရးပါတဲ)့ အပ်ေတွ ေလးြမားေတွ၊ (ေ�ွးေထွးတဲ့ အဝတ်ထည်ေတွ ချုပ်လပ ု ်ရာမှာ စတဲအ ့ ရာေတွကို တီထင ွ လ ် ာခဲ�့ ကတာကို ေတွ�ရပါတယ်။ ပထမဆံးု ေသာ အနပညာ လက်ရာပစ�ညး် လို ့ ခိင ု ခ ် ိုငမ ် ာမာ ေြပာ�ိင ု တ ် အ ဲ့ ရာဝတ�ု (စေတဒယ်လ် ြခေသင်္� ့ ုပ် - စာမျက်�ာှ ၂၅ တွင� ် � )�ှင ့် �ှငး် လင်းတဲ့ အေထာက်အထားေတွ�ိှတဲ့ ဘာသာေရးယံ�ု ကည်မ၊� ကုနသ ် ယ ွ မ ် ေတွ � �င ှ ့် လူတန်းစားအလ�ာေတွ ဟာလည်း အဲဒအ ီ ချိနက ် ာလကစ�ပီး ြဖစ်တည်လာခဲတ ့ ာပါ။ အခုလို အလွနတ ် ရာ�ကီးမားလှတေအာင် ဲ့ ြမင်မေတွ � ဟာ ေနရာမှာ တိးု တက်ေြပာင်းလဲမ�� ကီးြဖစ်ြခင်းရဲ ့ ေဆပီယန်စေတွ ် ရဲ ့ စဉ်းစားေတွးေခါ်မ� ရလဒ်ြဖစ်တယ်လို ့ သုေတသနပညာ�ှငအ ် များစုက ယံ�ု ကည်�ကပါတယ်။ နီအန်ဒါတယ် ေတွကို မျိုးတုနး် သွားေအာင် ေမာင်းထုတ� ် င ို ခ ် တ ဲ့ ၊ဲ့ ဩစေတျးလျတိက ု ်ကို သွားေရာက်အေြခချ�ိင ု ခ ် တ ဲ့ ၊ဲ့ စေတဒယ်လ် ြခေသင်္� ့ ုပ်ကို ထုလပ ု ် �င ို ခ ် တ ဲ့ ဲ့ လူေတွဟာ က�န်ေတာ်တလိ ို ့ ပ ု ဲ ဆန်းသစ်တထ ီ င ွ တ ် တ်တ၊ဲ့ ဦးေ�ှာက်ဉာဏ်ေကာင်းတဲ၊့ �ူးညံသ ့ မ ိ ေမွ ် �တဲ့ လူသားေတွြဖစ်မယ်လို ့ လက်ခံထား�ကတယ်။ စေတဒယ်လဂ ် က ူ အဲဒအ ီ �ုပညာ�ှငေတွ ် န ဲ ့ က�န်ေတာ်တို ့ ဆံေတွ ု � ခွငရ ့် မယ်ဆရ ုိ င် သူတရဲ ို ့ ဘာသာစကားကိ ု က�န်ေတာ်တသင် ို ့ ယ� ူ င ို �် ပီး သူတကလည် ို ့ း က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ စကားကိ ု သင်ယ� ူ င ို မ ် ာှ ပါ။ ့ ့ စိတက ် းူ ယဉ်ကမ�ာက အဲလစ်၏စွနစ ် ့ ားခန်းများ (Alice in Wonderland) ကေနစ�ပီး ကွမ်တမ်�ူဗေဗဒရဲဝိ့ ေရာဓိသေဘာေတွအထိ က�န်ေတာ်တသိ ို ့ နားလည်ထားတဲ့ အရာေတွအားလံးု သူတကိ ို ့ ု ို ့ း ကမ�ာ�ကီးကို သူတရဲ ို ့ ��့ ြမင်ပံက ု ို က�န်ေတာ်တကိ ို ့ ု ြပန်�ှငး် ြပ က�န်ေတာ်တ�ှ ို ့ ငး် ြပ�ိင ု မ ် ာှ ပါ။ သူတကလည် သင်ေပး�ိင ု မ ် ာှ ပါ။ ေဆပီယန်စတ ် ို ့ နည်းလမ်းသစ်ေတွန ဲ ့ စဉ်းစားေတွးေခါ်လာပံေတွ ု ၊ ေြပာဆိဆ ု က်သယ ွ လ ် ာပံေတွ ု ထွကေပါ်လာတဲ ် ့ လွနခ ် ေသာ ဲ့ �ှစေပါင် ် း ၇၀,၀၀၀ �ှင ့် ၃၀,၀၀၀ �ကားကာလကို စဉ်းစားသိြမင်ြခင်း ေြပာင်းလဲမ�� ကီး လို ့ ပ��က� ် ု ိကရ ် ပါမယ်။ ဘယ်အရာက အခုလို ြဖစ်ေစခဲတ ့ ာပါလဲ။ က�န်ေတာ်တို ့ ေသချာမသိပါဘူး။ လူများစု လက်ခံယ�ံု ကည်ထားတဲ့ သီအုရ ိ ီအရေတာ့ ေဆပီယန်စ်တမှ ို ့ ာ မထင်မတ ှ ထ ် ားတဲ့ 33 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge မျိုး�ိုးဗီဇေြပာင်းလဲြခင်းေ�ကာင ့် သူတဦး ို ့ ေ�ှာက်အတွငး် ပိင ု း် ကွနယ ် က်ေတွ ေဆပီယန်စေတွ ် ကို အရင်နမတူ ဲ ့ တဲ့ အတိင ု း် ဆမဲန ့ ည်းလမ်းေတွန ဲ ့ သူတအချင် ို ့ းချင်းေြပာဆိတ ု ေနရာမှ ဲ့ ာလည်း ေြပာဆိဆ ု က်သယ ွ လ ် ာ�ိင ု တ ် ဲ့ ေြပာင်းလဲခဲပ ့ ါတယ်။ အဲဒါက စဉ်းစား�ိင ု ေစခဲ ် တ ့ ယ်။ လံးု ဝအသစ်နးီ ပါးြဖစ်တဲ့ အထိပါပဲ။ �ပီးေတာ့ ဘာသာစကားတစ်ခန ု ဲ့ အဲဒါကို က�န်ေတာ်တအ ို ့ ေနနဲ ့ အသိဉာဏ်သစ်ပင်ရဲမျိ့ ုး�ိုးဗီဇေြပာင်းလဲြခင်းလို ့ ေခါ်လိရမှ ု ့ ာပါ။ ဒါဟာ ေဆပီယန်စတ ် ရဲ ို ့ ့ ဒီအင်ေအ မှာပဲ လာြဖစ်�ပီး နီအန်ဒါတယ် သာလ်တမှ ို ့ ာ ဘာေ�ကာငမ ့် ြဖစ်ခတ ဲ့ ာလဲ။ က�န်ေတာ်တသိ ို ့ ရသေလာက် ေြပာရမယ်ဆရ ုိ င် ဒါကံေကာင်းမ� သက်သက်ပါ။ ဒါေပမယ့် ဒီအသိဉာဏ်သစ်ပင်ရဲမျိ့ ုး�ိုးဗီဇေြပာင်းလဲြခင်း ဘာေ�ကာငြ့် ဖစ်ရတယ်ဆတ ုိ ာထက် သူရဲ့ ေနာက် ဆက်တရ ွဲ လဒ်ေတွကို ့ နားလည်ဖို ့ ပိအ ု ေရး�ကီးပါတယ်။ ေဆပီယန်စတ ် ို ့ရ�ှိလာတဲ့ ဒီဘာသာစကားအသစ်ဟာ ဘယ်လထ ို းူ ြခားမ�ေတွ�ိှလို ့ကမ�ာ�ကီးကို က�န်ေတာ်တို ့ အုပ်စးို �ိင ု ခ ် တ ဲ့ ာပါလဲ။ ဒါဟာ ပထမဆံးု ေသာ ေြပာဆိဆ ု က ွ သ ် ယ ွ ြ် ခင်းစနစ်တစ်ခု မဟုတပ ် ါဘူး။ တိရ စ�ာန်အားလံးု ဟာ အချင်းချင်း ဘယ်လေ ို ြပာဆိဆ ု က်သယ ွ �် ကမလဲဆတ ုိ ာ သိ�ကပါတယ်။ အင်းဆက်ေတွြဖစ်တဲ့ ပျားေတွ၊ ပုရွကဆ ် တ ိ ေတွ ် ေတာင်မှ အစာ�ှိတေနရာကိ ဲ့ ု အချင်းချင်းသတင်းေပး�ပီး ဆက်သယ ွ � ် င ို �် ကတယ်။။ �ပီးေတာ့ ပထမဆံးု ေသာ အသံနဆက် ဲ့ သယ ွ တ ် ဘ ဲ့ ာသာစကားလည်း တြခားေမျာက်မျိုးစိတေတွ ် အပါအဝင် မဟုတပ ် ါဘူး။ တိရ စ�ာန်ေတာ်ေတာ်များများမှာ လူဝေတွ ံ ၊ အသံနဆက် ဲ့ သယ ွ တ ် ဲ့ ဘာသာစကား�ှိပါတယ်။ ဥပမာအားြဖင ့် - ေမျာက်စိမး် ေတွဟာ ေခါ်သံအမျိုးမျိုးကိသ ု းုံ �ပီး အ��ရာယ်�ိတ ှ ာကို အချင်းချင်း သတိေပး�ိင ု �် ကပါတယ်။ လင်းယုနလ ် ာေနတယ်” “သတိထား ဆိတ ု ဲ့ ြခေသင်္တ ့ စ်ေကာင် သုေတသနပညာ�ှငေတွ ် က သတ�ေဗဒပညာ�ှငေတွ ် က အသံတစ်သက ံ ို လာေနတယ်” ေမျာက်စိမး် ေတွရဲ ့ “သတိထား ခွဲြခားအတည်ြပု�ိင ု ခ ် တ ဲ့ ယ်။ ဆိတ ု ဲ့ ေစာေစာကပထမအသံကို ေခါ်သံကလ ို ည်း သွငး် ယူထား�ပီး သူနနည် ဲ ့ းနည်းကွြဲ ပားတဲ့ မှတတ ် မ်းတင်�င ို ခ ် ဲတ ့ ယ်။ ြပန်ဖွငြ့် ပတဲအ ့ ခါမှာ ေမျာက်စိမး် ေတွဟာ သူတလု ို ့ ပ်ေနတဲအ ့ ရာေတွကပ ို စ်ချ�ပီး ေ�ကက်ရွံ � စွာနဲ ့ အေပါ်ကို ေမာ�့ ကည့�် ကတာကို ေတွ�ရတယ်။ အဲဒေမျာက် ီ အုပ်ကို ဒုတယ ိ အသံြဖစ်တဲ့ အခါမှာလည်း သစ်ပင်ေပါ်ကို ေမျာက်စိမး် ေတွထက် အလနတ ် ့ �ကား ေဆပီယန်စေတွ ် ဟာ ြခေသင်္� ့ င ှ ့် ပတ်သက်တအ ဲ့ သံကို ြပန်ဖင ွ ြ့် ပတဲ့ အြမန်ေြပးတက် အများ�ကီး ပိမ ု ျားြပား၊ သွား�ကတာကို ပိေကာင် ု းမွနတ ် ဲ့ ေတွ�ရပါတယ်။ အသံေတွကို ြပုလုပ်�င ို တ ် ယ်။ ဒါေပမယ့် ေဝလငါးေတွ၊ ဆင်ေတွမာှ လည်း လူသားေတွလပ ို ဲ အထင်�ကီးေလာက်တဲ့ အရည်အချင်းေတွ �ှိတာပဲ။ အဲလဘ ် တ် အိုငစ ် တိင ု း် ေြပာသမ�အားလံးု ကို �ကက်တေရွ ူ းတစ်ေကာင်က ု င ို တ ် ယ်။ ဒါတင်မက ဖုနး် ြမည်သ၊ံ တံခါးပိတသ ် ၊ံ အချက်ေပးဥဩသံ စတာေတွကလ ို ည်း လိက ု လ ် တ ံ ပ ု ေြပာဆိ� လိက ု လ ် တ ံ ပ ု အသံထက ွ � ် င ို ပ ် ါတယ်။ ဆိေ ု တာ့ အိုငစ ် တိင ု း် က �ကက်တေရွ ူ းထက် ပိသ ု ာတယ် ဆိတ ု ာဟာ 34 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge အသံအရာမှာ အားသာတာသက်သက် ထက်ေတာ့ ပိမ ု ာှ ေသချာပါတယ်။ ဒါဆိရ ု င် က�န်ေတာ်တို လူ ့ သားေတွရဲ ့ ဘာသာစကားဟာ အထူးတလည် ဘာများထူးြခား ေကာင်းမွန ် ေနလိပါလိ ု့ မ။့် အများကသေဘာတူတဲ့ အေြဖကေတာ့ က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ဘာသာစကားဟာ လိသ ု လိြု ပုြပင်လရ�ပီ ို ့ း ့ အံဩ ့ စရာေကာင်းေအာင်ေပျာေပျာင် းမ��ိတ ှ ာပါ။ ့ သေကတင်္ေတွကို ဆက်စပ်အသံးု ြပု�ပီး အေရအတွက် အကနအ ် ့ သတ်မ�ှိ အကနအ ် ့ သတ်�ိှတဲ့ ဝါကျေပါင်းများစွာကို အသံေတွ၊ က�န်ေတာ်တို ့ ေရးသား�ိင ု တ ် ယ်။ ဝါကျတစ်ခခ ု ျင်းစီကလည်း သူအထိ က ု အ ် ေလျာက် သူအဓိပာ� ယ်�ိတ ှ ယ်။ အဲဒါေ�ကာင ့် ့ က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ့ ပတ်ဝန်းကျင် အချက်အလက်ေတွကို သဘာဝေလာက�ကီးအေ�ကာင်းနဲပတ် ့ သက်�ပီး က�န်ေတာ်တို ့ ေလ့လာမှတသ ် ား၊ အံမ ့ ခန်းများြပားလှတဲ့ သိေလှ ု ာင်�ပီး အချင်းချင်းေြပာဆို ဆက်သယ ွ � ် င ို �် ကတာပါ။ ေမျာက်စိမး် တစ်ေကာင်က သူအ ့ စ်ေကာင် ့ ေဖာ်ေတွကို “သတိထား.. ြခေသင်္တ လာေနတယ်” လိေတာ ု့ ု တ ် ယ်။ ဒါေပမယ့် ဒီေနေခတ် လသ ူ ားတစ်ေယာက်က သူအ ့ ေအာ်ေြပာ�ိင ့ ့ ေဖာ်ေတွကို ဒီေနမနက် ့ ြမစ်ေကွ�နားမှာ ြခေသင်္တ ့ စ်ေကာင်က အေမရိကန်ေြပာင်တစ်အုပ်ကို ေချာင်းေနတာ ဒီအ ီ အကျ�ှငတ ့် ကွ ့ ြပင် အဲဒေနရာအတိ အဲဒေနရာကိ ီ သ ု ာွ း�ိင ု တ ် ဲ့ လမ်းေ�ကာင်းအမျိုးမျိုးကိပ ု ါ ဆက်ေြပာြပ�ိင ု တ ် ယ်။ အဲဒသ ီ တင်းအချက်အလက် ေတွေပါ်မှာ မူတည်�ပီး သူြမင်ခဲတ ဲ့ း ့ ေ�ကာင် သူတလူ ို ့ အုပ်သည် ေြပာြပ�ိင ု တ ် ယ်။ ြမစ်ကသ ို ာွ း၊ ြခေသင်္က ့ ေမာင် ို းထုတ�် ပီး ေြပာင်အုပ်ကို အမဲလက ို ရ ် န် သငမ ့် သငက ့် ို ေခါင်းချင်းဆိင ု ေဆွ ် းေ�ွး�ိင ု �် ကပါတယ်။ ဒုတယ ိ သီအုရ ိ ီအရ.. က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ့ ဒီထးူ ြခားတဲ့ ဘာသာစကားဟာ ကမ�ာေလာက�ကီးနဲ ့ ပတ်သက်တဲ့ သတင်းအချက်အလက်ေတွကို အချင်းချင်းေဝမ�ရင်းနဲ ဆင က ့် ေြပာင် ဲ းလဲတးို တက်လာတာပါ လို ့ ့ ဆိပ ု ါတယ်။ ဒါေပမယ့် သတင်းအချက်အလက်ဟာ လူသားအချင်းချင်း�ကားမှာ အသိေပးေဝမ�ဖိလိ ု့ အ ု ပ်တဲ့ လူသားေတွ�င ှ ပ ့် တ်သက်တဲ့ အေရး�ကီးဆံးု အေ�ကာင်းအရာပဲြဖစ်တယ်။ ြခေသင်္ေတွ ့ ၊ အေမရိကန်ေြပာင်ေတွရဲအ ် ါဘူး။ က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ့ ဘာသာစကားဟာ အချင်းချင်းအ�ကား ့ ေ�ကာင်း မဟုတပ အတင်းေြပာ�ကြခင်းပံစ ု မ ံ ျိုးနဲ ့ ဆငက ့် ေြပာင် ဲ းလဲလာခဲတ ့ ယ်။ ပင်ကအ ို ားြဖငပ ့် င် တာေတွဟာ လူမေရးသတ � � ဝါေတွြဖစ်�ကပါတယ်။ အသက်�ှငက ် ျန်ဖို ့ အမျိုးသမီးတစ်ဦးချင်းစီက မလံေလာက် ု ပါဘူး။ �ှင ့် ဒီသအ ီ ုရ ိ ီ အရ လူမေရးအရ � မျိုးပွားဖိအတွ ု့ က် ဘယ်သက ူ ေဆပီယန်စေတွ ် ဟာ အတူစေပါင် ု းလုပ်ေဆာင်�က ေသာခ ့ ျက်ေတွြဖစ်တယ်။ ြခေသင်္မ ့ ျား�ှငအ ့် ေမရိကန်ေြပာင်ေတွရဲ ့ သူတအု ို ့ ပ်စထ ု မ ဲ ာှ ဟိမ ု ို တည်ေနရာကို ဘယ်သကိ ူ့ မ ု န ု း် တယ်။ အမျိုးသား၊ သိတာနဲ ့ ဘယ်သန ူ ဘယ် ဲ့ သူ အတူအပ ိ ်�ကတယ်။ ဘယ်သက ူ �ိုးသား�ပီး ဘယ်သက ူ လိမ်တတ်သူ ြဖစ်တယ်စတာေတွကို သူတသိ ို ့ ထားဖိက ု့ အများ�ကီး ပိအ ု ေရး�ကီးပါတယ်။ 35 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ပံု ၄။ ဂျာမနီ�င ို င ် ံ စေတဒယ်လ် (Stadel) ဂူတင ွ � ် ိှေသာ လွနခ ် ေသာ ဲ့ �ှစေပါင် ် း ၃၂,၀၀ဝခနက ့် ြခေသင်္လ ့ သ ူ ား ကိယ ု ထ ် ည်ပိင ု း် သည် (သိမဟု ု ့ တ် လူနတူ ဲ ့ ေသာ်လည်း ြခေသင်္အ ့ မျိုးသမီး) ေခါင်းပိင ု း် သည် ဆင်စယ ွ � ် ုပ်တ။ု ြခေသင်္န ့ တူ ဲ ့ သည်။ ဤအရာသည် ပထမဆံးု ေသာ လူသားတိ၏ ု ့ အ�ုပညာလက်ရာ ဥပမာတစ်ခုအြဖစ် လံးု ဝလက်ခရ ံ မည့် အရာတစ်ခုြဖစ်သည်။ ဘာသာတရား�ှငဆ ့် က်�ယ ွ ေန ် ေသာအရာ ဤ�ုပ်တသ ု ည် ြဖစ်�င ို ေသာ် ် လည်း ြပင်ပတွင ် တကယ်မ�ှိေသာအရာကို စိတက ် းူ ယဉ်ပံေဖာ် ု �င ို သ ် ည့် လူသားတိ၏ ု ့ စိတအ ် စွမး် ကို ေဖာ်ြပေနေပသည်။ အဖွဲ�ဝင်ဦးေရ ၆၀၊ ၇၀ �ှိတလ ဲ့ အ ူ ုပ်စတ ု စ်ခမ ု ာှ သူတအချင် ို ့ းချင်း�ကားက ေြပာဆိရ ု င်း�ှးီ မ�ေတွဟာ အ�မဲတမ်းေြပာင်းလဲေနတတ်ပါတယ်။ လူတစ်ေယာက်တည်းက (အေယာက် ၅၀ အဲဒေြပာဆိ ီ ရ ု င်း�ှးီ မ� အ�မဲသေန၊ ိ မှတမ ် ေနဖိ ိ ဆိ ု့ တ ု ာ �ှိေသာလူအုပ်စတ ု စ်ခုမာှ .. မေရတွက� ် င ို ေလာက် ် ေအာင် များြပား�ပီး သတင်းအချက်အလက်ေတွအားလံးု ကို နည်းနည်းေနာေနာ တစ်ဦးချင်း နက်နတ ဲ ဲ့ ပမာဏ ေြပာဆိရ ု င်း�ှးီ မ�ေပါင်း မဟုတပ ် ါဘူး။ ၁၂၂၅ လူမဆ � က်ဆေရးအ ံ ေရာအေ�ှာ ခု�ိှ�ပီး ေတွလည်း �ှိပါေသးတယ်)။ လူဝေတွ ံ ဟာ အခုလမ ို ျိုး တစ်ဦးနဲတစ် � းအချက်အလက်ေတွကို ့ ဦး�ကားက လူမေရးသတင် စိတဝ ် င်စားမ� ထက်သန်�ကပါတယ်။ ဒါေပမယ့် သူတဟာ ို ့ သူတအချင် ို ့ းချင်းအ�ကား ြဖစ်ြဖစ်ေြမာက်ေြမာက် အတင်းအဖျင်း မေြပာဆိ� ု င ို �် ကဘူး။ တစ်ဦး�ှငတ ့် စ်ဦးကွယရ ် ာတွင ် လူအများ နီအန်ဒါတယ်ေတွန ဲ ့ အတင်းေြပာဖို ့ အခက်အခဲ အပုတခ ် ျတဲအ ့ ရာြဖစ်ေပမယ့် စုေပါင်းလုပ်ေဆာင်�ကတဲေနရာမှ ့ ာ အေစာပိင ု း် ဟိမ ု ေဆပီ ို ယန်စေတွ ် လည်း ေတွ� ခဲ�့ ကမှာပါ။ က�န်ေတာ်တလူ ို ့ သားေတွ တကယ်အေရးပါတဲအ ့ ရာ ြဖစ်ပါတယ်။ အတင်းေြပာတယ်ဆတ ုိ ာ အေရအတွကမ ် ျားများနဲ ့ လွနခ ် တ ဲ့ ဲ ့ �ှစေပါင် ် း ခုနစ်ေသာင်းေကျာ်က ေခတ်သစ် ေဆပီယန်စေတွ ် ရ�ှိခတ ဲ့ ဲ့ ဒီ ဘာသာစကားစွမး် ရည် အသစ်ေ�ကာင ့် သူတဟာ ို ့ နာရီေပါင်းများစွာ အတင်းေြပာ�ိင ု ခ ် ဲ�့ ကတယ်။ ခိင ု မ ် ာတဲသ ့ တင်းအချက်အလက်မျိုးေ�ကာင ့် ဘယ်သက ူ ေတာ့ ယံ�ု ကည်စတ ိ ခ ် ျရတယ် အုပ်စေသး ု ေသးေလးကေန ဆိတ ု ဲ့ ပိမ ု �ို ကီးမားတဲအ ့ ုပ်စု 36 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ြဖစ်လာ�ိင ု ခ ် ဲတ ို ပဲ ဲ ့ ေဆပီယန်စတ ် ဟာ ို ့ ပိစ ု စ ု ည်းလာ�ပီး ပိ� ု � ပ်ေထွးနက်နတ ဲ ဲ့ စုေပါင်းြခင်းေတွ ့ ယ်။ ဒီလန လုပ်ေဆာင်လာ�ိင ု တ ် အ ဲ့ ထိ တိးု တက်လာခဲပ ့ ါတယ်။ အတင်းေြပာ�ကတယ်ဆတ ုိ ဲ ့ သီအုရ ိ ီဟာ ေလ့လာချက်ေတာ်ေတာ်များများက အဲဒါကို အလွနက ် ျယ်ြပနတ ့် ဆ ဲ့ က်ဆေရးဟာ.. ံ အီးေမးလ်ပံစ ု ၊ံ လူရယ်စရာ ြဖစ်ေကာင်းြဖစ်�င ို ေပမယ့ ် လ ် ည်း ေထာက်ခ�ံ ကပါတယ်။ ဖုနး် ေြပာတဲပ ့ ံစ ု ၊ံ ဒီေနေခတ် ့ သတင်းစာ လူသားေတွရဲ ့ ေခါင်း�ကီး ပံစ ု ံ ြဖစ်ေနေပမယ့.် . အဲဒါေတွအားလံးု ဟာ အတင်းအဖျင်းေတွပါ။ အတင်းေြပာဖိဆိ ု ့ ု က�န်ေတာ်တအားလံ ို ့ းု က ကိယ ု သ ့် ဘာဝတစ်ခအ ု ြဖစ် အလွယတ ် ကူလပ ု ်�ကတယ်။ အဲဒအ ီ တင်းေြပာဖိအအတွ ု့ ကပ ် ဲ က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ့ ဆငက ့် ေြပာင် ဲ းလဲလာခဲတ ့ ာနဲ ့ ဘာသာစကားဟာလည်း တူပါတယ်။ သမိင ု း် ပါေမာက�ေတွ ေနလယ် ထမင်းစားချိနဆ ် �ုံ ကရင် ပထမကမ�ာစစ်ြဖစ်ရြခင်း အေ�ကာင်းအရင်းကို ေြပာ�ကတယ် ထင်ပါသလား ့ သိမဟု ု ့ တ် သိပံည � လ ီ ာခံတစ်ခက ု ေကာ်ဖီေသာက်နားချိနမ ် ာှ �ျူကလိယ �ူ ပေဗဒပညာ�ှငေတွ ် ဟာ quarks အဏုြမူအမ�နအ ် ေ�ကာင်း ေြပာ�ကတယ် ထင်ပါသလား။ တစ်ခါတစ်ေလေတာ့ ေြပာ�ကမှာပါ။ ဒါေပမယ့် အများအားြဖင ့် သူတဆံ ို ့ �ု ကတဲအ ့ ခါ မိသာွ းတဲအ ့ ေ�ကာင်း၊ ဘယ်ပါေမာက�ကေတာ့ တက�သိလ ု ဌ ် ာနခွဲမး� သူေယာကျာ် းေဖာက်ြပန်ေနတာကို ့ နဲ ့ မဟာဌာနမ�းတို ့ စကားများရန်ြဖစ် �ကတဲအ ့ ေ�ကာင်း၊ ဘယ်လပ ု ်ေဖာ်ကင ို ဖ ် က်တစ်ေယာက်ကေတာ့ သုေတသနေထာက်ပံေ�ကးကိ ု Lexus ကားဝယ်ဖိသံ ု ့ းု လိက ု တ ် ာ ့ စတဲ့ ေကာလာဟလ ေတွကသ ို ာ အချင်းချင်း�ကား အတင်းေြပာ�ကတာပါ။ အတင်းအဖျင်းဆိတ ု ာ အြပစ်အနာအဆာကိပ ု ဲ အာ�ံုစက ို ေြပာတယ် ် ။ အတင်းအဖျင်း ြဖနေဝသူ ့် ေတွဟာ ကနဦးစတုတ�မ�ိုင် လူသားေတွပါ။ အဲဒက ီ ေနတဆင ့် လိမည ် ာတတ်တက ဲ့ ပ်ပါးရပ်ပါးများရန်ေတွကေန ကာကွယေပး�ပီ ် း လူအသိ င ု း် အဝိင ု း် ကို အသိေပးတဲ့ ဂျာနယ်လစ်ေတွ ြဖစ်လာ�ကတာပါ။ ့ ြဖစ်�င ို ေြခအများဆံ ် းု ကေတာ့ �ှိေနတယ်ဆတ ုိ ဲ ့ �ှစခ ် ုလးံု ဟာ မ�ေဝေြပာဆိ� ု င ို တ ် ာ သီအုရ ိ ီ (အံဩ ့ စရာေကာင်းေအာင်ေပျာေပျာင် းတဲ့ ့ မှနပ ် ါတယ်။ ဝိေသသလက�ဏာဟာ အတင်းေြပာြခင်း �ှင ့် ြမစ်နားမှာ က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ဘာသာစကား) ့ ဒါေပမယ့် က�န်ေတာ်တဘာသာစကားရဲ ို ့ ် ကယ် ့ အမှနတ လူေတွ၊ မဟုတပ ် ါဘူး။ ့ ရဲ ့ ြခေသင်္ေတွ အမှနမ ် ာှ ေတာ့ ြခေသင်္တ ့ စ်ေကာင် ထူးြခားကွြဲ ပားတဲ့ သတင်းအေ�ကာင်းအရာေတွကို အြပင်မာှ တကယ်မ�ှိတဲ့ သီအုရ ိ ီ အချင်းချင်း အေ�ကာင်းအရာေတွကို အချင်းချင်း ြဖနေဝ ် ့ ေြပာဆိ� ု င ို �် ကတာပါ။ က�န်ေတာ်တို ေလ့ လာထားရသေလာက်ဆရ ုိ င် ကိယ ု တ ် င ို ် မြမင်ဘးူ ၊ ့ မကိင ု ဘ ် းူ ၊ အနံပင် ု င ို တ ် ာဆိလ ု ို ေဆပီ ယန်စေတွ ် သာ �ှိပါတယ်။ ့ မခံဘးူ တဲ့ အရာဝတ�ုေတွကို ေဖာ်ြပေြပာဆိ� ့ ေ�ှးစိတက ် းူ ယဉ်ပံြု ပင်ေတွ၊ ဒ�ာရီေတွ၊ စဉ်းစားသိြမင်ြခင်းေြပာင်းလဲမ�� ကီးနဲအတူ ့ နတ်ဘရ ု ားေတွ ကမ�ာေပါ်မှာ �ှင ့် ပထမဆံးု အ�ကိမ် ကိးု ကွယတ ် ဘ ဲ့ ာသာေတွဟာ ေပါ်ထွကလ ် ာခဲ�့ ကတယ်။ အြခားလူသတ�ဝါမျိုးစိတမ ် ျားေတွလပ ို ဲ တိရ စ�ာန်ေတွလည်း ေ�ှးအရင်က “သတိထား၊ ြခေသင်္တ ့ စ်ေကာင် 37 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge လာေနတယ်” လို ့ ေြပာဆို �ိင ု ခ ် မ ဲ့ ာှ ပါ။ စဉ်းစားသိြမင်ြခင်းေြပာင်းလဲမ�� ကီးရဲ ့ ေကျးဇူးေ�ကာင ့် “ြခေသင်္သ ့ ည် က�န်ေတာ်တို ့ မျိုး�ွယစ ် က ု ေစာင ို ေ�ှ ့် ာက်သည့် ဟိမ ု ေဆပီ ို ယန်စေတွ ် သာ ရ�ှိခပ ဲ့ ါတယ်။ ဝိဉာဉ်ြဖစ်သည်” စိတက ် းူ ယဉ်ဖန်တးီ ထားတဲ့ လို ့ ေြပာဆိ� ု င ို စ ် မ ွ း် ကို အရာေတွကို ေြပာဆိ� ု င ို စ ် မ ွ း် ဟာ ေဆပီယန်စတ ် ရဲ ို ့ ဘာသာစကားမှ ာ အထူးြခားဆံးု ေသာ ဝိေသသလက�ဏာ တစ်ရပ်ြဖစ်ပါတယ်။ ့ ဟိမ ု ေဆပီ ို ယန်စေတွ ် သာ မနက်စာမစားခင်မာှ ပဲ လံးု ဝမြဖစ်�င ို တ ် အ ဲ့ ရာ စိတက ် းူ ယဉ်�ိင ု တ ် ယ်ဆတ ုိ ာ သူေသတဲအ ့ ခါကျရင် ြပင်ပမှာတကယ်မ�ှိတဲ့ လူေတွ အေ�ကာင်းအရာေတွကို ၆ခုကို အလွယတ ် ကူ ေမျာက်ေကာင်းကင်ဘမ ုံ ာှ ေြပာဆိ� ု င ို တ ် ာပါ။ ြဖစ်�င ို ပ ် ါတယ်လို ့ သေဘာတူ�ကမှာပါ။ ေဆပီယန်စေတွ ် ပဲ ေမျာက်တစ်ေကာင်ကို မေရမတွက� ် င ို တ ် င ဲ့ က ှ ေပျာသီ ် းေတွ ရလိမ်မ ့ ယ်လို ့ ကတိေတွေပး�ပီး သူလက် ထက ဲ ငှကေပျာသီ ် း ကိယ ု က ့် ေပး ို ေအာင် ဘယ်လမ ို အ ှ ယံသ ု င ွ း် ဖို ့ မြဖစ်�င ို ပ ် ါဘူး။ ့ ဒါေပမယ့် ဒါ အဘယ့ေ�ကာင ် အ ့် ေရး�ကီးတာပါလဲ။ ေနာက်ဆးုံ ေတာလ ် းူ ယဉ်တယ် ဆိတ ု ာက ့ ည်း စိတက လူကအ ို ��ရာယ်ေရာက်ေအာင် လမ်းလွေစ၊ ဲ အာ�ံုေနာက်ေစလိပါ။ ု့ ေတာထဲသသွ ုိ ့ ား�ပီး သမင်ေတွ၊ မ�ေတွ ိ ဲ့ ေတွ ူ ဟာ �ှာေဖွတလ ဲ့ ေတွ ူ နယှ ဲ ့ ဉ်ရင် နတ်သမီးေတွ၊ နဖူးမှာချိုေပါက်တဲ့ ဒ�ာရီြမင်းေတွကို �ှာေဖွတလ အသက်�ှငသ ် န်ဖိအခွ ု ့ ငအ ့် လမ်း နာရီေပါင်းများစွာ ပိန ု ည်းပါးမှာပဲ။ ဆုေတာင်းတယ်ဆတ ုိ ာ တကယ်လည်းမ�ှိတဲ့ တန်ဖိးု �ှိတအ ဲ့ ချိနေတွ ် ကို ကိယ ု ေစာင ် န ့် တ်ဘရ ု ားေတွဆီ ြဖုန်းတီးပစ်တာနဲ ့ မတူဘးူ လား။ အဲဒအ ီ ချိနက ် ို အစာ�ှာဖိ၊ု ့ တိက ု ခ ် က ို ဖ ် ို �ှ ် က်ဆဖ ံ ို သံ ုိ င် ပိမ ု ေကာင်းဘူးလား။ ့ င ့် လိငဆ ့ းု တယ်ဆရ စိတက ် းူ ယဉ်ြခင်းဆိတ ု ာေ�ကာင ့် အရာဝတ�ုအမျိုးမျိုးကို က�န်ေတာ်တို ့ စိတက ် းူ ပံေဖာ် ု လာ�ိင ု ် ခဲတ ဲ့ ြပင် အများနဲအတူ စုေပါင်းစိတက ် းူ ယဉ်�ိင ု တ ် ာေတွလည်း ြဖစ်လာခဲတ ့ အ ့ ့ ယ်။ ဒါေ�ကာင ့် သမ�ာကျမ်းစက ဖန်ဆင်းြခင်းပံြု ပင် (biblical creation story)၊ ဩစေတျးလျက အဘရီဂျီနယ်ေတွရဲ ့အိပ်ယာဝင်ပံြု ပင်ေတွ (Dreamtime myths of aboriginal Australians)၊ အမျိုးသားေရးဝါဒီများရဲ ့ ေခတ်သစ်�င ို င ် ေတာ် ံ စတဲ့ လူအများလက်ခတ ံ ဲ့ စိတက ် းူ ယဉ်ပံြု ပင်ေတွ က�န်ေတာ်တဖန် ို ့ တးီ လာ�ိင ု ခ ် ဲတ ီ စ ို ိတက ် းူ ယဉ်�ိင ု တ ် ာ ့ ယ်။ အဲဒလ ေတွေ�ကာင ့် ေဆပီယန်စတ ် ဟာ ို ့ များြပားလှတလ ဲ့ ဦ ူ းေရနဲ ့ ေပျာေပျာင် းညီ�တ � စ ် ာွ ့ အတူစေပါင် ု း လုပ်ေဆာင်�င ို ြ် ခင်းဆိတ ု ဲ့ အတိင ု း် အဆမ�ှိတစ ဲ့ မ ွ း် အားကို ရလာတယ်။ ပုရွကဆ ် တ ိ ေတွ ် ၊ ပျားေတွလည်း အလွန�် ကီးမားများြပားတဲအ ့ ေရအတွကန ် ဲ့ တကယ်ကို စုေပါင်းလုပ်ေဆာင်�င ို �် ကပါတယ်။ မေြပာင်းမလဲပံစ ု ခ ံ က ွ အ ် တိင ု း် လက်တအ ွဲ လုပ်လပ ု ် �င ို တ ် ယ်။ ပိမ ု လ ို က ို ေလျာညီ ် ေထွစာွ ဝံပေလွ ု ေတွ၊ တသမတ်တည်းကျ�ပီး ချင်ပန်ဇီေတွဟာ စုေပါင်းလုပ်ေဆာင်�င ို �် ကတယ်။ သိေပမယ့ ု့ ် နီးစပ်သက ိ �မ်းသူေတွနသာ ဲ့ ပုရွကဆ ် တ ိ ေတွ ် ထက် ဒါေပမယ့် သူတဟာ ို ့ သူတဟာ ို ့ အများ�ကီး အချင်းချင်း အလွနရ ် င်း�ှးီ ချစ်ခင်�ကတဲ့ အဖွဲ�ဝင် အေရအတွက် အနည်းငယ်နပဲ ဲ ့ အဲဒလ ီ ို စုေပါင်းလုပ်ေဆာင်�င ို တ ် ာပါ။ ေဆပီယန်စေတွ ် ကေတာ့ မေရတွက� ် င ို ေအာင် ် များြပားတဲလ ့ စ ူ မ ိ း် ေတွနအတူ ဲ့ 38 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge အလွနတ ် ရာ လိက ု ေလျာညီ ် ေထွစာွ ပဲ စုေပါင်းလုပ်ေဆာင် �ိင ု �် ကတယ်။ ဒါေ�ကာငပ ့် ဲ ကမ�ာကို ေဆပီယန်စေတွ ် က အုပ်စးို ရ�ပီး ပုရွကဆ ် တ ိ ေတွ ် က က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ့အ�ကင်းအကျန်ေတွစားရ၊ ချင်ပန်ဇီေတွက တိရ စ�ာန်�ု ံေတွ၊ စမ်းသပ်ခန်းေတွမာှ ပိတေလှ ် ာင်ထားခံရတာပါ။ ပူဂျူး (Peugeot) ၏ သမိုငး် ေ�ကာင်း က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ့ ဝမ်းကွေတွ ဲ ြဖစ်တဲ့ ေနထိင ု �် ကပါတယ်။ ချင်ပန်ဇီေတွဟာ သူတ�ကားမှ ို ့ ာ ရင်း�ှးီ တဲ့ အဖွဲ�ဝင်ဒါဇင်များစွာ�ှိတဲ့ အုပ်စင ု ယ်ေတွဖဲ�ွ �ပီး မိတေ ် ဆွဆက်ဆေရး ံ ေတွ�ိ�ှ ပီး အတူအမဲလက ို တ ် ာ၊ တဦး�ှငတ ့် ဦးရင်ေဘာင်တန်း�ပီး ဘာဘွနး် ေမျာက်ေတွ၊ ချီတာကျားသစ်ေတွ �ှင ့် ရန်သခ ူ ျင်ပန်ဇီေတွကို တွနး် လှနတ ် က ို ခ ် က ို �် ကတယ်။ သူတရဲ ို ့ ့ ဆက်ဆေရးဖွ ံ ဲ�စည်းပံဟ ု ာ အထက်ေအာက်သေဘာာ (hierarchical) ဆန်ေလ့�ိပ ှ ါတယ်။ အုပ်စမ ု ာှ အခရာကျတဲ့ အဖွဲ�ဝင်ဟာ အ�မဲတမ်းအထီးတစ်ေကာင် ြဖစ်ေလ့�ိ�ှ ပီး သူကိ ့ ု ေခါင်းေဆာင်ထးီ (Alpha Male) လို ့ ေခါ်ပါတယ်။ ကျန်တဲ့ ချင်ပန်ဇီ အထီးေတွ၊ အမေတွက အဲဒေခါင် ီ းေဆာင်ထးီ ေ�ှ � မှာ ေခါင်းငံ�ပီ ု ့ း တအစ်အစ်အသံေပးြခင်းအားြဖင ့် သူတရဲ ို ့ နာခံ ့ ြခင်းကို ြပ�ကပါတယ်။ လူသားေတွ ဘုရင်ေ�ှ �တင ွ ် ဒူးေထာက်သလိေ ု တာ့ မတူဘးူ ေပါ။့ ေခါင်းေဆာင်ထးီ က အဖွဲ�အတွငး် မှာ အချင်းချင်းညီ��တအ ် ဆင်ေြပ�ကေအာင် �ကိုးစားအားထုတရ ် ပါတယ်။ ချင်ပန်ဇီ ၂ေကာင် ရန်ြဖစ်�ကတဲအ ့ ခါ သူတ�ကားကိ ို ့ ဝ ု င်�ပီး ရန်ပဲက ွ ို ရပ်တယ်။ ဒါေပမယ့် အများအကျိုးကိသ ု ယ်ပိးု တဲ့ ေခါင်းေဆာင်တစ်ေယာက်လို ေတာမ ် ဲ ့ ဟုတဘ ချင်ပန်ဇီေခါင်းေဆာင်ထးီ ဟာ သူလခ ို ျင်တဲ့ အစားအစာေတွကို ေမာင်ပိင ု စ ် းီ ထားြခင်း၊ ှ မ ့် တ ိ မ ် လိက ု ေအာင် ် တားဆီးတာေတွ လုပ်တတ်ပါတယ်။ ေအာက်ေြခပိင ု း် က ချင်ပန်ဇီေတွကို အမေတွ�င ချင်ပန်ဇီအထီး�ှစေကာင် ် ေခါင်းေဆာင်ေနရာယှဉ်လု�က�ပီဆရ ုိ င် အုပ်စတ ု င ွ း် မှာပဲ သူတကိ ို ့ ေထာက် ု ခမ ံ ယ့် တြခားချင်ပန်ဇီအထီးေတွ၊ အမေတွန ဲ ့ ကိယ ု စ ် ီမဟာမိတဖ ် ဲ�ွ �ကတယ်။ မဟာမိတအ ် ဖွဲ� တစ်ခုမာှ အဖွဲ�ဝင်ေတွ�ကားက သစ�ာ�ှိမဆ � တ ုိ ာ အဖွဲ�ဝင်ေတွအချင်းချင်း ေနစဉ် ့ ေပွ�ဖက်တာ၊ ဖက်ယမ်းတာ၊ နမ်းတာ၊ အေမ �းသပ်ေပးတာ၊ အချင်းချင်းဦးစားေပး�ကတာ စတဲ့ အတွငး် ကျကျ ရင်း�ှးီ ဆက်ဆမ ံ ေတွ � အေပါ် အေြခခံပါတယ်။ လူသား�ိင ု င ် ေရးသမား ံ ေတွ ေရွ းေကာက်ပဲအ ွ တွက် မဲဆယ ွ စ ် ည်း�ံုးတဲအ ့ ခါ ြပည်သေတွ ူ နဲ ့ လက်ဆ� ွဲ တ � ဆ ် က်တာ၊ ကေလးငယ်ေတွကို ေပွ�ချီနမ်းတာေတွ လုပ်သလိမ ု ျိုးေပါ။့ ချင်ပန်ဇီအုပ်စတ ု စ်ခုမာှ ထိပ်ဆးုံ ေရာက်ချင်တအ ဲ့ ေကာင်ဟာ သူရဲ့ အချိ ဲ့ ေကာင်ေတွကို ေပွ�ဖက်ြခင်း၊ ့ န ် ေတာ်ေတာ်များများကို ကျန်တအ ချင်ပန်ဇီကေလးများကို ေကျာပွတြ် ခင်း၊ နမ်း�� ံ � ြခင်း စတာေတွကို လုပ်ပါတယ်။ ေခါင်းေဆာင်ထးီ ဆိတ ု ာ ကာယအင်အား အသန်မာဆံးု ြဖစ်လို ့ �ကီးမားတည်�ငိမေအာင် ် ေခါင်းေဆာင်ေနရာကို ဦးေဆာင်စစ ု ည်း �ိင ု လ ် ြဖစ် ို ့ ပါတယ်။ ရတာမဟုတဘ ် ဲ အဲဒလ ီ ို သူမဟာမိ တအ ် ဖွဲ�ကို ့ မဟာမိတဖ ် ဲ�တ ွ ယ်ဆတ ုိ ာ ေခါင်းေဆာင်ေနရာအတွက် ေပါ်ေပါ်ထင်ထင် ယှဉ်�ပိုင်�ကတဲအ ့ ခါမှာသာမက သာမန်ေနစဉ်လု ပ်ကင ို ေနကျ ် ့ ကိစေတွ � မာှ လည်း အေရး�ကီးတဲ့ အဓိကက�ကေန ပါဝင်ပါတယ်။ မဟာမိတအ ် ဖွဲ�ဝင်ေတွဟာ တရင်းတ�ှးီ 39 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ပူးပူးကပ်ကပ်ေန�ကတဲအ ့ ချိနေတွ ် ပိမ ု ျားတယ်။ အစားအစာေတွကလ ို ည်း အချင်းချင်း မ�ေဝစား�က�ပီး ဒုကေရာက် � ချိနမ ် ာှ လည်း တစ်ေကာင်န ဲ တစ် ေကာင် ကူည�ီ ကပါတယ်။ ့ ချင်ပန်ဇီအုပ်စတ ု စ်စရ ု ဲ ့ အဖွဲ�ဝင် အေရအတွက� ် င ှ ပ ့် တ်သက်လြဖစ် ို ့ ေစ၊ အုပ်စတ ု င ွ း် ဆက်ဆေရးနဲ ံ ့ ပတ်သက်လြဖစ် ို ့ ေစ သိသာထင်�ာှ းတဲ့ အကနအ ် ့ သတ်ေတွ�ိတ ှ ယ်။ အုပ်စတ ု စ်စု ဆက်လက်တည်�မဲ လည်ပတ်�င ို ဖ ် ိုအတွ က် အဖွဲ�ဝင်ေတွအားလံးု တစ်ေကာင်နတစ် ဲ ့ ေကာင် အတွငး် ကျကျ ရင်း�ှးီ သိက�မ်း�ကဖို ့ ့ လိပ ု ါတယ်။ ဘယ်တန ု း် ကမှ မဆံဘ ု းူ တဲ၊့ ရန်မြဖစ်ဘးူ တဲ၊့ အချင်းချင်း အေမ �းမသပ်�ကဘူးတဲ့ ချင်ပန်ဇီ ၂ ေကာင် ဟာ သူတအချင် ို ့ းချင်း ယံ�ု ကည်လရ ို ့ မရ သိ�ကမှာမဟုတပ ် ါဘူး။ တစ်ေကာင်နတစ် ဲ ့ ေကာင် ကူညဖ ီ ို ့ သငမ ့် သငဆ ့် တ ုိ ာအတွက် ဘယ်ေကာင်က အဆငပ ့် ိြု မငတ ့် ယ်၊ မြမငဘ ့် းူ ဆိတ ု ာလည်း သိ�ကမှာ မဟုတပ ် ါဘူး။ သာမန်အေြခအေနမှာ �ိုး�ိုးချင်ပန်ဇီ အုပ်စတ ု စ်ခုမာှ အဖွဲ�ဝင်အေကာင်ေရ ၂၀ မှ ၅၀ �ကား�ှိတယ်။ အုပ်စမ ု ာှ ချင်ပန်ဇီဦးေရ များလာတာနဲအမ� သူတရဲ ို ့ ့ လူမဆ � က်ဆေရး ံ ေတွ ယိယ ု င ွ း် လာပါတယ်။ ေနာက်ဆးုံ ေတာ့ ့ ခွထ ဲ က ွ မ ် ေတွ � ြဖစ်�ပီး အုပ်စအ ု တွငး် က အေကာင်တချို က � အုပ်စသ ု စ်တည်ေထာင်တာေတွ ြဖစ်လာတယ်။ အဖွဲ�ဝင်ရာေကျာ်တဲ့ ချင်ပန်ဇီအုပ်စေတွ ု ကို သတ�ေဗဒပညာ�ှငေတွ ် က ေစာင�့် ကည့ေလ့ ် လာမ�ေတွလပ ု ်ထားတာ များများမဟုတ် ဲ က ွ သ ် ာွ းတဲအ ့ ုပ်စဟ ု ာ ခွထ ပူးေပါင်းေလ့မ�ှိဘဲ နဂိအ ု ုပ်စန ု ဲ့ တိက ု ခ ် ိုကယ ် ဉ် ှ �ပိုင်တတ်တယ်။ လက်တဆုပ်စာ သာသာပဲ�ိှတယ်။ အစာေရစာ�ှင ့် အခုလမ ို ျိုး နယ်ေြမအတွက် ချင်ပန်ဇီအုပ်စေတွ ု အချင်းချင်း �ှည�် ကာတဲစ ့ စ်ပဲေတွ ွ ြဖစ်�ကတာကို သုေတသနပညာ�ှငေတွ ် က မှတတ ် မ်းတင်ထားေတွ �ှိတယ်။ ဒါတင်မက ချင်ပန်ဇီအုပ်စတ ု စ်ခုက သူတရဲ ို ့ ဝန် ့ းကျင်မာှ �ှိတဲ့ တြခားအုပ်စတ ု စ်ခရ ု ဲ ့ အဖွဲဝ � င်ေတာ်ေတာ်များကို တမင်တကာရည်ရွယ�် ပီး မျိုးတုနး် သတ်ြဖတ်သလိြု ဖစ်တာကိေတာင် ု ေတွ� �ှိခ�ဲ့ ကပါတယ်။ အေစာပိင ု း် လူသတ�ဝါေတွ�င ှ ့် ေ�ှးဦးေဆပီယန်စတ ် ရဲ ို ့ ့ လူမဆ � က်ဆေရးဘဝမှ ံ ာလည်း ဒီလမ ို ျိုး အြဖစ်အပျက်ပံစ ု ေတွ ံ �ကီးစိးု ခဲတ ို ဲ လူသတ�ဝါမှာလည်း ပင်ကဗ ို ီဇစိတေတွ ် ့ ယ်န ဲ ့တူပါတယ်။ ချင်ပန်ဇီေတွလပ �ှိပါတယ်။ အဲဒဗ ီ ီဇစိတေ�ကာင ် ပ ့် ဲ က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ့ ဘိးု ေဘးေတွမာှ ရင်း�ှးီ တဲ့ သူငယ်ချင်းဆက်ဆေရး၊ ံ အထက်ေအာက်ဆက်ဆေရး ံ ဆိတ ု ာေတွ�ိခ ှ �ဲ့ ပီး အတူအမဲလက ို တ ် ာ သိမဟု ု ့ တ် တိက ု ခ ် ိုကတ ် ာေတွကို လုပ်�င ို ခ ် တ ဲ့ ယ်။ ဒါေပမယ့် ချင်ပန်ဇီေတွရဲ ့ ဆက်ဆေရးဗီ ံ ဇစိတလ ် ပ ို ဲ အဲဒေ�ှ ီ းဦးလူသတ�ဝါေတွဟာလည်း အတွငး် ကျကျရင်း�ှးီ �က�ပီး ေသးငယ်တအ ဲ့ ုပ်စတ ု င ွ း် မှာသာ ညီ�တ � အ ် ဆင်ေြပခဲပ ့ ါတယ်။ အုပ်စပ ု မာဏ ု သ ွဲ ာွ းပါတယ်။ တကယ်လို ့ အလွန�် ကီးမားသွား�ပီဆရ ုိ င် သူတရဲ ို ့ လူ � က်ဆေရးစနစ် ံ ယယ ို င ွ း် လာ�ပီး အုပ်စက ့ မဆ အလွနေြမဆီ ် ေကာင်းတဲ့ ေတာင်�ကားတစ်ခုက ေ�ှးဦးေဆပီယန်စ် အေယာက် ၅၀၀ ကို ေက�းေမွးထား�ိင ု ေပမယ့ ် လ ် ည်း အချင်းချင်းမသိ�ကတဲ့ လူစိမး် ေတွအြဖစ်နေတာ ဲ့ ှ တွေနထိ ဲ င ု �် ကဖို ့ ့ အတူယဉ် 40 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge မြဖစ်�င ို ပ ် ါဘူး။ ဘယ်သက ူ ေခါင်းေဆာင်လပ ု ်ရမယ်။ ဘယ်သက ူ ဘယ်ေနရာမှာ အမဲလက ို �် ပီး ဘယ်သက ူ ဘယ်သ� ူ င ှ မ ့် ျိုးပွားမယ်ဆတ ုိ ာေတွကို ဘယ်လသ ို ေဘာတူ�ကမှာပါလဲ။ စဉ်းစားသိြမင်ြခင်းေြပာင်းလဲမ�� ကီး အုပ်စေတွ ု ဖဲ�ွ �ိင ု ေအာင် ် ေနရာမှာလည်း အစပိင ု း် မှာ အတင်းေြပာြခင်းက အေထာက်အကူြပုခဲတ ့ ယ်။ အကနအ ် ့ သတ်�ိတ ှ ယ်။ အတင်းေြပာရင်းနဲ ့ သိက�မ်းရင်း�ှးီ လာတဲ့ ဟိမ ု ိေဆပီ ု ယန်စေတွ ် ပိမ ု �ို ကီးမားတည်�ငိမတဲ ် ့ ဒါေပမယ့် အတင်းေြပာတဲ့ လူမေဗဒသု � ေတသနစာတမ်းေတွအရ အုပ်စတ ု စ်ခုမာှ အဖွဲ�ဝင်အေရအတွကဟ ် ာ အများဆံးု ၁၅၀ ပဲ�ိပ ှ ါတယ်။ လူေတာ်ေတာ်များများဟာ ဒီ ၁၅၀ ဆိတ ု ဲ့ အေရအတွကက ် ို ေကျာ်သာွ းရင် ထိေရာက်စာွ အတင်းမေြပာ�ိင ု ် �ကေတာသ ု စ ် မ ွ း် မ�ှိေတာပ ့ လို အချင်းချင်းလည်း အတွငး် ကျကျသိက�မ်း�ိင ့ ါဘူး။ ဒီေနေခတ် မာှ လည်း လူအဖွ ု တ ် ဲ့ အြမငဆ ့် းုံ စံပမာဏဟာ ့ ့ ဲ�အစည်းေတွမာှ လူအချင်းချင်းသိက�မ်း�ိင ဒီေမှာ်နပ ံ ါတ်ြဖစ်တဲ့ ၁၅၀ အတွငး် ကျကျသိတာ၊ ဝန်းကျင်မာှ ပဲ�ိတ ှ ယ်။ အတင်းေြပာတာေတွအေပါ် ဒီစပ ံ မာဏအတွငး် မှာပဲ အေြခခံ�ပီး အုပ်စေတွ ု ၊ တစ်ဦး�ှငတ ့် စ်ဦး စီးပွားေရးအဖွဲ�ေတွ၊ လူမက � န ွ ယ ် က်ေတွ၊ စစ်ဖက်အဖွဲ�ေတွ ရပ်တည်လည်ပတ်�ကတယ်။ ဒီအဖွဲ�ေတွ စနစ်တကျြဖစ်ေစဖို ့ ရာထူး၊ အဆငအ ့် တန်း၊ စည်းကမ်းစာအုပ်စသည်ြဖင ့် ဘာမှမလိပ ု ါဘူး။ အေြခခံစည်းကမ်းတချို � �ှင ့် အတွငး် ကျကျ ရင်း�ှးီ သိက�မ်း�ကြခင်း အေပါ်မှာအေြခခံ�ပီး တပ်သား ၃၀ �ှိတဲ့ တပ်စတ ု စ်စု သိမဟု ု ့ တ် တပ်သား ၁၀၀ �ှိတဲ့ တပ်ခွဲတစ်ခွဲဟာ ေကာင်းေကာင်းရပ်တည်လည်ပတ်�င ို ပ ် ါတယ်။ အများကြမတ်�းို ေလးစားြခင်းခံရတဲ့ ဗိလ ု တ ် စ်ေယာက်စာ တပ်ခွဲရဲဘု ု �် ပီး တြခားအရာ�ှိေတွအေပါ်လည်း သူဩဇာအာဏာကိ ု ့ ရင်လို ြဖစ်လာ�ိင ့ ကျငသ ့် းုံ လိရပါတယ် ု့ ။ အေသးစားမိသားစုလပ ု ်ငန်းတစ်ခဟ ု ာ ဒါ�ိုကတ ် ာဘုတအ ် ဖွဲ�ဝင်ေတွ၊ စီအးီ အို ဒါမှမဟုတ် စာရင်းဌာန စတာေတွ မ�ှိေပမယ့လ ် ည်း ေကာင်းမွနစ ် ာွ လည်ပတ်စးီ ပွားြဖစ်ထန ွ း် �ိင ု ပ ် ါတယ်။ ဒါေပမယ့် ဒီစပ ံ မာဏြဖစ်တဲ့ အေယာက်၁၅ဝကို အလုပ်မြဖစ်ေတာပ ့ ါဘူး။ ေကျာ်လန ွ တ ် ာနဲ ့ အရာအားလံးု တပ်သား တစ်ေထာင်�ိှတတ ဲ့ ပ်မတစ်ခုကို တပ်စတ ု စ်စက ု အ ို ုပ်ချုပ်တန ဲ့ ည်းလမ်းမျိုးနဲ ့ အုပ်ချုပ်လမရပါဘူ ို ့ း။ ေအာင်ြမင်တမ ဲ့ သ ိ ားစုစးီ ပွားေရးလုပ်ငန်းေတွ ငှားရေတာမ ် ချိနမ ် ာှ ့ ယ့အ နဂိမ ု လ ူ လို �ကီးထွားလာ�ပီး အကျပ်အတည်းေတွ �ကံုေတွေလ့ � �ိှ�ကတယ်။ ေနာက်ထပ်လသ ူ စ်ေတွ သူတအ ို ့ ေနနဲ ့ သူတရဲ ို ့ ့ စီးပွားေရးလည်ပတ်မပ � ံစ ု ံကို ြပုြပင်ေြပာင်းလဲတာမလုပ်�ကဘူးဆိရ ု င် လုပ်ငန်းပျက်သာွ း�ကပါတယ်။ ဟိမ ု ေဆပီ ို ယန်စေတွ ် ဟာ အေရးပါတဲ့ ဒီစံပမာဏကို ဘယ်လန ို ည်းေတွနများ ဲ့ ေကျာ်လန ွ ြ် ဖတ်သန်း�ပီး လူဦးေရေထာင်နချီ ဲ ့ တဲ့ ထူေထာင်�င ို ခ ် ဲ�့ က �မို � ြပေတွ၊ တာပါလဲ။ စတင်ေပါ်ေပါက်လာတာေ�ကာင ့် အဲဒ ီ သန်းရာနဲချီ ို ုပ်ချုပ်တဲ့ ့ ေသာလူေတွကအ လ�ို � ဝှကခ ် ျက်ကေတာ့ ြဖစ်�င ို ပ ် ါတယ်။ အင်ပါယာေတွကို ‘စိတက ် းူ ယဉ်ဖန်တးီ �ိင ု မ ် ’� အေရအတွကမ ် ျားြပားလှတဲ့ ဆိတ ု ာ သူစိမး် တစ်ရံေတွဟာ 41 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge တူညတ ီ စ ဲ့ ိတက ် းူ ယဉ် အေ�ကာင်းအရာေတွကို အတူတကွလက်ခယ ံ �ံု ကည်ြခင်းအားြဖင ့် ေအာင်ြမင်စာွ စုေပါင်းလုပ်ေဆာင် �ိင ု �် ကပါတယ်။ ဒီေနေခတ် �င ို င ် တ ံ စ်�င ို င ် ၊ံ အလယ်ေခတ် ဘာသာေရးအသင်းတစ်ခ၊ု ေ�ှးေခတ်�မို �တစ်�မို � သိမဟု ု ့ တ် ့ ေ�ှးေခတ်လသ ူ ားမျိုး�ွယစ ် တ ု စ်စု စတဲ့ လူဦးေရအများအြပားနဲ ့ စုေပါင်းလုပ်ေဆာင်ရတဲ့ �ကီးမားတဲ့ လူအဖွ ု း် ဟာ လူေတွရဲစု့ ေပါင်းေတွးေခါ်မ�အတွငး် မှာ�ှိတဲ့ စိတက ် းူ ယဉ် အေ�ကာင်းအရာေတွမာှ ့ ဲ�အစည်းတိင အြမစ်တယ ွ �် ပီးတည်�ိပ ှ ါတယ်။ ဘာသာေရးအသင်းေတွဟာလည်း အများလက်ခံတဲ့ ဘာသာေရးစိတက ် းူ ယဉ် အေ�ကာင်းအရာေပါ်မှာ အြမစ်တယ ွ တ ် ည်�ိှတယ်။ ဘယ်တန ု း် ကမှ မဆံဘ ု းူ တဲ့ ကက်သလစ်ခရစ်ယာန် ၂ အတူတကွချီတက်�ကမှာ ေယာက်ဟာ သိမဟု ု ့ တ် ဘာေ�ကာငလ ့် ည်းဆိေတာ ု ့ တစ်ဦး�ှငတ ့် စ်ဦးမသိ�ကေပမယ့် ေဆး�ံုတစ်�ု ံေဆာက်ဖို ့ ဘုရားသခင်ဟာ ခ�ူ းဆိတစ ် စ်ပဲက ွ ို အတူတကွ လူအ ့ ေသွးအသားထဲမာှ ရန်ပံေငွ ု �ှာ�ကမှာပါ။ ဝင်ေရာက်သေ��ယ�ူ ပီး က�န်ေတာ်တလူ ို ့ သားေတွကို အြပစ်မက ှ ယ်ခ�တ်ဖို ့ လက်ဝါးကားတိင ု ေပါ်မှ ် ာ အေသခံခတ ဲ့ ယ်လို ့ �ှစဦ ် းလံးု က ယံ�ု ကည်�ကတာကိးု ။ �ိင ု င ် ေတွ ံ ဆတ ုိ ာကလည်း စိတက ် းူ ယဉ်အေ�ကာင်းအရာေပါ်မှာသာ ဆာဘီးယန်းလူမျိုး ၂ ေယာက်ဟာ ဘာြဖစ်လလည် ုိ ့ းဆိေတာ ု ့ သူတို ့ အများလက်ခယ ံ �ံု ကည်တဲ့ အြမစ်တယ ွ ် တစ်ေယာက်ကို ၂ တည်�ိှတယ်။ ဘယ်တန ု း် ကမှ တစ်ေယာက်အသက်စန ွ က ့် ာ ေယာက်လးုံ က အမျိုးသား�ိင ု င ် ေရး ံ ဆာဘီးယား�ိင ု င ် ၊ံ မေတွ�ဆဘ ုံ းူ တဲ့ ကယ်တင်�ကမှာပဲ။ ဆာဘီးယားအမိေြမ၊ ဆားဘီးယားအမျိုးသားအလံ တည်�ိှမက � ို ယံ�ု ကည်�ကလို ့ ြဖစ်တယ်။ တရားစီရင်ေရး စနစ်ေတွဟာလည်း အများလက်ခံယ�ံု ကည်တဲ့ ဘယ်တန ု း် ကမှ ဥပေဒစိတက ် းူ ယဉ်အေ�ကာင်းအရာေတွေပါ် မေတွ�ဆဘ ုံ းူ တဲ့ ေ�ှ �ေန ၂ ေယာက်ဟာ အြမစ်တယ ွ တ ် ည်�ိတ ှ ာပဲ။ လူစိမး် တစ်ေယာက်ကို ကာကွယဖ ် ို ့ အတူလက်တလ ွဲ ပ ု ်ေဆာင် �ကမှာပဲ။ ဘာေ�ကာငလ ့် ည်းဆိေတာ ု ့ သူတို ့ ၂ဦးလံးု က တရားဥပေဒ၊ တရားမ�တမ�၊ လူအခွ ့် ေရး စတဲအ ့ ရာေတွ တည်�ိမ ှ က � ို လက်ခံယ�ံု ကည်�ကတာကိးု ။ ဒါအြပင် သူတို ့ ပိက ု ဆ ် လ ံ ည်း ့ ့ ငအ ရတယ်ေလ။ ဒါေပမယ့် အေ�ကာင်းအရာေတွကို ဒီအရာေတွအားလံးု ဟာ ေကျာ်လန ွ �် ပီး လူေတွ ြပင်ပမှာေတာ့ အချင်းချင်းစိတက ် းူ ဖန်တးီ ေြပာဆိ�ု ကတဲ့ တကယ်မ�ှိပါဘူး။ �ိင ု င ် ေတွ ံ ၊ ေငွေ�ကးေတွ၊ လူအခွ ့် ေရးေတွ၊ တရားဥပေဒေတွ၊ တရားမ�တမ�၊ စ�ကာဝဠာမှာ�ှိတန ဲ့ တ်ဘရ ု ားေတွ စတဲအ ့ ရာေတွဟာ ့ ငအ လူသားတိစု ု ့ ေပါင်းစိတက ် းူ ယဉ်ယံ�ု ကည်�ကတဲ့ အေ�ကာင်းအရာေတွရဲ ြပင် ့ ပမှာ တကယ်မ�ှိ�ကပါဘူး။ ေ�ှးကနဦးလူသားမျိုး�ွယစ ် ေ ု တွရဲ နတ် ် ေတွမာှ မီးပံပ ု ဲလ ွ ပ ု ်�ပီး ့ ဝိညာဉ်ေတွကို ယံ�ု ကည်တာ၊ လြပည့ည ုိ ာကို လူအများ အလွယတ ် ကူပဲ စု�ု ံးကခုန�် ကတာဟာ သူတလူ ို ့ အဖွ ့ ေြခခံအုတြ် မစ်ြဖစ်တယ်ဆတ ့ ဲ�အစည်းရဲ အ အသိအမှတြ် ပုလက်ခ�ံ ကတယ်။ က�န်ေတာ်တို ့ တန်ဖိးု ထားဖို ့ ပျက်ကက ွ တ ် အ ဲ့ ရာတစ်ခုက က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ့ 42 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ယေနေခတ် ့ လ��အဖွဲ�အစည်းေတွဟာလည်း လည်ပတ်ေနတယ် တကယ်တမ်းေတာ့ ေမှာ်ဆရာေတွပါ။ ဆိတ ု အ ဲ့ ချက်ပါ။ သူတနဲ ို ့ လံ ီ အ ဲ့ ုတြ် မစ်ေတွေပါ်မှာ ့ းု ဝတူညတ ကမ�ာစ ု ငး် �ကီးေတွကို ့ းီ ပွားေရးေကာ်ပိေရး�ှ ဒီေနေခတ် စးီ ပွားေရးသမားေတွ၊ ့ မျိုး�ွယစ ် တ ု စ်ခုက ေ�ှ �ေနေတွဟာ နတ်ဆရာေတွ�င ှ ့် အေြခခံ�ပီး ဥပမာအြဖစ်�ကည့ပ ် ါ။ အလွနစ ် မ ွ း် အား�ကီးတဲ့ ဒီေခတ်ေ�ှ �ေနေတွရဲ ့ အဓိကကွာြခားချက်က ဒီေခတ်ေ�ှ �ေနေတွက အလွနတ ် ရာမှ ပိမ ု ထ ို းူ ြခားဆန်းကျယ်တဲ့ အေ�ကာင်းအရာေတွကို က�န်ေတာ်တကိ ို ့ ု ေြပာတာပါ။ ပူဂျူး ကားထုတလ ် ပ ု ်ေရးဟာြဖင ့် က�န်ေတာ်တအတွ ုိ ့ က် အလွနေကာင် ် းတဲ့ ဥပမာတစ်ခု ြဖစ်ပါတယ်။ *** စေတဒယ်လ် ြခေသင်္လ ့ � ူ င ှ အ ့် နည်းငယ်ဆင်တဲ့ ေမာ်ေတာ်ဆင ုိ က ် ယ်ေတွေပါ်မှာ ပါရီ (Paris) တံဆပ ိ ်ကို ကအစ ဒီေခတ်ကားေတွ၊ ဆစ်ဒနီ (Sydney) ေမာ်ေတာ်ယဉ်ေတွရဲ ့ ထရပ်ကားေတွ�င ှ ့် အဆံးု ေတွ� �ိင ု ပ ် ါတယ်။ အဲဒတ ီ ဆ ံ ပ ိ ် ဟာ ပူဂျူးကထုတလ ် ပ ု ် တဲ့ စက်ေခါင်းဖံးု ထိပ်မာှ တန်ဆာဆင် တပ်ထားတာပါ။ ပူဂျူးဟာ ဥေရာပမှာ ေ�ှးအကျဆံးု နဲအ�ကီ းမားဆံးု ကားထုတလ ် ပ ု ်ေရးတစ်ခုြဖစ်တယ်။ ့ ပူဂျူးကို မိသားစုစးီ ပွားေရးလုပ်ငန်းတစ်ခုအြဖစ် ြပင်သစ်�င ို င ် ံ အေ�ှ � ပိင ု း် ဗေလာ်တည ီ ယ်ရွာမှာ စတင်ခ�ဲ့ ပီး အဲဒရ ီ ွ ာဟာ စေတဒယ်လဂ ် က ူ ေန ကီလမ ို တ ီ ာ ၃၀၀ ဝန်ထမ်း �ှစသ ် န ိ း် ေကျာ်ကို ပဲေဝးပါတယ်။ ဒီေနအချိ နမ ် ာှ ဆို ပူဂျူးကုမဏ � ဟ ီ ာ ့ ကမ�ာအ�ှခန ံ့ ထ ် ့ ား�ပီး တစ်ဦး�ှငတ ့် စ်ဦးလံးု ဝမသိ�ကတဲ့ လူစိမး် ေတွပါ။ အဲဒအ ီ လုပ်သမားအများစုဟာလည်း ဒီလစ ူ မ ိ း် ေတွ ထိထေရာက် ိ ေရာက် အတူစေပါင် ု းလုပ်ေဆာင်လက ို �် ကတာဟာ ၂၀၀၈ခု�စ ှ ်မာှ ပူဂျူးက ကားအစီးေရ ၁.၅ သန်းေကျာ် ထုတလ ် ပ ု ်�ပီး ဝင်ေငွစစ ု ေပါင် ု း ယူ�ု ိ ၅၅ ဘီလယ ီ ဝ ံ န်းကျင် ရခဲတ ဲ့ ထိပါပဲ။ ့ အ ဘယ်လန ို ည်းနဲများ ပူဂျူးအက်စေအ ် (ကုမဏ � ၏ ီ တရားဝင်နာမည်) တည်�ိှတယ်လို ့ က�န်ေတာ်တို ့ ့ ေြပာ�ိင ု ပ ် ါသလဲ။ ပူဂျူးကထုတလ ် ပ ု ်တဲ့ ေမာ်ေတာ်ယဉ် အများအြပား�ှိပါတယ်..ဒါေပမယ့် သူတက ို ့ ပူဂျူးရဲ ့ ြဖစ်တည်မ� မဟုတပ ် ါဘူး။ ေရာင်းစားပစ်လက ို ရ ် င်လည်း ကားအသစ်ေတွကို ကမ�ာေပါ်မှာ�ှိတဲ့ ပူဂျူးကားအားလံးု ကို ပူဂျူးအက်စေအ ် ကွယေပျာက် ် သာွ းမှာ ဆက်ထတ ု လ ် ပ ု ်ေနမှာြဖစ်�ပီး ဖျက်ဆးီ �ပီး သံထည်အြဖစ် မဟုတဘ ် းူ ။ တစ်�စ ှ ်တာရလဒ်ေတွကလ ို ည်း ပူဂျူးက ဆက်လက် ် ့ ပ်ထားေသာ ထုတြ် ပန်ေနမှာပါ။ ပူဂျူးကုမဏ � က ီ စက်�ု ံေတွ၊ စက်ပစ�ညး် ေတွ၊ အေရာင်းြပခန်းေတွ၊ ခနအ စက်ဆရာေတွ၊ စာရင်းကိင ု ေတွ ် ၊ အတွငး် ေရးမ�းေတွ စတာေတွကို ပိင ု ဆ ် င ုိ တ ် ယ်။ ဒါေပမယ့် ဒီအရာအားလံးု စုေပါင်းလိက ု ရ ် င်လည်း ပူဂျူးြဖစ်မလာပါဘူး။ သဘာဝေဘးအ��ရာယ်တစ်ခေ�ကာင ု ့် ပူဂျူးဝန်ထမ်းအားလံးု ေသေကျ�ပီး သူတရဲ ို ့ ့ ကားထုတလ ် ပ ု ်မေတွ � ၊ စီမအ ံ ုပ်ချုပ်ေရး�ံုးေတွအားလံးု ကိလ ု ည်း ဖျက်ဆးီ သွားတယ် ဆိပ ု ါစိ။ု ့ အဲဒလ ီ အ ို ေြခအေနမှာလည်း ကုမဏ � အ ီ ေနနဲ ့ ေချးေငွေတွယ၊ူ ဝန်းထမ်းအသစ်ေတွငာှ း�ပီး 43 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge စက်�ု ံသစ်ေတွ တည်ေဆာက်တာ၊ စက်ပစ�ညး် သစ်ေတွ ဝယ်ယတ ူ ာ စတဲအ ့ အရာေတွကို ြပုလုပ်�င ို ပ ် ါတယ်။ ပူဂျူးမှာ မန်ေနဂျာေတွ၊ �ှယယ ် ာ�ှငေတွ ် �ှိတယ်။ ဒါေပမယ့် သူတကလည် ို ့ း ကုမဏ � က ီ ို ကိယ ု စ ် ားမြပုပါဘူး။ မန်ေနဂျာအားလံးု ကို အလုပ်ထတ ု �် ပီး �ှယယ ် ာအားလံးု ေရာင်းချလိရပါတယ် ု့ ။ ဒါဆိလ ု ည်း ကုမဏ � အ ီ ေနနဲ ့ မပျက်မစီး ဆက်လည်တည်�ိှေနမှာ ပါပဲ။ ပံု ၅။ ပူဂျူး ြခေသင်္ပ ့ ံု ဒါေ�ကာငမ ့် ို ့ မဆိလ ု ပ ို ါဘူး။ ပူဂျူးအက်စေအဟာ ် လံးု ဝလံြု ခံုေဘးကင်း�ပီး အ�မဲထာဝရ�ှိေနမှာလိေတာ ု့ ့ တကယ်လို ့ တရားသူ�ကီးတစ်ဦးက ဒီကမ ု ဏ � က ီ ို တရားဝင်ဖျက်သမ ိ း် လိက ု ေ�ကာင် ် းကို အတည်ြပုြပ�ာန်းလိက ု ရ ် င် ကုမဏ � ရ ီ ဲ ့ စက်�ု ံေတွ၊ အလုပ်သမားေတွ၊ စာရင်းကိင ု ေတွ ် ၊ မန်ေနဂျာေတွ �ှိေန�ကေသးေပမယ့် ပူဂျူးအက်စေအ ် အတိခ ု ျုပ်ေြပာရရင် ပူဂျူးအက်စေအဟာ ် ပံစ ု ေပါက် ံ ေနတယ်။ ဒါဆိရ ု င် ဒီ ကေတာခ ့ ျက်ချင်း ေပျာက်ကယ ွ သ ် ာွ းမှာ လက်ေတွ� �ုပ်ဝတ�ုကမ�ာနဲ ့ ဘယ်လမ ို ှ ပူဂျူးအက်စေအ ် ကုမဏ � ဟ ီ ာ ြဖစ်ပါတယ်။ ဆက်�ယ ွ မ ် � အမှနတ ် ကယ် မ�ှိတဲ့ တည်�ိတ ှ ာေရာ ဟုတေသးရဲ ် လား။ ့ ပူဂျူးဟာ က�န်ေတာ်တစု ို ့ ေပါင်းစိတက ် းူ ယဉ်မ�ထက ဲ စိတက ် းူ သက်သက်တစ်ခသ ု ာ ြဖစ်ပါတယ်။ အဲဒါကို ေ�ှ �ေနေတွက ‘ဥပေဒစိတက ် းူ ယဉ်မ�’ လို ေခါ် �ကတယ်။ ပူဂျူးကို �ုပ်ဝတ�ုတစ်ခလ ု ို လက်ညုိ းထိးု ြပလို ့ ့ မရပါဘူး။ ဒါေပမယ့် သူဟာ ဥပေဒေခါင်းစဉ်တစ်ခုေအာက်မာှ တည်�ိတ ှ ယ်။ ခင်ဗျား�ှင ့် က�န်ေတာ်လပ ို ဲ ပူဂျူးဟာ သူတည်�ိေနတဲ ှ � ့ င ို င ် ရ ံ ဲ ့ တရားဥပေဒအတိင ု း် လိက ု န ် ာလည်ပတ်တယ်။ ပူဂျူးဟာ ဘဏ်အေကာငတ ့် စ်ခဖ ု င ွ �့် ပီး ပစ�ညး် ဥစ�ာေတွ ပိင ု ဆ ် င ုိ � ် င ို တ ် ယ်။ အခွနေတွ ် လည်း ေဆာင်တယ်။ ပူဂျူးကို ပိင ု ဆ ် င ုိ တ ် လ ဲ့ ူ ဒါမှမဟုတ် ပူဂျူးအတွကအ ် လုပ်လပ ု ်တဘ ဲ့ ယ်သမ ူ ှ မပါဝင်ေစဘဲ ပူဂျူးတစ်ခတ ု ည်းကိပ ု ဲ သီးသန ် တရားစွ တ ဲ ာ၊ �ံုးတင်တာေတွ ြပုလုပ်�င ို ပ ် ါတယ်။ ့ 44 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ပူဂျူးဟာ ကုမဏ � လ ီ မ ီ တ ိ က် သိမဟု ု ့ တ် ကနသ ် ့ တ်တာဝန်ယက ူ မ ု ဏ � ီ ‘limited liability companies’ လိေခါ်တဲ ု့ ့ သီးသနအ ် ့ မျိုးအစား ဥပေဒစိတက ် းူ ယဉ်မ�တစ်ခမ ု ာှ ပါဝင်ပါတယ်။ အဲဒလ ီ ို ကုမဏ � မ ီ ျိုးကို စိတက ် းူ ယဉ်�ိင ု တ ် ာကိက ု လူသားေတွရဲ ့ ထူးြခားေြပာင်ေြမာက်ဆးုံ တီထင ွ မ ် ေတွ � ထက ဲ တစ်ခြု ဖစ်ပါတယ်။ ဟိမ ု ေဆပီ ို ယန်စေတွ ် ဟာ ေထာင်စ� ု စ ှ မ ် ျားစွာ ဒီအရာေတွမ�ှိဘဲ ေနထိင ု ခ ် �ဲ့ ကတာပဲ။ သမိင ု း် ဦးေခတ်ေတာ်ေတာ်များအထိ ပစ�ညး် ဥစ�ာဆိတ ု ာ ေြခ ၂ ေချာင်းေပါ်ရပ်�ပီး �ကီးမားတဲဦ ့ းေ�ှာက်�ိတ ှ ဲ့ အေသွးအသားနဲ ့ လူသားေတွကသာ ပိင ု ဆ ် င ုိ တ ် အ ဲ့ ရာြဖစ်ပါတယ်။ တကယ်လို ့ ၁၃ရာစု ြပင်သစ်မာှ ဂ�န်ဆတ ုိ လ ဲ့ တ ူ စ်ေယာက်က လှညး် ထုတလ ် ပ ု ်တဲ့ အလုပ်�ု ံတစ်ခုကို ေထာင်လက ို တ ် ယ်ဆရ ုိ င် သူကယ ို တ ် င ို ပ ် ဲ အဲဒစ ီ းီ ပွားေရးလုပ်ငန်းြဖစ်တယ်။ သူလပ ု ်ထားေသာ လှညး် တစ်စးီ ဟာ ဝယ်�ပီးတစ်ပတ်အ�ကာမှာ ပျက်စးီ သွားတယ်ဆရ ုိ င် မေကျမချမ်းြဖစ်ေနတဲ့ ဝယ်သအ ူ ေနြဖင ့် ဂ�န်ကသ ို ာ တရားစွမ ဲ ာှ ပါ။ ဂ�န်က ေရွ ဒဂင်္ ါး ၁၀၀၀ ကိေချးယူ ု �ပီး အလုပ်�ု ံကတ ို ည်ေထာင်လပ ု ် ကင ို ရ ် င်း အဲဒစ ီ းီ ပွားေရးမေအာင်ြမင်ဘးူ ဆိရ ု င် သူပိင ု ဆ ် င ုိ တ ် ဲ့ အိမ၊် �ွား၊ ြခံ စတဲ့ ကိယ ု ပ ် ိင ု ပ ် စ�ညး် ေတွကို ေရာင်းချ�ပီး ေချးေငွကြို ပန်ဆပ်ရမှာပါ။ သူအ ့ ေနနဲ ့ သူသားသမီ းေတွကပ ို ါ ့ က�န်အြဖစ်ေရာင်းရတာမျိုးြဖစ်�င ို ပ ် ါတယ်။ ဂ�န်အေနနဲ ့ အေ�ကးကို ် က�န်အြဖစ်သမ ိ း် ြခင်းတို ့ အြပည့မ ် ဆပ်�င ို ဘ ် းူ ဆိရ ု င် ဥပေဒအရ သူကိ ု ချြခင်း သိမဟု ု ့ တ် အေ�ကး�ှငက ့ ေထာင် ြဖစ်�င ို ပ ် ါတယ်။ သူအလု ပ်�ု ံမာှ ့ ြဖစ်ပျက်သမ�အားလံးု နဲပတ် ့ သက်�ပီး သူမှ့ ာ အကနအ ် ့ သတ်မ�ှိ အြပည့အ ် ဝတာဝန်�ိပ ှ ါတယ်။ အဲဒအ ီ ချိနအ ် ခါက ခင်ဗျား အသက်�ှငေနထိ ် င ု ခ ် မ ဲ့ ယ်ဆရ ုိ င် ကိယ ု ပ ် ိင ု စ ် ီးပွားေရးလုပ်ငန်းတစ်ခု မ,စခင် ၂ �ကိမေလာက် ် ေတာ့ ခင်ဗျားစဉ်းစားေတွေဝမိမာှ ပဲ။ အမှနတ ် ကယ်လည်း အဲဒလ ီ မ ို ျိုး ဥပေဒအေြခအေနက စွနဦ ် ့ းတီထင ွ ြ် ခင်းလုပ်ငန်းကို အားမေပးဘူး။ လုပ်ငန်းသစ်ေတွ စတင်ဖို ့ �ှင ့် စီးပွားေရး စွနစ ် ့ ားမ�များြပုလုပ်ဖို ့ လူေတွအေနနဲ ့ ေနာက်တန ွ ခ ် ့ ဲ�့ ကတာပဲ။ ကိယ ု မ ့် သ ိ ားစုတစ်ခလ ု းံု လံးု ဝ ခိက ု းို ရာမဲသ ု တ ် ဲ့ အေြခအေနကို ့ ာွ း�ိင အရင်းြပုရမယ်ဆတ ုိ ာဟာ စွနစ ် ့ ားဖိမတန် ု့ ဘးူ လို ယူ ့ ဆရမှာပဲ။ ဒါေ�ကာငပ ့် ဲ ကနသ ် ့ တ်တာဝန်ယက ူ မ ု ဏ � ီ စသည့အ ် ရာေတွ ြဖစ်တည်လာဖို ့ လူေတွက အတူတကွ စတင်စိတက ် းူ လာ�ကတာပါ။ အဲဒ ီ ကုမဏ � ေတွ ီ ဟာ သူတကိ ို ့ တ ု ည်ေထာင်တဲ့ လူေတွ၊ ေငွေ�ကးြမ�ပ်�တ ံှ လ ဲ့ ေတွ ူ ၊ စီမခ ံ နခ ် ့ ွဲတလ ဲ့ ေတွ ူ ဆက ီ ဥပေဒအားြဖင ့် မှီခြို ခင်းမ�ှိဘဲ လွတလ ် ပ်�ကပါတယ်။ လွနခ ် တ ဲ့ ဆ ဲ့ ယ်စ� ု စ ှ ်ေတွကစ�ပီး အဲဒလ ီ မ ို ျိုးကုမဏ � ေတွ ီ ဟာ စီးပွားေရးစင်ြမငေပါ်မှ ့် ာ က�န်ေတာ်တကလည် ို ့ း အဲဒက ီ မ ု ဏ � ေတွ ီ နဲ ့ အဓိက စိးု မိးု သူေတွ ြဖစ်လာခဲတ ့ ယ်။ အလွနက ် ျငသ ့် ားရေန�ပီြဖစ်လို ့ သူတဟာ ို ့ က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ စိ့ တက ် းူ ထဲမာှ သာ တည်�ိှတယ်ဆတ ုိ ာကို ကျေနာ်တေမ ို ့ ေနတဲ ့ အထိပါပဲ။ အေမရိကန်�င ို င ် မ ံ ာှ ့ ကနသ ် ့ တ်တာဝန်ယက ူ မ ု ဏ � ရ ီ ဲ ့ ဘာသာရပ်ဆင ုိ ရ ် ာေဝါဟာရက ေကာ်ပိေရး�ှ ု ငး် ြဖစ်ပါတယ်။ ြဖစ်ချင်ေတာ့ အဲဒစ ီ ကားလံးု ဟာ corpus ဆိသ ု ည့် လက်တင်စကားကလာ�ပီး ကိယ ု ခ ် ��ာ လို ့ အဓိပာ� ယ်ရတယ်။ 45 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge လက်ေတွ� မှာေတာ့ တကယ်ကယ ို ထ ် ည်မ�ှိေသာအရာ ြဖစ်ေနပါတယ်။ တကယ့ခ ် ��ာမ�ှိေပမယ့် အေမရိကန်ဥပေဒေတွက ေကာ်ပိေရး�ှ ု ငး် ေတွကို အမှနတ ် ကယ်အေသွးအသား�ှိတဲ့ တရားဝင်လသ ူ ားေတွလို ဆက်ဆပ ံ ါတယ်။ ၁၈၉၆ ခု�စ ှ ်မာှ အာမန်ပဂ ူ ျူးဟာ ြပင်သစ်တရားဥပေဒကလည်း သူမိ့ ဘေတွဆက ီ အေမွရတဲ့ အာမန်ပဂ ူ ျူးကို စပရင်ေတွ၊ အလားတူ လ�ေတွ၊ ဆက်ဆခ ံ ဲတ ့ ယ်။ စက်ဘးီ ေတွထတ ု လ ် ပ ု ် တဲ့ တွငခ ် ံုလပ ု ်ငန်းကို ေမာ်ေတာ်ကားလုပ်ငန်းအြဖစ် ေြပာင်းလဲဖိဆံ ု ့ းု ြဖတ်ခတ ဲ့ ယ်။ အဲဒရ ီ ည်မန ှ း် ချက်အတွက် ကနသ ် ့ တ်တာဝန်ယက ူ မ ု ဏ � တ ီ စ်ခု ကုမဏ � ဟ ီ ာ သူတည်ေထာင်ခဲတ ့ ယ်။ သူအ ီ ည်မမ � �ှိပါဘူး။ ့ ေပါ် မှတ တကယ်လို ့ ကုမဏ � က ီ ို သူနာမည် ရင်းေပးခဲေပမယ့ ် ့ ့ ပူဂျူးကားတစ်စးီ အလုပ်မလုပ်ဘးူ ဆိရ ု င် ဝယ်သအ ူ ေနြဖင ့် ပူဂျူး(လုပ်ငန်း)ကိတ ု ရားစွ� ဲ င ို ပ ် ါတယ်။ ဒါေပမယ့် အာမန်ပဂ ူ ျူး(လူ)ကိေတာ ု ် ါဘူး။ ့ မဟုတပ ကုမဏ � အ ီ ေနနဲ ့ ဖရနေငွ ့် သန်းေပါင်းများစွာကို ေချးယူ�ပီးေနာက် လုပ်ငန်းပျက်သာွ းတယ်ဆရ ုိ င် အေ�ကး�ှငေတွ ် ကို အာမန်ပဂ ူ ျူးက ဖရနေငွ ် ့ တစ်ြပားမှ ြပန်ဆပ်ဖိမလိ ု့ ပ ု ါဘူး။ တကယ်တမ်းမှာက ေချးေငွကို ပူဂျူးလုပ်ငန်း သိမဟု ု ့ တ် ပူဂျူးကုမဏ � ီ ကိသ ု ာ ေချးေပးြခင်းြဖစ်�ပီး လူသားြဖစ်တဲ့ အာမန်ပဂ ူ ျူးကို ေချးတာမဟုတဘ ် းူ ။ အာမန်ပဂ ူ ျူးဟာ ၁၉၁၅ ခု�စ ှ မ ် ာှ ကွယလ ် န ွ ခ ် ဲတ � ဟ ီ ာ အခုထက်ထိ ့ ယ်။ ပူဂျူးကုမဏ ေကာင်းမွနစ ် ာွ လည်ပတ်ဆပ ဲ ါ။ အာမန်ပဂ ူ ျူးဟာ သမိင ု း် တစ်ေလ�ာက် ဒီပဂ ူ ျူးကုမဏ � က ီ ို နတ်ဆရာေတွ၊ ဘယ်လမ ို ျားဖန်တးီ ထူေထာင်�င ို ခ ် တ ဲ့ ာပါလိမ။့် ေမှာ်ဆရာေတွက နတ်ဘရ ု ားေတွ၊ နတ်ဘလ ီ းူ ေတွအေ�ကာင်း ဖန်းဆင်းခဲ�့ ကတာနဲ ့ အတူတပ ူ ါပဲ။ အခုထက်ထိ ေထာင်နချီ ဲ ့ တဲ့ ြပင်သစ်ခရစ်ယာန်ဘန ု း် ေတာ်�ကီးေတွဟာ တနဂ◌င်္ေ�ွေနတိ ု း် ့ င ဘုရားေကျာင်းေတွ ခရစ်ေတာ်ရဲကိ ု ခ ် ��ာကို ့ ယ ဖန်ဆင်းေန�ကတာနဲတူ ့ ပါတယ်။ ဒါေတွအားလံးု ဟာ လူအများကို စိတက ် းူ ယဉ်အေ�ကာင်းအရာေတွ ေြပာဆိ�ု ပီး အဲဒါေတွကို လူအားလံးု လက်ခံယ�ံု ကည်ေအာင် လုပ်တာပါပဲ။ ြပင်သစ်ခရစ်ယာန်ဘန ု း် ေတာ်�ကီးေတွ လုပ်တက ဲ့ စ ိ မ � ာှ ေတာ့ ေယ�� ခရစ်ေတာ်ရဲအသက် �ှငြ် ခင်း�ှငေသြခင် ့် းဟာ ကက်သလစ်အသင်းေတာ်က ေြပာတဲအ ့ တိင ု း် ြဖစ်တယ် ့ ဆိတ ု ာ တကယ်အေရး�ကီးတဲ့ အေ�ကာင်းအရာြဖစ်ပါတယ်။ အဲဒအ ီ ဆိအ ု ရဆိရ ု င် ကက်သလစ်ဘန ု း် ေတာ်�ကီးတစ်ပါးက သူရဲြမင ဲ့ ကနၚ်္်းကိဝ ု တ်ဆင်�ပီး မှနက ် န်တစ ဲ့ ကားလံးု ေတွကို ့ ြ့် မတ်တသ မှနက ် န်တအ ဲ့ ခါသမယမှာ ခမ်းနားစွာရွ တဆ ် ရ ုိ င် �ိုး�ိုးသာမန် ေပါင်မန ု � ့်င ှ ဝ ့် င ို ဟ ် ာ ဘုရားသခင်ရဲ ့ အေသွးေတာ်နအသား ဲ့ ေတာ် အြဖစ်သုိ ့ ေြပာင်းလဲသာွ းပါတယ်။ ဘုနး် ေတာ်�ကီးက ေဟာ်အက်စ် ေခါပပ်စ် မီယမ် (လက်တင် - ‘Hoc est corpus meum!’ ဤအရာသည် ငါ၏ကိယ ု ြ် ဖစ်၏) ဟုရွတ်ဆလ ုိ က ို တ ် ာနဲ ့ အပ်ချေလာင်း လိဆိ ု့ ရ ု မလိပ ု ဲ.. ေပါင်မန ု ဟ ် ့ ာ ခရစ်ေတာ်ရဲ အသား ေတာ်အြဖစ်သုိ ေြပာင် းလဲသာွ းတယ်။ အဲဒလ ီ ို ့ ့ ဘုနး် ေတာ်�ကီးက လုပ်ေဆာင်စရာေတွအားလံးု ကို ေစစ ့ ပ်ေသချာစွာ မှနမ ် န ှ က ် န်ကန်ေဆာင်ရွကတ ် ာကို 46 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ြမင်ရတဲအ ့ ခါ သန်းနဲချီ ့ တဲ့ ဘာသာေရးကိင ု း် �� ိငး် တဲ့ ြပင်သစ်လမ ူ ျိုးကက်သလစ်ေတွက အဲဒပ ီ ေဇာ် ူ ရာ ေပါင်မန ု န ် ့ ဝိ ဲ့ င ု မ ် ာှ ဘုရားသခင်တကယ်�ိသ ှ လို ယံ�ု ကည်ြပုမူ�ကပါတယ်။ ပူဂျူးအက်စေအလိ ် မ ု ျိုး အေြခအေနမှာေတာ့ အလွနအ ် ေရး�ကီးတဲ့ အေ�ကာင်းအရာက ြပင်သစ်ပါလီမန်ကေရးဆွထ ဲ ားတဲ့ ြပင်သစ်တရားဥပေဒ ြဖစ်ပါတယ်။ ြပင်သစ်ဥပေဒြပုလ�တေတာ် ် အမတ် ေတွရဲ ့ အဆိအ ု ရ လိင ု စ ် င်�ိှေ�ှ �ေနတစ်ေယာက်က မှနက ် န်တဝ ဲ့ တ်ြပုနည်းေတွ၊ ထံးု တမ်းစဉ်လာအားလံးု ကို လိက ု န ် ာေဆာင်ရွက�် ပီး စာရွ ကတ ် စ်ရွက်ေပါ်မှာ စာရွ ကေအာက် ် ေြခမှာ လိအ ု ပ်တဂ ဲ့ ါထာ၊ ကျမ်းသစ�ာေတွကို ေရးသားလိက ု ပ ် ါတယ်။ ကပ်လက ို တ ် ာနဲ ့ �ပီးေတာ့ လှပစွာတန်ဆာဆင်ထားတဲ့ သူတြပင် ို ့ ဆင်ထားတဲ့ အပ်ချေလာင်းလို ့ ဆိရ ု မလိ.ု . လက်မတ ှ တ ် ဆ ံ ပ ိ ်ကို ကုမဏ � အ ီ သစ်တစ်ခု ေမွးဖွားတည်�ိလ ှ ာပါတယ်။ ၁၈၉၆ ခု�စ ှ ်တင ွ ် အာမန်ပဂ ူ ျူးက သူကု � က ီ တ ို ည်ေထာင်ချင်ခတ ဲ့ အ ဲ့ ချိနက ် ့ မဏ ြမငြ့် မတ်တဲ့ ဒီလပ ု ်ထးံု လုပ်နည်းအားလံးု ကို ေဆာင်ရွက်ဖို ့ ေ�ှ �ေနတစ်ဦးကို အခေ�ကးေငွေပးခိင ု း် ေစခဲတ ့ ယ်။ ေ�ှ �ေနက မှနက ် န်ေသာထံးု တမ်းစဉ်လာေတွ၊ လိအ ု ပ်တဂ ဲ့ ါထာ၊ ကျမ်းသစ�ာေတွကို ရွ တဖ ် တ်လက ို တ ် ာနဲ ့ သန်းေပါင်းများစွာေသာ ေြဖာငမ ့် တ်တြဲ့ ပင်သစ်�င ို င ် သ ံ ားေတွဟာ ပူဂျူးကုမဏ � ီ အမှနတ ် ကယ်တည်�ိှ လာသလိပ ု ဲ ယံ�ု ကည်ြပုမူ�ကပါေတာတ ့ ယ်။ တကယ်ထေရာက် ိ မ� � ိှတ ဲ ့ စိတက ် းူ ယဉ်အေ�ကာင်းအရာေတွကို ေြပာြပဖို ့ မလွယပ ် ါဘူး။ ် းူ ယဉ် အေ�ကာင်းအရာပံြု ပင်ေတွကို ဖန်တးီ ရတာ မခက်ခေပမယ့ ဲ ် ဒီအေ�ကာင်းအရာေတွကို လူတင ို း် ဒီစိတက ယံ�ု ကည်လက်ခလ ံ ာေအာင် လုပ်ရတဲအ ့ ပိင ု း် ကေတာ့ ခက်ခပ ဲ ါတယ်။ လူတစ်ေယာက်က နတ်ဘရ ု ားေတွ၊ �ိင ု င ် ေတွ ံ ု ့ တ် သိမဟု ကနသ ် ့ တ်တာဝန်ယက ူ မ ု ဏ � ီ စတဲအ ့ ရာေတွ တည်�ိှ�ကတယ်ဆတ ုိ ာကို သန်းေပါင်းများစွာေသာ လူေတွယ�ံု ကည်လာေအာင် ဘယ်လလ ို ပ ု ်ပါသလဲ။ လူသမိ ု း် ေတာ်ေတာ်များများဟာ ့ င ဒီေမးခွနး် တစ်ခအ ု ေပါ်မှာပဲ လည်ပတ်ြဖစ်ပျက်ေနတာပါ။ ဒါေပမယ့် ယံ�ု ကည်ေအာင်လပ ု ် �င ို တ ် ယ်ဆတ ုိ ာနဲ ့ အဲဒအ ီ ရာက ေဆပီယန်စတ ် ကိ ို ့ ု အဲဒအ ီ ခါ�ကရင် အလွန�် ကီးမားတဲစ ့ မ ွ း် အားကို သန်းေပါင်းများစွာေသာ အတူပးူ ေပါင်းလုပ်ေဆာင်လာ�ိင ု �် ကလိပါ။ ု့ ေပးစွမး် ပါတယ်။ တစိမး် တရံေတွဟာ စဉ်းစား�ကည့ပ ် ါ.. ဘာေ�ကာငဆ ့် ေတာ ုိ ့ ဘံပ ု န်းတိင ု တ ် စ်ခုဆေရာက် ီ ေအာင် တကယ်လို ့ က�န်ေတာ်တဟာ ို ့ ြပင်ပမှာတကယ်�ိတ ှ ဲ့ ြမစ်ေတွ၊ သစ်ပင်ေတွ၊ ြခေသင်္ေတွ ့ စတဲအ ့ ရာေတွကသ ို ာ ေြပာဆိ� ု င ို �် ကမယ်ဆရ ုိ င် �ိင ု င ် ေတွ ံ ၊ ဘုရားေကျာင်းေတွ၊ တရားဥပေဒစနစ်ေတွ တည်ေထာင်ဖို ဘယ် ေလာက် ခက်ခဲလက ို မ ် လဲ။ ့ �ှစက ် ာလေတွ�ကာလာတာနဲအမ� ့ လူေတွဟာ အလွန� ် � ပ်ေထွးတဲ့ စိတက ် းူ အေ�ကာင်းအရာကွနယ ် က်ေတွကို ဖန်တးီ လာခဲ�့ ကတယ်။ ဒီကန ွ ယ ် က်တန်ခးို နဲ ့ လူအ ် းူ ့ ေတွးစိတက ို ါ သက်သက်ြဖစ်တဲ့ ပူဂျူးစတဲအ ့ ရာေတွစာ တည်�ိှလာ�ံုတင်မကဘဲ အလွန�် ကီးမားတဲ့ စွမး် အားေတွကပ ပိင ု ဆ ် င ုိ လ ် ာ�ကတယ်။ ဒီစိတက ် းူ အေ�ကာင်းအရာကွနယ ် က်ေတွက တဆင ့် လူတဖန် ို ့ တးီ ထားတဲ့ အရာေတွကို 47 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ပညာ�ှငအ ် သိင ု း် အဝိင ု း် မှာေတာ့ ‘စိတက ် းူ အ�ှိတရား’ ‘စိတက ် းူ ယဉ်မ�’၊ လိေခါ် ု ့ ေဝါ်သမုတ�် ကပါတယ်။ ‘လူမစ � တ ိ က ် းူ တည်ေဆာက်မ’� စိတက ် းူ အ�ှိတရားတစ်ခဟ ု ာ ဒါမဟုဆိ လိမည ် ာမ�တစ်ခု မဟုတပ ် ါဘူး။ ြမစ်နားမှာ ြခေသင်္တ ့ စ်ေကာင်မ�ှိမန ှ း် ေကာင်းေကာင်းသိရက်န ဲ ့ ြမစ်နားမှာြခေသင်္တ ့ စ်ေကာင် �ှိတယ်လေြပာရင် ို ့ ကျေနာ်လမ ိ ်တာပဲ။ လိမည ် ာတယ်ဆတ ုိ ာ ဘာမှထးူ ဆန်းတာ မဟုတပ ် ါဘူး။ ေမျာက်စမ ိ း် ေတွ၊ ချင်ပန်ဇီေတွလည်း လိမ်ညာ�ိင ု �် ကတာပဲ။ ဥပမာအားြဖင ့် ေမျာက်စမ ိ း် တစ်ေကာင်က ဘယ်ြခေသင်္မ ့ ှ အနီးအနားမှာမ�ှိဘန ဲ ဲ ့ “သတိထား ြခေသင်္တ ့ စ်ေကာင်လာေနတယ်” လို ့ ေအာ်ေြပာတာကို ပညာ�ှငေတွ ် က ေစာင�့် ကည့မ ် တ ှ တ ် မ်းတင်�ကတယ်။ ငှကေပျာသီ ် းတစ်လးံု ေလာေလာလတ်လတ် အဲဒလ ီ ို ေအာ်ဟစ်သတိေပးတာေ�ကာင ့် ေတွ�ထားတဲ့ ေမျာက်စိမး် တစ်ေကာင်က အလနတ ် ့ �ကားထွကေြပးသွ ် ားတယ်။ လိမ်ညာေအာ်ေြပာလိက ု တ ် ဲ့ ေမျာက်စိမး် ကေတာ့ အဲဒင ီ က ှ ေပျာသီ ် းကို တစ်ေကာင်တည်း ေမာင်ပိင ု စ ် းီ ခွင ့် စိတက ် းူ အ�ှိတရားဆိတ ု ာ ရသွားတာပဲ11111111လိမည ် ာြခင်းနဲမတူ ့ တာက လူတင ို း် ယံ�ု ကည်�ကတဲအ ့ ရာတစ်ခု ြဖစ်တယ်။ အဲဒလ ီ အ ို များက လက်ခံယ�ံု ကည်ေနေသးသေရွ � စိတက ် းူ အ�ှိတရားဟာ ေလာက�ကီးအေပါ် သက်ေရာက်မ� �ှိေနဦးမှာပဲ။ စေတဒယ်လဂ ် က ူ ပန်းပုသမားဟာ ြခေသင်္ဝ ့ ဉ ိ ာဉ်ကိယ ု ေစာင ် န ့် တ် တကယ်�ိှတယ်ဆတ ုိ ာကို အ�ိုးခံစိတန ် ဲ့ ယံ�ု ကည်ေကာင်း ဲ့ ာှ ပါ။ ယံ�ု ကည်ခမ တချို �ေမှာ်ဆရာေတွဟာ သမားေယာင်ေတွပဲြဖစ်တယ်။ ဒါေပမယ့် သူတအများစု ို ့ ဟာ နတ်ဘရ ု ားေတွ၊ နတ်ဆးုိ ေတွ �ှိတယ်ဆတ ုိ ာကို အ�ိုးခံစတ ိ န ် ဲ ့ ယံ�ု ကည်တဲ့ လူေတွပါ။ သန်း�ကယ်သေ�းအများစု ူ ဟာလည်း ေငွေ�ကး၊ ကနသ ် ့ တ်တာဝန်ယက ူ မ ု ဏ � ီ စတဲအ ့ ရာေတွ တည်�ိှမ�ကို အမှနတ ် ကယ်ယ�ံု ကည်�ကတယ်။ လူအခွငအ ့် ေရးတက်�ကသူ အများစုကလည်း လူအခွငအ ့် ေရး ဆိတ ု ြဲ့ ဖစ်တည်�ိမ ှ အ � ေပါ် အမှနတ ် ကယ်ယ�ံု ကည်�ကတယ်။ ၂၀၁၁ ခု�စ ှ မ ် ာှ ကုလသမဂ�က လစ်ဗျားအစိးု ရကို သူြပည် သေတွ ူ ရဲ ့ လူအခွ ့် ေရးကိေလးစားဖိ ု ု ့ ေတာင်းဆိတ ု အ ဲ့ ချိနက ် ဘယ်သမ ူ ှ လိမည ် ာေြပာဆိေနခဲ ု တ ့ ာ ့ ့ ငအ မဟုတပ ် ါဘူး။ တချိနတ ် ည်းမှာပဲ ကုလသမဂ�၊ လစ်ဗျား၊ လူအခွငအ ့် ေရး စတာေတွအားလံးု ဟာ က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ အဆီ အ�ှစြ် ပည့ဝ ် တဲစ ့ တ ိ က ် းူ စိတသ ် န်းေတွရဲ စိ့ တက ် းူ သက်သက်မ�သာ ြဖစ်�ကပါတယ်။ ့ စဉ်းစားသိြမင်ြခင်းေြပာင်းလဲမ�� ကီး ြဖစ်ချိနက ် စ�ပီး ေဆပီယန်စ်တဟာ ို ့ အခုလို ြဖစ်တည်မအ � �ှိတရား ၂ ခု�ကားမှာ �ှငသ ် န်ေနထိင ု �် ကတယ်။ တဘက်မာှ တကယ့အ ် �ှိတရားေတွြဖစ်တဲ့ ြမစ်ေတွ၊ သစ်ပင်ေတွ၊ ြခေသင်္ေတွ ့ စတဲအ ့ ရာေတွ �ှိတယ်။ တြခားတဘက်မာှ လည်း စိတက ် းူ အ�ှိတရားေတွြဖစ်တဲ့ နတ်ဘရ ု ားေတွ၊ �ိင ု င ် ေတွ ံ ၊ ေကာ်ပိေရး�ှ ု ငး် ေတွ ု တ ် ာ စွမး် အား�ကီးမားလာလိက အသက်�ှငရ ် ပ်တည်�င ို ေရးဟာ ် �ှိတယ်။ ဒီေနေခတ် မာှ ့ အချိန�် ကာလာတာနဲအမ� ့ ြမစ်ေတွ၊ ဒီစိတက ် းူ အ�ှိတရားများေတွြဖစ်တဲ့ စိတက ် းူ အ�ှိတရားေတွ သစ်ပင်ေတွ၊ နတ်ဘရ ု ားေတွ၊ �ာတာမ�ေအာက်မာှ သာ မှီတည်ေနပါေတာတ ေကာ်ပိေရး�ှ ု ငး် ေတွရဲ သနားည ့ ့ ယ်။ 48 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ြခေသင်္ေတွ ့ ရဲ ့ �ိင ု င ် ေတွ ံ ၊ မျို း�ိုး ဗီဇများ၏ အကန ်အ ွ ်ြခင်း ့ သတ်ကို ေကျာ်လန စိတက ် းူ အ�ှိတရားေတွကို စကားလံးု ေတွနဖန် ဲ ့ ဆင်း�ိင ု စ ် မ ွ း် က ပမာဏများြပားလှတတ ဲ့ စိမး် တရံေတွကို ထိထထ ိ ေရာက် ိ ေရာက် အတူပးူ ေပါင်းလုပ်ေဆာင်�င ို ေစခဲ ် တ ့ ယ်။ ဒါအြပင် ့ ေနာက်ထပ်တစ်ခုကို ပူးေပါင်းလုပ်ေဆာင်မဟ � ာ လုပ်ေဆာင်�င ို ေစတာ ် စိတက ် းူ ယဉ်ထားတဲ့ ဒီစိတက ် းူ ယဉ်အေ�ကာင်းတရားေတွကို ပူးေပါင်းလုပ်ေဆာင်မပ � ံစ ု ံကို ယံ�ု ကည်လက ို �် ကပါတယ်။ ဟိမ ု ေဆပီ ို ယန်စတ ် က ို ့ အေ�ကာင်းအရာေတွအေပါ်သာ မူတည်တာေ�ကာင ့် ေြပာဆိတ ု ပ ဲ့ ံ စ ု ံ ေြပာင်းလဲလက ို တ ် ာနဲ ့ တချို ေသာ � ညတွငး် ချင်းပဲ ဘုရင်ေတွကအ ို ုပ်စးို ခွငအ ့် ာဏာ ြပည်သလ ူ ထ ူ က ု သာ အဲဒရ ီ လဒ်ဟာ လူေတွရဲ ့ အေြခအေနေတွမာှ တမဟုတခ ် ျင်းေြပာင်းလဲသာွ းတတ်�ကတယ်။ ထာဝရဘုရားသခင်က ယံ�ု ကည်ထား�ကရာကေန လူအများအြပား ေြပာင်းလဲလက ို လ ် ရပါတယ် ို ့ ။ ဒီစိတက ် းူ ယဉ်အေ�ကာင်းအရာေတွဟာ ြပင်သစ်ြပည်သေတွ ူ က �ှိပါေသးတယ်။ ၁၇၈၉ ခု�စ ှ မ ် ာှ ေပးအပ်ထားတယ်လို ့ �ိင ု င ် က ံ အ ို ုပ်ချုပ်ရမယ်လို ့ ေြပာင်းလဲ စဉ်းစားသိြမင်ြခင်းေြပာင်းလဲမ�� ကီး ေြပာင်းလဲတေခတ် ဲ့ ရဲလိ ု ပ်ချက်နအညီ ဲ့ ့ အ သူတရဲ ို ့ ့ ြဖစ်ချိနက ် စ�ပီး အြပုအမူပံစ ု ေတွ ံ ကို လျင်ြမန်စာွ ေြပာင်းလဲြပုြပင်�င ို လ ် ပါ။ ို ့ ဒီအရာက မျိုး�ိုးဗီဇဆငက ့် ေြပာင် ဲ းလဲြခင်းဆိတ ု ဲ့ ယဉ်ေ�ကာပိတဆ ် မ� ုိ ့ ကို ေကျာ်လန ွ �် ပီး ယဉ်ေကျးမ�ဆငက ့် ေြပာင် ဲ းလဲြခင်းြဖစ်စဉ်ေတွအတွက် ဖွငေပးခဲ ့် တ ့ ယ်။ အဲဒလ ီ မ်းေ�ကာမှာ ြမန်သထက်ြမန်ေအာင် ပိမ ု လ ို ျင်ြမန်တလ ဲ့ မ်းေ�ကာကို သွားေနရင်းကပဲ ဟိမ ု ေဆပီ ို ယန်စ်တဟာ ို ့ ပူးေပါင်းေဆာင်ရွက� ် င ို တ ် စ ဲ့ မ ွ း် ရည်မာှ တြခားလူသားမျိုးစိတေ ် တွ၊ တိရ စ�ာန်ေတွအားလံးု ထက်အများ�ကီး ပိမိ ု ေ ု ကာင်းမွနေကျာ် ် တက်သာွ းပါေတာတ ့ ယ်။ � � ဝါေတွရဲ ့ ေနထိင ု ြ် ပုမူပံက ု ို သူတရဲ ို ့ မျိ့ ုး�ိုးဗီဇေတွက ေတာ်ေတာ်များများ အြခားေသာလူမေရးသတ ကနသ ် ့ တ်ဆးုံ ြဖတ်ေပးပါတယ်။ တိရ စ�ာန်ေတွရဲ ေနထိ င ု ြ် ပုမူပံေတွ ု ကို သူတေနထိ ို ့ င ု ရ ် ာပတ်ဝန်းကျင် ေဒသ �ှင ့် ့ သူတရဲ ို ့ တစ် ို �ိုကက ် လည်း ့ ဦးချင်းပင်ကစ လ�မး် မိးု ပါတယ်။ ဒါေပမယ့် တူညတ ီ ဝ ဲ့ န်းကျင်တစ်ခုမာှ မျိုးစိတတ ် စ်ခုတည်းက တိရ စ�ာန်ေတွဟာ ေနထိင ု ြ် ပုမူပံတ ု ည ူ �ီ ကတယ်။ ေယဘုယျအားြဖင ့် မျိုး�ိုးဗီဇ ေြပာင်းလဲြခင်းမျိုးမ�ှိဘဲ မြဖစ်�င ို ပ ် ါဘူး။ �ကီးမားထူးြခားတဲ့ ဥပမာအားြဖင ့် �ိုး�ိုးချင်ပန်ဇီေတွမာှ အထက်ေအာက်သေဘာဆန်တအ ဲ့ ုပ်စေတွ ု ဖဲ�ွ �ပီး ချင်ပန်ဇီမျိုးစိတေတွ ် �ှင ့် ဆက်ဆေရးဆိ ံ င ု ရ ် ာေနထိင ု ြ် ပုမူပံေတွ ု ေြပာင်းလဲသာွ းဖို ့ ေခါင်းေဆာင်အထီးတစ်ေကာင်ကဦးေဆာင်�ပီး ေနထိင ု ေလ့ ် �ိှတဲ့ အလွနန ် းီ စပ်တအ ဲ့ ဖွဲ�ဝင်ေတွြဖစ်တဲ့ မျိုး�ိုးဗီဇေတွ ဘိ� ု ဘ ို ေမျာက် ုိ ေတွမာှ ေတာ့ �ှိတယ်။ အမေတွက ဦးေဆာင်�ပီး အဖွဲ�ဝင်အားလံးု တန်းတူည�ီ ကတဲအ ့ ုပ်စေတွ ု ဖဲွ� �ပီး ေနထိင ု ေလ့ ် �ိှတယ်။ ချင်ပန်ဇီအမေတွအေနနဲ ့ သူတနဲ ို ့ နီ့ းစပ်တအ ဲ့ မျိုးေတွြဖစ်တဲ့ ဘိ� ု ဘ ို ေမျာက် ုိ ေတွဆက ီ သင်ခန်းစာယူ�ပီး ချင်ပန်ဇီေတာ်လန ှ ေရးတစ် ် ခု မစတင်�င ို ပ ် ါဘူး။ ချင်ပန်ဇီအထီးေတွကလည်း ဖွဲ�စည်းပံအ ု ေြခခံဥပေဒညီလာခံလပ ု ်�ပီး ေခါင်းေဆာင်အထီးရဲ ့ 49 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge တကိယ ု တ ် ည်း အုပ်ချုပ်မဟ � ာအဆံးု သတ်�ပီြဖစ်�ပီး တန်းတူညမ ီ �ဆက်ဆရ ံ မည်ြဖစ်ပါေ�ကာင်း အခုကစလို ့ စသည့ြ် ဖင ့် �ကီးကျယ်တအ ဲ့ ြပုအမူပိင ု း် ဆိင ု ရ ် ာေြပာင်းလဲမ� ချင်ပန်ဇီေမျာက်များ အားလံးု ကို ေ�ကြငာဖိမြဖစ် ု့ �င ို ပ ် ါဘူး။ အခုလို ြဖစ်လာဖိဆိ ု့ တ ု ာ ချင်ပန်ဇီေတွရဲ ့ မျိုး�ိုးဗီဇမှာ တစ်ခခ ု ေြပာင် ု းလဲ မှသာ ြဖစ်�င ို မ ် ာှ ပါ။ အဲဒအ ီ ချက်ေတွေ�ကာငပ ့် ဲ ေ�ှးခတ်လသ ူ ားေတွဟာ �ကီးမားတဲေြပာင် ့ းလဲမ�� ကီးမ�ေတွြဖစ်လာဖို ့ ကိယ ု တ ် င ို စ ် တင် မလုပ်ေဆာင်�င ို ခ ် တ ဲ့ ာပါ။ က�န်ေတာ်တသိ ို ့ ထားသေလာက်ေြပာရရင် ေ�ှးေခတ်လသ ူ ားေတွ လူမဆ � က်ဆေရးပံ ံ စ ု ေြပာင် ံ းလဲသာွ းတာ၊ နည်းပညာအသစ်ေတွတထ ီ င ွ လ ် ာတာ၊ တြခားနယ်ပယ်အသစ်ေတွဆီ ေ���ေြပာင်းေနထိင ု တ ် ာေတွဟာ မျိုး�ိုးဗီဇေြပာင်းလဲြခင်း�ှင ့် ေနထိင ု ရ ် ာပတ်ဝန်းကျင်ရဲဖိ့ အားေတွေ�ကာင ့် ြဖစ်ပါတယ်။ သူတရဲ ို ့ ယဉ် ု ေြခ ် နည်းပါးပါတယ်။ ့ ေကျးမ�ေြပာင်းလဲသာွ းတာေ�ကာင ့် စတင်ြဖစ်ပျက်လာ�ိင ဒါေ�ကာငသ ့် ာ လူသားေတွအတွက် ဒီလမ ို ျိုးေြပာင်းလဲမေြခလှ � မး် ေတွြဖစ်လာဖို ့ �ှစေပါင် ် းရာေထာင်နချီ ဲ့ �ကာခဲရ ် ဲတ ု ို အီရက်တပ်စ် (မတ်တပ်လ)ူ ့ တာပါ။ လွနခ ့ ဲ့ �ှစ် ၂ သန်းက မျိုး�ိုးဗီဇေြပာင်းလဲသာွ းတာေ�ကာင ့် ဟိမ လိေခါ်တဲ ု့ ့ လူသားမျိုးစိတအ ် သစ်တစ်ခု ေပါ်ေပါက်ခတ ဲ့ ယ်။ အဲဒမ ီ ျိုးစိတ် ေပါ်ေပါက်လာြခင်း�ှငအ ့် တူ ေကျာက်လက်နက်ကရ ိ ိယာနည်းပညာေတွ စတင်တထ ီ င ွ လ ် ာခဲတ ် ာှ အဲဒါတီထင ွ မ ် က � ို ဟိမ ု ို ့ ယ်။ အခုချိနမ အီရက်တပ်စ်မျိုးစိတရ ် ဲ ့ ထူးြခားတဲဝ ့ ေသသတစ် ိ ခအ ု ြဖစ် အသိအမှတြ် ပုထား�ကပါတယ်။ ဟိုမို အီရက်တပ်စ်ေတွ ေနာက်ထပ်မျိုး�ိုးဗီဇေြပာင်းလဲြခင်း မြဖစ်သေရွ � သူတရဲ ို ့ ့ ေကျာက်လက်နက်ကရ ိ ိယာ ေတွလည်း �ှစေပါင် ် း ၂ သန်းနီးပါး အရင်အတိင ု း် မေြပာင်းမလဲ�ိေနခဲ ှ တ ့ ယ်။ သိေပမယ့ ု့ လ ် ည်း စဉ်းစားသိြမင်ြခင်းေြပာင်းလဲမ�� ကီးြဖစ်ချိနက ် စ�ပီး ေဆပီယန်စတ ် ဟာ ို ့ သူတရဲ ို ့ ေနထိ င ု ြ် ပုမူပံက ု ို လျင်ြမန်စာွ ေြပာင်းလဲ�င ို တ ် ယ်။ မျိုး�ိုးဗီဇ �ှင ့် ပတ်ဝန်းကျင်ေြပာင်းလဲမေတွ � မပါဘဲ ့ အဲဒေနထိ ီ င ု ြ် ပုမူပံအ ု သစ်ေတွကို ဥပမာအေနနဲ ့ ေနာင်မျိုးဆက်ေတွဆီ ကက်သလစ်ဘန ု း် �ကီးေတွ၊ လက်ဆငက ့် မ်းေပး�ိင ု ပ ် ါတယ်။ ဗုဒသ � ဃ ံ ာအ ့ ဖွဲ�အစည်းေတွ၊ ထင်�ှားတဲ့ ေ�ှးတ�ုတန ် န်းတွငး် မိနး် မစိးု (ကုနး် ကုနး် ) စတဲ့ သားသမီးမယူတအ ဲ့ ထက်တန်းစားလူေတွ သမိင ု း် မှာအ�မဲြပန်ေပါ်လာတတ်တအ ဲ့ ြဖစ်ကို ဆင်ြခင်�င ို ပ ် ါတယ်။ အဲဒလ ီ အ ို ထက်တန်းစားလူေတွ တည်�ိှတယ်ဆတ ုိ ာ သဘာဝတရား၏ေရွ ချယ်ြခင်းဆိတ ု ဲ့ ပဓာနအေြခခံသေဘာတရားနဲေတာ ့ ့ လူအသိ င ု း် အဝိင ု း် ရဲ ့ ့ မျိုးဆက်ြပနပ ် ့ ာွ းြခင်းဆိတ ု အ ဲ့ ရာကို လံးု ဝဆနက ် ့ ျင်ေနပါတယ်။ အထက်ပိင ု း် အုပ်စးို သူေနရာမှာ�ှိ�ကတဲ့ လိလ ု လ ို ားလား ဘာေ�ကာငလ ့် ည်းဆိေတာ ု ့ အဲဒလ ီ ေတွ ူ ဟာ ြငင်းပယ်�ကလိပါ။ ု့ ချင်ပန်ဇီေခါင်းေဆာင်အထီးေတွကေတာ့ တတ်�င ို သ ် မ� ချင်ပန်ဇီအမ များများနဲ ့ လိငဆ ် က်ဆရ ံ ဖိအတွ ု့ က် သူတရဲ ို ့ စွ့ မး် အားကိအ ု သံးု ြပုပါတယ်။ ရလဒ်အေနနဲ ့ အုပ်စတ ု င ွ း် က သားေပါက်ငယ် ေတာ်ေတာ်များများရဲ ့ အေဖလည်း ြဖစ်လာပါတယ်။ ကက်သလစ်ဘာသာဝင်ေတွရဲ ့ ေခါင်းေဆာင်အထီးဟာ လိငဆ ် က်ဆြံ ခင်း�ှင ့် 50 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ကေလးငယ်ေတွကြို ပုစုြခင်းကေန လံးု ဝေ�ှာင်�ကဉ်ပါတယ်။အဲဒလ ီ ေ�ှ ုိ ာင်�ကဉ်တာဟာ အစာေရစာအလွန� ် ှားပါးြခင်း၊ မိတလ ် က ုိ ေဖာ် ် မ�ှိြခင်း စတဲ့ ခက်ခဲတပ ဲ့ တ်ဝန်းကျင်အေြခအေနေတွေ�ကာင ့် မဟုတပ ် ါဘူး။ သိမဟု ု ့ တ် ထူးဆန်းတဲမ ့ ျိုး�ိုးဗီဇေြပာင်းလဲြခင်းတစ်ခုခု ြဖစ်သာွ းလိလည် ု့ း မဟုတပ ် ါဘူး။ ကက်သလစ်အသင်းေတာ်အေနနဲ ရာစု �စ ှ ေပါင် ် းများစွာ �ှငသ ် န်လာခဲတ ့ ့ ာဟာ ပုပ်ရဟန်းမင်း�ကီး တစ်ဦးကေန ေနာက်တစ်ဦးကို ြဗဟ�စရိယမျိုး�ိုးဗီဇေတွ လက်ဆငက ့် မ်းလိက ု တ ် ာေ�ကာငမ ့် ဟုတဘ ် ဲ ဓမ�သစ်ကျမ်း �ှင ့် ကက်သလစ်ကာ�ွနဥ ် ပေဒစတဲ့ စိတက ် းူ ယဉ်အေ�ကာင်းအရာေတွကို လက်ဆငက ့် မ်းေပးလိက ု တ ် ာ ေ�ကာငပ ့် ဲြဖစ်ပါတယ်။ အြခားနည်းနဲေြပာရရင် ေ�ှးခတ်လသ ူ ားေတွကေတာ့ ေနထိင ု ြ် ပုမူပံု ေြပာင်းလဲမသွားဘဲ �ှစေပါင် ် း ့ ေထာင်နချီ ဲ့ ပံေသတသမတ် ု တည်း �ှိေနခဲတ ဲ့ ချိနမ ် ာှ ့ အ ေဆပီယန်စေတွ ် ကေတာ့ သူတရဲ ို ့ လူ � ဲ �စ ွ ည်းပံ၊ု ့ မဖ အချင်းချင်း ဆက်ဆရ ံ င်း�ှးီ ပံ၊ု စီးပွားေရးဆိင ု ရ ် ာလုပ်ေဆာင်မေတွ � �င ှ ့် တြခားေသာေနထိင ု ြ် ပုမူပံအ ု မျိုးမျိုးကို ဆယ်စ� ု စ ှ တ ် စ်ခ၊ု �ှစခ ် အ ု တွငး် အသစ်ေဖာ်ေဆာင်ေြပာင်းလဲ�င ို �် ကပါတယ်။ ဒီေနရာမှာ ၁၉၀၀ ြပည့� ် စ ှ မ ် ာှ ေမွးဖွား�ပီး အသက် (၁၀၀) ထိ အသက်�ှငခ ် တ ဲ့ ဲ ့ ဘာလင်�မို �သတ ူ စ်ေယာက်ကို စဉ်းစား�ကည့ပ ် ါ။ သူမရဲငယ် ိ ေြမာက် ဝီလယ ီ ဘ ံ ရ ု င်ရဲ ့ ဟိအ ု န်ဇိုလန်အင်ပါယာ (Hohenzollern Empire of ့ ဘဝကို ဒုတယ ု မ ် ာသမ�တ�ိင ု င ် ံ (the Weimar Wilhelm II) ေအာက်မာှ �ှငသ ် န်ခ�ဲ့ ပီး၊ လူလားေြမာက်တက ဲ့ ာလေတွကို ဝိင Republic) ၊ နာဇီဂျာမန်အင်ပါယာ (Nazi Third Reich) �ှင ့် ကွနြ် မူနစ်အေ�ှ �ဂျာမနီ (Communist East Germany) လက်ေအာက်မာှ ေနထိင ု ခ ် ဲတ ို ေရစီရ�ပီး ြပန်လည်ေပါင်းစီးသွားတဲ့ ့ ယ်။ ေနာက်ဆးုံ မှာေတာ့ ဒီမက ေခတ်သစ်ဂျာမနီ�င ို င ် သ ံ တ ူ စ်ေယာက်အြဖစ် ကွယလ ် န ွ သ ် ာွ းခဲတ ့ ယ်။ ် ရာ အလွနတ ကွြဲ ပားြခားနားလှတဲ့ လူမ� � င ို င ် ေရးစနစ် ံ ၅ ခု ေအာက်မာှ �ှငသ ် န်ခရ ဲ့ ေပမယ့လ ် ည်း သူမရဲ ့ ဒီအင်ေအမျိုး�ိုးဗီဇေတွကေတာ့ မေြပာင်းမလဲ နဂိပ ု ံစ ု အ ံ တိင ု း် သာ �ှိေနခဲပ ့ ါတယ်။ အဲဒအ ီ ရာက ေဆပီယန်စေတွ ် ရဲ ့ေအာင်ြမင်မေသာ � ခ ုိ တ ် က ို ခ ် က ို ် ့ ျက်ြဖစ်ပါတယ်။ တစ်ဦးချင်း ရင်ဆင �ကမည်ဆရ ုိ င် နီအန်ဒါတယ်တစ်ေယာက်က ေဆပီယန်စ် တစ်ေယာက်ကို အ�ိင ု ယ ် သ ူ ာွ းဖိများပါတယ် ု့ ။ ဒါေပမယ့် ရာ�ှငခ ့် ျီတအ ဲ့ ေရအတွကန ် ဲ ့ ရင်ဆင ုိ �် ကမယ်ဆရ ုိ င် နီအန်ဒါတယ်ေတွ အ�ိင ု ရ ် မယ့အ ် ခွငအ ့် ေရး လံးု ဝ�ှိမာှ မဟုတပ ် ါဘူး။ နီအန်ဒါတယ်ေတွအေနနဲ ့ ြခေသင်္ေတွ ့ ဘယ်မာှ �ှိတယ်ဆတ ုိ ဲ့ သတင်းအချက် အလက်ကို အချင်းချင်းေဝငှ�င ို �် ကေပမယ့လ ် ည်း သူတမျိ ို ့ ုး�ွယစ ် က ု ို ေစာငေ�ှ ့် ာက်တဝ ဲ့ ဉ ိ ာဉ်အြဖစ်၊ ေြပာင်းလဲေြပာဆိ� ု င ို စ ် မ ွ း် မ�ှိပါဘူး။ ဖန်တးီ ေြပာဆိ� ု င ို တ ် အ ဲ့ စွမး် မ�ှိတာေ�ကာင ့် ထိထေရာက် ိ ေရာက် သူတဟာ ို ့ စိတက ် းူ ယဉ်အေ�ကာင်းအရာအြဖစ် စိတက ် းူ ယဉ်အေ�ကာင်းအရာေတွကို နီအန်ဒါတယ်ေတွဟာ ပူးေပါင်းလုပ်ကင ို � ် င ို စ ် မ ွ း် ြခေသင်္ဆ ့ တ ုိ အ ဲ့ ေ�ကာင်းအရာကို မ�ှိခဘ ဲ့ းူ ။ များြပားတဲလ ့ ဦ ူ းေရပမာဏနဲ ့ အလျင်အြမန် ေြပာင်းလဲေနတဲ့ 51 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge စိနေခါ်မ� ် အမျိုးမျိုးကိလ ု က ို �် ပီး သူတရဲ ို ့ လူ � ြပုအမူေတွကို ့ မအ လိက ု ေလျာညီ ် ေထွေအာင် မေြပာင်းလဲ�င ို ခ ် �ဲ့ ကပါဘူး။ နီအန်ဒါတယ်တစ်ေယာက်ရဲစိ့ တထ ် က ဲ ဝ ို င်�ပီး က�န်ေတာ်တို ့ မသိ�င ို ပ ် ါဘူး။ နီအန်ဒါတယ်ေတွရဲ ့ ဒါေပမယ့လ ် ည်း သူဘယ်လို စဉ်းစားေတွးေခါ်တယ်ဆတ ုိ ာကို သူတရဲ ို ့ �ပိ့ ုင်ဘက် စဉ်းစားေတွးေခါ် �ိင ု မ ် အ � ကနအ ် ့ သတ်ကို ေဆပီယန်စေတွ ် �င ှ ယ ့် ဉ် ှ �ကည့ရ ် င် သွယဝ ် က ို � ် �နြ် ပေနတဲ့ သက်ေသေတွ က�န်ေတာ်တမှ ို ့ ာ �ှိပါတယ်။ ေ�ှးေဟာင်းသုေတသနပညာ�ှငေတွ ် က လွနခ ် တဲ ဲ့ � ့ စ ှ ် ၃ေသာင်းေကျာ်က ဥေရာပ အတွငး် ပိင ု း် မှာ ေဆပီယန်စ်ေတွေနထိင ု ခ ် ဲတ ု ို တူးေဖာ်တအ ဲ့ ခါမှာ တစ်ခါတစ်ရံ အတ�လ��တ ိ ် ့ ဲ့ ေနရာတစ်ခက သမုဒရ � ာ�ှင ့် ေြမထဲပင်လယ်က ပင်လယ်ခ�ုခေတွ ွံ ကို ေတွ� �ှိခ�ဲ့ ကတယ်။ ြဖစ်�င ို ေြခ�ှ ် ိတာက ကွြဲ ပားတဲ့ ေဆပီယန်စအ ် ုပ်စင ု ယ်ေတွအ�ကား ခရီးေဝးကုနသ ် ယ ွ မ ် ြ� ပုြခင်းကေနသာ ဒီပင်လယ်ခ�ုခေတွ ွံ ဥေရာပ ကုနး် တွငး် ပိင ု း် ကို ေရာက်လာတာြဖစ်မာှ ပါ။ နီအန်ဒါတယ်ေတွ ေနထိင ု ခ ် တ ဲ့ ေနရာ ဲ့ ေတွမာှ ေတာ့ အဲဒလ ီ မ ို ျိုး ကုနသ ် ယ ွ မ ် ြ� ပုတဲ့ သက်ေသအေထာက်အထားေတွ မေတွ�ရပါဘူး။ သူတဟာ ို ့ ေဒသထွက် ကုန�် ကမ်းပစ�ညး် ေတွနသာ ဲ ့ လက်နက်ကရ ိ ိယာေတွ ထုတလ ် ပ ု ်ခဲ�့ ကပါတယ်။ အြခားဥပမာတစ်ခုက ပစိဖိတသ ် မုဒရ � ာေတာင်ပိင ု း် က လာပါတယ်။ နယူးအိုငယ ် ာလန်က�န်း�ှင ့် နယူး ု့ ့ ဂီနယ ီ ာေြမာက်ပိင ု း် မှာ ေနထိင ု ခ ် တ ဲ့ ဲ့ ေဆပီယန်စအ ် ုပ်စေတွ ု ဟာ မီးခတ်ေကျာက် (obsidian) လိေခါ်တဲ မီးသငေကျာက် ့် တစ်မျိုးကို အသံးု ြပု�ပီး ပိမ ု ခ ို ိုငခ ် ခ ံ့ �န်ထက်တဲ့ လက်နက်ကရ ိ ိယာေတွ ထုလပ ု ်ခ�ဲ့ ကတယ်။ ဒါေပမယ့် နယူးအိုကယ ် ာလန်က�န်းမှာ သဘာဝအားြဖင ့် မီးခတ်ေကျာက်ေတွ မေတွ�ရပါဘူး။ ဓာတ်ခခ ွဲ န်းစမ်းသပ်မေတွ � အရ သူတအသံ ို ့ းု ြပုခဲတ ို တ ီ ာ ၄၀၀ ခနေဝးတဲ ့် ့ ့ ဲ့ မီးခတ်ေကျာက်ေတွကို ကီလမ �ဗိတန ိ က ် �န်းသစ်ကေန ယူေဆာင်လာတာြဖစ်တယ်ဆတ ုိ ာ ေနထိင ု တ ် ေဆပီ ဲ့ ယန်စ်တချို �ဟာ ေတွ�ရတယ်။ ေရေ�ကာင်းသွားလာက�မ်းကျင်သေတွ ူ ြဖစ်�ပီး နယူးအိုငယ ် ာလန်က�န်းမှာ အလှမး် ေဝးတဲက ့ �န်းေတွ တစ်ခက ု ေနတစ်ခက ု ို သွားလာကုနသ ် ယ ွ မ ် ြ� ပုခဲ�့ ကပါတယ်။ ကုနသ ် ယ ွ မ ် ြ� ပုတယ်ဆတ ုိ ာ ဘာမှမလိအ ု ပ်ဘးူ လို ့ ထင်စရာပါ။ ကုနသ ် ယ ွ ြ် ခင်းအမ�ကို စိတက ် းူ ယဉ်မ�မာှ အလွနတ ် ရာလက်ေတွ�ကျတဲအ ့ လုပ်ြဖစ်လို ့ စိတက ် းူ ယဥ်စဉ်းစားစရာ ဒါေပမယ့လ ် ည်း မြပု�ကပါဘူး။ �ပီးေတာ့ အေြခခံထားြခင်းြဖစ်တယ်။ ေဆပီယန်စေတွ ် ကလွလ ဲ ို ့ တြခားဘယ်တရ ိ စ�ာန်မှ ေဆပီယန်စေ ် တွရဲ ့ ကုနသ ် ယ ွ မ ် က � န ွ ရ ် က်အားလံးု ဟာ တစ်ဦးကိတ ု စ်ဦးအေပါ် ယံ�ု ကည်မဆ � တ ုိ ာမ�ှိဘဲ ကုနသ ် ယ ွ မ ် ဆ � တ ုိ ာ မြဖစ်�င ို ပ ် ါဘူး။ တစိမး် တရံေတွကို ယံ�ု ကည်ဖိဆိ ု့ တ ု ာကလည်း အလွနခ ် က်ခတ ဲ အ ဲ့ ရာ ြဖစ်ပါတယ်။ ဒီေနေခတ် ့ ကမ�ာက ု သ ် ယ ွ ေရးကွ ် နရ ် က်�ကီးဟာ ့ န က�န်ေတာ်တို ့ စိတက ် းူ ယဉ်ထား�ပီး သီးြခားတည်�ိတ ှ အ ဲ့ ရာေတွြဖစ်တဲ့ ေငွေ�ကး၊ ဘဏ်၊ ေကာ်ပိေရး�ှ ု ငး် စတဲအ ့ ရာေတွအေပါ်မှာ က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ့ ် ယ ွ မ ် � ယံ�ု ကည်မက � ို အေြခခံပါတယ်။ မျိုး�ွယစ ် အ ု ဆငလ ့် ယဥ် ူ ့ ေကျးမ�တစ်ခုမာှ လူစိမး် (၂) ေယာက် ကုနသ 52 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ြပု�ကမယ်ဆရ ုိ င် တူညတ ီ ဲ့ နတ်ဘရ ု ား၊ တူညတ ီ ေ�ှ ဲ့ းဘိးု ေဘး သိမဟု ု ့ တ် တူညတ ီ မ ဲ့ ျိုး�ွယစ ် � ု ုပ်တက ု ို လက်ခံယ�ံု ကည်မ� တူညတ ီ အ ဲ့ ခါမှသာ တစ်ဦးနဲတစ် � ို တည်ေဆာက်�င ို ် ့ ဦး�ကား အချင်းချင်းယံ�ု ကည်မက �ကပါတယ်။ ဒီေနေမာ် င ု း် အဝိင ု း် မှာေတာ့ ပိက ု ဆ ် ေ ံ တွအေပါ်မှာ ဘာသာတရားပံရ ု ိပ်ေတွ၊ ့ ဒန်ေခတ် လူအသိ ့ အေလးအြမတ်ထားရတဲ့ ေ�ှးဘိးု ေဘးေတွ�င ှ ့် ေကာ်ပိေ ု ရး�ှငး် တံဆပ ိ ်ပံရ ု ိပ်ေတွပဲ �ှိပါတယ်။ ခုလမ ို ျိုး ေ�ှးဦးေဆပီယန်စေတွ ် က ပင်လယ်ခ�ုခေတွ ွံ ၊ မီးခတ်ေကျာက်ေတွကို ကုနသ ် ယ ွ မ ် ြ� ပု�ိင ု ခ ် ဲ့ �ကတယ်ဆရ ုိ င် သူတဟာ ို ့ ကုနသ ် ယ ွ မ ် ြ� ပုခဲ�့ ကမယ်လို ့ သတင်းအချက်အလက်ေတွကလ ို ည်း ကျိုးေ�ကာင်းဆင်ြခင်လရပါတယ် ို ့ ။ အချင်းချင်းအ�ကား ဒါေ�ကာငပ ့် ဲ နီအန်ဒါတယ်�င ှ ့် အြခားေ�ှးဦးလူသားေတွမာှ �ှိတာထက် အလွနတ ် ရာ ပိမ ု ိ�ု ကီးမားကျယ်ြပနတ ် ့ ဲ့ အသိပညာကွနရ ် က်�ကီးကို ေဆပီယန်စေ ် တွ ဖန်တးီ ခဲ�့ ကမှာပါ။ အမဲလက ို �် ကတဲပ ့ ံစ ု ံကလည်း နီအန်ဒါတယ်ေတွဟာ သူတ�ကားမှ ို ့ ာ�ှိတဲ့ တစ်ဦးတည်း သိမဟု ု ့ တ် ြခားနားမ�ကို ေဖာ်ြပေနပါတယ်။ အုပ်စင ု ယ်ေတွနသာ ဲ့ အမဲလက ို �် ကတယ်။ အြခားတစ်ဘက်မာှ ေတာ့ ေဆပီယန်စေတွ ် ဟာ ဒါဇင်ေပါင်းများစွာပါတဲအ ့ ဖွဲ�ဝင်ေတွေပါ် အေြခခံပးူ ေပါင်း ေဆာင်ရွကတ ် ဲ့ အမဲလက ို န ် ည်းလမ်းသစ်ေတွ တိးု တက်�ကံဆလုပ်ေဆာင်လာခဲ�့ ကတယ်။ ဒါအြပင် ့ မတူကြွဲ ပားတဲေဆပီ ့ ယန်စမ ် ျိုး�ွယစ ် ေတွ ု အချင်းချင်းပူးေပါင်း�ပီး အမဲလက ုိ ခ ် ဲ�့ ကတာမျိုးလည်း �ှိေကာင်း�ှိခဲ့ မှာပါ။ အလွနထ ် ေရာက် ိ တဲ့ အမဲလက ို န ် ည်းလမ်းတစ်ခက ု ေတာ့ ြမင်း�ိုငး် အုပ်�ကီးတစ်အုပ်ကို အများနဲဝိ့ င ု း် �ပီး ကျဉ်းေြမာင်းတဲလ ့ �ိုေစာက်တစ်ခထ ု က ဲ ို အမဲလက ို သ ် တ်ြဖတ်ရတာ အားလံးု ကွကတ ် ြိ ဖစ်တယ်ဆရ ုိ င် အဆီေတွ၊ သားေရေတွကို �ပီးေတာလ ့ ည်း စတာေတွ တေနခင် ့ းတည်းမှာပဲ ကင်တာ၊ လုပ်�င ို ပ ် ါတယ်။ ဒီနည်းလမ်းအတိင ု း် ြခံစည်း�ိုးေတွစက ို ထ ် ၊ူ လွယက ် ပ ူ ါတယ်။ အဲဒမ ီ ျိုး�ွယစ ် ေတွ ု အေနနဲ ့ ရ�ှိလာတဲဒ ့ စ ီ ည်းစိမေတွ ် ကို ေနာင်ကစ ို ားဖိအတွ ု့ က် - တိရ စ�ာန်အုပ်�ကီးတစ်ခုလးံု အရင်ေမာင်းသွငး် ပါတယ်။ အကယ်လို ့ တန်ချိနေပါင် ် းများစွာေသာ ေ�ှးေဟာင်းသုေတသနပညာ�ှငေတွ ် က အမဲလက ို ခ ် ဲ�့ ကတဲ့ တံတင ို း် ေတွခတ်၊ အသားေတွ၊ ရ�ှိ�င ို ပ ် ါတယ်။ အများဝိင ု း် ဖွဲ�စားေသာက်ပဲ�ွ ကီးလုပ်တာ အာတိတေဒသ ် ေတွမာှ ေတာ့ ေနရာေတွ ဒါမှမဟုတ် အေအးခံထားတာ တိရ စ�ာန်အုပ်�ကီးတစ်ခုလးံု ကို �ှာေဖွေတွ� �ှိထားပါတယ်။ ေထာင်ေချာက် �ပီးမှ စီစဉ်ထားတဲအ ့ တိင ု း် လူအများစုေပါင်းလုပ်ကင ို ြ် ခင်းြဖင ့် အေြခာက်လန ှ း် တာ၊ ဥပမာ အတုေတွဆင်�ပီး ဒါတင်မက အမဲလက ို �် ကတဲ့ ေနရာေတွကလ ို ည်း ေတွ� �ှိခ�ဲ့ ကတယ်။ နီအန်ဒါတယ်ေတွအေနနဲ ့ သူတရဲ ို ့ �ိ့ ု းရာမူလ အမဲလက ို န ် ယ်ေြမေတွကို ေဆပီယန်စေတွ ် က သူတို ့ လိသ ု လိထ ု န ိ း် ချုပ်ထားတဲ့ အမဲလက ို ေနရာ ် ေတွအြဖစ် ေြပာင်းလဲပစ်တာကို ြမင်ရတဲအ ့ ခါ ေဒါသထွက�် ကမယ် ဆိတ ု ာ က�န်ေတာ်တမှ ို ့ နး် �ကည့လ ် ရတယ် ို ့ ။ သိေပမယ့ ု့ လ ် ည်း ေဆပီယန်စ် �ှင ့် နီအန်ဒါတယ် လူသားမျိုးစိတ(် ၂) ခု အ�ကား အ�ကမ်းဖက်မေတွ � ြဖစ်ပာွ းခဲတ ုိ င် နီအန်ဒါတယ်ေတွရဲ ့ ကံ�ကမ�ာဟာ အေစာပိင ု း် က ့ ယ်ဆရ 53 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ြမင်း�ိုငး် ေတွလပ ို ဲ ြဖစ်မာှ ပါ။ ေ�ှး�ိုးစွပ ဲ ံစ ု န ံ ဲ့ တက်�က�ိးု �ကားမ�မ�ှိဘဲ ပူးေပါင်းလုပ်ေဆာင်ေန�ကတဲ့ နီအန်ဒါတယ်အေယာက် (၅ဝ) ဟာ ဘက်စရ ံု �ပီး �ိးု �ကားတီထင ွ တ ် တ်တဲ့ ေဆပီယန်စအ ် ေယာက် (၅၀၀) ကို ဘယ်လမှ ို ့ မယှဉ်�ိင ု ပ ် ါဘူး။ တကယ်လို ့ ေဆပီယန်စေတွ ် ပထမအချီမာှ �� ံးနိမသ ့် ာွ း�ကတယ်ထားဦး ေနာက်တစ်ချီမာှ သူတအ�ိ ို ့ င ု ရ ် မယ့် နည်းဗျူဟာေတွ အြမန်တတ ီ င ွ �် ကံဆခဲ�့ ကမှာပါ။ စဉ်းစားသိြမင်ြခင်းေြပာင်းလဲမ��ကီးေ�ကာင ့် မည်သည့ အ ် ရာများ ြဖစ်ပျက်ခပ ဲ့ ါသနည်း။ ကျယ်ြပန်ေ့ သာ စွမ်းရည်သစ်များ ေနာက်ဆက်တအ ွဲ ကျိုးရလဒ်များ ဟိမ ု ေဆပီ ို ယန်စတ ် သည် ို ့ ၎င်းတိ၏ပတ် ု့ ဝန်းကျင်န ဲ ့ �� ပ်ေထွးေသာလုပ်ေဆာင်စရာများကို စီစဉ် ပတ်သက်သည့် များြပားလှေသာ ေဆာင်ရွက� ် င ို လ ် ာြခင်း။ ဥပမာ - သတင်းအချက်အလက် များကို ဖလှယ� ် င ို လ ် ာြခင်း ြခေသင်္မ ့ ျားကို ေ�ှာင်ကင ွ း် ြခင်း၍ အေမရိကန်ေြပာင်များကို အမဲလက ို ြ် ခင်း ေဆပီယန်စတ ် ၏ ို ့ လူမဆ � က်ဆမ ံ မ � ျားနဲပတ် ့ သက်၍ ပိမ ု �ို ကီးမား၍ ပိမ ု ည ို � ီ �တ် ေပါင်းစည်းေသာ များြပား လှေသာ သတင်းအချက်အလက်များကို အုပ်စမ ု ျားြဖစ်လာြခင်း၊ အဖွဲ�ဝင်ဦးေရ ၁၅၀ ဖလှယ� ် င ို လ ် ာြခင်း အထိ �ှိလာြခင်း မျိုး�ွယေစာင ် န ့် တ်များ၊ တိင ု း် �ိင ု င ် မ ံ ျား၊ (က) များြပားလှေသာ တစိမး် တရံများ ကနသ ် ့ တ်တာဝန်ယူ ကုမဏ � � ီ င ှ ့် လူအခွ ့် ေရး စသည့် ့ ငအ ပူးေပါင်းလုပ်ေဆာင်လာ�ကြခင်း ြပင်ပတွင ် တကယ်မ�ှိ ေသာအရာများ�ှင ့် ပတ်သက်သည့် များြပားလှေသာသတင်း (ခ) လူမအ � ြပုအမူများ�ှငပ ့် တ်သက်၍ အချက်အလက်များကို ဖလှယ� ် င ို လ ် ာြခင်း လျင်ြမန်စာွ တီထင ွ လ ် ာြခင်း သမိုငး် နဲဇီ့ ဝေဗဒ ေဆပီယန်စတ ် ို ့ ကွြဲ ပားများြပားလှတဲ့ တီထင ွ ခ ် ဲတ ့ ဲ့ အလွနမ ် ျားြပားကွြဲ ပားတဲ့ ေနထိင ု ြ် ပုမူမပ � ံစ ု ံအမျိုးမျိုးြဖစ်လာတယ်။ က�န်ေတာ်တေခါ်ဆိ ို ့ တ ု အ ဲ့ ရာရဲ ့ အဓိကေထာက်တင ို ေတွ ် ေပါ်ေပါက်လာ�ပီဆတ ုိ ာနဲ ့ သူတဟာ ို ့ အဆက်မြပတ် စိတက ် းူ အ�ှိတရားအမျိုးမျိုးေ�ကာင ့် အဲဒအ ီ ရာေတွဟာ ြဖစ်လာပါတယ်။ ေြပာင်းလဲေန လူယဉ် ့ ေကျးမ�လို ့ ယဉ်ေကျးမ�ေတွ တိးု တက်ေနေတာပ ့ ါပဲ။ လူယဥ် � မျိုးမျိုးကို သမိင ု း် လို က�န် ေတာ်တို ့ ေခါ် �ကပါတယ်။ ့ ေကျးမ�ေတွ မနာတမ်းေြပာင်းလဲမအ ့ 54 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge အဲဒလ ီ ို စဉ်းစားသိြမင်ြခင်းေြပာင်းလဲမ�� ကီးဆိတ ု ာ ဇီဝေဗဒအ�ှိတရားဆီကေန အချိနအ ် ခါကိက ု ် စဉ်းစားသိြမင်ြခင်းေြပာင်းလဲမ�� ကီး ဇီဝေဗဒရဲ ့ ကနသ ် ့ တ်နယ်ပယ် ေြပာချင်ရင်လည်း သမိင ု း် က ေ�ကြငာလိက ု တ ် ဲ့ မြဖစ်ခင်အချိနအ ် ထိ အတွငး် မှာပဲ အခါသမယပဲြဖစ်တယ်။ လူသားမျိုးစိတအ ် ားလံးု ရဲလု � ဟာ ့ ပ်ေဆာင်မေတွ �ှိပါတယ်။ ေြပာလိရပါတယ် ု့ ။ က�န်ေတာ်ေ�ှာင်ေလ့�ိှတယ်။ သူရဲ့ လွ ် ပ်မက � ို ့ တလ သိမဟု ု ့ တ် သမိင ု း် မတင်မအ ီ ချိနအ ် ထိလို ့ (သမိင ု း် မတင်မအ ီ ချိန ် ဆိတ ု အ ဲ့ သံးု အ��နး် ကို ဘာေ�ကာငလ ့် ည်းဆိေတာ ု ့ စဉ်းစားသိြမင်ြခင်းေြပာင်းလဲမ�� ကီး အဲဒအ ီ သံးု အ��နး် က မြဖစ်ခင်ကတည်းက လူသားေတွဟာ အြခားသက်�ိှတရ ိ စ�ာန်များ�ှငက ့် ြွဲ ပား�ပီး သီးသနတ ် ့ ည်�ိေန�က�ပီ ှ လို မှ ့ တွက် ြဖစ်တယ်။) ့ ားယွငး် ယူဆေစတဲအ စဉ်းစားသိြမင်ြခင်းေြပာင်းလဲမ�� ကီးြဖစ်ချိနက ် စ�ပီး ဖွံ�ဖိုးတိးု တက်လာမ�က� ို ှငး် ြပတဲေနရာမှ ့ ာ ဟိမ ု ေဆပီ ို ယန်စတ ် ရဲ ို ့ ့ ဇီဝေဗဒသီအုရ ိ ီေတွအစား သမိင ု း် ဆိင ု ရ ် ာအချက်အလက်ေတွက အေြခခံအချက်လက်ေတွအြဖစ် အစားထိးု လိက ု ပ ် ါတယ်။ ခရစ်ယာန်ဝါဒ သိမဟု ု ့ တ် ြပင်သစ်ေတာ်လန ှ ေရး ် ဦးေမာလ ် ာတ်ြပုြခင်းေတွ၊ ေဟာ်မန ု း် ေတွ၊ သက်�ိှေတွကို ့ ာမ� စတာေတွကို နားလည်ဖို မျိ ့ ုး�ိုးဗီဇအြပန်အလှနဓ နားလည်�ု ံန ဲ ့ မလံေလာက် ု ပါဘူး။ အေတွးအေခါ်ေတွ၊ စိတက ် းူ ယဉ်မ�ေတွ၊ စိတက ် းူ ပံရ ု ိပ် စတဲအ ့ ရာေတွရဲ ့ အြပန်အလှနဆ ် က်စပ် အကျိုးသက်ေရာက်ြခင်းကိလ ု ည်း ထည့သ ် င ွ း် စဉ်းစားရမှာ ြဖစ်ပါတယ်။ ု ေဆပီ ို ယန်စေတွ ် �ှင ့် လူယဉ် ီ ေန ဒီအရာေတွေ�ကာင ့် ဟိမ ့ ေကျးမ�ဟာ ဇီဝသေဘာတရားေတွဆက ကင်းလွတခ ် င ွ ရ ့် သွားတာေတာ့ က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ့ မဟုတပ ် ါဘူး။ �ုပ်ရည်ကယ ို ထ ် ည် အရည်အချင်းစတဲအ ့ ရာေတွကို လူမ�့ အသိင ု း် အဝိင ု း် ကို က�န်ေတာ်တဟာ ို ့ သွငြ် ပင်၊ တိရ စ�ာန်ေတွြဖစ်ေန�ကတုနး် ပါ။ စိတခ ် စ ံ ားမ��င ှ ့် က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ဒီ့ အင ဲ ေအ ် ေတွက တည်ေဆာက်ထားတဲအ ့ ရာေတွဟာ စဉ်းစားေတွးေခါ် �ိင ု တ ် ဲ့ ပံေဖာ် ု ေပးေနဆဲပါ။ က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ့ နီအန်ဒါတယ်တ၊ို ့ ချင်ပန်ဇီတရဲ ို ့ ့ အသိင ု း် အဝိင ု း် မှာ�ှိတဲ့ အေြခခံအုတြ် မစ်ေတွန ဲ ့ အတူတပ ူ ါပဲ။ ဒါတင်မက ဒီလမ ူ အ � ေြခခံအုတြ် မစ်ေတွြဖစ်တဲ့ စိတခ ် ံစားချက်ေတွ၊ ထိေတွ�ခစ ံ ားမ�ေတွ၊ က�န်ေတာ်တနဲ ို ့ ့ ေမျာက်ဝေတွ ံ �ကားက မိသားစုသေယာဇဉ်စတဲ ံ ့ ကွြဲ ပားြခားနားမ�ဆတ ုိ ာ အရာေတွကို ပိေလ့ ု လာေလေလ နည်းလာေလေလ ြဖစ်တယ်ဆတ ုိ ာကို ေတွ�ရပါတယ်။ ဒါေပမယ့လ ် ည်း တစ်ဦးချင်းအဆင ့် သိမဟု ု ့ တ် မိသားစုတစ်ခခ ု ျင်းအဆငမ ့် ာှ က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ကွ ့ ြဲ ပား ြခားနားမ�ကို �ှာမယ်ဆရ ုိ င်ေတာ့ က�န်ေတာ်တဟာ ို ့ အမှားပဲြဖစ်မာှ ပါ။ တစ်ဦးချင်းပမာဏ ချင်ပန်ဇီေတွန ဲ ့ �ှကစ ် ရာေကာင်းေလာက်ေအာင် (သိ)ု ့ ဆယ်ဦးပမာဏမှာ ဆင်တ�ူ ကတာပါ။ (၁၅၀) ဆိတ ု ဲ့ စံပမာဏအေရအတွကက ် ို ေကျာ်လန ွ သ ် ာွ းမှသာ အလွနသ ် သ ိ ာတဲ့ ကွြဲ ပားြခားနားမ�ေတွကို စေတွ�ရပါတယ်။ တစ်ဦးချင်းအေရအတွက် ၁၀၀၀၊ ၂၀၀၀ ကို ေရာက်သာွ းရင်ေတာ့ ြခားနားချက်ေတွဟာ 55 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge အလွနအ ် အ ့ံ ားသငစ ့် ရာ ေကာင်းေအာင် ြခားနားသွားပါ�ပီ။ တကယ်လို ့ ေထာင်နချီ ဲ ့ တခ ဲ့ ျင်ပန်ဇီေတွကို တိနအ ် န်မင်ရင်ြပင်၊ ေဝါလ် စထရိ၊ ဗာတီကန်ရင်ြပင် သိမဟု ု ့ တ် ကုလသမဂ�ဗဟိ� ု ု ံးချုပ်မာှ အတူထား�ကည့ရ ် င် အုနး် အုနး် က�က်က�က်န ဲ ့ ဝ�ုနး် သုနး် ကားြဖစ်ေနမှာပါ။ အဲဒလ ီ ေနရာ ို ေတွမာှ အချိနမ ် န ှ ် အ�မဲစေဝးကျပဲ ု ။ ဒါေပမယ့် ေဆပီယန်စေတွ ် ဟာ ေဆပီယန်စေတွ ် ကေတာ့ စနစ်ကျတဲဖ ့ ဲ�ွစည်းမ�ေတွြဖစ်တဲ့ ကုနသ ် ယ ွ ေရးကွ ် နရ ် က်ေတွ၊ ပွဲေတာ်�ကီးေတွ၊ �ိင ု င ် ေရးအသင် ံ းအဖွဲ�ေတွကို အတူတကွ ေဖာ်ေဆာင်�ကတယ်။ သီးသနတ ် ့ ကွတ ဲ ြပားသာ ေနကျရင် ဒါေတွကို လံးု ဝေဖာ်ေဆာင်�င ို မ ် ာှ မဟုတပ ် ါဘူး။ ချင်ပန်ဇီေတွ�င ှ ့် က�န်ေတာ်တ�ကားက ို ့ တကယ့က ် ာွ းြခားချက်က ေဆပီယန်စေ ် တွရဲ တစ် ဦးချင်းြဖစ်ေစ၊ မိသားစုလက ို ြ် ဖစ်ေစ၊ ့ အုပ်စလ ု က ို ြ် ဖစ်ေစ များြပားလှတပ ဲ့ မာဏကိအ ု တူေပါင်းစည်းေစတဲ့ ‘ေမှာ်ေကာ်ရည် (mythical glue)’ ဆိတ ု ာပဲ ြဖစ်ပါတယ်။ ဒီေမှာ်ေကာ်ရည်ကပဲ က�န်ေတာ်တကိ ို ့ ု တီထင ွ ဖ ် န်တးီ မ�ေတွရဲ ့ အ�ှငသ ် ခင်ြဖစ်ေစခဲတ ့ ာပါ။ သိေပမယ့ ု့ လ ် ည်း က�န်ေတာ်တမှ ို ့ ာ တြခားစွမး် ရည်ေတွ လိအ ု ပ်ခ�ဲ့ ကတာလည်း အမှနပ ် ဲ။ ဥပမာ လက်နက်ကရ ိ ိယာေတွြပုလုပ်တာ၊ ဆိတ ု ာကလည်း အသံးု ချတာ စတဲအ ့ ရာေတွြဖစ်ပါတယ်။ လူအများအြပားနဲအတူ ပးူ ေပါင်းေဆာင်ရွက� ် င ို ြ် ခင်းဆိတ ု အ ဲ့ ရာနဲ ့ ့ လက်နက်ြပုလုပ်ြခင်း ပူးတွ� ဲ ိမ ှ ေနဘူးဆိရ ု င် ု င် က�န်ေတာ်တဟာ ို ့ လွနခ ် ေသာ ဲ့ �ှစ် ၃၀,၀၀၀ က ဘာမှကြွဲ ပားလှတရ ဲ့ လဒ်ကို မေပးပါဘူး။ ဒါဆိရ မီးသငေကျာက် ့် သးုံ သစ်သားလှေတွ ံ ကသ ို ာ ပိင ု ဆ ် င ုိ ရ ် ာကေန ဘယ်လလ ို ပ ု ်�ပီး �ျူကလိယထိပ်ဖးူ တပ် တိက ု ခ ် ျင်းပစ် ဒံးု ကျည်ေတွ ပိင ု ဆ ် င ုိ လ ် ာခဲ�့ ကတာပါလဲ။ �ုပ်ကာယအားြဖင�့် ကည့မ ် ယ်ဆရ ုိ င် လွနခ ် တ ဲ့ � ဲ့ စ ှ ေပါင် ် း ၃၀,၀၀၀ အတွငး် မှာ က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ့ တိးု တက်ေြပာင်းလဲလာြခင်း မ�ှိပါဘူး။ လက်နက်ြပုလုပ်�င ို ြ် ခင်းစွမး် ရည် အဲလဘ ် တ်အုင ိ စ ် တိင ု း် အထူးတလည် လက်ကအ ို သံးု ြပုတတ်တာ၊ လက်မက � �မ်းကျင်တေနရာမှ ဲ့ ာ ေ�ှးေခတ်က အမဲလက ို � ် ှာေဖွစားေသာက်သူ (hunter-gatherer) တစ်ဦးကို လံးု ဝယှဉ်�ိင ု မ ် ာှ မဟုတပ ် ါဘူး။ ဒါေပမယ့လ ် ည်း ပမာဏများြပားလှတဲ့ တစိမး် တရံေတွန ဲ ့ ပူးေပါင်းလုပ်ေဆာင်�င ို စ ် မ ွ း် မှာေတာ့ က�န်ေတာ်တို ့ အဆမတန်တးို တက်လာခဲတ ့ င ူ ယ်ချင်း ့ ယ်။ ရင်း�ှးီ တဲသ တချို � ရဲ ့ အ�ကံအဉာဏ်၊ အကူအညီန ဲ ့ လူတစ်ေယာက်ဟာ ေ�ှးေခတ်မးီ သငေကျာက် ့် နြပုလု ဲ့ ပ်ထားတဲ့ လှတ ံ စ်ခုကို မိနစ်ပိင ု း် အတွငး် ြပုလုပ်�င ို ခ ် မ ဲ့ ာှ ပါ။ ဒီေနေခတ် �ျူကလိယထိပ်ဖးူ တပ် ဒံးု ကျည်တစ်ခုဟာ ့ ကမ�ာတဝှမ်ကသန်းေပါင်းများစွာေသာ တစိမး် တရံေတွရဲ ့ စုေပါင်းလုပ်ေဆာင်မက � ို လိအ ု ပ်ပါတယ်။ ဟိးု .. ကမ�ာေ ဲ ့ ြမေအာက်ထက ယူေရနီယသ ံ တ�ု�ိုငး် ကို တူေဖာ်�ကတဲ့ မိင ု း် တွငး် အလုပ်သမား ေတွကအစ အဏုြမူေအာက်ေသးငယ်တအ ဲ့ မ�န ် (subatomic particles) ေတွရဲ ့ အြပန်အလှနတ ် ြပန် ံု ့ မက � ို ေဖာ်ြပတဲ့ သခင်္ျာေဖာ်ြမူလာ�ှည�် ကီးေတွ ေဖာ်ထတ ု �် ကေရးသား�ကတဲ့ သီအုရ ိ ီဆင ုိ ရ ် ာ�ူ ပေဗဒပညာ�ှငေ ် တွအဆံးု အတူစေပါင် ု းလုပ်ေဆာင်�ကရပါတယ်။ 56 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge စဉ်းစားသိြမင်ြခင်းေြပာင်းလဲမ�� ကီးြဖစ်�ပီးေနာက် ဇီဝေဗဒ�ှငသ ့် မိင ု း် ရဲအြပန် အလှနဆ ် က်�ယ ွ မ ် က � ို ့ အတိခ ု ျုပ်�ကည့မ ် ယ်ဆရ ုိ င်... (က) ဟိမ ု ေဆပီ ို ယန်စ်တရဲ ို ့ ့ စွမး် ေဆာင်ရည်�င ှ ့် အြပုအမူဆိင ု ရ ် ာ အေြခခံအကနအ ် ့ သတ်ကို ဇီဝေဗဒက ချမှတထ ် ားတယ်။ သမိင ု း် တစ်ခလ ု းံု ဟာ ဒီဇီဝေဗဒစင်ြမင ့် အကနအ ် ့ သတ်အတွငး် သာ ြဖစ်ပျက်တယ်။ (ခ) သိေပမယ့ ု့ လ ် ည်း ေဆပီယန်စတ ် အ ို ့ ေနနဲ ့ ဒီစင်ြမငဟ ့် ာ ထူးဆန်း�ပီးကွြဲ ပားတဲ့ စိတက ် းူ ယဉ်မ�ကဖ ို န်တးီ �ိင ု စ ် မ ွ း် လုပ်ေဆာင်မေတွ � ကို အလွနတ ် ရာပဲ �ကီးမားကျယ်ေြပာလှတအ ဲ့ တွက် လုပ်ေဆာင်မေတွ � ကို �ှိတာေ�ကာင ့် ေဆပီယန်စ်တဟာ ို ့ လုပ်လာ�ိင ု တ ် ယ်။ ဒါအြပင် ့ လုပ်ေဆာင်ခင ွ ရ ့် လာခဲတ ့ ယ်။ ပိမ ု ို ခက်ခဲသထက်ခက်ခဲလာတဲ့ ေနာက်မျိုးဆက်တစ်ခခ ု ျင်းစီကလည်း ပိတ ု းို တက်ေကာင်းမွနေအာင် ် လုပ်ေဆာင်လာခဲတ ့ ယ်။ (ဂ) ရလဒ်အေနနဲ ့ ေဆပီယန်စေတွ ် ဘယ်လြို ပုမူ�ကတယ်ဆတ ုိ ာကို နားလည်ဖို ့ က�န်ေတာ်တဟာ ို ့ ေဆပီယန်စတ ် ရဲ ို ့ လု � ဆငက ့် ေြပာင် ဲ့ းလဲြခင်းသမိင ု း် ကို ေဖာ်ြပရပါမယ်။ က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ့ ့ ပ်ေဆာင်မေတွ ဇီဝေဗဒအကနအ ် ့ သတ်ေတွကသ ို ာ ေဖာ်ြပေနြခင်းဟာ ကမ�ာဖ ် ပ ု ဲက ွ တ ို က်ေရာက်ေနတဲ့ ့ လားဗိုလလ ေရဒီယေ�ကြငာသူ ို က ကစားကွငး် အြပင်အဆင်ကသ ို ာ ပရိတသ ် တ်ေတွကို အေသးစိတေြပာြပ ် ေန�ပီး ေဘာလံးု သမားေတွ ေဘာလံးု ကစားေနပံက ု ို ေြပာဖိေမ ု့ ေ ့ နတာနဲ တူ ့ ပါတယ်။ ေကျာက်ေခတ်ကက�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ့ သမိင ု း် စင်ြမငေပါ်မှ ့် ာ ေ�ှးဘိးု ဘွားေတွဟာ ဘယ်လလ ို ပ ု ်ေဆာင်မေတွ � ြပုလုပ်ခ�ဲ့ ကပါသလဲ။ က�န်ေတာ်တသိ ို ့ ရသေလာက်ကေတာ့ လွနခ ် ဲတ ဲ့ စ ှ ေပါင် ် း ့ � ၃၀,၀၀ဝက စေတဒယ်လြ် ခေသင်္လ ့ က ူ ို ထွငး် ထုခ�ဲ့ ကတဲလ ့ ေတွ ူ ဟာ အခုက�န်ေတာ်တပိ ို ့ င ု ဆ ် င ုိ တ ် ဲ့ ကာယဆိင ု ရ ် ာ၊ စိတခ ် ံစားမ�ဆင ုိ ရ ် ာ�ှင ့် ဉာဏ်ရည်ဆင ုိ ရ ် ာ အရည်းအေသွးေတွကို တူညစ ီ ာွ ပိင ု ဆ ် င ုိ �် ကပါတယ်။ မနက်ခင်းမျာ သူတအိ ို ့ ပ်ယာထလာရင် ဘာလုပ်ခဲ�့ ကပါသလဲ။ မနက်စာအြဖစ် သိမဟု ု ့ တ် ေနလယ် စာအြဖစ် ့ ဘာစားခဲ့ �ကပါသလဲ။ တစ်လင်တစ်မယားစနစ်ကို သူတရဲ ို ့ လူ င ု း် အဝိင ု း် သည် ့ အသိ ့ ကျငသ ့် းုံ �ပီး မိသားစုငယ်ေတွအြဖစ် ဘယ်လ� ို ိ ှ ခ ပ ဲ့ ါသလဲ။ ေနထိင ု ခ ် �ဲ့ ကပါသလား။ သူတဟာ ို ့ သူတမှ ို ့ ာ ပွဲလမ်းသဘင်ေတွ၊ လူမက � ျငဝ ့် တ်ေတွ၊ အားကစား�ပိုင်ပဲေတွ ွ �ှင ့် ဘာသာေရးပွဲေတာ်ေတွ �ှိခပ ဲ့ ါသလား။ သူတဟာ ို ့ စစ်ပဲေတွ ွ ဆင်�ခ�ဲ ဲ�့ ကပါသလား။ ေနာက်အခန်းမှာ ေခတ်အဆက်ဆက်ရဲ ့ ကနလ ် ့ နက ် ့ ာေနာက်က အြဖစ်အပျက်ေတွကို �ကည့� ် � �ပီး စဉ်းစားသိြမင်ြခင်းေြပာင်းလဲမ�� ကီး�ှင ့် လွနခ ် တ ဲ့ ေထာင် ဲ့ စ� ု စ ှ က ် စိက ု ပ ် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးအ�ကား လူသားတိရဲ ု ့ ဘဝဟာ ့ ကွားြခားသွားပံက ု ို သံးု သပ်တင်ြပမှာပါ။ 57 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge စကားချပ်။ ေြပာတဲအ ့ ခါ ဒီေနရာကစ�ပီး ေနာက်စာမျက်�ာှ ေတွအထိ က�န်ေတာ်တလူ ို ့ သားမျိုးစိတရ ် ဲ ့ ေဆပီယန်စ်တရဲ ို ့ ့ ဘာသာစကားအေ�ကာင်း အေြခခံဘာသာေဗဒစွမး် ရည်များကိပ ု ဲ က�န်ေတာ် ရည်��နး် တာြဖစ်ပါတယ်။ အထူးသီးသန ် ့ ဘာသာစကားတစ်ခုကို ရည်��နး် တာမဟုတပ ် ါဘူး။ အဂင်္လပ ိ ်၊ ဟင်ဒ�ီ င ှ ့် တ�ုတတ ် ဟာ ို ့ ေဆပီယန်စ်တရဲ ို ့ ကွ ့ ာသာစကားအမျိုးမျိုး ြဖစ်ပါတယ်။ သိသာထင်�ာှ းတာ ့ ြဲ ပားတဲဘ ကေတာ့ စဉ်းစားသိြမင်ြခင်းေြပာင်းလဲမ�� ကီးြဖစ်ချိနက ် ပဲ ေဆပီယန်စအ ် ုပ်စအ ု မျိုးမျိုးမှာ ကွြဲ ပားတဲဘ ့ ာသာ စကားအမျိုးမျိုး�ှိခပ ဲ့ ါတယ်။ 58 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge အခန်း - ၃ အာဒံ�င ှ ဧ ့် ဝတိ၏ ု ့ တစ်ေနတာဘဝ ့ က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ့ လူသားသဘာဝ၊ သမိင ု း် �ှင ့် စိတပ ် ိင ု း် ဆိင ု ရ ် ာသေဘာတရားေတွကို နားလည်ဖိအတွ ု့ က် က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ဘိ ို � ် ှာေဖွစားေသာက်သတ ူ ရဲ ို ့ ့ ေခါင်းထဲကို ဝင်�ကည့မ ် ှ ရမှာပါ။ ့ းု ေဘးေတွြဖစ်တဲ့ အမဲလက က�န်ေတာ်တလူ ို ့ သားမျိုးစိတရ ် ဲ ့ သမိင ု း် တစ်ေလ�ာက်လးံု နီးပါး ေဆပီယန်စတ ် ဟာ ို ့ �ှာေဖွစားေသာက်သေတွ ူ အြဖစ်သာ �ှငသ ် န်ခပ ဲ့ ါတယ်။ လွနခ ် ဲတ ဲ့ စ ှ ေပါင် ် း ၂၀၀ ကစ�ပီး လူဦးေရ ဆက်လက်တးို ပွားလာတာ�ှငအ ့် မ� ့ � ေဆပီယန်စတ ် ဟာ ို ့ �မို � ြပအလုပ်သမား၊ �ံုးအလုပ်သမားေတွ အြဖစ် တစ်ေနတာစားစရာကိ ု ့ �ှာေဖွ�ကရတယ်။ ဒါေတွအားလံးု ကို လွနခ ် ဲတ ် း ၁၀,၀၀၀ က ေဆပီယန်စေတာ် ် ေတာ်များများ ့ ဲ့ �ှစေပါင် လယ်သမားေတွ၊ တိရ စ�ာန်ထန ိ း် ေကျာင်းသူေတွအြဖစ်န ဲ ့ �ှငသ ် န်ခ�ဲ့ ပီး က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ဘိ ့ းု ေဘးေတွ �ှစေပါင် ် းေထာင်ေသာင်း ချီေအာင် အမဲလက ို ခ ် ခ ဲ့ ျိန၊် အစာ�ှာေဖွစားေသာက်ခခ ဲ့ ျိနေတွ ် န ဲ ့ ယှဉ်လိက ု မ ် ယ်ဆရ ုိ င် မျက်ေတာင်တစ်ခတ်မ�သာ �ကာြမငပ ့် ါတယ်။ အခုေနာက်ပိင ု း် �ှငသ ် န်ဖံ�ွ �ဖိုးလာတဲ့ နယ်ပယ်တစ်ခုြဖစ်တဲ့ ဆငက ့် ေြပာင် ဲ းလဲြခင်းစိတပ ် ညာက ် က�ဏာ အဆိြု ပုထားတာကေတာ့ က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ဒီ့ ေနေခတ် လမ ူ အ � သိင ု း် အဝိင ု း် �ှင ့် စိတပ ် ိင ု း် ဆိင ု ရ ် ာ စ�ိုကလ ့ ေတာ်ေတာ်များများဟာ အခုလအ ို ချိနေတာ် ် ေတာ်�ကာခဲတ ့ ဲ့ စိက ု ပ ် ျိုးေရးေခတ်မတိင ု မ ် က ီ ာလမှာ ြဖစ်တည်ပံေပါ် ု ခဲ�့ ပီးသားလို ့ ဆိပ ု ါတယ်။ ဒီေနလိ ု မာှ ေတာင် က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ဦး ် ဟာ ့ ေခတ် ့ ေ�ှာက်ေတွ၊ စိတေတွ အမဲလက ို အ ် စာ�ှာေဖွတဘ ဲ့ ဝနဲ ့ ့် ေနတုနး် ပဲလို ့ သငေတာ် အဲဒနီ ယ်ပယ်ကပညာ�ှငေတွ ် က အခိင ု အ ် မာ ေြပာပါတယ်။ က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ့ လက်�ိှ အစာစားေသာက်တပ ဲ့ ံ စ ု ၊ံ လူမပ � ဋိပက�ေတွ �ှင ့် လိငဆ ် င ုိ ရ ် ာအြပုအမူ ေတွဟာ က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ အမဲ ို � ် ှာေဖွစိတထ ် ားေတွန ဲ ့ ့ လက လက်�ိှ ေခတ်လန ွ စ ် က်မလ � ပ ု ်ငန်းပတ်ဝန်းကျင်မာှ �ှိတဲ့ မီဂါ�မို � ြပ�ကီးေတွ၊ ေလယဉ်ပျံ၊ တယ်လဖ ီ န ု း် ၊ ကွနပ ် ျူတာ စတဲအ ့ ရာေတွ အြပန်အလှနတ ် ြပန် ံု ့ ြခင်းရဲ ့ မခံစားလိက ု ရ ် တဲ့ ရလဒ်ပဲြဖစ်ပါတယ်။ ပိမ ု မ ို ျားြပားတဲအ ့ ရင်းအြမစ်ေတွ၊ အရင်ဘယ်လသ ူ ားမျိုးဆက်ကမှ လူသက် တမ်းပိ� ု ှညလ ် ာတာ ့ စတဲအ ့ ရာေတွကို ဒီေနေခတ် ပတ်ဝန်းကျင်က က�န်ေတာ်တကိ ို ့ ု ေပးစွမး် ပါတယ်။ ဒါေပမယ့လ ် ည်း ဒီအရာေတွေ�ကာငလ ့် ည်း ့ က�န်ေတာ်တဟာ ို ့ စတဲအ ့ ရာေတွလည်း ဒါေတွနမတန် ဲ့ ဘဲ မ�ကာခဏ သီးသနက ့် ထ ွဲ က ွ ေနတာ၊ ် ခံစားရပါတယ်။ စိတဓ ် ာတ်ကျတာ၊ ဘာေ�ကာင ့် စိတဖ ် ိစးီ မ�များတာ အခုလြို ဖစ်ရတယ်ဆတ ုိ ာကို နားလည်ဖိအတွ ု့ က် ဆငက ့် ေြပာင် ဲ းလဲြခင်းစိတပ ် ညာ�ှငေတွ ် အဆိြု ပုထားတာ ကေတာ့ က�န်ေတာ်တကိ ို ့ ု အခုလြို ပုြပင်ပံသ ု င ွ း် လိက ု တ ် ဲ့ အမဲလက ို � ် ှာေဖွစားေသာက်သတ ူ ရဲ ို ့ ကမ� ိ � ် က ိ� ခ ် �တ်ခ�တ် ့ ာကို က�န်ေတာ်တို ့ ��က 59 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge စူးစမ်းေလ့လာဖိလိ ု့ အ ု ပ်ပါတယ်။ ဘာေ�ကာငလ ့် ည်း ဆိေတာ ု ို ့ ့ မသိစိတဟ ် ာ အဲဒက ီ မ�ာထဲမာှ ့ က�န်ေတာ်တရဲ မသိမသာ ေနထိင ု ေန ် ေသးတာကိးု ။ ဥပမာေြပာရရင် လူေတွဟာ ခ��ာကိယ ု အ ် တွကအ ် ကျိုးမ�ှိတဲ့ ကယ်လရ ုိ ီများတဲအ ့ စားအစာေတွကို ဘာေ�ကာင ့် အငမ်းမရစားသံးု �ကတာပါလဲ။ ဒီေနေခတ် ရဲ ့ အလ�ံပယ်�ကယ်ဝတဲ့ လူအဖွ ့ ့ ဲ�အစည်းေတွဟာ အဝလွနြ် ခင်း ဆိတ ု က ဲ့ ပ်ဆးုိ မှာ ဆနတ ် ့ ငင်ငင် ြဖစ်ေန�ကတယ်။ ဒါဟာ ဖွံ� �ဖိုးဆဲ�င ို င ် ေတွ ံ ကပ ို ါ အလျင်အြမန် ကူးစက်ေနတာပါ။ အချိုဆံးု ၊ ဆီအရ�မး် ဆံးု ြဖစ်တဲ့ အစားအစာေတွကို က�န်ေတာ်တေတွ ို ့ ဗိုကက ် ားတဲအ ့ ထိ အငမ်းအရစားေသာက်တတ်�ကတာဟာ ပေဟ�ိတစ်ခုပါ။ ဒါေပမယ့် က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ့ ဘိးု ေဘးေတွြဖစ်တဲ့ �ှာေဖွစားေသာက်သေတွ ူ ရဲ ့ အစားအေသာက်အေလ့အထေတွကို ဆင်ြခင်မိတအ ဲ့ ခါမှသာ အဓိပာ� ယ်�ိှပါ ေတာတ ို ့ င ု ခ ် ဲတ ို ီများများနဲ ့ ချို�မိနတ ် ဲ့ ့ ယ်။ သူတေနထိ ့ ဲ့ ဆဗားနားေဒသ�ှင ့် ေတာေတာင်ေတွမာှ ကယ်လရ အစားအစာေတွဆတ ုိ ာ �ှားပါးပါတယ်။ အလွနတ ် ရာမှပဲ�ှားပါးလှ�ပီး လွနခ ် ဲတ ့ ဲ့ ချို�မိနတ ် စ ဲ့ ားစရာဆိလ ု ို ့ သဖန်းသီးမှညေတွ ့် �ှစ် ၃၀,၀၀၀ သစ်သးီ မှညပ ့် ဲ �ပတ်ေနတဲ့ အစားအေသာက်ဆတ ုိ ာကလည်း က �ှိတယ်။ အများအားြဖင ့် သာမန်�ှာေဖွစားေသာက်သတ ူ စ်ေယာက်မာှ ေကျာက်ေခတ်အမျိုးသမီးတစ်ေယာက်ဟာ အလုပ်သငဆ ့် းုံ ကေတာ့ သဖန်းပင်တစ်ပင်နတိ ဲ ့ းု ရင် အဲဒေနရာမှ ီ ာပဲ သဖန်းသီးမှညေတွ ့် ကို စား�ိင ု သ ် မ� များများခူးစားမှာပါ။ ဒါမှပဲ အဲဒေတာအု ီ ပ်မာှ �ှိတဲ့ ဘာဘွနး် ေမျာက်ေတွက တစ်ပင်လးုံ ေြပာင်သလင်းခါေအာင် ခူးစားမသွားခင် စားခွငရ ့် မယ်။ ကယ်လရ ို ီများတဲအ ့ စားအေသာက်ေတွဆုိ တဝတ�ပဲစားရမယ်ဆတ ုိ ဲ ့ ပင်ကအ ို သိစိတဓ ် ာတ်ခဟ ံ ာ က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ဒီ့ အင်ေအထဲမာှ ေမွးရာပါအြမစ်တယ ွ � ် င ှ �့် ပီ ြဖစ်ပါတယ်။ ဒီေနေခတ် မာှ ြမငမ ့် ားတဲတ ့ က ို ေတွ ် မာှ ပစ�ညး် ေတွြပည့� ် က ှ ေနတဲ ် ့ ့ ေရခဲေသတ�ာေတွန ဲ ့ က�န်ေတာ်တို ့ ေနထိင ု �် ကေပမယ့လ ် ည်း က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ့ ဒီအင ဲ ေအ ် ေတွကေတာ့ က�န်ေတာ်တဟာ ို ့ ဆဗားနားြမက်ခင်းြပင် ေတွမာှ �ှငသ ် န်ေန�ကဆဲလို ့ ခံယထ ူ ားတုနး် ပါ။ ဒါေ�ကာငပ ့် ဲ က�န်ေတာ်တဟာ ို ့ ေရခဲေသတ�ာထဲမာှ ‘ဘင်�င ှ ဂ ့် ျယ်ရီ ေရခဲမန ု ’် ့ ေတွ�ရင် တစ်ပံးု လံးု ကုနေအာင် ် စား�ပီး ကုတအ ် ချိုရည်ဗးူ �ကီးေတွနေမျာချ�ကတာ ဲ့ ြဖစ်ပါတယ်။ ဒီ တဝတ�ပဲစားတဲဗ ့ ီဇသီအုရ ိ ီ (“gorging gene” theory) ကို ကျယ်ကျယ်ြပနြ် ပန ့ ့် လက်ခံ�ကပါတယ်။ တြခားသီအုရ ိ ီေတွကေတာ့ ဒီထ ့ က်အများ�ကီးအြငင်းပွားစရာပါပဲ။ ဥပမာေြပာရရင် ဆငက ့် ေြပာင် ဲ းလဲြခင်း စိတပ ် ညာ�ှငတ ် ချို � အဆိြု ပုတာက ေ�ှးေခတ်�ှာေဖွစားေသာက်သအ ူ ုပ်စေတွ ု ကို တစ်လင်တစ်မယားစနစ်ကို အေြခခံတဲ့ ‘သီးသနမ ့် သ ိ ားစုငယ်’ ေတွနဖွ ဲ ့ ဲ�စည်းထားတာ မဟုတပ ် ါဘူး။ အဲဒအ ီ စား ု ဆ ် င ုိ မ ် ေတွ � မ�ှိတ၊ဲ့ တစ်လင်တစ်မယားစနစ် မဟုတတ ် ၊ဲ့ အေဖဘယ်သလ ူ မ ဲ ေသချာတဲ့ သူတကိ ို ့ ု တစ်ဦးချင်း ပိင လူအဖွ ု ခ ် �ဲ့ ကတယ်လို ့ ေြပာပါတယ်။ အဲဒလ ီ ို လူအုပ်စတ ု စ်ခမ ု ာှ မိနး် မတစ်ေယာက်ဟာ ့ ဲ�အစည်းအြဖစ် ေနထိင ေယာက်ျားများစွာနဲ ့ လိငဆ ် က်ဆ� ံ င ို �် ပီး အတွငး် ကျကျသိက�မ်းရင်း�ှးီ �ိင ု သ ် လို တချိနတ ် ည်းမှာပဲ 60 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge တြခားအမျိုးသမီးများစွာနဲလည် း ့ အရွ ယေရာက် ် �ပီးသူအားလံးု က အဲဒလ ီ ို ရင်း�ှးီ �ိင ု ပ ် ါတယ်။ ကေလးငယ်ေတွကို �ပီးေတာ့ အတူဝင ို း် ဝန်း အုပ်စအ ု တွငး် �ှိ ြပုစုပျိုးေထာင်�ကပါတယ်။ ဘယ်ေယာက်ျားကမှာ ဘယ်ကေလးဟာ သူက ဲ့ တွက် ကေလးအားလံးု ကို ့ ေလးမှနး် အေသအချာမသိတအ တန်းတူညမ ီ � ြပုစုေစာငေ�ှ ့် ာက်ပါတယ်။ ခုလမ ို ျိုး လူမအ � ေဆာက်အအံုတစ်ခုဟာ ‘မယား�ပိုင်ယစ ူ တ ိ က ် းူ ယဉ်ေလာက’ တစ်ခေတာ ု ့ မဟုတပ ် ါဘူး။ အထူးသြဖင ့် က�န်ေတာ်တနဲ ို ့ အနီ ု ဘ ို ေမျာက် ုိ ေတွ�ကားမှာ ့ းစပ်ဆးုံ ြဖစ်တဲ့ ချင်ပန်ဇီေတွ၊ ဘိ� ဒီအေ�ကာင်းအရာကို ေကာင်းေကာင်း မှတတ ် မ်းတင်ထားေတွ�ိပ ှ ါတယ်။ ဒီေနလိ ု မာှ လည်း ့ ေခတ် တချို �လယဉ် ူ ့ ေကျးမ�ေတွမာှ ဘံဖ ု ခင်ဆတ ုိ ာကို ကျငသ ့် းုံ ေန�ကဆဲပါ။ ဥပမာအားြဖင ့် ဘာရီအ� ိ ယ ိ� လူမျိုးေတွ �ှိပါတယ်။ အဲဒလ ီ ို လူအသိ င ု း် အဝိင ု း် ေတွရဲ ့ ့ လူတစ်ေယာက်ရဲသု ် ိးု ကေန ့ တပ ယံ�ု ကည်မေတွ � အရ ေမွးဖွားလာတာမဟုတဘ ် ဲ ကေလးဆိတ ု ာ မိခင်ရဲသားအိ မထ ် မ ဲ ာှ ့ သုတပ ် ိးု များစွာ စုေပါင်း�ပီးမှသာ ြဖစ်တည်လာတယ်လို ့ ယူဆ�ကတယ်။ အဲဒါေ�ကာင ့် မိခင်ေကာင်းတစ်ေယာက်ဟာဆိရ ု င် မတူတေယာက် ဲ့ ျားအမျိုးမျိုးနဲ ့ လိငဆ ် က်ဆရ ံ မှာပါ။ အထူးသြဖင ့် သူမကိယ ု ဝ ် န်ေဆာင်ချိနမ ် ာှ ြဖစ်ပါတယ်။ ို ာမက ဒါမှသာ ေမွးဖွားလာမယ့် သူမရဲက ို သ ် မားရဲ ့ စွမး် ရည်ကသ ့ ေလးငယ်ဟာ အေကာင်းဆံးု အမဲလက အေကာင်းဆံးု ပံေြပာတတ် ု သ၊ူ အသန်မာဆံးု စစ်သည်ေတာ်၊ အသိမေမွ ် �ဆးုံ ချစ်တတ်သူ စသူတရဲ ို ့ ့ စွမး် ရည်အမျိုးမျိုးကို အေမွရ�ပီး သူတအားလံ ို ့ းု ကလည်း ဖခင်ပမာ သူကိ ို �် ကမှာပါ။ ဒါဟာ ့ ု ဂ�ုစက အူေ�ကာင်ေ�ကာင်�င ို တ ် ယ်လို ့ ယူဆတယ်ဆရ ုိ င် အဲဒေခတ် ီ က ခုေခတ်လို သေ��ေဗဒဘာသာရပ်ေတွ မ�ှိေသးဘူးဆိတ ု ာကို အမှတရ ် ပါ။ ကေလးေတွကို လူအများကေန မဟုတဘ ် ဲ ဖခင်တစ်ေယာက်နသာ ဲ့ ရတယ်ဆတ ုိ ဲ့ ခိင ု မ ် ာတဲအ ့ ေထာက်အထား လူေတွမာှ မ�ှိခပ ဲ့ ါဘူး။ ဒီ “ေ�ှးေဟာင်းစုေပါင်းဆက်ဆ”ံ ဒီေနေခတ် အမ ိ ေထာင် ် ေရးေတွမာှ ့ ြမငတ ့် က်လာတယ်။ မ�ကာခဏ အဲဒါတင်မက ေရာဂါလဏ�ာြပဿနာေပါင်းစံအ ု မျိုးမျိုး တစ်လင်တစ်မယားစနစ် သီအုရ ိ ီကို လက်ခသ ံ ေတွ ူ လင်မယားေဖာက်ြပန်မေတွ � ၊ ကေလးငယ်ေတွ၊ လင်မယားကွာ�ှငး် မ� လူ�ကီးေတွပါခံစားရတဲ့ အစြပုရာေနရာ�ှိပါတယ်။ �ှင ့် ‘သီးသနမ ့် သ ိ ားစုငယ်’ အဆိြု ပုတာက ေတွအြဖစ်သာ စိတပ ် ိင ု း် ဆိင ု ရ ် ာ အဲဒါကေတာ့ လူေတွကို ေနထိင ု �် ကဖို ့ အတင်းသွတသ ် င ွ း် တာေတွေ�ကာင ့် ြဖစ်တယ်။ ဒါဟာ က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ခ�� ု ဇ ် ီဝသေဘာတရားေတွန ဲ ့ ကိက ု ည ် မ ီ မ � �ှိပါဘူး။ ့ ာကိယ ် ေတာ်များက ဒီသအ ီ ုရ ိ ီကို ခါးခါးသီးသီးြငင်းပယ်�က�ပီး တစ်လင်တစ်မယားစနစ် �ှင ့် ပညာ�ှငေတာ် ‘သီးသနမ ့် သ ိ ားစုငယ်’ ေတွအြဖစ်ေနထိင ု ြ် ခင်း �ှစခ ် လ ု းံု ဟာ လူအြပုအမူ ေတွရဲ ့ အ�ှစသ ် ာရြဖစ်ေ�ကာင်း ့ အခိင ု အ ် မာဆိ�ု ကပါတယ်။ ဒီေခတ်လအဖွ ူ ့ ဲ�အစည်းေတွထက် ေ�ှးေခတ်�ှာေဖွစားေသာက်သူ ပိ�ု ပီးတန်းတူညမ ီ � လူအဖွ ့ ဲ�အစည်းေတွဟာ ဘံသ ု ေဘာဆန်ေပမယ့လ ် ည်း 61 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge သီးသနက ် ့ ြွဲ ပားမိသားစုများြဖင ့် စုစည်းေနထိင ု �် ကတယ်။ လင်မယားစံတ ု ေတွ ွဲ ကလည်း မိမတ ိ ပိ ို ့ က ု ထ ် ားတဲ့ ကေလးကိယ ု စ ် န ီ ဲ ့ အချင်းချင်းမနာလိမ ု ေတွ � �ှိခ�ဲ့ ကတယ်လို ့ အဲဒသ ီ ေတသန ု ပညာ�ှငေတွ ် က ဆိပ ု ါတယ်။ ဒါေ�ကာငပ ့် ဲ ဒီေနေခတ် မာှ တစ်လင်တစ်မယားစနစ် �ှင ့် သီးသနမ ် ့ ိသားစုငယ်ေတွဟာ �ကီးမားကျယ်ြပနတ ် ့ ဲ့ ့ လူယဉ် ှ ခ ် ျက် ြဖစ်ေနတာပါ။ မိနး် မ၊ ေယာက်ျားေတွဟာ သူတရဲ ို ့ ့ ့ ေကျးမ�ေတာ်ေတာ်များများရဲ ့ သတ်မတ အိမေထာင် ် ဘက်ေတွ၊ သားသမီးေတွ�င ှ ပ ့် တ်သက်လာရင် အလွနတ ် ရာပိင ု ဆ ် င ုိ လ ် စ ို ိတ� ် ိ�ှ က�ပီး ဒီေခတ်�င ို င ် ေတွ ံ ြဖစ်တဲ့ ဆီရီးယား၊ ေြမာက်ကးို ရီးယား တိမှ ု ့ ာလည်း �ိင ု င ် ေရးအာဏာကိ ံ ု အေဖကေန သားကိသ ု ာ လ�ေြပာင် ဲ းေပးတာ ြဖစ်ပါတယ်။ အခုလို အြငင်းပွားစရာကိစက � ေြဖ�ှ ို ငး် ဖိ၊ု ့ က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ လိ ် ဘာဝ၊ လူအဖွ ု င ် ေရး ံ ့ ငသ ့ ဲ�အစည်း �ှင ့် �ိင စတာေတွကို နားလည်ဖိအတွ ု့ က် အေ�ကာင်းကို က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ေ�ှ ် န်ရာ ့ းဘိးု ေဘးေတွ�ှငသ ေလ့လာဖိလိ ု့ အ ု ပ်လာပါ�ပီ။ စဉ်စားသိြမင်ြခင်းေြပာင်းလဲမ�� ကီး �ှင ့် လွနခ ် ဲတ ့ ဲ့ �ှစေပါင် ် း စိက ု ပ ် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီး (၇၀,၀၀၀) စတင်ခဲတ ့ ဲ့ တိရဲ ု ့ �ကားကာလမှ ာ ေဆပီယန်စ်တို ့ ဘယ်လေနထိ ို င ု ခ ် ဲ�့ ကတယ်ဆတ ုိ ာကို ့ ကံမေကာင်းစွာပဲ က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ့ ဘဝအေြခအေနေတွ က ြဖစ်ခဲတ ့ ဲ့ �ှစေပါင် ် း ၁၂,၀၀၀ က�န်ေတာ်တို ့ ဆန်းစစ်ရမှာပါ။ ဘိးု ေဘး�ှာေဖွစားေသာက်သေတွ ူ ရဲ ့ ဘဝ�ှငပ ့် တ်သက်တာ�ပီး ေသချာေြပာ�ိင ု တ ် ာဆိလ ု ုိ ့ အနည်းငယ်သာ�ှိပါတယ်။ “ေ�ှးေဟာင်းစုေပါင်းဆက်ဆ”ံ သီအုရ ိ ီ �ှင ့် “ထာဝရ တစ်လင်တစ်မယားစနစ်” သီအုရ ိ ီ �ှစခ ် ုလးံု ရဲအြငင် းပွားမ�ဟာလည်း ့ မခိင ု လ ် တ ံု ဲ့ ခေနာ်ခနဲ ့ အေထာက်အထားေတွေပါ်မှာပဲ အေြခခံ�ကတယ်။ အမဲလက ို � ် ှာေဖွစားေသာက်သေခတ် ူ က အေရးအသား အေထာက်အထားေတွ က�န်ေတာ်တမှ ို ့ ာ မ�ှိတာ အမှနပ ် ဲ။ �ှိပါတယ်ဆတ ုိ ဲ ့ ေ�ှးေဟာင်းသုေတသန အေထာက်အထား အများစုကလည်း �ုပ်�ကင်းြဖစ် အ�ိုးေတွ �ှင ့် ေကျာက်လက်နက်ကရ ိ ိယာေတွသာ ြဖစ်တယ်။ ေ�ှးေဟာင်း လူအသံ းု အေဆာင်ပစ�ညး် ေတွကလ ို ည်း ့ အထူးသီးသနအ ် ့ ေြခအေနမျိုးမှာပဲ �ကာ�ှညခ ် ံတဲ့ သားေရ၊ ဝါး၊ သစ်သားစတဲ့ ပျက်စးီ လွယတ ် ဲ့ အရာေတွန ဲ ့ ြပုလုပ်ခဲ�့ ကတာ ြဖစ်တယ်။ လူသားေတွဟာလည်း စိက ု ပ ် ျိုးေရးေခတ်မတိင ု မ ် ီက ှ ေကျာက်ေခတ်မာှ ပဲေနထိင ု ခ ် �ဲ့ ကတယ်လို ့ အများက အထင်မာှ းယူဆတာကလည်း အမှနတ ် ကယ်မာှ ေ�ှးေဟာင်းသုေတသနဆိင ု ရ ် ာ ေကျာက်ေခတ်ကို သစ်သားေခတ်လို ့ ဘက်လက ို မ ် ေ�ကာင � ့် ေခါ်သငတ ့် ာပါ။ ေ�ှးေခတ်�ှာေဖွစားေသာက်သတ ူ ရဲ ို ့ လက် နက်ကရ ိ ိယာအများစုကို ့ သစ်သားနဲ ့ ြဖစ်ပါတယ်။ ဘာေ�ကာငလ ့် ည်းဆိေတာ ု ့ ြပုလုပ်ခဲ�့ ကတာေ�ကာင ့် ြဖစ်ပါတယ်။ လက်�ိအ ှ ချိနထ ် ိ ကျန်�ိှေနေသးတဲ့ ေ�ှးေခတ်�ှာေဖွစားေသာက်သတ ူ ရဲ ို ့ ့ ဘဝကို ေ�ှးေဟာင်းလူအသံ းု အေဆာင်ပစ�ညး် ေတွကသ ို းုံ �ပီး ့ ပံေဖာ် ု ြပန်လည်တည်ေဆာက်တယ်ဆတ ုိ ာ အလွနတ ် ရာမှ ခဲရာခဲဆစ်�င ို တ ် ဲ့ အလုပ်ပါ။ ေ�ှးေခတ်�ှာေဖွ စားေသာက်သေတွ ူ �ှင ့် သူတရဲ ို ့ ့သားစဉ်ေြမးဆက်ေတွြဖစ်တဲ့ 62 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge စိက ု ပ ် ျိုးစားေသာက်သ၊ူ အဲဒါကေတာ့ စက်မထ � တ ု လ ် ပ ု ်သူ ေတွအ�ကား ေ�ှးေခတ်�ှာေဖွစားေသာက်သေတွ ူ မာှ အ�ကီးမားဆံးု ကွာဟမ�တစ်ခ� ု ိှပါတယ်။ လူအသံ းု အေဆာင်ပစ�ညး် ဆိလ ု ုိ ့ ့ အလွနတ ် ရာကို နည်းပါးလွနး် တာပါပဲ။ �ပီးေတာ့ အဲဒပ ီ စ�ညး် ေတွဟာလည်း သူတရဲ ို ့ ဘဝမှ ာ သိပ်အေရးမပါတဲက ့ �မှာပဲ ့ �ှိခပ ဲ့ ါတယ်။ ဒီေနေခတ် ့ အလ�ံပယ်�ကယ်ဝတဲ့ လူအဖွ ့ ဲ�အစည်းတစ်ခုက သာမန်လတ ူ စ်ေယာက်ဟာ သူဘဝသက် တမ်းတစ်ေလ�ာက်မာှ ကား၊ အိမ၊် တစ်ခါသံးု ကေလးအ�ှးီ ကအစ �ွား�ိဗူ ု ့ းေတွအထိ သန်းနဲချီ ့ တဲ့ ့ လူအသံ းု အေဆာင်ပစ�ညး် ေတွ ပိင ု ဆ ် င ုိ ပ ် ါတယ်။ က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ့ လုပ်ရပ်ေတွ၊ ယံ�ု ကည်မ� �ှင ့် ခံစားချက် ့ စတဲအ ့ ရာေတွဟာ က�န်ေတာ်တဖန် ို ့ တးီ ထားတဲ့ အရာဝတ�ုေတွရဲ ့ လ�မး် မိးု သက်ေရာက်ြခင်း မခံရဘူးဆိတ ု ာ မ�ှိသေလာက်ပဲ။ အခုလို ဇွနး် ေတွ၊ ဖန်ခက ွ ေတွ ် ၊ မျိုး�ိုးဗီဇေြပာင်းလဲထားတဲသ ့ းုိ ေတွ၊ ဧရာမ ပင်လယ်ကးူ သေဘင်္ာ�ကီးေတွ စတဲ့ စိတက ် းူ နဲလိ ု မ ် မှေအာင် ီ များြပားလှတဲ့ အရာဝတ�ုပစ�ညး် အမျိုးမျိုးက ့ က က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ့ အစားေသာက်အေလ့အထအေပါ် ကစားေပျာ်ပါးဖိအတွ ု့ ကလ ် ည်း လ�မး် မိးု သက်ေရာက်မေတွ � လိအ ု ပ်တာထက်ပိတ ု ဲ့ �ှိပါတယ်။ ကစားစရာအ�ုပ်ေတွသးုံ �ကတာ ွ ်ေတွ၊ အိပ်ယာေတွ၊ ပလပ်စတစ်ကဒ်ေတွကအစ လူတစ်သန ိ း် ဆန ် ့ ကစားကွငး် �ကီးေတွအထိပဲ။ လက်စပ အဝတ်စားေကာင်းေတွ၊ ဆက်ဆီ အတွငး် ခံေတွ၊ ကွနဒ ် းံု ေတွ၊ ဖက်�ှငက ် ျတဲ့ စားေသာက်ဆင ုိ မ ် ျား၊ ေဈးေပါတဲ့ မိတ ု ယ်ေတွ၊ ေလဆိပ်စ�ကင်္နေ ် တွ၊ က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ့ မဂင်္လာခန်းမေတွ�င ှ ့် ချစ်စိတက ် းူ ယဉ်မ�၊ လိငဆ ် င ုိ ရ ် ာ ဧည့ခ ် ေက�း ံ ေမွးေရးကုမဏ � ီ ရမ�ကေတွ ် နဲ ့ စတာေတွဟာ ဆက်စပ်လျက်ေနပါတယ်။ ေ�ှးဂျာမန်ေဂါသစ် ု ားေကျာင်း�ကီးေတွ၊ မွတစ ် လင်မတ ် ရဲ ို ့ ဗလီ ေတွ၊ ဟိ�ူ� ေကျာင်းေတွ၊ ရဟူဒတ ီ းို ရကျမ်း ့ ဘရ ့ သားေရလိပ်ေတွ၊ တိဘက်ဂါထာရွ တ်ဘးီ ေတွ၊ ဖေယာင်းတိင ု ေတွ ် ၊ အေမ �းတိင ု ေတွ ် ၊ သခၚ်္ိျုင်းဂူကမ�ညး် ေကျာက်စာတိင ု ေတွ ် ၊ ခရစ်ယာန် ဘုနး် ေတာ်�ကီးေတွရဲ ့ ခရစ်စမတ်သစ်ပင်ေတွ၊ �ုပ်တအ ု မျိုးမျိုး ရဟူဒ ီ စတဲအ ့ ရာေတွကို ဝတ်�ု ံလာ� ေတွ၊ နံြပားချပ်ေတွ၊ အသံးု ြပု�ပီး ကိးု ကွယရ ် ာဘာသာတရားေတွက ြမငြ့် မတ်ြခင်းဆိတ ု ာေတွကို က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ဘဝထဲ ယူေဆာင်လာပါတယ်။ ့ အိမသ ် စ်တစ်အမ ိ သ ် ေြပာင် ုိ ့ းေ���ရတဲ့ အခါကျမှပဲ က�န်ေတာ်တမှ ို ့ ာ ပစ�ညး် ပစ�ယေတွ ဘယ်ေလာက် များေန�ပီလဆ ဲ တ ုိ ာ သိရတာပါ။ �ှာေဖွစားေသာက်သေတွ ူ ဟာ လတိင ု း် ၊ အပတ်တင ုိ း် ၊ တခါတရံ ေနတိ ု း် လိလ ု ို ့ င �ှိ�ိသ ှ မ�အရာေတွကို ေကျာမှာစုေပါင်းလွယပ ် ိးု �ပီး ေရွ �လျားအိမေြပာင် ် းခဲ�့ ကတာပါ။ အဲဒအ ီ ချိနက ် � ေတွ ီ ၊ ကုနက ် ားေတွ ဒါမှမဟုတ် ဝန်ထပ ု ်ေတွကသ ူ ယ်တဲ့ ကုနတ ် င်တရ ိ စ�ာန်ေတွေတာင် ေ���ေြပာင်းကုမဏ မ�ှိခပ ဲ့ ါဘူး။ ရလဒ်အေနနဲ ့ သူတဟာ ို ့ ေရွ းချယ်သယ်ယ�ူ ကခဲ�့ ကပါတယ်။ ခံစားမ�ဆင ုိ ရ ် ာကိစေ � တာ်ေတာ်များများကို လုပ်ေဆာင်ခဲ�့ ကမယ်လို ့ ယူဆတာ သူတရဲ ို ့ ့ အေရးအ�ကီးဆံးု စိတပ ် ိင ု း် ဆိင ု ရ ် ာ၊ ြပုမူေဆာင်ရွကတ ် အ ဲ့ ခါ သငေလျာ် ့် ပါတယ်။ မ�ှိမြဖစ်ပစ�ညး် ေတွကသ ို ာ ဘာသာေရး �ှင ် လူအသံ းု အေဆာင်ပစ�ညး် ေတွမပါဘဲ ့ ေနာင်�စ ှ ေပါင် ် း တစ်သန ိ း် (၁၀၀,၀၀၀)မှာ ေ�ှးေဟာင်းသုေတသနပညာ�ှငတ ် စ်ဦးအေနနဲ ့ ပျက်စးီ ေနတဲဗ ့ လီတစ်ခက ု ေန တူးေဖာ်ရ�ှိတဲ့ အမျိုးအစား 63 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge စံလ ု င်လတ ှ ပ ဲ့ စ�ညး် ေတွကဆ ို က်စပ်�ပီး မွတဆ ် လင်ေတွရဲ ့ ယံ�ု ကည်မ၊� ကျင�့် ကံမေတွ � ကို အတိင ု း် အတာ တစ်ခအ ု ထိ မှနမ ် န ှ က ် န်ကန် ပံေဖာ် ု �င ို မ ် ာှ ပါ။ ဒါေပမယ့် ေ�ှးေခတ်�ှာေဖွစားေသာက်သေတွ ူ ရဲ ယံ ့ �ု ကည်မ� �ှင ့် �ိုးရာဓေလ့ကျင်းပမ�ေတွကို နားလည်ဖိ�ကိ ု ့ ုးစားတဲအ ့ ခါမှာေတာ့ က�န်ေတာ်တို ့ အ�ကီးအကျယ် လမ်းေပျာက်ေနပါတယ်။ ေနာင်အခါကျရင် (၂၁)ရာစု ဆယ်ေကျာ်သက်ေတွရဲ ့ လူမဆ � က်ဆေရးဘဝကိ ံ ု ခုလက်�ိှကျန်ေနေသးတဲ့ စာတိက ု က ် ပိစာ ု ့ ေတွန ဲ ပံ ု ဖိ�ကိ ု ့ ုးစားတဲအ ့ ခါ အနာဂတ်သမိင ု း် ပညာ�ှငေတွ ် လည်း ့ ေဖာ် အခုလပ ို ဲ အကျပ်�ု ိက် လမ်းေပျာက်�ကမှာပါ။ ဘာေ�ကာင်လည်းဆိေတာ ု ့ ဒီဆယ်ေကျာ်သက်ေတွ အချင်းချင်း ဖုနး် ေြပာတာ၊ အီးေမးလ်၊ ဘေလာဂ ် ၊ ့ ေတွ မက်ေဆ့ချ်ေတွ ကျန်�ိှေနမှာ မဟုတေတာ ် တ ့ ဲ့ အတွကပ ် ဲြဖစ်ပါတယ်။ ဒါေ�ကာင ့် ေ�ှးလူအသံ းု အေဆာင်ပစ�ညး် ေတွကို အေြခြပုအားကိးု �ပီး ေ�ှးေခတ်�ှာေဖွစားေသာက်သူ ့ တိရဲ ု ့ ့ ဘဝကိေဖာ် ု ထတ ု တ ် ာဟာ ဘက်လက ို မ ် ေတွ � ြဖစ်ေစပါတယ်။ ဒီြပဿနာကို ေနာက်နည်းလမ်းတစ်ခုန ဲ ့ ေြဖ�ှငး် တာကေတာ့ ဒီေနေခတ် ့ ဒီလအဖွ ူ ့ ဲ�စည်းေတွကို �ှာေဖွစားေသာက်သလ ူ အဖွ ူ ့ ဲ�အစည်းေတွကို မ�ုဿေဗဒဆိင ု ရ ် ာ ေလ့လာတာပါ။ ေစာင�့် ကည့ေလ့ ် လာမ�ေတွန ဲ ့ တိက ု � ် ု ိကေလ့ ် လာ�ိင ု ပ ် ါတယ်။ ဒါေပမယ့် ဒီေနေခတ် �ှာေဖွစားေသာက်သူ လူအဖွ ့ ့ ဲ�အစည်းေတွကို ေလ့လာဆန်းစစ်�ပီး ေ�ှးေခတ်�ှာေဖွ စားေသာက်သတ ူ ရဲ ို ့ ဘဝကိ ု ခနမ ့် န ှ း် တဲေနရာမှ ့ ာ အလွနသ ် တိထားသငတ ့် ယ်ဆတ ုိ ဲ့ အေ�ကာင်းြပချက်ေကာင်း ့ ေတွ�ိှပါတယ်။ ပထမ အေနနဲ ့ ဒီေနေခတ် အထိ �ှငသ ် န်ရစ်တဲ့ �ှာေဖွစားေသာက်သလ ူ အဖွ ူ ့ ဲ�အစည်းအားလံးု ဟာ ့ သူတရ ို ဲေဘးပတ် ဝန်းကျင်မာှ �ှိတဲ့ စိက ု ပ ် ျိုးေရး �ှင ့် စက်မထ � တ ု လ ် ပ ု ်သူ လူအဖွ ့ ့ ဲ�အစည်းေတွ လ�မး် မိးု တာကို ခံရပါတယ်။ ရလဒ်အေနနဲ ့ သူတအတွ ို ့ ကမ ် န ှ တ ် အ ဲ့ ရာဟာ လွနခ ် ဲတ ဲ့ စ ှ ်ေပါင်း ေသာင်းနဲချီ ဲ့ ဲ့ အချိနက ် လည်း ့ � ့ ခတ မှနေနမှ ် ာပဲလို ယူ ့ ဆြခင်းဟာ အ��ရာယ်များပါတယ်။ ဒုတယ ိ အေနနဲ ့ ဒီေနေခတ် ့ ရာသီဥတုအေြခအေနေတွ၊ �ှာေဖွစားေသာက်သလ ူ အဖွ ူ ့ ဲ�အစည်းေတွဟာ ေြမဆီလာ� ဆိးု ဝါး�ပီး စိက ု ပ ် ျိုးရန်မသငေတာ် ့် တဲ့ ခက်ခ�ဲ ကမ်းတမ်း ေနရာေတွမာှ သာ �ှငက ် ျန်ရစ်ပါတယ်။ ေတာင်အာဖရိကမှာ�ှိတဲ့ ကလဟာရီ (Kalahari) သဲက��ာရလို ြပင်းြပင်းထန်ထန် ဆိးု ဝါးတဲေနရာမှ ့ ာ လိက ု ေလျာညီ ် ေထွေအာင် ေနထိင ု ခ ် တ ဲ့ လ ဲ့ အဖွ ူ ့ ဲ�အစည်းေတွဟာ ေြမဩဇာေကာင်းတဲ့ ယန်ဇီြမစ်ဝမ ှ း် မှာေနထိင ု ခ ် ဲတ ူ ့ ဲ�အစည်းကို နားလည်ဖို ့ အလွနလ ် မ ွဲ ာှ းတဲ့ ဥပမာကို ေပးမှာပါ။ ့ ဲ့ ေ�ှးေခတ်လအဖွ အထူးသြဖင ့် ကလဟာရီ သဲက��ာရက လူဦးေရထူထပ်မဟ � ာ ေ�ှးေခတ်ယန်ဇီြမစ်မာှ �ှိတလ ဲ့ ဦ ူ းေရပမာဏထက် အများ�ကီးပိေလျာ ု န င ု း် အဝိင ု း် �ှစခ ် အ ု �ကား ့ ည်းပါတယ်။ ဒီအရာက သူတို ့ လူအသိ ့ လူဦးေရပမာဏ�ှင ့် လူအသိ င ု း် အဝိင ု း် ဖွဲ�စည်းပံု စတဲအ ့ ရာေတွန ဲ ့ ပတ်သက်လို ့ အေရး�ကီးတဲေမးခွ ့ နး် ေတွကို ့ ့ က်ေရာက်မေတွ � �ှိပါတယ်။ ေြဖဆိတ ု ေနရာမှ ဲ့ ာ �ကီးမားတဲသ 64 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge တတိယ အေနနဲ ့ အမှတလ ် က�ဏာ ကေတာ့ �ှာေဖွစားေသာက်သလ ူ အဖွ ူ ့ ဲ�အစည်းအမျိုးမျိုးအ�ကား သူတတစ် ို ့ ခ� ု င ှ တ ့် စ်ခအ ု �ကားမှာ�ှိတဲ့ အသိသာဆံးု ကွြဲ ပားြခားနားမ�ပဲ ြဖစ်ပါတယ်။ ကမ�ာတစ်ြခမ်းစီမာှ �ှိတဲ့ လူအဖွ ် ဲ နယ်ေြမတစ်ခထ ု မ ဲ ာှ လည်း ့ ဲ�အစည်းအချင်းချင်း ကွြဲ ပား�ကတာမျိုးမဟုတဘ အချင်းချင်း ကွြဲ ပား�ကတယ်။ ကေနဦးအေြခချသူ ဥပမာေကာင်းတစ်ခက ု ေတာ့ ေတွဟာ ဥေရာပကေန ဩစေတးလျတိက ု က ် ဩစေတးလျတိက ု က ် ို အဘိ� ု ု ိဂျီနယ်လေတွ ူ �ကားမှာ များြပားလှတက ဲ့ ြွဲ ပားြခားနားမ�အမျိုးမျိုးကို ေတွ� �ှိခ�ဲ့ ကတာပဲ ြဖစ်ပါတယ်။ �ဗိတသ ိ �က မသိမး် ပိက ု ခ ် င်အထိ ဩစေတးလျတိက ု မ ် ာှ �ှာေဖွစားေသာက်သေတွ ူ အေယာက် (၃) သိနး် ကေန (၇)သိနး် အထိ မျိုး�ွယစ ် ု အေရအတွက် ၂၀၀ ကေန ၆၀၀ အ�ကား ေနထိင ု ခ ် �ဲ့ ကပါတယ်။ မျိုး�ွယစ ် တ ု စ်ခတ ု ည်းကိပ ု ဲ ေနာက်ထပ် အုပ်စေတွ ု အများအြပား ထပ်ခြွဲ ခား�ိင ု ပ ် ါ ေသးတယ်။ မျိုး�ွယစ ် တ ု စ်ခခ ု ျင်းဟာလည်း ကိယ ု ပ ် ိင ု ဘ ် ာသာစကား၊ ကိးု ကွယမ ် ဘ � ာသာတရား၊ လူမေရး � သတ်မတ ှ ခ ် ျက်ေတွ၊ ဓေလ့ထးံု တမ်းေတွ �ှိပါတယ်။ ဒီေနအချိ နမ ် ာှ ့ အဲတလိတ် (Adelaide) လိေခါ်တဲ ု့ ့ ဩစေတးလျေတာင်ပိင ု း် ေဒသမှာ ေနထိင ု တ ် ဲ့ ေယာက်ျား�ကီးစိးု တဲ့ မျိုး�ွယစ ် အ ု များအြပားဟာ အေဖဘက်ကဆင်းသက်လာတဲ့ အဲဒမ ီ ျိုး�ွယစ ် ေတွ ု ဟာ စုေပါင်းမျိုး�ွယစ ် တ ု စ်ခအ ု ြဖစ် အမျိုးကိသ ု ာ အသိအမှတြ် ပု�ကတယ်။ ေပါင်းစည်း�က�ပီး တင်းကျပ်တဲ့ ကနသ ် ့ တ်နယ်နမိတအ ် တွငး် မှာ ေနထိင ု �် ကတယ်။ တြခားတစ်ဘက်မာှ ေတာ့ ဩစေတးလျေြမာက်ပိင ု း် က မျိုး�ွယစ ် အ ု ချို �ဟာ လူတစ်ေယာက်ရဲ ့ အေမဘက်ကမျိုးဆက်ကသ ို ာ ပိမ ု အ ို ေရးေပး�ကပါတယ်။သည်။ ဒါအြပင် လူတစ်ေယာက်ရဲ ့ မျိုး�ွယစ ် အ ု မှတလ ် က�ဏာဟာ သူေနထိင ု တ ် န ဲ့ ယ်နမိတအ ် စား သူကးို ကွယတ ် ဲ့ ့ မျိုး�ွယစ ် န ု တ်�ုပ် (totem) အေပါ်မှာသာ အေြခခံပါတယ်။ ဒါကို �ကည့ြ် ခင်းအားြဖင ့် မျိုး�ွယစ ် � ု င ှ ယ ့် ဉ်ေကျးမ�ဆင ုိ ရ ် ာ ေ�ှးေခတ် �ှာေဖွစားေသာက်သတ ူ ရဲ ုိ ့ ့ ကွြဲ ပားမ�ေပါင်းစံဟ ု ာ အမျိုးမျိုးေသာ တကယ်အထင်�ကီးအံဩ ့ စရာေကာင်းတာကို ေတွ�ရပါတယ်။ စိက ု ပ ် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးေခတ်မတိင ု မ ် ီက ကမ�ာေပါ်က လူဦးေရ (၅)သန်း ကေန (၈)သန်း �ကားမှာ�ှိတဲ့ �ှာေဖွစားေသာက်သေတွ ူ ဟာလည်း ေထာင်ေပါင်းများစွာေသာ မတူကြွဲ ပားတဲ့ မျိုး�ွယစ ် ေတွ ု အြဖစ် ဘာသာစကားေတွ၊ ယဉ်ေကျးမ�ေတွ ေထာင်ေပါင်းများစွာနဲ ့ ကွြဲ ပား�ှငသ ် န်ခ�ဲ့ ကတယ်။ ေနာက်ဆးုံ ေတာလ ့ ည်း ဒီအြခင်းအရာေတွကပဲ စဉ်းစားသိြမင်ြခင်းေြပာင်းလဲမ�� ကီးရဲ ့ အဓိကအေမွအ�ှစ် ြဖစ်ပါတယ်။ စိတက ် းူ ယဉ်ဖန်တးီ �ိင ု ြ် ခင်း တူညတ ီ ေဂဟပတ် ဲ့ ဝန်းကျင်မာှ ဆိတ ု အ ဲ့ ရာ ေနထိင ု �် ကတဲ့ ေပါ်လာတာေ�ကာင ့် လူေတွေတာင်မှ မျိုး�ိုးဗီဇတူည�ီ ပီး အလွနတ ် ရာကွြဲ ပားြခားနားတဲ့ ် းူ အ�ှိတရားေတွ ဖန်တးီ �ိင ု ခ ် �ဲ့ ကတယ်။ အဲဒစ ီ ိတက ် းူ အ�ှိတရားေတွမာှ သူတေတွ ို ့ ရဲ ့ မတူကြွဲ ပားတဲ့ စိတက လူမေရးသတ် � မတ ှ ခ ် ျက်ေတွ၊ လူမတ � န်ဖိးု ေတွ ေတွ�ရပါတယ်။ 65 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ဥပမာအေနနဲ ့ အခုချိန ် ေအာက်စဖိဒ် ု ့ တက�သိလ ု ် �ှိတေနရာမှ ဲ့ ာ လွနခ ် တ ဲ့ � ဲ့ စ ှ ေပါင် ် း သံးု ေသာင်းက ေနထိင ု တ ် ဲ့ �ှာေဖွစားေသာက်သအ ူ ုပ်စု �ှင ့် အခုချိန ် ကင်းဘရစ်ချ်တက�သိလ ု ် �ှိတေနရာမှ ဲ့ ာ ေနထိင ု တ ် ဲ့ လူအုပ်စတ ု ဟာ ို ့ ကွြဲ ပားတဲဘ ့ ာသာစကားကို ေအးေဆး�ငိမး် ချမ်း�ပီး တြခားအုပ်စက ု အသိင ု း် အဝိင ု း် အလိက ု ေနထိ ် င ု �် ပီး ေနေကာင်းေနခဲ�့ ကမှာပဲ။ သစ်သား�ုပ်ထအ ု ြဖစ် ေအာက်စဖိဒ် ု့က ကင်းဘရစ်ချ်မာှ ကင်းဘရစ်ချ်မာှ လူေတွကေတာ့ လူေတွက နာရီေပါင်းများစွာထုလပ ု ်�က�ပီး အဲဒါကို အေသအချာပါပဲ။ ရန်လခ ို က်ထန်ခမ ဲ့ ာှ ပဲ။ ကင်းဘရစ်ချ်က ကိးု ကွယပ ် ေဇာ် ူ ခ�ဲ့ ကမှာပါ။ တြခားအုပ်စက ု ေတာ့ ေြပာဆိခ ု �ဲ့ ကမှာ ေနတဲလ ့ ေတွ ူ က သီးသနမ ့် သ ိ ားစုငယ်အြဖစ် သူတကိ ို ့ ေစာင ု ေ�ှ ့် ာက်တဲ့ ေအာက်စဖိဒ် ု့က ေနတဲလ ့ ေတွ ူ က အဓိပာ� ယ်မ�ှိတအ ဲ့ ရာအြဖစ် အုပ်စတ ု စ်ခုက နတ်ဝဉ ိ ာဉ်ေတွကို လူေတွကေတာ့ ကခုနြ် ခင်းနဲ ့ လူဝင်စားြခင်းကိယ ု �ံု ကည်�က�ပီး ထင်ြမင်ခဲမ ့ ာှ ပါ။ အသိင ု း် အဝိင ု း် တစ်ခုမာှ လိငတ ် ခ ူ ျစ်�ကိုက်ြခင်းကို လက်ခ�ံ ကေပမယ့် အြခားတစ်ခမ ု ာှ ေတာ့ လံးု ဝတင်းကျပ်စာွ တားြမစ်ထားတဲအ ့ ရာ ြဖစ်ေကာင်းြဖစ်ခမ ဲ့ ာှ ပါ။ တြခားနည်းနဲေြပာရရင် ့ ဒီေနေခတ် �ှာေဖွစားေသာက်သေတွ ူ ကို ့ မ�ုဿေဗဒနည်းလမ်းနဲ ့ ေလ့လာေစာင�့် ကည့မ ် ေတွ � ဟာ ေ�ှးေခတ်�ှာေဖွစားေသာက်သေတွ ူ ရဲ ့ ြဖစ်�င ို ေြခတချိ ် ု �ကို နားလည်�င ို ေစ ် ေပမယ့လ ် ည်း ေ�ှးေခတ်ကြဖစ်�င ို ေ ် ြခ�ှိတအ ဲ့ ရာေတွကလည်း မိးု ကုပ်စက်ဝင ို း် ပမာ အလွနက ် ျယ်ြပနလ ့် ပ ှ ါတယ်။ �ပီးေတာ့ အဲဒအ ိ ရာေတာ်ေတာ်များများဟာလည်း က�န်ေတာ်တမြမင် ို ့ �င ို ေအာင် ် ဖံးု ကွယလ ် ျက်�ိှပါတယ်။ ဟိမ ု ို ေဆပီယန်စ်တရဲ ို ့ ့ “သဘာဝတရားနဲလိ ု ေလျာစွ ် ာေနထိင ု မ ် ”� ဆိတ ု အ ဲ့ ရာကို ့ က လူအများ အလွနအ ် ြငင်းပွား�ကတာကပဲ တကယ်အဓိကကျတဲ့ အေ�ကာင်းအရာေတွကေန လူေတွကို လမ်းလွေစတာပါ။ ဲ စဉ်းစားသိြမင်ြခင်းေြပာင်းလဲမ�� ကီး စတင်ြဖစ်ပျက်ချိနက ် စ�ပီး ေဆပီယန်စ်အားလံးု ရဲ ့ တသမတ်တည်းေသာ “သဘာဝတရားနဲလိ ု ေလျာစွ ် ာေနထိင ု မ ် ”� ့ က လူယဉ် ု ေတွ ံ ကို ့ ေကျးမ�ပံစ ဆိ�ု ပီး မယံ� ု င ို ေလာက် ် ေအာင်များြပားလှတဲ့ မ�ှိခပ ဲ့ ါဘူး။ အမျိုးမျိုးေသာ ေဆးစပ်ပန်းချီြပားေပါ်မှာ�ှိတဲ့ ြဖစ်�င ို ေြခအမျိ ် ုးမျိုးထဲက ေရွ းသလိမ ု ျိုး ေရွ းချယ်ခရ ဲ့ တာပါ။ မိးု ကုပ်စက်ဝင ို း် လို �ကီးမားကျယ်ြပနတ ် ့ ဲ့ ြဖစ်�င ို ေြခအမျိ ် ုးမျိုး ဆိတ ု ာဟာ ပတ်ဝန်းကျင်ေဂဟစနစ်၊ နည်းပညာ �ှင ့် ယဉ်ေကျးမ�ဆင ုိ ရ ် ာ အကနအ ် ့ သတ်ေတွ�ိှေပမယ့လ ် ည်း လူအသိ င ု း် အဝိင ု း် တစ်ခုမာှ ြဖစ်�င ို တ ် ဲ့ ့ ယံ�ု ကည်ကးို ကွယမ ် ေတွ � ၊ အေလ့အထေတွ၊ ခံစားေတွ� �ကံုစရာအမျိုးမျိုးေသာ ေရာင်စဉ်တန်း�ကီးတစ်ခုလးံု ကို ဆိလ ု ပ ို ါတယ်။ အလ�ံပယ်�ကယ်ဝေသာ မူလလူအဖွ � စည်း ့ ဲအ 66 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ဘယ်လပ ို ဲြဖစ်ေစ စိက ု ပ ် ျိုးေရးေခတ်မတိင ု မ ် ီ လူသားေတွရဲဘဝ�ှ ငပ ့် တ်သက်�ပီး ့ ဘယ်လမ ို ျိုး ေယဘံယ ု ျေကာက်ချက်ေတွ က�န်ေတာ်တို ့ ဆွ� ဲ င ို ပ ် ါသလဲ။ အလွနတ ် ရာများြပားတဲ့ လူေတွဟာ အဖွဲ�ဝင် ဒါဇင်နချီ ဲ ့ ဒါမှမဟုတ် အဖွဲ�ဝင်ရာနဲချီ ု ယ်ေတွအြဖစ် ေနထိင ု ခ ် �ဲ့ ကတယ်လို ေသချာ ေြပာလို ရပါတယ် ။ ့ တဲ့ အုပ်စင ့ ့ �ပီးေတာ့ အဖွဲ�ဝင်တစ်ဦးချင်းစီကလည်း အေရး�ကီးပါတယ်။ လူေတွပဲြဖစ်တယ်။ ဘာေ�ကာငလ ့် ဆ ဲ ေတာ ုိ ့ အဲဒါဟာ ဒီေနာက်ဆးုံ အချက်ကို မှတထ ် ားဖို ့ ခုချိနလ ် းံု ဝမသိသာေတာပ ့ ါဘူး။ စိက ု ပ ် ျိုးေရး လူအဖွ � န ု ထ ် တ ု လ ် ပ ု ်ေရးလူအဖွ ် များဆံးု အဖွဲ�ဝင်ေတွဟာ ့ ဲ�အစည်း �ှင ့် စက်မက ့ ဲ�အစည်းေတွမာှ အေရအတွကအ လူတေမွ ို ့ းြမူထားတဲ့ တိရ စ�ာန်ေတွသာြဖစ်ပါတယ်။ သူတဟာ ို ့ သူတရဲ ို ့ အ�ှ ် ခင်ေတွြဖစ်တဲ့ လူသားေတွန ဲ ့ ့ ငသ တန်းတူညမ ီ �ှိတာ မှနေပမယ့ ် ် သူတဟာလည် ို ့ း လူအဖွ � င်ေတွပါပဲ။ ့ ဲ�အစည်းရဲ ့ အဖွဲဝ ဒီေနမှ့ ာဆိရ ု င် နယူးဇီလန်လေခါ်တဲ ို ့ ့ လူအဖွ ့ ဲ�အစည်းမှာ ေဆပီယန်စ် အေယာက် (၄.၅) သန်း�ှိ�ပီး သိးု ေကာင်ေရ သန်း (၅၀) �ှိပါတယ်။ ဒီေယဘံယ ု ျေကာက်ချက်နပတ် ဲ ့ သက်�ပီး ေခွးေတွဟာ ေခွးေတွြဖစ်ပါတယ်။ ခ�င်းချက်တစ်ခေတာ ု � ှ ယ်။ ့ ိတ ဟိမ ု ေဆပီ ို ယန်စေတွ ် ပထမဆံးု အဲဒါကေတာ့ ယဉ်းပါးေအာင်လပ ု ်လက ို ်တဲ့ တိရ စ�ာန်ေတွြဖစ်တယ်။ အဲဒါကလည်း စိက ု ပ ် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီး မတိင ု ခ ် င်ကပါ။ က�မ်းကျင်သေတွ ူ အဲဒါဘယ်အချိနတ ် န ု း် က တိတက ိ ျကျ ြဖစ်သာွ းတာလဲဆတ ုိ ာနဲ ့ ပတ်သက်�ပီး ကွလ ဲ �ွဲ ကတယ်။ ဒါေပမယ့် လွနခ ် ဲတ ဲ့ စ ှ ေပါင် ် း ့ � ၁၅,၀၀၀ ေလာက်ကစ�ပီး ယဉ်ပါးေအာင်ေမွးြမူထားတဲ့ ေခွးေတွ�ိှေန�ပီဆတ ုိ ာ လံးု ဝခိုငမ ် ာတဲအ ့ ေထာက်အထားေတွ က�န်ေတာ်တမှ ို ့ ာ�ှိပါတယ်။ လူသားေတွန ဲ ့ ေခွးေတွပးူ ေပါင်းသွားတာ �ှစေထာင် ် ချီေစာရင် ေစာ�ိင ု ပ ် ါေသးတယ်။ ေခွးေတွကို အမဲလက ုိ တ ် အ ဲ့ ခါ၊ ကျူးေကျာ်ဝင်ေရာက်သေတွ ူ ၊ သံးု ခဲ�့ ကပါတယ်။ ေတာ�ိုငး် တိရ စ�ာန်�ကီးေတွ လူသားမျိုးဆက်ေတွ ေကာင်းေကာင်းမွနမ ် န ွ ် ရန်သန ူ တိ ဲ့ က ု ခ ် က ို တ ် အ ဲ့ ခါ လာတဲအ ့ ခါလည်း �ကာလာတာနဲအမ� ့ ဆက်သယ ွ � ် င ို ေအာင် ် အသံးု ြပုခဲ�့ ကတယ်။ ဒီမျိုးစိတ် �ပီးေတာ့ အချက်ေပးစနစ်အြဖစ် ၂ခုဟာ တစ်ဦးနဲတစ် ့ ဦး အတူတဆ ူ ငက ့် ေြပာင် ဲ းလဲလာခဲပ ့ ါတယ်။ လူေတွရဲ ့ စိတခ ် ံစားချက်ေတွ၊ လိအ ု ပ်ချက်ေတွကို အလိက ု သ ် ဆ ိ းုံ ေခွးေတွဟာ ပိဂ ု �ုစက ို ခ ် ရ ံ �ပီး အစားပိစ ု ားရတယ်။ ဒါေ�ကာင ့် အသက်�ှငဖ ် ိအခွ ု ့ ငအ ့် လမ်းလည်း ပိမ ု ျားပါတယ်။ တချိနတ ် ည်းမှာပဲ သူတလိ ို ့ ခ ု ျင်တာေတွရေအာင် ် း ေခွးေတွကလည်း လူေတွကို အသံးု ချတတ်လာခဲပ ့ ါတယ်။ လူေတွ �ှင ့် ေခွးေတွ အချင်းချင်း �ှစေပါင် ၁၅,၀၀၀ ေကျာ် ရင်း�ှးီ လာ�ကတဲအ ့ တွက် နားလည်တယ ွ တ ် ာလိက ု �် ကတာဟာ မ�ှိေတာပ ့ ါဘူး။ တစ်ဦး�ှငတ ့် စ်ဦး နက်နက်��ိငး် �� ိငး် တြခားဘယ်တရ ိ စ�ာန်နမှ ဲ ့ လူသားေတွ ခုလန ို ားလည်တယ ွ တ ် ာမ�မျိုး တချို �အေြခအေနမှာဆို ေသသွားတဲ့ ေခွးေတွကို လူေတွလပ ို ဲ သ�ဂၚ်္ိုဟ်ြမုပ်��ံှ ကပါတယ်။ 67 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge တခမ်းတနား ပံု ၆။ ပထမဆံးု ေသာ အိမေ ် မွးတိရ စ�ာန်ေပေလာ။ အစ�ေရး�ိင ု င ် ံ ေြမာက်ပိင ု း် တွငေ ် တွ� �ှိခေ ဲ့ သာ �ှစေ ် ပါင်း ၁၂၀၀၀ သက်တမ်း�ှိသည့် အုတဂ ် တ ူ စ်ခုြဖစ်သည်။ အဆိပ ု ါအုတဂ ် တ ူ င ွ ် အသက် ၅၀ အရွ ယ် မိနး် မတစ်ဦး၏အ�ိုးစုကေ ို တွ�ရ�ပီး သူေဘးနား ညာဘက်အေပါ်ေထာငန ့် ားတွင ် ေခွးေပါက်ေလးတစ်ေကာင်၏ ့ အ�ိုးစုကလ ို ည်း ေတွ�ရသည်။ ထိေ ု ခွးေပါက်ေလးကို ထိအ ု မျိုးသမီး၏ဦးေခါင်းနဲနီ့ းေသာေနရာတွင ် ြမ�ပ်� ံှ ထားသည်။ အမျိုးသမီး၏ ဘယ်ဖက်လက်သည် ေခွးေလး၏အေပါ်တွင ် တင်ထားသလိြု ဖစ်သည်မာှ ၎င်းတိ၏ ု့ သံေယာဇဥ်တယ ွ တ ် ာစိတ� ် ိမ ှ က � ို ေဖာ်ြပေနသကဲသ ့ ြဖစ် ုိ ့ သည်။ သိတည် ု့ းမဟုတ် အြခားေသာ ြဖစ်�င ို ေ ် ြခ�ှိသည့် အေ�ကာင်းအရာများလည်း �ှိ�င ို ေ ် ပသည်။ ဥပမာအားြဖင ့် ထိေ ု ခွးေပါက်ေလးသည် ေနာက်ဘဝသိကူ ု ့ းရန် တမလွနတ ် ခ ံ ါးေစာငသ ့် က ူ ို လက်ေဆာင်ေပးရန်လည်း ြဖစ်�င ို ေ ် ပသည်။ ေ�ှးေခတ်လအ ူ ုပ်စတ ု စ်စအ ု တွငး် က အဖွဲ�ဝင်ေတွဟာ တစ်ဦးကိတ ု စ်ဦး အတွငး် ကျကျ ထဲထဝ ဲ င်ဝင် သိက�မ်း�ကတယ်။ ဘဝတစ်ေလ�ာက်လးံု အေဖာ်မဲအ ့ ထီးကျန်ြခင်း၊ ေဆွမျိုးေတွ၊ သီးသနက ့် ယ ို ပ ် ိင ု ခ ် ျိန ် စတဲအ ့ ရာေတွ တြခားအုပ်စေတွ ု န ဲ ့ အစာေရစာအရင်းြမစ်ေတွအတွက် ဒါေပမယ့် တရင်းတ�ှးီ ေတွဆ�ုံ ကတာေတွလည်း အတူတကွအမဲလက ို တ ် ာ၊ တိင ု း် တပါးလူမျိုးေတွကို �ှားပါးတဲဇ ့ ိမခ ် ပ ံ စ�ညး် ေတွ တိက ု ခ ် ိုကဖ ် ို ့ အတူပးူ ေပါင်းလုပ်ေဆာင်တာကိက ု သူငယ်ချင်းေတွနပဲ ဲ့ အလွန� ် ှားပါးခဲတ ့ ယ်။ ယှဉ်�ပိုင်တက ို ခ ် က ို ် �ှိပါတယ်။ သူတဟာ ို ့ ဖလှယတ ် ာ၊ ရတာေတွလည်း အိမန ် းီ ချင်း �ှိတယ်။ အဖွဲဝ � င်ေတွဖလှယတ ် ာ၊ ဘာသာေရးပွဲေတာ်ေတွကျင်းပတာ၊ အတူလက်တခ ွဲ ဲတ ့ ာေတွ ေဆပီယန်စတ ် ရဲ ို ့ ့ ကုနလ ် န ွ �် ကတာပါ။ လုပ်ခတ ဲ့ ာပဲ။ အဲဒလ ီ ို အေရးပါတဲအ ့ ထိမး် အမှတလ ် က�ဏာြဖစ်�ပီး အြခားလူသားမျိုးစိတေတွ ် အေပါ် အဆမတန် အသာစီးရေစခဲတ ် းီ ချင်းအုပ်စေတွ ု မာှ ့ ယ်။ တစ်ခါတစ်ရံ အိမန ရင်း�ှးီ ခိင ု ခ ် တ ံ့ ဲ ့ ဆက်ဆေရး ံ ေတွ�ိတ ှ ာေ�ကာင ့် လူမျိုးစုတစ်စအ ု ြဖစ် အတူပးူ ေပါင်းတည်ေထာင်�က�ပီး တူညတ ီ ဲ့ ဘာသာစကား၊ စိတက ် းူ ယဉ်ဒ�ာရီ၊ လူမေရးသတ် � မတ ှ ခ ် ျက်ေတွ�င ှ ့် တူညတ ီ လ ဲ့ မ ူ တ � န်ဖိးု ေတွ �ှိလာ�ကပါတယ်။ 68 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge သိတိ ု့ င ု ေအာင် ် အခုလို တြခားြပင်အုပ်စေတွ ု နဆက် ဲ့ ဆေရးရဲ ံ အရးပါမ� ကို က�န်ေတာ်တို ့အလွနအ ် က�ံ ့ အထင်မ�ကီးသငပ ့် ါဘူး။ ဒုက�အခက်အခဲေရာက်တအ ဲ့ ချိနမ ် ာှ မျိုး�ွယစ ် တ ု စ်ခုဟာ တလံးု တစည်းြဖစ်လာ�ပီး အချိနအ ် ခါလိက ု ် အတူတူ အမဲလက ို တ ် ာ၊ တိက ု ပ ် ဲဝ ွ င်တာ၊ စားေသာက်ပဲက ွ ျင်းပတာေတွ ြပုလုပ်�ကသည် တိင ု ေအာင် ် မျိုး�ွယစ ် ထ ု က ဲ လူအများစုဟာ သူတရဲ ို ့ အချိ ် ေတာ်များများကို အုပ်စင ု ယ်ေတွအြဖစ်သာ ့ နေတာ် ေနထိင ု ခ ် �ဲ့ ကပါတယ်။ ကုနသ ် ယ ွ မ ် ြ� ပု�ကတယ်ဆတ ုိ ာကလည်း အထူးပစ�ညး် ေတွြဖစ်တဲ့ ပင်လယ်ခ�ုခေတွ ွံ ၊ ပယင်းေကျာက်ေတွ �ှင ့် ဆိးု ေဆးမ�န ် ့ ေတွပဲြဖစ်တယ်။ အေြခခံအစားအစာေတွြဖစ်တဲ့ အသားေတွ၊ သစ်သးီ ေတွကို လူေတွ ကုနသ ် ယ ွ ခ ် တ ဲ့ ာမျိုး၊ လူအုပ်စတ ု စ်ခုဟာ တြခားအုပ်စတ ု စ်ခုကေန တင်သင ွ း် တဲ့ စားစရာေတွကပ ို ဲမခ ီှ ခ ို ဲတ ့ ာမျိုး ဘာအေထာက်အထားမှ လူမ� � င ို င ် ေရးဆိ ံ င ု ရ ် ာဆက်�ယ ွ မ ် ေတွ � ဟာလည်း တစ်စဟ ု ာ ြပတ်ေတာင်းြပတ်ေတာင်းပဲ �မဲြမံခင ို မ ် ာတဲ� ့ င ို င ် ေတာ် ံ ပံ�ု ကမ်းတစ်ခု ေတွ�ဆ�ုံ ကတဲေနရာ ့ ေတွ�ိှေပမယ့် အုပ်စတ ု စ်စမ ု ာှ ေနတဲ့ မေတွ�ရပါဘူး။ ြဖစ်မလာခဲသ ့ လို �မဲြမံတလ ဲ့ မ ူ အ � ဖွဲ�အစည်းေတွ၊ သာမန်လတ ူ စ်ေယာက်ဟာ သူတအချင် ို ့ းချင်းရဲ ့ �ှိခတ ဲ့ ယ်။ စုေပါင်းလူမျိုးစု သူတေတွ ို ့ ရာသီအလိက ု ် ခိင ု မ ် ာတဲ�့ မို � ြပေတွ ြဖစ်မလာခဲပ ့ ါဘူး။ လေပါင်းများစွာ�ကာေအာင် အြခားအုပ်စက ု လူတစ်ေယာက်ကို မြမင်ရ၊ မ�ကားရဘဲ ေနထိင ု ခ ် ဲတ ို ပ ် ါတယ်။ ဘဝတစ်ေလ�ာက်လးံု မှာလည်း ့ ာမျိုးြဖစ်�င ေထာင်ဂဏန်းထက်မပိတ ု ဲ့ လူတချို �ကပ ို ဲ ေတွ�ဆခ ု ံ ဲဖ ် ရဲ ို ့ ့ လူဦးေရဟာ ကျယ်ေြပာလှတဲ့ ့ းူ မှာပါ။ ေဆပီယန်စတ နယ်ေြမထဲမာှ ပါးပါးေလးပဲ ြပနက ် ့ ျဲေနခဲတ ု ပ ် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးမတိင ု မ ် က ီ တစ်ကမ�ာလံးု မှာ�ှိတဲ့ ့ ယ်။ စိက လူဦးေရဟာ ဒီေနေခတ် ကိင ု � ် ု ိ�မို �လဦ ူ းေရထက် နည်းပါးပါတယ်။ ့ ေဆပီယန်စအ ် ုပ်စု အများစုဟာ တစ်ေနရာကေန တစ်ေနရာကို အစားအစာ�ှာေဖွသာွ းလာရင်း အသက်�ှငေနထိ ် င ု ခ ် �ဲ့ ကတယ်။ သူတရ ို ဲ ့ ေ���ေြပာင်းမ�ဟာလည်း ရာသီဥတုေြပာင်းလဲမ၊� တိရ စ�ာန်ေတွ ေရွ �လျားအေြခချမ�၊ အပင်ေတွရဲသီ ံ က်ဝန်းေတွအေပါ် မူတည်ခတ ဲ့ ယ်။ �ပီးေတာလ ို ီတာ ့ း�ှစ ့ ည်း စတုရန်းကီလမ ဒါဇင်နချီ ဲ ့ ကေန ရာနဲချီ ့ သည်အထိ ကျယ်ဝန်းတဲ့ သူတကျက် ို ့ စားေန�က ကိယ ု ပ ် ိင ု န ် ယ်ေြမအတွငး် မှာပဲ ေ�ှ �ေနာက်အြပန်အလှနသ ် ာွ းလာ ေနထိင ု ခ ် ဲ�့ ကတယ်။ တစ်ခါတစ်ရံမာှ ေတာ့ လူအုပ်စအ ု ချိ�ဟာ နယ်ေြမသစ်ေတွ �ှာေဖွ�ကတယ်။ လူဦးေရးထူထပ်မ� သူတကျက် ို ့ စားေန�က ေနရာကေနခွထ ဲ က ွ �် ပီး ဒါကလည်း သဘာဝေဘးအ��ရာယ်ေတွ၊ အ�ကမ်းဖက်မပ � ဋိပက�ေတွ၊ လွနက ် တ ဲ ာေတွ ဒါမှမဟုတ် တန်ခးို ဩဇာ�ကီးမားတဲ့ ေခါင်းေဆာင်တစ်ဦးရဲ ့ ဦးေဆာင်ဦးရွ က်ြပုမ� စတဲ့ တစ်ခခ ု ေ�ကာင ု ့် ြဖစ်တတ်ပါတယ်။ အဲဒလ ီ ို လှညလ ့် ည်သာွ းလာခဲြ့ ခင်းကပဲ လူသားေတွကမ�ာတစ်ဝန်းလံးု ကို နယ်ပယ်ချဲ�ထင ွ ေစတဲ ် ့ �ှာေဖွစားေသာက်သအ ူ ုပ်စတ ု စ်စဟ ု ာ ခွထ ဲ က ွ သ ် ာွ းတဲအ ့ ုပ်စက ု လည်း ေမာင်း�ှငအ ် ားပဲ အ�ှစေလးဆယ် ် ြပည့တ ် င ို း် ကီလမ ို ီတာတစ်ရာေဝးတဲ့ ြဖစ်ပါေတာတ ့ ယ်။ တစ်�ကိမခ ် ထ ွဲ က ွ �် ပီး အေ�ှ �ဘက်အရပ်က 69 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge နယ်ေြမသစ်မာှ ေ���ေြပာင်းအေြခချတယ်ဆရ ုိ င် �ှစေပါင် ် းတစ်ေသာင်းအတွငး် အေ�ှ �အာဖရိကေဒသ ကေန တ�ုတအ ် ထိ လူသားေတွ ဖံုးလ�မး် ပျံ� �ှသွ ံ ့ ားမှာြဖစ်ပါတယ်။ အချိုေသာ � �ခင်းချက်အေြခအေနေတွမာှ ေတာ့ အလွနေပါ�ကယ် ် ဝေနတယ်ဆရ ုိ င် လူအုပ်စေတွ ု ဟာ တည်�မဲတစ ဲ့ ခန်းေတွတည်ေဆာက်�ပီး အတည်တကျ အစားအေသာက်ေတွကို အေြခာက်လန ှ း် တာ၊ နည်းပညာေတွေ�ကာငလ ့် ည်း အစားအေသာက်အရင်းြမစ်ေတွ ရာသီအလိက ု ေနထိ ် င ု အ ် ေြခချရာကေန အေြခချေနထိင ု တ ် အ ဲ့ ထိ မီးကင်ကျပ်တက ို တ ် ာ၊ ေနရာတစ်ခုတည်းမှာ အချိန�် ကာြမငစ ့် ာွ ြဖစ်လာခဲတ ့ ယ်။ အေအးခံတာ စတဲ့ ေနထိင ု လ ် ရလာခဲ ို ့ တ ့ ယ်။ အေရးပါဆံးု အေနနဲ ့ ပင်လယ်စာေတွ၊ ေရသတ�ဝါေတွ ေပါများတဲ့ ပင်လယ်၊ ြမစ်ကမ်းေတွတစ်ေလ�ာက်မာှ တံငါရွ ာေတွကို လူေတွ အတည်တကျအေြခစိက ု ် တည်ေထာင်ခ�ဲ့ ကတာပါပဲ။ ဒါဟာ စိက ု ပ ် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးမြဖစ်ခင်ထက် �ှစေပါင် ် းများစွာေစာ�ပီး သမိင ု း် မှာ ပထမဆံးု အ�ကိမ် လူသားေတွ အတည်အကျ အေြခချေနထိင ု တ ် ာပဲ ြဖစ်တယ်။ အင်ဒနို းီ �ှားက�န်းေတွရဲ ့ ကမ်း�ိုးတန်းတစ်ေလ�ာက်မာှ တံငါရွ ာေတွ လွနခ ် ဲတ ဲ့ င ို ပ ် ါတယ်။ ဒီအရာေတွဟာ ့ ဲ့ �ှစ်ေပါင်း ၄၅,၀၀၀ ေလာက်အထိေစာ�ပီး ေပါ်ေပါက်ခ� ေဆပီယန်စေတွ ် ရဲ ့ ပထမဆံးု ပင်လယ်ကးူ စီမံကန ိ း် ြဖစ်တဲ့ ဩစေတးလျတိက ု က ် ို နယ်ပယ်ချဲ�ထင ွ ် သွားေရာက်ြခင်းရဲ အစတည် ရာ ြဖစ်ခ� ဲ့ င ို ပ ် ါတယ်။ ့ *** ေဆပီယန်စေတွ ် ဟာ သူတေနထိ ို ့ င ု ရ ် ာ ေဒသေတာ်ေတာ်များများမှာ အခွငသ ့် ာရင်သာသလို အဆင်ေြပေအာင် �ှာေဖွစားေသာက်ခ�ဲ့ ကတယ်။ သူတဟာ ို ့ ြခေတွကလ ို စ ု ားတယ်၊ ဘယ်ရီသးီ ေတွခးူ တယ်၊ အြမစ်ေတွတးူ စားတယ်၊ အေမ �း�ှညဆ ် င်�ကီးေတွကို ယုနေတွ ် ကေြခရာခံ ို လက ို တ ် ယ်။ ကိအ ု မဲလက ို ြ် ခင်း ဒါအြပင် ့ စတဲအ ့ ရာေတွ�င ှ ့် အေမရိကန်ေြပာင်ေတွ �ှငသ ် န်ခ�ဲ့ ကတယ်။ �ှင ့် ဒါေပမယ့် လူေတွ�ကားမှာ ေပါ် ြပူလာြဖစ်တဲ့ အမဲလက ို လ ် သ ူ ား ပံရ ု ိပ်မျိုးမဟုတဘ ် ဲ ေဆပီယန်စေတွ ် အစားအစာရဖို ့ အဓိကလုပ်ေဆာင်ရတာက အစာ�ှာေဖွတာပဲ ြဖစ်ပါတယ်။ �ပီးေတာလ ို ီ ့ ည်း အစာ�ှာေဖွြခင်းကေန ကယ်လရ အများစုကို ရ�ှိ�ပီး တြခားကုန�် ကမ်းေတွြဖစ်တဲ့ မီးခတ်ေကျာက်ေတွ၊ သစ်သား �ှင ့် ဝါးေတွကလ ုိ ည်း ရပါတယ်။ ေဆပီယန်စတ ် ဟာ ို ့ အစားအစာ�ှင ့် အြခားပစ�ညး် ေတွပဲ �ှာေဖွစေဆာင် ု းခဲ�့ ကတာ မဟုတပ ် ါဘူး။ အသိပညာဗဟုသတ ု ေတွကလ ုိ ည်း �ှာေဖွစေဆာင် ု းခဲ�့ ကပါတယ်။ သူတကျက် ို ့ စားတဲန ့ ယ်ေြမအေသးစိတက ် ို စိတထ ် မ ဲ ာှ အသက်�ှငသ ် န်ဖိအတွ ု့ က် အလွတရ ် ထားဖိလိ ု့ တ ု ယ်။ �ပီးေတာ့ ေနစဉ်အစာ�ှ ာေဖွရာတဲအ ့ ခါမှာ အထိေရာက်ဆးုံ ြဖစ်ဖိအတွ ု့ က် အပင်တစ်ပင်ချင်းစီရဲ �ှ ် န်�ကီးထွားတဲပ ့ ံစ ု ၊ံ ့ ့ ငသ တိရ စ�ာန်တစ်ေကာင်းချင်းစီရဲ ့ အေလ့အထ စတဲအ ့ ရာေတွကလ ို ည်း သူတအ ို ့ ေနနဲ ့ သိထားဖိလိ ု့ တ ု ယ်။ 70 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ဘယ်အစားအစာက လူကအ ို ာဟာရြဖစ်ေစ�ပီး တြခားဘယ်အရာေတွကို ဘယ်အရာကေတာ့ ေနမေကာင်းြဖစ်ေစတယ်။ ေဆးအြဖစ်ဘယ်လသ ို းုံ ရတယ်ဆတ ုိ ာေတွ သိထားဖို ့ လိပ ု ါတယ်။ ရာသီေတွေရွ �လျားေြပာင်းလဲတာ၊ ဘယ့ေ�ှ ် �ေြပးလက�ဏာေတွက မိးု �ကိုးမုနတ ် င ို း် ေတွ၊ မိးု ေခါင်ြခင်းေတွကို သတိေပးေနတယ်ဆတ ုိ ာေတွ သိထားဖိလိ ု့ ပ ု ါတယ်။ သူတကျက် ို ့ စားတဲန ့ ယ်ေြမက �ှိ�ိှသမ�ေသာ ြမစ်ေချာင်းေတွ၊ သစ်�ကားပင်ေတွ၊ ဝက်ဝံဂေတွ ူ ၊ မီးသငေကျာက် ့် ေတွ�ိတ ှ ေနရာ ဲ့ စသည်ြဖင ့် အားလံးု ကို သိထားရပါတယ်။ ေကျာက်ဓားတစ်ခု ဘယ်လလ ို ပ ု ်ရတယ်၊ ေစာင်ကို ဘယ်လဖ ို ာရမယ်၊ ယုနေထာင် ် ေချာက်တစ်ခု ဘယ်လဆ ို င်ရတယ်၊ ေြမ�ပိုတာ၊ ေ�မကိက ု ခ ် ံရတာ �ှင ့် ဗိုကဆ ် ာေနတဲြ့ ခေသင်္စ ့ တဲ့ အရာေတွကို ဘယ်လရ ို င်ဆင ုိ ရ ် မယ်ဆတ ုိ ာ အေယာက်တင ုိ း် က သိနားလည်ထားရပါတယ်။ အခုလမ ို ျားေြမာင်လတ ှ ဲ့ တတ်က�မ်းစရာအမျိုးမျိုးကို ပိင ု � ် င ို ဖ ် ိုဆိ ု ာ �ှစေပါင် ် းများစွာ တပည့ခ ် ံသင်ယဖ ူ ိ၊ု ့ ့ တ ေလ့ကျငဖ ့် ိ ု ့ လိအ ု ပ်ပါတယ်။ ေ�ှးေခတ် သာမန်�ှာေဖွစားေသာက်သတ ူ စ်ေယာက်ဟာ မီးသငေကျာက် ့် တစ်ခုကို မိနစ်ပိင ု း် အတွငး် လှထ ံ ပ ိ ်တစ်ခအ ု ြဖစ် ေြပာင်းလဲပစ်�င ို တ ် ယ်။ သူတလု ို ့ ပ်သလိမ ု ျိုး က�န်ေတာ်တို ့ လုပ်�ကည့ေတာ ် ု ကျပန်းမကျနဲ ့ သနားစရာပဲြဖစ်ေနပါတယ်။ က�န်ေတာ်တအများစု ို ့ မာှ ့ ပံမ အလ�ာအေ�ကာသဘာဝကို မီးခတ်ေကျာက်�င ှ ေချာ် ့် ေကျာက်နက်ေတွရဲ ့ ေကာင်းေကာင်းနားလည်တဲ့ ဗဟုသတ ု မ�ှိဘးူ ။။ ဒါအြပင် အဲဒအ ီ ရာေတွကို တိတက ိ ျကျ လိသ ု လိထ ု ထ ု င ွ း် တဲ့ လက်သမားစွမး် ရည်လည်း ့ မ�ှိ�ကဘူး။ ေနာက်တစ်နည်းနဲေြပာရရင် ့ အနာဂတ်မျိုးဆက် အများစု�င ှ � ့် င ိ� း် ယှဉ်တဲအ ့ ခါ သာမန်�ှာေဖွစားေသာက်သတ ူ စ်ေယာက်မာှ သူေနထိင ု ရ ် ာပတ်ဝန်းကျင်နပတ် ဲ ့ သက်�ပီး ပိမ ု န ို က်နက ဲ ျယ်ြပနတ ် ့ ဲ့ ဗဟုသတ ု အမျိုးမျိုး �ှိတယ်ဆတ ုိ ာပါပဲ။ အသက်�ှငသ ် န်ဖိအတွ ု့ က် တစ်ေယာက်၊ ဒီေနေခတ် ြဖစ်တဲ့ ့ စက်မေခတ် � လအသိ ူ့ င ု း် အဝိင ု း် အများစုဟာ သဘာဝကမ�ာ�ကီးအေ�ကာင်းကို အာမခံကမ ု ဏ � ေအးဂျင ီ တ ့် စ်ေယာက်၊ သိဖိမလိ ု့ ဘ ု းူ ။ ကွနပ ် ျူတာအင်ဂျင်နယ ီ ာ သမိင ု း် ဆရာတစ်ေယာက်၊ စက်�ု ံအလုပ်သမား တစ်ေယာက်.. စတဲလ ့ တ ူ စ်ေယာက်အေနနဲ ့ ဘဝမှာ�ှငသ ် န်ရပ်တည်ဖိအတွ ု့ က် ဘာေတွသန ိ ားလည်ထားဖို ့ လိအ ု ပ်ပါသလဲ။ ကိယ ု က ် ျင်လည်ရတဲ့ ဒီကျဉ်းေြမာင်းတဲန ့ ယ်ပယ်ေလး�ှငပ ့် တ်သက်�ပီး က�မ်းက�မ်းကျင်ကျင် သိထားဖိပဲ ု့ လိတ ု ယ်။ အလွနတ ် ရာ အမျိုးမျိုး�ှငပ ့် တ်သက်လာရင်ေတာ့ ယံ�ု ကည်အားကိးု ရပါတယ်။ အကနအ ် ့ သတ်�ိတ ှ ယ်။ အဆမတန် များေြမာင်ကျယ်ေြပာလှတဲ့ တြခားေသာက�မ်းကျင်သေတွ ူ ရဲ ့ သူတရဲ ို ့ ့ က�မ်းကျင်မဆ � တ ုိ ာလည်း ဒီေနေခတ် လေတွ ူ ရဲ ့ ့ သာလွနပ ် ါတယ်။ ေ�ှးေခတ်�ှာေဖွစားေသာက်သေတွ ူ ဟာ သမိင ု း် မှာ အကူအညီကပ ို ဲ မျက်စိမိတ ှ ် သူတကျင် ို ့ လည်တန ဲ့ ယ်ပယ်အတွငး် မှာပဲ စုေပါင်းအသိပပညာဟာ ဒါေပမယ့လ ် ည်း လူဘဝရဲ လိ ု ပ်ချက် ့ အ ့ ေ�ှးေခတ်လအ ူ ုပ်စေတွ ု ထက် တစ်ဦးချင်းအဆငမ ့် ာှ ဆိရ ု င်ေတာ့ ဗဟုသတ ု အများဆံးု �ှငက ့် �မ်းကျင်မအ � �ှိဆးုံ လူသားေတွြဖစ်�ကပါတယ်။ 71 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge �ှာေဖွစားေသာက်တေခတ် ဲ့ ေနာက်ပိင ု း် မှာ ေဆပီယန်စတ ် ရဲ ို ့ ့ ဦးေ�ှာက်အရွ ယအ ် စား အမှနတ ် ကယ်ပဲ ေသးငယ်လာတယ်ဆတ ုိ ဲ့ အေထာက်အထားအချို �ကေတွ ုိ �ရပါတယ်။ အဲဒေခတ် ီ မာှ အသက်�ှငသ ် န်ဖိအတွ ု့ က် လူတင ို း် မှာ စူပါစိတစ ် မ ွ း် အားေတွ�ိဖ ှ ို ့ လိအ ု ပ်ခတ ဲ့ ယ်။ စိက ု ပ ် ျိုးေရး�ှငစ ့် က်မထ � တ ု လ ် ပ ု ်မေတွ � �ိှလာတဲအ ့ ခါ လူေတွဟာ အသက်�ှငက ် ျန်ဖိအတွ ု့ က် တြခားသူေတွရဲ ့ က�မ်းကျင်မအ � ေပါ် အရင်ကထက်ပိ�ု ပီး မှခ ီ လ ို ာ�ကတယ်။ အဲဒါေ�ကာင ့် ‘တံးု အ�ပီးဉာဏ်မ�ှိသေတွ ူ အတွက် ေနရာသစ်ေတွ (niches for imbeciles)’ ပွငလ ့် ာခဲတ ့ ယ်။ လူတစ်ေယာက်အေနနဲ ့ �ိုး�ိုးေရထမ်းသမား ဒါမှမဟုတ် �ိုး�ိုးစက်�ု ံအလုပ်သမားအြဖစ် လုပ်ကင ို � ် ှငသ ် န်�ပီး ဘာစွမး် ရည်ထးူ ြခားမ�မမ ှ �ှိတဲ့ သူရဲ့ မျိ့ ုး�ိုးဗီဇကို ေနာက်မျိုးဆက်တစ်ဆက်တစ်ခုကို လက်ဆငက ့် မ်းေပးလို ရလာပါတယ် ။ ့ �ှာေဖွစားေသာက်သေတွ ူ ဟာ ြပင်ပကမ�ာပတ်ဝန်းကျင်မာှ �ှိတဲ့ သတ�ဝါေတွ၊ အပင်ေတွ၊ အရာဝတ�ုေတွကို �ှ�ှ ံ ့ စပ် ံ ့ စပ် သိ�ု ံတင်မက အတွငး် ကမ�ာြဖစ်တဲ့ သူတရဲ ို ့ ကိ ု ခ ် ��ာ၊ စိတအ ် ာ�ံုခစ ံ ားမ�ေတွ ့ ယ စတဲအ ့ ရာေတွကပ ို ါ ပိင ု � ် င ို စ ် ာွ သိထားရပါတယ်။ သူတဟာ ို ့ ြမက်ေတာထဲမာှ နည်းနည်းေလး လ�ပ်သာွ းတာကို နားေထာင်�ပီး အဲဒေနရာမှ ီ ာ ေ�မ�ှိမ�ှိသ� ိ င ို တ ် ယ်။ အပင်တစ်ပင်ရဲ ့ သစ်ရွကေတွ ် ကို ေသချာဆန်းစစ် �ှာေဖွ�င ို �် ကတယ်။ နည်းနည်းေလး ကိင ု �် ကည့� ် ု ံန ဲ ့ အဲဒအ ီ ပင်က အသီးေတွ၊ ပျားအံုေတွ၊ ငှကသ ် က ုိ ေတွ ် အားစိက ု � ် ု ံန ဲ ့ ေတာထဲမာှ အသံမထွကေအာင် ် သွားလာ�ိင ု �် က�ပီး ေတာထဲမာှ အြမန်ဆးုံ နဲအထိ ေရာက်ဆးုံ ့ ဘယ်လထ ို င ို ရ ် မယ်၊ လမ်းေလ�ာက်ရမယ်၊ ေြပးလ�ားရမယ်ဆတ ုိ ာ သိ�ကတယ်။ သူတရဲ ို ့ ကိ ု ခ ် ��ာဟာလည်း ့ ယ ပံစ ု အ ံ ေနထားမျိုးမျိုးနဲ ့ မနားတမ်းလ�ပ်�ှားရတာေ�ကာင ့် မာရသွနအ ် ေြပးသမားေတွလို �ကံ့ခင ို သ ် န်စမ ွ း် ခဲ�့ ကတယ်။ ဒီေနေခတ် လေတွ ူ �ှစေပါင် ် းများစွာ ေယာဂကျငတ ့် ာ၊ ထိက ု ခ ် ျိကျငတ ့် ာကို လုပ်သည့တ ် င ို ေအာင် ် ့ ေ�ှးေခတ်လေတွ ူ က က�မ်းကျင်သက ွ လ ် က်စာွ ခ��ာကိယ ု လ ် ပ � ်�ှား�ိင ု မ ် မ � ျိုး မလုပ်�င ို �် ကပါဘူး။ *** အမဲလက ို � ် ှာေဖွစားေသာက်သေတွ ူ ရဲ ့ ဘဝေနမ�ပံစ ု ဟ ံ ာ တစ်ေနရာ�ှငတ ့် စ်ေနရာ၊ တစ်ရာသီ�င ှ တ ့် စ်ရာသီ မတူဘဲ အလွနက ် ြွဲ ပားြခားနားပါတယ်။ ဒါေပမယ့် ဒီအမဲလက ို � ် ှာေဖွစားေသာက်သအ ူ ားလံးု ကို ြခံု�ကည့မ ် ယ် ဆိရ ု င် သူတရဲ ို ့ ေြခရာ ေနာက်လက ို လ ် ာတဲ့ ေနာင်လသ ူ ားမျိုးဆက်ေတွြဖစ်တဲ့ စိက ု ပ ် ျိုးေရးလယ်သမားေတွ၊ ့ သိးု ထိနး် သမေတွ၊ အလုပ်�ကမ်းသမားေတွ၊ �ံုးစာေရးေတွထက်သာ�ပီး အမှနတ ် ကယ် သက်သာြပည့စ ် ံတ ု ဲ့ လူေနမ�ပံစ ု က ံ ို စံစားခဲ�့ ကတယ်လို သတ် မတ ှ လ ် ရပါတယ် ို ့ ။ ့ ဒီေနေခတ် ေပါ�ကယ်ဝပါတယ်ဆတ ုိ ဲ့ လူအဖွ ့ ့ ဲ�အစည်းမှာ လူေတွ တစ်ပတ်ကို နာရီ ၄၀ ကေန ၄၅ အထိ အလုပ်လပ ု ်ရတယ်။ အလုပ်လပ ု ်�ကရတယ်။ ဖွံ� �ဖိုးဆဲ�င ို င ် ေတွ ံ မာှ ဒီေနေခတ် ့ တစ်ပတ်မာှ နာရီ ၆၀ ကေန အမဲလက ို � ် ှာေဖွစားေသာက်သေတွ ူ ဟာ ၈၀ အထိေတာင် ကလဟာရီသက ဲ ��ာရလို အလွနတ ် ရာ�ကမ်းတမ်း ခက်ခတ ဲ ေဒသ ဲ့ ေတွမာှ ေန�ကေပမယ့လ ် ည်း တစ်ပတ်မာှ ပျမ်းမ� ၃၅ မှ ၄၅ 72 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge နာရီအထိပဲ အလုပ်လပ ု ်�ကတယ်။ သူတဟာ ို ့ သံးု ရက်တစ်�ကိမ်ပဲ အမဲလက ို ထ ် က ွ �် ကတယ်။ ေနစဉ်အစာ�ှ ာေဖွစေဆာင် ု းမ�က ၃နာရီကေန ၆နာရီပဲ �ကာတယ်။ သာမန်အချိနေတွ ် မာှ အဲဒအ ီ ချိနပ ် မာဏက ့ အုပ်စတ ု စ်ခုလးံု ကို ေက�းေမွးဖိလံ ု ့ ေလာက် ု ပါတယ်။ ြဖစ်�င ို တ ် ာက ေ�ှးေခတ်�ှာေဖွစားေသာက်သေတွ ူ ဟာ ကလဟာရီသက ဲ ��ာရထက် အစားအစာေတွရဖိ၊ု ့ ပိမ ု ေြမဩဇာြဖစ် ို ထန ွ း် တဲ့ ကုန�် ကမ်းပစ�ညး် ေတွရဖို ့ �ှာေဖွစားေသာက်သေတွ ူ ဟာ ေဆးစရာပန်းကန်ေတွမ�ှိ၊ ေဒသေတွမာှ ဒီထ ် ည်းနည်းပဲ ့ က်အချိနန အိမ်မက � စ ိ အ � နည်းငယ်ပဲ ဖုနစ ် ပ ု ်စရာ ေနထိင ု ခ ် ဲ�့ ကတယ်ဆေတာ ုိ ့ �ကာခဲမ ့ ာှ ပါ။ ဒါတင်မက လုပ်ကင ို ရ ် ပါတယ်။ ေကာ်ေဇာေတွလည်းမ�ှိ၊ အေရာင်တင်စရာ သူတမှ ို ့ ာ �ကမ်းခင်းေတွမ�ှိ၊ ကေလးအ�ှးီ ေတွလည်းလဲစရာ မလိသ ု လို ေဆာင်စရာေဘလ်ေတွလည်း မ�ှိပါဘူး။ စိက ု ပ ် ျိုးေရး စီးပွားေရးက �ှင ့် စက်မက � န ု ထ ် တ ု လ ် ပ ု ်ေရး လူသားေတွကို စီးပွားေရးေတွထက် ပိစ ု ိတဝ ် င်စားစရာေကာင်းတဲဘ ့ ဝကို �ှာေဖွစားေသာက်သေတွ ူ ရဲ ့ ေပးပါတယ်။ ဒီေနေခတ် မာှ ့ တ�ုတစ ် က်�ု ံအလုပ်သမတစ်ေယာက်ဟာ မနက် ၇ နာရီဝန်းကျင် အိမ်ကထွကတ ် ယ်။ ညစ်ပတ်ေနတဲ့ လမ်းေတွကြို ဖတ်�ပီး စက်�ု ံကအ ို ေရာက်သာွ းတယ်။ �ပီးရင် ကိင ု ေနကျစက် ် ကို ကိင ု ေနကျပံ ် စ ု အ ံ တိင ု း် တစ်ေန�ပီ နာရီ�ကာ လူကထ ို ထ ံု င ို း် သွားမတတ် လုပ်ကင ို တ ် ယ်။ �ပီးေတာ့ ညေန ၇နာရီဝန်းကျင်မာှ ့ းတစ်ေန ၁ဝ ့ အိမြ် ပန်�ပီး ပန်းကန်ေတွေဆးေ�ကာ၊ အဝတ်ေလ�ာ်ရတယ်။ တ�ုတလ ် မ ူ ျိုး�ှာေဖွစားေသာက်သတ ူ စ်ေယာက်ဟာ မနက်၈နာရီဝန်းကျင်မာှ အိမမ ် ထ ှ က ွ မ ် ယ်။ လှညလ ့် ည်သာွ းလာ�ပီး မ�ေတွ ိ �ှာမယ်၊ လွနခ ် ေသာ�ှ ဲ့ စေပါင် ် း ၃၀,၀၀၀ အေပါင်းအေဖာ်ေတွကို အနီးဝန်းကျင်က ေတာအုပ်ေတွ၊ ကေတာ့ စခန်းမှာထားခဲ�့ ပီး ြမက်ခင်းလွငြ် ပင်ေတွမာှ စားေသာက်လရတဲ ို ့ အ ့ ြမစ်ေတွတးူ မယ်၊ ဖားေတွဖမ်းမယ်။ တစ်ခါတစ်ေလ ကျားေတွနေဝး ဲ ့ ေဝး ထွကေြပးရတာ ် ေတွ ြပုလုပ်ခဲ�့ ကမှာပါ။ မွနး် လွခ ဲ ျိနအ ် ေစာပိင ု း် မှာေတာ့ ေနလည် စာလုပ်ဖို ့ ့ ပံြု ပင်ေတွေြပာဖိ၊ု ့ စခန်းသိြပန် ု ့ ေရာက်လာ�ကတယ်။ ကေလးငယ်ေတွနေဆာ ဲ့ က ့ စား�ပီး အချိနေတွ ် အများ�ကီးရပါတယ်။ ဒါမှမဟုတ် အဲဒအ ီ ချိနမ ် ာှ သူတေတွ ို ့ အတင်းေြပာဖိ၊ု ့ သူငယ်ချင်းေတွနအတူ ဲ့ အချိနေတွ ် ြဖုန်းဖို ့ ဒါေပမယ့လ ် ည်း တစ်ခါတစ်ေလ သူတေတွ ို ့ ကျားစာြဖစ်သာွ းတာတို ့ ေ�မကိက ု ခ ် ရ ံ တာတိလည် ု့ း �ှိပါတယ်။ တစ်ဖက်မာှ ေတာ့ သူတအ ို ့ ေနနဲ ့ မေတာ်တဆယဉ်တိက ု မ ် ေတွ � ၊ စက်�ု ံေတွရဲညစ် ့ ညမ်းမ�ေတွ မ�ကံုရဘူးေပါ။့ ေနရာေဒသေတာ်ေတာ်များများ�ှင ့် အချိနရ ် ာသီေတာ်ေတာ်များများမှာ �ှာေဖွစားေသာက်ြခင်းက အေကာင်းဆံးု ေသာအာဟာရကို ေပးစွမ်းပါတယ်။ အဲဒအ ီ ချက်ဟာ အံဩ ့ စရာ မဟုတပ ် ါဘူး။ အဲဒါဟာ လူသားေတွရဲ ့ စားေသာက်မပ � ံစ ု ြံ ဖစ်ေနတာ �ှစေပါင် ် းရာေထာင်ချီ�ကာေန�ပီြဖစ်�ပီး လူခ�� ု က ် လည်း ့ ာကိယ အဲဒါနဲ ့ ေကာင်းေကာင်းအသားကျေနပါ�ပီ။ �ုပ်�ကင်းအြဖစ်ကျန်ခဲတ ့ ဲ့ ေကျာ�ိုးအေထာက်အထားေတွက ��နြ် ပေနတာေတာ့ ေ�ှးေခတ်�ှာေဖွစားေသာက်သေတွ ူ ဟာ အာဟာရချို �တြဲ့ ခင်း၊ ငတ်မတ ွ ေခါင် ် းပါးြခင်း 73 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge စတာေတွ ခံစားရ�ိင ု ေြခနည် ် းပါတယ်။ ဒါတင်မက သူတရဲ ို ့ ေနာင် လာေနာက်သားေတွြဖစ်တဲ့ ့ စိက ု ပ ် ျိုးေရးလယ်သမားေတွထက် အများအားြဖင ့် ပိအ ု ရပ်�ှည၊် ပိက ု ျန်းမာ�ကတယ်။ အမဲလက ို � ် ှာေဖွ စားေသာက်သေခတ် ူ က ပျမ်းမ�လူသက် တမ်းဟာ �ှစ် ၃၀၊ ၄၀ ပဲ�ိှေပမယ့လ ် ည်း အဲဒလ ီ ြို ဖစ်ရတာက ့ အများစုဟာ ကေလးဘဝမှာေသဆံးု မ� အလွနမ ် ျားတာေ�ကာင ့် ြဖစ်ပါတယ်။ လူဘဝရဲ အ�� ့ ရာယ်များတဲ့ ့ ကနဦး�ှစေတွ ် ကို ေကျာ်လန ွ � ် င ို တ ် ဲ့ ကေလးငယ်ေတွဟာ အသက် ၆ဝအရွ ယအ ် ထိ အသက်�ှင� ် င ို တ ် ဲ့ ေကာင်းမွနတ ် အ ဲ့ ခွငလ ့် မ်းေတွ �ှိပါတယ်။ တချို �ဆုိ အသက် ၈၀ အထိ အသက်�ှငခ ် �ဲ့ ကတယ်။ ဒီေနေခတ် ့ �ှာေဖွစားေသာက်သေတွ ူ အ�ကားမှာ အသက် ၄၅�ှစ� ် ိ ှတ ဲ ့ အမျိုးသမီးတစ်ေယာက်ဟာ ေနာက်ထပ် ၂၅�ှစေလာက် ် အသက်�ှငဖ ် ိေမ�ာ် ု့ လင� ့် င ို �် ပီး သူတရဲ ို ့ ့ လူဦးေရ ၅ ရာခိင ု � ် န� း် ကေန ၈ ရာခိင ု � ် န� း် ဟာ အသက်၆ဝ�ှငအ ့် ထက် ြဖစ်ပါတယ်။ �ှာေဖွစားေသာက်သေတွ ူ ကို ကာကွယေပးခဲ ် တ ့ ဲ့ သူတရဲ ို ့ ့ အာဟာရချို �တြဲ့ ခင်း၊ ငတ်မတ ွ ေခါင် ် းပါးြခင်း ေအာင်ြမင်မလ � �ို � ဝှကခ ် ျက်ကေတာ့ ေတွကေန သူတရဲ ို ့ ကွ ု င်တအ ဲ့ စားအစာပဲ ့ ြဲ ပားစံလ ် ရာမှပဲ အကနသ ် ့ တ်�ိ�ှ ပီး အမျိုးစားမစံလ ု င်တဲ့ ြဖစ်ပါတယ်။ စိက ု ပ ် ျိုးေရးလယ်သမားေတွဟာ အလွနတ အစားအစာကိပ ု ဲ စားေလ့�ိတ ှ ယ်။ အထူးသြဖင ့် ဒီေနလိ ု မျိုးေရာက်ခင်က ့ ေခတ် စိက ု ပ ် ျိုးလုပ်ကင ို တ ် လ ဲ့ ထ ူ စ ု ားသံးု တဲ့ ကယ်လရ ို ီအများစုဟာ ဂျံု၊ အာလူး၊ စပါး စတဲ့ သီး�ှတ ံ စ်ခခ ု ုကေနပဲ လာပါတယ်။ အဲဒအ ီ စားအစာေတွမာှ လူသားေတွလအ ို ပ်တဲ့ တြခားအာဟာရပစ�ညး် ေတွ၊ ဓာတ်သတ�ုေတွ၊ ဗီတာမင်ေတွ မ�ှိပါဘူး။ တ�ုတေကျးလက် ် က သာမန်လယ်သမားတစ်ေယာက်ဟာ ထမင်းကို မနက်စာ၊ ေနလယ် စာ၊ ညစာ အြဖစ်စားပါတယ်။ တကယ်လကံ ို ့ ေကာင်းတယ်ဆရ ုိ င် ေနာက်ရက်ေတွမာှ လည်း အဲဒလ ီ ပ ို ဲ ့ စားရဖိေမ�ာ် ု့ လ င� ့် င ို တ ် ယ်။ ေ�ှးေခတ်�ှာေဖွစားေသာက်သေတွ ူ ကေတာ့ အဲဒလ ီ မ ို ဟုတဘ ် ဲ ပံမ ု န ှ အ ် ားြဖင ့် ဒါဇင်နချီ ဲ ့ ကြွဲ ပားတဲ့ အစားအစာအမျိုးမျိုးကို စားေသာက်ခ�ဲ့ ကတယ်။ အဲဒတ ီ �ုတလ ် ယ်သမားရဲ ေ�ှ ့ းဘိးု ေဘး �ှာေဖွစားေသာက်သက ူ ေတာ့ ဘယ်ရီသးီ �ှငမ ့် ေတွ ိ� ကို မနက်စာအြဖစ်စားမယ်။ ခ�ုပက်ကျိေတွ၊ ေနလည် စာအြဖစ်စား�ပီး ့ ယုနသ ် ားကို လိပ်ေတွကို တြခားအသီးေတွ၊ �ကက်သန ွ � ် ု ိငး် နဲကင် ့ ထားတာကို ညစာအြဖစ် စားေကာင်းစားခဲမ ် ရာေတွကလည်း လံးု ဝကွြဲ ပားတဲ့ ့ ာှ ပါ။ ေနာက်တစ်ေနမှ့ ာ စားေသာက်မယ့အ စားစရာေတွ ြဖစ်မာှ ပါ။ အခုလို ကွြဲ ပားစံလ ု င်တအ ဲ့ စားအစာေတွက ေ�ှးေခတ်�ှာေဖွစားေသာက်သေတွ ူ ကို လိအ ု ပ်တအ ဲ့ ာဟာရဓာတ်အားလံးု ကို ရ�ှိေစခဲပ ့ ါတယ်။ ဒါတင်မက ဘယ်အစားအစာတစ်ခုတည်းအေပါ်မှ မူတည်မခ ီှ ိုတာ မ�ှိတာေ�ကာင ့် သူတမှ ို ့ ာ အစားအရင်းအြမစ်တစ်ခု ြပတ်လတ်သာွ းရင်လည်း ဒုကေရာက် � �င ို ေြခသိ ် ပ်မ�ှိပါဘူး။ မိးု ေခါင်တာ၊ ေတာမီး ဒါမှမဟုတ် ငလျင် စတဲအ ့ ရာေတွက တစ်�စ ှ ်တာ စပါးခင်းေတွ၊ အာလူးခင်းေတွကို ဖျက်ဆးီ သွားရင် အငတ်ေဘးဆိက ု တ ် ာေ�ကာင ့် စိက ု ပ ် ျိုးေရးလူအသိ င ု း် အဝိင ု း် ေတွ ့ အ�ကီးအကျယ်ပျက်စးီ �ကတယ်။ 74 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge �ှာေဖွစားေသာက်သအ ူ သိင ု း် အဝိင ု း် ေတွလည်း သဘာဝေဘးအ��ရာယ်ေတွကို �ကံုေတွ� ခဲ�့ က�ပီး အစာစားချင်တာ၊ အစာငတ်မတ ွ တ ် ာ စတဲအ ့ ရာေတွ ခံစားခဲ�့ ကရမှာပါ။ ဒါေပမယ့် သူတဟာ ို ့ အခုလို သဘာဝေဘးအ��ရာယ်ေတွကို စားေနကျအစာရင်းြမစ်တချို � ပိမ ု လ ို ယ ွ က ် စ ူ ာွ ရင်ဆင ုိ က ် င ို တ ် ယ ွ � ် င ို ခ ် �ဲ့ ကတယ်။ ဆံးု �� ံးရဆိရ ု င် တြခားအရာေတွ�ှာေဖွစားေသာက်တာ တကယ်လို ့ တြခားသတ�ဝါေတွကို ဒါမှမဟုတ် ေဘးအ��ရာယ် သူတို ့ အမဲလက ို တ ် ာ၊ သက်ေရာက်မန � ည်းပါးတဲေနရာကိ ့ ု ေြပာင်းေ��� ြခင်းစတာေတွ ြပုလုပ်�င ို ပ ် ါတယ်။ ေ�ှးေခတ်�ှာေဖွစားေသာက်သေတွ ူ ဟာ ခံစားခဲ�့ ကရပါတယ်။ စိက ု ပ ် ျိုးေရး ကပ်ဆးုိ ဆိက ု ဒ ် က ု ေပးတဲ � ့ ေရေကျာက်၊ လူေတွေမွးြမူထားတဲ့ ကူးစက်ေရာဂါေတွကလ ို ည်း �ှင ့် စက်မက � န ု ထ ် တ ု လ ် ပ ု ်ေရး ဝက်သက်၊ တီဘအ ီ ဆုတန ် ာ တိရ စ�ာန်ေတွက အနည်းငယ်ပဲ လူအဖွ ့ ဲ�အစည်းေတွကို စတဲက ့ းူ စက်ေရာဂါအများစုဟာ အစြပုခဲတ ့ ာပါ။ အဲဒက ီ ေနတဆင ့် စိက ု ပ ် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးေနာက်ပိင ု း် လူသားေတွကို ကူးစက်ခဲတ ့ ာြဖစ်တယ်။ ေခွးေတွသာေမွးြမူခဲ�့ ကတဲ့ ေ�ှးေခတ်�ှာေဖွစားေသာက်သေတွ ူ ဟာ အဲဒလ ီ က ို ပ်ေဘးဆိးု ေတွန ဲ ့ စိက ု ပ ် ျိုးေရး�ှငစ ့် က်မက � န ု ထ ် တ ု လ ် ပ ု ်ေရး လူအဖွ ့ ဲ�အစည်းေတွဟာ ကင်းေဝးခဲ�့ ကတယ်။ လူေနထူထပ်�ပီး ေနထိင ု �် ကတယ်။ အတည်တကျအေြခချတဲေနရာ ့ ေတွမာှ ဒါအြပင် ့ သန� ် ့ ှငး် မ�မ�ှိတဲ့ အဲဒလ ီ ေနရာ ို ေတွဟာ ကပ်ေရာဂါေတွေပါက်ဖာွ းြပနပ ် ့ ာွ းဖို ့ အေကာင်းဆံးု ေနရာေတွ ြဖစ်ပါတယ်။ �ှာေဖွစားေသာက်သေတွ ူ ဟာ ကမ�ာေပါ်မှာ အုပ်စင ု ယ်ေတွနလှ ဲ ့ ညလ ့် ည်သာွ းလာခဲ�့ ကတဲအ ့ တွက် ကူးစက်ကပ်ေရာဂါေတွ မြဖစ်�င ို ခ ် ဲပ ့ ါဘူး။ ကွြဲ ပားစံလ ု င်�ပီး ြပည့စ ် ံတ ု စ ဲ့ ားေသာက်မပ � ံစ ု � ံ ိှတာ၊ တစ်ပတ်တာအတွငး် အလုပ်ချိနအ ် နည်းငယ်ပဲ�ိှတာ၊ စတဲအ ့ ရာေတွေ�ကာင ့် က�မ်းကျင်ပညာ�ှငအ ် များစုက ကူးစက်ေရာဂါြဖစ်ပာွ းမ��ှားပါးတာ စိက ု ပ ် ျိုးေရးမတိင ု မ ် ီ �ှာေဖွစားေသာက်သေတွ ူ ရဲ ့ လူအသိ င ု း် အဝိင ု း် ကို အလ�ံပယ်�ကယ်ဝတဲ့ မူလလူအဖွ ှ �် ကတယ်။ ဒါေပမယ့လ ် ည်း ့ ့ ဲ�အစည်းလို ့ သတ်မတ ဒီေ�ှးေခတ်လေတွ ူ ရဲဘဝကိ ု ့ အားကျအတုခးို မယ်ဆရ ုိ င်ေတာ့ အမှားတစ်ခုပဲ ြဖစ်မာှ ပါ။ သူတဟာ ို ့ စိက ု ပ ် ျိုးေရး�ှငစ ့် က်မက � န ု ထ ် တ ု လ ် ပ ု ်ေရး လူအဖွ ု းမွနတ ် ဘ ဲ့ ဝေတွအြဖစ် ့ ဲ�အစည်းက လူေတွထက် ပိေကာင် ေနထိင ု ခ ် �ဲ့ ကေပမယ့လ ် ည်း သူတရဲ ို ့ ကမ� ် န်ဖိခက် ု ့ ခဲတာ၊ ့ ာဟာ ခက်ထန်�ကမ်းတမ်းလှတယ်။ မ�ကာခဏပဲ �ှနသ လိအ ု င်ဆ��မြပည့ဝ ် တာေတွ �ှိခသ ဲ့ လို ငယ်ရွယစ ် ဉ်ကေလးေသဆံးု မ�လည်း များခဲတ အတွက် ့ ယ်။ ဒီေနေခတ် ့ မေတာ်တဆဒဏ်ရာေလးတစ်ခဟ ု ာ အဲဒေခတ် ီ က လူကေသဆံ ို းု ေစတဲအ ့ ထိ ြဖစ်ခဲ� ို ပ ် ါတယ်။ လူအများစုဟာ ့ င လှညလ ့် ည်သာွ းလာတဲလ ့ အ ူ ုပ်စရ ု ဲ ့ ရင်း�ှးီ ချစ်ခင်မက � ို ခံစားခဲ�့ ကရ�ပီး အုပ်စအ ု ဖွဲ�ဝင်ေတွရဲ ့ မလိမ ု န ု း် တီးတာ၊ ပမာမခနတ ် ့ ာခံရတဲ့ ကံမေကာင်းသူအချို �ကေတာ့ ဒီေခတ်�ှာေဖွစားေသာက်သေတွ ူ လည်း ဆိးု ရွ ားတဲ့ ကံ�ကမ�ာနဲ�ကံ ့ ုေတွ� �ကရပါတယ်။ လူအုပ်နမလိ ဲ့ က ု � ် င ို ေ ် တာတ ့ ဲ့ သက်�ကီးရွ ယအ ် ုေတွ ိ ၊ 75 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ေနမေကာင်းြဖစ်သေတွ ူ ကို တစ်ခါတစ်ေလ ချန်ထားခဲတ ့ ာ၊ သတ်ခတ ဲ့ ာေတွ �ှိပါတယ်။ မလိခ ု ျင်တေမွ ဲ့ းကင်းစကေလးေတွ၊ ကေလးသူငယ်ေတွကို အဆံးု စီရင်တာေတွအြပင် ကိးု ကွယယ ် �ံု ကည်မ� ေတွေ�ကာင ့် လူေတွကို ယဇ်ပေဇာ် ူ တာေတွလည်း�ှိခပ ဲ့ ါတယ်။ ပါရာေဂွး�ိင ု င ် က ံ ေတာေတာင်ေတွထမ ဲ ာှ ၁၉၆၀ ဝန်းကျင်အထိ ေနထိင ု ခ ် �ဲ့ ကတဲ့ အမဲလက ို � ် ှာေဖွ စားေသာက်သူ အာေချလူမျိုး (Ache people) ေတွဆက ီ ေန �ှာေဖွစားေသာက်သတ ူ ရဲ ို ့ ဘဝအ ေမှာင်ြခမ်းကို ့ ေလ့လာ�ိင ု ပ ် ါတယ်။ တန်ဖိးု ထားရတဲ့ အာေချလူမျိုးေတွဟာ ြမ�ပ်��ံှ ကတယ်။ ထံးု တမ်းအြဖစ် မျိုး�ွယစ ် အ ု ဖွဲ�ဝင်တစ်ေယာက် ကေလးငယ်မေလးတစ်ေယာက်ကသ ို တ်�ပီး မ�ုဿေဗဒပညာ�ှငေတွ ် က ေနမေကာင်းြဖစ်�ပီး ကျန်တလ ဲ့ ေတွ ူ နတူ ဲ့ ဆံးု ပါးသွားတဲအ ့ ခါ ေမးြမန်းတုနး် ကလည်း သူတကိ ို ့ အ ု တူတူ သက်�ကီးပိင ု း် လူတစ်ေယာက် လိက ု မ ် ပါ�ိင ု ေတာ ် တ ့ ာေ�ကာင ့် သူကိ ့ ု အာေချလူမျိုးေတွက အုပ်စက ု ေနစွနပ ် ့ စ်ချန်ထားခဲတ ် မ်းတင်ထားတာ�ှိပါတယ်။ အဲဒလ ီ က ူ ို သစ်ပင်တစ်ပင်ေအာက်မာှ ့ ာမျိုး မှတတ ပစ်ထားခဲ�့ ကတာ။ လင်းတေတွကလည်း သူေခါင် းေပါ်ပျံဝ�ဲ ပီး ့ စားပွဲေသာက်ပဲ�ွ ကီးကျင်းပဖို ့ ေစာငေနခဲ ့် �့ ကတယ်။ ဒါေပမယ့် အဲဒလ ီ ူ ြပန်သက်သာလာလို ့ အြမန်ေနာက်ကေနေလ�ာက်လက ို လ ် ာ�ပီး မျိုး�ွယစ ် အ ု ုပ်စထ ု ဲ ြပန်ပါဝင်�င ို ခ ် ဲတ ့ ယ်။ ကိယ ု ခ ် ��ာတစ်ခုလးံု ငှကမ ် စင်ေတွန ဲ ့ ေပကျံေနခဲတ ဲ့ တွက် ့ အ “လင်းတမစင်” လို သူ ့ ကိ ့ ု နာမည်ေြပာင်ေပးခဲ�့ ကပါတယ်။ အာေချအဘွားအိုတစ်ေယာက် ေယာက်ျားသားတစ်ေယာက်ေယာက်က �ိုကသ ် တ်ေလ့�ိပ ှ ါတယ်။ အုပ်စအ ု တွကဝ ် န်ထပ ု ်ဝန်ပိးု ြဖစ်လာတဲအ ့ ခါ သူမေနာက်ကို ေခါင်းကို တိတတ ် ဆိတခ ် ျဉ်းကပ်�ပီး အာေချေယာက်ျားတစ်ေယာက်ကို ငယ်ရွယ်တဲ့ ပုဆန ိ န ် ဲ့ မ�ုဿေဗဒပညာ�ှငေတွ ် က စပ်စေမးြမန် ု းတဲအ ့ ခါ သူငယ်ရွယတ ် က်�ကချိနက ် ေတာထဲမာှ ေနခဲတ ဲ့ ေ�ကာင်းေတွကို ခုလေ ို ြပာြပပါတယ်။ ့ အ “ငါက အသက်�ကီးတဲအ ့ မျိုးသမီးေတွကို ထံးု စံအြဖစ် သတ်တာ။ အေဒါ်ေတွကလ ို ည်း တစ်ခါတစ်ေလ သတ်တာပဲ။ အမျိုးသမီးေတွကေတာ့ ငါကိ ဲ့ ေတာ့ ့ ု ေ�ကာက်�ကတယ်။ အခုလို လူြဖူေတွနေနရ ငါလည်း ေပျာည ံ့ ာတယ်” ့ လ ဆံပင်ေမ �းမပါဘဲေမွးလာတဲ့ ကေလးငယ်ေတွကို မဖွံ� �ဖိုးသူေတွလို ့ သတ်မတ ှ �် ပီး ေမွးေမွးချင်း အဆံးု စီရင်�ကပါတယ်။ အာေချမိနး် မတစ်ေယာက် ြပန်ေြပာြပတာကလည်း အုပ်စအ ု တွငး် ေယာက်ျားေတွက ေနာက်ထပ်မန ိ း် ကေလးတစ်ေယာက် သတ်လက ို �် ကတယ်။ တစ်ခါမှာဆို ေဘးနားမှာကေလးေလးတစ်ေယာက် မလိခ ု ျင်�ကတာေ�ကာင ့် သူရဲ့ ့ လူ�ကီးတစ်ေယာက်က ေအာ်ငေနတာ ို ေ�ကာင ့် ပထမသမီးဦးေလးကို သူေဒါသထွကေနတဲ ် အ ့ ချိန ် အဲဒက ီ ေလးကို သတ်ခဲတ ့ ယ်။ ို ရ ် ပါတယ်။ ဘာေ�ကာင်လ ု တြခားကေလးတစ်ေယာက်ဆလ ုိ ည်း အ�ှငလ ် တ်လတ် ေြမြမ�ပ်ခံလက ့ ည်းဆိေတာ ့ 76 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge အဲဒက ီ ေလး ေြမြမုပ်ခံရလို ့ ြဖစ်ပျက်တပ ဲ့ ံ စ ု က ံ ရယ်စရာေကာင်း�ပီး တြခားကေလးေတွကလည်း အဲဒါကိဝ ု င ို း် သေဘာကျ ရယ်ေမာေနခဲ�့ ကလို ြဖစ် ့ ပါတယ်။ ဒါေပမယ့လ ် ည်း အာေချလူမျိုးေတွကို အေဆာတလျင် အြပစ်မြမင်မိဖို ့ က�န်ေတာ်တို ့ သတိထားရမှာပါ။ သူတနဲ ို ့ ့ �ှစေပါင် ် းများစွာအတူေနခဲတ ် ေြပာတာကေတာ့ သူတမှ ို ့ ာ ့ ဲ့ မ�ုဿေဗဒပညာ�ှငေတွ အရွ ယေရာက် ် �ပီးလူ�စ ှ ်ဦး�ကား အချင်းများခိက ု ရ ် န်ြဖစ်တယ်ဆတ ုိ ာ အလွန� ် ှားပါတယ်။ ေယာက်ျား၊ မိနး် မ �ှစဦ ် းစလံးု ပဲ သူတအိ ို ့ မေထာင် ် ဘက်ကုိ ကိယ ု သ ် ေဘာကျ လွတလ ် ပ်စာွ ေြပာင်းလဲ�င ို တ ် ယ်။ အာေချလူမျိုး ေတွဟာ အချိနြ် ပည့် ြပံုးရ�င၊် ရယ်ေမာ�က�ပီး အထက်ေအာက် ေခါင်းေဆာင်မမ � ျိုးလည်း မ�ှိပါဘူး။ ဒါအြပင် ့ အများအားြဖင ့် လူေတွအေပါ် �ကီးစိးု ချယ်လယ ှ တ ် ာကို ေ�ှာင်�ကဉ်�ကတယ်။ သူတပိ ို ့ င ု ဆ ် င ုိ တ ် ဲ့ အနည်းငယ်ေသာပစ�ညး် ေတွကလ ို ည်း သူတဟာ ို ့ အလွနတ ် ရာ ရက်ေရာ�ပီး ေအာင်ြမင်မ၊� ချမ်းသာ�ကယ်ဝမ� ကိလ ု ည်း မမက်ေမာ�ကပါဘူး။ ဘဝမှာ သူတတန် ို ့ ဖိုးအထားဆံးု အရာက ေကာင်းမွနတ ် ဲ့ အြပန်အလှန ် ဆက်ဆေရး�ှ ံ င ့် စစ်မန ှ တ ် သ ဲ့ င ူ ယ်ချင်းရင်း�ှးီ မ�ေတွပဲ ြဖစ်တယ်။ ကေလးငယ်ေတွ၊ သက်�ကီးရွ ယအ ် ုေတွ ိ ၊ နာမကျန်းြဖစ်သေတွ ူ ကို သူတသတ် ို ့ တာကို အခုေခတ် က�န်ေတာ်တို ့ သနားသတ် သတ်တာေတွကို �� ြမင်သလိပ ု ဲ ြဖစ်ပါတယ်။ �ပီးေတာ့ တရားဝင်ကယ ို ဝ ် န်ဖျက်ချတာ၊ သိထားသငတ ့် ာကလည်း �� ြမင်ပံဟ ု ာ ေတာတွငး် ေန အာေချလူမျိုးေတွဟာ ပါရာေဂွးေတာင်သလ ူ ယ်သမားေတွရဲ ့ အမဲလက ို သ ် လိလ ု က ို �် ပီး ည�ာတာမ�ကင်းမဲစ ဲ့ တာပါ။ ဒါေ�ကာင ့် ရန်သေတွ ူ ကို ့ ာွ သတ်ြဖတ်ြခင်းကို ခံခရ ေ�ှာင်�ာှ းဖိလိ ု့ အ ု ပ်ချက်က အုပ်စအ ု တွကဝ ် န်ထပ ု ်ဝန်ပိးု ြဖစ်လာ�ိင ု တ ် ဘ ဲ့ ယ်သက ူ မ ို ဆို အထူး�ကမ်းတမ်းရက်စက်တစ ဲ့ ိတထ ် ားမျိုး အာေချလူမျိုးေတွမာှ ြဖစ်လာေစတာ ြဖစ်�င ို ပ ် ါတယ်။ အမှနက ် ေြပာရမည် ို ဆရ ုိ င် အာေချလူမျိုးေတွရဲ ့ အသိင ု း် အဝိင ု း် ဟာ တြခားလူအသိ င ု း် အဝိင ု း် ့ အားလံးု လိပ ု ဲ အလွန� ် � ပ်ေထွးပါတယ်။ ဒါကို အေပါ်ယံသာသိနားလည်တအ ဲ့ ေပါ် အေြခခံ�ပီး သူတကိ ို ့ ု ြပင်းြပင်းထန်ထန် ရွ ံ�ှာ�� တခ ် ျတာမျိုး၊ အားကျစံနမူနာယူ လိက ု လ ် ပ ု ်တာမျိုးေတွကို သတိထားသငပ ့် ါတယ်။ အာေချလူမျိုးေတွဟာ ေကာင်းကင်တမန်ေတွ မဟုတသ ် လို မေကာင်းဆိးု ဝါးမိစာ� ေတွလည်း မဟုတပ ် ါဘူး။ သူတဟာ ို ့ လူထက ဲ လူေတွပါပဲ။ ေ�ှးေခတ်အမဲလက ို � ် ှာေဖွစားေသာက်သေတွ ူ ဟာလည်း ထိန ု ည်းတူပါပဲ။ စကား ေြပာေသာ ဝိညာဉ်များ ေ�ှးေခတ်အမဲလက ို � ် ှာေဖွစားေသာက်သတ ူ ရဲ ို ့ ့ စိတပ ် ိင ု း် ဆိင ု ရ ် ာ၊ က�န်ေတာ်တေြပာ�ိ ို ့ င ု တ ် ာ ဘာေတွ�ိပ ှ ါသလဲ။ အချက်အလက်ေတွေပါ် အေြခခံ�ပီး ဝိညာဉ်ေရးဆိင ု ရ ် ာေတွနပတ် ဲ ့ သက်�ပီး တွကခ ် ျက်တင ို း် တာလိရ�ပီ ု့ း �ှာေဖွစားေသာက်သတ ူ ရဲ ို ့ ့ မှနက ် န်မလ � ည်း�ှိတဲ့ စီးပွားေရးအုတြ် မစ်ေတွကို အတိင ု း် အတာတစ်ခအ ု ထိ မှနက ် န်ေသချာေအာင် က�န်ေတာ်တို ့ ြပန်လည်တည်ေဆာက်လရပါတယ် ို ့ ။ ဥပမာ 77 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge လူတစ်ေယာက်ဟာ အသက်�ှငဖ ် ိုအတွ က် ့ သစ်�ကားေစတ ီ က ို ေန ့ စ်ကလ ေတာအုပ်ကေန တစ်ေနကိ ့ ု ကယ်လရ ို ီဘယ်ေလာက် သစ်�ကားေစဘ ု တ ် ယ် ့ ယ်ေလာက်ရ�ိင ဒီအချက်အလက်ေတွန ဲ ့ ကယ်လရ ို ီ ရ�ိင ု တ ် ယ်၊ စသည်ြဖင ့် �ှာေဖွစားေသာက်သတ ူ ရဲ ို ့ ့ ၁ ဘယ်ေလာက်လအ ို ပ်တယ်၊ စတုရန်းကီလမ ို တ ီ ာကျယ်တဲ့ က�န်ေတာ်တို ့ တွကခ ် ျက်�င ို တ ် ယ်။ စားေသာက်မပ � ံစ ု ံမာှ သစ်�ကားေစေတွ ရဲ ့ ့ ပျမ်းမ�အေရးပါမ�ကို က�န်ေတာ်တတွ ို ့ ကခ ် ျက်ခနမ ့် န ှ း် �ကည့် �ိင ု ပ ် ါတယ်။ ဒါေပမယ့် �ှာေဖွစားေသာက်သေတွ ူ က သစ်�ကားေစက ် စ်ခု ဒါမှမဟုတ် ့ ို စားေကာင်းေသာက်ဖွယတ ဖွယတ ် ယ်တယ်စားစရာတစ်ခလ ု ို ့ ထင်ခ�ဲ့ ကပါသလား။ ယံ�ု ကည်ခ�ဲ့ ကပါသလား။ �ှာေဖွစားေသာက်သူ သစ်�ကားရွ ကေတွ ် ကေရာ ို ေကာင်ေလးတစ်ေယက်က သစ်�ကားပင်ေတွမာှ ေရာ ဝိညာဉ်ေတွ�ိှတယ်လို ့ လှပတယ်လို ့ ထင်ခ�ဲ့ ကပါသလား။ �ှာေဖွစားေသာက်သူ တကယ်လို ့ ေကာင်မေလးတစ်ေယာက်ကို �ိုမန်တစ်ဆန်တေနရာကိ ဲ့ ု ေခါ်သွားချင်တယ်ဆရ ုိ င် သစ်�ကားပင်ရဲအရိ ေ�ှးေခတ် ့ ပ်ဟာ ေကာင်းပါမလား။ ့ �ှာေဖွစားေသာက်သေတွ ူ ရဲ ့ အေတွးကမ�ာ၊ ယံ�ု ကည်သက်ဝင်မေတွ � �ှင ့် စိတခ ် ံစားချက်ေတွကို ခွြဲ ခမ်းစိတြ် ဖာနားလည်ဖိဟာ ု့ အလွနတ ် ရာမှပဲ ခက်ခဲတအ ဲ့ ရာြဖစ်ပါတယ်။ ေ�ှးေခတ်�ှာေဖွစားေသာက်သေတွ ူ �ကားမှာ နတ်ဝည ိ ာဉ်ကိးု ကွယမ ် ဆ � တ ုိ ာ ြဖစ်ေနကျအရာလို ့ ပညာ�ှငအ ် များစု သေဘာတူ�ကပါတယ်။ နတ်ဝည ိ ာဉ်ကိးု ကွယမ ် � (Animism ဟာ ဝိညာဉ် သိမဟု ု ့ တ် လိပ်ြပာလို ့ အဓိပာ� ယ်ရတဲ့ လက်တင်စကားလံးု anima ကေနလာပါတယ်) ဟာ ေနရာေဒသတိင ု း် ၊ သတ�ဝါတိင ု း် ၊ အပင်တင ို း် ၊ သဘာဝြဖစ်ရပ်အားလံးု တိင ု း် မှာ အာ�ံုခစ ံ ားမ�ေတွ၊ အသိစတ ိ ေတွ ် ကိယ ု စ ် � ီ ိှ�က�ပီး လူသားေတွနလည် ဲ့ း တိက ု � ် ု ိကဆ ် က်သယ ွ သ ် န ိ ားလည်�င ို တ ် ယ်လို ့ ယံ�ု ကည်တာပဲ ြဖစ်ပါတယ်။ ဒါေ�ကာင ့် နတ်ဝိညာဉ်ကိးု ကွယသ ် ေတွ ူ ဟာ လိအ ု ပ်တာေတွ �ှိမယ်လို ့ ေတာင်ကန ု း် တစ်ခေပါ်က ု ယံ�ု ကည်�ကပါတယ်။ ေကျာက်တးံု �ကီးမှာလည်း ေကျာက်တးံု �ကီးဟာ အာ�ံုခစ ံ ားမ�ေတွ၊ လူသားေတွရဲ ့ တချို �ေသာ အြပုအမူေတွနပတ် ဲ ့ သက်လို ့ စိတဆ ် းုိ ေဒါသထွက� ် င ို �် ပီး တြခားလုပ်ရပ်ေတွကေတာ ို ့ ဝမ်းသာေကျနပ်မာှ ပါ။ ေကျာက်တးံု �ကီးက လူသားေတွကို သတိေပးဆံးု မတာ သိမဟု ု ့ တ် သူကိ ု့ းခံတာေတွ လုပ်မာှ ပါ။ ့ ု ပူေဇာ်ဖိေတာင် လူသားေတွကလည်း ေကျာက်တးံု �ကီး ေကျနပ်ေအာင်ြပုလုပ်ေပးတာ ဒါမှမဟုတ် ေကျာက်တးံု �ကီးကို �ခိမး် ေြခာက်တာေတွ လုပ်�င ို ပ ် ါတယ်။ ေကျာက်တးံု �ကီးတင်မက ေတာင်ကန ု း် ေြခရင်းက ဝက်သစ်ချပင်�ကီးဟာလည်း အသက်ဝင်လျက်�ိှေနတဲ့ အရာပါပဲ။ ဒါတင်မက ေတာင်ကန ု း် ေြခရင်းမှာ စီးေနတဲစ ့ မ်းေချာင်း၊ ေတာအုပ်ထမ ဲ ာှ �ှိတဲ့ လွငြ် ပင်နားက ြခံုပုတေတွ ် ၊ လွငြ် ပင်ကို သွားရတဲလ ့ မ်းကေလး၊ ီ ာှ ေရေသာက်�ကတဲ့ �ကက်ေတွ၊ ဝံပေလွ ု ေတွ၊ ကျီးကန်းေတွ စတဲ့ လွငြ် ပင်မာှ စီးေနေတဲေချာင် ့ းငယ်၊ အဲဒမ အရာေတွအားလံးု ဟာ အသက်ဝင်လျက်�ိေနတဲ ှ ့ အရာေတွပဲြဖစ်�ကပါတယ်။ လက်ေတွြပင်ပမှာ တကယ်ြဒပ်ထတ ု ည်နမ�ှ ဲ ့ ိတဲ့ အရာေတွကလ ို ည်း ယံ�ု ကည်�ကပါတယ်။ ဥပမာ ေသလွနသ ် တ ူ ရဲ ို ့ ့ဝိညာဉ်ေတွ၊ 78 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge မေကာင်းဆိးု ဝါးနတ်ဆးုိ ေတွ၊ နတ်ေကာင်းနတ်ြမတ်ေတွ အစ�ှိတအ ဲ့ ရာေတွဟာ ဒီေနေခတ် မာှ ေတာ့ ့ က�န်ေတာ်တို တ အ ့ ရာေတွေပါ။့ ့ ေစ�သရဲေတွ၊ နတ်သမီးေတွ၊ ေကာင်းကင်တမန်ေတွလို ေခါ်တဲ ့ နတ်ဝိညာဉ်ကိးု ကွယသ ် ေတွ ူ ဟာ ဘာကွာြခားချက်မမ ှ �ှိဘးူ လို ့ တြခားသက်�ိှသတ�ဝါေတွ�င ှ ့် ယံ�ု ကည်�ကတယ်။ ေြပာဆိ၍ ု ေသာ်လည်းေကာင်း ေတးသီချင်းေတွ၊ သူတထဲ ို ့ ကတစ်ေကာင်ကို အရာအားလံးု ကို ကခုနတ ် ာေတွ၊ တိက ု � ် ု ိကဆ ် က်သယ ွ လ ် ရတယ် ို ့ လို ့ ယံ�ု ကတယ်။ လူေတွအ�ကား ပွဲလမ်းအခမ်းအနား မုဆးုိ တစ်ေယာက်ဟာ ကိယ ု က ့် ယ ို က ် ယ ို စ ် န ွ လ ့် တ � ဖ ် ို ့ ��တက ် ထုတေဖာ် ် စတဲအ ့ ရာေတွန ဲ ့ သမင်တစ်အုပ်ကတ ို င ို တ ် ည်�ပီး ေတာင်းခံတာမျိုးပါ။ တကယ်လို ့ သူအမဲပစ်လရသွ ို ့ ားရင် ေသသွားတဲသ ့ မင် သူကိ ု င ွ လ ့် တ � ဖ ် ို မု ့ ခ ့ ဆးုိ ကေတာင်းပန်ပါတယ်။ တစ်ေယာက်ေယာက် ဖျားနာရင် နတ်ဆရာက ခုလဖ ို ျားနားေစတဲ့ ေမာင်းထုတ၍ ် ေသာ်လည်းေကာင်း ေတာင်းပါတယ်။ အခုလို ဝိညာဉ်ကိဆ ု က်သယ ွ �် ပီး ကုသပါတယ်။ ေချာေမာ ၍ ့ ့ ေသာ်လည်းေကာင်း၊ လိအ ု ပ်ရင် အြခားဝိညာဉ်ေတွရဲအကူ အညီ ့ ေြပာဆိဆ ု က်သယ ွ တ ် လ ဲ့ ပ ု ်ရပ်အားလံးု ကို ထူးြခားကွြဲ ပားေစတာက သူတေြပာဆိ ို ့ တ ု င ို တ ် ည်တအ ဲ့ ရာအားလံးု ဟာ ေဒသတွငး် ၊ ရပ်တင ွ း် ရွ ာတွငး် ေတွသာြဖစ်တာပါ။ သူတဟာ ို ့ လူသားအားလံးု နဲဆိ ု ေသာ ် ့ င နတ်ဘရ ု ားဝိညာဉ်ေတွမဟုတဘ ် ဲ ဒီသမင်၊ ဒီသစ်ပင်၊ ဒီစမ်းေချာင်း၊ အဲဒဝ ီ ည ိ ာဉ်စတဲ့ သီးသန� ် ့ ိှတအ ဲ့ ရာေတွသာ ြဖစ်တာပါ။ တြခားသက်�ိှသတ�ဝါေတွ �ှငလ ့် သ ူ ားေတွအ�ကား ဘာြခားနားချက်မှ မ�ှိတအ ဲ့ တွက် တင်းကျပ်တဲ့ ် အ ဲ့ ရာေတွကလည်း လူသားေတွရဲလိ ု ပ်ချက်ကို အထက်ေအာက်သေဘာလည်း မ�ှိပါဘူး။ လူမဟုတတ ့ အ ြဖည့ဆ ် ည်းရန်သက်သက် တည်�ိေနတာမဟု ှ တဘ ် းူ ။ ဒါမှမဟုတ် အလံးု စံက ု တ ို တ်�င ို တ ် ဲ့ နတ်ဘရ ု ားေတွက ကမ�ာ�ကီးကို သူတေကာင် ို ့ းမယ်ထင်သလို စီမေနတာလည် ံ း မဟုတပ ် ါဘူး။ ကမ�ာ�ကီးဟာလူသားေတွအတွက် တည်�ိေနတာမဟု ှ တသ ် လို တြခားဘယ်သက်�ိသ ှ တ�ဝါအတွကမ ် ှ တည်�ိှေနတာလည်း မဟုတပ ် ါဘူး။ နတ်ဝိညာဉ်ကိးု ကွယမ ် ဟ � ာ တိကျေသချာတဲ့ ဘာသာေရး ယံ�ု ကည်မတ � စ်ခုမဟုတပ ် ါဘူး။ အမျိုးအစား ေထာင်နချီ ဲ ့ �ပီး အလွနက ် ြွဲ ပားတဲ့ ကိးု ကွယမ ် အ � မျိုးမျိုး၊ ဂိဏ ု း် အမျိုးမျိုး၊ ယံ�ု ကည်မအ � မျိုးမျိုးကို စုေပါင်းေခါ်ဆိတ ု ာပဲ ြဖစ်တယ်။ သူတအားလံ ို ့ းု ကို နတ်ဝည ိ ာဉ်ကိးု ကွယသ ် ေတွ ူ လို ့ ေခါ်ရတာက သူတရဲ ို ့ ့ ကမ�ာေလာက�ကီးကိ� ု � ြမင်ပံု �ှင ့် ဒီကမ�ာေလာက�ကီးထဲမာှ ရပ်တည်လည်ပတ်တယ်လယူ ို ့ ဆပံေတွ ု နတ်ဝိညာဉ်ကိးု ကွယသ ် ေတွ ူ တူညလ ီ ပဲ ို ့ ြဖစ်တယ်။ လူသားေတွ ေ�ှးေခတ်�ှာေဖွစားေသာက်သေတွ ူ ကို ြဖစ်ေကာင်းြဖစ်ခမ ဲ့ ာှ ပဲလို ့ ေြပာဆိတ ု ာဟာ ဘုရားသခင်ကယ ို �ုံ ကည်တလ ဲ့ ူ အများစုြဖစ်မာှ ပဲလို ့ ဘယ်ေနရာကေန စိက ု ပ ် ျိုးေရးေခတ်ကလူေတွဟာ ေြပာတာနဲ ့ တူပါတယ်။ ု ာဟာ နတ်ဘရ ု ားလိအဓိ ု ့ ပာ� ယ်ရတဲ့ ဂရိစကား theos ဘုရားသခင်ကက ို းို ကွယယ ် �ံု ကည်မ� (Theism ဆိတ ကေနလာတယ်) ဆိတ ု ာဟာ စ�ကာဝဠာ�ကီးတစ်ခုလးံု ရဲ ့ စီစဉ်ြဖစ်တည်ပံဟ ု ာ 79 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge လူသားေတွန ဲ ့ တန်ခးုိ �ကီးနတ်ဝည ိ ာဉ်ေတွြဖစ်တဲ့ အေပါ်မှာမူတည်ပါတယ်။ နတ်ဘရ ု ားေတွအ�ကား ဒီေနေခတ် နနီ ဲ ့ းစပ်တဲ့ ့ ဘုရားသခင်ကယ ို �ုံ ကည်သေတွ ူ ြဖစ်ပါတယ်လို ့ သူတတစ် ို ့ ဦးချင်းစီရဲ ့ အထက်ေအာက်ဆက်ဆေရးသ ံ ေဘာ စိက ု ပ ် ျိုးေရးေခတ်ေ�ှာင်းကလူေတွဟာ ေြပာတာဟာ အေသးစိတအ ် ချက်အလက်ေတွန ဲ ့ ပတ်သက်�ပီး အလွနမ ် န ှ က ် န်ေပမယ့လ ် ည်း က�န်ေတာ်တသိ ို ့ ပ်မသိရဘူး။ ဘုရားသခင်ကက ို းို ကွယယ ် �ံု ကည်ြခင်း ဆိတ ု ေနရာမှ ဲ့ ာ ၁၈ရာစုက ပိလ ု န်က ဂျူးဓမ�ဆရာေတွ၊ ၁၇ ရာစုက မက်ဆာချူးဆက်မာှ စုနး် မေတွကမ ို းီ တင်��ိ � ခဲတ ို ာှ �ှိခတ ဲ့ ဲ့ အက်ဇ်တက် ့ ဲ့ ပျူရီတန်ေတွ၊ ၁၅ ရာစုက မက�ဆီကမ ပုေရာဟိတေတွ ် ၊ ၁၂ ရာစု အီရန်က ဆူဖီဆရာေတွ၊ ၁၀ ရာစုက ဗိက ု က ် င်းစစ်သည်ေတာ်ေတွ၊ ၂ ရာစုမှ ေရာမစစ်ဗိုလ�် ကီးေတွ၊ ၁ ရာစုက တ�ုတန ် န်းတွငး် ဗျူ�ိုကရက်ေတွ စတဲလ ့ ေတွ ူ အားလံးု ြခံုငံပ ု ါဝင်မာှ ပါ။ ကိးု ကွယမ ် ဘ � ာသာတစ်ခခ ု ျင်းစီက တြခားဘာသာရဲ ့ ယံ�ု ကည်မ� � င ှ အ ့် ြပုအမူေတွကို မမှနက ် န်တအ ဲ့ ြပင် ထူးဆန်းတယ်လို ့ ြမင်�ကတယ်။ နတ်ဝည ိ ာဉ်ကိးု ကွယသ ် ေတွ ူ ြဖစ်တဲ့ ေ�ှးေခတ်�ှာေဖွစားေသာက်သတ ူ ရဲ ို ့ ့ ယံ�ု ကည်မ� � င ှ ့် အြပုအမူေတွ�ကားမှာလည်း ဘာသာေရးဆိင ု ရ ် ာ အခုလပ ို ဲ ကွြဲ ပားြခားနားချက် �ကီးမားခဲမ ့ ာှ ပါ။ ပုနက ် န်ေတာ်လန ှ တ ် ာ၊ အြဖစ်အပျက်ေတွဟာလည်း သူတရဲ ို ့ ့ အသစ်ေြပာင်းလဲတာ၊ အြငင်းပွားစရာေတွန ဲ ြပည့ � ် က ှ ေြဗာင် ် းဆန်ခမ ဲ့ ာှ ပါ။ ့ ဒါေပမယ့လ ် ည်း တတ်�င ို တ ် ာအကုနပ ် ါပဲ။ အခုလဆ ို င်ဆင်ြခင်ြခင် ေ�ှးေဟာင်းေခတ်ဦးက တိတက ိ ျကျေဖာ်ြပဖို ့ �ကိုးစားသမ�ေတွအားလံးု ဟာ ဘာေ�ကာငလ ့် ည်းဆိေတာ ု ့ အ�ကမ်းဖျင်းေကာက်�တ � ခ ် ျက်ေတွက က�န်ေတာ်တို ့ လူေတွရဲဘာသာ ေရးယံ�ု ကည်မအ � ယူဝါဒကို ့ စိတမ ် န ှ း် နဲေြပာ ေနတာပဲြဖစ်ဖို ့ အလွနမ ် ျားပါတယ်။ ့ သက်ေသအေထာက်အထားေတွ မ�ှိသေလာက်ြဖစ်တအ ဲ့ ြပင် �ှိေနတဲ့ အေထာက်အထားေတွကလည်း လက်တဆုပ်စာ လူအသံ းု အေဆာင်ပစ�ညး် ေတွ၊ ဂူနရ ံ ံပန်းချီေတွပဲြဖစ်�ပီး ့ အဲဒအ ီ ရာေတွကလ ုိ ည်း အဓိပာ� ယ်အမျိုးမျိုးယူလရပါတယ် ို ့ ။ �ှာေဖွစားေသာက်သတ ူ မှ ို ့ ာ ဘယ်လစ ို ိတခ ် ံစားမ�ေတွ �ှိခတ ဲ့ ယ်လို ့ ေ�ကးေ�ကာ်တပ ဲ့ ညာ�ှငေတွ ် ရဲ ့ သီအုရ ိ ီေတွဟာ ေကျာက်ေခတ်က ဘာသာေရးယံ�ု ကည်မထ � က် အဲဒပ ီ ညာ�ှငေတွ ် ရဲ ဘက် လက ို မ ် က � သ ို ာ ပိေဖာ် ု ြပေနပါတယ်။ ့ 80 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ပံု ၇။ လွနခ ် ေသာ�ှ ဲ့ စေပါင် ် း ၁၅,၀၀ဝမှ ၂၀,၀၀ဝအ�ကား လက်စေကာ ် ဂ ့ ူ (Lascaux Cave)တွင ် ေတွ�ရေသာပန်းချီ။ ပံတ ု င ွ ် က�န်ေတာ်တြမင် ို ့ ေတွ�ရေသာအရာသည် မည်သည့အ ် ရာ အမှနတ ် ကယ်ြဖစ်၍ ပံသ ု ည် မည်သည့အ ် ဓိပာ� ယ်ေဆာင်သနည်း။ လူအချို �က ငှကဦ ် းေခါင်း�ှိ၍ လိငတ ် ေထာင် ံ ေနေသာ လူတစ်ေယာက်ကို အေမရိကန်ေြပာင်က သတ်ေနသည်။ လူ၏ေအာက်�ိှ အြခားငှကတ ် စ်ေကာင်သည် ထိလ ု ၏ ူ ဝိညာဉ်သေကင်္တြဖစ်�ပီး သူ၏ခ��ာကိယ ု မ ် ှ ေသဆံးု ချိန၌ ် ထွကလ ် ာသည်ဟု ေြပာ�ကသည်။ သိြဖစ် ု ့ လ�င် ဤပံသ ု ည် အမဲလက ို ရ ် ာတွငြ် ဖစ်ပျက်ေသာ �ိုး�ိုးသာမန် မေတာ်တဆတစ်ခက ု ို မဆိလ ု ဘ ို ဲ ယခုဘဝမှ ေနာက်ဘဝသို ့ ကူးေြပာင်းသည့သ ် ေဘာကို ေဆာင်ေပသည်။ သိေသာ် ု့ ဤမှနး် ဆချက်များ မှားသည်၊ မှနသ ် ည်ကို သိ�ိှ�င ို မ ် ည့် နည်းလမ်းလည်း ေရာ်�ှကခ ် ပ ် ံရ ု ိပ်အဓိပာ� ယ်စစ်ေဆးမ� (Rorschach ေ�ှးေခတ်�ှာေဖွစားေသာက်သတ ူ ၏ ို ့ ယံ�ု ကည်သက်ဝင်မ� ယခုေခတ်ပညာ�ှငမ ် ျားက ၎င်းသည် test) က�န်ေတာ်တတွ ို ့ ငမ ် �ှိေချ။ ကဲသ ့ ပင် ုိ ့ အေ�ကာင်းကို မည်သည့အ ် ရာြဖစ်သည်ဟု ဤအရာသည် အနည်းငယ်သာေဖာ်ြပ�ပီး ထင်ြမင်ယဆ ူ �ကသည်ကသ ို ာ အများဆံးု ေြပာေပသည်။ 81 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ပံု ၈။ လွနခ ် ဲေ ် ပါင်း ၉၀၀၀ ဝန်းကျင်က အာဂျင်တးီ နား�ှိ “လက်ဖဝါးဂူ (Hands Cave)” တွင ် ့ သာ �ှစေ ဤလက်ဖဝါးရာများကို အမဲလက ို � ် ှာေဖွစားေသာက်သမ ူ ျားက ြပုလုပ်ခဲ�့ ကသည်။ �ုတခ ် ျည်း�ကည့လ ် က ို လ ် �င် �ှစေ ် ပါင်းများစွာက ေသလွန�် ပီးသားြဖစ်ေသာလက်များက ေကျာက်စိင ု အ ် တွငး် ကေန က�န်ေတာ်တဆီ ို ့ ကို လက်လမ ှ း် ဖို ့ �ကိုးစားေနသလိပ ု င်။ ဤအရာသည် ေ�ှးေခတ်�ှာေဖွစားေသာက်သတ ူ ကမ� ို ့ ာဆီက က��်ပ ု ်တကိ ို ့ ု စိတက ် လ ို ပ � ်�ှားမ�အေပး�ိင ု ဆ ် းုံ အေမွအ�ှစမ ် ျားထဲမတ ှ စ်ခြု ဖစ်သည်။ သိေသာ် ု့ မည်သည့အ ် ဓိပာ� ယ်ေဆာင်သည် ကိမ ု ူ မည်သမ ူ �မသိေချ။ ေတာင်လပ ို ံေနတဲ ု ့ အုတဂ ် အ ူ �ကင်းအကျန်ေတွ၊ ဂူနရ ံ ံပန်းချီေတွ၊ အ�ိုး�ုပ်တေတွ ု ကို အေြခခံ�ပီး သီအုရ ိ ီေတွတစ်ခ�ု ပီးတစ်ခု ေတာင်ပံရ ု ာပံစ ု က ို ထ ် ေနမယ့ ူ အ ် စား ဘာသာေရးယံ�ု ကည်မန � ပတ် ဲ ့ သက်�ပီး က�န်ေတာ်တမှ ို ့ ာ ေ�ှးေခတ်�ှာေဖွစားေသာက်သတ ူ ရဲ ို ့ ့ ဝိးု တိးု ဝါးတားအထင်အြမင်ေတွသာ�ှိပါတယ်လို ့ ပွငပ ့် င ွ လ ့် င်းလင်းဝန်ခံလက ို တ ် ာက ပိေကာင် ု းပါတယ်။ သူတဟာ ို ့ နတ်ဝည ိ ာဉ်ကိးု ကွယသ ် ေတွ ူ ြဖစ်တယ်လို ့ က�န်ေတာ်တို ့ ယူဆ�ကတယ်။ ဒါေပမယ့် အဲဒအ ီ ရာကလည်း ဘယ်လမ ို ျိုးအထူးအသိအြမင်ကမ ို ှ မေပးဘူး။ သူတို ့ ဘယ်ဝိညာဉ်ကို တိင ု တ ် ည်�ပီး ဆုေတာင်းခဲ�့ ကတယ်၊ ဘယ်ပဲေတာ် ွ ေတွ ကျင်းပခဲ�့ ကတယ် ဒါမှမဟုတ် ဘယ်အရာေတွကို တားြမစ်ေ�ှာင်�ကဉ်ခဲ�့ ကတယ်ဆတ ုိ ာ က�န်ေတာ်တမသိ ို ့ ရဘူး။ ပိအ ု ေရး�ကီးတာက ဘယ်လအ ို ေ�ကာင်းအရာေတွကို သူတေြပာဆိ ို ့ ခ ု ဲ�့ ကတယ်ဆတ ုိ ာ က�န်ေတာ်တမသိ ို ့ �ကြခင်းပဲြဖစ်တယ်။ ဒါဟာ လူသမိ ု း် ကို က�န်ေတာ်တနားလည် ို ့ တေနရာမှ ဲ့ ာ အ�ကီးမားဆံးု ေသာလစ်ဟာမ�ေတွထက ဲ တစ်ခုြဖစ်တယ်။ ့ င �ှာေဖွစားေသာက်သေတွ ူ ရဲ ့ ေနာက်ထပ်အေ�ကာင်းအရာတစ်ခုြဖစ်တယ်။ �ှာေဖွစားေသာက်သေတွ ူ ဟာ တစ်လင်တစ်မယားစနစ်�ိှတယ် လူမ� � င ို င ် ေရးဘဝဟာ ံ အထက်မာှ �ှငး် ြပခဲတ ဲ့ တိင ု း် ့ အ ု ပ ် ိင ု ပ ် စ�ညး် ဥစ�ာေတွပိင ု ဆ ် င ုိ တ ် ယ်၊ ကိယ အစ�ှိတဲ့ က�န်ေတာ်တလံ ို ့ းု ဝမသိတဲ့ ပညာ�ှငေတွ ် အေနနဲ ့ သီးသနမ ့် သ ိ ားစုငယ်ေတွ�ိတ ှ ယ်၊ �ိုး�ိုးအေြခခံအချက်အလက်ေတွမာှ တင် သေဘာထားကွလ ဲ ဲွ �ကတယ်။ ြဖစ်�င ို တ ် ာက အုပ်စမ ု ျိုး�ွယအ ် မျိုးမျိုးမှာ စနစ်အမျိုးမျိုး�ှိခမ ဲ့ ာှ ပါ။ တချို �အုပ်စဟ ု ာ အ�ိုငး် စိင ု း် ဆံးု 82 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ချင်ပန်ဇီအုပ်တစ်အုပ်လုိ အထက်ေအာက်သေဘာနဲ ့ ဘိ� ု ဘ ို ေမျာက် ုိ အုပ်တစ်အုပ်လို ေအးေဆးသက်သာ ရက်စက်ခက်ထန်�ပီး �ငိမး် ချမ်း�ပီး လိငမ ် ြ� ပုဖိပဲ ု့ တြခားအုပ်စေတွ ု က စိတဝ ် င်စားတဲလ ့ ေတွ ူ ြဖစ်မာှ ပါ။ ၁၉၅၅ခု�စ ှ ် �ု�ှား�ိင ု င ် ံ ဆန်ဂယ ီ ာေဒသမှာ ေ�ှးေဟာင်းသုေတသနပညာ�ှငေတွ ် က သက်တမ်း�ှစေပါင် ် း ၃၀,၀၀၀ �ှိတဲ့ အေမ �း�ှညဆ ် င်ေတွကို အမဲလက ို ခ ် ဲတ ဲ့ ေတွ ူ ရဲ ့ သခၚ်္ိျုင်းဂူတစ်ခုကို ့ လ �ှာေဖွေတွ� �ှိခ�ဲ့ ကတယ်။ ေြမပံတ ု စ်ခမ ု ာှ ဆို အသက်၅၅�ှစအ ် ရွ ယ် ေယာက်ျားတစ်ေယာက်ရဲ ့ အ�ိုးစုကို ပုတးီ အလံးု ေပါင်း ၃၀၀၀ ေလာက်�ိှတဲ့ အေမ �း�ှညဆ ် င်စယ ွ ပ ် တ ု းီ ေတွန ဲ ့ ဖံးု လ�မး် ထားတာကိေတွ ု �ရပါတယ်။ အဲဒလ ီ ရ ူ ဲ ့ ဦးေခါင်းမှာလည်း ေြမေခွးသွားေတွန ဲ ့ လက်ေကာက်ဝတ်မာှ လည်း အလှဆင်ထားတဲ့ ဆင်စယ ွ လ ် က်ေကာက်၂၅ခု ဦးထုပ်တစ်လးံု �ှိ�ပီး ဝတ်ထားတယ်။ အဲဒေဒသက ီ တြခားအုတဂ ် ေတွ ူ မာှ ေတာ့ ပစ�ညး် အနည်းပဲ�ိတ ှ ယ်။ ဆန်ဂယ ီ ာက အေမ �း�ှညဆ ် င်အမဲလက ို သ ် ေတွ ူ ဟာ အထက်ေအာက်သေဘာ�ှိတဲ့ ထုတယ ် ဆ ူ င်ြခင်�ကတယ်။ အဲဒ ီ အုပ်စအ ု များစုေပါင်းထားတဲ့ ယူဆ�ကတယ်။ လူအသိ င ု း် အဝိင ု း် တစ်ခအ ု ြဖစ် ့ ေနထိင ု ခ ် �ဲ့ ကမယ်လို ့ ပညာ�ှငေတွ ် က ေသသွားတဲလ ့ ဟ ူ ာ အုပ်စရ ု ဲေခါင် းေဆာင် ့ မျိုး�ွယစ ် တ ု စ်ခရ ု ဲ ့ ေခါင်းေဆာင်တစ်ေယာက် အဖွဲ�ဝင်အေရတွကဒ ် ါဇင်တချို �ပဲ�ိှတဲ့ သိမဟု ု ့ တ် ြဖစ်ေကာင်းြဖစ်�င ို တ ် ယ်လို ့ အုပ်စတ ု စ်ခုက အခုလမ ို ျားြပားတဲ့ ြမုပ်�စ ံှ ရာပစ�ညး် ေတွကို သူတဘာသာထု ို ့ တလ ် ပ ု ် �င ို ခ ် တ ဲ့ ာ မြဖစ်�င ို ဖ ် ိများပါတယ် ု့ ။ ေ�ှးေဟာင်းသုေတသနပညာ�ှငေတွ ် ဟာ ေနာက်ထပ်ပိစ ု ိတဝ ် င်စားစရာေကာင်းတဲ့ သခၚ်္ိျုင်းဂူတစ်ခုကို �ှာေတွ� ခဲ�့ ကပါေသးတယ်။ ေခါင်းတစ်ခုသည် ၁၂၊ အဲဒဂ ီ မ ူ ာှ ၁၃�ှစအ ် ရွ ယ် အ�ိုးစု�စ ှ ်ခ� ု ိှ�ပီး သူတကိ ို ့ ဦ ု းေခါင်းချင်းဆိင ု ် ေယာက်ျားေလးတစ်ဦးရဲေခါင် းြဖစ်�ပီး ့ ၁ဝ�ှစအ ် ရွ ယမ ် န ိ း် ကေလးရဲေခါင် းြဖစ်ပါတယ်။ ့ ေယာက်ျားေလးရဲကိ ု က ် ို ့ ယ ြမုပ်�ထ ံှ ားတယ်။ အြခားတစ်ခုက ဆင်စယ ွ ပ ် တ ု းီ ၉၊ ၅၀၀၀ ေကျာ်ြဖငဖ ့် ံးု လ�မး် ထားတယ်။ သူဟာ ေြမေခွးသွားလုပ်ဦးထုပ်ကို ေဆာင်းထား�ပီး ေြမေခွးသွားေပါင်း၂၅ဝနဲ ့ ြပုလုပ်ထားတဲ့ ခါးပတ်ကလ ို ည်း ဝတ်ထားခဲတ ီ ကုိ ရဖို ့ ့ ယ်။ (ေြမေခွးသွား အေရအတွက် အဲဒေလာက် အနည်းဆံးု ေြမေခွးအေကာင် ၆၀ ၏သွားကို ��တယ ် ရ ူ မှာ ြဖစ်ပါတယ်။) မိနး် ကေလးကိေတာ ု ွ ပ ် တ ု းီ ့ ဆင်စယ ၅၂၅၀ နဲ ့ အလှဆင်ထားတယ်။ ကေလးငယ်�စ ှ ေယာက် ် လးံု ကို အမျိုးမျိုးေသာ ဆင်စယ ွ ပ ် စ�ညး် ေတွ၊ အ�ိုး�ုပ်တေတွ ု န ဲ ့ ဝန်းရံထားတယ်။ အဲဒ ီ ဆင်စယ ွ ပ ် တ ု းီ တစ်ကးံု ြပုလုပ်ဖိအတွ ု့ က် အင်မတန်က�မ်းကျင်�ိှတဲ့ လက်မပ � ညာသည်တစ်ေယာက်ဟာ အချိန ် (၄၅) မိနစ်ေလာက် လိအ ု ပ်ပါတယ်။ တြခားနည်းနဲေြပာရရင် ့ တြခားပစ�ညး် ေတွမပါဘဲ နာရီေပါင်း ကေလး�ှစေယာက် ် ကလ ို မ � ်းြခံုထားတဲ့ ဆင်စယ ွ ပ ် တ ု းီ ၁၀,၀၀၀ ကိြု ပုလုပ်ဖို ့ ၇၅၀၀ တိတိ မနားမေန အလုပ်လပ ု ်ေနရမှာြဖစ်�ပီး အေတွ�အ�ကံု�ှိတဲ့ လက်မပ � ညာသည် တစ်ဦးအေနနဲ (၃)�ှ စေကျာ် ် ဆက်တက ို အ ် လုပ်လပ ု ်ရမှာ ြဖစ်ပါတယ်။ ့ 83 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ဆန်ဂီယာကေလးငယ်ေတွအေနနဲ ဒီ ် ာှ ေခါင်းေဆာင်ြဖစ်ေနတာ ့ ေလာက်ငယ်ရွယ်တဲ့ အသက်အရွ ယမ သိမဟု ု ့ တ် အေမ �း�ှညဆ ် င်အမဲလက ို သ ် ြူ ဖစ်ေနမယ်ဆတ ုိ ာ ေတာ်ေတာ်မြဖစ်�င ို တ ် ဲ့ ကိစပ � ါ။ ဘာေ�ကာငမ ့် ျား သူတကိ ို ့ ု အခုလအ ို လ�ံပယ် တခမ်းတနားြမုပ်��ံှ ကသလဲဆတ ုိ ာကို ယဉ်ေကျးမ�ဆင ုိ ရ ် ာ ယံ�ု ကည်မေတွ � ကသာ �ှငး် ြပ�ိင ု မ ် ာှ ပါ။ သီအုရ ိ ီတစ်ခအ ု ရေတာ့ ခုလြို ဖစ်တာဟာ သူတရဲ ို ့ ့ မိဘေတွေ�ကာငလ ့် ို ့ ဆိပ ု ါတယ်။ ြဖစ်�င ို တ ် ာက မိသားစုတန်းခိးု ဩဇာကိယ ု �ံု ကည်တဲ့ ဒါမှမဟုတ် တဆငအ ့် ေမွဆက်ခံမက � ို တင်းကျပ်စာွ ယံ�ု ကည်တယ ဲ့ ဉ်ေကျးမ��ိှတေနရာမှ ဲ့ ာ ဒုတယ ိ သီအုရ ိ ီကေတာ့ သူတရဲ ို ့ မိ့ ဘေတွက ဒီကေလးငယ်ေတွ ေခါင်းေဆာင်ေတွြဖစ်တာေ�ကာင ့် ေမွးဖွားလာကတည်းက ေနမှာပါ။ ေ�ှးယခင်ကေသလွန�် ပီးသား ဝိညာဉ်ေတွြပန်ဝင်စားတာလို ့ သတ်မတ ှ ခ ် ရ ံ လိပါလိံ ု့ ု ့ ဆိပ ု ါတယ်။ တတိယသီအုရ ိ ီက အဆိြု ပုထားတာက အဲဒက ီ ေလးငယ်ေတွကို ြမုပ်�တ ံှ ပ ဲ့ ံစ ု ံဟာ သူတအသက် ို ့ �ှငစ ် ဉ်က အဆငအ ့် တန်းထက် သူတဘာ ို ့ ေ�ကာင ့် ေသဆံးု ရသလဲဆတ ုိ ာကို ေဖာ်�ကူးေနတာလို ့ ဆိပ ု ါတယ်။ သူတရဲ ို ့ ေခါင် းေဆာင်ကို ့ ပွဲကျင်းပ�ပီး ြမုပ်�တ ံှ အ ဲ့ ခါမှာ အဲဒက ီ ေလးငယ်ေတွကို ဓေလ့ထးံု တမ်းအြဖစ် ယဇ်ပေဇာ် ူ ခဲ�့ ပီး ထည်ဝါတဲအ ့ ခမ်းအနားေတွန ဲ ့ ဂူသင ွ း် ြမုပ်�တ ံှ ာ ြဖစ်ပါတယ်။ ဘယ်အဆိြု ပုချက်က မှနသ ် ည်ြဖစ်ေစ၊ ဆန်ဂီယာကေလးငယ်ေတွဟာ �ှစေပါင် ် း ၃၀,၀၀၀ ေကျာ် သက်တမ်း�ှိတဲ့ အေကာင်းဆံးု သက်ေသအေထာက်အထားေတွထက ဲ တစ်ခြု ဖစ်ပါတယ်။ က�န်ေတာ်တေဆပီ ို ့ ယန်စေတွ ် ဟာ က�န်ေတာ်တဒီ ို ့ အင ဲ ေအ ် ေတွရဲ ့ အကနသ ် ့ တ်ေဘာင်�င ှ ့် တြခား လူသား၊ တိရ စ�ာန်မျိုးစိတေတွ ် ရဲ ့ အြပုအမူပံစ ု ေတွ ံ ကို အများ�ကီးေကျာ်လန ွ တ ် ဲ့ လူမ� � င ို င ် ေရးစည် ံ းမျဉ်းကျငဝ ့် တ်ေတွကို တီထင ွ � ် င ို ခ ် ဲ�့ ကပါတယ်။ �ငိမ်း ချမ်း ေရး ေလာ စစ်ပဲွေလာ ေနာက်ဆးုံ အေနနဲ ့ �ှာေဖွစားေသာက်သတ ူ ရဲ ို ့ ့ လူအသိ င ု း် အဝိင ု း် မှာ စစ်ပဲမ ွ ျား၏အခန်းက�နဲ ့ ပတ်သက်�ပီး ့ ခက်ခထ ဲ � ိ ှလယ ွ တ ် ဲ့ ေမးခွနး် ေတွ �ှိပါတယ်။ တချို �ေသာပညာ�ှငေတွ ် က ေ�ှးေခတ်အမဲလက ို � ် ှာေဖွစားေသာက်သေတွ ူ ရဲ ့လူအသိ င ု း် အဝိင ု း် ဟာ �ငိမး် ချမ်းတဲ့ ေကာင်းကင်ဘလ ုံ ြို ဖစ်�ပီး ့ စစ်ပဲေတွ ွ ၊ အ�ကမ်းဖက်မေတွ � ဟာ စိက ု ပ ် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးေနာက်ပိင ု း် သာ စတင်ခဲတ ့ ာ ထင်�ကတယ်။ ဘာေ�ကာငလ ့် ည်းဆိေတာ ု ့ လူေတွဟာ စုေဆာင်းလာခဲ�့ ကတာြဖစ်တယ်လို ့ အဲဒအ ီ ချိနက ် သာစ�ပီး ေထာက်ြပ�ကတယ်။ ကိယ ု ပ ် ိင ု ဥ ် စ�ာေတွ တြခားပညာ�ှငေတွ ် ကေတာ့ ေ�ှးေခတ်�ှာေဖွစားေသာက်သတ ူ ရဲ ို ့ ကမ� ် ရာမှပဲ ရက်စက်�ကမ်းတမ်းခဲတ ု ါတယ်။ ့ ာဟာ အလွနတ ့ ယ်လို ့ ဆိပ �ှစဘ ် က်လးံု ရဲအြမင် ဟာ ့ အေြခခံထားတယ်လို ့ ေလထဲေဆာက်တတ ဲ့ က ို ေတွ ် သာြဖစ်�ပီး ဆိတ ု ာကလည်း မစိမပိ ု့ ု့ ေြမြပင်အေြခအေနနဲချိ ် က် ့ တဆ ေ�ှးေဟာင်းသုေတသနအ�ကင်းအကျန်ေတွ 84 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge �ှင ့် ဒီေနေခတ် �ှာေဖွစားေသာက်သေတွ ူ ကို ့ မ�ုဿေဗဒပညာ�ှငေတွ ် က ေစာင�့် ကည့ေလ့ ် လာထားတယ်ဆုတ ိ ဲ့ ပါးလ�ာတဲ�့ ကိုးေလးနဲ ချိ ် က်ထားတယ် ဆိ� ု ု ံေလးပါ။ ့ တဆ ေ�ှးေဟာင်းသုေတသန အေထာက်အထားေတွဟာ စိတဝ ် င်စားစရာတကယ်ေကာင်းေပမယ့် အလွနလ ် ည်း �� ပ်ေထွးပါတယ်။ ဒီေနေခတ် �ှာေဖွစားေသာက်သေတွ ူ ဟာ အဓိကအားြဖင ့် �ှငသ ် န်ရန်ခက်ခ�ဲ ပီး ့ သီးသနြ် ဖစ် ဲ့ ေတွြဖစ်တဲ့ ့ တေနရာ အာတိတေဒသ၊ ် ကလဟာရီသက ဲ ��ာရ စတဲေနရာ ့ ေတွမာှ သာ ေနထိင ု �် ကပါေတာတ ီ ေနရာ ို ေတွမာှ လူဦးေရထူထပ်မအ � လွနန ် ည်းပါး�ပီး တြခားလူသားေတွန ဲ ့ ့ ယ်။ အဲဒလ ခိက ု ရ ် န်ပာွ း�ိင ု ေြခကလည် ် း အကနအ ် ့ သတ်�ိပ ှ ါတယ်။ ဒါအြပင် ့ မ�ကာေသးမီကမျိုးဆက်ေတွမာှ ဆိရ ု င် �ှာေဖွစားေသာက်သေတွ ူ ဟာ ဒီေခတ်�င ို င ် အ ံ ာဏာပိင ု ေတွ ် ရဲ ့ စီမခ ံ နခ ် ့ ွဲမက � ို ပိ�ု ပီးခံရလာတယ်။ အဲဒါကလည်း �ကီးမားလူဦးေရပဋိပက�ြဖစ်ဖိကိ ု့ ု ထူထပ်မလ � ည်း�ှိတဲ့ ကာကွယ�် ပီးသားြဖစ်သာွ းတယ်။ လွတလ ် ပ်တ� ဲ့ ှာေဖွစားေသာက်သေတွ ူ ကို လူဦးေရအတန်သင�့် ကီးမား�ပီး ဥေရာပ ပညာ�ှငေတွ ် အေနနဲ ့ ေစာင�့် ကည့ေလ့ ် လာဖို ့ အခွငအ ့် ေရး ၂ �ကိမ်ပဲ ရခဲပ ့ ါတယ်။ တစ်�ကိမ်က ၁၉ ရာစု ေြမာက်အေမရိက အေနာက်ေြမာက်ပိင ု း် မှာြဖစ်�ပီး၊ အေစာပိင ု း် တိမှ ု ့ ာြဖစ်ပါတယ်။ ဩစေတးလျက ေနာက်တစ်ခက ု ေြမာက်အေမရိကေဒသက အဘရီဂျီနယ်လမ ူ ျိုး မ�ကာခဏြဖစ်ပာွ းခဲတ ့ ယ်။ ဩစေတးလျေြမာက်ပိင ု း် �ှစ်မျိုးလံးု ရဲ ့ ဒါေပမယ့လ ် ည်း ၁၉ အမရင်ဒးီ ယန်းလူမျိုး ယဉ်ေကျးမ�မာှ အရင်ကတည်းက ရာစု�င ှ ့် ၂၀ (Amerindian) ရာစု �ှင ့် လက်နက်ကင ို ပ ် ဋိပက�ေတွ အခုလအ ို စဉ်တစိက ု ြ် ဖစ်ပျက်ေနခဲတ ့ ာ ဟုတမ ် ဟုတက ် ို လည်းေကာင်း ဒါမှမဟုတရ ် င် ဒါဟာ ဥေရာပနယ်ချဲ� မ�ရဲ ့ အကျိုးဆက်ရလဒ်ြဖစ်တယ်လို ့ လည်းေကာင်း အြငင်းအခံုလပ ု ် �င ို ပ ် ါတယ်။ ေ�ှးေဟာင်းသုေတသနဆိင ု ရ ် ာ �ှာေဖွတ�ွ �ှိမေတွ � ဆတ ုိ ာ �ှာပါး�ပီး နားလည်ဖိလည် ု့ း ခက်ခပ ဲ ါတယ်။ လွနခ ် ဲတ ွ နပတ် ဲ ့ သက်�ပီး ဘယ်လမ ို ျိုး ပံတ ု ပ ို တ်စ ့ ဲ့ �ှစ်ေပါင်းေသာင်းနဲချီ ့ အ�ကာက ြဖစ်ပျက်ခဲတ ့ ဲ့ စစ်ပဲေတွ အေ�ကာင်းအရာများ ကျန်ရစ်ခမ ဲ့ ာှ ပါလဲ။ အေြမာက်လက်နက်�ကီးေတွဆတ ုိ ာ ေ�ှးေဟာင်းလှ� ံ ှညေတွ ် ကေတာ ို ့ ေနရာမှာလည်း ဒီဟာေတွ အဓိပါ� ယ်ေကာက်ရ အဲဒအ ီ ချိနက ် မေြပာနဲ ့ စစ်ပဲေတွ ွ မာှ ဓားေတွ၊ ခံတပ်ေတွလည်း ဒိင ု း် ေတွေတာင် အသံးု ြပုေကာင်းြပုခဲ�့ ကမယ်။ အသံးု ြပုခဲ� ို တ ် ာပဲ။ ့ င ခက်ခပ ဲ ါတယ်။ နံရံတတ ံ င ို း် ေတွ၊ �ုပ်�ကင်းအြဖစ်ကျန်ခဲတ ့ ဲ့ အ�ိုးအက်ြခင်းတစ်ခုဟာ ဒါေပမယ့် မ�ှိခဘ ဲ့ းူ ။ မ�ှိခပ ဲ့ ါဘူး။ အမဲလက ို တ ် ဲ့ လူ�ု ိးစုေတွဟာလည်း စစ်ပဲက ွ ဒဏ်ရာ သိမဟု ု ့ တ် မေတာ်တဆေ�ကာငလည် ့် း ြဖစ်�င ို တ ် ာပဲ။ ေ�ှးေခတ်အ�ိုးစုတစ်ခမ ု ာှ အ�ိုးကျိုးအက်တာ၊ ြပတ်�ှတာေတွ ု တဲ့ ် းူ လို ့ ေြပာရေအာင် လံေလာက် မ�ှိတာဟာ အဲဒလ ီ ူ အ�ကမ်းဖက်ရက်စက်ခရ ံ �ပီး ေသဆံးု တာမဟုတဘ သက်ေသအေထာက်အထားတစ်ခု ဒဏ်ချက်ေတွြဖစ်တအ ဲ့ ခါမှာလည်း မဟုတပ ် ါဘူး။ �ကက်သားလ�ာေတွမာှ အ�ိုးမှာဘာအမှတသ ် ားရာမှမကျန်ဘဲ ြပင်းထန်တဲ့ လူကေသဆံ ို းု ေစ�ိင ု ပ ် ါတယ်။ 85 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ပိအ ု ေရး�ကီးတာက စက်မထ � တ ု လ ် ပ ု ်ေခတ်မတိင ု မ ် ီှ စစ်ပဲေတွ ွ မာှ ေသေကျတဲ့ ၉၀% ေကျာ် လူေတွဟာ လက်နက်ေတွေ�ကာင ့် ဆိတ ု ာထက် အစာငတ်မတ ွ ြ် ခင်း၊ ေအးခဲြခင်း �ှင ့် ေရာဂါဘယေတွေ�ကာငသ ့် ာ ြဖစ်တယ်။ လွနခ ် တ ဲ့ � ဲ့ စ ှ ေပါင် ် း ၃၀,၀၀၀ ေလာက်က လူမျိုးစုတစ်ခုက သူတရဲ ို ့ ့ အိမ်နးီ ချင်းလူမျိုးစုတစ်စက ု ို တိက ု ခ ် ိုကအ ် �ိင ု ရ ် �ပီး အစာေရစာေပါများတဲ့ စိတက ် းူ �ကည့ပ ် ါ။ သူတရဲ ို ့ နယ် ့ ေြမကေန အဲဒအ ီ �� ံးအ�ိင ု က ် ြွဲ ပားသွားတဲ့ အဖွဲ�ဝင်ဆယ်ေယာက်အသတ်ခရ ံ တယ်။ အဖွဲ�ဝင်တစ်ရာေလာက်ဟာ တိက ု ပ ် ဲမ ွ ာှ ပညာ�ှငေတွ ် ကေတာ့ သူတဟာ ို ့ �� ံးနိမသ ့် ာွ းတဲလ ့ မ ူ ျိုးစုဘက်က ေနာက်�စ ှ ်မာှ ေတာ့ အစာငတ်မတ ွ တ ် ာ၊ အသက်ဆးုံ ပါးသွား�ကတယ်။ ေမာင်းထုတလ ် က ို တ ် ယ်လို ့ အဲဒ� ီ � ံးနိမသ ့် ာွ းတဲလ ့ မ ူ ျိုးစုက ေအးခဲတာ၊ အဲဒလ ီ ေတွ ူ ရဲအ�ိ ့ ု းစုကို ေရာဂါဘယေတွေ�ကာင ့် �ှာေဖွေတွ� �ှိတဲ့ ေ�ှးေဟာင်းသုေတသန သဘာဝေဘးအ��ရာယ်တစ်ခခ ု ရ ု ဲ ့ သားေကာင်ေတွြဖစ်သာွ း�ကတယ်လို ့ အလွယတ ် ကူသတ်မတ ှ လ ် က ို �် ကမှာပါ။ အဲဒလ ီ ေတွ ူ ဟာ ရက်စက်�ကမ်း�ကုတ်တဲ့ စစ်ပဲတ ွ စ်ခရ ု ဲ ့ သားေကာင်ေတွြဖစ်ခ�ဲ့ ကတယ်လို က�န် ေတာ်တို ဘယ် လေြပာ�ိ ို င ု မ ် ာှ လဲ။ ့ ့ အခုလို သတိေပးစကား အရင်ေြပာ�ပီးတဲေနာက် ့ ေ�ှးေဟာင်းသုေတသန �ှာေဖွေတွ� �ှိမေတွ � ဆက ီ ို ု ပ ် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီး မတိင ု ခ ် င်အချိနက ် ာလကြဖစ်တဲ့ လူ�ု ိးစု က�န်ေတာ်တသွ ို ့ ား�ကမယ်။ ေပါ်တူဂီမာှ စိက ၄၀ဝကို စစ်တမ်း ေကာက်ခ�ဲ့ ကတယ်။ အ�ိုးစု ၂ ခုပဲ အ�ကမ်းဖက်မခ � ခ ံ ရ ဲ့ တဲ့ အမှတအ ် သားေတွြပပါတယ်။ အလားတူစစ်တမ်းမျိုးကိပ ု ဲ အစ�ေရးမှာ အဲဒအ ီ ချိနက ် ာလဝန်းကျင်က လူ�ု ိးစု(၄၀၀) ကို လုပ်�ကည့ေတာ ် ့ လူသားေတွရဲ ့ အ�ကမ်းဖက်မေ�ကာင � ြ့် ဖစ်�င ို တ ် ဲ့ အက်ေ�ကာင်း�ှိတဲ့ လူေခါင်းခွတ ံ စ်ခုကပ ို ဲ �ှာေဖွေတွ� �ှိခ�ဲ့ ကတယ်။ တတိယစစ်တမ်းမှာလည်း ဒန်ယးူ ဘ်ေတာင်�ကားက (Danube Valley - ယေနေခတ် ့ ဩစ�တီးယား�ိင ု င ် )ံ ေနရာအမျိုးမျိုးမှာ စိက ု ပ ် ျိုးေရးေခတ်မတိင ု မ ် ီကာလက လူ�ု ိးစု ၄၀၀ ပါဝင်�ပီး အ�ိုးစု ၁၈ ခုပဲ အ�ကမ်းဖက်မခ � ခ ံ ရ ဲ့ တဲ့ အေထာက်အထားကိြု ပတယ်။ အ�ိုးစု (၄၀၀) ဟာ အ�ိုးစု (၁၈)ခု ထက် များတယ်လို မထင် ရေပမယ့် ရာခိင ု � ် န� း် အရေတာ့ တကယ်ြမငမ ့် ားပါတယ်။ တကယ်လို အဲ ့ ့ ဒ ီ ၁၈ ေယာက်လးံု အမှနတ ် ကယ်အ�ကမ်းဖက်ခံရ�ပီး ေသဆံးု ခဲ�့ ကတယ်ဆရ ုိ င် ေ�ှးေခတ်ဒန်ယးူ ဘ်ေတာင်�ကားမှာ ေသဆံးု ခဲ�့ ကတဲ့ လူေတွထက ဲ ပမာဏ ၄.၅ ရာခိင ု � ် န� း် ဟာ လူသားေတွရဲအ�ကမ် းဖက်မေ�ကာင � ြ့် ဖစ်တယ်လို ့ ့ အဓိပာ� ယ် ရပါတယ်။ တစ်ကမ�ာလံးု ဒီေနေခတ် မာှ ့ ေသဆံးု သူပျမ်းမ�ဟာ အ�ကမ်းဖက်မေ�ကာင � ့် ၅ ရာခိင ု � ် န� း် ပဲ ေသွးစွနး် မ�အများဆံးု စစ်ပဲေတွ ွ ၊ အချိနြ် ဖစ်ပါတယ်။ တကယ်လို ့ စစ်ပဲေတွ ွ ၊ ၁.၅ ရာဇဝတ်မေတွ � အားလံးု ကို ရာခိင ု � ် န� း် ပဲ �ှိပါတယ်။ အသက်ဆးုံ �ကတယ်။ အင်မတန်�ကီးကျယ်တဲ့ ၂၀ ဒီကာလဟာ ေပါင်းလိက ု ရ ် င်ေတာင် ရာစုမာှ လူသမိ ု း် တစ်ေလ�ာက်မာှ ့ င လူမျိုးတုနး် သတ်ြဖတ်မေတွ � လူသားေတွရဲအ�ကမ် းဖက်မေ�ကာင � ့် ့ ၄.၅ လူသားေတွရဲ ့ ြဖစ်ပျက်ခဲတ ့ ဲ့ ရာခိင ု � ် န� း် ေသတာဟာ ြဖစ်�ု ိးထံးု စံပဲဆရ ုိ င် ေ�ှးေခတ် ဒန်ယးူ ဘ်ေတာင်�ကားဟာ ၂ဝ ရာစုလပ ို ဲ �ကမ်းတမ်းခဲမ ့ ာှ ပါ။ 86 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ဒန်ယးူ ဘ်ေတာင်�ကားက တြခားေနရာေတွက စိတမ ် ချမ်းသာစရာေကာင်းတဲ့ �ှာေဖွေတွ� �ှိမေတွ � ကို အတွလ ဲ က ို တ ် ေဖာ် ူ ေတွ� �ှိမေတွ � ဟာလည်း အလားတူပဲ ေထာက်ခံတဲ့ စိတမ ် ချမ်းသာစရာ ေကာင်းလှပါတယ်။ ဆူဒန်�င ို င ် ံ ဂျီပယ်ဆဟားဘာ ေဒသမှာ သက်တမ်း�ှစေပါင် ် း ၁၂,၀၀၀ �ှိတဲ့ လူ�ု ိးစု ၅၉ စု�ိှတဲ့ ဂူသခၚ်္ိျုင်းတစ်ခု �ှာေဖွေတွ� �ှိခ�ဲ့ ကတယ်။ အဲဒက ီ အ�ိုးစု ၂၄စုရဲ ့ ခ��ာကိယ ု မ ် ာှ လည်းေကာင်း၊ သူတရဲ ို ့ ေဘးမှ ာလည်းေကာင်း ြမ�ားဦးေတွ၊ လှသ ံ ာ� းေတွ ေတွ�ိခ ှ �ဲ့ ကတယ်။ ဒါဟာ �ှာေတွ�သမ�လူ�ု ိးစုရဲ (၄ဝ) ့ ့ ရာခိင ု � ် န� း် ြဖစ်ပါတယ်။ မိနး် မတစ်ေယာက်ရဲ ့ အ�ိုးစုမာှ ဆိရ ု င် ဒဏ်ရာဒဏ်ချက်ေတွ (၁၂) ခု �ှိတာကို ေတွ� ခဲရ ို င ် ံ ဘူေဗးရီးယားေဒသက ေအာဖ ့ တယ်။ ဂျာမနီ�င ့ ်နက်ဂူ (Ofnet Cave) မှာ ေ�ှးေဟာင်းသုေတသန ပညာ�ှငေတွ ် က �ှာေဖွစားေသာက်သူ (၃၈) ဦးရဲ ့ အ�ိုးစုအ�ကင်းအကျန်ေတွကို �ှာေဖွေတွ� �ှိခ�ဲ့ ကတယ်။ အများစုက ကေလးငယ်ေတွ�င ှ ့် မိနး် မေတွြဖစ်�ပီး အဲဒဂ ီ ရဲ ူ ေချာက် နက် ၂ ခုထက ဲ ို ပစ်ချြမ�ပ်�ခ ံှ �ဲ့ ကတာပါ။ ့ ီ �ိုးစုတစ်ဝက်ေလာက်ဟာ တင်းပုတ၊် ဓား စတဲ့ လက်နက် ေမွးကင်းစေတွ၊ ကေလးငယ်ေတွ အပါအဝင် အဲဒအ ေတွန ဲ ့ ဒဏ်ရာရခဲ�့ ကတယ်ဆတ ုိ ဲ့ �ှငး် လင်းတဲအ ့ မှတလ ် က�ဏာေတွလည်း ေတွ�ရတယ်။ အရွ ယ်ေရာက်�ပီး ေယာက်ျားေတွရဲ ့ အ�ိုးစုေတွမာှ ေတာ့ အဆိးု ဝါးဆံးု အ�ကမ်းဖက်ခံရတဲ့ အမှတလ ် က�ဏာေတွ ေတွ�ရတယ်။ အားလံးု ကို ြခံု�ကည်လ ့ က ို င ် ် ြဖစ်�င ို တ ် ာကေတာ့ ေအာဖ ူ �ှာေဖွစားေသာက်သအ ူ ုပ်စတ ု စ်စလ ု းံု ဟာ ့ ်နက်ဂက အစုလက ို အ ် ြပံုလိက ု သ ် တ်ြဖတ်ြခင်းကို ခံခရ ဲ့ တယ်လသာ။ ို ့ ေ�ှးေခတ်�ှာေဖွစားေသာက်သတ ူ ရဲ ို ့ ကမ� ့ ာကို ဘယ်တစ်ခုက ပိမ ု ေကာင် ို းမွနစ ် ာွ ကိယ ု စ ် ားြပု ေဖာ်ြပပါသလဲ။ အစ�ေရး�ှငေပါ်တူ ့် ဂက ီ ဟာေတွေတာ့ �ငိမး် ချမ်းခဲတ ှ ့် ့ ဲ့ အ�ိုးစုေတွြဖစ်�ပီး ေအာဖ ့ ်နက်�င ဂျီပယ်ဆဟားဘာက အ�ိုးစုေတွကျေတာ့ သားသတ်�ု ံေတွများလား။ အေြဖကေတာ့ ယူဆချက်(၂) ခုစလံးု ဟာ မှားယွငး် ပါတယ်။ �ှာေဖွစားေသာက်သေတွ ူ မာှ ကျယ်ြပနမ ် ့ ျားြပားလှတဲ့ ကိးု ကွယယ ် �ံု ကည်မေတွ � ၊ လူမစ � နစ် တည်ေဆာက်ပံေတွ ု �ှိခသ ဲ့ လို အ�ကမ်းဖက်မအ � မျိုးမျိုးမှာလည်း အဆငအ ့် နိမအ ့် ြမငေပါင် ့် းစံု �ှိခမ ဲ့ ာှ ပါ။ တချို �ေနရာ၊ တချို �အချိနေတွ ် မာှ �ငိမး် ချမ်းသာယာတာကို ခံစားရတဲအ ့ ချိနေတွ ် ြဖစ်�ပီး တြခားေနရာေတွ မှာေတာ့ ရက်စက်�ကမ်း�ကုတ်တဲ့ ပဋိပက�ေတွန ဲ ြပည့ � ် က ှ ေနခဲ ် မ ့ ့ ာှ ပါ။ တိတဆ ် တ ိ မ ် �ခန်း ဆီး ၏ ေနာက်ကယ ွ ် ေ�ှးေခတ်�ှာေဖွစားေသာက်သတ ူ ရဲ ို ့ �ှ့ ငသ ် န်မဘ � ဝအေြခအေန ေတာ်ေတာ်များများကို ြပန်လည်တည်ေဆာက် ရတာခက်ခဲတယ်ဆရ ုိ င် တစ်ခခ ု ျင်းအေသးစိတေတွ ် ကို ြပန်လည်ဆက်စပ်တည်ေဆာက်ဖိဆိ ု့ တ ု ာ မြဖစ်�င ို ဖ ် ို ့ များပါတယ်။ မရသေလာက်ပါပဲ။ နီအန်ဒါတယ်တို ့ ေနထိင ု တ ် ေတာင် ဲ့ �ကားကို ေဆပီယန်စအ ် ုပ်စတ ု စ်စု ပထမဆံးု ေရာက်လာ�ပီး ေနာက်�စ ှ ေတွ ် မာှ ေတာ့ ရင်သပ်��ေမာစရာေကာင်းတဲ့ သမိင ု း် ဒရာမာ ဇာတ်လမ်းတစ်ပဒ ု က ် ို ြမင်ေတွ� ခဲရ ီ ေ ို တွဆ � မ ုံ န � ပတ် ဲ ့ သက်�ပီး �ုပ်�ကင်းအ�ိုးစု ့ မှာပါ။ ကံမေကာင်းစွာနဲပဲ့ အဲဒလ အနည်းငယ်�င ှ ့် လက်တဆုပ်စာ ေကျာက်လက်နက်ပစ�ညး် ေတွကလွ�ဲ ပီး ဘာမှကျန်ရစ်ခဲြ့ ခင်း မ�ှိပါဘူး။ 87 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge အဲဒပ ီ စ�ညး် ေတွဟာလည်း ပညာ�ှငေတွ ် ရဲ ့ အပတ်တကုတ် ေလ့လာစူးစမ်းမ�ေအာက်မာှ အသံတတ ိ လ ် သာ ို ့ ေနပါတယ်။ အဲဒပ ီ စ�ညး် ေတွကေန အဲဒေခတ် ီ လသ ူ ားေတွရဲ ခ�� � ံစ ု � ံ င ှ ့် သူတရဲ ို ့ ့ ့ ာေဗဒ၊ နည်းပညာ၊ စားေသာက်မပ လူမဖ � ဲ �စ ွ ည်းတည်ေဆာက်ပံေတွ ု ကပ ို ါ အိမန ် းီ ချင်းေဆပီယန်စအ ် ုပ်စေတွ ု ဘာမှေြပာြပ�ိင ု တ ် ာ မ�ှိဘးူ ။ ေလ့လာလို ့ ရေကာင်းရ�ိင ု ပ ် ါတယ်။ အချင်းချင်း ဒါအြပင် ့ ဒါေပမယ့် �ိင ု င ် ေရးမဟာမိ ံ တဖ ် ဲွ� �ကတာမျိုး အဲဒမ ီ ဟာမိတအ ် ဖွဲ�ကို အဲဒအ ီ ရာေတွက စတာနဲပတ် ့ သက်�ပီး ေကာင်းချီးေပးတဲ့ ေသလွနသ ် တ ူ ရဲ ို ့ ့ ဝိညာဉ်ေတွအေ�ကာင်း၊ ဝိညာဉ်ေတွဆက ီ ေန ေကာင်းချီးေတွအေသအချာရ�ှိဖို ့ �ိုးရာပေယာဂဆရာေတွကို ဆင်စယ ွ ပ ် တ ု းီ ေတွ တိတတ ် ခိးု ေပးရတာ စတဲအ ့ ရာေတွန ဲ ပတ် သက်�ပီးလည်း ဘာမှေြပာမြပ�ိင ု ပ ် ါဘူး။ ့ ဒီတတ ိ ဆ ် တ ိ မ ် ခ � န်းဆီးက �ှစေထာင် ် ေသာင်းနဲချီ ့ တဲ့ သမိင ု း် များကို ဖံးု ကွယထ ် ားပါတယ်။ အဲဒေထာင် ီ စ� ု စ ှ ေတွ ် မာှ လည်း စစ်ပဲေတွ ွ ၊ ေတာ်လန ှ ေရး ် ေတွ၊ �ကီးကျယ်ခမ်းနားတဲ့ ဘာသာေရးလ�ပ်�ှားမ�ေတွ၊ နက်နသ ဲ မ ိ ေမွ ် �တဲ့ ဒဿနသီအုရ ိ ီေတွ၊ ဘယ်လမ ို � ှ င ိ� း် ယှဉ်လိမရတဲ ု့ ့ အ�ုပညာမဟာလက်ရာေတွ �ှိခမ ဲ့ ာှ ပါ။ �ှာေဖွစားေသာက်သေတွ ူ မာှ လည်း လူဇင်ဘတ်�င ို င ် ဝ ံ က်ေလာက် သူတေခတ် ို ့ ရဲ ့ အလံးု စံေအာင် ု �င ို သ ် ူ နပိလ ု ယ ီ န်၊ ကျယ်တအ ဲ့ င်ပါယာကိအ ု ုပ်စးို တဲ့ ဆင်ဖိုနသ ီ စ ံ တ ံု းီ ဝိင ု း် ေတွမ�ှိေပမယ့လ ် ည်း ပုေလွသန ံ ဲ့ ို ့ ရဲ ပါရမီ �ှငေဘထိ ် ဗ ု င်ေတွလည်း �ှိခမ ဲ့ ာှ ပါ။ လူေတွကို မျက်ရည်ကျေလာက်ေအာင် ေဖျာ်ေြဖခဲတ ့ ဲ့ သူတေခတ် ့ �ပီးေတာ့ မိးု ေြမစ�ကာဝဠာတစ်ခုလးံု ကိဖ ု န်ဆင်းတဲ့ ဖန်ဆင်း�ှငဘ ် ရ ု ားသခင်ဆတ ုိ ာထက် ေဒသတွငး် က ဝက်သစ်ချပင်�ကီး ေြပာသမ�စကားကို ထုတေဖာ် ် ေြပာဆိတ ု ဲ့ တန်ခးို �ကီးယဇ်ပေရာဟိ ု တေတွ ် လည်း �ှိခတ ဲ့ ယ်။ ဒါေပမယ့် ဒါေတွအားလံးု ဟာ ခနမ ့် န ှ း် ေြခ သက်သက်ေတွသာ ြဖစ်ပါတယ်။ တိတဆ ် တ ိ မ ် ခ � န်းဆီးဟာ ထူထလ ဲ တ ှ အ ဲ့ တွက် အေသးစိတအ ် ြဖစ်အပျက်ေတွကို ေဖာ်ြပဖိထားဦး ု့ ခုလအ ို ြဖစ်ေတွ ြဖစ်ပျက်ခတ ဲ့ ယ်ဆတ ုိ ာ ဟုတမ ် ဟုတဆ ် တ ုိ ာေတာင် က�န်ေတာ်တို ေသချာမသိ ပါဘူး။ ့ ပညာ�ှငေတွ ် ဆတ ုိ ာ ေမးတတ်�ကတယ်။ ေစာေစာကအရာေတွကို �ှာေဖွမတီထင ွ � ် င ို ေသးသ၍ ် သူတြပန် ို ့ ေပး�ိင ု မ ် ယ့် သိ�ိေထာက် ှ လမ ှ း် �ိင ု တ ် ဲ့ ေ�ှးေခတ်�ှာေဖွစားေသာက်သေတွ ူ ဘယ်လ� ို င ို င ် ေရးဒရာမာ ံ ေတွ များပါတယ်။ သငတ ့် ငေလျာက် ့် ပတ်တအ ဲ့ ေြဖမျိုး �ကံုေတွ� ခဲ�့ ကရတယ်ဆတ ုိ ာကို ဒါေပမယ့လ ် ည်း ဘယ်လအ ို ေြဖမှ ေမးခွနး် မျိုးကိပ ု ဲ သုေတသနနည်းပညာများ ဘာကိသ ု က်ဝင်ယ�ံု ကည်ခ�ဲ့ ကတယ်၊ က�န်ေတ◌်◌ာတို ့ ဘယ်ေတာမ ့ ှ ြပန်မရ�ိင ု တ ် ေမးခွ ဲ့ နး် ေတွကို မသိ�င ို ဖ ် ို ့ ေမးဖိဆိ ု့ တ ု ာလည်း လိအ ု ပ်ပါတယ်။ သိမဟု ု ့ တရ ် င် �ှစေပါင် ် း ၇၀,၀၀၀ စာ လူသားသမိင ု း် မှာ �ှစေပါင် ် း ၆၀,၀၀၀ ေလာက်ကုိ ွ ြ် ပုလိက ု �် ပီး က�န်ေတာ်တို ့ မျက်ကယ ‘အဲဒေခတ် ီ ကလူသားေတွဟာ အေရးပါတာဆိလ ု ို ့ ဘာတစ်ခမ ု ှ မလုပ်ခ�ဲ့ ကဘဲ အသက်�ှင� ် ု ံသာ �ှငခ ် �ဲ့ ကတယ်’ ဆိတ ု ဲ့ ဆင်ေြခေပး�ံုသာ �ှိေတာမ ့ ာှ ပါ။ အမှနတ ် ကယ်ေြပာရရင် သူတဟာ ို ့ အေရး�ကီးတဲအ ့ ရာေတာ်ေတာ်များများကို လုပ်ခဲ�့ ကပါတယ်။ အထူးသြဖင ့် သူတဟာ ို ့ က�န်ေတာ်တေနထိ ို ့ င ု တ ် ဲ့ ကမ�ာ�ကီးကို လူအများစုနားလည် 88 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge သေဘာေပါက် ထားတာထက် အမျာ�ကီးပိ�ု ပီး ပံသ ု င ွ း် ခဲ�့ ကတယ်။ ဆိက ု ေဘးရီ ် းယား ေရခဲြပင်ေဒသ၊ ဩစေတးလျ အလယ်ပိင ု း် သဲက��ာရ၊ အေမဇုနအ ် �မဲစမ ိ း် ေတာအုပ်�ကီး စတဲ့ ေနရာေတွကို သွားေရာက်လည်ပတ်�ကတဲ့ ေတာင်တက်သမားေတွက လူသားေတွနထိ ဲ ့ ေတွ� ြခင်းလံးု ဝမ�ှိေသးတဲ့ ေနရာေဒသအသစ်စက်စက်ေတွကို ေရာက်သာွ းတယ်လို ့ ထင်�ကတယ်။ ဒါဟာ လွမ ဲ ာှ းတဲ့ စိတက ် းူ ယဉ်သက်သက်တစ်ခပ ု ါ။ အထူထပ်ဆးုံ ေသာ ေတာအုပ်�ကီးေတွ၊ လူသအ ူ ေရာက်ေပါက် အကင်းမဲဆ ုိ ဲ ့ ့ းုံ ြဖစ်ပါတယ်ဆတ ေတာက��ာရေတွဟာ က�န်ေတာ်တေ�ှ ို ့ က � ေ ို စာ�ပီး �ှာေဖွစားေသာက်သေတွ ူ ေရာက်�ပီးသားေနရာေတွြဖစ်�ပီး အဲဒေဒသ ီ ေတွကို �ကီးမားတဲေြပာင် ့ းလဲမေတွ � ြဖစ်ေစခဲ�့ က�ပီးသားပါ။ စိက ု ပ ် ျိုးေရးရွ ာမတည်မီှ လွနခ ် တ ဲ့ � ဲ့ စ ှ ေပါင် ် းများစွာက ေနာက်လာမယ့အ ် ခန်းမှာ ပထမဆံးု ေသာ ကမ�ာ�ကီးရဲပတ် ့ ဝန်းကျင်ေဂဟစနစ်ကို �ှာေဖွစားေသာက်သေတွ ူ က ဘယ်လြို ပန်လည်ပံသ ု င ွ း် ေြပာင်းလဲေစခဲတ ုိ ာကို �ှငး် ြပထားပါတယ်။ ့ ယ်ဆတ ပံြု ပင်ေတွေြပာတဲ့ အေလ့အထ�ှိ�ပီး လှညလ ့် ည်သာွ းလာတဲ့ ဒီေဆပီယန်စအ ် ုပ်စေတွ ု ဟာ သက်�ိတ ှ ရ ိ စ�ာန် သဘာဝေလာက�ကီးက ထုတလ ် ပ ု ် ခ ဲတ ဲ ာှ အေရးအ�ကီးဆံးု နဲ ့ ဖျက်ဆးီ မ�စမ ွ း် အားလည်း ့ ဲ့ သက်�ိှေတွထမ အ�ကီးဆံးု ြဖစ်တယ် ဆိတ ု ာပါပဲ။ 89 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge အခန်း - ၄ ေရလ�မ်းမိးု ြခင်း စဉ်းစားသိြမင်ြခင်းေြပာင်းလဲမ�� ကီး မြဖစ်ခင်က အာ�ှ-အာဖရိကတိက ု �် ကီးေပါ်မှာပဲ လူသားမျိုးစိတအ ် ားလံးု ေနထိင ု ခ ် �ဲ့ ကတယ်။ ေရတစ်ကမ်း �ှစ်ကမ်း လက်တန်းေဖာင်ေတွြပုလုပ်�ပီးေသာ်လည်းေကာင်း လက်ပစ်ကးူ �ပီးေသာ်လည်းေကာင်း၊ က�န်းအချိုေပါ်တွ � င် အေြခချခဲ�့ ကတယ်ဆတ ုိ ာလည်း မှနပ ် ါတယ်။သည်။ ဥပမာ အင်ဒနို းီ �ှားက ဖေလာ်ရက်စက ် �န်းေပါ်မှာ လွနခ ် ေသာ�ှ ဲ့ စေပါင် ် း ၈သိနး် ခွစ ဲ �ပီး လူသတ�ဝါေတွစတင် အေြခချေနထိင ု ခ ် �ဲ့ ကတယ်။ ပင်လယ်ြပင်ကျယ်�ကီးထဲကို ဒါေပမယ့လ ် ည်း စွနစ ် ့ ားသွားလာတာမျိုး လူသတ�ဝါေတွဟာ မြပုလုပ်�င ို ခ ် �ဲ့ ကပါဘူး။ အေမရိကတိက ု ၊် ဩစေတးလျတိက ု ် စတဲေနရာ ့ ေတွကို ဘယ်သမ ူ ှ မေရာက်ခသ ဲ့ လို ေဝးလံေခါင်သတ ီ ဲ့ က�န်းေတွြဖစ်တဲ့ မဒါဂတ်စ်ဂါ၊ နယူးဇီလန်၊ ဟဝိင ု အ ် ီ စတဲေနရာ ့ ေတွကလ ို ည်း ဘယ်သမ ူ ှ မေရာက်�ိှခ�ဲ့ ကပါဘူး။ ဒီပင်လယ်ြပင်�ကီး ကာဆီးထားမ�က လူသတ�ဝါေတွကသ ို ာမက အြခားေသာ အာ�ှ-အာဖရိက�ှိ တိရ စ�ာန်ေတွ၊ အပင်ေတွကပ ို ါ ြပင်ပကမ�ာကို ေရာက်မသွားေစေအာင် တားဆီးထားခဲတ ့ ယ်။ ရလဒ်အေနနဲ ့ ် န်းေပါင်းများစွာ ဩစေတးလျ �ှင ့် မဒါဂတ်စ်ဂါ လို ေဝးကွာလှတက ဲ့ �န်းေတွက သက်�ိှသတ�ဝါေတွဟာ �ှစသ သီးသနဆ ် ့ ငက ့် ေြပာင် ဲ းလဲခဲ�့ ကတယ်။ ဒါေ�ကာင ့် သူတရဲ ို ့ သဘာဝ�ှ ငပ ့် ံ ပ ု န်းသ�ာန်ေတွဟာ ့ သူတနဲ ို ့ ေဝးကွ ာတဲအ ့ မျိုးေတွြဖစ်တဲ့ အာ�ှ-အာဖရိကမှာ �ှိတသ ဲ့ က်�ိှေတွန ဲ ့ လံးု ဝကွြဲ ပားေနပါေတာတ ့ ့ ယ်။ ကမ�ာ�ဂိုဟ်�ကီးဟာ ကွြဲ ပားြခားနားတဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်ေဂဟစနစ်အမျိုးမျိုးနဲ ့ ခွြဲ ခားထားသလိြု ဖစ်�ပီး ေဂဟစနစ်တစ်ခခ ု ျင်းစီဟာလည်း သီးသနက ် ့ ြွဲ ပားတဲ့ အပင်ေတွ၊တိရ စ�ာန်ေတွန ဲ ့ စုေပါင်းဖွဲ�စည်းထားတယ်။ သိေပမယ့ ု့ လ ် ည်း အဲဒလ ီ စ ို လ ံု င်�ကယ်ဝလှတဲ့ ဇီဝသက်�ိှသတ�ဝါအမျိုးမျိုးကို ေဆပီယန်စတ ် က ို ့ မ�ကာခင်အဆံးု သတ်�ကေတာမ ့ ာှ ပဲ ြဖစ်ပါတယ်။ စဉ်းစားသိြမင်ြခင်းေြပာင်းလဲမ�� ကီးေနာက်ပိင ု း် မှာ စုေပါင်းလုပ်ေဆာင်တတ်ြခင်းစွမး် ရည်ဆတ ုိ ဲ ့ နည်းပညာအသစ်ကုိ ေဆပီယန်စေတွ ် ရခဲ�့ ကတယ်။ ဒါအြပင် အာ�ှ-အာဖရိက ကေနခွဲထက ွ �် ပီး ြပင်ပကမ�ာကို ့ အေြခချေစမယ့အ ် ေြမာ်အြမင်ေတွပါ ရ�ှိလာခဲ� ို ပ ် ါတယ်။ ့ င ပထမဆံးု ေအာင်ြမင်မက � ေတာ့ လွနခ ် တ ဲ့ ဲ ့ �ှစေပါင် ် း ၄၅,၀၀၀ ေလာက်က ဩစေတးလျတိက ု က ် ို နယ်ချဲ� �ိင ု ခ ် ြဲ့ ခင်းပဲြဖစ်တယ်။ ဒီအရာကို �ှငး် ြပဖို ့ က�မ်းကျင်သေတွ ူ လူသားေတွအေနနဲ ့ ေတာ်ေတာ်အခက်ေတွ� �ကပါတယ်။ ဩစေတးလျသိေရာက် ု့ ဖို ့ ပင်လယ်ေရလက်�ကား ေတာ်ေတာ်များများကို ြဖတ်ေကျာ်ရမှာြဖစ်�ပီး တချို ဟ � ာ ကီလမ ို ီတာ ၁၀၀ ေကျာ် 90 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ကျယ်ပါတယ်။ ဩစေတးလျတိက ု ေပါ် ် ေရာက်သာွ းတဲအ ့ ခါမှာလည်း ေနချင် ့ းညချင်းပဲ လံးု ဝအသစ်ြဖစ်တဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်ေဂဟစနစ်�င ှ ့် အသားကျေအာင် �ှငသ ် န်ခရ ဲ့ ပါတယ်။ ယုတ�အ ိ ကျဆံးု သီအုရ ိ ီအရ လွနခ ် ဲတ ို � ် င ှ က ့် င်းကွာ�ပီး ့ ဲ့ �ှစ်ေပါင်း ၄၅,၀၀၀ ေလာက်မာှ (အာ�ှတက က�န်းအချင်းချင်းလည်း ေဆပီယန်စေတွ ် ဟာ ေရလက်�ကားကျဉ်းေတွပဲ ပထမဆံးု ေသာ ြခားေနတဲ)့ အင်ဒနို းီ �ှားက�န်းစုမာှ ပင်လယ်ေရေ�ကာင်းသွားလာတဲ့ ေနထိင ု တ ် ဲ့ လူအဖွ ့ ဲ�အစည်းေတွအြဖစ် တိးု တက်လာခဲ�့ ကတယ်။ သူတဟာ ို ့ ပင်လယ်ထသ ဲ ာွ းလာမယ့ယ ် ဉ်ေတွကို ဘယ်လို တည်ေဆာက်ရမယ်၊ ေမာင်း�ှငရ ် မယ် ဆိတ ု ာကို သိ�ိလ ှ ာခဲတ ို ဲ ့ ရပ်ေဝးကိသ ု ာွ းတဲ့ တံငါသည်ေတွ၊ ကုနသ ် ည်ေတွ၊ ့ ယ်။ ဒီလန �ှာေဖွသေတွ ူ ြဖစ်လာ�ကတယ်။ လုပ်ေဆာင်�င ို စ ် မ ွ း် ရည်ေတွကို အဲဒအ ီ ရာေတွက အတိင ု း် အဆမ�ှိ လူသားေတွရဲ ့ လူေနမ�ဘဝ�ှင ့် �ကီးမားလှတေြပာင် ဲ့ းလဲမေတွ � ြဖစ်ေစခဲတ ့ ယ်။ ပင်လယ်ထမ ဲ ာှ သွားလာ�ကတဲ့ ပင်လယ်ဖျံ၊ လင်းပိင ု ၊် ပင်လယ်�ာွ း စတဲ့ �ိတိ ု့ က ု သ ် တ�ဝါေတွအားလံးု ဟာ ေရထဲမာှ သွားလာ�ိင ု တ ် ဲ့ ခ��ာကိယ ု ေတွ ် ၊ အထူးအဂင်္ ါများရ�ှိလာဖို ့ ဆငက ့် ေြပာင် ဲ းလဲခရ ဲ့ တယ်။ အာဖရိကတိက ု က ် ဆဗားနားြမက်ခင်းမှာ �ှစက ် ေဋချီ ု �ကာေအာင် ေနထိင ု ခ ် �ဲ့ ကတဲ့ လူဝေတွ ံ ရဲ ့ သားစဉ်ေြမးဆက်ေတွြဖစ်တဲ့ အင်ဒနို းီ �ှားက ေဆပီယန်စေတွ ် ကေတာ့ ခ��ာကိယ ု မ ် ာှ ေရယက်များ ေပါ်လာဖိ၊ု ့ ေဝလငါးေတွလို �ှာေခါင်းေတွ ပစိဖိတေရ ် ေ�ကာင်းသွားလာသူေတွ ေစာငေနမယ့ ့် အ ် စား ဦးေခါင်းထိပ်ကေရာက် ို လာတဲအ ့ ထိ ြဖစ်လာ�ကတယ်။ သူတလု ို ့ ပ်ခဲတ ့ ာကေတာ့ ဘယ်လပ ို ဲက ို ေမာင် ် း�ှငရ ် မယ်ဆတ ုိ ာ ့ င အဲဒလ ီ ို ေစာငဆ ့် င ုိ း် ဖိမလိ ု့ ဘ ု ဲ ကိယ ု တ ် င ွ း် အဂင်္ ါေတွေပါက်လာဖို ့ ေလှေတွတည်ေဆာက်�ပီး ေလ့လာသိ�ိှလာတာပဲ ြဖစ်တယ်။ �ပီးေတာ့ အဲဒေလှ ီ ေတွကို ဒီစမ ွ း် ရည်ေတွကပဲ သူတကိ ို ့ ု ဩစေတးလျတိက ု ေရာက် ် ေအာင် အေြခချ�ိင ု ေစခဲ ် တ ့ ာပဲ ြဖစ်တယ်။ ေ�ှးေဟာင်းသုေတသန ပညာ�ှငေတွ ် အေနနဲ ့ လွနခ ် ဲတ ဲ့ စ ှ ေပါင် ် း ့ � ၂၄,၀၀၀ အ�ကာက တံငါရွ ာေတွ၊ ေလှာ်တက်ေတွ၊ ေဖာင်ေတွကို ေဖာ်ထတ ု ရ ် ဦးမှာ မှနပ ် ါတယ်။ (ြမငတ ့် က်လာတဲ့ ပင်လယ်ေရေ�ကာင ့် ေ�ှးအင်ဒနို းီ �ှားကမ်းေြခတစ်ေလ�ာက်ဟာ ပင်လယ်ေရေအာက် မီတာ ၁၀၀ အထိြမုပ်ေနမှာ ြဖစ်တအ ဲ့ တွက် အဲဒအ ီ ရာေတွကို �ှာေဖွေတွ� �ှိဖို ့ ခက်ခမ ဲ ာှ ပါ။) သက်ေသြပ�ိင ု တ ် ဲ့ အေထာက်အထားေတွက ဩစေတးလျမှာ အေြခချေနထိင ု �် ပီးေနာက် ဘယ်လပ ို ဲြဖစ်ေစ သူတရဲ ို ့ အနီ ့ းဆံးု ကုနး် ေြမ�ကားမှာ တစ်စတ ံု စ်ေယာက်ဟာ လက်ဆပ ု ်လက်ကင ို ် ေထာက်ခ�ံ ကပါတယ်။ ဒီသအ ီ ုရ ိ ီကို �ှစေပါင် ် းေထာင်နချီ ဲ ့ �ကာတဲအ ့ ချိနမ ် ာှ ဩစေတးလျေြမာက်ပိင ု း် ဘက်က နယ်ချဲ� ခဲ�့ ကတယ်ဆတ ုိ အ ဲ့ ချက်ပါ။ ခိင ု မ ် ာမ��ိှ�ပီး အထူးသြဖင ့် ေဆပီယန်စတ ် ဟာ ို ့ ေသးငယ်�ပီးအလှမး် ေဝးတဲက ့ �န်းေတွကို ဘူကာက�န်း၊ ေရမျက်�ာှ ြပင် ေခတ်မီဆန်းြပားတဲ့ ေမးနက်စ်က�န်း ကီလမ ို ီတာ ရွ ကလ ် င � စ ့် မ ွ း် ရည်၊ ၂၀၀ စတဲက ့ �န်းေတွ�င ှ ့် အကွာအေဝး�ှိပါတယ်။ ေရယဉ်တိမ�ှ ု ့ ိဘ ဲ ေမးနက်စ်က�န်းကို 91 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ေရာက်�ိှနယ်ချဲ� �ိင ု ခ ် ဲတ ုိ ာ ယံ�ု ကည်ဖိခက် ု ့ ခဲလပ ှ ါတယ်။ ဒါေပမယ့လ ် ည်း အေစာပိင ု း် ကေြပာခဲသ ု ဲ ့ ယ်ဆတ ့ လိပ နယူးအိုငယ ် ာလန်၊ နယူး�ဗိတန ိ ် လိမ ု ျိုးက�န်းေတွအ�ကား ပံမ ု န ှ ပ ် င်လယ်ကန ု သ ် ယ ွ မ ် ေတွ � �ှိခတ ဲ့ ယ်ဆတ ုိ ဲ ့ ခိင ု မ ် ာတဲ့ အေထာက်အထားေတွလည်း �ှိေနြပန်ပါတယ်။ ဩစေတးလျတိက ု က ် ို ေရာက်ေအာင်သာွ းခဲတ ု း် တစ်ေလ�ာက် ့ ဲ့ ပထမဆံးု ေသာလူသားေတွရဲခရီ ့ းဟာ သမိင အေရး�ကီးဆံးု ေသာအြဖစ်အပျက်ေတွထက ဲ အေမရိကတိက ု က ် � ို ှာေတွ�တခ ဲ့ ရီး၊ အဲဒလ ီ ေရာက် ို သာွ းတာဟာ တစ်ခြု ဖစ်ပါတယ်။ အပိလ ု ို ၁၁ လူသားေတွအေနနဲ ့ ရဲ ့ အနည်းဆံးု ေတာ့ ကိလ ု ဘ ံ တ်စ်က လေပါ်သွားေရာက်တခ ဲ့ ရီးေတွ အာ�ှ-အာဖရိက လိပ ု ါပဲ။ ပတ်ဝန်းကျင်ေဂဟစနစ်�ကီးကို ပထမဆံးု အ�ကိမ် ေနာက်မာှ ချန်ထားခဲ� ို တ ် ာပဲ ြဖစ်တယ်။ အဲဒါဟာ ကုနး် ေန�ိတိ ု့ က ု သ ် တ�ဝါတစ်ေကာင်က ့ င အာ�ှ-အာဖရိက ကေန ဒါထက်ပိအ ု ေရးပါတာက ြဖစ်တယ်။ ဩစေတးလျတိက ု က ် ို အဲဒက ီ မ�ာသစ်မာှ ပထမဆံးု အ�ကိမ် အဲဒေ�ှ ီ �ေဆာင်လသ ူ ားေတွ ဘာေတွလပ ု ်ခဲ�့ ကသလဲဆတ ုိ ာပဲ ဩစေတးလျကမ်းေြခေပါ်ကို ေြခချလိက ု တ ် အ ဲ့ ခိက ု အ ် တနဟ ့် ာ တက်သာွ းတာပဲြဖစ်တယ်။ ြဖတ်ကးူ �ိင ု ြ် ခင်းပဲြဖစ်တယ်။ ပထမဆံးု ေသာအမဲလက ို � ် ှာေဖွသတ ူ စ်ေယာက် အဲဒေဒသရဲ ီ အစာကွ ငး် ဆက်ထပ ိ ်ဆးုံ ေပါ်ကို ့ အဲဒက ီ ေနတဆင ့် လူသားေတွဟာ ဟိမ ု ေဆပီ ို ယန်စတ ် ို ့ ကမ�ာ�ဂိုဟ်ရဲသမိ ု း် မှတတ ် မ်းမှာ ့ င ေ�ကာက်စရာအေကာင်းဆံးု တိရ စ�ာန်မျိုးစိတ် ြဖစ်လာခဲပ ့ ါတယ်။ အဲဒအ ီ ခိုကအ ် တနအ ် ့ ထိေတာ့ လူသားေတွဟာ အသစ်ေသာလိက ု ေလျာညီ ် ေထွေနထိင ု မ ် ေတွ � ၊ အြပုအမူေတွကို ြပသခဲေပမယ့ ် ပတ်ဝန်းကျင်အေပါ် သူတရဲ ို ့ သက် ေရာက်မဟ � ာ ဘာမှမေြပာပေလာက်ပါဘူး။ ့ ့ လူသားေတွအေနနဲ ့ နယ်ေြမသစ်အမျိုးမျိုးကို ေအာင်ြမင်ခ�ဲ့ ကတယ်။ ဒါေပမယ့် သူတေနထိ ို ့ င ု က ် ျက်စားရာေဒသကို ေြပာင်းေ��� �ပီးအသားကျေအာင်ေနတဲအ ့ ခါ အဲဒလ ီ ို အံဩ ့ ဖွယ် အသားကျေအာင်ေနထိင ု တ ် အ ဲ့ ခါမှာလည်း အ�ကီးအကျယ်မေြပာင်းလဲေစခဲပ ့ ါဘူး။ ဩစေတးလျတိက ု က ် ို အေြခချသူများ ပိတ ု က ိ ျေအာင်ေြပာရရင် ဩစေတးလျတိက ု က ် ေအာင် ို �င ို သ ် ေတွ ူ ဟာ ေနရာေဒသသစ်မာှ အသားကျေအာင်ေနထိင ု � ် ု ံမက ဩစေတးလျတိက ု ရ ် ဲ ့ ပတ်ဝန်းကျင်ေဂဟစနစ်ကို လံးု ဝမမှတမ ် � ိ င ို ေလာက် ် ေအာင် ေြပာင်းလဲပစ်ခဲ�့ ကတယ်။ ဩစေတးလျေသာင်ြပင်ကမ်းေြခေပါ်က ဖျက်ပစ်မာှ ပါ။ ဒါေပမယ့် ေစာစာကနဲမတူ ့ တဲ့ ပထမဆံးု ေသာလူသားရဲေြခရာကိ ု ့ ဒီကျူးေကျာ်သေတွ ူ ကုနး် တွငး် ပိင ု း် ကို ဘယ်ေတာမ ှ ကယ ွ မ ် သွားမယ့် ့ ေပျာက် သူတေ�ှ ို ့ �ဆက်တးို သွားတာနဲအမ� ့ သူတလံ ို ့ းု ဝ မသိဖးူ ၊ လ�င ိ း် ေတွက ေြခရာမျိုးကို မ�ကားဖူး၊ ချက်ချင်းပဲ ဝင်ေရာက်သာွ းတာနဲအမ� ့ ချန်ထားခဲ�့ ကတယ်။ သတ�ဝါေတွန ဲ ့ ြပည့� ် က ှ ေနတဲ ် ့ ထူးဆန်းအံဩ ့ ဖွယက ် မ�ာသစ်�ကီးတစ်ခုကို ြမင်ေတွ� ခဲ�့ ကမှာပါ။ ကီလ၂ို ၀၀ အေလးချိန� ် ိှ�ပီး ၂ မီတာ�ှညတ ် ဲ့ သားပိက ု ေကာင် ် ေတွ၊ အဲဒက ီ �န်းေပါ်မှာ အ�ကီးမားဆံးု သားရဲတရ ိ စ�ာန်ြဖစ်�ပီး 92 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ဒီေနေခတ် ကျားတစ်ေကာင်အရွ ယ� ် ိတ ှ ဲ့ ့ ချစ်စရာေကာင်းေပမယ့် မာဆူပီယယ်လြ် ခေသင့်္ ေပွ�ဖက်မ�ိင ု ေအာင် ် �ကီးလွနး် တဲ့ တ�ှဲ�ဲြှ မည်ေန�ပီး ငှကက ် လားအုတေတွ ် ထက် ေြမြပနလ ့် င ွ ြ် ပင်မာှ ေြပးလ�ားေနခဲ�့ ကတယ်။ ၂ ၅ စတဲသ ့ တ�ဝါအမျိုးမျိုး ကိလ ု ာဝက်ဝေတွ ံ ဆပိ�ု ကီး�ပီး �ှိခတ ဲ့ ယ်။ သစ်ပင်ေတွေပါ်မှာ မပျံသန်း�ိင ု သ ် ည့င ် က ှ ေတွ ် ကလည်း မီတာေကျာ်�ှည�် ပီး နဂါးနဲတူ ဲ့ တ ု က်�ကီးေတွ၊ ့ တပ ေ�မေတွဟာလည်း ေြမြပင်ေပါ်တွငတ ် ာွ းသွားေနခဲ�့ ကတယ်။ ၂ တန်ခွဲ အေလးချိန� ် ိှ�ပီး သားပိက ု အ ် တ ိ ပ ် ါတဲ့ ဝက်ဝံတူ ဒိင ု ပ ် �ိုတတ ို န ွ ေကာင် ် �ကီးေတွလည်း ေတာေတာင်ထဲ လှညလ ့် ည်သာွ းလာေနခဲ�့ ကတယ်။ ငှကေတွ ် ၊ တွားသွားသတ�ဝါေတွကလွ�ဲ ပီး ကျန်တတ ဲ့ ရ ိ စ�ာန်များအားလံးု ဟာ မာဆူပီယယ်လေတွ ် ြဖစ်ပါတယ်။ သူတဟာ ို ့ သားပိက ု ေကာင် ် ေတွလပ ို ဲ ေသးငယ်�ပီးကယ်ရာမဲတ ဲ့ ေကာင်ေပါက်ေလးေတွေမွး�ပီး ့ အ အဲဒသ ီ ားငယ်ေလးေတွ�ကီးြပင်းလာတဲအ ့ ထိ သူတရဲ ို ့ ဝမ် ို က ် အိတထ ် မ ဲ ာှ ့ ဗက မာဆူပီယယ်လ် �ိတိ ု့ က ု သ ် တ�ဝါဆိတ ု ာကို အာ�ှ�င ှ အ ့် ာဖရိကမှာ ေစာငေ�ှ ့် ာက်�ကတယ်။ မသိ�ကသေလာက်ြဖစ်ေပမယ့် ဩစေတးလျတိက ု က ် ေတာ ို ် ခင်အြဖစ် သူတအု ို ့ ပ်စးို ခဲ�့ ကတာပါ။ ့ �ပိုင်ဘက်မ�ှိအ�ှငသ ေနာက်ေထာင်စ� ု စ ှ အ ် နည်းငယ်အတွငး် မှာပဲ ဒီဧရာမသတ�ဝါ�ကီးေတွအားလံးု ေပျာက်ကယ ွ လ ် န ု းီ ပါး ြဖစ်သာွ းပါတယ်။ အေလးချိန ် ၅ဝကီလအ ို ထက် �ှိတဲ့ ဩစေတးလျတိရ စ�ာန်မျိုးစိတ် ၂၄မျိုးထဲက ၂၃မျိုး မျိုးတုနး် သွားခဲတ ့ ယ်။ ေသးငယ်တဲ့ ဩစေတးလျတိက ု ရ ် ဲ ့ ပတ်ဝန်းကျင်ေဂဟစနစ်တစ်ခလ ု းံု က မျိုးစိတေတာ် ် ေတာ်များများလည်း ေပျာက်ကယ ွ သ ် ာွ းခဲတ ့ ယ်။ အစာကွငး် ဆက်ဟာ �ှစသ ် န်းေပါင်းများစွာတည်�ိှခတ ဲ့ ဲ ့ အသစ်ြပန်ြဖစ်လာခဲတ ့ ယ်။ အဲဒါဟာ ပတ်ဝန်းကျင်ေဂဟစနစ်ရဲ ့ အေရးအ�ကီးဆံးု ေသာ ပျက်စးီ သွား�ပီး ဩစေတးလျတိက ု ် ေြပာင်လမ ဲ �� ကီးြဖစ်ပါတယ်။ အခုလို ြဖစ်ပျက်ခဲတ ် ရဲ အြပစ် ေတွ သက်သက်ပဲလား။ ့ ာေတွအားလံးု ဟာ ေဆပီယန်စေတွ ့ စွပ်စသ ွဲ ည်�င ှ အ ့် မ� အြပစ်�ိှသည် ပညာ�ှငတ ် ချို �က က�န်ေတာ်တလူ ို ့ သားေတွမာှ ရာသီဥတုေြပာင်းလဲြခင်း အေပါ်သာ ရာသီဥတုကေြပာင် ို းလဲြခင်းဆိတ ု ာကို အြပစ်မ�ှိေ�ကာင်း အြပစ်ဖိ�ကပါတယ် ု့ အြပစ်ပံေနကျပါ)။ ု သိေပမယ့ ု့ ် ကာကွယဖ ် ိ�ကိ ု ့ ုးစား�ပီး (ဒီလက ို စ ိ မ � ျိုးမှာ ဟိမ ု ေဆပီ ို ယန်စေတွ ် မာှ လံးု ဝအြပစ်မ�ှိဘးူ ဆိတ ု ာ ယံ�ု ကည်ဖို ့ ခက်ခပ ဲ ါတယ်။ ရာသီဥတုေြပာင်းလဲြခင်းကို အလီဘင ုိ ယ ် ြူ ခင်းဟာ ခိင ု လ ် မ ံု မ � �ှိပါဘူး။ ဩစေတးလျတိက ု ရ ် ဲ ့ ေဒသတွငး် တိရ စ�ာန်�ကီးေတွ မျိုးတုနး် ေပျာက်ကယ ွ သ ် ာွ းတာဟာ က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ဘိ ုိ ာ ေထာက်ြပတဲ့ အေထာက်အထား ၃ခု �ှိပါတယ်။ ့ းု ေဘးေတွေ�ကာငြ့် ဖစ်တယ်ဆတ ပထမ အေထာက်အထားအရ လွနခ ် တ ဲ့ � ဲ့ စ ှ ေပါင် ် း ၄၅,၀၀၀ အ�ကာက ဩစေတးလျရာသီဥတုဟာ ေြပာင်းလဲခဲတ ုိ ာ ့ ယ်ဆတ မှနေပမယ့ ် ် အ�ကီးအကျယ်ေြဗာင်းဆန်ေအာင် ေြပာင်းလဲခဲတ ် ါဘူး။ ့ ာမဟုတပ 93 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ဒါေပမယ့် အခုလို ရာသီဥတုပံစ ု ံသစ် တစ်ခတ ု ည်းက ဒီေလာက်မျိုးတုနး် မ�ကို ြဖစ်ေစခဲတ ုိ ာ ့ ယ်ဆတ နားလည်ဖိခက် ု ့ ခလ ဲ ပ ှ ါတယ်။ ဒီေနေခတ် မာှ ေတာ့ ဘာပဲြဖစ်ြဖစ် ရာသီဥတုေြပာင်းလဲြခင်းေ�ကာင ့် ြဖစ်ရတာလို ့ ့ �ှငး် ြပ�ကေပမယ့် တကယ်ဆုိ ကမ�ာရ ု း် ကမှ တသမတ်တည်း �ှိမေနခဲပ ့ ာသီဥတုဟာ ဘယ်တန ့ ါဘူး။ အ�မဲတမ်း အတက်အကျနဲ ့ ေြပာင်းလဲေနခဲတ ့ ာပါ။ သမိင ု း် တစ်ေလ�ာက် ြဖစ်ပျက်ခသ ဲ့ မ�အရာအားလံးု ဟာလည်း ဒီရာသီဥတုေြပာင်းလဲြခင်းကို ေနာက်ခံထား�ပီး ြဖစ်ပျက်ခတ ဲ့ ာပါ။ အထူးသြဖင ့် က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ့ ကမ�ာ�ဂိုဟ်ဟာ ေအးခဲသာွ းလိက ု ၊် ပူေ�ွးသွားလိက ု ြ် ဖစ်တာကို အ�ကိမ်များစွာ ြဖတ်သန်းခဲ�့ ပီး ြဖစ်တယ်။ လွနခ ် ဲတ ဲ့ စ ှ ်သန်းေပါင်းများစွာကတည်းက �ှစ်တစ်သန ိ း် ြပည့တ ် င ို း် ့ � ပျမ်းမ�အားြဖင ့် ေရခဲေခတ်တစ်�ကိမ် ြဖစ်ခပ ဲ့ ါတယ်။ ေနာက်ဆးုံ �ကံုရတဲ့ ေရခဲေခတ်ဟာ လွနခ ် ဲတ ဲ့ စ ှ ေပါင် ် း ့ � ၇၅,၀၀၀ ကေန ၁၅,၀၀၀ အထိပါ။ အဲဒေရခဲ ီ ေခတ်ဟာ တြခားေရခဲေခတ်ေတွ�င ှ မ ့် တူဘဲ ြပင်းထန်ခ�ဲ့ ပီး အေအးခဲဆးုံ အ�ကိမ် ၂ �ကိမ� ် ိခ ှ ဲတ ့ ယ်။ ပထမအ�ကိမ်က လွနခ ် တ ဲ့ ဲ့ �ှစေပါင် ် း ၇၀,၀၀၀ မှာြဖစ်�ပီး ဒုတယ ိ အ�ကိမက ် လွနခ ် တ ဲ့ � ဲ့ စ ှ ေပါင် ် း ၂၀,၀၀၀ မှာ ပါ။ ဒိင ု ပ ် �ိုတတ ို န ွ ေကာင် ် �ကီးေတွဟာ ဩစေတးလျတိက ု မ ် ာှ လွနခ ် ဲတ ဲ့ စ ှ ေပါင် ် း ့ � ၁.၅ သန်းေကျာ်က ေအာင်ြမင်စာွ ြဖတ်သန်းခဲပ ့ ါတယ်။ ေပါ်လာခဲ�့ ပီး အနည်းဆံးု လွနခ ် ဲတ ဲ့ စ ှ ေပါင် ် း ့ � ေရခဲေခတ် ၇၀,၀၀၀ ၁၀ က ေခတ်ကို ပထမအ�ကိမ် အေအးခဲဆးုံ ေရခဲေခတ်ကလ ို ည်း အသက်�င ှ လ ် ျက် ြဖတ်သန်း�ိင ု ခ ် တ ဲ့ ယ်။ ဒါေပမယ့် ဒီအေကာင်�ကီးေတွ ဘာေ�ကာင ့် လွနခ ် ဲတ ွ သ ် ာွ းခဲပ ီ ချိနက ် ့ ့ ဲ့ �ှစ်ေပါင်း ၄၅,၀၀၀ ကျမှ ေပျာက်ကယ ့ ါသလဲ။ တကယ်လို ့ အဲဒအ ေပျက်ကယ ွ သ ် ာွ းခဲတ ့ ဲ့ အေကာင်�ကီးေတွထမ ဲ ာှ ဒိင ု ပ ် �ိုတတ ို န ွ ေကာင် ် �ကီးတစ်မျိုးတည်းပဲ ဆိရ ု င် အဲဒါ �ကက်ကန်းဆန်အုးိ တိးု တာပဲ ြဖစ်မာှ ပါ။ ဒါေပမယ့် အဲဒအ ီ ချိနက ် ာလမှာပဲ ဒိင ု ပ ် �ိုတတ ို န ွ ေကာင် ် �ကီးေတွနအတူ ဲ့ ၉၀ ရာခိင ု � ် န � း် ေသာ ဒီအေထာက်အထားကို ဩစေတးလျ ေဒသတွငး် တိရ စ�ာန်�ကီးေတွလည်း လက်ဆပ ု ်လက်ကင ို ် သက်ေသမြပ�ိင ု ေပမယ့ ် လ ် ည်း ေပျာက်ကယ ွ သ ် ာွ းခဲတ ့ ယ်။ ဩစေတးလျတိက ု ေပါ်က ် ် �ှိ�ိသ ှ မ�သတ�ဝါေတွဟာ ေအးခဲလို ့ လဲေသ�ကကုနတ ် ဲ့ အချိနက ် က ို မ ် ာှ အဲဒတ ီ က ို ေပါ်ကိ ် ု ေဆပီယန်စေတွ တိက ု တ ် က ို ဆ ် င ုိ ဆ ် င ုိ ် ေရာက်လာတယ်လို စိ ် းူ ယဉ်�ကည့ဖ ် ို ခက် ခဲလန ွ း် ပါတယ်။ ့ တက ့ ဒုတယ ိ အေထာက်အထားအရ မျိုးတုနး် ြခင်းြဖစ်တယ်ဆရ ုိ င် ေသေကျပျက်စးီ �ကပါတယ်။ ရာသီဥတုေြပာင်းလဲတာေ�ကာင ့် ကုနး် ေနသတ�ဝါေတွလပ ို ဲ ဒါေပမယ့် လွနခ ် ဲတ ဲ့ စ ှ ်ေပါင်း ့ � အစုလက ို အ ် ြပံုလိက ု ် ေရေနသတ�ဝါေတွလည်း ၄၅,၀၀၀ မှာ ဩစေတးလျတိက ု န ် ားက ပင်လယ်ေနတိရ စ�ာန်�ကီးေတွ အထူးတလည်ေပျာက်ကယ ွ သ ် ာွ းတဲ့ အေထာက်အထားမျိုး မေတွ�ရပါဘူး။ ဩစေတးလျတိက ု အ ် နီးနားက ေရေနသတ�ဝါေတွ ကုနး် ေနေဒသတွငး် တိရ စ�ာန်�ကီးေတွ လူသားေတွေ�ကာငသ ့် ာြဖစ်တယ်လို ့ အသက်ချမ်းသာရာရေပမယ့် လ�င ိ း် လံးု ေတွလို အလွယတ ် ကူ�ှငး် ြပလို ့ တိက ု ေပါ်က ် မျိုးတုနး် ေပျာက်ကယ ွ သ ် ာွ းတာဟာ ရပါတယ်။ 94 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge လူသားေတွရဲ ့ ေရေ�ကာင်းသွာလာမ�စမ ွ း် ရည် အလျင်အြမန်ဖံ�ွ �ဖိုးလာေနခဲေပမယ့ ် ဟိမ ု ေဆပီ ို ယန်စေတွ ် ဟာ ကုနး် ေပါ်မှာပဲ ့ အ��ရာယ်အ�ှိဆးုံ သတ�ဝါ ြဖစ်ေနခဲေသးတာပါ။ ့ တတိယ အေထာက်အထားအရ ြပင်ပကမ�ာကေနရာတိင ု း် မှာ ထပ်ဖန်တလဲလဲ ေနာင်လာတဲေထာင် ့ စ� ု စ ှ အ ် တွငး် မှာ ဩစေတးလျမျိုးတုနး် မ�နတူ ဲ ့ တဲ့ ေတွ�ရပါတယ်။ လူသားတိအ ု ့ ေြခချတဲ့ သတ�ဝါေတွအ�ကီးအကျယ် ဒီလက ို စ ိ ေတွ � ကျေ◌ေတာ့ ေဆပီယန်စတ ် ရဲ ို ့ ့ မျိုးတုနး် မ�ကို အြပစ်ဆတ ုိ ာ ြငင်းလိမရ ု ့ ေတာပ ် ချို � စွပ်စခ ဲ ွ ဲတ ် တ ဲ့ � ဲ့ စ ှ ေပါင် ် း ၄၅,၀၀၀ က ့ ါဘူး။ ဥပမာအားြဖင ့် ေစာေစာက ပညာ�ှငတ ့ ဲ့ လွနခ ရာသီဥတုေြပာင်းလဲမမ � ာှ နယးဇီလန်က ေဒသတွငး် တိရ စ�ာန်�ကီးေတွဟာ ဘာြခစ်ရာေလးမှမြဖစ်ဘဲ �ှငသ ် န်ခ�ဲ့ ကပါတယ်။ သိေပမယ့ ု့ ် နယူးဇီလန်က�န်းေပါ်ကို လူသားတို ့ ပထမဆံးု ေြခချလိက ု တ ် ခ ဲ့ ဏမှာပဲ အဲဒေဒသက ီ တိရ စ�ာန်ေတွ အ�ကီးအကျယ် ေသေကျပျက်စးီ ေတာတ ့ ာပဲ။ နယူးဇီလန်က�န်းရဲ ့ ပထမဆံးု ေဆပီယန်စန ် ယ်ချဲ�သ၊ူ မာအိုရီလမ ူ ျိုးေတွဟာ လွနခ ် ဲတ ဲ့ စ ှ ် ၈၀၀ ေလာက်က က�န်းေပါ်ေရာက်ခ�ဲ့ ကတာပါ။ ့ � ရာစု�စ ှ ် ၂ခုအတွငး် မှာပဲ အဲဒက ီ ေဒသတွငး် တိရ စ�ာန်�ကီးေတွဟာ အြခား ၆၀ ရာခိင ု � ် န� း် ေသာ ငှကမ ် ျိုးစိတအ ် ားလံးု နဲအတူ မျိုးတုနး် သွားခဲပ ့ ့ ါတယ်။ အာတိတသ ် မုဒရ � ာ ရန်ဂက ီ �န်း (ဆိက ု ေဘးရီ ် းယား ေြမာက်ဘက်ကမ်း�ိုးတန်းမှ ကီလမ ို ီတာ ၂၀ဝခန)် ့ ေပါ်က အေမ �း�ှညဆ ် င်�ကီးေတွလည်း အလားတူက�ံ ကမ�ာမျိုး �ကံုခဲရ ် င်�ကီးေတွဟာ ့ ပါတယ်။ အေမ �း�ှညဆ ကမ�ာေ ် န်ခတ ဲ့ ယ်။ ဒါေပမယ့် ဟိမ ု ေဆပီ ို ယန်စတ ် ို ့ ့ ြမာက်ဘက်ြခမ်းမှာ �ှစ်သန်းေပါင်းများစွာ �ကီးထွား�ှငသ အာ�ှ-ဥေရာပကေန စ�ပီး ေနာက်ဆတ ု သ ် ာွ းခဲ�့ ကတယ်။ ေြမာက်အေမရိကထိ အထူးသြဖင ့် လွနခ ် ဲတ ဲ့ စ ှ ်တစ်ေသာင်းကစ�ပီး ့ � ရန်ဂက ီ �န်းေပါ်က �ှငသ ် န်ေနတုနး် ပါ။ ရန်ဂက ီ �န်းလို ကမ�ာေပါ်မှာ ေဝးလံတဲ့ အေမ �း�ှညဆ ် င်�ကီးေတွ အာတိတက ် �န်းတချို �ကလွလ ဲ ို ့ အေမ �း�ှညဆ ် င်�ကီးတစ်ေကာင်မှ အေမ �း�ှညဆ ် င်�ကီးေတွကေတာ့ ဒါေပမယ့် ြပနပ ် ့ ာွ းလာတာနဲအမ� ့ ေနာက်ထပ်�စ ှ ေထာင် ် ေပါင်း လွနခ ် တ ဲ့ � ဲ့ စ ှ ေပါင် ် း ၄၀၀၀ မေတွ�ရေတာပ ့ ါဘူး။ အနည်းအငယ်အထိ ေလာက်မာှ ေတာ့ �ုတတ ် ရက် ေပျာက်ကယ ွ သ ် ာွ းခဲ�့ ကတယ်။ အဲဒအ ီ ချိနမ ် ာှ ပဲ လူသားေတွ အဲဒက ီ �န်းေပါ်ကို ပထမဆံးု ေရာက်လာခဲ�့ ကတာပါ။ ဩစေတးလျမျိုးတုနး် မ�ဟာ သီးသနအ ် ့ ြဖစ်တစ်ခုပဲလား။ လူသားေတွေ�ကာင ့် ဟုတမ ် ဟုတဆ ် တ ုိ ာ က�န်ေတာ်တို ့ သံသယ ဝင်�င ို ပ ် ါတယ်။ ဒါေပမယ့် သမိင ု း် မှတတ ် မ်းကိြု ပန်�ကည့မ ် ယ်ဆရ ုိ င် ေဆပီယန်စေတွ ် ဟာ ေဂဟပတ်ဝန်းကျင်စတ ိ � ဇလူသတ်သမားနဲ တူ ့ ပါတယ်။ *** 95 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ဟိမ ု ို ဩစေတးလျတိက ု က ် ို သွားေရာက်အေြခချခဲတ ို ့ ေနနဲ ့ ့ ဲ့ လူေတွမာှ ေကျာက်ေခတ်နည်းပညာပဲ�ိှတာ။ သူတအ ဘယ်လလ ို ပ ု ် ေဂဟပတ်ဝန်းကျင်ပျက်စးီ မ��ကီးြဖစ်ေအာင် လုပ်�င ို မ ် ာှ လဲလို ့ ေမးခွနး် ထုတ� ် င ို ပ ် ါတယ်။ ဒီအရာကို ေကာင်းစွာချိတဆ ် က် �ှငး် ြပမယ့် �ှငး် လင်းချက် ၃ ခု �ှိပါတယ်။ ဩစေတးလျမျိုးတုနး် မ�မာှ ေ�ှးေကွးပါတယ်။ မူလဓားစာခံေတွြဖစ်တြဲ့ ဖစ်တဲ့ �ပီးေတာလ ့ ည်း သားေကာင်�ကီးေတွဟာ ကိယ ု ဝ ် န်ေဆာင်ချိန�် ကာြမင�့် ပီး ေမွးဖွားမ� တစ်ေကာင်တစ်ေယာက်ေမွးတာ နည်းတယ်။ ကိယ ု ဝ ် န်ေဆာင်တာ တစ်ခု�င ှ တ ့် စ်ခ�ု ကားလည်း ြခားနားချိနလ ် ည်း �ကာပါတယ်။ ရလဒ်အေနနဲ ့ လူသားေတွက ဒိင ု ပ ် �ိုတတ ို န ွ တ ် စ်ေကာင် ဒိင ု ပ ် �ိုတတ ို န ွ ေတွ ် ရဲ ့ ေသဆံးု မ�ဟာ လအနည်းငယ်�ကာမှ တစ်ေကာင်ပဲသတ်တယ်ထားဦး သူတရဲ ို ့ ေမွ ့ းဖွား��နး် ကို ေကျာ်သာွ းဖိလံ ု ့ ေလာက် ု ပါတယ်။ ေထာင်စ� ု စ ှ အ ် နည်းငယ် အတွငး် မှာပဲ အထီးကျန်ေနာက်ဆးုံ ဒိင ု ပ ် �ိုတတ ို န ွ ် ေသသွားပါလိမ်မ ဲ့ ့ ယ်။ သူနအတူ သူတမျိ ို ့ ုးစိတတ ် စ်ခုလးံု ပါသွားတာပါပဲ။ တကယ်ေတာ့ ဒိင ု ပ ် �ိုတတ ို န ွ � ် င ှ အ ့် ြခားဩစေတးလျသတ�ဝါ�ကီးေတွဟာ အေကာင်�ကီးေပမယ့် အမဲလက ို ဖ ် ို ့ ခက်ခခ ဲ မ ဲ့ ာှ မဟုတပ ် ါဘူး။ ေြခ�ှစေချာင် ် းတိက ု ခ ် ိုကသ ် (ူ လူသား)ေတွရဲ ့ အမဲလက ို တ ် ာ လံးု ဝ တအံတ ့ ဩနဲပဲ့ အာ�ှ-အာဖရိကမှာ ခံခရ ဲ့ မှာပါ။ သွားလာရင်းဆငက ့် ေြပာင် ဲ းလဲခတ ဲ့ ာ �ှစ် ၂သန်း�ှိပါ�ပီ။ လူသားမျိုးစိတအ ် မျိုးမျိုးဟာ သူတေတွ ို ့ ရဲ ့ အမဲလက ို စ ် မ ွ း် ရည် တြဖည်းြဖည်းတိးု တက်လာလိက ု တ ် ာ လွနခ ် ဲတ ့ တ�ဝါ�ကီးေတွကို ့ ဲ့ �ှစ် ၄၀၀,၀၀၀ ကစ�ပီး �ကီးမားတဲသ စတင်အမဲလက ုိ လ ် ာခဲတ ှ အ ့် ာဖရိက က သားေကာင်�ကီးေတွကလည်း လူသားေတွနေတွ ဲ ့ �ရင် ့ ာပဲ။ အာ�ှ�င ေ�ှာင်ရမှနး် သိလာခဲတ ့ ယ်။ ဒါေ�ကာင ့် ဟိမ ု ို ေဆပီယန်စေတွ ် အာ�ှ-အာဖရိကေြမြပင်မာှ မဟာအမဲလက ို သ ် အ ူ သစ်အြဖစ် ေပါ်လာေတာ့ သားေကာင်�ကီးေတွလည်း လူနတူ ဲ ့ တသ ဲ့ တ�ဝါမှနသ ် မ�ကေန ေဝးသထက်ေဝးေအာင် ေနခဲ�့ ကတယ်။ သိေပမယ့ ု့ ် ဩစေတးလျတိက ု က ် သတ�ဝါ�ကီးေတွကေတာ့ ေဝးေဝးေြပးရမယ်လို ့ သေဘာေပါက်ဖို ့ အချိနမ ် ရခဲဘ ် တာ အ��ရာယ်�ိပ ှ ံလ ု ည်း ့ းူ ။ လူသားေတွက�ုိ ကည့ရ မေပါက်ဘးူ ။ သူတမှ ို ့ ာ �ှညလ ် ျားခ�န်ြမတဲအ ့ စွယေတွ ် ၊ �ကက်သားေတွန ဲ ့ ေပျာေပျာင် းတဲ့ ့ ခ��ာကိယ ု �် ကီးေတွလည်း မ�ှိဘးူ ။ ဒါေ�ကာင ့် ကမ�ာေ ု ခ ် တ ဲ့ ဲ ့ ့ ပါ်မှာ အ�ကီးဆံးု မာဆူပီယယ်အြဖစ် သွားလာေနထိင ဒိပ ု �ိုတတ ို န ွ တ ် စ်ေကာင်ဟာ လူဝံနတူ ဲ ့ တပ ဲ ့ ိ နပ ် ိ နပ ် ါးပါး သတ�ဝါတစ်ေကာင်ကေတွ ို �တယ်။ ေတွ�ေတာလ ့ ည်း တစ်�ကိမေလာက် ် ပဲ�ကည့�် ပီး လူသားေတွကေ�ကက် ို ရွံ �တတ်ဖို ့ သူဟာသူ ့ အရွ ကေတွ ် ဆက်စားေနခဲမ ့ ာှ ပဲ။ ့် ေြပာင် ဲ းလဲရဦးမှာ။ ဆငက ဒီအေကာင်�ကီးေတွအေနနဲ ့ ခုေတာလ ့ ည်း အဲလ ့ မ ို လုပ်�င ို ခ ် င် ေပျာက်ကယ ွ သ ် ာွ းခဲ�့ ကတာ။ ဒုတယ ိ �ှငး် လင်းချက်က ေဆပီယန်စ်တို ့ ဩစေတးလျတိက ု ေရာက် ် ေတာ့ မီးကိေကာင် ု းေကာင်း အသံးု ချတတ်ေနခဲ�့ ပီြဖစ်တယ်။ ဒါနဲ ့ ထူးဆန်း�ပီး အ��ရာယ်�ိတ ှ ဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်နရင် ဲ ့ ဆင ုိ ရ ် ေတာ့ 96 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge သွားလာမရေအာင်ထထ ူ ေနတဲ ဲ ့ ချံုေတွ၊ေတာအုပ်ကျယ်�ကီးေတွကို သူတို ့ တမင်မးီ �� ိ � ခဲတ ့ မ ့ ာပဲ။ အဲေတာ ့ ှ ြမက်ခင်းလွငြ် ပင်ေတွြဖစ်လာ�ပီး လွယလ ် ယ ွ အ ် မဲလက ို လ ် ရတဲ ို ့ အ ့ တွက် သူတလိ ို ့ အ ု ပ်ချက်နကိ ဲ့ က ု ည ် လ ီ ာတာကိးု ။ ဒီလန ို ပဲ ဲ့ ေဆပီယန်စ်တဟာ ို ့ ဩစေတးလျတိက ု ရ ် ဲ ့ ေဂဟပတ်ဝန်းကျင်ေတာ်ေတာ်များများကို ေထာင်စ� ု စ ှ ် အနည်းငယ်အတွငး် မှာပဲ လံးု ဝေြပာင်းလဲပစ်ခဲတ ့ ယ်။ ဒီအဆိက ု ို ေထာက်ခတ ံ ဲ့ အေထာက်အထားတစ်ခုကေတာ့ သစ်�ုပ်�ကင်းမှတတ ် မ်းေတွပဲ ြဖစ်ပါတယ်။ လွနခ ် ဲတ ် း ၄၅,၀၀၀ အ�ကာက ဩစေတးလျတိက ု မ ် ာှ ယူကလစ်ပင်ေတွ �ှားပါးခဲတ ့ ဲ့ �ှစေပါင် ့ ယ်။ ဒါေပမယ့် ဟိမ ု ေဆပီ ို ယန်စတ ် လည် ို ့ း ေရာက်လာေရာ ယူကလစ်အပင်ေတွဟာ ဒီအပင်ေတွရဲ ့ ေရ�ေခတ်ေရာက်ေတာတ ့ ာပဲ။ မီးဒဏ်ကအ ို ထူးခံ�င ို တ ် ာေ�ကာင ့် တြခားသစ်ပင်၊ချံုေတာေတွ ေပျာက်ကယ ွ ေနချိ ် နမ ် ာှ သူတက ို ့ ေတာ့ ေဝးလံကျယ်ြပနစ ် ့ ာွ ေပါက်ေရာက်ခ�ဲ့ ကတယ်။ အခုလို သဘာဝေပါက်ပင်ေတွ ေြပာင်းလဲသာွ းြခင်းက အပင်စားတဲ့ အရွ ကစ ် ားသတ�ဝါေတွနအတူ ဲ့ ၊ အဲဒသ ီ တ�ဝါေတွကစ ို ားတဲ့ အသားစားသတ�ဝါေတွအေပါ် ယူကလစ်ရွကေတွ ် ကသ ို ာစားတဲ့ ကိလ ု ာဝက်ဝေတွ ံ ဟာ သက်ေရာက်မေတွ � ေပျာ်ေပျာ်�ကီးပဲ �ှိခပ ဲ့ ါတယ်။ ဒီလန ို ဲ ့ ယူကလစ်ရွက်ေတွစား�ပီး နယ်ေြမသစ်ေတွဆီ သွား�ကပါေတာတ ့ ယ်။ တြခားတိရ စ�ာန်ေတာ်ေတာ်များများကေတာ့ အ�ကီးအကျယ် ဒုကေရာက် � ခ�ဲ့ ကပါတယ်။ ဩစေတးလျတိက ု ရ ် ဲ ့ အစာကွငး် ဆက်ေတွ အများအြပား�ပိုလဲကန ု �် ပီး အစာချိတဆ ် က်မအ � ားအနည်းဆံးု အေကာင်ေတွ မျိုးတုနး် သွားခဲတ ့ ယ်။ တတိယ�ှငး် လင်းချက်အရေတာ့ ခုလမ ို ျိုးတုနး် မ�မာှ အမဲလက ို ြ် ခင်း�ှငမ ့် းီ ကိအ ု သံးု ြပုြခင်းတိက ု့ အထူးက�အေနနဲပါခဲ ့ တ ့ ယ်လို ့ ေြပာပါတယ်။ ဒါေပမယ့် ရာသီဥတုရဲက�ကိ လ ု ည်း ့ လံးု ဝလျစ်လျူ�� ထားလို ့ မရပါဘူး။ �ှစေပါင် ် း ၄၅,၀၀၀ လွနခ ် တ ဲ့ ဲ ့ က က�န်ေတာ်တို ့ ဩစေတးလျမှာြဖစ်ခဲတ ့ ဲ့ ရာသီဥတုေြပာင်းလဲမဟ � ာ ပတ်ဝန်းကျင်ေဂဟစနစ်ကို �ပိုလဲေစခဲတ ့ ယ်။ ဒါေ�ကာင ့် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ဟာ ပျက်စးီ လွယခ ် ဲတ ့ ာ။ သာမန်အေြခအေနမှာဆို ဒီပတ်ဝန်းကျင်စနစ်ေတွဟာ အ�ကိမေပါင် ် းများစွာအရင်ကြဖစ်ခဲဖ ု ဲ ြပန်ေကာင်းလာမှာ။ ဒါေပမယ့် ခုလအ ို မှားမခံတအ ဲ့ ချိနမ ် ာှ ပဲ ့ းူ သလိပ ဩစေတးလျတိက ု က ် ို လူသားေတွေရာက်လာခဲတ ့ ယ်။ ပတ်ဝန်းကျင်ေဂဟစနစ်ကို ပျက်စးီ စြပုေနတဲ့ ေချာက်နက်�ကီးထဲတန ွ း် ပိလိ ု့ က ု ပ ် ါေတာတ ့ ယ်။ လူသားေတွရဲအမဲ ို မ ် တ � ို ့ ေပါင်းလိက ု တ ် ာ ့ လက ဘက်ေပါင်းစံက ု �ပီးေတာ့ ရာသီဥတုေြပာင်းလဲမ� � င ှ ့် အထူးသြဖငသ ့် တ�ဝါ�ကီးေတွ တိက ု ခ ် ိုကခ ် ရ ံ သလိြု ဖစ်တာကိးု ။ ဒုကေရာက် � �ကေတာတ ့ ာပဲ။ �ခိမး် ေြခာက်မအ � မျိုးမျိုးကို တ�ပိုင်နက်တန ု ြ် ပန် ို တ ် ဲ့ ့ �င ေကာင်းမွနတ ် � ဲ့ ှငသ ် န်မဗ � ျူဟာတစ်ခုဆတ ုိ ာကလည်း �ှာရခက်ပါတယ်။ ဒီ�ှငး် လင်းချက် အေထာက်အထားေတွ ၃ မ�ှိဘဲ ခုထက ဲ ဘယ်တစ်ခုကေသချာတယ်ဆတ ုိ ာေတာြ့ ဖင ့် မသိ�င ို ပ ် ါဘူး။ ဒါေပမယ့် ဟိမ ု ို ေနာက်ထပ် ေဆပီယန်စ်တသာ ို ့ 97 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge အဲဒ ့ က ီ ေရာက် ို မသွားခဲဘ ု င် ့ းူ ဆိရ ဩစေတးလျတိက ု မ ် ာှ သားပိက ု ေကာင် ် အ�ကီးစားေတွ �ှိေနဦးမှာကို မာဆူပီယယ်ြခေသင်္ေတွ ့ ၊ ယံ�ု ကည်လရတဲ ို ့ ့ ဒိင ု ပ ် �ိုတတ ို န ွ ေတွ ် ၊ အေထာက်အထားေကာင်းေတွေတာ့ �ှိပါတယ်။ ေမျာက်ေမာင်း မတိ၏ ု ့ အဆံးု သတ် ဩစေတးလျရဲ ့ ေဒသတွငး် တိရ စ�ာန်�ကီးေတွ မျိုးတုနး် သွားမ�ဟာ ကမ�ာေပါ်မှာ ေဆပီယန်စေတွ ် လပ ု ်တဲ့ ပထမဆံးု ေသာ ထင်�ှားတဲအ ့ မှတအ ် သားြဖစ်မယ် ထင်ပါတယ်။ ေနာက်ထပ်လည်း ဒီထ ့ က်�ကီးမားတဲ့ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ဖျက်စးီ မ�ေတွ အေမရိကတိက ု မ ် ာှ ပါ။ ဟိမ ု ို ပထမဆံးု နဲတစ် ု ည်းေသာ ့ ခတ ေဆပီယန်စေတွ ် ဟာ လူသားမျိုးစိတြ် ဖစ်ပါတယ်။ ြဖစ်ခပ ဲ့ ါတယ်။ ဒီတစ်�ကိမ်မာှ ေတာ့ ကမ�ာအ ု ေြခချတဲ့ ့ ေနာက်ြခမ်းေဒသကိအ လွနခ ် ဲတ ့ ဲ့ �ှစေပါင် ် း ၁၆,၀၀၀ ကေရာက်သာွ းတာပါ။ ဘီစီ ၁၄,၀၀၀ ခနက ် ့ ေပါ။့ ကနဦးအေမရိကန်ေတွလေြပာရမယ့ ို ့ ် အဲဒလ ီ ေတွ ူ ဟာ ေြခကျင်နေရာက် ဲ့ သာွ း�ကတာပါ။ အဲတ ့ န ု း် က ပင်လယ်ေရမျက်�ာှ ြပင်နမ ိ ေတာ ့် ့ ဆိက ု ေဘးရီ ် းယား အေ�ှ �ေြမာက်ပိင ု း် နဲ ့ အလက်စကာ အေနာက်ေြမာက်ပိင ု း် ကို ကုနး် ေြမကတံတားပံစ ု ံ ဆက်ထားခဲတ ့ ယ်။ သိေပမယ့ ု့ ် လွယက ် ခ ူ ဲတ ် းူ ။ အဲဒခ ီ ရီးဟာ ခက်ခပ ဲ င်ပန်း�ပီး အင်မတန်ေဝးလံပါတယ်။ ့ ာေတာ့ မဟုတဘ ဩစေတးလျတိက ု က ် ို ေရလမ်းခရီးနဲအ ု က်ခခ ဲ မ ဲ့ ာှ ပါ။ အဲဒလ ီ ို ြဖတ်ကးူ �ိင ု ဖ ် ိအတွ ု့ က် ့ ေရာက်သာွ းတာထက် ပိခ ေဆပီယန်စေတွ ် အေနနဲ ့ ဆိက ု ေဘးရီ ် းယားေြမာက်ပိင ု း် က အင်မတန်ြပင်းထန်လတ ှ ဲ့ အာတိတေဒသ ် ် လည်း ေအးခဲမက � ို ခံ�င ို ရ ် ည်�ိခ ှ ရ ဲ့ ပါတယ်။ အဲဒေဒသဟာ ီ ေဆာင်းတွငး် မှာ ေနလံးု ဝထွကတ ် အ ဲ့ ြပင် အပူချိနက ် ယ ီ စ်စအ ် ထိ ကျဆင်း�ိင ု ပ ် ါတယ်။ အ�ုတ် ၅၀ ဒီဂရီ ဆဲလစ အရင်က ူ ားမျိုးစိတမ ် ှ ဘယ်လသ ဆိက ု ေဘးရီ ် းယားေြမာက်ပိင ု း် လို ေဒသကို ေရာက်ေအာင် ထိးု ေဖာက် မသွား�ိင ု ခ ် ဲပ ို � ံ င ို တ ် ဲ့ နီအန်ဒါတယ်ေတွေတာင် နည်းနည်းေလးပိေ�ွ ု းတဲ့ ့ ါဘူး။ အေအးဒဏ်ကခ ေတာင်ပိင ု း် အထိပဲ ကနသ ် ့ တ်သာွ းလာခဲ�့ ကတာ။ ဒါေပမယ့် ေရခဲေတွ၊ �ှငး် ေတွ�ိတ ှ ေနရာမျိ ဲ့ ုးထက် အာဖရိက ဆဗားနားြမက်ခင်းေတွန ဲ ့ အသားကျတဲ့ ခ��ာကိယ ု � ် ိှတဲ့ ဟိမ ု ို ေဆပီယန်စေတွ ် ဟာ ဆန်းြပားတဲအ ့ ေြဖတစ်ခု တီထင ွ ပ ် ါေတာတ ် ုပ်စေတွ ု ဟာ လှညလ ့် ည်သာွ းလာရင်းနဲ ့ ေအးခဲတဲ့ ့ ယ်။ �ှာေဖွစားေသာက်သူ ေဆပီယန်စအ ရာသီဥတုထေရာက် ဲ သာွ းတဲအ ့ ခါ ေ�ွးေထွးတဲ့ သိးု ေမ �းေတွ၊ �ှငး် စီးဖိနပ်ေတွ၊ တိရ စ�ာန်သားေရေတွ ေကျာက်လက်နက်အသစ်ေတွ�င ှ ့် ေ�ွးေထွးတဲအ ့ ဝတ်အစားေတွ အထပ်လက ုိ က ် ို ြပုလုပ်လာခဲတ ့ ယ်။ အပ်နေသချာ ဲ့ ဆန်းြပားအမဲလက ို န ် ည်းအသစ်ေတွလည်း ချုပ်တာပါ။ ထွငခ ် �ဲ့ ကတယ်။ ဒါေ�ကာငလ ့် ည်း အေမ �း�ှညဆ ် င်�ကီးေတွ�င ှ ့် တြခားေြမာက်ဝင်�ု ိးစွနး် ဘက်က အေကာင်�ကီးေတွကို ေြခရာခံ အမဲလက ို � ် င ို ခ ် ဲ�့ ကတာပါ။ ေ�ွးေထွးတဲအ ့ ဝတ်အစား�ှင ့် အမဲလက ုိ န ် ည်းပညာေတွ တိးု တက်လာတာ�ှငအ ့် မ� ို ဲ ့ ေဆပီယန်စတ ် ဟာ ို ့ ေအးခဲတေဒသ ဲ့ ေတွထက ဲ ို နက်သထက်နက်ေအာင် သွားရဲလာရဲြဖစ်လာခဲတ ့ ယ်။ ဒီလန 98 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ကမ�ာေ ု း် ကို ့ ြမာက်ပိင ေရွ ေြပာင် � းရင်းပဲ သူတရဲ ို ့ ့ အဝတ်အစား၊ အမဲလက ို န ် ည်းဗျူဟာ �ှင ့် တြခားအသက်�ှငသ ် န်ေရးစွမး် ရည်ေတွ တိးု တက်လာခဲပ ့ ါတယ်။ ဒါေပမယ့် ဘာေ�ကာငမ ့် ျား သူတို ့ ဒုက��ာှ ခဲ�့ ကတာပါလဲ။ ဆိက ု ေဘးရီ ် းယားလိေနရာကိ ု ု ဘာေ�ကာငမ ့် ျား တကူးတက လာခဲ�့ ကပါလိမ။့် ြဖစ်�င ို တ ် ာကေတာ့ စစ်ပဲေတွ ွ ၊ လူေနထူထပ်မ� ဖိအားေတွ၊ သဘာဝေဘးအ��ရယ်ေတွက တချို �အုပ်စေတွ ု ကို ေြမာက်ဘက်ကတ ို န ွ း် ပိခဲ ု့တ � �ကေတာလ ့ ာပါ။ တချို ေတွ ့ ည်း အမဲလက ို ရ ် င်း ပ�ိုတန ိ း် ဓာတ်များများရတာေ�ကာင ့် ပါသွားတာြဖစ်�င ို ပ ် ါတယ်။ အာတိတေဒသဟာ ် ေြမာက်ဘက်ရဲဆွ ဲ ရာကို ့ ေဆာင် �ကီးမား�ပီးအရည်ရမ � း် တဲအ ့ ေကာင်ေတွြဖစ်တဲ့ အေမ �း�ှညဆ ် င်ေတွ၊ တန်ြဒာသမင်ေတွန ဲ ့ ြပည့ေနခဲ ် တ ် င် တစ်ေကာင်ချင်းစီကလည်း ့ ာပါ။ အေမ �း�ှညဆ အသားဓာတ် အများအြပားရတဲ့ အရင်းအြမစ်တစ်ခပ ု ါပဲ။ ေအးခဲတဲ့ အပူချိနေ�ကာင ် ့် ေနာင်ကစ ို ားဖို ့ အေအးခံထား�ိင ု �် ပီး အရသာ�ှိတအ ဲ့ ဆီဖတ်၊ ေ�ွးေထွးတဲသ ့ းုိ ေမ �း �ှင ့် တန်ဖိးု �ှိတဆ ဲ့ င်စယ ွ ေတွ ် ရပါတယ်။ ဆန်ဂီယာေဒသက ေတွ� �ှိမေတွ � အရ အေမ �း�ှညဆ ် င်မဆ ု းုိ ေတွရဲဘဝဟာ ့ အချိန�် ကာလာတာနဲအမ� ့ အဲဒေအးခဲ ီ လတ ှ ေြမာက် ဲ့ ပိင ု း် ေဒသက အသက်�ှငသ ် န်�ု ံဆတ ုိ ာထက်ပိ�ု ပီး လူအုပ်စေတွ ု ဟာ အေမ �း�ှညဆ ် င်ေတွ၊ အဆင်ေြပသာယာခဲပ ့ ါတယ်။ မတ်စတိဒ ု နွ း် ဆင်ေတွ၊ �ကံ့ေတွ၊ တန်ြဒာသမင်ေတွကို အမဲလက ို ရ ် င်း ေဝးလံကျယ်ြပနစ ် ့ ာွ ေနထိင ု လ ် ာခဲပ ့ ါတယ်။ ဘီစီ ၁၄,၀၀၀ ေလာက်က ို မဲလက ို ရ ် င်းနဲပဲ့ ခုလအ တချို �ဟာ ဆိက ု ေဘးရီ ် းယား အေ�ှ �ေြမာက်ပိင ု း် ကေန အလက်စကာကို ေရာက်သာွ းပါေတာတ ု ို သူတေတွ ို ့ �ှာေတွ� ခဲ�့ ကတယ်ဆတ ုိ ာေတာ့ သူတမသိ ို ့ ခဘ ဲ့ းူ ေပါ။့ ့ ယ်။ ကမ�ာသစ်တစ်ခက အေမ �း�ှညဆ ် င်ေတွအတွကေရာ၊ ် လူေတွအတွကပ ် ါ အလက်စကာဆိတ ု ာ အဲတ ့ န ု း် က ဆိက ု ေဘးရီ ် းယားရဲ ့ နယ်စန ွ အ ် ပိတ ု စ်ခု သက်သက်ပါ။ အစမှာေတာ့ အလက်စကာကေန ေရခဲလာ� �ကီးေတွက ကျန်တအ ဲ့ ေမရိကတိက ု တ ် စ်ခုလးံု ကို ကာဆီးထားခဲပ ့ ါတယ်။ နည်းနည်းစူးစမ်းခဲမ ့ ာှ ပါ။ ဒါေပမယ့် စွနစ ် ့ ားတတ်တလ ဲ့ န ူ ည်းစုေလာက်ပဲ ဘီစီ ၁၂,၀၀၀ ေလာက်မာှ သွားမရေအာင် ေတာင်ပိင ု း် ဘက်ကုိ ကမ�ာ�ကီးပူေ�ွးမ�ေ�ကာင ့် ေရခဲေတွအရည်ေပျာ်ကန ု �် ပီး ပိလ ု ယ ွ က ် တ ူ လ ဲ့ မ်းပွငသ ့် ာွ းပါတယ်။ အဲဒလ ီ မ်းေ�ကာင်းသစ်ကို အသံးု ြပု�ပီး လူသားေတွအစုလက ို အ ် ြပံုလိက ု ပ ် ဲ ေတာင်ပိင ု း် ကိေြပာင် ု းေ��� ခဲ�့ ကတယ်။ အဲဒက ီ တဆင ့် အေမရိကတိက ု ် တစ်တက ို လ ် းံု ကို ပျံ� �ှသွ ံ ့ ားခဲတ ့ ာပါ။ အသားကျေနခဲေပမယ့ ် ့ လူသားေတွဟာ ရာသီဥတု�င ှ ေဂဟပတ် ့် ဝန်းကျင်ကို ဆိက ု ေဘးရီ ် းယားကလူေတွရဲ ့ ထူထပ်တေတာအု ဲ့ ပ်ေတွမာှ ၊ အာတိတေဒသမှ ် ာ သားေကာင်�ကီးေတွကအ ို မဲလက ို တ ် ာ အေမရိကတိက ု ရ ် ဲ ့ အံဩ ့ ဖွယ် ကွြဲ ပားလှတဲ့ မ�ကာမီပဲ ည�ယ ိ အ ူ ေြခချခဲ�့ ကပါတယ်။ သားစဉ်ေြမးဆက်ေတွဟာ အေမရိကန်�င ို င ် ံ မစ�စပီြမစ်ဝက�န်းေပါ်က ရ�ံ�ေတာထဲ ံွ မာှ ၊ မက�ဆီကက ို ဒီလန ို ဲ ့ အေ�ှ � ပိင ု း် က သဲက��ာရထဲမာှ ၊ 99 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge အေမရိကတိက ု အ ် လယ်ပိင ု း် က အ�မဲစမ ိ း် ေတာထဲမာှ စသည့ြ် ဖင ့် အေြခချေနထိင ု ခ ် �ဲ့ ကတယ်။ တချို �ေတွက အေမဇုနြ် မစ်ဝမ ှ း် ေဒသမှာ အာဂျင်တးီ နားက အိမေတွ ် ေဆာက်ခ�ဲ့ ကတယ်။ ပင်းပတ်စ်လင ွ ြ် ပင်ေဒသေတွမာှ တချို �က အင်ဒးီ စ်ေတာင်�ကားေဒသ၊ အေြခချခဲ�့ ကပါတယ်။ �ပီးေတာ့ ဒါေတွအားလံးု ေထာင်စ� ု စ ှ ် တစ်ခ၊ု �ှစခ ် ုအတွငး် မှာ ြဖစ်သာွ းတာ အံဩ ့ စရာပါ။ ဘီစီ ၁၀,၀၀၀ ေလာက်လည်းေရာက်ေရာ လူသားေတွဟာ အေမရိကတိက ု ရ ် ဲ ့ ေတာင်ဘက်အစွနဆ ် းုံ ေနရာအထိပါ အေြခချေနထိင ု ေန�ကပါ�ပီ ် ။ ေနရာအားြဖင ့် အေမရိကတိက ု ရ ် ဲ ့ ေတာင်ဘက်အစွနဆ ် းုံ က တီအရ ဲ ာ ဒယ် ဖွယက ် းို က�န်းအထိပါပဲ။ လူသားေတွ အေမရိကတိက ု မ ် ာှ တဟုနထ ် းို ပျံ� �ှသွ ံ ့ ားတာဟာ ေဆပီယန်စေတွ ် မာှ ဘယ်သမ ူ ှ မယှဉ်�ိင ု တ ် ဲ့ တီထင ွ � ် င ို မ ် � �ှင ့် �ပိုင်ဘက်ကင်းတဲ့ ကိယ ု မ ့် ျိုး�ိုးဗီဇကို လိက ု ေလျာညီ ် ေထွေန�ိင ု မ ် � ေြပာင်းလဲမသွားေစဘဲ �ှိေ�ကာင်း သက်ေသြပေနပါတယ်။ တြခားဘယ်သတ�ဝါမှ ဒီလ�ို ကီးမားကွြဲ ပားလှတဲ့ ေနရာေဒသအသစ်ေတွမာှ ဒီေလာက်ြမန်ြမန် ေ���ေြပာင်းအေြခမချ�ိင ု ပ ် ါဘူး။ ် းူ ။ လူသားေတွ လူသားေတွ အေမရိကတိက ု က ် ို အေြခချတာ ေသွးစွနး် မ� မ�ှိဘးူ ေတာ့ မဟုတဘ အေြခချ�ပီးေနာက်ပိင ု း် ဒဏ်ခရ ံ တဲသ ့ ားေကာင်ေတွ တသီတတန်း�ကီး ကျန်ခဲတ ် ဲတ ် း ့ ာပဲ။ လွနခ ့ ဲ့ �ှစေပါင် ၁၄,၀၀၀ က အေမရိကရဲေဒသတွ ငး် တိရ စ�ာန်�ကီးေတွဟာ ဒီေနေခတ် ထက် အများ�ကီးစံလ ု င်ခဲတ ့ ့ ့ ာပါ။ ကနဦးအေမရိကန်ေတွဟာ အေနာက်ပိင ု း် ကို အလက်စကာရဲေတာင် ဘက် ့ ေရာက်လာခဲတ ့ ယ်။ အေမ �း�ှညဆ ် င်�ကီးေတွ၊ ကေနဒါ�ိင ု င ် ရ ံ ဲလွ ှ ့် ့ ငြ် ပင်�င သူတေတွ ို ့ ဟာ မတ်စတိဒ ု နွ း် ဆင်ေတွ၊ ဒီေနေခတ် မာှ ့ ဝက်ဝန ံ းီ ပါး �ကီးမားတဲ့ အေမရိကန်�င ို င ် ရ ံ ဲ ့ လံးု ဝမသိ�ကေတာတ ့ ဲ့ �ှ�်ေတွ ၊ ့ ြမင်းအုပ်ေတွ၊ ကုလားအုတေတွ ် ၊ ြခေသင်္�့ ကီးမျိုးေတွ�င ှ ့် တြခား အေကာင်�ကီးမျိုးစိတ် ဒါဇင်ေကျာ်န ဲ ့ ဆံေတွ ု � ခဲရ ့ မှာပါ။ အဲဒအ ီ ထဲမာှ ေ�ကာက်စရာေကာင်းတဲ့ အစွယေကွ ် းကျား�ကီးေတွ�င ှ ့် ၆မီတာြမင�့် ပီး ၈တန်ေလာက်ေလးတဲ့ ဧရာမေြမြပင်ေမျာက်ေမာင်းမေတွလည်းပါ ပါတယ်။ ေတာင်အေမရိကမှာဆို ဒီထ ု းူ ြခားဆန်းြပားတဲ့ ့ က်ပိထ �ိတိ ု့ က ု သ ် တ�ဝါ�ကီးေတွ၊ တွားသွားသတ�ဝါေတွ၊ ငှကေတွ ် စသည့ြ် ဖင ့် တိရ စ�ာန်အမျိုးမျိုး �ှိခတ ဲ့ ယ်။ အေမရိကေဒသဟာ �ကီးကျယ်ခမ်းနားတဲ့ ဆငက ့် ေြပာင် ဲ းလဲြခင်း စမ်းသပ်ဓာတ်ခခ ွဲ န်း�ကီးပါ။ အဲဒေနရာမှ ီ ာ ကမှာမသိ�ကတဲ့ သတ�ဝါေတွ၊ သစ်ပင်ေတွ အမျိုးမျိုး �ှငသ ် န်�ကီးထွားခဲပ အာ�ှနအာဖရိ ဲ့ ့ ါတယ်။ ဒါေပမယ့် ဒီထးူ ြခားတဲမ ့ ျိုးစိတ် မ�ကာပါဘူး။ ေဆပီယန်စတ ် ို ့ ေရာက်လာ�ပီး ေတာ်ေတာ်မျာများ ကွယေပျာက် ် သာွ းပါတယ်။ �ှစေပါင် ် း ၂၀၀၀ အတွငး် မှာပဲ လက်�ိှခနမ ့် န ှ း် ချက်ေတွအရေတာ့ အဲဒအ ီ ချိနေလးတွ ် ငး် မှာပဲ ေြမာက်အေမရိကဟာ သူရဲ့ ၄၇ ရာခိင ု � ် န� း် ေသာ �ိတိ ု့ က ု သ ် တ�ဝါ�ကီးေတွထက ဲ ၃၄ ့ ရာခိင ု � ် န� း် ေပျာက်ကယ ွ သ ် ာွ းပါတယ်။ ေတာင်အေမရိက ကေတာ့ ၆၀ ရာခိင ု � ် န � း် ထဲက ၅၀ ရာခိင ု � ် န� း် ေပျာက်သာွ းပါတယ်။ �ှစသ ် န်းေပါင်း ၃၀ ေကျာ်�ှငသ ် န်လာခဲတ ့ ဲ့ အစွယေကွ ် းကျား�ကီးေတွ ေပျာက်ဆးုံ သွား�ပီး ဧရာမေြမြပင်ေမျာက်ေမာင်းမေတွ၊ ြခေသင်္�့ ကီးမျိုးေတွ၊ အေမရိကန်ေဒသရင်း ြမင်းေတွ၊ 100 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge အေမရိကန်ေဒသရင်း ကုလားအုတေတွ ် ၊ ေပျာက်ကယ ွ သ ် ာွ းခဲတ ့ ယ်။ အင်းဆက်ေတွ�င ှ ့် ဧရာမ�ှ�်�့ ကီးေတွ �ှင ့် �ိတိ ု့ က ု သ ် တ�ဝါအေသးေလးေတွ၊ ကပ်ပါးေကာင်ေတွပါ အေမ �း�ှညဆ ် င်�ကီးေတွလည်း တွားသွားသတ�ဝါေတွ၊ မျိုးတုနး် ကုနတ ် ယ် ငှကေတွ ် ၊ (အေမ �း�ှညဆ ် င်�ကီးေတွဆးုံ သွားေတာ့ သူတကိ ို ့ မ ု ခ ီှ ိုတဲ့ အေကာင်ငယ်ေလးေတွလည်း ေပျာက်ကယ ွ က ် န ု ပ ် ါတယ်)။ ေကျာက်ြဖစ်�ုပ်�ကင်းပညာ�ှငေတွ ် �င ှ ေ�ှ ့် းေဟာင်းသတ�ေဗဒပညာ�ှငေတွ ် ဟာ အေမရိကတိက ု ေပါ်က ် လွငြ် ပင်ေတွ၊ ေတာင်တန်းေတွမာှ ဆင်းရင်းတက်ရင်း တိရ စ�ာန်�ုပ်�ကင်းေတွ �ှာေနတာ ဆယ်စ� ု စ ှ မ ် ျားစွာ �ှိပါ�ပီ။ သူတဟာ ို ့ ေ�ှးကုလားအုတေတွ ် ရဲ ့ အ�ိုး၊ ေကျာက်ြဖစ်သာွ းတဲ့ ဧရာမေြမြပင်ေမျက်ေမာင်းေတွရဲ ့ မစင် စတဲအ ့ ရာေတွကို �ှာတာပါ။ သူတ�ှ ို ့ ာေနတာ ေတွ�တအ ဲ့ ခါ အဲဒရ ီ တနာေတွကို ေသချာထုပ်ပိးု �ပီး ဓာတ်ခခ ွဲ န်းကို ပိပါတယ် ု့ ။ ဓာတ်ခခ ွဲ န်းမှာ အ�ိုးတစ်ခခ ု ျင်း၊ ေကာ်ပ�ိုလက ို ် (�ုပ်�ကင်းြဖစ်သာွ းေသာမစင်၏ ပညာရပ်အမည်)တစ်ခုချင်းကို အေသးစိတေလ့ ် လာ မှတတ ် မ်းတင်ပါတယ်။ �ကိမဖ ် န်များစွာပဲ ဒီခွဲစိတေလ့ ် လာမ�ေတွက တူညတ ီ ရ ဲ့ လဒ်ကို ေပးပါတယ်။ အလတ်ဆတ်ဆးုံ မစင်တးံု �ှင ့် ု အ ် �ှအြပားကိ ံ့ ု ေနာက်ဆးုံ ေတွ�ရတဲ့ ကုလားအုတအ ် �ိုးေတွရဲ ့ သက်တမ်းဟာ လူသားေတွ အေမရိကတိက ေရာက်သာွ းတဲအ ့ ချိနပ ် ါပဲ။ ပျမ်းမ� လွနခ ် ဲတ ် း ၁၂,၀၀၀ နဲ ဘီ ့ ဲ့ �ှစေပါင် ့ စီ ၉၀၀၀ �ကားပါ။ တြခားေနရာတစ်ခုမာှ ပဲ သိပံပ � ညာ�ှငေတွ ် ဟာ ပိေနာက် ု ကျတဲ့ မစင်တးံု ကို ေတွ� ခဲ�့ ကပါတယ်။ ကာေရဘီယန်က�န်းတချို �ေပါ်မှာပါ။ တိတက ိ ျကျေြပာရရင် ကျူးဘားက�န်း�ှငဟ ့် စ်စပစ်ညုိ လာက�န်းပါ။ သူတအဲ ို ့ ဒမ ီ ာှ ဘီစီ ၅၀၀၀ က ေကျာက်ြဖစ်သာွ းတဲ့ ေြမြပင်ေမျာက်ေမာင်းမေတွရဲမစင် ့ အ ီ ချိနဟ ် ာ ပထမဆံးု အ�ကိမ် ့ ကို ေတွ� ခဲပ ့ ါတယ်။ အဲဒ လူသားေတ ◌ွကာေရဘီယန်ပင်လယ်ကို ြဖတ်�ပီး အဲဒက ီ �န်း�ကီးေတွေပါ် အေြခချ�ိင ု ခ ် တ ဲ့ အ ဲ့ ချိနန ် ဲ့ ကွတတ ် ပ ိ ါပဲ။ သိေပမယ့ ု့ ် ပညာ�ှငတ ် ချို က � ေတာ့ က�န်ေတာ်တလူ ို ့ သားေတွမာှ ကာကွယေြပာဖိ ် �ကိ ု ့ ုးစား�ပီး ရာသီဥတုေြပာင်းလဲြခင်းအေပါ်မှာသာ ေြပာစရာ�ှိလာတာကေတာ့ ဘယ်လအ ို ေ�ကာင်းေ�ကာငမ ့် န ှ း် အြပစ်မ�ှိေ�ကာင်း အြပစ်ပံတ ု န ု း် ပါပဲ မသိရဘဲ (အဲဒအ ီ ခါ ကာေရဘီယန်က�န်းေတွရဲ ့ ရာသီဥတုဟာ �ှစေပါင် ် း ၇၀၀၀ လံးု မေြပာင်းမလဲ�ိှခ�ဲ့ ပီး ကျန်တဲ့ ကမ�ာအ ့ ေနာက်ဘက်ြခမ်းကေတာ့ ပူေ�ွးခဲတ ့ ာပါပဲ)။ ဒါေပမယ့် ကျေနာ်တဟာ ို ့ အေမရိကတိက ု မ ် ာှ ေတာ့ လက်သည်တရားခံပါ။ ရာသီဥတုေြပာင်းလဲြခင်းေ�ကာငလ ့် ည်း ဒီသက်ေသမစင်တးံု ေတွကို ဒီအမှနတ ် ရားကလွ�ဲ ပီး ပါတယ်ဆေပမယ့ ုိ ် လူသားေတွက ေ�ှာင်လမရပါဘူ ို ့ း။ တြခားမ�ှိပါဘူး။ အဓိကကျတယ်ဆတ ုိ ာ ေသချာပါတယ်။ ေနာဧ၏သေဘင်္ာ�ကီး 101 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ဩစေတးလျနဲအ ့ ေမရိကမှာြဖစ်တဲ့ ေပါင်းလိက ု မ ် ယ်။ �ပီးေတာ့ အ�ကီးအကျယ်မျိုးတုနး် မ�ေတွကို အာ�ှ-အာဖရိက တြခားလူသားမျိုးစိတေတွ ် မျိုးတုနး် ြခင်းစတဲ့ ေဝးလံတက ဲ့ �န်းေပါ်မှာ တစ်ေလ�ာက် ေဆပီယန်စေတွ ် အေသးစားမျိုးတုနး် မ�ေတွ။ အဲဒအ ီ ခါမှာ ေဆပီယန်စတ ် ို ့ ပျံ� �ှလာရင် ံ့ း �ပီးေတာလ ့ ည်း ေ�ှးေခတ်�ှာေဖွစားေသာက်သေတွ ူ အေြခချေတာ့ အကုနေပါင် ် းလိက ု ဦ ် းမယ်။ က�န်ေတာ်တို ့ ကျူးဘားလို ြဖစ်ခဲတ ဲ့ ျိုးတုနး် မ�ေတွလည်း ့ မ ေနရာေဒသသစ်ကို ပထမဆံးု နယ်ချဲ�ထင ွ မ ် လ � င �ိ း် လံးု ဟာ တိရ စ�ာန်ေလာကအတွက် အ�ကီးမားဆံးု နဲအြမန် ဆးုံ ေသာ ့ ေဂဟပတ်ဝန်းကျင်ပျက်စးီ မ�ကို ြဖစ်ေစတယ်လို ့ ေကာက်ချက်ချရပါေတာမ ့ ယ်။ အေမ �းထူတသ ဲ့ ားေကာင်�ကီးေတွဟာ အဆိးု ဝါးဆံးု မလွမ ဲ ေသွ ခံခရ ဲ့ တယ်။ စဉ်းစားသိြမင်ြခင်းေြပာင်းလဲမ�� ကီး ြဖစ်တန ု း် က ကမ�ာေြမဟာ ကီလို ၅၀ ေကျာ်အေလးချိန� ် ိတ ှ ဲ့ ကုနး် ေန�ိတိ ု့ က ု သ ် တ�ဝါေကာင်�ကီးမျိုးစု ၂၀၀ ေကျာ်ရဲ ့ ေနအိမြ် ဖစ်ခဲတ ု ပ ် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးေလာက်လည်းကျေရာ မျိုးစု ၁၀၀ ေလာက်ပဲ ့ ာပါ။ စိက ကျန်ပါေတာတ ့ ယ်။ ဟိမ ု ို ေဆပီယန်စေတွ ် က ကမ�ာေပါ်ကသတ�ဝါအေကာင်�ကီး တဝက်ေကျာ်ကို မျိုးတုနး် သွားေအာင် ေမာင်းထုတပ ် စ်ခဲတ ီ ချိနတ ် န ု း် က လူသားေတွဟာ စားေရးြခင်း၊ ဘီး၊ ့ ာပါ။ အဲဒအ သံထည်ပစ�ညး် စတဲအ ့ ရာေတွကို တီထင ွ ဖ ် ို အ ု ါေသးတယ်။ ့ ေဝး�ကီးလိပ ခုလို ေဂဟဝန်းကျင်ဆင ုိ ရ ် ာအြဖစ်ဆးုိ ဟာ အေသးစားပံစ ု အ ံ ြဖစ် စိက ု ပ ် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးေနာက်ပိင ု း် မှာလည်း ဆက်လက်ြဖစ်ပျက်ေနခဲပ ့ ါေသးတယ်။ ေ�ှးေဟာင်းသုေတသနမှတတ ် မ်းေတွအရ တစ်က�န်း�ပီးတစ်က�န်း ခုလို ဝမ်းနည်းစရာအေ�ကာင်းေတွပဲ ထပ်ေနပါတယ်။ ဒီဝမ်းနည်းဇာတ်လမ်းေတွကို များြပားစံလ ု င်တဲ့ သတ�ဝါ�ကီးေတွရဲြမင် ွ း် နဲ ့ အ�မဲဖွငပ ့် ါတယ်။ လူသားေတွရဲ ့အစအန ဘာမှမ�ှိဘန ဲ ေပါ ဲ ့ ။့ ့ ကင ဒုတယ ိ ြမင်ကင ွ း် ေရာက်ေတာ့ ေဆပီယန်စေတွ ် ေပါ်လာတယ်။ လူအ�ိ ံ ာွ းေတွ.. အိုးေတွေတာင် ့ ု းေတွ၊ လှသ ေတွ�ရေသးတယ်။ တတိယြမင်ကင ွ း် မှာေတာ့ ြမန်ြမန်ေနရာယူ�က�ပီး လူသားမိနး် မ၊ေယာက်ျားေတွ တိရ စ�ာန်�ကီးအများစုဟာ စင်ြမငအ ့် လယ်ကို တြခားအေကာင်ငယ်များစွာနဲအတူ ့ ေပျာက်ကယ ွ သ ် ာွ း�ကပါေတာတ ့ ယ်။ အာဖရိကပင်မတိက ု �် ကီးရဲ ့ မဒါဂတ်စ်ဂါက�န်း�ကီးဟာ အေ�ှ �ဘက် ထင်�ှားတဲ့ ကီလမ ို တ ီ ာ ဥပမာတစ်ခပ ု ါ။ ၄၀၀ က �ှစသ ် န်းေပါင်းများစွာ (Madagascar) သီးသန� ် ့ ိေနခဲ ှ ေတာ ့ ့ အဲဒက ီ �န်းေပါ်မှာ ထူးြခားတဲတ ့ ရ ိ စ�ာန်ေတွ အစုလက ို ် ဆငက ့် ေြပာင် ဲ းလဲခ�ဲ့ ကပါတယ်။ လီမာေမျာက်�ကီးေတွ အေလးချိန� ် ိပ ှ ါတယ်။ စသည်ြဖငေပါ ့် ။့ သူတဟာ ို ့ ဆင်ငက ှ ေတွ ် ဟာ ို တ ် ဲ့ မပျံ�င ဆင်ငက ှ �် ကီးေတွ၊ သံးု မီတာအြမင� ့် ိှ�ပီး ကမ�ာအ�ကီးဆံးု ငှကေတွ ် ပါ။ တစ်တန်နးီ ပါး လီမာေမျာက်ေတွကေတာ့ ကမ�ာအ ် ေပါ။့ ဒီ ဆင်ငက ှ ေတွ ် ၊ လီမာေမျာက်�ကီးေတွန ဲ ့ မဒါဂတ်စဂ ် ါက�န်းေပါ်က ့ �ကီးဆံးု ပ�ိုငး် မိတေတွ 102 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge တြခားသတ�ဝါ�ကီးေတွအများစုဟာ လွနခ ် ဲတ ် ့ �ုတတ ် ရက် ေပျာက်ကယ ွ က ် န ု �် ကပါတယ်။ ့ ဲ့ �ှစ် ၁၅၀၀ ခနက အဲဒအ ီ ချိနဟ ် ာ အဲဒက ီ �န်းေပါ်ကို လူသားေတွ ပထမဆံးု ေြခချခဲတ ် ါပဲ။ ့ ဲ့ အချိနပ ပံု ၉။ ေြမြပင်ေမျာက်ေမာင်းမ�ကီး (မက်ဂါသီရီယမ်)၂ ေကာင်ကို ြပန်လည်တည်ေဆာက်ထားေသာပံ။ု ၎င်းတိ၏ေနာက် ု့ တင ွ ် အမာဒီလသ ို င်းေခွချပ် မျိုးတုနး် သွား�ပီြဖစ်ေသာ်လည်း (ဂလစ်ပ်တတ ို န ွ )် �ကီး အမာဒီလသ ို င်းေခွချပ်တသည် ို ့ ၂ ၃ ေကာင်�ိှသည်။ ယခုအချိနတ ် င ွ ် မီတာ�ှညက ် ာ ၂ တန်အထိ အေလးချိန� ် ိှသည်။ ေြမြပင်ေမျာက်ေမာင်းမ�ကီးများသည် ၆ မီတာအထိ အြမင� ် ့ ိ ှ� င ို �် ပီး ၈ တန်အထိ အေလးချိန� ် ိခ ှ ဲ�့ ကသည်။ ပစိဖိတသ ် မုဒရ � ာမှာေတာ့ အဓိကမျိုးတုနး် မ�လင �ိ း် လံးု ဟာ ဘီစီ ၁၅၀၀ ခနက ့် စတင်ခဲပ ့ ါတယ်။ အဲဒအ ီ ချိနဟ ် ာ ပိလ ု န ီ းီ �ှနး် လယ်ယာလုပ်သေတွ ူ ေဆာ်လမွနက ် �န်း၊ ဖီဂျီက�န်း�ှင ့် နယူးကယ်လဒ ီ းို နီးယားက�န်းေတွေပါ်ကို အေြခချခဲ�့ ကတဲ့ အချိနပ ် ါ။ သူတဟာ ို ့ တိက ု � ် ု ိက် ဒါမှမဟုတ် သွယဝ ် က ို �် ပီး ရာနဲချီ ် ျိုးစိတေတွ ် ၊ အင်းဆက်ေတွ၊ ခ�ုေတွ �ှင ့် တြခားေဒသတွငး် အေကာင်ေတွကို ့ တဲ့ ငှကမ သတ်ခ�ဲ့ ကတယ်။ အဲဒေနရာကစ�ပီ ီ း မျိုးတုနး် မ�လင �ိ း် လံးု ဟာ အေ�ှ �ဘက်၊ ေတာင်ဘက်၊ ေြမာက်ဘက် စသည့ြ် ဖင ့် ပစိဖိတသ ် မုဒရ � ာ အလယ်ဗဟိက ု ို တြဖည်းြဖည်း ထိးု ေဖာက်ဝင်ေရာက်သာွ းပါေတာတ ့ ယ်။ အဲဒလ ီ ထ ို းို ေဖာက်ရင်းကပဲ ဘီစီ ၁၂၀၀ မှာ ဆာမိအ ု ာက�န်း �ှင ့် တွနဂ ် ါက�န်း၊ ေအဒီ ၁ မှာ မာခီးက�န်းစု၊ ေအဒီ 103 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ၅၀၀ မှာ အီစတာက�န်း၊ ကွတက ် �န်းစု �ှင ့် ဟာဝိင ု အ ် ၊ီ ေနာက်ဆးုံ မှာေတာ့ နယူးဇီလန်က�န်း စတဲေနရာ ့ ေတွက ထူးြခားတဲသ ့ တ�ဝါေတွလည်း ပျက်သန ု း် ကုနပ ် ါေတာတ ့ ယ်။ အတ်တလန်တတ ိ သ ် မုဒရ � ာ၊ ပတ်ပတ်လည်ဝင ို း် ေနတဲ့ အိ�ယ ိ� သမုဒရ � ာ၊ အာတိတသ ် မုဒရ � ာ ေထာင်နချီ ဲ ့ တက ဲ့ �န်းေတွ ေဂဟပတ်ဝန်းကျင်ပျက်စးီ မ�ေတွ ေတွ� ခဲရ ့ ပါတယ်။ အေသးငယ်ဆးုံ က�န်းေတွမာှ ေတာင်မှ �ှင ် ေြမထဲပင်လယ်တကိ ို ့ ု တစ်ခခ ု ျင်းနီးပါးမှာလည်း အခုလို ေ�ှးေဟာင်းသုေတသနပညာ�ှငေတွ ် ေတွ� �ှိတာက လယ်ယာလုပ်သေတွ ူ ပထမဆံးု ေရာက်လာ�ပီဆရ ုိ င် မျိုးဆက်ေပါင်းများစွာ�ှငသ ် န်ခတ ဲ့ ဲ့ ငှကေတွ ် ၊ အင်းဆက်ေတွ၊ ခ�ုေတွ ေပျာက်ကယ ွ က ် န ု ပ ် ါတယ်။ ဒါေပမယ့် အရမ်းေဝးလံေခါင်သတ ီ ဲ့ အစွနအ ် ဖျားက�န်းတချို �ေတာ့ ယေနေခတ် အထိ ့ လူသားေတွမသိလက ို ဘ ် ဲ �ှငသ ် န်ခပ ဲ့ ါတယ်။ အဲလ ့ က ို �န်းေတွမာှ ေတာ့ သူတရဲ ို ့ ပတ် ု တိင ု း် ပဲ �ှိေနပါတယ်။ ့ ဝန်းကျင်၊ တိရ စ�ာန်ေတွ နဂိအ ထင်�ှားတဲ့ ဥပမာတစ်ခုကေတာ့ ဂလားပါဂိစ် ု ့ က�န်းစုပါ။ ၁၉ရာစုအထိ လူသားေတွ အဲဒက ီ �န်းေပါ် မေရာက်ခ�ဲ့ ကပါဘူး။ ဒါေ�ကာင ့် အဲဒက ီ �န်းေပါ်က ထူးြခားတဲတ ့ ရ ိ စ�ာန်စေတွ ု ခုထအ ိ သက်�ှငေန�ကတာပါ။ ် ု ပ ် �ိုတတ ို န ွ �် ကီးေတွလပ ို ဲ လူကေ�ကာက် ို ရမှနး် မသိ�ကဘူး။ သူတို ကု ် .... ့ ေ�ှးဒိင ့ နး် လိပ်�ကီးေတွကို �ကည့ေပါ ပထမဆံးု မျိုးတုနး် မ� လ�င ိ း် လံးု ကေတာ့ �ှာေဖွစားေသာက်သေတွ ူ နအတူ ဲ့ ြပနသ ် ့ ာွ းခဲတ ီ ့ ာပါ။ အဲဒေနာက် ဒုတယ ိ လ�င ိ း် လံးု ဟာ လယ်ယာလုပ်ကင ို သ ် ေတွ ူ နအတူ ဲ့ ကမ�ာမှာဒီေနအချိ နမ ် ာှ ြဖစ်ေနတဲ့ ့ ြပနသ ် ့ ာွ းပါတယ်။ တတိယမျိုးတုနး် မ�လင �ိ း် လံးု နဲပတ် ့ သက်တဲ့ ဒီအရာဟာ အေရး�ကီးတဲအ ့ ြမင်တစ်ခု က�န်ေတာ်တကိ ို ့ ု ေပးပါတယ်။ သစ်ပင်ဖက်သူ (tree-huggers)ေတွက က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ့ ဘိးု ေဘးေတွဟာ သဘာဝနဲတသားတည် း ေနထိင ု ခ ် �ဲ့ ကတယ်လို ့ ေြပာတာ မယံပ ု ါနဲ။့ စက်မထ � တ ု လ ် ပ ု ်ေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီး ့ မတိင ု ခ ် င်ကဘဲ ဟိမ ု ို ေဆပီယန်စတ ် ဟာ ို ့ သတ�ဝါအားလံးု ထဲမာှ သစ်ပင်ေတွ၊ သတ�ဝါေတွကို အများဆံးု မျိုးတုနး် ေအာင် ေမာင်းထုတတ ် ဲ့ သက်�ိအ ှ ြဖစ် မှတတ ် မ်းဝင်�ပီးသားပါ။ ဇီဝသမိင ု း် တစ်ေလ�ာက် က�န်ေတာ်တဟာ ို ့ မယံ� ု င ို ေလာက် ် ေအာင် ေ�ကာက်စရာအေကာင်းဆံးု မျိုးစိတအ ် ြဖစ် ထင်�ှား�ပီးသားပါ။ တကယ်လို ့ လူေတာ်ေတာ်များများသာ အေ�ကာင်းသိခ�ဲ့ ကမယ်ဆရ ုိ င် သွားမယ်ထင်တယ်။ သိ�ကမယ်ဆရ ုိ င် အခုသတ ူ ေ�ကာင ို ့ ြ့် ဖစ်ေနတဲ့ က�န်ေတာ်တေတွ ို ့ �ှင ့် အဲဒါဟာ ကုနး် ေပါ်က ဒုတယ ိ သတ�ဝါမျိုးစိတဘ ် ယ်�ခ ှ ုေတာင် ခုချိနမ ် ာှ မျိုးတုနး် မ�လင �ိ း် လံးု ေတွ တတိယလ�င ိ း် လံးု ဟာ လက်�ိှ�ှငသ ် န်ေန�ကေသးတဲဟ ့ ာေတွကို ပိစ ု ိတအ ် ားထက်သန်�ကမှာပဲ။ အချိနမ ် ီပါေသးတယ်။ ပထမ နည်းနည်းေလျာပ ့ ါး ေဖျာက်ဖျက်ခဲ�့ ပီလဆ ဲ တ ုိ ာ ကာကွယဖ ် ို ့ က�န်ေတာ်တို ့ ပင်လယ်သမုဒရ � ာေနသတ�ဝါေတွအတွက် သတ�ဝါများနဲမတူ ့ ဘဲ ပင်လယ်ေနသတ�ဝါေတွဟာ သိြမင်ြခင်းေြပာင်းလဲမ�� ကီး �ှင ့် စိက ု ပ ် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးတိရဲ ု ့ ဒဏ် ဲ့ တာပါ။ ့ ကို နည်းနည်းပါးပါးပဲ ခံခရ ဒါေပမယ့် သူတအများစု ို ့ ဟာ စက်�ု ံေတွရဲ ့ အညစ်အေ�ကး�ှင ့် သမုဒရ � ာအရင်းြမစ်ေတွကို 104 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge လူေတွအလွနအ ် က�ံသးုံ စွမ ဲ � စတဲအ ့ ရာေတွေ�ကာင ့် မျိုးတုနး် လုမတတ် ြဖစ်ေနပါ�ပီ။ လက်�ိှ�န� း် အတိင ု း် သာ ဆက်ြဖစ်ေနမယ်ဆရ ုိ င် ေဝလငါးေတွ၊ ေြမြပင်ေမျက်ေမာင်းမေတွ �ှင ့် ကမ�ာေပါ်ကသတ�ဝါ�ကီးေတွထမ ဲ ာှ ငါးမန်းေတွ၊ တူနာငါးေတွ၊ လင်းပိင ု ေတွ ် ဟာ အေမ �း�ှညဆ ် င်�ကီးေတွရဲ ့ ေနာက်လက ို �် ပီး လူသားေတွရဲအစားအစာဆိ လ ု ို ့ ့ ဒိင ု ပ ် �ိုတတ ို န ွ ၊် ေပျာက်ကယ ွ သ ် ာွ းမှာပါ။ လူသားကိယ ု တ ် င ို သ ် ာ အသက်�ှငက ် ျန်ေတာတ ို ဲ ့ ေနာဧရဲသ ့ ာမျိုး ြဖစ်ပါလိမ်မ ့ ယ်။ ဒီလန ့ ေဘင်္ာ�ကီးေပါ်က ေလှေလှာ်က�န်ေတွကို ေက�းဖိေမွ ု ့ းြမူထားတဲသ ့ တ�ဝါေတွဟာ လူသားေတွပဲြဖစ်လာပါလိမမ ့် ယ်။ 105 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge အပိင ု း် �ှစ် စိက ု ပ ် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီး ပံု ၁၀။ သာမန်ြမင်ေနကျ ထွနယ ် က်စက ို ပ ် ျိုးြခင်းြမင်ကင ွ း် တစ်ခုကို ေဖာ်ကျူးထားသည့် လွနခ ် ေ ဲ့ သာ �ှစေ ် ပါင်း ၃၅၀၀ �ကာ သက်တမ်း�ှိသည့် အီဂျစ်အုတဂ ် တ ူ စ်ခုတင ွ ေ ် တွ�ရေသာ နံရံေဆးပန်းချီတစ်ခ။ု 106 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge အခန်း - ၅ သမိင ု း် ၏ အဆိးု ရွ ားဆံးု လွမ ဲ ာှ းမ��ကီး လူသားေတွဟာ �ှစသ ် န်းေပါင်း ၂.၅ သန်းေကျာ်အထိ အပင်ေတွ �ှာေဖွစားေသာက်ရင်း၊ သူတဘာမှ ို ့ မလုပ်ရဘဲ သူဟာသူ �ှငသ ် န်မျိုးပွားတဲ့ တိရ စ�ာန်ေတွကို အမဲလက ို ရ ် င်း အသက်�ှငလ ် ာခဲတ ု ို ့ ယ်။ ဟိမ ့ ု ို အာဂတ်စတာ(Homo ergaster) �ှင ့် နီအန်ဒါတယ်တဟာ ို ့ အီရက်တပ်စ် (Homo erectus )၊ ဟိမ သဖန်း�ိုငး် ေတွခးူ စား၊ သိးု �ိုငး် ေတွအမဲလက ို ခ ် ပ ဲ့ ါတယ်။ ဘယ်မာှ ေပါက်သငတ ့် ယ်၊ ဒါေပမယ့် ဘယ်ြမက်ခင်းြပင်မာှ ေတာ့ ဘယ်ဆတ ိ ထ ် းီ �ှငဘ ့် ယ်ဆတ ိ မ ် ေတာြ့ ဖင ့် မိတလ ် က ို သ ် ငတ ့် ယ် ဘယ်သဖန်းပင်ေတာြ့ ဖင ့် သိးု အုပ်ေတွေကျာင်းသငတ ့် ယ်၊ စသည့ြ် ဖင ့် မဆံးု ြဖတ်ခ�ဲ့ ကပါဘူး။ ဟိုမို ေဆပီယန်စတ ် ဟာ ို ့ အာဖရိက အေ�ှ � ပိင ု း် ကေန အေ�ှ �အလယ်ပိင ု း် ေဒသ၊ အဲဒက ီ ေနတဆင ့် ဥေရာပ �ှင ့် အာ�ှ။ ေနာက်ဆးုံ ဩစေတးလျ�ှငအ ့် ေမရိကကို ပျံ� �ှသွ ံ ့ ားခဲ�့ ကတယ်။ ဒါေပမယ့် သူတပျံ ို ့ � �ှခဲ ံ့တ ဲ့ င ု း် မှာ ့ ေနရာတိ ေဆပီယန်စေတွ ် လည်း အပင်�ု ိငး် ေတွ�ှာစား၊ ကိယ ု ရ ့် ဲဘဝ�ှ ငသ ် န်မပ � ံစ ု ံဟာ ့ တိရ စ�ာန်�ု ိငး် ေတွ လူမေရးဖွ � ဲ�စည်းပံ၊ု �ိင ု င ် ေရးအဖွ ံ ဲ�အစည်းအမျိုးမျိုး�ှင ့် အမဲလက ို ရ ် င်း �ှငသ ် န်ခ�ဲ့ ကတာပါ။ ယံ�ု ကည်မေတွ � ၊ ဘာသာေရး ြပည့စ ် �ံု ကယ်ဝတဲက ့ မ�ာြဖစ်ေန�ပီဆရ ုိ င် ဘာေ�ကာငမ ့် ျား ေနာက်ထပ်တြခားအလုပ်ေတွ လုပ်ဦးမှာလဲ။ ဒါေပမယ့် ဒါေတွအားလံးု လွနခ ် တ ဲ့ ဲ့ �ှစ် ၁၀,၀၀၀ ေလာက်ကစ�ပီး ေြပာင်းလဲသာွ းခဲပ ့ ါတယ်။ အဲဒအ ီ ချိနေလာက် ် ကစ�ပီး ေဆပီယန်စတ ် ဟာ ို ့ တိရ စ�ာန်�င ှ အ ့် ပင်မျိုးစိတတ ် ချို က � ို သူတလိ ို ့ ခ ု ျင်တအ ဲ့ တိင ု း် ြဖစ်ေအာင် လုပ်ယတ ူ ေနရာမှ ဲ့ ာပဲ သူတရ ို ဲအချိ ် ၊ အားထုတမ ် ေတွ � အကုနလ ် းံု နီးပါးကို စတင်အသံးု ချပါ ့ နေတွ ေတာတ ် ျိနက ် စလို ့ ေနဝင်ချိနအ ် ထိ လူသားေတွဟာ မျိုးေစေတွ စက ို ၊် အပင်ေတွေရေလာင်း၊ ့ ယ်။ ေနထွကခ ့ ေြမေပါ်က ေပါင်းပင်ေတွ�တ � ၊် သိးု အုပ်ေတွ စားကျက်ေြမထဲလတ � တ ် ာေတွ လုပ်ခ�ဲ့ ကတယ်။ အဲဒလ ီ လ ို ပ ု ်ြခင်းအားြဖင ့် ပိမ ု မ ို ျားြပားတဲ့ သစ်သးီ ၊ ဆန်စပါး၊ အသားေတွ ရလာမယ်လို ့ သူတထင် ို ့ ခ�ဲ့ ကတယ်။ အဲဒါဟာ စိက ု ပ ် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီး ဆိတ ု ဲ့ လူသားေတွရဲ ့ အသက်�ှငေနထိ ် င ု မ ် ပ � ံစ ု မ ံ ာှ ေြပာင်းလဲမ�� ကီးတစ်ရပ် ြဖစ်ခတ ဲ့ ာပါ။ ဘီစီ ၉၅၀၀ - ၈၅၀၀ ဝန်းကျင်ကစ�ပီး တူရကီ အေ�ှ �ေတာင်ပိင ု း် ၊ အီရန် အေနာက်ပိင ု း် �ှင ့် ေြမထဲပင်လယ်အေ�ှ � ပိင ု း် လီဗနေဒသက ့် ကုနး် ြမင� ့် င ို င ် ေတွ ံ မာှ စိက ု ပ ် ျိုးေရးကို အသွငက ် းူ ေြပာင်းမ� 107 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge စတင်ခပ ဲ့ ါတယ်။ အဲဒ ီ အကနအ ် ့ သတ်�ိှတဲ့ ပထဝီေဒသေတွမာှ ပဲ တေြဖးေြဖး စတင်ခတ ဲ့ ာပါ။ ဘီစီ ၉၀၀၀ ေလာက်မာှ ဂျံု�ှငဆ ့် တ ိ ေတွ ် ကို ယဉ်ပါးေအာင် လုပ်ခ�ဲ့ ကတယ်။ ပဲ�င ှ ပ ့် ဲနေလးကိ ီ ေတာ ု ့ ဘီစီ ၈၀၀၀ ေလာက်မာှ ပါ။ သံလင ွ ပ ် င်ေတွကို ဘီစီ ၅၀၀၀ မှာ၊ ြမင်းေတွကို ဘီစီ ၄၀၀၀ မှာ ြဖစ်�ပီး စပျစ်�ယ ွ ေတွ ် ကေတာ ုိ ့ ဘီစီ ၃၅၀၀ မှပါ။ ကုလားအုတေတွ ် ၊ သီဟ� ို ေစ ် ့ စတဲ့ အပင်တချို � �ှငတ ့် ရ ိ စ�ာန်တချို က � ို ေနာက်ပိင ု း် မှ ယဉ်ပါးေအာင်လပ ု ်ခဲ�့ ကတယ်။ ဒါေပမယ့် ယဉ်ပါးေအာင်လပ ု ်ြခင်းအဓိကလ�င ိ း် လံးု �ကီး ဘီစီ ၃၅၀၀ အဆံးု သတ်သာွ းခဲတ ့ ယ်။ အဆငြ့် မငေခတ် ့် လန ွ န ် ည်းပညာေတွ�ိှေနေပမယ့် ေလာက်လည်းကျေရာ ဒီေနအထိ ပဲ ့ လူသားထု�ကီးတစ်ခလ ု းံု ကို က�န်ေတာ်တမှ ို ့ ာ စားသံးု တဲ့ ၉၀% ေသာ ကယ်လရ ို ီေတွဟာ ဂျံု၊ စပါး၊ ေြပာင်း၊ အာလူး၊ ဆပ်၊ ဘာလီ စတဲ့ လက်တဆုပ်စာ သီး�ှပ ံ င်ေတွက ရတာပါ။ ို ့ ့ ေ�ှးဘိးု ဘွားေတွက ဘီစီ ၉၅၀၀ နဲ ့ ဘီစီ ၃၅၀၀ �ကားမှာ ယဉ်ပါးေအာင် အဲဒသ ီ းီ �ှေတွ ံ ကို က�န်ေတာ်တရဲ လုပ်ခဲ�့ ကတာပါ။ လွနခ ် ဲတ ် း ၂၀၀၀ အတွငး် မှာ က�န်ေတာ်တို ့ ယဉ်ပါးေအာင် လုပ်�င ို ခ ် တ ဲ့ ဲ့ အပင်ထးူ ၊ ့ ဲ့ �ှစေပါင် တိရ စ�ာန်ထးူ ရယ်လို ့ တစ်ခမ ု ှ မ�ှိပါဘူး။ အမဲလက ို � ် ှာေဖွစားေသာက်သေတွ ူ ရဲ ့ တကယ်လို ့ အခုချိနမ ် ာှ က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ စိ့ တေတွ ် ဟာ စိတမ ် ျိုးြဖစ်ေနမယ်ဆရ ုိ င် ကျေနာ်တအခု ို ့ စားေနတဲ့ အစားအစာေတွဟာလည်း ေ�ှးေခတ်လယ်သမားအစားအစာေတွပဲ ြဖစ်ပါလိမ်မ ့ ယ်။ တစ်ချိနတ ် န ု း် ကေတာ့ ပညာ�ှငေတွ ် က စိက ု ပ ် ျိုးေရးဆိတ ု ာ အေ�ှ �အလယ်ပိင ု း် ေဒသ တစ်ေနရာတည်းမှာပဲ အစြပု�ပီးမှ ကမ�ာအ ံ ့ ားတယ်လို ့ ယံ�ု ကည်ခ�ဲ့ ကတာပါ။ ့ ရပ်ေလးမျက်�ာှ ဆီကို ပျံ� �ှသွ ခုချိနမ ် ာှ ေတာ့ အေ�ှ �အလယ်ပိင ု း် လယ်သမားေတွက တင်ပိခဲ ု့တ ့် ဟုတဘ ် ဲ ့ ာေ�ကာငမ သူတရဲ ို ့ စိ့ က ု ပ ် ျိုးေရးေြပာင်းလဲြခင်းကို ကမ�ာ�ကီးရဲ ့ တြခားေဒသေတွမာှ လည်း စိက ု ပ ် ျိုးေရးဆိတ ု ာ သူဟာသူ ့ သီးသနထ ့် က ွ ေပါ် ် ေနခဲတ ် သေဘာတူ�ကပါတယ်။ ဂျံု�ှငပ ့် ဲကို အေ�ှ �အလယ်ပိင ု း် ေဒသမှာ ့ ယ်လို ့ ပညာ�ှငေတွ စိက ု ပ ် ျိုးထွနယ ် က်ေနေ�ကာင်း ယဉ်ပါးေအာင် ဘာမှမသိဘဲ အေမရိကတိက ု အ ် လယ်ပိင ု း် က လုပ်ခ�ဲ့ ကတယ်။ မက�ဆီက၊ို လူေတွဟာ ေြမထဲပင်လယ်အေ�ှ � ပိင ု း် လီဗနေဒသ ့် ေြပာင်းနဲပဲ့ ကို စတဲေနရာ ့ ေတွမာှ ဘာြဖစ်ေနမှနး် မသိခေပမယ့ ဲ့ ် ေတာင်အေမရိကတိက ု က ် လူေတွဟာ အာလူး နဲ ့ လားမာကုလားအုတေတွ ် ကို ယဉ်ပါးေအာင် ေမွးြမူခဲ�့ ကတယ်။ တ�ုတရ ် ဲ ပထမဆံ းု ယဉ်ပါးေအာင်ေြပာင်းလဲေမွးြမူမ��ကီးလုပ်ရပ်မာှ စပါး၊ ့ ဆပ် �ှင ့် ဝက် ေတွပါ ပါတယ်။ ေြမာက်အေမရိကတိက ု က ် လယ်သမားေတွဟာ ေြမ�ကီးေအာက်က စားလိရတဲ ု့ ဥ ့ ေတွတးူ ရတာ နယူးဂီနယ ီ ာကလူေတွက အာဖရိကအေနာက်ပိင ု း် က အာဖရိကဆပ်၊ စိတက ် န ု လ ် ာလို ့ �ကံပင် �ှင ် ဖ�ံုသးီ ေတွ ငှကေပျာပင် ် ေတွကို ပထမဆံးု ေသာလယ်သမားေတွဟာ အာဖရိကစပါး၊ ေြပာင်း�ှစ ံ ားပင် �ှင ့် ဂျံုတိကိ ု့ ု စတင်စက ို ပ ် ျိုးခဲတ ဲ့ ေတွ ူ ပါ။ ့ လ ယဉ်ပါးေအာင် လုပ်ခဲ�့ ကတယ်။ သူတရဲ ို ့ လိ ု ပ်ချက်နကိ ဲ့ က ု ည ် တ ီ ဲ့ ့ အ ြပုလုပ်ခ�ဲ့ ကပါတယ်။ ခုလမ ို ျိုး အေြခြပုရာကေနစ�ပီး စိက ု ပ ် ျိုးေရးဟာ ေဝးလံကျယ်ြပနစ ် ့ ာွ ပျံ� �ှသွ ံ ့ ားခဲပ ့ ါတယ်။ ေအဒီ ၁ ရာစုေရာက်ေတာ့ ကမ�ာ�ကီးရဲ �ကီ ့ ဦ ူ းေရ အများစုဟာ စိက ု ပ ် ျိုးေရးသမားေတွ ြဖစ်ေနခဲပ ့ းမားတဲလ ့ ါ�ပီ။ 108 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge စိက ု ပ ် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးေတွ ဘာေ�ကာင ့် အေ�ှ �အလယ်ပိင ု း် ၊ တ�ုတ် �ှင ့် အေမရိကတိက ု အ ် လယ်ပိင ု း် မှာပဲ ြဖစ်ခဲတ ု့ာ ့ ာလဲ။ ဩစေတးလျ၊ အလက်စကာ �ှင ့် ေတာင်အာဖရိကတိမှ ဘာလိမြဖစ် ု့ ခ ဲတ ှ တ ့် ရ ိ စ�ာန် အများစုဟာ ယဉ်ပါးေအာင်လပ ု ်ယူလို ့ ့ ာလဲ။ အေြဖက �ှငး် ပါတယ်။ အပင်�င မရပါဘူး။ ေဆပီယန်စေတွ ် ဟာ အေမ �း�ှညဆ ် င်�ကီးေတွကို အရသာ�ှိလတ ှ ဲ့ အမဲလက ို � ် င ို တ ် ယ်။ ေြမေအာင်းမ��ိ ကီးေတွ ဒါေပမယ့် တူးဆွ�င ို တ ် ယ်။ အဲဒ�ီ စ ှ ်မျိုးလံးု က ဘယ်တစ်ခုကမ ို ှ ယဉ်ပါးေအာင်လပ ု ်ဖိုဆိ ု ာ မြဖစ်�င ို ပ ် ါဘူး။ မ�ဆ ိ တ ုိ ာက �ှာရခက်လန ွ း် တယ်။ သားေကာင်�ကီးေတွကလည်း ့ တ �ကမ်း�ကုတ်လန ွ း် တယ်။ က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ဘိ ့ းု ေဘးေတွ ေထာင်နချီ ဲ ့ တမ ဲ့ ျိုးစိတေတွ ် ထက ဲ လယ်ယာအတွက၊် အမဲလက ို � ် ှာေဖွစားေသာက်ခဲတ ့ ဲ့ ထိနး် ေကျာင်းဖိအတွ ု့ က် သငေတာ် ့် တာဆိုလို ့ နည်းနည်းေလးပဲ�ိပ ှ ါတယ်။ အဲဒမ ီ ျိုးစိတအ ် နည်းငယ်ကလည်း ေဒသအချို � မှာပဲ �ှငသ ် န်ခ�ဲ့ ကတယ်။ ဒါေ�ကာင ့် အဲဒေဒသ ီ ေတွမာှ စိက ု ပ ် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးေတွ ြဖစ်ခတ ဲ့ ာပါ။ သီးြခားလွတလ ် ပ်ေသာစိက ု ပ ် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးများ ြဖစ်ပျက်ခေသာ ဲ့ ေနရာများ သီးြခားလွတလ ် ပ်ေသာစိက ု ပ ် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးများ ြဖစ်ခ� ဲ့ င ို ေသာ ် ေနရာများ 109 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ေြမပံု ၂။ စိက ု ပ ် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးများြဖစ်ခေသာ ဲ့ ထိအ ု ချိနက ် ာလများသည် အြငင်းပွားဖွယြ် ဖစ်�ပီး ကာလများ�ှငတ ့် ည်ေနရာများ။ ေြမပံက ု လ ို ည်း ေနာက်ဆးုံ ေ�ှးေဟာင်းသုေတသန �ှာေဖွေတွ� �ှိမမ � ျား ထည့သ ် င ွ း် ရန်အတွက် အစဉ်မြပတ် ြပန်ဆေနရသည် ွဲ ။ တချိနတ ် န ု း် က စိက ု ပ ် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးဆိတ ု ာ ခုနပ ် ျံေကျာ်လာ� းတိးု တက်မ�� ကီးတစ်ခုလို ့ ဦးေ�ှာက်စမ ွ း် အားက တွနး် ပိလိ ု ့ ြု ဖစ်လာတဲ့ ဆငက ့် ေြပာင် ဲ းလဲြခင်းြဖစ်စဉ်က ေနာက်ဆးုံ ေတာ့ ပညာ�ှငေတွ ် ေ�ကးေ�ကာ်ခ�ဲ့ ကတယ်။ လူသားေတွရဲ ့ တိးု တက်မေတွ � အေ�ကာင်း ပိဉ ု ာဏ်ေကာင်းတဲ့ လူသားေတွဟာ လူသားေတွရဲ ့ လူသားေတွကို အရမ်းသိြမင်လမ ိ ာ� လာေတာ့ ေြပာခဲ�့ ကတယ်။ တြဖည်းြဖည်းေမွးထုတခ ် တ ဲ့ ယ်။ သဘာဝတရားရဲလျိ ် ျက်ေတွကို ့ ု � ဝှကခ နားလည်လာ�ပီး သိးု ေတွကို ယဉ်ေအာင်ေမွး�ပီး ဂျံုေတွ စိက ု ပ ် ျိုးလာ�ိင ု ခ ် �ဲ့ ကတယ်။ အဲဒလ ီ ြို ဖစ်လာတာနဲ ့ တ�ပိုက်နက် လူသားေတွဟာ ခက်ခ�ဲ ကမ်းတမ်း�ပီး အမဲလက ို � ် ှာေဖွစားေသာက်သဘ ူ ဝကို ေပျာ်ေပျာ်�ကီး ေဘးအ��ရာယ်များတဲ့ စွနလ ့် တ � လ ် က ို �် က�ပီး ေအးချမ်းတည်�ငိမ် ေကျနပ်စရာေကာင်းတဲ့ လယ်သမားဘဝကို ခံစားဖို အ ု ခ ် �ဲ့ ကပါတယ်။ ့ ေြခတကျ ေနထိင အဲဒါဟာ စိတက ် းူ ပံြု ပင်သက်သက်ပါ။ ဉာဏ်ပိေကာင် ု းလာ�ကတယ်ဆတ ုိ ာ အချိန�် ကာလာတာ�ှငအ ့် မ� ဘာအေထာက်အထားမှ ု ခ ် င်ကတည်းက မတိင သဘာဝတရားရဲလ�ိ ် ျက်ေတွကို ့ ု � ဝှကခ ဘာလိလဲ ု ့ ဆေတာ ုိ ့ သူတအသက် ို ့ �ှငက ် ျန်ဖိဟာ ု့ မူတည်တာကိးု ။ ေအးေဆးသက်သာတဲ့ ေတာင်သလ ူ ယ်သမားေတွကို ဆိတ ု ာထက်.. အများအားြဖင ့် ပိမ ု ခ ို က်ခဲ�ပီး ေပးခဲတ ့ ာပါ။ အမဲလက ို ် စိတလ ် ပ � ်�ှားစရာေကာင်းတဲ့ �ှငသ ် န်မအ � မျိုးမျိုးနဲ ့ အသက်�ှငခ ် �ဲ့ ကတယ်။ ေရာဂါ စိက ု ပ ် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးက ပွားများေစတာေတာ့ ေခတ်တစ်ခရ ု ဲေ�ှ ့ းေြပး �ှာေဖွစားေသာက်သဘ ူ ဝနဲယှ ု ရ ် င် ့ ဉ်လိက �ှာေဖွစားေသာက်သေတွ ူ ဟာ သိခ�ဲ့ ကတာပဲ။ ဗဟုသတ ု အေပါ်မှာ စိက ု ပ ် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးဟာ အစာငတ်ြပတ်ြခင်း၊ �ှာေဖွစားေသာက်သေတွ ူ အမဲလက ို ခ ် တ ဲ့ ဲ ့ ဲ င်သတ ိ ဲ့ ထဲထဝ ေကျနပ်စရာမေကာင်းတဲဘ ့ ဝကိပ ု ဲ စိက ု ပ ် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီး သူတ�ှ ို ့ ာေဖွစားတဲအ ့ ပင်ေတွ၊ အေကာင်ေတွနပတ် ဲ ့ သက်လို ့ ဒီေြပာင်းလဲမ�� ကီးက မ�ှိပါဘူး။ လူသားေတွ စတဲအ ့ ��ရယ်ေတွေ�ကာင ့် လူသားမျိုး�ွယအ ် တွက် အမှနပ ် ါပဲ။ ဒါေပမယ့် ပိေကာင် ု းတဲစ ့ ားေသာက်မေတွ � ြဖစ်လာတာ၊ ဒုကေရာက် � တာလည်း �ှိေနတဲ့ စုစေပါင် ု း အစားအေသာက်ပိလ ု �ံမ� ဇိမန ် ေနလိ ဲ့ ရသွ ု ့ ားတာ ပိန ု ည်းခဲတ ့ ယ်။ အစားအစာပမာဏကို �ှိလာတယ်ဆတ ုိ င ို း် လည်း မဟုတပ ် ါဘူး။ အဲဒအ ီ စား လူဦးေရေပါက်ကမ ွဲ � �ှင ့် ခွငထ ့် းူ ခံလတ ူ န်းစားေတွသာ �ှိလာခဲပ ့ ါတယ်။ သာမန်လယ်သမားတစ်ေယာက်ဟာ သာမန်�ှာေဖွစားေသာက်သတ ူ စ်ေယာက်ထက် အလုပ်ပိ�ု ကိုးစားလုပ်ရတယ်။ ဒါေပမယ့် အြပန်အလှနအ ် ေနနဲ ့ 110 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ပိဆ ု းုိ တဲ့ အစားအစာပဲ စားရတာ။ စိက ု ပ ် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးဆိတ ု ာ လူသမိ ု း် ရဲ ့ ့ င အဆိးု ဆံးု လိမ်လည်မ�� ကီးပါ။ ဒါ ဘယ်သမှ ူ ့ာ တာဝန်�ိပ ှ ါသလဲ။ တစ်ဦးတစ်ေယာက်ရဲ ့ အြပစ်မဟုတပ ် ါဘူး။ လက်တဆုပ်စာ အပင်မျိုးစိတေတွ ် ပါ။ ဘုရင်ေတွ၊ ပုေရာဟိတေတွ ် ၊ တကယ့လ ် က်သည်ေတွက လူေတွက ဂျံု၊ ကုနသ ် ည်ေတွစတဲ့ စပါး၊ အာလူး စတဲ့ ယဉ်ပါးေအာင်လပ ု ် လက ို တ ် ယ်ဆတ ုိ အ ဲ့ စား ဟိမ ု ို ေဆပီယန်စေတွ ် ကို ဒီအပင်ေတွက ယဉ်ပါးေအာင်လပ ု ် ခ ဲတ ့ ာပါ။ ဒီစက ို ပ ် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးဆိတ ု ာကို ဂျံုပင်ဘက်ကအြမင်ကေန ခဏေလာက် ြမင်�ကည့ပ ် ါ။ လွနခ ် ဲတ ့ ဲ့ �ှစ်တစ်ေသာင်းေလာက်က အေ�ှ �အလယ်ပိင ု း် ေဒသမှာပဲ ဂျံုပင်ဆတ ုိ ာ သူဟာသူ ေအးေဆး ့ ေထာင်စ� ု စ ှ အ ် နည်းငယ်အတွငး် မှာ ြမက်�ု ိငး် ေတွထက ဲ ေပါက်ေနခဲတ ့ ာ။ ဒါေပမယ့် ကမ�ာတစ်ဝမ ှ း် လံးု မှာ အသက်�ှငသ ် န်မ� � င ှ မ ့် ျိုးပွားမ�တအတွ ို ့ က် ဆငက ့် ေြပာင် ဲ းလဲြခင်း ကမ�ာ�ကီးရဲသက် တမ်းတစ်ေလ�ာက်မာှ ့ တစ်ခုပါပဲ။ တမဟုတခ ် ျင်းပဲ ေပါက်ေရာက်ကန ု ေတာ ် တ ့ ာပဲ။ အေြခခံ ေအာင်ြမင်မအ � �ှိဆးုံ စံ�န � း် ေတွန�ကည့ ဲ့ မ ် ယ်ဆရ ုိ င် အပင်ေတွထမ ဲ ာှ ဂျံုပင်ဟာ တစ်ခအ ု ပါအဝင်ပါပဲ။ ေြမာက်အေမရိတက ို က ် လွငြ် ပင်�ကီးေတွမာှ လွနခ ် ဲတ ဲ့ စ ှ ် ၁၀,၀၀၀ က ဂျံုတစ်ပင်မှ ့ � မေပါက်ခပ ဲ့ ါဘူး။ ဂျံုခင်းထဲ ဒီေနအချိ နမ ် ာှ ဆို ့ အဲဒမ ီ ာှ သင်ြဖတ်သာွ း�ိင ု ပ ် ါတယ်။ တြခားဘာအပင်မမ ှ ေတွ�ရဘဲ ကမ�ာတစ်ဝမ ှ း် လံးု က ဂျံုေတွဟာ ကီလမ ို ီတာရာနဲေထာင် ချီတဲ့ ့ ကမ�ာမ ့ ျက်�ာှ ြပင်ရဲ ့ ၂.၂၅ စတုရန်းကီလမ ို တ ီ ာေလာက်ကို ဖံးု လ�မး် ထား�ကတယ်။ အဲဒါဟာ �ဗိတန ိ � ် င ို င ် ရ ံ ဲ ့ ဆယ်ဆနီးပါး �ှိတယ်။ ဒီြမက်ပင်ဟာ ဘာမှမဟုတတ ် အ ဲ့ ြဖစ်ကေန ေနရာတကာေတွရ � တဲအ ့ ထိ ဘယ်လမ ို ျားြဖစ်သာွ းပါလိမ။့် ဟိမ ု ို ေဆပီယန်စေတွ ် ကို ယဉ်ပါးေအာင်လပ ု ် လက ို လ ် ို ဂျံ ုိ ားသာချက်ေတွ�ိှသာွ းတာပါ။ ့ ုပင်ေတွ ခုလအ ဒီလဝ ူ (ံ လူသား)ေတွကေတာ့ အမဲလက ို ရ ် င်း၊ �ှာေဖွစားေသာက်ရင်း လွနခ ် တ ဲ့ ဲ့ �ှစ် ၁၀,၀၀၀ ေလာက်က ေတာ်ေတာ်ေလးသက်သာတဲဘ ့ ဝကို စတင်�ပီး အားစိက ု သ ် ထက် ေနခဲရ ့ တာ။ ဒါေပမယ့် စိက ု လ ် ာခဲ�့ ကတယ်။ တြဖည်းြဖည်းနဲ ့ ဂျံုကိစ ု က ို ပ ် ျိုးတဲဘ ့ က်ကို ေနာက်ေထာင်စ� ု စ ှ ် အနည်းငယ်အတွငး် မှာပဲ ကမ�ာတစ်ဝမ ှ း် ကလူေတွဟာ မိလ ု င်းကေန မိးု ချုပ်အထိ ဂျံုပင်ေတွကဂ ို �ုစက ို တ ် ာကလွလ ဲ ို ့ တြခားဘာမှ သိပ်မလုပ်�ကေတာဘ ် ် ဘ ဲ့ းူ ။ ဂျံုကိစ ု က ို တ ် အ ဲ့ ခါ အရမ်းအားထုတရ ် တယ်။ ့ းူ ။ ဒါဟာ လွယေတာ ့ မလွယခ ် ခါးကျိုးမတတ် ဂျံုေတွဟာ ေကျာက်တးံု ၊ ေကျာက်စရစ်ေတွ မ�ကိုက်ဘးူ ။ ဒီေတာ့ ေဆပီယန်စေတွ ဂျံုခင်းေတွက� ို ှငး် လင်းရတယ်။ ဂျံုပင်ဟာ မ�တတ်တာမျိုး ဆိေတာ ု ့ မဟုတဘ ် းူ ။ တြခားအပင်ေတွန ဲ ့ ေရ၊ ပူြခစ်ေနတဲေနပူ ့ ေအာက်မာှ ေြမဆီ၊ ေနရာ စတဲအ ့ ရာေတွ ေယာက်ျားေတွ၊ မိနး် မေတွဟာ ေနေပါင် းများစွာ ေပါင်း��တရ ် တယ်။ ဂျံုပင်ေနမေကာင်းြဖစ်တအ ဲ့ ခါ ေဆပီယန်စ်တဟာ ို ့ ပိးု ေကာင်ေတွ၊ ့ အပင်ေရာဂါေတွကေန သတိထားကာကွယေပးရတယ် ် ။ ဂျံုဟာ သူကိ ု ားတဲ့ ့ စ ယုန၊် 111 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ကျိုင်းအုပ် စတဲသ ့ တ�ဝါေတွကလ ုိ ည်း ကာကွယ� ် င ို တ ် ာမဟုတဘ ် းူ ။ ဒါနဲပဲ့ လယ်သမားေတွက ဂျံုခင်းကို ေစာင�့် ကပ်ကာကွယရ ် တယ်။ ဂျံုပင်ေတွ ေရငတ်�ပီဆလ ုိ ည်း လူသားေတွဟာ ေချာင်းေတွ၊ ေြမာင်းေတွကေန ေရခပ်�ပီး ေရေလာင်းရတယ်။ ဂျံုပင်ေတွ ဗိက ု ဆ ် ာလိပဲ ု့ ေဆပီယန်စေတွ ် ဟာ တိရ စ�ာန်မစင်ေတွေတာင်စက ု ျံုး�ပီး ဂျံုပင်ေတွေပါက်တေြမ�ကီ ဲ့ းကို အာဟာရေက�းရတယ်။ ဟိမ ု ို ေဆပီယန်စေတွ ် ရဲ ့ ကိယ ု ခ ် ��ာဟာ ခုလမ ို ျိုးအလုပ်ေတွအတွက် ဆငက ့် ေြပာင် ဲ းလဲ လာခဲတ ် းူ ။ ဒီခ��ာကိယ ု ေတွ ် က ပန်သးီ ပင်ေတွတက်ဖိ၊ု ့ ဂဇဲဆတ ိ ေတွ ် လက ို ဖ ် ိုပဲ့ အသားကျတာ။ ့ ာမဟုတဘ ေရပံးု ေတွသယ် ေကျာက်ခေတွ ဲ �ှငး် ဖိမဟု ု ့ တဘ ် းူ ။ ဒီေတာ့ လူေတွရဲ ေကျာ�ိ ု း၊ ဒူး၊ လည်ပင်း �ှင ့် ည�ပ်�ု ိးေတွဟာ ့ ဒီဒဏ်ေတွခရ ံ တာပဲ။ ေ�ှးေခတ်လ� ူ ု ိးစုေတွကို ကူးေြပာင်းလိက ု လ ် ို ့ အေသးစားေနမေကာင်းမ�ေတွ အဆစ်လတ ွဲ ာ၊ ဒူလာ �ှင ့် အူကျေရာဂါ ေလ့လာ�ကည့တ ် အ ဲ့ ခါမှာ သူတဟာ ို ့ လိတ ု ာထက်ပိြု ဖစ်ခတ ဲ့ ာ ေတွေပါ။့ ဒါအြပင် ့ စိက ု ပ ် ျိုးေရးကို ေတွ�ရတယ်။ ဥပမာ စိက ု ပ ် ျိုးေရးအလုပ်သစ်ေတွကို ို ့ ုခင်းေဘးမှာပဲ အ�မဲအေြခချ ေနထိင ု ရ ် ပါေတာတ အချိနအ ် များ�ကီးေပးရလို ့ လူသားေတွဟာ သူတဂျံ ့ ယ်။ အဲဒအ ီ ရာက လူသားေတွရဲ ့ လူေနမ�ဘဝပံစ ု ံကို လံးု ဝေြပာင်းလဲပစ်ခဲတ ့ ယ်။ က�န်ေတာ်တက ို ့ ဂျံုကို ု ် ခ ဲတ ် ါဘူး။ ဂျံုကသာ လုပ်ခတ ဲ့ ာပါ။ ‘domesticate’ဆိတ ု စ ဲ့ ကားလံးု ဟာ domus ယဉ်ပါးေအာင်လပ ့ ာ မဟုတပ ဆိတ ု ဲ့ လက်တင်ဘာသာကလာ�ပီး ‘အိမ’် လိအဓိ ု ့ ပာ� ယ်ရပါတယ်။ ခုဆုိ အိမထ ် ေနရတာ ဲ ဘယ်သေတွ ူ ပါလဲ။ ဂျံုပင်ေတွ မဟုတပ ် ါဘူး။ ေဆပီယန်စ် ေတွပါ။ ေတာ်ေတာ်ေလးေကာင်းမွနတ ် ဘ ဲ့ ဝကို စိတမ ် ချမ်းသားစရာေကာင်းတဲဘ ့ ဝနဲ ့ လဲလက ို ရ ် ေအာင် ဟိမ ု ို ေဆပီယန်စေတွ ် ကို ဂျံုပင်ေတွက ဘာေတွြပန်ေပးခဲလ ို ့ ။ ့ လဲ ဘယ်လမ ို ျား ပိေကာင် ု းတဲ့ အယံသ ု င ွ း် ခဲပ ့ ါသလဲ။ အစားအစာလည်း အဲဒလ ီ ို မေပးခဲပ ့ ါဘူး။ လဲလက ို တ ် အ ဲ့ တွက် လူသားေတွဆတ ုိ ာ အစာအမျိုးစားေပါင်းစံက ု စ ို ားမှသာ �ှငသ ် န်အဆင်ေြပတဲ့ အစံစ ု ားလူဝံသတ�ဝါေတွဆတ ုိ ာ မှတမ ် ိ�ကဦးမယ် ထင်ပါတယ်။ စပါး၊ ဂျံုစတဲ့ �ှစ ံ ားပင်ေတွဟာ စိက ု ပ ် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးမတိင ု ခ ် င်က လူသားေတွရဲ ့ အစားအေသာက်မာှ ေသးငယ်အစိတအ ် ပိင ု း် ေနရာတစ်ခမ ု ာှ ပဲ �ှိခတ ဲ့ ာပါ။ ဒီ�စ ံှ ားပင်ေတွကို အေြခခံတဲ့ အစားအစာဆိတ ု ာဟာ ဗီတာမင်ေတွ၊ သတ�ုဓာတ်ေတွ နည်းပါး�ပီး ေချဖျက်ရခက်ပါတယ်။ �ပီးေတာ့ သွားေတွ၊ သွားဖံးု ေတွအတွကလ ် ည်း မေကာင်းပါဘူး။ ဂျံုဟာ လူသားေတွကို လယ်သမားတစ်ေယာက်ရဲဘဝဟာ ့ စီးပွားေရးလံြု ခံုမ�လည်း အမဲလက ို � ် ှာေဖွ ေပးခဲမ ် ါဘူး။ ့ ဟုတပ စားေသာက်သတ ူ စ်ေယာက်ေလာက် ဘဝလံြု ခံုမ� မ�ှိပါဘူး။ �ှာေဖွစားေသာက်သေတွ ူ ဟာ အသက်�ှငဖ ် ိအတွ ု့ က် ဒါဇင်နချီ ဲ ့ တမ ဲ့ ျိုးစိတအ ် မျိုးမျိုး အေပါ်မှာ မှခ ီ ခ ို �ဲ့ ကတယ်။ ဒါေ�ကာင ့် ေကျာ်ြဖတ်�င ို ခ ် �ဲ့ ကတယ်။ သိေလှ ု ာင်ထားတဲအ ့ စားအစာေတွ မျိုးစိတတ ် စ်ခုကို မ�ှိေပမယ့် �ှာေဖွစားေသာက်ဖို ့ ခက်ခတ ဲ � ဲ့ စ ှ ်ကာလေတွကို မလွယေတာ ် ဘ ့ းူ 112 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ဆိရ ု င် တြခားမျိုးစိတေတွ ် ကို လူေတွဟာ ပိမ ု အ ို မဲလက ို � ် ှာေဖွ စားေသာက်�င ို ပ ် ါတယ်။ မ�ကာေသးမီအချိနအ ် ထိပဲ စိက ု ပ ် ျိုးေရးလူအသိ င ု း် အဝိင ု း် က ့ သူတယဉ်ပါး ို ့ ေအာင်လပ ု ်ထားတဲ့ အပင်အနည်းစုကပဲ အစုလက ို အ ် ြပံုလိက ု ် စားသံးု တဲက ့ ယ်လရ ို ီအများစုကို ရ�ကတာပါ။ ေနရာေတာ်ေတာ်များများမှာ သူတဟာ ို ့ အဓိကအစားအစာတစ်ခုကပ ုိ ဲ ကျိုင်းအုပ်�ကီးေတွကျလိ၊ု ့ မှခ ီ ို�ကတယ်။ ဂျံု၊ အာလူး၊ အဲဒအ ီ ဓိကအပင်ေတွကို စပါး စသည်ြဖငေပါ ့် ။့ မ�ေတွ ိ ကးူ စက်ကန ု လ ် ို ့ မိးု ေခါင်လ၊ို ့ စတဲအ ့ ရာေတွြဖစ်�ပီဆုိ လယ်သမားေတွ ေထာင်နချီ ဲ ့ သန်းနဲချီ ့ ေသေကျ�ကပါတယ်။ လူသားအချင်းချင်းရဲ ့ အ�ကမ်းဖက်မက � ေနလံြု ခံုေအာင်လည်း အေစာပိင ု း် လယ်သမားေတွဟာ သူတရဲ ို ့ �ှ့ ာေဖွစားေသာက်သူ ဂျံုက ကာကွယမ ် ေပး�ိင ု ပ ် ါဘူး။ ဘိးု ေဘးေတွထက်မပိရ ု င်ေတာင်မှ အနည်းဆံးု ေတာ့ သူတလိ ို ့ ပ ု ဲ �ကမ်း�ကုတ်ခ�ဲ့ ကပါတယ်။ လယ်သမားေတွမာှ ပိင ု ဆ ် င ုိ မ ် ေတွ � ပိ� ု ိှခ�ဲ့ ပီး စိက ု ပ ် ျိုးဖို ့ ေြမေတွလည်းလိပ ု ါတယ်။ ကိယ ု စ ့် ားကျက်ေြမေတွကို အ�ကမ်းဝင်စးီ တဲ့ အိမန ် းီ ချင်းအုပ်စတ ု စ်ခုဆီ ဆံးု �� ံးလိက ု ရ ် တာဟာ အသက်�ှငြ် ခင်း�ှင ့် အစာငတ်ေသြခင်းထဲက တစ်ခခ ု ုကို ေရွ းရသလိပ ု ါပဲ။ ဒါေ�ကာင ့် အချင်းချင်း အထူးတလည် သည်းခံခ�ဲ့ ကမှာ မဟုတပ ် ါဘူး။ �ှာေဖွစားေသာက်သအ ူ ုပ်စတ ု စ်ခုဟာ ု စ်ခန ု ဲ ့ အလွနတ ် င်းမာ�က�ပီဆရ ုိ င် တြခားတစ်ေနရာကို ပိမ ု အ ို င်အားေတာငတ ့် င်းတဲ ံ တြခား�ပိုင်ဘက်အုပ်စတ ေ���ေြပာင်းသွားလိရပါတယ် ု့ ။ အဲဒါဟာ ခက်ခအ ဲ ��ရာယ်များေပမယ့် ြဖစ်�င ို ပ ် ါေသးတယ်။ စိက ု ပ ် ျိုးေရးရွ ာတစ်ခက ု ုိ တြခား�ကီးမားတဲရ ့ န်သက ူ �ခိမး် ေြခာက်လာလို ့ အ�� ံးေပးလိက ု ရ ် တယ်ဆရ ုိ င်ေတာ့ လယ်ယာေတွ၊ အိမေတွ ် ၊ စပါးကျီေတွ အကုနလ ် းံု ကို ဆံးု �� ံးလိက ု ရ ် တာပါပဲ။ ကိစေတာ် � ေတာ်များများမှာ အ�� ံးေပးေ���ေြပာင်းသူေတွဟာ အစာငတ်ေသ ပျက်စးီ သွား�ကပါတယ်။ ဒါေ�ကာင ့် လယ်သမားေတွဟာ �ကံ့�ကံ့ခရ ံ င်ဆင ုိ �် ပီး ေသေကျတဲအ ့ ထိ ြပန်လည်တက ို ခ ် ိုကတ ် တ်�ကပါတယ်။ 113 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ပံု ၁၁။ နယူးဂီနယ ီ ာတွင ် စိက ု ပ ် ျိုးေနထိင ု သ ် ည့အ ် ုပ်စု ၂ ခုအ�ကားြဖစ်သည့် မျိုး�ွယစ ် စ ု စ်ပဲွ (၁၉၆၀)။ စိက ု ပ ် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးြဖစ်�ပီးေနာက်ပိင ု း် �ှစေ ် ထာင်ေပါင်းများစွာအထိ ဤသိေသာ ု့ ြမင်ကင ွ း် များ ေနရာအ�ှံ ြဖစ် ို သ ် ည်။ ့ င ့ ပျက်ေနခဲ� မ�ုဿေဗဒ �ှင ့် ေ�ှးေဟာင်းသုေတသန ေလ့လာမ�ေတွအရေတာ့ �ိုး�ိုးစိက ု ပ ် ျိုးေနထိင ု တ ် ဲ့ လူအဖွ ့ အ ီ ထဲမာှ မှ ့ ဲ�အစည်းေတွမာှ လူသားေတွအ�ကမ်းဖက်တာေ�ကာင ့် ေသဆံးု �ကတာ ၁၅ % �ှိပါတယ်။ အဲဒ ၂၅ % ေသာ ေသဆံးု သူေတွက ေယာက်ျားေတွပါ။ မျိုး�ွယစ ် ေတွ ု ၊ ေကျးရွ ာေတွမာှ �ိင ု င ် ေရး ံ ထိနး် ကွပ်မေတွ � မ�ှိဘးူ ဆိရ ု င်ေပါ။့ ယေနေခတ် နယူးဂီနယ ီ ာက ဒါနီ လူမျိုးစုမာှ တင်ပဲ ၃၀%ေသာ ေယာက်ျားေတွဟာ ့ အ�ကမ်းဖက်မေ�ကာင � ့် အီေကွေဒါမှာဆိရ ု င် ေသ�ကပါတယ်။ ၅၀% ေသာ အင်ဂါ ဆိတ ု လ ဲ့ မ ူ ျိုးစုမာှ ေတာ့ အရွ ယေရာက် ် �ပီး ၃၅% ဝါအိုရနီလမ ူ ျိုး ေတာင်�ိှပါတယ်။ ေယာက်ျားေတွဟာ တြခားတစ်ေယာက်ေယာက်က သတ်လေသ�ကပါတယ် ို ့ ။ အချိနေတွ ် �ကာလာ�ပီး �ကီးမားတဲလ ့ မ ူ က � ပ ွ ်ကမ ဲ ေတွ � တိးု တက်လာေတာမ ှ ဲ အ�ကမ်းဖက်ြခင်းကို လူသားေတွ ထိနး် ချုပ်�င ို ပ ် ါေတာတ � ၊ တိင ု း် ြပည် ့ ပ ့ ယ်။ �မို ေတွ �ိင ု င ် ေတွ ံ ြဖစ်လာတဲအ ့ ခါမှာေပါ။့ ဒါေပမယ့လ ် ည်း ဒီလ�ို ကီးမား�ပီး ထိေရာက်တဲ့ ် နချီ ဲ ့ �ကာခဲပ �ိင ု င ် ေရးဖွ ံ ဲ�စည်းမ�မျိုးေတွြဖစ်လာဖို �ှ ့ ါတယ်။ ့ စေထာင် ကနဦးလယ်သမားေတွကို ေဆာင်ကျဉ်းေပးခဲပ ့ ါတယ်။ ကာကွယေပးတယ် ် ။ ေကျးရွ ာဘဝေနထိင ု မ ် က � အေအးဒဏ်၊ သိေပမယ့ ု့ ် မိးု ေရ �ိုး�ိုးရွ ာသား �ှင ့် လက်ငင်းအားသာချက်ေတွေတာ့ ေတာ�ိုငး် တိရ စ�ာန် တစ်ေယာက်အတွကေတာ ် ့ စတဲအ ့ ရာေတွကေန အားသာချက်ေတွထက် 114 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge အားနည်းချက်ေတွက ပိမ ု ျားမယ်ထင်ပါတယ်။ လူေတွအတွကေတာ ် ့ ဒါကို ဘဝအာမခံချက်ေတွ ဒီေနေခတ် လို အဆင်ေြပ�ကယ်ဝတဲ့ လူအဖွ ့ ့ ဲ�အစည်းက တန်ဖိးု ထားတတ်ဖို ့ ခက်မာှ ပါ။ �ှိတယ်။ �ပီးေတာ့ စိက ု ပ ် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးဆိတ ု ဲ့ က�န်ေတာ်တမှ ို ့ ာ ဒီေပါများ�ကယ်ဝမ��င ှ ့် အေြခခံအတ ု ြ် မစ်အေပါ် စိက ု ပ ် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးဆိတ ု ာကို ေပါများ�ကယ်ဝမ��င ှ ့် ဘဝအာမခံချက်ေတွဟာ တည်ေဆာက်ထားတာြဖစ်လို ့ အရမ်းေကာင်းမွနတ ် တ ဲ့ းို တက်မ�� ကီးလို ့ က�န်ေတာ်တို ့ ယူဆ�ကပါတယ်။ ဒါေပမယ့် �ှစေပါင် ် းေထာင်ချီတဲ့ အတိတသ ် မိင ု း် ကို ယေနေခတ် အြမင်နဆံ ဲ ့ းု ြဖတ်တာဟာ ့ မှားပါတယ်။ ေအဒီ ၁ရာစုက အာဟာရချို �တ�ဲ့ ပီး တ�ုတ� ် င ို င ် မ ံ ာှ အေဖြဖစ်သရ ူ ဲေကာက် ပဲသးီ �ှေတွ ံ ့ အသက်ေသေတာမ ့ ယ် အမှနတ ် ရားနဲနီ့ းစပ်တအ ဲ့ ြမင် ြဖစ်ဖိများပါတယ် ု့ ။ ပျက်စးီ သွားလို ့ ၃�ှစသ ် မီးေလးတစ်ေယာက်ရဲအြမင် ကေတာ့ ့ အဲဒက ီ ေလးမေလးက ‘ငါေတာ့ အာဟာရချို �တ�ဲ့ ပီး ေသရေတာမ ှ ်ေပါင်း ၂၀၀၀ ကျရင် လူေတွမာှ စားစရာေတွ အများ�ကီး�ှိ�ပီး ့ ယ်။ ဒါေပမယ့် ေနာင်�စ အဲယားကွနး် ေတွ�ိတ ှ ဲ့ အိမေတွ ် မာှ ေန�ကမှာ။ အဲေတာ့ ငါအခုလို ဒုက�ခေပးဆပ် ံ ရတာ တန်ပါတယ်ေလ’ လို ့ ေြပာမယ်ထင်ပါသလား။ ဒါဆိရ ု င် ဒီဂျံုဆိတ ု အ ဲ့ ရာက အာဟာရချို �တေနတဲ ဲ့ ့ သူကိ ု က ို ပ ် ျိုးတဲလ ့ ေတွ ူ ကို ့ စ ဘာများေပးစွမး် ခဲပ ့ ါသလဲ။ မ�ှိပါဘူး။ ဟိမ ု ို သိတိ ု့ င ု ေအာင် ် ေပးခဲပ ့ ါတယ်။ ေဆပီယန်စဆ ် တ ုိ ဲ ့ စိက ု ပ ် ျိုးေြမတစ်ခခ ု ျင်းစီကရတဲ့ ေစာေစာက တ�ုတက ် ေလးမေလးအပါအဝင် လူတစ်ဦးချင်းအေနနဲေတာ ့ ့ ဘာမှေပးစွမး် တာ လူသားမျိုးစိတတ ် စ်ခုလးံု ကိေတာ ု ့ အစာပမာဏချင်း ယှဉ်မယ်ဆရ ုိ င် တစ်စတ ံု စ်ခု ဂျံုကိစ ု က ို ပ ် ျိုးရတာ တွကေချကိ ် က ု ပ ် ါတယ်။ အဲဒါေ�ကာငပ ့် ဲ လူသားေတွ အဆမတန် လူဦးေရတိးု ပွားခဲတ ့ ာပါ။ ဘီစီ ၁၃,၀၀၀ ဝန်းကျင်ကဆိရ ု င် လူေတွဟာ အပင်�ု ိငး် ေတွ�ှာစား၊ တိရ စ�ာန်�ု ိငး် ေတွ အမဲလက ို ခ ် ဲ�့ ပီး စားေသာက်ခဲ�့ ကတယ်။ ပါလက်စတိင ု း် က ဂျယ်ရီခိုအေအစစ် ုိ တဝိက ု က ် ေနရာဟာ လူဦးေရ ၁၀၀ ေလာက်�ိှမယ့် ကျန်းမာေအာင် လှညလ ့် ည်သာွ းလာတဲ့ ေထာက်ပံေပး�ိ င ု ခ ် ပ ဲ့ ါတယ်။ ့ ဘီစီ ၈၅၀၀ လူအုပ်စတ ု စ်ခုကို ေလာက်လည်းကျေရာ အာဟာရ�ှိ အပင်�ု ိငး် ေတွဟာ ဂျံုပင်ေတွကို ေနရာဖယ်ေပးရတယ်။ အိေအစစ် ု လည်း လူဦးေရ ၁၀၀၀ ေလာက်�ိှလာ�ပီး �ပတ်သပ ိ ်ေနတဲရ ့ ွ ာ�ကီးတစ်ရွာကို ဲ့ ေတွ � ကို ခံစားခဲရ ေထာက်ပံေပးရတယ် ။ အဲဒလ ီ ေတွ ူ ဟာလည်း ေရာဂါအမျိုးမျိုး �ှင ့် အာဟာရချို �တမ ့ တယ်။ ့ ဆငက ့် ေြပာင် ဲ းလဲြခင်းေမာင်း�ှငအ ် ားဆိတ ု ာ ဆာေလာင်ငတ်မတ ွ ြ် ခင်း မဟုတသ ် လို နာကျင်ြခင်းလည်း မဟုတပ ် ါဘူး။ ဒီအင်ေအ(DNA) ေ�ကာင်လမ ိ ေခွ ် ေတွကို ေကာ်ပီကးူ ဆငပ ့် ာွ းြခင်းပါ။ ကုမဏ � တ ီ စ်ခု စီးပွားေရးအရေအာင်ြမင်တယ်ဆတ ုိ ာ ကုမဏ � ရ ီ ဲဘဏ် အေကာငထ ့် က ဲ ့ ဝန်ထမ်းေတွေပျာ် ် မာဏနဲပဲ့ ေဒါ်လာအေရအတွကပ မေပျာ်ဆတ ုိ ာထက် တိင ု း် တာရသလို သက်�ိမ ှ ျိုးစိတတ ် စ်ခရ ု ဲဆင ့် ေြပာင် ဲ းလဲြခင်းေအာင်ြမင်မဆ � တ ုိ ာ သူတဒီ ို ့ အင်ေအရဲ ့ ေကာ်ပီအေရအတွကန ် ပဲ ဲ့ ့ က 115 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ဆိင ု ပ ် ါတယ်။ တကယ်လို ့ ဒီအင ဲ ေအ ် ေကာ်ပီေတွ မ�ှိေတာဘ ု င် အဲဒမ ီ ျိုးစိတ် မျိုးတုနး် သွားပါ�ပီ။ ့ းူ ဆိရ ပိက ု ဆ ် မ ံ �ှိေတာတ � တ ီ စ်ခု ေဒဝါလီခရ ံ သလိေပါ ု ။့ သက်�ိှမျိုးစိတတ ် စ်ခုဟာ ဒီအင ဲ ေအ ် ေကာ်ပီေတွ ့ ဲ့ ကုမဏ အများ�ကီးကူး�ိင ု ရ ် င် ေအာင်ြမင်မတ � စ်ခုြဖစ်�ပီး အဲဒမ ီ ျိုးစိတ် �ကီးပွား�ှငသ ် န်တယ်လို ့ ေြပာရမှာပါ။ အခုလအ ို ြမင်ကေန�ကည့မ ် ယ်ဆရ ုိ င် ေကာ်ပီ ၁၀၀၀ ဟာ ေကာ်ပီ ၁၀၀ ထက် အ�မဲပိေကာင် ု းပါတယ်။ ဒါဟာ စိက ု ပ ် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးရဲ ့ အ�ှစသ ် ာရပါ။ ပိဆ ု းုိ ရွ ားတဲ့ အေြခအေနြဖစ်ေပမယ့် ပိမ ု ျားြပားတဲလ ့ ေတွ ူ ကို အသက်�ှငေအာင် ် ထား�ိင ု စ ် မ ွ း် ပါပဲ။ ဒါေပမယ့် လူတစ်ဦးတစ်ေယာက်ချင်းအေနနဲ ့ခုလမ ို ျိုး ဆငက ့် ေြပာင် ဲ းလဲြခင်းပေဟ�ိပစ ု ာ◌္ဆေတွကို ဘာဂ�ုစက ို စ ် ရာ လိလ ု လဲ ို ့ ။ စုေပါင်းမျိုး�ိုးဗီဇကို ေတွးေခါ်စဉ်းစားတတ်တလ ဲ့ တ ူ စ်ေယာက်အေနနဲ ့ ဟိမ ု ို ေဆပီယန်စေတွ ် ရဲ ့ အများ�ကီးေကာ်ပီကးူ ဖို ့ ဆိတ ု ာအတွကန ် ဲ ့ သူရဲ့ အသက် �ှငသ ် န်မအ � ဆငအ ့် တန်းကို ့ ဘာလိ�ှ ု့မ ိ ခ ့် ျပစ်မာှ လဲ။ ဒီအေပးအယူကို ဘယ်သက ူ မှ သေဘာတူခတ ဲ့ ာ မဟုတပ ် ါဘူး။ တကယ်ေတာ့ စိက ု ပ ် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးဆိတ ု ာ ေထာင်ေချာက်တစ်ခုပါ။ ဇိမ်ကျြခင်း ေထာက်ေချာက် ံ ့ ားခဲပ ် းံု ကို ပျံ� �ှသွ စိက ု ပ ် ျိုးေရးဟာ တြဖည်းြဖည်းအ�ှိနရ ် လာ�ပီး နစ်ရာေထာင်ချီတအ ဲ့ ခါ ေနရာအကုနလ ့ ါတယ်။ ယုနေတွ ် ၊ သမင်ေတွကို အမဲလက ို �် ပီး မ�ေတွ ိ ၊ အခွမ ံ ာသီးေတွ �ှာစားတဲ့ ေဆပီယန်စအ ် ုပ်စတ ု စ်ခုဟာ ညတွငး် ချင်းပဲ အေြခတကျ ရွ ာတည်၊ လယ်ထန ွ ၊် ဂျံုစိက ု �် ပီး ြမစ်ထက ဲ ေရေတွခပ်လာတာ မဟုတပ ် ါဘူး။ ဒီေြပာင်းလဲမဟ � ာ တစ်ဆငခ ့် ျင်းြဖစ်ခဲတ ့် ျင်းစီမာှ ပဲ ေနစဉ်ဘဝ လုပ်ေနကျအရာေတွကို ့ ာပါ။ ဒီတစ်ဆငခ ့ နည်းနည်းေလးစီ ေြပာင်းလဲလပ ု ်ရင်း ြဖစ်လာခဲတ ့ ာပါ။ အေ�ှ �အလယ်ပိင ု း် ေဒသကို လွနခ ် တ ဲ့ ဲ ့ ေရာက်သာွ းခဲပ ့ ါတယ်။ ေနာက်�စ ှ ေပါင် ် း က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ဘိ ့ းု ေဘးေတွ �ှစေပါင် ် း ၇၀,၀၀၀ ၅၀,၀၀၀ �ကီးပွား�ှငသ ် န်ခ�ဲ့ ကတယ်။ ေလာက်က အထိ ဟိမ ု ို ေဆပီယန်စေတွ ် စိက ု ပ ် ျိုးေရးဆိတ ု ာမ�ှိဘဲ သူတပတ် ို ့ ဝန်းကျင်မာှ �ှိတဲ့ ဘဘာဝအရင်းအြမစ်ေတွက သူတရဲ ုိ ့ လူ ု ခ ဲတ ့ ချိနမ ် ာှ ့ ဦးေရကို ေထာက်ပံဖ ့ ို ့ လံေလာက် ့ ယ်။ ေပါများတဲအ လူေတွဟာ သားသမီးေတွ များများေမွးခဲ�့ ပီး �ှားပါးတဲအ ့ ချိနမ ် ာှ သားသမီး နည်းနည်းပဲယခ ူ ဲ�့ ကတယ်။ တြခား�ိတိ ု့ က ု သ ် တ�ဝါ ေတာ်ေတာ်များများလိပ ု ဲ မျိုးပွားြခင်းကို ကူညထ ီ န ိ း် ချုပ်ေပးတဲ့ ေဟာ်မန ု း် ယ��ရား၊ မျိုး�ိုးဗီဇယ��ရားေတွ လူသားေတွမာှ �ှိပါတယ်။ ေပါများေကာင်းမွနတ ် အ ဲ့ ချိနေတွ ် မာှ မိနး် မေတွ အပျိုေဖာ် ေစာေစာဝင်�ကတယ်။ အဲဒေတာ ီ ့ ကိယ ု ဝ ် န်ရ�ိင ု တ ် အ ဲ့ ခွငအ ့် လမ်းေတွ ပိမ ု ျားတာေပါ။့ �ှားပါးခက်ခဲတအ ဲ့ ချိနေတွ ် မာှ အပျိုေဖာ်ဝင်တာေနာက်ကျေတာ့ ကေလးေမွဖာွ း��နး် ကျသွားတယ်။ 116 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ခုလို သဘာဝတရား�ကီးရဲလူ ့ ဦးေရထိနး် သိမး် မ�အြပင် ယဉ်ေကျးမ�ယ��ရားေတွလည်း �ှိေသးတယ်။ ေမွးကင်းစေတွ၊ ကေလးငယ်ေတွဟာ သူတကိ ို ့ ဂ ု �ုစက ို ဖ ် ိအများ�ကီ ု့ းလိ�ု ပီး သွားလာမ�ေ�ှးေကွး�ကတဲအ ့ တွက် လှညလ ့် ည်�ှာေဖွစားေသာက်သေတွ ူ အတွက် ဝန်ထပ ု ်တစ်ခုပါပဲ။ အဲဒေတာ ီ ့ လူေတွဟာ သားသမီးကို သံးု ၊ေလး�ှစ်ြခား�ပီး ယူဖိ�ကိ ု ့ ုးစားခဲ�့ ကတယ်။ မိနး် မေတွကလည်း ကေလးေတွ �ကီးလာတဲအ ့ ထိ ေနေရာညပါ ့ ထိနး် ခဲရ ့ တယ် (ေနေရာညပါ ့ ထိနး် ရတဲအ ့ တွက် တြခားနည်းလမ်းေတွကေတာ့ လိငမ ် က � စ ိ က � ို ေနာက်ထပ်ကယ ို ဝ ် န်ရ�ိင ု ေြခလည် ် း လံးု ဝ (သိ)ု ့ နည်းသွားတယ်)။ တစိတအ ် ပိင ု း် ေ�ှာင်ကျဉ်ြခင်း (�ိုးရာတားြမစ်မေတွ � လည်း ပါေကာင်းပါမယ်)၊ ကိယ ု ဝ ် န်ဖျက်ချြခင်း �ှင ့် တစ်ခါတစ်ရံ ေမွးကင်းစေတွကို အဆံးု စီရင်ြခင်းစတာေတွ ြဖစ်ပါတယ်။ ခုလပ ို ံစ ု န ံ ဲ �ှ ် းေထာင်ချီေအာင် �ှငသ ် န်ခတ ဲ့ န ု း် က တစ်ခါတစ်ေလ ဂျံုကို လူေတွ စားခဲပ ့ စေပါင် ့ ါတယ်။ ဒါေပမယ့် သူတအစားအစာမှ ို ့ ာ ဂျံုဟာ နည်းနည်းပဲ ပါ,ပါတယ်။ ဒါေပမယ့် လွနခ ် ဲတ ့ ဲ့ �ှစ်ေပါင်း ၁၈,၀၀၀ ကစလို ့ ေနာက်ဆးုံ ေရခဲေခတ် ကုနဆ ် းုံ �ပီးေနာက်ပိင ု း် ကမ�ာ�ကီးဟာ ပူေ�ွးလာခဲတ ့် ာတာနဲအမ� ့ ယ်။ အပူချိနြ် မငလ ့ မိးု ေတွလည်းရွ ာခဲတ ီ ာသီဥတုအသစ်ဟာ အေ�ှ �အလယ်ပိင ု း် ေဒသက ဂျံု�ှင ့် �ှစ ံ ားပင်အေတွအတွက် ့ ယ်။ အဲဒရ အသငေတာ် ့် ဆးုံ ြဖစ်လို ့ သူတေတွ ို ့ ပွားများ�ပီး ဂျံုေတွဒထ ီ က်ပိပ ု ာွ းများလာေအာင် ပျံ� �ှသွ ံ ့ ားခဲတ ့ ယ်။ မရည်ရွယဘ ် ဲ ဂျံုကို လူေတွ လုပ်ခမ ဲ့ �ိ ကတယ်။ ပိစ ု ားလာရင်းနဲပဲ့ ဒီဂျံု�ိုငး် ေတွဟာ အစိမး် လိက ု စ ် ားလိမရဘဲ ု့ ေရွ းရ၊ ဖွပ်ရ၊ ချက်ြပုတ်�ပီးမှပဲ စားလိရတယ် ု့ ။ ဒီေတာ့ လူေတွဟာ အဲဒဂ ီ ျံုေတွကို ဆွတခ ် းူ �ပီးရင် သူတစခန် ို ့ းချတဲေနရာကိ ့ ု ြပန်သယ်လာ�ပီး ချက်ြပုတ်ရပါတယ်။ ဂျံုေစဆ ုိ ာ ့ တ ေသးငယ်များြပားတယ်။ ဒါေ�ကာင ့် လူေတွက သူတစခန် ို ့ းချတဲေနရာကိ ့ ု ြပန်သယ်လာတဲလ ့ မ်းမှာ ဂျံုေစတ ့ ချို � ကျကျန်ခဲမ ့ ာှ ပဲ။ ဒီလန ို ဲ ့ အချိန�် ကာလာေတာ့ လူေတွသာွ းေနကျလမ်း �ှင ့် တည်းေနကျစခန်းနားမှာ ဂျံုပင်ေတွေပါက်လာခဲပ ့ ါတယ်။ လူေတွက ေတာအုပ်ေတွ၊ အေထာက်အကူြဖစ်ခဲတ ့ ယ်။ ေြမဆီအာဟာရေတွကို ဂျံု မီးက ချံုပုတေတွ ် အပင်ေတွ၊ မီး�� ိ � ခဲ�့ ကတာကလည်း ချံုေတွ�ှငး် လင်းပစ်ေတာ့ �ှငတ ့် ြခားသီး�ှပ ံ င်ေတွက လက်ဝါး�ကီးအုပ်ခင ွ ့် ဂျံုေတွအတွက် ေနေရာင်ြခည်၊ ရခဲတ ့ ယ်။ ေရ �ှင ့် ဂျံုခင်းေတွ အထူးတလည်ထတ ူ ပ်တေနရာမှ ဲ့ ာ သားေကာင်ေတွ�င ှ ့် တြခားအစာအရင်းြမစ်ေတွလည်း ေပါလာတယ်။ ဒီေတာ့ လူအုပ်စေတွ ု အေနနဲ ့ လှညလ ့် ည်သာွ းလာတဲ့ သူတရဲ ို ့ လူ ု ံကို ့ ေနမ�ပံစ တြဖည်းြဖည်းထားခဲ�့ ပီး ရာသီလက ို အ ် ေြခစိက ု ေနထိ ် င ု မ ် � �ှင ့် အတည်တကျ အေြခချ စခန်းေတွပါ ထူေထာင်လာခဲ�့ ကပါတယ်။ ဒီေကာက်�ေတွ ံှ ကို ရိတသ ် မ ိ း် ဖိအတွ ု့ က် အစမှာေတာ့ ရက်သတ�ပတ် ၄ ပတ်ေလာက်သာ သူတို ့ စခန်းချခဲ�့ ကမှာပါ။ ေနာက်မျိုးဆက်တစ်ခု�ကာေတာ့ ဂျံုပင်ေတွ ပျံ� �ှပွ ံ ့ ားများလာတာနဲအမ� ့ 117 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ရိတသ ် မ ိ း် ဖိစခန် ု ့ းချတာ ၅ ပတ်�ကာမယ်။ ေနာက်ေတာ့ ၆ ပတ်။ ေနာက်ဆးုံ အတည်တကျ ရွ ာတစ်ရွာ ြဖစ်လာတဲအ ့ ထိပါပဲ။ ခုလမ ို ျိုးအတည်တကျ အေြခစိက ု မ ် ေတွ � ကို အေ�ှ �အလယ်ပိင ု း် ေဒသတစ်ေလ�ာက်မာှ ေတွ�ရပါတယ်။ အထူးသြဖင ့် လီဗနေဒသက ့် နထူးဖီယန် ယဉ်ေကျးမ�ဟာ ဘီစီ ၁၂,၅၀၀ ကေန ဘီစီ ၉၅၀၀ အထိ �ကီးပွား�ှငသ ် န်ခတ ဲ့ ယ်။ အေြခစိက ု အ ် မှြီ ပု�ပီး နထူးဖီယန်ေတွဟာ အသက်�ှငခ ် �ဲ့ ကတဲ့ အတည်တကျတည်ေထာင်�ပီး အိမေတွ ် ၊ လိအ ု ပ်ခရ ဲ့ င်ဆ�ုိ ပီး အမဲလက ို � ် ှာေဖွစားေသာက်သေတွ ူ ြဖစ်ေပမယ့် ေနထိင ု ခ ် �ဲ့ ကတယ်။ �ှာေဖွချက်ြပုတ်စားေသာက်ြခင်းအားြဖင ့် �ပီးေတာလ ့ ည်း သက်�ိှမျိုးစိတ� ် ု ိငး် တစ်ဒါဇင်ေလာက်ကို သူတဟာ ို ့ ေကျာက်တးံု ေတွန ဲ ့ သီး�ှေစ ံ ေတွ လည်း ့ သိေလှ ု ာင်ခ�ဲ့ ကတယ်။ ဂျံုေတွဖပ ွ ်ဖို ့ ေကျာက်ြပားေတွ၊ ေကျာက်တစ ံ ဉ်းေတွ၊ ဒီ�စ ံှ ားပင်�ု ိငး် ေတွကို သူတရဲ ို ့ အချိ ် ေတာ်များများကို ့ နေတာ် စပါးကျီေတွကို ရွ ာေတွ ကုနလ ် န ွ ခ ် �ဲ့ ကတယ်။ ေဆာက်ခ�ဲ့ ကတယ်။ သူတဟာ ို ့ ဂျံု�ိုငး် ေတွကို ေကျာက်ကျည်ေပွ�ေတွ ေနာင်က.ို . ရိတဖ ် ို ့ စတဲ့ ကိရိယာအသစ်ေတွကလ ို ည်း တီထင ွ ခ ် ဲ�့ ကတယ်။ ု း် မှာေတာ့ နထူးဖီယန်ေတွရဲသားစဉ် ေြမးဆက်ေတွဟာ �ှစ ံ ားပင်ေတွကို ဘီစီ ၉၅၀၀ ေနာက်ပိင ့ �ှာေဖွချက်ြပုတ်စားလာခဲ�့ ကတယ်။ စတင်စိက ု ပ ် ျိုးလာခဲ�့ ကတယ်။ ပျိုးခင်းထဲစက ို ဖ ် ိအတွ ု့ က် ဒါတင်မက �ှစ ံ ားပင်�ု ိငး် ေတွကို စုေဆာင်းတဲအ ့ ခါမှာလည်း သူတရိ ို ့ တသ ် မ ိ ်းတဲအ ့ ထဲက ဒီမျိုးေစေတွ ကို ့ ဒီ�စ ံှ ားပင်ေတွကို သူတဟာ ို ့ သူတေတွ ို ့ � �ှိခ�ဲ့ ကတယ်။ ဒါေ�ကာင ့် တြဖည်းြဖည်းနဲ ့ ဂျံုခင်းေတွကို ေြမဩဇာထည့တ ် ာေတွ ေြမ�ကီးကို �ပီးေတာ့ လက်လတ ွ စ ် ပယ်�ကဲလက ို တ ် ာထက် အများ�ကီးပိေကာင် ု းတဲရ ့ လဒ်ေတွ ေပါင်း��တတ ် ာ၊ တူးဆွတာ၊ ရ�ှိတာကိလ ု ည်း ထွနယ ် က်တာမျိုး စလုပ်လာခဲ�့ ကတယ်။ ပိးု မ �ားေတွမကျေအာင်ကာကွယတ ် ာ၊ သူတလု ို ့ ပ်လာခဲ�့ ကတယ်။ ပိအ ု ားထည့လ ် ာတာနဲအမ� ့ ေနာက်ရာသီမာှ မျိုးေစတ ို ယ်ထားခဲ�့ ကတယ်။ ့ ချို �ကဖ ေြမြပင်ေပါ် ဒီတင ို း် ေြမ�ကီးထဲနက်ေအာင်တးူ �ပီးစိက ု ရ ် င် ပိက ု ျယ်ြပနစ ် ့ ာွ ဒီ�စ ံှ ားပင်ေတွကို တြခားသက်�ိှမျိုးစိတ� ် ု ိငး် ေတွကို ေရေလာင်းတာ၊ စိက ု ပ ် ျိုးတဲေနရာမှ ့ ာ �ှာေဖွအမဲလက ို တ ် အ ဲ့ ချိန ် နည်းပါးလာခဲပ ို ဲ �ှ ူ ဟာ စိက ု ပ ် ျိုးေရးသမားေတွြဖစ်လာခဲပ ့ ါတယ်။ ဒီလန ့ ာေဖွစားေသာက်သေတွ ့ ါေတာတ ့ ယ်။ ဂျံု�ိုငး် ကို �ှာေဖွခးူ ဆွတတ ် အ ဲ့ မျိုးသမီးေတွ ရိတသ ် မ ိ း် တဲအ ့ မျိုးသမီးေတွအ�ကား �ှင ့် စိက ု ပ ် ျိုးထားတဲဂ ့ ျံုယဉ်ကို ဘယ်လအ ို ဆငအ ့် တန်းကွြဲ ပားသွားတယ်လို ့ မ�ှိပါဘူး။ ဒါေ�ကာင ့် စိက ု ပ ် ျိုးေရးဘက်ကို လံးု ဝကူးေြပာင်းသွားခဲတ ဲ့ ချိနက ် ို တိတက ိ ျကျေြပာဖို ့ ခက်ပါတယ်။ ဒါေပမယ့် ဘီစီ ့ အ ၈၅၀၀ မှာေတာ့ အေ�ှ �အလယ်ပိင ု း် ေဒသဟာ ဂျယ်ရီခိုလမ ို ျိုး အတည်တကျြဖစ်ေနတဲရ ့ ွ ာေတွန ဲ ့ ြပည့� ် က ှ ေနခဲ ် ပ ီ ာှ ေနတဲလ ့ ေတွ ူ ဟာလည်း ယဉ်ပါးေအာင်လပ ု ်ထားတဲ့ သက်�ိမ ှ ျိုးစိတတ ် ချို �ကို ့ ါ�ပီ။ အဲဒမ စိက ု ပ ် ျိုးရင်းပဲ သူတရဲ ို ့ အချိ ် ေတာ်များများ ကုနလ ် န ွ ခ ် ပ ဲ့ ါတယ်။ ့ နေတာ် 118 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge အတည်တကျြဖစ်တရ ဲ့ ွ ာေတွ၊ အစားအစာပိလ ု �ံမေတွ � ေ�ကာင ့် လူဦးေရ တိးု ပွားလာခဲတ ့ ယ်။ လှညလ ့် ည်သာွ းလာတဲ့ ဘဝေနထိင ု မ ် ပ � ံစ ု ံကို စွနပ ် ့ စ်လက ို တ ် အ ဲ့ တွက် အမျိုးသမီးေတွ တစ်�စ ှ ်တစ်ေယာက် ကေလးယူလရလာခဲ ို ့ တ ု့ �ပီး ဆန်ြပုတ်၊ အုတဂ ် ျံုယာဂု စတာေတွန ဲ ့ ့ ယ်။ ကေလးငယ်ေတွကို ေစာေစာ�ိြဖတ် ေက�းထားလိရတယ် ု့ ။ အဲဒါေ�ကာင ့် ပိလ ု �ံလာတဲ့ လုပ်အားေတွဟာ လည်း စိက ု ခ ် င်းေတွထမ ဲ ာှ အသည်းအသန် လိအ ု ပ်ေနခဲတ ့ ယ်။ ဒါေပမယ့် အကုနစ ် ားပစ်ပါတယ်။ ဒီေတာ့ များလာတဲပ ့ ါးစပ်ေပါက်ေတွက ေနာက်ထပ်အခင်းများများ ပိလ ု �ံေနတဲအ ့ စားအစာေတွကို စိက ု ပ ် ျိုးရေရာ။ ဒီလန ို ဲ ့ လူေတွေနထိင ု တ ် ဲ့ ေနရာေတွမာှ လည်း ေရာဂါေတွ ထူေြပာလာခဲတ ို ့ းနည်းပဲစရ�ပီ ို ့ း ့ ယ်။ ကေလးငယ်ေတွလည်း မိခင်�နည် ဂျံုဆန်ြပုတ်ေတွပဲ များများ များသထက်များလာတဲ့ ေသာက်လာရတယ်။ ေမွးချင်းေတွနအတူ ဲ့ ကေလးအရွ ယ်ေသဆံးု မ�ေတွ ဂျံုဆန်ြပုတ်ေတွ အဆမတန် လူအဖွ ့ ဲ�အစည်းေတာ်ေတာ်များများမှာ ကေလးငယ် အသက် တစ်ေယာက်ချင်းစီကလည်း လုေသာက်လာခဲရ ့ တယ်။ ြမငတ ့် က်လာခဲတ ့ ယ်။ ၂၀ အဲဒါေ�ကာင ့် စိက ု ပ ် ျိုးေနထိင ု တ ် ဲ့ မေရာက်ခင် ကေလးသံးု ဦးမှာ အနည်းဆံးု တစ်ဦး ေသဆံးု ခဲတ ု့ လ ် ည်း ေသဆံးု မ��န� း် ထက် ေမွးဖွား��နး် က များခဲတ ့ ယ်။ သိေပမယ့ ့ ယ်။ ဒါေ�ကာင ့် လူသားေတွရဲ ့ ကေလးအေရအတွက် များသထက်များလာခဲပ ့ ါတယ်။ ဒီဂျံုဆိတ ု ဝ ဲ့ န်ထပ ု ်ဟာ ေလးသထက် ေလးလာခဲတ အချိန�် ကာလာတာနဲအမ� ့ ့ ယ်။ ကေလးငယ်ေတွ အစုလက ို အ ် ြပံုလိက ု ် ေသေကျခဲ�့ ကတယ်။ လူ�ကီးေတွလည်း နဖူးကေခ�း ေြမကျမှပဲ အစာစားရေတာတ ့ ယ်။ ဘီစီ ၈၅၀၀ ေလာက်က ဂျယ်ရီခမ ို ာှ ေနတဲ့ သာမန်လယ်သမားတစ်ေယာက်ရဲဘဝဟာ ဘီစီ ၁၃,၀၀၀ (သိ)ု ့ ့ ၉၅၀၀ ဝန်းကျင်က ဂျယ်ရီခမ ို ာှ ေနခဲတ ့ ဲ့ သာမန်လတ ူ စ်ေယာက်ထက် ပိခ ု က်ခခ ဲ တ ဲ့ ယ်။ ဒါေပမယ့် ဘာေတွြဖစ်ေနမှနး် ဘယ်သမ ူ မ ှ သိခဘ ဲ့ းူ ။ မျိုးဆက်တင ို း် ဟာ သူတလု ို ့ ပ်ကင ို ေနကျအရာ ် ေတွက ဟိေနရာ၊ ု ဒီေနရာေလးမှာ နည်းနည်းေလးတိးု တက်ေအာင်လပ ု ် ခတ ဲ့ ာကလွလ ဲ ို ့ အရင်မျိုးဆက်ေတွ ေနခဲသ ု ဲ ့ လိပ ဆက်ေနခဲတ ် န်တာ ပိလ ု ယ ွ က ် ေစဖိ ူ ကိ ု့ ရ ု ည်ရွယတ ် ဲ့ ဒီတးို တက်မအ � ေသးစားေလးေတွဟာ ့ ယ်။ အသက်�ှငသ ဆနက ် ့ ျင်ဘက် ဝိေရာဓိသေဘာတစ်ခလ ု ပ ို ဲ စိက ု ပ ် ျိုးေရးသမားေတွရဲလည် ပင်းကို ခဲလးံု တစ်လးံု �ပီးတစ်လးံု ့ ဆွသ ဲ လိြု ဖစ်ခဲတ ့ ယ်။ အခုလို ေသေရး�ှငေရးအထိ ် တက်တက်စင်ေအာင် လွမ ဲ ာှ းတဲ့ တွကခ ် ျက်မမ � ျိုး ဘာြဖစ်လို ့ လုပ်ခ�ဲ့ ကတာလဲ။ အေ�ကာင်းရင်းနဲ ့ လူသမိ ု း် တစ်ေလ�ာက်လးံု ့ င အတူတပ ူ ါပဲ။ ေနာက်ဆက်တရ ွဲ လဒ်အြပည့အ ် ဝကို အဲဒါကေတာ့ နားမလည်�င ို �် ကဘူး။ လူသားေတွ လူေတွဟာ သူတို ့ လူသားေတွ အတွကမ ် ာှ းတိင ု း် ြဖစ်ရတဲ့ သူတဆံ ို ့ းု ြဖတ်ချက်ရဲ ့ ေနာက်ထပ်အလုပ်တစ်ခု ပိလ ု ပ ု ်ဖိဆံ ု ့ းု ြဖတ်တအ ဲ့ ခါတိင ု း် ဥပမာ - မျိုးေစေတွ ကို ေြမေပါ်မှာ�ကဲစက ို မ ် ယ့အ ် စား တူးဆွစိက ု တ ် ာ ဆိပ ု ါစိ။ု ့ ့ လူေတွက ေတွးတာက.. ‘ဟုတ�် ပီ။ ငါတို ့ အလုပ်ေတာ့ ပိ�ု ကိုးစား လုပ်ရမယ်။ ဒါေပမယ့် အများ�ကီး 119 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ပိရ ု ိတသ ် မ ိ း် ရမှာ။ အဲက ့ ျရင် အထွကန ် ည်းတဲ့ �ှစေတွ ် မာှ လည်း ပူစရာမလိေတာ ု ဘ ု့ းေတွ ့ းူ ။ ငါတိသားသမီ ဘယ်ေတာမ ု ေဟာင် ် းေလာင်းနဲ အိ ် းူ ’။ �ကားရတာေတာ့ အဓိပာ� ယ်�ိှပါတယ်။ ့ ှ ဗိက ့ ပ်ရာဝင်ရေတာမ ့ ာှ မဟုတဘ မင်းအလုပ်ပိ�ု ကိုးစားလုပ်ရင် ပိေကာင် ု းမွနတ ် ဘ ဲ့ ဝကို ရမယ်။ အဲလ ့ ေတာ ို ် းူ ခဲတ ့ စိတက ့ ာပဲ။ စိတက ် းူ ပထမပိင ု း် ေတာ့ ြဖူးလိပါပဲ ု ့ ။ လူေတွတကယ် အလုပ်ပိ�ု ကိုးစားခဲ�့ ကတယ်။ ဒါေပမယ့် ကေလးအေရအတွက် ပိတ ု းို ပွားလာမယ်ဆတ ုိ ာ �ကိုမြမင်ခ�ဲ့ ကဘူး။ ဆိေတာ ု ့ ရိတသ ် မ ိ း် လိရလာတဲ ု့ ့ ဂျံုအပိေတွ ု ကို ပိမ ု ျားြပားလာတဲက ့ ေလးေတွအ�ကား ေဝလိက ု ရ ် ေရာ။ ကေလးေတွကို ဆန်ြပုတ်ပိေက�း�ပီ ု း မိခင်�နည် ို ့ းနည်းပဲတက ို တ ် ာဟာ ကေလးေတွရဲ ့ အေစာပိင ု း် လယ်သမားေတွ မသိခ�ဲ့ ကဘူး။ ကူးစက်ေရာဂါေတွ ခုခအ ံ ားစနစ်ကို �ပီးေတာ့ ကျဆင်းေစတယ်ဆတ ုိ ာလည်း အတည်တကျေနထိင ု မ ် ဆ � တ ုိ ာကလည်း ေပါက်ပာွ းရာေနရာြဖစ်တယ်ဆတ ုိ ာလည်း မသိခ�ဲ့ ကဘူး။ အစာအရင်းအြမစ်တစ်ခုတည်းအေပါ် သူတမှ ို ့ ခ ီ တ ို ာပိမ ု ျားလာတာေ�ကာင ့် မိးု ေခါင်မေတွ � ြဖစ်တအ ဲ့ ခါ သူတို ့ ပိဒ ု က ု ေရာက် � �ပီး ပျက်စးီ မယ်ဆတ ုိ ာလည်း အထွကေကာင် ် းတဲ� ့ စ ှ ်ေတွေ�ကာင ့် �ကိုမေတွးမိခ�ဲ့ ကဘူး။ ြပည့လ ် �ံတသ ဲ့ တ ူ ရဲ ို ့ စပါးကျီ ေတွက ့ ဖိတေခါ်သလိ ် ြု ဖစ်ေနတယ်ဆတ ုိ ာလည်း �ကိုမြမင်ခ�ဲ့ ကဘူး။ အဲေတာ ့ ့ �ပီးေတာလ ့ ည်း သူခးို ေတွ၊ ရန်သေတွ ူ ကို သူတမှ ို ့ ာ တံတင ို း် ေတွေဆာက်၊ ု ပ ် ျိုးေရးကို စိက ဘာလို ့ လူသားေတွ ကင်းေစာငတ ့် ာဝန်ယူ စတဲအ ့ လုပ်ေတွ မလုပ်မြဖစ်လပ ု ်ရေရာ။ ဒါဆိရ ု င် သူတစီ ို ့ စဉ်ထားတာနဲတလွ ေတွ ဲ ြဖစ်လာတဲအ ့ ခါ ့ မစွနပ ် ့ စ်ခတ ဲ့ ာလဲ။ ဘာြဖစ်လလဲ ို ့ ဆတ ုိ ာေတွအထဲက စိက ု ပ ် ျိုးေရးလူအသိ င ု း် အဝိင ု း် ဟာ ့ ြဖစ်�င ို ေ ် ြခတချို �ကေတာ့ မျိုးဆက်ေပါင်းများစွာ�ကာ�ပီးမှ ေသးငယ်တေြပာင် ဲ့ းလဲမေတွ � တစ်ခုစခ ီ ျင်းစီ ြဖစ်တယ်။ အဲဒလ ီ ေြပာင် ို းလဲမေတွ � အများ�ကီးစုလာ�ပီးမှပဲ လူအဖွ ့ ဲ�အစည်းတစ်ခုလးံု ကို လံးု ဝေဖာ်ေဆာင်ေြပာင်းလဲပစ်ခတ ဲ့ ယ်။ အရင်တန ု း် ကေတာ့ သူတရဲ ို ့ အသက် �ှငေနထိ ် င ု ပ ် ံု ့ ေနာက်ြဖစ်�င ို ေြခတစ် ် ခက ု ြမ�ပ်ပစ်ခဲပ ့ ါတယ်။ အဲဒလ ီ ေြပာင် ို းလဲသာွ း�ပီးတဲေနာက် ့ ပိင ု း် မတူကြွဲ ပားခဲတ ုိ ာ ့ ယ်ဆတ လူဦးေရတိးု ပွားလာမ�ကလည်း လယ်ေတွကို လူေတွဟာ မမှတမ ် �ိ ကေတာတ ့ ာပါပဲ။ လူသားေတွရဲေနာက် ေ�ကာင်းြပန်ေလှကို ့ ထွနယ ် က်လပ ု ် ကင ို လ ် ို ့ ရွ ာရဲလူ ့ ဦးေရ ၁၀၀ ကေန ၁၁၀ အထိ တိးု လာတဲအ ့ ခါကျရင် ဟိးု အရင်က ေကာင်းမွနခ ် တ ဲ့ အ ဲ့ ချိနေတွ ် ကပ ို ဲ ြပန်သာွ းမယ်ဆ�ုိ ပီး ကိယ ု ဆ ့် ��အေလျာက် အငတ်ခံမယ့် လူ ၁၀ ေယာက် ဘယ်လလ ို ပ ု ်�ိှမာှ လဲ။ ဒီေတာ့ ေနာက်ြပန်ဆတ ု စ ် ရာ လမ်းမ�ှိေတာပ ့ ါဘူး။ ဒီေထာင်ေချာက်က အ�ပီးတိင ု ပ ် ိတသ ် ာွ းပါ�ပီ။ ပိသ ု က်သာလွယက ် တ ူ ဘ ဲ့ ဝ ြဖစ်လာေအာင်�ကိုးစားရင်းကပဲ ပိခ ု က်ခလ ဲ ာတာနဲ အဆံးု သတ်တယ်။ ် ါဘူး။ ဒီကေန ့ က�န်ေတာ်တေခတ် ို ့ အထိ ြဖစ်ေနတုနး် ပါ။ ဒါေနာက်ဆးုံ အ�ကိမ် ြဖစ်တာလည်း မဟုတပ �ကီးမားတဲ့ စီးပွားေရးကုမဏ � �ီ ကီးေတွမာှ အလွနခ ် က်ခပ ဲ င်ပန်းတဲအ ့ လုပ်ေတွလပ ု ်ေနတဲ့ 120 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ဘွ�ရ ဲ ခါစ လူငယ်ေလးေတွ ဘယ်ေလာက်ေတာင်များလိက ု သ ် လဲ ဆိတ ု ာကိပ ု ဲ �ကည့ပ ် ါ။ အလုပ်က�ို ကိုးစားလုပ်�ပီး ေငွေတွစမ ု ယ်လုိ ့ သူတသ�� ို ့ � ိ ာန် ချ�ကတယ်။ �ပီးေတာ့ အသက် ၃၅ ေလာက်ေရာက်ရင် အလုပ်ကေနအနားယူ�ပီး သူတတကယ် ို ့ ဝါသနာပါတဲ့ အရာေနာက်ကပ ို ဲ လိက ု ေတာ ် မ ် းူ �ကတယ်။ ့ ယ်လို ့စိတက ဒါေပမယ့် သူတအဲ ို ့ ဒ ီ ၃၅ �ှစအ ် ရွ ယလ ် ည်းေရာက်ေရာ သူတမှ ို ့ ာ အေပါင်ယထ ူ ားတဲ့ ေပးစရာအေ�ကးေတွ၊ ကေလးေကျာင်းပိရမှ ု ့ ာေတွန ဲ ့ ဆင်ေြခဖံးု မှာ�ှိတသ ဲ့ တ ူ အိ ို ့ မက ် လည်း မိသားစုတစ်စဆ ု ုိ ကား၂စီးေလာက် လိတ ု ယ်။ �ပီးေတာလ ု င ် ြံ ခားကို အပန်းေြဖခရီးေလးမှ မထွကရ ် ရင်၊ ဝိင ု ေကာင် ် းေကာင်းေလးမှ ့ ည်း �ိင မေသာက်ရရင် ဘဝဟာ အသက်�ှငရ ် တာ မတန်ဘးူ က ထင်ေသး။ ဒီေတာ့ ဘာလုပ်�ကပါသလဲ။ ဟိးု .. သစ်ြမစ်ေတွ တူးတဲဘ ့ ဝကို ြပန်သာွ းရမှာလား။ မြဖစ်�င ို ဘ ် းူ ေလ။ သူတို ့ လုပ်ေနကျထက် ၂ဆ ပိအ ု လုပ်လပ ု ်�ပီး က�န်ခ�ံ ပီးရင်း က�န်ခေပါ ံ ။့ လူသမိ ု း် ရဲ ့ အနည်းငယ်ေသာ သံမဏိစည်းမျဉ်းေတွထက ဲ တစ်ခုကေတာ့ ဇိမ်ခပ ံ စ�ညး် ေတွဟာ ့ င မ�ှိမြဖစ်ပစ�ညး် ေတွြဖစ်လာေလ့�ိ�ှ ပီး လူသားေတွဟာ ဇိမခ ် ပ ံ စ�ညး် တစ်ခုကို အေလးမထား�ကေတာဘ ့ းူ ။ အဲဒပ ီ စ�ညး် မ�ှိရင် ေပါက်ပာွ းေစတာပါပဲ။ မလုပ်မြဖစ်တာဝန်အသစ်ေတွကို �ပီးေတာ့ အရသာေတွသ � ာွ း�ပီဆတ ုိ ာနဲ ့ အဲဒဇ ီ ိမခ ် ံပစ�ညး် အေပါ် မေန�ိင ု ေတာ ် တ ့ ဲ့ အဲဒါကို အလွယရ ် သလိုပဲ မှခ ီ ိုလာေတာတ ့ ာပဲ။ အထိြဖစ်သာွ းတာပါပဲ။ ေနာက်ဆးုံ က�န်ေတာ်တနဲ ို ့ ရင် ့ း�ှးီ မယ့် ဒီေနေခတ် ဥပမာတစ်ခုကပ ို ဲ �ကည့် �ကည့ရ ် ေအာင်။ �ပီးခဲတ ု စ ှ ေတွ ် အတွငး် မှာပဲ က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ဘဝကိ ု ့ ့ ဲ့ ဆယ်စ� ့ အဆင်ေြပလွယက ် ေအာင် ူ ဆ�ုိ ပီး အချိနက ် န ု သ ် က်သာေစတဲစ ့ က်ေတွ အများ�ကီး က�န်ေတာ်တို ့ ထွငခ ် �ဲ့ ကတယ်။ အဝတ်ေလ�ာ်စက်၊ ဖုနစ ် ပ ု ်စက်၊ ပန်းကန်ေဆးစက်၊ တယ်လဖ ီ န ု း် ၊ မိဘ ု င ုိ း် ဖုနး် ၊ ကွနပ ် ျူတာ၊ အီးေမးလ် စသည်ြဖငေပါ ့် ။့ အရင်တန ု း် ကဆို စာတစ်ေစာင်ေရးတာ၊ တံဆပ ိ ်ေခါင်း�ှာကပ်၊ လိပ်စာေရး၊ စာတိက ု သ ် ာွ းထည့် စသည်ြဖင ့် အလုပ်ေတွပိတ ု ယ်။ ြပန်စာရဖိကလည် ု့ း ရက်ေတွ၊ အပတ်ေတွ၊ လနဲချီ ့ �ကာရင်�ကာေသးတာ။ အခုေခတ်မာှ ဆို ကမ�ာတြခမ်းကိပ ု ိလိ ု့ က ု မ ် ယ်။ �ပီးရင်လည်း က�န်ေတာ် (ကိယ ု လ ့် ပ ိ ်စာက အီးေမးလ်တစ်ေစာင်အခုပဲေကာက်ေရး�ပီး အွနလ ် င ို း် ေပါ် �ှိေနရင်) မိနစ်ပိင ု း် အတွငး် အကုနလ ် းံု က�န်ေတာ် သက်သာသွားတာေပါ။့ ြပန်စာရ�ိင ု တ ် ယ်။ ဆိေတာ ု � ၊အချိနေတွ ် ့ ေစာေစာက ဒုကေတွ ဒါေပမယ့် က�န်ေတာ် ပိေအး ု ေဆးသက်သာလာတဲ့ ဘဝတစ်ခုမာှ ေနရပါသလား။ စိတမ ် ေကာင်းစွာေြပာရမယ်ဆရ ုိ င်ေတာ.့ . မေနရပါဘူး။ စာတိက ု န ် စာပိ ဲ ့ တဲ ု ့ ေခတ် ့ တန ု း် က အေရး�ကီးတာတစ်ခခ ု ု ေြပာြပစရာ�ှိမှ လူေတွစာေရးေလ့ �ှိခဲတ ့ ယ်။ ေခါင်းထဲမာှ အရင်ဆးုံ ေပါ်လာသမ�ေတွ အကုနခ ် ျေရးမယ့အ ် စား ကိယ ု ေြပာချင် ် တအ ဲ့ ေ�ကာင်းအရာ၊ ကိယ ု ဘ ် ယ်လေရးမယ် ို ဆိတ ု ာကို ေသေသချာချာ စဉ်းစားခဲ�့ ကတယ်။ �ပီးေတာလ ို ့ က ု သ ် လိပ ု ဲ ေသချာစဉ်းစားချငခ ့် ျိန�် ပီးေရးထားတဲ့ ြပန်စာကို ့ ည်း သူတေရးလိ ေမ�ာ်�ကတယ်။ စာေတွေရးပိခဲ ု ့ �့ ကတဲ့ လူအများစုဟာ တစ်လမှာ လက်တဆုပ်စာထက်မပိတ ု ဲ့ 121 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ြပန်စာေတွပဲရခဲ�့ ကတာ။ စာရရင်လည်း ချက်ချင်းြပန်စာေရးဖို စိ ် ကူးခဲ�့ ကဘူး။ ဒီေနေခတ် မာှ ဆို က�န်ေတာ် ့ ့ တမ တစ်ေနကိ ့ ု စာတစ်ဒါဇင်ေလာက်ရတယ်။ ေမ�ာ်လင�့် ကတယ်။ ဆိေတာ ု ့ က�န်ေတာ်တထင် ို ့ ခ�ဲ့ ကတာ။ အဲဒလ ီ ေတွ ူ အားလံးု ကလည်း တကယ်ေတာ့ အဲဒအ ီ စား ကျေနာ်ချက်ချင်းစာြပန်ဖို ့ အချိနက ် န ု သ ် က်သာသွားေအာင် ဘဝဆိတ ု ဲ့ လုပ်�င ို ခ ် တ ဲ့ ယ်လို ့ လမ်းေလ�ာက်စက်�ကီးကို အရင်ကထက် ဆယ်ဆပိြု မန်ေအာင်သာ ြမန်�န� း် ြမ�ငမ ့် ခ ိ �ဲ့ ကတာပါ။ ဒီလန ို ဲ ့ က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ေန ် ပ ူ န်စရာေတွ ့ တာ ့ ေတွဟာ စိတပ ပိမ ု ျားလာ�ပီး ပိအ ု ေနခက်လာတာပါပဲ။ ခုချိနမ ် ာှ ေတာင် ဟိေနရာ၊ ု ဒီေနရာမှာ အီးေမးလ်အေကာငမ ့် ဖွငဘ ့် ေနတဲ ဲ ့ ေခတ်ေနာက်ြပန်ဆေနထိ ွဲ င ု တ ် ဲ့ လူတချို � �ှိသလိ၊ု လွနခ ် တ ဲ့ � ဲ့ စ ှ ေပါင် ် း ေထာင်ချီတန ု း် ကလည်း စိက ု ပ ် ျိုးေရးကို ြငင်းဆန်ခတ ဲ့ ဲ့ လူအုပ်စတ ု ချို � �ှိခပ ဲ့ ါတယ်။ ဒီဇိမက ် ျြခင်းေထာင်ေချာက်ကလည်း လွတေြမာက် ် ခ�ဲ့ ကတယ်။ ဒါေပမယ့် စိက ု ပ ် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးဆိတ ု ာ ြဖစ်တာမဟုတဘ ် းူ ။ တစ်အုပ်စပ ု ဲပါရင် ေဒသတစ်ခမ ု ာှ �ှိတဲ့ ရ�ပီ။ လူသားအုပ်စေတွ ု အားလံးု အဲဒအ ီ ုပ်စတ ု စ်စက ု ပါဝင်မှ အတည်တကျအေြခချ�ပီး ထွနယ ် က်စက ို ပ ် ျိုးလိက ု တ ် ာနဲ ့ စိက ု ပ ် ျိုးေရးဆိတ ု ာ တားဆီးမရေတာပ ု း် မှာြဖစ်ေစ၊ ့ ါဘူး။ အေ�ှ �အလယ်ပိင စိက ု ပ ် ျိုးေရးဟာ အေမရိကတိက ု အ ် လယ်ပိင ု း် မှာြဖစ်ေစ အတူတပ ူ ါပဲ။ အလျင်အြမန်တးို ပွားေစတဲအ ့ တွကေ�ကာင ် ့် စိက ု ပ ် ျိုးေရးသမားေတွက လူဦးေရကို �ှာေဖွစားေသာက်သေတွ ူ ကို လူဦးေရသက်သက်နတင် ဲ့ အ�ိင ု ယ ် လ ူ ရ ို ့ ေနပါ�ပီ။ �ှာေဖွစားေသာက်သေတွ ူ အေနနဲ ့ အေဝးကိထ ု က ွ ေြပး�ပီ ် း ို ့ လက ို ရ ် ာေဒသေတွကို ဂျံုခင်းေတွ၊ စားကျက်ေတွအြဖစ် ေြပာင်းသွားတာခံလက ို မ ် လား ဒါမှမဟုတ် သူတအမဲ သူတကိ ို ့ ယ ု တ ် င ို လ ် ည်း စတင်ထန ွ ယ ် က်စက ို ပ ် ျိုး�ကမလား.. �ှစ်ခပ ု ဲ�ိှပါတယ်။။ ဘယ်တစ်ခပ ု ဲြဖစ်ြဖစ် အရင်ကဘဝမျိုးဟာ မ�ှိေတာပ ့ ါဘူး။ ဒီဇိမက ် ျြခင်းေထာင်ေချာက်ဆတ ုိ ဲ ့ ပံြု ပင်မာှ အေရး�ကီးတဲသ ့ င်ခန်းစာတစ်ခု �ှိပါတယ်။ ပိလ ု ယ ွ က ် သ ူ က်သာတဲဘ ့ ဝကို လူသားေတွ�ှာေဖွခဲတ � န ွ း် အားေတွကို ့ ာက အင်မတန်�ကီးမားတဲ့ ေြပာင်းလဲမတ ြဖစ်ေစခဲတ ီ န ွ း် အားေတွက ကမ�ာ�ကီးကို ဘယ်သမ ူ လ ှ ည်း ထင်မတ ှ မ ် ထားတဲ့ လိလ ု ည်းမလိခ ု ျင်ခဲတ ့ ယ်။ အဲဒတ ့ ဲ့ ကမ�ာ�ကီးအြဖစ် ေြပာင်းလဲပစ်ခဲပ ့ ါတယ်။ စိက ု ပ ် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးြဖစ်ေအာင် ဘယ်သက ူ မှ �ကိုတင်�ကံစည်ခတ ဲ့ ာ မ�ှိသလို �ှစ ံ ားပင်ေတွကပ ို ဲ လူသားေတွ မှခ ီ ရ ို ေအာင် ဘယ်သမ ူ ှ မလုပ်ခဲပ ့ ါဘူး။ ဘဝလံြု ခံုမ�ေလး�ှိေအာင်၊ ဗိက ု ြ် ပည့ေအာင် ် ဆတ ုိ ရ ဲ့ ည်ရွယခ ် ျက်န ဲ ့ အေသးအဖွဲဆးုံ ြဖတ်ချက်ေလးေတွက ြခစ်ြခစ်ေတာက်ေနပူေအာက်မာှ ေနာက်ဆးုံ ေတာ့ ေရပံးု ေတွသယ်ရင်းသာ တစ်ခ�ု ပီးတစ်ခု ချမှတခ ် ဲ့တဲ့ ေ�ှးေခတ်�ှာေဖွစားေသာက်သေတွ ူ သူတရဲ ို ့ ေနရက် ေတွကန ု ဆ ် းုံ ရတဲရ ့ လဒ်အြဖစ်ကို ့ တွနး် ပိခဲ ု့တ ့ ာပါ။ နတ်ေဒဝါတိ၏ ု ့ မစြခင်း 122 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge စိက ု ပ ် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးဟာ �ှငး် ြပထားတယ်။ အဲဒါဟာ မှားယွငး် တဲတ ့ က ွ ခ ် ျက်မတ � စ်ခြု ဖစ်ေ�ကာင်း ြဖစ်�င ို ေြခလည် ် း အလွနမ ် ျားပါတယ်။ အေပါ်ကြဖစ်စဉ်ေတွက လူသမိ ု း် ဟာ ့ င ဒီထ ့ က်အများ�ကီး ပိအ ု ေ�ကာင် ူ ေ�ကာင်�င ို တ ် ဲ့ လွမ ဲ ာှ းမ�ေတွန ဲ ့ ြပည့� ် က ှ ေနတာပါ။ ် ဒါေပမယ့် တြခားြဖစ်�င ို ေြခတစ် ် ခလ ု ည်း �ှိပါေသးတယ်။ ပိလ ု ယ ွ က ် သ ူ က်သာတဲဘ ့ ဝကို �ှာေဖွရာရင်းကေန ဒီလအ ို ေြပာင်းအလဲေတွ ြဖစ်ေပါ်လာတာ မဟုတဘ ် န ဲ ..ဲ ့ ေဆပီယန်စတ ် မှ ို ့ ာ တြခားရည်မန ှ း် ချက်ေတွလည်း �ှိခ� ဲ့ င ို ပ ် ါတယ်။ သူတဘဝပိ ို ့ ခ ု က်ခလ ဲ ာတာမှနး် သိသ�ိ ကီးနဲပဲ့ အဲဒရ ီ ည်မန ှ း် ချက်ေတွြပည့ေအာင် ် �ကိုးစားလုပ်ကင ို ခ ် ရ ဲ့ တာမျိုးေပါ။့ လူသမိ ု း် ရဲ တိ � နပတ် ဲ ့ သက်လာရင် �ငီးေငွ�စရာေကာင်းတဲ့ စီးပွားေရးအချက်အလက်ေတွ၊ ့ းု တက်မေတွ ့ င လူဦးေရ အချက်အလက်ေတွကပ ို ဲ ပညာ�ှငေတွ ် က �ကည့�် ကတယ်။ အဲဒါေတွက သူတရဲ ို ့ ့ ယုတ�ေတွ ိ ၊ သခင်္ျာနည်းစနစ်ေတွန ဲ ့ ပိက ု က ို ည ် တ ီ ာကိးု ။ ေခတ်သစ်သမိင ု း် မှာေတာ့ တတ်သပ ိ ညာ�ှငေတွ ် ဟာ ယဉ်ေကျးမ�၊ အိုငဒ ် ေရာ် ီ လဂ ို ျီ (ideology) စတဲ့ ထည့သ ် င ွ း် မစဉ်းစားလို ့ မရပါဘူး။ ထည့သ ် င ွ း် မစဉ်းစားလို ့ အေကာင်အထည်ြပလိမရတဲ ု့ ့ တြခားအချက်အလက်ေတွကလ ို ည်း အေရးအသားအေထာက်အထားေတွလည်း မရေတာပ ့ ါဘူး။ ဒုတယ ိ ကမ�ာစစ်ဟာ �ှိေနေတာ့ ဒါေတွကို သိမဟု ု ့ တ် အစာေရစာြပတ်လပ်မ� လူဦးေရထူေြပာမ�ဖိအား စတာေတွေ�ကာငြ့် ဖစ်ခတ ဲ့ ာမဟုတဘ ် းူ လို ့ သက်ေသြပ�ိင ု တ ် ဲ့ စာရွ ကစ ် ာတမ်းေတွ၊ စာေတွ၊ မှတတ ် မ်းမှတရ ် ာေတွ အလံအ ု ေလာက် က�န်ေတာ်တမှ ို ့ ာ �ှိပါတယ်။ ဒါေပမယ့် နထူးဖီယန် ယဉ်ေကျးမ�နပတ် ဲ ့ သက်လေတာ ို ့ ့ က�န်ေတာ်တမှ ို ့ ာ ေ�ှးေခတ်ကအချိနက ် ာလေတွကို ဘာစာရွ ကစ ် ာတမ်းမှ ေလ့လာမ�နပတ် ဲ ့ သက်လာရင် မ�ှိဘးူ ။ ဒါေ�ကာင ့် �ုပ်ဝတ�ုေတွကအ ို ေြခခံတဲ့ အချက်အလက်သမားေတွသာ ဆရာ�ကီးြဖစ်ေနပါတယ်။ သူတဟာ ို ့ စားဝတ်ေနေရးလိအ ု ပ်ချက်ေ�ကာင ့် မဟုတဘ ် ဲ ကိးု ကွယယ ် �ံု ကည်မရ � ဲေစ မေ�ကာင � ့် ့ ေဆာ် ့ တစ်ခခ ု ုလပ ု ်ခ�ဲ့ ကတယ်ဆတ ုိ ာကို သက်ေသြပဖို ့ ခက်ပါတယ်။ သူတမှ ို ့ ာ စာေပအေရးအသားမှ မ�ှိေသးတာကိးု ။ သိတိ ု့ င ု ေအာင် ် �ှာပါးတဲတ ့ ချို �ကစ ိ ေတွ � မာှ ေတာ့ ေ�ှးယံတ ု မ်းပံြု ပင်ေတွကေန သဲလန ွ စ ် တချို � ေ�ှးေဟာင်းသုေတသနပညာ�ှငေတွ ် ဟာ ဆိတ ု ေနရာကိ ဲ့ ု က�န်ေတာ်တို ့ ရ�ိင ု ပ ် ါတယ်။ တူရကီ�င ို င ် အ ံ ေ�ှ �ေတာင်းပိင ု း် က စတင်တးူ ေဖာ်ခ�ဲ့ ကတယ်။ လူေတွအေြခချခဲ�့ ကတယ်ဆတ ုိ ဲ ့ ကံေကာင်းေထာက်မစွာပဲ ၁၉၉၅ ခု�စ ှ မ ် ာှ ဂိဘ ု က်ကလီ ထဲဘယ် အဲဒေနရာရဲ ီ ့ ေနအိမေတွ ် ၊ တစ်ေနတာ ့ ေ�ှးအကျဆံးု အလ�ာမှာ လုပ်ေဆာင်မေတွ � စတဲ့ ထွငး် ထုအလှဆင်ထားတဲ့ အရိပ်အေယာင်တစ်ခမ ု ေတာ ှ � ပါဘူး။ ဒါေပမယ့် ရင်သပ်��ေမာဖွယရ ် ာပံေတွ ု ့ မေတွရ �ကီးမားတဲေကျာက် ့ တင ို �် ကီးေတွကေတာ ို ့ ေတွ� ခဲ�့ ကပါတယ်။ အဲဒေကျာက် ီ တင ို ် တစ်ခခ ု ျင်းစီဟာ ၇ တန်ေလာက်အထိေလး�ပီး ၅ မီတာြမငပ ့် ါတယ်။ အဲဒေဘးနားက ီ ေကျာက်မင ို း် တစ်ခုမာှ လည်း တန်၅၀ အေလးချိန� ် ိ�ှ ပီး တဝက်ပဲထဆ ု စ်ထားတဲ့ ေကျာက်တင ို �် ကီးတစ်ခု �ှာေတွ� ခဲ�့ ကပါတယ်။ 123 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge အားလံးု ေပါင်းလိက ု ရ ် င် �ကီးမားတဲအ ့ ေဆာက်အု၁ ံ ဝခုေကျာ်ကို ေတွ� �ှိတးူ ေဖာ်ခ�ဲ့ က�ပီး အဲဒထ ီ က ဲ အ�ကီးဆံးု တစ်ခဟ ု ာ မီတာ ၃၀ ေကျာ် ကျယ်ဝန်းပါတယ်။ ပံု ၁၂။ ဘယ်စန ွ း် မှပံသ ု ည် ဂိဘ ု က်ကလီ ထဲဘယ်၏ �ကီးမားေသာအေဆာက်အအံုမှ �ကင်းကျန်ရစ်ေသာ အရာြဖစ်သည်။ ညာဘက်တင ွ ် �ှိသည်မာှ အလှဆင်ထင ွ း် ထုထားေသာ ေကျာက်တင ို မ ် ျားမှတစ်ခြု ဖစ်သည်(၅ မီတာခန ် အြမင � ့် ိသ ှ ည်)။ ့ ေ�ှးေဟာင်းသုေတသနပညာ�ှငေတွ ် ဟာ ကမ�ာတစ်ဝမ ှ း် မှာ�ှိတဲ့ ခုလမ ို ျိုး �ကီးမားတဲအ ့ ေဆာက်အအံုး�ကီးေတွန ဲ ့ ရင်း�ှးီ �ပီးသားပါ။ လူသအ ိ များဆံးု ဥပမာ တစ်ခက ု ေတာ့ �ဗိတန ိ က ် စတုနး် ဟငဂ ့် ျ် ေပါ။့ သိေပမယ့ ု့ ် အလွနအ ် ဩ ့ံ စရာေကာင်းတဲ့ ဂိဘ ု က်ကလီ အချက်တစ်ခု ထဲဘယ် ေတွ� �ှိခ�ဲ့ ကပါတယ်။ ကို သူတေလ့ ို ့ လာတဲအ ့ ချိနမ ် ာှ စတုနး် ဟငဂ ့် ျ်ဟာ ဘီစီ ၂၅၀၀ သက်တမ်း�ှိ�ပီး စိက ု ပ ် ျိုးေရးဖွံ�ဖိုး�ပီးလူအဖွဲ�အစည်းတစ်ခက ု တည်ေဆာက်ခဲတ ု က်ကလီ ထဲဘယ် ့ ာပါ။ ဂိဘ က အေဆာက်အဦးေတွဟာ ဘီစီ အမဲလက ို � ် ှာေဖွစားေသာက်သေတွ ူ က အကုနလ ် းံု က ၉၅၀၀ ဒီအေဆာက်အဦးေတွကို တည်ေဆာက်ခဲတ ့ ာလို ့ ရလာသမ�အေထာက်အထားေတွ အစပိင ု း် မှာေတာ့ ေ�ှးေဟာင်းသုေတသနပညာ�ှင ် ��နြ် ပလျက်�ိှပါတယ်။ အသိင ု း် အဝိင ု း် အေနနဲ ့ သက်တမ်း�ှိ�ပီး ခုလေတွ ို � �ှိချက်ကို အတည်ြပုဖို ့ ခက်ခခ ဲ ဲပ ့ ါတယ်။ သိေသာ် ု့ လည်း စစ်ေဆးမ�တစ်ခ�ု ပီးတစ်ခုက ဒီအေဆာက်အအံေတွ ု ရဲ ့ အေစာဆံးု သက်တမ်း�ှင ့် တည်ေဆာက်သေတွ ူ ဟာ စိက ု ပ ် ျိုးေရးမတိင ု မ ် ေခတ် ီ ကလူေတွြဖစ်ေ�ကာင်း အတည်ြပုပါတယ်။ ေ�ှးေခတ်�ှာေဖွစားေသာက်သေတွ ူ ရဲ ့ လုပ်�င ို က ် င ို � ် င ို စ ် မ ွ း် ၊ သူတရဲ ို ့ ့ �� ပ်ေထွးနက်နတ ဲ ယ ဲ့ ဉ်ေကျးမ� စတာေတွဟာ အရင်ကသိနားလည်ထားတာထက် အများ�ကီး အထင်�ကီးေလးစားစရာ ေကာင်းေနပါတယ်။ 124 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge က�န်ေတာ်တို ့ �ှာေဖွစားေသာက်ရတဲလ ့ အဖွ ူ ့ ဲ�အစည်းတစ်ခဟ ု ာ တည်ေဆာက်ခ�ဲ့ ကတာပါလဲ။ ဘာေ�ကာင ့် သူတအတွ ို ့ က် ခုလမ ို ျိုးအေဆာက်အဦးတစ်ခု ဒီအေဆာက်အဦးဟာ သိသသ ိ ာသာအသံးု ဝင်တဲ့ ရည်ရွယခ ် ျက်လည်း မ�ှိပါဘူး။ အဲဒအ ီ ေဆာက်အဦးေတွဟာ အေမ �း�ှညဆ ် င်�ကီးေတွရဲ ့ သားသတ်�ု ံလည်း မဟုတဘ ် းူ ။ မိးု ရွ ာရင် မိးု ခိဖ ု ိလည် ု့ း မဟုတသ ် လို ြခေသင်္ေတွ ့ ဆက ီ ေန ပုနး် ေ�ှာင်�ကရတဲေနရာလည် ့ း မဟုတပ ် ါဘူး။ အဲဒေတာ ီ ုိ ရ ် ာ ရည်ရွယရ ် င်းတစ်ခခ ု ေ�ကာင ု ့် အဲဒါေတွကို ့ က�န်ေတာ်တို ့မသိတဲ့ ယဉ်ေကျးမ�ဆင ေဆာက်ခဲ�့ ကတာေနမှာဆိတ ု ဲ့ သီအုရ ိ ီသာ ကျန်ပါေတာတ ် ကလည်း ့ ယ်။ ေ�ှးေဟာင်းသုေတသနပညာ�ှငေတွ ဒါကို နားမလည်�င ို ပ ် ါဘူး။ ေြမာက်များစွာေသာ အဲဒအ ီ ေဆာက်အဦးဟာ အချိနေတွ ် ၊ လုပ်အားေတွ ဘာ�ကီးပဲြဖစ်ေနြဖစ်ေန.... အဲဒါအတွက် ေပးဆပ်ရတာတန်တယ်လို ့ �ှာေဖွစားေသာက်သေတွ ူ ယံ�ု ကည်ခပ ဲ့ ါတယ်။ ဂိဘ ု က်ကလီ ထဲဘယ် ကို တည်ေဆာက်ဖို ့ တစ်ခုတည်းေသာနည်းလမ်းကေတာ့ မျိုး�ွယစ ် အ ု မျိုးမျိုး၊ လူအုပ်စအ ု မျိုးမျိုးက ေထာင်နချီ ဲ ့ တဲ့ �ှာေဖွစားေသာက်သေတွ ူ အချိနအ ် ေတာ်�ကာေအာင် အတူတကွ စုေပါင်းေဆာင်ရွကမ ် သ ှ ာ ြဖစ်�င ို မ ် ာှ ပါ။ အလွနခ ် က်ခ� ဲ � ပ်ေထွးတဲ့ ဘာသာေရးယံ�ု ကည်မတ � စ်ခု ို ျိုးလုပ်အားေတွကို စုစည်းခဲ� ို မ ် ာှ ပါ။ သိမဟု ု ့ တ် အေတွးအေခါ်စနစ်တစ်ခုကသာ ခုလမ ့ င ဂိဘ ု က်ကလီ ထဲဘယ် မှာ တြခား အုတေအာ် ် ေသာင်းနင်းြဖစ်စရာ လ�ို � ဝှကခ ် ျက်တစ်ခု �ှိပါေသးတယ်။ ် ဟာ မျိုး�ိုးဗီဇပညာ�ှငေတွ က�န်ေတာ်တို ့ �ှစေပါင် ် းများစွာ�ကာေအာင် ေြခရာခံ�ှာေဖွခ�ဲ့ ကတယ်။ လူေတွယဉ်ပါးလာေအာင်စက ို ထ ် ားတဲ့ ‘အိနေကာန် ် ဂျံု’ ဟာ ယဉ်ပါးေအာင်စက ို ထ ် ားတဲ့ တူရကီ�င ို င ် ံ မ�ကာေသးခင်က ဂျံုအမျိုးအစားေတွထက ဲ ခါရာဂျဒါ ဂျံုရဲ ့ ေတာင်ကန ု း် ေဒသမှာ မူလဇစ်ြမစ်ကို ေတွ� �ှိချက်များအရ အနည်းဆံးု ေတာ့ တစ်ခအ ု ေနနဲ ့ အစြပုခဲတ ့ ာကို ေတွ�ရပါတယ်။ အဲဒေတာင် ီ ကန ု း် ဟာ ဂိဘ ု က်ကလီ ထဲဘယ် ကေန ကီလမ ို ီတာ ၃၀ သာ ကွာေဝးပါတယ်။ ဒါဟာ တိက ု ဆ ် င ုိ မ ် သ � က်သက်ေတာ့ မြဖစ်�င ို ပ ် ါဘူး။ ဂိဘ ု က်ကလီ ထဲဘယ် ဆိတ ု ဲ့ ယဉ်ေကျးမ�ဌာန�ကီးဟာ ဂျံုကိလ ု သ ူ ားေတွက အရင်ဆးုံ ယဉ်ပါးေအာင်ြပုလုပ်ခဲြ့ ခင်း သိမဟု ု ့ တ် ဂျံုကလူသားေတွကယ ို ဉ်ပါးေအာင် ြပုလုပ်ခြဲ့ ခင်း ဆိတ ု ာနဲ ့ တနည်းနည်း အသံးု ြပုမယ့လ ် ေတွ ူ ကို ဆက်စပ်ေနမှာပါ။ ေက�းေမွးဖိအတွ ု့ က် �ှာေဖွစားေသာက်သေတွ ူ အေနနဲ ့ အလွနတ ် ရာများြပားတဲ့ ဂျံု�ိုငး် ေတွကို ဂျံုေတွအပူတြပင်းစိက ု ပ ် ျိုးတဲဘ ့ က်ကို များြပားလာေစဖိဆိ ု့ တ ု ာထက် ဒီအေဆာက်အဦးကို ကူးေြပာင်းသွားတာဟာ နတ်ကန ွ း် တစ်ခု ေဆာက်မယ့လ ် ေတွ ူ ၊ အစာပမာဏေတွ လိပ ု ါတယ်။ �ှာေဖွစေဆာင် ု းေနရာကေန သူတစား ို ့ ေနကျ အစာပမာဏေတွ တည်ေဆာက်လည်ပတ်ဖိုကိ ့ ု အေထာက်အပံ့ ြဖစ်ဖိအတွ ု့ ကလ ် ည်း ဆိတ ု ာလည်း ြဖစ်�င ို ပ ် ါတယ်။ အများလက်ခံထားတာကေတာ့ ေ�ှးဦးတီထင ွ သ ် ေတွ ူ က ရွ ာတစ်ရွာကို အရင်တည်မယ်။ �ပီးေတာ့ စည်ပင်ဝေြပာလာတဲအ ့ ခါကျရင် 125 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ရွ ာလယ်မာှ နတ်ကန ွ း် တစ်ခေဆာက် ု မယ်။ ဒါေပမယ့် ဂိဘ ု က်ကလီ ထဲဘယ် က ��နြ် ပေနတာကေတာ့ နတ်ကန ွ း် ကိအ ု ရင်တည်တယ်။ �ပီးမှသာ အဲဒနီ တ်ကန ွ း် တဝိက ု မ ် ာှ ရွ ာြဖစ်လာတဲသ ့ ေဘာပါပဲ။ စိုကပ ် ျို း ေရးေြပာင်း လဲမ��ကီး ၏ သား ေကာင်များ ဂျာမန်စာေရးဆရာ�ကီး ဂါးထားရဲဇတ် ့ ေကာင် ေဖာစ ့ တပ်စ်က စာတန်နတ်ဆးုိ နဲလု ဲ့ လိမ ု ျိုး ့ ပ်ခသ ဒီစက ို ပ ် ျိုးေရးအေပးအယူဟာ �ှစ ံ ားပင်ေတွ �ှင ့် လူသားေတွ�ကားမှာသာ �ှိခတ ဲ့ ာမဟုတပ ် ါဘူး။ အဲဒလ ီ မ ို ျိုး အေပးအယူဟာ သိးု ၊ ဆိတ၊် ဝက်၊ �ကက် အစ�ှိတဲ့ တိရ စ�ာန်ေတွ �ှင ့် လူေတွရဲ�ကားမှ ာလည်း �ှိခပ ဲ့ ါတယ်။ ့ သိးု �ိုငး် ေတွကို အမဲလက ို ခ ် တ ဲ့ ဲ ့ လှညလ ့် ည်သာွ းလာသူအုပ်စေတွ ု ဟာ အသက်�ှငေနထိ ် င ု ပ ် ံေတွ ု ကို သူတအမဲ ို ့ လက ို ခ ် ဲတ ဲ့ းုိ �ိုငး် ေတွရဲ ့ ့ သ ေြပာင်းလဲေစခဲ�့ ကတယ်။ အဲဒလ ီ ေြပာင် ို းလဲသာွ းတာဟာ ေရွ းချယ်အမဲလက ုိ ြ် ခင်းနဲ စတင် ပါတယ်။ လူသားေတွဟာ သိးု ထီးေတွ၊ သိးု အိုေတွန ဲ မကျန် းမာတဲသ ့ းုိ ေတွကိုပဲ ့ ့ ေရွ းချယ်အမဲလက ုိ တ ် ာဟာ �ကာ�ှညခ ် ဖ ံ ိအတွ ု့ က် သူတအတွ ို ့ က် အကျိုး�ှိတယ်လို ့ မျိုးေအာင်တသ ဲ့ းုိ မေတွ�င ှ ့် သိခ�ဲ့ ကတယ်။ သိးု ငယ်ေလးေတွကို သိးု အုပ်သက်တမ်း အသက်ချမ်းသာေပးခဲ�့ ကတယ်။ ဒုတယ ိ အဆငမ ့် ာှ ေတာ့ ြခေသင်္၊့ ဝံပေလွ ု စတဲသ ့ ားရဲ ေတွ�င ှ ့် တြခားလူအုပ်စေတွ ု ရဲရန် ့ ကေန ဒီသးုိ အုပ်ကို အေလးထားကာကွယြ် ခင်းပါပဲ။ ေနာက်တစ်ဆငမ ့် ာှ ေတာ့ သိးု အုပ်ေတွကို ပိေကာင် ု းမွနစ ် ာွ ထိနး် ချုပ်ကာကွယ� ် င ို ဖ ် ိအတွ ု့ က် သိးု အုပ်ကို ကျဉ်းေြမာင်းတဲလ ့ �ိုေစာက်ထက ဲ ို ြခံသင ွ း် ေမာင်း�ှငခ ် �ဲ့ ကတယ်။ ေနာက်ဆးုံ မှာေတာ့ လူသားေတွရဲလိ ု ပ်ချက်န ဲ ့ ့ အ သိးု အုပ်ေတွထက ဲ ပဲ ပိမ ု က ို က ို ည ် ဖ ီ ိုအတွ က် ့ ဂ�ုတစိက ု ေရွ ် းချယ်သနစ ် ့ င်တာမျိုး ြပုလုပ်လာခဲ�့ ကတယ်။ ရန်လမ ို အ � များဆံးု နဲ ့ လူသားေတွရဲထိ � ို ့ နး် ချုပ်မက အများဆံးု အာခံတဲ့ သိးု ထီးေတွဟာ အပိနဆ ် းုံ နဲစပ် ု အ � များဆံးု ့ စမ သိးု မေတွလည်းပါ သွားလာစပ်စတ ု တ်တသ ဲ့ းုိ ေတွကို ကုနလ ် န ွ လ ် ာတာနဲအမ� ့ သိပ်မ�ှိေတာပ ့ ါဘူး။ အရင်ဆးုံ အမဲဖျက်ြခင်း သိးု ေကျာင်းသားေတွက သိးု ေတွဟာ ဒီလန ို ပဲ ဲ ့ ... ဝသထက်ဝလာ၊ အပ်ချေလာင်း! ခံခဲရ ့ တယ်။ ပါတယ် (အုပ်စက ု ေနခွထ ဲ က ွ �် ပီး မ�ကိုက်ပါဘူး)။ မျိုးဆက်တစ်ခ�ု ပီးတစ်ခု နာခံသထက်နာခံလာ�ပီး (ေမရီမာှ အဲဒအ ီ ထဲမာှ စပ်စတ ု ာလည်း သိးု ေလးတစ်ေကာင်�ိှပါတယ်။ ေမရီသာွ းသမ�ေနရာတိင ု း် သိးု ကေလးလိက ု ပ ် ါတယ်.. ဆိတ ု ဲ့ မူ�ကိုသီချင်းေလးအတိင ု း် ြဖစ်လာပါေတာတ ့ ယ်။ (Mary had a little lamb and everywhere that Mary went the lamb was sure to go.) တြခားေနာက်တစ်နည်းကေတာ့ အမဲလက ို သ ် ေတွ ူ က အမဲလက ို ရ ် င်း သိးု တစ်ေကာင်ဖမ်းမိခဲ�့ ပီး ေမွးခဲ�့ ကတာမျိုးေပါ။့ အဲဒသ ီ းုိ ကို အစာေပါများတဲလ ့ ေတွမာှ ဝေအာင်ေက�းထား�ပီး �ှားပါးတဲအ ့ ချိနမ ် ာှ သတ်စားတာမျိုးပါ။ ဒီလန ို ပဲ ဲ့ တစ်ချိနခ ် ျိနေတာ ် ့ သူတမှ ို ့ ာ သိးု ေတွအများ�ကီး စတင်ေမွးြမူမိေရာ။ 126 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge အဲဒသ ီ းုိ ေတွထက ဲ တချို �ဟာ မိတလ ် က ုိ �် ပီး �ကမ်းတမ်း�ပီးရန်လမ ို အ � များဆံးု သိးု ထီးေတွကို သားေပါက်လာခဲ�့ ကပါတယ်။ အရင်ဆးုံ သတ်စားခဲ�့ ကပါတယ်။ နာခံမအ � �ှိဆးုံ နဲ ့ ထိနး် ေကျာင်းလိေကာင် ု့ းတဲသ ့ းုိ ငယ်ေတွဟာ အသက်�ှငခ ် င ွ ရ ့် �ပီး ဆက်လက်မျိုးပွား�ကတယ်။ ရလဒ်အေနနဲ ့ နာခံမ� � ိ�ှ ပီးယဉ်ပါးတဲ့ သိးု အုပ်တစ်အုပ် ရ�ှိလာတာပါပဲ။ က�န်ေတာ်တို ့ ေမွးြမူထားတဲ့ သိးု ၊ �ကက်၊ ြမည်း နဲအြခားသတ � ဝါေတွဟာ အသား၊ �ွား�ိ၊ု ့ �ကက်ဥ စတဲ့ ့ အစားအစာေတွကို က�န်ေတာ်တကိ ို ့ ေပး�ပီ ု း က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ �ကက် သားေတွကလ ို ည်း အား�ှိေစတယ်။ �ပီးေတာ့ ့ သားေရ၊ သိးု ေမ �း စတဲက ့ န ု �် ကမ်းပစ�ညး် ေတွကလ ုိ ည်း သူတဆီ ို ့ ကေန ရပါတယ်။ အဲဒအ ီ ချိနက ် လူသားေတွရဲ ့ ကာယလုပ်အားနဲသာ ့ လုပ်ခရ ဲ့ တဲ့ တြခားေသာအလုပ်ေတွကို သယ်ယပ ူ ိေဆာင် ု့ ြခင်း၊ တိရ စ�ာန်ေတွရဲလု ့ ပ်အားက စိက ု ပ ် ျိုးေရးလူအဖွ ့ ဲ�အစည်းအများစုဟာ တိရ စ�ာန်ေတွေမွးြမူတာကို ထွနယ ် က်ြခင်း၊ �ကိတြ် ခင်း�ှငတ ့် ကွ အလျင်အြမန်အစားထိးု လာခဲပ ့ ါတယ်။ သီး�ှပ ံ င်ေတွစိက ု ပ ် ျိုးတာကို ဒုတယ ိ ေနရာမှာ ထား�ကပါတယ်။ ဒါေပမယ့် အာ�ံုစက ို �် က�ပီး တချိုေနရာ � ေတွမာှ ေတာ့ တိရ စ�ာန်အုပ်ေတွကို ထိနး် ေကျာင်းရင်း လှညလ ့် ည်သာွ းလာေနထိင ု �် ကတဲ့ မျိုး�ွယစ ် ေတွ ု ေပါ်ေပါက်လာခဲ�့ ပီး ီှ ိုတဲ့ လူအဖွ သူတေတွ ို ့ ဟာ တိရ စ�ာန်ေတွအေပါ် လံးု ဝဥဿံုမခ ့ ဲ�အစည်းအသစ်ေတွ ြဖစ်ပါတယ်။ လူသားေတွ ကမ�ာတစ်ဝန်းကို ပျံ� �ှလာတာနဲ ံ့ အမ� သူတေမွ ို ့ းြမူထားတဲ့ တိရ စ�ာန်ေတွလည်း သူတနဲ ို ့ အတူ ့ ့ လိက ု လ ် ပ ံ ျံ� �ှခဲ ံ့ပ ် တ ဲ့ ဲ့ �ှစတ ် စ်ေသာင်းက အာ�ှ-အာဖရိက စားကျက်ေြမြပင်အတွငး် မှာပဲ �ှိခတ ဲ့ ဲ ့ ့ ါတယ်။ လွနခ သိးု ေတွ၊ က�ဲ�ာွ းေတွ၊ ဝက်ေတွ၊ �ကက်ေတွရဲ အ ် ာ သန်းနဲချီ ု ပ ံု ါ။ အခုချိန ် ကမ�ာေပါ်မှာ ့ ေရအတွကဟ ့ တယ် ဆိယ သိးု ေကာင်ေရ သန်းတစ်ေထာင်၊ ဝက်ေကာင်ေရ သန်းတစ်ေထာင်၊ သန်းတစ်ေထာင်ထက်ပိတ ု ဲ့ က�ဲ�ာွ းေတွ �ှင ့် သန်းေပါင်း �ှစေသာင် ် းငါးေထာင်ေကျာ်တဲ့ �ကက်ေတွ �ှိပါတယ်။ �ပီးေတာ့ သူတဟာ ို ့ ကမ�ာအ�ှမှ ံ့ ာ �ှိ�ကတာပါ။ ေမွးြမူေရး�ကက်ေတွဟာ အများဆံးု ပျံ� �ှတဲ ံ ့ ့ သတ�ဝါေတွပါ။ လူသားေတွရဲေနာက် ကေန ့ ေမွးေြမူေရး �ွား၊ ဝက် �ှင ့် သိးု ေတွက ကမ�ာကိပ ု ျံ� �ှတဲ ံ ့ ေနရာမှ ့ ာ ဒုတယ ိ လိက ု ပ ် ါတယ်။ တတိယ�ှင ့် စတုတ� အပျံ� �ှဆံ ံ ့ းု ေတွကေတာ့ ကမ�ာေပါ်က ဆငက ့် ေြပာင် ဲ းလဲြခင်း�� ေထာငက ့် ေန �ိတိ ု့ က ု သ ် တ�ဝါအေကာင်�ကီးေတွပါ။ �ကည့မ ် ယ်ဆရ ုိ င် ကျဉ်းေြမာင်းတဲ့ စိက ု ပ ် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးဟာ ေမွးြမူေရး �ကက်ေတွ၊ က�ဲ�ာွ းေတွ၊ ဝက်ေတွ �ှင ့် ဆိတေတွ ် အတွက် �ကီးမားတဲေကာင် ့ းကျိုးြဖစ်ခတ ဲ့ ယ် ေြပာရမှာပါ။ ဘာလိလဲ ု ့ ဆေတာ ုိ ့ ဆငက ့် ေြပာင် ဲ းလဲြခင်းေအာင်ြမင်မဆ � တ ုိ ာ ဒီအင်ေအ ေကာ်ပီအေရအတွက် ဘယ်ေလာက်ပာွ းသလဲဆတ ုိ ာနဲ တိ ု း် တာရတာလိပဲ ု ့ ြဖစ်ပါတယ်။ ့ င ကံမေကာင်းစွာနဲပဲ့ ဆငက ့် ေြပာင် ဲ းလဲြခင်း�� ေထာငက ့် ေန ြမင်တဲ့ ေအာင်ြမင်မဟ � ာ ြပည့စ ် မ ံု မ � �ှိပါဘူး။ အဲဒါက အသက်�ှငဖ ် ို ့ �ှင ့် မျိုးပွားဖို ့ ဆိတ ု ာအရာ �ှစခ ် တ ု ည်းကိပ ု ဲ �ကည့� ် � ဆးုံ ြဖတ်�ပီး တစ်ဦးတစ်ေယာက်ချင်းစီရဲ ့ ဒုကေတွ � ၊ ေပျာ်ရင � မ ် ေတွ � ကို လံးု ဝလျစ်လျူ�� ထားလိပါ။ ု့ ေမွးြမူေရး �ကက်ေတွ၊ 127 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge က�ဲ�ာွ းေတွဟာ ဆငက ့် ေြပာင် ဲ းလဲြခင်းအြမင်အရ ေအာင်�င ို သ ် ေတွ ူ လို ဆိ ု င ို ပ ် ါတယ်။ ဒါေပမယ့လ ် ည်း သူတဟာ ို ့ ကမ�ာေပါ်မှာ ့ � အသက်�ှငခ ် ဖ ဲ့ ူးတဲသ ့ တ�ဝါေတွထက ဲ သနားစရာအေကာင်းဆံးု သတ�ဝါေတွထမ ဲ ာှ ပါ ပါတယ်။ တိရ စ�ာန်ေတွ ယဉ်ပါးလာေအာင် စတင်ေမွးြမူ�ကတုုန်းက အေြခခံခတ ဲ့ ာပါ။ အင်မတန်ရက်စက်တန ဲ့ ည်းလမ်းေတွသးုံ တဲအ ့ ေပါ် အဲဒနီ ည်းလမ်းေတွဟာလည်း အချိန�် ကာလာတာနဲအမ� ့ ပိ�ု ပီးရက်စက်လသာ ုိ ့ လာပါေတာတ ့ ယ်။ ေတာထဲက �ကက်တစ်ေကာင်ရဲ သဘာဝသက် တမ်းဟာ ၇ �ှစ်ကေန ၁၂ �ှစအ ် ထိ�ိှပါတယ်။ က�ဲ�ာွ းေတွဆုိ ၂၀ ့ ကေန ၂၅ �ှစအ ် ထိပါ။ ေတာထဲက �ကက်ေတွ၊ က�ဲ�ာွ းေတွ အများစုဟာ အဲေလာက်အသက်မ�ှညခ ် င် ေသ�ကေပမယ့် သူတမှ ုိ ့ ာ �ှစေတာ် ် ေတာ်�ကာထိ အသက်�ှငဖ ် ို ့ အခွငအ ့် ေရး အေတာ်များပါတယ်။ တြခားတဘက်မာှ ေတာ့ ပမဏများြပားလှတဲ့ ေမွးြမူေရး�ကက်ေတွ၊ က�ဲ�ာွ းေတွ အများစုဟာ ၂ပတ်၊ ၃ ပတ်၊ လပိင ု း် အရွ ယမ ် ာှ ပဲ သတ်စားတာကို ခံရပါတယ်။ ဘာလိလဲ ု ့ ဆေတာ ုိ ် ယ်ဆရ ုိ င် ့ စီးပွားေရးအြမင်ကေန�ကည့မ အဲဒအ ီ ရွ ယဟ ် ာ သတ်စားလို ့ အေကာင်းဆံးု အရွ ယ် ြဖစ်ေနလိပါ။ ု့ (�ကက်ဖတစ်ေကာင်ကို ၃လ ေကျာ်လို ့ ဒီထက်အေလးချိန ် ထပ်မတိးု �ိင ု ေတာ ် ဘ ု င် ဘာလို ၃�ှ ် ဆက်ေက�းထားမှာလဲ) ့ းူ ဆိရ ့ စေလာက် ဥစား�ကက်ေတွ၊ �ိစား�ွ ု့ ားေတွ၊ အသက်�ှငခ ် င ွ ေပးပါတယ် ့် ။ ခိင ု း် �ွားေတွကေတာ ို ့ ဒါေပမယ့လ ် ည်း အဲဒါအတွက် တစ်ခါတစ်ေလ �ှစေပါင် ် းများစွာ သူတရဲ ို ့ ့ တိရ စ�ာန်အာသာ၊ ဆ��ေတွကို လံးု ဝဆနက ် ့ ျင်�ပီး လူေတွအလိက ု ျ နာခံရတဲ့ အသက်�ှငသ ် န်ပံက ု ို အစားထိးု ြပန်ေပးရပါတယ်။ ဥပမာအားြဖင ့် �ွားထီးေတွဟာ ကျာပွတက ် င ို ထ ် ားတဲ့ လယ်ေတွထန ွ ေနမယ့ ် အ ် စား.. စားကျက်လင ွ ြ် ပင်ေတွထမ ဲ ာှ လူဝေတွ ံ (လူသားေတွ) တြခား�ွားထီး၊ လွတလ ် တ ွ လ ် ပ်လပ် ရဲ ့ တံပိးု အာက်မာှ �ွားမေတွနအတူ ဲ့ သူတရဲ ို ့ ့ သွားလာစားေသာက်ရတာ လှညး် ေတွဆ၊ွဲ ေနတာ ့ ေတွကို ပိ� ု စ ှ ်သက်�ကမှာပဲလို ့ ယူဆမယ်ဆုိ သဘာဝကျပါတယ်။ �ွားထီးေတွ၊ ြမင်းေတွ၊ ြမည်းေတွ �ှင ့် ကုလားအုတေတွ ် ကို နာခံမ� � ိှ�ပီး ခိင ု စ ် ားလိရတဲ ု့ တ ့ ရ ိ စ�ာန်ေတွအြဖစ် ေြပာင်းလဲဖိအတွ ု့ က် သူတရဲ ို ့ သဘာဝဗီ ဇေတွ၊ အချင်းချင်း သိနားလည်�ကတာေတွကို ချိုးဖျက်ပစ်ရပါတယ်။ ့ ို ့ လွ ် ပ်မက � လ ို ည်း ကနသ ် ့ တ်လက ို ပ ် ါတယ်။ သူတရဲ ို ့ ရန် ို တ ိ ေတွ ် ၊ လိငစ ် ိတေတွ ် ကို ထိနး် ချုပ်�ပီး သူတရဲ ့ တလ ့ လစ လယ်သမားေတွဟာ တိရ စ�ာန်ေတွကို ေလှာင်ထားဖိုအတွ က် ့ ေလှာင်အမ ိ ၊် ြခံ စတဲန ့ ည်းလမ်းေတွကို စတင်အသံးု ြပုလာခဲ�့ ကတယ်။ သိင ု း် �ကိုး၊ က�ကိုးေတွန ဲ ့ သူတကိ ို ့ ု ဇက်�ကိုးတပ်ခဲ�့ ကတယ်။ ကျာပွတေတွ ် ၊ ခ�န်းေတွန ဲ ့ သူတကိ ို ့ ု ထိနး် ချုပ်ေလ့ကျငခ ့် �ဲ့ ပီး သင်းကွပ်တာေတွ လုပ်ခဲ�့ ကပါတယ်။ တိရ စ�ာန်ေတွယဉ်ပါးလာေအာင် လုပ်တလ ဲ့ ပ ု ်ရပ်တင ို း် မှာ အထီးေတွကို အ�မဲသင်းကွပ်ရပါတယ်။ နယူးဂီနယ ီ ာမှာ�ှိတဲ့ လူတစ်ေယာက်ရဲချမ် ့ းသာမ�ကို လူအဖွ ့ ဲ�အစည်း ဝက်ဘယ်�စ ှ ေကာင် ် ေတာ်ေတာ်များများမှာ ပိင ု ဆ ် င ုိ သ ် လဲဆတ ုိ ာနဲ ့ �ိုးရာအရေတာ့ တိင ု း် တာ�ကပါတယ်။ 128 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ဝက်ေတွထက ွ ေြပးမသွ ် ားေအာင်လို ့ နယူးဂီနယ ီ ာေြမာက်ပိင ု း် က လယ်သမားေတွဟာ ဝက်ရဲ�ှ့ ာေခါင်းကို အစနည်းနည်းေလး လှးီ ြဖတ်�ကပါတယ်။ အဲဒလ ီ လ ို းှီ ထားတာေ�ကာင ့် �ှာ�� ပ်တအ ဲ့ ခါ ြပင်းထန်တန ဲ့ ာကျင်မက � ို ဝက်ဟာ ခံစားရပါတယ်။ ဝက်ေတွဟာ အစာလည်းမ�ှာ�ိင ု ၊် သူတသွ ို ့ ားချင်တေနရာကိ ဲ့ ု �ှာမ�� ပ်ဘန ဲ လည် ဲ့ း မသွားလာ�ိင ု ပ ် ါဘူး။ အဲဒလ ီ လ ို းှီ ြဖတ်ထားတာေ�ကာင ့် ဝက်ေတွဟာ သူတကိ ို ့ ပ ု ိင ု ဆ ် င ုိ တ ် ဲ့ လူသားေတွအေပါ်မှာ လံးု ဝမှခ ီ ရ ို ပါတယ်။ နယူးဂီနယ ီ ာရဲ ့ တြခားေနရာမှာဆို ဝက်ေတွရဲမျက် ် စ်တထ ဲ့ းံု စံ�ိပ ှ ါတယ်။ ့ လးံု ကို ထုတပ အဲဒေတာ ီ ို ့ သာွ းေနသလဲဆတ ုိ ာေတာင် မြမင်ရပါဘူး။ ့ ဝက်ေတွဟာ သူတဘယ် ပံု ၁၃။ အီဂျစ်အုတဂ ် တ ူ စ်ခမ ု ှ ပန်းချီကားပံု ဘီစီ ၁၂၀၀။ က�ဲထးီ ၂ေကာင်ြဖင ့် လယ်ထန ွ ေန ် ေသာပံ။ု ေတာထဲေတာင်ထတ ဲ င ွ ် က�ဲ�ာွ းများသည် သိမေမွ ် � �� ပ်ေထွးေသာ ဆက်ဆေရးစနစ် ံ များ�ှိသည့် အုပ်စမ ု ျားြဖင ့် စိတ�် ကိုက်သာွ းလာေနထိင ု �် ကသည်။ ကျဉ်းေြမာင်းေသာြခံ သင်းကွပ်ထားြခင်းခံရေသာ �ှင ့် ကျာပွတ် တိ၏ ်ု ့ ေအာက်တင ွ ် ပိနခ ် ျံုးစွာ ေမွးြမူေရးက�ဲတသည် ုိ ့ အသက်�ှင�် ကရသည်။ ထိအြပင် ု့ ုိ ရ ် ာ၊ တစ်ေကာင်ြခင်း သိမဟု ု ့ တ် အတွလ ဲ က ို ် အလုပ်လပ ု ်�ကရသည်မာှ လည်း ၎င်းတိ၏ခ�� ု့ ာကိယ ု ၊် ခံစားမ�ဆင ံ င ု ရ ် ာ ဆက်ဆေရးဆိ စသည့တ ် နဲ ို ့ ့ ထွနတ ် းံု မဆွ� ဲ င ို ေတာ ် သ ် ခါတွငလ ် ည်း ့ ည့အ ကိက ု ည ် ြီ ခင်းမ�ှိေပ။ အသားသတ်စားြခင်း ခံရသည်။ က�ဲတစ်ေကာင် ( အီဂျစ်လယ်သမား၏ ကုနး် ေနသည့ပ ် ံက ု လ ို ည်း သတိြပုမိပါရန်။ ထိလ ု ယ်သမားသည်လည်း က�ဲကသ ဲ့ ပင် ုိ ့ သူ၏ ကိယ ု ခ ် ��ာ၊ စိတန ် ဲ့ လူမဆ � က်ဆေရးတိ ံ သည် ု့ အလုပ်�ကမ်းပင်ပန်းစွာ လုပ်ရင်းသာ ဘဝတစ်ခလ ု းံု ကုနဆ ် းုံ ရေပသည်။) အခုေခတ် �ွား�ိစက် ု ့ �ု ံေတွမာှ လည်း အတင်းလုပ်ယတ ူ န ဲ့ ည်းလမ်းေတွ ဆိတက ် ေလး၊ သိးု ကေလးေတွ �ှိပါတယ်။ တိရ စ�ာန်ေတွကို �ွားမေတွ၊ ေမွး�ပီးမှာသာ သူတလိ ို ့ ခ ု ျင်တအ ဲ့ တိင ု း် ြဖစ်ေအာင် ဆိတမ ် ေတွ၊ �ိထွ ု ့ က�် ကပါတယ်။ သိးု မေတွဟာ �ပီးေတာ့ �ွားကေလး၊ သူတက ို ့ ေလးေတွ 129 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge �ိစိ ု ့ တဲ ု့ အ ့ ချိနအ ် ထိပဲ �ိထွ ု ့ ကပ ် ါတယ်။ အေမဆီက �ွား�ိဆက် ု့ ထက ွ ေနဖိ ် အတွ ု့ က် လယ်သမားတစ်ေယာက်မာှ �ိစိ ု ့ တဲ ု ့ ့ �ွားငယ်၊ ဆိတင ် ယ်၊ သိးု ငယ်ေလးေတွ �ှိဖိလိ ု့ အ ု ပ်ပါတယ်။ ဒါေပမယ့် တချိနတ ် ည်းမှာပဲ သူတချည် ို ့ းကပဲ �ိကိ ု ့ ေမာင် ု ပိင ု စ ် းီ မစိေအာင် ု့ ကာကွယရ ် ပါေသးတယ်။ လူသးုံ များတဲန ့ ည်းလမ်းတစ်ခက ု ေတာ့ သမိင ု း် တစ်ေလ�ာက် ေမွးကင်းစအေကာင်ေလးေတွကို သတ်ပစ်တာပါပဲ။ �ပီးေတာ့ အေမဆီက �ိရ�ိ ု့ င ု သ ် ေလာက် ည�စ်ပါတယ်။ �ပီးရင် အေမကို ေနာက်တစ်ခါ ဇီး�ှိေအာင်လပ ု ်ပါတယ်။ ဒါဟာ အခုထက်ထိ အရမ်းလူသးုံ များတဲ့ နည်းလမ်းတစ်ခုပါ။ ဒီေနေခတ် ့ �ွား�ိစက် ု ့ �ု ံေတွမာှ ေတာ့ �ိစား�ွ ု့ ားတစ်ေကာင်ဟာ ငါး�ှစေလာက် ် ပဲအသက်�ှင�် ပီးရင် သတ်စားခံရပါတယ်။ အဲဒင ီ ါး�ှစအ ် တွငး် မှာလည်း �ွားမဟာ အ�မဲမြပတ်နးီ ပါး ဇီး�ှိေနတာပါ။ �ွားကေလးေမွး�ပီးလို ့ ရက်ေပါင်း ၆၀ ကေန ၁၂ဝ�ကားမှာပဲ ေနာက်ထပ် ဇီး�ှိေအာင် လုပ်�ကပါတယ်။ အေကာင်းဆံးု �ိထွ ု ့ က� ် န � း် ကို ထိနး် ထား�ိင ု ဖ ် ိပါ။ ု့ ေမွးကင်းစ�ွားကေလးေတွဟာလည်း ေမွး�ပီးတာနဲတ�ပိ ုင်နက် မိခင်�င ှ ခ ့် ခ ွဲ ာွ ရပါတယ်။ �ွားမေလးဆိရ ု င်ေတာ့ ့ ေနာက်ထပ် �ိစား�ွ ု့ ားမျိုးဆက်တစ်ခုရဖိအတွ ု့ က် အ�ှငထ ် ားေမွး�ကတယ်။ �ွားထီးကေလးကိေတာ ု ့ အသားစက်�ု ံဆက ီ သ ို ာ လ�လ ဲ က ို ပ ် ါေတာတ ့ ယ်။ တြခားနည်းလမ်းတစ်ခုကေတာ့ �ွားကေလး၊ ဆိတက ် ေလးေတွကို သူတအ ို ့ ေမနားမှာထားပါတယ်။ ဒါေပမယ့် �ိအများ�ကီ ု့ းမစိေအာင် ု့ နည်းအမျိုးမျိုးနဲ ့ တားထားပါတယ်။ အ�ှငး် ဆံးု နည်းကေတာ့ အဲဒ�ီ ာွ းကေလး၊ ဆိတက ် ေလးေတွကို �ိအရင် ု့ စခိ ို ့ င ု း် ပါတယ်။ အေမ�ိထွ ု ့ ကလ ် ာ�ပီဆတ ုိ ာနဲ ့ ကေလးေတွကို အေဝးေမာင်းထုတပ ် စ်တာပါပဲ။ တချို �သးုိ ထိနး် ေတွကေတာ့ ဒီနည်းလမ်းကို သိးု ေပါက်စကို အေမေရာ ကေလးပါ သတ်လက ို �် ပီး �ငိမ်မခံပဲ အာခံေလ့�ိှတယ်။ အသားကိစ ု ားတယ်။ �ပီးေတာ့ အေရခွက ံ ဆ ို တ ု ထ ် ား�ပီး တြခားပစ�ညး် ေတွန ဲ ့ သိပ်ထည့ထ ် ားတာပဲ။ အဲဒ ီ တြခားပစ�ညး် ေတွသပ ိ ်ထည့ထ ် ားတဲ့ အေရခွက ံ ို သိးု အေမကိြု ပလိက ု တ ် အ ဲ့ ခါမှာ သိးု အေမရဲ�ိ့ ေတွ ု့ �ူအာမျိုး�ွယမ ် ာှ ဆိရ ု င် ပစ�ညး် ေတွသပ ိ ်ထည့ထ ် ားတဲ့ ဆွတလ ် က ို ပ ် ါေသးတယ်။ အဲဒ ီ �ွားအတုကေလးဟာ ပိထ ု က ွ ပ ် ါတယ်။ အေရခွက ံ ို ဆူဒန်�င ို င ် က ံ �ွားအေမရဲကျင် ့ ငယ်ေရနဲပါ ့ အသက်�ှငေနသလိ ် ြု ဖစ်�ပီး အေမအတွကလ ် ည်း ရင်း�ှးီ တဲအ ့ နံ ့ ရေအာင်လပါ။ ို ့ �ူအာလူမျိုးေတွရဲ ့ ေနာက်နည်းလမ်းတစ်ခုကေတာ့ �ွားကေလးရဲ ့ လည်မာှ ဆူးလည်ဆတ ွဲ စ်ခု ဆွေပးတာပါပဲ ဲ ။ ဒါေ�ကာင ့် �ွားကေလး သူအ ု့ စ ု ိတဲ ု့ အ ့ ခါတိင ု း် ဆူးစူးခံရေတာ့ ့ ေမ�ိကိ မစိချင် ု ့ ေအာင် ြဖစ်သာွ းေစပါတယ်။ ဆာဟာရ သဲက��ာရက ကုလားအုတေကျာင် ် းတဲ့ တူအာရက် လူမျိုးေတွဟာ အရင်ကဆို ကုလားအုတင ် ယ်ေတွရဲ ့ အေပါ်��တခ ် မ်း �ှင ့် �ှာေခါင်းကို နည်းနည်းလှးီ ြဖတ်ခဲ့ သိမဟု ု ့ တ် အေပါက်ေဖာက်ခဲ့ �ကပါတယ်။ အဲဒေတာ ီ ို ့ ေမ�ိစိ ု ့ တဲ ု့ အ ့ ခါ အရမ်းနာေတာ့ �ိများများ ု့ ့ သူတအ မစိြဖစ် ု ့ ေအာင်လပါ။ ို ့ *** 130 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge စိက ု ပ ် ျိုးေရးလူအဖွ ့ ဲ�အစည်း အားလံးု ေတာ့ ခုလရ ို က်စက်�ကတာမဟုတပ ် ါဘူး။ သူတရဲ ုိ ့ လယ် ယာတိရ စ�ာန်ေတွအေပါ် ့ ေမွးြမူြခင်းခံရတဲ့ တချို �သတ�ဝါေတွရဲဘဝဟာ ့ ေတာ်ေတာ်ေကာင်းပါတယ်။ သိးု ေမ �းအတွက် ေမွးတဲသ ့ းုိ ေတွ၊ အိမေမွ ် းေခွးေတွ၊ ေ�ကာင်ေတွ၊ စစ်ြမင်းေတွ၊ �ပိုင်ြမင်းေတွဟာ သက်သာေကာင်းမွနတ ် ဲ့ အေြခေနမှာ ေနရေလ့�ိှပါတယ်။ ေရာမဧကရာဇ် ကယ်လဂ ီ လ ူ ာ ဆိရ ု င် သူအ�ကိုက်ဆးုံ ြမင်း အင်စီတာတပ်စ် ကို မင်းတိင ု ပ ် င်ခအ ံ ြဖစ် ခနဖ ် ့ ို ့ �ကံစည်ဖးူ တယ်လို ့ ဆိပ ု ါတယ်။ သမိင ု း် တစ်ေလ�ာက်မာှ သိးု ထိနး် ေတွ၊ လယ်သမားေတွဟာ သူတရဲ ို ့ တိ ု တ ် ာ၊ ့ ရ စ�ာန်ေတွအေပါ် အရမ်းဂ�ုစိက �ကီးမားတဲခ ့ ျစ်ြခင်းေမတ�ာ ြပသခဲတ ့ ာေတွ �ှိပါတယ်။ က�န်ပိင ု � ် ှငေတာ် ် ေတာ်များများ သူတရဲ ို ့ က�န် ် ချစ်ြခင်းေမတ�ာ�ှိတာေတွ လိမ ု ျိုးေပါ။့ ဒါေ�ကာင ့် ဘုရင်ေတွ၊ ့ ေတွအတွက် စိးု ရိမေပးတာ၊ ဘာသာေရးဆရာေတွအေနနဲ ့ သူတအု ို ့ ပ်ချုပ်ရတဲလ ့ ေတွ ူ ကို သိးု ထိနး် က သိးု အုပ်ကို ေစာငေ�ှ ့် ာက်သလိမ ု ျိုး၊ နတ်ဘရ ု ားတစ်ပါးက သူလူ ့ ေတွကို ကာကွယသ ် လိမ ု ျိုး ခိင ု � ် င ိ� း် �ကတာ တိက ု ဆ ် င ုိ မ ် သ � က်သက်ေတာ့ မဟုတပ ် ါဘူး။ သိးု ေကျာင်းသား၊ �ွားေကျာင်းသားေတွရဲအြမင် ကို ဖယ်ထား�ပီး �ွားအုပ်၊ သိးု အုပ်ေတွရဲအြမင် ကေန ့ ့ �ကည့မ ် ယ်ဆရ ုိ င် အလွနမ ် ျားြပားလှတဲ့ စိက ု ပ ် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးဟာ တကယ့က ် ပ်ဆးုိ �ကီးလို ့ ဆငက ့် ေြပာင် ဲ းလဲြခင်းေအာင်ြမင်မဟ � ာ တခဏသာအသက်�ှငရ ် �ပီး ပိေကျနပ် ု မာှ ပါ။ မြမင်ဘဲ �ကံ့အေနနဲလည် း ့ သူတရဲ ို ့ ့ ကျပ်ညပ်ေနတဲြ့ ခံထမ ဲ ာှ ြဖစ်လာဖိသက် ု့ သက် မျိုးတုနး် ေပျာက်ကယ ွ လ ် န ု းီ ပါးြဖစ်ေနတဲ့ ပိေကျနပ် ု ေနတဲ့ ေနလိမရပါဘူ ု့ း။ အဓိပာ� ယ်မ�ှိပါဘူး။ အရည်ရမ � း် တဲအ ့ သားကင် �ွားေပါက်တစ်ေကာင်ထက် ဘဝကို ဒီေမွးြမူေရးတိရ စ�ာန်ေတွအတွကေတာ ် ့ အဝေက�းခံေနရတဲ့ �ှားပါးေတာ�ိုငး် �ကံ့တစ်ေကာင်ဟာ သူအမျိ ် မ ဲ ာှ ့ ုးအ�ွယထ သူပဲ ေနာက်ဆးုံ ကျန်ေတာလ ် းူ ။ �ွားေပါက်ေလးအတွက် စိတသ ် က်သာစရာတစ်ခုကေတာ့ ့ ို ့ ေကျနပ်မာှ ေတာ့ မဟုတဘ သူတတစ် ို ့ ေကာင်းချင်းစီ ဒုက�ခရ ံ တာနဲယှ ို ့ ာအေကာင် အေရအတွကအ ် များ�ကီး�ှိေနတာပါပဲ။ ့ ဉ်ရင် သူတမှ အခုလို ဆငက ့် ေြပာင် ဲ းလဲြခင်းေအာင်ြမင်မ� �ှင ့် တစ်ဦးချင်းစီခရ ံ တဲဒ ့ က ု � �ကားက ကွာြခားချက်ဟာ စိက ု ပ ် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးကေန က�န်ေတာ်တရယူ ို ့ �င ို တ ် ဲ့ အေရး�ကီးဆံးု ေသာ သင်ခန်းစာြဖစ်မာှ ပါ။ ဂျံုတိ၊ု ့ ေြပာင်းတိလိ ု ့ ု အပင်ေတွရဲအ ို ့ လာတဲအ ့ ခါမှာ ့ ေ�ကာင်းကို က�န်ေတာ်တေလ့ ဆငက ့် ေြပာင် ဲ းလဲြခင်းအြမင် သက်သက်ကေန�ကည့မ ် ယ်ဆရ ုိ င် အဓိပာ� ယ်�ိပ ှ ါတယ်။ ဒါေပမယ့် က�ဲ�ာွ းေတွ၊ သိးု ေတွ၊ ေဆပီယန်စေတွ ် စတဲ့ ု း် အဝိင ု း် ကိယ ု စ ် န ီ ဲ သိ ် �နက်နတ ဲ ဲ့ ထိေတွ�ခစ ံ ားမ�ေတွ၊ စိတခ ် ံစားချက်ေပါင်းစံေတွ ု သတ�ဝါေတွမာှ ေတာ့ အသိင ့ မေမွ �ှိ�ကပါတယ်။ ဆငက ့် ေြပာင် ဲ းလဲြခင်းေအာင်ြမင်မဟ � ာ ဘယ်လသ ို က်ေရာက်အချိုး�ကသလဲဆတ ုိ ာ ေနာက်လာမယ့အ ် ခန်းေတွမာှ ထပ်ကာထပ်ကာ တစ်ဦးချင်းအသက်�ှငရ ် ပ်တည်မအ � ေပါ် က�န်ေတာ်တို ့ ြမင်ရမှာက စဉ်းစားသံးု သပ်ရမှာပါ။ က�န်ေတာ်တို ့ လူသားမျိုးစိတရ ် ဲ ့ 131 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge စုေပါင်းလုပ်ကင ို မ ် စ � မ ွ း် အား �ှင ့် အေပါ်ယံေအာင်ြမင်မေတွ � �ကီးမားလာေလေလ က�န်ေတာ်တို ့ တစ်ဦးချင်းစီ�ကံုရတဲဒ ့ က ု �ေတွလည်း �ကီးမားလာေလေလ ဆိတ ု ာပါပဲ။ ပံု ၁၄။ ယေနေခတ် အသားစက်�ု ံတစ်ခုတင ွ ေတွ ် �ရေသာ �ွားေပါက်ေလးတစ်ေကာင်။ ေမွးဖွားလာသည်�င ှ ့် ့ တ�ပိုင်နက် �ွားေပါက်ေလးသည် သူမိ့ ခင်ထမ ံ ှ ခွခ ဲ ာွ ရ�ပီး သူ၏ကိယ ု ထ ် က် �ကီး�ံုသာ�ှိေသာ ြခံေသးေလးတွင ် အေလှာင်ခရ ံ သည်။ ထိေနရာတွ ု င ် �ွားေပါက်ေလး တစ်သက်လးံု ေနရသည်။ ပျမ်းမ�အားြဖင ့် ထိသ ု က်တမ်းမှာ ေလးလ သာြဖစ်သည်။ �ွားေပါက်ေလးသည် ထိြု ခံထမ ဲ ှ လံးု ဝမထွကရ ် ေပ။ အြခား�ွားေပါက်များ�ှငအ ့် တူ ေဆာက ု ့ သာ သူ၏�ကက်သားများ သန်မာလာမည် ့ စားြခင်း မြပုရသလို လမ်းမ�ပင် မေလ�ာက်ရေချ။ သိမှ မဟုတေပ။ ် မသန်မာေသာ�ကက်သားဆိသ ု ည်မာှ �ူးညံ၍ ့ အရည်ရမ � း် ေသာ အသားကင်ကဆ ို လ ုိ ေပသည် ို ။ �ွားေပါက်ေလး ပထမဆံးု အ�ကိမ် အြခား�ွားေပါက်များ�ှငထ ့် ေတွ ိ �ရသည်မာှ ဆငက ့် ေြပာင် ဲ းလဲြခင်းအရ ေအာင်ြမင်မအ � �ှိဆးုံ ေြပာရလ�င် လမ်းေလ�ာက်၍ သားသတ်�ု ံသုိ ့ က�ဲ�ာွ းတိသည် ု့ မျိုးစိတမ ် ျားထဲမှ တစ်ခအ ု ပါအဝင် ြဖစ်သည်။ ေြခလက်များဆန�် ပီ ့ း သွားရာလမ်းတွငြ် ဖစ်သည်။ အသက်�ှငခ ် သ ဲ့ မ�သတ�ဝါများတွင ် တချိနတ ် ည်းမှာပင် ၎င်းတိသည် ု့ ကမ�ာေပါ်တွင ် သနားစရာအေကာင်းဆံးု သတ�ဝါများလည်းြဖစ်�ကသည်။ 132 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge အခန်း - ၆ ပိရမစ်များ တည်ေဆာက်ြခင်း စိက ု ပ ် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးဟာ ဒီေြပာင်းလဲမ�� ကီးကို လူသမိ ု း် မှာ ့ င အြငင်းပွားဖွယအ ် များဆံးု အရာေတွထက ဲ ေထာက်ခသ ံ ေတွ ူ ကေတာ့ စိက ု ပ ် ျိုးေရးက တစ်ခုပါ။ လူသားထု�ကီးကို တိးု တက်ြခင်း�ှငအ ့် စာေရစာေပါများြခင်း ဆိတ ု လ ဲ့ မ်းမေပါ်ကို တင်ေပးလိက ု တ ် ာလို ့ ေ�ကးေ�ကာ်�ကတယ်။ တချို �ကေတာ့ စိက ု ပ ် ျိုးေရးက က�န်ေတာ်တကိ ို ့ ု ထာဝရငရဲဒဏ်ခရ ံ ဖိုကိ ု ာ ့ သ တွနး် ပိခဲ ု့တ ့ ာလို ့ အခိင ု အ ် မာေြပာ�ကတယ်။ ဒီအရာေ�ကာင ့် သဘာဝမိခင်�ကီး�ှင ့် တသားတည်းဆက်စပ်ေနတဲအ ့ ရာေတွကို ေဆပီယန်စေတွ ် က ြဖတ်ချလိက ု �် ပီး မေတာ်ေလာဘ �ှင ့် ြခားနားကင်းကွာြခင်း ေနာက်ကို ေကာက်ေကာက်ပါေအာင် လိက ု ေတာ ် တ ု ပ ် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးဟာ အလှညအ ့် ေြပာင်း ့ ာပဲ။ ဒါေ�ကာင ့် စိက လမ်းဆံပ ု ါပဲလို ့ ေြပာ�ကတယ်။ ဒါေပမယ့် ဒီလမ်းဟာ ဘယ်အရပ်ကို ဦးတည်ေနတာပဲြဖစ်ြဖစ် ြပန်လမ်းမ�ှိတာေတာ့ ေသချာပါတယ်။ စိက ု ပ ် ျိုးေရးဟာ လူဦးေရကို လျင်လျင်ြမန်ြမန် နဲ ့ အ�ကီးအကျယ် ပွားများေစတာေ�ကာင ့် �� ပ်ေထွးသိမေမွ ် �လာတဲ့ စိက ု ပ ် ျိုးေရးလူအဖွ ့ ဲ�အစည်းေတွဟာ ဟိးု အရင်က အမဲလက ို � ် ှာေဖွစားေသာက်သဘ ူ ဝကို ြပန်သာွ းဖို ့ မြဖစ်�င ို ေတာ ် ပ ် ဲတ ့ ါဘူး။ လွနခ ့ ဲ့ ဘီစီ တစ်ေသာင်း (ဘီစီ ၁၀,၀၀၀) ဝန်းကျင်.. စိက ု ပ ် ျိုးေရးကို မကူးေြပာင်းခင်ကာလက ကမ�ာေပါ်မှာ လှညလ ့် ည်သာွ းလာ�ပီး �ှာေဖွစားေသာက်သူ ၅ သန်းကေန ၈သန်းအထိ �ှိခပ ဲ့ ါတယ်။ ေအဒီ ၁ရာစု ေရာက်ေတာ့ �ှာေဖွစားေသာက်သူ ၁ သန်း ကေန ၂သန်း�ကားပဲ �ှိပါေတာတ ု ၊် အေမရိကတိက ု ် �ှင ့် ့ ယ် (အဓိကအားြဖင ့် ဩစေတးလျတိက အာဖရိကတိက ု ် တိမှ ု ့ ာပါ)။ ဒါေပမယ့် သူတရဲ ို ့ အ ် ာ ့ ေရအတွကဟ သန်း ၂၅၀ �ှိတဲ့ စိက ု ပ ် ျိုးေရးသမားေတွရဲေအာက် မာှ ေသးသိမ်လသာ ို ့ ေနပါေတာတ ့ ့ ယ်။ စိက ု ပ ် ျိုးေရးသမားေတာ်ေတာ်များများဟာ အတည်တကျ ေနထိင ု �် ကတယ်။ သူတထဲ ို ့ က အနည်းငယ်သာ လှညလ ့် ည်သာွ းလာတဲ့ တိရ စ�ာန်ထန ိ း် ေကျာင်း သူေတွပါ။ အတည်တကျ ေနထိင ု ြ် ခင်းေ�ကာင ့် လူအများစု ကျက်စားသွားလာတဲန ့ ယ်ေြမေတွဟာ စားေသာက်သေတွ ူ ဟာ ေနထိင ု ခ ် �ဲ့ ကတယ်။ စတုရန်းကီလမ ို ီတာ သူတအတွ ို ့ က် ေကာင်းကင်ဟင်းလင်းြပင် သူတရဲ ို ့ ေန ့ တာ ့ ေတွကို စတာေတွ လယ်ကင ွ း် ၊ ဒါဇင်နချီ ဲ့ ၊ ‘အိမ’် ဆိတ ု ာ အားလံးု ပါ စိက ု ခ ် င်း ကျဉ်း�� ံ �သာွ းပါတယ်။ ရာနဲချီ ့ ေ�ှးေခတ်�ှာေဖွ ကျယ်ဝန်းတဲန ့ ယ်ေြမထဲမာှ ေတာင်ကန ု း် ၊ ပါတယ်။ ကျဉ်းကျဉ်းေလးမှာ စမ်ေချာင်း၊ သွားလာ ေတာအုပ်၊ ေတာင်သလ ူ ယ်သမားေတွကေတာ့ ကုနဆ ် းုံ �ကရတယ်။ 133 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge သူတရဲ ို ့ ့ စိက ု ပ ် ျိုးေမွြမူေရးဘဝဟာလည်း မီတာ အနည်းငယ်သာကျယ်�ပီး သစ်၊ ေကျာက် သိမဟု ု ့ တ် ��ံ� နဲေဆာက် ထားတဲ့ ကျဉ်းကျပ်တဲ့ ‘အိမ’် မှာသာ အေြခြပုပါတယ်။ သာမန်လယ်သမားတစ်ေယာက် ့ အေနနဲလည် း အခုလပ ို ံစ ု ံကို တြဖည်းြဖည်း အလွနမ ် က်ေမာတွယတ ် ာလာတာကို ေတွ�ရတယ်။ ဒါဟာ ့ အေတာ်တာသွားတဲ့ ေြပာင်းလဲမ�� ကီးတစ်ခုပါ။ ဗိသက ု ာဆိင ု ရ ် ာေတွအေပါ်ပါ ဒါဟာ လူေတွရဲစိ့ တခ ် ံစားမ�ဆင ုိ ရ ် ာကိသ ု ာမက အကျိုးသက်ေရာက်မ� � ိလ ှ ာပါတယ်။ ဒီလန ို ဲ ့ ‘ငါအိ ့ မ’် လိတွ ု ့ ယတ ် ာ�ပီး အိမန ် းီ ချင်းေတွနခွ ဲ့ခ ဲ ာွ ေနလာတာဟာ လူေတွရဲ ့ ကိယ ု က ် ျိုးအတ�သာ ဂ�ုစိက ု တ ် သ ဲ့ တ�ဝါေတွ ြဖစ်လာြခင်းရဲ ့ စိတပ ် ိင ု း် ဆိင ု ရ ် ာအမှတလ ် က�ဏာ�ကီး ြဖစ်လာတာပါပဲ။ စိက ု ပ ် ျိုးေရးနယ်ေြမအသစ်ေတွဟာ ေ�ှးေခတ်�ှာေဖွစားေသာက်သေတွ ူ ရဲ ့ နယ်ေြမထက် အများ�ကီးပိေသးငယ် ု တအ ဲ့ ြပင် အတုေယာင်လည်းအများ�ကီး ပိဆ ု န်ပါတယ်။ မီးကိအ ု သံးု ြပုတာကလွဲလို ့ အမဲလက ို � ် ှာေဖွစားေသာက်သေတွ ူ ဟာ သူတလှ ို ့ ညလ ့် ည်သာွ းလာခဲတ ဲ့ ယ်ေြမေတွကို ့ န ရည်ရွယ်ချက်�ိ� ှ ိ ှန ဲ ့ ြပုြပင်ေြပာင်းလဲခတ ဲ့ ာ နည်းနည်းပဲ�ိပ ှ ါတယ်။ တစ်ဘက်ကေန�ကည့မ ် ယ်ဆရ ုိ င် စိက ု ပ ် ျိုးေရးသမားေတွဟာ သူတအနီ ို ့ းဝန်းကျင်မာှ �ှိတေြမလွ ဲ့ တေြမ�ိ ် ု ငး် ေတွကို တပင်တပန်းပဲ သူတလိ ို ့ ခ ု ျင်တပ ဲ့ ံ စ ု အ ံ တိင ု း် ြဖစ်လာေအာင် လုပ်အားနဲလု ု �် ကပါတယ်။ ေတာအုပ်ေတွ ခုတ၊် ဆည်ေြမာင်းေတွတးူ ၊ လယ်ကင ွ း် ေတွ�ှငး် ၊ ့ ပ်ယ�ူ ပီး ေနထိင ံ င်ေတွကို အတန်းလိက ု ် စိက ု �် ကတယ်။ အဲဒလ ီ န ို ဲ ့ ရလာတဲ့ အိမေတွ ် ေဆာက်၊ ေြမာင်းေတွေဖာ်�ပီး သီး�ှပ စားကျက်နယ်ေြမအတုေတွဟာ လူသားေတွန ဲ ့သူတရဲ ို ့ အပင် ေတွ၊ တိရ စ�ာန်ေတွအတွကသ ် ာြဖစ်�ပီး ဒါေတွကို ့ တံတင ို း် ေတွ၊ ြခံစည်း�ိုးေတွန ဲ ့ ကာကွယထ ် ားေလ့�ိှပါတယ်။ ကျူးေကျာ်ဝင်ေရာက်လာခဲရ ့ င်လည်း သူတကိ ို ့ ု တကယ်လို ့ တိရ စ�ာန်အချို � ေမာင်းထုတပ ် စ်လက ို �် ကတယ်။ ထွကမ ် သွားဘဲ ေပခံေနမယ်ဆရ ုိ င် သူတရန် ို ့ ဘက်ြဖစ်လာတဲလ ့ သ ူ ားေတွက အဲဒတ ီ ရ ိ စ�ာန်ေတွကို �ှမ ိ န ် င်းမယ့န ် ည်းလမ်းေတွ �ှာ�ကပါတယ်။ အထူးသြဖင ့် စိက ု ပ ် ျိုးေရးေခတ်ဦးကေန �� းဖိနပ်ေတွ၊ ေနအိမဝ ် န်းကျင်ေတွမာှ ဒီေနအထိ ့ အဆိပ်ဖျန်းေဆးဗူး အ�မဲမြပတ်ထးို ေဖာက်ဝင်ေရာက်ေနတဲ့ အတငရ ့် ဲတ ဲ ့ ပငက ့် ေတွ ူ ၊ ခိုငခ ် ံတ ဲ့ ကာအရံေတွ ့ အ သန်းေထာင်ချီတလ ဲ့ သ ူ ားေတွဟာ စတဲလ ့ က်နက်ေတွ ေခါင်းမာတဲ့ လမ်းမှားေရာက်လာတဲ့ သစ်ကင ို း် ေတွ၊ ကိင ု ေဆာင် ် �ပီး ပုရွကဆ ် တ ိ ေတွ ် ၊ ကျိုင်းေကာင်ေတွ စိက ု ထ ် �ူ ကတယ်။ �ိုကတ ် ေတွ ံ ၊ သူတရဲ ို ့ ပိ့ င ု န ် က်ထက ဲ ို ခိးု ေ�ကာင်ခးို ဝှက် စတဲအ ့ ရာေတွန ဲ ့ ပိးု ဟပ်ေတွ၊ မနားတမ်း စစ်ြဖစ်ေန�ကတာပါ။ လူသမိ ု း် ့ င အများပိင ု း် မှာေတာ့ ခုလလ ုိ သ ူ ားေတွဖန်တးီ ေြပာင်းလဲလက ို တ ် ဲ့ နယ်ေြမေတွဟာ ် ့ ာွ နဲ ့ ဖံးု လ�မး် ထားတာပါ။ အလွနေသးငယ် ် �ပီး အ�ိုငး် အတိင ု း် �ှိေနတဲသ ့ ဘာဝ�ကီးကသာ �ကီးမားကျယ်ြပနစ ကမ�ာမ ို တ ီ ာေပါင်း သန်း ၅၁၀ ဝန်းကျင်ေလာက်ကျယ်တယ်။ အဲဒအ ီ ထဲက ့ ျက်�ာှ ြပင်ဟာ စတုရန်းကီလမ ကုနး် ေြမမျက်�ာှ ြပင်ကေတာ့ ၁၅၅ သန်းပဲ�ိှပါတယ်။ ေအဒီ ၁၄၀၀ 134 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ေလာက်အထိ များြပားလှတစ ဲ့ က ို ပ ် ျိုးေရးသမားေတွကို သူတရဲ ို ့ အပင် ေတွ၊ တိရ စ�ာန်ေတွန ဲ ့ အကုနေပါင် ် းလိက ု ရ ် င်ေတာင်မှ ့ စတုရန်း ကီလမ ို ီတာ ၁၁ သန်းသာ �ှိတာပါ။ အဲဒါဟာ ကမ�ာမ ု � ် န� း် ပဲ �ှိပါတယ်။ ့ ျက်�ာှ ြပင်ရဲ ၂့ ရာခိင လူသားေတွဟာ သူတဖန် ို ့ တးီ ေြပာင်းလဲလက ို တ ် န ဲ့ ယ်ေြမကို တကယ့ေသ ် ေဘးမ�ကံုရဘဲန ဲ ့ သူတရဲ ို ့ အိ ် ၊ ့ မေတွ လယ်ကင ွ း် ေတွ၊ စွနခ ် ့ ာွ ဖို ့ စပါးကျီေတွကို ခက်ပါတယ်။ မစွနခ ် ့ ွာ�ိင ု �် ကပါဘူး။ ဒါအြပင် အချိန�် ကာလာတာနဲအမ� လူသားေတွဟာ ဝတ�ုပစ�ညး် ေတွ စုသထက် စုမိလာပါတယ်။ ဒီလန ို ဲ ့ ့ ့ ေ���ေြပာင်းသယ်ယဖ ူ ိမလွ ု ့ ယက ် တ ူ ဲ့ လယ်သမားတစ်ေယာက်ဟာ �ှာေဖွစားေသာက်သူ ပစ�ညး် ေတွက သူတကိ ို ့ ု က�န်ေတာ်တအြမင် ို ့ မာှ သာ မျိုး�ွယစ ် တ ု စ်ခုလးံု ထက် ချည်ေ�ှာင်လက ို တ ် ယ်။ ေ�ှးေခတ် မွြဲ ပာကျဆင်းရဲေနတာပါ။ ဒါေပမယ့် �ိုး�ိုးလယ်သမားမိသားစုတစ်စက ု ပိမ ု ျားြပားတဲ့ လူအသံ းု အေဆာင်ပစ�ညး် ေတွ ပိင ု ဆ ် င ုိ ပ ် ါတယ်။ ့ ေနာင်အနာဂတ် ြဖစ်တည်လာြခင်း စိက ု ပ ် ျိုးေရးနယ်ေြမေတွ ကျဉ်ေြမာင်းေနေသးေပမယ့လ ် ည်း ကျယ်ြပနလ ် ့ ာခဲတ ့ ယ်။ �ှာေဖွစားေသာက်သေတွ ူ ဟာ အေ�ကာင်းစဉ်းစားရင်း အချိနြ် ဖုန်းေလ့မ�ှိခဘ ဲ့ းူ ။ ေနာက်တစ်ပတ် စိက ု ပ ် ျိုးေရးကာလကေတာ့ သိမဟု ု ့ တ် စိက ု ပ ် ျိုးေရးသမားေတွကေတာ့ ေနာက်လ ေနာက်�စ ှ ေတွ ် ၊ ေနာက်ဆယ်စ� ု စ ှ ေတွ ် ဆက ီ ို သူတရဲ ို ့ စိ့ တက ် းူ ေတွန ဲ ရွ ် င � �့် ကပါတယ်။ ့ ကလ �ှာေဖွစားေသာက်သေတွ ူ အနာဂတ်အေ�ကာင်း မစဉ်းစားခဲ�့ ကဘူးဆိတ ု ာက သူတဟာ ို ့ တစ်ေနစာ ့ တစ်ေနလု ့ ပ်စားရ�ပီး အစားအစာေတွကို ေနာင်အတွက် ချန်ထားဖိ၊ု ့ ပစ�ညး် ဥစ�ာေတွစေဆာင် ု းဖိဆိ ု့ တ ု ာ သူတအတွ ို ့ က် ခက်ခခ ဲ လ ဲ့ ပါ။ ို ့ သိေပမယ့ ု့ ် သူတမှ ို ့ ာလည်း ေ�ှ �ေရးကိ�ု ကိုေတွးခဲတ ဲ့ ါတယ်။ �� ေဗးဂူ၊ ့ ာမျိုး �ှိခပ လက်စေကာ ် ဂ ့ ူ �ှင ့် အယ်လတ ် ာမီရာဂူ ေတွက နံရံပန်းချီေတွကို ဖန်တးီ ခဲတ ဲ့ ေတွ ူ ဟာ ့ လ အဲဒပ ီ ံေတွ ု ေနာင်မျိုးဆက်များစွာအထိခဖ ံ ို ့ ရည်စးူ ခဲ�့ ကတယ်ဆတ ုိ ာ ေသချာသေလာက်ပါပဲ။ မျိုး�ွယစ ် ခ ု ျင်း မိတဖ ် ဲ�တ ွ ယ်၊ �ိင ု င ် ေရးအရ ံ ယှဉ်�ပိုင်တယ်ဆတ ုိ ာမျိုးဟာ မှားယွငး် ခဲတ ဲ့ ရာတစ်ခုကို ့ အ ေရ�ှညက ် စ ိ ေတွ � ပါ။ ြပန်တရားေအာင်လပ ု ်ဖိ၊ု ့ ေကျးဇူးြပန်ဆပ်ဖိုဆိ ု ာေတာင် ့ တ �ှစေပါင် ် းများစွာ �ကာခဲတ ့ ာပါ။ အဲဒအ ီ ချိနတ ် န ု း် ကဆို တစ်ေယာက်ေယာက်ကို ဒါေပမယ့လ ် ည်း အမဲလက ို ရ ် င်း၊ ် မ ီ ံကန ိ း် ချတယ်ဆတ ုိ ာ အများ�ကီး �ှာေဖွစားေသာက်ရင်း ဝမ်းေရးဖူလ� ံု ု ံသာ�ှိခတ ဲ့ လ ဲ့ ေတွ ူ အတွက် ေရ�ှညစ အကနအ ် ့ သတ်�ိပ ှ ါတယ်။ သိပ်မ�ှိခတ ဲ့ ာပါ။ ြဖစ်ချင်ေတာ့ အဲဒါေ�ကာငပ ့် ဲ ကိယ ု ဘ ် ာမှလည်းမတတ်�င ို တ ် ဲ့ �ှာေဖွစားေသာက်သေတွ ူ မာှ အရာေတွနပတ် ဲ ့ သက်လို ့ စိးု ရိမ်စရာေတွ စိတပ ် တ ူ ယ်ဆတ ုိ ာ အဓိပာ� ယ်လည်းမ�ှိဘးူ ေလ။ 135 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge စိက ု ပ ် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးေ�ကာင ့် ပိအ ု ေရး�ကီးလာခဲတ ့ ယ်။ အနာဂတ်ဆတ ုိ ာ စိက ု ပ ် ျိုးေရးသမားေတွဟာ အနာဂတ်မာှ အဆင်ေြပဖိအတွ ု့ က် အနာဂတ်ဆတ ုိ ာကို အ�မဲအလုပ်လပ ု ်ရတယ်။ ရာသီလက ို စ ် က ို ပ ် ျိုးထုတလ ် ပ ု ်မအ � ေပါ် စိက ု ပ ် ျိုးလုပ်ကင ို ရ ် တာကို အရင်ကထက်စာရင် အေြခခံတယ်။ တခဏသာ�ကာတဲ့ အများ�ကီးရိတသ ် မ ိ း် လိ�ပီ ု ့ းတဲည ့ ကစ�ပီး အများ�ကီး အ�မဲေခါင်းထဲထည့ထ ် ားရ�ပီး စိက ု ပ ် ျိုးေရးဆိတ ု ဲ့ အဲဒါဟာ ရိတသ ် မ ိ ်းမ�န ဲ ့ စီးပွားေရးဟာ လေပါင်းများစွာ�ကာေအာင် အဆံးု သတ်ပါတယ်။ လယ်သမားေတွဟာ သီး�ှေတွ ံ သူတရ�ှ ို ့ ိသမ�ေတွအတွက် ေပျာ်ပဲရ ွ င � ပ ် ဲက ွ ျင်းပ�ကတယ်။ ဒါေပမယ့် ေနာက်တစ်ပတ်အတွငး် မှာပဲ သူတဟာ ို ့ မိးု လင်းကေန မိးု ချုပ်အထိ လယ်ထ၊ဲ ယာထဲပဲ အချိနေတွ ် ကန ု ရ ် ြပန်တာပဲ။ ဒီေန၊ ့ ဒီအပတ်၊ ဒီလအတွက် အစားအစာေတွ အလံအ ု ေလာက်�ိှေပမယ့် သူတဟာ ို ့ ေနာက်�စ ှ ၊် ေနာက်�စ ှ ေတွ ် အတွက် ပူပန်�ကရတယ်။ အနာဂတ်အတွကပ ် ပ ူ န်ရတယ်ဆတ ုိ ာ ရာသီအလိက ု ် စိက ု ပ ် ျိုးထုတလ ် ပ ု ်မေတွ � မာှ မှ မဟုတပ ် ါဘူး စိက ု ပ ် ျိုးေရးရဲ ့ အေြခခံမေရရာမ�အေပါ်မှာကို ပူပန်�ကရတာပါ။ ရွ ာေတွေတာ်ေတာ်များများဟာ အကနအ ် ့ သတ်�ိတ ှ ဲ့ အပင်ေတွ၊ တိရ စ�ာန်ေတွကသ ို ာ စိက ု ပ ် ျိုးေမွးြမူ�ပီး ေနထိင ု ခ ် �ဲ့ ကတဲအ ့ တွက် မိးု ေခါင်တာ၊ ို ့ းု တာထက် ေရ�ကီးတာ၊ သီး�ှပ ံ ိးု ကျတာေတွကို အ�မဲေ�ကာက်ရွံ �ေနခဲရ ့ တယ်။ လယ်သမားေတွဟာ သူတစားသံ ပိလ ု �ံေအာင် မစိက ု ပ ် ျိုးလိမြဖစ် ု့ ဘးူ ။ ဒါမှသာ ပိလ ု �ံတာေတွကို ေနာင်အတွက် ဖယ်ထားရမှာပါ။ ကျီထဲ စပါးေတွမ�ှိ၊ ေြမေအာက်ခန်းထဲကစ�်အ ့ ုးိ ေတွမာှ ကျပ်ခးို စင်မာှ သံလင ွ ဆ ် ေတွ ီ မ�ှိ၊ အသားအူေတာငေတွ ့် မ�ှိဘးူ ဆိရ ု င်.. သူတငတ် ို ့ ြပတ်�ကရမှာပါ။ လာကိလ ု ာပါတယ်။ ဒိနခ ် ေတွ ဲ မ�ှိ၊ သီး�ှအ ံ ထွကမ ် ေကာင်းတဲ� ့ စ ှ ေတွ ် မာှ အထွကမ ် ေကာင်းတဲ� ့ စ ှ ဆ ် တ ုိ ာ အထွကမ ် ေကာင်းတဲ� ့ စ ှ ် ေ�ကာင်အမ ိ ထ ် ဲ ေစာရင်၊ ေနာက်ကျရင် ေရာက်မလာပါဘူးလို ့ သာ�ှိမယ် ယူဆ�ပီးေနတဲ့ လယ်သမားတစ်ေယာက်ဟာ သက်ဆးုိ မ�ှညတ ် တ်ပါဘူး။ ရလဒ်အေနနဲ ့ အေစာဆံးု စိက ု ပ ် ျိုးေရးေခတ်ကစ�ပီး လူသားတိရဲ ု ့ ့ စိတစ ် င်ြမငမ ့် ာှ အနာဂတ်အတွက် စိးု ရိမ်ပပ ူ န်ြခင်းဆိတ ု ာဟာ အဓိကေနရာ သူတလယ် ို ့ ခင်းကိေရ ု ေလာင်းမယ့် မိးု ကို ရလာပါေတာတ ့ ယ်။ မှခ ီ ရ ို တယ်။ ဆိေတာ ု ့ လယ်သမားေတွက လယ်သမားေတွဟာ အေဝးက မိးု ကုပ်စက်ဝင ို း် ကို မျက်လးံု ေတွအာ�ံုစက ို �် ပီးေငး၊ ေလထဲကမိးု နံကိ ု � �ပီး မိးု ရာသီေရာက်လာဖို ေမ�ာ် �ကတယ်။ ့ � ့ ေဟာ..ဟိမ ု ာှ ြမင်ေနရတာ တိမေတွ ် လား။ မိးု အချိနမ ် ရ ီ ွ ာပါမလား။ မိးု ရွ ာတာ ေလာက်ပါမလား။ မိးု ေလြပင်းလို ့ ့ ့ မာှ ယူဖေရးတီးစ်ြမစ်၊ ို ချိနေတွ ် လယ်ထယ ဲ ာထဲက မျိုးေစေတွ ၊ ပျိုးပင်ေလးေတွ ေမျာပါသွားမလား။ ဒီလအ ့ အိ�ု� ြမစ် �ှင ့် ြမစ်ဝါြမစ် စတင်�ကိုးစားေန�ကပါ�ပီ။ မှာေတာ့ စိးု ရိမ်တ�ကီးနဲပဲ့ ေတာင်တန်းေတွဆက ီ ေန လယ်ခင်းအားလံးု ဆီပျံ� �ှသွ ံ ့ ားေစဖို ့ ေရ�ကီးတာကိထ ု န ိ း် ချုပ်ဖို ့ စီးလာတဲ့ ြမစ်ေရ�ကီးလာေအာင် လယ်သမားေတွ ေြမဩဇာေကာင်းတဲေြမဆီ ့ လာ� ေတွ လုပ်ခ�ဲ့ ကပါတယ်။ 136 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ဒါမှလည်း သူတရဲ ို ့ ဆည် ေြမာင်းေတွမာှ ့ အချိနအ ် ခါမဟုတ် ေရေတွြပည့မ ် ာှ ပါ။ ေရ�ကီးတာေတွဟာ ဒါေပမယ့် ေရလ�မး် တာလွနသ ် ာွ းတာ မိးု ေခါင်လပျက် ို ့ စးီ သလိမ ု ျိုး သိမဟု ု ့ တ် သူတရဲ ို ့ လယ် ကက ွ ေတွ ် ့ ပျက်စးီ သွား�ိင ု ပ ် ါတယ်။ စိက ု ပ ် ျိုးေရးသမားေတွ အနာဂတ်အတွက် ပူပန်ရတယ်ဆတ ုိ ာ စိးု ရိမ်ပပ ူ န်စရာေတွ အရင်ကထက်ပိမ ု ျားလာလိြဖစ် ု ့ သလို သူတပူ ို ့ ပန်ရတာနဲပတ် ို ့ ပ်�င ို တ ် ာ တစ်ခခ ု ု�ိှလာလိပါ။ ု့ ့ သက်�ပီး သူတလု သူတအ ို ့ ေနနဲ ့ ေနာက်လယ်ခင်းတစ်ခုြဖစ်လာေအာင် �ှငး် လင်းတာ၊ ဆည်ေြမာင်းေနာက်တစ်ခု ထပ်တးူ �ပီး ေကာက်ပဲသးီ �ှံ ပိစ ု ိက ု တ ် ာေတွ လုပ်�င ို ပ ် ါတယ်။ အနာဂတ်ကပ ို ပ ူ န်ေနတဲ့ လယ်သမားတစ်ေယာက်ဟာ ေ�ွရာသီမာှ အစာစုတပ ဲ့ ရ ု ွ က်ဆတ ိ တ ် စ်ေကာင်လပ ို ဲ အသည်းအသန် သံလင ွ ပ ် င်ေတွ �ကိုးစားပမ်းစား စိက ု မ ် ာှ ပါ။ အဲဒအ ီ ပင်ေတွကို သူသား ွ ဆ ် ေတွ ီ ရေအာင် �ကိတ�် ကမယ်။ သူကေတာ့ ့ ေြမးေတွကျရင် သံလင ဒီကေန ့ သူစားချင်တအ ဲ့ ရာေတွကို ေဘးဖယ်ထား�ပီး လာမယ့ေဆာင် ် းအတွက၊် ေနာက်�စ ှ ်အတွကဆ ် �ုိ ပီး သိမး် ထားမှာပါ။ စိက ု ပ ် ျိုးေရးေ�ကာငရ ့် လာတဲ့ စိတဖ ် ိစးီ မ�ေတွဟာ အတိင ု း် အတာကျယ်ြပနတ ် ့ ဲ့ အကျိုးသက်ေရာက်မေတွ � �ှိခတ ဲ့ ယ်။ အဲဒါေတွက �ကီးမားတဲ့ လူမေရး၊ � �ိင ု င ် ေရးစနစ် ံ ေတွရဲ အ ့ ေြခခံအုတြ် မစ် ြဖစ်လာတယ်။ စိတမ ် ေကာင်းစရာကေတာ့ အဲဒတ ီ န ု း် က အလုပ်�ကိုးစားလုပ်ခဲတ ့ ဲ့ လယ်သမားေတွဟာ သူတအရမ် ို ့ းလိခ ု ျင်ခဲတ ု ာကို ရမသွားခဲ�့ ကပါဘူး။ ေနရာတိင ု း် မှာပဲ ့ ဲ့ အနာဂတ်မာှ စီးပွားေရးလံြု ခံုမ��ိှြခင်း ဆိတ အုပ်ချုပ်သေတွ ူ ၊ ခွငထ ့် းူ ခံေတွေပါ်လာ�ပီး လယ်သမားေတွ�ှာထားတဲ့ အစာအပိအ ု လ�ံေတွကို စားသံးု �ပီးေတာ့ လယ်သမားေတွကို ဗိုကဝ ် တယ်ဆ� ုိ ု ံသာ ေက�းေမွးခဲ�့ ကပါတယ်။ အဲဒလ ီ ို လယ်သမားေတွ လက်လတ � လ ် က ို ရ ် တဲ့ ပိလ ု �ံအစားအစာေတွဟာ �ိင ု င ် ေရး၊ ံ စစ်ပဲ၊ွ အ�ုပညာ၊ ဒဿနိက စတဲအ ့ ရာေတွရဲ ့ ေလာင်စာြဖစ်လာပါတယ်။ လူေတွဟာ နန်းေတာ်ေတွ၊ ခံတပ်ေတွ၊ သမိင ု း် ဝင်အေဆာက်အအံေတွ ု ၊ ဘုရားေကျာင်းေတွ ေဆာက်လပ ု ်လာခဲ�့ ကတယ်။ ဒီေနေခတ် ေ�ှာင်းပိင ု း် အထိ ့ ၉၀ ရာခိုင� ် န� း် ေသာလူသားေတွဟာ မနက်တင ို း် ေစာေစာထ�ပီး နဖူးကေခ�း ေြမကျေအာင် လယ်ထန ွ �် ကတာပါ။ သူတထု ို ့ တလ ် ပ ု ်�ကတဲ့ ပိလ ု �ံတအ ဲ့ စားအစာေတွကို လူနည်းစုအခွငထ ့် းူ ခံေတွြဖစ်တဲ့ ဘုရင်ေတွ၊ အုပ်ချုပ်သအ ူ ရာ�ှိေတွ၊ စစ်သားေတွ၊ ပုေရာဟိတေတွ ် ၊ အ�ုပညာ�ှငေတွ ် ၊ ေတွးေခါ်ပညာ�ှငေတွ ် က စားသံးု �ကတယ်။ သမိင ု း် စာအုပ်ေတွဆတ ုိ ာ ဒီလေတွ ူ နပဲ ဲ ့ ြပည့ေနတာပဲ ် ေလ။ တကယ်ေတာ့ သမိင ု း် ဆိတ ု ာ လူတင ို း် နီးပါးက လယ်ထန ွ ၊် ေရခပ် အလုပ်ေတွလပ ု ်ေနတဲအ ့ ချိနမ ် ာှ ကျန်တလ ဲ့ န ူ ည်းစုေတွ ဘာလုပ်ေနသလဲဆတ ုိ ာကို ေရးထားတာပါပဲ။ စိတက ် းူ ယဉ် အဖွဲ�အစည်း 137 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge လယ်သမားေတွ ထုတလ ် ပ ု ် တဲ့ ပိလ ု �ံတအ ဲ့ စားအစာေတွကို နည်းပညာအသစ်တချို � နဲေပါင် းလိက ု မ ် ယ်။ ့ စုေဝးလာ�ပီး အစပိင ု း် မှာေတာ့ ေနာက်ဆးုံ ေတာ့ �မို � ြပ�ကီးေတွ ဒီလန ို ဲ ့ ေနာက်ဆးုံ ေတာ့ သယ်ယပ ူ ိေဆာင် ု့ ေရး များသထက်များလာတဲလ ့ ေတွ ူ ရွ ာ�ကီးေတွတည်ခ�ဲ့ ကတယ်။ ေနာက်ပိင ု း် မှာ �မို ေတွ � တည်လာ�က�ပီး တည်ေထာင်လာခဲ�့ ကတယ်။ ဒါေတွအားလံးု ကို �ိင ု င ် သ ံ စ်ေတွအြဖစ် စုစည်းလိက ု �် ပီး ကုနသ ် ယ ွ မ ် လ � မ်းေ�ကာင်းေတွန ဲ ချိ ် က်ခ�ဲ့ ကတယ်။ ့ တဆ ဒါေပမယ့် ခုလရ ို �ှိလာတဲအ ့ ခွငအ ့် လမ်းသစ်ေတွကို ပိလ ု �ံတအ ဲ့ စားအစာ၊ လူတစ်ေယာက်က တိးု တက်လာတဲ့ ေကာင်းေကာင်းအသံးု ချဖိဆိ ု့ တ ု ာ သယ်ယပ ူ ိေဆာင် ု့ ေရးသက်သက်န ဲ ့ တ�မို �တည်းအတူေနတဲ့ လူတစ်ေထာင် သိမဟု ု ့ တ် မလံေလာက် ု ပါဘူး။ တ�ိင ု င ် တ ံ ည်းအတူေနတဲ့ လူတစ်သန်းကို ေက�းေမွးထား�ိင ု တ ် ယ်ဆတ ုိ ာနဲ ့ ေြမယာေတွ၊ ေရအရင်းြမစ်ေတွကို ဘယ်လခ ို ေဝ�ကမယ် ွဲ ဆိတ ု ာနဲပတ် ့ သက်�ပီး သေဘာတူ�ကမယ်လို ့ ြပဿနာတက်�ကတာကို အာမ ဘယ်လေြဖ�ှ ို ငး် �ကမလဲ။ ဘာလုပ်�ကမယ်ဆတ ုိ ာနဲပတ် ့ သက်�ပီး ဘယ်လသ ို ေဘာတူညမ ီ မ � ျိုးမှ သူတအြငင် ို ့ းပွားတာ၊ စစ်ြဖစ်ချိန၊် မိးု ေခါင်ချိနက ် ာလေတွမာှ ဘာသေဘာတူအာမခံချက်မှ မရ�ကဘူးဆိရ ု င် ပဋိပက�ြပဿနာေတွ မခံ�င ို ပ ် ါဘူး။ မ�ှိဘးူ ။ စပါးကျီေတွမာှ တကယ်လို ့ ပိလ ု �ံေနတယ်ဆရ ုိ င်ေတာင်မှ သမိင ု း် တစ်ေလ�ာက် ပျံ� �ှသွ ံ ့ ားတတ်ပါတယ်။ စစ်ပဲေတွ ွ ၊ ေတာ်လန ှ ေရး ် ေတွြဖစ်ရတာဟာ အစာရိက�ာေတွ ြပတ်လပ်သာွ းလိမဟု ု ့ တပ ် ါဘူး။ ြပင်သစ်ေတာ်လန ှ ေရးကိ ် ု ချမ်းသာ�ကယ်ဝတဲေ�ှ ့ �ေနေတွက မဟုတပ ် ါဘူး။ ဘီစီ ဦးေဆာင်ခဲတ ့ ာပါ။ ၁ရာစုမာှ ေရာမအင်ပါယာဟာ ေတာင်သလ ူ ယ်သမားေတွ ငတ်ြပတ်ေနတဲ့ သူတရဲ ို ့ အာဏာအထွ တအ ် ထိပ်ကေရာက် ို ခတ ဲ့ ယ်။ ့ ေြမထဲပင်လယ်ေဒသ တစ်ေလ�ာက်က ရတနာသေဘင်္ာေတွေ�ကာင ့် ေရာမသားေတွဟာ သူတဘိ ို ့ းု ဘွားေတွ ဘယ်လမ ို စ ှ ိတက ် းူ မယဉ်�ိင ု တ ် ဲ့ ချမ်းသာ�ကယ်ဝမ�ေတွ ချမ်းသာြခင်းမျိုးနဲ ့ အထွတအ ် ထိပ်ေရာက်တဲ့ တစ်ခ�ု ပီးတစ်ခ�ု ကားမှာ �ကယ်ဝခဲ�့ ကတယ်။ အခိက ု အ ် တနမ ် ့ ာှ ပဲ ေရာမ�ိင ု င ် ေရးစနစ် ံ ဟာ ယူဂစ ို လားဗီးယား�ိင ု င ် ဆ ံ ရ ုိ င်လည်း ေက�းေမွး�ိင ု တ ် ာထက်ပိတ ု ဲ့ ဒါေပမယ့လ ် ည်း ေသွးေချာင်းစီးြပည်တင ွ း် စစ်ေတွ �ပိုလဲသာွ းခဲတ ့ ယ်။ ၁၉၉၁ သူ�ိ့ င ု င ် တ ံ င ွ း် မှာေနထိင ု တ ် လ ဲ့ ေတွ ူ အားလံးု ကို အရင်းအြမစ်ေတွ �ှိခဲတ ့ ယ်။ သူတို ့ ဒါေတာင်မပ ှ ဲ ခု�စ ှ ်က အလံအ ု ေလာက် ဆိးု ရွ ားလှတဲ့ ေသွးေချာင်းစီး လူသတ်ပဲေတွ ွ �ကားမှာ �ိင ု င ် �ံ ပိုကွသ ဲ ာွ းခဲပ ့ ါတယ်။ ခုလမ ို ျိုး ေဘးဒုက�ဆးုိ �ကီးေတွရဲ ့ ြပဿနာအရင်းြမစ်ကေတာ့ ဒါဇင်အနည်းငယ်သာ�ှိတဲ့ ဆငက ့် ေြပာင် ဲ းလဲခ�ဲ့ ကလိပါ။ ု့ �မို � ြပေတွ၊ �ိင ု င ် ေတွ ံ ၊ အုပ်စင ု ယ်ေလးေတွအြဖစ်နပဲ ဲ့ စိက ု ပ ် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးြဖစ်�ပီး အင်ပါယာေတွ လူသားေတွဟာ အဖွဲ�ဝင် �ှစ်သန်းေပါင်းများစွာ�ကာေအာင် ေထာင်စ� ု စ ှ ် ေပါ်ေပါက်လာခဲတ ့ ယ်။ ဒီလို အနည်းငယ်ြခားတာနဲ ့ ခဏတာအချိနေလးဟာ ် 138 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge များြပားတဲလ ့ ဦ ူ းေရပမာဏနဲ ့ လူသားေတွ အတူစေပါင် ု းလုပ်ေဆာင်တတ်ေအာင် ဆငက ့် ေြပာင် ဲ းလဲဖိလံ ု ့ ေလာက် ု တအ ဲ့ ချိန ် မဟုတခ ် ဲဘ ့ းူ ။ အများနဲအတူ ့ စုေပါင်းလုပ်ေဆာင်�င ို တ ် ဲ့ �ှာေဖွစားေသာက်တေခတ် ဲ့ တန ု း် က ရာနဲချီ ဲ့ စ ူ ိမး် ေတွဟာ ့ တလ ဇီဝဗီဇစိတေတွ ် အတူလက်ခံယ�ံု ကည်တဲ့ အေရအတွက် အကနသ ် ့ တ်�ိှသလို ကိယ ု အ ့် ုပ်စန ု ကိ ဲ့ ယ ု ် သူတလိ ို ့ အ ု ပ်တာေတွကလ ို ည်း မ�ှိေပမယ့လ ် ည်း စိတက ် းူ ယဉ်အယူအဆေတွေ�ကာင ့် အတူစေပါင် ု းလုပ်ေဆာင်�င ို ခ ် �ဲ့ ကပါတယ်။ စုေပါင်းလုပ်ေဆာင်မဟ � ာ ေဆပီယန်စေတွ ် ဟာ ေမွးရာပါ ဒါေပမယ့လ ် ည်း အဲဒလ ီ မ ို ျိုး ေလျာတ ိ ရ ့ ေလျာ ့ ဲလည်း ြဖစ်ခဲတ ့ ယ်။ လွတလ ် တ ွ လ ် ပ်လပ် ကိယ ု ဟ ့် ာကိယ ု ် ဘဝကို �ှငသ ် န်ခ�ဲ့ က�ပီး �ှာေဖွစားေသာက်ေနထိင ု ခ ် ဲ�့ ကတယ်။ စိက ု ပ ် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးေနာက်ပိင ု း် ဘာေတွြဖစ်လာမယ်မန ှ း် မသိတဲ့ လွနခ ် ဲတ ် း ၂၀,၀၀၀ က ့ ဲ့ �ှစေပါင် ေ�ှးေခတ်လမ ူ ေဗဒပညာ�ှ � င ် တစ်ေယာက်ကေတာ့ အဲဒေခတ် ီ လေတွ ူ ရဲစိ့ တက ် းူ ယဉ်�ိင ု စ ် မ ွ း် ဟာ ေတာ်ေတာ် အကနအ ် ့ သတ်�ိတ ှ ယ်လပဲ ို ့ ေကာက်ချက်ချခဲမ ့ ာှ ပါ။ ဘိးု ေဘးေတွရဲဝိ့ ဉာဉ်ေတွ၊ မျိုး�ွယစ ် � ု ုပ်တေတွ ု စတဲအ ့ ေ�ကာင်းအရာေတွန ဲ ့ ပတ်သက်တဲ့ စိတက ် းူ ယဉ်မ�ယ�ံု ကည်မေတွ � က ဦးေရ ၅၀၀ ခန� ် ့ ိတ ှ လ ဲ့ ေတွ ူ ကို ပင်လယ်ခ�ုခွံေတွန ဲ ့ ကုနသ ် ယ ွ လ ် ရ ို ့ ေအာင်၊ ထူးဆန်းတဲ့ ပွဲေတာ်ေတွကျင်းပလိရ ု ့ ေအာင်၊ ို ့ ေအာင် ပူးေပါင်းတာမျိုး ဆိတ ု ာေလာက်ေတာ့ ြဖစ်ေစ�ိင ု မ ် ာှ ပါ။ နီအန်ဒါတယ်အုပ်စတ ု စ်ခုကို အတူ�ှငး် ပစ်လရ ဒါေပမယ့် ဒီထ ု င ို ပ ် ါဘူး။ စိတက ် းူ ယဉ်ယံ�ု ကည်မဆ � တ ုိ ာ သန်းနဲချီ ဲ့ စိမး် တရံေတွကို ေနစဉ်နဲ ့ က်မပိ� ့ တတ ့ အမ� ့ အတူပးူ ေပါင်းအလုပ်လပ ု ်ြဖစ်ေအာင်ေတာ့ စွမး် �ိင ု မ ် ာှ မဟုတဘ ် းူ လို ့ အဲဒေ�ှ ီ းေခတ်လမ ူ ေဗဒပညာ�ှ � ငက ် ယူဆခဲမ ့ ာှ အေသအချာပါပဲ။ ဒါေပမယ့် အဲဒလ ီ ထ ို င်ထားတာ မှားေနတယ်ဆတ ုိ ာ ေနာင်ေတာ့ သိလာရတာပါပဲ။ က�န်ေတာ်တို ့ သိလာရတာက စိတက ် းူ ယဉ်ယံ�ု ကည်မဆ � တ ုိ အ ဲ့ ရာမှာ ဘယ်သမ ူ ထ ှ င်မတ ှ မ ် ထားတဲ့ စွမး် အားေတွ�ိေနတယ် ှ ဆတ ုိ ာပါ။ စိက ု ပ ် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးက လူေနထူထပ်တဲ့ �မို � �ကီးေတွ၊ အင်အား�ကီး အင်ပါယာေတွ ြဖစ်လာ�ိင ု တ ် ဲ့ အခွငအ ့် လမ်းေတွ ဖွငေပးခဲ ့် တ ့ တ်ဘရ ု ားေတွ၊ ့ ယ်။ လူေတွကလည်း ခမ်းနားတဲန အမိ�င ို င ် ေတာ် ံ ၊ လူမေရးချိ � တဆ ် က်မေတွ � လပ ု ်ဖိုလိ ု ပ်တဲ့ အစု�ှယယ ် ာကုမဏ � ီ စတဲေ�ကာင် ့ းအရာေတွကို ့ အ စိတက ် းူ ဖန်တးီ လာခဲ�့ ကတယ်။ လူေတွရဲ ့ ခ��ာကိယ ု ဆ ် ငက ့် ေြပာင် ဲ းလဲြခင်းဟာ ပက်ကျိတစ်ေကာင်လို ထံးု စံအတိင ု း် ေ�ှးေ�ှးေကွးေကွးသွားေနေပမယ့် လူေတွရဲ ့ စိတက ် းူ ယဉ်ယံ�ု ကည်�င ို စ ် မ ွ း် ဟာ ကမ�ာေပါ်မှာ ဘယ်သမ ူ မ ှ ြမင်ဖးူ တဲ့ �ကီးမားခမ်းနား�ပီး အံဩ ့ စရာေကာင်းတဲ့ စုေပါင်းကွနယ ် က်�ကီးေတွကို တည်ေဆာက်ေနခဲပ ့ ါတယ်။ ဘီစီ ၈၅၀၀ ဝန်းကျင်က ကမ�ာေပါ်မှာ လူေတွအများဆံးု အေြခချေနထိင ု တ ် ဲ့ ေနရာေတွဟာ လူဦးေရ ၂၀၀၊ ၃၀၀ �ှိတဲ့ ဂျယ်ရီခို တိလိ ု ့ ု ရွ ာေတွပါ။ ဘီစီ ၇၀၀၀ ေလာက်ေရာက်ေတာ့ အနာတိးု လိယ (ယေနေခတ် ့ 139 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge တူရကီ) က ချတာလ်ဟးူ ရစ်�မို � မှာ ေနထိင ု သ ် ေတွ ူ ဟာ အေယာက် ၅၀၀၀ ကေန ့ ၁၀,၀၀၀ အထိ �ှိခတ ဲ့ ယ်။ အဲဒအ ီ ချိနတ ် န ု း် က အဲဒါဟာ ကမ�ာမှာအေြခချေနထိင ု သ ် ူ အများဆံးု �ှိတေနရာ ဲ့ ြဖစ်ခမ ဲ့ ာှ ပါ။ ဘီစီ ၅၀၀၀ �ှင ့် ၄၀၀၀ �ကားမှာေတာ့ ေနထိင ု သ ် ေသာင် ူ းနဲချီ ့ တဲ့ �မို � ြပေတွ လြခမ်းရပ်ဝန်းေဒသ (Fertile Crescent) မှာ ေပါ်ေပါက်လာခဲပ ့ ါတယ်။ အဲဒ�ီ မို �ေတွ တစ်�မို �ချင်းစီကို အနီးဝန်းကျင်က ရွ ာေပါင်းများစွာက ဝန်းရံထားတယ်။ ဘီစီ ၃၁၀၀ ေရာက်ေတာ့ �ိင ု း် ြမစ်ဝမ ှ း် ေအာက်ပိင ု း် ေဒသတစ်ခုလးံု ကို ပထမအီဂျစ်�င ို င ် အ ံ ြဖစ် စုစည်းခဲတ ့ ယ်။ ဖာ�ိုးဘုရင်ေတွဟာ လူဦးေရေသာင်းနဲချီ ့ �ိှ�ပီး အုပ်ချုပ်ခ�ဲ့ ကတယ်။ ဘီစီ ၂၂၅၀ ဝန်းကျင်မာှ ကီလမ ို ီတာ ေထာင်နချီ ဲ ့ ကျယ်ဝန်းတဲေဒသကိ ့ ုု မဟာဆာဂုနဘ ် ရ ု င်က ပထမဆံးု အင်ပါယာြဖစ်တဲ့ အေခးဒီယန်းအင်ပါယာကို ထူေထာင်ခဲတ ု င ် သ ံ ား တစ်သန်းေကျာ်ကို အုပ်ချုပ်ခ�ဲ့ ပီး စစ်သည်ေတာ် ့ ယ်။ �ိင ၅၄၀၀ �ှိတဲ့ အ�မဲတမ်းစစ်တပ်တစ်ခု အေ�ှ �အလယ်ပိင ု း် ေဒသမှာ လည်း�ှိခဲတ ့ ယ်။ ပထမဆံးု ေသာ ေ�ှာင်းေခတ်အဆီးရီးယန်း အင်ပါယာ၊ အင်ပါယာ�ကီးေတွဟာ ဘီစီ ၁၀၀၀ နဲ ့ ၅၀၀ မီဂါအင်ပါယာ�ကီးေတွ ေဘဘီလံု အင်ပါယာ ေပါ်ထွကလ ် ာခဲတ ့ ယ်။ �ှင ့် ပါ�ှနး် အင်ပါယာ သန်းေပါင်းများစွာေသာလူေတွကို �ကားမှာေတာ့ အုပ်ချုပ်ခ�ဲ့ က�ပီး တိပါ။ ု့ အဲဒ ီ ေသာင်းနဲချီ ့ တဲ့ စစ်သည်ေတာ်ေတွကို ကွပ်ကခ ဲ �ဲ့ ကတယ်။ ဘီစီ ၂၂၁ မှာ ချင်မင်းဆက်က တ�ုတြ် ပည်ကို စုစည်းတည်ေထာင်ခဲတ ီ ချိနန ် ဲ ့သိပ်မကွာဘဲ ့ ယ်။ အဲဒအ ေြမထဲပင်လယ်ေဒသကို ေရာမ ကသိမး် ပိက ု စ ် စ ု ည်းခဲတ ့ ယ်။ ချင်မင်းဆက်ဟာ သန်း ၄၀ေကျာ်တဲ့ သူ�ိ့ င ု င ် သ ံ ားေတွဆက ီ ရတဲအ ့ ခွနေတွ ် ကို စစ်သည်ေတာ် သိနး် နဲချီ ှ ဲ့ အ�မဲတမ်းစစ်တပ်ကို ေထာက်ပံဖ ့ �ိတ ့ ို ့ သံးု ခဲတ ့ ယ်။ �ပီးေတာလ ု င ် ဗ ံ့ ျူ�ိုကေရစီ လည်ပတ်ေစဖိအတွ ု့ က် အစိးု ရအရာ�ှိ ့ ည်း �� ပ်ေထွးလှတဲ့ �ိင တစ်သန ိ း် ေကျာ်ကို ေကျာ်တဲ့ �ှစသ ် န ိ း် ခွဲ ခနအ ် ့ ပ်ထားခဲတ ့ ယ်။ �ိင ု င ် သ ံ ားေတွဆက ီ ေန (၂၅၀,၀၀၀) ေထာက်ပံခ ဲ့ ာပါ။ ့ တ ကေန ေနာင်�စ ှ ေပါင် ် း ေရာမအင်ပါယာ အထွတအ ် ထိပ်ေရာက်ချိနက ် ဆို အခွနစ ် ေဆာင် ု းေကာက်ခခ ံ ဲတ ့ ယ်။ ငါးသိနး် ၁၅၀၀ (၅၀၀,၀၀၀) ေကျာ်�ကာတိင ု ် သန်း၁၀၀ ရလာတဲဘ ့ �ာေငွေတွန ဲ ့ အဖွဲ�ဝင် ှ ဲ့ အထိ�ိတ အ�မဲတမ်းစစ်တပ်တစ်တပ်ကို အသံးု ြပုရေသးတဲ့ လမ်းေတွကလ ို ည်း ေဖာက်လပ ု ်ခ�ဲ့ က�ပီး ဒီေနအထိ ပွဲလမ်းသဘင်ေတွ ကျင်းပလိရ ု ့ ေသးတဲ့ အမိးု ပွငစ ့် င်ြမငေတွ ့် ၊ ြပဇာတ်�ု ံေတွကို ့ တည်ေဆာက်ခ�ဲ့ ကပါတယ်။ 140 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ပံု ၁၅။ ဟမ်မရ ူ ာဘီ၏ ကိဓ ု ဥပေဒကို ထွငး် ထုထားေသာ ေကျာက်တင ို ် (ဘီစီ ၁၇၇၆) ။ ဒါေတွဟာ အထင်�ကီးေလးစားစရာေတာ့ အမှနပ ် ဲ။ ဒါေပမယ့် ေရာမအင်ပါယာ၊ ဖာ�ိုးဘုရင်ေတွရဲ ့ အီဂျစ်ြပည် စတာေတွရဲ ့ ေတာက်ပတဲေမ�ာ် ့ လငခ ့် ျက်ေတွ ‘�ကီးမားတဲ့ စုေပါင်းချိတဆ ် က် ရင်မာှ ပိက ု မ ် ထားဖိလိ ု့ ပ ု ါတယ်။ အများကိအ ု ကျိုး�ှိေစသေယာင်ြဖစ်ေပမယ့် လွတလ ် ပ်တစ ဲ့ ိတန ် လု ဲ ့ ပ်�ကတာေတာ့ အ�မဲတမ်း မဟုတပ ် ါဘူး။ လုပ်ေဆာင်မ’� နဲပတ် ့ သက်�ပီး စုေပါင်းလုပ်ေဆာင်မလ � ို ့ ဆိလ ု က ို တ ် ာနဲ ့ တန်းတူညမ ီ � လူသားေတွရဲ ့ အကျိုးစီးပွားရတာ၊ စုေပါင်းချိတဆ ် က်လပ ု ်ေဆာင်မ� ေတာ်ေတာ်များများဟာ လူသားေတွကို ဖိ�ပ ိှ ်ြခင်း၊ အြမတ်ထတ ု ြ် ခင်းဘက်ကသ ို ာ ဦးတည်သာွ း�ကတယ်။ အလျင်အြမန်�ကီးထွားလာတဲ့ စုေပါင်းချိတဆ ် က်လပ ု ်ေဆာင်မေတွ � ကို လယ်သမားေတွက သူတရဲ ို ့ အဖိ းု တန် ့ ပိလ ု �ံတအ ဲ့ စားအစာေတွန ဲ ့ ေပးဆပ်ရတယ်။ ကေလာင်တစ်ချက်ေအာက်မာှ ပဲ အခွနေကာက် ် ခံသေတွ ူ က အေြပာင်သမ ိ း် သွားတဲအ ့ ခါမျိုးမှာ စိတပ ် ျက်လက်ပျက် �ပီးေတာလ ့ ည်း သူတတစ် ို ့ �စ ှ ်စာ ကျန်ခဲ�့ ကရတာပဲ။ ဘုရငအ ့် မိနေတာ် ့် ဆတ ုိ ဲ ့ �ကိုးစားလုပ်ထားသမ�ကို ေကျာ်�ကားတဲ့ 141 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ေ�ှးေရာမ အမိးု ပွငစ ့် င်ြမငေတွ ့် ကို က�န်ေတွကေဆာက်ခတ ဲ့ ယ်။ အချင်းချင်းသတ်ြဖတ်ရက်စက်တာကို ထိင ု �် ကည့ခ ် �ဲ့ ကတာပဲ။ �ပီးေတာ့ အဲဒမ ီ ာှ ချမ်းသာ�ကယ်ဝမ�နယစ် ဲ ့ မးူ ေနတဲ့ ေခ�းတပ်စခန်းတိင ု း် ၊ စုေပါင်းချိတဆ ် က်လပ ု ်ေဆာင်မေတွ � ပါပဲ။ ဘာလိလဲ ု ့ ဆေတာ ုိ ့ သံပန် ု ့ းက�န်ေတွ ေရာမသားေတွက အချုပ်ေထာင်တင ို း် ဟာလည်း ေထာင်နချီ ဲ ့ တသ ဲ့ စ ူ မ ိ း် ေတွကပဲ ဒါေတွ လည်ပတ်ေအာင် အတူစေပါင် ု း လုပ်ေဆာင်�ကရတာကိးု ။ ပံု ၁၆။ ဇူလင ို လ ် ၄ ရက်၊ ၁၇၇၆ ခု�စ ှ တ ် င ွ ် လက်မတ ှ ထ ် းို ေသာ အေမရိကန်�င ို င ် လ ံ တ ွ လ ် ပ်ေရးေ�ကြငာစာတမ်း။ အခုလမ ို ျိုး ေ�ှေခတ် မက်ဆပ ုိ ိေတးမီ ု းယား၊ တ�ုတ် ချင်မင်းဆက် ကေန ေရာမအင်ပါယာေတွ အထိ စုေပါင်းချိတဆ ် က်လပ ု ်ေဆာင်မေတွ � တည်တေစခဲ ံ့ တ ့ ဲ့ သိမဟု ု ့ တ် အကုနလ ် းံု ဟာ လူမေရးသတ် � မတ ှ ခ ် ျက်ေတွဟာ သူတဗီ ို ့ ဇစိတက ် သိေနတဲ့ စိတက ် းူ ယဉ်အဖွဲအ � စည်းေတွပါ။ အဲဒ�ီ င ို င ် သ ံ ားေတွရဲ ့ သိစတ ိ အ ် ေပါ် အေြခမခံပါဘူး။ အဲဒ�ီ င ို င ် ေတွ ံ ကို အချင်းချင်းသိက�မ်းတဲအ ့ ေပါ် သိေပမယ့ ု့ ် သူတအားလံ ို ့ းု လက်ခံယ�ံု ကည်ထားတဲ့ စိတက ် းူ ယဉ်အေ�ကာင်းအရာအေပါ်မှာပဲ အေြခခံပါတယ်။ စိတက ် းူ ယဉ်အေ�ကာင်းအရာေတွက အင်ပါယာေတွကို ဘယ်လလ ို ပ ု ် တည်တေစခဲ ံ့ တ ့ ာပါလဲ။ ပူဂျူးကားကုမဏ � က ီ ို ဥပမာတစ်ခအ ု ြဖစ် က�န်ေတာ်တို ့ ေဆွးေ�ွးခဲ�့ ပီးပါ�ပီ။ သမိင ု း် ထဲက လူသအ ိ များဆံးု 142 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge စိတက ် းူ ယဉ်အေ�ကာင်းအရာေတွထက ဲ တစ်ခုြဖစ်တဲ့ ဟမ်မရ ူ ာဘီရဲကိ ု ဥပေဒ ဘီစီ ၁၇၇၆ ကို က�န်ေတာ်တို ့ ့ ဓ အခု ေဆွးေ�ွး�ကည့ရ ် ေအာင်။ လူဦးေရသိနး် နဲချီ ံု ားေတွကို အုပ်ချုပ်တအ ဲ့ ခါမှာ ့ တဲ့ ေ�ှးေခတ်ေဘဘီလသ အဲဒဥ ီ ပေဒကို စုေပါင်းလုပ်ကင ို မ ် လ � က်စဲစ ွ ာအုပ်အြဖစ် သံးု ခဲ�့ ကတယ်။ ေနာက်တစ်ခက ု ေအဒီ ၁၇၇၆ ခု�စ ှ မ ် ာှ အေမရိကန်�င ို င ် ရ ံ ဲလွ ့ တ်လပ်ေရးေ�ကြငာစာတမ်းပါ။ လက်မတ ှ ေရးထိ ် းု တဲ့ အဲဒါကို ဒီေနအထိ ့ သန်းရာနဲချီ ို င ် သ ံ ားေတွကို အုပ်ချုပ်တအ ဲ့ ခါမှာ စုေပါင်းလုပ်ကင ို မ ် � လက်စစ ဲွ ာအုပ်အြဖစ် ့ တဲ့ အေမရိကန်�င အသံးု ြပု�ကပါတယ်။ ဘီစီ ၁၇၇၆ မှာဆိရ ု င် တစ်သန်းေကျာ်နအတူ ဲ့ ေဘဘီလဟ ံု ာ ကမ�ာအ ဲ့ ါတယ်။ ့ �ကီးဆံးု �မို � ြဖစ်ခပ ေဘဘီလအ ံု င်ပါယာကလည်း ကမ�ာအ ့ �ကီးဆံးု အင်ပါယာ �ိင ု င ် သ ံ ား ြဖစ်ခတ ဲ့ ယ်။ မက်ဆပ ုိ ိေတးမီ ု းယားေဒသ ေတာ်ေတာ်များများကို အုပ်ချုပ်ခဲ�့ ပီး ဒီေနေခတ် အီရတ်၊ ဆီရီးယား၊ အီရန်တရဲ ို ့ ့ ့ အစိတအ ် ပိင ု း် ေတွအထိပါဝင် ပါတယ်။ ဒီေနအထိ လူသအ ိ များဆံးု ေဘဘီလဘ ံု ရ ု င်ကေတာ့ ဟမ်မရ ူ ာဘီ ့ ြဖစ်ပါတယ်။ ခုလန ို ာမည်�ကီးရတာက သူနာမည် ပါတဲ့ ဟမ်မရ ူ ာဘီရဲကိ ု ဥပေဒေ�ကာငပ ့် ါ။ ကိဓ ု ဥပေဒမှာ ့ ဓ ့ ြဖတ်ထးံု ေတွကို တရားဥပေဒေတွ၊ စုစည်းထား�ပီး ဟမ်မရ ူ ာဘီကို တရားမ�တတဲေနရာမှ ့ ာ စံထားအပ်တဘ ဲ့ ရ ု င်တစ်ပါး လို ေဖာ်ြပထားတယ်။ �ပီးေတာလ ံု င်ပါယာ တစ်ဝန်းလံးု မှာ ပိမ ု ို ့ ည်း ေဘဘီလအ တသမတ်တည်းြဖစ်လာတဲ့ အတွကလ ် ည်း တရားဥပေဒစနစ်အြဖစ် တရားမ�တမ�ဆတ ုိ ာ ဘာလဲ၊ လိက ု န ် ာခဲ�့ ကတယ်။ ေနာင်လာေနာက်သားေတွ တရားမ�တတဲဘ ့ ရ ု င်တစ်ပါးဟာ ဘယ်လြို ပုမူရသလဲ ဆိတ ု ာနဲပတ် ဲ့ ါတယ်။ ့ သက်�ပီး စံနမူနာယူစရာ ြဖစ်ခပ ေနာင်မျိုးဆက်ေတွကလည်း အဲဒါကို သတိြပုမိခ�ဲ့ ကတယ်။ ေ�ှးခတ် မက်ဆပ ုိ ိေတးမီ ု းယားေဒသက ပညာ�ှငေတွ ် ၊ ဗျူ�ိုကရက်အုပ်ချုပ်သူ အထက်တန်းစားေတွက ဒီဥပေဒေတွကို စည်းမျဉ်းဥေပဒြပ�ာန်းချက်အြဖစ် မှတတ ် မ်းတင်ခဲတ ို ့ ့ စာကူးသူတပည့တ ် ပန်းေတွကလည်း ့ ယ်။ သူတရဲ ဟမ်မရ ူ ာဘီကယ ွ လ ် န ွ တ ် ာ�ကာြမငလ ့် ို ့ သူအင် ု ့ ငး် သွား�ပီြဖစ်ေပမယ့် ကိဓ ု ဥပေဒကိေတာ ု ့ ့ ပါယာပျက်စးီ ယိယွ ဆက်လက်ကးူ ယူ ဆငပ ့် ာွ းခဲ�့ ကတယ်။ ဒါေ�ကာင ့် ဟမ်မရ ူ ာဘီရဲကိ ု ဥပေဒဟာ ့ ဓ ေ�ှးေခတ် မက်ဆပ ုိ ိေတးမီ ု းယားေဒသရဲ လူ ု း် အဝိင ု း် ကို နားလည်ေစတဲ့ အေထာက်အထားေကာင်း တစ်ခုပါ။ ့ ေနမ�အသိင အဲဒ ီ ဥပေဒစာသားကို မက်ဆပ ုိ ိေတးမီ ု းယားနတ်အေပါင်းတိရဲ ု ့ ့ အ�ကီးအမ�းနတ်�ကီးေတွြဖစ်�ကတဲ့ ် ့ ပ်တာနဲအစြပုပါတယ် ။ ဟမ်မရ ူ ာဘီက အာ�ူ၊ အင်ေလ �ှင ့် မာဒု တိက ု ့ ဟမ်မရ ူ ာဘီ ကို ရာထူးအာဏာ ခနအ ့ ကမ�ာေြမြပင်ေပါ်မှာ အားနည်းသူကို တရားမ�တမ� အား�ကီးသူက “ဒီလ.ို .ဒီလြို ဖစ်ရင်.. ပျံ� �ှဖိ ံ ့ ၊ု ့ ဖိ�ပ ိှ ်တာေတွ ဒီလမ ို ျိုးဆံးု ြဖတ်ရမယ်” ေကာက်ကျစ်သ၊ူ တရားမဲသ ူ ့ ေတွ ေပျာက်ကယ ွ သ ် ာွ းဖို၊ ့ ကာကွယဖ ် ို ့ စတာေတွလပ ု ်ရမှာပါ။ ဆိတ ု ဲ့ ြဖတ်ထးံု ေဖာ်ြမူလာ အခု ီ မာှ အဲဒေနာက် ၃၀၀ တန်းစီေဖာ်ြပထားပါတယ်။ ဥပမာအားြဖင ့် ြဖတ်ထးံု ၁၉၆- ၉ �ှင ့် ၂၀၉ - ၁၄ တိမှ ု ့ ာ ေဖာ်ြပထားတာက။ 143 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ကို ၁၉၆. အထက်တန်းစားလူတစ်ေယာက်က အြခားအထက်တန်းစားလူတစ်ေယာက်ကို မျက်စိကန်းေစခဲလ ု က ူ လ ို ည်း မျက်လးံု ကန်းေစရမည်။ ့ �င် ထိလ ၁၉၇. အထက်တန်းစားလူတစ်ေယာက်က အြခားအထက်တန်းစားလူတစ်ေယာက်၏ အ�ိုးကိက ု ျိုးေစလ�င် ထိသ ု ၏ ူ အ�ိုးကို ြပန်ချိုးရမည်။ ၁၉၈. အထက်တန်းစားလူတစ်ေယာက်က သာမန်လတ ူ န်းစား တစ်ေယာက်ကို မျက်စိကန်းေစလ�င် သိမဟု ု ့ တ် အ�ိုးကိက ု ျိုးေစလ�င် ေငွအေလးချိန ် ၆၀ �ှဲကယ် ကို ချိနတ ် ယ ွ ေပး ် ေလျာ်ရမည်။ ၁၉၉. အထက်တန်းစားလူတစ်ေယာက်က မျက်လးံု ကို ကန်းေစလ�င် အထက်တန်းစားလူတစ်ေယာက်က�န်၏ သိမဟု ု ့ တ် အ�ိုးကိက ု ျိုးေစလ�င် ထိက ု �န်ကဝ ို ယ်ယေသာတန် ူ ဖိးု ၏တဝက်ကို ေငွအေလးချိနြ် ဖင ့် ချိနတ ် ယ ွ ေပး ် ေလျာ်ရမည်။ ၂၀၉. အထက်တန်းစားလူတစ်ေယာက်က အထက်တန်းစားအမျိုးသမီးတစ်ဦးကို �ိုက� ် က ှ ေသာ ် ေ�ကာင ့် ကေလးပျက်ကျေစလ�င် သူမ၏သားအတွက် ေငွသား ၁၀ �ှဲကယ် ကို ချိနတ ် ယ ွ ေပး ် ေလျာ်ရမည်။ ၂၁၀. အကယ်၍ ယင်းအမျိုးသမီး ေသဆံးု ခဲသ ု ထက်တန်းစားလူ၏ ့ ည်�ိှေသာ် ထိအ သမီးကို သတ်ရမည်။ ၂၁၁. အထက်တန်းစားလူတစ်ေယာက်က သာမန်လတ ူ န်းစားမိနး် မတစ်ေယာက် �ိုက� ် က ှ ၍ ် ကေလးပျက်ကျခဲလ ့ �င် ေငွသား ၅ �ှဲကယ် ် ယ ွ ေပး ် ေလျာ်ရမည်။ ချိနတ ၂၁၂. အကယ်၍ ယင်းအမျိုးသမီး ေသဆံးု ခဲသ ့ ည်�ိှေသာ် ေငွသား ၃၀ �ှဲကယ်ကို ချိနတ ် ယ ွ ေပး ် ေလျာ်ရမည်။ ၂၁၃. အထက်တန်းစားလူတစ်ေယာက်က အြခား အထက်တန်းစားလူတစ်ေယာက်၏ က�န်မိနး် မတစ်ေယာက်ကို ကေလးပျက်ကျေအာင် �ိုက� ် က ှ ခ ် ဲလ ့ �င် ေငွသာ ၂ �ှဲကယ်ကို ချိနတ ် ယ ွ ေပး ် ေလျာ်ရမည်။ ၂၁၄. ယင်းက�န်မိနး် မ ေသဆံးု ခဲလ ့ �င် ထိလ ု က ူ ေငွသား ၂၀ �ှဲကယ်ကို ချိနတ ် ယ ွ ေပး ် ေလျာ်ရမည်။ 144 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge အခုလို ြဖတ်ထးံု ေတွ အစဉ်လိက ု ထ ် ား�ှိ�ပီးေတာ့ ဟမ်မရ ူ ာဘီက တဖန်ေ�ကြငာပါတယ်။ ဤသိေသာ ု့ တရားသည့ဆ ် းုံ ြဖတ်ချက်များသည် စွမး် အား�ကီးေသာဘုရင် ဟမ်မရ ူ ာဘီက သတ်မတ ှ ေသာအရာြဖစ် ် ၍ သငေလျာ် ့် မန ှ က ် န်ေသာ ြမငြ့် မတ်ေသာ ေြမြပင်တခွငလ ် းုံ တွင ် အသက်ေမွးမ�ကို ြပုရန် ဟမ်မရ ူ ာဘီဘရ ု င်ြဖစ်၏။ အမှနတ ် ရားနဲအညီ ့ ထုတြ် ပန်လက ို သ ် ည်။ လူသားတိကိ ု့ ု ငါသည် ဂ�ုမစိက ု ြ် ခင်း၊ လျစ်လျူ�� ြခင်းအမ�ကို ငါမြပု။ နတ်ဘရ ု ား အင်ေလက ငါအားအပ် �၍ ံှ နတ်ဘရ ု ား မာဒုက ့ ငါကိ ် ့ ပ်သည်�င ှ အ ့် မ� လူသားတိကိ ု ့ ု ငါ ထိနသ ် မ ိ း် ေစာငေ�ှ ့် ာက်ေတာ်မမ ူ ည်။ ့ ု ခနအ ဟမ်မရ ူ ာဘီရဲကိ ု ဥပေဒအရေတာ့ ေဘဘီလသ ံု ားေတွရဲလူ � ဖွဲ�အစည်းဟာ လူသားအားလံးု နဲသက် ဆင ုိ �် ပီး ့ ဓ ့ မအ ့ ထာဝရတည်�မဲတတ ဲ့ ရားမ�တမ�ဥပေဒသေတွမာှ အေြခခံတအ ဲ့ ြပင်... အဲဒဥ ီ ပေဒသေတွကို နတ်ဘရ ု ားေတွက စီမံတာပါ။ လူတန် ့် တန်းဟာလည်း အင်မတန်မက ှ ို အေရးပါ ပါတယ်။ ကိဓ ု ဥပေဒအရဆိရ ု င် ့ းစားအဆငအ လူသားေတွကို လိငအ ် မျိုးအစား ၂ ခု�င ှ ့် လူတန်းစား ၃ မျိုးခွထ ဲ ားတယ်။ အထက်တန်းစားလူ၊ သာမန်လူ �ှင ့် က�န်ေတွ ြဖစ်ပါတယ်။ ကွြဲ ပားတဲလ ့ င ိ ေတွ ် ၊ လူတန်းစားမတူတဲ့ လူေတွဟာ တန်ဖိးု မတူ�ကပါဘူး။ သာမန်လူ မိနး် မတစ်ေယာက်အသက်ဟာ ေငွသား ၃၀ �ှဲကယ် တန်းဖိးု �ှိပါတယ်။ က�န်မန ိ း် မတစ်ေယာက်ကေတာ့ ေငွသား ၂၀ �ှဲကယ်တန်ဖိးု �ှိ�ပီး သာမန်လူ ေယာက်ျားတစ်ေယာက်ရဲ ့ မျက်လးံု ဟာ ေငွသား ၆၀ �ှဲကယ် တန်ဖိးု �ှိပါတယ်။ ကိဓ ု ဥပေဒက မိသားစုအတွငး် မှာလည်း တင်းကျပ်တဲ့ အထက်ေအာက်အဆငအ ့် တန်းေတွ သတ်မတ ှ ပ ် ါတယ်။ မိသားစုတစ်စရ ု ဲ ့ ကေလးေတွဟာ လွတလ ် ပ်တလ ဲ့ သ ူ ားေတွမဟုတဘ ် ဲ အဲဒမ ီ သ ိ ားစုရဲ ့ ပိင ု ဆ ် င ုိ မ ် ပ � စ�ညး် သာြဖစ်တယ်။ ဒါေ�ကာင ့် ့ အထက်တန်းစားလူတစ်ေယာက်က တြခားအထက်တန်းစားလူတစ်ေယာက်ရဲ ့ သမီးကို သတ်တယ်ဆရ ုိ င် အဲဒလ ီ က ူ ို ြပစ်ဒဏ်ေပးတဲအ ့ ေနနဲ ့ သူသမီ ့ းကို အဆံးု စီရင်�ကတယ်။ လူသတ်သမားက ဘာမှမြဖစ်ဘဲ က�န်ေတာ်တအတွ ို ့ ကေတာ ် ့ အြပစ်မဲတ ဲ့ သမီ ူ ့ းက ့ သ ဒါဟာေတာ်ေတာ် ထူးဆန်းပါတယ်။ ေသဒဏ်အေပးခံရတယ်။ ဒါေပမယ့် ဟမ်မရ ူ ာဘီ�င ှ ေဘဘီ ့် လသ ံု ားေတွအတွကေတာ ် ူ ာဘီရဲကိ ု ဥပေဒဟာ ့ ဒါဟာ လံးု ဝတရားပါတယ်။ ဟမ်မရ ့ ဓ ဘုရင်ရဲ�ိ့ င ု င ် သ ံ ားေတွအားလံးု သူတအဆင ို ့ အ ့် တန်းေနရာကို လက်ခ�ံ ပီး အဲဒါနဲအညီ ြပုမူေနထိင ု �် ကရမယ်။ ့ ဒါဆိရ ု င် အင်ပါယာထဲမာှ ေနထိင ု တ ် လ ဲ့ ေတွ ူ အားလံးု အတူတကွစေပါင် ု းအလုပ်လပ ု ် �င ို �် ကမှာပါ.. ဆိတ ု အ ဲ့ ဆို အေပါ်မှာ အေြခခံပါတယ်။ ဒီလအဖွ ူ ့ ဲ�အစည်းဟာ သူတအသိ ို ့ င ု း် အဝိင ု း် ထဲက လူေတွအားလံးု အတွက် လံေလာက် ု ေအာင် အစားအစာ ထုတလ ် ပ ု ်ရမယ်။ ေကာင်းမွနစ ် ာွ ေဝမ�ရမယ်။ ရန်သက ူ ို အတူတကွ ကာကွယရ ် မယ်။ �ပီးေတာ့ �ိင ု င ် န ံ့ ယ်နမိတက ် ို ချဲ�ရမယ်။ ဒါမှလည်း စည်းစိမေတွ ် ပာွ းသထက်ပာွ းလာ�ပီး �ိင ု င ် လ ံ ြံု ခံုသထက်လြံု ခံုလာမှာ ြဖစ်ပါတယ်။ 145 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ဟမ်မရ ူ ာဘီ ေသ�ပီးလို ့ �ှစေပါင် ် း ၃၅၀၀ ေလာက်�ကာတဲအ ့ ခါမှာ ေြမာက်အေမရိကမှာ�ှိတဲ့ �ဗိတသ ိ �ကိလ ု န ို ီ သံးု ခုဟာ အဂလင်္နဘ ် ရ ု င်က သူတရဲ ို ့ ကိ ု စ ် ားလှယေတွ ် ့ ယ အဲဒက ီ လ ို န ို န ီ ယ်ေတွမာှ မ�မ�တတ ဖီလာဒဲလဖ ် ီးယား�မို � မှာ ေနထိင ု သ ် ေတွ ူ ဟာ ေ�ကြငာခဲ�့ ကတယ်။ ထာဝရတည်�မဲ သူတကိ ို ့ ု သူတရဲ ို ့ ့ မဆက်ဆဘ ံ းူ လိယူ ု ့ ဆ�ကတယ်။ စုေဝး�က�ပီး ၁၇၇၆ �ဗိတသ ိ �ဘုရင်ရဲလက် ေအာက်ခေတွ ံ ့ လွတလ ် ပ်ေရးေ�ကြငာစာတမ်းကိလ ု ည်း တရားမ�တတဲ့ ဇူလင ို လ ် ဥပေဒသေတွလို ့ ၄ ဒါနဲပဲ့ ရက်ေနမှ့ ာ မဟုတေတာ ် ေ�ကာင် း ့ လူသားအားလံးု နဲသက် ဆင ုိ �် ပီး ့ ေ�ကးေ�ကာ်ထားပါတယ်။ နတ်ဘရ ု ားေတွက ချီးြမ�ငေပးသနားတဲ ့် ့ ဟမ်မရ ူ ာဘီကဓ ို ဥပေဒနဲ ့ အတူတပ ူ ါပဲ။ ဒါေပမယ့် အေမရိကန် နတ်ဘရ ု ားက စီမံတဲ့ အေရး�ကီးဆံးု ဥပေဒသ ဟာ ေဘဘီလန ံု တ်ဘရ ု ားေတွရဲ ့ အေရး�ကီးဆံးု နဲေတာ ့ ့ နည်းနည်းကွာတယ်။ အေမရိကန်�င ို င ် ရ ံ ဲ လွ ် ပ်ေရးေ�ကြငာစာတမ်းမှာ ေ�ကးေ�ကာ်ထားတာက ့ တလ “ဤအမှနတ ် ရားများသည် က�န်ေတာ်တို တစ် ဦးချင်းစီတင ွ ် အထင်အ�ှား�ှိ�ပီး လူသားတိင ု း် သည် တန်းတူညမ ီ � ့ ် က � ို ဖန်ဆင်းြခင်းခံရကာ မည်သက ူ မ� ဖယ်�ှားေြပာင်းလဲ၍မရေသာ အသက်�ှငခ ် င ွ ၊့် လွတလ ် ပ်ခင ွ ၊့် ေပျာ်ရွငမ ရယူခစ ံ ားခွင ့် စသည့် လူအခွ ့် ေရးများကို ဖန်ဆင်း�ှငဘ ် ရ ု ားသခင်က ေပးအပ်ထားသည်” လို ဆိ ု ါတယ်။ ့ ငအ ့ ပ ဟမ်မရ ူ ာဘီရဲကိ ု ဥပေဒလိပ ု ဲ ့ ဓ အေမရိကန်�င ို င ် က ံ ို ြမငြ့် မတ်မန ှ က ် န်တဥ ဲ့ ပေဒသအတိင ု း် လူသားေတွ တည်ေထာင်တစ ဲ့ ာတမ်းရဲ ့ လိက ု န ် ာကျင�့် ကံ�ကရမယ်။ ဒါဆိရ ု င် သန်းနဲချီ ့ �ိှတဲ့ သူတ�ိ ို ့ င ု င ် သ ံ ားေတွဟာ တရားမ�တ၊ ေအးချမ်းလံြု ခံု�ပီး ချမ်းသာ�ကယ်ဝတဲ့ လူအသိ င ု း် အဝိင ု း် တစ်ခုကို ့ ေကာင်းမွနစ ် ာွ စုေပါင်းတည်ေဆာက်�င ို �် ကမှာြဖစ်တယ်။ ဟမ်မရ ူ ာဘီကဓ ို ဥပေဒလိပ ု ဲ အေမရိကန်�င ို င ် ရ ံ ဲ ့ လွတလ ် ပ်ေရးေ�ကြငာစာတမ်းကို အဲဒေခတ် ီ ကလူေတွတင်မကဘဲ တေလးတစားလက်ခံ�ကတယ်။ အခုဆုိ အေမရိကန်ေကျာင်းသူ/သားေလးေတွဆရ ုိ င် �ှစေပါင် ် း အခုေခတ်မျိုးဆက်ေတွကပါ ၂၀၀ ေကျာ်ပါ�ပီ။ ဒီလတ ွ လ ် ပ်ေရးေ�ကြငာစာတမ်းကို ကူးယူ�ပီး အလွတရ ် ေအာင်ကျက်မတ ှ �် ကပါတယ်။ ဒီဥပေဒစာတမ်း ၂ အေမရိကန်�င ို င ် ရ ံ ဲ ့ ခုလးံု မှာ သိသာထင်�ာှ းတဲ့ ကွလ ဲ ခ ွဲ ျက်ေတွ�ိတ ှ ယ်။ လွတလ ် ပ်ေရးေ�ကြငာစာတမ်းေရာ.. �ှစခ ် လ ု းံု က ဟမ်မရ ူ ာဘီကဓ ို ဥပေဒေရာ၊ လူသားအားလံးု နဲသက် ဆင ုိ �် ပီး ့ ထာဝရတည်�မဲတရားမ�တတဲ့ ဥပေဒသေတွ လိဆိ ု့ ပ ု ါတယ်။ ဒါေပမယ့် အေမရိကန်ေတွရဲအဆိ အ ု ရေတာ့ ့ လူသားေတွဟာ တန်းတူညမ ီ ��က�ပီး၊ ေဘဘီလသ ံု ားေတွအတွကေတာ ် ီ �ြခင်း ့ လူသားေတွဟာ တန်းတူညမ မ�ှိပါဘူး။ သူတကမှ ို ့ နတ ် ယ်၊ အေမရိကန်ေတွကေတာ့ ဟမ်မရ ူ ာဘီက မှားတယ်ေြပာမှာေပါ။့ ဟမ်မရ ူ ာဘီကလည်း သူမန ှ ပ ် ါတယ် အေမရိကန်ေတွသာ မှားပါတယ်လို ့ ြပန်ေြပာမှာ အေသအချာပဲ။ တကယ်တမ်းမှာေတာ့ သူတ�ှ ို ့ စဦ ် းလံးု တည်ေထာင်သဖ ူ ခင်�ကီးေတွဟာ မှားပါတယ်။ ဟမ်မရ ူ ာဘီ လူသားအားလံးု နဲသက် ဆင ုိ �် ပီး ့ �ှင ့် အေမရိကန်�င ို င ် က ံ ို ထာဝရတည်�မဲတရားမ�တတဲ့ 146 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ဥပေဒသေတွ�ိတ ှ ဲ့ ကမ�ာမျိုးကို စိတက ် းူ ယဉ်ခဲ�့ ကတာပါ။ လူသားအားလံးု တန်းတူညမ ီ ယ် သိမဟု ု ့ တ် အထက်ေအာက် အဆငအ ့် တန်းေတွ �ှိမယ်ေပါ။့ အမှနက ် အဲဒလ ီ မ ို ျိုး လူသားအားလံးု နဲသက် ဆင ုိ တ ် ဲ့ ့ ဥပေဒသေတွဆတ ုိ ာ ေဆပီယန်စေတွ ် ရဲ ့ အံဩ ့ စရာေကာင်းတဲ့ စိတက ် းူ ဉာဏ်ထမ ဲ ာှ ပဲ �ှိတာပါ။ ဒီလမ ို ျိုးအရာေတွဟာ အချင်းချင်း တီထင ွ ေြပာ�ကတဲ ် ့ စိတက ် းူ ယဉ်အေ�ကာင်းအရာေတွထမ ဲ ာှ ပဲ �ှိတယ်။ ဒီဥပေဒသေတွမာှ တကယ့အ ် �ှိတရားရယ်လို ဘာမှ မ�ှိပါဘူး။ ့ လူေတွကို အထက်တန်းစားလူ �ှင ့် စိတက ် းူ ယဉ်အပိင ု း် အစသက်သက်လို ့ သာမန်လအ ူ ြဖစ် ခွြဲ ခားထားတာဟာ လက်ခရ ံ တာလွယပ ် ါတယ်။ ဒါေပမယ့် တန်းတူညမ ီ �ပါတယ်ဆတ ုိ ာကလည်း ဘယ်လအ ို ဓိပာ� ယ်ဆင်ြခင်မအ � ရ လူသားအားလံးု က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ့ လူသားအားလံးု ဟာ စိတက ် းူ ယဉ်လုပ်�ကံေြပာဆိမ ု � လူသားေတွအားလံးု တစ်ခပ ု ါပဲ။ တန်းတူည�ီ ကပါတယ်လို ့ ေြပာ�ိင ု တ ် ာလဲ။ အမှနတ ် ကယ်တန်းတူည�ီ ကပါတယ်ဆတ ုိ အ ဲ့ ရာဟာ က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ့ စဉ်းစားစိတက ် းူ ဉာဏ်ေဘာင်ကေကျာ် ို �ပီး အြပင်မာှ တကယ်ပဲ ဓမ�ဓိ�ာန်အ�ှိတရားအြဖစ် တည်�ိှပါသလား။ လူသားေတွဟာ ဇီဝေဗဒအရ တကယ်ပဲ လွတလ ် ပ်ေရးေ�ကြငာစာတမ်းထဲက တန်းတူည�ီ ကပါသလား။ အဲဒအ ီ တွက် လူသအ ိ များဆံးု ြဖစ်တစ ဲ့ ာေ�ကာင်းကို အေမရိကန်�င ို င ် ရ ံ ဲ ့ ဇီဝေဗဒ စကားလံးု ေတွန ဲ ့ က�န်ေတာ်တို �ကိ ် ေအာင်။ ့ ုးစားဘာသာြပန်�ကည့ရ ဤအမှနတ ် ရားများသည် က�န်ေတာ်တို ့ ီ � တန်းတူညမ လူသားတိင ု း် သည် တစ်ဦးချင်းစီတင ွ ် အထင်အ�ှား�ှိ�ပီး ဖန်ဆင်းြခင်းခံရကာ မည်သက ူ မ� ဖယ်�ှားေြပာင်းလဲ၍မရေသာ အခွငအ ့် ေရးများြဖစ်သည့ ် အသက်�ှငခ ် င ွ ၊့် လွတလ ် ပ် ခွင၊့် ေပျာ်ရွင်မ�ကို ရယူခစ ံ ားခွင ့် စသည့အ ် ခွငအ ့် ေရးများကို ဖန်ဆင်း�ှငဘ ် ရ ု ားသခင်က ေပးအပ် ထားသည်။ ဇီဝေဗဒ သိပံပ � ညာအရ�ကည့မ ် ယ်ဆုိ လူသားေတွဟာ ဖန်ဆင်းခံရတာ မဟုတဘ ် းူ ။ ဆငက ့် ေြပာင် ဲ းလဲလာ�ကတာပါ။ �ပီးေတာ့ တန်းတူညမ ီ �ဖို ့ ဆငက ့် ေြပာင် ဲ းလဲလာ�ကတာ မဟုတတ ် ာလည်း ေသချာတယ်။ တန်းတူညမ ီ �တယ်ဆတ ုိ ာ တန်းတူညမ ီ �တယ်ဆတ ုိ အ ဲ့ ေတွးကို ခရစ်ယာန်အယူဝါဒအရ ဖန်ဆင်းြခင်းအယူအဆနဲခွ့ ခ ဲ ာွ မရေအာင်ကို ခရစ်ယာန်အယူဝါဒကေန လူသားတိင ု း် မှာ ပူးတွ� ဲ ိှေနတာပါ။ အေမရိကန်ေတွက ြမငြ့် မတ်တဝ ဲ့ ိညာဉ်ဆိတ ု ာ�ှိ�ပီး ရတာပါ။ ဝိညာဉ်အားလံးု ဟာ ဘုရားသခင်ေ�ှ �ေမှာက်မာှ တူညပ ီ ါတယ်။ ဒါေပမယ့လ ် ည်း ခရစ်ယာန်အယူအဆေတွြဖစ်တဲ့ ဖန်ဆင်း�ှင ် ဘုရားသခင်၊ ဖန်ဆင်းြခင်းပံြု ပင်၊ ဝိညာဉ် စတာေတွကို က�န်ေတာ်တမယံ ို ့ ဘ ု းူ ဆိရ ု င်.. လူသားတိင ု း် ဟာ တန်းတူညမ ီ �ပါတယ်ဆတ ုိ ာ ဘယ်လအ ို ဓိပာ� ယ်�ိှပါေတာမ ့် ေြပာင် ဲ းလဲြခင်းဆိတ ု ာ ကွြဲ ပားမ�အေပါ် ့ လဲ။ ဆငက အေြခခံတာပါ။ တူညမ ီ အ � ေပါ်မှာ မဟုတပ ် ါဘူး။ လူတင ို း် လူတင ို း် မှာ တနည်းအားြဖငက ့် ြွဲ ပားတဲ့ မျိုး�ိုဗီဇကုဒ ် 147 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge �ှိတယ်။ ေမွးကတည်းကစ�ပီး အဲဒါေ�ကာင ့် ကွြဲ ပားတဲပ ့ တ်ဝန်းကျင်ရဲလ� ့ မး် မိးု မ�ေအာက်မာှ ကွြဲ ပားြခားနားတဲ့ စွမး် ရည်ေတွတးို တက်လာ�ပီး အသက်�ှင�် ကတယ်။ အသက်�ှငက ် ျန်ဖိအတွ ု့ က် မတူြခားနားတဲအ ့ ခွငအ ့် လမ်းေတွ �ှိလာတယ်။ အဲဒလ ီ ဆ ို ေတာ ုိ ီ �ဖန်ဆင်းြခင်းခံရသည် ဆိတ ု ာကို ့ တန်းတူညမ ကွြဲ ပားြခားနားစွာ ဆငက ့် ေြပာင် ဲ းလဲလာပါသည်လို ဘာသာြပန် ရမလိြု ဖစ်ေနပါ�ပီ။ ့ လူေတွဟာ ဘယ်တန ု း် ကမှ တစ်ခခ ု ေပးအပ် ု မယ့် ဖန်ဆင်းြခင်းမခံရသလိ.ု . ဖန်ဆင်း�ှငဆ ် တ ုိ ာလည်း ဆငက ့် ေြပာင် ဲ းလဲြခင်းြဖစ်စဉ်သာ �ှိတာပါ။ �ပီးေတာ့ ဇီဝေဗဒသိပံပ � ညာအရဆိရ ု င် မ�ှိပါဘူး။ လူေတွကို က�န်ေတာ်တို ့ အဲဒါဟာ မသိြမင်ရတဲ့ မည်သေသာရည် ုိ ့ ရွယခ ် ျက်အတွက် ဆိတ ု ာမျိုးလည်းမ�ှိဘဲ လူတစ်ဦး�ပီး တစ်ဦးသာ ေမွးဖွားလာ�ကတာပါ။ ဖန်ဆင်း�ှငက ် ေပးအပ်တယ် ဆိတ ု ာကို ေမွးဖွားလာတယ်လို �ိ ့ ု း�ိုးေလးဘာသာြပန်ရင် �ပီးတာပဲ။ ထိအတူ ု့ ပဲ ဇီဝေဗဒမှာ လူအခွ ့် ေရး ဆိတ ု ာမ�ှိပါဘူး။ လူအဂ◌င်္ ◌ါေတွ၊ စွမး် ရည်ေတွ၊ စ�ိုကလ ် က�ဏာေတွပဲ ့ ငအ ့ �ှိတယ်။ ငှကေတွ ် ပျံတယ်ဆတ ုိ ာ ပျံသန်းဖိအခွ ု ့ ငအ ့် ေရး�ှိလမဟု ုိ ့ တ ဘ ် းူ သူတမှ ို ့ ာေတာင်ပံ�ိှလြဖစ် ို ့ ပါတယ်။ �ပီးေတာလ ို တ ် င ွ း် အဂ◌င်္ ◌ါေတွ၊ စွမး် ရည်ေတွ၊ စ�ိုကလ ် က�ဏာေတွကို ဖယ်�ှားေြပာင်းလဲလမရဘူ ို ့ း ့ ည်း ဒီကယ ဆိတ ု ာလည်း အဲဒအ ီ ရာေတွ မဟုတပ ် ါဘူး။ ေတာ်ေတာ်များများမှာ ဗီဇေြပာင်းလဲြခင်းေတွ အ�မဲတမ်းြဖစ်ေနတာပါ။ အချိန�် ကာလာတာနဲအမ� ေပျာက်ဆးုံ သွား�ကတာပဲ။ ငှကက ် လ ု ားအုတေတွ ် ဟာ ့ ပျံသန်း�ိင ု တ ် စ ဲ့ မ ွ း် ရည် ေပျာက်သာွ းတဲ့ ဖယ်�ှားေြပာင်းလဲ၍မရေသာလူအခွ ့် ေရးဆိတ ု ာကို ့ ငအ ငှကေတွ ် ပါ။ ေြပာင်းလဲတတ်ေသာ ဒါေ�ကာင ့် စ�ိုကလ ် က�ဏာများလို ့ ဘာသာြပန်ရမှာပါ။ လူေတွမာှ ဆငက ့် ေြပာင် ဲ းလဲလာတဲ့ စ�ိုကလ ် က�ဏာေတွက ဘာေတွလလ ဲ ေမးတဲ ို ့ အ ့ ခါ.. အသက်�ှငသ ် န်ြခင်း လိေြပာတာက ု့ ေတာ့ ဟုတပ ် ါတယ်။ ဒါေပမယ့် လွတလ ် ပ်ခင ွ ့် ဆိတ ု ာ ဘာလဲ။ ဇီဝေဗဒမှာ လွတလ ် ပ်ခင ွ ့် ဆိတ ု ာမ�ှိပါဘူး။ တန်းတူညမ ီ �ြခင်းေတွ၊ လွတလ ် ပ်ခင ွ ဆ ့် တ ုိ ာ လူသားေတွ လူအခွ ့် ေရးေတွ၊ ့ ငအ ထွငထ ် ားတဲအ ့ ရာြဖစ်�ပီး ဇီဝေဗဒ�� ေထာငက ့် ေန�ကည့မ ် ယ်ဆရ ုိ င် အာဏာ�ှငေအာက် ် ကလူေတွကေတာ့ ကနသ ် ့ တ်ကမ ု ဏ � ေတွ ီ သူတရဲ ို ့ အ ် းူ ထဲမာှ ပဲ ့ ေတွးစိတက ဒီမက ို ေရစီလအဖွ ူ ့ ဲ�အစည်းကလူေတွဟာ မလွတလ ် ပ်ဘးူ လိေြပာတာဟာ ု့ �ှငး် လင်းတဲအ ့ ဓိပာ� ယ်ဖွငဆ ့် ခ ုိ ျက်တစ်ခန ု ဲ့ မသတ်မတ ှ � ် င ို �် ကေသးဘူး။ ဘာလဲဆတ ုိ ာကို မတိင ု း် တာ�ိင ု �် ကေသးဘူး။ တကယ့အ ် �ှိအတိင ု း် �ှိပါတယ်။ လွတလ ် ပ်�ပီး၊ အဓိပာ� ယ်မ�ှိပါဘူး။ ေပျာ်ရင � မ ် (� happiness) ဆိတ ု ာကေရာ။ အခုထေတာ ိ ့ ဇီဝေဗဒသုေတသနေတွက လိပ ု ဲ .. ဒါဆိရ ု င် ေပျာ်ရွငမ ် � ဆိတ ု ာကို ဒါမှမဟုတ် ေပျာ်ရင � မ ် ဆ � တ ုိ ာ အရသာခံေပျာ်ရင � မ ် န � ပတ် ဲ ့ သက်�ပီး ဇီဝေဗဒေလ့လာမ�ေတာ်ေတာ်များက သိနားလည်ထားတာေတွေတာ့ �ှိပါတယ်။ အဲဒါကပဲ တိင ု း် တာရ၊ 148 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge သတ်မတ ှ ရ ် ပိလ ု ယ ွ တ ် ာကိးု ။ ဒါေ�ကာင ့် အသက်�ှငခ ် င ွ ၊့် လွတလ ် ပ်ခင ွ ့် �ှင ့် ေပျာ်ရင � မ ် က � ို ရယူခစ ံ ားခွင ့် ဆိတ ု ာေတွကို အသက်�ှငြ် ခင်း �ှင ့် အရသာခံေပျာ်ရင � မ ် ရ � ရန် လုပ်ေဆာင်ြခင်းလို ဘာသာြပန် ရမှာပါ။ ့ ဒီေတာ့ အေမရိကန်�င ို င ် ရ ံ ဲ ့ လွတလ ် ပ်ေရးေ�ကြငာစာတမ်းထဲက ေစာေစာကစာေ�ကာင်းကို ဇီဝေဗဒ စကားလံးု ေတွန ဲ ဘာသာြပန် လက ို တ ် အ ဲ့ ခါမှာေတာ.့ . ့ ဤအမှနတ ် ရားများသည် က�န်ေတာ်တို ့ တစ်ဦးချင်းစီတင ွ ် အထင်အ�ှား�ှိ�ပီး လူသားတိင ု း် သည် ကွြဲ ပားစွာ ဆငက ့် ေြပာင် ဲ းလဲလာ�ကကာ ေြပာင်းလဲတတ်ေသာ စ�ိုကလ ် က�ဏာများြဖစ်သည့် အသက်�ှငြ် ခင်း �ှင ့် အရသာခံေပျာ်ရင � မ ် ရ � ရန် လုပ်ေဆာင်ြခင်း စသည်တြဖင ို ့ ့် ေမွးဖွားလာ�ကသည်။ လူအခွ ် ေရး ့ ငအ �ှင ့် တန်းတူအခွငေရးရ�ှ ့် ိေရး ဆင်ြခင်ေကာက်ချက်ချပံန ု ပတ် ဲ ့ သက်�ပီး တန်းတူရည်တူ လ��ေဆာ် ံ သေတွ ူ ကေတာ့ ခုလမ ို ျိုး “ဇီဝေဗဒအားြဖငေတာ ့် ့ လူေတွဟာ ေဒါသထွက�် ကမှာပဲ။ ေမွးဖွားမလာဘူးဆိတ ု ာ ငါတိသိ ု ့ သားပဲ။ ဒါေပမယ့် အ�ှစသ ် ာရအားြဖငေတာ ့် ့ ငါတိအားလံ ု့ းု ဟာ တူည�ီ ကတယ်လို ယံ ုိ င် တည်�ငိမဝ ် ေြပာတဲ့ လူေဘာင် အဖွဲ�အစည်းတစ်ခု ့ �ု ကည်�ကတယ်ဆရ ့ ငါတိတည် ု့ ေဆာက်�င ို မ ် ာှ ” ြငင်းစရာမ�ှိပါဘူး။ ြပန်ေြပာဖိများပါတယ် ု့ ။ က�န်ေတာ်ဆလ ုိ တ ို ဲ့ လူအဖွ ့ ဲ�အစည်းတစ်ခုကုိ ဒါေပမယ့် လို ့ “စိတက ် းူ ယဉ်�ိင ု င ် ေတာ် ံ ” ယံ�ု ကည်�ကတယ်ဆတ ုိ ာ အဲဒလ ီ ယ ို �ံု ကည်�ကတယ်တအ ဲ့ ခါ ဆိတ ု ာ တကယ့အ ် �ှိတရားအရ ပိေကာင် ု းမွနတ ် ဲ့ က�န်ေတာ်ဘာမှ အဲဒါနဲပတ် ့ သက်လို ့ အဲဒါပဲ။ က�န်ေတာ်တို ့ မှနက ် န်လို ့ မဟုတပ ် ါဘူး။ လူအသိ င ု း် အဝိင ု း် တစ်ခု ့ ြဖစ်လာေအာင် ထိေရာက်စာွ စုေပါင်းလုပ်ေဆာင်�င ို စ ် မ ွ း် ကို က�န်ေတာ်တကိ ို ့ ု ေပးလိပါ။ ု့ စိတက ် းူ ယဉ်�ိင ု င ် ေတာ် ံ ေတွဆတ ုိ ာ မေကာင်းတဲလ ့ �ို � ဝှက�် ကံစည်မေတွ � မဟုတသ ် လို အသံးု မကျတဲ့ စိတက ် းူ ယဉ်သက်သက်လည်း မဟုတပ ် ါဘူး။ တကယ်ေတာ့ သူတဟာ ို ့ များြပားလှတလ ဲ့ သ ူ ားေတွကို ထိထေရာက် ိ ေရာက် စုေပါင်းလုပ်ကင ို � ် င ို ေစတဲ ် ့ တစ်ခတ ု ည်းေသာ နည်းလမ်းပါ။ ဒါေပမယ့် ေခါင်းထဲမာှ မှတထ ် ားရမှာတစ်ခက ု ဟမ်မရ ူ ာဘီကလည်း ေစာေစာကဆင်ေြခေတွန ဲ ့ ကာကွယ� ် င ို တ ် ယ်ဆတ ုိ ာပါ။ သူရဲ့ အထက် ေအာက်လတ ူ န်းစား ့ ‘လူေတွဟာ အထက်တန်းစားလူ၊ ခွြဲ ခားတဲ့ သာမန်လ၊ူ ဥပေဒသကို က�န် စသည်ြဖင ့် ကွြဲ ပားြခားနားြခင်းမ�ှိဘးူ ဆိတ ု ာ ငါသိသားပဲ။ ဒါေပမယ့် လူေတွ အဲဒလ ီ ို ကွြဲ ပားြခားနား�ကတယ်လို ့ ငါတိယံ ု ့ �ု ကည်တယ်ဆရ ုိ င် တည်�ငိမ်ဝေြပာတဲ့ လူအဖွ ု တ ် ယ်။’ ့ ဲ�အစည်းတစ်ခု ငါတို ဖန် ့ တးီ �ိင စစ်မှန ်ေသာ ယံ�ု ကည်သမ ူ ျား ေစာေစာက စာပိဒ ု ေတွ ် ဖတ်�ပီးေတာ့ ကိယ ု ခ ့် ံုမာှ ထိင ု ရ ် င်းနဲ ့ စိတမ ် သက်မသာြဖစ်ေန�ကတဲ့ စာဖတ်သေတွ ူ ေတာ်ေတာ်များများ�ှိ�င ို ပ ် ါတယ်။ သင်ေပးထားတာကိးု ။ ဒီေခတ်ပညာေရးက ဟမ်မရ ူ ာဘီရဲ ့ ကိဓ ု ဥပေဒကို က�န်ေတာ်တကိ ို ့ ု စိတက ် းူ ယဉ်သက်သက်လို ့ အဲဒလ ီ ခ ို စ ံ ားရေအာင် လက်ခလ ံ က ို ရ ် တာ 149 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge လွယပ ် ါတယ်။ ဒါေပမယ့် လူအခွငအ ့် ေရးဆိတ ု ာဟာလည်း က�န်ေတာ်တမ�ကားချင် ို ့ ဘးူ ။ တကယ်လို ့ စိတက ် းူ ယဉ်ထဲမာှ ပဲ�ိှတအ ဲ့ ရာ ြဖစ်တယ်ဆရ ုိ င် လူေတွရဲစိ့ တက ် းူ ယဉ်မ�ပါဆိတ ု ာေတာ့ လူအခွ ့် ေရးဆိတ ု ာ ့ ငအ ဒါဟာ က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ့ လူအသိ င ု း် အဝိင ု း် �ကီးတစ်ခုလးံု ့ �ပိုလဲသာွ း�ိင ု တ ် အ ဲ့ ��ရာယ် မဟုတဘ ် းူ လား။ ေဗာ်လတဲ က ဘုရားသခင်နပတ် ဲ ့ သက်�ပီး ေြပာဖူးတယ်ေလ။ ‘ဘုရားသခင်ဆတ ုိ ာ မ�ှိဘးူ ကွ။ ဒါေပမယ့် ငါအ ို ် င်.. ညကျ သူ ့ ေစခံကေတာ ့ အဲဒါသွားမေြပာနဲ။့ မဟုတရ ငါကိ ု တ်ရင်သတ်မာှ ’ ့ သ ပတ်သက်�ပီး တဲ။့ ေဗာ်လတဲ လူအခွ ့် ေရးဆိတ ု ာလည်း ့ ငအ ဟမ်မရ ူ ာဘီလည်း ေြပာသလို သူရဲ့ ့ အထက်ေအာက်လအဆင ူ့ အ ့် တန်းခွြဲ ခားြခင်းနဲ ့ ေြပာ�ိင ု သ ် လိ၊ု အတူတပ ူ ါပဲ။ ဟိမ ု ို ေသာမတ်မ် ေဆပီယန်စေတွ ် မာှ ဂျက်ဖာဆင် ေြပာတဲ့ သဘာဝလူအခွ ့် ေရးဆိတ ု ာ ့ ငအ မ�ှိသလိပ ု ဲ ချင်ပန်ဇီ၊ ဟိင ု အ ် းီ နားေကာင်၊ ပငက ့် ူ စတဲတ ့ ရ ိ စ�ာန်ေတွမာှ လည်း သဘာဝအခွငအ ့် ေရးဆိတ ု ာ မ�ှိပါဘူး။ ဒါေပမယ့် ဒါေတွကို က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ့ လက်ေအာက်ခံ တိရ စ�ာန်ေတွကို သွားမေြပာြပပါနဲ..့ ရင်သတ်မာှ ။ မဟုတရ ် င် ညကျ က�န်ေတာ်တကိ ို ့ ု သူတို သတ် ့ ို ျိုး ေ�ကာက်ရွံ � စိးု ရိမမ ် ေတွ � ဟာ သဘာဝေတာက ု း် ြဖစ်တည်ေနတဲအ ့ ရာေတွဟာ ခုလမ ့ ျပါတယ်။ သဘာဝအတိင သူဟာသူ တည်�မဲ�ကတာကိးု ။ ကမ�ာဆ ွဲ ားကို လူေတွက မယံ�ု ကေတာဘ ု င်ေတာင်မှ မနက်ြဖန်ကစ�ပီး ့ အ ့ းူ ဆိရ ့ ကမ�ာဆ ွဲ ား အလုပ်လပ ု ်တာရပ်သာွ းမှာ မဟုတပ ် ါဘူး။ သိေပမယ့ ု့ ် စိတက ် းူ ယဉ်လူအဖွ ့ အ ့ ဲ�အစည်းတစ်ခုဟာ �ပိုပျက်သာွ း�ိင ု တ ် အ ဲ့ ��ရာယ် အ�မဲ�ိှပါတယ်။ စိတက ် းူ ယဉ်အေ�ကာင်းအရာေပါ်မှာ အေ�ကာင်းအရာေတွဆတ ုိ ာ ဘာေ�ကာငလ ့် ဆ ဲ တ ုိ ာ အေြခြပု�ပီး လူေတွက သူတကိ ို ့ ု တည်�ိှ�ကတာကိးု ။ စိတက ် းူ ယဉ်အေ�ကာင်းတရားေတွ မနားတမ်းအားသွနခ ် န ွ စ ် က ို ် လုပ်ရတာပဲ။ အတင်းအကျပ်ခင ို း် ေစတာေတွေတာင် ပါ စိတက ် းူ ယဉ် အ�မဲတည်တခ ံ့ င ို �် မဲေနဖို ့ စစ်တပ်ေတွ၊ ချက်ချင်း ထိနး် သိမး် ကာကွယဖ ် ိအတွ ု့ က် တချို �ေသာလုပ်ရပ်ေတွဆရ ုိ င် ပါတယ်။ လူေတွရဲ ့ မယံ�ု ကည်�ကေတာဘ ု ာနဲ ့ ့ းူ ဆိတ ေပျာက်ကယ ွ သ ် ာွ းတာပဲ။ ဒါေ�ကာင ့် စိတက ် းူ ယဉ်လူအဖွ ့ ဲ�အစည်းတစ်ခုကို သူအေြခခံထားတဲ့ အဲဒါဟာ မလုပ်မြဖစ် အ�ကမ်းဖက်တာ၊ ရဲအဖွဲ�ေတွ၊ တရား�ံုးေတွ၊ အကျဉ်းေထာင်ေတွဟာ �ိင ု င ် သ ံ ားေတွကို စိတက ် းူ ယဉ် လူအဖွ ဲ့ ြပုမူေနထိင ု ေအာင် ် ့ ဲ�အစည်းတစ်ခုနအညီ ဖိအားေပး�ပီး မနားတမ်း အလုပ်လပ ု ်�ကတာပါ။ သူအိ ် းီ ချင်းတစ်ေယာက်ကို မျက်စိကန်းေစခဲတ ုိ င် ့ ယ်ဆရ ့ မန ဆိတ ု ဲ့ ဥပေဒသက်ေရာက်မ� � ိှေစဖိအတွ ု့ က် အေမရိကန်ြပည်သအ ူ များစုက ေ�ှးေခတ် ‘မျက်လးုံ တစ်လးံု အတွက် မျက်လးံု တစ်လးံု ’ အ�ကမ်းဖက်ရတာမျိုး သူတရဲ ို ့ အာဖရိ ကန် ့ ေဘဘီလသ ံု ားတစ်ေယာက်က လိအ ု ပ်ခဲမ ့ ာှ ပါ။ က�န်ေတွဟာလည်း ၁၈၆၀ ခု�စ ှ မ ် ာှ လူသားေတွြဖစ်�ကတဲ့ အတွကေ�ကာင ် ့် လွတလ ် ပ်ခွငဆ ့် တ ုိ ဲ့ လူအခွ ့် ေရးကို ခံစားခွငရ ့် �ှိရမယ်လို ့ ဆံးု ြဖတ်ခ�ဲ့ ကတယ်။ ဒါေပမယ့် ့ ငအ ေသွးေချာင်းစီးြပည်တင ွ း် စစ်တစ်ခုြဖစ်�ပီးမှသာ ေတာင်ပိင ု း် ြပည်နယ်ေတွက အဲဒါကို လိက ု ေလျာခဲ ် တ ့ ာပါ။ 150 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge သိေသာ် ု့ လည်း စိတက ် းူ ယဉ်လူအဖွ � သက်သက်နသာ ဲ့ ထိနး် သိမး် ရတာ ့ ဲ�အစည်းတစ်ခုကို အ�ကမ်းဖက်မေတွ မဟုတပ ် ါဘူး။ အဲဒစ ီ ိတက ် းူ ယဉ်လူအဖွ ့ ဲ�အစည်းကို �ှစ� ် စ ှ ်ကာကာယံ�ု ကည်သေတွ ူ လည်း လိပ ု ါတယ်။ မင်းသားတယ်လယ ီ န ွ ် ့ ဟာ ြပင်သစ်ဘရ ု င် လူဝီ ၁၄ ရဲလက် ေအာက်မာှ သာကူး�ိင ု င ် ေရးသမားဘဝကိ ံ ု ့ စတင်ခတ ဲ့ ယ်။ ေနာက်ပိင ု း် နပိလ ု ယ ီ န် အုပ်ချုပ်တေခတ် ဲ့ က ေတာ်လန ှ ေရးတပ် ် ထမ ဲ ာှ လည်း ပါဝင်ခဲတ ့ ာပဲ။ ေနာက်ဆးုံ ြပင်သစ်ဘရ ု င်ေတွ နန်းတက်လာြပန်ေတာလ ုိ ့ ေအာက်ကို ခိုဝင်သစ�ာခံခြဲ့ ပန်တယ်။ ့ ည်း သူတလက် အစိးု ရထဲ ဆယ်စ� ု စ ှ မ ် ျားစွာ ပါဝင်ပတ်သက်ခတ ဲ့ ဲ ့ သူအ ့ ေတွ�အ�ကံုကို အ�ှစခ ် ျုပ်ေြပာေတာ့ “ လှစ ံ ပ ွ ်ေတွ(စစ်တပ်က)ို သံးု �ပီး လုပ်�င ို တ ် ာေတွအများ�ကီး�ှိတယ်။ ဒါေပမယ့် အဲဒလ ီ စ ှံ ပ ွ ်ေတွအေပါ်ထိင ု ရ ် တာ (စစ်တပ်ကို အမိနေပးရတာ)ေတာ ့် ့ ေတာ်ေတာ် စိတမ ် ချမ်းသာစရာ ေကာင်းတာပဲ”တဲ။့ လူေတွရဲ ့ စုေပါင်းလုပ်ေဆာင်မ� မှနသ ် မ�ထဲမာှ စုစည်းလုပ်ေဆာင်ဖို ့ အခက်ဆးုံ က အ�ကမ်းဖက်ဖိေဆာ် ု့ ဩရတာပဲ။ လူအဖွဲ�အစည်းတစ်ခုကို စစ်တပ်အင်အားနဲထိ ုိ ာနဲတင် ေမးခွနး် ထုတစ ် ရာေတွ �ှိလာပါ�ပီ။ ့ နး် သိမး် ရတယ်ဆတ ့ အဲဒစ ီ စ်တပ်ကေရာ ို အတင်းအကျပ် ဘယ်သက ူ ဖိအားေပ�ပီး ထိနး် သိမး် အုပ်ချုပ်ေနတာလဲ။ ဖွဲ�စည်းလိရတာ ု့ စစ်တပ်တစ်တပ်ဆတ ုိ ာ မဟုတပ ် ါဘူး။ အနည်းဆံးု ေတာ့ လူေတွကို တပ်မး� ကြဖစ်ေစ၊ ဲ့ ရာ တစ်ခခ ု ေတာ ု ို င ် ေတာ် ံ ၊ တပ်သားကြဖစ်ေစ ယံ�ု ကည်တအ ့ �ှိရပါတယ်။ ဘုရားသခင်၊ သိက�ာ၊ အမိ�င ေယာက်ျားမာန၊ ေငွေ�ကး စသည်ြဖင.့် . တစ်ခခ ု ေပါ ု ။့ လူမပ � ိရမစ်ရဲ ့ ထိပ်ဆးုံ မှာ�ှိ�ကတဲလ ့ ေတွ ူ နပတ် ဲ ့ သက်�ပီး �ှိပါေသးတယ်။ ပိစ ု ိတဝ ် င်စားစရာေကာင်းတဲ့ သူတလည် ို ့ းမယံ�ု ကည်တဲ့ လူေတွလက်ခလ ံ က ို န ် ာလာေအာင် အသိင ု း် ဝိင ု း် ကလူေတွဟာ ေမးခွနး် တစ်ခု စိတက ် းူ ယဉ်လူအဖွ ့ ဲ�အစည်းတစ်ခုကို ဘာေ�ကာငလ ့် ပ ု ်ချင်�ကတာလဲ ဘာကိမ ု စ ှ တ ိ မ ် ဝင်စားေပမယ့် ဆိတ ု ာပါ။ အထက်တန်းစား အလိေလာဘ�ကီ ု းတာသက်သက်ေ�ကာင ့် အဲဒလ ီ မ ို ျိုးလုပ်�ကတာလို ့ ဆင်ေြခေပးေလ့�ိှ�ကပါတယ်။ ဒါေပမယ့် ဘာကိမ ု ှ မယံ�ု ကည်၊ အေလးမထားတဲ့ ဆင်းနစ်ဂ(် cynic) တစ်ေယာက်က ေလာဘ�ကီးတယ်ဆတ ုိ ာေတာ့ သိပ်မြဖစ်�င ို ပ ် ါဘူး။ ဟိမ ု ို ေဆပီယန်စတ ် စ်ေယာက် အသက်�ှငဖ ် ို ့ ဇီဝဆိင ု ရ ် ာ ပမာဏလိအ ု ပ်ချက်ေတွ သိပ်အများ�ကီးမ�ှိပါဘူး။ အဲဒ ီ အသက်�ှငဖ ် ိလိ ု့ အ ု ပ်ချက်ေတွ ြပည့သ ် ာွ း�ပီဆတ ုိ ာနဲ ့ ပိလ ု ာတဲပ ့ ိက ု ဆ ် ေတွ ံ ကို ပိရမစ်ေတွေဆာက်ဖိ၊ု ့ ကမ�ာပတ် အပန်းေြဖခရီးသွားဖိ၊ု ့ ေရွ းေကာက်ပဲွ အ�ကမ်းဖက်အဖွဲ�အစည်းေတွကို မဲဆယ ွ တ ် ာေတွေထာက်ပံဖ ့ ိ၊ု ့ ေထာက်ပံဖ ု ့ တ် ့ ို ့ သိမဟု ကိယ ု သ ် ေဘာအကျဆံးု စေတာ� ် ာေဈးကွကထ ် ဲ ့ ှယယ ံှ က ို �် ပီး ြမ�ပ်�လ ေနာက်ထပ်ေငွေတွ တိးု ပွားလာဖို စတဲ လ ့ ပ ု ်ရပ်ေတွအားလံးု ဟာ ဆင်းနစ်ဂ(် cynic ) တစ်ေယာက်အတွကေတာ ် ့ ့ လံးု ဝအဓိပာ� ယ်မ�ှိတအ ဲ့ ရာေတွပါ။ ဆင်းနစ်ဂ်(cynic ) ဂိဏ ု း် ကိေထာင် ု ခတ ဲ့ ဲ့ ဂရိ ဖီေလာ်ဆဖ ုိ ာ ဒိင ု အ ် ုဂ ိ ျီးနီးစ်ဟာ ု း် တစ်ခုထမ ဲ ာှ ပဲ စည်ပိင လာခဲတ ့ ယ်။ ေနထိင ု ခ ် တ ဲ့ ာပါ။ ဒိင ု အ ် ုဂ ိ ျီးနီးစ် ဆင်းနစ်ဂ(် cynic) တစ်ခါက မဟာအဲလက်ဇ��ားဘုရင်ဟာ ေနပူစာလ�ေနတာ ံ ေတွ�ေတာ့ တစ်ေယာက်ြဖစ်တဲ့ သူကိ ့ ု ဒိင ု အ ် ုဂ ိ ျီးနီးစ် ဆီကို ဘာများလုပ်ေပးရမလဲလို ့ ေမးတယ်။ ဒိင ု အ ် ုဂ ိ ျီးနီးစ်က အလွနတ ် န်ခးို ဩဇာ�ကီးမားတဲ့ 151 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge မဟာအဲလက်ဇ��ားဘုရင်ကို ြပန်ေြဖတယ်။ “ေကာင်းပါ�ပီ။ ခင်ဗျား ကျုပ်ကို လုပ်ေပး�ိင ု တ ် ာတစ်ခ� ု ိှပါတယ်။ ေကျးဇူးြပု�ပီး ေဘးကို နည်းနည်းေရွ �ေပးပါ။ ခင်ဗျား ေနေရာင်ကို ကွယထ ် ားလိပါ” ု ့ တဲ။့ ဒါေ�ကာငပ ့် ဲ အင်ပါယာထူေထာင်သေတွ ူ ဟာ ဆင်းနစ်ဂ(် cynic)ေတွ မဟုတ�် ကတာပါ။ စိတက ် းူ ယဉ်လူအဖွ ု ာဟာ ြပည်သလ ူ ထ ူ အ ု များစု.. အထူးသြဖင ့် အထက်တန်းစားလူများများ�ှင ့် ့ ဲ�အစည်း ဆိတ လံြု ခံုေရးအရာ�ှိေတွက တကယ်ယ�ံု ကည်မှ အဲဒလ ီ အဖွ ူ ့ ဲ�အစည်းကို သူတို ့ ထိနး် သိမး် �ကတာပါ။ ဘိေ�ှာေတွ ၊ ့ ခရစ်ယာန်ဘန ု း် �ကီးေတွ အများစုက ခရစ်ေတာ်ကို မယံ�ု ကည်�ကဘူးဆိရ ု င် ခရစ်ယာန်ဝါဒ �ှစ်ေပါင်း ၂၀၀၀ ေကျာ် ခံမာှ မဟုတပ ် ါဘူး။ မယံ�ု ကည်�ကဘူးဆိရ ု င် သမ�တအများစု�င ှ ့် အေမရိကန် ရင်း�ှးီ ြမုပ်�သ ံှ အ ူ များစု�င ှ ့် လ�တေတာ် ် အမတ်အများစုက ဒီမက ို ေရစီ �ှစေပါင် ် း ဘဏ်လပ ု ်ငန်း�ှငေတွ ် က လူအခွ ့် ေရးကို ့ ငအ ၂၅၀ ေကျာ်ခမ ံ ာှ မဟုတပ ် ါဘူး။ အရင်း�ှငစ ် နစ်ကို မယံ�ု ကည်�ကဘူးဆိရ ု င် ဒီေနေခတ် ေမာ်ဒန်စးီ ပွားေရးစနစ်�ကီးတစ်ခလ ု းံု တစ်ရက်ေတာင်ခမ ံ ာှ မဟုတပ ် ါဘူး။ ့ အကျဉ်း ေထာင် နံရံများ စိတက ် းူ ယဉ်လူအဖွ ို ေရစီ သိမဟု ု ့ တ် အရင်း�ှငစ ် နစ် စတာေတွကို ့ ဲ�အစည်းေတွြဖစ်တဲ့ ခရစ်ယာန်ဝါဒ၊ ဒီမက လူေတွယ�ုံ ကည်လာေအာင် ဘယ်လလ ို ပ ု ်ရသလဲ။ ပထမဆံးု အေနနဲ ဒီ ို င ် ေတာ် ံ ကို စိတက ် းူ ယဉ်ထားတာပါလို ့ ့ �င ခင်ဗျား လံးု ဝမေြပာရဘူး။ နတ်ဘရ ု ားေတွက လူအသိ င ု း် အဝိင ု း် တစ်ခလ ု းံု ကို ့ ဖန်ဆင်းထားတဲ၊့ တကယ့အ ် �ှိတရားေတွလို ့ အ�မဲတမ်း သိမဟု ု ့ တ် ထိနး် သိမး် ေပးေနတဲ့ ဒီစနစ်�ကီးဟာ သဘာဝဥပေဒသေတွေ�ကာင ့် အခိင ု အ ် မာေြပာရမယ်။ လူသားေတွဟာ �ှိေနတဲ့ တစ်ဦးနဲတစ် ့ ဦး မတူည�ီ ကဘူး။ အဲဒါ ဟမ်မရ ူ ာဘီက ေြပာလိမဟု ု ့ တဘ ် းူ ။ နတ်ဘရ ု ား အင်ေလ �ှင ့် မာဒု က အဲဒလ ီ ို သတ်မတ ှ ထ ် ားလို ့ ြဖစ်တယ်။ ေြပာလိမဟု ု ့ တဘ ် းူ ။ ဒါေပမယ် လွတလ ် ပ်တေဈးကွ ဲ့ ကစ ် နစ်ဟာ လူသားအားလံးု ဟာ ဘုရားသခင်က အေကာင်းဆံးု တန်းတူည�ီ ကတယ်။ လူသားေတွကို အဲဒလ ီ ို စီးပွားေရးစနစ်ြဖစ်တယ်။ ေသာမတ်စ် ဂျက်ဖာဆင်က ဖန်ဆင်းထားလိြဖစ် ု ့ တယ်။ အဒမ် စမစ် က အဲဒလ ီ ို ေြပာလိမဟု ု ့ တဘ ် းူ ။ ဒါေပမယ့် အဲဒါက ြငင်းလိမရတဲ ု့ ့ သဘာဝဥပေဒသ ြဖစ်လပဲ ို ့ ြဖစ်တယ်။ ီ ရာေတွနပတ် ဲ ့ သက်�ပီး လူေတွကို အသိပညာေပးလုပ်ငန်း ေကာင်းေကာင်းလုပ်ရတယ်။ �ပီးေတာလ ့ ည်း အဲဒအ လူေတွေမွးလာကတည်းကစ�ပီး အရာရာတိင ု း် မှာပါဝင်ပတ်သက်ေနတဲ့ ဒီစိတက ် းူ ယဉ်လူအဖွ ့ ဲ�အစည်း ရဲဥပ ို ့ ု သတိေပးရတယ်။ ဒီဥပေဒသေတွဟာ အိပ်ယာဝင်ပံြု ပင်ေတွ၊ ့ ေဒသေတွကို အ�မဲမြပတ် သူတကိ ဇာတ်လမ်းေတွ၊ ပန်းချီကားေတွ၊ သီချင်းေတွ၊ ကျငဝ ့် တ်ထးံု တမ်းေတွ၊ �ိင ု င ် ေရးဝါဒြဖန ံ ခ ် ့ ျိေရးေတွ၊ ဗိသက ု ာ၊ ဟင်းချက်နည်း �ှင ့် အဝတ်အစားဖက်�ှင ် ေတွထအ ဲ ထိ ေရာဝင်တည်�ိှေနတာပါ။ ဥပမာအားြဖင ့် ဒီေနေခတ် ကလူေတွဟာ တန်းတူညမ ီ �မ�ကို ယံ�ု ကည်�ကပါတယ်။ ဒါေ�ကာင ့် ချမ်းသာတဲ့ သားသမီးေတွလည်း ့ 152 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ဂျင်းေဘာင်းဘီေတွဝတ်တာ ဖက်�ှငက ် ျတယ် ေြပာလိရတယ် ု့ ။ တကယ်ေတာ့ အလုပ်သမားလူတန်းစားရဲ ့ ဝတ်စံပ ု ါ။ အလယ်ေခတ်တန ု း် ကဆိရ ု င် လူေတွယ�ုံ ကည်ခ�ဲ့ ကတယ်။ ဒါေ�ကာင ့် ေဆွ�ကီးမျိုး�ကီး ဂျင်းေဘာင်းဘီဆတ ုိ ာ လူတန်းစားကွြဲ ပားမ�ဆတ ုိ ာကို လူငယ်တစ်ေယာက်ဟာ ဘယ်ေတာမ ့ ှ လယ်သမားသင်တင ို း် အကျ◌ၚ်္ီကို မဝတ်ခဲပ ီ ချိနတ ် န ု း် က ‘ဆာ’ သိမဟု ု ့ တ် ‘မဒမ်’ လိအ ု ့ ေခါ် ခံရဖိဟာ ု့ ့ ါဘူး။ အဲဒအ ေဆွ�ကီးမျိုး�ကီးေတွရဲ ့ သီးသနအ ် ့ ခွငထ ့် းူ ပါ။ �ပီးေတာလ ရင်းသာ ရလာတာပါ။ ့ ည်း အဲဒါကို ေသွးနဲေပးဆပ် ့ ဒီေနေခတ် မာှ ယဉ်ေကျးတဲစ ့ ာေပးစာယူ လုပ်�ကသူတင ို း် ဟာ တစ်ဖက်သားဘယ်လလ ို ပ ူ ဲ ြဖစ်ေနပါေစ ‘Dear ့ Sir or Madam’ လို အစြပု�ကပါတယ် ။ ့ လူမေရးသိ � ပံ� �ှင ့် လူမဘ � ာသာရပ်ေတွရဲ �ကိ ု ထ ် တ ု မ ် ေတာ် � ေတာ်များများဟာ ဘဝဆိတ ု ဲ့ ့ ုးစားအားစိက ေရာင်စခ ံု ျည်ထးို ထည်အတွငး် မှာ စိတက ် းူ ယဉ်လူအဖွ ို ျားရက်လပ ု ် တည်�ိေနသလဲ ှ ့ ဲ�အစည်းဟာ ဘယ်လမ ဆိတ ု ာကို �ှငး် ြပဖို ့ အချိနေပး�ကတာပါ။ ် က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ့ နားလည်�င ို မ ် အ � ကနအ ် ့ သတ်ေတွ�ိေနတာ ှ ေ�ကာင ့် အဲဒ ီ အေပါ်ယံမျက်�ာှ ြပင်ပိင ု း် ကိပ ု ဲ က�န်ေတာ်တို ့ သိနားလည်�င ို ပ ် ါတယ်။ ဒီစိတက ် းူ ယဉ်လူအဖွ ့ ဲ�အစည်းေတွဟာ လူေတွရဲဘဝကိ စ ု ီမေနတဲ ံ ့ ့ လူသားေတွရဲစိ့ တက ် းူ ယဉ်ထဲမာှ သာ �ှိတယ်ဆတ ုိ ာကို လူသားေတွမရိပ်မေအာင် ိ တားဆီးထားတဲ့ အဓိကအချက် ၃ ချက် �ှိပါတယ်။ (က) စိတက ် းူ ယဉ်လူအဖွ ့ ဲ�အစည်းေတွဟာ တကယ့� ် ုပ်ဝတ�ုကမ�ာ�ကားထဲမာှ ြမုပ်ဝင်တည်�ိှေနပါတယ်။ အဲဒအ ီ ဖွဲ�အစည်းေတွဟာ က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ စိ့ တက ် းူ ထဲမာှ သာ �ှိေပမယ့် သူတေတွ ို ့ ကို က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ပတ် ့ ဝန်းကျင်က �ုပ်ဝတ�ုအ�ှိတရားေတွ�ကားမှာ ထည့သ ် င ွ း် ရက်လပ ု ်ထား�ကတာများဟာ အေသနစ်ဝင်�ပီး ေြပာင်းလဲလမရ ို ့ ေတာတ အေနာက်တင ို း် သား ေတာ်ေတာ်များများက ့ ဲ့ အထိပါပဲ။ ဒီေနေခတ် ့ တစ်ဦးချင်းဝါဒ (individualism) တစ်ဦးတစ်ေယာက်ချင်းစီ ကို တည်�ိ�ှ က�ပီး ယံ�ု ကည်�ကတယ်။ လူသားတိင ု း် ဟာ လူတစ်ေယာက်ရဲတန် ့ ဖိးု ဟာ သူကိ ့ ု ကိယ ု ဟ ့် ာနဲကိ ု ် ့ ယ တြခားလူေတွက ဘယ်လြို မင်သလဲဆတ ုိ အ ဲ့ ေပါ် မမူတည်ဘးူ လို ယံ ဦးချင်းစီမာှ ဘဝထဲကို ့ �ု ကည်�ကပါတယ်။ က�န်ေတာ်တို တစ် ့ တန်ဖိးု ေတွ၊ အဓိပါ� ယ်ေတွယေဆာင် ူ လာတဲ့ ထူးြခားတဲအ ့ လင်းတန်းေတွ ကိယ ု စ ် အ ီ တွငး် မှာ �ှိ�ကတယ်။ ဒီေနေခတ် ့ အေနာက်တင ုိ း် စာသင်ေကျာင်းေတာ်ေတာ်များများမှာ သူတသားသမီ ို ့ းေတွကို သူတအတန် ို ့ းေဖာ်ေတွက ေလှာင်ေြပာင်တယ်ဆရ ုိ င် အဲဒါကို လျစ်လျူ�� လက ို ဖ ် ို ့ မိဘေတွ၊ ဆရာေတွက ေြပာ�ကတယ်။ ကိယ ု တ ့် န်ဖိးု အစစ်အမှနက ် ို ကိယ ု က ့် ယ ို က ် ယ ို ပ ် ဲ သတ ိ ယ်။ သူများေတွ မသိဘးူ .. လိေပါ ု ့ ။့ ဒီေနေခတ် ့ ဗိသက ု ာလက်ရာေတွမာှ ဆိရ ု င် အဲဒ ီ တစ်ဦးချင်းဝါဒစိတက ် းူ ယဉ်မ�ဟာ စိတက ် းူ ထဲကေနထွကလ ် ာ�ပီး လက်ေတွ� ြပင်ပက အုတေတွ ် ၊ အဂ◌င်္ေတေတွန ဲ ့ ြဖစ်တည်လာေနပါတယ်။ ဒီေနေခတ် အမ ိ ပ ် ံစ ု ေကာင် ံ းေတွဆတ ုိ ာဟာ ့ အခန်းငယ်ေလးေတွများစွာနဲ ့ ဖွဲ�စည်းထားတဲအ ့ တွကေ�ကာင ် ့် ကေလးတစ်ဦးချင်းစီဟာ ကိယ ု ပ ် ိင ု သ ် းီ သနေနရာ ့် ပိင ု ဆ ် င ုိ ရ ် တယ်။ သူများြမင်ကင ွ း် ထဲမာှ လည်း မေနရဘဲ 153 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge လွတလ ် ပ်မအ � ြပည့အ ် ဝ ခံစားရပါတယ်။ ဒီကယ ို ပ ် ိင ု အ ် ခန်းေတွ အားလံးု နီးပါးမှာ တံခါးပါတယ်။ အဲဒလ ီ ို အိမေထာင် ် စု ေတာ်ေတာ်များများမှာပဲ တတ်�ကတယ်။ ကေလးေတွအေနနဲ ့ သူတိ ု့ းတံခါးကို ့ အခန် သူတမိ ို ့ ဘေတွေတာင် တံခါးမေခါက်ဘ၊ဲ ခွငမ ့် ေတာင်းဘဲ ေစထ ့ ား၊ ပိတထ ် ား အထဲဝင်လမရပါဘူ ို ့ း။ အခန်းကိလ ု ည်း ကေလး�ကိုက်သလိသ ု ာ ြပင်ဆင်ပါတယ်။ နံရံေပါ်မှာ ေရာခ ု တာေတွ�ိမ ှ ယ်။ ့ ်စတား ပိစ �ကမ်းြပင်ေပါ်မှာ ညစ်ေပေနတဲ့ ေြခအိတေတွ ် �ိမ ှ ယ်။ အဲဒလ ီ ေနရာမျိ ို ုးမှာ �ကီးြပင်းလာသူတစ်ေယာက် အေနနဲ ့ သူကိ ု ူ သီးသနလ ့် တ ူ စ်ေယာက်အြဖစ် မြမင်ဘမ ဲ ေန�ိင ု ပ ် ါဘူး။ သူတန် ု တ ် င ွ း် ကေနသာလာ�ပီး ့ သ ့ ဖိးု ဟာ သူကိ ့ ယ အြပင်က မလာပါဘူး။ အလယ်ေခတ် အထက်တန်းအသိင ု း် အဝိင ု း် မယံ�ု ကည်�ကပါဘူး။ ေဆွ�ကီးမျိုး�ကီးေတွကေတာ့ လူတစ်ေယာက်ရဲတန် ့ ဖိးု ကို ဘယ်အဆငအ ့် တန်းမှာ�ှိသလဲ ဆိတ ု ာနဲ ့ ဆံးု ြဖတ်ပါတယ်။ ဆိးု ဆိးု ဝါးဝါးသိက�ာကျတာပါ။ ေဆွ�ကီးမျိုး�ကီးေတွက ကိယ ု န ့် ာမည်၊ သူတသားသမီ ို ့ းေတွကို လူတန် ့ ဖိးု ကို အလယ်ေခတ်က အလယ်ေခတ်ရဲတက ို ေတွ ် မာှ တစ်ဦးချင်းဝါဒ လူအသိ င ု း် အဝိင ု း် ထဲမာှ ့ ကို အဲဒလ ီ ူ သူများေလှာင်ရယ်တာ ခံရတယ်ဆတ ုိ ာဟာ ကိယ ု သ ့် က ိ �ာကို ဘယ်လန ို ည်းနဲပဲ့ ြဖစ်ြဖစ်ကာကွယဖ ် ို ့ သင်ခ�ဲ့ ကတယ်။ ဒီေနေခတ် ့ သတ်မတ ှ တ ် ဒ ဲ့ စ ီ နစ်ဟာ သွားထင်ဟပ်ခပ ဲ့ ါတယ်။ တစ်ဦးချင်းဝါဒလိပ ု ဲ .. လူေတွရဲအ ် းူ ကို ့ ေတွးစိတက ို ေတွ ် မာှ ရဲတက ေကျာ်လန ွ �် ပီး ကေလးေတွအတွက် သီးသနအ ် ့ ခန်းဆိတ ု ာ မ�ှိသေလာက်ပါပဲ။ သီးသ�်ခန် ု ့ းဆိတ ု ာ တြခားဘယ်သအတွ ူ့ ကမ ် လ ှ ည်း မ�ှိပါဘူး။ အလယ်ေခတ် မ�းမတ်တစ်ေယာက်ရဲ ့ဆယ်ေကျာ်သက်အရွ ယ် သားတစ်ေယာက်မာှ ရဲတက ို ရ ် ဲဒု့ တယ ိ ထပ်က ကိယ ု ပ ် ိင ု ခ ် န်းရယ်လို မ�ှ ့ လ ှ းံု သား�ှိေသာ ဘုရင်ရစ်ချတ်၊ အာသာဘုရင် စတဲပ ့ ိစ ု တာေတွ ့ ိပါဘူး။ နံရံမာှ ြခေသင်္� မ�ှိခသ ဲ့ လို သူမိ့ ဘေတွ တြခားကေလးငယ်ေတွန ဲ ့ ဖွငခ ့် င ွ မ ့် �ှိတဲ့ အခန်းတံခါးဆိတ ု ာလည်း အတူလေလျာင် ဲ းအိပ်ခဲတ ့ ယ်။ သူဟာ မ�ှိခဘ ဲ့ းူ ။ ခန်းမ�ကီးထဲမာှ လူြမင် ွ း် မှာ ့ ကင အ�မဲတမ်း�ှိခ�ဲ့ ပီး သူများေတွက သူကိ ို င်�ကတယ်ဆတ ုိ ာ အ�မဲဆင်ြခင်ရပါတယ်။ အဲဒလ ီ မ ို ျိုး ့ ု ဘာေြပာတယ်၊ ဘယ်လထ အေြခေနမှာ �ကီးြပင်းခဲတ ဲ့ တ ူ စ်ေယာက်အေနနဲ ့ ့ လ လူတစ်ေယာက်ဟာ လူအသိ င ု း် အဝိင ု း် မှာ ့ ဘယ်ေနရာရတယ်၊ သူများက သူနပတ် ဲ ့ သက်�ပီး ဘာေြပာ�ကတယ် ဆိတ ု ာနဲ ့ လူတန် ့ းဖိးု ကို ဆံးု ြဖတ်တယ်လို ့ ယံ�ု ကည်မာှ ပါ။ (ခ) စိတက ် းူ ယဉ်လူအဖွ ့ ဲ�အစည်းက လူေတာ်ေတာ်များများက လက်မခံချင်�ကဘူး။ က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ လိ ု င်ဆ��ေတွကို ့ အ သူတဘဝကိ ို ့ အ ု ုပ်ချုပ်စမ ီ ေနတဲ ံ အ ့ ရာေတွဟာ ဒါေပမယ့် တကယ်တမ်းမှာေတာ့ လူတင ို း် ဟာ ပံသ ု င ွ း် ပါတယ်။ စိတက ် းူ ယဉ်အရာေတွပါလို ့ �ကိုတင်�ိှ�င ှ �့် ပီးသားြဖစ်တဲ့ စိတက ် းူ ယဉ်လူအဖွ ို ့ ဆ�� ့ ည်း သူတရဲ ့ ေတွကို အင်အား�ကီးတဲ့ ့ ဲ�အစည်းထဲမာှ ေမွးဖွားလာ�ကတာပါ။ �ပီးေတာလ စိတက ် းူ ယဉ်အေ�ကာင်းတရားေတွက သူတေမွ ို ့ းကတည်းက ု င ွ း် �ပီးသားပါ။ ပံသ 154 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ဒီလန ို ပဲ ဲ့ က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ လိ ု င်ဆ��ေတွဟာ စိတက ် းူ ယဉ်လူအဖွ ် ေနရာမှ ဲ့ ာ အေရးပါဆံးု အရာ ့ အ ့ ဲ�အစည်းကို ကာကွယတ ြဖစ်လာတာပါပဲ။ ဥပမာအားြဖင ့် စိတက ် းူ ယဉ် �ိုမန်တစ်ဝါဒီ၊ မျိုးချစ်ဝါဒီ၊ အရင်း�ှငဝ ် ါဒီ၊ လူသားပဓာနဝါဒီ စတဲ့ ေလာက�ကီးမှာ�ှိေနတာ ရာစု�စ ှ ခ ် ျီေန�ပီြဖစ်တဲ့ အေနာက်တင ို း် သားေတွရဲ ့ ဒီစတ ိ က ် းူ ယဉ် အေ�ကာင်းတရားေတွက ဒီေနေခတ် ့ ပံသ ု င ွ း် ဖန်တးီ တာပါ။ “�ှလးံု သားရဲ ့ �ှစသ ် က်�ကတဲလအ ို င်ဆ��အများစုကို ေခါ်ေဆာင်ရာကို လိက ု ပ ် ါ” လို ့ သူငယ်ချင်းေတွ တစ်ဦးကိတ ု စ်ဦး အ�ကံေပးတတ်�ကတယ်။ ဒါေပမယ့် �ှလးံု သားဆိတ ု ာ တန်ြပန်သလ ူ �ိုတစ်ေယာက်လို ြဖစ်�ပီး သူလခ ို ျင်တအ ဲ့ ရာေတွဟာ လက်�ိေခတ် ှ ကို စိးု မိးု ေနတဲ့ စိတက ် းူ ယဉ်အေ�ကာင်းတရားေတွဆက ီ ပဲ လာတာပါ။ “�ှလးံု သားရဲ ့ ေခါ်ေဆာင်ရာကို လိက ု ပ ် ါ” ဆိတ ု ဲ့ အားေပးစကားဟာ က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ စိ့ တမ ် ာှ စိတက ် းူ ယဉ်အေ�ကာင်းတရား နဲ ့ ၂ဝရာစုက အြမစ်တယ ွ သ ် ာွ းတာ စားသံးု သူဝါဒ ၁၉ရာစု က �ိုမန်တစ်ဝါဒ စိတက ် းူ ယဉ်အေ�ကာင်းတရား �ှစ်ခု စုေပါင်းသွားလိပါ။ ု့ ဥပမာ ကိက ု ာကိလ ု ာ ကုမဏ � ဆ ီ ရ ုိ င် သူတရဲ ို ့ ့ အချိုမပါတဲက ့ တ ု ် (Diet Coke) ကို ် ူး။ ေကာင်းတယ်လို ့ ခံစားရေအာင် ေသာက်လက ို ပ ် ါ” ကမ�ာတစ်ဝမ ှ း် မှာ ေ�ကာ်ြငာေတာ့ “ အချိုေလ�ာ့ ကုတဗ ဆိတ ု ဲ့ စာသားေအာက်မာှ ပါ။ လူေတွရဲ သီ ယ ု ေရးဆ�� ် ေတွေတာင်မှ စိတက ် းူ ယဉ်�ိင ု င ် ေတာ် ံ ရဲပံ့ သ ု င ွ း် ြခင်းကို ခံရပါတယ်။ ့ းသန ် တကိ ့ ဥပမာအားြဖင ့် လူ�ကိုက်များတဲလ ့ အ ို င်ဆ��တစ်ခုြဖစ်တဲ့ �ိင ု င ် ြံ ခားကို အပန်းေြဖခရီးထွကခ ် ျင်တယ်ဆတ ုိ ာကို သံးု သပ်�ကည့ရ ် ေအာင်။ ဒီကစ ိ န � ဲ ့ ပတ်သက်�ပီး သဘာဝကျတာ သိမဟု ု ့ တ် သိသာထင်�ှားတာဆိလ ု ို ့ တစ်ခမ ု ှ မ�ှိပါဘူး။ ချင်ပန်ဇီေခါင်းေဆာင်အထီးတစ်ေကာင်ဟာ အနီးဝန်းကျင်မာှ �ှိတဲ့ အြခားချင်ပန်ဇီအုပ်စတ ု စ်ခရ ု ဲ ့ နယ်ေြမထဲကို အပန်းေြဖခရီးသွားလာဖိုအတွ က် ့ သူရဲပါဝါကိ အ ု သံးု ချဖို ့ ့ ဘယ်ေတာမ ့ ှ စဉ်းစားမိမာှ မဟုတပ ် ါဘူး။ ေ�ှးအီဂျစ် အထက်တန်းလ�ာေတွဆရ ုိ င် ပိရမစ်ေတွေဆာက်ဖို ့ �ှင ့် �ုပ်အေလာင်းေတွ မံမစ ီ ိမဖ ် ို ့ သူတရဲ ို ့ စည် ် �ာေတွကို အသံးု ချခဲ�့ ကတယ်။ ဒါေပမယ့် သူတအထဲ ို ့ က ဘယ်သမ ူ ှ ေဘဘီလက ံု ို ့ းစိမဘ ေ�ှာပ ဆီးရီးယား၊ လက်ဘ�ွန ် �ှင ့် အစ�ေရးေြမာက်ပိင ု း် ) မှာ အပန်းေြဖ ့ င်းမသွားသလိ၊ု ဖီနးီ �ှား (ယေနေခတ် ့ �ှငး် ေလ�ာစကိတစ ် းီ ဖိလည် ု့ း အပန်းေြဖခရီးသွားဖိအတွ ု့ က် မသွားခဲ�့ ကပါဘူး။ ပိက ု ဆ ် အ ံ များ�ကီး ဒီေနေခတ် လေတွ ူ ဟာ ့ သံးု �ကပါတယ်။ �ိင ု င ် ြံ ခားကို ဘာြဖစ်လလဲ ို ့ ဆေတာ ုိ ့ သူတဟာ ို ့ �ိုမန်တစ်စားသံးု မ�ဝါဒ ဆိတ ု ဲ့ စိတက ် းူ ယဉ်လူအဖွ ် ကယ်ယ�ံု ကည်သေတွ ူ ြဖစ်လပါ။ ို ့ ့ ဲ�အစည်းကို အမှနတ က�န်ေတာ်တမှ ို ့ ာ�ှိတဲ့ ကိယ ု စ ် မ ွ း် ကိယ ု စ ် ေတွအများဆံးု ထွကလ ် ာဖိဆိ ု့ ရ ု င် ကွြဲ ပားတဲအ ့ ေတွ�အ�ကံုအမျိုးမျိုးကို များ�ိင ု သ ် မ� များများ ခံစားဖူးရမယ် လို ့ �ိုမန်တစ်ဝါဒက ဆိပ ု ါတယ်။ ေရာင်စသ ံု က်တနတ ် ့ စ်ခုလမ ို ျားြပားတဲ့ ချစ်ခင်ရင်း�ှးီ မ�အမျိုးမျိုးကိလ ု ည်း ခံစားမ�အမျိုးမျိုးကို ြမည်းစမ်းဖူးရမယ်။ က�န်ေတာ်တို ့ အစားအေသာက်မျိုးစံု 155 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ခံစားဖူးရမယ်။ စားဖူးရမယ်။ ဂီတပံစ ု အ ံ မျိုးမျိုးကိလ ု ည်း ခံစား�ှစ်သက်တတ်ေအာင် ေလ့လာရမယ်။ အဲဒအ ီ ရာေတွအားလံးု ကို လုပ်�င ို ဖ ် ိအ ု ့ ေကာင်းဆံးု နည်းလမ်းတစ်ခုကေတာ့ နိစဓ � ဝ ူ ဘဝ ကေန က�န်ေတာ်တို ့ �ုနး် ထွကလ ် က ို ဖ ် ိပါ။ ု့ က�န်ေတာ်တလု ို ့ ပ်ေနကျအရာေတွကို ထားခဲရ ဲ့ ေတွဆက ီ ို ခရီးထွကရ ် မယ်။ အဲဒမ ီ ာှ ့ မယ်။ ေဝးလံတေဒသ တြခားလူမျိုးေတွရဲ ့ ဓေလ့ထးံု တမ်းေတွ၊ ယဉ်ေကျးမ�ေတွ၊ အစားအစာ၊ အနံအရသာေတွကို တိက ု � ် ု ိကထ ် ေတွ ိ �ခစ ံ ားရမယ်။ “ အေတွ�အ�ကံုသစ်တစ်ခေ�ကာင ု ့် ငါအြမင် ေတွပင ွ သ ့် ာွ း�ပီး ငါဘဝတစ် ခုလးံု ့ ့ ေြပာင်းလဲသာွ းတာပဲ” ဆိတ ု ဲ့ �ိုမန်တစ်ဝါဒ စိတက ် းူ ကို က�န်ေတာ်တို မ�ကာခဏပဲ �ကားရပါတယ်။ ့ စားသံးု မ�ဝါဒကေတာ့ ထုတက ် န ု ေတွ ် ၊ ဝန်ေဆာင်မေတွ � ကို စားသံးု ရယူ�င ို မ ် � များများစားသံးု မှသာ က�န်ေတာ်တို ့ ေပျာ်ရင � ရ ် မှာလို ့ ဆိပ ု ါတယ်။ တကယ်လို ့ က�န်ေတာ်တမှ ို ့ ာ တစ်ခခ ု ုလေနတယ် ို ၊ တစ်ခခ ု ုမာှ းေနတယ်လို ့ ခံစားရ�ပီဆတ ုိ ာနဲ ့ ကားတစ်စးီ ၊ အဝတ်စားအသစ်၊ ေအာ်ဂန ဲ စ်အစားအစာ စတဲ့ ထုတက ် န ု တ ် စ်ခခ ု ု သိမဟု ု ့ တ် ဝန်ေဆာင်မတ � စ်ခခ ု ု အိမသ ် န� ် ့ ှငး် ေရး၊ ြဖစ်ြဖစ် ချစ်ခင်ရင်း�ှးီ မ�ကထ ု းုံ ၊ ဝယ်ယစ ူ ားသံးု ဖို ့ ေယာဂသင်တန်း လိအ ု ပ်ေနလိြဖစ် ု ့ မာှ ပါ။ စတဲ့ တကယ်ေတာ့ ် န ု တ ် စ်ခခ ု ု သိမဟု ု ့ တ် ဝန်ေဆာင်မ� တစ်ခခ ု ုကို ဝယ်ယစ ူ ားသံးု လိက ု တ ် ာနဲ ့ တီဗေ�ကာ် ီ ြငာအားလံးု ဟာ ထုတက ေနလိထိ ု့ င ု လ ် ပိ ို ့ ေကာင် ု းသွားလိမ်မ ေနတဲ့ စိတက ် းူ ယဉ်ပံြု ပင်ေလးေတွပါ။ ့ ယ်လို ေြပာ ့ အမျိုးစားကွြဲ ပားမ�ကို အားေပးတဲ့ �ိုမန်တစ်ဝါဒ ဟာ စားသံးု မ�ဝါဒနဲ ပလဲ ပနံသင ့် ပါတယ်။ သူတ�ှ ို ့ စခ ် ု ့ ေပါင်းစပ်ရာကေန အဆံးု မ�ှိတဲ့ ေတွ� �ကံုခံစားစရာ ေဈးကွက် ကို ေမွးဖွားေပးလိက ု တ ် ယ်။ ဒီေနေခတ် ့ ကမ�ာလှညခ ့် ရီးသွားလာေရးလုပ်ငန်း ကမ�ာလှညခ ့် ရီးသွားလာေရးလုပ်ငန်းဟာ ဆိတ ု ာဟာ ေလယဉ်လက်မတ ှ ေတွ ် ၊ အဲဒအ ီ ေပါ်အေြခခံထားတာပါ။ ဟိတ ု ယ်အပ ိ ်ခန်းေတွ မေရာင်းပါဘူး။ ေတွ� �ကံုခံစားစရာေတွကို ေရာင်းတာပါ။ ပါရီဟာ �မို �တစ်�မို �မဟုတသ ် လိ၊ု အိ�ယ ိ� ဟာလည်း �ိင ု င ် တ ံ စ်�င ို င ် ံ မဟုတေတာ ် ပ ့ ါဘူး။ သူတ�ှ ို ့ စခ ် ုလးံု က က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ့ ေတွ� �ကံုခံစားစရာေတွပါ။ မိးု ကုပ်စက်ဝင ို း် ေတွ အဲဒါေတွကို စားသံးု လိက ု တ ် ာနဲ ့ ကျယ်ြပနလ ် ့ ာမယ်။ က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ့ ကိယ ု စ ် မ ွ း် ကိယ ု စ ် ေတွလည်းြပည့ဝ ် လာ�ပီး ပိေပျာ် ု ရင � လ ် ာ�ကမယ်။ ရလဒ်အေနနဲ ့ မီလျံနာတစ်ေယာက်�င ှ ့် သူဇနီ ု့ သူတချင် ို ့ းဆက်ဆေရး ံ မေြပမလည်ြဖစ်�ကတယ်ဆရ ုိ င် ေဈး�ကီးတဲအ ့ ပန်းေြဖခရီးတစ်ခန ု ဲ့ ့ းတိဟာ သူဇနီ ့ းကို ပါရီ�မို �ဆီ အလည်ေခါ်သွားပါတယ်။ စဉ်းစားေတွးထားတဲ့ စိတက ် းူ ဆ��တစ်ခု အဲဒခ ီ ရီးဟာ လွတလ ် တ ွ လ ် ပ်လပ် မဟုတပ ် ါဘူး။ ကိယ ု ဟ ့် ာကိယ ု ် �ိုမန်တစ်စားသံးု မ�ဝါဒရဲ ့ စိတက ် းူ ယဉ်အေ�ကာင်းတရားေတွကို ထက်ထက်သန်သန်ယ�ံု ကည်လို ့ ြဖစ်လာတာပါ။ ေ�ှးအီဂျစ်ြပည်က ချမ်းသာတဲလ ့ တ ူ စ်ေယာက်ဟာ သူဇနီ မေြပြဖစ်�ကတာကို ေြဖ�ှငး် ဖို ့ ့ ့ းနဲအဆင် အပန်းေြဖခရီးထွကတ ် ာမျိုး ဘယ်ေတာမ ့ ှ ် းူ မှာ စိတက မဟုတပ ် ါဘူး။ ေဘဘီလက ံု ို ဇနီးနဲအတူ ့ အဲဒလ ီ လ ို ပ ု ်မယ့အ ် စား 156 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge သူဇနီ ု ျင်ေနခဲတ ့ ဲ့ ့ းအ�မဲတမ်းလိခ �ကီးမားတဲပ ့ ိရမစ်�ကီးတစ်ခက ု သ ုိ ာ ေငွကန ု ေ�ကးကျခံ ် �ပီး ေဆာက်လပ ု ်ေပးခဲမ ့ ာှ ပါ။ ပံု ၁၇။ ဂီဇာ ပိရမစ်�ကီး။ ေ�ှးေခတ်အဂ ီ ျစ်ြပည်တင ွ ် ချမ်းသာ�ကယ်ဝသူများသည် ၎င်းတိ၏စည် ု့ းစိမ်များကို ဤသိေသာအရာများအတွ ု့ က် အသံးု ြပုခဲ�့ ကသည်။ ေ�ှးအီဂျစ်ြပည်က အထက်တန်းလ�ာေတွလပ ို ဲ တြခားယဉ်ေကျးမ�က လူေတွဟာလည်း သူတရဲ ို ့ ဘဝ ် န ွ ခ ် �ဲ့ ကတယ်။ ဒီပိရမစ်ေတွရဲ ့ အမည်၊ ပံစ ု ံ၊ ့ ေတွကို ပိရမစ်ေတွ တည်ေဆာက်ရင်းသာ ကုနလ အရွ ယအ ် စား စတဲအ ့ ရာေတွသာ ယဉ်ေကျးမ�တစ်ခုန ဲ ့ တစ်ခအ ု �ကား ကွာသွားတာပါ။ ဥပမာအားြဖင ့် ဒီေနေခတ် က ဆင်ေြခဖံးု ရပ်ကက ွ မ ် ာှ �ှိတဲ့ စိမး် လန်းတဲြ့ မက်ခင်းနဲ ့ ေရကူးကန်န ဲ ့ အိမ်တစ်လးံု ဟာလည်း ့ ပိရမစ်ပံစ ု တ ံ စ်မျိုးပါ။ ဒါမှမဟုတ် ဇိမခ ် တ ံ က ို ခ ် န်းဟာလည်း မိးု ပျံတက ို �် ကီးေပါ်က မနာလိစ ု ရာေကာင်းတဲ့ ေနာက်ပိရမစ်ပံစ ု ံတစ်မျိုး ခုလမ ို ျိုးပိရမစ်ေတွေဆာက်ချင်တစ ဲ့ တ ိ က ် ြို ဖစ်ေစတဲ့ ြဖစ်ပါတယ်။ ြမင်ကင ွ း် ေတွ�ိတ ှ ဲ့ က�န်ေတာ်တကိ ို ့ ု ဒီစတ ိ က ် းူ ယဉ်အေ�ကာင်းတရားေတွရဲ ့ မူလအစနဲ ့ ပတ်သက်လို ေမးခွ နး် ထုတတ ် လ ဲ့ က ူ ေတာ့ နည်းပါတယ်။ ့ ဂ။ စိတက ် းူ ယဉ်လူအဖွ ့ ဲ�အစည်းေတွဟာ တကယ်လများ ို ့ “အများဆိင ု အ ် ြမင်” မဟာလူသားစွမး် အားေတွသးုံ �ပီး လည်း ြဖစ်ေန�ကပါတယ်။ က�န်ေတာ်ရဲဆ�� ် းူ ေတွကို ့ စိတက ဒီစိတက ် းူ ယဉ်လူအဖွ ု ခ ် ျယ်လယ ှ မ ် က � ေန လွတေြမာက် ် သာွ းေအာင် လုပ်�င ို တ ် ယ် ဆိပ ု ါစိ။ု ့ ့ ုးကိင ့ ဲ�အစည်းရဲ �ကိ အဲဒလ ီ ဆ ို ရ ုိ င်ေတာင် က�န်ေတာ်တစ်ဦးတည်းပဲ ြဖစ်ေနမှာပါ။ စိတက ် းူ ယဉ်လူအဖွ ့ ဲ�အစည်းတစ်ခုကို 157 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ေြပာင်းလဲပစ်ဖိဆိ ု့ တ ု ာ သန်းေပါင်းများစွာေသာ တြခားလူစိမး် ေတွလည်း ပါဝင်လာမှ ြဖစ်တာပါ။ ဒီေတာ့ အဲဒသ ီ န်းေပါင်းများစွာေသာလူေတွ ယံ�ု ကည်လာေအာင် က�န်ေတာ်နပူ ဲ ့ းေပါင်းလာဖိအတွ ု့ က် လုပ်ရဦးမယ်။ ဘာြဖစ်လလဲ ို ့ ဆေတာ ုိ ့ သူတို ့ က�န်ေတာ်က ့ ို စိတက ် းူ ယဉ်လူအဖွ ု ာ ့ ဲ�အစည်းဆိတ က�န်ေတာ်ရ ် းူ ထဲမာှ ပဲ �ှိတဲ့ “ကိယ ု ပ ် ိင ု အ ် ြမင်”တစ်ခု မဟုတလ ် ပါ။ ို ့ တကယ်ေတာ့ သူဟာ ့ ဲအ ့ ေတွးစိတက “အများဆိင ု အ ် ြမင်” တစ်ခြု ဖစ်�ပီး သန်းေထာင်ချီတလ ဲ့ ေတွ ူ ရဲ ့ စုေပါင်းအေတွးစိတက ် းူ ေတွထမ ဲ ာှ တည်�ိပ ှ ါတယ်။ ဒါကို နားလည်ဖိအတွ ု့ က် “အ�ှိအြမင်” “ကိယ ု ပ ် ိင ု အ ် ြမင်” �ှင ့် “အများဆိင ု အ ် ြမင်” ဆိတ ု ာေတွကို နားလည်ဖိလိ ု့ အ ု ပ်ပါတယ်။ တကယ့အ ် �ှိြဖစ်စဉ်(အ�ှိအြမင်) တစ်ခုဟာ လူသားေတွရဲ ့ အသိစိတက ် ြဖစ်ေစ၊ သက်ဝင်ယ�ံု ကည်မက � ြဖစ်ေစ လွတက ် င်း�ပီး သီးသနတ ် ့ ည်�ိပ ှ ါတယ်။ ဥပမာ ေရဒီယသ ို တ��ိ ကမ�ဆတ ုိ ာ စိတက ် းူ ယဉ်အေ�ကာင်းအရာတစ်ခု �ှာေဖွမေတွ� �ှိခင်ကတည်းက အ��ရာယ်�ိှတယ်ဆတ ုိ ာ မဟုတဘ ် းူ ။ ေရဒီယသ ို တ��ိ ကလ�င ိ း် ေတွဆတ ုိ ာ ြဖစ်ပျက်တည်�ိှေန�ပီးသားပါ။ လူေတွမယံသ ု ည်ြဖစ်ေစ �ှာေဖွေတွ� �ှိသေတွ ူ ထက ဲ �ပီးေတာ့ သူဟာသူ အ��ရာယ်�ိှေနတာပဲ။ ့ မရီကျူရီဟာ တစ်ေယာက်ြဖစ်တဲ့ လူသားေတွ အဲဒလ ီ င �ိ း် ေတွဟာ ေရဒီယသ ို တ��ိ ကမ�ကို ေရဒီယသ ို တ��ိ ကပစ�ညး် ေတွကို �ှစေပါင် ် းများစွာေလ့လာခဲတ ု က ် ို အ��ရာယ်ြဖစ်ေစတယ်ဆတ ုိ ာေတာ့ ့ ယ်။ အဲဒါအရာေတွက သူရဲခ�� ့ ာကိယ မသိခဘ ဲ့ းူ ။ အသက်ကေသ ို ေစ�ိင ု တ ် အ ဲ့ ထိ ေရဒီယသ ို တ��ိ ကမ�ဆတ ုိ ာ သူလက်မခံခေပမယ့ ဲ့ လ ် ည်း ေရဒီယသ ို တ��ိ ကပစ�ညး် ေတွကို အ��ရာယ်�ိတ ှ ယ်လို ့ ထိေတွ� မ�များလွနး် လိြဖစ် ု ့ တဲ့ ေသွးအားနည်းေရာဂါ (aplastic anaemia) ေ�ကာင ့် ေသဆံးု ခဲပ ့ ါတယ်။ ကိယ ု ပ ် ိင ု အ ် ြမင်ဆတ ုိ ာကေတာ့ လူတစ်ေယာက်ရဲ ့ အသိစိတန ် ဲ ့ ယံ�ု ကည်သက်ဝင်မဆ � တ ုိ အ ဲ့ ေပါ် မူတည်�ပီး ြဖစ်တည်တအ ဲ့ ရာပါ။ အဲဒလ ီ ူ ယံ�ု ကည်တအ ဲ့ ရာ ေြပာင်းလဲသာွ းတယ်ဆတ ုိ ာနဲ ့ ကိယ ု ပ ် ိင ု အ ် ြမင်ဆတ ုိ ာလည်း ေပျာက်သာွ း သိမဟု ု ့ တ် ေြပာင်းလဲသာွ း ပါတယ်။ ကေလးငယ်ေတာ်ေတာ်များများဟာ သူတရဲ ို ့ ့ “စိတက ် းူ ယဉ်သူငယ်ချင်း” ဆိတ ု ာကို ယံ�ု ကပါတယ်။ အဲဒသ ီ င ူ ယ်ချင်းဟာ တြခားဘယ်သက ူ မှ မြမင်ရသလို သူအသံ ကလ ို ည်း ့ မ�ကားရပါဘူး။ တကိယ ု ေရအသိ ် စိတထ ် မ ဲ ာှ သာ အဲဒ ီ �ှိတာပါ။ စိတက ် းူ ယဉ်သူငယ်ချင်းဆိတ ု ာ ဒါေပမယ့် ဒီကေလးငယ် အဲဒက ီ ေလးငယ်ရဲ ့ �ကီးြပင်းလာ�ပီး ဒါေတွကို မယံေတာ ု ဘ ု ာနဲ အဲ ီ ိတက ် းူ ယဉ်သူငယ်ချင်း ဆိတ ု ာလည်း ေပျာက်သာွ းတာပါပဲ။ ့ းူ ဆိတ ့ ဒစ အများဆိင ု အ ် ြမင် ဆိတ ု ာက ဆက်သယ ွ ေရးကွ ် နရ ် က်တစ်ခလ ု ို လူတစ်ဦးတစ်ေယာက်ရဲ ့ လူေပါင်းေြမာက်ြမားစွာရဲ ့ ချိတဆ ် က်တည်�ိေနတဲ ှ အ ့ ရာတစ်ခု ယံ�ု ကည်ချက်ဟာ ေြပာင်းလဲသာွ းတယ်၊ တစ်ဦးချင်းကိယ ု ပ ် ိင ု အ ် သိစိတထ ် မ ဲ ာှ ြဖစ်ပါတယ်။ တကယ်လများ ို ့ ေသဆံးု သွားတယ်ဆရ ုိ င်ေတာင် 158 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ဘာမှအေရး�ကီးတာ မဟုတပ ် ါဘူး။ ဒါေပမယ့် ဒီကန ွ ရ ် က်ထက ဲ အဖွဲ�ဝင်အများစု ေသဆံးု သွား�ကတယ် သိမဟု ု ့ တ် သူတရဲ ို ့ ယံ ုိ င် ဒီအများဆိင ု အ ် ြမင်ဆတ ုိ ာ ေြပာင်းလဲသာွ း သိမဟု ု ့ တ် ့ �ု ကည်မ� ေြပာင်းလဲသာွ းတယ်ဆရ ေပျာက်ကယ ွ သ ် ာွ းမှာပါ။ ဒီ အများဆိင ု အ ် ြမင် ေတွဆတ ုိ ာ လူအများကို ဒုကေရာက် � ေစတဲ့ လုပ်�ကံဇာတ်လမ်းေတွသက်သက် မဟုတသ ် လိ၊ု ဘာမှအေရးမ�ကီးတဲ့ ဟန်ေဆာင်ဖံးု ကွယမ ် ေတွ � လည်း မဟုတပ ် ါဘူး။ သူတဟာ ို ့ ေရဒီယသ ို တ��ိ ကပစ�ညး် ေတွလို တကယ့� ် ုပ်ဝတ�ုနဲတည် �ိှေနတာ မဟုတေပမယ့ ် ် ့ ေလာက�ကီးအေပါ် သူတရဲ ို ့ အကျိ ုးသက်ေရာက်မ� ့ အင်အားဟာ အတိင ု း် အဆမ�ှိ �ကီးမားပါတယ်။ လူသမိ ု း် ကို အဓိကေမာင်း�ှငသ ် ေတာ် ူ ေတာ်များများဟာ အများဆိင ု အ ် ြမင်ေတွြဖစ်�ကတဲ.့ . ဥပေဒ၊ ေငွေ�ကး၊ ့ င နတ်ဘရ ု ား၊ တိင ု း် �ိင ု င ် ံ စတဲအ ့ ရာေတွပါ။ ဥပမာအားြဖင ့် ပူဂျူးကုမဏ � ဟ ီ ာ(Peugeot) ပူဂျူးစီအးီ အိုရဲ ့ စိတက ် းူ ယဉ်သူငယ်ချင်းတစ်ေယာက် မဟုတပ ် ါဘူး။ အဲဒက ီ မ ု ဏ � ဟ ီ ာ သန်းနဲချီ ဲ့ ေတွ ူ ရဲ စု ် းူ ထဲမာှ တည်�ိှေနတာပါ။ ပူဂျူးကုမဏ � ရ ီ ဲ ့ ့ တလ ့ ေပါင်းစိတက ြဖစ်တည်မက � ို ပူဂျူးစီအးီ အိုက ယံ�ု ကည်တယ်ဆတ ုိ ာ ယံ�ု ကည်�ကလိပါ။ ု့ �ပီးေတာလ ့ ည်း အတွငး် ေရးမ�းေတွ၊ ဘဏ်က ြပင်သစ်တလ�ားက ပူဂျူးရဲြဖစ် � ို ့ တည်မက စာေရးေတွ၊ ဆိတ ု ာကို ကုမဏ � ရ ီ ဲ ့ စေတာအ ိ ခ ် ျိနး် က ့ တ ကားပွဲစားေတွအားလံးု က ပူဂျူးကုမဏ � တ ီ ည်�ိှတယ် ကုမဏ � ရ ီ ဲဒါ�ိ ် ာဘုတအ ် ဖွဲ�ဝင်ေတွကလည်း ့ ု ကတ အစ ပူဂျူးစီအးီ အိုက ေ�ှ �ေနေတွ၊ ပွဲစားေတွ သူတ�ံ ို ့ ု းက ဩစေတးလျ၊ �ှင ့် ယံ�ု ကည်�ကလိပါ။ ု့ တကယ်လများ ို ့ �ုတတ ် ရက်မယံ�ု ကည်ေတာဘ ု င် ့ းူ ဆိရ သူသာ အနီးစပ်ဆးုံ စိတက ် ျန်းမာေရးေဆး�ံုကို ြမန်ြမန်ေရာက်သာွ းမှာြဖစ်�ပီး တြခားတစ်ေယာက် သူ�ံ့ ု းခန်းေနရာကို အစားထိးု ဝင်လက ို မ ် ာှ ပါ။ ထိန ု ည်းတူပဲ ေဒါ်လာေငွ၊ သန်းေထာင်ချီတလ ဲ့ ေတွ ူ ရဲ ့ လူအခွ ့် ေရး၊ ့ ငအ အေမရိကန်ြပည်ေထာင်စု စုေပါင်းစိတက ် းူ ထဲမာှ �ှိတာေ�ကာင ့် စတဲအ ့ ရာေတွဟာ လူတစ်ဦးတစ်ေယာက်က သူတရဲ ို ့ ြဖစ် � ို မ�ခိမး် ေြခာက်�င ို ပ ် ါဘူး။ တကယ်လို ့ က�န်ေတာ်က ေဒါ်လာေငွ၊ လူအခွ ့် ေရး၊ ့ တည်မက ့ ငအ အေမရိကန်ြပည်ေထာင်စု စတဲအ ့ ရာေတွကို အထူးတလည်ြဖစ်သာွ းမှာ ြဖစ်ပါတယ်။ မဟုတပ ် ါဘူး။ ဒါေ�ကာင ့် မယံ�ု ကည်ေတာဘ ု င်လည်း ့ းူ ဆိရ ဒီစတ ိ က ် းူ ယဉ်လူအဖွ ့ ဲ�အစည်းေတွဟာ သူတကိ ို ့ ေြပာင် ု းလဲပစ်ဖိဆိ ု့ ရ ု င် ဘာမှ အများဆိင ု အ ် ြမင်ေတွ သန်းေထာင်နချီ ဲ ့ တလ ဲ့ ေတွ ူ ရဲအသိ စိတက ် ို ့ တ�ပိုင်နက်ေြပာင်းလဲပစ်မှ ရမှာပါ။ အဲဒါဟာ တကယ်မလွယပ ် ါဘူး။ ခုလအ ို ေရအတွကပ ် မာဏမျိုးကို ေြပာင်းလဲပစ်ဖိဆိ ု့ တ ု ာ �ိင ု င ် ေရးပါတီ ံ တစ်ခ၊ု �� ပ်ေထွး�ကီးမားတဲ့ အဖွဲ�အစည်းတစ်ခခ ု ရ ု ဲ ့ အေတွးအေခါ်တစ်ရပ်ကို ဘာသာေရးကိးု ကွယယ ် �ံု ကည်မတ � စ်ခု အဲဒလ ီ �ို ကီးမား�� ပ်ေထွးတဲအ ့ ဖွဲ�အစည်းတစ်ခုကို အေြခခံတဲ့ စတဲ့ အကူအညီလအ ို ပ်ပါတယ်။ လ�ပ်�ှားမ�တစ်ရပ် တစ်ခခ ု ေပါ ု ။့ တည်ေထာင်ဖိအတွ ု့ ကက ် လည်း သိမဟု ု ့ တ် ဒါေပမယ့လ ် ည်း လူစမ ိ း် များစွာကို 159 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge အတူပးူ ေပါင်းလုပ်ေဆာင်လာေအာင် အတူယ�ံု ကည်�ကတဲ့ အယံသ ု င ွ း် �ိင ု ဖ ် ို ့ လိလ ု ာြပန်တယ်။ စိတက ် းူ ယဉ်အေ�ကာင်းတရားတစ်ခခ ု ု သူတကိ ို ့ စ ု ေပါင် ု းလုပ်ေဆာင်ေစမယ့် တည်�ိ� ှ င ှ �့် ပီးသားြဖစ်တဲ့ �ပီးေတာလ ့ ည်း တစ်ခုတည်းေသာ �ှိြခင်းသည်သာလ�င် နည်းလမ်းြဖစ်တယ်။ စိတက ် းူ ယဉ်လူအဖွ ့ ဲ�အစည်းတစ်ခုကို ဒီလစ ူ ိမး် ေတွ ဆိေတာ ု .့ . က�န်ေတာ်တေြပာင် ို ့ းလဲမယ်ဆရ ုိ င် ကွြဲ ပားြခားနားတဲ့ တြခားစိတက ် းူ ယဉ်လူအဖွ ယ�ံု ကည်မှ ြဖစ်မယ်။ ့ ဲ�အစည်းတစ်ခုကို က�န်ေတာ်တို အရင် ့ ဥပမာဆိရ ု င် ပူဂျူးကုမဏ � က ီ ို �ဖိုဖျက်ဖိအတွ ု့ က် အဲဒါထက်ပိစ ု မ ွ း် အား�ကီးတဲ့ အရာတစ်ခုကို က�န်ေတာ်တစိ ို ့ တက ် းူ ရမယ်.. ြပင်သစ်တရားဥပေဒစနစ် လိဟ ု ာမျိုးေပါ။့ ြပင်သစ်တရားဥပေဒစနစ်လဟ ို ာကို �ဖိုဖျက်ဖိအတွ ု့ ကလ ် ည်း ြပင်သစ်�င ို င ် လ ံ ဟ ို ာမျိုးေပါ။့ အဲဒါထက်ပိစ ု မ ွ း် အား�ကီးတဲ့ �ပီးေတာ့ အရာတစ်ခုကို အဲဒါကိလ ု ည်းပဲ က�န်ေတာ်တစိ ို ့ တက ် းူ ရမယ်.. က�န်ေတာ်တ�ဖိ ို ့ ုဖျက်ချင်ေသးတယ်ဆရ ုိ င် သူထက် ပိစ ု မ ွ း် အား�ကီးတဲ့ အရာတစ်ခုကို က�န်ေတာ်တစိ ို ့ တက ် းူ မှ ြဖစ်မာှ ပါ။ ့ ဒီစိတက ် းူ ယဉ်လူအဖွ ့ ဲ�အစည်းကေန လွတလ ် မ်းမ�ှိပါဘူး။ ဒီအကျဉ်းေထာင်နရ ံ ံေတွကို �ဖိုလဲပစ်�ပီး လွတလ ် ပ်ရာကို က�န်ေတာ်တို ့ ထွကေြပးတယ် ် ဆတ ုိ ာ.. တကယ်ေတာ့ သူထက် ပိြု မငမ ့် ားတဲန ့ ရ ံ ံေတွ�ိတ ှ ၊ဲ့ ့ ပိမ ု �ို ကီးမားတဲ့ ေနာက်အကျဉ်းေထာင်တစ်ခုဆက ီ ို က�န်ေတာ်တေြပးသွ ို ့ ားေနတာပါ။ 160 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge အခန်း - ၇ လ�ံကျလာေသာ မှတသ ် ားစရာများ ဆငက ့် ေြပာင် ဲ းလဲြခင်းြဖစ်စဉ်က လူသားေတွကို ေဘာလံးု စွမး် ရည်ေတွ မေပးအပ်ခဘ ဲ့ းူ ။ ဟုတပ ် ါတယ်.. ဆငက ့် ေြပာင် ဲ းလဲြခင်းက လူေတွကို ေဘာလံးု ကစ်ဖို ့ ေြခေထာက်ေတွ၊ ေဖာင်းဖို ့ တံေတာင်ေတွ၊ ဆဲဖို ့ ပါးစပ်ေတွပဲ ေပးခဲတ ု့ လ ် ည်း ဒီအရာေတွအားလံးု ေ�ကာင ့် က�န်ေတာ်တလု ို ့ ပ်�င ို လ ် ာတာကေတာ့ ့ ယ်။ သိေပမယ့ ကိယ ု ဘ ့် ာသာကိယ ု ် ပင်နယ်တက ီ န် ကျငလ ့် ရလာတယ် ို ့ ဆတ ုိ ာလည်း ြဖစ်�င ို ပ ် ါတယ်။ ဆိပ ု ါစိ..ု ့ ေကျာင်းေဘာလံးု ကွငး် တစ်ခမ ု ာှ မသိက�မ်းမရင်း�ှးီ တဲ့ လူစိမး် ေတွနအတူ ဲ့ က�န်ေတာ်တို ေဘာလံ းု ကန်�ကမယ်။ ့ အဲဒအ ီ ခါကျရင်.. ကိယ ု န ် လံ ဲ ့ းု ဝမဆံဖ ု းူ တဲ့ အသင်းေဖာ် ၁၀ ေယာက်န ဲ ့ က�န်ေတာ်တို ့ အသင်းလိက ု စ ် ည်းစည်းလံးု လံးု ကစားရမယ့အ ် ြပင် �ပိုင်ဘက်အသင်းက ကစားသမား ၁၁ ေယာက်ဟာလည်း က�န်ေတာ်တနဲ ို ့ ့ တူညတ ီ ဲ့ ေဘာလံးု စည်းကမ်းေတွအတိင ု း် ကစား�ကတယ်ဆတ ုိ ာလည်း သိထားဖိလိ ု့ တ ု ယ်။ ဘာလိလည် ု့ းဆိေတာ ု ့ အြခားေသာသက်�ိှ တိရ စ�ာန်ေတွဟာ တစိမး် တရံ တိရ စ�ာန်ေတွန ဲ ့ ေတွ�ဆ�ုံ ကံု�ကိုက်လာ�ပီဆုိ ရန်လ�ို ကမ်းတမ်း�ကတာဟာ သူတရဲ ို ့ ့ နဂိဗ ု ီဇ အ�ိုငး် စိတေ�ကာင ် ့် ြဖစ်ပါတယ်။ ကမ�ာတစ်ဝန်းလံးု မှာ�ှိတဲ့ ေခွးေပါက်စေလးေတွ ေဆာ�့ ပီဆုိ တစ်ေကာင်နတစ် ဲ ့ ေကာင် ကုတဖ ် ဲန ို ့ ့ ေမွးရာပါဗီဇထဲမာှ အဲဒလ ီ ပ ို ါလာ�ပီးသား ြဖစ်လပါ။ ို ့ ဒါေပမယ့် ့ ပန်းလံးု ေဆာ�့ ကတာ သူတရဲ ဆယ်ေကျာ်သက်အရွ ယလ ် သ ူ ားေတွမာှ ေတာ့ ေဘာလံးု ကစားဖို ေမွ ု့ လ ် ည်း ့ းရာပါဗီဇ ပါမလာပါဘူး။ သိေပမယ့ လူစိမး် လူေတွနအတူ ဲ့ ေဘာလံးု ကန်လို ့ ြဖစ်ပါတယ်။ လိက ု န ် ာရမယ့စ ် ည်းမျဉ်းေတွကို ဘာေ�ကာငလ ့် ဆ ဲ ေတာ ုိ ့ သူတအားလံ ို ့ းု သိထား�ပီးသား မိပါ။ ု့ ေဘာလံးု နဲပတ် ့ သက်�ပီး ဒီစည်းမျဉ်းကလနားေတွဆတ ုိ ာ စိတက ် းူ ထားတဲအ ့ ရာေတွ သက်သက်ပါ။ ဒါေပမယ့် ဒီစည်းမျဉ်းေတွကို လူတင ို း် သေဘာတူလက်ခရ ံ င် က�န်ေတာ်တအားလံ ို ့ းု ေဘာ်လးံု ကစားလို ြဖစ် ့ ပါတယ်။ တိင ု း် �ိင ု င ် ေတွ ံ ၊ အသင်းေတာ်ေတွ၊ ကုနသ ် ယ ွ မ ် က � န ွ ယ ် က်ေတွ စတဲ့ �ကီးမားတဲက ့ ျယ်ြပနတ ် ့ ဲ့ အရာေတွဟာလည်း ဒီဥပေဒသကို လိက ု န ် ာ�ကတာပါပဲ။ ဒါေပမယ့် အေရးပါတဲ့ ကွြဲ ပားမ� တစ်ခေတာ ု ့ �ှိတယ်။ ေဘာလံးု စည်းကမ်းေတွဟာ ေသးငယ်တရ ဲ့ ွ ာေလးတစ်ခု သိထားရမယ့ပ ် မာဏ ေခါင်းထဲမာှ အထိက ု အ ် ေလျာက် သိမဟု ု ့ တ် သာသာပါပဲ။ လွယက ် �ူ ပီး မှတသ ် ားစရာများများ �ှာေဖွစားေသာက်သအ ူ ုပ်စတ ု စ်ခု ကစားသမားတစ်ဦးချင်းစီက ် ည်း မှတထ ် ားရေပမယ့လ သူတိ ု့ းထဲမာှ ့ ေခါင် မ�ှိပါဘူး။ စုေပါင်းလုပ်ေဆာင်တအ ဲ့ ခါ ေဘာလံးု စည်းကမ်းေတွအကုနလ ် းုံ ကို သီချင်းေတွ၊ 161 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ပံရ ု ိပ်ေတွ၊ ေဈးဝယ်စရာစာရင်းေတွအတွက် ေယာက်မဟုတဘ ် .ဲ . မှတသ ် ားစရာေနရာလွတေတွ ် ေထာင်နချီ ဲ့ ၊ စုေပါင်းလုပ်ေဆာင်မစ � နစ်ေတွကျေတာ့ ကျန်ပါေသးတယ်။ ဒါေပမယ့် သန်းနဲချီ ဲ့ သ ူ ားေတွပါဝင်တဲ့ ့ တလ များြပားလှတဲ့ ၂၂ �ကီးမားတဲ့ သတင်းအချက်အလက်ေတွကို သိေလှ ု ာင်ထား၊ သိမး် ဆည်းထားဖို ့ လိအ ု ပ်ပါတယ်။ အဲဒေလာက် ီ အချက်အလက်ပမာဏေတွကို လူသားတစ်ေယာက်ရဲ ့ ေခါင်းထဲမာှ ထိနး် သိမး် လည်ပတ်ဖိဆိ ု့ တ ု ာ မြဖစ်�င ို ပ ် ါဘူး။ တြခားသက်�ိှမျိုးစိတေတွ ် ရဲ ့ �ကီးမားတဲအ ့ ဖွဲ�အစည်းေတွ.. ဥပမာ ပုရွကဆ ် တ ိ ေတွ ် ၊ ပျားေတွဟာ တည်�ငိမခ ် င ို �် မဲ�ကပါတယ်။ ဘာေ�ကာငလ ့် ဆ ဲ ေတာ ုိ ုိ ့ အ ု ပ်တဲ့ သတင်းအချက်အလက်ေတွ အားလံးု ဟာ ့ သူတလိ သူတရဲ ို ့ ့ စုေပါင်းမျိုး�ိုးဗီဇထဲမာှ ထည့သ ် င ွ း် ပါ�ှိ�ပီးသား ြဖစ်လပါ။ ို ့ ဥပမာအားြဖင ့် ပျားမ ေပါက်စတစ်ေကာင်ဟာ သူစားရတဲအ ့ စားအစာအေပါ်မူတည်�ပီး လုပ်သားပျား သိမဟု ု ့ တ် ပျားဘုရင်မ တစ်ေကာင်ြဖစ်လာမှာပါ။ သူတဘဝမှ ို ့ ာ လုပ်ေဆာင်ရမယ့် တာဝန်ေတွကို ြပုမူလပ ု ်ေဆာင်�င ို ေအာင် ် သူတရဲ ို ့ ့ ဗီဇဒီအင ဲ ေအ ် ေတွက စီစဉ်ထား�ပီးသားပါ။ ပျားအံုေတွဆတ ုိ ာ �� ပ်ေထွးသိမေမွ ် �တဲ့ ဆက်ဆေရးဖွ ံ ဲ�စည်းပံေတွ ု ြဖစ်ပါတယ်။ ဥပမာအေနနဲ ရိ ် မ ိ း် သူ၊ ြပုစုသ၊ူ သန� ် ့ ှငး် သူ စသည်ြဖင ့် လုပ်သားပျားအမျိုးမျိုး �ှိ�ကတယ်။ ့ တသ ဒါေပမယ့် ခုထက်ထေတာ ိ ် က ပျားေ�ှ �ေန ဆိတ ု ာကို �ှာမေတွ� �ကေသးပါဘူး။ ့ သုေတသနပညာ�ှငေတွ ဘာလိလဲ ု ့ ဆေတာ ုိ ု ေြခခံဥပေဒကို ေမသ ုိ ာမျိုး ့ ပျားအံုရဲဖွ့ ဲ�စည်းပံအ ့ ာွ းမယ့၊် ေဖာက်ဖျက်မယ့် အ��ရာယ်ဆတ မ�ှိတအ ဲ့ တွက် ပျားေတွမာှ ပျားေ�ှ �ေန သန� ် ့ ှငး် ေရးသမားပျားေတွဆက ီ ဆိတ ု ာမလိအ ု ပ်ပါဘူး။ အစားအစာ ပျားဘုရင်မကလည်း လိမ်ညာယူတာမျိုးမ�ှိဘးူ ။ �ပီးေတာ့ လုပ်သားပျားေတွကလည်း လစာတိးု ြမ�ငေပးရမယ် ့် လို ဆ�� ြပတာမျိုးလည်း မ�ှိဘးူ ။ ့ ဒါေပမယ့် လူသားေတွကေတာ့ လိမည ် ာယူတာ၊ ဆ��ြပတာေတွ အချိနတ ် င ို း် လုပ်ေနတာပဲ။ ေဆပီယန်စေတွ ် ရဲ ့ လူမစ � နစ်ဆတ ုိ ာ စိတက ် းူ ယဉ်ထားတဲအ ့ ရာ အေရး�ကီးတဲသ ့ တင်းအချက်အလက်ေတွ ဒီအင ဲ ေအ ် ေတွကို ေကာ်ပီကးူ �ပီး ြဖစ်တယ်။ ဒါေ�ကာင ့် ဆက်လက်လည်ပတ်ေနတာကို လူသားေတွဟာ ထိနး် သိမး် ဖိအတွ ု့ က် သူတရဲ ို ့ ့ သူတသားသမီ ို ့ းေတွရဲ ့ ဒီအင်ေအဆီ လက်ဆငက ့် မ်းေပးလို ့ မရဘူး။ တရားဥပေဒေတွ၊ ဓေလ့ထးံု တမ်းေတွ၊ လုပ်ထးံု လုပ်နည်းေတွ�င ှ ့် ြပုမူေနထိင ု ပ ် ံေတွ ု စတဲအ ့ ရာေတွအားလံးု ဆက်လက်တည်တေအာင် ံ့ အ�မဲဂ�ုတစိက ု ် အားထုတလ ် ပ ု ်ကင ို ရ ် တယ်။ ဒါမှမဟုတရ ် င် ူ ာဘီဘရ ု င်က ဒီလအဖွ ူ ့ ဲ�အစည်းေတွဟာ အလျင်အြမန် �ပိုလဲပျက်စီးသွား�ကတယ်။ ဥပမာအားြဖင ့် ဟမ်မရ လူေတွကို အထက်တန်းစားလူ၊ သာမန်လ၊ူ က�န်ေတွအြဖစ် ခွြဲ ခား�ပီး အမိနထ ့် တ ု ခ ် တ ဲ့ ယ်။ ပျားေတွရဲ ့ အဆငအ ့် တန်းခွြဲ ခားမ�စနစ်နမတူ ဲ ့ တာက ဟမ်မရ ူ ာဘီရဲစနစ် ့ ဟာ သဘာဝတရား�ကီးက အဆငအ ့် တန်းခွြဲ ခားေပးတာ မဟုတဘ ် းူ ။ လူသားေတွရဲ စု့ ေပါင်းမျိုး�ိုးဗီဇမှာ ခုလမ ို ျိုး အဆငအ ့် တန်းခွြဲ ခားမ�န ဲ ့ ပတ်သက်�ပီး ဘာမှမ�ှိဘးူ ။ သိေပမယ့ ု့ ် ဒီအဆငအ ့် တန်းခွြဲ ခားမ� ‘အမှနတ ် ရား’ကို ေဘဘီလသ ံု ားေတွရဲစိ့ တမ ် ာှ 162 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ထိနး် သိမး် မထား�ိင ု ေတာ ် ဘ ့ းူ ဆိတ ု ာနဲ ့ သူတရဲ ို ့ လူ � ဖွဲ�အစည်းတစ်ခုလးံု ့ မအ လည်ပတ်တာ ရပ်တနသ ် ့ ာွ းပါလိမ်မ ု ည်းတူပဲ ဟမ်မရ ူ ာဘီက သူရဲ့ ဒီ့ အင်ေအကို သူသားဆီ လက်ဆငက ့် မ်းေပးတဲ့ ့ ယ်။ ထိန ့ အခါမှာ အထက်တန်းစားလူ တစ်ေယာက်က သာမန်လမ ူ န ိ း် မတစ်ေယာက်ကသ ို တ်ရင် ေငွသား ၃၀ �ှဲကယ်ေပးေလျာ်ရမယ်ဆတ ုိ ဲ့ သူရဲ့ အု ု နစ်ကို ထည့သ ် င ွ း် လိမရပါဘူ ု့ း။ ဟမ်မရ ူ ာဘီဟာ သူသား ့ ပ်ချုပ်ပံစ ့ ေတွကို သူအင် ့ ပါယာရဲ ့ တရားဥပေဒေတွအေ�ကာင်းကို တကူးတကသင်�ကားေပးရပါတယ်။ သူသား ့ ေတွ၊ ေြမးေတွကလည်း အဲဒအ ီ တိင ု း် ပဲ ဆက်လပ ု ်သာွ း�ကရတာပါ။ အင်ပါယာေတွဆတ ုိ ာ အင်မတန်�ကီးမားများြပားတဲ့ တရားဥပေဒအမျိုးမျိုးအြပင် ကုနသ ် ည်ေလှေတွ၊ သတင်းအချက်လက်ေတွန ဲ ့ အခွနေကာက် ် ခံြခင်း၊ ပွဲေတာ်ေနေတွ ှ ့် ့ �င လည်ပတ်ရတာပါ။ စစ်လက်နက်ပစ�ညး် ေတွသေလှ ုိ ာင်ြခင်း၊ စစ်ေအာင်ပဲေတွ ွ အတွက် ြပက�ဒနိ ် စတဲအ ့ ရာေတွအားလံးု ကို အင်ပါယာေတွအေနနဲ ့ မှတတ ် မ်းမှတရ ် ာ ထား�ှိရပါတယ်။ သတင်းအချက်အလက်ေတွကို လူသားေတွက ဦးေခါင်းထဲမာှ ပဲ သိေလှ ု ာင်�ကတာ �ှစသ ် န်းနဲချီ ့ ေနပါ�ပီ။ ကံမေကာင်းစွာပဲ လူဦး ့ ေ�ှာက်ဟာ အင်ပါယာအရွ ယအ ် စား�ှိတဲ့ သတင်းအချက်အလက်ေတွကို သိေလှ ု ာင်ထားဖိေကာင် ု့ းတဲ့ ကိရိယာတစ်ခေတာ ု ့ မဟုတဘ ် းူ ။ အဲဒအ ီ တွက် အေ�ကာင်းြပချက် ၃ခု �ှိပါတယ်။ ပထမအဆိအ ု ရ.. လူဦး ် ့ သတ်�ိှပါတယ်။ မှနပ ် ါတယ်.. လူတချို �ကေတာ့ ့ ေ�ှာက်ရဲ စွ့ မး် ေဆာင်ရည်ဟာ အကနအ အံဩ ့ စရာေကာင်းေလာက်ေအာင် ြပည်နယ်တစ်ခလ ု းံု ရဲ ့ ် ာဏ်ေကာင်း�ကပါတယ်။ မှတဉ ေြမမျက်�ာှ သွငြ် ပင် သိမး် ဆည်းမှတသ ် ား�ိင ု တ ် ဲ့ �ှင ့် မှတဉ ် ာဏ်ပညာ�ှငေတွ ် ပညာ�ှင�် ကီးေတွေတာင် မှတလ ် မ�ိ ို ့ င ု တ ် ဲ့ �ပီးေတာလ ့ ည်း တစ်�င ို င ် လ ံ းံု ရဲ ့ �ှိခတ ဲ့ ယ်။ ေ�ှးေခတ်ကဆိရ ု င် ဥပေဒပုဒမ ် ေတွကို ေခါင်းထဲမာှ ဒါေပမယ့လ ် ည်း တကယ့မ ် တ ှ ဉ ် ာဏ် �ှိပါတယ်။ မက်ဆာချူးဆက်ရဲ ့ အတိင ု း် အတာဆိတ ု ာ ြပည်နယ်ဥပေဒပုဒမ ် ေတွအားလံးု ကို အလွတအ ် ာဂံေဆာင် ု �င ို တ ် ဲ့ ေ�ှ �ေနဆိတ ု ာ �ှိ�င ို ပ ် ါတယ်။ ဒါေပမယ့် အဲဒေ�ှ ီ �ေနဟာ ၁၆၉၀ ဝန်းကျင်က ဆလဲမ် စုနး် သုတသ ် င်ပဲ(ွ Salem witch trials) အမ�တက ွဲ စ�ပီး မက်ဆာချူးဆက်ြပည်နယ်မာှ ြဖစ်ခဲတ ွဲ ားလံးု ရဲ အ ် ေတာ ို ် � ိ င ို မ ် ာှ မဟုတပ ် ါဘူး။ ့ ဲ့ အမ�တအ ့ ေသးစိတက ့ မှတမ ဒုတယ ိ အဆိအ ု ရေတာ့ လူဆတ ုိ ာ ေသမျိုးြဖစ်တယ်။ ေသတဲအ ့ ခါ သူတဦး ို ့ ေ�ှာက်ေတွလည်း သူတနဲ ို ့ အတူ ပါသွားတာပဲ။ ဦးေ�ှာက်နသိ ဲ ့ မး် ထားတဲ့ အချက်အလက်တင ို း် ဟာ ရာစု�စ ှ တ ် စ်ခု မကုနခ ် င်မာှ ဘဲ ့ ကွယေပျာက် ် သာွ း�ကတာပဲ။ ဦးေ�ှာက်တစ်ခုကေန တြခားတစ်ခုကို မှတဉ ် ာဏ်ေတွ လက်ဆငက ့် မ်းေပးလို ့ ့် မ်းေပးမ� အ�ကိမအ ် ေရတွက် များလာတာနဲအမ� ရတယ်ဆတ ုိ ာ မှနပ ် ါတယ်။ သိေပမယ့ ု့ လ ် ည်း လက်ဆငက ့ အဲဒအ ီ ချက်အလက်ေတွဟာ ေဝဝါးလာ သိမဟု ု ့ တ် ေပျာက်ကယ ွ သ ် ာွ းတတ် ပါတယ်။ တတိယအဆို လည်းြဖစ် အေရး�ကီးဆံးု လည်းြဖစ်တအ ဲ့ ချက်ကေတာ့ တချို ေသာသတင် � းအချက်အလက်ေတွကပ ို ဲ သိမး် ဆည်းလည်ပတ်ဖို ့ လူသားေတွရဲဦး့ ေ�ှာက်ဟာ အဆင်ေြပတာပါ။ 163 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ေ�ှးေခတ် �ှာေဖွစားေသာက်သေတွ ူ ဟာ အသက်�ှငက ် ျန်ရစ်ဖိအတွ ု့ က် ေထာင်နချီ ဲ ့ တဲ့ အပင်သတ�ဝါမျိုးစိတေတွ ် ရဲ ့ ြပုမူ�ှငသ ် န်ပံ၊ု သူတရဲ ို ့ အရည် အေသွး၊ ပံပ ု န်းသ�ာန် စတာေတွကို မှတမ ် ရ ိ တယ်။ ဥပမာ.. အဲမ်ပင်ေအာက်က ့ ေဆာင်ဦးမှာေပါက်တတ်တဲ့ အတွနေတွ ် ့ နအဝါ ဲ့ ေရာင်မိဟ � ာ အဆိပ်�ိှ�င ို တ ် ယ်ဆတ ုိ ာ သူတမှ ို ့ တမ ် ရ ိ တယ်။ ဒါေပမယ့် ဝက်သစ်ချပင်ေအာက်မာှ ေပါက်တဲ့ အဲဒမ ီ န ိ� ဆင် ဲ ့ တဲ့ အြဖူေရာင်မက ိ� ေတာ့ အစာအိမ်နာတာအတွက် ေဆးေကာင်းြဖစ်တယ်။ အထင်အြမင်ေတွ၊ အမဲလက ို � ် ှာေဖွစားေသာက်သေတွ ူ ဟာ အချင်းချင်း သူတအု ို ့ ပ်စတ ု င ွ း် က ရင်း�ှးီ ဆက်ဆမ ံ ေတွ � ကလ ုိ ည်း အဖွဲ�ဝင်များစွာရဲ ့ မှတထ ် ားရတယ်။ လူစီ ဆိတ ု ဲ့ မိနး် မတစ်ေယာက်ဟာ ဂ�န်ဆတ ုိ လ ဲ့ က ူ သူကိ ု ာင ယ ့် က ှ ေနတာကိ ် ု တားဆီးဖိုအတွ က် သူတအု ို ့ ပ်စထ ု က ဲ ့ ေ�ှ ့ တစ်ေယက်ေယာက်ရဲ ့ အကူအညီလတ ို ယ် ဆိပ ု ါစိ။ု ့ ဒါဆိရ ု င် လူစီအေနနဲ ့ �ပီးခဲတ ဲ့ ပတ်က ဂ�န်နေမရီ ဲ့ ့ အ အခနမ ် ့ သငြ့် ဖစ်ခ�ဲ့ ကတာကို ြပန်မတ ှ မ ် ိဖို ့ အေရး�ကီးတယ်။ ဘာလိလဲ ု ့ ဆေတာ ုိ ီ ခါကျရင် ေမရီဟာ ့ အဲဒအ သူကိ ု ည ူ မ ီ ယ့် ့ က ဘက်ေတာ်သားတစ်ေယာက်ြဖစ်ဖို ့ ဆငက ့် ေြပာင် ဲ လြဲ ခင်းြဖစ်စဉ်က အလားအလာများလိပါ။ ု့ လူသားေတွရဲဦး့ ေ�ှာက်ကို ရလဒ်အေနနဲေတာ ့ ့ အပင်ေတွ၊ တိရ စ�ာန်ေတွ၊ ု့တ ေြမမျက်�ာှ သွငြ် ပင်ေတွ၊ လူမေရးသတင် � းအချက်လက်ေတွနသာ ဲ ့ ရင်း�ှးီ က�မ်းဝင်ေနေအာင် တွနး် ပိခဲ ့ ာပါပဲ။ ဒါေပမယ့် စိက ု ပ ် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးြဖစ်�ပီး အေစာပိင ု း် ကာလမှာ �� ပ်ေထွးသိမေမွ ် �တဲ့ လူအဖွ ့ ဲ�အစည်းေတွ ေပါ်ေပါက်လာခဲတ ့ ယ်။ အသက်တမ� ီ ခါမှာ အဲဒအ ‘ကိနး် ဂဏန်း’ ဆိတ ု ဲ့ အေရးပါလာခဲပ ့ ါတယ်။ ကိနး် ဂဏန်းအချက်အလက်ေတွကို သတင်းအချက်အလက် ပံစ ု ံသစ်တစ်ခုဟာ �ှာေဖွးစားေသာက်သေတွ ူ ဟာ ဘယ်တန ု း် ကမှ များြပားလှတဲ့ ကိင ု တ ် ယ ွ စ ် ဉ်းစားစရာ မလိခ ု ဘ ဲ့ းူ ။ ဘယ်�ှာေဖွစားေသာက်သမ ူ ှ ေတာအုပ်ထက ဲ အပင်တင ို း် မှာ�ှိတဲ့ သစ်သးီ အေရအတွကက ် ို မှတမ ် ဖ ိ ိမလိ ု့ ပ ု ါဘူး။ ဒါေ�ကာင ့် လူဦး ့ ေ�ှာက်ဟာ ဆငက ့် ေြပာင် ဲ းလဲလာတာ ကိနး် ကဏန်းေတွကို မ�ှိခဘ ဲ့ းူ ။ သိေပမယ့ ု့ ် သိေလှ ု ာင်တက ွ ခ ် ျက်ဖို ့ �ကီးမားတဲ� ့ င ို င ် တ ံ စ်ခက ု ို လိက ု ေလျာညီ ် ေထွ အုပ်ချုပ်ဖိအတွ ု့ ကေတာ ် ့ ကိနး် ဂဏန်းအချက်အလက်ေတွဆတ ုိ ာ အသက်တမ�အေရး�ကီးပါတယ်။ �ိင ု င ် အ ံ တွက် တရားဥပေဒေရးဆွ� ဲ ု ံ၊ မျိုး�ွယစ ် ေစာင ု န ့် တ်ေတွအေ�ကာင်းေြပာ�ံုန ဲ ့ မလံေလာက် ု ပါဘူး။ သိနး် နဲချီ ဲ့ ေတွ ူ ဆက ီ ့ တလ အခွနေကာက် ် ခံတအ ဲ့ ခါ အချက်အလက်ေတွလည်း မြဖစ်မေနစုေဆာင်းရေတာမ ့ ာှ ပါ။ ေ�ကးကျန်ေတွ၊ အေ�ကးေတွ၊ ဒဏ်�ု ိကခ ် ရ ံ တာေတွ အခွနေတွ ် ေကာက်ခရ ံ မယ်။ အဲဒလ ီ ေတွ ူ ရဲဝင် ့ ေငွ၊ ဘယ်တန ု း် က ပိင ု ဆ ် င ုိ မ ် � စတဲ့ အခွနေဆာင် ် ထားတယ်။ ဘယ်ေလာက်�ိှတယ်။ ေပါ အခွနေလ�ာ ် ့ တာ၊ ့ အခွနက ် င်းလွတခ ် င ွ ေပးတာ ့် စတဲအ ့ ရာေတွကလ ို ည်း သိထားရမှာပါ။ ဒါေတွအားလံးု စုေပါင်းလိက ု ရ ် င် ထိနး် သိမး် ေဆာင်ရွကစ ် ရာ အချက်အလက်ေတွ သန်းနဲချီ ိ း် ဂဏန်း အချက်အလက်ေတွကို ့ �ှိလာပါ�ပီ။ ဒီကန ကိင ု တ ် ယ ွ � ် င ို စ ် မ ွ း် မ�ှိဘးူ ဆိရ ု င် ဘယ်လအ ို ရင်းြမစ်ေတွ �ိင ု င ် တ ံ စ်�င ို င ် ဟ ံ ာ ထုတယ ် � ူ င ို တ ် ယ်ဆတ ုိ ာ သူမှ့ ာ ဘာအရင်းအြမစ်ေတွ မသိ�င ို ပ ် ါဘူး။ ခုလမ ို ျိုး �ှိတယ်၊ ေနာက်ထပ် ကိနး် ဂဏန်းေတွအားလံးု ကို 164 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge မှတမ ် ရ ိ မယ်၊ ြပန်လန ှ စ ် ဉ်းစား�ပီး တွကခ ် ျက်ရတဲအ ့ ခါကျရင် လူဦး ့ ေ�ှာက်အများစုဟာ အလုပ်ဝန်ပိ�ပီး အိပ်ေမာကျသွားတာပါပဲ။ ခုလမ ို ျိုး မှတဉ ် ာဏ်အကနအ ် ့ သတ်ေ�ကာင ့် အချက်အလက်ပမာဏေတွကို လူဦး ့ ေ�ှာက်က လူအဖွ ု ဲ ့ လူဦးေရ ့ ဲ�အစည်းတစ်ခရ ေကျာ်သာွ း�ပီဆတ ုိ ာနဲ ့ �� ပ်ေထွးတဲအ ့ ချက်အလက်ေတွ၊ �ှင ့် လက်ခက ံ င ို တ ် ယ ွ � ် င ို စ ် မ ွ း် ပစ�ညး် ဥစ�ာေတွဟာ အဲဒါေတွကို အလွနန ် ည်းသွားပါတယ်။ လူဦး ့ ေ�ှာက်က ကိနး် ဂဏန်းအချက်အလက်ေတွန ဲ ့ များြပားလှတဲ့ လက်ခံ�င ို တ ် ပ ဲ့ မာဏကို သိေလှ ု ာင်မတ ှ သ ် ားထားဖို ့ လိအ ု ပ်လာပါ�ပီ။ အဲဒလ ီ ို မမှတသ ် ား�ိင ု ဘ ် းူ ဆိရ ု င် လူဦး ု တ ် အ ဲ့ တွကေ�ကာင ် ့် စနစ်တစ်ခုလးံု ့ ေ�ှာက်က မ�ိင �ပိုလဲသာွ းတတ်ပါတယ်။ စိက ု ပ ် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးေနာက်ပိင ု း် �ှစေထာင် ် ေပါင်းများစွာ �ကာတဲအ ့ ထိပဲ လူသားေတွရဲ ့ လူမဆ � က်ဆေရးဟာ ံ ေတာ်ေတာ်ေလး�ိုး�ှငး် �ပီး ပထမဆံးု ေကျာ်လာ� း�ိင ု ခ ် သ ဲ့ ေတွ ူ ကေတာ့ ဆေမးရီးယန်းလူမျိုးေတွပါ။ ကျဉ်းေြမာင်းခဲတ ့ ယ်။ မက်ဆပ ုိ ိေတးမီ ု းယားေတာင်ပိင ု း် မှာ သူတရဲ ို ့ �မိ့ ု �ေတွဟာ ပူြပင်းတဲေန ့ ေရာင်ေအာက်က ဒီြပဿနာကို ေနထိင ု ခ ် �ဲ့ ကတဲ့ ေြမဩဇာေကာင်းတဲ့ လယ်ကင ွ း် ေတွေ�ကာင ့် သီး�ှြံ ဖစ်ထန ွ း် �ပီး အစာေရစာ ေပါ�ကယ်ဝပါတယ်။ သူတဆီ ို ့ မာှ ေနထိင ု သ ် ေတွ ူ များလာတာနဲအမ� ့ သူတရဲ ို ့ ကိ � ဝဝကို ့ စအ များသထက်များလာပါတယ်။ ဘီစီ လုပ်ကင ို ေဆာင် ် ရွက်ရမယ့် ၃၅၀၀ �ှင ့် ၃၀၀၀ �ကားမှာ သတင်းအချက်အလက်ပမာဏ အမည်မသိ ဆေမးရီးယန်း ဉာဏ်�ကီး�ှငေတွ ် က လူဦး ် ရတဲ ို ့ ့ ့ ေ�ှာက်ြပင်ပမှာ သတင်းအချက်အလက်ေတွကို သိမး် ဆည်းေဆာင်ရွကလ စနစ်တစ်ခု ထွငခ ် �ဲ့ ကတယ်။ များြပားလှတဲ့ ကိနး် ဂဏန်းအချက်အလက်ေတွကို တွကခ ် ျက်�င ို တ ် န ဲ့ ည်းလမ်းကို တီထင ွ ခ ် �ဲ့ ကတာပါ။ ဒီလန ို ဲ ့ ဆေမးရီးယန်းလူမျိုးေတွရဲ လူ � ဖွဲ�အစည်းဟာ လူဦး အ ် ့ သတ်ကို ့ မအ ့ ့ ေ�ှာက်ရဲ အကန ေကျာ်လန ွ � ် င ို ခ ် �ဲ့ ပီး �မို � ြပ�ကီးေတွ၊ ဖွငလ ့် စ ှ ခ ် ဲ�့ ကတယ်။ ခုလို �ိင ု င ် ေတွ ံ ၊ ဆေမးရီးယန်းလူမျိုးေတွ အင်ပါယာေတွ ေပါ်ေပါက်လာေစတဲလ ့ မ်းမကို တီထင ွ ခ ် တ ဲ့ ဲ ့ သတင်းအချက်အလက်ေတွကို လည်ပတ်ေစတဲစ ့ နစ်ကို ‘ေရးသားြခင်း’ လိေခါ်ပါတယ် ု့ ။ ခူ�ှငမ ် ်က လက်မှတထ ် းို သည် ေရးသားြခင်းဆိတ ု ာ သေကတင်္ေတွန ဲ ့ သတင်းအချက်အလက်ေတွကို ထိနး် သိမး် တဲန ့ ည်းလမ်း တစ်ခုပါ။ ဆေမးရီးယန်းေတွရဲ အ ့ ေရးအသားစနစ်ကို သေကင်္တ ၂ မျိုးနဲ ့ဖွဲ�စည်းထား�ပီး ��ံ�ချပ်ေတွေပါ် ကပ်ထားတာပါ။ ပထမသေကင်္တ က ကိနး် ဂဏန်းေတွကို ကိယ ု စ ် ားြပုတယ်။ ၁၊ ၁၀၊ ၆၀၊ ၆၀၀၊ ၃၆၀၀၊ ၃၆၀၀၀ စတာေတွကို ကိယ ု စ ် ားြပုတဲ့ သေကတင်္ေတွ �ှိပါတယ်။ ဆေမးရီယန်းေတွဟာ ၆ ဂဏန်း�ှင ့် ၁၀ ဂဏန်းကို အေြခခံတဲ့ ကိနး် စနစ်ကို အသံးု ြပုခဲ�့ ကပါတယ်။ သူတရဲ ို ့ ့ ၆ ဂဏန်းကို အေြခခံတစ ဲ့ နစ်ဟာ က�န်ေတာ်တအတွ ို ့ က် အေရးပါတဲ့ အေမွအ�ှစေတာ် ် ေတာ်မျာများ ချန်ထားခဲပ ု ၂၄ နာရီလခွ ို ့ တ ဲ ာ၊ ့ ါတယ်။ ဥပမာ တစ်ေနတာကိ ့ စက်ဝင ို း် ကို ၃၆ဝ ဒီဂရီ စိတထ ် ားတာ စသည်ြဖငေပါ ့် ။့ ေနာက် သေကင်္တတစ်မျိုးက လူ၊ တိရ စ�ာန်၊ 165 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ကုနေရာင် ် းကုနဝ ် ယ်၊ နယ်နမိတ၊် ေနစွ့ ဲ အစ�ှိတအ ဲ့ ရာေတွကို ကိယ ု စ ် ားြပုပါတယ်။ ခုလမ ို ျိုး သေကင်္တ �ှစမ ် ျိုးကို စုေပါင်းအသံးု ြပု�ပီး မှတသ ် ား�ိင ု တ ် ာထက် လူဦး ့ ေ�ှာက်က အဆမတန် မှတ� ် င ို တ ် ာထက်၊ ပိမ ု ိမ ု ျားြပားတဲ့ ဒီအင်ေအကွငး် ဆက်ေတွက သတင်းအချက်အလက်ေတွကို ဆေမးရီးယန်းလူမျိုးေတွဟာ သိေလှ ု ာင်ထန ိ း် သိမး် လာ�ိင ု ခ ် ပ ဲ့ ါတယ်။ ခုလမ ို ျိုးအေစာပိင ု း် ကာလမှာ ေရးသားြခင်းဆိတ ု ာ အချက်လက်ေတွ၊ ပံေတွ ု ေလာက်သာ �ှိခတ ဲ့ ာပါ။ တကယ်လို ့ အဲဒတ ီ န ု း် က ဆေမးရီးယန်းဝတ�ု�ှည�် ကီးတစ်ခုသာ �ှိခမ ဲ့ ယ်ဆရ ုိ င် ရ�ံြပားေတွေပါ်မှာ ေရးခဲမ ် ါဘူး။ ေရးသားြခင်းဆိတ ု ာ အလွနအ ် ချိနေပးတဲ ် အ ့ ရာတစ်ခုြဖစ်�ပီး စာဖတ်တတ်တလ ဲ့ ထ ူ က ု ့ ာှ မဟုတပ အလွနတ ် ရာနည်းပါး ပါတယ်။ ထိနး် သိမး် တဲေနရာမှ ့ ာ အသံးု ြပုတာကလွ�ဲ ပီး လွနခ ် ဲတ ဲ့ စ ှ ေပါင် ် း ့ � ၅၀၀၀ က ဒါေ�ကာင ့် ေရးသားြခင်းကို အေရး�ကီးတဲ့ တြခားဘာအတွကန ် မှ ဲ့ က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ဘိ ီ ့ းု ေဘးေတွဆက မှတတ ် မ်းေတွကို မသံးု ခဲ�့ ကပါဘူး။ ပညာ�ှိစကားေတွကို တကယ်လို ့ က�န်ေတာ်တို ့ �ှာ�ကည့မ ် ယ်ဆရ ုိ င် အ�ကီးအကျယ်စိတပ ် ျက်ရမှာ ြဖစ်တယ်။ ဥပမာအေနနဲ ့ က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ဘိ ့ းု ေဘးေတွက ် ’် ဆိတ ု ာမျိုးပဲ ြဖစ်တယ်။ က�န်ေတာ်တဖတ် ို ့ ဖို ့ ချန်ထားခဲ�့ ကတာက ‘ဘာလီ ၂၉၀၈၆၊ ၃၇ လ၊ ခူ�ှငမ ဒီစာေ�ကာင်းရဲ ့ အြဖစ်�င ို ဆ ် းုံ အဓိပာ� ယ်က ‘၃၇ လတာ အချိနအ ် တွငး် ဘာလီ စုစေပါင် ု း ၂၉၀၈၆ ကို ရ�ှိပါသည်။ ခူ�ှငမ ် ှ လက်မတ ှ ထ ် းို သည်။’ လိြဖစ် ု ့ မာှ ပါ။ ဟုတပ ် ါတယ်ခင်ဗျာ... လူသမိ ု း် ရဲ ့ ပထမဆံးု စာမှာ ့ င ဒဿနအြမင်၊ ကဗျာ၊ ဒ�ာရီ၊ ဥပေဒ၊ သိမဟု ု ့ တ် ဘုရင်တစ်ပါးရဲေအာင် ပဲွ စတာေတွ တစ်..ခု..မှ မပါဘူး။။ ့ ပျင်းစရာေကာင်းတဲ့ စီးပွားေရးစာေ�ကာင်းေတွ၊ အခွနေကာက် ် ခမ ံ တ ှ တ ် မ်းေတွ၊ ေ�ကး�မီစစ ု ေပါင် ု း၊ ပစ�ညး် ဥစ�ာပိင ု ဆ ် င ုိ ြ် ခင်း စတဲ့ အရာေတွပဲ ြဖစ်ေနပါတယ်။ ပံု ၁၈။ အူ�ု�မို � မှ ေ�ှးေခတ် အုပ်ချုပ် မ�စာသားပါ ရ�ံြပားတစ်ချပ် ။ ခူ�ှငမ ် ်သည် �ံု းဝန်ထမ်းတစ်ေယာက်၏ ရာထူးအမည်ြဖစ်�င ို သ ် ည်။ သိမဟု ု ့ တ ် လူတစ်ဦးတစ်ေယာက်၏ အမည်နာမလည်း ြဖစ်�င ို သ ် ည်။ အကယ်၍ 166 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ခူ�ှငမ ် ်သည် လူတစ်ဦးတစ်ေယာက်၏အမည် က�န်ေတာ်တ ို ့ အမည်နာမ သိ�ိှရေသာ ဧကန်မှန်ကန်ခဲလ ့ �င် သူသည် လူသားတစ်ေယာက် သမိုငး် တွင ် ြဖစ်ေပမည်။ ပထမဆံးု လူသတ� ဝါတိ၏ ု့ အေစာပိုငး် သမိုငး် မှ အမည်များြဖစ်ေသာ နီအန်ဒါတယ်(Neanderthals)၊ နထူးဖီ ယန်စ် (Natufians)၊ �� ေဗးဂူ (Chauvet Cave)၊ ယေနေမာ် ွ မ ် ှ ့ ဒန်ေခတ်တင ဂိုဘက်ကလီ ထဲဘယ် (Göbekli ထွငထ ် ားေသာ Tepe) အမည်များြဖစ်သည်။ စသည့ အ ် ရာများသည် ဂိုဘက်ကလီ ထဲဘယ် ကို တည်ေဆာက်ခသ ဲ့ မ ူ ျားက ဂိုဘက်ကလီ ထဲဘယ် ကို မည်သေခါ်ဆိ ုိ ့ ခ ု �ဲ့ ကမှန်း က�န်ေတာ်တ ို ့ မသိ�ိှ�ကေပ။ ေရးသားြခင်း ေပါ်ေပါက်လာေသာအခါမှသာ သမိုငး် ဆိသ ု ည့ အ ် ရာကို ဇာတ်လက ို တ ် စ်ဦးက ေြပာြပသည့ ပ ် မာ က�န်ေတာ်တသိ ို ့ �ိှလာရသည်။ ခူ�ှငမ ် ်၏ အိမ်နီးချင်းများက သူကိ ု ေခါ် �ကလ�င် ့ ေအာ် “ခူ�ှငမ ် ်” ဟု အမှန်တကယ် ေအာ်ေခါ် ခဲ�့ က�ိင ု သ ် ည်။ ဆိလ ု သ ို ည်မှာ သမိုငး် တွင ် ပထမဆံးု မှတတ ် မ်းတင်သ� ိ ိှရေသာ အမည်သည် ပုေရာဟိတတ ် စ်ပါး၊ ကဗျာဆရာတစ်ေယာက်၊ �ကီးြမတ်ေသာ�ှငဘ ် ရ ု င်တစ်ပါးထက် စာရင်းကိင ု တ ် စ်ေယာက်၏ အမည်သာ ြဖစ်ေချသည်။ ီ မ ို ျိုးေရးသားပံု ေနာက်တစ်မျိုး �ှငသ ် န်ကျန်ရစ်ပါေသးတယ်။ အဲဒါက ပိလ ု ေတာင် ို ့ ေ�ှးေခတ်က အဲဒလ ် င်စားစရာ မေကာင်းပါဘူး။ အဲဒတ ီ စ်ခက ု စကားလံးု တချို �ပဲ ပါတယ်။ �ပီးေတာ့ အဲဒစ ီ ကားလံးု ေတွကပ ို ဲ စိတဝ စာကူးသူတပည့တ ် စ်ေယာက်က တကယ်လို ့ စာေရးေလ့ကျငတ ့် အ ဲ့ ေနနဲ ့ အထပ်ထပ်အခါခါ ကူးေရးထားတာပါ။ တစ်ေယာက်ေယာက်က ေဈးစာရင်းေတွ ကူးေရးမယ့အ ် စား စာကူးသူတပည့် သူကိ ု ပ ် ိင ု က ် ဗျာေလး ့ ယ ဆေမးရီးယန်း ေရးချင်ပါတယ် အေရးအသားဟာ ဆိရ ု င်ေတာင် မြပည့စ ် ေသးဘဲ ံု သူေရး�ိင ု ခ ် မ ဲ့ ာှ မဟုတပ ် ါဘူး။ ‘တစိတတ ် ပိင ု း် အေရးအသား’ အေစာပိင ု း် ပဲ ြဖစ်လပါ။ ို ့ ‘ြပည့စ ် အ ံု ေရးအသား’ ဆိတ ု ာဟာ သေကတင်္ေတွကသ ို းုံ �ပီး က�န်ေတာ်တေြပာသမ� ို ့ စကားေတွအားလံးု ကို အြပည့အ ် စံန ု းီ ပါး ေဖာ်ြပ�ိင ု ပ ် ါတယ်။ ဒါေ�ကာင ့် ကဗျာေတွ အပါအဝင် လူေတွေြပာသမ�အားလံးု ကို ေရးသား ေဖာ်ြပ�ိင ု တ ် ယ်။ တြခားဘက်မာှ ေတာ့ တစိတတ ် ပိင ု း် အေရးအသား ဟာ တချိုေသာအ � ေ�ကာင်းအရာ၊ အချက်အလက်၊ လုပ်ေဆာင်မေတွ � ကသ ို ာ ေဖာ်ြပ�ိင ု တ ် ဲ့ သေကင်္တစနစ်န ဲ ့ ဖွဲ�စည်းထားပါတယ်။ လက်တင်စာ၊ အီဂျစ်အ�ုပ်စာ (hieroglyphics)၊ ြပည့စ ် အ ံု ေရးအသားေတွပါ။ မျက်မြမင်စာ အဲဒစ ီ ာေတွကသ ို းုံ �ပီး (Braille) အခွနေကာက် ် ခမ ံ ၊� စတဲအ ့ ေရးအသားေတွကေတာ့ အချစ်ကဗျာ၊ သမိင ု း် စာအုပ်၊ ဟင်းချက်နည်း၊ စီပာွ းေရးဥပေဒ စတဲအ ့ ရာေတွကို ေရးသား�ိင ု ပ ် ါတယ်။ အဲဒလ ီ မ ို ဟုတဘ ် ဲ ဆေမးရီးယန်း အေရးအသားကေတာ့ ဒီေနေခတ် သခင်္ျာသေကတင်္ေတွ၊ ဂီတသေကတင်္ေတွလပ ို ဲ တစိတတ ် ပိင ု း် အေရးအသား ့ ြဖစ်ေနပါတယ်။ သခင်္ျာသေကတင်္ေတွကို အသံးု ြပု�ပီး တွကခ ် ျက်မအ � မျိုးမျိုး လုပ်လရပါတယ် ို ့ ။ ဒါေပမယ့် အဲဒါေတွန ဲ အချစ် ကဗျာေတွေတာ့ ေရးလိမရပါဘူ ု့ း။ ့ 167 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge တစိတတ ် ပိင ု း် အေရးအသား (Partial Script) သည် လူသားတိအသံ ု့ းု ြပုသည့် အေြပာဘာသာစကား (Spoken language) ေြပာစကားအြပင်ဘက်မှ တစ်ခုလးံု ၏ အကျယ်အဝန်းကို အရာများကို မလ�မး် ြခံု�ိင ု ေပ။ ် ေဖာ်ြပ�ိင ု သ ် ည်။ သိေသာ် ု့ လူသားတိ၏ ု့ တစိတတ ် ပိင ု း် အေရးအသားများြဖစ်သည့် ဆမားရီးယန်းတိ၏ ု့ အေရးအသား၊ ကိနး် ဂဏန်း အေရးအသားတိြဖင ု ့ ့် ကဗျာဖွဲ�ဆ၍ ုိ မရေပ။ သိေသာ် ု့ ၎င်းတိသည် ု့ အေကာက်ခန ွ မ ် တ ှ တ ် မ်းများကို ထိနး် သိမး် ရာတွင ် အလွနထ ် ေရာက် ိ ေပသည်။ ဆေမးရီးယန်းလူမျိုးေတွကေတာ့ သူတရဲ ို ့ အ ့ ေရးအသားနဲ ့ ကဗျာေတွေရးလိမရလည် ု့ း ဘာမှ စိတအ ် ေ�ှာငယ ့် က ှ ် မြဖစ်�ကဘူး။ လူေတွရဲ ့ ေြပာစကားကို လိက ု လ ် တ ံ ပ ု �ိင ု ဖ ် ိအတွ ု့ က် သူတထွ ို ့ ငခ ် �ဲ့ ကတာမှ မဟုတတ ် ာ။ တကယ်ေတာ့ ကိလ ု ဘ ံ ယ ီ ာ�ိင ု င ် က ံ ေြပာစကားနဲမလု ို တ ် အ ဲ့ ရာေတွကို ့ ပ်�င အင်ဒးီ စ်ေတာင်တန်းမှာ�ှိတဲ့ အေစာပိင ု း် လုပ်�င ို ဖ ် ိထွ ု ့ ငထ ် ားတာ။ ယဉ်ေကျးမ�တချို �ကလည်း သူတသမိ ို ့ င ု း် တစ်ေလ�ာက်လးံု တစိတတ ် ပိင ု း် အေရးအသားေတွပဲ အသံးု ြပုသွားတာ။ အဲဒ ီ တစိတတ ် ပိင ု း် အေရးအသားက အကနအ ် ့ သတ်�ိတ ှ ာနဲ ့ ပတ်သက်�ပီး သူတရဲ ို ့ စိ့ တထ ် မ ဲ ာှ ဘာမှမြဖစ်သလို ြပည့ဝ ် အေရးအသားတစ်ခု သူတို ့ လိအ ု ပ်တယ်လလည် ို ့ း မယူဆခဲ�့ ကဘူး။ အင်ဒးီ စ်တို ့ ေရးသားပံဟ ု ာ ဆမားရီးယန်းတိရဲ ု ့ ေရးသားပံ န ု မတူ ဲ ့ ဘဲ ့ အလွနက ် ြွဲ ပားပါတယ်။ အင်ဒးီ စ်တေရးသားပံ ို ့ ဟ ု ာ အလွနမ ် ပ ှ ဲ ကွြဲ ပားလွနး် လို ့ လူေတာ်ေတာ်များများက သူကိ ့ ု အေရးအသားတစ်ခု မဟုတဘ ် းူ လို ့ ြငင်းဆိ�ု ကတယ်။ အင်းဒီးစ်အေရးအသားကို ရ�ံချပ်ေပါ်၊ စာရွ ကေပါ်မှ ် ာ မေရးပါဘူး။ အဲဒအ ီ စား ခီးဖူ (quipus) လိေခါ်တဲ ု့ ့ အေရာင်အမျိုးမျိုး�ှိတ�ဲ့ ကိုးေတွမာှ �ကိုးထံးု ေတွထးံု �ပီး ေရးသား�ကတာပါ။ ခီးဖူတစ်ခုမာှ သိးု ေမ �း သိမဟု ု ့ တ် ချည်နလု ဲ ့ ပ်ထားတဲ့ ေရာင်စ�ံု ကိုးေတွ �ှိတယ်။ �ကိုးတစ်ေချာင်းချင်းစီရဲ ့ ေနရာအမျိုးမျိုးမှာ အထံးု ေတွထးံု ရတယ်။ ခီးဖူတစ်ခမ ု ာှ ရာချီတေရာင် ဲ့ စ�ံု ကိုး �ှင ့် ေထာင်ချီတဲ့ �ကိုးထံးု ေတွ �ှိပါတယ်။ အေရာင်အမျိုးမျိုးနဲ�ကိ ု းစပ်လက ုိ ရ ် င် ့ ုးေတွမာှ အထံးု အမျိုးမျိုးကိေပါင် များြပားလှတဲ့ ကိနး် ဂဏန်း အချက်အလက်ေတွကို မှတတ ် မ်းတင်�င ို ပ ် ါတယ်။ ဥပမာ အခွနေကာက် ် ခံြခင်း၊ ပစ�ညး် ဥစ�ာပိင ု ဆ ် င ုိ ြ် ခင်း စသည်ြဖငေပါ ့် ။့ 168 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ပံု ၁၉။ အင်ဒးီ စ်ေတာင်တန်းေဒသက ၁၂ ရာစု ခီးဖူတစ်ခု၏ပံု �မို � ြပေတွ၊ �ိင ု င ် ေတွ ံ ၊ အင်ပါယာေတွရဲ စီ ့ းပွားေရးမှာ ခီးဖူေတွဟာ �ှစ်ေပါင်းရာေထာင်ချီ�ကာေအာင် အလွနအ ် ေရးပါခဲပ ပီ�ူး၊ အီေကွေဒါ၊ ့ ါတယ်။ လူဦးေရ ၁၀ သန်းကေန ၁၂ သန်းအထိ�ိှ�ပီး ဒီေနေခတ် ့ ဘိလ ု းီ ဗီးယား �ိင ု င ် ေတွ ံ အပါအဝင် ချီလ၊ီ အာဂျင်တးီ နား၊ ကိလ ု ဘ ံ ယ ီ ာ �ိင ု င ် တ ံ ရဲ ို ့ ့ တစိတတ ် ပိင ု း် အထိ ပါဝင်ခဲတ ့ ဲ့ အင်ကာ အင်ပါယာ အသံးု ြပုခဲ�့ ကပါတယ်။ လက်ထက်မာှ ေတာ့ ခီးဖူေတွရဲ ့ ခီးဖူေတွရဲစွ့ မး် ေဆာင်ရည်ကို အကျိုးေကျးဇူးေ�ကာင ့် အြမငဆ ့် းုံ အထိ အင်ကာလူမျိုးေတွဟာ များြပားလှတဲ့ အချက်အလက်ေတွကို ထိနး် သိမး် လည်ပတ် �ိင ု တ ် ာပါ။ အဲဒါေတွသာ မ�ှိရင် အဲဒေလာက် ီ �ကီးမားတဲ့ အင်ပါယာမျိုးမှာ လိအ ု ပ်တဲ့ �� ပ်ေထွးလှတဲ့ အုပ်ချုပ်ေရးယ��ရားေတွကို ထိနး် သိမး် �ိင ု မ ် ာှ ၊ လည်ပတ်�င ို မ ် ာှ မဟုတပ ် ါဘူး။ တကယ်တမ်းဆိရ ု င် ေတာင်အေမရိကကို အင်ပါယာအသစ်ကို ခီးဖူေတွဟာ အလွနတ ် က ိ ျ�ပီး စပိနလ ် မ ူ ျိုးေတွကသိမး် ယူ�ပီး က် အုပ်ချုပ်ဖိုအတွ ့ ထိေရာက်မ� � ိှလန ွ း် တဲအ ့ တွက် အေစာပိင ု း် �ှစေတွ ် မာှ စပိနေတွ ် လည်း ခီးဖူေတွပဲ သူတသိ ို ့ မး် ယူလက ို တ ် ဲ့ သံးု ခဲ�့ ကတယ်။ ြပဿနာက စပိနေတွ ် ကယ ို တ ် င ို က ် ေတာ့ အဲဒခ ီ းီ ဖူေတွကို ဘယ်လဖ ို တ်ရမယ်၊ အဲဒါေတွန ဲ ့ ဘယ်လမ ို တ ှ တ ် မ်းတင်ရမယ် ဆိတ ု ာ မသိခ�ဲ့ ကဘူး။ ေတာင်အေမရိကတိက ု ရ ် ဲ ့ ဒါေ�ကာင ့် ေဒသခံက�မ်းကျင်သေတွ ူ ကပ ို ဲ အ�ှငသ ် ခင်သစ် စပိနလ ် မ ူ ျိုးေတွက ခီးဖူကို သူတအားကိ ို ့ းု ခဲတ ့ ယ်။ မသိတာဟာ သူတရဲ ို ့ ့ အာနည်းချက်�ကီးတစ်ခု ြဖစ်တယ်ဆတ ုိ ာ သေဘာေပါက်ခတ ဲ့ ယ်။ ေဒသခံခဖ ီ းူ က�မ်းကျင်သေတွ ူ က သူတကိ ို ့ ု အလွယတ ် ကူ လိမည ် ာလှညစ ့် ားလိရတယ် ု့ ။ ဒါေ�ကာင ့် စပိနေတွ ် အဲဒမ ီ ာှ အေြခချတာ ခိင ု သ ် ာွ း�ပီဆတ ုိ ာနဲ ့ ခီးဖူေတွကို ဖျက်သမ ိ း် လိက ု ပ ် ါတယ်။ �ပီးေတာ့ အင်ပါယာအသစ်ရဲ မှ့ တတ ် မ်းေတွကလ ို ည်း လက်တင်ဘာသာ၊ လက်တင်ကန ိ း် ဂဏန်းေတွ သက်သက်နပဲ ဲ ့ ေရးေတာတ ် ရဲ ့ နယ်ချဲ�အုပ်စးို မ�ေအာက်မာှ ခီးဖူ ့ ယ်။ စပိနေတွ နည်းနည်းပဲ �ှငက ် ျန်ရစ်တယ်။ အဲဒက ီ ျန်ခတ ဲ့ ထ ဲ့ က ဲ အများစုရဲ ့ အဓိပာ� ယ်ဟာလည်း 169 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge က�န်ေတာ်တဖတ် ို ့ လမရပါဘူ ို ့ း။ ဘာြဖစ်လလဲ ို ့ ဆေတာ ုိ ု တ်တဲ့ အတတ်ပညာ ့ ကံမေကာင်းစွာနဲပဲ့ ခီဖးူ ကိဖ ေပျက်ကယ ွ သ ် ာွ း�ပီ ြဖစ်လပါ။ ို ့ ဗျူ�ိုကေရစီ၏ အံဩ ့ ဖွယရ ် ာလုပ်ေဆာင်မ�များ ေနာက်ဆးုံ ေတာလ ုိ ိေတးမီ ု းယားကလူေတွဟာ တစ်သတ ံ ည်းထွက၊် တစ်ပံစ ု ံတည်းပဲ သံးု လိရတဲ ု့ ့ ့ ည်း မက်ဆပ ကိနး် ဂဏန်းအချက်အလက်ေတွထက် ေရးသားမ�စနစ်ထက ဲ ို ဘီစီ ပိတ ု အ ဲ့ ရာကို ၃၀၀၀ နဲ ့ ၂၅၀၀ ေရးသားလာချင်ခဲ�့ ကတာပဲ။ �ကားမှာ ဆေမးရီးယန်း များသထက်များလာတဲ့ သေကတင်္ေတွ ထည့သ ် င ွ း် လာခဲ�့ ကတယ်။ တြဖည်းြဖည်းနဲ ့ ကယူနေဖာင် ီ း(cuneiform) လို ့ ဒီကေနက�န် ေတာ်တေခါ်တဲ ို ့ ့ ့ ြပည့စ ် ံတ ု အ ဲ့ ေရးအသား ြဖစ်လာပါတယ်။ ဘီစီ ၂၅၀၀ ေလာက်လည်းေရာက်ေရာ ဘုရင်ေတွက အမိနေတွ ် ့ ထတ ု ြ် ပန်ဖိ၊ု ့ ပုေရာဟိတေတွ ် က နမိတေဟာစကား ် ေတွမတ ှ တ ် မ်းတင်ဖိ၊ု ့ သာမန်ြပည်သေတွ ူ က အချင်းချင်းေပးပိတဲ ု့ စ ့ ာေတွ ေရးသားဖို ့ စတဲေနရာ ့ ေတွမာှ ကယူနေဖာင် ီ းစာကို အသံးု ြပုခဲ�့ ကပါတယ်။ တ�ပိုင်နက်တည်းမှာပဲ အီဂျစ်ေတွကလည်း အီဂျစ်အ�ုပ်စာ(hieroglyphics) ကို ထွင�် က�ပီးပါ�ပီ။ တြခား ြပည့စ ် အ ံု ေရးအသားေတွကို တ�ုတမ ် ာှ ဘီစီ ၁၂၀၀ ဝန်းကျင်၊ အေမရိကတိက ု အ ် လယ်ပိင ု း် မှာ ဘီစီ ၁၀၀၀ ၅၀၀ ဝန်းကျင်က ထွငခ ် ဲ�့ ကပါတယ်။ ခုလမ ို ျိုးေနရာေတွကေနစ�ပီး ြပည့စ ် အ ံု ေရအသားေတွဟာ အြခားေဝးလံကျယ်ြပနတ ် ့ ေနရာ ဲ့ ေတွဆက ီ ို ု း် စာအုပ်၊ အချစ်ဝတ�ု၊ ြပဇာတ်၊ ေ�ှ � ြဖစ်ေဟာ၊ ပံစ ု ံသစ်အမျိုးမျိုးနဲ ့ ြပန� ် ့ သွ ံှ ့ ားပါတယ်။ ဒီလန ို ဲ ့ ကဗျာ၊ သမိင ဟင်းချက်နည်း စတဲအ ့ ရာေတွကို ေရးသားြခင်းရဲ ့ လူသားေတွ အေရး�ကီးဆံးု တာဝန်ကေတာ့ ထိနး် သိမး် ြခင်းပဲြဖစ်ပါတယ်။ စတင်ေရးသားလာခဲ�့ ကတယ်။ သိေပမယ့ ု့ လ ် ည်း ကိနး် ဂဏန်းအချက်လက်ေတွကို ဒါေပမယ့် မှတတ ် မ်းတင် တစိတတ ် ပိင ု း် အေရးအသားကေတာ့ ကိနး် ဂဏန်းအချက်လက်ေတွကို မှတတ ် မ်းတင်ထန ိ း် သိမး် တာတစ်ခပ ု ဲ လုပ်�င ို ပ ် ါတယ်။ ဟီဘ�ူ း ကျမ်းစာ၊ ဂရိတရဲ ို ့ ့ အိလယ ိ ကဗျာ�ှည၊် ဟိ�ူ� တိရဲ ု ့ ့ မဟာဘာရတ၊ ဗုဒဘ � ာသာဝင်တရဲ ို ့ ့ တိပိဋကတ် စတာေတွ အားလံးု ဟာ လက်ဆငက ့် မ်း အဲဒအ ီ ရာေတွ ��တန ် အရင် ဲ့ မှတသ ် ားခဲ�့ ကတာပါ။ သင်�ကားေပးခဲ�့ ကပါတယ်။ ဆက်�ိေန�ကဦးမှ ှ ာပါ။ မျိုးဆက်ေပါင်းများစွာအထိ တကယ်လို ့ ေရးသားြခင်းဆိတ ု ာကို ဒါေပမယ့် သူတကိ ို ့ ု ��တန ် သာ ဲ့ မထွငခ ် �ဲ့ ကရင်လည်း အခွနေကာက် ် မတ ှ တ ် မ်းေတွ၊ �� ပ်ေထွးတဲ့ ဗျူ�ိုကေရစီေတွဟာ တစိတတ ် ပိင ု း် အေရးအသားနဲအတူ တပါတည်း ေမွးဖွားလာခဲ�့ ကတာပါ။ ဒီ�စ ှ ခ ် ုဟာ ့ ဒီေနအထိ တသားတည်း�ှိေန�ကတာဟာ ကိယ ု ခ ် ျင်းဆက်အမ �ာေတွလပ ို ါပဲ။ အဲဒါကို မိက ု ခ ် �ိုေဆာဖ ့ ့ ် Excel ဖိင ု တ ် စ်ခရ ု ဲ ဇယား နဲ ဇယားထဲ ကအကွကေတွ ် လို ြမင် ို ့ ။ ့ ့ ့ ေယာင်လရပါတယ် 170 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ေရးသား�ကတဲအ ့ ေ�ကာင်းအရာေတွ များသထက်များလာတာနဲအမ� အထူးသြဖင ့် အုပ်ချုပ်ေရးမှတတ ် မ်းေတွ ့ များသထက် များလာတဲအ ့ တွကေ�ကာင ် ့် ြပဿနာအသစ်ေတွလည်း ေပါ်လာခဲတ ဲ ာှ ့ ယ်။ လူဦး ့ ေ�ှာက်ထမ သိမး် ထားတဲအ ့ ချက်လက်ေတွက ြပန်စဉ်းစားရတာလွယတ ် ယ်။ က�န်ေတာ့် ေခါင်းထဲမာှ သန်းေထာင်ချီတဲ့ အချက်အလက်ေတွ �ှိတယ်။ ဒါေပမယ့လ ် ည်း အီတလီ�င ို င ် ရ ံ ဲ�မိ့ ု �ေတာ်ကို ဘာလဲဆတ ုိ ာ၊ စက်တင်ဘာ ၁၁ ရက်ေနတု ့ နး် က က�န်တာ် ဘာလုပ်ေနခဲတ ုိ ာ၊ ့ ယ်ဆတ �ပီးေတာ့ ၂၀၀၁ ခု�စ ှ ် ေဂျ�ုဆလင်က ဟီဘ�ူ းတက�သိလ ု က ် ို က�န်ေတာ်အ ိ က ် ေန ဘယ်လသ ို ာွ းရတဲလ ့ မ်းက ဘယ်လဆ ို တ ုိ ာေတွ အားလံးု ကို ့ မ ြမန်ြမန်ဆန်ဆန်န ဲ ့ တ�ပိုင်နက်နးီ ပါး က�န်ေတာ်စဉ်းစားေြပာြပ�ိင ု တ ် ယ်။ လူဦး ့ ေ�ှာက်က ဒါေတွအားလံးု ကို ဘယ်လလ ို ပ ု ်သလဲဆတ ုိ ာလည်း က�န်ေတာ်တမသိ ို ့ �ကေသးတဲအ ့ ရာတစ်ခုပါပဲ။ အချက်အလက်ေတွြပန်မတ ှ မ ် � ိ င ို စ ် မ ွ း် ဟာ အံဩ ့ စရာေကာင်းေလာက်ေအာင် လူဦး ့ ေ�ှာက်ရဲ ့ ေကာင်းမွနတ ် ယ်ဆတ ုိ ာ က�န်ေတာ်တသိ ို ့ တယ်။ ဒါေပမယ့် အဲဒအ ီ ထဲမာှ ကိယ ု က ့် ားေသာ့ ဘယ်နားထားမိမန ှ း် ြပန်စဉ်စားရတာေတာ့ မပါဘူး ခင်ဗျ။ ဒါဆိရ ု င် ခီးဖူ�ကိုး သိမဟု ု ့ တ် ��ံ�ချပ်ေပါ်မှာ သိမး် ထားတဲ့ အချက်အလက်ေတွကို ြပန်�ှာယူချင်တယ်ဆရ ုိ င် ဘယ်လလ ို ပ ု ်�ကမလဲ။ ��ံ�ချပ် ၁ဝချပ်၊ အချပ် ၁၀၀ ေလက်ပဲ�ိှတယ်ဆရ ုိ င်ေတာ့ ြပဿနာမ�ှိပါဘူး။ ဒါေပမယ့် ဟမ်မရ ူ ာဘီန ဲ ့ ေခတ်�ပိုင်ြဖစ်ခတ ဲ့ ဲ့ မာရီဘရ ု င် ဇင်မရီလင်းမ် (King Zimrilim of Mari - ဒီေနေခတ် ့ ဆီးရီးယား�ိင ု င ် )ံ ပိင ု ဆ ် င ုိ ခ ် ဲသ ဲ ့ �ိရ ှ င် ဘယ်လလ ို ပ ု ်မလဲ။ ့ လို ��ံ�ချပ်ေတွ ေထာင်နချီ ခုလက်�ိှအချိနဟ ် ာ ဘီစီ ၁၇၇၆ ခု�စ ှ လ ် ို ့ ခဏ စိတက ် းူ ထဲ ြမင်ေယာင်�ကည့ပ ် ါ။ မာရီ�မို �သား�ှစေယာက် ် ဟာ ဂျံုခင်းတစ်ခင်းကို ပိင ု ဆ ် င ုိ မ ် န � ပတ် ဲ ့ သက်�ပီး ြငင်းခံေန�ကတယ် ု ။ ဒီဂျံုခင်းကို အီေဆာင်း ဆီကေန လွနခ ် ဲတ ့ ဲ့ �ှစ် ၃၀ ကဝယ်ခဲတ ့ ာလို ့ ယာဂုပ် ကေြပာတယ်။ တကယ်ေတာ့ ယာဂုပ်ကို �ှစ် ၃ဝစာ ငှားထားတာလို ့ အီေဆာင်းကလည်း ြပန်ေြပာတယ်။ အခု �ှစ၃ ် ၀ ြပည့�် ပီဆေတာ ုိ ့ ဂျံုခင်းကို သူြပန်လခ ို ျင်တယ်။ သူတအချင် ို ့ းချင်း ေအာ်ဟစ်ြငင်းခံရ ု င်း တစ်ေယာက်နတစ် ဲ ့ ေယာက် တွနး် ထိးု တဲအ ့ ဆငပ ့် ါ ေရာက်လာတယ်။ ေနာက်ေတာလ ို ့ ု ေတာ်ဝင်ေမာ်ကန ွ း် တိက ု မ ် ာှ သွား�ကည့ရ ် င် ေြပလည်သာွ းမှာပဲဆတ ုိ ာ ့ ည်း သူတြပဿနာကိ သတိရလာ�ကတယ်။ �ိင ု င ် အ ံ တွငး် မှာ�ှိတဲ့ ေြမယာေရာင်းဝယ်မအ � ားလံးု ရဲ ့ အေရာင်းအဝယ်စာရင်းကို ေတာ်ဝင်ေမာ်ကန ွ း် တိက ု မ ် ာှ ထိနး် သိမး် ထားတာကိးု ။ ေမာ်ကန ွ း် တိက ု ေရာက် ် ေတာ့ တစ်ေယာက်�ပီးတစ်ေယာက် သူတြဖတ် ို ့ သန်းရတယ်။ အရာ�ှိေတွ အရာ�ှိေတွ လက်ဖက်ရည်ေသာက်နားတာ တစ်ခု�ပီးတစ်ခု ေစာငရ ့် တယ်။ အကုနလ ် းံု ေစာငဆ ့် င ုိ း် ြဖတ်သန်းလိ�ပီ ု ့ းသွားေတာ့ သူတကိ ို ့ ု မနက်ြဖန်မှ ြပန်လာဖိေြပာလ� ု့ တလ ် က ို တ ် ယ်။ ��ံ�ချပ်ေတွ�ှာဖို ့ စိတမ ် ပါတပါ ဒီလန ို ဲ ့ ေနာက်ဆးုံ ေတာ့ ညည်းညူရင်း စာေရးတစ်ေယာက်က ေခါ်သွားတယ်။ သူတန ို သက် ဲ့ ဆင ုိ တ ် ဲ့ ဒီလန ို ဲ ့ တံခါးတစ်ခုကို ဖွငလ ့် က ို ေတာ ် ့ ေထာင်နချီ ဲ ့ တဲ့ ��ံ�ချပ်ေတွကို �ကမ်းြပင်ကေန မျက်�ာှ ကျက်အထိ စီထားတဲ့ အခန်းကျယ်�ကီးတစ်ခုထဲ 171 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ေရာက်သာွ းတယ်။ စာေရးမျက်�ာှ �ှစေခါက် ် ချိုးြဖစ်ေနတာလည်း မေြပာနဲ..့ လွနခ ် ဲတ ့ ဲ့ �ှစ် ၃၀ က ဂျံုခင်းအေရာင်းအဝယ်�ံ �ချပ်တစ်ခုကို ဒီေလာက်များတဲ� ့ ံ �ချပ်ပံေတွ ု �ကားမှာ သူ ဘယ်လ� ို ှာမလဲ။ တကယ်လို ့ ဂျံုခင်းနဲသက် ဆင ုိ တ ် ဲ့ ့ ��ံ�ချပ်ကို စာေရးက �ှာေတွ�တယ်ဆရ ုိ င်ေတာင်မှ လွနခ ် တ ဲ့ အ ဲ့ �ှစ် ၃၀ က သူတလု ို ့ ပ်ခဲ�့ ကတဲ့ ��ံ�ချပ်စာရွ ကစ ် ာတမ်းမှနး် ေသချာေအာင် ဘယ်လစ ို စ်ေဆးမလဲ။ တကယ်လို ့ ရ�ံချပ်ကို စာေရးက �ှာမေတွ� ခဲဘ ု င် အီေဆာင်းက ဂျံုခင်းကို မေရာင်းခဲဘ ု ့ တ် မငှားခဲပ ့ းူ ဆိရ ့ းူ သိမဟု ့ ါဘူး လို ့ သက်ေသထူရမှာလား။ ဒါမှမဟုတ် အဲဒ� ီ ံ �ချပ်ေပျာက်ဆးုံ သွားတာ သိမဟု ု ့ တ် ေမာ်ကန ွ း် တိက ု ထ ် ဲ မိးု ေရစိမဝ ့် င်လို စာ ် ာလား။ ့ ေတွဝါးကုနတ ေသချာတာကေတာ့ စာရွ က်စာတမ်းေတွကို ��ံ� ြပားေပါ် ပံ� ု ပ ိှ ်ထားတာဟာ တိကျတဲ၊့ လွယက ် တ ူ ၊ဲ့ လျင်ြမန်တဲ့ အချက်အလက်သမ ိ း် ဆည်းြပန်လည်ထတ ု ယ ် မ ူ မ � ျိုးြဖစ်ဖို ့ ကတ်တေလာက်လမ ို ျိုး၊ ဖိတ ု ေကာ် ို ပီကးူ စက်န ဲ ့ မလံေလာက် ု တာ ေကာ်ပီပာွ းသလိမ ု ျိုး၊ အမှနပ ် ဲ။ ကွနပ ် ျူတာ အဲဒါေ�ကာင ့် အယ်လဂိရ ု ီသမ်န ဲ ့ ု တ ် န ဲ့ ည်းလမ်းေတွ လျင်ြမန်တက ိ ျစွာ အချက်လက်ေတွ ြပန်ယ� ူ င ို သ ် လိမ ု ျိုး အချက်အလက်ေတွကို စုစည်း�ိင လိအ ု ပ်လာပါတယ်။ �ပီးေတာလ ့ ည်း ဒီနည်းလမ်းေတွကို ဘယ်လအ ို သံးု ြပုရမလဲ ု ာသိတဲ့ ဆိတ (မျက်�ာှ ထားချိုချိုနဲဆိ ့ ု ေကျးဇူးတင်စရာေကာင်းမယ့)် တိကျတဲ့ စာအုပ်�ကီးသမား စာရင်းစစ်တစ်ေယာက် လိအ ု ပ်လာပါတယ်။ အဲဒလ ီ ို အချက်အလက်ထန ိ း် သိမး် ထုတယ ် န ူ ည်းစနစ်ကို ထွငရ ် တာဟာ ေရးသားြခင်း ကိထ ု င ွ ရ ် တာထက် အများ�ကီးပိခ ု က်ခတ ဲ ာကို ေတွ�ရတယ်။ ေရးသားြခင်းစနစ် ေတာ်ေတာ်များများဟာ တစ်ခန ု တစ် ဲ ့ ခု အချိနေရာ၊ ် ေနရာေရာ ဝးကွာ�ကတဲ့ ယဉ်ေကျးမ�ေတွမာှ သီးသနြ် ဖစ် ွ း် လာ�ကတာ ြဖစ်တယ်။ အခုချိနဆ ် လ ုိ ည်း ့ ထန ေ�ှးေဟာင်းသုေတသနပညာ�ှငေတွ ် က စာအေရးအသားတစ်ခု ဆယ်စ� ု စ ှ တ ် စ်ခေလာက် ု �ကာရင် ြပန်�ှာေတွ�ေန�ကတာပဲ။ ရ�ံချပ်အေရးအသားထက်ေတာင် ပိေ�ှ ု းကျဦးမယ်။ က�န်ေတာ်တမဖတ် ို ့ �င ို ေတာ ် ပ ့ ါဘူး။ အရင်ကေပျာက်ကယ ွ သ ် ာွ းတဲ့ တချို �ဟာေတွဆုိ ဒါေပမယ့် ဘာြဖစ်လလဲ ို ့ ဆေတာ ုိ ့ ဆေမးရီးယန်းေတွရဲ ့ အဲဒါေတွ အဲဒစ ီ ာေတွကို ေတာ်ေတာ်များများကို ထွငခ ် ဲတ ဲ့ ေတွ ူ က ့ လ ေရးသားမ�အချက်အလက်ေတွကို ေကာင်းမွနစ ် ာွ ထိနး် သိမး် စုစည်း�ပီး ြပန်ထတ ု ယ ် လ ူ ရ�ိ ို ့ င ု မ ် ယ့် နည်းလမ်းကို မထွငခ ် �ဲ့ ကလိပါ။ ု့ ဒီေနရာမှာ ဆူမာ ေဒသက လူေတွနမတူ ဲ ့ တာက.. ေ�ှး ဖာ�ိုးဘုရင်ေတွရဲ ့ အီဂျစ်ြပည်၊ ေ�ှးတ�ုတြ် ပည်၊ အင်ကာ အချက်အလက်ေတွကို အင်ပါယာ စတဲယ ့ ဉ်ေကျးမ�ေတွကေတာ့ မှတတ ် မ်းတင်ဖိ၊ု ့ စုစည်းထားဖိ၊ု ့ သူတေရးသားထားတဲ ို ့ ့ ြပန်လည်ထတ ု ယ ် ဖ ူ ိအတွ ု့ က် ထိေရာက်တန ဲ့ ည်းလမ်းေတွ ထွငခ ် �ဲ့ ကတယ်။ စာကူးေရးသူေတွ၊ စားေရးေတွ၊ စာ�ကည့တ ် က ို သ ် မားေတွ �ှင ့် စာရင်းကိင ု ေတွ ် အတွက် ေကျာင်းေတွေထာင်�ပီး ရင်း�ှးီ ြမုပ်�ခ ံှ ဲ�့ ကပါတယ်။ 172 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge အခုေခတ် ေ�ှးေဟာင်းသုေတသနပညာ�ှငေတွ ် က ေကျာင်းတစ်ေကျာင်းမှာ စာေရးေလ့ကျင�့် ကတာကို ေ�ှးေခတ် မက်ဆပ ုိ ိေတးမီ ု းယားက ြပန်လည်�ှာေဖွေတွ� �ှိထားတာ �ှိပါတယ်။ အဲဒေတွ ီ � �ှိမေ�ကာင � ့် လွနခ ် ဲတ ် း ၄၀၀၀ က ေကျာင်းသားေတွရဲ ဘဝတစိ တတ ် ပိင ု း် ကို က�န်ေတာ်တို ့ ့ ဲ့ �ှစေပါင် ့ လှမး် ြမင်�င ို ပ ် ါတယ်။ က�န်ေတာ်အခန်းထဲဝင်�ပီး ထိင ု လ ် က ို တ ် ယ်။ ဆရာက က�န်ေတာ်ေရးထားတဲ့ ��ံ� ြပားချပ်ကဖ ို တ်�ပီး ‘မင်းေရးတာ တစ်ခုကျန်ေနတယ်’ လို ေြပာတယ် ။ ့ �ပီးေတာ့ က�န်ေတာ်က ် ယ်။ ့ ို �ိုကတ အ�ကီးအကဲတစ်ေယာက်ကလည်းေြပာတယ်.. ‘ငါခွ့ ငြ့် ပုချက်မရဘဲန ဲ ့ မင်းဘာြဖစ်လို ့ ပါးစပ်ဟတာလဲ’ တဲ။့ �ပီးေတာ့ က�န်ေတာ်က ် ယ်။ ့ ို �ိုကတ စည်းကမ်းထိနး် သိမး် တဲ့ တစ်ေယာက်ကေြပာတယ်.. ‘ငါခွ့ ငြ့် ပုချက်မရဘဲန ဲ ့ မင်းဘာြဖစ်လို ့ မတ်တပ်ရပ်တာလဲ’ တဲ။့ �ပီးေတာ့ က�န်ေတာ်က ် ယ်။ ့ ို �ိုကတ တံခါးေစာငက ့် ကေြပာတယ်.. ‘ငါခွ့ ငြ့် ပုချက်မရဘဲန ဲ ့ မင်းဘာေ�ကာင ့် အြပင်ထက ွ တ ် ာလဲ’ တဲ။့ �ပီးေတာ့ က�န်ေတာ်က ် ယ်။ ့ ို �ိုကတ ဘီယာ ကရားကို ထိနး် သိမး် တဲလ ့ က ူ ေြပာတယ်။ ‘ငါခွ့ ငြ့် ပုချက်မရဘဲန ဲ ့ မင်းဘာေ�ကာငေသာက် ့် တာလဲ’ တဲ။့ �ပီးေတာ့ က�န်ေတာ်က ် ယ်။ ့ ို �ိုကတ ဆေမးရီးယန်းဆရာက ေြပာတယ်.. ‘မင်းဘာလို ့ အေခးဒီးယန်း(Akkadian) စကားေြပာတာလဲ’ တဲ။့ * �ပီးေတာ့ က�န်ေတာ်က ် ယ်။ ့ ို �ိုကတ က�န်ေတာ်ဆ ့ ရာက ေြပာတယ်.. ‘မင်လက်ေရးက မေကာင်းဘူး’။ �ပီးေတာ့ က�န်ေတာ်က ် ယ်။ ့ ို �ိုကတ 173 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ေ�ှးေခတ် စာကူးသူေတွဟာ အချက်အလက်ေတွကို ကက်တေလာက်ေတွကို ေရးဖိ၊ု ့ ဇယားေတွ၊ ဖတ်ဖိေလာက် ု့ သာ စာရွ က်စာတမ်းေတွ၊ ဘယ်လအ ို သံးု ြပုရမလဲဆတ ုိ ာပါ သင်ယခ ူ �ဲ့ ကတာ မဟုတပ ် ါဘူး။ ြပက�ဒနိ ေတွ ် ၊ အဘိဓာန်ေတွ၊ သင်ယရ ူ တာပါ။ ကတ်တေလာက်လပ ု ်ရတဲ့ နည်းလမ်းေတွကို သူတို ့ အတွငး် ကျကျေလ့လာ�ကတယ်။ လူဦး ့ တဲ့ ့ ေ�ှာက်ထဲ သိမး် ဆည်းထားတာနဲမတူ သတင်းအချက်အလက်ေတွကို လည်ပတ်ေစတာ၊ ထိနး် သိမး် တာ၊ ခွြဲ ခားစုစည်းရတာကို ေလ့လာ�ကတယ်။ ဦးေ�ှာက်ထမ ဲ ာှ �ှိတအ ဲ့ ချက်အလက်ေတွ အားလံးု ဟာ လွတလ ် တ ွ လ ် ပ်လပ် အချိတအ ် ဆက်�ိ�ှ ကတာပဲ။ ဥပမာ- အိမသ ် စ်တစ်လးံု အတူေနခဲ�့ ကတဲေနရာကိ ့ ု အရစ်ကျဝယ်ဖို ့ ဘဏ်ကို မိနး် မနဲက�န် ေတာ်သာွ းတဲအ ့ ခါ.. ့ က�န်ေတာ်ြပန်အမှတရ ် တယ်။ အဲဒက ီ ေနပဲ ပထမဆံးု နယူးေအာ်လင်းကို ဟန်နးီ မွနး် သွားခဲ�့ ကတာ အမှတရ ် တယ်။ နယူးေအာ်လင်းဆိလ ု ို ့ မိေကျာင်းေတွေတာင် သွားစဉ်းစားမိတယ်.. မိေကျာင်းေတွအေ�ကာင်း စဉ်းစားရင်းနဲ နဂါး ေတွကို သတိရမိတယ်။ ဒီလန ို ဲ ့ဂျာမန်ဂီတဆရာ ရီဟားဒ် ဗာဒ်နာ ့ ု ဲ့ ေတးသွားကို သွားသတိရမိေရာ။ ဒါနဲပဲ့ ရဲ ‘နီ ွ ်’ (The Ring of the Nibelungen) ဆိတ ့ းဘူးလုမ်၏လက်စပ ဇီးဖရီးဂ် လိက ု မ ် ထ ို စ်ဖ် (Siegfried leitmotif) ဆိတ ု အ ဲ့ ပိဒ ု က ် ို ညည်းေနတဲ့ က�န်ေတာ်က ့ ို ဘဏ်ကစားေရး အူေ�ကာင်ေ�ကာင်န ဲ ့ �ကည်ေနတာပဲ။ ဒါေပမယ့် ဗျူ�ိုကေရစီမာှ ေတာ့ အရာအားလံးု ခွြဲ ခားထားရတယ်။ အိမယ ် ာအေရာင်းအဝယ်ေတွကို အံဆတ ွဲ စ်ခုမာှ ထားရတယ်။ လက်ထပ်စာချုပ်ေတွကို ေနာက်တစ်ခုမာှ ၊ တတိယတစ်ခုကကျေတာ့ အခွနေကာက် ် ထားတာေတွ နဲ ့ စတုတ�တစ်ခက ု အမ�ခင်းတွေတွ ဲ ကို ထားတယ်။ အဲဒလ ီ မ ို ာှ မခွထ ဲ ားရင် �ှာဖို ့ မလွယပ ် ါဘူး။ ေစာေစာက အံဆတ ွဲ စ်ခထ ု က်ပိတ ု ဲ့ အရာေတွကို ဥပမာ.. ဗာဒ်နာ(Richard Wagner) ရဲ ဂီ့ တဇာတ်လမ်း�ှည် ေတွကေတာ ို ံ မ ွဲ ာှ ထားရမလား၊ ဂီတအံဆမ ွဲ ာှ ့ ြပဇာတ်အဆ ထားရမလား ဒါမှမဟုတ် ေခါင်းစဉ်အသစ်တစ်ခန ု ဲ ့သီးသနအ ့် ဆ ံ တ ွဲ စ်ခေအာက် ု မာှ ထားရမလား စဉ်းစားရတာ ေတာ်ေတာ်ေခါင်းကိက ု တ ် ဲ့ အလုပ်ပါ။ ဒါေ�ကာင ့် တစ်ေယာက်ေယာက်က ဒီအဆ ံ ေတွ ွဲ ကို ေပါင်းထည့ရ ် တာ၊ ဖျက်ရတာ၊ ြပန်စစ ီ ဉ်တကျထားတာ စတဲအ ့ လုပ်ကို အ�မဲလပ ု ်ေနရမှာပါ။ ဒီစနစ် လည်ပတ်အလုပ်ြဖစ်ေစဖိအတွ ု့ က် စဉ်းစားေတွးေခါ်တာရပ်�ပီး အံဆေတွ ွဲ ကို ု တ ် စ်ေယာက်၊ စာရင်းကိင ထိနး် သိမး် သူေတွဟာ စာေရးတစ်ေယာက်လပ ို ဲ လူသားတစ်ေယာက်လို စဉ်းစားေတွးေခါ်ရမှာပါ။ ဟိးု ေ�ှးေခတ်ကေန ဒီေနေခတ် အထိပဲ စာရင်းကိင ု ေတွ ် ၊ စာေရးေတွဟာ �ိုး�ိုးလူတစ်ေယာက်ေတွးသလို ့ မေတွးေခါ် �ကဘူးဆိတ ု ာ ို ့ ားေတာ့ သူတအမှ လူတင ို း် သိပါတယ်။ မဟုတဘ ် းူ ။ သူတို ့ အံဆဗ ွဲ ီ�ု ိ တစ်ခလ ု ပ ို ဲ အဲဒအ ီ ဆ ံ ေတွ ွဲ လို သူတေတွ ို ့ းေခါ် �ကတယ်။ မေတွးေခါ်ဘူးဆိရ ု င် အဲဒါ သူတရဲ ို ့ အံ ွဲ ့ ဆေတွ အကုနေရာ ် ေထွးကုန ် မှာပါ။ အဲဒအ ီ ခါကျရင် သူတရဲ ို ့ ့ အစိးု ရ၊ ကုမဏ � ီ (သိ)ု ့ အဖွဲ�အစည်းေတွလအ ို ပ်တဲ့ ဝန်ေဆာင်မမ � ျိုး သူတေပး�ိ ို ့ င ု ေတာ ် မ ့ ာှ မဟုတပ ် ါဘူး။ ေရးသားြခင်းရဲ ့ လူသမိ ု း် အေပါ် ့ င အေရး�ကီးဆံးု သက်ေရာက်မက � ဒါပါပဲ။ လူသားေတွရဲ ေတွ းေခါ် ပံ� ု င ှ ့် ကမ�ာ�ကီးကိ� ု � ြမင်ပံက ု ို တြဖည်းြဖည်း ့ 174 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ေြပာင်းလဲေစခဲတ ် ပ်စာွ အချိတအ ် ဆက်�ိှတ၊ဲ့ အားလံးု ကို ြခံုငံ� ု � ြမင်�င ို တ ် ဲ့ အေတွးအေခါ်ေတွက ့ ာပါ။ လွတလ သီးသန ် အကန န ် ့ စဉ်းစားတာ ဲ့ ေတွ၊ ဗျူ�ိုကေရစီ ေတွးေခါ်မ�ေတွကို ေနရာဖယ်ေပးလိက ု တ ် ဲ့ သေဘာပါပဲ။ ့ *အေခးဒီးယန်းစကားဟာ အများသံးု ဘာသာစကားြဖစ်ေပမယ့် အုပ်ချုပ်ေရးဘာသာစကား ြဖစ်ေနတုနး် ပါ။ ြဖစ်တအ ဲ့ တွက် အဲဒါေ�ကာင ့် ဆေမးရီးယန်းစကားက ေရးသားမှတတ ် မ်းတင်ရာမှာ သံးု တဲဘ ့ ာသာစကား စာကူးသူေတွြဖစ်ဖို ့ �ကိုးစားေနတဲလ ့ ေတွ ူ ဟာ ဆေမးရီးယန်းစကားကို ေြပာ�ကရပါတယ်။ ကိန ်း ဂဏန်း တိ၏ ု ့ ဘာသာစကား ရာစု�စ ှ ေတွ ် �ကာလာတာနဲအမ� ဗျူ�ိုကေရစီရဲ ့ သတင်းအချက်အလက်ေတွကို လည်ပတ်လပ ု ်ေဆာင်တဲ့ ့ နည်းလမ်းေတွဟာ ပိအ ု ေရးပါလာတဲအ ့ ြပင် ပိက ု ထ ွဲ က ွ လ ် ာခဲတ ့ ယ်။ ေအဒီ အလွနအ ် ေရးပါတဲေြခလှ ့ မး် တစ်ခုကို တစ်ခုကို ထွငလ ် က ို � ် င ို တ ် ာပါ။ လည်ပတ်တေနရာမှ ဲ့ ာ လူသားေတွ ေတွးေခါ်ေနကျ ၉ရာစုမေရာက်ခင်မာှ ပဲ လှမး် �ိင ု ခ ် �ဲ့ ကတယ်။ ��င ိ း် ယှဉ်လိမရ ု ့ ေအာင် အဲဒန ီ ည်းလမ်းနဲပတ် ့ သက်လို ့ အဲဒါကေတာ့ အဲဒအ ီ ေရးအသားသစ်က ပံစ ု က ံ ေနလည်း တစိတအ ် ပိင ု း် အေရးသားသစ် သခင်္ျာအချက်အလက်ေတွကို အတိင ု း် အဆမဲ့ သိေလှ ု ာင်၊ ေကာင်းမွနထ ် ေရာက် ိ ပါတယ်။ အဲဒအ ီ ေရးသားသစ်ကို ၀ ကေန ၉ ဆိတ ု ဲ့ သေကင်္တဆယ်ခန ု ဲ ့ ဖွဲစ � ည်းထားတယ်။ နား�� ပ်စရာေကာင်းတာက ဒီဂဏန်းေတွကို ဟိ�ူ� ေတွက (ပိန ု ား�� ပ်စရာေကာင်းတာက ထွငခ ် ေပမယ့ ဲ့ ် ခုေခတ်ေမာ်ဒန် အာရပ်ကန ိ း် ဂဏန်းေတွန ဲ ့ ေတာ်ေတာ် အာရပ်ကန ိ း် ဂဏန်း အာရပ်ကန ိ း် ဂဏန်းေတွက ကွြဲ ပားေနတာပဲ)။ ဒါေပမယ့် လို ့ ေခါ် �ကတာပါ။ အေနာက်�င ို င ် က ံ ေြပာတဲ့ အာရပ်နာမည်ပဲတင ွ သ ် ာွ းရတာက အိ�ယ ိ� ကို အာရပ်ေတွကျူးေကျာ်တန ု း် က ကိနး် ဂဏန်းစနစ်သစ်တစ်ခု ေတွ� ခဲ�့ ကတယ်။ အဲဒစ ီ နစ်သစ်ရဲ ့ အသံးု ဝင်ပံန ု ားလည်ခ�ဲ့ ကတဲအ ့ တွက် ဒီထ ု းေအာင် ့ က်ပိေကာင် ု း် ေဒသကေနတဆင ့် ဥေရာပတစ်ခင ွ က ် ို အေ�ှ �အလယ်ပိင ြပုြပင်ခ�ဲ့ ကတယ်။ ပျံ� �ှသွ ံ ့ ားခဲတ ့ ယ်။ �ပီးေတာ့ ဒီအာရပ်ကန ိ း် ဂဏန်းေတွကို ေနာက်ထပ် သေကင်္တအသစ်ေတွ(အေပါင်း၊ အ��တ၊် အေြမ�ာက် စတာေတွ) တိးု �ကတဲအ ့ ခါ ဒီေနေခတ် ့ သခင်္ျာသေကတင်္ေတွရဲ အ ့ ေြခခံေတွ အုတြ် မစ်တည်လာပါေတာတ ့ ယ်။ ဒီေရးသားမ�စနစ်ဟာ တစိတတ ် ပိင ု း် အေရးအသားြဖစ်ေပမယ့် ကမ�ာမှာလ�မး် မိးု မ�အ�ှိဆးုံ ဘာသာစကား ြဖစ်ပါတယ်။ �ိင ု င ် ေတွ ံ ၊ ကုမဏ � ေတွ ီ ၊ အဖွဲ�အစည်းေတွ၊ အင်စတီကျူး�ှငး် ေတွ အကုနလ ် းံု နီးပါး အာရပ်စကား၊ ဟင်ဒစ ီ ကား၊ သတင်းအချက်အလက်ေတွကို အဂင်္လပ ိ ်စကား တွကခ ် ျက်၊ သိမဟု ု ့ တ် ေနာ်ေဝးစကား မှတတ ် မ်းတင်တအ ဲ့ ခါ ေြပာသည်ြဖစ်ေစ ဒီသခင်္ျာအေရးအသားကို 175 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge အသံးု ြပု�ကပါတယ်။ ဒီသခင်္ျာအေရးအသားနဲ ့ ဖလှယ် အသံးု ြပုလိရတဲ ု ့ ့ သတင်းအချက်အလက်ဟသ ူ မ�ကို စိတက ် းူ နဲေတာင် မမီ�င ို ေလာက် ် တဲ့ ြမန်ဆန် ေကာင်းမွနြ် ခင်းမျိုးနဲ သိ ် ့ တွကခ ် ျက်�ကတာပါ။ ့ ့ မး် ဆည်း၊ ြဖနေဝ၊ အစိးု ရေတွ၊ အဖွဲ�အစည်းေတွ၊ ကုမဏ � ေတွ ီ ရဲ ့ ဆံးု ြဖတ်ချက်ကုိ လ�မး် မိးု ချင်သတ ူ စ်ေယာက်ဟာ ကိနး် ဂဏန်းေတွနေြပာဆိ ဲ့ တ ု တ်မှ ြဖစ်မာှ ပါ။ ဆင်းရဲမေတမ� ဲွ ၊ ေပျာ်ရင � မ ် ၊� �ိုးသားမ� စတဲ့ အိုငဒ ် ယ ီ ာေတွကေတာင် ို မှ က�မ်းကျင်သေတွ ူ က (ဆင်းရဲမေတမ� ဲွ မျဉ်းေ�ကာင်း၊ တစ်ဦးချင်းေပျာ်ရွငမ ် အ � ဆင၊့် ေလးစားမ�အဆငသ ့် တ်မတ ှ ခ ် ျက် စတဲ)့ ကိနး် ဂဏန်းေတွန ဲ ့ ဖလှယြ် ပန်ဆ�ုိ ကပါတယ်။ �ူ ပေဗဒ၊ အင်ဂျင်နယ ီ ာစတဲ့ ပညာရပ်နယ်ပယ်ေတွဆရ ုိ င် လူေတွေြပာတဲဘ ့ ာသာစကားနဲ ့ လံးု ဝကင်းကွာသေလာက် ြဖစ်ေနပါ�ပီ။ သူတဟာ ို ့ သခင်္ျာအေရးအသား တစ်ခုတည်းနဲသာ ့ ြဖစ်တည်လည်ပတ်ေတာတ ့ ာပါ။ 𝐫𝐫̈𝑖𝑖 = � 𝑗𝑗≠𝑖𝑖 𝜇𝜇𝑗𝑗 �𝐫𝐫𝑗𝑗 − 𝐫𝐫𝑖𝑖 � 𝑟𝑟𝑖𝑖𝑖𝑖3 2 ṡ j 2(𝛽𝛽 + 𝛾𝛾) 𝜇𝜇𝑙𝑙 2𝛽𝛽 − 1 𝜇𝜇𝑘𝑘 𝑠𝑠̇𝑖𝑖 2 � + (1 + 𝛾𝛾) � � �1 − � � − � + 𝛾𝛾 2 2 𝑐𝑐 𝑐𝑐 𝑟𝑟𝑖𝑖𝑖𝑖 𝑟𝑟𝑗𝑗𝑗𝑗 𝑐𝑐 c 𝑙𝑙≠𝑖𝑖 𝑘𝑘≠𝑗𝑗 2 2(1 + γ) 3 �𝐫𝐫𝑖𝑖 − 𝐫𝐫𝑗𝑗 � ∙ 𝐫𝐫𝑗𝑗 1 � + � − 𝐫𝐫̇𝑖𝑖 ∙ 𝐫𝐫̇ j − �𝐫𝐫 − 𝐫𝐫𝑖𝑖 � ∙ 𝐫𝐫̈𝑗𝑗 � 2 2 c 2𝑐𝑐 2𝑐𝑐 2 𝑗𝑗 𝑟𝑟𝑖𝑖𝑖𝑖 + + ��င ိ း် ရသီအုရ ိ ီ အရ 1 𝜇𝜇𝑖𝑖 � 3 ��𝐫𝐫𝑖𝑖 − 𝐫𝐫𝑗𝑗 � ∙ �(2 + 2𝛾𝛾) 𝑟𝑟̇𝑖𝑖 − (1 + 2𝛾𝛾) 𝐫𝐫̇𝑗𝑗 � � �𝐫𝐫̇i − 𝐫𝐫̇j � 2 𝑐𝑐 𝑟𝑟𝑖𝑖𝑖𝑖 𝑗𝑗≠𝑖𝑖 𝜇𝜇𝑗𝑗 𝐫𝐫̈𝑗𝑗 3 + 4𝛾𝛾 � 2 𝑟𝑟𝑖𝑖𝑖𝑖 2𝑐𝑐 𝑗𝑗≠𝑖𝑖 ကမ�ာဆ ွဲ ား၏သက်ေရာက်မေအာက် � တင ွ � ် ိှေသာ ့ အ အ�ှိနက ် တ ို က ွ ခ ် ျက်ရေသာ ညီမ�ြခင်းတစ်ခ။ု အရာဝတ�ုတစ်ခု၏ ဤသိေသာညီ ု့ မ�ြခင်းတစ်ခုကေတွ ို �သည့အ ် ခါ သာမန်လေတာ် ူ ေတာ်များများသည် နားမလည်ေသာေ�ကာငစ ့် တ ိ � ် � ပ်ကာ အြမန်ေမာင်းလာေသာယဉ်တစ်စးီ ၏ ကားမီးကိမ ု ေသာသမင် ိ ပမာ ေတာငတ ့် င်း�ကကုနသ ် ည်။ ဤသိြဖစ် ု ့ သည်မာှ လည်း သဘာဝကျ�ပီး ဉာဏ်မေကာင်းြခင်း၊ စူးစမ်းေလ့လာမ�မ�ှိြခင်းတိ�ှ ု ့ င ့် မဆိင ု ေချ။ ် ��င ိ း် ရသီအရ ုိ ီ၊ ကွမတ ် မ်မက�င်းနစ်စသည့် သေဘာတရားများကို လူသားတိ၏ဦး ု့ ေ�ှာက်ြဖင ့် ေတွးယူ�င ို ရ ် န်မာှ �ကံုေတာင�့် ကံုခဲ ြဖစ်ခလ ဲ ေသာအရာြဖစ် ှ သည်။ သိေသာ် ု့ �ူ ပေဗဒပညာ�ှငမ ် ျားက ဤြဖစ်ခဲလေသာအရာကိ ှ ု ြဖစ်ေြမာက်ေအာင် လုပ်ေဆာင်�င ို ခ ် �ဲ့ ကသည်။ အဘယ့ေ�ကာင ် ဆ ့် ေသာ် ုိ ၎င်းတိသည် ု့ လူသားတိေတွ ု ့ းေတာေနကျသဘဝကို ေဘးဖယ်လက ို �် ပီး သတင်းအချက်အလက်များကို လည်ပတ်ေစသည့် စနစ်သစ်များကဲသ ့ ုိ ့ ပံစ ု ံသစ်ြဖင ့် ေတွးေခါ် ခဲ�့ ကေသာေ�ကာင ့် ြဖစ်ပျက်သည်မဟုတဘ ် ဲ ြဖစ်သည်။ ထိအ ု ေရး�ကီးေသာေတွးေခါ်မ�သည် ကွနပ ် ျူတာများ၊ လူဦး ဲ င ွ ် ့ ေ�ှာက်ထတ စာသင်ခန်းေကျာက်သင်ပန ု း် များေပါ်တွငသ ် ာ ြဖစ်ပျက်�ကေပသည်။ 176 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge မ�ကာေသးခင်ကပဲ ဒီသခင်္ျာအေရးအသားေတွက ဒီထ ု ဆငြ့် မငတ ့် ဲ ့ ့ က်အများ�ကီးပိအ ေရးသားမ�စနစ်�ကီးတစ်ခုကို ေမွးထုတေပးလိ ် က ု ပ ် ါတယ်။ 0 �ှင ့် 1 သာ ပါတဲ့ ကွနပ ် ျူတာအေြခခံ ဒွက ိ န ိ း် စနစ်ပါ။ အခု က�န်ေတာ်က ် ာ �ိုကေနတဲ ် စ ့ ကားလံးု ေတွကို ကွနပ ် ျူတာထဲမာှ �ှိတဲ့ 0 �ှင ့် 1 ကို ့ းီ ဘုတေပါ်မှ အမျိုးမျိုး ေပါင်းစပ်ထား�ပီး ေရးထားတာပါ။ *** ေရးသားြခင်းဆိတ ု ာ လူသားေတွရဲအသိ စတ ိ က ် ေန အေစခံတစ်ေယာက် အြဖစ် ေမွးဖွားလာတဲအ ့ ရာပါ။ ့ သိေသာ် ု့ လည်း အခုေတာ့ လူေတွရဲအ�ှ ် ခင် ြဖစ်သထက်ြဖစ်လာပါ�ပီ။ က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ကွ ် ျူတာေတွက ့ ငသ ့ နပ က�န်ေတာ်တဟိ ို ့ မ ု ေဆပီ ို ယန်စေတွ ် ဘယ်လစ ို ကားေြပာ�က၊ ခံစား�က၊ အိပ်မက်ေတွမက်�ကတယ်ဆတ ုိ ာကို နားမလည်ဖို ့ ခက်ခပ ဲ ါတယ်။ ဒါေ�ကာင ့် ဟိမ ု ေဆပီ ို ယန်စေတွ ် ကို ကိနး် ဂဏန်ဘာသာစကားနဲ ့ ဘယ်လစ ို ကားေြပာရ၊ ခံစားရ၊ အိပ်မက်ေတွမက်ရမယ် ဆိတ ု ာကို က�န်ေတာ်တသင် ို ့ �ကားေပးေန ရပါတယ်။ ဒါမှပဲ က�န်ေတာ်တကိ ို ့ ု ကွနပ ် ျူတာေတွက နားလည်�င ို မ ် ာှ ပါ။ လူသမိ ု း် က ့ င ဒီမာှ တင် ဆံးု သွားမှာ မဟုတပ ် ါဘူး။ အသိဉာဏ်တ(ု artificial intelligence) ဆိတ ု ဲ့ ိ န ိ း် စနစ်အေရးအသားေပါ်အေြခခံ�ပီး အသိဉာဏ်အသစ်တစ်ခုကို ပညာရပ်နယ်ပယ်က ကွနပ ် ျူတာေတွရဲ ဒွ ့ က ဖန်တးီ ဖိ�ကိ ု ့ ုးစားေနပါတယ်။ သိပံစ � တ ိ က ် းူ ယဉ်ဇာတ်ကားေတွြဖစ်တဲ့ The Matrix �ှင ့် The Terminator တိဟာ ု့ ဒီဒက ိွ န ိ း် အသိဉာဏ်စနစ်ေတွက လူသားဆိတ ု ထ ဲ့ မ်းပိးု ကို ပစ်ချလိက ု တ ် တ ဲ့ စ်ေန ့ ဘာေတွြဖစ်လာမလဲ ေြပာြပထားတာပါ။ �ကိုးစားတဲအ ့ ခါ လူသားေတွက ဒွက ိ န ိ း် စနစ်ေတွက ဒီပန ု က ် န်သူ ဒွက ိ န ိ း် အသိဉာဏ်စနစ်ကို လူသားမျိုး�ွယစ ် တ ု စ်ခလ ု းံု ကို ြပန်လည်ထန ိ း် ချုပ်ဖို ့ သုတသ ် င်ဖိ�ကိ ု ့ ုးစားြခင်းနဲ ့ တုနြ် ပန် ဲ့ ါတယ်။ ့ ခပ 177 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge အခန်း - ၈ တရားမ�တမ�ဟသ ူ ည် သမိင ု း် တွင ် မ�ှိ စိက ု ပ ် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးေနာက်ပိင ု း် ေထာင်စ� ု စ ှ �် ကာတဲလ ့ သမိ ူ့ င ု း် ကို ေမးခွနး် တစ်ခုတည်းနဲ ့ နားလည်ဖိဆိ ု့ ရ ု င် အဆံးု သတ်ပါတယ်။ လူသားေတွမာှ �ကီးမားစုေပါင်းချိတဆ ် က်လပ ု ်ေဆာင်မေတွ � ကလ ို ပ ု ် �င ို တ ် ဲ့ ဇီဝပင်ကဗ ို ီဇစိတ် မ�ှိေပမယ့် ဘာေ�ကာငခ ့် ုလမ ို ျိုး �ကီးမားတဲလ ့ မ ူ က � န ွ ရ ် က်ေတွန ဲ ့ သူတအချင် ို ့ းချင်း စုစည်းလုပ်ေဆာင်�င ို �် ကတာပါလဲ။ လိရ ု င်းတိ� ု င ှ း် ေြဖရရင် လူသားေတွက စိတက ် းူ လူအဖွ ့ ဲ�အစည်း �ှင ့် စာေပအေရးအသား ဆိတ ု ာကို တီထင ွ ခ ် �ဲ့ ကလိပါပဲ ု့ ။ က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ့ ဇီဝဗီဇအေမွအ�ှစက ် ကွကလ ် ပ်အြဖစ် ချန်ထားတဲေနရာ ့ ေတွကို ဒီတထ ီ င ွ မ ် � ၂ ခုက ြဖည့ဆ ် ည်းေပးပါတယ်။ သိေပမယ့ ု့ လ ် ည်း ခုလမ ို ျိုး လူမက � န ွ ရ ် က်ေတွေပါ်လာတာဟာ လူေတာ်ေတာ်များများအတွကေတာ ် ့ ေကာင်းကျိုးဆိးု ကျိုး ေရာေနပါတယ်။ စိတက ် းူ ယဉ်လူအဖွ ့ ဲ�အစည်းေတွမာှ ဒီလမ ူ က � န ွ ရ ် က်ေတွကို ဘက်မလိက ု ြ် ခင်း၊ အဲဒစ ီ ိတက ် းူ ယဉ်လူအဖွ ့ ဲ�အစည်းေတွက လူသားေတွကို တရားမ�တြခင်း ကျားကန်ေပးတဲ့ ဆိတ ု ာေတွ ကိယ ု စ ် ီယ�ံု ကည်ရာ မ�ှိဘးူ ။ အုပ်စေတွ ု အြဖစ်၊ အထက်ေအာက် လူအဆင တ ့် န်းေတွအြဖစ် ခွဲြခားလိက ု တ ် ယ်။ အထက်တန်းစားလူေတွက အာဏာေတွ၊ ့ အခွငထ ့် းူ ေတွကို ခံစားသာယာ�က�ပီး၊ ေအာက်ေြခကလူေတွကေတာ့ ခွြဲ ခားဆက်ဆခ ံ ရ ံ တာ၊ ဖိ�ပ ိ ှ ် ခရ ံ တာေတွကို ေတွ� �ကံုခံစားရတယ်။ ဥပမာ ဟမ်မရ ူ ာဘီကဓ ို ဥပေဒက လူေတွကို အထက်တန်းစား၊ သာမန်လ၊ူ က�န်ေတွ စသည့ြ် ဖင ့် ခွြဲ ခားထားတယ်။ အထက်တန်းစားေတွက လူဘဝရဲ ေကာင် းကျိုးမှနသ ် မ� ့ ့ စံစား�ကတယ်။ အဲဒက ီ ကျန်တာေလးကို သာမန်လေတွ ူ က ခံစားရတယ်။ က�န်ေတွက ေစာဒကတက်ရင်ေတာ့ �ိုက� ် က ှ ခ ် ရ ံ တယ်။ လူသားေတွကို တန်းတူညမ ီ � ဖန်ဆင်းထားပါတယ်လို ့ ေ�ကြငာထားေသာ်လည်းပဲ အေမရိကန်ေတွ ၁၇၇၆ ခု�စ ှ မ ် ာှ တည်ေထာင်ခဲတ ့ ဲ့ စိတက ် းူ ယဉ်လူအဖွ ့ ဲ�အစည်းကလည်း လူေတွကအ ို ထက်ေအာက်အဆငအ ့် တန်း ခွြဲ ခားတာပါပဲ။ အဲဒ ီ အထက်ေအာက်အဆငအ ့် တန်း ခွြဲ ခင်းဟာ ေယာက်ျားေတွအတွကအ ် ကျိုး�ှိ�ပီး မိနမ ် ေတွေတာ့ ဘာေကျးဇူးမှမရဘဲ ကျန်ခတ ဲ့ ယ်။ ေယာက်ျားေတွအချင်းချင်းမှာလည်း လူြဖူေတွကေတာ့ လွတလ ် ပ်မဆ � တ ုိ ာကို ခံစား�က�ပီး လူမည်းေတွ�င ှ ့် 178 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge အေမရိကန်လမ ူ ျိုးရင်း ရက်အင်ဒးီ ယန်း ေတွကေတာ့ ေယာက်ျားေတွရဲ ့ တန်းတူအခွငအ ့် ေရးကို လက်မတ ှ ထ ် းို ခဲသ ့ ူ လူစဉ်မမှီတလ ဲ့ ေတွ ူ လို ့ မခံစားခဲရ ့ ပါဘူး။ ေတာ်ေတာ်များများဟာ လက်မတ ှ လ ် ည်းထိးု �ပီးေရာ သူတက�န် ို ့ ေတွကို ေ�ကာင်သေတာ် ူ ေတွလို ့ မထင်�ကပါဘူး။ အဲဒ ီ လွတလ ် ပ်ေရးေ�ကြငာစာတမ်းကို က�န်ပိင ု � ် ှငေတွ ် ပါ။ မလ�တခ ် ဲဘ ့ းူ ။ ယူဆခံရတဲအ ့ တွက် ေ�ကြငာစာတမ်းမှာ ဒါေ�ကာငမ ့် ို ့ သူတကိ ို ့ ယ ု သ ် တ ူ လည် ို ့ း သူတအြမင် ို ့ မာှ ေတာ့ လူအခွ ့် ေရးဆိတ ု ာ ့ ငအ နီဂ�ိုးေတွနဘာဆိ ဲ့ င ု လ ် လဲ ို ့ ပဲ ထင်ခ�ဲ့ ကတာပါ။ ဒီ အေမရိကန်�င ို င ် ဆ ံ တ ုိ ဲ ့ ခွြဲ ခားထားပါတယ်။ စိတက ် းူ ယဉ်လူအဖွ ့ ဲ�အစည်းမှာလည်း အဲဒတ ီ န ု း် က အေမရိကန်ေတာ်ေတာ်များများဟာ ဆင်းရဲချမ်းသာအဆငအ ့် တန်း ချမ်းသာတဲမ ့ ဘ ိ ေတွက သူတရဲ ို ့ ့ စီးပွားေရး၊ ေငွေ�ကးေတွကို သူတသားသမီ ို ့ းေတွကို အေမွလေပးတာ �ဲ ေ�ကာင ့် မညီမ�မ�ေတွြဖစ်ေနလည်း ဂ�ုမစိက ု ခ ် ဲ�့ ကဘူး။ သူတအြမင် ို ့ ကေတာ့ ချမ်းသာသည်ြဖစ်ေစ �ှငး် �ှငး် ေလးပဲ။ တရားဥပေဒက အတူတပ ူ ဲ။ တန်းတူညမ ီ �မ�ဆတ ုိ ာ ဆင်းရဲသည်ြဖစ်ေစ၊ အလုပ်လက်မရ ဲ့ ာခိင ု � ် န� း် ၊ စုေပါင်းပညာေရး၊ ကျန်းမာေရးအာမခံ စတာေတွက တရားဥပေဒနဲဘာမှ မဆိင ု ဘ ် းူ ။ အဲဒတ ီ န ု း် က လွတလ ် ပ်ခင ွ ့် ဆိတ ု ာကို ့ နားလည်�ကပံန ု ဲ့ ခုေခတ်နားလည်ပံု ဟာလည်း တာ်ေတာ်ကြွဲ ပားသွားပါ�ပီ။ ၁၇၇၆ ခု�စ ှ က ် ဆိရ ု င် လွတလ ် ပ်ခင ွ ဆ ့် တ ုိ ာဟာ လူတစ်ေယာက်မာှ ရာထူးအာဏာ ပိင ု ဆ ် င ုိ မ ် ေတွ � မ�ှိတလ ဲ့ တ ူ စ်ေယာက်မာှ လည်း �ိင ု င ် သ ံ ားတစ်ေယာက်ရဲအခွ ့် ေရးေတွ ့ ငအ အင်ဒယ ီ န်းေတွမာှ အဓိပာ� ယ်မ�ှိပါဘူး။ မ�ှိတအ ဲ့ ြပင် ရပိင ု က ် ျငသ ့် းုံ ခွင� ့် ိှတယ် အမျိုုးသမီးေတွမာှ များ အဲဒတ ီ န ု း် က လွတလ ် ပ်ခင ွ ့် (လူမည်းနီဂ�ိုးေတွ၊ �ှိမယ်ဆရ ုိ င် ဆိတ ု ာ အေမရိကန် ဘုရားစူး..မိးု �ကိုးပစ်ပဲ) အစိးု ရက ဆိတ ု ဲ့ ြပည်သတ ူ စ်ေယာက်ရဲ ့ ပုဂလ � က ိ ပိင ု ဆ ် င ုိ မ ် ဥ � စ�ာကို သိမး် ယူလမရဘူ ို ့ း သိမဟု ု ့ တ် အဲဒလ ီ က ူ ို သူပိင ု ဆ ် င ုိ တ ် ပ ဲ့ စ�ညး် နဲ ့ ဘာလုပ်ရမယ်လို ့ ခိင ု း် ေစလိမရဘူ ု့ း လို ့ ဆိ� ု ု ံသက်သက်ပါ။ ဒါေ�ကာငပ ့် ဲ ချမ်းသာ�ကယ်ဝမ�အဆငအ ့် တန်းနဲ ့ ခွြဲ ခားထားပါတယ်။ ထင်ြမင်�က�ပီး တချို �ကေတာ့ အေမရိကန် အဲဒါကို တချို �က ြငင်းမရတဲသ ့ ဘာဝတရားရဲ ့ စိတက ် းူ ယဉ်လူအဖွ ့ ဲ�အစည်းကို ဘုရားသခင်ရဲအလိ ေတာ် ု လို ့ ့ ဥပေဒသလို ့ ြမင်တယ်။ သဘာဝတရားဆိတ ု ာလည်း �ကိုးစားအားထုတတ ် လ ဲ့ က ူ ို ချမ်းသာြခင်းေကာင်းချီးေတွေပး�ပီး ပျင်းရိတလ ဲ့ က ူ ို ြပစ်ဒဏ်ေပးတယ်လို သူ ေ�ကာ်ခဲ�့ ကတာပဲ။ ့ တို ေ�ကး ့ အေပါ်ကေြပာခဲတ ် ပ်သူ နဲ ့ က�န်၊ လူြဖူ နဲ ့ လူမည်း၊ ချမ်းသာသူ နဲ ့ ့ ဲ့ ခွဲြခားမ�ေတွအားလံးု - လွတလ ဆင်းရဲသူ စတဲအ ့ ရာေတွအားလံးု ဟာ စိတက ် းူ ယဉ်အေ�ကာင်းအရာေတွေပါ်မှာ အေြခခံထားတာပါ။ (ေယာက်ျား နဲ ့မိနး် မ ကို အထက်ေအာက်အဆငအ ့် တန်းခွြဲ ခားမ�ကို ေနာက်ပိင ု း် မှာ ေဆွးေ�ွးမှာပါ)။ သိေပမယ့ ု့ ် 179 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge လူသမိ ု း် ရဲ ့ သံမဏိစည်းမျဉ်းတစ်ခုက စိတက ် းူ ဖန်တးီ ထားတဲ့ အထက်ေအာက်ခြွဲ ခားမ�စနစ်ေတွအားလံးု က ့ င သူတဟာ ို ့ စိတက ် းူ ယဉ်အေ�ကာင်းအရာေတွန ဲ ့ အစြပု ြဖစ်တည်�ကပါတယ်ဆတ ုိ ာကို အ�မဲြငင်းဆန်�ပီး ဒီခြွဲ ခားမ�ေတွဟာ မလွမ ဲ ေသွြဖစ်တဲ့ ဘဘာဝသဘာတရားေတွြဖစ်တယ်လို အ�မဲ တေစ ေ�ကးေ�ကာ်�ကတာပါ။ ့ ဥပမာအားြဖင ့် လွတလ ် ပ်သန ူ ဲ ့ က�န် ဆိ�ု ပီး ခွြဲ ခားတဲ့ အထက်ေအာက် လူအဆင တ ့် န်းသေဘာဟာ ့ သဘာဝကျ�ပီး မှနက ် န်ပါတယ်လို ့�� ြမင်သေတွ ူ က က�န်စနစ်ကို လူေတွထင ွ တ ် ာမဟုတဘ ် းူ လို ့ြငင်း�ကတယ်။ ဟမ်မရ ူ ာဘီကေတာ့ က�န်ေတွမာှ နတ်ဘရ ု ားေတွက က�န်သဘာဝ�ှိ�ပီး တကယ်ေတာ့ သတ်မတ ှ ထ ် ားတာလို ့ လွတလ ် ပ်တလ ဲ့ ေတွ ူ မာှ ေြပာတယ်။ အရစ�တတ ို ယ်ကေတာ့ လွတလ ် ပ်တသ ဲ့ ဘာဝ�ှိတယ်လို ့ ေြပာတယ်။ လူအသိ င ု း် အဝိင ု း် ထဲမာှ ့ လူေတွရဲြပုမူ ု ပ ် ံအ ု ဆငအ ့် တန်းဟာ ့ ေနထိင သူတရ ို ဲအတွ ငး် စိတသ ် ဘာဝရဲ ေရာင် ြပန်ဟပ်မပ � ါ။ ့ ့ လူြဖူ�ကီးစိးု ေရးဝါဒီတစ်ေယာက်ကို လူသားမျိုး�ွယစ ် ေတွ ု �ကားက ဘာလို ့ လူအဆင အ ့် တန်းခွြဲ ခားရတာလဲလို ့ ေမး�ကည့ပ ် ါ။ ့ ဇီဝသဘာဝကွြဲ ပားမ�ေတွအေ�ကာင်းကို သိပံအ � ချက်အလက်ေတွလလ ို န ို ဲ ့ လက်ချာေပးခံရဖိသာ ု့ ြပင်ထားပါ။ ြဖစ်�င ို တ ် ာက ခင်ဗျားကို ေကာေကးဆပ် (ဥေရာပ)ေတွရဲေသွ ု ့ တ် ့ ့ း သိမဟု ဒီအင ဲ ေဒထဲ ် မာှ �ှိတအ ဲ့ ရာတစ်ခခ ု ေ�ကာင ု ့် ပိအ ု လုပ်�ကိုးစား�ကတယ် ေမး�ကည့။် လူြဖူေတွဟာ ဘာညာေြပာမယ်။ ဆင်းရဲချမ်းသာ �ကံရည်ဖန်ရည်ကြွဲ ပားတာေ�ကာင ့် ပိဉ ု ာဏ်ေကာင်း၊ အရင်း�ှငဝ ် ါဒရဲ ့ အေသခံပရိတသ ် တ်တစ်ေယာက်ကို အဆငအ ့် တန်းြခားနားတယ်ဆတ ုိ ာ လံးု ဝေ�ှာင်လလ ွဲ မရတဲ ို ့ ့ ပိက ု ယ ို က ် ျငတ ့် ရား�ှိ�ပီး လူတစ်ေယာက်ချင်းစီရဲ ့ အဆံးု သတ်တစ်ခပ ု ဲလို ့ �ကားရလိမ်မ ့ ယ်။ သူတအြမင် ို ့ မာှ ေတာ့ ချမ်းသာတဲလ ့ ေတွ ူ မာှ ပိက ု ဆ ် ပ ံ ိ� ု ိှတာ ဘာေ�ကာငလ ့် ဆ ဲ ေတာ ုိ ို ့ ပိစ ု မ ွ း် �ိင ု ၊် ့ သူတက ပိ�ု ကိုးစား�ကတာကိးု ။ ပိေကာင် ု းတဲပ ့ ညာေရး၊ ဒါေ�ကာင ့် ချမ်းသာတဲလ ့ ေတွ ူ ပိေကာင် ု းတဲအ ့ ာဟာရေတွ ပိေကာင် ု းမွနတ ် ဲ့ ရတာ ကျန်းမာေရးေစာငေ�ှ ့် ာက်မ၊� ဘယ်သမ ူ ဘ ှ ာမှ ေြပာစရာမလိဘ ု းူ ။ ချမ်းသာတဲလ ့ ေတွ ူ က အဲဒအ ီ ခွငထ ့် းူ ေတွ သူတနဲ ို ့ တန် စသည်ြဖငေပါ ့် ။့ ့ လို ရတာ ့ 180 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ပံု ၂၀။ ေတာင်အာဖရိက�ိင ု င ် � ံ ိှကမ်းေြခတစ်ခတ ု င ွ ် အဖားထိက ု ် (apartheid) လူမျိုးေရးခွြဲ ခားမ�စနစ်�ိှစဉ်က လူြဖူများသာလာေရာက်�င ို သ ် ည်ဟု စိက ု ထ ် ထ ူ ားေသာဆိင ု း် ပုဒတ ် စ်ခ။ု အသားြဖူေသာလူများသည် အသားေရာင်ရငေ ့် သာလူများထက် ပိ၍ ု ေနေလာင်ဒဏ်ကခ ို ရ ံ သည်။ သိေသာ် ု့ ေတာင်အာဖရိကကမ်းေြခတွင ် ဤသိခွ ု ့ ြဲ ခားထားြခင်း၏ေနာက်ကယ ွ တ ် င ွ ် ထိက ု မ်းေြခများတွင ် မည်သည့ဇ ် ီဝဆိင ု ရ ် ာအေ�ကာင်းြပချက်မ� အသားြဖူေသာလူများကိသ ု ာ သီးသနခ ် ့ ွငြ့် ပုထားြခင်းသည် မ�ှိေချ။ ထိေ ု နရာများတွင ် ခရမ်းလွနေ ် ရာင်ြခည်နည်းပိမ ု န ို ည်းပါးြခင်း မဟုတသ ် ည်ကေတာ့ ေသချာသည်။ ဇာတ်စနစ်ကို ေလးစားလိက ု န ် ာ�ကတဲ့ ြဗဟ�ာနတ်�ကီးေတွကတဆင ့် ြဖစ်လာ�ပီး ဟိ�ူ� ေတွက ဇာတ်တစ်ခဟ ု ာ လူသားေတွဟာ တြခားတစ်ခထ ု က် စ�ကာဝဠာ ပိြု မငြ့် မတ်တယ်လို ့ ယံ�ု ကည်တယ်။ လူသမ ိ ျားတဲ့ ေ�ှးေဟာင်း ဟိ�ူ� ဒ�ာရီအရေတာ့ နတ်မင်း�ကီးေတွက ပု�ုသ ဆိတ ု ဲ့ ကမ�ာဦးနတ်�ကီးရဲ ကိ ု က ် ေန ကမ�ာ�ကီးကို ဖန်ဆင်းလိက ု တ ် ယ်။ ေနဟာ ပု�ုသရဲမျက် ့ ယ ့ လးံု ကေန ြဖစ်လာ�ပီး လကေတာ့ သူဦး ့ ေ�ှာက်ကေနြဖစ်လာတာပါ။ ြဗဟ�ာဏေတွ (ပုေရာဟိတ)် ေတွက ပါးစပ်၊ ကသ�ထရိယ (စစ်သည်ေတာ်)ေတွက လက်ေမာင်း၊ ဝိသ�ယ (လယ်သမား၊ ကုနသ ် ည်) ေတွက ေပါင်၊ �� ဒရ (အေစခံ) ေတွကေတာ့ ေြခေထာက်ကေန ြဖစ်လာပါတယ်။ ခုလ� ို ှငး် ြပတာကို လက်ခံတယ်ဆတ ုိ ာနဲ ့ ြဗဟ�ာဏေတွ�င ှ ့် �� ဒရေတွ�ကားက လူမ� � င ို င ် ေရးြခားနားမ� ံ ေတွဟာ ေနမင်း�ှငလ ့် မင်းကွြဲ ပားသလိပ ု ဲ သဘာဝကျ၊ ထာဝရ တည်�မဲပါေတာတ ် မ ူ ျိုးေတွက �ုဝါနတ်ဖရ ု ားမ�ကီးက လူသားေတွကို ေြမ�ကီးကေန ့ ယ်။ ေ�ှးေခတ်တ�ုတလ ဖန်ဆင်းတယ်လို ့ ယံ�ု ကည်�ကတယ်။ နတ်ဖရ ု ားမ�ကီးက အထက်တန်းစားလူေတွကို အဝါေရာင်ေြမ�ကီးနဲ ့ �ုပ်သင ွ း် ခဲ�့ ပီး သာမန်လေတွ ူ ကို အညိုေရာင်�ံ � နဲ�ု့ ပ်သင ွ း် ခဲတ ့ ယ်။ 181 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ဒါေပမယ့လ ် ည်း က�န်ေတာ်တနားလည် ို ့ သေလာက်ေြပာရမယ်ဆရ ုိ င် ခုလမ ို ျိုး အထက်ေအာက်လမ ူ ျိုးေရး ခွြဲ ခားမ�စနစ်ေတွဟာ လူစိ့ တက ် းူ ဉာဏ်ေတွရဲ ့ လုပ်�ကံေြပာဆိမ ု သ � က်သက်ပါ။ ြဗဟ�ာဏေတွ�င ှ ့် �� ဒရေတွကို ကမ�ာဦးနတ်�ကီးရဲ ့ ကိယ ု ခ ် ��ာအစိတအ ် ပိင ု း် ေတွကေန တကယ်ဖန်ဆင်းတာမဟုတပ ် ါဘူး။ အဲဒအ ီ စား ဒီဇာတ်�စ ှ ခ ် က ု ို ခွဲြခားတဲ့ ဥပေဒေတွ၊ ဓေလ့ထးံု တမ်း ေတွကို လွနခ ် ဲတ ် း ၃၀၀၀ ေလာက်က အိန◌ ိ ္ဒယေြမာက်ပိင ု း် မှာ�ှိတလ ဲ့ ေတွ ူ က ထွငခ ် ဲတ ို ယ် ့ ဲ့ �ှစေပါင် ့ ာပါ။ အရစ�တတ ေြပာသလိမ ု ဟုတဘ ် ဲ က�န်ေတွ�င ှ လ ့် တ ွ လ ် ပ်တလ ဲ့ ေတွ ူ ရဲ�ကားမှ ာ ့ လူေတွရဲ ့ ဥပေဒေတွ၊ ဓေလ့ထးံု တမ်းေတွကသာ လူတချို �ကို ဘယ်လမ ို ျိုးဇီဝကွြဲ ပားမ�မှ က�န်ေတွ၊ တချို �ကို မ�ှိပါဘူး။ အ�ှငသ ် ခင်ေတွ ြဖစ်ေစခဲတ ု ရ ် ာြခားနားချက်တချို � �ှိတာမှနပ ် ါတယ်။ ဥပမာ.. ့ ာပါ။ လူြဖူေတွ၊ လူမည်းေတွ�ကားမှာ ဇီဝဆိင အသားေရာင်၊ ဆံပင်ပံစ ု ံ စသည်ြဖငေပါ ့် ။့ ဒါေပမယ့် အဲဒလ ီ ြို ခားနားချက်ေတွက ကိယ ု က ် ျငစ ့် ာရိတ�ဆိင ု ရ ် ာ၊ ဉာဏ်ရည်ဉာဏ်ေသွး ကွာဟမ�ြဖစ်ေစတယ်ဆတ ုိ ဲ့ ဘယ်အေထာက်အထားမှ မေတွ�ရပါဘူး။ လူေတာ်ေတာ်များများက သူတရဲ ို ့ လူ ့ အဖွ ့ ဲ�အစည်းဟာ တရားတယ်၊ မ�တတယ်။ ှ ခ ် ျက်ေတွေပါ် အေြခခံ�ကတာလို ့ တြခားလူအဖွ ့ ဲ�အစည်းေတွသာ မှားယွငး် တဲ့ အူေ�ကာင်ေ�ကာင်သတ်မတ ေ�ကးေ�ကာ်�ကပါတယ်။ လူမျိုးေရးခွြဲ ခားမ�စနစ်ဆတ ုိ ဲ့ အယူအဆကို �� တခ ် ျဖို ခု ို း် သားေတွ ့ ေခတ်အေနာက်တင ေကျာင်းမှာသင်ရတယ်။ လူြဖူေတွရဲအိ ် းီ ဝန်းကျင်မာှ ့ မန လူြဖူေတွတက်တေကျာင် ဲ့ းမှာ ေဆးကုသခွငမ ့် ြပုတဲ့ တက်ခင ွ မ ့် ြပုတာ လူမျိုးေရွ းခွြဲ ခားမ�ေတွ အလနတ ် ့ �ကားအံဩ ့ �ကတယ်။ ဒါေပမယ့် လူမည်းေတွေနခွငမ ့် ြပုတဲ့ ဒါမှမဟုတ် ခုချိနမ ် ာှ လူြဖူေတွတက်တဲ့ သူတ�ကားရရင် ို ့ ဆင်းရဲချမ်းသားကွြဲ ပားမ�စနစ်ေ�ကာင ့် ဥပေဒေတွ၊ ေဆး�ံုမာှ မယံ� ု င ို ြ် ဖစ်�ပီး လူြဖူေတွက ပိဇ ု ိမ်ကျတဲေနရာ ့ ေတွမာှ သီးသနေန�ကတာ၊ ့် ပိေကာင် ု းတဲ့ တကယ့ေကျာင် ် းေကာင်း ဆိတ ု ေနရာ ဲ့ ေတွမာှ သီးသနတ ် ့ က်�ကတာ �ပီးေတာလ ့ ည်း ကိရိယာေတွ ပိေခတ် ု မေကာင် ီှ းမွနတ ် ဲ့ သီးသနေဆး�ံ ့် ု ေတွမာှ ပိေကာင် ု းမွနတ ် ဲ့ ကျန်းမာေရးေစာငေ�ှ ့် ာက်မေတွ � ခံယ�ူ ကတာကိေတာ ု မှနေနတယ် ် ထင်�ကတာပဲ။ ဒီ ့ သူဟာသူ ့ ဆင်းရဲချမ်းသာကွြဲ ပားမ�ဟာ သူဟာသူ ့ အေမရိကန်ေတွ၊ အဆင်ေြပေနတာပဲ။ ဥေရာပသားေတွအတွက် သိေပမယ့ ု့ လ ် ည်း ဘာြပဿနာမဟုတတ ် အ ဲ့ ြပင် ချမ်းသာတဲလ ့ ေတွ ူ အများစုဟာ ချမ်းသားတဲမ ့ ိသားစုမာှ ေမွးဖွားလိသာ ု့ ချမ်းသာ�ကတာြဖစ်�ပီး ဆင်းရဲသားအများစုဟာ ဆင်းရဲတမ ဲ့ ိသားစုမာှ ေမွးဖွားလာလိသာ ု ့ ဆင်းရဲ�ကတာဆိတ ု ာ သက်ေသသာဓက�ှိတဲ့ အချက်တစ်ခုပါ။ လူေတာ်ေတာ်များများက သူတရဲ ို ့ လူ ့ အဖွ ့ ဲ�အစည်းဟာ တရားတယ်၊ မ�တတယ်။ တြခားလူအဖွ ့ ဲ�အစည်းေတွသာ မှားယွငး် တဲ့ အူေ�ကာင်ေ�ကာင်သတ်မတ ှ ခ ် ျက်ေတွေပါ် အေြခခံ�ကတာလို ့ ေ�ကးေ�ကာ်�ကပါတယ်။ လူမျိုးေရးခွြဲ ခားမ�စနစ်ဆတ ုိ ဲ့ အယူအဆကို �� တခ ် ျဖို ခု ို း် သားေတွ ေကျာင်းမှာသင်ရတယ်။ ့ ေခတ်အေနာက်တင လူြဖူေတွရဲအိ ် းီ ဝန်းကျင်မာှ ့ မန လူမည်းေတွေနခွငမ ့် ြပုတဲ့ ဥပေဒေတွ၊ လူြဖူေတွတက်တေကျာင် ဲ့ းမှာ 182 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge တက်ခွငမ ့် ြပုတာ ဒါမှမဟုတ် လူြဖူေတွတက်တဲ့ ေဆး�ံုမာှ ေဆးကုသခွငမ ့် ြပုတဲ့ လူမျိုးေရွ းခွြဲ ခားမ�ေတွ ခုချိနမ ် ာှ သူတ�ကားရရင် ို ့ မယံ� ု င ို ြ် ဖစ်�ပီး အလနတ ် ့ �ကားအံဩ ့ �ကတယ်။ ဒါေပမယ့် ဆင်းရဲချမ်းသားကွြဲ ပားမ�စနစ်ေ�ကာင ့် လူြဖူေတွက ပိဇ ု ိမက ် ျတဲေနရာ ့ ေတွမာှ သီးသနေန�ကတာ၊ ့် ပိေကာင် ု းတဲ့ တကယ့ေကျာင် ် းေကာင်းဆိတ ု ေနရာ ဲ့ ေတွမာှ ပိေခတ် ု မေကာင် ီှ းမွနတ ် ဲ့ သီးသနတ ် ့ က်�ကတာ သီးသနေဆး�ံ ့် ု ေတွမာှ �ပီးေတာလ ့ ည်း ပိေကာင် ု းမွနတ ် ဲ့ ကိရိယာေတွ ကျန်းမာေရးေစာငေ�ှ ့် ာက်မေတွ � ခံယ�ူ ကတာကိေတာ ု မှနေနတယ် ် ထင်�ကတာပဲ။ ဒီ ဆင်းရဲချမ်းသာကွြဲ ပားမ�ဟာ အေမရိကန်ေတွ၊ ့ သူဟာသူ ့ ဥေရာပသားေတွအတွက် ဘာြပဿနာမဟုတတ ် အ ဲ့ ြပင် သူဟာသူ အဆင်ေြပေနတာပဲ။ သိေပမယ့ ု့ လ ် ည်း ့ ချမ်းသာတဲလ ့ ေတွ ူ အများစုဟာ ချမ်းသားတဲမ ့ ိသားစုမာှ ေမွးဖွားလိသာ ု့ ချမ်းသာ�ကတာြဖစ်�ပီး ဆင်းရဲသားအများစုဟာ ဆင်းရဲတမ ဲ့ သ ိ ားစုမာှ ေမွးဖွားလာလိသာ ု့ ဆင်းရဲ�ကတာဆိတ ု ာ သက်ေသြပလိရတဲ ု့ ့ အချက်အလက်တစ်ခပ ု ါ။ *** စိတမ ် ေကာင်းစရာေကာင်းတာက အထက်ေအာက်ခြွဲ ခားမ�ေတွ �ှင ့် �� ပ်ေထွးသိမေမွ ် �တ ဲ ့ လူအသိင ု း် အဝိင ု း် ေတွဟာ မတရားဖိ�ပ ိှ ်ဆက်ဆမ ံ ေတွ � �ိမ ှ ှ အလုပ်ြဖစ်တပ ဲ့ ံ စ ု ံ စိတက ် းူ ယဉ် ြဖစ်ေနတာပါပဲ။ အထက်ေအာက်ခြွဲ ခားဆက်ဆမ ံ ပ � ံစ ု ေတွ ံ အကုနလ ် းံု ေတာ့ မတူ�ကဘူးေပါ။့ တချို �ေသာ လူအဖွ ့ ဲ�အစည်းေတွက တြခားအဖွဲ�အစည်းေတွထက် ပိမ ု အ ို စွနး် ေရာက် ခွဲြခားဆက်ဆ�ံ ကတာပဲ။ ဒါေပမယ့် ပညာ�ှငေတွ ် အေနနဲ ့ ဒီလမ ို ျိုး လူလခ ူ ျင်းခွြဲ ခားဆက်ဆမ ံ စ � နစ်ကို လံးု ဝစွနပ ် ့ စ်�င ို တ ် ဲ့ လူအဖွ ့ ဲ�အစည်းရယ်လို ့ �ှာမေတွ�ေသးပါဘူး။ ထပ်ဖန်တလဲလပ ဲ ါပဲ.. လူအဖွ ့ ဲ�အစည်းတစ်ခုကုိ လူသားေတွ စုစည်းတည်ေဆာက်�ကတဲအ ့ ခါတိင ု း် လက်ေအာက်ခံ ြပည်သလ ူ ထ ူ က ု ို စိတက ် းူ ေတွနမှ ဲ ့ နး် ဆ�ပီး အဆငအ ့် တန်းခွြဲ ခားတာေတွ အ�မဲြဖစ်လာတာပါပဲ။ ဥပမာ.. ေ�ှးေခတ်ကဆို အထက်တန်းစားလူ၊ သာမန်လ၊ူ က�န် ဆိ�ု ပီး�ှိတယ်။ အေမရိကန်မာှ က လူြဖူ �ှင ့် လူမည်း၊ ေရာမေခတ်က အုပ်ချုပ်သူ ပက်ထရီ�ှန ် �ှင ့် သာမန်လူ ဖေလပီယန်၊ အိ�ယ ိ� က ြဗဟ�ာဏ ဇာတ်ြမင ့် �ှင ့် �� ဒရ ဇာတ်နမ ိ ၊့် ခုေနာက်ဆးုံ .. ခွြဲ ခားဆက်ဆမ ံ အ � မျိုးမျိုးဟာ တချို �ေသာလူေတွဟာ ဒီေခတ်ကျေတာ့ ချမ်းသာသူ သန်းနဲချီ ဲ့ သ ူ ားေတွ�ကား ့ တလ တရားဥပေဒအရ၊ �ိင ု င ် ေရးအရ၊ ံ �ှင ့် ဆင်းရဲသား။ ခုလမ ို ျိုး လည်ပတ်ြဖစ်ပျက်ေနတာေ�ကာင ့် လူမေရးအ � ေရ ကျန်တလ ဲ့ ေတွ ူ ထက် ပိ�ု ပီးအဆငြ့် မငေနပါ ့် ေတာတ ့ ယ်။ ဒီအထက်ေအာက်ခြွဲ ခားဆက်ဆမ ံ စ � နစ်က �ှိပါတယ်။ အချင်းချင်းလံးု ဝမသိ�ကတဲ့ ့ ာဝန်တစ်ရပ်ေတာ့ အေရး�ကီးတဲတ လူစမ ိ း် �ှစေယာက် ် ထမ်းေဆာင်တာ တစ်ဦးနဲတစ် ့ ဦးသိက�မ်းရင်း�ှးီ လာဖို ့ အချိနဘ ် ယ်ေလာက်မ၊ှ ဘာမှလပ ု ်စရာမလိဘ ု ဲ တစ်ဦးကိတ ု စ်ဦး ဘယ်လဆ ို က်ဆရ ံ မလဲဆတ ုိ ာ သိေစတာပဲ။ ေဂျာဂ ် ာလီယန ွ ် ြပဇာတ်မာှ ဆိရ ု င် ဟင်နရီ ဟစ်ကင်း က အဲလစ်ဇာ တူးလစ်တလ ဲ က ် ို ့ ျ်ဘားနတ်ေ�ှာရဲ ့ပစ်ဂမ 183 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ဘယ်လြို ပုမူဆက်ဆရ ံ မလဲဆတ ုိ ာ စကားေြပာတဲပ ့ ံစ ု ံကို သူမနဲ ့ �ကားလိက ု တ ် ာနဲ ့ တရင်းတ�ှးီ သိက�မ်းလို ့ သူမဟာ သိတာမဟုတပ ် ါဘူး။ ေအာက်တန်းစားကလာ�ပီး အဲလစ်ဇာ သူလပ ု ်ချင်ရာ လုပ်လရတယ် ို ့ ဆတ ုိ ာ ဟင်နရီသတ ိ ာပဲ။ ဥပမာ - ပန်းသည်တစ်ေယာက်ကို �မို �စားကေတာ်တစ်ေယာက်အြဖစ် ပံသ ု င ွ း် ေပးဖို ့ အေလာင်းအစားလုပ်တေနရာမှ ဲ့ ာ ပန်းအလှဆင ုိ မ ် ာှ လုပ်တဲ့ ဒီေနေခတ် ့ ဒါဇင်နချီ ဲ ့ တလ ဲ့ ေတွ ူ ကို �ှငး် ဆီေတွ၊ အဲလစ်ဇာကို အသံးု ခံအြဖစ် အဲလစ်ဇာေတွကေတာ့ သစ�ာပန်းေတွ အသံးု ချတာမျိုးေပါ။့ တေန..တ ့ ေန ့ ဆိင ု က ် လ ို ာတဲ့ ဘယ်လေရာင် ို းရမလဲဆတ ုိ ာပဲ သိဖိလိ ု့ တ ု ာပါ။ ဆိင ု က ် လ ို ာတဲလ ့ ူ တစ်ဦးချင်းရဲ ပန် ု ယ်လ�ို ကိုက်ပံ၊ု ပိက ု ဆ ် အ ံ တ ိ ထ ် ဲ ေငွဘယ်ေလာက်ပါတယ် စတာေတွ ့ းကိဘ မစံစ ု မ်း�ိင ု ပ ် ါဘူး။ အဲဒအ ီ စား ေဈးဝယ်သေတွ ူ ရဲ ့ လူမသ � လ ဲ န ွ စ ် ေတွကပ ို ဲ သူမ�ကည့မ ် ာှ ပါ။ လူတစ်ေယာက် ဝတ်စားတဲပ ့ ံစ ု ံ၊ အဲဒလ ီ ရ ူ ဲအသက် ၊ ့ ဒါမှမဟုတ် အဲဒလ ီ အသားအ ူ့ ေရ စတာေတွေပါ။့ ဒီလန ို ည်းနဲ ့ ေဈး�ကီးတဲ� ့ င ှ း် ဆီပန်းေတွ အများ�ကီး ေအာ်ဒါမှာ�ိင ု တ ် ဲ့ စာရင်းစစ်ကမ ု ဏ � တ ီ စ်ခုရဲ ့ ပါတနာတစ်ေယာက်န ဲ ့ ေဒစီပန်း နည်းနည်းပဲဝယ်�င ို တ ် ဲ့ ေတာက်တမ ို ယ်ရေကာင်ေလးတစ်ေယာက်ရဲ ့ ြခားနားချက်ကို ြမင်ြမင်ချင်း ခွ� ဲ င ို ပ ် ါတယ်။ ဒီေနရာမှာ သက�ရာဇ် ၁၇၀၀ ခု�စ ှ ်မာှ ေမွးကင်းစမှာပဲကသ ွဲ ာွ းတဲ့ ဆင်တအ ူ မ �ာညီအစ်ကို (၂) ေယာက် တ�ုတြ် ပည်မာှ �ှိခတ ဲ့ ယ်လို ့ ေဘကျင်း�မို �က ြမင်ေယာင်�ကည့ပ ် ါ။ ညီအစ်ကို �ှစေ ် ယာက်ထက ဲ တစ်ေယာက်ဟာ ချမ်းသာတဲက ့ န ု သ ် ည်မိသားစုတစ်စရ ု ဲ ့ ေက�းေမွးြပုစုပျိုးေထာင်ြခင်းခံရတယ်။ သူဟာ အထက်တန်းစား လူေတွရဲ ့ ပွဲလမ်းသဘင်ေတွထမ ဲ ာှ ၊ စာသင်ေကျာင်းထဲမာှ ၊ ေစျးထဲမာှ စတဲေ ့ နရာေတွမာှ အချိနက ် န ု ဆ ် းုံ တယ်။ ေနာက်အမ �ာကိေ ု တာ့ ေဝးလံေခါင်သတ ီ ရ ဲ့ ွ ာတစ်ရွာက စာမတတ်တလ ဲ့ ယ်သမားေတွက ပျိုးေထာင်ခဲ�့ ကတယ်။ သူကေတာ့ ��ံ� ��နထ ် တ ူ ဲ့ လယ်ထမ ဲ ာှ ပဲ အချိနက ် န ု ပ ် ါတယ်။ သူတ�ှ ို ့ စ်ေယာက်ဟာ လံးု ဝထပ်တက ူ ျတဲမ ့ ျိုး�ိုးဗီဇေတွ ပိင ု ဆ ် င ုိ ထ ် ားေသာ်လည်းပဲ အသက် (၂၀) အရွ ယေ ် ရာက်တအ ဲ့ ခါ စီးပွားေရးလုပ်ဖို ့(သိ)ု ့ စပါးစိက ု ဖ ် ိအတွ ု့ က် သူတမှ ို ့ ာ ထပ်တည ူ တ ီ ဲ့ က�မ်းကျင်မစ � မ ွ း် ရည်ေတွ ပိင ု ဆ ် င ုိ ထ ် ား�ကဖို ့ မြဖစ်�င ို သ ် ေလာက်ပါပဲ။ ေနာက်တစ်ခုကေတာ့ ကိယ ု ပ ် ိင ု အ ် စွမး် အစ �ှိပံြု ခင်း လူမအ � ဆငအ ့် တန်းမတူညတ ီ ေ ဲ့ နရာကလာတဲ့ တေထရာတည်းတူေနရင်ေတာင်မှ လူေတွဟာ တူညတ ီ ေအာင် ဲ့ ြမင်မေတွ � ရ�ကမှာ မဟုတပ ် ါဘူး။ ဘာလိလဲ ု ့ ဆေ ုိ တာ့ ကစားကွငး် ထဲမာှ သူတတစ် ို ့ ဦးချင်းစီက လိက ု န ် ာရမယ့စ ် ည်းကမ်းေတွဟာ တစ်ဦးနဲတစ် ့ ဦ း မတူညဘ ီ ဲ �ကီးလာတဲအ ့ မ �ာလိပ ု ဲ စီးပွားေရးနဲပတ် ့ သက်လို ့ ကွြဲ ပားေနမှာကိးု ။ လယ်သမားမိသားစုမာှ ထပ်တက ူ ျတဲ့ ချမ်းသာတဲလ ့ ေ ူ တွြဖစ်လာဖို ့ သူတို ့ (၂) ဆိခ ု ျင်တာက �ကီးြပင်းလာတဲ့ ပါးနပ်က�မ်းကျင်မ� � ိှတယ် ေယာက်လးံု မှာ ချမ်းသာတဲက ့ န ု သ ် ည်မသ ိ ားစုမာှ အမ �ာဟာ တနည်းတဖံန ု ဲ့ ဆိပ ု ါေတာ။့ သိတိ ု့ င ု ေ ် အာင် တူညတ ီ အ ဲ့ ခွငအ ့် ေရး မ�ှိပါဘူး။ 184 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge စီးပွားေရး ကစားပွဲဆတ ုိ ာ ဆင်းရဲတလ ဲ့ ူ �� ံး�မဲ��ံးေစမယ့် ဥပေဒကနသ ် ့ တ်မေ � တွ၊ လူမသိသမ ူ သိ ဖိ�ပ ိှ ်ချုပ်ချယ်မေ � တွန ဲ ့ လုပ်ပဲပ ွ ါပဲ။ လယ်သမားမိသားစုကအမ �ာဟာ သူအဝတ် အစားေတွ၊ ့ ေဘကျင်းေစျး�ကီးထဲကေ ို ရာက်သာွ းတဲအ ့ ခါ �ကမ်းတမ်းတဲအ ့ မူအရာေတွ၊ အေ�ှးနဲအြမန် ့ နားလည်ရခက်တသ ဲ့ ရဲ ူ့ ့ ေဒသယိကစကားေတွန ဲ ့ စီးပွားေရးေလာကမှာ ြပုမူေြပာဆိပ ု ံေ ု တွ၊ သူသန ိ ားလည်လက ို ရ ် တာက အဆက်အသွယေ ် တွ�ိြှ ခင်းဟာ စုတြ် ပတ်တဲ့ မျိုးဗီဇေကာင်းေတွ ပိင ု ဆ ် င ုိ ထ ် ားြခင်းထက် အများ�ကီး ပိစ ု ကားေြပာတယ်ဆတ ုိ ာပါပဲ။ အဆိးု သံသရာဝဲဩဃ လူအသိ င ု း် အဝိင ု း် ေတွအကုနလ ် းံု ဟာ ့ စိတက ် းူ ယဥ်အထက်ေအာက်စနစ် တစ်ခမ ု ဟုတ် တစ်ခအ ု ေပါ်မှာ အေြခခံ�က တယ် ဆိေ ု ပမယ့် အထက်ေအာက်ပံစ ု ံေတွ တစ်ခန ု တစ် ဲ ့ ခု မတူ�ကပါဘူး။ ဘယ်ေနရာေတွမာှ ကွားြခား�ကပါသလဲ။ ဇာတ်စနစ်နလူ ဲ ့ ေတွကို ဘာြဖစ်လို ့ အဆငအ ့် တန်းခွတ ဲ ာလဲ။ အိ�ယ ိ� အစဥ်အလာလူအဖွ ့ ဲ�အစည်းက ေအာ်တမ ို န်ေတွ ကျေတာ့ ဘာသာေရးနဲခွ့ �ဲ ပီး အေမရိကန်လအဖွ ူ ့ ဲ�အစည်းမှာေတာ့ လူမျိုးအလိက ု ် အဆငအ ့် တန်းခွဲတာလဲ။ ကိစေ � တာ်ေတာ်များများမှာေတာ့ အထက်ေအာက် အဆငအ ့် တန်းခွြဲ ခားတာဟာ အစြပုပါတယ်။ အဲဒလ ီ ို ဆက်လက်တးို တက်ြဖစ်ပျက်လာ�ပီး သမိင ု း် ဆိင ု ရ ် ာတိက ု ဆ ် င ုိ မ ် � အစြပုရာကေန ေနာက်ေတာ့ အေြခအေနတစ်ခခ ု ုမာှ ေနာင်မျိုးဆက်ေပါင်းများစွာအထိ အုပ်စအ ု မျိုးမျိုးကွသ ဲ ာွ း�ပီး ကိယ ု က ် ျိုးအတွက် အသံးု ချ�ကေတာတ ့ ာ ပါပဲ။ ဥပမာေြပာရရင် ပညာ�ှငေ ် တာ်ေတာ်များများက ေကာက်ချက်ချ�ကတာက ဟိ�ူ� ေတွရဲ ့ ဇာတ်စနစ်ဟာ အင်ဒ-ို အာရိယန် (ေ�ှးေခတ် အီရန်�င ှ ့် ဗဟိအ ု ာ�ှေဒသက) လူမျိုးေတွက အိ�ယ ိ� တိက ု င ် ယ်ကို လွနခ ် ဲတ ့ ဲ့ �ှစေ ် ပါင်း အ�ိင ု ယ ် ခ ူ ဲတ �ပီး ့ ာနဲစတင် ့ ၃၀၀၀ ဝန်းကျင်က ပံေ ု ပါ်လာခဲတ ့ ယ်။ ဝင်ေရာက်ကျူးေကျာ်ခ�ဲ့ ပီး ကျူးေကျာ်သေ ူ တွက လူအသိ င ု း် အဝိင ု း် တစ်ခုကို ့ စတင်ထည်ေထာင်လက ို တ ် ယ်။ ေအာင်�င ို သ ် ေ ူ တွြဖစ်တာနဲအညီ ့ အဲဒလ ီ အသိ ူ့ င ု း် အဝိင ု း် ရဲ ့ ေဒသခံလမ ူ ျိုးေတွကို အလ�ာအမျိုးမျိုးကနသ ် ့ တ်ထားတဲ့ �ပီးေတာ့ ဦးေဆာင်သူ သူတဟာ ို ့ (ဘာသာေရးဆရာေတွ၊ စစ်သည်ေတာ်ေတွ) ထိပ်ဆးုံ ေနရာမှာ သူတကိ ို ့ သ ု တ ူ ို ့ ေနရာေပး�ကတယ်။ ေဒသခံလမ ူ ျိုးရင်းေတွကေတာ့ အေစခံေတွ၊ က�န်ေတွအြဖစ် ဆက်လက်�ှငသ ် န်ရတာေပါ။့ ဒီကျူးေကျာ်ဝင်ေရာက်လာသူေတွဟာ ပမာဏအားြဖင ့် အေရအတွက် နည်းတဲအ ့ တွက် သူတရဲ ို ့ အခွ ့် းူ ခံအေြခအေနကို ဆံးု �� ံးမှာ ေ�ကာက်တယ်။ ့ ငထ အများနဲမတူ ို ့ မူ ် က�ဏာေတွ ေပျာက်ကယ ွ သ ် ာွ းမှာကို စိးု ရိမ�် ကတယ်။ အဲဒအ ီ ��ရာယ်ကို ့ တဲ့ သူတရဲ ့ လစ�ိုကလ �ကိုတင်ေတွးြမင်ထားတဲ့ အတွက် သူတဟာ ို ့ လူဦးေရတစ်ခုလးံု ကို ဇာတ်စနစ်ေတွအြဖစ် ခွဲထတ ု လ ် က ုိ တ ် ယ်။ ဇာတ်စနစ်တစ်ခခ ု ျင်းစီက လူေတွဟာ သတ်မတ ှ ထ ် ားတဲအ ့ သက်ေမွးဝမ်းေကျာင်း 185 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge သိမဟု ု ့ တ် လူအသိ င ု း် အဝိင ု း် မှာ ့ သတ်မတ ှ ထ ် ားတဲ့ ဇာတ်စနစ်တစ်ခခ ု ျင်းစီမာှ မတူကြွဲ ပားတဲ့ အခန်းက�မှာပဲ ဥပေဒသတ်မတ ှ မ ် ၊� လုပ်ေဆာင်လည်ပတ်ရမယ်။ အခွငထ ့် းူ ခံေတွ �ှင ့် လုပ်ေဆာင်ရမယ့် တာဝန်ေတွ�ိှတယ်။ ဇာတ်စနစ်ကေ ို ရာြခင်း - လူမဆ � က်ဆေ ံ ရးေတွလပ ု ်ြခင်း၊ လက်ထပ်ြခင်း၊ ေနာက်ဆးုံ တဝိင ု း် တည်းထမင်းအတူစားြခင်း စတာေတွကို အခုလခ ို ြွဲ ခားကနသ ် ့ တ်မေ � တွဟာ သတ်မတ ှ ထ ် ားတဲဥ ့ ပေဒသာ ထံးု တမ်းအေလ့အထေတွ၊ ကနသ ် ့ တ်တားြမစ်ထားပါတယ်။ ေနာက်ေတာ့ မဟုတေ ် တာဘ ့ ဲ ယံ�ု ကည်ကးို ကွယရ ် ာဒ�ာရီဇာတ်လမ်းေတွထထ ဲ ိ ထဲထဝ ဲ င် ဘာသာေရး တသားတည်း ြဖစ်လာခဲပ ့ ါတယ်။ အုပ်ချုပ်မင်းလုပ်သေ ူ တွ ထုတေ ် ဖာ်ေြပာဆိတ ု ာကေတာ့ ဒီဇာတ်စနစ်ဟာ ထာဝရတည်�မဲတဲ့ စ�ကာဝဠာဆိင ု ရ ် ာလက်ေတွ�သေဘာတရားေတွကို ထင်ဟပ်ေနတာြဖစ်�ပီး ေြပာင်းလဲြဖစ်ေပါ်လာတဲ့ သမိင ု း် ဆိင ု ရ ် ာ တိက ု ဆ ် င ုိ မ ် တ � စ်ခုထက် သာပါတယ်လို ့ ဆိ�ု ကပါတယ်။ ြဖူစင်ြခင်း၊ မြဖူစင်ြခင်း စတဲ့ အယူအဆေတွဟာ ဟိ�ူ� ဘာသာရဲ အေရးပါလှ တဲ့ အေြခခံသေဘာတရားေတွြဖစ်�ပီး ဒီသေဘာတရားေတွကို ့ လူမေ � ရးခွြဲ ခားမ�ပိရမစ်ကို အေထာက်အပံြ့ ပုဖိအတွ ု့ က် အသံးု ြပု�ကပါတယ်။ ဘာသာတရားကိင ု း် �� ိငး် တဲ့ ဟိ�ူ� ဘာသာဝင်ေတွကို သွနသ ် င်ထားတာက ကိယ ု န ် ဇာတ် ဲ့ မတူတအ ဲ့ မျိုး�ွယက ် တစ်ေယာက်ေယာက်န ဲ ့ ထိေတွ� မ��ိတ ှ အ ဲ့ ခါ ကိယ ု က ် ယ ို တ ် င ို ် မသန� ် ့ ှငး် ညစ်�မ ွ း် သွား�ံုသာမက လူအသိ င ု း် အဝိင ု း် �ကီးတစ်ခုလးံု ပါ ့ ညစ်�မ ွ း် သွားတဲအ ့ တွက် အင်မတန်စက်ဆပ ု ်�ပီး ေ�ှာင်�ှားရမယ့် အရာပါ။ ခုလမ ို ျိုး ေတွးေခါ်ယူဆပံဟ ု ာ ဟိ�ူ� ဘာသာဝင်ေတွအတွကေ ် တာ့ အသစ်အဆန်း လူအဖွ ် းံု နီးပါးမှာ ့ ဲ�အစည်းအကုနလ �ိင ု င ် ေ ံ ရးနဲပတ် ့ သက်�ပီး ညစ်�မ ွ း် ြခင်း၊ ြဖူစင်ြခင်း ခွဲြခားဖိ�ပ ိှ ်အုပ်ချုပ်ဖိအတွ ု့ က် အုပ်ချုပ်သလ ူ တ ူ န်းစားေတွက အဲဒအ ီ ယူအဆေတွန ဲ ့ မဟုတဘ ် းူ ။ သမိင ု း် တစ်ေလ�ာက်ကြို ပန်�ကည့ရ ် င် ဆိတ ု ဲ့ အသံးု ြပုတဲေ ့ နရာမှာ သူတရဲ ို ့ အထူ းအခွငအ ့် ေရးေတွကို ့ အြမတ်ထတ ု ခ ် �ဲ့ ကပါတယ်။ အယူအဆေတွကို လူမေ � ရး၊ ထိပ်ဆးုံ ကေနပါဝင်ခသ ဲ့ လိ၊ု ထိနး် သိမ်းထားဖို ့ ညစ်�မ ွ း် သွားမှာကို အတွကလ ် ည်း စိးု ရိမေ ် �ကာက်ရွံ � မ�ဟာ ဘာသာေရးဆရာ၊ နတ်ဆရာေတွ၊ ေတာ်ဝင်မျိုး�ွယေ ် တွရဲ ့ လုပ်�ကံဖန်တးီ မ�သက်သက်ေတာ့ မဟုတပ ် ါဘူး။ ြဖစ်�င ို တ ် ာကေတာ့ ဒီေ�ကာက်ရွံ � မ�ဟာ ဇီဝေဗဒဆိင ု ရ ် ာယ��ရားသဘာဝ ကိယ ု က ့် ေ ုိ ရာဂါကူးေစ�ိင ု တ ် ဲ့ မသိစတ ိ က ် ေန ကေန ဖျားနာသူ၊ လူသားေတွရဲ ့ အသက်�ှငက ် ျန်ဖိအတွ ု့ က် အြမစ်တယ ွ လ ် ာတာ ြဖစ်�င ို �် ပီး အဲဒအ ီ ရာက လူသားေတွကို ေရာဂါပိးု �ှိသေ ူ တွ၊ လူေသေတွ စတဲအ ့ ရာကို ေ�ှာင်�ကဥ်�ပီး ဆိေ ု တာ့ လူစတ ု စ်စက ု ို အလိလ ု မ ို �ှစ်�မို �ေစတဲစ ့ ိတက ် ို ေပးပါတယ်။ သီးသနခ ် ့ ြွဲ ခားဆက်ဆခ ံ ျင်တယ်ဆရ ုိ င် သငအ ့် ေနနဲ ့ (ဂျူးေတွ၊ �ိုမာဂျစ်ပစီေတွ၊ အေြခာက်ေတွ၊ လူမည်းေတွ၊ မိနး် မေတွ စတဲ)့ လူေတွဟာ လူအဖွ ့ ဲ�အစည်းတစ်ခုလးံု ကို ညစ်�မ ွ း် ေစတဲအ ့ ရင်းအြမစ်ေတွပါပဲလို ့ လူတင ို း် ယံေ ု အာင် လုပ်လက ို ဖ ် ိုပါပဲ ့ ။ 186 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ဟိ�ူ� ေတွရဲဇာတ် စနစ်န ဲ ့ ့ အိ�ယ ိ� ယဥ်ေကျးမ� သူနဲ့ ဆက် စပ်တဲ့ ့ အစဥ်အလာမှာ လူမျိုးေတွရဲကျူးေကျာ် မေ � တွ ့ အိ�ယ ိ� လူမျိုးေတွဟာ ထဲထဝ ဲ င်စန ဲွ စ်ေနပါတယ်။ �ပီးဆံးု သွားတာ ဇာတ်စနစ်ကို ြဖူစင်ြခင်းထံးု တမ်းဥပေဒေတွဟာ စွဲစ�ဲွ မဲ�မဲ အင်ဒ-ို အာရိယာန် �ှစေ ် ပါင်းများစွာ�ကာ�ပီ ြဖစ်ေပမယ့လ ် ည်း ဆက်လက်ယ�ံု ကည်�က�ပီး ဇာတ်တစ်ခန ု တစ် ဲ ့ ခု ေရာေ�ှာရာကေနြဖစ်လာမယ့် ညစ်�မ ွ း် မ�ကို ဆက်လက် ရွ ံ�ှာေ�ှာင်�ကဥ်ေနဆဲပါ။ ဇာတ်စနစ်ကလည်း မေြပာင်းမလဲ �ှိေနခဲတ ့ ာေတာ့ ဇာတ်စနစ်ကလူေတွဟာ မဟုတဘ ် းူ ။ ဇာတ်စနစ်ငယ်ေတွအြဖစ် အချိန�် ကာလာတဲအ ့ မ� ထပ်ကသ ွဲ ာွ းတယ်။ ပမာဏများြပားတဲ့ ေနာက်ဆးုံ မှာေတာ့ နဂိမ ု လ ူ ု့ ့ မတူညတ ီ အ ဲ့ ုပ်စင ု ယ်ေပါင်း (၃၀၀၀) ေကျာ်အထိ ဇာတ်စနစ် (၄) ခုဟာ “ဇာတိ (jati)” လိေခါ်တဲ ကွထ ဲ က ွ သ ် ာွ းတာပါပဲ။ ဒါေပမယ့် အဲဒလ ီ ို အုပ်စင ု ယ်ေပါင်းေြမာက်ြမားစွာ ထွကေ ် ပါ်လာတာက မေြပာင်းလဲေစခဲပ ့ ါဘူး။ လူတင ို း် လူတင ို း် ဟာ ဇာတ်စနစ်ရဲအေြခခံ သေဘာတရားေတွကေ ို တာ့ ့ ဇာတ်စနစ်တစ်ခေ ု အာက်မာှ ေမွးဖွားလာ�ပီး သူအဆင ေ ့် နရာနဲအညီ ့ ့ လိက ု န ် ာေနထိင ု ရ ် မှာြဖစ်�ပီး စည်းကမ်းတစ်ခခ ု ခ ု ျိုးေဖာက်တအ ဲ့ ခါ ထံးု တမ်းေတွကို တစ်ဦးတစ်ေယာက်တည်း ညစ်�မ ွ း် သွားတာမဟုတဘ ် ဲ လူအဖွ ု းုံ ကိပ ု ါ ညစ်ညမ်းသွားေစပါတယ်။ လူတစ်ေယာက်ရဲ ့ ့ ဲ�အစည်းတစ်ခလ “ဇာတိ” ဟာ သူရဲ့ ့ အသက်ေမွးဝမ်းေကျာင်းပညာ၊ သူစားမယ့အ ် စားအစာ၊ ေနထိင ု ရ ် မယ့ေ ် နရာ၊ လက်ထပ်ရမယ့လ ် ူ စတဲအ ့ ရာအကုနလ ် းံု ကို အဆံးု အြဖတ်ေပးပါတယ်။ အများအားြဖင ့် လူတစ်ေယာက်ဟာ သူဇာတ် စနစ်အတွငး် က ့ တစ်ေယာက်ေယာက်ကပ ို ဲ လက်ထပ်�င ို �် ပီး ေနာက်ဆက်တရ ွဲ လာတဲ့ သားသမီးေတွကလည်း အဲဒဇ ီ ာတ်အဆငအ ့် တန်းကို အေမွဆက်ခ�ံ ကပါတယ်။ အသက်ေမွးဝမ်းေကျာင်း တစ်ခခ ု ေ ု ပါ်ေပါက်လာတယ် အလုပ်အကိင ု အ ် သစ်တစ်ခခ ု ု ဆိရ ု င်လည်း အဲဒလ ီ ေ ူ တွဟာ (သိ)ု ့ လူအုပ်စသ ု စ် ဟိ�ူ� လူအဖွ ့ ဲ�အစည်းမှာ တရားဝင်ေနရာ တစ်ေနရာရဖိအတွ ု့ က် ဇာတ်စနစ်ထက ဲ အဆငတ ့် စ်ေနရာရာမှာ ေနရာေပးသတ်မတ ှ ပ ် ါတယ်။ ဇာတ်စနစ်ထမ ဲ ာှ ေနရာတစ်ေနရာ ယူထား�ိင ု ြ် ခင်းမ�ှိတဲ့ အုပ်စေ ု တွဟာ ဇာတ်ပျက်သူ အပယ်ခံေတွြဖစ်လာ�ပီး အလ�ာအမျိုးမျိုးကနသ ် ့ တ်ထားတဲ့ ဒီလအဖွ ူ ့ ဲ�အစည်းထဲ ေအာက်ဆးုံ ကေနရာမှာေတာင် ဝင်မဆန�် ကပါဘူ း။ ့ သူတကိ ို ့ ု ထိေတွ�တာနဲဇာတ် ပျက်ေစတဲ့ ့ သူတေတွ ို ့ ဟာ လူအားလံးု နဲေဝးရာမှ ာ ့ ပစ�ညး် ပစ�ယေတွ (Untouchables) ေနထိင ု �် ကရ�ပီး �ှာေဖွစာေသာက်ြခင်းစတဲ့ အသက်�ှင�် ကရပါတယ်။ ဇာတ်စနစ်ရဲ ့ အတူသာွ းလာစားေသာက်ဖိ၊ု ့ တိထိ ု ့ ဖို ့ ဟိ�ူ� ဇာတ်ပျက်ေတွလို ့ အသက်�ှငဖ ် ိအတွ ု့ က် ရွ ံ�ှာဖွယေ ် ကာင်း�ပီး အနိမ်ဆ ့် ့ းုံ အဆငက ေ�ှာင်�ကဥ်�ကပါတယ်။ အမ�ိကပ ် ံေ ု တွထက ဲ သိမင ် ယ်နမ ိ ်ပ ့ ါးတဲ့ လူေတွေတာင်မှ လက်ထပ်ဖိဆိ ု့ ု သိ�ကပါတယ်။ နည်းလမ်းေတွန ဲ ့ ဒီဇာတ်ပျက်ေတွန ဲ ့ ေြပာမေနပါနဲေတာ ။့ ့ ဒီဘက်ေခတ် အိ�ယ ိ� �ိင ု င ် က ံ အလုပ်အကိင ု ေ ် တွ၊ လက်ထပ်ထမ ိ း် ြမားမ�ကစ ိ ေ � တွမာှ ဇာတ်စနစ်က အခုထိ �ကီး�ကီးမားမားလ�မး် မိးု မ� �ှိေနတုနး် ပါပဲ။ သူတရဲ ို ့ ့ ဒီမက ို ေရစီအစိးု ရက အဲဒလ ီ ခ ို ြွဲ ခားဆက်ဆမ ံ ေ � တွကို 187 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge တိက ု ဖ ် ျက်�ပီး ဇာတ်စနစ်ေတွ ေရာေ�ှာလိက ု လ ် ို ့ ဘယ်လည ို စ်�မ ွ း် မ�မျိုးမှ မ�ှိပါဘူးလို ့ ဟိ�ူ� ေတွကို နားချတိက ု တ ် န ွ း် ေနေပမယ့လ ် ည်း ဆက်လက်ြဖစ်ပျက်ေနဆဲပါပဲ။ သန ်စ့ င်ေသာ အေမရိကတိက ု ် ဒီေနေခတ် အေမရိကတိက ု မ ် ာှ လည်း လူမျိုးေရးခွြဲ ခားမ�ေတွဟာ ေစာေစာကလိမ ု ျိုး �ုနး် ထွကလ ် မရတဲ ို ့ ့ ့ ဝဲဩဃတစ်ခုအြဖစ် �ှိေနဆဲပါ။ ၁၆ ရာစုကေန ၁၈ရာစုအထိ ဥေရာပနယ်ပယ်ချဲ�ထင ွ သ ် ေတွ ူ က အေမရိကတိက ု က ် မိင ု း် တွငး် ေတွ၊ စိက ု ခ ် င်းေတွမာှ အလုပ်လပ ု ်ဖို အာဖရိ ကက�န်ေတွ သန်းနဲချီ ု့တ ့ တင်ပိခဲ ့ ယ်။ ့ ဥေရာပ သိမဟု ု ့ တ် အေ�ှ �အာ�ှကေန မတင်သင ွ း် ဘဲ အာဖရိကတိက ု က ် က�န်ေတွတင်သင ွ း် ဖို ့ သူတေရွ ို ့ းချယ်ခတ ဲ့ ာ အချက် ၃ ချက်ေ�ကာင ့် ြဖစ်ပါတယ်။ ပထမအချက်ကေတာ့ အာဖရိကတိက ု က ် အေမရိကတိက ု န ် ဲ ့ ပိန ု းီ ပါတယ်။ ဒါေ�ကာင ့် ဗီယက်နမ်ကေန က�န်ေတွတင်ပိမယ့ ု့ အ ် စား ဆီနေဂါက ီ ေန တင်ပိတာ ု ့ အကုနအ ် ကျပိသ ု က်သာတယ်။ ဒုတယ ိ အချက်ကေတာ့ အာဖရိတက ို မ ် ာှ အရင်ကတည်းက ေရာင်းဝယ်ေဖာက်ကား�ကတဲ့ က�န်ကးူ သန်းေရာင်ဝယ်ေရးလမ်းေ�ကာင်း �ှိ�င ှ �့် ပီးသားပါ။ ဒါေပမယ့် အဲဒအ ီ ချိနတ ် န ု း် က ဥေရာပမှာေတာ့ က�န်ဆတ ုိ ာအလွန� ် ာှ းပါးခဲတ ့ ယ်။ တည်ေထာင်ဖိထက် ု့ ေသချာတာကေတာ့ �ှိ�င ှ �့် ပီးသား ေငွဝယ်က�န်စနစ်ကို ေငွဝယ်က�န်ေဈးကွကက ် ေန က�ကီးကေနစ�ပီး က�န်ေတွဝယ်တာက အများ�ကီးပိလ ု ယ ွ က ် တ ူ ယ်ဆတ ုိ ာပါပဲ။ တတိယအချက်လည်းြဖစ် အေရး�ကီးဆံးု အချက်လည်းြဖစ်တာကေတာ့ အေမရိကတိက ု က ် စိက ု ခ ် င်းေတွ�ိှတဲ့ ဗာဂျီးနီးယားြပည်နယ်၊ ေဟတီ၊ ဘရာဇီးလ် စတဲေနရာ ့ ေတွဟာ ငှကဖ ် ျားေတွ၊ ငန်းဝါ ငှကဖ ် ျား(အာဖရိကတိက ု က ် ေန အစြပုခဲတ ို က ် လူေတွမာှ ေတာ့ ့ )ဲ့ ေတွ ထူေြပာလှပါတယ်။ အာဖရိတက မျိုးဆက်ေပါင်းများစွာ�ကာလာလို ့ အဲဒေရာဂါ ီ ေတွကို ခံ�င ို တ ် ဲ့ မျိုး�ိုးဗီဇခုခအ ံ ား �ှိပါတယ်။ သိေပမယ့ ု့ ် ဥေရာပတိက ု သ ် ားေတွကေတာ့ အဲဒေရာဂါ ီ ေတွန ဲ ့ လံးု ဝကယ်ရာမဲြ့ ဖစ်�ပီး အစုလက ို အ ် ြပံုလိုက် ေသေကျ�ကတာပဲ။ ဒါေ�ကာင ့် စိက ု ခ ် င်းတစ်ခုပိင ု � ် ှငတ ် စ်ဦး အေနနဲ ့ ဥေရာပကက�န်ေတွ၊ စာချုပ်နလု ဲ ့ ပ်မယ့် အလုပ်သမားေတွထက် အာဖရိကက�န်ေတွေပါ်မှာ ြမ�ပ်�တ ံှ ာ သူအတွ က် ပိတ ု က ွ ေချကိ ် က ု တ ် ာေပါ။့ ဒီေနရာမှာ ့ ဆနက ် ့ ျင်ဘက်ဝေရာဓိ ိ သေဘာ ြဖစ်ေနတာကေတာ့ (ကိယ ု ခ ် အ ံ ားနဲပတ် ့ သက်လာရင်) မျိုး�ိုးဗီဇအရသာလွနတ ် လ ဲ့ ေတွ ူ က လူမအ � သိင ု း် အဝိင ု း် မှာ ေအာက်ေြခကသိမင ် ယ်ရတဲလ ့ ေတွ ူ ြဖစ်ေနတာပဲ။ အာဖရိကတိက ု သ ် ားေတွက ဥေရာပတိက ု သ ် ားေတွနယှ ဲ ့ ဉ်ရင် အပူပိင ု း် ရာသီဥတုမာှ ပိသ ု န်မာ�ကေပမယ့် ဥေရာပသားေတွကို အ�ှငသ ် ခင်တင်�ပီး က�န်ခခ ံ ရ ဲ့ တာပဲ။ အခုလို အချက်ေတွေ�ကာင ့် အေမရိကတိက ု က ် 188 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge အလျင်အြမန်ဖံ�ွ �ဖိုးလာတဲ့ လူအဖွ ့ ဲ�အစည်းအသစ်ေတွမာှ အုပ်ချုပ်သူ လူြဖူဥေရာပသားေတွ �ှင ့် အုပ်ချုပ်ခံ လူမည်းအာဖရိကသားေတွအြဖစ် ကွြဲ ပားသွားပါတယ်။ ဒါေပမယ့် လူေတွက ဘယ်လမ ူ ျိုး သိမဟု ု ့ တ် ဘယ်ဇာတိကလူကေတာ ို ို ့ က် ့ က�န်ြပုရတာေတာြ့ ဖင ့် သူတအတွ အကျိုးအြမတ်များတယ်လို ့ ထုတမ ် ေြပာချင်�ကပါဘူး။ အိ�ယ ိ� ကို တိက ု ခ ် က ို ေအာင် ် ြမင်ခဲ့တဲ့ အာရိယန်လမ ူ ျိုးေတွလပ ို ဲ လူြဖူဥေရာပသားေတွဟာ အေမရိကတိက ု မ ် ာှ စီးပွားေရးအကျိုးအြမတ်တင်ပဲ လိခ ု ျင်ခဲတ ့ ာ မဟုတဘ ် းူ ။ သူတကိ ို ့ ု ဘာသာတရားကိင ု း် �� ိငး် တဲ၊့ တရားမ�တတဲ၊့ ေြဖာငမ ့် တ်သေတွ ူ လို ့ လူေတွကြမင်�ကဖိကိ ု့ လ ု ည်း ခွြဲ ခားဆက်ဆမ ံ ေတွ � ကို တရားမ�တသေယာင်ေယာာင်ြဖစ်ေအာင် ဘာသာေရးဆိင ု ရ ် ာ၊ လုပ်�ကံဇာတ်လမ်းေတွန ဲ ့ လိခ ု ျင်�ကပါေသးတယ်။ ဘက်လက ို မ ် မ � �ှိတဲ့ လုပ်�ကံေြပာဆိ�ု ကေတာတ ့ ာပါပဲ။ အာဖရိကသားေတွဟာ သမ�ာကျမ်းစာထဲက ဒါေ�ကာငပ ့် ဲ ခရစ်ယာန် ေနာဧရဲသား ့ အခုလို သိပံပ � ညာဆိင ု ရ ် ာ ဓမ�ပညာ�ှငေတွ ် က ဟဲမက ် ေန ဆင်းသက်လာ�ပီး သူရဲ့ ေနာင် မျိုးဆက်ေတွ က�န်ေတွြဖစ်ပါေစလို ့ အေဖြဖစ်သရ ူ ဲ ့ ကျိနစ ် ာတိက ု တ ် ာခံခရ ဲ့ တယ်လို ့ ဆိတ ု ယ်။ ့ ဇီဝေဗဒပညာ�ှငေတွ ် ကေတာ့ လူမည်းေတွဟာ ကိယ ု က ် ျငတ ့် ရားပိင ု း် မှာလည်း ညစ်ပတ်စာွ ေနထိင ု �် က�ပီး ပိန ု မ ိ ်ပ ့ ါး�ကတယ်လို ့ ေြပာတယ်။ ေရာဂါေတွကို ေနာက်တနည်းနဲေြပာရရင် ့ လူြဖူေတွထက် လူမည်းေတွဟာ ဉာဏ်ရည်ပိန ု မ ိ �့် ပီး ဆရာဝန်ေတွကဆို ြပနပ ် ့ ာွ းေစသူေတွပါလို ့ လူေတွအတွက် ညစ်ညမ်းမ� လူမည်းေတွဟာ စွပ်စဲတ ွ အ ဲ့ ထိပါပဲ။ အရင်းအြမစ်ေတွ◌ပ ် ါလို ့ ေြပာလိက ု တ ် ာပါပဲ။ ခုလမ ို ျိုး လုပ်�ကံဇာတ်လမ်းေတွဟာ အေမရိကတိက ု ရ ် ဲ ့ ယဉ်ေကျးမ�၊ အေနာက်တင ို း် ယဉ်ေကျးမ�ထမ ဲ ာှ ထဲထဝ ဲ င် စွန ဲ စ်ေနခဲပ ဲ့ ေြခအေန ၊ က�န်စနစ် ေပျာက်ကယ ွ သ ် ာွ း�ပီး ့ ါတယ်။ က�န်စနစ်ကို ြဖစ်ေစခဲတ ့ အ အေြခအေနမှာေတာင် ရာစုအေစာပိင ု း် ေစာေစာက လုပ်�ကံဇာတ်လမ်းေတွရဲ ့ လ�မး် မိးု မ�ဟာ �ဗိတသ ိ �အင်ပါယာမှာ က�န်စနစ်ကို အတ�လ��တ ိ က ် �န်ကန ု က ် းူ မ�ကို ရပ်ဆင ုိ း် ခဲတ ့ ယ်။ အေမရိကတိက ု တ ် စ်ဝန်းလံးု မှာ က�န်စနစ်ကို သမိင ု း် တစ်ေလ�ာက် က�န်ေတွကပ ို ိင ု ဆ ် င ုိ တ ် ဲ့ တရားမဝင်ေ�ကာင်း ေနာက်ဆယ်စ� ု စ ှ ် တြဖည်းြဖည်း �ှိေနတုနး် ပါပဲ။ ေ�ကြငာလိက ု �် ပီး အနည်းငယ်�ကာတဲအ ့ ခါမှာလည်း ဖျက်သမ ိ း် ခဲတ ့ ယ်။ လူအဖွ ့ ဲ�အစည်းေတွက ၁၉ သတိြပုစရာက �ကည်�ကည်ြဖူြဖူနဲ ့ က�န်စနစ်ကို ဖျက်သမ ိ း် လိက ု တ ် ာ ဒါဟာ ပထမဆံးု အ�ကိမ် နဲ ့ တစ်ခတ ု ည်းေသာအ�ကိမ် ြဖစ်ပါတယ်။ က�န်ေတွဟာ လွတလ ် ပ်သေတွ ူ ြဖစ်သာွ း�ကေပမယ့် က�န်စနစ်ဟာတရားေ�ကာင်း လူမျိုးေရးခွြဲ ခားလုပ်�ကံဇာတ်လမ်းေတွကေတာ့ လူမျိုးေရးခွြဲ ခားမ�ဆတ ုိ အ ဲ့ ရာဟာ အခိင ု အ ် မာ အသားေရာင်ခြွဲ ခားတဲဥ ့ ပေဒ၊ ေ�ကးေ�ကာ်ထားတဲ့ အြမစ်တယ ွ တ ် ည်�ိှေနဆဲပါ။ လူမက � နသ ် ့ တ်ချက် ဆက်လက်ြဖစ်ပျက်တည်�ိှေနခဲပ ့ ါတယ်။ 189 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ဒါေ�ကာင ့် ဆိတ ု ပ ဲ့ ံစ ု ေတွ ံ နဲ ့ ရလဒ်ကေတာ့ ကိုု ယ့� ် � းကိယ ု ပ ် တ် သံသရာဝဲဩဃထဲမာှ �ုနး် မထွက� ် င ို ဘ ် ဲ ပိတမ ် ိတာပါပဲ။ ဥပမာ အေမရိကန် ြပည်တင ွ း် စစ်�ပီးခါစ ေတာင်ပိင ု း် ြပည်နယ်ေတွကို �ကည့ပ ် ါ။ ၁၈၆၅ ခု�စ ှ ်က အေမရိကန်�င ို င ် ရ ံ ဲ ့ ၁၃ �ကိမေြမာက် ် ဖွဲ�စည်းပံအ ု ေြခခံဥပေဒ ြပင်ဆင်မက � က�န်စနစ်ကို တရားမဝင်ေ�ကာင်းေ�ကြငာခဲ�့ ပီး ၁၄ �ကိမေြမာက် ် ဖွဲ�စည်းပံအ ု ေြခခံဥပေဒ ြပင်ဆင်မက � ဘယ်လမ ူ ျိုးကိမ ု ဆို �ိင ု င ် သ ံ ားေပးအပ်�ပီး တရားဥပေဒရဲအကာအကွ ယက ် ို တန်းတူညရ ီ �ှိဖို ့ ြပ�ာန်းထားပါတယ်။ သိေပမယ့ ု့ လ ် ည်း �ှစေပါင် ် း ၂၀၀ ့ ေကျာ် က�န်ေတွအြဖစ်နပဲ ဲ့ အများ�ကီး ပိဆ ု င်းရဲ၊ �ှိခေတာ ဲ့ ့ ပညာမဲ့ လူမည်းတစ်ေယာက်ဟာ လူမည်းမိသားစုေတာ်ေတာ်များများဟာ ခဲ�့ ကတယ်။ သူအိ ် းီ ချင်း ့ မန ၁၈၆၅ ခု�စ ှ ်က လူြဖူမိသားစုေတွထက် အယ်လဘ ် ားမားြပည်နယ်မာှ ေမွးတဲ့ လူြဖူတစ်ေယာက်နယှ ဲ ့ ဉ်ရင် ေကာင်းမွနတ ် ပ ဲ့ ညာေရးရဖိ၊ု ့ လစာေကာင်းတဲအ ့ လုပ်ရဖိဆိ ု့ တ ု ာ အခွငအ ့် ေရးအများ�ကီး ပိန ု ည်းပါးပါတယ်။ ၁၈၈၀၊ ၁၈၉၀ ဝန်းကျင်မာှ သူသားသမီ းေတွ ေမွးဖွားလာရင်လည်း သူတရဲ ို ့ ဘဝကိ ု သူတအ ို ့ ေဖေတွလမ ို ျိုး အားနည်းချက်ေတွနပဲ ဲ ့ ဘဝကို ့ ့ စတင်ရမှာပါ။ ပညာမတတ်၊ ဆင်းရဲတဲ့ မိသားစုမာှ ပဲ လူြဖစ်လာ�ကတာကိးု ။ စီးပွားေရး ချို �တမ ဲ့ ဆ � တ ုိ ဲ ့ အားနည်းချက်တစ်ခုတည်းနဲ ့ အယ်လဘ ် ားမားြပည်နယ်မာှ ဆို ဆင်းရဲမေတတဲ ဲွ ့ ချမ်းသား�ကယ်ဝတဲ့ လူြဖူမိသားစုေတွလည်း ေြပာင်းလဲမ�� ကီးေ�ကာင ့် ဒီြဖစ်ေ�ကာင်းကုနစ ် င်ကုိ တြခားလူြဖူေတွလို ဘာအခွငအ ့် ေရးမှ အများ�ကီး�ှိခပ ဲ့ ါတယ်။ အေမရိကန်ကို မသိ�င ို ပ ် ါဘူး။ ဒါအြပင ့် ေရွ �ေြပာင်းအေြခချသူေတွ မ�ှိဘဲ စက်မထ � တ ု လ ် ပ ု ် တစ်သတ ု �် ပီးတစ်သုတ် ေရာက်လာခဲတ ု ေမွထထ ူ ပ်ခ�ဲ့ ပီး အမ�ိကေတွ ် ေရာင်း�ပီး ့ ယ်။ အဲဒါေ�ကာင ့် အေမရိကန်ဟာ လူမျိုးေပါင်းစံေရာ ြမန်ြမန်ချမ်းသာ�ိင ု တ ် အ ဲ့ ေြခအေန�ှိခတ ဲ့ ယ်။ တကယ်လို ့ ေငွေ�ကးစီးပွားေရးေ�ကာငသ ့် ာ ခုလြို ဖစ်ေနတာဆိရ ု င် လူြဖူ လူမည်း�ကားက ကွြဲ ပားြခားနားမ�ဟာ ခုချိနေလာက် ် ဆုိ မှန ိ ဝ ် ါးသွားသငပ ့် ါ�ပီ။ တြခားအရာေတွေ�ကာငမ ့် ှ မဟုတရ ် င်ေတာင် အနည်းဆံးု ေတာ့ လူြဖူ၊လူမည်း�ကား ေရာေ�ှာ လက်ထပ်�ကတာနဲတင် ့ ေပါ။့ ဒါေပမယ့် အဲဒလ ီ ို ြဖစ်မလာပါဘူး။ ၁၈၆၅ ခု�စ ှ ေလာက် ် လည်းကျေရာ လူြဖူေတွ အမှနတ ် ရားတစ်ခုလို ယူဆတာတဲ့ (လူမည်းေတာ်ေတာ်များများကလည်း ယံ�ု ကပါတယ်) လူမည်းေတွဟာ လူြဖူေတွေလာက် ဉာဏ်ရည်မ�ှိဘးူ ။ သူတဟာ ို ့ ပိမ ု ို �ကမ်းတမ်းခက်ထန်တအ ဲ့ ြပင်၊ လိငဆ ် င ုိ ရ ် ာ ့် ည်းြခင်းလည်း ေစာငစ မ�ှိ�ကဘူး။ ပိအ ု ပျင်း�ကီး�ပီးေတာ့ တကိယ ု ေရသန ် � ် ့ ှငး် မ�လည်း လူြဖူေတွလို ဂ�ုမစိက ု �် ကဘူး။ ဒါေ�ကာင ့် လူမည်းေတွဟာ အ�ကမ်းဖက်မ၊� ခိးု မ�၊ မုဒမ ိ း် မ�၊ ေရာဂါဘယ ေပါင်းစံရ ု ဲ ့ ကိယ ု စ ် ားလှယ.် . တစ်နည်းအားြဖင ့် လူအညစ် အေ�ကးေတွလို ့ ့ သတ်မတ ှ �် ကတာပါပဲ။ တကယ်လို ့ ၁၈၉၅ လူမည်းတစ်ေယာက်ဟာ ဘုရားသိ�ကားမလို ့ ပညာတတ်တစ်ေယာက် လူတကာေလးစားရတဲ့ ဘဏ်စာေရးလိမ ု ျိုး အလုပ်တစ်ခု ခု�စ ှ ် အယ်လဘ ် ားမားက ြဖစ်သာွ းတယ်ဆပ ုိ ါစိ။ု ့ သူေလ�ာက်မယ်။ 190 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ဒါနဲပဲ့ သိတိ ု့ င ု ေအာင် ် တြခားသူနတန် ဲ ့ းတူပညာေရး�ှိတဲ့ လူြဖူတစ်ေယာက်နယှ ဲ ့ ဉ်လိက ု ရ ် င် အဲဒအ ီ လုပ်ကို သူရ�ိင ု မ ် ယ့အ ် ခွငအ ့် လမ်းဟာ အလွနဆ ် းုိ ဝါး နည်းပါးသွားပါလိမမ ့် ယ်။ လူမည်းေတွဟာ ပင်ကသ ို ဘာဝကိက ု ယံ�ု ကည်လမရဘူ ို ့ း၊ အပျင်းထူတယ်၊ ဉာဏ်မ�ှိဘးူ ဆိတ ု ဲ့ အမည်းစက်�ကီးေ�ကာင ့် သူကိ ့ ု ဖယ်ကျဉ်ထား�ကမှာပါ။ ခုလို အမည်းစက်ေတွဟာ လုပ်�ကံဖန်တးီ မ�ေတွသာ ြဖစ်�ပီး အမှနေတွ ် မဟုတဘ ် းူ ဆိတ ု ာ အချိန�် ကာလာရင် လူေတွသလ ိ ာမှာပဲလို ့ တရားဥပေဒကို ခင်ဗျားထင်ရင်ထင်မယ်။ လိက ု န ် ာတာ၊ အချိန�် ကာလာရင် လူမည်းေတွကလည်း တစ်ကယ ို ေရသန ် � ် ့ ှငး် တဲ့ ေနရာေတွမာှ သက်ေသြပလာ�ကမှာပဲလို ့ ထင်ရတယ်။ လုပ်ရည်ကင ို ရ ် ည်�ိတ ှ ာ၊ လူြဖူေတွနတန် ဲ ့ းတူ�ိှေ�ကာင်း ြဖစ်ချင်ေတာ့ ခုလမ ို ျိုး လူမည်းေတွကို မလိမ ု န ု း် ထား တဖတ်သတ် အထင်ေသးတာေတွဟာ အချိနေတွ ် �ကာလာတာနဲအမ� ပိန ု က်��ိငး် လာခဲတ ့ ့ ာပါပဲ။ အလုပ်အကိင ု ေကာင် ် းေတွအားလံးု ကို ပိယ ု တ ု န ် မ ိ �့် ကပါတယ်လို ့ “ကဲ�ကည့.် . ယူဆရတာ လူမည်းေတ လူမည်းပါေမာက�ေတွ၊ လူမည်းေတွဟာ လူြဖူေတွကပဲ ပိလ ု ယ ွ က ် လ ူ ာတယ်။ ◌ွလတ ွ လ ် ပ်လာတာ ေ�ှ ေန � ေတွ၊ လူမည်းေတွဟာ ဘဏ်စာေရးေတွ အပျင်းပါထူ�ကတယ်ဆတ ုိ ဲ ့ ေချာင်ပိတမ ် ေန ိ ေတာ့ တကယ်ပဲ သာမန်လြူ ဖူတစ်ေယာက်ကေြပာမယ်.. မျိုးဆက်နချီ ဲ ့ �ကာေပါ။့ ဆရာဝန်ေတွ၊ ဉာဏ်မေကာင်းတဲအ ့ ြပင် ဆင်းရဲမေတမ� ဲွ သသ ံ ရာစက်ဝန်းထဲ လုပ်ကင ို ေန ် ေတာ့ လူမည်းေတွမာှ ဒါေတာင် ဘယ်မာှ �ှိလလဲ ို ့ ။ ခုထက်ထိ အဲဒါဟာ သက်ေသမဟုတလ ် လား။” ို ့ လစာေကာင်းတဲအ ့ လုပ်ေတွ လုပ်ခွငမ ့် ရ�ကဘူး။ ဘာေ�ကာငလ ့် ဆ ဲ ေတာ ုိ ို ့ ု ဉာဏ်မေကာင်းတဲလ ့ ေတွ ူ လို ့ယူဆ�ကတာကိးု ။ �ပီးေတာ့ ့ သူတကိ လစာေကာင်းတဲအ ့ လုပ်ေတွမာှ လူမည်းေတွမ�ှိတာကိက ု လူြဖူေတွနယှ ဲ ့ ဉ်လိက ု ရ ် င် ပိန ု မ ိ ်က ုိ ဲ့ သက်ေသ သာဓကပါပဲ။ ့ ျေနတယ်ဆတ 191 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge သူတက ို ့ အဆိးု သံသရာ - သမိင ု း် တွင ် ကျိုးေ�ကာင်းတိက ု ဆ ် င ုိ မ ် � အေြခအေနတစ်ခုသည် ဖိ�ပ ိှ ်တင်းကျပ်ေသာ လူမစ � နစ်တစ်ခု ြဖစ်လာခဲသ ့ ည်။ ဒီဆင်းရဲမ� သံသရာဝဲ�ကီးဟာ ဒီမာှ တင်မရပ်ပါဘူး။ လူမည်းေတွကမ ို န ု း် တီးတဲ့ အမည်းစက်�ကီးလာတာနဲအမ� ့ ဒီအမည်းစက်ေတွဟာ ‘ဂျင်မခ ် �ိုး ဥပေဒ’ ေတွ ြဖစ်လာခဲပ ် ့ တ်ချက်ေတွေ�ကာင ့် ့ ါတယ်။ ဒီဥပေဒ ကနသ လူမျိုးေရးခွြဲ ခားမ�ေတွဟာ ဆက်လက်တည်�မဲေနခဲပ ွ မာှ လူမည်းေတွ မဲေပးခွငက ့် ို ့ ါတယ်။ ေရွ းေကာက်ပဲေတွ တားြမစ်ထားပါတယ်။ လူြဖူေတွတက်တေကျာင် ဲ့ းမှာ တက်ဖိ၊ု ့ လူြဖူေတွဝယ်တစ ဲ့ တိးု ဆိင ု မ ် ာှ ေဈးဝယ်ဖိ၊ု ့ လူြဖူစားေသာက်ဆင ုိ မ ် ာှ စားေသာက်ဖိ၊ု ့ လူြဖူေတွရဲဟိ ု ယ်မာှ တည်းခိဖ ု ို စတာ ေတွကို တားြမစ်ထားတယ်။ ့ တ ့ လူမည်းေတွဟာ ညစ်ပတ်ပျင်းရိ�ပီး ကာကွယဖ ် ိုအတွ က် ့ နံေစာ်�ကတဲအ ့ တွက် ခုလတ ို ားြမစ်ချက်ေတွအားလံးု သူတလိ ို ့ လ ု ေတွ ူ ကေန တရားမ�တပါတယ်။ လူြဖူေတွကို လူြဖူေတွကလည်း ေရာဂါဘယေတွကို ေ�ကာက်လို ့ လူမည်းေတွ တည်းတဲဟ ့ တ ို ယ်မာှ မတည်းချင်သလိ၊ု လူမည်းေတွစားတဲ့ စားေသာက်ဆင ုိ မ ် ာှ လည်း မစားချင်ပါဘူး။ ပညာမသင်ယေစချင် ူ ပါဘူး။ အ�ကမ်းဖက်ခရ ံ မှာ၊ ေရွ းေကာက်ပဲမ ွ ာှ မဲေပးခွင ့် ကိယ ု က ် ျငတ ့် ရားမ�ှိတအ ဲ့ ြပင် သူတသားသမီ ို ့ းကိလ ု ည်း လူမည်းသားသမီးေတွနအတူ ဲ့ အကျငဆ ့် းုိ ေတွကးူ ကုနမ ် ာှ မြပုေစချင်�ကပါဘူး တံးု အ�ကတာကိးု ။ စိးု လိပါ။ ု့ ဘာေ�ကာငဆ ့် လ ုိ ေတာ ဲ ့ ခုလမ ို ျိုး လူမည်းေတွကို လူမည်းေတွက ေ�ကာက်ရွံ � စိးု ရိမ်မေတွ � အားလံးု ဟာ သိပံစ � ာတမ်းေတွအရ သက်ေသြပထားသေယာင်ြဖစ်လို ့ ခိင ု လ ် ေနသလိ ံု ပ ု ါပဲ။ လူမည်းေတွဟာ တကယ်ပဲ ပညာပိမ ု တတ်�ကဘူး။ သူတ�ကားမှ ို ့ ာ ေရာဂါဘယေတွ ပိထ ု ေြပာတယ် ူ ။ သူတ�ှ ို ့ ိတေနရာ ဲ့ ေတွမာှ ဆို 192 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ရာဇဝတ်မေတွ � ပိမ ု ျားြပားတယ် (လူမည်းေတွကို ခွဲြခားဆက်ဆမ ံ ေတွ � �ိှတာေ�ကာင ့် ခုလမ ို ျိုး အချက်အလက်ေတွ ြဖစ်လာတာကိေတာ ု ီ ာတမ်းေတွက လျစ်လျူ�� ထားပါတယ်)။ ့ အဲဒစ (၂၀) ရာစု အလယ်ပိင ု း် လည်းေရာက်ေရာ ဒီလြူ ဖူလူမည်းခွြဲ ခားမ�ဟာ ၁၉ရာစုေ�ှာင်းပိင ု း် ယခင်ေတာင်ပိင ု း် ြပည်နယ်ေတွမာှ ြဖစ်ခဲတ ု းုိ ဝါးေနခဲပ ှ မ ် ာှ ့ ဲ့ လူြဖူလူမည်းခွြဲ ခားမ�ထက် ပိဆ ့ ါတယ်။ ၁၉၅၈ ခု�စ မစ�စပီတက�သိလ ု က ် ို အတင်းအဓမ�ပဲ ဝင်ခင ွ ေလ�ာက် ့် ခတ ဲ့ ဲ ့ အ�ူ းေဆး�ံုကို လူမည်းတစ်ေယာက်ဟာ ကလီ�နွ က ် င်းဆိတ ု ဲ့ အပိခံ ု ့ ခရ ဲ့ ပါတယ်။ လူမည်းေကျာင်းသားတစ်ဦးဟာဆိရ ု င် အဲဒအ ီ မ�ကို မစ�စပီတက�သိလ ု မ ် ာှ စီရင်ခတ ဲ့ ဲ ့ တရားသူ�ကီးက ေကျာင်းတက်ခွငရ ့် မယ်လို ့ ထင်ေနတာ တကယ်အမှနအ ် ကန်ကို �ူ းေနလိပဲ ု ့ ြဖစ်ရမယ်ဆ�ုိ ပီး ဆံးု ြဖတ်ခတ ဲ့ ာပါ။ လူမည်းေယာက်ျားတစ်ေယာက်န ဲ ့ လူြဖူအမျိုးသမီးတစ်ေယာက် လက်ထပ်�ပီး လိင� ် းီှ ေ�ှာမ��ိှတယ်ဆတ ုိ ာ အေမရိကန်ေတာင်ပိင ု း် သားေတွအတွက် (ေြမာက်ပိင ု း် သားေတွလည်းပါ ပါတယ်) ေအာ်ဂလီဆန် စက်ဆပ ု ်စရာအေကာင်းဆံးု လုပ်ရပ်အြဖစ် ယူဆ�ကတယ်။ ဒီလို လူမျိုးြခားေတွ�ကားလိငဆ ် က်ဆမ ံ ဆ � တ ုိ ာ အ�ကီးကျယ်ဆးုံ ရွ ံ�ှာတားြမစ်ထားတဲအ ့ ရာပါ။ ဒါကို ချိုးေဖာက်တယ် သိမဟု ု ့ တ် ချိုးေဖာက်တယ်လို ့ သံသယဝင်တယ်ဆရ ုိ င် �ံုးတင်စရာမလိဘ ု ဲ လူအုပ်�ကီးက ချက်ချင်း ေသဒဏ်ေပးသတ်လရတယ် ို ့ လို ့ သတ်မတ ှ �် ကတယ်။ လူြဖူ�ကီးစိးု ေရးလ�ို � ဝှကအ ် ဖွဲ�တစ်ခြု ဖစ်တဲ့ ေကသံးု လံးု ဂိဏ ု း် (The Ku Klux Klan)ဟာ ခုလမ ို ျိုး လူသတ်မမ � ျားစွာ ကျူးလွနခ ် ပ ဲ့ ါတယ်။ ေြပာရမယ်ဆရ ုိ င် ဟိ�ူ� ြဗဟ�ဏေတွကပ ို ါ ေကသံးု လံးု ဂိဏ ု သ ် ားေတွက မျိုး�ွယစ ် သ ု နစ ် ့ င်ေရးအေ�ကာင်း နည်းနည်းပါးပါးေတာ့ သင်ေပးစရာ�ှိမာှ ပဲ။ အချိန�် ကာလာတာနဲအမ� ့ လူမျိုးေရးခွြဲ ခားမ�ဝါဒဟာ ြပနသ ် ့ ထက်ြပနလ ် ့ ာခဲတ ့ ယ်။ အေမရိကန်ေတွရဲ ့ တြခားယဉ်ေကျးမ�နယ်ပယ်ေတွဆပ ီ ါ လူြဖူေတွရဲ ့ အလှအပအဆငအ ့် တန်းသတ်မတ ှ ခ ် ျက် အ�ုပညာယဉ်ေကျးမ�ကို ကိယ ု ခ ် ��ာတည်ေဆာက်မပ � ံစ ု ြံ ဖစ်တ.ဲ့ . ဥပမာ အေပါ်မူတည်�ပီးသာ တည်ေဆာက်ထားတာပါ။ အသားေရာင်ြဖူတာ၊ ဆံပင်ေြဖာင�့် ပီး လူြဖူေတွရဲ ့ အေရာင်ေဖျာတ ့ ာ၊ ေသးသွယ�် ပီး ခ�န်တ� ဲ့ ာှ တံ စတဲအ ့ ရာေတွကသ ို ာ လှပတယ်လို သတ် မတ ှ �် ကတယ်။ လူမည်းေတွရဲ ပံ့ စ ု ြံ ဖစ်တဲ့ ့ အသားမည်းတာ၊ ဆံပင်နက်�ပီး ေကာက်တာ၊ �ှာေခါင်းြပားတာေတွကို �ုပ်ဆးုိ တယ်လို ့ သတ်မတ ှ �် ကတယ်။ ခုလမ ို ျိုး တစ်ဖက်သတ်ထင်ြမင်ယဆ ူ ချက်ေတွဟာ စိတက ် းူ ယဉ်အထက်ေအာက်လမ ူ ခ � ြွဲ ခားမ�စနစ်မာှ ထဲထဝ ဲ င် နစ်ြမုပ်ေပျာ်ဝင်ေန�ပီး လူေတွအသိစတ ိ ရ ် ဲ နက် ့ ေတွအထိ ထိးု ေဖာက်ေနရာယူေနတာပါ။ ့ ��ိငး် တဲေနရာ ု း် မှာ အခုလို အဆိးု သံသရာေတွဟာ �ှစေပါင် ် း ရာနဲချီ ဲ ့ ြဖစ်ပျက်ေန�ိင ု ပ ် ါတယ်။ ဒီလန ို ပဲ ဲ ့ သမိင ့ ေထာင်နချီ မေတာ်တဆတိက ု ဆ ် င ုိ မ ် က � ေန အစြပု�ပီး စိတက ် းူ ယဉ် အထက်ေအာက်လမ ူ ခ � ွဲြခားမ�စနစ်ဟာ ဆက်လက် လည်ပတ်ေနေတာတ ့ ာပဲ။ တရားမ�တမ�မ�ှိတဲ့ ဖိ�ပ ိှ ်ခွဲြခားမ�စနစ်ေတွဟာ အများအားြဖင ့် အချိန�် ကာတာတာနဲအမ� ပိေကာင် ု းမွနမ ် လာဘဲ ပိဆ ု းုိ ဝါးလာတတ်ပါတယ်။ ေငွ�ိှတေနရာကိ ဲ့ ပ ု ဲ ေငွလာသလို ့ 193 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ဆင်းရဲမေတသူ ဲွ ေတွဆက ီ ပ ို ဲ ဆင်းရဲမေတမ� ဲွ ေတွ ထပ်လာပါတယ်။ ပညာတတ်တလ ဲ့ ေတွ ူ ဆက ီ ပ ို ဲ ပညာေရးလာသလို တံးု အတဲလ ့ ေတွ ူ ဆက ီ ို မသိနားမလည်မေတွ � ထပ်လာပါတယ်။ သမိင ု း် ရဲသား ့ ေကာင် ြဖစ်ဖးူ တဲလ ့ ေတွ ူ ဟာ ေနာက်တစ်�ကိမ် သားေကာင်ြပန်ြဖစ်ဖို ့ များပါတယ်။ ဒီလပ ို ဲ သမိင ု း် က အေရးေပးခဲတ ဲ့ ေတွ ူ ဟာ ေနာင်ကလ ို ည်း မျက်�ာှ သာအေပးခံရသူေတွ ြပန်ြဖစ်ဖို ပိ ု ျားပါတယ်။ ့ လ ့ မ လူမ� � င ို င ် ေရး ံ အထက်ေအာက်ခြွဲ ခားမ�စနစ် ဇီဝဆိင ု ရ ် ာမှနက ် န်မေတွ � မ�ှိပါဘူး။ ေတာ်ေတာ်များများဟာ သူတဟာ ို ့ ကျိုးေ�ကာင်းညီ�တ � မ ် ၊� လုပ်�ကံစိတက ် းူ ေတွနကျားကန် ဲ့ ထား�ပီး ထပ်ဖန်တလဲလြဲ ဖစ်ပျက်ေနတဲ့ ကံအေ�ကာင်းတိက ု ဆ ် င ုိ မ ် အ � ြဖစ်ေတွ သက်သက်ပါ။ ဒါဟာလည်း သမိင ု း် ကို ဘာေ�ကာငေလ့ ့် လာသငသ ့် လဲ လူြဖူလူမည်းခွြဲ ခားတာ၊ အေြခခံတယ်ဆရ ုိ င်.. ဆိတ ု ဲ့ ြဗဟ�ဏ အေ�ကာင်းြပချက်ေကာင်းတစ်ခပ ု ါပဲ။ ေတွန ဲ ့ ဆိလ ု တ ို ာက.. �ူ ဒရေတွကို ခွြဲ ခားတာဟာ ြဗဟ�ဏေတွအားလံးု က တကယ်လို ့ ဇီဝအမှနတ ် ရားေတွေပါ်မှာ �ူ ဒရေတွအားလံးု ထက် တကယ်ပဲ ပိေကာင် ု းမွနတ ် ဦ ဲ့ းေ�ှာက်ေတွ�ိှတယ်ဆရ ုိ င်.. လူအသိ င ု း် အဝိင ု း် ကို နားလည်ဖို ဇီ လံေလာက် ု မာှ ပါ။ ့ ့ ့ ဝေဗဒနဲတင် မတူကြွဲ ပားတဲ့ ဟိမ ု ို ေဆပီယန်စအ ် ုပ်စေတွ ု �ကားက ဇီဝဆိင ု ရ ် ာကွြဲ ပားမ�ဟာ ဘာမှ မေြပာပေလာက်ေအာင်ေလးပဲ ကွြဲ ပားတာြဖစ်လုိ အိ ိ� လူအသိ င ု း် အဝိင ု း် ရဲအ�ု ့ စိတ် ဒါမှမဟုတ် အေမရိကန် ့ �ယ ့ လူမျိုးေရးဖိ�ပ ိှ ်ခြွဲ ခားမ� လုပ်�ကံဇာတ်လမ်းေတွကို အဲဒလ ီ အ ို ေ�ကာင်းအရာေတွကန ို ားလည်ဖို ့ အာဏာကူးလူးစီးဆင်းပံေတွ ု ကို ဘာမဟုတတ ် ဲ့ ဇီဝေဗဒနဲ ့ �ှငး် ြပလိမရပါဘူ ု့ း။ သမိင ု း် အြဖစ်အပျက်ေတွ၊ ေလ့လာရမှာပါ။ ဒီအြဖစ်အပျက် လူစိ့ တက ် းူ သက်သက်ကေန အေြခေနအမျိုးမျိုးေတွ၊ အေ�ကာင်းအရာေတွေ�ကာငသ ့် ာ တကယ်လက်ေတွ� ြဖစ်လာ�ပီး ရက်စက်တဲ့ လူမအ � ေဆာက်အအံုေတွဆီ ကူးေြပာင်းသွားတာပါ။ သူ �ှင့် သူမ ကွြဲ ပားတဲလ ့ အဖွ ူ ့ ဲအစည်းေတွက ကွြဲ ပားတဲစ ့ ိတက ် းူ ယဉ်အထက်ေအာက်ခြွဲ ခားမ�စနစ်ေတွ ေမွးယူ�ကပါတယ်။ လူမျိုး�ွယဆ ် တ ုိ ာ အခုေခတ်အေမရိကန်ေတွအတွက် မွတဆ ် လင်ေတွအတွကေတာ ် ့ ဘာမှအေရး�ကီးခဲတ ့ ာ အလွနအ ် ေရး�ကီးေပမယ့် မဟုတပ ် ါဘူး။ အိ�ယ ိ� မှာ အလယ်ေခတ်က အလယ်ေခတ်တန ု း် က ဇာတ်စနစ်ဆတ ုိ ာ ေသေရး�ှငေရးအ ် ေရး�ကီးခဲေပမယ့ ် ခုေခတ် ဥေရာပမှာေတာ့ �ှိကို မ�ှိတာပါ။ ဒါေပမယ့် ့ အထက်ေအာက်ခြွဲ ခားမ�တစ်ခက ု ေတာ့ အေရးပါခဲပ ့ ါတယ်။ ကျားမ လူအသိ င ု း် အဝိင ု း် အကုနလ ် းံု မှာ ့ အထက်ေအာက်ခြွဲ ခားမ�ပါ။ ထိပ်ဆးုံ က ေနရာတကာကလူေတွဟာ 194 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge အ�မဲတမ်း သူတကိ ို ့ သ ု တ ူ ို ့ ေယာက်ျားေတွ၊ မိနး် မေတွ အြဖစ်ခွဲြခား�ကတယ်။ �ပီးေတာ့ စိက ု ပ ် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီး ေနာက်ပိင ု း် ကစလိပဲ ု့ ေနရာတိင ု း် မှာ ေယာက်ျားေတွက ပိေကာင် ု းတဲအ ့ ခွငအ ့် ေရးရ�ကတယ်။ အချိုေသာ � ေ�ှးအကျဆံးု တ�ုတအ ် ေရးအသားေတွက ဘီစီ ၁၂၀၀ ခနက ် ့ ြဖစ်�ပီး အနာဂတ်ကေဟာတဲ ို ့ အ�ိုးေဗဒင်ေတွပါ။ သူတထဲ ို ့ ကတစ်ခုမာှ ‘ဟိ’ု အမျိုးသမီး ကိယ ု ဝ ် န်ေဆာင်တာ ကံေကာင်းမှာလား လို ေရးထားပါတယ် ။ အဲဒါကို ြပန်ေြပာထားတာက။ တကယ်လို က ့ ့ ေလးဟာ ‘တိန’် ေနမှ့ ာ ေမွးတယ်ဆရ ုိ င် ကံေကာင်းမယ်။ ‘ကျင်’ ေနမှ့ ာေမွးတယ်ဆရ ုိ င် အများ�ကီး လာဘ်ေကာင်းတယ်။ ဒါေပမယ့် ‘ဟိ’ု အမျိုးသမီးက ‘ကျားယင်’ ေနမှ့ ာ ကေလးေမွးခဲပ ့ မိတန ် ဲ့ ့ ါတယ်။ ေဟာစာကေတာ့ မေကာင်းတဲန စိတမ ် ချမ်းသာစရာ အဆံးု သတ်သာွ းပါတယ်။ ‘ကျားယင်’ေနမှ့ ာေမွးခဲပ ့ ါတယ်။ ေကျာ်�ကာတဲအ ့ ခါမှာလည်း ေနာက်သးုံ ပတ်န ဲ ့ ကံမေကာင်းပါဘူး။ တစ်ရက်�ကာတဲအ ့ ခါ မိနး် ကေလးြဖစ်ေနလိပါ။ ု့ တ�ုတက ် န ွ ြ် မူနစ်ပါတီက တစ်အမ ိ ေထာင် ် ၊ ကေလးကို ေနာင်�စ ှ ေပါင် ် း ကေလးတစ်ဦး ၃၀၀၀ ေပါ်လစီကို ချမှတခ ် ဲပ ီ န ု း် ကလည်း တ�ုတမ ် သ ိ ားစု ေတာ်ေတာ်များများက မိနး် ကေလးေမွးလာတာကို ့ ါတယ်။ အဲဒတ ကံမေကာင်းမ�တစ်ခအ ု ြဖစ် ယူဆခဲ�့ ကတုနး် ပါ။ မိဘေတွဟာ ေနာက်တစ်�ကိမ်ကျရင် သားေယာက်ျားေလးများ ရမလားဆိ�ု ပီး �ကိုးစားခွငရ ့် ေအာင် တခါတေလ ေမွးကင်းစ သမီးေလးေတွကို စွနပ ် ့ စ်တာ၊ အဆံးု စီရင်တာေတွလပ ု ်�ကပါတယ်။ လူအသိ င ု း် အဝိင ု း် ေတာ်ေတာ်များများမှာ မိနး် မေတွဟာ ေယာက်ျားေတွရဲ ့ ပိင ု ဆ ် င ုိ မ ် ပ � စ�ညး် ေတွပါ။ ့ အများအားြဖင ့် သူတအ ို ့ ေဖ၊ လင်ေယာက်ျား ဒါမှမဟုတ် ေမာင်ေတွ၊ အစ်ကေတွ ို ပိင ု တ ် ာေပါ။့ အဓမ�ကျငမ ့် ဟ � ာ ဥပေဒစနစ်ေတာ်ေတာ်များများမှာ ပိင ု ဆ ် င ုိ မ ် � ဖျက်ဆးီ ခံရြခင်းဆိတ ု ဲ့ ေခါင်းစဉ်ေအာက်မာှ ကျေရာက်ပါတယ်။ တြခားနည်းနဲေြပာရရင် ့ နစ်နာသူဟာ အဓမ�ြပုကျငခ ့် ရ ံ တဲ့ အမျိုးသမီးမဟုတဘ ် ဲ အဲဒအ ီ မျိုးသမီးကို ပိင ု ဆ ် င ုိ တ ် ဲ့ အမျိုးသား သာ ြဖစ်ပါတယ်။ အဲဒလ ီ ြို ဖစ်တာေ�ကာင ့် ဥပေဒေ�ကာင်းလမ်းအရ ေဆာင်ရွကမ ် ယ်ဆရ ုိ င် ပိင ု ဆ ် င ုိ သ ် ထ ူ ံ လ�ေြပာင် ဲ းေပးရတာပါ။ ဒါေ�ကာင ့် အဓမ�ြပုကျငသ ့် က ူ အဲဒအ ီ မျိုးသမီးရဲ ့ အေဖြဖစ်သူ သိမဟု ု ့ တ် အစ်ကြို ဖစ်သက ူ ို သတိသမီ ု ့ းေ�ကး ေပးရပါတယ်။ �ပီးေတာ့ အမျိုးသမီးဟာလည်း ု ဆ ် င ုိ တ ် ပ ဲ့ စ�ညး် ြဖစ်သာွ းပါတယ်။ ခရစ်ယာန် ကျမ်းစာမှာ အဲဒါကို ခုလေြပာထားပါတယ် ို ့ ။ အဓမ�ြပုကျငသ ့် ူ ပိင (ေယာက်ျား�ှင ့် မထိမး် ြမား မေဆာင်�င ှ း် ေသးသာ အပျိုကညာကို အြခားေယာက်ျားသည် ေတွ�၍ ကိင ု ဆ ် သ ွဲ ငေန ့် (အတူအပ ိ ်ေန) သည်ကို ေတွ�မိလ�င်၊ ထိေယာက် ု ျားသည် မိနး် မ၏ အဘအား ေငွ ငါးဆယ်ကို ေလျာ်ရမည်။ ထိမ ု န ိ း် မသည်လည်း သူ၏ မယားြဖစ်ရမည်။ တရားေဟာရာကျမ်း ၂၂း ၂၈-၂၉) ေ�ှးေခတ် ဟီဘ�ူ းလူမျိုးေတွကေတာ့ ဒါဟာကျိုးေ�ကာင်းဆီေလျာ်တဲ့ သတ်မတ ှ ခ ် ျက်တစ်ခုလို ယူ ့ ဆခဲ�့ ကတာပဲ။ ဘယ်ေယာက်ျားကမှ မေြမာက်ပါဘူး။ မပိင ု တ ် ဲ့ အမျိုးသမီးတစ်ေယာက်ကို လူေတွသာွ းလာအလုပ်များေနတဲ့ လမ်းေပါ်မှာ အဓမ�ြပုကျငတ ့် ာဟာ ရာဇဝတ်မ� ေ�ကေစတ ု ရတာဟာ ့ စ်ခေကာက် 195 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ခိးု မ� မေြမာက်သလိေပါ ု ။့ �ပီးေတာ့ လင်ေယာက်ျားက သူမိ့ နး် မကို အဓမ�ြပုကျငရ ့် င်လည်း ဘာရာဇဝတ်မမ � ှ မေြမာက်ပါဘူး။ တကယ်ဆုိ လင်ေယာက်ျားတစ်ေယာက်က အေတွးကိက ု အဓိပာ� ယ်မ�ှိတဲ့ သူမိ့ နး် မကို ဆနက ် ့ ျင်ဘက်တစ်ခုလပ ို ါပဲ။ အဓမ�ြပုကျင� ့် င ို တ ် ယ်ဆတ ုိ ဲ ့ လင်ေယာက်ျားတစ်ေယာက်ြဖစ်�ပီ ဆိက ု တည်းက သူမိ့ နး် မရဲလိ ် ဘာဝအားလံးု ကို ပိင ု စ ် းို တဲသ ့ ေဘာေပါ။့ လင်ေယာက်ျားတစ်ေယာက်က ့ ငသ သူမိ့ နး် မကို အဓမ�ြပုကျငတ ့် ယ်လို ့ သူြပန်ခးို တယ်လေြပာသလိ ို ့ ပ ု ါပဲ ေြပာတာဟာ လူတစ်ေယာက်က ယုတ�မ ိ �ှိပါဘူး။ သူပိ့ က ု ဆ ် အ ံ တ ိ ထ ် က ဲ ေငွေတွ ခုလမ ို ျိုးအေတွးအေခါ်ေတွကို ေ�ှးေခတ် အေ�ှ �အလယ်ပိင ု း် ေဒသမှာပဲ ေတွးေခါ် ခဲ�့ ကတာ မဟုတပ ် ါဘူး။ ၂၀၀၆ ခု�စ ှ အ ် ထိကို လင်ေယာက်ျားေတွကို သူတမိ ို ့ နး် မကို အဓမ�ြပုကျငမ ့် န � ပတ် ဲ ့ သက်�ပီး တရားစွဲလမရတဲ ို ့ � ့ င ို င ် ံ ၅၃ �ိင ု င ် � ံ ိပ ှ ါေသးတယ်။ ဂျာမနီ�င ို င ် မ ံ ာှ ေတာင်မှ အိမေထာင် ် ဖက်အဓမ�ြပုကျငမ ့် ဆ � တ ုိ ဲ့ ဥပေဒေခါင်းစဉ်တစ်ခက ု ုိ ဖန်တးီ �ပီး ၁၉၉၇ ခု�စ ှ က ် ျမှပဲ အဓမ�ြပုကျငမ ့် ဥ � ပေဒေတွကို ြပင်ဆင်ခတ ဲ့ ာပါ။ *** ေယာက်ျား �ှင ့် မိနး် မကို ခွြဲ ခားထားတာဟာ အိ�ယ ိ� ဇာတ်စနစ်လ၊ို အေမရိကတိက ု က ် လူမျိုးေရးခွြဲ ခားမ�စနစ်လပ ို ဲ လူေတွရဲစိ့ တက ် းူ ယဉ်လုပ်�ကံမ� ထုတက ် န ု တ ် စ်ခုသက်သက်ပဲလား။ ဒါမှမဟုတ် နက်��ိငး် တဲဇ ့ ီဝသေဘာတရားေတွမာှ အေြခခံတဲ့ တကယ်လို ့ ခွြဲ ခားထားတာ သဘာဝတရား�ကီးက သဘာဝတရား�ကီးက ခွဲြခားထားမ� မှနက ် န်ပါတယ်ဆရ ုိ င် ြဖစ်ပါသလား။ ေယာက်ျားနဲမိ့ နမ ် �ကားက ကွားြခားချက်ေတွကို ဇီဝေဗဒသေဘာတရားေတွန ဲ �ှ ု ရ ် မှာပါ။ ့ ငး် ြပ�ိင ေယာက်ျား �ှင ့် မိနး် မရဲ ့ ယဉ်ေကျးမ�ဆင ုိ ရ ် ာ၊ ဥပေဒဆိင ု ရ ် ာ၊ �ိင ု င ် ေရးဆိ ံ င ု ရ ် ာ ကွြဲ ပားမ�ေတွကေတာ့ ဒီဆနက ် ့ ျင်ဘက်လင ိ � ် စ ှ ခ ် ရ ု ဲ ့ ကိယ ု ဝ ် န်ေဆာင်တယ်ဆတ ုိ ာ သိသာထင်�ှားတဲ့ အ�မဲတမ်း ဇီဝေဗဒကွြဲ ပားမ�ေတွေ�ကာင ့် မိနး် မေတွလပ ု ်ရတဲ့ အလုပ်ပါ။ ြဖစ်ပါတယ်။ ဘာေ�ကာင လ ့် ဆ ဲ ေတာ ုိ ့ ့ ေယာက်ျားေတွမာှ သားအိမမ ် မ ှ �ှိတာ။ ဒါေပမယ့် ဒီကျားမခွြဲ ခားမ�စနစ်အေပါ်မှာပဲ လူအဖွ ု း် ဟာ ့ ဲ�အစည်းတိင ဇီဝေဗဒနဲ ့ သက်ဆင ုိ မ ် မ � �ှိတဲ့ တစ်လာ� ရစ်တက်လာခဲတ ့ ယ်။ ယဉ်ေကျးမ�အယူအဆေတွ၊ အမျိုးသားဝါဒ �ှင ့် သတ်မတ ှ ခ ် ျက်ေတွ အမျိုးသမီးဝါဒကို တစ်လာ� �ပီး သတ်မတ ှ ခ ် ြွဲ ခားထားတဲ့ လူအဖွ ု း် မှာ အများအားြဖင ့် ခိင ု လ ် တ ံု ဲ့ ဇီဝဆိင ု ရ ် ာအေြခခံမေတွ � မ�ှိ�ကပါဘူး။ ့ ဲ�အစည်းတိင ဥပမာအားြဖင ့် ဘီစီ ၅ သားအိမ� ် ိ ှတ လ ဲ့ တ ူ စ်ေယာက်(မိနး် မ)ဟာ အေြခအေနမ�ှိသလို ဥပေဒအရ ဒီမိက ု ေရစီစနစ်�ိှတဲ့ ဘယ်သကိ ူ့ မ ု ှ မမှခ ီ ိုဘဲ လူအများေဆွးေ�ွးတဲေနရာမှ ့ ာ တရားသူ�ကီးတစ်ေယာက်ြဖစ်ဖိေသာ် ု့ လည်းေကာင်း ပညာသင်�ကားခွငရ ့် ေပမယ့် ရာစုက လွတလ ် ပ်စာွ ေန�ိင ု တ ် ဲ့ ပါဝင်ဖိေသာ် ု့ လည်းေကာင်း၊ တားြမစ်ထားပါတယ်။ ပညာတတ်တအ ဲ့ ကျိုးခံစားခွင၊့် ေအသင်မာှ �ခင်းချက်တချို �အေနနဲ ့ စီးပွားေရးလုပ်ခင ွ ့် 196 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge သိမဟု ု ့ တ် ဒဿနဆိင ု ရ ် ာေဆွးေ�ွးခွငေတွ ့် ရမှာ မဟုတပ ် ါဘူး။ ေအသင်ရဲ ့ �ိင ု င ် ေရး ံ ေခါင်းေဆာင်ေတွ၊ �ကီးကျယ်တဲ့ ဒဿနဆရာ�ကီးေတွ၊ ေဟာေြပာသူေတွ၊ အ�ုပညာ�ှငေတွ ် ၊ ကုနသ ် ည်ေတွ တစ်ေယာက်မာှ မှ သားအိမ် မ�ှိပါဘူး။ လူတစ်ေယာက်မာှ သားအိမ� ် ိတ ှ ာနဲပဲ့ ခုလမ ို ျိုးအသက်ေမွးဝမ်းေ�ကာင်းမ� အတတ်ပညာေတွန ဲ ့ မကိက ု ည ် ီ အဆင်မေြပြဖစ်သလား ထင်ြမင်ခ�ဲ့ ကတယ်။ ေအသင်မာှ ဒီေခတ် ေဆာဖ ဲ အဆံးု ့ ်ဝေတွ ေ�ှးေခတ်က ေအသင်သားေတွကေတာ့ အမျိုးသမီးေတွ မိနခ ့်န ွ း် ေတွေြပာ�ကတယ်။ မသိဘးူ ။ အဲဒါကို မဲေပးခွင� ့် ိှတယ်။ အမျိုးသမီးေတွဟာ အကုနး် လံးု ကို ေအသင်သားေတွကေတာ့ သေဘာမတူ�ကပါဘူး။ အစိးု ရ�ံုးေတွမာှ ရတနာအသံးု အေဆာင်၊ ဒီဇိုငး် ထွင�် က�ပီး ဒီအရာေတွအားလံးု ကို ေယာက်ျားေတွလပ ု ်သလိမ ု ျိုး သူတရဲ ို ့ သားအိ မေတွ ် က ့ အတားအဆီးမြဖစ်ပါဘူး။ အဲဒလ ီ ပ ို ဲ ဒီေနေခတ် ့ ဝင်ေရာက်အေရွ းခံ�ပီး အေဆာက်အအံုေတွကစလို ့ တက�သိလ ု တ ် က်ခွငရ ့် �ကပါတယ်။ ြဖစ်ေြမာက်ေအာင်ြမင်ေအာင် စီးပွားေရး၊ လုပ်တေနရာမှ ဲ့ ာ �ိင ု င ် ေရးက� ံ ေတွမာှ မိနး် မေတွ ် န� း် သာ အမျိုးသမီးေတွ အချိုးစားနည်းေနေသးတာေတာ့ မှနပ ် ါတယ်။ ဂရိ ပါလီမန်အဖွဲ�ဝင်ေတွရဲ ့၁၂ ရာခိုင� ြဖစ်ေနပါေသးတယ်။ ဒါေပမယ့် ဥပေဒအတားအဆီးေတွ မိနး် မေတွ မ�ှိေတာပ ့ ါဘူး။ �ိင ု င ် ေရးမှ ံ ာ �ပီးေတာလ ့ ည်း ပါဝင်ပတ်သက်လမရ ို ့ ေအာင် ဒီေခတ် လုပ်ထားတဲ့ ဂရိလမ ူ ျိုးေတာ်ေတာ်များများက အမျိုးသမီးေတွ အစိးု ရ�ံုးေတွမာှ အလုပ်ဝင်လပ ု ်�ကတာ ြဖစ်�ု ိးြဖစ်စဉ်တစ်ခုပဲလို ထင် ြမင်�ကတာပါ။ ့ ဒီေခတ် ဂရိလမ ူ ျိုးေတာ်ေတာ်များများကလည်း ေယာက်ျားတစ်ေယာက်လို ့ ဆိလ ု က ို တ ် ာနဲ ့ ဆနက ် ့ ျင်ဘက်လင ိ မ ် န ိ း် မကိပ ု ဲ စိတဝ ် င်စားတယ်လို ့ ထင်�ပီးသားပါ။ �ပီးေတာ့ ကိယ ု ရ ့် ဲဆန ် ့ ျင်ဘက်လင ိ န ် ပဲ ဲ့ ့ က လိငဆ ် င ုိ ရ ် ာ�ှးီ ေ�ှာမ�ေတွ လုပ်ရမယ်လို ့ ယူဆ�ကတယ်။ ဒါကို သူတက ို ့ ယဉ်ေကျးမ�ဘက်လက ို ြ် ခင်းတစ်ခုလို ့ မြမင်�ကပါဘူး။ အဲဒအ ီ စား ဇီဝအမှနတ ် ရားတစ်ခုလသာ ို ့ ြမင်�ကပါတယ်။ လိငမ ် တူတဲ့ လူ�စ ှ ေယာက် ် �ကားက ဆက်ဆေရးဟာ ံ သဘာဝကျ�ပီး လိငတ ် တ ူ လ ဲ့ � ူ စ ှ ေယာက် ် �ကားကဆက်ဆေရးဟာ ံ သဘာဝ မကျပါဘူး။ တကယ်တမ်းေြပာရမယ်ဆရ ုိ င် ေယာက်ျားေတွက တြခားေယာက်ျားေတွကို လိငဆ ် င ုိ ရ ် ာစိတဝ ် င်စားမ��ိှလည်း ဘဘာဝမိခင်�ကီးက ဘယ်လမ ို မ ှ ေနပါဘူး။ သူတသား ို ့ ေတွ အိမေဘးနားက ် အဲဒမ ီ ခ ိ င်ေတွ စိတေသာက ် ေရာက် လိငတ ် ဆ ူ က်ဆြံ ခင်းဆိတ ု ာဟာ လူသားမိခင်ေတွကသာ တချို �ေသာယဉ်ေကျးမ�ေတွမာှ ေကာင်ေလးတစ်ေယာက်နချစ် ဲ ့ �ကိုက်ရင် ေဒါသူပန ု ထ ် �ကတာကေတာ့ ဝင်စက ွ ဖ ် က်�ကတာပါ။ ဇီဝအ�ှိတရားေတွန ဲ ့ ဥပေဒအရအကျံုးဝင်တအ ဲ့ ြပင် မဆိင ု ပ ် ါဘူး။ လူမေရးအားြဖင � လ ့် ည်း အေထာက်အကူြပုတယ်လို ြမင် ို င ် က ံ ေတာ့ ့ တဲ့ လူယဉ် ့ ေကျးမ�ေတာ်ေတာ်များများ �ှိပါတယ်။ ေ�ှးေခတ်ဂရိ�င လူသအ ိ များဆံးု ဥပမာပါပဲ။ အိလယ ိ ကဗျာ�ှညထ ် မ ဲ ာှ သဲတစ်စ် ဟာ သူသား အာခီးလီစ် နဲ ပတ် ထ�ိုးကလပ်စ် ့ ့ လိငတ ် ခ ူ ျစ်�ကိုက်တာကို ကနက ့် က ွ တ ် ာ မေတွ�ရပါဘူး။ ေ�ှးေခတ်ကမ�ာမှာဆိရ ု င် မက်ဆဒ ီ နို းီ ယားဘုရင်မ အိုလပ ံ ီယာစ် ဟာ အလွနစ ် ိတဆ ် တ်�ပီး အတင်းအဓမ�လပ ု ်တတ်တဲ့ မိနး် မပါ။ သူေယာက် ျား ဘုရင်ဖီးလစ် ့ လ�ို � ဝှကလ ် ပ ု ်�ကံခရ ံ တာ သူပဲစမ ီ ံခတ ဲ့ ာပါ။ ဒါေပမယ့် သူသား ့ မဟာအဲလက်ဇ��ားဘုရင်က 197 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge သူအမျိ ု း် စတီးယန် ကို ညစာစားဖိေခါ်လာလိ ု့ ု ့ ဘုရင်မ အိုလပ ံ ီယာစ်တစ်ေယာက် ့ ုးသားချစ်သူ ဟယ်ဖိင တုနလ ် ပ � ်ေချာက်ချား�ပီး သတိလစ်တက်မသွားပါဘူး။ ဇီဝေဗဒက အမှနတ ် ကယ်ကနသ ် ့ တ်ထားတာနဲ ့ လူေတွက ဇီဝေဗဒဆိင ု ရ ် ာ စိတက ် းူ သတ်မတ ှ ခ ် ျက်ေတွန ဲ ့ ကနသ ် ့ တ်မ� � စ ှ ခ ် ု�ကားက ကွြဲ ပားမ�ကို က�န်ေတာ်တဘယ် ို ့ လခ ို ွဲြခား�ကမလဲ။ အ�ကမ်းဖျင်းအားြဖင ့် သတ်မတ ှ �် ကမယ်ဆရ ုိ င်ေတာ့ ‘ဇီဝေဗဒက ခွငြ့် ပုတယ်။ ယဉ်ေကျးမ�က တားြမစ်တယ်’ လို ့ ေြပာရမှာပါ။ ဇီဝေဗဒအရေတာ့ အင်မတန်းများြပားတဲ့ ြဖစ်�င ို ေြခအမျိ ် ုးမျိုးကို ခွငြ့် ပုဖိအသင ု့ � ့် ိှပါတယ်။ ဇီဝေဗဒအရ မိနး် မေတွ သားသမီးေမွး�ိင ု �် ကတယ်။ တချို �ယဉ်ေကျးမ�ေတွက မိနး် မေတွကို အဲဒြီ ဖစ်�င ို ေြခ ် မရမကြဖစ်ေအာင် လုပ်ခိုငး် ပါတယ်။ ဇီဝေဗဒအရ ေယာက်ျားေတွဟာ တြခားေယာက်ျားတစ်ေယာက်န ဲ ့ လိငဆ ် က်ဆသ ံ ာယာ�ိင ု တ ် ယ်။ တချို �ယဉ်ေကျးမ�ေတွက သူတကိ ို ့ ု အဲဒြီ ဖစ်�င ို ေြခ ် မြဖစ်ေအာင် တားဆီးထားပါတယ်။ လူယဉ် ု ဲ တားြမစ်ထားတာလို ေချပပါတယ် ။ ့ ေကျးမ�ေတွကေတာ့ သဘာဝမကျတာကိပ ့ ဒါေပမယ့် ဇီဝဆိင ု ရ ် ာ�� ေဒါငက ့် ေန ြဖစ်�င ို သ ် မ�အရာအားလံးု ဟာ �ကည့မ ် ယ်ဆရ ုိ င် သဘာဝကျတယ်ပဲ သဘာဝမကျတဲအ ့ ရာဆိတ ု ာ ေြပာရမှာပါ။ အမှနက ် တယ် အြပုအမူတစ်ခ၊ု သဘာဝရဲဥပ ် ့ ျင်ေနတဲ့ အြပုအမူဆတ ုိ ာ ့ ေဒသေတွန ဲ ့ ဆနက မ�ှိပါဘူး။ သဘာဝမကျတဲ့ လက်ေတွ� မှာ မြဖစ်�င ို ၊် မတည်�ိ� ှ င ို ပ ် ါဘူး။ ဒါေ�ကာင ့် တားြမစ်ဖိကိ ု ့ ု လိမ ု ာှ မဟုတပ ် ါဘူး။ ဘယ်ယဉ်ေကျးမ�ကမှ လူသားေတွကို ေနေရာင်ြခည်ကေနအစာချက်တာ (ဖိတ ု ို ဆင်းသဆစ်စ)် ]မလုပ်ဖို ့ အလုပ်��ပ်ခံ တားြမစ်မာှ မဟုတပ ် ါဘူး။ အမျိုးသမီးေတွကို အလင်းထက်ြမန်ေအာင်ေြပးဖို ့ သိမဟု ု ့ တ် အမသေဘာေဆာင်တဲ့ အီလက်ထရွ န ် အချင်းချင်း ပူးကပ်�ကမှာကို တားြမစ်မာှ မဟုတပ ် ါဘူး။ အမှနတ ် ကယ်မာှ ေတာ့ ဇီဝေဗဒကေန သဘာဝကျတယ် ယူထားတာမဟုတပ ် ါဘူး။ ခရစ်ယာန်ယ�ံု ကည်မအ � ရ ဘုရားသခင်၏ ‘သဘာဝကျတယ်’ မကျဘူးဆိတ ု ဲ့ ခရစ်ယာန် ဘာသာေရးယံ�ု ကည်မက � ေန ဆိတ ု ာဟာ အလိေတာ် ု နညီ ဲ ့ ေသာ’ က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ အထင် အြမင်ေတွဟာ ့ ‘သဘာဝတရား�ကီးကို ဆိတ ု ဲ့ လာတာပါ။ ဖန်ဆင်းထားေသာ အဓိပာ� ယ်သက်ေရာက်ပါတယ်။ ခရစ်ယာန်ဓမ�ပညာ�ှငေတွ ် ကေြပာတာက လူခ�� ၊ ့ ာကို ဘုရားသခင် ဖန်ဆင်းေပးထားတာ။ လူေြခလက် ့ အဂင်္ ါေတွတစ်ခခ ု ျင်းစီမာှ သူလပ ု ်ေဆာင်ရမယ့ရ ် ည်ရွယခ ် ျက်ေတွ �ှိတယ်။ ဘုရားသခင်က ေမ�ာ်လငထ ့် ားတဲရ ့ ည်ရွယခ ် ျက်အတိင ု း် ဒီေြခလက်၊ အဂင်္ ါေတွကို က�န်ေတာ်တအသံ ို ့ းု ြပုတယ်ဆရ ုိ င် အဲဒါဟာ သဘာဝကျတဲ့ ြပုမ�ြခင်းေတွြဖစ်တယ်။ ဒီေြခလက်၊ အဂင်္ ါေတွကို ဘုရားသခင်က ရည်ရွယထ ် ားတာနဲ ့ မတူကြဲွ ပားစွာအသံးု ြပုတာဟာ သဘာဝမကျတဲ့ လုပ်ရပ်ေတွ ြဖစ်တယ်။ ဒါေပမယ့် ဆငက ့် ေြပာင် ဲ းလဲြခင်းမှာ ရည်ရွယခ ် ျက်မှ မ�ှိတာ။ လူအဂင်္ ့ ါေတွက ရည်ရွယခ ် ျက်တစ်ခုကို ဦးတည်�ပီး ဆငက ့် ေြပာင် ဲ းလဲလာ�ကတာမဟုတဘ ် းူ ။ �ပီးေတာလ ို ့ ု အသံးု ြပုတဲပ ့ ံစ ု ံဟာလည်း အဆက်မြပတ် ့ ည်း သူတကိ 198 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ေြပာင်းလဲေနတာပါ။ လူေတွရဲ ့ ခ��ာကိယ ု မ ် ာှ လွနခ ် ဲတ ဲ့ စ ှ ်သန်းရာချီကြဖစ်ေပါ်လာ�ပီး ့ � တသမတ်လက ို လ ် ပ ု ်ေနတယ်ဆတ ုိ ာ ြဖစ်လာ�ကတာပါ။ ဒါေပမယ့် လိက ု ေလျာညီ ် ေထွ အဂင်္ ါတစ်ခဟ ု ာ သူရဲ့ ေ�ှ ု ံ ့ ေြပးပံစ စတင်လပ ု ်ေဆာင်ခဲတ ု ဲ အခုထက်ထိ ့ ဲ့ အလုပ်တစ်ခုတည်းကိပ မ�ှိပါဘူး။ အဂင်္ ါေတွဟာ ဒီအဂင်္ ါေတွ�ိှလာ�ပီဆတ ုိ ာနဲ ့ ေြပာင်းလဲလာ�ကတာပဲ။ သီးသနတ ် ့ ာဝန်ေတွ တြခားေနရာေတွမာှ ပါ ဥပမာ သံးု လိရ ု ့ ေအာင် ပါးစပ်ေတွေပါ်လာတယ်ဆတ ုိ ာ ဆဲလမ ် ျားစွာပါတဲသ ့ က်�ိေတွ ှ )multicellular organisms)က သွငး် ဖိနည် ု ့ းလမ်း က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ပါးစပ် ေတွကို ့ လိအ ု ပ်လာလိပါ။ ု့ ထမ်းေဆာင်ဖို ့ အစာအာဟာရေတွကို သူတခ�� ို ့ ာကိယ ု ထ ် ဲ အဲဒရ ီ ည်ရွယခ ် ျက်အတွက် အသံးု ြပုေနတုနး် ပါပဲ။ ဒါေပမယ့် နမ်းဖိ၊ု ့ စကားေြပာဖိုအတွ ကလ ် ည်း ပါးစပ်ကို သံးု ေသးတယ်ေလ။ �ပီးေတာ့ ့ က�န်ေတာ်တဟာ ို ့ ရမ်ဘုိ ြဖစ်ေနမယ်ဆရ ုိ င်လည်း လက်ပစ်ဗးံု စနက်တက ံ က ို ဖ ် ိပါ ု ့ သံးု ရတာေပါ။့ ဒါေပမယ့် လွနခ ် ဲတ ို ့ ့ ဘိးု ေအြဖစ်တဲ့ တီေကာင်လသ ို က်�ိှေတွက ့ ဲ့ �ှစ်သန်းေပါင်း ၆၀ဝ ေကျာ်က က�န်ေတာ်တရဲ သူတပါးစပ် ို ့ ကို အခုလပ ို ံစ ု ံအမျိုးမျိုးနဲ ့ အသံးု မြပုခဲ�့ ကတဲအ ့ တွက် က�န်ေတာ်တေတွ ို ့ အခုလို ပါးစပ်ကို ပံစ ု အ ံ မျိုးမျိုး အသံးု ြပုတာေတွဟာ သဘာဝမကျဘူး ြဖစ်သာွ းေရာလား။ အမှနတ ် ကယ်မာှ ေတာ့ ဇီဝေဗဒကေန သဘာဝကျတယ် ယူထားတာမဟုတပ ် ါဘူး။ ခရစ်ယာန်ယ�ုံ ကည်မအ � ရ မကျဘူးဆိတ ု ဲ့ ခရစ်ယာန် ‘သဘာဝကျတယ်’ က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ အထင် အြမင်ေတွဟာ ့ ဘာသာေရးယံ�ု ကည်မက � ေန ဆိတ ု ာဟာ ‘သဘာဝတရား�ကီးကို လာတာပါ။ ဖန်ဆင်းထားေသာ ဘုရားသခင်၏ အလိေတာ် ု နညီ ဲ ့ ေသာ’ ဆိတ ု ဲ့ အဓိပာ� ယ်သက်ေရာက်ပါတယ်။ ခရစ်ယာန်ဓမ�ပညာ�ှငေတွ ် ေြပာတာက လူခ�� ့ ာကို ဘုရားသခင် ဖန်ဆင်းေပးထားတာ။ လူေြခလက် ၊ ့ အဂင်္ ါေတွတစ်ခခ ု ျင်းစီမာှ သူလပ ု ်ေဆာင်ရမယ့ရ ် ည်ရွယ်ချက်ေတွ �ှိတယ်။ ဘုရားသခင်က ေမ�ာ်လငထ ့် ားတဲရ ့ ည်ရွယခ ် ျက်အတိင ု း် ဒီေြခလက်၊ အဂင်္ ါေတွကို က�န်ေတာ်တအသံ ို ့ းု ြပုတယ်ဆရ ုိ င် အဲဒါဟာ သဘာဝကျတဲ့ ြပုမ�ြခင်းေတွြဖစ်တယ်။ ဒီေြခလက်၊ အဂင်္ ါေတွကို ဘုရားသခင်က ရည်ရွယထ ် ားတာနဲ မတူ ကြွဲ ပားစွာအသံးု ြပုတာဟာ သဘာဝမကျတဲ့ ့ လုပ်ရပ်ေတွ ြဖစ်တယ်။ ဒါေပမယ့် ဆငက ့် ေြပာင် ဲ းလဲြခင်းမှာ ရည်ရွယခ ် ျက်မှ မ�ှိတာ။ လူအဂင်္ ့ ါေတွက ရည်ရွယခ ် ျက်တစ်ခုကို ဦးတည်�ပီး ဆငက ့် ေြပာင် ဲ းလဲလာ�ကတာမဟုတဘ ် းူ ။ �ပီးေတာလ ့ ည်း သူတကိ ို ့ ု အသံးု ြပုတဲပ ့ ံစ ု ဟ ံ ာလည်း အဆက်မြပတ် ေြပာင်းလဲေနတာပါ။ လူေတွရဲ ့ ခ��ာကိယ ု မ ် ာှ အဂင်္ ါတစ်ခုဟာ သူရဲ့ ေ�ှ ု ံ လွနခ ် တ ဲ့ � ဲ့ စ ှ သ ် န်းရာချီကြဖစ်ေပါ်လာ�ပီး ့ ေြပးပံစ စတင်လပ ု ်ေဆာင်ခတ ဲ့ ဲ့ အလုပ်တစ်ခတ ု ည်းကိပ ု ဲ အခုထက်ထိ တသမတ်လက ို လ ် ပ ု ်ေနတယ်ဆတ ုိ ာ မ�ှိပါဘူး။ အဂင်္ ါေတွဟာ သီးသနတ ် ့ ာဝန်ေတွ ထမ်းေဆာင်ဖို ့ ြဖစ်လာ�ကတာပါ။ လိက ု ေလျာညီ ် ေထွ ဒါေပမယ့် ဒီအဂင်္ ါေတွ�ိှလာ�ပီဆတ ုိ ာနဲ ့ ေြပာင်းလဲလာ�ကတာပဲ။ တြခားေနရာေတွမာှ ပါ ဥပမာ organisms)က သွငး် ဖိနည် ု ့ းလမ်း က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ပါးစပ် ေတွကို ့ လိအ ု ပ်လာလိပါ။ ု့ ပါးစပ်ေတွေပါ်လာတယ်ဆတ ုိ ာ အစာအာဟာရေတွကို ဆဲလမ ် ျားစွာပါတဲသ ့ က်�ိေတွ ှ )multicellular သံးု လိရ ု ့ ေအာင် သူတခ�� ို ့ ာကိယ ု ထ ် ဲ အဲဒရ ီ ည်ရွယခ ် ျက်အတွက် 199 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge အသံးု ြပုေနတုနး် ပါပဲ။ ဒါေပမယ့် နမ်းဖိ၊ု ့ စကားေြပာဖိအတွ ု့ ကလ ် ည်း ပါးစပ်ကို သံးု ေသးတယ်ေလ။ �ပီးေတာ့ က�န်ေတာ်တဟာ ို ့ ရမ်ဘုိ ြဖစ်ေနမယ်ဆရ ုိ င်လည်း လက်ပစ်ဗးံု စနက်တက ံ က ို ဖ ် ိုပါ ့ သံးု ရတာေပါ။့ ဒါေပမယ့် လွနခ ် ဲတ ို ့ ့ ဘိးု ေအြဖစ်တဲ့ တီေကာင်လသ ို က်�ိှေတွက ့ ဲ့ �ှစ်သန်းေပါင်း ၆၀ဝ ေကျာ်က က�န်ေတာ်တရဲ သူတပါးစပ် ို ့ ကို အခုလပ ို ံစ ု ံအမျိုးမျိုးနဲ ့ အသံးု မြပုခဲ�့ ကတဲအ ့ တွက် က�န်ေတာ်တေတွ ို ့ အခုလို ပါးစပ်ကို ပံစ ု အ ံ မျိုးမျိုး အသံးု ြပုတာေတွဟာ သဘာဝမကျဘူး ြဖစ်သာွ းေရာလား။ ခုနကလိပ ု ဲ ေလထုထမ ဲ ာှ ပျံသန်း�ိင ု တ ် ဲ့ ေတာင်ပံေတွရဲ ့ ဂုဏသ ် တ�ဟ ိ ာ ေနချင် ့ းညချင်းေပါ်လာတာ မဟုတပ ် ါဘူး။ သူတဟာ ို ့ သီအုရ ိ ီတစ်ခုအရဆိရ ု င် တြခားရည်ရွယရ ် င်း�ှိတဲ့ မပျံသန်း�ိင ု တ ် ဲ့ �ှစသ ် န်းေပါင်းများစွာအ�ကာမှာ အဂင်္ ါေတွကေန ပိးု ေကာင်ေတွရဲ ့ အင်းဆက်ေတွရဲေတာင် ပံ ့ တိးု တက်ြဖစ်ေပါ်လာတာပါ။ ကိယ ု ခ ် ��ာမှာ အစွနး် ထွကေနရာက ် ေန ြဖစ်လာတာပါ။ အဖုအထစ်ေတွမ�ှိတဲ့ ပိးု ေကာင်ေတွထက် အဖုအထစ်ေတွ�ိတ ှ ဲ့ ပိးု ေကာင်ေတွမာှ ပိက ု ျယ်ြပနတ ် ့ ဲ့ မျက်�ာှ ြပင်ဧရိယာ �ှိပါတယ်။ ဒါေ�ကာင ့် သူတဟာ ို ့ ေနရာင်ြခည်ကို ပိမ ု စ ို ပ ု ်ယ� ူ င ို �် ပီး ပိေ�ွ ု းေထွးစွာ ေန�ိင ု �် ကပါတယ်။ ဒီလန ို ဲ ့ ေ�ှးေကွးလှတဲ့ ဆငက ့် ေြပာင် ဲ းလဲြခင်းြဖစ်စဉ်မှာ အဲဒေနပူ ီ ခရ ံ တဲအ ့ စိတအ ် ပိင ု း် ေတွဟာ ပိမ ု �ို ကီးထွားလာ�ကတယ်။ အဲဒေန ီ ေရာင်ြခည်အများဆံးု စုပ်ယတ ူ အ ဲ့ စိတအ ် ပိင ု း် ေတွဟာ မျက်�ာှ ြပင်ဧရိယာကျယ်တယ်၊ ေပါပါးတယ် ့ ဒါေ�ကာင ့် တိက ု ဆ ် င ုိ မ ် � � ိှစာွ ပဲ အစွနး် ထွကတ ် ာေတွပိ�ု ကီးတဲ့ ဒီအင်းဆက်ေတွ အေကာင်ေတွဟာ ခုနတ ် အ ဲ့ ခါ ပငအ ့် ားတစ်ခုလို ပိခ ု န ု � ် င ို ် ပိအ ု ေဝးကို ြဖစ်လာတယ်။ ေရာက်�ကပါတယ်။ ် းီ ဖို သံ ီ ို ေြခလှမး် ေသးေတွကေနစ�ပီး ပိးု ေကာင်ေတွ တချို �အင်းဆက်ေတွက ဒါကို ေလဟုနစ ့ းု �ကတယ်။ အဲဒလ ေလထဲကထ ို းို ေဖာက်ပျံသန်း သွားလာ�ိင ု တ ် ဲ့ ေတာင်ပံေတွြဖစ်လာတာပါပဲ။ ေနာင်ကို ြခင်တစ်ေကာင်များ သငန ့် ားရွ ကေဘးမှ ် ာ တဝီဝြီ ဖစ်ေနရင် သူကိ ွ က ို ပ ် ါ။ တကယ်လများ ို ့ ့ ု သဘာဝမကျတဲ့ အြပုအမူအြဖစ် စွပ်စဲလ အဲဒြီ ခင်ဟာ ဘုရားသခင်ေပးထားတဲအ ့ တိင ု း် ေကျနပ်�ပီး ေကာင်းမွနစ ် ာွ ြပုမူေနထိင ု မ ် ယ်ဆရ ုိ င် သူေတာင် ပံေတွဟာ ေနေရာင်ြခည်သးုံ ဆိလ ု ာြပားေတွအြဖစ်သာ သံးု ရမှာပါ။ ့ က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ့ လိငအ ် ဂင်္ ါေတွ၊ လိငအ ် ြပုအမူေတွနပတ် ဲ ့ သက်�ပီးလည်း အဲဒလ ီ ပ ို ါပဲ။ အသံးု ြပုမ� ပံစ ု အ ံ မျိုးမျိုးနဲ ့ အကျံုးဝင်ပါတယ်။ လိငဆ ် က်ဆတ ံ ယ်ဆတ ုိ ာ မျိုးပွားဖို ့ �ှင ့် ပိးု ပန်းမ�ဓေလ့ေတွမာှ �ကင်ေဖာ်�ကင်ဖက်ြဖစ်�င ို တ ် လ ဲ့ က ူ ို ရယူဖိနည် ု ့ းလမ်း စတာေတွအတွက် အရင်ဆးုံ ဆငက ့် ေြပာင် ဲ းလဲလာခဲ့ တာပါ။ ဒါေပမယ့် အမျိုးမျိုးေသာ သက်�ိေတာ် ှ ေတာ်များများကေတာ့ ရည်ရွယခ ် ျက်ေတွ အတွက် အဲဒ�ီ စ ှ မ ် ျိုးလံးု ကို အသံးု ြပု�ကတယ်။ လူမဆ � က်ဆေရးဆိ ံ င ု ရ ် ာ သူတရဲ ို ့ ပံ့ တ ု က ူ ေလးေတွ မျိုးပွား (လိငဆ ် က်ဆဖ ံ ိ)ု ့ ဖိအတွ ု့ ကေတာ ် ု ရင် ချင်ပန်ဇီေတွဟာ ့ အနည်းငယ်ပဲ အသံးု ြပုပါေတာတ ့ ယ်။ ဥပမာဆိရ �ိင ု င ် ေရးမဟာမိ ံ တေသချာ ် ေအာင်လပ ု ် တအ ဲ့ ခါ၊ အချင်းချင်း ိ �မ်းချင်တအ ဲ့ ခါ၊ ထဲထဝ ဲ င်သက 200 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge အချင်းများရန်ြဖစ်တာ ဖျန်ေြဖတဲအ ့ ခါ စတဲေနရာမျိ ့ ုးေတွမာှ လိငဆ ် က်ဆြံ ခင်းကို အသံးု ြပု�ကပါတယ်။ အဲဒါေရာ သဘာဝမကျတာ မဟုတဘ ် းူ လား။ လိငသ ် ဘာဝ�ှင ့် ေယာက်ျားမိန်းမ ကွြဲ ပားမ� အဲဒအ ီ ခါကျရင် မိနး် မေတွရဲ ့ သဘာဝေပးတာဝန်ဟာ ကေလးေမွးဖိသက် ု့ သက်ြဖစ်တယ် ဒါမှမဟုတ် လိငတ ် ဆ ူ က်ဆြံ ခင်းဟာ သဘာဝမကျဘူးလိေြပာဆိ ု့ တ ု ာေတွဟာ အဓိပာ� ယ်မ�ှိေတာသ ့ လို ြဖစ်သာွ းမှာေပါ။့ ေယာက်ျားသဘာဝ �ှင ့် မိနး် မသဘာဝကို လူအခွငအ ့် ေရးေတွ၊ ခွြဲ ခားထားတဲ့ ဥပေဒအများစု၊ မလုပ်မေနရတာဝန်ေတွဟာ သတ်မတ ှ ခ ် ျက်ေတွ၊ ဇီဝေဗဒအမှနတ ် ရားဆိတ ု ာထက် လူေတွရဲစိ့ တက ် းူ ယဉ်ထဲက ထွကေပါ်လာတာ ် ေတွပါ။ ဇီဝေဗဒအရဆိရ ု င်ေတာ့ လူသားေတွကို အထီး နဲ ့ အမ လိခွ ု့ထ ဲ ားပါတယ်။ ဟိမ ု ို ေဆပီယန်စ် အထီးတစ်ေယာက်မာှ X ခ�ိုမဆ ို မ ု း် တစ်ခု �ှင ့် Y ခ�ိုမဆ ို မ ု း် တစ်ခ� ု ိှပါတယ်။ အမတစ်ေယာက်မာှ ေတာ့ X ခ�ိုမဆ ို မ ု း် �ှစခ ် ု �ှိတယ်။ လူမေရးသတ် � မတ ှ ခ ် ျက်ေတွပါ။ ဒါေပမယ့် ဇီဝေဗဒ ‘ေယာက်ျား’ သတ်မတ ှ ခ ် ျက်ေတွ ‘မိနး် မ’ ဆိတ ု အ ဲ့ မည်နာမေတွဟာ မဟုတပ ် ါဘူး။ လူအဖွ ့ ဲ�အစည်းရဲ ့ ေတာ်များများမှာေတာ့ အထီးေတွဟာ ေယာက်ျားေတွြဖစ်�ပီး အမေတွဟာ မိနး် မေတွြဖစ်ပါတယ်။ ကိစေတာ် � အခုလို လူမေရးအ � ေခါ်အေဝါ်ေတွက ဇီဝေဗဒအေခါ်အေဝါ် နဲ ့ သူတရဲ ို ့ ့ ဆက်�ယ ွ မ ် ဆ � လ ုိ ို ့ ု တ်မတ ှ လ ် က ို �် ပီး နယ်ပယ်ေတာ်ေတာ်များများကိသ အမ�င်တည်းတည်းေလးသာ �ှိပါေတာတ ့ ယ်။ ေယာက်ျားတစ်ေယာက်ဆတ ုိ ာ ဇီဝေဗဒဂုဏသ ် တ�ေတွ ိ အရ XY ခ�ိုမဆ ို မ ု း် ၊ ေဝှးေစ၊့ တက်စေတာ် ် စထရွ န ် ကျားေဟာ်မန ု း် ေတွ�ိတ ှ ဲ့ လူအသိ င ု း် အဝိင ု း် ရဲ ့ ့ ေဆပီယန်စတ ် စ်ေယာက် စိတက ် းူ ယဉ်လူမစ � နစ်ထက ဲ မဟုတေတာ ် ပ ့ ါဘူး။ က�တစ်ခုကို အဲဒအ ီ စား ယူထားတဲလ ့ ူ သူ�ှငသ ် န်တဲ့ ြဖစ်လာပါတယ်။ သူယဉ် ် းူ အေ�ကာင်းအရာေတွက သူကိ ူ တဲ့ အခန်းက�( �ိင ု င ် ေရးမှ ံ ာ ့ ေကျးမ�ရဲ ့ စိတက ့ ု ေယာက်ျားေတွယရ ပါဝင်ဖိ)၊ ု ့ လူအခွ ့် ေရး (မဲေပးဖိ)၊ ု ့ တာဝန် (စစ်မထ � မ်းဖိ)ု ့ စတဲအ ့ ရာေတွ ေပးအပ်ပါတယ်။ အဲဒလ ီ ပ ို ဲ ့ ငအ မိနး် မတစ်ေယာက်ဆတ ုိ ာ X ခ�ိုမဆ ို မ ု း် �ှစခ ် ၊ု သားအိမတ ် စ်ခ၊ု အက်စထ�ိုဂျင် မေဟာ်မန ု း် ေတွ�ိတ ှ ဲ့ ေဆပီယန်စတ ် စ်ေယာက် မဟုတပ ် ါဘူး။ သူမဟာ စိတက ် းူ နဲဖွ့ ဲ�စည်းထားတဲ့ လူအသိ င ု း် အဝိင ု း် တစ်ခရ ု ဲ ့ ့ မိနး် မအဖွဲ�ဝင်တစ်ေယာက် ြဖစ်လာပါတယ်။ သူမရဲအသိ င ု း် ဝိင ု း် ကစိတက ် းူ အေ�ကာင်းတရားေတွက သူမကို ့ ေလးေတွ ြပုစုပျိုးေထာင်ဖိ)၊ ု ့ လူအခွ ့် ေရး (အ�ကမ်းဖက်ခရ ံ မ�မှ ကွြဲ ပားတဲ့ အမျိုးသမီးေတွရဲက�(က ့ ့ ငအ အကာအကွယရ ် ဖိ)၊ ု ့ တာဝန် (လင်ေယာက်ျားကို နာခံဖိ)ု ့ စတဲအ ့ ရာေတွကို ေပးအပ်တယ်။ ဒီက�ေတွကို ဇီဝေဗဒဆိတ ု ာထက် လူစိ့ တက ် းူ အေ�ကာင်းတရားေတွကသာ သတ်မတ ှ �် ကတာြဖစ်လို ့ လူအသိ င ု း် အဝိင ု း် ့ တစ်ခ� ု င ှ တ ့် စ်ခ�ု ကားက ေယာက်ျားနဲမိ့ နး် မေတွရဲ ့ အခွငအ ့် ေရးေတွ၊ တာဝန်ေတွ ေယာက်ျားဘဝ၊ မိနး် မဘဝဆိတ ု ာေတွဟာ အလွနပ ် ဲကြပားြခားနား�ကပါတယ် ွဲ ။ 201 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ... �� ပ်ေထွးမ�ေတွနည်းပါးေအာင်ဆ�ုိ ပီး ပညာ�ှငေတွ ် က ဇီဝသက်�ိှဆတ ုိ ဲ့ ေခါင်းစဉ်ေအာက်က လိင ် �ှင ့် လူယဉ် ုိ ေခါင် ဲ့ းစဉ်ေအာက်က ့ ေကျးမ�ဆတ အထီး�ှငအ ့် မကို ေယာက်ျားမိနး် မကွြဲ ပားမ� လိငန ် ခွ ဲ ့ ြဲ ခားတဲသ ့ ေဘာဟာ ဒီအတိင ု း် ပဲ�ိှလာခဲတ ့ ာပါ။ အ�ှိတရားအရမှနက ် န်�ပီး ေယာက်ျားမိနး် မကွြဲ ပားမ�ဆတ ုိ ာ (တချို ယ � ဉ်ေကျးမ�ေတွကေတာ့ မိနး် မသဘာဝလိေြပာတဲ ု့ အ ့ ရာေတွဟာ ဆိ�ု ပီး ခွြဲ ခားေလ့�ိှ�ကပါတယ်။ သမိင ု း် တစ်ေလ�ာက်လးံု မိနး် မနဲေယာက် ျားအ�ကားခွြဲ ခားထားတာပါ ့ ဒါထက် ပိပ ု ါတယ်)။ ့ လူတစ်ဦးချင်းစီရဲစိ့ တခ ် စ ံ ားမ�အေပါ် ေယာက်ျားသဘာဝ၊ မူတည်�ပီး အ�မဲတမ်းလည်း ေြပာင်းလဲေန�ကတာပါ။ ဥပမာအားြဖင ့် ေ�ှးေခတ်ေအသင်က မိနး် မေတွန ဲ အခု ေခတ် ေအသင်က မိနး် မေတွရဲ ့ ့ အြပုအမူ၊ လိအ ု င်ဆ��၊ ဝတ်စားပံု �ှငတ ့် ကွ ကိယ ု ေနဟန် ် ထားပါမကျန် အ�ကီးအကျယ်ကာွ ြခား�ကပါတယ်။ 202 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ပံု ၂၁။ ၁၈ရာစု ေယာက်ျားပီသြခင်း သေကင်္တ - ြပင်သစ်ဘရ ု င် လူဝီ ၁၄ ၏ တရားဝင်ပံတ ု ပ ူ န်းချီ။ ဆံပင်�ှညအ ် တု၊ ေြခအိတ� ် ည ှ မ ် ျား၊ ေဒါက်ြမငဖ ့် ိနပ်များ၊ ကေနသည့ဟ ် န်ပန် �ှင ့် �ကီးမားေသား ဓား စသည်တကိ ို ့ ု သတိြပုပါ။ မျက်ေမှာက်ေခတ် ဥေရာပတွင ် ဓားမှလ၍ ွဲ ကျန်သည့အ ် ရာအားလံးု ကို အမျိုးသမီးဆန်သည့် အမှတအ ် သားများဟု ယူဆ�ကေပသည်။ သိေသာ် ု့ လည်း သူေခတ် သအခါတု ူ့ နး် ကြဖင ့် ့ လူဝီဘရ ု င်သည် ဥေရာပတွင ် ေယာက်ျားပီသြခင်း�ှင ့် ခွနအ ် ားစွမး် ပကား�ကီးမားြခင်းတိတွ ု ့ င် သရဖူေဆာင်းသူြဖစ်သည်။ 203 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ပံု ၂၂။ ၂၁ရာစု ေယာက်ျားပီသြခင်း သေကင်္တ - အိုဘားမား၏ တရားဝင်ပံ။ု ေစာေစာက ဆံပင်တ၊ု ေြခအိတ� ် ှည၊် ေဒါက်ြမငဖ ့် ိနပ်၊ ဓားစသည်တို ဘယ် ေရာက်သာွ းသနည်း။ �သဇာအာဏာ�ကီးမားေသာ ့ ေယာက်ျားတိသည် ု့ မည်သည့အ ် ချိနက ် မ� ယခုေခတ်ကသ ဲ့ ုိ ပျင် ် ကာင်းေသာပံု မေပါက်ခေ ဲ့ ပ။ ့ းရိ�ငီးေငွ� ဖွယေ လူသမိ ု း် တစ်ေလ�ာက်တင ွ ် �သဇာ�ကီးမားေသာ ေယာကျာ်းများသည် အေရာင်ေသွးစံလ ု င်ကာ ့ င ဟိတဟ ် န်�ကီးေသာ လူများြဖစ်�ကသည်။ ဥပမာ - ငှကေ ် မ �းေခါင်းေဆာင်းများေဆာင်းထားေသာ အေမရိကန် ရက်အင်းဒီယန်း မျိုး�ွယစ ် ေ ု ခါင်းေဆာင်များ.. ပိးု ထည်များ၊စိနမ ် ျား�ှငတ ့် န်ဆာဆင်ထားေသာ 204 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ဟိ�ူ� မဟာရာဂျာ စသည်တြဖစ် ို ့ သည်။ တိရ စ�ာန်ေလာကတစ်ေလ�ာက်လးံု တွင ် အထီးများသည် အမများထက် အသံးု အေဆာင်ပစ�ညး် များ၊ ပိမ ု အ ို ေရာင်ေသွးစံေ ု လ့�ိှသည်.. ဥေဒါင်းများ၏ အ�မ�းီ များ၊ ြခေင◌်◌္သတ ့ ၏ ို ့ လည်ဆေ ံ မ �းများကို စဉ်းစား�ကည့ပ ် ါ။ လိငဆ ် တ ုိ ာ ကေလးကစားစရာလိပ ု ဲ ေယာက်ျားမိနး် မကွြဲ ပားမ�ကေတာ့ သိပ်အေရးအ�ကီးပါဘူး။ အလွနေလးနက် ် တက ဲ့ စ ိ ပ � ါ။ ဒါေပမယ့် လိငအ ် ထီးတစ်ေယာက်ြဖစ်ဖိဆိ ု့ တ ု ာ ကမ�ာမှာအလွယဆ ် းုံ အလုပ်ထမ ဲ ာှ ပါ ပါတယ်။ X ခ�ိုမိဆ ု မ ု း် တစ်ခ၊ု Y ခ�ိုမိဆ ု မ ု း် တစ်ခန ု ဲ ့ ေမွးလာရင်�ပီးတာပဲ။ အမတစ်ေယာက်ြဖစ်ဖိကလည် ု့ း လွယပ ် ါတယ်။ ေယာက်ျားတစ်ေယာက်ြဖစ်လာတယ်၊ ေတာ်ေတာ်ပင်ပန်းတဲအ ့ လုပ်ပါ။ ဂုဏသ ် တ�ေတွ ိ ဆတ ုိ ာဟာ X ခ�ိုမဆ ို မ ု း် �ှစ်ခု မိနး် မတစ်ေယာက်ြဖစ်လာတယ်ဆတ ုိ ာ လူအသိ င ု း် အဝိင ု း် က ့ အထီးတိင ု း် ကို အလိအ ု ေလျာက်မသတ်မတ ှ လ ် က ို ပ ် ါဘူး။ သိေပမယ့ ု့ လ ် ည်း အလွန� ် � ပ်ေထွး�ပီး ေယာကျာ်းသဘာဝ၊ ဇီဝသက်�ိတ ှ ရားအရမဟုတဘ ် ဲ ဘယ်လအဖွ ူ ့ ဲ�အစည်းကမှ �ှိရင်�ပီးတာပဲ။ ေယာက်ျားအြဖစ်၊ ဒါမှမဟုတ် မိနး် မသဘာဝ လူယဉ် ့ ေကျးမ�အရ သာြဖစ်လို ့ အမတိင ု း် ကို မိနး် မအြဖစ် ဒီဂဏ ု ပ ် ဒ ု သ ် တ�က ိ ို ရ�ပီးသွား�ပီဆလ ုိ ည်း အ�မဲမေြပာင်းလဲ တည်�မဲေနတာလည်း မဟုတဘ ် းူ ။ ေယာက်ျားေတွဟာ ေမွးကင်းစကေန ေသတဲအ ့ ထိ အေတာမသတ်�င ို တ ် ဲ့ ထံးု တမ်းေတွ၊ စွမး် ေဆာင်မေတွ � န ဲ ့ သူတဟာ ို ့ ေယာကျာ်းဘသားေတွြဖစ်ေ�ကာင်း ဘဝတစ်ေလ�ာက်လးံု သက်ေသြပရပါတယ်။ မိနး် မတစ်ေယာက်အေနနဲ ့ လုပ်ရတာလည်း �ပီးတယ်မ�ှိပါဘူး။ သူမဟာ မိနး် မပီသေ�ကာင်း သူမကိသ ု မ ူ ေရာ၊ တြခားသူေတွကပါ ယံ�ု ကည်ေအာင် အ�မဲ�ကိုးစားေနထိင ု ရ ် ပါတယ်။ ဒါလည်း ေအာင်ြမင်မယ် သူတရဲ ို ့ ေယာက် ျားပီသမ� ့ အာမ မခံ�င ို ပ ် ါဘူး။ မေပျာက်သာွ းဖို ့ သူတဘဝမှ ို ့ ာ အထူးသြဖင ့် အ�မဲစးို ရိမ�် ကတယ်။ ေယာက်ျားေတွက သမိင ု း် တစ်ေလ�ာက်မာှ ေယာက်ျားေတွဟာ ‘ဒါမှ ေယာက်ျားစစ်စစ်’ လို ့ လူေတွေြပာဖိုအတွ က် သူတရဲ ို ့ အသက် ကစ ို န ွ ဖ ် ့ ိေတာင် ု့ ့ ့ အသင� ့် ိခ ှ �ဲ့ ကတာပါ။ ေယာက်ျ ားြဖစ်ရသည်မှာ ဘာများ ေကာင်း သနည်း ။ အနည်းဆံးု ေတာ့ စိက ု ပ ် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးကစလို ့ လူအဖွ ့ ဲ�အစည်းေတာ်ေတာ်များများဟာ ေယာက်ျားေတွကို အများ�ကီးပိတ ု န်ဖိးု ထားတဲ့ ေယာက်ျား�ကီးစိးု တဲလ ့ အသိ ူ့ င ု း် အဝိင ု း် ေတွပဲ ြဖစ်ခဲတ ့ ာပါ။ လူအဖွ ့ ဲ�အစည်းတစ်ခုက ေယာက်ျားဆိတ ု ာ၊ ေယာက်ျားတစ်ေယာက်ြဖစ်ရတာ ေယာက်ျားေတွကို မိနး် မဆိတ ု ာ အ�မဲပိေကာင် ု းပါတယ်။ ေယာက်ျားတစ်ေယာက်လေတွ ို း၊ ဘယ်လသ ို တ်မတ ှ ထ ် ားသည်ြဖစ်ေစ.. ေယာက်ျား�ကီးစိးု တဲ့ လူအဖွ ့ ဲ�အစည်းေတွဟာ ေယာက်ျားတစ်ေယာက်လြို ပုမူေအာင်သင်ေပး�ပီး 205 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge မိနး် မေတွကို မိနး် မဆန်ေအာင်ြပုမူ၊ ေတွးေတာေအာင် သင်ေပးပါတယ်။ �ပီးေတာ့ ဒီစည်းမျဉ်းကနသ ် ့ တ်ချက်ကို ေကျာ်ရဲတလ ဲ့ မ ူ န ှ သ ် မ�ကိလ ု ည်း အြပစ်ေပး ဒဏ်ခတ်တယ်။ သိတိ ု့ င ု ေအာင် ် ဒီသတ်မတ ှ ခ ် ျက်ေတွကို ေလးစားလိက ု န ် ာပါတယ်ဆတ ုိ လ ဲ့ ေတွ ူ ဟာလည်း တန်းတူ အကျိုးမခံစားရပါဘူး။ ေယာက်ျားေတွရဲ ့ ဂုဏသ ် တ�လ ိ ို ့ ယူဆ�ကတဲအ ့ ရာေတွကို မိနး် မဂုဏသ ် တ�ေတွ ိ ထက် ပိတ ု န်ဖိုးထား�ကတယ်။ �ပီးေတာ့ လူအသိ င ု း် အဝိင ု း် တစ်ခုမာှ ့ မိနး် မစံ�န� း် ကို လိက ု န ် ာသူေတွထက် ေယာက်ျားစံ�န � း် ကိလ ု က ို န ် ာသူေတွက ပိမ ု အ ို ကျိုးေကျးဇူးေတွ ရပါတယ်။ မိနး် မေတွရဲ ့ ကျန်းမာေရး �ှင ့် ပညာေရးက�ေတွမာှ အရင်းြမစ်ေတွ နည်းနည်းပဲ ြမ�ပ်��ံှ ကတယ်။ မိနး် မေတွမာှ စီးပွားေရးအခွငအ ့် လမ်း၊ �ိင ု င ် ေရးအာဏာ၊ ံ လွတလ ် ပ်စာွ လ�ပ်�ှားခွင ့် စတဲအ ့ ရာေတွ ပိန ု ည်းပါတယ်။ ေယာက်ျားမိနး် မကွြဲ ပားမ�ဆတ ုိ ာ အေြပးသမားတချို �ကို ေ�ကးတံဆပ ိ ်တစ်ခုတည်းအတွကသ ် ာ �ပိုင်ခင ွ ြ့် ပုတဲ့ အေြပး�ပိုင်ပဲန ွ ဲ တူ ့ ပါတယ်။ လက်တဆုပ်စာ အမျိုးသမီးေတွကေတာ့ ဦးေသ�ာင်အုပ်စးို သူေနရာကို ရ�ကတယ်ဆတ ုိ ာေတာ့ မှနပ ် ါတယ်။ အီဂျစ်က ကလီယပ ို ါထရာ၊ ေအဒီ ၇၀၀ က တ�ုတဧ ် ကရီ ဝူဇီထျဲန ် �ှင ့် အဂလင်္န� ် င ို င ် ရ ံ ဲ ့ ပထမေြမာက် ဧလိဇဘက်ဘရ ု င်မ�ကီး စတဲလ ့ ေတွ ူ ပါ။ ဒါေပမယ့် အဲဒလ ီ ို အုပ်စးို မ�ေတွမာှ လည်း �ခင်းချက်ေတာ� ှ ါတယ်။ ဧလိဇဘက်ဘရ ု င်မ အုပ်စးို တဲ့ �ှစ် ၄၀ ကာလမှာ ပါလီမန်အဖွဲ�ဝင်ေတွအကုနလ ် းံု က ့ ိပ ေယာက်ျားေတွပါ။ ဘုရငေရတပ် ့် မေတာ်န ဲ ့ စစ်တပ်ကအရာ�ှိေတွအားလံးု ဟာလည်း ေယာက်ျားေတွပါ။ တရားသူ�ကီးေတွ၊ ေ�ှ �ေနေတွ၊ ခရစ်ယာန် ဓမ�ပညာ�ှငေတွ ် ၊ ဘုနး် ေတာ်�ကီးေတွ၊ ဆရာဝန်ေတွ၊ ခွဲစိတသ ် ေတွ ူ အားလံးု ဟာ ေယာက်ျားေတွပါ။ တက�သိလ ု ေတွ ် ၊ ေကာလိပ်ေတွက ေကျာင်းသားအကုနလ ် းုံ ၊ ပါေမာက�ေတွ အကုနလ ် းံု ေယာက်ျားေတွပါပဲ။ �မို �ေတာ်ဝန်ေတွ၊ လူဆးုိ ထိနး် ေတွ အားလံးု ဟာ ေယာက်ျားေတွပါ။ စာေရးဆရာ၊ ဗိသက ု ာပညာ�ှင၊် ကဗျာဆရာ၊ ဒဿနဆရာ၊ ပန်းချီဆရာ၊ ဂီတပညာ�ှင၊် သိပံပ � ညာ�ှင ် အားလံးု နီးပါးဟာ ေယာက်ျားေတွပါ။ ေယာက်ျား�ကီးစိးု တဲစ ့ နစ်ဟာ စိက ု ပ ် ျိုးေရးနဲ ့ စက်မက � န ု ထ ် တ ု လ ် ပ ု ်ေရး လူအဖွ ့ ဲ�အစည်းအားလံးု ရဲ ့ သတ်မတ ှ ခ ် ျက်ြဖစ်တယ်။ ဒီဝါဒဟာ �ိင ု င ် ေရးဒီ ံ ေရအတက်အကျ၊ လူမေတာ် � လန ှ ေရး၊ ် ို င ် ဆ ံ ရ ုိ င် စီးပွားေဖာ်ေဆာင်ေြပာင်းလဲမ� စတဲ့ အားလံးု ရဲဒဏ် ့ ကုိ �ကံ့�ကံ့ခ�ံ ပီး တည်�မဲေနတုနး် ပါ။ ဥပမာ အီဂျစ်�င ှ ်များစွာ သူများ�ိင ု င ် ရ ံ ဲ ့ အုပ်စးို ြခင်းကို ခံရတယ်။ အဆီးရီးယန်း၊ ပါ�ှနး် ၊ မက်ဆဒ ီ းို နီးယန်း၊ ေရာမ၊ ရာစု�စ အာရပ်၊ မာမဲလက ု ၊် တူရကီ �ှင ့် �ဗိတသ ိ � တိက ု ့ အုပ်စးို ခဲ�့ ကတယ်။ ဒါေပမယ့် အီဂျစ်လအဖွ ူ ့ ဲ�အစည်းဟာ အ�မဲတမ်း ေယာက်ျား�ကီးစိးု တဲအ ့ ြဖစ်နပဲ ဲ ့ ကျန်ေနခဲတ ို င ် က ံ ို ဖာ�ိုးဘုရင်ဥပေဒ၊ ဂရိ ဥပေဒ၊ ့ ာပဲ။ အီဂျစ်�င ေရာမ ဥပေဒ၊ မွတစ ် လင်မ် ဥပေဒ၊ ေအာ်တမ ို န် ဥပေဒ၊ �ဗိတသ ိ � ဥပေဒ တိနဲ ု ့ အု ို ့ းု က ့ ပ်ချုပ်ခဲ�့ ပီး သူတအားလံ ေယာက်ျားစစ်စစ် မဟုတတ ် လ ဲ့ မ ူ န ှ သ ် မ�ကို ခွြဲ ခားဆက်ဆခ ံ �ဲ့ ကပါတယ်။ 206 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ေယာက်ျား�ကီးစိးု တဲစ ့ နစ်ဟာ စြဖစ်လာတဲ့ ကမ�ာလံးု ဆိင ု ရ ် ာစနစ်ြဖစ်တာေ�ကာင ့် အဆိးု သံသရာတစ်ခရ ု ဲ ့ ရလဒ်ေတာမ ် းူ ။ ့ ဟုတဘ ခု�စ ှ မ ် တိင ု ခ ် င်ကတည်းက အေမရိကတိက ု � ် င ှ ့် တိက ု ဆ ် င ုိ မ ် တ � စ်ခခ ု ုကေန အထူးသတိြပုဖိေကာင် ု့ းတာက အာ�ှ-အာဖရိကတိက ု က ် ၁၄၉၂ လူအဖွ ့ ဲ�အစည်းအများစုဟာ ေယာက်ျား�ကီးစိးု တဲ့ လူအဖွ ီ န ု း် က အဲဒက ီ မ�ာ�ှစခ ် ုဟာ တစ်ခုကတ ို စ်ခု �ှိမန ှ း် ့ ဲ�အစည်းေတွ ြဖစ်ေနတာပါ။ အဲဒတ မသိ�ကတာ �ှစေထာင် ် ချီ�ိှေနပါ�ပီ။ တကယ်လို ့ အာ�ှ-အာဖရိကတိက ု က ် လူအဖွ ့ ဲ�အစည်းအများစုဟာ အေ�ကာင်းတိက ု ဆ ် င ုိ မ ် � တစ်ခခ ု ေ�ကာင ု ့် ေယာက်ျား�ကီးစိးု တာဆိရ ု င် အေမရိကတိက ု က ် အက်ဇ်တက်ေတွ၊ အင်ကာေတွမာှ ေရာ ဘာလို ့ေယာက်ျားေတွ�ကီးစိးု �ကတာလဲ။ လူယဉ် ု င ှ တ ့် စ်ခမ ု ာှ ‘ေယာက်ျား’ ့ ေကျးမ� တစ်ခ� ‘မိနး် မ’ ဆိတ ု အ ဲ့ ရာေတွအတွက် တိကျတဲအ ့ ဓိပာ� ယ်ဖင ွ ဆ ့် ခ ုိ ျက်ေတွ ကွြဲ ပား�ကေပမယ့် လူယဉ် ု န်ဖိးု ထား�ကသလဲ ့ ေကျးမ�အားလံးု မှာ မိနး် မသဘာဝထက် ေယာက်ျားသဘာဝကို ဘာေ�ကာင ့် ပိတ ဆိတ ု အ ဲ့ ရာမှာ လူသားအားလံးု နဲဆိ ု တ ် ဲ့ ့ င အဲဒအ ီ ေ�ကာင်းရင်းက ဘာလဲဆတ ုိ ာ ဇီဝသက်�ိှဆင ုိ ရ ် ာအေ�ကာင်းရင်း က�န်ေတာ်တမသိ ို ့ ပါဘူး။ �ှိမယ်ထင်တယ်။ အဲဒါကို �ှငး် ြပတဲ့ သီအုရ ိ ီေတွအများ�ကီး�ှိေပမယ့် တစ်ခမ ု ှ ယံ�ု ကည်ရေလာက်ေအာင် မခိင ု မ ် ာပါဘူး။ �ကက်သားစွမ်း ပကား လူသအ ိ များဆံးု ေထာက်ြပပါတယ်။ သီအုရ ိ ီကေတာ့ �ပီးေတာ့ ေယာက်ျားေတွက မိနး် မေတွ သူတရဲ ို ့ ပိ့ မ ု သ ို န်မာတဲက ့ ာယစွမး် အားကို ေယာက်ျားေတွရဲ ့ ခွနအ ် ားက သူတကိ ို ့ ု မိနး် မေတွထက်ပိသ ု န်မာတယ်ဆတ ုိ အ ဲ့ ချက်ကို နာခံလာေအာင် အသံးု ြပုပါတယ်။ �ကမ်းတမ်းတဲ့ အတင်းအကျပ်လပ ု ်တေနရာမှ ဲ့ ာ အဲဒါနဲဆင် ူ ဲ့ ့ တတ ေ�ကးေ�ကာ်ချက်ကေတာ့ ကာယအလုပ်ေတွြဖစ်တဲ့ ထွနယ ် က်ြခင်း၊ ရိတသ ် မ ိ း် ြခင်းစတာေတွကို လက်ဝါး�ကီးအုပ်ခင ွ ရ ့် တယ်လို ့ ဆိပ ု ါတယ်။ ဒီအရာေ�ကာင ့် ေယာက်ျားေတွက အစာထုတလ ် ပ ု ်ြခင်းကို ထိနး် ချုပ်ခင ွ ရ ့် လာ�ပီး လူမေရးအာဏာရသလိ � ု ြဖစ်သာွ းတယ်လို ဆိ ု ါတယ်။ ့ ပ ဒီ�ကက်သားစွမး် အားအဆိန ု ပတ် ဲ ့ သက်�ပီး ေယာက်ျားေတွက မိနး် မေတွထက် တချို �ေသာခွနအ ် ားသံးု ရတဲေနရာ ့ ေတွမာှ ပဲ ေထာက်ြပစရာ ၂ ခု�ိှပါတယ်။ ပိသ ု န်မာတယ်ဆတ ုိ အ ဲ့ ချက်ဟာ ပိအ ု ား�ကီးတာပါ။ ပထမတစ်ခုကေတာ့ ပျမ်းမ�အြဖစ်သာ မိနး် မေတွဟာ မှနက ် န်�ပီး ေယာက်ျားေတွထက် အစာငတ်ြပတ်မ၊� ေရာဂါဘယ၊ ပင်ပန်း�ွမး် နယ်မ� စတာေတွကို အများအားြဖင ့် ပိခ ု � ံ င ို ရ ် ည် �ှိ�ကပါတယ်။ ေယာက်ျားေတွထက် ပိြု မန်ေအာင်ေြပး�ိင ု ၊် ပိအ ု ေလးမ�ိင ု တ ် ဲ့ အမျိုးသမီးေတွလည်း အများ�ကီး�ှိပါတယ်။ ဒါအြပင် ့ ဒီသအ ီ ုရ ိ ီရဲ ့ ြပဿနာအြဖစ်ဆးုံ အချက်ကေတာ့ သမိင ု း် တစ်ေလ�ာက်မာှ မိနး် မေတွကို ု င ် ေရး) ံ စတဲအ ့ လုပ်ေတွကေန အဓိကအားြဖင ့် ကာယလုပ်အားနည်းနည်းပဲလတ ို ဲ့ (ပုေရာဟိတ၊် ဥပေဒ၊ �ိင ဖယ်ကျဉ်ထား�ကတာပါပဲ။ မိနး် မေတွလည်း စိက ု ခ ် င်းထဲက ပင်ပန်းတဲ့ ကာယလုပ်အား၊ လက်မပ � ညာေတွ နဲ ့ 207 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge အိမအ ် လုပ်ေတွ လုပ်ရတာပါ။ တကယ်လို ့ လူမအ � ာဏာဟာ ကာယခွနအ ် ား၊ သက်လေကာင် ံု းတာနဲ ့ တိက ု � ် ု ိကအ ် ချိုးကျတယ်ဆရ ုိ င် မိနး် မေတွအေနနဲ ဒီ ူ အ � ာဏာကို အများ�ကီးပိရ ု သငပ ့် ါတယ်။ ့ လမ အဲဒါထက်ပိအ ု ေရး�ကီးတာက ကာယခွနအ ် ားနဲ ့ လူမအ � ာဏာရဲ ့ တိက ု � ် ု ိကဆ ် က်�ယ ွ မ ် ဆ � တ ုိ ာ လူသားေတွ�ကားမှာ မ�ှိပါဘူး။ အသက်ေြခာက်ဆယ်ေကျာ်လ�ူ ကီးေတွက အများအားြဖင ့် သူတအာဏာကိ ို ့ ု အသက်�စ ှ ဆ ် ယ်ေကျာ်လင ူ ယ်ေတွအေပါ်မှာ ကျငသ ့် းုံ �ကတယ်။ အသက်�စ ှ ဆ ် ယ်ဝန်းကျင်လေတွ ူ ဟာ သူတရဲ ို ့ လူ ု န်မာ�ကတာပဲ။ ၁၉ရာစု အလယ်ပိင ု း် အယ်လဘ ် ားမားြပည်နယ် ့ �ကီးေတွထက် အများ�ကီးပိသ ဝါစိက ု ခ ် င်းပိင ု � ် ှငတ ် စ်ေယာက်ကို သူက�န် ဲ ဘယ်သက ူ မဆို စက�နပ ် ့ ိင ု း် အတွငး် ေြမေပါ်လဲေအာင် ့ ေတွထက နပန်းလံးု �ိင ု မ ် ာှ ပဲ။ လက်ေဝှပွ့ ဲေတွ ဖာ�ိုးဘုရင်ေတွေရွ းချယ်ဖိ၊ု ့ မကျင်းပပါဘူး။ ကက်သလစ် �ှာေဖွစားေသာက်သူ ပုပ်ရဟန်းမင်း�ကီးေတွေရွ းေကာက်ဖို ့ လူအဖွ ့ ဲ�အစည်းေတွမာှ လည်း အသန်မာဆံးု လူ ဆိတ ု ာထက် လူမဆ � က်ဆေရးအ ံ ေကာင်းဆံးု လူမာှ ပဲ �ှိတာပါ။ ဒုစ�ိုကဂ ် ဏ ို း် ေတွမာှ လည်း အများအားြဖင ့် ဂိဏ ု း် ချုပ်ဆတ ုိ ာ အသက်�ကီးသူြဖစ်ေလ့�ိ�ှ ပီး �ကက်သားေတွန ဲ ့ အများအားြဖင ့် �ိင ု င ် ေရးအာဏာ ံ အသန်မာဆံးု လူမဟုတပ ် ါဘူး။ သူလက် သးီ ကိသ ု းုံ ခဲပါတယ်။ ့ ဂိဏ ု း် ချုပ်ဟာ ငယ်ရွယ�် ပီး သန်မာတဲ့ ု း် ေခါင်းေဆာင် (ဒွန)် တစ်ေယာက်ကို ေယာက်ျားေတွကသ ို ာ သူရဲ့ ဒု့ စ�ိုကအ ် လုပ်ေတွ လုပ်ခုို င်းတာပါ။ ဂိဏ ထိးု �ကိတ�် ပီး ဒုစ�ိုကဂ ် ိဏ ု း် တစ်ခုကို သင်ခန်းစာယူခင ွ ့် ရေအာင်ေတာင် အုပ်စးို မယ်လို ့ �ကံတလ ဲ့ တ ူ စ်ေယာက်ဟာ သက်ဆးုိ မ�ှညဖ ် ို ့ များပါတယ်။ သူအမှ ့ ားကေန ချင်ပန်ဇီေတွ�ကားမှာေတာင်မှ ေခါင်းေဆာင်အထီးက သူရာထူ းကိရ ု တယ်ဆတ ုိ ာ တြခားချင်ပန်ဇီအထီးေတွ၊ အမေတွန ဲ ့ တည်�မဲတရ ဲ့ င်း�ှးီ မ� ့ �ှိလပါ။ ို ့ အားအား�ှိ �ကမ်းတမ်းခက်ထန်ေနလို မဟု တပ ် ါဘူး။ ့ တကယ်ဆရ ုိ င် ကာယစွမး် အား �ှင ့် လူမစ � မ ွ း် အားတိအ�ကား ု့ ေြပာင်းြပန်ဆက်�ယ ွ မ ် � � ိှတာကိပ ု ဲ သမိင ု း် က သက်ေသြပတာကို ေတွ�ရပါတယ်။ လူအဖွ ့ ဲ�အစည်းအများစုမာှ ေအာက်ေြခလူတန်းစားကသာ ပင်ပန်းတဲက ့ ာယ အလုပ်ေတွလပ ု ်ရတာပါ။ ဒါဟာ အစာကွငး် ဆက်�ကီးမှာ ေဆပီယန်စ်တရဲ ို ့ ့ေနရာကိလ ု ည်း ထင်ဟပ်ေနပါတယ်။ တကယ်လို ့ အစာကွငး် ဆက်ရဲအလယ် ပိင ု း် မှာပဲ ့ ကာယခွနအ ် ားသာ �ှိေနမှာပါ။ အခရာကျတယ်ဆရ ုိ င် ဒါေပမယ့် ေဆပီယန်စတ ် ဟာ ို ့ လူသားတိရဲ ု့ ့ လူမစ � မ ွ ်းရည်၊ စိတစ ် မ ွ း် ရည်ေတွေ�ကာင ့် ထိပ်ဆးုံ မှာ ေနရာရ�ကတယ်။ ဒါေ�ကာင ့် ခွနအ ် ားဗလသက်သက်ဆတ ုိ ာထက် ဒီလသ ူ ားမျိုးစိတအ ် တွငး် မှာ စိတစ ် မ ွ း် ရည်၊ လူမစ � မ ွ း် ရည်ေတွကသာ အာဏာစီးဆင်းမ�ကို အဆံးု ြဖတ်ေပးတာ သဘာဝကျပါတယ်။ ဒါေ�ကာင ့် အထက်ေအာက်လမ ူ အ � ေဆာက်အအံုကို သမိင ု း် တစ်ေလ�ာက် ေယာက်ျားေတွက လ�မး် မိးု မ�အ�ှိဆးုံ နဲ ့ သူတရဲ ို ့ ကာယအားနဲ ့ ့ အတင်းအကျပ်ခင ို း် ေစ�ပီး တည်ေဆာက်ခတ ဲ့ ယ်ဆတ ုိ ာ ယံ�ု ကည်ရခက်ပါတယ်။ လူအဖွ ့ ဲ �အစည်း၏ သံးု စားမရသူများ 208 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge အတည်�မဲဆးုံ မိနး် မေတွကို ေနာက်သအ ီ ုရ ိ ီတစ်ခု အရေတာ့ ေယာက်ျားေတွရဲ�ကီ ုိ ာ ့ းစိးု မ�ဆတ ခွနအ ် ား�ကီးလို ့ မဟုတဘ ် ဲ သူတရဲ ို ့ ့ ရန်လမ ို ေ�ကာင � လ ့် ို ့ ဆိပ ု ါတယ်။ �ှစသ ် န်းေပါင်းများစွာ�ကာတဲ့ ဆငက ့် ေြပာင် ဲ းလဲြခင်းေ�ကာင ့် မိနး် မေတွထက် ေယာက်ျားေတွဟာ ပိခ ု က်ထန်�ကမ်းတမ်း�ကတယ်။ အများအားြဖငေတာ ့် ့ မုနး် တီးတာ၊ ေလာဘ�ကီးတာ၊ အလွသ ဲ းုံ စားလုပ်တဲ့ ေနရာေတွမာှ မိနး် မေတွဟာ ေယာက်ျားနဲတန် ့ းတူပါပဲ။ ဒါေပမယ့် မြဖစ်မေနလိအ ု ပ်လာ�ပီဆရ ုိ င် ဒီသအ ီ ုရ ိ ီရဲအဆိ အ ု ရ ေယာက်ျားေတွက ကိယ ု က ် ာယအားကိးု အ�ကမ်းဖက်ဖို ့ ့ ပိမ ု စ ို ိတအ ် ား�ကီး�ကပါတယ်။ ဒါေ�ကာငပ ့် ဲ သမိင ု း် တစ်ေလ�ာက် စစ်ပဲ၊ွ တိက ု ပ ် ဲဆ ွ တ ုိ ာဟာ ေယာက်ျားေတွရဲတာဝန် သာ ြဖစ်ေနတာပါ။ ့ စစ်ြဖစ်တက ဲ့ ာလမှာ ေယာက်ျားေတွက လူယဉ် ု း် အဝိင ု း် ရဲ ့ ့ ေကျးမ�အသိင လူအသိ င ု း် အဝိင ု း် ေတွကို ့ လက်နက်ကင ို စ ် စ်တပ်ေတွအေပါ် အ�ှငသ ် ခင်ေတွ ြဖစ်လာတယ်။ ေနာက်ထပ်စစ်ပဲေတွ ွ စစ်ပဲအ ွ ေရအတွကမ ် ျားလာေလေလ ဒီသသ ံ ရာစက်ဝန်းက �ပီးေတာ့ �ကီးစိးု ရာကေန သူတထိ ို ့ နး် ချုပ်ထားတဲ့ တစ်ခ�ု ပီးတစ်ခုကျူးလွနဖ ် ို ့ လူအဖွ ့ ဲ�အစည်းကို ေနရာတကာမှာ ေယာက်ျားေတွ အသံးု ြပု�ကတယ်။ ပိင ု စ ် းို လာေလေလပါပဲ။ စစ်ပဲေတွ ွ ြဖစ်တာ၊ ေနရာေဒသတိင ု း် မှာ ေယာက်ျားေတွ�ကီးစိးု �ကြခင်းကို �ှငး် ြပေနသလိပ ု ါ။ ု အ ် မာ ေယာက်ျား�ှငမ ့် န ိ း် မေတွရဲ ေဟာ် မန ု း် ဆိင ု ရ ် ာ၊ စဉ်းစားေတွးေတာမ�ဆင ုိ ရ ် ာစနစ်ကို မ�ကာေသးမီက အခိင ့ သုေတသနလုပ်ထားတဲစ ့ ာတမ်းေတွအရ ရန်လ�ို ကမ်းတမ်းတဲစ ့ �ိုက� ် ိှပါတယ်။ ေယာက်ျားေတွဟာ ဒါေ�ကာင ့် မိနး် မေတွထက်ပိ�ု ပီး ေယာက်ျားေတွသာ ပျမ်းမ�အေနနဲ ့ စစ်သားြဖစ်ဖို ့ ပိသ ု ငေလျာ် ့် ပါတယ်။ ဟုတပ ် ါ�ပီ.. ဒါေ�ကာငပ ့် ဲ ေယာက်ျားေတွအားလံးု စစ်သားေတွြဖစ်�ကတယ် ဆိပ ု ါစိ။ု ့ ဒါနဲပဲ့ စစ်ပဲက ွ စ ို ီမခ ံ နခ ် ့ ွဲတလ ဲ့ ေတွ ူ ၊ စစ်ပဲရ ွ ဲအကျိ ုးေကျးဇူးခံစားရမယ့် ့ ေယာက်ျားေတွပဲြဖစ်သာွ းေရာလား။ အဲဒါဟာ အဓိပာ� ယ်မ�ှိပါဘူး။ လူေတွ အကုနလ ် းံု ကလည်း ဘာနဲတူ ဲ ေတာ ုိ ့ လဆ ့ အလုပ်လပ ု ်တဲ့ က�န်ေတွအားလံုု းက လူမည်းေတွမိလိ ု ့ ု ့ စိက ု ခ ် င်းပိင ု � ် ှငဟ ် ာလည်း ဝါစိက ု ခ ် င်းမ�ာ လူမည်းပဲြဖစ်ရမယ်လို ့ ယူဆသလိြု ဖစ်ေနပါတယ်။ လူမည်းအလုပ်သမားေတွ ချည်းပဲြဖစ်တဲ့ လုပ်သားထုကို လူြဖူသက်သက်နပဲ ဲ့ ဖွဲ�စည်းထားတို ့ အုပ်ချုပ်ေရးအဖွဲ�က စီမအ ံ ုပ်ချုပ်�င ို ပ ် ါတယ်။ ဒါဆိရ ု င် ေယာက်ျားစစ်သားေတွချည်းပဲြဖစ်တဲ့ စစ်တပ်ကို မိနး် မေတွသက်သက် ဒါမှမဟုတ် ဘာလိမအု ု ့ ပ်ချုပ်�င ို ရ ် မှာလဲ။ မဟုတပ ် ါဘူး။ အထက်တန်းအရာ�ှိရာထူးကို တစိတတ ် ပိင ု း် ပါဝင်တဲ့ တကယ်တမ်းကျေတာ့ လူအဖွ ့ ဲ�အစည်းေတာ်ေတာ်များများမှာ တက်လမ ှ း် လာ�ကတာ မိနး် မေတွ ထိပ်ပိင ု း် ကအရာ�ှိေတွဟာ အထက်တန်းစားေတွ၊ အလိလ ု ရ ို �က�ပီး အစိးု အရအဖွဲ�က သမိင ု း် တစ်ေလ�ာက် သာမန်စစ်သားအဆငက ့် ေန ချမ်းသာသူေတွ၊ ေအာက်ေြခအဆငမ ့် ာှ ပညာတတ်ေတွဟာ တစ်ရက်တစ်ေလမှ တာဝန်ထမ်းေဆာင်ဖးူ သူေတွ မဟုတ�် ကပါဘူး။ 209 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge နပိလ ု ယ ီ န်ရဲမဟာ�ပိ ုင်ဘက်ြဖစ်တဲ့ ့ အသက် ၁၈ �ှစ်သာ ဝယ်လင်တန်�မို �စားဟာ �ှိေပမယ့လ ် ည်း သာမန်တပ်သားေတွကလ ို ည်း �ဗိတသ ိ �စစ်တပ်ထဝ ဲ င်ဖိစာရင် ု့ းေပးတုနး် က အရာ�ှိရာထူးကို လံးု ဝအထင်မ�ကီးခဲဘ ့ းူ ။ တန်းရပါတယ်။ လက်ေအာက်က ြပင်သစ်နစစ် ဲ ့ ြဖစ်စဉ်က ‘ငါတိဆီ ု့ က �ိုး�ိုးတပ်သားေတွဟာ လူအသိ င ု း် အဝိင ု း် ရဲ ့သံးု စားမရတဲေကာင် ့ ေတွပဲက’ွ လို ့ အထက်တန်းစား သူငယ်ချင်း ့ တစ်ေယာက်ဆက ီ ို ေရးခဲပ ုိ ာ �ဗိတန ိ � ် င ို င ် ရ ံ ဲ ့ ဆင်းရဲ�မ ွ း် ပါးဆံးု လူေတွ ့ ါတယ်။ အဲဒ ီ �ိုး�ိုးတပ်သားေတွဆတ ဒါမှမဟုတ် အိုငး် ရစ်ကက်သလစ်ေတွလို လူနည်းစုတင ို း် ရင်းသားေတွန ဲ ့ ဖွဲထ � ားတာြဖစ်တယ်။ စစ်တပ်မာှ ရာထူးြမငတ ့် ေနရာ ဲ့ ရဖိဆိ ု့ တ ု ာ သူတအတွ ို ့ က် လံဝ ု မြဖစ်�င ို သ ် ေလာက်ပါပဲ။ အဆငြ့် မငရ ့် ာထူးေတွဆုတ ိ ာ �မို �စား၊ မင်းသား၊ ဘုရင်ေတွအတွက် သီးသနထ ် ့ ားတာပါ။ ဒါေပမယ့် ဘာလိ�မိ ု ့ ု �စားေတွအတွကပ ် ဲ ြဖစ်�ပီး �မို �စားကေတာ်ေတွအတွက် မြဖစ်ရတာပါလဲ။ အာဖရိကတိက ု က ် ြပင်သစ်အင်ပါယာကို ြပင်သစ်အလုပ်သမားလူတန်းစားေတွ၊ ဆီနေဂါ�ိ ီ င ု င ် သ ံ ား၊ အယ်လဂျီးရီးယား�ိင ု င ် သ ံ ားေတွရဲ ့ ေသွးေခ�းနဲသာ တည်ေဆာက်ခ၊ဲ့ ကာကွယခ ် ဲပ ့် န်း�ှိ�ိှ ့ ့ ါတယ်။ အဆငတ ေမွးဖွားလာတဲ့ ြပင်သစ်သားတစ်ေယာက် ေအာက်ေြခအဆငမ ့် ာှ တာဝန်ထမ်းေဆာင် ရတယ်ဆတ ုိ ာ မေြပာပေလာက်ေအာင် နည်းပါတယ်။ ဒါေပမယ့် ြပင်သစ်စစ်တပ်ကို ဦးေဆာင်၊ ြပင်သစ်အင်ပါယာကို အုပ်ချုပ်တဲ့ ့် န်း�ှိ�ိေမွ ှ းဖွားလာတဲ့ အဆငတ အထက်တန်းစား လူနည်းစုတစ်စက ု သာ အသီးအပွငေတွ ့် အ�ကီးအကျယ် ခံစားရတာပါ။ ဘာလို ြပင် ူ မပါရတာလဲ။ ့ သစ်သားေတွပဲြဖစ်�ပီး၊ ြပင်သစ်သေတွ တ�ုတမ ် ာှ ဆိရ ု င် အရပ်သားအုပ်ချုပ်မေအာက် � မာှ ပဲ စစ်တပ်ကထ ို ား�ှိတာ �ှစေပါင် ် းများစွာ�ကာ�ှညခ ် ဲတ ့ ဲ့ အစဉ်အလာတစ်ခုပါ။ ဒါေ�ကာင ့် ဓားလံးု ဝမကိင ု ဖ ် းူ တဲ့ စစ်ပဲေတွ ွ စီမခ ံ နခ ့်ပ ွဲ ါတယ်။ ‘သံေကာင်းကို သံေချာင်းအြဖစ် မန်ဒရင်းတ�ုတတ ် စ်ေယာက်ကပဲ မြဖုန်းတီးရဘူး’ ဆိတ ု ာ လူသမ ိ ျားတဲ့ တ�ုတစ ် ကားပံတ ု စ်ခုပါ။ ဆိလ ု တ ို ာကေတာ့ တကယ်အရည်အချင်း�ှိတလ ဲ့ ေတွ ူ ဟာ စစ်တပ်ထမ ဲ ဟုတဘ ် ဲ အရပ်သားအုပ်ချုပ်ေရးမှာသာ ပါဝင်�ကတယ်။ ဒါေပမယ့် ဘာေ�ကာင ့် ဒီမန်ဒရင်းတ�ုတေတွ ် အကုနလ ် းံု က ေယာက်ျားေတွပဲ ြဖစ်ရတာလဲ။ မိနး် မေတွဟာ ကာယခွနအ ် ားနည်းလိ၊ု ့ တက်စတိစ ု ထရွ န ် ေဟာ်မန ု း် အချိုးအစားနည်းလို ့ ေအာင်ြမင်တမ ဲ့ န်ဒရင်းတ�ုတေတွ ် ၊ စစ်ဗလ ို ခ ် ျုပ်ေတွ၊ �ိင ု င ် ေရးသမား ံ ေတွ မြဖစ်�င ို �် ကတာလို ့ ဘယ်သမ ူ ှ ကျိုးေ�ကာင်းကျ မေချပ�ိင ု ပ ် ါဘူး။ စစ်ပဲတ ွ စ်ပဲက ွ ို ကွပ်ကဖ ဲ ိအတွ ု့ က် တကယ်သက်လေကာင် ံု းဖို ့ လိပ ု ါတယ်။ ဒါေပမယ့် အဲဒါက ကာယခွနအ ် ား�ကီးတာ၊ ခက်ထန်�ကမ်းတမ်းတာကို မဟုတပ ် ါဘူး။ ဆိလ ု တ ို ာ စစ်ပဲေတွ ွ ဆတ ုိ ာ အရက်ဝင ို း် က ရန်ပဲန ွ မတူ ဲ ့ ပါဘူး။ စစ်ပဲေတွ ွ ဆတ ုိ ာ အလွန� ် � ပ်ေထွးတဲ့ စီမခ ံ ျက်ေတွြဖစ်�ပီး တကယ်ပဲ ထဲထဝ ဲ င် စုစည်းရ၊ ပူးေပါင်းေဆာင်ရွက်ရ၊ ေအးေဆးတည်�ငိမ်မ� � ိှ�ိှ လုပ်မြှ ဖစ်တာပါ။ ကိယ ု ြ့် ပည်တင ွ း် ကို တည်�ငိမေအာင် ် ထိနး် သိမး် ၊ ြပည်ပမှာ မဟာမိတ� ် ှာ �ပီးေတာ့ တဘက်လရ ူ ဲစိ့ တထ ် မ ဲ ာှ 210 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge (အထူးသြဖင ့် ရန်သေတွ ူ ရဲစိ့ တထ ် မ ဲ ာှ ) စစ်ပဲက ွ အ ို �ိင ု ရ ် ေစတဲ့ ဘာေတွ�ိေနလဲ ှ ဆတ ုိ ာ ေသာခ ့ ျက်ေတွပါ။ ဒါေ�ကာင ့် ကာယအားကိးု နားလည်ထားတာေတွကသာ ေဒါသ�ကီးတဲလ ့ တ ူ စ်ေယာက်ကို စစ်ပဲဦ ွ းေဆာင်ခင ို း် တာဟာ အဆိးု ရွ ားဆံးု ေရွ းချယ်မပ � ါပဲ။ ေအးေဆးတည်�ငိမ�် ပီး တစ်ဖက်သားကို လိသ ု လို အသံးု ချ�ိင ု တ ် လ ဲ့ ၊ူ ကွြဲ ပားတဲအ ့ ြမင်ကေန အများ�ကီးပိေကာင် ု းတဲေရွ ့ းချယ်မ� ြမင်တတ်�ပီး ြဖစ်ပါတယ်။ အများနဲပူ့ ေပါင်းလုပ်ေဆာင်တတ်တလ ဲ့ က ူ သာ အင်ပါယာေတွ တည်ေထာင်တသ ဲ့ ေတွ ူ ဟာ ခုလမ ို ျိုး အရည်အေသွးေတွန ဲ ့ ြပည့ဝ ် �ကပါတယ်။ အတိက ု အ ် ခိုကစ ် မ ွ း် ရည် မထူးခ�န်တဲ့ ေရာမဘုရင် ဩဂတ်စတတ် ဟာ တည်�မဲခင ို ခ ် တ ံ့ ဲ့ အင်ပါယာအုပ်ချုပ်မပ � ံစ ု က ံ ို ေအာင်ြမင်စာွ ေဖာ်ေဆာင်�င ို ခ ် ဲတ ့ ယ်။ ဒါဟာ သူထက် ့ အများ�ကီးပိေတာ် ု တဲ့ စစ်ဗိုလခ ် ျုပ်ေတွြဖစ်တဲ့ သာလွနတ ် စ ဲ့ မ ွ ်းေဆာင်မပ � ါ။ သမိင ု း် ပညာ�ှငေတွ ် ကပါ အဲဒေခတ် ီ က သူရဲ့ ့ မဟာအဲလက်ဇ��ား၊ ဂျူးလိယက်ဆဇ ီ ာတိထက် ု့ ဩဂတ်စတတ်ကေလးစားသူ ို ေတွကေရာ၊ သနားည�ာတာတတ်တဲ့ သိမေမွ ် � �ူးညံ�့ ပီး အခုေခတ် စိတထ ် ားေ�ကာင ့် အဲဒလ ီ ေအာင် ို ြမင်မရ � တာလို ေြပာစမှ တြ် ပု�ကပါတယ်။ ့ မိနး် မေတွဟာ ေယာက်ျားေတွထက်ပိ�ု ပီး လူေတွကလ ို သ ို လို ေကျနပ်ေအာင် အေလ�ာေပးတတ် သေတွ ူ အြဖစ် ့ အများက ြခယ်လယ ှ တ ် တ်သ၊ူ တစ်ဖက်သား သတ်မတ ှ ထ ် ားပါတယ်။ �ပီးေတာလ ့ ည်း ေယာက်ျားေတွထက်ပိ�ု ပီး တြခားလူတစ်ေယာက်ရဲေနရာက ေန ြမင်တတ်၊ ခံစားေပးတတ်�ကတယ်လလည် ို ့ း ့ ဆိပ ု ါတယ်။ တကယ်လို ့ တကယ်ထးူ ခ�န်တဲ့ စစ်ေြမြပင်က ခုလေယဘံ ို ယ ု ျသတ်မတ ှ ခ ် ျက်ေတွသာ �ိင ု င ် ေရးသမား ံ ေတွ၊ အင်ပါယာတည်ေထာင်သေတွ ူ စိတမ ် ချမ်းသာစရာအလုပ်ေတွကို ေယာက်ျားဘသားေတွပဲ တကယ့လ ် က်ေတွ� မှာေတာ့ မှနက ် န်တယ်ဆရ ုိ င် လုပ်ခင ို း် မယ်ေလ။ ြဖစ်သငတ ့် ာေပါ။့ တက်စတိစ ု ထရွ နေတွ ် ြပည့ေန�ပီ ် း လူ�ကိုက်များတဲ့ �ကံုေတာင�့် ကံုခဲပါပဲ။ မိနး် မေတွဟာ ဒ�ာရီကေတာ့ �ပီးေတာ့ တံးု အတဲ့ အခုလ� ို ိေပမယ့ ှ ် အဲဒါဘာေ�ကာငလ ့် ဆ ဲ တ ုိ ာေတာ့ �ှငး် �ှငး် လင်းလင်း မသိရပါဘူး။ ေယာက်ျား�ကီးစိးု ေသာ မျိုး�ိုးဗီဇများ တတိယေြမာက်�ှငး် လင်းချက်ကေတာ့ သိပ်အေလးမထားေတာဘ ့ ဲ အသက်�ှငသ ် န်မပ � ံစ ု ၊ံ ကိယ ု မ ့် ျိုးဆက်ကို ေယာက်ျား�ှငမ ့် န ိ း် မဟာ မျိုးပွားမ�ပံစ ု ေတွ ံ နဲ ့ ပွားေစမယ့် မိနး် မနဲ ့ အချင်းချင်းယှဉ်�ပိုင်�ကရတာနဲအမ� ့ တြခားေယာက်ျားေတွကို ကာယခွနအ ် ား၊ အ�ိင ု ယ ် �ူ ပီး အ�ကမ်းဖက်ခက်ထန်ြခင်းစတာေတွကို �ှစ်သန်းေပါင်းများစွာ ကွြဲ ပားြခားနားတဲ့ ဆငက ့် ေြပာင် ဲ းလဲလာ�ကတယ်လို ့ ေပါင်းစပ်မတ ိ ဖ ် က်ဖို ့ ေယာက်ျားတစ်ဦးရဲ ့ သူများထက် အခွငအ ့် ေရးကို အဆိြု ပုပါတယ်။ ေယာက်ျားေတွဟာ မျိုးပွား�ိင ု မ ် � အခွငအ ့် လမ်းဟာ ပိမ ု ိစ ု မ ွ း် ေဆာင်ရည်�ိှမ� အေပါ်မှာသာ အများ�ကီးမူတည်ပါတယ်။ ဒီလန ို ဲ အချိ နေတွ ် �ကာလာေတာ့ ေနာက်မျိုးဆက်ေတွဆီ လက်ဆငက ့် မ်းပါလာတဲ့ ့ 211 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ေယာက်ျားမျိုး�ိုးဗီဇေတွဟာ ရည်မန ှ း် ချက်အ�ကီးဆံးု ၊ ရန်လမ ို အ � များဆံးု ၊ ယှဉ်�ပိုင်လစ ို ိတအ ် ြပင်းထန်ဆးုံ ေယာက်ျားေတွကသ ို ာ ြဖစ်ေစပါေတာတ ့ ယ်။ တြခားတဘက်မာှ ေတာ့ �ှာေဖွရတာ မိနး် မတစ်ေယာက်ဟာ ဘာအခက်အခဲမှ သူနဲ့ ေပါင် းစပ်မိတဖ ် က်မယ့် ့ မ�ှိပါဘူး။ ဒါေပမယ့် ေယာက်ျားတစ်ေယာက်ကို သူကိ ု ေတွ ့ ေြမးြမစ် ေမွးေပးမယ့် သားသမီးေတွလခ ို ျင်ရင်ေတာ့ အရင်ဆးုံ အဲဒသ ီ ားသမီးေတွကို ကိးု လေလာက် ဗိုကထ ် မ ဲ ာှ ပင်ပန်းတ�ကီး လွယထ ် ားဖိေတာ ု့ ့ လိပ ု ါတယ်။ �ပီးေတာ့ ဒီသားသမီးေတွကို �ှစေပါင် ် းများစွာ ြပုစုရတယ်။ အဲဒလ ီ က ို ာလေတွမာှ မိနး် မတစ်ေယာက်အေနနဲ ့ အစာ�ှာထွကဖ ် ို ့ အခွငအ ့် လမ်း နည်းနည်းသာ�ှိ�ပီး ေဘးက ကူညေစာင ီ ေ�ှ ့် ာက်မေတွ � သူအသက်�င ှ သ ် န်ဖို ့ အများ�ကီးလိအ ု ပ်ပါတယ်။ �ှင ့် အေြခအေနမှနသ ် မ�ကို ေယာက်ျားတစ်ေယာက်ကုိ သူရဲ့ က ် ိအတွ ု့ က် ့ ေလးေတွအသက်�ှငဖ လိက ု ေလျာ�ံ ် ု ကလွ�ဲ ပီး မိခင်တစ်ေယာက်ဟာ လိအ ု ပ်တာေပါေလ။ ့ သူေယာက် ျားကေတာင်းဆိတ ု ဲ့ ့ တြခားဘာေရွ းချယ်စရာမှ သိပ်မ�ှိပါဘူး။ ဒါမှသာ သူေယာက် ျားက သူမရဲ ာထပ်ချပ်မကွာေန�ပီး တာဝန်ေတွထမ်းကူမာှ ပါ။ ့ ့ ့ ေဘးမှ အချိနေတွ ် �ကာလာတာနဲအမ� ့ မိနး် မမျိုး�ိုးဗီဇေတွေ�ကာင ့် ေခါင်းေဆာင်ေနရာ၊ ေနာက်မျိုးဆက်ေတွကို မိနး် မေတွဟာ အာဏာ နာခံတတ်တဲ့ ကိရ ု ဖိုအတွ က် ့ လက်ဆငက ့် မ်းေပးလိက ု တ ် ဲ့ ြပုစုပျိုးေထာင်သေတွ ူ တိက ု ပ ် ဲဝ ွ င်ရင်း အချိနက ် န ု သ ် ာွ းတဲ့ ြဖစ်လာ�ကတယ်။ မိနး် မေတွကေတာ့ သူတရဲ ို ့ မျိ့ ုး�ိုးဗီဇေကာင်းကို ေနာင်မျိုးဆက်အတွက် လက်ဆငက ့် မ်းချန်ထားဖို အချိ နမ ် ရခဲ�့ ကပါဘူး။ ့ ဒီသအ ီ ုရ ိ ီအရ ခုလမ ို ျိုး အသက်�ှငက ် ျန်ရစ်ဖိအတွ ု့ က် သံးု ရတဲန ့ ည်း◌ှဗျူဟာေတွ ကွြဲ ပားမ�ရဲ ့ ရလဒ်ေ�ကာင ့် ေယာက်ျားေတွဟာ ဒါေ�ကာငလ ့် ည်း ရည်မန ှ း် ချက်�ကီး�ပီး စီးပွားေရး၊ အဲဒလ ီ မ်းေ�ကာင်းကေန ယှဉ်�ပိုင်လစ ို ိတြ် ပင်းထန်တဲ့ �ိင ု င ် ေရးစတဲ ံ ေနရာ ့ ေတွမာှ ေသွဖယ်သာွ း�ပီး သားသမီးေတွ ြမ�ပ်�လ ံှ က ို �် ကတယ် လိဆိ ု့ ပ ု ါတယ်။ သဘာဝေတွ ေပါက်ေြမာက်�က�ပီး �ှိလာတယ်။ မိနး် မေတွကေတာ့ ြပုစုပျိုးေထာင်ဖိသာ ု့ သူတဘဝကိ ို ့ ု ဒါေပမယ့် ဒီအဆိက ု လည်း တိကျတဲအ ့ ေထာက်အထားေတွနတိ ဲ့ က ု �် ကည့ရ ် င် လွေနတာ ဲ ေတွ�ရပါတယ်။ အထူးသြဖငေတာ ့် ီ ရ ို တာေ�ကာင ့် တြခားမိနး် မေတွကို မှခ ီ မ ို ယ့အ ် စား ့ မိနး် မေတွဟာ ြပင်ပအကူအညီအေပါ် မှခ ေယာက်ျားေတွကသ ို ာ မှီခရ ို တယ် လူမဝ � န်းကျင်ကအ ို စိးု ရေစတယ်ဆတ ုိ ဲ ့ ဆိတ ု အ ဲ့ ချက် �ှင ့် ေယာက်ျားေတွရဲ ့ ယှဉ်�ပိုင်လစ ို တ ိ ြ် ပင်းထန်မ�က ယူဆချက်ေတွဟာ ေထာက်ြပချင်စရာ ေကာင်းပါတယ်။ ု �် ကေပမယ့လ ် ည်း မှခ ီ တ ို တ်တအ ဲ့ မေတွန ဲ ့ ယှဉ်�ပိုင်မြ� ပင်းထန်တအ ဲ့ ထီးေတွ အြပန်အလှန ် ဆက်ဆံ ေနထိင အမေတွသာ�ကီးစိးု တဲ့ အသိင ု း် အဝိင ု း် ြဖစ်တာကို တိရ စ�ာန်မျိုးစိတ် ေတာ်ေတာ်များများမှာ ေတွ�ရပါတယ်။ ဥပမာ အေနနဲ ့ ဆင်ေတွ၊ ဘိ� ု ဘ ို ုိ ေမျာက်ေတွကို �ကည့ပ ် ါ။ အမေတွဟာ ြပင်ပအကူအညီကလ ို တ ို ာေ�ကာင ့် လူမဆ � က်ဆေရးစွ ံ မး် ရည်၊ တစ်ဖက်သား�ှင ့် ဘယ်လပ ို းူ ေပါင်းေဆာင်ရွကရ ် မယ်၊ အဆင်ေြပချစ်ခင်ေအာင် 212 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ဘယ်လေနရမယ် ို ဆတ ုိ ာကို မသင်ယလ ူ ို ့ မရပါဘူး။ အမေတွချည်းပဲပါတဲ့ ဆက်ဆေရးကွ ံ နရ ် က်ကို သူတဖွ ို ့ ဲ�စည်း�က�ပီး အဖွဲ�ဝင်တစ်ဦးချင်စရ ီ ဲ ့သားသမီးကိပ ု ျိုးေထာင်ရာမှာ ကူည�ီ ကတယ်။ အထီးေတွကေတာ့ အဲဒအ ီ ချိနမ ် ာှ အချင်းချင်း တိက ု ခ ် ိုကြ် ခင်း၊ ယှဉ်�ပိုင်ြခင်းေတွန ဲ ့ အချိနြ် ဖုန်း�ကပါတယ်။ ဒါေ�ကာင ့် သူတရဲ ို ့ ့ အများနဲဆက် ဆေရးစွ ံ မး် ရည်၊ အချင်းချင်းရင်း�ှးီ သိက�မ်းမ�ေတွ မဖွံ� �ဖိုးဘဲ�ိေနပါတယ် ှ ။ ဘိ� ု ဘ ို ေမျာက် ုိ ေတွ၊ ့ ဆင်ေတွရဲ ့ အသိင ု း် အဝိင ု း် ကို အမေတွပးူ ေပါင်းထားတဲ့ ထိနး် သိမး် ထားတယ်။ ခိုင�် မဲတဆ ဲ့ က်ဆေရးကွ ံ နရ ် က်ေတွန ဲ ့ တချိနတ ် ည်းမှာေတာ့ အများနဲပူ့ းေပါင်းမလုပ်ေဆာင်တတ်တဲ့ တစ်ကယ ို တ ် ည်းအတွကပ ် ဲ�ကည့�် ပီး အထီးေတွကေတာ့ ေဘးထွကေနရတယ် ် ။ ဘိ� ု ဘ ို အ ုိ မေတွဟာ တစ်ေကာင်ချင်းယှဉ်ရင် အထီးတစ်ေကာင်ထက် အားနည်းေပမယ့် သတ်မတ ှ ထ ် ားတဲေဘာင် ့ စည်းမျဉ်းကို ေကျာ်တအ ဲ့ ထီးေတွကို အမေတွကဂိဏ ု း် ဖွဲ� �ပီး ဝိင ု း် �ိုက� ် က ှ ် ဆံးု မတတ်ပါတယ်။ ဒါဟာ ဘိ� ု ဘ ို ေမျာက် ုိ ေတွ၊ ဘာလိမြဖစ် ု့ �င ို တ ် ာပါလဲ။ ဆင်ေတွ�ကားမှာြဖစ်�င ို တ ် ယ်ဆရ ုိ င် ေဆပီယန်စေတွ ် ဟာ သူတရဲ ို ့ အားသာချက် ဟာ ့ ဟိမ ု ို ေဆပီယန်စေတွ ် �ကားမှာေရာ ပျမ်းမ�အားြဖင ့် မသန်စမ ွ း် ၊ မ�ကံ့ခင ို တ ် သ ဲ့ တ�ဝါေတွပါ။ ပမာဏအများအြပားနဲ ့ ပူးေပါင်းေဆာင်ရွက� ် င ို တ ် ဲ့ စွမး် ရည်အေပါ်မှာပဲ ီ ရ ို တယ်ဆေပမယ့ ုိ ် မူတည်ပါတယ်။ ဒါဆိရ ု င် အား�ွ�တ ဲ မ ဲ့ ိနး် မသားေတွလည်း သူတရဲ ို ့ ေယာက် ျားေတွအေပါ် မှခ ့ ကိယ ု က ် ျိုးပဲ�ကည့၊် ရန်လ�ို ပီးလုပ်ချင်ရာလုပ်တတ်တဲ့ လှညစ ့် ားအသံးု ချဖို ့ သူတပိ ို ့ မ ု အ ို ားသာတဲ့ ေယာက်ျားေတွကို လိသ ု လိြု ခယ်လယ ှ �် ပီး ပူးေပါင်းဆက်ဆေရးစွ ံ မး် ရည်ေတွကို အချင်းချင်းလက်တ�ွဲ ပီး အသံးု ချ�ကဖို ေမ�ာ် လ ငလ ့် မရဘူ ို ့ းလား။ ့ အများနဲပူ့ းေပါင်းလုပ်ကင ို � ် င ို လ ် သာ ို ့ ေအာင်ြမင်မေတွ � ရတဲ့ ဒီသက်�ိှမျိုးစိတတ ် စ်ခုမာှ တစ်ဦးချင်းအားြဖင ့် အများနဲမပူ ဲ့ ေတွ ူ (ေယာက်ျားေတွ) က တစ်ဦးချင်းအားြဖင ့် အများနဲပိ့ မ ု ိပ ု းူ ေပါင်းတတ်တဲ့ ့ းေပါင်းတတ်တလ လူေတွ(မိနး် မေတွ) ကို အုပ်စးို ေနရတာပါလဲ။ လက်�ိှအချိနအ ် ထိေတာ့ က�န်ေတာ်တမှ ို ့ ာ အေြဖေကာင်းေကာင်း မ�ှိပါဘူး။ က�န်ေတာ်တို ့ ေယဘံယ ု ျယူဆထားတဲ့ ယူဆချက်ေတွ မှားေနတာလဲ ြဖစ်�င ို တ ် ာပဲ။ ဒါမှမဟုတ် ဟိမ ု ို ေဆပီယန်စမ ် ျိုးစိတေတွ ် ရဲအထီ းေတွဟာ ့ ကာယခွနအ ် ား၊ ရန်လမ ို ၊� ယှဉ်�ပိုင်စိတြ် ပင်းထန်ြခင်း စတာေတွေ�ကာင ့် မဟုတဘ ် ဲ အဆငတ ့် န်းြမငတ ့် ဲ့ လူမဆ � က်ဆေရးစွ ံ မး် ရည် �ှင ့် ပူးေပါင်းေဆာင်ရွကတ ် တ်တဲ့ အေလ့ထေတွေ�ကာငလ ့် ည်း ြဖစ်�င ို တ ် ာပဲ။ ဒါဘာေ�ကာငလ ့် ဆ ဲ တ ုိ ာ က�န်ေတာ်တို သိ ို သိတာပါ။ ့ ကမ ဒါေပမယ့် က�န်ေတာ်တို ့ ေသချာသိတာကေတာ့ �ပီးခဲတ ဲ့ ာစု�စ ှ အ ် တွငး် မှာ ေယာက်ျားမိနး် မက�ေတွမာှ ့ ရ �ကီးမားတဲေြပာင် ့ းလဲမေတွ � လူအသိ င ု း် အဝိင ု း် ေတွဟာ ့ �ိင ု င ် ေရးအခွ ံ ငအ ့် ေရး ြဖစ်သာွ းတယ် အရင်ကထက်ပိ�ု ပီး �ှင ့် ဆိတ ု ာပါပဲ။ ေယာက်ျားမိနး် မတန်းတူညတ ီ ဲ့ စီးပွားေရးအခွငအ ့် လမ်းေတွ အမျိုးမျိုးေသာ ဒီေနအချိ နမ ် ာှ ့ ဥပေဒအဆငအ ့် တန်း၊ ေပးအပ်လာတယ်။ 213 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge �ပီးေတာလ ့ ည်း ေယာက်ျားမိနး် မကွြဲ ပားမ��င ှ ့် လိငသ ် ေဘာေတွရဲ ့ တဖန်ေြပာင်းလဲေတွးေခါ်လာ�ကတယ်။ အေတွးအေခါ်ဟာ �ကီးမားေနေသးေသာ်လည်းပဲ အ�ှိနအ ် ဟုနန ် ဲ့ ၂၀ မိနး် မတစ်ေယာက် ေြပာင်းလဲမအ � ြဖစ်ပျက်ေတွ ရာစုအစပိင ု း် တုနး် က ေတာ်ေတာ်ေဒါသထွကစ ် ရာေကာင်း�ပီး ြမင်ခဲ�့ ကတာပါ။ သေဘာတရားေတွကလ ို ည်း ေယာက်ျားမိနး် မကွာဟမ�ဟာ မှငသ ် က်စရာေကာင်းေလာက်တဲ့ ြမန်ဆန်စာွ ြဖစ်ပျက်ေန�ကတယ်။ အေြခခံအကျဆံးု မိနး် မေတွကမ ို ေပးခွ ဲ ငေပးဖိ ့် ုဆိ ု ဲ့ ့ တ �ူ း�ှမး် တဲက ့ စ ိ တ � စ်ခုလို ့ အေမရိကန်�င ို င ် မ ံ ာှ ကက်ဘန ိ က်ဝန်�ကီးအဖွဲ� ရဲအတွ ငး် ေရးမ�းတစ်ေယာက်ြဖစ်ဖိ၊ု ့ ့ �ိင ု င ် ေတာ် ံ တရား�ံုးချုပ်အဖွဲ�ဝင်ြဖစ်ဖို ့ အခွငလ ့် မ်းဆိတ ု ာ ေတာ်ေတာ်ကအ ို ဓိပာ� ယ်မ�ှိတာပါ။ အဲဒတ ီ န ု း် က လိငတ ် က ူ စ ိ ေတွ � ဆတ ုိ ာ အထူးတင်းကျပ်တားြမစ်ထားတဲ့ အရာမျိုးြဖစ်လို ့ ပွငပ ့် င ွ လ ့် င်းလင်း ေြပာဆိေဆွ ု းေ�ွးခွငေတာင် ့် မရပါဘူး။ ၂၁ ရာစု အေစာပိင ု း် လည်းေရာက်ေရာ မိနး် မေတွရဲ မဲ့ ေပးပိင ု ခ ် င ွ ဆ ့် တ ုိ ာ အလကားရလို ့ တန်ဖိးု မထား�ကတဲအ ့ ထိ ြဖစ်သာွ း�ပီ။ မိနး် မတစ်ေယာက် ဝန်�ကီးအဖွဲ� ရဲ ့ အတွငး် ေရးမ�းတစ်ေယာက် ြဖစ်တယ်ဆတ ုိ ာ မှတခ ် ျက်ချစရာေတာင်မလိတ ု ဲ့ အရာြဖစ်�ပီး ၂၀၁၃ ခု�စ ှ ်က အေမရိကန်ရဲ ့ �ိင ု င ် ေတာ် ံ တရား�ံုးချုပ်အဖွဲ�ဝင် ၅ ေယာက်မာှ ၃ ေယာက်က အမျိုးသမီးေတွြဖစ်ပါတယ်။ အဲဒအ ီ မျိုးသမီးသံးု ေယာက်က (အမျိုးသား တရားသူ�ကီး ၄ ေယာက်ရဲ ့ ကနက ့် က ွ မ ် က � ို ပယ်ချ�ပီး) လိငတ ် ခ ူ ျင်းလက်ထပ်တာကို တရားဝင်ေ�ကာင်းေထာက်ခံ ဆံးု ြဖတ်ခပ ဲ့ ါတယ်။ ခုလမ ို ျိုး အင်မတန်�ကီးမားထူးြခားတဲ့ အေြပာင်းအလဲေတွက ေယာက်ျားမိနး် မကွြဲ ပားမ�သမိင ု း် ကို အလွနတ ် ရာပဲ စိတ� ် � ပ်ေထွးအံဩ ့ စရာေကာင်းေစပါတယ်။ တကယ်လို ့ ဒီေနေခတ် မာှ ့ အထင်းသား�ကီး�ှိေနတဲ့ ေယာက်ျား�ကီးစိးု တဲစ ့ နစ်ဟာ တကယ့အ ် �ှိတရား ဇီဝေဗဒအချက်လက်ေတွထက် မေသချာတဲ့ စိတက ် းူ အေ�ကာင်းတရားေတွေပါ်မှာသာ အေြခခံထားြဖစ်တယ်ဆရ ုိ င် ဒီေယာက်ျား�ကီးစိးု တဲစ ့ နစ် ေနရာတိင ု း် မှာ တည်�ိေနဖိ ှ ု ့ �ှင ့် အစဉ်တည်�မဲဖိအတွ ု့ က် ဘာအေ�ကာင်းြပချက်၊ ဘယ်လအ ို ရာေတွကများ ကျားကန်ထားမှာပါလိမ။့် 214 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge အပိင ု း် သံးု လူသားမျိုး�ွယတ ် ၏ ို ့ ေပါင်းစည်းြခင်း ပံု ၂၃။ အစ�လာမ်ဘရ ု ားဖူးများ မက�ာ�မို � �ှိ အြမငြ့် မတ်ဆးု ံ ေသာေနရာ ကာအ်ဘာကို လှည့ပ ် တ်ဝတ်ြပုေနပံု 215 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge အခန်း - ၉ သမိင ု း် ၏ ြမားဦး စိက ု ပ ် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးေနာက်ပိင ု း် �� ပ်ေထွးသထက်လည်း လူအဖွ ့ ဲ�အစည်းေတွဟာ ပိ� ု � ပ်ေထွးလာခဲပ ့ ါတယ်။ လူမစ � နစ်ကထ ို န ိ း် သိမး် ထားတယ်ဆတ ုိ ာ လူေတွစိတန ် ဖန် ဲ ့ တးီ ထားတဲအ ့ ရာေတွန ဲ ့ �ကီးမားသထက်�ကီးမားလာ�ပီး၊ လူေတွစိတက ် းူ ဖန်တးီ ထားတဲအ ့ ရာေတွကသာ ကျယ်ြပနထ ် ့ င်�ှားလာခဲတ ့ ယ်။ စိတက ် းူ အေ�ကာင်းတရားေတွ၊ လူသားေတွရင်း�ှးီ က�မ်းဝင်ေနတာ ေမွးကင်စကတည်းက ြဖစ်ပါတယ်။ ဒါေ�ကာင ့် သူတေတွ ို ့ းေခါ်ရင်လည်း ပံစ ု ံတစ်မျိုး၊ ြပုမူေနထိင ု ပ ် ံက ု လည်း သတ်မတ ှ ထ ် ားတဲ့ စံတချို � နဲကိ ု ည ် ေအာင် ီ ၊ ့ က လိက ု န ် ာတဲအ ့ ထိ တချို ေ � သာအရာေတွပဲလခ ုိ ျင်ေအာင်၊ ြဖစ်လာတာပဲ။ သန်းေပါင်းများစွာေသာ ဒီလန ို ဲ ့ သူစမ ိ း် တရံေတွ အချို �ေသာစည်းကမ်းချက်ေတွကပ ို ဲ ဗီဇစိတအ ် တုေတွကို ထိထေရာက် ိ ေရာက် လူေတွကဖန်တးီ လိက ု �် ပီး ပူးေပါင်းအလုပ်လပ ု ် �င ို �် ကတတယ်။ ဒီ ဗီဇစိတအ ် တုကန ွ ရ ် က် (network of artificial instincts) ကို ‘လူယဉ် ။ ့ ေကျးမ�’ လို ေခါ်ပါတယ် ့ ၂ဝရာစု ပထမ�ှစဝ ် က်မာှ ပညာ�ှငေတွ ် က လူယဉ် ို း် ဟာ �ပီးြပည့စ ် �ံု ပီးလိက ု ေလျာညီ ် ေထွမ� ့ ေကျးမ�တင �ှိတယ်လို ့ သင်�ကား�ကတယ်။ �ှစက ် ာလများစွာ �ကာတဲအ ့ ထိ မေြပာင်းလဲ�င ို တ ် ဲ့ အတွငး် အ�ှစတ ် န်ဖိးု ေတွ ပိင ု ဆ ် င ုိ ထ ် ား�ကတယ်လို ့ ယံ�ု ကည်�ကတယ်။ ကမ�ာအ ှ ယ်။ ့ ြမင်�ိတ စနစ်တကျြဖစ်တဲ့ အဲဒါေတွကလည်း ေနကို လူသားအုပ်စု ု ပ ် ိင ု ် ကိယ �ဂိဟေတွ ် ပတ်ေနသလို လူမေရး၊ � တစ်စခ ု ျင်းစီမာှ ဥပေဒေရး၊ သူတရ ို ဲကိ ု ပ ် ိင ု ် ့ ယ �ိင ု င ် ေရး ံ အဆင်ေြပေချာေမာ စနစ်ေတွ�ိှ�ပီး အလုပ်ြဖစ်ေနတာပါပဲ။ ခုလမ ို ျိုးအြမင်မာှ ဆိရ ု င် သူဟာနဲ သူ ို ့ ့ လည်ပတ်ေနတဲ့ ယဉ်ေကျးမ�ဟာ ေြပာင်းလဲြခင်းမ�ှိပါဘူး။ သူတဟာ ့ နဂိ� ု န� း် အတိင ု း် လည်ပတ်ေန�ပီး နဂိဦ ု းတည်ချက်နပဲ ဲ ့ သာွ းပါတယ်။ ြပင်ပကေန သက်ေရာက်လာတဲ့ တွနး် အားေတွကေသာ သူတကိ ို ့ ေြပာင် ု းလဲေစ�ိင ု ပ ် ါတယ်။ မ�ုဿေဗဒပညာ�ှငေတွ ် ၊ သမိင ု း် ပညာ�ှငေတွ ် �ှင ့် �ိင ု င ် ေရးသမား ံ ေတွကေတာ့ ဒါကို ‘ဆာမိအ ု န် ယဉ်ေကျးမ� (Samoan Culture)’ သိမဟု ု ့ တ် ‘တက်စေမးနီ ် းယန်း ယဉ်ေကျးမ� (Tasmanian Culture)’ လို ့ ေခါ် �ကပါတယ်။ ဆာမိအ ု န်လမ ူ ျိုးေတွ�င ှ ့် တက်စေမးနီ ် းယန်း လူမျိုးေတွရဲ ့ ယံ�ု ကည်သက်ဝင်မ၊� ထံးု တမ်းသတ်မတ ှ ခ ် ျက် နဲ ့ လူမတ � န်ဖိးု ေတွဟာ ေ�ှးပေဝသဏီကတည်းကေန ခုထိ မေြပာင်းမလဲ�ိှသလိေပါ ု ။့ 216 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ဒီေနေခတ် မာှ ေတာ့ ့ ယဉ်ေကျးမ�ပညာ�ှငအ ် များစုက ဒါေတွနဆန ဲ့ က ် ့ ျင်ဘက်ေတွသာ မှနက ် န်တယ်လို ့ မှတခ ် ျက်ြပု�ကပါတယ်။ ယဉ်ေကျးမ�တင ို း် မှာ သူတိ ု ့ ့ ယံ�ု ကည်သက်ဝင်မ၊� ထံးု တမ်းသတ်မတ ှ ခ ် ျက် �ှင ့် ့ ရဲ လူမတ � န်ဖိးု ေတွ�ိေပမယ့ ှ ် ဒါေတွဟာလည်း အ�မဲမြပတ် အတက်အကျနဲေြပာင် းလဲေနတာပါ။ ့ ယဉ်ေကျးမ�ဆတ ုိ ာ ပတ်ဝန်းကျင်အေြခအေန ေြပာင်းလဲသာွ းတာေ�ကာင ့် ေြပာင်းလဲ�င ို တ ် ယ်။ ဒါမှမဟုတ် အိမန ် းီ ချင်း ယဉ်ေကျးမ�ေတွန ဲ ့ အြပန်အလှနထ ် ေတွ ိ � �ပီး ေြပာင်းလဲ�င ို တ ် ယ်။ ဒါေပမယ့် ယဉ်ေကျးမ�ဆတ ုိ ာ သူရဲ့ အတွ ငး် ေရွ �လျားမ�ပံစ ု ေတွ ံ ေ�ကာငလ ့် ည်း ့ တည်�ငိမ်တပ ဲ့ တ်ဝန်းကျင်�ိ�ှ ပီး ေြပာင်းလဲသာွ းတာမျိုးြဖစ်တတ်ပါတယ်။ တြခားဘယ်အရာနဲမှ့ မထိေတွရ � တဲ့ ေဂဟစနစ်အရ သီးသနတ ် ့ ည်�ိှေနတဲ့ ယဉ်ေကျးမ�ေတွေတာင်မှ ေြပာင်းလဲြခင်းဆိတ ု ာကို မေ�ှာင်လ� ွဲ င ို ပ ် ါဘူး။ တသမတ်တည်း အ�မဲမန ှ ေနတဲ ် ့ �ူ ပေဗဒနိယာမသေဘာတရားေတွနမတူ ဲ ့ ဘဲ လူသားေတွစိတက ် းူ ယဉ်စုစည်းထားတဲ့ စနစ်ေတွ အားလံးု ဟာ ဆနက ် ့ ျင်ဘက်အတွငး် သေဘာတရားေတွန ဲ ့ စုစည်းြဖစ်တည်ေနတာပါ။ အဲဒဆ ီ နက ် ့ ျင်ဘက်သေဘာတရားေတွကို တည့မ ် တ်သာွ းေအာင် လူယဉ် ့ ေကျးမ�ေတွက အ�မဲဖျန်ေြဖဖိ�ကိ ု ့ ုစားတယ်။ အဲဒ�ီ ကိုးစားမ�ြဖစ်စဉ်ကပဲ ယဉ်ေကျးမ�ေြပာင်းလဲြခင်းကို ြဖစ်ေစတဲတ ့ န ွ း် အားြဖစ်ပါတယ်။ အလယ်ေခတ်ဥေရာပက မင်းမျိုးမ�းမတ်ေတွဟာ ခရစ်ယာန်ဝါဒနဲ ့ အလယ်ေခတ်သရ ူ ဲေကာင်းဝါဒ ု န ှ အ ် ားြဖင ့် မနက်ကို �ှစခ ် ုလးံု အေပါ် သက်ဝင်ယ�ံု ကည်ခ�ဲ့ ကတယ်။ သူေကာင်း မ�းမတ်တစ်ေယာက်ဟာ ပံမ ဘုရားေကျာင်းသွားမယ် �ပီးေတာ့ တရားေဟာတာကိန ု ားေထာင်မယ်။ ဘုနး် �ကီးက ဘုနး် �ကီးက ခရစ်ယာန် သူေတာ်စင်ေတွအေ�ကာင်း ‘အရာအားလံးု ဟာ အ�ှစသ ် ာရမ�ှိတဲ့ ပကာသန မာနေထာင်လာ� းမ�ေတွသက်သက်ပါ’ လို ့ ေဟာတယ်။ ‘ဒါေတွအားလံးု ပကာသနေတွပါ။ စည်းစိမ၊် တဏှာ၊ ဂုဏသ ် က ိ �ာေတွဆတ ုိ ာ အ��ရာယ်�ကီးတဲ့ စံစ ု မ်းေ�ှာငယ ့် က ှ ြ် ခင်းေတွပါ။ အထက်ကေရာက် ို ေအာင် ကိယ ု က ့် ယ ို က ် ယ ို ြ် မ�ငတ ့် င်�ပီး သခင်ခရစ်ေတာ်ရဲ ့ ဒါေတွအားလံးု ရဲ ့ ေြခလှမ်းေတွေနာက်ကို လိက ု ရ ် မယ်။ ခရစ်ေတာ်လပ ို ဲ ကျိုး�ွသ ံ ည်းခံစာွ ေနထိင ု ပ ် ါ။ �ုနရ ် ့ င်း�ကမ်းတမ်းမ�၊ အလွနအ ် က�ံသးုံ ြဖုန်းမ�ေတွကို ေ�ှာင်�ကဉ်ပါ။ ‘တကယ်လို ့ ပါးတစ်ဘက် အ�ိုကခ ် ရ ံ တယ် ဆိရ ု င်လည်း ေနာက်ပါးတစ်ဘက်ကို လှညေပးပါ။’ ့် ဆိတ ု ဲ့ ေဒသနာေတွေပါ။့ အိမြ် ပန်လမ်းတစ်ေလ�ာက်မာှ �ကားနာခဲရ ့ တဲ့ တရားေတွ �ှလးံု သွငး် ဆင်ြခင်ရင်း၊ ကျိုး�ွသ ံ ည်းခံတတ်တစ ဲ့ တ ိ က ် ေလးနဲ အဲ ီ ေကာင် ူ းမ�းမတ်ဟာ အိမ်ကေတာ ို ် တာနဲ ့ ့ ဒသ ့ ြပန်လာတာပဲ။ အိမေရာက် အေကာင်းဆံးု ပိးု ထည်ေတွဝတ် �ပီး သူအ�ှ ် ဲ ့ ရဲတက ို စ ် ားေသာက်ပဲက ွ ို ့ ငရ သွားတယ်။ အဲဒမ ီ ာှ ဝိင ု က ် ို ီ ဗ ီ ီးယား အေ�ကာင်း သီဆ�ုိ က။ ေရလိင ု �ဲ့ ပီးေသာက်�က၊ အလယ်ေခတ် ကေချသည်ေတွက လဲနး် စေလာ့ �ှင ့် ဂွန ဧည့သ ် ည်ေတာ်ေတွကလည်း ဖလှယ�် က။ ညစ်ညမ်းတဲဟ ့ ာသေတွ၊ “အ�ှကသ ် က ိ �ာမဲ�့ ပီး ေသွးေချာင်းစီး အသက်�ှငရ ် တာထက် စစ်ပဲပ ွ ံြု ပင်ေတွ တစ်ဦးနဲတစ် ့ ဦး ေသသွားရတာ ပိေကာင် ု းတယ်က”ွ “တစ်စတ ံု စ်ေယာက်က ကိယ ု ရ ့် ဲဂု့ ဏသ ် က ိ �ာကို မယံသ ု က◌င်္ာနဲ ့ေမးခွနး် ထုတတ ် ယ် ဆိရ ု င် အဲဒလ ီ ေစာ် ို ကားမ�ကို ေသွးနဲပဲ့ ေဆးရမယ်။ �ပီးေတာ့ ကိယ ု ရ ့် န်သေတွ ူ ကိယ ု ေ�ှ ့် � မှာ ေ�ကာက်ေြပး, ေြပးတာြမင်ရ�ပီး 217 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge သူတရဲ ို ့ လှ ့ မီးေတွ ကိယ ု ေြခရင် ့် းမှာ ကတုနက ် ယင်န ဲ ့ ခစား�ကတာထက် ေလာက�ကီးမှာေကာင်းတာ ့ ပတဲသ ဘာ�ှိေသးလဲက”ွ ဆိ�ု ပီး မ�းမတ်ေတွ ထ ေ�ကးေ�ကာ်တယ်။ ခုလမ ို ျိုး ဆနက ် ့ ျင်ဘက်သေဘာတရားေတွဟာ ဘယ်တန ု း် ကမှ ေြပလည်မသွားခဲပ ့ ါဘူး။ ဒါေပမယ့် ဥေရာပ မင်းမျိုးမ�းမတ်ေတွ၊ ခရစ်ယာန်ဘန ု း် �ကီးေတွ၊ သူတရဲ ို ့ ယဉ် ့ ေကျးမ� �ိုး�ိုးသာမန်လေတွ ူ ဟာ တစတစေြပာင်းလဲခဲတ ့ ယ်။ ဒီအရာေတွန ဲ ့ လံးု ေထွးရင်းနဲပဲ့ အဲဒဆ ီ နက ် ့ ျင်ဘက်သေဘာတရားကို အေြဖ�ှာဖိ�ကိ ု ့ ုးစားတာက ခ�ူ းဆိတစ ် စ်ပဲေတွ ွ ကို ြဖစ်ေစခဲတ ် စ်ပဲမ ွ ာှ �ိက ု သ ် ရ ူ ဲေကာင်းေတွဟာ ့ ာပဲ။ ခ�ူ းဆိတစ သူတရဲ ို ့ ့ တိက ု ခ ် က ို မ ် စ � စ်စမ ွ း် ရည် နဲ ့ ဘာသာေရးကိင ု း် �� ိငး် မ�ကို တစ်�ပိုင်နက် ြပသလိရတယ် ု့ ။ ခုလမ ို ျိုး တူညတ ီ ဆ ဲ ့ နက ် ့ ျင်ဘက်သေဘာတရားေတွန�ှ ဲ ့ ိေနတဲ့ တပ်ဖဲ�ွကေတာ့ တဲငပ ် လာစစ်သည်ေတာ်ေတွ (Templars) နဲ ့ ေဟာ်စပီေတာ်လာ စစ်သည်ေတာ်ေတွ (Hospitallers) ေတွပါပဲ။ သူတဟာ ို ့ ခရစ်ယာန်ဝါဒ နဲ ့ သူရဲေကာင်းဝါဒ စိတက ် းူ ေတွကို တင်းတင်းကျပ်ကျပ် ေရာေ�ှာခဲ�့ ကတယ်။ �ပီးေတာ့ အလယ်ေခတ် ပန်းချီ၊ ့ ံဝ ု တ�ုေတွ အ�ုစာေပေတွြဖစ်တဲ့ ရစ်ချတ်ဘရ ု င်၊ ဟိးု လီဂေရး ေခါ် ခရစ်ေတာ်ရဲြမင ် လား စတဲပ ့ ြ့် မတ်ေသာခွကဖ ဟာလည်း ဒါေတွေ�ကာငပ ့် ါပဲ။ ရစ်ချတ်ဘရ ု င်ရဲ ဂ�� ် ဲတက ို ဆ ် တ ုိ ာကလည်း �ိက ု သ ် ရ ူ ဲေကာင်း ့ ဝင် ကဲမေလာတ ့ ရ တစ်ေယာက်ဟာ �ပီးေတာလ ့ ည်း ခရစ်ယာန်ေကာင်း ေကာင်းမွနတ ် ဲ့ တစ်ေယာက် ခရစ်ယာန်ေတွသာ ြဖစ်တယ်ဆတ ုိ ာကို သက်ေသြပဖိြဖစ် ု ့ ပါတယ်။ အေကာင်းဆံးု �ိက ု သ ် ရ ူ ဲေကာင် းေတွြဖစ်�ကတယ်လို ့ ့ ေြပာတာပါ။ ေနာက်ဥပမာတစ်ခုကေတာ့ အခုေခတ် �ိင ု င ် ေရးစနစ် ံ ေတွပါ။ ြပင်သစ်ေတာ်လန ှ ေရး�ကီ ် းကစ�ပီး ကမ�ာတစ်ဝန်းကလူေတွက တန်းတူညမ ီ �မ�၊ လူတစ်ဦးချင်းလွတလ ် ပ်ခွင ့် စတဲအ ့ ရာေတွဟာ အေြခခံကျတဲ့ မ�ှိမြဖစ်လမ ူ တ � န်ဖိးု ေတွလို ့ ြမင်လာ�ကပါတယ်။ သိတိ ု့ င ု ေအာင် ် ဒီတန်ဖိးု �ှစခ ် ုလးံု ဟာလည်း တစ်ခန ု တစ် ဲ ့ ခု ဆနက ် ့ ျင်ေနတဲသ ့ ေဘာ�ှိပါတယ်။ တန်းတူညမ ီ �မ��ိအ ှ ာင်လပ ု ်မယ်ဆရ ုိ င် ေကာင်းစားေနတဲလ ့ ေတွ ူ ရဲ ့ လွတလ ် ပ်ခင ွ က ့် ို ချင်းစီကို ကနသ ် ့ တ်�ပီးမှသာ ကိယ ု လ ် ပ ု ်ချင်ရာကိုု လုပ်�င ို တ ် ယ်လို ့ ချိုးေဖာက်ပါတယ်။ ၁၇၈၉ ရ�ိင ု ပ ် ါတယ်။ အာမခံထားတာဟာ ခု�စ ှ က ် စ�ပီး လူတစ်ဦးတစ်ေယာက် တန်းတူညမ ီ �မ�ကို မလွမ ဲ ေသွ ကမ�ာ� ို င ် ေရးသမိ ံ င ု း် တစ်ခလ ု းံု ကိ�ု ကည့မ ် ယ်ဆရ ုိ င် ့ င ည�� ိ င ိ� း် ေစစ ု ့ ုးပမ်းတဲ့ ့ ပ်ဖိ�ကိ ဒီဆနက ် ့ ျင်ဘက်သေဘာတရားကို ပိမ ု အ ို ဆင်ေြပ အစဉ်အဆက်လပ ု ်ရပ်ေတွအြဖစ် ြမင်�င ို ပ ် ါတယ်။ ချားလ်စ်ဒစ်ကင်းရဲ ့ ဝတ�ုေတွထက ဲ လစ်ဘရယ်ဝါဒ တစ်ပဒ ု ပ ် ဒ ု က ် ို ကျငသ ့် းုံ တယ်ဆတ ုိ ာ ပိအ ု ေလးေပးတဲအ ့ တွက် စီးပွားပျက် ဖတ်ဖးူ တဲလ ့ မ ူ န ှ သ ် မ�ဟာ သိမာှ ပါ။ �ပီးေတာ့ ၁၉ရာစု ဥေရာပမှာ လူတစ်ဦးချင်းစီရဲလွ ် ပ်မက � ို ့ တလ ဆင်းရဲသာွ းတဲမ ့ သ ိ ားစုေတွကို ေထာင်ထပ ဲ ိ�ပီ ု့ း ကျန်ခတ ဲ့ မ ဲ့ ဘ ိ မဲက ို ွ မ ့် မ ှ ေပးဘဲ ခါးပိက ု � ် က ိ� သ ် င်တန်း လိဟ ု ာမျိုးေတွကဆ ို က ီ ို ့ ေလးေတွကေတာ ့ ဘာေရွ းချယ်ခင 218 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ပိပစ် ု ့ တာပါ။ အဲလက်ဇန်းဒါး ဆိလ ု ဂ ် ျနစ်စင် (Alexander Solzhenitsyn) ဖတ်ဖးူ တဲလ ့ တ ူ စ်ေယာက်ဟာ တန်းတူအခွငေရးရတဲ ့် ့ ရက်စက်တအ ဲ့ ာဏာ�ှငေတွ ် က ရဲဝတ ဲ တစ်ပဒ ု က ် ို ့ � ုေတွထက ကွနြ် မူနစ်စနစ်ရဲ ့ ရည်မန ှ း် ချက်ေတွဆတ ုိ ာ လူေတွရဲေန ပတ် ဲ့ ရာအားလံးု ကို ့ စဉ်ဘဝနဲ ့ ့ သက်တအ ထိနး် ချုပ်ဖိ�ကိ ု ့ ုးစားလာတာြဖစ်ပါတယ် ဆိတ ု ာကို ေတွ�ရမှာပါ။ ဒီေနေခတ် အေမရိကန် �ိင ု င ် ေရးဟာလည် ံ း ဒီဆနက ် ့ ျင်ဘက်သေဘာတရားကို ေစစ ိ င ိ� း် ဖိ�ကိ ု ့ ုးစားတာနဲ ့ ့ ့ ပ်ည�� တဝဲလည်ေနတာပါ။ ဒီမက ို ရက်ေတွက ပိ�ု ပီးတန်းတူညမ ီ �တဲ့ လူအဖွ ု ျင်တယ်။ တကယ်လို ့ ့ ဲ�အစည်းကို လိခ ဆင်းရဲသားေတွ၊ သက်�ကီးရွ ယအ ် ုေတွ ိ ၊ မသန်စမ ွ း် သူေတွကို ကူညမ ီ ယ့အ ် စီအစဉ်ေတွကို ေထာက်ပံဖ ု့ က် ့ ိအတွ အခွနတ ် းို ြမ�ငမ ့် ယ်ဆလ ုိ ည်း အဆင်ေြပလို ြမင် ုိ ့ က ု ဆ ် က ံ ို ့ တပိ ့ �ကတယ်။ ဒါေပမယ့် အဲဒါက လူတစ်ဦးချင်းစီရဲ သူ သူတသံ ို ့ းု ချင်သလိသ ု းုံ မယ့် လွတလ ် ပ်ခင ွ က ့် ို စွကဖ ် က်ကျူးေကျာ်သလို ြဖစ်ေနြပန်တယ်။ သူရဲေကာင်းဝါဒ�ှင ့် ခရစ်ယာန်ဝါဒကို တန်းတူညမ ီ �သွားေအာင်လပ ု ်ဖို ့ အလယ်ေခတ်ယဉ်ေကျးမ�က မတတ်�င ို ခ ် ဲသ ် ပ်မန � တန် ဲ ့ းတူညမ ီ �မ�ကို ညီမ�ေအာင် မလုပ်�င ို ေသးပါဘူ ် း။ ့ လို အခုေခတ်ကမ�ာမှာလည်း လွတလ ဒါေပမယ့် ဒါဟာ စနစ်ရဲချိ့ ု �ယင ွ း် ချက်ေတာ့ မဟုတပ ် ါဘူး။ ခုလမ ို ျိုး ဆနက ် ့ ျင်ဘက်သေဘာတရားေတွဆတ ုိ ာ လူယဉ် ့ ေကျးမ�ရဲ ့ ြဖစ်ပါတယ်။ ခွြဲ ခားမရတဲအ ့ စိတအ ် ပိင ု း် ေတွပဲ အဲဒဝ ီ ေရာဓိ ိ ဆန်ကျင်ဘက်သေဘာေတွဟာ လူယဉ် ့ ေကျးမ�ကို ေမာင်း�ှင�် ပီး တကယ်တမ်းမှာဆို က�န်ေတာ်တမျိ ို ့ ုးစိတရ ် ဲ ့ ဆန်းသစ်တထ ီ င ွ မ ် ၊� ေရွ းလျားမ�အေြပာင်းအလဲေတွကို ြဖစ်ေစတဲ့ အင်ဂျင်ေတွြဖစ်ပါတယ်။ ဆနက ် ့ ျင်ဘက် ဂီတ�ုတ၂် ခုကို တ�ပိုင်နက်တးီ လိက ု တ ် ာက ဂီတေတးသွားကို ဆက်လက်ြဖစ်ေပါ်ေစသလိပ ု ဲ က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ့ အေတွးေတွ၊ အိုငဒ ် ယ ီ ာေတွ၊ တန်ဖိးု ေတွ ပဋိပက�ြဖစ်�ကြခင်းက က�န်ေတာ်တကိ ို ့ ု စဉ်းစားဖိ၊ု ့ ြပန်လန ှ သ ် းုံ သပ်ဖိ၊ု ့ ေဝဖန်ဖို ့ တွနး် ပိသလိ ု့ ြု ဖစ်ပါတယ်။ အ�မဲတသမတ်တည်းြဖစ်ေနတယ်ဆတ ုိ ာ ခပ်တးံု တံးု လူေတွအတွကေတာ ် ့ ေပျာ်စရာပါ။ တင်းမာမ�ေတွ၊ ပဋိပက�ေတွ၊ ည�� ိ င ိ� း် လိမရတဲ ု့ ့ ကွာဟမ�ေတွဟာ ယဉ်ေကျးမ�တင ို း် ရဲ ဟင် းခတ်အေမ �း�ကိုင်လို ့ ြဖစ်ေနတယ်ဆရ ုိ င်.. ယဉ်ေကျးမ�တစ်ခခ ု မ ု ာှ ပါဝင်ပတ်သက်တဲ့ လူသားတစ်ဦးဟာ တစ်ခ� ု င ှ တ ့် စ်ခု ကိက ု ည ် မ ီ မ � �ှိတဲ့ လူမတ � န်ဖိးု ေတွရဲ ့ ခွဲြခမ်းစိတြ် ဖာတာခံရ�ပီး၊ ဆနက ် ့ ျင်ဘက်ြဖစ်ေနတဲ့ ယံ�ု ကည်မေတွ � ကို ကိင ု စ ် ထ ဲွ ားရမှာပါ။ ဒါဟာ လူယဉ် ို း် ရဲ မ�ှ ့ ိမြဖစ် လက�ဏာတစ်ရပ်ြဖစ်�ပီး ‘ေတွးေခါ်မ� ပဋိပက�’ လို ့ ့ ေကျးမ�တင ေခါ်ဆိ�ု ကပါတယ်။ ယူဆေလ့�ိ�ှ ကတယ်။ ‘ေတွးေခါ်မ� ပဋိပက�’ တကယ်တမ်းေတာ့ ဟာ လူအတွ ငး် စိတပ ် ိင ု း် ဆိင ု ရ ် ာ ့ အဲဒါဟာ မှားယွငး် မ�တစ်ခုလို ့ အသက်တမ�အေရး�ကီးတဲ့ အားသာချက် စွမး် ရည်တစ်ခုပါ။ လူသားေတွအေနနဲ ့ ခုလမ ို ျိုးဆနက ် ့ ျင်ဘက်သေဘာြဖစ်တဲ့ ယံ�ု ကည်မေတွ � ၊ တန်ဖိးု ေတွကို လက်ခံစဲက ွ င ို မ ် ထား�ိင ု ဘ ် းူ ဆိရ ု င် လူယဉ် ုိ ာကို ထူေထာင်ထန ိ း် သိမး် �ိင ု ဖ ် ိဆိ ု့ တ ု ာ မေသချာပါဘူး။ ့ ေကျးမ�ဆတ 219 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ခရစ်ယာန်တစ်ေယာက်က သူတလမ် ို ့ းထဲက ဗလီမာှ ဝတ်ြပုေနတဲ့ မွတဆ ် လင်ေတွကို နားလည်ချင်တယ် ဆိပ ု ါစိ။ု ့ ဒါဆိရ ု င် သူအ ် လင်မတ ် င ို း် ့ ေနနဲ ့ မွတစ လိက ု လ ် သ ံ မ ိ တ ှ ေနစရာ ် မလိပ ု ါဘူး။ ကွာဟေနတဲသ ့ ေဘာတရားေတွ၊ ဆနက ် ့ ျင်ဘက်ြဖစ်ေန�ကတာ၊ ေြပာင်းြပန်ြဖစ်ေနတယ် တြမတ်တ�ိးု လိက ု န ် ာတဲ့ အဲဒအ ီ စား မွတစ ် လင်မယ ် ဉ်ေကျးမ�ရဲ ့ သူတသတ် ို ့ မတ ှ ထ ် ားတဲ့ သူတရဲ ို ့ ့ အဆငအ ့် တန်း ဆိတ ု ာေတွကသ ို ာ အကျငသ ့် လ ီ တန်ဖိးု ေတွ ေ�ှ �ေနာက်မညီ ပညတ်ကျငဝ ့် တ်ေတွဟာ အချင်းချင်း သတ်မတ ှ ခ ် ျက်ေတွဟာလည်း တစ်ခန ု တစ် ဲ ့ ခု စူးစမ်းသငပ ့် ါတယ်။ အဲဒလ ီ ို မွတဆ ် လင်ေတွကယ ို တ ် င ို ် နားလည်ေဝခွဲရခက်�ပီး သူတလိ ုိ ့ က ု န ် ာရတဲ့ ဆနက ် ့ ျင်ဘက်ကျငဝ ့် တ်ေတွ�ကားထဲကို ကိယ ု တ ် င ို ေရာက် ် မသ ှ ာ သူတကိ ို ့ ု အေကာင်းဆံးု နားလည်မာှ ပါ။ လ�ို � ဝှကေထာက် ် လမ ှ ်းေရး�ဂို ဟ်တု လူယဉ် ့ ေကျးမ�ေတွဟာ အ�မဲမြပတ် သူဟာသူ တက ို ဆ ် င ုိ မ ် ေတွ � ေ�ကာင ့် ့ အတက်အကျ ြဖစ်တာလား �ှိပါတယ်။ ဒါမှမဟုတ် ဒီလအ ို တက်အကျေတွဟာ အားလံးု ကိြု ခံု�ကည့မ ် ယ်ဆရ ုိ င် သူတမှ ို ့ ာြဖစ်ေနကျပံစ ု ံတစ်ခုခု �ှိပါသလား။ တြခားစကားလံးု သံးု �ပီးေြပာရရင် သမိင ု း် မှာ ဦးတည်ချက်တစ်ခခ ု ု �ှိပါသလား။ �ှိပါတယ် ဆိတ ု အ ဲ့ ေြဖထွကပ ် ါတယ်။ ေထာင်စ� ု စ ှ မ ် ျားစွာ�ကာ�ပီးတဲအ ့ ခါ လူယဉ် ့ ေကျးမ�ေတွဟာ တြဖည်းြဖည်းနဲ ့ �ကီးမား�ပီး ေရာက်�ိလ ှ ာပါတယ်။ ဒါေ�ကာငက ့် မ�ာ�ကီးမှာ �� ပ်ေထွးနက်နတ ဲ ဲ့ ေသးငယ်�ပီး�ိုး�ှငး် တဲ့ လူယဉ် ့ ေကျးမ��ကီးေတွအြဖစ် မီဂါလူယဉ် ့ ေကျးမ��ကီးေတွ အေရအတွက် နည်းသထက်နည်းလာ�ပီး အဲဒယ ီ ဉ်ေကျးမ�တစ်ချင်းစီကလည်း �ကီးသထက်�ကီး၊ �� ပ်ေထွးသထက်ပိ� ု � ပ်ေထွး လာခဲတ ့ ယ်။ ဒါဟာ ေအာက်ေြခမှာမဟုတဘ ် ဲ သာမန်အ�ကမ်းဖျင်းဆန်တဲ့ အထက်ပိင ု း် မှာသာ ေယဘံယ ု ျေကာက်ချက်ချမ�တစ်ခြု ဖစ်�ပီး မှနက ် န်ပါတယ်။ ယဉ်ေကျးမ�အုပ်စတ ု စ်ချင်းစီဟာ �ကီးမားတဲမ ့ ီဂါယဉ်ေကျးမ��ကီးအြဖစ် မီဂါယဉ်ေကျးမ��ကီးေတွကလည်း ေသးငယ်တယ ဲ့ ဉ်ေကျးမ�ေလးေတွအြဖစ် ေအာက်ေြခအဆငမ ့် ာှ ဆိရ ု င် ေပါင်းစည်းသွား�က�ပီး �ပိုကွသ ဲ ာွ းတတ်ပါတယ်။ မွနဂ ် အ ို င်ပါယာဟာ �ကီးမားတဲအ ့ ာ�ှေဒသ�ှင ့် ဥေရာပတိက ု ရ ် ဲအစိ ် ပိင ု း် ေတွပါ ကျယ်ြပနအ ် ့ ုပ်စးို ခဲတ ့ တအ ့ ယ်။ �ပီးေတာလ ် ိတအ ် မ �ာမ �ာကွသ ဲ ာွ းတာပါပဲ။ ကက်သလစ်ခရစ်ယာန်ဝါဒက တ�ပိုင်နက်တည်းပဲ ့ ည်း အစိတစ သန်းရာနဲချီ ဲ့ ေတွ ူ ေြပာင်းလဲသက်ဝင်ေစခဲတ ် င ို တ ် ဲ့ ဂိဏ ု ဂ ် ဏငယ်ေလးအြဖစ် ့ တလ ့ ယ်။ �ပီးတာနဲ ့ မေရတွက� ု း် နဲ ့ အလယ်ပိင ု း် ဥေရာပေတွအထိ ပျံ� �ှခဲ ံ့တ �ပိုကွသ ဲ ာွ းတာပဲ။ လက်တင်ဘာသာစကားဟာ အေနာက်ပိင ့ ယ်။ ေနာက်ေတာလ ့ ည်း ေဒသယိကစကားအမျိုးမျိုးအြဖစ် �ိင ု င ် သ ံ းုံ ဘာသာအမျိုးမျိုး ြဖစ်လာ�ကတာပဲ။ ကွထ ဲ က ွ သ ် ာွ း�ပီး ေနာက်ဆးုံ ေတာလ ့ ည်း ဒါေပမယ့် ခုလမ ို ျိုးကွ�ဲ ပဲမေတွ � ဟာ 220 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ယာယီခဏတာေနာက်ဆတ ု သ ် ာွ းြခင်းသာြဖစ်�ပီး မလွမ ဲ ေသွြပန်လည်ေပါင်းစည်းတဲလ ့ မ်းေ�ကာင်းထဲ ြပန်ဝင်ေရာက်လာတာပါတယ်။ တကယ်ေတာ့ သမိင ု း် ရဲဦးတည် ချက်ကို �� ြမင်ပံဆ ု တ ုိ ာ ဘယ်��ေထာငက ့် ေန�ကည့သ ် လဲ ဆိတ ု ာပါပဲ။ သမိင ု း် ကို ့ ငှကတ ် စ်ေကာင်ြမင်သလို အြမငတ ့် စ်ေနရာကေန အထက်စးီ �ကည့မ ် ယ်ဆရ ုိ င် လူသားေတွရဲတိ ု ို ့ းု တက်ပံက ဆယ်စ� ု စ ှ အ ် လိက ု ၊် ရာစု�စ ှ အ ် လိက ု ပ ် ဲ ေပါင်းစည်းေရးဦးတည်ချက်ဆီ ေြပာရခက်ပါတယ်။ ြမင်တယ်။ သွားေနသလား၊ သိေပမယ့ ု့ လ ် ည်း အဲဒအ ီ ခါကျရင် လူသမိ ု း် ဟာ ့ င ကွြဲ ပားေရးဦးတည်ချက်ဆီ သွားေနသလား ေရ�ှည် ငှကတ ် စ်ေကာင်ရဲအြမင် န�ကည့ ဲ့ တ ် ာဟာ ့ ေဝးေဝးလံလံ သိြမင်နားလည်ဖိအတွ ု့ က် အြမင်ကျဉ်းေြမာင်းရာကျပါတယ်။ အာကာသ လ�ို � ဝှကေထာက် ် လမ ှ း် ေရး�ဂိုဟ်တတ ု စ်လးံု ရဲအြမင် န ဲ ့ က�န်ေတာ်တို ့ �ကည့မ ် သ ှ ာ ပိအ ု ဆင်ေြပမှာပါ။ သူက ့ ရာစု�စ ှ ေတွ ် ထက် ေထာင်စ� ု စ ှ အ ် ြမင်န ဲ ့ �ကည့တ ် ာကိးု ။ အဲဒလ ီ အ ို ြမင်ကေန �ကည့မ ် ယ်ဆရ ုိ င် လူသမိ ု း် ဟာ ့ င ေပါင်းစည်းေရးဘက်ကုိ ေတွ�ရမှာပါ။ မနားတမ်းေရွ �လျားေနတယ်ဆတ ုိ ာကို ခရစ်ယာန်ေတွ ဂိဏ ု း် ကွတ ဲ ာ၊ �ကည်လင်တဲ့ ဖန်သားြပင်လအ�ှ ို ့ ငး် သား မွနဂ ် အ ို င်ပါယာကျဆံးု သွားတာေတွဟာ လူသမိ ု း် ရဲ ့ ့ င အေဝးေြပးလမ်းမေပါ်က အ�ှိနေလ�ာ ် ခ ့် က ွ တ ် ချို � သက်သက်ပါ။ ့ ျိုငခ *** သမိင ု း် ရဲေယဘံ ယ ု ျဦးတည်ချက်ကို တန်ဖိးု ထားနားလည်ဖို ့ အေကာင်းဆံးု နည်းလမ်းကေတာ့ တချိနတ ် န ု း် က ့ အတူ�ိခ ှ ေပမယ့ ဲ့ ် ကမ�ာေြမြပင်ေပါ်မှာ ေရတွက�် ကည့ရ ် င် တစ်ခုနတစ် ဲ ့ ခေဝးကွ ု ာြခားနားတဲ့ သိ�င ို ပ ် ါတယ်။ လူယဉ် ် ို ့ ေကျးမ�အေရအတွကက ဒီေနေခတ် မာှ ဆိရ ု င် ့ ကမ�ာ�ဂိုဟ်တစ်ခလ ု းံု ကို ယူနစ်တစ်ခအ ု ြဖစ်ယဆ ူ �ကတာ က�န်ေတာ်တအကျင ို ့ ပ ့် ါေနပါ�ပီ။ ဒါေပမယ့် လူသမိ ု း် အများပိင ု း် မှာေတာ့ ့ င ကမ�ာဟာ နဂါးေငွ�တန်း�ကီး တစ်ခုလို များြပားတဲ့ လူယဉ် ့ ေကျးမ�ေတွ တကွတ ဲ ြပား�ှိတေနရာလိ ဲ့ ု့ အမှနတ ် ကယ်ယဆ ူ ခဲ�့ ကတာပါ။ ဩစေတးလျတိက ု ေတာင် ် ပိင ု း် က အလယ်အလတ်က�န်းတစ်ခြု ဖစ်တဲ့ စဉ်းစား�ကည့ပ ် ါ။ လွနခ ် တ ဲ့ ဲ ့ အဲဒက ီ �န်းဟာ ဘီစီ ၁၀,၀၀၀ ေလာက်မာှ ပင်လယ်ေရမျက်�ာှ ြပင်ြမငတ ့် က်လာတာေ�ကာင ့် သူရဲ့ ပင် ့ မကုနး် ေြမြဖစ်တဲ့ ကွထ ဲ က ွ သ ် ာွ းပါတယ်။ က�န်းေပါ်မှာ အဲဒအ ီ ချိနတ ် န ု း် က တက်စေမးနီ ် းယားက�န်းကို ေရခဲေခတ်ကန ု �် ပီး ဩစေတးလျတိက ု က ် ေန အမဲလက ို � ် ှာေဖွစားေသာက်သေတွ ူ ေထာင်နချီ ဲ ့ �ိေနခဲ ှ ပ ီ တည်းက သူတဟာ ို ့ တြခားဘယ်လသ ူ ားနဲမှ့ ထိေတွ�ဆက်ဆြံ ခင်းမ�ှိတာ ့ ါတယ်။ အဲဒက ၁၉ရာစုမာှ ဥေရာပသားေတွ ေရာက်လာတဲအ ့ ထိပါပဲ။ �ှစေပါင် ် း ၁၂,၀၀၀ �ကာေအာင် တက်စေမးနီ ် းယန်းလူမျိုးေတွ အဲဒမ ီ ာှ ေနထိင ု ခ ် �ဲ့ ကတယ်ဆတ ုိ ာ ဘယ်သမ ူ မ ှ သိခဲဘ ို ့ း ့ းူ ။ �ပီးေတာ့ သူတကလည် ကမ�ာေပါ်မှာ တြခားလူမျိုးေတွ�ိ�ှ ကေသးတယ်ဆတ ုိ ာလည်း မသိခဲ�့ ကဘူး။ တက်စေမးနီ ် းယန်းေတွမာှ လည်း 221 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge စစ်ပဲေတွ ွ ၊ �ိင ု င ် ေရး ံ လ�ပ်�ှားမ�ေတွ၊ လူမေရး � ေြပာင်းလဲမေတွ � ၊ ယဉ်ေကျးမ�တးို တက်မေတွ � �ှိခတ ဲ့ ာပဲ။ ဒါေပမယ့် အဲဒတ ီ န ု း် က တ�ုတဧ ် ကရာဇ်သသ ိ ေလာက် အ�ှငသ ် ခင်ေတွသသ ိ ေလာက်ဆရ ုိ င် ဒါမှမဟုတ် တက်စေမးနီ ် းယားက�န်းဆိတ ု ာ မက်ဆပ ုိ ိးု ေတးမီးယားက ဂျူပီတာ�ဂိုဟ်ေပါ်မှာ �ှိရင်လည်း �ှိေန�ိင ု တ ် ာပဲ။ တက်စေမးနီ ် းယန်းလူမျိုးေတွဟာ သူတကမ� ို ့ ာနဲသူ ို ့ ေနထိင ု ခ ် �ဲ့ ကပါတယ်။ ့ တသာ အေမရိကတိက ု န ် ဲ ့ ဥေရာပကိ�ု ကည့မ ် ယ်ဆရ ုိ င်လည်း သူတသမိ ို ့ င ု း် ေတာ်ေတာ်များများမှာ သူတကမ� ို ့ ာ�ှစခ ် ုဟာ အချင်းချင်းတစ်ခက ု တ ို စ်ခမ ု သိ�ကဘဲ သီးသန� ် ့ ိေနခဲ ှ �့ ကတာပါ။ ေအဒီ ၃၇၈ ခု�စ ှ ်မာှ ေရာမဧကရာဇ် ဗလင်စီ ဟာ ေအဒရီယန်�ဘ ို ယ်တက ို ပ ် ဲမ ွ ာှ တီကာလ်�မို �က ေဂါသ် ူ ျိုးေတွကို ့ လမ (ယေနေခတ် ့ �� ံးနိမ�့် ပီး အသတ်ခခ ံ ဲရ ့ တယ်။ ဂွာတီမာလာေြမာက်ပိင ု း် တွင� ် ိ ှ) အဲဒ�ီ စ ှ ်မာှ ပဲ ချတ်တးို အီချာတ်ဘရ ု င်ဟာ ေထအိုထဝ ီ ါခန်စစ်တပ် (ယေနေခတ် မက�ဆီ�မို �အေ�ှ ေြမာက် � ပိင ု း် ) ကို �� ံးနိမ်�့ ပီး အသတ်ခံခရ ဲ့ ပါတယ်။ ့ (တီကာလ်ဟာ အေရးပါတဲ့ မာယန်�မို � ြပ�ိင ု င ် တ ံ စ်ခြု ဖစ်တယ်။ ေထအိုထဝ ီ ါခန်ကေတာ့ အဲဒအ ီ ချိနတ ် န ု း် က အေမရိကတိက ု မ ် ာှ အ�ကီးမားဆံးု �မို � ြဖစ်�ပီး ေနထိင ု သ ် ဦ ူ းေရ �ှစ်သန ိ း် ခွဲ အထိ�ိခ ှ တ ဲ့ ယ်။ သူနေခတ် ဲ့ �ပိုင် ပမာဏထုထည်�ကီးမားပံြု ခင်း ေရာမ�မို � ရဲ ့ ြမငတ ့် က်လာမ�အ�ကား အတူတပ ူ ါပဲ)။ ဘာဆက်�ယ ွ မ ် တ � စ်ခုမှ မ�ှိပါဘူး။ ေရာမကျဆံးု တာနဲ ့ ေရာမ�မို �ဟာ ေထအိုထဝ ီ ါခန်တို ့ မားစ်�ဂိုဟ်ေပါ်မှာ�ှိေန�ပီး ေထအိုထဝ ီ ါခန်က ဗီးနပ်စ�် ဂိုဟ်မာှ �ှိေနတယ်ပါဆိလ ု ည်း အတူတပ ူ ါပဲ။ တစ်ခန ု တစ် ဲ ့ ခုမသိ�ကဘဲ တချိနတ ် ည်းမှာ ကမ�ာေြမေပါ်မှာအတူ�ိှခ�ဲ့ ကတဲ့ မတူကြွဲ ပားတဲလ ့ ကမ� ူ ့ ာငယ်ေတွ ဘယ်�ခ ှ ုများ �ှိခပ ဲ့ ါသလဲ။ ဘီစီ ၁၀,၀၀၀ ဝန်းကျင်က က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ကမ� ့ ာ�ဂိုဟ်မာှ ေထာင်ေပါင်းများစွာေသာကမ�ာငယ်ေတွ �ှိခပ ဲ့ ါတယ်။ ဘီစီ ၂၀၀၀ လည်း ေရာက်ေရာ အဲဒအ ီ ေရအတွကဟ ် ာ ရာဂဏန်းေလာက် ဒါမှမဟုတ် ေထာင်ဂဏန်းအနည်းငယ်အထိ တစ်စတစ်စေလျာန ့ ည်းသွားတယ်။ ေအဒီ ၁၄၅၀ ေလာက်လည်းကျေရာ အဲဒအ ီ ချိနမ ် ာှ ပဲ ဥေရာပသားေတွ ကမ�ာငယ်ေတွလေြပာလိ ို ့ ရတဲ ု့ ့ ဒါေပမယ့် သူတအ ို ့ ေရအတွကေတွ ် ၉၀ နယ်ေြမစူးစမ်း�ှာေဖွမေတွ � ေနထိင ု �် ကပါတယ်။ ေလျာပ ့ ါးသွားပါတယ်။ မလုပ်ခင်အချိနအ ် ထိပဲ တက်စေမးနီ ် းယားလိေနရာမျိ ု ုးေတွ ရာခိင ု � ် န � း် ေသာလူသားေတွဟာ အာဖရိကကမ�ာငယ်မာှ သိသသ ိ ာသာ�ကီးကို ေတာ်ေတာ်များများ တစ်ခုတည်းေသာ အာ�ှတက ို ၊် ကမ�ာ�ကီးေပါ်မှာ �ှိပါေသးတယ်။ မီဂါကမ�ာ�ကီးြဖစ်တဲ့ ဥေရာပတိက ု ် အာ�ှ�ှင ့် အာဖရိကတိက ု ေအာက် ် ပိင ု း် အပါအဝင် အာဖရိကတိက ု အ ် များပိင ု း် ဟာ ယဉ်ေကျးမ�ဆင ုိ ရ ် ာ၊ �ိင ု င ် ေရးဆိ ံ င ု ရ ် ာ �ှင ့် စီးပွားေရးဆိင ု ရ ် ာ �ကီးမားတဲဆ ့ က်�ယ ွ မ ် ေတွ � �ှိ�င ှ �့် ပီးသားပါ။ ကျန်ေနေသးတဲ့ ကမ�ာလ ူ းေရဆယ်ရာခိုင� ် န� း် ကေတာ့ သူအရွ ် ားနဲသူ ဲ ဲ့ ကမ�ာငယ် ၄ ့ ဦ ့ �ိ�ှ ပီး �� ပ်ေထွးနက်နတ ့ ယစ ခုအ�ကား မ�ေဝေနထိင ု �် ကပါတယ်။ 222 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ၁။ မက်ဆအ ုိ ေမရိက ကမ�ာငယ် - အေမရိကတိက ု အ ် လယ်ပိင ု း် �ှင ့် အေမရိကတိက ု ေြမာက် ် ပိင ု း် ေဒသတချို � ပါဝင်တေနရာ။ ဲ့ ၂။ အင်းဒီးယန်းေတာင်တန်းကမ�ာငယ် - ေတာင်အေမရိကတိက ု ် အေနာက်ပိင ု း် အများစုပါဝင်တေနရာ။ ဲ့ ၃။ ဩစေတးလျကမ�ာငယ် - ဩစေတးလျတိက ု တ ် စ်ခုလးံု ပါ ပါတယ်။ ၄။ သမုဒရ � ာပိင ု း် ေဒသကမ�ာငယ် - ဟာဝိင ု အ ် ီ ကေန နယူးဇီလန်အထိ ပစိဖိတသ ် မုဒရ � ာအေနာက်ေတာင်ပိင ု း် က က�န်းေတွအားလံးု ပါဝင် ပါတယ်။ ေြမပံု ၃။ ေအဒီ ၁၄၅၀ ခု�စ ှ ်က ကမ�ာေြမပံ။ု အာ�ှ-အာဖရိကကမ�ာတွင ် အမည်တပ်ထားေသာေနရာများသည် (၁၄) ရာစု မွတစ ် လင်မခ ် ရီးသွား အီဘန် ဘက်တတ ူ ာ (Ibn Battuta) သွားေရာက်လည်ပတ်ခေ ဲ့ သာ ေနရာများြဖစ်သည်။ ေမာ်�ု ိက� ို င ို င ် ံ တန်ဂျီယာ�မို �သား အီဘန် ဘက်တတ ူ ာသည် လ�ို � ဝှက�် မို �ေတာ်(Timbuktu)၊ ဇန်ဇီဘာ�ိင ု င ် ၊ံ �ှ�ှားေတာင်ပိင ု း် ၊ အာ�ှတက ို အ ် လယ်ပိင ု း် ၊ တင်ဘတ်တးူ အိ�ယ ိ� �ိင ု င ် ၊ံ တ�ုတ� ် င ို င ် ံ �ှင ့် အင်ဒနို းီ �ှား�ိင ု င ် ံ စသည်တကိ ို ့ ု သွားေရာက်လည်ပတ်ခသ ဲ့ ည်။ သူ၏ ခရီးသွားလာမ�များသည် ယေနေခတ် အစပိင ု း် တွင ် အာ�ှ-အာဖရိက ကမ�ာစုစည်းမ�ကို ပံေ ု ဖာ်ခသ ဲ့ ည်။ ့ ေနာက်လာမယ့် အ�ှစ် ကျန်တက ဲ့ မ�ာငယ်ေတွအကုနး် လံးု ကို သိမး် ပိက ု လ ် က ို တ ် ဲ့ ၁၅၂၁ တချိနတ ် ည်းမှာပဲ ခု�စ ှ ်မာှ ၃၀၀ ဝါး�မိုပစ်ပါတယ်။ မက်ဆအ ုိ ေမရိက ပထမဆံးု ဝါး�မိုမ�အြဖစ် သမုဒရ � ာပိင ု း် ေဒသကမ�ာငယ်က အတွငး် မှာ ဖာဒီနန် အစိတအ ် ပိင ု း် အချို �ကို အာ�ှ-အာဖရိက စပိနေတွ ် က ကမ�ာငယ် အက်ဇ်တက်အင်ပါယာကို တစ်ခုလးံု မက်ဂျယ်လန်က သိမး် ပိက ု လ ် က ို �် ပီး ကမ�ာ�ကီးက ဝါး�မိုခံလက ို ရ ် ပါတယ်။ ေရေ�ကာင်းနဲကမ� ့ ာပတ်ရင်း သူရဲ့ ကမ� ့ ာပတ်ခရီးစဉ်ကို 223 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge အဆံးု သတ်ခဲပ ့ ါတယ်။ စပိနလ ် မ ူ ျိုး ေချမ�နး် ခဲတ ဲ့ ချိနမ ် ာှ ့ အ အင်းဒီးယန်းေတာင်တန်းကမ�ာငယ် ဩစေတးလျတိက ု ေပါ်ကိ ် ု ေအာင်�င ို သ ် ေတွ ူ က ဥေရာပလူမျိုးေတွ ပထမဆံးု (conquistadors) အင်ကာအင်ပါယာကို �ပိုလဲသာွ းခဲပ ့ ါတယ်။ အေြခချခဲ�့ ကပါတယ်။ ၁၆၀၆ ဒါနဲပဲ့ ခု�စ ှ ်မာှ အြပင်လေတွ ူ မတိထိ ု ့ ရေသးတဲ့ ဩစေတးလျကမ�ာငယ်ဟာ ၁၇၈၈ ခု�စ ှ ် �ဗိတသ ိ �ေတွ နယ်ပယ်ချဲ�ထင ွ တ ် အ ဲ့ ချိနမ ် ာှ အဆံးု သတ်သာွ းခဲပ ိ �သားေတွဟာ တက်စေမးနီ ် းယားက�န်းေပါ်မှာ ့ ါတယ်။ ေနာက် ၁၅ �ှစ�် ကာေတာ့ �ဗိတသ ပထမဆံးု အ�ကိမအ ် ေြခချမ�ေတွ ြပုလုပ်ခဲ�့ ကပါတယ်။ ဒီလန ို ပဲ ဲ့ ေနာက်ဆးုံ ေသာ လွတလ ် ပ်တဲ့ လူကမ� ကျေရာက်လာခဲပ ့ ့ ါတယ်။ ့ ာငယ်ဟာ အာ�ှ-အာဖရိကစက်ဝန်း�ကီးရဲ ဩဇာထဲ အာ�ှ-အာဖရိက ကမ�ာ�ကီးအေနနဲ ့ သူဝါး�မိုထားတဲအ ့ ရာေတွအားလံးု ေ�ကညက်သာွ းဖို ့ ရာစု�စ ှ မ ် ျားစွာ �ကာခဲပ ့ ါတယ်။ ဒါေပမယ့် ဒီြဖစ်ပျက်�ပီးသားကိစေတွ � ကေတာ ို ့ ဒီေနေခတ် မာှ ့ ေနာက်ြပန်လည ှ လ ့် မရ ို ့ ေတာပ ့ ါဘူး။ လူသားေတွအကုနလ ် းံု နီးပါး တူညတ ီ ဂ ဲ့ ျီအုပ ိ ိလ ု စ်တစ်စနစ် ကိမ ု �ေဝ�ကပါတယ်(ကမ�ာ�ဂိုဟ်တစ်ခလ ု းံု ကို �ိင ု င ် တ ံ ကာအသိမတ ှ ြ် ပု �ိင ု င ် ေတွ ံ အြဖစ် ခွဲြခားထားပါတယ်)။ တူညတ ီ ဲ့ စီးပွားေရးစနစ်ေတွ ေချာင်အကျဆံးု ေနရာေတွအထိ ကမ�ာေြမရဲ ့ (အရင်း�ှငစ ် းီ ပွားေရးစနစ်ရဲလက် တေတွ ံ ဟာ ့ ေရာက်ပါတယ်)၊ တူညတ ီ ဲ့ တရားဥပေဒစနစ်ေတွ (လူအခွ ့် ေရးနဲ ့ ့ ငအ �ိင ု င ် တ ံ ကာဥပေဒေတွဟာ ေနရာတိင ု း် မှာ အနည်းဆံးု ေတာ့ သီအုရ ိ ီအရ အသက်ဝင်ပါတယ်)။ �ပီးေတာ့ တူညတ ီ သ ဲ့ ပ ိ ံပ � ညာစနစ်ေတွ အီရန်၊ က�မ်းကျင်ပညာ�ှငအ ် ားလံးု မှာ အစ�ေရး၊ ဩစေတးလျ အက်တမ်ေတွရဲတည် ေဆာက်ပံ၊ု ့ �ှင ့် အာဂျင်တးီ နား တီဘေရာဂါကိ ီ ု �ိင ု င ် က ံ ကုသပံစ ု နစ်ေတွ လံးု ဝတူည�ီ ကပါတယ်။) ကမ�ာလ ု ရ ် ာယဉ်ေကျးမ�အြဖစ်တစုတစည်းြဖစ်သာွ းတာနဲ ့ ့ းံု ဆိင တစ်ပံစ ု တ ံ ည်းြဖစ်သာွ းတာေတာ့ အမျိုးမျိုးပါ�ှိသလိပ ု ဲ မဟုတပ ် ါဘူး။ က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ့ အားလံးု ထပ်တည ူ ီ သက်�ိခ ှ ��ာတစ်ခုမာှ အဂင်္ ါေတွ၊ ကမ�ာလ ု ရ ် ာယဉ်ေကျးမ�တစ်ခမ ု ာှ ့ းံု ဆိင ဆဲလေတွ ် နယူေယာက်က စေတာ� ် ာပွဲစားေတွကစ�ပီး အာဖဂန်သးုိ ထိနး် သမားေတွအထိ အသက်�ှငသ ် န်မအ � မျိုးမျိုး၊ လူအမျိုးမျိုး ့ ှယယ ပါဝင်ပါတယ်။ သိတိ ု့ င ု ေအာင် ် သူတအားလံ ို ့ းု ဟာ တစ်ေယာက်နတစ် ဲ ့ ေယာက် နီးနီးကပ်ကပ် ဆက်�ယ ွ မ ် ေတွ � �ိှ�က�ပီး အချင်းချင်း ပံစ ု အ ံ မျိုးမျိုးနဲ ့ အြပန်အလှနလ ် မ � း် မိးု �ကပါတယ်။ သူတအချင် ို ့ းချင်း အြငင်းပွား�ပီး စစ်ြဖစ်ေန�ကတုနး် ပဲ ဒါေပမယ့် အဲဒလ ီ အ ို ြငင်းပွား�ကတဲအ ့ ခါ သူတကိ ုိ ့ င ု ဆ ် တ ွဲ အ ဲ့ ယူအဆေတွ၊ ် ကယ်ထပ ိ ် တက ို ဆ ် ြုံ ခင်း’ ဆိတ ု ာ စစ်ြဖစ်တအ ဲ့ ခါသံးု တဲလ ့ က်နက်ေတွ အတူတပ ူ ါပဲ။ ‘ယဉ်ေကျးမ�ေတွ အမှနတ နားေလးတဲလ ့ ေတွ ူ ေြပာေနကျ ေကာင်းေကာင်းနားမလည်�ကဘူး။ လုပ်ေန�ကတယ်။ စကားလိပ ု ါပဲ။ ဒီေနေခတ် မာှ ့ တချိနတ ် ည်းမှာပဲ တစ်ဖက်သားေြပာတာကို အေမရိကန် သူတ�ှ ို ့ စဦ ် းလံးု သံးု တဲ့ �ှင ့် အီရန် အချင်းချင်း ဘာသာစကားဟာ ဘယ်သမ ူ ှ ဓားတြပြပ �ိင ု င ် ေတွ ံ အေ�ကာင်း၊ 224 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge အရင်း�ှငစ ် းီ ပွားေရးစနစ်ေတွ၊ �ိင ု င ် တ ံ ကာလူအခွ ့် ေရးေတွ၊ ့ ငအ �ျူကလိယ�ူ ပေဗဒေတွအေ�ကာင်း ပါတာပါပဲ။ ခုချိနထ ် ိ ‘စစ်မန ှ တ ် ’ဲ့ ယဉ်ေကျးမ� ဆိတ ု ာကို က�န်ေတာ်တအများ�ကီ ို ့ းေြပာေန�ကတုနး် ပါ။ ဒါေပမယ့် ယဉ်ေကျးမ�တစ်ခဟ ု ာ သူဟာသူ တသီးတြခားလွတလ ် ပ်စာွ ဖွံ� �ဖိုးြဖစ်တည်လာ�ပီး ြပင်ပလ�မး် မိးု မ�ေတွမပါတဲ့ ့ ေ�ှးေဟာင်းေဒသရင်း �ိုးရာထံးု တမ်းေတွကသ ို ာ စစ်မန ှ တ ် ယ ဲ့ ဉ်ေကျးမ�လို ့ ေခါ် �ကမယ်ဆရ ုိ င် ကမ�ာေပါ်မှာ စစ်မန ှ တ ် ယ ဲ့ ဉ်ေကျးမ�ေတွ မကျန်ေတာပ ့ ါဘူး။ �ပီးခဲတ ့ ဲ့ ရာစု�စ ှ တ ် ချို အ � တွငး် မှာပဲ ကမ�ာလံးု ဆိင ု ရ ် ာ လ�မး် မိးု မ�လင �ိ း် လံးု ေအာက်မာှ လူယဉ် ် � ိ င ို ေလာက် ် ေအာင် ေြပာင်းလဲကန ု ပ ် ါ�ပီ။ ့ ေကျးမ�အားလံးု ဟာ မမှတမ ဒီဂလိဘ ု ယ်လက ို ေဇး�ှ ် ငး် နဲပတ် ် င်စားစရာအေကာင်းဆံးု ဥပမာကေတာ့ ‘ေဒသခံ ဟင်းလျာ’ ့ သက်လို ့ စိတဝ ေတွဆတ ုိ ာပါပဲ။ အီတလီစားေသာက်ဆင ုိ တ ် စ်ခုမာှ ဆို စပဂယ်တီ အီတလီေခါက်ဆက ွဲ ို ခရမ်းချဉ်သီးေဆာန ့ ဲ့ ရမယ်လို ့ က�န်ေတာ်တို ့ မှနး် ထားမှာပဲ။ ပိလ ု န် �ှင ့် အိုငး် ရင် စားေသာက်ဆင ုိ ေတွ ် ဆရ ုိ င် အာလူးများများပါတဲဟ ့ င်းေတွ၊ အာဂျင်တးီ နားစားေသာက်ဆင ုိ ဆ ် ရ ုိ င် အမဲသားကင်အမျိုးေပါင်း ဒါဇင်နချီ ဲ ့ တဲ့ အထဲက ေရွ းရမယ်။ ဆွစ်စ်ကေဖးတိင ု း် ရဲ ့ အိ�ယ ိ� စားေသာက်ဆင ုိ ဆ ် ရ ုိ င်ေတာ့ ထင်�ှားတဲအ ့ စားအစာကေတာ့ ေတာင်လေမာက် ို ေနတာပါ။ မဟုတပ ် ါဘူး။ ဒါေပမယ့် ခရမ်းချဉ်သီး၊ �ှိ�ိှသမ�ေတွထဲ ေချာကလက်ပျစ်ပျစ်ပပ ူ ေပါ်မှ ူ ာ ဒီအစားအစာေတွထက ဲ င�ုတသ ် းီ ၊ င�ုတသ ် းီ ထည့ထ ် ား�ပီး ကိက ု းို ပင် တစ်ခုမှ ခရင်မေတွ ် အဲဒ�ီ င ို င ် ေတွ ံ ရဲေဒသရင် း ့ စတာေတွအားလံးု ဟာ မက�ဆီကမ ို ာှ မူလအစြပု�ကတာြဖစ်ပါတယ်။ စပိနေတွ ် မက�ဆီကို ကိသ ု မ ိ း် ပိက ု ေအာင် ် ြမင်�ပီးေနာက်ပိင ု း် သာ ဒီအရာေတွ ဥေရာပ �ှင ့် အာ�ှကို ေရာက်လာခဲတ ု း် ကမှ ့ ာပါ။ ဂျူးလိယက် ဆီဇာ �ှင ့် ဒန်ေထး အလီေဂးရီတုိ ့ ဘယ်တန ခရမ်းချဉ်ေဆာေတွ �စ ှ ထ ် ားတဲ့ ့ ခက်ရင်းကိေတာင် ု အီတလီေခါက်ဆက ွဲ ို မထွငရ ် ေသးပါဘူး)။ ေချာကလက်မစားခဲသ ့ လို ဗုဒဟ � ာလည်း ဆွစ်စ် ခက်ရင်းနဲလိ ့ မ်ပတ်�ပီး သူရဲေကာင်း သူအစားအစာထဲ ့ ဝီလယ ီ မ် မစားခဲပ ့ န ု း် က ့ ါဘူး(အဲတ တဲလ် ဟာဘယ်တန ု း် ကမှ င�ုတသ ် းီ ထည့မ ် စားခဲပ ့ ါဘူး။ ပိလ ု န် �ှင ့် အိုငယ ် ာလန်ကို အာလူးေတွေရာက်သာွ းတယ်ဆတ ုိ ာ �ှစ် ၄၀ဝ မေကျာ်ေသးပါဘူး။ အာဂျင်တးီ နားမှာ ၁၄၉၂ ခု�စ ှ မ ် ာှ ရ�ိင ု တ ် ဲ့ အသားကင်ဆလ ုိ ို လားမာကု လားအုတအ ် သားပဲ ြဖစ်မာှ ပါ။ ့ ေဟာလီးဝုဒ ် �ုပ်�ှငေတွ ် ကလည်း အြဖစ်ေဖာ်ြပ�ပီး လွငြ် ပင်က ဥေရာပနယ်ပယ်ချဲ�ထင ွ သ ် ေတွ ူ ရဲ ့ သူတဘိ ို ့ းု ေဘးေတွရဲဓ့ ေလ့ထးံု တမ်းေတွကို ဒီြမင်းစီးတဲ့ ရက်အင်ဒယ ီ န်းေတွကို ရဲရငတ ့် ြဲ့ မင်းသည်ေတာ်ေတွ ရထားတွေတွ ဲ ဆက ီ ို သတ�� ိ ိ� ှ ိအ ှ ေသခံတးို ဝင်ရင်း ကာကွယသ ် ာွ း�ကတဲပ ့ ံရ ု ိပ်ကို အေမရိကန်ေဒသရင်းလူမျိုးေတွဟာ ဟိးု ေ�ှးေခတ် ြပပါတယ်။ ဒါေပမယ့လ ် ည်း စစ်မန ှ တ ် ယ ဲ့ ဉ်ေကျးမ�တစ်ခက ု ို ကာကွယသ ် ေတွ ူ မဟုတ�် ကပါဘူး။ အဲဒအ ီ စား သူတဟာ ို ့ ၁၇၊ ၁၈ ရာစုေတွမာှ ေြမာက်အေမရိကတိက ု ် အေနာက်ပိင ု း် ကိေရာက် ု �ိှလာတဲ့ �ကီးမားတဲစ ့ စ်ေရး၊ �ိင ု င ် ေရး ံ အေြပာင်းအလဲ�ကီးေတွရဲ ့ ထုတက ် န ု သ ် ာ 225 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ြဖစ်�ကပါတယ်။ ရလဒ်အေနနဲ ့ ဥေရာပကြမင်းေတွ အပါချီ(Apache)မျိုး�ွယစ ် ေတွ ု ၊ အများ�ကီး�ှိေပမယ့် အဲဒါဟာ အဲဒက ီ ို စူး(Sioux)မျိုး�ွယစ ် ေတွ ု ရဲ ့ ေမာ်ဒန်ယဉ်ေကျးမ�တစ်ခပ ု ါ။ ေရာက်လာတာပါ။ ယဉ်ေကျးမ�ဟာ ဒါေ�ကာင ့် ၁၉ရာစုက �ှစသ ် က်စရာေတွ စစ်မန ှ တ ် ယ်ဆတ ုိ ာထက်ပိ�ု ပီး ကမ�ာလံးု ဆိင ု ရ ် ာတွနး် အားရဲ ရလဒ် တစ်ခပ ု ဲ ြဖစ်ပါတယ်။ ့ ကမ�ာလံးု ဆိင ု ရ ် ာ ရည်မှန်းချက် လက်ေတွ�ကျတဲအ ့ ြမင်ကေန�ကည့မ ် ယ်ဆရ ုိ င် တစ်ကမ�ာလံးု စုစည်းလာတဲြ့ ဖစ်စဉ်ရဲ ့ အေရးပါဆံးု အဆငဟ ့် ာ �ပီးခဲတ ဲ့ ာစု�စ ှ အ ် နည်းငယ်အတွငး် မှာ ့ ရ ြဖစ်ပျက်ခပ ဲ့ ါတယ်။ အင်ပါယာေတွ �ကီးထွားလာ�ပီး ကုနသ ် ယ ွ မ ် ေတွ � လည်းပိမ ု ျားြပား �ကီးမားလာခဲတ ို ပဲ ဲ ့ အာ�ှ-အာဖရိက၊ အေမရိက၊ ဩစေတးလျ ့ ာကိးု ။ ဒီလန �ှင ့် သမုဒရ � ာပိင ု း် က လူေတွ�ကားက ချိတဆ ် က်မေတွ � ဟာ ပိမ ု ခ ို ိုငမ ် ာသထက် ခိင ု မ ် ာလာခဲတ ့် ဲ ့ ယ်။ ဒါေ�ကာငပ မက်ဆက ီ က ို င�ုတသ ် းီ ေတွ အိ�ယ ိ� ကိေရာက် ု သာွ း�ပီး စပိနက ် �ဲ�ာွ းေတွဟာ အာဂျင်တးီ နားမှာ အစာ�ှာစားေန�ကတာပါ။ ဒါေပမယ့် လူေတွရဲေတွ ု ြမင်ကေန �ကည့မ ် ယ်ဆရ ုိ င် ပထမဆံးု ့ းေခါ်ယူဆပံအ ဘီစေထာင် ီ စ� ု စ ှ မ ် ာှ ဒီထ ု ေရး�ကီးတဲ့ ့ က်ပိအ လူသားအားလံးု နဲဆိ ု တ ် စ ဲ့ နစ်တစ်ခု ့ င ေထာင်စ� ု စ ှ ေပါင် ် းများစွာအထိ တြဖည်းြဖည်းေရွ �လျားလာခဲတ ့ ယ်။ ဆိတ ု ဲ့ အေတွးအေခါ် လူသမိ ု း် ဟာ ့ င ဒါေပမယ့် တိးု တက်မတ � စ်ခု ြဖစ်ခပ ဲ့ ါတယ်။ စတင်အြမစ်တယ ွ လ ် ာတာပါ။ ကမ�ာလံးု ဆိင ု ရ ် ာစုစည်းေရးဆိတ ု ဲ့ ကမ�ာလံးု ဆိင ု ရ ် ာစနစ်တစ်ခုက �ပီးခဲတ ့ ဲ့ ဦးတည်ချက်ဆီ ကမ�ာ�ကီးတစ်ခုလးံု ကို စိးု မိးု အုပ်ချုပ်မယ်ဆတ ုိ ဲ့ အေတွးဟာ လူများစုအတွက် အလွနစ ် မ ိ း် ေနခဲပ ့ ါေသးတယ်။ 226 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ပံု ၂၄။ ၁၉၀၅ ခု�စ ှ က ် ဆူး မျိုး�ွယစ ် ေ ု ခါင်းေဆာင်များ (Sioux chiefs)။ ၁၉၄၂ ခု�စ ှ ် မတိင ု ခ ် င်အချိနထ ် ိ ဆူး လူမျိုးစု အပါအဝင် အြခားေသာ လွငြ် ပင်လမ ူ ျိုးစု�ကီးများ (Great Plains tribe)သည် ြမင်းများကို မပိင ု ဆ ် င ုိ ခ ် �ဲ့ ကေချ။ ေဆပီယန်စ် ေတွအေနနဲ ့ ဆငက ့် ေြပာင် ဲ းလဲလာ�ကတာလို ့ လူသားေတွဟာ ထင်�ကတယ်။ ကိယ ု ပ ့် တ်ဝန်းကျင်ကလူေတွြဖစ်�ပီး တကယ်တမ်းေြပာရမယ်ဆရ ုိ င် အကျိုးစီးပွားကို ‘သူတ’ို ့ ‘ငါတိ’ု ့ ‘သူတ’ို ့ မ�ှိပါဘူး။ ‘ငါတိ’ု ့ အြဖစ် ဆိတ ု ာ ဆိတ ု ာကေတာ့ ဘယ်လမ ူ ေရးသတ � � ဝါမှ ေ�ှး�� ဦးတည်တာမျိုး �ှင ့် ကိယ ု န ် အနီ ဲ ့ းစပ်ဆးုံ ကျန်တလ ဲ့ ေတွ ူ အားလံးု ပါ။ ကိယ ု ပ ် ါဝင်သက်ဆင ုိ တ ် ဲ့ ဘယ်ချင်ပန်ဇီမှ ကွြဲ ပား�ပီး မျိုးစိတတ ် စ်ခုလးံု ရဲ ့ တြခားချင်ပန်ဇီမျိုးစိတေတွ ် ရဲ ့ အကျိုးစီးပွားကို ဂ�ုစက ို တ ် ာမ�ှိဘးူ ။ ဘယ်ခ�ုမှ ကမ�ာလံးု ဆိင ု ရ ် ာခ�ုအုပ်စအ ု တွက် သူဦးမ�င် ေလးေတာင် ့ ေြမ�ာက်ေဖာ် ရမှာမဟုတပ ် ါဘူး။ ဘယ်ြခေသင်္ေခါင် ့ းေဆာင်အထီးမှ �ှိသမ�ြခေသင်္အ ့ ားလံးု ရဲ ့ ဘုရင်ြဖစ်လာဖို ့ �ကိုးစားအားထုတမ ် ာှ မဟုတသ ် လို ဘယ်ပျားအံုအဝင်ဝမှာမှ “ကမ�ာတစ်ဝန်း�ှိ လုပ်သားပျားများ ညီ��တ�် ကေလာ”့ ဆိတ ု ေဆာင် ဲ့ ပဒ ု က ် ို ေတွ�ရမှာ မဟုတပ ် ါဘူး။ သိေပမယ့ ု့ လ ် ည်း စဉ်းစားသိြမင်ြခင်းေြပာင်းလဲမ�� ကီးြဖစ်ချိနက ် စ�ပီး ဟိမ ု ို ေဆပီယန်စတ ် ဟာ ို ့ ဒီစစ ု ည်မအ � ပိင ု း် နဲ ့ ပတ်သက်လာရင် ပိ�ု ပီးေကာင်းမွနသ ် ထက် ေကာင်းမွနလ ် ာခဲ�့ ကပါတယ်။ လူသားေတွဟာ သူတနဲ ို ့ လံ ့ းု ဝမသိတဲ့ လူစိမး် ေတွကို ညီအစ်ကို ဒါမှမဟုတ် သူငယ်ချင်းလို ့ သတ်မတ ှ ယ ် ဆ ူ �ပီး ပူးေပါင်းလုပ်ေဆာင်တာမျိုးကို ပံမ ု န ှ အ ် ြဖစ် စတင်လပ ု ်ေဆာင်လာခဲ�့ ကတယ်။ ဒါေပမယ့် ဒီညအ ီ စ်ကရ ို င်းပမာ ချစ်ခင်မဆ � တ ုိ ာ လူတင ို း် နဲြဖစ် ဲ့ ာေတာ့ ့ ခတ မဟုတဘ ် းူ ။ ဟိဘ ု က်ေတာင်�ကားလူေတွ ဒါမှမဟုတ် ဟိးု ဘက်ေတာင်ေ�ကာကလူေတွကေတာ ို ူ �ကတုနး် ပဲြဖစ်တယ်။ ဘီစီ ၃၀၀၀ က ့ ‘သူတ’ို ့ လို ့ ထင်ြမင်ယဆ ပထမဆံးု ဖာ�ိုးဘုရင် မဲနစ်စ် (Menes) က အီဂျစ်ြပည်ကို စုစည်းတည်ေထာင်ေတာ့ အီဂျစ်သားေတွအတွက် အီဂျစ်ြပည်ဆတ ုိ ဲ ့ နယ်နမိတအ ် ကနအ ် ့ သတ်�ိ�ှ ပီး လှညလ ့် ည်သာွ းလာ�ကတယ်လို ့ ယူဆခဲယ ့ ။် အဲဒ ီ အဲဒနီ ယ်နမိတအ ် လွနမ ် ာှ ေတာ့ လူ�ု ိငး် ေတွဟာ ‘လူ�ု ိငး် ’ လူစမ ိ း် ေတွ၊ ေတွ ေ�ကာက်စရာ ေကာင်းသူေတွြဖစ်တယ်။ သူတမှ ို ့ ာ စိတဝ ် င်စားစရာေကာင်းတာဆိလ ု ို ့ အီဂျစ်သားေတွလခ ို ျင်ေနတဲ့ သူတရဲ ို ့ ့ နယ်ေြမ �ှင ့် သဘာဝအရင်းြမစ်ေတွပဲ �ှိတယ်။ လူသားေတွဖန်တးီ တဲ့ လူမေနထိ � င ု မ ် စ � နစ်ေတွအကုနလ ် းုံ ဟာ လူသားထု�ကီးတစ်ခုလးံု ရဲ အစိ ် ပိင ု း် ေတာ်ေတာ်များများကို လျစ်လျူ�� ေလ့�ိှပါတယ်။ ့ တအ ဘီစီ ပထမေထာင်စ� ု စ ှ မ ် ာှ ပဲ လူသားအားလံးု နဲဆိ ု တ ် ဲ့ လူမစ � နစ် ၃ ခု ေပါ်ထွကလ ် ာခဲပ ့ င ့ ါတယ်။ ် ေတွ ူ ဟာ သမိင ု း် မှာ ပထမဆံးု အ�ကိမအ ် ေနနဲ ့ ကမ�ာ�ကီးတစ်ခုလးံု အဲဒလ ီ မ ူ စ � နစ်ေတွကို ယံ�ု ကည်ကးို ကွယသ �ှင ့် လူသားမျိုး�ွယတ ် စ်ခုလးံု ကို တစ်ခတ ု ည်းေသာ တရားဥပေဒစနစ်န ဲ ့ တစ်ခတ ု ည်းေသာ အစိးု ရက အုပ်ချုပ်မယ်လို ထင် ြမင်ယဆ ူ ခဲ�့ ကပါတယ်။ လူတင ို း် လူတင ို း် ဟာ ‘ငါတိ’ု ့ လိအတူ ု့ တကွေြပာ�ိင ု �် က�ပီး ‘သူတ’ို ့ ့ 227 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ဆိတ ု ာ မ�ှိေတာပ ့ ါဘူး။ လူသားအားလံးု နဲဆိ ု တ ် ဲ့ ့ င ပထမ လူမစ � နစ်ကေတာ့ စီးပွားေရးနဲဆိ ု �် ပီး ့ င ေငွေ�ကးစနစ်လို ့ ေခါ်ပါတယ်။ လူသားအားလံးု နဲဆိ ု တ ် ဲ့ ဒုတယ ိ လူမစ � နစ်ကေတာ့ �ိင ု င ် ေရးနဲ ံ သက် ဆင ုိ �် ပီး ့ င ့ နယ်ချဲ�စနစ်လေခါ်ပါတယ် ို ့ ။ လူသားအားလံးု နဲဆိ ု တ ် ဲ့ တတိယလူမစ � နစ်ကေတာ့ ဘာသာေရးနဲသက် ဆင ုိ �် ပီး ့ င ့ လူသားအားလံးု ကို ရည်စးူ တဲ့ ကိးု ကွယယ ် �ံု ကည်မေတွ � ြဖစ်တဲ့ ဗုဒဘ � ာသာ၊ ခရစ်ယာန်ဘာသာ �ှင ့် အစ�လာမ်ဘာသာ လိမ ု ျိုး ကိးု ကွယယ ် �ံု ကည်မဘ � ာသာတရားေတွပဲ ြဖစ်ပါတယ်။ ကုနသ ် ည်�ကီးေတွ၊ စစ်ေအာင်�င ို သ ် ေတွ ူ ၊ ပုေရာဟိတေတွ ် ဟာ ‘ ငါတို ့ �ှင ့် သူတ’ို ့ ဆိတ ု ဲ့ ဆငက ့် ေြပာင် ဲ းလဲြခင်းဆိင ု ရ ် ာ ဆနက ် ့ ျင်ဘက်ဒစ ိွ က ံု န ိ း် ကို ပထမဆံးု လွနေြမာက် ် �င ို ခ ် �ဲ့ ကသူေတွ ြဖစ်ပါတယ်။ �ပီးေတာ့ လူသားမျိုး�ွယတ ် စ်ခုလးံု ကုနသ ် ည်�ကီးေတွအတွကေတာ ် ့ ေပါင်းစည်းလာဖို ့ ြဖစ်�င ို ေြခ�ှ ် ိတာကိလ ု ည်း ကမ�ာ�ကီးတစ်ခုလးံု ဟာ သူတရဲ ို ့ ေဈးဝယ် သေဖာက် ူ သည်ေတွ ့ စီးပွားေရးစနစ်တစ်ခု ြဖစ်ပါတယ်။ ေဈးကွကတ ် စ်ခြု ဖစ်�ပီး လူတင ို း် အတွက် တည်ေဆာက်ဖို ့ သူတ�ကိ ို ့ ုးစား�ကတယ်။ �ကိုြမင်ခ�ဲ့ ကတယ်။ လူသားအားလံးု ဟာ ေနရာတိင ု း် မှာ အကျံုးဝင်တဲ့ စစ်ေအာင်�င ို သ ် ေတွ ူ အတွကေတာ ် ့ ် းံု ဟာ သူတရဲ ုိ ့ လက် ေအာက်ခေတွ ံ ကမ�ာ�ကီးတစ်ခလ ု းံု ဟာ အင်ပါယာတစ်ခု ြဖစ်�ပီး လူသားေတွအကုနလ ့ ြဖစ်လာ�ိင ု တ ် ယ်လို ့ ယူဆ�ကတယ်။ ပုေရာဟိတေတွ ် ကေတာ့ ကမ�ာ�ကီးတစ်ခုလးံု မှာ အမှနတ ် ရားတစ်ခုသာ�ှိ�ပီး လူသားအားလံးု ဟာ အဲဒအ ီ မှနတ ် ရားကို ယံ�ု ကည်လာမှာလို ့ ယံ�ု ကည်�ကတယ်။ သူတေတွ ို ့ လည်းပဲ ေနရာတိင ု း် မှာ လူတင ို း် နဲအကျံ ုုးဝင်တဲ့ စနစ်တစ်ခုတည်ေထာင်ဖို �ကိ ့ ့ ုးစားခဲ�့ ကတယ်။ �ပီးခဲတ ့ ဲ့ ေထာင်စ� ု စ ှ ် ၃ ခုအတွငး် မှာ ရည်မန ှ း် ချက်�ကီးေပါက်ေြမာက်ေအာင် လူသားေတွဟာ တစ်�ကိမထ ် က်တစ်�ကိမ် ပိမ ု ို ဒီကမ�ာလံးု ဆိင ု ရ ် ာ ရည်မန ှ း် ချက်�ကီးစွာ �ကိုးစားခဲ�့ ကတယ်။ ေနာက်လာမယ့် အခန်း သံးု ခုမာှ ေငွေ�ကး၊ အင်ပါယာ �ှင ့် လူသားအားလံးု ဆိင ု ရ ် ာ ကိးု ကွယယ ် �ံု ကည်မေတွ � ဘယ်လပ ို ျံ� �ှသွ ံ ့ ား�ပီး ဒီေနေခတ် လို ့ တစုတစည်း�ှိတမ ဲ့ ာ◌္ဘြဖစ်လာေအာင် ဘယ်လအ ို ုတြ် မစ်ေတွချခဲသ ုိ ာ ေဆွးေ�ွးမှာပါ။ အရင်ဆးုံ သမိင ု း် တစ်ေလ�ာက်မာှ အ�ကီးကျယ်ဆးုံ ့ လဲဆတ ေအာင်�င ို သ ် ရ ူ ဲအ ့ ေ�ကာင်းနဲ ့ စပါမယ် ့ ။ သူဟာ လိက ု ေလျာညီ ် ေထွမ� � ိတ ှ ဲ့ ေအာင်�င ို သ ် ြူ ဖစ်�ကတာေ�ကာင ့် သူေနာက် လက ို ေတွ ် အြဖစ် ့ ေြပာင်းလဲကန ု ပ ် ါတယ်။ အလွနတ ် ရာပဲ သည်းခံစမ ွ း် အား�ကီး�ပီး လူသားေတွဟာ အဲဒေအာင် ီ �င ို သ ် က ူ ေတာ့ စိတအ ် ားထက်သန်တဲ့ ပိက ု ဆ ် ံ ပဲြဖစ်ပါတယ်။ ို ့ တဘ ဲ့ ရ ု င်သာ မတူရင်ေနမယ်.. ပိက ု ဆ ် က ံ ို လူေတွဟာ သူတကိ ို ့ းု ကွယတ ် ဲ့ ဘုရားသာ မတူရင်ေနမယ်၊ သူတနာခံ အားပါးတရသံးု တဲေနရာမှ ့ ာေတာ့ တူပါတယ်။ အိုစမာ ဘင်လာဒင် ဟာ အေမရိကန်ယဉ်ေကျးမ�၊ အေမရိကန် ဘာသာေရး၊ အေမရိကန် ေတာ်ေတာ်�ကိုက်ပါတယ်။ �ိင ု င ် ေရးကိ ံ ု အူလက �ိ သ ် ည်းလ�က ိ မ ် န ု း် ေပမယ့် နတ်ဘရ ု ားေတွ၊ ဘုရင်ေတွ ကျ�� ံးတဲေနရာမှ ့ ာ အေမရိကန်ေဒါ်လာကိေတာ ု ့ ပိက ု ဆ ် က ံ ေအာင်ပဲခ ွ သ ံ ာွ းတာပါလိမ။့် 228 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ဘယ်လမ ို ျား အခန်း - ၁၀ ေငွေ�ကး၏ ရနံ ့ ၁၅၁၉ ခု�စ ှ ်မာှ အဲရ်နန် ေကာ်ရ်တက်စ် (Hernán Cortés) �ှငသ ့် ရဲ ူ ့ ့ စပိနေအာင် ် �င ို သ ် ေတွ ူ ဟာ အဲဒအ ီ ချိနတ ် န ု း် က သီးြခားလူကမ� ီ ို �ိင ု င ် က ံ ို ကျူးေကျာ်ခဲ�့ ကတယ်။ အဲဒေနရာမှ ီ ာ ့ ာတစ်ခုြဖစ်တဲ့ မက်ဆက ေနထိင ု �် ကတဲ့ အက်ဇ်တက်(Aztecs)လူမျိုးေတွက ခုမေရာက် ှ လာတဲ့ ဒီလစ ူ ိမး် ေတွဟာ အဝါေရာင်သတ�ုတစ်မျိုးကို အလွနတ ် ရာ စိတဝ ် င်စား�ကတာကို သိပ်မ�ကာခင်မာှ ပဲ သတိြပုမိခ�ဲ့ ကတယ်။ တကယ်တမ်းေြပာရရင် ဒီလေတွ ူ ေဒသခံအက်ဇ်တက်လမ ူ ျိုးေတွက ပံသ ု င ွ း် ရလွယတ ် ယ်။ တစ်ခါတစ်ေလ မေြပာတဲအ ့ ချိနက ် ို ေရ�နမရင် ဲ့ း�ှးီ တာေတာမ ် ါဘူး။ ့ ဟုတပ ဒါေ�ကာင ့် ေရ�ကို ေရ�မန � ေတွ ် ကို အက်ဇတက်လမ ူ ျိုးတစ်ေယာက် အဲဒသ ီ တ�ုအဝါကို သူတေတွ ို ့ ေရ�ဆတ ုိ ာ လက်ဝတ်လက်စားလုပ်ဖိ၊ု ့ အလဲအလယ်လပ ု ်ဖိေလာက် ု့ ပဲ တစ်ခခ ု ဝ ု ယ်ချင်တယ်ဆရ ုိ င် လှပ�ပီး �ုပ်တေတွ ု လပ ု ်ဖိ၊ု ့ အသံးု ြပု�ကတယ်။ အများအားြဖင ့် မ�ှိဘးူ ။ ကိက ု းို ေစ့ ဒါေပမယ့် သိမဟု ု ့ တ် အထည်လပ ိ ်ေတွနသာ ဲ့ ေပးေချတာပါ။ စပိနလ ် မ ူ ျိုးေတွ ေရ�နပတ် ဲ ့ သက်�ပီး အ�ူ းအမူးြဖစ်�ကတာကိေတာ ု ့ သူတအတွ ို ့ က် နားလည်ရခက်ေနတယ်။ ေသာက်လို ့ စားလို ့ မရ၊ ဝတ်ဆင်လလည် ို ့ းမရတဲအ ့ ြပင် ကိရိယာတစ်ခုခ၊ု လက်နက်တစ်ခခ ု ုအြဖစ်လည်း သံးု လိမရ ု ့ ေအာင် ေပျာေပျာင် းတဲ့ ဒီသတ�ုဟာ ဘာလိများ ု့ ့ ဒီေလာက်အေရးပါ,ပါလိမ။့် ဒီေရ�ေတွကို ေဒသခံေတွက အဲရ်နန် ေကာ်ရ်တက်စ် ဒီေလာက်သည်းသည်းလ�ပ်ြဖစ်�ကတာလဲ ကို လိေမးတဲ ု့ အ ့ ခါ ဘာေ�ကာငစ ့် ပိနလ ် မ ူ ျိုးေတွက သူက ‘ဘာေ�ကာငလ ့် ဆ ဲ ေတာ ုိ ့ ေရ�နပဲ ဲ ့ ကလ ု ရတဲ ုိ ့ ့ �ှလးံု မှာြဖစ်တေရာဂါ ဲ့ ငါနဲငါ ု ့ (Because I and my ့ အ ့ ေပါင်းအပါေတွ ခံစားေနရလိပါ companions suffer from a disease of the heart which can be cured only with gold)’ လို ့ ြပန်ေြဖခဲပ ့ ါတယ်။ စပိနေတွ ် ရဲ ့ ကနဦးအစြပုရာြဖစ်တဲ့ ေရ�ကအ ို �ူ းအမူး�ှစသ ် က်�ကတာဟာ ရန်ဘက်ေတွေတာင်မှ ဒီ �ကီးကျယ်တဲ့ အာ�ှ-အာဖရိကကမ�ာမှာေတာ့ ကူးစက်ေရာဂါတစ်ခုလပ ို ါပဲ။ အသံးု မကျတဲအ ့ ဝါေရာင်သတ�ုကို အခါးသီးဆံးု ငမ်းငမ်းတက်လခ ို ျင်�ကပါတယ်။ မက်ဆက ီ ေဒသကိ ို ု မကျူးေကျာ်ခင် ရာစု�စ ှ ် ၃ ခုအလိက ု ေကာ်ရ်တက်စ� ် င ှ သ ့် စစ် ူ ့ တပ်ရဲဘိ ့ းု ေဘးေတွဟာ 229 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge အိုကဘ ် းီ ရီးယား (ယေနေခတ် စပိန ် �ှင ့် ေပါ်တူဂီ �ှိရာ ဥေရာပအေနာက်ေတာင်ပိင ု း် ) �ှင ့် အေနာက်အာဖရိက ့ ေဒသမှာ�ှိတဲ့ မွတစ ် လင်မ� ် င ို င ် ေတွ ံ န ဲ ့ ေသွးေချာင်းစီးဘာသာေရးစစ်ပဲွ ဆင်�ခ�ဲ ပ ဲ့ ါတယ်။ ခရစ်ေတာ်ရဲ ့ ေနာက်လက ို ေတွ ် နဲ ့ အလ�ာဟ်ရဲေနာက် လက ို ေတွ ် အချင်းချင်းေထာင်နချီ ဲ ့ သတ်ြဖတ်ခ�ဲ့ က�ပီး လယ်ကင ွ း် ေတွ၊ ့ စိက ု ခ ် င်းေတွ ပျက်စးီ ကုနပ ် ါတယ်။ ဘုနး် ဂုဏေတာ် ် အတွက် ခရစ်ေတာ်ရဲ ့ တိက ု ခ ် ိုကလ ် က ို �် ကတာ ဘုနး် ဂုဏေတာ် ် စည်ပင်ဝေြပာတဲ့ သိမဟု ု ့ တ် �မို � ြပေတွ အလ�ာဟ် ရဲ ့ ေလာင်က�မ်းြပာကျ�ပီး အပျက်အစီးအြဖစ်သာ ကျန်ခတ ဲ့ အ ဲ့ ထိပါပဲ။ ခရစ်ယာန်ေတွ တြဖည်းြဖည်း ဘုရားေကျာင်းေတွေဆာက်�ပီး အသာစီးရလာတာနဲအမ� ့ သူတရဲ ို ့ ေအာင် ပဲေတွ ွ ကို ့ ဗလီေတွေနရာမှာ စိက ု ထ ် ခ ူ �ဲ့ ကတယ်။ ဒါတင်မကပဲ လက်ဝါးကားတိင ု ပ ် ါတဲ့ ေရ�ဒဂင်္ ါး၊ ေငွဒဂင်္ ါးသစ်ေတွထတ ု လ ် ပ ု ်�ပီး မယံ�ု ကည်သေတွ ူ ကို တိက ု ခ ် ိုကတ ် အ ဲ့ ခါမှာ ဘုရားသခင်က သူတကိ ို ့ ု ကူညတ ီ အ ဲ့ တွက် ေကျးဇူးတင်�ကတယ်။ ဒါေပမယ့် ဒီေငွေ�ကးအသစ်နအတူ ဲ့ ် �့ ကတယ်။ အဲဒ ီ ဒီစစ်ေအာင်�င ို သ ် ေတွ ူ က မီလာရက်စ် ဆိတ ု ဲ့ တြခားဒဂင်္ ါးတစ်မျိုးကိလ ု ည်း ထုတေဝခဲ ဒဂင်္ ါးမှာပါတဲ့ စာသားေတွက ဒီစတုရန်းပံဒ ု ဂင်္ ါးေတွမာှ နည်းနည်းေတာလ ွဲ ။ ့ ေနတယ် အာရပ်စာသားေလးတစ်ခု ခရစ်ယာန်စစ်ေအာင်�င ို သ ် ေတွ ူ ခတ်�ပ ိှ ်ထားတာကေတာ့ ‘ ထုတတ ် ဲ့ အလ�ာဟ်အ�ှငမ ် လ ှ ၍ ွဲ အြခားမည်သည့ဘ ် ရ ု ားမှမ�ှိ။ မုဟာမ�ဒသ ် ည် အလ�ာဟ်၏ တမန်ေတာ်ြဖစ်သည်’ ဆိတ ု ာ ြဖစ်ေနပါတယ်။ အဲဒတ ီ န ု း် က မယ်လဂ ် လ ူ ယ် �ှင ့် အဂ်ဒါ (ယေနေခတ် ြပင်သစ်ေတာင်ပိင ု း် ) ရဲ ကက် သလစ်ဘေ�ှ ိ ာ့ ေတွေတာင်မှ ့ ့ လူ�ကိုက်များတဲ့ ဒီမတ ွ စ ် လင်မဒ ် ဂင်္ ါးြပားေတွကို အများအြပားသွနး် လုပ်ေစ�ပီး ဘုရားသခင်ကို ေ�ကာက်ရွံ �နာခံတဲ့ ခရစ်ယာန်ေတွကလည်း အဲဒါကို ေပျာ်ေပျာ်�ကီး သံးု �ကတာပါပဲ။ အြခားေဒသေတွမာှ လည်း ခုလမ ို ျိုးသေဘာထား�ကီးမ�ေတွ �ှိခပ ဲ့ ါတယ်။ ေြမာက်အာဖရိက ကလာတဲ့ မွတစ ် လင်မက ် န ု သ ် ည်ေတွဟာ ခရစ်ယာန်ဒဂင်္ ါးေတွြဖစ်တဲ့ ဖေလာရင�့် မို �ထတ ု ် ဖေလာ်ရင်း ဒဂင်္ ါး ၊ ဗင်းနစ်�မို �ထတ ု ် ဒူးခက်ဒဂင်္ ါး �ှင ့် ေနပယ်�မို �ထတ ု ် ဂျီလက် ဒဂင်္ ါးေတွသးုံ �ပီး စီးပွားေရးလုပ်ခ�ဲ့ ကတာပါပဲ။ မယံ�ု ကည်သအ ူ ြပစ်သားေတွြဖစ်တဲ့ မွတစ ် လင်မဘ ် ရ ု င်ေတွေတာင်မှ ခရစ်ယာန်ေတွကို ခရစ်ေတာ်�င ှ ့် ဂျီဟတ်လပ ု ်ဖို ့ သူရဲ့ ကညာစင် မခ ိ င် ့ ု့ ့ တိပါတဲ ေဆာ်ဩတဲ့ ဒဂင်္ ါးေတွကေတာ ို ့ အခွနအ ် တုတအ ် ြဖစ် ေပျာ်ေပျာ်�ကီး လက်ခခ ံ �ဲ့ ကပါတယ်။ ဒါဘယ်ေလာက်ကျလဲ။ အမဲလက ို � ် ှာေဖွစားေသာက်သေတွ ူ မာှ ပိက ု ဆ ် ဆ ံ တ ုိ ာ မ�ှိခဘ ဲ့ းူ ။ သူတအု ို ့ ပ်စတ ု စ်ခခ ု ျင်းစီဟာ အတူအမဲလက ို ၊် အတူ�ှာေဖွစားေသာက်�ပီး လိအ ု ပ်သမ�အရာအားလံးု ကိယ ု ဟ ့် ာကိယ ု ် ထုတလ ် ပ ု ် ခ ဲတ ့ ာပါ။ စားဖို ့ အမဲသားကေန ေဆးဝါး၊ စီးဖို ့ ဖိနပ်ကေန ေမှာ်ဂါထာေတွ အဆံးု ေပါ။့ အုပ်စထ ု က ဲ အမျိုးမျိုးေသာ 230 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge အဖွဲဝ � င်ေတွကလည်း ကိစရ � ပ်အမျိုးမျိုးမှာ က�မ်းကျင်�ကတယ်။ ဒါေပမယ့် သူတရဲ ို ့ ့ ဝန်ေဆာင်မေတွ � ၊ ကုနပ ် စ�ညး် ေတွဟာ လည်ပတ်ပါတယ်။ မတုနြ် ပန် ့ မေနရ၊ ဥပမာ - အြပန်အလှနအ ် ကျိုးြပုြခင်းစတဲ့ အမဲသားတစ်တက ွဲ ို အလကားရတယ်ဆရ ုိ င် စီးပွားေရးစနစ်မျိုးနဲ ့ အခမဲေဆးကု ေပးြခင်းနဲ ့ ့ တု�ြပန် ်ု ့ ရမယ်ဆတ ုိ ဲ့ အသိ�ိတ ှ ာမျိုးေပါ။့ ဒါေပမယ့် အမဲလက ို � ် ှာေဖွသအ ူ ုပ်စတ ု စ်ခဟ ု ာ စီးပွားေရးအရေတာ့ အချင်းချင်းမမှခ ီ �ုိ ကပါဘူး။ သူတပတ် ို ့ ဝန်းကျင်မာှ �ှားပါး�ပီး �ှာမေတွ� �ိင ု တ ် ဲ့ ပင်လယ်ခ�ုခေတွ ွံ ၊ ေရာင်စေဆး ံု ေတွ၊ မီးသငေကျာက် ့် အစ�ှိတအ ဲ့ ရာေတွကျေတာ့ တြခားသူစမ ိ း် ေတွဆက ီ ပဲ ရ�ှိ�င ို ပ ် ါတယ်။ ဒါကိလ ု ည်း “မင်းတိကိ ု ့ ု လှပတဲပ ့ င်လယ်ခ�ုခေတွ ွံ ငါတို ့ ေပးမယ်။ မင်းတိက ု့ အရည်ေသွးေကာင်းတဲ့ မီးသငေကျက် ့် ေတွ ငါတိကိ ု ့ ု ြပန်ေပး” ဆိ�ု ပီး �ိုး�ှငး် တဲ့ ကုနပ ် စ�ညး် ဖလှယြ် ခင်းပံစ ု န ံ ဲ ့လုပ်�င ို ပ ် ါတယ်။ စိက ု ပ ် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးြဖစ်လာေတာလ ့ ည်း လူေတွဟာ တစ်ဦးနဲတစ် ့ ဦး ဒီအရာေတွ ရင်းရင်း�ှးီ �ှးီ သိ�ကတဲ့ နည်းနည်းပဲေြပာင်းလဲသာွ းတာပါ။ အသိက ု အ ် ြမံုေလးေတွအြဖစ်သာ ဆက်လက်ေနထိင ု ခ ် �ဲ့ ကတယ်။ အမဲလက ို � ် ှာေဖွစားေသာက်သူ အုပ်စတ ု စ်ခလ ု ပ ို ဲ ေကျးရွ ာတစ်ခခ ု ျင်းစီဟာ ကိယ ု ဟ ့် ာနဲကိ ု လ ် ေလာက် ံု တဲ့ ့ ယ စီးပွားေရးယူနစ်တစ်ခုြဖစ်�ပီး ဝတ�ရားအရေသာ်လည်းေကာင်း ြပင်ပကလူေတွန ဲ ့ အချင်းချင်း ကုနပ ် စ�ညဖ ် လှယတ ် ာမျိုး ဖိနပ်ေတွလပ ု ်တေနရာမှ ဲ့ ာေတာ်မယ်၊ ဒါေ�ကာင ့် ရွ ာသားေတွက �ိုငး် ပင်းကူညီ ေစတနာအရေသာ်လည်းေကာင်း၊ ေနထိင ု ခ ် �ဲ့ ကတယ်။ နည်းနည်းေတာ� ့ ိှတာေပါ။့ ေနာက်တစ်ေယာက်က ေြခဗလာြဖစ်ေနရင် တစ်ခါတစ်ေလ ရွ ာသားတစ်ေယာက်က လူနာကိေဆးကု ု တေနရာမှ ဲ့ ာေတာ်မယ်.. ဘယ်သဆီ ူ ့ သာွ းရမယ်၊ ေနမေကာင်းြဖစ်ရင် ဘယ်သဆီ ူ ့ သာွ းရမယ်ဆတ ုိ ာ သိတယ်။ ဒါေပမယ့် ဒီေကျးရွ ာေတွဟာ ေသးငယ်�ပီး သူတစီ ို ့ းပွားေရးကလည်း အကနအ ် ့ သတ်�ိတ ှ အ ဲ့ တွက် အချိနြ် ပည့ဆ ် ရာဝန်ေတွ၊ အချိနြ် ပည့် ဖိနပ်ချုပ်သေတွ ူ ရယ်လို မ�ှ ့ းူ ။ ့ ိ ခ ဲဘ �မို � ြပေတွ၊ �ိင ု င ် ေတွ ံ တိးု တက်လာတာက ြဖစ်တည်လာ�ပီး ပိေဆာင် ု့ ဆက်သယ ွ ေရး ် သီးသနအ ် ့ လုပ်ေတွ�ိှလာဖို ့ အေြခခံအေဆာက်အအံုေတွ အခွငလ ့် မ်းေကာင်းေတွယေဆာင် ူ လာပါတယ်။ လူေနအလွနထ ် ထ ူ ပ်တဲ့ �မို � ြပေတွမာှ ဖိနပ်ချုပ်တ၊ဲ့ ေဆးကုသတဲ့ အချိနြ် ပည့် အသက်ေမွးဝမ်းေကျာင်းမ� ေတွသာမက လက်သမားေတွ၊ ဘုနး် ေတာ်�ကီးေတွ၊ စစ်သားေတွ၊ ေ�ှ ေန � ေတွလည်း �ှိလာပါတယ်။ ဝိင ု ၊် သံလင ွ ဆ ် ီ ဒါမှမဟုတ် ေ�ကထည်ေတွ ထုတလ ် ပ ု ်ရာမှာ တကယ်ေကာင်းမွနတ ် ယ်ဆတ ုိ ဲ့ နာမည်ရလာတဲ့ ် ့ းီ ပါးထုတလ ် ပ ု ်ြခင်းရဲတန် ရွ ာေတွဟာ အဲဒက ီ န ု ပ ် စ�ညး် ေတွကပ ို ဲ လံးု ဝသီးသနန ့ ဖိးု ကို နားလည်လာ�ကတယ်။ �ပီးေတာ့ အဲဒက ီ န ု ပ ် စ�ညး် ေတွကို သူတအတွ ို ့ ကလ ် အ ို ပ်တဲ့ တြခားကုနပ ် စ�ညး် ေတွအားလံးု နဲ ့ ဖလှယက ် န ု သ ် ယ ွ ခ ် �ဲ့ ကတယ်။ ဒါဟာ တကယ်လည်း သဘာဝကျပါတယ်။ ရာသီဥတုေတွ၊ ေြမဆီေတွ ဆိတ ု ာ တစ်ေနရာနဲ ့ တစ်ေနရာ ကွြဲ ပား�ကပါတယ်။ စပျစ်�ယ ွ ေတွ ် အတွက် ေြမဆီလာ� ေတွြပည့ဝ ် �ပီး ရာသီဥတုလည်းကိက ု ည ် တ ီ ေနရာက ဲ့ ညက်ေညာတဲစ ့ ပျစ်ဝိင ု အ ် ေကာင်းစားကို ဝယ်ေသာက်�င ို တ ် ယ်ဆရ ုိ င် 231 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ကိယ ု ေနာက် ့် ေဖးြခံထက ွ ် �ိုး�ိုးသာမန်စပျစ်ဝိင ု က ် ို ဘာလိေသာက် ု့ ေနဦးမှာလဲ။ ကိယ ု ေနာက် ့် ေဖးက ရ�ံက ပိခ ု င ို ခ ် ံလ ှ တဲ့ အိုးေတွလပ ု ်ဖိေကာင် ု့ းတယ်ဆရ ုိ င် အဲဒါကို တြခားအရာေတွန ဲ ့ အလဲအလှယလ ် ပ ု ်လရ�ပီ ို ့ ။ ့ ပ ဒါအြပင် ့ ေ�ှ ေန � ေတွ၊ ဆရာဝန်ေတွကအ ို သာထား အချိနြ် ပည့လ ် ပ ု ် ကင ို တ ် လ ဲ့ ေတွ ူ ရဲ ့ စပျစ်ဝိင ု လ ် ပ ု ်ြခင်း၊ လုပ်ငန်းက�မ်းကျင်မ� အိုးလုပ်ြခင်းစတာေတွကို ေကာင်းမွနလ ် ာတာလည်း အားလံးု အတွက် အကျိုး�ှိေစတာပဲ။ ဒါေပမယ့် အခုလို တစ်ခုတည်းကိပ ု ဲ ေဇာက်ချလုပ်တာမှာ ြပဿနာတစ်ခ� ု ိှပါတယ်။ ဒီလေဇာက် ို ချလုပ်ကင ို တ ် လ ဲ့ ေတွ ူ အချင်းချင်း သူတရဲ ို ့ ကု ် စ�ညး် ေတွဖလှယတ ် အ ဲ့ ခါ ဘယ်လစ ို ီမခ ံ နခ ် ့ �ွဲ ကမလဲ ့ နပ ဆိတ ု ြဲ့ ပဿနာပါ။ ေစတနာေတွ၊ ဝတ�ရားေတွန ဲ ့ လည်ပတ်တစ ဲ့ းီ ပွားေရးစနစ်ဟာ အလွနမ ် ျားြပားတဲလ ့ စ ူ ိမး် ေတွန ဲ ့ ပါဝင်ပတ်သက်လာ�ပီဆရ ုိ င် အလုပ်မြဖစ်ေတာပ ု အ ့် မ ိ န ် းီ ချင်း သိမဟု ု ့ တ် အစ်မတစ်ေယာက်ကို ့ ါဘူး။ ကိယ အလကားကူညတ ီ ာေတာ့ ရပ်ြခားကလူစမ ိ း် ေတွကို ကိစမ � �ှိပါဘူး။ ကိယ ု ေစတနာကိ ့် ု ဂ�ုစိက ု က ် ည ူ ရ ီ မယ်ဆရ ုိ င်ေတာ့ ဘယ်ေတာမ ့ ှ ေစာေစာကနဲလံ ့ းု ဝ မတုနြ် ပန် ို ေလာက် ် တဲ့ ့ �င မတူေတာပ ့ ါဘူး။ ဒါနဲပဲ့ ကုနပ ် စ�ညး် ချင်းဖလှယတ ် ဆ ဲ့ ီ ြပန်ေရာက်သာွ းပါတယ်။ ဒါေပမယ့် ကုနပ ် စ�ညး် ချင်းဖလှယတ ် ယ်ဆတ ုိ ာလည်း အကနအ ် ့ သတ်�ိတ ှ ဲ့ ပစ�ညး် ေတွမာှ သာ ထိေရာက်မ� � ိှတာပါ။ အလွန� ် � ပ်ေထွးတဲ့ စီးပွားေရးတစ်ခရ ု ဲ ့ အေြခခံအုတြ် မစ်ေတာ့ ြဖစ်မလာ�ိင ု ပ ် ါဘူး။ ကုနပ ် စ�ညး် ဖလှယြ် ခင်းရဲအကန အ ် ့ သတ်ကို နားလည်ဖိုအတွ က် ေတာင်ကန ု း် ေတွေပါတဲ� ့ င ို င ် တ ံ စ်ခုမာှ ့ ့ အချိုဆံးု ၊ အ�ကပ်ဆတ်ဆးုံ ပန်းသီးေတွထက ွ တ ် န ဲ့ ယ်က ု တ ် ယ်လို ့ ကိယ ု က ့် က ို ယ ို ့် ပန်းသီးြခံတစ်ခုပိင ြမင်ေယာင်�ကည့ပ ် ါ။ အဲဒပ ီ န်းသီးြခံမာှ အလုပ်ေတွ �ကိုးစားလုပ်ရလို ကိ ် ိနပ်ေတွလည်း စုတ�် ပဲကန ု တ ် ယ်။ ့ ုု ယ့ဖ ဒါနဲပဲ့ ကိယ ု မ ့် ာှ �ှိတဲ့ ြမည်းလှညး် ကေလးဆင်�ပီး ြမစ်ေဘးနားက�မို �ေဈးတန်းဆီ ထွကလ ် ာခဲတ ့ ယ်။ ေဈးတန်းရဲ ့ ေတာင်ဘက်စန ွ း် က ဖိနပ်ချုပ်သမားက ချုပ်ေပးလိက ု တ ် ဲ့ ဖိနပ်တစ်စံဟ ု ာ ေတာ်ေတာ်ခိုငတ ် ာမှ ၅ ရာသီေလာက်အထိေတာင် ခံတယ်လို ့ အိမန ် းီ ချင်း တစ်ေယာက်ကလည်း ကိယ ု က ့် ေြပာြပထားတယ် ို ။ ဒါနဲ ့ အဲဒဖ ီ ိနပ်ချုပ်သမားရဲဆိ ု က ် � ို ှာ�ပီး ကိယ ု လ ် ခ ို ျင်တဖ ဲ့ ိနပ်ကရ ို ဖို ့ ကိယ ု မ ့် ာှ ပါလာတဲ့ ပန်းသီးေတွန ဲ ့ ဖလှယဖ ် ို ့ ့ င ေြပာတယ်။ ဖိနပ်ချုပ်သမားက ေတွေဝေနတယ်။ အဖိးု အခအေနနဲ ့ ပန်းသီးဘယ်�လ ှ းံု ေတာင်းရင်ေကာင်းမလဲ။ ေနတိ ု း် ပဲ ဒါဇင်ချီတဲ့ ေဖာက်သည်ေတွန ဲ ့ သူဆရ ုံ တယ်။ တချို �က ပန်းသီးေတွ အိတန ် ထည့ ဲ့ ယ ် လ ူ ာတယ်။ ့ င တချို �က ဂျံု၊ ဆိတ၊် ပိတစ ် စသည်ြဖင ့် အမျိုးမျိုးပဲ။ တချို �ကလည်း သူတက�မ် ို ့ းကျင်ရာေပါ...့ ဘုရငဆ ့် ီ ီ ၊ ခါးနာတာ ကုေပးမယ် စသည်ြဖငပ ့် ါပဲ။ ေနာက်ဆးုံ အ�ကိမ် သူအ အသနားခံတအ ဲ့ ခါမှာ ကူညေပးမယ် ့ ေနနဲ ့ ဖိနပ်ေတွကို ပန်းသီးေတွနလဲ ဲ ့ ရတာ လွနခ ် ဲတ ့ ဲ့ သံးု လ ကပဲ။ အဲဒတ ီ န ု း် က ပန်းသီးသံးု အိတစ ် ာပဲ သူေတာင်းလိက ု တ ် ာ။ အဲ.. ေလးအိတလ ် ား မသိဘးူ ။ ဒါေပမယ့် ြပန်စဉ်းစား�ကည့ရ ် င် အဲဒပ ီ န်းသီးေတွက 232 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ေြမဆီမေကာင်းတဲေတာင် ့ �ကားကလာတဲ့ အချဉ်သီးေတွ.. ခုဟာက တကယ့အ ် ေကာင်းစား အချိုသီးေတွ။ �ပီးေတာလ ့ ည်း �ပီးခဲတ ဲ့ �ကိမ်တန ု း် က ့ အ ဖိနပ်ေသးေသးေလးေတွ။ ပန်းသီးေတွန ဲ ့ ဒီလူ အခုေတာင်းေနတာက အလဲအလှယလ ် ပ ု ်တာက အမျိုးသမီးစီး လူ�ကီးဆိဒ ု ် ကျားစီးဘွတဖ ် ိနပ်ေတွ။ ဒါအြပင် ့ မ�ကာေသးခင်အပတ်ေတွကပဲ �မို �ဝန်းကျင်က က�ဲ�ာွ းေတွေရာဂါြဖစ်လို ့ ေတာ်ေတာ်များများေသသွားတယ်။ ဆိေတာ ု ဲ့ ေတွ ူ ကလည်း �ှစဆ ် ပို ေဈးေတာင်းလာ�က�ပီ။ အဲဒါဆိရ ု င် ့ သားေရေတွ �ှားလာ�ပီ။ သားေရနယ်တလ အရင်ကဝယ်ရတဲသ ့ ားေရပမာဏဟာ အခုဆုိ အ�ပီးစီးချုပ်�ပီးသားဖိနပ် တန်ဖိးု နီးပါး ြဖစ်ေန�ပီ။ ဒါေတွလည်း ထည့စ ် ဉ်းစားသငတ ့် ယ် မဟုတလ ် ား။ ကုနပ ် စ�ညး် ဖလှယစ ် းီ ပွားေရးတစ်ခုမာှ ဖိနပ်ချုပ်သူ �ှင ့် ပန်းသီးစိက ု ေတာင် ် သေတွ ူ ဟာ ေနတိ ု း် ပဲ ့ င တြခားကုနပ ် စ�ညး် များစွာရဲ ့ ��င ိ း် ရေဈး��နး် သစ်ေတွကို သိထားဖိလိ ု့ ပ ု ါတယ်။ တကယ်လို ့ ကွြဲ ပားတဲက ့ န ု ပ ် စ�ညး် အမျိုးအစား ၁၀၀ ေလာက်ကုိ ေဈးထဲမာှ ေရာင်းဝယ်�ကတယ်ဆရ ုိ င် ဝယ်သေတွ ူ ၊ ေရာင်းသူေတွဟာ တကယ်လို ့ ကုနပ ် စ�ညး် လဲလယ ှ မ ် � � န� း် အမျိုးအစားေပါင်း ကုနပ ် စ�ညး် ၁၀၀၀ ေကျာ်ကို ၄၅၉၀ သိထားဖိလိ ု့ ပ ု ါတယ်။ ေရာင်းဝယ်ေဖာက်ကား�ကတယ်ဆရ ုိ င် �ပီးေတာ့ ဝယ်သေတွ ူ ၊ ေရာင်းသူေတွဟာ ကုနပ ် စ�ညး် လဲလယ ှ မ ် � � န� း် အမျိုးအစားေပါင်း ၄၉၉,၅၀၀၀ ကို အြပန်အလှနသ ် ထ ိ ားမှ ြဖစ်မာှ ပါ။ ဒါကို အ�မဲသေန ိ ေအာင် ဘယ်လလ ို ပ ု ်�ကမှာပါလဲ။ ဒီထက်ေတာင် ပိဆ ု းုိ လာပါေသးတယ်။ ဖိနပ်တစ်ဘက်ချင်းစီဟာ ပန်းသီဘယ်ေလာက်န ဲ ့ ညီမ�တယ်လို တွ ် ျက်�င ို တ ် ယ်ထားဦး ကုနပ ် စ�ညး် ဖလှယတ ် ယ်ဆတ ုိ ာ အ�မဲတမ်း ြဖစ်�င ို တ ် ာ မဟုတပ ် ါဘူး။ ့ ကခ ေနာက်ဆးုံ ကျေတာလ ့ ည်း ကုနသ ် ယ ွ မ ် ြ� ပုတယ်ဆတ ုိ ာ �ှစဦ ် း�ှစ်ဖက်လးံု က တြခားဘက်က ကမ်းလှမး် တဲပ ့ စ�ညး် ေတွကို လိခ ု ျင်မှ ြဖစ်တာကိးု ။ တကယ်လများ ို ့ ဖိနပ်ချုပ်သက ူ ပန်းသီးမ�ကိုက်ဘးူ ဆိရ ု င် ဘယ်လလ ို ပ ု ်မလဲ။ �ပီးေတာ့ အဲဒအ ီ ခိုကအ ် တနမ ် ့ ာှ သူတကယ်လခ ို ျင်ေနတာက လင်မယားကွာ�ှငး် မ�ပဲ ြဖစ်ေနတယ်ဆရ ုိ င်ေကာ။ ရပါတယ်.. ပန်းသီးသမားအေနနဲ ့ ပန်းသီး�ကိုက်တဲ့ ေ�ှ �ေနတစ်ေယာက်�ှာ�ပီး သံးု ေယာက်သား အလဲအလှယလ ် ပ ု ်လရတာပဲ ို ့ ။ ဒါေပမယ့် အဲဒေ�ှ ီ �ေနမှာ ပန်းသီးေတွ အြပည့� ် ိှေန�ပီး သူတကယ်လအ ို ပ်ေနတာက ဆံပင်ည�ပ်ဖိပဲ ု ့ ဆိရ ု င်ေကာ။ တချို �ေသာ လူအဖွ ့ ဲ�အစည်းေတွက တည်ေထာင်ပါတယ်။ ဒီြပဿနာကိေြဖ�ှ ု ငး် ဖို ့ ပင်မစနစ်က ပင်မ ေဇာက်ချစိက ု ပ ် ျိုးသူ၊ ကုနပ ် စ�ညး် ဖလှယေရးစနစ် ် တစ်ခု ထုတလ ် ပ ု ်သေတွ ူ အားလံးု ဆီက ဆက ီ ို ေဝငှပါတယ်။ ဒီစနစ်ကို အ�ကီးမားဆံးု နဲ ့ ု ပ်တလ ဲ့ ေတွ ူ ကုနပ ် စ�ညး် အကုနလ ် းံု ကို စုစည်းထား�ပီး လိအ လူသအ ိ များဆံးု စမ်းသပ်လပ ု ်ကင ို မ ် က � ေတာ ို ့ ဆိဗ ု ီယက် ယူနယ ီ မ ံ ာှ လုပ်ခ�ဲ့ ပီး ခွကခ ် က ွ လ ် န်ေအာင် ကျ�� ံးခဲပ ို း် မိမ၏ ိ က�မ်းကျင်မအ � ေလျာက် အလုပ်လပ ု ်�ကရမည် ြဖစ်�ပီး လိအ ု ပ်သည့အ ် တိင ု း် ့ ါတယ်။ ‘လူတင ရ�ှိမည်ြဖစ်သည်’ ဆိတ ု စ ဲ့ ကားဟာ လက်ေတွ� မှာေတာ့ ‘လူတင ို း် တတ်�င ို သ ် မ� နည်းနည်းလုပ်�ပီး ရ�ိင ု သ ် မ� 233 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge များများ��က ိ �် ကမည်ြဖစ်သည်’ လိြဖစ် ု ့ သာွ းပါတယ်။ ပိအ ု လယ်အလတ်ကျ�ပီး ပိေအာင် ု ြမင်တစ ဲ့ မ်းသပ်မေတွ � ကေတာ ို ့ တြခားေနရာေတွမာှ လုပ်ခဲပ ့ ါတယ်။ ဥပမာ အင်ကာ အင်ပါယာ လိမ ု ျိုးေပါ။့ ဒါေပမယ့် လူအဖွ � စည်းေတာ်ေတာ်များများကေတာ့ ့ ဲအ ခုလမ ို ျိုး ပမာဏများြပားလှတဲ့ ထုတက ် န ု ပ ် စ�ညး် ၊ က�မ်းကျင်မ� အမျိုးမျိုးကိခ ု ျိတဆ ် က်ဖို ့ ပိမ ု ိလ ု ယ ွ က ် တ ူ ဲ့ နည်းလမ်းတစ်ခု �ှာေတွ� ခဲပ ့ ါတယ်။ ပိက ု ဆ ် ံ ဆိတ ု ာကို သူတို ထွ ် က ို �် ကတာပါ။ ့ ငလ ခ�ုခွံများ �ှင ့် စီကရက်များ ပိက ု ဆ ် က ံ ို ေနရာအမျိုးမျိုးမှာ အ�ကိမေပါင် ် းများစွာ တီထင ွ ခ ် ဲ�့ ကပါတယ်။ သူကိ ့ ု ဖန်တးီ ရတာ ဘယ်လန ို ည်းပညာထိးု ေဖာက်မမ � ျိုးမှ မလိအ ု ပ်ပါဘူး။ ပိက ု ဆ ် ဆ ံ တ ုိ ာ လူစိ့ တက ် းူ ဉာဏ်ေြပာင်းလဲထးို ေဖာက်မ� သက်သက်ပါပဲ။ ပိက ု ဆ ် ဟ ံ ာ လူအများ အတူတကွ လက်ခံယ�ံု ကည်တဲ့ စုေပါင်းစိတက ် းူ ယဉ်ထဲမာှ ပဲ�ိှတဲ့ အများနဲသက် ဆင ုိ တ ် ဲ့ အ�ှိတရားတစ်ခုကို ဖန်ဆင်းလိက ု တ ် ာနဲပဲ့ အစြပုပါတယ်။ ့ ပိက ု ဆ ် ဆ ံ တ ုိ ာ ဒဂင်္ ါးေတွ၊ ကုနပ ် စ�ညး် ေတွကို ဖလှယဖ ် ိအတွ ု့ က် ေငွစက�ူေတွကို ေြပာတာမဟုတပ ် ါဘူး။ ဝန်ေဆာင်မေတွ � ၊ လူေတွက အရာဝတ�ုေတွရဲတန် ု စ ် ားြပုတဲ့ ့ ဖိးု ကို စနစ်တကျကိယ ဘယ်ဝတ�ုပစ�ညး် ကိမ ု ဆို အသံးု ြပုသည်ြဖစ်ပါေစ ပိက ု ဆ ် ြံ ဖစ်သာွ းတာပါပဲ။ ပိက ု ဆ ် ေ�ကာင ံ ့် လူေတွဟာ ကွြဲ ပားတဲက ့ န ု ပ ် စ�ညး် အမျိုးမျိုးရဲ (ပန် ့ းသီး၊ ဖိနပ်၊ လင်မယားကွာ�ှငး် ြခင်း စတဲ.့ ..) တန်ဖိးု ေတွကို လျင်ြမန်စာွ နဲ ့ လွယက ် စ ူ ာွ ��င ိ း် ယှဉ်လိရလာ�ပီ ု့ း ကုနပ ် စ�ညး် ေတွကို ကိယ ု စ ့် ည်းစိမ်ဥစ�ာေတွ သိမး် ဆည်းရတာလည်း အမျိုးမျိုး�ှိခဲပ ့ ါတယ်။ လူေတွနအရင် ဲ့ း�ှးီ ဆံးု ကေတာ့ တံဆပ ိ ်ခတ်�ပ ိှ ်ထားတဲ့ သတ�ုေတွေပါ။့ ဖလှယရ ် တာ အဆင်ေြပလာတယ်။ သိေပမယ့ ု့ လ ် ည်း ပိက ု ဆ ် အ ံ မျိုးအစားေတွ ဒဂင်္ ါးြပားေတွပါ။ ပိက ု ဆ ် ဆ ံ တ ုိ ာ လွယက ် လ ူ ာေစတယ်။ သတ်မတ ှ စ ် � ံ န� း် နဲအညီ ့ ဒဂင်္ ါးသွနး် စနစ်ကို မထွငခ ် င် ှ �ပီးေတာလ �ှစေပါင် ် းများစွာကတည်းက တည်�ိေနတာပါ။ ့ ည်း အမျိုးမျိုးေသာ လူယဉ် ့ ေကျးမ�ေတွဟာ အမျိုးမျိုးေသာပစ�ညး် အမျိုးမျိုးနဲေငွ ံှ ပါး၊ ့ ေ�ကးစနစ်ေတွြဖစ်တဲ့ ခ�ုခ၊ွံ က�ဲ�ာွ း၊ သားေရ၊ ဆား၊ ေကာက်�စ ပုတးီ ေစ၊့ ပိတစ ် ၊ လက်မတ ှ စ ် ာရွ က် စတဲအ ့ ရာေတွ အသံးု ြပု�ပီး �ကီးပွားစည်ပင်ခ�ဲ့ ကတယ်။ လွနခ ် ဲတ ့ ဲ့ �ှစေပါင် ် း ၄၀၀၀ ေလာက်က အာဖရိက၊ ေတာင်အာ�ှ၊ အေ�ှ �အာ�ှ �ှင ့် သမုဒရ � ာပိင ု း် ေဒသ တစ်ဝန်းလံးု မှာ ခ�ုေ�ကေစေတွ ကို ပိက ု ဆ ် အ ံ ြဖစ် အသံးု ြပုခဲ�့ ကတာပဲ။ ၂၀ ရာစုအေစာပိင ု း် အထိ �ဗိတသ ိ � ယူဂန်ဒါ�ိင ု င ် မ ံ ာှ ့ ခ�ုေ�ကေစေတွ န ဲ အခွ နေပးတာ ် �ှိပါေသးတယ်။ ့ ့ 234 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ပံု ၂၅။ ေ�ှးတ�ုတ် စာေပအေရးအသားတွင ် ပင်လယ်ခ�ုခပ ွံ ံသ ု ည် ေရာင်းရန်၊ ချီးြမ�ငရ ့် န် စသည့် စကားလံးု များြဖင ့် ေငွေ�ကးကို ကိယ ု စ ် ားြပုသည်။ ဒီဘက်ေခတ် အကျဉ်းေထာင်ေတွန ဲ ့ ပိက ု ဆ ် အ ံ ြဖစ်အသံးု ြပု�ကပါတယ်။ အခေ�ကးေငွအြဖစ် စစ်အကျဉ်းစခန်းေတွမာှ ဆို ေဆးလိပ်မေသာက်တဲ့ လိလ ု လ ို ားလားလက်ခံ�ကတယ်။ ဝန်ေဆာင်မေတွ � ရဲတန် ု ည်း ့ ဖိးု ကိလ အကျဉ်းေထာင်ကေန စီးကရက်ကို အကျဉ်းသားေတွေတာင်မှ �ပီးေတာ့ စီးကရက်နတွ ဲ ့ ကခ ် ျက်ဆးုံ ြဖတ်�ကတယ်။ အသက်�ှငလ ် တ ွ ေြမာက် ် လာသူတစ်ေယာက်က စီးကရက်ကို တြခားပစ�ညး် ေတွ၊ နာမည်ေကျာ် စီးကရက်ကို ေအာဇ ့ ဝစ်ဇ် ေငွေ�ကးအြဖစ် ေထာင်ထမ ဲ ာှ အသံးု ြပုပံက ု ို ေြပာြပတာက “က�န်ေတာ်တမှ ို ့ ာ ဘယ်သမ ူ ှ ြငင်းပယ်လမရတဲ ို ့ ့ တန်းဖိးု လည်း�ှိတဲ့ ကိယ ု ပ ် ိင ု ေငွ ် ေ�ကးစနစ်တစ်ခု�ိတ ှ ယ်။ အဲဒါကေတာ့ စီးကရက်ပါ။ အရာအားလံးု ရဲတန် ့ ဖိးု ကို စီးကရက်န ဲ ့ သတ်မတ ှ ထ ် ားပါတယ်။ �ိုး�ိုးသာမန်အချိနေတွ ် မာှ ဆိရ ု င် ေြပာချင်တာက အဆိပ်ေငွ�အခန်းကို ဝင်ခင ို း် ရမယ့လ ် ေတွ ူ ပံမ ု န ှ � ် န� း် နဲပဲ့ လာေနတယ်ဆရ ုိ င်.. ေပါင်မန ု တ ် ့ စ်လးံု ဟာ စီးကရက် ၁၂လိပ်ေပးရတယ်။ ၃၀၀ ဂရမ်�ိှတဲ့ မာဂျရင်း ဟင်းရွ ကဆ ် တ ီ စ်ဗးူ ကို အလိပ် ၃၀၊ လက်ပတ်နာရီတစ်လးံု ကို အလိပ် ၈၀ ကေန ၂၀၀ �ကား။ အရက် တစ်လတ ီ ာကိေတာ ု ့ စီးကရက် အလိပ် ၄၀၀ ေပးရပါတယ်။” တကယ်တမ်းေြပာရရင် ဒီေနလိ ု မာှ ေတာင် ့ ေခတ် ေ�ကေစေတွ ၊ ့ ေငွစက�ူေတွဟာ �ှာပါးတဲ့ ေငွေ�ကးပံစ ု ေတွ ံ ပါ။ ၂၀၀၆ ခု�စ ှ မ ် ာှ တကမ�ာလံးု ရဲ ့ စုစေပါင် ု းေငွေ�ကးဟာ ကန်ေဒါ်လာ ထရီလယ ီ ံ ၆၀ ေလာက်�ိှပါတယ် (၆၀, ၀၀၀,၀၀၀,၀၀၀,၀၀၀)။ ဒါေပမယ့် ေ�ကေစေတွ ၊ ့ ေငွစက�ူေတွ အားလံးု စုစေပါင် ု းကေတာ့ ၆ ထရီလယ ီ ေတာင် ံ (၆,၀၀၀,၀၀၀,၀၀၀,၀၀၀) မ�ှိပါဘူး။ ၉၀ ရာခိင ု � ် န� း် ေသာ က�န်ေတာ်တအားလံ ို ့ းု ရဲစု့ စေပါင် ု းေငွ ကန်ေဒါ်လာ ထရီလယ ီ ံ ၅၀ေကျာ်ဟာ က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ အ ့် မ ဲ ာှ ပဲ ့ ေကာငထ 235 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ေပါ်ေန�ပီး က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ့ ကွနပ ် ျူတာ စီးပွားေရးေငွလေြပာင် ဲ� းမ�အများဆံးု ဟာ ဆာဗာေတွထမ ဲ ာှ ပဲ ကွနပ ် ျူတာ �ှိပါတယ်။ တစ်ခက ု ေန ဒါေ�ကာငလ ့် ည်း ေနာက်ကန ွ ပ ် ျူတာတစ်ခုဆက ီ ို အီလက်ထေရာနစ် အချက်အလက်ေတွ ကူးေြပာင်းတာပဲ ြဖစ်ေနတာပါ။ တကယ့ေငွ ် သား လ�ေြပာင် ဲ းမ� တစ်ခုမှ မပါ,ပါဘူး။ ဥပမာေပးရရင် လက်ဆေသတ ွဲ � ာတစ်အတ ိ န ် ဲ့ ရာဇဝတ်သား တစ်ေယာက်ကသာလ�င် အိမတ ် စ်လးံု ဝယ်ဖို ့ အချက်အလက်ေတွ(ေငွေတွ)ကို ေငွစက�ူအြပည့� ် ိှတ ဲ ့ �ကိုးစားမှာပါ။ ကုနပ ် စ�ညး် ေတွ၊ အီလက်ထေရာနစ် ဝန်ေဆာင်မအ � မျိုးမျိုး နဲ ့ ဖလှယဖ ် ို ့ လူေတွစိတဆ ် ���ိှေနေသးသေရွ �ေတာ့ ဒီအချက်အလက်ေတွဟာ ေတာက်ပတဲ့ အေ�ကေစေတွ ၊ ေငွစက�ူ ့ အသစ်ကျပ်ခ�တ်ေတွထက် ပိေကာင် ု းပါတယ်။ �ပီးေတာလ ့ ည်း သူတက ို ့ ပိမ ု ေပါ ို ပါး၊ ့ ဝန်ကျဉ်း�ပီး မှတတ ် မ်းမှတရ ် ာထားဖိလည် ု့ း လွယတ ် ယ်ေလ။ �� ပ်ေထွးသိမေမွ ် �တဲ့ စီးပွားေရးစနစ်တစ်ခု လည်ပတ်ဖိအတွ ု့ က် ေငွေ�ကးစနစ်ပံစ ု ံ တစ်မျိုးမျိုးေတာ့ မ�ှိမြဖစ်လပ ို ါတယ်။ ပိက ု ဆ ် န ံ လည် ဲ့ ပတ်တဲ့ စီးပွားေရးတစ်ခုမာှ ဖိနပ်ချုပ်သမားတစ်ေယာက်ဟာဟာ ုိ ာပဲ မှတထ ် ားရေတာမ ဲ ့ းသီး�ကား ဖိနပ်အမျိုးစား အမျိုးမျိုးရဲတန် ့ ယ်။ ဖိနပ်နပန် ့ ဖိးု ဘက်ေလာက်ကျသလဲဆတ ဒါမှမဟုတ် ဖိနပ်နဆိ ဲ ့ တ�် ကားက အလွတက ် ျက်မတ ှ ထ ် ားစရာ ပန်းသီးကိမ ု ှ အလဲအလယ်�န� း် ဘယ်လ� ို ိသ ှ လဲဆတ ုိ ာ မလိေတာ ု ဘ ့ းူ ။ ပိက ု ဆ ် ေ�ကာင ံ လ ့် ည်း လိခ ု ျင်တဖ ဲ့ ိနပ်ချုပ်သမားကို သူအ ့ ေနနဲ ့ ပန်းသီးသမားတစ်ေယာက်ဟာ ေရွ း�ှာစရာမလိေတာ ု ဘ ့ းူ ။ ဘာလိလည် ု့ းဆိေတာ ု ့ လူတင ို း် ပိက ု ဆ ် လ ံ ခ ုိ ျင်�ကတာကိးု ။ ဒါဟာ ပိက ု ဆ ် ရ ံ ဲ ့အေြခခံအကျဆံးု အရည်အေသွးတစ်ခု ြဖစ်�င ို ပ ် ါတယ်။ လူတင ို း် ပိက ု ဆ ် က ံ အ ို �မဲလခ ို ျင်�ကတယ် အ�မဲပိက ု ဆ ် လ ံ ခ ို ျင်ေနတာကိးု ။ ဘာေ�ကာငလ ့် ည်းဆိေတာ ု ့ ဆိေတာ ု ့ ကိယ ု လ ် ခ ို ျင်တာ၊ ကျန်တလ ဲ့ တ ူ င ို း် ကလည်း လိအ ု ပ်တာအားလံးု ကို ပိက ု ဆ ် န ံ ဲ့ အလဲအလှယလ ် ပ ု ်လို ့ရ�ပီေလ။ ဖိနပ်သမားကလည်း ကိယ ု ဆ ့် က ီ ပိက ု ဆ ် က ံ ို အ�မဲေပျာ်ေပျာ်�ကီး လက်ခံမာှ ပဲ။ ဘာလိလည် ု့ းဆိေတာ ု သူဘာပဲ လိခ ု ျင်လခ ို ျင် ပန်သးီ လား၊ ဆိတလ ် ား၊ လင်မယားကွာ�ှငး် မ�လား.. ဘာပဲြဖစ်ြဖစ် ပိက ု ဆ ် န ံ လဲ ဲ ့ လယ ှ �် ပီး ရ�ိင ု တ ် ာကိးု ။ ဒီလန ို ဲ ့ ပိက ု ဆ ် ဟ ံ ာ လုပ်လရ�ိ ုိ ့ င ု ေစတဲ ် ့ လူတင ို း် အသံးု ြပုတဲ့ စစ်သားတစ်ေယာက်ဟာ ပိက ု ဆ ် ေ�ကာင ံ ့် အရာအားလံးု နီးပါးကို ကျန်တမ ဲ့ ည်သည့အ ် ရာနဲမဆိ ့ ု �ကားခံနယ်ပယ်တစ်ခု သူရဲ့ စစ် ု ့ ေထာက်ပံေ�ကးကိ ့ ကာယခွနအ ် ားသမားကေန ြဖစ်လာပါတယ်။ တာဝန်�ပီးဆံးု သွားတဲ့ ေကာလိပ်ေကျာင်းလခအြဖစ် ဦးေ�ှာက်သမားအြဖစ် အလဲအလှယ် သံးု စွတ ဲ အ ဲ့ ခါ ေြပာင်းလဲသာွ းပါတယ်။ ဓန�ှင ် ဘယ်ရွနတ ် စ်ေယာက်က သူပိင ု တ ် ပ ဲ့ စ�ညး် ဥစ�ာတချို �ကေရာင် ို းချ�ပီး သူရဲ့ လက် ေအာက်ခအ ံ ေစအပါးေတွကို ့ ေထာက်ပံတ ဲ့ ခါ ့ အ ေြမယာ သမားေတာ်တစ်ေယာက်က ဆိတ ု အ ဲ့ ရာကေန သစ�ာေစာငသ ့် မ ိ အ � ြဖစ် သူရဲ့ ေဆးကု သမ�အဖိးု အခကို ့ ေြပာင်းလဲသာွ းပါတယ်။ ေ�ှ �ေနတစ်ေယာက်ငာှ းဖို ့ 236 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ဒါမှမဟုတ် တရားသူ�ကီးတစ်ေယာက်ကို လာဘ်ထးို ဖို ့ အသံးု ြပုတဲအ ့ ခါကျရင် ကျန်းမာေရးဟာ တရားမ�တမ�အြဖစ်ကို ေြပာင်းလဲသာွ းတယ်။ ပိက ု ဆ ် � ံ ိရ ှ င် ကယ်တင်ြခင်းဆိတ ု ာကိေတာင် ု လိငမ ် က � စ ိ န � ဲ ့ ဝယ်လရပါတယ် ို ့ ။ ၁၅ ရာစုက ြပည့တ ် န်ဆာေတွက ပိက ု ဆ ် ယ ံ �ူ ပီး ေယာက်ျားေတွနအိ ဲ ့ ပ်တယ်။ �ပီးရင် အဲဒပ ီ ိက ု ဆ ် ေတွ ံ နဲ ့ ကက်သလစ်ဘန ု း် �ကီးေတွဆက ီ ေန အင်ဒဂ ူ ျင်သ�ား ဝယ်�ကတယ်။ အရည်အေသွးြမငမ ့် ားလာတဲ့ ပိက ု ဆ ် ေတွ ံ ေ�ကာငလ ့် ေတွ ူ ပစ�ညး် တစ်ခန ု ဲ ့ အြခားပစ�ညး် တစ်ခု လဲလယ ှ � ် င ို � ် ု ံတင်မကဘဲ စည်းစိမဥ ် စ�ာေတွကို သိေလှ ု ာင်သမ ိ း် ဆည်းထားလိလည် ု့ း ရလာခဲတ ့ ယ်။ တန်းဖိးု �ှိတဲ့ အရာေတာ်ေတာ်များများဟာ သိမး် ဆည်းထားလိမရပါဘူ ု့ း.. ဥပမာ အချိန၊် အလှအပ စတဲ့ အရာေတွေပါ။့ တချို ေသာအရာ � ေတွကို ခဏတာေတာ့ သိမး် ဆည်းထားလိရတယ် ု့ .. ဥပမာ စေတာ်ဘယ်ရီ လိမ ု ျိုးေပါ။့ တြခားအရာေတွက ပိ�ု ကာ�ှညခ ် ေပမယ့ ံ ် ေနရာေတာ်ေတာ်ယ�ူ ပီး ဂ�ုစက ို ထ ် န ိ း် သိမး် ရတာ အကုနအ ် ကျများတယ်။ ဥပမာ ေကာက်�စ ံှ ပါးေတွေပါ။့ �ှစေပါင် ် းများစွာ သိေလှ ု ာင်သမ ိ း် ဆည်းထားလို ့ ရေပမယ့် �ကီးမာတဲ့ ကျီေတွေဆာက်�ပီး �ကက်ေဘး၊ ေရေဘး၊ မီးေဘး၊ သူခးို ေဘး �ှင ့် မ�ိတက်တာ စတဲအ ့ ရာေတွကေန ကာကွယရ ် ေသးတယ်။ ခ�ုေ�ကေစေတွ ကျေတာ့ ပုပ်သးုိ မသွားဘူး၊ �ကက်ေတွရန် ့ ကလည်း မေ�ကာက်ရဘူး၊ မီးဒဏ်ကလ ို ည်း ခံ�င ို �် ပီး ေသတ�ာထဲထည့သ ် မ ိ း် ထားလိလည် ု့ း ရတာကိးု ။ စည်းစိမဥ ် စ�ာေတွကို မလံေလာက် ု ပါဘူး။ ေကာင်းေကာင်း တစ်ေနရာကေန အသံးု ချဖိုဆိ ု င် ့ ရ တစ်ေနရာကိလ ု ည်း သူတကိ ို ့ ု သိမး် ဆည်းထားလိရ�ံ ု ့ ု တင်န ဲ ့ အသယ်အပိလု ု ့ ပ်ဖိလည် ု့ း လိပ ု ါေသးတယ်။ တချို ေသာ � စည်းစိမဥ ် စ�ာေတွ - ဥပမာ အိမ်ယာေြမလိဟ ု ာမျိုးက သယ်သေရွ ူ �ေြပာင်းလိမရပါဘူ ု့ း။ စပါး၊ ဂျံုစတဲ့ ကုနပ ် စ�ညး် ေတွကေတာ ို ့ ေငွေ�ကးဆိတ ု ာမ�ှိတဲ့ ခက်ခက်ခခ ဲ န ဲ ဲ့ အရပ်မာှ ေနထိင ု တ ် ဲ့ ေြပာင်းေရွ �ေနထိင ု မ ် ာှ ကို ချမ်းသာတဲလ ့ ယ်သမားတစ်ေယာက် ြမင်ေယာက်�ကည့ပ ် ါ။ စပါးခင်းေတွပဲြဖစ်တယ်။ ဒါေပမယ့် သယ်သပ ူ ိေဆာင် ု့ လရပါတယ် ို ့ ။ ဒီေနရာမှာ ရပ်ေဝးေဒသတစ်ခုကို သူရဲ့ စည် ် စ�ာအများစုဟာ ့ းစိမဥ အဲဒလ ီ ယ်သမားအေနနဲ ့ အိမက ် ြို ဖစ်ေစ၊ သူရဲ့ အိ ် ဲ့ ့ မန စပါးခင်းကိြု ဖစ်ေစ သူနသယ် ဲ့ သာွ းလိမရဘူ ု့ း။ အဲဒါေတွကို တန်နချီ ဲ ့ တဆ ဲ့ န်ေတွန ဲ ့ အလဲအလှယလ ် ပ ု ်လရ ို ့ ေပမယ့် အဲဒဆ ီ န်ေတွကို သယ်ယရ ူ တာကိက ု �ကီးမားတဲဝ ့ န်ထပ ု ်ဝန်ပိးု ြဖစ်�ပီး ဒီြပဿနာေတွအကုနလ ် းုံ ကို ေြဖ�ှငး် �ိင ု တ ် ယ်။ အကုနအ ် ကျများဦးမှာ ြဖစ်ပါတယ်။ ပိက ု ဆ ် က ံ ု ဆ ် င ုိ တ ် ပ ဲ့ စ�ညး် အားလံးု ကို အဲဒလ ီ ယ်သမားအေနနဲ ့ သူပိင ခ�ုေ�ကေစတ ိ န ် ဲ အလဲ အလှယလ ် ပ ု ်�ပီး သူသာွ းေလရာကို ေအးေဆးသယ်သာွ းလိရပါတယ် ု့ ။ ့ စ်အတ ့ ပိက ု ဆ ် ေ�ကာင ံ ့် သိမး် ဆည်းလိရ၊ ု့ စည်းစိမဥ ် စ�ာေတွကို သယ်ယလ ူ ရတယ် ို ့ ။ ် န်�ကီးပွားတဲေဈးကွ ့ ကစ ် နစ်ေတွ �ှငသ လွယလ ် ယ ွ က ် က ူ န ူ ဲ ့ သက်သက်သာသာ ဒါေ�ကာငပ ့် ဲ �� ပ်ေထွးသိမေမွ ် �တဲ့ ေပါ်ေပါက်လာတဲ့ ေြပာင်းလဲလရ၊ ို ့ စီးပွားေရးကွနရ ် က်ေတွ၊ ေနရာမှာ ပိက ု ဆ ် က ံ အလွနအ ် ေရးပါတဲအ ့ ခန်းက�ကေန ပါဝင်ခပ ဲ့ ါတယ်။ ပိက ု ဆ ် ဆ ံ တ ုိ ာသာ မ�ှိရင် စီးပွားေရးကွနရ ် က်ေတွ၊ 237 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge စီးပွားေရး ေဈးကွကေတွ ် လည်း အရွ ယ်စားပမာဏ၊ �� ပ်ေထွးနက်နမ ဲ ေတွ � �ှင ့် �ကီးပွား�ှငသ ် န်မေတွ � အလွနက ် ျဉ်းေြမာင်းတဲအ ့ ကနအ ် ့ သတ်အတွငး် မှာပဲ ဆက်လက်�ိဦ ှ းေနမှာပါ။ ပိုကဆ ် ၏ ံ အလုပ်လပ ု ်ပံု ခ�ုေ�ကေစေတွ ၊ ့ ေဒါ်လာေတွဟာ က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ့ စုေပါင်းစိတက ် းူ ထဲမာှ ပဲ တန်ဖိးု �ှိပါတယ်။ သူတရဲ ို ့ အဖိ ု တ ် န်မဟ � ာ ခ�ုေတွ၊ စက�ူေတွရဲ ့ နဂိဓ ု ာတုတည်ေဆာက်ဖဲ�စ ွ ည်းပံအ ု ေပါ် အေြခမခံပါဘူး။ ့ းု ထိက သူတရဲ ို ့ အ ု န်းသ�ာန်ေပါ်မှာလည်း အေြခမခံပါဘူး။ ေနာက်တစ်နည်းနဲေြပာရရင် ့ ေရာင် ဒါမှမဟုတ် ပံပ ့ ပိက ု ဆ ် ဆ ံ တ ုိ ာ �ုပ်ဝတ�ုအမှနတ ် ရားတစ်ခု မဟုတပ ် ါဘူး။ စိတပ ် ိင ု း် ဆိင ု ရ ် ာ �ုပ်ဖဲွ� မ�တစ်ခပ ု ါ။ ြဒပ်ဝတ�ုတစ်ခက ု ို စိတက ် းူ ဝတ�ုတစ်ခအ ု ြဖစ် ေြပာင်းလဲအလုပ်လပ ု ်တာပါ။ ဒါေပမယ့် အဲဒါဘာေ�ကာင ့် ေအာင်ြမင်တာပါလိမ။့် ဘာေ�ကာငမ ့် ျား ခ�ုေ�ကေစ့ လူတစ်ေယာက်ဟာ ေြမဩဇာေကာင်းတဲလ ့ ယ်ကင ွ း် တစ်ကင ွ း် ကို လက်တစ်ဆပ ု ်စာနဲ ့ လှလ ဲ ယ်ဖို ့ စိတအ ် ားထက်သန်တာပါလိမ။့် ည�ပ်ဖိ၊ု ့ ဟမ်ဘာဂါေတွ ကျန်းမာေရး အာမခံေတွေရာင်းရဖိ၊ု ့ အြမင်ကတ်စရာကေလးသံးု ေယာက်ကုိ ထိနး် ေကျာင်းဖိ..ု ့ ဘာမှသးုံ စားမရတဲ့ ဘာလိများ ု့ အလိလ ု က ို ထ ် ားလို ့ စတဲအ ့ လုပ်ေတွကို လူေတွဟာ ပျက်စးီ ေနတဲ့ အေရာင်ဆးုိ ထားတဲ့ စက�ူစာရွ ကတ ် ချို �ရ�ှိဖို ခွ ် ားစိက ု ထ ် တ ု ် အလုပ်လပ ု ်ချင်�ကတာပါလိမ။့် ့ နအ လူေတွ ဒီလမ ို ျိုးအလုပ်ေတွလပ ု ်ဖို ့ ထုထည်�ကီးရဲ ့ အပိင ု း် အစေလးေတွကို စိတအ ် ားထက်သန်�ကတာဟာ ယံ�ု ကည်�ကတာေ�ကာင ့် သူတရဲ ို ့ စု့ ေပါင်းစိတက ် းူ မ� ြဖစ်ပါတယ်။ ယံ�ု ကည်မဆ � တ ုိ ာ ိ ် �ပ ိှ ်တဲ့ ကုန�် ကမ်းပစ�ညး် ပဲ ြဖစ်ပါတယ်။ ချမ်းသာတဲ့ လယ်သမား အမျိုးမျိုးေသာ ပိက ု ဆ ် ေတွ ံ ကို တံဆပ တစ်ေယာက်က သူရဲ့ ပိ့ င ု ဆ ် င ုိ မ ် ေတွ � ကို ေရာင်းချလိက ု လ ် ရလာတဲ ို ့ ့ ခ�ုေ�ကေစ့ တစ်အတ ိ က ် ပ ို ိက ု �် ပီး တြခားအရပ်တစ်ခုဆီ ခရီးထွကသ ် ာွ းတယ်ဆပ ုိ ါစိ။ု ့ သူသာွ းတဲေနရာ ့ ေရာက်တအ ဲ့ ခါမှာလည်း ဒီေ�ကေစေတွ နဲ ့ ့ အလဲအလှယလ ် ပ ု ်�ပီး တြခားလူေတွဆက ီ အိမေတွ ် ၊ သူယ�ံု ကည်ထားလို ့ ြဖစ်တယ်။ ပိက ု ဆ ် ဆ ံ တ ုိ ာ ဆန်ေတွ၊ လယ်ကင ွ း် ေတွကို ဝယ်လရမှ ို ့ ာပဲလို ့ အဆင်ေြပေစတဲ့ အြပန်အလှန ် ယံ�ု ကည်မစ � နစ်တစ်ခု ြဖစ်ပါတယ်။ �ပီးေတာလ � နစ်တစ်ခုတင် မကပါဘူး။ ပိက ု ဆ ် ဟ ံ ာ ့ ည်း �ိုး�ိုးသာမန် အြပန်အလှန ် ယံ�ု ကည်မစ လူေတွထင ွ ခ ် ဲသ ့ မ�ထဲမာှ ကမ�ာတစ်ဝန်းလံးု အတိင ု း် အတာနဲ ့ ေကာင်းမွနထ ် ေရာက် ိ မအ � �ှိဆးုံ အြပန်အလှနယ ် �ံု ကည်မ� စနစ်တစ်ခြု ဖစ်ပါတယ်။ ခုလမ ို ျိုး ယံ�ု ကည်မက � ို တည်ေဆာက်�င ို ခ ် တ ဲ့ ာက အလွနတ ် ရာ�� ပ်ေထွးသိမေမွ ် � �ပီး ေ�ှးအရင်ကတည်းက စတင်လာတဲ့ �ိင ု င ် ေရး၊ ံ လူမေရး၊ � စီးပွားေရး ဆက်သယ ွ မ ် က � န ွ ရ ် က်ေတွေ�ကာငပ ့် ဲ ြဖစ်ပါတယ်။ ဘာလို ့ ေ�ကေစက ့ ြို ဖစ်ေစ၊ ယံ�ု ကည်တာပါလဲ။ ဘာလိလဲ ု ့ ဆေတာ ုိ ့ ေရ�ဒဂင်္ ါးြပားကိြု ဖစ်ေစ၊ ေဒါ်လာေငွကြို ဖစ်ေစ က�န်ေတာ်အ ိ န ် းီ ချင်းေတွကလည်း ့ မ အဲဒါကို 238 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge က�န်ေတာ် ယံတ ု ာကိးု ။ အြပန်အလှနအ ် ေနနဲ ့ က�န်ေတာ်က ဒါေတွကို ယံလ ု ပဲ ို ့ အိမန ် းီ ချင်းေတွကလည်း ယံ�ု ကတာ။ ဒါတင်မက က�န်ေတာ်တအားလံ ို ့ းု ခုလယ ို တ ံု ာကလည်း က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ အု ူ ရ ု င်ကလည်း ဒါေတွကယ ို တ ံု ာကိးု ။ ့ ပ်ချုပ်သဘ �ပီးေတာ့ အခွနေတွ ် ေပးတဲအ ့ ခါကျရင် အဲဒါေတွန ဲ ့ ေပးဖိေတာင် ု့ းဆိတ ု ယ်။ ဘာေ�ကာငလ ့် ည်းဆိေတာ ု ့ က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ပု့ ေရာဟိတေတွ ် ကလည်း ဒါေတွကယ ို �ံု ကည်�က�ပီး ဘာသာေရးအခွနခ ် ေတွကို ေပးတဲအ ့ ခါမှာ ဒါေတွနေပးဖိ ဲ့ ု ့ ေတာင်းဆိ�ု ကတာကိးု ။ တစ်ေဒါ်လာတန်ကို တစ်ရွကက ် ယ ို �ူ ပီး အေသချာ�ကည့�် ကည့ပ ် ါ။ �ိုး�ိုးေရာင်စစ ံု က�ူ အပိင ု း် ေလးတစ်ပိင ု း် ရဲ ့ လက်မတ ှ က ် ေတွ ို �ရမှာြဖစ်�ပီး ဆိတ ု စ ဲ့ ာသားပဲ ေနာက်တဘက်မာှ ေတာ့ ေတွ�ရမှာြဖစ်ပါတယ်။ ဘာေ�ကာငလ ့် ဆ ဲ ေတာ ုိ ့ တဘက်မာှ အေမရိကန် “ဘုရားသခင်ကို က�န်ေတာ်တယံ ို ့ �ု ကည်ပါ၏” ဒီေဒါ်လာနဲေပး ့ ေချတာကို ဘုရားသခင်န ဲ ့ ဘ�ာေရးဝန်�ကီးရဲ ့ က�န်ေတာ်တလက် ို ့ ခံ�ကတာ အေမရိကန်ဘ�ာေရးဝန်�ကီး �ှစေယာက် ် လးံု ကို က�န်ေတာ်တယံ ို ့ �ု ကည်�ကလို ့ ြဖစ်တယ်။ ဘာေ�ကာငက ့် �န်ေတာ်တရဲ ို ့ ့ ဘ�ာေရးစနစ်ေတွမာှ က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ့ �ိင ု င ် ေရး၊ ံ လူမေရး � �ှင ့် ေတွးေခါ်စဉ်းစားမ�စနစ်ေတွ ထဲထဝ ဲ င် ပတ်သက်ေနသလဲဆတ ုိ ာကို ယံ�ု ကည်မဆ � ုတ ိ ဲ့ အလွနအ ် ေရးပါတဲအ ့ ခန်းက�က �ှငး် ြပ�ိင ု တ ် ယ်။ ေနာက်�ပီးေတာ့ မ�ကာခဏ စီးပွားေရးကျဆင်းမ�ေတွြဖစ်တာဟာ ဘာြဖစ်လို ့ �ိင ု င ် ေရးတိ ံ းု တက်မေတွ � ေ�ကာငြ့် ဖစ်ရတာလဲ ဆိတ ု ာအြပင် စေတာေဈးကွ ကအ ် တက်အကျဟာ ကုနသ ် ည်�ကီးေတွ မနက်ခင်းတစ်ခမ ု ာှ ဘယ်လစ ို တ ိ အ ် ေြခအေန�ှိသလဲ ့ ဆိတ ု အ ဲ့ ေပါ် မူတည်ရတာလဲ ဆိတ ု ာေတွကလ ို ည်း �ှငး် ြပ�ိင ု ပ ် ါတယ်။ အစပိင ု း် မှာ ပိက ု ဆ ် ရ ံ ဲကနဦးပံ စ ု ေတွ ံ ကို ့ ထွငတ ် န ု း် က လူေတွမာှ ခုလမ ို ျိုး ယံ�ု ကည်မေတွ � ု့ မတ ှ �် ကတဲ့ အရာဝတ�ုတစ်ခခ ု ုဟာ နဂိအ ု �ှိတန်ဖိးု တစ်ခခ ု � ု ိှဖို ့ ု ဆ ် ’ံ လိသတ် မ�ှိခ�ဲ့ ကပါဘူး။ ဒါေ�ကာင ့် ‘ပိက လိအ ု ပ်ခတ ဲ့ ယ်။ သမိင ု း် ရဲ ပထမဆံ းု ပိက ု ဆ ် ြံ ဖစ်တဲ့ ဆမားရီးယန်း ဘာလီေစပ ု ဆ ် ဟ ံ ာ ဥပမာေကာင်းတစ်ခုပဲ ့ ့ ိက ြဖစ်ပါတယ်။ သူက ဘီစီ ၃၀၀၀ ေလာက်က ဆူမာ(ယေနေခတ် အီရတ်ေတာင်ပိင ု း် )မှာ ေပါ်ေပါက်ခဲတ ့ ့ ာပဲ ြဖစ်တယ်။ အဲဒါနဲ ့ တစ်ချိနတ ် ည်း၊ အေရးအသားစနစ်ဟာလည်း တစ်ေနရာတည်းမှာပဲ ေပါ်ေပါက်ခဲတ ့ ယ်။ တူညတ ီ အ ဲ့ ေြခေနေတွရဲေအာက် မာှ ့ စီမံအုပ်ချုပ်ေရး လုပ်ေဆာင်စရာေတွ များြပားထူထပ်လာတာတဲ့ လိအ ု ပ်ချက်ကို ြဖည့ဆ ် ည်းဖိအတွ ု့ က် အေရးအသားဟာ တိးု တက်လာရသလိပ ု ဲ ဘာလီေစပ ု ဆ ် က ံ လည်း များြပားထူထပ်လာတဲ့ စီးပွားေရး လုပ်ေဆာင်မေတွ � ရဲလိ ု ပ်ချက်ကို ြဖည့ဆ ် ည်းဖို ့ ့ ိက ့ အ တိးု တက်လာခဲပ ့ ါတယ်။ ဘာလီပိက ု ဆ ် ဆ ံ တ ုိ ာ တြခားကုနပ ် စ�ညး် ေတွ၊ ဘာလီေစသ ့ က်သက်ပါ။ ဝန်ေဆာင်မေတွ � ကို သတ်မတ ှ ထ ် ားတဲ့ ဘာလီေစအ ် ဲ့ ့ ချင်အတွယန ဆန်းစစ်လလ ဲ ယ ှ တ ် ာဟာ လူတင ို း် လက်ခတ ံ န ဲ့ ည်းအြဖစ် အသံးု ြပု�ကပါတယ်။ အများဆံးု ချင်တယ ွ �် ကတာေတာ့ ဆီလာ ြဖစ်�ပီး တစ်လတ ီ ာနဲ ့ ပျမ်းမ�အားြဖင ့် ် ဆို ညီမ�ပါတယ်။ သတ်မတ ှ ထ ် ားတဲ့ စံချိနခ ် ွက် တစ်ခခ ု ျင်းစီဟာ တစ်ဆလ ီ ာ ဆန�် ပီ ့ း လူေတွဘယ်အချိနမ 239 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ေရာင်းလိ၊ု ့ ဝယ်လအဆင် ို ့ ေြပေအာင် အဲဒလ ီ ခ ို က ွ ေတွ ် အများအြပားထုတလ ် ပ ု ်ထားပါတယ်။ ဒီေတာ့ လိအ ု ပ်တဲ့ ဘာလီေစပ ် ကူ ချင်တယ ွ လ ် ရပါတယ် ို ့ ။ လစာေတွကလ ို ည်း သတ်မတ ှ ် ထားတဲ့ ဘာလီေစ့ ့ မာဏကို အလွယတ ဆီလာနဲပဲ့ ေပးတာပါ။ ေယာက်ျားအလုပ်သမားတစ်ေယာက်ဟာ တစ်လကို ဆီလာ ၆၀ ရ�ပီး မိနး် မအလုပ်သမားကေတာ့ ၃၀ ရတယ်။ အလုပ်သမားေခါင်းတစ်ေယာက်ကေတာ့ ဆီလာ ၁၂၀၀ ကေန ၅၀၀၀ �ကား ရပါတယ်။ အလွနအ ် စား�ကီးပါတယ်ဆတ ုိ ဲ့ အလုပ်သမားေခါင်း တစ်ေယာက်ေတာင် တစ်လကို ဆီလာ ၅၀၀၀ ကုနေအာင် ် မစား�ိင ု ပ ် ါဘူး။ ဒါေပမယ့် သူမစားဘဲကျန်တဲ့ ဆီလာေတွကို ဆီ၊ ဆိတ၊် က�န်၊ �ှင ့် ဘာလီ မဟုတတ ် ဲ့ အြခားစားစရာေတွကို ဝယ်ယဖ ူ ို အသံ းု ြပုလိရပါတယ် ု့ ။ ့ ဘာလီေစမ ့ ာှ နဂိအ ု �ှိတန်ဖိးု �ှိေပမယ့လ ် ည်း သူကိ ့ ု �ိုး�ိုးကုနပ ် စ�ညး် တစ်ခုဆတ ုိ ာထက်ပိ�ု ပီး ပိက ု ဆ ် အ ံ ြဖစ် အသံးု ြပုဖို ့ လူတင ို း် ကိအ ု ယံသ ု င ွ း် ရတာ မလွယပ ် ါဘူး။ ဘာေ�ကာငလ ့် ဆ ဲ တ ုိ ာ သိချင်ရင် ု ်န ဲ ့ �ှပ်တစ်ထည် သိမဟု ု ့ တ် ကိယ ု ပ ့် တ်ဝန်းကျင်မာှ �ှိတဲ့ ေ�ှာပ ု သ ို ာွ း�ပီး ဘာလီေစတ ့ စ်ထပ ့ င်းစင်တာတစ်ခက ပီဇာတစ်ချပ် သွားဝယ်ဖိ�ကိ ု ့ ုးစားရင် ဘာြဖစ်မလဲဆတ ုိ ာသာ စဉ်းစား�ကည့ပ ် ါ။ ဆိင ု � ် ှငေတွ ် က လံြု ခံုေရး ေခါ် ဖိသာ ု ့ များပါတယ်။ သိေပမယ့ ု့ လ ် ည်း ဘာလီေစက ို ဲ ကနဦးပိက ု ဆ ် အ ံ ြဖစ် ယံ�ု ကည်မ� တည်ေဆာက် ဖိက ု့ ့ ပ ပိလ ု ယ ွ က ် ခ ူ ပ ဲ့ ါတယ်။ ဘာလိလည် ု့ းဆိေတာ ု ့ ဘာလီေစမ ့ ာှ က နဂိမ ု လ ူ ဇီဝတန်ဖိးု �ှိတယ်။ လူေတွ သူကိ ု ားလိရတယ် ု့ ။ တြခားဘက်ကေန�ကည့ရ ် င်လည်း ဘာလီကို သိမး် ဆည်းထားဖိ၊ု ့ သယ်ယပ ူ ိေဆာင် ု့ ဖို ့ ့ စ ခက်ခတ ဲ ယ်။ လူေတွက နဂိအ ု �ှိတန်ဖိးု မ�ှိတဲ့ ေငွေ�ကးသမိင ု း် နဲပတ် ့ သက်�ပီး အဲဒလ ီ ပ ို ိက ု ဆ ် ေတွ ံ က လူသားေတွ သိမး် ဆည်းဖိ၊ု ့ ပိက ု ဆ ် က ံ ို ယံ�ု ကည်လက်ခလ ံ က ို တ ် ဲ့ စစ်မန ှ တ ် ေအာင် ဲ့ ြမင်မ� သယ်ယဖ ူ ို ့ ပိလ ု ယ ွ က ် တ ူ ယ်။ ရလိက ု တ ် ဲ့ အချိနဟ ် ာ အခိုကအ ် တနပ ် ့ ါပဲ။ အဲဒလ ီ ပ ို ိက ု ဆ ် ေတွ ံ ေ�ှးေခတ် မက်ဆပ ုိ ိေတးမီ ု းယားမှာ ဘီစီ ၃၀၀၀ အလယ်ဝန်းကျင်က ေပါ်ေပါက်ခပ ဲ့ ါတယ်။ အဲဒါကေတာ့ �ှဲကယ်ေငွတးံု (sliver shekel) ေတွပဲ ြဖစ်ပါတယ်။ ူ ာဘီ �ှဲကယ်ေငွဆတ ုိ ာ ေငွဒဂင်္ ါး မဟုတပ ် ါဘူး။ အေလးချိန ် ၈.၃၃ ဂရမ်�ိှတဲ့ ေငွတးံု တစ်ခပ ု ါ။ ဟမ်မရ ကိဓ ု ဥပေဒမှာ က�န်မန ိ း် မတစ်ေယာက်ကို သတ်ေသာ အထက်တန်းစားလူတစ်ေယာက်သည် က�န်ပိင ု � ် ှငက ် ို ေငွအေလးချိန ် ၂၀ �ှဲကယ်ေပးရမယ်လို ့သတ်မတ ှ ထ ် ားပါတယ်။ ဆိလ ု တ ို ာက အဲဒလ ီ က ူ ေငွအေလးချိန ် ၁၆၆ ဂရမ်ကေပးရမှ ို ာပါ.. ေငွဒဂင်္ ါးအခု ၂၀ ေြပာတာမဟုတပ ် ါဘူး။ ေငွေ�ကးအသံးု အ��နး် ေတာ်ေတာ်များများဟာ ဒဂင်္ ါးြပားေတွအစား ခရစ်ယာန် ဓမ�ေဟာင်းကျမ်းက ေငွအေလးချိနန ် ပဲ ဲ့ ေြပာပါတယ်။ သမ�ာကျမ်းစာမှာဆို ေယာသပ်ကို သူအစ် ို က ဣ�ှေမလလူမျိုးေတွဆီ ၂၀ �ှဲကယ◌် သိမဟု ု ့ တ် ့ ကေတွ ေငွအေလးချိန ် ၁၆၆ ဂရမ်န ဲ ေရာင် းစားခဲပ တပ ူ ါပဲ.. အဲတ ့ န ု း် က ့ ့ ါတယ်။ (က�န်မိနး် မတစ်ေယာက်ရဲ တန် ့ ဖိးု နဲအတူ ့ သူကလူငယ်ပဲ ြဖစ်ေသးတာကိးု ။) 240 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ဘာလီ ဆီလာနဲမတူ ု ာ မ�ှိပါဘူး။ ေငွထည်ဆတ ုိ ာ စားလိမရ၊ ု့ ့ တာက �ှဲကယ်ေငွမာှ အ�ှိတန်ဖိးု ဆိတ ေသာက်လမရသလိ ို ့ ု ြခံုထားလိလည် ု့ း မရပါဘူး။ �ပီးေတာလ ိ ိယာေတွ လုပ်ရေအာင်လည်း ့ ည်း အသံးု ဝင်ကရ ေငွထည်ဟာ ေပျာေပျာင် းလွနး် တယ်။ ေငွနလု ဲ ့ ပ်ထားတဲ့ ထွနသ ် ာွ း၊ ဓားလိဟ ု ာမျိုးဟာ အလူမီနယ ီ မ်လပ ိ ် ့ တစ်ခန ု ဲ ့ လုပ်ထားသလိပ ု ဲ ချက်ချင်း တွနလ ့် မ ိ ်သာွ းတာပါ။ ေငွ နဲ ့ ေရ� ကို တစ်ခခ ု အ ု ြဖစ် အသံးု ြပုေတာမ ့ ယ်ဆုိ ရတနာပစ�ညး် ၊ သရဖူ �ှင ့် တြခား ရာထူးအထိမး် အမှတ် သေကတင်္ေတွ စတဲ့ လူယဉ် ု ဲ ့ ့ ေကျးမ�တစ်ခရ အထက်တန်းလ�ာကလူေတွရဲ ့ အဆငအ ့် တန်းကိြု ပသတဲ့ ဇိမ်ခပ ံ စ�ညး် ေတွ ြပုလုပ်တေနရာမှ ဲ့ ာပဲ အသံးု ြပု�ကပါတယ်။ ဒါေ�ကာင ့် ေရ� �ှင ့် ေငွရဲ တန် ု ာ ယဉ်ေကျးမ�ဆင ုိ ရ ် ာ သက်သက်ပါပဲ။ ့ ဖိးု ဆိတ *** တန်ဖိးု �ှိတဲ့ သတ�ုေတွရဲအ ် ို သတ်မတ ှ ရ ် ာကေန ဒဂင်္ ါးြပားေတွ ေမွးဖွားလာပါတယ်။ သမိင ု း် ရဲ ့ ့ ေလးချိနက ု း် (ယေနေခတ် တူရကီ) ပထမဆံးု ဒဂင်္ ါးြပားေတွကို ဘီစီ ၆၄၀ ဝန်းကျင်က အနာတိးု လိယ အေနာက်ပိင ့ လစ်ဒယ ီ ာ�ိင ု င ် ံ အလီယာထီးစ်ဘရ ု င်ပံု (King Alyattes of Lydia) နဲ◌◌ ု ့ ြဖစ်ပါတယ်။ ဒီဒဂင်္ ါးေတွဟာ အေလးချိနစ ် � ံ န � း် နဲ ့ သတ်မတ ှ ထ ် ားတဲ့ ေငွဒဂင်္ ါး၊ ေရ�ဒဂင်္ ါးေတွ ြဖစ်�ပီး တူညတ ီ အ ဲ့ မှတအ ် သားနဲ ့ ခတ်�ပ ိှ ် ထားပါတယ်။ အမှတအ ် သားေတွမာှ အဓိပာ� ယ်၂ ခု �ှိတယ်။ ပထမတစ်ခုက ဒဂင်္ ါးြပားဟာ ဘယ်ေလာက် အဖိးု တန်တယ် ဆိတ ု ာကို ��နြ် ပတယ်။ ဒုတယ ိ တစ်ခုကေတာ့ ဒီဒဂင်္ ါးြပားမှာပါဝင်တဲ့ တန်ဖိးု စစ်မန ှ ေ�ကာင် ် း သက်ေသထူတဲ့ ထုတလ ် ပ ု ် သအ ူ ာဏာပိင ု က ် ို ေဖာ်ြပပါတယ်။ က�န်ေတာ်တို ့ ဒီေနေခတ် မာှ သံးု သမ� ့ ဒဂင်္ ါးေတွအားလံးု နီးပါးဟာ လစ်ဒယ ီ န်ဒဂင်္ ါးေတွရဲ ေနာင် လာေနာက်သားေတွပဲ ြဖစ်ပါတယ်။ ့ ဘာအမှတအ ် သားမှ မ�ှိတဲ့ သတ�ုေချာင်းေတွထက်စာရင် ဒဂင်္ ါးေတွမာှ အေရးပါတဲအ ့ ားသာချက် ၂ ချက်�ိတ ှ ယ်။ ပထမအချက်က သတ�ုေချာင်းေတွန ဲ ့ အေရာင်းအဝယ်လပ ု ် တင ို း် သူတကိ ို ့ ု အ�မဲချင်တယ ွ ် ရတယ်။ ဒုတယ ိ အချက်က ဒီသတ�ုေချာင်းေတွကို ချင်တယ ွ � ် ု ံနမ�ပီ ဲ ့ းဘူး။ ကိယ ု ရ ့် ဲဘွ ် ိနပ် အဖိးု အခ အတွက် ့ တဖ ဲ ့ ပ်ထားတဲေငွ ့ ေချာင်းပါလို ့ ဖိနပ်ချုပ်ဆရာ ကိယ ု ေပးလိ ် က ု တ ် ဲ့ ေငွေချာင်းဟာ ဘာနဲမှ့ မေရာဘဲ ေငွအတိနလု ဘယ်လသ ို မ ိ လဲ။ ခဲေချာင်းတစ်ခုကို အေပါ်ကေငွသားမ�င်မ�င်ေလးနဲ ့ အုပ်ထားတာေရာ မြဖစ်�င ို ဘ ် းူ လား။ ဒဂ◌င်္ ါြပားေတွက ဒီြပဿနာေတွကို ေြဖ�ှငး် ေပးပါတယ်။ ခတ်�ပ ိှ ်ထားတာေ�ကာင ့် သူတရဲ ို ့ တန် ့ ဖိးု အတိအကျကို သူရဲ့ ေကာင် တာမှာ ့ ချိနခ ် ွငတ ် စ်ခု ဒဂင်္ ါးြပားေပါ်ကအမှတအ ် သားဟာ ဒဂင်္ ါးေတွအေပါ် အာမခံတယ်။ ေဆာင်ထားစရာမလိေတာ ု ဘ ့ းူ ။ �ိင ု င ် ေရးအာဏာပိ ံ င ု တ ် စ်ဦးရဲ ့ အမှတအ ် သားေတွ ဒါေ�ကာင ့် ဖိနပ်ချုပ်ဆရာအေနနဲ ့ ဒါထက် လက်မတ ှ ် ပိအ ု ေရးပါတာက.. ြဖစ်တာေ�ကာင ့် ဒဂင်္ ါးြပားရဲတန် ့ ဖိးု ကို အာမခံပါတယ်။ သမိင ု း် တစ်ေလ�ာက်မာှ ဒဂင်္ ါးေပါ်ကအမှတအ ် သားေတွရဲ ့ အရွ ယအ ် စား၊ ပံစ ု ေတွ ံ အမျိုးမျိုး �ကီး�ကီးမားမားေြပာင်းလဲခဲပ ို ့ တဲ့ ဆိလ ု ရ ို င်းကေတာ့ အ�မဲတည ူ တ ီ ယ်။ “ ့ ါတယ်။ ဒါေပမယ့် သူတေြပာချင် 241 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge �ကီးကျယ်ြမငြ့် မတ်ေသာ �ှငဘ ် ရ ု င်ြဖစ်သည့် ငါ (မည်သမ ူ ည်ဝါ) ဘုရင်မှ ဤေရ�ထည်၏အေလးချိနသ ် ည် ၅ ဂရမ် အတိအကျ�ှိေ�ကာင်း အမိနေတာ် ့် ထတ ု ြ် ပန်လက ို သ ် ည်။ အကယ်၍ တစ်ဦးတစ်ေယာက်က ဤဒဂင်္ ါးကို တုပထုတလ ် ပ ု ်ဝလ ံ့ �င် ထိသ ု သ ူ ည် ငါ၏လက်မတ ှ က ် ို မဟုတမ ် မှနလ ် ပ ု ်�ကံတပ ု ြခင်းြဖစ်�ပီး ငါဘုရင်မင်းြမတ်၏ ဂုဏသ ် က ိ �ာကို အမည်းစက်ထင်ေစရာ ကျေပသည်။ ဤသိေသာ ု့ ရာဇဝတ်မမ � ျိုးကို အြပင်းထန်ဆးုံ ေသာ ြပစ်ဒဏ်ြဖင ့် ငါဘုရင် ဒဏ်ခတ်စရ ီ င်ေတာ်မမ ူ ည်”။ ဒါေ�ကာငပ ့် ဲ ပိက ု ဆ ် အ ံ တုလပ ု ်ြခင်းကို တြခားေသာ လိမ်လည် လှညြ့် ဖားမ�ေတွထက် အလွနတ ် ရာ ပိမ ု �ို ကီးေလးတဲ့ ရာဇဝတ်မအ � ြဖစ် လူေတွအ�မဲယဆ ူ ခဲ�့ ကတာ ြဖစ်ပါတယ်။ ပိက ု ဆ ် အ ံ တုလပ ု ်တယ်ဆတ ုိ ာ လှညြ် ဖားြခင်းတစ်ခသ ု က်သက် မဟုတပ ် ါဘူး။ အဲဒါဟာ အချုပ်အြခာအာဏာကို ချိုးေဖာက်တာြဖစ်�ပီး ဘုရင်မင်းြမတ်ရဲ ့ အာဏာ၊ အခွငထ ့် းူ ၊ လူပဂ ု ုိ� လ် ဆိတ ု ဲ့ အရာေတွကို မထီမြဲ့ မင်ြပုတဲ့ အဖျက်အေမှာငလ ့် ပ ု ်ရပ်ပဲြဖစ်ပါတယ်။ ြပည်သေတွ ူ အေနနဲ ့ သူတဘု ို ့ ရင်ရဲ ့ အာဏာ၊ မှနက ် န်မက � ို တစ်ဦးနဲတစ် ့ ဦးမသိ�ကတဲ့ ယံ�ု ကည်ေနသေရွ � သူရဲ့ ဒဂင်္ ို ည်း ့ ါးြပားေတွကလ လူစိမး် �ှစေယာက် ် ေရာမေဒနာရိ ယံ�ု ကည်�ကပါတယ်။ လံးု ဝ ဒဂင်္ ါးတစ်ြပားရဲတန် ့ ဖိးု နဲပတ် ့ သက်�ပီး အလွယတ ် ကူ သေဘာတူ�င ို �် ကတယ်။ ဘာလိလည် ု့ းဆိေတာ ု ီ ဂင်္ ါးမှာ တန်ဆာဆင်ထားတဲ့ အမည်ြဖစ်တဲ့ ့ အဲဒဒ ေရာမဧကရာဇ်ရဲ မှ့ နက ် န်မ� �ှင ့် အာဏာ ကိယ ု �ံု ကည်�ကလိပဲ ု ့ ြဖစ်ပါတယ်။ ပံု ၂၆။ ဘီစီ ၇ ရာစုတင ွ ေ ် တွ�ရေသာ သမိင ု း် တွငအ ် ေစာဆံးု ဒဂင်္ ါးတစ်ခြု ဖစ်သည့် လစ်ဒယ ီ ာေဒသမှ ဒဂင်္ ါးပံ။ု အြပန်အလှနအ ် ားြဖင ့် ဧကရာဇ်ရဲ ့ အာဏာဟာလည်း ေဒနာရိဒဂင်္ ါးေတွအေပါ် မူတည်ပါတယ်။ ဒီဒဂင်္ ါးေတွမ�ှိဘဲ ေရာမအင်ပါယာကိထ ု န ိ း် သိမး် ရတာ ဘယ်ေလာက်ခက်ခဲမလဲဆတ ုိ ာ စဉ်းစားသာ �ကည့ပ ် ါေတာ။့ တကယ်လို ့ အခွနတ ် တ ု ေတွ ် တးို ြမ�ငတ ့် ာ၊ လစာေတွေပးတာကို ဧကရာဇ်အေနနဲ ့ ဘာလီေတွ၊ ဂျံုေတွန ဲ ့ ေပးေချရမယ် ဆိပ ု ါစိ။ု ့ ဆီးရီးယားက အခွနတ ် တ ု ေတွ ် ကို ဘာလီေစန ဲ့ ခ၊ံ ေကာက်ခံလို ့ ့ ေကာက် ရသမ�အားလံးု ကို ေရာမမှာ�ှိတဲ့ ဗဟိဘ ု �ာတိက ု က ် ို ပိ၊ု ့ �ပီးတာနဲ ့ အဲဒါေတွကို �ဗိတန ိ က ် ေရာမ စစ်ဗိုလခ ် ျုပ်ေတွဆီ ေနာက်တဖန်ြပန်ပိဖိ ု ့ ဆိ ု့ တ ု ာ လံးု ဝြဖစ်�င ို မ ် ာှ မဟုတပ ် ါဘူး။ ဒါတင်မက ေရာမ�မို ေတာ် � မာှ ေနထိင ု သ ် ေတွ ူ ပဲ ဒီေရ�ဒဂင်္ ါးေတွကို ယံ�ု ကည်�ပီး လက်ေအာက်ခြံ ပည်သေတွ ူ က အဲဒါကို မယံ�ု ကည်ဘဲ အဲဒအ ီ စား ေ�ကေစေတွ ၊ ဆင်စယ ွ ပ ် တ ု းီ ေတွ၊ ပိတစ ် အထည်လပ ိ ်ေတွကသ ုိ ာ ယံ�ု ကည်�ကတယ်ဆရ ုိ င်လည်း ့ ဒီအင်ပါယာကို ထိနး် သိမး် ဖိဟာ ု ့ ေစာေစာကလိပ ု ဲ အင်မတန်ခက်ခဲမာှ ြဖစ်ပါတယ်။ 242 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ေရ�၏ သတင်း ေကာင်း ေရာမေဒနာရိဒဂင်္ ါးေတွဟာ ဘယ်ေလာက်ေတာင် အားေကာင်းလဲဆရ ုိ င် ေရာမအင်ပါယာအြပင်ကလူေတွပါ ေဒနာရိဒဂင်္ ါးနဲ ့ ေငွေချတာ လက်ခ�ံ ကတဲအ ့ ထိပါပဲ။ ေအဒီ ၁ ရာစုက အိ�ယ ိ� ကေဈးေတွမာှ ေရာမဒဂင်္ ါးေတွနေပးတာ ဲ့ လက်ခံ�ကတယ်။ ဒါေတာင်မှ သူတနဲ ို ့ ့ ံ အနီးဆံးု ေရာမစစ်တပ်ဟာ ကီလမ ို ီတာေထာင်နချီ ဲ ့ ေဝးပါတယ်။ ေရာမဧကရာဇ်ရဲပံ့ ရ ု ိပ်န ဲ ့ ေဒနာရိဒဂင်္ ါးေတွကို အိ�ယ ိ� လူမျိုးေတွ ယံ�ု ကည်အားထားလွနး် တဲအ ့ တွက် သူတရဲ ို ့ ေဒသတွ ငး် မဟာရာဂျာေတွကပါ ့ ေဒနာရိဒဂင်္ ါးပံစ ု န ံ ဲ ေတာ် ေတာ်ေလးနီးစပ်တဲ့ ကိယ ု ပ ် ိင ု ဒ ် ဂင်္ ါးေတွ သွနး် လုပ်�ကတဲအ ့ ထိပါပဲ။ ဒီလန ို ဲ ေဒနာရိ ဆိတ ု ဲ့ ့ ့ အမည်ကလည်း ဒဂင်္ ါးအားလံးု ရဲ ့ ဘံအ ု ေခါ်အေဝါ် ြဖစ်လာပါတယ်။ မွတစ ် လင်မ် ခါလစ်ဖ်ေစာ်ဘာွ း ေတွကလည်း ဒီနာမည်ကို အာရပ်မ� ြပု�က�ပီး ဒီနာ ဒဂင်္ ါးေတွထတ ု လ ် ပ ု ် ခ ဲတ ု အ ဲ့ မည်ဟာ ့ ယ်။ ဒီနာ ဆိတ အခုထက်ထိ ေဂျာ်ဒန်၊ အီရတ်၊ ဆားဘီးယား၊ မက်ဆဒ ီ းို နီးယား၊ တူနးီ �ှား �ှင ့် တြခား�ိင ု င ် ံ ေတာ်ေတာ်များများရဲ ့ တရားဝင်ေငွေ�ကးအမည် ြဖစ်ပါတယ်။ လစ်ဒယ ီ န်ပံတ ု ဒ ူ ဂင်္ ါးေတွ တ�ုတက ် လည်း ေြမထဲပင်လယ်ကေန ေ�ကးဒဂင်္ ါးေတွ၊ အိ�ယ ိ� သမုဒရ � ာအထိ အမှတအ ် သားမပါတဲ့ ေရ�တးံု ၊ ြပန� ် ့ လာတာနဲ ံှ ့ အမ� ့ ေငွတးံု ေတွကို အေြခခံတဲ့ အနည်းငယ်ကြွဲ ပားတဲ့ ေငွေ�ကးစနစ်ကို တီထင ွ လ ် ာခဲတ ် ည်း ဒီေငွေ�ကးစနစ် ၂ ခုမာှ ့ ယ်။ ဒါေပမယ့လ တူညတ ီ ာေတွအများ�ကီး�ှိပါတယ်။ အထူးသြဖင ့် ေငွနေရ� ဲ ့ အေပါ် အေြခခံ�ကတာပါ။ ဒါေ�ကာငလ ့် ည်း ဒီတ�ုတေဒသ�ှ ် င ့် လစ်ဒယ ီ န်ေဒသ�ှစခ ် �ု ကားမှာ အြပန်အလှနန ် းီ စပ်တဲ့ ေငွေ�ကး �ှင ့် စီးပွားေရး ဆက်ဆမ ံ ေတွ � ထူေထာင်ခ�ဲ့ ကပါတယ်။ ဥေရာပ �ှင ့် မွတစ ် လင်မ် ကုနသ ် ည်ေတွ၊ စစ်ေအာင်�င ို သ ် ေတွ ူ က တြဖည်းြဖည်းနဲ ့ လစ်ဒယ ီ န်ဒဂင်္ ါးစနစ် �ှင ့် ေရ�ရဲသတင် းေကာင်းကို ကမ�ာ�ကီးရဲ ့ ေဝးလံတဲ့ ေထာငစ ့် န ွ း် ေနရာေတွအထိပါ ့ ပျံ� �ှေစခဲ ံ့ တ ့ ာပါ။ ဒီဘက်ေခတ်ေနာက်ပိင ု း် ေရာက်လာေတာ့ ကမ�ာ�ကီးတစ်ခု လံးု ေငွေ�ကးဇုနတ ် စ်ခုလြို ဖစ်လာ�ပီး အစပိင ု း် မှာေတာ့ ေရ� �ှင ့် ေငွ ကိမ ု ခ ီှ အ ို ားထားပါတယ်။ ေနာက်ပိင ု း် ေတာ့ လူအများယံ�ု ကည်တဲ့ ေငွေ�ကးစနစ်တချို � ြဖစ်တဲ့ �ဗိတသ ိ � ေပါင်၊ အေမရိကန် ေဒါ်လာ စတာေတွ �ှိလာပါတယ်။ အခုလို �ိင ု င ် ေတွ ံ �ကား၊ ယဉ်ေကျးမ�အမျိုးမျိုး�ကား ြဖတ်သန်းစီးဆင်းတဲ့ ေငွေ�ကးဇုနတ ် စ်ခု ေပါ်ေပါက်လာြခင်းက အာ�ှ-အာဖရိကေဒသ ေပါင်းစည်းမ�ကို အုတြ် မစ်ချလိက ု တ ် ာပါပဲ။ �ပီးေတာလ ့ ည်း တြဖည်းြဖည်းနဲ ့ လူအမျိုးမျိုးဟာ ကမ�ာ�ကီးတစ်ခုလးံု �ိင ု င ် ေရး�ှ ံ ငစ ့် းီ ပွားေရး တစ်ဦးနဲတစ် ့ ဦးနားမလည်တဲ့ စက်ဝန်း�ကီးတစ်ခု ြဖစ်ေစခဲတ ့ ယ်။ ဘာသာစကားေတွေြပာဆိ�ု က၊ 243 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge မတူညတ ီ ဲ့ အုပ်ချုပ်သဘ ူ ရ ု င်ေတွကို နာခံ�က၊ ကွြဲ ပားတဲ့ နတ်ဘရ ု ားေတွ ကိးု ကွယ�် ကေပမယ့လ ် ည်း သူတအားလံ ို ့ းု ေရ��င ှ ေငွ ့် ရဲတန် ို ေပါင် ု းယံ�ု ကည်�ကတာမျိုး ့ ဖိးု ၊ ေရ�ဒဂင်္ ါး၊ ေငွဒဂင်္ ါးေတွကို ယံ�ု ကည်�ကပါတယ်။ အခုလစ မ�ှိဘးူ ဆိရ ု င် ကမ�ာက ု သ ် ယ ွ ေရးကွ ် နရ ် က်�ကီးေတွ ့ န စပိနစ ် စ်ေအာင်�င ို သ ် ေတွ ူ �ှိလာဖို ့ မြဖစ်�င ို သ ် ေလာက်ပါပဲ။ အေမရိကတိက ု က ် ေနသယ်လာတဲ့ ေရ�ေတွ၊ ၁၆ ေငွေတွေ�ကာင ့် ရာစုက ဥေရာပ ကုနသ ် ည်ေတွက အေ�ှ �အာ�ှက ပိးု ထည်၊ ေ�ကထည် �ှင ့် ဟင်းခတ်အေမ �း�ကိုင်ေတွ ဝယ်�င ို ခ ် ဲတ ့ ယ်။ ဒါေ�ကာငပ ့် ဲ ဥေရာပ�ှငအ ့် ေ�ှ �အာ�ှက စီးပွားေရးဘီး�ကီးေတွ တိးု တက် လည်ပတ်လာခဲတ ့ ယ်။ မက�ဆီကို �ှင ့် အင်ဒးီ စ်ေတာင်တန်းေဒသမှာ လက်ထက ဲ ေနတဆင ့် တူးေဖာ်ရ�ှိတဲ့ တ�ုတလ ် မ ူ ျိုး ေနရာသစ်�ှာေတွ�သာွ းတယ်။ ေရ�ေတွေတာ်ေတာ် ပိးု ကုနသ ် ည်၊ တကယ်လများ ို ့ များများဟာ ဥေရာပသားေတွရဲ ့ ေ�ကကုနသ ် ည်ေတွရဲ ့ အဲဒတ ီ �ုတလ ် မ ူ ျိုးေတွက ပိက ု ဆ ် အ ံ တ ိ ထ ် ဲ ေကာ်ရ်တက်စ်န ဲ ့ သူအ ို ျိုး ‘ေရ�နပဲ ဲ ့ ကလ ု ရတဲ ို ့ ့ �ှလးံု မှာြဖစ်တဲ့ ေရာဂါ’ မခံစားခဲ�့ ကဘဲ ေရ�ေတွ၊ ေငွေတွန ဲ ့ ့ ေပါင်းအပါေတွလမ ေပးေချတာကို ြငင်းဆန်ခ�ဲ့ ကမယ်ဆရ ုိ င် ကမ�ာစ ို ျားြဖစ်ခမ ဲ့ ာှ ပါလိမ။့် ့ းီ ပွားေရး ဘယ်လမ သိေပမယ့ ု့ လ ် ည်း တ�ုတေတွ ် ၊ အိန◌ ိ ္ဒယေတွ၊ မွတဆ ် လင်ေတွ၊ စပိနေတွ ် လမ ို ျိုး အလွနတ ် ရာမှ ကွြဲ ပားြခားနားတဲ့ ယဉ်ေကျးမ�ကေနလာ�ပီး အရာကိစအ � ားလံးု နီးပါးမှာ တစ်ဦးနဲတစ် ့ ဦးသေဘာမတူ�ကတဲ့ ဒီလေတွ ူ ဟာ ဘာလိများ ု့ ေရ�အေပါ်မှာေတာ့ ယံ�ု ကည်တာြခင်း တူ�ကတာပါလိမ။့် ဘာလိများ ု့ စပိနေတွ ် က ေရ�ကယ ို တ ံု ယ် ဒါေပမယ့် မွတဆ ် လင်ေတွကေတာ့ ဘာလီေစက ို ဲ ယံတ ု ယ်။ အိန◌ ိ ္ဒယေတွကေတာ့ ့ ပ ေ�ကေစက ို �ံု ပီး ့ ယ တ�ုတေတွ ် က စီးပွားေရးပညာ�ှငေတွ ် မာှ ပိးု ထည်လပ ိ ်ေတွကပ ို ဲ အေြဖ ဆက်စပ်သာွ း�ပီးဆိတ ု ာနဲ ့ အဆင်သင ့် ယံတ ု ယ်ဆတ ုိ ာမျိုး �ှိပါတယ်။ ဝယ်လအ ို ားနဲေရာင် လအ ို ား ့ ဘာလိမြဖစ် ု့ တာပါလဲ။ ေဒသ�ှစခ ် ုဟာ တွနး် အားေတွက ကုနသ ် ယ ွ ြ် ခင်းနဲ ့ သယ်ယပ ူ ိေဆာင် ု့ လရတဲ ို ့ ့ ကုနပ ် စ�ညး် ဟူသမ�ရဲတန် ီ ။ အခုလို ဘာလိြဖစ် ု ့ ရတာလဲဆတ ုိ ာ နားလည်ဖို ့ ့ ဖိးု ကို မ�ေြခယူတန်းတူညေစပါတယ် ြဖစ်�င ို ေြခ�ှ ် ိတက ဲ့ စ ိ တ � စ်ခုကို စဉ်းစား�ကည့ရ ် ေအာင်။ ေြမထဲပင်လယ်ေဒသ �ှင ့် အိ�ယ ိ� �ကားမှာ ပံမ ု န ှ က ် န ု သ ် ယ ွ မ ် � � ိ�ှ ပီး အိ�ယ ိ� လူမျိုးေတွက ေရ�ကလ ို းံု ဝစိတမ ် ဝင်စား�ကဘူးလို ့ ယူဆပါ။ ဒါေ�ကာင ့် အဲဒမ ီ ာှ ေရ�ဟာ ဘာတန်ဖိးု မှ မ�ှိဘးူ ။ ဒါေပမယ့် ေြမထဲပင်လယ်ေဒသာမှာေတာ့ ေရ�ဟာ လူေတွငမ်းငမ်းတက်လခ ို ျင်�ကတဲပ ့ စ�ညး် ြဖစ်တအ ဲ့ တွက် ေတာ်ေတာ်ေလးတန်ဖိးု �ကီးပါတယ်။ အဲဒက ီ ျရင် ဘယ်လြို ဖစ်လာမှာလဲ။ အိ�ယ ိ� �ှင ့် ေြမထဲပင်လယ်�ကား သွားလာေနတဲ့ ကုနသ ် ည်ေတွက ေရ�ရဲတန် ့ ဖိးု ကွားြခားချက်ကို ိ� မှာ ေရ�ကို ေဈးေပါေပါနဲဝယ် သတိြပုမိ�ကမှာပဲ။ ဒါနဲပဲ့ အြမတ်ရေအာင်ဆ�ုိ ပီး အိ�ယ ့ �ပီး ေြမထဲပင်လယ်မာှ ေဈး�ကီး�ကီးနဲြပန် ့ ေရာင်းမှာပါ။ ေခါင်ခက ို တ ် က်သာွ း�ပီး ရလဒ်အေနနဲ ့ ေရ�ရဲတန် ့ ဖိးု လည်း အိ�ယ ိ� မှာ ေရ�ရဲဝယ် ို ားဟာ ့ လအ ေကာင်းကင်အထိ အဲဒါနဲအတူ ့ လိက ု တ ် က်လာမှာပါ။ တချိနတ ် ည်းမှာပဲ 244 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ေြမထဲပင်လယ်မာှ ေရ�ေတွစြု ပံုလာတာ ေတွ�ကံုရတာနဲအမ� ေရ�ရဲတန် ့ ့ ဖိးု လည်း ကျသွားမှာပါ။ သိပ်မ�ကာခင် အချိနအ ် တွငး် မှာပဲ အိ�ယ ိ� က ေရ�တန်ဖိးု နဲ ့ ေြမထဲပင်လယ်က ေရ�တန်ဖိးု ဟာ ေတာ်ေတာ်ေလး တန်းတူညသ ီ ာွ းမှာ ြဖစ်တယ်။ �ပီးေတာလ ို �ံု ကည်�ကတယ် ့ ည်း ေြမထဲပင်လယ်ေဒသကလူေတွက ေရ�ကယ ဆိတ ု အ ဲ့ ချက်က အိ�ယ ိ� ကလူေတွကလ ို ည်း ေရ�အေပါ်စတင်ယ�ံု ကည်ေစဖို ့ ြဖစ်လာမှာပါ။ တကယ်လို ့ အိ�ယ ိ� လူမျိုးေတွအတွက် ေရ�ဟာ အမှနတ ် ကယ်အသံးု ဝင်ြခင်း မ�ှိရင်ေတာင် ေြမထဲပင်လယ်ကလူေတွ ေရ�ကလ ို ခ ို ျင်�ကတယ် ဆိတ ု အ ဲ့ ချက်နတင် ဲ့ အိ�ယ ိ� လူမျိုးေတွ ေရ�ကတ ို န်ဖိးု ထားလာဖို လံ ု ေနပါ�ပီ။ ့ ေလာက် ထိန ု ည်းတူပဲ တြခားလူတစ်ေယာက်က ေ�ကေစ့ သိမဟု ု ့ တ် ေဒါ်လာ သိမဟု ု ့ တ် အီလက်ထေရာနစ် အချက်အလက်ကို ယံတ ု ယ်ဆတ ုိ ာနဲတင် က�န်ေတာ်တကလည် ို ့ း အဲဒါေတွအေပါ် ယံ�ု ကည်မခ � င ို မ ် ာလာဖို ့ ့ လံေလာက် ု ပါတယ်။ က�န်ေတာ်တို အဲ ီ က ူ ို မုနး် တယ်၊ အြမင်ကတ်မယ်၊ အ�ူ းလုပ်ချင်တယ် ဆိရ ု င်ေတာင်မှ ့ ဒလ ပါပဲ။ ဘာသာေရးယံ�ု ကည်မန � ပတ် ဲ ့ သက်လို ့ သေဘာမတူ�င ို �် ကတဲ့ ခရစ်ယာန်ေတွ၊ မွတဆ ် လင်ေတွလည်း ို ့ ု ပိက ု ဆ ် န ံ ပတ် ဲ ့ သက်လေတာ ို ့ ို �် ကတာပဲ။ ဘာလိလည် ု့ းဆိေတာ ု ့ သေဘာတူ�င ့ ဘာသာေရးက က�န်ေတာ်တကိ တစ်ခခ ု ုအေပါ် ယံ�ု ကည်ဖိေတာင် ု့ းဆိပ ု ါတယ်။ တြခားလူေတွယ�ံု ကည်တအ ဲ့ ရာကို ပိက ု ဆ ် က ံ ေတာ့ းဆိတ ု ာပါပဲ။ က�န်ေတာ်တယံ ို ့ �ု ကည်ဖို ေတာင် ့ �ှစေထာင် ် ေပါင်းများစွာ�ကာေအာင် ဒဿနပညာ�ှင၊် အေတွးအေခါ်သမား �ှင ့် ပေရာဖက်ေတွက ပိက ု ဆ ် က ံ ို ြပစ်တင်��တခ ် ျ�ပီး အဲဒလ ီ ြို ဖစ်ေကာင်းြဖစ်ေပမယ့် မေကာင်းမ�အားလံးု ရဲ ့ ပိက ု ဆ ် ဟ ံ ာ လူသားေတွ အရင်းြမစ်လို ့ ေခါ် ခဲ�့ ကတယ်။ အချင်းချင်းသည်းခံ�ကတာရဲ ့ စံနမူနာ အထွတအ ် ထိပ်ပါပဲ။ ပိက ု ဆ ် ဟ ံ ာ ဘာသာစကား၊ ဥပေဒ၊ ယဉ်ေကျးမ�ထးံု တမ်း၊ ဘာသာေရးယံ�ု ကည်မ၊� လူမအ � ကျငဝ ့် တ်ေတွထက် ယဉ်ေကျးမ�ကာွ ဟချက် ြဖစ်ပါတယ်။ ပိ�ု ပီးပွငလ ့် င်းတဲအ ့ ြမင်�ိတ ှ ယ်။ အကုနလ ် းံု အ�ကား �ပီးေတာလ ့ ည်း လိငသ ် ဘာဝစိတဝ ် င်စားမ� ပိက ု ဆ ် ရ ံ ဲေကျးဇူ းေ�ကာငပ ့် ဲ ့ ပိက ု ဆ ် က ံ ပိက ု ဆ ် ဟ ံ ာ ေပါင်းကူးေပး�ိင ု တ ် ဲ့ ဘာသာေရး၊ စတာေတွနပတ် ဲ ့ သက်�ပီး ကျားမ တစ်ခတ ု ည်းေသာ ကွြဲ ပားမ�၊ လူသားေတွကို ယံ�ု ကည်မစ � နစ် လူမျိုး၊ အသက်အရွ ယ၊် ခွြဲ ခားဆက်ဆမ ံ လ � ည်း မ�ှိပါဘူး။ တစ်ေယာက်နတစ် ဲ ့ ေယာက်မသိ�ကတဲလ ့ ၊ူ မယံ�ု ကည်�ကတဲ့ ထိထေရာက် ိ ေရာက် အတူပးူ ေပါင်းအလုပ်လပ ု ်လို ရတာပါ။ ့ ပိုကဆ ် ၏ ံ တန်ဖိုး ပိက ု ဆ ် ဟ ံ ာ အရာအားလံးု နဲဆိ ု တ ် ဲ့ ဥပေဒသ ၂ ချက်အေပါ် အေြခခံပါတယ်။ ့ င 245 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge လူေတွေတာင် က။ ဘယ်အရာနဲမဆိ ု ် �င ို စ ် မ ွ ်း ့ ု ေြပာင်းလဲအေပးအယူလပ - ပိက ု ဆ ် ဟ ံ ာ သိဒေအာင် ိ� တအ ဲ့ ြမုေတ/ ြပဒါး�ှငလ ် းံု တစ်ခု လိပ ု ဲ ေြမယာကို သစ�ာခံမ၊� တရားမ�တမ�ကို ကျန်းမာေရး၊ အ�ကမ်းဖက်မက � ို အသိပညာ စသည်ြဖင ့် လိသ ု လိေြပာင် ု းလဲပစ်�င ို တ ် ယ်။ ခ။ အားလံးု ရဲယံ ို ြခင်း ့ �ု ကည်မ�ကရ - ပိက ု ဆ ် က ံ �ို ကားခံအြဖစ်သးုံ �ပီး ဘယ်လလ ို မ ူ ျိုး�ှစဦ ် းမဆို ဘယ်ပေရာဂျက်ပဲြဖစ်ြဖစ် အတူပးူ ေပါင်းလုပ်ေဆာင်�င ို တ ် ယ်။ ဒီဥပေဒသေတွေ�ကာင ့် သန်းေပါင်းများစွာေသာ ကုနသ ် ယ ွ ေရးစတဲ ် ေနရာ ့ ေတွမာှ လူစမ ိ း် ေတွဟာ ထိထေရာက် ိ ေရာက် စက်မက � န ု ထ ် တ ု လ ် ပ ု ်ေရး၊ ပူးေပါင်းလက်တအ ွဲ လုပ်လပ ု ် �င ို �် ကတယ်။ ဒါေပမယ့လ ် ည်း �ုတတ ် ရက်�ကည့ရ ် င် ဘာဆိးု ကျိုးမှမ�ှိဘးူ ထင်ရတဲ့ ပိက ု ဆ ် မ ံ ာှ လည်း မေကာင်းတဲအ ့ ြခမ်း �ှိပါတယ်။ ဘယ်အရာကိမ ု ဆို ေြပာင်းလဲ လဲလယ ှ လ ် ရ�ပီ ို ့ း ယံ�ု ကည်မဆ � တ ုိ ာ ဘာမှနး် မသိရတဲ့ ဒဂင်္ ါးေတွ၊ ေ�ကေစေတွ အေပါ်မှာ ့ တည်�ိှေနတဲအ ့ ခါ.. ပိက ု ဆ ် က ံ ေဒသတွငး် အစဉ်အလာထံးု တမ်းေတွ၊ ချစ်ခင်ေ�ွးေထွးတဲ့ ရင်း�ှးီ မ�ေတွ �ှင ့် လူသားတန်ဖိးု စတဲအ ့ ရာေတွကို ဝယ်လအ ို ား �ှင ့် ေရာင်းလိအ ု ား ဆိတ ု ဲ့ ေအးစက်မာေကျာတဲ့ ဥပေဒသေတွန ဲ အစားထိ းု ပစ်ပါတယ်။ ့ ု ဆ ် န ံ ဝယ် ဲ ့ လမရတဲ ုိ ့ ့ အရာေတွအေပါ်ယံ�ု ကည်မက � ပ ို ဲ လူအသိ င ု း် အဝိင ု း် ေတွ၊ မိသားစုေတွဟာ ပိက ့ အ�မဲအေြခခံ�ပီး ြဖစ်တည်လာတာပါ။ ဥပမာ - ဂုဏသ ် က ိ �ာ၊ သစ�ာေစာငသ ့် မ ိ ၊� ု က ် ျငတ ့် ရား၊ ကိယ ချစ်ြခင်းေမတ�ာ စတဲအ ့ ရာေတွေပါ။့ ဒီအရာေတွဟာ ေဈးကွကရ ် ဲစိ့ းု မိးု မ�ြပင်ပမှာ ကင်းလွတတ ် ည်�ိှ�ပီး ပိက ု ဆ ် န ံ ေရာင် ဲ့ းရ ဝယ်ရမယ့ဟ ် ာေတွ မဟုတပ ် ါဘူး။ ေဈးကွကမ ် ာှ ဒီအရာေတွကို ေဈးေကာင်းေကာင်း ေပးတယ် ဆိရ ု င်ေတာင် သူတသားသမီ ို ့ းကို တချို ေသာအရာ � ေတွ လံးု ဝတားြမစ်ထားတဲအ ့ ရာေတွြဖစ်တယ်။ က�န်အြဖစ်မေရာင်းရဘူး၊ မိဘေတွက ဘာသာေရးကိင ု း် �� ◌◌ ိ င ု း် တဲခ ့ ရစ်ယာန်တစ်ေယာက်ဟာ ဘယ်ေတာမ ် ဘူး၊ သစ�ာ�ှိတဲ့ သူရဲေကာင်းတစ်ေယာက်ဟာ သူသခင် ကို ဘယ်ေတာမ ့ ှ အြပစ်�ကီး မကျူးလွနရ ့ ှ ့ သစ�ာမေဖာက်ရဘူး၊ ဘိးု ဘွားပိင ု ် မျိုး�ွယစ ် န ု ယ်ေြမေတွကို တိင ု း် တပါးသားေတွဆီ ဘယ်ေတာမ ့ ှ မေရာင်းရဘူး စတာေတွေပါ။့ ပိက ု ဆ ် က ံ ဒီသတ်မတ ှ ခ ် ျက်တတ ံ င ို း် ေတွကို အက်ေ�ကာင်းေတွ အ�မဲ�ှာေဖွေနတဲ့ ဝယ်ယဖ ူ ိအတွ ု့ က် သူတသားသမီ ို ့ းကို ေရလိပ ု ါပဲ။ က�န်အြဖစ် ချိုးဖျက်ဖို ့ အ�မဲ�ကိုးစားခဲတ ့ ာပါ။ မိဘေတွအေနနဲ ့ တပါးသူဆက ီ ေရာင်းရတဲအ ့ ြဖစ်ေတွ ဆည်တစ်ခုရဲ ့ အစားအစာေတွ �ှိတာပဲ။ ဘာသာေရး ု း် �� ိငး် ပါတယ်ဆတ ုိ ဲ့ ခရစ်ယာန်ေတွလည်း လူသတ်တာ၊ ခိးု ယူတာ၊ လိမ်လည်လည ှ ဖ ့် ျားတာ ေတွ�ိ�ှ ပီး ကိင ေနာက်ေတာလ ို ့ ိလာတဲ့ အရာေတွန ဲ ့ အသင်းေတာ်ဆက ီ ခွငလ ့် တ � ြ် ခင်းကို ့ ည်း သူတရ�ှ ရည်မန ှ း် ချက်�ကီးတဲ့ သူရဲေကာင်းေတွကလည်း သူတကိ ို ့ ေ�ကးအများဆံ ု းု ေပးတဲ့ ဝယ်�ကတာပဲ။ ေလလံသမားကို သူတရဲ ို ့ နာခံ � ို ေပးအပ်�က�ပီး တချိနတ ် ည်းမှာပဲ သူတိ ု ့ ေပါ်သစ�ာေစာငသ ့် ဖ ိ ို ့ သူတရဲ ို ့ ေနာက် လက ုိ ေတွ ် ကို ့ မက ့ ့ အ 246 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ပိက ု ဆ ် ေပးထား�ကတယ် ံ ။ ကမ�ာစ ွ လ ့် က်မတ ှ ရ ် ဖိအတွ ု့ က် မျိုး�ွယစ ် ပ ု ိင ု ေြမကိ ် ု ့ းီ ပွားေရး ေလာကထဲ ဝင်ခင ကမ�ာတဘက်ြခမ်းက တိင ု း် တပါးသားေတွဆီ ေရာင်းချတာေတွ �ှိတာပါပဲ။ ပိက ု ဆ ် မ ံ ာှ တစ်ဦးနဲတစ် ့ ဦး ဒီထ ့ က် ပိပ ု က်စက်တအ ဲ့ ြခမ်း �ှိပါေသးတယ်။ လံးု ဝဥဿံု ယံ�ု ကည်လရ ို ့ ေအာင် လုပ်ေပးေပမယ့် ယံ�ု ကည်မအ � ေပါ် မှီတည်တာ စံတန်ဖိးု ေတွအေပါ် မဟုတပ ် ါဘူး။ မူတည်တာလည်း သူကိ ု ျားကန်ထားတဲ့ ့ က လူအသိ င ု း် အဝိင ု း် ့ မဟုတဘ ် ဲ တကိယ ု ေကာင် ် းစနစ်အေပါ် ပဲ ပိက ု ဆ ် က ံ လူစိမး် ေတွအ�ကား ဒီယ�ံု ကည်မဟ � ာ အေပါ် ဒါမှမဟုတ် ပိက ု ဆ ် ဆ ံ တ ုိ ာဟာ ယံ�ု ကည်တာပါ။ လူအချင်းချင်း ြမငြ့် မတ်တဲ့ ဒီပိက ု ဆ ် ဆ ံ တ ုိ အ ဲ့ ရာ�ှင ့် က�န်ေတာ်တဟာ ို ့ လူစမ ိ း် တစ်ေယာက်ကို မယံ�ု ကည်ဘးူ ။ ကိယ ု အ ့် မ ိ န ် းီ ချင်းကိလ ု ည်း မယံ�ု ကဘူး။ ဒါေပမယ့် သူတလက် ို ့ ထက ဲ ပိက ု ဆ ် ရ ံ ဲတန် ု ို ့ ာ ပိက ု ဆ ် မ ံ �ှိေတာဘ ု ဲ ့ သူတကိ ို ့ ု က�န်ေတာ်တို ့ ့ ဖိးု ကိေတာ ့ ယံ�ု ကည်�ကတယ်။ သူတမှ ့ းူ ဆိန မယံ�ု ကေတာဘ ု ဆ ် ဆ ံ တ ုိ အ ဲ့ ရာက �ိင ု င ် ၊ံ ဘာသာတရား �ှင ့် လူအသိ င ု း် အဝိင ု း် ဆိတ ု ဲ့ ဆည်�ကီးေတွကို ့ းူ ။ ပိက ့ ချိုးဖျက်လာတာနဲအမ� ့ ကမ�ာ�ကီးဟာလည်း �ှလးံု သားကင်းမဲ�့ ပီး စာနာမ�လးံု ဝမ�ှိတဲ့ စီးပွားေရးေဈးကွက�် ကီးတစ်ခလ ု ို ြဖစ်လာမယ့် အ��ရာယ်န ဲ ့ �ကံုေတွေနရပါတယ် � ။ ့် ဲ လူသားေတွရဲ စီ ု း် ဟာ အလွနသ ် မ ိ ေမွ ် �တဲ့ ကကွကတ ် စ်ခလ ု ို ြဖစ်ေနတာပါ။ ဒါေ�ကာငပ ့ းပွားေရးသမိင လူေတွဟာ လူစိမး် ေတွန ဲ ့ ပူးေပါင်းအလုပ်လပ ု ်ဖိအတွ ု့ က် ပိက ု ဆ ် က ံ ို အားကိးု ရေပမယ့် သူတရဲ ို ့ ့ ချစ်ခင်ေ�ွးေထွးတဲ့ ရင်း�ှးီ မ�ေတွ၊ လူတန် ် ည်းမှာ ေ�ကာက်ေနရပါတယ်။ ့ ဖိးု ေတွ ပျက်သာွ းမှာလည်း တချိနတ တစ်ဘက်မာှ ေတာ့ ပိတဆ ် ထားတဲ ုိ ့ ့ လူေတွဟာ ေငွေ�ကးစီးဆင်းမ��င ှ ့် ဒီလမ ူ အ � သိင ု း် အဝိင ု း် ဆည်ေတွကို တြခားတစ်ဘက်မာှ ေတာ့ လူအဖွ ့ ဲ�အစည်း၊ ေဈးကွကတ ် န ွ း် အားရဲ ့ က�န်ြပုမ�ေအာက်ကို ကုနသ ် ယ ွ ေရးစီ ် းဆင်းမ�ကို �ှစေပါင် ် းများစွာ ချိုးဖျက်ချင်ေနပါတယ်။ ဘာသာတရား �ှင ့် ကျေရာက်မသွားေအာင် သိေပမယ့ ု့ လ ် ည်း သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ေတွကို ဆည်အသစ်ေတွ တည်ေဆာက် ကာကွယ�် ကပါတယ်။ ဒီေနေခတ် မာှ ေတာ့ ေဈးကွကဟ ် ာ အ�မဲအ�ိင ု ရ ် �ပီး ဘုရင်ေတွ၊ ဘုနး် ေတာ်�ကီးေတွ၊ လူအဖွ ့ ့ ဲ�အစည်းေတွက စိက ု ထ ် တ ူ ဲ့ ဆည်ေတွဟာ ပိက ု ဆ ် ရ ံ ဲဒီ့ ေရကို �ကာ�ှညထ ် န ိ း် မထား�ိင ု ဘ ် းူ ဆိတ ု ာ လူတင ို း် လက်ခေန�ကပါ�ပီ ံ ။ ခုလယ ို �ံု ကည်တာ တကယ်ေတာ့ �ိုးအရာ တန်ြပန်အ�ိင ု ရ ် ဖို ့ �ှင ့် စီးပွားေရးကို ကျပါတယ်။ ် ည်ေတွကို အတွကအ ် ချက်ေကာင်းတဲ့ ကုနသ ြပန်လည်ပံသ ု င ွ း် ဖို ့ အတွက် ရက်စက်တဲ့ စစ်သည်ေတာ်ေတွ၊ ဘာသာေရးအစွနး် ေရာက်ေတွ၊ တက်�ကတဲ� ့ င ို င ် သ ံ ားေတွက ထပ်ဖန်တလဲလဲ တွနး် လှနေအာင် ် �င ို ် ခဲ�့ ကတာပဲ။ လူသားထု�ကီးတစ်ခုလးံု ေပါင်းစည်းလာမ�ကို စီးပွားေရးြဖစ်စဉ်ဆိတ ု ာသက်သက်န ဲ ့ နားလည်ဖို ့ မြဖစ်�င ို ပ ် ါဘူး။ သီးသနက ် ့ ြွဲ ပား�ပီး ေထာင်နချီ ဲ ့ တဲ့ လူယဉ် ့ ့ ေကျးမ�အမျိုးမျိုးဟာ အချိန�် ကာလာတာနဲအမ� ကမ�ာရ ု ြဖစ် ေပါင်းစည်းလာတာကို နားလည်ဖိအတွ ု့ က် ေရ� �ှင ့် ေငွ ရဲအခန် းက�ကို ့ ွ ာ�ကီးတစ်ခအ ့ 247 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge က�န်ေတာ်တထည့ ို ့ သ ် င ွ း် စဉ်းစားရပါမယ်။ ဒါအြပင် အသက်တမ�ပဲ ့ ထပ်တည ူ အ ီ ေရးပါတဲ့ သံမဏိရဲ ့ အခန်းက�ကိလ ု ည်း လျစ်လျူ�� ထားလို မရပါဘူ း။ ့ 248 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge အခန်း - ၁၁ နယ်ေြမချဲ�ထင ွ ေရး ် ရည်မန ှ ခ ် ျက်များ ေ�ှးေခတ်ေရာမသားေတွဟာ �� ံးနိမြ့် ခင်းနဲ ကျင သ ့် ားရတဲလ ့ ေတွ ူ ပါ။ သမိင ု း် တစ်ေလ�ာက် ခမ်းနားတဲအ ့ င်ပါယာ ့ အုပ်ချုပ်သေတွ ူ လပ ို ဲ တိက ု ပ ် ဲေတွ ွ တစ်ပဲ�ွ ပီးတစ်ပဲ� ွ � ံးေနေပမယ့လ ် ည်း စစ်�င ို သ ် ေတွ ူ ြဖစ်�ကတာပဲ။ �� ံးနိမထ ့် းို �ှကမ ် တ � စ်ခုကို �ကံ့�ကံ့ခမ ံ ရင်ဆင ုိ � ် င ို တ ် ဲ့ အင်ပါယာတစ်ခဟ ု ာ အင်ပါယာစစ်စစ် မဟုတပ ် ါဘူး။ ဒါေပမယ့် ဘီစီ ၂ ရာစုအလယ်ပိင ု း် မှာ အိုကေဘးရီ ် းယားက�နး် ဆွယေြမာက် ် ပိင ု း် ေရာမအင်ပါယာလို (ယေနေခတ် ့ စပိန ် အင်ပါယာတစ်ခေတာင် ု �ှင ့် ေပါ်တူဂ)ီ ကလာတဲ့ သတင်း�ကားရတဲအ ့ ချိနမ ် ာှ စိတပ ် ျက်လက်ပျက်န ဲ လက် ခဖ ံ ို ခက် ခခ ဲ ပ ဲ့ ါတယ်။ �ူမန်း�ှား (Numantia) လိေခါ်တဲ ု့ ့ ့ ့ ေသးငယ်�ပီး ဘာမဟုတတ ် ဲ့ ေတာင်ေပါ် �မို �တစ်�မို � (ယေနေခတ် မက်ဒရစ်�မို � မှ အေ�ှ ေြမာက် � အရပ် မိင ု ၁ ် ၄၀ ့ အကွာ) မှာ အဲဒက ီ �န်းဆွယေဒသ ် လူမျိုးရင်းေတွြဖစ်တဲ့ ကဲလစ ် ်လမ ူ ျိုး (Celts) ေတွက ေရာမအင်ပါယာရဲအု � ို ရဲရဲဝငဝ ့် င ့် တွနး် လှနခ ် �ဲ့ ကတယ်။ အဲဒအ ီ ချိနတ ် န ု း် က ေရာမအင်ပါယာဆိတ ု ာ ့ ပ်ချုပ်မက ် င�့် ကားပါတယ်ဆတ ုိ ဲ ့ မက်ဆဒ ီ းို နီးယား အင်ပါယာ၊ စလူဆစ် အင်ပါယာေတွကို ေချမ�ုန်းတယ်။ အလွနဝ ဂရိ�မို � ြပေတွကို သူတလက် ို ့ ေအာက်သမ ိ း် သွငး် �ပီး ကာေသ့ချ် (Carthage - ယေနေခတ် တူနးီ �ှား)ကို ့ ် းံု ရဲ ့ �ခင်းချက်မ�ှိ အ�ှငသ ် ခင်ြဖစ်ပါတယ်။ မီးခိးု ြပာကျေအာင် ဖျက်ဆးီ ခဲတ ့ ဲ့ ေြမထဲပင်လယ်ေဒသတခွငလ �ူမန်း�ှာလူမျိုးေတွမာှ အားကိးု စရာဆိလ ု ုိ ့ လွတလ ် ပ်မက � ို အ�ူ အမူးြမတ်�းို တဲစ ့ ိတဓ ် ာတ် �ှင ့် သူတရဲ ို ့ �ကမ် ဲ့ ကလွ�ဲ ပီး ဘာမှမ�ှိပါဘူး။ ဒါေပမယ့လ ် ည်း ေရာမစစ်တပ်ေတွ တစ်တပ်�ပီး ့ းတမ်းခက်ခဲတေဒသ တစ်တပ် အ�ှကတ ် ကွဲ လက်နက်ချအ�� ံးေပးရ ဒါမှမဟုတ် ေနာက်ြပန်ဆတ ု သ ် ာွ းရေအာင် တိက ု ထ ် တ ု ခ ် ဲ့ �ကတယ်။ ေနာက်ဆးုံ ေတာ့ ဘီစီ ၁၃၄ လည်းေရာက်ေရာ ေရာမတိရဲ ု ့ ့ သည်းခံ�င ို စ ် မ ွ ်းကုနသ ် ာွ းပါတယ်။ ဆီးနိတလ ် တ � ေတာ် ် က �ူမန်း�ှားလူမျိုးေတွကို �ှငး် ပစ်ဖို ့ ေရာမစစ်တပ်ရဲအ ် ျုပ် ့ ေကျာ်ေဇယျဗိုလခ ကာေသ့ချ်ကေချမ� ို နး် ခဲသ ီ ာနပ်စ် (Scipio Aemilianus) ကို ေစလ�တခ ် ဲတ ့ ြူ ဖစ်တဲ့ စစ်ပီယို အမီလယ ့ ယ်။ သူကိ ့ ု တပ်သား သံးု ေသာင်းေကျာ်တဲ့ အ�ိင ု မ ် ခံစတ ိ ဓ ် ာတ်န ဲ ့ �ကီးမားတဲစ ့ စ်တပ်တစ်ခေပးအပ် ု �ကတယ်။ တိက ု ရ ် ည်ခိုကရ ် ည်ကို အထင်�ကီးေလးစားတဲ့ �ူမန်း�ှားလူမျိုးေတွရဲ ့ ဗိုလခ ် ျုပ်စစ်ပီယို 249 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ဟာ မလိအ ု ပ်တတ ဲ့ က ို ပ ် ဲေတွ ွ နဲ ့ သူတပ် ့ သားေတွ အလဟဿြဖစ်မသွားဖို ့ ေရွ းချယ်ခတ ဲ့ ယ်။ အဲဒအ ီ စား �ူမန်း�ှား�မို �ကို ခံတပ်�ှည�် ကီးတစ်ခန ု ဲ ့ ဝန်းရံပိတဆ ် �ပီ ုိ ့ း �မို �ကြို ပင်ပကမ�ာနဲ ့ အဆက်အသွယြ် ဖတ်တယ်။ �မို �ထက ဲ လူေတွ အငတ်ေဘးေရာက်လည်း �မို �ထက ဲ အစာေရစာေတွ �ူမန်း�ှားေတွ သူကိ ု မ��ကဘူး။ ့ မ ကုနခ ် မ်းလာခဲတ ့ ယ်။ ေမ�ာ်လငခ ့် ျက်အေတွအကုနလ ် းံု သေဘာေပါက်တအ ဲ့ ချိနမ ် ာှ ေတာ့ ေရာမမှတတ ် မ်းေတွအရေတာ့ တစ်�စ ှ ေကျာ် ် �ကာတဲအ ့ ခါမှာေတာ့ သူတ�မိ ို ့ ု �ကို သူတေတာ် ို ့ ေတာ်များများဟာ ေပျာက်ဆးုံ �ပီးလို ့ သူတကိ ို ့ ယ ု တ ် င ို မ ် းီ တင်��ိ � ခဲပ ့ ါတယ်။ ေရာမေတွရဲက�န် ု့ က် ့ ေတွြဖစ်မလာဖိအတွ ကိယ ု က ့် ယ ို က ် ယ ို သ ် တ်ေသသွားခဲ�့ ကပါတယ်။ ေနာက်ပိင ု း် မှာေတာ့ �ူမန်း�ှားဟာ စပိနလ ် တ ွ လ ် ပ်ေရး �ှင ့် စပိနသ ် တ�ရ ိ ဲ ြပယု ဂတ ် စ်ခု ြဖစ်လာခဲတ ့ ့ ယ်။ ဒွန ် ခီဟေတး ို (သိ)ု ့ ဒွန ် ကွစ ိ တ ု ် (Don Quixote) ဝတ�ုေရးသူ မီဂဲလ် ဒီ ဆာဗန်တက်စ် (Miguel de Cervantes) ဟာ ေစာေစာက တစ်�မို �လးံု ပျက်စးီ သွားတာနဲ ့ အဆံးု သတ်တဲ့ �ူမန်း�ှား�မို �သမ ိ း် တိက ု ပ ် ဲွ ဆိတ ု ဲ့ ေ�ကကွြဲ ပဇာတ်တစ်ပဒ ု ် ေရးဖွဲ� ခဲပ ် ရဲ�ကီ ဲ့ နာဂတ်ကို ့ ါတယ်။ ဒါေပမယ့် ေနာင်အနာဂတ်မာှ စပိနေတွ ့ းြမတ်တအ ေမ�ာ်မန ှ း် တဲ့ ရည်မန ှ း် ချက်ေတွန ဲ ့ ကာကွယတ ် လ ဲ့ ေတွ ူ ကို ေရးဖွဲ� ခဲတ ့ ာပါ။ ဂုဏတ ် င်ချီးမွမး် ဖွဲ� �ွ� ဲ �ကသလို ဒီ�မို �သမ ိ း် တိက ု ပ ် ဲရ ွ ဲပံ့ ရ ု ိပ်ကို ကဗျာဆရာေတွက �မို �ကအ ို ေသအေကျ ပန်းချီဆရာေတွကလည်း �ကီးကျယ်ခမ်းနားလှတဲ့ ပိတက ် ားေပါ်တင်�င ို ဖ ် ို ့ �မို � ရဲအ�ကင် းကျန်ပျက်စးီ ေတွကို ့ �ကိုးစား�ကတယ်။ ၁၈၈၂ အမျိုးသားအထိမး် အမှတေနရာအြဖစ် ် ှ ်မာှ ခု�စ သတ်မတ ှ ေ�ကြငာခဲ ် �့ ပီး စပိနမ ် ျိုးချစ်ေတွ လာေရာက်ဂါဝရြပုရာေနရာတစ်ခု ြဖစ်လာခဲပ ် ာှ ့ ါတယ်။ ၁၉၅၀ �ှင ့် ၆၀ ဝန်းကျင်က စပိနမ ေပါ် ြပူလာအြဖစ်ဆးုံ ကာတွနး် ေတွဟာ စူပါမင်းတိ၊ု ့ ပငက ့် လ ူ သ ူ ားတို ့ မဟုတဘ ် ဲ ေ�ှးေခတ်သမိင ု း် က စိတက ် းူ ယဉ် အိုကေဘးရီ ် းယန်းသူရဲေကာင်းတစ်ေယာက်ြဖစ်တဲ့ အယ်လ် ဟဘာတို (El Jabato) ရဲ ့ ေရာမဖိ�ပ ိှ ်အုပ်ချုပ်သေတွ ူ ကို �ူမန်း�ှားလူမျိုးေတွဟာ တိက ု ခ ် ိုကတ ် န ွ း် လှနတ ် ဲ့ ဒီေနချိ ် ထိ ့ နအ စံထားစရာလူေတွအြဖစ် �ှိေနဆဲြဖစ်�ပီး စွနစ ် ့ ားခန်းေတွပဲ စပိနေတွ ် ရဲ ့ ြဖစ်ပါတယ်။ မျိုးချစ်စတ ိ � ် င ှ ့် �ိင ု င ် ရ ံ ဲလူ ် ည်း ့ ငယ်ေတွအတွကလ ေ�ှးေခတ် သတ�ဗ ိ ျတ�အ ိ ရာမှာ အတုယစ ူ ရာစံနမူနာေကာင်း ြဖစ်ေနဆဲပါ။ စပိနမ ် ျိုးချစ်ေတွက �ူမန်း�ှားေတွကို စပိနဘ ် ာသာနဲ ့ ဖွဲ�ဆဂ ုိ ဏ ု တ ် င်�ကေပမယ့် စပိနဘ ် ာသာဆိတ ု ာ ေရာမဗိလ ု ခ ် ျုပ် စစ်ပီယို တိရ ု ဲ ့ လက်တင်ဘာသာကေန ေမွးဖွားလာတာြဖစ်ပါတယ်။ �ူမန်း�ှားေတွက အခုချိနေပျာက် ် ဆးုံ ၊ ဆာဗန်တက်စ် က ေပျာက်ကယ ွ သ ် ာွ း�ပီြဖစ်တဲ့ ိ း် တိက ု ပ ် ဲွ �ူမန်း�ှား�မို �သမ ကဲလတ ် စ် ကို လက်တင် ဘာသာစကားကိေြပာဆိ ု ခ ု �ဲ့ ကတာပါ။ အက�ရာေတွနေရးသားတာြဖစ် ဲ့ �ပီး အဲဒြီ ပဇာတ်ကလည်း ဂရိ-ေရာမ အ�ုပညာစံေတွေနာက်ကို လိက ု ပ ် ါတယ်။ �ူမန်း�ှားေတွမာှ ြပဇာတ်�ု ံေတွ မ�ှိခပ ဲ့ ါဘူး။ �ူမန်း�ှားေတွရဲ ့ သူရဲေကာင်းဝါဒကို ေလးစား�ကည်ညုိ တဲ့ စပိနမ ် ျိုးချစ်ေတွဟာ 250 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge �ိုမန်ကက်သလစ်အသင်းေတာ်ရဲ ့ သစ�ာခံေနာက်လက ို ေတွ ် �ိုမန်ကက်သလစ်အသင်းေတာ်ဆတ ုိ ေနရာမှ ဲ့ ာ ပထမဆံးု ြဖစ်ေလ့�ိှပါတယ်။ စကားလံးု ကို သတိြပုပါ။ ေရာမ�မို � မှာ ေခါင်းေဆာင်ြဖစ်သေနထိ ူ င ု တ ် ဲ့ အသင်းေတာ်တစ်ခြု ဖစ်�ပီး သူတဘု ို ့ ရားဟာလည်း လက်တင်လေြပာတာပဲ ို �ကိုက်တာပါ။ အလားတူပဲ ဒီေနေခတ် စပိနတ ် ရားဥပေဒ ဟာ ေရာမဥပေဒကေန ဆင်းသက်လာတာပါ။ ့ စပိန� ် င ို င ် ေရးဟာ ံ ေရာမ�ိင ု င ် ေရးအု ံ တြ် မစ်ေတွေပါ် အေြခခံ�ပီး စပိနေတွ ် ရဲ အစားအစာ �ှင ့် ဗိသက ု ာပညာဟာ ့ အိုကေဘးရီ ် းယားက ကဲလစ ် ် လူမျိုးေတွနစာရင် ဲ့ အများ�ကီးအေ�ကးတင်မတ ီှ ည်ေနတာ ြဖစ်ပါတယ်။ ေ�ှးေဟာင်းလက်ကျန်အပျက်အစီးေတွကလွ�ဲ ပီး မှတတ ် မ်းေတွရဲေကျးဇူ းေ�ကာငသ ့် ာ ့ ေရာမအေမွအ�ှစေတွ ် ကိုပဲ �ူမန်း�ှားနဲပတ် ့ သက်လို ့ ဘာမှမ�ှိပါဘူး။ ေရာမသမိင ု း် ပညာ�ှငေတွ ် ေရးသားခဲတ ့ ဲ့ သူတအ ို ့ ေ�ကာင်းကို က�န်ေတာ်တို ့ သိရတာပါ။ ဒါကိလ ု ည်း လွတလ ် ပ်မက � ို ြမတ်�းို �ကတဲ့ အ�ိုငး် ဆန်တလ ဲ့ မ ူ ျိုးေတွကို �ှစသ ် က်တဲ့ ေရာမ ပရိတသ ် တ်အ�ကိုက်နညီ ဲ ့ ေအာင် ြပုြပင်ထားပါတယ်။ လံးု ဝြပည့စ ် တ ံု ာေ�ကာင ့် ေရာမေတွအတွကေတာ ် ့ သူတရဲ ို ့ ့ �ူမန်း�ှားလူမျိုးေတွအေပါ်ေအာင်ပဲဟ ွ ာ အဲဒ� ီ � ံးနိမသ ့် ေတွ ူ နပတ် ဲ ့ သက်တအ ဲ့ ေ�ကာင်းအရာမှနသ ် မ�ကို စာရင်းေပျာက်ထဲ ထည့သ ် င ွ း် လိက ု ပ ် ါတယ်။ ဒါဟာ က�န်ေတာ်တို ့ �ကားေန�က က�န်ေတာ်တြမင် ို ့ ချင်�ကတာ။ ပံြု ပင်မျိုးမဟုတပ ် ါဘူး။ ဒါေပမယ့် သမိင ု း် မှာ အားနည်းတဲဘ ့ က်က တရားမ�တမ�ဆတ ုိ ာ အ�ိင ု ရ ် သွားတာပဲ မ�ှိပါဘူး။ အတိတက ် လူယဉ် ဆသ ုိ လိပ ု ဲ အင်ပါယာတချို � ရဲ ့ ရက်စက်�ကမ်း�ကုတ်တစ ဲ့ စ်တပ်ေတွ ့ ့ ေကျးမ�ေတွဟာ အေ�ှးနဲအြမန် ေအာက်က သားေကာင်အြဖစ်ကျေရာက်သာွ း�ပီး လက်စတံးု ခံလက ို ရ ် တာပါပဲ။ အဓွန� ် ့ ှည�် ပီး�ကယ်ဝတဲ့ အင်ပါယာေတွလည်း ယဉ်ေကျးမ�အေမွအ�ှစေတွ ် လံးု ဝေပျာက်ကယ ွ သ ် ာွ းေအာင် အဆံးု မှာေတာ့ ချန်ထားခဲေလ့ �ိှပါတယ်။ ့ �ပိုကွ�ဲ ကရေပမယ့် ၂၁ ရာစုက လူေတွအကုနလ ် းုံ နီးပါးဟာ အင်ပါယာတစ်ခု ဒါမှမဟုတ် တြခားတစ်ခရ ု ဲ သားသမီ းေတွပါ။ ့ အင်ပါယာ ဟူသည် မည်သည့ အ ် ရာနည်း ။ အင်ပါယာတစ်ခဆ ု တ ုိ ာ �ိင ု င ် ေရးအဖွ ံ ဲ�အစည်းတစ်ခြု ဖစ်�ပီး အေရး�ကီးတဲ့ ဝိေသသလက�ဏာ ၂ ရပ် �ှိရပါတယ်။ ပထမတစ်ရပ်ကေတာ့ အင်ပါယာတစ်ခုဟာ မတူကြဲွ ပားတဲ့ လက်ေအာက်ခံလဦ ူ းေရပမာဏ အများအြပားကို အုပ်ချုပ်ရ�ပီး အဲဒလ ီ က်ေအာက်ခတ ံ စ်ခခ ု ျင်းစီမာှ ပိင ု န ် က်ကယ ို စ ် န ီ ဲ ့ ကွြဲ ပားြခားနားတဲ့ ယဉ်ေကျးမ�စ�ိုကလ ် က�ဏာ အမျိုးမျိုး �ှိပါတယ်။ �ိင ု င ် ံ ဘယ်��ှ င ို င ် လ ံ ဆ ဲ �ုိ ပီး တိတက ိ ျကျေတာ့ မ�ှိပါဘူး။ ၂ �ိင ု င ် ၊ံ ၃ �ိင ု င ် ံ နဲတင် ် ဲ။ ၂၀ သိမဟု ု ့ တ် ၃၀ ဆို ေတာ်ေတာ်များေနပါ�ပီ။ နယ်ေြမချဲ�ထင ွ ေရး ် ့ မြဖစ်တာေတာ့ အမှနပ စံအတိင ု း် အတာကေတာ့ သူတ�ှ ို ့ စခ ် �ု ကားမှာ �ှိပါတယ်။ 251 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ဒုတယ ိ တစ်ရပ်ကေတာ့ အင်ပါယာေတွမာှ ေပျာေပျာင် းတဲန ့ ယ်ေြမသတ်မတ ှ ခ ် ျက်ေတွ�ိ�ှ ပီး ့ လံးု ဝအေတာမသတ်�င ို တ ် ဲ့ ေလာဘ�ှိပါတယ်။ သူတရဲ ို ့ ့ အေြခခံဖဲ�ွစည်းပံု သိမဟု ု ့ တ် စ�ိုကလ ် က�ဏာကို ေြပာင်းလဲသာွ းြခင်းမ�ှိေစဘဲ �ိင ု င ် ေတွ ံ ဝါး�မိုေချဖျက်�င ို စ ် မ ွ း် �ှိပါတယ်။ ဒီေနေခတ် ့ သူတတိ ို ့ င ု း် ြပည်ရဲ ့ အေြခခံဖဲ�စ ွ ည်းပံု တစ်ခ�ု ပီးတစ်ခ၊ု �ဗိတန ိ � ် င ို င ် မ ံ ာှ �ှင ့် နယ်ေြမေတွ တစ်ခု�ပီးတစ်ခု တိကျ�ှငး် လင်းတဲ့ စ�ိုကလ ် က�ဏာကို နယ်နမိတေတွ ် �ိ�ှ ပီး ေြပာင်းလဲမပစ်ဘဲ ဘယ်လမ ို ျိုး နယ်ပယ်ချဲ�ထင ွ မ ် မ � ျိုးမှ လုပ်လမရပါဘူ ို ့ း။ လွနခ ် ဲတ ှ ်ကဆိရ ု င် ကမ�ာေြမေပါ်က ဘယ်ေနရာမဆို ့ ဲ့ ရာစု�စ �ဗိတသ ိ �အင်ပါယာရဲ တစိ တတ ် ပိင ု း် ြဖစ်�င ို ပ ် ါတယ်။ ့ ကွြဲ ပားတဲ့ ယဉ်ေကျးမ� အင်ပါယာေတွရဲ ့ စ�ိုကလ ် က�ဏာ နယ်နမိတဆ ် င ုိ ရ ် ာ ထူးြခားတဲဝ ့ ေသသတစ် ိ ခု အဓိကကျတဲအ ့ ခန်းက�အေနနဲပါဝင် ပါတယ်။ ့ အင်ပါယာေတွဟာ �ှင ့် မတူကြွဲ ပားတဲ့ �ိင ု င ် ေရးထီ ံ းမိးု ေအာက်မာှ ဒီ လူမျိုးစုေတွ၊ စုစည်း�ိင ု ခ ် တ ဲ့ ယ်။ ေပျာေပျာင် းမ�ေတွဆတ ုိ ာ ့ ြဖစ်�ု ံတင်မကဘဲ ဝိေသသလက�ဏာ ၂ ေဂဟဝန်းကျင်ေဒသေတွ ဒီလန ို ပဲ ဲ့ သမိင ု း် မှာ ရပ်ရဲ ့ ကို ေကျးဇူးေ�ကာင ့် တစ်ခတ ု ည်းေသာ များြပားသထက်များြပားလာတဲ့ ကမ�ာေပါ်က လူသားမျိုးစိတအ ် ပိင ု း် အြခားေတွ စုေပါင်းေရာေ�ှာလာ�ကပါတယ်။ အထူးသတိြပုစရာက အင်ပါယာတစ်ခုဟာ ဘယ်ကအစြပုတယ်၊ ဘယ်လအ ို စိးု ရပံစ ု မ ံ ျိုးြဖစ်တယ်၊ ဘယ်ေလာက်ကျယ်ဝန်းတယ် ဒါမှမဟုတ် လူဦးေရဘယ်ေလာက်များြပားတယ်ဆတ ုိ ာနဲ ့ တိင ု း် တာလို ့ မရပါဘူး။ အင်ပါယာေတွကို သူတရဲ ို ့ ့ မတူကြဲွ ပားတဲ့ ယဉ်ေကျးမ�ေပါင်းစံ� ု ိြှ ခင်း �ှင ့် ေပျာေပျာင် းမ��ိှတဲ့ ့ နယ်နမိတေတွ ် နသာ ဲ့ သတ်မတ ှ ရ ် ပါတယ်။ ထွကေပါ်လာတာမဟု ် တပ ် ါဘူး။ ေအသင် အင်ပါယာတစ်ခဟ ု ာ အင်ပါယာရဲအစဟာ ့ သေဘာတူစေပါင် ု းထူေထာင်�ကတာြဖစ်ပါတယ်။ စစ်ပဲေအာင် ွ �င ို မ ် က � ေနပဲ အဖွဲ�ဝင်�င ို င ် ေတွ ံ စိတတ ် က ူ ယ ို တ ် ူ ဟက်ဘစ ် ဘာဂ်အင်ပါယာဆိရ ု င် အစုစေသာ ု ေတာ်ဝင်မျိုး�ွယေတွ ် အ�ကံအစည်ေတွန ဲ ့ စပ်ဟပ်ထမ ိ း် ြမားရင်း ေမွးဖွားလာတာပါ။ သက်ဦးဆံပိင ု စ ် နစ်နပဲ ဲ့ အုပ်ချုပ်ရမယ်လလည် ို ့ း �ဗိတသ ိ �အင်ပါယာဆိရ ု င် ဒီမိက ု ေရစီစနစ်န ဲ ့ မ�ှိပါဘူး။ သမိင ု း် တစ်ေလ�ာက် အုပ်ချုပ်တာပါ။ အင်ပါယာေတွကို အ�ကီးမားဆံးု ြဖစ်တဲ့ အြခားေသာ ဒီမက ို ေရစီ အင်ပါယာေတွ(အနည်ဆးုံ ေတာ့ သမ�တအင်ပါယာေတွ) ကိေြပာရမယ် ု ဆရ ုိ င် ဒီဘက်ေခတ်ပိင ု း် က ဒတ်ချ်၊ ြပင်သစ်၊ ဘယ်လဂ ် ျီယမ် �ှင ့် အေမရိကန် အင်ပါယာေတွ ပါဝင်ပါတယ်။ �ပီးေတာ့ ဒီဘက်ေခတ်မတိင ု မ ် ီက အင်ပါယာေတွကေတာ့ ေနာဗ ု ့ ြဖစ်ပါတယ်။ ့ ်ဂရွ တ်၊ ေရာမ၊ ကာေသ့ချ် �ှင ့် ေအသင် တိပဲ အင်ပါယာ အရွ ယအ ် စားကလည်း အဲဒေလာက် ီ အေရးမ�ကီးပါဘူး။ ေသးငယ်တဲ့ အင်ပါယာေတွလည်း �ှိပါတယ်။ ေအသင် အင်ပါယာ အထွတအ ် ထိပ်ေရာက်ချိနက ် သူအရွ ် စားဟာ ့ ယအ အများ�ကီးပိေသးငယ် ု �ပီး ဒီေနေခတ် ဂရိ�င ို င ် ရ ံ ဲလူ ့ ့ ဦးေရေတာင် မ�ှိပါဘူး။ အက်ဇ်တက် အင်ပါယာဟာ 252 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ဒီေနေခတ် မက�ဆီက� ို င ို င ် ထ ံ က် ပိေသးငယ် ု ပါတယ်။ ဘာပဲြဖစ်ြဖစ် ဒီ�စ ှ ခ ် ုလးံု ဟာ အင်ပါယာေတွပဲ ြဖစ်�ပီး ့ ဒီေနေခတ် ဂရိ �ှင ့် မက�ဆီကို �ိင ု င ် ေတွ ံ ကေတာ့ အင်ပါယာေတွ မဟုတ�် ကပါဘူး။ ဘာလိလဲ ု ့ ဆေတာ ုိ ့ ့ ေအသင်နအက် ဲ့ ဇ်တက် အင်ပါယာေတွက ဒါဇင်နချီ ဲ့ လူအဖွ ့ ဲ�အစည်းေတွကို သူတလက် ို ့ ေအာက်ကို သိမ ု ဟုတ် ရာနဲချီ ့ တဲ့ စနစ်တကျြဖစ်�ပီးသား တြဖည်းြဖည်းသိမး် သွငး် �ိင ု ခ ် �ဲ့ ပီး မက�ဆီကို �ိင ု င ် ၊ံ ဂရိ�င ို င ် ေတွ ံ ကေတာ့ အဲဒလ ီ ို မဟုတ�် ကပါဘူး။ ေအသင်ဟာ အရင်က တသီးြခားလွတလ ် ပ်�ပီး အေရအတွက် ရာေကျာ်တဲ့ �မို � ြပ�ိင ု င ် ေတွ ံ ရဲ ့ လူေတွနမျိ ဲ ့ ုး�ွယစ ် ေပါင် ု း ၃၇၁ အ�ှငသ ် ခင်ြဖစ်�ပီး စုကို အက်ဇ်တက် အုပ်ချုပ်ခဲပ ့ ါတယ် အင်ပါယာက မတူကြဲွ ပားတဲ့ တကယ်လို ့ သူရဲ့ အခွ ် မတ ှ တ ် မ်းကို ့ နေကာက် က�န်ေတာ်တို ယံ ု ရတယ် ို ့ ဆိရ ု င်ေပါ။့ ့ လ ဒီေနေခတ် သာမန်တင ုိ း် ြပည်တစ်ခေလာက် ု ပဲ ကျယ်ဝန်းတဲန ့ ယ်ေြမထဲမာှ ေသာင်းေြပာင်းေထွလာ ့ လူမျိုးေပါင်းစံေတွ ု ဘယ်လမ ို ျား ဘာေ�ကာငလ ့် ည်းဆိေတာ ု ့ �ပတ်သပ ိ ်ထည့် အဲဒတ ီ န ု း် က ကမ�ာမှာ ေန�ိင ု ခ ် �ဲ့ ကတာပါလိမ။့် ကွြဲ ပားြခားနားတဲ့ အဲဒလ ီ ို ြဖစ်�င ို တ ် ာ လူမျိုးေပါင်းစံ� ု ိှ�က�ပီး လူမျိုးစု တစ်စခ ု ျင်းစီဟာ လူဦးေရပိမ ု န ို ည်းပါး�ပီး ခုေခတ်လေတွ ူ နယှ ဲ ့ ဉ်ရင် ပိက ု ျဉ်းေြမာင်းတဲန ့ ယ်ေြမပဲ ပိင ု �် ကတာကိးု ။ ေြမထဲပင်လယ်ေဒသ �ှင ့် ေဂျာ်ဒန်ြမစ်�ကားက နယ်ေြမမှာတင် ေ�ှးသမ�ာကျမ်းစာေခတ်က ဒါဇင်ချီတဲ့ တိင ု း် ြပည်ေတွ၊ လူမျိုးစုေတွ၊ �ိင ု င ် င ံ ယ်ေတွ �ှင ့် �မို � ြပ◌ျ�ိင ု င ် ေတွ ံ အလွယတ ် ကူဝင်ဆနခ ့်ပ ဲ့ ါတယ်။ ဒီေနေခတ် မာှ ေတာ့ အဲဒေနရာ ီ ေလးကိပ ု ဲ လူမျိုးစု ၂ စု(အစ�ေရး �ှင ့် ပါလက်စတိင ု း် )ရဲ ့ လိအ ု င်ဆ��ေတွ ့ ြဖည့ဆ ် ည်းဖို �ု ့ နး် ကန်ေနရပါတယ်။ လူသားေတွရဲ ့ မတူကြွဲ ပားြခားနားမ�ေတွ အ�ကီးအကျယ်ေလျာပ ့ ါးသွားရြခင်းရဲ ့ အဓိကအေ�ကာင်းရင်းေတွထက ဲ တစ်ခက ု ေတာ့ အင်ပါယာေတွပဲ ြဖစ်ပါတယ်။ နယ်ေြမချဲ�ထင ွ ြ် ခင်းဆိတ ု ဲ့ ေရေ�ွးေငွ�အင်ဂျင်�ကီးက တြဖည်းြဖည်းနဲ ့ အမျိုးမျိုးေသာလူတရဲ ုိ ့ ့ တမူထးူ ြခားတဲ့ ဝိေသသလက�ဏာအကုနး် လံးု (ဥပမာ - �ူမန်း�ှားလူမျိုးေတွ) ကို ဝါး�မိုေချဖျက်ပစ်�ပီး ပိမ ု �ို ကီးမားတဲ့ အသစ်ေသာလူအုပ်စေတွ ု အြဖစ် ေပါင်းစည်းခဲပ ့ ါတယ်။ အင်ပါယာတိသည် ု့ ဆိးု ဝါး ေသာအရာများ ြဖစ်�ကသေလာ။ အခုချိန ် က�န်ေတာ်တမှ ို ့ ာ�ှိတဲ့ လူေတွအချဉ်ဆံးု �ိင ု င ် ေရးစကားလံ ံ းု ေတွထမ ဲ ာှ “ဖက်ဆစ်ဝါဒီ” ဆိတ ု ေနာက် ဲ့ ကေန “နယ်ချဲ�ဝါဒီ” က ဒုတယ ိ အြဖစ်လက ုိ ပ ် ါတယ်။ ဒီဘက်ေခတ်ကလူေတွ အင်ပါယာေတွကို ေဝဖန်တအ ဲ့ ခါ ပံစ ု ံ ၂ မျိုးထွကလ ် ာေလ့ �ှိပါတယ်။ ၁။ အင်ပါယာေတွဟာ တကယ်ေတာ့ အလုပ်မြဖစ်ပါဘူး။ ေ�ှ�ှညမ ် ာှ ကိယ ု သ ် မ ိ း် ယူထားတဲ့ ဒီေလာက်များြပားလှတလ ဲ့ က ူ ို ထိထေရာက် ိ ေရာက်အုပ်ချုပ်ဖိဆိ ု့ တ ု ာ မြဖစ်�င ို ဘ ် းူ ။ 253 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ၂။ တကယ်လို ့ အုပ်ချုပ်�င ို တ ် ယ်ဆရ ုိ င်လည်း ဘာလိလည် ု့ းဆိေတာ ု ့ အင်ပါယာေတွဟာ အြမတ်ထတ ု တ ် စ ဲ့ နစ်ရဲ ့ ဒါမျိုးဟာ တပါးသူကုိ ေမာင်း�ှငအ ် ားေတွ မိမိက�ံ ကမ�ာကိေရွ ု းချယ်�င ို ခ ် င ွ ့် မလုပ်သငတ ့် အ ဲ့ ရာမျိုးပါ။ ဖျက်လဖ ို ျက်ဆးီ နဲ ့ ြဖစ်ေနလိပါ။ ု့ �ှိရမှာြဖစ်�ပီး လူတင ို း် ဟာ ဘယ်ေတာမ ့ ှ တပါးသူရဲ ့ အုပ်ချုပ်မခ � ရ ံ သူတစ်ေယာက် မြဖစ်သငပ ့် ါဘူး။ သမိင ု း် အြမင်ကေန �ကည့မ ် ယ်ဆရ ုိ င် ပထမအချက်ဟာ လံးု ဝအဓိပာ� ယ်မ�ှိတအ ဲ့ ရာပါ။ ဒုတယ ိ အချက်ကေတာ့ အေ�ကအလည်ေဆွးေ�ွးစရာြပဿနာ ြဖစ်ေနပါတယ်။ အမှနက ် ေြပာရရင် ို လွနခ ် တ ဲ့ ဲ ့ �ှစေပါင် ် း ၂၅၀၀ ကေန အခုထိ ကမ�ာေပါ်မှာ �ှိ�ိသ ှ မ� �ိင ု င ် ေရးအဖွ ံ ဲ�အစည်းေတွဟာ အင်ပါယာေတွြဖစ်တာပဲ များပါတယ်။ ဒီလန ွ ခ ် ဲတ ် း ၂၅၀၀ အတွငး် ့ ဲ့ �ှစေပါင် လူအများဟာ အင်ပါယာေတွရဲလက် ေအာက်မာှ ေနထိင ု ခ ် ပ ဲ့ ါတယ်။ အင်ပါယာေတွဟာ အလွနတ ် ည်�ငိမ်တဲ့ ့ အစိးု ရအဖွဲ�ေတွလည်းြဖစ်�ကတာပဲ။ ပုနက ် န်ထ�ကမ�ေတွတယ်ဆတ ုိ ာလည်း အင်ပါယာအများစုအတွကေတာ ် ့ �ှမ ိ န ် င်းရတာ ဘာအခက်အခဲမှ သိပ်မ�ှိပါဘူး။ အများအားြဖငေတာ ့် ို ခ ် ိုကမ ် ေ�ကာင � ့် ့ ြပင်ပကျူးေကျာ်တက သိမဟု ု ့ တ် အုပ်ချုပ်သအ ူ ထက်တန်းစားထဲမာှ အကွအ ဲ �မဲေတွြဖစ်တာေ�ကာင ့် �ပိုကွအ ဲ ဆံးု သတ်သာွ း�ကတာပါ။ အလားတူပဲ သူတရဲ ို ့ နယ် ် ခင်ေတွဆက ီ ေန ့ ချဲ�အ�ှငသ ကိယ ု က ့် ယ ို က ် ယ ို လ ် တ ွ ေြမာက် ် ေအာင် မှတတ ် မ်းေကာင်းေတွ အများစုကေတာ့ မ�ှိပါဘူး။ အင်ပါယာေတွဟာ ကျူးေကျာ်ခရ ံ တဲလ ့ ေတွ ူ ကလည်း လုပ်ေလ့�ိှတဲ့ လက်ေအာက်ခအ ံ ြဖစ် �ှစရ ် ာနဲချီ ့ ေအာင် ကျန်ရစ်�ကပါတယ်။ အဲဒေတာ ီ လ ူ င်ပါယာက သူတကိ ို ့ ု တြဖည်းြဖည်းဝါး�မိုလိက ု တ ် ာဟာ ့ ည်း ကျူးေကျာ်သအ သူတရဲ ို ့ တမူ ် သာွ းတဲအ ့ ထိပါပဲ။ ့ ထးူ ြခားတဲ့ ယဉ်ေကျးမ�ကလည်း တစတစနဲ ကွ ့ ယေပျာက် ဥပမာဆိရ ု ရင် ေအဒီ ၄၇၆ မှာ ကျူးေကျာ်လာသူ ဂျာမန်မျိုး�ွယစ ် ေတွ ု ရဲလက် ေအာက်ကို ့ အေနာက်ေရာမအင်ပါယာ ကျေရာက်သာွ းခဲပ ီ ခါမှာ သူတို ့ သိမး် ယူထားတဲ့ �ူမန်း�ှားလူမျိုး၊ ့ ါတယ်။ အဲဒအ အဗားနီလမ ူ ျိုး(ဒီေနေခတ် ့ ြပင်သစ်�င ို င ် အ ံ ချို �)၊ ဟယ်လဗ ် ီး�ှနး် လူမျိုး (ဒီေနေခတ် ့ ဆွစဇ ် ာလန်)၊ ဆက်မ� ် က ို စ ် ်လမ ူ ျိုး (ဒီေနေခတ် အီတလီေတာင်ပိင ု း် )၊ လူစေတးနီ ီ းယန်းလူမျိုး (ဒီေနေခတ် ေပါ်တူဂ)ီ ၊ ့ ့ အမ်ဘရီယန်လမ ူ ျိုး(ေ�ှးေခတ် အီတလီ)၊ အစ်ထ�ူ စကန်လမ ူ ျိုး (ေ�ှးေခတ် အီတလီ) �ှငတ ့် ကွ ရာစု�စ ှ အ ် ေစာပိင ု း် က ေရာမလူမျိုးေတွ သိမး် ပိက ု ေအာင် ် ြမင်ထားတဲ့ ေပျာက်ကယ ွ သ ် ာွ း�ပီးြဖစ်တဲ့ ရာနဲချီ ့ တဲ့ တြခားလူမျိုးေတွဟာ ဒီအင်ပါယာဝမ်းဗိက ု �် ကီးထဲကေန လွတေြမာက် ် ထက ွ ေပါ်မလာခဲ ် �့ ကပါဘူး။ လွတလ ် ာသလိေပါ ု ။့ ခုဆရ ုိ င် ေသွးသားမျိုးဆက်ေတွဟာ သမ�ာကျမ်းစာထဲက အဲဒလ ီ မ ူ ျိုးေတွ ေရာမအင်ပါယာရဲ ့ တစ်မျိုးမှ ကလီစာေတွထက ွ လ ် ာသလိမ ု ျိုး ငါး�ကီးရဲဗိ့ က ု ထ ် က ဲ ေန မကျန်ေတာပ ့ ါဘူး။ အဖွဲ�ဝင်�င ို င ် အ ံ ြဖစ်ခံယ၊ူ ေယာန ဒီလမ ူ ျိုးေတွရဲ ့ လက်တင်စကားေြပာ၊ 254 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ေရာမနတ်ဘရ ု ားေတွကးို ကွယ�် ပီး၊ ေရာမ ရာဇဝင်ဒ�ာရီေတွေြပာဆို �ကရာကေန အခုဆုိ သူတကိ ို ့ ု ေရာမလူမျိုးေတွလို ေတွးေခါ်၊ ေြပာဆိ၊ု ယံ�ု ကည်ကးို ကွယ�် ကေတာတ ့ ာပဲ။ အေြခေနေတာ်ေတာ်များမှာပဲ အင်ပါယာတစ်ခု ပျက်စီးသွားတယ်ဆတ ုိ ာနဲ ့ သူရဲ့ လက် ေအာက်ခံလသ ူ ားေတွ ့ လွတေြမာက် ် သာွ း�ပီလို ့ မဆိလ ု � ို င ို ပ ် ါဘူး။ အဲဒအ ီ စား ေနာက်အင်ပါယာအသစ်တစ်ခက ု လစ်လပ်သာွ းတဲ့ ေနရာမှာ �ပိုလဲေပျာက်ပျက်သာွ းတဲအ ့ ေဟာင်းေနရာကို အစားထိးု ဝင်ေနရာယူပါတယ်။ က�န်ေတာ်တအတွ ို ့ က် အထင်�ှားဆံးု ဥပမာကေတာ့ အေ�ှ �အလယ်ပိင ု း် ေဒသ ပါပဲ။ အဲဒေဒသရဲ ီ ့ လက်�ိှ�င ို င ် ေရးအ ံ ေြခအေနဟာ လွတလ ် ပ်တဲ့ �ိင ု င ် အ ံ ပ ု ်စေတွ ု အြဖစ် အမျိုးမျိုးကွြဲ ပားေနတဲ�့ ကားကပဲ သူတရဲ ို ့ အင် ီ လိြု ဖစ်�ပီး အနည်းနဲအများ တည်�ငိမ်တဲ့ ့ အားဟာ တန်းတူညသ ့ နယ်နမိတသ ် တ်မတ ှ ခ ် ျက်ေတွလည်း အေြခအေနနဲဘယ် လမ ို ှ ့ �ှိပါတယ်။ လွနခ ် တ ဲ့ ဲ ့ ေထာင်စ� ု စ ှ ေတွ ် ကဆိရ ု င် ��င ိ း် ယှဉ်လိမရ�ိ ု့ င ု ေအာင် ် ပါပဲ။ ခုလို ခုလမ ို ျိုးအေြခအေနကို အေ�ှ �အလယ်ပိင ု း် ေဒသအေနနဲ ့ ေနာက်ဆးုံ အ�ကိမ�် ကံုေတွ� ခဲရ ် ဲတ ့ တာ ဘီစီ ၈ ရာစုဝန်းကျင်ကပါ။ လွနခ ့ ဲ့ �ှစေပါင် ် း ၃၀၀၀ နီးပါး အ�ကာကေပါ။့ ဘီစီ ၈ ရာစုတန ု း် က နီယအ ို ဆီးရီးယန်း အင်ပါယာအစြပုရာကေန �ဗိတသ ိ �အင်ပါယာ �ပိုကွ�ဲ ပီး ၂ဝရာစုအလယ်ပိင ု း် က ြပင်သစ်အင်ပါယာေတွဆအ ီ ထိ အေ�ှ �အလယ်ပိင ု း် ေဒသဟာ အင်ပါယာတစ်ခုလက်ထက ဲ ေန ေနာက်တစ်ခုဆက ီ ို လက်ဆငက ့် မ်းေြပးပွဲက တုတတ ် တ ို စ်ခုလို အဆငဆ ့် ငလ ့် ေြပာင် �ဲ းခံခရ ဲ့ တာပါ။ ေနာက်ဆးုံ ြပင်သစ် �ှင ့် �ဗိတသ ိ � အင်ပါယာတို ့ ဒီလက်ဆငက ့် မ်းတုတတ ် က ို ို သိမး် ပိက ု ေအာင် ် ြမင်ခတ ဲ့ ဲ ့ အ�ပီးတိင ု လ ် က်လတ � လ ် က ို တ ် အ ဲ့ ချိနမ ် ာှ အာရမီးယန်လမ ူ ျိုး၊ အက်မ�ိက ု လ ် မ ူ ျိုး၊ အဆီးရီးယန်းေတွ ဖီနးီ �ှနး် လူမျိုး၊ ဖိလစ်စ်တင ို း် လူမျိုး၊ မိဝ ု ါဗိက ု တ ် က်စလ ် မ ူ ျိုး၊ ဧဒမိက ု လ ် မ ူ ျိုး �ှငက ့် တွ တြခားလူမျိုးေပါင်းများစွာဟာ ေပျာက်ကယ ွ သ ် ာွ းခဲတ ့ ာ �ကာြမငေနခဲ ့် ပ ့ ါ�ပီ။ ဒီေနေခတ် မာှ ့ ဂျူးေတွ၊ အာေမးနီးယန်းေတွ၊ ေဂျာ်ဂျီယာလူမျိုးေတွက ေ�ှးေခတ်အေ�ှ �အလယ်ပိင ု း် ေဒသကလူေတွရဲမျိ့ ုးဆက်ကေန သူတဟာ ို ့ ဆင်းသက်လာ�ကတယ်လို ့ အမှနအ ် ကန်ေ�ကးေ�ကာ်�ကပါတယ်။ အဲဒါ တကယ်လည်း ေတာ်ေတာ်များများ မှနပ ် ါတယ်။ ဒါေပမယ့် �ခင်းချက်အေနနဲ ဒါ ့ ေတွပဲ �ှိတာြဖစ်�ပီး ဒါေတာင်မှ တချို �ကို ချဲ�ကားေြပာထားတာပါ။ ေ�ှးေခတ် ဂျူဒီယြပည်ရဲ ့ �ိုးရာဓေလ့ထးံု တမ်းေတွန ဲ ့ ယှဉ်�ကည့မ ် ယ်ဆရ ုိ င် ဒီေနေခတ် ဂျူးလူမျိုးေတွဟာ သူတရဲ ို ့ �ိ ု င ် ေရး၊ ံ စီးပွားေရး ့ ့ င ် ဲတ ် း ၂ ေထာာင်အတွငး် မှာ သူတကိ ို ့ ု အုပ်စးို ခဲတ �ှင ့် လူမေရးထံ � းု တမ်းကျငဝ ့် တ်ေတွအတွက် လွနခ ့ ဲ့ �ှစေပါင် ့ ဲ့ အင်ပါယာေတွရဲေကျးဇူ း ့ အများ�ကီးပိ�ု ကီးတယ်ဆတ ုိ ာ ေြပာြပစရာေတာင်မလိပ ု ါဘူး။ တကယ်လများ ို ့ ဒါဝိဒမ ် င်း�ကီး ဒီေနေခတ် ေဂျ�ုဆလင်�မို �က အေ�ှ �တင ို း် လွန ် တရားတင်းကုပ်တစ်ခက ု ို ေရာက်လာမယ်ဆရ ုိ င် ့ လူေတွ ဥေရာပအေ�ှ � ပိင ု း် ပံစ ု ံဝတ်စား�ကတယ်၊ ဂျာမန် ေဒသယိကစကား(ယစ်ဒစ်�်)ှ ေြပာဆိ�ု ကတယ်၊ 255 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ေဘဘီလံု အက�ရာနဲေရးထားတဲ ့ ့ တာလမွတက ် ျမ်းရဲ ့ အနက်နပတ် ဲ ့ သက်�ပီး မ�ပီးစီး�ိင ု ြ် ငင်းခံ�ု ကတယ် ဆိတ ု အ ဲ့ ရာေပါင်းစံက ု ို ေတွ� ြမင်ရတဲအ ့ ခါ ပါးစပ်ေဟာင်းေလာင်းသားနဲ ့ လံးု ဝမှငသ ် က်မိမာှ ပါပဲ။ ေ�ှးေခတ် ဂျူဒီယြပည်မာှ တရားတင်းကုပ်မ�ှိ၊ တာလမွတက ် ျမ်းစာအုပ်ေတွလည်းမ�ှိန..ဲ ့ ေနာက်ဆးုံ တိးု ရကျမ်းလိပ်ေတွေတာင် မ�ှိခတ ဲ့ ာကိးု ။ *** အင်ပါယာတစ်ခက ု ို တည်ေထာင်တယ်၊ ထိနး် သိမး် တယ်တအ ဲ့ ခါကျရင် လူဦးေရအများအြပားကို ရက်ရက်စက်စက်သတ်ြဖတ်�ပီး ကျန်တလ ဲ့ မ ူ န ှ သ ် မ�ကို ြပတ်ြပတ်သားသားအုပ်ချုပ်ဖို ့ လိအ ု ပ်ေလ့�ိှပါတယ်။ နယ်ချဲ�စနစ်ရဲ လု ု ံကေတာ့ စစ်တက ို မ ် ယ်၊ က�န်ြပုမယ်၊ နယ်�င ှ မ ် ယ်၊ �ပီးရင် အစုအြပံုလိက ု ် ့ ပ်ထးံု လုပ်နည်းပံစ သတ်မယ်.. ဒါပါပဲ။ ေရာမလူမျိုးေတွ စေကာတ ့ လန်ကို ေအဒီ ၈၃ တုနး် က ကျူးေကျာ်ေတာလ ့ ည်း ေဒသခံ ကယ်လးီ ဒိးု နီးယန်းမျိုး�ွယစ ် ေတွ ု က အဲဒေဒသကိ ီ ု အြပင်းအထန် ဆနက ် ့ ျင်ခခ ု ခ ံ �ဲ့ ကပါတယ်။ အ�ကီးအကျယ်ဖျက်ဆးီ ြခင်းနဲ ့ ေရာမစစ်တပ်ကလည်း တုနြ် ပန် ဲ့ ယ်။ ့ ခတ ေနာက်ေတာ့ ေရာမေတွရဲ�ငိ့ မး် ချမ်းေရးကမ်းလှမး် မ�ကို သူတမျိ ို ့ ုး�ွယစ ် ေခါင် ု းေဆာင် ကဲလဂ ် ါဂတ်စ် ကတုနြ် ပန် ဲ့ ခါမှာ ့ တအ ေရာမလူမျိုးေတွကို ‘ကမ�ာလ ူ မ်းကားေတွ’ လိေခါ် ု့ ခဲ�့ ပီး ‘သူတအင် ို ့ ပါယာအတွကဆ ် တ ုိ ဲ့ ေခါင်းစဉ်ေအာက်မာှ ့ ရ ြဖစ်ေအာင်လပ ု ်�ပီးမှ �ငိမး် ချမ်းေရးလိသမု ု ့ တ�် ကတဲလ ့ ေတွ ူ ’ ု လ ် ို တစြပင် အဓမ�လယ ု က်၊ သတ်ြဖတ်၊ ဓားြပတိက ့ လို တံ ု ့ ခပ ဲ့ ါတယ်။ ့ ြပန် အခုလဆ ို တ ုိ အ ဲ့ တွက် အင်ပါယာေတွဟာ ဘာမှထားမသွားခဲ�့ ကတာေတာ့ ို ့ းထွကသ ် ာွ း�ပီးေရာ သူတလည် မဟုတပ ် ါဘူး။ အင်ပါယာအားလံးု ကို တန်ဖိးု �ှိတာ အမည်းေရာင်ဆးုိ �ပီး သူတရဲ ို ့ နယ် ် ားလံးု ကို �� တခ ် ျတာဟာ လူယဉ် ့ ချဲ�အေမွအ�ှစအ ့ ပါတယ်။ ့ ေကျးမ�အများစုကို ြငင်းပယ်တာနဲတူ နယ်ချဲ�အထက်တန်းလ�ာေတွက တပ်ဖဲ�ေတွ ွ ေထာက်ပံဖ ု့ ့ ိပဲ သူတတိ ို ့ က ု ခ ် က ို ေအာင် ် ြမင်လရတာတဲ ို ့ ့ အသံးု ချခဲ�့ ကတာ မဟုတပ ် ါဘူး။ အကျိုးြမတ်ေတွကို ပန်းချီ၊ ဒဿန၊ ခံတပ်ေတွ၊ တရားမ�တမ� �ှင ့် လူမဖ � ံ�ွ �ဖိုးေရးေတွမာှ လည်း ြမ�ပ်�ခ ံှ �ဲ့ ကပါတယ်။ လူသားေတွရဲ ယဉ် ေကျးမ�ဆင ုိ ရ ် ာေပါက်ေရာက်ေအာင်ြမင်မ� ့ အေ�ကာင်းရင်းခံ ေတာ်ေတာ်များများဟာ သိမး် ပိက ု ခ ် ရ ံ တဲ� ့ င ို င ် ေတွ ံ ကို အြမတ်ထတ ု တ ် ာေ�ကာငလ ့် ည်း ြဖစ်ပါတယ်။ ေရာမနယ်ချဲ�စနစ်ေ�ကာင ့် ရ�ှိလာတဲ့ အြမတ်အစွနး် ေတွ၊ �ကယ်ဝမ�ေတွေ�ကာင ့် စစ်စ�ို၊ ဆက်နက ီ ာ �ှင ့် စိနဩ ် ့ ဂတ်စတင်းတိလိ ု့ လ ု ေတွ ူ မာှ အားလပ်ချိနေတွ ် ၊ ဓနဥစ�ာေတွ�ိ�ှ ပီး ေတွးေခါ် �ိင ု ၊် ေရးသား�ိင ု �် ကတာပါ။ မဂိအ ု င်ပါယာအေနနဲ ့ စုပံေနတဲ ု စ ့ ည်းစိမဥ ် စ�ာေတွေ�ကာငသ ့် ာ မဟုတပ ် ါဘူး။ ဒါအြပင် ့ မဟုတရ ် င် အိ�ယ ိ� ြပည်သေတွ ူ ဆက ီ အြမတ်ထတ ု ထ ် ားလို ့ တာဂ ့ ျ်မဟာအေဆာက်အအံုကို ဟက်ဘစ ် ဘာဂ်အင်ပါယာက ူ ျိုးေတွ၊ ဆလာဗစ်လမ တည်ေဆာက်�င ို မ ် ာှ ဟန်ေဂရီလမ ူ ျိုးေတွ�င ှ ့် �ိုေမးနီးယန်းစကားေြပာတဲ့ ေဒသေတွကို အုပ်စးို ရာကေန ရ�ှိလာတဲအ ့ ြမတ်စန ွ း် ေတွန ဲ ့ ဂျိုးဇက် ဟိင ု ဒ ် င်၊ 256 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge မိဇ ု ာတ် စတဲ့ ဂီတပညာ�ှင�် ကီးေတွကို ေကာ်မ�ှငေ�ကး ် ေပး လစာေငွေထာက်ပံခ ဲ့ ာပါ။ ကဲလဂ ် ါဂတ်စရ ် ဲ ့ ့ တ ရဲရဲေတာက်မိနခ ့်န ွ း် ကို ေနာင်လာေနာက်သားေတွအတွက် ထိနး် သိမး် ခဲတ ် ါဘူး။ ့ ာမဟုတပ တက်စီတပ်စ် သူမိ့ နခ ့်န ွ း် ကို ရဲေကျးဇူ းေ�ကာငပ ့် ါ။ ့ ထွင�် ပီးေရးတာလည်း ဘယ် ကယ်လးီ ဒိးု နီးယန်း က�န်ေတာ်တသိ ို ့ ရတာကလည်း အမှနတ ် ကယ်ဆုိ ြဖစ်�င ို ပ ် ါတယ်။ ေရာမသမိင ု း် ပညာ�ှင ် တက်စီတပ်စ်ကအဲဒမ ီ န ိ ခ ့်န ွ း် တစ်ခုလးံု ကို တက်စီတပ်စ် ကယ်လးီ ဒိးု နီးယန်းလူမျိုးစုေခါင်းေဆာင် စာေရးဆရာကမှ ဟာမိနခ ့်န ွ း် ကို ကဲလဂ ် ါဂတ်စ် ဖန်တးီ ေရးသား�ံုမက ဆိတ ု ဇ ဲ့ တ်ေကာင်ကလ ို ည်း စိတက ် းူ ယဉ်ဖန်တးီ ခဲတ ပညာ�ှငမ ် ျားအ�ကား သေဘာတူ�ကပါတယ်။ အေ�ကာင်းကေတာ့ ့ ယ်လို ့ ဒီေနေခတ် ့ တက်စီတပ်စ်က သူအပါအဝင် ေရာမအထက်တန်းလ�ာလူေတွက ေရာမ�ိင ု င ် က ံ ို သူတဘယ် ို ့ လြို မင်�ကသလဲဆတ ုိ ာကို ေဖာ်ြပစရာ�ှာတဲ့ အေနနဲပါ။ ့ အထက်တန်းလ�ာ ယဉ်ေကျးမ�ေတွ၊ အဆငြ့် မင ့် အ�ုပညာေတွကို ေကျာ်လန ွ �် ပီး တစ်ကမ�ာလံးု က �ိုး�ိုးသာမန်လေတွ ူ ကပ ို ဲ က�န်ေတာ်တို ့ အာ�ံုစက ို မ ် ယ်ဆရ ုိ င်လည်း ဒီေနေခတ် လူယဉ် ့ ့ ေကျးမ�အများစုမာှ နယ်ချဲ�အေမွအ�ှစေတွ ် အများ�ကီးကျန်ရစ်ေနတယ်ဆတ ုိ ာ ြမင်ေတွ�ရမှာ ြဖစ်ပါတယ်။ ဒီကေနမှ့ ာဆိရ ု င် က�န်ေတာ်တအများစု ို ့ ဟာ နယ်ချဲဘ � ာသာစကားနဲပဲ့ အများစုဆရ ုိ င် က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ဘိ ့ းု ဘွားေတွကို ေြပာဆိ�ု က၊ စဉ်းစား�က၊ ဟန်အင်ပါယာရဲ ့ ဘာသာစကားနဲပဲ့ မူလဇစ်ြမစ်�ိှသည်ြဖစ်ပါေစ ဓားေထာက်�ပီးအတင်းအကျပ်ေြပာခိင ု း် ခဲတ ့ ဲ့ အိပ်မက်ေတွ ေြပာဆိ.ု . အလက်စကာြပည်နယ်ရဲ ့ မက်�ကပါတယ်။ အိပ်မက် အေ�ှ �အာ�ှသား မက်ပါတယ်။ ဘယ်�ု ိးက�န်းဆွယက ် ေန ဘယ်လမ ို ျိုး ဟိးု ေအာက်က မက်ဂျယ်လန် ေရလက်�ကားအထိ အေမရိကတိက ု ် ၂ တိက ု မ ် ာှ ေနထိင ု တ ် လ ဲ့ ေတွ ူ အကုနလ ် းံု နီးပါးဟာ စပိန၊် ေပါ်တူဂ၊ီ ြပင်သစ်၊ အဂင်္လပ ိ ် စတဲ့ ဘာသာစကား ၄ မျိုးထဲက တစ်ခခ ု န ု ပဲ ဲ ့ ေြပာဆိဆ ု က်သယ ွ ပ ် ါတယ်။ ဒီေနေခတ် အီဂျစ်လမ ူ ျိုးေတွဟာ အာရပ်စကားေြပာဆိ�ု ပီး သူတကိ ို ့ သ ု တ ူ ို ့ အာရပ်လမ ူ ျိုးေတွလို ့ ထင်�က�ပီး ့ အာရပ်အင်ပါယာနဲ ့ တစိတတ ် ဝမ်းတည်း�ှိတယ်လို ့ အာရပ်အင်ပါယာက ေအဒီ ေတာ်လန ှ ပ ် န ု က ် န်မမ � န ှ သ ် မ�ကို ၇ ရာစုမာှ တကယ်ယဆ ူ �ကတယ်။ အီဂျစ်ြပည်ကို သိမး် ပိက ု ခ ် �ဲ့ ပီး သံမဏိလက်သးီ နဲ ့ �ဖိုခွအ ဲ ုပ်ချုပ်ခဲတ ့ ာြဖစ်ပါတယ်။ တကယ်ဆုိ အဲဒ ီ သူတရဲ ို ့ အုပ်ချုပ်မ�ကို ေတာင်အာဖရိက,က ဇူးလူးလူမျိုး ၁၀ သန်းေကျာ်ဟာ ၁၉ ရာစုက ဇူးလူးေရ�ေခတ်ကို ြပန်ေြပာင်းတမ်းတသတိရေလ့ �ှိ�ကပါတယ်။ ူ ေတာ်ေတာ်များများဟာ ဇူးလူးအင်ပါယာကို ဆနက ် ့ ျင်တက ို ခ ် ိုကခ ် တ ဲ့ ဲ့ မျိုး�ွယစ ် ေတွ ု ကေန ဒါေပမယ့် ဒီလေတွ ဆင်းသက်လာသူေတွြဖစ်�ပီး ဇူးလူးအင်ပါယာထဲ�ိှေနခဲ�့ ကတာကလည်း ေသွးေချာင်းစီးတိက ု ပ ် ဲအ ွ လီလန ီ ဲ့ အင်ပါယာထဲ သွတသ ် င ွ း် ခံခဲရ ့ လို ြဖစ် ့ ပါတယ်။ သင်တို ေကာင် း စားဖိုအတွ ကသ ် ာြဖစ်သည် ့ ့ 257 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge အင်ပါယာနဲပတ် ့ သက်လို ့ တိကျေသချာတဲအ ့ ချက်လက်ေတွ က�န်ေတာ်တမှ ို ့ ာ�ှိတဲ့ ပထမဆံးု အင်ပါယာကေတာ့ ဘီစီ ၂၂၅၀ ဝန်းကျင်က မဟာဆာဂုနဘ ် ရ ု င်ရဲ ့ အေခးဒီးယန်း အင်ပါယာပဲ ြဖစ်ပါတယ်။ ဆာဂုနဟ ် ာ စတင်ခပ ဲ့ ါတယ်။ မက်ဆပ ုိ ိေတးမီ ု းယားက ေနာက်ဆယ်စ� ု စ ှ အ ် နည်းငယ်အတွငး် မှာ �မို � ြပ�ိင ု င ် ေတွ ံ အားလံးု ကို ေအာင်�င ို � ် ု ံမက �ကီးမားတဲန ့ ယ်ပယ်ေတွကပ ို ါ သူေအာင်�င ို ခ ် ဲတ ့ ယ်လို ့ �မို � ြပ�ိင ု င ် ေလးတစ် ံ ခြု ဖစ်တဲ့ ခစ်�်ှဘရ ု င်အြဖစ် ကျန်တမ ဲ့ က်ဆပ ုိ ိေတးမီ ု းယားက မက်ဆပ ုိ ိေတးမီ ု းယားပင်မေဒသရဲ ့ ေအာင်ြမင်ခဲပ ့ ါတယ်။ ေ�ကးေ�ကာ်ခပ ဲ့ ါတယ်။ ဆာဂုနဘ ် ရ ု င်ဟာ လက်ေတွ� မှာေတာ့ ြပင်ပမှာ�ှိတဲ့ ကမ�ာတစ်ခုလးံု ကို သူပိင ု း် စိးု တဲန ့ ယ်ေြမဟာ ပါ�ှနး် ပင်လယ်ေကွ�ကေန ေြမထဲပင်လယ်အထိသာ ကျယ်ပါတယ်။ ဒီေနေခတ် အီရတ် �ှင ့် ဆီးရီးယား ့ တိအများစု ု့ ပါဝင်�ပီး အီရန် �ှင ့် တူရကီ အစိတအ ် ပိင ု း် တချို �လည်းပါဝင်ပါတယ်။ အေခးဒီးယန်းအင်ပါယာဟာ ဆာဂုနဘ ် ရ ု င် ကွယလ ် န ွ �် ပီးေနာက် သိပ်�ကာ�ှညမ ် တည်�မဲခဲပ ့ ါဘူး။ ဒါေပမယ့လ ် ည်း ဆာဂုနဟ ် ာ ေတာ်ေတာ်ေလးလ�မး် မိးု မ��ိှတဲ့ နယ်ချဲ� ဩဇာတစ်ခု ချန်ထားရစ်ခပ ဲ့ ါတယ်။ ေနာက် �ှစေပါင် ် း ၁၇၀ဝအထိ စံနမူနာအြဖစ်ယ�ူ က�ပီး အဆီးရီးယန်း၊ သူတလည် ို ့ းပဲ ေဘဘီလံု �ှင ့် ဟစ်ထက ို ် တစ်ကမ�ာလံးု ကို ဘုရင်ေတွဟာ ဆာဂုနက ် ို သိမး် ပိက ု ေအာင် ် ြမင်�ကပါတယ်လို ့ �ကားဝါေ�ကးေ�ကာ်�ကတယ်။ သိေပမယ့ ု့ ် ဘီစီ ၅၅၀ ေလာက်လည်းကျေရာ ပါ�ှားက မဟာဆိင ု း် ရပ်စ် ဘုရင်ဟာ ဒီထ ု မ်းနား�ကီးကျယ်တဲ့ ေ�ကးေ�ကာ်စရာမျိုး ေအာင်ြမင်ခဲပ ့ က်အများ�ကီးပိခ ့ ါတယ်။ 258 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ေြမပံု ၄။ အေခးဒီးယန်း အင်ပါယာ ဘီစီ ၂၂၅၀ ဝန်းကျင်�င ှ ့် ပါ�ှနး် အင်ပါယာ ဘီစီ ၅၀၀ ဝန်းကျင်။ အဆီးရီးယားဘုရင်ေတွဟာ အ�မဲတမ်းပဲ အဆီးရီးယားရဲဘု ့ ရင်အြဖစ် �ှိေနခဲတ ့ ာပါ။ တစ်ကမ�ာလံးု ကို အုပ်ချုပ်တယ်လို ့ သူတေ�ကး ို ့ ေ�ကာ်�ကေပမယ့် သူတအဲ ို ့ ဒလ ီ လ ို ပ ု ်တာဟာ အဆီးရီးယားရဲ ့ ဂုဏအ ် �ှိနဝ ် ါ ပိ�ု ကီးမားလာဖိကိ ု့ ု ရည်ရွယ�် ပီးလုပ်�ကတယ်ဆတ ုိ ာထင်�ှား�ပီး အားနာမေနပါဘူး။ ဆိင ု း် ရပ်စဘ ် ရ ု င်ကေတာ့ အဲဒအ ီ တွကလ ် ည်း တစ်ကမ�ာလံးု ကို သူတဘာမှ ို ့ အုပ်ချုပ်တယ်လေြပာ�ံ ို ့ ု တင်မက လူသားအားလံးု ရဲ အကျိ ုးကိေ�ှ ု း�� �ပီး ခုလလ ို ပ ု ်တာပါလို ့ေ�ကးေ�ကာ်ခပ ဲ့ ါတယ်။ “မင်းတိအကျိ ု့ ုးကိလ ု လ ို ားလို ့ ့ မင်းတိကိ ု့ သ ု မ ိ ်းပိက ု ရ ် တာပါ” လို ့ ပါ�ှနး် ေတွက ဆိ�ု ကတယ်။ ဆိင ု း် ရပ်စ်ဟာ သူလက် ေအာက်ခြံ ပည်သေတွ ူ ့ သူကိ ု ျစ်ဖိလိ ု့ လ ု ား�ပီး ့ ခ သူတဟာ ို ့ ပါ�ှနး် အင်ပါယာလက်ေအာက်မာှ ေနရတာ ကံေကာင်းတယ်ဆတ ုိ ာ သိေစချင်တယ်။ သူအင် � က �ိင ု င ် တ ံ စ်�င ို င ် ရ ံ ဲ �ှ ် က်သေဘာကျမ�ကို ရဖိအတွ ု့ က် ့ ပ်ချုပ်မေအာက် ့ စသ ့ ပါယာရဲ အု ဆိင ု း် ရပ်စေ�ှ ် း�� လပ ု ်ေဆာင်ခတ ဲ့ ဲ့ လူသအ ိ များဆံးု ဥပမာတစ်ခုကေတာ့ ေဘဘီလက ံု ို ြပည်�င ှ ဒ ် ဏ်ေပးခံရတဲ့ ဂျူးေတွကို သူတရဲ ို ့ ့ ဇာတိဂျူဒီယြပည်ကို ြပန်ဝင်ခင ွ ေပး�ပီ ့် း ေဂျ�ုဆလင်ေကျာင်းေတာ်�ကီးကို ြပန်တည်ေဆာက်ခင ွ ့် ေပးခဲတ ို ့ ု ေငွေ�ကးေထာက်ပံမေတွ � ေတာင် လုပ်ခဲပ ု း် ရပ်စ်ဟာ ့ ာပါ။ သူတကိ ့ ါတယ်။ ဆိင ဂျူးေတွကို အုပ်ချုပ်တဲ့ ပါ�ှနး် ဘုရင်တစ်ပါးလို ့ သူု �ကယ ို သ ် မ ူ ြမင်ပါဘူး။ ဂျူးေတွရဲဘု ို ့ အကျိ ုးစီးပွားကို တာဝန်ယခ ူ ဲတ ့ ရင်လည်းြဖစ်ပါတယ်။ ဒါေ�ကာင ့် သူတရဲ ့ ့ ာပါ။ 259 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge သူဟာ ကမ�ာေပါ်မှာေနထိင ု သ ် အ ူ ားလံးု ရဲအကျိ ုးစီးပွားအတွက် ကမ�ာ�ကီးတစ်ခုလးံု ကို အုပ်ချုပ်မယ်ဆတ ုိ ဲ ့ ့ ယူဆချက်ဟာ ေတာ်ေတာ်ေလးေတာ့ လူမေရး�ိ � တိ ု့ က ု သ ် တ�ဝါေတွလပ ို ဲ ဟိမ ု ို ေ�ကာက်တတ်တသ ဲ့ တ�ဝါေတွြဖစ်ေအာင် တုနလ ် ပ � ်စရာေကာင်းပါတယ်။ အြခားေသာ ေဆပီယန်စေတွ ် ကလ ို ည်း တစိမး် တရံေတွကို ဆငက ့် ေြပာင် ဲ းလဲြခင်းြဖစ်စဉ်က ြပုလုပ်ထားပါတယ်။ ေဆပီယန်စေတွ ် ရဲ စိ့ တထ ် မ ဲ ာှ လူသားတစ်ရပ်လးံု ကို ‘ငါတိ’ု ့ နဲ ့‘သူတ’ို ့ အြဖစ် မသိဘာသာ ခွြဲ ခားထားပါတယ်။ ငါတို ့ ဆိတ ု ဲ့ ခင်ဗျားတိ၊ု ့ က�န်ေတာ်တလိ ို ့ ု လူေတွဟာ တူညတ ီ ဲ့ ဘာသာစကား၊ ကိးု ကွယယ ် �ံု ကည်မ� �ှင ့် ဓေလ့ထးံု စံေတွ ေဝမ��ကတဲလ ့ ေတွ ူ ပါ။ ‘ငါတိ’ု ့ လိေြပာလိ ု့ က ု ရ ် င် တစ်ဦးအတွက် တစ်ဦးမှာ တာဝန်�ိေပမယ့ ှ ် သူတအတွ ို ့ ကေတာ ် ဲ့ ြပင် ‘သူတ’ို ့ ကိဘ ု ာမှလပ ု ်ေပးစရာမလိသ ု လိ၊ု ့ မ�ှိဘးူ ။ ‘ငါတိ’ု ့ ဟာ ‘သူတ’ို ့ နဲ လံ ့ းု ဝမတူတအ ဘာအေ�ကးမှလည်း မတင်ဘးူ ။ ငါတို ့ ရဲပိ့ င ု န ် က်ထမ ဲ ာှ သူတို ့ ထဲကတစ်ေယာက်မှ မေတွ�ချင်ဘးူ ။ ် ဝင်စားဘူး။ သူတဟာ ို ့ သူတပိ ို ့ င ု န ် က်ထမ ဲ ာှ ဘာြဖစ်ေနသလဲဆတ ုိ ာနဲပတ် ့ သက်�ပီး နည်းနည်းေလးမှ ငါတို စိ ့ တမ တိရ စ�ာန်သာသာလူေတွပဲ။ ဆူဒန်�င ို င ် က ံ ဆိတ ု စ ဲ့ ကားလံးု ရဲအဓိ ့ ပာ� ယ်ဟာ လူပဲ ဒင်ကာ ြဖစ်ပါတယ်။ လူမျိုးေတွရဲ ့ သူတအတွ ို ့ က် ဘာသာစကားမှာ ဒင်ကာ ဒင်ကာလူမျိုးမဟုတသ ် ေတွ ူ ဟာ လူေတွမဟုတ�် ကပါဘူး။ ဒင်ကာလူမျိုးေတွရဲ ခါးသီ းတဲရ ့ န်ဘက်ကေတာ့ �ူအာလူမျိုးေတွြဖစ်ပါတယ်။ �ူအာ ့ ဆိတ ု စ ဲ့ ကားလံးု ဟာ �ူအာလူမျိုးေတွရဲဘာသာစကားမှ ာ ဘာအဓိပာ� ယ်�ိှသလဲဆေတာ ုိ ။့ မူလ လူသားများလို ့ ့ အဓိပာ� ယ်ရပါတယ်။ ဆူဒန် က��ာရလွငြ် ပင်ေတွန ဲ ့ ကီလမ ို ီတာ ေထာင်နချီ ဲ ့ ေဝးကွာတဲ့ ဆိက ု ေဘးရီ ် းယား အေ�ှ �ေြမာက်ပိင ု း် နဲ ့ အလက်စကာ ေရခဲြပင်ေဒသေတွမာှ ယူဘစ်ခလ ် မ ူ ျိုးေတွ ေနထိင ု ပ ် ါတယ်။ ယူဘစ်ခ် ဆိတ ု စ ဲ့ ကားလံးု ဟာ သူတဘာသာစကားမှ ို ့ ာ ဘာအဓိပာ� ယ်�ိသ ှ လဲဆေတာ ုိ ။့ လူသားစင်စစ် လို ့ အဓိပာ� ယ်ရပါတယ်။ ခုလမ ို ျိုး လူနည်းစုမျိုး�ွယစ ် ေတွ ု ရဲ ့ အြပင်လက ူ ို ြပင်ပလူအြဖစ်ပဲ ထားချင်နသ ဲ ့ ေဘာထားနဲမတူ ့ ဘဲ ဆိင ု ရ ် ပ်စဘ ် ရ ု င်ရဲ ့ နယ်ပယ်ချဲ�ထင ွ ေရး ် စိတက ် းူ ဝါဒဟာ လူသားအားလံးု ြခံုငံပ ု ါဝင်ဖိကိ ု ့ ု ဦးတည်ပါတယ်။ အဲဒဝ ီ ါဒမှာ အုပ်ချုပ်သူ �ှင ့် ယဉ်ေကျးမ�ဆင ုိ ရ ် ာကွာဟမ�ေတွကို အေြခခံစစ ု ည်းဖိဆိ ု့ တ ု ာကို အုပ်ချုပ်တအ ဲ့ ခါ အုပ်ချုပ်ခံလတ ူ န်းစားအ�ကားက မ�ကာခဏပံ�ု ကီးချဲ�တာမျိုး�ှိေပမယ့် အသိမတ ှ ြ် ပုနားလည်တယ်။ တစုတစည်း�ှိတဲ့ လူမျိုးေရးအဆငအ ့် တန်းကွာဟမ�၊ ေနရာေဒသ၊ နည်းဥပေဒသေတွ�ိ�ှ ပီး တစ်ကမ�ာလံးု ကို အချိနက ် ာလ အမျိုးမျိုးကို လူသားအားလံးု ရဲ ့ အကျိုးစီးပွားအတွက် �ှစဦ ် း�ှစ်ဖက်အြပန်အလှန ် တာဝန်�ိတ ှ ယ်ဆတ ုိ ာ နားလည်�ကတယ်။ လူမျိ့ ုး�ွယတ ် စ်ခုလးံု ကို �ကီးမားတဲ့ မိသားစု�ကီးတစ်ခုလို ြမင်�ပီး မိဘေတွရဲ ့ အခွငထ ့် းူ အာဏာဆိတ ု ာ ေကာင်းစားေရးအတွကတ ် ာဝန်�ိတ ှ ယ် ဆိတ ု ာနဲ ထပ် တက ူ ျအြပန်အလှနြ် ဖစ်ပါတယ်။ ့ 260 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge သားသမီးေတွ ပါ�ှနး် ဘုရင် ဆိင ု း် ရပ်စ် အလက်ဇ��ားဘုရင်ကေန ကေနစ�ပီး မဟာအလက်ဇ��ားဘုရင်အထိ၊ ေရာမ မွတစ ် လင်မ် ဂရိဘရ ု င်ေတွ၊ ဧကရာဇ်ေတွ၊ ေနာက်�ပီး ခါလစ်ဖ်ေစာ်ဘာွ းေတွ၊ အိ�ယ ိ� မင်းဆက်ေတွ ကေန ေနာက်ဆးုံ ကနဦး ဆိဗ ု ီယက်သမ�တေတွ နဲ ့ အေမရိကန်သမ�တ ေတွအထိပါပဲ။ အခုလို အများေကာင်းကျိုးကို လိလ ု ားတဲ့ နယ်ပယ်ချဲ�ထင ွ ေရး ် ေမ�ာ်မန ှ း် ချက်ေတွက အင်ပါေတွ တည်�ိြှ ခင်းဟာ တရားမ�တေ�ကာင်း သက်ေသထူ�ပီး လက်ေအာက်လသ ူ ားေတွ ပုနက ် န်ဖိ�ကိ ု ့ ုးစားတာကို လက်မခံ ြငင်းပယ်�ု ံတင်မက သူတနယ် ို ့ ပယ်ချဲ�ထင ွ ဖ ် ို ့ �ကိုးစားတာကို လွတလ ် ပ်တ� ဲ့ င ို င ် က ံ လူေတွက ဆနက ် ့ ျင်တာကိလ ု ည်း အသိအမှတမ ် ြပုပါဘူး။ ခုလမ ို ျိုး နယ်ပယ်ချဲ�ထင ွ ေရး ် တြခားကမ�ာအ ့ ြခမ်းေတွမာှ ပါ အလားတူပံစ ု မ ံ ျိုးေတွကို စတင်ေဖာ်ေဆာင်လာ�ကတာကို ပါ�ှနး် ေတွနသီ ဲ ့ းြခားကွြဲ ပား�ပီး ေတွ�ရပါတယ်။ အသိသာဆံးု ကေတာ့ အေမရိကတိက ု အ ် လယ်ပိင ု း် က အင်ဒးီ စ်ေတာင်တန်းေဒသ �ှင ့် တ�ုတ� ် င ို င ် ံ တိပဲ ု ့ ြဖစ်တယ်။ တ�ုတ� ် ု ိးရာ �ိင ု င ် ေရးသီ ံ အုရ ိ ီအရဆို မိးု နတ်မင်း�ကီး (Tian) ဟာ ေြမြပင်ေပါ် �ှိတဲ့ စစ်မန ှ ေသာမင် ် းအာဏာအားလံးု ရဲ ့ ု ့ တ် မိသားစုကို ေရွ းချယ်�ပီး အရင်းြမစ်ြဖစ်တယ်။ မိးု နတ်မင်း�ကီးက အထိက ု တ ် န်ဆးုံ ေသာ လူ သိမဟု ေကာင်းကင်ရဲအာဏာကိ ု လ�အ ဲ ပ်တယ်။ အဲဒ ီ လူ သိမဟု ု ့ တ် မိသားစုဟာ မိးု ေကာင်းကင်ေအာက်က ့ �ှိသမ�ေသာ မှီတင်းေနထိင ု သ ် အ ူ ားလံးု ကို သူတအကျိ ို ့ ုးစီးပွားကို ေ�ှး�� �ပီး စိးု မိးု အုပ်ချုပ်ပါတယ်။ ဒါေ�ကာငပ ့် ဲ စစ်မန ှ ေသာမင် ် းအာဏာဆိတ ု ာ လူသားအားလံးု နဲဆိ ု တ ် ယ်လို ့ အဓိပာ� ယ်ထက ွ တ ် ယ်။ ့ င တကယ်လများ ို ့ အုပ်ချုပ်သမ ူ င်းတစ်ပါးဟာ ေကာင်းကင်ရဲအာဏာလ� အ ဲ ပ်ြခင်း မခံရဘူးဆိရ ု င် �မို �ငယ်ေလးတစ်�မို ေတာင် � ့ အုပ်ချုပ်ထက ို တ ် အ ဲ့ ာဏာ သူမှ့ ာ မ�ှိပါဘူး။ ေကာင်းကင်ရဲအာဏာလ� အ ဲ ပ်ြခင်းခံရတယ် ဆိရ ု င်ေတာ့ သူဟာ ့ သဟဇာတြဖစ်ြခင်း �ှင ့် တရားမ�တြခင်းကို ေကာင်းကင်ရဲအာဏာဆိ တ ု ာကို ့ တစ်ကမ�ာလံးု ပျံ� �ှေအာင် ံ့ လပ ု ်ရမယ့် လူအများ�ကီးကို တာဝန်�ိှပါတယ်။ တ�ပိုင်နက်တည်းေပးလိမရပါဘူ ု့ း။ �ပီးေတာလ ့ ည်း လွတလ ် ပ်တ� ဲ့ င ို င ် တ ံ စ်ခတ ု ည်းကိပ ု ဲ အုပ်စးို ရမှာ မဟုတပ ် ါဘူး။ တ�ုတအ ် င်ပါယာကို စုစည်းတဲ့ ပထမ ဧကရာဇ် ချင်�ီှဟမ ွ ်တက ိ “စ�ကာဝ�ာ၏ အရပ်ေြခာက်မျက်�ာှ တွင ် �ှိကန ု ေသာသက် ် �ိှသက်မအ ဲ့ ရာအားလံးု ကို ငါ ဧကရာဇ် ပိင ု သ ် ည်။ လူေြခရာ�ှ ိေသာ ့ ေနရာတိင ု း် သည် ငါ ဧကရာဇ်၏ လက်ေအာက်ခြံ ပည်သြူ ပည်သားများ �ှိေသာေနရာြဖစ်�ပီး ငါ၏ သနား�ကင်နာြခင်းသည် က�ဲများ၊ ြမင်းများ အေပါ်တွငပ ် င် သက်ေရာက်မ� � ိသ ှ ည်။ ငါလက် ေအာက်တင ွ ် ့ ေနထိင ု ေသာသူ ် အားလံးု အကျိုးစီးပွားြဖစ်ထန ွ း် ရမည်။ လူတင ို း် သည် သူအိ ် မိးု ေအာက်တင ွ ် လံြု ခံုရမည်။” ့ မအ ု င ် ေရးအ ံ ေတွးအေခါ်မှာြဖစ်ေစ၊ သမိင ု း် ဆိင ု ရ ် ာ လို ့ ေ�ကးေ�ကာ်ခပ ဲ့ ါတယ်။ ဒါေ�ကာငပ ့် ဲ တ�ုတြ် ပည်ရဲ ့ �ိင အေတွးမှတဉ ် ာဏ်ေတွမာှ ြဖစ်ေစ အင်ပါယာတည်ေထာင်ခတ ဲ့ အ ဲ့ ချိနေတွ ် ဟာ တရားဥပေဒ စိးု မိးု မ�၊ တရားမ�တမ� �ကီးစိးု တဲေရ� ့ ေခတ်ေတွလို ့ �� ြမင်�ကတယ်။ တရားမ�တတဲက ့ မ�ာ�ကီးဆိတ ု ာ ကွြဲ ပားြခားနားတဲ့ 261 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge တိင ု း် �ိင ု င ် ေတွ ံ နဲ ့ ဖွဲ�စည်းထားတယ်ဆတ ုိ ဲ ့ �ိင ု င ် င ံ ယ်ေတွအြဖစ် အခုေခတ်အေနာက်တင ို း် အြမင်နမတူ ဲ ့ ဘဲ ကွြဲ ပား�ကတဲအ ့ ချိနေတွ ် ဟာ ြပည့� ် က ှ တ ် အ ဲ့ ချိနလ ် ို ့ �� ြမင်�ကတယ်။ လ�မး် မိးု သက်ေရာက်မေတွ � �ှိပါတယ်။ ဒီအြမင်ဟာ မတရားမ�ေတွ၊ ပရမ်းပတာအေြခအေနေတွန ဲ ့ တ�ုတသ ် မိင ု း် မှာေတာ့ အင်ပါယာတစ်ခု တ�ုတမ ် ာှ ေတာ့ အလွနတ ် ရာ�ှညလ ် ျားတဲ့ �ပိုလဲသာွ းတဲအ ့ ချိနတ ် င ို း် ေသးငယ်တဲ့ သာမည�ိင ု င ် င ံ ယ်ေလးေတွအြဖစ်ကမ ွဲ သွားဖို ့ ဩဇာ�ကီးမားတဲ့ �ိင ု င ် ေရးအယူ ံ အဆတစ်ခခ ု ုက အာဏာကို စုစည်း�ပီး ြပန်လည်ေပါင်းစည်းဖို �ကိ ု့ ။ သိပ်မ�ကာခင်ပဲ အဲဒလ ီ �ို ကိုးစားတာေတွ ့ ုစားလာေအာင် တွနး် ပိပါတယ် အ�မဲေအာင်ြမင်ပါတယ်။ ‘သူတ’ို ့ သည် ‘ငါတိ’ု ့ ြဖစ်လာေသာအခါ အလွနမ ် ျားြပားတဲ့ ယဉ်ေကျးမ�အေသးစားေတွ အေရအတွကတ ် ချို � ြဖစ်လာတဲေနရာမှ ့ ာ စုေပါင်းေရာသမ�ပီး အင်ပါယာေတွဟာ �ကီးမားခမ်းနားတဲယ ့ ဉ်ေကျးမ� အလွနအ ် ေရးပါတဲ့ အခန်းက�ကေန ပါဝင်ခဲ�့ ကတယ်။ �ိင ု င ် ေရးအရ ံ ကွြဲ ပားေနတဲ့ ေဒသတစ်ခန ု စာရင် ဲ့ အင်ပါယာတစ်ခရ ု ဲ ့ နယ်နမိတအ ် တွငး် မှာ အေတွးအေခါ်၊ လူ၊ ကုနပ ် စ�ညး် �ှင ့် နည်းပညာ စတဲအ ့ ရာေတွဟာ ပိမ ု လ ို ယ ွ က ် စ ူ ာွ ကျယ်ြပနသ ် ့ ာွ းပါတယ်။ အချိနေတာ် ် ေတာ်များများမှာပဲ အခုလို အေတွးအေခါ်ေတွ၊ အဖွဲ�အစည်းေတွ၊ ထံးု တမ်းစဉ်လာေတွ၊ စံသတ်မတ ှ ခ ် ျက်ေတွကို တကူးတက ပျံ� �ှေစတာကလည် ံ့ း အင်ပါယာေတွပဲ ြဖစ်ပါတယ်။ လက်ေအာက်ခံ ေဒသတစ်ခခ ု ျင်းစီမာှ ကိယ ု ပ ် ိင ု ် ဥပေဒစနစ်၊ ကိယ ု ပ ် ိင ု အ ် ေရးအသား၊ ကိယ ု ပ ် ိင ု ် ဘာသာစကား �ှင ့် ကိယ ု ပ ် ိင ု ် ေငွေ�ကး �ှိတဲ့ အင်ပါယာတစ်ခုကုိ အုပ်ချုပ်ရတာ ခက်ခပ ဲ ါတယ်။ အားလံးု မှာတန်းတူညီ စံသတ်မတ ှ ခ ် ျက်�ိတ ှ ာဟာ ဧကရာဇ်ေတွကို ေတာ်ေတာ်အကျိုးြပုပါတယ်။ ပထမတစ်ချက်န ဲ ့ တန်းတူညအ ီ ေရး�ကီးတဲ့ ေနာက်ဒတ ု ယ ိ အေ�ကာင်းရင်းကေတာ့ အင်ပါယာေတွက ဘံယ ု ဉ်ေကျးမ�တစ်ခုပျံ� �ှဖိ ံ့ ု့ သက်ေရာက်ဖိုပဲ့ ြဖစ်တယ်။ လမ်းေဖာက်တာြဖစ်ေစ၊ အင်ပါယာေတွ �ကိုးပမ်းရတာဟာ အနည်းဆံးု ေတာ့ ေဒသအားလံးု အေပါ် ဆိင ု း် ရပ်စဘ ် ရ ု င် ေသွးထွကသ ် ယ ံ ြို ဖစ်ပာွ းတာြဖစ်ေစ ယူဆပါတယ်။ ပျံ� �ှေအာင် ံ့ လပ ု ်ဖိလိ ု့ အ ု ပ်ပါတယ်။ အခုလို ဘာေ�ကာငလ ့် ည်းဆိေတာ ု ့ �ှင ့် တရားဝင်အာဏာ ချင်�ီှဟမ ွ တ ် ိ လက်ထက်ကစ�ပီး သူတလု ို ့ ပ်ရပ်ဟာ အ�မဲတရားတယ်လို ့ ပိမ ု အ ို ဆငတ ့် န်းြမငတ ့် ဲ ့ ယဉ်ေကျးမ�ကို ဒါဟာ တိက ု ခ ် ိုကေအာင် ် �င ို သ ် ေတွ ူ ထက် သိမး် ပိက ု ခ ် ရ ံ သူေတွမာှ ပိမ ု အ ို ကျိုးြဖစ်ထန ွ း် လိပါ။ ု့ အဲဒေကာင် ီ းကျိုးေတွဟာ တစ်ခါတစ်ေလ အေရးပါတဲအ ့ ရာေတွြဖစ်ပါတယ်။ ဥပမာ - တရားဥပေဒစိးု မိးု ေရး၊ �မို � ြပစီမံကန ိ း် ၊ တိင ု း် တာမ�အေလးချိနေတွ ် အားလံးု တေြပးညီြဖစ်ြခင်း တိလိ ု့ မ ု ျိုးေပါ။့ ဒါေပမယ့် တစ်ခါတစ်ေလေတာ့ ေမးခွနး် ထုတစ ် ရာေကာင်းပါတယ်။ ဥပမာ - အခွနေကာက် ် တာ၊ 262 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge စစ်တပ်ထဝ ဲ င်ရတာ �ှင ့် ဧကရာဇ်ကို ေတာ်ေတာ်များများကေတာ့ ဘုရားလိက ု းို ကွယရ ် တာေတွပါ။ အင်ပါယာအတွငး် က လက်ေအာက်ခံ ေကာင်းကျိုးအတွက် သူတအလု ုိ ့ ပ်လပ ု ်ေန�ကတာလို ့ အုပ်ချုပ်ေရးလူတန်းစားက သူတရဲ ို ့ ့ သနားစရာအ�ိုငး် အစိင ု း် ေတွလို သူတကိ ို ့ ု �ငိမး် ချမ်းြခင်း၊ ယူဆခဲ�့ ကတာပါ။ တတ်သန ိ ားလည်လာေအာင် တရားမ�တမ� �ှင ့် ေထာက်ြပ�ပီး သက်ေသထူ�ကတယ်။ ခက်ထန်တဲ့ ေကာင်းကင်ရဲအာဏာဟာ ့ ကမ�ာ�ကီးကို အြမတ်ထတ ု ဖ ် ိုမဟု ် ဲ ့ တဘ လုပ်ဖိပဲ ု ့ ြဖစ်တယ်။ ေရာမလူမျိုးေတွကလည်း ယဉ်ေကျးသိမေမွ ် � ြခင်း ယူေဆာင်လာေပးတာကို တိင ု း် တပါးေဒသကလူေတွကို တ�ုတအ ် င်ပါယာလက်ေအာက်သင ွ း် ယူ�ပီး သွနး် ေလာင်းေပးတာြဖစ်�ပီး လူသားထု�ကီးတစ်ခုလးံု ကို ြပည်သြူ ပည်သားအားလံးု ရဲ ့ အိမန ် းီ ချင်း�ိင ု င ် ေတွ ံ �င ှ ့် ဆက်ဆ�ံ ပီး နယ်ပယ်ချဲ�ထင ွ သ ် ူ �ှစ� ် စ ှ ်ကာကာ ယံ�ု ကည်�ကတယ်။ တ�ုတြ် ပည်ရဲ ့ လူယဉ် းကျိုးေတွခစ ံ ားေစသငတ ့် ယ်လို ့ ့ ့ ေကျးမ�ရဲေကာင် ဧကရာဇ်ဘရ ု င်အေပါ် ဒါေပမယ့် ေတွကို ဒီအ�ိုငး် အစိင ု း် ေတွ�ကား သူတရဲ ို ့ နယ် � ာဏာဟာ ့ ချဲ�အုပ်ချုပ်မအ ဂျာမန်လမ ူ ျိုးေတွ၊ မသိနားမလည်မေတွ � န ဲ ့ ညစ်တးီ ညစ်ပတ်ေနလာခဲ�့ ကတာ မ�တမှနက ် န်ေ�ကာင်း မျက်�ာှ ေဆးဆိးု တဲ့ ေဂါလ်လမ ူ ျိုးေတွဟာ ေရာမလူမျိုးေတွေရာက်လာေတာမ ့ ှ သူတဟာ ို ့ ် ့ ှငး် လာ�က�ပီး တရားဥပေဒ ဆိတ ု ာနဲ ့ ယဉ်ေကျးလာ၊ အများြပည်သသ ူ းုံ ေရချိုးအိမေတွ ် န ဲ ့ သူတကိ ို ့ ု သန� အေတွးေခါ်ဒဿနေတွန ဲ ့ တိးု တက်လာခဲ�့ ကတယ်။ ဘီစီ ၃ ရာစုက ေမာရိယအင်ပါယာဆိရ ု င်လည်း ဘာမှသန ိ ားလည်မမ � �ှိတေလာက�ကီ ဲ့ းမှာ ဗုဒရ � ဲတရား ေတာ်ေတွြပနပ ် ့ ာွ းဖိကိ ု ့ ု သူတရဲ ို ့ သာသနာြပုတာဝန် အြဖစ် ့ ့ ယူခတ ဲ့ ာပဲ။ မွတစ ် လင်မ် ခါလစ်ဖ်ေစာ်ဘာွ းေတွက တမန်ေတာ်မဟ ု ာမ�ဒရ ် ဲအသိ ြမင်ေတွကို ြဖနေဝတဲ ့် အ ့ ခါ ့ တတ်�င ို ရ ် င် �ငိမး် ချမ်းတဲန ့ ည်းနဲ ့ လိအ ု ပ်ရင် ဓားပါသံးု �ပီးြဖန်ေဝဖို ့ ဖန်ဆင်း�ှငက ် သူတကိ ို ့ ေပးအပ် ု တဲ့ အာဏာ�ှိတယ်လို ့ လက်ခ�ံ ကတယ်။ စပိန ် �ှင ့် ေပါ်တူဂီ အင်ပါယာေတွကလည်း အေမရိကတိက ု န ် ဲ့ အင်ဒးီ စ်ေတာင်တန်းေဒသေတွမာှ မှနက ် န်တယ ဲ့ �ံု ကည်ြခင်းကို � အြမာခရစ် ဝင်ကျမ်းြဖစ်တဲ့ သူတ�ှ ို ့ ာေဖွတာ စည်းစိမ်ဥစ�ာေတွမဟုတဘ ် ဲ ေြပာင်းလဲလာဖိအတွ ု့ ကြ် ဖစ်တယ်လို ့ လစ်ဘရယ်ဝါဒ �ှင ့် ေ�ကးေ�ကာ်�ကတယ်။ လွတလ ် ပ်စာွ ကုနသ ် ယ ွ ေရး ် တို ့ အဲဒက ီ လူေတွ �ဗိတသ ိ �တိရဲ ု့ ့ ြပနပ ် ့ ာွ းဖိဆိ ု ့ ုတဲ့ သာသနာြပုလုပ်ငန်းအေပါ်မှာ ဘယ်ေတာမ ုိ ာ မ�ှိပါဘူး။ ဆိဗ ု ီယက်တဟာ ို ့ လူသမိ ု း် မှာ ့ ှ ေနဝင်တယ်ဆတ ့ င မလွမ ဲ ေသွ�ကံုရမယ့် အရင်း�ှငေတွ ် �ကီးစိးု တဲ့ အာဏကာ�ှငေတွ ် �ကီးစိးု တဲ့ စိတက ် းူ ယဉ်�ိင ု င ် ေတာ် ံ ဆက ီ ို သူတမှ ို ့ ာတာဝန်�ိတ ှ ယ်လို ့ ယူဆ�ကတယ်။ ို ့ အစိ သူတရဲ ့ းု ရမှာ ဒီေကာင်းကျိုးေတွကို ဒီေနေခတ် ့ တတိယကမ�ာက�ိင ု င ် ေတွ ံ ဆက ီ ို ေကာင်းကျိုးေတွေဆာင်ယေပးဖိ ူ ု့ ဝါဒကေန ချီတက်တေနရာမှ ဲ့ ာ အေမရိကန်�င ို င ် သ ံ ား ဒီမက ို ေရစီ ကျငဝ ့် တ်တာဝန်�ိှတယ်ဆတ ုိ အ ဲ့ ြမင် တိက ု ခ ် ျင်းပစ်ဒက ံု ျည်ေတွ၊ F-16 အလုပ်သမားလူတန်းစား �ှင ့် ပါဝင်ကည ူ ဖ ီ ို ့ ေတာ်ေတာ်များများက လူအခွ ့် ေရးေတွရဲ ့ ့ ငအ �ှိ�ကတယ်။ တကယ်လို ့ တိက ု ေလယဉ် ် ေတွန ဲ ့ သယ်လာရမယ်ဆရ ုိ င်ပဲ ြဖစ်ြဖစ်ေပါ။့ 263 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge အင်ပါယာေတွေ�ကာင ့် ပျံ� �ှလာတဲ ံ့ ့ အုပ်ချုပ်သလ ူ တ ူ န်းစားေတွက ေမ�ာ်မန ှ း် ချက်ေတွဟာ ဒီယဉ်ေကျးမ�စတ ိ က ် းူ အယူဆေတွဟာ သီးသနဖ ် ့ န်တးီ ထားတာေတာ့ လူအများနဲအကျံ ုးဝင်�ပီး ့ မဟုတပ ် ါဘူး။ လူသားအားလံးု ကို ကျဉ်းေြမာင်းတဲအ ့ စဉ်အလာတစ်ခုကပ ို ဲ အယူအဆအမျိုးမျိုး၊ �ိုးရာအစဉ်အလာအမျိုးမျိုးကို အာ�ံုစက ို �် ပီး သတ်မတ ှ ခ ် ျက်အမျိုးမျိုး သူတေတွ ို ့ �တေနရာက ဲ့ တချို ေ � သာ အင်ပါယာအများစုကေတာ့ ဧကရာဇ်ဘရ ု င်ေတွက သူတရဲ ို ့ ယဉ် ှ သ ် န� ် ့ ှငး် ဖို ့ ့ ေကျးမ�စစ်မန တစ်ပိင ု း် က တည်ေဆာက်�ကတယ်။ ေရာမလည်း ပါ�ှနး် ၊ ြပန်သာွ းဖို�ကိ ့ ချိနမ ် ာှ ့ ုးစားတဲအ လက်ေအာက်ခြံ ပည်သေတွ ူ ဆက ီ ေန အေရာအေ�ှာလူယဉ် ့ ေကျးမ�ေတွကို ဆန်ပါတယ်။ တစ်ပိင ု း် က ဂရိ �ှင ့် ေကာက်ယေမွ ူ းစားတာက သူတရဲ ို ့ မူ့ လဇစ်ြမစ်လယူ ို ့ ဆတဲေနရာကိ ့ ု ဂရိဆန်သေလာက် ရည်စးူ ေလ့�ိတ ှ ာေ�ကာင ့် ပံေသဆု ု ပ်ကင ုိ ထ ် ားမယ့အ ် စား နယ်ပယ်ချဲ�ထင ွ သ ် လ ူ တ ူ န်းစားေတွအေနနဲ ့ အများ�ကီးပိလ ု ယ ွ က ် ပ ူ ါတယ်။ နယ်ပယ်ချဲ�ထင ွ ေရး ် အများ�ကီးစုပ်ယထ ူ ားတဲ့ ေရာမရဲ ့ နယ်ချဲ�ယဉ်ေကျးမ�ဟာ အက်ဘာဆစ်အင်ပါယာရဲနယ် ု င် ့ ချဲ�ယဉ်ေကျးမ�ဟာဆိရ �ှင ့် ေနာက်တစ်ပိင ု း် က အာရပ် ြဖစ်ပါတယ်။ မွနဂ ် န ို ယ်ချဲ�ယဉ်ေကျးမ�ကေတာ့ တ�ုတက ် ို ေကာ်ပီကးူ ထားတာပါ။ အေမရိကန်နယ်ချဲယ � ဉ်ေကျးမ�မာှ ေတာ့ ကင်ညာေသွးပါတဲအ ့ ေမရိကန်သမ�တတစ်ေယာက်(အိုဘားမား)က သူအ�ကိ ုက်ဆးုံ ့ �ုပ်�ှငြ် ဖစ်တဲ့ အီတလီပီဇာတစ်ခုစားေနရင်းကပဲ ေလာရငစ ့် ် အာေရဗျက လိေခါ်တဲ ု့ ့ တူရကီေတွကေတာ် ို လန ှ တ ် ဲ့ အာရပ်သပ ူ န ု ေတွ ် အေ�ကာင်း�ိုကထ ် ားတဲ့ �ဗိတသ ိ �စွနစ ် ့ ားခန်းဇာတ်လမ်းကို �ကည့� ် � တာပါပဲ။ အခုလို ယဉ်ေကျးမ�ဟင်းေလးအိုး�ကီးေတွေ�ကာင ့် ကိယ ု ပ ် ိင ု ယ ် ဉ်ေကျးမ�ေပျာက်ဆးုံ သွားတဲလ ့ ေတွ ူ က ယဉ်ေကျးမ�အသစ်ထဲ ကူးလူးပါဝင်ဖိလွ ု ့ ယက ် သ ူ ာွ းတာေတာ့ ယဉ်ေကျးမ�ဆတ ုိ ာ သူတသိ ို ့ မး် ယူထားတဲလ ့ ေတွ ူ ရဲ ့ စုပ်ယထ ူ ည့သ ် င ွ း် ထားတယ်ဆေပမယ့ ုိ ် အများစုအတွကေတာ ် ့ နားလည်ရခက်�ပီး တရင်းတ�ှးီ �ှိတဲ့ ယဉ်ေကျးမ�အသစ်တစ်ခုကို ယဉ်ေကျးမ�အမျိုးမျိုးကို အင်မတန်နာကျင်ရ�ပီး ဒီနယ်ချဲ�ေတွရဲယဉ် ့ ေကျးမ�ကို အခုလို ထိတလ ် နစ ် ့ ရာလည်းေကာင်းပါတယ်။ ေဒသတွငး် ယဉ်ေကျးမ�တစ်ခုကို ပိဆ ု းုိ တာက လက်ေအာက်ခြံ ပည်သူ တစိမး် ဆန်တအ ဲ့ ရာပါ။ �ကိုးစားနားလည်�ပီး စိတပ ် င်ပန်းစရာေကာင်းပါတယ်။ နယ်ချဲေအာင် � �င ို သ ် ေတွ ူ ရဲ ့ ဒီစေပါင် ု းယဉ်ေကျးမ��ကီးဟာ ယဉ်ေကျးမ�ေတွေရာေ�ှာတဲြ့ ဖစ်စဉ်ဟာ ကိယ ု ြ် မတ်�းို �ပီး မဟုတဘ ် းူ ။ စွနလ ့် တ � ရ ် တာ မလွယက ် သ ူ လို ေမွးယူရတာလည်း ခက်ခ�ဲ ပီး လက်ေအာက်ခြံ ပည်သေတွ ူ က အခက်အခဲများစွာနဲ ့ ေအာင်ေအာင်ြမင်ြမင်ေမွးြမူကျင�့် ကံ�င ို �် ကတဲအ ့ ခါမှာလည်း နယ်ချဲအ � �ှငသ ် ခင်ေတွက ဆယ်စ� ု စ ှ မ ် ျားစွာ သိမဟု ု ့ တ် ရာစု�စ ှ ခ ် ျီ�ကာမှသာ အဲဒလ ီ ေတွ ူ ကို ‘ငါတိ’ု ့ အြဖစ် လက်ခံ�ကတာပါ။ ေအာင်�င ို သ ် ေတွ ူ နဲ ့ ဂ�ုမစိက ု ဥ ် ပေက�ာပစ်ထားလိက ု �် ကတာပါ။ �� ံးနိမသ ့် ေတွ ူ ရဲ ့ �� ံးနိမသ ့် ေတွ ူ ဟာ �ကားကမျိုးဆက်ကေတာ ို ့ သူတြမတ် ို ့ �းို တဲေဒသယဉ် ့ ေကျးမ�ကို 264 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ဆံးု �� ံးသွားရသလို နယ်ချဲ�ေတွရဲယဉ် ့ ေကျးမ�ကမ�ာမှာလည်း တန်းတူညမ ီ �အြဖစ် ပါဝင်ခွငမ ့် ရ�ကပါဘူး။ အဲဒအ ီ စား သူတေမွ ို ့ းစားလိက ု တ ် ဲ့ ယဉ်ေကျးမ�အသစ်က သူတကိ ို ့ ု အ�ိုငး် အစိင ု း် ေတွအြဖစ် �� ြမင်တန ု း် ပါ။ �ူမန်း�ှား�မို �ကျသွား�ပီးေနာက်ပိင ု း် ကုနသ ် ည်တစ်ေယာက်ရဲ ့ သူတရဲ ို ့ ေဒသယိ က ့ ရာစု�စ ှ ် အသက်�ှငေနထိ ် င ု ပ ် ံက ု ို တစ်စ�ု ကာတဲအ ့ ခါမှာ စိတက ် းူ ယဉ်�ကည့ပ ် ါ။ ကဲလတ ် စ်စကားေြပာမယ်။ ဒါေပမယ့် အိုကေဘးရီ ် းယန်း သူမိ့ ဘေတွနအိ ဲ ့ မမ ် ာှ ဆိရ ု င် လက်တင်ဘာသာစကားကိလ ု ည်း မွတေအာင် ် ေြပာ�ိင ု တ ် ယ်။ ေလယူေလသိမး် ေလးေတာ့ လိတ ု ာေပါေလ။ အာဏာပိင ု ေတွ ် န ဲ ့စီးပွားေရးအတွက် ့ ေြပာဆိဆ ု က်သယ ွ တ ် အ ဲ့ ခါကျရင် ေပါေပါများများ လိအ ု ပ်တာကိးု ။ ဆင်ယင်�စ ှ သ ် က်တာကို ကဲလတ ် စ်ေဒသရင်းစွပ ဲ ံစ ု ံကို ေရာမနယ်စား�ကီးရဲမိ့ နး် မဝတ်တဲ့ သူမိ့ နး် မက အေပါစားလက်ဝတ်တန်ဆာေတွ လိက ု ေလျာ ် ေပမယ့် တြခားေဒသခံမန ိ း် မေတွလို ထိနး် သိမး် ထားတဲအ ့ တွကလ ် ည်း အ�ှကရ ် ေနမိတယ်။ သနစ ် ့ င်�ှငး် လင်းတဲလ ့ က်ဝတ်ရတာနာေတွလမ ို ျိုး သူမိ့ နး် မသာ ဝတ်ဆင်ရင်လည်း ေကာင်းမှာပဲလို ့ ထင်မတ ိ ယ်။ သူကယ ို တ ် င ို လ ် ည်း ေရာမလူမျိုးေတွရဲ ့ သင်တင ို း် ပွပေတွ ွ �ံု�ပီးေနတာပဲ။ က�ဲ�ာွ းကုနသ ် ည်တစ်ေယာက်အြဖစ်လပ ု ်ကင ို တ ် ာ ေရာမစီးပွားေရးဥပေဒရဲအ�� ့ ပ်အေထွးေတွကို ဗီလာအိမ်ယာ�ကီးေတာင် ေကာင်းေကာင်းဝင်ထက ွ န ် ားလည်တအ ဲ့ တွက် သူေဆာက်ထား�ိင ု တ ် ယ်။ သံးု အုပ်ေြမာက်စာအုပ်တစ်ခလ ု းံု ကိေတာင် ု ေအာင်ြမင်တအ ဲ့ တွက၊် ေရာမစာဆို �ပီးေတာ့ ေရာမစတိင ု ် ဗာေဂျးရဲ ့ ေဂျာ်ဂျစ်ကဗျာ�ှည�် ကီးရဲ ့ သူအာဂံေဆာင် ု �င ို ေပမယ့ ် ် ေရာမလူမျိုးေတွက သူကိ ့ ု အ�ိုငး် အစိင ု း် တစ်ဝက်လို ဆက်ဆေန�ကတု ံ နး် ပါ။ ေနာက်ဆးုံ စိတပ ် ျက်လက်ပျက်န ဲ ့ သူသေဘာေပါက်လိုက် တာကေတာ့ အစိးု ရရာထူးတစ်ခု သိမဟု ု ့ တ် ့် ာတ်စင်ြမငက ့် အမိးု ပွငဇ ေနရာေကာင်းေတွထက ဲ တစ်ခု ဘယ်ေတာမ ် းူ ဆိတ ု ာပဲ။ ့ ှ သူရမှာမဟုတဘ ၁၉ ရာစုေ�ှာင်းပိင ု း် မှာ အိ�ယ ိ� ပညာတတ်ေတာ်ေတာ်များများကို သူတရဲ ို ့ ့ �ဗိတသ ိ �ဆရာေတွက တြခား�ဗိတသ ိ �ေတွနည်းတူ တူညတ ီ သ ဲ့ င်ခန်းစာေတွ သင်ယခ ူ �ဲ့ ကတယ်။ ဒါနဲပတ် ိ ျားတဲ့ ့ သက်�ပီး လူသမ ြဖစ်ရပ်တစ်ခု�ိပ ှ ါတယ်။ က�မ်းကျင်ေ�ကညက်ေအာင် ရည်မန ှ း် ချက်�ကီးတဲ့ အိ�ယ ိ� လူမျိုးတစ်ဦးဟာ သင်ယတ ူ ယ်။ အဂင်္လပ ိ ်ဘာသာစကားကို အေနာက်တင ို း် ဆန်ဆန်ကတတ်ေအာင် အကသင်တန်းေတွတက်တယ်။ ေနာက်ဆးုံ ခရင်းနဲ ့ ဓားနဲ ့ စားတာေတာင် ကျငသ ့် ားရတဲအ ့ ထိပဲ။ အဲဒလ ီ ို အြပုမူအကျငသ ့် စ်ေတွအားလံးု တတ်ေြမာက်ေတာ့ အဂလင်္န� ် င ို င ် က ံ သ ို ာွ း�ပီး လန်ဒန် ယူနဗ ီ ာစီတေကာလိ ီ ပ်မာှ ဥပေဒပညာကိေလ့ ု လာ�ပီး ဝတ်လေတာ် ံု ရ ေ�ှ �ေနတစ်ေယာက်ြဖစ်လာတယ်။ ဒီ လူငယ်ေ�ှ �ေနဟာ နက်တင ို ၊် အေနာက်တင ို း် ဝတ်စန ံု ဲ ့ စမတ်ကျကျဝတ်စားထားေပမယ့် �ဗိတသ ိ �ကိလ ု န ို ြီ ဖစ်တဲ့ ေတာင်အာဖရိက�ိင ု င ် မ ံ ာှ ု ာြငင်းပယ်ဆထ ွဲ တ ု ြ် ခင်းခံရ�ပီး သူနတူ ဲ ့ တဲ့ ခရီးသွားေတာ့ ပထမတန်း ရထားတွမ ဲ ာှ စီးနင်းဖို ့ ေတာင်းဆိတ 265 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge လူမည်းေတွစီးရတဲ့ တတိယတန်း အတွက ဲ ေနသာ လိက ု ပ ် ါစီးနင်းခဲရ ကေတာ့ မိဟ ု န်ဒတ်စ် ့ ပါတယ်။ သူနာမည် ့ ကရမ်ချတ် ဂ��ီ ပဲြဖစ်ပါတယ်။ ယဉ်ေကျးမ�ေတွ အြပန်အလှနက ် းူ လူးေရာေ�ှာ�ကတဲ့ အသစ်ဝင်ေရာက်လာသူန ဲ ့ တချို �ေသာြဖစ်စဉ်ေတွမာှ �ှိ�င ှ �့် ပီးသာဆရာ�ကီးေတွ�ကားက ေနာက်ဆးုံ ေတာ�့ ပိုကျသွားပါတယ်။ အဲဒအ ီ ခါမှာ သူတကိ ို ့ သ ု မ ိ း် ပိက ု အ ် �ိင ု ယ ် ထ ူ ားတဲ့ အတားအဆီးဟာ လက်ေအာက်ခြံ ပည်သေတွ ူ က အင်ပါယာ�ကီးကို �ိင ု င ် ြံ ခား�ကီးစိးု ေရးစနစ်တစ်ခုလို နယ်ချဲ�အုပ်ချုပ်သေတွ ူ ကလည်း မြမင်ေတာပ ့ ါဘူး။ သူတရဲ ို ့ လက် ေအာက်ငယ်သားေတွကို ့ သူတနဲ ို ့ တန် ူ အုပ်ချုပ်ခေတွ ံ ေရာ �ှစဦ ် းစလံးု က ‘သူတ’ို ့ အစား ့ းတူအြဖစ်ြမင်လာ�ကတယ်။ အုပ်ချုပ်သေရာ၊ ‘ငါတိ’ု ့ အြဖစ် အချင်းချင်း�� ြမင်လာ�ကပါတယ်။ ေရာမရဲလက် ေအာက်ခြံ ပည်သေတွ ူ အားလံးု ေနာက်ဆးုံ ေတာ့ ့ နယ်ချဲ�အုပ်စးို မ�လက်ေအာက်မာှ ရာစု�စ ှ ခ ် ျီ�ကာ�ပီးေနာက် ေရာမ�ိင ု င ် သ ံ ား ေပးအပ်တာခံရတာပါပဲ။ ဒီလန ို ဲ ့ ေရာမ�ိင ု င ် ဖ ံ ာွ း မဟုတတ ် လ ဲ့ ေတွ ူ အေနနဲ ့ ေရာမစစ်တပ်မာှ ထိပ်ပိင ု း် အရာ�ှိအဆငအ ့် ြဖစ် ခနအ ် ့ ပ်ခရ ံ တာေတွများလာ�ပီး ဆီးနိတလ ် တ � ေတာ် ် အထိ ပါဝင်လာခဲ�့ ကတယ်။ ေအဒီ ၄၈ မှာ ေရာမဧကရာဇ် ကေလာဒီးယပ်စ် ေြပာတဲ့ မိနခ ့်န ွ း် တစ်ခုက ‘ ထံးု တမ်းေတွ၊ ယဉ်ေကျးမ�ေတွ �ှင ့် ငါတိအချင် ု့ းချင်း�ကား လက်ဆက်မေတွ � ေ�ကာင ့် ငါတိေတွ ု ့ ေရာေ�ှာ�ပီး တသားတည်းြဖစ်လာခဲတ ု ့ �ု ပီး ဂဲလစ်မျိုး�ွယစ ် ု ့ ယ်’ လိဆိ အ�ကီးအကဲေတာ်ေတာ်များများကို ဆီးနိတအ ် မတ်တချို �ကေတာ့ ဆီးနိတအ ် ဖွဲ�ထဲ ဝင်ခွငေပးခဲ ့် ပ ့ ါတယ်။ အရင်ကရန်သေတွ ူ ြဖစ်ခဲဖ ့ းူ တဲ့ �ှလးံု သားချက်ချာထဲဝင်ခင ွ ေပးတဲ ့် အ ့ ေပါ် ကနက ့် က ွ ခ ် ဲ�့ ကတယ်။ ဘဝင်ေလဟပ်ေနတဲ့ ဒီလမ ူ ျိုးေတွကို ေရာမ�ိင ု င ် ေရးစနစ် ံ ရဲ ့ ဒါနဲ ့ ကေလဒီးယပ်စ် ဘုရင်ကလည်း နားဝင်မချိုတဲ့ အမှနတ ် ရားတချို � သူတကိ ို ့ ု ြပန်သတိေပးခဲပ ် မတ်ေတာ်ေတာ်များများရဲ ့ ့ ါတယ်။ ဒီ ဆီးနိတအ မိသားစုေတွဟာလည်း ဆင်းသက်လာ�ပီး ေရာမကို တစ်ချိနက ် ဆနက ် ့ ျင်တက ို ခ ် ိုကခ ် တ ဲ့ ဲ ့ ေနာက်ပိင ု း် မှသာ တကယ်ေတာလ ့ ည်း ေရာမ�ိင ု င ် သ ံ ားအြဖစ် ဧကရာဇ်ြဖစ်တဲ့ အီတလီမျိုး�ွယစ ် ေတွ ု ဆက ီ ေန ေပးအပ်ြခင်းခံရတယ် ဆိတ ု ာကိပ ု ါ။ သူကယ ို တ ် င ို ရ ် ဲမိ့ သားစုဟာလည်း ေ�ှးအီတလီ ေဆပိင ု း် မျိုး�ွယစ ် ေတွ ု ကေန ဆင်းသက်လာတဲအ ့ ြဖစ်ကို သူတကိ ို ့ ု ြပန်သတိေပးခဲပ ့ ါတယ်။ ေအဒီ ၂ ရာစုမာှ ေတာ့ ေမွးဖွား�ကတာြဖစ်�ပီး အေသအချာပါပဲ။ ေရာမကို သူတမှ ုိ ့ ာ ထရာဂျန်၊ ့ ကရာဇ်ဘရ ု င်ေတွ စတဲဧ အများကယူဆ�ကတယ်။ အုပ်ချုပ်တဲ့ ေဒသခံ ေဟဒရီယန်၊ ဧကရာဇ်ဘရ ု င်အများစုဟာ အိုကေဘးရီ ် းယားမှာ အိုကေဘးရီ ် းယန်းေတွရဲ ့ ေသွးနည်းနည်းေတာ့ အန်တ� ို င ို း် နပ်စ် အုပ်ချုပ်တေခတ် ဲ့ ဟာ ေနာက်ေတာလ ့ ည်း ပိင ု း် ရပ်စ၊် မားကပ်စ် ေရာမအင်ပါယာေရ�ေခတ်ကို ေရာေနမှာ ေအာ်ရဲလးီ ယပ်စ် ထူေထာင်တေခတ် ဲ့ လို ့ မျိုး�ွယစ ် ေတွ ု အကုနလ ် းံု �ကားက အတားအဆီးကို ဖယ်�ှားလိက ု �် ကတာပဲ။ ေရာမဧကရာဇ် ဆက်တးီ မီးယပ်စ် ဆဲဗရပ်စ် (၁၉၃ - ၂၁၁) ဟာ လစ်ဗျား�ိင ု င ် ံ 266 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ပျူးနစ်လမ ူ ျိုးမိသားစုရဲ ့ အမျိုးေကာင်းသားတစ်ေယာက် ြဖစ်ပါတယ်။ ဧကရာဇ် အဲလာဂါးဘလပ်စ် (၂၁၈ ၂၂)ကေတာ့ ဆီးရီးယားလူမျိုးပါ။ ဧကရာဇ် ဖိလစ် (၂၄၄-၉) ကိေတာ ု ့ ‘အာရပ်သား ဖိလစ်’ အြဖစ် အများကသိ�ကပါတယ်။ ေရာမအင်ပါယာရဲ ့ �ိင ု င ် သ ံ ားအသစ်ေတွကလည်း ေရာမရဲနယ် ့ ချဲ�ယဉ်ေကျးမ�ကို စိတအ ် ားထက်သန်စာွ နဲ ့ ေမွးစား�ကတာ ေထာင်စ� ု စ ှ ခ ် ျီ�ကာတာေတာင်မှ ေရာကအင်ပါယာ ေရာမအင်ပါယာရဲ ့ �ပိုလဲသာွ းလို ့ ဘာသာစကား ရာစု�စ ှ မ ် ျားစွာ၊ ဆက်လက်ေြပာဆိခ ု ၊ဲ့ အင်ပါယာရဲလက် ေအာက်ေဒသေတွထက ဲ တစ်ခြု ဖစ်တဲ့ လီဗန်တင ို း် ေဒသက ခရစ်ယာန် ဘုရားသခင်ကို ့ ဆက်လက်ကးို ကွယခ ် ဲ�့ ပီး ေရာမအင်ပါယာရဲ ဥပ ဲ့ ဆက်လက်ေနထိင ု ခ ် ဲ�့ ကပါတယ်။ ့ ေဒေတွနအညီ အာရပ်အင်ပါယာမှာလည်း အလားတူအြဖစ်မျိုး ြဖစ်ပျက်ခပ ဲ့ ါတယ်။ အာရပ်အင်ပါယာကို ေအဒီ ၇ ရာစု အလယ်ပိင ု း် မှာ စတင်ထေထာင် ူ ေတာ့ အာရပ်လမ ူ ျိုးလည်းမဟုတ၊် အုပ်ချုပ်သူ မွတစ ် လင်မလ ် ည်းမဟုတတ ် ဲ့ အထက်တန်းစားအာရပ်လမ ူ ျိုးေတွ လက်ေအာက်ခံ �ှင ့် အီဂျစ်လမ ူ ျိုးေတွ၊ ဆီးရီးယားလူမျိုးေတွ၊ အီရန်လမ ူ ျိုးေတွ �ှင ့် ဘာဘာလူမျိုးေတွ�ကားက သိသာတဲ့ ြခားနားချက်ေတွအေပါ် အေြခခံခတ ဲ့ ာပါ။ ယံ�ု ကည်မ၊� အာရပ်အင်ပါယာရဲ ့ လက်ေအာက်ခြံ ပည်သေတွ ူ ေတာ်ေတာ်များများဟာ အာေရဗျ ဘာသာစကားနဲ ့ ေမွးယူလာခဲ�့ ကတယ်။ အာရပ်နယ်ချဲ�ယဉ်ေကျးမ�ေရာေ�ှာတာကို ကနဦးအာရပ်အထက်တန်းစားေတွကေတာ့ ယဉ်ေကျးမ�အမှတလ ် က�ဏာေတွ ေပျာက်ဆးုံ သွားမှာစိးု တဲအ ့ တွက် မွတစ ် လင်မ် တြဖည်းြဖည်းနဲ ့ သူတရဲ ို ့ အဆင အ ့် တန်း၊ ့ အဲဒလ ီ ပ ို ံစ ု ံတပ ု ကူးယူတအ ဲ့ ေပါ် ခါးသီးရန်လတ ို ဲ့ အြမင်ေတွ �ှိ�ကပါတယ်။ ေြပာင်းလဲသာွ း�ပီြဖစ်တဲ့ လက်ေအာက်ြပည်သေတွ ူ ကလည်း အင်ပါယာအတွငး် မှာ၊ အစ�လာမ်ကမ�ာအတွငး် မှာ တူညတ ီ အ ဲ့ ခွငအ ့် ေရးေတွရဖို ့ ကျယ်ကျယ်ေလာင်ေလာင် ေတာင်းဆိလ ု ာခဲ�့ ကတယ်။ ေနာက်ဆးုံ ေတာ့ သူတလိ ို ့ ခ ု ျင်တအ ဲ့ တိင ု း် ရသွား�ကတာပဲ။ အီဂျစ်လမ ူ ျိုးေတွ၊ ဆီရီးယားလူမျိုးေတွ �ှင ့် မက်ဆပ ုိ ိေတးမီ ု းယားလူမျိုးေတွကို ြမင်သထက်ြမင်လာ�ကတယ်။ အာရပ်လမ ူ ျိုးစစ်စစ်ကေန ေနာက်ဆးုံ ေတာ့ အာရပ်လမ ူ ျိုးေတွအေနနဲလည် း ့ ဆင်းသက်လာတာြဖစ်ေစ၊ အီဂျစ်၊ အသစ်ေြပာင်းေ���လာသူေတွြဖစ်ေစ မွတစ ် လင်မမ ် ဟုတ၊် စိးု မိးု သထက်စးို မိးု တာ အထူးသြဖင ့် ခံလာရတာပဲ။ အာရပ်လမ ူ ျိုးေတွအြဖစ် အာေရဗျက ဆီးရီးယားဘက်ကေန အာရပ်လည်းမဟုတတ ် လ ဲ့ ေတွ ူ က အီရန်လမ ူ ျိုးေတွ၊ တူရကီလမ ူ ျိုးေတွ �ှင ့် ဘာဘာလူမျိုးေတွေပါ။့ အာရပ်နယ်ချဲ�စမ ီ ံကန ိ း် ရဲ ့ �ကီးကျယ်တေအာင် ဲ့ ြမင်မက � ေတာ့ မူလအာရပ်အင်ပါယာ ို ့ ချဲ�ယဉ်ေကျးမ�က ေပျာက်ကယ ွ သ ် ာွ း�ပီး၊ အာရပ်လမ ူ ျိုးစစ်စစ်ေတွရဲ ့ စိးု မိးု မ�မ�ှိေတာတ ့ ာေတာင်မှ သူတနယ် သွတသ ် င ွ း် တဲအ ့ ရာေတွကို အာရပ်မဟုတတ ် လ ဲ့ မ ူ ျိုးစုေပါင်းများစွာက ဆက်လက်�ပီး စိတအ ် ားထက်သန်စာွ နဲပဲ့ တန်ဖိးု ထားဆဲ၊ ေြမ�ာက်စားဆဲ၊ တိးု တက်ေကာင်းမွနလ ် ာေအာင် ဆက်လက်လပ ု ်ေဆာင်ခ�ဲ့ ကတဲ့ အချက်ပါပဲ။ 267 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge တ�ုတမ ် ာှ ေတာ့ တ�ုတအ ် င်ပါယာရဲနယ် ီ ံကန ိ း် ဟာ ဒီထ ု မ်းနားပါတယ်။ �ှစေပါင် ် း ၂၀၀၀ ့ ချဲ�စမ ့ က်ပိခ အ�ကာမှာ အရင်က အ�ိုငး် အစိင ု း် ေတွလို ့ သတ်မတ ှ ခ ် �ဲ့ ကတဲ့ လူမျိုးစု၊ ယဉ်ေကျးမ� အစုလက ို အ ် ြပံုလိက ု က ် ို တ�ုတန ် ယ်ချဲ�ယဉ်ေကျးမ�အတွငး် ေအာင်ေအာင်ြမင်ြမင် သွတသ ် င ွ း် �ိင ု ခ ် တ ဲ့ အ ဲ့ တွက် ဟန်တ�ုတလ ် မ ူ ျိုးေတွ ြဖစ်လာခဲပ ့် ည်း တ�ုတ� ် င ို င ် က ံ ို ဘီစီ ၂၀၆ ကေန ေအဒီ ၂၂၀ အထိ အုပ်ချုပ်ခဲတ ့ ါတယ်။ (ဒါေ�ကာငလ ့ ဲ့ အင်ပါယာကို ဟန်အင်ပါယာလို ့ အစွြဲ ပု�ပီးေခါ်တာပါ)။ တ�ုတအ ် င်ပါယာရဲ ့ အ�ကီးကျယ်ဆးုံ ေအာင်ြမင်မက � ေတာ့ ဒီေနထက် ထိ ဒီအင်ပါယာဟာ �ှငသ ် န်လည်ပတ်လျက်�ိေနတာပါပဲ ှ ။ ့ သိေပမယ့ ု့ ် ေဝးလံေခါင်သတ ီ ဲ့ တိဘက်၊ �ှငး် ကျန်း လို ေဒသေတွမာှ ေတာ့ ဒါကို ေပါ်ေပါ်လွငလ ် င ွ ေတာ ် ့ မြမင်ရဘူးေပါ။့ တ�ုတလ ် ဦ ူ းေရ ၉၀ ရာခိင ု � ် န� း် အထက်ဟာ သူတကိ ို ့ သ ု တ ူ ေရာ၊ ို ့ တပါးသူေတွကပါ ဟန်လမ ူ ျိုးေတွအြဖစ် ြမင်�ကပါတယ်။ လွနခ ် ဲတ ့ ဲ့ ဆယ်စ� ု စ ှ ေတွ ် က က�န်ေတာ်တို ့ နယ်ချဲ�ကလ ို န ို စ ီ နစ်�ပိုကွြဲ ခင်းြဖစ်စဉ်ေတွမာှ နားလည်�င ို ပ ် ါတယ်။ အလားတူပံစ ု ေတွ ံ နဲ ့ ဒီေနေခတ် ပိင ု း် ေတွမာှ ့ ဥေရာပ�ိင ု င ် ေတွ ံ က အေနာက်တင ို း် လူမျိုး�ကီးယဉ်ေကျးမ�ပျံ� �ှေစဖိ ံ့ ဆိ ု့ တ ု ဲ့ ေခါင်းစဉ်ေအာက်မာှ ကမ�ာ� ို င ် ေတာ် ံ ေတာ်များများကို ့ င သိမး် ပိက ု န ် ယ်ချဲ� ခဲ�့ ကပါတယ်။ သူတလု ို ့ ပ်ေဆာင်ချက် အရမ်းေအာင်ြမင်တာေ�ကာင ့် ဲ့ ေတွ ူ ဟာ အေနာက်တင ို း် ယဉ်ေကျးမ�ရဲ ့ တမူထးူ ြခားတဲအ ့ ပိင ု း် ေတွကို တြဖည်းြဖည်းနဲ ့ သန်းေထာင်ချီတလ ေမွးယူလာခဲ�့ ကတယ်။ အိ�ယ ိ� လူမျိုး၊ အာဖရိကလူမျိုး၊ အာရပ်လမ ူ ျိုး၊ တ�ုတလ ် မ ူ ျိုး �ှင ့် မာအိုရီ လူမျိုးေတွဟာ ြပင်သစ်စကား၊ အဂင်္လပ ိ ်စကား �ှင ့် စပိနစ ် ကားေတွ သင်ယလ ူ ာခဲ�့ ကတယ်။ သူတဟာ ို ့ လူအခွ ့် ေရး၊ ့ ငအ မိမက ိ �ံ ကမ�ာကို ဆံးု ြဖတ်ပိင ု ခ ် ွင ် ့ အေနာက်တင ို း် အေတွးအေခါ်ေတွြဖစ်တဲ့ ဆိတ ု ာေတွကို လစ်ဘရယ်ဝါဒ၊ စတင်ယ�ံု ကည်လာ�က�ပီး အရင်း�ှငဝ ် ါဒ၊ ကွနြ် မူနစ်ဝါဒ၊ အမျိုးသမီးအခွငအ ့် ေရးဝါဒ၊ အမျိုးသား�ိင ု င ် ေရးဝါဒ ံ စတာေတွကို ေမွးယူလာခဲ�့ ကပါတယ်။ ၂၀ ရာစုအတွငး် မှာ အေနာက်တင ုိ း် စံတန်ဖိးု ေတွန ဲ ့ အသားကျေနတဲ့ အဲဒစ ီ � ံ န � း် ေတွအရပဲ သူတဟာ ို ့ ဥေရာပေအာင်�င ို သ ် ေတွ ူ န ဲ ့ တန်းတူညတ ီ ယ်ဆ�ုိ ပီး ေဒသတွငး် အုပ်စေတွ ု က ေ�ကးေ�ကာ်�ကတယ်။ မိမိက�ံ ကမ�ာ မိမိဖန်တးီ ခွင� ့် ိှေရး၊ ဆိ� ု ှယလ ် စ်ဝါဒ �ှင ့် လူအခွ ့် ေရးဆိတ ု ဲ့ အေနာက်တင ို း် အေမွအ�ှစေတွ ် ရဲ ့ ့ ငအ ေခါင်းစဉ်ေတွေအာက်မာှ ပဲ နယ်ချဲ�ဆနက ် ့ ျင်ေရးလ�ပ်�ှားမ�ေတွ လုပ်ေဆာင်ခဲ�့ ကတယ်။ အီဂျစ်လမ ူ ျိုး၊ ူ ျိုးေတွ ကနဦဒအာရပ်ေအာင်�င ို သ ် ေတွ ူ ဆက ီ အေမွရတဲ့ နယ်ချဲ�ယဉ်ေကျးမ�ကို အီရန်လမ ူ ျိုး �ှင ့် တူရကီလမ ေမွးယူ�ပီး အသားကျေအာင်လပ ု ်သလို ဒီေနေခတ် မာှ လည်း အိ�ယ ိ� လူမျိုး၊ တ�ုတလ ် မ ူ ျိုး �ှင ့် အာဖရိက ့ လူမျိုးေတွကလည်း သူတရဲ ို ့ အရင် ကအေနာက်တင ို း် သခင်ေတွရဲ ့ နယ်ချဲ�ယဉ်ေကျးမ�ကေတာ် ို ေတာ်များများကို ့ လက်ခံလက ို �် ပီး ို ့ �ိ့ ု းရာအစဉ်လာ၊ သူတရဲ လိအ ု ပ်ချက်ေတွနကိ ဲ့ က ု ည ် ေအာင် ီ �ကိုးစား�ကပါတယ်။ 268 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ြပုြပင်ည�ယ ိ ဖ ူ ို ့ နယ်ချဲ�ကျူးေကျာ်ေရး သံသရာစက်ဝန်း အဆင ့် ေရာမအင်ပါယာ အစ�လာမ် အင်ပါယာ ဥေရာပ နယ်ချဲဝ � ါဒ အုပ်စင ု ယ်တစ်ခက ု ေရာမလူမျိုးများက အာရပ်လမ ူ ျိုးများက ဥေရာပလူမျိုးများက အင်ပါယာ�ကီးတစ်ခု ေရာမအင်ပါယာကို စတင် အာရပ် ခိလာဖသ် (Arab ဥေရာပအင်ပါယာများ စတင် တည်ေထာင် တည်ေထာင်သည်။ Caliphate) ြပည်ေထာင်စု တည်ေထာင်�ကသည်။ သည်။ တည်ေထာင်သည်။ နယ်ချဲ�ယဉ်ေကျးမ� ဂရိ-ေရာမ ယဉ်ေကျးမ� တစ်ခု ြဖစ်တည် အာရပ်-မွတစ ် လင်မ် အေနာက်တင ို း် ယဉ်ေကျးမ� ယဉ်ေကျးမ� လာသည်။ နယ်ချဲ�ယဉ်ေကျးမ�ကို လက်ေအာက်ခြံ ပည်သမ ူ ျား လက်ေအာက်ခြံ ပည်သူ လက်ေအာက်ခြံ ပည်သမ ူ ျားက လက်ေအာက်ခြံ ပည်သူ က လက်တင်ဘာသာ၊ များက အာရပ်စကား၊ အဂင်္လပ ိ ်၊ ြပင်သစ် စသည့် များက ေမွးယူ ေရာမ ဥပေဒ၊ အစ�လာမ်ဘာသာ တိကိ ု့ ု ဘာသာစကား များ�ှင ့် လာ�ကသည်။ ေရာမ�ိင ု င ် ေရး ံ ေမွးယူသည်။ ဆိ� ု ယ ှ လ ် စ်ဝါဒ၊ အေတွးအေခါ်စသည်တကိ ို ့ ု အမျိုးသား�ိင ု င ် ေရးဝါဒ၊ ံ ေမွးယူသည်။ လူအခွ ့် ေရးစသည့် ့ ငအ အေတွးအေခါ်များကို ေမွးယူ�ကသည်။ လက်ေအာက်ခြံ ပည်သူ အီလးီ ရီးယန်းလူမျိုး၊ အီဂျစ်လမ ူ ျိုး၊ အီရန်လမ ူ ျိုး အိ�ယ ိ� လူမျိုး၊ တ�ုတလ ် မ ူ ျိုး �ှင ့် များက နယ်ချဲ�ဝါဒီ ေဂါ်လ်လမ ူ ျိုး �ှင ့် �ှင ့် ဘာဘာလူမျိုးတိက ု့ အာဖရိကလူမျိုးတိက ု့ တိ၏ ု ့ အများြပည်သူ ပျူးနစ်လမ ူ ျိုးတိက ု့ အများြပည်သူ အများြပည်သူ အတွကထ ် ား�ှေသာ ိ အတွကထ ် ား�ှေသာ ိ အများြပည်သူ အတွက် အတွကထ ် ား�ှေသာ ိ အမျိုးသား�ိင ု င ် ေရးဝါဒ၊ ံ စံတန်ဖိုးများနဲအညီ ့ ထား�ှိေသာ ေရာမ မွတစ ် လင်မ် စံတန်ဖိုး ဆိ� ု ယ ှ လ ် စ်ဝါဒ၊ လူအခွငအ ့် ေရး တန်းတူအခွငအ ့် ေရး စံတန်ဖိုးများနဲအညီ ့ များနဲအညီ အာရပ်တနဲ ို ့ ့ ့ စသည့် အေနာက်တင ို း် စံတန်ဖိုး ရရန် ေရာမလူမျိုးတိနဲ ု ့ တန် ့ းတူ တန်းတူအခွငအ ့် ေရးရန် များနဲအညီ ဥေရာပလူမျိုး ့ ေတာင်းဆိ�ု ကသည်။ အခွငအ ့် ေရးရရန် ေတာင်းဆိ�ု ကသည်။ တိနဲ ု ့ တန် ့ းတူ အခွငအ ့် ေရး ရရန် ေတာင်းဆိ�ု ကသည်။ ေတာင်းဆိ�ု ကသည်။ အင်ပါယာကို စတင် ေရာမလူမျိုးများသည် အာရပ်တက ို ့ ဥေရာပလူမျိုးများက ကမ�ာ�ကီးကို တည်ေထာင်သမ ူ ျား သီးသနလ ့် မ ူ ျိုးစုအြဖစ် မွတစ ် လင်မက ် မ�ာကို စိးု မိးု ထားြခင်းအား အေနြဖင ့် ၎င်းတိ၏ ု့ တည်�ိမ ှ ေနေတာေပ။ ့ ထိနး် ချုပ်ထားြခင်းကို လက်လတ � လ ် က ို ရ ် �ပီး 269 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge စိးု မိးု ချုပ်ကင ို မ ် က � ို အင်ပါယာကို ချုပ်ကင ို မ ် � ဆံးု �� ံးလိက ု ရ ် �ပီး အေနာက်တင ို း် ေတွးေခါ် ပံု �ှင ့် ဆံးု �� ံးသွား�က သည်။ သည် လူမျိုးစုေပါင်းစံေသာ ု လူမျိုးစုေပါင်းစံေသာ ု စံတန်ဖိုးများကို အခွငထ ့် းူ ခံ လူတန်းစားများ မွတစ ် လင်မ် အခွငထ ့် းူ ခံ သက်ဝင်ယ�ံု ကည်�ကေသာ လက်ထသ ဲ ုိ ေရာက် သာွ း ့ လူတန်းစားများလက်ထသ ဲ ုိ ့ လူမျိုးေပါင်းစံု အခွငထ ့် းူ ခံ သည်။ ေရာက်သာွ းသည်။ လူတန်းစားများကို လ�လ ဲ က ို ရ ် သည်။ နယ်ချဲ�တ၏ ို ့ အီလးီ ရီးယန်းလူမျိုး၊ အီဂျစ်လမ ူ ျိုး၊ အီရန်လမ ူ ျိုး အိ�ယ ိ� လူမျိုး၊ တ�ုတလ ် မ ူ ျိုး �ှင ့် ယဉ်ေကျးမ�သည် ေဂါ်လ်လမ ူ ျိုး �ှင ့် �ှင ့် ဘာဘာလူမျိုး တိသည် ု့ အာဖရိကလူမျိုးတိသည် ု့ ၎င်းတို ့ ဆက်လက် စီးဆင်း ပျူးနစ်လမ ူ ျိုးတိသည် ု့ ၎င်းတို ေမွ ့ းယူထားေသာ ေမွးယူထားေသာ အေနာက်တင ို း် တိးု တက်လျက် ၎င်းတိေမွ ု ့ းယူထားေသာ မွတစ ် လင်မယ ် ဉ်ေကျးမ�ကို ယဉ်ေကျးမ�ကို ဆက်လက်တးို တက် �ှိသည်။ ေရာမယဉ်ေကျးမ�ကို ဆက်လက်တးို တက် ေအာင် လုပ်�ကသည်။ ဆက်လက်တးို တက် ေအာင် လုပ်�ကသည်။ ေအာင် လုပ်�ကသည်။ လူသမိ ့ ုငး် ၏ လူေကာင်း များ �ှင ့် လူဆးုိ များ လူသမိ ု း် ကို ့ င လူေကာင်းများ �ှင ့် လူဆးုိ များအြဖစ် လူဆးုိ များအ�ကား ည�ပ်ထားချင်စရာေကာင်းတာေတာ့ �ကီးမားကျယ်ြပနတ ် ့ ဲ့ အင်ပါယာအများစုဟာ သပ်သပ်ရပ်ရပ်ခွဲြခား�ပီး အမှနပ ် င်။ အင်ပါယာများကို ဘာေ�ကာငလ ့် ည်းဆိေတာ ု ့ လူအသက် ေသွးအေပါ်အရင်းြပုတည်ေထာင်တာြဖစ်�ပီး ့ သူတရဲ ို ့ အာဏာကိ ု ဖိ�ပ ိှ ်အုပ်ချုပ်မ၊� စစ်ပဲေတွ ွ န ဲ ့ တည်�မဲေစတာကိးု ။ သိေပမယ့ ု့ လ ် ည်း က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ့ ့ ဒီေနေခတ် ယဉ်ေကျးမ�ေတာ်ေတ◌်◌ာများများဟာ နယ်ချဲ�ေတွရဲ အ ် အေြခခံထားတာပါ။ ဆိေတာ ု ့ ့ ေမွအ�ှစေပါ် ့ အင်ပါယာေတွဆတ ုိ ာ ေကာင်းကိမ ု ေကာင်းဘူးေြပာ�ကရင် က�န်ေတာ်တဘယ် ို ့ လလ ို ေတွ ူ ြဖစ်သာွ းမလဲ။ ခုချိနမ ် ာှ လူယဉ် ့ ေကျးမ�ကို နယ်ချဲ�ဝါဒရဲ ့ မေကာင်းအညစ်အေ�ကး ကေန လံးု ဝကင်းစင်ေစဖို ့ �ကိုးစားတဲ့ �ိင ု င ် ေရးလ� ံ ပ်�ှားမ�ေတွ၊ ဒဿနဂိဏ ု း် ေတွ �ှိပါတယ်။ အဲဒလ ီ လ ို ပ ု ်ရင် ဘာအြပစ်အညစ်အေ�ကးနဲမှ့ ညစ်ပတ်ြခင်းမ�ှိတဲ့ သန� ် ့ ှငး် စစ်မန ှ တ ် ဲ့ ဒီအေတွးအေခါ်ေတွဟာ လူယဉ် ို မယ်လို ့ ့ ေကျးမ�ကရ အေကာင်းဆံးု အေြခအေနမှာေတာ့ သူတို ့ ယံ�ု ကည်�ကတယ်။ �ံအ ု �ိုးစင်းတယ် ေြပာရမှာပါ။ အဆိးု ဆံးု အေြခအေနမှာေတာ့ အမျိုးသားဝါဒ �ှင ့် တစ်ယသ ူ န်အြမင်ေတွသက်သက်ကို အေပါ်ယံလပ ှ ေအာင် တန်ဆာဆင်ထားတဲ့ လိမည ် ာလှညြ့် ဖားမ�ေတွပဲ တြခားလူအသိ င ု း် အဝိင ု း် ေတွရဲ ့ ့ ြဖစ်တယ်။ အြပစ်ညစ်ေ�ကးေတွန ဲ ့ လူယဉ် ု ့ ့ ေကျးမ� အေြမာက်အများကိေတာ ကနဦးသမိင ု း် အစမှာ ေပါ်ေပါက်လာ�ပီး ထိေတွ�ေြပာင်းလဲညစ်စန ွ း် သွားြခင်းမ�ှိတဲ့ သနစ ် ့ င်စစ်မန ှ တ ် လ ဲ့ ယ ူ ဉ်ေကျးမ�ေတွလို ့ ေြပာလိရရင် ု့ ရမှာပါ။ 270 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ဒါေပမယ့် အဲဒသ ီ မိင ု း် ဦးအချိနက ် စ�ပီး ေနာက်ပိင ု း် ြဖစ်တည်လာတဲ့ ကမ�ာေပါ်က ယဉ်ေကျးမ�မန ှ သ ် မ�ဟာ အဲဒလ ီ မ ို ေ�ကးေ�ကာ်�င ို ေတာ ် ပ ှ သ ် မ�အားလံးု မှာ အနည်းဆံးု ေတာ့ အင်ပါယာေတွ၊ ့ ါဘူး။ လူယဉ် ့ ေကျးမ�မန နယ်ချဲ�ယဉ်ေကျးမ�ေတွရဲ ့ အေမွအ�ှစေတွ ် တစိတတ ် ပိင ု း် ေတာ့ ပါဝင်�က�ပီး ဘယ်လမ ို ျိုး ပညာရပ်ဆင ုိ ရ ် ာ သိမဟု ု ့ တ် �ိင ု င ် ေရးဆိ ံ င ု ရ ် ာ ခွစ ဲ တ ိ မ ် မ � ျိုးကမှ လူနာကိေသဆံ ု းု မသွားေစဘဲ ဒီနယ်ချဲ�အေမွအ�ှစေတွ ် ကို ခွစ ဲ တ ိ ြ် ဖတ်ထတ ု ဖ ် ို မြဖစ် �င ို ပ ် ါဘူး။ ့ ဥပမာ အြဖစ် ဒီေနေခတ် လွတလ ် ပ်ေသာ အိ�ယ ိ� သမ�တ�ိင ု င ် ံ �ှင ့် �ဗိတသ ိ � ရာဂျ်ေတွ�ကားက အချစ့် အမုနး် ဆက်�ယ ွ မ ် အ � ေ�ကာင်းကို စဉ်းစား�ကည့ပ ် ါ။ �ဗိတသ ိ � ေတွက အိ�ယ ိ� ကို သိမး် ပိက ု အ ် ုပ်စးို ေတာ့ အိ�ယ ိ� လူမျိုးသန်းေပါင်းများစွာ အသက်ဆးုံ �� ံးခဲရ ဲ့ ေတွ ူ ကလ ို ည်း ဆက်လက် ့ �ပီး ေနာက်ထပ် သန်းရာနဲချီ ့ တလ ေခါင်းပံြု ဖတ်အြမတ်ထတ ု �် ပီး ခွြဲ ခား�ှမ ိ ခ ့် ျ အိ�ယ ိ� လူမျိုးေတာ်ေတာ်များများဟာ အေနာက်တင ို း် အယူအဆေတွကို ဒါေပမယ့် ဆက်ဆခ ံ ဲပ ့ ါေသးတယ်။ သိေပမယ့ ု့ လ ် ည်း မိမဖ ိ န်တးီ ခွင� ့် ိှေရး၊ လူအခွ ့် ေရးစတဲ့ ့ ငအ မိမိက�ံ ကမ�ာ ေမွးယူ�ပီး စိတအ ် ားထက်သန်စာွ သူတကိ ို ့ ယ ု တ ် င ို ေ�ကး ် ေ�ကာ်ထားတဲ့ �ဗိတသ ိ �ေတွက ယံ�ု ကည်ေြပာင်းလဲလာခဲ�့ ကတယ်။ ဒီစံတန်ဖိးု ေတွနအညီ ဲ့ မေနထိင ု ဘ ် ဲ ေဒသခံအ� ိ ယ ိ� လူမျိုးေတွကို �ဗိတသ ိ �လက်ေအာက်ခေတွ ံ အြဖစ် တန်းတူညအ ီ ခွငအ ့် ေရးေပးဖို ့ သိမဟု ု ့ တ် လွတလ ် ပ်ေရးေပးဖို ြငင် ့ ခါ အလွနတ ် ရာ စိတပ ် ျက်လက်ပျက် ြဖစ်ခ�ဲ့ ကတယ်။ ့ းဆန်�ကတဲအ ဘယ်လပ ို ဲြဖစ်ြဖစ် ဒီေနေခတ် အိ�ယ ိ� �ိင ု င ် ဟ ံ ာ �ဗိတသ ိ �အင်ပါယာရဲ ့ ကေလးငယ်လို ့ ေြပာရမှာပါ။ ့ �ဗိတသ ိ �ေတွက အိ�ယ ိ� တိက ု င ် ယ်တင ွ း် မှတ ီ င်းေနထိင ု �် ကတဲ့ ေဒသခံေတွကို သတ်ြဖတ်ခ၊ဲ့ ဒဏ်ရာရေစခဲ၊့ �ှပ ိ ်စက်ခ�ဲ့ ကေပမယ့် သူတဟာ ို ့ �ိင ု င ် င ံ ယ်အမျိုးမျိုး၊ အလွနတ ် ရာကွြဲ ပားြခားနား�ပီး လူမျိုးစုအမျိုးမျိုး၊ အချင်းချင်းစစ်ြဖစ်ေန�ကတဲ့ ေဒသအမျိုးမျိုးကို စုစည်းခဲ�့ ပီး စုေပါင်းအမျိုးသား�ိင ု င ် ေရးအသိ ံ စိတတ ် စ်ခ� ု ိလ ှ ာေအာင် လုပ်ခေပးတယ် ဲ့ ။ �ိင ု င ် ေရးစနစ် ံ တစ်ခေအာက် ု မာှ လည်ပတ်ေနတဲ့ �ိင ု င ် တ ံ စ်�င ို င ် ြံ ဖစ်ေအာင်လည်း အေြခခံအုတြ် မစ်ကခ ို ျေပး၊ ဖန်တးီ ေပးခဲတ ့ ယ်။ အုပ်ချုပ်ေရးယ��ရားေတွ ဖန်တးီ ခဲ�့ ပီး အသက်ေသွးေ�ကာြဖစ်တဲ့ ရထားလမ်းကွနရ ် က်ကလ ို ည်း လွတလ ် ပ်တအ ဲ့ � ိ ယ ိ� �ိင ု င ် ဟ ံ ာ �ဗိတသ ိ �ကအေမွဆက်ခတ ံ ဲ့ သူတရဲ ို ့ အစိ ု ံကို ့ းု ရပံစ ေဖာ်ေဆာင်ခဲတ ့ ာပါ။ အဂင်္လပ ိ ်စကားြဖစ်ေနဆဲြဖစ်�ပီး မိခင်ဘာသာစကား အြဖစ် ေြပာဆိဆ ု က်သယ ွ ရ ် တာပါ။ အိ�ယ ိ� �ိင ု င ် စ ံ းီ ပွားေရး အေနာက်တင ို း် တမီလစ ် ကား၊ ေြပာသူေတွရဲ ့ အိ�ယ ိ� လူမျိုးေတွဟာ စုေပါင်းပါဝင်မရ � ဲ ့ တည်ေဆာက်ေပးခဲတ ့ ယ်။ ဒီေခတ် ဒီမိက ု ေရစီကို အိ�ယ ိ� တိက ု ေဒသတစ် ် ခုလးံု ရဲ ့ ဟင်ဒစ ီ ကား၊ တရားစီရင်ေရးစနစ်ရဲ ့ ေမွးယူခဲ�့ ပီး ပင်မဘာသာစကားဟာ မာလယာလမ်စကား များကို �ကားခံဘာသာစကားအြဖစ် အသံးု ြပု�ပီး ခရစ်ကက်ကစားနည်းကို �ူ းသွပ်�က�ပီး သစ်�ကံပိးု လက်ဖက်ရည်ကို �ှစ� ် စ ှ �် ခိုက်�ခိုက် ေသာက်�ကပါတယ်။ ဒီကစားနည်း နဲ ့ ေသာက်စရာကလည်း 271 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge �ဗိတသ ိ �ေတွရဲ အ ိ� မှာ လက်ဖက်ကို စီးပွားြဖစ်စိက ု ပ ် ျိုးတာမ�ှိခဘ ဲ့ ဲ ့ ေမွအ�ှစ်ပါ။ ၁၉ရာစု အလယ်အထိ အိ�ယ အေ�ှ �အ� ိ ယ ိ� ကုမဏ � က ီ စတင်မတ ိ ဆ ် က်ေပးမှာသာ �ဗိတသ ိ �အ�ှငသ ် ခင်ေတွကပဲ စိက ု ပ ် ျိုးလာ�ကတာပါ။ အိ�ယ ိ� တိက ု င ် ယ်တစ်ခလ ု းံု ကို အဲဒ ီ ဘဝင်ေလဟပ်ေနတဲ့ လက်ဖက်ရည်ေသာက်တအ ဲ့ စဉ်အလာကို ပျံ� �ှေစခဲ ံ့ တ ့ ာ ြဖစ်ပါတယ်။ ဒီမက ို ေရစီ၊ အဂင်္လပ ိ ်စကား၊ မီးရထားလမ်း ကွနရ ် က်၊ တရားဥပေဒစနစ်၊ ခရစ်ကက် �ှင ့် လက်ဖက်ရည် စတဲအ ့ ရာေတွကို နယ်ချဲ�အေမွအ�ှစေတွ ် ဆ�ုိ ပီး သူတကိ ို ့ ေြမ ု ေပါ်ဆွခ ဲ ာွ ပစ်ချဖို ့ မဲေပးချင်မယ့် ဒီေခတ် အိ�ယ ိ� လူမျိုး ဘယ်�ေ ှ ယာက်များ �ှိမာှ ပါလိမ။့် တကယ်လို ့ သူတမဲ ို ့ ေပးခဲရ ့ င်ေတာင် မဲခဆ ွဲ းုံ ြဖတ်တယ်ဆတ ုိ လ ဲ့ ပ ု ်ရပ်ကက ို အရင်ကသူတရဲ ို ့ သခင် ေတွြဖစ်ခတ ဲ့ ဲ့ လူေတွကို အေ�ကးတင်ေနတာပဲ ့ မဟုတပ ် ါလား။ ပံု ၂၇။ မွမဘ ် င ုိ း် �မို � �ှိ ချတ�ရာပတိ �ှီဗာဂျိ ရထားဘူတာ�ကီးြဖစ်သည်။ ဘံေဘ�မိ ု ု �၏ ဝိတရ ို ိယ ဘူတာအြဖစ် စတင်ဖင ွ လ ့် စ ှ ်ခ�ဲ့ ကသည်။ ထိဘ ု တ ူ ာကို ၁၉ရာစု �ဗိတန ိ တ ် င ွ ် လူ�ကိုက်များေသာ ေခတ်သစ်ဂျာမန်ေဂါသစ် ပံစ ု ြံ ဖင ့် ့ �ဗိတသ ိ �တိက ု့ �ှစခ ် စ ု လံးု ၏အမည်ကို တည်ေဆာက်ခဲသ ့ ည်။ ေြပာင်းလဲမည ှ ေခါ် ့် ခဲသ ့ ည်။ ဟိ�ူ� အမျိုးသားအစိးု ရက သိေသာ် ု့ �မို � �ှင ့် ဘူတာ တိင ု း် တပါးဖိ�ပ ိှ ်အုပ်ချုပ်သတ ူ က ို ့ ဲ့ ၍ ဤ�ကီးမားခမ်းနားေသာ အေဆာက်အအံု�ကီးကို �ဖိုချလိသ ု ည့ဆ ် ���ိှသည်ကို တည်ေဆာက်ခေသာအရာဟူ မေတွ�ရေပ။ ရက်စက်�ကမ်း�ကုတ်တဲ့ စစ်မန ှ တ ် ဲ့ ယဉ်ေကျးမ�ကို အင်ပါယာတစ်ခရ ု ဲ ့ အေမွအ�ှစေတွ ် ကို ြပန်လည်တည်ေဆာက် ထိနး် သိမး် ဖို ့ အဲဒလ ီ ြို ဖစ်ရင်ေတာင် ရ�ှိလာမယ့် အလာတူရက်စက်တဲ့ အင်ပါယာေဟာင်းတစ်ခရ ု ဲ ့ အေမွအ�ှစက ် ို �ဗိတသ ိ �ရာဂျ်ေတွက က�န်ေတာ်တကာကွ ို ့ ယတ ် ဲ့ လံးု ဝအြမစ်ြပတ်ဖယ်�ှား�ပီး က�န်ေတာ်တေမ�ာ် ို ့ လငတ ့် ယ်ဆပ ုိ ါစိ။ု ့ ယဉ်ေကျးမ�ဟာ ကာကွယေနတာပဲ ် အိ�ယ ိ� ယဉ်ေကျးမ�ေတွဖျက်ဆးီ သွားတယ်လို ့ ဒီထ ု းကျ�ပီး ့ က်ပိေ�ှ ြဖစ်ပါလိမ်မ ့ ယ်။ ဆိ�ု ပီးမုနး် တီးေနသူေတွဟာ 272 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge အိ�ယ ိ� ကိန ု ယ်ချဲ� �ပီး ေဒလီကေအာင် ို �င ို ခ ် ဲတ ု င် �ှင ့် မဂိအ ု င်ပါယာကိရ ု ဲ ့ အေမွအ�ှစေတွ ် ကို ့ ဲ့ ဆူလတန်ဘရ အလိအ ု ေလျာက် အမ �မ်းတင်ေနသလိြု ဖစ်သာွ းမှာပါ။ ဆက်လက်�ပီး စစ်မန ှ တ ် ဲ့ အိ�ယ ိ� ယဉ်ေကျးမ�ကရ ို ဖို ့ ဒီတင ို း် တပါး မွတစ ် လင်မအ ် င်ပါယာေတွရဲ ့ လ�မး် မိးု မ�ကေန ကယ်တင်ဖိ�ကိ ု ့ ုးစားတဲလ ့ တ ူ င ို း် ဟာ ဂုပတ � အင်ပါယာ၊ ခူ�ှနအ ် င်ပါယာ �ှင ့် ေမာရိယအင်ပါယာ တိရဲ ု့ အ ် ို အမ �မ်းတင်သလိြု ဖစ်ပါတယ်။ ့ ေမွအ�ှစက တကယ်လို ့ အစွနး် ေရာက်ဟ� ိ ူ� အမျိုးသားသားဝါဒီတစ်ေယာက်က �ဗိတသ ိ �နယ်ချဲေတွ � ချန်ခဲတ ် င ုိ း် ့ ဲ့ မွမဘ ပင်မမီးရတားဘူတာ�ကီးလို အေဆာက်အအံုေတွအကုနလ ် းုံ ကို မွတစ ် လင်မန ် ယ်ချဲ�ကျူးေကျာ်သေတွ ူ ဖျက်ဆးီ လိက ု တ ် ယ်ဆပ ုိ ါစိ။ု ့ ချန်ခတ ဲ့ အ ဲ့ ေဆာက်အအံေတွ ု ြဖစ်တဲ့ ဒါဆိရ ု င် တာဂ ့ ျ်မဟာလ် ဂူဗိမာန်ေတွကျေတာ့ ဘယ်လလ ို ပ ု ်လပ ု ်မာှ ပါလဲ။ ပံု ၂၈။ တာဂ ှ ေသာ ် အိ�ယ ိ� ယဉ်ေကျးမ�ဥပမာ တစ်ရပ်ေပေလာ သိမဟု ု ့ တ် ့ ျ် မဟာလ် ဂူဗိမာန်။ စစ်မန တိင ု း် တပါး မွတစ ် လင်မန ် ယ်ချဲ�ဝါဒီတ၏ ို ့ ဖန်တးီ မ� တစ်ရပ်ေပေလာ။ အခုလို အေ�ှာငအ ့် သွားမလွတ် ဆူးများတဲ့ ယဉ်ေကျးမ�အေမွ�စ ှ ်ဆင ုိ ရ ် ာေမးခွနး် ေတွနပတ် ဲ ့ သက်�ပီး ဘယ်လေြဖရမလဲ ို လို ့ ဘယ်သမ ူ ှ မသိပါဘူး။ ဘယ်လလ ို မ်းကိပ ု ဲ က�န်ေတာ်တေရွ ို ့ းချယ်သည်ြဖစ်ပါေစ.. ပထမေြခလှမ်းကေတာ့ ဒီေရွ းချယ်စရာ လမ်း�ှစခ ် ရ ွ ဲ ��့ ပ်ေထွးမ�ကို အသိအမှတြ် ပုဖိပဲ ု ့ ြဖစ်ပါတယ်။ �ပီးေတာ့ 273 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge အတိတက ် ို လူေကာင်းေတွ၊ လူဆးုိ ေတွအြဖစ် �ိုး�ိုးစင်းစင်းခွဲြခမ်းလိက ု တ ် ာဟာ ဘယ်မခ ှ ရီးမေရာက်ေစဘူး ဆိတ ု ာ လက်ခဖ ံ ိပဲ ု ့ ြဖစ်တယ်။ ဒါေပမယ့် တစ်ခေတာ ု � ို ့ လူဆးုိ ေတွဦးေဆာင်ရာကို ့ ိှပါတယ်။ က�န်ေတာ်တဟာ အလွယတ ် ကူေနာက်လက ို ေလ့ ် �ိတ ှ ယ်ဆတ ုိ ာကို လိလ ု လ ို ားလား ဝန်ခ�ံ ကတယ် ဆိရ ု င်ေတာ့ တစ်မျိုးေပါ။့ ဂလိဘ ု ယ် အင်ပါယာ အသစ် ဘီစီ ၂၀၀ ဝန်းကျင်ကတည်းက လူေတွအများစုဟာ အင်ပါယာေတွလက်ေအာက်မာှ ေန�ကတာပါ။ �ကည့ရ ် တာ ေနာင်အနာဂတ်မာှ လည်း လူသားအများစုဟာ အင်ပါယာနဲ ့ ေနမယ့ပ ် ံု �ှိတယ်။ ဒါေပမယ့် ဒီတစ်�ကိမမ ် ာှ ေတာ့ အဲဒအ ီ င်ပါယာဟာ တကယ့် ဂလိဘ ု ယ်အင်ပါယာြဖစ်မာှ ပါ။ ကမ�ာ�ကီးတစ်ခုလးံု ကို စိမ ု းို နယ်ချဲ�အုပ်ချုပ်မယ်ဆတ ုိ ာ မ�ကာခင်မလွမ ဲ ေသွြဖစ်လာေတာမ ု င ို ပ ် ါတယ်။ ့ ယ်လို ဆိ ့ � ၂၁ ရာစု အတွငး် ကိေရာက် ု လာတာနဲအမ� ့ ေပျာက်ဆးုံ လာေနတယ်။ အမျိုးသားဝါဒဟ �ိင ု င ် ေရးအာဏာရဲ ံ ့ လူသားထုတစ်ရပ်လးုံ ဆီကလာတာြဖစ်�ပီး ြမန်ြမန်ဆန်ဆန်ပဲ တရားဝင်မလ ူ ဇစ်ြမစ်ဟာ အထူး�ိင ု င ် သ ံ ားတချို �ဆက ီ လာတာမဟုတဘ ် းူ လို ့ ယံ�ု ကည်တလ ဲ့ ေတွ ူ လည်း များသထက် များလာတယ်။ �ပီးေတာ့ �ိင ု င ် ေရး ံ လမ်းြပအလင်းေရာင်ဆတ ုိ ာ လူအခွ ့် ေရး ့ ငအ ကိက ု ာကွယေစာင ် ေ�ှ ့် ာက်�ပီး ေဆာင်ရွကသ ် ငတ ့် ယ်လို ့ ယူဆလာ�ကတယ်။ ေကျာ်�ိေနတာဟာ ှ အဲဒေတာ ီ ့ ဘာအကူအညီမမ ှ ရတဲအ ့ ြပင် အစကတည်းက ဆွဒ ီ င်လမ ူ ျိုး၊ စတဲ� ့ င ို င ် လ ံ မ ူ ျိုးကွြဲ ပားတဲလ ့ ေတွ ူ အားလံးု လူသားမျိးစိတတ ် စ်ခုလးံု ရဲ ့ ကမ�ာ�ကီးမှာ အကျိုးစီးပွားကို လွတလ ် ပ်တ� ဲ့ င ို င ် ေတွ ံ အေ�ှာငအ ့် ယှကတ ် စ်ခုလေတာင် ုိ ၂၀၀ ြဖစ်ေနပါတယ်။ အင်ဒနို းီ �ှားလူမျိုး၊ �ိင ု ဂ ် ျီးရီးယားလူမျိုး တူညတ ီ လ ဲ့ အခွ ူ ့ ငအ ့် ေရးနဲ ့ ထိက ု တ ် န်�ကတဲအ ့ တွက် ် က ို တ ် ာ ပိ� ု ု ိး�ှငး် မသွားဘူးလား။ ကမ�ာအ ့် ေရးေတွကို ကာကွယလ ့ စိးု ရတစ်ခုတည်ေထာင်�ပီး ဒီအခွငအ ေရခဲတက ို ေတွ ် အရည်ေပျာ်လာတာစတဲ့ ကမ�ာနဲချီ ုိ ရ ် မယ့် ြပဿနာေတွေပါ်ေပါက်လာတာ ့ ရင်ဆင လက်�ိှကျန်ေနေသးတဲ့ လွတလ ် ပ်တသ ဲ့ းီ သန� ့်င ို င ် ေတွ ံ ရဲ တရားဝင် ြဖစ်တည်မက � ို တစစ တိက ု စ ် ားေနပါတယ်။ ့ ကမ�ာ�ကီးပူေ�ွးလာမ�ကို ေကျာ်လာ� း�ိင ု မ ် ာှ ေြဖ�ှငး် ဖိအတွ ု့ က် အချုပ်အချာအာဏာ�ှိတဲ့ မဟုတပ ် ါဘူး။ ဘယ်�င ို င ် တ ံ စ်ခုတည်းကမှ တ�ုတရ ် ဲ ့ ေကာင်ကင်ရဲအာဏာဆိ တ ု ာ ့ မိးု ေကာင်းကင်ကေန အိုဇုနး် လ�ာေပါက်ေနတာ၊ ေကာင်းကင်နပတ် ဲ ့ သက်တြဲ့ ပဿနာကို ေပးအပ်ထားတာပါ။ ဖန်လအ ံု မ ိ ် ေြဖ�ှငး် ဖိအတွ ု့ က် ဒီေခတ် ကိယ ု ဟ ့် ာကိယ ု ် လူသားေတွရဲ ့ ြပဿနာကို ေကာင်းကင်ရဲအာဏာက ေတာ့ ့ ဓာတ်ေငွ�ေတွတးို ပွားလာတာ လူသားေတွက စတဲ့ ြပန်ေပးအပ်ရမှာပါ။ ကမ�ာဂ ု ယ် အင်ပါယာရဲအ ့ လိဘ ့ ေရာင်ကလည်း အစိမး် ေရာင်ြဖစ်ရင် ြဖစ်ေနမှာပါ။ 274 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ဒီ ၂၀၁၄ ခု�စ ှ ်အထိေတာ့ ကမ�ာ�ကီးဟာ �ိင ု င ် ေရးအပိ ံ င ု း် အစေတွအြဖစ် ကွြဲ ပားေနတုနး် ပါ။ ဒါေပမယ့် �ိင ု င ် ေတွ ံ ေတာ်ေတာ်များများကလည်း သီးြခားမှခ ီ မ ို က � င်းလွတတ ် သ ဲ့ ေဘာေတွ နည်းသထက် နည်းလာေနပါတယ်။ ဘယ်�င ို င ် က ံ မှ သူ�ိ့ င ု င ် ရ ံ ဲ ့ စီးပွားေရးေပါ်လစီ၊ စစ်တက ို ဖ ် ိေ�ကြငာတာ ု့ စတာေတွကို လွတလ ် တ ွ လ ် ပ်လပ် ချမှတခ ် ျင်သလိခ ု ျမှတလ ် ို ့ မရသလိ၊ု သူရဲ့ ြပည် ွ း် ကိစက � လ ို ည်း ေဆာင်ရွကခ ် ျင်သလို ့ တင ေဆာင်ရွကလ ် ို ့ မရေတာပ ့ ါဘူး။ အင်ဂျီအေတွ ုိ ရဲ ့ ကမ�ာစ ် ဲ ့ ့ းီ ပွားေဈးကွကရ �ကားဝင်ေဆာင်ရွကမ ် ေတွ � ၊ လည်ပတ်မေတွ � ၊ ဂလိဘ ု ယ်ကမ ု ဏ � ေတွ ီ ၊ တစ်ကမ�ာလံးု ရဲသ ့ ေဘာထားအြမင် �ှင ့် �ိင ု င ် တ ံ ကာဥေပေဒခံ� ု ု ံးတိကိ ု ့ ု ေလးစားလိက ု န ် ာမ�ေတွအေပါ် �ိင ု င ် အ ံ များအြပားဟာ တံခါးဖွငလ ့် ာ�ကပါတယ်။ �ိင ု င ် ေတွ ံ အေနနဲ ့ ေငွေ�ကးဆိင ု ရ ် ာေဆာင်ရွကမ ် ေတွ � ၊ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ေပါ်လစီ �ှင ့် တရားဥပေဒစီရင်မေတွ � မာှ လည်း �ိင ု င ် တ ံ ကာသတ်မတ ှ ခ ် ျက်နကိ ဲ့ က ု ည ် ေအာင် ီ ေလးစားလိက ု န ် ာ�ကရတယ်။ အ�ှိနအ ် ဟုနန ် �ကီ ဲ ့ းထွားလာ�ပီး ဩဇာ�ကီးမားတဲ့ ေငွလးံု ေငွရင်း၊ လုပ်အား �ှင ့် သတင်းအချက်အလက်ေတွက �ိင ု င ် ေတွ ံ ရဲနယ် ် ၊ ့ နမိတေတွ သေဘာထားအြမင်ေတွကို တြဖည်းြဖည်းေဘးဖယ်�ပီး ကမ�ာ�ကီးကို လှညပ ့် တ်ပံသ ု င ွ း် လာ�ကပါေတာတ ့ ယ်။ က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ မျက် ိ � မှာတင် ့ စေ�ှ သီးသန� ့်င ို င ် တ ံ စ်ခု သိမဟု ု ့ တ် တြဖည်းြဖည်းပံေပါ်လာ ု ေနတဲ့ သီးသနလ ့် မ ူ ျိုးစုတစ်ခက ု ဒီ ဂလိဘ ု ယ်အင်ပါယာကို အုပ်ချုပ်မာှ မဟုတပ ် ါဘူး။ ေ�ှာင်းပိင ု း် ေရာမအင်ပါယာလိပ ု ဲ လူမျိုးေပါင်းစံတ ု ဲ့ အထက်တန်းစားလူေတွက အုပ်ချုပ်�က�ပီး တူညတ ီ ဲ့ ဘံယ ု ဉ်ေကျးမ�၊ ဘံအ ု ကျိုးေကျးဇူး�ှိတာေတွက အင်ပါယာကို တစုတစည်းတည်း ြဖစ်ေစတာပါ။ ကမ�ာတစ်ဝန်းလံးု မှာ များသထက်များလာတဲ့ စွနဦ ် ့ းတီထင ွ သ ် ေတွ ူ ၊ အင်ဂျင်နယ ီ ာေတွ၊ က�မ်းကျင်သေတွ ူ ၊ တတ်သပ ိ ညာ�ှငေတွ ် ၊ ေ�ှ �ေနေတွ �ှင ့် မန်ေနဂျာေတွဟာ ဒီအင်ပါယာ�ကီးမှာ ပါဝင်လာေန�ကပါတယ်။ ဒီလေတွ ူ ဟာ ဒီအင်ပါယာ�ကီးကိပ ု ဲ နာခံရမလား သိမဟု ု ့ တ် သူတ�ိ ို ့ င ု င ် � ံ င ှ လ ့် မ ူ ျိုးအေပါ် ပဲ ဆက်လက်သစ�ာ�ှိရမလား ဆိတ ု ာေတာ့ ေရွ းချယ်ရမှာ ြဖစ်ပါတယ်။ များသထက်များလာတဲလ ့ ေတွ ူ ကေတာ့ အင်ပါယာကိပ ု ဲ ေရွ းချယ်�ကပါတယ်။ 275 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge အခန်း - ၁၂ ကိးု ကွယယ ် �ံု ကည်မ၏ � ဥပေဒ အာ�ှအလယ်ပိင ု း် ေဒသက အိေအစစ် ု တစ်ခုတင ွ ် တည်ေဆာက်ထားတဲ့ �မို �တစ်�မို � ြဖစ်တဲ့ (ယေနေခတ် ့ ဥဇဘတ်ကစ်စတန်�င ို င ် � ံ ိ)ှ ဆဲမာကန် �မို �က အလယ်ေခတ်ေဈးတစ်ခုမာှ ဆီးရီးယားကုနသ ် ည်ေတွက ေကာင်းမွနတ ် တ ဲ့ �ုတပ ် ိးု ထည်ေတွကို ပွတသ ် ပ်�ကည့ေန�ကတယ် ် ။ စတက်လင ွ ြ် ပင်ေဒသက �ကမ်း�ကုတ်တဲ့ လူမျိုးစုေတွဖမ်းယူလာတဲ့ အေနာက်ဘက်လန ွ ေဒသက ် ေနာက်ဆးုံ က�န်တစ်သတ ု က ် လ ို ည်း ြပသထားတယ်။ လိမ်ကျစ်ေနတဲဆ ့ ပ ံ င်ေတွ�ိှတဲ့ �ပီးေတာ့ ဆိင ု ပ ် ိင ု � ် ှငေတွ ် ရဲ ့ အိတထ ် မ ဲ ာှ လည်း ထူးဆန်းတဲစ ့ ာေတွ �ှင ့် မြမင်ဘးူ တဲဘ ့ ရ ု င်ပံေတွ ု ခတ်�ပ ိှ ်ထားတဲ့ ေတာက်ပတဲ့ ေရ�ဒဂင်္ ါးေတွ ထည့ထ ် ားတယ်။ ဒီေနရာဟာ အဲဒေခတ် ီ အခါတုနး် ကေတာ့ အေ�ှ � �ှင ့် အေနာက်၊ ေတာင် �ှငေြမာက် ့် ေဒသေတွ အားလံးု �ကားက ြဖတ်သန်းတဲ့ ပင်မလမ်းမ�ကီးြဖစ်�ပီး လူသားမျိုး�ွယေပါင် ် းစံက ု ို ဆံစ ု ည်းေပးတယ်ဆတ ုိ ာ ေနစဉ်ြဖစ် ပျက်ေန�ကအရာတစ်ခေပါ ု ။့ ၁၂၈၁ ခု�စ ှ ်မာှ ဂျပန်ကက ို ျူးေကျာ်ဖို ့စုစည်းေနတဲ့ ကူဗလိင ု ခ ် န်ဘရ ု င်ရဲ ့ ့ စစ်တပ်မာှ လည်း အလားတူအြဖစ်မျိုးကို မွနဂ ် ြို မင်းသည်ေတာ်ေတွက သိးု ေမ �းဦးထုပ်ေဆာင်းထားတဲ့ စစ်သည်ေတာ်ေတွန ဲ ့ ေတွ� �ိင ု ပ ် ါတယ်။ ပုခးံု ချင်းယှဉ်ေလ�ာက်လ။ို ့ ေတာင်တ�ုတပ ် င်လယ်က သားေရအကျ◌ၚ်္ီဝတ်၊ ြမက်ဦးထုပ်ေဆာင်းတဲ့ အရက်မးူ ေနတဲ့ ကိးု ရီးယားအရန်တပ်ေတွက ရန်ေတွြဖစ်လ။ို ့ တက်တးူ ထိးု တဲသ ့ ေဘင်္ာသားေတွန ဲ ့ တ�ုတေြခလျင် ် အာ�ှအလယ်ပိင ု း် က အင်ဂျင်နယ ီ ာေတွက ဥေရာပမှာစွနစ ် ့ ားသွားလာခဲသ ူ ရဲ ့ မဟာစွနစ ် ့ ားခန်းေတွကို ပါးစပ်အေဟာင်းသားနဲ ့ ့ ေတွ နားေထာင်ခ�ဲ့ ကတယ်။ �ပီးေတာ့ ဒီလေတွ ူ အားလံးု ဟာ ဧကရာဇ်တစ်ဦးတည်းရဲ ့ အမိနအ ် ့ ာဏာကို နာခံ�ကတာပါ။ တချိနတ ် ည်းမှာပဲ မက�ာက အြမငြ့် မတ်ဆးုံ ေသာေနရာ တြခားနည်းလမ်းေတွနေပါင် ဲ့ းစံစ ု ည်း�ကပါတယ်။ ဘုရားဖူးသွားတဲလ ့ တ ူ စ်ေယာက် လှညပ ့် တ်ဝတ်ြပုတယ်ဆရ ုိ င် သူတရဲ ို ့ ဝတ် ့ �ု ံေတွ ြဖစ်ခဲ�့ ပီး တကယ်လို သင်ဟာ အစ�လာမ်ဘာသာရဲ ့ သငရ ့် ဲေဘးနားမှ ာ ့ ေလမှာဝဲလ၊ို ့ ခါဘာ မှာေတာ့ ၁၃၀၀ ခု�စ ှ ်မာှ မက�ာကို အြမငြ့် မတ်ဆးုံ ေသာ ဌာနကို မက်ဆပ ုိ ိေတးမီ ု းယားကလူေတွ မျက်လးံု ေတွကလည်း လူသားေတွဟာ ေတွ�ရလိမ်မ ့ ယ်။ ယစ်မးူ ပီတြိ ဖစ်ြခင်းေတွနေတာက် ဲ့ ပေန�ပီး 276 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge သူတ�� ို ့ တက ် လည်း ဖန်ဆင်း�ှငရ ် ဲ အြခား ေသာ နာမ ၉၉ မျိုးကို တစ်ခ�ု ပီးတစ်ခု ရွ တ်ဖတ်သရဇ� ာယ်လေပါ ို ့ ။့ ့ သငေ�ှ ့် �နားမှာလည်း အာ�ှစတက်လင ွ ြ် ပင်ဘက်ကလာ�ပီး ေနေလာင်တအ ဲ့ သားေရ�ှိတဲ့ ဩဇာ�ှိ တူရကီအဘိးု အို�ကီးေတွ ေတာင်ေဝှးတစ်ခန ု ဲ ့ ေထာန ် တ ိ ေတွ ် ပွတသ ် ပ်ေနတာကို ့ င်းေထာန ့ င်းသွားရင်း မုတဆ ေတွ�ရင်ေတွ�ရမယ်။ တစ်ဖက်မာှ လည်း မည်းေမှာင်တအ ဲ့ သားေရေပါ်ဟပ်ေနတဲ့ ေရ�ထည်ေတွဝတ်ထားတဲ့ မွတစ ် လင်မအ ် ုပ်စတ ု စ်စက ု လည်း အာဖရိက�ိင ု င ် တ ံ စ်ခြု ဖစ်တဲ့ မာလီ�င ို င ် က ံ ြဖစ်မယ်။ ေလးည�င်း၊ ဆ�ွငး် ၊ သစ်�ကံပိးု �ှင ့် ပင်လယ်ဆား ရနံေတွ ိ� ကလာတဲည ့ အ ီ စ်ကေတွ ို �ိှေ�ကာင်း သိရမယ်။ ဒါမှမဟုတ် ့ ေ�ကာင ့် အိ�ယ အမျိုးအမည်မသိရတဲ့ ဟင်းခတ်အေမ �းအ�ကိုင်ေတွ�ိှတဲ့ အေ�ှတင ို း် က�န်းေတွက လူေတွေနမှာေပါ။့ ဒီေနေခတ် မာှ ေတာ့ ့ ကွြဲ ပားဆနက ် ့ ျင်မေတွ � ရဲ ့ ဘာသာေရးဆိတ ု ာ ဘာသာေရးဆိတ ု ာ အရင်းြမစ်အြဖစ် ပိက ု ဆ ် ံ �ှင ့် ခွြဲ ခားဆက်ဆမ ံ ၊� ယူဆ�ကတယ်။ အင်ပါယာေတွ�ပီးရင် ကျယ်ြပနစ ် ့ ာွ စုစည်း�ိင ု တ ် အ ဲ့ ရာ သေဘာထားမတိက ု ဆ ် င ုိ မ ် � ဒါေပမယ့် အထက်ေအာက်ြဖစ်တည်မေတွ � အားလံးု ဟာ တကယ်တမ်းမှာေတာ့ လူသားထု�ကီးကို ြဖစ်ပါတယ်။ �ှင ့် တတိယေနရာက လူမေရးအ � ေဆာက်အေတွ ုံ ၊ စိတက ် းူ ယဉ်ထားတဲအ ့ ရာေတွ ြဖစ်တာေ�ကာင ့် သူတအားလံ ို ့ းု ဟာ ကျိုးပဲပ ် ါတယ်။ လူအဖွ ် ေလ ့ ျက်စးီ လွယပ ့ ျက်စးီ လွယေလ ့ ဲ�အစည်း�ကီးမားေလေလ ကျိုးပဲပ ပါပဲ။ ဘာသာေရးရဲ ့ အေရးအပါဆံးု သမိင ု း် က�ကေတာ့ လူလန ွ တ ် န်ခးို �ှငေတွ ် ရဲ ့ တရားဝင်အာဏာေတွ ဘာသာေရးကျငဝ ့် တ်ဥေပဒေတွဟာ ဒီကျိုးပဲပ ် အ ဲ့ ဖွဲ�အစည်းေတွကို ့ ျက်စးီ လွယတ ေပးအပ်တာပါပဲ။ ဘာသာတရားက က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ့ လူသားေတွရဲစိ့ တက ် းူ ယဉ်သက်သက်နြဖစ် ဲ ့ လာတာမဟုတဘ ် ဲ ဒီဥပေဒေတွဟာ အ�ကင်းမဲ့ အ��မ ိ တန်ခးို အာဏာ�ှငေတွ ် က စီမံတာြဖစ်ပါတယ်လို ့ အခိင ု အ ် မာဆိပ ု ါတယ်။ အခုလို ဆိထ ု ားတဲအ ့ တွက် တချို �ေသာအေြခခံဥပေဒသေတွကို ဘယ်လမ ို စ ှ မ ိ ေခါ် ် ေမးခွနး် ထုတလ ် ို ့ မရေတာတ � သိင ု း် အဝိင ု း် တည်�ငိမ်မက � ို ေသချာေစပါတယ်။ ့ ာေ�ကာင ့် လူမအ ဒါေ�ကာင ့် ဘာသာတရားကို လူလန ွ တ ် န်ခးို �ှငေတွ ် ရဲြဖစ် � ို အေြခခံတဲ့ လူတန် ှ ့် ့ စဉ်အေပါ် ယံ�ု ကည်မက ့ ဖိးု ေတွ�င အဆငတ ့် န်းသတ်မတ ှ ခ ် ျက် စနစ်လို အဓိ ပာ� ယ်ဖင ွ ဆ ့် လ ုိ ရပါတယ် ို ့ ။ အဲဒအ ီ ခါမှာ သိသာထင်�ှားတဲ့ လက�ဏာ ၂ ့ ခုပါဝင်လာပါတယ်။ ၁။ ဘာသာတရားက လူသားေတွရဲ ့ သေဘာတူညမ ီ ၊� စိတက ် းူ သက်သက် မဟုတတ ် ဲ့ လူလန ွ တ ် န်ခးို �ှငြ် ဖစ်စဉ်ဆိတ ု ာ �ှိတယ်လို ကိ ု စ ် ပ ဲွ ါတယ်။ ပေရာဖက်�ှငန ် ယ် ေဘာလံးု ဟာ ဘာသာေရးတစ်ခု ့ င မဟုတပ ် ါဘူး။ ဘာလိလဲ ု ့ ဆတ ုိ ာ့ သူမှ့ ာလည်း ဥပေဒသ၊ အစဉ်အလာ၊ ထူးဆန်းတဲ့ ထံးု တမ်းဓေလ့ေတွ အများအြပား�ှိေပမယ့် လူတင ို း် က ေဘာလံးု ဆိတ ု ာကို လူသားေတွက ထွငထ ် ားတာဆိသ ု ာ သိပါတယ်။ �ပီးေတာ့ ဖီဖာက ဘယ်အချိနမ ် ဆို ဂိးု တိင ု ေတွ ် ရဲ ့ ပမာဏကို ချဲ�ရင်ချဲ�လက ို မ ် ယ် လူက�ံေဘာဆိတ ု ာကို ဖျက်သမ ိ း် ရင် သိမး် သွား�ိင ု တ ် ာပဲ။ 277 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ဒါမှမဟုတ် ၂၊ ဒီလလ ူ န ွ တ ် န်ခးို �ှငြ် ဖစ်စဉ်အေပါ် အေြခခံ�ပီး ဘာသာတရားက သူလအ ို ပ်တယ်ထင်တဲ့ သတ်မတ ှ ခ ် ျက်ေတွ၊ တန်ဖိးု ေတွကို အတည်ြပုပါတယ်။ ဒီေနေခတ် အေနာက်တင ို း် သားေတာ်ေတာ်များများလည်း သရဲေတွ၊ ့ ဖယ်ရီနတ်သမီးေတွ၊ လူဝင်စားတာေတွကို ယံ�ု ကတာပဲ။ ဒါေပမယ့် အဲဒလ ီ ို ယံ�ု ကည်မေတွ � က ကိယ ု က ့် ျငတ ့် ရားဆိင ု ရ ် ာ၊ ြပုမူေနထိင ု ပ ် ံန ု ပတ် ဲ ့ သက်�ပီး ဘာအဆငအ ့် တန်းကိမ ု ှ သတ်မတ ှ မ ် ေပးဘူးပါဘူး။ ဒါေ�ကာငပ ့် ဲ အဲဒအ ီ ရာေတွကက ို ျေတာ့ ဘာသာတရားတစ်ခအ ု ြဖစ် ယူလမရတာပါ။ ို ့ လူသမ ိ ျားထင်�ှားတဲ့ လူမေရး � သတ်မတ ှ ေပး ် ေပမယ့လ ် ည်း �ှင ့် �ိင ု င ် ေရးြဖစ် ံ စဉ်ေတွကို ဒီြဖစ်�င ို ေြခတစ် ် ခုကေတာ ို ့ �ကီးမားကျယ်ြပနတ ့် န ဲ့ ယ်ေြမတစ်ခုတည်းမှာ ဘာသာေရးေတွက ဘာသာတရားတိင ု း် က ေနထိင ု တ ် ဲ့ တရားဝင် အသံးု မချေသးဘူး။ မတူကြွဲ ပားတဲလ ့ သ ူ ားအုပ်စအ ု မျိုးမျိုးကို သူတရဲ ို ့ အု ု့ ရ ု င် ဘာသာတရားေတွဟာ ေနာက်ထပ် အရည်အေသွး ၂ ခုကို ့ ပ်စးို မ�ေအာက်မာှ စုစည်းထားဖိဆိ ပိင ု ဆ ် င ုိ ရ ် ပါမယ်။ ပထမကေတာ့ ဘယ်ေနရာမှာမဆို အစဉ်အ�မဲမန ှ က ် န်မယ့် လူသားအားလံးု နဲဆိ ု တ ် ဲ့ ့ င လူလန ွ တ ် န်ခးို �ှင ် ြဖစ်စဉ်တစ်ခု ေမွးယူရပါမယ်။ ဒုတယ ိ ကေတာ့ ဒီယ�ံု ကည်ချက်ကို လူတင ို း် ဆီပျံ� �ှေအာင် ံ့ မလုပ်မြဖစ်လပ ု ်ရမယ်။ ေနာက်တစ်နည်းနဲေြပာရင် ့ ဘာသာေရးဟာ လူသားအားလံးု နဲဆိ ု တ ် အ ဲ့ ြပင် ့ င - ဗုဒဘ � ာသာ သာသနာကိြု ပနပ ် ့ ာွ းေစတာလည်း ြဖစ်ရမယ်။ သမိင ု း် မှာ လူသအ ိ များဆံးု လူသားအားလံးု နဲဆိ ု �် ပီး ့ င ဘာသာတရားေတွ သာသနာကိလ ု ည်း ဘာသာတရားအားလံးု ဟာ ဒီလပ ို ဲလို ့ ဥပမာ အစ�လာမ်တ၊ို ့ ြပနပ ် ့ ာွ းေစ�ကတယ်။ ယူဆကုန�် ကေတာ့ ရလဒ်အေနနဲ ့ တာပါ။ တိဟာ ု့ လူေတွက တကယ်တမ်းမှာေတာ့ ေ�ှးေခတ်ဘာသာတရားေတွဟာ လူတင ို း် နဲမဆိ ု ဘ ် ဲ သီးသနြ် ဖစ် ု တွကသ ် ာြဖစ်ပါတယ်။ ့ င ့ �ပီး ေဒသတစ်ခအ သူတရဲ ို ့ ့ ယံ�ု ကည်သေနာက် ူ လက ို ေတွ ် ကလည်း လူသားမျိုး�ွယတ ် စ်ခုလးံု ကို က�န်ေတာ်တို ့ သူတဘာသာကိ ို ့ ု သိရသေလာက်ေတာ့ ဘာသာတရားေတွဟာ ဘီစီ ေဒသတွငး် နတ်ေတွ �ှင ့် ဝိဉာဉ်ေတွကသ ို ာ ေြပာင်းလဲယ�ံု ကည်လာေစလိတဲ ု့ စ ့ တ ိ ် လူသားအားလံးု နဲဆိ ု �် ပီး ့ င ပထမေထာင်စ� ု စ ှ ေလာက် ် မသ ှ ာ ယံ�ု က�ပီး မ�ှိ�ကပါဘူး။ သာသနာကိလ ု ည်း ြပနပ ် ့ ာွ းေစတဲ့ စတင်ေပါ်ထွနး် လာ�ကတာပါ။ အခုလို သာဘာတရားေတွ ေပါ်ထွနး် လာတာဟာ သမိင ု း် တစ်ေလ�ာက် အေရးအပါဆံးု ေြပာင်းလဲမ�� ကီးေတွထမ ဲ ာှ ပါဝင်�ပီး လူသားအားလံးု နဲဆိ ု တ ် ဲ့ ့ င အင်ပါယာေတွ၊ လူအားလံးု သံးု လိရတဲ ု့ ့ ပိက ု ဆ ် ေတွ ံ လပ ို ဲ လူသားတစ်ရပ်လးံု ကို ေပါင်းစုစည်းေစတဲအ ့ ခါမှာ အသက်တမ� အေရးပါခဲပ ့ ါတယ်။ ယဇ်ပူေဇာ်ခံသးို ငယ်များကို အသံတတ ိ ေစြခင် ် း နတ်ဝိညာဉ်ကိးု ကွယမ ် ဟ � ာ လူများစုရဲယံ ် စ � နစ်ြဖစ်တန ု း် က ့ �ု ကည်ကးို ကွယမ လူသားေတွရဲ ့ စံ�န� း် သတ်မတ ှ ခ ် ျက် �ှင ့် တန်ဖိးု ေတွဟာ နတ်ဝိညာဉ်ေတွ၊ သူရဲတေစ�ေတွ၊ တိရ စ�ာန်ေတွ၊ အပင်ေတွ စတဲ့ 278 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge အြခားေသာအရာေတွများစွာနဲ ့ အြပန်အလှနသ ် က်ေရာက်မေတွ � ကလ ုိ ည်း ထည့သ ် င ွ း် စဉ်းစားရပါတယ်။ ဥပမာအားြဖင ့် ဂဂ◌င်္ ါြမစ်ဝမ ှ ်းက �ှာေဖွစားေသာက်သအ ူ ုပ်စတ ု စ်စက ု လူေတွအေနနဲ ့ အင်မတန်�ကီးမားတဲ့ သဖန်းပင်�ကီးတစ်ပင်ကို မခုတလ ် ရ ှဲ ဘူးဆိတ ု ဲ့ တားြမစ်ချက်တစ်ခု ချမှတထ ် ား�ကမှာပါ။ ဒါမှမဟုတရ ် င် သဖန်းပင်ေစာငဝ ့် ည ိ ာဉ်က စိတဆ ် းုိ �ပီး သူတကိ ို ့ ြု ပန်ဂလဲစ ့ ားေချမှာ �ှာေဖွစားေသာက်သအ ူ ုပ်စတ ု စ်စက ု ေတာ့ တားြမစ်ချက် ချခဲ� ို ပ ် ါတယ်။ ့ င သူတအု ို ့ ပ်စက ု ုိ ြဖစ်လပါ။ ို ့ အိ�ူ� ြမစ်ဝမ ှ း် မှာေနတဲ့ လူေတွအေနနဲအ�မီ းြဖူေြမေခွးေတွကို ့ အမဲမလိက ု ရ ် ဘူးဆိတ ု ဲ့ ဘာလိလဲ ု ့ ဆေတာ ုိ ့ တန်ဖိးု �ှိတဲ့ တစ်ချိနတ ် န ု း် က ပညာ�ှိအဘွားအိုတစ်ေယာက်က မီးသငေကျာက် ့် ေတွ�ိတ ှ ေနရာကိ ဲ့ ု ��နြ် ပ�ိင ု ေအာင် ် အ�မီးြဖူေြမေခွးတစ်ေကာင်က ကူညလ ီ မ်းြပခဲလ ို ့ ြဖစ်ပါတယ်။ ့ ပဲ ခုလမ ို ျိုး ကိးု ကွယယ ် �ံု ကည်မေတွ � ဟာ အလွနပ ် ဲေဒသတွငး် ဆန်�ပီး ေနရာေဒသတစ်ခု၊ ရာသီဥတု၊ ြဖစ်စဉ်တချို � ရဲ ့ ထူးြခားတဲအ ့ ေ�ကာင်းအရာအေပါ် �ှာေဖွစားေသာက်သေတာ် ူ ေတာ်များများဟာ ထက်မပိတ ု အ ဲ့ ကျယ်အဝန်းထဲမာှ ပဲ ေနထိင ု တ ် လ ဲ့ ေတွ ူ ဟာ အေြခခံတတ်ပါတယ်။ သူတရဲ ို ့ ဘဝတစ် ခုလးံု ကို ့ စတုရန်းကီလမ ို ီတာ တစ်သက်လးံု ေနထိင ု သ ် ာွ း�ကတာပါ။ အသက်�ှငသ ် န်ဖိ်ုဆ ုိ င် ့ ရ လူလန ွ န ် တ်ဝည ိ ာဉ်ေတွရဲြဖစ် ့ စဉ်ကို သိ�ပီး ဒါေ�ကာင ့် ချိုငဝ ့် မ ှ း် တစ်ခမ ု ာှ ဒီချိုငဝ ့် မ ှ း် ကို အဲဒြီ ဖစ်စဉ်ေတွနအညီ ဲ့ ၁၀၀၀ စိးု မိးု အုပ်ချုပ်တဲ့ ြပုမူလပ � ်�ှားဖိပဲ ု့ လိအ ု ပ်ပါတယ်။ တြခားေဝးလံတတ ဲ့ ခ ဲ့ ျိုငဝ ့် မ ှ း် ေဒသတစ်ခုက လူေတွက သူတသတ် ို ့ မတ ှ ထ ် ားတဲ့ ဒီစည်းကမ်းကလနားေတွ ေလးစားလိက ု န ် ာလာေအာင် �ကိုးစားတာဟာ ဘာမှအဓိပာ� ယ်မ�ှိပါဘူး။ ဆိေတာ ု ှ း် ကလူေတွဟာ ့ အိ�ူ� ြမစ်ဝမ ဂဂ◌င်္ ါြမစ်ဝမ ှ း် ကလူေတွ အ�မီးြဖူေြမေခွးေတွကို အမဲမလိက ု ဖ ် ို ့ ယံ�ု ကည်လာေအာင် သာသနာြပုတစ်ဦးတစ်ေယက်မှ လ�တေနမှ ် ာမဟုတပ ် ါဘူး။ စိက ု ပ ် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးဟာ ကိးု ကွယယ ် �ံု ကည်မေြပာင် � းလဲမ�� ကီးနဲ ့ တစ်ချိနတ ် ည်းအတူတြွဲ ဖစ်တယ်န ဲ ့ တူပါတယ်။ အမဲလက ို � ် ှာေဖွစားသူေတွဟာ ဟိမ ု ို ေဆပီယန်စေတွ ် (သူတေတွ ို ့ ) နဲ ့ အဆငအ ့် တန်းတူတယ်လို ့ ေြပာလိရတဲ ု ့ ့ ေတာထဲကအပင်ေတွ၊ ေတာ�ိုငး် တိရ စ�ာန်ေတွကို �ှာေဖွအမဲလက ို ် စားေသာက်ခ�ဲ့ ကတယ်။ လူသားေတွေအာက်နမ ိ က ့် ျသွားတယ် ကိက ု သ ် တ်အမဲလက ို တ ် ယ်ဆတ ုိ ာနဲ ့ မရသလိေပါ ု ။့ သက်�ိေတွ ှ ဟာ စားကျက်ေဒသနဲပတ် ့ သက်�ပီး လူေတွက သိးု ေတွကို ေြပာလိမရပါဘူ ု့ း။ အမဲလက ို တ ် ာမို ့ ကျားေတွက သိးု ေတွဟာ လူေတွကို လူေတွဟာ ကျားေတွထက်တစ်ဆင ့် နိမသ ့် ာွ းတယ်လေြပာလိ ို ့ ု့ တစ်ခန ု တစ် ဲ ့ ခု တိက ု � ် ု ိကဆ ် က်�ယ ွ �် က�ပီး သူတအာလံ ို ့ းု မ�ေဝ�ကတဲ့ ဘယ်လြို ပုမူေနထိင ု �် ကမလဲဆတ ုိ ာကို သေဘာတူ�ကတယ်။ ဒါေ�ကာင ့် စိက ု ပ ် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးရဲ ့ ပထမဆံးု ေသာ ကိးု ကွယယ ် �ံု ကည်ြခင်းဆိင ု ရ ် ာသက်ေရာက်မက � အပင်ေတွ၊ 279 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge တိရ စ�ာန်ေတွဟာ ယံ�ု ကည်မစ � ိတပ ် ိင ု း် ဆိင ု ရ ် ာစားပွဲဝင ို း် မှာ လူေတွနတန် ဲ ့ းတူအဆင� ့် ိှရာကေန လူေတွရဲပိ့ င ု ဆ ် င ုိ မ ် ပ � စ�ညး် အြဖစ် အဆငေလ�ာကျသွ ့် ားတာပဲ ြဖစ်ပါတယ်။ တကယ်ေတာ့ အဲဒလ ီ ို ြဖစ်သာွ းတာ ေတာ်ေတာ် ြပဿနာ�ကီးပါတယ်။ လယ်သမားေတွအနနဲ ့ သူတရဲ ို ့ သိ ို းံု ဝဥဿံု ့ းု ေတွကလ အြပည့အ ် ဝထိနး် ချုပ်�င ို ခ ် ျင်�ကတယ်။ စိးု မိးု ချယ်လယ ှ � ် င ို စ ် မ ွ း် ဟာ အကနအ ် ့ သတ်�ိှမန ှ း် သူတြခံ ို ့ ထေလှ ဲ ာင်ထား�ိင ု တ ် ယ်၊ မျိုးပွား�ိင ု တ ် ယ်။ သိးု ထီးေတွကို ဒါေပမယ့် ကျန်းမာသန်စမ ွ း် တဲသ ့ းုိ ေလးေတွ ဒါေပမယ့် သိးု ေတွအေပါ်သူတရဲ ို ့ ့ သူတေကာင် ို ့ းေကာင်းသိတယ်။ သိးု ေတွကို သင်းကွပ်�င ို တ ် ယ်၊ �ကိုက်တသ ဲ့ းုိ မေတွေရွ း�ပီး သူတမျိ ို ့ ုးပွားလိက ု တ ် သ ဲ့ းုိ မက ေသချာေပါက်ဇီး�ှိ�ပီး ေမွးလာပါမယ် ့ လို ့ အာမ မခံ�င ို ဘ ် းူ ။ ဒါမှမဟုတ် သိးု ေတွအေပါ် ကပ်ေရာဂါဆိးု တစ်ခုမကျေအာင် မကာကွယ� ် င ို ဘ ် းူ ။ ဒါဆိရ ု င် ဒီသးုိ အုပ် မျိုးေအာင်ဖို ့ ေသချာေအာင် ဘယ်လလ ို ပ ု ်ရင်ေကာင်းမလဲ။ နတ်ဘရ ု ားေတွ နတ်ဘရ ု ားေတွက ဘယ်လအ ို စြပုလာသလဲဆတ ုိ ဲ ့ ေစာေစာကြပဿနာကို ဦးေဆာင်သအ ီ ုရ ိ ီတစ်ခုရဲ ့ ေြဖ�ှငး် ေပးလိပါတဲ ု့ ။့ အဆိအ ု ရေတာ့ တိရ စ�ာန်ေတွ၊ အပင်ေတွက ေြပာဆိဆ ု က်သယ ွ � ် င ို ြ် ခင်းမ�ှိတအ ဲ့ ခါ မျိုးပွားနတ်ဘရ ု ားမ၊ မိးု ေကာင်းကင်နတ်၊ ေဆးပညာ နတ်ဘရ ု ား ု ားေတွရဲ ့ စတဲန ့ တ်ဘရ ု ားေတွက လူအသိ င ု း် အဝိင ု း် ရဲ ့အဓိကပင်မေနရာကေန ပါဝင်လာခဲ�့ ကတယ်။ နတ်ဘရ ့ အဓိကက�ကေတာ့ လူသားေတွ �ှင ့် စကားမေြပာတတ်တအ ဲ့ ပင်ေတွ၊ အြပန်အလှနဆ ် က်သယ ွ ထ ် န ိ း် ည�ေပးတာပဲ ိ ြဖစ်ပါတယ်။ ေ�ှးေဟာင်းဒ�ာရီပံြု ပင်အများစုဆတ ုိ ာဟာ ကိးု ကွယပ ် ေဇာ် ူ တအ ဲ့ ခါ သူတအ ို ့ ေနနဲ ့ ထင်�ှားတဲ့ သာဓကတစ်ခုပါပဲ။ လူသားေတွက အပင်ေတွ၊ တရားဝင်အလဲအလှယစ ် ာချုပ်လမ ို ျိုးပါ။ တိရ စ�ာန်ေတွအ�ကား ဥပမာ တကယ်ေတာ့ နတ်ဘရ ု ားေတွကို အစဉ်ထာဝရ တိရ စ�ာန်ေတွရဲ ့ အ�ှငသ ် ခင်ြဖစ်ခင ွ ရ ့် ပါမယ်ဆတ ုိ ဲ ့ ခရစ်ယာန်ကျမ်းစာရဲ ့ ကမ�ာဦးကျမ်း စိက ု ပ ် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီး ြဖစ်�ပီးလို ့ ပထမအခန်းဟာ �ှစ်ေပါင်း ၄၀၀၀ ေကျာ်�ကာတဲအ ့ ထိေတာင် လူေတွရဲ ကိ ် �ံု ကည်မအ � ခမ်းအနားဆိတ ု ာ အများအားြဖင ့် လူသားေတွက ့ းု ကွယယ သိးု ေတွ၊ ဝိင ု ေတွ ် ၊ မုနေတွ ် ့ ကို တန်ခုးိ �ှငန ် တ်ဘရ ု ားေတွဆီ ယဇ်ပေဇာ် ူ တအ ဲ့ ခါ အြပန်အလှနအ ် ားြဖင ့် အလ�ံပယ်တဲ့ ေကာက်ပဲသးီ �ှံ ရိတသ ် မ ိ း် မ�ေတွ၊ တိးု ပွားလာတဲ့ က�ဲ�ာွ းသိးု အုပ်ေတွ အမှနတ ် ကယ်ရပါမယ် ့ လို ့ ယံ�ု ကည်�ကတာပါ။ ကနဦးမှာေတာ့ ဒီစက ို ပ ် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးက နတ်ဝိညာဉ်ကိးု ကွယမ ် စ � နစ်ရဲ ့ အသိင ု း် အဝိင ု း် ေတွြဖစ်တဲ့ ေကျာက်ေဆာင်၊ စမ်းေချာင်း၊ ဝိညဉ်၊ နတ်ဘလ ီ းူ စတဲအ ့ ရာေတွရဲ အ ့ ေြခေနအေပါ် ေသးငယ်တဲ့ သက်ေရာက်မပ � ဲ သူတေနရာဆံ ို ့ းု �� ံးလာ�ပီး �ှိခတ ဲ့ ာပါ။ သိေပမယ့ ု့ ် နတ်ဘရ ု ားအသစ်ေတွကသ ို ာ အဲဒအ ီ ရာေတွဟာ ဦးစားေပးေနရာ တြဖည်းြဖည်းနဲ ့ ရလာ�ကပါတယ်။ 280 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge စတုရန်းကီလမ ို တ ီ ာ ရာချီတင်�ိတ ှ ဲ့ ကနသ ် ့ တ်နယ်ေြမအတွငး် မှာပဲ သူတရဲ ို ့ တစ် ့ ဘဝလံးု ကို လူသားေတွ ေနထိင ု သ ် ာွ းသေရွ � သူတရဲ ို ့ လိ ု ပ်ချက်ေတာ်ေတာ်များများဟာ ့ အ ေဒသတွငး် နတ်ဝည ိ ာဉ်ေတွနပဲ ဲ့ အလုပ်ြဖစ်ပါတယ်။ ဒါေပမယ့် �ိင ု င ် ေတွ ံ ၊ ကုနသ ် ယ ွ မ ် က � န ွ ရ ် က်ေတွ ကျယ်ြပနလ ် ့ ာ�ပီဆတ ုိ ာနဲ ့ �ိင ု င ် တ ံ စ်ခလ ု းံု သိမဟု ု ့ တ် ကုနသ ် ယ ွ ေရး ် ေဒသ�ကီးတစ်ခုလးံု အေပါ် တန်ခးို အာဏာလ�မး် မိးု တဲ့ နတ်ဝည ိ ာဉ်ေတွန ဲ ့ လူေတွဟာ ဆက်သယ ွ ဖ ် ိလိ ု့ လ ု ာပါ�ပီ။ အဲဒလ ီ အ ို ပ်ချက်ေတွကို ကိးု ကွယတ ် (ဲ့ ဗဟုနာထ) ြဖည့ဆ ် ည်းဖိ�ကိ ု ့ ုးစားမ�တစ်ရပ်ကေတာ့ ဘာသာ polytheistic religion ေတွ နတ်ဘရ ု ားများစွာကို ေပါ်ေပါက်လာတာပဲ ြဖစ်ပါတယ်။ (ဂရိဘာသာစကား poly = အများ၊ theos = နတ်ဘရ ု ား)။ ကမ�ာ�ကီးကို မျိုးပွားနတ်ဘရ ု ားမ၊ မိးု နတ်မင်း၊ စစ်ေအာင်ြခင်းနတ်ဘရ ု ား စတဲ့ တန်ခးို �ကီးမားတဲ့ နတ်ဘရ ု ားတစ်သက ုိ ် ထိနး် ချုပ်ထားဖိလိ ု့ တ ု ယ်လို ့ ဒီဘာသာတရားေတွက နားလည်ထား�ကတယ်။ ဒီတန်ခးို �ကီးတဲန ့ တ်ဘရ ု ားေတွ စိတေကျနပ် ် ေအာင် လူေတွက လုပ်ေပးရတယ်။ ပူေဇာ်ပသြခင်းေတွ၊ ယဇ်ပေဇာ် ူ ြခင်းေတွ သူတလက် ို ့ ခရ ံ �ှိတယ်ဆရ ုိ င် နတ်ဘရ ု ားေတွက စစ်ေအာင်ပဲ၊ွ မိးု ၊ ကျန်းမာေရး စတဲအ ့ ရာေတွ ယူေဆာင်လာေပးပါတယ်။ နတ်ဘရ ု ားများစွာကို နတ်ဝိညာဉ်ကိးု ကွယမ ် ေတွ � နတ်ဘလ ီ းူ ေတွ၊ ဆက်�ိေနခဲ ှ ပ ့ ါတယ်။ ဗဟုနာထ ဘာသာေတွ စတင်ေပါ်ေပါက်လာတာနဲ ့ လံးု ဝအ�ပီးတိင ု ဆ ် တ ိ သ ် ဉ် ု းေပျက်ကယ ွ သ ် ာွ းတာေတာ့ နတ်သမီးေတွ၊ နတ်�ကီးတဲသ ့ စ်ပင်ေတွ ကိးု ကွယတ ် ဲ့ သရဲေတွ၊ အားလံးု ဟာ ြမငြ့် မတ်တေကျာက် ဲ့ ေဆာင်ေတွ၊ ဗဟုနာထ ဘာသာေတွရဲ ့ အခုလန ုိ တ်ဝည ိ ာဉ်ေတွဟာ အေရးပါြခင်းမ�ှိေပမယ့လ ် ည်း မဟုတပ ် ါဘူး။ တန်ခးို �ကီးေရစမ်းေတွ၊ အေရး�ကီးတဲအ ့ စိတအ ် ပိင ု း် အြဖစ် ေစာေစာကတန်ခးို �ကီးနတ်ဘရ ု ားေတွေလာက် သာမန်လေတာ် ူ ေတာ်များများရဲ ့ �ိုးစင်းတဲလ ့ အ ို ပ်ချက်ေတွအတွကေတာ ် ့ အလုပ်ြဖစ်ေနပါေသးတယ်။ �ှငဘ ် ရ ု င်တစ်ပါးက သူရဲ့ မင် ု ားကို ့ းေနြပည်ေတာ်မာှ တန်ခးို �ကီး စစ်နတ်ဘရ ဒါဇင်ချီတဲ့ ဝ�ဖီးတဲသ ့ းုိ ထီးေတွ လယ်သမားတစ်ေယာက်ကေတာ့ သတ်�ပီး ဖျားေနတဲသ ့ သ ူ ားေလး ယဇ်ပေဇာ် ူ ေနတဲအ ့ ချိနမ ် ာှ တဲအမ ိ ထ ် က ဲ ြပန်ကျန်းမာလာေအာင် ကုသကူညဖ ီ ို ့ သဖန်းပင်ေစာငန ့် တ်သမီးကို ဖေယာင်းတိင ု ေလးထွ ် နး် �ပီး ပူေဇာ်မာှ ပါ။ ဒါေပမယ့် ခုလတ ို န်ခးို �ကီးနတ်ဘရ ု ားေတွေပါ်လာတဲအ ့ တွက် သက်ေရာက်မအ � �ကီးမားဆံးု ခံရတဲအ ့ ရာေတွက သိးု ေတွ၊ နတ်ဘလ ီ းူ ေတွ မဟုတပ ် ါဘူး။ ဟိမ ု ေဆပီ ို ယန်စေတွ ် ရဲ ့ ဘဝအဆငအ ့် တန်း ေပါ်မှာသာ ြဖစ်ပါတယ်။ နတ်ဝည ိ ာဉ်ကိးု ကွယသ ် ေတွ ူ က လူသားေတွဆတ ုိ ာ ကမ�ာေပါ်မှာ မှီတင်းေနထိင ု တ ် ဲ့ များစွားေသာသတ�ဝါေတွထက ဲ နတ်ဘရ ု ားများစွာ တစ်ခလ ု ပဲ ို ့ ကိးု ကွယတ ် ဲ့ နတ်ဘရ ု ားေတွနလူ ဲ ့ သားေတွ�ကားက ထင်ြမင်ခ�ဲ့ ကတာပါ။ တစ်ြခားတစ်ဘက်မာှ လည်း ဗဟုနာထဘာသာဝင်ေတွကလည်း ကမ�ာ�ကီးဆိတ ု ာ အြပန်အလှနဆ ် က်ဆေရး ံ 281 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ပံရ ု ိပ်တစ်ခုလို ြမင်သထက်ြမင်လာခဲ�့ ကတယ်။ ငါတိရဲ ု ့ ့ ဆုေတာင်းေတွ၊ ကုသလ ုိ ေကာင် ် းမ�လပ ု ်ရပ်ေတွက အဆံးု အြဖတ်ေပးေနတယ် နတ်ဘရ ု ားေတွ ယဇ်ပေဇာ် ူ တာေတွ၊ အကုသလ ုိ အ ် ြပစ်ေတွ၊ ပတ်ဝန်းကျင်ေဂဟစနစ်�ကီးတစ်ခုလးံု ရဲ ့ ဆိတ ု သ ဲ့ ေဘာပါပဲ။ စိတဆ ် းုိ ေအာင်လပ ု ်မိလို ့ ဥပမာ - ကံ�ကမ�ာကို မသိနားမလည်တဲ့ ေဆပီယန်စတ ် ချို က � ဆိးု ရွ ားတဲေရလ� ့ မး် မိးု မ�တစ်ခြု ဖစ်�ပီး သန်းေထာင်နချီ ဲ ့ တဲ့ ပုရွကဆ ် တ ိ ေတွ ် ၊ �ှေကာင် ံ ေတွ၊ လိပ်ေတွ၊ ေတာဆိတေတွ ် ၊ သစ်ကလ ု ားအုတေတွ ် ၊ ဆင်ေတွ အကုနလ ် းံု မျိုးတုနး် ေပျာက်ကယ ွ သ ် ာွ း�ိင ု တ ် ာမျိုးပါ။ ဗဟုနာထဘာသာေတွေ�ကာင ့် နတ်ဘရ ု ားေတွရဲ ့ လူသားေတွရဲအဆင အ ့် တန်းလည်း ့ နတ်ဝိညာဉ်ကိးု ကွယယ ် �ံု ကည်မက � ကံမေကာင်းသူေတွအြဖစ်န ဲ ့ ဒါေ�ကာင ့် နတ်ဘရ ု ားများစွာကို အဆငအ ့် တန်းကို ြမငတ ့် က်လာခဲပ ့ ါတယ်။ သတ�ဝါအေကာင်ေတွ၊ ြမငတ ့် က်လာေစ�ံုတင်မက ကျန်ခတ ဲ့ ဲ ့ သစ်ပင်ေတွ၊ သူတရဲ ို ့ အ ့ ေတွ ့ ေရးပါတဲေနရာ ကိးု ကွယ်တဲ့ ေ�ှးေဟာင်း ေကျာက်ေဆာင်ေတွကေတာ့ ဆံးု �� ံးလိက ု ရ ် �ပီး လူသားေတွ �ှင ့် အသစ်ေသာနတ်ဘရ ု ားေတွရဲ ့ �ကီးကျယ်ခမ်းနားတဲ့ အြပန်အလှနဆ ် က်ဆမ ံ ဇ � ာတ်လမ်း�ကားက အပိပ ု စ�ညး် ဒါမှမဟုတ် ဘာမှအေရးမပါတဲ့ အလှဆင်ပစ�ညး် ေတွအြဖစ် ေလ�ာကျသွားခဲ�့ ကပါတယ်။ �ုပ်တမ ု ျားကို ကိးု ကွယြ် ခင်း ၏ အကျို း ေကျးဇူး တစ်ပါးတည်းေသာဘုရားကို ကိးု ကွယတ ် ဲ့ ဧကနာထဘာသာတရားက လူသားေတွကို �ှစေပါင် ် း ၂၀၀၀ ေကျာ် ဦးေ�ှာက်ေဆးခဲတ ဲ့ တွက် ့ အ အေနာက်တင ို း် သားအများစုက နတ်ဘရ ု ားများစွာကိက ု းုိ ကွယတ ် ဲ့ ဗဟုနာထ ဘာသာေတွကို ဘာမှမသိနားမလည်တ၊ဲ့ ကေလးဆန်တဲ့ �ုပ်တက ု းို ကွယမ ် ေတွ � လို ့ ြမင်�ကပါတယ်။ ဒါဟာ တရားမ�တမ�မ�ှိတဲ့ အတွငး် ပိင ု း် အထိ ေဘာင်ခတ်ြခင်းတစ်ခပ ု ါ။ ထဲထဝ ဲ င်ဝင် ဗဟုနာထ ဘာသာေတွရဲ ့ ကျိုးေ�ကာင်းြဖစ်တည်မက � ို နားလည်ချင်တယ်ဆရ ုိ င် ဒီနတ်ဘရ ု ားများစွာအေပါ်ယံ�ု ကည်ြခင်းကို ကျားကန်ေပးထားတဲ့ ပင်မအယူအဆေတွကို ဖမ်းဆုပ်မိဖို လိ ု ါလိမမ ့် ယ်။ ့ ပ နတ်ဘရ ု ာများစွာကို ကိးု ကွယတ ် ဲ့ ဒီဗဟုနာထ ဘာသာေတွဟာ စ�ကာဝ�ာ�ကီးတစ်ခုလးံု ကို လည်ပတ်ေစတဲ့ သဘာဝဥပေဒသကိလ ု ည်းေကာင်း ဒါမှမဟုတ် တစ်ဆတ ူ ည်းေသာတန်ခးို အာဏာ�ှိြခင်း စတဲအ ့ ရာေတွကလ ို ည်းေကာင်း ဆနက ် ့ ျင်ြငင်းဆိြု ခင်း မ�ှိပါဘူး။ တကယ်တမ်းဆို ဗဟုနာထ ဘာသာဝင်အများစုန ဲ ့ နတ်ဝိညာဉ်ကိးု ကွယယ ် �ံု ကည်သေတွ ူ ကလည်း အမျိုးမျိုးေသာ နတ်ဘလ ီ းူ ၊ နတ်ဘရ ု ား၊ ြမငြ့် မတ်တေကျာက် ဲ့ ေဆာင် စတဲအ ့ ရာအားလံးု ရဲေနာက် ကယ ွ မ ် ာှ အလံးု စံက ု ပ ို ိင ု စ ် းို တဲ့ အန��တန်ခးို �ှငတ ် စ်ပါး ့ တည်�ိေနတယ် ှ ဆတ ုိ ာ လက်ခံနားလည်�ကပါတယ်။ ေ�ှးေခါမ ဂ��ဝင်ဗဟုနာထကိးု ကွယမ ် မ � ာှ ဆိရ ု င် ု ို တတ်�င ို �် ပီး ဇူးစ်နတ်မင်း�ကီး၊ ဟဲရာ၊ အပိလ ု ို �ှငတ ့် ကွ အြခားေသာနတ်ဘရ ု ားေတွအားလံးု ဟာ အလံးု စံက တန်ခးုိ စွမး် အားအ�ကီးမားဆံးု ြဖစ်တဲ့ ကံ�ကမ�ာရဲလက် ေအာက်မာှ သာ ့ ေဖတ ့ ် �ှိ�ကပါတယ်။ (Fate, ေနာတစ် မိအ ု ရ ိ ာ (သိ)ု ့ (Nordic) အနန်ခဲ နတ်ေတွ လိလည် ု့ းေခါ်တဲ)့ (ေသာရ်၊ 282 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge အိုဒင် စတဲန ့ တ်ဘရ ု ားေတွ)ေတွလည်း ေဖတ ေအာက်မာှ ပဲ �ှိ�က�ပီး ရာတ်နာေရာ့ (Ragnarök) ့ ် ကံ�ကမ�ာရဲလက် ့ (တစ်နည်း - နတ်ဘရ ု ားတိ၏ ု့ ေနဝင်ချိန)် လိေခါ်တဲ ု့ ့ ကမ�ာပျက်ကပ်ဆးုိ နဲ ့ ေ�ကပျက်အဆံးု သတ်�ကဖို ့ ြပဌာန်းထား�ပီးသားပါ။ အေနာက်အာဖရိကမှာ�ှိတဲ့ နတ်ဘရ ု ားအကုနလ ် းံု က ယိ� ု ု ဘာ (Yoruba) နတ်ဘရ ု ားတကာတိရဲ ု ့ ထွ ် ြဖစ်တဲ့ ့ ဋေခါင် ဗဟုနာထယံ�ု ကည်မမ � ာှ ဆိရ ု င် အိုလဒ ို မ ူ ားရဲ (Olodumare) ဆိတ ု န ဲ့ တ်မင်း�ကီးကေန ေမွးဖွားလာ�ကတာြဖစ်�ပီး အားလံးု ဟာ သူလက် ေအာက်မာှ ပဲ �ှိ�ကပါတယ်။ ဟိ�ူ� ့ ဗဟုနာထ ယံ�ု ကည်မမ � ာှ ဆိရ ု င် အာမန် (Atman) လိေခါ်တဲ ု့ ့ တစ်ခတ ု ည်းေသာ ဥပေဒသသေဘာတရား�ကီးက အမျိုးမျိုးေသာ နတ်ေတွ၊ စိးု မိးု အုပ်ချုပ်ပါတယ်။ ဝိဉာဉ်ေတွ၊ အာမန် လူေတွနတကွ ဲ့ ဆိတ ု ာ �ုပ်ကမ�ာ၊ အဆံးု စွနေသာ ် နာမ်ကမ�ာ အကုနလ ် းံု ကို အ��မ ိ အ�ှစသ ် ာရ (သိ)ု ့ စ�ကာဝဠာ�ကီးတစ်ခုလးံု ရဲဝိ့ ဉာဉ်ြဖစ်�ပီး တစ်ဦးချင်း၊ တစ်ခခ ု ျင်းေသာ ြဖစ်တည်မေတွ � အကုနလ ် းံု ဆိလ ု ည်း မှနပ ် ါတယ်။ တစ်ဆတ ူ ည်းေသာဘုရားကို ကိးု ကွယယ ် �ံု ကည်မ� နဲ ့ ဗဟုနာထ ကိးု ကွယယ ် �ံု ကည်မ� ြခားနားကွထ ဲ က ွ သ ် ာွ း�ကတဲ့ အေြခခံသေဘာတရားအြမင်ကေတာ့ ဗဟုနာထ ယံ�ု ကည်မမ � ာှ ကမ�ာ�ကီးကို စိးု မိးု အုပ်ချုပ်တဲ့ အထွကအ ် ထိပ် အန��တန်ခးို �ှငဟ ် ာ ဘယ်သကိ ူ ့ ေတာ ု ့ ဘက်လက ို တ ် ာ၊ ဘယ်သအကျိ ူ့ ုးလိလ ု ားတာ ဆိတ ု ာမျိုး မ�ှိတာပါပဲ။ ဒါေ�ကာင ့် သူအတွ က် ပျင်းစရာေကာင်းတဲ့ လူသားေတွရဲ ့ ့ ပူပန်ေသာကေတွ၊ လိအ ု င်ဆ��ေတွ၊ စိးု ရိမမ ် ေတွ � ကို အန��တန်ခိုး�ှငအ ် ေနနဲ ့ လံးု ဝစိတမ ် ဝင်စားတာပါ။ ဒါေ�ကာငပ ့် ဲ စစ်ပဲမ ွ ာှ အ�ိင ု ရ ် ဖိ၊ု ့ ကျန်မာေရးေကာင်းဖိ၊ု ့ မိးု ရွ ာဖို ့ သူဆီ ုိ ာကလည်း ့ မာှ ဆုေတာင်းတယ်ဆတ အလဟဿပါပဲ။ ဘာလိလည် ု့ းဆိေတာ ု ့ �ကည့မ ် ယ်ဆရ ုိ င် ဘယ်�င ို င ် ံ ပျက်စးီ သည်ြဖစ်ေစ၊ ဘာြခားနားချက်မှ �ှိ�ိှသမ� စစ်�င ို သ ် ည်ြဖစ်ေစ၊ ဘယ်လလ ို တ ူ စ်ေယာက် မ�ှိပါဘူး။ ဘယ်လယ ို ဇ်ပေဇာ် ူ မမ � ျိုးမှ ဒါေ�ကာင ့် အရာရာအားလံးု ကို �� ံးသည်ြဖစ်ေစ၊ ဘယ်�မို � ေအာင်ြမင်သည်ြဖစ်ေစ၊ ဂရိေတွဟာ လုပ်မေနပါဘူး။ ြမင်ရတဲ� ့ � ေထာငက ့် ေန ကံ�ကမ�ာ �ကီးပွားသည်ြဖစ်ေစ၊ ေသဆံးု သည်ြဖစ်ေစ ေဖ့တ(် Fate) နတ်ဘရ ု ားကို အာမန် ကိရ ု ည်စးူ �ပီး ဆိတ ု အ ဲ့ ရာကို ချဉ်းကပ်ရမယ့် ဟိ�ူ� ေတွလည်း ဘာနတ်ကန ွ း် ေကျာင်းေဆာင်မှ မေဆာက်ခ�ဲ့ ကတာပါ။ အဲဒေတာ ီ ့ ဒီ အလံးု စံက ု ို ပိင ု း် စိးု တဲတ ့ န်ခးို အာဏာ ု င်ဆ��ေတွကို စွနလ ့် တ � �် ပီး လာသမ�ေသာ တစ်ခတ ု ည်းေသာအေ�ကာင်းြပချက်က �ှိ�ိသ ှ မ�ေသာကိယ ု ရ ့် ဲ လိ ့ အ အေကာင်းအဆိးု အားလံးု ကို ရင်ဖင ွ �့် ကိုဆိမ ု ပ ှ ဲ ြဖစ်မာှ ပါ။ �� ံးနိမြ့် ခင်း၊ ဆင်းရဲ�မ ွ း် ပါးြခင်း၊ ဖျားနာြခင်း၊ ေသဆံးု ြခင်း စတဲအ ့ ရာေတွအားလံးု ဆာဒူး(သိ)ဆန် ု့ ညာစီ ေတွဟာ အပါအဝင်ေပါ။့ ဒါေ�ကာင ့် အ��မ ိ အ�ှစသ ် ာရအာမန် တချို �ေသာဟိ�ူ� ေတွြဖစ်တဲ့ နဲတသားတည် းြဖစ်မက � ေန ့ ဉာဏ်အလင်းရေစဖိအတွ ု့ က် သူတဘဝတစ် ို ့ ခုလးံု ကို ေပးလ�ပေဇာ် ူ �ကပါတယ်။ သူတဟာ ို ့ ကမ�ာ�ကီးကို 283 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge အေြခခံအ��မ ိ သေဘာတရားအြမင်ကေန ြမင်ဖို�ကိ ် မာ ြဖစ်ပျက်သေဘာတရားေတွ၊ ့ ုးစား�က�ပီး ဒီေရပွကပ လိအ ု င်ဆ��ေတွ၊ ေ�ကာက်ရွံ � စိးု ရိမ်မေတွ � အားလံးု ဟာ အဓိပာ� ယ်မ�ှိ �ငီးေငွ� ဖွယေကာင် ် းတဲအ ့ ရာေတွဆတ ုိ ာကို ထာဝရတည်�မဲတအ ဲ့ ြမင်��ေထာငက ့် ေန နားလည်သေဘာေပါက် �ကပါတယ်။ ဒါေပမယ့် ဟိ�ူ� ဘာသာဝင် အများစုက လူဘဝရဲ ဆ�� ့ အ�� ပ်အေထွးေတွ�ကားမှာ ့ ဘာအကူအညီမှ သိပ်မရပါဘူး။ ဆာဒူးေတွ နစ်မန ွ း် ေန�က�ပီး မဟုတ�် ကပါဘူး။ အ��မ ိ အ�ှစသ ် ာရအာမန် သူတရဲ ို ့ ေလာကီ ေရးရာကိစေတွ � မာှ ့ သူတဟာ ို ့ ဆီကလည်း ကူညေစာင် ီ မမ�ေတွရဖိအတွ ု့ က် ဟိ�ူ� ေတွဟာ တန်ခးုိ အကနအ ် ့ သတ်�ိှတဲ့ နတ်ဘရ ု ားေတွကပ ို ဲ ချဉ်းကပ်ရပါတယ်။ ဂနဲ�ှာ၊ လက်ချမီး၊ ဆာရစဝတီ စတဲန ့ တ်ဘရ ု ားေတွဟာ အရာခပ်သမ ိ း် ကို ပိင ု စ ် းို တဲတ ့ န်ခးို �ှငေတွ ် မဟုတ�် ကတဲအ ့ တွက် သူတမှ ို ့ ာ လိခ ု ျင်တာေတွ၊ ဘက်လက ို တ ် ာေတွ �ှိပါတယ်။ ဒါေ�ကာငလ ့် ည်း လူသားေတွအေနနဲ ့ တန်ခးုိ အကနအ ် ့ သတ်�ိတ ှ ဲ့ အဲဒနီ တ်ဘရ ု ားေတွနအ ဲ ့ ေပးအယူလပ ု ်�ပီး စစ်ပဲေတွ ွ �င ို ဖ ် ိ၊ု ့ ေနမေကာင်းြဖစ်တအ ဲ့ ခါ ြပန်သက်သာလာဖို ့ သူတကိ ို ့ အ ု ားကိးု �ပီး ဆုပန်ရတာပါ။ အခုလို လိအ ု ပ်ချက်ေတွအတွက်ပဲ တန်ခးုိ အကနအ ် ့ သတ်�ိတ ှ ဲ့ နတ်ဘရ ု ားေတွအများ�ကီး �ှိရပါတယ်။ အရာခပ်သမ ိ း် ကို အထွကအ ် ထိပ်တန်ခးို �ှငက ် ို ခွြဲ ခမ်းစိတြ် ဖာလိက ု တ ် အ ဲ့ ခါ တစ်ပါးမကတဲ့ နတ်ဘရ ု ားေတွ စိးု ပိင ု တ ် ဲ့ �ှိလာတာပဲ။ ဒါေ�ကာငလ ့် ည်း ဗဟုနာထ ဆိတ ု ဲ့ နတ်ဘရ ု ားများစွား �ှိေနတာပါ။ � ြမင်ဟာ ဗဟုနာထဘာသာေတွရဲ ့ ယံ�ု ကည်မအ တာသွားပါတယ်။ သူတဟာ ို ့ ဘာသာြခားေတွကို အရာခပ်သမ ိ း် ကို သည်းခံတေနရာမှ ဲ့ ာ အစိးု ရေပမယ့် ေတာ်ေတာ် လူသားေတွကို ဘာမှစးို မိးု ချယ်လယ ှ ဖ ် ိုစိ့ တမ ် ဝင်စားတဲ့ အနိ◌္တမတန်ခးို �ှငက ် ို ယံ�ု ကည်တာတပိင ု း် ၊ တြခားဘက်မာှ လည်း တန်းခိးု အကနအ ် ့ သတ်�ိ�ှ ပီး ဒီလန ို တ်ဘရ ု ားများစွာထဲက အစွဲကယ ို စ ် � ီ ိှ�ကတဲ့ နတ်ဘရ ု ားတစ်ပါးကို တြခားေသာနတ်ဘရ ု ားေတွရဲြဖစ် ့ တည်မ၊� ဒါေ�ကာင ့် ဗဟုနာထယံ�ု ကည်မဟ � ာ အယူမာှ းသူေတွ၊ ဒိ�ေတွ ိ ဆ�ုိ ပီး နတ်ဘရ ု ားများစွာကိလ ု ည်း ယံ�ု ကည်�ကတယ်။ ေရွ းချယ်ဆည်းကပ်သူ တစ်ေယာက်အေနနဲ ့ အစွမး် တန်ခးို ေတွကလ ို ည်း ပင်ကအ ို ားြဖင ့် လက်ခံဖို ့ ပွငလ ့် င်းတဲအ ့ ြမင်�ိ�ှ ပီး အြပစ်တင်��တခ ် ျ ခဲပါတယ်။ အခက်အခဲမ�ှိပါဘူး။ အြခားဘာသာဝင်ေတွကို �ကီးမားတဲ့ အင်ပါယာေတွကို တိက ု ခ ် ိုကေအာင် ် ြမင်�ကတဲအ ့ ခါမှာေတာင် ဗဟုနာထယံ�ု ကည်သေတွ ူ ဟာ သူတရဲ ို ့ လက် ေအာက်ခြံ ပည်သေတွ ူ ့ ဘာသာေရးေြပာင်းလဲလာဖို ့ အက်ဇ်တက်လမ ူ ျိုးေတွဟာ မ�ကိုးစားခဲ�့ ကပါဘူး။ အိုဆင ုိ း် ရစ်စန ် တ်ဘရ ု ား၊ အီဂျစ်လမ ူ ျိုးေတွ၊ ဂျူပီတာနတ်ဘရ ု ား ေရာမလူမျိုးေတွ၊ သိမဟု ု ့ တ် ဝစ်ဇီလေပါ ို ချလီ ့ ် ာမျိုး နတ်ဘရ ု ား စတာကို ယံ�ု ကည်ကးို ကွယမ ် ေတွ � ြပနပ ် ့ ာွ းလာေစဖိအတွ ု့ က် သာသနာြပုေတွေစလ�တတ မ�ှိခပ ဲ့ ါဘူး။ အဲဒရ ီ ည်ရွယခ ် ျက်အတွကန ် ဲ့ အင်ပါယာလက်ေအာက်မာှ ဘာစစ်တပ်မှ မေစလ�တခ ် ဲတ ့ ာလည်း ေနထိင ု �် ကတဲလ ့ က်ေအာက်ခြံ ပည်သအ ူ ားလံးု ဟာ အေသအချာပါပဲ။ အင်ပါယာကြပ�ာန်းတဲ့ 284 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ကိးု ကွယမ ် ဆ � င ုိ ရ ် ာဓေလ့ထးံု တမ်းေတွ၊ နတ်ဘရ ု ားေတွကို ဘာလိလည် ု့ းဆိေတာ ု ့ ဒီနတ်ဘရ ု ားေတွကပဲ ဒီအင်ပါယာ ေလးစားသမ�ြပုရင်ပဲ လံေလာက် ု ပါ�ပီ။ ကာကွယေပး�ပီ ် း တရားဝင်ေအာင် ေစာင်မ�ကတာကိးု ။ သိေပမယ့ ု့ ် လက်ေအာက်ခြံ ပည်သေတွ ူ အေနနဲေတာ ို ့ �ှ့ ိရင်းစွေဒသနတ် ဲ ဘရ ု ားေတွ၊ ့ ့ သူတရဲ ဘာသာေရးထံးု တမ်းစဉ်လာေတွကို လက်ေအာက်ခြံ ပည်သေတွ ူ ဟာ ေဆာက်ရပါတယ်။ စွနပ ် ့ စ်ဖို ့ အက်ဇ်တက်အင်ပါယာမှာဆိရ ု င် ဝစ်ဇီလေပါ ို ချလီ နတ်ဘရ ု ားအတွက် ့ ဒါေပမယ့လ ် ည်း နတ်ကန ွ း် ေတွနအတူ ဲ့ မလိအ ု ပ်ခဘ ဲ့ းူ ။ အဲဒနီ တ်ကန ွ း် ေတွကို ယှဉ်ေဆာက်�ကရတာပါ။ အစားထိးု သွားတာမျိုးမဟုတပ ် ါဘူး။ နတ်ကန ွ း် ေတွ မေဆာက်မြဖစ် သူတရဲ ို ့ ေဒသတွ ငး် နတ်ဘရ ု ားေတွရဲ ့ ့ သူတရဲ ို ့ ေဒသတွ ငး် နတ်ကန ွ း် ေတွကို ့ အ�ကိမအ ် ေတာ်ေတာ်များများမှာ နယ်ချဲ�အထက်တန်းစားအသိင ု း် အဝိင ု း် ေတွဟာ အုပ်ချုပ်သူ လက်ေအာက်ခြံ ပည်သေတွ ူ ရဲ ့ နတ်ဘရ ု ားေတွ၊ ဘာသာေရးထံးု တမ်းစဉ်လာေတွကို ေမွးယူတတ်�ကပါတယ်။ ေရာမလူမျိုးေတွဆုိ အာ�ှတက ို န ် တ်ဘရ ု ားမ ဆီးဘီလ် �ှင ့် အီဂျစ်နတ်ဘရ ု ားမ အိုငး် စစ်စ် ကို သူတရဲ ို ့ ့ ပင်သယ ီ န ွ ် နတ်ဘရ ု ားအစုအေဝးထဲ ေပျာ်ေပျာ်�ကီးထည့ခ ် �ဲ့ ကတာပဲ။ ေရာမလူမျိုးေတွ သည်းမခံဘြဲ ငင်းဆန်ခဲတ ု ားကေတာ့ ခရစ်ယန်ေတွရဲ ့ ့ ဲ့ တစ်ခုတည်းေသာ နတ်ဘရ တစ်ဆတ ူ ည်းေသာဘုရားကို ကိးု ကွယ�် ပီး ခရစ်ယာန်ဘာသာြပနပ ် ့ ာွ းဖို ့ �ကိုးစားတဲ့ ခရစ်ယာန်ဘရ ု ားသခင်ပဲ ြဖစ်ပါတယ်။ ေရာမအင်ပါယာက ဘာသာေရးထံးု တမ်းစဉ်လာေတွကို ခရစ်ယာန်ေတွအေနနဲ ့ စွနပ ် ့ စ်ဖိလိ ု့ ခ ု ျင်တာ ကာကွယေစာင် ် မတဲန ့ တ်ဘရ ု ားေတွ �ှင ့် သူတရဲ ို ့ ့ မဟုတပ ် ါဘူး။ ေရာမဧကရာဇ်ရဲ ့ ယံ�ု ကည်သက်ဝင်မေတွ � ၊ ဒါေပမယ့် အင်ပါယာကို နတ်ဘရ ု ားေတွကေပးအပ်ထားတဲ့ အုပ်ချုပ်ခင ွ အ ့် ာဏာ ဆိတ ု ာကို သိမတ ှ ြ် ပုေလးစားဖိပါပဲ ု ့ ။ ဒါဟာ အင်ပါယာလက်ေအာက်မာှ ေနထိင ု တ ် ဲ့ �ိင ု င ် ေရးသစ� ံ ာေစာငသ ့် မ ိ သ � ေဘာ ြပယုဂ်တစ်ခပ ု ါ။ ဒါကိအ ု သိအမှတြ် ပုဖို ့ ခရစ်ယာန်ေတွက အြပင်းအထန်ြငင်းဆန်�ပီး အင်ပါယာက အေလ�ာအ ု ့ ုးစားမ�မန ှ သ ် မ�ကို ြငင်းပယ်�ကတဲအ ့ ခါ ့ တင်းလုပ်ဖိ�ကိ ေရာမအင်ပါယာကလည်း အဲဒါကို �ိင ု င ် ေတာ် ံ အာဏာပုနက ် န်မတ � စ်ခလ ု ုိ သတ်မတ ှ �် ပီး ြပင်းြပင်းထန်ထန် ြပန်လည်တြပန် ံု ့ ခပ ဲ့ ါတယ်။ အဲဒါေတာင် စိတပ ် ါလက်ပါ လိက ု လ ် � ံ ပ ိ ှ ် ကပ ွ ်တာမျိုး မဟုတပ ် ါဘူး။ ေယဇူးခရစ်ေတာ် ကားစင်တင်အသတ်ခံရ�ပီး �ှစေပါင် ် း ၃၀၀ ေကျာ်ကစလို ့ ေရာမဧကရာဇ် ကွနစ ် တင်တင ို း် ခရစ်ဘာသာကိေြပာင် ု းလဲလာတဲအ ့ ထိ ဗဟုနာထဘာသာကိးု ကွယတ ် ဲ့ ေရာမဧကရာဇ်ေတွဟာ ခရစ်ယာန်ေတွကို �ှပ ိ ်စက်သတ်ြဖတ်တာ ေလး�ကိမေလာက် ် ပဲ ေယဘုယျအားြဖင� ် ့ ိ ှခ ပ ဲ့ ါတယ်။ ေဒသတွငး် အုပ်ချုပ်သေတွ ူ နဲ ့ ဘုရင်ခေတွ ံ ကသာ ကိယ ု စ ့် ိတန ် ကိ ဲ့ ယ ု ် ခရစ်ယာန်တက ို ဖ ် ျက်ေရးအ�ကမ်းဖက်မေတွ � လုပ်ခဲ�့ ကတာပါ။ ဒါေတာင်မပ ှ ဲ ခုလ� ို ပ ိှ ်စက်သတ်ြဖတ်ခရ ံ တဲ့ ခရစ်ယာန်ဓားစာခံေတွ အားလံးု ကို က�န်ေတာ်တို ့ ေပါင်းလိက ု သ ် ည့တ ် င ို ေအာင် ် အဲဒ ီ ရာစု�စ ှ ် ၃ စုအတွငး် မှာ ဗဟုနာထယံ�ု ကည်သူ ေရာမလူမျိုးေတွသတ်ခတ ဲ့ ဲ ့ ခရစ်ယာန်ေတွ ေထာင်ဂဏာန်းေလာက်ပဲ �ှိပါတယ်။ ဒါနဲမတူ ့ ဘဲ ေနာင် �ှစေပါင် ် း 285 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ၁၅၀၀ ေလာက်�ကာတဲအ ့ ခါမှာ အနည်းငယ်ပဲကြွဲ ပား�ကတဲ့ ခရစ်ယာန်ဘာသာရဲ ချစ် ့ ြခင်းေမတ�ာ �ှင ့် ဂ�ုဏာတရားကို ဘာသာြပန်နားလည်ပံက ု ို ကာကွယဖ ် ိအတွ ု့ က် ခရစ်ယာန်ေတွအချင်းချင်း သန်းနဲချီ ့ ေအာင် သတ်ြဖတ်ခ�ဲ့ ကပါတယ်။ ၁၆ ရာစု �ှင ့် ၁၇ ရာစု ဝန်းကျင်က ဥေရာပတလ�ားမှာြဖစ်ပျက်ခတ ဲ့ ဲ့ ကက်သလစ်ေတွ �ှင ့် ပ�ိုတက်စတငေတွ ့် �ကားက အဲဒဘ ီ ာသာေရးစစ်ပဲက ွ ို ဘာသာေရးစစ်ပဲဟ ွ ာ ဝင်�တ �ဲ လ ဲ့ အ ူ ားလံးု ဟာ ဂ�ုဏာေတာ်ချစ်ြခင်းေမတ�ာ သတင်းေကာင်းကို အထူးနာမည်ဆးုိ နဲ ့ ေကျာ်�ကားပါတယ်။ ခရစ်ေတာ်ရဲဘု ့ ရားဧကန်ြဖစ်မ� လက်ခံ�ကသူေတွပါ။ �ှင ့် သူရဲ့ ့ ဒါေပမယ့လ ် ည်း အဲဒ ီ ဘုရားသခင်ရဲချစ် ို ့ ေဘာထား ကွလ ဲ �ွဲ ကတယ်။ ့ ြခင်းေမတ�ာေတာ်ရဲ ့ သေဘာသဘာဝနဲပတ် ့ သက်�ပီး သူတသ ပ�ိုတက်စတငေတွ ့် က ဖန်ဆင်း�ှငဘ ် ရ ု ားသခင်ရဲေမတ � ာေတာ်ဟာ ့ အလွန�် ကီးြမတ်လတ ှ အ ဲ့ တွက် ခရစ်ေတာ်ကယ ို တ ် င ို ် အေသွးအသားနဲ ့ လူအြဖစ် ကယ ို ေတာ် ူ မတ ူ ယ်။ ထိအတူ ု့ လူေတွရဲ ့ အ�ှပ ိ ်စက်ကခ ို �ံ ပီး ့ လက်ဝါးကားတိင ု မ ် ာှ အေသခံေတာ်မြူ ခင်းြဖင ့် ဘုရားသခင်အေပါ်ယံ�ု ကည်သက်ဝင်မက � ို လူသားေတွကို ဝန်ခသ ံ တ ူ င ို း် အတွက် မူလအြပစ်ကေနကယ်ခ�တ်�ပီး ေကာင်းကင်တခ ံ ါးဖွငေပး ့် ေတာ်မတ ူ ယ်။ ု ဘးူ ဒီေနရာမှာ ကက်သလစ်ေတွေြပာတာက ဘုရားသခင်အေပါ် ယံ�ု ကည်ြခင်းသက်သက်နေတာ ဲ့ ့ မလံေလာက် ဆိတ ု ာပါပဲ။ ေကာင်းကင်ဘက ုံ ေရာက် ို ဖိအတွ ု့ က် ဘာသာေရးထံးု တမ်းအစဉ်အလာေတွမာှ ယံ�ု ကည်သဘ ူ ာသာဝင်ေတွအေနနဲ ့ ပါဝင်တအ ဲ့ ြပင် အသင်းေတာ်ရဲ ့ ေကာင်းမ�ေတွလည်းလုပ်ရပါမယ်။ ပ�ိုတက်စတငေတွ ့် က အဲဒါကို လက်မခံဘဲ အဲဒလ ီ ို ဘုရားသခင်နအြပန် ဲ့ အလှနအ ် ေပးအယူလပ ု ်တယ်ဆတ ုိ ာ ဖန်ဆင်း�ှငဘ ် ရ ု ားသခင်ရဲခမ် ် လို ့ ့ းနား�ကီးြမတ်မ� �ှင ့် သူရဲချစ် ့ ြခင်းေမတ�ာေတာ်ကို ေသးသိမေစရာကျတယ် ခုခေြပာဆိ ံ �ု ကတယ်။ ေကာင်းကင်�င ို င ် ေတာ် ံ ကို ကိယ ု ရ ့် ဲကု ုိ ေကာင် ် းမ�လပ ု ်ရပ်ေတွအေပါ် ့ သလ မိမရ ိ ဲကိ ု ပ ် ိင ု အ ် ေရးပါမ�အတ�ကို ့ ယ ဒုက�ဆင်းရဲ�င ှ ့် အေရး�ကီးတယ်ထင်တလ ဲ့ ေတွ ူ ဟာ ပံ�ု ကီးချဲ�တလ ဲ့ ေတွ ူ ြဖစ်�ပီး လူသားအေတွအေပါ် ဝင်ေရာက်ဖိုအတွ က် ့ ကားတိင ု ေပါ်မှ ် ာခရစ်ေတာ်ခထ ံ မ်းခဲတ ့ ဲ့ ဖန်ဆင်း�ှငဘ ် ရ ု ားသခင်ထား�ှိတဲ့ ချစ်ြခင်းေမတ�ာဟာ လံေလာက် ု မမ � �ှိဘးူ လို သွ ် က ို ေြပာရာကျတယ် ် ။ ့ ယဝ ဒီ ဘုရားသခင်ဆင ုိ ရ ် ာ ကက်သလစ်ေတွ �ှင ့် ဝိဝါဒကွြဲ ပားမ�ဟာ ပ�ိုတက်စတငေတွ ့် ဟာ သတ်ြဖတ်ကန ု �် ကတဲအ ့ ထိပါပဲ။ ၁၅၇၂ ေကာင်းမ�ကသ ု လ ုိ လ ် ပ ု ်ဖိအ ု ့ ေရး�ကီးေ�ကာင်း ၁၆ရာစု၊ ၁၇ရာစုပိင ု း် မှာ လူဦးေရသိနး် နဲချီ ့ ေအာင် ခု�စ ှ ် အချင်းချင်းအြပန်အလှန ် ဩဂုတလ ် ၂၃ ရက်ေနမှ့ ာ ြပင်သစ် ကက်သလစ်ေတွက ဘုရားသခင်လသ ူ ားေတွအေပါ်မှာထားတဲခ ့ ျစ်ြခင်းေမတ�ာသာအေရး�ကီးေ�ကာင်း အသားေပးေြပာဆိတ ု ဲ့ ပ�ိုတက်စတင ့် အသိင ု း် အဝိုု င်းကို ေထာက်ြပတဲ့ အလွနြ် ပင်းထန်လာခဲ�့ ပီး တိက ု ခ ် ိုကခ ် ဲပ ့ ါတယ်။ အဲဒတ ီ က ို ခ ် ိုကမ ် က � ို စိနဘ ် ့ ာသိလ ု ေမး ို ေန ့ 286 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge သတ်ြဖတ်မ�� ကီးလိေခါ်တွ ု့ င�် ပီး ပ�ိုတက်စတငဦ ့် းေရ ၅၀၀၀ ကေန ၁၀,၀၀၀ ေကျာ်ဟာ ၂၄ နာရီအတွငး် မှာပဲ သတ်ြဖတ်ြခင်းခံခရ ဲ့ ပါတယ်။ ြပင်သစ်က အဲဒသ ီ တင်းကို ေရာမ�မို � မှာ�ှိတဲ့ ပုပ်ရဟန်းမင်း�ကီး�ကားတဲအ ့ ခါ အလွနဝ ် မ်းေြမာက်အားရြဖစ်�ပီး အဲဒအ ီ တွက် ေဂျာ်ဂျီယို ဗာတီကန်က ဗာဆာရီကလ ို ည်း ဆုေတာင်းပွဲတစ်ခေတာင် ု ကျင်းပခဲတ ့ ယ်။ အခန်းတစ်ခန်းကို ပန်းချီေကျာ် အဲဒလ ီ သ ူ တ်ပဲန ွ ရ ံ ံပန်းချီေဆးြခယ်ဖို ့ ေကာ်မ�ှငေပး ် ခိင ု း် ေစခဲတ ် ာှ ေတာ့ အဲဒအ ီ ခန်းကို ဧည့သ ် ည်ေတွ ဝင်ခင ွ မ ့် ေပးပါဘူး။) အဲဒ ီ ၂၄ ့ ယ်။ (ခုချိနမ နာရီအတွငး် ခရစ်ယာန်အချင်းချင်းြပန်သတ်လေသတဲ ို ့ ့ ခရစ်ယာန်အေရအတွကဟ ် ာ ဗဟုနာထဘာသာဝင် ေရာမအင်ပါယာက သူတအင် ို ့ ပါယာသက်တမ်းတစ်ေလ�ာက် �ှပ ိ ်စက်သတ်ြဖတ်လာတဲ့ ခရစ်ယာန်ဦးေရထက် အများ�ကီးပိပ ု ါတယ်။ ဘုရားဟူသည် တစ်ပါးတည်း သာ�ှိသည်။ အချိန�် ကာလာတာနဲအမ� ့ ဗဟုနာထကိးု ကွယသ ် အ ူ ချို �ဟာ နတ်ဘရ ု ားကိအ ု ထူး�ှစ�် ခိုက်အားကိးု လာ�ပီး နတ်ဘရ ု ားများစွာ�ှိြခင်းကေန ဗဟုနာထယံ�ု ကည်မရ � ဲ ့ ေသွဖယ်သာွ းပါေတာတ ့ ယ်။ တစ်ပါးတည်းေသာနတ်ဘရ ု ားြဖစ်�ပီး သူတသီ ို ့ းသနက ် ့ းို ကွယတ ် ဲ့ စ�ကာဝဠာတစ်ခုလးံု ကို ရဲအ ့ ေြခခံသေဘာတရားြဖစ်တဲ့ သူတယံ ို ့ �ု ကည်တန ဲ့ တ်ဘရ ု ားသာလ�င် အစိးု ရတဲ့ အန��တန်းခိးု �ှငြ် ဖစ်တယ်လို ့ စတင်ယ�ံု ကည်လာခဲတ ် ည်း တချိနတ ် ည်းမှာပဲ အဲဒနီ တ်ဘရ ု ားမှာ အကျိုးလိလ ု ားမ�ေတွ၊ ့ ယ်။ ဒါေပမယ့လ ဆ��အစွေတွ ဲ �ိှတယ်လလည် ို ့ း ဆက်လက်��ြမင်�ကတယ်။ ဒါေ�ကာငလ ့် ည်း သူတအ ို ့ ေနနဲ ့ အဲဒဘ ီ ရ ု ားသခင်ဆီ ဆုေတာင်းအေပးအယူလပ ု ်တာေတွ တစ်ပါးတည်းေသာဘုရားကို ဒီတစ်ပါးတည်းေသာ ကိးု ကွယတ ် ဲ့ ဘုရားကို လုပ်လရတယ် ို ့ လို ့ (ဧကနာထဝါဒ) ကိးု ကွယသ ် ၊ူ ယံ�ု ကည်�ကတယ်။ ဘာသာေတွ ဧကနာထဝါဒီေတွဟာ ဒီလန ို ပဲ ဲ့ စတင်ေမွးဖွားလာတာပဲ။ စ�ကာဝဠာတစ်ခုလးံု ကိအ ု စိးု ရတဲ့ အန��တန်းခိးု �ှငဆ ် က ီ ေန ေနမေကာင်းြဖစ်ရာမှ ကျန်းမာလာဖိ၊ု ့ ထီေပါက်ဖို �ှ ွ ာှ အ�ိင ု ရ ် ဖို စတဲ ဆ ့ ေတွ ု ့ င ့် စစ်ပဲမ ့ ေတာင်းခံ�ကပါတယ်။ က�န်ေတာ်တသိ ို ့ ရတဲ့ ပထမဆံးု ေသာ ဧကနာထယံ�ု ကည်ကးို ကွယမ ် ဟ � ာ အီဂျစ်ြပည်မာှ စတင်ေပါ်ေပါက်လာခဲတ ့ ယ်။ ဘီစီ ၁၃၅ဝ မှာ ဖာ�ိုးဘုရင် အက်ခါနာတင် (Pharaoh Akhenaten) က အီဂျစ်နတ်ဘရ ု ားများစွာထဲက မထင်မ�ှားနတ်ဘရ ု ားတစ်ပါးြဖစ်တဲ့ နတ်ဘရ ု ား အာထင် (Aten) ဟာ အမှနတ ် ကယ်ေတာ့ စ�ကာဝဠာတစ်ခုလးံု ကို အစိးု ရတဲ့ အန��တန်းခိုး�ှငြ် ဖစ်တယ်လို ့ ေ�ကြငာခဲပ ့ ါတယ်။ နတ်ဘရ ု ား အာထင် ကို ကိးု ကွယယ ် �ံု ကည်ြခင်းကို �ိင ု င ် ေတာ် ံ ဘာသာအြဖစ် အတည်တကျြပ�ာန်းခဲ�့ ပီး ကျန်တန ဲ့ တ်ဘရ ု ားအားလံးု ကို ပယ်ဖျက်ဖို ့ အက်ခါနာတင် ဘုရင်က �ကိုးစားခဲပ ့ ါတယ်။ ဒါေပမယ့် သူရဲ ့ ဘာသာေရးေတာ်လန ှ မ ် ဟ � ာ မေအာင်ြမင်ခပ ဲ့ ါဘူး။ သူကယ ွ လ ် န ွ �် ပီးေနာက်ပိင ု း် နတ်ဘရ ု ား အာထင် ကို 287 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ကိးု ကွယယ ် �ံု ကည်မက � ို စွနလ ့် တ � လ ် က ို �် က�ပီး နဂိေ�ှ ု းေဟာင်းြဖစ်တဲ့ ပင်သယ ီ န ွ ် နတ်ဘရ ု ားေတွကို ကိးု ကွယတ ် ဘ ဲ့ က်ကပ ို ဲ ြပန်သာွ းခဲ�့ ကပါတယ်။ နတ်ဘရ ု ားများစွာကို ယံ�ု ကည်ကးို ကွယတ ် ဲ့ နတ်ဘရ ု ားတစ်ပါးတည်းကိသ ု ာ ကိးု ကွယတ ် ဲ့ ဗဟုနာထဘာသာေတွက ဧကနာထယံ�ု ကည်ကးို ကွယမ ် ေတွ � ကို ဟိန ု ားတစ်စ၊ သည်နားတစ်စ စသည်ြဖင ့် ဆက်လက် ေမွးထုတေပး ် ေနခဲပ ် ေတွ � ဟာ ့ ါတယ်။ ဒါေပမယ့် ဧကနာထကိးု ကွယမ အေရးပါလာေပမယ့် အကနအ ် ့ သတ်ေတာ� ှ ဲပ ့ ိခ ့ ါတယ်။ သူတဧကနာထဘာသာရဲ ို ့ စ�ကာဝဠာဆိ င ု ရ ် ာ ့ ပျက်ကက ွ ခ ် ဲလ ို ့ ့ ပါ။ ဥပမာအားြဖင ့် သေဘာတရားေတွကို ဂျူးဘာသာ(Judaism)ကို ဘာလိလဲ ု ့ ဆေတာ ုိ ့ သူတကိ ို ့ ယ ု တ ် င ို ပ ် ဲ �ကည့ရ ် ေအာင်။ နားလည်ဖို ့ ဂျူးဘာသာအရဆိရ ု င် စ�ကာဝဠာတစ်ခလ ု းံု ကို အစိးု ရတဲ့ အန��တန်ခးို �ှငမ ် ာှ အကျိုးလိလ ု ားတာေတွ၊ ဆ��အစွေတွ ဲ �ိှပါတယ်။ ဒါေပမယ့် အဲဒ ီ အစ�ေရးလူမျိုးေတွ အန��တန်ခးို �ှငရ ် ဲ ့ ေနထိင ု တ ် ဲ့ ဂျူးဘာသာအေနနဲ ့ အဓိကအကျိုးလိလ ု ားမ�ေတွက အင်မတန်ေသးငယ်တဲ့ တြခား�ိင ု င ် ေတွ ံ အတွက် ြဖစ်တည်လာမ�တစ်ေလ�ာက်လးံု မှာလည်း ဝိးု တဝါးနဲဘာမှ မထင်�ှားတဲ့ ့ ဂျူး�ိင ု င ် င ံ ယ်ေလးအေပါ်မှာပဲ ဘာကမ်းလှမး် စရာမှမ�ှိသလို သူတဂျူးဘာသာကိ ို ့ ု �ှိတာပါ။ ဂျူးသာသာေရး ြပနပ ် ့ ာွ းေစလိတ ု ဆ ဲ့ ��လည်း မ�ှိပါဘူး။ အခုလမ ို ျိုးအဆငက ့် ို ေဒသတွငး် ဧကနာထဘာသာ အဆငလ ့် ို ေြပာလိ ရပါတယ် ု့ ။ ့ ခရစ်ယာန်ဝါဒနဲကျမှ ပဲ တကယ်�ကီးကျယ်တဲ့ ထိးု ေဖာက်မ� ြဖစ်လာခဲတ ့ ့ ာပါ။ ခရစ်ယာန်ဝါဒဟာ နာဇရက်�မို �သား ေယဇူးဟာ သူတေစာင ို ့ ေမ�ာ် ့် ေနတဲ့ ဂျူးလူမျိုးေတွကေဟာ ို ေြပာခဲတ ့ ဲ့ မက်ဆးီ ယား ကယ်တင်�ှင ် လူမသိသမ ူ သိဂျုးဝါဒဂိဏ ု း် ငယ်ေလးတစ်ခုကေန ြဖစ်ေ�ကာင်း အစြပုပါတယ်။ ဒါေပမယ့် အဲဒဂ ီ ဏ ို း် ရဲ ့ ကနဦးေခါင်းေဆာင်သတ ူ စ်ေယာက်ြဖစ်တဲ့ တမန်ေတာ်�ကီးေပါလူးက တကယ်လို ့ စ�ကာဝဠာတစ်ခလ ု းံု ကို အစိးု ရတဲ့ အန��တန်ခးို �ှငဘ ် ရ ု ားသခင်မာှ အကျိုးလိလ ု ားမ�ေတွ.. ဆ��အစွေတွ ဲ �ှိတယ်ဆရ ုိ င်၊ ဘုရားသခင်ဟာ ဒုက�ခံ�ပီး အေသွးအသားနဲလူ ကယ ို တ ူ အ ဲ့ ြပင် ့ အြဖစ် ့ လူသားအားလံးု ကယ်တင်ြခင်းရဖို လက် ဝါးကားတိင ု ေပါ်မှ ် ာ အေသခံခဲတ ုိ င်.. ဒါဟာ လူတင ို း် သိသငတ ့် ဲ့ အရာြဖစ်တယ်။ ့ ယ်ဆရ ့ ဂျူးလူမျိုးေတွအတွကပ ် ဲ မြဖစ်သငဘ ့် းူ လို ့ သခင်ေယဇူးအေ�ကာင်းြဖစ်တဲ့ ဆင်ြခင်ယဆ ူ ခဲတ ့ ယ်။ ဒီသတင်းေကာင်းကို အဲဒအ ီ တွကေ�ကာင ် ့် ကမ�ာတစ်ဝန်းလံးု ကို ြပန� ် ့ သွ ံှ ့ ားေအာင်လပ ု ်ဖို ့ လိအ ု ပ်တယ်လို ယံ ့ ယ်။ ့ �ု ကည်ခဲတ ေပါလူးရဲ ့ ယူဆချက်ေတွဟာ ေြမဆီေကာင်းေပါ် ကျခဲတ ို ါပဲ။ လူသားအားလံးု ကို ့ ဲ့ မျိုးေစလ ့ ပ ဦးတည်တဲ့ သာသနာြပနပ ် ့ ာွ းေရးလုပ်ငန်းေတွကို ခရစ်ယာန်ေတွ စတင်စေပါင် ု းလုပ်ေဆာင်လာခဲ�့ ကတယ်။ လူသမိ ု း် ရဲ ့ ့ င အထူးဆန်းဆံးု ေသာ လှညက ့် က ွ တ ် စ်ခမ ု ာှ ပဲ.. ဒီ လူမသိသမ ူ သိ ဂျူးဘာသာေရးဂိဏ ု း် ငယ်ေလးတစ်ခုဟာ ေရာမအင်ပါ�ကီးတစ်ခုလးံု ကို လ�မး် မိးု သွားပါေတာတ ့ ယ်။ 288 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ခရစ်ယာန်ဝါဒရဲေအာင် ြမင်မဟ � ာ ့ နတ်ဘရ ု ားတစ်ပါးတည်းကိသ ု ာ အာေရဗျက�န်းဆွယမ ် ာှ ကိးု ကွယတ ် ဲ့ အြခား ေအဒီ ၇ ရာစုမာှ ေပါ်လာတဲ့ ဧကနာထဘာသာတစ်ခြု ဖစ်တဲ့ အစ�လာမ် ဘာသာအတွကလ ် ည်း ေ�ှ �ေဆာင်ဥပမာတစ်ခု ြဖစ်ခပ ဲ့ ါတယ်။ ခရစ်ယာန်ဘာသာလိပ ု ဲ အစ�လာမ်ဘာသာဟာ ကမ�ာေ ့် စ်ေနရာက ေသးငယ်တမ ဲ့ ထင်မ�ှားဂိဏ ု း် ငယ်ေလးတစ်ခအ ု ြဖစ် စတင်ခတ ဲ့ ာပါ။ ဒါေပမယ့် ့ ထာငတ ေစာေစာကထက် ပိဆ ု န်း�ကယ်ြမန်ဆန်တဲ့ လူသမိ ု း် လှညက ့် က ွ တ ် စ်ခုလပ ို ဲ ့ င အစ�လာမ်ဘာသာဟာ အာေရဗျသဲက��ာရကေန ေဖာက်ထက ွ လ ် ာ�ိင ု ခ ် တ ဲ့ ယ်။ �ပီးေတာ့ အတ်တလန်တတ ိ ် သမုဒရ � ာကေန အိ�ယ ိ� သမုဒရ � ာအထိ အလွနတ ် ရာကျယ်ြပနတ ် ့ ဲ့ အင်ပါယာကို သိမး် ပိက ု အ ် ုပ်စးို ခဲတ ့ ယ်။ ဒါေ�ကာငပ ့် ဲ ဧကနာထကိးု ကွယယ ် �ံု ကည်မေတွ � ဟာ ကမ�ာသ ု း် မှာ အေရးပါတဲအ ့ ခန်းက�ကေန ပါဝင်ေနပါတယ်။ ့ မိင နတ်ဘရ ု ားတစ်ပါးတည်းကိသ ု ာ ယံ�ု ကည်ကးို ကွယတ ် ဲ့ ဗဟုနာထဘာသာဝင်ေတွထက်နယှ ဲ ့ ဉ်ရင် ဧကနာထဘာသာဝင်ေတွဟာ ဘာသာေရးစိတဓ ် ာတ် အများ�ကီး ပိြု ပင်းထန်�က�ပီး သာသနာြပုချင်စိတလ ် ည်း ပိမ ု � ို ိှတတ်�ကပါတယ်။ တကယ်လို ့ ဧကနာထဘာသာေရးယံ�ု ကည်မတ � စ်ခုက အြခားေသာဘာသာေတွရဲ ့ ကိးု ကွယယ ် �ံု ကည်မက � ို အသိမတ ှ ြ် ပုေလးစားတယ်ဆရ ုိ င် သူတဘာသာရဲ ို ့ ့ ဘုရားသခင်ဟာ စ�ကာဝဠာကိအ ု ုပ်စးို တဲ့ အန��တန်ခးို �ှင ် မဟုတေ�ကာင် ် း အဓိပာ� ယ်သက်ေရာက်ေနပါတယ်။ ဒါမှမဟုတ် သူတကိ ို ့ းု ကွယတ ် ဲ့ ဘုရားသခင်ဆက ီ စ�ကာဝဠာလံးု ဆိင ု ရ ် ာ အမှနတ ် ရားတချို �ကပ ို ဲ သူတလက် ို ့ ခရ ံ �ှိတယ် ဆိတ ု အ ဲ့ ဓိပာ� ယ် သက်ေရာက်ပါတယ်။ ဒါေပမယ့် နတ်ဘရ ု ားတစ်ပါးတည်းကိသ ု ာ ကိးု ကွယတ ် ဲ့ ဧကနာထဘာသာဝင်ေတွဟာ တစ်ဆတ ူ ည်းေသာ ဖန်ဆင်း�ှင ် သူတကိ ို ့ းု ကွယတ ် ဘ ဲ့ ရ ု ားသခင်သာလ�င် ဘုရားသခင်ြဖစ်တယ်လို ့ တစ်ပါးတည်းေသာ၊ ခံယယ ူ �ံု ကည်ေလ့�ိ�ှ ကတဲအ ့ တွက် အြခားေသာဘာသာတရားအားလံးု ကို လံးု ဝပစ်ပယ်�ကပါတယ်။ ဒါေ�ကာငပ ့် ဲ လွနခ ် တ ဲ့ ဲ့ �ှစေပါင် ် း ၂၀၀ဝ အတွငး် မှာ နတ်ဘရ ု ားတစ်ပါးတည်းကိက ု းို ကွယတ ် ဲ့ ပိအ ု ားေကာင်းလာဖိအတွ ု့ က် ဧကနာထဘာသာဝင်ေတွဟာ အြခားေသာ�ပိုင်ဘက်ဘာသာတရားအားလံးု ကို သူတရဲ ို ့ ဘာသာ ့ ထပ်ဖန်တလဲလဲ အ�ကမ်းဖက်�ပီး အြပတ်အသတ်�မ ိှ န ် င်းခဲ�့ ကတာပါ။ အဲဒါ တကယ်လည်း ဧကနာထဘာသာဆိတ ု ာ အလုပ်ြဖစ်ခဲပ ့ ါတယ်။ မ�ှိသေလာက်ပဲ။ အ�ကီးဆံးု အင်ပါယာတစ်ခုြဖစ်တဲ့ ေအဒီ ေအဒီ ေရာမအင်ပါယာဟာ ၅၀ဝ ၁ ရာစုမာှ ဆိရ ု င် ကမ�ာေပါ်မှာ ဝန်းကျင်မာှ ကမ�ာေပါ်က ခရစ်ယာန်အစိးု ရအဖွဲ�အစည်း�ကီးြဖစ်�ပီး ခရစ်ယာန်သာသနာြပုေတွဟာ ဥေရာပရဲအြခား ေသာေနရေတွ၊ အာ�ှတက ို ် �ှင ့် အာဖရိက ေဒသေတွကို ့ ခရစ်ယာန်ဝါဒကို ြပန� ် ့ ေစြခင် ံှ ့ းနဲ ့ အလုပ်��ပ်ေနခဲ�့ ကပါတယ်။ ပထမ ေထာင်စ� ု စ ှ ြ် ဖစ်တဲ့ ေအဒီ ၁၀၀ဝ လည်းကျေရာ ဥေရာပ၊ နတ်ဘရ ု ားတစ်ပါးတည်းကိသ ု ာ အေနာက်အာ�ှ၊ ကိးု ကွယတ ် ဲ့ ေြမာက်အာဖရိကေဒသက ဧကနာထဘာသာဝင်ေတွ လူအများစုဟာ ြဖစ်ကန ု ပ ် ါေတာတ ့ ယ်။ 289 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge အတ်တလန်တတ ိ ် သမုဒရ � ာကေန ဟိမဝ��ာေတာင်းတန်းအထိကျယ်ြပနတ ် ့ ဲ့ အမျိုးမျိုးေသာအင်ပါယာေတွဟာ �ကီးြမတ်တဲ့ တစ်ပါးတည်းေသာ ဘုရားသခင်က အုပ်ချုပ်ခင ွ အ ့် ာဏာ အပ်�င ှ း် တယ်လို ့ ေ�ကးေ�ကာ်ခ�ဲ ကတယ်။ ၁၆ ရာစုအေစာပိင ု း် လည်းေရာက်ေရာ ဧကနာထယံ�ု ကည်မဝ � ါဒဟာ အေ�ှ �အာ�ှ �ှင ့် အာဖရိက ေတာင်ပိင ု း် ကလွလ ဲ ို ့ အာ�ှ-အာဖရိက ေဒသ အများစုကို လ�မး် မိးု ထားခဲတ ့ ယ်။ �ပီးေတာလ ့ ည်း ဆက်လက်�ပီး လက်တ� ံ ှညတ ် စ်ခုပံစ ု န ံ ဲ့ သမုဒရ � ာပိင ု း် ေဒသေတွကို ေတာင်အာဖရိကေဒသ၊ အေမရိကတိက ု ် ဆက်လက်ြပန� ် ့ သွ ံှ ့ ားခဲပ ့ ါတယ်။ အေ�ှ �အာ�ှေဒသကလူေတွကလွလ ဲ ို ့ ကျန်တလ ဲ့ အ ူ များစုဟာ �ှင ့် ဒီေနေခတ် မာှ ဆိရ ု င် ့ ဧကနာထကိးု ကွယယ ် �ံု ကည်မ� တစ်ခုမဟုတတ ် စ်ခုကုိ ကိးု ကွယ�် က�ပီး ကမ�ာ� ို င ် ေရးဇာတ် ံ ခံု အခင်းအကျင်းကလည်း ဧကနာထယံ�ု ကည်မရ � ဲ ့ ့ င အေြခခံသေဘာတရားေတွအေပါ်မှာပဲ တည်ေဆာက်ထားတာ ြဖစ်ပါတယ်။ ေြမပံု ၄။ ခရစ်ယာန်ဝါဒ �ှင ့် အစ�လာမ်ဝါဒတို ြပန ် ့ လာပံ ံှ ့ ။ု ့ � သိေပမယ့ ု့ လ ် ည်း ဗဟုနာထယံ�ု ကည်ကးို ကွယမ ် ေတွ � �ကားမှာ နတ်ဝည ိ ာဉ်ကိးု ကွယမ ် � �ှငသ ် န်ခဲသ ့ လို ဗဟုနာထယံ�ု ကည်ကးို ကွယမ ် ဟ � ာလည်း ဧကနာထယံ�ု ကည်ကးို ကွယမ ် ေတွ � �ကားမှာ ဆက်လက်�ှငသ ် န်ခပ ဲ့ ါတယ်။ သီအုရ ိ ီအရေတာ့ လူတစ်ေယာက်ဟာ အကျိုးလိလ ု ားမ�ေတွ၊ ဆ��အစွေတွ ဲ �ိတ ှ ဲ့ စ�ကာဝဠာတစ်ခလ ု းံု ကို အစိးု ရတဲအ ့ န��တန်ခိုး�ှင ် ကိယ ု �ံု ကည်�ပီးတဲေနာက် ့ သူတန် ့ းခိုးအာဏာရဲ ့ 290 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge တစိတတ ် ပိင ု း် သာ�ှိတဲ့ နတ်ဘရ ု ားကို ဘာလိကိ ု ့ းု ကွယေန ် ေတာမ ့ ာှ လဲ။ သမ�တ�ံုးခန်းက ကိယ ု အ ့် တွက် ပွငေနတယ် ့် ဆရ ုိ င် ဘယ်သက ူ များ ေအာက်ေြခကအနိမစ ့် ား ဗျူ�ိုကရက်စာေရးဆီ ဝင်ထက ွ ေနဦးမှ ် ာလဲ။ အမှနတ ် ကယ်လည်း.. ဧကနာထယံ�ု ကည်ကးို ကွယမ ် ဝ � ါဒဟာ တစ်ပါးတည်းေသာ အန��ဘရ ု ားသခင်ကလွလ ဲ ို ့ အြခားေသာနတ်ဘရ ု ားအားလံးု ရဲြဖစ် � ို ့ တည်မက ြငင်းဆန်�ပီး အဲဒနီ တ်ဘရ ု ားေတွကို ကိးု ကွယရ ် ဲ တလ ဲ့ မ ူ န ှ သ ် မ�အေပါ်ကို ငရဲမးီ ေတွ၊ ကနမ ် ့ းီ ေတွ ရွ ာချမှာြဖစ်ပါတယ်။ သိေပမယ့ ု့ လ ် ည်း ဘုရားသခင်ဆင ုိ ရ ် ာ သီအုရ ိ ီအယူဝါဒေတွန ဲ ့ သမိင ု း် ဆိင ု ရ ် ာ လက်�ိအ ှ မှနတ ် ရားေတွ�ကားမှာ ေချာက်နက်�ကီးတစ်ခု အ�မဲြခားနားေနခဲတ ့ ာပါ။ ဧကနာထအယူအဆဟာ လူအများစုအတွက် အြပည့အ ် ဝနားလည်ဖို ခက် ခဲပါတယ်။ ဒါေ�ကာငလ ့် ည်း လူေတွဟာ ကမ�ာ�ကီးကို “သူတ”ို ့ ့ �ှင ့် “ငါတိ”ု ့ အြဖစ် စ�ကာဝဠာကို ဆက်လက်ခြဲွ ခားေန�က�ပီး သူတိ ု ့ ေန အ ု ပ်ချက်ေတွအတွကလ ် ည်း ့ စဉ်သာမညလိ ့ ့ ရဲ အစိးု ရတဲအ ့ န��တန်ခိုး�ှငဟ ် ာ ေဝးကွာလွနး် သီးသနြ် ဖစ် ွ း် ့ လန ေနပါတယ်။ ဧကနာထယံ�ု ကည်မဘ � ာသာတရားေတွဟာ နတ်ဘရ ု ားေတွကို အိမေ�ှ ် �တခ ံ ါးကေန တခမ်းတနားစွနပ ် ့ စ်�က�ပီး အိမြ် ပတင်းေပါက်ကေန ရဟ��ာအမျိုးမျိုး တလှညြ့် ပန်လက်ခံ�ကသလိပ ု ါပဲ။ ဥပမာအားြဖင ့် သတ်မတ ှ �် ပီးကိးု ကွယလ ် ာတာဟာ ခရစ်ယာန်ဝါဒကိပ ု ဲ�ကည့ပ ် ါ။ အရင်က ဗဟုနာထနတ်ဘရ ု ားေတွန ဲ ့ သိပ်မြခားနားေတာပ ့ ါဘူး။ ဂျူပီတာ နတ်ဘရ ု ားက ေရာမကို ကာကွယသ ် လိ၊ု ဝစ်ဇီလေပါ ို ချလီ နတ်ဘရ ု ားက အက်ဇ်တက် ့ အင်ပါယာကို ကာကွယသ ် လိမ ု ျိုး ခရစ်ယာန်�င ို င ် တ ံ င ို း် မှာလည်း အခက်အခဲေတွေကျာ်လာ� း�ိင ု ေအာင် ် ၊ စစ်ပဲေတွ ွ �င ို ေအာင် ် ကူညေစာင် ီ မတဲ့ သူတရဲ ို ့ ့ ကိယ ု ပ ် ိင ု ရ ် ဟ��ာေတွ �ှိပါတယ်။ အဂလင်္နက ် ို စိနေဂျာ ့် ဂ ့ ျ်၊ စေကာတ ့ လန်ကို စိန ် ့ အန်ဒ�ူ း၊ ကာကွယေပးထားပါတယ် ် ။ ဟန်ေဂရီကို �မို � �ကီးေတွ၊ ေရာဂါေတွမာှ ေတာင် တစ်ခခ ု ျင်းစီအတွက် ကေစာငေ�ှ ့် ာက်�ပီး ဗင်းနစ်�မို �ကို စိန ် ့ စိန ် ့ စတီဖင်၊ ြပင်သစ်ကို �မို �ငယ်ေတွ၊ အသက်ေမွးဝမ်းေ�ကာင်းေတွကအစ.. ရဟ��ာေတွ မာခ ့ ် က �ှိပါတယ်။ စိနမ ် ့ ာတင် စသည်ြဖင ့် မီလန်�မို �ကို စိန ် ့ အန်ဘ�ို �စ် ေစာငေ�ှ ့် ာက်ပါတယ်။ မီးခိးု ေခါင်းတိင ု ် သန� ် ့ ှငး် ေရးသမားေတွကို စိန ် ့ ဖေလာ်ရင်က ကာကွယေပး�ပီ ် း စိနမ ် ့ တ်သယူးက စိတဒ ် က ု ေရာက် � ေနတဲ့ အခွနေကာက် ် သေတွ ူ ကို အကူအညီေပးပါတယ်။ တကယ်လို ့ သင်ဟာ ေခါင်းကိက ု ေဝဒနာ ် ခံစားေနရတယ်ဆရ ုိ င် စိန ် ့ အက်ဂါသီယပ်စ် ဆီဆေတာင် ု းပါ။ ဒါေပမယ့် သွားကိ◌ ု က ် ေနရင် ် ေတာ့ ရဟ��ာ အပိလ ု န ို ယ ီ ာ ဆီမာှ ဆုေတာင်းတာ ပိအ ု ဆင်ေြပပါလိမ်မ ့ ယ်။ ခရစ်ယာန်ရဟ��ာေတွဟာ ေ�ှးယခင်က ဗဟုနာထနတ်ဘရ ု ားေတွန ဲ ့ ဆင်တယ ူ တ ံု င် မကပါဘူး။ အ�ကိမေတာ် ် ေတာ်များများမှာပဲ သူတဟာ ို ့ အဲဒနီ တ်ဘရ ု ားေတွ မျက်�ာှ ဖံးု စွပ်ထားတာနဲ ့ တူပါတယ်။ ဥပမာအေနနဲ ့ ခရစ်ယာန်ဝါဒ ေရာက်မလာခင်က ကဲလတ ် စ် အိုငယ ် ာလန်ရဲ ့ နတ်ဘရ ု ားအ�ကီးအကဲဟာ 291 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ဘရီးဂျစ်နတ်ဘရ ု ားမ (Brigid) ြဖစ်ပါတယ်။ အိုငယ ် ာလန်တစ်�င ို င ် လ ံ းံု လည်း ခရစ်ယာန်ေြပာင်းသွားေရာ ဘရီးဂျစ် နတ်ဘရ ု ားမလည်း ခရစ်ယာန်�စ ှ ြ် ခင်းမဂင်္လာ ခံလက ို ရ ် ပါတယ်။ သူဟာ စိနဘ ် ့ ရီးဂျစ် (Saint Brigid) ြဖစ်လာ�ပီး ဒီေနထိ ို ် ကက်သလစ်�င ို င ် အ ံ ုင ိ ယ ် ာလန်မာှ ဆိရ ု င် လူေတွအေလးြမတ်အထားဆံးု ရဟ��ာအြဖစ် ့ တင �ှိေနဆဲပါ။ အေကာင်း �ှင ့် အဆိးု တိ၏ ု ့ တိက ု ပ ် ဲွ ဗဟုနာထကိးု ကွယယ ် �ံု ကည်မက � ဧကနာထဘာသာတရားေတွပဲ ေမွးထုတခ ် ဲတ ် ဲ ့ ာမဟုတဘ ဒွနိ ာထဘာသာတရားေတွကလ ို ည်း ေမွးထုတခ ် ပ ဲ့ ါတယ်။ ဒွနိ ာထကိးု ကွယယ ် �ံု ကည်မေတွ � က အေကာင်း �ှင ့် အဆိးု ဆိတ ု ဲ့ ဆနက ် ့ ျင်ဘက်တန်းခိးု အာဏာ�ှစခ ် ု ယှဉ်�ပိုင်တည်�ိှ�ကတယ်ဆတ ုိ အ ဲ့ ယူအဆကို ကိင ု ဆ ် ပ ွဲ ါတယ်။ ဧကနာထဘာသာတရားေတွနမတူ ဲ ့ တအ ဲ့ ချက်က ဒွနိ ာထဘာသာေတွဟာ အဆိးု တရား (evil) ဆိတ ု ာ သူဟာသူ သးီ သန� ် ့ ိတ ှ ဲ့ တန်ခးုိ အာဏာတစ်ခုလို ့ ယံ�ု ကည်�ကတာပါ။ ဒီအဆိးု တရားကို မွနြ် မတ်တဲ့ ့ ဘုရားသခင်က ဖန်ဆင်းတာမဟုတသ ် လို ဘုရားသခင်ရဲလက် ေအာက်ငယ်သား ့ တစ်ေယာက်လည်း မဟုတပ ် ါဘူး။ ဒွနိ ာထဘာသာတရားအရေတာ့ စ�ကာဝဠာ�ကီးတစ်ခုလးံု ဟာ ဒီ အေကာင်း �ှင ့် အဆိးု ဆိတ ု ဲ့ အား၂ခု အား�ပိုင်ရာစစ်ေြမြပင်ြဖစ်�ပီး ေလာက�ကီးမှာ ြဖစ်ပျက်သမ�အရာအားလံးု ဟာ ဒီလန ွ ဆ ် ပ ွဲ ဲ ရ ွ ဲ ့ အစိတအ ် ပိင ု း် ေတွသာ ြဖစ်တယ်လဆိ ို ့ ပ ု ါတယ်။ ဒွနိ ာထဘာသာတရားရဲ ့ ကမ�ာအ ့ ြမင်ဟာ အလွနဆ ် ေဆာင် ွဲ မ� � ိှပါတယ်။ လူသားေတွရဲ ့ အေြခခံအေတွးအေခါ် ြပဿနာတစ်ခြု ဖစ်�ပီး ေမးခွနး် ေတွ (Problem of Evil) လူသလ ိ ည်းများတဲ့ နဲပတ် ု င်းတိ� ု ှငး် အေြဖ ့ သက်တဲ့ လိရ ဘာလိလည် ု့ းဆိေတာ ု ့ အဆိးု တရားရဲြပဿနာ ့ ဒွနိ ာထဘာသာမှာ �ှိလပါ။ ို ့ “ကမ�ာ�ကီးေပါ်မှာ ဘာလိအဆိ ု့ းု တရားေတွ �ှိေနတာလဲ” “ေလာက�ကီးမှာ ဘာလိဒု ု ့ က�ဆင်းရဲေတွ �ှိေနတာလဲ” “လူေကာင်းေတွဟာ ဘာလိဆိ ု ့ းု ရွ ားကံ�ကမ�ာေတွ ဧကနာထဘာသာဝင်ေတွအတွကေတာ ် ့ သူတရဲ ို ့ ့ �ကံုရတာလဲ” အလံးု စံက ု သ ို ြိ မင်တ၊ဲ့ စတဲေမးခွ ့ နး် ေတွေပါ။့ အလံးု စံက ု တ ို တ်�င ို တ ် ၊ဲ့ လံးု ဝြပည့စ ် ြံု မငြ့် မတ်တဲ့ ဖန်ဆင်း�ှငဘ ် ရ ု ားသခင်က ဘာလိေလာက�ကီ ု့ းမှာ ခုလမ ို ျိုးဒုက�ဆင်းရဲေပါင်းစံက ု ို ခွငြ့် ပုထားသလဲဆတ ုိ အ ဲ့ ရာကို �ှငး် ြပ�ိင ု ဖ ် ိအတွ ု့ က် စဉ်းစားေတွးေခါ်မ�ေတွ အပတ်တကုတ် အြပင်းအထန် လုပ်ရပါတယ်။ လူသမ ိ ျားတဲ့ �ှငး် လင်းချက်တစ်ခုကေတာ့ ဒါဟာ ဘုရားသခင်က လူသားေတွအေပါ် ‘လွတလ ် ပ်တစ ဲ့ တ ိ ဆ ် ��’ကို ခွငြ့် ပုထားတဲန ့ ည်းလမ်းပဲ ြဖစ်ပါတယ်တ။ဲ့ တကယ်လသာ ို ့ အဆိးု တရားေတွသာမ�ှိဘးူ ဆိရ ု င် လူသားေတွအေနနဲ ့ အေကာင်း �ှင ့် အဆိးု �ကားမှာ ဘာမှေရွ းချယ်�င ို မ ် ာှ မဟုတတ ် အ ဲ့ တွက် လွတလ ် ပ်တစ ဲ့ တ ိ ဆ ် �� ဆိတ ု ာ �ှိေတာမ ် ါဘူး။ ဒါေပမယ့် ဒီအေြဖဟာလည်း ့ ာှ မဟုတပ လူေတွအေနနဲအလိ လ ု သ ို ေနတဲ ိ အ ့ ေြဖမဟုတေတာ ် ့ ့ ချက်ချင်းပဲထက ွ လ ် ာပါတယ်။ လွတလ ် ပ်တစ ဲ့ ိတဆ ် �� ေနာက်ထပ်ေမးခွနး် အသစ်ေတွ ကို ခွငြ့် ပုထားတဲအ ့ တွက် လူသားေတွအေနနဲ ့ 292 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge အဆိးု တရားကို ေရွ းချယ်လရတယ် ို ့ ။ တကယ်လည်း လူေတာ်ေတာ်များများက မေကာင်းတာကို ေရွ းချယ်�ကပါတယ်။ ဒါေပမယ့လ ် ည်း ဧကနာထဘာသာတရားေတွရဲ သတ် မတ ှ ခ ် ျက်ေတွအရေတာ့ ခုလမ ို ျိုး ့ မေကာင်းမ�ေတွ ေရွ းချယ်မက � ို အဆံးု သတ်မာှ ေတာ့ ဘုရားသခင်ကအြပစ်ေပးမှာြဖစ်ပါတယ်။ ဒါေပမယ့် လူတစ်ေယာက်ဟာ ဘုရားသခင်က သူရဲ့ ့ လွတလ ် ပ်တစ ဲ့ ိတဆ ် ��ကအ ို သံးု ချ�ပီး �ကိုသိေန�ပီး အြပစ်ေပးမယ်ဆရ ုိ င် ရလဒ်အေနနဲလည် း ့ ဘုရားသခင်က ဓမ�ပညာ�ှငေတွ ် က ဒီေမးခွနး် ကို တချို �ေတွကေတာ့ အဲဒအ ီ ေြဖေတွကို အဲဒလ ီ ူ သူကိ ့ ု ငရဲမာှ ထာဝရပတ်လးံု ြပစ်ဒဏ်ခံစားဖို ့ ဘာလိဖန် ု ့ ဆင်းေနပါေသးသလဲ?? အေြဖေပးဖိအတွ ု့ က် ြငင်းလိမရတာ ု့ ေသချာတဲ့ မေကာင်းမ�ကေရွ ို းချယ်မယ်ဆတ ုိ ာကို မေရမတွက� ် င ို တ ် က ဲ့ ျမ်းေတွ ေကျနပ်�ကပါတယ်။ တချို �ကေတာ့ အချက်ကေတာ့ ဖန်ဆင်း�ှင ် ြပုစုခ�ဲ့ ပီးပါ�ပီ။ မေကျနပ်�ကဘူး။ ဧကနာထဘာသာဝင်ေတွဟာ အဆိးု တရားရဲြပဿနာနဲ ပတ် ခတ ဲ ယ်ဆတ ုိ ာပါပဲ။ ့ ့ သက်�ပီး ေကျလည်ေအာင် ေြဖ�ှငး် ဖို ခက် ့ ဒွနိ ာထဘာသာဝင်ေတွအတွကေတာ ် ့ ဒီအဆိးု တရား လူေကာင်းေတွြဖစ်ေပမယ့် ဆိတ ု ာကို �ှငး် ြပဖိုလွ ် ါတယ်။ ့ ယပ အဆိးု ေတွ�ကံုေတွရ � ြခင်းအေ�ကာင်းရင်းက ကမ�ာ�ကီးေလာက�ကီးကိစ ု ီမံအုပ်ချုပ်ေနသူဟာ ေလာက�ကီးထဲမာှ ေကာင်းမွနတ ် ဘ ဲ့ ရ ု ားသခင်တစ်ဦးတည်းမှ မေကာင်းဆိးု ဝါးတန်းခိးု စွမး် အင်ေတွကလည်း မဟုတတ ် ာ။ သူဟာသူ ့ လွတလ ် တ ွ လ ် ပ်လပ်ပျံ� �ှေနတာကိ ံ့ းု ။ အဲဒမ ီ ေကာင်းဆိးု ဝါးတန်ခးို စွမး် အင်က အဆိးု ေတွကြို ဖစ်ေစတာပါ။ ဒွနိ ာထဘာသာတရားမှာလည်း သူအားနည် းချက်နသူ ဲ ့ �ှိပါတယ်။ အဆိးု တရား�ှိြခင်းရဲြပဿနာကိ ု ့ ့ ဒွနိ ာထယံ�ု ကည်မအ � ြမင်က ေြဖ�ှငး် ေပး�ိင ု ေပမယ့ ် ် အစီစဉ်တကျ�ှိြခင်းြပဿနာ ဆိတ ု အ ဲ့ ရာနဲကျ ့ ေတာလ ့ ည်း ယိင ု န ် သွ ဲ ့ ားပါတယ်။ အရာအားလံးု ဟာ ဖန်ဆင်း�ှင ် ဘာလို ့ ဘုရားသခင်တစ်ပါးက သူဟာနဲ သူ ့ ့ ကမ�ာေလာက�ကီးကိဖ ု န်ဆင်းတာဆိရ ု င် ဟန်ချက်ညအ ီ စီစဉ်တကျ�ှိ�ပီး တူညတ ီ ဥ ဲ့ ပေဒသေတွကို လိက ု န ် ာ�ကရတာလဲဆတ ုိ ာ �ှငး် ပါတယ်။ ဒါေပမယ့် ကမ�ာေလာက�ကီးကို စိးု မိးု အုပ်ချုပ်ရဖို ့ အေကာင်း �ှင ့် အဆိးု ေနရာလု တိက ု ပ ် ဲြွ ဖစ်ေန�ကတယ်ဆရ ုိ င် ဒီစ�ကာဝဠာတိက ု ပ ် ဲမ ွ ာှ လိက ု န ် ာရမယ့် ဥပေဒသေတွကို ဘယ်သက ူ ချမှတတ ် ာပါလဲ။ ဥပမာ - ရန်ဘက်�င ို င ် ံ ၂ �ိင ု င ် ဟ ံ ာ �ိင ု င ် အ ံ ချင်းချင်း စစ်ြဖစ်�င ို ပ ် ါတယ်။ ဘာလိလဲ ု ့ ဆေတာ ုိ ့ ပါကစ�တန်ကေန အဲဒ ီ ၂ ပစ်လက ို တ ် ဲ့ �ိင ု င ် လ ံ းံု မှာ�ှိတဲ့ �ူ ပေဗဒသေဘာတရားေတွက ဒံးု ကျည်တစ်စင်းဟာ အိ�ယ ိ� က အတူတပ ူ ဲြဖစ်လပါ။ ို ့ ပစ်မတ ှ တ ် စ်ခက ု ို ထိမန ှ မ ် ာှ ပဲ။ ဘာလိလဲ ု ့ ဆေတာ ုိ ွဲ ားအလုပ်လပ ု ်ပံက ု ၂ �ိင ု င ် လ ံ းံု မှာ အတူတပ ူ ဲ ြဖစ်တာကိးု ။ အေကာင်း �ှင ့် အဆိးု ့ ြဒပ်ဆအ တိက ု ပ ် ဲြွ ဖစ်�ကတဲအ ့ ခါမှာလည်း ဘယ်လမ ို ျိုး ဘံဥ ု ပေဒသေတွကို သူတို ့ လိက ု န ် ာ�ကပါသလဲ။ အဲဒဥ ီ ပေဒသေတွကို ဘယ်သက ူ ချမှတြ် ပ�ာန်းပါသလဲ။ 293 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ဒါေ�ကာင ့် ဧကနာထယံ�ု ကည်မက � အရာအားလံးု ဟန်ချက်ညအ ီ စီစဉ်တကျ�ှိြခင်းကို �ှငး် ြပ�ိ◌ ု င ် ေပမယ့ ် ် ေလာက�ကီးမှာ�ှိတဲ့ အဆိးု တရားနဲပတ် ို ့ ့ သက်လေတာ ့ �ှငး် �ှငး် လင်းလင်း မ�ှိေတာဘ ့ းူ ။ ဒွနိ ာထကိးု ကွယယ ် �ံု ကည်မက � အဆိးု တရားရဲအ ့ ေ�ကာင်းကို အရာအားလံးု ဟန်ချက်ညေနတာကျ ီ ေတာ့ �ှငး် ြပ�ိင ု တ ် ယ်။ ဒါေပမယ့် သူလည်းမျက်စိလည်သာွ းေရာ။ ကျိုးေ�ကာင်းကျေြဖ�ှငး် �ိင ု တ ် ဲ့ နည်းလမ်းတစ်ခေတာ ု ့ �ှိပါတယ်။ အဲဒါကေတာ့ ဒီပစ ု ာ◌္ဆကို ဒီအန��စ�ကာဝဠာ�ကီး တစ်ခုလးံု ကို အရာအားလံးု ကိတ ု တ်စမ ွ း် �ိ◌ ု င ် တ ် ဲ့ ဖန်ဆင်း�ှငဘ ် ရ ု ားသခင်တစ်ပါးက ဖန်ဆင်းထားတာြဖစ်�ပီး အဲဒဘ ီ ရ ု ားသခင်ဟာ မေကာင်းဆိးု ဝါးြဖစ်တယ် ဆိတ ု ာပါပဲ။ သိေပမယ့ ု့ လ ် ည်း ခုလမ ို ျိုးအေတွးအေခါ်ကို စိတက ် းူ ရဲတသ ဲ့ တ�မ ိ ျိုး လူသမိ ု း် တစ်ေလ�ာက် ဘယ်သမှ ူ ့ ာမှ မ�ှိပါဘူး။ ့ င *** ဒွနိ ာထဘာသာေတွဟာ လွနခ ် တ ဲ့ ဲ့ �ှစ် ၁ ေထာင်ေကျာ်က ြပနပ ် ့ ာွ းထွနး် ကားခဲပ ့ ါတယ်။ ဘီစီ ၁၅၀ဝ �ှင ့် ဘီစီ ၁၀၀ဝ �ကားကာလမှာ ဇို�ု ိအက်စတာ အာ�ှအလယ်ပိင ု း် ေဒသမှာ မျိုးဆက်တစ်ခက ု ေန အဲဒေဒသမှ ီ ာ (Zoroaster သက်�ှငထ ် င်�ှား ေနာက်တစ်ခုဆီ အေရးအပါဆံးု သို ့ ဇရသု�တ) ေနထိင ု ခ ် တ ဲ့ ယ်။ ဆိတ ု ဲ့ တမန်ေတာ်တစ်ပါးဟာ သူထည်ေထာင်ခတ ဲ့ ဂ ဲ့ ဏ ို း် ဟာဆိရ ု င် လက်ဆငက ့် မ်းသယ်ေဆာင်လာ�ကတာ ဒွနိ ာထဘာသာြဖစ်တဲ့ ဇို�ု ိအက်စတာဘာသာ ေနာက်ဆးုံ မှာေတာ့ ြဖစ်လာပါတယ်။ ဇို�ု ိအက်စတာဘာသာရဲအြမင် အရ ကမ�ာေလာက�ကီးဟာ သုစ�ိုကန ် တ်ဘရ ု ား အာဟုရ မာဇဒါ (Ahura ့ Mazda) �ှင ့် ဒုစ�ိုကန ် တ်ဘရ ု ား အန်ဂရာ မိနး် ယု (Angra Mainyu) တိ�ကားက ု့ စ�ကာဝဠာတိက ု ပ ် ဲပ ွ ဲ ြဖစ်ပါတယ်။ ဒီတက ို ပ ် ဲမ ွ ာှ လူသားေတွက သုစ�ိုကန ် တ်ဘရ ု ားကို ကူညရ ီ မှာပါ။ ဇို�ု ိအက်စတာဘာသာ ဟာ အာခီးမနစ်(Achaemenid) ပါ�ှနး် အင်ပါယာ (၅၅ဝ - ၃၃ဝ ဘီစ)ီ မှာ အေရးပါတဲ့ ကိးု ကွယယ ် �ံု ကည်မတ � စ်ခြု ဖစ်�ပီး ေနာက်ပိင ု း် ဆာဆန်းနစ်(Sassanid) ပါ�ှနး် အင်ပါယာ (ေအဒီ ၂၂၄ - ၆၅၁) မှာေတာ့ တရားဝင် �ိင ု င ် ေတာ် ံ ဘာသာြဖစ်လာခဲတ ့ ယ်။ အာ�ှအလယ်ပိင ု း် ေဒသ အကုနလ ် းုံ အေပါ်မှာ ေနာက်ပိင ု း် မှာ အေ�ှ �အလယ်ပိင ု း် ေဒသ ဇို�ု ိအက်စတာဘာသာက �ှင ့် �ကီးမားတဲလ ့ မ � း် မိးု မ�ေတွ သက်ေရာက်ခဲ�့ ပီး အြခားေသာ ဒွနိ ာထယံ�ု ကည်ကးို ကွယမ ် ေတွ � ြဖစ်တဲ့ အသိပညာပဓာနဝါဒ(Gnosticism )၊ အလင်းအေမှာင်ပဓာန ဝါဒြဖစ်တဲ့ မာနခီဘာသာ (Manicheanism) စတာေတွကလ ို ည်း ေပါ်ထွကလ ် ာေစခဲတ ့ ယ်။ ေအဒီ ၃ ရာစု၊ ၄ ရာစု အတွငး် မှာ အလင်းအေမှာင်ပဓာနဝါဒယံ�ု ကည်မဟ � ာ တ�ုတက ် ေန ေြမာက်အာဖရိက အထိကျယ်ကျယ်ြပနြ် ပန ံ ့ �့ ပီး အဲဒအ ီ ချိနတ ် န ု း် က ေရာမအင်ပါယာကို စိးု မိးု ေနတဲ့ ့ ် ့ ပျံ� �ှခဲ ခရစ်ယာန်ဝါဒယံ�ု ကည်မက � ို အ�ိင ု ယ ် လ ူ မ � း် ြခံုေတာမ ့ လို ြဖစ်ခပ ဲ့ ါေသးတယ်။ သိေပမယ့ ု့ လ ် ည်း အလင်းအေမှာင်ပဓာနဝါဒဟာ ေရာမအင်ပါယာမှာ ခရစ်ယာန်ဘာသာဝင်ေတွကို အ�� ံးေပးလိက ု ရ ် �ပီး 294 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ဆာဆန်းနစ် အင်ပါယာက မွတဆ ် လင်ေတွက ဇို�ု ိအက်စတာဘာသာ ဖံးု လ�မး် သွားပါတယ်။ ကိေတာ ု ့ ဧကနာထယံ�ု ကည်သက်ဝင်မြ� ဖစ်တဲ့ ေနာက်ေတာလ ့ ည်း ဒွနိ ာထကိးု ကွယယ ် �ံု ကည်မေတွ � ဟာ တြဖည်းြဖည်းေလ�ာကျ ေပျာက်ကယ ွ သ ် ာွ းပါတယ်။ အသိက ု အ ် ဝန်းေတွဟာ လက်တဆုပ်စာေလာက်သာ ဒီေနေခတ် မာှ ဆိရ ု င် ့ အိ�ယ ိ� �ှင ့် ဒွနိ ာထယံ�ု ကည်ကးို ကွယသ ် ူ အေ�ှ �အလယ်ပိင ု း် ေဒသေတွမာှ ကျန်ရစ်ပါေတာတ ့ ယ်။ ဒါေပမယ့လ ် ည်း ဧကနာထယံ�ု ကည်ကးုိ ကွယမ ် ေတွ � ရဲ ဒီ့ ေရလ�င ိ း် လံးု ေတွက ဒွန ိ ာထယံ�ု ကည်မေတွ � ကို လံးု လံးု ေပျာက်ကယ ွ သ ် ာွ းေအာင် မလုပ်ခဲပ ် လင်မ် ဧကနာထဘာသာေတွဟာ ့ ါဘူး။ ဂျူး၊ ခရစ်ယာန် �ှင ့် မွတစ ဒွနိ ာထကိးု ကွယမ ် ရ � ဲ ့ ယံ�ု ကည်မေတွ � ၊ ကျင�့် ကံမေတွ � ဧကနာထကိးု ကွယယ ် �ံု ကည်မရ � ဲ ့ အေြခခံအကျဆံးု ေသာ အများ�ကီးကို စုပ်ယထ ူ ား�ကပါတယ်။ တချို �အယူအဆေတွဟာ အမှနတ ် ကယ်ေတာ့ ဒွနိ ာထဘာသာေတွမာှ မူလအစြပု အေြခတည်�ကတာပါ။ မေရတွက� ် င ို ေအာင် ် များြပားတဲ့ ခရစ်ယာန်ေတွ၊ မွတဆ ် လင်ေတွ၊ ဂျူးေတွက အင်မတန် တန်ခးို စွမး် အား�ကီးမားတဲ့ မေကာင်းတဲ့ မိစာ◌္ဆနတ်ဘရ ု ားကို ယံ�ု ကည်�ကပါတယ်။ ဥပမာ- ခရစ်ယာန်ေတွေခါ်တဲ့ စာတန်မာရ်နတ် လိဟ ု ာမျိုးေပါ။့ စာတန်မာရ်နတ်ဟာ သူဟာသူ ့ လွတလ ် တ ွ လ ် ပ်လပ် ရပ်တည်လပ � ်�ှား�ိင ု �် ပီး ေကာင်းမွနတ ် ဘ ဲ့ ရ ု ားသခင်ကို တိက ု ခ ် က ို သ ် ပ ူ ါ။ ဘုရားသခင်ရဲ ခွ့ ငြ့် ပုချက်မပါဘဲန ဲ မ ် ြဖစ်ေအာင်လည်း လ��ေဆာ် ံ ဖန်တးီ ပါတယ်။ ့ ေကာင်းဒုစ�ိုကေတွ ခုလမ ို ျိုး(ဓမ�ေဟာင်းကျမ်းမှာ လံးု ဝမေတွ�ရတဲ)့ ဒွနိ ာထယံ�ု ကည်သက်ဝင်မ� အယူအဆတစ်ခက ု ို ဧကနာထဘာသာ ကိးု ကွယသ ် ေတွ ူ အနနဲ ဘယ် လမ ို ျား လိက ု န ် ာ�ိင ု �် ကတာပါလိမ။့် အကျိုးသင ့် အေ�ကာင်းသင ့် ့ စဉ်းစားမယ်ဆရ ုိ င်ေတာ့ ဒါဟာ မြဖစ်�င ို တ ် အ ဲ့ ရာပါ။ အလံုု းစံက ု တ ို တ်�င ို တ ် ဲ့ ဘုရားသခင်ကို ယံရ ု င်ယံု သိမဟု ု ့ တ် မတူကြွဲ ပားတဲ့ တန်ခးို အင်အား ၂ ခု (၂ ခုလးံု မှာ အလံးု စံက ု တ ို တ်�င ို တ ် ဲ့ တန်းခိးု စွမး် အားေတာ့ မ�ှိဘးူ ) ကို ယံရ ု မှာပဲ။ သိတိ ု့ င ု ေအာင် ် လူသားေတွမာှ လံးု ဝဆနက ် ့ ျင်ဘက်အရာေတွကို �ပိုင်တလ ူ က်ခံ�င ို တ ် ဲ့ အံဩ ့ စရာေကာင်းတဲအ ့ စွမး် �ှိပါတယ်။ ဒါေ�ကာငလ ့် ည်း အလွနဘ ် ာသာတရားကိင ု း် �� ိငး် တဲ့ သန်းနဲချီ ့ ေသာ ခရစ်ယာန်ေတွ၊ မွတဆ ် လင်ေတွ၊ ဂျူးေတွက အလံးု စံက ု တ ို တ်�င ို တ ် ဲ့ တစ်ပါးတည်းေသာ အန��တန်ခးို �ှငဘ ် ရ ု ားသခင် ယံ�ု ကည်�က�ပီး တစ်ချိနတ ် ည်းမှာပဲ သူဟာသူ သီးြခား�ှိတဲ့ မိစာ◌္ဆနတ်ဆးုိ ့ ကိလ ု ည်း ယံ�ု ကည်�ကတယ်ဆတ ုိ ာ အေကာင်းဘက်က�ှိတဘ ဲ့ ရ ု ားသခင်က ငါတိရဲ ု ့ အကူ အညီလအ ို ပ်တယ်ဆတ ုိ အ ဲ့ ထိ ့ တြခားဘာသာေတွကလည်း မအံဩ ့ သငပ ့် ါဘူး။ ဂျူးေတွဆရ ုိ င် ဒါတင်မကပဲ မေကာင်းမိစာ◌္ဆနတ်ဆးုိ ကို ယံ�ု ကည်�က�ပီး ဘာသာေရးစစ်ပဲေတွ ွ ြဖစ်တဲ့ ဂျီဟတ်ေတွ၊ တိက ု ထ ် တ ု ဖ ် ို ့ လုပ်ေဆာင်�ကတာဟာ ခ�ူ းဆိတစ ် စ်ပဲေတွ ွ လုပ်လာ�ကတဲအ ့ ထိပါပဲ။ 295 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ေနာက်ထပ် ေရး�ကီးတဲ့ ဒွနိ ာထဘာသာယံ�ု ကည်မတ � စ်ခြု ဖစ်�ပီး အထူးသြဖင ့် အသိပညာပဓာနကိးု ကွယယ ် �ံု ကည်မ� ၊ အလင်းအေမှာင်ပဓာန မာနခီဘာသာ ကိးု ကွယယ ် �ံု ကည်မေတွ � မာှ ေတွ�ရတာကေတာ့ �ုပ်ခ��ာ �ှင ့် နာမ်ဝည ိ ာဉ် အ�ကား၊ ြဒပ်ဝတ�ု �ှင ့် ဝိညာဉ်ေတွ�ကားက သိသာထင်�ှားတဲ့ ကွြဲ ပားမ�ေတွပါပဲ။ အသိပညာပဓာန ေကာင်းမွနတ ် န ဲ့ တ်ဘရ ု ားက လူကိ ု ခ ် ��ာကေတာ့ ့ ယ ကိးု ကွယသ ် ေတွ ူ ၊ လူေတွရဲနာမ် ိ ာဉ် ့ ဝည �ှင ့် အလင်းအေမှာင်ပဓာန ဝိညာဉ်ေတွကို မေကာင်းတဲန ့ တ်ဘရ ု ားရဲ ့ ဖန်တးီ မ�ပါ။ မေကာင်းတဲက ့ ယ ုိ ခ ် ��ာ �ှင ့် ေကာင်းတဲန ့ ာမ်ဝည ိ ာဉ်�ကားက ကိးု ကွယသ ် ေတွ ူ က ဖန်တးီ �ပီး ဒါေ�ကာင ့် ြဒပ်ဝတ�ု ခုလအ ို ြမင်အရ တိက ု ပ ် ဲြွ ဖစ်ပာွ းရာေြမြပင် �ှင ့် လူသားဟာ ြဖစ်ပါတယ်။ ဧကနာထဘာသာအြမင်က�ကည့မ ် ယ်ဆရ ုိ င်ေတာ့ ဒါဟာ လံးု ဝအဓိပာ� ယ် မ�ှိပါဘူး။ ဘာလိများ ု့ ခုလို �ုပ်ခ��ာ �ှင ့် နာမ်ဝည ိ ာဉ် အ�ကား၊ ြဒပ်ဝတ�ု �ှင ့် ဝိညာဉ်ေတွ�ကားက သိသသ ိ ာသာ ခွြဲ ခားစရာလိလ ု ။ဲ ဘာလို ့ လူေတွရဲ ့ �ုပ်ခ��ာ �ှင ့် ြဒပ်ဝတ�ုေတွက မေကာင်းတဲအ ့ ရာေတွပါလို ့ ေြပာရတာလဲ။ အရာခပ်သမ ိ း် ကို ေကာင်းမွနတ ် ဲ့ ဖန်ဆင်း�ှငဘ ် ရ ု ားသခင်က ဖန်တးီ ထားတာပဲ။ ဒါေပမယ့လ ် ည်း ဧကနာထဘာသာဝင်ေတွအေနနဲ ့ ဒွနိ ာထဘာသာေတွရဲ ့ ဆနက ် ့ ျင်ဘက် �ှစမ ် ျိုးအြမင်ကို သေဘာမကျဘဲမေန�ိင ု ပ ် ါဘူး။ ဘာလိလဲ ု ့ ဆေတာ ုိ ့ ေလာက�ကီးမှာ အဆိးု တရားေတွ�ိြှ ခင်းရဲြပဿနာကိ ု ့ ေနာက်ဆးုံ မှာေတာ့ ေြဖ�ှငး် ြပ�ိင ု လ ် ပဲ ို ့ ဒီဆနက ် ့ ျင်ဘက်သေဘာတရားေတွဟာ ြဖစ်ပါတယ်။ ခရစ်ယာန် �ှင ့် ဒါေ�ကာငပ ့် ဲ မွတစ ် လင်မ် ကိးု ကွယက ် ယ ွ ယ ် �ံု ကည်မေတွ � ရဲ ပင် ို ေတွ ် ြဖစ်လာပါေတာတ ု �ံု ကည်ြခင်း ့ မေဒါက်တင ့ ယ်။ ေကာင်းကင်ဘုံ ကိယ (ေကာင်းမွနေသာဘု ် ရား၏ သုခဘံ)ု ၊ ငရဲ ကို ယံ�ု ကည်ြခင်း (ဆိးု ယုတေသာဘု ် ရား၏ ဒုက�ဘ)ုံ စတာေတွဟာ ဒွနိ ာထဘာသာေတွမာှ မူလအေြခခံ အစြပုပါတယ်။ လူေတွရဲဝိ့ ညာဉ်ေတွဟာ ဆက်လက်အသက်�ှင�် ကတယ်ဆတ ုိ ဲ ့ ကိယ ု ခ ် ��ာေသဆံးု �ပီးေနာက်ပိင ု း် မှာလည်း ယံ�ု ကည်မမ � ျိုးဟာ ဓမ�ေဟာင်းကျမ်းမှာ ဘာသဲလန ွ စ ် မှ မ�ှိပါဘူး။ တကယ်တမ်းမှာေတာ့ သမိင ု း် တစ်ေလ�ာက်ြပန်�ကည့မ ် ယ်ဆရ ုိ င် ဧကနာထကိးု ကွယယ ် �ံု ကည်မဟ � ာ ဧကနာထဝါဒီ၊ ဒွနိ ာထဝါဒီ၊ ဗဟုနာထဝါဒီ၊ နတ်ဝည ိ ာဉ် ကိးု ကွယမ ် လ � က်ကျန် စတဲအ ့ ရာေတွအားလံးု ကို အတူေရာသမေမ ��ပီး တစ်ခတ ု ည်းေသာ နတ်ဘရ ု ားရဲ ့ အုပ်စးို မ�ေအာက်မာှ ထည့သ ် င ွ း် လိက ု တ ် ာပါပဲ။ ဒါေ�ကာငလ ့် ည်း �ိုး�ိုးသာမန် ခရစ်ယာန်ဘာသာဝင်တစ်ေယာက်ဟာ ဧကနာထဆိင ု ရ ် ာ တစ်ခတ ု ည်းေသာ ဖန်ဆင်း�ှငဘ ် ရ ု ားသခင်ကို ယံ�ု ကည်တယ်။ တစ်ချိနတ ် ည်းမှာပဲ ဒွနိ ာထေတွရဲ ့ ဘုရားသခင်ရဲရန် ့ ဘက် နတ်ဆးုိ မိစာ◌္ဆ၊ ဗဟုနာထေတွရဲ ့ ရဟ��ာစိနေတွ ့် �ှငတ ့် ကွ နတ်ဝိညာဉ်ကိးု ကွယသ ် ေတွ ူ ရဲ ့ တေစ�သရ ူ ဲ ေတွကပ ို ါ ယံ�ု ကည်ပါတယ်။ ဘာသာတရားေတွကို ေလ့လာတဲ့ ပညာ�ှငေတွ ် က ခုလမ ို ျိုး အမျိုးမျိုးေသာ ဘာသာေရးဓေလ့ထးံု တမ်း၊ အေလ့အထေတွဆက ီ စုေပါင်းရယူထား�ပီး မတူကြွဲ ပားဆနက ် ့ ျင်ဘက်ပါြဖစ်တဲ့ အယူအဆေတွအားလံးု ကို တ�ပိုင်နက်လက်ခံယ�ံု ကည်တဲ့ ဘာသာတရားကို အမည်ေပးထားတာ �ှိပါတယ်။ 296 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge အဲဒါကို စုေပါင်းဘာသာတရား (syncretism) လိေခါ်ပါတယ် ု့ ။ တကယ်တမ်းေတာ့ ကမ�ာေပါ်က အ�ကီးကျယ်ဆးုံ ဘာသာတရားဟာ ဒီ စုေပါင်းဘာသာတရား ြဖစ်ဖိများပါတယ် ု့ ။ သဘာဝတရား�ကီး ၏ နိယာမသေဘာ အခုဆရ ုိ င် က�န်ေတာ်တို ့ ေဆွးေ�ွးခဲသ ီ ဲ့ အေရး�ကီးဝိေသသလက�ဏာ ့ မ� ဘာသာတရားအားလံးု မှာ တူညတ တစ်ရပ် �ှိပါတယ်။ အဲဒါကေတာ့ သူတအားလံ ို ့ းု ဟာ ဖန်ဆင်း�ှငန ် တ်ဘရ ု ားေတွ �ှင ့် သဘာဝလွနြ် ဖစ်ရပ်ပဂ ု ုိ� လ်ေတွအေပါ် ယံ�ု ကည်သက်ဝင်မက � ို အေလးထား�ကတယ်ဆတ ုိ ာပါပဲ။ ဧကနာထ တစ်ပါးတည်းေသာဘုရားကိယ ု �ံု ကည်ြခင်း �ှင ့် အြခားေသာနတ်အမျိုးမျိုးကို သက်ဝင်ယ�ံု ကည်တဲ့ ဂိဏ ု း် ေတွန ဲ ့ အဓိက ရင်း�ှးီ လာတဲ့ တကယ်တမ်းမှာေတာ့ အေနာက်တင ုိ း် သားေတွအတွကေတာ ် ့ ကမ�ာေပါ်က ဒါဟာဘာမှ ဘာသာတရားေတွရဲသမိ ု း် ကို ့ င မဆန်းသလိပ ု ါ။ ေလ့လာ�ကည့မ ် ယ်ဆရ ုိ င် ဖန်ဆင်း�ှငန ် တ်ဘရ ု ားေတွ အေ�ကာင်းမှာပဲ အဆံးု သတ်တာ မဟုတပ ် ါဘူး။ ဘီစီ ပထမ ေထာင်စ� ု စ ှ မ ် ာှ ဆိရ ု င် အသစ်ေသာ ဘာသာတရားေတွအမျိုးမျိုး အာ�ှ-အာဖရိက ေဒသတစ်ေလ�ာက်မာှ စတင်ပျံ� �ှခဲ ံ့ပ ့ ါတယ်။ အဲဒ ီ ဘာသာတရားအသစ်ေတွက အိ�ယ ိ� က ဂျိနး် ဝါဒ �ှင ့် ဗုဒဝ � ါဒ၊ တ�ုတက ် တာအိုဝါဒ �ှင ့် ကွနြ် ဖူး�ှပ်ဝါဒ၊ ေြမထဲပင်လယ်ေဒသမှာ စတိးု အစ်ဝါဒ၊ ဆင်းနစ်ဂ်ဝါဒ �ှင ့် အက်ပီကျူးရပ်စ်ဝါဒ စတဲ့ သက်ဝင်ယ�ံု ကည်မေတွ � ဟာ တန်ခးို �ှငန ် တ်ဘရ ု ားေတွဆတ ုိ ာကို လံးု ဝပစ်ပယ်�ကပါတယ်။ အဲဒသ ီ က်ဝင်ယ�ံု ကည်မေတွ � လူေတွလည်း လက်ခတ ံ ာက မတတ်�င ို တ ် ဒ ဲ့ အ ီ င်အား�ကီးဟာ နတ်ဘရ ု ားေတွရဲ ့ သဘာဝတရား�ကီးရဲ ့ နိယာမသေဘာတရားေတွသာ ဒီသဘာဝနိယာမ ကိးု ကွယယ ် �ံု ကည်မေတွ � က ဒီကမ�ာေလာက�ကီးကို ြဖစ်တယ်လို ့ ခုလလ ို ည်ပတ်ေစတဲ့ လိအ ု င်စိတဆ ် ��ေတွ မဟုတဘ ် ဲ ယံ�ု ကည်�ကတာပါ။ တချို ေ � သာ နတ်ဘရ ု ားေတွတည်�ိှြခင်းကို လက်ခ�ံ ကေပမယ့် သူတနတ် ို ့ ဘရ ု ားေတွဟာ လူ၊ တိရ စ�ာန်၊ အပင်ေတွနမြခား ဲ့ သဘာဝတရားရဲ ့ နိယာမသေဘာတရားေတွကို နာခံ�ကရပါတယ်။ ဆင်ေတွ၊ ြဖူေကာင်ေတွ ေဂဟစနစ်�ကီးထဲမာှ ကိယ ု ေနရာနဲ ့် ကိ ု ် ေန�ကသလိပ ု ဲ ့ ယ တန်ခးုိ �ှငန ် တ်ဘရ ု ားေတွလည်း ဒီသဘာဝေဂဟစနစ်�ကီးမှာ သူေနရာနဲ သူ ့ �ှိ�ကတယ်။ ဆင်တစ်ေကာင်က ့ သဘာဝတရားကိမ ု ချိုးေဖာက်�င ို သ ် လိပ ု ဲ တန်ခးုိ �ှငန ် တ်ဘရ ု ားေတွဟာလည်း ဥပမာြပလိရတဲ ု့ ့ သဘာဝနိယာမဘာသာတရား အသိသာထင်�ှားဆံးု မချိုးေဖာက်�င ို ပ ် ါဘူး။ ကေတာ့ ဒီေနအထိ လည်း ့ အဓိကကမ�ာဘ ဲ တစ်ခြု ဖစ်တဲ့ ဗုဒဘ � ာသာပါပဲ။ ့ ာသာ�ကီးေတွထက 297 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ေြမပံု ၅။ ဗုဒဘ � ာသာ ပျံ� �ှလာပံ ံ့ ။ု ဗုဒဘ � ာသာရဲ ့ အဓိကပံရ ု ိပ်ကေတာ့ နတ်ဘရ ု ားတစ်ပါးမဟုတဘ ် ဲ လူသားတစ်ေယာက်ြဖစ်တဲ့ သိဒတ � � ေဂါတမ ြဖစ်ပါတယ်။ ဗုဒဝ � င်ကျမ်းေတွရဲ ့ အဆိအ ု ရ ေဂါတမဟာ လွနခ ် တ ဲ့ ဲ့ ဘီစီ ၅၀ဝ ေလာက်က ဟိမဝ��ာေတာင်ေြခမှာ�ှိတဲ့ �ိင ု င ် င ံ ယ်တစ်ခုကို အေမွဆက်ခရ ံ မယ့် မင်းသားတစ်ပါးပဲ ြဖစ်ပါတယ်။ အဲဒမ ီ င်းသားငယ်ဟာ ပတ်ဝန်းကျင်မာှ သူြမင်ေတွ�ရတဲ့ ဒုက�ဆင်းရဲ�ကည့�် ပီး သံေဝဂ ရခဲတ ့ ယ်။ ေယာက်ျား၊ မိနး် မ၊ ကေလးငယ်၊ သက်�ကီးရွ ယအ ် ုစ ိ တဲ့ အရွ ယသ ် းုံ ပါးအကုနလ ် းံု ကံ�ကမ�ာဆိးု ေတွြဖစ်တဲ့ စစ်ပဲ၊ွ ေရာဂါကပ်ဆးုိ စတဲအ ့ ရာေတွေ�ကာင ့် ဒုက�ဆင်းရဲခစ ံ ားရတာ မင်းသားကြမင်တယ်။ ဒါအြပင် လူေတွဟာ ့ စိးု ရိမေသာက၊ ် ေဒါသ၊ စိတမ ် ေကျနပ်မ� စတဲအ ့ ရာေတွေ�ကာငပ ့် ါ စိတဆ ် င်းရဲဒက ု �ေရာက်�ကရ�ပီး ဒါေတွအားလံးု ဟာ လူဘဝနဲ ခွ့ ြဲ ခားမရဘဲ တစိတတ ် ပိင ု း် ြဖစ်ေနတာကို ြမင်တယ်။ လူေတွဟာ စည်းစိမ၊် ့ အာဏာေတွေနာက်ကလ ို က ို �် ကတယ်။ ဗဟုသတ ု ေတွ၊ သမီးေတွေမွး�က�ပီး နန်းေတာ်ေတွ အိမေတွ ် ၊ သူတဘယ် ို ့ လမ ို ျိုးအရာကို ရ�ှိပိင ု ဆ ် င ုိ သ ် ည်ြဖစ်ပါေစ.. ပိင ု ဆ ် င ုိ မ ် ေတွ � ကို စုေဆာင်း�ကတယ်။ တည်ေဆာက်�ကတယ်။ ဘယ်ေတာမ ့ ှ သား၊ သိေပမယ့ ု့ လ ် ည်း စိတေကျနပ် ် ြခင်းမ�ှိ�ကဘူး။ ဆင်းရဲတလ ဲ့ ေတွ ူ က ချမ်းသာ�ကယ်ဝဖို ့အိပ်မက်�ကတယ်။ ေငွ ၁ သန်း�ှိတလ ဲ့ ေတွ ူ က ၂ သန်း လိခ ု ျင်တယ်။ ၂ သန်း ချမ်းသာတဲလ ့ ေတွ ူ က ၁ဝ သန်းချမ်းသာချင်တယ်။ 298 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge အလွနခ ် ျမ်းသာေကျာ်�ကားပါတယ်ဆတ ုိ လ ဲ့ ေတွ ူ ေတာင်မှ အေတာမသတ်�င ို တ ် ဲ့ စိတေကျနပ် ် မ� မ�ှိ�ကဘူး။ စိးု ရိမေသာကပူ ် ပန်မအ � မျိုးမျိုးရဲ ့ �ှပ ိ ်စက်မက � ခ ို ရ ံ �ပီးတဲေနာက် ့ မာှ လူေတွဟာ ေရာဂါေဝဒနာ၊ အိုမင်းြခင်း �ှင ့် ေသြခင်းတရားတိက ု ့ လူဘဝကိ ု ခါးခါးသီးသီး အဆံးု သတ်ေပးတယ်။ အဲဒအ ီ ခါလည်းကျေရာ ့ ဘဝတစ်ေလ�ာက်လးံု စုေဆာင်းလာခဲသ ့ မ�အရာအားလံးု ဟာ မီးခိးု လိပ ု ဲ တမဟုတခ ် ျင်း ေပျာက်ကယ ွ သ ် ာွ းေရာ။ လူဘဝဆိ တ ု ာ ဘာမှအဓိပာ� ယ်မ�ှိဘဲ �ိင ု သ ် မ ူ �ှိတဲ့ �ကက်အေြပး�ပိုင်ပဲွ တစ်ခလ ု ပ ုိ ါပဲ။ ့ ဒါေပမယ့် ဒီအရာကေန ဘယ်လလ ို တ ွ ေြမာက် ် �ကမလဲ။ အသက် ၂၉ �ှစအ ် ရွ ယမ ် ာှ ေဂါတမဟာ ည�ကီးသန်းေခါင် နန်းေတာ်ကေန တိတတ ် ဆိတ် ခိးု ထွကခ ် �ဲ့ ပီး သူမိ့ သားစုနပိ ဲ့ င ု ဆ ် င ုိ မ ် အ � ားလံးု ကို စွနလ ့် တ � ခ ် ဲပ ီ အိန◌ ိ ္ဒယေြမာက်ပိင ု း် တစ်ေလ�ာက်မာှ ့ ါတယ်။ အဲဒေနာက် ေြခသလံးု အိမ်တင ို တ ် စ်ေယာက်အြဖစ် ခရီးဆန�် ပီ ု �ဆင်းရဲကေန လွတေြမာက် ် ရာကို �ှာေဖွခတ ဲ့ ယ်။ ့ း ဒီဒက ဟိ�ူ� ေကျာင်း အမျိုးမျိုးမှာ သွားလာခဲ�့ ပီး ဂု�ုဆရာ�ကီးေတွရဲေြခရင် းမှာေနရင်း နာယူကျင�့် ကံခတ ဲ့ ယ်။ ့ ဒါေပမယ့် အမှနတ ် ကယ်လတ ွ ေြမာက် ် မ� ကျန်ေနခဲတ ့ ယ်။ ကို သူမခံစားရဘဲ သိေပမယ့ ု့ လ ် ည်း စိတထ ် မ ဲ ာှ မေကျနပ်မတ � စ်ခခ ု အ ု �မဲ သူစိတမ ် ပျက်ခဘ ဲ့ းူ ။ ဒီဒက ု �ဆင်းရဲကေန အ�ပီးတိင ု လ ် တ ွ ေြမာက် ် ရာနည်းလမ်းကို သူနည် ဲ့ ယ်။ ့ းသူဟန် ့ န ဲ ့ မေတွ�မချင်း �ှာေဖွသာွ းမယ်လို ့ ဆံးု ြဖတ်ခတ ဒီလန ို ဲ ့ လူသားေတွရဲ ့ ဒုက�ဆင်းရဲကြို ဖစ်ေစတဲ့ နည်းလမ်းေတွကို ေြခာက်�စ ှ �် ကာ သေဘာေပါက်လက ို တ ် ာက အ�ှစသ ် ာရ၊ တရားထိင ု ရ ် င်း ဒုက�ဆင်းရဲဆတ ုိ ာ အေ�ကာင်းတရား �ှာေဖွခတ ဲ့ ယ်။ ကံမေကာင်းလိ၊ု ့ �ှင ့် ေနာက်ဆးုံ မှာေတာ့ ကုစားနည်း ေဂါတမ မတရားတဲလ ့ မ ူ ေရးစနစ် � ေတွေ�ကာင ့် ဒါမှမဟုတ် တန်ခးို �ှငန ် တ်ဘရ ု ားေတွရဲ စိ ် ��ေတွေ�ကာင ့် ြဖစ်တာ မဟုတဘ ် းူ ဆိတ ု ာပါပဲ။ တကယ်ေတာ့ ့ တဆ လူတစ်ေယာက်ရဲ ့ ဒုက�ဆင်းရဲဆတ ုိ ာ အဲဒလ ီ ရ ူ ဲ ့ အတွငး် စိတသ ် ေဘာထားေတွေ�ကာငသ ့် ာ ြဖစ်တယ် ဆိတ ု ာပါပဲ။ ေဂါတမ သေဘာေပါက်လက ို တ ် ဲ့ အသိအြမင်က လူစိ့ တဟ ် ာ ဘာကိပ ု ဲ�ကံုေတွရသည် ြဖစ်ပါေစ လိအ ု င်ဆ��ေတွန ဲ ့ တံြပန် ု ့ တယ် ဆိတ ု ာပါပဲ။ လိအ ု င်ဆ��ေတွဆတ ုိ ာ အ�မဲပဲ စိတဆ ် င်းရဲမက � ို ြဖစ်ေစပါတယ်။ စိတဆ ် တ ုိ ာ သူမ�ကိုက်တာ တစ်ခခ ု န ု �ကံ ဲ ့ ုေတွ�ရတာနဲ ့ အဲဒစ ီ ိတည ် စ်စရာကို ဖယ်�ှားပစ်ဖို ့ လိလ ု ားတာပဲ။ သူ�စ ှ သ ် က်တအ ဲ့ ရာတစ်ခခ ု န ု ဲ့ �ကံုရ�ပီဆလ ုိ ည်း စိတဆ ် တ ုိ အ ဲ့ ရာဟာ အဲဒ�ီ စ ှ ်သက်ခံစားစရာ ဆက်လက်�ိှေန�ပီး ဒီထ ု းို လာဖို ့ လိလ ု ားပါတယ်။ ဒါေ�ကာင ့် စိတဆ ် တ ုိ ာ အ�မဲတမ်း မေကျမနပ်န ဲ ့ ့ က်ပိတ ဂနာမ�ငိမ် ြဖစ်ေနတာပါ။ က�န်ေတာ်တမ�ကိ ို ့ ုက်တအ ဲ့ ရာေတွ ဥပမာ- နာကျင်တဲ့ ေဝဒနာမျိုး ေတွ� �ကံုရ�ပီဆရ ုိ င် ဒါေတွပိလ ု ေတာင် ို ့ �ှငး် လင်းထင်�ှားလာပါတယ်။ ဒီနာကျင်မ� � ိှေနသေရွ � က�န်ေတာ်တဟာ ို ့ ို သ ် မ�အားထုတ�် ကပါတယ်။ ဒါေပမယ့် မေကျမနပ်ြဖစ်�က�ပီး ဒီနာကျင်မက � ို ေ�ှာင်လလ ွဲ ရ ို ့ ေအာင် တတ်�င 299 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge က�န်ေတာ်တ�ကိ ို ့ ုက်�စ ှ သ ် က်တအ ဲ့ ရာေတွန ဲ ့ စိတေကျနပ် ် သာွ းတယ်လို ့ စိးု ရိမ�် ကတယ်။ မ�ှိဘးူ ။ ဒါမှမဟုတ် �ကံုရတဲအ ့ ခါကျေတာလ ့ ည်း အဲဒစ ီ ိတေကျနပ် ် စရာေလး က�န်ေတာ်တို ့ ေပျာက်ကယ ွ သ ် ာွ းမှာ က�န်ေတာ်တို ့ ဒီထ ု ိတေကျနပ် ် စရာေကာင်းလာဖို ့ က�န်ေတာ်တေမ�ာ် ို ့ လင�့် ကတယ်။ ့ က်ပိစ လူေတွဟာ အချစ်ဆတ ုိ အ ဲ့ ရာကို �ှာေတွ� ဖို ့ �ှစေပါင် ် းများစွာ �ကိုတင်စိတက ် းူ ယဉ်အိပ်မက် မက်�ကတယ်။ ဒါေပမယ့် �ှာေတွ�တအ ဲ့ ခါကျေတာလ ် င ို း် ကျ ေကျနပ်�ကတယ်ဆတ ုိ ာ အလွန� ် ှားပါတယ်။ တချို �က ့ ည်း စိတတ သူတချစ် ို ့ ရတဲလ ့ ူ သူတအနားက ို ့ ထွကသ ် ာွ းမှာ စိးု ရိမ်တယ်။ တချို �က ေဈးေပါေပါလူန ဲ ့ အြခချလိက ု ရ ် တာကို ေနာင်တရ�ပီး ဒီထ ု းလူကို ့ က်ပိေကာင် မေရွ းခဲေလြခင် းဆိ�ု ပီး ့ ဝမ်းနည်းတယ်။ ဒါတင်မက အခုနက ေြပာခဲတ ် ုလးံု ခံစားေနတဲလ ့ ေတွ ူ က�န်ေတာ်တဝ�် ို ့ းု ကျင်မာှ �ှိတာ က�န်ေတာ်တသိ ို ့ တာပဲ။ ့ ြဲ့ ဖစ်ရပ် �ှစခ �ကီးကျယ်တန ဲ့ တ်ဘရ ု ားေတွက လူမအ � ေဆာက်အအံုေတွက မိးု ေတွရွာေအာင်လပ ု ် �င ို တ ် ယ်၊ တရားမ�တမ� ကံတရားရဲမျက် ့ �ာှ သာေပးမ�ေ�ကာင ့် �ှင ့် က�န်ေတာ်တို ့ ေကာင်းမွနတ ် ဲ့ ကျန်းမာေရးေစာငေ�ှ ့် ာက်မေတွ � ေပး�ိင ု တ ် ယ်၊ မီလျံနာသူေဌးြဖစ်�င ို တ ် ယ်။ ဒါေပမယ့် ဒါေတွအားလံးု ထဲက တစ်ခုမှ က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ စိ့ တေနသ ် ေဘာထားပံစ ု ံကို ေြပာင်းလဲမေပး�ိင ု ဘ ် းူ ။ ဒါေ�ကာငပ ့် ဲ အ�ကီးြမတ်ဆးုံ �ှငဘ ် ရ ု င်ေတွေတာင်မှ စိတဆ ် င်းရဲရတဲဘ ့ ဝနဲအသက် �ှင�် က၊ ့ ဝမ်းနည်းပူေဆွး ေသာကေရာက်ြခင်းကေန လွတေအာင် ် အ�မဲေ�ှာင်းေြပးေနရ�ပီး ပိခ ု မ်းနား၊ ပိ�ု ကီးကျယ်တဲ့ �ှစ်သက်ခံစားစရာ အေပျာ်ေတွေနာက်ကို အ�မဲလက ို �် ကတာပါ။ ေဂါတမ ေတွ� �ှိခတ ဲ့ ာက ဒီဒက ု �သသ ံ ရာစက်ဝန်းကေန လွတေြမာက် ် ရာလမ်း �ှိပါတယ်။ စိတ်က �ှစသ ် က်စရာကိြု ဖစ်ေစ၊ မ�ှစ�် မို �စရာကိြု ဖစ်ေစ �ကံုေတွ�ခစ ံ ားရတဲအ ့ ခါ အရာရာတိင ု း် ကို �ိုး�ိုး�ှငး် �ှငး် ပဲ အ�ှိကအ ို �ှိအတိင ု း် နားလည်တယ်ဆရ ုိ င် ဒုက�ဆင်းရဲဆတ ုိ ာ မ�ှိေတာပ ် ခ ိ က ို ဝ ် မ်းနည်းစရာတစ်ခု ့ ါဘူး။ စိတထ ခံစားရတဲအ ့ ခါ အဲဒဝ ီ မ်းနည်းစရာကို ေပျာက်ကယ ွ သ ် ာွ းေစလိတ ု ဲ့ ဆ��မထားဘဲ မှနမ ် န ှ က ် န်ကန်န ဲ ့ ရင်ဆင ုိ ခ ် စ ံ ားတယ်ဆရ ုိ င်... ဝမ်းနည်းမ�ကခ ို စ ံ ားရေပမယ့် အဲဒဝ ီ မ်းနည်းမ�အတွက် ဒုက�ဆင်းရဲေရာက်တာမျိုး မြဖစ်ေတာဘ ုိ င် အဲဒထ ီ ခ ိ က ို ဝ ် မ်းနည်းမ�ေတွထမ ဲ ာှ ဘဝကို ပိြု ပည့စ ် ေစတဲ ံု အ ့ ရာေတွ �ှိပါတယ်။ ့ းူ ။ တကယ်ဆရ ေပျာ်ရင � စ ် ရာတစ်ခု �ကံုေတွရတဲအ ့ ခါလည်း အဲဒေပျာ် ီ ရင � မ ် � ဆက်�ိေနဖိ ှ ၊ု ့ ပိေပျာ် ု စရာေကာင်းလာဖို ့ ဆ��မထားဘူးဆိရ ု င် ကိယ ု ရ ့် ဲစိ့ တ� ် လ ှ းံု ေအးချမ်းမ� မဆံးု �� ံးရဘဲ ေပျာ်ရင � မ ် က � ို ဆက်ခစ ံ ားရပါတယ်။ ဒါေပမယ့် အရာရာတိင ု း် ကို အ�ှိကအ ို �ှိအတိင ု း် လက်ခံ�ပီး ဘာလိအ ု င်ဆ��မမ ှ �ှိတဲ့ စိတမ ် ျိုးြဖစ်ေအာင် ဘယ်လလ ို ပ ု ်ရပါသလဲ။ ဝမ်းနည်းစရာ ဝမ်းနည်းစရာအတိင ု း် ၊ ေပျာ်ရင � စ ် ရာကို ေပျာ်ရင � စ ် ရာအတိင ု း် ၊ နာကျင်မက � ုိ နာကျင်မအ � တိင ု း် လက်ခံဖို ဘယ် လလ ို ပ ု ်ရပါသလဲ။ အဲဒအ ီ တွက် အရာရာကို အ�ှိကအ ို �ှိအတိင ု း် ၊ ့ အမှနက ် အ ို မှနအ ် တိင ု း် တရားထိင ု န ် ည်းလမ်းတချို � ဘာလိအ ု င်ဆ��မမ ှ ပါဘဲ ေဂါတမ ရင်ဆင ုိ တ ် တ်ေအာင် ချမှတခ ် ပ ဲ့ ါတယ်။ စိတက ် ေလ့ ို ကျငေပးတဲ ့် ့ ဒီကမ��ာန်းအကျငေတွ ့် က 300 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge “ငါ ဘာကိ�ု ကံုေတွ�ခစ ံ ားချင်သလဲ” ဆိတ ု ာထက် “ငါ ဘာေတွ �ကံုေတွခစ ံ ားေနရသလဲ” ဆိတ ု ေမးခွ ဲ့ နး် အေပါ် စိတရ ် ဲအာ�ံ ု စးူ စိက ု မ ် က � ုိ စုစည်းေပးပါတယ်။ ဒါဟာ ရ�ှိဖိခက် ု ့ ခတ ဲ ဲ့ စိတအ ် ေြခအေနတစ်ခပ ု ါ။ ဒါေပမယ့် ့ မြဖစ်�င ို တ ် ာေတာ့ မဟုတပ ် ါဘူး။ ဒီတရား�� မတ ှ တ ် န ဲ့ ည်းလမ်းေတွကို လူေတွအတွက် ကိယ ု က ့် ျငတ ့် ရားစည်းကမ်းေတွအြဖစ် ေဂါတမ က အုတြ် မစ်ချ သတ်မတ ှ ေပးခဲ ် တ ့ ယ်။ ဒါမှာသာ လူေတွအေနနဲ ့ တကယ့အ ် �ှိတရားေတွအေပါ် အာ�ံုစးူ စိက ု �် ပီး လိအ ု င်ဆ��ေတွ၊ စိတက ် းူ ယဉ်မ�ေတွရဲေအာက် ကို နစ်ြမုပ်ကျေရာက်သာွ းမယ့အ ် ြဖစ်ကေန ့ လွတေြမာက် ် ေအာင် အားထုတဖ ် ို ့ သူတပါးအသက်သတ်ြခင်းကို မှာ�ကားပါတယ်။ ရသတဏှာအတွက၊် ေ�ှာင်ဖိ၊ု ့ လွယက ် မ ူ ာှ ပါ။ ေဂါတမ သူတပါးသားမယား ဘာေ�ကာငလ ့် ည်းဆိေတာ ု ့ စည်းစိမဥ ် စ�ာအတွက် ဒီ က မြပစ်မာှ းဖိ၊ု ့ သူေနာက် လက ို ေတွ ် ကို ့ သူတပါးပစ�ညး် အကုသလ ုိ လ ် ပ ု ်ရပ်ေတွဟာ လိအ ု င်ဆ��မးီ ေတွကုိ မခိးု ယူဖို ့ အာဏာအတွက၊် ပိမ ု ိေတာက် ု ေလာင်ေစပါတယ်။ ဒီမးီ ေတာက်ေတွကို အ�ပီးတိင ု �် ငိမး် သတ်�င ို �် ပီဆရ ုိ င် ဒီလအ ို င်ဆ��ေတွရဲေနရာမှ ာ နိဗာ� န် ဆိတ ု ဲ့ �ပီးြပည့စ ် ံုတဲ့ ့ စိတေကျနပ် ် မ၊� စိတတ ် ည်�ငိမသ ် န� ် ့ ှငး် မ� စိတအ ် ေြခအေနတစ်ခုက ဝင်ေရာက်အစားထိးု လာပါတယ် (နိဗာ� န် ရဲ ့ တိက ု � ် ု ိကဘ ် ာသာြပန်ကေတာ့ “မီးကိ�ု ငိမး် သတ်ြခင်း” လိအဓိ ု ့ ပာ� ယ်ရပါတယ်)။ နိဗာ� န်ဆတ ုိ အ ဲ့ ေြခအေနကို ေရာက်သာွ းတဲလ ့ ေတွ ူ ဟာ ဒုက�ဆင်းရဲအကုနလ ် းံု ကေန အ�ပီးတိင ု ် ကင်းစင်လတ ွ ေြမာက် ် �ကပါတယ်။ သူတဟာ ို ့ ေမာဟေတွ၊ စိတက ် းူ ယဉ်မ�ေတွကေန လွတက ် င်း�ပီး တကယ့အ ် �ှိတရားကို အ�ှငး် လင်းဆံးု အြမင်န ဲ ့ ထိးု ထွငး် သိြမင်�ကပါတယ်။ သူတေတွ ို ့ အေနနဲ ့ ဆက်လက်�ကံုေတွ� �ိင ု ေပမယ့ ် လ ် ည်း စိတမ ် ချမ်းသာစရာ၊ အဲဒလ ီ ြို ဖစ်ရပ်ေတွက နာကျင်စရာေဝဒနာေတွန ဲ ့ သူတကိ ို ့ ု ဒုက�ဆင်းရဲြဖစ်ေစမှာ မဟုတေတာ ် ပ ု င်ဆ��မ�ှိတလ ဲ့ တ ူ စ်ေယာက်ဟာ ဒုက�ဆင်းရဲခစ ံ ားရမှာ မဟုတပ ် ါဘူး။ ့ ါဘူး။ လိအ ဗုဒဝ � င်ကျမ်းေတွရဲ ့ အဆိအ ု ရ အ�ပီးတိင ု လ ် တ ွ ေြမာက် ် ခ ဲပ ့ ါတယ်။ ေဂါတမ ဒါေ�ကာငပ ့် ဲ ကိယ ု တ ် င ို ဟ ် ာ သူကိ ့ ု နိဗာ� န်ကို “ဗုဒ”� ရ�ှိခ�ဲ့ ပီး လိေခါ် ု ့ �က�ပီး ဒုက�ဆင်းရဲကေန အဓိပာ� ယ်ကေတာ့ “ဉာဏ်အလင်းရသူ” ြဖစ်ပါတယ်။ ဗုဒဟ � ာ သူ�ှာေဖွေတွ� �ှိထားတဲအ ့ ရာေတွကို တပါးသူေတွကို �ှငး် ြပြခင်းနဲ ့ သူရဲ့ ဘဝတစ် ေလ�ာက်လးံု ကုနလ ် န ွ ခ ် ပ ဲ့ ါတယ်။ ဒါမှသာ လူတင ို း် ဒုက�ဆင်းရဲကေနလွတက ် င်း�ိင ု ဖ ် ိပါ။ ု ့ ဗုဒက � ့ သူရဲ့ သင် ု ည်းနဲ ့ အတိဆ ု းုံ အ�ှငး် ဆံးု ေဖာ်ြပခဲတ ုိ ာ ့ �ကားမ�အားလံးု ကို ဥပေဒသတစ်ခတ ့ ယ်။ ဒုက�ဆင်းရဲဆတ လိအ ု င်ဆ��တဏှာေတွေ�ကာင ့် ြဖစ်လာရတယ်။ ဒီ ဒုက�ဆင်းရဲကေန အ�ပီးတိင ု လ ် တ ွ ေြမာက် ် ဖို ့ တစ်ခတ ု ည်းေသာ နည်းလမ်းကေတာ့ လိအ ု င်ဆ��တဏှာေတွဆက ီ ေန အ�ပီးတိင ု လ ် တ ွ ေြမာက် ် ဖိပဲ ု ့ ြဖစ်တယ်။ ဒီ လိအ ု င်ဆ��တဏှာေတွကေန အ�ပီးတိင ု လ ် တ ွ ေြမာက် ် ဖို ့ တစ်ခုတည်းေသာ နည်းလမ်းကေတာ့ အရာအားလံးု ကို အ�ှိကအ ို �ှိအတိင ု း် ရင်ဆင ုိ တ ် တ်ေအာင် စိတက ် ို အေလ့အကျငလ ့် ပ ု ်ဖိပဲ ု ့ ြဖစ်ပါတယ်။ 301 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ဒီဥပေဒသကို “ဓမ�” လိေခါ် ု့ �ပီး ဗုဒဘ � ာသာဝင်ေတွကေတာ့ သဘာဝတရား�ကီးရဲ စ�ကာဝဠာဆိ င ု ရ ် ာ ့ တမ်း ညီသလိပ ု ဲ ဒုက�ဆင်းရဲဆတ ုိ ာ ဥပေဒသတစ်ခလ ု ို ��့ ြမင်�ကတယ်။ ေခတ်သစ်�ူပေဗဒမှာ e ဟာ mc2 နဲအ�မဲ ့ လိအ ု င်ဆ��တဏှာေတွေ�ကာင ့် ြဖစ်တယ်ဆတ ုိ အ ဲ့ ချက်ဟာ ဘယ်ေနရာမှာမဆို အ�မဲတမ်း မှနက ် န်ပါတယ်။ ဗုဒဘ � ာသာဝင်ေတွဟာ ဒီဥပေဒသကို ယံ�ု ကည်တလ ဲ့ ေတွ ူ ြဖစ်�ပီး သူတလု ုိ ့ ပ်ေဆာင်သမ�အရာေတွအားလံးု မှာ ဒီအချက်ကို အဓိက အခရာအြဖစ် ထား�ှိ�ကပါတယ်။ တြခားတဘက်မာှ လည်း နတ်ဘရ ု ားေတွကို ယံ�ု ကည်တယ်ဆတ ုိ ာဟာ သူတအတွ ို ့ က် အေသးအဖွဲေလာက်သာ အေရး�ကီးပါတယ်။ တစ်ပါးတည်ေသာ ဖန်ဆင်း�ှငဘ ် ရ ု ားသခင်ကို ယံ�ု ကည်တဲ့ ဧကနထ ဘာသာတရားေတွရဲ ့ ပထမ အေြခခံဥပေဒသက “ဘုရားသခင်ဟာ တကယ်�ိတ ှ ယ်။ ဘုရားသခင်က ငါဆီ ု ိှသလဲ” ဆိတ ု ာပါ။ ဗုဒဘ � ာသာရဲ ပထမ ့ က ဘာအလိ� ့ အေြခခံဥပေဒသက “ဘဝဟာ ဒုက�ဆင်းရဲေတွ အြပည့ပ ် ဲ။ အဲဒါကေန လွတေြမာက် ် ေအာင် ငါဘယ်လလ ို ပ ု ်ရမလဲ”။ ဗုဒဘ � ာသာက နတ်ဘရ ု ားေတွရဲတည် �ိှမက � ုိ မြငင်းပယ်ပါဘူး။ ဗုဒဘ � ာသာမှာ နတ်ဘရ ု ားေတွကို ့ မိးု ရွ ာြခင်းေတွ၊ ေအာင်ြမင်မေတွ � ကို ယူေဆာင်လာ�ိင ု တ ် ဲ့ တန်ခးို အစွမး် �ကီးမားသူေတွအြဖစ် ေဖာ်ြပထားပါတယ်။ ဒါေပမယ့် ဒီနတ်ဘရ ု ားေတွလည်း ဒုက�ဆင်းရဲဆတ ုိ ာ လိအ ု င်ဆ��တဏှာေတွေ�ကာင ့် ြဖစ်တယ်ဆတ ုိ ဲ့ ဥပေဒသနဲပတ် ို ့ ို �် ကပါဘူး။ တကယ်လို ့ လူတစ်ေယာက်မာှ ့ သက်လေတာ ့ ဘာမှမတတ်�င လိအ ု င်ဆ��တဏှာေတွမ�ှိဘးူ ဆိရ ု င် ထိန ု ည်းတူပဲ ဘယ်နတ်ဘရ ု ားကမှ လူတစ်ေယာက်ရဲစိ့ တထ ် မ ဲ ာှ သူကိ ု တ ိ ဆ ် င်းရဲေအာင် ့ စ လိအ ု င်ဆ��တဏှာေတွ မလုပ်�င ို ပ ် ါဘူး။ ြဖစ်ေပါ်လာ�ပီဆတ ုိ ာနဲ ့ စ�ကာဝဠာတစ်ခလ ု းံု မှာ�ှိတန ဲ့ တ်ဘရ ု ားေတွ စုေပါင်း�ပီး သူစိတဒ ် က ု �ဆင်းရဲမြဖစ်ေအာင် မကယ်တင်�င ို ပ ် ါဘူး။ သိေပမယ့ ု့ လ ် ည်း ဘာသာတရားြဖစ်တဲ့ ဧကနာထ ဗုဒဘ � ာသာလို လံးု ဝစွနလ ့် တ � လ ် က ို �် ကတာေတာ့ �ကီးပွားဖိအတွ ု့ က၊် ကိးု ကွယယ ် �ံု ကည်မေတွ � လပ ို ဲ ေခတ်သစ် ကိးု ကွယယ ် �ံု ကည်မေတွ � ကလည်း မဟုတပ ် ါဘူး။ ဗုဒဘ � ာသာက �ိင ု င ် ေရးအာဏာ ံ ေတွအတွက် လမ်းခုလတ်မာှ လူေတွကို သဘာဝနိယာမ နတ်ကးို ကွယမ ် က � ို စည်းစိမ်ချမ်းသာ ရပ်တနအ ် ့ ချိနေတွ ် ကန ု မ ် ယ့အ ် စား အဆံးု စွနေသာ ် အ��မ ိ ပန်းတိင ု ြ် ဖစ်တဲ့ ဒုက�ဆင်းရဲကေန အ�ပီးတိင ု လ ် တ ွ ေြမာက် ် ြခင်းကို ရည်စးူ ဖိေြပာပါတယ် ု့ ။ ဒါေပမယ့လ ် ည်း ၉၉ ရာခိင ု � ် န� း် ေသာ ဗုဒဘ � ာသာဝင်ေတွဟာ နိဗာ� န်ကို မရ�ကပါဘူး။ သူတဟာ ုိ ့ ေနာင် အနာဂတ်ဘဝေတွမာှ ပဲ နိဗာ� န်ရဖို ့ ေမ�ာ်လင�့် က�ပီး လက်�ိှဘဝ အချိနေတာ် ် ေတာ်များများကို သာမန်ကာလ�ံကာ လုပ်စရာေတွနပဲ ဲ ့ ကုနလ ် န ွ �် ကတယ်။ ဒါေ�ကာငလ ့် ည်း ဗုဒဘ � ာသာဝင်ေတွဟာ အိ�ယ ိ� က ဟိ�ူ� နတ်ဘရ ု ားေတွ၊ တိဘက်က ဘွနန ် တ်ဘရ ု ားေတွ၊ ဂျပန်က �ှငတ ် န ို တ်ဘရ ု ား စတဲ့ နတ်ဘရ ု ားအမျိုးမျိုးကို ဆက်လက်ကးို ကွယ�် ကတာပါ။ 302 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ဒီလန ို ဲ ့ အချိနေတွ ် �ကာလာေတာ့ ဗုဒဂ � ိဏ ု း် ကွအ ဲ မျိုးမျိုးေပါ်ေပါက်လာ�ပီး ေဗာဓိသတ်ဘရ ု ားေလာင်းေတွအေ�ကာင်းကို ဘုရားေလာင်းေတွဟာ ဗုဒဘ � ရ ု ား ေဟာေြပာလာ�ကတယ်။ လူသားေတွေရာ၊ လူမဟုတတ ် ဲ့ အဆူဆ၊ူ ဒီဘရ ု ားအဆူဆ၊ူ နတ်ဝည ိ ာဉ်ေတွြဖစ်�ပီး ဒုက�ဆင်းရဲကေန အ�ပီးတိင ု လ ် တ ွ �် ငိမး် ရာကို ရ�ှိ�င ို တ ် အ ဲ့ စွမး် �ှိပါတယ်။ ဒါေပမယ့် သူတဟာ ို ့ သတ�ဝါအေပါင်းကို သနားဂ�ုဏာ ြဖစ်တာေ�ကာင ့် လွတ�် ငိမး် ချမ်းရာ နိဗာ� န်ကို စွနလ ့် တ � �် ပီး သံသရာဒုက�ဆင်းရဲ စက်ဝန်းထဲမာှ ပိတမ ် ေနဆဲ ိ ြဖစ်တတ ဲ့ ဲ့ မေရမတွက� ် င ို ေသာ ် လူသတ�ဝါအေပါင်းကို ကူည�ီ ကပါတယ်။ နတ်ဘရ ု ားေတွကို �ှိခးို ကိးု ကွယမ ် ယ့အ ် စား ဗုဒဘ � ာသာဝင်ေတွဟာ ဒီက�တ်တန်းဝင် ဉာဏ်အလင်းရ�ပီးသားလူေတွကို စတင်ကးို ကွယလ ် ာ�ကပါတယ်။ သူတဆီ ို ့ ကေန နိဗာ� န်ေရာက်လေ�ကာင် ို းဆုေတာင်း�ံုတင်မက အြခားေသာ အေသးအမ �ားကိစေတွ � အတွကပ ် ါ တစ်ေလ�ာက်မာှ အားကိးု ဆုပန်လာ�ကပါတယ်။ ဂါထာရွ တဆ ် ေတာင် ု းတယ်.. ဒါေ�ကာငပ ့် ဲ ပန်းေတွကပ်တယ်.. အေ�ှ �အာ�ှေဒသ အေမ �းတိင ု ေတွ ် ပူေဇာ်တယ်၊ ဆန်၊သ�ကားေတွ ကပ်တယ် ဆိရ ု င် မိးု ရွ ာေစတဲ၊့ ေရာဂါကပ်ဆးုိ ကို တားြမစ်ေပးတဲ၊့ ေသွးေချာင်းစီး စစ်ပဲေတွ ွ ကပ ို ါ ေအာင်ြမင်ေစတဲ့ ဗုဒဘ � ရ ု ား အဆူဆ၊ူ ေဗာဓိသတ်ဘရ ု ားေလာင်း အမျိုးမျိုးကို ေတွ�ရတာပါ။ လူသား၏ကိးု ကွယယ ် �ံု ကည်မ� �ပီးခဲတ ့ ဲ့ �ှစေပါင် ် း ၃၀၀ ကာလ �ကီးစိးု လာတဲေခတ် ့ အြဖစ် မ�ကာခဏ အေရးပါအရာေရာက်မက � လည်း ကို ဘာသာေရးလ�မး် မိးု မ�နည်းလာ�ပီး ေဖာ်ြပ�ကပါတယ်။ နည်းသထက်နည်း ဒီလန ို ဲ ့ လာခဲတ ့ ယ်။ ေလာကီေရးရာေတွ ဘာသာတရားေတွရဲ ့ ဖန်ဆင်း�ှင ် ဘုရားသခင်ကို ကိးု ကွယတ ် ဘ ဲ့ ာသာတရားေတွကို ေြပာမယ်ဆရ ုိ င်ေတာ့ ဒီအချက်ဟာ ေတာ်ေတာ်များများ မှနပ ် ါတယ်။ ဒါေပမယ့် သဘာဝဥပေဒသ ယံ�ု ကည်ကးို ကွယမ ် ေတွ � အေ�ကာင်းကို ထည့စ ် ဉ်းစားမယ်ဆရ ုိ င်ေတာ.့ . ဒီေနေမာ် ို ဘ ် ဲ ့ ဒန်ေခတ်�ကီးဟာ ဒီသဘာဝဥပေဒသ ဘာသာတရားေတွကို မနားတမ်း အေတာမသတ်�င ဘယ်သန ူ မှ ဲ ့ မတူေအာင် အြပင်းအထန် သာသနာြပုတဲေခတ် ့ ၊ လူသမိ ု း် တစ်ေလ�ာက် ့ င အဆိးု ရွ ားဆံးု ေသွးေချာင်းစီးဘာသာတရားစစ်ပဲေတွ ွ ြဖစ်တေခတ် ဲ့ ြဖစ်ေနပါတယ်။ ဒီေမာ်ဒန်ေခတ်မာှ ေခါင်းေထာင်လာတဲ့ သဘာဝဥပေဒသ ဘာသာတရား တချို �ကေတာ့ လစ်ဘရယ်ဝါဒ၊ ကွနြ် မူနစ်ဝါဒ၊ အရင်း�ှငဝ ် ါဒ၊ အမျိုးသား�ိင ု င ် ေရးဝါဒ ံ �ှင ့် နာဇီဝါဒတို ့ ြဖစ်ပါတယ်။ ဒီ အယူဝါဒေတွက သူတကိ ို ့ သ ု တ ူ ို ့ ဘာသာတရားလို ့ ု့ ် ဒါဟာ ေခါ်ဆိလ ု ြို ခင်းမ�ှိဘဲ အိုငဒ ် ေရာ် ီ လဂ ို ျီ အေတွးအြမင်ေတွ အြဖစ်သာ သံးု ��နး် ေစလိပ ု ါတယ်။ သိေပမယ့ စကားလံးု ေြပာင်းလဲ သံးု ��နး် �ံု သက်သက်ပါ။ တကယ်လို ့ ဘာသာတရားဆိတ ု ာ လူေတွထက် သာလွန�် ကီးြမတ်တဲ့ အဖွဲ�အစည်းတစ်ခအ ု ေပါ် ယံ�ု ကည်ြခင်းကို အေြခခံတဲ့ လူမစ � ံ�န� း် ေတွ၊ တန်ဖိးု ေတွရဲ ့ စနစ်တစ်ခု ြဖစ်တယ်ဆရ ုိ င် ဆိဗ ု ီယက်ကန ွ ြ် မူနစ်ဝါဒ ဟာ အစ�လာမ်ဘာသာနည်းတူ ဘာသာတရားတစ်ခုပါပဲ။ 303 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ထူးမြခားနား တကယ်လက်ေတွ� မှာေတာ့ အစ�လာမ်ဘာသာက ကွနြ် မူနစ်ဝါဒနဲ ့ ြခားနားမ��ိှတာ မှနပ ် ါတယ်။ အစ�လာမ်ဘာသာအရ ကမ�ာေလာက�ကီးကို သာလွန�် ကီးြမတ်တအ ဲ့ ဖွဲ�အစည်းက အန��တန်ခးို �ှင ် ဖန်ဆင်း�ှငရ ် ဲ ့ အလိေတာ် ု အတိင ု း် နတ်ဘရ ု ားဆိတ ု ာေတွ သိပ်အေလးထားပါဘူး။ အယံအ ု �ကည်မ�� ိပါဘူး။ ဒါေပမယ့လ ် ည်း ြဖစ်တာလိြမင် ု ့ �ပီး ဆိဗ ု ီယက်ကန ွ ြ် မူနစ်ဝါဒကေတာ့ ဗုဒဘ � ာသာဆိရ ု င်လည်း အများအားြဖင ့် အုပ်စးို တာကို တန်းခိးု �ှငန ် တ်ဘရ ု ားေတွကို ဗုဒဘ � ာသာကို ဘာသာတရားတစ်ခအ ု ြဖစ် က�န်ေတာ်တို ့ သတ်မတ ှ �် ကတာပဲ။ ဗုဒဘ � ာသာဝင်ေတွလပ ို ဲ ကွနြ် မူနစ်ဝါဒီေတွကလည်း သာလွန�် ကီးြမတ်တဲ့ အဖွဲ�အစည်းတစ်ခရ ု ဲ ထာဝရမှ နက ် န်တဲ့ သဘာဝနိယာမတရားေတွ၊ ဥပေဒသေတွက လူေတွရဲြပုမူ ် န်မက � ို ့ ့ �ှငသ ထိနး် ေကျာင်းသငတ ့် ယ်လို ့ ယံ�ု ကည်�ကတယ်။ ဗုဒဘ � ာသာဝင်ေတွက သဘာဝတရားရဲနိ့ ယာမေတွကို �ှာေတွသ � ာွ းသူဟာ သိဒတ � � ေဂါတမ ြဖစ်တယ်လို ယံ ူ ို ့ ့ �ု ကည်�က�ပီး သဘာဝတရားရဲနိ့ ယာမေတွကို �ှာေတွ�သလ ကွနြ် မူနစ်ေတွ ယံ�ု ကည်တလ ဲ့ ေတွ ူ ကေတာ့ ကားလ်မာခ ် ၊် ဖရီးဒရစ် အိနဂ ် လ ဲ ၊် ဗလာဒီမာ လီနင် စတဲလ ့ ေတွ ူ ပဲ ့ စ ြဖစ်ပါတယ်။ သူတ�ှ ို ့ စခ ် ရ ု ဲ ့ တူညမ ီ က � ဒီမာှ တင် အဆံးု မသတ်ပါဘူး။ အြခားေသာ ဘာသာတရားေတွလိုပဲ ် ျမ်းေတွ �ှိပါတယ်။ အဲဒါကေတာ့ လူသမိ ု း် ဟာ ကွနြ် မူနစ်ဝါဒမှာလည်း ြမငြ့် မတ်တက ဲ့ ျမ်းစာေတွ၊ ဗျာဒိတက ့ င အလုပ်သမားလူတန်းစားေတွရဲ ့ မလွမ ဲ ေသွေအာင်ပဲန ွ ဲ ့ အဆံးု သတ်လမ ိ ်မ ် ရ ် ဲ ့ ့ ယ်လို ့ �ကိုေဟာထားတဲ့ မာခ ့ စ အရင်းကျမ်း လို ဟာမျိုးပါ။ ကွနြ် မူနစ်ဝါဒမှာလည်း သူအားလပ် ရက်၊ သူပွ့ ဲေတာ်ရက်နသူ ဲ ့ �ှိပါတယ်။ ဥပမာ ့ ေမလ ၁ ရက်ေန၊ ့ ေအာက်တဘ ို ာေတာ်လန ှ ေရး ် �ှစ်ပတ်လည်အထိမး် အမှတလ ် ေန ို ေတွ ့ ေပါ။့ သူမှ့ ာ မာခ ် ်ဝါဒကို အေကျအလည်ေဆွးေ�ွး�ိင ု တ ် ဲ့ ဘာသာေရးပညာ�ှငလ ် လ ို ေတွ ူ �ိှ�ပီး ဆိဗ ု ီယက်တပ်ရင်းတိင ု း် မှာ ့ စ ေကာ်မီဆာလိေခါ်တဲ ု့ ့ ဆိဗ ု ီယက်အရာ�ှိေတွ ခနအ ် ့ ပ်ထားပါတယ်။ သူတဟာ ို ့ တပ်သားေတွ၊ အရာ�ှိေတွ ကွနြ် မူနစ်အသိကင ို း် �� ိငး် ေနဖိအတွ ု့ က် တာဝန်ယ�ူ ကီး�ကပ်ရတဲ့ လူေတွပါ။ ကွနြ် မူနစ်ဝါဒမှာလည်း အာဇာနည်သရ ူ ဲေကာင်းေတွ၊ ြမငြ့် မတ်တစ ဲ့ စ်ပဲေတွ ွ ၊ သူတအတွ ုိ ့ က် မိစာ◌္ဆဝါဒေတွြဖစ်တဲ့ ထေရာ်စကီဝါဒ (Trotskyism) ေတွလည်း�ှိပါတယ်။ တကယ့ေတာ ် ် ာတ်ြပင်းထန်�ပီး ့ ကွနြ် မူနစ်ဝါဒဟာ ဘာသာေရးစိတဓ သာသနာလည်းြပုတဲ့ ဘာသာတရား တစ်ခပ ု ါ။ ကွနြ် မူနစ်အမာခံ တစ်ေယာက်ဟာ ခရစ်ယာန်တစ်ေယာက်၊ ဗုဒဘ � ာသာဝင်တစ်ေယာက်ြဖစ်လို မရပါဘူ း။ ဒါအြပင် သူဟာ သူအသက် ကရ ို င်း�ပီးေတာင် မာခ ့ ့ ်စ် �ှင ့် လီနင်ရဲ ့ ့ ့ ကွနြ် မူနစ်သတင်းေကာင်းေတွကို ြဖနေဝရမှ ့် ာပါ။ 304 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ဘာသာတရားဆိတ ု ာ လူေတွထက် သာလွန�် ကီးြမတ်တဲ့ အဖွဲ�အစည်းတစ်ခအ ု ေပါ် ယံ�ု ကည်တဲ့ လူစံ့ �န� း် ေတွ၊ တန်ဖိးု ေတွရဲ ့ စနစ်တစ်ခု ြဖစ်ပါတယ်။ ��င ိ း် ရ သီအုရ ိ ီကို ယံ�ု ကည်တာဟာ ဘာသာတရားတစ်ခု မဟုတပ ် ါဘူး။ ဘာလိလဲ ု ့ ဆေတာ ုိ ့ အဲဒါဟာ လူမ� စံ�န� း် ၊ တန်ဖိုးေတွအေပါ်မှာ အေြခြပု�ပီး တည်�ိှတာ မဟုတပ ် ါဘူး။ ေဘာလံးု အားကစားဟာလည်း ဘာသာတရားတစ်ခု မဟုတပ ် ါဘူး။ ဘာလိလဲ ု ့ ဆေတာ ုိ ့ ဒီေဘာလံးု စည်းကမ်းေတွကို လူလန ွ န် တ်ဘရ ု ားေတွက ချမှတထ ် ားတာလို ့ ဘယ်သမ ူ ှ မေြပာ�ကလိပါ။ ု့ အစ�လာမ်၊ ဗုဒဘ � ာသာ �ှင ့် ကွနြ် မူနစ်ဝါဒေတွ အားလံးု ကိေတာ ု ု ့ ဆေတာ ုိ ို ့ းု ဟာ လူေတွထက် ့ ဘာသာတရားေတွ ေြပာရမှာပါ။ ဘာလိလဲ ့ သူတအားလံ သာလွန�် ကီးြမတ်တဲ့ အဖွဲ�အစည်းတစ်ခုအေပါ် လူမတ � န်ဖိးု စနစ်ေတွပဲ စိတလ ် န ွ န် ယ်လန ွ ် ြဖစ်ေနလိပါ။ ု့ (supernatural) သတိြပုေစလိပ ု ါသည်။ ဗုဒဝ � ါဒ၏ ယံ�ု ကည်ြခင်းကို အေြခခံတဲ့ (လူတထက် ို ့ သာလွနေသာ ် ဟူေသာ စကားလံးု �ှစခ ် ၏ ု သဘာဝနိယာမသေဘာတရား လူစံ့ �န� း် ေတွ၊ (superhuman) �ှင ့် အဓိပာ� ယ်ကြွဲ ပားမ�ကို �ှင ့် မာခ ် ါဒ၏ ့ ်စဝ ု့ လူသားတိက ု ့ သတ်မတ ှ ထ ် ားသည့အ ် ရာ မဟုတေသာ ် လူလန ွ စ ် � ံ န� း် များ လူသမိ ု း် ဥပေဒသ တိသည် ့ င ြဖစ်�ကသည်။ သိတိ ု့ င ု ေအာင် ် ို ့ စိတလ ် န ွ န် ယ်လန ွ ် သေဘာတရားများ မဟုတ�် ကေချ။) သူတသည် အချိုေသာစာဖတ် � သေတွ ူ ကေတာ့ ေတာ်ေတာ်စိတမ ် သက်မသာ ြဖစ်�င ို ပ ် ါတယ်။ ခုလမ ို ျိုး တကယ်လို ့ ထုတ� ် တ ု ဆ ် င်ြခင်ပံန ု ပတ် ဲ ့ သက်�ပီး သငအ ့် ေနနဲ ့ ကွနြ် မူနစ်ဝါဒကို ဘာသာတရားတစ်ခုလို ့ ေခါ်မယ့အ ် စား (အိုငဒ ် ယ ီ ေလာ် ို ဂျီ) ဝါဒစနစ် တစ်ခုလပဲ ို ့ ေခါ်တာပိေကာင် ု းတယ်ဆရ ုိ င် လည်း ဝါဒစနစ် လိပဲ ု ့ ေခါ်ပါ။ ဘယ်လြို ခားနားမ�မေတာ ှ ို ့ ေနနဲ ့ အမျိုးမျိုးေသာ ့ မြဖစ်ပါဘူး။ က�န်ေတာ်တအ 305 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge အယူဝါဒေတွကို နတ်ဘရ ု ားေတွကို အေပါ်တွငအ ် ေြခခံေသာ နတ်ဘရ ု ားမဲ့ တသမတ်တည်းြဖစ်သာွ းေအာင် ဘာသာတရားေတွအစား ဒီေနေမာ် ့ ဒန်ေခတ် ဗဟိြု ပုတဲ့ ဝါဒစနစ်များဆိ�ု ပီး အချို �ေသာ ဝါဒစနစ် ဝါဒစနစ် ဘာသာတရားများ၊ ဗုဒ၊� သဘာဝနိယာမတရားများ ခွလ ဲ ရပါတယ် ို ့ ။ တာအို �ှင ့် ဆိတ ု ေခါင် ဲ့ းစဉ်ေအာက်မာှ အများအြပားဟာလည်း ဒါေပမယ့် စတိးု အစ် အယူဝါဒေတွကို ခွြဲ ခားထားပါမယ် ့ ။ နတ်ဘရ ု ားေတွကို အားလံးု နဲ ့ ထိန ု ည်းတူပဲ ယံ�ု ကည်မအ � ေပါ် အေြခခံ�ကတာကိလ ု ည်း က�န်ေတာ်တို ့ သတိြပုသငပ ့် ါတယ်။ သူတေတွ ို ့ ထက ဲ အထင်�ှားဆံးု တစ်ခြု ဖစ်တဲ့ လစ်ဘရယ်ဝါဒ ဆိရ ု င် နတ်ဘရ ု ားေတွအေပါ် ယံ�ု ကည်မဆ � တ ုိ ာမ�ှိဘန ဲ ဲ့ အဓိပာ� ယ်မ�ှိသေလာက် ြဖစ်တအ ဲ့ ထိပါပဲ။ *** ဒီေနရာမှာ ဒီကေန ့ ေခတ်သစ်ေမာ်ဒန်အယူဝါဒေတွ အားလံးု ရဲ သမိ င ု း် ကို စစ်တမ်းေကာက် ေလ့လာဖိဆိ ု့ တ ု ာ ့ မြဖစ်�င ို ပ ် ါဘူး။ အထူးသြဖငေတာ ့် ့ ဒီအယူဝါဒေတွ�ကားမှာ သိသာြခားနားတဲ့ ကွြဲ ပားချက်ေတွ မ�ှိတာဟာ တစ်ပါးတည်းေသာနတ်ဘရ ု ားကို ကိးု ကွယတ ် ဲ့ ဧကနာထဘာသာ �ှင ့် လူသမ ိ ျားတဲ့ ဗုဒဘ � ာသာ တိမှ ု့ာ ီ ေတွ � �ှိသလိမ ု ျိုးပါပဲ။ ဥပမာ ဗုဒဘ � ာသာဝင်တစ်ေယာက်က ဟိ�ူ� နတ်ဘရ ု ားေတွ ခွြဲ ခားရခက်တဲ့ တူညမ ကိးု ကွယတ ် ာမျိုး၊ ဧကနာထ ယံ�ု ကည်သလိမ ု ျိုးေတွေပါ။့ ဘာသာဝင်တစ်ေယာက်က ဒါေ�ကာင ့် ဒီေနေခတ် ့ ေစတန်နတ်ဆးုိ ရဲြဖစ် � ို ့ တည်မက သာမန်အေမရိကန်�င ို င ် သ ံ ားတစ်ေယာက်ဟာ အမျိုးသား�ိင ု င ် ေရးသမားတစ် ံ ေယာက် (သူဟာ လူသမိ ု း် မှာအထူးက�ကေန ပါဝင်ရတဲ့ အေမရိကန်�င ို င ် ရ ံ ဲ ့ ့ င ြဖစ်တည်မက � ို ယံ�ု ကည်တယ်)၊ လွတလ ် ပ်တေဈးကွ ဲ့ ကရ ် ဲ ့ အရင်း�ှငတ ် စ်ေယာက် (လွတလ ် ပ်စာွ ယှဉ်�ပိုင်မန � ဲ့ လူတစ်ချင်းစီ ဖန်တးီ ဖို ့ ကိယ ု ေကာင် ့် းစားေရး ေနာက်ကလ ို က ို �် ကတာဟာ �ကယ်ဝတဲလ ့ အသိ ူ့ င ု း် အဝိင ု း် တစ်ခုကို အေကာင်းဆံးု နည်းလမ်းေတွြဖစ်တယ်လို ့ လစ်ဘရယ်လသ ူ ားဝါဒီတစ်ေယာက် (လူသားတိင ု း် မှာ ယံ�ု ကည်တယ်)၊ �ပီးေတာ့ ဘယ်သက ူ မှဖယ်�ှားေြပာင်းလဲလမရတဲ ို ့ ့ လူသားေတွရဲဖန် ် ေပးအပ်ထားတဲ့ လူအခွ ့် ေရးေတွ �ှိတယ်လို ့ ယံ�ု ကည်တယ်) စသည်ြဖင ့် ့ ဆင်း�ှငက ့ ငအ အဲဒလ ီ ေတွ ူ အကုနလ ် းံု ကို တချိနတ ် ည်းမှာပဲ ြဖစ်�င ို ပ ် ါတယ်။ အမျိုးသား�ိင ု င ် ေရးဝါဒကိ ံ ေတာ ု ့ အခန်း ၁၈ မှာေဆွးေ�ွးပါမယ် ဲ ာှ အေအာင်ြမင်ဆးုံ ြဖစ်တဲ့ အရင်း�ှငဝ ် ါဒကိေတာ ု ့ ။ ဒီေခတ် ေမာ်ဒန်ဘာသာတရား ေတွထမ ့ အခန်း ၁၆ မှာ တစ်ခန်းလံးု ေဆွးေ�ွးထားပါတယ်။ အဲဒအ ီ ခန်းမှာ ် ါဒရဲ ့ အရင်း�ှငဝ အေြခခံနယ ိ ာမယံ�ု ကည်မေတွ � ၊ ဓေလ့ထးံု တမ်းေတွကို အကျယ်တဝင ့် ေဆွးေ�ွးထားပါတယ်။ ဒီအခန်းရဲ ့ ကျန်ေနေသးတဲစ ့ ာမျက်�ာှ ေတွမာှ ေတာ့ လူသားပဓာန ဘာသာတရားေတွအေ�ကာင်း က�န်ေတာ်ေြပာပါမယ် ့ ။ ဖန်ဆင်း�ှငက ် ို လူသားပဓာန ယံ�ု ကည်တဘ ဲ့ ာသာတရားေတွက ဘာသာတရားေတွကေတာ့ နတ်ဘရ ု ားေတွကို လူသားေတွကို ချီးမွမး် ကိးု ကွယ�် ကတယ်။ ချီးမွမး် ကိးု ကွယတ ် ယ်။ 306 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ဒီထ ့ က်ပို တိကျေအာင်ေြပာရမယ်ဆရ ုိ င် ဟိမ ု ေဆပီ ို ယန်စ် ေတွကို ချီးမွမး် ကိးု ကွယ် �ကတာေပါ။့ လူသားပဓာနဝါဒ ဆိတ ု ာ ဟိမ ု ေဆပီ ို ယန်စေတွ ် မာှ တမူထးူ ကဲြမငြ့် မတ်တဲ့ သဘာဝ �ှိတယ်လို ယံ ို ့ ကျန်တဲ့ ့ �ု ကည်�က�ပီး သူတဟာ သက်�ိှတရ ိ စ�ာန်အားလံးု ၊ ကျန်တဲ့ သဘာဝြဖစ်စဉ်ေတွအားလံးု နဲ ့ ကွြဲ ပားြခားနားေနတယ်လို ့ ယူဆ�ကတယ်။ သဘာဝဟာ လူသားဝါဒီေတွက ေလာက�ကီးမှာ ြဖစ်ပျက်သမ�ေတွအကုနလ ် းံု ရဲ ့ ယံ�ု ကည်�ကတယ်။ အေြခခံပဓာနအားြဖငက ့် ို ဟိမ ု ေဆပီ ို ယန်စေတွ ် ရဲ ့ တမူထးူ ြခားတဲ့ အေရး�ကီးဆံးု အရာြဖစ်�ပီးေတာ့ အဓိပာ� ယ်ကို ေလာက�ကီးမှာ ဟိမ ု ေဆပီ ို ယန်စေတွ ် က အဆံးု စွနေသာ ် စ�ကာဝဠာ�ကီးမှာ အဆံးု ြဖတ်ေပးတယ်လို ့ မွနြ် မတ်ြခင်းဟာ ဟိမ ု ေဆပီ ို ယန်စေတွ ် ရဲ ့ မွနြ် မတ်ြခင်းပဲြဖစ်တယ်။ ကမ�ာ�ကီးမှာ ကျန်�ိေနတဲ ှ ့ ခပ်သမ ိ း် ေသာအရာအားလံးု ဟာ ဒီလသ ူ ားမျိုးစိတရ ် ဲ ့ အကျိုးအတွက် ြဖစ်တည်ေန�ကပါတယ်။ လူသားပဓာနဝါဒီ အဓိပာ� ယ်ဖင ွ ဆ ့် ပ ုိ ံ မ ု ာှ ေတာ့ ဘယ်လြို ဖစ်ရမယ်ဆတ ုိ ာနဲ ့ အကုနလ ် းံု က လူသားေတွကို သေဘာတူညမ ီ � မ�ှိ�ကဘူး။ ပတ်သက်လို ့ ခရစ်ယာန်ဘာသာဝင် �ပိုင်ဘက်ေတွ ဂိဏ ု း် ကွ�ဲ ကသလိေပါ ု ။့ ဒီဝါဒ ကို လူသားပဓာနဝါဒရဲ ့ အဓိပာ� ယ်အတိအကျဟာ အြငင်းအခံြု ဖစ်�ပီး အချင်းချင်း ဂိဏ ု း် သံးု ခု ဘုရားသခင်ကို အေရးအပါဆံးု ဒီေနေခတ် မာှ ့ ချီးမွမး် ကိးု ကွယ�် ကေပမယ့် ကွသ ဲ ာွ းပါတယ်။ အဓိပာ� ယ်ဖင ွ ဆ ့် ခ ုိ ျက်နပတ် ဲ ့ သက်�ပီး လစ်ဘရယ် လူသားပဓာနဂိဏ ု း် ကေတာ့ လူသားပဓာနဝါဒပဲ ြဖစ်ပါတယ်။ ဒီဝါဒရဲ ့ ယံ�ု ကည်မက � လူသားမျိုး�ွယဆ ် တ ုိ ာ လူသားတစ်ဦးချင်းစီရဲ ့ အရည်အေသွး စုေပါင်းထားတာြဖစ်တယ်။ ဒါေ�ကာင ့် လူတစ်ဦးချင်းစီရဲ ့ လွတလ ် ပ်မဆ � တ ုိ ာ အင်မတန်မှ ြမငြ့် မတ်ပါတယ်။ ဒီ လစ်ဘရယ်ေတွရဲ ့ အယူအဆအရ လူသားေတွရဲ ့ ြမငြ့် မတ်တသ ဲ့ ဘာဝဆိတ ု ာ ဟိမ ု ေဆပီ ို ယန်စ် တစ်ဦး တစ်ေယာက်ချင်းစီရဲ ့ အထဲမာှ တည်�ိတ ှ ယ်။ အဲဒ ီ လူတစ်ဦးတစ်ေယာက်ချင်းစီရဲ ့ အတွငး် အ�ှစ်သာရစိတထ ် ားက ကမ�ာ�ကီးကို အဓိပာ� ယ်�ိှေစတာပါ။ �ပီးေတာ့ အဲဒါကပဲ လူမက � ျငဝ ့် တ်၊ �ိင ု င ် ေရးအာဏာ ံ အားလံးု ရဲ ့ အရင်းအြမစ်ပဲ ြဖစ်ပါတယ်။ က�န်ေတာ်တအ ို ့ ေနနဲ ့ ကျငဝ ့် တ်သက ိ �ာဆိင ု ရ ် ာ၊ �ိင ု င ် ေရးဆိ ံ င ု ရ ် ာ ေဝခွရ ဲ ခက်တာေတွ �ကံုရတဲအ ့ ခါမှာ ကိယ ု အ ် တွငး် ပိင ု း် ကိ�ု ကည့�် ပီး ရင်ထက ဲ လာတဲ့ ‘လူသားမျိုး�ွယရ ် ဲ ့ အသံ’ ကို နားေထာင်သငပ ့် ါတယ်။ လစ်ဘရယ်လသ ူ ားပဓာနဝါဒရဲ ့ အဓိကအကျဆံးု ပညတ်ချက်ေတွဟာ အရာဟူသမ�ကေန ဒီရင်ထက ဲ လာတဲ့ ကာကွယဖ ် ိပါ။ ု့ အသံရဲလွ ် ပ်မက � ို ့ တလ အဲဒပ ီ ညတ်ချက်ေတွကို ေ�ှာငယ ့် က ှ မ ် ယ့၊် အများစုက ဖျက်ဆးီ မယ့် “လူအခွ ့် ေရး” ့ ငအ ေတွလို ့ သိထား�ကပါတယ်။ ဒါဟာ လစ်ဘရယ်ေတွက စတဲအ ့ ရာေတွကို ဥေရာပမှာဆိရ ု င် ဘာေ�ကာင ့် ဆနက ် ့ ျင်�ကသလဲဆတ ုိ ဲ ့ ေသဒဏ်အြပစ်ေပးြခင်း၊ ဥပမာတစ်ခုပါ။ လူသတ်မက � ျူးလွနသ ် ေတွ ူ ဟာ အေစာပိင ု း် လူေတွ�ပ ိှ ်စက်ြခင်း ေမာ်ဒန်ေခတ်ကာလက စ�ကာဝဠာ�ကီးတစ်ခုလးံု ရဲ ့ စီစဉ်တကျြဖစ်တည်မက � ို 307 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ေ�ှာငယ ့် က ှ သ ် ၊ူ မတည်မ�ငိမ် ြဖစ်ေစသူေတွ လို ့ ယူဆ�ကတယ်။ ဒါေ�ကာင ့် ဒီစ�ကာဝဠာရဲစီ့ စဉ်တကျြဖစ်တည်မက � ို ြပန်လည်တည့မ ် တ်ဖို ့အတွက် အဲဒရ ီ ာဇဝတ်သားကို လူြမင်ကင ွ း် မှာပဲ �ှပ ိ ်စက်�ပီး ေခါင်းြဖတ်ဖို ့ လိအ ု ပ်ပါတယ်။ ြပန်တည့မ ် တ်ေအာင်လပ ု ်တာကို ဒါမှပဲ စ�ကာဝဠာ�ကီးရဲ ့ လူတင ို း် သိြမင်ရ�ကမှာပါ။ စီစဉ်တကျြဖစ်တည်မ� �ှိတစ ် ပီးယားေခတ်၊ မိလ ု ယ ီ ာ ေခတ်တန ု း် ကဆိရ ု င် လန်ဒန်�မို �သူ �မို �သားေတွ၊ ပါရီ�မို �သူ �မို �သားေတွရဲ ဝါသနာအပါဆံ းု အလုပ်က ခုလမ ို ျိုး ့ တုနလ ် ပ � ်ေချာက်ချားစရာ ေခါင်းြဖတ်ပဲေတွ ွ ကို တက်ေရာက်�ကည့� ် � ြခင်းပဲ ြဖစ်ပါတယ်။ ဒီေနေခတ် ့ ဥေရာပမှာေတာ့ လူအသက် သတ်ြခင်းဆိတ ု ာကို လူသားမျိုး�ွယရ ် ဲ ြမင ဲ့ ဘာဝကို ချိုးေဖာက်တာလို ့ ့ ြ့် မတ်တသ ့ �� ြမင်�ကတယ်။ ဒါေပမယ့် စ�ကာဝဠာရဲစီ့ စဉ်တကျြဖစ်တည်မက � ို ဒီေနေခတ် ဥေရာပသားေတွဟာ ့ မလုပ်�ကေတာပ ့ ါဘူး။ ရာဇဝတ်သားေတွကို အဲဒအ ီ စား အရင်ကလို လူသတ်သမားတစ်ေယာက်ကို ြပန်လည်တည့မ ် တ်ဖိအတွ ု့ က် �ှပ ိ ်စက်ေခါင်းြဖတ်သတ်တာမျိုး လူသားအဆန်ဆးုံ နည်းလမ်းလို ့ သူတယူ ို ့ ဆတဲန ့ ည်းနဲ ့ အြပစ်ေပး�ကပါတယ်။ ဒါဟာလည်း သူရဲ့ ြမင � ို ြပန်လည် ့ ြ့် မတ်တဲ့ လူသားြဖစ်မက ု ဂုဏြ် ပုြခင်းအားြဖင ့် လူတင ို း် ကို ကာကွယ် တည်ေဆာက်ေပးတာပါ။ အဲဒလ ီ ို လူသတ်သမားရဲ လူ ့ သဘာဝကိ ့ လူသားမျိ ုး�ွယရ ် ဲြမင ဲ့ ဏ ု သ ် တ�က ိ ို ့ ြ့် မတ်တဂ ့ ြပန်သတိေပးရာကျ�ပီး စ�ကာဝဠာရဲစီ့ စဉ်တကျြဖစ်တည်မက � လ ို ည်း ြပန်တည်ေဆာက်�ပီးသား ြဖစ်သာွ းပါတယ်။ လူသတ်သမားကို အကာအကွယေပးြခင် ် းအားြဖင ့် လူသတ်သမား မှားယွငး် ခဲတ ဲ့ ရာကို ့ အ က�န်ေတာ်တို ့ မှနက ် န်ေအာင် ြပန်လပ ု ်ေပးလိက ု တ ် ာပါ။ လစ်ဘရယ် လူသားပဓာနဝါဒဟာ လူသားေတွကို ချီးမွမး် ကိးု ကွယေပမယ့ ် ် ဖန်ဆင်း�ှငဘ ် ရ ု ားသခင်ရဲ ့ ြဖစ်တည်မက � ေတာ ို ့ မြငင်းဆန်ပါဘူး။ တကယ်ဆရ ုိ င် ဒီဝါဒစနစ်ဟာ ဧကနာထဘာသာယံ�ု ကည်မေတွ � အေပါ်မှာ တည်ေဆာက်ထားတာပါ။ လူတစ်ေယာက်ချင်းစီရဲ ့ လွတလ ် ပ်�ပီး ြမငြ့် မတ်တသ ဲ့ ဘာဝအေပါ် လစ်ဘရယ်ေတွရဲ ့ ယံ�ု ကည်မဟ � ာ အစဉ်အလာခရစ်ယာန်ေတွရဲ ့ လွတလ ် ပ်�ပီး ထာဝရတည်�မဲတဲ့ လူတစ်ဦးချင်းစီရဲ ့ ဝိညာဉ်ေတွအေပါ် ယံ�ု ကည်မက � ေန တိက ု � ် ု ိ ကဆ ် င်းသက်လာတဲ့ အေမွြဖစ်ပါတယ်။ ထာဝရတည်�မဲတဲ့ ဝိညာဉ် �ှင ့် ဖန်ဆင်း�ှငဘ ် ရ ု ားသခင်ကို အားကိအ ု ားထားမြပုရင် လစ်ဘရယ်ေတွအေနနဲ ့ ေဆပီယန်စ် တစ်ဦးချင်းစီနပတ် ဲ ့ သက်လို ့ ဘာများအထူးတလည် ထူးြခားေကာင်းမွနေနသလဲ ် ဆတ ုိ ာကို �ှငး် ြပတဲအ ့ ခါမှာ �ှကစ ် ရာေကာင်းေအာင်ကို ခက်ခတ ဲ ာေတွ�ရပါတယ်။ ေနာက်ထပ်အေရ�ကီးတဲ့ ဂိဏ ု း် တစ်ခုကေတာ့ ဆိ� ု ှ ယလ ် စ် လူသားပဓာနဝါဒ ပါ။ ဆိ� ု ှယလ ် စ်ေတွက ု န်တယ်လို ့ ယံ�ု ကည်�ကတယ်။ လူသားေတွဆတ ုိ ာ တစ်ဦးတစ်ေယာက်ချင်းဆိတ ု ာထက် အစုအဖွဲ�သေဘာပိဆ သူတဟာ ို ့ တစ်သးီ ပုဂလ � လူတစ်ေယာက်ရဲ ့ ရင်ထက ဲ လာတဲအ ့ သံထက် ဟိမ ု ေဆပီ ို ယန်စ် လူသားမျိုး�ွယစ ် ု တစ်စလ ု းံု ကို ြမငြ့် မတ်တအ ဲ့ ရာအြဖစ် အေလးထား�ကတယ်။ လစ်ဘရယ်လသ ူ ားပဓာနဝါဒက 308 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge လူတစ်ဦးချင်းစီ လွတလ ် ပ်�င ို သ ် မ� လွတလ ် ပ်ေအာင် �ှာေဖွအားထုတ�် ကတဲ့ အချိနမ ် ာှ ဆိ� ု ှယလ ် စ် လူသားပဓာနဝါဒကေတာ့ လူသားအားလံးု တန်းတူညမ ီ �ေရးကို �ှာေဖွ�ကတယ်။ ဆိ� ု ှယလ ် စ်ေတွရဲအဆိ အ ု ရ ့ လူေတွ�ကားက မညီမ�မ�ဟာ လူသားမျိုး�ွယရ ် ဲ ့ ေစာ်ကားလိမ်ညာမ�ပဲြဖစ်ပါတယ်။ စ�ကာဝဠာဆိင ု ရ ် ာအ�ှစသ ် ာရကို ဦးစားေပးေနလိပါ။ ု့ ြမငြ့် မတ်တဂ ဲ့ ဏ ု သ ် တ�ဆ ိ တ ုိ ာရဲ ့ ဘာြဖစ်လလဲ ို ့ ဆေတာ ုိ ့ ေဘးဖယ်ထား�ပီး ဥပမာေြပာရရင် အဆိးု ဝါးဆံးု သူက ဘာမဟုတတ ် ဲ့ လူသားေတွရဲ ့ အပယိကလူသားတန်ဖိးု ေတွကပ ို ဲ ချမ်းသာ�ကယ်ဝတဲလ ့ က ူ ို ဆင်းရဲတလ ဲ့ ေတွ ူ ထက် အထူးအခွငအ ့် ေရးေတွေပးတယ်ဆရ ုိ င် ဒါဟာ လူသားအားလံးု ရဲ ့ စ�ကာဝဠာဆိင ု ရ ် ာအ�ှစသ ် ာရထက် ေငွကို က�န်ေတာ်ကို ့ ပိတ ု န်ဖိးု ထားလိက ု တ ် ာပါ။ ဆင်းရဲသည်ြဖစ်ေစ၊ ချမ်းသာသည်ြဖစ်ေစ စ�ကာဝဠာဆိင ု ရ ် ာအ�ှစသ ် ာရဆိတ ု ာ လူသားအားလံးု မှာ တန်းတူပဲြဖစ်လပါ။ ို ့ လစ်ဘရယ် လူသားပဓာနဝါဒ လိပ ု ဲ ဆိ� ု ှယလ ် စ် လူသားပဓာနဝါဒ ဟာလည်း ဧကနာထ ယံ�ု ကည်ကးို ကွယမ ် ေတွ � အေပါ် အေြခခံပါတယ်။ လူသားအားလံးု ဟာ တန်းတူညမ ီ �မ� �ှိ�ကတယ်လဆိ ို ့ တ ု ဲ့ အေတွးအေခါ်ဟာ ဘုရားသခင်ရဲေ�ှ ့ � မှာ ဧကနာထယံ�ု ကည်မက � ို အသက်သင ွ း် ထားတဲ့ ယံ�ု ကည်ကးို ကွယမ ် က � ေန ဆငက ့် ေြပာင် ဲ းလဲ လူဝိ့ ညာဉ်ေတွအားလံးု ဟာ အမှနတ ် ကယ် ပံစ ု တ ံ စ်ခုပါပဲ။ ခွထ ဲ က ွ လ ် ာတဲ့ လူသားပဓာနဝါဒပဲ ခုလမ ို ျိုး တစ်ခတ ု ည်းေသာ ြဖစ်ပါတယ်။ တန်းတူည�ီ ကတယ်ဆတ ုိ ဲ ့ အစဉ်အလာ ဧကနာထ လူသားပဓာနဝါဒကေတာ့ အဲဒဝ ီ ါဒကို ကိယ ု စ ် ားြပုသူေတွထက ဲ နာမည်အ�ကီးဆံးု လူေတွကေတာ့ နာဇီေတွပဲ ြဖစ်ပါတယ်။ တြခားေသာ လူသားပဓာနဂိဏ ု း် ေတွကေန နာဇီေတွကို ကွြဲ ပားသွားေစတဲအ ့ ရာကေတာ့ အဓိပာ� ယ်ဖင ွ ဆ ့် �ုိ ပီး ြဖစ်ပါတယ်။ သူတဟာ ို ့ ဆငက ့် ေြပာင် ဲ းလဲြခင်းသီအုရ ိ ီကလည်း တြခား လူသားပဓာနဂိဏ ု း် “လူသားမျိုး�ွယ”် သူတကိ ို ့ ု ေတွန ဲ ့ မတူတာက ဆိတ ု ာကို မတူကြဲွ ပားစွာ နက်နက်��ိငး် �� ိငး် လ�မး် မိးု ထားတာပဲ နာဇီေတွက လူသားမျိုး�ွယဆ ် တ ုိ ာ ထာဝရတည်�မဲ�ပီး၊ စ�ကာဝဠာတစ်ခုလးံု နဲသက် ဆင ုိ တ ် ယ်လို ့ မယံ�ု ကတာပါ။ အဲဒလ ီ မ ို ဟုတဘ ် ဲ သူတက ို ့ ့ လူသားမျိုး�ွယဆ ် တ ုိ ာ ေြပာင်းလဲတးို တက် ဒါမှမဟုတ် ေလ�ာကျနိမပ ့် ါးသွား�ိင ု တ ် ဲ့ အေြပာင်းအလဲ�ိှတဲ့ သက်�ိမ ှ ျိုးစိတတ ် စ်ခုလပဲ ို ့ ြမင်�ကတယ်။ ဒါေ�ကာင ့် သူတအတွ ို ့ က် လူသားဆိတ ု ာ လူလန ွ လ ် သ ူ ားအြဖစ်ကို တိးု တက်ေြပာင်းလဲ�င ို တ ် ယ် ဒါမှမဟုတ် နိမက ့် ျတဲလ ့ သ ူ ားအြဖစ် ေလ�ာကျသွား�ိင ု ပ ် ါတယ်။ လူသားပဓါန ဘာသာတရားများ - လူသားမျိုး�ွယစ ် က ု ို ချီးေြမ�ာက်ေသာ ဘာသာတရားများ လစ်ဘရယ် လူသားပဓာနဝါဒ ဆိ� ု ှယလ ် စ် လူသားပဓာနဝါဒ ဆငက ့် ေြပာင် ဲ းလဲ လူသားပဓာနဝါဒ 309 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ဟိမ ု ေဆပီ ို ယန်စတ ် တွ ို ့ င ် ထူးကဲ၍ ြမငြ့် မတ်ေသာ သဘာဝ�ှိ�ပီး အြခားေသာ သက်�ိှအရာ၊ ြဖစ်တည်မမ � ျား၏ �ှင ့် အေြခခံသဘာဝအားြဖင ့် �ကီးမားသည့က ် လ ွဲ ခ ွဲ ျက်�ိသ ှ ည်။ အြမငြ့် မတ်ဆးုံ ေသာ ကုသလ ုိ ဆ ် သ ုိ ည်မာှ လည်း လူသားမျိုး�ွယတ ် စ်ခုလးံု ၏ ေကာင်းကျိုးပင်ြဖစ်သည်။ လူသားမျိုး�ွယ် ဆိသ ု ည်မာှ လူသားမျိုး�ွယ် ဆိသ ု ည်မာှ လူသားမျိုး�ွယ် ဆိသ ု ည်မာှ တစ်သးီ ပုဂလ � ဆန်�ပီး လူသား အများစုေပါင်းထားေသာ ေြပာင်းလဲတတ်ေသာ မျိုး�ွယတ ် စ်ခုလးံု သည်လည်း အရာြဖစ်�ပီး လူသားမျိုး�ွယ် သက်�ိမ ှ ျိုးစိတတ ် စ်ခြု ဖစ်သည်။ ဟိမ ု ို ေဆပီယန်စ် တစ်ဦးချင်း၏ တစ်ခုလးံု သည်လည်း ဟိမ ု ို လူသားများသည် နိမ်က ့ ျေသာ အတွငး် ၌ တည်�ိသ ှ ည်။ ေဆပီယန်စမ ် ျိုးစိတတ ် စ်ခလ ု းံု လူသားများအြဖစ် ဆုတယ ် တ ု ် တလံးု တဝတည်း သွား�ိင ု သ ် ကဲသ ့ ုိ ့ ေပါင်းစည်းြခင်း အသွင၌ ် လူလန ွ လ ် သ ူ ားများအြဖစ်လည်း တည်�ိှသည်။ ဆငက ့် ေြပာင် ဲ းလဲ�င ို သ ် ည်။ ဤဝါဒ၏ အြမငြ့် မတ်ဆးုံ ေသာ ဤဝါဒ၏ အြမငြ့် မတ်ဆးုံ ေသာ ဤဝါဒ၏ အြမငြ့် မတ်ဆးုံ ေသာ ပညတ်ချက်မာှ ပညတ်ချက်မာှ ဟိမ ု ို ပညတ်ချက်မာှ လူသားများကို ဟိမ ု ေဆပီ ို ယန်စ် ေဆပီယန်စ် မျိုးစိတ် နိမက ့် ျေသာ လူသားများအြဖစ်သုိ ့ တစ်ဦးချင်းစီ၏ တစ်ခုလးံု ၏ တန်းတူညမ ီ �မ�ကို ေလ�ာကျသွားြခင်းမှ ကာကွယ�် ပီး အတွငး် အ�ှစ်သာရြဖစ်ေသာ ကာကွယရ ် န်ြဖစ်သည်။ လူလန ွ လ ် သ ူ ား များအြဖစ် ဆငက ့် ဲ လွတလ ် ပ်ခင ွ က ့် ို တိးု တက်သာွ းရန် အားေပး အားေြမ�ာက်ြပုရန် ြဖစ်သည်။ ကာကွယရ ် န်ြဖစ်သည်။ နာဇီေတွရဲ ့ အဓိက ရည်မန ှ း် ချက်ကေတာ့ လူသားမျိုး�ွယတ ် စ်ခုလးံု ေလ�ာပ ့် ျသွားမယ့အ ် ြဖစ်ကေန ့ ါးနိမက ကာကွယ�် ပီး ဆက်လက်ဆငက ့် တ ဲ းို တက်ေြပာင်းလဲေနဖိုပဲ့ ြဖစ်ပါတယ်။ ဒါေ�ကာငပ ့် ဲ နာဇီေတွက လူသားမျိုး�ွယေတွ ် ရဲ အြမတ် ဆးုံ ေသာ လူသားမျိုး�ွယေတွ ် ြဖစ်တဲ့ အာရိယန် လူမျိုးေတွကို ကာကွယရ ် မယ်၊ ့ ထိနး် သိမး် ေစာငေ�ှ ့် ာက်ရမယ်လို ့ ေြပာတာပါ။ တချိနတ ် ည်းမှာပဲ နိမပ ့် ါးတဲ့ ဟိမ ု ို ေဆပီယန်စ် ေတွြဖစ်တဲ့ ဂျူးေတွ၊ �ိုမာလူမျိုး သီးသနခ ် ့ ြွဲ ခားထား�ပီး သိမဟု ု ့ တ် လိအ ု ပ်ရင် ဂျစ်ပစီေတွ၊ သူတကိ ို ့ ု လိငတ ် ဆ ူ က်ဆသ ံ ေတွ ူ အြမစ်ြပတ် သုတသ ် င်ရမှာပါ။ �ှင ့် စိတမ ် �ှသူ ံ ့ ေတွကို နာဇီေတွ �ှငး် ြပတာက ဟိမ ု ေဆပီ ို ယန်စေတွ ် ကိယ ု တ ် င ို ် ဒီလြို ဖစ်လာတယ်ဆတ ုိ ာ သာလွနြ် မငြ့် မတ်တဲ့ ေ�ှးေခတ်လသ ူ ားမျိုး�ွယစ ် ု လူဦးေရကေန တဆင ့် ဆငက ့် ေြပာင် ဲ းလဲခ�ဲ့ ကလိပါ။ ု့ နိမ်က ့ ျတဲ့ ေ�ှးခတ်လသ ူ ားမျိုး�ွယစ ် ေတွ ု ြဖစ်တဲ့ 310 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge နီအန်ဒါတယ် ေတွကေတာ့ မျိုးတုနး် သွားခဲတ ူ ုပ်စု �ှစ်စရ ု ဲ ့ လူဦးေရဟာ အစပိင ု း် မှာေတာ့ ့ ာပဲ။ ဒီလအ မတူကြဲွ ပားတဲ့ မျိုး�ွယစ ် ု ၂ခု သက်သက်အြဖစ် သူဆင ့် ေြပာင် ဲ းလဲြခင်း ့ က လမ်းေ�ကာင်းနဲသူ ့ လွတလ ် တ ွ လ ် ပ်လပ် တိးု တက်လာခဲ�့ ကတာပဲ။ ေနာင်ကလ ို ည်း အဲဒလ ီ ို မျိုးတုနး် မ�ေတွ ြပန်ြဖစ်�င ို ပ ် ါတယ်။ နာဇီေတွရဲအဆိ အ ု ရေတာ့ ့ ဟိမ ု ေဆပီ ို ယန်စေတွ ် ဟာ ဒီမျိုးစိတအ ် တွငး် မှာပဲ သူထူ ဲ ့ �ိှတဲ့ ့ းြခားချက်နသူ လူသားမျိုး�ွယစ ် ေပါင် ု းများစွာအြဖစ် သိသသ ိ ာသာ ကွြဲ ပားေနပါ�ပီ။ အဲဒ ီ မျိုး�ွယစ ် ေတွ ု ထမ ဲ ာှ မှ အာရိယန် လူမျိုးေတွက ကျိုးေ�ကာင်းဆင်ြခင်တတ်ြခင်း၊ လှပတငတ ့် ယ်ြခင်း၊ �ိုးသားေြဖာငမ ့် တ်ြခင်း၊ စည်ကမ်း�ှိြခင်း စတဲ့ အေကာင်းဆံးု ေသာ သာမန်လသ ူ ားကေန အရည်အေသွးေတွ ပိင ု ဆ ် င ုိ �် ကတယ်။ လူလန ွ လ ် သ ူ ားေတွအြဖစ် တြခားလူမျိုးေတွြဖစ်တဲ့ ဂျူးေတွ၊ ေြပာင်းလဲ�င ို တ ် ဲ့ လူမည်းေတွဟာ ဒါေ�ကာင ့် အာရိယန်လမ ူ ျိုးေတွမာှ အလားအလာစွမး် ရည်ေတွ �ှိတယ်။ နီအန်ဒါတယ်ေတွြဖစ်�ပီး သူတမှ ုိ ့ ာ ဒီေနေခတ် ့ ေအာက်ကျနိမ်ပ ို ့ သူတကိ ို ့ ု ဆက်လက်မျိုးပွားခွငေပးမယ် ့် .. ့ ါးတဲ့ အရည်အချင်းေတွပဲ �ှိတယ်။ တကယ်လများ ွ ့် ြပုမယ်ဆရ ုိ င် သူတဟာ ို ့ လူသားမျိုး�ွယစ ် အ ု ားလံးု ကို အထူးသြဖင ့် အာရိယန်ေတွန ဲ ့ ေရာေ�ှာလက်ထပ်ခင ညစ်ညမ်းနိမ်ပ ် ု ဟိမ ု ိေဆပီ ု ယန်စ် တစ်ခုလးံု ကို မျိုးသုဉ်းပျက်စးီ ြခင်း ဆိတ ု အ ဲ့ ထဲကို ့ ါးေစ�ပီး လူမျိ့ ုး�ွယစ တွနး် ပိမယ့ ု့ လ ် ေတွ ူ ပါ။ နာဇီေတွရဲ ့ ဒီလမ ူ ျိုးေရးခွြဲ ခားမ� သက်ေသြပခဲ�့ ပီးပါ�ပီ။ အထူးသြဖင ့် သီအုရ ိ ီဟာ ၁၉၄၅ မှနက ် န်မမ � �ှိေ�ကာင်း ေနာက်ပိင ု း် ြပုလုပ်တဲ့ အမျိုးမျိုးေသာလူမျိုးေတွရဲ�ကားက ့ ဇီဝေဗဒပညာ�ှငေတွ ် က မျိုး�ိုးဗီဇ သုေတသနေတွအရ ေမွးရာပါ နာဇီေတွအဆိြု ပုသတ်မတ ှ ထ ် ားတာထက် ပင်ကစ ို မ ွ း် ရည်ဆတ ုိ ာ အများ�ကီးနည်းပါတယ်။ ဒါေပမယ့် ခုလမ ို ျိုး �ှာေဖွေတွ� �ှိချက်ေတွဟာ မ�ကာေသးမီကမှ ေလာေလာလတ်လတ် သိ�ိှလာ�ကတာ ြဖစ်ပါတယ်။ ၁၉၃၃ ဝန်းကျင်က သိပံပ � ညာရဲ ့ အေြခအေနအရေတာ့ နာဇီေတွ ခုလယ ို �ံု ကည်တာဟာ လံးု ဝလွမ ဲ ာှ းတယ်ေတာ့ ဆိလ ု မရပါဘူ ို ့ း။ လူသားမျိုး�ွယစ ် ေတွ ု ထူးကဲသာလွနမ ် ေတွ � �ှင ့် ဒီ သူတရဲ ို ့ ့ သာလွနြ် မငြ့် မတ်တဲ့ ပွားများေအာင်လပ ု ်ဖိုဆိ ု ာ ့ တ ကျယ်ကျယ်ြပနြ် ပန ် ့ က်ခခ ံ �ဲ့ ကတဲ့ ့ လ အမျိုးမျိုးအြဖစ်ကြွဲ ပားတာ၊ မျိုး�ွယစ ် ေတွ ု ကို အေနာက်တင ို း် က ယံ�ု ကည်မတ � စ်ခုပါ။ လူြဖူမျိုး�ွယစ ် ေတွ ု ရဲ ့ ကာကွယဖ ် ို ့ �ှင ့် အထက်တန်းစားေတွ�ကားမှာ အေနာက်တင ို း် က တကယ့ထ ် ပ ိ ်တန်းအကျဆံးု ီ က�ှိတဲ့ သိပံန � ည်းလမ်းေတွအသံးု ြပု�ပီး လူြဖူမျိုး�ွယစ ် ေတွ ု ဟာ တက�သိလ ု ပ ် ညာ�ှိေတွကလည်း အဲဒေခတ် အာဖရိကန်ေတွ၊ အရည်အချင်း အိ�ယ ိ� လူမျိုးေတွထက် �ှိ�ကတယ်လို ့ ထုတေဝခဲ ် �့ ကပါတယ်။ အခွငေကာင် ့် းယူ�ပီး ဒါကိပ ု ဲ ပိဉ ု ာဏ်ေကာင်းတယ်၊ တစ်ဖက်သတ် ဝါ�ှငတ ် န်၊ လူြဖူမျိုး�ွယစ ် ေတွ ု ပိ�ု ပီး ကျငဝ ့် တ်သက ိ ာ� �ှိတယ်၊ သက်ေသြပထားတဲ့ လန်ဒန် �ှင ့် ကင်ဘာရာ ေလ�ာကျနိမ်ပ ့ ါးမသွားဖို ့ �ှင ့် သုေတသန ပို စာတမ်းေတွ က�ိင ု င ် ေရးသမား ံ ေတွက လိငေဖာက် ် ြပန်မေတွ � ကေန ကာကွယဖ ် ိဟာ ု့ သူတအလု ို ့ ပ်ပဲလို ့ မှတယ ် ခ ူ �ဲ့ ကတယ်။ ဒါေ�ကာငပ ့် ဲ ဥပမာ အေနနဲ ့ အာရိယန် �ိင ု င ် ေတွ ံ ြဖစ်တဲ့ 311 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge အေမရိကန် �ှင ့် ဩစေတးလျ �ိင ု င ် ေတွ ံ က တ�ုတ� ် င ို င ် ံ (သိ)ု ့ အီတလီ�င ို င ် လ ံ ို ေနရာကေန လာတဲ့ ေ���ေြပာင်းအေြခချသူေတွကို တားြမစ်ပိတပ ် င်ခ�ဲ့ ကတာပါ။ ဒီအရာေတွဟာ သိပံေလ့ � လာေတွ� �ှိချက် သုေတသန ရလဒ်အသစ်ေတွ ထွက� ် ိလ ှ ာတာေ�ကာင ့် သူအလိ ုု လို ့ ေြပာင်းလဲသာွ းတာေတာ့ မဟုတပ ် ါဘူး။ လူမေဗဒဆိ � င ု ရ ် ာ �ှင ့် �ိင ု င ် ေရး ံ တိးု တက်ေြပာင်းလဲလာမ�ေတွက အေြပာင်းအလဲကြို ဖစ်ေစတဲ့ အား�ကီးတဲ့ အင်ဂျင်ေတွြဖစ်ပါတယ်။ ဒီေနရာမှာေတာ့ ဟစ်တလာ ဟာ ကိယ ု ေသတွ ့် ငး် ကိယ ု တ ် းူ ခဲ� ့ ု ံမကဘဲ လူမျိုးေရးခွြဲ ခားမ�ဝါဒကိလ ု ည်း ေြမြမုပ်ခတ ဲ့ ယ် ဆိရ ု မှာပါ။ ဒုတယ ိ ကမ�ာစစ်ကို သူေ�ကြငာခဲတ ု း် က သူရန် ူ အကုနလ ် းံု ကို ‘ငါတိ’ု ့ �ှင ့် ‘သူတ’ို ့ အြဖစ် ကွက ဲ ြွဲ ပားြပား ့ န ့ သေတွ သိသာေစခဲတ ့ ယ်။ လူမျိုးေရးခွြဲ ခားမ� ေနာက်ေတာလ ့ ည်း ဝါဒဟာ နာဇီဝါဒဟာ အေနာက်တင ုိ း် မှာ အရမ်းလူမျိုးေရးခွြဲ ခားတာေ�ကာငလ ့် ည်း လူေတွရဲဝိ့ င ု း် ပယ်တာ ခံရပါတယ်။ ဒါေပမယ့် အေြပာင်းအလဲဆတ ုိ ာမျိုးက အချိနေပးရပါတယ် ် ။ လူြဖူ�ကီးစိးု ေရးဝါဒ ဟာ အနည်းဆံးု ေတာ့ ၁၉၆၀ ေနာက်ပိင ု း် အထိ အေမရိကန်�င ို င ် ေရးမှ ံ ာ ထဲထဝ ဲ င် အြမစ်တယ ွ ေနတဲ ် ့ အေတွးအေခါ်တစ်ခု ြဖစ်ခပ ဲ့ ါတယ်။ ဩစေတးလျ လူြဖူအမျိုးသားေပါ်လစီက အေြခချေနထိင ု လ ် ာေရာက်ခွငက ့် ို ပိတပ ် င်ထားတဲဥ ့ ပေဒ လူြဖူမဟုတတ ် လ ဲ့ ေတွ ူ ၁၉၆၆ အထိ ဩစေတးလျကို တည်�မဲခဲပ ့ ါေသးတယ်။ ဩစေတးလျက အဘရီဂျီနယ်လမ ူ ျိုးေတွဟာဆိရ ု င် ၁၉၆၀ ဝန်းကျင်အထိ တူညတ ီ ဲ့ �ိင ု င ် ေရး ံ အခွငအ ့် ေရးကို မရ�ကဘဲ သူတေတွ ို ့ အများစုဟာ ေရွ းေကာက်ပဲမ ွ ာှ မဲေပးပိင ု ခ ် င ွ လ ့် ည်း မ�ှိ�ကပါဘူး။ ဘာလိလဲ ု ့ ဆေတာ ုိ ့ သူတဟာ ို ့ �ိင ု င ် သ ံ ားေတွအြဖစ် ေနထိင ု ဖ ် ို မတန် ဘးူ လို �� ု့ ့ ့ ြမင်�ကလိပါ။ 312 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ပံု ၂၉။ သနစ ် ့ င်ေသာ အာရိယန် အမျိုးသားတစ်ေယာက် ကို ညာဘက်တင ွ ြ် ပ�ပီး ဘယ်ဘက်တင ွ ် ေသွးေ�ှာတစ်ေယာက်ကုိ ြပသထားေသာ နာဇီ ဝါဒြဖနခ ် ့ ျိေရး ပိစ ု တာတစ်ေစာင်။ နာဇီတ၏ ို ့ လူကိ ု ခ ် ��ာကို ့ ယ ေလးစားြမတ်�းို ြခင်းမှာ သိသာသလို နိမက ့် ျေသာ လူသားမျိုး�ွယစ ် မ ု ျားမှ လူသားမျိုး�ွယတ ် စ်ခုလးံု ကို ညစ်�မ ွ း် ေစ�ပီး ဆုတယ ် တ ု သ ် ာွ းေစမည်ကို စိးု ရိမေ�ကာက် ် ရွံ � �ကသည်ကလ ို ည်း ေတွ� �ိင ု သ ် ည်။ နာဇီေတွဟာ လူသားမျိုး�ွယက ် ို လူအခွ ့် ေရး၊ ့ ငအ မုနး် တီးသူေတွ ကွနြ် မူနစ်ဝါဒ လူသားမျိုး�ွယက ် ို မဟုတ�် ကပါဘူး။ စတဲအ ့ ရာေတွကို သူတို ့ လစ်ဘရယ် လူသားပဓာနဝါဒ၊ ဆနက ် ့ ျင်တက ို ခ ် ိုကတ ် ာဟာ ြမတ်�◌ ို ◌ ် းတန်ဖိုးထားလိြဖစ် ု ့ �ပီး �ကီးမားတဲြ့ ဖစ်�င ို ေြခအလားအလာ ် အေပါ် ယံ�ု ကည်ေမ�ာ်လငလ ့် လည် ို ့ း တကယ်ေတာ့ လူသားမျိုးစိတရ ် ဲ ့ ြဖစ်ပါတယ်။ ဒါဝင်ရဲ ့ ဆငက ့် ေြပာင် ဲ့ းလဲြခင်းဝါဒ အယူအဆအရ နာဇီေတွေြပာတာက သဘာဝတရားရဲ ့ ေရွ းချယ်မဆ � တ ုိ ာကို ခွငြ့် ပုရမှာြဖစ်�ပီး �ကံ့ခင ို သ ် န်မာမ�အ�ှိဆးုံ လူေတွသာလ�င် �ှငက ် ျန်ရစ် မျိုးဆက်ပာွ းရမှာြဖစ်�ပီး နိမ်က ့ ျတဲ့ လူပဂ ု ို� လ်တစ်ေယာက်ချင်းကိေတာ ု ့ ေပါင်းြမက်�ှငး် သလို �ှငး် ပစ်ရမှာပါ။ လစ်ဘရယ်ဝါဒ �ှင ့် ့ ေတွ ူ ကို ကာကွယတ ် ယ်ဆတ ုိ ာ ဒီလေတွ ူ ကို အသက်�ှငခ ် င ွ ေပး�ံ ့် ု မက ကွနြ် မူနစ်ဝါဒေတွက နိမ်က ့ ျတဲလ သူတကိ ို ့ ု မျိုးဆက်ပာွ း�ှငသ ် န်ခင ွ ေတွ ့် ပါ ေပးထားတာပါ။ ဒါဟာ သဘာဝတရားရဲ ့ ေရွ းချယ်မ� ဆိတ ု ာကို လံးု ဝပစ်ပယ်ထားတာပါပဲ။ အဲဒလ ီ က ို မ�ာမှာ အ�ကံ့ခင ို အ ် သန်မာဆံးု လူေတွဟာ ပင်လယ်တမ�များြပားတဲ့ နိမက ့် ျတဲလ ့ ေတွ ူ �ကားမှာေရာ�ပီး နိမ်ပ ့ ါးသွားမှာ မလွမ ဲ ေသွပါပဲ။ လူသားမျိုး�ွယ် ဒီလန ို တြဖည် ဲ့ းြဖည်း မျိုးဆက်တစ်ခ�ု ပီးတစ်ခု နိမ်က ့ ေတွ ူ ြဖစ်လာ�ပီး ေနာက်ဆးုံ မျိုးသုဉ်းြခင်းကို ဦးတည်သာွ းမှာပါ။ ့ ျတဲလ ၁၉၄၂ ခု�စ ှ က ် ဂျာမန် ဇီဝေဗဒစာအုပ်က “သဘာဝဥပေဒသ �ှင ့် လူသား” ဆိတ ု ဲ့ အခန်းတစ်ခုမာှ အခုလို �ှငး် လင်းထားပါတယ်။ သဘာဝတရား�ကီးရဲ ့ အထွကအ ် ထိပ် ဥပေဒသ တစ်ခက ု ေတာ့ သက်�ိှဟသ ူ မ�ဟာ စာနာမ�ကင်းမဲတ ် န်မ� �ုနး် ကန်ပဲမ ွ ာှ ပိတမ ် ေန�ကတာပါပဲ ိ ။ သစ်ပင်ေတွဟာ ့ ဲ့ အသက်�ှငသ သူတ�ှ ို ့ ငသ ် န်ရာနယ်ပယ်အတွက် ဘယ်လ� ို ုနး် ကန်�ကတယ်၊ ပိးု ေတာင်မာေကာင်ေတွ ဘယ်လမ ို ိတလ ် က ို ေဖာ် ် ဘယ်လ�ို ကိုးစား�ှာရတယ်ဆတ ုိ ာေတွ စသည်ြဖင ့် �ှငး် ြပ�ပီးတဲေနာက် ့ အဲဒပ ီ ံ� ု ပ ိှ ်အဆံးု သတ်ထားတာက အသက်�ှငသ ် န်ခင ွ အ ့် တွက် �ုနး် ကန်တက ို ပ ် ဲဝ ွ င်ရြခင်းသည် �ကမ်းတမ်း၍ ် န်ေစသည့် ရက်စက်သည့် သေဘာ�ှိေသာ်လည်း သက်�ိမ ှ ျားကို ဆက်လက် �ှငသ တစ်ခတ ု ည်းေသာ နည်းလမ်းပင်ြဖစ်သည်။ ဤတိက ု ပ ် ဲက ွ အသက်�ှငသ ် န်ရန်အတွက် မသငေတာ် ့် ေသာအရာဟူသမ�ကို အရာများကိသ ု ာ အြငင်းပွားစရာ �ှငး် လင်းပစ်�ပီး ေရွ းချယ်ကျန်ရစ်ေစသည်။ မလိေသာ ု ေ�ကာင ့် အသက်�ှငသ ် န်�င ို မ ် ည့် ဤသဘာဝဥပေဒသများသည် သက်�ိှဟသ ူ မ�သည် ကိယ ု န ့် ည်းကိယ ု ဟ ့် န်ြဖင ့် ဤဥပေဒသအတိင ု း် အသက်�င ှ �် ကသည်။ ဤဥပဒသများသည် ခွငမ ့် လ�တတ ် တ်သည့် 313 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge သေဘာ�ှိ�ပီး သူတကိ ို ့ ု အေြပာင်း�ှငး် ခံရသည်။ ဆနက ် ့ ျင်ေသာ ဇီဝေဗဒသည် သက်�ိဟ ှ သ ူ မ�သည် က�န်ေတာ်တကိ ို ့ ု လက်စတံးု တိရ စ�ာန်များအေ�ကာင်း၊ အပင်များ အေ�ကာင်းကို ေြပာသည်သာမက က�န်ေတာ်တ၏ ို ့ ဘဝတွင ် လိက ု န ် ာရမည့် ဥပေဒသများ၊ အသက်�ှငသ ် န်ရာတွင ် ထားရမည့စ ် ိတထ ် ားများ �ှင ့် ဤဥပေဒသများ အတိင ု း် �ုနး် ကန်တက ို ပ ် ဲဝ ွ င်ရမည်ကပ ို ါ ေြပာြပေပသည်။ ဤဥပေဒသများကို ဆနက ် ့ ျင်သည့် အြပစ်ကို ကျူးလွနသ ် မ ူ ျားသည် ပျက်စးီ �ကလတ�။ံ ့ �ပီးေတာလ ု မိနက ် ့ ေတာ့ ဟစ်တလာရဲ ့“က��်ပ ု ်၏ စွနစ ် ့ ားခန်း (Mein Kampf)” ထဲက ့ ည်း ေအာက်ပါအဆိအ ြဖစ်ပါတယ်။ “သဘာဝတရား၏ သံမဏိစည်းမျဉ်းများကို တိက ု ခ ် ိုကရ ် န်�ကိုးစားသူသည် မိမိ၏ လူသား ြဖစ်ခင ွ ရ ့် ြခင်းကို ေကျးဇူးမသိဘဲ တိက ု ခ ် ိုကေနသူ ် �င ှ တ ့် ၏ ူ ။ သဘာဝတရားကို ဆနက ် ့ ျင်တက ို ခ ် ိုကြ် ခင်းသည် မိမိပျက်စးီ ြခင်းကို ကိယ ု တ ် င ို ယ ် ေဆာင် ူ လာြခင်းပင်ြဖစ်သည်။” ပံု ၃၀။ ၁၉၃၃ ပန်းပုဆရာအြဖစ် ခု�စ ှ ်က နာဇီကာတွနး် ပံတ ု စ်ခ။ု ြပသထားသည်။ ဟစ်တလာအား မျက်မန ှ တ ် ပ်ထားေသာ မဟာလူသားကို ဖန်ဆင်းသည့် လစ်ဘရယ်ပညာတတ်တစ်ေယာက်သည် ့ မှငသ ် က်ေနသည်။ မဟာလူသားကို ဖန်ဆင်းရာတွင ် ကျူးလွနရ ် န်လအ ို ပ်သည့် ရက်စက်မမ � ျားကို အံဩ (မဟာလူသား ခ��ာကိယ ု အ ် ား လိငအ ် သားေပးေဖာ်ြပထားသည်ကလ ို ည်း သတိြပုပါ) *** 314 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge အခုလို တတိယေထာင်စ� ု စ ှ ် အစပျိုးချိနမ ် ာှ ဆငက ့် ေြပာင် ဲ းလဲလသ ူ ားဝါဒရဲ ့ အနာဂတ်�င ှ ပ ့် တ်သက်�ပီး မေရမရာြဖစ်ေနပါတယ်။ ဟစ်တလာ ကို ဆနက ် ့ ျင်တက ို ခ ် ိုက�် ကတဲ့ စစ်ပဲအ ွ �ပီး �ှစ် ၆၀ ေကျာ်အ�ကာမှာ လူသားဝါဒ �ှင ့် ဆငက ့် ေြပာင် ဲ့ းလဲြခင်းဝါဒကို အရာြဖစ်ပါတယ်။ ဆက်စပ်ေြပာဆိြု ခင်းဟာ ဇီဝေဗဒနည်းလမ်းေတွသးုံ �ပီး အားေပးအားေြမ�ာက်ြပုြခင်းဟာလည်း ဟိမ ု ို ေဆပီယန်စ် ထိန ု ည်း�ှင� ် င ှ ပ ် ါပဲ။ ဒါေပမယ့် လံးု ဝတားြမစ်ထားတဲ့ ‘အဆငြ့် မ�င’့် ေတွကို ဒီေနအချိ နမ ် ာှ ့ ဖို ့ အဲဒလ ီ ို လူသားအဆငြ့် မ�င ့် ပေရာဂျက်ေတွဟာ မသိမသာ တေ�ကာြ့ ပန်လာပါ�ပီ။ နိမက ့် ျတဲ့ လူသားေတွ၊ တစ်ဆငန ့် မ ိ ့် လူသားေတွကို မျိုးတုနး် အဆံးု စီရင်ပစ်မယ့အ ် ေ�ကာင်း ဘယ်သမ ူ မ ှ ေြပာေပမယ့် တစ်စထက်တစ်စ ပိမ ု ျားြပားလာတဲ့ က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ့ ဇီဝေဗဒ အသိပညာေတွကို အသံးု ချ�ပီး မဟာလူသားေတွ ဖန်ဆင်းဖို ့ လူေတာ်ေတာ်များများ စဉ်းစားလာ�ကပါ�ပီ။ တစ်ချိနတ ် ည်းမှာပဲ လစ်ဘရယ် လူသားဝါဒ ရဲ အဓိ ကမ�ိုင်�ကီးေတွန ဲ ့ သက်�ိသ ှ ပ ိ ံသ � ေဘာတရားရဲ ့ ့ ေနာက်ဆးုံ ေတွ� �ှိချက်ေတွ�ကား က�န်ေတာ်တို ့ �ကာ�ကာ ခွြဲ ခားလိမရ၊ ု့ �ကီးမားတဲက ့ ာွ ဟာချက်ေတွ လျစ်လျူ�� ထားလို ့ မရေတာပ ့ ါဘူး။ ြငင်းပယ်လမရတဲ ို ့ ့ က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ့ လစ်ဘရယ် ဒီယ�ံု ကည်မက � ပဲ ြမငြ့် မတ်တအ ဲ့ တွငး် သဘာဝ �ိင ု င ် ေရး ံ �ှင ့် ကိယ ု က ် ျငတ ့် ရားဆိင ု ရ ် ာ၊ ကမ�ာေလာက�ကီးကို ပွငဟ ့် လာေနပါတယ်။ အဓိပါ� �ှိေစတာပါ။ လူသားတစ်ေယာက်ချင်းစီမာှ လွတလ ် ပ်�ပီး တရားေရး မိ�ု ိးဖလာ ထာဝရတည်�မဲတဲ့ တစ်ဦးတစ်ေယာက်ချင်းစီမာှ �ှိတယ်ဆတ ုိ ဲ ့ မ�ိုင်ေတွကို �ိင ု င ် ေရးဆိ ံ င ု ရ ် ာ ဒါဟာ လူသား ဒီကာွ ဟချက်ကို ယံ�ု ကည်မအ � ေပါ်မှာ တည်ေဆာက်ထားတာပါ။ အာဏာေတွရဲ ့ ရင်းြမစ်ြဖစ်�ပီး ခရစ်ယာန်ေတွရဲ ့ ယံ�ု ကည်မြ� ဖစ်တဲ့ ဝိဉာဉ် �ှိတဆ ဲ့ တ ုိ ဲ ့ အယူအဆ ြပန်ဝင်စားတာေပါ။့ သိေပမယ့ ု့ လ ် ည်း �ပီးခဲတ ် း ၂၀၀ အတွငး် မှာ သက်�ိသ ှ ပ ိ ံသ � ေဘာတရားေတွက ့ ဲ့ �ှစေပါင် ဒီယ�ံု ကည်မက � ို ေတာက်ေလ�ာက်လက �ိ စ ် ားလာခဲပ ူ ားေတွရဲ ့ အတွငး် ကလီစာအဂင်္ ါေတွရဲ ့ ့ ါတယ်။ သက်�ိှလသ အလုပ်လပ ု ်ပံက ု ို ေလ့လာတဲ့ သိပံပ � ညာ�ှငေတွ ် က အဲဒမ ီ ာှ ဘာဝိဉာဉ်မှ မေတွ� �ကပါဘူး။ အရင်ကထက်ပိ�ု ပီး သူတို ့ အခိင ု အ ် မာေြပာလာတာက လူေတွ� ရဲ ့ အြပုအမူကို အဆံးု အြဖတ်ေပးတာဟာ လွတလ ် ပ်တစ ဲ့ ိတ် ု း် ေတွ၊ မျိုး�ိုးဗီဇေတွ၊ အာ�ံုေ�ကာဆက်ေနရာေတွပဲ ြဖစ်ပါတယ်။ ဒါဟာ ချင်ပန်ဇီေတွ၊ ဆိတ ု ာထက် ေဟာ်မန ဝံပေလွ ု ေတွ၊ ပုရွကဆ ် တ ိ ေတွ ် မာှ လည်း ဒီအင်အားသေဘာေတွက အတူတပ ူ ါပဲ။ က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ �ိ ု င ် ေရး�ှ ံ င ့် ့ င တရားေရးမ�ိုင်ေတွက အခုလန ုိ ားဝင်မချိုတဲ့ ေတွ� �ှိမေတွ � ကို ေကာ်ေဇာေအာက်ထဲ အမ�ိကထ ် ည့သ ် လို ဖံးု ဖိထားဖို ့ အ�ကီးအကျယ် �ကိုးစားပါတယ်။ ဒါေပမယ့် ပွငပ ့် င ွ လ ့် င်းလင်းေြပာရရင် ဇီဝေဗဒဌာန �ှင ့် �ိင ု င ် ေရးသိ ံ ပံ� � င ှ ဥ ့် ပေဒ ဌာနကို ခွြဲ ခားထားတဲ့ ဒီတတ ံ င ို �် ကီးကို ဘယ်ေလာက်�ကာ�ကာထိနး် ထား�ိင ု မ ် ာှ လဲ။ 315 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge က�န်ေတာ်တို ့ အခန်း - ၁၃ ေအာင်ြမင်ြခင်း၏ လ�ို � ဝှကခ ် ျက် ကူးသန်းေရာင်းဝယ်ေရး၊ အင်ပါယာ �ှင ့် ကမ�ာလံးု ဆိင ု ရ ် ာ ဘာသာတရားေတွက အဆံးု သတ်မာှ ေတာ့ က�န်ေတာ်တို ့ လက်�ိှေနထိင ု တ ် ဲ့ ေရာက်�ိေစခဲ ှ တ ့ ယ်။ ဒီ ကမ�ာ�ကီးရဲ ့ နယ်ပယ်ချဲ�ထင ွ မ ် � � င ှ ့် တိက ု �် ကီးဟူသမ�အေပါ်ကို ေပါင်းစည်းမ�ြဖစ်စဉ် ေဆပီယန်စေတွ ် ကို တသမတ်တည်းနဲ ့ ဘယ်လို အေ�ှာငအ ့် ယှကမ ် မ ှ �ှိဘဲ ြဖစ်ခတ ဲ့ ာေတာ့ မဟုတပ ် ါဘူး။ ဒါေပမယ့် ကျယ်ြပနတ ့် အ ဲ့ ြမင်န�ကည့ ဲ့ မ ် ယ်ဆရ ုိ င် ေသးငယ်တယ ဲ့ ဉ်ေကျးမ�ငယ်များစွာကေန အနည်းငယ်ေသာ လူယဉ် ့ ေကျးမ��ကီးေတွအြဖစ် ေြပာင်းလဲသာွ း�ပီး ကမ�ာလံးု ဆိင ု ရ ် ာ လူယဉ် ု ြဖစ်ကို ့ ေကျးမ��ကီးတစ်ခအ အ8ဆံးု မှာ ေပါင်းစည်းသွားတာဟာ ဘယ်လမ ို ှ ေ�ှာင်လလ ွဲ မရတဲ ို ့ ့ လူသမိ ု း် ရဲတိ � လဒ် ြဖစ်�င ို ပ ် ါတယ်။ ့ းု တက်ေြပာင်းလဲမရ ့ င ဒါေပမယ့် ကမ�ာလံးု ဆိင ု ရ ် ာ လူယဉ် ဲ ေသွြဖစ်လာမှာလိေြပာတာဟာ ု့ အခု ့ ေကျးမ��ကီးတစ်ခု မလွမ က�န်ေတာ်တမှ ို ့ ာ လက်�ိှ �ှိေနတဲ့ ကမ�ာလံးု ဆိင ု ရ ် ာလူယဉ် ို ံစ ု ံမျိုးပဲ အဆံးု သတ်ရလဒ်ြဖစ်လာမှာ လို ့ ့ ေကျးမ�လပ ေြပာတာနဲမတူ ု န ံ လူ ဲ ့ ယဉ်ေကျးမ�ေတွ ြဖစ်လာ�ိင ု ပ ် ါတယ်။ ဒီေနေခတ် မာှ ဘာလို ့ ့ ပါဘူး။ တြခားေသာ ပံစ ့ အဂင်္လပ ိ ်ဘာသာစကားဟာ အလွနက ် ျယ်ြပနအ ် ့ သံးု များေနတာပါလဲ။ ဘာလို ့ ဒိနး် မတ်စကား မြဖစ်ရတာလဲ။ ဘာြဖစ်လုိ ့ခရစ်ယာန်ေတွ ၂ ဘီလယ ီ ံ ေလာက်၊ မွတဆ ် လင်ေတွ ၁.၂၅ ဘီလယ ီ ေလာက် ံ �ှိ�ပီး ဇို�ု ိအက်စတာ ဘာသာဝင်ေတွကျေတာ့ ၁၅၀,၀၀ဝ သာ�ှိ�ပီး မာနီခီယန် ဘာသာဝင်ရယ်လို ့ တစ်ေယာက်မှ မ�ှိေတာပ ့ ါဘူး။ တကယ်လများ ို ့ က�န်ေတာ်တို လွ ် တ ဲ့ ဲ့ �ှစ်ေပါင်း ၁၀,၀၀ဝ ကိြု ပန်သာွ း�ပီး ဒီြဖစ်စဉ်ေတွအကုနလ ် းံု ကို အစက ့ နခ ြပန်စ�ကည့�် ကမယ်ဆပ ုိ ါစိ။ု ့ အ�မဲပဲဦးေမာလ ့ ာ�ပီး က�န်ေတာ်တအ�မဲ ို ့ တမ်းြမင်ေတွ�ရမှာက ဒွနိ ာထဘာသာတရားေတွကေတာ့ ဧကနာထ ဘာသာတရားေတွဟာ ေအာက်ကို နိမ်ဆ ့ င်းသွားတာ အ�ကိမ�် ကိမေတွ ် �ရမှာပါ။ တကယ့လ ် က်ေတွ� မှာေတာ့ ဒီလစ ုိ မ်းသပ်မမ � ျိုးကို လုပ်လမရတဲ ို ့ အ ့ တွက် ဘာေတွြဖစ်မလဲဆတ ုိ ာ က�န်ေတာ်တို ့အေသအချာ မသိရပါဘူး။ သိေပမယ့ ု့ လ ် ည်း လူသမိ ု း် ရဲ အလွ နအ ် ေရးပါတဲ့ စ�ိုကလ ် က�ဏာ ၂ ့ ့ င ခုကို ေလ့လာသံးု သပ်ြခင်းအားြဖင ့် သဲလန ွ စ ် တချို � က�န်ေတာ်တရ�ိ ို ့ င ု ပ ် ါတယ်။ ၁။ လွန ်ေလ�ပီး မှ သိရေသာ ယုတ�အ ိ မှား 316 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge သမိင ု း် မှာ ြဖစ်ပျက်သမ�အရာတိင ု း် ဟာ တစ်ခန ု တစ် ဲ ့ ခုဆက်စပ်ေန�ကတာပါ။ တစ်ေ�ကာင်းတည်းေသာ လမ်းနဲ ့ အတိတက ် ေန ပစ�ုပ�နက ် ဦ ို းတည်လာတယ် ထွကသ ် ာွ း�ိင ု တ ် ာပါ။ အဲဒအ ီ ထဲက ပိေချာ ု ေမွ�တအ ဲ့ တွက် ဆိေပမယ့ ု ် အနာဂတ်ကေတာ ို ့ တချို �ေသာလမ်းေတွဟာ သူတကိ ို ့ ေရွ ု း�ိင ု ေြခ ် များပါတယ်။ ပိက ု ျယ်ြပန၊် ့ ဒါေပမယ့် လမ်းအမျိုးမျိုးခွြဲ ဖာ သတ်သတ်မတ ှ မ ် တ ှ � ် ိ�ှ ပီး သမိင ု း် ဆိတ ု ာ သိမဟု ု ့ တ် သမိင ု း် ကိဖ ု န်တးီ တဲလ ့ ေတွ ူ ဟာ မထင်မတ ှ တ ် ဲ့ အချိုးအေကွ�ေတွ လုပ်တတ်�ကပါတယ်။ ေအဒီ ၄ ရာစု ကနဦးပိင ု း် မှာ ေရာမအင်ပါယာ မှာ မိးု ကုပ်စက်ဝင ို း် လို ့ ကျယ်ြပနတ ် ့ ဲ့ အမျိုးမျိုးေသာ ဘာသာတရား ြဖစ်�င ို ေြခ ် ေတွ အများ�ကီး �ှိခပ ဲ့ ါတယ်။ ဒါမှမဟုတလ ် ည်း သူတလက် ို ့ �ိအ ှ သံးု ြပုေနတဲ့ မိ�ု ိးဖလာ နတ်ဘရ ု ားအမျိုးမျိုးကို ကိးု ကွယတ ် ဲ့ ဗဟုနာထဘာသာနဲ ့ ဆက် စခန်းသွားေနလိလည် ု့ း ြဖစ်တာပဲ။ ဒါေပမယ့် ေရာမဧကရာဇ် ကွနစ ် တင်တင ို း် အေနနဲ ့ ရာစု�စ ှ ်တစ်ခန ု းီ ပါး�ကာခဲတ ့ ဲ့ ေသွးေချာင်းစီး ြပည်တင ွ း် စစ်ပဲက ွ ို ြပန်လန ှ သ ် းုံ သပ်�ပီး �ှငး် လင်းြပတ်သားတဲ့ အယူဝါဒ�ှိတဲ့ ဘာသာတရားတစ်ခုကသာ အမျိုးမျိုးေသာလူမျိုးြခားေတွန ဲ ကွ ု မ ် ယ်လို ယူ ု ါပဲ။ သူအ ့ ြဲ ပားေနတဲ့ သူအင် ့ ံပ ့ ပါယာကို စုစည်းေပး�ိင ့ ဆခဲပ ့ ေနနဲ ့ ေရာမအင်ပါယာရဲ �ိ့ င ု င ် ေတာ် ံ ဘာသာအြဖစ် �ိင ု င ် အ ံ တွငး် က အမျိုးမျိုးေသာ ဘာသာတရားေတွြဖစ်တဲ့ (ပါ�ှား ပေရာဖက် မာနီ တည်ေထာင်ခတ ဲ့ ဲ့ ခရစ်ယန်ဝါဒ၊ ဇို�ု ိအက်စတာ ဝါဒ �ှင ့် ဗုဒဝ � ါဒေတွ ေရာစပ်ထားတဲ)့ မာနီခဘ ီ ာသာ (Manichaeism)၊ မစ်သရာ ဘာသာ (Mithraism)၊ နတ်ဘရ ု ားမ အိုငး် စစ်စ် (Isis) ဒါမှမဟုတ် နတ်ဘရ ု ားမ ဆီဘာလီ(Cybele) ကိက ု းို ကွယတ ် ဘ ဲ့ ာသာ၊ ဇို�ု ိအက်စတာ ဘာသာ၊ ဂျူးဘာသာ �ှင ့် ဗုဒဘ � ာသာ စသည့ြ် ဖင ့် ေရွ းချယ်စရာေတွ အများ�ကီး �ှိခဲပ ု ှ ့ ါတယ်။ ဒါေပမယ့် ဘာလို ့ ခရစ်ေတာ်ေယဇူး ကိမ ေရွ းချယ်ခတ ဲ့ ာပါလိမ။့် ခရစ်ယာန်ဓမ�ဝါဒထဲက သူကယ ုိ တ ် င ို ် �ှစသ ် က်စိတဝ ် င်စားမိတာ တစ်ခုခ� ု ိလ ှ လား။ ို ့ ဒါမှမဟုတ် ခရစ်ယာန်ဘာသာရဲပံ့ စ ု က ံ ပိသ ု ငေတာ် ့် လများလား။ ို ့ ခရစ်ယာန်ဘာသာဟာ သူရည် ် ျက်ေတွ ့ ရွယခ ခရစ်ယာန်ဘာသာေရး�ူ ပါ�ံုတစ်ခခ ု ုများ တြဖည်းြဖည်းနဲ ့ ေနာက်လက ို ယ ် �ံု ကည်သေတွ ူ ခရစ်ယာန်ဘာသာကို ဘက်ေြပာင်းလိက ု တ ် ာ ေကာင်းမယ်လို ့ အ�ကံြပုခဲလ ို ့ ့ များလား။ သမိင ု း် ပညာ�ှငေတွ ် အေနနဲ ့ အမျိုးမျိုးမှနး် ဆ အေကာင်အထည်ေဖာ်ဖိအတွ ု့ က် သူရခဲလ ို ့ လား။ ့ ပဲ ဒါမှမဟုတ် များသထက်များလာ�ပီ.. သူအ�ကံ ေပး ့ ထင်ေ�ကးေပး�ံုပဲ ခုေန မ�းမတ်ေတွက တတ်�င ို �် ပီး တိကျေသချာတဲ့ အေြဖတစ်ခက ု ေတာ ို ု ပ ် ါဘူး။ သူတအ ို ့ ေနနဲ ့ ေရာမအင်ပါယာကို ခရစ်ယာန်ေတွက ့ မချြပ�ိင ဘယ်လို လ�မး် မိးု သွားတယ် ဆိတ ု ာပဲ ေဖာ်ြပေြပာဆိ� ု င ို ပ ် ါတယ်။ ဒါေပမယ့် ဘာေ�ကာင ့် ဒီြဖစ်�င ို ေြခပဲ ် ေနာက်ဆးုံ အမှနတ ် ကယ်ြဖစ်လာရသလဲ ဆိတ ု ာေတာ့ မ�ှငး် ြပ�ိင ု ပ ် ါဘူး။ ု ာကို ေဖာ်ြပြခင်း နဲ ့ ဘာေ�ကာင ့် ဆိတ ု ာကို �ှငး် ြပတာြခင်း �ှစခ ် အ ု �ကား ဒါြဖင ့် ဘယ်လို ဆိတ ဘာကွာြခားချက်ေတွများ �ှိပါသလဲ။ ေြပာရမယ်ဆရ ုိ င် “ဘယ်လ”ို ဆိတ ု ာကို ေဖာ်ြပတယ်ဆတ ုိ ာဟာ 317 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge တိတပ ိ ပြဖစ်ပျက်ခတ ဲ့ ဲ့ ြဖစ်စဉ်တစ်ခုလးံု ကို ဘာ�ပီးရင် ဘာြဖစ်လာတယ်ဆ�ုိ ပီး ေ�ှ ေနာက် � ြပန်စီလက ို တ ် ာပဲ ြဖစ်ပါတယ်။ “ဘာေ�ကာင”့် ဆိတ ု ာကို �ှငး် ြပတာက တြခားအြဖစ်အပျက်ေတွကို ေဘးဖယ်ထား�ပီး တိတပ ိ ပြဖစ်ပျက်ခတ ဲ့ ဲ့ ြဖစ်စဉ်တစ်ခု ြဖစ်ပျက်ရြခင်းရဲ အ � ို �ှာေတွ� ြခင်းပဲ ့ ေ�ကာင်းအကျိုးြဖစ်စဉ် ဆက်စပ်မက ြဖစ်ပါတယ်။ အချိုေသာ � ပညာ�ှငေတွ ် ကေတာ့ ခရစ်ယာန်ဝါဒဦးေမာလ ့ ာြခင်း စတဲြ့ ဖစ်ရပ်မျိုးနဲ ့ ပတ်သက်�ပီး ဒါေတွဟာ မလွမ ဲ ေသွြဖစ်မယ့အ ် ရာေတွပါဆိ�ု ပီး �ှငး် လင်းတင်ြပ�ကတယ်။ သူတက ို ့ လူသမိ ု း် ြဖစ်စဉ်ဟာ ့ င ဇီဝေဗဒဆိင ု ရ ် ာ၊ ေဂဟေဗဒဆိင ု ရ ် ာ၊ စီးပွားေရးဆိင ု ရ ် ာ တွနး် အားြဖစ်ရပ်ေတွနသာ ဲ့ သက်ဆင ုိ ေ�ကာင် ် း သက်ေသြပုဖို ့ �ကိုးစား�ကတယ်။ ေြမထဲပင်လယ် ေရာမအင်ပါယာရဲ ့ ပထဝီအေနအထား၊ မျိုး�ိုးဗီဇ သိမဟု ု ့ တ် စီးပွားေရးပံစ ု ံကက ို ဧကနာထဘာသာတစ်ခခ ု ု ဦးေမာလ ု့ ု ့ ာဖိကိ ြဖစ်ေစတာလို ့ ေချပေြပာဆိ�ု ကပါတယ်။ သိေပမယ့ ု့ လ ် ည်း သမိင ု း် ပညာ�ှငေတာ် ် ေတာ်များများကေတာ့ ခုလမ ို ျိုး မလွမ ဲ ေသွ သီအုရ ိ ီေတွကို သံသယြဖစ်ေလ့�ိ�ှ ကပါတယ်။ ဒါကလည်း သမိင ု း် ဆိတ ု ဲ့ ပညာရပ်နယ်ပယ်ကို အြခားေသာ ပညာရပ်နယ်ပယ်ေတွန ဲ ့ သိသာကွြဲ ပားသွားေစတဲ့ အချက်ေတွထက ဲ တစ်ခပ ု ါပဲ။ သမိင ု း် ထဲက တိပတဲ့ ကာလတစ်ခုကို ပိသ ု ေလ ိ ေလ ဘာလို ့ အဲဒသ ီ မိင ု း် အြဖစ်အပျက်ေတွက ဒီလြို ဖစ်�ပီး ဟိလ ု မ ို ြဖစ်ရတာလဲလို ့ �ှငး် ြပဖို ့ ခက်ခေလ ဲ ေလပါပဲ။ တိပတဲအ ့ တိတက ် ာလ တစ်ခရ ု ဲ ့ အေပါ်ယံဗဟုသတ ု သာ �ှိသေတွ ူ ကေတာ့ ေနာက်ဆးုံ ရလဒ်အြဖစ်အပျက်ေတွရဲ ့ ြဖစ်�င ို ေြခ ် ေတွအေပါ်မှာပဲ အတိတက ် ြို ပန်�ကည့ဆ ် င်ြခင်�ပီး အာ�ံုစက ို ေလ့ ် �ိှ�ကပါတယ်။ ဒီေနာက်ဆးုံ ရလဒ်အြဖစ်အပျက်ဟာ ဘာြဖစ်လို ့ သူတက ို ့ ေ�ှာင်လမ �ဲ ရတဲ့ မလွမ ဲ ေသွြဖစ်ရမယ့် အရာပါပဲ ဆိတ ု ာကို မ�တသေယာင်�ိတ ှ ဇ ဲ့ ာတ်ထပ ု ်ြဖစ်စဉ်ေတွန ဲ ့ �ှငး် ြပတတ်သေတွ ူ ပါ။ အဲဒအ ီ တတ်ကာလကို ထဲထဝ ဲ င်ပိသ ု တ ိ ပ ဲ့ ညာ�ှငေတွ ် ကေတာ့ ြဖစ်ပျက်မလာခဲတ ့ ဲ့ အြဖစ်ေတွကို ပိမ ု ထ ို ည့သ ် င ွ း် စဉ်းစားတတ်�ကပါတယ်။ တကယ်တမ်းေြပာရမယ်ဆရ ုိ င် အဲဒအ ီ တိတက ် ာလကို အဲဒေခတ် ီ ကာလမှာအသက်�ှငခ ် တ ဲ့ လ ဲ့ ေတွ ူ ဟာ အေကာင်းဆံးု သိတလ ဲ့ ေတွ ူ ြဖစ်တဲ့ ဘာြဖစ်လာမယ်မန ှ း် ပိလ ု ေတာင် ို ့ မသိနားမလည်ဆးုံ လူေတွပါ။ ကွနစ ် တင်တင ို း် ဘုရင်လက်ထက်က သာမန်ေရာမသားတစ်ေယာက်အေနနဲ ့ ေစာေစာကေြပာတဲ့ အနာဂတ်ဆတ ုိ ာ ဘာမှမြမင်ရတဲ့ အတိတက ် ြို ပန်လည ှ �့် ကည့လ ် ို ့ ြမူခိးု ထုတစ်ခပ ု ါပဲ။ သမိင ု း် ရဲ ့ မလွမ ဲ ေသွြဖစ်မယ့အ ် ရာပဲလို ့ သံမဏိစည်းမျဉ်းတစ်ခုက က�န်ေတာ်တို ့ သိတအ ဲ့ ရာဟာ အဲဒအ ီ တိတက ် ာလတုနး် က ြဖစ်�င ို ေြခစာရင် ် း ထဲေတာင် မ�ှိဘးူ ဆိတ ု ာပါပဲ။ ဒီေနေခတ် မာှ လည်း အဲဒလ ီ ပ ို ါပဲ။ ့ က�န်ေတာ်တို ့ ကမ�ာစ ့ ီးပွားေရးအကျပ်အတည်းကေန ဒီထ ့ က်အများ�ကီးဆိးု ဝါးတာ ဆက်လက်�ကီးထွားေနမှာလား။ လာဦးမှာလား။ တ�ုတဟ ် ာ အေမရိကန်ဟာ လွတေြမာက် ် �က�ပီလား ဒါမှမဟုတ် ေ�ှ �ေဆာင်မဟာအင်အား�ကီး�ိင ု င ် အ ံ ြဖစ် ဩဇာအာဏာ ကျဆံးု သွားမှာလား။ 318 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ဧကနာထဘာသာ(ခရစ်ယာန်၊ အစ�လာမ်)ေတွရဲ ့ တရားရင်းဝါဒ ေခါင်းေထာင်လာတာဟာ အနာဂတ်ရဲ ့ လ�င ိ း် လံးု လိြု ဖစ်လာမှာလား ဒါမှမဟုတ် ေရ�ှညသ ် က်ေရာက်မ� ဘာမှမ�ှိတဲ့ ေဒသစွဲ ဝဲကေတာေလးအြဖစ် ပဲ ့ ေပျာက်ကယ ွ သ ် ာွ း�ကမှာလား။ က�န်ေတာ်တဟာ ို ့ ေဂဟစနစ်ဆင ုိ ရ ် ာ ဂယက်ဆးုိ �ကီးဆီ ဒါမှမဟုတ် နည်းပညာေကာင်းကင်ဘတ ုံ စ်ခုဆက ီ ပ ို ဲ ဦးတည်ေန�ကသလား။ ခုလမ ို ျိုး ြဖစ်�င ို ေြခ ် အဆံးု သတ်ရလဒ် အားလံးု နဲပတ် ့ သက်�ပီး ေကာင်းမွနခ ် ိုငမ ် ာတဲ့ အဆိြု ပုချက်ေတွ ဆွထ ဲ တ ု ြ် ပစရာ�ှိပါတယ်။ ဒါေပမယ့် တကယ်ဘာြဖစ်လာမလဲဆတ ုိ ာေတာ့ ဘယ်လမ ို မ ှ သိ�င ို ပ ် ါဘူး။ ေနာင် ဆယ်စ� ု စ ှ ် အနည်းငယ်�ကာတဲအ ့ ခါမှာ လူသားေတွအေနနဲ ့ ေနာက်ြပန်�ကည့�် ပီး ဒီေမးခွနး် ေတွအားလံးု အတွက် အေြဖေတွ ထင်ထင်�ှား�ှား �ှိေနခဲသ းေန�ကမှာပါ။ ့ ားပဲလို ေတွ ့ ဒီေနရာမှာ အထူးအေရးေပးအာ�ံုစက ို ဖ ် ို အ ့ ချက်တစ်ခုက အဲဒေခတ် ီ က လူေတွအတွက် ့ ေရး�ကီးတဲအ ြဖစ်�င ို ေြခအလွ ် နန ် ည်းပါးတဲ့ အရာေတွကပဲ လက်ေတွ� မှာတကယ်ြဖစ်လာတတ်တယ် ဆိတ ု ာပါ။ ကွနစ ် တင်တင ို း် ဘုရင် (Constantine) ေအဒီ ၃၀၆ မှာ နန်းတက်လာေတာ့ ခရစ်ယာန်ဝါဒ ဆိတ ု ာ နားလည်ရခက်တဲ့ အေ�ှ �တင ို း် ဘာသာေရး ခရစ်ယာန်ဘာသာဟာ ဂိဏ ု း် ငယ်တစ်ခု သာသာပဲ �ှိတာပါ။ သိပ်မ�ကာခင်မာှ ပဲ ေရာမအင်ပါယာရဲ ့ �ိင ု င ် ေတာ် ံ ဘာသာြဖစ်လာလိမ်မ ို ့ ့ ယ်လို ့ တကယ်လများ သင် ခနမ ့် န ှ း် ခဲမ ုိ င်... အခန်းထဲကလူေတွ အားလံးု သငက ့် ို ဝိင ု း် ရယ်�ကမှာပဲ။ ထိန ု ည်းတူပဲ ၂၀၅ဝ မှာ ဟရီ ့ ယ်ဆရ ခရစ်သ�န (Hare Krishna) ဟာ အေမရိကန် �ိင ု င ် ရ ံ ဲ ့ �ိင ု င ် ေတာ် ံ ဘာသာ ြဖစ်လာလိမ်မ ့် န ှ း် ရင် ့ ယ်လို ့ ခနမ အားလံးု က မင်းကို ဝိင ု း် ရယ်�ကမှာပါပဲ။ 1913 ခု�စ ှ ် ေအာက်တဘ ို ာလ တုနး် ကဆို ေဘာ်�ီှဗစ်ေတွဟာ ဘာမှမဟုတဘ ် ဲ ေသးငယ်တဲ့ �ု�ှားအစွနး် ေရာက် အဖွဲ�ငယ်ေလးတစ်ခုပါ။ ဘာမှမ�ကာလိက ု ်တဲ့ ေနာင်ေလး�ှစ်အတွငး် မှာ �ု�ှားတစ်�င ို င ် လ ံ းံု ကို သူတလ� ို ့ မး် မိးု အုပ်စးို သွားမယ်လို ့ စဉ်းစားေတွးေခါ်တတ်တဲ့ လူတစ်ေယာက်မှ �ကိုတင်ခနမ ့် န ှ း် ခဲမ ် ါဘူး။ ေအဒီ ၆၀ဝ တုနး် ကလည်း သဲက��ာရထဲေနတဲ့ ့ ာှ မဟုတပ အာရပ်အုပ်စင ု ယ်ေလး တစ်စက ု အတ်တလန်တတ ိ သ ် မုဒရ � ာ ကေန အိ�ယ ိ� သမုဒရ � ာအထိ �ကီးမားကျယ်ြပနစ ် ့ ာွ စိးု မိးု ေအာင်�င ို �် ကလိမမ ့် ယ် ယူဆတာဟာ ပိ�ု ပီးအဓိပာ� ယ်မ� ဲ့ ူ း�ှမး် တယ် ဆိရ ု မှာပါ။ တကယ်လည်း ဘိင ု ဇ ် င်တင ို း် (Byzantine) စစ်တပ်ကသာ ကနဦးတိက ု ပ ် ဲေတွ ွ ကုိ တွနး် လှန� ် င ို ခ ် မ ဲ့ ယ်ဆရ ုိ င် အစ�လာမ်ဘာသာ ဆိတ ု ာ သမိင ု း် ကိ� ု စပ် ံှ ့ က�မ်းကျင်သူ တချို �ကသာ �ကားဖူးနားဝ�ှိမယ့် လူမသိသမ ူ သိ ကိးု ကွယယ ် �ံု ကည်မ� တစ်ခအ ု ြဖစ်သာ �ှိေနခဲ� ို ပ ် ါတယ်။ အဲဒက ီ ျရင်လည်း ဘာမဟုတတ ် ဲ့ သက်လတ်ပိင ု း် ့ င မက�ာ�မို �သား လူေတွအ�ကား ကုနသ ် ည်တစ်ေယာက်ရဲ ့ �ူ ပါ�ံုအေပါ် ြပနပ ် ့ ာွ းလာ�ိင ု စ ် ရာ အေြခခံတဲ့ အေ�ကာင်းမ�ှိဘးူ ဆိတ ု ာကို ဘာသာတရားတစ်ခုဟာ ပညာ�ှငေတွ ် က �ှငး် ြပ�ိင ု �် ကမှာေပါ။့ 319 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ဘယ်လိုမှ အလွယတ ် ကူ ဒါေပမယ့် ပထဝီဆင ုိ ရ ် ာ၊ ဘယ်အရာမဆို ေမွးဖွားရာဇီဝဆိင ု ရ ် ာ၊ တကယ်ြဖစ်လာ�ိင ု တ ် ယ်ေတာ့ စီးပွားေရးဆိင ု ရ ် ာ မဟုတဘ ် းူ ေပါ။့ အကနအ ် ့ သတ်ေတွလည်း ေြမြပင် �ှိေတာ� ့ ိှတာေပါ။့ သိေပမယ့ ု့ ် အခုလို အကနအ ် ့ သတ်ေတွမာှ အံအ ့ ားသငစ ့် ရာ အလှညအ ့် ေြပာင်းြဖစ်လာ�ိင ု ေြခ ် ေတွ အများ�ကီး �ှိပါတယ်။ အဲဒအ ီ လှညအ ့် ေြပာင်းေတွက မလွမ ဲ ေသွဝါဒရဲ ဥပ က ု ည ် တ ီ ာကို ေတွ�ရပါတယ်။ ့ ေဒသေတွန ဲ မကိ ့ အခုလမ ို ျိုး သမိင ု း် ကို အဆံးု သတ်ရလဒ်က လူေတာ်ေတာ်များများကို မလွမ ဲ ေသွြဖစ်မယ့အ ် ရာေတွလို ြမင်ချင်�ကတာကိးု ။ စိတပ ် ျက်ေစပါတယ်။ မလွမ ဲ ေသွဝါဒဟာ လူေတွက �ှစသ ် က်စရာ ေကာင်းပါတယ်။ ဘာလိလဲ ု ့ ဆေတာ ုိ အ ု ရ က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ကမ� ို ့ ့ ယံ�ု ကည်မေတွ � ဟာ ့ သူအဆိ ့ ာ၊ က�န်ေတာ်တရဲ ့ သေဘာသဘာဝကျ�ပီး ေ�ှာင်လလ ွဲ မရတဲ ို ့ ့ သမိင ု း် ရလဒ်ေတွပါလို ့ သွယဝ ် က ို ေြပာဆိ ် ု ေနလိပါ။ ု့ ခုချိနမ ် ာှ က�န်ေတာ်တို ့ �မို � ြပေတွ၊ �ိင ု င ် ေတွ ံ အြဖစ် ေနထိင ု �် ကတယ်၊ ေငွေ�ကးအရင်းအ�ှးီ သေဘာကို အေြခြပု�ပီး က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ စီ့ းပွားေရးကို လည်ပတ်�ကတယ်၊ လူအခွ ့် ေရးဆိတ ု ာကို မမှိတမ ် သုန ် ယံ�ု ကည်�ကတယ် ့ ငအ ဆိတ ု ာ သဘာဝအေလျာက်ကို ေ�ှာင်လလ ွဲ မရတဲ ို ့ ့ မလွမ ဲ ေသွမန ှ က ် န်တဲ့ အရာေတွပါ။ မလွမ ဲ ေသွြဖစ်မယ့အ ် ရာေတွ မဟုတဘ ် းူ လို ့ ဆိလ ု က ို တ ် ာဟာ ဒီေတာ့ သမိင ု း် ဟာ အခုေခတ်မာှ လူအများစု ယံ�ု ကည်လက်ခထ ံ ား�ကတဲ့ အမျိုးသားဝါဒ၊ အရင်း�ှငဝ ် ါဒ �ှင ့် လူအခွ ့် ေရး ဆိတ ု ာေတွဟာ မေတာ်တဆ ့ ငအ တိက ု ဆ ် င ုိ မ ် သ � က်သက်ေတွပါလို အသိ မတ ှ ြ် ပုလိက ု တ ် ာနဲ အတူ တပ ူ ါပဲ။ ့ ့ သမိင ု း် ဆိတ ု ာကို မလွမ ဲ ေသွြဖစ်လာမယ့အ ် ရာေတွပါဆိ�ု ပီး �ှငး် ြပလိမရသလိ ု့ ု ပရမ်းပတာသေဘာ ဆန်တအ ဲ့ တွကလ ် ည်း သမိင ု း် ကိခ ု နမ ့် န ှ း် ဖို ့ မြဖစ်�င ို ပ ် ါဘူး။ သမိင ု း် အြဖစ်အပျက်ေတွရဲ ့ အင်းအားစုသေဘာေတွဟာ အလွနမ ် ျားြပား�ပီး သူတအချင် ို ့ းချင်း�ကားက အြပန်အလှန ် သက်ေရာက်မေတွ � ကလည်း အလွနသ ် မ ိ ေမွ ် �နက်နပ ဲ ါတယ်။ ဒါေ�ကာင ့် အင်အားစုတစ်ခုရဲ သက် ေရာက်မအ � ားမှာ ဘာမဟုတတ ် ဲ့ ့ အေသးဆံးု ေသာ ေြပာင်းလဲမေလးတစ် � ခု ြဖစ်ရင်ေတာင် သူတရဲ ို ့ ့ အြပန်အလှနသ ် က်ေရာက်မ� သေဘာကို အလွန�် ကီးမားတဲ့ အေြပာင်းအလဲရလဒ်တစ်ခု ြဖစ်ေစပါတယ်။ ဒါတင်မကဘဲ သမိင ု း် ဆိတ ု ာဟာ အဆင ့် ၂ ကစ�်က ု ့ �ကတဲအ ့ ရာပါ။ ကစ�်က ု ံ ၂ ့ လျားစနစ် လိေခါ် ့ လျားစနစ်ေတွ (Chaotic systems) ဟာ ပံစ မျိုးနဲလာပါတယ် ။ အဆင ့် ၁ ကစ�်က ့် န ှ း် ထားတဲအ ့ ရာေတွအေပါ် တုနြ် ပန် ့ ့ လျားစနစ် ကေတာ့ သူကိ ့ ြခင်း ့ ု ခနမ မ�ှိပါဘူး။ ဥပမာ - မိးု ေလဝသ ဟာ အဆင ့် ၁ ကစ�်က ု ါ။ မိးု ေလဝသကို အမျိုးမျိုးေသာ ့ လျားစနစ် တစ်ခပ အချက်အလက်ေပါင်းစံက ု လ�မး် မိးု တယ် ဆိေပမယ့ ု ် က�န်ေတာ်တအ ို ့ ေနနဲ ့ ကွနပ ် ျူတာပံစ ု အ ံ မျိုးမျိုးေတွ များသထက်များေအာင် တည်ေဆာက်�ပီး၊ သတင်းအချက်အလက်ေတွ ရယူ�ပီး ဒီထ ု န ှ က ် န်တက ိ ျတဲ့ ့ က်ပိမ မိးု ေလဝသခနမ ့် န ှ း် ချက်ေတွ ထုတြ် ပန် �ိင ု ပ ် ါတယ်။ အဆင ့် ၂ တုနြ် ပန် ့ သက်ေရာက်မ� ကစ�်က ့ လျားစနစ် �ှိပါတယ်။ ကျေတာ့ ဒါေ�ကာင ့် သူကိ ု နမ ့် န ှ း် ထားတဲ့ ့ ခ တိတက ိ ျကျ ခနမ ့် န ှ း် ချက်ေတွအေပါ် ို ှ ခနမ ့် န ှ း် ဖို ့ ဘယ်လမ မြဖစ်�င ို ပ ် ါဘူး။ 320 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ဥပမာေြပာရရင် ေဈးကွက် လိဟ ု ာမျိုးဟာ အဆင ့် ၂ ကစ�်က ို ့ မနက်ြဖန် ့ လျားစနစ်ပါ။ တကယ်လများ ေရနံေဈး ဘယ်ေလာက်�ိမ ှ လဲဆတ ုိ ာ တိတက ိ ျကျ ၁၀ဝ ရာခိုု င်�န � း် မှနက ် န်ေအာင် တွကခ ် ျက်ခနမ ့် န ှ း် ေပး�ိင ု တ ် ဲ့ ကွနပ ် ျူတာတစ်ခု က�န်ေတာ်တထွ ို ့ ငလ ် က ို ရ ် င် ဘာေတွြဖစ်လာမလဲ။ အဲဒက ီ ျရင် ေရနံေဈးက အဲဒခ ီ နမ ့် န ှ း် ချက်ကို ချက်ချင်းပဲ တုနြ် ပန် ဲ့ တွက် ့ မာှ ြဖစ်တအ ခုနက ခနမ ့် န ှ း် ချက်ဟာ ဘယ်ေတာမ ့ ှ တကယ်ြဖစ်လာမှာ မဟုတပ ် ါဘူး။ တစ်ကယ်လို ့ လက်�ိေဈးက ှ ေရနံတစ်စည် ကို ကန်ေဒါ်လာ ၉ဝ �ှိတယ် ဆိပ ု ါစိ။ု ့ လက်ခတ်မလွဲ ကွနပ ် ျူတာကလည်း မနက်ြဖန်ကျရင် ေရနံတစ်စည် ကန်ေဒါ်လာ ၁၀ဝ ြဖစ်မယ်လို ့ အေသအချာ ခနမ ့် န ှ း် ထားတဲတ ့ ယ်။ ကုနသ ် ည်ေတွကလည်း မနက်ြဖန်ကျရင် အြမတ်ရေအာင်ဆ�ုိ ပီး ခုကတည်းက ေရနံေတွ အေြပးအလ�ား ေြပးဝယ်�ကတယ်။ ရလဒ်အေနနဲ ့ မနက်ြဖန် ကန်ေဒါ်လာ ၁၀ဝ တက်မယ့အ ် စား ဒီေနပဲ့ ေရနံတစ်စည်ကို ကန်ေဒါ်လာ ၁၀ဝ တက်သာွ းမှာ ြဖစ်ပါတယ်။ အဲဒေတာ ီ ့ မနက်ြဖန်ကျရင် ဘာြဖစ်လာမလဲ... ?? ဘယ်သမ ူ ှ မသိပါဘူး။ �ိင ု င ် ေရးဆိ ံ တ ု ာလည်း အဆင ့် ၂ ကစ�်က ့ လျား စနစ်တစ်ခု ြဖစ်ပါတယ်။ လူေတာ်ေတာ်များများက ဆိဗ ု ီယက်ဆင ုိ ရ ် ာပညာ�ှင ် ေတွကို ၁၉၈၉ ေတာ်လန ှ း် ေရးေတွြဖစ်လာမှာ �ကိုြမင်ထားဖိုပျက် ကက ွ တ ် ာ ့ ေဝဖန်�ကတာ၊ အေ�ှ �အလယ်ပိင ု း် က�မ်းကျင်သေတွ ူ ကို ၂၀၁၁ က အာရပ်ေ�ွဦးေတာ်လန ှ ေရး ် ြဖစ်လာမှာ �ကိုတင်မသိ�ကတာကို ြပင်းြပင်းထန်ထန်ေဝဖန်�ကပါတယ်။ အဲဒါဟာ မတရားပါဘူး။ ေတာ်လန ှ ေရး ် ဆိတ ု ာ သူအဓိ ဲ ့ ကက ို ခနမ ့် န ှ း် လိမြဖစ် ု့ �င ို တ ် အ ဲ့ ရာေတွပါ။ �ကိုတင်ခနမ ့် န ှ း် လိရတဲ ု ့ ့ ေတာ်လန ှ း် ေရးေတွ ဆိတ ု ာ ့ ပာ� ယ်နသူ ဘယ်တန ု း် ကမှ ြဖစ်မလာခဲ�့ ကပါဘူး။ ဘာလို ့ မြဖစ်တာပါလိမ။့် လက်�ိအ ှ ချိနက ် ို သက�ရာဇ် ၂၀၁ဝ လို ့ စိတက ် းူ ယဉ်လိက ု �် ပီး �ိင ု င ် ေရး ံ သိပံပ � ညာ�ှငတ ် ချို �က ကွနပ ် ျူတာကေဝတစ်ေယာက်နတွ ဲ ့ �ဲ ပီး ေြမ�ကီးလက်ခတ်မလွဲ တိကျမှနက ် န်တဲ့ အယ်လဂိရ ု စ်သမ်ေတွန ဲ ့ ေရးထားတဲ့ ကွနပ ် ျူတာတစ်လးံု ထွငထ ် ား�ကတယ်ဆပ ုိ ါစိ။ု ့ �ပီးေတာ့ ကွနပ ် ျူတာကို ဆွေဆာင် ဲ မ� � ိှတဲ့ ဖန်သားမျက်�ာှ ြပင်ေတွဆင်�ပီး ေတာ်လန ှ ေရးခန ် မ ့် န ှ း် စက် အြဖစ် ေဈးကွကထ ် ြဲ ဖနမ ် ့ ယ် ဆိပ ု ါေတာ။့ �ပီးေတာ့ အီဂျစ်သမ�တ ေဟာစနီ မူဘာရက်က ေပးတဲ့ များြပားတဲ့ လက်ငင်းေငွေချမ�နအတူ ဲ့ မူဘာရက်ကို သူကိ ို ့ ့ ဝန်ေဆာင်မက � ေပးအပ် ို မယ် ဆိပ ု ါစိ။ု ့ ့ ု သူတရဲ ဆိေတာ ု ို ့ ခန ့် န ှ း် ချက်အရ ့ သူတရဲ ့ မ လာမယ့� ် စ ှ အ ် တွငး် မှာပဲ အီဂျစ်�င ို င ် အ ံ တွငး် မှာ ေတာ်လန ှ း် ေရး�ကီးတစ်ခု ေသချာေပါက် ြဖစ်လမ ိ ်မ ့ ယ်လို ့ မူဘာရက်ကို ေြပာြပ�ကတယ်။ ဒါကို မူဘာရက် ဘယ်လတ ို န ု ြ် ပန် ို ေြခများတာက ် ေတာ့ သူအ ့ မလဲ။ ြဖစ်�င ့ ေနနဲ ့ ချက်ချင်းပဲ အခွနေတွ ် ေလ�ာခ ီ န ံ ချီ ဲ ့ တဲ့ ေဒါ်လာေတွ ြပည်သေတွ ူ ကို ေဝလိက ု မ ် ယ်။ �ပီးေတာ့ ့ ျေပးမယ်၊ ဘီလယ လိရ ု မည်ရ သူရဲ့ လ�ိ ် ဲတပ်ဖဲ�က ွ ို အခိုငအ ် မာ အင်အားစုထားမယ်။ ဘာပဲြဖစ်ြဖစ် လက်ဦးရယူထားတာ ့ ု � ဝှကရ အလုပ်ြဖစ်တယ်ေလ။ ဒီလန ို ဲ ့ ေနာက်�စ ှ ေရာက် ် လာတယ်။ �ပီးေတာ့ �ှစ်သာကုနသ ် ာွ းတယ်။ ဘာ ေတာ်လန ှ ေရးမှ ် လည်း ြဖစ်မလာဘူး။ ဒီေတာ့ မူဘာရက်က သူေငွ ု့ ။ “မင်းတို ့ ့ ေတွ ြပန်ေလျာ်ဖိေြပာတယ် 321 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge အယ်လဂိရ ု စ်သမ်က ဘာသံးု စားရလိလဲ ု့ ” အလကားေဝလိက ု မ ် ယ့အ ် စား ဆိ�ု ပီး သိပံပ � ညာ�ှငေတွ ် ကို ေနာက်ထပ်နန်းေတာ်တစ်ခု ေအာ်တယ်။ ေဆာက်လက ို ် တာကမှ “အဲဒေငွ ီ ေတွ ေကာင်းဦးမယ်”။ “ဒါေပမယ့် ေတာ်လန ှ ေရး ် မြဖစ်လာဘူးဆိတ ု ာကိက ု က�န်ေတာ်တက ို ့ ြဖစ်လာမှာကို �ကိုခနမ ့် န ှ း် ခဲလ ို ့ ့ ေလ” သိပံပ � ညာ�ှငေတွ ် က �ကိုေဟာတဲ့ ြပန်လည်ေချပေြပာဆိ�ု ကတယ်။ ပေရာဖက်ေတွလားကွ.. ဒီလေတွ ူ ဖမ်းေခါ်သွားဆိတ ု ဲ့ ေဟ” အမူအရာ “မင်းတိက ု့ လိမှ ု ့ တခ ် ျက်ချရင်း ြပလိက ု တ ် ယ်။ “ တကယ်ြဖစ်မလာမယ့အ ် ရာကို မူဘာရက်က မင်းတိလိ ု ့ ေကာင် ု သူအ ့် ကို ့ ေစာငေတွ တစ်ဒါဇင်ေလာက်ကို ကိင ု � ် ု ိေဈးထဲကေန အလကား ေခါင်းေခါက်ေရွ းလိရတယ် ု့ ” ဒါဆို ဘာလိများ ု့ က�န်ေတာ်တို ့ သမိင ု း် ကို ေလ့လာေန�ကေသးတာပါလဲ။ �ူ ပေဗဒ၊ ေဘာဂေဗဒ တိနဲ ု ့ မတူ ့ တာက သမိင ု း် ဟာ ေနာင်ဘာြဖစ်လာမလဲ တိတက ိ ျကျခနမ ့် န ှ း် ဖိုအတွ က် ့ ေလ့လာရတာမျိုး မဟုတပ ် ါဘူး။ အနာဂတ်ကို သိရဖိအတွ ု့ က် သမိင ု း် ကို က�န်ေတာ်တို ့ ေလ့လာတာမဟုတဘ ် ဲ က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ့ မိးု ကုပ်စက်ဝင ို း် အြမင်ေတွကျယ်ေအာင်၊ လက်�ိှက�န်ေတာ်တြဖတ် ို ့ သန်းေနရတဲ့ အေြခအေနေတွဟာ သဘာဝအေလျာက် ြဖစ်လာတာမဟုတသ ် လိ၊ု ေ�ှာင်လလ ွဲ မရတဲ ို ့ ့ အြဖစ်ေတွ မဟုတမ ် န ှ း် နားလည်ဖိုပါပဲ ့ ။ ဒါေ�ကာငပ ့် ဲ ရလဒ်အေနနဲ ့အေ�ှ � မှာ ဘာေတွြဖစ်လာမယ်ဆတ ုိ ာ က�န်ေတာ်တို စဉ်းစားစိ တက ် းူ ထားတာထက် ့ တြခားြဖစ်�င ို ေြခ ် ေတွ အာဖရိကသားေတွကို ေြမာက်ြမားစွာ �ှိတယ်ဆတ ုိ ာပါပဲ။ ဥပမာအားြဖင ့် ဥေရာပသားေတွက ဘယ်လလ ို ပ ု ်စးို မိးု အုပ်ချုပ်လာ�ိင ု ခ ် တ ဲ့ ယ်ဆတ ုိ ာ လူသားမျိုး�ွယအ ် ဆငအ ့် တန်းနဲပတ် ့ သက်လို ့ သူဟာသူ သဘာဝကျတာ၊ ့ ေလ့လာလိက ု တ ် အ ဲ့ ခါ ေ�ှာင်လမ ွဲ ရတာ ဆိလ ု ို ့ ဘာမှမ�ှိဘးူ ဆိတ ု ာ က�န်ေတာ်တို သိ ု ။့ ကမ�ာ�ကီးဟာ သူဟာနဲ သူ ု မ ံ ျိုး ့ တစ်နည်းတစ်ဖံု အြခားပံစ ့ လာရသလိေပါ ့ ြဖစ်ရင်ြဖစ်�င ို ခ ် တ ဲ့ ာပဲ။ ၂။ မျက်မြမင် သမိုငး် နတ်သမီး ခလီယို သမိင ု း် က ြပုလုပ်လက ို တ ် ဲ့ ေရွ းချယ်ဆးုံ ြဖတ်ချက်ေတွဟာ ဘာေ�ကာငလ ့် ဆ ဲ တ ုိ ာ က�န်ေတာ်တို ့ �ှငး် မြပ�ိင ု ် ေပမယ့် သူတနဲ ို ့ ပတ် ့ သက်လို ့ အလွနအ ် ေရး�ကီးတဲ့ အချက်တစ်ချက်ကေတာ ို ့ ေြပာြပ�ိင ု ပ ် ါတယ်။ အဲဒါကေတာ့ သမိင ု း် ရဲ ေရွ းကျိုး ဘယ်တန ု း် ကမှ မြဖစ်ခဘ ဲ့ းူ ့ းချယ်ဆးုံ ြဖတ်ချက်ေတွဟာ လူသားေတွရဲေကာင် ့ ဆိတ ု ာပါပဲ။ လူသမိ ု း် တြဖည်းြဖည်းတိးု တက်လာတာနဲအမ� လူသားေတွရဲေကာင် းကျိုးချမ်းသာဟာလည်း ့ ့ ့ င ထပ်တည ူ ီ ေကာင်းမွနတ ် းို တက်လာပါတယ် လူသားေတွရဲအကျိ ုးကို ့ ြဖစ်ထန ွ း် ေစတဲ့ ေအာင်ြမင်ကျယ်ြပနလ ် ့ ာတာနဲအမ� ့ ေပျာက်ကယ ွ သ ် ာွ းပါတယ်ဆတ ုိ ဲ ့ ဆိ�ု ပီး သက်ေသြပစရာဆိလ ု ို ့ ယဉ်ေကျးမ�ေတွဟာ လူသားေတွကို သက်ေသြပစရာလည်း သိပ်အကျိုးမြပုတဲ့ တစ်ခုမှ မ�ှိပါဘူး။ တစ်ခမ ု မ ှ �ှိပါဘူး။ ေြမ�ကီးလက်ခတ်မလွဲ ယဉ်ေကျးမ�ေတွကေတာ့ ခရစ်ယာန်ဘာသာဟာ 322 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge မာနခီဘာသာထက် ပိေကာင် ု းမွနတ ် ေရွ ဲ့ းချယ်မပ � ါဆိ�ု ပီး သက်ေသြပစရာ မ�ှိသလိပ ု ဲ အာရပ်အင်ပါယာဟာ ဆာဆန်းနစ် ပါ�ှနး် အင်ပါယာထက် လူသားေတွကို ပိအ ု ကျိုးြပုပါတယ်လို ေြပာလိ မရပါဘူ ု့ း။ ့ လူအမိ ု း် ရဲတိ ု ာ လူသားေတွရဲအကျိ ုးကို ေ�ှး�� ပါတယ်လို ့ သက်ေသြပစရာ ့ းု တက်ေြပာင်းလဲပံဟ ့ ့ င မ�ှိတဲ့ အေ�ကာင်းရင်းကလည်း ေပတံရယ်လို ့ မ�ှိတာပါပဲ။ လူသားေတွရဲအကျိ ုးြဖစ်ထန ွ း် မ�ကို ့ လူသားေတွရဲအကျိ ုးဆိတ ု ာကို ့ တိင ု း် တာမယ့် ဓမ�ဓိ�ာန်ကျတဲ့ ကွြဲ ပားြခားနားတဲယ ့ ဉ်ေကျးမ�ေတွက အဓိပာ� ယ်အမျိုးမျိုးနဲ ့ ဖွငဆ ့် ုိ �ကပါတယ်။ အဲဒ ီ အဓိပာ� ယ်ဖင ွ ဆ ့် ခ ုိ ျက် အမျိုးမျိုးကို ခွြဲ ခားဆံးု ြဖတ်ေပးမယ့် ဓမ�ဓ� ိ ာန်ေပတံ ရယ်လလည် ို ့ း က�န်ေတာ်တမှ ို ့ ာ မ�ှိပါဘူး။ ဒါေပမယ့် သမိင ု း် တစ်ေလ�ာက် အ�ိင ု ရ ် ေအာင်ပဲခ ွ သ ံ ေတွ ူ ကေတာ့ သူတရဲ ို ့ အဓိ ပာ� ယ် ဖွငဆ ့် ခ ုိ ျက်က မှနက ် န်တယ်လို ့ အ�မဲယ�ံု ကည်�ကတာပဲ။ ့ ဒါေပမယ့် အဲဒ ီ ေအာင်�င ို သ ် ေတွ ူ ကို က�န်ေတာ်တို ့ ဘာလိယံ ု့ ရ ု မှာလဲ။ ခရစ်ယာန်ဘာသာက မာနခီဘာသာကို ဖံးု လ�မး် အ�ိင ု ရ ် တာဟာ လူသားေတွအတွက် အကျိုးများေစတယ်လို ့ ခရစ်ယာန်ေတွက ယံ�ု ကည်�ကတယ်။ ဒါေပမယ့် ခရစ်ယာန်ေတွရဲ ့ သက်ဝင်ယ�ံု ကည်မအ � ြမင်ကို သူတနဲ ို ့ က�န် ေတာ်တို ့ သေဘာတူစရာ ့ ပါ�ှနး် အင်ပါယာ�ကီး က�န်ေတာ်တို ့ မလိေတာ ု ဘ ့ းူ လို ့ ေြပာရမယ်။ မွတဆ ် လင်ေတွလက်ထက ဲ ို ြဖစ်ထန ွ း် ေစတယ်လို ့ ယံ�ု ကည်�ကတယ်။ ကျေရာက်သာွ း ဒါေပမယ့် လက်မခံဘးူ ဆိရ ု င် မွတဆ ် လင်ေတွက တာဟာ ဆာဆန်းနစ် လူသားေတွရဲအကျိ ုးကို ့ မွတဆ ် လင်ေတွရဲ ့ သက်ဝင်ယ�ံု ကည်မအ � ြမင်ကို က�န်ေတာ်တလက် ို ့ ခံမသ ှ ာ ဒါဟာတကယ်ပဲ လူသားေတွရဲအကျိ ုးအတွက် ြဖစ်ပါတယ်လို ့ ြမင်�ကမှာပါ။ ့ ဒါမှမဟုတလ ် ည်း ခရစ်ယာန်ဘာသာေရာ၊ အစ�လာမ် ဘာသာေရာ �ှစခ ် ုလးံု �� ံးနိမ်က ွ ေပျာက် ် �ပီး ့ ယ အေမခ ို ့ းု အတွက် အကျိုး�ှိတာ ြဖစ်�င ို တ ် ာပဲ။ ့ ြံ ဖစ်သာွ းရင်လည်း က�န်ေတာ်တအားလံ ယဉ်ေကျးမ�ေတွဆတ ုိ ာေတွကို စိတပ ် ိင ု း် ဆိင ု ရ ် ာ ကူးစက်ေရာဂါတစ်မျိုး သိမဟု ု ့ တ် ကပ်ပါးေကာင်တစ်ခု အြဖစ်န ဲ ့ ပညာ�ှငေတွ ် က ခုေနာက်ပိင ု း် မှာ �� ြမင်လာ�ကပါတယ်။ လူသားေတွကေတာ့ ကပ်ပါးလက်ခေကာင် ံ ေတွေပါ။့ သက်�ိှကပ်ပါးေကာင်ေတွြဖစ်တဲ့ သူတလက် ို ့ ခေကာင် ံ ရဲကိ ု အ ် တွငး် မှာ ့ ယ အချင်းချင်းပွားများ�က�ပီး ဥပမာ ဗိင ု း် ရပ်စပ ် ိးု ေတွဟာ အသက်�ှငေနထိ ် င ု �် ကပါတယ်။ လက်ခေကာင် ံ တစ်ေယာက်ကေန ဗိင ု း် ရပ်စေတွ ် ဟာ ေနာက်တစ်ေယာက်ကို ကူးစက်ြပနပ ် ့ ာွ း�ကပါတယ်။ တချိနတ ် ည်းမှာပဲ လက်ခေကာင် ံ ရဲ ့ကိယ ု ခ ် ��ာကို စားသံးု ရင်း၊ လက်ခံေကာင်ကို အားနည်းေအာင်လပ ု ်ရင်း.. တစ်ခါတစ်ေလ လက်ခေကာင် ံ ေတွကို ေသဆံးု ေစတဲ့ အထိပါပဲ။ လူယဉ် ့ ေကျးမ� အေတွးအေခါ် တစ်ခု ဥပမာ - ခရစ်ယာန်ေတွက မိးု တိမထ ် က်က ေကာင်းကင်ဘက ုံ ို ယံ�ု ကည်တာ၊ ကွနြ် မူနစ်ေတွရဲ လက် �ိှကမ�ာေြမေပါ်က ေလာကနိဗာ� န် စတဲ့ အေတွးအေခါ်ေတွဟာ လူသားတစ်ေယာက်ကို ့ အဲဒအ ီ ေတွးအေခါ် ြပနပ ် ့ ာွ းေစဖိအတွ ု့ က် သူတစ် ့ ဘဝလံးု ကို ေပးဆပ်တာမျိုးကို လူကေတာ့ ြဖစ်ေစ�ိင ု ပ ် ါတယ်။ အသက်ေသရင်ေသပေစ ေသသွာားတယ်၊ ဒါေပမယ့် 323 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ဆိတ ု အ ဲ့ ထိ အေတွးအေခါ် အယူအဆကေတာ့ ကျန်ေနရစ်တယ်။ ခုလမ ို ျိုး ချဉ်းကပ်ယဆ ူ ပံု နည်းလမ်းအရဆိရ ု င် လူယဉ် ့ ေကျးမ�ေတွဟာ (မာခ ် ါဒီေတွ ယူဆသလိမ ု ျိုး) လူများစုကို ေခါင်းပံြု ဖတ် အြမတ်ထတ ု ခ ် ျင်တဲ့ အချိုေသာလူ � တစ်စရ ု ဲ ့ ့ ်စဝ လ�ို � ဝှကပ ် းူ ေပါင်း�ကံစည်မ(� conspiracies)ေတွ မဟုတပ ် ါဘူး။ တကယ်တမ်းေြပာရမယ်ဆရ ုိ င် လူယဉ် ုိ ာ မေတာ်တဆထွကေပါ်လာတဲ ် ့ စိတပ ် ိင ု း် ဆိင ု ရ ် ာကပ်ပါးေကာင်ေတွ ြဖစ်�ပီး သူတို ့ ့ ေကျးမ� ေတွဆတ ကူးစက်လက ို တ ် ဲ့ လူေတွအကုနလ ် းုံ ကို အြမတ်ထတ ု �် ကပါတယ်။ ခုလမ ို ျိုး ချဉ်းကပ်ယဆ ူ ပံက ု ို လူယဉ် ့် က ဲ းူ ေြပာင်းြခင်းပံစ ု ံ ့ ေကျးမ�အချက်အလက်ဆငက (သိ)ု ့ မီမက်တစ်စ် (memetics) လို ့ တစ်ခါတစ်ေလ ေခါ်ဆိ�ု ကပါတယ်။ ဒီချဉ်းကပ်ပံအ ု ြမင်ရဲ ယူ ု တကယ့် ့ ဆပံက သက်�ိသ ှ တ�ဝါေတွရဲ ့ ဆငက ့် ေြပာင် ဲ းလဲြခင်းဟာ ေအာ်ဂန ဲ စ် သတင်းအချက်အလက်ယန ူ စ်ေတွြဖစ်တဲ့ မျိုး�ိုးဗီဇ (genes)ေတွ ေနာက်ထပ်ပာွ းများတဲအ ့ ေပါ် မူတည်သလိပ ု ဲ ယဉ်ေကျးမ�ဆငက ့် ေြပာင် ဲ့ းလဲြခင်း ဆိတ ု ာဟာ ယဉ်ေကျးမ�သတင်းအချက်အလက် ေနာက်ထပ်ပာွ းများ�ကတဲအ ့ ေပါ် ယူနစ်ေတွြဖစ်တဲ့ အေြခခံပါတယ်။ မီးမ်စ် (memes) ေတွ ေအာင်ြမင်တယ ဲ့ ဉ်ေကျးမ�ေတွဟာ သူတရဲ ို ့ လက် ခေကာင် ံ ေတွြဖစ်တဲ့ လူသားေတွရဲ ့ ေကာင်းကျိုး၊ ဆိးု ကျိုးကို ဂ�ုမစိက ု ် ပစ်ပယ်ထား�ပီး ့ သူတရဲ ို ့ ယဉ် ့ ေကျးမ�သတင်းအချက်အလက် (မီးမ်စ)် ေတွကို ပွားများတာကို ေအာင်ေအာင်ြမင်ြမင်လပ ု ် �င ို �် ကပါတယ်။ လူမဘ � ာသာရပ်နယ်ပယ်က ပညာ�ှငအ ် များစုကေတာ့ အခုလို မီမက်တစ်စ် (memetics) ထင်ြမင် ယူဆပံု ကို အထင်အြမင်ေသး�ကပါတယ်။ ဒါကို သူတက ို ့ ယဉ်ေကျးမ�ဆင ုိ ရ ် ာြဖစ်စဉ်ေတွကုိ ဇီဝေဗဒဆိင ု ရ ် ာ သက်�ိသ ှ ေဘာတရားေတွနယှ ဲ ့ ဉ်�ပီး �ှငး် ြပဖိ�ကိ ု ့ ုးစားတာဟာ ပညာ�ှငမ ် ပီသဘဲ အေပျာ်သေဘာဆန်တယ်လို ့ �� ြမင်�ကတယ်။ ဒါေပမယ့လ ် ည်း ဒီပညာ�ှငေတွ ် ေတာ်ေတာ်များများကပဲ မီမက်တစ်စရ ် ဲ ့ အမ �ာညီအစ်မလို ့ ေြပာလိရတဲ ု့ ့ ပိစ် ု ့ ေမာ်ဒန်ဝါဒကိေတာ ု ့ လက်ခေလးစား�ကတာကိ ံ ု ေတွ�ရပါတယ်။ ပိစ် ု ့ ေမာ်ဒန်ဝါဒီ ေတွးေခါ်သူေတွေြပာဆိပ ု ံက ု ဒီယဉ်ေကျးမ�အချက်အလက် (memes) ေတွကို လူယဉ် ့ ေကျးမ� အေဆာက်အအံု �ကီးရဲ အ ��နး် ဘဲ အဲဒအ ီ ချက်အလက်ေတွကသ ို ာ အကျယ်တဝင ့် ေဆွးေ�ွး�ကတာ ့ ေြခခံအုပ်ချပ်ေတွလို မရည် ့ ပါပဲ။ သိေပမယ့ ု့ လ ် ည်း ဆိးု ကျိုးကို ပိစ် ု ့ ေမာ်ဒန်ဝါဒီေတွလည်းပဲ ဘာမှဂ�ုမြပုဘဲ လူယဉ် ့ ေကျးမ�ေတွဟာ သူဟာသူ ဆက် လက်ြပနပ ် ့ ာွ းတယ် ့ ့ လူသားေတွရဲေကာင် းကျိုး ့ ဆိတ ု ာကိေတာ ု ့ လက်ခံ�ကပါတယ်။ ဥပမာြပရမယ် ဆိရ ု င် ပိစ် ု ့ ေမာ်ဒန်ေတွးေခါ်သူေတွက အမျိုးသားေရးဝါဒကို ၁၉ ရာစု�င ှ ့် ၂ဝ ရာစု ဝန်းကျင်က တစ်ကမ�ာလံးု ကို ြပန� ် ့ ကူ ံှ ့ းစက်�ပီး စစ်ပဲေတွ ွ ၊ ဖိ�မ ိှ ်မေတွ � ၊ အမုနး် တရားေတွ၊ လူမျိုးတုနး် သတ်ြဖတ်မေတွ � ကို ြဖစ်ေစခဲတ ု ေနနဲ ့ ေဖာ်ြပ�ကပါတယ်။ ရာစု�စ ှ ် တစ်ခခ ု မ ု ာှ �ိင ု င ် တ ံ စ်�င ို င ် က ံ ့ ဲ့ ကပ်ေရာဂါဆိးု �ကီးတစ်ခအ လူေတွဟာ အမျိုးသားေရးဝါဒဗိင ု း် ရပ်စ် ကူးစက်�ပီဆတ ုိ ာနဲ ့ သူအိ ့ မ်နးီ ချင်း �ိင ု င ် ေတွ ံ လည်း ကူးစက်ခရ ံ တာပါပဲ။ အမျိုးသားေရးဝါဒဗိုငး် ရပ်စ်ဟာ �ကည့ရ ် င်ေတာ့ �ိင ု င ် တ ံ စ်�င ို င ် ၊ံ လူမျိုးတစ်ခခ ု အ ု တွက် 324 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge အကျိုး�ှိ သေယာင်ေယာင် ြမင်ရေပမယ့် တကယ်ကျေတာ့ အဓိကအားြဖင ့် သူအတွ ကသ ် ာ ့ အကျိုး�ှိေစတာပါ။ ခုလမ ို ျိုး ေဆွးေ�ွးြငင်းခံမ ု ေတွ � ဟာ လူမသ � ပ ိ ံဘ � ာသာရပ်ေတွမာှ အြဖစ်များပါတယ်။ အထူးသြဖင ့် ဂိမး် သီအုရ ိ ီရဲ ့ ေခါင်းစဉ်ေအာက်မာှ ပါ။ ဂိမး် သီအုရ ိ ီ �ှငး် ြပတာက အဖွဲ�ဝင်များစွာ �ှိတစ ဲ့ နစ်တစ်ခမ ု ာှ အဖွဲ�ဝင်အကုနလ ် းံု ကို ထိခက ို န ် စ်နာေစတဲ့ အယူအဆအြမင်ေတွ၊ ြပုမ�လပ � ်�ှားမ�ပံစ ု ေတွ ံ ဟာ တစ်နည်းမဟုတ် တစ်နည်းနဲေတာ ့ ့ အြမစ်တယ ွ �် ပီး ြပန� ် ့ သွ ံှ ့ ားတတ်တယ် ဆိတ ု ာကိပ ု ါ။ လက်နက်အ�ပိုင်အဆိင ု ် တပ်ဆင်တာေတွဟာ သိသာထင်�ှားတဲ့ ဥပမာ တစ်ခုပါပဲ။ လက်နက်အ�ပိုင်အဆိင ု တ ် ပ်ဆင်မေတွ � ေ�ကာင ့် အဲဒမ ီ ာှ ပါဝင်တ� ဲ့ င ို င ် ေတွ ံ အားလံးု ဟာ ေဒဝါလီခံကန ု �် ကတာပဲ။ ေြပာင်းလဲသာွ းသလားဆိေတာ ု လ ့ ည်း မဟုတဘ ် းူ ။ ဒါေပမယ့် ပါကစ�တန်က စစ်တပ်အင်အားချိနခ ် င ွ လ ် �ာ ေခတ်ေ�ှ �ေြပး ေလယဉ်ေတွဝယ်ရင် အိ�ယ ိ� ကလည်း လိက ု ဝ ် ယ်တယ်။ အိ�ယ ိ� က �ျူကလိယဗံးု ထုတလ ် ပ ု ် �င ို �် ပီဆတ ုိ ာနဲ ့ ပါကစ�တန်ကလည်း ေနာက်ကေနလိက ု လ ် ံ ထုတလ ် ပ ု ်တယ်။ ပါကစ�တန်က သူေရတပ် ကို အင်အားတိးု ချဲ�တအ ဲ့ ခါ အိ�ယ ိ� ကလည်း ့ တန်ြပန်အင်အားတိးု ချဲ�တယ်။ အဲဒရ ီ လဒ်ရဲ အဆံ းု သတ်မာှ ေတာ့ သူတရဲ ို ့ အာဏာချိ နခ ် င ွ လ ် �ာဟာ အရင်ကလို ့ ့ ထူမြခားနားပါပဲ။ အဲဒါေ�ကာင ့် ေစာေစာကလက်နက်ဝယ်ဖို ့ သံးု လိက ု တ ် ဲ့ ဘီလယ ီ န ံ ချီ ဲ ့ တဲ့ ေဒါ်လာေတွကို ပညာေရး (သိ)ု ့ ကျန်းမာေရးက�ေတွမာှ လက်နက်အ�ပိုင်အဆိင ု တ ် ပ်ဆင်တယ်ဆတ ုိ ာ ရင်း�ှးီ ြမ�ပ်�လ ံှ က ို ရ ် င် ရသားပဲ။ ဝင်မ�ပိုင်ဘေနဖိ ဲ ု့ ဒါေပမယ့လ ် ည်း ေတာ်ေတာ်ခက်တာပါ။ “လက်နက်အ�ပိုင်အဆိင ု ် တပ်ဆင်ြခင်း” ဟာ သူဟာသူ ပဲ �ိင ု င ် တ ံ စ်ခက ု ေန တစ်ခက ု ို ဗိင ု း် ရပ်စ်ပိးု တစ်ခုလို ့ ကူးစက်တတ်တဲ့ အြပုအမူပံစ ု ံတစ်ခပ ု ါ။ ဒါေပမယ့် သူဟာ အသက်�င ှ က ် ျန်ရစ်ြခင်း �ှင ့် မျိုးပွားြခင်းဆိုတဲ့ ဆင်ကေြပာင် ဲ့ းလဲြခင်းရဲ ့ စံ�န� း် ေတွေအာက်မာှ သူကိ ု က ် ျိုးပဲ ့ ယ သူြပုပါတယ်။ (သတိြပုသငတ ့် ာက လက်နက်အ�ပိုင်အဆိင ု ် တပ်ဆင်ြခင်းဆိတ ု ာဟာ မျိုး�ိုးဗီဇ (gene) လိပ ု ဲ သူကိ ု သ ် သ ူ တ ိ ဲ့ သိစိတဆ ် တ ုိ ာ ့ ယ မ�ှိပါဘူး။ သူကိ ု ူ အသက် �ှငေအာင် ် ၊ မျိုးပွားေအာင်ဆ�ုိ ပီး အသိစိတန ် တမင် ဲ့ တကာ မ�ကိုးစားပါဘူး။ သူရဲ့ ့ ့ သ ့ ြပနပ ် ့ ာွ းမ�ဟာ အာဏာအေရွ �အေြပာင်းေတွေ�ကာငြ့် ဖစ်လာတဲ့ ရည်ရွယမ ် ထားတဲ့ ရလဒ်တစ်ခုပါပဲ။) ဂိမး် သီအုရ ိ ီ၊ ပိစ် ု ့ ေမာ်ဒန်ဝါဒ၊ မီမက်တစ်စ် စသည်ြဖင ့် က�န်ေတာ်တဘယ် ို ့ လေခါ်သည် ို ြဖစ်ပါေစ သမိင ု း် ရဲအ းကျိုးကိြု ပည့စ ် ေစဖိ ံု ု ့ ဦးတည်တာမျိုး ့ ေရွ �အေြပာင်းေတွဟာ ဘယ်ေတာမ ့ ှ လူသားေတွရဲေကာင် ့ မ�ှိပါဘူး။ လူသမိ ု း် ရဲ ့ အေအာင်ြမင်ဆးုံ လူယဉ် ု ို ေဆပီယန်စ် ေတွကို အကျိုးအြပုဆံးု ့ င ့ ေကျးမ�ဟာ ဟိမ ြဖစ်ပါတယ်လို ့ ေြပာရေအာင် ဘယ်လအ ို ေြခအြမစ်မှ မ�ှိပါဘူး။ ဆငက ့် ေြပာင် ဲ့ းလဲြခင်း ြဖစ်စဉ်လိပ ု ါပဲ.. သမိင ု း် ဟာ သက်�ိလ ှ သ ူ ားတစ်ဦးချင်းစီရဲ ့စိတေပျာ် ် ရင � ခ ် စ ံ ားမ�ဆတ ုိ ာကို လံးု ဝဂ�ုမစိက ု ် ပစ်ပယ်ထားတာပါ။ �ပီးေတာ့ လူသားတစ်ဦးချင်းစီရဲက�က ေန �ကည့မ ် ယ်ဆလ ုိ ည်း သမိင ု း် ရဲဦးတည် ချက် လမ်းေ�ကာင်းေတွကို ့ ့ 325 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge သူတအတွ ို ့ က် အကျိုး�ှိေအာင် ေြပာင်းလဲဖိကိ ု ့ ု မတတ်�င ို ေအာင် ် ဘဲ အားနည်းလွနး် တာ၊ မသိနားမလည် ြဖစ်လန ွ း် တာေတွေ�ကာငလ ့် ည်း ပါပါတယ်။ *** သမိင ု း် ဆိတ ု ာ လမ်းဆံတ ု စ်ခက ု ေန ေနာက်တစ်ခုကို ခရီးဆက်ပါတယ်။ ဘယ်လမ ို ှ �ှငး် ြပလိမရတဲ ု့ ့ အေ�ကာင်းြပချက်ေတွန ဲ ့ လမ်းေ�ကာင်းတစ်ခုကို လိက ု �် ပီး ခဏ�ကာေတာ့ ေနာက်လမ်းေ�ကာင်းတစ်ခုကို ေြပာင်း သွားတာပဲ။ ေအဒီ ၁၅၀ဝ ဝန်းကျင်မာှ သမိင ု း် က သူရဲ့ အ�ကီ းမားဆံးု ေရွ းချယ်မ�� ကီးကို ြပုလုပ်ခဲ့ ့ ပါတယ်။ အဲဒါဟာ လူသားအားလံးု ရဲကံ ့ �ကမ�ာကို ေြပာင်းလဲသာွ းေစ�ံုတင်မကဘဲ ကမ�ာေပါ်မှာ�ှိတဲ့ သက်�ိှ အားလံးု ရဲ ့ ကံ�ကမ�ာကိပ ု ါ ေြပာင်းလဲလက ို တ ် ယ်ဆရ ုိ မှာပါ။ အဲဒေြပာင် ီ းလဲမက � ို သိပံပ � ညာေြပာင်းလဲမ�� ကီး လိက�န် ု့ ေတာ်တို ့ ေခါ် �ကပါတယ်။ အဲဒါက အာ�ှ-အာဖရိကတိက ု �် ကီးရဲ ့ အေနာက်စန ွ း် ပိင ု း် မှာ�ှိတဲ့ က�န်းဆွယ�် ကီး တစ်ခုြဖစ်တဲ့ ဥေရာပအေနာက်ပိင ု း် မှာ စတင်ခဲတ ီ ချိနအ ် ထိေတာ့ ဥေရာပ ့ ာပါ။ အဲဒအ အေနာက်ပိင ု း် ဟာ သမိင ု း် မှာ အေရး�ကီးတဲ့ ဘယ်အခန်းက�မှာမှ ပါဝင်ခြဲ့ ခင်း မ�ှိေသးပါဘူး။ ဒါေပမယ့် ဒီ သိပံပ � ညာေြပာင်းလဲမ�� ကီးဟာ အေနာက်ဥေရာပမှာပဲ တ�ုတ၊် အိ�ယ ိ� လို ြဖစ်ပျက်ခတ ဲ့ ာပါလဲ။ တြခားဘယ်ေနရာမှာ �ပီးေတာ့ မြဖစ်ဘဲ ဘာြဖစ်လို ့ ဒီသပ ိ ံေြပာင် � းလဲမ�� ကီးဟာ ဘာြဖစ်လို ့ ဒုတယ ိ ေထာင်စ� ု စ ှ ရ ် ဲ အလယ် တည့တ ် ည့မ ် ာှ ြဖစ်ပျက်တာပါလဲ။ ဒါထက် ၂ ရာစုေလာက်ေစာ�ပီး သိမဟု ု ့ တ် ၃ ့ ရာစုေလာက်ေနာက်ကျ�ပီး ပညာ�ှငေတွ ် ကေတာ့ ဘာလိမြဖစ် ု့ တာပါလိမ။့် သီအုရ ိ ီအမျိုးမျိုး ဒါေတွဘာလိလဲ ု့ ချြပေဆွးေ�ွး�ကပါတယ်။ ဆိတ ု ာ က�န်ေတာ်တမသိ ို ့ ပါဘူး။ ဒါေပမယ့် ဘယ်သအ ီ ုရ ိ ီမှ ယံ�ု ကည်လက်ခေလာက် ံ စရာ မြဖစ်တာကို ေတွ�ရပါတယ်။ သမိင ု း် ဆိတ ု ာ တကယ်ြဖစ်မလာခဲတ ့ ဲ့ ြဖစ်�င ို ေြခမိ ် းု ကုပ်စက်ဝင ို း် အင်မတန်ကျယ်ြပနတ ့် အ ဲ့ ရာ ြဖစ်ပါတယ်။ �ပီးေတာ့ ြဖစ်�င ို ေြခ ် ေတွလည်း အများ�ကီး�ှိခပ ဲ့ ါတယ်။ ေြပာရမယ်ဆရ ုိ င် မျိုးဆက် တစ်ခု�ပီးတစ်ခသ ု ာ ေြပာင်းသွားေပမယ့် သမိင ု း် မှာ သိပံပ � ညာေြပာင်းလဲမ�� ကီး ြဖစ်မလာခဲဘ ု ာ ကို ့ းူ ဆိတ စိတက ် းူ �ကည့မ ် ယ်ဆုိ ရတာပဲ။ သမိင ု း် မှာ ခရစ်ယာန်ဘာသာတိ၊ု ့ ေရာမအင်ပါယာတိ၊ု ့ ေရ�ဒဂင်္ ါးြပားေတွ မ�ှိခဘ ဲ့ းူ လို စိ ် းူ �ကည့လ ် ို ရသလိ ေပါ ု ။့ ့ တက ့ 326 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge အပိင ု း် ေလး သိပံပ � ညာေြပာင်းလဲမ�� ကီး ပံု ၃၁။ မနက် ၅:၂၉:၅၃ အချိန ်၊ ဇူလင ို ် ၁၆၊ ၁၉၄၅။နယူး မက်ဆက ီ ြို ပည်န ယ်၊ အယ်လမိုေဂါဒိေဒသ။ ု ပထမဆံးု ေသာ အဏု ြမူဗံုး ကို ေဖာက်ခွဲ�ပီ း ၈ စက�န ်အ ့ �ကာ။ �ျူကလိယ �ူ ပေဗဒပညာ�ှင ် ေရာဘတ် အိပ ု င်ဟင ို း် မား သည် ဗံုး ေပါက်ကပ ွဲ ံုက�ို ကည့ �် ပီ း ဘဂဝါ ဂီတ ထဲမှ “ ငါသည်လ�င် ယခုပင် ေလာကကမ�ာတိကိ ု့ ု ဖျက်ဆးီ သူ ေသမင်း ကိယ ု တ ် င ို ပ ် င် ြဖစ်လာေတာသ ဲ့ ည်။ ့ ည်“ ဟူေသာ စာသားကို ရွ တ်ခသ 327 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge အခန်း - ၁၄ မသိနားမလည်မက � ို �ှာေဖွေတွ� �ှိြခင်း စပိနေတာင် ် သလ ူ ယ်သမားတစ်ေယာက်ဟာ ေအဒီ ၁၀၀၀ ေလာက်မာှ အိပ်ေပျာ်သာွ း�ပီး ေနာက် �ှစေပါင် ် း ၅၀၀ အ�ကာ ကိလ ု ဘ ံ တ်စ်ရဲ ့ နီညာ(Niña)၊ ပင်တာ(Pinta) �ှင ့် ဆန်တာ မာရီယာ(Santa Maria) ဆိတ ု ဲ့ သေဘင်္ာသံးု စီးအေပါ် တက်ေနတဲ့ သေဘင်္ာသားေတွရဲ ညံ ီ ့ ဆူညသ ံ ေတွ ံ အလယ်မာှ ြပန်�းို ထလာတယ် ့ စေနတဲ ဆိပ ု ါစိ။ု ့ ကမ�ာ�ကီးဟာ သူအတွ က် အရမ်းစိမး် မေနဘဲ ေတွေနြမင် � ေနကျပံစ ု ံပဲ ြဖစ်မာှ ပါ။ နည်းပညာဆိင ု ရ ် ာ၊ ့ �ိင ု င ် ေရးနယ် ံ နမိတေတွ ် ၊ လူအသိ င ု း် အဝိင ု း် ရဲ ့ အြပုအမူေတွ အများ�ကီးေြပာင်းလဲသာွ း�ပီ ြဖစ်ေပမယ့လ ် ည်း ့ ဒီအလယ်ေခတ်က အအိပ်လန ွ သ ် ူ (Rip Van Winkle - ရစ် ဗန် ဝင်ကလ ဲ ် တစ်ေယာက်) အတွကေတာ ် ့ ကမ�ာ�ကီးကို ကိယ ု အ ့် မ ိ ်ကယ ို ယ ့် ာလိပ ု ဲ အသားကျေနမှာပါ။ ဒါေပမယ့် ေစာေစာက ကိလ ု ဘ ံ တ်စရ ် ဲ ့ ေဘင်္ာသားတစ်ေယာက်ဟာ အခုလမ ို ျိုး အလယ်ေခတ်ကေန �ှစေပါင် ် းရာနဲချီ ့ အိပ်ေမာကျသွား�ပီး ၂၁ ရာစုရဲ ့ iphone ringtone သံ နဲအတူ ြပန်�းို လာမယ်ဆရ ုိ င် သူနားလည်ဖို လံ ှ း် မမှေတာ ီ တ ် ရာမှ ့ ့ ဲ့ အလွနတ ့ းု ဝလက်လမ ထူးဆန်းေထွြပားထဲ ကမ�ာ�ကီးတစ်ခုမာှ ြပန်�းို လာရမှာပါ။ �ပီးေတာ့ သူကိ ု သ ် ူ ့ ယ ေမးမိမာှ ပဲ.. “ဒါ ေကာင်းကင်ဘလ ုံ ား ဒါမှမဟုတ် ငရဲြပည် များလား။” �ပီးခဲတ ့ ဲ့ �ှစေပါင် ် း ၅၀၀ အတွငး် မှာ လူသားေတွရဲစွ့ မး် အားနဲပတ် ့ သက်လို ့ ် းို တိးု တက်မေတွ � ြဖစ်ခဲတ ဘယ်လမ ို မ ှ န ှ း် ဆလိမရ ု ့ ေအာင် �ကီးမားတဲ့ တဟုနထ ့ ယ်။ သက�ရာဇ် ၁၅၀၀ က ကမ�ာ�ကီးတစ်ခလ ု းံု မှာ ဟိမ ု ို ေဆပီယန်စဦ ် းေရ သန်း ၅၀၀ (၅၀၀၀၀၀၀၀၀)ဝန်းကျင်�ိှခပ ဲ့ ါတယ်။ ဒီေနချိ ် ာှ ့ နမ ၇ ဘီလယ ီ ံ (၇၀၀၀၀၀၀၀၀၀) �ှိပါ�ပီ။ ၁၅၀၀ ခု�စ ှ က ် လူသားမျိုး�ွယတ ် စ်ခုလးံု ရဲ ့ ဝန်ေဆာင်မ� � င ှ ့် ကုနပ ် စ�ညး် ေတွရဲ ့ စုစေပါင် ု းတန်ဖိးု ဟာ ဒီေနေခတ် ကန်ေဒါ်လာနဲဆိ ီ ံ ့ ့ ု ၂၅၀ (၂၅၀၀၀၀၀၀၀၀၀၀) ဘီလယ ဝန်းကျင်�ိမ ှ ယ်လို ့ ခနမ ့် န ှ း် �ကတယ်။ ဒီေနေခတ် လူသားေတွရဲ ့ တစ်�စ ှ စ ် ာ ကုနထ ် တ ု လ ် ပ ု ် မတ � န်ဖိးု ဟာ ့ ကန်ေဒါ်လာ ထရီလယ ီ ံ ၆၀ (၆၀၀၀၀၀၀၀၀၀၀၀၀၀) နီးပါး �ှိပါတယ်။ သက�ရာဇ် ၁၅၀၀ မှာ လူသားေတွက ကယ်လရ ို ီပမာဏ ၁၃ ထရီလယ ီ ံ တစ်ေနတာအြဖစ် စားသံးု �ကတယ်။ ဒီေခတ်မာှ ဆို တစ်ေနကိ ့ ့ ု ၁၅၀၀ ထရီလယ ီ ံ ပမာဏကို စားသံးု �ကပါတယ်။ (ဒီကန ိ း် ဂဏန်းပမာဏေတွကို တစ်ဆတ ိ ေလာက် ် ေရတွက�် ကည့ပ ် ါ။ လူဦး ် ပ ု ် မဟ � ာ ၂၄၀ ဆ �ှင ့် စွမး် အင်သးုံ စွဲမက � ေတာ့ ၁၁၅ ဆ အထိ တိးု လာခဲတ ့ ာပါ။) ့ ေရဟာ ၁၄ဆ၊ ထုတလ 328 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge တကယ်လများ ို ့ ခုေခတ်ေမာ်ဒန်စစ်ေဘင်္ာတစ်စးီ ဟာ ကိလ ု ဘ ံ တ်စ်တေခတ် ို ့ ကို ြပန်ေရာက်သာွ းတယ် ဆိပ ု ါစိ။ု ့ စက�နပ ် ့ ိင ု း် အတွငး် မှာပဲ အဲဒစ ီ စ်ေဘင်္ာက ကိလ ု ဘ ံ တ်စရ ် ဲ နီ ့ ညာ (Niña)၊ ပင်တာ (Pinta) �ှင ့် ဆန်တာ မာရီယာ (Santa Maria) သံးု စီးစလံးု ကို သစ်သားစေတွအြဖစ် ဖွာ�ကဲလန်ေအာင် လုပ်ပစ်�င ို စ ် မ ွ း် �ှိပါတယ်။ �ပီးေတာ့ တဆက်တည်း ဒီေမာ်ဒန်စစ်ေဘင်္ာတစ်စးီ တည်းနဲ ့ သူဟာသူ ေတာ့ ့ ဘာြခစ်ရာေလးမှမထင်ဘဲ အဲဒေခတ် ီ က �ှိ�ိသ ှ မ�ေသာ အင်အား�ကီး�ိင ု င ် အ ံ ားလံးု ရဲေရတပ် အကုနလ ် းံု ကို �ှစ်ြမုပ်ပစ်မာှ ပါ။ ဒီေခတ် ့ ေမာ်ဒန်ကန ု တ ် င်သေဘင်္ာ�ကီး ၅ စီးနဲဆိ ု င် အဲဒေခတ် ီ က တစ်ကမ�ာလံးု ရဲ ့ �ှိ�ိှသမ�ေသာ ကုနသ ် ည်ေလှေတွ ့ ရ အေပါ်က ကုနစ ် ည်ေတွအကုနလ ် းံု ကို တင်ယ� ူ င ို ပ ် ါတယ်။ အလယ်ေခတ်က �ှိ�ိှသမ�ေသာ စာ�ကည့တ ် က ို အ ် ကုနလ ် းံု မှာ�ှိတဲ့ ကျမ်းစာအုပ်ေတွ၊ ပုရပိက ု ေတွ ် မာှ �ှိတဲ့ စကာလံးု ေတွ၊ ကိနဂ ် ဏန်းေတွ အားလံးု ကို ဒီေခတ်ေမာ်ဒန်ကန ွ ပ ် ျူတာ ေနရာလွတေတွ ် �ိဦ ှ းမှာပါ။ တစ်လးံု နဲ ့ သိမး် ထား�ိင ု ပ ် ါတယ်။ ဒီေနေခတ် က ့ ဒါေတာင် ဘဏ်�ကီးတစ်ခုခမ ု ာှ ဆိရ ု င် သိမး် ဆည်းစရာ ေမာ်ဒန်ေခတ်မတိင ု မ ် ီက ကမ�ာေပါ်မှာ�ှိသမ� �ိင ု င ် ေတွ ံ အကုနလ ် းံု ရဲ ့ စုစည်းထားတဲပ ့ ိက ု ဆ ် ပ ံ မာဏထက် ပိမ ု မ ို ျားြပားတဲ့ ေငွပမာဏ သိမး် ဆည်းထား�ှိပါတယ်။ သက�ရာဇ် ၁၅၀၀ မှာ ေနထိင ု သ ် ဦ ူ းေရ တစ်သန ိ း် ေကျာ်တဲ့ �မို �ဆလ ုိ ို ့ အေရအတွက် အနည်းငယ်ပဲ �ှိခတ ဲ့ ာပါ။ အေဆာက်အအံေတွ ု ေတာ်ေတာ်များများကလည်း တည်ေဆာက်�က�ပီး ��ံ�၊ သစ်သား၊ သံးု ထပ်အေဆာက်အအံုတစ်ခုဟာ ေကာက်�ု ိး စတာေတွန ဲ ့ မိးု ေမ�ာ်တက ို လ ် ေြပာလိ ို ့ ရပါတယ် ု့ ။ လမ်းေတွဟာလည်း အမ�ိကေတွ ် န ဲ ့ ေ�ွရာသီမာှ ဖုနထ ် �ူ ပီး ေဆာင်းတွငး် မှာ ��ံ� �ွေတွ ံ နပါ။ ဲ့ �ပီးေတာလ ့ ည်း လမ်းေပါ်မှာ ြမင်းေတွ၊ ေနဝင်�ပီဆတ ုိ ာနဲလည် း ့ ဒီေနရာတချို �သာ ဆိတေတွ ် ၊ �ကက်ေတွ၊ �မို �တစ်ခုလးံု ဟာ လှညး် ေတွ၊ သွားလာသူေတွန ဲ ့ ြပည့က ် ျပ်ေနတာပါ။ ေမှာင်မည်းသွားေတာတ ့ ာပဲ။ ဖေယာင်းတိင ု အ ် လင်းေရာင်၊ မီးတုတအ ် လင်းေရာင် အေမှာင်ထထ ု မ ဲ ာှ ဟိေနရာ ု နည်းနည်းပါးပါးေတွရ � တာပါ။ အဲဒလ ီ �ို မို � မှာ ေနထိင ု လ ် ာသူတစ်ေယာက်သာ ခုေခတ် ေမာ်ဒန်�မိုေတွ � ြဖစ်တဲ့ တိက ု ျို၊ နယူးေယာက် (သိ)ု ့ မွမ်ဘင ုိ း် လို �မိုေတွ � ကို ေတွ� ြမင်ရမယ်ဆရ ုိ င် ဘယ်လမ ို ျားေနမှာပါလိမ်။့ ှ ်မာှ ၁၆ ရာစု မတိင ု ခ ် င်အထိ ဘယ်လသ ူ ားမှ ကမ�ာကိမ ု ပတ်�င ို ခ ် ဲပ ီ ရာဟာ ၁၅၂၂ ခု�စ ့ ါဘူး။ အဲဒအ ကီလမ ို ီတာေပါင်း ၇၂၀၀၀၀ ေကျာ် ခရီး�ှငခ ် တ ဲ့ ဲ့ ဖာဒီနန် မက်ဂျယ်လန်ရဲေရ ့ ေ�ကာင်းခရီးအဆံးု သတ်�ပီး စပိန� ် င ို င ် က ံ ုိ ြပန်ေရာက်လာတဲအ ့ ခါ ေြပာင်းလဲသာွ းခဲပ ီ ရီးလမ်းဟာ သံးု �ှစ်�ကာြမငခ ့် �ဲ့ ပီး ့ ါတယ်။ အဲဒခ မက်ဂျယ်လန် အပါအဝင် သေဘင်္ာသားအကုနလ ် းံု နီးပါး အသက်ဆးုံ �� ံးခဲရ ှ မ ် ာှ ေတာ့ ့ ပါတယ်။ ၁၈၇၃ ခု�စ ြပင်သစ်စာေရးဆရာ ယူးလ်စဗ ် ာန်း (Jules Verne) ကေတာ့ ချမ်းသာ�ကယ်ဝ�ပီး ခရီးသွားစွနစ ် ့ ားသူတစ်ေယာက် ြဖစ်တဲ့ �ဗိတသ ိ �လူမျိုး ဖိလယ ိ က် ေဖာဂ ့ ် (Phhileas Fogg) ဟာ ကမ�ာ�ကီးကို ရက်ေပါင်း ၈၀ နဲ ့ တစ်ပတ် ပတ်�င ို လ ် မ ိ မ ့် ယ်လို ့ စိတက ် းူ ယဉ်ခဲပ ့ ါတယ်။ ဒီေနလိ ု ချိနမ ် ာှ ဆိရ ု င် ့ အ 329 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge လူလတ်တန်းစားထဲက မည်သတ ူ စ်ဦးတစ်ေယာက်မဆို လံြု ခံုေအးေဆးသက်သာစွာနဲ ့ ကမ�ာ�ကီးကို ၄၈ နာရီအတွငး် မှာ တစ်ပတ် ပတ်�င ို ပ ် ါတယ်။ သက�ရာဇ် ၁၅၀၀ ခု�စ ှ ်မာှ လူသားေတွဟာ ကမ�ာရဲ ့ ေြမမျက်�ာှ ြပင်ေပါ်မှာသာ ကနသ ် ့ တ်�ှငသ ် န်�ကပါတယ်။ လူေတွအေနနဲ ့ ေမ�ာ်စင်ေတွ ေဆာက်�င ို တ ် ယ်၊ ေတာင်ေတွေပါ် တက်�င ို တ ် ယ် ဆိေပမယ့ ု ် ေကာင်းကင်ဆတ ုိ ာဟာ ငှကေတွ ် ၊ ေကာင်းကင်တမန်ေတွ၊ နတ်ဘရ ု ားေတွ အတွက် သီးသနဖ ် ့ ယ်ထားတဲ့ ေနရာတစ်ခုပါ။ ဒါေပမယ့် ၁၉၆၉ ခု�စ ှ ် ဇူလင ို လ ် ၂၀ ရက်ေနမှ့ ာေတာ့ လူသားေတွဟာ လ အေပါ်ကို ေြခချ�ိင ု ခ ် ပ ဲ့ ါတယ်။ စ�ကာဝဠာဆိင ု ရ ် ာ ဒါဟာ သမိင ု း် ဝင်ေအာင်ြမင်မတ � စ်ခဆ ု တ ုိ ာထက် ေအာင်ြမင်မတ � စ်ခုြဖစ်�ပီး ဆငက ့် ေြပာင် ဲ းလဲြခင်းဆိင ု ရ ် ာ ပိပ ု ါတယ်။ သူဟာ အံခ ့ ျီးဘွယတ ် စ်ခုပါပဲ။ ကမ�ာေပါ်မှာ သက်�ိှေတွစတင်လာတဲ့ လွနခ ် ဲတ ် း ၄ ဘီလယ ီ �ံ ကာတဲ့ ဆငက ့် ေြပာင် ဲ းလဲမြ� ဖစ်စဉ်မှာ ့ ဲ့ �ှစေပါင် မည်သည့သ ် က်�ိှမှ ကမ�ာေ ု ခ ် ပ ဲ့ ါဘူး။ ေသချာတာကေတာ့ လကမ�ာေပါ်မှာ ့ လထုကို ထိးု ေဖာက်�ပီး မသွား�ိင တြခားေြခရာတစ်ခခ ု ု (သိ)ု ့ ေရဘဝဲလက်တရ ံ ာ တစ်ခခ ု ု �ှိေနမှာမဟုတဘ ် းူ ဆိတ ု ာပါပဲ။ ု း် တစ်ေလ�ာက် လူသမိ ့ င အများပိင ု း် အထိ ဒီကမ�ာ�ဂိုဟ်ေပါ်မှာ�ှိတဲ့ ၉၉.၉၉ ရာခိင ု � ် န� း် ေသာ သက်�ိသ ှ တ�ဝါေတွကို လူသားေတွ မသိ�ကပါဘူး။ သူတကိ ို ့ ု အဏုဇီဝ�ုပ် (micro-organisms) လို ့ ေခါ်ဆိ�ု ကပါတယ်။ အဲဒလ ီ ို မသိရြခင်းအေ�ကာင်းရင်းက သူတဟာ ို ့ က�န်ေတာ်တအတွ ို ့ က် လံးု ဝအေရးမပါလို ့ မဟုတပ ် ါဘူး။ တကယ်ဆရ ုိ င် က�န်ေတာ်တို ့ ကိယ ု ခ ် ��ာထဲမာှ ဆဲလတ ် စ်ခုတည်း�ှိသတ�ဝါ (one-celled creates) ေတွ ဘီလယ ီ န ံ ချီ ဲ ့ �ိ�ှ ပီး သူတဟာ ို ့ က�န်ေတာ်တို ့ ကိယ ု ခ ် ��ာေပါ် အလကားသက်သက် လိက ု ပ ် ါစီနင်းသူေတွ မဟုတပ ် ါဘူး။ အဏုဇီဝ�ုပ်ေတွဟာ က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ့ အေကာင်းဆံးု မိတေဆွ ် ေတွ ြဖစ်သလို အဆိးု ဝါးဆံးု ရန်သေတွ ူ လည်း ြဖစ်ပါတယ်။ တချို �အဏုဇီဝ�ုပ်ေတွဟာ က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ့ အစားအစာကို ေချဖျက်ေပး၊ အစာအိမ်ကို သန� ် ့ ှငး် ေစ�ပီး တချို ေ � တွကျေတာ့ အနာေရာဂါ၊ ကပ်ေရာဂါေတွ ြဖစ်ေစပါတယ်။ သိတိ ု့ င ု ေအာင် ် ၁၆၇၄ ခု�စ ှ ေရာက် ် မသ ှ ာ ုိ ာကို လူသားမျက်စိန ဲ ့ အဏုဇီဝ�ုပ်ဆတ ပထမဆံးု အ�ကိမ် ြမင်ဖးူ တာပါ။ အန်တန ွ ် ဗန် ေလဝန်ဟခ ု ် (Anton van Leeuwenhoek) ဆိတ ု ဲ့ လူတစ်ေယာက်က ေရစက်ေလးတစ်စက်မာှ �ှိတဲ့ အင်မတန်ေသးငယ်တသ ဲ့ တ�ဝါေတွ စုြပံုေန�ကတဲက ့ မ�ာကို သူရဲ့ အိ ု ် ့ မ်လပ အဏု�ကည့မ ် န ှ ဘ ် လ ီ းူ ကတစ်ဆင ့် အဲဒက ီ အစြပုလို ့ ေနာင်�စ ှ ်ေပါင်း ၃၀၀ ို ရ ် တဲအ ့ ခါ ြမင်လက အလနတ ် ့ �ကားြဖစ်ခဲပ ့ ါတယ်။ �ကာလာတဲ့ ခုချိနထ ် ိ လူသားေတွဟာ အဏုဇီဝ�ုပ်မျိုးစိတ် ေတာ်ေတာ်များများကို ပိမ ု သ ို န ိ ားလည်ေအာင် လုပ်ေဆာင်လာခဲ�့ ကတယ်။ အဏုဇီဝ�ုပ်ေတွေ�ကာငြ့် ဖစ်တဲ့ ေ�ကာက်မက်ဖယ ွ က ် းူ စက်ေရာဂါ �ပီးေတာလ ့ ည်း ေတာ်ေတာ်များများကိလ ု ည်း ဒီအဏုဇီဝ�ုပ်ေတွရဲစွ့ မ်းအားကိလ ု ည်း အကျိုးြပုေအာင် အသံးု ချ�ိင ု ခ ် �ဲ့ က�ပီ။ က�န်ေတာ်တို ့ �ှမ ိ န ် င်းအ�ိင ု ယ ် � ူ င ို ပ ် ါ�ပီ။ သိပံပ � ညာနဲ ့ ေဆးပညာဘာသာရပ်ေတွကို ဒီေနေခတမှ ာဆိရ ု င် က�န်ေတာ်တဟာ ို ့ ေဆးဝါးေတွထတ ု လ ် ပ ု ်ဖိ၊ု ့ ့ 330 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ဇီဝေလာင်စာေတွထတ ု လ ် ပ ု ်ဖို ့ �ှင ့် ကပ်ပါးပိးု မ �ားေတွကို �ှငး် လင်းဖိအတွ ု့ က် ဘက်တးီ ရီးယားေတွကို လိသ ု လိဗ ု ီဇြပုြပင်ေြပာင်းလဲ�ကပါတယ်။ ဒါေပမယ့် လွနခ ် ဲတ ့ ဲ့ �ှစ် ၅၀၀ ကာလအတွငး် မှာ တစ်ခုတည်းေသာ အ�ကီးကျယ်ဆးုံ နဲ ့ အေြပာင်ေြမာက်ဆးုံ အခိုုက်အတနဟ ် ့ ာ ဇူလင ို လ ် ၁၆ ရက်၊ ၁၉၄၅ မနက် ၅ နာရီ၊ ၂၉ မိနစ်၊ ၄၅ စက�နမ ် ့ ာှ ြဖစ်ပျက်ခဲပ ီ က ိ ျတဲ့ စက�န့် ပိင ု း် အချိနမ ် ာှ ပဲ အေမရိကန် သိပံပ � ညာ�ှငေတွ ် က နယူးမက်ဆက ီ ို ့ ါတယ်။ အဲဒတ ြပည်နယ်၊ အယ်လမိေဂါဒိ ု ေဒသ ု မှာ ပထမဆံးု ေသာ အက်တမ်ဗံးု ကို ခွခ ဲ ပ ဲ့ ါတယ်။ အဲဒအ ီ ချိနက ် စ�ပီး လူသားေတွမာှ သမိင ု း် ကိေြပာင် ု းလဲ�င ို တ ် ဲ့ စွမး် ရည်ကသ ို ာမက လူသမိ ု း် �ကီးတစ်ခုလးံု ကို ့ င အဆံးု သတ်ပစ်�င ို တ ် ဲ့ စွမး် ရည်ကပ ို ါ ပိင ု ဆ ် င ုိ လ ် ာခဲပ ့ ါတယ်။ *** အယ်လမိေဂါဒိ ု ေဒသက ု အက်တမ်ဗးံု �ှင ့် လေပါ်ကို အေရာက်သာွ း�ိင ု ြ် ခင်း စတဲအ ့ ရာေတွြဖစ်ဖို ့ဦးတည်ခဲတ ့ ဲ့ သမိင ု း် စဉ်အြဖစ်အပျက်ကို သိပံပ � ညာေြပာင်းလဲမ�� ကီးလို ့ သိ�ကပါတယ်။ လူသားေတွဟာ သူတရဲ ို ့ အရင် းအြမစ်ေတွကို ့ ဒီြဖစ်ပျက်ေြပာင်းလဲမ�� ကီးမှာ သိပံသ � ေတသန ု ေတွအတွက် ရင်း�ှးီ ြမ�ုပ်�ြံှ ခင်းအားြဖင ့် အင်မတန်�ကီးမားတဲ့ စွမး် အားသစ်ေတွကို ရ�ှိပိင ု ဆ ် င ုိ လ ် ာတယ်။ ဒါဟာ ေြပာင်းလဲမ�� ကီးတစ်ခု ြဖစ်ပါတယ်။ ဘာလိလဲ ု ့ ဆေတာ ုိ ု ခ ် င်အချိနထ ် ိ လူသားေတွဟာ ေဆးပညာ၊ စစ်မက်ဆင ုိ ရ ် ာ၊ စီးပွားေရးနဲ ့ ့ ေအဒီ ၁၅၀၀ မတိင ပတ်သက်လို ့ စွမး် အားသစ်အမျိုးမျိုးကို ပိင ု ဆ ် င ုိ � ် င ို တ ် ဲ့ သူတရဲ ို ့ စွ့ မး် ရည်ကို အြပည့အ ် ဝနားမလည်ဘဲ သံသယ�ှိေနတုနး် ပါ။ ေယဘုယျအားြဖငေတာ ့် ့ အစိးု ရေတွ၊ ချမ်းသာ�ကယ်ဝသူေတွက ပညာေရး �ှင ့် စေကာလား�ှစေတွ ် မာှ ရန်ပံေငွ ု ေတွ စိက ု ထ ် တ ု ခ ် ဲ�့ ကတယ်ဆတ ုိ ဲ ့ ရည်ရွယရ ် င်းက စွမး် အားသစ်ေတွ ရ�ှိပိင ု ဆ ် င ုိ ဖ ် ိုထက် နဂိ� ု ိှရင်းစွဲ လုပ်�င ို စ ် မ ွ း် ရည်ေတွကို ထိနး် သိမး် �ိင ု ဖ ် ိပဲ ု ့ ြဖစ်ပါတယ်။ အဲဒ ီ ေမာ်ဒန်ေခတ် ့ မတိင ု ခ ် င်က မင်းလုပ်အုပ်ချုပ်သေတွ ူ က ဆရာေတာ်ေတွ၊ ဒဿနပညာ�ှငေတွ ် ၊ ကဗျာဆရာေတွကို ေငွေ�ကးေထာက်ပံတ ုိ ာ ဒီလေတွ ူ က သူရဲ့ အု � ို ပိမ ု ိေသချာခိ ု င ု မ ် ာေအာင် ကူညေပးဖိ ီ ု ့ �ှင ့် ့ ယ်ဆတ ့ ပ်ချုပ်မက �ိင ု င ် တ ံ င ွ း် လူမတ � ည်�ငိမ်မက � ုိ ထိနး် သိမး် ဖိပဲ ု့ ြဖစ်ပါတယ်။ အဲဒအ ီ ုပ်ချုပ်သေတွ ူ အေနနဲ ့ သူတက ို ့ ေဆးဝါးအသစ်ေတွ �ှာေဖွေတွ� �ှိသာွ းမှာ၊ လက်နက်အသစ်ေတွထင ွ လ ် ာ�ပီး စီးပွားေရးတိးု တက်မေတွ � ကို အစေဖာ်ေပးလိမ်မ လ ငခ ့် �ဲ့ ကပါဘူး။ ့ ယ်လို မမ�ာ် ့ လွနခ ် တ ဲ့ ဲ့ �ှစေပါင် ် း ၅၀၀ အတွငး် မှာပဲ လူသားေတွဟာ သိပံသ � ေတသနမှ ု ာ ရင်း�ှးီ ြမ�ုပ်�ြံှ ခင်းအားြဖင ့် သူတရဲ ို ့ ့ လုပ်�င ို က ် င ို � ် င ို စ ် မ ွ း် ပကားကို ပိမ ု တ ို းို ချဲ�လာ�ိင ု တ ် ယ်လို ့ အရင်ကထက် ပိမ ု ယ ို �ံု ကည်လာခဲ�့ ကတယ်။ � စ်ခုမဟုတဘ ် ဲ အ�ကိမအ ် ခါအခါ အချက်အလက်ေတွန ဲ သက် ေသြပ�ပီးသားပါ။ ဒါဟာ မြမင်မစမ်းယံ�ု ကည်မတ ့ အခုလို သက်ေသေတွပိမ ု မ ို ျားြပားလာတာနဲအမ� ချမ်းသာ�ကယ်ဝတဲလ ့ ေတွ ူ ၊ အစိးု ရေတွက သိပံပ � ညာအေပါ် ့ အရင်းအြမစ်ေတွကို အရင်ကထက်ပိ�ု ပီး စိတအ ် ားထက်သန်စာွ ြမ�ုပ်�လ ံှ ာ�ကပါတယ်။ 331 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge အဲဒလ ီ ို ရင်း�ှးီ ြမ�ုပ်�မ ံှ ေတွ � မ�ှိဘဲ က�န်ေတာ်တအ ုိ ့ ေနနဲ ့ လေပါ်မှာ လမ်းေလ�ာက်တာ၊ အဏုဇီဝ�ုပ်ေတွကို ဗီဇေြပာင်းတာ �ှင ့် အက်တမ်ကို ခွြဲ ခမ်းတာ စတဲအ ့ လုပ်ေတွ ြဖစ်�င ို မ ် ာှ မဟုတပ ် ါဘူး။ ဥပမာဆိရ ု ရင် အေမရိကန် အစိးု ရဟာ �ျူကလိယ မ�ကာေသးခင်က �ူ ပေဗဒကို ဆယ်စ� ု စ ှ ေတွ ် အတွငး် မှာ ဘီလယ ီ န ံ ချီ ဲ ့ တေဒါ်လာ ဲ့ ေတွကို ေလ့လာဖိအတွ ု့ က် အသံးု ြပုခဲပ ့ ါတယ်။ အဲဒေလ့ ီ လာမ�ကေနရလာတဲ့ အေမရိကန် စက်�ု ံေတွအတွက် ေဈးသက်သာတဲ့ အသိပညာေတွေ�ကာငသ ့် ာ လ�ပ်စစ်ဓာတ်အားြဖနြ် ဖူး ့ ေပးေနတဲ့ �ျူကလိယ ဓာတ်အားေပးဌာနေတွ တည်ေဆာက် �ိင ု တ ် ာပါ။ စက်�ု ံေတွကလည်း အေမရိကန် အစိးု ရကို အခွနေတွ ် ေဆာင်တယ်။ အစိးု ရကလည်း အဲဒအ ီ ခွနေတွ ် ထက ဲ တချို �ကခ ို ေဝ�ပီ ွဲ း �ျူကလိယ�ူ ပေဗဒနဲပတ် ့ သက်�ပီး သုေတသနေတွ ဆက်လက်လပ ု ်ေဆာင်ဖို ့ h ေငွေ�ကးေထာက်ပံပ ့ ါတယ်။ ရ�ှိလာေသာ စွမ်းအား အရင်းအြမစ်များ h သုေတသနြပုြခင်း h သိပံပ � ညာေြပာင်းလဲမ�� ကီး သံသရာစက်ကင ွ း် ။ သိပံပ � ညာတွငတ ် းို တက်မရ � ရန်မာှ သုေတသနသက်သက် �ှင ့် ို ့ းု ၏ အားေပးမ�အေပါ်တွင ် အြပန်အလှန ် အလုပ်မြဖစ်ေပ။ သိပံပ � ညာ၊ �ိင ု င ် ေရး�ှ ံ င ့် စီးပွားေရး စသည်တအားလံ မှတ ီ ည်ေနေပသည်။ �ိင ု င ် ေရး ံ �ှင ့် စီးပွားေရး အဖွဲ�အစည်းများက ေထာက်ပံေသာ အရင်းအြမစ်များမ�ှိဘဲ ့ သိပံသ � ေတသနြပုရန် ု မာှ ြဖစ်�င ို ဖ ် ယ ွ မ ် �ှိသေလာက်ပင်။ အြပန်အလှနအ ် ားြဖင ့် သိပံပ � ညာသုေတသနကလည်း စွမး် အားသစ်များကို ေပးစွမး် သည်။ ထိစ ု မ ွ း် အားသစ်များကို အသံးု ြပုသည့အ ် ခါ ရ�ှိလာေသာအရာများ၊ အရင်းအြမစ်သစ်များကို သိပံသ � ေတသနလု ု ပ်ရာတွင ် တဖန်ြပန်လည် ြမ�ုပ်�သ ံှ ည်ပင်။ 332 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ယေနေမာ် ူ ားေတွဟာ ့ ဒန်ေခတ်လသ သုေတသနလုပ်ြခင်းအားြဖင ့် စွမး် အားသစ်ေတွပိင ု ဆ ် င ုိ � ် င ို တ ် စ ဲ့ မ ွ း် ရည်ေတွ သူတမှ ို ့ ာ�ှိတယ်လို ့ ဘာေ�ကာငမ ့် ျား ပိ၍ ု ပိ၍ ု ယံ�ု ကည်လာ�ကတာပါလဲ။ သိပံပ � ညာ၊ �ိင ု င ် ေရး ံ �ှင ့် စီးပွားေရးတို ့ �ကားက ခိင ု မ ် ာတဲဆ ့ က်�ယ ွ မ ် က � ို ဘယ်အရာကများ ြဖစ်ေစတာပါလိမ်။့ အဲဒါနဲပတ် ့ သက်တဲ့ အေြဖအချို �ကို ေပး�ိင ု ဖ ် ို ့ ေခတ်သစ်သပ ိ ံရ � ဲထူ ့ ဘာဝကို ဒီအခန်းမှာ ေလ့လာသွားမှာြဖစ်ပါတယ်။ ေနာက်ထပ် အခန်း ၂ ့ းြခားတဲသ ခန်းမှာေတာ့ သိပံပ � ညာ၊ ဥေရာပအင်ပါယာေတွန ဲ ့ အရင်း�ှငစ ် းီ ပွားေရးစနစ်တ�ကားက ို ့ မဟာမိတြ် ပု ဆက်� �ယ်မေပါ် � ေပါက်လာပံက ု ို ဆန်းစစ်သာွ းမှာပဲ ြဖစ်ပါတယ်။ မသိန ားမလည်မ� လူသားေတွဟာ စဉ်းစားသိြမင်ြခင်းေြပာင်းလဲမ�� ကီးအချိနက ် စ�ပီး စ�ကာဝဠာေလာက�ကီးကို နားလည်ဖို ့ �ကိုးစားလာခဲ�့ ကတာပါ။ က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ဘိ ့ းု ဘွားေတွဟာ သဘာဝေလာကတရား�ကီးကို ထိနး် ချုပ်စးို မိးု တဲ့ ဥပေဒသေတွကို �ှာေဖွေတွ� �ှိဖို ့ အချိနက ် ာလ�ှစေ ် ပါင်းများစွာ�ကာ �ကိုးပမ်းအားထုတလ ် ာခဲ�့ ကတာပါ။ ဒါေပမယ့် ေခတ်သစ်သပ ိ ံပ � ညာကေတာ့ ေ�ှးအရင်က �ိုးရာသိပံပ � ညာေလ့လာပံန ု ဲ သိ ိ ာသာ ကွြဲ ပားတဲရ ့ ာ ့ သသ ၃ ခု�ိပ ှ ါတယ်။ (က) မိမိတ၏ ို ့ မသိနားမလည်မ�ကို စိတအ ် ားထက်သန်စာွ ဝန်ခံြခင်း။ ေခတ်သစ် သိပံပ � ညာ ဟာ လက်တင်စကားလံးု (ignoramus - “က�န်ေတာ်တို ့မသိပါ”) ဆိတ ု ဲ့ စကားလံးု အေပါ် အေြခခံပါတယ်။ သူရဲ့ ့ မသိ�ိ�ှ ကပါဘူးလို ့ အသိပညာအသစ်ေတွ ယူဆချက်ကေတာ့ ဆိတ ု ာပါ။ အရာအားလံးု ကို ဒါထက် ပိအ ု ေရး�ကီးတာက ့ တိးု ပွားလာတာနဲအမ� ့ က�န်ေတာ်တို ့ က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ့ အရင်ကက�န်ေတာ်တို ့ လက်ခံထားတဲ့ အရာေတွဟာ မှားယွငး် ပါတယ်လသက် ို ့ ေသြပ�ိင ု တ ် ယ်ဆတ ုိ ာကို လက်ခံလာ�ကတယ်။ အင်မတန်ြမငြ့် မတ်�ပီး ေမးခွနး် ထုတလ ် မရတဲ ို ့ ့ အယူအဆ၊ အိုငဒ ် ယ ီ ာ (သိ)ု ့ သီအုရ ိ ီ ရယ်လို ့ မ�ှိပါဘူး။ (ခ) ေစာင�့် ကည့ ေ ် လ့လာြခင်း �ှင ့် သခင်္ျာပညာရပ် တကိ ို ့ ု ဗဟိြု ပုြခင်း။ မသိနားမလည်မက � ို ဝန်ခ�ံ ပီးတဲေ ့ နာက်မာှ ေခတ်သစ်သပ ိ ံပ � ညာဟာ ဦးတည်လာခဲတ ့ ယ်။ အဲဒအ ီ တွက် အသိပညာအသစ်ေတွကို ေစာင�့် ကည့ေ ် လ့လာ ရ�ှိဖို ့ ထားတဲအ ့ ရာေတွကို စုစည်း�ပီးေနာက် သခင်္ျာသေဘာတရားေတွကို အသံးု ြပု�ပီး အဲဒေ ီ စာင�့် ကည့ေ ် လ့လာ ထားတာေတွကို �ပီးြပည့စ ် တ ံု သ ဲ့ အ ီ ုရ ိ ီအြဖစ် ချိတဆ ် က်တာပါ။ 333 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge (ဂ) စွမ်းအားသစ်များ ပိုငဆ ် င ုိ လ ် ာြခင်း။ ေခတ်သစ်သပ ိ ံပ � ညာဟာ သီအုရ ိ ီေတွ ဖန်တးီ �ံုနတင် ဲ့ တင်းတိမမ ် ေနဘဲ စွမး် အားသစ်ေတွရ�ှိဖိအတွ ု့ ကပ ် ါ အဲဒသ ီ အ ီ ုရ ိ ီေတွကုိ အသံးု ချပါတယ်။ အထူးသြဖင ့် နည်းပညာအသစ်ေတွကို တီထင ွ �် ကံဆဖိြဖစ် ု ့ ပါတယ်။ သိပံပ � ညာေြပာင်းလဲမ�� ကီးဟာ အသိပညာတိးု တက်ေြပာင်းလဲမမ � ဟုတပ ် ါဘူး။ တကယ်တမ်းမှာေတာ့ လူေတွရဲမသိ � င ုိ ရ ် ာ ့ နားမလည်မဆ ေြပာင်းလဲမ�� ကီးတစ်ရပ်ပဲြဖစ်ပါတယ်။ သိပံပ � ညာေြပာင်းလဲမ�� ကီးကို ြဖစ်ပျက်ေစခဲတ ့ ှာေဖွေတွ� �ှိမက � လူသားေတွဟာ သူတအတွ ို ့ ကအ ် ေရး�ကီးဆံးု ြဖစ်တဲ့ ့ ဲ့ �ကီးကျယ်ခမ်းနားတဲ� ေမးခွနး် ေတွရဲအေြဖကိ ု မသိ�ကပါလားဆိတ ု ာကို �ှာေဖွေတွ� �ှိြခင်းပဲြဖစ်ပါတယ်။ ့ ေခတ်သစ်မတိင ု မ ် က ီ အစဥ်အလာအသိပညာေတွြဖစ်တဲ့ အစ�လာမ်ဘာသာ၊ ခရစ်ယာန်ဘာသာ၊ ဗုဒဘ � ာသာ �ှင ့် ကွနြ် ဖူး�ှပ်ဝါဒီေတွက ကမ�ာေလာက�ကီးနဲပတ် ု့ အ ့ ရာဟူသမ� ့ သက်�ပီး သိဖိအေရးပါတဲ အကုနလ ် းံု ကို လူသားေတွ သိ�ိ�ှ ပီးြဖစ်တယ်လို ့ အခိင ု အ ် မာေြပာထားပါတယ်။ ခမ်းနားတဲန ့ တ်ဘရ ု ားေတွ အလံးု စံက ု တ ို တ်�င ို တ ် ဲ့ ဘုရားသခင် ဒါမှမဟုတ် ေ�ှးကာလက ပညာ�ှိ�ကီးေတွဟာ အလံးု စံက ု ို (သိ)ု ့ သိ�ိန ှ ားလည်တဲ့ ဉာဏ်ပညာကို ပိင် ု ဆင ုိ �် က�ပီး သူတနားလည် ို ့ ထားတဲအ ့ ရာအားလံးု ကို ��တတ ် က ို အ ် ားြဖင ့် လည်းေကာင်း၊ ကျမ်းစာပုရပိက ု ေ ် တွ ဖွငဟ ့် ေဖာ်ြပထား�ပီးြဖစ်တယ်။ ေသမျိုးြဖစ်တဲ့ �ိုး�ိုးသာမန်လေ ူ တွ ကေတာ့ အဲဒေ ီ �ှးေဟာင်းစာေပေတွကို ထဲထဝ ဲ င်ေလ့လာ�ပီး မှနမ ် န ှ က ် န်ကန်နားလည်မသ ှ ာ အသိပညာေတွ ရ�ှိ�ကတယ်။ သမ�ာကျမ်းစာ၊ ကုရ်အာန် ေဝဒကျမ်းေတွဟာ စ�ကာဝဠာ�ကီးနဲ ့ ပတ်သက်တအ ဲ့ ေရးပါတဲ့ (သိ)ု ့ လျို � ဝှကေ ် တွ မပါဘဲေပျာက်ေန�ပီး အေသွးအသား ကိယ ု ခ ် ��ာနဲလူ ီ ျို � ဝှကခ ် ျက်ေတွကို ့ သားေတွကသာ အဲဒလ �ှာေဖွေဖာ်ထတ ု � ် င ို မယ် ် ဆတ ုိ ာဟာ စိတက ် းူ နဲေတာင် စဉ်းစားလိမရ�ိ ု့ င ု တ ် အ ဲ့ ရာပါ။ ့ ေ�ှးေဟာင်အစဥ်အလာအသိပညာေတွက ပထမတစ်ခုက တစ်ဦးတစ်ေယာက်အေနနဲ ့ ဝန်ခခ ံ တ ဲ့ ဲ့ မသိနားမလည်မ� ၂ အေရးပါတာေတွ ခုေတာ့ �ှိပါတယ်။ မသိနားမလည်တာ ြဖစ်�င ို တ ် ယ်လုိ ့ ယူဆတယ်။ အဲဒအ ီ ခါ လိအ ု ပ်တအ ဲ့ သိပညာေတွကို ရဖိအတွ ု့ က် သူအေနနဲ ့ တြခားပညာ�ှိတစ်ေယာက်ကို ့ ေမးလိက ု � ် ု ံပါပဲ။ ဒါနဲတင် လံေ ု လာက်ပါတယ်။ ဘာလိလဲ ု ့ ဆေ ုိ တာ့ ဘယ်သမ ူ မ ှ သိေသးတဲ့ အရာတစ်ခခ ု ုကို ့ သိဖိလိ ု့ အ ု ပ်ချက်မှ မ�ှိတာ။ ဥပမာ ၁၃ ရာစု ေယာ� ့ � ိငး် ယား ရွ ာတစ်ရွာက လယ်သမားတစ်ေယာက်က လူသားမျိုး�ွယ် ဘယ်လစ ို တင်လာသလဲဆိတ ု ာ သူအေနနဲ ခရစ် ယာန်အစဥ်အလာအသိပညာမှာ ့ ့ သိချင်တယ်ဆရ ုိ င် ေသချာတဲအ ့ ြဖေတွ ေ◌�ှိတယ်လို ့ ယူဆထား�ပီးသားပဲ။ ဆ◌ိ◌ေ ု တာ့ သူအေနနဲ ရွ ု း် �ကီးကို ေမးလိက ု တ ် ာနဲ �ပီ ့ ာမှာ�ှိတဲ့ ခရစ်ယာန်ဘန ့ းသွားမှာပဲ။ ့ ဒုတယ ိ တစ်ခက ု ေတာ့ အစဥ်အလာအသိပညာရပ် �ကီးတစ်ခုလးံု က သိပ်အေရးမပါတဲအ ့ ရာေတွကို မသိနားမလည်တာမျိုး �ှိ�င ို ပ ် ါတယ်လို ့ ယူဆတာပါ။ ဆိလ ု တ ို ာကေတာ့ �ကီးကျယ်တန ဲ့ တ်ဘးု ရားေတွ၊ ေ�ှးပညာ�ှိ�ကီးေတွက က�န်ေတာ်တကိ ို ့ မ ု ေြပာခဲတ ဲ့ ရာေတွက ့ အ ဘာမှအေရး�ကီးလိပဲ ု ့ ြဖစ်ပါတယ်။ 334 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ဥပမာေြပာရရင် ေစာေစာက လယ်သမားက ပငက ့် ေ ူ တွ ပငက ့် မ ူ �င်ဘယ်လရ ို က်�ကသလဲဆတ ုိ ာ - သိချင်တယ်ဆပ ုိ ါစိ။ု ့ ဒါကို ဘုနး် �ကီးကိသ ု ာွ းေမးလို ့ အလကားပါပဲ။ ဘာလိလဲ ု ့ ဆေ ုိ တာ့ ခရစ်ယာန်ကျမ်းစာ ထဲမာှ က အဲဒီေမးခွနး် နဲပတ် ု့ လ ် ည်း ဒါေ�ကာငမ ့် ို ့ ခရစ်ယာန်ဝါဒဟာ ့ သက်�ပီး အေြဖမှမ�ှိတာ။ သိေပမယ့ ြပည့စ ် ြံု ခင်းြခင်းမ�ှိဘဲ လိအ ု ပ်မ� � ိှတယ်လို ့ ပငက ့် မ ူ �င်ဘယ်လရ ို က်�ကသလဲ ယူဆရမှာြဖစ်ပါတယ်။ မဆိလ ု ပ ို ါဘူး။ ဆိတ ု ာကို ေြပာ�ကစတမ်းဆိရ ု င် ေကာင်းေကာင်း�ကီးသိသားပဲ။ ဒါသာ အဲဒအ ီ စား နားလည်တာဟာ ဘုရားသခင်က တကယ်အေရးပါတဲ့ ပငက ့် ေ ူ တွ ဘာမှအေရးမပါပါဘူးလိပဲ ု့ ပငက ့် ေ ူ တွဘယ်လ�ို ကသလဲဆတာ ုိ အချက်အလက် ြဖစ်တယ်ဆရ ုိ င်၊ လူသားေတွ�ကီးပွားဖိနဲ ု ့ ကယ် တင်ြခင်းရဖိအတွ ု့ က် လိအ ု ပ်တယ်ဆရ ုိ င် ဘုရားသခင်က သမ�ာကျမ်းစာထဲမာှ ့ အဲဒအ ီ ေ�ကာင်းကိြု ပည့ြ် ပည့စ ် စ ံု ံု ထည့ထ ် ားမှာပဲ။ ခရစ်ယာန်ဝါဒက လူေတွကို ပငက ့် ေ ူ တွမေလ့လာဖို ့ တားြမစ်ခတ ဲ့ ာေတာမ ် းူ ။ ့ ဟုတဘ ပငက ့် ပ ူ ညာ�ှငေ ် တွအေနနဲ ့ လူအသိ င ု း် အဝိင ု း် မှာ (ဥေရာပအလယ်ေခတ် အဲဒလ ီ လ ို ေ ူ တွ �ှိခရ ဲ့ င်ေပါေလ ့ ) ့ သိပ်အေရးမပါတဲ့ သူတရဲ ို ့ က��ှ င ့် ခရစ်ယာန်ဝါဒရဲ ထာဝရအမှ နတ ် ရားေတွန ဲ ့သူတရဲ ို ့ �ှ့ ာေဖွေတွ� �ှိမေ � တွဟာ ့ ့ အပ်စပ်မမ � �ှိဘးူ ဆိတ ု ာ လက်ခံရမှာြဖစ်ပါတယ်။ ပညာ�ှငေ ် တွအေနနဲ ့ ပငက ့် ေ ူ တွ (သိ)ု ့ လိပ်ြပာေတွ (သိ)ု ့ ဂလာပါးဂိစ် ု့ စာကေလးငှကေ ် တွ နဲပတ် ့ သက်လို ့ မည်သေသာအရာေတွ ုိ ့ ေတွ� �ှိတယ်ဆပ ုိ ါေစ လူအသိ င ု း် အဝိင ု း် ၊ �ိင ု င ် ေ ံ ရး �ှင ့် စီးပွားေရးေတွရဲ ့ ပဓာနအေြခခံအမှနတ ် ရားလိအ ု ရာေတွန ဲ ့ ယှဥလ ် က် ုိ ရင် ့ ဘာမဟုတတ ် ဗ ဲ့ ဟုသတ ု သက်သက် ြဖစ်သာွ းတာပဲ။ တကယ်လက်ေတွ� မှာေတာ့ အဲဒေ ီ လာက်�ု ိး�ှငး် မေနတာကိေ ု တွ�ရပါတယ်။ ေခတ်တင ို း် ေခတ်တင ို း် မှာ အလွနတ ် ရာမှပဲ ဘာသာတရားကိင ု း် �� ိင�် ပီး ေ�ှး�ိုးစွက ဲ ျတဲေ ့ ခတ်ေတွဆရ ုိ င်ေတာင်မှ သူတလက် ို ့ ခထ ံ ားတဲ့ အစဥ်အလာအသိပညာတစ်ခလ ု းံု က ေဖာ်ထတ ု တ ် င်ြပမယ့လ ် ေ ူ တွေတာ့ လျစ်လျူ�� ထားတဲ့ �ှိစ�မဲပါ။ ဒါေပမယ့် အေရး�ကီးတဲအ ့ ရာေတွ�ိှေသးတယ်ဆတ ုိ ာ အဲဒလ ီ လ ို ေ ူ တွဟာ အ�မဲခွဲြခားဆက်ဆခ ံ ရ ံ တာ၊ ြပစ်တင်��တခ ် ျခံရတာနဲ�ကံ ို ့ အသိပညာအစဥ်အလာသစ်တစ်ခုကို ့ ုရတတ်ပါတယ်။ ဒါမှမဟုတ် သူတဟာ စတင်တည်ေထာင်�က�ပီး သူတသာလ�င် ို ့ သိ�င ို သ ် မ�အရာအားလံးု ကို သူတသိ ို ့ �ိှနားလည်သာွ းပါ�ပီလို ့ ေ�ကးေ�ကာ်တတ်�ကတယ်။ ဥပမာေြပာရမယ်ဆရ ုိ င် တမန်ေတာ် မုဟာမ�ဒဟ ် ာ သူရဲ့ အာရပ် လမ ူ ျိုးေတွဟာ ့ ြမငြ့် မတ်တသ ဲ့ စ�ာတရားကို မသိနားမလည်းဘဲအသက်�ှင�် ကတာကို အြပစ်တင်ြခင်းအားြဖင ့် သူရဲ့ ဘာသာေရးလု ပ်ငန်းစဥ်ကို အစြပုတယ်။ သိပ်မ�ကာခင်မာှ ပဲ သူကယ ို တ ် င ို သ ် ာလ�င် သစ�ာတရားကို ့ အြပည့အ ် စံသ ု � ိ ိသ ှ ြူ ဖစ်တယ်လို စတင် ေ�ကးေ�ကာ်လာ�ပီး သူရဲ့ ေနာက် လက ုိ ေ ် တွက သူကိ ို ့ ” ့ ့ ့ ု တမန်ေတာ်တ၏ လို ့ စတင်ေခါ်ေဝါ်လာ�ကတယ်။ အဲဒက ီ စ�ပီးေနာက် ”ေနာက်ဆးုံ ေသာ တမန်ေတာ် (သိ)ု ့ အ�ှင ် တမန်ေတာ်မဟ ု ာမ�ဒမသိ ် တအ ဲ့ ရာ၊ ဘုရားသခင်က သူကိ ု င ွ လ ့် စ ှ ် မြပသေသးတဲအ ့ ရာဆိလ ု ုိ ့ မ�ှိေတာပ ့ ါဘူး။ ့ ဖ 335 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ေခတ်သစ်သပ ိ ံပ � ညာကေတာ့ တမူထးူ ြခားတဲအ ့ သိပညာအစဥ်အလာတစ်ခုပါ။ တကယ့အ ် ေရးပါဆံးု ေမးခွနး် ေတွနပတ် ဲ ့ သက်လို ့ ပွငပ ့် င ွ လ ့် င်းလင်း�ကီး ဝန်ခံလပါပဲ ို ့ ။ သက်�ိန ှ ပတ် ဲ ့ သက်တဲ့ ဒါဝင်က ပေဟဠိကို အေြဖထုတလ ် က ို �် ပီလို ့ အားလံးု က သူသာလ�င် အတူတကွမသိနားမလည်�ကတာကို ဆိ�ု ပီး အစကေနအဆံးု ထိ ဘယ်တန ု း် ကမှ ဘာလိလဲ ု ့ ဆေ ုိ တာ့ ”ဇီဝေဗဒပညာ�ှငတ ် ၏ ို ့ အကုနလ ် းံု တလက်စတည်း မေ�ကးေ�ကာ်ခဲပ ့ ါဘူး။ အ�ှင“် သူ�ှာေဖွ ဇီဝေဗဒပညာ�ှငေ ် တွဟာ ေနာက်ထပ်ရာစု�စ ှ ်များစွာ သိပံသ � ေ ု တသနေတွ ကျယ်ကျယ်ြပနြ် ပန ု ်ေဆာင်�ပီးတာေတာင်မပ ှ ဲ ့ ် ့ ထပ်မံလပ အခုထက်ထိ ဦးေ�ှာက်ကေန အသိစိတ“◌် ဆိတ ု ာကို ဘယ်လလ ို ပ ု ်ေဆာင်သလဲဆတ ုိ ာကို ” ”မဟာေပါက်ကမ ဲွ �� ကီး“ ေကာင်းေကာင်းမ�ှငြ် ပ�ိင ု ေ ် သးတာကို ဝန်ခ�ံ ကတယ်။ �ူ ပေဗဒပညာ�ှငေ ် တွ ကလည်း ကို ဘယ်အရာကြဖစ်ေစခဲသ ုိ ာ မသိ�ကတာ သိမဟု ု ့ တ် ကွမတ ် မ်မက�င်းနစ် �ှင ့် ေယဘုယျ��င ိ း် ရသီအုရ ိ ီ ့ လဲဆတ �ှစ်ခအ ု �ကား ဘယ်လည ို �ရ ိ မလဲဆတ ုိ ာ မသိကြ◌တာကို ဝန်ခ�ံ ကပါတယ်။ တြခားေသာအေြခအေနေတွမာှ ဆိရ ု င် အဆက်မြပတ် တစ်ခန ု တစ် ဲ ့ ခု အသစ်အသစ်ထက ွ ေ ် ပါ်လာတဲ့ ယှဥ်�ပိုင်ေနတဲသ ့ ပ ိ ံသ � အ ီ ုရ ိ ီေတွဟာ သက်ေသအေထာက်အထားေတွကို ကိးု ကား�ပီး ြပင်းြပင်းထန်ထန် အြပန်အလှန ် စကားစစ်ထးို ြငင်းခံ�ု ကပါတယ်။ အေကာင်းဆံးု ဥပမာကေတာ့ စီးပွားေရးကို အေကာင်းဆံးု ဘယ်လေ ို မာင်း�ှငမ ် လဲ ဆိတ ု ာနဲပတ် ့ သက်တဲ့ စကားစစ်ထးို ပွဲေတွပါ။ ေဘာဂေဗဒ ပညာ�ှငတ ် စ်ဥးီ ချင်းစီကေတာ့ သူတရဲ ို ့ နည် �ကေပမယ့် ့ းလမ်းကသာ အေကာင်းဆံးု ြဖစ်ပါတယ်လုိ ေ�ကးေ�ကာ် ့ စီးပွားေရးအကျပ်အတည်းေတွ�ကံုတိင ု း် ၊ ဘယ်လက ို င ို တ ် ယ ွ ရ ် မယ်ဆတ ုိ ဲ ့ စေတာေ ့ စျးကွက် လုပ်ထးံု လုပ်နည်းကေတာ့ ပူေဖာင်းေပါက်ကမ ွဲ � ေတွြဖစ်တင ို း် အ�မဲေြပာင်းလဲေနတာပါပဲ။ �ပီးေတာ့ အားလံးု ကလည်း ေဘာဂေဗဒနဲပတ် ုိ ာ မ�ှိေသးဘူးလို ့ ့ သက်လို ့ ေနာက်ဆးုံ ေသာစကားကို ေြပာမယ်ဆတ ေယဘုယျ လက်ခထ ံ ား�ကတယ်။ ဒါေပမယ့် တချို �ေသာအေြခအေနေတွမာှ ေတာ့ သီအုရ ိ ီတချို �ဟာ တသမတ်တည်း ရ�ှိလာတဲသ ့ က်ေသအေထာက်အထားေတွအရ ေတာက်ေလ�ာက်အ�မဲမန ှ က ် န်ေနတာကိေ ု တွ�ရတယ်။ ဒါေ�ကာင ့် သူနဲ့ ဆန ် ့ ျင်ဘက်ြဖစ်တဲ့ တြခားသီအုရ ိ ီေတွဟာ ေဘးကိေ ု ရာက်ကန ု တ ် ယ်။ အဲဒ ီ မှနက ် န်တသ ဲ့ အ ီ ုရ ိ ီေတွကို ့ က လူေတွလက်ခံ�ကေပမယ့် သက်ေသအေထာက်အထားအသစ်ေတွေပါ်ထွကလ ် ာ�ပီး ဒီသအ ီ ုရ ိ ီေတွ မှားယွငး် ေ�ကာင်း သက်ေသြပ�ိင ု တ ် ယ်ဆရ ုိ င် ဒီသအ ီ ုရ ိ ီကို စွနပ ် ့ စ်လက ို ဖ ် ို ့ ြပင်ဆင်ဖိကိ ု ့ ု အားလံးု က (သိ)ု ့ သေဘာတူ�ပီးသားပါ။ ဒါေတွရဲ ့ ဥပမာေကာင်းကေတာ့ ကမ�ာေ ိ ီ ့ ြမထုချပ်�ကီးများသီအုရ �ှင ့် ဆငက ့် ေ ဲ ြပာင်းလဲြခင်း သီအုရ ိ ီေတွ ြဖစ်ပါတယ်။ မသိနားမလည်မက � ို သက်ဝင်လပ � ်�ာှ း၊ လိလ ု ခ ို ျင်ချင်ဝန်ခလ ံ က ို တ ် ာဟာ ေပျာေ ့ ပျာင်းမ��ိှ�ပီး ေ�ှးအရင်က ေခတ်သစ်သပ ိ ံပ � ညာကို အများ�ကီးပိမ ု ို အသိပညာအစဥ်အလာေတွနယှ ဲ ့ ဥ်လက ို ရ ် င် 336 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge စူးစမ်းေလ့လာလိစ ု ိတက ် လ ို ည်း ဘယ်လအ ို လုပ်လပ ု ်တယ် အများ�ကီးအားေပးရာကျပါတယ်။ ဆိတ ု ာနဲပတ် ့ သက်လို ့ အဲဒါဟာ ကမ�ာ�ကီးေလာက�ကီး က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ နားလည် �င ို မ ် စ � မ ွ း် အား�ှင ့် ့ နည်းပညာ အသစ်ေတွ တီထင ွ � ် င ို စ ် မ ွ း် ကို �ကီး�ကီးမားမားအေထာက်အကူေပးတယ်။ ဒါေပမယ့လ ် ည်း တချိနတ ် ည်းမှာပဲ ဒီအရာေတွေ�ကာင ့် က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ေ�ှ ု တ ဲ့ ဲ့ ေလးနက်တြဲ့ ပဿနာတစ်ခုကို ့ းဘိးု ဘွားေတွ �ကံုေတွ�စရာမလိခ က�န်ေတာ်တ�ကံ ို ့ ုေတွရ � ပါတယ်။ နားမလည်�ကပါဘူးလို ့ ေလာေလာဆယ်က�န်ေတာ်တအားလံ ို ့ းု က လက်ခံထား�ကတယ်။ အေြပာင်းအလဲေတွ�ိေ ှ န�ိင ု ေ ် သးေပမယ့် �ှိ�ိှသမ�အရာအားလံးု ကို က�န်ေတာ်တပိ ို ့ င ု ဆ ် င ုိ ထ ် ားတဲ့ က�န်ေတာ်တအားလံ ို ့ းု အသိပညာေတွဟာ အတူတကွလက်ခထ ံ ား�ကတဲ့ စိတက ် းူ ယဥ်ပံြု ပင်အေ�ကာင်းအရာေတွေ�ကာင ့် သန်းေပါင်းများစွာေသာ လူစိမး် ေတွဟာ ထိထေ ိ ရာက်ေရာက် လက်တအ ွဲ လုပ်လပ ု ် �င ို �် ကတယ်။ တကယ်လသာ ို ့ အဲဒစ ီ တ ိ က ် းူ ယဥ် အေ�ကာင်းအရာေတွသာ မှားယွငး် �ပီး သံသယဝင်စရာေကာင်းေနတယ်ဆရ ုိ င် လူအသိ င ု း် အဝိင ု း် ကို ့ အတူတကွက�န်ေတာ်တို ့ ဘယ်လထ ို န ိ း် ထား�ိင ု မ ် လဲ။ က�န်ေတာ်တရဲ ုိ ့ လူ ု ဖွဲ�အစည်းေတွ၊ �ိင ု င ် ေ ံ တွ၊ �ိင ု င ် တ ံ ကာအဖွဲ�အစည်းေတွကို ့ ထအ ဘယ်လလ ို ည်ပတ်�ကမှာလဲ။ ဒီကေနေခတ် သစ်မာှ လူမ� � င ို င ် ေ ံ ရးအခင်းအကျင်းေတွ တည်�ငိမေ ် အာင်�ကိုးစားအားထုတတ ် အ ဲ့ ခါ ့ က�န်ေတာ်တမှ ို ့ ာ ေရွ းချယ်စရာများများမ�ှိဘဲ သိပံန � ည်းလမ်းမကျတဲ့ နည်းစနစ် ၂ ခုထက ဲ တစ်ခုမဟုတ် တစ်ခုကပ ို ဲေရွ းရပါတယ်။ (က) ပထမတစ်ခုကေတာ့ လုပ်ေလ့လပ ု ်ထ�ှိတာေတွကို သိပံသ � အ ီ ုရ ိ ီတစ်ခက ု ယ ို လ ူ က ို မ ် ယ်။ �ပီးေတာ့ ေဘးဖယ်လက ို �် ပီး သိပံပ � ညာသေဘာရဲ ့ အဲဒသ ီ အ ီ ုရ ိ ီသာလ�င် ေနာက်ဆးုံ နဲအ�ကင် းမဲေ ် ရားြဖစ်တယ်လို လက် ခေ ံ �ကးေ�ကာ်တာပါ။ ဒီနည်းလမ်းကို ့ ့ သချာတဲ့ အမှနတ ့ နာဇီေတွက သူတရဲ ို ့ ့ လူမျိုးေရးေပါ်လစီေတွဟာ ဇီဝေဗဒအချက်အလက်ေတွရဲေနာက် ဆက်တေ ွဲ တွ� �ှိမသ � ာြဖစ်တယ်လို ့ ့ ေ�ကးေ�ကာ်တေ ဲ့ နရာမှာ အသံးု ြပုခဲ�့ ပီး ကွနြ် မူနစ်ေတွကေတာ့ မာခ ် � ် င ှ လ ့် န ီ င် တိရဲ ု ့ ့ ြမငြ့် မတ်တဲ့ စီးပွားေရးသစ�ာတရားကို ့ စ အ�ကင်းမဲမ ှ က ် န်�ပီး ဘယ်ေတာမ ု့ းလို ေ�ကးေ�ကာ် ရင်း အသံးု ြပုခဲ�့ ကပါတယ်။ ့ န ့ ြှ ငင်းလိမရဘူ ့ (ခ) ဒုတယ ိ တစ်ခက ု ေတာ့ သိပံပ � ညာကို လံးု ဝပစ်ပယ်လက ို �် ပီး သိပံန � ည်းလမ်းမကျတဲ့ အ�ကင်းမဲအ ် ရားအတိင ု း် ေနထိင ု သ ် ာွ းဖိပါပဲ ု ့ ။ ဒါကေတာ့ လူသားေတွမာှ တမူထးူ ြခားတဲတ ့ န်ဖိးု နဲ ့ ့ မှနတ အခွငအ ့် ေရးေတွ �ှိတယ်လို ့ တရားေသယံ�ု ကည်လက်ခထ ံ ားတဲ့ လစ်ဘရယ်လသ ူ ားဝါဒရဲနည် ီ ရားေသဝါဒဟာ ဟိမ ု ို ေဆပီယန်စေ ် တွကို ့ းဗျူဟာ ြဖစ်ပါတယ်။ အဲဒတ သိပံန � ည်းကျေလ့လာထားတဲ့ �ှာေဖွေတွ� �ှိမေ � တွနတိ ဲ့ က ု �် ကည့မ ် ယ်ဆရ ုိ င် �ှကစ ် ရာေကာင်းေလာက်ေအာင် ကွလ ဲ ေ ွဲ နတာေတွ အများ�ကီး�ှိေနတာ ေတွ�ရပါတယ်။ 337 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ဒါေပမယ့လ ် ည်း သိပံပ � ညာရပ်ကက ို ဒီအရာေတွက က�န်ေတာ်တကိ ို ့ ု သုေတသနေတွလပ ု ်ဖိအတွ ု့ က် မအံဩ ့ ေစပါဘူး။ ေငွေ�ကးေထာက်ပံမ � ဖိ၊ု ့ ့ ရ ဘာလိလဲ ု ့ ဆေ ုိ တာ့ အေ�ကာင်းြပချက်ေတွ ေပးရတဲအ ့ ခါ ဘာသာတရားနဲ ဝါဒအေတွ းအေခါ်ေတွအေပါ် သက်ဝင်ယ�ံု ကည်မေ � တွကို အားကိးု ရတာကိးု ။ ့ ဘာပဲြဖစ်ြဖစ် ဒီကေန ့ ေခတ်သစ်ယဥ်ေကျးမ�ကလည်း ေ�ှးအရင်ကယဥ်ေကျးမ�ေတွနမတူ ဲ ့ ဘဲ ပိပ ု ိသ ု ာသာပဲ မသိနားမလည်မေ � တွကို လိလ ု ခ ို ျင်ချင် လက်ခေ ံ ထွးေပွ� �ကတာကို ေတွ�ရပါတယ်။ လူသားေတွရဲ ့ ေခတ်သစ်လေဘာင် ူ့ အသိင ု း် အဝိင ု း် ကို နည်းပညာတိးု တက်မ� � င ှ ့် ဆက်လက်တည်တေ ံ့ စတဲအ ့ ရာတစ်ခုကလည်း သိပံသ � ေ ု တသနေတွအေပါ် လက်ခံယ�ံု ကည်လာ�ကတာပါပဲ။ ဘာသာတရားတစ်ခုကို အဲဒါကလည်း ယံ�ု ကည်သလိမ ု ျိုးဝိင ု း် ဝန်း အ�ကင်းမဲအ ် ရားအေပါ်ယံ�ု ကည်သက်ဝင်မက � ို ့ မှနတ အတိင ု း် အတာတစ်ခအ ု ထိ အစားထိးု ေနရာ ယူသာွ းတာပါ။ သိပံ�ဆင ုိ ရ ် ာ တရားေသအယူဝါဒ ေခတ်သစ်သပ ိ ံပ � ညာမှာ ဘံတ ု ည ူ တ ီ ဲ့ လံးု ဝေမးခွနး် မထုတရ ် မယ့် သုေတသနြပုနည်းလမ်းေတွ �ှိပါတယ်။ တရားေသအယူဝါဒေတွမ�ှိေသာ်ြငားလည်း ဒါေတွက က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ့ အာ�ံုတစ်မျိုးမျိုးနဲ ့ ေလ့လာစူးစမ်းလို စု အညီန ဲ ့ ့ ့ ေဆာင်းမိလာတဲ့ လက်ေတွ�မျက်ြမင် ေတွ� �ှိချက်ေတွကုိ အေြခခံ�ပီး သခင်္ျာရဲ အကူ ေပါင်းစုထားတာေပါ။့ သမိင ု း် တစ်ေလ�ာက်မာှ လက်ေတွ� စူးစမ်းမ�အမျိုးမျိုးကို လူေတွလပ ု ်ခဲ�့ ကေပမယ့် ဒါေတွရဲ ့ အေရးပါမ�က အကန်အသတ် �ိပ ှ ါတယ်။ စဥ်းစာမယ်ဆရ ုိ င် က�န်ေတာ်တလိ ို ့ အ ု ပ်တဲ့ အေြဖေတွအားလံးု ကို ့ ရ�ပီးသွားတဲအ ့ ချိနမ ် ာှ ေလ့လာမ�အသစ်အသစ်ေတွလပ ု ်�ပီး အဖိးု တန်အရင်းအြမစ်ေတွကို ဘာလိြဖုန် ု ့ းတီးေနဦး မှာလဲ။ ဒါေပမယ့် အလွနအ ် ေရးပါတဲ့ ေမးခွနး် တချို � ရဲအေြဖကိ ု မသိေသးဘူးဆိတ ု ာ ့ ဝန်ခ�ံ ပီးတဲအ ့ ခါမှာေတာ့ ေခတ်သစ်လသ ူ ားေတွဟာ လံးု ဝဆန်းသစ်တဲ့ အသိပညာေတွကို �ှာေဖွဖိလိ ု့ အ ု ပ်ေ�ကာင်း သိလာခဲ�့ ကတယ်။ ဆိေ ု တာ့ တဆက်တည်းမှာပဲ အရင်က အသိပညာေဟာင်းေတွဟာ ချို � ငဲမ � ိှတယ်လို ့ ့ � ေခတ်သစ်သေ ု တတန အစဉ်လာအသိေဟာင်းေတွကို အာ�ံုစက ို ပ ် ါတယ်။ စနစ်က ြပန်လန ှ ေ ် လ့လာေနမယ့် မျက်ေမှာက်ေတွ� �ှိချက်ေတွန ဲ ့ တရားေသမှတယ ် တ ူ ယ်။ အစား က�န်ေတာ်တိုဟာ ့ ေလ့လာစမ်းသပ်မအ � သစ်ေတွလပ ု ်ဖို ့ အတိတက ် အစဉ်လာအသိေတွ ထိပ်တက ို တ ် းို တဲအ ့ ခါမျိုးမှာ မျက်ေမှာက်ေတွ� �ှိချက်ေတွကပ ို ဲ ဦးစားေပးစဉ်းစားပါတယ်။ တကယ်တမ်းေတာ့ စ�ကာဝဠာထဲက အလှမး် ေဝးတဲ့ �ကယ်စင်စေ ု တွကို စူးစမ်းတဲ့ �ူ ပေဗဒပညာ�ှငေ ် တွ၊ ေ�ကးေခတ် (Bronze Age) �မို �တစ်�မို �ကေနရတဲ့ ေ�ှးေဟာင်းသုေတသနပညာ�ှငေ ် တွ၊ အ�ကင်းအကျန်ေတွကို အရင်း�ှငဝ ် ါဒ အကဲြဖတ်သးုံ သပ်တဲ့ ေပါ်ေပါက်လာပံက ု ို 338 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ေလ့လာတဲ့ �ိင ု င ် ေ ံ ရးသိပံပ � ညာ�ှငေ ် တွဟာ ေ�ှးထံးု ကို လံးု ဝပစ်ပယ်တာမျိုးေတာ့ မဟုတပ ် ါဘူး။ အစပိင ု း် မှာေတာ့ အတိတက ် ပညာ�ှိေတွ ေြပာခဲ၊့ ေရးခဲတ ို ့ အစြပု�ကတယ်။ သိေပမယ့ ု့ ် ့ ာတာေတွကို ေလ့လာတာနဲ ့ သူတေတွ ရည်မန ှ း် ချက်�ကီးတဲ့ �ူ ပေဗဒပညာ�ှင၊် ေ�ှးေဟာင်းသုေတသီန ဲ ့ �ိင ု င ် ေ ံ ရးသိပံပ � ညာ�ှင ် အေလာင်းအလျာ ေတွဟာ အိုငစ ် တိင ု း် (Einstein), ဟင်းနရစ် �ှီးလ်မင် (Heinrich Schliemann) နဲ ့ မက်စ် ဝက်ဘာ (Max Weber) တိေတွ ု့ သိနားလည်ခတ ဲ့ ာထက် လွနေ ် ြမာက်�ပီးသိဖိုက ို ့ ပန် ု ပ ် ဲလို ့ ေကာလိပ်ပထမ�ှစ် ့ းတိင ့ သူတရဲ ေလာက်မာှ တင် နားလည်သာွ း�ကတယ်။ *** ေစာင�့် ကည့ေ ် လ့လာမ�ေတွသက်သက်နေတာ ဲ့ ့ နားလည်ဖိဆိ ု့ ရ ု င် အေစာပိင ု း် အသိပညာ ေစာင�့် ကည့ေ ် လ့လာမ�ေတွကို အသိပညာ ြဖစ်မလာပါဘူး။ စ�ကာဝဠာ�ကီးကို �ပီးြပည့စ ် တ ံု သ ဲ့ အ ီ ုရ ိ ီေတွန ဲ ့ ချိတဆ ် က်ေပးဖိလိ ု့ ပ ု ါတယ်။ အစဉ်အလာမှာေတာ့ သီအုရ ိ ီေတွကို ဇာတ်လမ်းေတွအြဖစ် ပံေ ု ဖာ်ဖန်တးီ ခဲ�့ ကပါတယ်။ ေခတ်သစ်သပ ိ ံက � ေတာ့ သခင်္ျာကို အသံးု ချတယ်။ သမ�ာကျမ်းစာ၊ ကုရ်အာန်၊ ေဝဒကျမ်းေတွန ဲ ကွ ့ နြ် ဖူး�ှပ်ဂ��ဝင်ကျမ်းေတွမာှ ညီမ�ြခင်းေတွ၊ ဂရပ်ေတွ၊ တွကခ ် ျက်မေ � တွ မပါသေလာက်ပဲ။ �ိုးရာဒ�ာရီေတွ၊ ကျမ်းစာေတွက ေယဘုယျဥပေဒသေတွကို ချြပတဲအ ့ ခါ သခင်္ျာနည်းနဲ ့မဟုတဘ ် ဲ ဇာတ်ေ�ကာင်းေြပာတဲ့ ပံစ ု န ံ ေြပာြပ�ကတယ် ဲ့ ။ မာနခီယန်ဘာသာတရားရဲ ့ အေြခခံစည်းမျဉ်းတစ်ခုက “ေလာက�ကီးဟာ အေကာင်းနဲအဆိ းု တိရဲ ု ့ စစ် ့ ့ တလင်း” ပဲလို ့ ြပတ်ြပတ်သားသား ေြပာပါတယ်။ အေကာင်းစွမး် အားတစ်ခက ု စိတဝ ် ိဉာဉ်ကို ဖန်ဆင်း�ပီးေတာ့ အဆိးု စွမး် အားတစ်ခုက �ုပ်ြဒပ်ကို ဖန်တးီ တယ်။ လူသားေတွဟာ ဒီအား�ှစခ ် ုရဲ ့ အ�ကားမှာ ပိတမ ် ေ ိ န�ပီးေတာ့ အဆိးု ကိပ ု ယ် အေကာင်းကို ေရွ းချယ်သင်တ ် ရ ု ဲ ့ အစွမး် အသီးသီးကို တန်ဖိးု ြဖတ်�ပီး လူေတွရဲ ့ ့ ာေပါ။့ ဒါေပမယ့် ဒီအား�ှစခ ေရွ းချယ်မက � ို မှနး် ဆဖို ့ သခင်္ျာပံေ ု သနည်းတစ်ခရ ု ယ်လေတာ ို ့ ့ တမန်ေတာ် မာနီက ေပးမသွားခဲပ ့ ါဘူး။ “လူတစ်ေယာက်အေပါ် သက်ေရာက်ေသာအားသည် သူ၏စိတဝ ် ဉ ိ ာဉ် ေရွ �လျားမ�ကတ ို ည်�ပီး သူ၏�ုပ်ခ��ာ ြဒပ်ထြု ဖင့် စားြခင်းြဖင ့် ညီမ�သည်” လို ဘယ် တန ု း် ကမှ သူတက ွ ခ ် ျက်ေပးမသွားခဲပ ့ ါဘူး။ ့ သိပံပ � ညာ�ှငေ ် တွကျေတာ့ အဲဒါမျိုးကိမ ု ှ ေဖာ်ထတ ု �် ပီး ေအာင်ေအာင်ြမင်ြမင် ေဆာင်ရွကခ ် ျင်တာ။ ေခတ်သစ်သမိင ု း် မှာ အေရး�ကီးဆံးု စာအုပ်လို ့ ေြပာရမယ့် “သဘာဝဒဿန၏ သခင်္ျာဥပေဒသများ” (The Mathematical Principles of Natural Philosophy ) စာအုပ်ကို အိုငး် ဆက်နယူတန်က (၁၆၈၇) ခုနစ်မာှ ထုတေ ် ဝခဲတ � ို ့ဆက်စပ်ပံရ ု ဲ အေထွ ေထွသအ ီ ုရ ိ ီကို တင်ြပခဲတ ့ ယ်။ နယူတန်က ေရွ �လျားမ�န ဲ ့ ေြပာင်းလဲမတ ့ ့ ယ်။ သူသီ ိ ီရဲ ့ �ကီးကျယ်ခမ်းနားမ�ကဘာလဲဆရ ုိ င် ပန်းသီးေ�ကကျတာကေန �ကယ်ေ�ကတာအထိ စ�ကာဝဠာ ့ အုရ ထဲက အရာဝတ�ုေတွရဲ ့ ေရွ �လျားမ�ကို သိပ်�ု ိး�ှငး် တဲ့ သခင်္ျာညီမ�ြခင်း(၃)ခုသးုံ �ပီး ခန်မှ့ နး် တွကခ ် ျက် �ှငး် ြပ�ိင ု စ ် မ ွ း် �ှိတာပါပဲ။ 339 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge (၁) (၂) (၃) အေြမာက်ကျည်ဆတ ံ စ်ခု (သိ)ု ့ �ဂိုဟ်တစ်စင်းရဲ ့ ေရွ �လျားမ�ကို မှနး် ဆချင်တယ်၊ နားလည်ချင်တယ် ဆိရ ု င် သူတရဲ ို ့ ့ ြဒပ်ထ၊ု လားရာ နဲ ့ အ�ှိန၊် �ပီးရင် သူတေပါ်သက် ို ့ ေရာက်ေနတဲ့ အားေတွကို တိင ု း် တာလိက ု ၊် ရလာတဲ့ ကိနး် ဂဏန်းေတွကို နယူတန်ရဲ ့ ညီမ�ြခင်းေတွမာှ ထည်တ ့ က ွ လ ် က ို တ ် ာနဲ ့ အနာဂတ်တစ်ချိနမ ် ာှ သူတေရာက် ို ့ ေနမယ့် ေနရာကို မှနး် ေြပာလိရတယ် ု့ ။ ဒါဟာ တကယ်ေ ့ မှာ်ပညာ လိပ ု ါပဲ။ (၁၉) ရာစု ကုနခ ် ါနီးကျမှသာ နယူတန်ရဲ ့ ဥပေဒသေတွန ဲ ့ မကိက ု ည ် တ ီ ဲ့ ေတွ� �ှိမအ � နည်းငယ်ကုိ သိပံပ � ညာ�ှငေ ် တွ ေတွလ � ာခဲ�့ ကတာပါ။ အဲဒါေတွက �ူ ပေဗဒရဲ ့ ေတာ်လန ှ ေ ် ရးအသစ်ေတွြဖစ်တဲ့ ��င ိ း် ရသီအုရ ိ ီန ဲ ့ ကွမ်တမ်မက�င်းနစ်ဆတ ုိ ာေတွကို ေတွ� �ှိဖို �� ့ ါတယ်။ ့ နြ် ပခဲပ *** သဘာဝတရားရဲစာအု ပ်ကို သခင်္ျာဘာသာစကားနဲ ့ ေရးထားေ�ကာင်း နယူတန်က ြပသခဲတ ့ ့ ယ်။ �ူ ပေဗဒလို တချို �နယ်ပယ်ေတွကို �ှငး် လင်းတဲ့ ညီမ�ြခင်းေတွန ဲ ့ အ�ှစခ ် ျုပ်လရတယ် ုိ ့ ။ ဒါေပမယ့် ဇီဝေဗဒ၊ ေဘာဂေဗဒ နဲ ့ စိတပ ် ညာ လို ဘာသာရပ်ေတွကို အ�ှစခ ် ျုပ်ေကာက်ချက်ဆဖ ွဲ ို �ကိ ့ ခါကျေတာ့ အဲဒနီ ယ်ပယ်ေတွဟာ ့ ုးစားတဲအ သိမေ ် မွ� �� ပ်ေထွးမ�ေတွများတဲအ ့ တွက် နယူတန်ရဲညီ ု ျိုး ေကာက်ချက်ချဖိ�ကိ ု ့ ုးစားတာ အချည်း�ှးီ လို ့ ့ မ�ြခင်းလိမ ပညာ�ှငေ ် တွ ေတွ� �ှိသာွ းတယ်။ ဒါေပမယ့် သူတေတွ ို ့ သခင်္ျာကို လက်ေလျာလ ို တ ် ာေတာ့ မဟုတဘ ် းူ ။ ့ က ပကတိအမှနတ ် ရားရဲ ့ ပိမ ု ိသ ု မ ိ ေ ် မွ� �� ပ်ေထွးတဲ့ မျက်�ာှ စာကို ကိင ု တ ် ယ ွ ေ ် ြဖ�ှငး် ဖိအတွ ု့ က် သခင်္ျာပညာရပ်ခွဲ တစ်ခုကို လွနခ ် တ ဲ့ ဲ ့ �ှစ(် ၂၀၀)ေကျာ်က တိးု တက်�ကံဆခဲ�့ ကတယ်။ အဲဒါကေတာ့ စာရင်းအင်းပညာပဲ ြဖစ်ပါတယ်။ (၁၇၄၄) ခု�စ ှ ်မာှ စေကာတ ု း် (Presbyterian) ဘုနး် ေတာ်�ကီး (၂) ပါး ့ လန်က ပရက်ပီေတးရီးယန်းဂိဏ ြဖစ်တဲ့ အလက်ဇန်းဒါး ဝက်စတာ (Alexander Webster) နဲ ့ေရာဘတ် ေဝါေလ့စ် (Robert Wallace) တိက ု့ ကွယလ ် န ွ သ ် ဘ ူ န ု း် ေတာ်�ကီးေတွရဲ ့ ကျန်ရစ်သမ ူ ဆ ု းုိ မေတွအတွက် ပင်စာလစာေပးဖို ့ 340 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge အသက်အာမခံ ရန်ပံေ ု ငွတစ်ရပ်ထေ ူ ထာင်ဖို ့ ဆံးု ြဖတ်ခတ ဲ့ ယ်။ ဘုနး် ေတာ်�ကီးတစ်ပါးချင်းစီက သူတဝင် ို ့ ေငွ အစီအစဉ်ကေတာ့ တစ်စိတတ ် စ်ပိင ု း် ကို သူတဘု ို ့ ရားေကျာင်းေတာ်က ရန်ပံေ ု ငွထည်ဝ ့ င်မယ်။ ေငွေတွကို ရင်း�ှးီ ြမ�ုပ်�ထ ံှ ားမယ်၊ ဘုနး် ေတာ်�ကီးတစ်ပါးပါး ပျံလန ွ ခ ် ရ ဲ့ င် သူမိ့ နး် မက ရန်ပံေ ု ငွရဲ ့ အတိးု အြမတ်ထက ဲ ေန ေဝစုရမယ်။ ဒါဆို လက်ကျန်ဘဝကို သူသက်ေသာင်သ ု ့ ားလိမမ ့် ယ်။ ဒါေပမယ့် ့ က်သာ ဆက်ေနလိရသွ ဒီအသက်အာမခံက ြပန်လည်ေထာက်ပံစ ို ဖ ် ိအတွ ု့ က် ရန်ပံေ ု ငွ အလံအ ု ေလာက် ့ ရာ�ှိတာေတွကို ေထာက်ပံ� ့ င �ှိေနေအာင် ဘုနး် ေတာ်�ကီးေတွက ေငွဘယ်ေလာက်ထည်ရ ့ မလဲဆတ ုိ ာ ဆံးု ြဖတ်ရတယ်။ ဒါေ�ကာင ့် တစ်�စ ှ ်ကို ဘုနး် �ကီးဘယ်�ပ ှ ါး ပျံလန ွ မ ် လဲ၊ မုဆးုိ မဘယ်�ေ ှ ယာက်၊ ကေလးဘယ်�ေ ှ ယာက် ကျန်ခမ ဲ့ လဲ၊ မုဆးုိ မေတွက သူတေယာကျ် ို ့ ားဘုနး် �ကီးေတွထက် �ှစ်ေပါင်းဘယ်ေလာက် အသက်ပိ� ု ှညမ ် လဲ စတာေတွကုိ ဝက်စတာ နဲ ေဝါေလ့ စ်တို ခန် ် ျက်ဖို လိ ု ပ်လာခဲတ ့ ့ ယ်။ ့ မှ့ နး် တွကခ ့ အ ဒီဘန ု း် ေတာ်�ကီး(၂)ပါး ဘုရားသခင်ဆမ ီ ာှ ဘာေတွ ဆုမေတာင်းခဲဘ ့ းူ ၊ မလုပ်ခဲဘ ့ းူ လဲ ကျမ်းစာေတွ၊ �ကည်ရ ့ ေအာင်။ ဒီကစ ိ အ � တွက် အေြဖရဖို ့ ဘာသာေရးပညာ�ှငေ ် တွရဲ ့ ကျမ်းေတွမာှ လည်း လိက ု မ ် �ှာခဲဘ ု ဲေ ွ တွထဲ ေရာက်မသွားဘူး။ စေကာလ ူ ျိုးြဖစ်ေလေတာ့ သူတက ို ့ ့ းူ ။ ဒဿနေဆွးေ�ွးြငင်းခံပ ့ မ သိပ်လက်ေတွ�ဆန်တယ်။ သူတလု ုိ ့ ပ်တာက အီဒင်ဘာရာတက�သိလ ု က ် သခင်္ျာပါေမာက� ေကာလင်း မက�ေလာရင်း (Colin Maclaurin) ကို ဆက်သယ ွ တ ် ယ်။ လူေတွ ဘယ်အသက်အရွ ယမ ် ာှ ေသ�ကသလဲဆတ ုိ ဲ ့ အချက်အလက်ေတွ (၃)ေယာက်ေပါင်း�ပီး စုေဆာင်း�ကတယ်။ အဲဒအ ီ ချက်အလက်ေတွကို သံးု �ပီး တစ်�စ ှ ်မာှ ဘုနး် ေတာ်�ကီးဘယ်�ပ ှ ါး ပျံလန ွ ေ ် တာ်မမ ူ လဲ တွကခ ် ျက်�ကတယ်။ တကယ်ေတာ့ မ�ကာေသးခင်ကမှ သူတလု ို ့ ပ်ခတ ဲ့ အ ဲ့ လုပ်က �ှာေဖွေတွ� �ှိချက်ေတွကို စာရင်းအင်းပညာနဲ ့ ြဖစ်တန်စမ ွ း် ဆိတ ု ဲ့ အေြခခံမရ ိ က်သား ြဖစ်ေနတယ်။ နယ်ပယ်မာှ အဲဒအ ီ ထဲကတစ်ခုက ေဂျေကာ့ ဘာ�ိလ ု ီ (Jacob Bernoulli) ရဲ ကိ ု ာပါ။ ့ နး် ဂဏန်း�ကီးများ၏ဥပေဒ (Law of Large Numbers) ဆိတ သူဥပေဒသအရ လူတစ်ေယာက်ရဲ ေသြခင် းကို မှနမ ် န ှ က ် န်ကန်ခန်မှ့ နး် ဖိဟာ ု ့ ခက်ခတ ဲ ယ်ဆတ ုိ က ဲ့ စ ိ ြ� ဖစ်ေပမယ့် ့ ့ အလားတူကစ ိ ေ � တွ ေြမာက်ြမားစွာရဲ ့ ပျမ်းမ�ရလဒ်ေတွအေပါ်ကို မူတည်တအ ဲ့ ခါမှာေတာ့ အေတာ်�ကီးကို နီးနီးစပ်စပ် ခန်မှ့ နး် လိရတယ် ု့ လို ့ ေြပာထားတယ်။ မက�ေလာရင်း အေနနဲ ့ ဘုနး် ေတာ်�ကီး ဝက်စတာနဲ ့ ေဝါေလ့စ် တို ့ ေနာက်�စ ှ ်ထမ ဲ ာှ အချက်အလက်ေတွသာ ေသမလားဆိတ ု ာ လံလ ု ေ ံု လာက်ေလာက်ရခဲရ ့ င် သခင်္ျာပညာသံးု �ပီး မခန်မှ့ နး် �ိင ု ေ ် ပမယ့် လာမယ်� ့ စ ှ ်မာှ စေကာတ ့ လန် ပရက်ပီေတးရီးယန်းဂိဏ ု း် က ဘုနး် ေတာ်�ကီး ဘယ်�ပ ှ ါးေလာက် ပျံလန ွ မ ် လဲဆတ ုိ ာကို အေတာ်တတ ိ က ိ ျကျ ေြပာ�ိင ု တ ် ယ်။ ကံေကာင်းစွာပဲ အဆင်သင်သ ု ့ ့ ကိနး် ဂဏန်း အချက်အလက်ေတွ သူတရလိ ို ့ က ု တ ် ယ်။ ့ းုံ လိရတဲ သခင်္ျာပညာ�ှင�် ကီး အက်မန ွ ် ေဟလီ (Edmond Halley) က ဒီမတိင ု ခ ် င် �ှစ် (၅၀)က ထုတေ ် ဝထားခဲတ ့ ဲ့ အာမခံဆင ုိ ရ ် ာဇယားေတွက တကယ်လက်ေတွ� မှာ အသံးု ဝင်ခဲတ ို င ် ၊ံ ဘရက်စေလာဝ်�မို �က ့ ယ်။ ဂျာမနီ�င 341 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ေမွးစာရင်း (၁၂၃၈) ခုန ဲ ့ ေသစာရင်း (၁၁၇၄) ခုတကိ ို ့ ု Halley က စီစစ်ြပုစုထားတာပါ။ သူ ့ စာရင်းဇယားေတွကေန ဥပမာ၊ အသက် (၂၀)�ှိတဲ့ လူတစ်ေယာက်ဟာ တစ်�စ ှ မ ် ာှ ေသမယ်အ ့ လားအလာ (၁၀၀) ေလး (၁)ေလး �ှိ�ပီး အသက်(၅၀)အရွ ယ် လူတစ်ေယာက်အဖိုေတာ ့ (၃၉)ေလး (၁)ေလး �ှိတယ် ့ ဆိတ ု ာမျိုး သိရတယ်။ ဒီကန ိ း် ဂဏန်းေတွကို ဆက်လက်တက ွ ခ ် ျက်�ပီးေတာ့ ဝက်စတာနဲ ့ ေဝါေလ့စ် ေကာက်ချက်ချလို ့ ရတာက ပျမ်းမ�အားြဖင့် စေကာလ ူ ျိုး ပရက်ပီေတးရီးယန်းဘုနး် ေတာ်�ကီး (၉၃၀) ပါးဟာ အ�မဲတမ်း ့ မ အသက်�ှင ် ေနထိင ု ေ ် နလိမ်မ ှ ်ကို ပျမ်းမ� ဘုနး် ေတာ်�ကီး (၂၇)ပါး ပျံလန ွ မ ် ယ်၊ သူတထဲ ို ့ က (၁၈)ပါးမှာ ့ ယ်၊ တစ်�စ မုဆးုိ မ ကျန်ခမ ဲ့ ယ်။ မုဆးုိ မ မကျန်ခဲမ ့ ယ့် ဘုနး် ေတာ်�ကီး (၅)ေယာက်မာှ ေတာ့ မိဘမဲသ ့ ားသမီးေတွ ကျန်ခမ ဲ့ ယ်။ မုဆးုိ မ ကျန်ခမ ဲ့ ယ်ထ ့ က ဲ (၂)ေယာက်မာှ ေတာ့ အရင်အမ ိ ေ ် ထာင်နရထားတဲ ဲ့ ့ အသက်(၁၆)�ှစ် မြပည်ေ ့ သးတဲ့ သားသမီးေတွ ကျန်ခမ ဲ့ ယ်။ ကျန်ရစ်သူ မုဆးုိ မ မေသခင် (ဒါမှမဟုတ)် ေနာက်အမ ိ ေ ် ထာင်မြပုခင် အချိနဘ ် ယ်ေလာက် �ှိမလဲဆတ ုိ ာကို သူတဆက် ို ့ �ပီး တွကတ ် ယ်။ (မုဆးုိ မ ေသသွားရင်ြဖစ်ြဖစ်၊ ေနာက်အမ ိ ေ ် ထာင်ြပုရင်ြဖစ်ြဖစ် ပင်စင်ဆက်မေပးေတာဘ ့ းူ ။) ဒီကန ိ း် ဂဏန်းေတွေ�ကာင့် ရန်ပံေ ု ငွအစီအစဉ်မှာ ပါဝင်မယ့် ဘုနး် ေတာ်�ကီးေတွ မ�ှိေတာရ ုိ ့ သားစု ့ င် သူတမိ ဆက်လက်အေထာက်အပံရ ့ ေစဖို ့ ေငွဘယ်ေလာက် ဆံးု ြဖတ်လရသွ ို ့ ားတယ်။ တစ်�စ ှ က ် ို (၂) ထည်ဝ ့ င်ရမလဲဆတ ုိ ာ ေပါင်၊ (၁၂) သ�ီလင်၊ ဝက်စတာနဲ ့ ေဝါေလ့စ်တို ့ (၂) ပဲန ိ ထည်ဝ ့ င်ြခင်းြဖင့် ဘုနး် ေတာ်�ကီးတစ်ပါးဟာ သူမိ့ နး် မ မုဆးုိ မြဖစ်ရင် တစ်�စ ှ က ် ုိ (၁၀) ေပါင်�န� း် အေထာက်အပံရ ့ မှာ ြဖစ်တယ်။ ဒါဟာ အဲဒေ ီ ခတ်ကာလကေတာ့ အေတာ်များြပားတဲ့ ေငွပမာဏပါ။ တကယ်လို ့ အဲဒပ ီ မာဏက မေလာက်ငဘ ှ းူ ထင်ရင် တစ်�စ ှ က ် ို (၆)ေပါင်၊ (၁၁) သ�ီလင်၊ (၃) ပဲန ိ အထိတးို �ပီး ထည်ဝ ့ င်လို ့ ရတယ်။ ဒါဆို သူ မု ှ ်ကို (၂၅) ေပါင် ေထာက်ပံေ ့ ငွရမယ်။ ့ ဆးုိ မက တစ်�စ သူတို ့ တွကခ ် ျက်မေ � တွအရ ေနာက် ၂၁ �ှစေ ် ကျာ်�ကာတဲအ ့ ချိန ် (၁၇၆၅) ခု�စ ှ မ ် တိင ု မ ် ီမာှ ေတာ့ စေကာတ ု ားေကျာင်းေတာ် ့ လန်ဘရ ဘုန်းေတာ်�ကီးများ၏ ကျန်ရစ်သမ ူ ိန်းမများ�ှင ့် သားသမီးများ ေထာက်ပံ့ေရး ရန်ပံုေငွအစီအစဉ်မှာ ေငွရင်း စုစေ ု ပါင်း (၅၈,၃၄၈) ေပါင် �ှိလမ ိ ်မ ့် န ှ း် ခဲ�့ ကတယ်။ ့ ယ်လုိ ့ ခနမ ဒီမန ှ း် ဆချက်က အံ�့ သဖွယက ် ို တိကျမှနက ် န်ခပ ဲ့ ါတယ်။ (၁၇၆၅) ခု�စ ှ ်ကို တကယ်ေရာက်တအ ဲ့ ချိနမ ် ာှ ရန်ပံေ ု ငွ (၅၈,၃၄၇) ေပါင်�ိေ ှ နတယ်။ ခန်မှ့ နး် ချက်န ဲ ့ (၁)ေပါင်ေလးပဲ နည်းတာပါ။ ဒါက အနာဂတ�က ိ ျမ်းဆရာ�ကီးေတွ၊ တမန်ေတာ်�ကီးေတွြဖစ်တဲ့ ဟဗက�ုတ် (Habakkuk)၊ ေယရမိ (Jeremiah)၊ ဒါမှမဟုတ် စိနဂ ် ့ �န်း (Saint John) တိရဲ ု ့ ေ�ှ ု တာင်ေကာင်းမွနမ ် န ှ က ် န်ေနေသးတယ်။ ယေနေခတ် မာှ ေတာ့ Webster ့ � ြဖစ်ေဟာချက်ေတွထက် ပိေ ့ နဲ Wallace တို စတင် ခ ဲတ ု းုိ မများ (Scottish Widows) လို ေခါ်တဲ ့ ရန်ပံေ ု ငွဟာ ေပါင် ဘီလျံ (၁၀၀) ့ ့ ဲ့ စေကာမ ့ ဆ ့ ့ တန်ဖိးု �ှိေန�ပီြဖစ်တဲ့ ကမ�ာအ ု ဏ � ေ ီ တွထက ဲ တစ်ခု ြဖစ်ေနပါ�ပီ။ စေကာလ ူ ျိုး ့ �ကီးဆံးု ပင်စင်န ဲ ့ အာမခံကမ ့ မ 342 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge မုဆးုိ မေတွတင် မဟုတဘ ် ဲ သူတို ့ အာမခံကဝ ို ယ်ယတ ူ ဲ့ ဘယ်သကိ ူ့ မ ု ဆို အာမခံေ�ကး တွကခ ် ျက်မေ � တွဟာ ပင်စင်လစာ၊ ေထာက်ပံေ ့ ပးေနပါတယ်။ စေကာဘ ု း် ေတာ်�ကီး ့ န (၂)ပါး သံးု ခဲတ ့ ဲ့ ြဖစ်တန်စမ ွ း် အာမခံလပ ု ်ငန်းေတွအတွက် ဗဟိခ ု ျက်ြဖစ်တဲ့ အာမခံပညာရပ်အတွက် သာမက Demography လိေခါ်တဲ ု့ ့ ဖွား၊ေသ လူဦးေရဆိင ု ရ ် ာ၊ ေရာဂါတစ်စံတ ု စ်ရာ ြဖစ်ပာွ းပံဆ ု င ုိ ရ ် ာေလ့လာတဲ့ ပညာရပ်အတွကပ ် ါ အေြခခံအတ ု ြ် မစ် ြဖစ်လာခဲတ ိ န်ဘန ု း် ေတာ်�ကီး Robert Malthus က ့ ယ်။ (Demography ကို အဂင်္လက အစပျိုးတည်ေထာင်ခတ ဲ့ ယ်။) Demography က (အဂင်္လက ိ န်ဘန ု း် �ကီး ြဖစ်လဆ ု ဆ ဲ )ဲ ချားလ်ဒါဝင်ရဲ ့ ဆင်က ိ ီ အေြခပျိုးစရာ ြဖစ်ြပန်တယ်။ တစ်စံတ ု စ်ခေ ု သာ အေြခအေနတစ်ရပ်မာှ ဘယ်လမ ို ျိုး ့ ြဲ ဖစ်စဉ်သီအုရ သက်�ိေ ှ တွ ဆင်က ုိ ာကို ့ ြဲ ဖစ်ေပါ်လာမလဲဆတ ခန်မှ့ နး် �ိင ု တ ် ည ဲ့ မ ီ �ြခင်းေတွ တွကခ ် ျက်မေ � တွကသ ို းုံ �ပီး မျိုး�ိုးဗီဇပညာ�ှငေ ် တွဟာ ေပါင်းစပ်မတ � စ်ခရ ု ဲ ့ ြပန်ပွ့ ားသွား�ိင ု ေ ် ြခကို မ�ှိေပမယ့် ြဖစ်တန်စမ ွ း် �ှိေနတဲအ ့ ေရတွကပ ် မာဏအတွငး် မှာ �ှာေဖွတက ွ ခ ် ျက်�င ို ပ ် ါတယ်။ မျိုး�ိုးဗီဇ အလားတူ ြဖစ်တန်စမ ွ း် ပံစ ု န ံ မူနာေတွဟာ ေဘာဂေဗဒ၊ လူမေ � ဗဒ၊ စိတပ ် ညာ၊ �ိင ု င ် ေ ံ ရးသိပံ� နဲ ့ တစ်ြခား လူမဆ � င ုိ ရ ် ာ၊ သဘာဝတ�ဆိင ု ရ ် ာ သိပံပ � ညာရပ်ေတွရဲ ့ အေရး�ကီးတဲ့ အဓိကအစိတအ ် ပိင ု း် ြဖစ်လာတယ်။ ေနာက်ဆးုံ ေတာ့ နယူတန်ရဲ ့ ဂ��ဝင်ညမ ီ �ြခင်းေတွကေ ို တာင်မှ ကွမ်တမ်မက�င်းနစ်ရဲ ့ ြဖစ်တန်စမ ွ း် ေတွက ြဖည်စ ့ ွက် ြပည်စ ့ ေ ံု စခဲတ ့ ယ်။ *** ပညာေရးရဲေနာက် ေ�ကာင်းသမိင ု း် ကို ့ ဘယ်ေလာက်ထိ �ကည်လ ့ က ို � ် ု ံနပဲ ဲ့ ေ�ှ �ေရာက်ေစခဲသ ့ လဲ အထက်ကြဖစ်စဉ်က သေဘာေပါက်�င ို ပ ် ါတယ်။ က�န်ေတာ်တကိ ို ့ ု သမိင ု း် ကာလတစ်ေလ�ာက်မာှ သခင်္ျာပညာဟာ ပညာတတ်ေတွေတာင် ခက်ခက်ခခ ဲ ဲ သင်ယခ ူ ရ ဲ့ တဲ့ လူနည်းစုပဲ နားလည်တဲ့ ပညာြဖစ်ခတ ဲ့ ယ်။ အလယ်ေခတ် ဥေရာပမှာ ယုတ�ေ ိ ဗဒ၊ သဒ�ါေဗဒ နဲ ့ အေြပာအေဟာပညာေတွဟာ ပညာေရးရဲ ့ ေကျာ�ိုးပါ။ သခင်္ျာကေတာ့ �ိုး�ိုးဂဏန်းသခင်္ျာနဲ ့ စာရင်းအင်းကေတာ့ ဘယ်သမ ူ က ှ ို ဂျီ�သေမ�တီထက် ေကျာ်လန ွ �် ပီး မေလ့လာတာ။ သင်တာ ပညာရပ်တကာရဲ ့ �ှားပါတယ်။ ထွဋေ ် ခါင်ကေတာ့ ကိးု ကွယမ ် ဘ � ာသာတရားေဗဒပါပဲ။ ဒီေနေခတ် မာှ ေတာ့ ့ ဒဿနိကေဗဒဌာနေတွမာှ ပဲ �ှိေတာတ ့ ယ်။ ဒါေပမယ့် အေြပာအေဟာပညာသင်ယသ ူ ူ �ှိေတာတ ့ ယ်။ သခင်္ျာသင်ယဖ ူ ို ့ ေကျာင်းသားအေရအတွကက ် ေတာ့ အေတာ်နည်းသွား�ပီ။ ဘာသာတရားေဗဒကလည်း စိတအ ် ားထက်သန်တဲ့ များသထက်များလာတာပါ။ ယုတ�ေ ိ ဗဒဆိတ ု ာ ကျမ်းစာသင်ေကျာင်းမှာပဲ (သိ)ု ့ သခင်္ျာပညာကို တွနး် အားေပးခံရတဲ့ သံးု �ပီး ဓမ�ဒ� ိ ာန်ကျ တိတက ိ ျကျတွကခ ် ျက်�င ို တ ် ဲ့ သိပံပ � ညာရပ်ေတွ (exact sciences) ဆီကို ပညာေရးက အ�ှိနြ် ပင်းြပင်း 343 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge စီးဆင်းေန�ပီ။ ဘာသာစကားေဗဒလိ၊ု လူစိ့ တက ် ေ ို လ့လာတဲ့ စိတပ ် ညာလို အစဉ်အလာအားြဖင့် လူသေဘာသဘာဝရဲ အစိ တအ ် ပိင ု း် ြဖစ်ခတ ဲ့ ဲ့ ပညာရပ်နယ်ပယ်ေတွမာှ ကို သခင်္ျာကို အားြပုရတာ များလာ�ပီ။ ့ ့ ဒီပညာရပ်ေတွေတာင် exact science ြဖစ်ဖို ့ လမ်းေ�ကာင်း�ှာလာ�က�ပီ။ အခုက စာရင်းအင်းပညာဆိရ ု င် �ူ ပေဗဒ၊ ဇီဝေဗဒေတွမာှ တင်မက စိတပ ် ညာ၊ လူမေ � ဗဒ၊ ေဘာဂေဗဒ နဲ ့ �ိင ု င ် ေ ံ ရးသိပံပ � ညာေတွမာှ ပါ အေြခခံလအ ုိ ပ်ချက် ြဖစ်ေန�ပီ။ က�န်ေတာ်တ ု ် စိတပ ် ညာဌာနရဲ ့ သင်�ု ိးလမ်း��နမ ် ာှ သင်�ု ိးအတွက် ပထမဆံးု တက်ရမယ့် ့ က�သိလ အတန်းက “Introduction to Statistics and Methodology in Psychological Research” တဲ။့ ဒုတယ ိ �ှစ် စိတပ ် ညာေကျာင်းသားေတွအတွကဆ ် ုိ “Statistical Methods in Psychological Research” က မြဖစ်မေန ယူရတဲအ ့ တန်း။ ‘လူစိ့ တက ် န ို ားလည်ဖိနဲ ု့ ့ စိတေ ် ရာဂါေတွကို ကုသဖို ့ စာရင်းအင်းပညာကို အရင်ေလ့လာရမယ်’ လို ကွ ် ကိ ို ့ ု ခုေန သွားေြပာရင် သူတနားလည် ို ့ ရခက်�ပီး ့ ဟာမ�ဒတ ့ နြ် ဖူး�ှပ်၊ ဗုဒ၊� ေယ�� န ဲ မု စိတ� ် � ပ်ေထွးေနမှာပဲ။ အသိဗဟုသတ ု သည် စွမ်း အား လူေတာ်ေတာ်များများအတွက် ဘာလိလည် ု့ းဆိေ ု တာ့ သခင်္ျာ သူရဲ့ ေတွ ့ � �ှိချက်ေတွကလည်း ေခတ်သစ်သပ ိ ံပ � ညာကို ဆိတ ု ဲ့ ေကျေကျညက်ညက်နားလည်ဖို ့ ခက်ပါတယ်။ ဘာသာစကားကို က�န်ေတာ်တစိ ို ့ တက ် လူေတွရဲ ့ ကျိုးေ�ကာင်းေတွးေခါ်ယူဆမ�ပံစ ု န ံ ဲ့ ဖမ်းဆုပ်ဖိခက် ု ့ �ပီး မ�ကာခဏဆန်ကျင် ဘက် ့ ြဖစ်ေနလိပါ။ ု့ ဒီကေန ့ ကမ�ာလ ူ းေရ သန်းေပါင်း (၇၀၀၀) ေကျာ်မာှ ကွမ်တမ်မက�င်းနစ်၊ ဆဲလဇ ် ီဝေဗဒ၊ ့ ဦ မဟာေဘာဂေဗဒပညာရပ်ေတွကို တကယ်နားလည်တလ ဲ့ ူ ဘယ်�ေ ှ ယာက်များ �ှိမလဲ။ သိေပမယ့ ု့ လ ် ည်း သိပံပ � ညာက က�န်ေတာ်တကိ ို ့ ု စွမး် အားအသစ်ေတွ ေပးတဲအ ့ တွက် သူဟာအ�ကီးအကျယ် �ကည်ညုိ ခံရတာ ပါပဲ။ သမ�တ�ကီးေတွ၊ ဗိုလခ ် ျုပ်�ကီးေတွအေနနဲ ့ �ျူကလိယ �ူ ဗေပဒ ကို နားလည်ချင်မှ လည်ေပမယ့် �ျူကလိယဗံးု ေတွ ဘယ်လစ ို မ ွ း် တယ်ဆတ ုိ ာေတာ့ သူတို ေကာင် းေကာင်း�ကီးသိတယ်ေလ။ ့ ဖရန်စစ် ေဘကွန ် (Francis Bacon) က ‘The New Instrument’ ဆိတ ု ဲ့ ေခါင်းစီးနဲ ့ (၁၆၂၀) ခု�စ ှ ်မာှ ြဖန်ချိ ့ တဲ့ သိပံေ � �ကညာစာတမ်းမှာ “ဗဟုသတ ု သည် စွမး် အား (သိ)ု ့ အသိပညာဟာ တန်ခးို ” လို ့ ေသချာေြပာတယ်။ ဗဟုသတ ု ရဲ ့ တကယ်မ ့ တ ှ ေ ် ကျာက်က မှန၏ ် မမှန၏ ် မဟုတပ ် ါဘူး။ အဲဒဗ ီ ဟုသတ ု က က�န်ေတာ်တကိ ို ့ ု ပိမ ု အ ို စွမး် ထက်ေစသလား ဆိတ ု ာပါပဲ။ ဘယ်သအ ီ ုရ ိ ီမ ှ ရာ��နး် ြပည့် မမှနဘ ် းူ လို ့ သိပံပ � ညာ�ှငေ ် တွ ေယဘုယျ ယူဆတယ်။ အဲဒါေ�ကာင့် အမှနတ ် ရားဆိတ ု ာနဲ ့ ဗဟုသတ ု (သိ)ု ့ အသိပညာ ကို မှတေ ် ကျာက်တင်တာဟာ လက်ေတွ�မကျပါဘူး။ တကယ်မ ့ တ ှ ေ ် ကျာက်က အဲဒအ ီ သိဗဟုသတ ု ရဲ အသံ းု ဝင်မ� ့ 344 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ပါ။ က�န်ေတာ်တကိ ို ့ ု အသစ်အသစ်ေတွ စွမး် ေဆာင်�င ို ေ ် စတဲ့ သီအုရ ိ ီတစ်ခုကပ ို ဲ ဗဟုသတ ု လို ့ က�န်ေတာ်တို ့ သတ်မတ ှ ပ ် ါတယ်။ ရာစု�စ ှ ်များစွာပဲ သိပံက � က�န်ေတာ်တကိ ို ့ ု ကိရိယာတန်ဆာပလာအသစ်ေတွ အများ�ကီးေပးေနခဲတ ် ိင ု း် ဆိင ု ရ ် ာ ကိရိယာေတွ၊ ေသ��နး် တိ၊ု ့ စီးပွားေရးတိးု တက်မတ � ကိ ို ့ ု ့ ယ်။ တချို �က စိတပ ခန်မှ့ နး် ဖို ့ သံးု တာမျိုးေတွေပါ။့ ပိအ ု ေရးပါတာက နည်းပညာကိရိယာေတွ။ သိပံန � ဲ ့ နည်းပညာရဲ ဆက် �ယ ွ မ ် �က ့ ခိင ု သ ် ထက် ခိင ု လ ် ာေတာ့ သိပံသ � ေ ု တသနေတွမလုပ်ဘဲ မျက်ေမှာက်လသ ူ ားေတွက နည်းပညာအသစ်ေတွ ဒီ (၂)ခုကို ေရာေထွးလာ�ကတယ်။ တီထင ွ ဖ ် ို ့ မြဖစ်�င ို သ ် လိ၊ု နည်းပညာအသစ်ေတွ ရမလာဘူးဆိရ ု င် သုေတသနေတွလပ ု ်တာ အဓိပာ� ယ်မ�ှိဘးူ လို က�န် ေတာ်တို ေတွ းမိလာတယ်။ ့ ့ တကယ်ေတာ့ သိပံန � ဲ့ နည်းပညာရဲ ့ ဆက်�ယ ွ မ ် က � သိပ်မ�ကာေသးတဲ့ ြဖစ်စဉ်ပါ။ (၁၅၀၀)ြပည်� ့ စ ှ မ ် တိင ု ခ ် င်က သိပံန � ဲ ့ နည်းပညာဆိတ ု ာ သပ်သပ်စီပါ။ (၁၇)ရာစု အေစာပိင ု း် မှာ Bacon က ဒီနယ်ပယ်(၂)ခုကို ဆက်စပ်ေပးလိက ု တ ် အ ဲ့ ခါ (၁၇)နဲ(၁၈)ရာစု �စ ှ ေ ် တွအတွငး် မှာ ့ ဒါ သူတရဲ ို ့ ့ ေတာ်လန ှ တ ် ဲ့ ဆက်�ယ ွ မ ် က � အေတွးအေခါ် ြဖစ်ခပ ဲ့ ါတယ်။ ပိခ ု င ို မ ် ာလာခဲတ ့ ယ်။ ဒါေပမယ့် တကယ်ထးံု ဖွဲ� ခဲတ ှ ါ။ (၁၈၀၀)ြပည်� ့ စ ှ မ ် ာှ ပင် ေတာင်တ ု ိ ှတ ဲ ့ ့ ာေတာ့ (၁၉)ရာစုေရာက်မပ ့ င်းတဲ့ စစ်တပ်ကို အလိ� အုပ်ချုပ်သအ ူ များစုန ဲ ့ ေအာင်ြမင်တဲ့ စီးပွားေရးကို အလိ� ု ိှတဲ့ စီးပွားေရး ဂု�ုအများစုက �ူ ပေဗဒ၊ ဇီဝေဗဒ၊ ေဘာဂေဗဒပညာေတွမာှ သုေတသနအတွက် ေငွေ�ကးေထာက်ပံေ ့ ပးဖို ဂ�ု ့ ါဘူး။ ့ မထားခဲပ ဒီေနရာမှာ လံးု ဝ�ခင်းချက်မ�ှိဘးူ လို ့ အရာရာတိင ု း် အတွက် မေြပာပါဘူး။ ေ�ှးထံးု သာဓကဆိတ ု ာ သမိင ု း် ပညာ�ှငေ ် ကာင်းတစ်ေယာက်ဟာ �ှာလိရပါတယ် ု့ ။ ဒါေပမယ့် ဒီေ�ှးထံးု ေတွဟာ ြမင်ကင ွ း် ကျယ်ကို မ�နဝ ် ါးသွားေစတဲ့ သိချင်စိတြ် ပင်းြပမ�ေတွမ�ပဲလို ပိ ု တာ်တဲ့ သမိင ု း် ဆရာက သိတယ်။ ့ ေ ေယဘုယျေြပာရရင် မျက်ေမှာက်ေခတ်မတိင ု မ ် ီက အုပ်ချုပ်သအ ူ များစုန ဲ ့ စီးပွားေရးသမားအများစုက နည်းပညာအသစ်ေတွရလာဖို ့ လုပ်တဲ့ စ�ကာဝဠာရဲ ့ သဘာဝအေ�ကာင်း သုေတတနေတွကို ေငွေ�ကး မေထာက်ပံခ ် တွက သူတေတွ ို ့ � �ှိချက်ေတွကို နည်းပညာ အသံးု အေဆာင်ေတွအြဖစ် ့ ဲဘ ့ းူ ။ ေတွးေခါ်ပညာ�ှငေ ေြပာင်းလဲြဖစ်ဖို ့ အားမထုတခ ် ဘ ဲ့ းူ ။ ပညာေရးအဖွဲ�အစည်းေတွကို အစဉ်အလာ အုပ်ချုပ်သေ ူ တွက အသိပညာကို ြပန်ပွ့ ားဖို ့ ဦးတည်ချက်ထားတဲ့ ေငွေ�ကးေထာက်ပံတ ုိ ာ ့ ယ်ဆတ သူတလက် ို ့ �ိှ အာဏာတည်တဖ ံ့ ိအတွ ု့ ကပ ် ဲ။ ဟိတ ု စ်စ ဒီတစ်န ဲ ့ လူေတွက နည်းပညာအသစ်ေတွ တီထင ွ ခ ် ဲတ ့ ာေတွ �ှိေပမယ့် ဒါေတွက ပညာမတတ်တဲ့ လက်မအ � တတ်သမားေတွက မှားရင်းြပင်ရင်း ဖန်တးီ ခဲတ ့ ာေတွပါ။ ပညာေကျာ်ေတွရဲ ့ နည်းစနစ်ကျ သိပံသ � ေ ု တသနကေန ထွကေ ် ပါ်လာတာမျိုး မဟုတပ ် ါဘူး။ လှညး် ထုတလ ် ပ ု ် သေ ူ တွက 345 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge တစ်ပံစ ု တ ံ ည်းေသာလှညး် ကို တသမတ်တည်းေသာ ပစ�ညး် ေတွသးုံ �ပီး �ှစ်ေပါင်းများစွာ တည်ေဆာက်ခတ ဲ့ ယ်။ လှညး် ပံစ ု အ ံ သစ်ေတွ တီထင ွ �် ကံဆ သုေတသနလုပ်ဖို ့ �ှစ်စဉ် အြမတ်ေငွထက ဲ တစ်စိတတ ် စ်ေဒသကို ဖယ်ထားတယ်ဆတ ုိ ာမျိုး တိးု တက်လာေပမယ့် ဒါအတွကေ ် တာ့ သူတမလု ို ့ ပ်ခဲပ ့ ါဘူး။ တက�သိလ ု ဆ ် တ ုိ ာ လှညး် ဒီဇိုငး် ေတွ ရံဖန်ရံခါေတာ့ ေြခမချဖူးတဲ၊့ စာေတာင်မဖတ်တတ်တဲ့ ေဒသခံလက်သမားတချို � ရဲ ထွ ် ာဏ်ကို ေကျးဇူးတင်ရမှာပါ။ ့ ငဉ ဒီအချက်က အများြပည်သက ူ �ေရာ ေခတ်သစ်တင ို း် ြပည်ေတွဟာ ပုဂလ � က ိ က�မှာပါ စွမး် အင်အရင်းအြမစ်ကစ ကျန်းမာေရးနဲ ့ မှနခ ် ပ ဲ့ ါတယ်။ အမ�က ိ စ ် န ွ ပစ် ် ့ ေရးကိစအ � ထိ အမျိုးသားေရးမူဝါဒရဲ ့ က�အားလံးု နီးပါးမှာ သူတရဲ ို ့ ့ သိပံပ � ညာ�ှငေ ် တွကို အေြဖ�ှာဖို ့ ေခါ်သံးု �ကေပမယ့် ေ�ှးေခတ်ဘရ ု င်� ို င ် ေ ံ တွမာှ ေတာ့ ့ င စစ်လက်နက်ေရးရာမှာ ပိ�ု ပီးေတာ့ ဒါမျိုးက မလုပ်သေလာက်ပဲ။ သိသာတယ်။ ေ�ှးကနဲ ့ ြပည်သလ ူ ထ ူ န ု နီ ဲ ့ းစပ်သူ ခုန ဲ ့ ကွာဟချက်က သမ�တအိုကစ ် င်ေဟာင်ဝါက စစ်ဘက်-စက်မအ � တွအ ဲ ဖက်ရဲ �ကီ ှ မ ် ာှ သတိေပးတဲအ ့ ခါ ဒီညမ ီ �ြခင်းမှာ ့ းမားလာတဲ့ အင်အားကို (၁၉၆၁)ခု�စ သူတစ်ခု ကျန်ခပ ဲ့ ါတယ်။ သူသတိေပးခဲသ � တွအ ဲ ဖက်ပါ။ ဘာလိလဲ ု ့ ဆ ုိ ့ င်တ ့ ာက စစ်ဘက်-စက်မ-� သိပံအ ဒီေနေခတ် ရဲ ့ စစ်ပဲေ ွ တွဟာ ့ သိပံရ � ဲ ့ ထုတက ် န ု ေ ် တွ ြဖစ်ေနလိပါပဲ ု့ ။ လူသားေတွရဲ ့ သိပံသ � ေ ု တသနနဲ ့ နည်းပညာတိးု တက်မရ � ဲ ့ �ကီးစွာေသာ အစိတအ ် ပိင ု း် ကို ကမ�ာစ ့ စ်အင်းအားစုေတွက မ-တည်၊ ေထာက်ပံ၊့ �ကိုးကိင ု ေ ် န�ကပါတယ်။ ပထမကမ�ာစစ်က အဆံးု မသတ်�င ို တ ် ဲ့ ကတုတက ် ျင်းေတွဆီ ဆွခ ဲ ျသွားချိနမ ် ာှ �ှစ်ဖက်စလံးု က ဒီလပ ိ ်ခဲတည်းလည်း အေြခအေနကို ေကျာ်လာ� း�ပီး ကိယ ု တ ့် င ို း် ြပည်ကယ ို ် ကယ်တင်ဖို ့ သိပံပ � ညာ�ှငေ ် တွကို ဆင်ေ ် ြဖူဝတ် ပညာ�ှငေ ် တွက ဓာတ်ခခ ွဲ န်းေတွကေန အံ�့ သဘနန်း လက်နက်ဆန်းေတွ ့ ခါ်တယ်။ ကုတအ တရစပ်ထတ ု ေ ် ပးေတာတ ု ေ ် လယာဉ်၊ အဆိပ်ဓာတ်ေငွ�၊ တင်က ု မ ွ း် တဲ့ ့ ာပဲ။ တိက ့ ားေတွ၊ ေရငုပ်သေဘင်္ာေတွ၊ ပိစ စက်ေသနတ်ေတွ၊ လက်နက်�ကီးငယ်ေတွ၊ �ိုငဖ ် ယ်ေသနတ်န ဲ ဗံ ့ းု ေတွေပါ။့ 346 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ပံု ၃၂။ ပစ်ခတ်ရန်အသငြ့် ဖစ်ေနေသာ ဂျာမန် V-2 အေဝးထိနး် တိက ု ခ ် ျင်းပစ်ဒးံု ကျည်။ ဤလက်နက်က မဟာမိတတ ် ပ်များကို အ�ိင ု မ ် ယူ�င ို ခ ် ေ ဲ့ သာ်လည်း နည်းပညာဆိင ု ရ ် ာအံမ ့ ခန်းြဖစ်ရပ်တစ်ခအ ု ြဖစ် ဒုတယ ိ ကမ�ာ စစ် ေနာက်ဆးုံ ေနများအထိ ဂျာမန်တကိ ို ့ ု ေမ�ာ်လငခ ့် ျက်များေပးခဲသ ့ ့ ည်။ ဒုတယ ိ ကမ�ာစစ်မာှ သိပံရ � ဲ ့ က�က ပိေ ု တာင်�ကီးမားပါတယ်။ (၁၉၄၄)ခုေ�ှာင်းပိင ု း် မှာ ဂျာမန်ေတွဟာ စစ်ပဲမ ွ ာှ ဆံးု �� ံးမ�များလာ�ပီး အ�� ံးေပးရဖို ေသချာသေလာက် �ိှေန�ပီ။ တစ်�စ ှ ေ ် စာ�ပီး ဂျာမန်ရဲ ့ ့ အဓိကမိတဖ ် က် အီတလီက သူတေခါင် ို ့ းေဆာင် မူဆလ ုိ န ီ က ီ ို ြဖုတ်ချ�ပီး လက်နက်ချခဲလ ို �် ပီ။ �ဗိတန ိ ၊် ့ က အေမရိကန်န ဲ ့ ဆိဗ ု ီယက်တပ်ေတွ အနီးကပ် ဝိင ု း် လာတဲအ ့ ထိကို ဂျာမနီကေတာ့ ဆက်တက ို ေ ် နတုနး် ။ လံးု လံးု လျားလျားေတာ့ မ�� ံး�ိင ု ဘ ် းူ လို ့ ဂျာမန်စစ်သားေတွန ဲ ့ ြပည်သေ ူ တွထင်ရတဲ့ အေ�ကာင်းတစ်ခုက ဂျာမန်သပ ိ ံပ � ညာ�ှငေ ် တွဟာ V-2 အေဝးထိနး် တိက ု ခ ် ျင်းပစ်ဒးံု ကျည်လ၊ို ဂျက်အင်ဂျင်တပ် တိက ု ေ ် လယာဉ်လို အံမ ့ ခန်းလက်နက်ေတွက စစ်ပဲက ွ ို အလှညအ ့် ေြပာင်းလုပ်ေပးေတာမ ဲ့ ပါပဲ ို ့ ။ ့ ယ်လုိ ယံ ့ �ု ကည်ခလ ဒံးု ကျည်ေတွ၊ ဂျက်ေလယာဉ်ေတွန ဲ ့ မန်ဟက်တန်စီမက ံ န ိ း် က အက်တမ်ဗးံု ကို ဗံးု အဆင်သင်လ ့ ည်းြဖစ်ေရာ ဂျာမန်က ဂျာမန်ေတွ ေအာင်ြမင်စာွ �ကိုးစားေနခိက ု ် တီထင ွ � ် င ို ခ ် �ဲ့ ပီ။ အညံခ ့ လ ံ က ို ေ ် ပမယ့် ဂျပန်က အေမရိကန်ရဲ ့ (၁၉၄၅)ခုအေစာပိင ု း် မှာ စစ်ကဆ ို က်တက ို ေ ် နတုနး် ။ အေမရိကန်တပ်ေတွက ဂျပန်ရဲက�န် ့ းေတွကို ကျူးေကျာ်ဝင်ေရာက်ဖို ့ အသင်ြ့ ဖစ်ေန�ပီ။ ဂျပန်ေတွကလည်း ကျူးေကျာ်မက � ို တွနး် လှန�် ပီး ေသတဲအ ့ ထိတက ို ပ ် ဲဝ ွ င်ဖို ့ သစ�ာြပုထားတာ။ ဂျပန်ကို ဝင်သမ ိ း် မယ်ဆရ ုိ င် အေမရိကန်စစ်သား ေရာက်သာွ းဖိ�ှ ု ့ ိေ�ကာင်း ထ�ူ းမင်းက တစ်သန်းေလာက် အသက်စေတးရဖိနဲ ု့ ့ အေမရိကန်စစ်ဗိုလခ ် ျုပ်ေတွက ဗံးု အသစ်ကို စစ်ကလည်း သမ�တ သံးု မယ်လုိ ့ ဆံးု ြဖတ်လက ုိ တ ် ယ်။ (၁၉၄၆)ခု�စ ှ ထ ် အ ဲ ထိ ဟယ်ရီထ�ူ းမင်းကို (၂)ပတ်အတွငး် တင်ြပတယ်။ အက်တမ်ဗံးု အ�ကဲခရ ံ �ပီးေနာက်မာှ ဂျပန်က �ခင်းချက်မ�ှိလက်နက်ချ�ပီး ဒုတယ ိ ကမ�ာစစ်လည်း �ပီးဆံးု ခဲတ ့ ယ်။ 347 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge (၂)လံးု ဒါေပမယ့် သိပံပ � ညာဟာ တိက ု စ ် စ်လက်နက်ေတွအေ�ကာင်းပဲ မဟုတပ ် ါဘူး။ ခံစစ်ေတွမာှ လည်း အဓိကအခန်းက ပါဝင်ပါတယ်။ �ိင ု င ် ေ ံ ရးနည်းလမ်းမဟုတဘ ် ဲ လုပ်ငန်းခွငက ် ို ယေနအေမရိ ကန်အများစုဟာ ့ နည်းပညာလမ်းေ�ကာင်းလို ့ ေငွေတွ သန်းနဲချီ ု ၊် ့ သာေပးလိက အ�ကမ်းဖက်ဝါဒကို ယံ�ု ကည်ေန�ကတယ်။ အေမရိကန်�င ို င ် အ ံ ေနနဲ ့ ေြဖ�ှငး် ဖိုက ့ နာ�ိနု ည်းပညာ အာဖဂန်က ဂူတင ို း် ၊ ယီမင်ကခံတပ်တင ို း် ၊ ေြမာက်အာဖရိက တပ်စခန်းတိင ု း် ဆီကို သက်�ိှလို အဂင်္ ါတုတပ် ေထာက်လမ ှ း် ေရး ယာဉ်ပျံေတွ ပိလ� ု ့ တ� ် င ို တ ် ယ်လုိ ့ သူတက ို ့ ဆက်ခံသေ ူ တွ ယံ�ု ကည်တယ်။ ေကာ်ဖီတစ်ခက ွ ေ ် ဖျာ်တာမျိုးေတာင် ဒီလသ ို ာလုပ်�ပီးရင် အိုစမာဘင်လာဒင်ကို စီအုင ိ ေ ် အ ေထာက်လမ ှ း် ေရး ယာဉ်ငယ်ေတွက လန်ေလမှာ�ှိတဲ့ ဌာနချုပ်ကို သတင်းပိေနမှ ု ့ ာပါ။ ဦးေ�ှာက်သေ ု တသနတွက် ေငွသန်းနဲချီ ို မ ် ယ်ဆရ ုိ င် ့ သံးု စွဲလက ေလဆိပ်တင ို း် မှာ သိပ်အဆင်ြ့ မင်လ ွ း် တဲ့ fMRI စက်ေတွတပ်�ပီးေတာ့ လူေတွရဲ ့ ဦးေ�ှာက်ထမ ဲ ာှ မုနး် တီးမ�၊ ့ န ေဒါသအေတွးေတွ �ှိေနရင် ဘယ်သသ ူ � ိ င ို မ ် ာှ လဲ။ ချက်ချင်းသိေအာင် အဂင်္ ါတုတပ် လုပ်လရ�ိ ို ့ င ု စ ် ရာ�ှိပါတယ်။ ယာဉ်ပျံေလးေတွန ဲ ့ တကယ်ြဖစ် အေတွးကိဖ ု တ်တစ ဲ့ က်ေတွ မြဖစ် တီထင ွ တ ် ာ ဉာဏ်�ိရ ှ ာေရာက်ပါသလား။ ကံေသကံမေတာ့ ေြပာလိမရဘူ ု့ း။ ေရာက်�င ို တ ် ယ်လပဲ ို ့ ထားလိက ု �် ကစိ။ု ့ မိတေ ် ဆွက ဒီစာေ�ကာင်းေတွကို အ�ကံအစည်မျိုးေတွ၊ အလားတူ ဖတ်ေနချိနမ ် ာှ ပဲ အေမရိကန်ကာကွယေ ် ရးဌာနက အ�ကံဉာဏ်ေတွအတွက် ခုနေြပာခဲတ ့ ဲ့ နာ�ိနု ည်းပညာနဲ ့ ဦးေ�ှာက် သုေတသန ဓာတ်ခခ ွဲ န်းေတွမာှ ေဒါ်လာသန်းနဲချီ ့ သံးု စွဲေနပါ�ပီ။ တင်က ့ ားေတွ၊ စွလ ဲ မ်းတပ်မက်မက � အက်တမ်ဗးံု ေတွ၊ အံ�့ သဖိေကာင် ု့ းစွာပဲ ေထာက်လမ ှ း် ေရးယာဉ်ငယ်ေတွလို မ�ကာေသးခင်ကမှြဖစ်တဲ့ စစ်ေရးနည်းပညာကို ြဖစ်ရပ်ပါ။ (၁၉)ရာစု�စ ှ အ ် ထိ စစ်ဘက်ဆင ုိ ရ ် ာ ြဖစ်ထန ွ း် တိးု တက်မေ � တွဟာ နည်းပညာေြပာင်းလဲမေ � �ကာင့် မဟုတဘ ် ဲ အဖွဲ�အစည်းဆိင ု ရ ် ာ ေြပာင်းလဲမရ � ဲ ့ ရလဒ် ြဖစ်ခပ ဲ့ ါတယ်။ သူစိမး် ဆန်တဲ့ ယဉ်ေကျးမ�ေတွ အချင်းချင်း စေတွ�တအ ဲ့ ချိနမ ် ာှ နည်းပညာကွာဟချက်က တစ်ခါတစ်ခါ အေရးပါတဲက ့ စ ိ ပ � ါ။ ဒီလအ ို ေြခအေနေတွမာှ ေတာင် ကွာဟချက်ေတွကို �ှိေနေအာင်ဖန်တးီ ဖိ၊ု ့ �ကီးမားသွားေအာင် �ကိုးစားဖို ့တကူးတက သိပ်မေတွးခဲ�့ ကပါဘူး။ နည်းပညာရဲပ�လက် အစွမး် ကို ့ ဧကရာဇ်ေတွကလည်း အင်ပါယာေတွက ဂုဏေ ် ဖာ်ေကျးဇူးတင်တာမျိုး နည်းပညာတိးု တက်မအ � တွက် အာရပ်ေတွေအာင်�င ို ခ ် တ ဲ့ ာ ပိေ ု ကာင်းတဲ့ ေလးေတွ၊ သိပ်မစဉ်းစားခဲဘ ့ းူ ။ မ�ှိခဘ ဲ့ းူ ၊ သူတရဲ ို ့ ့ ဆဆာနစ်အင်ပါယာကို ဓားေတွေ�ကာင်မ ် းူ ။ ့ ဟုတဘ Seljuks ေတွဟာ ဘိင ု ဇ ် န်တင ို း် ေတွထက် နည်းပညာအသားစီး မရခဲပ ် ေ ို တွဟာ ဆန်းကျယ်တဲ့ လက်နက်သစ်ေတွ ့ ါဘူး။ မွနဂ အကူအညီန ဲ ့ တ�ုတက ် ို ေအာင်�င ို ခ ် တ ဲ့ ာမဟုတဘ ် းူ ။ တကယ်ေတာ့ ဒီြဖစ်ရပ်ေတွအားလံးု မှာ �� ံးနိမသ ့် ေ ူ တွက စစ်ေရးနဲအရပ် ဘက် နည်းပညာေတွမာှ သာလွနခ ် ဲတ ့ ့ ာပါ။ 348 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ေရာမစစ်တပ်က ဥပမာေကာင်းတစ်ခုပါပဲ။ သူေခတ် က အေကာင်းဆံးု စစ်တပ်ေပမယ့် ေရာမဟာ ့ ကာေသ့၊ မက်ဆဒ ီ းို နီးယား၊ ဆလူစစ်အင်ပါယာေတွထက် နည်းပညာပိင ု း် အရ�ကည်ရ ့ င် သာလွနေ ် နတာ မဟုတဘ ် းူ ။ သူအားသာချက် က ထိေရာက်တဲ့ စုဖဲ�ွ မ�၊ သံမဏ်စည်းကမ်း နဲ ့ အရံလအ ူ င်အား�ကီးမားမ�ေပါ်မှာ ့ မှတ ီ ည်ေနတာပါ။ ေရာမစစ်တပ်မာှ သုေတသ�ှငဖ ့် ံွ� �ဖိုးမ�ဌာန ဆိတ ု ာ ဘယ်တန ု း် ကမှ မ�ှိခပ ဲ့ ါဘူး။ သူစစ် ့ ထိ ရာစု�စ ှ ေ ် ပါင်းများစွာ အေြပာင်းအလဲ မ�ှိခပ ဲ့ ါဘူး။ ့ လက်နက်ေတွကလည်း အင်ပါယာကျဆံးု တဲအ ကာေသ့ကို ပခံးု ချင်းယှဉ်ခဲ�့ ပီး �ူမန်�ှနေ ် တွကို ေအာင်�င ို ခ ် တ ဲ့ ဲ့ ခရစ်မေပါ် မီ (၂)ရာစုက ေရာမစစ်ဗိလ ု ခ ် ျုပ် Scipio Aemilianus တစ်ေယာက် ေနာက်�စ ှ ် (၅၀၀)က ကွနစ ် တန်တင်းသဂရိတတ ် ေခတ် ို ့ မာှ ထေပါ်လာ�ပီး တိက ု မ ် ယ်ဆရ ုိ င်ေတာင် ကွနစ ် တန်တင်းကို �ိင ု ဖ ် ို ့ အခွငအ ့် လမ်း�ှိေန�ိင ု ပ ် ါတယ်။ ဒါဆို လွနခ ် ဲတ ့ ဲ့ ရာစု�စ ှ အ ် နည်းက စစ်ဗိုလခ ် ျုပ်တစ်ေယာက်သာဆို ဘယ်လေ ို နမလဲ စိတက ် းူ �ကည်ရ ့ ေအာင်။ ဆိပ ု ါစို နပိ ု ယ ီ ၊ံ ့ လ သူက အလွနေ ် တာ်တဲ့ စစ်ဗျူဟာသမား၊ သူတပ် ု ရ ် ည်ခက ို ရ ် ည် ေလ့ကျင်ရ ့ ည် ဝေန�ပီးသား။ ့ သားေတွက တိက သူတပ် ့ ေတွန ဲ ့ ယေနေခတ် ့ စစ်ဝတ်စြံု ပည့် တပ်တစ်တပ် တိက ု �် ကမယ်ဆရ ုိ င် သူတပ် ့ သားေတွရဲ ့ အရည်အချင်းေတွဟာ ေခတ်လက်နက်ေတွန ဲ အေတွ � မှာ အချည်း�ှးီ ြဖစ်ေနမှာပါ။ ့ ေရာမမှာလိပ ု ဲ ေ�ှးေခတ်တ�ုတြ် ပည်မာှ အများစုေသာ စစ်ဗိုလခ ် ျုပ်ေတွန ဲ ့ ဒဿနပညာ�ှငေ ် တွဟာ စစ်လက်နက်သစ်ေတွ တီထင ွ ဖ ် ိုဆိ ု ာ သူတတာဝန် ို ့ လို ့ မေတွးခဲပ ် တွရဲ ့ သမိင ု း် တစ်ေလ�ာက် ့ ါဘူး။ တ�ုတေ ့ တ အေရးအပါဆံးု စစ်ဘက်တထ ီ င ွ မ ် က � ေတာ့ ယမ်းမ�နပါ။ ့် ဒါေတာင် သိရသေလာက်ဆရ ုိ င် ယမ်းမ�နကိ ့် ု တာအိုဝါဒသမား အဂ�ရ ိ တ်ဆရာတစ်ေယာက်က မေသေဆး�ှာရင်း မေတာ်တဆ �ှာေတွ� ခဲတ ့် ့ ့ ာပါ။ ယမ်းမ�နရဲ ေနာက်ဆက်တွဲ အေရးပါမ�ကေတာ့ သိပ်ထေ ိ ရာက်ခဲပ ို ေ ုိ တာ့ တာအိုအဂ�ရ ိ တ်သမားေတွက ့ ါတယ်။ ဒီလဆ တ�ုတြ် ပည်�ကီးကို ကမ�ာအ ် ခင်ြဖစ်ေအာင် ့ �ှငသ လုပ်ေပး�ိင ု ခ ် လ ဲ့ မ ိ မ ့် ယ် လို ့ ေတွးမိေကာင်း ေတွးမိပါလိမ်မ ် တွက ယမ်းကို မီး�� းမီးပန်းေတွေဖာက်ဖိုေလာက် သာ ့ ယ်။ တကယ်တမ်းေတာ့ တ�ုတေ ့ အဓိကထားသံးု ခဲ�့ ကတာ။ မွနဂ ် ေ ို တွကျူးေကျာ်လို ့ ဆွနအ ် င်ပါယာ�ကီး ကျဆံးု သွားသည်တ ့ င ို ် အလယ်ေခတ်ရဲ ့ မက်ဟက်တန်စမ ီ ံကန ိ း် (ဒုတယ ိ ကမ�ာစစ်က အေမရိကန်ရဲ ့ အက်တမ်ဗးံု ထုတလ ် ပ ု ်ေရး စီမံကန ိ း် ကို ��နး် ) ဆိတ ု ာမျိုး မတည်�ပီးေတာ့ ကမ�ာဖျက်လက်နက် တီထင ွ ဖ ် ို ့ ဘယ်တ�ုတဧ ် ကရာဇ်ကမှ မလုပ်ခဲဘ ့ းူ ။ ယမ်းကိတ ု ထ ီ င ွ �် ပီး �ှစ် (၆၀၀)ေလာက်အ�ကာ (၁၅) ရာစုေရာက်မှ အေြမာက်ဆေ ံ တွ ထုတလ ် ပ ု ်�ပီး အာဖရိကအာ�ှစစ်ေြမြပင်ေတွမာှ အ�ိင ု အ ် �� ံးအတွက် အခရာကျတဲအ ့ ချက်ြဖစ်လာတာပါ။ ဒီယမ်းရဲ ့ ေသေစ�ိင ု တ ် ဲ့ အစွမး် ကို စစ်ဖက်မာှ သံးု ဖို ့ ဘာေ�ကာင်ဒ ီ လာက်�ကာ ့ ေ အချိနယ ် ခ ူ ရ ဲ့ တာလဲ။ အေ�ကာင်းကေတာ့ မည်သည်ဘ ့ ရ ု င်၊ပညာ�ှင၊် ကုနသ ် ည်ကမှ စစ်ဘက်နည်းပညာအသစ်က သူတကိ ို ့ ု ကယ်တင်ဖိ၊ု ့ �ကီးပွားဖို ့ ကူည� ီ င ို တ ် ယ်လုိ မထင် တေ ဲ့ ခတ်မာှ ယမ်းကို ေတွ� ခဲလ ို ့ ။ ့ ပါပဲ ့ 349 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ဒီအေြခအေနက အုပ်ချုပ်သအ ူ များစုက လိလ ု လ ို ားလား (၁၅)နဲ ့ (၁၆) စစ်လက်နက်သစ် �ှိလာတာ ေနာက်�စ ှ ် ရာစုေတွမာှ သုေတတန (၂၀၀) စတင်ေြပာင်းလဲလာတယ်။ နဲ ့ လွန�် ပီးမှပါ။ တီထင ွ မ ် အ � တွက် ဒါေတာင်မှ ေငွေ�ကးေထာက်ပံဖ ့ ို ့ နည်းပညာထက် ပစ�ညး် ေထာက်ပိမ� ု ့ နဲ ့ မဟာဗျူဟာကိစရ � ပ်ေတွက စစ်ပဲေ ွ တွရဲ ့ ေနာက်ဆးုံ အေြဖေပါ်မှာ ပိ�ု ပီးသက်ေရာက်မ� �ှိေနဆဲပါ။ (၁၈၀၅)ခု Austerlitz မှာ ဥေရာပရဲ ့ အင်အား�ကီး စစ်တပ်ေတွ (�ု�ှန ဲ ့ ဩစတီယား) ကို ေချမ�နး် ခဲတ ု ယ ီ ရ ံ ဲ ့ ့ ဲ့ နပိလ စစ်ယ��ယားက လူဝီ သိပံပ � ညာ�ှငေ ် တွ၊ (၁၆) ဘုရင်စ ့ စ်တပ်န ဲ ့ တီထင ွ သ ် ေ ူ တွက စစ်လက်နက်ပိင ု း် ဆိင ု ရ ် ာမှာ စစ်ယာဉ်ပျံေတွ၊ အတူတေ ူ လာက်ပါပဲ။ ေရငုပ်သေဘင်္ာေတွန ဲ ့ ဒံးု ကျည်ေတွ တီထင ွ ဖ ် ို ့ ေဖျာင်းဖျ�ကသည်တ ့ င ို ် ကိယ ု တ ် င ို ် လက်နက်�ကီးတပ်သားြဖစ်ခတ ဲ့ ဲ့ နပိလ ု ယ ီ က ံ စစ်လက်နက်သစ်ေတွေပါ်မှာ သိပ်စတ ိ မ ် ဝင်စားခဲဘ ့ းူ ။ အရင်း�ှငစ ် နစ် နဲ ့ စက်မက � န ု ထ ် တ ု လ ် ပ ု ်ေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီး ေပါ်ထွနး် လာမှ သိပံ၊� စက်မန � ဲ့ စစ်ဘက်နည်းပညာရပ်ေတွဟာ စက်ယက ှ ပ ် တ်သက်ခဲတ � အေြခခိင ု ေ ် ရာ ့ ာပါ။ တကယ်လည်း ဒီပတ်သက်မက ကမ�ာ�ကီးကို ြမန်ြမန်ဆန်ဆန် ေြပာင်းလိက ု ပ ် စ်လက ို ပ ် ါေတာတ ့ ယ်။ တိးု တက်မ�၏ စံ�န� ်း သိပံပ � ညာေြပာင်းလဲမ�� ကီးမတိင ု ခ ် င် လူယဉ်ေကျးမ� အများစုက ့ တိးု တက်မအ � ေပါ်မှာ အယံအ ု �ကည် မ�ှိခပ ဲ့ ါဘူး။ ေရ�ေခတ်ဆတ ုိ ာ အတိတမ ် ာှ ကျန်ခဲ�့ ပီ၊ ကမ�ာ�ကီးက ဆုတယ ် တ ု ေ ် နတာ မဟုတရ ် င်ေတာင် မတိးု တက်ဘဲ တန်ေနတာလိ ု ့ သူတေတွ ို ့ း�ကတယ်။ ့ ေခတ်အဆက်ဆက်က�ှိခတ ဲ့ ဲ ့ အသိဉာဏ်ပညာကို တိတက ိ ျကျ လိက ု န ် ာမယ်ဆရ ုိ င် အတိတေ ် ရ�ေခတ်ကို ြပန်ရ�ိင ု လ ် မ ိ ်မ ့ ယ်၊ ေနစဉ်ဘဝရဲ ့ ့ မျက်�ာှ စာေတွကို လူသားရဲတီ ွ ဉ ် ာဏ်က ့ ထင တိးု တက်ေကာင်းမွနေ ် စလိမ်မ ့ ယ် လိေတွ ု ့ း�ကေပမယ့် လူသားရဲ ့ ဗဟုသတ ု ၊ အေတွ�အ�ကံုနဲ ့ ေလာကရဲ ့ ေလးနက်တြဲ့ ပဿနာေတွကို ေြဖ�ှငး် ဖို ့ မြဖစ်�င ို ဘ ် းူ လို ့ စဉ်းစားခဲ�့ ကတယ်။ သိစရာ�ှိတာအကုနသ ် တ ိ ဲ့ မုဟာမ�ဒ၊် ေယ�� ၊ ဗုဒ � နဲ ့ ကွနြ် ဖူး�ှပ်တလိ ို ့ ု ပုဂို� လ်ေတွေတာင် ငတ်မတ ွ ြ် ခင်းေဘး၊ ေရာဂါဘယ၊ ဆင်းရဲမေ ဲွ တမ� နဲ စစ် ွ တွကို ေလာကကေန အ�ပီးတိင ု ် မဖယ်�ှား�ိင ု ခ ် ဲတ ို ့ က ့ ပဲေ ့ ာ က�န်ေတာ်တေတွ ဘယ်လလ ို ပ ု ်များ ဖယ်�ှား�ိင ု မ ် ာှ လဲ။ များစွာေသာ ကိးု ကွယယ ် �ံု ကည်မေ � တွက တစ်ေနေန ့ မှ့ ာ ကယ်တင်�ှင�် ကီးတစ်ေယာက် ေပါ်လာ�ပီး စစ်ပဲေ ွ တွ၊ ငတ်မတ ွ ြ် ခင်းေဘး နဲ ့ ေသြခင်းတရားကိေ ု တာင် အဆံးု သတ်သာွ းေစလိမ်မ ု �ဲ့ ကတယ်။ ့ ယ်လို ့ ယံခ ဒါေပမယ့် အသိပညာအသစ်ေတွ၊ ကိရိယာအသစ်ေတွ တီထင ွ �် ပီး ကယ်တင်�ှငက ် ို ေမ�ာ်စရာမလိုဘဲ လူသားေတွ ကိယ ု က ့် ယ ို က ် ယ ို ် ကယ်တင်�င ို တ ် ယ်ဆတ ုိ ဲ့ ယူဆချက်ကေတာ့ အဓိပာ� ယ်မ�ှိတာထက်ကို လွနလ ် ို ့ 350 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ေမာက်မာရာကျသွား�ပီ။ ဂျူးအစဉ်အလာ သမ�ာကျမ်းစာက ‘ဂိလ ု မ်ပံြု ပင်’ အကန်အသတ် ေဘာင်ေတွကို ့ နဲ ့ ‘ဘာဘယ်ေမ�ာ်စင်’၊ ဂရိဒ�ာရီက တြခားများလှစာွ ေသာ ေကျာ်လန ွ ဖ ် ို ့ ‘အစ်ကရက်စ်ပံြု ပင်’၊ ဒ�ာရီပံြု ပင်ေတွက �ကိုးစားမ�မန ှ သ ် မ�ဟာ ‘လူေတွရဲ ့ စိတပ ် ျက်အားငယ်မန � ဲ့ ကံဆးုိ မိးု ေမှာင်ကျမ�ေတွဆသ ီ ာ မလွမ ဲ ေသွဆက ုိ ေ ် ရာက်သာွ းမယ်’ လို လူ ့ ယ်။ ့ ေတွကို သင်�ကားေပးတဲတ မျက်ေမှာက်ေခတ်ယဉ်ေကျးမ�က သူမသိေသးတာတဲ့ အေရးပါေသာကိစေ � တွ များစွာ�ှိေသးတယ်လို ့ ဝန်ခပ ံ ါတယ်။ သိပံေ � တွ� �ှိချက်ေတွက က�န်ေတာ်တကိ ို ့ ု စွမး် အားအသစ်ေတွေပး�ိင ု တ ် ယ် ဆိတ ု ဲ့ အသိအြမင်န ဲ ့ မသိြခင်းကို ဝန်ခမ ံ န � ဲ ့ ေပါင်းစပ်လက ို တ ် အ ဲ့ ခါ ေနာက်ဆးုံ မှာေတာ့ အစစ်အမှနတ ် းို တက်ြဖစ်ထန ွ း် မ�ဆတ ုိ ာ ြဖစ်�င ို ေ ် �ကာင်း လူသားေတွက ဒွဟ ိ ြဖစ်လာ�ကပါတယ်။ ေြဖ�ှငး် �ိင ု ဖ ် ယ ွ ် မ�ှိတဲ့ ြပဿနာတစ်ခု�ပီးတစ်ခု သိပံက � တစ်စတစ်စ ေကျာ်လာ� း�ိင ု လ ် မ ိ ်မ ့ ယ်လို ့ ေြဖ�ှငး် �ိင ု လ ် ာတဲအ ့ ခါ အများက အသိပညာသစ်ေတွ ယံ�ု ကည်လာ�ကပါတယ်။ အသံးု ချ�ပီး ြပဿနာတိင ု း် ကို ဆင်းရဲမေ ဲွ တမ�၊ ေရာဂါဘယ၊ စစ်ပဲေ ွ တွ၊အငတ်ေဘး၊ ဇရာေဘး နဲ ့ မရဏေဘးေတွဟာ လူသားမျိုး�ွယအ ် တွက် ေ�ှာင်လမလွ ို ့ တတ ် ဲ့ �ကမ�ာေတွ မဟုတေ ် တာပ မ� အဝိဇ�ာရဲ ရလဒ် ေတွမ�သာ ြဖစ်ပါေတာတ ့ ါဘူး။ ဒါေတွဟာ က�န်ေတာ်တို မသိ ့ ့ ယ်။ ့ ပံု ၃၃။ ဘင်ဂျမင် ဖရန်ကလင်က နတ်ဘရ ု ားများကို လက်နက်ချေစြခင်း ထင်�ှားတဲ့ ဥပမာကေတာ့ လ�ပ်စးီ လက်ြခင်းပါ။ ဓေလ့ေတာ်ေတာ်များများက လ�ပ်စးီ လက်တာကို စိတတ ် ေ ုိ နတဲ့ နတ်ဘရ ု ား အြပစ်သားေတွကို အြပစ်ေပးတဲ့ တူ�ကီးလို ့ မှတယ ် ူ ယံ�ု ကည်ခပ ဲ့ ါတယ်။ (၁၈) ရာစုအလယ်ေလာက်မာှ သိပံသ � မိင ု း် ရဲ ့ အချီးမွမး် အခံရဆံးု စမ်းသပ်ေတွ� �ှိမေ � တွထက ဲ တစ်ခြု ဖစ်ခတ ဲ့ ယ်။ လ�ပ်စးီ လက်ြခင်းဆိတ ု ာ လ�ပ်စစ်ဓာတ်ပါပဲဆတ ုိ ဲ့ ေတွးဆချက်ကို သက်ေသထူဖို ့ ဘင်ဂျမင် ဖရန်ကလင်က လ�ပ်စးီ ေတွလက်ေနတဲ့ မုနတ ် င ို း် ထဲမာှ စွနလ ် တ � �် ပီး စမ်းသပ်ခတ ဲ့ ာပါ။ 351 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ဖရန်ကလင်ရဲ ့ မျက်ြမင်ေတွ� �ှိချက်ေတွန ဲ ့ လ�ပ်စစ်စမ ွ း် အင်ရဲ ့အရည်အေသွးေတွကုိ နားလည်တဲ့ ဗဟုသတ ု ေ�ကာင့် သူဟာ မိးု �ကိုးလ�က ဲ ို တီထင ွ �် ပီး နတ်ဘရ ု ားေတွကို လက်နက်ချေစခဲပ ့ ါတယ်။ ဆင်းရဲမေ ဲွ တမ�က �ပီးြပည်စ ့ မ ံု မ � �ှိတဲ့ ဆီေလျာ်တဲ့ ေနာက်ကစ ိ တ � စ်ခပ ု ါ။ ေလာကရဲ ့ ေ�ှာင်ေြပးလိမရ�ိ ု့ င ု တ ် ဲ့ ယဉ်ေကျးမ�အများက တစ်စိတတ ် စ်ေဒသအြဖစ် ဆင်းရဲမေ ဲွ တမ�ကို ြမင်ခ�ဲ့ ကပါတယ်။ ဓမ�သစ်ကျမ်းအဆိအ ု ရ ေယ�� ကားစင်တင်မခံရခင်ေလးမှာ အမျိုးသမီးတစ်ဦးက ေယ�� ကို ေဒနာရိေငွဒဂင်္ ါး (၃၀၀)တန် တန်ဖိးု �ကီး ဆီန ဲ ့ ဘိသက ိ ေ ် ြမာက်ခပ ဲ့ ါတယ်။ ဒီေလာက်များတဲ့ ပိက ု ဆ ် က ံ ို ဒီလြို ဖုန်းတီးပစ်မယ်အ ့ စား မ�ှိဆင်းရဲသားေတွကို ေပးဖိအတွ ု့ က် ေယ�� ရဲ ့ သာဝကေတွက ဒီအမျိုးသမီးကို ဆူေြပာေြပာပါတယ်။ ဒါေပမယ့် ေယ�� ကယ ို တ ် င ို က ် အမျိုးသမီးကို ကာကွယေ ် ပး�ပီး “ဆင်းရဲသားေတွဟာ အသင်နဲအတူ အ�မဲ�ိှေနမှာ၊ သူတကိ ို ့ ု အချိန်မေရွ း သင်ကည ူ လ ီ ရတယ် ို ့ ။ ငါကိယ ု ေ ် တာ်နဲေတာ ့ ့ ့ သင် အ�မဲ�ိှမှာ မဟုတဘ ် းူ ” လို ့ (�ှငမ ် ာကု ၁၄း၇) မှာ မိနပါတယ် ့် ။ ဒီကစ ိ မ � ာှ ခရစ်ယာန်ဘာသာဝင်ေတွ အပါအဝင် ေယ�� န ဲ ့ သေဘာတူတသ ဲ့ ေ ူ တွ ယေနေခတ် မာှ ့ ကိင ု တ ် ယ ွ ေ ် ြဖ�ှငး် ြခင်းြဖင့် နည်းသထက် ကုစားလိရတဲ ု့ ့ နည်းလာပါ�ပီ။ ပညာရပ်ဆင ုိ ရ ် ာြပဿနာအြဖစ် ဆင်းရဲမေ ဲွ တမ�ကို ပိပ ု ိ�ု ပီး �� ြမင်လာ�ကပါ�ပီ။ သီး�ှစ ံ က ို ပ ် ျိုးေရးပညာ၊ ေဘာဂေဗဒ၊ ေဆးပညာ၊ လူမေ � ဗဒနယ်ပယ်ေတွက ေနာက်ဆးုံ ေတွ� �ှိချက်ေတွကို အေြခခံတဲ့ မူဝါဒေတွက ဆင်းရဲမေ ဲွ တမ�ကို ပေပျာက်ေစ�ိင ု တ ် ယ်ဆတ ုိ ာ အများသိတဲ့ အသိြဖစ်ေနပါ�ပီ။ ကမ�ာေ ့ နရာအများအြပားမှာ လွတက ် င်းေန�ကပါ�ပီ။ အဆိးု ဆံးု ဆိတ ု ဲ့ သမိင ု း် တေလ�ာက်မာှ ဆင်းရဲချို �တမ ဲ့ ေ � တွကေန လူအဖွ ့ ဲ�အစည်းေတွဟာ တကယ်က ့ ပ ို ဲ ဆင်းရဲမ� (၂) မျိုးကို ခံစားခဲ�့ ကရပါတယ်။ လူတချို �က တြခားလူေတွရ�ိင ု တ ် ဲ့ အခွငအ ့် ေရးေတွကို ြငင်းဆန်ချုပ်ကင ို ထ ် ားတဲ့ လူမေ � ရးဆင်းရဲမ� (social poverty)�ှင ့် စားစရာ၊ ေနစရာ မ�ှိလို ့ လူေတွရဲ ့ ဘဝေတွ ေဘးဒုက�များရတဲ့ အသက်ဇီဝဆင်းရဲမ� (biological poverty) ဆိတ ု ာေတွပါ။ လူမေ � ရးဆင်းရဲမက � ေတာ့ ပေပျာက်သာွ း�ိင ု ဖ ် ွယ် မ�ှိေပမယ့် ဇီဝဆင်းရဲမက � ေတာ့ ကမ�ာ� ို င ် မ ံ ျားမှာ အတိတက ် အေ�ကာင်းအရာတစ်ခု ြဖစ်ေနပါ�ပီ။ ့ င မ�ကာေသးခင်အထိ လူများစုဟာ ဇီဝဆင်းရဲမ� သတ်မတ ှ ခ ် ျက်နားမှာ ရစ်ဝဲေနခဲ�့ ကတာပါ။ လူတစ်ေယာက် ဒီသတ်မတ ှ ခ ် ျက်ေအာက် ေရာက်တယ်ဆတ ုိ ာ သူအသက်ဆက်�ှငဖ ် ို လံ ု လာက်တဲ့ ကယ်လရ ို ီ ့ ေ ချို �တေ ဲ့ နတာလို ့ ဆိလ ု ပ ို ါတယ်။ ေသးေသးဖွဲဖဲွ လွေ ဲ ချာ်တဲ့ တွကခ ် ျက်ေတွကပဲြဖစ်ြဖစ်၊ ကံဆးုိ မ�ေလးေတွကပဲ ြဖစ်ြဖစ် လူေတွကို လူေ�ကာင်ြ့ ဖစ်တဲ့ ဒီသတ်မတ ှ ခ ် ျက်ေအာက် ကပ်ေဘးဆိးု ေတွဟာ ေချာက်ထတ ဲ န ွ း် ပိ�ိ ု့င ု ခ ် ဲတ ့ ယ်၊ ကမ�ာလ ူ ားအများစုမာှ ့ သ သန်းေပါင်းများစွာ ေရာက်�ပီး ငတ်ြပတ် မ�ကာခဏပဲ သွားေစ�ိင ု ခ ် ဲတ ့ ယ်။ လူမျိုးအားလံးု ကို ေသေ�ကပျက်စးီ ေစခဲတ ့ ယ်။ သူတလိ ို ့ မက ့် ျသွားရင်ေတာင် ေအာက်မာှ ခံထားတဲ့ သဘာဝနဲ ့ အလွယေ ် လး ယေနေခတ် မာှ ေတာ့ ့ အသက်ေဘးကာ ကွနယ ် က်တစ်ခေ ု တာ့ �ှိေနပါ�ပီ။ ကံဆးုိ ခဲရ ု င ် ေ ံ တာ်လမ ူ ဖ � လ ူ ေ ံု ရး၊ ေပါများလှတဲ့ ့ င်ေတာင် အာမခံေတွ၊ �ိင 352 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ြပည်တင ွ း် ြပည်ပ NGO ေတွက တစ်ဦးတစ်ေယာက်ချင်းစီကို အကာအကွယေ ် ပးထားပါတယ်။ ကပ်ေဘးက ေဒသတစ်ခုလးံု အေပါ် ကျေရာက်ခရ ဲ့ င် ကမ�ာအ�ှက ံ့ ကယ်ဆယ်ေရးလုပ်ငန်းေတွက အဆိးု ဆံးု ေတွ မြဖစ်ေအာင် အေကာင်းဆံးု လုပ်ေဆာင်�င ို ေ ် လ့ �ှိပါတယ်။ သိက�ာကျမ�များ၊ အ�ှကရ ် စရာများနဲ ့ ဆင်းရဲလို ့ ြဖစ်တဲ့ ေရာဂါဘယေတွကို လူေတွ ခံစားေနရေသးေပမယ့် �ိင ု င ် အ ံ များစုမာှ ဘယ်သမ ူ ှ ေသေလာက်ေအာင်ေတာ့ ငတ်မေနပါ။ တကယ်ဆုိ လူအဖွ ့ ဲ�အစည်း ေတာ်ေတာ်များများမှာ ငတ်တာထက် အဝလွနတ ် ဲ့ အ��ရာယ်�ိတ ှ ဲ့ လူက ပိေ ု တာင်များေနပါေသးတယ်။ ဂီးလ်ဂမက်�်ှ စီမံကန ိ ်း လူသားမျိုး�ွယရ ် ဲ ေြဖ�ှ ငး် �ိင ု စ ် ရာမ�ှိဘးူ လို ့ ထင်ရတဲ့ ြပဿနာေတွထက ဲ ေသာကြဖစ်ရဆံးု ၊ စိတဝ ် င်စားစရာ ့ အေကာင်းဆံးု နဲ ့ အေရးအပါဆံးု အြဖစ် ကျန်�ိှေနေသးတာ တစ်ခ� ု ိှပါတယ်။ မရဏတရား ြပဿနာပါပဲ။ ေခတ်သစ်ေ�ှာင်းပိင ု း် မတိင ု ခ ် င် ဘာသာတရားေတွန ဲ ့ အေတွးအြမင်ဝါဒအများစုက ေသြခင်းကို ေ�ှာင်ေြပးလိမရတဲ ု့ ့ �ကမ�ာအြဖစ် ကံေသကံမကို မှတယ ် ခ ူ ဲပ ု ာက ယံ�ု ကည်ကးို ကွယမ ် � ့ ါတယ်။ ဒီထက်ပိတ အများစုက မရဏကို ဘဝအဓိပာ� ယ်ရဲ ့ အဓိကရင်းြမစ်အြဖစ် ေြပာင်းေပးခဲတ ့ ယ်။ ေသြခင်းကင်းမဲ့တဲ့ ကမ�ာတစ်ခမ ု ာှ အစ�လာမ်၊ ခရစ်ယာန် နဲ ့ ေ�ှးအီဂျစ်ဘာသာတရားတိကိ ု ့ ု ြမင်ေယာင်�ကည်ပ ့ ါ။ ကမ�ာေပါ်မှာ ထာဝရအသက်�င ှ ဖ ် ိနဲ ု ့ ့ ေသြခင်းမှ လွနေ ် ြမာက်ရာကို �ှာေဖွဖိုအစား ဒီဘာသာတရားေတွက လူေတွကို ့ ေသြခင်းနဲ ့ တည်ေ ့ အာင်ေပါင်းဖိ၊ု ့ ေမ�ာ်လင်ခ ် ဝနဲ ့ တွခ ဲ ျိတထ ် ားဖို ့ သွနသ ် င်တယ်။ ့ ျက်ေတွကို တမလွနဘ အေတာ်ဆးုံ ဉာဏ်ပညာ�ှငေ ် တွက မရဏကေနလွတေ ် ြမာက်ဖို ့ မ�ကိုးစားဘဲ မရဏရဲ ့ အဓိပာ� ယ်ဖင ွ ဆ ့် ဖ ုိ ိနဲ ု့ ့ အလုပ်များခဲ�့ ကတယ်။ က�န်ေတာ်တဆီ ို ့ လက်ဆင်က ့ မ်းခဲတ ့ ဲ့ ေ�ှးအကျဆံးု ဒ�ာရီြဖစ်တဲ့ ေ�ှးေခတ် ဆူမာယဉ်ေကျးမ�က ဂီးလ်ဂမက်�်ှ ဒ�ာရီမာှ အဓိကအေ�ကာင်းြခင်းရာက ေသြခင်းမှ လွတေ ် ြမာက်မလ � မ ို ပ � ါပဲ။ ဒီပံြု ပင်ရဲ ့ ဇာတ်လက ို က ် အူ�ု�မို � (Uruk)ရဲ ့ တိက ု ပ ် ဲတ ွ င ို း် ေအာင် ဘုရင်ဂးီ လ်ဂမက်�်ပ ှ ါ။ တစ်ေန ့ သူရဲ့ ့ အချစ်ဆးုံ သူငယ်ချင်း အန်ခီတူ (Enkidu) ေသေတာ့ ဂီးလ်ဂမက်�်တ ှ စ်ေယာက် အေလာင်းေဘးမှာထိင ု �် ပီး အေလာင်းကို ေနေပါင် းများစွာ ့ ပိးု ေလာက်တစ်ေကာင် ထွကလ ် ာတဲ့ ေစာင်�့ ကည်တ ့ ယ်။ အထိပဲ။ သူသူ ့ ငယ်ချင်း�ှာေခါင်းေပါက်ကေန အဲဒအ ီ ခိက ု မ ် ာှ ပဲ ဂီးလ်ဂမက်�်ှ အ�ကီးအကျယ်ထတ ိ လ ် န်သွ ု သ ် ူ ဘယ်ေတာမ ို တ ် ယ်။ ့ ား�ပီးေတာ့ သူကိ ့ ှ မေသေစရဘူးလို ့ ဆံးု ြဖတ်လက ့ ယ တစ်နည်းအားြဖင့် မရဏကို ေအာင်�င ို မ ် ယ်လ ့ မ်းကို သူ�ှာမယ်ေပါ။့ ဒါနဲပဲ့ ြခေသင်္ေ ့ တွကို သတ်၊ ကင်း�မီးေကာက်လသ ူ ားေတွန ဲ ့ တိက ု ခ ် က ို ၊် ေလာကငရဲဆီ သွားရာလမ်းကို �ှာရင်း စ�ကာဝဠာအဆံးု ထိကို သူ ခရီး�ှငတ ် ယ်။ ကမ�ာဦးေရလ�မး် မိးု မ�မာှ ေနာက်ဆးုံ �ှငသ ် န်ခတ ဲ့ ဲ့ အုနာဖစ်�်ှတင် (Utnapishtim) ကိေ ု တွ� ခဲသ ့ ၊ူ 353 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge မရဏြမစ်ရဲ ့ ကူးတိသမား ု့ အာ�ှနာဘီ (Urshanabi) ရဲ ့ ဆန်း�ကယ်ေကျာက်တးံု စာေတွကို ဂီးလ်ဂမက်�်က ှ ဖျက်ဆးီ လိက ု တ ် ယ်။ ဒါေပမယ့် သူရည် ် ျက်ေတာ့ ့ ရွယခ မေအာင်ြမင်ခပ ဲ့ ါဘူး။ လက်ချည်းဗလာ အိမြ် ပန်ခရ ဲ့ �ပီးေတာ့ ေသြခင်းကို မလွနေ ် ြမာက်�င ို ခ ် ဘ ဲ့ းူ ။ ဒါေပမယ့် အသိတရားတစ်ခေ ု တာ့ သူရလိက ု တ ် ယ်။ နတ်ဘရ ု ားေတွက လူသားကို ဖန်ဆင်းတုနး် က မရဏတရားကို လူသားအတွက် ေြပးမလွတတ ် ဲ့ �ကမ�ာအြဖစ် တစ်ပါတည်း ထား�ှိခ�ဲ့ ပီး လူဟာ မရဏနဲ အတူ �ှငသ ် န်ဖိပဲ ု ့ သင်ယရ ူ မှာလို ဂီ ့ ့ ယ်။ ့ းလ်ဂမက်�်ှ နားလည်သာွ းခဲတ ဒီလို အ�� ံးသမားစိတက ် ို ေြပာင်းလဲဖံွ� �ဖိုးတိးု တက်မရ � ဲ ့ ေနာက်လက ို ေ ် တွကေတာ့ မေမွးပါဘူး။ သိပံပ � ညာအတွကေ ် တာ့ ေသြခင်းတရားဟာ လူသားေတွ ေ�ှာင်မလွတတ ် ဲ့ ကံ�ကမ�ာမဟုတဘ ် းူ ၊ စက်ပိင ု း် ပညာပိင ု း် ဆိင ု ရ ် ာ ြပဿနာတစ်ခေ ု လးပဲ ြဖစ်တယ်။ နတ်ဘရ ု ားေတွရဲ ့ စီရင်ချက်ေ�ကာင့် လူေတွေသတာ မဟုတဘ ် းူ ၊ စက်ပျက်လေသတာ။ ို ့ စက်ပိင ု း် ြပဿနာေတွေ�ကာင ့် �ှလးံု ေရာဂါေဖာက်ြခင်း၊ ေသတာပါ။ စက်ပိင ု း် ဆိင ု ရ ် ာ ကင်ဆာနဲ ့ ကူးစက်ေရာဂါဆိတ ု ဲ့ ြပဿနာတိင ု း် အတွက် စက်ပိင ု း် ဆိင ု ရ ် ာ အေြဖ�ှိတယ်။ �ှလးုံ က ပံမ ု န ှ မ ် ခုနဘ ် ဲ ဖျတ်ဖျတ်လးူ ခုန�် ပီး ေဖာက်ြပန်လာရင် �ှလးံု ထိနး် စက် (pacemaker) ထည်�့ ပီး ြပန်ေကာင်းေအာင်လပ ု ်လရတယ် ို ့ ၊ ကင်ဆာက�မ်းလာရင် ကင်ဆာေဆးေပးတာ၊ �ှလးံု အသစ်ေတာင် ဓာတ်ကင်တာ အစားထိးု လိရေသးတယ် ု့ ။ လုပ်လရတယ် ို ့ ။ ေရာဂါပိးု ပျံ�ရင် ပဋိဇီဝ ပိးု သတ်ေဆးေတွန ဲ ့ �ှမ ိ န ် င်းလို ့ ရတယ်။ ဟုတပ ် ါတယ်။ လက်�ိှမာှ ေတာ့ စက်ပိင ု း် ပညာပိင ု း် ဆိင ု ရ ် ာြပဿနာ အားလံးု ကိေ ု တာ့ မေြဖ�ှငး် �ိင ု ေ ် သးပါဘူး။ ဒါေပမယ့် အဲဒအ ီ တွက် က�န်ေတာ်တို ့ �ကိုးစားေနတယ်။ က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ့ အေတာ်ဆးုံ ဉာဏ်�ကီး�ှငေ ် တွဟ ေသြခင်းကို အဓိပာ� ယ်သတ်မတ ှ ဖ ် ို ့ အချိနြ် ဖုန်းမေနပါဘူး။ အဲဒအ ီ စား သူတဟာ ို ့ ဇရာ၊ မရဏနဲ ့ ပတ်သက်ရာ ဇီဝကမ�ေဗဒ၊ ေဟာ်မန ု း် နဲ ့ မျိုး�ိုးဗီဇဆိင ု ရ ် ာ ခ��ာကိယ ု စ ် နစ်ေတွကို ေလ့လာစူးစမ်းရင်း အလုပ်��ပ်ေန�ကတာပါ။ က�န်ေတာ်တို ့ အသက်ေတွ�ှညေ ် စမယ့် ေဆးဝါးသစ်ေတွ၊ အစဉ်အလာလွန ် ကုထးံု ေတွ၊ ကိယ ု အ ် ဂင်္ ါအတုေတွကို သူတို ့ တီထင ွ �် ပီးတဲ့ တစ်ေနေန ့ မှ့ ာ ယမမင်းကို အ�ိင ု ရ ် ေကာင်း ရပါလိမမ ့် ယ်။ မ�ကာေသးခင်အထိေတာ့ ဘွငး် ဘွငး် �ကီး သိပံပ � ညာ�ှငေ ် တွကပဲြဖစ်ြဖစ်၊ ေြပာတာမျိုး�ကားရဦးမှာ မဟုတပ ် ါဘူး။ တစ်ေယာက်ေယာက်က “ေသြခင်းတရားကို အ�ိင ု ယ ် ဖ ူ ိ?? ု့ ဒီလေ ို တာ့ အဓိပာ� ယ် မ�ှိလက ို တ ် ာ။ ငါတိေတွ ု ့ က ကင်ဆာ၊ တီဘီ နဲ ့ အယ်ဇိုငး် မားေရာဂါေတွကို ကုသေပျာက်ကင်းဖိေလာက် ု့ ပဲ �ကိုးစားေန�ကတာပါ” လို ့ သူတေြပာခဲ ို ့ �့ ကတတယ်။ ေသြခင်းအေ�ကာင်းကို ေ�ှာင်ေြပာတာက ပန်းတိင ု က ် ေအာင်ြမင်ဖို ့ သိပ်ခက်ခေ ဲ နတဲပ ့ ံု ြဖစ်လပါ။ ို ့ ဘာလို ့ ယထာဘူတမကျတဲ့ ေမ�ာ်လင်ခ ့ ျက်ေတွ ေပးေနမှာလဲ။ သိေပမယ့ ု့ လ ် ည်း ခုချိနမ ် ာှ ေတာ့ ဒီကစ ိ န � ဲ ပတ် သက်�ပီး ပွငပ ့် င ွ လ ့် င်းလင်းေြပာဆိလ ု ရတဲ ို ့ ့ အခိုကအ ် တန်ကိ ု တာ့ ့ ့ ေ ေရာက်ေနပါ�ပီ။ သိပံပ � ညာေြပာင်းလဲမ�� ကီးရဲ ့ ထိပ်တန်းစီမံကန ိ း် က လူသားေတွကို ထာဝရအသက်�ှညေ ် စဖိပါ။ ု ့ မရဏတရားကို ေအာင်�င ို ဖ ် ိက ု ့ အလှမး် ေဝးတဲပ ့ န်းတိင ု ပ ် ဲ ထားဦးေတာ၊့ လွနခ ် ဲတ ့ ဲ့ 354 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ရာစု�စ ှ အ ် နည်းငယ်က စဉ်းစားလိေတာင် ု့ မရခဲတ ့ ဲ့ ေအာင်ြမင်မေ � တွ က�န်ေတာ်တို ့ ရ�ှိ�ပီးေနပါ�ပီ။ သတ�ေ ိ ကာင်းလွနး် လို ြခေသင်္ � ့ လ ှ းံု သား (the Lionheart) လို ထင် �ှားတဲ့ အဂင်္လန်ဘရ ု င် ရစ်ချက်ဟာ (၁၁၉၉) ့ ့ ခု�စ ှ မ ် ာှ သူဘယ် ဘက်ပခံုးကို ့ ြမားမှနတ ် ယ်။ ဒီေနေခတ် မာှ သာဆို ့ သူရတဲဒ ့ ဏ်ရာက အေသးအဖွဲလို ့ က�န်ေတာ်တို ့ ေြပာမှာြဖစ်ေပမယ့် (၁၁၉၉) ခု�စ ှ ်မာှ ပဋိဇီဝပိးု သတ်ေဆးေတွမ�ှိေသး၊ ေရာဂါပိးု သန်တဲ ့ ့ စနစ်ေတွ မေပါ်ေသး ေလေတာ့ အဲဒဒ ီ ဏ်ရာေလးကေန ပိးု ဝင်�ပီး ပုပ်လာတယ်။ (၁၂) ရာစု ဥေရာပမှာ အသားပုပ်တာကို ဟန်တားဖိ ု ့ တစ်ခုတည်းေသာနည်းလမ်းက ့ ပုပ်တအ ဲ့ စိတအ ် ပိင ု း် ကို ြဖတ်ပစ်တာပါ။ ခုဟာက ပခံးု မှာဆိေ ု တာ့ ြဖတ်ပစ်လလည် ို ့ းမရေတာ့ ြခေသင်္� ့ လ ှ းံု သားပိင ု � ် င ှ ရ ် ဲ ့ ခ��ာကိယ ု အ ် �ှံ ့ ပိးု ဝင်�ပီး ပုပ်ရိလာေတာတ ူ ှ သူကိ ို မ ် ကယ်�င ို န ် ဲ ့ ေသလုလေ ု ဝဒနာကို (၂) ့ ာပဲ။ ေနာက်ဆးုံ ေတာ့ ဘယ်သမ ့ ု မကူ�င ပတ်ေလာက် ခံစားရင်း ေသဆံးု သွားခဲပ ့ ါတယ်။ ေရာဂါပိးု ကူးစက်ြခင်းကို ကာကွယန ် ည်း၊ အသားေတွ ြပည်တည်ပပ ု ်ေဆွးတာကို ဟန်တားနည် းေတွကို (၁၉) ရာစုေလာက်ထိ အေတာ်ဆးုံ ဆရာဝန်ေတွသည်ပင် မသိခ�ဲ့ ကပါဘူး။ စစ်သားေတွရဲ ့ ့ လက်ေတွ ေြခေတွမာှ ဒဏ်ရာရလာရင် ဘယ်ေလာက်ေသးတဲဒ ့ ဏ်ရာပဲြဖစ်ြဖစ် ပုပ်ရိလာမှာစိးု ေတာ့ ေ�ှ �တန်းယာယီေဆး�ံုေတွမာှ ဆရာဝန်ေတွက လက်ေတွ၊ ေြခေတွကုိ ြဖတ်ပစ်တာ ထံးု စံပါပဲ။ ေြခြဖတ်၊ လက်ြဖတ်တာအြပင် သွား��တတ ် ာလိမ ု ျိုး ပထမဆံးု ေမေ ့ ဆးေတွြဖစ်တဲ့ အီသာ၊ ကုသမ�ေတွကို ကလိ� ု ု ိေဖာင်း၊ ေမေ ့ ဆးမပါဘဲ ေမာ်ဖင်းတိကိ ု့ ု လုပ်ခဲ�့ ကတာပါ။ အေနာက်တင ို း် ေဆးပညာမှာ ပံမ ု န ှ သ ် းုံ စွ� ဲ င ို လ ် ာတာ (၁၉) ရာစု အလယ်ပိင ု း် ေလာက်မပ ှ ါ။ ကလိ� ု ု ိေဖာင်းမေပါ်ခင်က ဒဏ်ရာရတဲရ ့ ဲေဘာ်ကို တြခားရဲေဘာ် (၄)ေယာက်က ေြခေတွ၊ လက်ေတွချုပ်�ပီး ဆရာဝန်က ဒဏ်ရာရတဲ့ ေြခလက်ကို လ�တိုက် ြဖတ်ပစ်တာ။ (၁၈၁၅) ခု�စ ှ ် ဝါတာလူးစစ်ပဲွ ေနာက်ေနမနက် မာှ ဆိရ ု င် လ�တက ို ြ် ဖတ်ထားတဲ့ ေြခေတွ၊ ့ လက်ေတွကို ေ�ှ �တန်းေဆး�ံုေတွေဘးမှာ အပံလ ု က ို ် ေတွ�ရမှာပါ။ အဲဒေ ီ ခတ်က စစ်ထဝ ဲ င်ဖို ့ စာရင်းေပးတဲ့ လက်သမားေတွ၊ သားသတ်သမားေတွကို ေဆးတပ်ဖဲ�ေ ွ တွမာှ တာဝန်ထမ်းဖို ့ လ�တတ ် တ်ပါတယ်။ ဘာလိလဲ ု ့ ဆုိ ဓားေတွ၊ လ�ေတွကို သံးု ပံသ ု းုံ နည်းသိရင် ခွစ ဲ တ ိ က ် သ ု ြခင်းဆိတ ု ာ တြခားအရည်အချင်းေတွ သိပ်မလိတ ု ဲ့ ကာလကိးု ။ ဝါတာလူးစစ်ပဲေ ွ နာက် ရာစု�စ ှ ် (၂) ခုအတွငး် မှာပဲ အြဖစ်အပျက်ေတွက မမှတမ ် � ိ င ို ေ ် အာင်ကို ေြပာင်းလဲခဲပ ် ေသမိနကျတာနဲ ့် ့ ါတယ်။ တစ်ချိနက ့ တူတဲ့ ဒဏ်ရာအနာနဲ ့ ေရာဂါဘယေပါင်းများစွာကေန ေသာက်ေဆး ထိးု ေဆးေတွ၊ ေခတ်မီဆန်းြပားတဲ့ ကုထးုံ ေတွက က�န်ေတာ်တအသက် ို ့ ကို ကယ်တင်�င ို ခ ် ဲပ ့ ါ�ပီ။ ေနစဉ်�ကံ ုရတတ်တဲ့ ့ နာကျင်ကက ို ခ ် ၊ဲ အာဂ�� ုဖျားနာြခင်း များစွာကိလ ု ည်း ကာကွယေ ် ပးပါတယ်။ အရင်ေခတ်ကလူေတွက ဒါေတွကို ဘဝအစိတအ ် ပိင ု း် ပဲေလလို ့ လက်ခခ ံ �ဲ့ ကရတာပါ။ ပျမ်းမ�လူသက် တမ်း ့ 355 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ကလည်း တစ်ကမ�ာလံးု မှာ �ှစ် (၄၀) ေအာက်ကေန (၆၇) �ှစဝ ် န်းကျင်ကို ခုနတ ် က်လာခဲပ ့ ါတယ်။ ဖွံ� �ဖိုး�ပီး�ိင ု င ် ေ ံ တွမာှ ေတာ့ �ှစ် (၈၀) နားေတာင် ေရာက်ေနပါ�ပီ။ ေသြခင်းတရားက ေနာက်ြပန်ဆ� ွဲ တ � ယ ် တ ူ ဲ့ အခက်အခဲေတွကို ကေလးငယ်ေသဆံးု မ�ဆတ ုိ ဲ ့ ကိစေ � တွမာှ အဆိးု ဝါးဆံးု ခံစားခဲရ ု မ ် ထ ီ ိ လယ်ယာစိက ု ပ ် ျိုးတဲ့ လူအဖွ ့ တယ်။ (၂၀) ရာစုမတိင ့ ဲ�အစည်းေတွက ကေလးဦးေရ ေလးပံတ ု စ်ပံန ု ဲ့ သံးု ပံတ ု စ်ပံ�ု ကားက ကေလးငယ်ေတွဟာ အရွ ယ်ေရာက်တထ ဲ့ ိ အသက်မ�ှငခ ် ဲ�့ ကပါဘူး။ အများစုက ဆံဆ ု နာ၊ ုိ ့ ဝက်သက် နဲ ့ ေကျာက်ေရာဂါေတွေ�ကာင့် ဆံးု ပါး�ကတယ်။ (၁၇) ရာစု အဂင်္လန်မာှ ကေလး (၁၀၀၀) ေမွးရင် (၁၅၀) က အသက် (၁)�ှစ် မြပည်ခ ့ င်ဆးုံ တယ်၊ သံးု ပံတ ု စ်ပံက ု (၁၅)�ှစ် မြပည်ခ ့ င်ဆးုံ တယ်။ ယေနမှ့ ာ အဂင်္လပ ိ ်ကေလး (၁၀၀၀) ေမွးရင် (၅) ေယာက်ပဲ (၁) �ှစမ ် ြပည်ခ ့ င် ဆံးု �ပီး၊ (၇) ေယာက်ပဲ (၁၅)�ှစ် မြပည်ခ ့ င် ဆံးု တယ်။ ဒီကန ိ း် ဂဏန်းေတွရဲ ့ အလံးု စံသ ု က်ေရာက်မက � ို ပိ�ု ပီးနားလည်ေအာင် စာရင်းအင်းေတွ ခဏထားလို ့ ြဖစ်ရပ်တချို �ကို ြပန်�ကည်ရ ့ ေအာင်ပါ။ ဥပမာေကာင်းတစ်ခုက အဂင်္လန်ဘရ ု င် ပထမအက်ဒဝ ် ပ် (၁၂၃၇၁၃၀၇) နဲ ဘု ီ နာ (၁၂၄၁-၁၂၉၀) တို မိ ို ့ းေတွဟာ အလယ်ေခတ် ဥေရာပမှာ ့ ရင်မ အီလေ ့ သားစုပါ။ သူတသားသမီ အေကာင်းဆံးု ဆိတ ု ဲ့ ြပုစုေစာင်ေ � တွ ပတ်ဝန်းကျင်အေြခအေနေတွ ရ�ှိခတ ဲ့ ယ်။ နန်းေတာ်ေတွန ဲ ့ ့ �ှာက်မေ ေနရတယ်၊ မီးလင်းဖိေ ု တွ စားလိရ ု ာ �ှိတယ်၊ စား�ိင ု တ ် ယ်၊ ေအးတဲအ ့ ခါ အသန်�ှ့ ငး် ဆံးု ေရကို အေ�ွးထည်ေတွ ေသာက်ရတယ်၊ လံလ ု ေ ံု လာက်ေလာက်�ိှတယ်၊ အေစခံ တစ်တပ်တစ်အားနဲ ့ အေတာ်ဆးုံ သမားေတာ်ေတွ �ှိတယ်။ အီလေ ီ နာဘုရင်မဟာ (၁၂၅၅) နဲ ့ (၁၂၈၄) ခုနစ်အေ�ကားမှာ ကေလး (၁၆) ေယာက်ဖာွ းြမင်ခေ ဲ့ �ကာင်း မှတတ ် မ်းေတွက ဆိပ ု ါတယ်။ ၁။ သမီး၊ အမည်မသိ (မ�ှိေသး)၊ (၁၂၅၅) ဖွား၊ ဖွားစဉ်ဆံးု ပါး။ ၂။ သမီး၊ ကက်သရင်း၊ (၁)�ှစမ ် ာှ လား (၃)�ှစမ ် ာှ လားမသိ၊ ဆံးု ပါး။ ၃။ သမီး၊ ဂျိုအန်၊ (၆) လနဲ ဆံ ့ းု ပါး။ ၄။ သား၊ ဂ�န်၊ (၅) �ှစ်မာှ ဆံးု ။ ၅။ သား၊ ဟင်နရီ၊ (၆) �ှစ်မာှ ဆံးု ။ ၆။ သမီး၊ အီလေ ီ နာ၊ (၂၉) �ှစမ ် ာှ ဆံးု ။ ၇။ သမီး၊ အမည်မသိ (မ�ှိေသး)၊ (၅) လမှာဆံးု ပါး။ ၈။ သမီး၊ ဂျိုအန်၊ (၃၅) �ှစ်မာှ ဆံးု ။ 356 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ၉။ သား၊ အယ်ဖန ွ ဆ ် ၊ုိ (၁၀) �ှစ်မာှ ဆံးု ။ ၁၀။ သမီး၊ မားဂရက်၊ (၅၈) �ှစမ ် ာှ ဆံးု ။ ၁၁။ သမီး၊ ဘရမ်ဂျီးရီးယား၊ (၂) �ှစ်မာှ ဆံးု ။ ၁၂။ သမီး၊ အမည်မသိ (မ�ှိေသး)၊ ဖွား�ပီးမ�ကာခင် ဆံးု ။ ၁၃။ သမီး၊ ေမရီ၊ (၅၃) �ှစ်မာှ ဆံးု ။ ၁၄။ သား၊ အမည်မသိ (မ�ှိေသး)၊ ဖွား�ပီးမ�ကာခင် ဆံးု ။ ၁၅။ သမီး၊ အဲလစ်စဘက်၊ (၃၄) �ှစ်မာှ ဆံးု ။ ၁၆။ သား၊ အက်ဒဝ ် ပ်။ သားေတွထမ ဲ ာှ အငယ်ဆးုံ သားေတာ် အက်ဒဝ ် ပ်က ကေလးဘဝရဲ ့ ေဘးများလှတဲ့ �ှစေ ် တွကို ေကျာ်လန ွ အ ် သက်�ှငတ ် ဲ့ ပထမဆံးု ပါ။ သူခမည် းေတာ် ့ နတ်ရွာစံေတာ့ အဂင်္လန်ထးီ နန်းကို ဒုတယ ိ အက်ဒဝ ် ပ်ဘရ ု င်အြဖစ်န ဲ ့ ဆက်ခံပါတယ်။ တစ်နည်းေြပာရရင် မိဖရ ု ားတစ်ပါးရဲ ့ အေရးအ�ကီးဆံးု တာဝန်ြဖစ်တဲ့ �ှငဘ ် ရ ု င်အ�ိုကအ ် ရာ ဆက်ခမ ံ ယ့် သားေယာက်ျားေလး ေမွးဖွားေပး�ိင ု ဖ ် ို ့ အီလေ ီ နာက (၁၆) �ကိမတ ် င ို တ ် င ို ် �ကိုးစားခဲရ ့ တာပါ။ ဒုတယ ိ အက်ဝပ်ရဲ ့ မယ်ေတာ်ဟာ ထူးကဲတဲ့ စိတ� ် ှညသ ် ည်းခံမန � ဲ့ ရဲစမ ွ း် သတ�ြိ ပည်ဝ ့ တဲ့ အမျိုးသမီးတစ်ဦးလို ့ ေြပာရမှာပါ။ အက်ဒဝ ် ပ်က သူမိ့ နး် မအြဖစ် ေရွ းချယ်ခတ ဲ့ ဲ ့ အမျိုးသမီးကေတာ့ အဲလမ ို ဟုတခ ် ဲဘ ိ အက်ဒဝ ် ပ်ဘရ ု င်ဟာ သက်ေတာ် (၄၃) �ှစမ ် ာှ �ကင်ယာေတာ် ့ းူ ။ ဒုတယ ြဖစ်တဲ့ ြပင်သစ်မင်းသမီး အစ�ဘလ ဲ ာရဲ လု ဲ့ ပါတယ်။ ့ ပ်�ကံသတ်ြဖတ်ြခင်း ခံခရ သိရသေလာက်ဆရ ုိ င် အီလေ ီ နာနဲ ့ ပထမအက်ဒဝ ် ပ်ဘရ ု င်တဟာ ို ့ ကျန်းမာတဲ့ ေမာင်�ြံှ ဖစ်�ပီး ေသ�ိင ု ေ ် လာက်တဲ့ ေမွးရာပါေရာဂါမျိုးေတွ သားသမီးေတွကို လက်ဆင်က ့ မ်းခဲတ ့ ာမျိုးလည်း မ�ှိဘးူ ။ ဒါေပမယ့် သားသမီး (၁၆) ေယာက်မာှ (၁၀) ေယာက် (၆၂ရာ��နး် ) ဟာ ကေလးဘဝမှာတင် ဆံးု ပါးခဲ�့ ကတယ်။ (၆) ေယာက်က အသက် (၁၁) �ှစ် လွနေ ် အာင် ေနခဲရ ု � ် န� း် မ�) ဟာ အသက် (၄၀) ့ �ပီး (၃) ေယာက် (၁၈ ရာခိင ေကျာ်တအ ဲ့ ထိ အသက်�ှငခ ် ဲ�့ ကတယ်။ ဒီ (၁၆) ေယာက်အြပင် အီလေ ီ နာမှာ ကိယ ု ဝ ် န်ပျက်ကျခဲတ ့ ာေတွ �ှိ�င ို ပ ် ါေသးတယ်။ ပျမ်းမ�အားြဖင့် အက်ဒဝ ် ပ်န ဲ ့ အီလေ ီ နာဟာ (၃) �ှစ်ကို (၁)ေယာက်�န� း် နဲ ့ ကေလး (၁၀) ေယာက်ကုိ တစ်ေယာက်�ပီးတစ်ေယာက် ဆံးု �� ံးခဲတ မိဘတစ်ဦးဦးအဖို ့ ဒီလို ဆံးု �� ံးမ�မျိုး ့ ာပါ။ ဒီေနေခတ် ့ မြဖစ်�င ို သ ် ေလာက်ပါပဲ။ *** 357 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge မေသြခင်းကို ေဖွ�ှာတဲ့ ဂီးလ်ဂမက်�်ှ စီမံကန ိ း် ေအာင်ြမင်ဖို အချိ နဘ ် ယ်ေလာက်�ကာမလဲ၊ �ှစ် (၁၀၀) ့ လား၊ (၅၀၀) လား၊ (၁၀၀၀) လား။ နည်းနည်းပဲသခ ိ ေ ဲ့ သးတယ် (၁၉၀၀) ြပည်� ့ စ ှ ထ ် ိ လူခ�� ု အ ် ေ�ကာင်း ့ ာကိယ ဆိတ ု ာရယ်၊ �ှစ် (၁၀၀) အတွငး် မှာကို အသိပညာ၊ က�န်ေတာ်တို ့ ဗဟုသတ ု ေတွ ဘယ်ေလာက်မျိုး တိးု တက်ရ�ှိခတ ဲ့ ယ် ဆိတ ု ာရယ် ြပန်ေတွး�ကည်ရ ့ င် (အထက်က စီမံကန ိ း် အတွက်) အေကာင်းဘက်ကြမင်ဖို ့ Caenorhabditis အေ�ကာင်းရင်း elegans �ှညေ ် အာင်ဆဆ ွဲ န်�ိ့ င ု ခ ် ဲပ ့ ါ�ပီ။ ဆိတ ု ဲ့ သူတေတွ ို ့ နာ�ိနု ည်းပညာကျမ်းကျင်သေ ူ တွက သန်းေပါင်းများစွာေသာ �ှိပါတယ်။ မ�ကာခင်ကပဲ သန်ေကာင်ရဲ ့ မျိုး�ိုးဗီဇပညာ�ှငေ ် တွက ပျမ်းမ�သက်တမ်းကို ဟိမ ု ေ ို ဆးပီးယန်းေတွအတွကေ ် ရာ ကိယ ု ခ ် အ ံ ားစနစ်တု တစ်ခုကို နာ�ိစ ု က်�ုပ်ကေလးေတွပါဝင်တယ်။ (၂) ဒီလို လုပ်�င ို မ ် လား။ ဖန်တးီ ေနပါတယ်။ လူခ�� ု ထ ် က ဲ ို ့ ာကိယ ဆအထိ ထည်�့ ပီး ဒီစနစ်မာှ ပိတေ ် နတဲ့ ေသွးေ�ကာေတွ ြပန်ဖင ွ ေ ့် ပးဖို ့ ဗိင ု း် ရတ်န ဲ ့ ဘက်တးီ ရီးယားေတွကို သတ်ဖိ၊ု ့ ကင်ဆာဆဲလေ ် တွကို �ှငး် ပစ်ဖိနဲ ု့ ့ အိုမင်းြခင်းြဖစ်စဉ်ေတွကေ ို တာင် ပညာ�ှငတ ် ချို � ေြပာတာက ဆန်ကျင် ဖို ့ ့ သက�ရာဇ် လုပ်�င ို ပ ် ါလိမ်မ ့ ယ်။ (၂၀၅၀)မတိင ု ခ ် င်မာှ အသည်းအသန် �ကိုးစားေနတဲ့ တချို �လသ ူ ားေတွဟာ ေသြခင်းကို အန်တ� ု င ို လ ် ာလိမ်မ ု ာက ေသ�ိင ု တ ် ဲ့ ထိခိုကဒ ် ဏ်ရာေတွသာ မရခဲရ ့ ယ် (a-mortal)။ (a-mortal ဆိတ ့ င် အသက်ကို အကန်အသတ် မ�ှိ ့ ဆွဆ ဲ န်ထား�ိ င ု တ ် ယ် ့ လို ့ ဆိလ ု ပ ုိ ါတယ်။ မေတာ်တဆ ထိခက ုိ ဒ ် ဏ်ရာရတာမျိုးကေန ေသ�ိင ု စ ် ရာ�ှိေနေသးလို ့ immortal မေသေတာဘ ု့ a-mortal ့ းူ လိမေြပာဘဲ လိေြပာတာပါ။) ု့ ဂီးလ်ဂမက်�်ှစမ ီ ံကန ိ း် ေအာင်ြမင်သည်ြဖစ်ေစ၊ မေအာင်ြမင်သည်ြဖစ်ေစ ေခတ်သစ်ေ�ှာင်းပိင ု း် ဘာသာတရားေတွ၊ အယူဝါဒေတွက ေသြခင်းတရားနဲ ့ တမလွနဘ ် ဝကို ေမးခွနး် မထုတ�် ကေတာတ ့ ာကို သိရတာ သမိင ု း် �� ေထာင်ကေန�ကည်ရ ့ င် စိတဝ ် င်စားစရာပါ။ (၁၈) ရာစုအထိ ဘာသာတရားေတွက မရဏနဲ ့ တမလွနဆ ် တ ုိ ာ ဘဝအဓိပာ� ယ်ရဲ ့ ဗဟိခ ု ျက်ြပုခဲ�့ ကတယ်။ (၁၈) ရာစု အစမှာ ဘာသာတရားေတွန ဲ ့ လစ်ဘရယ်ဝါဒ၊ ဆိ� ု ှယလ ် စ်ဝါဒနဲ ့ ဣတ�ယ ိ ဝါဒလို အယူဝါဒေတွဟာ တမလွနဆ ် တ ုိ အ ဲ့ ေပါ် စိတ် လံးု ဝ မဝင်စား�ကေတာပ ့ ါဘူး။ ကွနြ် မူနစ်တစ်ေယာက် ေသ�ပီးရင် အတိအကျဘာြဖစ်သာွ းလဲ၊ အရင်း�ှငဝ ် ါဒီတစ်ေယာက်၊ ဣတ�ယ ိ ဝါဒီတစ်ေယာက် ဆိရ ု င်ေရာ ဘာြဖစ်မလဲ။ အေြဖကို မက်စ၊် အဒမ်စမစ်၊ ဆမွမ် ဒီဗးို ဗွားတိရဲ ု ့ စာေပအေရးအသားေတွ မာှ လိက ု � ် ှာေနလို ဘာအဓိ ပာ� ယ်မှ မ�ှိပါဘူး။ ေသြခင်းတရားကို ့ ့ အေလးဂ�ုြပုေနေသးတဲ့ တစ်ခုတည်းေသာ ေခတ်သစ်ဝါဒကေတာ့ အမျိုးသားေရးဝါဒပါ။ ကဗျာအဆန်ဆးုံ ၊ အသည်းအသန်အြဖစ်ဆးုံ အများြပည်သရ ူ ဲ ့ ကတိေပးပါတယ်။ အခိက ု အ ် တန်ေတွ ့ မာှ စုေပါင်းမှတဉ ် ာဏ်ထမ ဲ ာှ ဒါေပမယ့် တိင ု း် ြပည်အတွက် ထာဝရေနရာ ေဝဝါးဝါး�ိင ု တ ် ာက အသက်စန ွ တဲ ့် ့ ရလိမ်မ ့ ယ်လို ့ မည်သမ ူ ဆို အမျိုးသားေရးဝါဒက အမျိုးသားေရးဝါဒီအများစုေတာင် ဘာအသံးု ဝင်မန ှ း် ေသချာမသိ�ကတာပါပဲ။ 358 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ဒီကတိက သိပံ�ပညာရဲ ့ စပွန ်ဆာဒယ်ဒ ီ နည်းပညာေခတ်မာှ က�န်ေတာ်တို ့ ေနေန�ကတာပါ။ က�န်ေတာ်တို ့ ြပဿနာေတွရဲ ့ အေြဖေတွဟာ သိပံန � ဲ့ နည်းပညာမှာ �ှိတယ်လုိ ့ အများက သူတအလု ို ့ ပ်ေတွ ယံ�ု ကည်�ကပါတယ်။ ဆက်လပ ု ်ခွငြ့် ပုထား�ံုန ဲ ့ ဖန်ဆင်းေပးပါလိမ်မ ့ ယ်။ ဒါေပမယ့် သူတက ို ့ သိပံပ � ညာဆိတ ု ာ သိပံပ � ညာ�ှငန ် ဲ ့ နည်းပညာ�ှငေ ် တွကသ ို ာ ဒီကမ�ာေြမေပါ်မှာပဲ ေကာင်းကင်ဘုက ံ ို လူသားရဲအထက် မာှ �ှိတဲ့ ့ အဆငြ့် မငလ ့် မ်းစဥ် အထက်တန်းကျင်ဝ ု ရ ် ာနယ်ပယ်မာှ ပဲ ြဖစ်ေပါ်လည်ပတ်ေနတဲ့ လုပ်ငန်းေတာ့ မဟုတပ ် ါဘူး။ ့ တ်န ဲ ဝိ ့ ဉာဉ်ေရးဆိင လူယဉ်ေကျးမ� ရဲ ့ တြခားက�ေတွလပ ို ဲ စီးပွားေရး၊ �ိင ု င ် ေ ံ ရး နဲ ့ ဘာသာေရးဆိင ု ရ ် ာ အကျိုးစီးပွားေတွရဲ ့ ့ ပံသ ု င ွ း် ြခင်းကိလ ု ည်း ခံရပါတယ်။ သိပံပ � ညာဆိတ ု ာ ေငွသပ ိ ်ကန ု တ ် က ဲ့ စ ိ ပ � ါ။ ဇီဝေဗဒပညာ�ှငတ ် စ်ေယာက်က အဏု�ကည်မ ့ န ှ ေ ် ြပာင်းေတွ သန်�ှ့ ငး် ေရးစတာေတွ ဓာတ်ခခ ွဲ န်းေတွ၊ လိအ ု ပ်ပါတယ်၊ လိတ ု ာေတာ့ လူကိ ု ခ ် အ ံ ားစနစ်ကို ့ ယ ဖန်�ပန်ေတွ၊ ဓာတုပစ�ညး် ေတွ ဓာတ်ခအ ွဲ ကူဝန်ထမ်းေတွ၊ ေြပာစရာေတာင်မလိဘ ု းူ ။ ေလ့လာဖို ့ နဲ ့ အီလက်ထရွ န ် လ�ပ်စစ်မးီ သမား၊ ေချးေငွေဈးကွကတ ် စ်ခုကို ပိက ု သ ် မား၊ ပံစ ု ေ ံ ဖာ်ဖို ့ ေဘာဂေဗဒပညာ�ှငတ ် စ်ေယာက်က ကွနြ် ပူတာေတွ ဝယ်ရမယ်၊ ေဒတာဘဏ်အ�ကီးစားေတွ ထားရမယ်၊ �� ပ်ေထွးလှတဲ့ နားလည်ဖို ့ ေဒတာစနစ်ေတွ ဖန်တးီ ရမယ်။ ေခတ်ေဟာင်း ေ�ှးေဟာင်းသုေတသီတစ်ေယာက်က အမဲလက ို � ် ှာေဖွစားေသာက်သေ ူ တွကို ေဝးလံေခါင်ဖျားေနရာေတွ သွားရမယ်၊ ေ�ှးကအပျက်အစီးေတွကို တူးဆွရမယ်၊ �ုပ်�ကင်းအ�ိုးေတွ လူလပ ု ်ပစ�ညး် ေတွကို ရက်စေ ဲွ ဖာ်ထတ ု ရ ် မယ်။ ဒါေတွအားလံးု က ေငွမကုနဘ ် ဲ မရဘူး။ လွနခ ် ဲတ ိ ံရ � ဲ ့ အံမ ့ ခန်းေအာင်ြမင်မေ � တွအတွက် သိပံသ � ေ ု တသနကို ့ ဲ့ �ှစ် (၅၀၀) အတွငး် ေခတ်သပ ေဒါ်လာဘီလျံေပါင်းများစွာ ေထာက်ပံခ ် တွ၊ ေဖာင်ေဒး�ှငး် ေတွ၊ ့ ဲတ ့ ဲ့ အစိးု ရေတွ၊ စီးပွားေရးလုပ်ငန်း�ှငေ ပုဂလ � က ိ အလ��ှငေ ် တွရဲ ့ ထက်သန်လလ ို ားမ�ကို အများ�ကီး စ�ကာဝဠာကို ပံေ ု ဖာ်�ပီးသိဖိ၊ု ့ ဆွ� ဲ င ို ဖ ် ိ၊ု ့ အလုပ်ေတွကုိ ဂလိလယ ိ ို များစွာပိလ ု ပ ု ် �င ို ခ ် တ ဲ့ ာပါ။ ကမ�ာေ ု ို ့ ြမပံက ဂလိေလ၊ ခရစ�တဖ ို ာ ဒီဉာဏ်�ကီး�ှငေ ် တွ ေကျးဇူးတင်ရမှာပါ။ သတ�ေလာက�ကီးကို ကိလ ု ဘ ံ တ် ဒီေငွေတွေ�ကာင်သ ့ ာ စာရင်းြပုစုမတ ှ သ ် ားဖို ့ နဲ ့ ချားလ်စဒ ် ါဝင်တို ့ လုပ်ခဲတ ့ ာထက် လံးု ဝမေမွးခဲဘ ု င် ့ းူ ဆိရ သူတရဲ ုိ ့ ့ အသိအြမင်ထးူ ေတွဟာ တြခားသူေတွမာှ လာြဖစ်�င ို ေ ် ကာင်းပါတယ်။ သိေသာ် ု့ လည်း လိအ ု ပ်တေ ဲ့ ထာက်ပံေ ့ ငွေ�ကးသာ မရခဲရ ့ င် ဘယ်လဉ ို ာဏ်ထးူ ကဲမမ � ျိုးကမှ ေငွေ�ကးေနရာ အစားမထိးု �ိင ု ပ ် ါဘူး။ ဥပမာ - ဒါဝင် ဆိတ ု ာ ဘယ်တန ု း် ကမှ မ�ှိခရ ဲ့ င် ဆင်က ိ ီကုိ ေတွ� �ှိသအ ူ ြဖစ် Alfred Russel Wallace ကို ယေနေခတ် မာှ ့ ြဲ ဖစ်စဉ် သီအုရ ့ 359 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge အမွမး် တင်�ကရမှာပါ။ သဘာဝေရွ းချယ်ြခင်းေ�ကာင့် သတ�ဝါေတွ ဆင်က ့ ြဲ ဖစ်ေပါ်လာပံု အေတွးအေခါ်ကို ဒါဝင်န ဲ ့ ဆက်�ယ ွ ြ် ခင်းမ�ှိဘဲ သူက �ှစ်အနည်းငယ်အ�ကာမှာ �ကံဆခဲသ ူ ါ။ ဒါေပမယ့် ပထဝီ၊သတ�ေဗဒ နဲ ့ ့ ပ �ုက�ေဗဒဆိင ု ရ ် ာ သုေတသနေတွ ေငွေ�ကးမေထာက်ပံခ ဲ့ င် ့ ရ ကမ�ာအ�ှမှ ံ့ာ ဒါဝင်ေရာ၊ လက်ေတွ�အချက်အလက်ေတွ လုပ်�င ို ေ ် အာင် ေဝါေလ့စ်ပါ ရ�ိင ု ခ ် ဲမ ့ ာှ ဥေရာပအင်အား�ကီး�ိင ု င ် ေ ံ တွက ဆင်က ိ ီ ့ ြဲ ဖစ်စဉ်သီအုရ မဟုတပ ် ါဘူး။ သူတို ့ ြဖစ်လာဖို ့ �ှာေဖွဖို ့ လိအ ု ပ်တဲ့ မ�ကိုးစားတာေတာင် ြဖစ်�င ို ေ ် သးတယ်။ အစိးု ရေတွ၊ စီးပွားေရးလုပ်ငန်းေတွက ဓာတ်ခခ ွဲ န်းေတွ၊ တက�သိလ ု ေ ် တွကို ေငွဘလ ီ ျံေပါင်းများစွာ ဘာလိများ ု့ ေပးအပ်ခဲ�့ ကတာလဲ။ ပညာတတ်အဝန်းအဝိင ု း် မှာ အများစုက သိပံပ � ညာစစ်စစ်ကို လွယလ ် ယ ွ ေ ် လးပဲ ယံ�ု ကည်�ကပါတယ်။ အစိးု ရေတွ၊ စီးပွားေရးလုပ်ငန်းေတွက သူတ�ကိ ို ့ ုက်ေလာက်တဲ့ ဘယ်သေ ု တသနစီမက ံ န ိ း် မဆို အများေကာင်းကျိုးေ�ှး�� �ပီး သူတကိ ို ့ ု ပိက ု ဆ ် ေ ံ ပးတာလို ့ သူတို ့ ယံ�ု ကည်ေန�ကတာ။ တကယ်ေတာ့ သိပံအ � တွက် ရန်ပံေ ု ငွေထာက်ပံတ ို ့ တာနဲ မနီ ့ ာ သူတထင် ့ းစပ်ပါဘူး။ အေ�ကာင်းက အလ��ှငေ ် တွက သိပံသ � ေ ု တသနကို လ�ရင် သူတရဲ ို ့ �ိ့ င ု င ် ေ ံ ရး၊ စီးပွားေရး၊ နဲ ဘာသာေရး ့ ရည်မန ှ း် ချက် တချို �ေအာင်ြမင်မယ်လို ့ ယံ�ု ကည်လပါ။ ို ့ ဥပမာ - (၁၆) ရာစုမာှ �ှငဘ ် ရ ု င်ေတွ၊ ဘဏ်လပ ု ်ငန်း�ှငေ ် တွက ကမ�ာအ�ှံ ့ ပထဝီေလ့လာေရးခရီးေတွအတွက် ရန်ပံေ ု ငွများစွာ သံးု စွခ ဲ ေ ဲ့ ပမယ့် ကေလးစိတပ ် ညာရပ်ကို ေလ့လာဖို ့ ေငွတစ်ြပားတစ်ချပ်မှ မသံးု ခဲပ ့ ါဘူး။ ဘာလိလဲ ု ့ ဆေ ုိ တာ့ ပထဝီ အသိသတ ု သစ်ေတွ ေတွ�လာရင် နယ်ေြမသစ်ေတွ �ှာေဖွေအာင်�င ို �် ပီးေတာ့ ကုနသ ် ယ ွ အ ် င်ပါယာ�ကီးေတွ တည်ေဆာက်�င ို လ ် မ ိ မ ့် ယ်လို ့ သူတက ို ့ ေတွးဆလိပါ။ ု ့ တစ်ဖက်က ကေလးစိတပ ် ညာရပ်ကေနေတာ့ သူတို ့ ဘာအကျိုးအြမတ်မာှ မြမင်ဘးူ ေလ။ (၁၉၄၀) ြပည်� ့ စ ှ လ ် န ွ က ် ာလေတွမာှ ေရေအာက်ေ�ှးေဟာင်းသုေတသနထက် အရင်းအြမစ်ေြမာက်များစွာကို အေမရိကန်န ဲ ့ �ျူကလိယ�ူ ပေဗဒ ပံေ ု အာသံးု ခဲပ ့ ါတယ်။ ဆိဗ ု ီယက်အစိးု ရေတွက (nuclear �ျူကလိယ�ူ ပေဗဒက physics) ေလ့လာေရးမှာ �ျူကလိယလက်နက်ေတွ ထုတ� ် င ို ေ ် စမှာြဖစ်�ပီး ေရေအာက်ေ�ှးေဟာင်းသုေတသနကေတာ့ စစ်ပဲေ ွ တွမာှ ဘာမှက� ူ င ို မ ် ာှ မဟုတဘ ် းူ လို ့ သူတေတွ ို ့ းပါတယ်။ ေငွေ�ကးစီးဆင်းမ�ကို ထိနး် ကွပ်ေနတဲ့ �ိင ု င ် ေ ံ ရး၊ စီးပွားေရး၊ ဘာသာေရး အကျိုးအြမတ်ေတွကို သိပံပ � ညာ�ှငေ ် တွကယ ို တ ် င ို က ် ေတာ့ အ�မဲလလ ို ုိ သတိမမူမိတတ်�ကဘူး။ အများစုက ပညာတတ်ဉာဉ်နဲ ့ စူးစမ်းလိစ ု တ ိ န ် သာ ဲ့ လုပ်�ကတာပါ။ ဒါေပမယ့် သိပံရ � ဲ ့ လုပ်ငန်းစဉ် ရည်ရွယခ ် ျက်ကို သိပံပ � ညာ�ှငေ ် တွက အမိနေပး ့် ��န�် ကား�ိင ု တ ် ယ်ဆတ ုိ ာ �ှားပါတယ်။ �ိင ု င ် ေ ံ ရး၊ စီးပွားေရး၊ ဘာသာေရး အကျိုးအြမတ်ေတွန ဲ ့ မပတ်သက်ဘဲ သိပံစ � စ်စစ်ကို က�န်ေတာ်တက ို ့ ေငွေ�ကးေထာက်ပံခ ု င်ေတာင် ဒါက မြဖစ်�င ို သ ် ေလာက်ပါ။ ေနာက်ဆးုံ ေတာ့ ့ ျင်တယ် ဆိရ 360 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ့ ရင်းြမစ်ေတွက အကန်အသတ် �ိှပါတယ်။ ့ အေမရိကန် ကွနဂ ် ရက်လတ � ေ ် တာ်အမတ်တစ်ေယာက်ကို အေြခခံသေ ု တသနအတွက် အမျိုးသားသိပံေ � ဖာင်ေဒး�ှငး် ကို ေဒါ်လာ (၁) သန်းထပ်ေပးဖို ေတာင် းဆိ�ု ကည်ပ ့ ါ။ ဒီေငွကို ဆရာြဖစ်သင်တန်းေတွအတွက် သံးု တာ၊ ဒါမှမဟုတ် ့ သူခ�ိ ် ဒုက��ကံုေနတဲ့ စက်�ု ံကို အခွနေ ် လ�ာေ ့ နရာမှာ သံးု တာ ပိမ ု ေကာင်းဘူးလားလို ့ သူက ့ ပးတဲေ ့ ု ငက ြပန်ေမးပါလိမ်မ �ိတ ှ ဲ့ ရင်းြမစ်ေတွအတွက် က�န်ေတာ်တို ့ ေြဖရမယ့် ေမးခွနး် ေတွက ့ ယ်။ အကန်အသတ် ့ “ဘယ်ကစ ိ က � ပိအ ု ေရး�ကီးလဲ” “ဘယ်ကစ ိ က � ေကာင်းကျိုး�ှိလ”ဲ ဆိတ ု ာေတွပါ။ ဒီေမးခွနး် ေတွက သိပံဆ � င ုိ ရ ် ာ ေမးခွနး် ေတွမဟုတဘ ် းူ ။ သိပံက � ကမ�ာမှာ�ှိတဲ့ အရာေတွ၊ အရာဝတ�ုေတွ အလုပ်လပ ု ်ပံု နဲ ့ အနာဂတ်မာှ ြဖစ်လာ�ိင ု တ ် ာေတွကို �ှငး် ြပပါတယ်။ အဓိပာ� ယ်ဖွငဆ ့် ခ ုိ ျက်အရ အနာဂတ်မာှ ဘာြဖစ်သင်တ ုိ ာ သိတဲ့ ့ ယ်ဆတ စွမး် ရည်မျိုး သိပံမ � ာှ မ�ှိပါဘူး။ ဒီလို ေမးခွနး် ေတွရဲ ့ အေြဖကိေ ု တာ့ ဘာသာတရားနဲ ့ အယူဝါဒေတွက �ှာေဖွပါတယ်။ အခုေြပာမယ့် ဒွဟ ိ ပုစာ� ကို စဉ်းစား�ကည်ရ ့ ေအာင်။ ဌာနတစ်ခတ ု ည်းက အရည်အချင်းေတွလည်း တူတ� ူ ိှတဲ့ ဇီဝေဗဒပညာ�ှင ် (၂)ေယာက်က သူတလက် ို ့ �ိှ သုေတသနစီမက ံ န ိ း် ေတွကို ေဆာင်ရွကဖ ် ို ့ ေဒါ်လာ (၁)သန်းတန် ေထာက်ပံေ ု ့ ုေတွမာှ ့ �ကးကို �ပိုင်ေလ�ာက်�ကတယ်။ ဖေရာဖက်ဆာ Slughorn �ွားမေတွရဲ �ိ ့ အံ ြဖစ်တဲ့ ကူးစက်ေရာဂါတစ်ခက ု ို ေလ့လာချင်ေနတာ။ ဒီေရာဂါက �ွားမေတွရဲ ့ �ိထွ ု ့ က� ် န� း် ကို (၁၀) ရာခိင ု � ် န� း် ေလာက် ေလျာန ု ့ ိရင် ့ ည်းေစတယ်။ ပေရာဖက်ဆာ Sprout က �ွားသားေပါက်ေလးေတွန ဲ ခွ ့ ဲထားလိ�ှ မိခင်�ာွ းမေတွမာှ စိတပ ် ိင ု း် ဆိင ု ရ ် ာ ထိခိုကခ ် စ ံ ားရတာ �ှိေလမလားလို ့ေလ့လာချင်တယ်။ ေငွေ�ကးပမာဏက အကန်အသတ် �ိှ�ပီး ့ စီမက ံ န ိ း် (၂) ခုလးံု ကိေ ု တာ့ မေထာက်ပံ� ို ဘ ် းူ ဆိေ ု တာ့ ့ င ဘယ်တစ်ခုကို ေရွ း�ပီးေထာက်ပံသ ့ င်လ ့ ။ဲ ဒီေမးခွနး် အတွက် သိပံန � ဲ ့ ဆိင ု တ ် ဲ့ အေြဖမ�ှိပါဘူး။ �ိင ု င ် ေ ံ ရး၊ စီးပွားေရး၊ ဘာသာေရးနဲဆိ ု တ ် ဲ့ ့ င အေြဖေတွပဲ �ှိပါတယ်။ ယေနကမ� ့ ာမှာေတာ့ ဖေရာဖက်ဆာ Slughorn က ေထာက်ပံေ ့ �ကးရဖို ့ အလားအလာပိေ ု ကာင်းပါတယ်။ ဒါက �ွား�ိအံ ု ့ ုေရာဂါေတွဟာ �ွားစိတပ ် ိင ု း် ကိစထ � က် သိပံ� � � ေထာင်က ့ ေန ပိ�ု ပီး စိတဝ ် င်စားစရာေကာင်းလို ့ မဟုတပ ် ါဘူး။ ဒီသေ ု တသနကေန အကျိုးအြမတ်ရ�ိင ု တ ် ဲ့ �ိထွ ု ့ ကပ ် စ�ညး် လုပ်ငန်းေ�ကာင့် (ဒုတယ ိ သုေတသနကေန ရလာ�ိင ု တ ် )ဲ့ တိရ စ�ာန်အခွငအ ့် ေရး ေတာင်းဆိမ ု ထ � က်စာရင် �ိင ု င ် ေ ံ ရးနဲ စီ ု လာမှာေ�ကာင်ပ ့ းပွားေရးအင်အားေတွ ပိရ ့ ါ။ �ွားေတွကို အထွတအ ် ြမတ်ထားတဲ၊့ တင်း�ကပ်တဲ့ ဟိ�ူ� ဘာသာဝင်အသိင ု း် အဝိင ု း် မှာ ဒါမှမဟုတ် တိရ စ�ာန်အခွငအ ့် ေရးကို အေလးထားေပးဆပ်တဲ့ အသိင ု း် အဝိင ု း် မှာဆိရ ု င်ေတာ့ ပေရာဖက်ဆာ Sprout က အခွငပ ့် ိ သ ု ာ�ိင ု ပ ် ါတယ်။ သိေသာ် ု့ လည်း �ွားေတွရဲ ခံ့ စားချက်ထက် လူသားြပည်သေ ူ တွရဲ ကျန် းမာေရးနဲ �ွ ု့ ့ ့ ့ ား�ိရဲ စီးပွားြဖစ်အင်အားကို တန်ဖိးု ထားတဲ့ အသိင ု း် အဝိင ု း် မှာဆိရ ု င်ေတာ့ ဒီအချက်ေတွကုိ ထည်သ ့ င ွ း် စဉ်းစား�ပီး 361 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ပေရာဖက်ဆာ Sprout က သူရဲ့ ့ သုေတသန ေလ�ာက်ထားချက်ကို ဒီလေ ို လး ေရးလိရ�ိ ု့ င ု စ ် ရာ �ှိပါတယ်။ “စိတက ် ျေရာဂါသည် နားလည်လ�င် �ွား�ိအထွ ု့ က� ် န� း် ကို သူတစိ ို ့ တအ ် ေြခအေန ေလျာက ့ ျေစသည်။ �ိစား�ွ ု့ ားမများ၏ တက်�ကေကာင်းမွနေ ် နေအာင် စိတေ ် လာကကို က�န်ေတာ်တို ့ ေဆးဝါးများ တီထင ွ ြ် ခင်းြဖင့် �ွား�ိအထွ ု့ က� ် န� း် အား (၁၀) ရာခိင ု � ် န � း် အထိ တိးု တက်လာေအာင် စွမး် ေဆာင်�င ို ပ ် ါလိမ်မ ့ ည်။ က��်ပ ု ်၏ ခန်မှ့ နး် ချက်အရ �ွားစိတေ ် ရာဂါကုေဆးဝါးများအတွက် �ှစ်စဉ် ေဒါ်လာသန်း (၂၅၀) တန် ကမ�ာေ ့ ဈးကွက�် ကီး �ှိေနပါသည်။” သိပံပ � ညာက သူရဲ့ ဦးစားေပးအစီ အစဉ်ကို သူကယ ို တ ် င ို ် မချမှတ� ် င ို ပ ် ါဘူး။ သူ �ှ � တွကို ့ ့ ာေဖွေတွ� �ှိမေ ဘာလုပ်ရမလဲလလည် ို ့ း မဆံးု ြဖတ်�င ို ပ ် ါဘူး။ ဥပမာ - မျိုး�ိုးဗီဇ နဲ ့ ပတ်သက်လို ့ ပိ�ု ပီးနားလည်လာတာေတွန ဲ ့ က�န်ေတာ်တို ့ ဘာလုပ်သင်သ ုိ ာ သိပံ� � � ေထာင့် သပ်သပ်က �ကည်ရ ့ င် �ှငး် �ှငး် လင်းလင်း မ�ှိပါဘူး။ ့ လဲဆတ ဒီသတ ု ကို ကင်ဆာကုဖို ့ သံးု သင်သ ် စ်ခု ဖန်တးီ ရမလား၊ ့ လား၊ မျိုး�ိုးဗီဇြပုြပင်ထားတဲ့ စူပါလူသားမျိုးစိတတ ဒါမှမဟုတ် ဧရာမ�ိအံ ု ့ ုေတွန ဲ ့ �ွားမေတွရလာေအာင် ြပုြပင်သင်သ ့ လား။ တူညတ ီ ဲ့ တစ်ခေ ု သာ သိပံေ � တွ� �ှိချက်ကို လစ်ဘရယ်အစိးု ရ၊ ကွနြ် မူနစ်အစိးု ရ၊ နာဇီအစိးု ရ နဲ ့အရင်း�ှငစ ် းီ ပွားေရး ေကာ်ပိေ ု ရး�ှငး် တိက ု့ လံးု လံးု လျားလျားကွြဲ ပားတဲ့ ရည်ရွယခ ် ျက်ေတွန ဲ ့ သံးု �ကလိမ်မ ့ ယ် ဆိတ ု ာ �ှငး် ပါတယ်၊ တစ်ေယာက်သးုံ တဲန ့ ည်းက တြခားနည်းေတွထက် ပိေ ု ကာင်းတယ်ဆတ ုိ ာမျိုး သိပံန � ည်းကျ ဆင်ေြခမ�ှိပါဘူး။ အတိခ ု ျံု �ရရင် သိပံသ � ေ ု တသနဆိတ ု ာ ဘာသာေရး၊ ဒါမှမဟုတ် အယူဝါဒတစ်ခခ ု န ု ဲ ့ မိတဖ ် က်ြပုမှသာ တိးု တက်စည်ပင်�င ို တ ် ယ်။ အယူဝါဒက သုေတသနရဲ ့ စရိတက ် ို ေလျာ်ကန်သင်ြ့ မတ်ေစ�ိင ု တ ် ယ်။ အြပန်အလှနအ ် ေနနဲ ့ အယူဝါဒက သိပံအ � စီအစဉ်လားရာကို ချုပ်ကင ို တ ် ယ်၊ သုေတသနေတွ� �ှိချက်ေတွန ဲ ့ ဘာေတွလပ ု ်မယ်ဆတ ုိ ာ ဆံးု ြဖတ်တယ်။ ဒါေ�ကာင် ု ေ ် တွထက် လူသားေတွ Alamogordo နဲ ့ ့ ့ တြခားပန်းတိင လကမ�ာကို ဘာလို ့ လူမေ � ဗဒပညာ�ှငေ ် တွရဲ ့ ပန်းတိင ု ထ ် ား သွားခဲသ ့ လဲ ေအာင်ြမင်မေ � တွကို ဆိတ ု ာနားလည်ဖိုဆိ ု င် ့ ရ ေလ့လာ�ံုန ဲ ့ �ူ ပေဗဒ၊ မလံေ ု လာက်ပါဘူး။ ဇီဝေဗဒနဲ ့ ဒီပညာရပ်ေတွကို ပံသ ု င ွ း် ထိနး် ေကျာင်းေနတဲ၊့ ဟိလ ု မ်းမသွားနဲ ့ ဒီလမ်းသွားဆိ�ု ပီး ချုပ်ြခယ်ေနတဲ့ အယူဝါဒ၊ �ိင ု င ် ေ ံ ရး နဲ ့ စီးပွားေရးဆိင ု ရ ် ာ အင်အားစုေတွကပ ို ါ ထည်သ ့ င ွ း် စဉ်းစားရပါလိမမ ့် ယ်။ ဒီအင်အားစုေတွထက ဲ (၂) ခုကို က�န်ေတာ်တို ့ ဂ�ုထားရပါမယ်၊ နယ်ချဲ�ဝါဒနဲ ့ အရင်း�ှငဝ ် ါဒပါ။ သိပံ၊� အင်ပါယာနဲ ့ ေငွရင်း တိ�ကားက ု့ အြပန်အလှနထ ် န ိ း် ေကျာင်းမ�ဟာ လွနခ ် ဲတ ု း် ေ�ကာင်းရဲ ့ ့ ဲ့ �ှစ် (၅၀၀) သမိင အဓိကအင်ဂျင်ပါ။ သူရဲ့ ့ ေဆာင်ရွကခ ် ျက်ေတွကို ေနာက်လာမယ့် အခန်းေတွမာှ သံးု သပ်ထားပါတယ်။ ပထမဆံးု သိပံန � ဲ ့ အင်ပါယာဆိတ ု ဲ့ တာဘိင ု ် (၂) လံးု တစ်ခန ု တစ် ဲ ့ ခု ဘယ်လခ ို ျည်ေ�ှာင်ခသ ဲ့ လဲဆတ ုိ ာ ေလ့လာ�ကည်မ ့ ယ်။ �ပီးမှ အရင်း�ှငစ ် နစ်ရဲ ့ ေငွေ�ကးဆိတ ု ဲ့ ပန်က သူတကိ ို ့ ု ဘယ်လို ဆွတ ဲ င်သာွ းခဲလ ့ ့ ဲ ဆက်ေလ့လာပါမယ်။ 362 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge 363 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge အခန်း - ၁၅ သိပံ�ပညာနဲ အင် ပါယာ လက်ထပ် ြခင်း ့ ေနက ကမ�ာကေန ဘယ်ေလာက်ေဝးလဲ။ အထူးသြဖင့် ေကာ်ပါးနီးကပ်စေ ် နာက်ပိင ု း် ကမ�ာထက် ေနကသာ စ�ကာဝဠာရဲ ့ ဗဟိြု ဖစ်ေ�ကာင်းြငင်းခံခ ု �ဲ့ ကတဲ့ ေခတ်သစ်အေစာပိင ု း် အာကာသေဗဒ ပညာ�ှငေ ် တွကို ဖမ်းစားခဲတ ် တွန ဲ ့ သခင်္ျာပညာ�ှငေ ် တွက ဒီအကွာအေဝးကို ့ ဲ့ ေမးခွနး် တစ်ခုပါ။ အာကာသေဗဒပညာ�ှငေ တွကဖ ် ို ့ အားထုတခ ် ေ ဲ့ ပမယ့် သူတသံ ို ့ းု တဲ့ နည်းလမ်းများစွာက မတူကြွဲ ပားတဲ့ ရလဒ်များစွာကို ထွကေ ် ပါ်ေစခဲတ ု း် တာဖို ့ ယံ�ု ကည်�င ို စ ် ရာနည်းလမ်းကို (၁၈)ရာစု အလယ်မာှ ့ ယ်။ ေနာက်ဆးုံ မှာေတာ့ တိင အဆိြု ပုခဲ�့ ကတယ်။ ေသာ�ကာ�ဂိုဟ်က �ှစန ် ည်းနည်း�ကာတိင ု း် ေနနဲ ့ ကမ�ာ�ကားတည်တ ့ ည်က ့ ို ြဖတ်တယ်။ ဒါကို ကမ�ာေြမေပါ်က မတူတေ ဲ့ နရာေတွကေန အနည်းငယ်ေြပာင်းလဲမေ � �ကာင့် မတူညတ ီ ဲ့ ဗီးနပ်စြ် ဖတ်သာွ းတာ ကမ�ာတ ို �် ကီးေတွေပါ်ကေန ့ က တစ်�ပိုင်နက်ေစာင်�့ ကည်မ ့ ယ်ဆရ ုိ င် �ကည်မ ့ ယ်ဆရ ုိ င် �ကည်သ ့ ရ ူ ဲ ့ �ကာတဲအ ့ ချိနက ် ကွြဲ ပားမ��ိှတယ်။ တစ်ခုေသာ �ကည်ေ ့ ထာင့် တကယ်လို ့ ေသာ�ကာ�ဂိုဟ်ြဖတ်သာွ းြခင်းကို ရလာတဲရ ့ လဒ်ေတွန ဲ ့ ေနကေန က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ့ အကွာအေဝးကို တိတက ိ ျကျ တွက� ် င ို ဖ ် ို �ိ ို ေ ို မ�တီပညာေလးပဲ လိပ ု ါတယ်။ ့ ု း�ိုး �တီဂ� အာကာသသိပံပ � ညာ�ှငေ ် တွက (၁၇၆၁) နဲ ့ (၁၇၆၉) ခု�စ ှ ေ ် တွမာှ ဗီးနပ်စက ် ေနနဲ ့ ကမ�ာ�ကားက ြဖတ်မယ်လို ့ တွကထ ် ားတယ်။ ဒါကို မတူတ၊ဲ့ ေဝး�ိင ု သ ် မ�ေဝးတဲ့ ေနရာေတွကေန ေလ့လာ�ိင ု ဖ ် ို ့ ဥေရာပက ေလ့လာေရးအဖွဲ�ေတွကို ေလးဖက်ေလးတန် ကမ�ာေ လတ � တ ် ယ်။ (၁၇၆၁) ခု�စ ှ မ ် ာှ ့ နရာေတွကို ြဖန်ကျက် ့ ဆိက ု ေ ် ဘးရီးယား၊ ေြမာက်အေမရိက၊ မဒါဂတ်စကာ နဲ ့ ေတာင်အာဖရိက ဆိတ ု ဲ့ ေနရာ (၄) ေနရာကေန သိပံပ � ညာ�ှငေ ် တွက ေလ့လာခဲတ ့ ယ်။ (၁၇၆၉) ခု ဗီးနပ်စ်ြဖတ်သန်းြခင်း နီးလာတဲအ ့ ခါ ဥေရာပသိပံအ � သိင ု း် အဝိင ု း် က လံလ�ကီ ု့ း�ကီးစိက ု ထ ် တ ု �် ပီး ကေနဒါေြမာက်ပိင ု း် နဲ ့ (အဲအ ့ ချိနက ် အ�ိုငး် ေတာပဲ �ှိေသးတဲ)့ ကယ်လဖ ီ ိးု နီးယားတိဆီ ု ့ သိပံပ � ညာ�ှငေ ် တွကို ြဖန်ကျက် ေစလ�တတ ် ယ်။ The Royal Society of ့ London for the Improvement of Natural Knowledge အဖွဲ�က ဒီေလာက်န ဲ ့ မလံေ ု လာက်ေသးဘူးလို ့ မှတခ ် ျက်ချတယ်။ အတိကျဆံးု ရလဒ်ေတွထက ွ ဖ ် ို ့ အေနာက်ေတာင် ပစိဖိတသ ် မုဒရ � ာ ပညာ�ှငတ ် စ်ေယာက်စီ ေစလ�တဖ ် ို မြဖစ် မေနလိအ ု ပ်ေ�ကာင်း ေြပာတယ်။ ့ 364 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge တေလ�ာက် The Royal Society အဖွဲ�က ထင်�ှားတဲ့ အာကာသသိပံပ � ညာ�ှင ် ချားလ်စ်ဂရင်းကို တဟီတက ီ �န်းကို လ�တဖ ် ို ့ အတည်ြပုလိက ု တ ် ယ်။ ေငွကန ု ေ ် �ကးကျများတဲ့ ေလ့လာေရးခရီးကို ေထာက်ပံထ ု တာ့ ့ ားရတာဆိေ ဒီကစ ိ တ � စ်ခုတည်းအတွကန ် ဲ့ လ�တရ ် တာ သိပ်ေတာအ ှ းူ ။ ့ ဓိပာ� ယ်မ�ှိလဘ ဒါနဲ ့ တစ်ချက်ခုတ် အများ�ကီးြပတ်ရေလေအာင် ဂရင်းနဲ ့ အတူ �ုက�ေဗဒပညာ�ှင ် ဂျိုးဆက်ဘန်ခ့် စ် နဲ ့ ဒန်နယ ီ ယ် ဆိလ ု န်ဒါ တိဦးေဆာင် ု့ တဲ့ တြခားသိပံပ � ညာ�ှင ် (၈) ဦးအဖွဲ�ကပ ို ါ ထည်လ ့ က ို တ ် ယ်။ အဖွဲ� မှာ ပန်းချီဆရာေတွလည်းပါတယ်။ ပညာ�ှငေ ် တွ ခရီးမှာ ေသချာေပါက်�ကံုမှာြဖစ်တဲ့ မြမင်ဖးူ ေသးတဲ့ နယ်ေြမ၊ သစ်ပင်ေတွ၊ သတ�ဝါေတွ နဲ ့ လူေတွကို ပံဆ ု မ ွဲ တ ှ တ ် မ်းတင်ဖို ့ ြဖစ်ပါတယ်။ ဘန်ခ့် စန ် ဲ ့ The Royal Society အဖွဲ�တုိ ့ ဝယ်လရ�ိ ို ့ င ု သ ် မ� ေခတ်အမီဆုံ သိပံက � ရ ိ ိယာေတွန ဲ ့ ေလ့လာေရးခရီးကို သေဘင်္ာနဲ ့ ထွကခ ် �ဲ့ ကတယ်။ မာလိနမ ် း� ကေတာ့ ဝါရင်သ ွ ခ ် ် (James Cook) ပါ။ သူက ထူးခ�န်တဲ့ ့ ေဘင်္ာသား�ကီး ဂျိမး် စ်ကတ ပထဝီပညာ�ှငလ ် ည်း ြဖစ်သလို လူမျိုးနဲဓေလ့ ေလ့လာမ�ပညာ�ှင ် (ethnographer) လည်း ဟုတပ ် ါတယ်။ ့ ေလ့လာေရးခရီးက (၁၇၆၈) ခု�စ ှ မ ် ာှ အဂင်္လန်ကေန စထွကတ ် ယ်။ (၁၇၆၉) ခု�စ ှ မ ် ာှ တဟီတက ီ ေန ဗီးနပ်စရ ် ဲြဖတ် သန်းမ�ကို ့ ေလ့လာခဲတ ့ ယ်။ ပစိဖိတက ် �န်းစုအများအြပားကို နယ်ေြမေထာက်လမ ှ း် ေရး လုပ်တယ်။ �သစေ�တးလျနဲ ့ နယူးဇီလန်ကို ဝင်လည်တယ်။ အဂင်္လန်ကို (၁၇၇၁) ခု�စ ှ မ ် ာှ ြပန်ေရာက်တယ်။ အဖွဲ� နဲအတူ ြပန်ပါလာတာေတွက ့ မ�ုဿေဗဒဆိင ု ရ ် ာ သတင်း အာကာသသိပံ၊� ပထဝီ၊ အချက်အလက်ေပါင်း ပညာရပ်နယ်ပယ်ေပါင်းစံအ ု တွက် �ကီးမားတဲ့ မိးု ေလဝသ၊ �ုက�ေဗဒ၊ အေြမာက်အများပါ။ သတ�ေဗဒ နဲ ့ ေလ့လာေတွ� �ှိချက်ေတွက အေထာက်အကူြပုခဲပ ့ ါတယ်။ ေတာင်ပစိဖိတသ ် မုဒရ � ာရဲ ့ အံအ ့ ားသင်ဖ ု သ ် ားေတွ စိတက ် းူ ကွနြမူးဖိ ့် ု ့ အစပျိုးေပးခဲတ ့ ွယ် ဇာတ်လမ်းြခင်းရာေတွကို ဥေရာပတိက ့ ယ်။ သဘာဝတ�ပညာ�ှင၊် အာကာသသိပံပ � ညာ�ှင ် ေနာက်မျိုးဆက်ေပါင်းများစွာကို ထက်သန်တက်�ကေအာင် လ��ေ ံ ဆာ်ေပး�ိင ု ခ ် တ ဲ့ ယ်။ ကွတခ ် ရ ် ဲ ့ ေလ့လာေရးခရီးကေန ေနာက်ထပ်အကျိုးအြမတ်ရခဲတ ့ ဲ့ နယ်ပယ်ကေတာ့ ေဆးပညာပါ။ အဲဒေ ီ ခတ်က ေဝးလံေခါင်ဖျား ကမ်းေတွကို ရွ ကလ ် င � ရ ့် င် သူတသဘင်္ ို ့ ာမှာပါလာတဲ့ အဖွဲ�သားတစ်ဝက်ေကျာ်က လမ်းခရီးမှာ အသက်ေပးဆပ်ရမယ်ဆတ ုိ ာ နားလည်ထား�ကပါတယ်။ အဖျက်အေမှာင်က ေဒါသ�ကီးတဲ့ ့ ေဒသခံေတွ၊ ရန်သစစ် ူ ့ သေဘင်္ာေတွ၊ အိမ်လမ ွ း် ေဝဒနာ - ဒါေတွ မဟုတပ ် ါဘူး။ Scurvy လိေခါ်တဲ ု့ ့ ေရာဂါဆန်းပါ။ ဒီေရာဂါရတဲသ ့ ေ ူ တွဟာ တြခားေပျာတ ဲ့ စ်�ှူးေနရာေတွက ့ တ သွားေတွက�တ်ထက ွ တ ် ာ၊ အားနည်း�ံးု ချိတာမျိုး၊ ေသွးယိစ ု ိမ်တ ့ ာေတွ အနာေတွြဖစ်လာတာ၊ စိတက ် ျတာ၊ ခံစားရပါတယ်။ အဖျားတက်တာ၊ အသားဝါ သွားဖံးု ေတွ ေရာဂါသည်းလာရင် မျက်လးံု ဝါလာတာ နဲ ့ ေြခလက်ေတွ မလ�ပ်�င ို ေ ် တာတ ့ ာ စတာေတွ ြဖစ်လာတယ်။ (၁၆) နဲ ့ (၁၈) ရာစု�ကားမှာ စကာဗီေ�ကာင့် သေဘင်္ာသား (၂) သန်းေလာက် အသက်ဆးုံ �� ံးခဲရ ့ တယ်။ ေရာဂါြဖစ်ရတဲ့ အေ�ကာင်းရင်းကို မသိ�ကေသးေတာ့ 365 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ဘာနဲကု ို ၊် အြပံုလိက ု ် ေသ�မဲေသေနဆဲပဲ။ အလှညအ ့် ေြပာင်းက (၁၇၄၇) ့ ကု သေဘင်္ာသားေတွ အစုလက ခု�စ ှ မ ် ာှ ြဖစ်လာခဲတ ု ဲ့ �ဗိတသ ိ �သမားေတာ်က ဒီေရာဂါြဖစ်ေနတဲ့ သေဘင်္ာသားေတွကို ့ ယ်။ ဂျိမး် စ်လင်း ဆိတ ေလ့လာမ�တစ်ခလ ု ပ ု ် ခ ဲတ ို ့ ု အဖွဲ�ေတွခဲ�ွ ပီး တစ်ဖဲ�စ ွ က ီ ို မတူတက ဲ့ သ ု မ�ေတွ ေပး�ကည်တ ့ ယ်။ ့ ယ်။ သူတကိ တစ်ဖဲ�က ွ ို စကာဗီရဲ ့ အရပ်ေဆး�မီးတိတ ု စ်ခုြဖစ်လာမယ့် လူနာေတွက ချက်ချင်းဆိသ ု လို သေဘင်္ာသားေတွကယ ို ထ ် မ ဲ ာှ ေရာဂါကေန ချို �တေ ဲ့ နတဲ့ ချဉ်တဲအ ့ သီးေတွကို ေက�းတယ်။ သက်သာသွား�ကတယ်။ ဘာဓာတ်ပါေနလဲဆတ ုိ ာ လင်း က ဒီထက ဲ ဒီအသီးေတွမာှ မသိခဘ ဲ့ းူ ။ ခုေတာ့ က�န်ေတာ်တေတွ ို ့ အဲဒဓ ီ ာတ်က ဗစ်တာမင် စီ ဆိတ ု ာ သိေနပါ�ပီ။ အဲေခတ်က သေဘင်္ာမှာ ေက�းေနကျ အစားအစာေတွမာှ ချို �တေ ဲ့ နခဲတ ့ ယ်။ ဗစ်တာမင်စီလို မ�ှိမြဖစ်လအ ို ပ်တဲ့ ေရေ�ကာင်းခရီး�ှညေ ် တွမာှ ဓာတ်ပါတဲ့ သေဘင်္ာသားေတွက စားစရာေတွ ဘီစကစ်ေတွ၊ သိသသ ိ ာသာကို အမဲေြခာက်ေတွန ဲ ့ အသက်ဆက်ရတာကိးု ။ အသီး၊ အရွ ကေ ် တွကို မစားရသေလာက်ပါပဲ။ ေတာ်ဝင်ေရတပ်က လင်းရဲ ့ စမ်းသပ်ေတွ� �ှိချက်ေတွကို မယံ�ု ကည်ပါဘူး။ ဂျိမး် စ်ကတ ွ ခ ် က ် ေတာ့ ယံပ ု ါတယ်။ သမားေတာ် လင်း မှနတ ် ယ်ဆတ ုိ ာ သူက သက်ေသထူဖို ့ ဆံးု ြဖတ်လက ို ပ ် ါတယ်။ သူသေဘင်္ ာမှာ ့ ေဂါ် ဖီထပ ု ်ချဉ်ေတွ အများ�ကီးတင်ယသ ူ ာွ း�ပီး သူလူ ု း် မှာလည်း ့ ေတွကို ေက�းတယ်။ ကမ်းကပ်ရာေနရာတိင သူတကိ ို ့ ု လတ်လတ်ဆတ်ဆတ်သစ်သးီ ၊ ဟင်းသီးဟင်းရွ ကေ ် တွ စားဖို ့ အမိနထု ် ့ တတ ် ယ်။ ကွတခ ် ရ ် ဲ ့ ခရီးမှာ သေဘင်္ာသားတစ်ေယာက်မှ စကာဗီေ�ကာင့် အသက်မေသခဲပ ့ ါဘူး။ အဲဒေ ီ နာက် ဆယ်စ� ု စ ှ ေ ် တွမာှ တစ်ကမ�ာလံးု က ေရတပ်ေတွက ကွတခ ် ်ရဲ ့ အစီအမံကို လိက ု န ် ာခဲ�့ ပီး မေရမတွက� ် င ို တ ် ဲ့ သေဘင်္ာသားေတွ၊ ခရီးသည်ေတွရဲ အသက် ေတွကို ကယ်တင်�င ို ခ ် ဲပ ့ ့ ါတယ်။ ကွတခ ် ေ ် လ့လာေရးခရီးကေန ေနာက်ထပ်ရတဲတ ့ စ်ခက ု ေတာ့ ေတာ်ေတာ်က ့ ို အြပစ်မကင်းလှပါဘူး။ ကွတခ ် ်က ဝါရင်သ ် များစုကုိ The ့ ေဘင်္ာသား၊ ပထဝီပညာသည်၊ �ပီးေတာ့ ေရတပ်အရာ�ှိ။ ခရီးစဉ်ရဲ စရိ ့ တအ Royal Society က ကျခံတယ်ဆေ ုိ သာ်လည်း သေဘင်္ာကိေ ု တာ့ ေတာ်ဝင်ေရတပ်က ေထာက်ပံတ ့ ာပါ။ ဒါအြပင် ့ လက်နက်ခဲယမ်း အြပည်အ ့ စံန ု ဲ ့ သေဘင်္ာသား၊ ထည်ေ ့ ပးလိက ု တ ် ယ်။ ခရီးစဉ်မှာ ရ�ှိခတ ဲ့ ဲ ့ ေရတပ်စစ်သား (၈၅) ေယာက်ကို အာကသသိပံ၊� ပထဝီ၊မိးု ေလဝသ တစ်ပါတည်း နဲ ့ မ�ုဿေဗဒဆိင ု ရ ် ာ အချက်အလက်ေတွက �ိင ု င ် ေ ံ ရးနဲ ့ စစ်ေရးမှာ အဖိးု တန်တာ အမှနပ ် ါပဲ။ စကာဗီေရာဂါအတွက် ထိေရာက်တဲ့ ကုသမ�ကို �ှာေတွ� ြခင်းက �ဗိတန်ကို ကမ�ာအ ု ဖ ် ို ့ နဲ ့ စစ်တပ်ေတွ ကမ�ာတစ်ဖက်ြခမ်းထိ ့ ဏ�ဝါြပင်မာှ စိးု မိးု �ိင ြဖန်ကျက် ဖို ့ ကူညေ ီ ပးခဲပ ့ ့ ါတယ်။ ကပ�တန ိ က ် တ ွ ခ ် ်က သူ�ှာလိေတွ ု ့ � ခဲတ ့ ဲ့ က�န်းေတွ၊ ကုနး် ေြမေတွကို �ဗိတန ိ ဆ ် က ီ ေန သူအတွ ကေ ် တာင်းတယ်။ ထင်ထင်�ှား�ှားကေတာ့ �သစေ�တးလျတိက ု ပ ် ါ။ ကွတခ ် ခ ် ရီးစဉ်က ့ အေနာက်ေတာင် ပစိဖိတသ ် မုဒရ � ာ တစ်ြပင်မာှ �ဗိတန ိ ရ ် ဲ ့ သိမး် ပိက ု မ ် အ � တွက် အုတြ် မစ်ြဖစ်ခပ ဲ့ ါတယ်။ �သစေ�တးလျ၊ တက်စေ ် မးနီးယားနဲ ့ နယူးဇီလန်ကို ေအာင်�င ို ခ ် တ ဲ့ ယ်။ ဥေရာပမျိုး�ွယ် သန်းေပါင်းများစွာ 366 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ကိလ ု န ို န ီ ယ်သစ်ေတွမာှ အေြခချေနထိင ု လ ် ာခဲ�့ ကတယ်။ �ပီးေတာ့ ဒီနယ်ေတွရဲ ့ မူလဘူတယဉ်ေကျးမ�ေတွန ဲ ့ တိင ု း် ရင်းသားမျိုး�ွယစ ် ေ ု တွကလ ို ည်း ပျက်သဉ် ု းသွားေစခဲတ ့ ယ်။ ကွတခ ် ခ ် ရီးစဉ်ရဲ ့ ေနာက်ရာစု�စ ှ ်မာှ ဥေရာပကလာ�ပီး �သစေ�တးလျနဲ ့ အေြခချတဲသ ့ ေ ူ တွက နယူးဇီယန်က စိက ု ပ ် ျိုးေြမအများစုကို မူရင်းေနထိင ု သ ် ေ ူ တွဆက ီ ေန သိမး် ယူလက ို တ ် ယ်။ တိင ု း် ရင်းသားလူဦးေရက နဂိရ ု ဲ ့ (၉၀) ရာခိင ု � ် န� း် ေလာက်ကို ေလျာသ ု � ် န� း် ေတာင် ့ ာွ းတယ်။ (၁၀ ရာခိင မကျန်ေတာဘ ့ းူ ။) ကျန်တသ ဲ့ ေ ူ တွကလည်း သားေကာင်ြဖစ်ခရ ဲ့ တယ်။ အချို �အတွကေ ် တာ့ �သစေ�တးလျ ကွတခ ် ရ ် ဲခရီ ့ းစဥ်က လူမျိုးေရးဖိ�ပ ိှ ်ချုပ်ြခယ်တဲ့ မူရင်းတိင ု း် သား ခပ်�ကမ်း�ကမ်း အစိးု ရေတွရဲ ့ အဘရီဂျီနယ်ေတွန ဲ ့ နယူးဇီလန်ရဲ ့ မာအိုရီ ကံဆးုိ မိးု ေမှာင်ကျြခင်းရဲ ့ နိဒါန်းပါ။ သူတေတွ ို ့ ဘယ်ေတာမ ့ ှ နလန်မထူ�င ို �် ကေတာဘ ့ းူ ။ တက်စေ ် မးနီးယားက�န်းသားေတွအတွက် ကံ�ကမ�ာက ဒီထက်ေတာင်ဆးုိ ပါတယ်။ ခမ်းခမ်းနားနား သီးသန်ကမ� ် ပါင်း (၁၀,၀၀၀) ေလာက်ေနထိင ု ခ ် �ဲ့ ပီးမှ ကွတခ ် ေ ် ရာက်�ပီးလို ့ �ှစ် (၁၀၀) ့ ာေလးထဲမာှ �ှစေ အတွငး် မှာ လံးု ဝနီးပါး မျိုးသုဉ်းသွားခဲပ ု း် ေတာ့ ဥေရာပတိက ု သ ် ားေတွက က�န်းရဲ �ကယ် ဝတဲ့ ့ ါတယ်။ အစပိင ့ ေနရာေတွကို သိမး် တာ၊ ေနာက်ကျေတာ့ အိမ� ် ှငက ် �န်းသားေတွကို အ�ိုငး် ေြမေတွေပါ်ကေနပါ ေမာင်းထုတခ ် ဲတ ် ျကျ လိက ု လ ် သ ံ တ်ြဖတ်ခတ ဲ့ ယ်။ ေနာက်ဆးုံ အသက်�ှငက ် ျန်ေနခဲတ ့ ယ်၊ အကွကက ့ ဲ့ အထဲက တချို �ဟာ ဧဝံေဂလိ အကျဉ်းစခန်းေတွဆီ ေမာင်းသွငး် ခံရတယ်။ ေစတနာေကာင်းထားဟန်န ဲ ့ တကယ်ေတာ့ ပွငလ ့် င်းမ�မ�ှိတဲ့ သာသာနာြပုေတွက သူတကိ ို ့ ု ေခတ်သစ်ကမ�ာရဲ ့ ပံစ ု ေ ံ တွ ဝါဒသွတသ ် င ွ း် ခဲတ ့ ယ်။ တက်စေ ် မးနီးယားသားေတွကို စာေရး၊ စာဖတ်သင်ေပးတယ်။ ခရစ်ယာန်ဘာသာကို သင်�ကားေပးတယ်။ အဝတ်ချုပ်၊ လယ်စက ို ် စတဲ့ အသံးု ဝင်တအ ဲ့ တတ်ေတွ သင်ေပးတယ်။ ဒါေပမယ့် သူတက ို ့ မသင်ဘးူ လို ့ ြငင်းတယ်။ သူတို ့ စိတအ ် ားည�ုိ းငယ် ချံုးချံုးကျလာေတာတ ့ ာပါပဲ။ မျိုးဆက်အတွက် ကေလးေတွလည်း မယူ�ကေတာ။့ ဘဝကို ေခတ်သစ်ကမ�ာကေန စိတဝ ် င်စားမ� လံးု လံးု ကင်းမဲလ ့ ာ�ပီး တစ်ခုတည်းေသာ ေနာက်ဆးုံ မှာ လွတေ ် ြမာက်ရာလမ်းကို သိပံန � ဲ့ တိးု တက်မရ � ဲ ့ ေရွ းလိက ု �် ကပါေတာတ ့ ယ်၊ မရဏလမ်းပါ။ အလိေ ု လး သိပံန � ဲ့ လိက ု �် ကတာပါလား။ တိးု တက်မက � ေသဆံးု သူ မ�ုဿေဗဒပညာ�ှငေ ် တွ၊ ြပတိက ု မ ် း� ေတွက သိမး် ပိက ု �် ကေတာတ ့ ာပဲ။ အေလာင်းေတွကို သူတကိ ို ့ ု တမလွနဘ ် ဝထိ ေကာက်ေကာက်ပါေအာင် တက်စေ ် မးနီးယားသားေတွရဲ ့ သိပံပ � ညာလို ့ �ုပ်အေလာင်းေတွကို အမည်ခ�ံ ပီး ခွစ ဲ ိတြ် ဖတ်ေတာက်၊ သူယ၊ူ ငါသိမး် ချိနတ ် ယ ွ တ ် င ို း် တာ�ပီးေတာ့ ပညာ�ှငစ ် ာတမ်းေတွမာှ သံးု သပ်�ကေလတယ်။ ဦးေခါင်းခွေ ံ တွ နဲ ့ အ�ိုးေတွကို ြပတိက ု ေ ် တွ၊ မ�ုဿေဗဒ ြပခန်းေတွမာှ ြပသထား�ကတယ်။ တိင ု း် ရင်းတက်စေ ် မနီးယန်းေသွး အြပည်ပ ့ ါတဲ့ ေနာက်ဆးုံ �ှငသ ် န်ခသ ဲ့ လ ူ ို ့ 367 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ယူဆ�ကတဲ့ Truganini ရဲ အ�ိ ု းေတွကို (၁၉၇၆) ခု�စ ှ ်ကျမှပဲ တက်စေ ် မးနီးယားြပတိက ု က ် ြမ�ုပ်�သ ံှ �ဂိုဟ်ဖို ့ ့ အေလျာေ ု ခ ် င် �ှစ် (၁၀၀) ေလာက်က ကွယလ ် န ွ ခ ် ဲတ ့ ပးခဲတ ့ ာပါ။ တကယ်ဆုိ ဒီအမျိုးသမီး�ကီးက ဒီမတိင ့ ာပါ။ The English Royal College of Surgeons က သူရဲ့ ့ အေရြပားနဲ ့ ဆံပင်နမူနာေတွကို (၂၀၀၂) ခု�စ ှ ်ထိ လက်ဝယ်ထား�ှိခပ ဲ့ ါတယ်။ ကွတခ ် ရ ် ဲ သေဘင်္ ာက စစ်တပ်က ေထာက်ပံတ � လ့လာေရးခရီးလား၊ သိပံပ � ညာ�ှငေ ် တွပါဝင်တဲ့ ့ ့ ဲ့ သိပံေ စစ်ေရးစူးစမ်းမ�လား။ ဒီလေ ို မးရင်ေတာ့ တစ်ဝက်ြပည်ေ ့ နတာလား’ ေမးသလို ‘ခင်ဗျားကားဆီတင ို က ် ထ ီ မ ဲ ာှ ြဖစ်ေနမှာပါ။ ဆီတစ်ဝက်ေလျာေ ့ နတာလား၊ တကယ်ေတာ့ �ှစခ ် ုလးံု မှနပ ် ါတယ်။ သိပံေ � ခတ်ေြပာင်းြခင်းနဲ ေခတ် သစ်ပေဒသရာဇ်စနစ်က ခွဲြခားမရခဲပ ိ က ် တ ွ ခ ် ၊် �ုက�ေဗဒပညာ�ှင ် ့ ့ ါဘူး။ ကပ�တန ဂျိုးဆက်ဘန်ခ့် စ် တိလိ ု့ လ ု ေ ူ တွဟာ သိပံပ � ညာကို အင်ပါယာကေန ခွ�ဲ ပီး မြမင်�င ို ခ ် ပ ဲ့ ါဘူး။ ကံဆးုိ သူ Truganini လည်း မြမင်�င ို ခ ် � ဲ့ ှာပါဘူး။ ဘာေ ့ �ကာင့် ဥေရာပြဖစ်ရတာလဲ ေြမာက်အတ�လ��တ ိ သ ် မုဒရ � ာထဲက က�န်း�ကီးတစ်က�န်းကလူေတွ �သစေ�တးလျေတာင်ဘက်က က�န်း�ကီးတစ်က�န်းကို ေအာင်�င ို ခ ် တ ဲ့ ာ သမိင ု း် ရဲ ့ ကေမာက်ကမြဖစ်ရပ်ေတွထက ဲ တစ်ခုပါ။ ကွတခ ် ်တို ့ ခရီးစဉ်မတိင ု ခ ် င်မာှ �ဗိတန ိ က ် �န်းေတွန ဲ ့ အေနာက်ဥေရာပါဟာ ေယဘုယျအားြဖင့် ေြမထဲပင်လယ်ကမ�ာရဲ ့ ေဝးလံေခါင်သတ ီ ဲ့ မထင်မ�ှားေဒသေတွပါ။ အဲဒမ ီ ာှ အေရးပါတဲက ့ စ ိ � ြဖစ်ပျက်သာွ းတယ်ဆတ ုိ ာ သိပ်နည်းတယ်။ ဥေရာပေခတ်သစ်မတိင ု မ ် ီ တစ်ခုတည်းေသာ အေရးပါလှတဲ့ ေရာမအင်ပါယာသည်ပင် သူဓနဥစ� ာအများစုကို ေြမာက်အာဖရိက၊ ေဘာ်လက ် န် နဲ ့ အေ�ှ �အလယ်ပိင ု း် ေဒသေတွကေန ရ�ှိခတ ဲ့ ာပါ။ ့ ေရာမရဲ ့ အေနာက်ဥေရာပေဒသေတွက က�န်ေတွကလွရ ဲ င် ေရာမကို �ံခ ု ျာလှတဲ့ သူတေပး�ိ ို ့ င ု တ ် ာ အ�ိုငး် အေနာက်ေဒသတစ်ခပ ု ါ။ အလွနန ် ည်းပါတယ်။ ဓာတ်သတ�ုနဲ ့ အေနာက်ဥေရာပဟာ အထီးတည်း ေခါင်ဖျား�ပီးေတာ့ အ�ိုငး် ဆန်ေလေတာ့ သူများက လာသိမး် ပိက ု ဖ ် ိေတာင် ု့ မတန်ပါဘူး။ 368 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge သိပ်ကို ပံု ၃၄။ ေနာက်ဆးုံ ေသာ တက်စေ ် မးနီးယန်းလူမျိုး ထ�ူ ဂါနီန ီ (Truganini)။ (၁၅) ရာစုအဆံးု ပိင ု း် ေရာက်ေတာမ ှ ာ ဥေရာပါဟာ အေရးပါတဲ့ စစ်ေရး၊ �ိင ု င ် ေ ံ ရး၊ စီးပွားေရးနဲ ့ ့ သ ယဉ်ေကျးမ�တို ့ တိးု တက်ရာ၊ ေြမေတာင်ေြမာက်ရာ ဘူမန ိ က် ြဖစ်လာခဲပ ့ ါတယ်။ (၁၅၀၀) နဲ ့ (၁၇၅၀) အ�ကားမှာ အေနာက်ဥေရာပဟာ တိးု တက်မအ � �ှိနဆ ် က်လက်ရ�ပီးေတာ့ ြပင်ပကမ�ာလို ့ ေခါ်တဲ့ အေမရိကတိက ု ် (၂) တိက ု န ် ဲ ့ သမုဒရ � ာေဒသများရဲ ့ အ�ှငသ ် ခင် ြဖစ်လာခဲတ ် ့ ယ်။ ဒါေတာင် ဒီအချိနက ဥေရာပက အာ�ှရဲ ့ မဟာအင်အား�ကီးေတွန ဲ ့ ဘက်ညတ ီ အ ဲ့ ဆင့် မေရာက်ေသးပါဘူး။ ဥေရာပသားေတွ အေမရိကတိက ု က ် ို ေအာင်�င ို �် ပီး ပင်လယ်ေရေ�ကာင်းမှာ ထိပ်တန်းေရာက်လာတဲ့ အဓိကအေ�ကာင်းက အာ�ှအင်အား�ကီး�ိင ု င ် ေ ံ တွက အေမရိကကို စိတမ ် ဝင်စားလိပါ။ ု ့ ေြမထဲပင်လယ်မာှ ေအာ်တမ ို န်အင်ပါယာ၊ ပါ�ှားမှာ ဆာဖ ့ ာဗစ်အင်ပါယာ၊ ေခတ်သစ်ဦးပိင ု း် ဟာ အိ�ယ ိ� မှာ မဂိအ ု င်ပါယာ၊ ေရ�ေခတ်တစ်ေခတ်ြဖစ်ခဲတ ့ ာပါ။ တ�ုတ် မင်နချင် ဲ့ မင်းဆက်ေတွအတွက် သူတနယ် ို ့ ေြမေတွမာှ လူဦးေရနဲ ့ စီးပွားေရးတိးု တက်မက � မ�ကံုစဖူး �ကီးမားကျယ်ြပန်ခဲတ ့ ာပါ။ (၁၇၇၅) မှာ အာ�ှက ကမ�ာစ ့ းီ ပွားေရးရဲ (၈၀) ့ ရာခိင ု � ် န� း် ကို ေနရာယူထားခဲတ ိ� နဲ ့ တ�ုတ် �ှစ� ် င ို င ် ေ ံ ပါင်းရင် ကမ�ာထ ု က ် န ု ရ ် ဲ သံ ု စ ှ ်ပံ� ု ိတ ှ ယ်။ ့ ယ်။ အိ�ယ ့ တ ့ းု ပံ� ဒါေတွန ဲ ယှ ု ရ ် င် ဥေရာပက စီးပွားေရးမှာ ပိစက ိ ေလး။ ့ ဉ်လိက ကမ�ာပ ု ျက်က ဥေရာပဘက်ကို ယိမး် တာ (၁၇၅၀) နဲ ့ (၁၈၅၀) �ကားကျမှပါ။ ဒီ�စ ှ ် (၁၀၀) ့ ါဝါဗဟိခ အတွငး် မှာ ဥေရာပသားေတွဟာ အာ�ှပါဝါေတွကို စစ်ပဲေ ွ တွအလီလ� ီ င ို �် ပီး အ�ှကရ ် ေစခဲတ ့ ယ်။ အာ�ှရဲ ့ နယ်ေြမအများအြပားကိလ ု ည်း သိမး် ခဲတ ့ ယ်။ (၁၉၀၀) ြပည်� ့ စ ှ ် မတိင ု မ ် ီမာှ ဥေရာပသားေတွဟာ ကမ�ာန ို � ် င ို ေ ် နခဲပ ့ ယ်ေြမအများစုန ဲ ့ ကမ�ာစ ့ းီ ပွားေရးကို �မဲ�မဲြမံြမံ ချုပ်ကင ့ ါ�ပီ။ (၁၉၅၀) မှာအေနာက်ဥေရာပနဲ ့ 369 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge အေမရိကန်ြပည်ေထာင်စေ ု ပါင်းရင် ရာခိင ု � ် န� း် ထိကို ကမ�ာထ ု က ် န ု ရ ် ဲ ့ တစ်ဝက်ေကျာ်ပါတယ်။ ့ တ ကျဆင်းသွားခဲတ ့ ာပါ။ ဥေရာပရဲ ့ ဦးေဆာင်မေ � အာက်မာှ တ�ုတက ် ေတာ့ (၅) ကမ�ာအ ့ စီအစဉ်သစ်န ဲ ့ ကမ�ာယ ် ာခဲတ ို ့ တမ်း ့ ဉ်ေကျးမ�သစ်ေတွ ေပါ်ထွကလ ့ ယ်။ ယေနမှ့ ာေတာ့ လူသားအားလံးု ဟာ သူတတကယ် ဝန်ခခ ံ ျင်တအ ဲ့ တိင ု း် အတာထက်ကို ပိလ ု န ွ �် ပီးေတာ့ ဝတ်ပံစ ု ားပံ၊ု အေတွးအေခါ် နဲ ့ ခံစားသံးု ေဆာင်မမ � ာှ ဥေရာပပံစ ု ြံ ဖစ်ေနပါ�ပီ။ ဥေရာပဆန်ကျင် သေ ူ တွလို ့ သူတို ့ အေြပာေကာင်းေကာင်းနဲ ့ ေြပာချင်ေြပာမယ်၊ ့ ဒါေပမယ့် ကမ�ာေပါ်ကလူတင ို း် နီးပါးက �ိင ု င ် ေ ံ ရး၊ ေဆးပညာ၊ စစ် နဲ ့ စီးပွားေရးက�ေတွကို ဥေရာပအြမင်န ဲ ့ �ကည်�့ ကတယ်၊ ဥေရာပခံစားမ�၊ ဥေရာပဘာသာစကားေတွန ဲ ့ ေရးထားတဲ့ ဂီတကို နားေထာင်�ကတယ်။ တဟုနထ ် းို ြပန်လည်တးို တက်လာတဲ၊့ ယေနတ�ု ့ တြ် ပည်ရဲ ့ အရင်က စီးပွားေရးသည်ပင် ထိပ်တန်းေနရာကို ကုနထ ် တ ု လ ် ပ ု ်မန � ဲ့ မ�ကာခင်ြပန်ရေကာင်းရ�ိင ု တ ် ဲ့ ဘ�ာေရးမှာ ဥေရာပပံစ ု ေ ံ ပါ် အေြခတည်ထားတာပါ။ ယူေရး�ှားရဲ ့ ေအးစက်စက်လက်ေချာင်းက လူေတွက ကမ�ာေ ့ ချာင်ချိုေချာင်�ကားကေန ဘယ်လလ ို ပ ု ် ထက ွ လ ် ာ�ပီး တစ်ကမ�ာလံးု သိမး် သွားတာလဲ။ ဥေရာပရဲ ့သိပံပ � ညာ�ှငေ ် တွဆရ ုိ င် မ�ကာခဏပဲ အမွမး် တင်ခရ ံ တယ်။ (၁၈၅၀) ေနာက်ပိင ု း် မှာ ဥေရာပရဲ ့ �ကီးစိးု မ�ဟာ စစ်ဘက်-စက်မ-� သိပံအ � တွအ ဲ ဖက်န ဲ ့ နည်းပညာက�မ်းကျင်မေ � တွေပါ် အများ�ကီး မှခ ီ ခ ို ရ ဲ့ တာ သံသယြဖစ်စရာမလိပ ု ါဘူး။ ေအာင်ြမင်တဲ့ ေခတ်သစ်ေ�ှာင်း အင်ပါယာေတွအားလံးု ဟာ နည်းပညာဆန်းသစ်မေ � တွရဲ အကျိ ုးအြမတ်ကို ရိတသ ် မ ိ း် လိတ ု ဲ့ ့ ေမ�ာ်လင်ခ ့ ျက်န ဲ ့ သိပံသ � ေ ု တသနကို အင်ပါယာအ�ှငသ ် ခင်ေတွအတွက် အလုပ်လပ ု ်ခ�ဲ့ ကပါတယ်။ အေြပာတစ်ခု�ိတ ှ ယ် ပျိုးေထာင်ခပ ဲ့ ါတယ်။ စစ်လက်နက်၊ ဥေရာပစစ်သားေတွ “လာစမ်းပါေစ၊ အရပ်ဘက်နည်းပညာေတွကလည်း ေဆးပညာ နဲ ့ အာဖရိကရန်သေ ူ တွန ဲ ့ ငါတိမှ ု့ာ ထပ်တူ သိပံပ � ညာ�ှငအ ် များကလည်း စက်ေသနတ်ေတွ အေရးပါခဲပ ့ ါတယ်။ သူတို ့ စက်ယ��ယားေတွအတွက် တိက ု တ ် အ ဲ့ ခါ �ှိတယ်၊ ေြပာေလ့�ိှတဲ့ သူတမှ ို ့ ာ စည်သပ ွ ်ဗူးေတွက မ�ှိဘးူ ” စစ်သားေတွကို ဗိက ု ြ် ဖည်ေ ့ ပးတယ်၊ ရထားလမ်းေတွ မီးသေဘင်္ာေတွက စစ်သားေတွန ဲ ့ ရိက�ာေတွကုိ သယ်ပိေပးတယ် ု့ ၊ ေဆးဝါးအသစ် တစ်ြပံုတစ်မ�ကီးက စစ်သားေတွ၊ သေဘင်္ာသားေတွန ဲ ့ မီးရထားအင်ဂျင်နယ ီ ာေတွကို ကုသေပးတယ်။ ဒီလို ေထာက်ပံပ ု့ ေရး ေ�ှ �ေရာက်မေ � တွက ဥေရာပသားေတွရဲ ့ အာဖရိကေအာင်ပဲမ ွ ာှ ့ ိဆက် စက်ေသနတ်ထက် ပိ�ု ပီး ထင်�ာှ းတဲ့ က�ကေန ပါဝင်ခဲတ ့ ာပါ။ (၁၈၅၀) မတိင ု ခ ် င်မာှ ေတာ့ ဒီလမ ို ဟုတေ ် သးပါဘူး။ စစ်ဘက်-စက်မ-� သိပံအ � တွအ ဲ ဖက်က ဖွံ�ဖိုးကာစပဲ �ှိေသးတယ်၊ စက်မေ � ခတ်ေြပာင်းရဲ နည် ့် တွက မမှညေ ့် သးဘူး၊ ဥေရာပ အာ�ှ ့ းပညာအသီးအပွငေ နဲ ့ အာဖရိကအင်အား�ကီး�ိင ု င ် ေ ံ တွရဲ ့ နည်းပညာကွာဟချက်က ကျဉ်းေြမာင်းေနပါေသးတယ်။ (၁၇၇၀) မှာ ဂျိမး် စ်ကတ ွ ခ ် ်က �သစေ�တးလျအဘိရ ု င်းဂျီးေတွထက် အပံ�ု ကီးသာတဲ့ နည်းပညာ�ှိသလို တ�ုတေ ် တွန ဲ ့ 370 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ေအာ်တမ ို န်ေတွမာှ လည်း �ှိခပ ဲ့ ါတယ်။ ဒါဆို �သစေ�တးလျကို စူးစမ်းနယ်ချဲ� ခဲတ ့ ာ ဘာလို ့ ကပ�တန ိ ဂ ် ျိမး် စ်ကတ ွ ခ ် ် ြဖစ်�ပီး၊ ဘာလို ့ ကပ�တန ိ ် ဝမ်ကျန်ဆဲ ိ ် ဟူစိနပ ် ါ�ှာ တို ့ မြဖစ်ခဲတ ့ န ် တို ့ ကပ�တန ့ ာလဲ။ ဒါထက်ပိအ ု ေရး�ကီးတာက နည်းပညာသိသသ ိ ာသာ (၁၇၇၀) မှာ ဥေရာပက အသာစီးမရခဲပ ့ ါဘဲ မွတစ ် လင်မ၊် ေနာက်ရာစု�စ ှ ထ ် မ ဲ ာှ အိ�ယ ိ� နဲ ့ သူတနဲ ို ့ ့ တ�ုတတ ် အေပါ် ို ့ ကျန်တက ဲ့ မ�ာအ�ကားက ကွာဟာချက်�ကီးမားသွားေအာင် စွမး် ေဆာင်�င ို ခ ် တ ဲ့ ာလဲ။ စစ်ဘက်-စက်မ-� သိပံအ � တွအ ဲ ဖက်က အိ�ယ ိ� မှာ မြဖစ်ဘဲ ဘာလို ့ဥေရာပမှာ ြဖစ်ခဲတ ိ က ် ့ ာလဲ။ �ဗိတန ခုနပ ် ျံေကျာ်လာ� း တိးု တက်လာတဲအ ့ ခါ ြပင်သစ်၊ ဂျာမနီ နဲ ့ အေမရိကန်တက ို ့ ခပ်သက ွ သ ် က ွ ် အမီလက ို � ် င ို တ ် ာ ဘာလိလဲ ု့ ။ ဘာလို ့ တ�ုတက ် ကျန်ေနခဲတ ့ ာလဲ။ စက်မ� � င ို င ် ံ နဲ ့ စက်မမ � ဟုတတ ် � ဲ့ င ို င ် ေ ံ တွ�ကားမှာ ကွာဟချက်က စီးပွားေရးနဲ ့ �ိင ု င ် ေ ံ ရးအချက်ေ�ကာင်ဆ ုိ င် ရပ်�ှား၊ အီတလီ နဲ ့ �သစ�တီးယားတိက ု့ ့ ရ ဒီကာွ ဟချက်ကို ဘာလို ့ ေြဖ�ှငး် �ိင ု ခ ် �ဲ့ ပီးေတာ့ မေအာင်ြမင်ခဲတ ့ ာလဲ။ ေနာက်ဆးုံ ေတာ့ ေရေ�ွးေငွ�အင်ဂျင်တထ ီ င ွ ဖ ် ိ၊ု ့ ပါ�ှာ၊ အီဂျစ်န ဲ ့ ေအာ်တမ ို န်အင်ပါယာတိက ု့ ပထမစက်မလ � င �ိ း် ရဲ ့ နည်းပညာက စက်ေသနတ်ေတွ ထုတဖ ် ို ့ နဲ ့ ဘာလို ့ ေတာ်ေတာ်�ု ိး�ှငး် ပါတယ်။ ရထားလမ်းေတွခင်းဖို ့ တ�ုတေ ် တွန ဲ ့ ေအာ်တမ ို န်တအတွ ို ့ က် သိပ်ခက်ခခ ဲ သ ဲ့ လား။ ကမ�ာပ ့ စ ှ ် �ဗိတန ိ မ ် ာှ ဖွငလ ့် စ ှ ခ ် တ ဲ့ ယ်။ (၁၈၅၀) ့ ထမဆံးု စီးပွားေရးသံးု ရထားလမ်းကို (၁၈၃၀) ြပည်� မတိင ု ခ ် င် အေနာက်�င ို င ် ေ ံ တွမာှ ရထားလမ်း ကီလမ ို ီတာ (၄၀,၀၀၀) နီးပါး ေဖာက်လပ ု ်�ပီးတဲ့ အေြခအေနမှာ အာ�ှ၊ အာဖရိကနဲ ့ လက်တင်အေမရိက အားလံးု ေပါင်းမှ ရထားလမ်း ကီလမ ို ီတာ (၄,၀၀၀) ပဲ �ှိတယ်။ (၁၈၈၀) ြပည်� ့ စ ှ ် အေနာက်ကမ�ာက ရထားလမ်း ကီလမ ို တ ီ ာ (၃၅၀,၀၀၀)ေကျာ် တိးု ချဲ�အားြဖည်တ ့ အ ဲ့ ချိနမ ် ာှ ကျန်တက ဲ့ မ�ာေ ို ီတာ (၃၅,၀၀၀) ပဲ တိးု လာတယ်။ ဒီကလည်း အများစုက �ဗိတန ိ က ် ့ ဒသေတွမာှ ကီလမ အိ�ယ ိ� မှာ ခင်းေပးတဲ့ ရထားလမ်းေတွပါ။ တ�ုတမ ် ာှ ဆို (၁၈၇၆) ခု�စ ှ မ ် ှ ပထမဆံးု ရလမ်းလမ်းကို ဖွငလ ့် စ ှ � ် င ို ခ ် တ ဲ့ ယ်။ (၂၅) ကီလမ ို ီတာ�ှညတ ် လ ဲ့ မ်းကို ဥေရာပသားေတွကပဲ ေဖာက်လပ ု ်ေပးခဲတ ့ ာပါ။ ေနာက်�စ ှ ်မာှ တ�ုတအ ် စိးု ရက ဒီလမ်းကို ဖျက်ဆးီ ပစ်လက ို ေ ် ရာ။ (၁၈၈၀) အေရာက် တ�ုတအ ် င်ပါယာမှာ ရထားလမ်းတစ်ခမ ု က ှ ို မ�ှိတာ။ ပါ�ှာရဲ ပထမဆံ းု ရထားလမ်းကို (၁၈၈၈) မှာ ေဖာက်လပ ု ် ခတ ဲ့ ယ်။ ဒီလမ်းက ့ �မို �ေတာ်တဟ ီ ရန်န ဲ ့ ေတာင်ဘက် (၁၀) ကီလမ ို ီတာအကွာမှာ�ှိတဲ့ မွတစ ် လင်မအ ် ထွတအ ် ြမတ်ေနရာတစ်ခုကို ဆက်သယ ွ ထ ် ားပါတယ်။ ဘယ်လဂ ် ျီယမ်ကမ ု ဏ � တ ီ စ်ခုက ေဆာက်ေပးခဲတ ု း် ြပည်အကျယ်အဝန်းက ့ ာပါ။ တိင �ဗိတန ိ ရ ် ဲ (၇)ဆေလာက် ပိ�ု ကီးေပမယ့် (၁၉၅၀) အထိ ပါ�ှာရဲ ရထားလမ် းကွနယ ် က်က ကီလမ ို ီတာ (၂,၅၀၀) ့ ့ ေလးပဲ �ှိခတ ဲ့ ယ်။ တ�ုတန ် ဲ ့ ပါ�ှနေ ် တွဟာ ေရေ�ွးေငွ�အင်ဂျင်လမ ို ျိုး နည်းပညာတီထင ွ မ ် ေ � တွ မချို �တခ ဲ ့ ဲပ ့ ါဘူး။ ဒါမျိုးက လွတလ ် တ ွ လ ် ပ်လပ် ပံတ ု က ူ းူ လို ့ ြဖစ်ေစ၊ ဝယ်လြဖစ် ို ့ ေစ ရ�ိင ု ပ ် ါတယ်။ သူတချိ ို ့ ု �တတ ဲ့ ာက စံ�န� း် တန်ဖိးု ေတွ၊ 371 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ဒ�ာရီေတွ၊ တရားစီရင်ေရးစနစ် နဲ ့ လူမ� � င ို င ် ေ ံ ရးဖွဲ�စည်းပံေ ု တွပဲ ြဖစ်တယ်။ ဒါေတွကို အေနာက်ကမ�ာကေတာ့ ဖွဲ�စည်း၊ တိးု တက်ရင်က ှ ေ ် ပါင်းများစွာ �ကိုးပမ်းခဲတ ့ ျက်ဖို ့ ရာစု�စ ့ ာြဖစ်�ပီးေတာ့ လျင်လျင်ြမန်ြမန်ပံတ ု က ူ းူ �ပီး အေြပာင်းအလဲလပ ု ်လို ့ မလွယတ ် အ ဲ့ ရာေတွပါ။ ြပင်သစ်န ဲ ့ အေမရိကန်ကေတာ့ �ဗိတန ိ ရ ် ဲေြခရာကိ ု ြမန်ြမန်နင်း�ိင ု တ ် ာ သူတမှ ို ့ ာ �ဗိတသ ိ �ဒ�ာရီန ဲ ့ လူမဖ � ဲ�ွစည်းပံေ ု တွကို မ�ေဝရ�ှိထား�ပီးသား ့ ြဖစ်လပါ။ ို ့ တ�ုတေ ် တွ၊ ပါ�ှနေ ် တွကေတာ့ ြမန်ြမန်မလိက ု � ် င ို တ ် ာ သူတလူ ို ့ အဖွ ့ ဲ�အစည်းကို သူတို ့ေတွးေခါ် ပံ၊ု ဖွဲ�စည်းပံေ ု တွ ကွြဲ ပားေနလိပါ။ ု့ ဒီ�ှငး် လင်းချက်က (၁၅၀၀) ကေန (၁၈၅၀) ကာလကို နားလည်ဖို ့ ကူညမ ီ ာှ ပါ။ ဒီကာလမှာ ဥေရာပဟာ နည်းပညာ၊ �ိင ု င ် ေ ံ ရး၊ စစ်ေရး နဲ ့ စီးပွားေရးအားသာချက်ေတွ အာ�ှအင်အား�ကီးေတွထက် သိသသ ိ ာသာ �ှိမေနခဲေ ့ ပမယ့် ထူးြခားတဲ့ အစွမး် အစတစ်ခုကို တည်ေဆာက်ခ�ဲ့ ပီးပါ�ပီ။ ဒါရဲ ့ အေရးပါမ�က (၁၈၅၀) တဝိက ု က ် ျမှ �ုတတ ် ရက်ဆသ ုိ လို သိသာထင်�ှားခဲတ ် ဲ့ ့ ာပါ။ (၁၇၇၀) မှာ ဥေရာပ၊ တ�ုတန မွတစ ် လင်မက ် မ�ာတို ့ အ�ကားမှာ ဘက်မ�ေနတယ်လို ့ ထင်ရြခင်းက ထင်ြမင်မာှ းမ�တစ်ခပ ု ါ။ ေမ�ာ်စင်ြမင်ြ့ မင်ေ ု ်ေရး (၂) ခုကို ေတွး�ကည်လ ့ က ုိ ပ ် ါ၊ တစ်ဦးက သစ်ေတွ၊ ့ တွ တည်ေဆာက်ေနတဲ့ ေဆာက်လပ ��ံ�အုတေ ် တွန ဲ ့ ေဆာက်တယ်။ ေနာက်တစ်ဦးက သံမဏိေတွ၊ အဂင်္ေတေတွန ဲ ့ ေဆာက်တာ။ ဒီနည်းလမ်း (၂)ခု�ကား ကွာြခားချက်က အစမှာ မသိသာဘူး။ ေမ�ာ်စင် (၂)လံးု က �ပီးစီးမ�ေရာ၊ အြမင်ေ ူ လာက်ပဲ။ ့ ရာ တူတေ တစ်ေနရာအေရာက်မာှ ေတာ့ သစ်၊ ��ံ�ေတွန ဲ ့ ေမ�ာ်စင်ဟာ ဆက်တက်လို ့ မရေတာဘ ့ ဲ �ပိုလဲေတာတ ့ ာပဲ။ သံမဏိ၊ အဂင်္ေတနဲ ့ ေမ�ာ်စင်ကေတာ့ တစ်ထပ်�ပီး တစ်ထပ်ဆက်�ပီး ြမင်တ ု တ ် ာ ့ က်လာလိက မျက်စိတစ်ဆးုံ ပါပဲ။ ေခတ်သစ်ေ�ှာင်းကမ�ာကို �ကီးစိးု ဖို ေခတ် သစ်ဦးမှာ ပျိုးေထာင်ခတ ဲ့ ဲ့ ဥေရာပါရဲ အစွ ့ မး် အစက ဘာလဲ။ ့ ဒီေမးခွနး် အတွက် တစ်ခန ု တစ် ဲ ့ ခု ေခတ်သစ်သပ ိ ံပ � ညာနဲ ့ အြပန်အလှနြ် ဖည်ဆ ့ ည်းေပးမယ့် အရင်း�ှငဝ ် ါဒပါ။ အေြဖ နည်းပညာရဲ ့ အားသာချက်ေတွကို (၂)ခု�ိှပါတယ် - မခံစားရေသးခင်မာှ ကို ဥေရာပသားေတွက သိပံေ � တွးေတွး၊ အရင်း�ှငေ ် တွးေတွး�ပီး ေဆာင်ရွကေ ် လ့�ိှတာ အသားကျေနခဲပ ့ ါ�ပီ။ နည်းပညာေ�ကာင့် ပွေပါက်တးို တဲအ ့ ချိနလ ် ည်း စေရာ ဥေရာပသားေတွက ဒီအခိက ု က ် ို တြခားသူေတွထက် ပိ�ု ပီး အသံးု ချ�ိင ု ခ ် ပ ဲ့ ါတယ်။ ဒါေ�ကာင် ့ ့ ဥေရာပနယ်ချဲ�စနစ်က (၂၁) ရာစု ေ�ှာင်းဥေရာပကမ�ာကို အေရးအပါဆံးု အေမွအြဖစ် သိပံန � ဲ ့ အရင်း�ှငဝ ် ါဒကိေ ု ပးအပ်ခဲတ ် ါဘူး။ ဥေရာပနဲ ့ ့ ာ မေတာ်တဆ မဟုတပ ဥေရာပသားေတွဟာ ကမ�ာကို အုပ်စးို တာ မဟုတေ ် တာဘ � ဲ ့ ရင်း�ှးီ ြမ�ုပ်�မ ံှ က � �ကီးမားသထက် ့ ဲ သိပံန �ကီးမားလာခဲပ ် နစ်ရဲ ေအာင် ပဲေ ွ တွကို ေနာက်အခန်းမှာ ေဆွးေ�ွးပါမယ်။ ဒီအခန်းကေတာ့ ့ ါတယ်။ အရင်း�ှငစ ့ ဥေရာပနယ်ချဲ�ဝါဒနဲ ေခတ် သပ ိ ံတ � ရဲ ို ့ အချစ် ဇာတ်လမ်းအတွကပ ် ဲ ရည်ရွယ်ပါတယ်။ ့ ့ 372 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ေအာင်�င ို သ ် တ ူ ၏စိ ို ့ တထ ် ား ေခတ်သစ်သပ ိ ံပ � ညာတိးု တက်မအ � တွက် ဥေရာပအင်ပါယာေတွကို ေကျးဇူးတင်ရမှာပါ။ ဒီပညာနယ်ပယ်က ေ�ှးသိပံအ � စဉ်အလာေတွြဖစ်တဲ့ ေကျးဇူးေ�ကး�ှိပါတယ်။ ဂ��ဝင်ဂရိ၊ ဒါေပမယ့် တ�ုတ၊် ေခတ်သပ ိ ံရ � ဲ ့ အိ�ယ ိ� နဲ ့ တမူထးူ တဲ့ အစ�လာမ်အစဉ်အလာေတွကို လက�ဏာက ေခတ်သစ်ဦးပိင ု း် မှ �ုပ်လးံု ေပါ်လာခဲတ ိ ၊် ြပင်သစ်၊ ရပ်�ှာ နဲ ့ နယ်သာလန်တရဲ ို ့ ့ နယ်ချဲ�သမ ိ း် ပိက ု မ ် န � ဲ့ ့ ာ။ စပိန၊် ေပါ်တူဂ၊ီ �ဗိတန အတူြဖစ်ခတ ဲ့ ာေပါ။့ ေခတ်သစ်ဦးပိင ု း် မှာ တ�ုတ၊် အိ�ယ ိ� ၊ မွတစ ် လင်မ၊် ေဒသရင်းအေမရိကန် နဲ ့ ပိလ ု န ီ းီ �ှနး် ေတွဟာ စက်မေ � ခတ်ေြပာင်းအတွက် အေရးပါတဲ့ အေထာက်အပံေ ့ တွ ဆက်ေပးေနခဲေ ့ သးတယ်။ မွတစ ် လင်မေ ် ဘာဂေဗဒပညာ�ှငေ ် တွရဲ အေတွ းအေခါ်ေတွကို အဒမ်စမစ်၊ ကားလ်မက်စ်တို ့ေလ့လာခဲတ ့ ့ ယ်။ ေဒသရင်းအေမရိကန်သားေတွရဲ ေဆးကု ထးံု ေတွက အဂင်္လပ ိ ်ေဆးပညာကျမ်းေတွထက ဲ ို ေရာက်လာခဲတ ့ ့ ယ်။ ပိလ ု န ီ းီ �ှနး် ေတွရဲ ့ အချက်အလက်ေတွန ဲ ့ အေနာက်တင ို း် မ�ုဿေဗဒပညာဟာ တစ်ေခတ်ဆန်းခဲတ ့ ယ်။ ဒါေပမယ့် (၂၀) ရာစုအလယ်ထိ အမျိုးမျိုးေသာ သိပံေ � တွ� �ှိမေ � တွကို စုေဆာင်းတာ၊ သိပံပ � ညာရပ်အသစ်ေတွ ဖန်တးီ တာက ဥေရာပအင်ပါယာေတွရဲ ့ ပညာတတ်လမလိ ူ့ င ု ေ ် တွပဲ ြဖစ်တယ်။ ေကျာ်အေ�ှ � နဲ ့ အစ�လာမ်ကမ�ာေတွက ဥေရာပလိပ ု ဲ သိပ်ေတာ်�ပီး စူးစမ်းတတ်တဲ့ ဦးေ�ှာက်ေတွ ေမွးထုတေ ် ပးခဲတ ့ ယ်။ ဒါေပမယ့် (၁၅၀၀) နဲ ့ (၁၉၅၀) အ�ကားမှာ သူတေတွ ို ့ ဆက ီ နယူတန်ရဲ�ူ့ ပေဗဒ၊ ဒါဝင်ရဲဇီ့ ဝေဗဒလိမ ု ျိုး ပညာေတွ၊ ပညာ�ှငေ ် တွ နီးနီးစပ်စပ်ေတာင် ေပါ်ထွကမ ် လာခဲပ ့ ါဘူး။ ဒီလေ ို ြပာတာ ဥေရာပသားေတွမာှ ပဲ သိပံအ � တွက် တမူထးူ တဲဗ ့ ီဇပါတယ်လို ့ မဆိလ ု ပ ို ါဘူး။ သူတပဲ ို ့ �ူ ပေဗဒ၊ ဇီဝေဗဒနယ်ပယ်ေတွကို အစ�လာမ်အယူစေပါ်တာနဲ ့ ထာဝရလ�မး် မိးု ထားလိမ်မ ို ့ း ့ ယ်လလည် အတူြဖစ်ခတ ဲ့ ဲ ့ အာရပ်�ကီးစိးု မ�ကို ေြပာလိတ ု ာ တာခ ် တွ၊ ့ ေ မဟုတပ ် ါဘူး။ ပါ�ှနေ ် တွက အ�ိင ု သ ် မ ိ း် လိက ု သ ် လိပ ု ဲ၊ ေခတ်သပ ိ ံဟ � ာ ဥေရာပရဲ အထူ းက�မ်းကျင်တဲ့ ဘာသာရပ်အြဖစ်ကေန ယေနဆိ ု င် ့ ့ ရ လူမျိုးေပါင်းများစွာရဲ ကိ ့ စ� ြဖစ်လာေနပါ�ပီ။ ေခတ်သပ ိ ံန � ဲ ့ ဥေရာပနယ်ချဲ�စနစ်ကို ဘာကများ ခိင ု �် မဲေအာင် ချည်ေ�ှာင်ေပးခဲတ ့ ာလဲ။ နည်းပညာဟာ (၁၉) နဲ ့ (၂၀)ရာစုေတွမာှ အေရးပါတဲ့ အချက်ြဖစ်ခေ ဲ့ ပမယ့် ေခတ်သစ်ဦးပိင ု း် တုနး် ကေတာ့ သူက သိပ်အေရးမပါလှေသးပါ။ အဓိကအေ�ကာင်းက အပင်ေတွ�ှာတဲ့ �ုက�ေဗဒပညာ�ှငရ ် ယ်၊ ကိလ ု န ို န ီ ယ်�ှာတဲ့ ေရတပ်အရာ�ှိရယ် တူညတ ီ ဲ့ စိတေ ် နစိတထ ် ား�ှိမပ � ါ။ သူတ�ှ ို ့ စဦ ် းစလံးု က မသိမက � ို ဝန်ခရ ံ ာက အစြပုတယ် “ဟိးု ဘက်မာှ ဘာေတွ�ိှလဲ ငါတိမသိ ု ့ ဘးူ ”။ သူတက ို ့ ေလ�ာက်သာွ း�ပီး အသစ်အသစ်ေတွ ေတွ� �ှိဖိုပဲ့ စိတထ ် က်သန်ေနခဲတ ု အသစ်ေတွက သူတကိ ို ့ ု ကမ�ာအ ် ခင်ေတွ ့ ာ။ �ပီးေတာ့ သိလာတဲ့ ဗဟုသတ ့ �ှငသ ြဖစ်ေစလိမမ ့် ယ်လို သူ ို ့ လင်ခ ့ �ဲ့ ကပါတယ်။ ့ တေမ�ာ် 373 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge *** ဥေရာပနယ်ချဲ�စနစ်က သမိင ု း် မှာ တြခားေသာနယ်ချဲ�စီမက ံ န ိ း် ေတွန ဲ ့ လံးု လံးု လျားလျား မတူပါဘူး။ သူေ�ှ ့ �က အင်ပါယာ�ှာေဖွသေ ူ တွဟာ သူတကိ ို ့ ယ ု သ ် တ ူ ို ့ ေလာကကမ�ာ�ကီးကို နားလည်�ပီးသားလို ့ မှတယ ် တ ူ တ်�ကတယ်။ သူတေအာင် ို ့ �င ို မ ် က � သူတရဲ ို ့ ေလာကအြမင် ကို အသံးု ချဖိနဲ ု ့ ့ ြပန်ပွ့ ားဖို ့ အတွကသ ် ာပဲ။ ့ ဥပမာေပးရရင် အာရပ်ေတွဟာ သူတမသိ ို ့ ေသးတာေတွ �ှာေဖွဖို ့ အီဂျစ်၊ စပိန ် နဲ ့ အိ�ယ ိ� တိကိ ု့ ု သိမး် ပိက ု ခ ် ဲတ ် းူ ။ ေရာမ၊ မဂိန ု ဲ ့ အက်ဇ်တက်တဟာ ို ့ နယ်ေြမသစ်ေတွ အငမ်းမရ လိက ု သ ် မ ိ း် တာ ့ ာမဟုတဘ တန်ခးို အာဏာနဲ ့ ချမ်းသာမ�အတွကပ ် ဲ၊ ဗဟုသတ ု အတွကမ ် ဟုတဘ ် းူ ။ ယှဉ်ေြပာရရင် ဥေရာပနယ်ချဲ�သမားေတွကေတာ့ တိင ု း် တစ်ပါးကို ရွ က်လင � တ ့် ာ နယ်ပယ်သစ်ေတွနအတူ ဲ့ အသိသစ်ေတွရဖို ့ ေမ�ာ်လင်ခ ဲ့ ့ ျက်နပါ။ ဒီလေ ို တွးတာ ဂျိမး် စ်ကတ ွ ခ ် က ် ပထမဆံးု မဟုတပ ် ါဘူး။ (၁၅) နဲ ့ (၁၆) ရာစုက ေပါ်တူဂန ီ ဲ ့ စပိန ် ေရေ�ကာင်းခရီးသွားေတွဟာ ဒီလေ ို တွးခဲ�့ ပီးသား။ �ှာေဖွသာွ းလာသူ မင်းသားဟင်နရီ (Henry the Navigotor) နဲ ့ ဗက်စ်ကို ဒဂါးမား (Vasco da Gama) တိဟာ ု့ အာဖရိကကမ်း�ိုးတန်းေတွကို ေလ့လာရင်း က�န်းေတွ၊ ဆိပ်ကမ်းေတွကို သိမး် ယူခဲတ ို ာကိလ ု ဘ ံ တ်စ်က အေမရိကကို �ှာေတွ�အ�ပီး ့ ာပါ။ ခရစ�တဖ ချက်ချင်းပဲ နယ်ေြမသစ်ေတွ အုပ်ချုပ်ခွငက ့် ို စပိနဘ ် ရ ု င်ေတွထံ ေတာင်းခံခပ ဲ့ ါတယ်။ Ferdinand Magellan ကမ�ာတစ်ပတ်ခရီးလမ်းေ�ကာင်းကို သိ�ိသ ှ ာွ း�ပီး တဆက်တည်းမှာပဲ ဖိလစ်ပိင ု က ် �န်းေတွကို စပိနေ ် အာင်�င ို ဖ ် ို ့ အေြခပျိုးေပးခဲပ ့ ါတယ်။ �ကာလာတာနဲအမ� ဗဟုသတ ု ရ�ှိမန � ဲ ့ နယ်ေြမေအာင်�င ို မ ် က � ခိင ု ခ ် ိုငမ ် ာမာ ေရာယှကလ ် ာခဲပ ့ ့ ါတယ်။ (၁၈) နဲ (၁၉) ရာစုေတွမာှ ဥေရာပကေန ေဝးလံတဲ့ ေဒသေတွကထ ို က ွ ခ ် ာွ တဲ့ အေရးပါတဲ့ စစ်ဘက်ေလ့လာေရး ့ ခရီးစဉ်တိင ု း် လိလ ု မ ို ာှ စစ်တက ို ဖ ် ိုမဟု ် ဲ ့ တဘ သိပံ� � ှာေဖွမေ � တွအတွက် သိပံပ � ညာ�ှငေ ် တွကုိ ထည်သ ့ င ွ း် ေစလ�တခ ် ဲပ ု ယ ီ က ံ အီဂျစ်ကို (၁၇၈၉) မှာ ကျူးေကျာ်ဖို ့ စစ်ချီေတာ့ သူနအတူ ဲ့ ့ ါတယ်။ နပိလ ပညာ�ှင ် (၁၆၅) ေယာက်ေခါ်လာခဲပ ့ ါတယ်။ အများ�ကီးထဲက တစ်ခုက သူတဟာ ို ့ အသစ်စက်စက်ပညာရပ်နယ်ပယ်တစ်ခုကို တည်ေထာင်ခတ ဲ့ ယ်။ အီဂျစ်ေရးရာေဗဒ (Egyptology) ပါ။ ဘာသာတရား၊ ဘာသာစကား နဲ ့ �ုက�ေဗဒ ပညာရပ်ေတွအတွကလ ် ည်း အေရးပါတဲ့ ပံပ ့ ိးု မ�များစွာ ေပးခဲပ ့ ါတယ်။ (၁၈၃၁) မှာ �ဗိတသ ိ �ေတာ်ဝင်ေရတပ်က ေတာင်အေမရိကကမ်း�ိုးတန်းေတွ၊ ေဖာက ့ လန်က�န်းေတွ နဲ ့ ဂလာပါဂိစ် ု ့ က�န်းစုေတွကို ေြမပံဆ ု ပ ွဲ ံ ေ ု ဖာ်ဖို ့ HMS Beagle သေဘင်္ာကို ေစလ�တပ ် ါတယ်။ 374 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ေတာင်အေမရိကတိက ု အ ် ေပါ် ေရတပ်မေတာ်က �ဗိတန်ရဲ ့ နယ်ချဲ�လက်တက ံ လိအ ု ပ်ေနတာပါ။ လမ်းမှာေတွ�ရ�ိင ု တ ် ဲ့ ဆုပ်ကင ို � ် င ို ဖ ် ို ့ ဒီသတ ု အသစ်ကို သေဘင်္ာကပ�တန ိ က ် ယ ို တ ် င ို က ် ဘူမေ ိ ဗဒဖွဲ�တည်မေ � တွကို ဘူမေ ိ ဗဒပညာ�ှငတ ် စ်ေယာက်ေခါ် ခဲဖ ့ ို ့ �မဲြမံစာွ ေလ့လာဖို ့ အေပျာ်တမ်းသိပံပ � ညာ�ှင။် သူခရီ ့ းစဉ်မှာ ဆံးု ြဖတ်လက ို တ ် ယ်။ သူက သူကမ် ့ းလှမး် မ�ကို ပညာ�ှငအ ် ဆင်ဘ ူ ေ ိ ဗဒသမားေတာ်ေတာ်များများက ြငင်း�ပီးေနာက်မာှ ေတာ့ အသက် (၂၂) သားပဲ �ှိေသးတဲ့ ့ မ ကိနး် ဘရစ်ဘ�ရ ွဲ လူငယ်ေလးကို အဂင်္လက ိ န်ဘန ု း် ေတာ်�ကီးြဖစ်ဖို ့ သမ�ာကျမ်းစာထက်ပိ�ု ပီး ကပ�တန ိ က ် သင်ယေ ူ နခဲတ ့ ာေပမယ့် သူကစိတဝ ် င်စားတယ်။ ဒီအလုပ်ေပးလိက ု တ ် ယ်။ ဘူမေ ိ ဗဒနဲ ့ ချားလ်စ်ဒါဝင်က သဘာဝသိပံဘ � ာသာရပ်ေတွကို ကပ�တန ိ ေ ် ပးတဲ့ ဒီအခွငအ ့် ေရးကို သူကအရယူလက ို ပ ် ါတယ်။ ဒီေနာက်ပိင ု း် ကေတာ့ သမိင ု း် ြဖစ်ခဲပ ိ က ် စစ်ေရးေြမပံေ ု တွ ့ ါတယ်။ ကပ�တန ခရီးစဉ်မှာ ေရးဆွေ ဲ နချိန ် ဒါဝင်ကေတာ့ မျက်ြမင်ကယ ုိ ေ ် တွ�အချက်အလက်ေတွကို စုေဆာင်းေနခဲတ ့ ာေပါ။့ ဒါေတွကို ေတွးဆဆင်ြခင်လက ို �် ပီးတဲ့ ေနာက်ဆးုံ မှာ ဆင်က ဲ ြပာင်းလဲမ� သီအုရ ိ ီ (the theory of evolution) ့ ေ ဆိတ ု ာြဖစ်လာခဲတ ့ ာပါပဲ။ *** (၁၉၆၉) ခု ဇူလင ို ် (၂၀) ရက်ေနမှ့ ာ နီးလ် အမ်စထေရာင် (Neil Armstrong) နဲ ့ ဘတ်ဇ် အာလ်ဒရင် (Buzz Aldrin) ဟာ လကမ�ာေပါ် ေြခချခဲပ ု ခ ် င် အပိလ ု ို (၁၁) ရဲ ဒီ့ အာကသယာဉ်မ�း (၂)ေယာက်ဟာ ့ ါတယ်။ ဒီခရီးမတိင အေမရိကန်ြပည်ေထာင်စအ ု ေနာက်ပိင ု း် က လကမ�ာနဲ ့ အသွငတ ် ူ သဲက��ာရထဲမာှ ေလ့ကျင်ခ ့ �ဲ့ ကတယ်။ ဒီေနရာက အေမရိကန်ေဒသရင်းလူမျိုးစု (Native American) ေတွ ေနတဲေ ့ နရာပါ။ ဒီြဖစ်ရပ်ကေတာ့ တကယ်ြဖစ်ခဲတ ဲ့ ေ�ကာင်းတစ်ခု ဒါမှမဟုတ် ယံတ ု မ်းတစ်ခြု ဖစ်ချင်လည်း ြဖစ်မယ်ေပါ။့ ့ အ အာကာသ ယာဉ်မ�းေတွန ဲ ေဒသခံ တစ်ေယာက်ေတွ�တဲ့ အေ�ကာင်းကို ေြပာထားတာပါ။ ့ သူတေလ့ ို ့ ကျင်ေ ့ နတုနး် တစ်ေနမှ့ ာ အာကာသယာဉ်မ�းေတွန ဲ ့ ေဒသရင်းအေမရိကန် အဖိးု အိုတစ်ဦး ဆံမ ု ိတယ်။ အဖိးု က သူတကိ ို ့ ု ဘာလုပ်ေနတာလဲလို ့ ေမးတယ်။ သူတက ို ့ လကမ�ာဆီ သွားေလ့လာမယ့် ခရီးစဉ်အတွကလ ် ို ့ ြပန်ေြဖတယ်။ ဒါကို အဖိးု အို�ကားေတာ့ ခဏေတာ့ သူ�ငိမ်သာွ းတယ်၊ �ပီးမှ သူအတွ က် ့ တစ်ခက ု ည ူ ေ ီ ပး�ိင ု မ ် လားလို ေမးတယ် ။ ့ “အဖိးု ဘာလိခ ု ျင်တာလဲ” လိသူ ု ့ တကေမးတယ် ို ့ ။ “ဒီလေ ို လ၊ ဒိမျိ ု ့ ုး�ွယစ ် က ု လူေတွက လကမ�ာမှာ ြမင်ြ့ မတ်ေသာဝိဉာဉ်ေတာ်များ ေနထိင ု တ ် ယ်လုိ ့ ယံ�ု ကည်�ကတယ်။ အဲေတာ့ သူတဆီ ို ့ ကို ဒိလူ ု ့ မျိုးေတွဆက ီ အေရး�ကီးတဲ့ သတင်းစကားတစ်ခု ယူသာွ း�ပီး ေြပာေပးပါလား” 375 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge “ဘာသတင်းစကားများလဲ” လို ့ ယာဉ်မ�းေတွက ေမးေတာ့ အဖိးု က သူဘာသာစကားနဲ ့ တစ်ခုခု ့ ေရရွ တတ ် ယ်၊ �ပီးေတာ့ အာကာသယာဉ်မ�း (၂) ေယာက်ကို သူတို ့ မှနမ ် န ှ က ် န်ကန် မှတမ ် သ ိ ာွ းတဲ့ အထိ ထပ်ခါတလဲလဲ ရွ တခ ် ိုငး် တယ်။ “အဲဒါ ဘာဆိလ ု တ ို ာလဲဗျ” လို ယာဉ်မ� းေတွက ေမးတယ်။ ့ “အို ငါမေြပာြပ�ိင ု ဘ ် းူ ။ ဒါက လေပါ်က ဝိဉာဉ်ေတာ်ေတွန ဲ ့ ဒိမျိ ု ့ ုး�ွယစ ် ေ ု တွပဲသတ ိ ဲ့ လ�ို � ဝှကခ ် ျက်တစ်ခုမလ ို ပါ” ို ့ သူတစခန် ို ့ းကို ြပန်ေရာက်ေတာ့ ေြပာတတ်တသ ဲ့ တ ူ စ်ေယာက် အာကသယာဉ်မ�းေတွက မရမက�ှာတယ်။ �ပီးေတာ့ အဖိုးေြပာတဲ့ ဘာသာစကားကို ဒီလ�ို � ဝှကသ ် တင်းစကားကို ဘာသာြပန်ခင ို း် တယ်။ သူတမှ ို ့ တမ ် တ ိ အ ဲ့ တိင ု း် အဖိးု ေြပာခဲတ ူ ့ ာ ြပန်ေြပာြပေတာ့ ဘာသာြပန်သက ခွကထ ် းို ခွကလ ် န် ရယ်ေတာတ ် တ်လက ို ေ ် တာမ ု တ ို ာလဲ ့ ာပဲ။ သူအ�ှိနသ ့ ှ ယာဉ်မ�းေတွက ဘာဆိလ ေမးတယ်။ သူတို ့ ဂ�ုတစိက ု မ ် တ ှ သ ် ားလာခဲတ ူ သူတကိ ို ့ ု ဒီလို ့ ဲ့ ဝါကျရဲ ့ အဓိပာ� ယ်ကို ဒီလက �ှငး် ြပလိက ု ပ ် ါတယ်။ “ဒီလေ ူ တွ ေြပာတဲစ ့ ကား တစ်ခန ွ း် မှကို မယံေ ု လနဲ။့ သူတက ို ့ ဝိဉာဉ်ေတာ်တရဲ ို ့ ့ နယ်ေြမကို ခိးု ယူသမ ိ း် ပိက ု ဖ ် ို လာတာ” ့ ဗလာေြမပံုများ ေခတ်သစ်ရဲ ့ “�ှာေဖွ - သိမး် ပိက ု ”် ေကာင်းေကာင်းပံေ ု ဖာ်ြပလို ့ ရပါတယ်။ စိတဓ ် ာတ်ကို ေခတ်သစ်မတိင ု ခ ် င် ကမ�ာေ ု တွ ့ ြမပံေ ဖွံ� �ဖိုးတိးု တက်လာမ�န ဲ ့ ဟိးု အေစာ�ကီးကတည်းက ယဉ်ေကျးမ� ဓေလ့များစွာက ကမ�ာေ ု တွကို ဆွခ ဲ �ဲ့ ကပါတယ်။ သိသာတာကေတာ့ သူတေတွ ို ့ ကမ�ာတစ်ခုလးံု ကို ့ ြမပံေ ြပည်ြ့ ပည်စ ့ စ ံု ံု မသိခ�ဲ့ ကပါဘူး။ အာဖရိက - အာ�ှယဉ်ေကျးမ�ေတွက အေမရိကကို မသိခဘ ဲ့ းူ ။ အေမရိက ယဉ်ေကျးမ�က အာဖရိက - အာ�ှကို မသိခဘ ဲ့ းူ ။ မရင်း�ှးီ ေသးတဲ့ ေနရာေဒသေတွကို ေြမပံဆ ု ရ ွဲ င် ချန်ခတ ဲ့ ာ၊ ဒါမှမဟုတရ ် င် စိတက ် းူ ယဉ်�ပီး သူတေြမပံ ို ့ ေ ု တွမာှ ေ�ကာက်စရာ၊ လွတေ ် နတဲေ ့ နရာလို ့ မ�ှိဘးူ ။ အံမ ့ ခန်းြဖစ်စရာ သူတက ို ့ တစ်ခခ ု န ု ဲ ့ ြဖည်စ ့ က ွ လ ် က ို တ ် ာပါပဲ။ ကမ�ာ�ကီးတစ်ခုလးံု နဲ ့ ရင်း�ှးီ ပါသေလလို ့ အထင်ခရ ံ ေအာင် ပံဖ ု မ်းခဲတ ့ ာပါ။ 376 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ပံု ၃၅။ (၁၄၅၉) ခု�စ ှ ်မှ ဥေရာပသားတိ၏ ု ့ ကမ�ာေ ု က ် ေြမပံ၏ ု ဘယ်ဘက် အေပါ်ေထာင်၊့ ့ ြမပံ။ု ဥေရာပတိက ေြမထဲပင်လယ်န ဲ ့အာဖရိကတိက ု က ် သူေအာက် မာှ ၊ အာ�ှတက ို က ် ညာဘက်မာှ ။ အာဖရိကေတာင်ပိင ု း် လိမ ု ျိုး ့ ဥေရာပသားေတွ လံးု ဝမသိတဲ့ ကမ�ာအ ် ပိင ု း် ေတွကို ့ စိတအ ေဖာ်ြပတဲအ ့ ခါမှာပင် ေြမပံက ု ို အေသးစိတြ် ဖည်စ ့ က ွ ထ ် ားတယ်။ (၁၅) နဲ ့ (၁၆) ရာစုေတွအတွငး် မှာ ဥေရာပသားေတွက ကမ�ာေ ု တွကို ေနရာလွတေ ် တွ ့ ြမပံေ အများ�ကီးနဲ ့ စ�ပီး ဆွလ ဲ ာခဲတ � ိတအ ် ေြခခံ တိးု တက်လာြခင်းနဲ ့ ဥေရာပရဲ ့ နယ်ချဲ�လမ ို � ့ ယ်။ ဒါက သိပံစ တွနး် အားကို ြပသေနတာပါ။ ထိးု ေဖာက်တးို တက်လာြခင်းပါ၊ ေြမပံလ ု တ ွ ေ ် တွက ဥေရာပသားေတွဟာ စိတဓ ် ာတ်ေရးရာ၊ ကမ�ာရ ့ ဲ ့ �ကီးစွာေသာ အယူဝါဒေရးရာ အစိတအ ် ပိင ု း် ေတွကို မသိေသးပါဘူးလို ခပ် ံ က ို တ ် ာပါပဲ။ ့ �ှငး် �ှငး် ဝန်ခလ အေရး�ကီးတဲ့ အလှညအ ့် ေြပာင်းက (၁၄၉၂) မှာ ေရာက်လာခဲတ ို ာ ကိလ ု ဘ ံ တ်စ်က ့ ယ်။ ခရစ�တဖ စပိနက ် ေန အေနာက်ဘက်ကို ဦးတည်ရွကလ ် င � �့် ပီး အေ�ှ �အာ�ှကို သွားရာလမ်းသစ်ကို �ှာေဖွတဲ့ အချိနေ ် ပါ။့ 377 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ကိလ ု ဘ ံ တ်စ်က �ပီးြပည်စ ့ ံု (ဟန်ေဆာင်ထား) တဲ့ ကမ�ာေ ု ေဟာင်းေတွကို ယံ�ု ကည်ေနတုနး် ပါ။ ဒါေတွကို ့ ြမပံအ သံးု �ပီး ဂျပန်ြပည်က စပိနရ ် ဲ ့ အေနာက်ဘက် ကီလမ ုိ တ ီ ာ (၇,၀၀၀) အကွာေလာက်မာှ �ှိလမ ိ ်မ ့ ယ်လို ့ ကိလ ု ဘ ံ တ်စ်က တွကတ ် ယ်။ တကယ်ေတာ့ ကီလမ ို ီတာ (၂၀,၀၀၀) ေကျာ်ေဝး�ပီး �ကားမှာ တိက ု �် ကီးတစ်ခု ြခားထားမှနး် သူတလံ ို ့ းု လံးု မသိတာပါ။ (၁၄၉၂) ခု၊ ေအာက်တဘ ို ာလ (၁၂) ရက် မနက် (၂) နာရီေလာက်မှ ကိလ ု ဘ ံ တ်စရ ် ဲ ့ ခရီးစဉ်ဟာ ဒီမသိတဲ့ တိက ု �် ကီးနဲ ့ တိက ု မ ် ခ ိ ဲပ ် ု ိဒရီဂက ွ ဘ ် ာေမးဟို (Juan ့ ါတယ်။ ဟွမ� Rodriguez Bermejo) က ပင်တာ (Pinta) သေဘင်္ာရဲ ရွ့ က်တင ို မ ် �ကီးေပါ်ကေန �ကည်ေ ့ နရင်း က�န်းတစ်ခုကို သူေတွ�ေတာ့ “ကုနး် ေြမ၊ ကုနး် ေြမေဟ့” လို ့ ေအာ်ပါတယ်။ ဒါက ခု က�န်ေတာ်တို ့ ဘဟားမားစ်လသိ ို ့ တဲ့ က�န်းပါပဲ။ ကိလ ု ဘ ံ တ်စက ် အေ�ှ �အာ�ှကမ်းလွနက ် က�န်းေလးတစ်က�န်းေပါ် သူတေရာက် ို ့ ခဲ�့ ပီ ထင်ေနတာပါ။ အဲဒမ ီ ာှ ေတွ�တဲ့ သူေတွကို သူက အင်ဒးီ ယန်းလို ့ ေခါ်လိက ု တ ် ယ်၊ အေ�ကာင်းက သူထင်တာ သူ အင်းဒီးစ်ေြမ (ထိေ ု ခတ်က အိ�ယ ိ� တိက ု င ် ယ်န ဲ ့ အေ�ှ �ေတာင်အာ�ှကို ေခါ်တဲအ ့ မည်) ေပါ် ေြခချခဲ�့ ပီလ။ို ့ တကယ်ေတာ့ ခုက�န်ေတာ်တို ့ အေ�ှ �အင်းဒီးစ် (ဝါ) အင်ဒနို းီ �ှနး် က�န်းစုလို ့ ေခါ်တဲ့ ကုနး် ေြမပါ။ ကိလ ု ဘ ံ တ်စ်ဟာ သူလက်ကျန်ဘဝတစ်ေလ�ာက်လးံု ဒီအလွက ဲ ို စွမ ဲ တ ှ ယ ် ခ ံု တ ဲ့ ာ။ လံးု ဝမသိေသးတဲ့ တိက ု �် ကီးတစ်တက ို က ် ို �ှာေတွ� ခဲတ ့ ယ်လို ့ သူေရာ၊ သူေခတ် ကလူအများအတွကေ ် ရာ ့ ယံ�ု ကည်ဖို ့ ခက်ခပ ဲ့ ါတယ်။ အ�ကီးကျယ်ဆးုံ ေတွးေခါ်�ှငေ ် တွန ဲ ့ပညာတတ်ေတွ၊ မှားဖိမ�ှ ု ့ ိတဲ့ ကျမ်းစာေတွအားလံးု က ဥေရာပ၊ အာဖရိက နဲ အာ�ှ တက ို ေ ် တွကပ ို ဲ �ှစေ ် ထာင်ေပါင်းများစွာ သိခဲတ ို ့ အားလံးု မှားခဲတ ့ ့ ာ။ သူတေတွ ့ ာလား။ သမ�ာကျမ်းစာက ကမ�ာ�ကီးရဲ ့ တစ်ြခမ်းလံးု ေတာင် ကျန်ခပ ဲ့ ါမလား။ ့ ဒါက ပမာ��င ိ း် ေြပာရရင် (၁၉၆၉) ခု�စ ှ ် လကမ�ာဆီအသွားလမ်းမှာ ကမ�ာကိလ ု ည ှ ေ ့် နတဲ့ အရင်က မသိခေ ဲ့ သးတဲ့ �ဂိုဟ်ရံတစ်လးံု ကို အပိလ ု ို (၁၁) က ဝင်တက ို မ ် သ ိ လိပ ု ါပဲ။ သူမသိ � ို ဝန်မခံေတာ့ ကိလ ု ဘ ံ တ်စ်ဟာ အလယ်ေခတ်လသ ူ ားတစ်ေယာက်လပဲ ို ့ ့ မက ေြပာရမှာေပါ။့ သူယ�ံု ကည်ေနတာက သမိင ု း် ဝင်�ှာေတွ� မ��ကီးကေတာင် သူကိ ့ ု တစ်ကမ�ာလံးု ကို သူ ကမ�ာ�ကီးအေ�ကာင်း သိ�ပီးသားလို ့ ဆိေ ု တာ့ သူရဲ့ ့ မသိေသးပါဘူးလို ့ လက်ခံသာွ းေအာင် မလုပ်�င ို ခ ် ဲပ ့ ါဘူး။ ပထမဆံးု ေခတ်သစ်လသ ူ ားက အေမရီဂို ဗက်စ်ပခ ူ ျီ ဒီအတ ီ လီလမ ူ ျိုးသေဘင်္ာသားဟာ (၁၄၉၉) နဲ ့ (၁၅၀၄)ခုအ�ကား (Amerigo Vespucci) ပါ။ အေမရိကကို အ�ကိမ်�ကိမသ ် ာွ းခဲတ ့ ဲ့ ေလ့လာေရးခရီးေတွမာှ ပါခဲတ ့ ယ်။ (၁၅၀၂) နဲ ့ (၁၅၀၄) �ကားမှာ ဒီခရီးေတွအေ�ကာင်း စာ (၂) အုပ်ကို ဥေရာပမှာ ပံ� ု ပ ိ ှ ် ထတ ု ေ ် ဝခဲတ ့ ယ်။ ဒါေတွဟာ သူေရးတာလို ့ ယူဆ�ကတယ်။ ကိလ ု ဘ ံ တ်စေ ် တွခဲတ ့ ဲ့ နယ်ေြမသစ်ေတွဟာ အေ�ှ �အာ�ှကမ်းလွနက ် က�န်းေတွမဟုတဘ ် ဲ ကျမ်းစာေတွ ဂ��ဝင်ပထဝီဆရာေတွ ေခတ်�ပိုင်ဥေရာပသားေတွ မသိတဲ့ တိက ု �် ကီးတစ်တက ို သ ် ာ ြဖစ်တယ်လို ့ ဒီစာေတွက 378 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge အခိင ု အ ် မာ ြငင်းဆိတ ု ယ်။ ဒီြငင်းဆိခ ု ျက်ေတွကို ယံ�ု ကည်�ပီးေတာ့ အထင်ကရေြမပံဆ ု ရာ မာတင်ဝဇ ဲ ့ ီ မလ ူ ာ (Martin Waldseemüller) (၁၅၀၇) အေနာက်ဘက်ရွကလ ် င � ခ ် ့ ဲတ ့ ဲ့ မှာ ကမ�ာေ ု စ်ကို ့ ြမပံသ သေဘင်္ာေတွ ထုတေ ် ဝတယ်။ ဆိက ု က ် ပ်ခဲတ ့ ဲ့ ဒီေြမပံဟ ု ာ ဥေရာပရဲ ့ သီးြခားတိက ု �် ကီးတစ်တက ို က ် ို ေဖာ်ြပတဲ့ ပထမဆံးု ေြမပံြု ဖစ်ခဲပ ု �ွဲ ပီး ဒီေနရာကို နာမည်ေပးဖို ့ လိလ ု ာတယ်။ Amerigo Vespucci က ့ ါတယ်။ ေြမပံဆ ဒီတက ို က ် ို စတင်ေတွ� �ှိသလ ူ ို ဝဲ ူ ာ က အမှတမ ် ာှ း�ပီးေတာ့ သူကိ ု ဏ ု ြ် ပုတဲအ ့ ေနနဲ အေမရိ က (America) ့ ီ မလ ့ ့ ဇ ့ ဂ လို ့ အမည်ေပးခဲပ ူ ာရဲ ့ ေြမပံက ု လူ�ကိုက်များလာ�ပီးေတာ့ ေြမပံဆ ု ရာအများအြပားက ့ ါတယ်။ ဝဲဇ ့ ီ မလ ကူးဆွ�ဲ ကတယ်။ တိက ု သ ် စ်�ကီးကို သူေပးခဲတ ု ့ ဘးူ ေဟ့” လို ေြပာဖိ ု့ ့ ဲ့ နာမည်ကလည်း ပျံ�သာွ းတယ်။ “ငါတိမသိ ့ သတ�� ိ ိတ ှ ာတစ်ခန ု ဲ ့ ေကျာ်�ကားဖို ့ အားထုတခ ် ဲတ ့ ၊ဲ့ အများသိပ်မသိတဲ့ အီတလီလမ ူ ျိုးတစ်ေယာက်ကို ဂုဏြ် ပု�ပီး ကမ�ာ�ကီးရဲ ့ ေလးပံတ ု စ်ပံ၊ု တိက ု �် ကီး (၇) တိက ု ထ ် က ဲ (၂) တိက ု က ် ို နာမည်ေပးခဲတ ့ ာ လှပတဲ့ တရားမ�တမ�လို ေြပာ�ိ င ု ပ ် ါတယ်။ ့ အေမရိကကိေ ု တွ� �ှိမက � ဥေရာပသားေတွကို သိပံေ � ခတ်ေြပာင်းအတွက် ဓေလ့ေဟာင်းေတွထက် ြဖစ်ရပ်ပါ။ မျက်ေမှာက်ေတွ� �ှိချက်ေတွကို သင်�ကားေပးခဲပ ့ ါတယ်။ ဒါတင်မက အပူတြပင်း တွနး် အားေပးလိက ု ပ ် ါတယ်။ �ှာေဖွဖို ့ အေြခခံကျတဲ့ အေမရိကကိသ ု မ ိ း် သွငး် ဖို ့ ဆ��က မျက်�ာှ သာပိေ ု ပးဖို ့ သူတကိ ို ့ ု နယ်ေြမသစ်များစွာကို ဒါက ဗဟုသတ ု သစ်ေတွ ချုပ်ကင ို ခ ် ျင်တယ်ဆရ ုိ င် ဒီတက ို သ ် စ်ရဲ ပထဝီ ၊ ဥတုရာသီ၊ ေဒသရင်း အပင်န ဲ ့ တိရ စ�ာန်ေတွ၊ ဘာသာစကား၊ ဓေလ့၊ သမိင ု း် နဲ ့ ဆိင ု ရ ် ာ ့ အချက်အလက်သစ်ေတွ အများ�ကီး စုေဆာင်းရမယ်။ ခရစ်ယာန်ကျမ်းစာများ၊ ေခတ်ေဟာင်းပထဝီစာအုပ်များ နဲ ေ�ှ ် ြပာဓေလ့ေတွက ဒါအတွက် သိပ်အကူအညီမေပး�ိင ု ပ ် ါဘူး။ ့ း��တေ ဒီအချိနက ် စလို ့ ဥေရာပပထဝီဆရာေတွအြပင် နယ်ပယ်အားလံးု လိလ ု က ို ပညာတတ်ေတွဟာ ေနာင်ြဖည်စ ့ ရာ�ှိရင် ြဖည်ရ ့ ေအာင် ေနရာလွတေ ် တွချန်�ပီး ေြမပံဆ ု တ ွဲ အ ဲ့ ကျင့် စ ရလာပါေတာတ ့ ယ်။ သူတေတွ ို ့ � �ှိချက်ေတွ၊ သီအုရ ိ ီေတွက လံးု ဝဥဿံု ြပည်စ ့ မ ံု � မ�ှိပါဘူး၊ သူတမသိ ို ့ တဲ့ အရာေတွ�ိပ ှ ါတယ် လိလည် ု့ း ဝန်ခံတတ်လာပါတယ်။ 379 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge အေရးပါတဲ့ ပံု ၃၆။ ဆယ်ဗီယာတိ ကမ�ာေ ု ာှ တိက ု ေ ် တွ၊ က�န်းေတွ နဲ ့ ့ ြမပံု (၁၅၂၅)။ (၁၄၅၉) တုနး် က ကမ�ာေ ့ ြမပံမ အေသးစိတ် �ှငး် လင်းချက်ေတွ ြပည်ေ ့ နေပမယ့် ဒီေြမပံမ ု ာှ ေတာ့ ဗလာကျင်းေနပါေရာ။ အေမရိကကမ်း�ိုးတန်းတေလ�ာက် ေတာင်ဘက်ကို �ကည်လ ့ ာလိက ု မ ် ယ်ဆရ ုိ င် အဆံးု မှာ ဘာမှမ�ှိေနဘူး။ ဒီေြမပံက ု ုိ �ကည့မ ် ိတဲ့ စူးစမ်းလိစ ု ိတန ် ည်းနည်း�ှိတသ ဲ့ ူ “ဒီအမှတေ ် နရာကေနလွနသ ် ာွ းရင် ဘာ�ှိလ”ဲ လိ။ု ့ တစ်ေယာက်ေယာက်က ေြမပံက ု ေမးချင်လမ ိ မ ့် ယ် အေြဖမေပးပါဘူး၊ �ကည်မ ့ ိသက ူ ို ကိယ ု တ ် င ို ရ ် ွ က်လင � �့် ပီး �ှာေဖွဖိပဲ ု ့ ဖိတေ ် ခါ်ေနပါတယ်။ *** ေြမပံေ ု ပါ်က ကွကလ ် ပ်ေနရာေတွက သံလက ို ေ ် တွလပ ုိ ဲ ဥေရာပသားေတွကို ဆွေ ဲ ခါ် �ပီး များမ�ကာခင်ပဲ ကွကလ ် ပ်ေတွကို စ ြဖည်ေ ့ စပါတယ်။ (၁၅) နဲ ့ (၁၆) ရာစုအတွငး် မှာ ဥေရာပရဲ ့ ေလ့လာေရးခရီးေတွက အာဖရိကတိက ု က ် ို ပတ်သာွ းတယ်၊ အေမရိကတိက ု က ် ို စူးစမ်းတယ်၊ ပစိဖတ်န ဲ ့ အိ�ယ ိ� သမုဒရ � ာေတွကို ြဖတ်တယ်၊ အေြခစိက ု စ ် ခန်းေတွ နဲ ့ ကိလ ု န ို န ီ ယ်ေတွ ကမ�ာအ�ှတည် ံ့ ေထာင်တယ်။ တကယ်က ့ ို ပထမဆံးု ကမ�ာလံးု ချီတဲ့ အင်ပါယာေတွကို တည်ေထာင်�ပီး ကမ�ာလံးု ချီတဲ့ ကုနသ ် ယ ွ ေ ် ရးကွနယ ် က်ကို ပထမဆံးု ချိတဆ ် က်�င ို ခ ် ဲတ ု း် ေ�ကာင်းကို ေြပာင်းလဲခပ ဲ့ ါတယ်၊ ့ ယ်။ ဥေရာပနယ်ချဲ�ခရီးစဉ်ေတွက ကမ�ာသ ့ မိင သီးြခားလူမျိုးေတွ ဓေလ့ေတွရဲ ့ သမိင ု း် စဉ်တစ်ခအ ု ြဖစ်ကေန တစ်စတ ု စ်စည်းတည်းေသာ လူသားအသိင ု း် အဝိင ု း် ရဲ သမိ င ု း် ြဖစ်လာခဲပ ့ ့ ါတယ်။ ဥေရာပရဲ ့ “�ှာေဖွ ဒီခရီးေတွဘယ်ေလာက် တကယ်ေတာ့ - သိမး် ပိက ု ”် ထူးြခားေြပာင်ေြမာက်သလဲဆတ ုိ ာ ဒီလအ ို ြဖစ်အပျက်မျိုး ေအာင်�င ို ေ ် ရးအတွက် ခရီးစဉ်ေတွဟာ အရင်က တိက ု ပ ် ဲဝ ွ င်တယ်ဆတ ုိ ာ တစ်ခါမှကို သဘာဝအားြဖင့် က�န်ေတာ်တနဲ ို ့ ့ ရင်း�ှးီ လွနး် ေနေတာ့ အေပါ်ယံ�ှပ်�ကည်မ ့ ိတတ်ပါတယ်။ မြဖစ်ဖးူ ခဲတ ့ ာပါ။ ခရီးေဝးထွက�် ပီး စွနစားေလ့ ့် �ိှတာမျိုး 380 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge မဟုတပ ် ါဘူး။ သမိင ု း် တေလ�ာက် လူမျိုး�ွယစ ် ေ ု တွဟာ ေဒသတွငး် ပဋိပက�ေတွ၊ အိမန ် းီ ချင်းေတွန ဲ ့ ရန်ဖက်ြဖစ်တာေတွန ဲ ့ အလုပ်��ပ်ေနခဲေ ့ တာ့ မစဉ်းစားခဲ�့ ကဘူး။ သိမး် ပိက ု ရ ် င်းပဲ ေဝးလံသေ ီ ခါင်တဲ့ �ကီးကျယ်တဲ့ နယ်ေြမေတွကို အင်ပါယာအများစုက ချဲ�ထင ွ ခ ် ဲ�့ ကတာ။ သူတို ့ စူးစမ်း�ပီး သိမး် ပိက ု ဖ ် ိုဆိ ု ာ ့ တ သူတရဲ ို ့ ့ နယ်ချင်းဆက်ေနတဲ့ နယ်အေဝး�ကီးေတွ တစ်ခါမှ ေနရာေတွကို ေရာက်�င ို ခ ် တ ဲ့ ယ်ဆတ ုိ ာကလည်း ထိစပ်ေနတဲန ့ ယ်ေတွ ြပန်ကားလာရင် းနဲပဲ့ ေရာက်ခဲတ ် ို ့ ေရာမသားေတွက ့ ့ ာ။ ေရာမအင်ပါယာကို ကာကွယဖ Etruria ကို ေအာင်�င ို ခ ် တ ဲ့ ယ် (မှနး် ေြခ ၃၅၀-၃၀၀ ဘီစ)ီ ။ Etruria ကို ကာကွယဖ ် ို ့ ပို (Po) ေတာင်�ကားကို တိက ု ခ ် ဲတ ် ို ့ Provence ကို တိက ု ် (မှနး် ေြခ ၁၂၀ ဘီစ)ီ ၊ ့ ယ် (မှနး် ေြခ ၂၀၀ဘီစ)ီ ။ ပို ေတာင်�ကားကို ကာကွယဖ Provence ကိက ု ာကွယဖ ် ို Gaul ကို တိက ု ် (မှနး် ေြခ ၅၀ ဘီစ)ီ ၊ Gaul ကို ကာကွယဖ ် ို �ဗိ ိ က ် ုိ တိက ု ် (မှနး် ေြခ ့ ့ တန ေအဒီ ၅၀)။ ေရာမကေန လန်ဒန်ကို ေရာက်ဖို �ှ ိ က ် ို ့ ါတယ်။ (၃၅၀) ဘီစီမာှ ေရာမကေန �ဗိတန ့ စ် (၄၀၀) �ကာခဲပ တိက ု � ် ု ိက် ရွ က်လင � း် �ပီးေတာ့ တက်သမ ိ း် မယ်လို ဘယ် ေရာမသားကမှ ေတွးဆမိခပ ဲ့ ံု မရပါဘူး။ ့ ရည်မန ှ း် ချက်�ကီးမားတဲ့ ဘုရင်၊ စွနစားသူ ့် တစ်ေယာက်တေလက ခရီးေဝး�ှင�် ပီး နယ်သမ ိ း် တယ်ဆတ ုိ ာ ရံဖန်ရံခါ �ှိခပ ဲ့ ါတယ်။ ဒါေပမယ့် သူတက ို ့ အထပ်ထပ်သာွ းဖူးထားတဲ့ နယ်ချဲ� ၊ ကုနသ ် ည်လမ်းေ�ကာင်းအတိင ု း် ပဲ တိက ု ပ ် ဲစ ွ ဉ်က လိက ု �် ကတာများပါတယ်။ ဥပမာ အင်ပါယာအသစ်ထေ ူ ထာင်�င ို ြ် ခင်းမ�ှိဘဲ သိမး် သွငး် ခဲတ ့ ာပါ။ အက်သင် အင်ဒနို းီ �ှားနယ်ေြမအများကို ေရတပ်အင်ပါယာတိဟာ ု့ ဒီလအ ို င်ပါယာေတွသည်ပင် နဲ ့ ကာေသ့ သိမး် ပိက ု ထ ် ားခဲတ ့ ဲ့ ေခတ်သစ်ဥေရာပ သူတို ့ - မဟာအလက်ဇ��ားဘုရင်ရဲ ့ ပါ�ှနေ ် တွရဲ ့ �ှိရင်းစွအ ဲ င်ပါယာကိပ ု ဲ ေ�ှးေရတပ်အင်ပါယာေတွန ဲ ့ အလယ်ေခတ် အင်ပါယာေတွရဲ ့ မသိတပ ဲ့ င်လယ်ေတွကို ေခတ်သစ်ဥေရာပသားေတွရဲ ့ ကမ�ာအ�ှံ ့ စွနစားမ� ့် န ဲ ့ ယှဉ်ေတာ့ (၁၄) မဂျာပိက ု ် ရာစုမာှ (Majapahit) ေ�ှ �ေဆာင်အင်ပါယာေတွပါ။ စွနစားသွ ့် ားတာ �ှားပါတယ်။ သူတရဲ ို ့ ့ ေရေ�ကာင်းစွနစားမ� ့် ေတွဟာ ေဒသတွငး် စွနစားမ� ့် မ�သာ ြဖစ်ခဲပ ့ ါတယ်။ တ�ုတ် မင် မင်းဆက်က ေရတပ်ဗိလ ု ခ ် ျုပ် ကျန်ဟီ (Zheng He) ရဲ ့ ေရေ�ကာင်းခရီးေတွဟာ ဥေရာပသားေတွရဲ ့ စူးစမ်း�ှာေဖွမ� ခရီးေတွအတွက် လ�မး် မိးု မ��ိခ ှ �ဲ့ ပီး ေ�ှ �ေဆာင်လမ်းြပ ြဖစ်ခဲတ ့ ယ်လုိ ့ ပညာ�ှငအ ် များက ြငင်းချက်ထတ ု ပ ် ါတယ်။ (၁၄၀၅) နဲ ့ (၁၄၃၃) ခုအ�ကား ဗိုလခ ် ျုပ် ကျန် က ဧရာမေရတပ်�ကီး (၇) တပ်ကို ဦးေဆာင်�ပီး တ�ုတြ် ပည်ကေန အိ�ယ ိ� သမုဒရ � ာရဲ ့ အစွနအ ် ဖျားေတွထိ ချီတက်ပါတယ်။ ဒီခရီးေတွထက ဲ တစ်ခဆ ု ုိ သေဘင်္ာစီးေရ (၃၀၀) နဲ ့ လူ (၃၀,၀၀၀) နီးပါး ပါဝင်ခပ ဲ့ ါတယ်။ အင်ဒနို းီ �ှား၊ သိရိလကင်္ာ၊ အိ�ယ ိ� ၊ ပါ�ှနပ ် င်လယ်ေကွ�၊ ပင်လယ်န ီ နဲ ့ အေ�ှ �အာဖရိက အထိကို သူတို ့ ေရာက်ခတ ဲ့ ယ်။ တ�ုတသ ် ေဘင်္ာေတွဟာ (ေဆာ်ဒအ ီ ာေရဗျ) ဟီဂျက်ရဲ အဓိ က (ပင်လယ်န)ီ ဆိပ်ကမ်းြဖစ်တဲ့ ့ Jedda ကို ေရာက်ခတ ဲ့ ယ်။ ကင်ညာကမ်း�ိုးတန်းေပါ်က Malindi ကို ဆိက ု က ် ပ်ခတ ဲ့ ယ်။ (၁၄၉၂) ခု 381 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ကိလ ု ဘ ံ တ်စရ ် ဲ ့ ေရလမ်းခရီးမှာ သေဘင်္ာငယ် (၃) စီး နဲ ့ သေဘင်္ာသား (၁၂၀) ပဲ ပါဝင်ခဲပ ီ ဲ ့ ့ ါတယ်။ ကျန်ဟရ နဂါးအုပ်�ကီးနဲ �� ိ း် ရင် ြခင်ေလး (၃)ေကာင်ပါပဲ။ ့ င သိေသာ် ု့ လည်း အေရး�ကီးတဲ့ ကွာြခားချက်တစ်ခု �ှိပါတယ်။ ကျန်ဟက ီ ပင်လယ်ေတွကို ေလ့လာ�ပီးေတာ့ တ�ုတဘ ် က်ေတာ်သား ဘုရင်ေတွကို ကူညခ ီ ေ ဲ့ ပမယ့် သူေရာက်ခတ ဲ့ ဲ့ တိင ု း် ြပည်ေတွကို သိမး် သွငး် ဖိ၊ု ့ ကိလ ု န ို န ီ ယ်ြပုဖို ့ မ�ကိုးစားခဲပ ့ ါဘူး။ ဒါအြပင် ့ ကျန်ဟရ ီ ဲ ့ ေလ့လာေရးခရီးေတွက တ�ုတ� ် င ို င ် ေ ံ ရးနဲ ယဉ်ေကျးမ� အေပါ်မှာ နက်နက်နန ဲ ဲ အြမစ်တယ ွ ေ ် နတာ မဟုတပ ် ါဘူး။ (၁၄၃၀) ေကျာ်ကာလ ့ ပီကင်းမှာ အုပ်ချုပ်ေရး အေြပာင်းအလဲြဖစ်တအ ဲ့ ခါ အ�ှငသ ် ခင်အသစ်ေတွက ေလ့လာေရးခရီးစဉ်ေတွကုိ �ုတတ ် ရက် ရပ်ဆင ုိ း် လိက ု ပ ် ါေတာတ ု �် ပီး အေရးပါလှတဲ့ ့ ယ်။ ဧရာမသေဘင်္ာတပ်�ကီးကို �ဖိုဖျက်ချလိက နည်းပညာ၊ ပထဝီဆင ုိ ရ ် ာ သုတေတွ တ�ုတြ် ပည်ဆပ ိ ်ကမ်းတစ်ခက ု ေန ဆံးု �� ံးသွားခဲတ ့ ယ်။ ဘယ်စးူ စမ်း�ှာေဖွသမ ူ ှ ကျန်ဟလ ီ ို ထပ်�ပီး ထည်ဝါမ�၊ ပံစ ု ံမျိုးနဲ ့ မထွကေ ် ပါ်လာေတာပ ့ ါဘူး။ ေနာက်လာမယ့် ရာစု�စ ှ ေ ် တွက တ�ုတဘ ် ရ ု င်များက သူတေ�ှ ုိ ့ �က တ�ုတဘ ် ရ ု င်ေတွလပ ို ဲ သူတစိ ို ့ တဝ ် င်စားမ�န ဲ ့ ရည်မန ှ း် ချက်ေတွကို ဗဟိ� ု င ို င ် ေ ံ တာ် ပတ်ဝန်းကျင် ေဒသတဝိက ု မ ် ာှ ပဲ ကန်သတ် ထားခဲ�့ ကပါတယ်။ ့ ဥေရာပက နည်းပညာပိင ု း် ထူးထူးကဲကဲ အသာစီးမရခဲဘ ့ းူ လို ့ ကျန်ဟခ ီ ရီးစဉ်ေတွက သက်ေသထူေနပါတယ်။ ဥေရာပသားတိကိ ု ့ ု ထူးကဲသာွ းေစတာက နယ်ေြမစူးစမ်းဖိနဲ ု ့ ့ တိက ု ခ ် ိုကသ ် မ ိ း် သွငး် ဖို ့ ငတ်မေြပတဲ၊့ သူမတူတဲ့ သူတရည် ို ့ မန ှ း် ချက်ပါပဲ။ သူတစွ ို ့ မး် �ိင ု ေ ် ကာင်းစွမး် ခဲမ ့ ာှ ြဖစ်ေပမယ့် ေရာမသားေတွဟာ အိ�ယ ိ� ဒါမှမဟုတ် စကင်ေနဗီးယားကို သိမး် ယူဖို ့ ဘယ်တန ု း် ကမှ မ�ကိုးစားခဲပ ့ ါဘူး၊ ပါ�ှနေ ် တွက မဒဂတ်စ်ကာ ဒါမှမဟုတ် စပိနက ် ၊ို တ�ုတေ ် တွက အင်ဒနို းီ �ှား ဒါမှမဟုတ် အာဖရိကကို သိမး် ယူဖို ့ မ�ကိုးပမ်းခဲ�့ ကပါဘူး။ တ�ုတဧ ် ကရာဇ်အများစုက နီးနီးနားနားက ဂျပန်ကေ ို တာင် သိမး် ဖို ့ ချန်ထားခဲပ � ေခတ်သစ်ဦး ့ ါတယ်။ ဒါနဲ ့ ပတ်သက်�ပီး ထူးထူးြခားြခား ေြပာဖိုမ�ှ ့ ိပါဘူး။ ထူးြခားတဲ့ ကိစက ဥေရာပသားေတွမာှ စိတလ ် ပ � ်�ှားတတ်တဲ့ ေရာဂါ စွက ဲ ပ်ေနြခင်းပါ။ ဒီေရာဂါက သူတကိ ို ့ ု အေဝး�ကီး ရွ ကလ ် င � ေ ့် စ�ပီး လူစိမး် ေတွအများအြပား�ှိတဲ့ ကမ်းေြခေတွေပါ် ေြခချလိက ု �် ပီးတာနဲ ့ လံးု ဝမသိေသးတဲ့ ချက်ချင်း နယ်ေြမေတွကို “ဒီနယ်ေြမေတွအားလံးု ကို သွားေရာက်ဖိ၊ု ့ ငါ�ှ့ ငဘ ် ရ ု င်အတွက် ငါရယူလက ို �် ပီေဟ့” လို ေအာ် ဟစ်ေစခဲပ ့ ါတယ်။ ့ 382 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ပံု ၃၇။ ကျန်းဟာ (Zheng He) ၏ ပင်မသေဘင်္ာ ကို ကိလ ု ဘ ံ တ်စ်၏ သေဘင်္ာအနီးတွငေ ် တွ�ရစဥ်။ ြပင်ပကမ�ာမှ ကျူးေကျာ်ြခင်း (၁၅၁၇) ခု�စ ှ ်ဝန်းကျင်မာှ ကာရစ်ဘယ ီ န်က�န်းစုက စပိနန ် ယ်ချဲ�ေတွဟာ မေရမရာ ေကာလဟလေတွ စ�ကားမိတယ်။ ဒါကေတာ့ မက�ဆီကက ို န ု း် မ�ကီးရဲ ့ အလယ်တစ်ေနရာမှာ အင်အား�ကီး အင်ပါယာတစ်ခ� ု ိှေနတယ် ဆိတ ု သ ဲ့ တင်းပါ။ ေလး�ှစပ ် ဲ�ကာတယ်၊ အက်ဇ်တက် (Aztec) �မို �ေတာ်ဟာ တြမည်ြ့ မည့် �ပိုလဲသာွ းခဲ�့ ပီး အတိတတ ် စ်ခအ ု ြဖစ်ပဲ ကျန်ခေ ဲ့ တာတ ို ့ ယ်။ ကျယ်ြပန်လှ ့ တဲ့ မက�ဆီကက စပိနအ ် င်ပါယာသစ်ကို ဟာနန်ေကာ်တက်စ်က ဘုရင်လပ ု ်အုပ်ချုပ်ခဲတ ့ ယ်။ စပိနေ ် တွက ေအာင်ြမင်မက � ို ဂုဏယ ် မ ူ ေနအားဘဲ၊ အသက်�ှူဖိေတာင် ု့ မနားဘဲ အရပ်ေလးမျက်�ာှ ကို ‘�ှာေဖွ - သိမ်းပိက ု ’် စစ်ဆင်ေရးေတွ ချက်ချင်းပဲ စတင်ပါေတာတ ု ေမရိကရဲ ့မူလအုပ်စးို သူေတွ ့ ယ်။ ဗဟိအ ြဖစ်တဲ့ - အက်ဇ်တက်၊ ေတာလ်တက် နဲ ့ မာယာအင်ပါယာေတွဟာ ေတာင်အေမရိကတိက ု ဆ ် တ ုိ ာ �ှိတယ်ဆ� ုိ ု ံေလာက် သိ�ပီးေတာ့ �ှစ် (၂၀၀၀)ကာလအတွငး် မှာ သိမး် သွငး် ဖို ့ လံးု ဝမ�ကိုးစားခဲ�့ ကပါဘူး။ ဒါေပမယ့် စပိနက ် မက�ဆီကို ကိေ ု အာင်�င ို �် ပီး (၁၀) �ှစသ ် ာသာ ကာလအတွငး် မှာ ေတာင်အေမရိက အင်ကာ (Inca) အင်ပါယာကို ဖရန်စစ�ကုိ ပစ်ဇာ�ိုက ေတွ� �ှိသာွ း�ပီး (၁၅၃၂) မှာ ေချမ�နး် ခဲပ ့ ါတယ်။ 383 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ေြမပံု ၇။ စပိနန ် ယ်ချဲသ � မ ိ း် ယူစဥ်အချိနက ် အက်ဇ်တက်�င ှ ့် အင်ကာ အင်ပါယာများ တကယ်လများ ို ့ အက်ဇ်တက်န ဲ ့ အင်ကာတိဟာ ု့ သူတပတ် ို ့ ဝန်းကျင်ကမ�ာကို ဒီထက်နည်းနည်းပို စိတဝ ် င်စားမယ်ဆရ ုိ င်၊ စပိနေ ် တွ စပိနရ ် ဲကျူးေကျာ် မက � ို ့ သူတို ့ တွနး် လှန� ် င ို ခ ် ဲမ ့ ာှ ပါ။ ကိလ ု ဘ ံ တ်စ် သူတို ့ အိမန ် းီ ချင်းေတွကို ထက်ထက်သန်သန်၊ အေမရိကကို ဘာလုပ်သာွ းလဲဆတ ုိ ာ ေအာင်ေအာင်ြမင်ြမင် ပထမဆံးု ေရာက်တဲ့ (၁၄၉၂) သိခမ ဲ့ ယ်ဆရ ုိ င် တွနး် လှနေ ် ကာင်း ကေန ေကာ်တက်စ် မက�ဆီကက ို ို ေြခချတဲ့ (၁၅၁၉) အတွငး် မှာ စပိနေ ် တွဟာ ကာရစ်ဘယ ီ န်က�န်းအများစုကို သိမး် �ိင ု �် ပီးေတာ့ ကိလ ု န ို န ီ ယ်သစ်ေတွ တသီတတန်း တည်ေထာင်�င ို ခ ် တ ဲ့ ယ်။ သိမး် သွငး် ခံရတဲ့ ေဒသခံေတွအတွကေ ် တာ့ ဒါက ေြမေပါ်က ငရဲပါပဲ။ တင်းတင်း�ကပ်�ကပ် အုပ်ချုပ်တာခံရတယ်၊ ေလာဘ�ကီး�ပီး မသမာတဲ့ နယ်ချဲ�ေတွရဲ ့ က�န်ြပုြခင်းကို ခံရ�ပီး သတ�ုတွငး် ေတွ၊ စိက ု ခ ် င်းေတွမာှ ခိင ု း် ေစခံရတယ်။ ဘယ်သမ ူ ဆို နည်းနည်းဆန်ကျင် ပန ု က ် န်တာနဲ ့ ကွပ်မျက်ခရ ံ တယ်။ ဆိးု ရွ ားစွာ အလုပ်လပ ု ်ရတာေ�ကာင်ရ ့ ့ ယ်၊ နယ်ချဲ�ေတွရဲ ့ ရွ ကသ ် ေဘင်္ာေတွန ဲ ့ ပါလာတဲ့ ေရာဂါေတွရဲ ့ �ကမ်း�ကမ်းတမ်းတမ်း �ှပ ိ ်စက်မေ � �ကာငရ ့် ယ် ေဒသခံလမ ူ ျိုး အများစုဟာ မ�ကာခင်ပဲ ဆံးု ပါးကုနတ ် ယ်။ �ှစ် (၂၀) အတွငး် မှာ တိင ု း် ရင်းကာရစ်ဘယ ီ မ ံ ျိုး�ွယေ ် တွ အားလံးု နီးပါး ပျက်သဉ် ု းသွားခဲတ ့ ယ်။ ဒီေတာ့ စပိနန ် ယ်ချဲ�ေတွက သူတေနရာမှ ို ့ ာ အစားထိးု ဖို ့ အာဖရိကက�န်ေတွကို ေခါ်သွငး် လာေတာတ ့ ာပါပဲ။ ဒီမျိုးတုနး် သတ်ြဖတ်မက � အက်ဇ်တက်အင်ပါယာအနီးအနားေလးမှာ ြဖစ်ခဲတ ့ ာေပမယ့် ေကာတက်စ်က အင်ပါယာရဲ အေ�ှ �ဘက်ကမ်းကို ဆိက ု လ ် ာတဲအ ့ ချိနမ ် ာှ အက်ဇ်တက်ေတွ ဒီအေ�ကာင်းဘာမှ ့ 384 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge မသိခဘ ဲ့ းူ ။ စပိနေ ် တွေရာက်လာတာ ြပင်ပအာကာသကေန �ဂိုဟ်သားတစ်ေကာင် ေရာက်လာသလိပ ု ဲ။ အက်ဇ်တက်ေတွ ယံထ ု ားတာက သူတို ့ တစ်ကမ�ာလံးု ကို သိနားလည်�ပီး၊ တစ်ကမ�ာလံးု နီးနီးကို အုပ်စးို ေနတယ်လ။ို ့ သူတကမ� ို ့ ာြပင်ပမှာ ဒီစပိနေ ် တွလမ ို ျိုး တြခားလူေတွ၊ အရာေတွ �ှိေနလိမ်မ ့ ယ်လို ့ မေတွးခဲ�့ ကဘူး။ ေကာတက်စန ် ဲ ့ သူလူ ရဲ ့ Vera Cruz �မို �) ေနသာတဲ့ ကမ်းေြခေတွေပါ်ကို ့ ့ ေတွ (ဒီေနေခတ် ေြခချလိက ု ခ ် ျိနမ ် ာှ ေတ့ အက်ဇ်တက်တအဖိ ုိ ့ ု လံ ိ း် ေတွန ဲ ပထမဆံ းု ေတွ�ဆြုံ ခင်းပါပဲ။ ့ ့ းု လံးု လျားလျားသူစမ အက်ဇ်တက်ေတွက ဘယ်လတ ို န ု ြပန် ် ့ ရမလဲ မသိဘးူ ၊ ဒီသစ ူ ိမး် ေတွက ဘာေတွလဲ သူတဆံ ို ့ းု ြဖတ်ရခက်ေနတယ်။ သူတသိ ို ့ တဲ့ လူသားေတွန ဲ ့ မတူဘဲ ဒီ�ဂိုဟ်သားေတွက အသားြဖူတယ်၊ မျက်မာှ မှာလည်း အေမ �းေတွန၊ဲ ့ တချို �ဆုိ ဆံပင်က ေနေရာင်မျိုးနဲ။့ သူတအနံ ို ့ ကလည် း ဆိးု လိက ု တ ် ာ။ ့ (ေဒသခံေတွရဲ ့ သန်�ှ့ ငး် မ�က ပထမဆံးု ေရာက်ေတာ့ စပိနေ ် တွထက် သူတသွ ို ့ ားေလရာမှာ အများ�ကီးသာတယ်။ မက�ဆီကက ို ို အေမ �းတိင ု ေ ် တွထန ွ း် �ပီးကိင ု ထ ် ားတဲ့ စပိနေ ် တွ ေဒသခံေတွ အ�မဲလက ို တ ် ယ်။ စပိနေ ် တွထင်တာက ဒါသူတကိ ို ့ ု နတ်ေဒဝတာေတွအလား ပူေဇာ်တဲ့ လက�ဏာပဲေပါ။့ ခုမှ ေဒသခံေတွရဲ မှ့ တတ ် မ်းေတွအရသိရတာက သူတေတွ ို ့ လူစမ ိ း် ေတွရဲ အနံ ု့ ။့ ) ့ ကိ ့ ု မခံသာလိပါတဲ လူစိမး် ေတွရဲ ့ �ုပ်ဝတ�ုဓေလ့က ပိေ ု တာင် စိတ� ် � ပ်စရာ။ အက်ဇ်တက်ေတွ ြမင်ဖးူ ဖို ့ ေဝးစွ၊ စိတက ် းူ ေတာင်မယဉ်ဖူးတဲ့ သေဘင်္ာအ�ကီး�ကီးေတွန ဲ ့ သူတေတွ ို ့ လာတယ်။ ေလလိလ ု ျင်ြမန်တဲ့ ခပ်�ကီး�ကီး ေ�ကာက်စရာ သတ�ဝါေတွကို ေကျာေပါ်ကခွစးီ တယ်။ ေြပာင်လက်လက် သတ�ုေချာင်းေတွကေန လ�ပ်စးီ လက်ခိုငး် ၊ မိးု �ကိုးပစ်ခင ို း် လိရတယ် ု့ ။ အက်ဇ်တက်ေတွရဲ ့ သစ်သားဓားေတွ၊ ေကျာက်လတ ှံ ေ ံ တွ မယှဉ်�ိင ု တ ် ဲ့ �ပိုးြပက်ေနတဲ့ ဓား�ှညေ ် တွ၊ ထိးု လိမေပါက် ု့ တဲ့ ဒိင ု း် ကာေတွ သူတမှ ုိ ့ ာ �ှိ�ကတယ်။ တချို �အက်ဇ်တက်ေတွက ဒီလစ ူ ိမး် ေတွဟာ နတ်ေဒဝတာေတွြဖစ်မယ် လိထင် ု ့ တယ်။ တချို �ကလည်း မိစာ� နတ်ဆးုိ ေတွ၊ လူေသေတွရဲ ့ ဝိဉာဉ်ေတွ၊ တန်ခးို �ှိတဲ့ စုနး် ကေဝေတွ စသည်ြဖင့် ြငင်းခံ�ု ကတယ်။ စပိနေ ် တွကို �ှိတအ ဲ့ င်အားေတွစ�ု ပီး ေတာ်လန ှ မ ် ယ်အ ့ စား အက်ဇ်တက်ေတွက အချိနယ ် �ူ ပီး ေသချာစဉ်းစား�ကတယ်၊ ေဆွးေ�ွးတိင ု ပ ် င်�ကတယ်။ အေလာတ�ကီးလုပ်စရာမှ မလိတ ု ာလို ့ သူတြမင် ို ့ တယ်။ ေကာတက်စမ ် ာှ စပိနသ ် ား အေယာက် (၅၅၀) ထက် ပိမ ု ပါပါဘူး၊ ဒီလူ (၅၅၀) ေလာက်န ဲ ့ လူသန်းချီတဲ့ အင်ပါယာတစ်ခက ု ို ဘာလုပ်�င ို မ ် ာှ မိလဲ ု့ ။ ေကာတက်စ်လည်း အက်ဇ်တက်ေတွအေ�ကာင်း ဘာမှမသိပါဘူး။ ဒါေပမယ့် သူနသူ ဲ ့ လူ ့ ေတွမာှ �ပိုင်ဘက်ေတွထက် သိသသ ိ ာသာအားသာချက်ေတွ �ှိတယ်။ အက်ဇ်တက်ေတွက ထူးဆန်းေသာ၊ အနံဆိ ူ ိမး် ေတွ ေရာက်လာတာကို ဘယ်လရ ို င်ဆင ုိ ရ ် မလဲဆတ ုိ ဲ့ အေတွ�အ�ကံုမ�ှိတဲ့ အချိနမ ် ာှ ့ းု ေသာ ဒီလစ စပိနေ ် တွနားလည်ထားတာက ကမ�ာ�ကီးမှာ လူမသိေသးတဲ့ လူေနေဒသေတွ အြပည့� ် ိှေနတယ်၊ သူတလံ ို ့ းု ဝမသိက�မ်းတဲ့ ေနရာေတွ၊ အေြခအေနေတွကို ကျူးေကျာ်ဖို ့ ဘယ်သမှ ူ ့ ာမှ သာလွနတ ် ဲ့ က�မ်းကျင်မ� 385 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge �ှိမေနဘူး ဆိတ ု ာပါပဲ။ ေခတ်ဥေရာပသိပံပ � ညာ�ှငလ ် ပ ို ဲ ေခတ်ဥေရာပ နယ်ချဲ�သမားအတွက် မသိြခင်းနယ်ထက ဲ ို ခုနဆ ် င်းရတာ စိတလ ် ပ � ်�ှား ေပျာ်ရင � စ ် ရာြဖစ်ေနခဲပ ့ ါတယ်။ (၁၅၁၉) ဇူလင ို ၊် ေနာက်မတွနခဲ ့် ပ ့ ါဘူး။ ေနသာတဲ့ ကမ်းေြခမှာ ေကျာက်ချ�ပီးတဲအ ့ ခါ သိပံစ � ိတက ် းူ ယဉ်�ုပ်�င ှ ထ ် မ ဲ ာှ ေကာတက်စက ် �ဂိုဟ်သားတစ်ေကာင်က လ�ပ်�ှားဖို ့ သူယာဉ်ပျံ ထက ဲ ေန ့ ထွကလ ် ာ�ပီး အံအ ့ ားသင်ေ ု ့ ု မင်းတို ့ ့ နတဲ့ ေဒသခံေတွကို “ငါတို ့ �ငိမး် ချမ်းေရးအတွက် လာတာပါ။ ငါတိကိ ေခါင်းေဆာင်အြဖစ်မတ ှ ယ ် ပ ူ ါ” လို ့ ေြပာသလိေ ု ပါ၊့ ေကာတက်စ်က သူဟာ စပိနြ် ပည်ဘရ ု င်မင်းြမတ်ရဲ ့ �ငိမး် ချမ်းေရးသံတမန်ြဖစ်ေ�ကာင်းေြပာ�ပီး အက်ဇ်တက်ဘရ ု င် Montezuma II နဲ ့ သံခင်းတမန်ခင်းေတွ�ဆဖ ုံ ိ ု ့ ေတာင်းဆိလ ု က ို ပ ် ါတယ်။ (ဒါကေတာ့ ေလာဘတ�ကီးစွနစားတဲ ့် ့ ခရီးတစ်ခုကို အ�ှကမ ် ဲတ ့ ဲ့ လိမည ် ာမ�ပါ။ ဦးေဆာင်လာတာပါ။ ေကာတက်စက ် စပိနဘ ် ရ ု င်က သူဟာသူ ့ ေကာတက်စဆ ် တ ုိ ာေရာ၊ အက်ဇ်တက်ဆတ ုိ ာေရာ �ကားေတာင်မ�ကားဖူးဘူး။) အက်ဇ်တက်ရဲ ့ေဒသခံ ရန်သေ ူ တွဆက ီ လမ်းြပေတွ၊ စားစရာေတွ နဲ ့ စစ်ေရးအေထာက်အပံတ ့ ချို � ေကာတက်စ် ရခဲတ ့ ယ်။ �ပီးေတာ့ သူက Tenochtitlan ဆိုတဲ့ အက်ဇ်တက်�မို �ေတာ်ဆီ ချီတက်သာွ းခဲတ ့ ယ်။ အက်ဇ်တက်ေတွက လူစိမး် ေခါင်းေဆာင်ကို လူစိမး် ေတွကို အင်ပါယာအ�ှင ် စကားေြပာေနတုနး် တန်းလန်းမှာပဲ သူလူ ် တွက ့ စပိနေ သူတ�မိ ို ့ ုေတာ်ဆီ Montezuma Montezuma ေကာတက်စက ် ရဲ ့ ချီတက်ခင ွ ြ့် ပုလိက ု �် ပီးေတာ့ နဲ ့ ေတွ� ခွငေ ့် ပးပါတယ်။ အချက်ေပးလိက ု တ ် ာနဲ ့ (သစ်သားတင်းပုတေ ် တွ၊ သံမဏိလက်နက်ကင ို ် ေကျာက်ဓားေတွ ကိင ု ထ ် ားတဲ)့ သက်ေတာ်ေစာင်ေ ် ေရ�ှိ ဧည်သ ့ ည်ေတာ်က အိမ်�ှငဘ ် ရ ု င်ကို သံပန် ု ့ းအြဖစ် ့ တွကို သတ်ြဖတ်�ပီး ဂုဏသ ေခါ်သွားခဲပ ့ ါတယ်။ အခုမှ ေကာတက်စ်က သိပ်ထ� ိ ိှလယ ွ တ ် ဲ့ အေြခအေနထဲ ေရာက်သာွ းတာ။ ဘုရင်ကို သူဖမ်းထားေပမယ့် ေဒါသေပါက်ကေ ွဲ နတဲ့ ေသာင်းနဲ ချီ ို နတဲ့ သန်းနဲ ချီ ့ တဲ့ ရန်သူ စစ်သည်ေတာ်ေတွ၊ ရန်လေ ့ တဲ့ ြပည်သြူ ပည်သားေတွက သူကိ ု း် ထားတယ်။ ဒီတက ို �် ကီးတစ်ခလ ု းံု အေ�ကာင်းလည်း သူဘာမှမသိဘးူ ။ ့ ု ဝိင သူမာှ ့ �ှိတာ ရာဂဏန်းေလာက်ပဲ�ိှတဲ့ စပိနေ ် တွ နဲ ့ အနီးဆံးု ဆိလ ု ုိ ့ ကီလမ ို ီတာ (၁၅၀၀) ေကျာ်အကွာ ကျူးဘားမှာ�ှိတဲ့ စပိနအ ် ရံတပ်ေတွပဲ ြဖစ်ပါတယ်။ ဘုရင်က လွတလ ် ပ်ေနဆဲ၊ (တိင ု း် ြပည်က)ို တာဝန်ယထ ူ ားတုနး် ပဲ ဆိတ ု ာနဲ ့ “စပိနသ ် အ ံ မတ်�ကီး” က ဧည်သ ့ ည်တစ်ေယာက်ဆတ ုိ ာထက်ပိေ ု �ကာင်း နန်းေတာ်မာှ ပဲ သံပန် ု ့ းအြဖစ်ထားတယ်။ အုပ်ချုပ်ေရးစနစ်တစ်ခြု ဖစ်တယ်၊ Montezuma က ဒီလုိ အများထင်ေစဖို ့ ေကာတက်စက ် အက်ဇ်တက်အင်ပါယာက မ�ကံုစဖူးအေြခအေနက တိင ု း် ြပည်ကို ကို ဗဟိက ု ချုပ်ကင ို မ ် မ � ျားလွနး် တဲ့ ဒီစနစ်ကို အုပ်ချုပ်ေနတယ်လပဲ ုိ ့ Montezuma ပျက်ယင ွ း် သွားေစတယ်။ ထင်ရေအာင်လပ ု ်ထားေတာ့ 386 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge အက်ဇ်တက်အထက်တန်းလ�ာေတွက သူအမိ ် ့ ု နာခံေနဆဲပဲ၊ တစ်နည်း ေကာတက်စက ် ို နာခံေနတာေပါ။့ ့ နကိ ဒီအေြခအေနက လအတန်�ကာသွားတယ်။ ဒီအေတာအတွငး် မှာ ေကာတက်စ်က Montezuma နဲ ့ သူ ့ လူေတွကို ေမးခွနး် ေပါင်းများစွာ ေမးတယ်၊ စကားြပန်ေတွကို ေဒသဘာသာစကားများစွာ ေလ့လာခိင ု း် တယ်၊ အက်ဇ်တက်အင်ပါယာ၊ မျိုး�ွယစ ် ေ ု တွ၊ လူမျိုးစုေတွ၊ အင်ပါယာလက်ေအာက်က �မို �ေတွန ဲ ့ က�မ်းဝင်ေအာင် စပိနေ ် လ့လာေရးအဖွဲ�ငယ်ေတွကို အရပ်ရပ်ကို ေစလ�တတ ် ယ်။ ေနာက်ဆးုံ မှာ အက်ဇ်တက်အထက်တန်းလ�ာက ေကာတက်စန ် ဲ ့ Montezuma ကို ပုနက ် န်�ပီး ဧကရာဇ်အသစ်တင်တယ်၊ �မို �ေတာ်ကေန စပိနေ ် တွကို ေမာင်းထုတတ ် ယ်။ ဒါေပမယ့် အင်ပါယာဖွဲ�စည်းမ�မာှ အက်ေ�ကာင်းေတွ များစွာ�ှိတယ်။ အက်ေ�ကာင်းေတွ ကျယ်လာေအာင် အင်ပါယာကို အတွငး် ကေန �ပိုကွေ ဲ အာင် ေကာတက်စ်က သူသထ ိ ားတဲ့ သုတကို အသံးု ချတယ်။ သူက အင်ပါယာရဲ ့ သာမန်ြပည်သြူ ပည်သားေတွကို သူနေပါင် ဲ့ း�ပီး အုပ်ချုပ်သူ အထက်တန်းလ�ာကို တိက ု ဖ ် ိုစည် ့ း�ံုးတယ်။ ြပည်သေ ူ တွက ဆိးု ဆိးု ဝါးဝါးကို စပိနအ ် ေ�ကာင်းနဲ ့ အတွကလ ် ခ ွဲ ဲတ ့ ယ်။ သူတက ို ့ အက်ဇ်တက်ေတွကို ကာရစ်ဘယ ီ န်မျိုးြဖုတ်သတ်ြဖတ်တဲ့ ကိစေ � တွ မုနး် ေပမယ့် ဘာမှမသိဘးူ ။ အက်ဇ်တက်ရဲဖိ့ �ပ ိ ှ ် မက � လွတေ ် အာင် သူတကိ ို ့ ု စပိနက ် ကူညမ ီ ယ်လို ့ သူတထင် ို ့ ခတ ဲ့ ာ။ စပိနက ် သူတကိ ို ့ ု သိမး် ယူလမ ိ မ ့် ယ်လို ့ လံးု ဝမေတွးခဲဘ ့ းူ ။ ေကာတက်စန ် ဲ ့ သူလူ ံု တွ ့ ယေ ရာဂဏန်းေလာက်က သူတကိ ို ့ ု တစ်ခခ ု ုဒက ု �ေပးခဲရ ူ တွကို သူတို ့ အသာေလး လ�မး် မိးု အ�ိင ု ယ ် လ ူ ရတယ် ို ့ လို ့ သူတကိ ို ့ ယ ု သ ် တ ူ ို ့ ့ င်ေတာင် ဒီလေ ေသချာေနခဲတ ့ ယ်။ ပုနက ် န်ေနတဲြ့ ပည်သေ ူ တွက ေသာင်းချီတဲ့ တပ်သားေတွန ဲ ့ စစ်တပ်တစ်တပ်ကို ေကာတက်စ်ကေ ို ပးတယ်။ သူတအကူ ို ့ အညီန ဲ ေကာတက် စ်က �မို �ေတာ်ကို လက်ရသိမး် ခဲပ ့ ့ ါတယ်။ ဒီအေြခအေနမှာ မက�ဆီကက ို ို စပိနစ ် စ်သားေတွန ဲ ့ အေြခချေနထိင ု သ ် ေ ူ တွ ပိပ ု ိ�ု ပီး ေရာက်လာ�ကတယ်၊ တချို � ကျူးဘားက၊ တချို �က စပိနက ် ေနလာ�ကတာ။ တကယ်ဘာြဖစ်ေနတာလဲလို ့ ေဒသခံေတွ သိရတဲအ ့ ချိနက ် ျေတာ့ အခါေ�ှာင်းသွားခဲပ ့ ါ�ပီ။ Vera Cruz (၁၀၀)အတွငး် မှာ အေမရိကတိက ု ် (၂) တိက ု ရ ် ဲ ့ တိင ု း် ရင်းသားဦးေရဟာ ကို စပိနေ ် တွ ေြခချ�ပီး �ှစ် (၉၀) ရာခိင ု � ် န � း် ေလာက်ကို မူလထဲကေန ေလျာက ူ တွန ဲ ့ အတူအေမရိကကို ေရာက်လာတဲ့ ့ ျသွားခဲပ ့ ါတယ်။ အဓိကေတာ့ ကျူးေကျာ်သေ ေရာဂါဆန်းေတွေ�ကာင်ပ ့ ါ။ ေလာဘ�ကီးေသာ၊ အသက်�ှငက ် ျန်ရစ်သေ ူ တွက �ှင�် ကီး လူမျိုးစွ�ဲ ကီးေသာ (စပိန)် က ကျား အုပ်ချုပ်သေ ူ တွရဲ ့ လက်ေအာက်မာှ (အက်ဇ်တက်) ထက်ဆးုိ မှနး် သေဘာေပါက်သာွ းပါေတာတ ့ ယ်။ ေကာတက်စ် မက�ဆီကို ေရာက်�ပီး (၁၀)�ှစအ ် �ကာမှာ ပစ်ဇာ�ိုက အင်ကာအင်ပါယာရဲ ့ ကမ်းကို ဆိက ု ခ ် ဲပ ့ ါတယ်။ လည်း သိေသာ် ု့ သူတပ် �ွ ့ ဖဲက ေကာတက်စထ ် က်ေတာင် အရင်အ � တွကေန ့ ရင်ကျူးေကျာ်မေ ရခဲတ ့ ဲ့ လူနည်းပါေသးတယ်၊ (၁၆၈) ေယာက်ပါ။ အသိဗဟုသတ ု နဲ ့ အေတွ�အ�ကံုေတွကေန 387 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ပစ်ဇာ�ိုက အကျိုးရခဲပ ့ ါတယ်။ အင်ကာက အက်ဇ်တက်ေတွရဲ ့ �ကမ�ာဆိးု ကို ဘာမှမသိခဲဘ ့ းူ ။ ပစ်ဇာ�ိုက ေကာတက်စ်ကို ပံတ ု က ူ းူ �ပီး သူကိ ု သ ် ူ စပိနဘ ် ရ ု င်ရဲ �ငိ ့ မး် ချမ်းေရးသံတမန်ပါလို ့ ေြပာတယ်၊ အင်ကာဘုရင် ့ ယ Atahualpa ကို သံတမန်စကားဝိင ု း် ကို ဖိတတ ် ယ်၊ ြပန်ေပးဆွတ ဲ ယ်။ လ�ပ်မရေတာတ ့ ဲ့ အင်ပါယာကို ေဒသခံေတွန ဲ ့ ေပါင်း�ပီး သိမ်းသွငး် ခဲတ ို ေဒသခံေတွရဲ �ကမ� ာကိသ ု ာ အင်ကာအင်ပါယာက ့ ယ်။ မက�ဆီကက ့ လူထက ု သိေနခဲမ ုိ င် သူတေတွ ို ့ ကျူးေကျာ်သေ ူ တွန ဲ ့ ပူးေပါင်းခဲမ ် ါဘူး။ ဒါေပမယ့် သူတို ့ ့ ယ်ဆရ ့ ာှ မဟုတပ မသိခ�ဲ့ ကဘူးေလ။ *** ကိယ ု ေ ့် ဒသဝန်းကျင်ပဲ�ကည်တ ့ တ်တဲ့ အေမရိကတိင ု း် ရင်းသားမျိုး�ွယေ ် တွပဲ အြမင်ကျဉ်းမ�အတွက် မဟုတပ ် ါဘူး။ �ကီး�ကီးမားမားေပးဆပ်ရတာ အာ�ှရဲ ့ အင်ပါယာ�ကီးေတွြဖစ်တဲ့ ေအာတမန်၊ ဆဖာဗစ်၊ မိဂ ု ယ် နဲ ့ တ�ုနအ ် င်ပါယာေတွဟာ ဥေရာပသားေတွရဲ ့ �ကီး�ကီးမားမား ေတွ� �ှိတအ ဲ့ ေ�ကာင်းကို သိပ်မ�ကာခင်ပဲ �ကားသိ�ကတယ်။ ဒါေပမယ့် ဒီေတွ� �ှိမေ � တွကို သူတို ့ စိတဝ ် င်စားဟန် သိပ်မ�ှိလဘ ှ းူ ။ ကမ�ာ�ကီးက အာ�ှကို ဥေရာပသားေတွန ဲ ့ ဗဟိြု ပု�ပီးလည်ပတ်ေနတယ်လပဲ ို ့ အ�ပိုင် အေမရိက၊ ဒါမှမဟုတ် သူတို ့ ဆက်လက်ယ�ံု ကည်ထားေတာ့ အတ�လ��တ ိ န ် ဲ့ ပစိဖိတသ ် မုဒရ � ာေတွက ပင်လယ်လမ်းေ�ကာင်းသစ်ေတွကို လ�မး် မိးု ချုပ်ကင ို ဖ ် ို ့ မ�ကိုးစားခဲ�့ ကဘူး။ စေကာတ ို ျိုး ့ လန်၊ ဒန်းမတ်လမ အင်အားေသးတဲ့ ဥေရာပဘုရင်� ို င ် ေ ံ တွကေတာင် အေမရိကတိက ု က ် ို ‘�ှာေဖွ - သိမး် ပိက ု ’် ခရီးေတွ ့ င နည်းနည်း ေစလ�တခ ် ေ ဲ့ သးတယ်။ အစ�လာမ်ကမ�ာ၊ အိ�ယ ိ� နဲ တ�ု တက ် ေန အေမရိကကို စူးစမ်းဖိ၊ု ့ သိမး် ပိက ု ဖ ် ို ့ ့ ေလ့လာေရးခရီးတစ်ခုမှ ေစလ�တခ ် ဲြ့ ခင်း မ�ှိဘးူ ။ ဥေရာပမဟုတတ ် ဲ့ အင်အား�ကီး�ိင ု င ် က ံ ေန အေမရိကကို စစ်ချီခရီးေစလ�တခ ် ဲတ ု င ် က ံ ဂျပန်ပါ။ ဒါက (၁၉၄၂) ဇွနမ ် ာှ ပါ၊ ဂျပန်တပ်ဖဲ�ွက အေမရိကန်စစ်သား ့ ဲ့ ပထမဆံးု �ိင (၁၀)ေယာက်၊ ေခွးတစ်ေကာင်န ဲ အတူ Kiska နဲ Attu ဆိတ ု ဲ့ အလာစကာကမ်းလွနက ် က�န်းေသးေလး (၂)ခုကို ့ ့ သိမး် ပိက ု ခ ် ဲတ ဲ့ ါဘူး။ ့ ာပါ။ ဂျပန်ေတွ ကုနး် မ�ကီးအနီးအနားေတာင် မေရာက်ခပ ေအာ်တမန်တ၊ို ့ တ�ုတတ ် က ို ့ ေဒသအားြဖင့် ေဝးလွနး် လိ၊ု ့ နည်းပညာ စီးပွားေရး စစ်ေရး လိအ ု ပ်ချက်ေတွ မ�ှိလို စသည် ြဖင့် အေ�ကာင်းြပဖို ခက် ပါတယ်။ကျန်ဟက ီ ို တ�ုတက ် ေန အေ�ှ �အာဖရိကကို ့ ့ (၁၄၂၀)ြပည်လ ့ န ွ က ် ာလေတွမာှ ေစလ�တခ ် ဲတ ့ ဲ့ အရင်းအြမစ်ေတွက အေမရိကကို ေစလ�တ်ဖို ့ လံေ ု လာက်�င ို ေ ် ကာင်းပါတယ်။ တကယ်က တ�ုတေ ် တွ စိတမ ် ဝင်စားခဲလ ို ့ အေမရိကတိက ု ပ ် ါဝင်တဲ့ ့ ပါ။ တ�ုတဘ ် ာသာနဲ ့ ကမ�ာေ ု ို (၁၆၀၂) ခု�စ ှ မ ် ာှ မှ ပထမဆံးု ထုတေ ် ဝခဲပ ့ ြမပံက ့ ါတယ်၊ ဒါေတာင် ဥေရာပ သာသနာြပုအဖွဲ�တစ်ခုက ထုတတ ် ာပါ။ အေမရိက၊ အတ�လ��တ ိ ် နဲ ့ ပဖိဖိတသ ် မုဒရ � ာေဒသေတွမာှ အံမတု�င ို တ ် ဲ့ က�မ်းကျင်မရ � ဲ ့ အကျိုးကို �ှစေ ် ပါင်း (၃၀၀) ေလာက် ဥေရာပသားေတွ ခံစားခဲ�့ ကပါတယ်။ ဒီေဒသေတွမာှ ခိုကရ ် န်ြဖစ်ပာွ းရတာမျိုးဆိလ ု ို ့ 388 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge သူတအင် ို ့ အား�ကီးေတွအချင်းချင်း�ကားမှာပဲ �ှိခတ ဲ့ ာပါ။ စုေဆာင်းမိလာတဲ့ အရင်းအြမစ်၊ ဓနအင်အားေတွန ဲ ့ ဥေရာပသားေတွဟာ အာ�ှတက ို က ် လ ို ည်း ကျူးေကျာ်ခ�ဲ့ ပီး အာ�ှအင်ပါယာေတွကို အ�ိင ု ယ ် က ူ ာ သူတအချင် ို ့ းချင်း�ကားမှာ ခွေ ဲ ဝယူခဲ�့ ကပါတယ်။ ေအာ်တမ ို န်၊ ပါ�ှန၊် အိ�ယ ိ� နဲ ့တ�ုတတ ် ို အိ ့ ပ်ရာက �ိးု လာ�ပီး သတိြပုမိချိနမ ် ာှ ေတာ့ သိပ်ေနာက်ကျေနခဲပ ့ ါ�ပီ။ *** (၂၀)ရာစုေရာက်ေတာမ ှ ာ ဥေရာပမဟုတတ ် ဲ့ ယဉ်ေကျးမ�ေတွက ကမ�ာနဲချီ ့ သ ့ တဲ့ အြမင်စစ်စစ်ကို ေမွးစား�ိင ု ခ ် ဲပ ့ ချက်ေတွထက ဲ တစ်ခုပါ။ ့ ါတယ်။ ဒီအချက်က ဥေရာပ�ကီးစိးု မ�ကို �ပိုလဲေစတဲ့ အေရး�ကီးတဲအ အယ်ဂျီးရီးယား လွတလ ် ပ်ေရးစစ်ပဲွ (၁၉၅၄-၆၂)မှာ အေရအတွက၊် နည်းပညာ နဲ ့စီးပွားေရးအင်းအား�ကီးမား သာလွနတ ် ဲ့ ြပင်သစ်စစ်တပ်တစ်တပ်ကို အယ်ဂျီးရီးယားေြပာက်ကျားေတွက အ�ိင ု ရ ် လိက ု ပ ် ါတယ်။ အယ်ဂျီးရီးယားေတွ ေအာင်ပဲခ ွ � ံ င ို တ ် တ ဲ့ ာ သူတကိ ို ့ ု ကိလ ု န ို ဆ ီ န်ကျင် ေရး �ိင ု င ် တ ံ ကာကွနယ ် က်တစ်ခုက ့ ေထာက်ပံေ ့ ပးခဲတ ့ ာရယ်၊ ကမ�ာမ ီ ယ ီ ာကို ့ ဒ သူတယံ ုိ ့ �ု ကည်ချက်အတွက် အသံးု ချတတ်တာရယ်ေ�ကာင်ပ ့ ါ။ ြပင်သစ်ြပည်တင ွ း် က လူထအ ု ြမင်ကလည်း ပိစေ ိ ကွးေြမာက်ဗီယက်နမ်က ဘီလးူ �ကီးအေမရိကန်ကို ေကာင်းစွာ အေ�ကာင်းေပါေလ။ ့ ေအာင်�င ို တ ် ာလည်း အလားတူ မဟာဗျူဟာေပါ်မှာပဲ အေြခခံပါတယ်။ ဒီေြပာက်ကျားအင်အားစုေတွက ဘာကိြု ပခဲသ ုိ င် ေဒသတွငး် ့ လဲဆရ �ုနး် ကန်မက � ကမ�ာအ ို တာင် အ�ိင ု ယ ် � ူ င ို တ ် ယ် ဆိတ ု ာပါ။ ့ ေရးကိစြ� ဖစ်လာရင် စူပါအင်အား�ကီးေတွကေ မွနတ ် ဇ ီ ူမာ Montezuma တစ်ေယာက် စပိနြ် ပည်အေပါ် အများလူထအ ု ြမင်ကို ြခယ်လယ ှ � ် င ို �် ပီးေတာ့ စပိနရ ် ဲ ့ �ပိုင်ဘက် ေပါ်တူဂ၊ီ ြပင်သစ် ဒါမှမဟုတ် ေအာ်တမ ို န်အင်ပါယာေတွဆက ီ အကူအညီရခဲမ ုိ င် ့ ယ်ဆရ ဘာေတွများြဖစ်ခမ ဲ့ လဲ ဆိတ ု ာ ေတွး�ကည်ရ ့ င် စိတဝ ် င်စားစရာပါ။ �ှားပါးပင်ကမ ူ ျား �ှင ့် အေမ့ခံကျမ်းများ “ဟိးု မိးု ကုပ်စက်ဝိင ု း် အလွနမ ် ာှ ထိနး် သိမး် လိက ု တ ် ာ တစ်စတ ံု စ်ရာ ေကာင်းပါတယ်ေလ” ဆိတ ု ဲ့ �ှိေနတယ်၊ သွားေရာက်စးူ စမ်း�ပီး ဂဏှာမ�ငိမ်တဲ့ စိတက ် းူ က ပိင ု ပ ် ိင ု � ် င ို � ် င ို ် ေခတ်သပ ိ ံန � ဲ့ ေခတ်အင်ပါယာေတွကို စိတဓ ် ာတ်တန ွ း် အားေပးခဲပ � ဲ ့ အင်ပါယာရဲ ့ ဆက်�ယ ွ မ ် က � ့ ါတယ်။ ဒါေပမယ့် သိပံန ဒီထက်နက်��ိငး် ပါတယ်။ စိတဓ ် ာတ်ခန ွ အ ် ားတင်မကဘဲ အင်ပါယာထူေထာင်သေ ူ တွ နဲ ့ သိပံပ � ညာ�ှငေ ် တွ အေလ့အကျင်ခ ် နခဲတ ့ ျင်းပါ ေရာယှကေ ့ ာပါ။ ေခတ်သစ်ဥေရာပသားေတွအတွက် အင်ပါယာထူေထာင်တာ သိပံစ � မ ီ က ံ န ိ း် တစ်ခုြဖစ်�ပီးေတာ့ သိပံေ � လ့လာမ�တစ်ရပ်က နယ်ချဲ�အင်ပါယာစီမံကန ိ း် တစ်ခုပါ။ 389 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge မွတစ ် လင်မေ ် တွ အိ�ယ ိ� ကို ေအာင်�င ို ေ ် တာ့ အိ�ယ ိ� သမိင ု း် ကို ေလ့လာဖို ့ ေ�ှးေဟာင်းသုေတသန ပညာ�ှငေ ် တွ၊ အိ�ယ ိ� ယဉ်ေကျးမ�ကို ေလ့လာဖို ့ မ�ုဿေဗဒပညာ�ှငေ ် တွ၊ အိ�ယ ိ� ေြမကို ေလ့လာဖို ့ ဘူမေ ိ ဗဒပညာ�ှငေ ် တွ၊ အိ�ယ ိ� ေဒသရင်းတိရ စ�ာန်ေတွကို ေလ့လာဖို ့ သတ�ေဗဒပညာ�ှငေ ် တွကို သူတအတူ ို ့ ေခါ်မလာခဲ�့ ကပါဘူး။ �ဗိတန ိ က ် အိ�ယ ိ� ကို ေအာင်�င ို ေ ် တာ့ ဒီလပ ို ညာ�ှငေ ် တွ အကုနေ ် ခါ် ခဲတ ့ ာပါ။ အိ�ယ ိ� မဟာေလ့လာစမ်းစစ်မ� (the Great Survey of India) ကို (၁၈၀၂) ခု ဧ�ပီ (၁၀)ရက်ေနမှ့ ာ စတင် လုပ်ေဆာင်တယ်။ �ှစ် (၆၀) အချိနယ ် ခ ူ တ ဲ့ ယ်။ ေသာင်းချီတဲ့ တိင ု း် ရင်းသားအလုပ်သမားေတွ၊ ပညာ�ှငေ ် တွ၊ လမ်းြပေတွရဲ ့အကူအညီယ�ူ ပီး �ဗိတသ ိ �ေတွက အိ�ယ ိ� တစ်ြပည်လးံု ကို ေသေသချာချာ ေြမပံဆ ု သ ွဲ ားတယ်၊ နယ်နမ ိ ိတေ ် တွ သတ်မတ ှ တ ် ယ်၊ အကွာအေဝးေတွ တိင ု း် တာတယ်။ ပထမဆံးု အ�ကိမအ ် ြဖစ် ဧဝရက်ေတာင်န ဲ ့ တြခားဟိမဝ��ာေတာင်ထတ ွ ေ ် တွရဲ ့ အြမင်က ို တာင် ့ ေ တိတက ိ ျကျ တိင ု း် တာခဲေ ့ သးတယ်။ အိ�ယ ိ� ြပည်နယ်ေတွရဲ စစ် ွ း် ေတွရဲ တည် ေနရာေတွကို ေလ့လာတယ်။ ဒါအြပင် ့ ေရးအရင်းအြမစ်ေတွ၊ ေရ�တင ့ ့ �ှားပါးအိ�ယ ိ� ပင်က ူ တွရဲ ့ ့ ေ ေပျာက်ကယ ွ သ ် ာွ း�ပီြဖစ်တဲ့ အေ�ကာင်းနဲ ့ ေရာင်စလ ံု ပ ိ ်ြပာများကို အိ�ယ ိ� ဘာသာစကားများရဲ ့ အုပ်စခ ု ွဲ မှတတ ် မ်းတင်ြခင်း၊ ေ�ှးမူလအရင်းအြမစ်ကို ေြခရာခံြခင်း နဲ ့ ေမထ ဲ့ ါတယ်။ ့ ားခံရတဲ့ အပျက်အစီးများကို တူးဆွြခင်း စတာေတွကို လုပ်ေဆာင်ခပ မိဟ ု န်ဂျိုဒါ�ို (၃၀၀၀)ေလာက်က က အိ�ု� ြမစ်ဝမ ှ း် ယဉ်ေကျးမ�ရဲ ့ အဓိက�မို � �ကီးေတွထက ဲ ထွနး် ကားခဲ�့ ပီး �ဗိတသ ိ �မတိင ု ခ ် င်က ေမာရိယ၊ ဘီစီ ဂုပတ�၊ (၁၉၀၀) ေဒလီ မှာ ဖျက်ဆးီ ခံခရ ဲ့ တယ်။ (မွတစ ် လင်မ)် တစ်�မို �ပါ။ ဘီစီ ဒီအပျက်အစီးပံ�ု ကီးကို ဘုရင်ေတွက တစ်ချက်ကေလးမှ လှညမ ့် �ကည်ခ ့ ပ ဲ့ ါဘူး။ ဒါေပမယ့် �ဗိတသ ိ �ေ�ှးေဟာင်းသုေတသနေလ့လာမ�တစ်ရပ်က ဒီေနရာကို (၁၉၂၂) ခု�စ ှ မ ် ာှ သတိထားမိခ�ဲ့ ပီး တူးဆွခရ ဲ့ ာကေန အိ�ယ ိ� လူမျိုးေတွ မသိတဲ့ အိ�ယ ိ� ရဲ ပထမဆံ းု မဟာယဉ်ေကျးမ�ကုိ ့ �ှာေဖွေတွ� �ှိခပ ဲ့ ါတယ်။ �ဗိတသ ိ �ေတွရဲ ့ သိပံန � ည်းကျ စူးစမ်းစိတက ် ို ေဖာ်ြပေနတဲ့ တြခားဥပမာတစ်ခုက ေ�ှးေဟာင်း ကူနေ ီ ဖာင်းအက�ရာေတွကို အဓိပာ� ယ်ေဖာ်ခြဲ့ ခင်းပါပဲ။ ဒီအက�ရာကို အေ�ှ �အလယ်ပိင ု း် ေဒသတေလ�ာက်မာှ �ှစ် (၃၀၀၀) နီးပါး သံးု စွခ ဲ ဲတ ့ ာပါ။ ဒါေပမယ့် ဒါကို ဖတ်တတ်တဲ့ ေနာက်ဆးုံ လူသားက ေအဒီ ပထမ�ှစ် (၁၀၀၀) အေစာပိင ု း် မှာ ေသဆံးု ခဲပ ု ပါတယ်။ အဲဒက ီ တည်းက အထင်ကရအေဆာက်အဦးေတွ၊ ေကျာက်တင ို ေ ် တွ၊ ့ ံရ ေ�ှးေဟာင်းအပျက်အစီးေတွန ဲ ့ အိုးြခမ်းကွေ ဲ တွေပါ်မှာ မ�ကာခဏ ေတွ�ေနတာပါ။ ဒါေပမယ့် �� ပ်ေထွးတဲ့ ဒီစာနဲ ့ ေရးထွငး် ထားတာေတွကို ေထာင်ခ ့ �န်ေတွပါတဲ့ ေဒသခံေတွ ဒီအစင်းေ�ကာင်းေတွကို ဘယ်လဖ ို တ်ရလဲ သူတို ့ မသိ�ကပါဘူး၊ က�န်ေတာ်တသိ ို ့ ရသေလာက် သူတို ့ သိဖိလည် ု့ း မ�ကိုးစားခဲပ ့ ါဘူး။ ကူနေ ီ ဖာင်းစာေတွကို ဥေရာပသားေတွ (၁၆၁၈) ခုမာှ သတိထားမိတာပါ။ ပါ�ှာက စပိနသ ် အ ံ မတ် ေ�ှးေဟာင်း ပါစီပိလ ု စ်�မို �ပျက်ကို ေလ�ာက်�ကည်ရ ့ င်း အဲဒမ ီ ာှ ဒီထင ွ း် စာေတွကို သူေတွ�တာပါ၊ ဒါေတွအေ�ကာင်း ဘယ်သမ ူ ှ 390 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge သူကိ ု ခ ် ဘ ဲ့ းူ ။ လူမသိတဲ့ စာအက�ရာရဲ ့ သတင်းက ဥေရာပပညာ�ှငေ ် တွအ�ကားမှာ ပျံ� �ှသွ ံ ့ ား�ပီး ့ ု မ�ှငး် ြပ�ိင သူတကိ ို ့ ု စိတဝ ် င်စားေစခဲပ ့ ါတယ်။ သေကင်္တြပုမှတတ ် မ်းတင်ြခင်းကို ပါစီပိလ ု စ်က (၁၆၅၇) မှာ ကူနေ ီ ဖာင်းအက�ရာတစ်မျိုးရဲ ့ ဥေရာပပညာတတ်ေတွက ပထမဆံးု ပံ� ု ပ ိ ှ ် ထတ ု ေ ် ဝခဲပ ့ ါတယ်။ သေကင်္တြပုမှတတ ် မ်းေတွ ထပ်�ပီး ထွကလ ် ာပါတယ်၊ �ှစ် (၂၀၀) နီးပါး အေနာက်တင ို း် ပညာ�ှငေ ် တွ ဒီသေကင်္တေတွရဲ အဓိ ု ့ ုးစားခဲေ ဲ့ ါဘူး။ ့ ပာ� ယ်ကုိ ေဖာ်ဖိ�ကိ ့ ပမယ့် မေအာင်ြမင်ခပ (၁၈၃၀) ြပည်လ ့ န ွ � ် စ ှ ေ ် တွမာှ ပါ�ှာဘုရင်ရဲ စစ် ိ �အရာ�ှိ ့ တပ်ကို ဥေရာပဟန်န ဲ ့ေလ့ကျင်ေ ့ ပးဖို ့�ဗိတသ Henry Rawlinson ကို ေစလ�တခ ် ပ ဲ့ ါတယ်။ အားတဲအ ့ ချိနမ ် ာှ ေရာလင်ဆန်က ပါ�ှာတခွင ် လှညလ ့် ည်သာွ းတယ်။ တစ်ေနမှ့ ာ ဇဂ�ို �စေ ် တာင်တန်းက ေတာင်စယ ွ တ ် စ်ခုဆီ သူကိ ့ ု ေဒသခံလမ်းြပေတွက ေခါ်သွား�ပီး ဘီဟစ်စတန် (Behistun) ေကျာက်စာကို ြပတယ်။ (၁၅)မီတာအြမင်၊့ (၂၅)မီတာအကျယ်�ိှတဲ့ ဒီေကျာက်စာကို ဘီစီ (၅၀၀) တဝိက ု မ ် ာှ ပထမဒါးယီးရပ်စ်ဘရ ု င်ရဲ ့ အမိနနဲ ် ့ ့ ေတာင်စယ ွ မ ် ျက်�ာှ ြပင်မာှ ကျူနီေဖာင်းအက�ရာသံးု �ပီး ေ�ှးပါ�ှန၊် အိလမိက ု ် နဲ ့ ေဘဘီလန ို ယ ီ န်း (၃)ဘာသာနဲ ့ ေရးထိးု ခဲတ ့ ာပါ။ ေကျာက်စာကို ေဒသခံေတွ အသိများေပမယ့် ဘယ်သမ ူ ှ မဖတ်တတ်ဘးူ ။ ဒီစာေတွကို သူအဓိပာ� ယ်ေဖာ်�င ို ရ ် င် အဲဒအ ီ ချိနက ် အေ�ှ �အလယ်ပိင ု း် အ�ှံ ့ ေတွ�ထားခဲတ ့ ဲ့ ေကျာက်စာေတွ နဲ ့ အြခားစာေတွ အများ�ကီးကို သူေရာ၊ တြခားပညာ�ှငေ ် တွပါ ဖတ်�င ို လ ် မ ိ မ ့် ယ်လို ့ ေရာလင်ဆန်က ယံ�ု ကည်ခတ ဲ့ ယ်။ ဒီလဆ ို ုိ ေမေ ့ လျာခ ့ ံ ေ�ှးေဟာင်းကမ�ာတစ်ခဆ ု သ ီ ာွ းဖို လမ် းပွငသ ့် ာွ းမှာပါ။ ့ ဒီစာေတွကို အဓိပာ� ယ်ေဖာ်�င ို ဖ ် ို ့ ပထမအဆင်က တိတက ိ ျကျကူးယူ�ပီး ဥေရာပကို ပိေပး�ိ ု့ င ု ဖ ် ိပါ။ ု့ ့ ဒါအတွက် ေရာလင်ဆန်က ထူးထူးဆန်းဆန်းစာေတွကို ထူးထူးြခားြခားကေတာ့ မတ်ေစာက်တဲ့ ကူးယူတယ်။ ေတာင်စန ွ း် ေပါ်ကို ေဒသခံများကိလ ု ည်း သူကိ ့ ု သက်စန ွ ဆံ ် ့ ဖျား တက်�ပီး ကူညဖ ီ ို ့ ငှားတယ်၊ ကာဒစ်�်ေ ှ ကာင်ကေလးတစ်ေယာက်ပါ။ သူက ဒီထက ဲ ေကျာက်စယ ွ ရ ် ဲ ့ ေရာက်ဖိအခက် ု့ ဆးုံ ေနရာေတွကို တက်�ပီး ေကျာက်စာရဲ ့ အေပါ် ပိင ု း် ကို ကူးယူေပးခဲတ ိ း် က ့ ယ်။ ဒီစီမံကန (၁၈၄၇) မှာ �ပီးစီးတယ်၊ တိကျ�ပီး အြပည်အ ့ စံပ ု ါတဲ့ ေကျာက်စာမူပာွ းကို ဥေရာပကို ေပးပိခဲ ု့ပ ့ ါတယ်။ ေရာလင်ဆန်က ေအာင်ြမင်မအ � ေပါ် သာယာမေနခဲပ ့ ါဘူး။ စစ်တပ်အရာ�ှိတစ်ေယာက်အေနနဲ ့ သူမှ့ ာ စစ်ေရး၊ �ိင ု င ် ေ ံ ရးတာဝန်ေတွ ထမ်းေဆာင်ေနတဲ�့ ကားကပဲ အချိနအ ် ားရတိင ု း် လ�ို � ဝှကခ ် က်ခဲတဲ့ စာေတွေပါ် နားလည်ဖို ့ အပတ်တကုတ် �ကိုးစားခဲပ ု �ူ ကိုးစားတယ်၊ ေနာက်ဆးုံ မှာ ့ ါတယ်။ နည်းလမ်းတစ်ခ�ု ပီး တစ်ခသ ေကျာက်စာရဲ ေ�ှ ု း် ကို အဓိပာ� ယ်ေဖာ်လို ရသွ ားတယ်။ ေ�ှးပါ�ှနစ ် ာက သူေကာင်းေကာင်းတတ်တဲ့ ့ းပါ�ှန ် အပိင ့ ေခတ်ပါ�ှနစ ် ာနဲ ့ သိပ်မကွာေတာ့ ဒါက အလွယဆ ် းုံ အပိင ု း် ြဖစ်ေနတာ။ ေ�ှးပါ�ှနစ ် ာကို နားလည်သာွ းြခင်းက အိလမိက ု န ် ဲ ့ ေဘဘီလန ို ယ ီ န်အပိင ု း် ေတွရဲ ့ လ�ို � ဝှကခ ် ျက်ေတွကို ေဖာ်ထတ ု ဖ ် ို ့ ေသာက ့ ို ေပးခဲပ ့ ါတယ်။ တံခါးမ�ကီးက ပွငသ ့် ာွ း�ပီးေတာ့ ဆူမာရီယန်ေဈးေတွထက ဲ ဆူညသ ံ ေ ံ တွ၊ အဆီးရီးယန်းဘုရင်ေတွရဲ ့ 391 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge အမိနစာြပန် ့် တမ်းေတွ၊ ေဘဘီလန ို းီ ယန်း အုပ်ချုပ်ေရးအရာ�ှိေတွရဲ ့ ြငင်းခံုသေ ံ တွဟာ ေ�ှးေခတ်ကေန ြပန်အသက်ဝင်�ပီး တရေဟာ ထွကက ် ျလာပါေတာတ ့ ယ်။ ေရာလင်ဆန်လို ေခတ်သစ်ဥေရာပ နယ်ချဲ�ဝါဒီေတွရဲ ့ အားထုတမ ် ေ � တွသာ မပါရင် ေ�ှးေခတ် အေ�ှ �အလယ်ပိင ု း် အင်ပါယာေတွရဲ ့ ကံ�ကမ�ာကို က�န်ေတာ်တို ့ များများစားစား သိဖိုမ�ှ ့ ိပါဘူး။ *** ေနာက်ထပ် နယ်ချဲ�ဝါဒီ ပညာတတ်တစ်ေယာက်က ဝီလျံဂျံုးစ်ပါ။ (၁၇၈၃) စက်တင်ဘာမှာ ဘန်ေဂါနယ် အထက်ခ� ံု ု ံးမှာ တရားသူ�ကီးအြဖစ် တာဝန်ထားေဆာင်ဖို ့ ဂျံုးစ် အိ�ယ ိ� ကို ေရာက်လာပါတယ်။ အိ�ယ ိ� အံဖ ့ ယ ွ ေ ် တွရဲ ဆွ ဲ ဆာင်ြခင်းကို ခံရလို သူ ့ ေ ့ ေရာက်�ပီး (၆) လေတာင်မ�ကာဘူး the Asiatic Society ကို စတင်တည်ေထာင်တယ်။ သူရဲ့ ့ ပညာေရးအဖွဲ�အစည်းဟာ အာ�ှတက ို ရ ် ဲ ့ ယဉ်ေကျးမ�၊ သမိင ု း် နဲ ့ လူအဖွ ရွယပ ် ါတယ်။ အထူးသြဖင်ေ ိ� ေပါ။့ (၂) �ှစ်အတွငး် မှာ ့ တာ့ အိ�ယ ့ ဲ�အစည်းေတွအေ�ကာင်း ေလ့လာဖို ရည် ့ ဂျံုးစ်က သကင်္သ�ိုက် (Sanskrit) ဘာသာစကားအေပါ် သူေတွ ု ပ ိ ှ ် ထတ ု ေ ် ဝပါတယ်၊ ဒါက ့ � �ှိချက်ေတွကို ပံ� မတူညတ ီ ဲ့ ဘာသာစကားများရဲ အရင် းအြမစ်ကို �ှာေဖွေလ့လာတဲ့ သိပံပ � ညာရပ် (comparative linguistics) ့ ရဲ ေ�ှ ့ �ေဆာင်ြဖစ်ခဲပ ့ ါတယ်။ ဟိ�ူ� ဓေလ့ရဲ ့ အထွတအ ် ြမတ်ဘာသာစကား ြဖစ်လာခဲတ ိ� ဘာသာစကား သကင်္သ�ိုကန ် ဲ့ ့ ဲ့ ေ�ှးအိ�ယ ဂရိန ဲ ့ လက်တင်ဘာသာစကားေတွအ�ကားက အံအ ့ ားသင်ဖ ွ ် တူညမ ီ ေ � တွကို သူစာတမ် းေတွမာှ ဂျံုးစ်က ့ ယ ့ ေထာက်ြပခဲပ ဒီဘာသာစကားေတွန ဲ ့ ေဂါသစ်၊ ကဲလတ ် စ်၊ ေ�ှးပါ�ှန၊် ဂျာမန်၊ ြပင်သစ် နဲ ့ ့ ါတယ်။ ဒါအြပင် ့ အဂင်္လပ ိ ်ဘာသာစကားေတွ အ�ကားမှာ တူညမ ီ ေ � တွ �ှိေနခဲပ ် ို ‘အေမ’ ကို ‘မာတာ ့ ါတယ်။ သကင်္သ�ိုကလ matar’ လိေခါ်တယ် ု့ ၊ လက်တင်က ‘မာတာ mater’၊ ေ�ှးကဲလတ ် စ်က ‘မာသာ mathir’ လို ့ ေခါ်တာသာ �ကည်ေ ့ ပေတာ။့ ဒီဘာသာစကားေတွ အားလံးု က ဘံတ ု တ ူ ဲ့ မူလအရင်းအြမစ်တစ်ခု �ှိရမယ်၊ အခုမသိေတာတ ့ ဲ့ ေ�ှးေဟာင်း ဘိးု ေအ ဘာသာစကားတစ်ခက ု ေန ဆင်းသက်လာတယ် လို ့ ဂျံုးစ်က မှနး် ဆခဲတ ့ ယ်။ ေနာင်မာှ အင်ဒ ို - ဥေရာပဘာသာစကားမိသားစုလို ေခါ်တွ ငလ ် ာမယ့် အရာကို သူက ပထမဆံးု သိ�ိှခသ ဲ့ ူ ြဖစ်ပါတယ်။ ့ ဂျံုးစ်ရဲ ့ ေလ့လာမ�က အေရးပါတဲ့ မှတတ ် င ို တ ် စ်ခု ြဖစ်ခပ ဲ့ ါတယ်။ ဒါက သူရဲ့ ့ ရဲရင်�့ ပီး တိကျတဲ့ အ�ုမာနအဆိြု ပုချက်ေတွေ�ကာင်တ ့ င် စနစ်တကျေလ့လာမ� မဟုတဘ ် ဲ နည်းလမ်းေ�ကာင်လ ့ ည်း သူတထ ီ င ွ ခ ် ဲတ ့ ဲ့ ဘာသာစကားေတွကုိ ြဖစ်ပါတယ်။ တြခားပညာ�ှငေ ် တွက ��င ိ း် ယှဉ်�ပီး ဒီစနစ်ကို ေမွးစားယူ�ပီးေတာ့ ကမ�ာေပါ်က ဘာသာစကားအားလံးု ရဲ ့ ဆင်က ု ို စနစ်တကျ ့ ဲ တိးု တက်ြဖစ်ေပါ်လာပံက ေလ့လာ�ိင ု ခ ် ပ ဲ့ ါတယ်။ 392 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ဘာသာေဗဒပညာ�ှငေ ် တွဟာ လက်ေအာက်ခံ လူမျိုးေတွကို ယဉ်ေကျးမ�ေတွကို အင်ပါယာရဲ ့ စိတအ ် ားထားသန်တဲ့ ထိထေ ိ ရာက်ေရာက် သိနားလည်ရမယ်လို ့ အုပ်ချုပ်ဖိုဆိ ု င် ့ ရ ဥေရာပအင်ပါယာေတွက ေထာက်ပံမ � ို ့ က ရခဲတ ့ ယ်။ သူတရဲ ို ့ ့ ဘာသာစကားေတွန ဲ ့ ယံ�ု ကည်ခပ ဲ့ ါတယ်။ အိ�ယ ိ� ကို ေရာက်လာတဲ့ �ဗိတသ ိ �အရာ�ှိေတွဟာ ကလကတ�ားေကာလိပ်မာှ (၃)�ှစအ ် ထိ တက်ရပါတယ်။ အဲဒမ ီ ာှ ဟိ�ူ� နဲ ့ မွတစ ် လင်မဥ ် ပေဒ ကို အဂင်္လပ ိ ်ဥပေဒနဲ ့ အတူေလ့လာရတယ်။ သကင်္သ�ိုက၊် အူရဒူ၊ ပါ�ှနစ ် ကားေတွကို ဂရိ၊ လက်တင်စကားေတွန ဲ ့ အတူေလ့လာရတယ်။ တမီလ၊် ဘဂင်္လ၊ီ ဟိ�ူ� စတန်နယ ီ ဉ်ေကျးမ�ေတွကို သခင်္ျာ၊ ေဘာဂေဗဒ၊ ပထဝီဘာသာရပ်ေတွန ဲ ့ အတူေလ့လာရတယ်။ ဘာသာေဗဒကို ေလ့လာမ�က ေဒသိယဘာသာစကားေတွရဲ ဖွ့ ဲ�စည်းပံန ု ဲ သဒ� ါကို နားလည်ဖို အဖိ းု တန်အကူအညီကို ေပးခဲပ ့ ့ ါတယ်။ ့ ဝီလျံဂျံုးစ်၊ ဟင်နရီေရာလင်ဆန် တိလိ ု့ ု လူေတွလပ ု ် ခ ဲတ ့ ဲ့ အလုပ်ေတွေ�ကာင့် ဥေရာပေအာင်�င ို သ ် ေ ူ တွဟာ သူတို ့ အင်ပါယာေတွကို ေစေ ိ �ဲ့ ကတာပါ။ အရင်ေအာင်�င ို သ ် ေ ူ တွ၊ ့ စစ ့ ပ်စပ်သခ တိင ု း် ရင်းသားလူမျိုးေတွထက်ေတာင် ပိသ ု န ိ ားလည်ခ�ဲ့ ကတယ်။ သူတရဲ ို ့ ့ ထူးကဲတဗ ဲ့ ဟုသတ ု အသိေ�ကာင့် လက်ေတွ� မှာ အားသာချက်ေတွ�ိတ ှ ာ ထင်�ှားပါတယ်။ ဒီလသ ို ာ ဗဟုသတ ု အသိမ�ှိခရ ဲ့ င် ဒီေလာက်နည်းတဲ့ �ဗိတန ိ ေ ် တွက သန်းရာချီတဲ့ အိ�ယ ိ� လူမျိုးေတွကို �ှစ် (၂၀၀) �ကာ ေအာင်ေအာင်ြမင်ြမင် အုပ်ချုပ်၊ ဖိ�ပ ိှ ်၊ ဂုတေ ် သွးစုပ်�င ို ခ ် မ ဲ့ ာှ မဟုတပ ် ါဘူး။ (၁၉) နဲ ့ (၂၀) ရာစုတေလ�ာက်မာှ �ဗိတသ ိ �အရာ�ှိ (၅,၀၀၀)ေလျာေ ့ လျာ၊့ စစ်သား (၄)ေသာင်းမှ (၇)ေသာင်း၊ စီးပွားေရးသမား (၁)သိနး် ၊ သူတအေပါင် ို ့ းပါေတွ၊ မိသားစုေတွစတဲ့ လူနည်းစုက သန်း (၃၀၀) �ှိတဲ့ အိ�ယ ိ� လူမျိုးေတွကို ေအာင်�င ို ၊် အုပ်ချုပ်ဖို လံ ု လာက်ခပ ဲ့ ါတယ်။ ့ ေ ဒါေပမယ့် ဒီလလ ုိ က်ေတွ�အားသာချက်ေတွက အင်ပါယာေတွ ဘာသာေဗဒ၊ �ုကေ � ဗဒ၊ ပထဝီ နဲ ့ သမိင ု း် ေလ့လာမ�ေတွကို ေငွေ�ကးေထာက်ပံေ ် ါဘူး။ သိပံက � ့ ပးရတဲ့ တစ်ခုတည်းေသာ အေ�ကာင်းမဟုတပ အင်ပါယာေတွကို ဝါဒေရးရာ အေရးပါပါတယ်။ ဗဟုသတ ု အသစ်မန ှ သ ် မ�ကို ဥေရာပသားေတွ ယံ�ု ကည်လာ�ကပါတယ်။ ေဖာ်ထတ ု � ် င ို တ ် အ ဲ့ ချက်က ကျိုးေ�ကာင်းဆင်ြခင်စရာကို သူတကိ ို ့ ု တံဆပ ိ ်ခတ်ေပးေနသလိပ ု ါ။ �ှာေဖွတာ အင်ပါယာေတွ စဉ်ဆက်မြပတ် ယေနေခတ် ထတ ိ င ို ် ့ တိးု တက် ပထဝီ၊ ေပးခဲတ ဲ့ ချက်ကလည်း ့ အ ညီတည ူ မ ီ � အ�မဲေကာင်းမွနတ ် ယ်လို ့ ေခတ်သစ် ဗဟုသတ ု သစ်ကို အသံးု ဝင်ေနတဲ့ အဆက်မြပတ် လုပ်ငန်းေတွအြဖစ် ေ�ှးေဟာင်းသုေတသန နဲ�ု့ က�ေဗဒ စတဲ့ သိပံပ � ညာရပ်ေတွရဲ ့ သမိင ု း် မှာ ဥေရာပအင်ပါယာေတွရဲ ေကျးဇူ းကို အသိအမှတမ ် ြပုဘဲ ေနလို ့မရ�ိင ု ပ ် ါဘူး၊ ့ အနည်းဆံးု ေတာ့ သွယဝ ် က ို ေ ် သာအားြဖင်ေ ့ ပါ။့ �သစေ�တးလျန်းေတွရဲ ့ အတိဒက ု �ေတွကို �ုက�ေဗဒရဲ ့ သမိင ု း် ေ�ကာင်းေတွမာှ သိပ်မေြပာြပေပမယ့် ဂျိမး် စ်ကတ ွ ခ ် န ် ဲ့ အဘိရ ု ီဂျင်းနယ် ဂျိုးဆက်ဘန်ခ့် စ် တိအတွ ု့ ကေ ် တာ့ စကားလှလှ �ှာေတွ�တတ်ပါတယ်။ 393 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ဒါအြပင် အင်ပါယာေတွ စုေဆာင်းမိလာတဲ့ ဗဟုသတ ု အသစ်ေတွက အုပ်ချုပ်ခလ ံ မ ူ ျိုးေတွအတွက် ့ အကျိုး�ှိေစဖိ၊ု ့ တိးု တက်မရ � ဲ ့ ေကာင်းကျိုးေတွ ေဆာင်ကျဉ်းေပးဖို ့ (အနည်းဆံးု ေတာ့ သေဘာအားြဖင်)့ ကူညေ ီ ပးပါတယ်။ ေဆးဝါး၊ ပညာေရးစတာေတွ ေထာက်ပံေ ့ ပးတာ၊ ရထားလမ်းေတွ တူးေြမာင်းေတွ တည်ေဆာက်ေပးတာ၊ တရားမ�တမ�န ဲ ့ �ကီးပွားတိးု တက်မက � ို ြဖစ်ထန ွ း် ေစတာ စသည်ြဖင်ေ ့ ပါ။့ နယ်ချဲ�ဝါဒီေတွက သူတို ့ အင်ပါယာေတွဟာ ဂုတေ ် သွးစုပ်အြမတ်ထတ ု တ ် ဲ့ လုပ်ငန်း�ကီးေတွ မဟုတရ ် ပါဘူး ဥေရာပသားမဟုတတ ် ဲ့ လူမျိုးေတွအတွက် အများအကျိုးြပု စီမက ံ န ိ း် ေတွပါလို ခိ ု ခ ် ိုငမ ် ာမာ ေြပာခဲ�့ ကတယ်။ ့ င ရာဒ ် ာဒ ဆိ ု ်ဝန်ပိးု ” ေပါေလ ့ ယ ့ ် ကစ်ပလင်ရဲ စကားနဲ ့ ့ ု “လူြဖူ ရဲ ဝန် ့ ထပ ့ လူြဖူရဲ ဝန် ် ါ ့ ကို ထမ်းရွ ကပ သင်ေမွးသမ� အေကာင်းဆံးု ေတွ ေစလ�တ် သင်သ ် စ ့ ားေတွကို ေရြခားေြမြခား�ှငေ သင်က ့ ိ၊ု ့ ့ �န်ေတွ အလိြု ဖည်ဖ ဖျတ်ဖျတ်လးူ ေကျးလက်န ဲ အ�ိ ု ငး် ေတာေပါ်မှာ ့ ေလးလံတ�ဲ့ ကိုးေတွန ဲ ေစာင် ဆ ုိ း် ဖို ့ ့ ့ င မိစာ� တစ်ဝက်၊ ကေလးတစ်ဝက်န ဲ ့ သင်သ ုံ ့ းအသစ် သုနမ ် န � ေ ် နတဲ့ လူမျိုးေတွ ့ ပန် အချက်အလက်မန ှ ေ ် တွက ဒီစိတက ် းူ ယဉ်ပံြု ပင်ကို မ�ကာခဏဆိသ ု လို ဖံးု ကွယထ ် ားတာအမှနပ ် ါ။ (၁၇၆၄) မှာ �ဗိတသ ိ �ေတွ အိ�ယ ိ� ရဲ ့ အချမ်းသာဆံးု ြပည်နယ် ဘဂင်္လားကို ေအာင်�င ို ခ ် တ ဲ့ ယ်။ အုပ်ချုပ်သအ ူ သစ်ေတွဟာ သူတချမ် ို ့ းသာေအာင်လပ ု ်ဖိုကလွ လ ဲ ို ့ တြခားသိပ်စတ ိ မ ် ဝင်စားဘူး။ ဆိးု ဝါးတဲ့ ့ စီးပွားေရးမူဝါဒကို ချမှတလ ် က ို �် ပီး �ှစအ ် နည်းငယ် အ�ကာမှာပဲ ‘ဘဂင်္လားအငတ်ေဘး�ကီး’ ြဖစ်ေပါ် ခဲပ ှ ်မာှ စြဖစ်�ပီး၊ အဆိးု ဝါးဆံးု အဆင်ေ ့ ါတယ်။ (၁၇၆၉) ခု�စ ့ တွကို (၁၇၇၀)မှာ ေရာက်၊ (၁၇၇၃) ထိ �ှည�် ကာခဲပ ူ းေရရဲ ့ သံးု ပံတ ု စ်ပံြု ဖစ်တဲ့ ဘဂင်္လီ (၁၀)သန်းေလာက်ဟာ ဒီကပ်ေဘးမှာ ့ ါတယ်။ ြပည်နယ်လဦ ဆံးု ပါးခဲ�့ ကတယ်။ အမှနတ ် ကယ်မာှ ဖိ�ပ ိှ ်ချုပ်ချယ်ြခင်း၊ ဂုတေ ် သွးစုပ်အြမတ်ထတ ု ြ် ခင်းရဲ ဇာတ် လမ်းေတွေရာ “လူြဖူရဲ ့ ့ ဝန်ထပ ု ်ဝန်ပိးု ” ဇာတ်လမ်းေရာ ဥေရာပအင်ပါယာေတွဟာ အချက်အလက်ေတွန ဲ ့ ကိစေ � ပါင်းများစွာကို လံးု ဝဥဿံု ကိက ု ည ် မ ီ � မ�ှိပါဘူး။ �ကီးမားလှတအ ဲ့ တိင ု း် အတာနဲ ့ လုပ်ေဆာင်ခ�ဲ့ ကတယ်။ 394 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge မိတေ ် ဆွ သူတအေ�ကာင် ို ့ း ေြပာချင်တာေြပာလိက ု ၊် ဒါကို ေထာက်ခံဖို ့ သာဓကေတွတပံတ ု ပင် �ှာေတွ�လမ ိ မ ့် ယ်။ ဒီအင်ပါယာေတွဟာ ေသြခင်း၊ ဖိ�ပ ိှ ်ြခင်း၊ မတရားမ�ေတွကို ကမ�ာအ�ှံ ့ ြဖန်တဲ ့ ့ ဆိးု ယုတ်တဲ့ စက်ဆပ ု ်ဖွယရ ် ာေတွလို ့ ထင်ြမင်လား၊ သူတရဲ ို ့ ့ ရာဇဝတ်မေ � တွကို စွယစ ် ံက ု ျမ်းတစ်ခုစာ အသာေလး ေရးြဖည်လ ့ ရတယ် ို ့ ။ သူတက ို ့ ေဆးဝါးသစ်ေတွ၊ ပိေ ု ကာင်းတဲ့ စီးပွားေရးနဲ ့ လံြု ခံုေရးေတွကို ေပး�ပီး လက်ေအာက်ခြံ ပည်သေ ူ တွရဲ ့ ြမ�င်တ ့ င်ေပးခဲတ ့ ယ်လုိ ့ ဘဝအေြခအေနကို ြငင်းချက်ထတ ု ခ ် ျင်လား၊ သူတေအာင် ို ့ ြမင်မေ � တွန ဲ ့ ေနာက်ထပ်စယ ွ စ ် က ံု ျမ်းတစ်ခု ထပ်ေရးလိရတယ် ု့ ။ သူတို ့ သိပံပ � ညာနဲ ့ နီးနီးကပ်ကပ် ပူးေပါင်းြခင်းေ�ကာင့် ဒီအင်ပါယာေတွဟာ တန်ခးို အာဏာကို လိသ ု လိသ ု းုံ စွ�ဲ ပီး ကမ�ာ�ကီးကို �ကီး�ကီးမားမား ေြပာင်းလဲေစခဲပ ို ့ ု အေကာင်းပဲ၊ အဆိးု ပဲ လို ့ �ိုး�ိုး�ှငး် �ှငး် တံဆပ ိ ်ကပ်ဖို ့ ့ ါတယ်။ ဒါေ�ကာင် ့ ့ သူတကိ မြဖစ်�င ို ပ ် ါဘူး။ အခု က�န်ေတာ်တို ့ သိတဲ့ ကမ�ာကို သူတို ့ ဖန်တးီ ခဲတ ို ့ ု အကဲြဖတ်ဖို ့ ့ ာြဖစ်�ပီး သူတကိ အယူဝါဒေတွကို က�န်ေတာ်တကိ ို ့ ု ေပးခဲတ ို ့ ။ ့ ာလည်း သူတပါပဲ နယ်ချဲ�ဝါဒီေတွ သိပံပ � ညာကို အတိတန ် မ ိ ိတပ ် ိဆ ု းုိ တဲ့ အဆံးု သတ်ေတွအတွကလ ် ည်း အသံးု ချခဲတ ့ ယ်။ ဇီဝေဗဒပညာ�ှငေ ် တွ၊ မ�ုဿေဗဒပညာ�ှငေ ် တွ၊ တြခားလူမျိုး�ွယမ ် ျားထက် ဘာသာေဗဒပညာ�ှငေ ် တွက ြမင်ြ့ မတ်သာလွနေ ် �ကာင်းနဲ ့ ဒီလမ ူ ျိုးေတွအေပါ်မှာ ဥေရာပသားေတွဟာ အုပ်ချုပ်ဖို ့ သူတမှ ို ့ ာ (တာဝန်မဟုတရ ် င်ေတာင်) အခွငအ ့် ေရး�ှိတယ်လို ့ သိပံန � ဲ ့ သက်ေသထူခ�ဲ့ ကတယ်။ ဝီလျံဂျိမး် စ်က အင်ဒ ို ဥေရာပဘာသာစကားေတွအားလံးု ဟာ တစ်ခတ ု ည်းေသာ ေ�ှးဘာသာစကားကေန ဆင်းသက်လာတယ်လို ့ အဆိြု ပု�ပီးတဲေ ့ နာက်မာှ ေဖာ်ထတ ု ဖ ် ို ့ ပညာ�ှငမ ် ျားက အဲဒဘ ီ ာသာစကားကို စိတအ ် ားထက်သန်ခဲ�့ ကတယ်။ သူတသိ ို ့ လာတာက ေြပာခဲသ ူ တွဟာ ့ ေ လွနခ ် တ ဲ့ ဲ ့ ဘယ်သေ ူ တွလလ ဲ ို ့ �ှစ် (၃၀၀၀)ေကျာ်က အာ�ှအလယ်ပိင ု း် ကေန အိ�ယ ိ� ကို ကျူးေကျာ်ခဲ�့ ကတဲ့ အေစာဆံးု သကင်္သ�ိုကစ ် ကားေြပာသူေတွဟာ သူတကိ ို ့ ယ ု သ ် တ ူ ို ့ အရ်ယာ (Ayra) လို ့ ေခါ် ခဲ�့ ကတယ် ဆိတ ု ာပဲ။ အေစာဆံးု ပါ�ှနစ ် ကားေြပာသူေတွက သူတကိ ို ့ ု အီရီးယာ (Airiia) လို ့ ေခါ် ခဲတ ် တွက သကင်္သ�ိုက် နဲ ့ ပါ�ှန ် (ဂရိ၊ ့ ယ်။ ဒါနဲပဲ့ ဥေရာပပညာ�ှငေ လက်တင်၊ ေဂါသစ် နဲ ့ ကဲလတ ် စ်) ဘာသာစကားေတွကို ေမွးဖွားေပးခဲတ ့ ဲ့ ဒီကမ�ာဦးဘာသာစကားကို ေြပာခဲတ ဲ့ ေ ူ တွက ့ သ သူတကိ ို ့ ယ ု သ ် တ ူ ို ့ ေအရီယန် (Aryan) လို ့ ေခါ်သူေတွ ြဖစ်ရမယ်လို ့ ယူဆလိက ု ေ ် တာတ ိ� ၊ ပါ�ှန၊် ဂရိ နဲ ့ �ိုမန်ယဉ်ေကျးမ�ေတွကို တည်ေထာင်ခသ ဲ့ ေ ူ တွ ့ ယ်။ ခံည ့ ားလှတဲ့ အိ�ယ အားလံးု ဟာ ေအရီယန်ေတွ ြဖစ်ေနတာ တိက ု ဆ ် င ုိ မ ် တ � စ်ခု ြဖစ်�င ို မ ် လား။ ေနာက်�ပီး �ဗိတသ ိ �၊ ေအရီယန်ေတွအေ�ကာင်း ေပါင်းဖက်ေပးလိက ု ပ ် ါတယ်။ ြပင်သစ် နဲ ့ ဘာသာေဗဒသီအုရ ိ ီကို ေအရီယန်ေတွဟာ လူမျိုးတစ်မျိုးြဖစ်တယ်လို ့ အဆိြု ပု�ကတယ်။ ဂျာမန်ပညာ�ှငေ ် တွဟာ ဒါဝင်ရဲ ့ သဘာဝ လံလ ု့ ေရွ းချယ်ြခင်း ဘာသာေဗဒအုပ်စတ ု စ်ခုတင်မကဘဲ လူမျိုးမှ အရပ်�ှညေ ် သာ၊ ဝီရိယ�ကီးတဲ့ သီအုရ ိ ီန ဲ ့ ဇီဝစုဖဲ�ွ မ� - ဆံပင်အေရာင်ေဖျာေ ့ သာ၊ 395 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge မျက်လးံု ြပာေသာ၊ အလုပ်�ကိုးစားေသာ၊ အရမ်း ယထာဘူတကျေသာ လူမျိုးြဖစ်တယ်၊ ကမ�ာတလ�ားမှာ ယဉ်ေကျးမ�အေြခခံ အုတြ် မစ်ေတွ ချေပးဖို ့ ေြမာက်ဘက်�င ှ း် ထုေတွ�ကားကေန ေပါ်ထွကလ ် ာခဲတ ့ ာ။ စိတမ ် ေကာင်းစရာက ေအရီယန်ေတွဟာ အိ�ယ ိ� နဲ ပါ�ှ ကို ကျူးေကျာ်ဝင်ေရာက်�ပီး ဒီနယ်ေြမေတွမာှ ေတွ�တဲ့ ့ ေဒသခံတင ို း် ရင်းသားေတွန ဲ ေသွ းေရာခဲ�့ ကလို ေဖျာ ေ ံ င်ေတွကို သူတရဲ ို ့ ့ ့ ့ တာတ ့ ဲ့ အသားအေရာင်န ဲ ေရ� ့ ေရာင်ဆပ ့ ယထာဘူတကျတဲစ ့ ိတဓ ် ာတ်န ဲ ့ အလုပ်�ကိုးစားမ�ေတွန ဲ ့ အတူ ဆံးု �� ံးခဲရ ိ� နဲ ့ ့ တယ်။ တဆက်တည်းမှာပဲ အိ�ယ ပါ�ှ ရဲ ့ ယဉ်ေကျးမ�ေတွဟာ ကျဆင်းသွားခဲတ ့ ယ်။ ဥေရာပမှာေတာ့ ေအရီယန်ေတွဟာ သူတို ့ ေသွးသားစစ်မက � ို ထိနး် သိမ်းထား�ိင ု ခ ် တ ဲ့ ယ်။ ဒါေ�ကာင် ို ဖ ် ို စွ ့ ့ ဥေရာပသားေတွဟာ ကမ�ာကို ေအာင်�င ့ ာ ့ မး် ခဲတ ြဖစ်တယ်၊ ကမ�ာကို အုပ်ချုပ်ဖို ့ ထိက ု တ ် န်ခဲတ ့ ာ ြဖစ်တယ်၊ နိမ်က ့ မ ူ ျိုးေတွန ဲ ့ ေသွးမေရာဖို ့ ့ ျတဲလ သတိြပုမယ်ဆရ ုိ င်ေပါေလ (စသည်ြဖင့် ယူဆယံ�ု ကည်�ကတယ်)။ ့ ဒီလို လူမျိုးေရး အစွနး် ေရာက် သီအုရ ိ ီေတွဟာ ကမ�ာ�ကီးကို အေနာက်ကမ�ာက လ�မး် မိးု ေအာင်�င ို ြ် ခင်းကို မ�တတယ်လို ့ အေ�ကာင်းြပ�ပီး မျိုးဆက်ေပါင်းများစွာ သူတရဲ ို ့ ့ အေရးပါမ�န ဲ ့ ေလးစားခံထက ို မ ် � စတာေတွကို ခံစားသံးု ေဆာင်ခ�ဲ့ ကတယ်။ (၂၀)ရာစုေ�ှာင်းပိင ု း် ေရာက်ေတာမ ့ ှပဲ အေနာက်အင်ပါယာေတွ �ပိုလဲြခင်းနဲ ့ အတူ လူမျိုးေရးဝါဒကလည်း သိပံပ � ညာ�ှငေ ် တွန ဲ ့ �ိင ု င ် ေ ံ ရးသမားေတွ �ကားမှာ စက်ဆပ ု ်စရာ ြဖစ်လာခဲတ ု �ကည်ကေတာ့ ့ ာပါ။ ဒါေပမယ့် အေနာက်ကမ�ာ�ကီးြမတ်ြခင်းကို အယံအ ေပျာက်ကယ ွ မ ် သွားခဲဘ ့ ဲ ပံစ ု အ ံ သစ်ေတွအေနနဲ ့ ြဖစ်လာခဲတ ့ ယ်။ လူမျိုးေရးဝါဒကို ယဉ်ေကျးမ�ဝါဒ (culturism) နဲ ့ အစားထိးု လိက ု တ ် ယ်။ Culturism ဆိတ ု စ ဲ့ ကားလံးု မျိုး မ�ှိေသးပါေပမယ့် ဒီစကားလံးု ကို တီထင ွ ဖ ် ို ့ အချိနေ ် ရာက်လပ ု ါ�ပီ။ ဒီေနေခတ် ့ အထက်တန်းလ�ာေတွက သာလွန�် ကီးြမတ်ြခင်းကို လူမျိုးေတွအ�ကား ဇီဝြခားနားမ�ေတွန ဲ မတိ င ု း် တာေတာဘ ု း် ကွာြခားချက်ေတွန ဲ ့ ့ ့ ဲ ယဉ်ေကျးမ�ေတွအ�ကား သမိင တိင ု း် တာလာ�ကပါ�ပီ။ “ဒါက ငါတို ့ ေသွးသားထဲက ပါတာဟ” လို ့ က�န်ေတာ်တို ့ မေြပာ�ကေတာဘ ့ ဲ “ဒါက ငါတို ယဉ်ေကျးမ� ထဲကလာတာကွ” လို ေြပာတတ် ေန�ကပါ�ပီ။ ့ ့ ဒါေ�ကာင် ် လင်မေ ် တွ ေ���ေြပာင်းလာြခင်းကို ဆန်ကျင် တဲ့ ဥေရာပလက်ယာပါတီေတွက ့ ့ မွတစ ့ လူမျိုးေရးဆိင ု ရ ် ာ အသံးု အ��နး် ေတွကို သတိထားေ�ှာင်�ကဉ်ေလ့�ိှပါတယ်။ တကယ်လို ့ Marine le Pen ရဲ ့ မိနခွ ် ့ နး် ေရးသားသူေတွက ြပင်သစ်ရဲ ့ Front National ေခါင်းေဆာင်ကို “ဒီလန ို မ ိ ်က ့ ျတဲ့ ဆီးမိက ု မ ် ျိုး�ွယေ ် တွကို ကျုပ်တေအရီ ို ့ ယန်ေသွးနဲ ့ ေရာ�ပီး ကျုပ်တေအရီ ို ့ ယန် ယဉ်ေကျးမ� ပျက်စးီ သွားမှာ ကျုပ်တို ့ မလိခ ု ျင်ဘးူ ” လိများ ု့ �ုပ်သမ ံ ာှ ေြပာဖို ့ အ�ကံြပုမယ်ဆရ ုိ င် သူတေမာင် ို ့ းထုတခ ် ရ ံ မှာေပါ။့ ဒီလေ ို ြပာမယ်အ ့ စား the French Front National ၊ the Dutch Party for Freedom ၊ the Alliance for the Future of Austria တိလိ ု ့ ု ပါတီေတွဟာ ‘ဥေရာပကေနြဖစ်ထန ွ း် လာတဲ့ အေနာက်တင ို း် ယဉ်ေကျးမ�ဟာ ဒီမက ို ေရစီတန်ဖိးု ေတွ၊ သည်းခံြခင်းတရား နဲ ့ကျားမ သာတူညမ ီ �ြဖစ်ြခင်းဆိတ ု ဲ့ လက�ဏာရပ်ေတွ �ှိပါတယ်။ 396 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge မွတစ ် လင်မယ ် ဉ်ေကျးမ�ကေတာ့ အေ�ှ �အလယ်ပိင ု း် ကေန ြဖစ်ထန ွ း် လာ�ပီး ဝါစဉ်အုပ်ချုပ်မ� � င ို င ် ေ ံ ရး၊ ယံ�ု ကည်မအ � စွနး် ေရာက်ြခင်း (fanaticism) နဲ ့မိနး် မမုနး် ဝါဒဆိတ ု ဲ့ လက�ဏာရပ်ေတွ �ှိပါတယ်။ ဒီယဉ်ေကျးမ� (၂) ခုဟာ ကွာြခားလွနး် တာေ�ကာင်၊့ မွတစ ် လင်မေ ် ��ေ � ြပာင်းသူအများကလည်း အေနာက်တင ို း် တန်ဖိးု ေတွကို လက်ခံလက ို ေ ် လျာဖို ့ ဆ��မ�ှိတာ၊ လက်မခံ�င ို တ ် ာေ�ကာင့် သူတကိ ို ့ ု (ဥေရာပကိ)ု ေပးမဝင်သင်ပ ့ ါဘူး။ ဒီလမ ို မ ှ ဟုတရ ် င် သူတက ို ့ ြပည်တင ွ း် ပဋိပက�ေတွ ဖန်တးီ �ပီး ဥေရာပဒီမက ို ေရစီန ဲ ့ လစ်ဘရယ်ဝါဒကို ဖျက်ဆးီ ပစ်လက ို ပ ် ါလိမမ ့် ယ်’ လို ြငင် ု ေ ် လ့�ိှပါတယ်။ ့ းချက်ထတ လူသားြဖစ်မန � ဲ့ ယဉ်ေကျးမ�ေတွ�ကား ြငင်းခံမ ု ေ � တွကို လူမသ � ပ ိ ံပ � ညာရပ်ေတွကလည်း အေြခခံကာွ ြခားချက်ေတွကို အားေကာင်းေစပါတယ်။ ယဉ်ေကျးမ�များ မီးေမာင်းထိးု ြပ�ပီး သမိင ု း် ဆရာေတွန ဲ ့ တိးု တိက ု မ ် ိြခင်းနဲ ့ အထက်ကလို မတူတဲ့ ယဉ်ေကျးမ�ဝါဒီ မ�ုဿေဗဒပညာ�ှငေ ် တွ အားလံးု က ဒီလသ ို အ ီ ရ ုိ ီေတွ နဲ ့ သူတကိ ို ့ ု �ိင ု င ် ေ ံ ရးမှာ အသံးု ချမ�ေတွကို လက်ခံတာေတာ့ မဟုတဘ ် းူ ။ သိေပမယ့ ု့ လ ် ည်း ဒီေနေခတ် ့ မတူတဲ့ လူမျိုး�ွယေ ် တွမာှ ဇီဝြခားနားချက်ေတွဟာ မေြပာပေလာက်ေအာင်ပဲ�ိေ ှ တာ့ ဇီဝေဗဒပညာ�ှငေ ် တွက လူမျိုးေရးဝါဒကို ြငင်းပယ်ဖို ့ လွယတ ် အ ဲ့ ချိနြ် ဖစ်ေနေပမယ့် သမိင ု း် ဆရာေတွန ဲ ့ မ�ုဿေဗဒပညာ�ှငေ ် တွအဖိေတာ ု့ ့ လူယဉ်ေကျးမ� ေတွအ�ကားမှာ ့ ယဉ်ေကျးမ�ဝါဒကို ကွာြခားချက်ေတွဟာ ြငင်းပယ်ဖို ့ မေြပာပေလာက်ဘးူ ဆိရ ု င် ခက်ေနပါတယ်။ ဒါေတွကို ေလ့လာဖို ့ သမိင ု း် ဆရာေတွန ဲ မ�ု ် တွကို က�န်ေတာ်တို ဘာလိ ု ေငွ ့ ဿေဗဒပညာ�ှငေ ့ နဦးမလဲ။ ့ ့ ေ�ကးေထာက်ပံေ *** သိပံပ � ညာ�ှငေ ် တွက အင်ပါယာစီမက ံ န ိ း် ကို လက်ေတွ�ဗဟုသတ ု ၊ ဝါဒေရးရာမ�တေ�ကာင်း �ှငး် ြပချက် နဲ ့ နည်းပညာအသံးု အေဆာင်များကို ေပးခဲပ ု့ အညီမပါဘဲ ဥေရာပသားေတွ ့ ါတယ်။ သူတိ ့ အကူ ကမ�ာကို ေအာင်�င ို ပ ် ါမလားဆိ တ ု ာ သိပ်ကို သံသယြဖစ်စရာ �ှိတယ်။ ေအာင်�င ို သ ် အ ူ င်ပါယာအ�ှငေ ် တွက ့ သိပံပ � ညာ�ှငေ ် တွကို သတင်းအချက်အလက်န ဲ ့ ကာကွယမ ် ၊� ထူးဆန်း�ပီး စိတဝ ် င်စားစရာ စီမံကန ိ း် ေတွ၊ သိပံန � ည်းကျ ေတွးေခါ် ပံက ု ို ကမ�ာအ�ှံ ့ ြပန်ပွ့ ားေစြခင်းစတာေတွန ဲ ့ တဖန်ြပန်�ပီး ေထာက်ပံေ ့ ပးတယ်။ အင်ပါယာေထာက်ပံမ � ပါဘဲ ေခတ်သပ ိ ံဟ � ာ ဒီေလာက်ထိ တိးု တက်ခဲပ တ ု ာ သံသယ�ှိစရာပါ။ ့ မ ့ ါမလားဆိ ့ နယ်ချဲ�အင်ပါယာတိးု တက်မအ � တွက် ခိုငး် ေစြခင်းမခံရဘဲ သူတဘဝ ို ့ စတင်ြဖစ်တည်လာခဲတ ့ ာမျိုး၊ သူတို ့ �ှာေဖွေတွ� �ှိမေ � တွ၊ စုေဆာင်းမ�ေတွ၊ အေဆာက်အဦးေတွ နဲ ့ ပညာထူးခ�န်ဆေ ု တွကို စစ်တပ်အရာ�ှိေတွ၊ ေရတပ်ကပ�တန ိ ေ ် တွ၊ နယ်ချဲအ � ုပ်ချုပ်ေရးအရာ�ှိေတွရဲ ့ ရက်ေရာတဲ့ အကူအညီမပါဘဲ ရခဲတ ု ာမျိုး ့ ယ် ဆိတ ကလည်း သိပံပ � ညာရပ်ေတွထမ ဲ ာှ သိပ်ကန ို ည်းပါတယ်။ ဒါက ြဖစ်ေ�ကာင်းကုနစ ် င် အင်ပါယာေတွတင်မကပဲ မဟုတဘ ် းူ ဆိတ ု ာေတာ့ တြခားေသာအဖွဲ�အစည်းေတွကလည်း �ှငး် ပါတယ်။ သိပံပ � ညာကို ေထာက်ပံခ � ညာအြပင် ့ ဲပ ့ ါတယ်။ သိပံပ 397 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge တြခားအေ�ကာင်းြခင်းရာေတွကို ေကျးဇူးတင်ရမယ့် ဥေရာပအင်ပါယာေတွလည်း ေပါ်ထွနး် တိးု တက်ခဲပ � ဲ ့ အင်ပါယာ �ှစခ ် ုလးုံ ရဲ ့ တ�ှိနထ ် းို ေအာင်ြမင်မ� ေနာက်ကယ ွ မ ် ာှ အေရးပါတဲ့ ့ ါတယ်။ သိပံန တစ်ခေ ု သာ အင်အားတစ်ခုဟာ ပုနး် လ�ိုးကွယလ ် �ိုး ရစ်ဝေ ဲ နခဲပ ့ ါတယ်။ အရင်း�ှငဝ ် ါဒပါ။ ေငွရဖို ့ အခွင� ့် ှာြခင်းက စီးပွားေရးသမားေတွအတွက် မဟုတခ ် ရ ဲ့ င် ကိလ ု ဘ ံ တ်စ် အေမရိကတိက ု က ် ို ေရာက်ခမ ဲ့ ာှ မဟုတဘ ် းူ ၊ ဂျိမး် စ်ကတ ွ ခ ် ် �သစေ�တးလျတိက ု က ် ို ေရာက်ခမ ဲ့ ာှ မဟုတဘ ် းူ ၊ နီးလ် အမ်းစေ�ထာင်း လကမ�ာေပါ် အဲဒ ့ ေ ီ ြခရာေသးေသးကို ချ�ိင ု ခ ် မ ဲ့ ာှ မဟုတေ ် ပဘူး။ အခန်း - ၁၆ အရင်း�ှငအ ် ယူဝါဒ ေငွဆတ ုိ ာ အင်ပါယာေတွတည်ေဆာက်ဖိေရာ၊ ု့ သိပံက � ို ြမ�င်တ ု ့ မ�ှိမြဖစ်ပါ။ ေခတ်သစ်စစ်တပ်ေတွရာ ့ င်ဖိပါ တက�သိလ ု ဓ ် ာတ်ခခ ွဲ န်းေတွေရာ ဘဏ်ေတွမ�ှိဘဲ စီးပွားေရးရဲ ့ က�အစစ်အမှနက ် ို တည်ေထာင်ခဲသ ့ လို အသက်ဆက်လို ့ မရ�ိင ု ပ ် ါဘူး။ ေသချာနားလည်ဖို ့ မလွယပ ် ါဘူး။ ဖျက်လည်းဖျက်ဆးီ ခဲတ ဲ့ ေ�ကာင်း၊ ့ အ ေခတ်သစ်သမိင ု း် မှာ ေငွေ�ကးက အသိအြမင်သစ်ေတွ တိင ု း် �ိင ု င ် မ ံ ျားကို ဖွငလ ့် စ ှ ေ ် ပးခဲသ ့ လို သန်းေပါင်းများစွာကိလ ု ည်း က�န်ြဖစ်ေစခဲတ ဲ့ ေ�ကာင်း၊ စက်မက � �ရဲ ့ ဘီးေတွကို လည်ပတ်ေစခဲသ ့ အ ့ လို ဇီဝမျိုးစိတမ ် ျားစွာကိလ ု ည်း မျိုးသုဉ်းေစခဲတ ဲ့ ေ�ကာင်း စာအုပ်များစွာ ထုနထည် ဲ့ န ဲ ့ေရးခဲ�့ ကပါ�ပီ။ ဒါေပမယ့် ့ အ ေခတ်သစ်စးီ ပွားေရးသမိင ု း် ကို နားလည်ချင်တယ်ဆရ ုိ င် စကားလံးု တစ်လးုံ ကို ေသချာနားလည်ဖို ့လိပ ု ါတယ်။ တိးု တက်ြခင်းဆိတ ု ဲ့ စကားလံးု ပါ။ ပိေ ု ကာင်းတာြဖစ်ချင်ြဖစ်မယ်၊ ပိဆ ု းုိ တာ ြဖစ်ချင်ြဖစ်မယ်၊ ဖျားနာေနတာ ြဖစ်ချင်ြဖစ်မယ်၊ ကျန်းမာေနတာ ြဖစ်ချင်ြဖစ်မယ်၊ ေခတ်သစ်စီးပွားေရးဟာ ေဟာ်မန ု း် ဓာတ်များေနတဲ့ ဆယ်ေကျာ်သက်တစ်ေယာက်လို တိးု တက်ေနပါတယ်။ �ှာလိေတွ ု့ သ � မ� အကုနစ ် ား�ပီးေတာ့ တိင ု း် တာ�ိင ု တ ် ာထက် ပိြု မန်ြမန် ဝဖီးလာေနပါတယ်။ သမိင ု း် ရဲ ့ အချိနက ် ာလအများစုအတွက် စီးပွားေရးရဲ ့ ပမာဏက သိပ်အေြပာင်းအလဲမ�ှိပါဘူး။ မှနတ ် ယ်၊ ကမ�ာက ု ထ ် တ ု လ ် ပ ု ်မ� တိးု လာခဲတ ေြမသစ်ေတွ ့ န ့ ယ်၊ ဒါေပမယ့် ဒါက လူဦးေရးတိးု ပွားလာတာနဲ နယ် ့ ေတွ� �ှိအေြခချလာတာေတွေ�ကာင့် အဓိကြဖစ်ခတ ဲ့ ာပါ။ လူတစ်ဦးချင်းထုတက ် န ု အ ် ေနနဲ ့ မေြပာင်းလဲခဘ ဲ့ းူ ။ (၁၅၀၀) ြပည်� ့ စ ှ မ ် ာှ ကုနစ ် ည်န ဲ ့ဝန်ေဆာင်မေ � တွရဲ ကမ� ာထ ု က ် န ု တ ် န်ဖိးု က ေဒါ်လာ (၂၅၀) ဘီလျံပါ၊ ဒီေနမှ့ ာ ့ ့ တ ဒီတန်ဖိးု က ေဒါ်လာ (၆၀) �ထီလျံပါ။ (၁ �ထီလျံ=၁၀၀၀ဘီလျံ) ပိအ ု ေရးပါတာက (၁၅၀၀) ြပည်� ့ စ ှ ်မာှ 398 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge လူတစ်ဦးချင်းထုတက ် န ု တ ် န်ဖိးု က တစ်�စ ှ ပ ် ျမ်းမ� ေဒါ်လာ (၅၅၀)ပါ၊ ဒီေနမှ့ ာေတာ့ ကျား၊မ၊ကေလး မည်သမ ူ ဆိက ု တစ်ဦးချင်း တစ်�စ ှ ်ပျမ်းမ� ေဒါ်လာ (၈,၈၀၀) ထုတလ ် ပ ု ်ပါတယ်။ ဒီေလာက်�ကီး�ကီးမားမား တိးု တက်မက � ို ဘာနဲများ �ှငး် ြပလိရမလဲ ု့ ။ ့ ေဘာဂေဗဒဆိတ ု ာ အများသိပ်မ�ကိုက်တဲ့ �� ပ်ေထွးတဲ့ ဘာသာရပ်တစ်ခုပါ။ နည်းနည်းလွယသ ် ာွ းေအာင် ဥပမာ�ိုး�ိုးတစ်ခေ ု လာက် စဉ်းစား�ကည်ရ ့ ေအာင်။ Samuel Greedy ဆိတ ု ဲ့ လည်လည်ဝယ်ဝယ် ေငွတးို ေချးတဲသ ့ က ူ El Dorado, California မှာ ဘဏ်တစ်ခု တည်ေထာင်လက ို တ ် ယ်။ A. A. Stone က ေအာင်ြမင်ဖိအလားအလာေကာင် ု့ းတဲ့ El Dorado က ေဆာက်လပ ု ်ေရးကန်ထ�ိုကတ ် ာ။ သူပထမဆံ းု အလုပ်ကေန အချီ�ကီးရလိက ု တ ် ယ်။ ေဒါ်လာ (၁)သန်း။ ့ ဒီေငွကို သူက Mr. Greedy ရဲ ဘဏ် မာှ အပ်ထားလိက ု တ ် ယ်။ ဘဏ်က အခု ေငွရင်းအေနနဲ ့ေဒါ်လာ (၁)သန်း ့ �ှိပါတယ်။ Mrs. Jane McDoughnut က အေတွ�အ�ကံု�ှိေပမယ့် ြခူးတစ်ြပားမှ မ�ှိတဲ့ El Dorado က စားဖိုမး� ။ သူတေနတဲ ို ့ ့ �မို �အပိင ု း် မှာ မုနတိ ့် က ု ေ ် ကာင်းေကာင်း မ�ှိေတာ့ သူက ဒါကို စီးပွားေရးအခွငအ ့် လမ်းတစ်ခလ ု ို ့ ြမင်တယ်။ ဒါေပမယ့် လုပ်ငန်းသံးု မီးဖိေ ု တွ၊ လက်ေဆးကန်ေတွ၊ ဓားေတွ၊ အိုးေတွ စသည်ြဖင့် ပစ�ညး် အြပည်အ ့ စံန ု ဲ ့ သင်တ ု ေလာက် မ�ှိဘးူ ။ ဒါနဲ ့ ဘဏ်ကသ ို ာွ းတယ်၊ ့ င်တ ့ ဲ့ ေနရာဝယ်ဖို ့ သူမှ့ ာ ေငွအလံအ Greedy ကို စီးပွားေရး အစီအစဉ်ကို ချြပတယ်၊ ရင်း�ှးီ ဖိသိ ု ့ ပ်သင်ေ ့ တာ်ေ�ကာင်း Greedy ကို သိမး် သွငး် တယ်။ ဒါနဲ ့ သူက Mrs. McDoughnut ကို ေဒါ်လာ (၁) သန်း ေချးလိက ု တ ် ယ်။ Mrs. McDoughnut နာမည်န ဲ ့ ဘဏ်မာှ ဒီပမာဏက အေ�ကးစာရင်းဝင်သာွ း�ပီ။ Mrs. McDoughnut က Stone ကို သူမု့ နတိ ့် က ု ေ ် ဆာက်ေပးဖို ့ ကန်ထ�ိုကအ ် ြဖစ် ငှားတယ်။ ကုနက ် ျစရိတက ် ေဒါ်လာ (၁) သန်း။ Mrs. McDoughnut က Stone ကို သူဘဏ် စာရင်းကေန ့ ချက်လက်မတ ှ န ် ဲ ေပးေချတယ် ၊ ဒါကို Stone က Greedy ရဲ ဘဏ် မာှ အပ်လက ို တ ် ယ်။ ့ ့ ဒါဆိရ ု င် Stone ရဲ ဘဏ် စာရင်းမှာ စုစေ ု ပါင်း ေငွဘယ်ေလာက်�ိှလ။ဲ မှနပ ် ါတယ်၊ ေဒါ်လာ (၂) သန်း။ ့ တကယ်တမ်း ေငွသားအေနနဲ ့ ဘဏ်မာှ ဘယ်ေလာက်�ိှလ။ဲ မှနပ ် ါတယ်၊ ေဒါ်လာ (၁) သန်း။ ဒါက ဒီမာှ တင် မ�ပီးေသးပါဘူး။ ကန်ထ�ိုကတ ် ာတိရဲ ု ့ ထံ ု း် Stone က အလုပ်တန်းလန်းမှာ Mrs. McDoughnut ကို ့ းု စံအတိင အေ�ကာင်း�ကားတယ်၊ �ကိုတင်မသိြမင်�င ို ေ ် သာ ြပဿနာများနဲ ့ အသံးု စရိတမ ် ျားေ�ကာင့် မုနတိ ့် က ု ဟ ် ာ တကယ်တမ်း ေဒါ်လာ (၂) သန်း ကုနက ် ျပါမယ် တဲ။့ Mrs. McDoughnut မေပျာ်�င ို ပ ် ါဘူး။ ဒါေပမယ်လ ့ ည်း အလုပ်က လုပ်မရ ိ က်သား တန်းလန်းနဲဆိ ု တာ့ လက်ေလျာ�့ ပီး ရပ်လက ို ဖ ် ို ့ သိပ်ခက်ပါတယ်။ ဒါနဲပဲ့ ့ ေ ေနာက်တစ်ေခါက် ဘဏ်ကသ ို ာွ း�ပီးေတာ့ Mr. Greedy ကို ေငွထပ်ေချးေပးဖို ့ ေြပာတယ်။ သူက Mrs. 399 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge McDoughnut နာမည်န ဲ ့ ေနာက်ထပ် ေဒါ်လာ (၁) သန်း အေ�ကးထပ်မတ ှ လ ် က ို တ ် ယ်။ Mrs. McDoughnut က ဒီေငွကို ကန်ထ�ိုကတ ် ာဆီ လ�ေ ဲ ပးလိက ု တ ် ယ်။ အခု Stone ရဲ ဘဏ် စာရင်းမှာ ေငွဘယ်ေလာက် �ှိ�ပီလ။ဲ ့ ေဒါ်လာ (၃) သန်းပါ။ လက်ေတွ� မှာ ေငွသားအေနနဲ ့ဘဏ်မာှ ဘယ်ေလာက်�ိှလ။ဲ ေဒါ်လာ (၁) သန်းပဲ �ှိဆပ ဲ ါ။ တကယ်က ဒီေငွ (၁) သန်းပဲ ေတာက်ေလျာက် �ှိခတ ဲ့ ာပါ။ လက်�ိှ US ဘဏ်ဥပေဒက ဒီလမ ို ျိုး (၇) �ကိမ်ထပ်တလ ူ ပ ု ် �င ို ေ ် �ကာင်း ခွငြ့် ပုထားပါတယ်။ ဘဏ်အေနနဲ ့ေဒါ်လာ (၁) သန်းပဲ �ှိေနတာေတာင် ကန်ထ�ိုကတ ် ာအေနနဲ ့သူစာရင် းထဲမာှ ေနာက်ဆးုံ ေဒါ်လာ ့ (၁၀) သန်းအထိ �ှိေန�ိင ု ပ ် ါတယ်။ ဘဏ်ေတွက သူတမှ ို ့ ာ အမှနတ ် ကယ်�ိှတဲ့ ေငွ (၁) ေဒါ်လာတိင ု း် အတွက် (၁၀) ေဒါ်လာ ေချးဖို ့ ခွငြ့် ပုထားပါတယ်။ ဆိလ ု တ ို ာက က�န်ေတာ်တို ့ ဘဏ်စာရင်းထဲမာှ �ှိတဲ့ (၉၀) ရာခိင ု � ် န� း် ေသာ ပမာဏဟာ တကယ်မာှ ေငွစက�ူေတွ၊ အေ�ကေစေ ် ါဘူး။ ့ တွအေနနဲ ့ �ှိေနတာမဟုတပ တကယ်လို ့ Barclays ဘဏ်မာှ ေငွအပ်ထားသူေတွ အားလံးု က �ုတတ ် ရက် သူတို ့ ေငွေတွ ြပန်ထတ ု ဖ ် ိများ ု့ ေတာင်းဆိလ ု ာရင် (အစိးု ရက �ကားဝင်မေြဖ�ှငး် ေပးခဲရ ့ င်ေတာ)့ Barclays ဘဏ်က �ပိုလဲသာွ းမှာပါ။ Lloyds ၊ Deutsche Bank ၊ Citibank နဲ တြခား ကမ�ာေပါ်က �ှိ�ိှသမ�ေသာ ဘဏ်ေတွအားလံးု ထိအတူ ု့ ပါပဲ။ ့ Ponzi scheme* အ�ကီးစား�ကီးတဲ့ တူမေနဘူးလား။ တကယ်လို ့ ဒါက လိမ်လည်မဆ � ရ ုိ င် ေခတ်သစ်စးီ ပွားေရး အေဆာက်အအံုတစ်ခုလးံု က လိမ်လည်မပ � ဲ။ တကယ်ေတာ့ ဒါက လှညစ ့် ားမ� မဟုတပ ် ါဘူး၊ လူသားရဲ ့ စိတက ် းူ ယဉ်�ိင ု တ ် ဲ့ အံမ ့ ခန်းစွမး် ရည်ေတွကို ဂုဏြ် ပုမ� တစ်ခပ ု ါ။ ဘဏ်ေတွန ဲ ့ စီးပွားေရးစနစ်တစ်ခုလးံု ကို လည်ပတ်�ှငသ ် န်၊ တိးု တက်ေစတာက က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ့ အနာဂတ်အေပါ် ယံ�ု ကည်မပ � ါ။ ဒီယ�ံု ကည်မက � ကမ�ာေပါ်က ေငွအများစုရဲ တစ် ခုတည်းေသာ ေနာက်ခပ ံ ံပ ့ ့ ိးု မ�ပါပဲ။ (*လူေတွကို အတိးု ��နး် �မိုး�မိုးြမက်ြမက်န ဲ ့ မ�ား၊ သူတေငွ ို ့ ေတွ ရင်း�ှးီ ြမ�ုပ်�လ ံှ ာေအာင် မက်လးံု ေပး�ပီး ေ�ှ �က အေ�ကး�ှငေ ် တွကို ြပန်ေပးတဲ့ ပံစ ု န ံ ဲ ေငွ ီ င ွ ခ ် ဲတ ့ �ှာနည်း။ Charles Ponzi က US မှာ စတင်တထ ့ ယ်။) မုနတိ ့် က ု ဥ ် ပမာမှာ ကန်ထ�ိုကတ ် ာရဲ ့ ေငွစာရင်း�ှငး် တမ်းက ေငွပမာဏနဲ ့ ဘဏ်မာှ တကယ်�ိှတဲ့ ေငွပမာဏ�ကားက ကွာဟချက်က Mrs. McDoughnut ရဲ မု့ နတိ ့် က ု ပ ် ါပဲ။ Mr Greedy က ဘဏ်ရဲ ပိ့ က ု ဆ ် က ံ ို တစ်ချိနမ ် ာှ အကျိုးအြမတ်ရလာမယ်လို ့ ယံ�ု ကည်�ပီး ပိင ု ဆ ် င ုိ မ ် အ � ေနနဲ ့ ြပထားတယ်။ မုနတိ ့် က ု က ် ေပါင်မန ု ေလးတစ် ့် လးုံ ေတာင် မဖုတရ ် ေသးပါဘဲ McDoughnut နဲ ့ Greedy က မုနတိ ့် က ု က ် ေန တစ်ေနကိ ့ ု ေပါင်မန ု အလံ ့် းု အ�ကီး၊ အေသး၊ ကိတမ ် န ု ၊် ့ ကွတက ် းီ ေထာင်ဂဏန်းေလာက်ေတာ့ ေရာင်းရမယ်၊ တစ်�စ ှ ်ဆုိ ဘယ်မ� စသည်ြဖင့် ေမ�ာ်လင်�့ ပီး အြမတ်ေငွကို တွကခ ် ျက်�ကတယ်။ အဲအချိနက ် ျရင် Mrs. McDoughnut အေနနဲ ့ သူအေ�ကးကိ ု အတိးု နဲအတူ ြပန်ဆပ်�င ို လ ် မ ိ ်မ ့ ့ ယ်။ တကယ်လုိ ့ Mr. Stone က သူစု့ ေငွေတွကို ့ ြပန်ထတ ု မ ် ယ်ဆရ ုိ င်လည်း Greedy အေနနဲ ့ ဒီေငွေတွန ဲ ့ ြပန်ထတ ု ေ ် ပး�ိင ု လ ် မ ိ ်မ ု းံု က ့ ယ်။ လုပ်ငန်းတစ်ခလ စိတက ် းူ ယဉ်အနာဂတ်အေပါ် ယံ�ု ကည်မက � ို အေြခြပုထားတာပါ၊ စွနဦးစီ ် ့ းပွားေရးလုပ်ငန်း�ှင ် 400 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge နဲ ့ ဘဏ်ပိင ု � ် ှငက ် သူတစိ ို ့ တက ် းူ ထဲက မုနတိ ့် က ု ေ ် ပါ်မှာ ယံ�ု ကည်မထ � ားတယ်၊ ကန်ထ�ိုကတ ် ာက ဘဏ်ရဲ ့ အနာဂတ်မာှ (သူအပ်ထားတဲ)့ ေငွြပန်ေပးဆပ်�င ို မ ် အ � ေပါ်မှာ ယံ�ု ကည်မထ � ားတယ်။ ေငွေ�ကးဟာ မတူညတ ီ ဲ့ အရာဝတ�ုများစွာကို ကိယ ု စ ် ားြပု�ိင ု �် ပီးေတာ့ မည်သည်အ ့ ရာကိမ ု ဆို မည်သည်အ ့ ရာြဖစ်ချင်ြဖစ်ချင် ေြပာင်းလဲပစ်�င ို လ ် ို ့ က�န်ေတာ်တို ့ (ေ�ှ �ကအခန်းတစ်ခန်းမှာ) ဒီစမ ွ း် ရည်က အကန်အသတ် �ိခ ှ တ ဲ့ ယ်။ ့ အရာဝတ�ုေတွကသ ို ာ လုပ်ငန်းသစ်ေတွကို ကိယ ု စ ် ားြပု�ိင ု ၊် အံအ ့ ားသင်ဖ ် ရာတစ်ခု ့ ွယအ ေတွ� ခဲရ ့ �ပီးပါ�ပီ။ ကိစအ � များစုမာှ သိေသာ် ု့ လည်း မျက်ေမှာက်ေခတ်မတိင ု ခ ် င် ေငွေ�ကးက လက်ေတွ�တကယ်�ိေ ှ နတဲ့ ေြပာင်းလဲပစ်�င ို စ ် မ ွ း် �ှိခတ ဲ့ ာပါ။ ေငွေ�ကးေထာက်ပံေ ့ ပးဖို ့ ြဖစ်တယ်ဆတ ုိ ာ သိပ်ခက်သာွ းေတာ့ (မ�ှိ၊ ဒါက မြမင်ရေသးတဲ)့ တိးု တက်မအ � ေပါ် ကန်သတ် ထားမိရက်သား ြဖစ်ေနခဲတ ့ ့ ာေပါ။့ မုနတိ ့် က ု က ် စ ိ � ြပန်ေြပာ�ကဦးစိ။ု ့ ကိယ ု စ ် ားြပုမယ်ဆရ ုိ င် McDoughnut ြမင်လ၊ုိ ့ ကိင ု တ ် ယ ွ လ ် ရတဲ ို ့ ့ မုနတိ ့် က ု ေ ် ဆာက်လို ့ အရာေတွကပ ို ဲ ြဖစ်�င ို ပ ် ါမလား။ ့ ေငွေ�ကးက မရ�ိင ု ပ ် ါဘူး။ လက်�ိအ ှ ေနအထားမှာ သူမှ့ ာ စိတက ် းူ ေတွ၊ အိပ်မက်ေတွ�ိှတယ်၊ အထည်ကယ ို ြ် ဒပ်�ိှတဲ့ အရင်းအြမစ်ေတွ မ�ှိပါဘူး။ သူအတွ က် ့ မုနတိ ့် က ု ေ ် ဆာက်ေပး�ပီး မုနတိ ့် က ု ေ ် ဆာက်ြဖစ်�င ို မ ် ယ့် မုနတိ ့် က ု က ် ဝင်ေငွ�ိှလာတဲအ ့ ချိန ် တစ်ခုတည်းေသာနည်းလမ်းက ေနာက်�စ ှ န ် ည်းနည်း�ကာမှ အခု ပိက ု ဆ ် ေ ံ ပးဆိတ ု ဲ့ ကန်ထ�ိုကတ ် ာမျိုးကို �ှာေတွ� မှပဲ ြဖစ်ေတာမ ် ာမျိုးက ကမ�ာ�ှားေလ။ ဆိေ ု တာ့ ့ ာှ ပါ။ အလိ၊ု ဒီလို ကန်ထ�ိုကတ က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ့ စွနဦးတီ ့် ထင ွ ် မုနတိ ့် က ု ပ ် ိင ု � ် င ှ ြ် ဖစ်ချင်သူ ခမျာ ထွကေ ် ပါက်ပိတေ ် နပါေရာ။ မုနတိ ့် က ု မ ် �ှိရင် ကိတမ ် န ု ဖု ် ့ တလ ် ို ့ မရဘူး၊ ကိတမ ် န ု ေတွ ် ့ မ�ှိရင် ပိက ု ဆ ် မ ံ �ှာ�ိင ု ဘ ် းူ ၊ ပိက ု ဆ ် မ ံ �ှိရင် ကန်ထ�ိုကတ ် ာငှားလို ့ မရဘူး၊ ကန်ထ�ိုကတ ် ာမ�ှိရင် မုနတိ ့် က ု မ ် �ှိဘးူ ။ 401 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge စွန်ဉ့ းီ တီထင ွ သ ် တ ူ ၏ ို ့ အကျဥ်းအကျပ် မုနတ ့် က ို မ ် �ှိ ကိတမ ် န ု မ ် ့ �ှိ ကန်ထ�ိုကတ ် ာမ�ှိ ပိက ု ဆ ် မ ံ �ှိ လူသားေတွဟာ ဒီအကျပ်အတည်းထဲမာှ �ှစေ ် ထာင်ချီ�ပီး ပိတမ ် ေ ိ နခဲတ ့ ာပါ။ ရလဒ်အေနနဲ ့ စီးပွားေရးေတွက တိးု တက်မမ � �ှိဘဲ ေသေနခဲတ ့ ယ်။ အနာဂတ်အေပါ် ယံ�ု ကည်မက � ို အေြခခံတဲ့ စနစ်သစ်ေပါ်လာတဲ့ ေခတ်သစ်ကာလကို ေရာက်ေတာမ ဲ ထွကဖ ် ိုလမ် ့ ှ ဒီေထာင်ေချာက်ထက ့ ာ။ ဒီစနစ်မာှ လူေတွက ့ းကို ေတွ� �ှိခဲတ စိတက ် းူ ထဲက ကုနစ ် ည်ေတွက၊ို လက်�ိမ ှ ာှ မ�ှိေသးတဲ့ ကုနစ ် ည်ေတွကို ေငွေ�ကးရဲ ့ အထူးပံစ ု ံတစ်မျိုးနဲ ့ ကိယ ု စ ် ားြပဖို ့ သေဘာတူခဲ�့ ကတယ်။ အေ�ကး (credit) ဆိတ ု ာပါ။ အေ�ကးက အနာဂတ်ကို ရင်း�ှးီ �ပီး ပစ�ုပ�နက ် ို ေပါများမှာ တည်ေဆာက်ေစ�ိင ု ပ ် ါတယ်။ အေသအချာပဲ ဆိတ ု ဲ့ အနာဂတ်အရင်းအြမစ်ေတွက ယူဆချက်အေပါ် ပစ�ုပ�နထ ် က် အေြခခံထားတာပါ။ အဆမတန်ပိမ ု ို က�န်ေတာ်တက ို ့ အနာဂတ်ဝင်ေငွေတွကို သံးု �ပီး ပစ�ုပ�နမ ် ာှ အရာဝတ�ုေတွကို တည်ေဆာက်�င ို မ ် ယ်ဆရ ုိ င် အသစ်အသစ်ေသာ၊ အံအ ့ ားသင်ဖ ့် လမ်းေတွ များစွာ လမ်းပွငလ ့် ာမှာပါ။ ့ ွယ် အခွငအ 402 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ေမာ်ဒန်ေခတ်သစ်စးီ ပွားေရး၏ ေမှာ်စက်ဝန်း ေချးေငွြပန်ဆပ် အနာဂတ်ကို သည့် ယံ�ု ကည်ြခင်း ကိတမ ် န ု မ ် ့ ျား မုနတ ့် က ို အ ် သစ် အေ�ကး ေတွေဆာက် ေဆာက်လုပ်သူ ေတွကို အခေ�ကးေငွေပး *** အေ�ကးက ဒီေလာက်အစွမး် ထက်ရင် ေစာေစာကတည်းက လူေတွ ဘာလိမေတွ ု့ းခဲ�့ ကတာလဲ။ တကယ်က သူတေတွ ို ့ းမိခပ ဲ့ ါတယ်။ အေ�ကးအစီအမံတစ်မျိုးမဟုတ် တစ်မျိုးဟာ သိ�ိှထားတဲ့ လူယဉ်ေကျးမ� အားလံးု မှာ �ှိခပ ဲ့ ါတယ်၊ အနည်းဆံးု ေ�ှးေဟာင်းဆူမာ ယဉ်ေကျးမ�က စလိေပါ ု ့ ။့ ေ�ှးေခတ်က ့ ြပဿနာက ဘယ်သမ ူ ှ စိတမ ် ကူးမိလို ့ ဒါမှမဟုတ် ဒါကိအ ု သံးု ြပုပံု မသိလို ့ မဟုတဘ ် းူ ။ အေ�ကာင်းက လူေတွက ပစ�ုပ�နထ ် က် များများယူချင်စတ ိ ် အနာဂတ်က မ�ှိခပ ဲ့ ါဘူး။ ပိေ ု ကာင်းလိမမ ့် ယ်ဆတ ုိ ာ ေ�ှးေခတ်က သူတေခတ် ို ့ ထက် မယံေ ု တာ့ အေ�ကးဆိတ ု ာကို ပိေ ု ကာင်းခဲတ ့ ယ်၊ အနာဂတ်က သူတေခတ် ို ့ ထက် ပိဆ ု းုိ လိမ်မ ှ ှ အတူတေ ူ လာက်ေပါ ့ လို ့ သူတက ို ့ ေယဘုယျ ယံ�ု ကည်တယ်။ ့ ယ်၊ ေတာ်လမ ဒါကို စီးပွားေရးစကားနဲ ့ ေြပာရရင် သူတယံ ို ့ �ု ကည်တာက ဓနဥစ�ာအစုစက ု ယုတေ ် လျာမ ့ သွားရင်ေတာင်မှ အကန်အသတ် �ိှတယ်။ ဒါေ�ကာင် မ ို ့ ြဖစ်၊ သူတတိ ို ့ င ု း် �ိင ု င ် ြံ ဖစ်ြဖစ်၊ တစ်ကမ�ာလံးု ြဖစ်ြဖစ် ့ ့ ့ ို လူေတွက သူတြဖစ် ခုကေန ေနာက် (၁၀)�ှစမ ် ာှ ပိ�ု ပီးချမ်းသာ�ကယ်ဝလာလိမ်မ ့ က ွ က ် န ိ း် ပဲ လို ့ ့ ယ်လို ့ ယူဆတာ ဆိးု ဝါးတဲတ ေတွး�ကတယ်။ စီးပွားေရးအလုပ်က “တစ်ေယာက်အြမတ်ဆုိ တစ်ေယာက်အ�� ံးပဲ” ဆိတ ု ဲ့ ပံေ ု ပါက်ေနခဲတ ့ ယ်။ ေနာက်မန ု တိ ့် က ု က ် အ�� ံးေပါ်မှ မုနတိ ့် က ု တ ် စ်ခုက အြမတ်ေငွတးို တက်လာ�ိင ု တ ် ယ်၊ ဂျီ�အ ို ာ�မို � မွေ ဲ တမှ 403 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ဗင်းနစ်�မို �က �ကီးပွားလာ�ိင ု တ ် ယ်၊ ြပင်သစ်ဘရ ု င်ဆက ီ ဓားြပတိက ု မ ် ှ အဂင်္လန်ဘရ ု င်က ချမ်းသာလာ�ိင ု မ ် ယ် ဆိသ ု လို ြဖစ်ေနခဲပ ် ့ ု ဘယ်လန ို ည်းနဲ ခွ ဲ ွဲ မုနက ် ့ ပိ�ု ကီးမလာဘူးေလ။ ့ ါတယ်။ မုနကိ ့ ခ ဒီအေ�ကာင်းေ�ကာင်ပ ့ ဲ ယဉ်ေကျးမ�အများက ေငွအလ�ံပယ်�ှာေဖွြခင်းက အြပစ်�ိှတယ်လို ့ သံးု သပ်ခ�ဲ့ ကပါတယ်။ ေယ�� က “လူချမ်းသာတစ်ေယာက်အဖို ့ ဘုရားသခင်ရဲ ့ ေကာင်းကင်�င ို င ် ေ ံ တာ်ကို ဝင်�င ို ဖ ် ိထက် ု့ ကုလားအုတတ ် စ်ေကာင်အဖို ့ အပ်နဖားေပါက်ေလးကို ြဖတ်သာွ းဖိက ု ့ ပိလ ု ယ ွ ပ ် ါတယ်” လို ့ ေြပာခဲတ ့ ယ် (Matthew 19:24)။ တစ်ေယာက်ေယာက်ရဲ ့ အပိင ု း် ကို မုနက ့် အေြပာင်းအလဲမ�ှိဘဲ ငါယူထားမိေန�ပီေပါ။့ ငါမှ့ ာ အပိင ု း် �ကီး�ကီး�ှိေန�ပီဆရ ုိ င် လူချမ်းသာေတွဟာ ပိလ ု �ံေနတဲ့ ဓနဥစ�ာကို လ�ဒါန်းပစ်ြခင်းြဖင့် သူတို အြပစ် ေတွအတွက် အာပတ်ေြဖဖို တာဝန် �ိှလာခဲပ ့ ါတယ်။ ့ ့ တကယ်လို ့ ကမ�ာပ ု ဆ ် င ုိ မ ် � ့ ိင မုနဝိ ့် င ု း် က အရွ ယအ ် စားမေြပာင်းလဲဘးူ ဆိရ ု င် အေ�ကးအတွက် ေနရာမ�ှိေတာဘ ု ာ ဒီေနမု့ နဝိ ့် င ု း် နဲ ့ မနက်ြဖန်မန ု ဝိ ့် င ု း် အ�ကားက ြခားနားြခင်းပဲ။ မုနက ့် ့ းူ ။ အေ�ကးဆိတ တသမတ်တည်းဆိရ ု င် ဘာလိအေ�ကးယူ ု့ ေနဦးမလဲ။ သင်ေ ို တာင်းတဲ့ မုနဖု ် ့ တသ ် မား (ဒါမှမဟုတ)် ့ ငွကေ �ှငဘ ် ရ ု င်က �ပိုင်ဘက်တစ်ေယာက်ထက ံ ေန မုနတစ် ် ့ ပိင ု း် ခိးု �ိင ု တ ် ယ်လို ့ မယူဆဘဲ အေ�ကးယူဖိက ု့ လက်မခံ�င ို စ ် ရာ စွနစားမ� ့် ပါ။ ဒါေ�ကာင် ု မ ် ီက အေ�ကးယူလရဖိ ို ့ ဆိ ု့ တ ု ာ သိပ်ခက်တယ်။ ့ ့ ေခတ်သစ်မတိင ရရင်လည်း ပမာဏနည်းနည်းကို ကာလတိပ ု ဲ ေချးလိရ�ပီ ု ့ း အတိးု ��နး် �ကီး�ကီးနဲ ့ ြဖစ်ဖိပဲ ု ့ ။ လုပ်ငန်းသစ်စတဲ့ စွနဦးစီ ် ့ းပွားေရးသမားေတွအဖို ့ မုနတိ ့် က ု အ ် သစ်ေတွ ဖွငဖ ့် ိခက် ု ့ သာွ း�ပီ။ နန်းေတာ်ေတွေဆာက်ဖို ့ စစ်တက ို ဖ ် ို ့ ဘုရင်မင်းြမတ်ေတွအတွက် ခက်သာွ း�ပီ၊ ရန်ပံေ ု ငွလရ ို င် တြခားေရွ းစရာမ�ှိ၊ အခွနအ ် တုတေ ် တွ တိးု ြမ�င်ေ ံ ိပဲ ု ့ �ှိေတာတ ို တိင ု း် သူြပည်သားေတွက �ကည်ြဖူေနသေရွ � �ှငဘ ် ရ ု င်ေတွ ့ ကာက်ခဖ ့ ယ်။ ဒီလက အတွကေ ် တာ့ အခက်အခဲမ�ှိဘးူ ။ ဒါေပမယ့် ဘဝအေြခတိးု ြမင်ခ ့် က ု ဖ ် ွငမ ့် ယ့် အ�ကံေကာင်း�ှိတဲ့ ့ ျင်လို ့ မုနတိ စားဖိေ ု ဆာင်ထက ဲ အေစခံအမျိုးသမီးတစ်ေယာက်အဖိေတာ ု့ ့ ဥစ�ာဓနဆိတ ု ာ နန်းေတာ်စားဖိေ ု ဆာင် �ကမ်းတိက ု ရ ် င်း စိတက ် းူ ယဉ်�ံုသက်သက်ပဲ �ှိေတာမ ့ ာှ ပါ။ ဒါက ကိယ ု � ် � ံး - သူ��ံး အေြခအေန (lose-lose) ြဖစ်ပါတယ်။ အေ�ကးဆိတ ု ာ အကန်အသတ် �ိေ ှ လေတာ့ လူေတွခမျာ စီးပွားေရးအသစ်ေတွလပ ု ်ဖို ့ ေငွေ�ကးအခက်အခဲ �ှိခ�ဲ့ ကတယ်။ ့ စီးပွားေရးလုပ်ငန်းေတွနည်းနည်းပဲ �ှိေတာ့ စီးပွားေရးအေဆာက်အအံုတစ်ခုလးံု က မတိးု တက်ဘးူ ။ ဒါက မတိးု တက်ေတာ့ လူေတွက ဘယ်ေတာမ ့ ှ တိးု တက်မာှ မဟုတဘ ် းူ လိပဲ ု့ ယူဆခဲ�့ ကတယ်။ ေငွရင်း�ှိတသ ဲ့ ေ ူ တွကလည်း အေ�ကးေပးဖို ့ သတိ�ကီး�ကီးထား�ပီး ေ�ှာင်ခ�ဲ့ ကတယ်။ တိးု တက်မ� မ�ှိြခင်းကို ေမ�ာ်လင်ထ ဆုေတာင်းြပည်ေ ့ နခဲတ ့ ားြခင်းက သူဟာသူ ့ ာပဲ။ ့ �ကီး လာေသာမုန ် ့ 404 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ဒီေနာက်မာှ သိပံေ � ခတ်ေြပာင်းနဲ ့ တိးု တက်မအ � ေတွးအြမင် ေရာက်လာခဲပ ို ့ မသိ ြခင်းကို ့ ါတယ်။ က�န်ေတာ်တရဲ ့ ဝန်ခ�ံ ပီး သုေတသနအလုပ်မာှ ရင်းြမစ်ေတွကို ရင်း�ှးီ ြမ�ုပ်�မ ံှ ယ်ဆရ ုိ င် အရာရာ ပိေ ု ကာင်းလာ�ိင ု မ ် ယ်ဆတ ုိ ဲ ့ အယူအဆေပါ် တိးု တက်မ� အေတွးအြမင်ကို တည်ေဆာက်ထားတာပါ။ ဒီအေတွးအြမင်ကို စီးပွားေရးသံးု စကားလံးု ေတွန ဲ ့ မ�ကာခင်ပဲ ‘ပထဝီ�ှာေတွ� မ�များ၊ ဘာသာြပန်ခဲ�့ ကတယ်။ နည်းပညာတီထင ွ မ ် မ � ျား၊ တိးု တက်မက � ို ယံ�ု ကည်တသ ဲ့ တ ူ င ို း် က အစုအဖွဲ�တးို တက်မမ � ျားသည် စုစေ ု ပါင်းထုတက ် န ု ၊် ကုနသ ် ယ ွ မ ် န � ဲ့ ဓနဥစ�ာေတွကို အိ�ယ ိ� သမုဒရ � ာက လမ်းေ�ကာင်းေဟာင်းေတွကို တိးု ြမ�င်ေ ု သ ် ည်’ ့ ပး�ိင မပျက်ဆးီ ေစဘဲ လို ့ လူသားေတွရဲ ့ ယံ�ု ကည်�ကတယ်။ အတ�လ��တ ိ သ ် မုဒရ � ာ ကုနသ ် ယ ွ လ ် မ်းေ�ကာင်းသစ်ေတွက တိးု တက်�ကီးပွား�ိင ု တ ် ယ်။ ကုနစ ် ည်ေဟာင်းေတွ ထုတတ ် ာမေလ�ာဘ ့ ဲ ကုနစ ် ည်သစ်ေတွ ထုတ� ် င ို တ ် ယ်။ လြခမ်းေကွးေပါင်မန ု ့် ကို အထူးြပုမုနတိ ့် က ု က ် မွဲသာွ းတာမျိုး ဥပမာ အထူးြပု�ပီး - လူတစ်ေယာက်က မုနတိ ့် က ု သ ် စ်တစ်ခု မြဖစ်ေစဘူး။ လူတင ို း် ေချာကလက်ကတ ိ န ် ဲ ့ (ြပင်သစ်) ဖွင� ့် င ို တ ် ယ်၊ ဒီလဖ ို ွငလ ့် ို ့ အရသာသစ်ေတွကို ေပါင်မန ု ့် ြမည်းစမ်း�ပီး ပိစ ု ားလာ�ိင ု တ ် ာပါပဲ။ ခင်ဗျား ဆင်းရဲမသွားဘဲ က�န်ေတာ်ချမ်းသာ�ိင ု တ ် ာပါပဲ။ ခင်ဗျား ငတ်ေသမသွားေစဘဲ က�န်ေတာ် ဝ�ဖီးေနလို ရတာပဲ ။ တစ်ကမ�ာလံးု ရဲ မု့ နဝိ ့် င ု း် က �ကီးလာတာပါ။ ့ လွနခ ် ဲတ � ေတွးအြမင်က ‘အနာဂတ်အေပါ် ပိပ ု ိ�ု ပီး ့ ဲ့ �ှစ် (၅၀၀) ကာလတေလ�ာက် တိးု တက်မအ ယံ�ု ကည်ဖိ’ု ့ လူေတွကို သိမး် သွငး် ခဲတ � အေ�ကးဆိတ ု ာကို ဖန်တးီ ေပးတယ်။ အေ�ကးက ့ ယ်။ ဒီယ�ံု ကည်မက စစ်မန ှ တ ် ဲ့ စီးပွားေရး တိးု တက်မက � ို ေဆာင်�ကဉ်းေပးတယ်၊ တိးု တက်မက � အနာဂတ်အေပါ် ယံ�ု ကည်မက � ို ပိအ ု ားေကာင်းေစတယ်၊ အေ�ကးေတွ ပိယ ု ဖ ူ ိေတာင် ု့ လမ်းေတွဖင ွ ေ ့် ပးတယ်။ ဒီလမ ို ျိုးက ေနချင် ့ းညချင်း ြဖစ်ခတ ဲ့ ာေတာ့ မဟုတဘ ် းူ ၊ စီးပွားေရးက မိးု ပျံပေ ူ ဖာင်းလိမ ု ျိုး မဟုတဘ ် ဲ �ိုလာကိစ ု တာလို ြဖစ်ခတ ဲ့ ာပါ။ သိေပမယ့ ု့ လ ် ည်း ေရ�ှညမ ် ာှ ေတာ့ အခက်အခဲေတွ ေြပလည်လာ�ပီး ေယဘုယျလားရာက မလွ� ဲ င ို ေ ် တာဘ ့ းူ ။ ဒီေနမှ့ ာေတာ့ ကမ�ာေပါ်မှာ အစိးု ရေတွ၊ စီးပွားေရးေကာ်ပိေ ု ရး�ှငး် ေတွ နဲ ့ ပုဂလ � က ိ တစ်ဦးချင်းဆီမာှ သူတလက် ို ့ �ိှ ဝင်ေငွထက် များစွာပိလ ု န ွ တ ် ဲ့ ပမာဏများ-ကာလ�ှည-် အတိးု နည်း အေ�ကးေတွ များစွာ �ှိေန�ကပါတယ်။ ကမ�ာ�ကီး၏ စီးပွားေရးသမိုငး် အကျဥ်းချုပ် ေမာ်ဒန်ေခတ်မတိင ု မ ် ီ စီးပွားေရး ေမာ်ဒန်ေခတ်စးီ ပွားေရး အနာဂတ်ကို အနည်းငယ်သာယံ�ု ကည် အနာဂတ်ကို များစွာယံ�ု ကည် အေ�ကးအနည်းငယ် အေ�ကးများစွာ ေ�ှးေကွးေသာဖွံ� �ဖိုးမ� ြမန်ြမန်ဆန်ဆန်ဖံ�ွ �ဖိုး 405 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge The Economic History of the World in a Nutshell The Pre-Modern Economy Little credit Little trust In the future The Modern Economy Slow growth �ကီးလာတဲ့ Much credit Much trust In the future Fast growth ကမ�ာမ ု း် ဝိင ု း် �ကီးကို ့ န ယံ�ု ကည်မက � ေနာက်ဆးုံ မှာ ေြမလှနေ ် ြပာင်းလဲလက ို သ ် လို ု င ် မ ံ ျား၏ ြဖစ်ခတ ဲ့ ယ်။ (၁၇၇၆) ခု�စ ှ မ ် ာှ စေကာလ ူ ျိုးေဘာဂေဗဒပညာ�ှင ် အဒမ်စမစ် (Adam Smith) က �ိင ့ မ ဓန (The Wealth of Nations) အမည်န ဲ ့ သမိင ု း် ရဲ ့ အေရးအ�ကီးဆံးု ေဘာဂေဗဒေ�ကညာစာတမ်းလို ့ ဆိေ ု ကာင်းဆိ� ု င ို တ ် ဲ့ စာအုပ်ကို ေအာက်ပါအတိင ု း် ေတွးဆြငင်းဆိခ ု ျက် ဖိနပ်ချုပ်သမား ပံ� ု ပ ိ ှ ် ထတ ု ေ ် ဝခဲတ ့ ယ်။ ဘယ်သြူ ဖစ်ြဖစ် ဒီစာအုပ် အသစ်တစ်ခုကို သူတမိ ို ့ သားစုကို ပထမတွဲ ေြပာခဲတ ့ ယ်။ အခန်း (၈)မှာ “ေြမပိင ု � ် ှင၊် စမစ်က ယက�န်းသည်၊ ေထာက်ပံေ ု့ ့ က�းေမွးထားဖိထက် ပိလ ု န ွ တ ် ဲ့ အြမတ်ဝင်ေငွရလာတဲအ ့ ခါ ပိလ ု �ံေငွကုိ သူတရဲ ို ့ ့ အကူအလုပ်သမားေတွ ငှားလိရတယ် ု့ ။ ဒါဆို အြမတ်ေငွ ပိတ ု းို လာမယ်။ အြမတ်များလာေလေလ၊ အကူပိေ ု ခါ် ခိင ု း် �ိင ု ေ ် လေလ ြဖစ်လာမယ်။ ပုဂလ � က ိ လုပ်ငန်း�ှငေ ် တွ အတိးု အြမတ်များလာြခင်းက စုေပါင်းဓနအင်အား တိးု တက်�ကီးပွားလာြခင်းရဲ ့ အေြခခံပဲ ြဖစ်တယ်။” ဒီအချက်က သင်က ့ အ ီ ချိနတ ် န ု း် ကလို �ိုကခ ် တ်မ� �ှိချင်မ� ှ ိမ ှ ယ်။ ဘာလိလဲ ု ့ ဆေ ုိ တာ့ စမစ်ရဲ ့ ့ ို အဲဒ ေတွးဆြငင်းဆိခ ု ျက်ကို အပိင ု တ ် က ွ မ ် �ိ ပီးသား (ေနသားကျ�ပီးသား) ြဖစ်ေနတဲ့ အရင်း�ှငဝ ် ါဒီကမ�ာထဲမာှ ဒီေန ့ က�န်ေတာ်တအားလံ ို ့ းု ေနထိင ု ေ ် နလိပါ။ ု့ ဒီအာေဘာ်ကို မူကေ ွဲ ပါင်းများစွာနဲ ့ ေြပာတာ ယေနေခတ် ့ သတင်းေတွမာှ က�န်ေတာ်တို �ကားေနရပါတယ် ။ ဒါေပမယ့် ကိယ ု ပ ့် ဂ ု လ � က ိ အကျိုးအြမတ်တးို ပွားဖို လူ ့ ့ သားရဲ ့ တစ်ကယ ို ေ ် ကာင်းစိတလ ် အ ို င်က လူသမိ ု း် မှာ ့ င အများစုေပါင်း ေတာ်လန ှ ေ ် ြပာင်းလဲမအ � ြဖစ်ဆးုံ �ကယ်ဝမ�ရဲ ့ အေြခခံပဲလို ့ စမစ်ရဲ ့ ေ�ကညာချက်က အေတွးအေခါ်ေတွထက ဲ တစ်ခုပါ၊ စီးပွားေရး�� ေထာင့် ကေနတင် မကဘဲ ကျင်ဝ ု င ် ေ ံ ရး�� ေထာင်ေ ှ ေ ် ရးအြမင်ြဖစ်ခတ ဲ့ ာပါ။ တကယ်တမ်း ့ တ်န ဲ �ိ ့ င ့ တွကေနပါ ေတာ်လန စမစ်ရဲ ့ ဆိလ ု ရ ို င်းက “ေလာဘသည် ေကာင်း၏၊ က��်ပ ု ် ပိ၍ ု ချမ်းသာလာြခင်းသည် က��်ပ ု ်အတွကသ ် ာမက လူတင ို း် အတွက် အကျိုးအြမတ် �ှိေပသည်” လို ့ ြဖစ်ပါတယ်။ အတ�ဟိတဝါဒသည် ပရဟိတဝါဒပင် ြဖစ်ေပသည်။ (Egoism is altruism.) 406 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge စမစ်က စီးပွားေရးကို ‘ကိယ ု � ် င ို ် - သူ�င ို ် အေြခအေနတစ်ရပ်’ လိြမင် ု ့ ဖို ့ လူေတွကို သင်ေပးခဲတ ့ ယ်။ က�န်ေတာ်အ ့် င ု း် ရဲ ့ ပိ�ု ကီးတဲအ ့ ချပ်ကို က�န်ေတာ်တို ့ �ှစေ ် ယာက်လးုံ ့ ြမတ်ေငွဟာ ခင်ဗျားအြမတ်ေငွပဲ။ မုနဝိ တစ်�ပိုက်တည်း ခံစားခွင� ့် ိ� ှ ု ံမက ခင်ဗျားမုနချပ် ် ့ ပိ�ု ကီးလာဖိက ု့ က�န်ေတာ်မ ု ချပ် ့် ့ န ပိ�ု ကီးလာတဲအ ့ ေပါ် မူတည်ေနတယ်။ က�န်ေတာ်ဆင်းရဲရင် ခင်ဗျားလည်းဆင်းရဲမယ်၊ ခင်ဗျားထုတက ် န ု ် ဝန်ေဆာင်မေ � တွကို က�န်ေတာ်မှ ဝယ်မသံးု �ိင ု ေ ် တာတ ့ ာကိ။ု ခင်ဗျားက�န်ေတာ်က ့ ို တစ်ခခ ု ု က�န်ေတာ်ချမ်းသာရင် ေရာင်းလိရတာကိ ု့ ။ု ခင်ဗျားလည်း �ကယ်ဝမ�န ဲ ့ ချမ်းသာမယ်၊ ကျင်ဝ ို ့ ့ တ်တအ�ကားက အစဉ်အလာဆန်ကျင် ဘက်ြဖစ်မက � ို စမစ်က ြငင်းဆိခ ု �ဲ့ ပီးေတာ့ လူချမ်းသာေတွအတွက် ေကာင်းကင်ဘုံ ့ တံခါးေတွကို ဖွငေ ့် ပးခဲတ ုိ ာ ကျင်ဝ ု ာေရာက်တယ်။ စမစ်ရဲ ့ ့ ယ်။ ချမ်းသာတယ်ဆတ ့ တ်ေကာင်း�ှိတယ်လို ့ ဆိရ ဇာတ်လမ်းမှာ လူေတွက သူတအိ ို ့ မ်နးီ ချင်းေတွဆက ီ ခိးု ယူ�ပီးေတာ့ ချမ်းသာလာတာမဟုတဘ ် ဲ မုနဝိ ့် င ု း် �ကီးတစ်ခလ ု းံု ရဲ အရွ ့် င ု း် က �ကီးလာေတာ့ ့ ယ်အစား�ကီးလာေအာင် လုပ်ြခင်းြဖင့် ချမ်းသာလာတာ။ မုနဝိ လူတင ို း် အကျိုးရ�ှိတယ်။ ဒါေ�ကာင် ့ ့ လူတင ို း် ရဲ ့ အကျိုးအတွက် တိးု တက်မဘ � းီ ေတွကို လှညေ ့် ပးလို ့ လူချမ်းသာေတွဟာ လူအဖွ ေရာဆံးု လူေတွ ြဖစ်တယ်။ ့ ့ ဲ�အစည်းမှာ အသံးု အဝင်ဆးုံ နဲ အရက် ဒါေတွအားလံးု မူတည်ေနတာတစ်ခေ ု တာ့ �ှိတယ်။ လူချမ်းသာေတွက အကျိုးအြမတ်ေတွကို အကျိုးမြဖစ်ထန ွ း် တဲေ ့ နရာေတွမာှ မသံးု ဘဲ စက်�ု ံသစ်ေတွဖင ွ ဖ ့် ိ၊ု ့ အလုပ်သမားသစ်ေတွ ေခါ်ယူ အလုပ်ေပးထားဖို ့ သံးု စွဲမာှ သာ ြဖစ်မာှ ပါ။ ဒါေ�ကာင် ု လ ် ို အထပ်ထပ်ေြပာခဲ့တဲ့ ့ ့ စမစ်က ဂါထာတစ်ပဒ ဆိစ ု ကား�ှိပါတယ် “အြမတ်များလာရင် ေြမပိင ု ြ် ဖစ်ြဖစ်၊ ယက�န်းသည်ြဖစ်ြဖစ် အကူဝန်ထမ်းေတွကို ေခါ် �ပီး အလုပ်ေပးပါ။ အြမတ်များလာရင် ဦးကပ်ေစးလုပ်�ပီး ေသတ�ာထဲပဲ ေငွေတွထည်သ ့ မ ိ း် �ပီး ေရတွကဖ ် ိပဲ ု့ ပိက ု ဆ ် ြံ ပန်ထတ ု တ ် ာမျိုး ကျင်ဝ ့ တ်သစ်တစ်ခု မလုပ်န”။ ဲ့ ေခတ်သစ်အရင်း�ှငစ ် းီ ပွားေရးရဲ ့ အဓိက ေပါ်ေပါက်လာြခင်းပါ၊ ဒီကျင်ဝ ့ တ်က အစိတအ ် ပိင ု း် တစ်ခုက သင်�ကားတာက ‘အြမတ်ေငွေတွကို ထုတက ် န ု လ ် ပ ု ်ငန်းေတွမာှ ြပန်လည်ရင်း�ှးီ ြမ�ုပ်�သ ံှ င်တ ု ့ တယ်။ ဒီလမ ို သ ှ ာ အြမတ်ေငွပိတ ု းို လာ�ပီး ့ ယ်’ လိြဖစ် ပိရ ု င်း�ှးီ ြမ�ုပ်�� ံှ င ို မ ် ာှ ရင်း�ှးီ ြမ�ုပ်�မ ံှ က � ြဖစ်တယ်၊ ဒီကေန နည်းလမ်းအမျိုးမျိုးနဲ ့ ထုတက ် န ု သ ် စ်ေတွ ဖန်တးီ တာ လုပ်လရတယ် ို ့ ၊ စသည်ြဖင်ေ ့ ပါ။့ တစ်နည်းနည်းနဲ ့ ထုတက ် န ု တ ် းို တက်ရမယ်၊ ပထမဆံးု နဲ ့ အြမတ်ပိတ ု းို အြမင်ြ့ မတ်ဆးုံ ဒီလန ို ဲ ့ သံသရာမြပတ်လည်ေနေအာင်ေပါ။့ စက်�ု ံတးို ချဲ�တာ၊ ဘယ်လြို ဖစ်ြဖစ် ဒီ သိပံသ � ေ ု တသနလုပ်တာ၊ ရင်း�ှးီ ြမ�ုပ်�မ ံှ ေ � တွအားလံးု က အြမတ်များများရလာဖို ့ ြဖစ်ရမယ်။ ပညတ်ေတာ်က “ကုနထ ် တ ု လ ် ပ ု ်မ၏ � အရင်း�ှငဝ ် ါဒသစ်မာှ အြမတ်များသည် ကုနထ ် တ ု လ ် ပ ု ်မတ � းို တက်ေရးတွင ် ြပန်လည် ရင်း�ှးီ ြမ�ုပ်�ရ ံှ မယ်” ဟူသတည်း။ ဒါေ�ကာင် ပ ် ါဒကို “အရင်း �ှငဝ ် ါဒ” လိေခါ်တာေပါ ု့ ။့ အရင်း�ှငဝ ် ါဒက “�ကယ်ဝမ�” ့ ့ ဲ အရင်း�ှငဝ ဆိတ ု စ ဲ့ ကားရပ်ကေန “အရင်းအ�ှးီ ” ဆိတ ု စ ဲ့ ကားလံးု ကို ခွဲြခားေပးခဲတ ့ ယ်။ အရင်းအ�ှးီ ဆိတ ု ာက 407 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ကုနထ ် တ ု လ ် ပ ု ်မမ � ာှ ရင်း�ှးီ လိရတဲ ု ့ ့ ေငွေ�ကး၊ ကုနစ ် ည် နဲ ့ ရင်းြမစ်ေတွပါဝင်တယ်။ �ကယ်ဝမ� ဆိတ ု ာကေတာ့ ေြမ�ကီးထဲ ြမ�ုပ်ထားတာြဖစ်ချင်ြဖစ်မယ်၊ ကုနထ ် တ ု လ ် ပ ု ်ငန်းမဟုတတ ် ဲ့ ကိစေ � တွမာှ သံးု ြဖုန်းပစ်လက ို တ ် ာ ြဖစ်ချင်ြဖစ်မယ်။ ကုနထ ် တ ု လ ် ပ ု ်ငန်းမဟုတတ ် ဲ့ ပိရမစ်တည်ေဆာက်ဖို ့ ရင်းြမစ်ေတွ သွန�် ပီး သံးု စွဲလက ို တ ် ဲ့ ဖာ�ိုးဘုရင်တစ်ပါးဟာ အရင်း�ှငတ ် စ်ေယာက် မဟုတဘ ် းူ ။ စပိနေ ် တွရဲ ့ ရတနာသေဘင်္ာေတွကို ဓားြပတိက ု လ ် �ု ပီး ေရ�ဒဂင်္ ါးေတွအြပည်န ့ ဲ ့ ေသတ�ာကို ကရစ်ဘယ ီ က ံ �န်းတစ်က�န်းရဲ ကမ် းေြခမှာ ြမ�ုပ်ထားတဲ့ ့ ပင်လယ်ဓားြပတစ်ေယာက်ဟာ အရင်း�ှငတ ် စ်ေယာက် မဟုတဘ ် းူ ။ ဒါေပမယ့် သူဝင် ့ ေငွကို စေတာေ ် ာှ ြပန်ရင်း�ှးီ ြမ�ုပ်�တဲ ံှ ့ ့ စက်�ု ံအလုပ်�ကမ်းသမားတစ်ေယာက်ဟာ အရင်း�ှငတ ် စ်ေယာက် ့ ဈးကွကမ ြဖစ်တယ်။ ေမာ်ဒန်ေခတ်မတိင ု မ ် ီ စီးပွားေရး ေမာ်ဒန်ေခတ်စးီ ပွားေရး အြမတ် အြမတ် ထုတလ ် ပ ု ် မ� ထုတလ ် ပ ု ်မ� ခုေနမှာ “ကုနထ ် တ ု လ ် ပ ု ်မရ � ဲ အြမတ် ေတွကို ကုနထ ် တ ု လ ် ပ ု ် မတ � းို တက်ဖို ြပန် ံှ ့ ” ့ ့ လည် ရင်း�ှးီ ြမ�ုပ်�ရမယ် ဆိတ ု ဲ့ အယူအဆဟာ အေသးအဖွဲြဖစ်ေကာင်း ြဖစ်မယ်။ ဒါေပမယ့် သမိင ု း် တေလ�ာက် လူများစုအတွကေ ် တာ့ ဒီအယူအဆဟာ စိမး် ပါတယ်။ ေခတ်သစ်မတိင ု မ ် ီ တသမတ်တည်းပဲ’ လို ့ အများက ယံ�ု ကည်ခတ ဲ့ ယ်။ မဟုတဘ ် းူ ဆိရ ု င် ဘာလို ့ ကိယ ု အ ့် ြမတ်ေငွေတွကို ကာလေတွမာှ ဘာလုပ်လပ ု ် ‘ကုနထ ် တ ု လ ် ပ ု ်မအ � ဆင်က ့ ကုနထ ် တ ု လ ် ပ ု ် မက � ြပန်ရင်း�ှးီ ေနမှာလဲ။ ဒါေ�ကာင် ့ ့ တိးု လာမှာ အလယ်ေခတ် လူကထ ံု ေ ံ တွဟာ ‘ရက်ေရာြခင်းနဲ ့ေဖာေဖာသီသသ ီ းုံ စွဲြခင်း’ ဆိတ ု ဲ့ ကျင်ဝ ံ က ို န ် ာခဲ�့ ကတယ်။ ့ တ်ကို ေထာက်ခလ သူတဝင် ို ့ ေငွေတွကို �ပိုင်ပဲေ ွ တွ၊ စားပွဲေသာက်ပဲေ ွ တွ၊ နန်းေတာ်�ကီးေတွ၊ စစ်ပဲေ ွ တွ၊ အလ�အတန်းနဲ အထင် ကရ ့ ဘုရားေကျာင်းေတာ်�ကီးေတွ ေဆာက်တေ ဲ့ နရာေတွမာှ သံးု ခဲ�့ ကတယ်။ သူတပိ ို ့ င ု န ် က်ရဲ ထု ် န ု တ ် းို တက်ဖိ၊ု ့ ့ တက ဂျံုအမျိုးအစားပိေ ု ကာင်းတာ တီထင ွ ဖ ် ိ၊ု ့ ေဈးကွကသ ် စ်ေတွ�ှာဖို ့ ြပန်ရင်း�ှးီ ြမ�ုပ်�တ ံှ ာမျိုးက မ�ှိသေလာက် နည်းပါးခဲတ ့ ယ်။ ေခတ်သစ်မာှ ေတာ့ ဒီအမျိုးြမတ်တဲ့ လူကထ ံု ေ ံ တွရဲ ့ ေနရာကို အရင်း�ှငဝ ် ါဒကို ယံ�ု ကည်တဲ့ လူမလိ ု အ ် လ�ာတစ်ခုက ဝင်ယလ ူ က ို ပ ် ါတယ်။ အရင်း�ှငအ ် ထက်တန်းလ�ာက �မို �စားနယ်စားေတွ၊ မ�းမတ်ေတွ ့ င 408 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge နဲ ဖွ ် တာဘ ် ဖွဲ� သဘာပတိေတွ၊ စေတာက ု သ ် ည်ေတွ၊ စက်မလ � ပ ု ်ငန်း�ှငေ ် တွန ဲ ့ ့ ဲ�စည်းထားတာ မဟုတေ ့ ဲ ဘုတအ ့ န ဖွဲ�စည်းထားတာပါ။ ဩဇာ�ကီးတဲ့ ဒီစးီ ပွားေရးသမား�ကီးေတွဟာ အလယ်ေခတ် မင်းမျိုး၊ မ�းမျိုးေတွထက် ပိ�ု ပီးချမ်းသာ�ကယ်ဝေပမယ့် သူတက ို ့ လက်ဖာွ အသံးု အြဖုန်း�ကီးတာမျိုးကို စိတမ ် ဝင်စားဘဲ ကုနထ ် တ ု လ ် ပ ု ်ငန်းမဟုတတ ် ဲ့ ေနရာေတွမာှ သူတအြမတ် ို ့ ေငွေတွရဲ ့ အစိတအ ် ပိင ု း် ေသးေသးေလးကိသ ု ာ သံးု ပါတယ်။ အလယ်ေခတ် မင်းမျိုး၊ မ�းမျိုးေတွကေတာ့ ေရာင်စံပ ု ိးု ချည်၊ ေရ�ေတွန ဲ ့ ဝတ်�ု ံေတွ ဝတ်တယ်၊ စားပွဲေသာက်ပဲ�ွ ကီးေတွ၊ ထည်ဝါတဲ့ �ပိုင်ပဲေ ွ တွမာှ အချိနက ် န ု ခ ် တ ံ ယ်။ ယှဉ်�ကည်ရ ့ င် ေခတ်သစ် CEO ေတွက မ�နမ ် ိင � း် မ�င ိ း် ယူနေ ီ ဖာင်းေတွ အချိနသ ် ပ ိ ်မရေစဘူး။ ပံမ ု န ှ ် ဝတ်တယ်၊ အကျိုးတူ ဒီဝတ်စေ ံု တွက သူတကိ ို ့ ု အရင်း�ှငတ ် စ်ေယာက်ဟာ ပွဲလမ်းသဘင်ေတွအတွက် စီးပွားေရးေဆွးေ�ွးပွဲတစ်ခ�ု ပီး တစ်ခေ ု ြပးလ�ားေနလိမ်မ ုိ ာ တွကခ ် ျက်ေနလိမ်မ ့ ယ်၊ သူေငွ ့ ယ်၊ သူမှ့ ာ�ှိတဲ့ ့ ရင်းကို ဘယ်ေနရာမှာ ရင်းရမလဲဆတ စေတာေ ့ တွ၊ မှနပ ် ါတယ်၊ ေငွတက ို စ ် ာချုပ်ေတွ သူဝတ် ံု ့ စက ြဖစ်ချင်ြဖစ်မယ်၊ ဗဆာေ ့ ချ ဒါေပမယ့် ေဈးအတက်အကျေတွကို (Versace) ြဖစ်ချင်ြဖစ်မယ်၊ ဒါေတွရဲ ့ ကုနက ် ျစရိတဟ ် ာ သူရင်း�ှးီ ြမ�ုပ်�ထ ံှ ားတာနဲ ယှ ့ ဉ်ရင် မေြပာပေလာက်ပါဘူး။ ဗဆာေ ့ ချဝတ်တဲ့ သူေဌး�ကီးေတွပဲ မျက်ေြခမြပတ်လက ို ေ ် နပါလိမ်မ ့ ယ်။ ကိယ ု ပ ် ိင ု ဂ ် ျက်န ဲ ့ သူခရီးသွားတာ လူေတွရဲ ့ ကုနထ ် တ ု လ ် ပ ု ်ငန်းတိးု တက်ဖို ့ ထုတက ် န ု တ ် းို တက်ဖို ့ ရင်း�ှးီ ြမ�ုပ်�တ ံှ ာ မဟုတပ ် ါဘူး။ သာမန်လတ ူ န်းစားေတွ၊ အစိးု ရေအဂျင်စေ ီ တွလည်း ဒီလမ်းေ�ကာင်းပဲ စဉ်းစားပါတယ်။ သာမန်အမ ိ န ် းီ နားချင်း ညစာစားပွဲမာှ စကားေြပာရင်းကေန ‘ကိယ ု စ ့် ေ ု ငွေတွကို စေတာေ ် ာှ ရင်းမလား၊ ေငွေချးစာချုပ်ေတွ ့ ဈးကွကမ ပိင ု ဆ ် င ုိ မ ် ေ � တွမာှ ရင်း�ှးီ မလား’ဆိတ ု ဲ့ အေတာမသတ်�င ို တ ် ဲ့ ေဆွးေ�ွးခန်း ေတွဆီ ေရာက်သာွ းတာ ဘယ်ေလာက်များလှ�ပီလ။ဲ အစိးု ရေတွကလည်း သူတို ့ အခွနဘ ် �ာေတွကို အနာဂတ်မာှ ဝင်ေငွတးို ေစမယ့် ထုတက ် န ု လ ် ပ ု ်ငန်းေတွမာှ ရင်း�ှးီ ဖို ့ အသည်းအသန် �ကိုးစား�ကပါတယ်။ ဥပမာ - ဆိပ်ကမ်းသစ်�ကီးတစ်ခု ေဆာက်လက ို ရ ် င် စက်�ု ံေတွက ထုတက ် န ု ေ ် တွကို ြပည်ပတင်ပိဖိ ု ့ ု ့ ပိလ ု ယ ွ သ ် ာွ းမယ်၊ ဒါဆို အစိးု ရက အခွနပ ် ိရ ု မယ်၊ အနာဂတ် ဘ�ာေငွေတွ တိးု လာမယ်။ ေနာက်အစိးု ရတစ်ဖဲ�က ွ ပညာေရးမှာ ရင်း�ှးီ ြမ�ုပ်�တ ံှ ာ ပိသ ု ေဘာကျတယ်၊ သူတတွ ို ့ ကက ် န ိ း် က ပညာတတ်ေတွဆတ ုိ ာ ေငွရင � တ ် ဲ့ နည်းပညာြမင့် လုပ်ငန်းေတွရဲ ့ အေြခခံြဖစ်တယ်၊ သူတက ို ့ ဝင်ေငွေကာင်းေတာ့ အခွနေ ် တွအများ�ကီး ေပး�ိင ု မ ် ယ်၊ ဒါဆို ဆိပ်ကမ်းသစ် တိးု ချဲ�ေဆာက်လပ ု ်စရာမလိဘ ု ဲ အစိးု ရဝင်ေငွတးို လာမယ်ေပါ။့ *** အရင်း�ှငဝ ် ါဒက စီးပွားေရးလုပ်ေဆာင်ပံု နည်းလမ်းေတွရဲ ့ သီအုရ ိ ီတစ်ခအ ု ြဖစ် စတင်ခတ ဲ့ ာပါ။ ဒီဝါဒက ဘာဆိတ ု ာလဲ ေြပာတယ်၊ ဘာလုပ်ရမလဲဆတ ုိ ာလဲ ေြပာတယ်။ ေငွေ�ကးရဲ အလု ပ်လပ ု ်ပံက ု ို �ှငး် ြပ�ပီး ့ 409 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge အြမတ်ေငွေတွကို ထုတက ် န ု လ ် ပ ု ်ငန်းမှာ ြပန်လည်ြမ�ုပ်�ရ ံှ င် စီးပွားေရးတိးု တက်မ� ြမန်ဆန်လမ ိ မ ့် ယ် ဆိတ ု ဲ့ ြမ�င်တ ့ င်တယ်။ အေတွးအေခါ်ကိလ ု ည်း စီးပွားေရးအယူဝါဒဆိတ ု ာထက် ဒါေပမယ့် အများ�ကီးပိလ ု ာခဲတ ့ ယ်။ ကေလးေတွကို ဘယ်လပ ို ညာသင်ေပးသင်ပ ့ ံ၊ု တြဖည်းြဖည်းနဲ ့ အခုဆရ ုိ င် အရင်း�ှငဝ ် ါဒက လူေတွကို ဘယ်လေ ို တွးေခါ်သင်ပ ့ ံု ဘယ်လြို ပုမူသင်ပ ့ ံ၊ု ဆိတ ု ာေတာင် သင်�ကားေပးတဲ့ စနစ်တစ်ခ၊ု ကျင်ဝ � တ ုိ ာ ့ တ်တစ်ခု ြဖစ်ခဲပ ့ ါ�ပီ။ ဒီဝါဒရဲ ့ အဓိကယံ�ု ကည်ချက်က စီးပွားေရးတိးု တက်မဆ အြမင်ဆ ့ းုံ ေကာင်းြမတ်ြခင်းပဲ၊ အ��နး် တစ်ခုပဲ။ မဟုတရ ် င်ေတာင် အေ�ကာင်းက အြမင်ဆ ့ းုံ တရားမ�တမ�၊ ေကာင်းြမတ်ြခင်းကို လွတလ ် ပ်မ� နဲ ့ ကိယ ု စ ် ားြပုတဲ့ ေပျာ်ရင � မ ် ဆ � တ ုိ ာသည်ပင် စီးပွားေရးတိးု တက်မေ � ပါ် မူတည်ေနတယ်။ ‘ဇင်ဘာေဘွလ၊ို အာဖဂန်နစ�တန်လို ေနရာမျိုးကို တရားမ�တမ�န ဲ ့ �ိင ု င ် ေ ံ ရးလွတလ ် ပ်ခွငက ့် ို ဘယ်လေ ို ဆာင်ကျဉ်းေပးမလဲ’ လို အရင် း�ှငဝ ် ါဒီတစ်ေယာက်ကို သွားေမးရင် သူက ့ ဒီလလ ို က်ချာေပးလိက ု ဖ ် ိ�ှ ု ့ ိပါလိမ်မ � က ို ့ တည်�ငိမ်တဲ့ ့ ယ်။ ‘စီးပွားေရး�ကယ်ဝမ�န ဲ ့လူလတ်တန်းစားတိးု တက်မတ ဒမိက ု ရက်တစ်အဖွဲ�အစည်းေတွရဲ ့ မ�ှိမြဖစ်ေတွပဲ၊ စီးပွားေရးနဲ ့ တန်ဖိးု ေတွ၊ ေငွကေ ို ခ�တာဖိနဲ ု့ ့ ဒါေ�ကာင် ့ ့ အာဖဂန်လမ ူ ျိုးေတွကို ကိယ ု ေ ့် ြခေထာက်ေပါ် လွတလ ် ပ်ေသာ ကိယ ု ရ ် ပ်�င ို ဖ ် ို ့ စတာေတွ သင်�ကားေပးရမယ်’။ ဒီဘာသာတရားအသစ်က ေခတ်သစ်သပ ိ ံပ � ညာတိးု တက်မအ � ေပါ်မှာလည်း အဆံးု အြဖတ်ေပး�ိင ု တ ် ဲ့ လ�မး် မိးု မ��ိှပါတယ်။ သိပံသ � ေ ု တသနကို ေငွေ�ကးေထာက်ပံတ ့ ာပါ။ ပံမ ု န ှ အ ် ားြဖင့် အစိးု ရေတွ အရင်း�ှငအ ် စိးု ရေတွ၊ ပုဂလ � က ိ စီးပွားေရးလုပ်ငန်းေတွက စီးပွားေရးလုပ်ငန်းေတွက သိပံသ � ေ ု တသန စီမံကန ိ း် တစ်ခုမာှ ရင်�းီှ ြမ�ုပ်�ဖ ံှ ို ့ စဉ်းစားရင် ပထမဆံးု ေမးခွနး် က “ဒီစီမက ံ န ိ း် က တိေတွ ု ့ ကို ထုတက ် န ု ေ ် တွ၊ အြမတ်ေတွ တိးု ေစမှာလား၊ စီးပွားေရးတိးု တက်မက � ို ေဆာင်ကျဉ်းေပးမှာလား” ဆိတ ု ာပဲ။ ဒီေမးခွနး် ေတွကို �ှငး် �ှငး် လင်းလင်း မေကျာ်လာ� း�ိင ု ဘ ် ဲ စီမံကန ိ း် တစ်ခုဟာ ကမကထလုပ်ေပးမယ်သ ့ ူ ေတွ� ဖို ့ အခွငသ ့် ပ ိ ်နည်းပါတယ်။ ဘယ်ေခတ်သပ ိ ံသ � မိင ု း် ကမှ အရင်း�ှငစ ် နစ်ကို မျက်ကယ ွ ြ် ပုလို မရပါဘူ း။ ့ အြပန်အလှနအ ် ားြဖင့် နားမလည်�င ို ပ ် ါဘူး။ သိပံပ � ညာကို အစဉ်မြပတ် ထည်သ ့ င ွ း် မစဉ်းစားဘဲ စီးပွားေရး တိးု တက်မက � ို အရင်း�ှငစ ် နစ်ရဲ ့ အရင်း�ှငစ ် နစ်ရဲ ့ သမိင ု း် ကို ယံ�ု ကည်မက � ေလာက�ကီးအေ�ကာင်း က�န်ေတာ်တသိ ို ့ သမ� အရာအားလံးု နီးပါးရဲ အနားမှ ာ ပျံဝဲလေနပါတယ် ို ့ ။ သိးု ေတွဟာ ့ ထာဝရ တိးု ပွားေနမယ်လို ့ယံ�ု ကည်ရင် ဝံပေ ု လွတစ်သက ုိ အ ် ဖို ့သိပ်မက ို မ ် ရ ဲ ာ ကျမှာေပါ။့ ဒါေပမယ့် လူသားရဲ ့ စီးပွားေရးအေဆာက်အအံုဟာ ေခတ်သစ်ကာလတေလ�ာက် တိးု တက်�ပီးရင်း တိးု တက်ေနခဲပ ့ ါတယ်။ ေကျးဇူးတင်ရမှာက သိပံပ � ညာ�ှငေ ် တွဟာ �ှစအ ် နည်းငယ် �ကာတိင ု း် �ှာေဖွေတွ� �ှိမတ � စ်ခု (ဒါမှမဟုတ)် ကိရိယာတန်ဆာပလာတစ်ခခ ု က ု ို ေဆာင်ကျဉ်းလာတာကိပ ု ါ၊ အေမရိကတိက ု က ် ို ေတွ� �ှိမ၊� အတွငး် ေလာင်က�မ်းမ�မှ စွမး် အင်ရတဲ့ အင်ဂျင် ဒါမှမဟုတ် မျိုး�ိုးဗီဇြပုြပင်ထားတဲ့ သိးု ေတွ စသည်ြဖင်ေ ့ ပါ။့ 410 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ဘဏ်ေတွန ဲ ့အစိးု ရေတွက ပိက ု ဆ ် ေ ံ တွကို ပံ� ု ပ ိ ှ ် ထတ ု ေ ် ဝလိက ု � ် ု ံပါ၊ ေနာက်ဆးုံ မှာ ကုနက ် ျစရိတက ် ို �ှငး် ရတာ သိပံပ � ညာ�ှငေ ် တွပါ။ လွနခ ် ဲတ ့ ဲ့ �ှစ်အနည်းငယ်အတွငး် ဘဏ်ေတွ၊ အစိးု ရေတွဟာ ေငွေ�ကးေတွ ေသွး�ူ းေသွးတန်း �ိုက� ် ပ ိ ှ ် ထတ ု ေ ် နခဲတ ့ ယ်။ လက်�ိစ ှ းီ ပွားေရး အ�ကပ်အတည်းက စီးပွားေရးတိးု တက်မက � ို ရပ်တန်သွ ု တ ် ယ်လို ့ လူတင ို း် က ထိတလ ် န်ေန�ကတယ် ။ ဒါနဲပဲ့ ဘယ်ကေနေပါ်လာမှနး် မသိ ေဒါ်လာ၊ ့ ားေစ�ိင ့ ယူ�ု ိ၊ ယန်းေတွ �ထီလျံန ဲ ့ ချီ သူတက ို ့ ဖန်တးီ ေန�ကတယ်။ ေဈးေပါေပါအေ�ကးေတွကို (cheap credit) ဒီစနစ်ထဲ ေမာင်းသွငး် ေနတယ်။ သူတို ့ ေမ�ာ်လင်တ ့ ာက သိပံပ � ညာ�ှငေ ် တွ၊ နည်းပညာ�ှငေ ် တွ နဲ ့ အင်ဂျင်နယ ီ ာေတွက ဒီပေ ူ ဖာင်းမေပါက်ခင်မာှ တကယ်�ကီးကျယ်တာတစ်ခခ ု ု ေဆာင်ယေ ူ ပး�ိင ု လ ် မ ိ မ ့် ယ်လ။ို ့ အရာရာက ဓာတ်ခခ ွဲ န်းထဲက လူေတွအေပါ် မှခ ီ ေ ို နတယ်။ ဇီဝနည်းပညာ (biotechnology)၊ ဉာဏ်ရည်တု (artificial intelligence) စတဲ့ ေတွ� �ှိချက်အသစ်ေတွက လုပ်ငန်းနယ်ပယ်သစ်ေတွ ဖန်တးီ ေပး�ိင ု လ ် မ ိ မ ့် ယ်၊ ဒီကေန အကျိုးအြမတ်က (၂၀၀၈) ခု�စ ှ ်ကတည်းက ဖန်တးီ ခဲတ ့ ငွမဟုတတ ် ဲ့ လ�ို � ဝှကေ ် ငွေ�ကး ့ ဲ့ တကယ်ေ (make-believe money) ဒီေမ�ာ်လင်ခ ့ ျက်ေတွကို ေတွကို ေထာက်ပံေ ့ ပးလိမ်မ ့ ယ်။ မြဖည်ဆ ့ ည်းေပး�ိင ု ရ ် င် ဓာတ်ခခ ဲွ န်းေတွက က�န်ေတာ်တဟာ ို ့ ပူေဖာင်းမေပါက်ခင် သိပ်ခက်ခတ ဲ အ ဲ့ ချိနက ် ာလေတွဆီ ဦးတည်ေနပါလိမ်မ ့ ယ်။ ရင်း �ှးီ ြမုပ်�မ ံှ ည့ လ ် က ူ ို ကိလ ု ဘ ံ တ်စ� ် ှာေဖွြခင်း အရင်း�ှငစ ် နစ်က ေခတ်သစ်သပ ိ ံြ� မင်မ ့ ားလာမ�မာှ မက အဆံးု အြဖတ်ေပး�ိင ု တ ် ဲ့ အခန်းက�ကေနပါဝင်ခဲတ ့ ယ်။ ဥေရာပနယ်ချဲ�စနစ်ေပါ်ေပါက်လာမ�မာှ လည်း ပထမဆံးု အေနနဲ ့ အရင်း�ှငအ ် ေ�ကးစနစ်ကို စတင်ဖန်တးီ တာ ဥေရာပ နယ်ချဲ�စနစ်ပါ။ မှနပ ် ါတယ်၊ အေ�ကးကို ေခတ်သစ်ဥေရာပမှာ တီထင ွ ခ ် ဲတ ့ ာ မဟုတပ ် ါဘူး။ အေ�ကးဆိတ ု ာ လယ်ယာစိက ု ပ ် ျိုးေရးအသိင ု း် အဝိင ု း် အားလံးု လိလ ု မ ို ာှ �ှိေနခဲတ ့ ာပါ။ ေခတ်သစ်ဦးပိင ု း် ကာလမှာ ဥေရာပနယ်ချဲ�စနစ်ေပါ်ေပါက်လာြခင်းက အာ�ှမာှ စီးပွားေရးတိးု တက်မေ � တွန ဲ ့ နီးနီးကပ်ကပ် ချိတဆ ် က်ေနပါတယ်။ သတိရဖိုက (၁၈)ရာစုေ�ှာင်းပိင ု း် အထိ အာ�ှတက ို ဟ ် ာ ကမ�ာရဲ ့ ့ စီးပွားေရးအင်အား�ကီးပါ။ ဆိလ ု တ ို ာက တ�ုတ၊် မွတစ ် လင်မ၊် အိ�ယ ိ� တိထက် ု့ ဥေရာပသားေတွမာှ ေငွရင်းေငွ�းီှ �ှိတာ အများ�ကီး နည်းပါတယ်။ သိေသာ် ု့ လည်း တ�ုတ၊် အိ�ယ ိ� နဲ ့ မွတစ ် လင်မက ် မ�ာက လူမ-� �ိင ု င ် ေ ံ ရးစနစ်ေတွမာှ အေ�ကးက သိပ်အေရးမပါတဲ့ က�မှာပဲ �ှိခတ ဲ့ ယ်။ အစ�တန်ဘ၊ူ အစ�ဖာဟန်၊ ေဒလီ နဲ ့ ေဘကျင်း ေဈးကွကေ ် တွက ကုနသ ် ည်ေတွ၊ ဒါေပမယ့် ဘဏ်ပိင ု � ် ှငေ ် တွ နန်းေတာ်ေတွ၊ အရင်း�ှငဝ ် ါဒီေတွေတွးပံအ ု တိင ု း် ခံတပ်ေတွထက ဲ ဘုရင်ေတွ၊ ေတွးေကာင်းေတွးမိခ� ဲ့ င ို ပ ် ါတယ်။ စစ်ဗိုလခ ် ျုပ်ေတွက ကုနသ ် ည်ေတွန ဲ ့ သူတို ့ 411 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge အေတွးအေခါ်ကို အထင်အြမင်ေသးေလ့�ိတ ှ ယ်။ ေခတ်သစ်ဦးပိင ု း် က ဥေရာပမဟုတတ ် ဲ့ အင်ပါယာေတွကို Nurhaci နဲ ့ Nader Shah လို မဟာေအာင်�င ို သ ် ေ ူ တွ ဒါမှမဟုတ် ချင်န ဲ ့ ေအာ်တမ ို န်အင်ပါယာေတွက အုပ်ချုပ်ေရးနဲ ့ စစ်ဘက် အထက်တန်းလ�ာေတွက အခွနအ ် ေကာက်န ဲ ့ စစ်အတွငး် လုယသ ူ မ ိ း် ပိက ု ရ ် ာ သံးု စွေ ဲ လေတာ့ သူတက ို ့ တည်ေဆာက်ခတ ဲ့ ာပါ။ (အခွနန ် လု ဲ ့ တာကိလ ု ည်း အေ�ကးစနစ်ေတွကို အေ�ကးဆပ်ဖို ့ စစ်တက ို ဖ ် ိုလိ ု ဲ့ ့ တ ေငွကို သိပ်ခြွဲ ခားမေနဘူး) ကေန သိပ်မလိဘ ု းူ ။ ဘဏ်ပိင ု � ် ှငေ ် တွန ဲ ့ ရင်း�ှးီ ြမ�ုပ်�သ ံှ ေ ူ တွရဲ အကျိ ုးအြမတ်ကလ ို ည်း သိပ်ဂ�ုစက ို ခ ် တ ဲ့ ာ မဟုတဘ ် းူ ။ ့ တစ်ဖက်က ဥေရာပါမှာေတာ့ ဘုရင်ေတွ၊ ဗိုလခ ် ျုပ်ေတွက တစတစနဲ ့ ကုနသ ် ည်ေတွး ေတွးတာ ကျင်သ ် ည်ေတွ၊ ဘဏ်ပိင ု � ် ှငေ ် တွကလည်း တြဖည်းြဖည်း အုပ်ချုပ်သလ ူ မလိ ူ့ င ု ေ ် တွ ့ ားရလာခဲတ ့ ယ်။ ကုနသ ြဖစ်လာတယ်။ ဥေရာပရဲ ့ ကမ�ာေ ို မ ် က � ို ့ အာင်�င အခွနအ ် ခထက် အေ�ကးစနစ်က ပိပ ု ိ�ု ပီး ေထာက်ပံ့ ေပးလာခဲ�့ ပီး၊ ရင်းသမ�ကေန အများဆံးု အြမတ်ရချင်တဲ့ အရင်း�ှငေ ် တွရဲ ့ �ကိုးကိင ု မ ် က � ုိ ပိခ ု ံလာရပါတယ်။ ကုတ� ် ှညဝ ် တ်၊ ဦးထုပ်�ှညေ ် ဆာင်း ဘဏ်သေ ူ ဌးေတွန ဲ ့ ကုနသ ် ည်ေတွတည်ေထာင်တဲ့ အင်ပါယာေတွက ေရ�ထည်ေတွ၊ ချပ်ဝတ်ေြပာင်ေြပာင်ေတွဝတ်တဲ့ ဘုရင်ေတွ၊ သူေကာင်းမျိုးေတွတည်ေထာင်တဲ့ အင်ပါယာေတွကို အ�ိင ု ရ ် ခဲပ ် ယ ွ မ ် အ � ားထားတဲ့ အင်ပါယာေတွက သူတစစ် ို ့ ေအာင်�င ို မ ် �ကို ့ ါတယ်။ ကုနသ ေထာက်ပံဖ ုိ ာ�ှငး် ပါတယ်၊ ဘယ်သက ူ မှ အခွနမ ် ေဆာင်ချင်ေပမယ့် လူတင ို း် ကေတာ့ ့ ို ့ ပိ�ု ပီးေတာ်တယ်ဆတ ေပျာ်ေပျာ်�ကီး ရင်း�ှးီ ြမ�ုပ်�ခ ံှ ျင်�ကတာပဲက။ို (၁၄၈၄) ခု�စ ှ ်မာှ ခရစ�တဖ ို ာ ကိလ ု ဘ ံ တ်စ်က ေပါ်တူဂီဘရ ု င်ကို ချဉ်းကပ်�ပီး ‘အေ�ှ အ � ာ�ှကသ ို ာွ းတဲ့ လမ်းေ�ကာင်းသစ်ကို ေတာင်းခံတယ်။ �ှာေဖွဖို ့ အေနာက်ဘက်ရွကလ ် င � မ ့် ယ့် ဒီလခ ုိ ရီးစဉ်ေတွဟာ စွနစားရလွ ့် နး် �ပီး သူသေဘင်္ ာေတွကို ့ ေငွေ�ကးေထာက်ပံဖ ့ ိ’ု ့ ေငွကန ု ေ ် �ကးကျများတဲ့ အလုပ်ြဖစ်တယ်။ သေဘင်္ာေတွ ေဆာက်ရတာ၊ ေထာက်ပံေ ့ ရးပစ�ညး် ေတွ ဝယ်ဖို ့ နဲ ့ သေဘင်္ာသား၊ စစ်သားေတွ လစာေပးဖို ့ စသည်ြဖင်ေ ု ာ အာမခံချက်မ�ှိဘးူ ။ ဒါနဲ ့ ေပါ်တူဂီဘရ ု င်က ့ ပါ။့ �ပီးေတာ့ ရင်း�ှးီ ထားတာကေန ြပန်ရ မရဆိတ ြငင်းလိက ု တ ် ယ်။ မျက်ေမှာက်ေခတ် စွနဦးလု ့် ပ်ငန်း�ှငတ ် စ်ေယာက်လပ ို ဲ ကိလ ု ဘ ံ တ်စ်က လက်မေလျာဘ ့ းူ ။ သူအ�ကံ အစည်ကို အေကာင်အထည်ေပါ် ဖို ့ အီတလီ၊ ြပင်သစ်၊ အဂင်္လန် နဲ ့ ေပါ်တူဂက ီ အလားအလာ�ှိတဲ့ ့ ရင်း�ှးီ ြမ�ုပ်�သ ံှ ေ ူ တွကို လိက ု �် ပီး ြဖားေယာင်း�ကည်တ ့ ယ်။ မေအာင်ြမင်ဘးူ ။ ဒါနဲ ့ သူက ကံစမ်းတဲအ ့ ေနနဲ ့ ေပါင်းစည်းကာစ အေတွ�အ�ကံုရင့် (သမိင ု း် သင်ဖးူ တဲ)့ စပိနြ် ပည်ေထာင်စရ ု ဲ ့ ဘုရင်ဖာဒီနန်န ဲ ့ ဘုရင်မအစ�ဘလ ဲ ာကို �ကားဝင်ေစစ ူ တွရဲ ့ အကူအညီန ဲ ့ ဘုရင်မကို ့ ပ်သေ ေကျာင်းသားကေလးတိင ု း် သိတအ ဲ့ တိင ု း် ချဉ်းကပ်တယ်။ ရင်း�ှးီ ြမ�ုပ်�ဖ ံှ ို ့ စည်း�ံုးတယ်။ အစ�ဘလ ဲ ာက အချီ�ကီးပွခတ ဲ့ ာပါပဲ။ ကတိက ု က ် ို ေအာင်�င ို တ ် ယ်။ ေရ�တင ွ း် ၊ ေငွတင ွ း် ေတွ တူးတယ်။ ကိလ ု ဘ ံ တ်စရ ် ဲ �ှ့ ာေဖွမက � ေန စပိနတ ် ို အေမရိ ့ 412 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge သ�ကားနဲ ့ ေဆးရွ က�် ကီးေတွ စိက ု တ ် ယ်။ စပိနဘ ် ရ ု င်ေတွ၊ ဘဏ်လပ ု ်ငန်း�ှငေ ် တွန ဲ ့ ကုနသ ် ည်ေတွ စိတေ ် တာင်မကူးဖူးတဲ့ �ကယ်ဝချမ်းသာမ�မျိုး ရ�ှိခတ ဲ့ ယ်။ ေနာက်�စ ှ ် (၁၀၀)အ�ကာမှာ မင်းသားေတွ၊ ဘဏ်ပိင ု � ် ှငေ ် တွက ကိလ ု ဘ ံ တ်စေ ် ြခရာနင်းတဲသ ့ ေ ူ တွကို ပိ�ု ပီးေတာ့ ေငွေချးလိတ ု ဲ့ ဆ���ိလ ှ ာ�က�ပီ။ သူတမှ ို ့ ာ ေငွရင်းကလည်း လက်ဝယ်အသင်၊့ အေမရိကတိက ု က ် ို ေကျးဇူးတင်ရမှာပါေလ။ ထပ်တအ ူ ေရးပါတာက မင်းသားေတွ၊ ဘဏ်ပိင ု � ် ှငေ ် တွက �ှာေဖွေရးခရီးေတွရဲ ့ အလားအလာကို ပိပ ု ိ�ု ပီး ယံ�ု ကည်မထ � ားလာ�ကတဲအ ့ ချက်ပါ။ ဒါက နယ်ချဲ�အရင်း�ှငစ ် နစ်ရဲ ့ အံမ ့ ခန်း သံသရာလည်ပံပ ု ါ၊ ေချးေငွေတွက အသစ်ေတွေတွ� �ှိဖို ့ ေထာက်ပံတ � တွက ကိလ ု န ို န ီ ယ်ေတွ ့ ယ်၊ ေတွ� �ှိမေ ရလာေစတယ်၊ ကိလ ု န ို န ီ ယ်ေတွက အြမတ်အစွနး် ေတွရတယ်၊ အြမတ်ရေတာ့ ယံ�ု ကည်မတ � းို လာတယ်၊ ယံ�ု ကည်မက � ေန ေချးေငွေတွ ပိပ ု ိ�ု ပီး ေပးလာ�ကတယ်။ Nurhaci နဲ ့ Nader Shah တိက ု ့ ကီလမ ို ီတာ ေထာင်ဂဏန်းအနည်းငယ်သာွ းအ�ပီး ေြခကုနလ ် က်ပန်း ကျသွား�ပီ။ အရင်း�ှငစ ် န ွ ဦး ့် စီးပွားေရးသမားေတွကေတာ့ ေအာင်ပဲတ ွ စ်ခ�ု ပီး တစ်ခုကေန သူတဘ�ာေရးက ို ့ အ�ှိနအ ် ဟုနရ ် လာခဲတ ့ ယ်။ သိတိ ု့ င ု ေ ် အာင် ဒီလခ ို ရီးစဉ်ေတွက စွနစားရတဲ ့် က ့ စ ိ ေ � တွ ြဖစ်ေနဆဲမလိ ို ့ ု ့ ေချးေငွေဈးကွကေ ် တွက သတိတ�ကီးနဲ ့ လုပ်ကင ို ရ ် တယ်။ အဖိးု တန်တာ ဘာတစ်ခမ ု ှ မရခဲဘ ့ ဲ ဥေရာပကို လက်ဗလာနဲ ့ ြပန်လာခဲရ ့ တဲ့ ခရီးစဉ်ေတွ အများ�ကီး။ ဥပမာ - အဂင်္လန်ဆရ ုိ င် အာတစ်သမုဒရ � ာကို ြဖတ်�ပီး အာ�ှကို အေနာက်ေြမာက်ကေန သွားဖိလမ် ု ့ းေ�ကာင်း�ှာတာ ေငွရင်းေတွ အများ�ကီး ဆံးု �� ံးခဲဖ ့ းူ တယ်။ တြခားေသာ ခရီးစဉ်များစွာ ြပန်ေတာင်မလာ�ိင ု ခ ် တ ဲ့ ာေတွ �ှိတယ်၊ ေရခဲစင ို ေ ် တွန ဲ ့ တိက ု �် ပီး သေဘင်္ာေမှာက်တယ်၊ အပူပိင ု း် မုနတ ် င ို း် မိတယ်၊ ဓားြပေတွ လက်ချက်မိတယ်။ ရင်း�ှးီ ြမ�ုပ်�သ ံှ ေ ူ တွ အေရအတွကတ ် းို လာ�ပီး စွနစားရတဲ ့် ့ အ��ရာယ်ေတွ သက်သာေစဖို ့ ဥေရာပသားေတွက (တစ်ဦးချင်းပိုငဆ ် င ုိ မ ် � အကန်အသတ် နဲ)့ ့ ပူးတွပ ဲ ိုင ် စေတာက ု �ဏီ ေတွဘက်ကုိ လှညလ ့် ာပါတယ်။ တစ်ဦးတည်းက အင်အားသိပ်မေကာင်းတဲ့ ့ မ သေဘင်္ာကို �ှိသမ�ပိက ု ဆ ် ံ ပံေ ု အာ�ပီး ရင်း�ှးီ မယ်အ ့ စား ပူးတွဲ စေတာက ု ဏ � က ီ ရင်း�ှးီ ြမ�ုပ်�သ ံှ အ ူ များအြပား ့ မ ဆီကေန ေငွကို စုလက ို တ ် ယ်၊ ဒီေတာ့ တစ်ေယာက်ချင်းစီက ေငွရင်း အနည်းငယ်အေပါ်မှာပဲ စွနစားရေတာ ့် တ ့ ��ရာယ်ကို ကန်သတ် ေပးလိက ု �် ပီးသား ြဖစ်သာွ းေပမယ့် အြမတ်ရလာရင်ေတာ့ ့ ယ်။ �� ံးမယ်အ ့ အများဆံးု ဘယ်ေလာက်လို ့ ကန်သတ် ထားတာ မ�ှိဘးူ ။ (ြမတ်သေလာက် အချိုးကျရမယ် လိဆိ ု့ လ ု တ ို ယ်။) ့ အေ�ကာင်းသင်သ ့ ာွ းတဲ့ သေဘင်္ာမှာ ရင်းမိရက်သား ြဖစ်ေနရင် နည်းနည်းေလးရင်း�ပီး မီလျံနာလည်း ြဖစ်�င ို တ ် ယ်။ ပုဂလ � က ိ စီးပွားေရးလုပ်ငန်း�ှငေ ် တွ အစိးု ရေတွ လိအ ု ပ်သလို သံးု �ိင ု ေ ် အာင် အချိနတ ် အ ို တွငး် ေချးေငွပမာဏအများအြပား �ှာ�ိင ု တ ် ဲ့ ခပ်��ပ်��ပ် ဘ�ာေရးစနစ်ကို ဆယ်စ� ု စ ှ ် တစ်စ�ု ပီး တစ်စု အေနာက် ဥေရာပက ြမင်ေတွ� ခဲရ ့ တယ်။ ဒီစနစ်က စူးစမ်းေလ့လာေရးခရီးေတွ၊ နယ်ေြမေအာင်�င ို မ ် ေ � တွကို 413 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge အရင်ဘရ ု င်ေတွ အင်ပါယာေတွထက် ပိ�ု ပီး ေငွေ�ကးေထာက်ပံေ ု ခ ် တ ဲ့ ယ်။ ေတွ� �ှိချက်အသစ်ြဖစ်တဲ့ ့ ပး�ိင ေချးေငွရဲ စွ ် ဲ ့ နယ်သာလန်�ကားက ခါးသီးတဲ့ �ပိုင်ဆင ုိ မ ် ေ � တွမာှ ေတွ� �ိင ု တ ် ယ်။ (၁၆) ရာစုမာှ ့ မး် အားကို စပိနန ဥေရာပမှာ စပိနဟ ် ာ အင်အားအ�ကီးဆံးု �ိင ု င ် ၊ံ ကမ�ာတစ်လာ� း အင်ပါယာကို ြဖန်ကျက် စးို မိးု ထားတာ။ ့ ဥေရာပေနရာအများအြပား ၊ ေြမာက်နေတာင် ဲ့ အေမရိကရဲ ့ အစိတအ ် ပိင ု း် �ကီး�ကီး၊ ဖိလစ်ပင်းက�န်းစုေတွ၊ အာဖရိကနဲ ့ အာ�ှကမ်း�ိုးတန်းေတွက အေြခစိက ု စ ် ခန်း တသီတတန်းကို အုပ်ချုပ်ေနခဲတ ့ ယ်။ �ှစ်စဉ် အေမရိကနဲ ့ အာ�ှက ရတနာေတွတင်ေဆာင်�ပီး သေဘင်္ာများစွာဟာ Seville နဲ ့ Cadiz ဆိပ်ကမ်းေတွကို ြပန်လာေနကျ။ နယ်သာလန်ဆတ ုိ ာ ေလထန်�ပီး ရွ ံ �ထတ ူ ဲ့ �ိင ု င ် င ံ ယ်ေလး၊ သဘာဝသယံဇာတဆိတ ု ာ ေဝးလိ၊ု ့ စပိနဘ ် ရ ု င်ရဲ ပိ့ င ု န ် က်စန ွ း် ကေလးပဲ။ (၁၅၆၈) ခု�စ ှ မ ် ာှ ပ�ိုတက်တင်ဘ ့ ာသာဝင်အများစုဒတ်ချ်က ကက်သလစ်စပိနအ ် �ှငသ ် ခင်ကို ေတာ်လန ှ ပ ် ါေရာ။ အစမှာေတာ့ ပုနက ် န်သေ ူ တွက မယှဉ်�ိင ု တ ် ဲ့ ရန်သက ူ ို သတ�� ိ ိှ�ိှ ဆန်ကျင် ေနေတာ့ Don ့ Quixote လိမ ု ျိုး ပံေ ု ပါက်ေနပါတယ်။ (Don Quixote ဇာတ်လမ်းထဲတင ွ ် ဇာတ်လက ုိ က ် ေလရဟတ်ေတွကို ဘီလးူ ေတွလို ့ ထင်�ပီး တိက ု ခ ် က ို ခ ် ။ဲ့ ) ဒါေပမယ့် �ှစ် (၈၀) အတွငး် မှာ ဒတ်ချ်ေတွက စပိနဆ ် က ီ လွတလ ် ပ်ေရးကို ရ�ံုမ�မက စပိနေ ် တွန ဲ ့ သူတမိ ို ့ တဖ ် က် ေပါ်တူဂေ ီ တွရဲ ပင် ် ခင်ေတွ ့ လယ်ေရေ�ကာင်း အ�ှငသ အြဖစ်ကို အစားထိးု ရယူ�င ို ခ ် တ ဲ့ ယ်၊ ကမ�ာနဲ ့ ချီတဲ့ ဒတ်ချ်အင်ပါယာကို တည်ေထာင်�ပီး ဥေရာပရဲ ့ အချမ်းသာဆံးု �ိင ု င ် ံ ြဖစ်လာခဲပ ့ ါတယ်။ ဒတ်ချ်ေတွရဲ ့ ေအာင်ြမင်မလ � �ို � ဝှကခ ် ျက်က ေချးေငွပါ။ ဒတ်ချ်�မို � �ကီးသားေတွက ကုနး် ေပါ်မှာ စစ်တက ုိ ရ ် တာ အရသာမေတွ�ေတာ့ စပိနက ် ို သူတကိ ို ့ ယ ု စ ် ားတိက ု ဖ ် ို ့ ေ�ကးစားတပ်ေတွကင ို ာှ းတယ်။ သူတကိ ို ့ ယ ု တ ် င ို က ် ေတာ့ ပိ�ု ကီးတဲ့ ေရတပ်ေတွန ဲ ့ ပင်လယ်ြပင်ကို ခရီး�ှငတ ် ယ်။ ေ�ကးစားတပ်ေတွန ဲ ့ အေြမာက်တပ်ေတွက အကျအဆံးု များေပမယ့် ဒတ်ချ်ေတွက သူတရဲ ို ့ ့ စစ်ေ�ကာင်းချီခရီးစဉ်ေတွကို စပိနအ ် င်ပါယာထက် ေငွေ�ကးေထာက်အပံ့ ပိ�ု ပီးလွယလ ် ယ ွ က ် က ူ ေ ူ ပး�ိင ု ခ ် ဲတ ့ ယ်။ အေ�ကာင်းက တိးု တက်လာေနတဲ့ ဥေရာပ ဘ�ာေရးစနစ်ရဲ ့ ယံ�ု ကည်မက � ို ဒတ်ချ်ေတွရတဲ့ အချိနမ ် ာှ စပိနဘ ် ရ ု င်ကေတာ့ ဒီစနစ်ရဲအယံ အ ု �ကည်ကင်းမဲမ � ို ခံခရ ဲ့ လိပါ။ ု ့ ေငွထတ ု ေ ် ချးသူေတွက ဒတ်ချ်ေတွကို စစ်တပ်ေတွဖဲ�ွ ဖို ေချးေငွ ့ ့ က ့ အလံအ ု ေလာက်ေပးတယ်၊ ချုပ်ကင ို လ ် ာ�ိင ု တ ် ယ်၊ ဒီတပ်ေတွေ�ကာင့် ဒီကေန ဒတ်ချ်ေတွ �မိုး�မိုးြမက်ြမက် ကမ�ာက ု သ ် ယ ွ ေ ် ရးလမ်းေ�ကာင်းေတွကုိ ့ န အကျိုးအြမတ်ေတွ ရတယ်။ အြမတ်ေတွေ�ကာင့် ေချးေငွေတွ ြပန်ဆပ်�င ို ေ ် တာ့ ေငွေချးသူေတွရဲ ့ယံ�ု ကည်မက � ို ပိခ ု ိုငမ ် ာေစတယ်။ အမ်စတာဒမ်က ဥေရာပရဲ ့ အေရးအပါဆံးု ဆိပ်ကမ်း�မို �တစ်�မို � ြဖစ်လာ�ံုမက ဘ�ာေရး မက�ာ�မို � ြဖစ်လာခဲပ ့ ါတယ်။ *** 414 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge အတိအကျဆိရ ု ရင် ဘ�ာေရးစနစ်ရဲ ့ ယံ�ု ကည်မက � ို ဒတ်ချ်ေတွ ဘယ်လမ ို ျားရခဲတ ့ ာလဲ။ ပထမဆံးု အချက်ကေတာ့ ဒတ်ချ်ေတွဟာ သူတအေ�ကးကိ ို ့ ု အြပည်အ ့ ဝနဲ ့ အချိနတ ် တ ိ က ိ ျကျြပန်ဆပ်�ပီး ေ�ကးထပ်ယရ ူ င်လည်း ေ�ကးေပးသူက စွနစားရာမေရာက် ့် ေအာင် ယူတတ်တဲ့ စည်းကမ်းတိကျသူေတွ ြဖစ်တယ်။ ဒုတယ ိ အချက်က ကာကွယေ ် ပးတယ်။ ေငွရင်းေတွက သူတ�ိ ို ့ င ု င ် ရ ံ ဲ ့ တရားေရးစနစ်က ဒီေတာ့ ပုဂလ � က ိ ပိင ု ဆ ် င ုိ မ ် က � ို တရားဥပေဒစိးု မိးု �ပီး လွတလ ် ပ်မန � ဲ ့ ပုဂလ � က ိ ပိင ု ဆ ် င ုိ ခ ် င ွ က ့် ို အကာကွယမ ် ေပး�ိင ု တ ် ဲ့ ပုဂလ � က ိ ပိင ု ဆ ် င ုိ မ ် က � ို အာဏာ�ှင� ် င ို င ် ေ ံ တွ အေလးထားတဲ့ �ိင ု င ် ေ ံ တွဆီ စီးဆင်းသွားေတာတ ့ ာပါပဲ။ စိတက ် းူ �ကည်�့ ကစိ။ု ့ သင်အ ့ ေဖက သင်က ဂျာမန်ေငွ�ှငေ ် �ကး�ှင ် ဥေရာပရဲ ့ အထင်ကရ�မို � �ကီးေတွမာှ မိသားစုက လုပ်ငန်းခွဲေတွ သားတစ်ေယာက်ဆပ ုိ ါစိ။ု ့ တိးု ချဲ� ဖို ့ အခွငအ ့် လမ်းတစ်ခက ု ို ြမင်ထားတယ်။ သူက သင်က ် ယ်၊ သင်ည ီ ေ ို တာ့ မက်ဒရစ်ကို လ�တတ ် ယ်။ ့ ို အမ်စတာဒမ်ကို လ�တတ ့ က ရင်း�ှးီ ြမ�ုပ်�ဖ ံှ ို ့ သင်တုိ ့ညီအစ်ကို ကို ေရ�ဒဂင်္ ါး အြပား (၁၀,၀၀၀) စီေပးလိက ု တ ် ယ်။ သင်ည ီ သူရဲ့ အဦးဆံ းု ့ က ့ ေငွရင်းကို စပိနဘ ် ရ ု င်ဆမ ီ ာှ အတိးု နဲ ့ ေချးလိက ု တ ် ယ်။ စပိနဘ ် ရ ု င်က ြပင်သစ်ဘရ ု င်န ဲ ့ စစ်တက ို ဖ ် ို ့ သူတပ် ုိ နတာ။ သင်ကေတာ့ ဒတ်ချ်ကန ု သ ် ည်တစ်ေယာက်ကို ေငွေချးလိက ု တ ် ယ်။ သူက ့ အတွက် ေငွလေ မန်ဟက်တန်လေခါ်တဲ ို ့ ့ ရင်း�ှးီ ြမ�ုပ်�ခ ံှ ျင်တာ။ လူအေရာက်အေပါက်နည်းေသးတဲက ့ �န်း ဟက်စန်ြမစ်က ေတာင်ဘက်ပိင ု း် ေတာေြမမှာ အဓိကကုနသ ် ယ ွ ေ ် ရေ�ကာင်းလမ်းြဖစ်လာမှာမို ့ ဒီေနရာေတွက ပိင ု ဆ ် င ုိ မ ် တ � န်ဖိးု ထိးု တက်လာမယ်လုိ ့ ဒီဒတ်ချ်ကန ု သ ် ည်က ေသချာယံ�ု ကည်ေနလိ။ု ့ ေချးေငွ �ှစရ ် ပ်စလံးု က တစ်�စ ှ အ ် တွငး် ြပန်ဆပ်ရမယ်ဆတ ုိ ဲ့ ကတိနပါ။ ဲ့ တစ်�စ ှ ်ကန ု လ ် န ွ သ ် ာွ းတယ်။ ဒတ်ချ်ကန ု သ ် ည်က သူဝယ်ထားတဲ့ ေြမကို ြပန်ေရာင်းလိက ု တ ် ာ အြမတ်များများရလိက ု တ ် ယ်၊ သူကတိ အတိင ု း် သင်ေ ့ ငွကို အတိးု နဲ ့ တကွ ြပန်ဆပ်တယ်။ သင်အ ့ ေဖ ့ ေကျနပ်သာွ းတယ်။ ဒါေပမယ့် မက်ဒရစ်က သင်ည ီ ေတာ့ ထိတေ ် နလန်ေန�ပီ ။ အေ�ကာင်းက ြပင်သစ်န ဲ ့ ့ က ့ စစ်ပဲက ွ �ပီးသွားေပမယ့် စပိနဘ ် ရ ု င်အဖို ့ စစ်ပဲအ ွ သစ်အတွက် ေငွကို မူး၊ ြပန်ဆပ်ဖိထက် ု့ ပိအ ု ေရး�ကီးေနတယ်။ အေရာက်အေပါက်�ိှတဲ့ ဘုရင်ဆ ီ ့ က ပဲကအစ သူငယ်ချင်းေတွကို ကတိအတိင ု း် တာခ ် တွန ဲ ့ ့ ေ ထပ်တက ို ရ ် ဖို ့ သူလအ ို ပ်ေနတယ်။ သင်ည ီ ့ က အေ�ကာင်းဖန်လာတယ်။ ဒါက သူအတွ က် အေ�ကးေဟာင်း ့ နန်းေတာ်ကို စာေရးတယ်၊ �ကားဝင်ကည ူ ေ ီ ပးဖို ့ ေတာင်းဆိတ ု ယ်၊ အတိးု မရတဲအ ့ ြပင် အရင်းပါ ဘုရင်န ့ ား မေအာင်ြမင်ဘးူ ။ ဆံးု ပါေလေရာ။ သင်အ ့ ေဖက မေကျမချမ်းြဖစ်�ပီေလ။ အေြခအေနက ခုမပ ှ ိဆ ု းုိ လာတာ၊ ဘုရင်က ဘ�ာထိနး် ကို သင်ည ီ လ ီ တ � �် ပီး ေနာက်ထပ် ဒဂင်္ ါး ့ ဆ (၁၀,၀၀၀) အြမန်ဆးုံ ထပ်ေချးဖို ့ ေြပာလာတယ်။ သင်ည ီ ာှ ေချးစရာပိက ု ဆ ် မ ံ �ှိေတာဘ ့ မ ့ းူ ။ ဒါနဲ ့ သူက 415 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge အေဖဆ ီ ာေရး�ပီး ့ စ ဒီတစ်ခါေတာ့ ဘုရင်ြပန်ဆပ်�င ို မ ် ာှ ပါဆိ�ု ပီး အေဖက ့ ို ေဖျာင်းဖျတယ်။ အိမဦ ် းနတ်အေဖကလည်း အငယ်ဆးုံ သားေလးနဲ ့ ပတ်သက်လာရင် စိတက ် ေပျာေ ့ လေတာ့ ရင်တမမနဲပဲ့ ေတာင်းတဲ့ ပိက ု ဆ ် ံ ပိေပးလိ ု့ က ု တ ် ယ်။ ေနာက်ထပ် ေရ�ဒဂင်္ ါး (၁၀,၀၀၀)ဟာ စပိနဘ ် ရ ု င်ဘ ု ထ ် က ဲ ို ့ �ာတိက ဝင်ေရာက်ေပျာက်ကယ ွ သ ် ာွ းတာ ဘယ်ေတာမ ် ာှ အမ်စတာဒမ်မာှ ေတာ့ ့ ှ ြပန်မေတွ�ရေတာပ ့ ါဘူး။ ဒီအချိနမ အေြခအေနေတွေကာင်းေနတယ်။ အလုပ်ြဖစ်ေနတဲ့ ဒတ်ချ်ကန ု သ ် ည်ေတွကို သင်က ေငွေတွထပ်ေချးတယ်၊ သူတကလည် ို ့ း ချက်ချင်း အြပည်ြ့ ပန်ဆပ်�င ို တ ် ယ်။ ဒါေပမယ့် သင်က ံ အဆံးု မ�ှိေကာင်းေနတာေတာ့ ့ က မဟုတဘ ် းူ ။ သင်ေ ဲ ့ ဖာက်သည်ထက တစ်ေယာက်က ‘သစ်သားေြခစွပ်ဖိနပ်ေတွ ပါရီမာှ ဖက်�ှငေ ် ခတ်စားလာ�ိင ု တ ် ယ်’ ဆိ�ု ပီး ပါရီမာှ ဖိနပ်ကန ု တ ် က ို �် ကီးတစ်ခုဖင ွ ဖ ့် ို ့ သင်ဆ ီ ေငွေချးတယ်။ ့ က သင်ကလည်း ေချးလိက ု တ ် ယ်။ ကံဆးုိ ချင်ေတာ့ ဖိနပ်ေတွက ြပင်သစ်မေတွကို မဆွေ ဲ ဆာင်�င ို ခ ် ဘ ဲ့ းူ ။ စိတဆ ် းုိ စိတပ ် ျက်ေနတဲ့ ကုနသ ် ည်က အေ�ကးြပန်မဆပ်�င ို ဘ ် းူ လို ြငင် ် က ို ပ ် ါေရာ။ ့ းလ�တလ သင်အ ့ ေဖ ယမ်းပံမ ု ီးကျ�ပီေလ။ သင်တညီ ို ့ အစ်ကို �ှစေ ် ယာက်လးံု ကို ေ�ှ �ေနေတွန ဲ ့ စခန်းသွားရေတာမ ် ရာက်�ပီလို ့ ေြပာတယ်။ သင်ည ီ စပိနဘ ် ရ ု င်ကို မက်ဒရစ်မာှ တရားစွတ ဲ ယ်။ ့ ယ့် အချိနေ ့ က သင်က တစ်ချိနက ် ဖိနပ်ကဝိကို အမ်စတာဒမ်မာှ တရားစွဲတယ်။ စပိနမ ် ာှ တရား�ံုးေတွက ဘုရင်ကို နာခံကျိုး�ွ�ရ ံ တယ်။ ဘုရင်အ ု ဲ ဆန် ကျင် ရင် ြပစ်ဒဏ်ေ�ကာက်လို တရားသူ �ကီးေတွက ဘုရင်ေကျနပ်ေအာင် ့ လိန ့ ့ ့ တရားစီရင်ေလ့�ိတ ှ ယ်။ နယ်သာလန်မာှ ေတာ့ တရား�ံုးေတွက တိင ု း် ြပည်ရဲ ့ လူ�ကီးမင်းေတွ၊ မင်းညီမင်းသားေတွရဲ ့ �သဇာကင်းလွတတ ် ဲ့ အစိးု ရရဲ ့ သီးသန်ဌာနတစ် ခုြဖစ်တယ်။ မက်ဒရစ်တရား�ံုးက ့ သင်ည ီ့ ဲ ့ ့ ရ အမ�ကို ေလ�ာ်ပစ်လက ို တ ် ယ်။ အေ�ကးြပန်ဆပ်�ပီးတဲအ ့ ထိ အဆံးု အြဖတ်ေပးလိက ု တ ် ယ်။ အမ်စတာဒမ်တရား�ံုးကေတာ့ ဖိနပ်ကန ု သ ် ည်ရဲ ့ သင်အ ့ ေဖ ပိင ု ဆ ် င ုိ မ ် ေ � တွကုိ သင်ခန်းစာေကာင်းေကာင်း သင်လလ ို ားတဲအ ့ တိင ု း် ထိနး် သိမး် ထားမယ်ဆ�ုိ ပီး ရသွားတယ်။ စီးပွားတွလ ဲ ပ ု ်ဖို ့ ကုနသ ် ည်ေတွက ဘုရင်ေတွထက်ေကာင်းတယ်၊ ေဟာ်လန်က မက်ဒရစ်ထက် ေကာင်းတယ်။ သင်ည ီ ဲ ဒု့ က�က မဆံးု ေသးဘူး။ စပိနဘ ် ရ ု င်က သူစစ် ို ယ်။ သူက သင်အ ့ ရ ့ ေဖမှာ ့ တပ်အတွက် ေငွလတ ေငွပိေ ု ငွလ�ံ�ိှတယ်လို ့ ေသချာေပါက်တက ွ တ ် ယ်။ ဒီေတာ့ သင်ည ီ ို �ိင ု င ် ေ ံ တာ်ပန ု က ် န်မန � ဲ ့ အကွကဆ ် င် ့ က ြပစ်ချက်တင်တယ်။ ေရ�ဒဂင်္ ါး (၂၀,၀၀၀) ချက်ချင်းမေပးရင် ေသတဲအ ့ ထိ တိက ု ပ ် ိတအ ် ကျဉ်းချထားမယ်လို ့ ေ�ကညာလိက ု တ ် ယ်။ သင်အ ် တာ့ ကမ်းကုနသ ် ာွ း�ပီ။ သူရဲ့ ချစ် ှ ာွ ေသာသားအတွက် ြပန်ေပးေငွကို ေပး�ပီး ့ ေဖအတွကေ ့ လစ ေရွ းလိက ု တ ် ယ်။ ေနာက်ဘယ်ေတာမ ် ာှ စီးပွားေရးမလုပ်ေတာဘ ု ့ သစ�ာဆိလ ု က ို တ ် ယ်။ သူရဲ့ ့ ့ ှ စပိနမ ့ းူ လိလဲ မက်ဒရစ်�ု ံးခွဲကို ပိတ�် ပီး သင်ည ီ ို ေရာတ ဲ င ွ ခ ့် င ို း် လိက ု တ ် ယ်။ ေဟာ်လန်မာှ �ံုးခွဲ (၂)ခုဆတ ုိ ာ ့ က ့ ာဒမ်မာှ �ံုးခွဖ ု့င ု ဆ ် င ုိ မ ် ေ � တွကို စပိနက ် ေန တြခားေနရာကို တကယ်ေကာင်းတဲ့ အ�ကံပါ။ စပိနအ ် ရင်း�ှငေ ် တွေတာင် သူတိ ့ ပိ 416 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ယူထတ ု သ ် ာွ းဖို ့ လုပ်ေန�ကတယ်လို ့ အေဖက�ကားတယ်။ စပိနက ် န ု သ ် ည်ေတွ သူတပိ ို ့ က ု ဆ ် က ံ ို ပိခ ု ျမ်းသာေအာင် အသံးု ချချင်ရင် တရားဥပေဒစိးု မိးု တဲေ ့ နရာ၊ ပုဂလ � က ိ ပိင ု ဆ ် င ုိ မ ် က � ို အေလးဂ�ုြပုတဲ့ ေနရာမျိုးမှာ ရင်း�ှးီ ရမယ်လို သေဘာေပါက် သာွ းတယ်။ ဥပမာ - နယ်သာလန်လုိ ေနရာမျိုး။ ့ ဒီလန ို ည်းနဲ ့ စပိနဘ ် ရ ု င်က ရင်း�ှးီ ြမ�ုပ်�သ ံှ ေ ူ တွရဲ ့ ယံ�ု ကည်မက � ို အလွသ ဲ းုံ စားလုပ်ခဲတ ့ ယ်။ တစ်ချိနတ ် ည်းမှာပဲ ဒတ်ချ်ကန ု သ ် ည်ေတွကေတာ့ ေငွ�ှငေ ် တွရဲ ယံ � ို ရခဲတ ့ �ု ကည်မက ့ ယ်။ ဒတ်ချ်အင်ပါယာကို တည်ေထာင်ခဲတ ့ ာ ဒတ်အစိးု ရမဟုတဘ ် းူ ဒတ်ချ်ကန ု သ ် ည်ေတွပါ။ စပိနဘ ် ရ ု င်က စိတပ ် ျက်လက်ပျက်လထ ူ ဆ ု က ီ အခွနအ ် ေကာက်ေတွ တိးု ေကာက်ရင်းနဲပဲ့ သူရဲ့ ့ နယ်ေြမေအာင်�င ို မ ် ေ � တွကို ေငွေ�ကးေထာက်ပံဖ ု သ ် ည်ေတွကေတာ့ နယ်ေြမေအာင်�င ို မ ် ေ � တွကို ့ ို ့ ဆက်�ကိုးစားေနခဲတ ့ ယ်။ ဒတ်ချ်ကန ေချးေငွေတွ ေပးြခင်း၊ သူတကု ို ့ မဏ � ရ ီ ဲ ့ အကျိုးအြမတ်ရမယ့် ေငွေ�ကးေထာက်ပံခ ့ ဲ�့ ကတယ်။ ေချးဖိဆိ ု့ ရ ု င်လည်း စပိနဘ ် ရ ု င်ကို �ှစ်ခါြပန်စဉ်းစားမယ့် စေတာက ု ဏ � ေ ီ တွမာှ ဆိရ ု င်ေတာ့ ့ မ ဘယ်ေတာမ ့ ှ အစု�ှယယ ် ာများကို ေငွေချးမှာ သတိ�ကီးတဲ့ ေငွ�ှငေ ် တွဟာ သူတပိ ို ့ င ု ဆ ် င ုိ မ ် ေ � တွကို ေပျာ်ေပျာ်�ကီး ေရာင်းချြခင်းြဖင့် မဟုတတ ် ၊ဲ့ ဒတ်ချ်အစိးု ရကို ဒတ်ချ်အကျိုးတူ ပူးတွ-ဲ ရင်း�ှးီ ြမ�ုပ်�ခ ံှ �ဲ့ ကပါတယ်။ ဒီကမ ု ဏ � ေ ီ တွက အင်ပါယာသစ်ရဲ အဓိ ဲ့ ါတယ်။ ့ ကမ�ိုင်ြဖစ်ခပ ကုမဏ � တ ီ စ်ခုက အြမတ်�ကီး�ကီးရ�ိင ု မ ် ယ်လို ့ �ှယယ ် ာေတွအကုနလ ် းံု ကိလ ု ည်း ထင်တယ်၊ ေရာင်း�ပီးသားြဖစ်ေနတဲအ ့ ခါမျိုးမှာ သင်က ဒါေပမယ်လ ့ ည်း အရင်ဝယ်ထားတဲ့ �ှယယ ် ာ�ှငေ ် တွဆက ီ သူတဝယ် ို ့ တန ု း် ကထက် ေဈးပိေ ု ပး�ပီး ြပန်ဝယ်လရတယ် ို ့ ။ �ှယယ ် ာေတွ ဝယ်ထား�ပီးမှ ကုမဏ � က ီ အေြခအေနမေကာင်းခဲရ ် ာေတွကို ေလ�ာေ ု တ ် ယ်။ ကုမဏ � � ီ ှယယ ် ာ ့ င် သင်� ့ ှယယ ့ ဈးနဲ ြပန် ့ ေရာင်း�ိင ဝယ်ေရာင်းလုပ်ြခင်းက ဥေရာပရဲအဓိ ိ ခ ် ျိနး် ေတွ ေပါ်ေပါက်လာေစခဲတ ့ က �မို � �ကီးေတွမာှ စေတာအ ့ တ ့ ယ်။ အေကျာ်�ကားဆံးု ဒတ်ချ်ပးူ တွ-ဲ စေတာက ု ဏ � ီ VOC ့ မ လို ့ အတိေ ု ခါ်တဲ့ (the Vereenigde Oostindische Compagnie) ကို (၁၆၀၂)ခု�စ ှ မ ် ာှ တရားဝင်စတင်တည်ေထာင်တယ်။ အချိနက ် ဒတ်ချ်ေတွ စပိနရ ် ဲအု ် ေြမာက်သေ ံ တွ ့ ပ်စးို မ�ကို တွနး် လှန�် ပီး မ�ကာေသး၊ အမ်စတာဒမ်ခံတပ်ေတွ အနီးအနားမှာ စပိနအ မစဲေသးတဲ့ အချိန။် VOC က �ှယယ ် ာေတွေရာင်းရေငွန ဲ ့ သဘင်္ာေတွေဆာက်တယ်၊ အာ�ှကလ ို တ � တ ် ယ်၊ တ�ုတ၊် အိ�ယ ိ� နဲ ့ အင်ဒနီ�ှ ကုနစ ် ည်ေတွကို သယ်လာတယ်။ �ပိုင်ဘက်ေတွ၊ ပင်လယ်ဓားြပေတွကို ကုမဏ � သ ီ ေဘင်္ာေတွန ဲ ့ စစ်ေရးေဆာင်ရွကမ ် ေ � တွမာှ လည်း ေငွေ�ကးေထာက်ပံတ ့ ယ်။ ေနာက်ဆးုံ အင်ဒနီ�ှကို သိမး် ပိက ု � ် င ို ေ ် အာင် ေငွေ�ကးေထာက်ပံခ ့ ဲတ ့ ယ်။ အင်ဒနီ�ှားက ကမ�ာအ ု း် မှာ ေထာင်ေပါင်းများစွာေသာ ့ �ကီးဆံးု က�န်းစုြဖစ်တယ်။ (၁၇) ရာစုအေစာပိင က�န်းေတွကို ရာေပါင်းများစွာေသာ ဘုရင်ေတွ၊ မင်းသားေတွ၊ စူတန်ေတွ နဲ မျိ ် ေ ု တွက အုပ်ချုပ်ခဲတ ့ ုး�ွယစ ့ ယ်။ VOC ကုနသ ် ည်ေတွ အင်ဒနီ�ှားကို (၁၆၀၃) ခု�စ ှ ်မာှ စေရာက်ေတာ့ သူတဦ ုိ ့ းတည်ချက်က စီးပွားေရး 417 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge သက်သက်အတွကပ ် ါ။ ဒါေပမယ့် သူတစီ ို ့ းပွားေရး အကျိုးအြမတ်ေတွကို ခိုငမ ် ာေစဖိနဲ ု ့ ့ �ှယယ ် ာ�ှငေ ် တွရဲ ့ အြမတ်ေငွေတွကို အများဆံးု တိးု ပွားေစဖို ့ VOC ကုနသ ် ည်ေတွက အခွနေ ် တွ တိးု ြမ�င်ေ ံ ဲ့ ့ ကာက်ခတ သက်ဦးဆံပိင ု အ ် ုပ်ချုပ်သေ ူ တွနေရာ ဲ့ ဥေရာပက �ပိုင်ဘက်ေတွနပါ ဲ ့ မ�ကာခင်မာှ ရန်ဖက်ြဖစ်လာခဲပ ့ ါတယ်။ VOC က သူကု ် ည်သေဘင်္ာေတွကို အေြမာက်ေတွတပ်တယ်၊ ဥေရာပ၊ ဂျပန်၊ အိ�ယ ိ� နဲ ့ အင်ဒနိ�ှန ် ့ နသ ေ�ကးစားတပ်ေတွကို ေခါ်ယူတယ်၊ ခံတပ်ေတွေဆာက်တယ်၊ စစ်ပဲေ ွ တွ အ�ကီးအကျယ်ဆင်���ဲ ပီ နယ်ေတွ သိမး် တယ်။ ဒီလပ ု ်ငန်းက က�န်ေတာ်တအတွ ို ့ က် နားစိမး် ေကာင်း စိမး် ေနလိမ်မ ့ ယ်၊ ဒါေပမယ့် ေခတ်သစ်ဦးပိင ု း် က ပုဂလ � က ိ ကုမဏ � ေ ီ တွက စစ်သားေတွ၊�ကည်းတပ် ေရတပ်ဗိုလခ ် ျုပ်ေတွ၊ အေြမာက်ေတွ၊ သေဘင်္ာေတွ သာမက �ိင ု င ် တ ံ ကာကလည်း အသင်သ ့ းုံ စစ်တပ်ေတွပါ ဒီကစ ိ က � ို ငှားတယ်ဆတ ုိ ာ အမ�မထားတတ်ဘဲ လုပ်ေလ့လပ ု ်ထ�ှိတာမျိုးပါ။ ပုဂလ � က ိ ကုမဏ � က ီ အင်ပါယာေထာင်တာကို ဆန်ကျင် တာမျိုး မ�ှိခဘ ဲ့ းူ ။ ့ က�န်းေတွ တစ်က�န်း�ပီးတစ်က�န်း VOC ေ�ကးစားတပ်ေတွလက်မာှ ကျ�� ံး�ပီးေတာ့ အင်ဒနိ�ှာရဲ ့ ဧရိယာအများစုက VOC ရဲ ကိ ု န ို ြီ ဖစ်လာတယ်။ VOC က အင်ဒနိ�ှာကို �ှစ် (၂၀၀) နီးပါးအုပ်ချုပ်ခတ ဲ့ ယ်။ ့ လ (၁၈၀၀) ြပည်� ့ စ ှ ေ ် ရာက်ေတာမ ှ ာ ဒတ်ချ်အစိးု ရက အင်ဒနိ�က ှ ို လ�ယ ဲ ခ ူ ဲ�့ ပီးေတာ့ ေနာက်ထပ် �ှစ် (၁၅၀) ့ သ အုပ်ချုပ်ခဲတ (၂၁) ရာစု ေကာ်ပိေ ု ရး�ှငး် �ကီးေတွ အင်အားအဆမတန်�ကီးလာတာကို တချို �က ့ ယ်။ ဒီေနေခတ် ့ သတိေပးတယ်။ အေ�ကာင်းက စီးပွားေရးလုပ်ငန်း�ကီးေတွ သူတအကျိ ို ့ ုးစီးပွား သူတို ့ သည်း�ကီးမည်း�ကီး �ှာေနတာကို မျက်ကယ ွ ြ် ပုထားရင် ဘယ်ေလာက်ထြိ ဖစ်သာွ း�ိင ု တ ် ယ်ဆတ ုိ ာ ေခတ်သစ်ဦးသမိင ု း် က ေြပာြပခဲတ ့ ာကိးု ။ VOC က အိ�ယ ိ� သမုဒရ � ာမှာ လည်ပတ်ေနချိန ် the Dutch West Indies Company (WIC) က အတ�လ��တ ိ မ ် ာှ ကူးချည်သန်းချည် လုပ်ကင ို ေ ် နခဲတ ် ယ ွ မ ် က � ို ့ ယ်။အေရးပါတဲ့ ဟဒ်ဆန်ြမစ်ေပါ်က ကုနသ ထိနး် ချုပ်ဖို ့ WIC က New Amsterdam လိေခါ်တဲ ု့ ့ ရပ်ကက ွ တ ် စ်ခက ု ို ြမစ်ရဲ ့ အဝ က�န်းတစ်က�န်းေပါ်မှာ တည်လက ို တ ် ယ်။ ဒီကလ ို န ို န ီ ယ်ကို ေဒသရင်းအေမရိကန်ေတွက ေ�ှာင်ယ ှ �် ခိမး် ေြခာက်တယ်၊ �ဗိတန ိ က ် ့ က အခါခါ တိက ု ခ ် က ို ခ ် တ ဲ့ ယ်။ ေနာက်ဆးုံ ေတာ့ (၁၆၆၄) ခု�စ ှ မ ် ာှ �ဗိတန ိ က ် သိမး် ယူခ�ဲ့ ပီး နယူးေယာက်လို ့ နာမည်ေြပာင်းလိက ု တ ် ယ်။ ေဒသရင်းအေမရိကန်ေတွန ဲ ့ �ဗိတန ိ ေ ် တွရန်ကကာကွယဖ ် ို ့ WIC ကေဆာက်ခဲတ ့ ဲ့ တံတင ို း် (Wall) အ�ကင်းအကျန်ေတွကို ယေနေခတ် မာှ ကမ�ာလ ူ အ ိ များဆံးု လမ်းက ေနရာယူထားပါတယ်၊ ့ ့ သ Wall Street ြဖစ်ပါတယ်။ *** (၁၇) ရာစု ကုနခ ် ါနီးချိနမ ် ာှ ေအာင်ြမင်မေ � တွကို ေကျနပ်အားရသွားတာရယ်၊ ေငွကန ု တ ် ဲ့ တိက ု ပ ် ဲေ ွ တွေ�ကာငရ ့် ယ် ဒတ်ချ်ေတွဟာ နယူးေယာက်ကို လက်လတ ွ ရ ် �ံုသာမက ဥေရာပရဲ ့ ဘ�ာေရးနဲ ့ 418 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge နယ်ချဲ�အင်အား�ကီး ဆိတ ု ဲ့ သူတေနရာကိ ို ့ ပ ု ါ ဆံးု �� ံးလာခဲတ ိ က ် ဝင်ယဖ ူ ို ့ ့ ယ်။ ဒီေနရာကို ြပင်သစ်န ဲ ့ �ဗိတန အြပင်းအထန်�ပိုင်ေန�ကတယ်။ အစပိင ု း် မှာ ြပင်သစ်က ပိအ ု ားသာတဲ့ အေြခအေနမှာ �ှိခတ ဲ့ ာပါ။ �ဗိတန ိ ထ ် က် �ိင ု င ် ပ ံ ိ�ု ကီးတယ်၊ ပိခ ု ျမ်းသာတယ်၊ ပိင ု ဆ ် င ုိ ထ ် ားတယ်။ လူဦးေရပိမ ု ျားတယ်၊ ဒါေပမယ့် ရေအာင်�ကိုးစား�ိင ု ခ ် တ ဲ့ ယ်။ စီးပွားပျက်ကပ်အတွငး် မှာ �ဗိတန ိ က ် Mississippi ပိ�ု ကီး�ပီး ပိအ ု ေတွ�အ�ကံုရင်တ ့ ဲ့ ြပင်သစ်မရခဲတ ့ ဲ့ Bubble လိေခါ်တဲ ု့ ့ ြပင်သစ်ဘရ ု င်ရဲ ့ ြပုမူပံက ု စစ်တပ်ကို ဘ�ာေရးစနစ်ရဲယံ � ို ့ �ု ကည်မက (၁၈) ရာစု ဥေရာပက နာမည်ဆးုိ ထွကခ ် တ ဲ့ ယ်။ အ�ကီးဆံးု ဒီအေ�ကာင်းကလည်း အင်ပါယာတည်ေဆာက်တဲ့ ပူးတွ-ဲ စေတာက ု ဏ � န ီ ဲ စတဲ ့ ဇာတ်လမ်းပါပဲ။ ့ မ ့ Mississippi Company ကို (၁၇၁၇) ြပင်သစ်မာှ စတင်တည်ေထာင်တယ်။ မစ�စပ � ီြမစ်ဝမ ှ း် ေအာက်ပိင ု း် မှာ ကိလ ု န ို န ီ ယ်ေတွ တည်ဖို ့ စိင ု း် ြပင်းတယ်၊ New Orleans �မို �ကို တည်တယ်။ ရည်မန ှ း် ချက်�ကီးလွနး် တဲ့ အစီအစဉ်ေတွကုိ ေထာက်ပံဖ ံ ရးေကာင်းတဲ့ ့ ို ့ လူဝီ (၁၅) ဘုရင်န ဲ ့ ဆက်ဆေ ကုမဏ � က ီ ပါရီစေတာအ ိ ခ ် ျိနး် ကေန �ှယယ ် ာေတွ ေရာင်းတယ်။ ကုမဏ � ရ ီ ဲ ့ ဒါ�ိုကတ ် ာ John Law က ့ တ ြပင်သစ်ဗဟိဘ ု ဏ်ရဲ အု ် ယ်။ ဘုရင်က သူကိ ဲ ျုပ် (ဒီေနေခတ် ့ ပ်ချုပ်ေရးမ�းလည်း ဟုတတ ့ ့ ု ဘ�ာေရးရာ ခန်ခွ့ ခ ဘ�ာေရးဝန်�ကီးနဲ ့ တန်းတူရာထူးမျိုး) ခန်လိ ု တ ် ယ်။ ့ က (၁၇၁၇) မှာ မစ�စပ � ီြမစ်ဝမ ှ း် ေအာက်ပိင ု း် က ��ံ� �ွ�ေ ံ တာေတွန ဲ ့ မိေကျာင်းေတွကလွလ ဲ ို ့စိတဝ ် င်စားစရာ သိပ်မ�ှိဘးူ ။ ဒါေပမယ့် Mississippi Company က ဒ�ာရီဆန်ဆန် �ကယ်ဝမ�ေတွ၊ အဆံးု မ�ှိတဲ့ အခွငအ ့် လမ်းေတွကို ဇာတ်လမ်းေတွဆင်�ပီး သတင်းြဖန်တယ် ။ ့ ြပင်သစ်သေ ူ ကာင်းမျိုး�ွယေ ် တွ၊ စီးပွားေရးသမားေတွ၊ �မို �ေနဘူဇွာလူတန်းစားေတွက ဒီဇာတ်လမ်းေတွကို သေဘာကျကုနေ ် တာ့ �ှယယ ် ာေဈးေတွက မိးု ထိးု �ပီးတက်ကန ု ေ ် ရာ။ အစမှာ �ှယယ ် ာတစ်စက ု ို (၅၀၀) လီဗာ (ထိေ ု ခတ်ြပင်သစ်ေငွေ�ကး) နဲ ့ ေရာင်းတယ်။ (၁၇၁၉) ဩဂုတ် (၁)ရက်ေနမှ့ ာ (၂,၇၅၀) လီဗာနဲ ့ ေရာင်းတယ်။ ဩဂုတ် (၃၀) မှာ (၄,၁၀၀) တန်ေန�ပီ။ စက်တင်ဘာ (၄) ရက်ေနမှ့ ာ (၅,၀၀၀)။ ဒီဇင်ဘာ (၂) ရက်ေနမှ့ ာ လီဗာ (၁၀,၀၀၀)ကို ေကျာ်သာွ းခဲတ ့ ယ်။ အေပျာ်�ကီးေပျာ်ရင � မ ် ေ � တွ ပါရီရဲ ့ လမ်းေတွေပါ်မှာ လ�မး် ေနတယ်။ လူေတွက �ှိသမ�၊ ပိင ု သ ် မ� ေရာင်းချ၊ ေချးငှား�ပီးေတာ့ မစ�စပ � ီ �ှ ယ ယ ် ာေတွကို ဝယ်�ကတယ်။ လူတင ို း် က သူတို လွ ် ယ ွ ေ ် လးနဲ ချမ် ့ းသာသွားမယ်လို ယံ ့ ယ်။ ့ ယလ ့ �ု ကည်ေနခဲတ 419 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ပံု ၃၈။ ၁၆၆၀ ခု�စ ှ ်က မက်ဟတ်တန်က�န်း၏အစွနး် တွင ် ေတွ�ရေသာ နယူး အမ်စတာဒမ် (New Amsterdam)။ အေြခချေနထိင ု သ ် တ ူ ကိ ို ့ ု ကာရံထားေသာတံတင ို း် သည် ယခုအခါတွင ် ေဝါလ်စထရိ (Wall Street) လမ်းခင်းထားေသာ ေနရာပင်ြဖစ်သည်။ ေနာက်ရက်အနည်းငယ်မာှ ေတာ့ ေ�ကာက်စိတ် စဝင်လာ�ကပါတယ်။ ေဈးကစားသူတချို �က �ှယယ ် ာေဈးေတွဟာ လံးု ဝ လက်ေတွ�မဆန်ေတာဘ ် လ ီ ြို ဖစ်ေနမှာမဟုတဘ ် းူ လို ့ သေဘာေပါက် ့ းူ ၊ ေရ�ှညဒ လာ�ကတယ်။ စေတာေ ့ ဈးေတွ အြမင်ဆ ် ာှ ့ းုံ အချိနမ �ှယယ ် ာေရာင်းလိအ ု ားများလာေတာ့ ြပန်ေရာင်းတာေကာင်းတယ်လို ့ တွကက ် ျတယ်။ ေဈးကကျလာတယ်။ တြခားရင်း�ှးီ ြမ�ုပ်�သ ံှ ူ ေတွကလည်း ေဈးေတွကျလာေတာ့ ထပ်မကျခင် ြမန်ြမန်ေရာင်းထုတခ ် ျင်လာ�ကတယ်။ စေတာေ ့ ဈးကထပ်ကျရာကေန ထိးု ဆင်းသွားေတာတ ့ ယ်။ ေဈး�ငိမ်ဖိုအတွ က် ့ ြပင်သစ်ဗဟိဘ ု ဏ်က John Law ရဲ ့ ��န�် ကားမ�န ဲ ့ မစ�စပ � ီ�ှယယ ် ာေတွကို ဝယ်�ပီး ဝင်ထန ိ း် တယ်။ ဒါကလည်း ေရ�ှညမ ် ရဘဲ ဘဏ်မာှ ပါ ေငွြပတ်လပ်သာွ းတယ်။ အဲေတာ့ ဘ�ာေရးရာ ခန်ခွ့ ခ ဲ ျုပ် John Law က ကျန်ေသးတဲ့ �ှယယ ် ာေတွကို ဝယ်ဖို ့ ေငွစက�ူေတွ ထပ်မ� ံ ု ိက� ် ပ ိှ ်ဖို ့ ခွငြ့် ပုလိက ု တ ် ယ်။ ဒီအချက်က ြပင်သစ်ဘ�ာေရးစနစ်�ကီး တစ်ခုလးံု ကို ပူေဖာင်းထဲ ေရာက်သာွ းေစခဲတ � ေတာင် မကယ်�င ို ေ ် တာဘ � ီ�ှယယ ် ာေဈးက ့ ယ်။ ဒီလို ဘ�ာေရး က�မ်းကျင်မက ့ းူ ။ မစ�စပ လီဗာ (၁၀,၀၀၀)ကေန (၁,၀၀၀) ကို ကျလာ�ပီးေတာ့ ေနာက်ဆးုံ လံးု ဝ�ပိုကျသွားေတာတ ် ာေတွက ့ ယ်။ �ှယယ ြခူးတစ်ြပားမှ မတန်ေတာဘ ့ းူ ။ အခုေတာ့ ဗဟိဘ ု ဏ်န ဲ ့ ေတာ်ဝင်ဘ�ာတိက ု မ ် ာှ ပိက ု ဆ ် မ ံ �ှိေတာဘ ့ ဲ 420 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge တန်ဖိးု မ�ှိတဲ့ �ှယယ ် ာေတွ တစ်ပံသ ု ာ လက်ဝယ်ကျန်ခတ ဲ့ ယ်။ အ�ကီးစားေဈးကစားသူေတွက အချိနမ ် ီ ေရာင်း�ိင ု ခ ် ေ ဲ့ တာ့ အထိအခိက ု ် အဆံးု အ�� ံးမ�ှိဘးူ ။ ေငွရင်းနည်းတဲသ ့ ေ ူ တွကေတာ့ အကုန� ် � ံးတာပဲ၊ ကိယ ု က ့် ယ ို က ် ယ ို သ ် တ်ေသ�ကတာ ဒုနေဒး။ ဲ့ Mississippi Bubble က သမိင ု း် ရဲ ့ အထင်ကရ ဘ�ာေရး�ပိုလဲမေ � တွထက ဲ တစ်ခုြဖစ်ခဲပ ့ ါတယ်။ ေတာ်ဝင်ြပင်သစ်ဘ�ာေရးစနစ်ဟာ ဒီထးုိ �ှကခ ် ျက်ကေန အြပည်အ ့ ဝ နာလန်ြပန်မထူ�င ို ေ ် တာပ ့ ါဘူး။ မစ�စပ � ီ ကမ ု ဏ � က ီ �ိင ု င ် ေ ံ ရးဩဇာကို သံးု �ပီး လူေတွအ�ူ းထ�ပီး ဝယ်ေအာင် �ှယယ ် ာေဈးကို ြခယ်လယ ှ တ ် ာက ြပင်သစ်ဘဏ်စနစ်န ဲ ဘု အြမင်အေပါ် လူထရ ု ဲ ယံ ့ ရင်ရဲ ဘ�ာေရးအေြမာ် ့ ့ �ု ကည်မ� ေပျာက်ဆးုံ သွားေစခဲတ ့ ယ်။ လူဝီ (၁၅) ဘုရင်အတွက် ေချးေငွေတွရဖို ့ ပိပ ု ိခ ု က်လာခဲတ ့ ယ်။ �ဗိတန ိ လ ် က်ထေ ဲ ရာက်သာွ းရတဲ့ အဓိကအေ�ကာင်းေတွထက ဲ ဒီအချက်က ြပင်သစ်အင်ပါယာက တစ်ခုြဖစ်ခဲတ ့ ယ်။ �ဗိတန ိ က ် ေငွကို အတိးု ��နး် နည်းနည်းနဲ ့ လွယလ ် ယ ွ က ် က ူ ူ ေချး�ိင ု တ ် ဲ့ အချိနမ ် ာှ ြပင်သစ်အဖို ့ ေငွေချးဖို ့ ခက်ခခ ဲ တ ဲ့ ယ်။ အတိးု လည်း အများ�ကီးေပးရတယ်။ တိးု လာတဲအ ့ ေ�ကးေတွကို ဆပ်ဖို ့ ြပင်သစ်ဘရ ု င်က ြမင်ြ့ မင်လ ့ ာတဲ့ အတိးု ��နး် �ကီး�ကီးနဲ ့ ပိက ု ဆ ် ထ ံ ပ်ခါထပ်ခါ ေချးခဲရ ့ န ွ � ် စ ှ ်ေတွမာှ အဖိးု ဘုရင်ေသလို ့ ့ တယ်။ (၁၇၈၀) ြပည်လ နန်းတက်လာတဲ့ လူဝီ (၁၆)က သူ ့ �ှစ်စဉ်ဘ�ာေငွရဲ ့ တစ်ဝက်ဟာ အတိးု ေပးေနရတယ်ဆတ ုိ ာ နားလည်သာွ းတယ်။ သူ အေြခအေနက ေဒဝါလီခံဖို ဦးတည် ေန�ပီ။ မတတ်သာတဲအ ့ ဆံးု (၁၇၈၉) ခု�စ ှ မ ် ာှ လူဝီ ့ ့ (၁၆) က �ှစ် (၁၅၀) အတွငး် မှာ ြပင်သစ်လတ � ေ ် တာ်အေနနဲ ့ မ�ကံုဖူးခဲတ ု စ ် ားြပုတဲ့ ့ ဲ့ လူတန်းစားအလ�ာစံု ကိယ ညီလာခံ (the Estates-General) ေခါ်ယူ�ပီး အ�ကပ်အတည်းအတွက် အေြဖ�ှာေစခဲတ ့ ယ်။ ဒါက ြပင်သစ်ေတာ်လန ှ ေ ် ရးရဲ အစ ြဖစ်ခဲပ ့ ့ ါတယ်။ ြပင်သစ်ရဲ ့ ြပည်ပအင်ပါယာနယ်ေြမေတွ တဟုနထ ် းုိ ကျယ်ြပန်လာခဲ တ ့ ့ ယ်။ လန်ဒန်စေတာအ ိ ်ချိနး် မှာ ့ ပ အရင်က အေြခစိက ု တ ် ဲ့ �ပိုလဲေနချိနမ ် ာှ �ဗိတန ိ အ ် င်ပါယာက ဒတ်ချ်အင်ပါယာလိပ ု ဲ �ဗိတန ိ အ ် င်ပါယာကို ပုဂလ � က ိ ပူးတွ-ဲ စေတာက ု ဏ � ေ ီ တွန ဲ ့ ့ မ တည်ေထာင်�ပီး လည်ပတ်ခဲတ ိ ်အေြခချမ�ကို (၁၇) ရာစုအေစာပိင ု း် က the ့ ာပါ။ ေြမာက်အေမရိကမှာ ပထမဆံးု အဂင်္လပ London Company ၊ the Plymouth Company ၊ the Dorchester Company နဲ ့ the Massachusetts Company လို ပူးတွ-ဲ စေတာက ု ဏ � ေ ီ တွက စတင်ခဲပ ့ မ ့ ါတယ်။ အိ�ယ ိ� တိက ု င ် ယ်ကလ ို ည်း �ဗိတန ိ � ် င ို င ် က ံ သာမက the British East India Company ရဲ ့ ေ�ကးစားစစ်တပ်ကပါ ေအာင်�င ို ခ ် တ ဲ့ ယ်။ ဒီကမ ု ဏ � က ီ VOC ထက်ေတာင် အစွမး် ထက်ခဲပ ့ ါတယ်။ လန်ဒန်�မို � Leadenhall လမ်း၊ �ံုးချုပ်ကေန�ပီး အင်အား�ကီးအိ�ယ ိ� အင်ပါယာကို ရာစု�စ ှ တ ် စ်စန ု းီ ပါး အုပ်ချုပ်ခဲတ ့ ယ်။ စစ်သားအင်အား (၃၅၀,၀၀၀) ထိ�ိခ ှ တ ဲ့ ယ်၊ �ဗိတန ိ ဘ ် ရ ု င်ရဲ ့ စစ်အင်အားထက်ကို သာလွနပ ် ါတယ်။ (၁၈၅၈) ခု�စ ှ ေ ် ရာက်ေတာမ ှ ာ �ဗိတန ိ ဘ ် ရ ု င်က အိ�ယ ိ� နဲ ့ အတူ ကုမဏ � ရ ီ ဲ ့ ပုဂလ � က ိ စစ်တပ်ကို �ိင ု င ် ပ ံ ိင ု အ ် ြဖစ် ့ သ 421 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ေြပာင်းလဲခဲတ ု ယ ီ က ံ �ဗိတန ိ ေ ် တွကို ေလှာင်ေခါ်တာက ‘ေဈးသည်�င ို င ် ’ံ တဲ။့ သိေပမယ် ု့ လ ့ ည်း ့ ာပါ။ နပိလ ဒီေဈးသည်ေတွက နပိလ ု ယ ီ က ံ ို အ�ိင ု ရ ် ခဲတ ့ ယ်။ သူတအင် ို ့ ပါယာက ကမ�ာကြမင်ဖးူ သမ�ထဲမာှ အ�ကီးဆံးု အင်ပါယာ ြဖစ်ခဲပ ့ ါတယ်။ ေငွရင်း ေငွ�းီှ ၏နာမေတာ်ြဖင ့် အင်ဒနို းီ �ှားကို ဒတ်ချ်က �ိင ု င ် ပ ံ ိင ု ြ် ပုြခင်း (၁၈၀၀)နဲ ့ အိ�ယ ိ� ကို �ဗိတန ိ က ် �ိင ု င ် ပ ံ ိင ု ြ် ပုြခင်း (၁၈၅၈) ဆိတ ု ဲ့ အြဖစ်ေတွကအရင်း�ှငန ် ဲ ့ အင်ပါယာေပါင်းစပ်မက � ို အဆံးု သတ်ဖို ့ မတတ်�င ို ခ ် ဲပ ့ ါဘူး။ တကယ်က (၁၉) ရာစုမာှ ဒီ�းီှ �ွယမ ် က � ပိလ ု အားေကာင် ို ့ းခဲပ ့ ါတယ်။ ပူးတွစ ဲ ေတာက ု ဏ � ေ ီ တွအေနနဲ ့ ့ မ ပုဂလ � က ိ ကိလ ု န ုိ ေ ီ တွတည်ေထာင်အပ ု ်ချုပ်စရာ မလိေ ု တာဘ ို ့ ေနဂျာေတွ၊ �ှယယ ် ာအများစု ပိင ု ဆ ် င ုိ သ ် ေ ူ တွက ့ ဲ သူတမန် လန်ဒန်၊ အမ်စတာဒမ် နဲ ့ ပါရီမာှ ဩဇာအာဏာကို �ကိုးကိင ု လ ် ို ့ ရသွားပါတယ်။ သူတအကျိ ို ့ ုးစီးပွားအတွက် �ိင ု င ် ေ ံ တာ်ကို မှခ ီ � ို င ို ခ ် ဲတ ့ ယ်။ Marx နဲတြခား ့ လူမေ � ဝဖန်ေရးသမားေတွ မှတခ ် ျက်ချသလို အေနာက်ကမ�ာအစိးု ရေတွဟာ အရင်း�ှငက ် န ု သ ် ယ ွ ေ ် ရးြပည်ေထာင်စတ ု စ်ခု ြဖစ်လာခဲပ ့ ါတယ်။ အစိးု ရေတွက ေငွအများအြပားသံးု ခဲတ ့ ဲ့ နာမည်အဆိးု ဆံးု ဥပမာကေတာ့ (၁၈၄၀-၄၂) အတွငး် �ဗိတန ိ န ် တ�ု ဲ ့ တတ ် တိ ို ့ က ု ခ ် �ဲ့ ကတဲပ ့ ထမဘိနး် စစ်ပဲပ ွ ါ။ (၁၉)ရာစုပထမတစ်ဝက်မာှ British East India ကုမဏ � န ီ ဲ့ �ဗိတသ ိ �စီးပွားေရးသမားအများအြပားဟာ တ�ုတ� ် င ို င ် က ံ ို မူးယစ်ေဆး (အထူးသြဖင ့် ဘိနး် ြဖူ) တင်ပိေရာင် ု့ းချ�ပီးချမ်းသာလာ�ကတယ်။ တ�ုတေ ် တွ သန်းနဲချီ ု း် ြပည်က စီးပွားေရး၊ ့ မူးယစ်ေဆးစွဲ�ပီး တိင လူမေ � ရး ချိနလာခဲ ဲ့ တ ့ ယ်။ (၁၈၃၀)ြပည့လ ် န ွ � ် စ ှ ေ ် တွ မူးယစ်ေဆးေရာင်းဝယ်ြခင်းကို မူးယစ်ေဆးကုနသ ် ည်ေတွက မူးယစ်ေဆးေတွကဖ ို မ်းဆီး၊ ေ�ှာင်းပိင ု း် ဥပေဒထုတတ ် ားြမစ်ပိတပ ် င်ခဲတ ့ ယ် ဥပေဒကို လျစ်လျူ�� ခတ ဲ့ ယ်။ ဖျက်ဆးီ တာေတွလပ ု ်လာတယ်။ ၊ တ�ုတအ ် စိးု ရက ဒါေပမယ့�် ဗိတသ ိ � တ�ုတအ ် ာဏာပိင ု ် ေတွက မူးယစ်ေဆးကုနသ ် ည်�ကီးများ အသင်းအဖွဲ�ေတွက Westminster နဲ ့ Downing Street တိနဲ ု ့ နီ့ းနီးစပ်စပ်�ိှ�ကတယ်။ တကယ်ေတာ့ လ�တေ ် တာ်အမတ်ေတွ၊ အစိးု ရအဖွဲ�ဝန်�ကီးေတွ ကိယ ု တ ် င ို မ ် းူ ယစ်ေဆးကုမဏ � ေ ီ တွမာှ �ှယယ ် ာေတွ ပိင ု ဆ ် င ုိ ထ ် ားခဲတ ို ့ ဒီကစ ိ က � ုိ အေရးယူေဆာင်ရွကဖ ် ို အစိ းု ရကိဖ ု ိအားေပးတယ်။ ့ ာပါ။ သူတက ့ ေမ�ာ်လငထ ့် ားတဲအ ့ တိင ု း် (၁၈၄၀) မှာ လွတလ ် ပ်ေသာကုနသ ် ယ ွ မ ် � လိေခါင် ု့ းစဉ်တယ်�ပီး �ဗိတန ိ က ် တ�ုတက ် ို စစ်ေ�ကာြငာ�ပီး အလွယတ ် ကူပဲ�င ို ခ ် ဲတ ို ့ ယ ု သ ် တ ူ ို အထင် �ကီးလွနး် တဲ့ တ�ုတေ ် တွဟာ ့ ယ်။ သူတကိ ့ �ဗိတန ိ ရ ် ဲေရေ�ွ းေငွ�အင်ဂျင်သးုံ သေဘင်္ာေတွ၊ ့ လက်နင်အသစ်အဆန်းေတွကို လက်နက်�ကီး၊ အေြမာက်၊�ိုငဖ ် ယ် စတဲ့ မယှဉ်�ိင ု ခ ် ဘ ဲ့ းူ ။ စစ်အ�ပီးချုပ်ဆတ ုိ ဲ့ �ငိမး် ချမ်းေရး စာချုပ်အရ တ�ုတစ ် ာ �ဗိတသ ိ �မူးယစ်ေဆးကုနသ ် ည်ေတွရဲ ့ လုပ်ငန်းေတွကို မေ�ှာငယ ့် က ှ ဖ ် ိသေဘာတူ ု့ ရ 422 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge တဲအ ့ ြပင် တ�ုတရ ် ဲေတွေ�ကာငြ့် ဖစ်ရတဲ့ ပျက်စီဆးုံ �� ံးမ�ေတွကို အေလျာ်ေပးခဲရတယ်။ဒါအြပင် ့ �ဗိတိ သ�ကေဟာင်ေကာင်ကို ေတာင်းယူအုပ်ချုပ်ခဲ�့ ပီး မူးယစ်ေဆးေရာင်းဝယ်ေဖာက်ကားမ� အေြခစိက ု ် ေနရာ အြဖစ်အသံးု ချခဲတ ့ ယ်။ (၁၉၉၇ အထိ ေဟာင်ေကာင်က�ဗိတန ိ လ ် က်ထမ ဲ ာှ �ှိခဲပ ့ ါတယ်။) (၁၉)ရာစုေ�ှာင်းပိင ု း် မှာ �ိင ု င ် လ ံ ဦ ူ းေရ (၁၀)ပံ(ု ၁)ပံြု ဖစ်တဲ့ တ�ုတလ ် မ ူ ျိုးသန်း(၄၀)ဟာဘိနး် ြဖူစွဲေန သူေတွ ြဖစ်ခတ ဲ့ ယ်။ အီဂျစ်�င ို င ် လ ံ ည်း သင်ယခ ူ ရ ဲ့ တယ်။ (၁၉) ေငွေချးခဲ�့ ကတယ်။ �ဗိတသ ိ �အရင်း�ှငဝ ် ါဒရဲ ့ ရာစုမာှ ပထမေတာ့ �ှညလ ် တ ှ လ ဲ့ က်တက ံ ို ြပင်သစ်န�ဗိ ဲ ့ တန ိ ေ ် ငွ�င ှ ေ ် တွက ေလးစားတတ်ေအာင် အီဂျစ်ဘရ ု င်ေတွကို စူးအက်တးူ ေြမာင်းေဖာက်ဖိနဲ ု ့ ့ ေနာက်အေ ့ဲ လာက် အလံးု အရင်း ေအာင်ြမင်တလ ဲ့ ပ ု ် ငန်းေတွအတွကပ ် ါ ေငွေ�ကးထုတေ ် ပးခဲတ ု ိထ ု လ ူ ာေတာ့ ဥေရာပေ�ကး�ှင ် ေတွက ့ ယ်။ အီဂျစ်က အေ�ကးပိပ အီဂျစ်အေရး ကိစေ � တွမာှ ေြခ�� ပ်စက ွ ဖ ် က်လာေတာတ ့ ယ်။ သည်းမခံ�င ို တ ် အ ဲ့ ဆံးု အီဂျစ်အမျိူးသားေရးဝါဒီေတွက (၁၈၈၁)မှာ ေတာ်လန ှ ခ ် �ဲ့ ကတယ်။ သူတက ို ့ �ိင ု င ် ြံ ခားေ�ကး�မီေတွ အားလံးု ကို ေလျာ်ပစ်ေ�ကာင်း တစ်�စ ှ အ ် �ကာမှာ တစ်ဖက်သတ်ေ�ကြငာတယ်။ �ိင ု း် ြမစ်ဆီ သူ�ကည် းတပ်၊ ့ ဒါကို ဝိတရ ို ိယဘုရင်မ�ကီးမေပျာ်ပိက ု ် ေရတပ်တလ ွ တ � �် ပီး သိမး် ခဲတ ့ ာ အီဂျစ်ဟာ ဘူး။ ဒုတယ ိ ကမ�ာစစ်�ပီးတဲထ ့ ိ �ဗိတသ ိ �လက်ေအာက်ခန ံ ယ်ေြမအြဖစ် �ှိခပ ဲ့ ါတယ်။ ေငွအရင်း�ှငေ ် တွရဲ အကျိ ုးအြမတ်သပ်သပ်အတွက် တိက ု ပ ် ဲစ ွ စ်ပဲဆ ွ တ ုိ ာ �ှားပါတယ်။ တကယ်ေတာ့ ့ စစ်ပဲက ွ ယ ို တ ် င ို က ် ဘိနး် လိဘ ု ဲ ေရာင်းကုနတ ် စ်ခုပါ။ (၁၈၂၁)မှာ ဂရိေတွက ေအာ်တမ ို န် အင်ပါယာကို ပုနက ် န်တယ်။ ေတာ်လန ှ ေ ် ရးေ�ကာင ့် �ဗိတန ိ က ် လွတလ ် ပ်ေသာ အ�ုသခ ု မ ု အသိင ု း် အ ဝိင ု း် မှာ (ဂရိေတွက)ို အ�ကီးအကျယ် ဂ�ုဏာသက်ခ�ဲ့ ကတယ်။ ကဗျာဆရာ ကိယ ု တ ် င ို သ ် ာွ း�ပီးေတာ်လန ှ ေ ် ရးသမားေတွနအတူ ဲ့ ေငွ�ှငေ ် �ကး�ှငေ ် တွက ေဆာင်ေတွကို တိက ု ပ ် ဲဝ ွ င်ခဲတ ့ ယ်။ ဒါကိအ ု ခွငအ ့် လမ်းတစ်ခုလလည် ို ့ း လန်ဒန်စေတာအ ိ ခ ် ျိနး် ကေန ့ တ Lord ြမင်တယ်။ Bryon ဆိရ ု င် ဒါေပမယ့် ဂရိကို လန်ဒန်က သူတကေတာ် ို ့ လန ှ ေ ် ရးေခါင်း ‘ဂရိေတာ်လန ှ ေ ် ရးေငွေချးစာချုပ်ေတွ’ ထုတေ ် ပးဖို ့ အဆိြု ပုတယ်။ ဂရိေတွ လွတလ ် ပ်ေရးရခဲရ ု့ ရမယ် ့ င် စာချုပ်ကို အရင်းေရာ၊အတိးု ပါ ြပန်ဆပ်ဖိသေဘာတူ ပုဂလ � က ိ ေငွ�ှငေ ် တွက ေငွေချးစာချုပ်ေတွကို အကျိုးအြမတ်လခ ို ျင်လေရာ၊ ုိ ့ ဝယ်�ကတယ်။ ဂရိေတွကို သနားဂ�ုဏာြဖစ်လပါ ို ့ လန်ဒန်စေတာအ ိ ခ ် ျိနး် မှာ�ှိတဲ့ ့ တ ‘ဂရိေတာ်လန ှ ေ ် ရးေငွေချး’ စာချုပ်ေတွရဲ ့ ေစျးက ဟဲလာစ် စစ်ေြမြပင်မာှ တိက ု ေ ် နတဲစ ့ စ်ပဲေ ွ အာင်ြမင်မ၊� ကျ�� ံးမ�ေတွေပါ် မူတည်�ပီး အထက်အကျြဖစ်တယ်။ ေရးသမားေတွဘက်က တာခ်ေတွက မလွမ ဲ ေသွ��ံး တြဖည်းြဖည်းနဲအသာစီ းရလာတယ်။ ့ ဦးတည်လာချိနမ ် ာှ ေတာ်လန ှ ် ေငွေချးစာချုပ်လက်ဝယ်�ိှသေ ူ တွဟာ ေငွေေတွဆးုံ ဖိုအလားအလာ ြမင်လာ�ကတယ်။ သူတအကျိ ို ့ ုးစီးပွားဟာ အမျိုးသားအကျိုးစီးပွားြဖစ် လို ့ ့ 423 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge �ဗိတန ိ က ် (၁၈၂၇)မှာ �ိင ု င ် ေ ံ ပါင်းစံပ ု ါတဲ့ သေဘင်္ာတပ်န ဲ ့ ေအာ်တမ ို န်ေရတပ်မ�ကီးကို နဗာရီ� ို (Navarino) တိက ု ပ ် ဲမ ွ ာှ နစ်ြမ�ုပ်ပစ်ခဲတ ို န်လက်ေအာက်မာှ ရာစု�စ ှ မ ် ျားစွာ ေနခဲရ ့ ယ်။ ေအာ်တမ ့ �ပီးေနာက် ဂရိဟာ ေနာက်ဆးုံ မှာလွတလ ် ပ်ေရးရခဲတ ့ ယ်။ အတူရခဲတ ့ ာပါ။ ဒါေပမယ့် တိင ု း် သစ်ြပည်သစ်ဂရိဟာ ဒီလတ ွ လ ် ပ်ေရးက အေ�ကး�ကီး�ကီးတင်ြခင်းနဲ ့ အေ�ကးြပန်ေပးဖိလမ် ု ့ းစမ�ှိ�ှာဘူး။ ဂရိစးီ ပွားေရးဟာ �ဗိတန ိ ေ ် �ကး�ှငေ ် တွကို ဆယ်စ� ု စ ှ မ ် ျားစွာအေ�ကးထိးု ဆပ်ေနခဲရ ့ တယ်။ ပံု ၃၉။ ၁၈၂၇ ခု�စ ှ က ် နဗာရီ� ို တိက ု ပ ် ဲွ (The Battle of Navarino)။ ေငွအရင်းအ�ှးိ နဲ ့ �ိင ု င ် ေ ံ ရးရဲ ့ �ိုကခ ် တ်မေ � တွ�ိှပါတယ်။ စက်ယ��ရားသစ်တထ ီ င ွ မ ် � ခိင ု မ ် ာတဲေ ့ ပါင်းစည်းမ�မာှ စီးပွားေရးစနစ်တစ်ခအ ု တွငး် က လိစ ု းီ ပွားေရးသပ်သပ်န ဲ ့ ေချးေငွေစျးကွကအ ် တွက် ေချးေငွပမာဏကို ဆိင ု တ ် အ ဲ့ ချက်ေတွက အေရးပါတဲ့ ေရနံတင ွ း် သစ်တ�ွ �ှိမ၊� အဆံးု အြဖတ်ေပးသလို အစိးု ရအေြပာင်းအလဲ၊ ရည်မန ှ း် ချက်�ကီးမားတဲြ့ ပည်ပဆက်ဆေ ံ ရး မူဝါဒမျး လို �ိင ု င ် ေ ံ ရးကိစေ � တွ ကလည်း အဆံးု အြဖတ်ေပးပါတယ်။ Navarino ြပည်ပရင်း�ှးီ ြမ�ုပ်�မ ံှ ေ � တွလပ ု ်ဖို ့ ပိ�ု ပီး တိက ု ပ ် ဲအ ွ �ပီးအှာ �ဗိတသ ိ �အရင်း�ှငေ ် တွဟာ စွနစ ် ့ ားရတဲ့ ဆ���ိှလာ�ကတယ်။ ြပည်ပက(ေချးေငွ�မီစာယူ ထားသူ)ေတွက အေ�ကးြပန်ေပးဖို ြငင် ု ် ေပး �ိင ု တ ် ာကိးု ။ ့ တပ်က အေ�ကးြပန်ရေအာင်လပ ့ းဆန်ရင် ဘုရင်မ�ကီးရဲ စစ် ဒါေ�ကာင ့် သဘာ၀သယံဇာတေတွထက် တိင ု း် ြပည်တစ်ြပည်ရဲ ေချးေငွ အဆငသ ့် တ်မတ ှ ခ ် ျက် (credit ့ rating) က စီးပွားေရးြဖစ်ထန ွ း် မ�အတွက် ကတိင ု း် ြပည်တစ်ြပည် ပိ�ု ပီးအေရးပါတယ်။ အေ�ကးြပန်ဆပ်�င ို စ ် မ ွ ်း�ှိမ�ှိဆတ ုိ ာကို ေချးေငွသတ်မတ ှ ခ ် ျက်ေတွ ေဖာ်ြပတယ်။ ဒီအဆငေ ့် တွက 424 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge စီးပွားေရးဆိင ု ရ ် ာ အချက်ေတွအြပင် �ိင ု င ် ေ ံ ရး ၊ လူမေ � ရးနဲ ့ ယဉ်ေကျးမ�ဆင ုိ ရ ် ာ အချက်ေတွကလ ို ည်း ထည့ထ ် သွငး် စဉ်းစားတယ်။ ေရနံ�ကယ်၀တဲ့ �ိင ု င ် တ ံ စ်�င ို င ် ြံ ဖစ်လငက ့် စားအာဏာ�ှငစ ် နစ် ၊ စစ်ပဲွ ေတွန ဲ ့ ြခစားတဲန ့ တရားစီ ဲ့ ရင်ေရး စနစ်ေတွ�ိှေနမယ်ဆရ ုိ င် ေပါ�ကယ်တေ ဲ့ ရနံကေန အကျိုးအများဆံးု ရဖို ့ တိင ု း် ြပည်ကဆင်းရဲေန�မဲဆင်းရဲဖို ့ ြဖစ်ေပမယ့် အဆငတ ့် စ်မတ ှ ခ ် ျက်နမ ိ ်တ ့ ယ်။ လိအ ု ပ်တေ ဲ့ ငွရင်း အေ�ကာင်းများတယ်။ တိင ု း် ြပည်�ငိမ်းချမ်းတယ်. ရင်အဆငသ ့် တ်မတ ှ ခ ် ျက်ြမငရ ့် တယ်။ မ�တတဲ့ ဒီေတာ့ (ေချးေငွ)မရ�ိင ု တ ် ာေ�ကာင ့် သဘာ၀သယံဇာတမ�ှိတဲ့ �ိင ု င ် တ ံ စ်�င ို င ် ံ တရားေရးစနစ်န ဲ ့ လွတလ ် ပ်ေသာအစိးု ရ ေငွရင်းလွယလ ် ယ ွ ရ ် �ိင ု �် ပီးေတာ �ှိတယ်ဆုိ ပညာေရးစနစ်ေကာင်းေအာင် ေထာက်ပံ� ို တ ် ယ်။ နည်းပညာြမငစ ့် က်မ� � င ို င ် ြံ ဖစ်လာေအာင်လပ ု ် �င ို တ ် ယ်။ ့ င လွတလ ် ပ်ေသာေစျးကွကစ ် းီ ပွားေရး၏စွလ ဲ မ်း ယံ�ု ကည်မ� ေဘာဂေဗဒ ပညာ�ှငေ ် တွ၊ �ိင ု င ် ေ ံ ရးသမားေတွန ဲ သာမန် ြပည်သေ ူ တွက အပူအြပင်းေဆွးေ�ွး ြငင်းခံုရတဲအ ့ ထိ ့ ‘ေငွရင်း’ နဲ ့ ‘�ိင ု င ် ေ ံ ရး’ ရဲအြပန် အလှန ် ့ လ�မး် မိးု မ�က�ကီးမားပါတယ်။ အရင်း�ှင ် အမာခံေတွက (ေငွ)အရင်းအ�ှးီ က �ိင ု င ် ေ ံ ရးအေပါ် ဩဇာတက်ေရာက်ဖို ့ လွတလ ် တ ွ လ ် ပ်လပ်ြဖစ် သငတ ့် ယ်၊ အရင်းအ�ှးီ ကို ြခယ်လယ ှ ဖ ် ိေတာ ု့ ့ �ိင ု င ် ေ ံ ရးကို ေစျးကွကစ ် းီ ပွားေရးမှာ ရင်း�ှးီ ြမ�ုပ်�မ ံှ ေ � တွ ခွငမ ့် ြပုသငဘ ့် းူ ဝင်��ပ်ရင် လိအေ�ကာင် ု့ းြပေြပာ သူတရဲ ို ့ �ိ့ င ု င ် ေ ံ ရး လုပ်မရ ိ င်စးီ ပွားေရး စက်မလ � ပ ု ်ငန်း�ှငေ ် တွအေပါ် တိးု တက်မ� ဆိတ ု ယ်။ အစိးု ရေတွက ရည်မန ှ း် ချက်ေတွေ�ကာင ့် ေ�ှးေကွးသွားမယ်။ အကင်းမပါးတဲ့ ဥပမာ- အခွန�် ကီး�ကီးေကာက်ယ�ူ ပီး အလုပ်လက်မဲေ ့ တွေကာင်းကျိုးအတွက် အစိးု ရက ေငွေတွကို ရက်ရက်ေရာေရာသံးု လိက ု တ ် ယမျိုး၊ (ေရွ းေကာက်ပဲမ ွ ာှ မဲများများရ�ိင ု ေ ် ပမယ့် စီးပွားေရးအေဆာက်အအံုကို လာထိခိုကမ ် ယ်) စီးပွားေရး သမားေတွက အစိးု ရက ေငွေတွကို စီးပွားေရးသမားေတွ လက်ထထ ဲ ားခွငြ့် ပုတာပဲပိေ ု ကာင်းတယ် လိြမင် ု ့ တယ်။ သူတက ို ့ စက်�ု ံသစ်ေတွတးို ချဲ� ဖွငမ ့် ယ်၊ အလုပ်လက်မေ ဲ့ တွေခါ် �ပီး အလုပ်ေပးထားမယ်။ ဒီအြမင်အရ ဉာဏ်အ�ှိဆးုံ စီးပွားေရးမူဝါဒဆိတ ု ာ �ိင ု င ် ေ ံ ရးကို စီးပွားေရးကေန ဖယ်ထတ ု ် ထား�ပီး အခွနတ ် ေ ွ လ�ာ၊့ အစိးု ရကနသ ် ့ တ်မေ � တွအနည်းဆံးု ထားကာ သူလမ် ိ း် ေကျာင်းသွားတာကို ့ းသူထန ခွငြ့် ပုထားြခင်း ေစျးကွကအ ် င်အားစုေတွက လိဆိ ု့ လ ု တ ို ယ်။ �ိင ု င ် ေ ံ ရး ဦးတည်ချက်ေတွက ကင်းလွတတ ် ဲ့ ပုဂလ � က ိ ရင်း�ှးီ ြမ�ုပ်�သ ံှ ေ ူ တွက သူတေငွ ို ့ ကို အြမတ်အများဆံးု ရမယ့် ေနရာမှာ ရင်းလိမ်မ ့ ယ်။ ဒီနည်းနဲ ့ စီးပွားေရးတိးု တက်မက � ို လူအတိင ု း် အကျိုးခံစားရလိမမ ့် ယ်။ စီးပွားေရးတိးု တက်မအ � တွက် အေကာင်းဆံးု ေဖာ်ေဆာင်�ပီးေတာ့ (စက်မလ � ပ ု ်ငန်း�ှငေ ် တွေရာ ဘာမှသပ ိ ် လပ ု ်စရာမလိဘ ု းူ ။ ဒီကေန( အလုပ်သမားေတွပါ) ) အစိးု ရက ဒီလတ ွ လ ် ပ်ေသာေစျးကွကစ ် းီ ပွားေရး အယူအဆက ယေနေခတ် မာှ အရင်း�ှငဂ ် ဏ ို း် ရဲ ့ လ�မး် မိးု မ�အ�ှိဆးုံ အယူအဆြဖစ်ပါတယ်။ လွတလ ် ပ်ေသာ ့ 425 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge စီးပွားေရးေစျးကွကစ ် းီ ပွားေရးကို အေထာက်ခံဆးုံ သူေတွက ြပည်ပကစစ်ေရး ြပည်တါင်းကလူထေ ု ကာင်းကျိုးြပုစီမက ံ န ိ း် ေတွကပ ို ါေဝဖန်ေလ့�ိှတယ်။ လ�ပ်�ှားမ� သူတက ို ့ ေတွေရာ၊ အစိးု ရေတွကို အ�ကံေပးပံက ု ‘ဇန်’ ဘုနး် ေတာ်�ကီးေတွ တပည့အ ် သစ်ေတွကို အ�ကံေပးသလိပ ု ါပဲ ‘ဘာမှမလုပ်ဘေ ဲ နပါ’။ သိေသာ် ု့ လည်း အစွနး် ေရာက်တအ ဲ့ သွငမ ် ာှ ဆိရ ု င် လွတလ ် ပ်ေသာေစျးကွကစ ် းီ ပွားေရးအေပါ် ယံ�ု ကည်မက � စန်တာကေလာအ ု ဲ �ိုးအရာ ေရာက်တယ်။ �ှငး် �ှငး် ေြပာရရင် �ိင ု င ် ေ ံ ရးအရ ့ ေပါ်ယံ�ု ကည်သလိပ ဘက်လက ို မ ် က � င်းတဲ့ ေစျးကွကစ ် းီ ပွားေရးဆိတ ု ာမ�ှိပါဘူး။ ‘အနာဂတ်အေပါ်ယံ�ု ကည်မ’� ပါ၊ အစဉ်တစိက ု �် ခိမး် ေြခာက်ေနတယ်၊ ဒီရင်းြမစ်ကို အေရးအပါဆံးု သူခးို ေတွ၊ ေစျးကွကေ ် တွက စီးပွားေရး ရင်းြမစ်က ဆရာသမားေယာင်ေယာင် ေတွက ခိးု မ�နအ�ကမ် ဲ့ းဖက်မေ � တွ ရန်ကေန လိမ်လည်မ� သူတကိ ို ့ ယ ု သ ် တ ူ ို ့ မကာကွယ� ် င ို ဘ ် းူ ။ ဒါက�ိင ု င ် ေ ံ ရးစနစ်ေတွရဲ ့ တာဝန်ြဖစ်လာတယ်။ လိမ်လည်မရ � န်ကေန ကာကွယဖ ် ို ့ စီးပွားေရးပိတဆ ် မ� ုိ ့ ဆင ုိ ရ ် ာဥပေဒေတွြပ�ာန်းရတယ်၊ ( ) ရဲတပ်ဖဲ�ွ ေတွတရား�ံုးေတွ၊ေထာင်ေတွဖဲ�စ ွ ည်းတည်ေထာင်ရတယ်။ (ဥပေဒစိးု မိးု ဖိ)ု ့ �ှငဘ ် ရ ု င်ေတွက ဒီတာဝန် ေတွကို ပျက်ကက ွ ခ ် ရ ဲ့ င် ၊ ေစျးကွကေ ် တွကို ေချးေငွရတာနည်းသွားမယ်၊ ကေပးခဲတ ဲ့ င်ခန်းစာပါ။ ့ သ ကသတိေပးပါတယ်။ ေကာင်းေကာင်းမစီမ� ံ င ို ခ ် ရ ဲ့ င် စီးပွားပျက်ကပ်ဆက ုိ မ ် ယ်၊ ဒါကိေ ု မေ ့ နသူေတွအတွက် ေနာက်ဆက်တအ ွဲ ြဖစ် ဒါက(၁၇၁၉) (၂၀၀၇)ခု�စ ှ ် ယံ�ု ကည်မဆ � းုံ �� ံးမယ်၊ Mississippi Bubble housing bubble US ေချးေသွများကေမာက်ကမြဖစ်�ပီးေတာ့ စီးပွားေရးကျ ဆင်းခဲတ ့ ယ်။ အရင်း �ှငင ် ရဲ ေစျးကွကေ ် တွကို လံးု လံးု လျားလျားဖက်�ကိုးေြဖေလ�ာေ ု တ ် ာဘာေ�ကာင ့် ့ ပးလိက �ကီးေ�ကာငအ ့် ေြခခံပိက ု ျတဲ့ ေငွေတွကို အေ�ကာင်းရင်းတစ်ရပ်�ိှပါေသးတယ်။ အကူေတွထပ်ေခါ် �ပီးအလုပ်ေပးထားရမယ်’ ကုနထ ် တ ု လ ် ပ ု ် မ� တိးု ချဲ� ဖိနဲ ု့ ့ လိသင် ု ့ �ကား ပိမ ု ျားတဲအ ့ လုပ်သမားေတွကို အ��ရာယ် ‘ဖိနပ်ချုပ်သမားကပိလ ု �ံလာတဲ့ ခဲပ ့ ါတယ်။ အြမတ်ေငွေတွကို ထားဖို ့ ြဖစ်ေနတာေ�ကာင ့် အလုပ်ေပး အတ�ပါတဲေ ့ လာဘက အများအကျိုးအတွက် ြဖစ်ေနတယ်လဆိ ို ့ ပ ု ါတယ်။ ဒါေပမယ့ေ ် လာဘ�ကီးတဲ့ လစာေလ�ာေ ့ ပး�ပီး ဖိနပ်ချုပ်သမားက သူအြမတ် အစွနး် တိးု ရဖို ့ ့ သူတအလု ို ့ ပ်ချိနက ် တ ို းို လိက ု မ ် ယ်ဆရ ုိ င် အလုပ်သမားေတွကို ဘာေတွြဖစ်မလဲ၊ ဒီေမးခွနး် အတွက် ေဘာင်ဝင်တအ ဲ့ ေြဖကေတာ့ ‘လွတလ ် ပ်ေသာေစျးကွကက ် အလုပ်သမားေတွကုိ အကာအကွယ် ေပးရမယ်’ လိြဖစ် ု ့ ပါတယ်။ ဥပမာထဲက အေတာ်ဆးုံ အလုပ်သမားေတွက ဖိနပ်ချုပ်ဆရာကေပးတာနည်း�ပီး သူဆီ ့ ကေနသူ�ပိုဘက်ဆီ ေတာင်းတာများရင် ေရာက်ကန ု မ ် ာှ ပါ။ 426 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ရက်စက်တဲ့ ဖိနပ်ချုပ်ဆရာအတွက် အညံဆ ့ းုံ အလုပ်သမားေတွအဲ ကျန်ခင်ကျန်မယ်၊ တစ်ေယာက်မှ မကျန်တာလည်းြဖစ်�င ို တ ် ယ်။ သူနည် ီ ပ ု ်ငန်းကေန အြပင် ေရာက်သာွ းမှာ။ ့ းလမ်းေတွြပင်ရင်ြပင်၊ မြပင်ရင်ဒလ အဲေ ့ တာ့ သူေလာဘက သူအလု ပ်သမားေတွကို ေကာင်းေကာင်းဆက် ဆံေအာင် တွနး် အားေပးတယ်။ ့ ့ ဒီသေဘာက သီအုရ ိ ီအားြဖငေ ့် တာ့ ကျည်ဆေ ံ တာင်မေဖာက်�င ို ဘ ် းူ ၊ မမှား�ိင ု ဘ ် းူ (bulletproof)။ လက်ေတွ� မှာေတာ့ အားလံးု ကို ကျည်ဆေ ံ တွ ေဖာက်ဝင်သာွ း�ိင ု ပ ် ါတယ်။ (မှား �ိင ု ပ ် ါတယ်။) ဘုရင်ေတွ၊ ဘုနး် ေတာ်�ကီးေတွက ထိနး် ကွပ်ေပးတာမ�ှိရင် ေစျးကွကတ ် စ်ခမ ု ာှ ေလာဘ�ကီးတဲအ ့ ရင်း�ှငေ ် တွက အေကာက်�ကံတာေတွ လံးု လံးု လျားလျား လက်ဝါး�ကီးအုပ်ေမာင်ပိင ု စ ် းီ ၊ လုပ်�င ို ပ ် ါတယ်။ ထိနး် ချုပ်တအ ဲ့ ဖွဲ�အစည်းတစ်ခ� ု ိေ ှ နရင် အလုပ်သမားေတွကို တိင ု း် ြပည်မာှ (ဒါမှမဟုတ)် တညီတ�ွတတ ် ည်းလုပ်အားခေတွကို လွတလ ် ပ်ေသာ ဖိနပ်စက်�ု ံအားလံးု ကို ဖိနပ်စက်�ု ံပိင ု � ် ှငအ ် ားလံးု က ေလ�ာခ ု ့ စည်မယ်ဆရ ုိ င် ့ ျဖိ�ကံ အလုပ်သမားေတွအဖိကူ ု ့ ကယ ွ ် ရာမဲြ့ ဖစ်သာွ းမှာပါ။ ပိဆ ု းုိ တာက သူေဌးဦးေလာဘေတက အလုပ်သမားေတွရဲ လွ ် ပ်ခင ွ က ့် ို အေ�ကးနဲ ့ က�န်ြပုတာ ၊ ့ တလ စစ်မထ � မ်း�ိင ု တ ် ယေတွန ဲ ့ ချုပ်ြခယ်�င ို ေ ် ြခ�ှိတယ်။ ခရစ်ယာန်ဥရာပအသိင ု း် အဝိင ု း် မှာ အလယ်ေခတ်အဆံးု မှာ သိေတာင်မသိတအ ဲ့ ေ�ကာင်းြခင်းရပ်ပါ။ ဥေရာပအရင်း�ှငစ ် န်စေပါ်ထွနး် လာြခင်း�ှငအ ့် တူ ယှဉ်တွေ ဲ ပါ်ေပါက်လာခဲပ ့ ါတယ်။ အတ�လ��တက ် �န် ဒီြဖစ်ရပ်ဆးုိ �ကီးဟာ လူမျိုးစွဲ�ကီးသူေတွေ�ကာငြ့် ဖစ်တာထက် က�န်ြပုြခင်း ဆိတ ု ာ ေခတ်သစ်ဦးပိင ု း် ေရာက်ေတာ့ ကုနသ ် ယ ွ ေ ် ရးဟာလည်း �ကမ်းတမ်းရက်စက် တဲဘ ့ ရ ု င်ေတွ၊ အထိနး် အကွပ်မဲတ ဲ့ စျးကွကစ ် းီ ပွားေရးအင် ့ ေ အားစုေတွေ�ကာငြ့် ဖစ်ခရ ဲ့ တာပါ။ ဥေရာပသားေတွ ရွ က�် ကီးနဲ ့ အေမရိကတိက ု က ် ို ဝါပင်ေတွစက ို တ ် ယ်။ ေအာင်ေတာ့ ဒီတင ွ း် ေတွ ေရ�တင ွ း် ၊ေငွတင ွ း် ေတွတးူ တယ်၊ စိက ု ခ ် င်းေတွက �ကံ၊ေဆး အေမရိကရဲအဓိ ် ပ ု ်မန � ဲ့ ့ ကထုတလ ပိကု ု ့ နြ် ဖစ်လာခဲတ ု ခ ် င်းေတွက ထူးထူးြခားြခားအေရးပါတယ်။ အလယ်ေခတ်ဥ ေရာပမှာ ့ ယ်။ �ကံသ�ကားစိက သာ�ကားဟာ�ှားပါးတဲဇ ့ ိမခ ် ံပစ�ညး် ပါ။ အေ�ှ �အလယ်ပိင ု း် ကေန ေစျး�ကီးေပး�ပီးတင်သင ွ း် ရတယ်။ စားေကာင်းေသာက်ဖွယေ ် တွန ဲ ့ ေဆးဝါးေတွမာှ လ�ို � ဝှကပ ် ါဝင်ပစ�ညး် အေနနဲေခ�ေခ�တာတာ သံးု ခဲရ ့ တယ်။ အေမရိကမှာ သ�ကား�ကံကို အ�ကီးအကျယ်စိက ု �် ပီးေနာက်မာှ ဥေရာပကို သ�ကားေတွများသထက်များများ ေရာက်လာခဲတ ့ ာပါ။ သ�ကားေစျးကျသွား�ပီး ဥေရာပဟာလည်း ေဖာ်မြပတဲ့ အချို�ကိုက်တအ ဲ့ ကျငရ ့် သွားပါတယ်။ စွနဦ ် ့ းစီးပွားေရးသမားေတွက ဒီလအ ို ပ်ချက်ကုိ ြဖည့ဖ ် ို ကိ ် းီ ၊ ့ တ၊် ကွတက ေချာကလက်၊သ�ကားလံးု ၊ ကိက ု းို ၊ေကာ်ဖီန ဲ ့ လက်ဖက်ရည်စတဲအ ့ ချိုများတဲ့ 427 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge စားေသာက်စရာေတွထတ ု လ ် ပ ု ်�ကတယ်။ သာမန်အဂင်္လပ ိ ် လမ ူ ျိုးတစ်ေယာက်ရဲ ့�ှစစ ် ဉ်သ�ကားစား သံးု မ�ဟာ (၁၇)ရာစုအစပိင ု း် မှာ ‘သုည’သာသာကေန (၁၉)ရာစုအေစာပိင ု း် မှာ (၈၀) ကီလဂ ို ရမ်ထြိ မ�င ့် တက်ခဲပ ့ ါသည်။ �ကံစက ို တ ် ာနဲ ့ ေအာက်မာှ ၊ သ�ကားထုတတ ် ာက ငှကဖ ် ျားေပါတဲ့ �ကံခင်းေတွမာှ လုပ်အားအများ�ကီးလိတ ု လ ဲ့ ပ ု ်ငန်းတစ်ခု နာရီေပါင်းများစွာ ၊ အလုပ်လပ ု ်ချင်တသ ဲ့ ူ အပူပိင ု း် ေန သိပ်မ�ှိပါဘူး။ အလုပ်သမားေတွကို စာချုပ်ချုပ်ေခါ်ရင်လည်း အလံးု အရင်းနဲလိ ု ပ်ေတာထ ု က ် န ု က ် ေစျး�ကီးသွားမယ်။ ့ အ ့ တ ေစျးကွကအ ် င်အားစုေတွေ�ကာင ့် အေြပာင်းအလဲြမန်�င ို တ ် ာရယ်၊ အြမတ်ကို ေလာဘ�ကီး�ပီး စီးပွားေရး တိးု တက်ချင်တာရယ်ေ�ကာင့် ဥေရာပသား�ကံစက ို ခ ် င်း�ှင ် ေတွဟာ က�န်ေတွဘက်ကို လုပ်အား�ှာဖို ့ လှညလ ့် ာပါတယ်။ (၁၆) ကေန (၁၉) ရာစုအတွငး် အဖရိကက�န် (၁၀)သန်းခန ် ့ အေမရိကကို တင်ပိခံ ု ့ ရတယ်။ (၇၀) ရာခိင ု � ် ◌ � န ် းနီးပါးက �ကံခင်းေတွမာှ အလုပ်လပ ု ်ရတယ်။ လုပ်ငန်းခွငက ် အေြခအေနသိပ်ဆးုိ ရွ ား တယ်၊ က�န်ေတွ အသက်တတ ို ယ်၊ ဆင်းဆင်းရဲရဲဘ၀ကိြု ဖတ်သန်းရတယ်။ က�န်ေတွကို လိက ု ဖ ် မ်းတဲ့ စစ်ပဲေတွ ွ နဲ ့ အာဖရိကအတွငး် ပိင ု း် ကေန အေမရိကကမ်းေြခေတွကို ပင်လယ်ခရီး�ှညေ ် တွမာှ သန်းေပါင်း များစွာေသာ က�န်ေတွအသက်စတးခဲရ ့ တယ်။ ဒါေတွအားလံးု ဥေရာပသားေတွ လဖက် ရည်ချိုချိုနဲသ�ကားလံ းု စား�ိင ု ေ ် အာင်ပါ၊ သ�ကားလုပ်ငန်း�ှင�် ကီးေတွ အြမတ်များများရေအာင်ပါ။ ့ က�န်ကန ု သ ် ယ ွ မ ် က � ို ဘယ်�င ို င ် ၊ံ ဘယ်အစိးု ရကမှဝင်မထိနး် ခဲဘ ့ းူ ၊ ဒါကဝယ်လအ ို ား၊ေရာင်းလို အားနိယာမေတွနလည် ဲ့ ပတ်တဲ့ လွတလ ် ပ်ေသာ ေစျးကွကစ ် းီ ပွားေရးက စီမ�ံ ပီးေငွေ�ကားကမကထ လုပ်တဲ့ စီးပွားေရး လုပ်ငန်းစစ်စစ်ြဖစ်ခတ ဲ့ ယ်။ ပုဂလ � က ိ က�န်ကန ု သ ် ယ ွ ေ ် ရး ကုမဏ � ေ ီ တွက အမ်စတာဒမ်၊လန်းဒန်န ဲ ့ ပါရီစေတာအ ိ ခ ် ျိနး် ေတွမာှ ့ တ လူလတ်တန်းစား ကုမဏ � ေ ီ တွက �ှယယ ် ာေတွေရာင်းတယ်။ ဥေရာပသားေတွက ဒီ�ှယယ ် ာေတွကို သေဘင်္ာေတွဝယ်တယ်၊ အာဖရိကမှာက�န်ေတွဝယ်တယ်။ ရင်း�ှးီ ြမ�ုပ်�မ ံှ � ေကာင်းေကာင်းလုပ်ချင်တဲ့ ဝယ်တယ်။ ေရာင်းလိရတဲ ု့ ေ ့ ငွကသ ို းုံ �ပီး သေဘင်္ာသားေတွ၊ အေမရိကကို စစ်သားေတွ က�န်ေတွပိတယ် ု့ ။ ေခါ်တယ်၊ �ပီးေတာက ့ �န်ေတွကို စိက ု ခ ် င်းပိင ု � ် ှငေ ် တွဆမ ီ ာှ ေရာင်းတယ်၊ ရတဲေ ့ ငွန ဲ ့ စိက ု ခ ် င်းထွကက ် န ု ် သ�ကား၊ ကိက ု းို ၊ေကာ်ဖီ၊ေဆး ရွ က�် ကီး၊ ဝါဂွမး် ၊ သ�ကားအရက်စတာေတွကို နဲြပန် ့ ေရာင်းတယ်။ ဒီလအ ို စီအစဉ်ကို အာဖရိကကို ဝယ်�ပီး ဥေရာပကိြု ပန်တယ်။ ေနာက်တစ်ေလခါက်ရွကလ ် င � တ ့် ယ်။ သိပ်သေဘာကျတယ်။ (၁၈)ရာစုတေလ�ာက် ကုနေ ် တွကို ေစျးေကာင်း �ှယယ ် ာပိင ု � ် ှငေ ် တွက က�န်ကန ု သ ် ယ ွ မ ် မ � ာှ ရင်း�ှးီ ြမ�ုပ်� ံှ လိရတဲ ု့ အ ့ ြမတ်က တစ်�စ ှ က ် ို (၆)ရာခိုင� ် န� း် �ှိတယ်။ ဒီပမာဏက သိပ်ြမတ်တယ်လဆိ ို ့ လ ု တ ို ယ် ဆိတ ု ာ ေခတ်သစ်စးီ ပွားေရးအတိင ု ပ ် င်ခေ ံ တွ အလွယတ ် ကူေထာက်ခမ ံ ာှ ပါ။ 428 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ကိစရ � ပ်ကလွတလ ် ပ်ေသာေစျးကွကအ ် ရင်း�ှငစ ် နစ်မာှ အြမတ်ေငွေတွကို တရားတဲန ့ ည်းလမ်းနဲ ့ ေသေသချာချာမစီစစ်�င ို ဘ ် းူ ။ ရခဲသ ့ လား အြမတ်များလာဖိ၊ု ့ သူတသွ ို ့ ားရာလမ်းမှာ�ှိေနတဲအ ့ ရာေတွကို စိတအ ် ေ�ှာငအ ့် ယှကြ် ဖစ်စရာတစ်ခု ၊ တရားတဲန ့ ည်းလမ်းနဲခွ့ ေ ဲ ဝေပးခဲသ ့ လား ထုတက ် န ု တ ် းို တက်ဖို ့ မြမင်�င ို ေ ် အာင်ကန်းေစခဲတ ့ ယ်။ အထိပ်ေကာင်းမွနြ် ခင်းြဖစ်လာတဲအ ့ ခါ၊ ကျငဝ ့် န်ေရးရာ ပါ။ ေလာဘက လူေတွကို တိးု တက်မက � ဆင်ြခင်တတ ံု ရားနဲက အထွတ် မထိနး် ကွပ်တအ ဲ့ ခါ အနိ�ာ�ံုေတွဆအ ီ လွယေ ် လးဦးတည်သာွ း�ိင ု ပ ် ါတယ်။ ခရစ်ယာန်န ဲ ့ နာဇီဝါဒလို ဘာသာေရးအယူဝါဒ ေတွက အမုနး် တရားေ�ကာင ့် သန်းေပါင်းများစွာသတ်ြဖတ်ခဲတ ့ ယ်။ ေလာဘေပါင်း�ပီးေတာ့ (က�န်ေတွအေပါ်)ေပယျာလကန် အရင်း�ှငစ ် နစ်က ြပုြခင်းနဲ ့ သန်းေပါင်းများစွာသတ်ြဖတ်ခတ ဲ့ ယ်။ အတ�လ��တ ိ က ် �န်ကန ု သ ် ယ ွ ေ ် ရးဟာ အာဖရိကသားေတွကမ ို န ု း် တဲ့ လူမျိုးေရးဝဒကို အေြခခံတာ မဟုတခ ် ဲဘ ့ းူ ။ �ှယယ ် ာဝယ်တသ ဲ့ တ ူ စ်ဦးချင်းစီ၊�ှယယ ် ာေရာင်းတဲပ ့ ဲစ ွ ားေတွ၊ က�န်ေရာင်းဝယ်ေရး ကုမဏ � က ီ မန်ေနဂျာေတွက အာဖရိကသားေတွအေ�ကာင်း သိပ်ေတာင်မေတွးခဲပ ို ခ ် င်း�ှငေ ် တွကလည်း ့ ါဘူး။ �ကံစက မေတွးပါဘူး။ ပိင ု � ် င ှ အ ် များစုက စိက ု ခ ် င်းကေနအေဝး�ကီးမှာ ေန�ကတာ၊ တစ်ခုတည်းေသာအချက်အလက်က သူတလိ ို ့ ခ ု ျင်တဲ့ ‘အြမတ်၊အ�� ံးသပ်သပ်ရပ်ရပ်တွက် ထားတဲ(့ လက်ဂျာ)ေငွစာရင်းစာအုပ်ေတွ’ပါ။ သတိရဖိေကာင် ု့ းတာက ‘အတ�လ��တ ိ က ် �န်ကန ု သ ် ယ ွ မ ် ဟ � ာ အြပစ်နာဆာကင်းတဲမ ့ တ ှ တ ် မ်း တစ်ခရ ု ဲ ့ တစ်ခတ ု ည်းေသာ ေဖာက်ြပန်ေသွဖီမ’� မဟုတပ ် ါဘူး။�ပီးခဲတ ဲ့ ခန်းမှာပါတဲ့ ဘဂင်္လား အငတ်ေဘး�ကီးဟာ ့ အ ဒီလသ ို ေလာသွားနဲပဲ့ ြဖစ်ခဲတ � ီ ဘဂင်္ ါလီ(၁၀) သန်းရဲ အသက် ေတွထက် သူတရဲ ို ့ ့ ့ ာပါ။ British East India ကုမဏ ့ အြမတ်ေငွေတွကို ပဲ ဂ�ုစက ို ခ ် ဲတ ့ ာပါ။ ေငွေ�ကးေထာက်ပံေ ့ ပးခဲတ ့ ာ VOC ရဲ ့ သူတသားသမီ ို ့ းေတွကခ ို ျစ်တ၊ဲ့ အင်ဒနိ�ှာက ရက်ရက် စစ်ေရးအစီအစဉ်ေတွကို ေရာေရာေပးကမ်း စွနက ် ့ ျဲတ၊ဲ့ ဂီတနဲအ�ု ် ေရ�ှိဒတ်ခအ ် မျိုးသားေတွ ြဖစ်ပါတယ်။ ့ ပညာကို ချစ်ြမတ်�းို တဲ့ ဂုဏသ (၁၉)ရာစုမာှ အရင်း�ှငဝ ် ါဒရဲ ့ စက်မေ � ခတ်ေြပာင်းြခင်းက ကျငဝ ့် တ်တရားေတွဟာ ဥေရာပတလ�ားမှာ ဘဏ်ပိင ု � ် ှငေ ် တွ၊ တိးု တက်ထန ွ း် ကားြခင်းမ�ှိခဘ ဲ့ းူ ။ အရင်း�ှငေ ် တွကို �ကီးပွားချမ်းသာ ေစခဲေ ွ း် ေတွဆီ ပိပစ် ု ့ ခဲပ ့ ပမယ့် သန်းေပါင်းများစွာေသာ အလုပ်သမားေတွကို အဆိးု ဝါးဆံးု ဆင်းရဲတင ့ ါတယ်။ ဥေရာပကိလ ု န ို န ီ ယ်ေြမေတွမာှ အေြခအေနက ပိလ ု ေတာင် ို ့ ဆးုိ ေသးတယ်။ (၁၈၇၆) ခု�စ ှ မ ် ာှ ဘယ်လဂ ် ျီယရ ံ ဲ ့ ဒုတယ ိ လီယယ ိ ပိလ ု ဘ ် ရ ု င်က အစိးု ရမဟုတေ ် သာ လူသားချင်းစာနာ ေထာက်ထားမ�ဆင ုိ ရ ် ာ အဖွဲ�အစည်း တစ်ခဖ ု ဲစ ွ ည်းတယ်။ ရည်ရွယခ ် ျက်က က�န်ေရာင်းဝယ်ေရးကို ‘ဗဟိအ ု ာဖရိကကိစ ု းူ စမ်း တိက ု ဖ ် ျက်ဖိ’ု ့ �ှာေဖွဖိနဲ ု့က လိေ�ကညာတယ် ု့ ။ ကွနဂ ် ိြု မစ်တေလ�ာက်က လမ်း ေတွေဖာက်၊ ေကျာင်းေတွေဆး�ံုေတွေဆာက်ေပးြခင်းြဖင ့် ေဒသခံေတွရဲ ဘ၀အေြခအေနေတွ ကို ြမ�ငတ ့် င်ေပးဖိပါ ု ့ အဖွဲ�ကို ့ 429 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge တာဝန်ေပးထားတယ် ။ ဥေရာပအင်အား�ကီး�ိင ု င ် ေ ံ တွက ကွနဂ ် ြို မစ်ဝမ ှ း် မှာ (၂.၃)သန်းစတုရန်းကီလမ ို တ ီ ာ�ှိတေ ဲ့ နရာကို အဖွဲ�ထေ ံ ပးဖိ(၁၈၈၅)မှ ု့ ာ သေဘာတူခတ ဲ့ ယ်။ ဒီနယ်ေြမ က ဘယ်�ီျ ယံ�င ို င ် ထ ံ က် (၇၅)ဆပိ�ု ကီး�ပီး Congo Free State ရယ်လို ့ ြဖစ်လာခဲတ ့ ယ် သန်း(၂၀)ကေန (၃၀)�ှိတေ ဲ့ ဒသခံေတွရဲ သေလာထားကိ တ ု ာ့ ဘယ်သမ ူ မ ှ ေတာင်းခဲပ ့ ့ ါဘူး။ အချိနတ ် အ ို တွငး် မှာပဲ အကျိုးအြမတ်ကို လူသားချင်းစာနာေထာက်ထားမ�ဆင ုိ ရ ် ာ ဦးတည်တဲ့ စီးပွားေရးလုပ်ငန်း�ကီး အဖွဲ�ကေန တစ်ခြု ဖစ်လာခဲတ ့ ယ်။ �ကီးပွားေရးနဲ ့ ေကျာင်းေတွ၊ ေဆး�ံု ေတွေမလ ို တ ် ယ်။ ကွနဂ ် ြို မစ်ဝမ ှ း် က သတ�ုတွငး် ေတွ၊ စိက ု ခ ် င်းေတွ ြပည့သ ် ာွ းတယ်။ ဒီလပ ု ်ငန်းေတွ ့ က အများစုကက ိ ု ေဒသခံလထ ူ က ု ို ရက်ရက်စက်စက်အြမတ်ထတ ု တ ် ဲ့ ဘယ်လဂ ် ျီယံ အရာ�ှိေတွကခန ် ့ ခွတ ဲ ယ်။ ရာဘာလုပ်ငန်းကေတာ့ ထူးထူးြခားြခားကို နာမည်ဆးုိ ထွကခ ် ဲတ � ပ ု ်ငန်းအတွက် ရာဘာက ့ ယ်။ စက်မလ အဓိကပစ�ညး် ြဖစ်လာေတာ့ ရာဘာတင်ပိမ� ု ့ က ကွနဂ ် ရ ို ဲ ့ အေရးအပါဆံးု ဝင်ေငွလမ်း ေ�ကာင်းြဖစ်ခတ ဲ့ ယ်။။ ရာဘာစုေဆာင်းသူ အာဖရိက ရွ ာသူရွာသားေတွဟာ ရာဘာေပးသွငး် ရတဲ့ ပမာဏတိးု �ပီးရင်တးို လိသာ ု့ ေပးသွငး် ခဲရ ့ တယ်။ ခွတ ဲ မ်းြပည့ေ ် အာင်မေပး�ိင ု တ ် သ ဲ့ ေ ူ တွကို ရက်စက်�ကမ်းတမ်းစွာ အြပစ်ေပးတယ်။ ‘ပျင်းရိမ’� သူတလက် ို ့ ေတွြဖတ်တာ၊ အတွကလ ် ဆိ ို ့ �ု ပီး ရံဖန်ရံခါ ရွ ာ လံးု က�တ် အစုလက ို သ ် တ်ြဖတ်တာမျိုးေတွ�ိခ ှ တ ဲ့ ယ်။ အေလ�ာေ ့် န ှ း် ချက်ေတွအရ (၁၈၈၅) နဲ ့(၁၉၀၈) အတွငး် ့ ပါဆံ ့ းု ခနမ စီးပွားေရး တိးု တက်မန � ေငွ ဲ ့ ေ�ကးအကျိုးအြမတ်အတွက် (ဒါကကွနဂ ် လ ို ဦ ူ းေရရဲ ့ အနည်းဆံးု (၂၀) လူ (၆)သန်းအသက် ရာခိင ု � ် န� း် �ှိပါတယ်)။ စေတးခဲရ ့ တယ် တချို �ခန်းမှနး် ချက်ေတွမာှ (၁၀)သန်းအထိေတာင် ခနမ ့် န ှ း် ထားပါတယ်။ (၁၉၀၈)ေနာက်ပိင ု း် (အထူးအြဖင ့် (၁၉၄၅)ေနာက်ပိင ု း် )မှာ အရင်း�ှငေ ် လာဘကို အေတာ်ေလး ထိနး် သိမး် �ကိုးကိင ု လ ် ာခဲပ ့ ါတယ်။ အဓိကအေ�ကာင်းက ကွနြ် မူနစ်ဝါဒကို ေ�ကာက်လို ့ ြဖစ်ပါတယ်။ ဒါေပမယ့တ ် ရားမမ�တမ�ေတွဟာ ြပန� ့်ပ ံှ ာွ းများလျက်�ိှဆပ ဲ ါ။ (၂၀၁၄) ခု�စ ှ စ ် းီ ပွားေရး ခု�စ ှ ရ ် ဲ ့ စီးပွားေရး ပမာဏဟာ (၁၅၀၀)ြပည့� ် စ ှ ထ ် က် အများ�ကီးသာလွနပ ် ါတယ်။ ဒါေပမယ့် ဒီေဝစု ကို မမ�မတ ေဝဌထားတာပါ။ အာဖရိကလယ်သမားများစွာ ၊ အင်ဒနိ�ှအလုပ်�ကမ်းသမားများစွာ ဟာ အလုပ်ကေန တစ်ရက်တာပင်ပန်�ပီး သူတဘိ ို ့ းု ေဘးေတွထက် အိမြ် ပန်လာရင်စားေသာက်စရိတအ ် တွက် နည်းပါးပါတယ်။ ေခတ်သစ်စးီ ပွားေရးတိးု တက်မက � ကမ�ာစ ့ းီ ပွားေရးဟာ ဧရာမ လိမ်လည်မ� အဖိးု အခက လွနခ ် ဲတ ဲ့ စ ှ (် ၅၀၀)က ့ � လယ်ယာစိက ု ပ ် ျိုးေရးေခတ်ေြပာင်း ၊ ရာဇ၀နတ်မြ� ဖစ်ခပ ဲ့ ါ�ပီ။ ဆက်လက်တးို တက်ေကာင်းတိးု တက်ေနလိမ်မ ့ ယ်၊ လိပ ု ဲ လူသားမျိုး�ွယန ် ဲ့ ဒါေပမယ့် အလိဆ ု ��ေတွနေနထိ ဲ့ င ု သ ် ေ ူ တွ များသထက်များလာ�ိင ု ပ ် ါတယ်။ 430 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ငတ်မတ ွ ြ် ခင်း၊ ဒီအကဲြဖတ်ေဝဖန်မအ � တွက် အ�ှငး် �ှငဝ ် ါဒမှာ အေြဖ(၂)ခု�ိှတယ်၊ ပထမတစ်ခက ု ‘အရင်း �ှငမ ် ျားမှအပ အြခားသူများမစီမံတတ်ေသာ ကမ�ာတစ်ခုကို အ�ှငး် �ှငဝ ် ါဒက ဖန်ဆင်းခဲတ ု ဲ့ ့ ယ်’ ဆိတ အေြဖ(အရင်း�ှငက ် မ�ာ�ကီးကိမ ု တူကြွဲ ပားစွာ စီမဖ ံ ိတစ် ု ့ ခုေသာ အြပင်းအထန်�ကိုးစားမ�က ကွနြ် မူ နစ်ဝါဒပါ။ ဒီဝါဒက အဘက်ဘက်က ပိ�ု ပီးဆိးု ခဲလ ူ မှတစ်ခါထပ်�ကိုးစားဖို ့ ဆ��မ�ှိ ပါဘူး။ (၈၅၀၀) ဘီစီမာှ ့ ို ့ ဘယ်သက လယ်ယာေခတ်ေြပာင်းေ�ကာင ့် တစ်ေယာက်ေယာက်က ခါးခါးသီးသီး ငိေ ု �ကး ေကာင်းကိေ ု �ကး�ိင ု ပ ် ါတယ်။ ဒါေပမယ့် လယ်ယာစိက ု ပ ် ျိုးေရးကိစ ု န ွ လ ့် တ � ဖ ် ို ့ သူေနာက်ကျလွနး် အရင်း�ှငစ ် နစ်ကို �ကိုက်ချက်မ�ှ ကိုက်လမ ိ ်မ ့ ယ်၊ သွားခဲ�့ ပီ။ ဒါေပမယ့် ထိအတူ ု့ သူမ�ှိဘဲ က�န်ေတာ်တို ့ က�န်ေတာ်တေနထိ ို ့ င ု လ ် ို ့ မြဖစ်�င ို ေ ် တာပ ့ ါဘူး။ ဒုတယ ိ အေြဖက ‘က�န်ေတာ်တစိ ို ့ တပ ် ိ� ု ှညဖ ် ိလိ ု့ မ ု ယ်၊ အရင်း�ှငက ် တိြပုထားတဲ့ သုခဘံက ု နီးလာပါ�ပီ ’ ဆိတ ု ာပါ။ အတ�လ��တ ိ က ် �န်ကန ု သ ် ယ ွ မ ် � ၊ ဥေရာပအလုပ်သမားလူတန်းစား အေပါ် ေခါင်းပံြု ဖတ်မ� စတဲ့ အမှားအယွငး် ေတွ လုပ်ခမ ဲ့ တ ိ ာမှနပ ် ါတယ်။ ေနာက်ထပ်နည်းနည်းထပ်ေစာငလ ့် က ို ရ ် င် ဒါေပမယ့် က�န်ေတာ်တို ့ မုနဝ ့် င ို း် က�ကီးလာမှာပါ၊ သင်ခန်းစာ ယူခပ ဲ့ ါ�ပီ လူတင ို း် က ၊ ဆူဆ�ူ ဖိုး�ဖိုး မုနတ ် ့ စ်ပိင ု း် ရလာမှာပါ။ အကျိုးအြမတ်ေတွကို ခွြဲ ခမ်းရတယ်ဆတ ုိ ာ မ�မ�တတ ဘယ်ေတာမ ့ ှ ြဖစ်လာေမှာ မဟုတဘ ် းူ ေလ။ ဒါေပမယ့် ကျား၊မ၊မဟူ ကေလးမကျန် လူတင ို း် ေကျနပ် ေစမယ့အ ် ကျိုးအြမတ်ေတွ�ိှလာမှာပါ။ ကွနဂ ် က ို လူေတွအတွကေ ် ရာေပါ။့ တကယ်တမ်းအြပုသေလာေဆာင်တဲ့ လက�ဏာေတွ�ိှေနပါ�ပီ၊ အနည်းဆံးု ေတာ့ �ုပ်ပိင ု း် အချက်အလက်ေတွ �ကည့မ ် ယ်ဆရ ုိ င်ေပါ။့ ပျမ်းမ�လူသက် တမ်း၊ ကေလးသူငယ်ေသဆံးု ��နး် ၊ ကယ်လရ ို ီ၊ ့ အစာစားသံးု မ�စသည်ေပါေလ။ ့ လူဦးေရ အဆမတန်ပာွ းလာတာေတာင် ပံမ ု န ှ လ ် ူ တစ်ေယာက်ရဲ ့ လူေနမ�အဆငအ ့် တန်းက (၂၀၁၄) ခု�စ ှ မ ် ာှ (၁၉၁၄)ခု�စ ှ ထ ် က် သိသသ ိ ာသာကို ြမငတ ့် က်လာခဲ�့ ပီ ။ ဒါေပမယ့စ ် းီ ပွားေရးအကျိုးအြမတ်မန ု ဝ ့် င ို း် �ကီးက မုနဝ ့် င ို း် တစ်ခုတင ို း် အတွက် အဆံးု မဲတ ု မ ် လား။ ့ းို ပွား�ကီးမားလာ�ိင ကုန�် ကမ်းေတွနစွ ဲ ့ မး် အင်လအ ို ပ်ပါတယ်။ ကမ�ာပျက်ကန ိ း် ေ�ှ � ြဖစ်ေဟာ ပေရာဖက်ေတွက ‘ဟိမ ု ေ ို ဆးပီးယန်းစ်ေတွဟာ(အေ�ှးနဲအြမန် ) ကမ�ာေြမရဲကု ဲ စွနး် အင်ကုိ ့ ့ န�် ကမ်းေတွနက ကုနခ ် မ်းသွားေစလိမ်မ ု့ ေပး�ကတယ်။ ဒီလဆ ို အ ုိ ဒ ဲ အ ီ ချိနေ ် ရာက်ရင်ဘာ ေတွြဖစ်မလဲ။ ့ ယ်’လိသတိ 431 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge အခန်း - ၁၇ စက်မ�လပ ု ် ငန်း၏ဘီးများ အနာဂတ်ကာလအေပါ် ယံ�ု ကည်သတ ူ ရဲ ုိ ့ ့ က�န်ေတာ်တ၏ ို ့ ယံ�ု ကည်ကးို စားမ� ကုနထ ် တ ု လ ် ပ ု ်ငန်းမှာ သူတို ့ အပ်�လ ံှ ာမ�နအရင် ဲ့ း�ှငဝ ် ါဒသက်ဝင် ြပန်လည်ရင်း�ှးီ ြမ�ုပ်�ဖ ံှ ိ ု ့ အြမတ်အစွနး် ေတွကို အာသီသြပင်ြပမ�တေ�ကာင ုိ ့ ့် ယေနေခတ် စီးပွားေရး က�ဖွံ� �ဖိုးတိးု တက်လာရတာြဖစ်ပါတယ်။ ယေနေခတ် ့ ့ စီးပွားေရးတိးု တက် ဖွံ� �ဖိုး�ံုသက်သက်နေတာ ဲ့ လ ု လာက်ေသးပါဘူး။ စီးပွားေရး ဖွံ� �ဖိုးဖိရာ ု ့ စွမး် အင်န ဲ ့ ့ ဲ မလံေ ကုန�် ကမ်းပစ�ညး် ေတွ လိအ ု ပ်ပါတယ်။ အဲဒ ့ ါေတွဟာ အကနအ ် ့ သတ်မဲ့ အလ�ံအပယ်သးုံ လိမကု ု ့ နေ ် အာင် များြပားပိလ ု �ံေနတာ မဟုတပ ် ါဘူး။ ကုန�် ကမ်းပစ�ညး် ေတွကို သူတမှ ို ့ လည်းအကနအ ် ့ သတ် �ှိပါတယ်။ တရ�ကမ်းသံးု ပစ်လက ို လ ် ို ့ ေြပာင်းသလင်းခါသွားတဲ့ အေြခအေနထိေရာက်ခသ ဲ့ ည်�ိေ ှ သာ်လို ့ မှနး် ဆ�ကည့လ ် က ို ရ ် င် ေြပာင်သလင်းခါ အဲဒလ ီ အ ို ေြခေအေနမျိုးကိသ ု ာ သွား�ိင ု ပ ် ါတယ်။ စွမး် အင်န ဲ ့ ရင်ေလးစရာပါ။ တကယ်လည်း ေရာက်လာခဲတ ဲ့ စ်ေနမှ့ ာ ့ တ စီးပွးေရးစနစ်�ကီးတစ်ခုလးံု �ပိုလဲပျက်စးီ သွားမှာပါ။ ဒါေပမဲ့ အတိတက ် �ကံုခဲရ ့ ာဓကေတွအရကေတာ့ ့ တဲသ ခန်းြပတ်လပ်သာွ း�ီင ု တ ် ယ်ဆတ ုိ ဲ ့ တစ်ခုမ�သာြဖစ်တယ်။ ကုန�် ကမ်းေတွကို အယူအဆဟာ ဒီထက်မကေသးဘူး စွမး် အင်နက ဲ န ု �် ကမ်းပစ�ညး် ေတွ သေဘာတရားတစ်ခမ ု �သာ အ�မီးအေမာက်မတည့တ ် ာကေတာ့ လွနခ ် ဲတ ဲ့ ာစု�စ ှ အ ် နည်းငယ်တန ု း် က ့ ရ ေနာက်ဆးုံ �ှစ် ကုန ် စိတက ် းူ စိတသ ် န်း လူေတွစမ ွ း် အင်န ဲ ့ �ှစ်ရာေလာက်က) ေဖာသီ ေလာသီေအာတိက ု ေ ် အာင် သံးု ခဲသ ဲ ့ န�် ကမ်းေတွက် ကွယေ ် ပျာက်မသွား တဲအ ့ ြပင် ့ ေလာက် စွမး် အင်နကု တိေတွ ု ့ အားလံးု လ�င ိ လ ် င �ိ �် ကီးသံးု စွ� ဲ င ို တ ် ပ ဲ့ မာဏအထိ ဒါမှမဟုတက ် န ု �် ကမ်းတစ်မျိုးမျိုးက တိးု ပွားေတာင်မှ လာပါေသတယ်။ �ှားပါးြပတ်လပ်တာမ ု း် မှာ ့ လိြု ဖစ်လာတိင ရင်း�ှးီ ြမ�ုပ်�မ ံှ � စွမး် အင် ေတွက သိပံန � နည် ဲ ့ းသုတဆိင ု ရ ် ာ သုေတသနလုပ်ငန်းထဲကို ပံေ ု အာစီးဝင်လာေတာ့ တာပါပဲ။ အဲဒအ ီ ရင်းအ�ှးီ ေတွက လက်�ိှသယံဇာတေတွကို ပိ�ု ပီးထိေရာက်တန ဲ့ ည်းေတွအသံးု ြပု�ပီး ပိမ ု ေ ို တွ� �ှိလာ�ံုသာမကေသးဘဲ စွမး် အင်အမျိုးအစားသစ်န ဲ ့ ေဖာ်ထတ ု ် သံးု စွ� ဲ င ို တ ် န ဲ့ ည်းေတွကို သယံဇာတ အသစ်ေတွကလ ို ည်း ေဖာ်ထတ ု ရ ် �ှိလာ�ိင ု ေ ် အာင်စမ ွ း် ေဆာင်�င ို တ ် ယ်ေလ။ 432 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ဘီးတပ်ယာဉ် ပစ�ညး် ကရိယာထုတလ ် ပ ု ်ေရးလုပ်ငန်းကို ဘဲစဉ်းစား�ကည့ပ ် ါစိ။ု ့ လွနခ ် ဲတ ့ ဲ့ �ှစ်ေပါင်း (၃၀၀) ေကျာ်မာှ လူသားမျိုး�ွယေ ် တွက သန်းေထာင်ေပါင်းများစွာကို ဘီးတပ်ယာဉ် ပစ�ညး် ကရိယာေပါင်း ထုတလ ် ပ ု ်သးုံ စွ� ဲ င ို ခ ် �ဲ့ ကတယ်။ ြမင်းလှညး် နဲလက် တန ွ း် လှညး် ့ မှအစ ရထားေတွ၊ အေရအတွကအ ် ားြဖင ့် �ွားလှညး် ၊ ေမာ်ေတာ်ကားေတွအလယ် က�ဲလည ှ း် ၊ အသံထက် ြမန်တဲ့ ဂျက်ေလယာဉ်�ကီးေတွန ဲ ့ အာကာသလွနး် ပျံယာဉ်ေတွအဆံးု အမျိုးအမည်စံု အေရအတွက် ေပါင်းများစွာကို လူေတွဖန်တးီ ထုတလ ် ပ ု ် သံးု စွ� ဲ င ို ခ ် �ဲ့ ကပါသည်။ ဘီးတပ်ယာဉ် နဲဘီ ့ အသံ ူ့ းု ့ းပါတဲလ အေဆာင်ပစ�ညး် ကရိယာေတွ အဲေ ့ လာက်အမ ့ံ ခန်းစရာ ထုတလ ် ပ ု ်သးုံ စွဲလာ�ိင ု ခ ် ဲ့ �က�ပီး�ပီြဖစ်တဲ့ အတွက် စွမး် အင်ရင်းြမစ်ေတွန ဲ ့ ကုန�် ကမ်းေတွေတာတ ့ စ်ခုမှ မကျန်ေအာင်ြပုန်းတီးကုနပ ် ါ�ပီ ဒိတ ု့ ေတွေတာ့ ကမ�ာသ ို �ကင်းအကျန်ေလးေတွကို ့ ယံဇာတရင်းြမစ်ချိုးကပ်ချင်းကပ်ေလးေတွကအ ကပ်ကပ်သတ်သတ် ကိြု ခစ်ကတ ု �် ပီး ေတွးမိေအာင်ေတွးမိ�ကပါလိမ်မ ့ ယ်။ စည်တဲ တိေ ု ရ�ှားေရသံးု �ကရေတာမ ့ ာှ ဘဲလို ့ ဒါေပမဲသ ူ ေတွ ို ့ းထင်တာနဲ ့ ့ တ အချို �လေ ူ တွက တကယ့ြ် ဖစ်ရပ်ကေြဖာငေ ့် ြဖာင�့် ကီး ဆနက ် ့ ျင်ေနတာေတွ�ေနရပါတယ်။ ခရစ်သက�ရာဇ် ၁၇၀၀ ေလာက်က ကမ�ာေပါ်မှာ စက်တပ်ယာဉ် (Vehicle) ထုတလ ် ပ ု ်ေရးလုပ်ငန်းက သစ်သားနဲ ့ အမှြီ ပုအားကိးု ခဲ�့ ကရေပမဲ့ ခုေခတ်ကာလမှာေတာ့ ကုန�် ကမ်းေတလိေခါ် ု့ �ိင ု တ ် ဲ့ ပလပ်စတစ်၊ ေပါသီေယာသီအသံးု ြပု�ိင ု လ ် ာ�ကပါတယ်။ အဲဒ ့ အ ီ ရာ၀တ�ုေတွအေ�ကာင်းကို လှညး် ေတွလပ ု ် ခရ ဲ့ ာမှ အဲဒလ ီ ပ ု ်ငန်းက ေနာက်ထပ်အသစ်ေတွ� �ှိလာရတဲ့ အလူမန ီ ယ ီ သ ံ တ�ုနဲ ့ တိင ု ေ ် တနီယမ်သတ�ုေတွကို ရာဘာ၊ က�န်ေတာ်တရဲ ို ့ ဘိ ့ းု ေတွေဘးေတွ သိခဲသ ူ �ှိပါ ့ မ �ပီးေတာလ ့ ဲ လှညး် ဘီးမှာတပ်တဘ ဲ့ းီ ေတွလပ ု ် ခရ ဲ့ ာမှာ ပန်းဘဲဆရာေတွရဲလက် �ု ံးအင်အားကိသ ု ာ ့ တိက ု ျို�မို �က သံတည်၊သတ�ုတန်းေပါ်မှာလံးု လံးု လျားလျားနီးပါး သက�ရာဇ် ၁၇၀၀ ေလာက်က လက်သမားေတွရဲ ့ လက်�ု ံးအင်အား အသံးု ြပ�ိင ု ခ ် �ဲ့ ကပါသည်။ စက်ကရိယာထုတလ ် ပ ု ်ေရးစက်�ု ံေတွန ဲ ့ ထဲကတစ်ဦးတေလမှ ယေနေခတ် က�ို ကည့စ ် မ်းပါ ့ ဘိးု ရင်းအင်ဂျင်စက် နဲ ့ ဦး ထုတတ ် စ ဲ့ က်�ု ံေတွမာှ ေရနံစမ ိ း် ေလာင်စာအင်ဂျင်ကသ ို းုံ ေနတာတို ့ �ျူကလိယ၊ အဏုြမူစွမး် အင်သးုံ စက်�ု ံတကိ ို ့ ု ေတွ� �ိင ု ပ ် ါတယ်။ အလားတူ စက်မက � န ု ထ ် တ ု လ ် ပ ု ်ေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးက စက်မလ � က်မလ � ပ ု ်ငန်းက�အားလံးု နီးပါးကို ဖယ်�ှားတွနး် ထုတ�် ပီး သကာလ လက်မလ � ပ ု ်ငန်းေတွ အားလံးု နီးပါး ြပုတ်ြပုတ်ြပုန်းနိဌတ ိ ံ သွားခဲရ ့ ပါတယ်။ ဒါကို က�န်ေတာ်တက ို ့ စက်မက � န ု ထ ် တ ု လ ် ပ ု ်ေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီး (the Industrial Revolution) လိေခါ် ု့ ခဲ�့ ကတာေပါ။့ စက်မက � န ု ထ ် တ ု လ ် ပ ု ်ေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးမတိင ု မ ် ီ လူေတွဟာ စွမး် အင် ရင်းြမစ် အမျိုးမျိုးတိကိ ု့ ု ေတာင်ခ� ု စ ှ ေ ် ပါင်းများစွာတုနး် ကလည်း ဘယ်လအ ို သံးု ြပုရမယ်ဆတ ုိ ာကို ေ�ှးလူတဟာစားစရာ ို ့ ကိတမ ် န ု ဖ ့် တ ု � ် င ို ဖ ် ို ့ အိမေ ် တွကို အရည်ကျိုဖိအတွ ု့ က် သစ်သားေတွကို မီး�� ိ � �ပီး အေ�ွးဓါတ်ရ�ိင ု ဖ ် ိုနဲ့ ့ သိ�ိှခ�ဲ့ ကပါတယ်။ သံ၊ သတ�ုေတွကို အပူစမ ွ း် အင်ထတ ု ယ ် ခ ူ �ဲ့ ကပါတယ်။ 433 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ဂျံု၊ ဘာလီ၊ေြမဝင်း၊လူးဆပ် အသီးအ�ှေ ံ တွကို �ကိတခ ် ွဲစက်န�ကိ ဲ ့ တရ ် ာမှာလဲ ြမစ်ေရလာအလျဉ်အဟုနက ် ို အသံးု ချ�ပီး ေရနဲလည် ပတ်ေစခဲ�့ ကတယ်။ ရွ ကေ ် လှ၊ ရွ ကသ ် ေဘင်္ာေတွလင � ဖ ့် ို ့ ပင်လယ်မာှ သွားလာဖိဆိ ု့ ရ ု င် ့ ေလစွမး် အင်ကအ ို သံးု ြပုခဲ�့ ကပါတယ်။ ဒါေပမဲလ ီ ပူစမ ွ း် အင်၊ ေရစွမး် အင်၊ ေလစွမး် အင်ေတွ မှာလဲ ့ ည်း အဲဒအ အကနအ ် ့ သတ်ေတွ ြပဿနာေတွ�ိှခ�ဲ့ ကပါတယ်။ အပူစမ ွ း် အင်အတွက် ထင်တးံု ေတွမးီ �� ိ �သးုံ ေလာက်ေအာင် သစ်ပင်ေတွသစ်ေတာေတွက ေနရာတိင ု း် မှာေပါက်ေရာက်သလို ေလကလည်း သင်တအလိ ို ့ � ု ိခ ှ ျိနတ ် င ို း် မှာ တိက ု ခ ် တ်ေနခဲတ ် ါဘူး။ ့ ာမဟုတပ �ပီးေတာြ့ မစ်ကမ်းေဘးနားအနီး ဝန်းကျင်မာှ ေနမှသာ သငအ ့် တွက် ေရစွမး် အင်ရ�ိင ု မ ် ာှ ပါ။ ဒီထက်ပိ�ု ကီးမားတဲြ့ ပဿနာကေတာအ ဲ ေ ီ ခတ်လေ ူ တွဟာ စွမး် အင်တစ်မျိုးက ေနေနာက် တစ်မျိုးကို ့ ဒ ဘယ်လေ ို ြပာင်းလဲေအာင် ေလကိဖ ု မ်းယူ၊ လုပ်ယရ ူ မယ်ဆတ ုိ ာကို ရယူသးုံ စွဲ�က�ပီး ရယူသးုံ စွတ ဲ တ်ခ�ဲ့ ကေပမဲလ ့ ဲ သတ�ု�ိုငး် ေတွကို အဲဒ ့ ီ အ�ှ�ံ ကိတစ ် က်ဘးီ ကို အပူစမ ွ း် အင်ကို စွမး် အင်ပံသ ု �ာန်တစ်ခက ု ေန �ှိခပ ဲ့ ိ င ု ဆ ် င ုိ ခ ် �ဲ့ ကတယ်။ �ုပ်ခ��ာကိယ ု ပ ် ါပဲ။ (metabolizing) မှာလူေတွနတိ ဲ ့ ရ စ�ာန်ေတွ သတ�ဝါေတွရဲ ့ ေလာင်က�မ်းေကျပျက်ေစတယ် �ကပါဘူး �ပီးအသံးု အြခားပံသ ု �ာန် ေဆာင်ရွက� ် င ို တ ် ဲ့ အဲဒ ့ ါကေတာတ ် ါ။ ့ ြခားမဟုတပ သဘာ၀အတိင ု း် ြဖစ်ပျက်ေနတဲ့ သံ�ု ိငး် ၊ ဂျံု�ကိတစ ် က်၊ ေြပာင်းလဲ စွမး် အင်အသွငေ ် ြပာင်းမ�လပ ု ်ငန်းကို ဖွဲ�စည်းထားတဲ့ ေလာင်စာေတွကို ေရစွမး် အင်ကို မသံးု တတ်ခဲ့ အေရွ � စွမ်းအင်အြဖစ် လူေတွဆမ ီ ာှ ေြပာင်းလဲေစ�ပီး ပံသ ု �ာန်ေြပာင်း�ပီး မီး�� ိ �လရတာနဲ ို ့ ့ ေရွ �လျားလည်ပတ်ေစ�ိင ု တ ် ဲ့ စက်ကရိယာတစ်မျိုးသာ သေဘင်္ာေတွရွကလ ် င � ဖ ့် ိ ု ့ ေလစွမး် အင်နေရစွ ဲ့ မး် အင်ေတွကေ ို ရကိအ ု ပူေပးဖိနဲ ု့ ့ ထင်းတံးု ေတွကုိ ြပု�ိင ု ြ် ခင်းမ�ှိခ�ဲ့ ကပါဘူး။အဲဒ ့ တ ီ န ု း် က သူတက ို ့ ဂျံု�ကိတစ ် က်ညးီ ေတွလည်ပတ်ဖို ့ ကျိုချက်ဖိအပူ ု ့ စမ ွ း် အင်ရလာေအာင် အြပန်အလှနေ ် ြပာရရင်လဲ အသစ်တစ်ခုကို မသိခဲ�့ ကတာပါ။ သူတရဲ ို ့ ေသွ ့ းသားနဲ ့ ခ��ာကိယ ု ရ ် ဲဇီ့ ၀ကမ�ြဖစ်စဉ် �ုပ်ပိင ု း် ကိယ ု ခ ် ��ာေတွက ဆိလ ု တ ို ာက ေအာ်ဂန ဲ စ် သတ�ဝါေတွစားေသာက် ဝါး�မိုေချဖျက်လက ို တ ် ဲ့ အစားအစာေတွက ေတာင်က�မ်းေကျပျက်သာွ း�ပီး ထွကလ ် ာတဲအ ့ ပူစမ ွ း် အင် က �ကက်သား (နပ်ေ�ကာ)ေတွရဲလ� ့ ပ်�ှားမ�ေရွ �လျားမ�အြဖစ် အသွငသ ် �ာန် ေြပာင်းလဲသာွ းတာပါ။ ဒါကသူအလိအ ု ေလျာက် သဘာ၀ကြပုြပင်ဖန်တးီ လိက ု တ ် ဇ ဲ့ ီကမ�ြဖစ်စဉ်ပါ။ လူေတွ ကျား/မ မေရွ း နဲ ့ တရိ စ�ာန်ေတွ (က�ဲ၊�ွားစသည်) ဟာအသီးအ�ှက ံ စ ို ား�က အသားကို စား�ကတဲအ ့ ခါမှာ အဲဒ ့ အ ီ စား အစာေတွပါတဲ့ ကာဗိဟ ု က ို ဒ ် ရိတေ ် ခါ် ကစီဓာတ်န ဲ ့ အဆီေတွကို ေချပျက်ေလာင်က�မ်းေစ�ပီးထွက် လာတဲ့ အေရွ � စွမး် အင်ေတွကို အသံးု ြပုကာလူေတွက လန်ချားေတွကို ဆွ�ဲ ပီးေရွ �လျားေစ�ိင ု သ ် လို က�ဲ၊ �ွားေတွက ထွနတ ် းံု ကိဆ ု �ွဲ ပီး လယ်ကထ ို န ွ ယ ် က်�င ို လ ် ာ�ကတာေပါ။့ 434 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge အဲဒ ့ ေ ီ ခတ်တန ု း် စွမး် အင်အသွငေ ် ြပာင်လေ ဲ ပး�ိင ု တ ် ဲ့ ပစ�ညး် ကရိယာဆိလ ု ို ့ လူေတွရဲ ခ�� ု ေ ် တွန ဲ ့ ့ ာ ကိယ တိရ စ�ာန်ေတွရဲ ့ ခ��ာကိယ ု ဆ ် တ ုိ ဲ ့ လူေတွရဲ�ကက် သားလ�ပ်�ှား�ိင ု မ ် � ့ ကရိယာတစ်မျိုးတည်းဘဲ�ိှခတ ဲ့ ာပါ။ စွမး် အင်သည်သာလ�င် လူေတွရဲ ့ ဒါေ�ကာင ့် လုပ်ငန်းေဆာင်တာအ၀၀ အားလံးု နီးပါးအတွက် အဓိကကျခဲတ သားလ�ပ်�ှား�ိင ု မ ် စ � မ ွ း် အင်ကလှညး် ေတွ၊ ေလှေတွ၊ ့ ာေပါ။လူ ့ ေတွရဲ�ကက် ့ အိမေ ် တွကို ေဆာင်လပ ု ် �င ို ခ ် ဲ�့ က�ပီး က�ဲ၊�ွားေတွရဲ ့ �ကက်သားလ�ပ်�ှား�ိင ု မ ် စ � မ ွ း် အင်က လယ်ယာေြမေတွကို ထွနယ ် က်�င ို ခ ် �ဲ့ ကတယ်။ ြမင်းေတွရဲ ့ �ကက်သားလ�ပ်�ှား�ိင ု မ ် စ � မ ွ း် အင်က ကုနပ ် စ�ညး် ေတွကို ေနရာတစ်ေနရာကတစ်ေနရာသို ့ပိေဆာင် ု့ �င ို ခ ် တ ဲ့ ယ်။ အဲသ ့ လိမ ု ျိုးေအာ်ဂန်းနစ် �ကက်သားအင်ဂျင် (စွမး် အင်) ကိေ ု ရွ �လျား�ိင ု ေ ် အာင်လပ � ်�ှား�ိင ု ေ ် အာင် ေလာင်စာဆီြဖည့ေ ် ပး�ိင ု တ ် ဲ့ စွမး် အင်ကုိ ေတာတ ို ပ ် ါတယ်။ အဲဒ ီ အ��မ ိ အဆံးု စွနရ ် င်းြမစ် ကေတာ့ အပင်ေတွပါပဲ။ ့ စ်ခုတည်းေသာရင်းြမစ်ကသာ ရ�ှိ�င တစ်ခါအဲဒအ ီ ပင်ေတွအလှညမ ့် ာှ သူတကိ ို ့ ု ဖိတ ု ဆ ို င်းသစစ်လို ့ ဘာက သိ�ကတဲ့ စွမး် အင်ပံပ ု သ ် လဲဆရ ုိ င် ့ ိးု ေပး�ိင ေနေရာင်ြခည်သးုံ အပင်ေတွကေနေရာင်ြခည်စမ ွ း် အင်ကို ဘယ်လလ ို ပ � ်�ှား�ှငသ ် န်ေနထိင ု ခ ် �ဲ့ ကသလဲ အစာချက်ြခင်းြဖစ်စဉ်မှာ ဖမ်းယူဆင ွဲ င်�ပီးစုပ်ယ�ူ ကပါတယ်။ ေအာ်ဂန ဲ စ်ြဒပ်ေပါင်းအြဖစ်ထပ ု ်ပိးု သိမး် ဆည်းလိက ု ပ ် ါတယ်။ ေပါ်ေပါက်�ှငသ ် န်ေနထိင ု သ ် ာွ းခဲ�့ ကတာ ေနေရာင်ြခည်ကပါ။ လူသမိ ု း် ေ�ကာင်း ့ င ခုလ� ဲ ှငသ ် န်ေနထိင ု ေ ် န�ကတဲ့ စဉ်းစား�ကည့� ် င ို ပ ် ါတယ်။ �ပီးမှ ြဖစ်စဉ် တေလ�ာက်မာှ လူသား အားလံးု လိလ ု ဟ ို ာ သူတဟာ ို ့ ေနကရတဲစ ့ မ ွ း် အင် ေ�ကာငလ ့် ပ � ်�ှား�ှငသ ် န်�င ို တ ် ာပါ။ ေနစွမ်းအင်ကို အပင်ေတွက စုပ်ယသ ူ မ ိ း် ဆည်း�ပီး လူေတွရဲကွ ် ားေတွ ့ ကသ သန်စမ ွ း် လ�ပ်�ှား�ိင ု တ ် အ ဲ့ ေရွ � စွမး် အင်အြဖစ်ေြပာင်းလဲေပး�ိင ု ခ ် ဲလ ့ ို ပါပဲ ့ ။ လူတရဲ ို ့ သမိ ု း် ဟာ ့ င ဒါေ�ကာငအ ့် ဓိကကျတဲ့ စက်ဝန်း(၂)ခုရဲလ� � ို ့ မး် မိးု မ�ဩဇာသက်ေရာက်မက ခံယရ ူ ပါတယ်။ အဲဒသ ီ သ ံ ရာစက်ဝန်း(၂)ခုက အပင်ေတွ�ကီးထွားမ� သံသရာစက်ဝန်းနဲ ့ ေနေရာင်ြခည်စမ ွ း် အင် သံသရာ စက်ဝန်တြဖစ် ို ့ �ကတယ်။ (ေနနဲ့ ည၊ ေ�ွနေဆာင် ဲ့ း) ေနေရာင်ြခည်ရ�ှိမ� � ှားပါး�ပီး ဂျံုစိက ု ခ ် င်းေတွက ့ အစိမး် ေရာင်လမ � း် ေနချိန(် မရငမ ့် ည ှ ေ ့် သးမီအချိန)် မှာလူေတွမာှ လဲ စွမး် အင်အနည်းငယ်သာရ�ှိသးုံ စွ� ဲ င ို ပ ် ါတယ်။အလားတူဘဲ အဲဒလ ီ အ ို ချိနက ် ာမျိုးမှာ အသီးအ�ှေ ံ လှာင်�ု ံေတွ ဂျံုသိေ ု လှာင်�ု ံေတွက ဟာလာဟင်းလင်း နတ�ပ ိ ါ။ အခွနအ ် တုပ် ေကာက်ခရ ံ တဲဝ ့ န်ထမ်း (အခွနေ ် ကာက်သမ ူ ျား) ကလည်း အလုပ်လက်မပ ဲ့ ျင်းရိေနချိနြ် ဖစ်�ပိး စစ်သည်ေတာ် ေတွ ကလည်း ဒီလအ ို ချိနမ ် ျိုးမှာ ချီတက်ဖို ့ ဘဲြဖစ်ြဖစ် လက်�ု ံးရည်အြပည့အ ် ၀အစွမး် ြပတိက ု ခ ် ိုကဖ ် ိဘဲ ု့ ြဖစ်ြဖစ် ြမန်ဆန်တက်�ကစွာမလုပ်ေဆာင်�င ို �် ကပါဘူး။ ဒီလအ ို ချိနမ ် ျိုးမှာ စစ်ေသွးစစ်မာန်�က�ကတဲ့ ဘုရင်ေတွေတာင်မှ �ငိမး် ချမ်းေရးယူဖိုကိ ု ာ ့ သ စိတဝ ် င်စား�ကေလ့�ိှတယ်။ ေနေရာင်ပင ွ လ ့် င်းတဲရ ့ ာသီမာှ ေတာ့ ဂျံု၊ စပါး၊ လူးဆပ်အ�ှေ ံ တွက ရငမ ့် ည ှ ့် 435 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge လာ�က�ပီြဖစ်လို ့ ေတာင်သလ ူ ယ်သမားေတွက သီး�ှေ ံ တွရိတသ ် မ ိ း် �ပီး စပါးကျီ ဂျံုေလှာင်�ု ံေတွထမ ဲ ာှ လဲ အသီးအ�ှေ ံ တွအြပည့ေ ် ပါ။့ အခွနအ ် ထုပ်ေကာက်ခံတမ ဲ့ င်း အမ�ထမ်းေတွကလည်း သူတို ့ ရသငရ ့် ထိက ု တ ် ဲ့ အခွနအ ် ေကာက်ေတွကို ေကာက်ခံဖိအေြပးအလ� ု့ ားေရာက်လာ�က�ပီ ြဖစ်သလို စစ်သည်ေတာ်ေတွကလည်း သူတသူ ို ့ တရဲ ို ့ ့ ခွနအ ် ားဗလေတွကို ပိမ ု သ ို န်စမ ွ း် ေအာင် ရန်သေ ူ တွကရ ို င်ဆင ုိ အ ် �ိင ု ယ ် ဖ ူ ိအသက့ ု့ ြ် ပင်ေန�ကေလရဲ။ ့ စစ်က�ဲ ကီးေတွနေတွ ဲ့ ဆ � တ ုံ င ို ပ ် င်�ပီး စစ်ေသနာပတိေတွ ဆင်�ဖ�ဲ ို ့ အမိနခ ် ့ ျ�ိင ု ေ ် ရး လူတင ို း် ကိယ ု စ ် ီကယ ို င ် ဟာ စတဲ(့ သိေ ု လှာင်သမ ိ ်းဆည်းရာက်�ိှေနတဲ့ ဓားေသွးေန�ကပါ�ပီ။ ဘုရင်ေတွကလည်း ေနာက်ထပ်တက ို ပ ် ဲသ ွ စ်ေတွကို စတင်�ကိုးပမ်းလ�ပ်�ှားလာ�က�ပီြဖစ်ပါတယ်။ ပဲ၊ေြပာင်း၊လူး၊ဆပ်၊အာလူး ေလ့ကျင�့် ပီး ကာဗိုဟက ို �် ဒိတ�် ကယ်၀တဲ)့ ဂျံု၊ဆန်စပါး၊ အစားအစာေတွထမ ဲ ာှ ေနေရာင်ြခည်စမ ွ း် အင်ရဲေလာင် က�မ်းမ�မရ ှ တဲ့ ့ အေရွ � စွမ်းအင် နဲ ့ တက်�ကလ�ပ်�ှားစွာ နိစဒ � ၀ ူ ေဆာင်ရွကလ ် ာ�ိင ု �် ကပါတယ်။ မီး ဖိုေချာင်ထမ ဲ ှလ�ို � ဝှကခ ် ျက်များ အဲသ ့ လိန ု ဲ့ ေထာင်စ� ု စ ှ ေ ် ပါင်းများစွာတိင ု ေ ် အာင် (�ှစေ ် ပါင်း ၄ေသာင်း၅ေထာင်စသည်ြဖင)့် �ှငသ ် န်လပ � ်�ှား�ပီးေနထိင ု သ ် ာွ းခဲ�့ ကတဲ့ ေ�ှးဦးလူသားမျိုး�ွယေ ် တွဟာ စွမအ ် င်ထတ ု လ ် ပ ု ်သးုံ စွမ ဲ � သမိင ု း် မှာ အေရးအပါဆံးု တီထင ွ မ ် �� ကီးတစ်ခုန ဲ ့ ေနစဉ်ေန တိ ု း် ့ ့ င ဆိင ု အ ် နီးကပ်ေတွ� �ကံုေနခဲ�့ ကရေသာ်လည်း အဲဒစ ီ မ ွ း် အင်ကေတာ့ သူတက ို ့ အဲဒ ့ တ ီ ထ ီ င ွ မ ် က � ို လူေတွသကိ ူ့ သ ု လ ိ ာေလမလားဆိ�ု ပီးေတာ့ စူးစိက ု ေ ် ငးေမာ�ကည့ခ ် ဲတ ့ ာေပါ ့ ေရေ�ွးကျိုချက်ဖိေရေ�ွ ု့ းခရားကို မီးဖိေ ု ပါ်မှာလာတည်တအ ဲ့ ခါတိင ု း် ေနဝင်ေနထွက် သူမရဲ ့ မျက်�ာှ ကို ဂ�ုမြပုမိခဲ�့ ကပါဘူး လူေတွရဲမျက် ိ တည့ ဲ့ တ ် ည့် ့ စန အိမ� ် ှငမ ် တစ်ေယာက်ဒါမှမဟုတ် ဒါမှမဟုတအ ် ာလူးေတွ မျက်�ာှ ချင်း မတ်မတ် အိမေ ် ဖာ်တစ်ေယာက် အြပည့အ ် သိပ်ပါတဲအ ့ ာလူးြပုတ်အုးိ ကို စိနး် စိနး် စူးစူးတည့တ ် ည့�် ကည့ေ ် လံ�ိှခပ ဲ့ ါတယ်။ ေရေ�ွးအိုး ဒါမှမဟုတအ ် ာလူးြပုတ်အုးိ ထဲကေရေတွ ပွကပ ် က ွ ဆ ် လ ု ာတဲအ ့ ခါတိင ု း် ေရေ�ွးအိုးခရား အဖံးု ဒါမှမဟုတ် အာလူးြပုတ်အုးိ အဖံးု ဟာ ေရေ�ွးေငွ� ရဲတွ ့် န် ထွကလ ် ာပါတယ်။ ့ နး် အားေ�ကာင�့် ကတက်�ပီး ပွငက အပူဆတ ုိ စ ဲ့ မ ွ း် အင်ဟာ အေရွ � စွမး် အင်ြဖစ်ေြပာင်းလဲသာွ းတာပါ။ ဒါေပမဲ့ ပွငက ့် န်သာွ းတဲ့ ေရေ�ွးခရားအဖံးု တို ့ အားလူးြပုတ်အုးိ အဖံးု တိဟာ ု့ အဲဒ ့ ေ ီ ခတ်က အိမ� ် ှငမ ် ေတွအတွက် စိတအ ် ေ�ှာက်အယှကြ် ဖစ်စရာေတွပါ အထူးအြဖင ့် အိုးထဲကေရေတွေဘးကို လ�ံကျကုနတ ် အ ဲ့ ခါ စိတည ် စ်ရတာပါ။ အဲဒေ ီ တာေ ု တာ့ ဘယ်သတ ူ ဦးတ ေယာက်ကမှ မေတွ� ြမင်ခဲ�့ ကပါဘူး။ ့ ရေ�ွးေငွ� ရဲစွ့ မး် အားကိေ (၉)ရာစုအတွငး် ပိင ု း် က တ�ုတ� ် င ို င ် မ ံ ာှ ယမ်းမ�နက ့် တ ို ထ ီ င ွ � ် င ို ခ ် �ဲ့ ကတယ်။ ဒီလတ ို ထ ီ င ွ � ် င ို ် �ပီးတဲ့ ့ နရာမှာ တစ်စတ ိ ် တစ်ေဒသေအာင်ြမင် ေနာက်ပိင ု း် မှာေတာ့ အပူစမ ွ ်းအင်ကေနအေရွ � စွမး် အင်ကို ေြပာင်းတဲေ မ�ရ�ှိလာတယ်လဆိ ို ့ ရ ု မှာပါ။ ပထမတုနး် ကေတာ့ ယမ်းမ�နက ့် မ ို းီ ေလာင်ဗးံု 436 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge လုပ်ဖိသာအဓိ ု့ ကအားထား�ပီးသံးု စွခ ဲ �ဲ့ ကတယ်။ စတာေတွကတ ို န ွ း် အားေပး�ိင ု တ ် ဲ့ သိ�ိ� ှ င ို မ ် ျိုးမဟုတေ ် လေတာ့ ဘဲသ�ိ က�ပီးသံးု စွခ ဲ �ဲ့ ကတယ် ယမ်းမ�နက ့် ပ ို စ်လတ � � ် င ို တ ် အ ဲ့ င်အား�ကီးလက်နက်၊ အရာလိယူ ု ့ ဆတဲစ ့ တ ိ က ် းူ စိတတ ် န်းဟာ ရာစု�စ ှ ေ ် ပါင်းများစွာ�ကာေအာင် ။ ဒါေပမဲ့ ေနာက်ဆးုံ မှာေတာ့ ဒံးု ပျံ၊ အလွယတ ် ကူ ယမ်းမ�နက ် ့ ို မီးေလာင်ဗံးု လုပ်ဖို ့ ေသနတ်ဆတ ုိ ာေပါ်ေပါက်လာရတယ်။ ြဖစ်�င ို ေ ် ြခ�ှိတာကေတာ့ ဗံုးလုပ်အထူးက�မ်းကျင်သေ ူ တွဟာ ယမ်းမ�နက ် ့ ို ဆံထ ု ထ ဲ ည့ေ ် ထာင်း လိက ု တ ် အ ဲ့ ခါမှာ ကျည်ေပွ�ကအ ို �ှိနန ် လွ ဲ ့ ငထ ့် က ွ သ ် ာွ းဖိေလာက် ု့ သာေတွး�ပီး လုပ်�ကကိင ု �် ကရင်းကေန ယမ်းမ�နရ ့် ဲ ့ တွနး် အားအေ�ကာင်းကို တြဖည်းြဖည်းနဲသိ ့် ဲ ယမ်းမ�နတ ့် ထ ီ င ွ မ ် န � ဲ့ ့ နားလည်လာခဲ�့ ကတယ်။ အဲဒါေ�ကာငလ ထိထေ ိ ရာက်ေရာင်သးုံ �ိင ု တ ် ဲ့ အေြမာက်တထ ီ င ွ မ ် တ � အ�ကား ို ့ �ှစ်ေပါင်း(၆၀၀)ခန ် �ကာြမင ခ ် ့ ဲပ ့ ့ ါတယ်။ အဲသ ့ လိမ ု ျိုးအေြမ�ာက်တထ ီ င ွ � ် င ို �် ပီးတဲတ ့ င ို ေ ် အာင်ဘဲ ေြပာင်းလဲလရတယ် ို ့ ဆတ ုိ စ ဲ့ ိတက ် းူ မျိုးဟာ အပူစမ ွ း် အင်ကို အေရွ � စွမး် အင်အြဖစ် လူေတွနအလှ ဲ့ မး် ေဝးဆဲြဖစ်ခပ ဲ့ ါတယ်။ ေပါင်း(၃၀၀)ေလာက်�ကာြမင�့် ပီးေနာင်မှ သာလ�င်လေ ူ တွဟာ ေနာက်ထပ်�စ ှ ် အပူစမ ွ း် အင်ကသ ို းုံ �ပီးပစ�ညး် ေတွကို ေရွ �ေြပာင်းသယ်ယပ ူ ိေဆာင် ု့ ေပး�ိင ု တ ် ေ ဲ့ နာက်ထပ်စက်တစ်မျိုးကိတ ု ထ ီ င ွ လ ် ာ�ိင ု ခ ် ဲ�့ ကြပန်တယ်။ နည်းပညာအသစ်ဟာ �ဗိတန ိ � ် င ို င ် က ံ ေကျာက်မးီ ေသွးတွငး် ေတွမာှ စတင်ေပါ်ေပါက်ခဲတ ့ ယ်။ �ိင ု င ် မ ံ ာှ လူဦးေရေဖာင်းပွများြပားလာတဲအ ့ ခါ နဲအေဆာက် အဦးေတွ၊ ့ အဲဒ ီ �ဗိတန ိ ် တိးု တက်များြပားလာတဲစ ့ းီ ပွားေရးေတွကလ ို ည်ပတ်ဖို ့ အိမေ ် တွတည်ေဆာင်ဖိအတွ ု့ က် ထင်းေလာင်စာအြဖစ် သံးု တဲအ ့ ြပင် ေနရာ သစ်တးို ချဲ�ရန်အတွက် လယ်ယာေြမတိးု ချဲ� စိက ု ပ ် ျိုးရန်အတွက် သစ်ေတာေတွ သစ်ပင်ေတွကို ခုတထ ် င ွ ် �ှငး် လင်းခဲ�့ ကတယ်။ လာခဲပ ့ ါတယ်။ �ဗိတန ိ � ် င ို င ် မ ံ ာှ ထင်းေလာင်စာ�ှားပါးြပတ်လပ်လမ�ဟာ ထင်းြပတ်လပ်�ှားပါးလာတာေ�ကာင ့် အသံးု ြပုလာခဲ�့ ကရတယ်။ တည်�ိေ ှ နတာေ�ကာင ့် ေရလ�မး် မိးု မ�က ဒါေပမဲ့ ေကျာက်မးီ ေသွးေလာင်စာကို ေကျာက်မးီ ေသွအလ�ာေတွဟာ ေရ�ကီးေရြမုပ်တေ ဲ့ ဒသေတွမာှ ေရနိမပ ့် ိ င ု း် ကျတဲမ ့ းီ ေသွးလ�ာကိတ ု းူ ေဖာ်ရာမှာ မီးေသွးတွငး် လုပ်သားေတွအဖို ့ အခက်ေတွ�ေစခဲတ ့ ယ်။ ပတ်ဝန်းကျင်မာှ ထင်းအစားထိးု တိးု ပွားသည်ထက်တးို ပွား အဲဒြီ ပဿနာအတွကအ ် ေြဖ �ဗိတန ိ � ် င ို င ် ေ ံ ကျာက်မးီ ေသွးတွငး် တူးရာ ကို �ှာခဲ�့ ကရတယ်။ ဥမင်လဏ ို တ ် စ် ထူးဆန်းတဲအ ့ သံ�ကီးတစ်ခရ ု ဲြမည် ိ း် သံ�ကီးဟာသိမေ ် မွ� ညင်သာရာကေန�ပီး ့ ဟန ၁၇၀၀ စိက ု မ ် ာှ တစ်စတစ်စနဲတိ ု့ ့ းု လိသာ ကျယ်ေလာင်ခပ ဲ့ ါေတာတ ိ း် သံဟာ ဆယ်စ� ု စ ှ တ ် စ်ခက ု ေန တစ်ခက ု ို ကူေြပာင်းလာတာနဲအမ� ့ ယ်။ အဲဒြီ မည်ဟန ့ ပိမ ု က ို ျယ်ေလာင်လာ�ပီး ေနာင်ဆးုံ အမ�ာ�ကီးတစ်ခုလးံု ကို က�တ်က�တ်ညသ ံ ာွ းေစခဲပ ့ ါတယ်။ ကမ�ာ�ကီးတစ်ခလ ု းံု ကို ဒီက�တ်က�တ်ညသ ံ �ံ ကီးကလ�မ်းမိးု ဝါး�မို လိက ု ေ ် တာတ ီ သံ�ကီးကေတာ့ ့ ယ်။ အဲဒအ တြခားမဟုတပ ် ါဘူး ေရေ�ွးေငွ�သးုံ အင်ဂျင်(စက်)က ထွကေ ် ပါ်လာတဲအ ့ သံသာ ြဖစ်ပါတယ်။ 437 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ေရေ�ွးေငွ�အင်ဂျင်အမျိုးအစားအများ�ကီး�ှိ�ကပါတယ်။ တူညတ ီ သ ဲ့ ေဘာတရားကတာ့ တစ်ခတ ု ည်းဘဲ�ိှပါတယ်။ က�မ်းေအာင်လပ ု ်မယ် မီးေသွးဆိပ ု ါစို ့ ပွကလ ် ာ�ပီး ဥပမာ ေရေ�ွးေငွ�ထက ွ လ ် ာဖိသံ ု ့ းု မှာပါ ဒါေပမဲအ ဲ အ ီ င်ဂျင်ေတွအားလံးု မှာ ့ ဒ ေလာင်စာဆီတစ်မျိုးမျိုးကိမ ု င်းကေလာင် ေလာင်စာမီး�� ိ �လက ို လ ် ထွ ုိ ့ က လ ် ာတဲအ ့ ပူဓါတ်ကေ ို ရဆူ ေရေ�ွးေငွ�ကပွ�ပီး ပျံ� �ှလာတဲ ံ့ အ ့ ခါ မစ�တင်တစ်ခခ ု ုကို တွနး် ကန်ပငထ ့် တ ု လ ် က ို မ ် ာှ အမှနဘ ် ။ဲ အဲဒပ ီ စ�တင်ေရွ �သာွ းတာနဲအတူ ပစ�တင်နဆက် ဲ့ ထားတဲဘ ့ ယ် ပစ�ညး် မဆို ့ အတူေရွ �လျားသွားမှာပါ။ ဒီလန ို ဘဲ ဲ ့ မင်းဟာ အပူစမ ွ း် အင်ကို အေရွ �(စွမး် အင်)အြဖစ် ေြပာင်းလဲ �ိင ု �် ပီးေပါ။့ (၁၈) ရာစုေခတ်�ဗိတန ိ မ ် းီ ေသွးတွငး် ေတွမာှ ေရစုပ်စက်ေမာင်ဖို ့ ေရေ�ွးေငွ�အင် ဂျင်ကို သံးု ခဲ�့ ကပါတယ်။ ပစ�တင်တစ်ခုကို ေရစုပ်စက်နဆက် ဲ့ ထား�ပီး ေြခအေနကေရကိစ ု ပ ု ်တင်ခ�ဲ့ ကပါတယ်။ ေလာက်ေအာင်ကစ ို မ ွ း် ရည် တင်ဖိမီ ု ့ းေသွး မီးေသွးတူးတဲဥ ့ မင်လဏ ို အ ် ေ�ှးဦးေပါ်စက်(အင်ဂျင်)ေတွဟာ (စက်၏သာရည်) ညံဖ ့ ျင်း�ကပါတယ်။ ေတွတစ်ပံတ ု စ်ပင်�ကီးကို ေလာင်စာအြဖစ် အဲဒေ ီ ခတ်အခါတုနး် က ေကျာက်မးီ ေသွးေတွမာှ မယံ� ု င ို စ ် ရာေကာင်း ေရနည်းနည်းေလးကို စုပ်ယဖ ူ ို ့ မီး�� ိ �အဥု�းြပုခဲ�့ ကရပါတယ်။ မီးေသွးအလ�ံပယ်ေပါမာခဲတ ့် ဘ ဲ ဲ ့ ာေ�ကာငလ ဘယ်သူ ကမှမးီ ေသွးြပုန်းတီးမ�ကို အေလးမထားခဲ�့ ကပါဘူး။ သက�ရာဇ် ၁၇၀၀ ေနာက်ပိင ု း် ဆယ်ခ� ု စ ှ ်ေတွမာှ �ဗိတန ိ � ် င ို င ် သ ံ ားစီးပွားေရးလုပ်ငန်း�ှငေ ် တွ ဟာ ေရေ�ွးေငွ�သးုံ စက်ေတွကို �ံုေတွနချိ ဲ ့ တဆ ် က် ေကျာက်မးီ ေသွးလိဏ ု ထ ် က ဲ ထုတ�် ပီး အသံးု ြပု�ကတယ်။ ရက်ကန်းစက်�ု ံေတွန ဲ ့ ဘီယာချက်စက် လဲတးို ြမ�ငလ ့် ာ�ိင ု ခ ် ဲ့ ေရေ�ွးေငွ�အင်ဂျင်ရဲစွ့ မး် ေဆာင်�င ို မ ် ေ � တွကို �ကတယ်။ အထည်လပ ိ ် ထုတလ ် ပ ု ် မမ � ာှ အဲဒလ ီ မ ို ျိုးစက်မက � န ု ထ ် တ ု လ ် ပ ု ်ေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးေပါ်ေပါက်�ပီး ြဗုန်းစား�ကီး အေြပာင်းအလဲေတွေ�ကာင ့် အထည်လပ ိ ်ေတွအများအြပားကို အကုနအ ် ကျသက်သာစွာနဲ ့ ေပါသီ ေလာသီထတ ု လ ် ပ ု ်လာ�ိင ု ခ ် ေ ဲ့ တာတ ှ လ ် �ပ်တြပက်အတွငး် မှာဘဲ �ဗိတတ ိ � ် င ို င ် ဟ ံ ာ ့ ယ် မျက်စိတစ်မတ ကမ�ာအ ့ လုပ်�ု ံ�ကီးြဖစ်လာခဲတ ့ ယ်။ မီးေသွးတွငး် ကေန သင်းတစ်ခက ု ို ပိ�ု ပီးအေရးပါတဲအ ့ ချက်ကေတာ့ ထုတလ ် ပ ု ်ရ�ှိလည်း စိတဓ ် ာတ်ေရးရာအားြပင်းလဲ ေကျာ်လာ� း�ပီးအ�ိင ု ယ ် � ူ င ို ခ ် ြဲ့ ပန်တယ်။ လည်ပတ်ေရွ �လျား�ိင ု ဖ ် ိမီ ု ့ းေသွးသံးု �ပီး ေရေ�ွးေငွ�အင်ဂျင်ကို အဟနအ ် ့ တားခလုတက ် န် အထည်ရက်စက်�ု ံေတွက ေရေ�ွးေငွ�အင်ဂျင်သးုံ �ိင ု တ ် ယ်ဆရ ုိ င် ေကျာက် ရက်ကန်းစင်ေတွကို အြခားအရာ၀ထ�ုေတွကို ေရွ �လျားေစဖို သံ းမိခဲ�့ ကြပန်တယ်။ ဥပမာ - ယာဉ်တစ်ခခ ု ေ ု ပါ။့ ့ းု ရင်ေကာမရဘူးလားလို ေတွ ့ ၁၈၂၅ခုမာှ စက်ေခါင်းတွဟ ဲ ာ �ဗိတသ ိ �အင်ဂျင်နယ ီ ာတစ်ဦးက မီးေသွးအြပည့တ ် င်ေဆာင်ထားတဲ့ ယူသာွ း�ပီးမီးေသွးတွငး် ကေန ေဆာင်ေပး�ိင ု ပ ် ါတယ်။ အနီးဆံးု ဆိပ်ကမ်းထိ ဒီြဖစ်ရပ်ကေတာ့ ေကျာက်မးီ ေသွးတွငး် ကမီးေငွးေရေ�ွးေငွ�အင်ဂျင် ကုနတ ် အ ွဲ များ�ကီးကို ၂၀ကီလမ ို တ ီ ာ သံလမ်းတေလ�ာက်ဆွဲ ေလာက်ထက ိ ို ပထမဦးဆံးု ေရေ�ွးေငွ� စွမး် အင်သးုံ ေရာက်ေအာင်ပို ့ မီးရထားေခါင်းတွဲ 438 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge ေပါ်ေပါက်လာတဲရ ့ ာဇဝင်ပါ။ တစ်ခါထပ်ေတွးမိ�ကြပန်တယ်။ သယ်သပ ူ ိေဆာင် ု့ ရာမှာသံးု လိရတယ် ု့ ဆရ ုိ င် ေရေ�ွးေငွ�ကေ ို ကျာက်မးီ ေသွး အြခားကုနပ ် စ�ညး် ေတွကို လဲပိေဆာင် ု့ �င ို မ ် ယ်ဆတ ုိ ာ �ှငး် �ှငး် လင်းလင်းြမင်လာ�ကတယ်။ �ပီးေတာလ ူ တွကေ ို ရာပိေဆာင် ု့ ေပး လိရ�ိ ု့ င ု မ ် ယ်မဟုတလ ် ား။ ဒါနဲဘဲ ့ ေ ့ ၁၈၃၀ခု စက်သေဘင်္ာ ၉၁၅)ရက်ေနမှ့ ာ လစ်ဗာပူး�မို � နဲမန် ို က်သယ ွ ေ ် ြပး ဆွေ ဲ ပးမယ့် ့ ချက်စ တာ�မို �ကဆ ကမ�ာပ ့ ထမဦးဆံးု စီးပွားေရးြဖစ်လစ ူ းီ မီးရထားလမ်းကို ရက်ကန်း�ံုေတွကို လည်ပတ်ေစခဲတ ့ ာလဲ ေရစုပ်ယ� ူ င ို ခ ် ဲတ ့ ာလဲ ဖွငလ ့် စ ှ ်ေြပးဆွခ ဲ ပ ဲ့ ါတယ်။ ဒီေရေ�ွးေငွ� စွမး် အင်ြဖစ်သလို ဒီေရေ�ွးေငွ� စွမး် အင် ြဖစ်သလို ဟိအ ု ရင်တန ု း် က ေကျာက်မီးေသွးတွငး် ထဲက ခုလစ ူ းီ ရထားတွဲ ေတွကို ဆွယ ဲ ေ ူ ရွ �လျားေစ�ိင ု တ ် ာကလည်း ဒီေရေ�ွးေငွ�သးုံ စွမး် အင်ပါပဲ။ ေနာက်ထပ်�စ ှ ် (၂၀) ေလာက်အတွငး် မှာကိဘ ု ဲ �ဗိတန ိ � ် င ို င ် မ ံ ာှ မီးရထားသံလမ်းလမ်းေ�ကာင်းဟာ အလျားကီလမ ို တ ီ ာ ေပါင်းေသာင်းချီ�ှညလ ် ျားလာခဲပ ့ ါတယ်။ အဲဒ ့ က ီ အစြပု�ပီးေနာက်ပိင ု း် ကာလေတွမာှ လူေတွရဲစိ့ တထ ် ဝ ဲ ယ် အစွအ ဲ လန်းအ�မဲတမ်း တွယ�် ငိဖိစးီ ေနတယ်။ အဲဒ ့ ါကေတာ့ စက်ေတွနအင် ဲ ့ ဂျင်ေတွကို အသံးု ြပု�ပီး စွမး် အင်ပံသ ု �ာန်တစ် မျိုးကေန ေနာက်ထပ်တစ်မျိုးအြဖစ်ေြပာင်းလဲလို ့ ရ�ှိ�င ို တ ် ယ်လို ့ အေတွးေပါ်လာ�ကတယ်။ သငေ ့် တာ်တမ ဲ့ န ှ က ် န်တဲ့ စက်အမျိုးအစားတစ်ခုကသ ို ာ ဘယ်ေနရာမှာ မဆို ဒိေတွ ု ့ တထ ီ င ွ � ် င ို မ ် ယ်ဆရ ုိ င် အဲဒအ ီ င်ဂျင်ကို ကမ�ာ�ကီးရဲ ့ အတွက် ဥပမာအားြဖင ့် အက်တမ်(အ�ုြမူ)မ�နေ ် လးေတွထမ ဲ ာှ ေလှာင်ထားမှနး် သိ�ိလ ှ ာ�ကတဲအ ့ ခါ ဟာကိမ ု ဆို ပဲြ့ ပင်ထန ိ း် မတ်�ပီးဒိရဲ ု ့ ဘယ် လအ ို ပ်ချက် ့ ု့ င ု တ ် ယ်လစိ ို ့ တက ် းူ ရလာ�ကတယ်။ လိရ�ိ ြပုြပင်ဖန်တးီ အသံးု ချ(ခိင ု း် ေစ) ပညာ�ှငေ ် တွဟာ အင်ဂျင်ပံစ ု ဘ ံ ယ် မဆို �� ပေဗဓ �ကီးမားတဲစ ့ မ ွ း် အင်ေတွကသ ို ုိ သူတအေနနဲ ို ့ ွ း် အင်ကို ့ ဒီစမ ဘယ်လပ ို ံစ ု န ံ ဲ ့ စက်တက်မေ � တွထက ဲ လွတထ ် က ွ လ ် ာေအာင်လပ ု ်ယရ ူ မယ်ဆတ ုိ ာကို လ�ပ်တြပက် အေတွးေပါ်ေပါက်လာ�ကေတာတ ့ ာပါပဲ။ �ပီးေတာအ ့ �ုြမူ(စက်တပ်) လ�ပ်စစ်ဓာတ်ထတ ု ယ ် ဖ ူ ို ့ ေရငုပ်သေဘင်္ာေသွကေ ို ရွ �လ�ားေစဖိနဲ ု့ ့ ဘယ်လထ ို တ ု ယ ် အ ူ သံးု ချ�ိင ု မ ် လဲလို ့ ယမ်းမ�နက ် ့ ို ထဲကထွကလ ် ာတဲစ ့ မ ွ း် အင် (�ူကလီယာစွမး် အင်) ရန်သရ ူ ဲ�မိ့ ု � ြပေတွကို စိတက ် းူ �ကံဆလာခဲ�့ ကတယ်။ ေဖာ်ထတ ု ေ ် တွ� �ှိချိနန ် ဲ ့ တူရကီလပ ု ် တ�ုတ် ကို ဖျက်ဆးီ ဖို ့ အဂိရတ်ပညာ�ှငေ ် တွ အေြမာက်လက်နက်�ကီးေတွက ကွနစ ် တင်တ� ီ ပ ို ယ် (ေရာမ/အီတလီ) ရဲ�မိ့ ု � �ိုးနံ�ု ိးေတွကို စိစည ိ က်ညက်ေချမ�နး် �ိင ု ခ ် ျိနအ ် �ကား�ှစေ ် ပါင်း (၆၀၀) �ကာ ကွာဟ ပါတယ်။ ဒါေပမဲ့ အိုငး် စတိင ု း် ေဖာ်ထတ ု ခ ် ဲတ ့ ဲ့ E=mc2 ေဖာ်ြမူလာ ညီမ�ြခင်းရဲအဓိ ့ ပာ� ယ်ြဖစ်တဲ့ ဘယ်ြဒပ်ထမ ု ဆို စွမး် အင်အြဖစ်ေြပာင်းလဲ�င ို ေ ် �ကာင်း စိတက ် းူ �ကံဆမ�အယူအဆ ေပါ်ေပါက်လာချိန ် နဲ ့ ဟီ�ု ိ�ီးှ မားနာဂါဆကီ�မို �ကက ိ ု ဆိးု �ကီးထိ�ကားကာလကေတာ ု့ ့ အ�ုြမူဗံးု နဲ ့ တိက ု ခ ် ိုကခ ် ရ ဲ့ လို ့ �ှစေ ် ပါင်း(၄၀) ြပာပံအ ု ထိ သာ�ကာြမငပ ့် ါတယ်။ ြဖစ်သာွ းရတဲအ ့ ြဖစ်အပျက် ေနာက်ပိင ု း် အ�ုြမူဓာတ်အား 439 ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge စက်�ု ံ(�ျူကလိယစက်�ု ံ)ေတွ ကမ�ာတလ�ားမှာအလ�ိုလ�ို မ�ိလေ ို ပါက်လာတာဟာလည်း အိုငး် စတိင ု း် ရဲ ့ ေတွ� �ှိချက်ေနာက်ပိင ု း် �ှစ(် ၄၀)အတွငး် မှာပါပဲ။ ေနာက်ထပ်အေရး�ကီးတဲတ ့ ဲ့ ေဖာ်ထ