ယူဗာလ် �ိအ
ု ာ ဟရာရီ
ေဆပီ ယန်စ်
လူသားတိ၏
ု ့ သမိင
ု း် အ�ှစခ
် ျုပ်
ဘာသာြပန် - မာန်သဟ
ီ ထွနး်
1
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
သမိုငး် တစ်ေလ�ာက် အချိန ်ကာလြပဇယား
လက်�ိှပစ�ုပ�န်အချိန ်မတိင
ု မ
် ီထိ �ှစက
် ာလများ
လွနခ
် ေသာ�ှ
ဲ့
စေပါင်
်
း ၁၃.၈
ြဒပ်ဝတ�ု နဲ စွ
့ မး် အင် စတင်ြဖစ်ေပါ် ခဲသ
့ ည်။ ယင်းသည် �ူ ပေဗဒ အစ ြဖစ်သည်။
ဘီလယ
ီ ံ
ထိေနာက်
ု့
အက်တမ်နေမာ်
ဲ ့ လက
ီ ျူးများ ြဖစ်ေပါ်လာသည်။ ဓာတုေဗဒ၏ အစြဖစ်သည်။
လွနခ
် ေသာ�ှ
ဲ့
စေပါင်
်
း ၄.၅
ဘီလယ
ီ ံ
လွနခ
် ေသာ�ှ
ဲ့
စေပါင်
်
း ၃.၈
ဘီလယ
ီ ံ
လွနခ
် ေသာ�ှ
ဲ့
စေပါင်
်
း ၆ သန်း
လွနခ
် ေသာ�ှ
ဲ့
စေပါင်
်
း ၂.၅ သန်း
လွနခ
် ေသာ�ှ
ဲ့
စေပါင်
်
း ၂ သန်း
လွနခ
် ေသာ�ှ
ဲ့
စေပါင်
်
း
ကမ�ာ�ဂိုဟ် စတင်ြဖစ်ေပါ်လာသည်။
သက်�ိမ
ှ ျားစတင်ေပါ်ေပါက်လာသည်။ ဇီဝေဗဒ၏ အစြဖစ်သည်။
လူသားများနဲ ချင်
ု က်�ိမ
ှ ခ
ိ င် ေနာက်ဆးုံ
့ ပန်ဇီေမျာက်များ အတူအစြပုရာ ဘံသ
အသက်�င
ှ ေနထိ
်
င
ု ခ
် သ
ဲ့ ည်။
အာဖရိကတွင ် လူသတ�ဝါများ ဆငက
ဲ
းလဲလာခဲသ
့် ေြပာင်
့ ည်။ ပထမဆံးု
ေကျာက်လက်နက်ကရ
ိ ိယာများ အသံးု ြပုလာသည်။
လူသားများ အာဖရိကတိက
ု မ
် ှ အာ�ှဥေရာပတိက
ု သ
် ုိ စတင်
အေြခချခဲ�့ ကသည်။
့
ထိမ
ု တ
ှ ဆင ့် ကွြဲ ပားေသာ လူသားမျိုးစိတမ
် ျားအြဖစ်သုိ ဆင
က
ဲ
းလဲ လာခဲသ
့
့် ေြပာင်
့ ည်။
ဥေရာပနဲ အ
� လယ်ပိင
ု း် ေဒသ၌ နီအန်ဒါတယ်လူ (Neanderthals) များ
့ ေ�ှ အ
၅၀၀,၀၀၀
ဆငက
ဲ
းလဲေပါ်ေပါက်လာခဲသ
့် ေြပာင်
့ ည်။
လွနခ
် ေသာ�ှ
ဲ့
စေပါင်
်
း ၃၀၀,၀၀၀
မီးကို ေနစဉ်
့ အသံးု ြပုလာ�ကသည်။
လွနခ
် ေသာ�ှ
ဲ့
စေပါင်
်
း၂၀၀,၀၀၀
အေ�ှ �အာဖရိကတွင ် ဟိမ
ု ို ေဆပီယန်စ် (က�န်ေတာ်တို လက်
�လ
ိှ သ
ူ ားများ)
့
ဆငက
ဲ
းလဲ ေပါ်ေပါက်လာခဲသ
့် ေြပာင်
့ ည်။
စဉ်းစားသိြမင်ြခင်းေြပာင်းလဲမ�� ကီး၁ ြဖစ်ခသ
ဲ့ ည်။ စိတက
် းူ ဘာသာစကားများ
လွနခ
် ေသာ�ှ
ဲ့
စေပါင်
်
း ၇၀,၀၀ဝ
ေပါ်ေပါက်လာခဲသ
ု း် အစြပုသည်။ ေဆပီယန်စမ
် ျား အာဖရိက ြပင်ပသို ့
့ ည်။ လူသမိ
့ င
ပျံ� �ှလာခဲ
ံ့
သ
့ ည်။
လွနခ
် ေသာ�ှ
ဲ့
စေပါင်
်
း ၄၅,၀၀၀
လွနခ
် ေသာ�ှ
ဲ့
စေပါင်
်
း ၃၀,၀၀၀
ေဆပီယန်စမ
် ျား ဩစေတးလျတိက
ု တ
် င
ွ ် စတင်အေြခချခဲသ
ု �
် ိှ
့ ည်။ ဩစေတးလျတိက
ေဒသတွငး် တိရ စ�ာန်�ကီးများ မျိုးတုနး် သွားခဲသ
့ ည်။
နီအန်ဒါတယ်လသ
ူ ားများ မျိုးတုနး် သွားခဲသ
့ ည်။
2
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
လွနခ
် ေသာ�ှ
ဲ့
စေပါင်
်
း ၁၆,၀၀၀
လွနခ
် ေသာ�ှ
ဲ့
စေပါင်
်
း ၁၃,၀၀၀
ေဆပီယန်စမ
် ျား အေမရိကတိက
ု တ
် င
ွ ် စတင် အေြခချခဲသ
ု �
် ိှ
့ ည်။ အေမရိကတိက
ေဒသတွငး် တိရ စ�ာန်�ကီးများ မျိုးတုနး် သွားခဲသ
့ ည်။
ဖေလာ်ရက်စလ
် သ
ူ ားမျိုးစိတ် (Homo floresiensis) မျိုးတုနး် သွားခဲသ
့ ည်။
လက်�ိလ
ှ သ
ူ ား ဟိမ
ု ေဆပီ
ို
ယန်စမ
် ျားသာ တစ်ခတ
ု ည်းအသက်�င
ှ က
် ျန်ရစ်ေသာ
လူသားမျိုး�ွယြ် ဖစ်လာသည်။
လွနခ
် ေသာ�ှ
ဲ့
စေပါင်
်
း ၁၂,၀၀၀
လွနခ
် ေသာ�ှ
ဲ့
စေပါင်
်
း ၅၀၀၀
လွနခ
် ေသာ�ှ
ဲ့
စေပါင်
်
း ၄၂၅၀
စိက
ု ပ
် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီး ြဖစ်ခသ
ဲ့ ည်။ တိရ စ�ာန်များ�ှငအ
့် ပင်များကို ယဉ်ပါးေအာင်
ေြပာင်းလဲေမွးြမူလာသည်။ လူသားများ အတည်တကျ အေြခချေနထိင
ု လ
် ာခဲသ
့ ည်။
ကနဦး �ိင
ု င
် မ
ံ ျား၊ စာေရးသားမ�များ နဲ ေငွ
့ ေ�ကးများ �ှိလာသည်။ ဗဟုနာထဘာသာများ
(သိ)ု ့ တစ်ပါးမကေသာ နတ်ဘရ
ု ားများကို ကိးု ကွယေသာဘာသာများ
်
�ှိလာသည်။
ပထမဆံးု ေသာ အင်ပါယာ - ဆာဂုနဘ
် ရ
ု င်၏ အေခးဒီယန်း အင်ပါယာ။
ေငွဒဂင်္ ါးများ တီထင
ွ ြ် ခင်း - လူသားအားလံးု နဲဆိ
ု ေသာ
်
ေငွေ�ကး။
့ င
လွနခ
် ေသာ�ှ
ဲ့
စေပါင်
်
း ၂၅၀၀
ပါ�ှနး် အင်ပါယာ - လူသားဟူသမ�၏ အကျိုးကိလ
ု လ
ို ားေသာ လူသားအားလံးု ဆိင
ု ရ
် ာ
�ိင
ု င
် ေရးစနစ်
ံ
။
အိ�ယ
ိ� �ိင
ု င
် မ
ံ ှ ဗုဒဝ
� ါဒ - လူသတ�ဝါအေပါင်းတိကိ
ု ့ ု ဒုက�ဆင်းရဲမှ လွတေြမာက်
်
ေစမည့်
လူသားအားလံးု နဲဆိ
ု ေသာ
်
သစ�ာတရား။
့ င
လွနခ
် ေသာ�ှ
ဲ့
စေပါင်
်
း ၂၀၀၀
လွနခ
် ေသာ�ှ
ဲ့
စေပါင်
်
း ၁၄၀၀
တ�ုတ�
် င
ို င
် တ
ံ င
ွ ် ဟန်အင်ပါယာ။ ေြမထဲပင်လယ်ေဒသတွင ် ေရာမ အင်ပါယာ။
ခရစ်ယာန်ဘာသာ စသည်တေပါ်လာသည်
ို ့
။
အစ�လာမ်ဘာသာ ေပါ်ေပါက်လာသည်။
သိပံပ
� ညာေြပာင်းလဲမ�� ကီး ြဖစ်ခသ
ဲ့ ည်။ လူသားများသည် ၎င်းတိ၏
ု့
လွနခ
် ေသာ�ှ
ဲ့
စေပါင်
်
း ၅၀၀
မသိနားမလည်မမ
� ျားကို ဝန်ခ�ံ ကရာမှ အတိင
ု း် အဆမဲ့ စွမး် အားများ
စတင်ပိင
ု ဆ
် င
ုိ လ
် ာသည်။ ဥေရာပသားများက အေမရိကတိက
ု မ
် ျား�ှင ့်
သမုဒရ
� ာေဒသများကို စတင်သမ
ိ း် ပိက
ု လ
် ာ�ကသည်။ ကမ�ာ�ကီးတစ်ခလ
ု းံု သည်
သမိင
ု း် ဇာတ်ခတ
ံု စ်ခပ
ု ံစ
ု ံ ြဖစ်လာသည်။ အရင်း�ှငဝ
် ါဒ စတင်ဦးေမာလ
့ ာသည်။
စက်မက
� န
ု ထ
် တ
ု လ
် ပ
ု ်ေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီး ြဖစ်ခသ
ဲ့ ည်။ မိသားစုများ�ှင ့်
လွနခ
် ေသာ�ှ
ဲ့
စေပါင်
်
း ၂၀၀
လူအသိ
င
ု း် အဝိုု င်းများကို �ိင
ု င
် မ
ံ ျား�ှငေဈးကွ
ကမ
် ျားက အစားထိးု လာသည်။
့
့်
အပင်များ�ှငတ
ိ စ�ာန်များ အ�ကီးအကျယ် မျိုးတုနး် သွားသည်။
့် ရ
လက်�ိအ
ှ ချိန ်
လူသားများသည် ကမ�ာ�ဂိုဟ်၏ အကနအ
် ့ သတ်ကို ေကျာ်လန
ွ သ
် ာွ း�ပီ ြဖစ်သည်။
�ျူကလိယအဏုြမူလက်နက်များက လူသားများ၏ �ှငသ
် န်မက
� ုိ
�ခိမး် ေြခာက်လျက်�ိသ
ှ ည်။ သက်�ိသ
ှ တ�ဝါများသည် သဘာဝ၏ေရွ းချယ်မထ
� က်
လူတ၏အသိ
ို ့
ဉာဏ်ဒဇ
ီ ိုငး် က ပံသ
ု င
ွ း် ြခင်းကို ပိခ
ု လ
ံ ာေနရသည်။
3
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
အနာဂတ်
လူတ၏အသိ
ို ့
ဉာဏ်ဒဇ
ီ ိုငး် သည် သက်�ိအ
ှ ားလံးု ၏ အေြခခံသေဘာတရား
ြဖစ်လာမည်ေလာ။ ပထမဆံးု ေသာ ေအာ်ဂန
ဲ စ်မြဖစ်သည့် သက်�ိသ
ှ တ�ဝါများ
ေပါ်ေပါက်လာမည်ေလာ။
ို �် ကမည်ေလာ။
လူသားများကို နတ်ဘရ
ု ားလူသားများပမာ အဆငြ့် မ�ငလ
့် က
4
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
မာတိကာ
မာတိကာ ........................................................................................................................................................................ 5
အပိင
ု း် တစ် .................................................................................................................................................................... 8
စဉ်းစားသိြမင်ြခင်းေြပာင်းလဲမ�� ကီး ............................................................................................................................ 8
အခန်း ၁ - ...................................................................................................................................................................... 9
မည်သည့် ထူးကဲသာလွနမ
် မ
� � မ�ှိေသာ သတ�ဝါ ....................................................................................................... 9
အခန်း - ၂ .................................................................................................................................................................... 32
အသိဉာဏ်သစ်ပင် ..................................................................................................................................................... 32
အခန်း ၃ - ................................................................................................................................................................... 59
အာဒံ�င
ှ ဧ
့် ဝတိ၏
ု ့ တစ်ေနတာဘဝ
........................................................................................................................... 59
့
အခန်း ၄ - ................................................................................................................................................................... 90
ေရလ�မး် မိးု ြခင်း........................................................................................................................................................... 90
အပိင
ု း် �ှစ် ................................................................................................................................................................. 106
စိက
ု ပ
် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီး ................................................................................................................................... 106
အခန်း ၅ - ................................................................................................................................................................. 107
သမိင
ု း် ၏ အဆိးု ရွ ားဆံးု လွမ
ဲ ာှ းမ��ကီး ..................................................................................................................... 107
အခန်း ၆ - ................................................................................................................................................................. 133
ပိရမစ်များ တည်ေဆာက်ြခင်း................................................................................................................................ 133
အခန်း ၇ - ................................................................................................................................................................. 161
လ�ံကျလာေသာ မှတသ
် ားစရာများ ....................................................................................................................... 161
အခန်း ၈ - ................................................................................................................................................................. 178
5
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
တရားမ�တမ�ဟသ
ူ ည် သမိင
ု း် တွင ် မ�ှိ ................................................................................................................... 178
အပိင
ု း် သံးု ................................................................................................................................................................. 215
လူသားမျိုး�ွယတ
် ၏
ို ့ ေပါင်းစည်းြခင်း ................................................................................................................... 215
အခန်း ၉ - ................................................................................................................................................................. 216
သမိင
ု း် ၏ ြမားဦး ...................................................................................................................................................... 216
အခန်း ၁၀ - .............................................................................................................................................................. 229
ေငွေ�ကး၏ ရနံ.........................................................................................................................................................
229
့
အခန်း ၁၁ -............................................................................................................................................................... 249
နယ်ေြမချဲ�ထင
ွ ေရး
်
ရည်မန
ှ ခ
် ျက်များ ..................................................................................................................... 249
အခန်း ၁၂ - ............................................................................................................................................................... 276
ကိးု ကွယယ
် �ံု ကည်မ၏
� ဥပေဒ ................................................................................................................................ 276
အခန်း ၁၃ - .............................................................................................................................................................. 316
ေအာင်ြမင်ြခင်း၏ လ�ို � ဝှကခ
် ျက် ........................................................................................................................... 316
အပိင
ု း် ေလး .............................................................................................................................................................. 327
သိပံပ
� ညာေြပာင်းလဲမ�� ကီး ...................................................................................................................................... 327
အခန်း ၁၄ - .............................................................................................................................................................. 328
မသိနားမလည်မက
� ို �ှာေဖွေတွ� �ှိြခင်း................................................................................................................... 328
အခန်း ၁၅ - ............................................................................................................................................................. 364
သိပံ�ပညာနဲ အင်
ပါယာ လက်ထပ် ြခင်း ................................................................................................................. 364
့
အခန်း ၁၆ - .............................................................................................................................................................. 398
အရင်း�ှငအ
် ယူဝါဒ .................................................................................................................................................. 398
6
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
အခန်း - ၁၇ .............................................................................................................................................................. 432
စက်မ�လပ
ု ် ငန်း၏ဘီးများ ....................................................................................................................................... 432
အခန်း ၁၈ - .............................................................................................................................................................. 464
ြပန်လည်ေြပာင်းလဲ၍မရေသာ ေြပာင်းလဲမ��ကီး ................................................................................................ 464
အခန်း - ၁၉ .............................................................................................................................................................. 515
ေနာက်ဆးု ံ တွင ် သူတေပျာ်
ို ့
ရ�ငစ
် ာွ အသက်ထက်ဆးု ံ ေနထိင
ု သ
် ာွ း�ကေလသတည်း။ ......................................... 515
အခန်း ၂၀ - ............................................................................................................................................................... 563
ဟိမ
ု ိုေဆပီ ယန်စတ
် ၏
ို ့ နိဂံုး ..................................................................................................................................... 563
ေနာက်ဆက်တွဲ ......................................................................................................................................................... 589
နတ်ဘရ
ု ားြဖစ်လာေသာ သတ�ဝါ ........................................................................................................................... 589
7
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
အပိင
ု း် တစ်
စဉ်းစားသိြမင်ြခင်းေြပာင်းလဲမ�� ကီး
ပံု
၁။ ြပင်သစ်�င
ို င
် ေတာင်
ံ
ပိုငး် တွင�
် ိှေသာ �� ိေဗးဘွန်ဒအ
ီ ာ့ (Chauvet-Pont-d'Arc)
ဂူနံရံေပါ်တွင ်
လွန်ခေသာ
ဲ့
�ှစ် ၃၀၀၀၀ ခန်က
် သား။ တစ်စုတ
ံ စ်ဦးက
့ ေတွ�ရေသာ လူသားတစ်ဦး၏ လက်ဖဝါးအမှတအ
“က�န်ေတာ်ဒမ
ီ ှာ �ှိခဲတ
့ ယ်” ဟု ေြပာရန်�ကိုးစားခဲြ့ ခင်းြဖစ်သည်။
8
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
အခန်း - ၁
မည်သည့် ထူးကဲသာလွနမ
် မ
� � မ�ှိေသာ သတ�ဝါ
လွနခ
် ေသာ�ှ
ဲ့
စ်ေပါင်း ၁၄ ဘီလယ
ီ ခ
ံ နက
့်
ြဒပ်ထ၊ု စွမး် အင်၊ အချိန ် နဲ ့ အာကာသ စတဲအ
့ ရာေတွဟာ
မဟာေပါက်ကမ
ွဲ �� ကီး
လို ့ က�န်ေတာ်တသိ
ို ့ �ကတဲအ
့ ရာကေန
စတင်ြဖစ်တည်လာခဲ�့ ကတယ်။
အခုလို
က�န်ေတာ်တို ့ စ�ကာဝဠာ�ကီးရဲ ့ အေြခခံသေဘာတရားအဂင်္ ါရပ်များကို ေလ့လာတဲအ
့ ေ�ကာင်းကို �ူ ပေဗဒ
(physics) လို ေခါ်ပါတယ်
။
့
အဲဒလ
ီ အ
ို ရာေတွြဖစ်ေပါ်လာ�ပီး �ှစေပါင်
်
း ၃၀၀,၀၀၀ ခန�် ကာတဲ
အ
့ ခါ ြဒပ်ထု နဲ ့ အချိန ် တိဟာ
ု့
့
အက်တမ် လိေခါ်တဲ
ု့
့ �� ပ်ေထွးတဲဖ
့ ဲ �စ
ွ ည်ပံအ
ု ြဖစ် စတင်စစ
ု ည်းသွားခဲရ
့ ာကေနတစ်ဆင ့်
အြဖစ်ကို
ေပါင်းစည်းသွားခဲ�့ ကပါတယ်။
အက်တမ်ေတွ၊
ေမာ်လက
ီ ျူးေတွ�င
ှ ့်
ေမာ်လက
ီ ျူးေတွ
သူတရဲ
ို ့ ့ အြပန်အလှန ်
ဓာတ်ြပုြခင်းကို ေလ့လာတဲအ
့ ေ�ကာင်းကို ဓာတုေဗဒ (chemistry) လိေခါ်ပါတယ်
ု့
။
ာ
ု
လွနခ
် ေသာ�ှ
ဲ့
စ်ေပါင်း ၄ ဘီလယ
ီ ခ
ံ နက
် ့ စ�ပီး ကမ�ာ လိေခါ်တဲ
ု့
့ �ဂိုဟ်တစ်ခေပါ်မှ
အချိုေသာ
�
ေမာလီကျူးေတွ ေပါင်းစည်းရာကေန �ကီးမား�� ပ်ေထွးတဲ့ ဖွဲ�စည်းပံေတွ
ု
ကို ပိင
ု ဆ
် င
ုိ တ
် ဲ့ သက်�ိှသတ�ဝါများ
ြဖစ်ေပါ်လာခဲတ
ု့
။
့ ယ်။ သက်�ိှသတ�ဝါေတွရဲ အ
့ ေ�ကာင်းေလ့လာတာကို ဇီဝေဗဒ လိေခါ်ပါတယ်
လွနခ
် ေသာ�ှ
ဲ့
စ်ေပါင်း ၇၀၀၀၀ ခနမ
် ့ ာှ ေတာ့ မျိုးစိတ် ဟိမ
ု ို ေဆပီယန်စ် (Homo sapiens) မှာပါဝင်တဲ့
သက်�ိှ (က�န်ေတာ်တို ့ လူသား) ေတွက လူယဉ်
ု့
့ ပိမ
ု ိအ
ု ေသးစိတ၍
် ကျယ်ြပနတ
် ့ ဲ့
့ ေကျးမ� (culture) လိေခါ်တဲ
အဖွဲ�အစည်းစနစ်ကို
စတင်ေဖာ်ေဆာင်လာခဲ�့ ကတယ်။
အဲဒလ
ီ ို
လူသားေတွရဲ ့ ယဉ်ေကျးမ�ကတစ်ဆင ့်
ြဖစ်လာတဲေနာက်
့
ဆက်တွဲ တိးု တက်ေြပာင်းလဲမေတွ
�
ကို လူသမိ
။
့ ုငး် (history) လို ေခါ်ပါတယ်
့
လူသမိ
ု း် ေ�ကာင်းကို
့ င
အလွနအ
် ေရးပါတဲ့
ေြပာင်းလဲမ�� ကီး
သံးု ရပ်က
ပံေဖာ်
ု
ခ ဲပ
့ ါတယ်။
စဉ်းစားသိြမင်ြခင်းေြပာင်းလဲမ�� ကီး (Cognitive Revolution) က လွနခ
် ေသာ�ှ
ဲ့
စေပါင်
်
း ၇၀၀၀၀ မှာ စ�ပီး
လူသမိ
ု း် ကို စတင်ေြပာင်းလဲေစခဲတ
် တ
ဲ့ �
ဲ့ စ
ှ ်ေပါင်း ၁၂၀၀၀ က စိက
ု ပ
် ျိုးြခင်းေြပာင်းလဲမ�� ကီး
့ ယ်။ လွနခ
့ င
ု အ
ို �ှိနြ် မငေစခဲ
့်
တ
် တ
ဲ့ �
ဲ့ စ
ှ ေပါင်
်
း
(Agricultural Revolution) ကေတာ့ လူသမိ
ု း် ေြပာင်းလဲမက
� ုိ ပိမ
့ ယ်။ လွနခ
့ င
၅၀၀ ကမှ စတင်လာတဲ့ သိပံပ
� ညာေြပာင်းလဲမ�� ကီး (Scientific Revolution) က လူသမိ
ု း် တစ်ခုလးံု ကို
့ င
အဆံးု သတ်သာွ းေစ�ိင
ု �် ပီး
လံးု ဝအသစ်ေသာအရာတစ်ခခ
ု ုကို
စတင်ေစ�ိင
ု ပ
် ါတယ်။
9
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ဒီစာအုပ်ဟာ
ဒီေြပာင်းလဲမ�� ကီးသံးု ရပ်က လူသားေတွန ဲ ့ အြခားသက်�ိှသတ�ဝါေတွအားလံးု အေပါ် ဘယ်လသ
ို က်ေရာက်မ�
�ှိတယ် ဆိတ
ု ာကို ေြပာြပထားတာပါ။
***
လူသမိ
ု း် ဆိ�ု ပီး မ�ှိခင် �ှစ်ေပါင်းများစွာကတည်းကပဲ လူသားေတွ�ိ�
ှ င
ှ �့် ပီး ြဖစ်ပါတယ်။ လက်�ိှေခတ်လသ
ူ ား
့ င
ေတွနအလွ
ဲ့
နတ
် တ
ူ ဲ့ သက်�ိှသတ�ဝါေတွဟာ လွနခ
် တ
ဲ့ ဲ့ �ှစေပါင်
်
း ၂.၅ သန်းဝန်းကျင်မာှ
လာခဲ�့ ကတယ်။
ဒါေပမယ့်
ေနာင်မျိုးဆက်ေပါင်းများစွာတိင
ု ေအာင်
်
စတင်ေပါ်ေပါက်
အဲဒလ
ီ သ
ူ တ�ဝါေတွဟာ
သူတနဲ
ို ့ ့
အတူယဉ်
ှ တွေနထိ
ဲ
င
ု တ
် ဲ့ ေနရာေဒသမှာ�ှိတဲ့ တြခားသက်�ိတ
ှ ရ
ိ စ�ာန်အမျိုးမျိုး�ကားထက် ဘာမှထးူ ကဲသာလွန ်
တာမျိုး မ�ှိခပ
ဲ့ ါဘူး။
တကယ်လို ့
သငအ
့် ေနနဲ ့
ေြခလျင်သာွ းလိက
ု မ
် ယ်ဆရ
ုိ င်
လွနခ
် ေသာ�ှ
ဲ့
စေပါင်
်
း
လူသားေတွရဲ ့
၂
သန်းေလာက်က
စ�ိုကလ
် က�ဏာနဲဆင်
့ တ�ူ ပီး
အေ�ှ �အာဖရိကကို
ြမင်ဖးူ ေနကျပံစ
ု ံမျိုးြဖစ်တဲ့
လူသတ�ဝါေတွကို ေတွ�ရမှာပါ။ ကေလးငယ်ေတွကို ေပွ� ပိက
ု ထ
် ားရင်း စိးု ရိမေ�ကာင
်
�့် ကေနတဲ့ မိခင်ေတွ၊
ေြမထဲဖတ
ု ထ
် မ
ဲ ာှ
အပူပင်ကင်းစွာ
စည်းကမ်းကလနားေတွကို
ဖက်လတ
ဲ ကင်းေဆာေနတဲ
့
့
ဆနက
် ့ ျင်ရင်း
ကေလးေတွ၊
စိတမ
် �ှည�
် င
ို ြ် ဖစ်ေနတဲ့
သူတအသိ
ို ့
င
ု း် အဝိင
ု း် ရဲ ့
စိတလ
် က
ို မ
် ာန်ပါလူရွယေတွ
်
၊
ု့
ခ
ု ျင်ေတာတ
တစ်ကယ
ို တ
် ည်း ေအးေဆးေနဖိသာလိ
့ ဲ့ အိ�ု ကီးအိုမေတွ၊ အနီးဝန်းကျင်က အလှအပေလး ေတွ
အထင်�ကီးဖို ့ လက်ခေမာင်းခတ်ြပေနတဲ့ ေယာကျာ်းဘသားေတွ... ဒါေတွအားလံးု ကို
ခဲ�့ ပီးြဖစ်တဲ့
ပညာ�ှိသက်�ကီးရွ ယအ
် ုေ
ိ တွ
စသည်ြဖင ့်
ေတွ�ရမှာပါ။
ဒီကနဦး
ြဖတ်သန်းေတွ� �ကံု
ေ�ှးလူသားေတွဟာ
ချစ်�ကိုက်�က၊ ကစား�က၊ ရင်း�ှးီ တဲဆ
့ က်ဆေရး
ံ
ေတွထေထာင်
ူ
�က၊ ရာထူးအာဏာအတွက် �ပိုင်ဆင
ုိ ခ
် တ
ဲ့ ာေတွ
�ှိတယ်။ ဒါေပမယ့လ
် ည်း ချင်ပန်ဇီေတွ၊ ဘာဘွနး် ေမျာက်ေတွ�င
ှ ့် ဆင်ေတွလည်း ထိန
ု ည်း�ှင�
် င
ှ ပ
် ါပဲ။
ဆိလ
ု ခ
ို ျင်တာက အဲဒေ�ှ
ီ းဦးလူသားေတွမာှ ထူးြခားသာလွနတ
် ာဆိလ
ု ို ့ ဘာမှမ�ှိခဲဘ
ု ာပါ။ သိေပမယ့
ု့
်
့ းူ ဆိတ
ေနာင်တချိနမ
် ာှ ေတ့ အဲဒေ�ှ
ီ းလူသားေတွရဲမျိ့ ုးဆက်ေတွဟာ လေပါ်မှာ လမ်းေလ�ာက်တာ၊ အက်တမ်ကို
ခွြဲ ခမ်းစိတြ် ဖာတာ၊ မျိုး�ိုးဗီဇကုဒေတွ
်
နားလည်တာ၊ သမိင
ု း် စာအုပ်ေတွ ေရးသားတာ စတဲအ
့ ရာေတွကို
ြပုလုပ်လာ�ိင
ု လ
် မ
ိ ်မ
့ ယ်လို ့
မခနမ
့် န
ှ း် မိခ�ဲ့ ကပါဘူး။
လူသားေတွကယ
ို တ
် င
ို မ
် ဆိပ
ု င်ေစဦး
သမိင
ု း် မတိင
ု မ
် ီ
လူသားေတွရဲ ့
ဘယ်သမ
ူ ေ
ှ ယာင်လေတာင်
ုိ ့
အေ�ကာင်းအရာေတွထက
ဲ
သိထားရမယ့်
အေရး�ကီးဆံးု အချက်က သူတဟာ
ို ့
ဘယ်လမ
ို ျိုး ထူးကဲသာလွနမ
် မ
� မ
ှ �ှိတဲ့ သတ�ဝါေတွြဖစ်တယ် ဆိတ
ု ာပါပဲ။
သူတေနထိ
ို ့
င
ု ရ
် ာပတ်ဝန်းကျင်အေပါ် အဲဒေ�ှ
ီ းခတ် လူသားေတွရဲ ့ သက်ေရာက်မဟ
� ာ ေဂါ် ရီလာေမျာက်ေတွ၊
ှ ့် ေရခူေတွရဲ သက်
ေရာက်မထ
� က် သာတယ်လို မ�ှ
ဲ့ ါဘူး။
ပိးု စုနး် �ကူးေတွ�င
့
့ ိ ခပ
ဇီဝေဗဒပညာ�ှငေတွ
်
က
မျိုးစိတတ
် တ
ူ ဲ့
သက်�ိှေတွကို
တိရ စ�ာန်ေတွဟာ
မျိုးစိတ(် species)
ေတွအြဖစ်
ခွြဲ ခားထား�ကတယ်။
တစ်ေကာင်နတ
ဲ ့ စ်ေကာင်မိတလ
် က
ို ေလ့
်
�ိှ�ပီး
မျိုးေအာင်တဲ့
10
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
မျိုးဆက်သစ်ေတွ
ေမွးဖွား�ကတယ်။ ြမင်းေတွန ဲ ့ ြမည်းေတွဟာ မ�ကာေသးခင်က တူညတ
ီ ဘ
ဲ့ မ
ုံ ျိုး�ိုး
�ှိခတ
ဲ့ အ
ဲ့ တွက် ြပင်ပ ပံသ
ု �ာန်လက�ဏာေတာ်ေတာ်များများ ဆင်တ�ူ ကတယ်။ ဒါေပမယ့် သူတဟာ
ို ့
တစ်ေကာင်နတ
ဲ ့ စ်ေကာင် မိတလ
် က
ို ဖ
် ို ့ စိတဝ
် င်စားမ� သိပ်မ�ှိ�ကပါဘူး။ သူတကိ
ို ့ ု အချင်းချင်းမိတလ
် က
ို ေစလိ
်
ု့
ရေပမယ့လ
် ည်း
ေမွးဖွားလာတဲအ
့ ေကာင်က ‘လား’ သာြဖစ်�ပီး ေနာင်ကမ
ို ျိုးမပွားဘဲ ြမံုသွားပါတယ်။
ဒါေ�ကာင ့် ြမည်းေတွရဲ ဒီ့ အင်ေအ (DNA) ဟာ ြမင်းေတွရဲ ဒီ့ အင်ေအ ထဲကေရာပါ�ပီ
ို
း ဗီဇေြပာင်းလဲသာွ းြခင်း
မ�ှိသလို ြမင်းေတွကလည်း ထိန
ု ည်းအတိင
ု း် ပါပဲ။ ဒါေ�ကာင ့် ြမင်းနဲ ့ ြမည်း�ှစေကာင်
်
ကို အလှမး် ေဝးကွာတဲ့
မျိုးစိတ်
(၂)
ခု
လို ့ သတ်မတ
ှ �် ပီး
သွားေန�ကတယ်လို ့
ဆငက
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲမလ
� မ်းစဉ်မှာ
လက်ခထ
ံ ားပါတယ်။
နားရွ ကတ
် လ
ွဲ က
ွဲ ျေခွးတစ်ေကာင်
(spaniel)
သိေပမယ့
ု့
်
ဟာ
တစ်လမ်းစီ
ေခွးဘီလးူ တစ်ေကာင်
သွငြ် ပင်လက�ဏာ
သီးြခားဆက်လက်
(bulldog)
နဲ ့
အလွနက
် ြွဲ ပားြခားနား�ကေပမယ့်
သူတဟာ
ို ့ တူညတ
ီ ဲ့ မျိုးစိတအ
် ုပ်စဝ
ု င် ေတွြဖစ်�ပီး ဒီအင်ေအ အုပ်စု (DNA pool) ပါ တူည�ီ ကတယ်။ ဒါေ�ကာင ့်
သူတဟာ
ို ့
တစ်ေကာင်နတစ်
ဲ ့ ေကာင် ေပျာ်ရင
� စ
် ာွ မိတလ
် က
ို �
် င
ို �် က�ပီး သူတရဲ
ို ့ ့ သားေပါက်ေတွ ေနာင်ကို
အရွ ယေရာက်
်
လာတဲအ
့ ခါ
တြခားေခွးေတွနတွ
ဲ ့ �ဲ ပီး
ေနာက်ထပ်ေခွးသားေပါက်ေတွ
ဆက်လက်ေမွးထုတ�
် င
ို �် ကတယ်။
တူညတ
ီ ဘ
ဲ့ မ
ုံ ျိုး�ိုးကတစ်ဆင ့် ဆငက
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲလာတဲ့ မျိုးစိတ် (species) ေတွကို မျိုးစု(genus) ရဲ ့
ေခါင်းစဉ်ေအာက်မာှ
အတူတကွစစ
ု ည်းထားရတယ်။
ြခေသင်္ေတွ
့
၊
ကျားေတွ၊
ကျားသစ်ေတွ
နဲ ့
အေမရိကကျားသစ် (jaguars) ေတွဟာ အချင်းချင်းအားြဖင ့် မျိုးစိတေတွ
်
ကွြဲ ပား�ကေပမယ့လ
် ည်း မျိုးစု
ပန်သရ
ီ ာ (Panthera) တစ်ခအ
ု တွငး် အတူ�ိ�ှ ကပါတယ်။ ဥပမာ ြခေသင်္ေတွ
့
ကို ဇီဝအမည်န ဲ ့ ပန်သရ
ီ ာ လီယို
(Panthera leo) လို ေခါ်ပါတယ်
။ ဆိလ
ု တ
ို ာက ြခေသင်္ေတွ
့
ဟာ မျိုးစု ပန်သရ
ီ ာ ရဲ မျိ
့ ုးစိတ် လီယို ြဖစ်ပါတယ်။
့
ထိအတူ
ု့
ပဲ ဒီစာအုပ်ကို ဖတ်ေနတဲလ
့ အ
ူ ားလံးု ဟာ ဟိမ
ု ေဆပီ
ို
ယန်စ် (သိ)ု ့ ဉာဏ်�ိှေသာ လူသတ�ဝါေတွလို ့
ယူဆရမှာပါ။ မျိုးစု ဟိမ
ု ို ရဲ မျိ
့ ုးစိတ် ေဆပီယန်စ် ြဖစ်ပါတယ်။ (sapiens = wise, Homo = man)
မျိုးစုေတွ (genera) ကို မိသားစုများ (families) ဆိ�ု ပီး ေနာက်ထပ်ခထ
ွဲ ားပါတယ်။ ဥပမာ ေ�ကာင်မသ
ိ ားစုမာှ (ြခေသင်္၊့ သစ်ကျုတ် နဲ အိ
် းေ�ကာင်ေတွ)၊ ေခွးမိသားစုမာှ (ဝံပေလွ
ု
၊ ေြမေခွး နဲ ေခွ
့ မေမွ
့ းအ
ေတွ)၊ ဆင်မိသားစုမာှ ေတာ့ (�ိုး�ိုးလက်�ိဆ
ှ င်ေတွ၊ မဲမက်သအ
် ေမ �း�ှညဆ
် င်ေတွ၊ မတ်စတိဒ
ု နွ း် ေ�ှးဆင်ေတွ)
ပါဝင်ပါတယ်။ မိသားစုတစ်ခမ
ု ာှ ပါဝင်တဲ့ မျိုးစုေတွအားလံးု ရဲဇစ်
ီ ဲ့ အမိ သိမဟု
ု ့ တ် အဖ �ှိရာကို
့ ြမစ်ကို တူညတ
ေနာက်ေ�ကာင်းခံ
ြပန်လက
ို �
် င
ို ပ
် ါတယ်။
ဥပမာေြပာရရင်
(အေသးဆံးု
အိမေမွ
် းေ�ကာင်ကေလးကေန
အ�ကမ်း�ကုတ်ဆးုံ ြခေသင်္ေတွ
့
အထိ) ေ�ကာင်ေတွအကုနလ
် းုံ ဟာ လွနခ
် တ
ဲ့ ဲ့ �ှစ်ေပါင်း ၂၅ သန်းေလာက်က
အသက်�ှငခ
် တ
ဲ့ ဲ့ ေ�ကာင်မျိုးဝင်တရ
ိ စ�ာန်တစ်ေကာင်ဆက
ီ ေနသာ အတူတကွ ြမစ်ဖျားခံဆင်းသက်လာခဲ�့ က
တာပါ။
11
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
က�န်ေတာ်တို ့
ဘာမှမထူးဆန်းတဲ့
ဟိမ
ု ို
ေဆပီယန်စေတွ
်
ဟာလည်း
ဒီ�ု ိးစင်းတဲအ
့ မှနတ
် ရားဟာ
လ�ို � ဝှကခ
် ျက်တစ်ရပ်
ြဖစ်ခဖ
ဲ့ းူ ပါတယ်။
သတ�ဝါမိသားစုတစ်ခုမာှ
လူသမိ
ု း် ရဲ ့ တင်းတင်းကျပ်ကျပ်
့ င
ဟိမ
ု ို
ေဆပီယန်စေတွ
်
က
ဘယ်လဆ
ို က်စပ်မမ
� မ
ှ �ှိဘဲ သီးသနတ
် ့ ည်�ိှ�ကတယ်လသာ
ို ့
ပါဝင်ပါတယ်။
အဖံးု ကွယထ
် ားဆံးု
သူတဟာ
ို ့
ကိယ
ု က
့် ယ
ုိ က
် ယ
ို ်
တိရ စ�ာန်ေတွန ဲ ့
ေတွ� ြမင်ချင်�ကတယ်။
ဘယ်သတ�ဝါမိသားစုမာှ မှ မပါဝင်ဘ၊ဲ ညီအစ်က.ို . ဝမ်းကွဲ စတဲ့ ဘယ်လတ
ို ရ
ိ စ�ာန် အမျိုးေတွမလ
ှ ည်း မ�ှိဘးူ ။
အထူးသြဖင ့် တိရ စ�ာန် တစ်ေကာင်ေကာင်ကတစ်ဆင ့် ေမွးဖွားဆင်းသက်လာတယ်လို ့ လက်မခံချင်�ကဘူး။
သိေပမယ့
ု့
် တကယ်လက်ေတွ� မှာေတာ့ အဲဒလ
ီ မ
ို ဟုတပ
် ါဘူး။ �ကိုက်သည်ြဖစ်ေစ မ�ကိုက်သည်ြဖစ်ေစ
က�န်ေတာ်တလူ
ို ့ သားေတွဟာ
ေမျာက်ဝ�ံ ကီး
လိေခါ်တဲ
ု့
့
အေကာင်�ကီးမား�ပီး
ဆူဆည
ူ ည
ံ �
ံ ိတ
ှ ဲ့
သတ�ဝါမိသားစုေအာက်မာှ ပါဝင်�ကပါတယ်။ က�န်ေတာ်တနဲ
ို ့ ့ အနီးစပ်ဆးုံ အမျိုးေတွကေတာ့ ချင်ပန်ဇီေတွ၊
ေဂါ် ရီလာေမျာက်ဝေတွ
ံ
နဲ ့ ေအာ်ရန်အူတန် (orangutans) ေမျာက်ဝံေတွ ြဖစ်ပါတယ်။ ချင်ပန်ဇီေတွဟာ
် တ
ဲ့ ဲ ့
က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ့ အနီးစပ်ဆးုံ ဝမ်းကွအ
ဲ မျိုးေတွပါ။ လွနခ
�ှစ်ေပါင်း ၆ သန်းခနက
့်
ေမျာက်ဝအ
ံ မ
သမီး�ှစေကာင်
်
ေမွးဖွားခဲပ
ီ ထဲက တစ်ေကာင်က ချင်ပန်ဇီေတွအားလံးု ရဲ ့
့ ါတယ်။ အဲဒအ
တစ်ေကာင်မာှ
ြမစ်ဖျားခံရာ
ဘံမ
ု ခ
ိ င်ြဖစ်လာ�ပီး
အြခားတစ်ေကာင်ကေတာ့
လူသတ�ဝါအကုနလ
် းံု ရဲ ့
ြမစ်ဖျားခံရာ
ဘံမ
ု ခ
ိ င်ြဖစ်လာခဲပ
့ ါတယ်။
ဖံုး ဖိထား ေသာ လ�ို � ဝှကခ
် ျက်များ
က�န်ေတာ်တို ့ ဟိမ
ု ေဆပီ
ို
ယန်စေတွ
်
မာှ ဒီထ
် သက်မသာြဖစ်စရာေကာင်းတဲ့ လ�ို � ဝှကခ
် ျက်ေတွ
့ က်ပိ�ု ပီး စိတမ
ဖံးု ဖိထားတာ�ှိပါေသးတယ်။
က�န်ေတာ်တမှ
ို ့ ာ
အဲဒါကေတာ့
�ှိ�ု ံသာမက
အ�ိုငး် တိရ စ�ာန်ြဖစ်တဲ့
ေ�ှး�ှစေပါင်
်
းများစွာအချိနက
်
ဝမ်းကွေမျာက်
ဲ
ဝေဆွ
ံ
မျိုးေတွ
က�န်ေတာ်တမှ
ို ့ ာ
အြခားညီအစ်ကို
လူသားမျိုးစိတေတွ
်
လည်း �ှိခတ
ဲ့ ယ်ဆတ
ုိ ာပါပဲ။ ေလာက�ကီးမှာ က�န်ေတာ်တသာလ�င်
ို ့
တစ်ခတ
ု ည်းေသာ
လူသားေတွြဖစ်တယ်လို ့ လက်ခံယဆ
ူ တာ
�ှစေပါင်
်
း
၁၀,၀၀၀
အတွငး် မှာ
အ�ိုးစွဲအကျငပ
့် ါေန�ကပါ�ပီ။
ကမ�ာေပါ်တွင ်
အေ�ကာင်းကေတာ့ လွနခ
် ဲတ
့ ဲ့
တစ်ခတ
ု ည်းကျန်ရစ်ေတာတ
့ ဲ့
လူသားမျိုးစိတဆ
် လ
ုိ ို ့
က�န်ေတာ်တို ့ လူသားမျိုးစိတပ
် ဲ �ှိတာမိြဖစ်
ု ့ ပါတယ်။ သိတိ
ု့ င
ု ေအာင်
်
လူသား (human) ဆိတ
ု ဲ့ စကားလံးု ရဲ ့
အဓိပာ� ယ်အစစ်အမှနက
် ‘မျိုးစု ဟိမ
ု ို တွငပ
် ါဝင်ေသာ တိရ စ�ာန်’ (an animal belonging to the genus
Homo) ြဖစ်ပါတယ်။ �ပီးေတာလ
ု ို ေဆပီယန်စ် အပါအဝင် ဒီမျိုးစု ဟိမ
ု ို မှာပါဝင်တဲ့
့ ည်း က�န်ေတာ်တို ့ ဟိမ
အြခားလူသားမျိုးစိတမ
် ျားစွာလည်း
အနာဂတ်ကာလမှာ
အရင်က
က�န်ေတာ်တဟာ
ို ့
မဟုတတ
် လ
ဲ့ သ
ူ ားေတွ)နဲ ့
�ှိခဖ
ဲ့ းူ ပါတယ်။
ေဆပီယန်စစ်
ေနာက်တစ်�ကိမ်
ဒါတင်မကပဲ
မဟုတတ
် ဲ့
သိပ်မေဝးေတာတ
့ ဲ့
လူသားေတွ
ယှဉ်�ပိုင်ရင်ဆင
ုိ လ
် ာရ�ိင
ု တ
် ဲ့
12
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
(က�န်ေတာ်တို ့
အေ�ကာင်းကို
ဒီစာအုပ်ေနာက်ဆးုံ အပိင
ု း် မှာ ဖတ်ရမှာပါ။ အဲဒအ
ီ ချက်ကို �ှငး် လင်းေစဖိအတွ
ု့
က် ဟိမ
ု ို ေဆပီယန်စ် မျိုးစိတမ
် ာှ
ပါဝင်တဲ့ အုပ်စဝ
ု င် (က�န်ေတာ်တို လက်
�ိှလသ
ူ ားေတွ) ကို ရည်��နး် ေြပာဆိလ
ု တ
ို အ
ဲ့ ခါ ေဆပီ ယန်စ် (Sapiens)
့
လို ့ က�န်ေတာ်သးုံ ��နး် ပါမယ်။ တဆက်တည်းမှာပဲ မျိုးစု ဟိမ
ု ို မှာ ပါဝင်တဲ့ လူသားမျိုးစိတေတွ
်
(ေဆပီယန်စ၊်
နီအန်တာတယ်လ၊ူ မတ်တပ်လ-ူ ဟိမ
ု ို အီရက်တပ်စ် စသည်တ)ို ့ အကုနး် လံးု ကို ရည်��နး် ေြပာဆိလ
ု တ
ို အ
ဲ့ ခါ
လူသတ� ဝါ (human) ဆိတ
ု ဲ့ စကားလံးု ကို အသံးု ြပုပါမယ်
့ ။
လွနခ
် ဲတ
်
း ၂ သန်းခွက
ဲ
အေ�ှ �အာဖရိကမှာ ေတာင်ပိင
ု း် ေမျာက်ဝံ လို ့ အဓိပာ� ယ်ရတဲ့
့ ဲ့ �ှစေပါင်
ေ�ှးဦးေမျာက်ဝမ
ံ ျိုးစုဝင် ေအာ်စထရာလိပ
ု ီးသိကပ်စ် (Australopithecus) ကေနတစ်ဆင ့် လူသတ�ဝါများ
စတင် ဆငက
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲလာခဲ�့ ကတယ်။ လွနခ
် ဲတ
့ ဲ့ �ှစ် ၂ သန်း ဝန်းကျင်ေရာက်ေတာ့
ေ�ှးဦးလူသတ�ဝါ
် ့ ဲ့
အချို �ဟာ သူတဇာတိ
ို ့
ေြမကိစ
ု န
ွ ခ
် ့ ာွ �ပီး အာဖရိကေြမာက်ပိင
ု း် ၊ ဥေရာပ နဲ ့ အာ�ှေဒသက �ကီးမားကျယ်ြပနတ
ေဒသေတွဆက
ီ ို ခရီးထွက�် ပီးအေြခချေနထိင
ု ခ
် �ဲ့ ကတယ်။ ထိန
ု ည်းတူပဲ ေြမာက်ဥေရာပက �ှငး် ေတာအုပ်ထမ
ဲ ာှ
အသက်�ှငက
် ျန်ဖိအတွ
ု့
က�
် ုနး် ကန်ရတာဟာ
အင်ဒနို းီ �ှားက
အပူပိင
ု း် ေတာအုပ်မာှ
အသက်�ှငက
် ျန်ဖိနဲ
ု့ ့
ယှဥ်ရင် ကွြဲ ပားတဲစ
့ �ိုကလ
် က�ဏာေတွကို လိအ
ု ပ်တအ
ဲ့ တွက် လူသတ�ဝါေတွရဲ ့ ပမာဏဟာ ကွြဲ ပားတဲပ
့ ံစ
ု န
ံ ဲ့
ဆငက
့် တ
ဲ းို တက်လာခဲတ
့ ယ်။
ရလဒ်အေနနဲေတာ
့
့
သိသသ
ိ ာသာကွြဲ ပား�ကတဲ့
လူသတ�ဝါမျိုးစိတေတွ
်
ြဖစ်တည်လာြခင်းြဖစ်�ပီး မျိုးစိတတ
် စ်ခခ
ု ျင်းစီကို သိပံပ
� ညာ�ှငေတွ
်
က ဟိတ�် ကီးဟန်�ကီး လက်တင်အမည်
ေတွ မှညထ
့် ား�ကပါတယ်။
လွနခ
် ေသာ
ဲ့
�ှစ် ၂ သန်းေကျာ်ကစ�ပီး ဥေရာပနဲ ့အာ�ှတက
ို အ
် ေနာက်ပိင
ု း် က လူသတ�ဝါေတွဟာ ဟိမ
ု ို
နီအန်ဒါတယ်လင်စစ်စ်
(Homo
neanderthalensis
-
နီအန်ဒါေတာင်�ကားမှ
လူသား)
အြဖစ်ကို
ဆငက
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲခတ
ဲ့ ယ်။ သူတကိ
ို ့ ု နီအန်ဒါတယ်လေ
ူ တွ (Neanderthals) ဆိ�ု ပီး အများကသိပါတယ်။
နီအန်ဒါတယ်ေတွဟာ
က�န်ေတာ်တို ့
ေဆပီယန်စေတွ
်
ထက်
ပိမ
ု တ
ို တ
ု ခ
် င
ို သ
် န်စမ
ွ း် �ပီး
အာ�ှ-ဥေရာပ
အေနာက်ပိင
ု း် က ေရခဲေခတ်ရဲေအးခဲ
တရ
ဲ့ ာသီဥတု�င
ှ ့် ယဉ်ပါး�ကတယ်။ အာ�ှတက
ို ရ
် ဲ ့ အေ�ှ � ပိင
ု း် ကျတဲ့
့
ံ့
င
ု ခ
် �ဲ့ ကတယ်။
ေဒသေတွမာှ ေတာ့ ဟိမ
ု ို အီရက်တပ်စ် (Homo erectus - မတ်တပ်လ)ူ ေတွ ပျံ� �ှေနထိ
အဲဒမ
ီ တ်တပ်လေတွ
ူ
ဟာဆိရ
ု င်
�ှစေပါင်
်
း
၂
သန်းနီးပါးအထိ
�ှငသ
် န်ခ�ဲ့ ကတဲအ
့ တွက်
သက်တမ်းအ�ကာ�ှညဆ
် းုံ လူသားမျိုးစိတေတွ
်
ြဖစ်ပါတယ်။ အဲဒစ
ီ ခ
ံ ျိနက
် ို က�န်ေတာ်တို ဟိ
ု ို ေဆပီယန်စေတွ
်
့ မ
ချိုးဖျက်ဖို ့ မြဖစ်�င
ို ဘ
် းူ လို ့ ေြပာရမှာပါ။ က�န်ေတာ်တို ့ ဟိမ
ု ို ေဆပီယန်စေတွ
်
ဟာ လက်�ိှအချိနက
် ေန
ေနာင်�စ
ှ ေပါင်
်
း တစ်ေထာင်အထိ ဆက်လက်�ှငသ
် န်ေန�ကဦးမလားဆိတ
ု ာ သံသယ�ှိဖယ
ွ ြ် ဖစ်တအ
ဲ့ တွက် �ှစ်
၂ သန်း ဆိတ
ု ဲ့ အချိနဟ
် ာ က�န်ေတာ်တို လံ
ု မ
် မှ�
ီ င
ို မ
် ယ့အ
် ရာပဲ ြဖစ်ပါတယ်။
့ းု ဝလိက
ု ေတာင်
ို
�ကားမှ
အင်ဒနို းီ �ှားက ဂျာဗားက�န်းမှာေတာ့ ဟိမ
ု ို ဆိလ
ု န
ွ စ
် စ်စ် (Homo soloensis - ဆိလ
လူသား)ေတွ ေနထိင
ု ခ
် �ဲ့ ကတယ်။ သူတဟာ
ို ့
အပူပိင
ု း် ေဒသတွင ် သဟဇာတြဖစ်စာွ အသက်�ှငခ
် တ
ဲ့ ယ်။
13
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ထိန
ု ည်းတူပဲ
အင်ဒနို းီ �ှားက
ဖေလာ်ရက်စ်က�န်း(Flores)မှာေတာ့
ေ�ှးဦးလူသတ�ဝါတချို �ဟာ
လူေကာင်ေသးည�က် သွားတဲအ
့ ြဖစ်ကို �ကံုေတွ� ခဲရ
ီ သ
ူ တ�ဝါေတွဟာ ဖေလာက်ရက်စ်က�န်းေပါ်
့ တယ်။ အဲဒလ
စေရာက်သာွ းတဲ့ အချိနမ
် ာှ ပင်လယ်ေရမျက်�ာှ ြပင်ဟာ အထူးနိမေနခဲ
့်
တ
ဲ့ တွက် ပင်မကုနး် ေြမ(အာ�ှတက
ို )်
့ အ
ကေန အလွယတ
် ကူ သွားလာလို ့ ရခဲတ
့် က်လာတဲအ
့ ခါမှာေတာ့
့ ယ်။ ေနာင်ကို ပင်လယ်ေရမျက်�ာှ ြပင် ြမငတ
အဲဒလ
ီ သ
ူ တ�ဝါတချို �ဟာ အစာေရစာ�ှားပါးတဲ့ အဲဒက
ီ �န်းေပါ်မှာ ပိတမ
် ခ
ိ ဲ�့ ကတယ်။ ဒီလန
ို ဲ ့ အစာေရစာ
ပိလ
ု အ
ို ပ်တဲ့
လူေကာင်�ကီးတဲသ
့ ေတွ
ူ
အရင်ေသဆံးု �ပီး
ေသးည�က်တလ
ဲ့ ေတွ
ူ
ကတာ့
ပိအ
ု သက်�ှငခ
် င
ွ ့်
ရခဲ�့ ကတယ်။ ေနာင်မျိုးဆက်များစွာ�ကာတဲအ
့ ခါ ဖေလာ်ရက်စ်က�န်းက လူသတ�ဝါေတွ လူပလ
ု သ
ူ ားေတွ
� ညာ�ှငေတွ
်
က အမည်ေပးထားတဲ့
ြဖစ်လာခဲတ
ု ို ဖေလာ်ရန်စစ်စ် (Homo floresiensis) လို ့ သိပံပ
့ ယ်။ ဟိမ
ထူြခားတဲ့ ဒီလသ
ူ တ�ဝါမျိုးစိတဟ
် ာ ၁ မီတာ (၃ေပ ၃လက်မ) သာ�ှည�် ပီး ကိယ
ု အ
် ေလးချိနက
် လည်း ၂၀
ီ သ
ူ တ�ဝါ လူပက
ု ေလးေတွဟာ ေကျာက်လက်နက်အမျိုးမျိုး
ကီလထ
ို က် မပိပ
ု ါဘူး။ သိတိ
ု့ င
ု ေအာင်
်
အဲဒလ
ြပုလုပ်�င
ို ခ
် ဲ�့ ပီး အဲဒက
ီ �န်းေပါ်က ဆင်အချို �ကပ
ို ါ အခါအားေလျာ်စာွ အမဲလက
ို ခ
် �ဲ့ ကတယ်။ ဒါေပမယ့လ
် ည်း
ဒီေနရာမှာ
မ�မ�တတ
ေြပာရမယ်ဆရ
ုိ င်
အဲဒဆ
ီ င်ေတွကလည်း
ယခုလက်�ိှဆင်ေတွလို
မဟုတဘ
် ဲ
ဆင်ပမ
ု ျိုးစိတေတွ
်
ပဲ ြဖစ်ပါတယ်။
သက�ရာဇ်၂၀၁၀
ခု�စ
ှ မ
် ာှ
က�န်ေတာ်တို ့ လူသားေတွရဲ ့ ေပျာက်ဆးုံ ေနတဲ့
အြခားညီအစ်ကို
မျိုးစိတတ
် စ်ခုကို လံးု ဝေပျာက်ဆးုံ သွားေတာမ
ို ခ
် ပ
ဲ့ ါတယ်။ သိပံပ
� ညာ�ှငေတွ
်
က
့ ယ့် အြဖစ်ကေန ကယ်ဆယ်�င
ဆိက
ု ေဘးရီ
်
းယားက
ဒီနဆ
ီ ဗ
ုိ ာ(Denisova
လူလက်
ေချာင်းတစ်ခုကို
့
အဲဒလ
ီ က်ေချာင်းဟာ
ေတွ� �ှိခ�ဲ့ ကတယ်။
အရင်က
cave)
ဂူကို
တူးေဖာ်တအ
ဲ့ ခါ
မျိုး�ိုးဗီဇဆိင
ု ရ
် ာ
က�န်ေတာ်တမ
ို ့ ေတွ� �ှိဖးူ တဲ့
ခွြဲ ခမ်းစိတြ် ဖာမ�
�ုပ်�ကင်းြဖစ်ေနတဲ့
လုပ်လက
ို တ
် အ
ဲ့ ခါ
လူသားမျိုးစိတအ
် သစ်တခုရဲလက်
ေချာင်း
့
ြဖစ်ေနပါတယ်။ ဒါေ�ကာင ့် အဲဒမ
ီ ျိုးစိတက
် ို ဟိမ
ု ို ဒီနဆ
ီ ဗ
ုိ ာ (ဒီနဆ
ီ ဗ
ုိ ာ လူသတ�ဝါ) လို ့ အမည်ေပးခဲ�့ ကတယ်။
က�န်ေတာ်တို ့ လူသားေတွမာှ
ေပျာက်ဆးုံ ေနတဲ့
အြခားလူသားမျိုးစိတအ
် �ွယဝ
် င်ေတွ
အြခားဂူေတွ၊
ေနဦးမယ်ဆတ
ုိ ာ ဘယ်သသ
ူ �
ိ င
ို ပ
် ါမလဲ
က�န်းေတွ၊ အရပ်ေဒသေတွမာှ ဘယ်ေလာက်�ှာေဖွေတွ� �ှိဖို ကျန်
့ ။1
့
0
ဥေရာပနဲ ့
အာ�ှမာှ
လူသတ�ဝါေတွ
ဆငက
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲလာေနတဲ့
တချိနတ
် ည်းမှာပဲ
အေ�ှ �အာဖရိကမှာလည်း ဆငက
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲြခင်းဟာ ရပ်တနမ
် ့ ေနခဲပ
ပခ
ု က် (cradle of
့ ါဘူး။ လူဇာတိ
့
humanity)
က
များစွာေသာလူသတ�ဝါမျိုးစိတအ
် သစ်ေတွကို
ဆက်လက်ြပုစုပျိုးေထာင်ေနခဲတ
့ ယ်။
ဥပမာအားြဖင ့် ဟိမ
ု ို �ူ ေဒါဖန်စစ်စ် (Homo rudolfensis - �ူ ေဒါဖ်အုင
ိ မ
် ှ လူသား) နဲ ့ ဟိမ
ု ို အာဂတ်စတာ
1
(စကားချပ်) ၂၀၁၃ ခု�စ
ှ မ
် ာှ ေတာင်အာဖရိက�ိင
ု င
် ံ ဂျိုဟန်နပ်စဘ
် တ် �မို �အနီးက Rising Star ဂူက Dinaledi ဆိတ
ု ဲ့
လ�ဏ
ိ ဂ
် အ
ူ ကနထ
့် မ
ဲ ာှ လူသားမျိုးစိတအ
် သစ်တစ်ခရ
ု ဲ �ု့ ပ်�ကင်းနမူနာ များစွာ �ှာေဖွေတွ� �ှိခ�ဲ့ က�ပီး
အဲဒလ
ီ သ
ူ တ�ဝါမျိုးစိတသ
် စ်ကို နေလဒီလသ
ူ ား (Homo naledi) လို အမည်
ေပးခဲ�့ ကပါတယ်။
့
14
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
(Homo ergaster- Working Man အလုပ်လပ
ု ်ေနေသာလူသား) စတာေတွ �ှိတယ်။ ေနာက်ဆးုံ ေတာ့
ဟိမ
ု ေဆပီ
ို
ယန်စ်
လို ့ ပညာသားမပါစွာ
အမည်ေပးထားတဲ့
(Homo
sapiens
–
Wise
Man
ပညာဉာဏ်�ိှေသာလူသား) က�န်ေတာ်တလူ
ို ့ သားမျိုးစိတပ
် ဲ ြဖစ်ပါတယ်။
ဒီလသ
ူ တ�ဝါ
ေသးည�က်တလ
ဲ့ ေတွ
ူ
ြဖစ်သလို
တချို �က
မျိုးစိတတ
် ချို � ရဲအဖွ
့ ဲ�ဝင်ေတွက
�ကီးမားတုတခ
် င
ို သ
် လို
တချို �ကေတာ့
ြဖစ်�ကပါတယ်။ တချို �က �ကမ်းတမ်း�ပီး ေ�ကာက်စရာေကာင်းတဲ့ အမဲလက
ို မ
် ဆ
ု းုိ
ေအးေဆးတဲအ
့ သီးအရွ က�
် ှာေဖွစားေသာက်သေတွ
ူ
သာ
က�န်းတစ်က�န်းတည်းေပါ်မှာ အသက်�ှငေနထိ
်
င
ု ခ
် �ဲ့ ပီး အြခားမျိုးစိတေတွ
်
ကေတာ့
ြဖစ်ပါတယ်။
တချို �က
ကမ�ာတ
ို �် ကီးေတွဆီ
့ က
လှညလ
့် ည်သာွ းလာ ေနထိင
ု ခ
် �ဲ့ ကတယ်။ ဒါေပမယ့် သူတအားလံ
ို ့
းု ဟာ မျိုးစု ဟိမ
ု ို (genus Homo) ေအာက်မာှ
ပါဝင်�က�ပီး သူတအားလံ
ို ့
းု ဟာ လူသတ�ဝါေတွ ြဖစ်�ကပါတယ်။
ပံု ၂။ ခနမ
့် န
ှ း် ြပန်လည်တည်ေဆာက်ထားေသာ က�န်ေတာ်တ၏
ို ့ ညီအစ်ကမ
ို ျားြဖစ်သည့် (ဘယ်မှ ညာ သိ)ု ့ ဟိမ
ု ို
�ူ ေဒါဖန်စစ်စ် (အာဖရိက အေ�ှ � ပိင
ု း် )၊ ဟိမ
ု ို အီရက်တပ်စ် (အေ�ှ �အာ�ှ) �ှင ့် ဟိမ
ု ို နီအန်ဒါတယ်လန်းစစ်စ)်
(ဥေရာပ �ှင ့် အေနာက်အာ�ှ) တိအားလံ
ု့
းု သည် လူသတ�ဝါများ ြဖစ်�ကသည်။
လူသတ�ဝါတိရဲ
ု ့ ့ ဆငက
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲပံန
ု ပတ်
ဲ ့ သက်�ပီး လူအများမှားယွငး် ယူဆေန�ကတဲ့ အရာတစ်ခ�
ု ိှပါတယ်။
အဲဒါက အာဂတ်စတာလူ(အလုပ်လပ
ု ်ေနေသာလူ) ကေန အီရက်တပ်စ်လူ (မတ်တပ်လ)ူ အဲဒက
ီ တစ်ဆင ့်
နီအန်ဒါတယ်လ၊ူ ေနာက်ဆးုံ ကျမှ က�န်ေတာ်တို ့ ေဆပီယန်စေတွ
်
အြဖစ် လူသတ�ဝါေတွဟာ မျဉ်းေြဖာငပ
့် ံ စ
ု ံန ဲ ့
တစ်ေ�ကာင်းတည်း
ဆငက
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲလာတယ်လို ့ ြပထားြခင်းပါ။
ဒီမျဉ်းေြဖာငပ
့် ံ စ
ု ံက
ကမ�ာေပါ်မှာ
လူသတ�ဝါေတွဟာ တစ်ချိနမ
် ာှ တစ်မျိုးတည်းသာ အသက်�ှငခ
် ဲပ
ုိ ဲ့ လွမ
ဲ ာှ းအြမင်ကေပးပါတယ်
ို
။
့ ါတယ်ဆတ
ဒါတင်မက အေစာပိင
ု း် ကလူသတ�ဝါမျိုးစိတေတွ
်
ဟာ လက်�ိှက�န်ေတာ်တလူ
ို ့ သားေတွန ဲ ့ ပံစ
ု ံတတ
ူ ဲ့ အရင်က
လူသားေတွသာြဖစ်တယ်လို ့ ထင်ြမင်ြခင်းြဖစ်ပါတယ်။ တကယ်တမ်းမှာေတာ့ လွနခ
် တ
ဲ့ ဲ့ �ှစေပါင်
်
း ၂ သန်း
ဝန်းကျင်ကေန �ှစတ
် စ်ေသာင်းဝန်းကျင်အထိ တူညတ
ီ အ
ဲ့ ချိနတ
် စ်ချိနတ
် ည်းမှာပဲ ကမ�ာ�ကီးဟာ များြပားလှတဲ့
15
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
လူသားမျိုးစိတအ
် မျိုးမျိုးရဲ ့
ေနထိင
ု ရ
် ာအိမြ် ဖစ်ခဲပ
့ ါတယ်။
ဒါဟာ
ဘာေ�ကာငမ
့် ြဖစ်�င
ို ရ
် မှာလဲ။
ဒီေနအချိ
နမ
် ာှ လည်း ဝက်ဝံမျိုးစိတအ
် မျိုးမျိုး - ဝက်ဝံညုိ ၊ ဝက်ဝန
ံ က်၊ ဂရီဇလီ ဝက်ဝ�ံ ကီး၊ ပိလ
ု ာဝက်ဝံ
့
စသည်ြဖင ့် �ှိ�ကပါတယ်။ ကမ�ာေြမေပါ်မှာ သွားလာေနထိင
ု ခ
် ဲ့ လူသားမျိုးစိတအ
် နည်းဆံးု (၆) မျိုးေလာက်�ိှခဲ့
ပါတယ်။ လွနခ
် တ
ဲ့ ဲ့ �ှစေပါင်
်
းများစွာကလို လူသားမျိုးစိတအ
် မျိုးမျိုး မ�ှိဘဲ က�န်ေတာ်တေဆပီ
ို ့
ယန်စေတွ
်
သာ
သီးသနက
် ့ ျန်�ိှေတာတ
့ ာဟာ
နည်းနည်းေတာ့
ထူးဆန်းပါတယ်။
ဒါကလည်း
က�န်ေတာ်တို ့
တရားခံြဖစ်ေကာင်းြဖစ်�င
ို ပ
် ါတယ်။ မ�ကာခင်မာှ က�န်ေတာ်တသိ
ို ့ လာရမှာက က�န်ေတာ်တို ့ ေဆပီယန်စ်
ေတွမာှ
က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ့ တြခားညီအစ်ကလ
ို သ
ူ တ�ဝါမျိုးစိတေတွ
်
န ဲ ့ ပတ်သက်တအ
ဲ့ ေ�ကာင်းအရာေတွကို
ချိုး�ှမ
ိ ထ
် ားဖိအတွ
ု့
က် က�န်ေတာ်တမှ
ို ့ ာ အေ�ကာင်းြပေကာင်းေကာင်းေတွ�ိတ
ှ ယ် ဆိတ
ု ာကိပ
ု ါ။
စဉ်းစား�ိင
ု ြ် ခင်း ၏ အဖိုး အခ
အချင်းချင်း ကွြဲ ပားြခားနားမ�ေတွများစွာ�ှိေပမယ့လ
် ည်း လူသားမျိုးစိတေတွ
်
မာှ လူသားြဖစ်မန
ှ း် သိသာေစတဲ့
တူညတ
ီ ဝ
ဲ့ ေ
ိ သသစ�ိုကလ
် က�ဏာေတွ ပိင
ု ဆ
် င
ုိ �် ကပါတယ်။ အသိသာထင်�ာှ းဆံးု က တြခားတိရ စ�ာန်ေတွန ဲ ့
��င
ိ း် ယှဉ်လိက
ု ရ
် င် လူသတ�ဝါများေတွမာှ အလွနတ
် ရာ�ကီးမားတဲဦ
့ းေ�ှာက် �ှိပါတယ်။ ကိယ
ု အ
် ေလးချိန ် ၆၀
ကီလ�
ို ိှတဲ့ �ိတိ
ု့ က
ု သ
် တ�ဝါေတွဟာ ပျမ်းမ�အားြဖင ့် ၂၀၀ ကုဗစင်တမ
ီ တ
ီ ာ အရွ ယဦ
် းေ�ှာက် �ှိ�ကပါတယ်။
လွနခ
် ဲတ
်
း ၂.၅ သန်းက အေစာဆံးု လူသားေယာက်ျားေတွန ဲ ့ မိနး် မေတွရဲ ့ ဦးေ�ှာက်ဟာ ၆၀၀
့ ဲ့ �ှစေပါင်
ကုဗစင်တမ
ီ ီတာခန ် ့ အရွ ယ်အစား�ှိခဲပ
ေဆပီယန်စေတွ
်
ဟာ ပျမ်းမ� ၁၂၀၀ ကေန ၁၄၀၀
့ ါတယ်။ ဒီေနေခတ်
့
ကုဗစင်တမ
ီ ီတာအထိ�ိှတဲ့
ဖျတ်လတ်တဦ
ဲ့ းေ�ှာက်ကို
ပိင
ု ဆ
် င
ုိ �် ကပါတယ်။
နီအန်ဒါတယ်လေတွ
ူ
ရဲ ့
ဦးေ�ှာက်ဟာ ပိလ
ု ေတာင်
ို ့
�ကီးမားပါေသးတယ်။
တကယ်ဆုိ ဆင်ကေြပာင်
ဲ့
းလဲြခင်းြဖစ်စဉ်က ပိမ
ု �ို ကီးမားတဲဦ
့ းေ�ှာက်ေတွကို ေရွ းချယ်ဦးစားေပးမယ်
ဆိတ
ု ာ က�န်ေတာ်တစဉ်းစားစရာ
ို ့
ေတာင် မလိတ
ု အ
ဲ့ ချက်ြဖစ်ပါတယ်။ က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ အသိ
ဉာဏ်ြမငမ
့် ားမ� ကို
့
က�န်ေတာ်တို ့ အလွန�
် စ
ှ ်သက်ဂဏ
ု ယ
် �ူ ကတဲအ
့ တွက်
စွမး် အား�ကီးေလ
ု
းေလလို ့
ပိေကာင်
အသိဉာဏ်စမ
ွ း် အားနဲပတ်
့ သက်လာရင်
က�န်ေတာ်တို ့
ယူဆ�ကတယ်။
ဦးေ�ှာက်
အဲဒလ
ီ သ
ို ာြဖစ်မယ်ဆရ
ုိ င်
ေ�ကာင်မျိုး�ွယဝ
် င် မိသားစုေတွကလည်း ကဲကလ
ု သခင်္ျာ တွက�
် င
ို တ
် ေ�ကာင်
ဲ့
ေတွကို ေမွးထုတေပး�ိ
်
င
ု မ
် ာှ ပါ။
ဝက်ေတွအေနနဲ ့ လည်း အခုချိနေလာက်
်
ဆရ
ုိ င် သူတရဲ
ို ့ ကိ
ု ပ
် ိင
ု ် အာကာသအစီအစဉ်ေတွ လ�တတ
် င်�င
ို ်
့ ယ
ေနသငပ
့် ါ�ပီ။
ဘာေ�ကာငမ
့် ျား
တိရ စ�ာန်ေလာက�ကီး
တစ်ခလ
ု းံု မှာ
�ကီးမားတဲဦ
့ းေ�ှာက်ေတွပိင
ု ဆ
် င
ုိ မ
် �
အလွန�
် ှားပါး ရတာပါလဲ။
တကယ်တမ်းမှာေတာ့ �ကီးမားတဲဦ
့ းေ�ှာက်ဟာ ကိယ
ု ခ
် ��ာအတွက် �ကီးေလးတဲ့ အားအင်ကန
ု ခ
် မ်းမ�
ကို ြဖစ်ေစပါတယ်။ အထူးသြဖင ့် �ကီးမားတဲဦ
့ းေခါင်းခွ�
ံ ု ိးနဲ ့ ဖံးု အုပ်ထားတဲ့ ဒီဦးေ�ှာက်ကို သွားေလရာ
16
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
သယ်ေဆာင်ရတာကလည်း မလွယပ
် ါဘူး။ �ပီးေတာ့ ဦးေ�ှာက်အတွက် အစာေရစာေတွကို ပံပ
့ ိးု ရတာကို
ပိခ
ု က်ခဲပါတယ်။ ဟိမ
ု ေဆပီ
ို
ယန်စ် ေတွမာှ ဦးေ�ှာက်ဟာ ကိယ
ု ခ
် ��ာစုစေပါင်
ု
းအေလးချိနရ
် ဲ ့ ၂ သိမဟု
ု ့ တ် ၃
ရာခိင
ု �
် န� း် ပဲ�ိပ
ှ ါတယ်။ ဒါေပမယ့် ခ��ာကိယ
ု ် �ငိမ်သက်အနားယူေနတဲအ
့ ချိနမ
် ာှ ေတာင် လူဦ့ းေ�ှာက်ဟာ
လူခ��
ု ရ
် ဲစွ့ မး် အင်
့ ာကိယ
၂၅ရာခိင
ု �
် န� း် ကို
သံးု စွပ
ဲ ါတယ်။
��င
ိ း် ယှဉ်ြပရမယ်ဆရ
ုိ င်
တြခားေမျာက်ဝေတွ
ံ
ရဲ ့
ဦးေ�ှာက်ဟာ သူတခ��
ို ့ ာကိယ
ု ရ
် ဲစွ့ မး် အင် ၈ ရာခိင
ု �
် န� း် ပဲ သံးု စွဲပါတယ်။ ေ�ှးဦးလူသတ�ဝါေတွဟာ သူတရဲ
ို ့ ့
�ကီးမားတဲဦ
့ းေ�ှာက်အဖိးု အခကို နည်း၂နည်းြဖင ့် ေြဖ�ှငး် ခဲတ
့
ာ
့ ယ်။ ပထမနည်းကေတာ့ အစာ�ှာတဲေနရာမှ
အချိနက
် ို ပိမ
ု အ
ို သံးု ချြခင်းြဖစ်�ပီး ဒုတယ
ိ နည်းကေတာ့ သူတရဲ
ို ့ ့ �ကက်သားေတွ ေသးကျံု �သာွ းခဲြ့ ခင်းပဲ
ြဖစ်ပါတယ်။ အစိးု ရတစ်ခုက ကာကွယေရအသံ
်
းု စရိတေတွ
်
ကို ပညာေရးစရိတထ
် ဲ ေဝမ�လိက
ု သ
် လိပ
ု ဲ ေ�ှးဦး
လူသတ�ဝါေတွဟာ
လက်ေမာင်း�ကက်သားကစွမး် အင်ေတွကို
ဦးေ�ှာက်ဆလ
ဲ ေတွ
်
ဆီ
ခွဲေဝခဲ�့ ကတယ်။
အာဖရိက�ှိ ဆဗားနားေဒသမှာ အသက်�င
ှ သ
် န်ဖိအတွ
ု့
က် ဒါဟာ မှနက
် န်တန
ဲ့ ည်းဗျူဟာြဖစ်တယ်ဆတ
ုိ ာ
ု ါဘူး။ ချင်ပန်ဇီေမျာက်တစ်ေကာင်ဟာ လူသားတစ်ေယာက်န ဲ ့ စကား�ိင
ု ေြပာတဲ
်
အ
့ ခါ
အထူးေြပာစရာမလိပ
မယှဉ်�ိင
ု ပ
် ါဘူး။ ဒါေပမယ့် သူက အဲဒလ
ီ က
ူ ို အဝတ်�ုပ်ေလးတစ်ခုလို အသာေလး တစ်စစီဆတ
ု �် ဖဲပစ်�င
ို ်
ပါတယ်။
အခုဆရ
ုိ င်ြဖင ့် �ကီးမားတဲဦ
့ းေ�ှာက်ပိင
ု ဆ
် င
ုိ ရ
် ြခင်းရဲအကျိ
ုးကို က�န်ေတာ်တို ့ ေကာင်းေကာင်းခံစား
့
ေနရပါ�ပီ။
ဘာေ�ကာငလ
့် ဆ
ဲ ေတာ
ုိ
့
ချင်ပန်ဇီများထက်ပိြု မန်ေအာင်
သွားလာ�ိင
ု ဖ
် ို ့ ေမာ်ေတာ်ကားေတွ
က�န်ေတာ်တထု
ို ့ တလ
် ပ
ု ်�ကတယ်။ ချင်ပန်ဇီေတွန ဲ ့ နပန်းလံးု စရာမလိဘ
ု ဲ ေဘးကင်းတဲအ
့ ကွာအေဝးကေန
ပစ်�င
ို ဖ
် ို ့ ေသနတ်ေတွထတ
ု �် ကတယ်။ ဒါေပမယ့လ
် ည်း ဒီ ကားေတွ၊ ေသနတ်ေတွဆတ
ုိ ာ မ�ကာေသးမီကမှ
ေပါ်ေပါက်လာတဲ့ အရာေတွြဖစ်ပါတယ်။ လွနခ
် တ
ဲ့ ဲ့ �ှစေပါင်
်
း ၂ သန်းေကျာ်ကစ�ပီး လူသတ�ဝါေတွရဲ ့
ဦးေ�ှာက်အာ�ံုေ�ကာကွနရ
် က်ဟာ �ကီးထွားသထက်�ကီးလာခဲတ
့်
လက်နက်
့ ယ်။ ဒါေပမယ့် မီးသငေကျာက်
တချို � �ှင ့် သစ်သားခ�န်ေတွကလွ�ဲ ပီး
သေလာက်ပါပဲ။ ဒါဆိရ
ု င်ြဖင ့်
လူသတ�ဝါေတွရဲဦး့ ေ�ှာက်အစွမး် ထက်မက
� ို
ြပသစရာ
ဘာမှမ�ှိခဲ့
လွနခ
် ဲတ
ဲ့ �ီ စ
ှ ေပါင်
်
း ၂ သန်းအတွငး် မှာ ဆငက
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲြခင်းြဖစ်�ပီး
့ ဒ
ု့ က
ု တ
် ာပါလဲ။ “ဘာေ�ကာငမ
့် န
ှ း်
လူသတ�ဝါေတွရဲ ဦး
ု့
က် ဘယ်အရာကများ တွနး် ပိလိ
့ ေ�ှာက်�ကီးမားလာဖိအတွ
မသိပါ” လိသာ
ု ့ က�န်ေတာ်တအ�ိ
ုိ ့ ု း�ှငး် ဆံးု ဝန်ခရ
ံ ပါလိမ်မ
့ ယ်။
လူသတ�ဝါြဖစ်ေ�ကာင်းေြပာလိရတဲ
ု ့ ့ ေနာက်လက�ဏာတစ်ခုက ေြခ ၂ ေချာင်းနဲ ့ မတ်တပ်ရပ်
လမ်းေလ�ာက်ြခင်းပဲ
ြဖစ်ပါတယ်။
ရန်သက
ူ ေတွ
ို
� ြမင်ဖိုြဖစ်
့ ေစ၊
အာဖရိကေဒသက
ို ဖ
် ိြဖစ်
ု ့ ေစ
အမဲလက
ဆဗားနားြမက်ခင်းြပင်မာှ
ပိလ
ု ယ
ွ က
် ပ
ူ ါတယ်။
ဒါအြပင်
့
မတ်တပ်ရပ်ြခင်းက
လမ်းေလ�ာက်တအ
ဲ့ ခါ
အသံးု မြပုရတဲ့ လက်ေတွဟာ ေကျာက်တးံု များပစ်ေပါက်ဖိ၊ု ့ အချက်ြပဖို ့ စတဲ့ အြခားကိစေတွ
�
အတွက်
အသံးု ဝင်လာတယ်။
လက်ေတွနလု
ဲ ့ ပ်ေဆာင်�င
ို တ
် ဲ့
အရာေတွများလာေလေလ
အဲဒလ
ီ က်ေတွကို
17
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ပိင
ု ဆ
် င
ုိ သ
် ေတွ
ူ
အေနနဲ ့
လက်ဖဝါးနဲ ့
အသက်�ှငေအာင်
်
ြမင်ဖိအခွ
ု ့ ငအ
့် လမ်း
လက်ေချာင်းေတွမာှ
အာ�ံုေ�ကာေတွများလာ�ပီး
ညက်ေညာ�ပီးေကာင်းမွနတ
် ဲ့
စူးစိက
ု မ
် အ
� ား
ဆငက
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲြခင်းြဖစ်စဉ်က
များလာေလပဲြဖစ်တယ်။
ဒါေ�ကာငပ
့် ဲ
�ကက်သားေတွ�ိှဖိ၊ု ့
ပိမ
ု ေကာင်
ို
းမွနလ
် ာဖို ့
စတဲအ
့ ရာေတွကို
ရလဒ်ကေတာ့
လူသတ�ဝါေတွဟာ
ဖိအားေပးခဲတ
့ ာပါ။
အလွန�
် � ပ်ေထွးတဲအ
့ လုပ်ေတွကို လက်ေတွနလု
ဲ ့ ပ်ေဆာင်လာ�ိင
ု ခ
် တ
ဲ့ ယ်။ အထူးသြဖင ့် �� ပ်ေထွးခက်ခတ
ဲ ဲ့
လက်နက်ကရ
ိ ိယာေတွကို
ြပုလုပ်လာ၊
အသံးု ချလာတာပဲ
ြဖစ်ပါတယ်။
ပထမဆံးု ေသာ
လက်နက်ကရ
ိ ိယာြပုလုပ်ြခင်း အေထာက်အထားကို လွနခ
် ဲတ
်
း (၂) သန်းခွမ
ဲ ာှ စေတွ�ရတယ်။
့ ဲ့ �ှစေပါင်
လက်နက်ကရ
ိ ိယာေတွ ထုတလ
် ပ
ု ် �င
ို ြ် ခင်း�ှင ့် အသံးု ချြခင်း စတဲ့ အဂင်္ ါရပ်ေတွဟာ ေ�ှးဦးလူသားေတွ
ြဖစ်ေ�ကာင်း ေ�ှးေဟာင်းသုေတသနပညာ�ှငေတွ
်
က သတ်မတ
ှ ရ
် တဲ့ စံတစ်ခုြဖစ်ပါတယ်။
သိေပမယ့
ု့
လ
် ည်း မတ်တပ်ရပ်လမ်းလ�ာက်ြခင်းမှာ သူအားနည်
းချက်နသူ
ဲ ့ �ှိပါတယ်။ က�န်ေတာ်တို ့
့
အစြပုလာရာ ဘိးု ေဘးြဖစ်တပ
ဲ့ �ိုငး် မိတသ
် တ�ဝါရဲ ့ေကျာ�ိုးမ�ကီးဟာ ဦးေခါင်းေသး�ပီး လမ်းေလ�ာက်ရာမှာ
ေြခလက်ေလးေချာင်းလံးု အသံးု ြပုတဲသ
့ တ�ဝါကို ေထာက်ပံဖ
ု့
ကသ
် ာ �ှစသ
် န်းေပါင်းများစွာ�ကာေအာင်
့ ိအတွ
ိ ရ
ူ ြခင်းဟာ ေတာ်ေတာ်ခက်ခဲတဲ့
ဆငက
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲလာတာပါ။ အဲဒါေ�ကာင ့် မတ်တပ်အေနအထားကို ည�ယ
အရာြဖစ်ပါတယ်။
အခါမှာေပါ။့
အထူးသြဖင ့်
ဒါေ�ကာင ့်
ဒီအ�ိုးြငမ်းက
လူသတ�ဝါေတွဟာ
အလွနတ
် ရာ�ကီးမားတဲဦ
့ းေခါင်းခွက
ံ ို
အြမငက
့် ေနလှမး် ြမင်ဖိ၊ု ့
ေထာက်ပံရ
့ တဲ့
အမျိုးမျိုးအသံးု ြပုလိရတဲ
ု့ လ
့ က်
စတာေတွကို ခါးနာြခင်း၊ ဇက်ေ�ကာတက်ြခင်း စတာေတွန ဲ လဲ
ူ ရ
ဲ့ ပါတယ်။
့ ယခ
အမျိုးသမီးထုအေနနဲ ပိ
ု ေပးဆပ်
ို
�ကရပါတယ်။ မတ်တပ်ရပ်လမ်းေလ�ာက်မယ်ဆရ
ုိ င် ေသးသွယ်တဲ့
့ မ
တင်ပါးေတွလတ
ို ယ်။ အဲဒအ
ီ ခါ ေမွးလမ်းေ�ကာင်းေတွ ကျဉ်းလာရတယ်။ တချိနတ
် ည်းမှာပဲ လူသတ�ဝါ
ကေလးငယ်ေတွရဲ ဦး
့ ချိနန
် ဲ ့တိက
ု ေနပါတယ်
်
။ ဒီလန
ို ဲ ့ကေလးမီးဖွားချိန ်
့ ေ�ှာက်ေတွ �ကီးသထက်�ကီးလာတဲအ
ေသဆံးု ြခင်းဟာ လူသတ�ဝါအမေတွကို အဓိကအသက်ဆးုံ �� ံးေစတဲအ
့ ရာ ြဖစ်လာခဲတ
့် ည်း
့ ယ်။ ဒါေ�ကာငလ
ကေလးငယ်ေတွရဲ ့
ဦးေ�ှာက်နေခါင်
ဲ့
းအရွ ယအ
် စား
ေသးငယ်ေပျာေပျာင်
းတဲ့
့
ကေလးေမွးတဲ့ လူသတ�ဝါအမေတွဟာ ပိသ
ု က်သာရာရ�ပီး
အေစာပိင
ု း် ကာလမှာ
ေနာက်ထပ်ကေလးေတွ ပိေ
ု မွး�ကတဲအ
့ ထိ
အသက်�ှငခ
် တ
ဲ့ ယ်။ ဒါေ�ကာငလ
့် ည်း သဘာဝေရွ းချယ်ြခင်းတရားက ေစာစီးစွာေမွးဖွားမ�ကို အားေပးတာပါ။
အမှနတ
် ကယ်လည်း
အြခားသတ�ဝါေတွန��
ဲ့င
ိ း် ယှဉ်လိက
ု ရ
် င်
လူသတ�ဝါေတွဟာ
အချိနမ
် တန်ေသးဘဲ
ု့
။ လူသတ�ဝါတစ်ဦး ေမွးဖွားခါစမှာ အေရး�ကီးတဲ့ အသက်အဂင်္ ါေတွ
ေမွးဖွား�ကတယ်လို ့ ေြပာလိရပါတယ်
အ�ပီးသတ်မဖွံ� �ဖိုးေသးပါဘူး။ ြမင်းေပါက်စတစ်ေကာင်ဟာ ေမွးဖွား�ပီးမ�ကာခင်မာှ လမ်းေလ�ာက်�င
ို တ
် ယ်။
ေမွးဖွား�ပီး သံးု ေလးပတ်သာ�ှိေသးေပမယ့လ
် ည်း ေ�ကာင်ေပါက်တစ်ေကာင်ဟာ မိခင်ကစ
ို န
ွ ခ
် ့ ာွ �ပီး အစာ�ှာ
18
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ထွက�
် င
ို တ
် ယ်။
လူသတ�ဝါ
ေမွးကင်းစကေလးငယ်ေတွကျေတာ့
ကယ်ရာမဲ�့ ပီး
အစာအာဟာရ၊
အကာအကွယ် �ှင ့် ပညာေရးတိအတွ
ု့
က် လူ�ကီးသူမေတွအေပါ် �ှစေပါင်
်
းများစွာမှီခရ
ို ပါတယ်။
ဒီအချက်က လူသတ�ဝါတိရဲ
ု ့ ့ အံမ
့ ခန်းလူမဆ
� က်ဆေရးစွ
ံ
မး် ရည်ကို ြဖစ်ေစ�ံုသာမက မတူကြဲွ ပားတဲ့
လူမြ� ပဿနာေတွကလ
ို ည်း
ြဖစ်ေပါ်ေစပါတယ်။
တစ်ကယ
ို တ
် ည်းရပ်တည်ရတဲ့
မိခင်ေတွအေနနဲ ့
ေနာက်ကေန တေကာက်ေကာက်ကပ်ပါလာတဲ့ ကေလးငယ်ေတွကို တစ်ဖက်ကထိနး် ရင်း အားလံးု အတွက်
လံေလာက်
ု
တဲ့ အစားအစာကို �ှာေဖွစေဆာင်
ု
း�ိင
ု ဖ
် ိဆိ
ု့ တ
ု ာ မြဖစ်�င
ို သ
် ေလာက်ပါပဲ။ ကေလးသူငယ်ေတွကို
ြပုစုပျိုးေထာင်တယ်ဆတ
ုိ ာ
လိအ
ု ပ်ပါတယ်။
အြခားမိသားစုဝင်ေတွန ဲ ့
လူတစ်ေယာက်ကုိ
အိမန
် းီ ချင်းေတွရဲ ့ စဉ်ဆက်မြပတ်အကူအညီကို
ပျိုးေထာင်ဖိဆိ
ု့ တ
ု ာ
တစ်မျိုးလံးု ကဝိင
ု း် လုပ်ရတာပါ။
ဒါေ�ကာငပ
့် ဲ
အချင်းချင်း�ကား ခိင
ု မ
် ာတဲလ
့ မ
ူ ေရးဆက်
�
� �ယ်မေတွ
�
ေဖာ်ေဆာင်�င
ို တ
် သ
ဲ့ တ�ဝါေတွကို ဆငက
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲြခင်း
ြဖစ်စဉ်က မျက်�ာှ သာေပးတာြဖစ်ပါတယ်။ ဒါအြပင်
လူသတ�ဝါေတွဟာ မြပည့စ
် ေသးတဲ
ံု
့ ငယ်ရွယ�
် နု ယ်
့
စဉ်မှာ ေမွးဖွား�ကတာြဖစ်တအ
ဲ့ တွက် အြခားသတ�ဝါေတွနစာရင်
ဲ့
အသိလမ
ိ ာ� သင်�ကားဖိ�ှ
ု ့ င ့် အချင်းချင်း
့်
င
ု ပ
် ါတယ်။ �ိတိ
ု့ က
ု သ
် တ�ဝါ
သိက�မ်းဆက်ဆတ
ံ တ်ဖိကိ
ု ့ ု ပိမ
ု ေကာင်
ို
းမွနက
် ျယ်ြပနစ
် ့ ာွ သင်�ကားေလ့ကျငေပး�ိ
အများစုဟာ
သားအိမ်ကေနေမွးဖွားထွကေပါ်လာတဲ
်
အ
့ ခါ
ထွကလ
် ာ�ကတာပါ။
နည်းနည်းေလး
အုတဖ
် ိုကေန
မီးတိက
ု �် ပီးသားေြမအိုးလို
လိသ
ု လိြု ပုြပင်ေြပာင်းလဲမတ
� စ်ခခ
ု ုလပ
ု ် လက
ို တ
် ာနဲ ့
သူတဟာ
ို ့
အက်သာွ းတာ သိမဟု
ု ့ တ် ကျိုးပဲသ
် ေနေမွးဖွားလာတဲ့
့ ာွ းတာေတွ ြဖစ်ပါတယ်။ လူသတ�ဝါေတွ သားအိမက
အခါမှာေတာ့
မီးြပင်းဖိုကေနကျိုထားတဲဖ
့ န်ရည်လမ
ို ျိုးပါ။
သူတကိ
ို ့ ု
အံဩ
့ စရာေကာင်းေလာက်ေအာင်
လွတလ
် တ
ွ လ
် ပ် လှညြ့် ခင်း၊ ဆနြ် ခင်
ု င
ွ း် လိရပါတယ်
ု့
။ အဲဒါေ�ကာငပ
့် ဲ ဒီေနေခတ်
မာှ
့ း စသည်ြဖင ့် ပံသ
့
က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ့ သားသမီးေတွကို ခရစ်ယာန်ဘာသာဝင်တစ်ေယာက် (သိ)ု ့ ဗုဒဘ
� ာသာဝင်တစ်ေယာက်၊
အရင်း�ှငတ
် စ်ေယာက် (သိ)ု ့ ဆိ�
ု ှယလ
် စ်တစ်ေယာက်၊ စစ်မက်လလ
ို ားတဲလ
့ ူ (သိ)ု ့ �ငိမး် ချမ်းမ�လလ
ို ားတဲလ
့ ူ
ြဖစ်လာဖို ့ က�န်ေတာ်တပံ
ို ့ သ
ု င
ွ း် သင်�ကားေပး�ိင
ု ပ
် ါတယ်။
***
ပိ�ု ကီးမားတဲ့ ဦးေ�ှာက်ကပ
ို ိင
ု ဆ
် င
ုိ ြ် ခင်း၊ လက်နက်ကရ
ိ ိယာေတွကို အသံးု ြပုြခင်း၊ ပိမ
ု အ
ို ဆငြ့် မငစ
့် ာွ
သင်ယ�
ူ င
ို ြ် ခင်း၊ သိမေမွ
် �နက်နေသာ
ဲ
လူမဆ
� က်ဆ�
ံ င
ို စ
် မ
ွ း် များ�ှိြခင်း စတဲအ
့ ရာေတွက အင်မတန်�ကီးမားတဲ့
အားသာချက်ေတွြဖစ်တယ်လို ့ က�န်ေတာ်တယူ
ို ့ ဆ�ိင
ု တ
် ယ်။ ဒီအရာေတွက လူသားမျိုး�ွယက
် ို ကမ�ာေပါ်မှာ
စွမး် အားအ�ကီးဆံးု ေသာသတ�ဝါြဖစ်ေစတာလို ့
ု က
့် ယ
ို က
် ယ
ို �် ကည့ရ
် င်း
ကိယ
က�န်ေတာ်တေြပာ�ိ
ို ့
င
ု တ
် ယ်။
ဒါေပမယ့လ
် ည်း လူသတ�ဝါေတွဟာ �ှစေပါင်
်
း ၂ သန်းေကျာ်�ကာအထိ ဒီအားသာချက်ေတွ ပိင
ု ဆ
် င
ုိ ထ
် ားခဲ့
ေပမယ့လ
် ည်း အေရးမပါတဲ၊့ ချည့န
် အားနည်
ဲ့
းတဲ့ သတ�ဝါေတွအြဖစ်နသာ
ဲ့
�ှငသ
် န်ခ�ဲ့ ကပါတယ်။ ဒါေ�ကာင ့်
လွနခ
် ဲတ
ဲ့ စ
ှ ေပါင်
်
း ၁ သန်းက အသက်�ှငခ
် တ
ဲ့ ဲ့ လူသတ�ဝါေတွဟာ
့ �
�ကီးမားတဲဦ
့ းေ�ှာက်၊ ခ�န်ထက်တဲ့
19
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ေကျာက်လက်နက်ေတွ�ိှေပမယ့လ
် ည်း
ေ�ကာက်လနရ
် ့ င်း
အသက်�ှငခ
် ရ
ဲ့ တယ်။
တြခားလူသားစားသားရဲတရ
ိ စ�ာန်�ကီးေတွကို
သူတေတွ
ို ့ က
သားေကာင်�ကီးေတွကို
အ�မဲတေစ
အမဲလက
ို တ
် ယ်ဆတ
ုိ ာ
မ�ှိသေလာက်ြဖစ်�ပီး အသီးအရွ ကေတွ
်
ကို အဓိကအားြဖင�
့် ှာေဖွစားေသာက်တာ၊ အင်းဆက်ေတွ �ှာေဖွတာ၊
အေကာင်ငယ်ေလးေတွ လိက
ု လ
် ဖ
ံ မ်းဆီးတာ၊ တြခားခွနအ
် ား�ကီးမားတဲ့ သားရဲတရ
ိ စ�ာန်�ကီး
ေတွက
သတ်ြဖတ်စား�ပီးသားကျန်ရစ်တအ
ဲ့ သားေတွကို စားသံးု ြခင်းနဲသာ
ဲ့ တယ်။
့ အသက်ဆက်ခရ
အေစာပိင
ု း် ေကျာက်လက်နက်ေတွကို
အများဆံးု အသံးု ြပုပံတ
ု စ်မျိုးက
�ိုးတွငး် ချဉ်ဆီကစ
ို ား�ိင
ု ဖ
် ို ့
အ�ိုးေတွကို ထုခတ
ွဲ ာပဲြဖစ်ပါတယ်။ အဲဒါဟာ က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ့ မူပိင
ု စ
် ားကျက်တစ်ခြု ဖစ်မယ်လို ့ အချိုေသာ
�
သုေတသနပညာ�ှငေတွ
်
က ယံ�ု ကည်�ကတယ်။ သစ်ေတာက်ငက
ှ ေတွ
်
က သစ်ပင်စည်ကအင်းဆက်ေတွကို
ရယူစားေသာက်တေနရာမှ
ဲ့
ာ အထူးက�မ်းကျင်သလို အေစာပိင
ု း် လူသတ�ဝါေတွဟာ အ�ိုးထဲက ချဉ်ဆီကို
ရယူစားေသာက်ရာမှာ
အထူးက�မ်းကျင်ခဲပ
့ ါတယ်။
ဘာေ�ကာင ့်
ချဉ်ဆီကမ
ို ှ
ေရွ းစားခဲ�့ ကပါသလဲ။
ေြပာရမယ်ဆရ
ုိ င် ြခေသင်္တ
့ စ်အုပ်က ကုလားအုတတ
် စ်ေကာင်ကို ဖမ်းဆီးစားေသာက်လက
ို တ
် ယ်ဆပ
ုိ ါစိ။ု ့
သူတစား�ပီ
ို ့
းသွားသည်အထိ
လူသတ�ဝါြဖစ်တသ
ဲ့ င်က
စိတ�
် ှည�
် ှညေစာင
်
တ
့် ယ်။
ြခေသင်္ေတွ
့
ု အ
် းီ နားေကာင်ေတွရဲအလှ
ည့် ြဖစ်တယ်။
�ပီးသွားေတာလ
့် လှညမ
့် ေရာက်ေသးဘူး။ ေခွးအေတွ၊ ဟိင
့
့ ည်း သငအ
ေခွးအေတွ၊ ဟိင
ု အ
် းီ နားေကာင်ေတွက အဲဒလ
ီ က်ကျန်အမဲကို
သင်အေ�ှာက်အယှကေပးရဲ
်
မာှ
မဟုတဘ
် းူ ။
ေမေ�ှ
� ာက်စားေသာက်ေနတုနး် မှာလည်း
သူတအားလံ
ို ့
းု �ပီးမှသာ
သင်�င
ှ သ
့် ငလ
့် တ
ူ စ်သက
ုိ ဟ
် ာ
လက်ကျန်အမဲကို ချဉ်းကပ်ရမှာပါ။ အဲဒေနာက်
ီ
ပတ်ဝန်းကျင်ကို ဘယ်ညာြပန်ကျီးကန်းေတာင်းေမှာက်
�ကည့ရ
် င်း ကျန်ေနေသးတဲအ
့ ရာေတွထက
ဲ စားေသာက်လရသမ�ကိ
ို ့
ု ထုခွဲစားမှာပါ။
ဒီအချက်ဟာ က�န်ေတာ်တလူ
ုိ ့ သားေတွရဲ ့ သမိင
ု း် �ှင ့် စိတပ
် ညာကို နားလည်ဖို ့ ေသာခ
့ ျက်တစ်ခု
ြဖစ်ပါတယ်။ မ�ကာေသးမီအချိနအ
် ထိ အစာကွငး် ဆက်ရဲ ့ အလယ်မာှ သာ လူသားမျိုးစု (genus Homo)
�ှိခတ
ဲ့ ာပါ။ �ှစသ
် န်းေပါင်းများစွာ�ကာေအာင် လူသတ�ဝါေတွဟာ အေကာင်ငယ်ေလးေတွ အမဲလက
ို ရ
် င်း
ေသာ်လည်းေကာင်း၊
တတ်�င
ို သ
် မ��ှာေဖွစားေသာက်ရင်းေသာ်လည်းေကာင်း
�ှငသ
် န်လာခဲ�့ ကတယ်။
တချိနတ
် ည်းမှာပဲ လူသားစား သားရဲတရ
ိ စ�ာန်�ကီးေတွရဲ ့ အမဲလက
ို ြ် ခင်းကိလ
ု ည်း ခံခရ
ဲ့ တယ်။ လွနခ
် ဲတ
့ ဲ့
�ှစေပါင်
်
း ၄ သိနး် ေလာက်ကစ�ပီး တိရ စ�ာန်�ကီးေတွကို စုေပါင်းအမဲလက
ို ြ် ခင်းကို လူသတ�ဝါမျိုး�ွယစ
် ု
ှ ာ
အမျိုးမျိုးေတွက ပံမ
ု န
ှ န
် းီ ပါးြပုလုပ်လာခဲ�့ ကတယ်။။ လွနခ
် ဲတ
ဲ့ စ
ှ ေပါင်
်
း ၁ သိနး် ဝန်းကျင်ေရာက်မသ
့ �
ဟိမ
ု ေဆပီ
ို
ယန်စေတွ
်
ဟာ အစာကွငး် ဆက်ရဲထိ
် က်လာခဲ�့ ကတယ်။
့ ပ်ဆးုံ ကို ခုနတ
အခုလို အစာကွငး် ဆက်အလယ်ကေန ထိပ်ဆးုံ ကို �ုတတ
် ရက် တဟုနထ
် းို ခုနတ
် က်သာွ းတာဟာ
�ကီးမားတဲေနာက်
့
ဆက်တွဲ ဆိးု ကျိုးေတွကို ြဖစ်ေစပါတယ်။ အစာပိရမစ်ရဲ ့ ထိပ်ဆးုံ မှာ�ှိတဲ့ ြခေသင်္၊့ ငါးမန်း
အစ�ှိတဲ့ သတ�ဝါေတွဟာ အဲဒထ
ီ ပ
ိ ်ဆးုံ ေနရာကိေရာက်
ု
ဖို ့ �ှစသ
် န်းေပါင်းများစွား�ကာေအာင် တြဖည်းြဖည်း
20
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ဆငက
့် တ
ဲ့ းို တက်ေြပာင်းလဲလာခဲ�့ ကတာပါ။ ဒါေ�ကာငလ
့် ည်း ပတ်ဝန်းကျင်ေဂဟစနစ်အေနနဲ ့ ြခေသင်္၊့ ငါးမန်း
စတာေတွက တိရ စ�ာန်ေလာက�ကီးေြဗာင်းဆန်မသွားေအာင် ချိနခ
် င
ွ လ
် �ာထိနး် ည�ခ
ိ ွင ့် ရခဲတ
့
့ ယ်။ ြခေသင်္ေတွ
ပိမ
ု ေ�ကာက်
ို
မက်ဖွယ်
တိးု တက်ေြပာင်းလဲ
�ကံ့ေတွကလည်း
ေကာင်းလာတာနဲအမ�
့
လာခဲတ
့ ယ်။
ဂဇဲဆတ
ိ ေတွ
်
ကလည်း
ဟိင
ု အ
် းီ နားေကာင်ေတွ
ပိမ
ု စ
ို ိတ�် ကမ်းလာခဲတ
့ ယ်။
အလွနလ
် ျင်ြမန်စာွ ေရာက်သာွ းတဲအ
့ တွက်
ဒါေပမယ့်
ပိမ
ု အ
ို ေြပးသန်လာေအာင်
ပိမ
ု ပ
ို းူ ေပါင်းလုပ်ေဆာင်လာတတ်တာနဲအမ�
့
လူသားေတွကေတာ့
ပတ်ဝန်းကျင်ေဂဟစနစ်�ကီးက
အစာပိရမစ်ထပ
ိ ်ဆးုံ ကို
အလိက
ု သ
် ငေြပာင်
့်
းလဲဖို ့
အချိနမ
် ရလိက
ု ပ
် ါဘူး။ ဒါအြပင်
လူသားေတွကယ
ို တ
် င
ို က
် လည်း အလိက
ု သ
် ငေြပာင်
့်
းလဲဖို ့ ပျက်ကက
ွ ခ
် ဲတ
့
့ ယ်။
ကမ�ာေပါ်က အစာပိရမစ်ထပ
ိ ်ပိင
ု း် မှာ�ှိတဲ့ တိရ စ�ာန်ေတွအများစုဟာ ခံည
့ ားထည်ဝါတဲ့ သတ�ဝါ�ကီးေတွ
ြဖစ်ပါတယ်။ �ှစသ
် န်းေပါင်းများစွာ ေတာအုပ်ကဗ
ို ိလ
ု က
် ျအုပ်စးို ရတဲအ
့ တွက် သူတဟာ
ို ့
ကိယ
ု က
့် ယ
ို က
် ယ
ို ်
ယံ�ု ကည်မအ
� ြပည့အ
် ဝ
�ှိ�ကတယ်။
အြခားတစ်ဖက်မာှ လည်း
က�န်ေတာ်တို ့
ေဆပီယန်စေတွ
်
ဟာ
မွြဲ ပာကျေနတဲ�
့ င
ို င
် တ
ံ စ်ခရ
ု ဲ ့ အာဏာ�ှငပ
် ံစ
ု ံန ဲ ့ တူေနပါတယ်။ အာဖရိက ဆဗားနား ြမက်ခင်းြပင်ေတွမာှ
မ�ကာေသးမီကပဲ
အ�ှမ
ိ ်ခသ
ံ တ�ဝါြဖစ်တဲ့
က�န်ေတာ်တဟာ
ို ့
လက်�ိှထပ
ိ ်ဆးုံ ေနရာမှာ
မေသချာြခင်း၊
ေ�ကာက်ရွံ � ြခင်း၊ စိးု ရိမြ် ခင်းေတွန ဲ ့ ေနေန�ကတယ်။ အဲဒအ
ီ ြခင်းအရာေ�ကာငလ
့် ည်း က�န်ေတာ်တဟာ
ို ့
၂ ဆ ပို
ရက်စက်�က၊ �ကမ်း�ကုတ်�ကတာပါ။ လူသမိ
ု း် ပဋိပက�ေတွများစွာ၊ အင်မတန်ဆးုိ ဝါးတဲ့ စစ်ပဲေတွ
ွ
ကစ
့ င
သဘာဝကပ်ေဘး
ေတွအထိ
ြဖစ်ပျက်ရတာဟာ
အစာပိရမစ်ထပ
ိ ်ဆးုံ ကို
အခုလအ
ို ေဆာတလျင်
ေရာက်သာွ းတာေ�ကာငပ
့် ဲ ြဖစ်ပါတယ်။
ချက်ြပုတ်သမ
ူ ျား၏ �ပို င်ပဲွ
တိရ စ�ာန်ေလာကထိပ်ဆးုံ ကို ေရာက်သာွ းဖိအ
ု ့ ေရးပါတဲေြခလှ
့
မး် က မီးကို ယဉ်ပါးေအာင် ြပုလုပ်�င
ို ြ် ခင်းပဲ
ြဖစ်ပါတယ်။ အချိုေသာ
�
လူသတ�ဝါမျိုးစိတေတွ
်
ဟာ လွနခ
် ေသာ
ဲ့
�ှစေပါင်
်
း ၈ သိနး် ေလာက်အထိေစာ�ပီး မီးကို
ရံဖန်ရံခါ အသံးု ြပုေနခဲ�့ ကပါ�ပီ။ လွနခ
် ဲတ
်
း ၃ သိနး် ေလာက်ကစ�ပီး မတ်တပ်လူ (Homo erectus)၊
့ ဲ့ �ှစေပါင်
နီအန်ဒါတယ်လေတွ
ူ
�ှင ့် က�န်ေတာ်တို ့ ဟိမ
ု ေဆပီ
ို
ယန်စေတွ
်
ရဲ ့ ေ�ှးဦးဘိးု ေဘးေတွဟာ မီးကို ေနစဉ်နီ
့ းပါး
အသံးု ြပုခဲ�့ ကတယ်။ ဒါေ�ကာင ့် အဲဒအ
ီ ခါမှာေတာ့ လူသတ�ဝါေတွအေနနဲ အားကိ
းု အားထား ြပု�ိင
ု တ
် အ
ဲ့ လင်း၊
့
ေ�ွးေထွးမ� �ှင ့် ေချာင်းေြမာင်းေနတတ်တဲ့ ြခေသင်္ေတွ
့
ေ�ကာက်ရတဲ့ လက်နက်ကို ပိင
ု ဆ
် င
ုိ လ
် ာခဲတ
ီ န
ို ဲ ့
့ ယ်။ အဲဒလ
သိပ်မ�ကာခင်မာှ ပဲ
လူသတ�ဝါေတွဟာ
လုပ်ေကာင်းလုပ်ခ�
ဲ့ င
ို ပ
် ါတယ်။
သူတရဲ
ို ့ ပတ်
့ ဝန်းကျင်ကို
ဂ�ုတစိက
ု က
် ပ
ွ ်ကထ
ဲ ားတဲမ
့ းီ ဟာ
ထူထပ်�ပီးြခံုေတွနြပည့
ဲ့
ေနတဲ
်
ေြမ�ိ
့
ု ငး် ေတွကို
တမင်ရည်ရွယမ
် းီ �� ိ �တာမျိုး
ထိးု ေဖာက်
မရေအာင်
ေတာေကာင်ေတွေပါများတဲြ့ မက်ခင်းလွငြ် ပင်အြဖစ်
ေြပာင်းလဲပစ်�င
ို ပ
် ါတယ်။ ဒါအြပင်
မီး�ငိမး် သွားတဲအ
့ ခါမှာလည်း ေကျာက်ေခတ်စန
ွ ဦ
် ့ းတီတင
ွ သ
် ေတွ
ူ
ဟာ
့
21
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
မီးခိးု တလူလန
ူ ကျန်
ဲ့
ေနတဲအ
့ ရာေတွ�င
ှ တ
့် ကွ တူးကျက်ေနတဲတ
့ ရ
ိ စ�ာန်ေတွ၊ အခွံမာသီးေတွ၊ သစ်ဥသစ်ြမစ်
အမျိုးမျိုးကိပ
ု ါ စားသံးု �ိင
ု ပ
် ါတယ်။
ဒါေပမယ့် မီးကအေကာင်းဆံးု လုပ်�င
ို တ
် အ
ဲ့ ရာက ချက်ြပုတ်ြခင်းပဲ ြဖစ်ပါတယ်။ သဘာဝ နဂိအ
ု ေနနဲ ့
လူသတ�ဝါေတွ မေချဖျက်�င
ို တ
် ဲ့ ဂျံု၊ ဆန်၊ အာလူး စတဲ့ စားစရာေတွဟာ ချက်ြပုတ်ြခင်းရဲေကျးဇူ
းေ�ကာင ့်
့
က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ့ အဓိကအစားအစာေတွ
ြဖစ်လာခဲတ
့ ယ်။
မီးက
စားစရာေတွရဲ ့
ဓာတုဖဲ�စ
ွ ည်းပံက
ု ို
ေြပာင်းလဲလက
ို �
် ု ံမ�မက၊ ဇီဝဖွဲ�စည်းပံက
ု ပ
ို ါ ေြပာင်းလဲေပးပါတယ်။ အစားအစာထဲမာှ �ှိေနတဲ့ ကပ်ပါးပိးု ေတွ၊
ေရာဂါပိးု ေတွကပ
ို ါ မီးကသုတသ
် င်�င
ှ း် လင်းေပးတယ်။ လူသတ�ဝါေတွအေနနဲလည်
း သူတအရင်
ို ့
ကတည်းက
့
�ှစသ
် က်တအ
ဲ့ သီးေတွ၊
အင်းဆက်ေတွ၊
အသားေတွ၊
အခွမ
ံ ာသီးေတွကို
ချက်ြပုတ်ထားတယ်ဆရ
ုိ င်
အလွနတ
် ရာလွယက
် စ
ူ ာွ ပဲ စားေသာက်ေချဖျက်�င
ို ပ
် ါတယ်။ ချင်ပန်ဇီေတွဟာ တစ်ေနကိ
့ ု
၅ နာရီေလာက်
အစာ�ကမ်းေတွကို ဝါးစားေနရတဲအ
့ ချိနမ
် ာှ လူေတွက ချက်ြပုတ်�ပီးအစားအစာေတွကို စားတဲအ
့ ခါ ၁ နာရီ
နဲတင်
လံေလာက်
ု
ပါတယ်။
့
မီးနဲ ့ စတင်ချက်ြပုတ်လာြခင်းက လူသတ�ဝါေတွအတွက် အစာမျိုးစံစ
ု ားလာတာ၊ စားေသာက်ဖို ့
အချိနန
် ည်းနည်းပဲေပးရတာ၊ ပိေသးငယ်
ု
တသ
ဲ့ ာွ းေတွ၊ အလျားတိတ
ု အ
ဲ့ ူေတွန ဲ ့ စားေသာက်ဖို ့ အဆင်ေြပ
ေစခဲတ
ို လ
် ာ�ိင
ု တ
် ာ၊ လူေတွရဲအူ
ု ာတာ
့ ယ်။ ဒါေ�ကာင ့် လူသတ�ဝါေတွ စတင်ချက်ြပုတ်�င
့ လမ်းေ�ကာင်းတိလ
�ှင ့်
လူဦး
ု့
့ ေ�ှာက်�ကီးထွားလာြခင်းတိဟာ
တိက
ု �
် ု ိကဆ
် က်စပ်ေနတယ်လို ့
အချိုေသာပညာ�ှ
�
ငေတွ
်
က
ယံ�ု ကည်�ကပါတယ်။ �ှညလ
် ျားတဲအ
့ ူ �ှင ့် �ကီးမားတဲဦ
့ းေ�ှာက် �ှစခ
် ုလးံု ဟာ အစာစွမး် အင်ကို အလွနတ
် ရာမှ
စုပ်ယသ
ူ းုံ စွ�ဲ ကတဲအ
့ တွက် �ှစခ
် ုလးံု ကို ပိင
ု ဆ
် င
ုိ ထ
် ားဖိုဆိ
ု ာ ခက်ခပ
ဲ ါတယ်။ မီးနဲချက်
ြပုတ်ြခင်းေ�ကာင ့်
့
့ တ
လူသားေတွရဲ ့ အူလမ်းေ�ကာင်းတိသ
ု ာွ း�ပီး သူကအစာစွမး် အင်ကို စုပ်ယမ
ူ ေလျာ
�
န
ီ န
ို ဲ ့
့ ည်းသွားခဲတ
့ ယ်။ အဲဒလ
ချက်ြပုတ်ြခင်းက
ေဆပီယန်စေတွ
်
�င
ှ ့်
နီအန်ဒါတယ်လေတွ
ူ
ကို
�ကီးမားတဲဦ
့ းေ�ှာက်ေတွပိင
ု ဆ
် င
ုိ ေစမယ့
်
်
လမ်းေ�ကာင်းကို မေတာ်တဆလမ်းဖွငေပးလိ
့်
က
ု သ
် လိြု ဖစ်ခပ
ဲ့ ါတယ်။
မီးက လူသတ�ဝါေတွန ဲ ့ အြခားတိရ စ�ာန်ေတွ�ကားက ပထမဆံးု ေသာ အေရးပါတဲြ့ ခားနားချက်ကို
သတ်မတ
ှ ခ
် ဲတ
ို ့ ကိ
ု ခ
် ��ာအေပါ်မှာ မူတည်ပါတယ်။
့ ယ်။ သက်�ိှသတ�ဝါေတွအားလံးု ရဲစွ့ မး် အားဟာ သူတရဲ
့ ယ
သူတရဲ
ို ့ �ကက်
သားေတွသန်မာမ�၊ သွားေတွရဲ အရွ
ယအ
် စားေတွ၊ ေတာင်ပံေတွ ြဗက်ကျယ်မ� စသည်ြဖငပ
့် ါပဲ။
့
့
ေတာင်ပံေတွန ဲ ့ ေလေတွ၊
ေလစီးေ�ကာင်းေတွကို
လိသ
ု လိမ
ု ထိနး် ချုပ်�င
ို တ
် အ
ဲ့ ြပင်
ခံရပါတယ်။
ဥပမာအေနနဲ ့
ေလေ�ွးစီးေ�ကာင်းကို
ေလေ�ွးကိေလဟု
ု
နစ
် းီ �ပီး
သူတရဲ
ို ့ ့
ကိယ
ု ခ
် ��ာတည်ေဆာက်ပံဒ
ု ဇ
ီ ိုငး် ရဲ ့
လင်းယုနေတွ
်
ဟာ
�ှာေဖွ�င
ို �် ကတယ်။
အသံးု ချ�ိင
ု �် ကေပမယ့လ
် ည်း
ေြမြပင်ကေန
သူတရဲ
ို ့ ့
ဒီသဘာဝအားေတွကို
ကနသ
် ့ တ်ြခင်းကိလ
ု ည်း
အထက်ကို
ပငတ
့် င်ေပး�ိင
ု တ
် ဲ့
့် အ
ဲ့ ေတာင်ေတွကို
�ကီးမားကျယ်ြပနတ
အထက်ကဝ
ို ဲပျံ�င
ို �် ကတယ်။
ဒါေပမယ့်
ြဖန�် ပီ
့ း
လင်းယုနေတွ
်
ဟာ
22
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
အဲဒေလ
ီ
ေ�ွးစီးေ�ကာင်းေတွကို
သူတအများဆံ
ို ့
းု
သူတလိ
ို ့ ခ
ု ျင်သလို
ထိနး် ချုပ်�င
ို စ
် မ
ွ း်
သယ်ယပ
ူ ျံသန်း�ိင
ု တ
် အ
ဲ့ စွမး် ဟာ
မ�ှိ�ကပါဘူး။
�ပီးေတာလ
့ ည်း
သူတရဲ
ို ့ အ
့ ေတာင်ြဗက်ကျယ်န ဲ ့
တိတက
ိ ျကျပဲ
တိက
ု �
် ု ိကအ
် ချိုးညီပါတယ်။
လူသတ�ဝါေတွက
မီးကိယ
ု ဉ်ပါးေအာင်
ြပုလုပ်လက
ို �
် င
ို တ
် အ
ဲ့ ခါဟာ
သူတကိ
ို ့ ု
ကျိုး�ွ�ံ ပီး
အတိင
ု း် အဆမ�ှိတအ
ဲ့ ားတစ်ခက
ု ို ထိနး် ချုပ်ပိင
ု ဆ
် င
ုိ လ
် က
ို ြ် ခင်းပဲ ြဖစ်ပါတယ်။ လင်းယုနေတွ
်
နမတူ
ဲ ့ တာက
လူသတ�ဝါေတွအေနနဲ ့ ဘယ်အချိန၊် ဘယ်ေနရာမှာ မီး�� ိ �မယ်ဆတ
ုိ ာ ေရွ းချယ်�င
ို ပ
် ါတယ်။ ဒါအြပင်
မီးကို
့
အြခားေသာအရာေတွအတွကလ
် ည်း
အသံးု ချ�ိင
ု ပ
် ါေသးတယ်။
အေရး�ကီးဆံးု အချက်ကေတာ့
မီးရဲစွ့ မး် အားကို အသံးု ြပုဖိဟာ
ု့
လူတစ်ေယာက်ရဲ ့ ခ��ာကိယ
ု ပ
် ံစ
ု ၊ံ အရွ ယအ
် စား၊ သန်မာမ� စသည်တနဲ
ို ့ ့
အကနအ
် ့ သတ်မ�ှိတာပါပဲ။
မီးခတ်ေကျာက်
(သိ)ု ့
မီးတုတက
် င
ို ထ
် ားတဲ့
အမျိုးသမီးတစ်ေယာက်က
�ကီးမားတဲေတာအု
့
ပ်�ကီးတစ်ခုလးံု ကို နာရီပိင
ု း် အတွင ် ြပာကျသွားေအာင် မီး�� ိ �လက
ို �
် င
ို ပ
် ါတယ်။ မီးကို
ယဉ်ပါးေအာင်ြပုလုပ်�င
ို ြ် ခင်းဟာ ေနာင်လာလတ�ေသာအရာ
ံ
ေတွရဲ ေ�ှ
� ြပးနိမိတလ
် ည်း ြဖစ်ပါေတာတ
့ ေ
့ ယ်။
က�န်ေတာ်တ၏
ို ့ ညီအစ်ကမ
ို ျားကို ထိန ်းသိမ်း သူများ
မီးရဲအားသာချက်
ေကာင်းကျိုးေတွပိင
ု ဆ
် င
ုိ ထ
် ားေပမယ့လ
် ည်း
့
လွနခ
် တ
ဲ့ ဲ ့
�ှစေပါင်
်
း
၁၅၀,၀၀၀
အထိ
လူသားေတွဟာ အေရးမပါတဲသ
့ တ�ဝါေတွသာ ြဖစ်ေနခဲပ
် ေတာ
ိ
ို ့
ြခေသင်္ေတွ
့
ကို
့ ါေသးတယ်။ ခုချိနထ
့ သူတဟာ
ေမာင်းထုတ�
် င
ို တ
် ယ်။ အလွနခ
် ျမ်းေအးတဲ့ ညေတွမာှ ကိယ
ု က
့် ယ
ို က
် ယ
ို ် ေ�ွးေထွးေအာင် လုပ်�င
ို �် ပီး ရံဖန်ရံခါ
ေတာအုပ်ေတွကို ြပာကျေအာင် မီး�� ိ � ခဲ�့ ကတယ်။ ဒါေပမယ့် အဲဒေခတ်
ီ
က လူသားမျိုးစိတအ
် ကုနလ
် းံု ရဲ ့
ဦးေရပမာဏကို
ေရတွကလ
် က
ို တ
် အ
ဲ့ ခါ
အိုကေဘးရီ
်
ယား(Iberian
peninsula)က�န်းဆွယက
် ေန
အင်ဒနို းီ �ှားက�န်းစုေတွအထိ လူဦးေရ တစ်သန်းထက် မပိခ
ု ဲပ
့ ါဘူး။ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်�ကီးရဲ ့ ေဂဟစနစ်
ေရဒါဖန်သားြပင်ေပါ်မှာ လူသတ�ဝါေတွဟာ အစက်ေြပာက်ကေလးအြဖစ်သာ �ှိခဲ�့ ကပါတယ်။
အဲဒအ
ီ ချိနမ
် ာှ ေတာ့ က�န်ေတာ်တလူ
ို ့ သားမျိုးစိတြ် ဖစ်တဲ့ ဟိမ
ု ေဆပီ
ို
ယန်စေတွ
်
ဟာ ကမ�ာဇ
ံု
့ ာတ်ခေပါ်
ေရာက်ေန�က�ပီြဖစ်ပါတယ်။ ဒါေပမယ့် ေလာေလာဆယ်ေတာ့ အာဖရိကတိက
ု ် ေထာငတ
့် စ်ေနရာမှာပဲ
ကိယ
ု က
့် စ
ိ က
� ယ
ို အ
် ာ�ံုစက
ို ရ
် င်း ေနခဲ�့ ကတယ်။ ဘယ်ေနရာ၊ ဘယ်အချိနမ
် ာှ မှ အေစာပိင
ု း် လူသတ�ဝါေတွ
အြဖစ်ကေန
ဟိမ
ု ေဆပီ
ို
ယန်စ်လို ့
ခွြဲ ခား�ိင
ု တ
် အ
ဲ့ ြဖစ်ကို
ကနဦးဆငက
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲခတ
ဲ့ ယ်ဆတ
ုိ ာကို
ု့
သိပံပ
� ညာ�ှငအ
် များစုကေတာ့ လွနခ
် တ
ဲ့ ဲ့ �ှစေပါင်
်
း ၁၅၀,၀၀၀
က�န်ေတာ်တို ့ အတိအကျမသိပါဘူး။ သိေသာ်
က အေ�ှ �အာဖရိကမှာ က�န်ေတာ်တနဲ
ို ့ လံ
ူ ဲ့ ေဆပီယန်စလ
် သ
ူ ားေတွ ပျံ� �ှေနထိ
ံ့
င
ု ခ
် �ဲ့ က�ပီလို ့
့ းု ဝသ�ာန်တတ
ယံ�ု ကည်�ကပါတယ်။ တကယ်လို ့ အဲဒလ
ီ ေတွ
ူ
ထက
ဲ
တစ်ေယာက်ေယာက်များ ဒီေနေခတ်
ရင်ခ�
ွဲ ု ံတစ်ခုကို
့
ေရာက်လာတယ်ဆရ
ုိ င် ေရာဂါေဗဒပညာ�ှငတ
် စ်ေယာက်အေနနဲ ့ ဘယ်လထ
ို းူ ြခားကွြဲ ပားမ�ကမ
ို ှ သတိြပုမိမာှ
23
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
မဟုတပ
် ါဘူး။ အဲဒေခတ်
ီ
က လူသားေတွဟာ မီးရဲေကျးဇူ
းေ�ကာင ့် သူတရဲ
ို ့ ဘိ
ု
့
့
့ းု ေဘးေတွထက် ပိေသးတဲ
သွားေတွ၊
ေမး�ိုးေတွ
ပိင
ု ဆ
် င
ုိ ထ
် ား�ကေပမည့လ
် ည်း
က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ဦး့ ေ�ှာက်အရွ ယအ
် စားနဲတူ
့ တဲ့
�ကီးမားတဲဦ
့ းေ�ှာက်ကလ
ို ည်း ပိင
ု ဆ
် င
ုိ ခ
် �ဲ့ ကပါတယ်။
ေဆပီယန်စေတွ
်
ဟာ
လွနခ
် တ
ဲ့ ဲ ့
�ှစေပါင်
်
း
၇၀,၀၀၀
ဝန်းကျင်မာှ
အေ�ှ �အာဖရိကမှတစ်ဆင ့်
အာေရဗျက�န်းဆွယသ
် ုိ ့ ပျံ� �ှသွ
ံ ့ ားခဲတ
ုိ ာကိလ
ု ည်း သိပံပ
� ညာ�ှငေတွ
်
က သေဘာတူထား�ကပါတယ်။
့ ယ်ဆတ
အဲဒက
ီ ေနတစ်ဆင ့် အာ�ှ-ဥေရာပေြမြပင်�ကီးတစ်ခုလးံု ကို လျင်ြမန်စာွ လ�မး် မိးု ပျံ� �ှသွ
ံ ့ ားခဲပ
့ ါေတာတ
့ ယ်။
ေြမပံု ၁။ ဟိမ
ု ို ေဆပီယန်စမ
် ျား ကမ�ာကိအ
ု ုပ်စးို လာပံု
ဟိမ
ု ေဆပီ
ို
ယန်စေတွ
်
ေတာ်ေတာ်များများမှာ
အာေရဘီးယားေဒသကို
အြခားလူသားမျိုး�ွယေတွ
်
ေရာက်�ိလ
ှ ာတဲအ
့ ခါက
အာ�ှ-ဥေရာပ
အေြခချေနထိင
ု �
် င
ှ �့် ပီးြဖစ်ပါတယ်။
ေဒသ
အဲဒလ
ီ သ
ူ ားေတွ
ဘာြဖစ်သာွ းခဲပ
် ့ ျင်ဘက်သအ
ီ ုရ
ိ ီ ၂ ခု�ိှပါတယ်။ “အချင်းချင်းမျိုးပွားမ� သီအုရ
ိ ီ
့ ါသလဲ။ ဒါနဲပတ်
့ သက်�ပီး ဆနက
(Interbreeding Theory)” က တေယာက်နတ
ဲ ့ ေယာက် ချစ်ခင်စမ
ံု က်ကာမြပု�ပီး ေရာေ�ှာသွား�ကတယ် လို ့
အဆိြု ပုပါတယ်။
်
ဟာ
ေဆပီယန်စေတွ
ကမ�ာတစ်ဝန်းကို
ေ���ေြပာင်းလာတာနဲအမ�
့
အြခားေသာ
လူသားမျိုး�ွယေတွ
်
န ဲ မျိ
လသ
ူ ားေတွဟာ အဲဒအ
ီ ချင်းချင်းမျိုးပွားမ�ရဲ ရလဒ်
ြဖစ်ပါတယ်။
့ ုးစပ်�က�ပီး ဒီေနေခတ်
့
့
ဥပမာ
ေဆပီယန်စေတွ
်
နီအန်ဒါတယ်လေတွ
ူ
န ဲ ့ ဆံ�ု ကပါတယ်။
ပိမ
ု �ို ကီးမားတဲ့
အေ�ှ �အလယ်ပိင
ု း် ေဒသ�ှင ့်
သူတဟာ
ို ့
ဦးေ�ှာက်ကပ
ို ိင
ု ဆ
် င
ုိ တ
် အ
ဲ့ ြပင်
ဥေရာပကို
ေဆပီယန်စေတွ
်
ထက်
ေရာက်သာွ းတဲအ
့ ခါ
�ကက်သားေတွပိ�ု ကီးမား�ပီး
ေအးခဲလတ
ှ ရ
ဲ့ ာသီဥတုကလ
ို ည်း
ပိမ
ု အ
ို လိက
ု တ
် သင ့်
ေနထိင
ု �
် င
ို �် ကတယ်။ နီအန်ဒါတယ်ေတွဟာ မီး�ှငက
့် ရ
ိ ိယာေတွ အသံးု ြပုခဲ�့ ကတယ်၊ ထူးခ�န်တဲ့ အမဲလိုက်
24
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
မုဆးုိ ေတွလည်းြဖစ်�ပီး
ေစာငေ�ှ
့် ာက်ခ�ဲ့ ကတယ်။
သူတရဲ
ို ့ ့
အများအားြဖင ့်
ဖျားနာသူေတွကလ
ုိ ည်း
(ေ�ှးေဟာင်းသုေတသနပညာ�ှငေတွ
်
က
�ှစေပါင်
်
းများစွာအသက်�ှငခ
် တ
ဲ့ ဲ ့
သူရဲေဆွ
့ မျိုးေတွက
အိုးမင်းမစွမး် တဲသ
့ မ
ူ ျား�ှင ့်
ကိယ
ု အ
် ဂင်္ ါချို �တေပမယ့
ဲ့
လ
် ည်း
နီအန်ဒါတယ်ေတွရဲ ့ အ�ိုးေတွ�ှာေဖွေတွ� �ှိခ�ဲ့ ကတယ်။
ဂ�ုစိက
ု ေစာင
်
ေ�ှ
့် ာက်ခတ
ဲ့ ယ်ဆတ
ုိ ဲ ့
နီအန်ဒါတယ်ေတွကို
ပံတ
ု ေရးဆွ
ူ
တ
ဲ အ
ဲ့ ခါမှာ
ဂ�ုတစိက
ု ်
အဲဒလ
ီ ေတွ
ူ
ကို
အေထာက်အထားေတွေတွ�ရပါတယ်)။
အ�မဲ�ကမ်း�ကုတ်ရက်စက်�ပီး
တံးု အတဲ့
ဂူေအာင်းလူသားပံစ
ု ံ ေရးဆွ�ဲ ကတယ်။ ဒါေပမယ့် မ�ကာေသးမီက ေတွ� �ှိရတဲအ
့ ေထာက်အထားေတွက
အဲဒပ
ီ ံစ
ု အ
ံ ြမင်ကို ေြပာင်းလဲလက
ို ပ
် ါတယ်။
ပံု ၃။ ခနမ
့် န
ှ း် ၍ ြပန်တည်ေဆာက်ထားေသာ နီအန်ဒါတယ် ကေလးငယ်တစ်ေယာက်။ မျိုး�ိုးဗီဇဆိင
ု ရ
် ာ
ခနမ
့် န
ှ း် ချက်များအရ
အချိုေသာနီ
�
အန်ဒါတယ်များသည်
အသားလတ်ကာ
ဆံပင်များလည်း
အြဖူေရာင်သန်း�ိင
ု သ
် ည်။
“အချင်းချင်း မျိုးပွားမ� သီအုရ
ိ ီ (Interbreeding Theory)” အရ နီအန်ဒါတယ်တရဲ
ို ့ နယ်
့ ေြမကို
ေဆပီယန်စေတွ
်
ေရာက်�ိှလာတဲအ
့ ခါ ေဆပီယန်စေတွ
်
ဟာ နီအန်ဒါတယ်ေတွန ဲ ့ မျိုးစပ်�က�ပီး လူမျိုး�ှစခ
် ရ
ု ဲ ့
လူဦးေရ
် ယ်ဆရ
ုိ င် ဒီေနေခတ်
အာ�ှ-ဥေရာပလူမျိုးေတွဟာ
ေပါင်းစပ်သာွ းပါတယ်။ ဒီအချက်သာ မှနတ
့
ေဆပီယန်စ် စစ်စစ်ေတွ မဟုတဘ
် းူ ေြပာရမှာပါ။ သူတဟာ
ို ့ ေဆပီယန်စန
် ဲ နီ
့ အန်ဒါတယ်စပ်ေတွသာ ြဖစ်မာှ ပါ။
အဲဒလ
ီ ပ
ို ဲ ေဆပီယန်စေတွ
်
အေ�ှ �အာ�ှကို ေရာက်လာတဲအ
့ ခါ အဲဒေဒသမှ
ီ
ာ�ှိေန�ှငတ
့် ဲ့ မတ်တပ်လူ (Erectus)
ေတွန ဲ ့ ေရာစပ်မျိုးပွား�ကတယ်။ ဒါေ�ကာင ့် တ�ုတလ
် မ
ူ ျိုးေတွန ဲ ့ ကိးု ရီးယားလူမျိုးေတွဟာ မတ်တပ်လေတွ
ူ
နဲ ့
ေဆပီယန်စအ
် စပ်ေတွသာြဖစ်မာှ ပါ။
25
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
“အစားထိးု သီအုရ
ိ ီ (Replacement Theory)” လိေခါ်တဲ
ု့
့ ဆနက
် ့ ျင်ဘက်သအ
ီ ုရ
ိ ီကေတာ့
အလွနက
် ြွဲ ပားတဲအ
့ ေ�ကာင်းအရာကို တင်ြပပါတယ်။ အဲဒအ
ီ ေ�ကာင်းကေတာ့ အချင်းချင်း အေစးမကပ်၊
ရွ ံ�ှာမုနး် တီး�က�ပီး
လူမျိုးတုနး် သတ်ြဖတ်မပ
� င်
ေဆပီယန်စေတွ
်
နဲ ့
ြဖစ်ခ�
ဲ့ င
ို တ
် ယ်ဆတ
ုိ ဲ ့
အြခားလူသားမျိုးစိတေတွ
်
ဟာ
ကွြဲ ပားြခားနားတဲ့
အေ�ကာင်းပါပဲ။
ဒီသအ
ီ ုရ
ိ ီ အရ
ကိယ
ု ခ
် ��ာဖွဲ�စည်းတည်ေဆာက်ပံု
�ှိ�ကတယ်။ ဒါေ�ကာငမ
့် ို ့ ကွြဲ ပားတဲ့ မျိုးပွားြခင်းအေလ့အကျငေတွ
့်
၊ ကိယ
ု န
် ေတွ
ံ့
�ှိပါတယ်။ သူတ�ကားက
ို ့
လိငဆ
် င
ုိ ရ
် ာတပ်မက်မဆ
� လ
ုိ ို ့ အနည်းအကျဉ်းပဲ �ှိမာှ ပါ။ တကယ်လို ့ နီအန်ဒါတယ် �ိုမီယို နဲ ့ ေဆပီယန်စ်
ဂျူးလိယက်တို ့
ချစ်�ကိုက်�ကတယ်ဆဦ
ုိ း
သူတ�ှ
ို ့ စဦ
် းေပါင်းဖက်မက
� ေန
မျိုးေအာင်တသ
ဲ့ ားသမီးေတွ
ေမွးထုတ�
် င
ို မ
် ာှ
မဟုတပ
် ါဘူး။ ဘာေ�ကာငလ
့် ဆ
ဲ ေတာ
ုိ
ူ ျိုး�ွယ် ၂ ခု �ကားက ဗီဇဆိင
ု ရ
် ာကွာဟမ�
့ ဒီလမ
ေတွေ�ကာင ့် ေပါင်းဖက်မျိုးပွားဖို ့ မြဖစ်�င
ို ေတာ
်
ပ
ူ ျိုး�ွယ် ၂ ခုဟာ အချင်းချင်း အလွနတ
် ရာပဲ
့ ါဘူး။ ဒီလမ
ု သ
် င်
ု ့ တ် သတ်ြဖတ်သတ
ေဝးကွာကွြဲ ပားေနခဲပ
် အ
ဲ့ ခါ သိမဟု
့ ါ�ပီ။ ဒါေ�ကာင ့် နီအန်ဒါတယ်ေတွ ေသဆံးု ကုနတ
ခံရတဲအ
့ ခါ သူတရဲ
ို ့ မျိ့ ုး�ိုးဗီဇဟာလည်း သူတနဲ
ို ့ အတူ
ဆံးု ပါးေပျာက်ကယ
ွ သ
် ာွ းခဲပ
့
့ ါတယ်။ ဒီအယူအဆအရ
ေဆပီယန်စေတွ
်
ဟာ ဘယ်လသ
ူ ားနဲမှ့ ေရာယှကြ် ခင်းမ�ှိဘဲ �ှိေန�ှငတ
့် ဲ့ လူသားေတွအကုနလ
် းံု ကို ဖယ်�ှား
အစားထိးု ေနရာယူလက
ို ပ
် ါတယ်။
အဆက်အ�ွယက
် ို
ဒီအဆိသ
ု ာ
လွနခ
် ေသာ�ှ
ဲ့
စေပါင်
်
း
မှနက
် န်တယ်ဆရ
ုိ င် ဒီေနေခတ်
လသ
ူ ားေတွ
့
၇၀,၀၀၀
က
အေ�ှ �အာဖရိကေဒသ
အကုနလ
် းံု ရဲ ့
တစ်ခုတည်းမှာပဲ
ေြခရာခံြပန်လက
ို �
် င
ို ပ
် ါတယ်။ �ပီးေတာ့ လက်�ိှလသ
ူ ားေတွအားလံးု ဟာလည်း ေဆပီယန်စ် စစ်စစ်ေတွသာ
ြဖစ်ပါတယ်။
ဒီေဆွးေ�ွးြငင်းခံမ
ု န
� ပတ်
ဲ ့ သက်�ပီး
ေနာင်ကို
အေြပာင်းအလဲြဖစ်�င
ို စ
် ရာ
အများ�ကီး�ှိပါတယ်။
ဆငက
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲမအ
� ြမင်ကေန�ကည့ရ
် င် �ှစေပါင်
်
း ၇၀,၀၀၀ ဆိတ
ု ာဟာ ဘာမှမ�ကာလိက
ု တ
် ဲ့ ခဏတာ
အချိနပ
် ဲြဖစ်တယ်။ “အစားထိးု သီအုရ
ိ ီ” သာ မှနက
် န်တယ်ဆရ
ုိ င် လက်�ိှလသ
ူ ားေတွ အကုနလ
် းံု ဟာ
တူညေသာမျိ
ီ
ုး�ိုးဗီဇ
အစုအဖွဲ� �ှိ�ပီး
လျစ်လျူ�� ထားစရာပဲ
ြဖစ်မာှ ပါ။
လူသားေတွအချင်းချင်း�ကားက
ဒါေပမယ့်
“အချင်းချင်းမျိုးပွားမ�
လူမျိုးေရးကွြဲ ပားမ�ဆတ
ုိ ာဟာ
သီအုရ
ိ ီ”
သာမှနခ
် တ
ဲ့ ယ်ဆရ
ုိ င်
်
ေပါင်းများစွာကတည်းကစ�ပီး
အာဖရိကသားေတွ၊ ဥေရာပသားေတွန ဲ ့ အာ�ှသားေတွ�ကားမှာ �ှစေထာင်
မျိုး�ိုးဗီဇဆိင
ု ရ
် ာ ကွြဲ ပားြခားနားမ� �ှိေကာင်း�ှိေနခဲမ
ွဲ ားြပင်းထန်တဲ့
့ ာှ ြဖစ်ပါတယ်။ ဒါဟာ ေပါက်ကအ
လူမျိုးေရးခွြဲ ခားမ�သအ
ီ ုရ
ိ ီေတွအတွက် ကိးု ကားစရာ �ိင
ု င
် ေရးဗံ
ံ
းု တစ်လးံု ြဖစ်လာ�ိင
ု ပ
် ါတယ်။
မ�ကာေသးမီ ဆယ်စ�
ု စ
ှ ်အချိနေတွ
်
အထိ “အစားထိးု သီအုရ
ိ ီ” က မ�ုဿေဗဒနယ်ပယ်အ�ကား
ပညာ�ှငအ
် များစုက လက်ခံထား�ကတဲအ
့ ရာြဖစ်ပါတယ်။ ဒီသအ
ီ ုရ
ိ ီမာှ ပိမ
ု ခ
ို င
ို မ
် ာတဲ့ ေ�ှးေဟာင်းအေထာက်
အထားေတွ�ိှတအ
ဲ့ ြပင် �ိင
ု င
် ံ ေရး၊လူမျိုးေရးအရလည်း ပိမ
ု သ
ို ငလ
့် ျာ်ပါတယ်။ (သိပံပ
� ညာ�ှငေတွ
်
အေနနဲ ့
ဒီေနေခတ်
လဦ
ူ းေရေတွအ�ကား
့
အလွနတ
် ရာြခားနားတဲ့
မျိုး�ိုးဗီဇကွြဲ ပားမ�ေတွ�ိတ
ှ ယ်လို ့
26
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ု င
ွ ဖ
့် ို ့ ဆ��မ�ှိ�ကပါဘူး။) ဒါေပမယ့် သက�ရာဇ်
အခိင
ု အ
် မာဆိြု ခင်းြဖင ့် လူမျိုးေရးခွြဲ ခားမ�ပန်ဒရ
ို ာေသတ�ာ 2ကိဖ
1
၂၀၁၀ ခု�စ
ှ ်မာှ ေတာ့ အစားထိးု သီအုရ
ိ ီရဲ ့အ�ကင်းမဲစ
ူ ဲ ့စုေပါင်းဗီဇ
့ းို မိးု မ� ရပ်သာွ းပါတယ်။ နီအန်ဒါတယ်လရ
(genome) ကို ၄�ှစ်�ကာ အေသးစိတ် ဆက်စပ်ပံေဖာ်
ု
ထားတဲရ
့ လဒ်ကို ထုတေဝခဲ
်
�့ ကလိပါ။
ု့
မျိုး�ိုးဗီဇ
ပညာ�ှငေတွ
်
ဟာ ေကျာက်ြဖစ်�ုပ်�ကင်းေတွကေန မပျက်မစီးကျန်ရစ်တဲ့ နီအန်ဒါတယ်ေတွရဲ ့ ဒီအင်ေအ
(DNA) ကို အလံအ
ု ေလာက် ရ�ှိစေဆာင်
ု
း�ိင
ု ခ
် တ
ဲ့ ယ်။ အဲဒ ီ ဒီအင်ေအေတွကို ဒီေနေခတ်
လသ
ူ ားေတွရဲ ့
့
ဒီအင်ေအေတွန ဲ ့ ကျယ်ကျယ်ြပနြ် ပန
ိ း် ယှဉ်လိက
ု တ
် ရ
ဲ့ လဒ်က သိပံန
� ယ်ပယ်တစ်ခလ
ု းံု ကို တုနလ
် ပ
� ်သာွ းေစ
့ ် ့ ��င
ခဲပ
့ ါတယ်။
ြဖစ်ပံက
ု ဒီေနေခတ်
အေ�ှ �အလယ်ပိင
ု း် �ှင ့် ဥေရာပက လူေတွရဲ ဒီ
် န� း် ကေန
့
့ အင်ေအ ၁ ရာခိုင�
၄
ရာခိင
ု �
် န� း် ဟာ နီအန်ဒါတယ် ဒီအင်ေအ ြဖစ်ေနပါတယ်။ ဒါဟာ များြပားတဲပ
့ မာဏ မဟုတေပမယ့
်
လ
် ည်း
အတိင
ု း် အတာတစ်ခအ
ု ထိ သက်ေရာက်မ�
� ိှပါတယ်။
ေနာက်လပိင
ု း် အနည်းငယ်�ကာတဲအ
့ ခါ ေနာက်ထပ်
် ပ
� ် အဩ
့ံ စရာတစ်ခု �ကံုရြပန်ပါတယ်။ အဲဒါက ဒီနဆ
ီ ဗ
ုိ ာလူ (Denisova) ရဲ ့ လက်ေချာင်း�ုပ်�ကင်းက
တုနလ
ရ�ှိတဲ့ ဒီအင်ေအ ေတွကို အေသးစိတ် ဆက်စပ်ပံေဖာ်
ု
�ကည့တ
် အ
ဲ့ ခါ ြဖစ်ပါတယ်။ ရလဒ်အရ နယူးဂီနေဒသက
ီ
မလာနီး�ှနး် လူမျိုးေတွ (Melanesians) �ှင ့် ဩစေ�တးလျ အဘရီဂျီနယ်လေတွ
ူ
(Aboriginal) ရဲ ဒီ့ အင်ေအ ၆
ရာခိင
ု �
် န� း် အထိဟာ ဒီနဆ
ီ ဗ
ုိ ာလူရဲ ဒီ့ အင်ေအ ြဖစ်ေနေ�ကာင်း သက်ေသြပေနလိပဲ
ု ့ ြဖစ်ပါတယ်။
တကယ်လို ့ ဒီရလဒ်ေတွသာ မှနက
် န်ခင
ို မ
် ာခဲတ
ုိ င် ေနာက်ထပ်သေတသနြပုလု
ု
ပ်စရာများစွာ
့ ယ်ဆရ
ကျန်ေသးတယ်ဆတ
ုိ ာကို အမှတရ
် ထားဖို ့ အေရး�ကီးပါတယ်။ အချင်းချင်းမျိုးပွားမ�သအ
ီ ုရ
ိ ီက တချို �ေနရာ
ေတွမာှ မှနက
် န်သာွ းတယ်ဆေပမယ့
ုိ
လ
် ည်း ဒီရလဒ်ေတွဟာ ေနာင်ကို ပိမ
ု န
ှ က
် န်ခင
ို မ
် ာလာမယ် ဒါမှမဟုတ်
ေြပာင်းလဲသာွ း�ိင
ု ပ
် ါတယ်။
ဒါေပမယ့လ
် ည်း
ဒီအချက်အလက်ေတွေ�ကာင ့်
အစားထိးု သီအုရ
ိ ီဟာ
လံးု ဝမှားယွငး် တယ်လို ့မဆိ�
ု င
ို ပ
် ါဘူး။ ဒီေနေခတ်
က�န်ေတာ်တလူ
ို ့ သားေတွရဲ စု
ှ ့်
့
့ ေပါင်းဗီဇမှာ နီအန်ဒါတယ်�င
ဒီနဆ
ီ ဗ
ုိ န် လူသားေတွရဲ ့ဒီအင်ေအ အချိုးအစားအနည်းငယ်သာ ပါဝင်တအ
ဲ့ တွကေ�ကာင
်
့် ေဆပီယန်စေတွ
်
နဲ ့
်
တြခားလူသားမျိုးစိတေတွ
ေပါင်းစည်းသွား�ကတယ်လို ့
ေြပာလိမရပါဘူ
ု့
း။
သူတ�ကားက
ို ့
ကွြဲ ပားြခားနားမ�ဟာ မျိုးေအာင်တလ
ဲ့ င
ိ ဆ
် က်ဆမ
ံ မ
� ျိုးမြဖစ်�င
ို ေအာင်
်
ကွာဟမေနေပမယ့လ
် ည်း သူတေတွ
ို ့
�ှးီ ေ�ှာဆံေတွ
ု
� ခဲတ
် ှားပါးခဲပ
့ ာမျိုးဟာ အလွန�
့ ါတယ်။
ဒီလဆ
ို ရ
ုိ င်
ဒီနဆ
ီ ဗ
ုိ န်ေတွ၊
နီအန်ဒါတယ်ေတွ
နဲ ့ ေဆပီယန်စေတွ
်
ရဲ ့ ဇီဝဆိင
ု ရ
် ာဆက်�ယ
ွ မ
် က
� ို
က�န်ေတာ်တို ့ ဘယ်လန
ို ားလည်သငပ
့် ါသလဲ။ ြမင်းနဲ ့ ြမည်းလိေတာ
ု
ို ့
လံးု ဝကွြဲ ပားြခားနားတဲ့
့ သူတဟာ
မျိုးစိတ�
် စ
ှ ခ
် ုမဟုတဘ
် းူ ဆိတ
ု ာ
�ှငး် ပါတယ်။
တြခားဘက်မာှ လည်း
သူတဟာ
ို ့
ေခွးဘီလးူ နဲ ့
နားရွ ကတ
် လ
ွဲ က
ွဲ ျေခွးေတွလို တူညတ
ီ မ
ဲ့ ျိုးစိတတ
် စ်ခေအာက်
ု
က ြခားနားတဲအ
့ ဖွဲ�ဝင် ၂ ခုလည်း မဟုတဘ
် းူ ။
2
Pandora’s box
27
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
�ပီးေတာ့
ဇီဝဆိင
ု ရ
် ာအ�ှိတရားဆိတ
ု ာကလည်း
အြဖူအမဲလို
သိသာကွြဲ ပားေနတာ
မဟုတဘ
် းူ ေလ။
အြဖူအမည်း မသဲကေပမယ့
ွဲ
် အေရးပါတဲ့ မီးခိးု ေရာင်ဧရိယာေတွလည်း �ှိေနပါေသးတယ်။ ြမင်းနဲ ့ ြမည်း လို
တူညတ
ီ ဘ
ဲ့ းုိ ေဘးကေန ဆငက
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲလာတဲ့ မျိုးစိတ�
် စ
ှ ခ
် ုတင
ို း် ဟာ တစ်ချိနတ
် န
ု း် ကေတာ့ ေခွးဘီလးူ နဲ ့
နားရွ ကတ
် လ
ွဲ က
ွဲ ျေခွးေတွလို တူညတ
ီ မ
ဲ့ ျိုးစိတတ
် စ်ခေအာက်
ု
က ြခားနားေသာ အဖွဲ�ဝင်၂ ခုသာ ြဖစ်ခမ
ဲ့ ာှ ပါ။
ဒီအဖွဲ�ဝင်၂ ဦးဟာ တစ်ဦးနဲတစ်
် ြွဲ ပားြခားေနေပမယ့လ
် ည်း �ကံုေတာင�့် ကံုခဲ အခါသမယေတွမာှ
့ ဦး အလွနက
တစ်ဦးနဲတစ်
့ ဦး
လိငဆ
် က်ဆ�ံ ပီး
မျိုးေအာင်တေနာက်
ဲ့
သားဆက်ကို
ေမွးထုတ�
် င
ို ခ
် ဲတ
ဲ့ ချိနက
် ာလတစ်ခု
့ အ
�ှိခမ
ဲ့ ာှ ေသချာပါတယ်။ အဲဒေနာက်
ီ
ပိင
ု း် မှာ မျိုး�ိုးဗီဇေနာက်တစ်�ကိမေြပာင်
်
းလဲသာွ းြခင်းက သူတ�ကားက
ို ့
ေနာက်ဆးုံ ေသာ ဆက်စပ်မ�� ကိုးမ�င်ေလးကို ြပတ်စသ
ဲ ာွ းေစခဲတ
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲ
့ ယ်။ ေနာက်ေတာလ
့ ည်း ဆငက
ြခင်းလမ်းစဉ်မှာ သူတေတွ
ို ့
ကိယ
ု လ
့် မ်းနဲကိ
ု ် သီးသနစ
် ့ ေလ�ာက်
ီ
လမ
ှ း် ခဲပ
့ ယ
့ ါေတာတ
့ ယ်။
�ကည့ရ
် တာ လွနခ
် တ
ဲ့ ဲ့ �ှစ်ေပါင်း ၅၀,၀၀၀ ေလာက်ကစ�ပီး က�န်ေတာ်တို ့ ေဆပီယန်စေတွ
်
၊
နီအန်ဒါတယ်
�ှင ့်
ဒီနဆ
ီ ဗ
ုိ န်
ေတွဟာ
လမ်းဆံလ
ု မ်းခွတစ်ခုမာှ
�ှိေနခဲ�့ ကတယ်။
က�န်ေတာ်တဟာ
ို ့
လံးု ဝကွြဲ ပားတဲ့ လူသားမျိုးစိတေတွ
်
မြဖစ်�ကေသးေပမယ့လ
် ည်း အဲဒလ
ီ ို ြဖစ်လန
ု းီ ပါး �ှိေနခဲ�့ ပီ။ ဒါကို
ေနာက်အခန်းမှာ
ေတွ� ြမင်ရမယ့အ
် တိင
ု း် ပဲ
ေဆပီယန်စေတွ
်
ဟာ
နီအန်ဒါတယ်၊
ဒီနဆ
ီ ဗ
ုိ န်
လူေတွန ဲ ့
မျိုး�ိုးဗီဇကုဒ�
် င
ှ ့် ကိယ
ု ခ
် ��ာတည်ေဆာက်ပံေတွ
ု
မာှ အလွနမ
် ပ
ှ ဲ ကွြဲ ပား�ှင�့် ပီြဖစ်�ု ံသာမက စဉ်းစားသိြမင်မ�
� င
ှ ့်
လူမဆ
� က်ဆေရးလု
ံ
ပ်ေဆာင်�င
ို မ
် ေတွ
�
မာှ လည်း
အင်မတန်ကာွ ဟေန�ပီ
ြဖစ်ပါတယ်။
သိေပမယ့
ု့
လ
် ည်း
�ကံုေတာင�့် ကံုခဲအေြခအေနေတွမာှ ေဆပီယန်စ်တစ်ေယာက်�င
ှ ် နီအန်ဒါတယ်တစ်ေယာက် ေပါင်းစည်း�ပီး
မျိုးေအာင်တဲ့
သားသမီးေတွ
ေမွးထုတ�
် င
ို ခ
် ဲဟ
့ န်�ိှပါတယ်။
ေပါင်းစည်းေရာေ�ှာသွားတာမျိုးမဟုတဘ
် ဲ
ကံေကာင်းတဲ့
ဒါေ�ကာင ့်
သူတရဲ
ို ့ ့
လူဦးေရေတွ
နီအန်ဒါတယ်မျိုး�ိုးဗီဇတတ်ချို �
က�န်ေတာ်တို ့
ေဆပီယန်စ် အိတစ
် ်ပရက် (express) ေပါ်မှာ လမ်း�ကံုလိက
ု လ
် ာ�ိင
ု ခ
် တ
ဲ့ ာြဖစ်ပါတယ်။ စဉ်းစား�ကည့ရ
် င်
ေတာ်ေတာ်စိတမ
် သက်သာစရာ
သိမဟု
ု ့ တ်
အလွနအ
် ဩ
့ံ စရာအချက်က
တစ်ချိနက
်
က�န်ေတာ်တို ့
ေဆပီယန်စေတွ
်
ဟာ က�န်ေတာ်တနဲ
ို ့ မျိ
် တူတဲ့ အြခားသတ�ဝါတစ်မျိုးနဲ ့ မျိုးစပ်�ပီး သားသမီးေတွ
့ ုးစိတမ
ေမွးထုတ�
် င
ို ခ
် ဲ�့ ကတယ် ဆိတ
ု ာပါ။
ီ ဗ
ုိ န်ေတွန ဲ ့ အြခားလူသတ�ဝါေတွဟာ က�န်ေတာ်တေဆပီ
ို ့
ယန်စ်
ဒါေပမယ့် နီအန်ဒါတယ်ေတွ၊ ဒီနဆ
ေတွန ဲ ့ ေပါင်းလည်းေရာေ�ှာသွားြခင်းမ�ှိဘးူ ဆိရ
ု င်
ြဖစ်�င
ို ေြခ�ှ
်
ိတာ
တစ်ခုက
သူတေတွ
ို ့
သူတေတွ
ို ့
အခုဘာေ�ကာင ့်
မျိုးတုနး် ေပျာက်ကယ
ွ သ
် ာွ းတဲအ
့ ထိ
မ�ှိ�ကေတာတ
့ ာလဲ။
ဟိမ
ု ေဆပီ
ို
ယန်စေတွ
်
က
ေမာင်းထုတခ
် ဲတ
်
းေထာင်ေသာင်းချီေနလာတဲ့ ေဘာ်လကန်ေတာင်�ကားကို
့ ာပါ။ နီအန်ဒါတယ်ေတွ �ှစေပါင်
ေဆပီယန်စအ
် ုပ်စတ
ု စ်စု
ေရာက်�ိလ
ှ ာတယ်လို ့
ြမင်ေယာင်�ကည့ပ
် ါ။
ဒီေရာက်လာတဲလ
့ စ
ူ ိမး် ေတွက
နီအန်ဒါတယ်ေတွရဲ အဓိ
က အစားအစာေတွြဖစ်တဲ့ သမင်ေတွကို စတင်အမဲလက
ို �် ကတယ်။ အခွမ
ံ ာသီးေတွ၊
့
28
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ဘယ်ရီးသီးေတွ ခူးယူစားေသာက်�ကတယ်။ ေဆပီယန်စေတွ
်
ဟာ ပိမ
ု ေကာင်
ို
းမွနတ
် ဲ့ လက်နက်ကရ
ိ ိယာေတွ၊
ပိအ
ု ဆငြ့် မငတ
့် ဲ ့
လူမဆ
� က်ဆေရးစွ
ံ
မး် ရည်ေတွ�ိှတာေ�ကာင ့်
အစာ�ှာေဖွသေတွ
ူ
ြဖစ်�ကတယ်။
ပျံ� �ှေနထိ
ံ့
င
ု လ
် ာ�ကတယ်။
ဒါေ�ကာငပ
့် ဲ
က�မ်းကျင်မပ
� ိ�
ု ိ ှတ ဲ ့
အမဲလက
ို မ
် ဆ
ု းုိ ေတွ၊
ေဆပီယန်စေတွ
်
ပာွ းများလာ�ပီး
ပိမ
ု အ
ို ရည်အချင်းနည်းတဲ့
နီအန်ဒါတယ်ေတွ
အဲဒေဒသမှ
ီ
ာ
အတွကေတာ
်
့
အစာ�ှာေဖွစားေသက်ရတာ ခက်ခဲသထက်ခက်ခဲလာတာကို ေတွ� �ကံုရတယ်။ ဒီလန
ို ဲ ့ သူတရဲ
ို ့ ့ လူဦးေရေတွ
ေလျာန
ွ သ
် ာွ း�ကပါတယ်။ သူတရဲ
ို ့ ့ အိမ�
် းီု ချင်း ေဆပီယန်စတ
် ချို � နဲ ့
့ ည်းလာ�ပီး တြဖည်းြဖည်းေပျာက်ကယ
ပူးေပါင်းမိတဲ့ နီအန်ဒါတယ် တစ်ေယာက်စ၊ �ှစေယာက်
်
စသာ ကျန်ရစ်ခဲတ
ို ပ
် ါတယ်။
့ ာမျိုးလည်း ြဖစ်�င
ေနာက်ထပ်ြဖစ်�င
ို ေြခ�ှ
်
ိတာတစ်ခုက သူတေတွ
ို ့
အစာေရစာေတွအတွက် ယှဉ်�ပိုင်ရင်ဆင
ုိ �် ကရာ
ကေန အ�ကမ်းဖက်မေတွ
�
�ှင ့် မျိုးတုနး် သတ်ြဖတ်မေတွ
�
ဆီ ဦးတည်သာွ းခဲတ
် ေဘာထား�ကီး
့ ာပါပဲ။ စိတသ
သည်းခံတယ်ဆတ
ုိ ာ က�န်ေတာ်တို ့ ေဆပီယန်စေတွ
်
ရဲ ့ အမှတလ
် က�ဏာတစ်ရပ်မဟုတပ
် ါဘူး။ ခုေခတ်လို
အချိနေတွ
်
အထိ အသားအေရ၊ ဘာသာစကား၊ ကိးု ကွယတ
် ဘ
ဲ့ ာသာ စသည်ြဖင ့် အနည်းငယ်ကြွဲ ပားမ�ေလး
ေဆပီယန်စအ
် ုပ်စတ
ု စ်ခက
ု
တြခားအုပ်စတ
ု စ်ခုကို မျိုးြပုတ်သာွ းေအာင်ရက်စက်ဖို ့ ြဖစ်ေစ�ိင
ု ်
�ှိတာနဲတင်
့
ပါတယ်။
ဒါေ�ကာငမ
့် ို ့ ေ�ှးေခတ်ေဆပီယန်စေတွ
်
အေနနဲလည်
း လံးု ဝကွြဲ ပားေနတဲ့ အြခားလူသားမျိုးစိတ်
့
တစ်ခုကို သေဘာထား�ကီးသည်းခံခပ
ဲ့ ါမလား။
ြဖစ်�င
ို တ
် ာကေတာ့ ေဆပီယန်စ်ေတွန ဲ ့ နီအန်ဒါတယ်ေတွ
့
ဆံခ
ု �ဲ့ ကတဲအ
့ ခါ
ရလဒ်ကေတာ့
သမိင
ု း် မှာ
ပထမဆံးု နဲ ့ အေရးပါဆံးု ေသာ
လူမျိုးတုနး် တိက
ု ပ
် ဲတ
ွ စ်ခု
ြဖစ်ခပ
ဲ့ ါတယ် လိသာ။
ု့
ဘာေတွ ဘယ်လို ြဖစ်ပျက်ခသ
ဲ့ ည်ဆေစ..
ုိ
နီအန်ဒါတယ်ေတွ နဲ ့ အြခားလူသတ�ဝါမျိုးစိတေတွ
်
ဟာ
သမိင
ု း် မှာ အလွနစ
် ိတဝ
် င်စားဖွယေကာင်
်
းတဲ့ “တကယ်လသာ...”
ို ့
ဆိတ
ု ဲ့ စဉ်းစားစရာေတွကို ေပးပါတယ်။
တကယ်လသာ
ို ့ နီအန်ဒါတယ်ေတွန ဲ ဒီ
ု ေဆပီ
ို
ယန်စေတွ
်
န ဲ ့ ေတာက်ေလ�ာက်
ီ ဗ
ုိ န်ေတွသာ က�န်ေတာ်တို ဟိ
့ နဆ
့ မ
အတူယဉ်
ှ တွ�
ဲ ှငသ
် န်လာခဲမ
ုိ င် အရာအားလံးု ခုဆဘ
ုိ ယ်လြို ဖစ်ပျက်ေနမယ် ဆိတ
ု ာကို စဉ်းစား�ကည့ပ
် ါ။
့ ယ်ဆရ
ကွြဲ ပားြခားနားတဲ့ လူသားမျိုးစိတအ
် မျိုးမျိုး အတူယဉ်
ှ တွေနထိ
ဲ
င
ု �် ကတဲက
့ မ�ာမှာ မည်သေသာယဉ်
ုိ ့
ေကျးမ�ေတွ၊
လူမအ
� သိင
ု း် အဝိင
ု း် ေတွ�င
ှ ့် �ိင
ု င
် ေရးအ
ံ
ေဆာက်အအံေတွ
ု
ေပါ်ထွကလ
် ာ�ိင
ု တ
် ယ်ဆတ
ုိ ာကို စဉ်းစား�ကည့ပ
် ါ။
ဥပမာအားြဖင ့် ဘာသာေရးယံ�ု ကည်မေတွ
�
ဘယ်လြို ဖစ်ပျက်လာ�ိင
ု ပ
် ါသလဲ။ ခရစ်ယာန်သမ�ာကျမ်းစာရဲ ့
ကမ�ာဦးကျမ်းမှာ နီအန်ဒါတယ်ေတွဟာ အာဒံ�င
ှ ့် ဧဝ ကေန ဆင်းသက်လာတယ်လို ့ ေဖာ်ြပမှာလား။
သခင်ခရစ်ေတာ်ဟာ
ဒီနဆ
ီ ဗ
ုိ န်လေတွ
ူ
ရဲ ့ အြပစ်အတွကပ
် ါ
ေြဖာငမ
့် တ်မန
ှ က
် န်တလ
ဲ့ အ
ူ ားလံးု အတွက်
တမလွနေကာင်
်
းကင်ဘမ
ုံ ာှ
အေသခံခပ
ဲ့ ါသလား။
(ဘယ်လက
ို ြွဲ ပားေနတဲ့
ေနထိင
ု စ
် ရာေနရာေတွ
ကုရ်အာန်ကျမ်းစာက
လူသားမျိုးစိတေတွ
်
ချန်ထားမှာလား။
ြဖစ်ပါေစ)
နီအန်ဒါတယ်ေတွအေနနဲ ့
ေ�ှးေရာမစစ်တပ်ေတွမာှ ပါဝင်အမ�ထမ်း�ိင
ု ပ
် ါမလား
သိမဟု
ု ့ တ် တ�ုတအ
် င်ပါယာရဲ ့ ကျယ်ြပန�
် ့ � ပ်ေထွးတဲ့
့
29
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ဗျု�ိုကေရစီအုပ်ချုပ်ေရးစနစ်မာှ
ေတွအကုနလ
် းံု ဟာ
ပါဝင်အမ�ထမ်းခွင ့်
ရပါမလား။
့
ကိယ
ု ပ
် ိင
ု လ
် တ
ွ လ
် ပ်ခင
ွ ေတွ
့်
�ိ�ှ ပီး
လူသားမျိုးစု
လူသားမျိုးစုေတွ
အကုနလ
် းံု ဟာ
ဖန်ဆင်းြခင်းခံရပါတယ်လို ့ အေမရိကန်�င
ို င
် ရ
ံ ဲ ့ လွတလ
် ပ်ေရးေ�ကြငာစာတမ်းမှာ
Homo)
(genus
တူညစ
ီ ာွ
ေဖာ်ြပထားပါမလား။
့
ကားလ်မာခ
း အလုပ်သမားလူသားမျိုးစိတေတွ
်
အကုနလ
် းံု စည်းလံးု �ကဖို ��
့ ်စ် အေနနဲလည်
့
့
့ းိ ေဆာ်ပါမလား။
�ပီးခဲတ
့ ဲ့
�ှစေပါင်
်
း
�ှငသ
် န်လာရသည်ကို
၁၀,၀၀၀
ေကျာ်အထိ
ဟိမ
ု ေဆပီ
ို
ယန်စေတွ
်
ဟာ
တစ်ခတ
ု ည်းေသာ
အသားကျေန�ပီြဖစ်လို ့
လူသားမျိုးစိတအ
် ြဖစ်
အြခားဘယ်လအ
ို ရာေတွ
ြဖစ်ပျက်�င
ို တ
် ယ်ဆတ
ုိ ာကို မှနး် ဆ�ကည့ဖ
် ို ့ ခက်ခဲပါတယ်။ က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ့ အြခားလူသားမျိုးစိတည
် အ
ီ စ်ကို
ေတွ မ�ှိေတာြ့ ခင်းက ဖန်ဆင်းြခင်း စံနမူနနာဟာ က�န်ေတာ်တလူ
ို ့ သားေတွသာြဖစ်တယ်လို ့ စိတက
် းူ ရတာ
လွယက
် ေစပါတယ်
ူ
။ ဒါတင်မက ဒီအချက်ကလည်း က�န်ေတာ်တလူ
ို ့ သားေတွ�င
ှ ့် တိရ စ�ာန်ေတွ�ကားမှာ
ေချာက်နက်�ကီးတစ်ခုလို �ကီးမားတဲက
့ ာွ ြခားချက် �ှိတယ်လလည်
ို ့
း က�န်ေတာ်တကိ
ို ့ ု ထင်မတ
ှ ေစပါတယ်
်
။
ချားလ်စ်ဒါဝင်က
ေတွသာ
က�န်ေတာ်တလူ
ို ့ သားေတွဟာ
ြဖစ်�ကပါတယ်လေထာက်
ို ့
ြပတဲအ
့ ခါ
အြခားတိရ စ�ာန်ေတွလပ
ို ဲ
လူအများအြပား
အြခားေသာသက်�ိသ
ှ တ�ဝါ
် �ဲ့ ကတယ်။
အ�ကီးအကျယ်ေဒါသထွကခ
ဒီေနေခတ်
အထိ ဒီအြခင်းအရာကို လက်ခဖ
ံ ိုြငင်
ဲ့ ေတွ
ူ
အများအြပား�ှိပါတယ်။ နီအန်ဒါတယ်
့
့ းဆန်တလ
ေတွသာ အခုထအ
ိ သက်�ှငက
် ျန်ေနကျေသးတယ်ဆရ
ုိ င် က�န်ေတာ်တဟာ
ို ့
တိရ စ�ာန်သတ�ဝါေတွန ဲ ့မတူဘးူ လို ့
က�န်ေတာ်တို ့
စိတက
် းူ �ကပါမလား။
့
နီအန်ဒါတယ်ေတွကို
မျိုးြဖုတ်ခဲြ့ ခင်း
ဒီအချက်ေတွေ�ကာငလ
့် ည်း
ြဖစ်�င
ို ပ
် ါတယ်။
က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ဘိ
့ းု ေဘးေတွက
သူတေတွ
ို ့ ဟာ
လျစ်လျူ�� ထားလိရ
ု ့ ေအာင်
က�န်ေတာ်တနဲ
ို ့ နီ
ူ ေ
ီ ပမယ့လ
် ည်း သည်းခံလက်ခထ
ံ ားလိမရ
ု ့ ေအာင် ကွြဲ ပားေနလွနး် ြပန်တယ်။
့ းစပ်တည
* * *
ေဆပီယန်စေတွ
်
ရဲအြပစ်
့
မဟုတသ
် ည်ြဖစ်ေစ..
ဟုတသ
် ည်ြဖစ်ေစ
ေဆပီယန်စေတွ
်
ေနရာသစ်တစ်ခုကို
ေရာက်သာွ းတိင
ု း် မ�ကာခင်မာှ ပဲ အဲဒေနရာက
ီ
ေဒသခံလမ
ူ ျိုးေတွ မျိုးတုနး် သွားခဲတ
ု ို ဆိလ
ု န
ွ စ
် စ်စ်
့ ယ်။ ဟိမ
(Homo soloensis) ေတွ
ေနာက်ဆးုံ အသက်�ှငခ
် ဲတ
ဲ့ ချိနက
်
လွနခ
် တ
ဲ့ ဲ့ �ှစေပါင်
်
း ၅၀,၀၀၀ ဝန်းကျင်က
့ အ
ွ သ
် ာွ း
ြဖစ်ပါတယ်။ အဲဒါနဲ ့ သိပ်မ�ကာခင်ပဲ ဟိမ
ု ို ဒီနဆ
ီ ဗ
ုိ ာ (Homo denisova) ေတွလည်း ေပျာက်ကယ
ခဲတ
် တ
ဲ့ ဲ့ �ှစေပါင်
်
း ၃၀,၀၀၀ ခနမ
် ့ ာှ ေတာ့ နီအန်ဒါတယ် ေပျာက်ကယ
ွ သ
် ာွ းတယ်။ ေနာက်ဆးုံ
့ ယ်။ လွနခ
ကျန်ရစ်တဲ့ လူပ�
ု ယ
ွ ဝ
် င်လသ
ူ ားမျိုးစုေတွဟာလည်း အင်ဒနို းီ �ှားက ဖေလာ်ရက်စ်က�န်းေပါ်မှာ လွနခ
် ဲတ
့ ဲ့
�ှစေပါင်
်
း ၁၂,၀၀၀ ခနမ
် ့ ာှ ေပျာက်ကယ
ွ သ
် ာွ းခဲတ
ို ့
းု ဟာ အ�ိုးတချို ၊� ေကျာက်လက်နက် တချို ၊�
့ ယ်။ သူတအားလံ
က�န်ေတာ်တဆီ
ို ့
ထားရစ်ခ�ဲ့ ကတယ်။
ကျန်ရစ်တဲ့
ဒါအြပင်
့
ဒီအင်ေအ
တချို � �ှင ့်
အေြဖ�ှာမရတဲေမးခွ
့
နး် အများအြပားကိသ
ု ာ
ေနာက်ဆးုံ လူသားေတွြဖစ်တဲ့
က�န်ေတာ်တို ့
ဟိမ
ု ေဆပီ
ို
ယန်စက
် ို
ချန်ထားရစ်ခ�ဲ့ ကပါတယ်။
30
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ဒီေနရာမှာ ေဆပီယန်စေတွ
်
ရဲ ့ ေအာင်ြမင်မလ
� �ို � ဝှကခ
် ျက်ဟာ ဘာများြဖစ်ပါသလဲ။ ေနရာေဒသ
အားြဖင ့်
အလွနေဝးကွ
်
ာ�ပီး
သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ချင်းလည်း
ကွြဲ ပားြခားနားလှတဲ့
ေဒသအမျိုးမျိုးမှာ
က�န်ေတာ်တို ့ ဘယ်လလ
ို ပ
ု ်�ပီး လျင်လျင်ြမန်ြမန် ပျံ� �ှအ
ံ ့ ေြခချေနထိင
ု �
် င
ို ခ
် တ
ဲ့ ာပါလဲ။ အြခားေသာ လူသား
မျိုးစိတေတွ
်
လံးု ဝဥဿံုေပျာက်ကယ
ွ သ
် ာွ းေအာင်
သန်မာထွားကျိုင်း�ပီး
ဦးေ�ှာက်�ကီးမားတဲ၊့
က�န်ေတာ်တို ့ ဘယ်လို
ေမာင်းထုတခ
် �ဲ့ ကပါသလဲ။
အေအးဒဏ်လည်းခံ�င
ို တ
် ဲ့
နီအန်ဒါတယ်ေတွေတာင်
က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ့ ရင်ဆင
ုိ တ
် က
ို ခ
် က
ို မ
် ေအာက်
�
မာှ ဘာေ�ကာင ့် မ�ှငသ
် န်�င
ို ခ
် တ
ဲ့ ာပါလဲ။ ေဆွးေ�ွးြငင်းခံစ
ု ရာ
ေတွကေတာ့
အ�ှိနအ
် ဟုနန
် ဲ့
ြဖစ်ပျက်ေနဆဲပါပဲ။
ြဖစ်�င
ို ေြခအ
်
ေကာင်းဆံးု အေြဖကေတာ့
အခုလို
ေဆွးေ�ွးြငင်းခံမ
ု ေတွ
�
လုပ်လရ
ုိ ့ ေစတဲအ
့ ရာပဲ ြဖစ်ပါတယ်။ တြခားကျန်တအ
ဲ့ ရာေတွအားလံးု ထက် ထူးကဲတဲ့
ဘာသာစကား(language)ရဲ ့
ေကျးဇူးေ�ကာငသ
့် ာ
ဟိမ
ု ေဆပီ
ို
ယန်စေတွ
်
ဟာ
ကမ�ာေလာက�ကီးကို
အုပ်စးို �ိင
ု ြ် ခင်း ြဖစ်ပါတယ်။
31
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
အခန်း - ၂
အသိဉာဏ်သစ်ပင်
�ပီးခဲတ
ဲ့ ခန်းမှာ လွနခ
် ဲတ
ဲ့ စ
ှ ေပါင်
်
း ၁၅၀,၀၀၀ ကစ�ပီး က�န်ေတာ်တို ေဆပီ
ယန်စေတွ
်
ဟာ အေ�ှ �အာဖရိကမှာ
့ အ
့ �
့
ပျံ� �ှေနထိ
ံ့
င
ု ခ
် �ဲ့ ကတယ်ဆတ
ုိ ာကို
ပျံ� �ှအု
ံ ့ ပ်စးို လာလိက
ု တ
် ာ
သိရပါတယ်။
�ှစေပါင်
်
း
မျိုးတုနး် ေပျာက်ကယ
ွ သ
် ာွ းေအာင်
ေ�ှးေခတ်ေဆပီယန်စေတွ
်
ဟာ
၇၀,၀၀၀
အဲဒက
ီ စ�ပီး
ေဆပီယန်စေတွ
်
လည်းေရာက်ေရာ
ေမာင်းထုတခ
် �ဲ့ ကတဲအ
့ ထိပါပဲ။
က�န်ေတာ်တ�ှ
ို ့ ငခ
့် �တ်စပ
ွ ်တ�ူ ပီး
ကမ�ာတစ်ဝန်းလံးု ကို
တြခားလူသားမျိုးစိတအ
် ကုနး် လံးု ပါ
ဒီေထာင်စ�
ု စ
ှ ်
�ကားကာလေတွမာှ
သူတရဲ
ို ့ ့ ဦးေ�ှာက်အရွ ယအ
် စားဟာလည်
အခုက�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ့ အရွ ယအ
် စားပါပဲ။ ဒါေပမယ့လ
် ည်း သူတဟာ
ို ့
တြခားလူသားမျိုးစိတေတွ
်
အေပါ်မှာ
အထူးအားသာချက်ဆလ
ုိ ို ့ ဘာမှမ�ှိခဲပ
ို ့
�� ပ်ေထွးခက်ခဲပါတယ်ဆတ
ုိ ဲ့ ဘာလက်နက်ကရ
ိ ိယာမှ
့ ါဘူး။ သူတဟာ
မထုတလ
် ပ
ု ် �င
ို ခ
် သ
ဲ့ လို အထူး�ကီးကျယ်တစ
ဲ့ မ
ွ း် ေဆာင်မေတွ
�
ေဆာင်ရွကခ
် တ
ဲ့ ာလည်း ဘာမှမ�ှိပါဘူး။
တကယ်တမ်းေြပာရမယ်ဆရ
ုိ င် နီအန်ဒါတယ်ေတွန ဲ ေဆပီ
ယန်စ်တို ပထမဆံ
းု အ�ကိမ် ေတွ�ဆခ
ုံ �ဲ့ ကတဲ့
့
့
မှတတ
် မ်းမှာေတာ့ နီအန်ဒါတယ်ေတွက အ�ိင
ု ရ
် ခဲပ
် တ
ဲ့ ဲ့ �ှစတ
် စ်သန
ိ း် (၁၀၀,၀၀၀) ေလာက်မာှ
့ ါတယ်။ လွနခ
ေဆပီယန်စအ
် ုပ်စတ
ု ချို �ဟာ
ေြမာက်ပိင
ု း် ကိေ��
ု �ေြပာင်းလာရင်းနဲ ့
လီဗနေဒသ
့်
(ယေနေခတ်
့
နီအန်ဒါတယ်တရဲ
ေြမထဲပင်လယ်အေ�ှ � ပိင
ု း် )ကို ေရာက်လာခဲ�့ ကပါတယ်။ အဲဒအ
ီ ချိနတ
် န
ု း် က အဲဒေဒသဟာ
ီ
ို ့ ့
နယ်ေြမပါ။ ဒါေပမယ့လ
် ည်း ေဆပီယန်စ်တဟာ
ို ့
ေနရာတစ်ေနရာစာခိင
ု �် မဲေအာင် ေြခကုပ်မယူ�င
ို ခ
် �ဲ့ ကပါဘူး။
အဲဒါဟာ �ကမ်တမ်းခက်ထန်တဲ့ ေဒသခံေတွ၊ ြပင်းထန်လန
ွ း် တဲ့ ရာသီဥတု�င
ှ ့် သူတမ�ကံ
ို ့
ုဘူးတဲ့ ေဒသရင်း
ကပ်ပါးပိးု မ �ား စတာေတွေ�ကာင ့် ြဖစ်�င
ို ပ
် ါတယ်။ ဘာေ�ကာငပ
့် ဲြဖစ်ေစ ေဆပီယန်စေတွ
်
ေနာက်ြပန်ဆတ
ု သ
် ာွ း
ခဲရ
ု း် ေဒသရဲ အ�ှ
် ခင်ေတွအြဖစ် ကျန်ရစ်ခ�ဲ့ ကပါတယ်။
့ �ပီး နီအန်ဒါတယ်ေတွသာ အေ�ှ �အလယ်ပိင
့ ငသ
ဒီမတ
ှ တ
် မ်းမှတရ
် ာေတွဟာ ခိင
ု လ
် ေသချာတာ
ံု
ေတာ့ မဟုတေပမယ့
်
် အဲဒတ
ီ န
ု း် က ေဆပီယန်စေတွ
်
ရဲ ့
ဦးေနာက်တင
ွ း် ဖွဲ�စည်းပံေတွ
ု
ဟာ လက်�ိက
ှ �န်ေတာ်တနဲ
ို ့ ့ ကွားြခားခဲမ
်
က ခနမ
့် န
ှ း် �ကတယ်။
့ ယ်လို ့ ပညာ�ှငေတွ
အဲဒေဆပီ
ီ
ယန်စေတွ
်
ဟာ က�န်ေတာ်တပံ
ို ့ စ
ု ံေပါက်ေပမယ့် သူတရဲ
ို ့ ့ စဉ်းစားဆင်ြခင်�င
ို မ
် စ
� မ
ွ း် အား - ေလ့လာ
သင်ယ�
ူ င
ို စ
် မ
ွ း် ၊ မှတမ
် �
ိ င
ို စ
် မ
ွ ်း၊ ေြပာဆိဆ
ု က်သယ
ွ �
် င
ို စ
် မ
ွ ်းတိဟာ
ု့
အလွနတ
် ရာမှပဲ အကနအ
် ့ သတ်�ိှခမ
ဲ့ ာှ ပါ။
ဒီေ�ှးဦးေဆပီယန်စေတွ
်
ကို အဂင်္လပ
ိ ်စာသင်ေပးတာ၊ ခရစ်ယာန်ဓမ�ဝါဒကို လက်ခလ
ံ ာအာင်ဆေဆာင်
ွဲ
တာ
သိမဟု
ု ့ တ်
ဆငက
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲြခင်းသီအုရ
ိ ီကို
သူတနားလည်
ို ့
လာေအာင်လပ
ု ်တာေတွဟာ
ေမ�ာ်လငခ
့် ျက်
် ားြဖင ့် သူတို ့အချင်းချင်းဆက်သယ
ွ ပ
် ံက
ု ို က�န်ေတာ်တို ့
လံးု ဝမ�ှိတလ
ဲ့ ပ
ု ်ရပ်ေတွပဲ ြဖစ်ခမ
ဲ့ ာှ ပါ။ အြပန်အလှနအ
ေလ့လာသင်ယဖ
ူ ိ၊ု ့ သူတရဲ
ို ့ ေတွ
းေခါ်စဉ်းစားပံက
ု ို က�န်ေတာ်တနားလည်
ို ့
ဖို အလွ
နခ
် က်ခပ
ဲ ါလိမမ
့် ယ်။
့
့
32
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ဒါေပမယ့လ
် ည်း
လွနခ
် ဲတ
ဲ့ စ
ှ ေပါင်
်
း
့ �
တကယ်ထးူ ြခားေကာင်းမွနတ
် အ
ဲ့ ရာေတွကို
(၇၀,၀၀၀)
ေလာက်ကစ�ပီး
စတင်လပ
ု ်ေဆာင်လာ�ိင
ု ခ
် ပ
ဲ့ ါတယ်။
ဟိမ
ု ေဆပီ
ို
ယန်စေတွ
်
ဟာ
အဲဒအ
ီ ချိနေလာက်
်
မာှ ပဲ
ေဆပီယန်စအ
် ုပ်စေတွ
ု
အာဖရိကတိက
ု က
် ေန ဒုတယ
ိ အ�ကိမ် ထွကခ
် ာွ လာခဲ�့ ကပါတယ်။ ဒီတစ်�ကိမမ
် ာှ ေတာ့
ေဆပီယန်စေတွ
်
က
ေဒသတင်မကဘဲ
နီအန်ဒါတယ်�င
ှ တ
့် ကွ
ကမ�ာမ
့ ျက်�ာှ ြပင်ေပါ်ကပါ
တြခားလူသားမျိုးစိတေတွ
်
အကုနလ
် းံု ကို
လံးု ဝေပျာက်ကယ
ွ သ
် ာွ းေအာင်
အေ�ှ �အလယ်ပိင
ု း်
ေမာင်းထုတပ
် စ်ခပ
ဲ့ ါတယ်။
အလွနတ
် ရာတိေတာင်
ု
းလှတဲ့ အချိနတ
် င
ွ း် မှာပဲ ေဆပီယန်စေ
် တွဟာ ဥေရာပ�ှင ့် အာ�ှ ကို ေရာက်သာွ းပါတယ်။
လွနခ
် ဲတ
ဲ့ စ
ှ ေပါင်
်
း (၄၅,၀၀၀) ေလာက်မာှ တနည်းတဖံုန ဲ ့ပင်လယ်ြပင်ကြို ဖတ်�ပီး အဲဒတ
ီ န
ု း် က ဘယ့လ
် သ
ူ ားမှ
့ �
မတိထိ
ု ့ ရေသးတဲ့ ဩစေတျးလျတိက
ု က
် ို အေြခချ�ိင
ု ခ
် ဲတ
် တ
ဲ့ ဲ့ �ှစေပါင်
်
း (၇၀,၀၀၀) ကေန (၃၀,၀၀၀)
့ ယ်။ လွနခ
အတွငး်
ေလှေတွ၊
မီးအိမေတွ
်
၊
အလွနအ
် ေရးပါတဲ)့ အပ်ေတွ
ေလးြမားေတွ၊
(ေ�ွးေထွးတဲ့
အဝတ်ထည်ေတွ
ချုပ်လပ
ု ်ရာမှာ
စတဲအ
့ ရာေတွကို တီထင
ွ လ
် ာခဲ�့ ကတာကို ေတွ�ရပါတယ်။ ပထမဆံးု ေသာ
အနပညာ လက်ရာပစ�ညး် လို ့ ခိင
ု ခ
် ိုငမ
် ာမာ ေြပာ�ိင
ု တ
် အ
ဲ့ ရာဝတ�ု (စေတဒယ်လ် ြခေသင်္�
့ ုပ် - စာမျက်�ာှ ၂၅
တွင�
် � )�ှင ့်
�ှငး် လင်းတဲ့
အေထာက်အထားေတွ�ိှတဲ့
ဘာသာေရးယံ�ု ကည်မ၊�
ကုနသ
် ယ
ွ မ
် ေတွ
�
�င
ှ ့်
လူတန်းစားအလ�ာေတွ ဟာလည်း အဲဒအ
ီ ချိနက
် ာလကစ�ပီး ြဖစ်တည်လာခဲတ
့ ာပါ။
အခုလို အလွနတ
် ရာ�ကီးမားလှတေအာင်
ဲ့
ြမင်မေတွ
�
ဟာ
ေနရာမှာ
တိးု တက်ေြပာင်းလဲမ�� ကီးြဖစ်ြခင်းရဲ ့
ေဆပီယန်စေတွ
်
ရဲ ့ စဉ်းစားေတွးေခါ်မ�
ရလဒ်ြဖစ်တယ်လို ့
သုေတသနပညာ�ှငအ
် များစုက
ယံ�ု ကည်�ကပါတယ်။ နီအန်ဒါတယ် ေတွကို မျိုးတုနး် သွားေအာင် ေမာင်းထုတ�
် င
ို ခ
် တ
ဲ့ ၊ဲ့ ဩစေတျးလျတိက
ု ်ကို
သွားေရာက်အေြခချ�ိင
ု ခ
် တ
ဲ့ ၊ဲ့ စေတဒယ်လ် ြခေသင်္�
့ ုပ်ကို ထုလပ
ု ် �င
ို ခ
် တ
ဲ့ ဲ့ လူေတွဟာ က�န်ေတာ်တလိ
ို ့ ပ
ု ဲ
ဆန်းသစ်တထ
ီ င
ွ တ
် တ်တ၊ဲ့
ဦးေ�ှာက်ဉာဏ်ေကာင်းတဲ၊့
�ူးညံသ
့ မ
ိ ေမွ
် �တဲ့
လူသားေတွြဖစ်မယ်လို ့
လက်ခံထား�ကတယ်။ စေတဒယ်လဂ
် က
ူ
အဲဒအ
ီ �ုပညာ�ှငေတွ
်
န ဲ ့ က�န်ေတာ်တို ့ ဆံေတွ
ု
� ခွငရ
့် မယ်ဆရ
ုိ င်
သူတရဲ
ို ့ ဘာသာစကားကိ
ု က�န်ေတာ်တသင်
ို ့ ယ�
ူ င
ို �် ပီး သူတကလည်
ို ့
း က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ စကားကိ
ု သင်ယ�
ူ င
ို မ
် ာှ ပါ။
့
့
စိတက
် းူ ယဉ်ကမ�ာက
အဲလစ်၏စွနစ
် ့ ားခန်းများ
(Alice
in
Wonderland)
ကေနစ�ပီး
ကွမ်တမ်�ူဗေဗဒရဲဝိ့ ေရာဓိသေဘာေတွအထိ က�န်ေတာ်တသိ
ို ့ နားလည်ထားတဲ့ အရာေတွအားလံးု သူတကိ
ို ့ ု
ို ့
း ကမ�ာ�ကီးကို သူတရဲ
ို ့ ��့ ြမင်ပံက
ု ို က�န်ေတာ်တကိ
ို ့ ု ြပန်�ှငး် ြပ
က�န်ေတာ်တ�ှ
ို ့ ငး် ြပ�ိင
ု မ
် ာှ ပါ။ သူတကလည်
သင်ေပး�ိင
ု မ
် ာှ ပါ။
ေဆပီယန်စတ
် ို ့ နည်းလမ်းသစ်ေတွန ဲ ့ စဉ်းစားေတွးေခါ်လာပံေတွ
ု
၊
ေြပာဆိဆ
ု က်သယ
ွ လ
် ာပံေတွ
ု
ထွကေပါ်လာတဲ
်
့ လွနခ
် ေသာ
ဲ့
�ှစေပါင်
်
း ၇၀,၀၀၀ �ှင ့် ၃၀,၀၀၀ �ကားကာလကို စဉ်းစားသိြမင်ြခင်း
ေြပာင်းလဲမ�� ကီး
လို ့ ပ��က�
် ု ိကရ
် ပါမယ်။
ဘယ်အရာက
အခုလို
ြဖစ်ေစခဲတ
့ ာပါလဲ။
က�န်ေတာ်တို ့
ေသချာမသိပါဘူး။ လူများစု လက်ခံယ�ံု ကည်ထားတဲ့ သီအုရ
ိ ီအရေတာ့ ေဆပီယန်စ်တမှ
ို ့ ာ မထင်မတ
ှ ထ
် ားတဲ့
33
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
မျိုး�ိုးဗီဇေြပာင်းလဲြခင်းေ�ကာင ့် သူတဦး
ို ့ ေ�ှာက်အတွငး် ပိင
ု း် ကွနယ
် က်ေတွ
ေဆပီယန်စေတွ
်
ကို
အရင်နမတူ
ဲ ့ တဲ့
အတိင
ု း် ဆမဲန
့ ည်းလမ်းေတွန ဲ ့
သူတအချင်
ို ့
းချင်းေြပာဆိတ
ု ေနရာမှ
ဲ့
ာလည်း
ေြပာဆိဆ
ု က်သယ
ွ လ
် ာ�ိင
ု တ
် ဲ့
ေြပာင်းလဲခဲပ
့ ါတယ်။ အဲဒါက
စဉ်းစား�ိင
ု ေစခဲ
်
တ
့ ယ်။
လံးု ဝအသစ်နးီ ပါးြဖစ်တဲ့
အထိပါပဲ။
�ပီးေတာ့
ဘာသာစကားတစ်ခန
ု ဲ့
အဲဒါကို
က�န်ေတာ်တအ
ို ့ ေနနဲ ့
အသိဉာဏ်သစ်ပင်ရဲမျိ့ ုး�ိုးဗီဇေြပာင်းလဲြခင်းလို ့ ေခါ်လိရမှ
ု ့ ာပါ။ ဒါဟာ ေဆပီယန်စတ
် ရဲ
ို ့ ့ ဒီအင်ေအ မှာပဲ
လာြဖစ်�ပီး
နီအန်ဒါတယ်
သာလ်တမှ
ို ့ ာ
ဘာေ�ကာငမ
့် ြဖစ်ခတ
ဲ့ ာလဲ။
က�န်ေတာ်တသိ
ို ့ ရသေလာက်
ေြပာရမယ်ဆရ
ုိ င် ဒါကံေကာင်းမ� သက်သက်ပါ။ ဒါေပမယ့် ဒီအသိဉာဏ်သစ်ပင်ရဲမျိ့ ုး�ိုးဗီဇေြပာင်းလဲြခင်း
ဘာေ�ကာငြ့် ဖစ်ရတယ်ဆတ
ုိ ာထက်
သူရဲ့ ေနာက်
ဆက်တရ
ွဲ လဒ်ေတွကို
့
နားလည်ဖို ့ ပိအ
ု ေရး�ကီးပါတယ်။
ေဆပီယန်စတ
် ို ့ရ�ှိလာတဲ့ ဒီဘာသာစကားအသစ်ဟာ ဘယ်လထ
ို းူ ြခားမ�ေတွ�ိှလို ့ကမ�ာ�ကီးကို က�န်ေတာ်တို ့
အုပ်စးို �ိင
ု ခ
် တ
ဲ့ ာပါလဲ။
ဒါဟာ ပထမဆံးု ေသာ ေြပာဆိဆ
ု က
ွ သ
် ယ
ွ ြ် ခင်းစနစ်တစ်ခု
မဟုတပ
် ါဘူး။ တိရ စ�ာန်အားလံးု ဟာ
အချင်းချင်း ဘယ်လေ
ို ြပာဆိဆ
ု က်သယ
ွ �် ကမလဲဆတ
ုိ ာ သိ�ကပါတယ်။ အင်းဆက်ေတွြဖစ်တဲ့ ပျားေတွ၊
ပုရွကဆ
် တ
ိ ေတွ
်
ေတာင်မှ အစာ�ှိတေနရာကိ
ဲ့
ု အချင်းချင်းသတင်းေပး�ပီး ဆက်သယ
ွ �
် င
ို �် ကတယ်။။ �ပီးေတာ့
ပထမဆံးု ေသာ
အသံနဆက်
ဲ့
သယ
ွ တ
် ဘ
ဲ့ ာသာစကားလည်း
တြခားေမျာက်မျိုးစိတေတွ
်
အပါအဝင်
မဟုတပ
် ါဘူး။
တိရ စ�ာန်ေတာ်ေတာ်များများမှာ
လူဝေတွ
ံ
၊
အသံနဆက်
ဲ့
သယ
ွ တ
် ဲ့
ဘာသာစကား�ှိပါတယ်။ ဥပမာအားြဖင ့် - ေမျာက်စိမး် ေတွဟာ ေခါ်သံအမျိုးမျိုးကိသ
ု းုံ �ပီး အ��ရာယ်�ိတ
ှ ာကို
အချင်းချင်း
သတိေပး�ိင
ု �် ကပါတယ်။
လင်းယုနလ
် ာေနတယ်”
“သတိထား
ဆိတ
ု ဲ့
ြခေသင်္တ
့ စ်ေကာင်
သုေတသနပညာ�ှငေတွ
်
က
သတ�ေဗဒပညာ�ှငေတွ
်
က
အသံတစ်သက
ံ ို
လာေနတယ်”
ေမျာက်စိမး် ေတွရဲ ့ “သတိထား
ခွဲြခားအတည်ြပု�ိင
ု ခ
် တ
ဲ့ ယ်။
ဆိတ
ု ဲ့
ေစာေစာကပထမအသံကို
ေခါ်သံကလ
ို ည်း
သွငး် ယူထား�ပီး
သူနနည်
ဲ ့ းနည်းကွြဲ ပားတဲ့
မှတတ
် မ်းတင်�င
ို ခ
် ဲတ
့ ယ်။
ြပန်ဖွငြ့် ပတဲအ
့ ခါမှာ
ေမျာက်စိမး် ေတွဟာ သူတလု
ို ့ ပ်ေနတဲအ
့ ရာေတွကပ
ို စ်ချ�ပီး ေ�ကက်ရွံ � စွာနဲ ့ အေပါ်ကို ေမာ�့ ကည့�် ကတာကို
ေတွ�ရတယ်။ အဲဒေမျာက်
ီ
အုပ်ကို ဒုတယ
ိ အသံြဖစ်တဲ့
အခါမှာလည်း
သစ်ပင်ေပါ်ကို
ေမျာက်စိမး် ေတွထက်
အလနတ
် ့ �ကား
ေဆပီယန်စေတွ
်
ဟာ
ြခေသင်္�
့ င
ှ ့် ပတ်သက်တအ
ဲ့ သံကို ြပန်ဖင
ွ ြ့် ပတဲ့
အြမန်ေြပးတက်
အများ�ကီး
ပိမ
ု ျားြပား၊
သွား�ကတာကို
ပိေကာင်
ု
းမွနတ
် ဲ့
ေတွ�ရပါတယ်။
အသံေတွကို
ြပုလုပ်�င
ို တ
် ယ်။ ဒါေပမယ့် ေဝလငါးေတွ၊ ဆင်ေတွမာှ လည်း လူသားေတွလပ
ို ဲ အထင်�ကီးေလာက်တဲ့
အရည်အချင်းေတွ �ှိတာပဲ။ အဲလဘ
် တ် အိုငစ
် တိင
ု း်
ေြပာသမ�အားလံးု ကို �ကက်တေရွ
ူ းတစ်ေကာင်က
ု င
ို တ
် ယ်။ ဒါတင်မက ဖုနး် ြမည်သ၊ံ တံခါးပိတသ
် ၊ံ အချက်ေပးဥဩသံ စတာေတွကလ
ို ည်း
လိက
ု လ
် တ
ံ ပ
ု ေြပာဆိ�
လိက
ု လ
် တ
ံ ပ
ု အသံထက
ွ �
် င
ို ပ
် ါတယ်။ ဆိေ
ု တာ့ အိုငစ
် တိင
ု း် က �ကက်တေရွ
ူ းထက် ပိသ
ု ာတယ် ဆိတ
ု ာဟာ
34
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
အသံအရာမှာ အားသာတာသက်သက် ထက်ေတာ့ ပိမ
ု ာှ ေသချာပါတယ်။ ဒါဆိရ
ု င် က�န်ေတာ်တို လူ
့ သားေတွရဲ ့
ဘာသာစကားဟာ အထူးတလည် ဘာများထူးြခား ေကာင်းမွန ် ေနလိပါလိ
ု့
မ။့်
အများကသေဘာတူတဲ့ အေြဖကေတာ့ က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ဘာသာစကားဟာ
လိသ
ု လိြု ပုြပင်လရ�ပီ
ို ့ း
့
အံဩ
့ စရာေကာင်းေအာင်ေပျာေပျာင်
းမ��ိတ
ှ ာပါ။
့
သေကတင်္ေတွကို
ဆက်စပ်အသံးု ြပု�ပီး
အေရအတွက်
အကနအ
် ့ သတ်မ�ှိ
အကနအ
် ့ သတ်�ိှတဲ့
ဝါကျေပါင်းများစွာကို
အသံေတွ၊
က�န်ေတာ်တို ့
ေရးသား�ိင
ု တ
် ယ်။ ဝါကျတစ်ခခ
ု ျင်းစီကလည်း သူအထိ
က
ု အ
် ေလျာက် သူအဓိပာ� ယ်�ိတ
ှ ယ်။ အဲဒါေ�ကာင ့်
့
က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ့
ပတ်ဝန်းကျင်
အချက်အလက်ေတွကို
သဘာဝေလာက�ကီးအေ�ကာင်းနဲပတ်
့ သက်�ပီး
က�န်ေတာ်တို ့
ေလ့လာမှတသ
် ား၊
အံမ
့ ခန်းများြပားလှတဲ့
သိေလှ
ု
ာင်�ပီး
အချင်းချင်းေြပာဆို
ဆက်သယ
ွ �
် င
ို �် ကတာပါ။ ေမျာက်စိမး် တစ်ေကာင်က သူအ
့ စ်ေကာင်
့ ေဖာ်ေတွကို “သတိထား.. ြခေသင်္တ
လာေနတယ်” လိေတာ
ု့
ု တ
် ယ်။ ဒါေပမယ့် ဒီေနေခတ်
လသ
ူ ားတစ်ေယာက်က သူအ
့ ေအာ်ေြပာ�ိင
့
့ ေဖာ်ေတွကို
ဒီေနမနက်
့
ြမစ်ေကွ�နားမှာ
ြခေသင်္တ
့ စ်ေကာင်က
အေမရိကန်ေြပာင်တစ်အုပ်ကို
ေချာင်းေနတာ
ဒီအ
ီ
အကျ�ှငတ
့် ကွ
့ ြပင် အဲဒေနရာအတိ
အဲဒေနရာကိ
ီ
သ
ု ာွ း�ိင
ု တ
် ဲ့
လမ်းေ�ကာင်းအမျိုးမျိုးကိပ
ု ါ ဆက်ေြပာြပ�ိင
ု တ
် ယ်။ အဲဒသ
ီ တင်းအချက်အလက်
ေတွေပါ်မှာ မူတည်�ပီး
သူြမင်ခဲတ
ဲ့
း
့ ေ�ကာင်
သူတလူ
ို ့ အုပ်သည်
ေြပာြပ�ိင
ု တ
် ယ်။
ြမစ်ကသ
ို ာွ း၊
ြခေသင်္က
့ ေမာင်
ို
းထုတ�် ပီး
ေြပာင်အုပ်ကို
အမဲလက
ို ရ
် န်
သငမ
့် သငက
့် ို
ေခါင်းချင်းဆိင
ု ေဆွ
်
းေ�ွး�ိင
ု �် ကပါတယ်။
ဒုတယ
ိ
သီအုရ
ိ ီအရ..
က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ့ ဒီထးူ ြခားတဲ့
ဘာသာစကားဟာ
ကမ�ာေလာက�ကီးနဲ ့
ပတ်သက်တဲ့ သတင်းအချက်အလက်ေတွကို အချင်းချင်းေဝမ�ရင်းနဲ ဆင
က
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲတးို တက်လာတာပါ လို ့
့
ဆိပ
ု ါတယ်။
ဒါေပမယ့်
သတင်းအချက်အလက်ဟာ
လူသားအချင်းချင်း�ကားမှာ
အသိေပးေဝမ�ဖိလိ
ု့ အ
ု ပ်တဲ့
လူသားေတွ�င
ှ ပ
့် တ်သက်တဲ့
အေရး�ကီးဆံးု
အေ�ကာင်းအရာပဲြဖစ်တယ်။
ြခေသင်္ေတွ
့
၊
အေမရိကန်ေြပာင်ေတွရဲအ
် ါဘူး။ က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ့ ဘာသာစကားဟာ အချင်းချင်းအ�ကား
့ ေ�ကာင်း မဟုတပ
အတင်းေြပာ�ကြခင်းပံစ
ု မ
ံ ျိုးနဲ ့ ဆငက
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲလာခဲတ
့ ယ်။
ပင်ကအ
ို ားြဖငပ
့် င်
တာေတွဟာ
လူမေရးသတ
�
� ဝါေတွြဖစ်�ကပါတယ်။
အသက်�ှငက
် ျန်ဖို ့
အမျိုးသမီးတစ်ဦးချင်းစီက
မလံေလာက်
ု
ပါဘူး။
�ှင ့်
ဒီသအ
ီ ုရ
ိ ီ အရ
လူမေရးအရ
�
မျိုးပွားဖိအတွ
ု့
က်
ဘယ်သက
ူ
ေဆပီယန်စေတွ
်
ဟာ
အတူစေပါင်
ု
းလုပ်ေဆာင်�က
ေသာခ
့ ျက်ေတွြဖစ်တယ်။
ြခေသင်္မ
့ ျား�ှငအ
့် ေမရိကန်ေြပာင်ေတွရဲ ့
သူတအု
ို ့ ပ်စထ
ု မ
ဲ ာှ
ဟိမ
ု ို
တည်ေနရာကို
ဘယ်သကိ
ူ့ မ
ု န
ု း် တယ်။
အမျိုးသား၊
သိတာနဲ ့
ဘယ်သန
ူ ဘယ်
ဲ့
သူ
အတူအပ
ိ ်�ကတယ်။ ဘယ်သက
ူ �ိုးသား�ပီး ဘယ်သက
ူ လိမ်တတ်သူ ြဖစ်တယ်စတာေတွကို သူတသိ
ို ့ ထားဖိက
ု့
အများ�ကီး ပိအ
ု ေရး�ကီးပါတယ်။
35
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ပံု ၄။ ဂျာမနီ�င
ို င
် ံ စေတဒယ်လ် (Stadel) ဂူတင
ွ �
် ိှေသာ လွနခ
် ေသာ
ဲ့
�ှစေပါင်
်
း
၃၂,၀၀ဝခနက
့်
ြခေသင်္လ
့ သ
ူ ား
ကိယ
ု ထ
် ည်ပိင
ု း် သည်
(သိမဟု
ု ့ တ်
လူနတူ
ဲ ့ ေသာ်လည်း
ြခေသင်္အ
့ မျိုးသမီး)
ေခါင်းပိင
ု း် သည်
ဆင်စယ
ွ �
် ုပ်တ။ု
ြခေသင်္န
့ တူ
ဲ ့ သည်။
ဤအရာသည် ပထမဆံးု ေသာ လူသားတိ၏
ု ့ အ�ုပညာလက်ရာ ဥပမာတစ်ခုအြဖစ်
လံးု ဝလက်ခရ
ံ မည့်
အရာတစ်ခုြဖစ်သည်။
ဘာသာတရား�ှငဆ
့် က်�ယ
ွ ေန
် ေသာအရာ
ဤ�ုပ်တသ
ု ည်
ြဖစ်�င
ို ေသာ်
်
လည်း
ြပင်ပတွင ်
တကယ်မ�ှိေသာအရာကို စိတက
် းူ ယဉ်ပံေဖာ်
ု
�င
ို သ
် ည့် လူသားတိ၏
ု ့ စိတအ
် စွမး် ကို ေဖာ်ြပေနေပသည်။
အဖွဲ�ဝင်ဦးေရ ၆၀၊ ၇၀ �ှိတလ
ဲ့ အ
ူ ုပ်စတ
ု စ်ခမ
ု ာှ သူတအချင်
ို ့
းချင်း�ကားက ေြပာဆိရ
ု င်း�ှးီ မ�ေတွဟာ
အ�မဲတမ်းေြပာင်းလဲေနတတ်ပါတယ်။
လူတစ်ေယာက်တည်းက
(အေယာက်
၅၀
အဲဒေြပာဆိ
ီ
ရ
ု င်း�ှးီ မ�
အ�မဲသေန၊
ိ
မှတမ
် ေနဖိ
ိ
ဆိ
ု့ တ
ု ာ
�ှိေသာလူအုပ်စတ
ု စ်ခုမာှ ..
မေရတွက�
် င
ို ေလာက်
်
ေအာင်
များြပား�ပီး
သတင်းအချက်အလက်ေတွအားလံးု ကို
နည်းနည်းေနာေနာ
တစ်ဦးချင်း
နက်နတ
ဲ ဲ့
ပမာဏ
ေြပာဆိရ
ု င်း�ှးီ မ�ေပါင်း
မဟုတပ
် ါဘူး။
၁၂၂၅
လူမဆ
� က်ဆေရးအ
ံ
ေရာအေ�ှာ
ခု�ိှ�ပီး
ေတွလည်း
�ှိပါေသးတယ်)။ လူဝေတွ
ံ
ဟာ အခုလမ
ို ျိုး တစ်ဦးနဲတစ်
�
းအချက်အလက်ေတွကို
့ ဦး�ကားက လူမေရးသတင်
စိတဝ
် င်စားမ� ထက်သန်�ကပါတယ်။ ဒါေပမယ့် သူတဟာ
ို ့
သူတအချင်
ို ့
းချင်းအ�ကား ြဖစ်ြဖစ်ေြမာက်ေြမာက်
အတင်းအဖျင်း
မေြပာဆိ�
ု င
ို �် ကဘူး။
တစ်ဦး�ှငတ
့် စ်ဦးကွယရ
် ာတွင ်
လူအများ
နီအန်ဒါတယ်ေတွန ဲ ့
အတင်းေြပာဖို ့ အခက်အခဲ
အပုတခ
် ျတဲအ
့ ရာြဖစ်ေပမယ့်
စုေပါင်းလုပ်ေဆာင်�ကတဲေနရာမှ
့
ာ
အေစာပိင
ု း်
ဟိမ
ု ေဆပီ
ို
ယန်စေတွ
်
လည်း
ေတွ� ခဲ�့ ကမှာပါ။
က�န်ေတာ်တလူ
ို ့ သားေတွ
တကယ်အေရးပါတဲအ
့ ရာ
ြဖစ်ပါတယ်။
အတင်းေြပာတယ်ဆတ
ုိ ာ
အေရအတွကမ
် ျားများနဲ ့
လွနခ
် တ
ဲ့ ဲ ့
�ှစေပါင်
်
း
ခုနစ်ေသာင်းေကျာ်က ေခတ်သစ် ေဆပီယန်စေတွ
်
ရ�ှိခတ
ဲ့ ဲ့ ဒီ ဘာသာစကားစွမး် ရည် အသစ်ေ�ကာင ့် သူတဟာ
ို ့
နာရီေပါင်းများစွာ
အတင်းေြပာ�ိင
ု ခ
် ဲ�့ ကတယ်။
ခိင
ု မ
် ာတဲသ
့ တင်းအချက်အလက်မျိုးေ�ကာင ့်
ဘယ်သက
ူ ေတာ့
ယံ�ု ကည်စတ
ိ ခ
် ျရတယ်
အုပ်စေသး
ု
ေသးေလးကေန
ဆိတ
ု ဲ့
ပိမ
ု �ို ကီးမားတဲအ
့ ုပ်စု
36
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ြဖစ်လာ�ိင
ု ခ
် ဲတ
ို ပဲ
ဲ ့ ေဆပီယန်စတ
် ဟာ
ို ့
ပိစ
ု စ
ု ည်းလာ�ပီး ပိ�
ု � ပ်ေထွးနက်နတ
ဲ ဲ့ စုေပါင်းြခင်းေတွ
့ ယ်။ ဒီလန
လုပ်ေဆာင်လာ�ိင
ု တ
် အ
ဲ့ ထိ တိးု တက်လာခဲပ
့ ါတယ်။
အတင်းေြပာ�ကတယ်ဆတ
ုိ ဲ ့
သီအုရ
ိ ီဟာ
ေလ့လာချက်ေတာ်ေတာ်များများက
အဲဒါကို
အလွနက
် ျယ်ြပနတ
့် ဆ
ဲ့ က်ဆေရးဟာ..
ံ
အီးေမးလ်ပံစ
ု ၊ံ
လူရယ်စရာ
ြဖစ်ေကာင်းြဖစ်�င
ို ေပမယ့
်
လ
် ည်း
ေထာက်ခ�ံ ကပါတယ်။
ဖုနး် ေြပာတဲပ
့ ံစ
ု ၊ံ
ဒီေနေခတ်
့
သတင်းစာ
လူသားေတွရဲ ့
ေခါင်း�ကီး
ပံစ
ု ံ
ြဖစ်ေနေပမယ့.် . အဲဒါေတွအားလံးု ဟာ အတင်းအဖျင်းေတွပါ။ အတင်းေြပာဖိဆိ
ု ့ ု က�န်ေတာ်တအားလံ
ို ့
းု က
ကိယ
ု သ
့် ဘာဝတစ်ခအ
ု ြဖစ်
အလွယတ
် ကူလပ
ု ်�ကတယ်။
အဲဒအ
ီ တင်းေြပာဖိအအတွ
ု့
ကပ
် ဲ
က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ့
ဆငက
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲလာခဲတ
့ ာနဲ ့
ဘာသာစကားဟာလည်း
တူပါတယ်။
သမိင
ု း် ပါေမာက�ေတွ
ေနလယ်
ထမင်းစားချိနဆ
် �ုံ ကရင် ပထမကမ�ာစစ်ြဖစ်ရြခင်း အေ�ကာင်းအရင်းကို ေြပာ�ကတယ် ထင်ပါသလား
့
သိမဟု
ု ့ တ် သိပံည
� လ
ီ ာခံတစ်ခက
ု ေကာ်ဖီေသာက်နားချိနမ
် ာှ �ျူကလိယ �ူ ပေဗဒပညာ�ှငေတွ
်
ဟာ quarks
အဏုြမူအမ�နအ
် ေ�ကာင်း ေြပာ�ကတယ် ထင်ပါသလား။ တစ်ခါတစ်ေလေတာ့ ေြပာ�ကမှာပါ။ ဒါေပမယ့်
အများအားြဖင ့်
သူတဆံ
ို ့ �ု ကတဲအ
့ ခါ
မိသာွ းတဲအ
့ ေ�ကာင်း၊
ဘယ်ပါေမာက�ကေတာ့
တက�သိလ
ု ဌ
် ာနခွဲမး�
သူေယာကျာ်
းေဖာက်ြပန်ေနတာကို
့
နဲ ့ မဟာဌာနမ�းတို ့ စကားများရန်ြဖစ်
�ကတဲအ
့ ေ�ကာင်း၊
ဘယ်လပ
ု ်ေဖာ်ကင
ို ဖ
် က်တစ်ေယာက်ကေတာ့ သုေတသနေထာက်ပံေ�ကးကိ
ု Lexus ကားဝယ်ဖိသံ
ု ့ းု လိက
ု တ
် ာ
့
စတဲ့
ေကာလာဟလ
ေတွကသ
ို ာ
အချင်းချင်း�ကား
အတင်းေြပာ�ကတာပါ။
အတင်းအဖျင်းဆိတ
ု ာ
အြပစ်အနာအဆာကိပ
ု ဲ အာ�ံုစက
ို ေြပာတယ်
်
။ အတင်းအဖျင်း ြဖနေဝသူ
့်
ေတွဟာ ကနဦးစတုတ�မ�ိုင်
လူသားေတွပါ။
အဲဒက
ီ ေနတဆင ့်
လိမည
် ာတတ်တက
ဲ့ ပ်ပါးရပ်ပါးများရန်ေတွကေန
ကာကွယေပး�ပီ
်
း
လူအသိ
င
ု း် အဝိင
ု း် ကို အသိေပးတဲ့ ဂျာနယ်လစ်ေတွ ြဖစ်လာ�ကတာပါ။
့
ြဖစ်�င
ို ေြခအများဆံ
်
းု ကေတာ့
�ှိေနတယ်ဆတ
ုိ ဲ ့
�ှစခ
် ုလးံု ဟာ
မ�ေဝေြပာဆိ�
ု င
ို တ
် ာ
သီအုရ
ိ ီ
(အံဩ
့ စရာေကာင်းေအာင်ေပျာေပျာင်
းတဲ့
့
မှနပ
် ါတယ်။
ဝိေသသလက�ဏာဟာ
အတင်းေြပာြခင်း
�ှင ့်
ြမစ်နားမှာ
က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ဘာသာစကား)
့
ဒါေပမယ့် က�န်ေတာ်တဘာသာစကားရဲ
ို ့
် ကယ်
့ အမှနတ
လူေတွ၊
မဟုတပ
် ါဘူး။
့
ရဲ ့
ြခေသင်္ေတွ
အမှနမ
် ာှ ေတာ့
ြခေသင်္တ
့ စ်ေကာင်
ထူးြခားကွြဲ ပားတဲ့
သတင်းအေ�ကာင်းအရာေတွကို
အြပင်မာှ တကယ်မ�ှိတဲ့
သီအုရ
ိ ီ
အချင်းချင်း
အေ�ကာင်းအရာေတွကို
အချင်းချင်း ြဖနေဝ
် ့ ေြပာဆိ�
ု င
ို �် ကတာပါ။ က�န်ေတာ်တို ေလ့
လာထားရသေလာက်ဆရ
ုိ င် ကိယ
ု တ
် င
ို ် မြမင်ဘးူ ၊
့
မကိင
ု ဘ
် းူ ၊ အနံပင်
ု င
ို တ
် ာဆိလ
ု ို ေဆပီ
ယန်စေတွ
်
သာ �ှိပါတယ်။
့ မခံဘးူ တဲ့ အရာဝတ�ုေတွကို ေဖာ်ြပေြပာဆိ�
့
ေ�ှးစိတက
် းူ ယဉ်ပံြု ပင်ေတွ၊
ဒ�ာရီေတွ၊
စဉ်းစားသိြမင်ြခင်းေြပာင်းလဲမ�� ကီးနဲအတူ
့
နတ်ဘရ
ု ားေတွ
ကမ�ာေပါ်မှာ
�ှင ့်
ပထမဆံးု အ�ကိမ်
ကိးု ကွယတ
် ဘ
ဲ့ ာသာေတွဟာ
ေပါ်ထွကလ
် ာခဲ�့ ကတယ်။
အြခားလူသတ�ဝါမျိုးစိတမ
် ျားေတွလပ
ို ဲ တိရ စ�ာန်ေတွလည်း ေ�ှးအရင်က “သတိထား၊ ြခေသင်္တ
့ စ်ေကာင်
37
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
လာေနတယ်” လို ့ ေြပာဆို �ိင
ု ခ
် မ
ဲ့ ာှ ပါ။ စဉ်းစားသိြမင်ြခင်းေြပာင်းလဲမ�� ကီးရဲ ့ ေကျးဇူးေ�ကာင ့် “ြခေသင်္သ
့ ည်
က�န်ေတာ်တို ့
မျိုး�ွယစ
် က
ု ေစာင
ို
ေ�ှ
့် ာက်သည့်
ဟိမ
ု ေဆပီ
ို
ယန်စေတွ
်
သာ
ရ�ှိခပ
ဲ့ ါတယ်။
ဝိဉာဉ်ြဖစ်သည်”
စိတက
် းူ ယဉ်ဖန်တးီ ထားတဲ့
လို ့
ေြပာဆိ�
ု င
ို စ
် မ
ွ း် ကို
အရာေတွကို
ေြပာဆိ�
ု င
ို စ
် မ
ွ း် ဟာ
ေဆပီယန်စတ
် ရဲ
ို ့ ဘာသာစကားမှ
ာ အထူးြခားဆံးု ေသာ ဝိေသသလက�ဏာ တစ်ရပ်ြဖစ်ပါတယ်။
့
ဟိမ
ု ေဆပီ
ို
ယန်စေတွ
်
သာ
မနက်စာမစားခင်မာှ ပဲ
လံးု ဝမြဖစ်�င
ို တ
် အ
ဲ့ ရာ
စိတက
် းူ ယဉ်�ိင
ု တ
် ယ်ဆတ
ုိ ာ
သူေသတဲအ
့ ခါကျရင်
ြပင်ပမှာတကယ်မ�ှိတဲ့
လူေတွ
အေ�ကာင်းအရာေတွကို
၆ခုကို
အလွယတ
် ကူ
ေမျာက်ေကာင်းကင်ဘမ
ုံ ာှ
ေြပာဆိ�
ု င
ို တ
် ာပါ။
ြဖစ်�င
ို ပ
် ါတယ်လို ့
သေဘာတူ�ကမှာပါ။
ေဆပီယန်စေတွ
်
ပဲ
ေမျာက်တစ်ေကာင်ကို
မေရမတွက�
် င
ို တ
် င
ဲ့ က
ှ ေပျာသီ
်
းေတွ
ရလိမ်မ
့ ယ်လို ့
ကတိေတွေပး�ပီး သူလက်
ထက
ဲ ငှကေပျာသီ
်
း ကိယ
ု က
့် ေပး
ို
ေအာင် ဘယ်လမ
ို အ
ှ ယံသ
ု င
ွ း် ဖို ့ မြဖစ်�င
ို ပ
် ါဘူး။
့
ဒါေပမယ့် ဒါ အဘယ့ေ�ကာင
်
အ
့် ေရး�ကီးတာပါလဲ။ ေနာက်ဆးုံ ေတာလ
် းူ ယဉ်တယ် ဆိတ
ု ာက
့ ည်း စိတက
လူကအ
ို ��ရာယ်ေရာက်ေအာင် လမ်းလွေစ၊
ဲ
အာ�ံုေနာက်ေစလိပါ။
ု့
ေတာထဲသသွ
ုိ ့ ား�ပီး သမင်ေတွ၊ မ�ေတွ
ိ
ဲ့ ေတွ
ူ
ဟာ
�ှာေဖွတလ
ဲ့ ေတွ
ူ
နယှ
ဲ ့ ဉ်ရင် နတ်သမီးေတွ၊ နဖူးမှာချိုေပါက်တဲ့ ဒ�ာရီြမင်းေတွကို �ှာေဖွတလ
အသက်�ှငသ
် န်ဖိအခွ
ု ့ ငအ
့် လမ်း
နာရီေပါင်းများစွာ
ပိန
ု ည်းပါးမှာပဲ။
ဆုေတာင်းတယ်ဆတ
ုိ ာ
တကယ်လည်းမ�ှိတဲ့
တန်ဖိးု �ှိတအ
ဲ့ ချိနေတွ
်
ကို
ကိယ
ု ေစာင
်
န
့် တ်ဘရ
ု ားေတွဆီ
ြဖုန်းတီးပစ်တာနဲ ့ မတူဘးူ လား။
အဲဒအ
ီ ချိနက
် ို အစာ�ှာဖိ၊ု ့ တိက
ု ခ
် က
ို ဖ
် ို �ှ
် က်ဆဖ
ံ ို သံ
ုိ င် ပိမ
ု ေကာင်းဘူးလား။
့ င ့် လိငဆ
့ းု တယ်ဆရ
စိတက
် းူ ယဉ်ြခင်းဆိတ
ု ာေ�ကာင ့်
အရာဝတ�ုအမျိုးမျိုးကို
က�န်ေတာ်တို ့
စိတက
် းူ ပံေဖာ်
ု
လာ�ိင
ု ်
ခဲတ
ဲ့ ြပင် အများနဲအတူ
စုေပါင်းစိတက
် းူ ယဉ်�ိင
ု တ
် ာေတွလည်း ြဖစ်လာခဲတ
့ အ
့
့ ယ်။ ဒါေ�ကာင ့် သမ�ာကျမ်းစက
ဖန်ဆင်းြခင်းပံြု ပင် (biblical creation story)၊ ဩစေတျးလျက အဘရီဂျီနယ်ေတွရဲ ့အိပ်ယာဝင်ပံြု ပင်ေတွ
(Dreamtime myths of aboriginal Australians)၊ အမျိုးသားေရးဝါဒီများရဲ ့ ေခတ်သစ်�င
ို င
် ေတာ်
ံ
စတဲ့
လူအများလက်ခတ
ံ ဲ့ စိတက
် းူ ယဉ်ပံြု ပင်ေတွ က�န်ေတာ်တဖန်
ို ့ တးီ လာ�ိင
ု ခ
် ဲတ
ီ စ
ို ိတက
် းူ ယဉ်�ိင
ု တ
် ာ
့ ယ်။ အဲဒလ
ေတွေ�ကာင ့်
ေဆပီယန်စတ
် ဟာ
ို ့
များြပားလှတလ
ဲ့ ဦ
ူ းေရနဲ ့
ေပျာေပျာင်
းညီ�တ
� စ
် ာွ
့
အတူစေပါင်
ု
း
လုပ်ေဆာင်�င
ို ြ် ခင်းဆိတ
ု ဲ့ အတိင
ု း် အဆမ�ှိတစ
ဲ့ မ
ွ း် အားကို ရလာတယ်။ ပုရွကဆ
် တ
ိ ေတွ
်
၊ ပျားေတွလည်း
အလွန�် ကီးမားများြပားတဲအ
့ ေရအတွကန
် ဲ့
တကယ်ကို
စုေပါင်းလုပ်ေဆာင်�င
ို �် ကပါတယ်။
မေြပာင်းမလဲပံစ
ု ခ
ံ က
ွ အ
် တိင
ု း်
လက်တအ
ွဲ လုပ်လပ
ု ် �င
ို တ
် ယ်။
ပိမ
ု လ
ို က
ို ေလျာညီ
်
ေထွစာွ
ဝံပေလွ
ု
ေတွ၊
တသမတ်တည်းကျ�ပီး
ချင်ပန်ဇီေတွဟာ
စုေပါင်းလုပ်ေဆာင်�င
ို �် ကတယ်။
သိေပမယ့
ု့
်
နီးစပ်သက
ိ �မ်းသူေတွနသာ
ဲ့
ပုရွကဆ
် တ
ိ ေတွ
်
ထက်
ဒါေပမယ့်
သူတဟာ
ို ့
သူတဟာ
ို ့
အများ�ကီး
အချင်းချင်း
အလွနရ
် င်း�ှးီ ချစ်ခင်�ကတဲ့ အဖွဲ�ဝင် အေရအတွက် အနည်းငယ်နပဲ
ဲ ့ အဲဒလ
ီ ို စုေပါင်းလုပ်ေဆာင်�င
ို တ
် ာပါ။
ေဆပီယန်စေတွ
်
ကေတာ့
မေရတွက�
် င
ို ေအာင်
်
များြပားတဲလ
့ စ
ူ မ
ိ း် ေတွနအတူ
ဲ့
38
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
အလွနတ
် ရာ
လိက
ု ေလျာညီ
်
ေထွစာွ ပဲ
စုေပါင်းလုပ်ေဆာင် �ိင
ု �် ကတယ်။
ဒါေ�ကာငပ
့် ဲ
ကမ�ာကို
ေဆပီယန်စေတွ
်
က
အုပ်စးို ရ�ပီး ပုရွကဆ
် တ
ိ ေတွ
်
က က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ့အ�ကင်းအကျန်ေတွစားရ၊ ချင်ပန်ဇီေတွက တိရ စ�ာန်�ု ံေတွ၊
စမ်းသပ်ခန်းေတွမာှ ပိတေလှ
်
ာင်ထားခံရတာပါ။
ပူဂျူး (Peugeot) ၏ သမိုငး် ေ�ကာင်း
က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ့ ဝမ်းကွေတွ
ဲ
ြဖစ်တဲ့
ေနထိင
ု �် ကပါတယ်။
ချင်ပန်ဇီေတွဟာ
သူတ�ကားမှ
ို ့
ာ
ရင်း�ှးီ တဲ့
အဖွဲ�ဝင်ဒါဇင်များစွာ�ှိတဲ့
အုပ်စင
ု ယ်ေတွဖဲ�ွ �ပီး
မိတေ
် ဆွဆက်ဆေရး
ံ
ေတွ�ိ�ှ ပီး
အတူအမဲလက
ို တ
် ာ၊
တဦး�ှငတ
့် ဦးရင်ေဘာင်တန်း�ပီး ဘာဘွနး် ေမျာက်ေတွ၊ ချီတာကျားသစ်ေတွ �ှင ့် ရန်သခ
ူ ျင်ပန်ဇီေတွကို
တွနး် လှနတ
် က
ို ခ
် က
ို �် ကတယ်။ သူတရဲ
ို ့ ့ ဆက်ဆေရးဖွ
ံ
ဲ�စည်းပံဟ
ု ာ အထက်ေအာက်သေဘာာ (hierarchical)
ဆန်ေလ့�ိပ
ှ ါတယ်။ အုပ်စမ
ု ာှ အခရာကျတဲ့ အဖွဲ�ဝင်ဟာ အ�မဲတမ်းအထီးတစ်ေကာင် ြဖစ်ေလ့�ိ�ှ ပီး သူကိ
့ ု
ေခါင်းေဆာင်ထးီ
(Alpha
Male)
လို ့ ေခါ်ပါတယ်။
ကျန်တဲ့
ချင်ပန်ဇီ
အထီးေတွ၊
အမေတွက
အဲဒေခါင်
ီ
းေဆာင်ထးီ ေ�ှ � မှာ ေခါင်းငံ�ပီ
ု ့ း တအစ်အစ်အသံေပးြခင်းအားြဖင ့် သူတရဲ
ို ့ နာခံ
့ ြခင်းကို ြပ�ကပါတယ်။
လူသားေတွ
ဘုရင်ေ�ှ �တင
ွ ် ဒူးေထာက်သလိေ
ု တာ့
မတူဘးူ ေပါ။့
ေခါင်းေဆာင်ထးီ က
အဖွဲ�အတွငး် မှာ
အချင်းချင်းညီ��တအ
် ဆင်ေြပ�ကေအာင် �ကိုးစားအားထုတရ
် ပါတယ်။ ချင်ပန်ဇီ ၂ေကာင် ရန်ြဖစ်�ကတဲအ
့ ခါ
သူတ�ကားကိ
ို ့
ဝ
ု င်�ပီး ရန်ပဲက
ွ ို ရပ်တယ်။ ဒါေပမယ့် အများအကျိုးကိသ
ု ယ်ပိးု တဲ့ ေခါင်းေဆာင်တစ်ေယာက်လို
ေတာမ
် ဲ
့ ဟုတဘ
ချင်ပန်ဇီေခါင်းေဆာင်ထးီ ဟာ
သူလခ
ို ျင်တဲ့
အစားအစာေတွကို
ေမာင်ပိင
ု စ
် းီ ထားြခင်း၊
ှ မ
့် တ
ိ မ
် လိက
ု ေအာင်
်
တားဆီးတာေတွ လုပ်တတ်ပါတယ်။
ေအာက်ေြခပိင
ု း် က ချင်ပန်ဇီေတွကို အမေတွ�င
ချင်ပန်ဇီအထီး�ှစေကာင်
်
ေခါင်းေဆာင်ေနရာယှဉ်လု�က�ပီဆရ
ုိ င်
အုပ်စတ
ု င
ွ း် မှာပဲ
သူတကိ
ို ့ ေထာက်
ု
ခမ
ံ ယ့် တြခားချင်ပန်ဇီအထီးေတွ၊ အမေတွန ဲ ့ ကိယ
ု စ
် ီမဟာမိတဖ
် ဲ�ွ �ကတယ်။ မဟာမိတအ
် ဖွဲ�
တစ်ခုမာှ အဖွဲ�ဝင်ေတွ�ကားက သစ�ာ�ှိမဆ
� တ
ုိ ာ အဖွဲ�ဝင်ေတွအချင်းချင်း ေနစဉ်
့ ေပွ�ဖက်တာ၊ ဖက်ယမ်းတာ၊
နမ်းတာ၊ အေမ �းသပ်ေပးတာ၊ အချင်းချင်းဦးစားေပး�ကတာ စတဲ့ အတွငး် ကျကျ ရင်း�ှးီ ဆက်ဆမ
ံ ေတွ
�
အေပါ်
အေြခခံပါတယ်။ လူသား�ိင
ု င
် ေရးသမား
ံ
ေတွ ေရွ းေကာက်ပဲအ
ွ တွက် မဲဆယ
ွ စ
် ည်း�ံုးတဲအ
့ ခါ ြပည်သေတွ
ူ
နဲ ့
လက်ဆ�
ွဲ တ
� ဆ
် က်တာ၊ ကေလးငယ်ေတွကို ေပွ�ချီနမ်းတာေတွ လုပ်သလိမ
ု ျိုးေပါ။့ ချင်ပန်ဇီအုပ်စတ
ု စ်ခုမာှ
ထိပ်ဆးုံ ေရာက်ချင်တအ
ဲ့ ေကာင်ဟာ သူရဲ့ အချိ
ဲ့ ေကာင်ေတွကို ေပွ�ဖက်ြခင်း၊
့ န ် ေတာ်ေတာ်များများကို ကျန်တအ
ချင်ပန်ဇီကေလးများကို ေကျာပွတြ် ခင်း၊ နမ်း�� ံ � ြခင်း စတာေတွကို လုပ်ပါတယ်။ ေခါင်းေဆာင်ထးီ ဆိတ
ု ာ
ကာယအင်အား
အသန်မာဆံးု ြဖစ်လို ့
�ကီးမားတည်�ငိမေအာင်
်
ေခါင်းေဆာင်ေနရာကို
ဦးေဆာင်စစ
ု ည်း
�ိင
ု လ
် ြဖစ်
ို ့ ပါတယ်။
ရတာမဟုတဘ
် ဲ
အဲဒလ
ီ ို
သူမဟာမိ
တအ
် ဖွဲ�ကို
့
မဟာမိတဖ
် ဲ�တ
ွ ယ်ဆတ
ုိ ာ
ေခါင်းေဆာင်ေနရာအတွက် ေပါ်ေပါ်ထင်ထင် ယှဉ်�ပိုင်�ကတဲအ
့ ခါမှာသာမက သာမန်ေနစဉ်လု
ပ်ကင
ို ေနကျ
်
့
ကိစေတွ
�
မာှ လည်း အေရး�ကီးတဲ့ အဓိကက�ကေန ပါဝင်ပါတယ်။ မဟာမိတအ
် ဖွဲ�ဝင်ေတွဟာ တရင်းတ�ှးီ
39
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ပူးပူးကပ်ကပ်ေန�ကတဲအ
့ ချိနေတွ
်
ပိမ
ု ျားတယ်။ အစားအစာေတွကလ
ို ည်း အချင်းချင်း မ�ေဝစား�က�ပီး
ဒုကေရာက်
�
ချိနမ
် ာှ လည်း တစ်ေကာင်န ဲ တစ်
ေကာင် ကူည�ီ ကပါတယ်။
့
ချင်ပန်ဇီအုပ်စတ
ု စ်စရ
ု ဲ ့ အဖွဲ�ဝင် အေရအတွက�
် င
ှ ပ
့် တ်သက်လြဖစ်
ို ့ ေစ၊ အုပ်စတ
ု င
ွ း် ဆက်ဆေရးနဲ
ံ
့
ပတ်သက်လြဖစ်
ို ့ ေစ
သိသာထင်�ာှ းတဲ့
အကနအ
် ့ သတ်ေတွ�ိတ
ှ ယ်။
အုပ်စတ
ု စ်စု
ဆက်လက်တည်�မဲ
လည်ပတ်�င
ို ဖ
် ိုအတွ
က် အဖွဲ�ဝင်ေတွအားလံးု တစ်ေကာင်နတစ်
ဲ ့ ေကာင် အတွငး် ကျကျ ရင်း�ှးီ သိက�မ်း�ကဖို ့
့
လိပ
ု ါတယ်။ ဘယ်တန
ု း် ကမှ မဆံဘ
ု းူ တဲ၊့ ရန်မြဖစ်ဘးူ တဲ၊့ အချင်းချင်း အေမ �းမသပ်�ကဘူးတဲ့ ချင်ပန်ဇီ ၂
ေကာင် ဟာ သူတအချင်
ို ့
းချင်း ယံ�ု ကည်လရ
ို ့ မရ သိ�ကမှာမဟုတပ
် ါဘူး။ တစ်ေကာင်နတစ်
ဲ ့ ေကာင် ကူညဖ
ီ ို ့
သငမ
့် သငဆ
့် တ
ုိ ာအတွက် ဘယ်ေကာင်က အဆငပ
့် ိြု မငတ
့် ယ်၊ မြမငဘ
့် းူ ဆိတ
ု ာလည်း သိ�ကမှာ မဟုတပ
် ါဘူး။
သာမန်အေြခအေနမှာ �ိုး�ိုးချင်ပန်ဇီ အုပ်စတ
ု စ်ခုမာှ အဖွဲ�ဝင်အေကာင်ေရ ၂၀ မှ ၅၀ �ကား�ှိတယ်။ အုပ်စမ
ု ာှ
ချင်ပန်ဇီဦးေရ များလာတာနဲအမ�
သူတရဲ
ို ့ ့ လူမဆ
� က်ဆေရး
ံ
ေတွ ယိယ
ု င
ွ း် လာပါတယ်။ ေနာက်ဆးုံ ေတာ့
့
ခွထ
ဲ က
ွ မ
် ေတွ
�
ြဖစ်�ပီး အုပ်စအ
ု တွငး် က အေကာင်တချို က
�
အုပ်စသ
ု စ်တည်ေထာင်တာေတွ ြဖစ်လာတယ်။
အဖွဲ�ဝင်ရာေကျာ်တဲ့
ချင်ပန်ဇီအုပ်စေတွ
ု
ကို
သတ�ေဗဒပညာ�ှငေတွ
်
က
ေစာင�့် ကည့ေလ့
်
လာမ�ေတွလပ
ု ်ထားတာ
များများမဟုတ်
ဲ က
ွ သ
် ာွ းတဲအ
့ ုပ်စဟ
ု ာ
ခွထ
ပူးေပါင်းေလ့မ�ှိဘဲ
နဂိအ
ု ုပ်စန
ု ဲ့
တိက
ု ခ
် ိုကယ
် ဉ်
ှ �ပိုင်တတ်တယ်။
လက်တဆုပ်စာ
သာသာပဲ�ိှတယ်။
အစာေရစာ�ှင ့်
အခုလမ
ို ျိုး
နယ်ေြမအတွက်
ချင်ပန်ဇီအုပ်စေတွ
ု
အချင်းချင်း
�ှည�် ကာတဲစ
့ စ်ပဲေတွ
ွ
ြဖစ်�ကတာကို သုေတသနပညာ�ှငေတွ
်
က မှတတ
် မ်းတင်ထားေတွ �ှိတယ်။ ဒါတင်မက
ချင်ပန်ဇီအုပ်စတ
ု စ်ခုက
သူတရဲ
ို ့ ဝန်
့ းကျင်မာှ �ှိတဲ့
တြခားအုပ်စတ
ု စ်ခရ
ု ဲ ့
အဖွဲဝ
� င်ေတာ်ေတာ်များကို
တမင်တကာရည်ရွယ�် ပီး မျိုးတုနး် သတ်ြဖတ်သလိြု ဖစ်တာကိေတာင်
ု
ေတွ� �ှိခ�ဲ့ ကပါတယ်။
အေစာပိင
ု း် လူသတ�ဝါေတွ�င
ှ ့်
ေ�ှးဦးေဆပီယန်စတ
် ရဲ
ို ့ ့ လူမဆ
� က်ဆေရးဘဝမှ
ံ
ာလည်း
ဒီလမ
ို ျိုး
အြဖစ်အပျက်ပံစ
ု ေတွ
ံ
�ကီးစိးု ခဲတ
ို ဲ လူသတ�ဝါမှာလည်း ပင်ကဗ
ို ီဇစိတေတွ
်
့ ယ်န ဲ ့တူပါတယ်။ ချင်ပန်ဇီေတွလပ
�ှိပါတယ်။ အဲဒဗ
ီ ီဇစိတေ�ကာင
်
ပ
့် ဲ က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ့ ဘိးု ေဘးေတွမာှ ရင်း�ှးီ တဲ့ သူငယ်ချင်းဆက်ဆေရး၊
ံ
အထက်ေအာက်ဆက်ဆေရး
ံ
ဆိတ
ု ာေတွ�ိခ
ှ �ဲ့ ပီး
အတူအမဲလက
ို တ
် ာ
သိမဟု
ု ့ တ်
တိက
ု ခ
် ိုကတ
် ာေတွကို
လုပ်�င
ို ခ
် တ
ဲ့ ယ်။ ဒါေပမယ့် ချင်ပန်ဇီေတွရဲ ့ ဆက်ဆေရးဗီ
ံ
ဇစိတလ
် ပ
ို ဲ အဲဒေ�ှ
ီ းဦးလူသတ�ဝါေတွဟာလည်း
အတွငး် ကျကျရင်း�ှးီ �က�ပီး
ေသးငယ်တအ
ဲ့ ုပ်စတ
ု င
ွ း် မှာသာ
ညီ�တ
� အ
် ဆင်ေြပခဲပ
့ ါတယ်။
အုပ်စပ
ု မာဏ
ု သ
ွဲ ာွ းပါတယ်။ တကယ်လို ့
အလွန�် ကီးမားသွား�ပီဆရ
ုိ င် သူတရဲ
ို ့ လူ
� က်ဆေရးစနစ်
ံ
ယယ
ို င
ွ း် လာ�ပီး အုပ်စက
့ မဆ
အလွနေြမဆီ
်
ေကာင်းတဲ့
ေတာင်�ကားတစ်ခုက
ေ�ှးဦးေဆပီယန်စ်
အေယာက်
၅၀၀
ကို
ေက�းေမွးထား�ိင
ု ေပမယ့
်
လ
် ည်း အချင်းချင်းမသိ�ကတဲ့ လူစိမး် ေတွအြဖစ်နေတာ
ဲ့
ှ တွေနထိ
ဲ
င
ု �် ကဖို ့
့ အတူယဉ်
40
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
မြဖစ်�င
ို ပ
် ါဘူး။ ဘယ်သက
ူ
ေခါင်းေဆာင်လပ
ု ်ရမယ်။ ဘယ်သက
ူ
ဘယ်ေနရာမှာ အမဲလက
ို �် ပီး ဘယ်သက
ူ
ဘယ်သ�
ူ င
ှ မ
့် ျိုးပွားမယ်ဆတ
ုိ ာေတွကို ဘယ်လသ
ို ေဘာတူ�ကမှာပါလဲ။
စဉ်းစားသိြမင်ြခင်းေြပာင်းလဲမ�� ကီး
အုပ်စေတွ
ု
ဖဲ�ွ �ိင
ု ေအာင်
်
ေနရာမှာလည်း
အစပိင
ု း် မှာ
အတင်းေြပာြခင်းက
အေထာက်အကူြပုခဲတ
့ ယ်။
အကနအ
် ့ သတ်�ိတ
ှ ယ်။
အတင်းေြပာရင်းနဲ ့ သိက�မ်းရင်း�ှးီ လာတဲ့
ဟိမ
ု ိေဆပီ
ု
ယန်စေတွ
်
ပိမ
ု �ို ကီးမားတည်�ငိမတဲ
် ့
ဒါေပမယ့်
အတင်းေြပာတဲ့
လူမေဗဒသု
�
ေတသနစာတမ်းေတွအရ
အုပ်စတ
ု စ်ခုမာှ
အဖွဲ�ဝင်အေရအတွကဟ
် ာ
အများဆံးု
၁၅၀
ပဲ�ိပ
ှ ါတယ်။
လူေတာ်ေတာ်များများဟာ ဒီ ၁၅၀ ဆိတ
ု ဲ့ အေရအတွကက
် ို ေကျာ်သာွ းရင် ထိေရာက်စာွ အတင်းမေြပာ�ိင
ု ်
�ကေတာသ
ု စ
် မ
ွ း် မ�ှိေတာပ
့ လို အချင်းချင်းလည်း အတွငး် ကျကျသိက�မ်း�ိင
့ ါဘူး။
ဒီေနေခတ်
မာှ လည်း လူအဖွ
ု တ
် ဲ့ အြမငဆ
့် းုံ စံပမာဏဟာ
့
့ ဲ�အစည်းေတွမာှ လူအချင်းချင်းသိက�မ်း�ိင
ဒီေမှာ်နပ
ံ ါတ်ြဖစ်တဲ့
၁၅၀
အတွငး် ကျကျသိတာ၊
ဝန်းကျင်မာှ ပဲ�ိတ
ှ ယ်။
အတင်းေြပာတာေတွအေပါ်
ဒီစပ
ံ မာဏအတွငး် မှာပဲ
အေြခခံ�ပီး
အုပ်စေတွ
ု
၊
တစ်ဦး�ှငတ
့် စ်ဦး
စီးပွားေရးအဖွဲ�ေတွ၊
လူမက
� န
ွ ယ
် က်ေတွ၊ စစ်ဖက်အဖွဲ�ေတွ ရပ်တည်လည်ပတ်�ကတယ်။ ဒီအဖွဲ�ေတွ စနစ်တကျြဖစ်ေစဖို ့ ရာထူး၊
အဆငအ
့် တန်း၊ စည်းကမ်းစာအုပ်စသည်ြဖင ့် ဘာမှမလိပ
ု ါဘူး။ အေြခခံစည်းကမ်းတချို � �ှင ့် အတွငး် ကျကျ
ရင်း�ှးီ သိက�မ်း�ကြခင်း အေပါ်မှာအေြခခံ�ပီး တပ်သား ၃၀ �ှိတဲ့ တပ်စတ
ု စ်စု သိမဟု
ု ့ တ် တပ်သား ၁၀၀ �ှိတဲ့
တပ်ခွဲတစ်ခွဲဟာ
ေကာင်းေကာင်းရပ်တည်လည်ပတ်�င
ို ပ
် ါတယ်။
အများကြမတ်�းို ေလးစားြခင်းခံရတဲ့
ဗိလ
ု တ
် စ်ေယာက်စာ တပ်ခွဲရဲဘု
ု �် ပီး တြခားအရာ�ှိေတွအေပါ်လည်း သူဩဇာအာဏာကိ
ု
့ ရင်လို ြဖစ်လာ�ိင
့
ကျငသ
့် းုံ လိရပါတယ်
ု့
။
အေသးစားမိသားစုလပ
ု ်ငန်းတစ်ခဟ
ု ာ
ဒါ�ိုကတ
် ာဘုတအ
် ဖွဲ�ဝင်ေတွ၊
စီအးီ အို
ဒါမှမဟုတ် စာရင်းဌာန စတာေတွ မ�ှိေပမယ့လ
် ည်း ေကာင်းမွနစ
် ာွ လည်ပတ်စးီ ပွားြဖစ်ထန
ွ း် �ိင
ု ပ
် ါတယ်။
ဒါေပမယ့်
ဒီစပ
ံ မာဏြဖစ်တဲ့
အေယာက်၁၅ဝကို
အလုပ်မြဖစ်ေတာပ
့ ါဘူး။
ေကျာ်လန
ွ တ
် ာနဲ ့ အရာအားလံးု
တပ်သား
တစ်ေထာင်�ိှတတ
ဲ့ ပ်မတစ်ခုကို
တပ်စတ
ု စ်စက
ု အ
ို ုပ်ချုပ်တန
ဲ့ ည်းလမ်းမျိုးနဲ ့
အုပ်ချုပ်လမရပါဘူ
ို ့
း။
ေအာင်ြမင်တမ
ဲ့ သ
ိ ားစုစးီ ပွားေရးလုပ်ငန်းေတွ
ငှားရေတာမ
် ချိနမ
် ာှ
့ ယ့အ
နဂိမ
ု လ
ူ လို
�ကီးထွားလာ�ပီး
အကျပ်အတည်းေတွ
�ကံုေတွေလ့
�
�ိှ�ကတယ်။
ေနာက်ထပ်လသ
ူ စ်ေတွ
သူတအ
ို ့ ေနနဲ ့
သူတရဲ
ို ့ ့
စီးပွားေရးလည်ပတ်မပ
� ံစ
ု ံကို ြပုြပင်ေြပာင်းလဲတာမလုပ်�ကဘူးဆိရ
ု င် လုပ်ငန်းပျက်သာွ း�ကပါတယ်။
ဟိမ
ု ေဆပီ
ို
ယန်စေတွ
်
ဟာ အေရးပါတဲ့ ဒီစံပမာဏကို ဘယ်လန
ို ည်းေတွနများ
ဲ့
ေကျာ်လန
ွ ြ် ဖတ်သန်း�ပီး
လူဦးေရေထာင်နချီ
ဲ ့ တဲ့
ထူေထာင်�င
ို ခ
် ဲ�့ က
�မို � ြပေတွ၊
တာပါလဲ။
စတင်ေပါ်ေပါက်လာတာေ�ကာင ့်
အဲဒ ီ
သန်းရာနဲချီ
ို ုပ်ချုပ်တဲ့
့ ေသာလူေတွကအ
လ�ို � ဝှကခ
် ျက်ကေတာ့
ြဖစ်�င
ို ပ
် ါတယ်။
အင်ပါယာေတွကို
‘စိတက
် းူ ယဉ်ဖန်တးီ �ိင
ု မ
် ’�
အေရအတွကမ
် ျားြပားလှတဲ့
ဆိတ
ု ာ
သူစိမး် တစ်ရံေတွဟာ
41
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
တူညတ
ီ စ
ဲ့ ိတက
် းူ ယဉ်
အေ�ကာင်းအရာေတွကို
အတူတကွလက်ခယ
ံ �ံု ကည်ြခင်းအားြဖင ့်
ေအာင်ြမင်စာွ
စုေပါင်းလုပ်ေဆာင် �ိင
ု �် ကပါတယ်။
ဒီေနေခတ်
�င
ို င
် တ
ံ စ်�င
ို င
် ၊ံ အလယ်ေခတ် ဘာသာေရးအသင်းတစ်ခ၊ု ေ�ှးေခတ်�မို �တစ်�မို � သိမဟု
ု ့ တ်
့
ေ�ှးေခတ်လသ
ူ ားမျိုး�ွယစ
် တ
ု စ်စု စတဲ့
လူဦးေရအများအြပားနဲ ့ စုေပါင်းလုပ်ေဆာင်ရတဲ့ �ကီးမားတဲ့
လူအဖွ
ု း် ဟာ လူေတွရဲစု့ ေပါင်းေတွးေခါ်မ�အတွငး် မှာ�ှိတဲ့ စိတက
် းူ ယဉ် အေ�ကာင်းအရာေတွမာှ
့ ဲ�အစည်းတိင
အြမစ်တယ
ွ �် ပီးတည်�ိပ
ှ ါတယ်။
ဘာသာေရးအသင်းေတွဟာလည်း
အများလက်ခံတဲ့
ဘာသာေရးစိတက
် းူ ယဉ် အေ�ကာင်းအရာေပါ်မှာ အြမစ်တယ
ွ တ
် ည်�ိှတယ်။ ဘယ်တန
ု း် ကမှ မဆံဘ
ု းူ တဲ့
ကက်သလစ်ခရစ်ယာန်
၂
အတူတကွချီတက်�ကမှာ
ေယာက်ဟာ
သိမဟု
ု ့ တ်
ဘာေ�ကာငလ
့် ည်းဆိေတာ
ု
့
တစ်ဦး�ှငတ
့် စ်ဦးမသိ�ကေပမယ့်
ေဆး�ံုတစ်�ု ံေဆာက်ဖို ့
ဘုရားသခင်ဟာ
ခ�ူ းဆိတစ
် စ်ပဲက
ွ ို
အတူတကွ
လူအ
့ ေသွးအသားထဲမာှ
ရန်ပံေငွ
ု �ှာ�ကမှာပါ။
ဝင်ေရာက်သေ��ယ�ူ ပီး
က�န်ေတာ်တလူ
ို ့ သားေတွကို အြပစ်မက
ှ ယ်ခ�တ်ဖို ့ လက်ဝါးကားတိင
ု ေပါ်မှ
်
ာ အေသခံခတ
ဲ့ ယ်လို ့ �ှစဦ
် းလံးု က
ယံ�ု ကည်�ကတာကိးု ။
�ိင
ု င
် ေတွ
ံ
ဆတ
ုိ ာကလည်း
စိတက
် းူ ယဉ်အေ�ကာင်းအရာေပါ်မှာသာ
ဆာဘီးယန်းလူမျိုး
၂
ေယာက်ဟာ
ဘာြဖစ်လလည်
ုိ ့
းဆိေတာ
ု
့
သူတို ့
အများလက်ခယ
ံ �ံု ကည်တဲ့
အြမစ်တယ
ွ ်
တစ်ေယာက်ကို
၂
တည်�ိှတယ်။
ဘယ်တန
ု း် ကမှ
တစ်ေယာက်အသက်စန
ွ က
့် ာ
ေယာက်လးုံ က
အမျိုးသား�ိင
ု င
် ေရး
ံ
ဆာဘီးယား�ိင
ု င
် ၊ံ
မေတွ�ဆဘ
ုံ းူ တဲ့
ကယ်တင်�ကမှာပဲ။
ဆာဘီးယားအမိေြမ၊
ဆားဘီးယားအမျိုးသားအလံ တည်�ိှမက
� ို ယံ�ု ကည်�ကလို ့ ြဖစ်တယ်။ တရားစီရင်ေရး စနစ်ေတွဟာလည်း
အများလက်ခံယ�ံု ကည်တဲ့
ဘယ်တန
ု း် ကမှ
ဥပေဒစိတက
် းူ ယဉ်အေ�ကာင်းအရာေတွေပါ်
မေတွ�ဆဘ
ုံ းူ တဲ့
ေ�ှ �ေန
၂
ေယာက်ဟာ
အြမစ်တယ
ွ တ
် ည်�ိတ
ှ ာပဲ။
လူစိမး် တစ်ေယာက်ကို
ကာကွယဖ
် ို ့
အတူလက်တလ
ွဲ ပ
ု ်ေဆာင် �ကမှာပဲ။ ဘာေ�ကာငလ
့် ည်းဆိေတာ
ု
့ သူတို ့ ၂ဦးလံးု က တရားဥပေဒ၊ တရားမ�တမ�၊
လူအခွ
့် ေရး စတဲအ
့ ရာေတွ တည်�ိမ
ှ က
� ို လက်ခံယ�ံု ကည်�ကတာကိးု ။ ဒါအြပင်
သူတို ့ ပိက
ု ဆ
် လ
ံ ည်း
့
့ ငအ
ရတယ်ေလ။
ဒါေပမယ့်
အေ�ကာင်းအရာေတွကို
ဒီအရာေတွအားလံးု ဟာ
ေကျာ်လန
ွ �် ပီး
လူေတွ
ြပင်ပမှာေတာ့
အချင်းချင်းစိတက
် းူ ဖန်တးီ ေြပာဆိ�ု ကတဲ့
တကယ်မ�ှိပါဘူး။
�ိင
ု င
် ေတွ
ံ
၊
ေငွေ�ကးေတွ၊
လူအခွ
့် ေရးေတွ၊ တရားဥပေဒေတွ၊ တရားမ�တမ�၊ စ�ကာဝဠာမှာ�ှိတန
ဲ့ တ်ဘရ
ု ားေတွ စတဲအ
့ ရာေတွဟာ
့ ငအ
လူသားတိစု
ု ့ ေပါင်းစိတက
် းူ ယဉ်ယံ�ု ကည်�ကတဲ့ အေ�ကာင်းအရာေတွရဲ ြပင်
့ ပမှာ တကယ်မ�ှိ�ကပါဘူး။
ေ�ှးကနဦးလူသားမျိုး�ွယစ
် ေ
ု တွရဲ နတ်
် ေတွမာှ မီးပံပ
ု ဲလ
ွ ပ
ု ်�ပီး
့ ဝိညာဉ်ေတွကို ယံ�ု ကည်တာ၊ လြပည့ည
ုိ ာကို လူအများ အလွယတ
် ကူပဲ
စု�ု ံးကခုန�် ကတာဟာ သူတလူ
ို ့ အဖွ
့ ေြခခံအုတြ် မစ်ြဖစ်တယ်ဆတ
့ ဲ�အစည်းရဲ အ
အသိအမှတြ် ပုလက်ခ�ံ ကတယ်။ က�န်ေတာ်တို ့ တန်ဖိးု ထားဖို ့ ပျက်ကက
ွ တ
် အ
ဲ့ ရာတစ်ခုက က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ့
42
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ယေနေခတ်
့
လ��အဖွဲ�အစည်းေတွဟာလည်း
လည်ပတ်ေနတယ်
တကယ်တမ်းေတာ့
ေမှာ်ဆရာေတွပါ။
ဆိတ
ု အ
ဲ့ ချက်ပါ။
သူတနဲ
ို ့ လံ
ီ အ
ဲ့ ုတြ် မစ်ေတွေပါ်မှာ
့ းု ဝတူညတ
ကမ�ာစ
ု
ငး် �ကီးေတွကို
့ းီ ပွားေရးေကာ်ပိေရး�ှ
ဒီေနေခတ်
စးီ ပွားေရးသမားေတွ၊
့
မျိုး�ွယစ
် တ
ု စ်ခုက
ေ�ှ �ေနေတွဟာ
နတ်ဆရာေတွ�င
ှ ့်
အေြခခံ�ပီး
ဥပမာအြဖစ်�ကည့ပ
် ါ။
အလွနစ
် မ
ွ း် အား�ကီးတဲ့
ဒီေခတ်ေ�ှ �ေနေတွရဲ ့ အဓိကကွာြခားချက်က
ဒီေခတ်ေ�ှ �ေနေတွက အလွနတ
် ရာမှ ပိမ
ု ထ
ို းူ ြခားဆန်းကျယ်တဲ့ အေ�ကာင်းအရာေတွကို က�န်ေတာ်တကိ
ို ့ ု
ေြပာတာပါ။ ပူဂျူး ကားထုတလ
် ပ
ု ်ေရးဟာြဖင ့် က�န်ေတာ်တအတွ
ုိ ့
က် အလွနေကာင်
်
းတဲ့ ဥပမာတစ်ခု
ြဖစ်ပါတယ်။
***
စေတဒယ်လ်
ြခေသင်္လ
့ �
ူ င
ှ အ
့် နည်းငယ်ဆင်တဲ့
ေမာ်ေတာ်ဆင
ုိ က
် ယ်ေတွေပါ်မှာ
ပါရီ
(Paris)
တံဆပ
ိ ်ကို
ကအစ
ဒီေခတ်ကားေတွ၊
ဆစ်ဒနီ (Sydney)
ေမာ်ေတာ်ယဉ်ေတွရဲ ့
ထရပ်ကားေတွ�င
ှ ့်
အဆံးု
ေတွ� �ိင
ု ပ
် ါတယ်။
အဲဒတ
ီ ဆ
ံ ပ
ိ ် ဟာ
ပူဂျူးကထုတလ
် ပ
ု ် တဲ့
စက်ေခါင်းဖံးု ထိပ်မာှ
တန်ဆာဆင်
တပ်ထားတာပါ။
ပူဂျူးဟာ ဥေရာပမှာ ေ�ှးအကျဆံးု နဲအ�ကီ
းမားဆံးု ကားထုတလ
် ပ
ု ်ေရးတစ်ခုြဖစ်တယ်။
့
ပူဂျူးကို မိသားစုစးီ ပွားေရးလုပ်ငန်းတစ်ခုအြဖစ် ြပင်သစ်�င
ို င
် ံ အေ�ှ � ပိင
ု း် ဗေလာ်တည
ီ ယ်ရွာမှာ စတင်ခ�ဲ့ ပီး
အဲဒရ
ီ ွ ာဟာ စေတဒယ်လဂ
် က
ူ ေန ကီလမ
ို တ
ီ ာ ၃၀၀
ဝန်ထမ်း
�ှစသ
် န
ိ း် ေကျာ်ကို
ပဲေဝးပါတယ်။ ဒီေနအချိ
နမ
် ာှ ဆို ပူဂျူးကုမဏ
� ဟ
ီ ာ
့
ကမ�ာအ�ှခန
ံ့ ထ
် ့ ား�ပီး
တစ်ဦး�ှငတ
့် စ်ဦးလံးု ဝမသိ�ကတဲ့
လူစိမး် ေတွပါ။
အဲဒအ
ီ လုပ်သမားအများစုဟာလည်း
ဒီလစ
ူ မ
ိ း် ေတွ
ထိထေရာက်
ိ
ေရာက်
အတူစေပါင်
ု
းလုပ်ေဆာင်လက
ို �် ကတာဟာ ၂၀၀၈ခု�စ
ှ ်မာှ ပူဂျူးက ကားအစီးေရ ၁.၅ သန်းေကျာ် ထုတလ
် ပ
ု ်�ပီး
ဝင်ေငွစစ
ု ေပါင်
ု
း ယူ�ု ိ ၅၅ ဘီလယ
ီ ဝ
ံ န်းကျင် ရခဲတ
ဲ့ ထိပါပဲ။
့ အ
ဘယ်လန
ို ည်းနဲများ
ပူဂျူးအက်စေအ
်
(ကုမဏ
� ၏
ီ တရားဝင်နာမည်) တည်�ိှတယ်လို ့ က�န်ေတာ်တို ့
့
ေြပာ�ိင
ု ပ
် ါသလဲ။ ပူဂျူးကထုတလ
် ပ
ု ်တဲ့ ေမာ်ေတာ်ယဉ် အများအြပား�ှိပါတယ်..ဒါေပမယ့် သူတက
ို ့ ပူဂျူးရဲ ့
ြဖစ်တည်မ�
မဟုတပ
် ါဘူး။
ေရာင်းစားပစ်လက
ို ရ
် င်လည်း
ကားအသစ်ေတွကို
ကမ�ာေပါ်မှာ�ှိတဲ့
ပူဂျူးကားအားလံးု ကို
ပူဂျူးအက်စေအ
်
ကွယေပျာက်
်
သာွ းမှာ
ဆက်ထတ
ု လ
် ပ
ု ်ေနမှာြဖစ်�ပီး
ဖျက်ဆးီ �ပီး
သံထည်အြဖစ်
မဟုတဘ
် းူ ။
တစ်�စ
ှ ်တာရလဒ်ေတွကလ
ို ည်း
ပူဂျူးက
ဆက်လက်
် ့ ပ်ထားေသာ
ထုတြ် ပန်ေနမှာပါ။ ပူဂျူးကုမဏ
� က
ီ
စက်�ု ံေတွ၊ စက်ပစ�ညး် ေတွ၊ အေရာင်းြပခန်းေတွ၊ ခနအ
စက်ဆရာေတွ၊ စာရင်းကိင
ု ေတွ
်
၊ အတွငး် ေရးမ�းေတွ စတာေတွကို ပိင
ု ဆ
် င
ုိ တ
် ယ်။ ဒါေပမယ့် ဒီအရာအားလံးု
စုေပါင်းလိက
ု ရ
် င်လည်း ပူဂျူးြဖစ်မလာပါဘူး။ သဘာဝေဘးအ��ရာယ်တစ်ခေ�ကာင
ု
့် ပူဂျူးဝန်ထမ်းအားလံးု
ေသေကျ�ပီး သူတရဲ
ို ့ ့ ကားထုတလ
် ပ
ု ်မေတွ
�
၊ စီမအ
ံ ုပ်ချုပ်ေရး�ံုးေတွအားလံးု ကိလ
ု ည်း ဖျက်ဆးီ သွားတယ်
ဆိပ
ု ါစိ။ု ့
အဲဒလ
ီ အ
ို ေြခအေနမှာလည်း
ကုမဏ
� အ
ီ ေနနဲ ့
ေချးေငွေတွယ၊ူ
ဝန်းထမ်းအသစ်ေတွငာှ း�ပီး
43
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
စက်�ု ံသစ်ေတွ တည်ေဆာက်တာ၊ စက်ပစ�ညး် သစ်ေတွ ဝယ်ယတ
ူ ာ စတဲအ
့ အရာေတွကို ြပုလုပ်�င
ို ပ
် ါတယ်။
ပူဂျူးမှာ မန်ေနဂျာေတွ၊ �ှယယ
် ာ�ှငေတွ
်
�ှိတယ်။ ဒါေပမယ့် သူတကလည်
ို ့
း ကုမဏ
� က
ီ ို ကိယ
ု စ
် ားမြပုပါဘူး။
မန်ေနဂျာအားလံးု ကို အလုပ်ထတ
ု �် ပီး �ှယယ
် ာအားလံးု ေရာင်းချလိရပါတယ်
ု့
။ ဒါဆိလ
ု ည်း ကုမဏ
� အ
ီ ေနနဲ ့
မပျက်မစီး ဆက်လည်တည်�ိှေနမှာ ပါပဲ။
ပံု ၅။ ပူဂျူး ြခေသင်္ပ
့ ံု
ဒါေ�ကာငမ
့် ို ့
မဆိလ
ု ပ
ို ါဘူး။
ပူဂျူးအက်စေအဟာ
်
လံးု ဝလံြု ခံုေဘးကင်း�ပီး
အ�မဲထာဝရ�ှိေနမှာလိေတာ
ု့
့
တကယ်လို ့ တရားသူ�ကီးတစ်ဦးက ဒီကမ
ု ဏ
� က
ီ ို တရားဝင်ဖျက်သမ
ိ း် လိက
ု ေ�ကာင်
်
းကို
အတည်ြပုြပ�ာန်းလိက
ု ရ
် င် ကုမဏ
� ရ
ီ ဲ ့ စက်�ု ံေတွ၊ အလုပ်သမားေတွ၊ စာရင်းကိင
ု ေတွ
်
၊ မန်ေနဂျာေတွ
�ှိေန�ကေသးေပမယ့်
ပူဂျူးအက်စေအ
်
အတိခ
ု ျုပ်ေြပာရရင်
ပူဂျူးအက်စေအဟာ
်
ပံစ
ု ေပါက်
ံ
ေနတယ်။
ဒါဆိရ
ု င်
ဒီ
ကေတာခ
့ ျက်ချင်း
ေပျာက်ကယ
ွ သ
် ာွ းမှာ
လက်ေတွ� �ုပ်ဝတ�ုကမ�ာနဲ ့ ဘယ်လမ
ို ှ
ပူဂျူးအက်စေအ
်
ကုမဏ
� ဟ
ီ ာ
ြဖစ်ပါတယ်။
ဆက်�ယ
ွ မ
် �
အမှနတ
် ကယ်
မ�ှိတဲ့
တည်�ိတ
ှ ာေရာ
ဟုတေသးရဲ
်
လား။
့
ပူဂျူးဟာ က�န်ေတာ်တစု
ို ့ ေပါင်းစိတက
် းူ ယဉ်မ�ထက
ဲ
စိတက
် းူ သက်သက်တစ်ခသ
ု ာ ြဖစ်ပါတယ်။
အဲဒါကို ေ�ှ �ေနေတွက ‘ဥပေဒစိတက
် းူ ယဉ်မ�’ လို ေခါ်
�ကတယ်။ ပူဂျူးကို �ုပ်ဝတ�ုတစ်ခလ
ု ို လက်ညုိ းထိးု ြပလို ့
့
မရပါဘူး။ ဒါေပမယ့် သူဟာ ဥပေဒေခါင်းစဉ်တစ်ခုေအာက်မာှ တည်�ိတ
ှ ယ်။ ခင်ဗျား�ှင ့် က�န်ေတာ်လပ
ို ဲ
ပူဂျူးဟာ
သူတည်�ိေနတဲ
ှ
�
့ င
ို င
် ရ
ံ ဲ ့
တရားဥပေဒအတိင
ု း်
လိက
ု န
် ာလည်ပတ်တယ်။
ပူဂျူးဟာ
ဘဏ်အေကာငတ
့် စ်ခဖ
ု င
ွ �့် ပီး ပစ�ညး် ဥစ�ာေတွ ပိင
ု ဆ
် င
ုိ �
် င
ို တ
် ယ်။ အခွနေတွ
်
လည်း ေဆာင်တယ်။ ပူဂျူးကို
ပိင
ု ဆ
် င
ုိ တ
် လ
ဲ့ ူ ဒါမှမဟုတ် ပူဂျူးအတွကအ
် လုပ်လပ
ု ်တဘ
ဲ့ ယ်သမ
ူ ှ မပါဝင်ေစဘဲ ပူဂျူးတစ်ခတ
ု ည်းကိပ
ု ဲ
သီးသန ် တရားစွ
တ
ဲ ာ၊ �ံုးတင်တာေတွ ြပုလုပ်�င
ို ပ
် ါတယ်။
့
44
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ပူဂျူးဟာ ကုမဏ
� လ
ီ မ
ီ တ
ိ က် သိမဟု
ု ့ တ် ကနသ
် ့ တ်တာဝန်ယက
ူ မ
ု ဏ
� ီ ‘limited liability companies’
လိေခါ်တဲ
ု့
့
သီးသနအ
် ့ မျိုးအစား
ဥပေဒစိတက
် းူ ယဉ်မ�တစ်ခမ
ု ာှ
ပါဝင်ပါတယ်။
အဲဒလ
ီ ို
ကုမဏ
� မ
ီ ျိုးကို
စိတက
် းူ ယဉ်�ိင
ု တ
် ာကိက
ု
လူသားေတွရဲ ့ ထူးြခားေြပာင်ေြမာက်ဆးုံ တီထင
ွ မ
် ေတွ
�
ထက
ဲ
တစ်ခြု ဖစ်ပါတယ်။
ဟိမ
ု ေဆပီ
ို
ယန်စေတွ
်
ဟာ
ေထာင်စ�
ု စ
ှ မ
် ျားစွာ
ဒီအရာေတွမ�ှိဘဲ
ေနထိင
ု ခ
် �ဲ့ ကတာပဲ။
သမိင
ု း် ဦးေခတ်ေတာ်ေတာ်များအထိ ပစ�ညး် ဥစ�ာဆိတ
ု ာ ေြခ ၂ ေချာင်းေပါ်ရပ်�ပီး �ကီးမားတဲဦ
့ းေ�ှာက်�ိတ
ှ ဲ့
အေသွးအသားနဲ ့ လူသားေတွကသာ
ပိင
ု ဆ
် င
ုိ တ
် အ
ဲ့ ရာြဖစ်ပါတယ်။
တကယ်လို ့ ၁၃ရာစု
ြပင်သစ်မာှ
ဂ�န်ဆတ
ုိ လ
ဲ့ တ
ူ စ်ေယာက်က လှညး် ထုတလ
် ပ
ု ်တဲ့ အလုပ်�ု ံတစ်ခုကို ေထာင်လက
ို တ
် ယ်ဆရ
ုိ င် သူကယ
ို တ
် င
ို ပ
် ဲ
အဲဒစ
ီ းီ ပွားေရးလုပ်ငန်းြဖစ်တယ်။
သူလပ
ု ်ထားေသာ
လှညး် တစ်စးီ ဟာ
ဝယ်�ပီးတစ်ပတ်အ�ကာမှာ
ပျက်စးီ သွားတယ်ဆရ
ုိ င် မေကျမချမ်းြဖစ်ေနတဲ့ ဝယ်သအ
ူ ေနြဖင ့် ဂ�န်ကသ
ို ာ တရားစွမ
ဲ ာှ ပါ။ ဂ�န်က ေရွ ဒဂင်္ ါး
၁၀၀၀
ကိေချးယူ
ု
�ပီး
အလုပ်�ု ံကတ
ို ည်ေထာင်လပ
ု ် ကင
ို ရ
် င်း
အဲဒစ
ီ းီ ပွားေရးမေအာင်ြမင်ဘးူ ဆိရ
ု င်
သူပိင
ု ဆ
် င
ုိ တ
် ဲ့ အိမ၊် �ွား၊ ြခံ စတဲ့ ကိယ
ု ပ
် ိင
ု ပ
် စ�ညး် ေတွကို ေရာင်းချ�ပီး ေချးေငွကြို ပန်ဆပ်ရမှာပါ။ သူအ
့ ေနနဲ ့
သူသားသမီ
းေတွကပ
ို ါ
့
က�န်အြဖစ်ေရာင်းရတာမျိုးြဖစ်�င
ို ပ
် ါတယ်။
ဂ�န်အေနနဲ ့
အေ�ကးကို
် က�န်အြဖစ်သမ
ိ း် ြခင်းတို ့
အြပည့မ
် ဆပ်�င
ို ဘ
် းူ ဆိရ
ု င် ဥပေဒအရ သူကိ
ု
ချြခင်း သိမဟု
ု ့ တ် အေ�ကး�ှငက
့ ေထာင်
ြဖစ်�င
ို ပ
် ါတယ်။
သူအလု
ပ်�ု ံမာှ
့
ြဖစ်ပျက်သမ�အားလံးု နဲပတ်
့ သက်�ပီး
သူမှ့ ာ
အကနအ
် ့ သတ်မ�ှိ
အြပည့အ
် ဝတာဝန်�ိပ
ှ ါတယ်။
အဲဒအ
ီ ချိနအ
် ခါက ခင်ဗျား အသက်�ှငေနထိ
်
င
ု ခ
် မ
ဲ့ ယ်ဆရ
ုိ င် ကိယ
ု ပ
် ိင
ု စ
် ီးပွားေရးလုပ်ငန်းတစ်ခု မ,စခင်
၂ �ကိမေလာက်
်
ေတာ့ ခင်ဗျားစဉ်းစားေတွေဝမိမာှ ပဲ။ အမှနတ
် ကယ်လည်း အဲဒလ
ီ မ
ို ျိုး ဥပေဒအေြခအေနက
စွနဦ
် ့ းတီထင
ွ ြ် ခင်းလုပ်ငန်းကို အားမေပးဘူး။ လုပ်ငန်းသစ်ေတွ စတင်ဖို ့ �ှင ့် စီးပွားေရး စွနစ
် ့ ားမ�များြပုလုပ်ဖို ့
လူေတွအေနနဲ ့ ေနာက်တန
ွ ခ
် ့ ဲ�့ ကတာပဲ။ ကိယ
ု မ
့် သ
ိ ားစုတစ်ခလ
ု းံု လံးု ဝ ခိက
ု းို ရာမဲသ
ု တ
် ဲ့ အေြခအေနကို
့ ာွ း�ိင
အရင်းြပုရမယ်ဆတ
ုိ ာဟာ စွနစ
် ့ ားဖိမတန်
ု့
ဘးူ လို ယူ
့ ဆရမှာပဲ။
ဒါေ�ကာငပ
့် ဲ ကနသ
် ့ တ်တာဝန်ယက
ူ မ
ု ဏ
� ီ စသည့အ
် ရာေတွ ြဖစ်တည်လာဖို ့ လူေတွက အတူတကွ
စတင်စိတက
် းူ လာ�ကတာပါ။ အဲဒ ီ ကုမဏ
� ေတွ
ီ
ဟာ သူတကိ
ို ့ တ
ု ည်ေထာင်တဲ့ လူေတွ၊ ေငွေ�ကးြမ�ပ်�တ
ံှ လ
ဲ့ ေတွ
ူ
၊
စီမခ
ံ နခ
် ့ ွဲတလ
ဲ့ ေတွ
ူ
ဆက
ီ ဥပေဒအားြဖင ့် မှီခြို ခင်းမ�ှိဘဲ လွတလ
် ပ်�ကပါတယ်။ လွနခ
် တ
ဲ့ ဆ
ဲ့ ယ်စ�
ု စ
ှ ်ေတွကစ�ပီး
အဲဒလ
ီ မ
ို ျိုးကုမဏ
� ေတွ
ီ
ဟာ
စီးပွားေရးစင်ြမငေပါ်မှ
့်
ာ
က�န်ေတာ်တကလည်
ို ့
း
အဲဒက
ီ မ
ု ဏ
� ေတွ
ီ
နဲ ့
အဓိက
စိးု မိးု သူေတွ
ြဖစ်လာခဲတ
့ ယ်။
အလွနက
် ျငသ
့် ားရေန�ပီြဖစ်လို ့
သူတဟာ
ို ့
က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ စိ့ တက
် းူ ထဲမာှ သာ တည်�ိှတယ်ဆတ
ုိ ာကို ကျေနာ်တေမ
ို ့ ေနတဲ
့ အထိပါပဲ။ အေမရိကန်�င
ို င
် မ
ံ ာှ
့
ကနသ
် ့ တ်တာဝန်ယက
ူ မ
ု ဏ
� ရ
ီ ဲ ့ ဘာသာရပ်ဆင
ုိ ရ
် ာေဝါဟာရက ေကာ်ပိေရး�ှ
ု
ငး် ြဖစ်ပါတယ်။ ြဖစ်ချင်ေတာ့
အဲဒစ
ီ ကားလံးု ဟာ
corpus
ဆိသ
ု ည့်
လက်တင်စကားကလာ�ပီး
ကိယ
ု ခ
် ��ာ
လို ့ အဓိပာ� ယ်ရတယ်။
45
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
လက်ေတွ� မှာေတာ့
တကယ်ကယ
ို ထ
် ည်မ�ှိေသာအရာ
ြဖစ်ေနပါတယ်။
တကယ့ခ
် ��ာမ�ှိေပမယ့်
အေမရိကန်ဥပေဒေတွက ေကာ်ပိေရး�ှ
ု
ငး် ေတွကို အမှနတ
် ကယ်အေသွးအသား�ှိတဲ့ တရားဝင်လသ
ူ ားေတွလို
ဆက်ဆပ
ံ ါတယ်။
၁၈၉၆
ခု�စ
ှ ်မာှ
အာမန်ပဂ
ူ ျူးဟာ
ြပင်သစ်တရားဥပေဒကလည်း
သူမိ့ ဘေတွဆက
ီ အေမွရတဲ့
အာမန်ပဂ
ူ ျူးကို
စပရင်ေတွ၊
အလားတူ
လ�ေတွ၊
ဆက်ဆခ
ံ ဲတ
့ ယ်။
စက်ဘးီ ေတွထတ
ု လ
် ပ
ု ် တဲ့
တွငခ
် ံုလပ
ု ်ငန်းကို ေမာ်ေတာ်ကားလုပ်ငန်းအြဖစ် ေြပာင်းလဲဖိဆံ
ု ့ းု ြဖတ်ခတ
ဲ့ ယ်။ အဲဒရ
ီ ည်မန
ှ း် ချက်အတွက်
ကနသ
် ့ တ်တာဝန်ယက
ူ မ
ု ဏ
� တ
ီ စ်ခု
ကုမဏ
� ဟ
ီ ာ
သူတည်ေထာင်ခဲတ
့ ယ်။
သူအ
ီ ည်မမ
� �ှိပါဘူး။
့ ေပါ် မှတ
တကယ်လို ့
ကုမဏ
� က
ီ ို
သူနာမည်
ရင်းေပးခဲေပမယ့
်
့
့
ပူဂျူးကားတစ်စးီ
အလုပ်မလုပ်ဘးူ ဆိရ
ု င်
ဝယ်သအ
ူ ေနြဖင ့် ပူဂျူး(လုပ်ငန်း)ကိတ
ု ရားစွ�
ဲ င
ို ပ
် ါတယ်။ ဒါေပမယ့် အာမန်ပဂ
ူ ျူး(လူ)ကိေတာ
ု
် ါဘူး။
့ မဟုတပ
ကုမဏ
� အ
ီ ေနနဲ ့
ဖရနေငွ
့်
သန်းေပါင်းများစွာကို
ေချးယူ�ပီးေနာက်
လုပ်ငန်းပျက်သာွ းတယ်ဆရ
ုိ င်
အေ�ကး�ှငေတွ
်
ကို အာမန်ပဂ
ူ ျူးက ဖရနေငွ
် ့ တစ်ြပားမှ ြပန်ဆပ်ဖိမလိ
ု့ ပ
ု ါဘူး။ တကယ်တမ်းမှာက ေချးေငွကို
ပူဂျူးလုပ်ငန်း သိမဟု
ု ့ တ် ပူဂျူးကုမဏ
� ီ ကိသ
ု ာ ေချးေပးြခင်းြဖစ်�ပီး လူသားြဖစ်တဲ့ အာမန်ပဂ
ူ ျူးကို
ေချးတာမဟုတဘ
် းူ ။ အာမန်ပဂ
ူ ျူးဟာ ၁၉၁၅ ခု�စ
ှ မ
် ာှ ကွယလ
် န
ွ ခ
် ဲတ
� ဟ
ီ ာ အခုထက်ထိ
့ ယ်။ ပူဂျူးကုမဏ
ေကာင်းမွနစ
် ာွ လည်ပတ်ဆပ
ဲ ါ။
အာမန်ပဂ
ူ ျူးဟာ
သမိင
ု း် တစ်ေလ�ာက်
ဒီပဂ
ူ ျူးကုမဏ
� က
ီ ို
နတ်ဆရာေတွ၊
ဘယ်လမ
ို ျားဖန်တးီ ထူေထာင်�င
ို ခ
် တ
ဲ့ ာပါလိမ။့်
ေမှာ်ဆရာေတွက
နတ်ဘရ
ု ားေတွ၊
နတ်ဘလ
ီ းူ ေတွအေ�ကာင်း
ဖန်းဆင်းခဲ�့ ကတာနဲ ့ အတူတပ
ူ ါပဲ။ အခုထက်ထိ ေထာင်နချီ
ဲ ့ တဲ့ ြပင်သစ်ခရစ်ယာန်ဘန
ု း် ေတာ်�ကီးေတွဟာ
တနဂ◌င်္ေ�ွေနတိ
ု း်
့ င
ဘုရားေကျာင်းေတွ
ခရစ်ေတာ်ရဲကိ
ု ခ
် ��ာကို
့ ယ
ဖန်ဆင်းေန�ကတာနဲတူ
့ ပါတယ်။
ဒါေတွအားလံးု ဟာ လူအများကို စိတက
် းူ ယဉ်အေ�ကာင်းအရာေတွ ေြပာဆိ�ု ပီး အဲဒါေတွကို လူအားလံးု
လက်ခံယ�ံု ကည်ေအာင်
လုပ်တာပါပဲ။
ြပင်သစ်ခရစ်ယာန်ဘန
ု း် ေတာ်�ကီးေတွ
လုပ်တက
ဲ့ စ
ိ မ
� ာှ ေတာ့
ေယ�� ခရစ်ေတာ်ရဲအသက်
�ှငြ် ခင်း�ှငေသြခင်
့်
းဟာ ကက်သလစ်အသင်းေတာ်က ေြပာတဲအ
့ တိင
ု း် ြဖစ်တယ်
့
ဆိတ
ု ာ
တကယ်အေရး�ကီးတဲ့
အေ�ကာင်းအရာြဖစ်ပါတယ်။
အဲဒအ
ီ ဆိအ
ု ရဆိရ
ု င်
ကက်သလစ်ဘန
ု း် ေတာ်�ကီးတစ်ပါးက သူရဲြမင
ဲ့ ကနၚ်္်းကိဝ
ု တ်ဆင်�ပီး မှနက
် န်တစ
ဲ့ ကားလံးု ေတွကို
့ ြ့် မတ်တသ
မှနက
် န်တအ
ဲ့ ခါသမယမှာ
ခမ်းနားစွာရွ တဆ
် ရ
ုိ င်
�ိုး�ိုးသာမန်
ေပါင်မန
ု �
့်င
ှ ဝ
့် င
ို ဟ
် ာ
ဘုရားသခင်ရဲ ့
အေသွးေတာ်နအသား
ဲ့
ေတာ် အြဖစ်သုိ ့ ေြပာင်းလဲသာွ းပါတယ်။ ဘုနး် ေတာ်�ကီးက ေဟာ်အက်စ် ေခါပပ်စ်
မီယမ် (လက်တင် - ‘Hoc est corpus meum!’ ဤအရာသည် ငါ၏ကိယ
ု ြ် ဖစ်၏) ဟုရွတ်ဆလ
ုိ က
ို တ
် ာနဲ ့
အပ်ချေလာင်း လိဆိ
ု့ ရ
ု မလိပ
ု ဲ.. ေပါင်မန
ု ဟ
် ့ ာ ခရစ်ေတာ်ရဲ အသား
ေတာ်အြဖစ်သုိ ေြပာင်
းလဲသာွ းတယ်။ အဲဒလ
ီ ို
့
့
ဘုနး် ေတာ်�ကီးက
လုပ်ေဆာင်စရာေတွအားလံးု ကို
ေစစ
့ ပ်ေသချာစွာ
မှနမ
် န
ှ က
် န်ကန်ေဆာင်ရွကတ
် ာကို
46
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ြမင်ရတဲအ
့ ခါ
သန်းနဲချီ
့ တဲ့
ဘာသာေရးကိင
ု း် �� ိငး် တဲ့
ြပင်သစ်လမ
ူ ျိုးကက်သလစ်ေတွက
အဲဒပ
ီ ေဇာ်
ူ
ရာ
ေပါင်မန
ု န
် ့ ဝိ
ဲ့ င
ု မ
် ာှ ဘုရားသခင်တကယ်�ိသ
ှ လို ယံ�ု ကည်ြပုမူ�ကပါတယ်။
ပူဂျူးအက်စေအလိ
်
မ
ု ျိုး
အေြခအေနမှာေတာ့
အလွနအ
် ေရး�ကီးတဲ့
အေ�ကာင်းအရာက
ြပင်သစ်ပါလီမန်ကေရးဆွထ
ဲ ားတဲ့ ြပင်သစ်တရားဥပေဒ ြဖစ်ပါတယ်။ ြပင်သစ်ဥပေဒြပုလ�တေတာ်
်
အမတ်
ေတွရဲ ့ အဆိအ
ု ရ လိင
ု စ
် င်�ိှေ�ှ �ေနတစ်ေယာက်က မှနက
် န်တဝ
ဲ့ တ်ြပုနည်းေတွ၊ ထံးု တမ်းစဉ်လာအားလံးု ကို
လိက
ု န
် ာေဆာင်ရွက�် ပီး
စာရွ ကတ
် စ်ရွက်ေပါ်မှာ
စာရွ ကေအာက်
်
ေြခမှာ
လိအ
ု ပ်တဂ
ဲ့ ါထာ၊
ကျမ်းသစ�ာေတွကို
ေရးသားလိက
ု ပ
် ါတယ်။
ကပ်လက
ို တ
် ာနဲ ့
�ပီးေတာ့
လှပစွာတန်ဆာဆင်ထားတဲ့
သူတြပင်
ို ့ ဆင်ထားတဲ့
အပ်ချေလာင်းလို ့
ဆိရ
ု မလိ.ု .
လက်မတ
ှ တ
် ဆ
ံ ပ
ိ ်ကို
ကုမဏ
� အ
ီ သစ်တစ်ခု
ေမွးဖွားတည်�ိလ
ှ ာပါတယ်။ ၁၈၉၆ ခု�စ
ှ ်တင
ွ ် အာမန်ပဂ
ူ ျူးက သူကု
� က
ီ တ
ို ည်ေထာင်ချင်ခတ
ဲ့ အ
ဲ့ ချိနက
်
့ မဏ
ြမငြ့် မတ်တဲ့ ဒီလပ
ု ်ထးံု လုပ်နည်းအားလံးု ကို ေဆာင်ရွက်ဖို ့ ေ�ှ �ေနတစ်ဦးကို အခေ�ကးေငွေပးခိင
ု း် ေစခဲတ
့ ယ်။
ေ�ှ �ေနက မှနက
် န်ေသာထံးု တမ်းစဉ်လာေတွ၊ လိအ
ု ပ်တဂ
ဲ့ ါထာ၊ ကျမ်းသစ�ာေတွကို ရွ တဖ
် တ်လက
ို တ
် ာနဲ ့
သန်းေပါင်းများစွာေသာ
ေြဖာငမ
့် တ်တြဲ့ ပင်သစ်�င
ို င
် သ
ံ ားေတွဟာ
ပူဂျူးကုမဏ
� ီ
အမှနတ
် ကယ်တည်�ိှ
လာသလိပ
ု ဲ ယံ�ု ကည်ြပုမူ�ကပါေတာတ
့ ယ်။
တကယ်ထေရာက်
ိ
မ�
� ိှတ ဲ ့
စိတက
် းူ ယဉ်အေ�ကာင်းအရာေတွကို
ေြပာြပဖို ့
မလွယပ
် ါဘူး။
် းူ ယဉ် အေ�ကာင်းအရာပံြု ပင်ေတွကို ဖန်တးီ ရတာ မခက်ခေပမယ့
ဲ
် ဒီအေ�ကာင်းအရာေတွကို လူတင
ို း်
ဒီစိတက
ယံ�ု ကည်လက်ခလ
ံ ာေအာင် လုပ်ရတဲအ
့ ပိင
ု း် ကေတာ့ ခက်ခပ
ဲ ါတယ်။ လူတစ်ေယာက်က နတ်ဘရ
ု ားေတွ၊
�ိင
ု င
် ေတွ
ံ
ု ့ တ်
သိမဟု
ကနသ
် ့ တ်တာဝန်ယက
ူ မ
ု ဏ
� ီ
စတဲအ
့ ရာေတွ
တည်�ိှ�ကတယ်ဆတ
ုိ ာကို
သန်းေပါင်းများစွာေသာ လူေတွယ�ံု ကည်လာေအာင် ဘယ်လလ
ို ပ
ု ်ပါသလဲ။ လူသမိ
ု း် ေတာ်ေတာ်များများဟာ
့ င
ဒီေမးခွနး် တစ်ခအ
ု ေပါ်မှာပဲ လည်ပတ်ြဖစ်ပျက်ေနတာပါ။ ဒါေပမယ့် ယံ�ု ကည်ေအာင်လပ
ု ် �င
ို တ
် ယ်ဆတ
ုိ ာနဲ ့
အဲဒအ
ီ ရာက
ေဆပီယန်စတ
် ကိ
ို ့ ု
အဲဒအ
ီ ခါ�ကရင်
အလွန�် ကီးမားတဲစ
့ မ
ွ း် အားကို
သန်းေပါင်းများစွာေသာ
အတူပးူ ေပါင်းလုပ်ေဆာင်လာ�ိင
ု �် ကလိပါ။
ု့
ေပးစွမး် ပါတယ်။
တစိမး် တရံေတွဟာ
စဉ်းစား�ကည့ပ
် ါ..
ဘာေ�ကာငဆ
့် ေတာ
ုိ
့
ဘံပ
ု န်းတိင
ု တ
် စ်ခုဆေရာက်
ီ
ေအာင်
တကယ်လို ့
က�န်ေတာ်တဟာ
ို ့
ြပင်ပမှာတကယ်�ိတ
ှ ဲ့ ြမစ်ေတွ၊ သစ်ပင်ေတွ၊ ြခေသင်္ေတွ
့
စတဲအ
့ ရာေတွကသ
ို ာ ေြပာဆိ�
ု င
ို �် ကမယ်ဆရ
ုိ င်
�ိင
ု င
် ေတွ
ံ
၊ ဘုရားေကျာင်းေတွ၊ တရားဥပေဒစနစ်ေတွ တည်ေထာင်ဖို ဘယ်
ေလာက် ခက်ခဲလက
ို မ
် လဲ။
့
�ှစက
် ာလေတွ�ကာလာတာနဲအမ�
့
လူေတွဟာ
အလွန�
် � ပ်ေထွးတဲ့
စိတက
် းူ အေ�ကာင်းအရာကွနယ
် က်ေတွကို ဖန်တးီ လာခဲ�့ ကတယ်။ ဒီကန
ွ ယ
် က်တန်ခးို နဲ ့ လူအ
် းူ
့ ေတွးစိတက
ို ါ
သက်သက်ြဖစ်တဲ့ ပူဂျူးစတဲအ
့ ရာေတွစာ တည်�ိှလာ�ံုတင်မကဘဲ အလွန�် ကီးမားတဲ့ စွမး် အားေတွကပ
ပိင
ု ဆ
် င
ုိ လ
် ာ�ကတယ်။ ဒီစိတက
် းူ အေ�ကာင်းအရာကွနယ
် က်ေတွက တဆင ့် လူတဖန်
ို ့ တးီ ထားတဲ့ အရာေတွကို
47
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ပညာ�ှငအ
် သိင
ု း် အဝိင
ု း် မှာေတာ့
‘စိတက
် းူ အ�ှိတရား’
‘စိတက
် းူ ယဉ်မ�’၊
လိေခါ်
ု ့ ေဝါ်သမုတ�် ကပါတယ်။
‘လူမစ
� တ
ိ က
် းူ တည်ေဆာက်မ’�
စိတက
် းူ အ�ှိတရားတစ်ခဟ
ု ာ
ဒါမဟုဆိ
လိမည
် ာမ�တစ်ခု
မဟုတပ
် ါဘူး။ ြမစ်နားမှာ ြခေသင်္တ
့ စ်ေကာင်မ�ှိမန
ှ း် ေကာင်းေကာင်းသိရက်န ဲ ့ ြမစ်နားမှာြခေသင်္တ
့ စ်ေကာင်
�ှိတယ်လေြပာရင်
ို ့
ကျေနာ်လမ
ိ ်တာပဲ။
လိမည
် ာတယ်ဆတ
ုိ ာ
ဘာမှထးူ ဆန်းတာ
မဟုတပ
် ါဘူး။
ေမျာက်စမ
ိ း် ေတွ၊ ချင်ပန်ဇီေတွလည်း လိမ်ညာ�ိင
ု �် ကတာပဲ။ ဥပမာအားြဖင ့် ေမျာက်စမ
ိ း် တစ်ေကာင်က
ဘယ်ြခေသင်္မ
့ ှ အနီးအနားမှာမ�ှိဘန
ဲ ဲ ့ “သတိထား ြခေသင်္တ
့ စ်ေကာင်လာေနတယ်” လို ့ ေအာ်ေြပာတာကို
ပညာ�ှငေတွ
်
က
ေစာင�့် ကည့မ
် တ
ှ တ
် မ်းတင်�ကတယ်။
ငှကေပျာသီ
်
းတစ်လးံု
ေလာေလာလတ်လတ်
အဲဒလ
ီ ို
ေအာ်ဟစ်သတိေပးတာေ�ကာင ့်
ေတွ�ထားတဲ့
ေမျာက်စိမး် တစ်ေကာင်က
အလနတ
် ့ �ကားထွကေြပးသွ
်
ားတယ်။ လိမ်ညာေအာ်ေြပာလိက
ု တ
် ဲ့ ေမျာက်စိမး် ကေတာ့ အဲဒင
ီ က
ှ ေပျာသီ
်
းကို
တစ်ေကာင်တည်း
ေမာင်ပိင
ု စ
် းီ ခွင ့်
စိတက
် းူ အ�ှိတရားဆိတ
ု ာ
ရသွားတာပဲ11111111လိမည
် ာြခင်းနဲမတူ
့ တာက
လူတင
ို း် ယံ�ု ကည်�ကတဲအ
့ ရာတစ်ခု
ြဖစ်တယ်။
အဲဒလ
ီ အ
ို များက
လက်ခံယ�ံု ကည်ေနေသးသေရွ � စိတက
် းူ အ�ှိတရားဟာ ေလာက�ကီးအေပါ် သက်ေရာက်မ� �ှိေနဦးမှာပဲ။
စေတဒယ်လဂ
် က
ူ
ပန်းပုသမားဟာ ြခေသင်္ဝ
့ ဉ
ိ ာဉ်ကိယ
ု ေစာင
်
န
့် တ် တကယ်�ိှတယ်ဆတ
ုိ ာကို အ�ိုးခံစိတန
် ဲ့
ယံ�ု ကည်ေကာင်း
ဲ့ ာှ ပါ။
ယံ�ု ကည်ခမ
တချို �ေမှာ်ဆရာေတွဟာ
သမားေယာင်ေတွပဲြဖစ်တယ်။
ဒါေပမယ့်
သူတအများစု
ို ့
ဟာ နတ်ဘရ
ု ားေတွ၊ နတ်ဆးုိ ေတွ �ှိတယ်ဆတ
ုိ ာကို အ�ိုးခံစတ
ိ န
် ဲ ့ ယံ�ု ကည်တဲ့ လူေတွပါ။
သန်း�ကယ်သေ�းအများစု
ူ
ဟာလည်း ေငွေ�ကး၊ ကနသ
် ့ တ်တာဝန်ယက
ူ မ
ု ဏ
� ီ စတဲအ
့ ရာေတွ တည်�ိှမ�ကို
အမှနတ
် ကယ်ယ�ံု ကည်�ကတယ်။
လူအခွငအ
့် ေရးတက်�ကသူ
အများစုကလည်း
လူအခွငအ
့် ေရး
ဆိတ
ု ြဲ့ ဖစ်တည်�ိမ
ှ အ
� ေပါ် အမှနတ
် ကယ်ယ�ံု ကည်�ကတယ်။ ၂၀၁၁ ခု�စ
ှ မ
် ာှ ကုလသမဂ�က လစ်ဗျားအစိးု ရကို
သူြပည်
သေတွ
ူ
ရဲ ့ လူအခွ
့် ေရးကိေလးစားဖိ
ု
ု ့ ေတာင်းဆိတ
ု အ
ဲ့ ချိနက
်
ဘယ်သမ
ူ ှ လိမည
် ာေြပာဆိေနခဲ
ု
တ
့ ာ
့
့ ငအ
မဟုတပ
် ါဘူး။
တချိနတ
် ည်းမှာပဲ
ကုလသမဂ�၊
လစ်ဗျား၊
လူအခွငအ
့် ေရး
စတာေတွအားလံးု ဟာ
က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ အဆီ
အ�ှစြ် ပည့ဝ
် တဲစ
့ တ
ိ က
် းူ စိတသ
် န်းေတွရဲ စိ့ တက
် းူ သက်သက်မ�သာ ြဖစ်�ကပါတယ်။
့
စဉ်းစားသိြမင်ြခင်းေြပာင်းလဲမ�� ကီး ြဖစ်ချိနက
် စ�ပီး ေဆပီယန်စ်တဟာ
ို ့ အခုလို ြဖစ်တည်မအ
� �ှိတရား
၂ ခု�ကားမှာ �ှငသ
် န်ေနထိင
ု �် ကတယ်။ တဘက်မာှ တကယ့အ
် �ှိတရားေတွြဖစ်တဲ့ ြမစ်ေတွ၊ သစ်ပင်ေတွ၊
ြခေသင်္ေတွ
့
စတဲအ
့ ရာေတွ �ှိတယ်။ တြခားတဘက်မာှ လည်း စိတက
် းူ အ�ှိတရားေတွြဖစ်တဲ့ နတ်ဘရ
ု ားေတွ၊
�ိင
ု င
် ေတွ
ံ
၊
ေကာ်ပိေရး�ှ
ု
ငး် ေတွ
ု တ
် ာ
စွမး် အား�ကီးမားလာလိက
အသက်�ှငရ
် ပ်တည်�င
ို ေရးဟာ
်
�ှိတယ်။
ဒီေနေခတ်
မာှ
့
အချိန�် ကာလာတာနဲအမ�
့
ြမစ်ေတွ၊
ဒီစိတက
် းူ အ�ှိတရားများေတွြဖစ်တဲ့
စိတက
် းူ အ�ှိတရားေတွ
သစ်ပင်ေတွ၊
နတ်ဘရ
ု ားေတွ၊
�ာတာမ�ေအာက်မာှ သာ မှီတည်ေနပါေတာတ
ေကာ်ပိေရး�ှ
ု
ငး် ေတွရဲ သနားည
့
့ ယ်။
48
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ြခေသင်္ေတွ
့
ရဲ ့
�ိင
ု င
် ေတွ
ံ
၊
မျို း�ိုး ဗီဇများ၏ အကန ်အ
ွ ်ြခင်း
့ သတ်ကို ေကျာ်လန
စိတက
် းူ အ�ှိတရားေတွကို
စကားလံးု ေတွနဖန်
ဲ ့ ဆင်း�ိင
ု စ
် မ
ွ း် က
ပမာဏများြပားလှတတ
ဲ့ စိမး် တရံေတွကို ထိထထ
ိ ေရာက်
ိ
ေရာက် အတူပးူ ေပါင်းလုပ်ေဆာင်�င
ို ေစခဲ
်
တ
့ ယ်။
ဒါအြပင်
့
ေနာက်ထပ်တစ်ခုကို
ပူးေပါင်းလုပ်ေဆာင်မဟ
� ာ
လုပ်ေဆာင်�င
ို ေစတာ
်
စိတက
် းူ ယဉ်ထားတဲ့
ဒီစိတက
် းူ ယဉ်အေ�ကာင်းတရားေတွကို
ပူးေပါင်းလုပ်ေဆာင်မပ
� ံစ
ု ံကို
ယံ�ု ကည်လက
ို �် ကပါတယ်။
ဟိမ
ု ေဆပီ
ို
ယန်စတ
် က
ို ့
အေ�ကာင်းအရာေတွအေပါ်သာ
မူတည်တာေ�ကာင ့်
ေြပာဆိတ
ု ပ
ဲ့ ံ စ
ု ံ
ေြပာင်းလဲလက
ို တ
် ာနဲ ့
တချို ေသာ
�
ညတွငး် ချင်းပဲ
ဘုရင်ေတွကအ
ို ုပ်စးို ခွငအ
့် ာဏာ
ြပည်သလ
ူ ထ
ူ က
ု သာ
အဲဒရ
ီ လဒ်ဟာ
လူေတွရဲ ့
အေြခအေနေတွမာှ
တမဟုတခ
် ျင်းေြပာင်းလဲသာွ းတတ်�ကတယ်။
ထာဝရဘုရားသခင်က
ယံ�ု ကည်ထား�ကရာကေန
လူအများအြပား
ေြပာင်းလဲလက
ို လ
် ရပါတယ်
ို ့
။
ဒီစိတက
် းူ ယဉ်အေ�ကာင်းအရာေတွဟာ
ြပင်သစ်ြပည်သေတွ
ူ
က
�ှိပါေသးတယ်။
၁၇၈၉
ခု�စ
ှ မ
် ာှ
ေပးအပ်ထားတယ်လို ့
�ိင
ု င
် က
ံ အ
ို ုပ်ချုပ်ရမယ်လို ့ ေြပာင်းလဲ
စဉ်းစားသိြမင်ြခင်းေြပာင်းလဲမ�� ကီး
ေြပာင်းလဲတေခတ်
ဲ့
ရဲလိ
ု ပ်ချက်နအညီ
ဲ့
့ အ
သူတရဲ
ို ့ ့
ြဖစ်ချိနက
် စ�ပီး
အြပုအမူပံစ
ု ေတွ
ံ
ကို
လျင်ြမန်စာွ ေြပာင်းလဲြပုြပင်�င
ို လ
် ပါ။
ို ့ ဒီအရာက မျိုး�ိုးဗီဇဆငက
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲြခင်းဆိတ
ု ဲ့ ယဉ်ေ�ကာပိတဆ
် မ�
ုိ ့ ကို
ေကျာ်လန
ွ �် ပီး
ယဉ်ေကျးမ�ဆငက
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲြခင်းြဖစ်စဉ်ေတွအတွက်
ဖွငေပးခဲ
့်
တ
့ ယ်။
အဲဒလ
ီ မ်းေ�ကာမှာ
ြမန်သထက်ြမန်ေအာင်
ပိမ
ု လ
ို ျင်ြမန်တလ
ဲ့ မ်းေ�ကာကို
သွားေနရင်းကပဲ
ဟိမ
ု ေဆပီ
ို
ယန်စ်တဟာ
ို ့
ပူးေပါင်းေဆာင်ရွက�
် င
ို တ
် စ
ဲ့ မ
ွ း် ရည်မာှ တြခားလူသားမျိုးစိတေ
် တွ၊ တိရ စ�ာန်ေတွအားလံးု ထက်အများ�ကီး
ပိမိ
ု ေ
ု ကာင်းမွနေကျာ်
်
တက်သာွ းပါေတာတ
့ ယ်။
�
� ဝါေတွရဲ ့ ေနထိင
ု ြ် ပုမူပံက
ု ို သူတရဲ
ို ့ မျိ့ ုး�ိုးဗီဇေတွက ေတာ်ေတာ်များများ
အြခားေသာလူမေရးသတ
ကနသ
် ့ တ်ဆးုံ ြဖတ်ေပးပါတယ်။ တိရ စ�ာန်ေတွရဲ ေနထိ
င
ု ြ် ပုမူပံေတွ
ု
ကို သူတေနထိ
ို ့
င
ု ရ
် ာပတ်ဝန်းကျင် ေဒသ �ှင ့်
့
သူတရဲ
ို ့ တစ်
ို �ိုကက
် လည်း
့ ဦးချင်းပင်ကစ
လ�မး် မိးု ပါတယ်။
ဒါေပမယ့်
တူညတ
ီ ဝ
ဲ့ န်းကျင်တစ်ခုမာှ
မျိုးစိတတ
် စ်ခုတည်းက တိရ စ�ာန်ေတွဟာ ေနထိင
ု ြ် ပုမူပံတ
ု ည
ူ �ီ ကတယ်။ ေယဘုယျအားြဖင ့် မျိုး�ိုးဗီဇ
ေြပာင်းလဲြခင်းမျိုးမ�ှိဘဲ
မြဖစ်�င
ို ပ
် ါဘူး။
�ကီးမားထူးြခားတဲ့
ဥပမာအားြဖင ့်
�ိုး�ိုးချင်ပန်ဇီေတွမာှ
အထက်ေအာက်သေဘာဆန်တအ
ဲ့ ုပ်စေတွ
ု
ဖဲ�ွ �ပီး
ချင်ပန်ဇီမျိုးစိတေတွ
်
�ှင ့်
ဆက်ဆေရးဆိ
ံ
င
ု ရ
် ာေနထိင
ု ြ် ပုမူပံေတွ
ု
ေြပာင်းလဲသာွ းဖို ့
ေခါင်းေဆာင်အထီးတစ်ေကာင်ကဦးေဆာင်�ပီး
ေနထိင
ု ေလ့
်
�ိှတဲ့
အလွနန
် းီ စပ်တအ
ဲ့ ဖွဲ�ဝင်ေတွြဖစ်တဲ့
မျိုး�ိုးဗီဇေတွ
ဘိ�
ု ဘ
ို ေမျာက်
ုိ
ေတွမာှ ေတာ့
�ှိတယ်။
အမေတွက
ဦးေဆာင်�ပီး အဖွဲ�ဝင်အားလံးု တန်းတူည�ီ ကတဲအ
့ ုပ်စေတွ
ု
ဖဲွ� �ပီး ေနထိင
ု ေလ့
်
�ိှတယ်။ ချင်ပန်ဇီအမေတွအေနနဲ ့
သူတနဲ
ို ့ နီ့ းစပ်တအ
ဲ့ မျိုးေတွြဖစ်တဲ့ ဘိ�
ု ဘ
ို ေမျာက်
ုိ
ေတွဆက
ီ
သင်ခန်းစာယူ�ပီး ချင်ပန်ဇီေတာ်လန
ှ ေရးတစ်
်
ခု
မစတင်�င
ို ပ
် ါဘူး။ ချင်ပန်ဇီအထီးေတွကလည်း ဖွဲ�စည်းပံအ
ု ေြခခံဥပေဒညီလာခံလပ
ု ်�ပီး ေခါင်းေဆာင်အထီးရဲ ့
49
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
တကိယ
ု တ
် ည်း
အုပ်ချုပ်မဟ
� ာအဆံးု သတ်�ပီြဖစ်�ပီး
တန်းတူညမ
ီ �ဆက်ဆရ
ံ မည်ြဖစ်ပါေ�ကာင်း
အခုကစလို ့
စသည့ြ် ဖင ့်
�ကီးကျယ်တအ
ဲ့ ြပုအမူပိင
ု း် ဆိင
ု ရ
် ာေြပာင်းလဲမ�
ချင်ပန်ဇီေမျာက်များ
အားလံးု ကို
ေ�ကြငာဖိမြဖစ်
ု့
�င
ို ပ
် ါဘူး။
အခုလို
ြဖစ်လာဖိဆိ
ု့ တ
ု ာ
ချင်ပန်ဇီေတွရဲ ့
မျိုး�ိုးဗီဇမှာ
တစ်ခခ
ု ေြပာင်
ု
းလဲ မှသာ ြဖစ်�င
ို မ
် ာှ ပါ။
အဲဒအ
ီ ချက်ေတွေ�ကာငပ
့် ဲ
ေ�ှးခတ်လသ
ူ ားေတွဟာ
�ကီးမားတဲေြပာင်
့
းလဲမ�� ကီးမ�ေတွြဖစ်လာဖို ့
ကိယ
ု တ
် င
ို စ
် တင် မလုပ်ေဆာင်�င
ို ခ
် တ
ဲ့ ာပါ။ က�န်ေတာ်တသိ
ို ့ ထားသေလာက်ေြပာရရင် ေ�ှးေခတ်လသ
ူ ားေတွ
လူမဆ
� က်ဆေရးပံ
ံ
စ
ု ေြပာင်
ံ
းလဲသာွ းတာ၊ နည်းပညာအသစ်ေတွတထ
ီ င
ွ လ
် ာတာ၊ တြခားနယ်ပယ်အသစ်ေတွဆီ
ေ���ေြပာင်းေနထိင
ု တ
် ာေတွဟာ
မျိုး�ိုးဗီဇေြပာင်းလဲြခင်း�ှင ့်
ေနထိင
ု ရ
် ာပတ်ဝန်းကျင်ရဲဖိ့ အားေတွေ�ကာင ့်
ြဖစ်ပါတယ်။ သူတရဲ
ို ့ ယဉ်
ု ေြခ
်
နည်းပါးပါတယ်။
့ ေကျးမ�ေြပာင်းလဲသာွ းတာေ�ကာင ့် စတင်ြဖစ်ပျက်လာ�ိင
ဒါေ�ကာငသ
့် ာ
လူသားေတွအတွက်
ဒီလမ
ို ျိုးေြပာင်းလဲမေြခလှ
�
မး် ေတွြဖစ်လာဖို ့ �ှစေပါင်
်
းရာေထာင်နချီ
ဲ့
�ကာခဲရ
် ဲတ
ု ို အီရက်တပ်စ် (မတ်တပ်လ)ူ
့ တာပါ။ လွနခ
့ ဲ့ �ှစ် ၂ သန်းက မျိုး�ိုးဗီဇေြပာင်းလဲသာွ းတာေ�ကာင ့် ဟိမ
လိေခါ်တဲ
ု့
့
လူသားမျိုးစိတအ
် သစ်တစ်ခု
ေပါ်ေပါက်ခတ
ဲ့ ယ်။
အဲဒမ
ီ ျိုးစိတ်
ေပါ်ေပါက်လာြခင်း�ှငအ
့် တူ
ေကျာက်လက်နက်ကရ
ိ ိယာနည်းပညာေတွ စတင်တထ
ီ င
ွ လ
် ာခဲတ
် ာှ အဲဒါတီထင
ွ မ
် က
� ို ဟိမ
ု ို
့ ယ်။ အခုချိနမ
အီရက်တပ်စ်မျိုးစိတရ
် ဲ ့
ထူးြခားတဲဝ
့ ေသသတစ်
ိ
ခအ
ု ြဖစ်
အသိအမှတြ် ပုထား�ကပါတယ်။
ဟိုမို
အီရက်တပ်စ်ေတွ ေနာက်ထပ်မျိုး�ိုးဗီဇေြပာင်းလဲြခင်း မြဖစ်သေရွ � သူတရဲ
ို ့ ့ ေကျာက်လက်နက်ကရ
ိ ိယာ
ေတွလည်း �ှစေပါင်
်
း ၂ သန်းနီးပါး အရင်အတိင
ု း် မေြပာင်းမလဲ�ိေနခဲ
ှ
တ
့ ယ်။
သိေပမယ့
ု့
လ
် ည်း
စဉ်းစားသိြမင်ြခင်းေြပာင်းလဲမ�� ကီးြဖစ်ချိနက
် စ�ပီး
ေဆပီယန်စတ
် ဟာ
ို ့
သူတရဲ
ို ့ ေနထိ
င
ု ြ် ပုမူပံက
ု ို လျင်ြမန်စာွ ေြပာင်းလဲ�င
ို တ
် ယ်။ မျိုး�ိုးဗီဇ �ှင ့် ပတ်ဝန်းကျင်ေြပာင်းလဲမေတွ
�
မပါဘဲ
့
အဲဒေနထိ
ီ
င
ု ြ် ပုမူပံအ
ု သစ်ေတွကို
ဥပမာအေနနဲ ့
ေနာင်မျိုးဆက်ေတွဆီ
ကက်သလစ်ဘန
ု း် �ကီးေတွ၊
လက်ဆငက
့် မ်းေပး�ိင
ု ပ
် ါတယ်။
ဗုဒသ
� ဃ
ံ ာအ
့ ဖွဲ�အစည်းေတွ၊
ထင်�ှားတဲ့
ေ�ှးတ�ုတန
် န်းတွငး် မိနး် မစိးု
(ကုနး် ကုနး် ) စတဲ့ သားသမီးမယူတအ
ဲ့ ထက်တန်းစားလူေတွ သမိင
ု း် မှာအ�မဲြပန်ေပါ်လာတတ်တအ
ဲ့ ြဖစ်ကို
ဆင်ြခင်�င
ို ပ
် ါတယ်။ အဲဒလ
ီ အ
ို ထက်တန်းစားလူေတွ တည်�ိှတယ်ဆတ
ုိ ာ သဘာဝတရား၏ေရွ ချယ်ြခင်းဆိတ
ု ဲ့
ပဓာနအေြခခံသေဘာတရားနဲေတာ
့
့
လူအသိ
င
ု း် အဝိင
ု း် ရဲ ့
့
မျိုးဆက်ြပနပ
် ့ ာွ းြခင်းဆိတ
ု အ
ဲ့ ရာကို
လံးု ဝဆနက
် ့ ျင်ေနပါတယ်။
အထက်ပိင
ု း် အုပ်စးို သူေနရာမှာ�ှိ�ကတဲ့
လိလ
ု လ
ို ားလား
ဘာေ�ကာငလ
့် ည်းဆိေတာ
ု
့
အဲဒလ
ီ ေတွ
ူ
ဟာ
ြငင်းပယ်�ကလိပါ။
ု့
ချင်ပန်ဇီေခါင်းေဆာင်အထီးေတွကေတာ့ တတ်�င
ို သ
် မ� ချင်ပန်ဇီအမ များများနဲ ့ လိငဆ
် က်ဆရ
ံ ဖိအတွ
ု့
က်
သူတရဲ
ို ့ စွ့ မး် အားကိအ
ု သံးု ြပုပါတယ်။ ရလဒ်အေနနဲ ့ အုပ်စတ
ု င
ွ း် က သားေပါက်ငယ် ေတာ်ေတာ်များများရဲ ့
အေဖလည်း ြဖစ်လာပါတယ်။ ကက်သလစ်ဘာသာဝင်ေတွရဲ ့ ေခါင်းေဆာင်အထီးဟာ လိငဆ
် က်ဆြံ ခင်း�ှင ့်
50
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ကေလးငယ်ေတွကြို ပုစုြခင်းကေန
လံးု ဝေ�ှာင်�ကဉ်ပါတယ်။အဲဒလ
ီ ေ�ှ
ုိ ာင်�ကဉ်တာဟာ
အစာေရစာအလွန�
် ှားပါးြခင်း၊ မိတလ
် က
ုိ ေဖာ်
်
မ�ှိြခင်း စတဲ့ ခက်ခဲတပ
ဲ့ တ်ဝန်းကျင်အေြခအေနေတွေ�ကာင ့်
မဟုတပ
် ါဘူး။ သိမဟု
ု ့ တ် ထူးဆန်းတဲမ
့ ျိုး�ိုးဗီဇေြပာင်းလဲြခင်းတစ်ခုခု ြဖစ်သာွ းလိလည်
ု့
း မဟုတပ
် ါဘူး။
ကက်သလစ်အသင်းေတာ်အေနနဲ ရာစု
�စ
ှ ေပါင်
်
းများစွာ �ှငသ
် န်လာခဲတ
့
့ ာဟာ ပုပ်ရဟန်းမင်း�ကီး တစ်ဦးကေန
ေနာက်တစ်ဦးကို ြဗဟ�စရိယမျိုး�ိုးဗီဇေတွ လက်ဆငက
့် မ်းလိက
ု တ
် ာေ�ကာငမ
့် ဟုတဘ
် ဲ ဓမ�သစ်ကျမ်း �ှင ့်
ကက်သလစ်ကာ�ွနဥ
် ပေဒစတဲ့
စိတက
် းူ ယဉ်အေ�ကာင်းအရာေတွကို
လက်ဆငက
့် မ်းေပးလိက
ု တ
် ာ
ေ�ကာငပ
့် ဲြဖစ်ပါတယ်။
အြခားနည်းနဲေြပာရရင်
ေ�ှးခတ်လသ
ူ ားေတွကေတာ့ ေနထိင
ု ြ် ပုမူပံု ေြပာင်းလဲမသွားဘဲ �ှစေပါင်
်
း
့
ေထာင်နချီ
ဲ့
ပံေသတသမတ်
ု
တည်း
�ှိေနခဲတ
ဲ့ ချိနမ
် ာှ
့ အ
ေဆပီယန်စေတွ
်
ကေတာ့
သူတရဲ
ို ့ လူ
� ဲ �စ
ွ ည်းပံ၊ု
့ မဖ
အချင်းချင်း ဆက်ဆရ
ံ င်း�ှးီ ပံ၊ု စီးပွားေရးဆိင
ု ရ
် ာလုပ်ေဆာင်မေတွ
�
�င
ှ ့် တြခားေသာေနထိင
ု ြ် ပုမူပံအ
ု မျိုးမျိုးကို
ဆယ်စ�
ု စ
ှ တ
် စ်ခ၊ု �ှစခ
် အ
ု တွငး် အသစ်ေဖာ်ေဆာင်ေြပာင်းလဲ�င
ို �် ကပါတယ်။ ဒီေနရာမှာ ၁၉၀၀ ြပည့�
် စ
ှ မ
် ာှ
ေမွးဖွား�ပီး
အသက်
(၁၀၀)
ထိ
အသက်�ှငခ
် တ
ဲ့ ဲ ့
ဘာလင်�မို �သတ
ူ စ်ေယာက်ကို
စဉ်းစား�ကည့ပ
် ါ။
သူမရဲငယ်
ိ ေြမာက် ဝီလယ
ီ ဘ
ံ ရ
ု င်ရဲ ့ ဟိအ
ု န်ဇိုလန်အင်ပါယာ (Hohenzollern Empire of
့ ဘဝကို ဒုတယ
ု မ
် ာသမ�တ�ိင
ု င
် ံ (the Weimar
Wilhelm II) ေအာက်မာှ �ှငသ
် န်ခ�ဲ့ ပီး၊ လူလားေြမာက်တက
ဲ့ ာလေတွကို ဝိင
Republic) ၊ နာဇီဂျာမန်အင်ပါယာ (Nazi Third Reich) �ှင ့် ကွနြ် မူနစ်အေ�ှ �ဂျာမနီ (Communist East
Germany) လက်ေအာက်မာှ ေနထိင
ု ခ
် ဲတ
ို ေရစီရ�ပီး ြပန်လည်ေပါင်းစီးသွားတဲ့
့ ယ်။ ေနာက်ဆးုံ မှာေတာ့ ဒီမက
ေခတ်သစ်ဂျာမနီ�င
ို င
် သ
ံ တ
ူ စ်ေယာက်အြဖစ်
ကွယလ
် န
ွ သ
် ာွ းခဲတ
့ ယ်။
် ရာ
အလွနတ
ကွြဲ ပားြခားနားလှတဲ့
လူမ�
� င
ို င
် ေရးစနစ်
ံ
၅ ခု ေအာက်မာှ �ှငသ
် န်ခရ
ဲ့ ေပမယ့လ
် ည်း သူမရဲ ့ ဒီအင်ေအမျိုး�ိုးဗီဇေတွကေတာ့
မေြပာင်းမလဲ နဂိပ
ု ံစ
ု အ
ံ တိင
ု း် သာ �ှိေနခဲပ
့ ါတယ်။
အဲဒအ
ီ ရာက ေဆပီယန်စေတွ
်
ရဲ ့ေအာင်ြမင်မေသာ
�
ခ
ုိ တ
် က
ို ခ
် က
ို ်
့ ျက်ြဖစ်ပါတယ်။ တစ်ဦးချင်း ရင်ဆင
�ကမည်ဆရ
ုိ င် နီအန်ဒါတယ်တစ်ေယာက်က ေဆပီယန်စ် တစ်ေယာက်ကို အ�ိင
ု ယ
် သ
ူ ာွ းဖိများပါတယ်
ု့
။
ဒါေပမယ့် ရာ�ှငခ
့် ျီတအ
ဲ့ ေရအတွကန
် ဲ ့ ရင်ဆင
ုိ �် ကမယ်ဆရ
ုိ င် နီအန်ဒါတယ်ေတွ အ�ိင
ု ရ
် မယ့အ
် ခွငအ
့် ေရး
လံးု ဝ�ှိမာှ မဟုတပ
် ါဘူး။ နီအန်ဒါတယ်ေတွအေနနဲ ့ ြခေသင်္ေတွ
့
ဘယ်မာှ �ှိတယ်ဆတ
ုိ ဲ့ သတင်းအချက်
အလက်ကို
အချင်းချင်းေဝငှ�င
ို �် ကေပမယ့လ
် ည်း
သူတမျိ
ို ့ ုး�ွယစ
် က
ု ို
ေစာငေ�ှ
့် ာက်တဝ
ဲ့ ဉ
ိ ာဉ်အြဖစ်၊
ေြပာင်းလဲေြပာဆိ�
ု င
ို စ
် မ
ွ း်
မ�ှိပါဘူး။
ဖန်တးီ ေြပာဆိ�
ု င
ို တ
် အ
ဲ့ စွမး် မ�ှိတာေ�ကာင ့်
ထိထေရာက်
ိ
ေရာက်
သူတဟာ
ို ့
စိတက
် းူ ယဉ်အေ�ကာင်းအရာအြဖစ်
စိတက
် းူ ယဉ်အေ�ကာင်းအရာေတွကို
နီအန်ဒါတယ်ေတွဟာ
ပူးေပါင်းလုပ်ကင
ို �
် င
ို စ
် မ
ွ း်
ြခေသင်္ဆ
့ တ
ုိ အ
ဲ့ ေ�ကာင်းအရာကို
မ�ှိခဘ
ဲ့ းူ ။
များြပားတဲလ
့ ဦ
ူ းေရပမာဏနဲ ့
အလျင်အြမန်
ေြပာင်းလဲေနတဲ့
51
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
စိနေခါ်မ�
်
အမျိုးမျိုးကိလ
ု က
ို �် ပီး
သူတရဲ
ို ့ လူ
� ြပုအမူေတွကို
့ မအ
လိက
ု ေလျာညီ
်
ေထွေအာင်
မေြပာင်းလဲ�င
ို ခ
် �ဲ့ ကပါဘူး။
နီအန်ဒါတယ်တစ်ေယာက်ရဲစိ့ တထ
် က
ဲ ဝ
ို င်�ပီး
က�န်ေတာ်တို ့
မသိ�င
ို ပ
် ါဘူး။
နီအန်ဒါတယ်ေတွရဲ ့
ဒါေပမယ့လ
် ည်း
သူဘယ်လို
စဉ်းစားေတွးေခါ်တယ်ဆတ
ုိ ာကို
သူတရဲ
ို ့ �ပိ့ ုင်ဘက်
စဉ်းစားေတွးေခါ် �ိင
ု မ
် အ
� ကနအ
် ့ သတ်ကို
ေဆပီယန်စေတွ
်
�င
ှ ယ
့် ဉ်
ှ �ကည့ရ
် င်
သွယဝ
် က
ို �
် �နြ် ပေနတဲ့
သက်ေသေတွ
က�န်ေတာ်တမှ
ို ့ ာ �ှိပါတယ်။ ေ�ှးေဟာင်းသုေတသနပညာ�ှငေတွ
်
က လွနခ
် တဲ
ဲ့ �
့ စ
ှ ် ၃ေသာင်းေကျာ်က ဥေရာပ
အတွငး် ပိင
ု း် မှာ ေဆပီယန်စ်ေတွေနထိင
ု ခ
် ဲတ
ု ို တူးေဖာ်တအ
ဲ့ ခါမှာ တစ်ခါတစ်ရံ အတ�လ��တ
ိ ်
့ ဲ့ ေနရာတစ်ခက
သမုဒရ
� ာ�ှင ့် ေြမထဲပင်လယ်က ပင်လယ်ခ�ုခေတွ
ွံ
ကို ေတွ� �ှိခ�ဲ့ ကတယ်။ ြဖစ်�င
ို ေြခ�ှ
်
ိတာက ကွြဲ ပားတဲ့
ေဆပီယန်စအ
် ုပ်စင
ု ယ်ေတွအ�ကား
ခရီးေဝးကုနသ
် ယ
ွ မ
် ြ� ပုြခင်းကေနသာ
ဒီပင်လယ်ခ�ုခေတွ
ွံ
ဥေရာပ
ကုနး် တွငး် ပိင
ု း် ကို ေရာက်လာတာြဖစ်မာှ ပါ။ နီအန်ဒါတယ်ေတွ ေနထိင
ု ခ
် တ
ဲ့ ေနရာ
ဲ့
ေတွမာှ ေတာ့ အဲဒလ
ီ မ
ို ျိုး
ကုနသ
် ယ
ွ မ
် ြ� ပုတဲ့ သက်ေသအေထာက်အထားေတွ မေတွ�ရပါဘူး။ သူတဟာ
ို ့
ေဒသထွက် ကုန�် ကမ်းပစ�ညး်
ေတွနသာ
ဲ ့ လက်နက်ကရ
ိ ိယာေတွ ထုတလ
် ပ
ု ်ခဲ�့ ကပါတယ်။
အြခားဥပမာတစ်ခုက ပစိဖိတသ
် မုဒရ
� ာေတာင်ပိင
ု း် က လာပါတယ်။ နယူးအိုငယ
် ာလန်က�န်း�ှင ့် နယူး
ု့
့
ဂီနယ
ီ ာေြမာက်ပိင
ု း် မှာ ေနထိင
ု ခ
် တ
ဲ့ ဲ့ ေဆပီယန်စအ
် ုပ်စေတွ
ု
ဟာ မီးခတ်ေကျာက် (obsidian) လိေခါ်တဲ
မီးသငေကျာက်
့်
တစ်မျိုးကို အသံးု ြပု�ပီး ပိမ
ု ခ
ို ိုငခ
် ခ
ံ့ �န်ထက်တဲ့ လက်နက်ကရ
ိ ိယာေတွ ထုလပ
ု ်ခ�ဲ့ ကတယ်။
ဒါေပမယ့်
နယူးအိုကယ
် ာလန်က�န်းမှာ
သဘာဝအားြဖင ့်
မီးခတ်ေကျာက်ေတွ
မေတွ�ရပါဘူး။
ဓာတ်ခခ
ွဲ န်းစမ်းသပ်မေတွ
�
အရ သူတအသံ
ို ့
းု ြပုခဲတ
ို တ
ီ ာ ၄၀၀ ခနေဝးတဲ
့်
့
့ ဲ့ မီးခတ်ေကျာက်ေတွကို ကီလမ
�ဗိတန
ိ က
် �န်းသစ်ကေန
ယူေဆာင်လာတာြဖစ်တယ်ဆတ
ုိ ာ
ေနထိင
ု တ
် ေဆပီ
ဲ့
ယန်စ်တချို �ဟာ
ေတွ�ရတယ်။
ေရေ�ကာင်းသွားလာက�မ်းကျင်သေတွ
ူ
ြဖစ်�ပီး
နယူးအိုငယ
် ာလန်က�န်းမှာ
အလှမး် ေဝးတဲက
့ �န်းေတွ
တစ်ခက
ု ေနတစ်ခက
ု ို သွားလာကုနသ
် ယ
ွ မ
် ြ� ပုခဲ�့ ကပါတယ်။
ကုနသ
် ယ
ွ မ
် ြ� ပုတယ်ဆတ
ုိ ာ
ဘာမှမလိအ
ု ပ်ဘးူ လို ့ ထင်စရာပါ။
ကုနသ
် ယ
ွ ြ် ခင်းအမ�ကို
စိတက
် းူ ယဉ်မ�မာှ
အလွနတ
် ရာလက်ေတွ�ကျတဲအ
့ လုပ်ြဖစ်လို ့ စိတက
် းူ ယဥ်စဉ်းစားစရာ
ဒါေပမယ့လ
် ည်း
မြပု�ကပါဘူး။
�ပီးေတာ့
အေြခခံထားြခင်းြဖစ်တယ်။
ေဆပီယန်စေတွ
်
ကလွလ
ဲ ို ့ တြခားဘယ်တရ
ိ စ�ာန်မှ
ေဆပီယန်စေ
် တွရဲ ့ ကုနသ
် ယ
ွ မ
် က
� န
ွ ရ
် က်အားလံးု ဟာ
တစ်ဦးကိတ
ု စ်ဦးအေပါ်
ယံ�ု ကည်မဆ
� တ
ုိ ာမ�ှိဘဲ
ကုနသ
် ယ
ွ မ
် ဆ
� တ
ုိ ာ မြဖစ်�င
ို ပ
် ါဘူး။ တစိမး် တရံေတွကို ယံ�ု ကည်ဖိဆိ
ု့ တ
ု ာကလည်း အလွနခ
် က်ခတ
ဲ အ
ဲ့ ရာ
ြဖစ်ပါတယ်။
ဒီေနေခတ်
့
ကမ�ာက
ု သ
် ယ
ွ ေရးကွ
်
နရ
် က်�ကီးဟာ
့ န
က�န်ေတာ်တို ့
စိတက
် းူ ယဉ်ထား�ပီး
သီးြခားတည်�ိတ
ှ အ
ဲ့ ရာေတွြဖစ်တဲ့ ေငွေ�ကး၊ ဘဏ်၊ ေကာ်ပိေရး�ှ
ု
ငး် စတဲအ
့ ရာေတွအေပါ်မှာ က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ့
် ယ
ွ မ
် �
ယံ�ု ကည်မက
� ို အေြခခံပါတယ်။ မျိုး�ွယစ
် အ
ု ဆငလ
့် ယဥ်
ူ ့ ေကျးမ�တစ်ခုမာှ လူစိမး် (၂) ေယာက် ကုနသ
52
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ြပု�ကမယ်ဆရ
ုိ င်
တူညတ
ီ ဲ့
နတ်ဘရ
ု ား၊
တူညတ
ီ ေ�ှ
ဲ့ းဘိးု ေဘး
သိမဟု
ု ့ တ်
တူညတ
ီ မ
ဲ့ ျိုး�ွယစ
် �
ု ုပ်တက
ု ို
လက်ခံယ�ံု ကည်မ� တူညတ
ီ အ
ဲ့ ခါမှသာ တစ်ဦးနဲတစ်
� ို တည်ေဆာက်�င
ို ်
့ ဦး�ကား အချင်းချင်းယံ�ု ကည်မက
�ကပါတယ်။ ဒီေနေမာ်
င
ု း် အဝိင
ု း် မှာေတာ့ ပိက
ု ဆ
် ေ
ံ တွအေပါ်မှာ ဘာသာတရားပံရ
ု ိပ်ေတွ၊
့ ဒန်ေခတ် လူအသိ
့
အေလးအြမတ်ထားရတဲ့ ေ�ှးဘိးု ေဘးေတွ�င
ှ ့် ေကာ်ပိေ
ု ရး�ှငး် တံဆပ
ိ ်ပံရ
ု ိပ်ေတွပဲ �ှိပါတယ်။
ခုလမ
ို ျိုး ေ�ှးဦးေဆပီယန်စေတွ
်
က ပင်လယ်ခ�ုခေတွ
ွံ
၊ မီးခတ်ေကျာက်ေတွကို ကုနသ
် ယ
ွ မ
် ြ� ပု�ိင
ု ခ
် ဲ့
�ကတယ်ဆရ
ုိ င်
သူတဟာ
ို ့
ကုနသ
် ယ
ွ မ
် ြ� ပုခဲ�့ ကမယ်လို ့
သတင်းအချက်အလက်ေတွကလ
ို ည်း
ကျိုးေ�ကာင်းဆင်ြခင်လရပါတယ်
ို ့
။
အချင်းချင်းအ�ကား
ဒါေ�ကာငပ
့် ဲ
နီအန်ဒါတယ်�င
ှ ့်
အြခားေ�ှးဦးလူသားေတွမာှ �ှိတာထက် အလွနတ
် ရာ ပိမ
ု ိ�ု ကီးမားကျယ်ြပနတ
် ့ ဲ့ အသိပညာကွနရ
် က်�ကီးကို
ေဆပီယန်စေ
် တွ ဖန်တးီ ခဲ�့ ကမှာပါ။
အမဲလက
ို �် ကတဲပ
့ ံစ
ု ံကလည်း
နီအန်ဒါတယ်ေတွဟာ
သူတ�ကားမှ
ို ့
ာ�ှိတဲ့
တစ်ဦးတည်း
သိမဟု
ု ့ တ်
ြခားနားမ�ကို
ေဖာ်ြပေနပါတယ်။
အုပ်စင
ု ယ်ေတွနသာ
ဲ့
အမဲလက
ို �် ကတယ်။
အြခားတစ်ဘက်မာှ ေတာ့ ေဆပီယန်စေတွ
်
ဟာ ဒါဇင်ေပါင်းများစွာပါတဲအ
့ ဖွဲ�ဝင်ေတွေပါ် အေြခခံပးူ ေပါင်း
ေဆာင်ရွကတ
် ဲ့
အမဲလက
ို န
် ည်းလမ်းသစ်ေတွ
တိးု တက်�ကံဆလုပ်ေဆာင်လာခဲ�့ ကတယ်။
ဒါအြပင်
့
မတူကြွဲ ပားတဲေဆပီ
့
ယန်စမ
် ျိုး�ွယစ
် ေတွ
ု
အချင်းချင်းပူးေပါင်း�ပီး အမဲလက
ုိ ခ
် ဲ�့ ကတာမျိုးလည်း �ှိေကာင်း�ှိခဲ့
မှာပါ။
အလွနထ
် ေရာက်
ိ
တဲ့ အမဲလက
ို န
် ည်းလမ်းတစ်ခက
ု ေတာ့
ြမင်း�ိုငး် အုပ်�ကီးတစ်အုပ်ကို
အများနဲဝိ့ င
ု း် �ပီး
ကျဉ်းေြမာင်းတဲလ
့ �ိုေစာက်တစ်ခထ
ု က
ဲ ို
အမဲလက
ို သ
် တ်ြဖတ်ရတာ
အားလံးု ကွကတ
် ြိ ဖစ်တယ်ဆရ
ုိ င်
အဆီေတွ၊
သားေရေတွကို
�ပီးေတာလ
့ ည်း
စတာေတွ
တေနခင်
့ းတည်းမှာပဲ
ကင်တာ၊
လုပ်�င
ို ပ
် ါတယ်။
ဒီနည်းလမ်းအတိင
ု း်
ြခံစည်း�ိုးေတွစက
ို ထ
် ၊ူ
လွယက
် ပ
ူ ါတယ်။
အဲဒမ
ီ ျိုး�ွယစ
် ေတွ
ု
အေနနဲ ့
ရ�ှိလာတဲဒ
့ စ
ီ ည်းစိမေတွ
်
ကို
ေနာင်ကစ
ို ားဖိအတွ
ု့
က်
-
တိရ စ�ာန်အုပ်�ကီးတစ်ခုလးံု
အရင်ေမာင်းသွငး် ပါတယ်။
အကယ်လို ့
တန်ချိနေပါင်
်
းများစွာေသာ
ေ�ှးေဟာင်းသုေတသနပညာ�ှငေတွ
်
က
အမဲလက
ို ခ
် ဲ�့ ကတဲ့
တံတင
ို း် ေတွခတ်၊
အသားေတွ၊
ရ�ှိ�င
ို ပ
် ါတယ်။
အများဝိင
ု း် ဖွဲ�စားေသာက်ပဲ�ွ ကီးလုပ်တာ
အာတိတေဒသ
်
ေတွမာှ ေတာ့
ေနရာေတွ
ဒါမှမဟုတ်
အေအးခံထားတာ
တိရ စ�ာန်အုပ်�ကီးတစ်ခုလးံု ကို
�ှာေဖွေတွ� �ှိထားပါတယ်။
ေထာင်ေချာက်
�ပီးမှ
စီစဉ်ထားတဲအ
့ တိင
ု း်
လူအများစုေပါင်းလုပ်ကင
ို ြ် ခင်းြဖင ့်
အေြခာက်လန
ှ း် တာ၊
ဥပမာ
အတုေတွဆင်�ပီး
ဒါတင်မက
အမဲလက
ို �် ကတဲ့
ေနရာေတွကလ
ို ည်း ေတွ� �ှိခ�ဲ့ ကတယ်။
နီအန်ဒါတယ်ေတွအေနနဲ ့ သူတရဲ
ို ့ �ိ့ ု းရာမူလ အမဲလက
ို န
် ယ်ေြမေတွကို ေဆပီယန်စေတွ
်
က သူတို ့
လိသ
ု လိထ
ု န
ိ း် ချုပ်ထားတဲ့ အမဲလက
ို ေနရာ
်
ေတွအြဖစ် ေြပာင်းလဲပစ်တာကို ြမင်ရတဲအ
့ ခါ ေဒါသထွက�် ကမယ်
ဆိတ
ု ာ က�န်ေတာ်တမှ
ို ့ နး် �ကည့လ
် ရတယ်
ို ့
။ သိေပမယ့
ု့
လ
် ည်း ေဆပီယန်စ် �ှင ့် နီအန်ဒါတယ် လူသားမျိုးစိတ(် ၂)
ခု အ�ကား အ�ကမ်းဖက်မေတွ
�
ြဖစ်ပာွ းခဲတ
ုိ င် နီအန်ဒါတယ်ေတွရဲ ့ ကံ�ကမ�ာဟာ အေစာပိင
ု း် က
့ ယ်ဆရ
53
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ြမင်း�ိုငး် ေတွလပ
ို ဲ
ြဖစ်မာှ ပါ။
ေ�ှး�ိုးစွပ
ဲ ံစ
ု န
ံ ဲ့
တက်�က�ိးု �ကားမ�မ�ှိဘဲ
ပူးေပါင်းလုပ်ေဆာင်ေန�ကတဲ့
နီအန်ဒါတယ်အေယာက် (၅ဝ) ဟာ ဘက်စရ
ံု �ပီး �ိးု �ကားတီထင
ွ တ
် တ်တဲ့ ေဆပီယန်စအ
် ေယာက် (၅၀၀) ကို
ဘယ်လမှ
ို ့
မယှဉ်�ိင
ု ပ
် ါဘူး။
တကယ်လို ့ ေဆပီယန်စေတွ
်
ပထမအချီမာှ
�� ံးနိမသ
့် ာွ း�ကတယ်ထားဦး
ေနာက်တစ်ချီမာှ သူတအ�ိ
ို ့ င
ု ရ
် မယ့် နည်းဗျူဟာေတွ အြမန်တတ
ီ င
ွ �် ကံဆခဲ�့ ကမှာပါ။
စဉ်းစားသိြမင်ြခင်းေြပာင်းလဲမ��ကီးေ�ကာင ့် မည်သည့ အ
် ရာများ ြဖစ်ပျက်ခပ
ဲ့ ါသနည်း။
ကျယ်ြပန်ေ့ သာ
စွမ်းရည်သစ်များ
ေနာက်ဆက်တအ
ွဲ ကျိုးရလဒ်များ
ဟိမ
ု ေဆပီ
ို
ယန်စတ
် သည်
ို ့
၎င်းတိ၏ပတ်
ု့
ဝန်းကျင်န ဲ ့
�� ပ်ေထွးေသာလုပ်ေဆာင်စရာများကို စီစဉ်
ပတ်သက်သည့် များြပားလှေသာ
ေဆာင်ရွက�
် င
ို လ
် ာြခင်း။ ဥပမာ -
သတင်းအချက်အလက် များကို ဖလှယ�
် င
ို လ
် ာြခင်း
ြခေသင်္မ
့ ျားကို ေ�ှာင်ကင
ွ း် ြခင်း၍
အေမရိကန်ေြပာင်များကို အမဲလက
ို ြ် ခင်း
ေဆပီယန်စတ
် ၏
ို ့ လူမဆ
� က်ဆမ
ံ မ
� ျားနဲပတ်
့ သက်၍
ပိမ
ု �ို ကီးမား၍ ပိမ
ု ည
ို �
ီ �တ် ေပါင်းစည်းေသာ
များြပား လှေသာ သတင်းအချက်အလက်များကို
အုပ်စမ
ု ျားြဖစ်လာြခင်း၊ အဖွဲ�ဝင်ဦးေရ ၁၅၀
ဖလှယ�
် င
ို လ
် ာြခင်း
အထိ �ှိလာြခင်း
မျိုး�ွယေစာင
်
န
့် တ်များ၊ တိင
ု း် �ိင
ု င
် မ
ံ ျား၊
(က) များြပားလှေသာ တစိမး် တရံများ
ကနသ
် ့ တ်တာဝန်ယူ ကုမဏ
� �
ီ င
ှ ့် လူအခွ
့် ေရး စသည့်
့ ငအ
ပူးေပါင်းလုပ်ေဆာင်လာ�ကြခင်း
ြပင်ပတွင ် တကယ်မ�ှိ ေသာအရာများ�ှင ့်
ပတ်သက်သည့် များြပားလှေသာသတင်း
(ခ) လူမအ
� ြပုအမူများ�ှငပ
့် တ်သက်၍
အချက်အလက်များကို ဖလှယ�
် င
ို လ
် ာြခင်း
လျင်ြမန်စာွ တီထင
ွ လ
် ာြခင်း
သမိုငး် နဲဇီ့ ဝေဗဒ
ေဆပီယန်စတ
် ို ့
ကွြဲ ပားများြပားလှတဲ့
တီထင
ွ ခ
် ဲတ
့ ဲ့
အလွနမ
် ျားြပားကွြဲ ပားတဲ့
ေနထိင
ု ြ် ပုမူမပ
� ံစ
ု ံအမျိုးမျိုးြဖစ်လာတယ်။
က�န်ေတာ်တေခါ်ဆိ
ို ့
တ
ု အ
ဲ့ ရာရဲ ့
အဓိကေထာက်တင
ို ေတွ
်
ေပါ်ေပါက်လာ�ပီဆတ
ုိ ာနဲ ့ သူတဟာ
ို ့
အဆက်မြပတ်
စိတက
် းူ အ�ှိတရားအမျိုးမျိုးေ�ကာင ့်
အဲဒအ
ီ ရာေတွဟာ
ြဖစ်လာပါတယ်။
ေြပာင်းလဲေန
လူယဉ်
့ ေကျးမ�လို ့
ယဉ်ေကျးမ�ေတွ
တိးု တက်ေနေတာပ
့ ါပဲ။
လူယဥ်
� မျိုးမျိုးကို သမိင
ု း် လို က�န်
ေတာ်တို ့ ေခါ် �ကပါတယ်။
့ ေကျးမ�ေတွ မနာတမ်းေြပာင်းလဲမအ
့
54
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
အဲဒလ
ီ ို
စဉ်းစားသိြမင်ြခင်းေြပာင်းလဲမ�� ကီးဆိတ
ု ာ
ဇီဝေဗဒအ�ှိတရားဆီကေန
အချိနအ
် ခါကိက
ု ်
စဉ်းစားသိြမင်ြခင်းေြပာင်းလဲမ�� ကီး
ဇီဝေဗဒရဲ ့ ကနသ
် ့ တ်နယ်ပယ်
ေြပာချင်ရင်လည်း
သမိင
ု း် က
ေ�ကြငာလိက
ု တ
် ဲ့
မြဖစ်ခင်အချိနအ
် ထိ
အတွငး် မှာပဲ
အခါသမယပဲြဖစ်တယ်။
လူသားမျိုးစိတအ
် ားလံးု ရဲလု
�
ဟာ
့ ပ်ေဆာင်မေတွ
�ှိပါတယ်။
ေြပာလိရပါတယ်
ု့
။
က�န်ေတာ်ေ�ှာင်ေလ့�ိှတယ်။
သူရဲ့ လွ
် ပ်မက
� ို
့ တလ
သိမဟု
ု ့ တ်
သမိင
ု း် မတင်မအ
ီ ချိနအ
် ထိလို ့
(သမိင
ု း် မတင်မအ
ီ ချိန ်
ဆိတ
ု အ
ဲ့ သံးု အ��နး် ကို
ဘာေ�ကာငလ
့် ည်းဆိေတာ
ု
့
စဉ်းစားသိြမင်ြခင်းေြပာင်းလဲမ�� ကီး
အဲဒအ
ီ သံးု အ��နး် က
မြဖစ်ခင်ကတည်းက
လူသားေတွဟာ
အြခားသက်�ိှတရ
ိ စ�ာန်များ�ှငက
့် ြွဲ ပား�ပီး သီးသနတ
် ့ ည်�ိေန�က�ပီ
ှ
လို မှ
့ တွက် ြဖစ်တယ်။)
့ ားယွငး် ယူဆေစတဲအ
စဉ်းစားသိြမင်ြခင်းေြပာင်းလဲမ�� ကီးြဖစ်ချိနက
် စ�ပီး
ဖွံ�ဖိုးတိးု တက်လာမ�က�
ို ှငး် ြပတဲေနရာမှ
့
ာ
ဟိမ
ု ေဆပီ
ို
ယန်စတ
် ရဲ
ို ့ ့
ဇီဝေဗဒသီအုရ
ိ ီေတွအစား သမိင
ု း် ဆိင
ု ရ
် ာအချက်အလက်ေတွက
အေြခခံအချက်လက်ေတွအြဖစ် အစားထိးု လိက
ု ပ
် ါတယ်။ ခရစ်ယာန်ဝါဒ သိမဟု
ု ့ တ် ြပင်သစ်ေတာ်လန
ှ ေရး
်
ဦးေမာလ
် ာတ်ြပုြခင်းေတွ၊ ေဟာ်မန
ု း် ေတွ၊ သက်�ိှေတွကို
့ ာမ� စတာေတွကို နားလည်ဖို မျိ
့ ုး�ိုးဗီဇအြပန်အလှနဓ
နားလည်�ု ံန ဲ ့ မလံေလာက်
ု
ပါဘူး။ အေတွးအေခါ်ေတွ၊ စိတက
် းူ ယဉ်မ�ေတွ၊ စိတက
် းူ ပံရ
ု ိပ် စတဲအ
့ ရာေတွရဲ ့
အြပန်အလှနဆ
် က်စပ် အကျိုးသက်ေရာက်ြခင်းကိလ
ု ည်း ထည့သ
် င
ွ း် စဉ်းစားရမှာ ြဖစ်ပါတယ်။
ု ေဆပီ
ို
ယန်စေတွ
်
�ှင ့် လူယဉ်
ီ ေန
ဒီအရာေတွေ�ကာင ့် ဟိမ
့ ေကျးမ�ဟာ ဇီဝသေဘာတရားေတွဆက
ကင်းလွတခ
် င
ွ ရ
့် သွားတာေတာ့
က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ့
မဟုတပ
် ါဘူး။
�ုပ်ရည်ကယ
ို ထ
် ည်
အရည်အချင်းစတဲအ
့ ရာေတွကို
လူမ�့ အသိင
ု း် အဝိင
ု း် ကို
က�န်ေတာ်တဟာ
ို ့
သွငြ် ပင်၊
တိရ စ�ာန်ေတွြဖစ်ေန�ကတုနး် ပါ။
စိတခ
် စ
ံ ားမ��င
ှ ့်
က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ဒီ့ အင
ဲ ေအ
်
ေတွက
တည်ေဆာက်ထားတဲအ
့ ရာေတွဟာ
စဉ်းစားေတွးေခါ် �ိင
ု တ
် ဲ့
ပံေဖာ်
ု
ေပးေနဆဲပါ။
က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ့
နီအန်ဒါတယ်တ၊ို ့
ချင်ပန်ဇီတရဲ
ို ့ ့
အသိင
ု း် အဝိင
ု း် မှာ�ှိတဲ့ အေြခခံအုတြ် မစ်ေတွန ဲ ့ အတူတပ
ူ ါပဲ။ ဒါတင်မက ဒီလမ
ူ အ
� ေြခခံအုတြ် မစ်ေတွြဖစ်တဲ့
စိတခ
် ံစားချက်ေတွ၊
ထိေတွ�ခစ
ံ ားမ�ေတွ၊
က�န်ေတာ်တနဲ
ို ့ ့ ေမျာက်ဝေတွ
ံ
�ကားက
မိသားစုသေယာဇဉ်စတဲ
ံ
့
ကွြဲ ပားြခားနားမ�ဆတ
ုိ ာ
အရာေတွကို
ပိေလ့
ု
လာေလေလ
နည်းလာေလေလ
ြဖစ်တယ်ဆတ
ုိ ာကို
ေတွ�ရပါတယ်။
ဒါေပမယ့လ
် ည်း တစ်ဦးချင်းအဆင ့် သိမဟု
ု ့ တ် မိသားစုတစ်ခခ
ု ျင်းအဆငမ
့် ာှ က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ကွ
့ ြဲ ပား
ြခားနားမ�ကို
�ှာမယ်ဆရ
ုိ င်ေတာ့
က�န်ေတာ်တဟာ
ို ့
အမှားပဲြဖစ်မာှ ပါ။
တစ်ဦးချင်းပမာဏ
ချင်ပန်ဇီေတွန ဲ ့ �ှကစ
် ရာေကာင်းေလာက်ေအာင်
(သိ)ု ့
ဆယ်ဦးပမာဏမှာ
ဆင်တ�ူ ကတာပါ။
(၁၅၀)
ဆိတ
ု ဲ့
စံပမာဏအေရအတွကက
် ို ေကျာ်လန
ွ သ
် ာွ းမှသာ အလွနသ
် သ
ိ ာတဲ့ ကွြဲ ပားြခားနားမ�ေတွကို စေတွ�ရပါတယ်။
တစ်ဦးချင်းအေရအတွက်
၁၀၀၀၊
၂၀၀၀
ကို
ေရာက်သာွ းရင်ေတာ့
ြခားနားချက်ေတွဟာ
55
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
အလွနအ
် အ
့ံ ားသငစ
့် ရာ
ေကာင်းေအာင်
ြခားနားသွားပါ�ပီ။
တကယ်လို ့ ေထာင်နချီ
ဲ ့ တခ
ဲ့ ျင်ပန်ဇီေတွကို
တိနအ
် န်မင်ရင်ြပင်၊ ေဝါလ် စထရိ၊ ဗာတီကန်ရင်ြပင် သိမဟု
ု ့ တ် ကုလသမဂ�ဗဟိ�
ု ု ံးချုပ်မာှ အတူထား�ကည့ရ
် င်
အုနး် အုနး် က�က်က�က်န ဲ ့
ဝ�ုနး် သုနး် ကားြဖစ်ေနမှာပါ။
အဲဒလ
ီ ေနရာ
ို
ေတွမာှ အချိနမ
် န
ှ ် အ�မဲစေဝးကျပဲ
ု
။
ဒါေပမယ့်
ေဆပီယန်စေတွ
်
ဟာ
ေဆပီယန်စေတွ
်
ကေတာ့
စနစ်ကျတဲဖ
့ ဲ�ွစည်းမ�ေတွြဖစ်တဲ့
ကုနသ
် ယ
ွ ေရးကွ
်
နရ
် က်ေတွ၊ ပွဲေတာ်�ကီးေတွ၊ �ိင
ု င
် ေရးအသင်
ံ
းအဖွဲ�ေတွကို အတူတကွ ေဖာ်ေဆာင်�ကတယ်။
သီးသနတ
် ့ ကွတ
ဲ ြပားသာ ေနကျရင် ဒါေတွကို လံးု ဝေဖာ်ေဆာင်�င
ို မ
် ာှ မဟုတပ
် ါဘူး။ ချင်ပန်ဇီေတွ�င
ှ ့်
က�န်ေတာ်တ�ကားက
ို ့
တကယ့က
် ာွ းြခားချက်က ေဆပီယန်စေ
် တွရဲ တစ်
ဦးချင်းြဖစ်ေစ၊ မိသားစုလက
ို ြ် ဖစ်ေစ၊
့
အုပ်စလ
ု က
ို ြ် ဖစ်ေစ များြပားလှတပ
ဲ့ မာဏကိအ
ု တူေပါင်းစည်းေစတဲ့ ‘ေမှာ်ေကာ်ရည် (mythical glue)’
ဆိတ
ု ာပဲ
ြဖစ်ပါတယ်။
ဒီေမှာ်ေကာ်ရည်ကပဲ
က�န်ေတာ်တကိ
ို ့ ု
တီထင
ွ ဖ
် န်တးီ မ�ေတွရဲ ့
အ�ှငသ
် ခင်ြဖစ်ေစခဲတ
့ ာပါ။
သိေပမယ့
ု့
လ
် ည်း က�န်ေတာ်တမှ
ို ့ ာ တြခားစွမး် ရည်ေတွ လိအ
ု ပ်ခ�ဲ့ ကတာလည်း အမှနပ
် ဲ။ ဥပမာ
လက်နက်ကရ
ိ ိယာေတွြပုလုပ်တာ၊
ဆိတ
ု ာကလည်း
အသံးု ချတာ
စတဲအ
့ ရာေတွြဖစ်ပါတယ်။
လူအများအြပားနဲအတူ
ပးူ ေပါင်းေဆာင်ရွက�
် င
ို ြ် ခင်းဆိတ
ု အ
ဲ့ ရာနဲ ့
့
လက်နက်ြပုလုပ်ြခင်း
ပူးတွ�
ဲ ိမ
ှ ေနဘူးဆိရ
ု င်
ု င် က�န်ေတာ်တဟာ
ို ့
လွနခ
် ေသာ
ဲ့
�ှစ် ၃၀,၀၀၀ က
ဘာမှကြွဲ ပားလှတရ
ဲ့ လဒ်ကို မေပးပါဘူး။ ဒါဆိရ
မီးသငေကျာက်
့်
သးုံ
သစ်သားလှေတွ
ံ
ကသ
ို ာ
ပိင
ု ဆ
် င
ုိ ရ
် ာကေန
ဘယ်လလ
ို ပ
ု ်�ပီး
�ျူကလိယထိပ်ဖးူ တပ်
တိက
ု ခ
် ျင်းပစ် ဒံးု ကျည်ေတွ ပိင
ု ဆ
် င
ုိ လ
် ာခဲ�့ ကတာပါလဲ။ �ုပ်ကာယအားြဖင�့် ကည့မ
် ယ်ဆရ
ုိ င် လွနခ
် တ
ဲ့ �
ဲ့ စ
ှ ေပါင်
်
း
၃၀,၀၀၀
အတွငး် မှာ
က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ့
တိးု တက်ေြပာင်းလဲလာြခင်း
မ�ှိပါဘူး။
လက်နက်ြပုလုပ်�င
ို ြ် ခင်းစွမး် ရည်
အဲလဘ
် တ်အုင
ိ စ
် တိင
ု း်
အထူးတလည်
လက်ကအ
ို သံးု ြပုတတ်တာ၊
လက်မက
� �မ်းကျင်တေနရာမှ
ဲ့
ာ ေ�ှးေခတ်က အမဲလက
ို �
် ှာေဖွစားေသာက်သူ (hunter-gatherer) တစ်ဦးကို
လံးု ဝယှဉ်�ိင
ု မ
် ာှ
မဟုတပ
် ါဘူး။
ဒါေပမယ့လ
် ည်း
ပမာဏများြပားလှတဲ့
တစိမး် တရံေတွန ဲ ့
ပူးေပါင်းလုပ်ေဆာင်�င
ို စ
် မ
ွ း် မှာေတာ့ က�န်ေတာ်တို ့ အဆမတန်တးို တက်လာခဲတ
့ င
ူ ယ်ချင်း
့ ယ်။ ရင်း�ှးီ တဲသ
တချို � ရဲ ့ အ�ကံအဉာဏ်၊
အကူအညီန ဲ ့ လူတစ်ေယာက်ဟာ
ေ�ှးေခတ်မးီ သငေကျာက်
့်
နြပုလု
ဲ့
ပ်ထားတဲ့
လှတ
ံ စ်ခုကို မိနစ်ပိင
ု း် အတွငး် ြပုလုပ်�င
ို ခ
် မ
ဲ့ ာှ ပါ။ ဒီေနေခတ်
�ျူကလိယထိပ်ဖးူ တပ် ဒံးု ကျည်တစ်ခုဟာ
့
ကမ�ာတဝှမ်ကသန်းေပါင်းများစွာေသာ တစိမး် တရံေတွရဲ ့ စုေပါင်းလုပ်ေဆာင်မက
� ို လိအ
ု ပ်ပါတယ်။ ဟိးု ..
ကမ�ာေ
ဲ
့ ြမေအာက်ထက
ယူေရနီယသ
ံ တ�ု�ိုငး် ကို
တူေဖာ်�ကတဲ့
မိင
ု း် တွငး် အလုပ်သမား
ေတွကအစ
အဏုြမူေအာက်ေသးငယ်တအ
ဲ့ မ�န ် (subatomic particles) ေတွရဲ ့ အြပန်အလှနတ
် ြပန်
ံု ့ မက
� ို ေဖာ်ြပတဲ့
သခင်္ျာေဖာ်ြမူလာ�ှည�် ကီးေတွ
ေဖာ်ထတ
ု �် ကေရးသား�ကတဲ့
သီအုရ
ိ ီဆင
ုိ ရ
် ာ�ူ ပေဗဒပညာ�ှငေ
် တွအဆံးု
အတူစေပါင်
ု
းလုပ်ေဆာင်�ကရပါတယ်။
56
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
စဉ်းစားသိြမင်ြခင်းေြပာင်းလဲမ�� ကီးြဖစ်�ပီးေနာက်
ဇီဝေဗဒ�ှငသ
့် မိင
ု း် ရဲအြပန်
အလှနဆ
် က်�ယ
ွ မ
် က
� ို
့
အတိခ
ု ျုပ်�ကည့မ
် ယ်ဆရ
ုိ င်...
(က) ဟိမ
ု ေဆပီ
ို
ယန်စ်တရဲ
ို ့ ့ စွမး် ေဆာင်ရည်�င
ှ ့် အြပုအမူဆိင
ု ရ
် ာ အေြခခံအကနအ
် ့ သတ်ကို ဇီဝေဗဒက
ချမှတထ
် ားတယ်။ သမိင
ု း် တစ်ခလ
ု းံု ဟာ ဒီဇီဝေဗဒစင်ြမင ့် အကနအ
် ့ သတ်အတွငး် သာ ြဖစ်ပျက်တယ်။
(ခ)
သိေပမယ့
ု့
လ
် ည်း
ေဆပီယန်စတ
် အ
ို ့ ေနနဲ ့
ဒီစင်ြမငဟ
့် ာ
ထူးဆန်း�ပီးကွြဲ ပားတဲ့
စိတက
် းူ ယဉ်မ�ကဖ
ို န်တးီ �ိင
ု စ
် မ
ွ း်
လုပ်ေဆာင်မေတွ
�
ကို
အလွနတ
် ရာပဲ
�ကီးမားကျယ်ေြပာလှတအ
ဲ့ တွက်
လုပ်ေဆာင်မေတွ
�
ကို
�ှိတာေ�ကာင ့် ေဆပီယန်စ်တဟာ
ို ့
လုပ်လာ�ိင
ု တ
် ယ်။
ဒါအြပင်
့
လုပ်ေဆာင်ခင
ွ ရ
့် လာခဲတ
့ ယ်။
ပိမ
ု ို ခက်ခဲသထက်ခက်ခဲလာတဲ့
ေနာက်မျိုးဆက်တစ်ခခ
ု ျင်းစီကလည်း
ပိတ
ု းို တက်ေကာင်းမွနေအာင်
်
လုပ်ေဆာင်လာခဲတ
့ ယ်။
(ဂ) ရလဒ်အေနနဲ ့ ေဆပီယန်စေတွ
်
ဘယ်လြို ပုမူ�ကတယ်ဆတ
ုိ ာကို နားလည်ဖို ့ က�န်ေတာ်တဟာ
ို ့
ေဆပီယန်စတ
် ရဲ
ို ့ လု
�
ဆငက
့် ေြပာင်
ဲ့
းလဲြခင်းသမိင
ု း် ကို ေဖာ်ြပရပါမယ်။ က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ့
့ ပ်ေဆာင်မေတွ
ဇီဝေဗဒအကနအ
် ့ သတ်ေတွကသ
ို ာ
ေဖာ်ြပေနြခင်းဟာ
ကမ�ာဖ
် ပ
ု ဲက
ွ တ
ို က်ေရာက်ေနတဲ့
့ လားဗိုလလ
ေရဒီယေ�ကြငာသူ
ို
က ကစားကွငး် အြပင်အဆင်ကသ
ို ာ ပရိတသ
် တ်ေတွကို အေသးစိတေြပာြပ
်
ေန�ပီး
ေဘာလံးု သမားေတွ ေဘာလံးု ကစားေနပံက
ု ို ေြပာဖိေမ
ု့ ေ
့ နတာနဲ တူ
့ ပါတယ်။
ေကျာက်ေခတ်ကက�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ့
သမိင
ု း် စင်ြမငေပါ်မှ
့်
ာ
ေ�ှးဘိးု ဘွားေတွဟာ
ဘယ်လလ
ို ပ
ု ်ေဆာင်မေတွ
�
ြပုလုပ်ခ�ဲ့ ကပါသလဲ။ က�န်ေတာ်တသိ
ို ့ ရသေလာက်ကေတာ့ လွနခ
် ဲတ
ဲ့ စ
ှ ေပါင်
်
း
့ �
၃၀,၀၀ဝက
စေတဒယ်လြ် ခေသင်္လ
့ က
ူ ို
ထွငး် ထုခ�ဲ့ ကတဲလ
့ ေတွ
ူ
ဟာ
အခုက�န်ေတာ်တပိ
ို ့ င
ု ဆ
် င
ုိ တ
် ဲ့
ကာယဆိင
ု ရ
် ာ၊ စိတခ
် ံစားမ�ဆင
ုိ ရ
် ာ�ှင ့် ဉာဏ်ရည်ဆင
ုိ ရ
် ာ အရည်းအေသွးေတွကို တူညစ
ီ ာွ ပိင
ု ဆ
် င
ုိ �် ကပါတယ်။
မနက်ခင်းမျာ သူတအိ
ို ့ ပ်ယာထလာရင် ဘာလုပ်ခဲ�့ ကပါသလဲ။ မနက်စာအြဖစ် သိမဟု
ု ့ တ် ေနလယ်
စာအြဖစ်
့
ဘာစားခဲ့
�ကပါသလဲ။
တစ်လင်တစ်မယားစနစ်ကို
သူတရဲ
ို ့ လူ
င
ု း် အဝိင
ု း် သည်
့ အသိ
့
ကျငသ
့် းုံ �ပီး
မိသားစုငယ်ေတွအြဖစ်
ဘယ်လ�
ို ိ ှ ခ ပ
ဲ့ ါသလဲ။
ေနထိင
ု ခ
် �ဲ့ ကပါသလား။
သူတဟာ
ို ့
သူတမှ
ို ့ ာ
ပွဲလမ်းသဘင်ေတွ၊ လူမက
� ျငဝ
့် တ်ေတွ၊ အားကစား�ပိုင်ပဲေတွ
ွ
�ှင ့် ဘာသာေရးပွဲေတာ်ေတွ �ှိခပ
ဲ့ ါသလား။
သူတဟာ
ို ့
စစ်ပဲေတွ
ွ
ဆင်�ခ�ဲ ဲ�့ ကပါသလား။ ေနာက်အခန်းမှာ ေခတ်အဆက်ဆက်ရဲ ့ ကနလ
် ့ နက
် ့ ာေနာက်က
အြဖစ်အပျက်ေတွကို
�ကည့�
် � �ပီး
စဉ်းစားသိြမင်ြခင်းေြပာင်းလဲမ�� ကီး�ှင ့်
လွနခ
် တ
ဲ့ ေထာင်
ဲ့
စ�
ု စ
ှ က
်
စိက
ု ပ
် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးအ�ကား
လူသားတိရဲ
ု ့ ဘဝဟာ
့
ကွားြခားသွားပံက
ု ို
သံးု သပ်တင်ြပမှာပါ။
57
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
စကားချပ်။
ေြပာတဲအ
့ ခါ
ဒီေနရာကစ�ပီး
ေနာက်စာမျက်�ာှ ေတွအထိ
က�န်ေတာ်တလူ
ို ့ သားမျိုးစိတရ
် ဲ ့
ေဆပီယန်စ်တရဲ
ို ့ ့ ဘာသာစကားအေ�ကာင်း
အေြခခံဘာသာေဗဒစွမး် ရည်များကိပ
ု ဲ
က�န်ေတာ်
ရည်��နး် တာြဖစ်ပါတယ်။ အထူးသီးသန ် ့ ဘာသာစကားတစ်ခုကို ရည်��နး် တာမဟုတပ
် ါဘူး။ အဂင်္လပ
ိ ်၊
ဟင်ဒ�ီ င
ှ ့် တ�ုတတ
် ဟာ
ို ့
ေဆပီယန်စ်တရဲ
ို ့ ကွ
့ ာသာစကားအမျိုးမျိုး ြဖစ်ပါတယ်။ သိသာထင်�ာှ းတာ
့ ြဲ ပားတဲဘ
ကေတာ့ စဉ်းစားသိြမင်ြခင်းေြပာင်းလဲမ�� ကီးြဖစ်ချိနက
် ပဲ ေဆပီယန်စအ
် ုပ်စအ
ု မျိုးမျိုးမှာ ကွြဲ ပားတဲဘ
့ ာသာ
စကားအမျိုးမျိုး�ှိခပ
ဲ့ ါတယ်။
58
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
အခန်း - ၃
အာဒံ�င
ှ ဧ
့် ဝတိ၏
ု ့ တစ်ေနတာဘဝ
့
က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ့ လူသားသဘာဝ၊ သမိင
ု း် �ှင ့် စိတပ
် ိင
ု း် ဆိင
ု ရ
် ာသေဘာတရားေတွကို နားလည်ဖိအတွ
ု့
က်
က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ဘိ
ို �
် ှာေဖွစားေသာက်သတ
ူ ရဲ
ို ့ ့ ေခါင်းထဲကို ဝင်�ကည့မ
် ှ ရမှာပါ။
့ းု ေဘးေတွြဖစ်တဲ့ အမဲလက
က�န်ေတာ်တလူ
ို ့ သားမျိုးစိတရ
် ဲ ့ သမိင
ု း် တစ်ေလ�ာက်လးံု နီးပါး ေဆပီယန်စတ
် ဟာ
ို ့
�ှာေဖွစားေသာက်သေတွ
ူ
အြဖစ်သာ �ှငသ
် န်ခပ
ဲ့ ါတယ်။ လွနခ
် ဲတ
ဲ့ စ
ှ ေပါင်
်
း ၂၀၀ ကစ�ပီး လူဦးေရ ဆက်လက်တးို ပွားလာတာ�ှငအ
့် မ�
့ �
ေဆပီယန်စတ
် ဟာ
ို ့
�မို � ြပအလုပ်သမား၊
�ံုးအလုပ်သမားေတွ
အြဖစ်
တစ်ေနတာစားစရာကိ
ု
့
�ှာေဖွ�ကရတယ်။ ဒါေတွအားလံးု ကို လွနခ
် ဲတ
်
း ၁၀,၀၀၀ က ေဆပီယန်စေတာ်
်
ေတာ်များများ
့ ဲ့ �ှစေပါင်
လယ်သမားေတွ၊
တိရ စ�ာန်ထန
ိ း် ေကျာင်းသူေတွအြဖစ်န ဲ ့
�ှငသ
် န်ခ�ဲ့ ပီး
က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ဘိ
့ းု ေဘးေတွ
�ှစေပါင်
်
းေထာင်ေသာင်း ချီေအာင် အမဲလက
ို ခ
် ခ
ဲ့ ျိန၊် အစာ�ှာေဖွစားေသာက်ခခ
ဲ့ ျိနေတွ
်
န ဲ ့ ယှဉ်လိက
ု မ
် ယ်ဆရ
ုိ င်
မျက်ေတာင်တစ်ခတ်မ�သာ �ကာြမငပ
့် ါတယ်။
အခုေနာက်ပိင
ု း် �ှငသ
် န်ဖံ�ွ �ဖိုးလာတဲ့
နယ်ပယ်တစ်ခုြဖစ်တဲ့
ဆငက
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲြခင်းစိတပ
် ညာက
် က�ဏာ
အဆိြု ပုထားတာကေတာ့ က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ဒီ့ ေနေခတ်
လမ
ူ အ
� သိင
ု း် အဝိင
ု း် �ှင ့် စိတပ
် ိင
ု း် ဆိင
ု ရ
် ာ စ�ိုကလ
့
ေတာ်ေတာ်များများဟာ
အခုလအ
ို ချိနေတာ်
်
ေတာ်�ကာခဲတ
့ ဲ့
စိက
ု ပ
် ျိုးေရးေခတ်မတိင
ု မ
် က
ီ ာလမှာ
ြဖစ်တည်ပံေပါ်
ု
ခဲ�့ ပီးသားလို ့ ဆိပ
ု ါတယ်။ ဒီေနလိ
ု
မာှ ေတာင် က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ဦး
်
ဟာ
့ ေခတ်
့ ေ�ှာက်ေတွ၊ စိတေတွ
အမဲလက
ို အ
် စာ�ှာေဖွတဘ
ဲ့ ဝနဲ ့
့်
ေနတုနး် ပဲလို ့
သငေတာ်
အဲဒနီ ယ်ပယ်ကပညာ�ှငေတွ
်
က
အခိင
ု အ
် မာ
ေြပာပါတယ်။ က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ့ လက်�ိှ အစာစားေသာက်တပ
ဲ့ ံ စ
ု ၊ံ လူမပ
� ဋိပက�ေတွ �ှင ့် လိငဆ
် င
ုိ ရ
် ာအြပုအမူ
ေတွဟာ
က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ အမဲ
ို �
် ှာေဖွစိတထ
် ားေတွန ဲ ့
့ လက
လက်�ိှ
ေခတ်လန
ွ စ
် က်မလ
� ပ
ု ်ငန်းပတ်ဝန်းကျင်မာှ �ှိတဲ့ မီဂါ�မို � ြပ�ကီးေတွ၊ ေလယဉ်ပျံ၊ တယ်လဖ
ီ န
ု း် ၊ ကွနပ
် ျူတာ
စတဲအ
့ ရာေတွ
အြပန်အလှနတ
် ြပန်
ံု ့ ြခင်းရဲ ့
မခံစားလိက
ု ရ
် တဲ့
ရလဒ်ပဲြဖစ်ပါတယ်။
ပိမ
ု မ
ို ျားြပားတဲအ
့ ရင်းအြမစ်ေတွ၊
အရင်ဘယ်လသ
ူ ားမျိုးဆက်ကမှ
လူသက်
တမ်းပိ�
ု ှညလ
် ာတာ
့
စတဲအ
့ ရာေတွကို
ဒီေနေခတ်
ပတ်ဝန်းကျင်က က�န်ေတာ်တကိ
ို ့ ု ေပးစွမး် ပါတယ်။ ဒါေပမယ့လ
် ည်း ဒီအရာေတွေ�ကာငလ
့် ည်း
့
က�န်ေတာ်တဟာ
ို ့
စတဲအ
့ ရာေတွလည်း
ဒါေတွနမတန်
ဲ့
ဘဲ
မ�ကာခဏ
သီးသနက
့် ထ
ွဲ က
ွ ေနတာ၊
်
ခံစားရပါတယ်။
စိတဓ
် ာတ်ကျတာ၊
ဘာေ�ကာင ့်
စိတဖ
် ိစးီ မ�များတာ
အခုလြို ဖစ်ရတယ်ဆတ
ုိ ာကို
နားလည်ဖိအတွ
ု့
က် ဆငက
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲြခင်းစိတပ
် ညာ�ှငေတွ
်
အဆိြု ပုထားတာ ကေတာ့ က�န်ေတာ်တကိ
ို ့ ု
အခုလြို ပုြပင်ပံသ
ု င
ွ း် လိက
ု တ
် ဲ့ အမဲလက
ို �
် ှာေဖွစားေသာက်သတ
ူ ရဲ
ို ့ ကမ�
ိ �
် က
ိ� ခ
် �တ်ခ�တ်
့ ာကို က�န်ေတာ်တို ့ ��က
59
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
စူးစမ်းေလ့လာဖိလိ
ု့ အ
ု ပ်ပါတယ်။ ဘာေ�ကာငလ
့် ည်း ဆိေတာ
ု
ို ့ ့ မသိစိတဟ
် ာ အဲဒက
ီ မ�ာထဲမာှ
့ က�န်ေတာ်တရဲ
မသိမသာ ေနထိင
ု ေန
် ေသးတာကိးု ။
ဥပမာေြပာရရင် လူေတွဟာ ခ��ာကိယ
ု အ
် တွကအ
် ကျိုးမ�ှိတဲ့ ကယ်လရ
ုိ ီများတဲအ
့ စားအစာေတွကို
ဘာေ�ကာင ့် အငမ်းမရစားသံးု �ကတာပါလဲ။ ဒီေနေခတ်
ရဲ ့ အလ�ံပယ်�ကယ်ဝတဲ့ လူအဖွ
့
့ ဲ�အစည်းေတွဟာ
အဝလွနြ် ခင်း ဆိတ
ု က
ဲ့ ပ်ဆးုိ မှာ ဆနတ
် ့ ငင်ငင် ြဖစ်ေန�ကတယ်။ ဒါဟာ ဖွံ� �ဖိုးဆဲ�င
ို င
် ေတွ
ံ
ကပ
ို ါ အလျင်အြမန်
ကူးစက်ေနတာပါ။ အချိုဆံးု ၊ ဆီအရ�မး် ဆံးု ြဖစ်တဲ့ အစားအစာေတွကို က�န်ေတာ်တေတွ
ို ့
ဗိုကက
် ားတဲအ
့ ထိ
အငမ်းအရစားေသာက်တတ်�ကတာဟာ ပေဟ�ိတစ်ခုပါ။ ဒါေပမယ့် က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ့ ဘိးု ေဘးေတွြဖစ်တဲ့
�ှာေဖွစားေသာက်သေတွ
ူ
ရဲ ့ အစားအေသာက်အေလ့အထေတွကို ဆင်ြခင်မိတအ
ဲ့ ခါမှသာ အဓိပာ� ယ်�ိှပါ
ေတာတ
ို ့
င
ု ခ
် ဲတ
ို ီများများနဲ ့ ချို�မိနတ
် ဲ့
့ ယ်။ သူတေနထိ
့ ဲ့ ဆဗားနားေဒသ�ှင ့် ေတာေတာင်ေတွမာှ ကယ်လရ
အစားအစာေတွဆတ
ုိ ာ
�ှားပါးပါတယ်။
အလွနတ
် ရာမှပဲ�ှားပါးလှ�ပီး
လွနခ
် ဲတ
့ ဲ့
ချို�မိနတ
် စ
ဲ့ ားစရာဆိလ
ု ို ့
သဖန်းသီးမှညေတွ
့်
�ှစ်
၃၀,၀၀၀
သစ်သးီ မှညပ
့် ဲ
�ပတ်ေနတဲ့
အစားအေသာက်ဆတ
ုိ ာကလည်း
က
�ှိတယ်။
အများအားြဖင ့်
သာမန်�ှာေဖွစားေသာက်သတ
ူ စ်ေယာက်မာှ
ေကျာက်ေခတ်အမျိုးသမီးတစ်ေယာက်ဟာ
အလုပ်သငဆ
့် းုံ ကေတာ့
သဖန်းပင်တစ်ပင်နတိ
ဲ ့ းု ရင်
အဲဒေနရာမှ
ီ
ာပဲ
သဖန်းသီးမှညေတွ
့်
ကို စား�ိင
ု သ
် မ� များများခူးစားမှာပါ။ ဒါမှပဲ အဲဒေတာအု
ီ
ပ်မာှ �ှိတဲ့ ဘာဘွနး် ေမျာက်ေတွက
တစ်ပင်လးုံ ေြပာင်သလင်းခါေအာင် ခူးစားမသွားခင် စားခွငရ
့် မယ်။ ကယ်လရ
ို ီများတဲအ
့ စားအေသာက်ေတွဆုိ
တဝတ�ပဲစားရမယ်ဆတ
ုိ ဲ ့
ပင်ကအ
ို သိစိတဓ
် ာတ်ခဟ
ံ ာ
က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ဒီ့ အင်ေအထဲမာှ
ေမွးရာပါအြမစ်တယ
ွ �
် င
ှ �့် ပီ ြဖစ်ပါတယ်။ ဒီေနေခတ်
မာှ ြမငမ
့် ားတဲတ
့ က
ို ေတွ
်
မာှ ပစ�ညး် ေတွြပည့�
် က
ှ ေနတဲ
်
့
့
ေရခဲေသတ�ာေတွန ဲ ့
က�န်ေတာ်တို ့
ေနထိင
ု �် ကေပမယ့လ
် ည်း
က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ့ ဒီအင
ဲ ေအ
်
ေတွကေတာ့
က�န်ေတာ်တဟာ
ို ့
ဆဗားနားြမက်ခင်းြပင် ေတွမာှ �ှငသ
် န်ေန�ကဆဲလို ့ ခံယထ
ူ ားတုနး် ပါ။ ဒါေ�ကာငပ
့် ဲ
က�န်ေတာ်တဟာ
ို ့
ေရခဲေသတ�ာထဲမာှ
‘ဘင်�င
ှ ဂ
့် ျယ်ရီ
ေရခဲမန
ု ’် ့ ေတွ�ရင် တစ်ပံးု လံးု ကုနေအာင်
်
စား�ပီး
ကုတအ
် ချိုရည်ဗးူ �ကီးေတွနေမျာချ�ကတာ
ဲ့
ြဖစ်ပါတယ်။
ဒီ
တဝတ�ပဲစားတဲဗ
့ ီဇသီအုရ
ိ ီ
(“gorging
gene”
theory)
ကို
ကျယ်ကျယ်ြပနြ် ပန
့ ့်
လက်ခံ�ကပါတယ်။ တြခားသီအုရ
ိ ီေတွကေတာ့ ဒီထ
့ က်အများ�ကီးအြငင်းပွားစရာပါပဲ။ ဥပမာေြပာရရင်
ဆငက
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲြခင်း
စိတပ
် ညာ�ှငတ
် ချို �
အဆိြု ပုတာက
ေ�ှးေခတ်�ှာေဖွစားေသာက်သအ
ူ ုပ်စေတွ
ု
ကို
တစ်လင်တစ်မယားစနစ်ကို အေြခခံတဲ့ ‘သီးသနမ
့် သ
ိ ားစုငယ်’ ေတွနဖွ
ဲ ့ ဲ�စည်းထားတာ မဟုတပ
် ါဘူး။ အဲဒအ
ီ စား
ု ဆ
် င
ုိ မ
် ေတွ
�
မ�ှိတ၊ဲ့ တစ်လင်တစ်မယားစနစ် မဟုတတ
် ၊ဲ့ အေဖဘယ်သလ
ူ မ
ဲ ေသချာတဲ့
သူတကိ
ို ့ ု တစ်ဦးချင်း ပိင
လူအဖွ
ု ခ
် �ဲ့ ကတယ်လို ့ ေြပာပါတယ်။ အဲဒလ
ီ ို လူအုပ်စတ
ု စ်ခမ
ု ာှ မိနး် မတစ်ေယာက်ဟာ
့ ဲ�အစည်းအြဖစ် ေနထိင
ေယာက်ျားများစွာနဲ ့
လိငဆ
် က်ဆ�
ံ င
ို �် ပီး
အတွငး် ကျကျသိက�မ်းရင်း�ှးီ �ိင
ု သ
် လို
တချိနတ
် ည်းမှာပဲ
60
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
တြခားအမျိုးသမီးများစွာနဲလည်
း
့
အရွ ယေရာက်
်
�ပီးသူအားလံးု က
အဲဒလ
ီ ို
ရင်း�ှးီ �ိင
ု ပ
် ါတယ်။
ကေလးငယ်ေတွကို
�ပီးေတာ့
အတူဝင
ို း် ဝန်း
အုပ်စအ
ု တွငး် �ှိ
ြပုစုပျိုးေထာင်�ကပါတယ်။
ဘယ်ေယာက်ျားကမှာ ဘယ်ကေလးဟာ သူက
ဲ့ တွက် ကေလးအားလံးု ကို
့ ေလးမှနး် အေသအချာမသိတအ
တန်းတူညမ
ီ � ြပုစုေစာငေ�ှ
့် ာက်ပါတယ်။
ခုလမ
ို ျိုး
လူမအ
� ေဆာက်အအံုတစ်ခုဟာ
‘မယား�ပိုင်ယစ
ူ တ
ိ က
် းူ ယဉ်ေလာက’
တစ်ခေတာ
ု
့
မဟုတပ
် ါဘူး။ အထူးသြဖင ့် က�န်ေတာ်တနဲ
ို ့ အနီ
ု ဘ
ို ေမျာက်
ုိ
ေတွ�ကားမှာ
့ းစပ်ဆးုံ ြဖစ်တဲ့ ချင်ပန်ဇီေတွ၊ ဘိ�
ဒီအေ�ကာင်းအရာကို
ေကာင်းေကာင်း
မှတတ
် မ်းတင်ထားေတွ�ိပ
ှ ါတယ်။
ဒီေနလိ
ု
မာှ လည်း
့ ေခတ်
တချို �လယဉ်
ူ ့ ေကျးမ�ေတွမာှ ဘံဖ
ု ခင်ဆတ
ုိ ာကို ကျငသ
့် းုံ ေန�ကဆဲပါ။ ဥပမာအားြဖင ့် ဘာရီအ�
ိ ယ
ိ� လူမျိုးေတွ
�ှိပါတယ်။
အဲဒလ
ီ ို
လူအသိ
င
ု း် အဝိင
ု း် ေတွရဲ ့
့
လူတစ်ေယာက်ရဲသု
် ိးု ကေန
့ တပ
ယံ�ု ကည်မေတွ
�
အရ
ေမွးဖွားလာတာမဟုတဘ
် ဲ
ကေလးဆိတ
ု ာ
မိခင်ရဲသားအိ
မထ
် မ
ဲ ာှ
့
သုတပ
် ိးု များစွာ
စုေပါင်း�ပီးမှသာ ြဖစ်တည်လာတယ်လို ့ ယူဆ�ကတယ်။ အဲဒါေ�ကာင ့် မိခင်ေကာင်းတစ်ေယာက်ဟာဆိရ
ု င်
မတူတေယာက်
ဲ့
ျားအမျိုးမျိုးနဲ ့ လိငဆ
် က်ဆရ
ံ မှာပါ။ အထူးသြဖင ့် သူမကိယ
ု ဝ
် န်ေဆာင်ချိနမ
် ာှ ြဖစ်ပါတယ်။
ို ာမက
ဒါမှသာ ေမွးဖွားလာမယ့် သူမရဲက
ို သ
် မားရဲ ့ စွမး် ရည်ကသ
့ ေလးငယ်ဟာ အေကာင်းဆံးု အမဲလက
အေကာင်းဆံးု ပံေြပာတတ်
ု
သ၊ူ
အသန်မာဆံးု
စစ်သည်ေတာ်၊
အသိမေမွ
် �ဆးုံ
ချစ်တတ်သူ
စသူတရဲ
ို ့ ့
စွမး် ရည်အမျိုးမျိုးကို အေမွရ�ပီး သူတအားလံ
ို ့
းု ကလည်း ဖခင်ပမာ သူကိ
ို �် ကမှာပါ။ ဒါဟာ
့ ု ဂ�ုစက
အူေ�ကာင်ေ�ကာင်�င
ို တ
် ယ်လို ့ ယူဆတယ်ဆရ
ုိ င်
အဲဒေခတ်
ီ
က
ခုေခတ်လို
သေ��ေဗဒဘာသာရပ်ေတွ
မ�ှိေသးဘူးဆိတ
ု ာကို အမှတရ
် ပါ။ ကေလးေတွကို လူအများကေန မဟုတဘ
် ဲ ဖခင်တစ်ေယာက်နသာ
ဲ့
ရတယ်ဆတ
ုိ ဲ့ ခိင
ု မ
် ာတဲအ
့ ေထာက်အထား လူေတွမာှ မ�ှိခပ
ဲ့ ါဘူး။
ဒီ
“ေ�ှးေဟာင်းစုေပါင်းဆက်ဆ”ံ
ဒီေနေခတ်
အမ
ိ ေထာင်
်
ေရးေတွမာှ
့
ြမငတ
့် က်လာတယ်။
မ�ကာခဏ
အဲဒါတင်မက
ေရာဂါလဏ�ာြပဿနာေပါင်းစံအ
ု မျိုးမျိုး
တစ်လင်တစ်မယားစနစ်
သီအုရ
ိ ီကို
လက်ခသ
ံ ေတွ
ူ
လင်မယားေဖာက်ြပန်မေတွ
�
၊
ကေလးငယ်ေတွ၊
လင်မယားကွာ�ှငး် မ�
လူ�ကီးေတွပါခံစားရတဲ့
အစြပုရာေနရာ�ှိပါတယ်။
�ှင ့် ‘သီးသနမ
့် သ
ိ ားစုငယ်’
အဆိြု ပုတာက
ေတွအြဖစ်သာ
စိတပ
် ိင
ု း် ဆိင
ု ရ
် ာ
အဲဒါကေတာ့
လူေတွကို
ေနထိင
ု �် ကဖို ့ အတင်းသွတသ
် င
ွ း်
တာေတွေ�ကာင ့် ြဖစ်တယ်။ ဒါဟာ က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ခ��
ု ဇ
် ီဝသေဘာတရားေတွန ဲ ့ ကိက
ု ည
် မ
ီ မ
� �ှိပါဘူး။
့ ာကိယ
်
ေတာ်များက ဒီသအ
ီ ုရ
ိ ီကို ခါးခါးသီးသီးြငင်းပယ်�က�ပီး တစ်လင်တစ်မယားစနစ် �ှင ့်
ပညာ�ှငေတာ်
‘သီးသနမ
့် သ
ိ ားစုငယ်’ ေတွအြဖစ်ေနထိင
ု ြ် ခင်း �ှစခ
် လ
ု းံု ဟာ လူအြပုအမူ
ေတွရဲ ့ အ�ှစသ
် ာရြဖစ်ေ�ကာင်း
့
အခိင
ု အ
် မာဆိ�ု ကပါတယ်။
ဒီေခတ်လအဖွ
ူ ့ ဲ�အစည်းေတွထက်
ေ�ှးေခတ်�ှာေဖွစားေသာက်သူ
ပိ�ု ပီးတန်းတူညမ
ီ �
လူအဖွ
့ ဲ�အစည်းေတွဟာ
ဘံသ
ု ေဘာဆန်ေပမယ့လ
် ည်း
61
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
သီးသနက
် ့ ြွဲ ပားမိသားစုများြဖင ့် စုစည်းေနထိင
ု �် ကတယ်။ လင်မယားစံတ
ု ေတွ
ွဲ
ကလည်း မိမတ
ိ ပိ
ို ့ က
ု ထ
် ားတဲ့
ကေလးကိယ
ု စ
် န
ီ ဲ ့ အချင်းချင်းမနာလိမ
ု ေတွ
�
�ှိခ�ဲ့ ကတယ်လို ့ အဲဒသ
ီ ေတသန
ု
ပညာ�ှငေတွ
်
က ဆိပ
ု ါတယ်။
ဒါေ�ကာငပ
့် ဲ ဒီေနေခတ်
မာှ တစ်လင်တစ်မယားစနစ် �ှင ့် သီးသနမ
် ့ ိသားစုငယ်ေတွဟာ �ကီးမားကျယ်ြပနတ
် ့ ဲ့
့
လူယဉ်
ှ ခ
် ျက် ြဖစ်ေနတာပါ။ မိနး် မ၊ ေယာက်ျားေတွဟာ သူတရဲ
ို ့ ့
့ ေကျးမ�ေတာ်ေတာ်များများရဲ ့ သတ်မတ
အိမေထာင်
်
ဘက်ေတွ၊
သားသမီးေတွ�င
ှ ပ
့် တ်သက်လာရင်
အလွနတ
် ရာပိင
ု ဆ
် င
ုိ လ
် စ
ို ိတ�
် ိ�ှ က�ပီး
ဒီေခတ်�င
ို င
် ေတွ
ံ
ြဖစ်တဲ့ ဆီရီးယား၊ ေြမာက်ကးို ရီးယား တိမှ
ု ့ ာလည်း �ိင
ု င
် ေရးအာဏာကိ
ံ
ု အေဖကေန
သားကိသ
ု ာ လ�ေြပာင်
ဲ
းေပးတာ ြဖစ်ပါတယ်။
အခုလို အြငင်းပွားစရာကိစက
� ေြဖ�ှ
ို
ငး် ဖိ၊ု ့ က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ လိ
် ဘာဝ၊ လူအဖွ
ု င
် ေရး
ံ
့ ငသ
့ ဲ�အစည်း �ှင ့် �ိင
စတာေတွကို
နားလည်ဖိအတွ
ု့
က်
အေ�ကာင်းကို
က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ေ�ှ
် န်ရာ
့ းဘိးု ေဘးေတွ�ှငသ
ေလ့လာဖိလိ
ု့ အ
ု ပ်လာပါ�ပီ။
စဉ်စားသိြမင်ြခင်းေြပာင်းလဲမ�� ကီး
�ှင ့်
လွနခ
် ဲတ
့ ဲ့
�ှစေပါင်
်
း
စိက
ု ပ
် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီး
(၇၀,၀၀၀)
စတင်ခဲတ
့ ဲ့
တိရဲ
ု ့ �ကားကာလမှ
ာ ေဆပီယန်စ်တို ့ ဘယ်လေနထိ
ို
င
ု ခ
် ဲ�့ ကတယ်ဆတ
ုိ ာကို
့
ကံမေကာင်းစွာပဲ
က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ့
ဘဝအေြခအေနေတွ
က
ြဖစ်ခဲတ
့ ဲ့
�ှစေပါင်
်
း
၁၂,၀၀၀
က�န်ေတာ်တို ့ ဆန်းစစ်ရမှာပါ။
ဘိးု ေဘး�ှာေဖွစားေသာက်သေတွ
ူ
ရဲ ့
ဘဝ�ှငပ
့် တ်သက်တာ�ပီး
ေသချာေြပာ�ိင
ု တ
် ာဆိလ
ု ုိ ့ အနည်းငယ်သာ�ှိပါတယ်။ “ေ�ှးေဟာင်းစုေပါင်းဆက်ဆ”ံ သီအုရ
ိ ီ �ှင ့် “ထာဝရ
တစ်လင်တစ်မယားစနစ်”
သီအုရ
ိ ီ
�ှစခ
် ုလးံု ရဲအြငင်
းပွားမ�ဟာလည်း
့
မခိင
ု လ
် တ
ံု ဲ့
ခေနာ်ခနဲ ့
အေထာက်အထားေတွေပါ်မှာပဲ အေြခခံ�ကတယ်။ အမဲလက
ို �
် ှာေဖွစားေသာက်သေခတ်
ူ
က အေရးအသား
အေထာက်အထားေတွ
က�န်ေတာ်တမှ
ို ့ ာ
မ�ှိတာ
အမှနပ
် ဲ။
�ှိပါတယ်ဆတ
ုိ ဲ ့
ေ�ှးေဟာင်းသုေတသန
အေထာက်အထား အများစုကလည်း �ုပ်�ကင်းြဖစ် အ�ိုးေတွ �ှင ့် ေကျာက်လက်နက်ကရ
ိ ိယာေတွသာ
ြဖစ်တယ်။
ေ�ှးေဟာင်း
လူအသံ
းု အေဆာင်ပစ�ညး် ေတွကလ
ို ည်း
့
အထူးသီးသနအ
် ့ ေြခအေနမျိုးမှာပဲ
�ကာ�ှညခ
် ံတဲ့ သားေရ၊ ဝါး၊ သစ်သားစတဲ့ ပျက်စးီ လွယတ
် ဲ့ အရာေတွန ဲ ့ ြပုလုပ်ခဲ�့ ကတာ ြဖစ်တယ်။
လူသားေတွဟာလည်း စိက
ု ပ
် ျိုးေရးေခတ်မတိင
ု မ
် ီက
ှ
ေကျာက်ေခတ်မာှ ပဲေနထိင
ု ခ
် �ဲ့ ကတယ်လို ့ အများက
အထင်မာှ းယူဆတာကလည်း
အမှနတ
် ကယ်မာှ
ေ�ှးေဟာင်းသုေတသနဆိင
ု ရ
် ာ
ေကျာက်ေခတ်ကို
သစ်သားေခတ်လို ့
ဘက်လက
ို မ
် ေ�ကာင
�
့်
ေခါ်သငတ
့် ာပါ။
ေ�ှးေခတ်�ှာေဖွစားေသာက်သတ
ူ ရဲ
ို ့ လက်
နက်ကရ
ိ ိယာအများစုကို
့
သစ်သားနဲ ့
ြဖစ်ပါတယ်။
ဘာေ�ကာငလ
့် ည်းဆိေတာ
ု
့
ြပုလုပ်ခဲ�့ ကတာေ�ကာင ့်
ြဖစ်ပါတယ်။
လက်�ိအ
ှ ချိနထ
် ိ
ကျန်�ိှေနေသးတဲ့
ေ�ှးေခတ်�ှာေဖွစားေသာက်သတ
ူ ရဲ
ို ့ ့ ဘဝကို
ေ�ှးေဟာင်းလူအသံ
းု အေဆာင်ပစ�ညး် ေတွကသ
ို းုံ �ပီး
့
ပံေဖာ်
ု
ြပန်လည်တည်ေဆာက်တယ်ဆတ
ုိ ာ
အလွနတ
် ရာမှ
ခဲရာခဲဆစ်�င
ို တ
် ဲ့ အလုပ်ပါ။ ေ�ှးေခတ်�ှာေဖွ စားေသာက်သေတွ
ူ
�ှင ့် သူတရဲ
ို ့ ့သားစဉ်ေြမးဆက်ေတွြဖစ်တဲ့
62
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
စိက
ု ပ
် ျိုးစားေသာက်သ၊ူ
အဲဒါကေတာ့
စက်မထ
� တ
ု လ
် ပ
ု ်သူ
ေတွအ�ကား
ေ�ှးေခတ်�ှာေဖွစားေသာက်သေတွ
ူ
မာှ
အ�ကီးမားဆံးု
ကွာဟမ�တစ်ခ�
ု ိှပါတယ်။
လူအသံ
းု အေဆာင်ပစ�ညး် ဆိလ
ု ုိ ့
့
အလွနတ
် ရာကို
နည်းပါးလွနး် တာပါပဲ။ �ပီးေတာ့ အဲဒပ
ီ စ�ညး် ေတွဟာလည်း သူတရဲ
ို ့ ဘဝမှ
ာ သိပ်အေရးမပါတဲက
့ �မှာပဲ
့
�ှိခပ
ဲ့ ါတယ်။
ဒီေနေခတ်
့
အလ�ံပယ်�ကယ်ဝတဲ့
လူအဖွ
့ ဲ�အစည်းတစ်ခုက
သာမန်လတ
ူ စ်ေယာက်ဟာ
သူဘဝသက်
တမ်းတစ်ေလ�ာက်မာှ ကား၊ အိမ၊် တစ်ခါသံးု ကေလးအ�ှးီ ကအစ �ွား�ိဗူ
ု ့ းေတွအထိ သန်းနဲချီ
့ တဲ့
့
လူအသံ
းု အေဆာင်ပစ�ညး် ေတွ ပိင
ု ဆ
် င
ုိ ပ
် ါတယ်။ က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ့ လုပ်ရပ်ေတွ၊ ယံ�ု ကည်မ� �ှင ့် ခံစားချက်
့
စတဲအ
့ ရာေတွဟာ က�န်ေတာ်တဖန်
ို ့ တးီ ထားတဲ့ အရာဝတ�ုေတွရဲ ့ လ�မး် မိးု သက်ေရာက်ြခင်း မခံရဘူးဆိတ
ု ာ
မ�ှိသေလာက်ပဲ။
အခုလို
ဇွနး် ေတွ၊
ဖန်ခက
ွ ေတွ
်
၊
မျိုး�ိုးဗီဇေြပာင်းလဲထားတဲသ
့ းုိ ေတွ၊
ဧရာမ
ပင်လယ်ကးူ သေဘင်္ာ�ကီးေတွ စတဲ့ စိတက
် းူ နဲလိ
ု မ
် မှေအာင်
ီ
များြပားလှတဲ့ အရာဝတ�ုပစ�ညး် အမျိုးမျိုးက
့ က
က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ့
အစားေသာက်အေလ့အထအေပါ်
ကစားေပျာ်ပါးဖိအတွ
ု့
ကလ
် ည်း
လ�မး် မိးု သက်ေရာက်မေတွ
�
လိအ
ု ပ်တာထက်ပိတ
ု ဲ့
�ှိပါတယ်။
ကစားစရာအ�ုပ်ေတွသးုံ �ကတာ
ွ ်ေတွ၊ အိပ်ယာေတွ၊
ပလပ်စတစ်ကဒ်ေတွကအစ လူတစ်သန
ိ း် ဆန ် ့ ကစားကွငး် �ကီးေတွအထိပဲ။ လက်စပ
အဝတ်စားေကာင်းေတွ၊ ဆက်ဆီ အတွငး် ခံေတွ၊ ကွနဒ
် းံု ေတွ၊ ဖက်�ှငက
် ျတဲ့ စားေသာက်ဆင
ုိ မ
် ျား၊ ေဈးေပါတဲ့
မိတ
ု ယ်ေတွ၊
ေလဆိပ်စ�ကင်္နေ
် တွ၊
က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ့
မဂင်္လာခန်းမေတွ�င
ှ ့်
ချစ်စိတက
် းူ ယဉ်မ�၊
လိငဆ
် င
ုိ ရ
် ာ
ဧည့ခ
် ေက�း
ံ
ေမွးေရးကုမဏ
� ီ
ရမ�ကေတွ
်
နဲ ့
စတာေတွဟာ
ဆက်စပ်လျက်ေနပါတယ်။
ေ�ှးဂျာမန်ေဂါသစ်
ု ားေကျာင်း�ကီးေတွ၊ မွတစ
် လင်မတ
် ရဲ
ို ့ ဗလီ
ေတွ၊ ဟိ�ူ� ေကျာင်းေတွ၊ ရဟူဒတ
ီ းို ရကျမ်း
့ ဘရ
့
သားေရလိပ်ေတွ၊
တိဘက်ဂါထာရွ တ်ဘးီ ေတွ၊
ဖေယာင်းတိင
ု ေတွ
်
၊
အေမ �းတိင
ု ေတွ
်
၊
သခၚ်္ိျုင်းဂူကမ�ညး် ေကျာက်စာတိင
ု ေတွ
်
၊
ခရစ်ယာန်
ဘုနး် ေတာ်�ကီးေတွရဲ ့
ခရစ်စမတ်သစ်ပင်ေတွ၊
�ုပ်တအ
ု မျိုးမျိုး
ရဟူဒ ီ
စတဲအ
့ ရာေတွကို
ဝတ်�ု ံလာ� ေတွ၊
နံြပားချပ်ေတွ၊
အသံးု ြပု�ပီး
ကိးု ကွယရ
် ာဘာသာတရားေတွက ြမငြ့် မတ်ြခင်းဆိတ
ု ာေတွကို က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ဘဝထဲ
ယူေဆာင်လာပါတယ်။
့
အိမသ
် စ်တစ်အမ
ိ သ
် ေြပာင်
ုိ ့
းေ���ရတဲ့ အခါကျမှပဲ က�န်ေတာ်တမှ
ို ့ ာ ပစ�ညး် ပစ�ယေတွ ဘယ်ေလာက်
များေန�ပီလဆ
ဲ တ
ုိ ာ သိရတာပါ။ �ှာေဖွစားေသာက်သေတွ
ူ
ဟာ လတိင
ု း် ၊ အပတ်တင
ုိ း် ၊ တခါတရံ ေနတိ
ု း် လိလ
ု ို
့ င
�ှိ�ိသ
ှ မ�အရာေတွကို
ေကျာမှာစုေပါင်းလွယပ
် ိးု �ပီး
ေရွ �လျားအိမေြပာင်
်
းခဲ�့ ကတာပါ။
အဲဒအ
ီ ချိနက
်
� ေတွ
ီ
၊ ကုနက
် ားေတွ ဒါမှမဟုတ် ဝန်ထပ
ု ်ေတွကသ
ူ ယ်တဲ့ ကုနတ
် င်တရ
ိ စ�ာန်ေတွေတာင်
ေ���ေြပာင်းကုမဏ
မ�ှိခပ
ဲ့ ါဘူး။
ရလဒ်အေနနဲ ့
သူတဟာ
ို ့
ေရွ းချယ်သယ်ယ�ူ ကခဲ�့ ကပါတယ်။
ခံစားမ�ဆင
ုိ ရ
် ာကိစေ
� တာ်ေတာ်များများကို
လုပ်ေဆာင်ခဲ�့ ကမယ်လို ့
ယူဆတာ
သူတရဲ
ို ့ ့
အေရးအ�ကီးဆံးု
စိတပ
် ိင
ု း် ဆိင
ု ရ
် ာ၊
ြပုမူေဆာင်ရွကတ
် အ
ဲ့ ခါ
သငေလျာ်
့်
ပါတယ်။
မ�ှိမြဖစ်ပစ�ညး် ေတွကသ
ို ာ
ဘာသာေရး
�ှင ်
လူအသံ
းု အေဆာင်ပစ�ညး် ေတွမပါဘဲ
့
ေနာင်�စ
ှ ေပါင်
်
း
တစ်သန
ိ း် (၁၀၀,၀၀၀)မှာ
ေ�ှးေဟာင်းသုေတသနပညာ�ှငတ
် စ်ဦးအေနနဲ ့ ပျက်စးီ ေနတဲဗ
့ လီတစ်ခက
ု ေန တူးေဖာ်ရ�ှိတဲ့ အမျိုးအစား
63
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
စံလ
ု င်လတ
ှ ပ
ဲ့ စ�ညး် ေတွကဆ
ို က်စပ်�ပီး မွတဆ
် လင်ေတွရဲ ့ ယံ�ု ကည်မ၊� ကျင�့် ကံမေတွ
�
ကို အတိင
ု း် အတာ
တစ်ခအ
ု ထိ မှနမ
် န
ှ က
် န်ကန် ပံေဖာ်
ု
�င
ို မ
် ာှ ပါ။ ဒါေပမယ့် ေ�ှးေခတ်�ှာေဖွစားေသာက်သေတွ
ူ
ရဲ ယံ
့ �ု ကည်မ� �ှင ့်
�ိုးရာဓေလ့ကျင်းပမ�ေတွကို
နားလည်ဖိ�ကိ
ု ့ ုးစားတဲအ
့ ခါမှာေတာ့
က�န်ေတာ်တို ့
အ�ကီးအကျယ်
လမ်းေပျာက်ေနပါတယ်။ ေနာင်အခါကျရင် (၂၁)ရာစု ဆယ်ေကျာ်သက်ေတွရဲ ့ လူမဆ
� က်ဆေရးဘဝကိ
ံ
ု
ခုလက်�ိှကျန်ေနေသးတဲ့ စာတိက
ု က
် ပိစာ
ု ့ ေတွန ဲ ပံ
ု
ဖိ�ကိ
ု ့ ုးစားတဲအ
့ ခါ အနာဂတ်သမိင
ု း် ပညာ�ှငေတွ
်
လည်း
့ ေဖာ်
အခုလပ
ို ဲ အကျပ်�ု ိက် လမ်းေပျာက်�ကမှာပါ။ ဘာေ�ကာင်လည်းဆိေတာ
ု
့ ဒီဆယ်ေကျာ်သက်ေတွ အချင်းချင်း
ဖုနး် ေြပာတာ၊
အီးေမးလ်၊
ဘေလာဂ
်
၊
့ ေတွ
မက်ေဆ့ချ်ေတွ
ကျန်�ိှေနမှာ
မဟုတေတာ
်
တ
့ ဲ့
အတွကပ
် ဲြဖစ်ပါတယ်။
ဒါေ�ကာင ့် ေ�ှးလူအသံ
းု အေဆာင်ပစ�ညး် ေတွကို အေြခြပုအားကိးု �ပီး ေ�ှးေခတ်�ှာေဖွစားေသာက်သူ
့
တိရဲ
ု ့ ့ ဘဝကိေဖာ်
ု
ထတ
ု တ
် ာဟာ ဘက်လက
ို မ
် ေတွ
�
ြဖစ်ေစပါတယ်။ ဒီြပဿနာကို ေနာက်နည်းလမ်းတစ်ခုန ဲ ့
ေြဖ�ှငး် တာကေတာ့
ဒီေနေခတ်
့
ဒီလအဖွ
ူ ့ ဲ�စည်းေတွကို
�ှာေဖွစားေသာက်သလ
ူ အဖွ
ူ ့ ဲ�အစည်းေတွကို
မ�ုဿေဗဒဆိင
ု ရ
် ာ
ေလ့လာတာပါ။
ေစာင�့် ကည့ေလ့
်
လာမ�ေတွန ဲ ့ တိက
ု �
် ု ိကေလ့
်
လာ�ိင
ု ပ
် ါတယ်။
ဒါေပမယ့် ဒီေနေခတ်
�ှာေဖွစားေသာက်သူ လူအဖွ
့
့ ဲ�အစည်းေတွကို ေလ့လာဆန်းစစ်�ပီး ေ�ှးေခတ်�ှာေဖွ
စားေသာက်သတ
ူ ရဲ
ို ့ ဘဝကိ
ု ခနမ
့် န
ှ း် တဲေနရာမှ
့
ာ အလွနသ
် တိထားသငတ
့် ယ်ဆတ
ုိ ဲ့ အေ�ကာင်းြပချက်ေကာင်း
့
ေတွ�ိှပါတယ်။
ပထမ အေနနဲ ့ ဒီေနေခတ်
အထိ �ှငသ
် န်ရစ်တဲ့ �ှာေဖွစားေသာက်သလ
ူ အဖွ
ူ ့ ဲ�အစည်းအားလံးု ဟာ
့
သူတရ
ို ဲေဘးပတ်
ဝန်းကျင်မာှ �ှိတဲ့ စိက
ု ပ
် ျိုးေရး �ှင ့် စက်မထ
� တ
ု လ
် ပ
ု ်သူ လူအဖွ
့
့ ဲ�အစည်းေတွ လ�မး် မိးု တာကို
ခံရပါတယ်။ ရလဒ်အေနနဲ ့ သူတအတွ
ို ့
ကမ
် န
ှ တ
် အ
ဲ့ ရာဟာ လွနခ
် ဲတ
ဲ့ စ
ှ ်ေပါင်း ေသာင်းနဲချီ
ဲ့ ဲ့ အချိနက
် လည်း
့ �
့ ခတ
မှနေနမှ
်
ာပဲလို ယူ
့ ဆြခင်းဟာ အ��ရာယ်များပါတယ်။
ဒုတယ
ိ
အေနနဲ ့
ဒီေနေခတ်
့
ရာသီဥတုအေြခအေနေတွ၊
�ှာေဖွစားေသာက်သလ
ူ အဖွ
ူ ့ ဲ�အစည်းေတွဟာ
ေြမဆီလာ� ဆိးု ဝါး�ပီး
စိက
ု ပ
် ျိုးရန်မသငေတာ်
့်
တဲ့
ခက်ခ�ဲ ကမ်းတမ်း
ေနရာေတွမာှ သာ
�ှငက
် ျန်ရစ်ပါတယ်။ ေတာင်အာဖရိကမှာ�ှိတဲ့ ကလဟာရီ (Kalahari) သဲက��ာရလို ြပင်းြပင်းထန်ထန်
ဆိးု ဝါးတဲေနရာမှ
့
ာ
လိက
ု ေလျာညီ
်
ေထွေအာင်
ေနထိင
ု ခ
် တ
ဲ့ လ
ဲ့ အဖွ
ူ ့ ဲ�အစည်းေတွဟာ
ေြမဩဇာေကာင်းတဲ့
ယန်ဇီြမစ်ဝမ
ှ း် မှာေနထိင
ု ခ
် ဲတ
ူ ့ ဲ�အစည်းကို နားလည်ဖို ့ အလွနလ
် မ
ွဲ ာှ းတဲ့ ဥပမာကို ေပးမှာပါ။
့ ဲ့ ေ�ှးေခတ်လအဖွ
အထူးသြဖင ့်
ကလဟာရီ
သဲက��ာရက
လူဦးေရထူထပ်မဟ
� ာ
ေ�ှးေခတ်ယန်ဇီြမစ်မာှ
�ှိတလ
ဲ့ ဦ
ူ းေရပမာဏထက် အများ�ကီးပိေလျာ
ု
န
င
ု း် အဝိင
ု း် �ှစခ
် အ
ု �ကား
့ ည်းပါတယ်။ ဒီအရာက သူတို ့ လူအသိ
့
လူဦးေရပမာဏ�ှင ့် လူအသိ
င
ု း် အဝိင
ု း် ဖွဲ�စည်းပံု စတဲအ
့ ရာေတွန ဲ ့ ပတ်သက်လို ့ အေရး�ကီးတဲေမးခွ
့
နး် ေတွကို
့
့ က်ေရာက်မေတွ
�
�ှိပါတယ်။
ေြဖဆိတ
ု ေနရာမှ
ဲ့
ာ �ကီးမားတဲသ
64
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
တတိယ
အေနနဲ ့
အမှတလ
် က�ဏာ
ကေတာ့
�ှာေဖွစားေသာက်သလ
ူ အဖွ
ူ ့ ဲ�အစည်းအမျိုးမျိုးအ�ကား
သူတတစ်
ို ့ ခ�
ု င
ှ တ
့် စ်ခအ
ု �ကားမှာ�ှိတဲ့
အသိသာဆံးု
ကွြဲ ပားြခားနားမ�ပဲ
ြဖစ်ပါတယ်။
ကမ�ာတစ်ြခမ်းစီမာှ �ှိတဲ့ လူအဖွ
် ဲ နယ်ေြမတစ်ခထ
ု မ
ဲ ာှ လည်း
့ ဲ�အစည်းအချင်းချင်း ကွြဲ ပား�ကတာမျိုးမဟုတဘ
အချင်းချင်း
ကွြဲ ပား�ကတယ်။
ကေနဦးအေြခချသူ
ဥပမာေကာင်းတစ်ခက
ု ေတာ့
ေတွဟာ
ဥေရာပကေန
ဩစေတးလျတိက
ု က
်
ဩစေတးလျတိက
ု က
် ို
အဘိ�
ု ု ိဂျီနယ်လေတွ
ူ
�ကားမှာ
များြပားလှတက
ဲ့ ြွဲ ပားြခားနားမ�အမျိုးမျိုးကို ေတွ� �ှိခ�ဲ့ ကတာပဲ ြဖစ်ပါတယ်။ �ဗိတသ
ိ �က မသိမး် ပိက
ု ခ
် င်အထိ
ဩစေတးလျတိက
ု မ
် ာှ �ှာေဖွစားေသာက်သေတွ
ူ
အေယာက် (၃) သိနး် ကေန (၇)သိနး် အထိ
မျိုး�ွယစ
် ု
အေရအတွက် ၂၀၀ ကေန ၆၀၀ အ�ကား ေနထိင
ု ခ
် �ဲ့ ကပါတယ်။ မျိုး�ွယစ
် တ
ု စ်ခတ
ု ည်းကိပ
ု ဲ ေနာက်ထပ်
အုပ်စေတွ
ု
အများအြပား ထပ်ခြွဲ ခား�ိင
ု ပ
် ါ ေသးတယ်။ မျိုး�ွယစ
် တ
ု စ်ခခ
ု ျင်းဟာလည်း ကိယ
ု ပ
် ိင
ု ဘ
် ာသာစကား၊
ကိးု ကွယမ
် ဘ
� ာသာတရား၊ လူမေရး
�
သတ်မတ
ှ ခ
် ျက်ေတွ၊ ဓေလ့ထးံု တမ်းေတွ �ှိပါတယ်။ ဒီေနအချိ
နမ
် ာှ
့
အဲတလိတ် (Adelaide) လိေခါ်တဲ
ု့
့ ဩစေတးလျေတာင်ပိင
ု း် ေဒသမှာ ေနထိင
ု တ
် ဲ့ ေယာက်ျား�ကီးစိးု တဲ့
မျိုး�ွယစ
် အ
ု များအြပားဟာ
အေဖဘက်ကဆင်းသက်လာတဲ့
အဲဒမ
ီ ျိုး�ွယစ
် ေတွ
ု
ဟာ
စုေပါင်းမျိုး�ွယစ
် တ
ု စ်ခအ
ု ြဖစ်
အမျိုးကိသ
ု ာ
အသိအမှတြ် ပု�ကတယ်။
ေပါင်းစည်း�က�ပီး
တင်းကျပ်တဲ့
ကနသ
် ့ တ်နယ်နမိတအ
် တွငး် မှာ ေနထိင
ု �် ကတယ်။ တြခားတစ်ဘက်မာှ ေတာ့ ဩစေတးလျေြမာက်ပိင
ု း် က
မျိုး�ွယစ
် အ
ု ချို �ဟာ
လူတစ်ေယာက်ရဲ ့ အေမဘက်ကမျိုးဆက်ကသ
ို ာ
ပိမ
ု အ
ို ေရးေပး�ကပါတယ်။သည်။
ဒါအြပင်
လူတစ်ေယာက်ရဲ ့ မျိုး�ွယစ
် အ
ု မှတလ
် က�ဏာဟာ သူေနထိင
ု တ
် န
ဲ့ ယ်နမိတအ
် စား သူကးို ကွယတ
် ဲ့
့
မျိုး�ွယစ
် န
ု တ်�ုပ် (totem) အေပါ်မှာသာ အေြခခံပါတယ်။
ဒါကို
�ကည့ြ် ခင်းအားြဖင ့်
မျိုး�ွယစ
် �
ု င
ှ ယ
့် ဉ်ေကျးမ�ဆင
ုိ ရ
် ာ
ေ�ှးေခတ်
�ှာေဖွစားေသာက်သတ
ူ ရဲ
ုိ ့ ့
ကွြဲ ပားမ�ေပါင်းစံဟ
ု ာ
အမျိုးမျိုးေသာ
တကယ်အထင်�ကီးအံဩ
့ စရာေကာင်းတာကို
ေတွ�ရပါတယ်။ စိက
ု ပ
် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးေခတ်မတိင
ု မ
် ီက ကမ�ာေပါ်က လူဦးေရ (၅)သန်း ကေန (၈)သန်း
�ကားမှာ�ှိတဲ့
�ှာေဖွစားေသာက်သေတွ
ူ
ဟာလည်း
ေထာင်ေပါင်းများစွာေသာ
မတူကြွဲ ပားတဲ့
မျိုး�ွယစ
် ေတွ
ု
အြဖစ် ဘာသာစကားေတွ၊ ယဉ်ေကျးမ�ေတွ ေထာင်ေပါင်းများစွာနဲ ့ ကွြဲ ပား�ှငသ
် န်ခ�ဲ့ ကတယ်။
ေနာက်ဆးုံ ေတာလ
့ ည်း ဒီအြခင်းအရာေတွကပဲ စဉ်းစားသိြမင်ြခင်းေြပာင်းလဲမ�� ကီးရဲ ့ အဓိကအေမွအ�ှစ်
ြဖစ်ပါတယ်။
စိတက
် းူ ယဉ်ဖန်တးီ �ိင
ု ြ် ခင်း
တူညတ
ီ ေဂဟပတ်
ဲ့
ဝန်းကျင်မာှ
ဆိတ
ု အ
ဲ့ ရာ
ေနထိင
ု �် ကတဲ့
ေပါ်လာတာေ�ကာင ့်
လူေတွေတာင်မှ
မျိုး�ိုးဗီဇတူည�ီ ပီး
အလွနတ
် ရာကွြဲ ပားြခားနားတဲ့
် းူ အ�ှိတရားေတွ ဖန်တးီ �ိင
ု ခ
် �ဲ့ ကတယ်။ အဲဒစ
ီ ိတက
် းူ အ�ှိတရားေတွမာှ သူတေတွ
ို ့ ရဲ ့ မတူကြွဲ ပားတဲ့
စိတက
လူမေရးသတ်
�
မတ
ှ ခ
် ျက်ေတွ၊ လူမတ
� န်ဖိးု ေတွ ေတွ�ရပါတယ်။
65
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ဥပမာအေနနဲ ့ အခုချိန ် ေအာက်စဖိဒ်
ု ့ တက�သိလ
ု ် �ှိတေနရာမှ
ဲ့
ာ လွနခ
် တ
ဲ့ �
ဲ့ စ
ှ ေပါင်
်
း သံးု ေသာင်းက
ေနထိင
ု တ
် ဲ့ �ှာေဖွစားေသာက်သအ
ူ ုပ်စု �ှင ့် အခုချိန ် ကင်းဘရစ်ချ်တက�သိလ
ု ် �ှိတေနရာမှ
ဲ့
ာ ေနထိင
ု တ
် ဲ့
လူအုပ်စတ
ု ဟာ
ို ့
ကွြဲ ပားတဲဘ
့ ာသာစကားကို
ေအးေဆး�ငိမး် ချမ်း�ပီး
တြခားအုပ်စက
ု
အသိင
ု း် အဝိင
ု း် အလိက
ု ေနထိ
်
င
ု �် ပီး
ေနေကာင်းေနခဲ�့ ကမှာပဲ။
သစ်သား�ုပ်ထအ
ု ြဖစ်
ေအာက်စဖိဒ်
ု့က
ကင်းဘရစ်ချ်မာှ
ကင်းဘရစ်ချ်မာှ
လူေတွကေတာ့
လူေတွက
နာရီေပါင်းများစွာထုလပ
ု ်�က�ပီး
အဲဒါကို
အေသအချာပါပဲ။
ရန်လခ
ို က်ထန်ခမ
ဲ့ ာှ ပဲ။
ကင်းဘရစ်ချ်က
ကိးု ကွယပ
် ေဇာ်
ူ
ခ�ဲ့ ကမှာပါ။
တြခားအုပ်စက
ု ေတာ့
ေြပာဆိခ
ု �ဲ့ ကမှာ
ေနတဲလ
့ ေတွ
ူ
က
သီးသနမ
့် သ
ိ ားစုငယ်အြဖစ်
သူတကိ
ို ့ ေစာင
ု
ေ�ှ
့် ာက်တဲ့
ေအာက်စဖိဒ်
ု့က
ေနတဲလ
့ ေတွ
ူ
က
အဓိပာ� ယ်မ�ှိတအ
ဲ့ ရာအြဖစ်
အုပ်စတ
ု စ်ခုက
နတ်ဝဉ
ိ ာဉ်ေတွကို
လူေတွကေတာ့
ကခုနြ် ခင်းနဲ ့
လူဝင်စားြခင်းကိယ
ု �ံု ကည်�က�ပီး
ထင်ြမင်ခဲမ
့ ာှ ပါ။
အသိင
ု း် အဝိင
ု း် တစ်ခုမာှ
လိငတ
် ခ
ူ ျစ်�ကိုက်ြခင်းကို လက်ခ�ံ ကေပမယ့် အြခားတစ်ခမ
ု ာှ ေတာ့ လံးု ဝတင်းကျပ်စာွ တားြမစ်ထားတဲအ
့ ရာ
ြဖစ်ေကာင်းြဖစ်ခမ
ဲ့ ာှ ပါ။
တြခားနည်းနဲေြပာရရင်
့
ဒီေနေခတ်
�ှာေဖွစားေသာက်သေတွ
ူ
ကို
့
မ�ုဿေဗဒနည်းလမ်းနဲ ့
ေလ့လာေစာင�့် ကည့မ
် ေတွ
�
ဟာ
ေ�ှးေခတ်�ှာေဖွစားေသာက်သေတွ
ူ
ရဲ ့
ြဖစ်�င
ို ေြခတချိ
်
ု �ကို
နားလည်�င
ို ေစ
် ေပမယ့လ
် ည်း
ေ�ှးေခတ်ကြဖစ်�င
ို ေ
် ြခ�ှိတအ
ဲ့ ရာေတွကလည်း
မိးု ကုပ်စက်ဝင
ို း် ပမာ
အလွနက
် ျယ်ြပနလ
့် ပ
ှ ါတယ်။ �ပီးေတာ့ အဲဒအ
ိ ရာေတာ်ေတာ်များများဟာလည်း က�န်ေတာ်တမြမင်
ို ့
�င
ို ေအာင်
်
ဖံးု ကွယလ
် ျက်�ိှပါတယ်။ ဟိမ
ု ို ေဆပီယန်စ်တရဲ
ို ့ ့ “သဘာဝတရားနဲလိ
ု ေလျာစွ
်
ာေနထိင
ု မ
် ”� ဆိတ
ု အ
ဲ့ ရာကို
့ က
လူအများ
အလွနအ
် ြငင်းပွား�ကတာကပဲ
တကယ်အဓိကကျတဲ့ အေ�ကာင်းအရာေတွကေန
လူေတွကို
လမ်းလွေစတာပါ။
ဲ
စဉ်းစားသိြမင်ြခင်းေြပာင်းလဲမ�� ကီး စတင်ြဖစ်ပျက်ချိနက
် စ�ပီး ေဆပီယန်စ်အားလံးု ရဲ ့
တသမတ်တည်းေသာ
“သဘာဝတရားနဲလိ
ု ေလျာစွ
်
ာေနထိင
ု မ
် ”�
့ က
လူယဉ်
ု ေတွ
ံ
ကို
့ ေကျးမ�ပံစ
ဆိ�ု ပီး
မယံ�
ု င
ို ေလာက်
်
ေအာင်များြပားလှတဲ့
မ�ှိခပ
ဲ့ ါဘူး။
အမျိုးမျိုးေသာ
ေဆးစပ်ပန်းချီြပားေပါ်မှာ�ှိတဲ့
ြဖစ်�င
ို ေြခအမျိ
်
ုးမျိုးထဲက ေရွ းသလိမ
ု ျိုး ေရွ းချယ်ခရ
ဲ့ တာပါ။
မိးု ကုပ်စက်ဝင
ို း် လို �ကီးမားကျယ်ြပနတ
် ့ ဲ့ ြဖစ်�င
ို ေြခအမျိ
်
ုးမျိုး ဆိတ
ု ာဟာ ပတ်ဝန်းကျင်ေဂဟစနစ်၊
နည်းပညာ �ှင ့် ယဉ်ေကျးမ�ဆင
ုိ ရ
် ာ အကနအ
် ့ သတ်ေတွ�ိှေပမယ့လ
် ည်း လူအသိ
င
ု း် အဝိင
ု း် တစ်ခုမာှ ြဖစ်�င
ို တ
် ဲ့
့
ယံ�ု ကည်ကးို ကွယမ
် ေတွ
�
၊
အေလ့အထေတွ၊
ခံစားေတွ� �ကံုစရာအမျိုးမျိုးေသာ
ေရာင်စဉ်တန်း�ကီးတစ်ခုလးံု ကို ဆိလ
ု ပ
ို ါတယ်။
အလ�ံပယ်�ကယ်ဝေသာ မူလလူအဖွ
� စည်း
့ ဲအ
66
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ဘယ်လပ
ို ဲြဖစ်ေစ
စိက
ု ပ
် ျိုးေရးေခတ်မတိင
ု မ
် ီ
လူသားေတွရဲဘဝ�ှ
ငပ
့် တ်သက်�ပီး
့
ဘယ်လမ
ို ျိုး
ေယဘံယ
ု ျေကာက်ချက်ေတွ က�န်ေတာ်တို ့ ဆွ�
ဲ င
ို ပ
် ါသလဲ။ အလွနတ
် ရာများြပားတဲ့ လူေတွဟာ အဖွဲ�ဝင်
ဒါဇင်နချီ
ဲ ့ ဒါမှမဟုတ် အဖွဲ�ဝင်ရာနဲချီ
ု ယ်ေတွအြဖစ် ေနထိင
ု ခ
် �ဲ့ ကတယ်လို ေသချာ
ေြပာလို ရပါတယ်
။
့ တဲ့ အုပ်စင
့
့
�ပီးေတာ့
အဖွဲ�ဝင်တစ်ဦးချင်းစီကလည်း
အေရး�ကီးပါတယ်။
လူေတွပဲြဖစ်တယ်။
ဘာေ�ကာငလ
့် ဆ
ဲ ေတာ
ုိ
့
အဲဒါဟာ
ဒီေနာက်ဆးုံ အချက်ကို
မှတထ
် ားဖို ့
ခုချိနလ
် းံု ဝမသိသာေတာပ
့ ါဘူး။
စိက
ု ပ
် ျိုးေရး
လူအဖွ
� န
ု ထ
် တ
ု လ
် ပ
ု ်ေရးလူအဖွ
် များဆံးု အဖွဲ�ဝင်ေတွဟာ
့ ဲ�အစည်း �ှင ့် စက်မက
့ ဲ�အစည်းေတွမာှ အေရအတွကအ
လူတေမွ
ို ့ းြမူထားတဲ့ တိရ စ�ာန်ေတွသာြဖစ်ပါတယ်။ သူတဟာ
ို ့
သူတရဲ
ို ့ အ�ှ
် ခင်ေတွြဖစ်တဲ့ လူသားေတွန ဲ ့
့ ငသ
တန်းတူညမ
ီ �ှိတာ
မှနေပမယ့
်
်
သူတဟာလည်
ို ့
း
လူအဖွ
� င်ေတွပါပဲ။
့ ဲ�အစည်းရဲ ့ အဖွဲဝ
ဒီေနမှ့ ာဆိရ
ု င်
နယူးဇီလန်လေခါ်တဲ
ို ့
့ လူအဖွ
့ ဲ�အစည်းမှာ ေဆပီယန်စ် အေယာက် (၄.၅) သန်း�ှိ�ပီး သိးု ေကာင်ေရ သန်း (၅၀)
�ှိပါတယ်။
ဒီေယဘံယ
ု ျေကာက်ချက်နပတ်
ဲ ့ သက်�ပီး
ေခွးေတွဟာ
ေခွးေတွြဖစ်ပါတယ်။
ခ�င်းချက်တစ်ခေတာ
ု
�
ှ ယ်။
့ ိတ
ဟိမ
ု ေဆပီ
ို
ယန်စေတွ
်
ပထမဆံးု
အဲဒါကေတာ့
ယဉ်းပါးေအာင်လပ
ု ်လက
ို ်တဲ့
တိရ စ�ာန်ေတွြဖစ်တယ်။ အဲဒါကလည်း စိက
ု ပ
် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီး မတိင
ု ခ
် င်ကပါ။
က�မ်းကျင်သေတွ
ူ
အဲဒါဘယ်အချိနတ
် န
ု း် က တိတက
ိ ျကျ ြဖစ်သာွ းတာလဲဆတ
ုိ ာနဲ ့ ပတ်သက်�ပီး ကွလ
ဲ �ွဲ ကတယ်။ ဒါေပမယ့်
လွနခ
် ဲတ
ဲ့ စ
ှ ေပါင်
်
း
့ �
၁၅,၀၀၀
ေလာက်ကစ�ပီး
ယဉ်ပါးေအာင်ေမွးြမူထားတဲ့
ေခွးေတွ�ိှေန�ပီဆတ
ုိ ာ
လံးု ဝခိုငမ
် ာတဲအ
့ ေထာက်အထားေတွ က�န်ေတာ်တမှ
ို ့ ာ�ှိပါတယ်။ လူသားေတွန ဲ ့ ေခွးေတွပးူ ေပါင်းသွားတာ
�ှစေထာင်
်
ချီေစာရင် ေစာ�ိင
ု ပ
် ါေသးတယ်။
ေခွးေတွကို
အမဲလက
ုိ တ
် အ
ဲ့ ခါ၊
ကျူးေကျာ်ဝင်ေရာက်သေတွ
ူ
၊
သံးု ခဲ�့ ကပါတယ်။
ေတာ�ိုငး် တိရ စ�ာန်�ကီးေတွ
လူသားမျိုးဆက်ေတွ
ေကာင်းေကာင်းမွနမ
် န
ွ ်
ရန်သန
ူ တိ
ဲ့ က
ု ခ
် က
ို တ
် အ
ဲ့ ခါ
လာတဲအ
့ ခါလည်း
�ကာလာတာနဲအမ�
့
ဆက်သယ
ွ �
် င
ို ေအာင်
်
အသံးု ြပုခဲ�့ ကတယ်။
ဒီမျိုးစိတ်
�ပီးေတာ့
အချက်ေပးစနစ်အြဖစ်
၂ခုဟာ
တစ်ဦးနဲတစ်
့ ဦး
အတူတဆ
ူ ငက
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲလာခဲပ
့ ါတယ်။
လူေတွရဲ ့
စိတခ
် ံစားချက်ေတွ၊ လိအ
ု ပ်ချက်ေတွကို အလိက
ု သ
် ဆ
ိ းုံ ေခွးေတွဟာ ပိဂ
ု �ုစက
ို ခ
် ရ
ံ �ပီး အစားပိစ
ု ားရတယ်။
ဒါေ�ကာင ့် အသက်�ှငဖ
် ိအခွ
ု ့ ငအ
့် လမ်းလည်း ပိမ
ု ျားပါတယ်။ တချိနတ
် ည်းမှာပဲ သူတလိ
ို ့ ခ
ု ျင်တာေတွရေအာင်
်
း
ေခွးေတွကလည်း လူေတွကို အသံးု ချတတ်လာခဲပ
့ ါတယ်။ လူေတွ �ှင ့် ေခွးေတွ အချင်းချင်း �ှစေပါင်
၁၅,၀၀၀
ေကျာ်
ရင်း�ှးီ လာ�ကတဲအ
့ တွက်
နားလည်တယ
ွ တ
် ာလိက
ု �် ကတာဟာ
မ�ှိေတာပ
့ ါဘူး။
တစ်ဦး�ှငတ
့် စ်ဦး
နက်နက်��ိငး် �� ိငး်
တြခားဘယ်တရ
ိ စ�ာန်နမှ
ဲ ့ လူသားေတွ ခုလန
ို ားလည်တယ
ွ တ
် ာမ�မျိုး
တချို �အေြခအေနမှာဆို
ေသသွားတဲ့
ေခွးေတွကို
လူေတွလပ
ို ဲ
သ�ဂၚ်္ိုဟ်ြမုပ်��ံှ ကပါတယ်။
67
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
တခမ်းတနား
ပံု ၆။ ပထမဆံးု ေသာ အိမေ
် မွးတိရ စ�ာန်ေပေလာ။ အစ�ေရး�ိင
ု င
် ံ ေြမာက်ပိင
ု း် တွငေ
် တွ� �ှိခေ
ဲ့ သာ �ှစေ
် ပါင်း
၁၂၀၀၀
သက်တမ်း�ှိသည့်
အုတဂ
် တ
ူ စ်ခုြဖစ်သည်။
အဆိပ
ု ါအုတဂ
် တ
ူ င
ွ ်
အသက်
၅၀
အရွ ယ်
မိနး် မတစ်ဦး၏အ�ိုးစုကေ
ို တွ�ရ�ပီး သူေဘးနား
ညာဘက်အေပါ်ေထာငန
့် ားတွင ် ေခွးေပါက်ေလးတစ်ေကာင်၏
့
အ�ိုးစုကလ
ို ည်း ေတွ�ရသည်။ ထိေ
ု ခွးေပါက်ေလးကို ထိအ
ု မျိုးသမီး၏ဦးေခါင်းနဲနီ့ းေသာေနရာတွင ် ြမ�ပ်� ံှ
ထားသည်။ အမျိုးသမီး၏ ဘယ်ဖက်လက်သည် ေခွးေလး၏အေပါ်တွင ် တင်ထားသလိြု ဖစ်သည်မာှ ၎င်းတိ၏
ု့
သံေယာဇဥ်တယ
ွ တ
် ာစိတ�
် ိမ
ှ က
� ို
ေဖာ်ြပေနသကဲသ
့ ြဖစ်
ုိ ့ သည်။
သိတည်
ု့
းမဟုတ်
အြခားေသာ
ြဖစ်�င
ို ေ
် ြခ�ှိသည့် အေ�ကာင်းအရာများလည်း �ှိ�င
ို ေ
် ပသည်။ ဥပမာအားြဖင ့် ထိေ
ု ခွးေပါက်ေလးသည်
ေနာက်ဘဝသိကူ
ု ့ းရန် တမလွနတ
် ခ
ံ ါးေစာငသ
့် က
ူ ို လက်ေဆာင်ေပးရန်လည်း ြဖစ်�င
ို ေ
် ပသည်။
ေ�ှးေခတ်လအ
ူ ုပ်စတ
ု စ်စအ
ု တွငး် က အဖွဲ�ဝင်ေတွဟာ တစ်ဦးကိတ
ု စ်ဦး အတွငး် ကျကျ ထဲထဝ
ဲ င်ဝင်
သိက�မ်း�ကတယ်။
ဘဝတစ်ေလ�ာက်လးံု
အေဖာ်မဲအ
့ ထီးကျန်ြခင်း၊
ေဆွမျိုးေတွ၊
သီးသနက
့် ယ
ို ပ
် ိင
ု ခ
် ျိန ်
စတဲအ
့ ရာေတွ
တြခားအုပ်စေတွ
ု
န ဲ ့ အစာေရစာအရင်းြမစ်ေတွအတွက်
ဒါေပမယ့်
တရင်းတ�ှးီ ေတွဆ�ုံ ကတာေတွလည်း
အတူတကွအမဲလက
ို တ
် ာ၊
တိင
ု း် တပါးလူမျိုးေတွကို
�ှားပါးတဲဇ
့ ိမခ
် ပ
ံ စ�ညး် ေတွ
တိက
ု ခ
် ိုကဖ
် ို ့
အတူပးူ ေပါင်းလုပ်ေဆာင်တာကိက
ု
သူငယ်ချင်းေတွနပဲ
ဲ့
အလွန�
် ှားပါးခဲတ
့ ယ်။
ယှဉ်�ပိုင်တက
ို ခ
် က
ို ်
�ှိပါတယ်။
သူတဟာ
ို ့
ဖလှယတ
် ာ၊
ရတာေတွလည်း
အိမန
် းီ ချင်း
�ှိတယ်။
အဖွဲဝ
� င်ေတွဖလှယတ
် ာ၊
ဘာသာေရးပွဲေတာ်ေတွကျင်းပတာ၊
အတူလက်တခ
ွဲ ဲတ
့ ာေတွ
ေဆပီယန်စတ
် ရဲ
ို ့ ့
ကုနလ
် န
ွ �် ကတာပါ။
လုပ်ခတ
ဲ့ ာပဲ။
အဲဒလ
ီ ို
အေရးပါတဲအ
့ ထိမး် အမှတလ
် က�ဏာြဖစ်�ပီး
အြခားလူသားမျိုးစိတေတွ
်
အေပါ် အဆမတန် အသာစီးရေစခဲတ
် းီ ချင်းအုပ်စေတွ
ု
မာှ
့ ယ်။ တစ်ခါတစ်ရံ အိမန
ရင်း�ှးီ ခိင
ု ခ
် တ
ံ့ ဲ ့
ဆက်ဆေရး
ံ
ေတွ�ိတ
ှ ာေ�ကာင ့်
လူမျိုးစုတစ်စအ
ု ြဖစ်
အတူပးူ ေပါင်းတည်ေထာင်�က�ပီး
တူညတ
ီ ဲ့ ဘာသာစကား၊ စိတက
် းူ ယဉ်ဒ�ာရီ၊ လူမေရးသတ်
�
မတ
ှ ခ
် ျက်ေတွ�င
ှ ့် တူညတ
ီ လ
ဲ့ မ
ူ တ
� န်ဖိးု ေတွ
�ှိလာ�ကပါတယ်။
68
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
သိတိ
ု့ င
ု ေအာင်
်
အခုလို တြခားြပင်အုပ်စေတွ
ု
နဆက်
ဲ့
ဆေရးရဲ
ံ
အရးပါမ�
ကို က�န်ေတာ်တို ့အလွနအ
် က�ံ
့
အထင်မ�ကီးသငပ
့် ါဘူး။ ဒုက�အခက်အခဲေရာက်တအ
ဲ့ ချိနမ
် ာှ မျိုး�ွယစ
် တ
ု စ်ခုဟာ တလံးု တစည်းြဖစ်လာ�ပီး
အချိနအ
် ခါလိက
ု ် အတူတူ အမဲလက
ို တ
် ာ၊ တိက
ု ပ
် ဲဝ
ွ င်တာ၊ စားေသာက်ပဲက
ွ ျင်းပတာေတွ ြပုလုပ်�ကသည်
တိင
ု ေအာင်
်
မျိုး�ွယစ
် ထ
ု က
ဲ လူအများစုဟာ သူတရဲ
ို ့ အချိ
်
ေတာ်များများကို အုပ်စင
ု ယ်ေတွအြဖစ်သာ
့ နေတာ်
ေနထိင
ု ခ
် �ဲ့ ကပါတယ်။ ကုနသ
် ယ
ွ မ
် ြ� ပု�ကတယ်ဆတ
ုိ ာကလည်း အထူးပစ�ညး် ေတွြဖစ်တဲ့ ပင်လယ်ခ�ုခေတွ
ွံ
၊
ပယင်းေကျာက်ေတွ
�ှင ့်
ဆိးု ေဆးမ�န ် ့ ေတွပဲြဖစ်တယ်။
အေြခခံအစားအစာေတွြဖစ်တဲ့
အသားေတွ၊
သစ်သးီ ေတွကို လူေတွ ကုနသ
် ယ
ွ ခ
် တ
ဲ့ ာမျိုး၊ လူအုပ်စတ
ု စ်ခုဟာ တြခားအုပ်စတ
ု စ်ခုကေန တင်သင
ွ း် တဲ့
စားစရာေတွကပ
ို ဲမခ
ီှ ခ
ို ဲတ
့ ာမျိုး
ဘာအေထာက်အထားမှ
လူမ�
� င
ို င
် ေရးဆိ
ံ
င
ု ရ
် ာဆက်�ယ
ွ မ
် ေတွ
�
ဟာလည်း
တစ်စဟ
ု ာ
ြပတ်ေတာင်းြပတ်ေတာင်းပဲ
�မဲြမံခင
ို မ
် ာတဲ�
့ င
ို င
် ေတာ်
ံ
ပံ�ု ကမ်းတစ်ခု
ေတွ�ဆ�ုံ ကတဲေနရာ
့
ေတွ�ိှေပမယ့်
အုပ်စတ
ု စ်စမ
ု ာှ ေနတဲ့
မေတွ�ရပါဘူး။
ြဖစ်မလာခဲသ
့ လို
�မဲြမံတလ
ဲ့ မ
ူ အ
� ဖွဲ�အစည်းေတွ၊
သာမန်လတ
ူ စ်ေယာက်ဟာ
သူတအချင်
ို ့
းချင်းရဲ ့
�ှိခတ
ဲ့ ယ်။
စုေပါင်းလူမျိုးစု
သူတေတွ
ို ့
ရာသီအလိက
ု ်
ခိင
ု မ
် ာတဲ�့ မို � ြပေတွ
ြဖစ်မလာခဲပ
့ ါဘူး။
လေပါင်းများစွာ�ကာေအာင်
အြခားအုပ်စက
ု
လူတစ်ေယာက်ကို မြမင်ရ၊ မ�ကားရဘဲ ေနထိင
ု ခ
် ဲတ
ို ပ
် ါတယ်။ ဘဝတစ်ေလ�ာက်လးံု မှာလည်း
့ ာမျိုးြဖစ်�င
ေထာင်ဂဏန်းထက်မပိတ
ု ဲ့ လူတချို �ကပ
ို ဲ ေတွ�ဆခ
ု ံ ဲဖ
် ရဲ
ို ့ ့ လူဦးေရဟာ ကျယ်ေြပာလှတဲ့
့ းူ မှာပါ။ ေဆပီယန်စတ
နယ်ေြမထဲမာှ ပါးပါးေလးပဲ ြပနက
် ့ ျဲေနခဲတ
ု ပ
် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးမတိင
ု မ
် က
ီ တစ်ကမ�ာလံးု မှာ�ှိတဲ့
့ ယ်။ စိက
လူဦးေရဟာ ဒီေနေခတ်
ကိင
ု �
် ု ိ�မို �လဦ
ူ းေရထက် နည်းပါးပါတယ်။
့
ေဆပီယန်စအ
် ုပ်စု အများစုဟာ တစ်ေနရာကေန တစ်ေနရာကို အစားအစာ�ှာေဖွသာွ းလာရင်း
အသက်�ှငေနထိ
်
င
ု ခ
် �ဲ့ ကတယ်။
သူတရ
ို ဲ ့ ေ���ေြပာင်းမ�ဟာလည်း
ရာသီဥတုေြပာင်းလဲမ၊�
တိရ စ�ာန်ေတွ
ေရွ �လျားအေြခချမ�၊ အပင်ေတွရဲသီ
ံ က်ဝန်းေတွအေပါ် မူတည်ခတ
ဲ့ ယ်။ �ပီးေတာလ
ို ီတာ
့ း�ှစ
့ ည်း စတုရန်းကီလမ
ဒါဇင်နချီ
ဲ ့ ကေန
ရာနဲချီ
့ သည်အထိ
ကျယ်ဝန်းတဲ့
သူတကျက်
ို ့
စားေန�က
ကိယ
ု ပ
် ိင
ု န
် ယ်ေြမအတွငး် မှာပဲ
ေ�ှ �ေနာက်အြပန်အလှနသ
် ာွ းလာ ေနထိင
ု ခ
် ဲ�့ ကတယ်။
တစ်ခါတစ်ရံမာှ ေတာ့
လူအုပ်စအ
ု ချိ�ဟာ
နယ်ေြမသစ်ေတွ �ှာေဖွ�ကတယ်။
လူဦးေရးထူထပ်မ�
သူတကျက်
ို ့
စားေန�က
ေနရာကေနခွထ
ဲ က
ွ �် ပီး
ဒါကလည်း သဘာဝေဘးအ��ရာယ်ေတွ၊ အ�ကမ်းဖက်မပ
� ဋိပက�ေတွ၊
လွနက
် တ
ဲ ာေတွ
ဒါမှမဟုတ်
တန်ခးို ဩဇာ�ကီးမားတဲ့
ေခါင်းေဆာင်တစ်ဦးရဲ ့
ဦးေဆာင်ဦးရွ က်ြပုမ� စတဲ့ တစ်ခခ
ု ေ�ကာင
ု
့် ြဖစ်တတ်ပါတယ်။ အဲဒလ
ီ ို လှညလ
့် ည်သာွ းလာခဲြ့ ခင်းကပဲ
လူသားေတွကမ�ာတစ်ဝန်းလံးု ကို
နယ်ပယ်ချဲ�ထင
ွ ေစတဲ
်
့
�ှာေဖွစားေသာက်သအ
ူ ုပ်စတ
ု စ်စဟ
ု ာ
ခွထ
ဲ က
ွ သ
် ာွ းတဲအ
့ ုပ်စက
ု လည်း
ေမာင်း�ှငအ
် ားပဲ
အ�ှစေလးဆယ်
်
ြပည့တ
် င
ို း်
ကီလမ
ို ီတာတစ်ရာေဝးတဲ့
ြဖစ်ပါေတာတ
့ ယ်။
တစ်�ကိမခ
် ထ
ွဲ က
ွ �် ပီး
အေ�ှ �ဘက်အရပ်က
69
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
နယ်ေြမသစ်မာှ
ေ���ေြပာင်းအေြခချတယ်ဆရ
ုိ င် �ှစေပါင်
်
းတစ်ေသာင်းအတွငး် အေ�ှ �အာဖရိကေဒသ ကေန တ�ုတအ
် ထိ
လူသားေတွ ဖံုးလ�မး် ပျံ� �ှသွ
ံ ့ ားမှာြဖစ်ပါတယ်။
အချိုေသာ
�
�ခင်းချက်အေြခအေနေတွမာှ ေတာ့
အလွနေပါ�ကယ်
်
ဝေနတယ်ဆရ
ုိ င်
လူအုပ်စေတွ
ု
ဟာ
တည်�မဲတစ
ဲ့ ခန်းေတွတည်ေဆာက်�ပီး
အတည်တကျ
အစားအေသာက်ေတွကို
အေြခာက်လန
ှ း် တာ၊
နည်းပညာေတွေ�ကာငလ
့် ည်း
အစားအေသာက်အရင်းြမစ်ေတွ
ရာသီအလိက
ု ေနထိ
်
င
ု အ
် ေြခချရာကေန
အေြခချေနထိင
ု တ
် အ
ဲ့ ထိ
မီးကင်ကျပ်တက
ို တ
် ာ၊
ေနရာတစ်ခုတည်းမှာ
အချိန�် ကာြမငစ
့် ာွ
ြဖစ်လာခဲတ
့ ယ်။
အေအးခံတာ
စတဲ့
ေနထိင
ု လ
် ရလာခဲ
ို ့
တ
့ ယ်။
အေရးပါဆံးု အေနနဲ ့ ပင်လယ်စာေတွ၊ ေရသတ�ဝါေတွ ေပါများတဲ့ ပင်လယ်၊ ြမစ်ကမ်းေတွတစ်ေလ�ာက်မာှ
တံငါရွ ာေတွကို
လူေတွ
အတည်တကျအေြခစိက
ု ်
တည်ေထာင်ခ�ဲ့ ကတာပါပဲ။
ဒါဟာ
စိက
ု ပ
် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးမြဖစ်ခင်ထက် �ှစေပါင်
်
းများစွာေစာ�ပီး သမိင
ု း် မှာ ပထမဆံးု အ�ကိမ် လူသားေတွ
အတည်အကျ အေြခချေနထိင
ု တ
် ာပဲ ြဖစ်တယ်။ အင်ဒနို းီ �ှားက�န်းေတွရဲ ့ ကမ်း�ိုးတန်းတစ်ေလ�ာက်မာှ
တံငါရွ ာေတွ လွနခ
် ဲတ
ဲ့ င
ို ပ
် ါတယ်။ ဒီအရာေတွဟာ
့ ဲ့ �ှစ်ေပါင်း ၄၅,၀၀၀ ေလာက်အထိေစာ�ပီး ေပါ်ေပါက်ခ�
ေဆပီယန်စေတွ
်
ရဲ ့
ပထမဆံးု
ပင်လယ်ကးူ စီမံကန
ိ း် ြဖစ်တဲ့
ဩစေတးလျတိက
ု က
် ို
နယ်ပယ်ချဲ�ထင
ွ ်
သွားေရာက်ြခင်းရဲ အစတည်
ရာ ြဖစ်ခ�
ဲ့ င
ို ပ
် ါတယ်။
့
***
ေဆပီယန်စေတွ
်
ဟာ
သူတေနထိ
ို ့
င
ု ရ
် ာ
ေဒသေတာ်ေတာ်များများမှာ
အခွငသ
့် ာရင်သာသလို
အဆင်ေြပေအာင် �ှာေဖွစားေသာက်ခ�ဲ့ ကတယ်။ သူတဟာ
ို ့
ြခေတွကလ
ို စ
ု ားတယ်၊ ဘယ်ရီသးီ ေတွခးူ တယ်၊
အြမစ်ေတွတးူ စားတယ်၊
အေမ �း�ှညဆ
် င်�ကီးေတွကို
ယုနေတွ
်
ကေြခရာခံ
ို
လက
ို တ
် ယ်။
ကိအ
ု မဲလက
ို ြ် ခင်း
ဒါအြပင်
့
စတဲအ
့ ရာေတွ�င
ှ ့်
အေမရိကန်ေြပာင်ေတွ
�ှငသ
် န်ခ�ဲ့ ကတယ်။
�ှင ့်
ဒါေပမယ့်
လူေတွ�ကားမှာ ေပါ် ြပူလာြဖစ်တဲ့ အမဲလက
ို လ
် သ
ူ ား ပံရ
ု ိပ်မျိုးမဟုတဘ
် ဲ ေဆပီယန်စေတွ
်
အစားအစာရဖို ့
အဓိကလုပ်ေဆာင်ရတာက အစာ�ှာေဖွတာပဲ ြဖစ်ပါတယ်။ �ပီးေတာလ
ို ီ
့ ည်း အစာ�ှာေဖွြခင်းကေန ကယ်လရ
အများစုကို ရ�ှိ�ပီး တြခားကုန�် ကမ်းေတွြဖစ်တဲ့ မီးခတ်ေကျာက်ေတွ၊ သစ်သား �ှင ့် ဝါးေတွကလ
ုိ ည်း
ရပါတယ်။
ေဆပီယန်စတ
် ဟာ
ို ့
အစားအစာ�ှင ့် အြခားပစ�ညး် ေတွပဲ �ှာေဖွစေဆာင်
ု
းခဲ�့ ကတာ မဟုတပ
် ါဘူး။
အသိပညာဗဟုသတ
ု ေတွကလ
ုိ ည်း
�ှာေဖွစေဆာင်
ု
းခဲ�့ ကပါတယ်။
သူတကျက်
ို ့
စားတဲန
့ ယ်ေြမအေသးစိတက
် ို
စိတထ
် မ
ဲ ာှ
အသက်�ှငသ
် န်ဖိအတွ
ု့
က်
အလွတရ
် ထားဖိလိ
ု့ တ
ု ယ်။
�ပီးေတာ့
ေနစဉ်အစာ�ှ
ာေဖွရာတဲအ
့ ခါမှာ အထိေရာက်ဆးုံ ြဖစ်ဖိအတွ
ု့
က် အပင်တစ်ပင်ချင်းစီရဲ �ှ
် န်�ကီးထွားတဲပ
့ ံစ
ု ၊ံ
့
့ ငသ
တိရ စ�ာန်တစ်ေကာင်းချင်းစီရဲ ့ အေလ့အထ
စတဲအ
့ ရာေတွကလ
ို ည်း
သူတအ
ို ့ ေနနဲ ့ သိထားဖိလိ
ု့ တ
ု ယ်။
70
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ဘယ်အစားအစာက
လူကအ
ို ာဟာရြဖစ်ေစ�ပီး
တြခားဘယ်အရာေတွကို
ဘယ်အရာကေတာ့
ေနမေကာင်းြဖစ်ေစတယ်။
ေဆးအြဖစ်ဘယ်လသ
ို းုံ ရတယ်ဆတ
ုိ ာေတွ
သိထားဖို ့
လိပ
ု ါတယ်။
ရာသီေတွေရွ �လျားေြပာင်းလဲတာ၊ ဘယ့ေ�ှ
် �ေြပးလက�ဏာေတွက မိးု �ကိုးမုနတ
် င
ို း် ေတွ၊ မိးု ေခါင်ြခင်းေတွကို
သတိေပးေနတယ်ဆတ
ုိ ာေတွ
သိထားဖိလိ
ု့ ပ
ု ါတယ်။
သူတကျက်
ို ့
စားတဲန
့ ယ်ေြမက
�ှိ�ိှသမ�ေသာ
ြမစ်ေချာင်းေတွ၊ သစ်�ကားပင်ေတွ၊ ဝက်ဝံဂေတွ
ူ
၊ မီးသငေကျာက်
့်
ေတွ�ိတ
ှ ေနရာ
ဲ့
စသည်ြဖင ့် အားလံးု ကို
သိထားရပါတယ်။
ေကျာက်ဓားတစ်ခု
ဘယ်လလ
ို ပ
ု ်ရတယ်၊
ေစာင်ကို
ဘယ်လဖ
ို ာရမယ်၊
ယုနေထာင်
်
ေချာက်တစ်ခု ဘယ်လဆ
ို င်ရတယ်၊ ေြမ�ပိုတာ၊ ေ�မကိက
ု ခ
် ံရတာ �ှင ့် ဗိုကဆ
် ာေနတဲြ့ ခေသင်္စ
့ တဲ့
အရာေတွကို
ဘယ်လရ
ို င်ဆင
ုိ ရ
် မယ်ဆတ
ုိ ာ
အေယာက်တင
ုိ း် က
သိနားလည်ထားရပါတယ်။
အခုလမ
ို ျားေြမာင်လတ
ှ ဲ့ တတ်က�မ်းစရာအမျိုးမျိုးကို ပိင
ု �
် င
ို ဖ
် ိုဆိ
ု ာ �ှစေပါင်
်
းများစွာ တပည့ခ
် ံသင်ယဖ
ူ ိ၊ု ့
့ တ
ေလ့ကျငဖ
့် ိ ု ့
လိအ
ု ပ်ပါတယ်။
ေ�ှးေခတ်
သာမန်�ှာေဖွစားေသာက်သတ
ူ စ်ေယာက်ဟာ
မီးသငေကျာက်
့်
တစ်ခုကို မိနစ်ပိင
ု း် အတွငး် လှထ
ံ ပ
ိ ်တစ်ခအ
ု ြဖစ် ေြပာင်းလဲပစ်�င
ို တ
် ယ်။ သူတလု
ို ့ ပ်သလိမ
ု ျိုး
က�န်ေတာ်တို ့ လုပ်�ကည့ေတာ
်
ု ကျပန်းမကျနဲ ့ သနားစရာပဲြဖစ်ေနပါတယ်။ က�န်ေတာ်တအများစု
ို ့
မာှ
့ ပံမ
အလ�ာအေ�ကာသဘာဝကို
မီးခတ်ေကျာက်�င
ှ ေချာ်
့်
ေကျာက်နက်ေတွရဲ ့
ေကာင်းေကာင်းနားလည်တဲ့
ဗဟုသတ
ု မ�ှိဘးူ ။။ ဒါအြပင်
အဲဒအ
ီ ရာေတွကို တိတက
ိ ျကျ လိသ
ု လိထ
ု ထ
ု င
ွ း် တဲ့ လက်သမားစွမး် ရည်လည်း
့
မ�ှိ�ကဘူး။
ေနာက်တစ်နည်းနဲေြပာရရင်
့
အနာဂတ်မျိုးဆက်
အများစု�င
ှ �
့် င
ိ� း် ယှဉ်တဲအ
့ ခါ
သာမန်�ှာေဖွစားေသာက်သတ
ူ စ်ေယာက်မာှ သူေနထိင
ု ရ
် ာပတ်ဝန်းကျင်နပတ်
ဲ ့ သက်�ပီး ပိမ
ု န
ို က်နက
ဲ ျယ်ြပနတ
် ့ ဲ့
ဗဟုသတ
ု အမျိုးမျိုး
�ှိတယ်ဆတ
ုိ ာပါပဲ။
အသက်�ှငသ
် န်ဖိအတွ
ု့
က်
တစ်ေယာက်၊
ဒီေနေခတ်
ြဖစ်တဲ့
့
စက်မေခတ်
�
လအသိ
ူ့
င
ု း် အဝိင
ု း် အများစုဟာ
သဘာဝကမ�ာ�ကီးအေ�ကာင်းကို
အာမခံကမ
ု ဏ
� ေအးဂျင
ီ
တ
့် စ်ေယာက်၊
သိဖိမလိ
ု့ ဘ
ု းူ ။
ကွနပ
် ျူတာအင်ဂျင်နယ
ီ ာ
သမိင
ု း် ဆရာတစ်ေယာက်၊
စက်�ု ံအလုပ်သမား
တစ်ေယာက်.. စတဲလ
့ တ
ူ စ်ေယာက်အေနနဲ ့ ဘဝမှာ�ှငသ
် န်ရပ်တည်ဖိအတွ
ု့
က် ဘာေတွသန
ိ ားလည်ထားဖို ့
လိအ
ု ပ်ပါသလဲ။ ကိယ
ု က
် ျင်လည်ရတဲ့ ဒီကျဉ်းေြမာင်းတဲန
့ ယ်ပယ်ေလး�ှငပ
့် တ်သက်�ပီး က�မ်းက�မ်းကျင်ကျင်
သိထားဖိပဲ
ု့
လိတ
ု ယ်။
အလွနတ
် ရာ
အမျိုးမျိုး�ှငပ
့် တ်သက်လာရင်ေတာ့
ယံ�ု ကည်အားကိးု ရပါတယ်။
အကနအ
် ့ သတ်�ိတ
ှ ယ်။
အဆမတန်
များေြမာင်ကျယ်ေြပာလှတဲ့
တြခားေသာက�မ်းကျင်သေတွ
ူ
ရဲ ့
သူတရဲ
ို ့ ့ က�မ်းကျင်မဆ
� တ
ုိ ာလည်း
ဒီေနေခတ်
လေတွ
ူ
ရဲ ့
့
သာလွနပ
် ါတယ်။
ေ�ှးေခတ်�ှာေဖွစားေသာက်သေတွ
ူ
ဟာ
သမိင
ု း် မှာ
အကူအညီကပ
ို ဲ
မျက်စိမိတ
ှ ်
သူတကျင်
ို ့
လည်တန
ဲ့ ယ်ပယ်အတွငး် မှာပဲ
စုေပါင်းအသိပပညာဟာ
ဒါေပမယ့လ
် ည်း
လူဘဝရဲ
လိ
ု ပ်ချက်
့ အ
့
ေ�ှးေခတ်လအ
ူ ုပ်စေတွ
ု
ထက်
တစ်ဦးချင်းအဆငမ
့် ာှ ဆိရ
ု င်ေတာ့
ဗဟုသတ
ု အများဆံးု �ှငက
့် �မ်းကျင်မအ
� �ှိဆးုံ
လူသားေတွြဖစ်�ကပါတယ်။
71
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
�ှာေဖွစားေသာက်တေခတ်
ဲ့
ေနာက်ပိင
ု း် မှာ ေဆပီယန်စတ
် ရဲ
ို ့ ့ ဦးေ�ှာက်အရွ ယအ
် စား အမှနတ
် ကယ်ပဲ
ေသးငယ်လာတယ်ဆတ
ုိ ဲ့ အေထာက်အထားအချို �ကေတွ
ုိ
�ရပါတယ်။ အဲဒေခတ်
ီ
မာှ အသက်�ှငသ
် န်ဖိအတွ
ု့
က်
လူတင
ို း် မှာ စူပါစိတစ
် မ
ွ း် အားေတွ�ိဖ
ှ ို ့ လိအ
ု ပ်ခတ
ဲ့ ယ်။ စိက
ု ပ
် ျိုးေရး�ှငစ
့် က်မထ
� တ
ု လ
် ပ
ု ်မေတွ
�
�ိှလာတဲအ
့ ခါ
လူေတွဟာ
အသက်�ှငက
် ျန်ဖိအတွ
ု့
က်
တြခားသူေတွရဲ ့
က�မ်းကျင်မအ
� ေပါ်
အရင်ကထက်ပိ�ု ပီး
မှခ
ီ လ
ို ာ�ကတယ်။ အဲဒါေ�ကာင ့် ‘တံးု အ�ပီးဉာဏ်မ�ှိသေတွ
ူ
အတွက် ေနရာသစ်ေတွ (niches for imbeciles)’
ပွငလ
့် ာခဲတ
့ ယ်။ လူတစ်ေယာက်အေနနဲ ့ �ိုး�ိုးေရထမ်းသမား ဒါမှမဟုတ် �ိုး�ိုးစက်�ု ံအလုပ်သမားအြဖစ်
လုပ်ကင
ို �
် ှငသ
် န်�ပီး ဘာစွမး် ရည်ထးူ ြခားမ�မမ
ှ �ှိတဲ့ သူရဲ့ မျိ့ ုး�ိုးဗီဇကို ေနာက်မျိုးဆက်တစ်ဆက်တစ်ခုကို
လက်ဆငက
့် မ်းေပးလို ရလာပါတယ်
။
့
�ှာေဖွစားေသာက်သေတွ
ူ
ဟာ
ြပင်ပကမ�ာပတ်ဝန်းကျင်မာှ �ှိတဲ့
သတ�ဝါေတွ၊
အပင်ေတွ၊
အရာဝတ�ုေတွကို �ှ�ှ
ံ ့ စပ်
ံ ့ စပ် သိ�ု ံတင်မက အတွငး် ကမ�ာြဖစ်တဲ့ သူတရဲ
ို ့ ကိ
ု ခ
် ��ာ၊ စိတအ
် ာ�ံုခစ
ံ ားမ�ေတွ
့ ယ
စတဲအ
့ ရာေတွကပ
ို ါ ပိင
ု �
် င
ို စ
် ာွ သိထားရပါတယ်။ သူတဟာ
ို ့
ြမက်ေတာထဲမာှ နည်းနည်းေလး လ�ပ်သာွ းတာကို
နားေထာင်�ပီး
အဲဒေနရာမှ
ီ
ာ
ေ�မ�ှိမ�ှိသ�
ိ င
ို တ
် ယ်။
အပင်တစ်ပင်ရဲ ့ သစ်ရွကေတွ
်
ကို
ေသချာဆန်းစစ်
�ှာေဖွ�င
ို �် ကတယ်။ နည်းနည်းေလး
ကိင
ု �် ကည့�
် ု ံန ဲ ့ အဲဒအ
ီ ပင်က အသီးေတွ၊ ပျားအံုေတွ၊ ငှကသ
် က
ုိ ေတွ
်
အားစိက
ု �
် ု ံန ဲ ့ ေတာထဲမာှ အသံမထွကေအာင်
်
သွားလာ�ိင
ု �် က�ပီး ေတာထဲမာှ အြမန်ဆးုံ နဲအထိ
ေရာက်ဆးုံ
့
ဘယ်လထ
ို င
ို ရ
် မယ်၊ လမ်းေလ�ာက်ရမယ်၊ ေြပးလ�ားရမယ်ဆတ
ုိ ာ သိ�ကတယ်။ သူတရဲ
ို ့ ကိ
ု ခ
် ��ာဟာလည်း
့ ယ
ပံစ
ု အ
ံ ေနထားမျိုးမျိုးနဲ ့ မနားတမ်းလ�ပ်�ှားရတာေ�ကာင ့်
မာရသွနအ
် ေြပးသမားေတွလို
�ကံ့ခင
ို သ
် န်စမ
ွ း်
ခဲ�့ ကတယ်။ ဒီေနေခတ်
လေတွ
ူ
�ှစေပါင်
်
းများစွာ ေယာဂကျငတ
့် ာ၊ ထိက
ု ခ
် ျိကျငတ
့် ာကို လုပ်သည့တ
် င
ို ေအာင်
်
့
ေ�ှးေခတ်လေတွ
ူ
က က�မ်းကျင်သက
ွ လ
် က်စာွ ခ��ာကိယ
ု လ
် ပ
� ်�ှား�ိင
ု မ
် မ
� ျိုး မလုပ်�င
ို �် ကပါဘူး။
***
အမဲလက
ို �
် ှာေဖွစားေသာက်သေတွ
ူ
ရဲ ့ ဘဝေနမ�ပံစ
ု ဟ
ံ ာ တစ်ေနရာ�ှငတ
့် စ်ေနရာ၊ တစ်ရာသီ�င
ှ တ
့် စ်ရာသီ
မတူဘဲ အလွနက
် ြွဲ ပားြခားနားပါတယ်။ ဒါေပမယ့် ဒီအမဲလက
ို �
် ှာေဖွစားေသာက်သအ
ူ ားလံးု ကို ြခံု�ကည့မ
် ယ်
ဆိရ
ု င် သူတရဲ
ို ့ ေြခရာ
ေနာက်လက
ို လ
် ာတဲ့ ေနာင်လသ
ူ ားမျိုးဆက်ေတွြဖစ်တဲ့ စိက
ု ပ
် ျိုးေရးလယ်သမားေတွ၊
့
သိးု ထိနး် သမေတွ၊ အလုပ်�ကမ်းသမားေတွ၊ �ံုးစာေရးေတွထက်သာ�ပီး အမှနတ
် ကယ် သက်သာြပည့စ
် ံတ
ု ဲ့
လူေနမ�ပံစ
ု က
ံ ို စံစားခဲ�့ ကတယ်လို သတ်
မတ
ှ လ
် ရပါတယ်
ို ့
။
့
ဒီေနေခတ်
ေပါ�ကယ်ဝပါတယ်ဆတ
ုိ ဲ့ လူအဖွ
့
့ ဲ�အစည်းမှာ လူေတွ တစ်ပတ်ကို နာရီ ၄၀ ကေန ၄၅ အထိ
အလုပ်လပ
ု ်ရတယ်။
အလုပ်လပ
ု ်�ကရတယ်။
ဖွံ� �ဖိုးဆဲ�င
ို င
် ေတွ
ံ
မာှ
ဒီေနေခတ်
့
တစ်ပတ်မာှ
နာရီ
၆၀
ကေန
အမဲလက
ို �
် ှာေဖွစားေသာက်သေတွ
ူ
ဟာ
၈၀
အထိေတာင်
ကလဟာရီသက
ဲ ��ာရလို
အလွနတ
် ရာ�ကမ်းတမ်း ခက်ခတ
ဲ ေဒသ
ဲ့
ေတွမာှ ေန�ကေပမယ့လ
် ည်း တစ်ပတ်မာှ ပျမ်းမ� ၃၅ မှ ၄၅
72
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
နာရီအထိပဲ
အလုပ်လပ
ု ်�ကတယ်။
သူတဟာ
ို ့
သံးု ရက်တစ်�ကိမ်ပဲ
အမဲလက
ို ထ
် က
ွ �် ကတယ်။
ေနစဉ်အစာ�ှ
ာေဖွစေဆာင်
ု
းမ�က ၃နာရီကေန ၆နာရီပဲ �ကာတယ်။ သာမန်အချိနေတွ
်
မာှ အဲဒအ
ီ ချိနပ
် မာဏက
့
အုပ်စတ
ု စ်ခုလးံု ကို ေက�းေမွးဖိလံ
ု ့ ေလာက်
ု
ပါတယ်။ ြဖစ်�င
ို တ
် ာက ေ�ှးေခတ်�ှာေဖွစားေသာက်သေတွ
ူ
ဟာ
ကလဟာရီသက
ဲ ��ာရထက်
အစားအစာေတွရဖိ၊ု ့
ပိမ
ု ေြမဩဇာြဖစ်
ို
ထန
ွ း် တဲ့
ကုန�် ကမ်းပစ�ညး် ေတွရဖို ့
�ှာေဖွစားေသာက်သေတွ
ူ
ဟာ
ေဆးစရာပန်းကန်ေတွမ�ှိ၊
ေဒသေတွမာှ
ဒီထ
် ည်းနည်းပဲ
့ က်အချိနန
အိမ်မက
� စ
ိ အ
� နည်းငယ်ပဲ
ဖုနစ
် ပ
ု ်စရာ
ေနထိင
ု ခ
် ဲ�့ ကတယ်ဆေတာ
ုိ
့
�ကာခဲမ
့ ာှ ပါ။
ဒါတင်မက
လုပ်ကင
ို ရ
် ပါတယ်။
ေကာ်ေဇာေတွလည်းမ�ှိ၊
အေရာင်တင်စရာ
သူတမှ
ို ့ ာ
�ကမ်းခင်းေတွမ�ှိ၊
ကေလးအ�ှးီ ေတွလည်းလဲစရာ မလိသ
ု လို ေဆာင်စရာေဘလ်ေတွလည်း မ�ှိပါဘူး။
စိက
ု ပ
် ျိုးေရး
စီးပွားေရးက
�ှင ့်
စက်မက
� န
ု ထ
် တ
ု လ
် ပ
ု ်ေရး
လူသားေတွကို
စီးပွားေရးေတွထက်
ပိစ
ု ိတဝ
် င်စားစရာေကာင်းတဲဘ
့ ဝကို
�ှာေဖွစားေသာက်သေတွ
ူ
ရဲ ့
ေပးပါတယ်။
ဒီေနေခတ်
မာှ
့
တ�ုတစ
် က်�ု ံအလုပ်သမတစ်ေယာက်ဟာ မနက် ၇ နာရီဝန်းကျင် အိမ်ကထွကတ
် ယ်။ ညစ်ပတ်ေနတဲ့
လမ်းေတွကြို ဖတ်�ပီး
စက်�ု ံကအ
ို ေရာက်သာွ းတယ်။
�ပီးရင်
ကိင
ု ေနကျစက်
်
ကို
ကိင
ု ေနကျပံ
်
စ
ု အ
ံ တိင
ု း်
တစ်ေန�ပီ
နာရီ�ကာ လူကထ
ို ထ
ံု င
ို း် သွားမတတ် လုပ်ကင
ို တ
် ယ်။ �ပီးေတာ့ ညေန ၇နာရီဝန်းကျင်မာှ
့ းတစ်ေန ၁ဝ
့
အိမြ် ပန်�ပီး
ပန်းကန်ေတွေဆးေ�ကာ၊
အဝတ်ေလ�ာ်ရတယ်။
တ�ုတလ
် မ
ူ ျိုး�ှာေဖွစားေသာက်သတ
ူ စ်ေယာက်ဟာ
မနက်၈နာရီဝန်းကျင်မာှ
အိမမ
် ထ
ှ က
ွ မ
် ယ်။
လှညလ
့် ည်သာွ းလာ�ပီး
မ�ေတွ
ိ
�ှာမယ်၊
လွနခ
် ေသာ�ှ
ဲ့
စေပါင်
်
း
၃၀,၀၀၀
အေပါင်းအေဖာ်ေတွကို
အနီးဝန်းကျင်က
ေတာအုပ်ေတွ၊
ကေတာ့
စခန်းမှာထားခဲ�့ ပီး
ြမက်ခင်းလွငြ် ပင်ေတွမာှ
စားေသာက်လရတဲ
ို ့ အ
့ ြမစ်ေတွတးူ မယ်၊
ဖားေတွဖမ်းမယ်။
တစ်ခါတစ်ေလ ကျားေတွနေဝး
ဲ ့ ေဝး ထွကေြပးရတာ
်
ေတွ ြပုလုပ်ခဲ�့ ကမှာပါ။ မွနး် လွခ
ဲ ျိနအ
် ေစာပိင
ု း် မှာေတာ့
ေနလည်
စာလုပ်ဖို ့
့
ပံြု ပင်ေတွေြပာဖိ၊ု ့
စခန်းသိြပန်
ု ့ ေရာက်လာ�ကတယ်။
ကေလးငယ်ေတွနေဆာ
ဲ့
က
့ စား�ပီး
အချိနေတွ
်
အများ�ကီးရပါတယ်။
ဒါမှမဟုတ်
အဲဒအ
ီ ချိနမ
် ာှ
သူတေတွ
ို ့
အတင်းေြပာဖိ၊ု ့
သူငယ်ချင်းေတွနအတူ
ဲ့
အချိနေတွ
်
ြဖုန်းဖို ့
ဒါေပမယ့လ
် ည်း တစ်ခါတစ်ေလ သူတေတွ
ို ့
ကျားစာြဖစ်သာွ းတာတို ့
ေ�မကိက
ု ခ
် ရ
ံ တာတိလည်
ု့
း
�ှိပါတယ်။
တစ်ဖက်မာှ ေတာ့
သူတအ
ို ့ ေနနဲ ့
မေတာ်တဆယဉ်တိက
ု မ
် ေတွ
�
၊ စက်�ု ံေတွရဲညစ်
့ ညမ်းမ�ေတွ မ�ကံုရဘူးေပါ။့
ေနရာေဒသေတာ်ေတာ်များများ�ှင ့်
အချိနရ
် ာသီေတာ်ေတာ်များများမှာ
�ှာေဖွစားေသာက်ြခင်းက
အေကာင်းဆံးု ေသာအာဟာရကို ေပးစွမ်းပါတယ်။ အဲဒအ
ီ ချက်ဟာ အံဩ
့ စရာ မဟုတပ
် ါဘူး။ အဲဒါဟာ
လူသားေတွရဲ ့ စားေသာက်မပ
� ံစ
ု ြံ ဖစ်ေနတာ �ှစေပါင်
်
းရာေထာင်ချီ�ကာေန�ပီြဖစ်�ပီး လူခ��
ု က
် လည်း
့ ာကိယ
အဲဒါနဲ ့ ေကာင်းေကာင်းအသားကျေနပါ�ပီ။
�ုပ်�ကင်းအြဖစ်ကျန်ခဲတ
့ ဲ့
ေကျာ�ိုးအေထာက်အထားေတွက
��နြ် ပေနတာေတာ့ ေ�ှးေခတ်�ှာေဖွစားေသာက်သေတွ
ူ
ဟာ အာဟာရချို �တြဲ့ ခင်း၊ ငတ်မတ
ွ ေခါင်
်
းပါးြခင်း
73
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
စတာေတွ
ခံစားရ�ိင
ု ေြခနည်
်
းပါတယ်။
ဒါတင်မက
သူတရဲ
ို ့ ေနာင်
လာေနာက်သားေတွြဖစ်တဲ့
့
စိက
ု ပ
် ျိုးေရးလယ်သမားေတွထက် အများအားြဖင ့် ပိအ
ု ရပ်�ှည၊် ပိက
ု ျန်းမာ�ကတယ်။
အမဲလက
ို �
် ှာေဖွ
စားေသာက်သေခတ်
ူ
က ပျမ်းမ�လူသက်
တမ်းဟာ �ှစ် ၃၀၊ ၄၀ ပဲ�ိှေပမယ့လ
် ည်း အဲဒလ
ီ ြို ဖစ်ရတာက
့
အများစုဟာ ကေလးဘဝမှာေသဆံးု မ� အလွနမ
် ျားတာေ�ကာင ့် ြဖစ်ပါတယ်။ လူဘဝရဲ
အ��
့ ရာယ်များတဲ့
့
ကနဦး�ှစေတွ
်
ကို ေကျာ်လန
ွ �
် င
ို တ
် ဲ့ ကေလးငယ်ေတွဟာ အသက် ၆ဝအရွ ယအ
် ထိ အသက်�ှင�
် င
ို တ
် ဲ့
ေကာင်းမွနတ
် အ
ဲ့ ခွငလ
့် မ်းေတွ �ှိပါတယ်။ တချို �ဆုိ အသက် ၈၀ အထိ အသက်�ှငခ
် �ဲ့ ကတယ်။ ဒီေနေခတ်
့
�ှာေဖွစားေသာက်သေတွ
ူ
အ�ကားမှာ
အသက်
၄၅�ှစ�
် ိ ှတ ဲ ့
အမျိုးသမီးတစ်ေယာက်ဟာ
ေနာက်ထပ်
၂၅�ှစေလာက်
်
အသက်�ှငဖ
် ိေမ�ာ်
ု့
လင�
့် င
ို �် ပီး သူတရဲ
ို ့ ့ လူဦးေရ ၅ ရာခိင
ု �
် န� း် ကေန ၈ ရာခိင
ု �
် န� း် ဟာ
အသက်၆ဝ�ှငအ
့် ထက် ြဖစ်ပါတယ်။
�ှာေဖွစားေသာက်သေတွ
ူ
ကို
ကာကွယေပးခဲ
်
တ
့ ဲ့
သူတရဲ
ို ့ ့
အာဟာရချို �တြဲ့ ခင်း၊
ငတ်မတ
ွ ေခါင်
်
းပါးြခင်း
ေအာင်ြမင်မလ
� �ို � ဝှကခ
် ျက်ကေတာ့
ေတွကေန
သူတရဲ
ို ့ ကွ
ု င်တအ
ဲ့ စားအစာပဲ
့ ြဲ ပားစံလ
် ရာမှပဲ အကနသ
် ့ တ်�ိ�ှ ပီး အမျိုးစားမစံလ
ု င်တဲ့
ြဖစ်ပါတယ်။ စိက
ု ပ
် ျိုးေရးလယ်သမားေတွဟာ အလွနတ
အစားအစာကိပ
ု ဲ
စားေလ့�ိတ
ှ ယ်။
အထူးသြဖင ့်
ဒီေနလိ
ု
မျိုးေရာက်ခင်က
့ ေခတ်
စိက
ု ပ
် ျိုးလုပ်ကင
ို တ
် လ
ဲ့ ထ
ူ စ
ု ားသံးု တဲ့ ကယ်လရ
ို ီအများစုဟာ ဂျံု၊ အာလူး၊ စပါး စတဲ့ သီး�ှတ
ံ စ်ခခ
ု ုကေနပဲ
လာပါတယ်။ အဲဒအ
ီ စားအစာေတွမာှ လူသားေတွလအ
ို ပ်တဲ့ တြခားအာဟာရပစ�ညး် ေတွ၊ ဓာတ်သတ�ုေတွ၊
ဗီတာမင်ေတွ မ�ှိပါဘူး။ တ�ုတေကျးလက်
်
က သာမန်လယ်သမားတစ်ေယာက်ဟာ ထမင်းကို မနက်စာ၊
ေနလယ်
စာ၊ ညစာ အြဖစ်စားပါတယ်။ တကယ်လကံ
ို ့ ေကာင်းတယ်ဆရ
ုိ င် ေနာက်ရက်ေတွမာှ လည်း အဲဒလ
ီ ပ
ို ဲ
့
စားရဖိေမ�ာ်
ု့
လ င�
့် င
ို တ
် ယ်။
ေ�ှးေခတ်�ှာေဖွစားေသာက်သေတွ
ူ
ကေတာ့
အဲဒလ
ီ မ
ို ဟုတဘ
် ဲ
ပံမ
ု န
ှ အ
် ားြဖင ့်
ဒါဇင်နချီ
ဲ ့ ကြွဲ ပားတဲ့ အစားအစာအမျိုးမျိုးကို စားေသာက်ခ�ဲ့ ကတယ်။ အဲဒတ
ီ �ုတလ
် ယ်သမားရဲ ေ�ှ
့ းဘိးု ေဘး
�ှာေဖွစားေသာက်သက
ူ ေတာ့
ဘယ်ရီသးီ �ှငမ
့် ေတွ
ိ�
ကို
မနက်စာအြဖစ်စားမယ်။
ခ�ုပက်ကျိေတွ၊
ေနလည်
စာအြဖစ်စား�ပီး
့
ယုနသ
် ားကို
လိပ်ေတွကို
တြခားအသီးေတွ၊
�ကက်သန
ွ �
် ု ိငး် နဲကင်
့ ထားတာကို
ညစာအြဖစ် စားေကာင်းစားခဲမ
် ရာေတွကလည်း လံးု ဝကွြဲ ပားတဲ့
့ ာှ ပါ။ ေနာက်တစ်ေနမှ့ ာ စားေသာက်မယ့အ
စားစရာေတွ ြဖစ်မာှ ပါ။ အခုလို ကွြဲ ပားစံလ
ု င်တအ
ဲ့ စားအစာေတွက ေ�ှးေခတ်�ှာေဖွစားေသာက်သေတွ
ူ
ကို
လိအ
ု ပ်တအ
ဲ့ ာဟာရဓာတ်အားလံးု ကို ရ�ှိေစခဲပ
့ ါတယ်။
ဒါတင်မက
ဘယ်အစားအစာတစ်ခုတည်းအေပါ်မှ
မူတည်မခ
ီှ ိုတာ
မ�ှိတာေ�ကာင ့်
သူတမှ
ို ့ ာ
အစားအရင်းအြမစ်တစ်ခု ြပတ်လတ်သာွ းရင်လည်း ဒုကေရာက်
�
�င
ို ေြခသိ
်
ပ်မ�ှိပါဘူး။ မိးု ေခါင်တာ၊ ေတာမီး
ဒါမှမဟုတ် ငလျင် စတဲအ
့ ရာေတွက တစ်�စ
ှ ်တာ စပါးခင်းေတွ၊ အာလူးခင်းေတွကို ဖျက်ဆးီ သွားရင်
အငတ်ေဘးဆိက
ု တ
် ာေ�ကာင ့်
စိက
ု ပ
် ျိုးေရးလူအသိ
င
ု း် အဝိင
ု း် ေတွ
့
အ�ကီးအကျယ်ပျက်စးီ �ကတယ်။
74
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
�ှာေဖွစားေသာက်သအ
ူ သိင
ု း် အဝိင
ု း် ေတွလည်း
သဘာဝေဘးအ��ရာယ်ေတွကို
�ကံုေတွ� ခဲ�့ က�ပီး
အစာစားချင်တာ၊ အစာငတ်မတ
ွ တ
် ာ စတဲအ
့ ရာေတွ ခံစားခဲ�့ ကရမှာပါ။ ဒါေပမယ့် သူတဟာ
ို ့
အခုလို
သဘာဝေဘးအ��ရာယ်ေတွကို
စားေနကျအစာရင်းြမစ်တချို �
ပိမ
ု လ
ို ယ
ွ က
် စ
ူ ာွ
ရင်ဆင
ုိ က
် င
ို တ
် ယ
ွ �
် င
ို ခ
် �ဲ့ ကတယ်။
ဆံးု �� ံးရဆိရ
ု င်
တြခားအရာေတွ�ှာေဖွစားေသာက်တာ
တကယ်လို ့
တြခားသတ�ဝါေတွကို
ဒါမှမဟုတ်
ေဘးအ��ရာယ်
သူတို ့
အမဲလက
ို တ
် ာ၊
သက်ေရာက်မန
� ည်းပါးတဲေနရာကိ
့
ု
ေြပာင်းေ��� ြခင်းစတာေတွ ြပုလုပ်�င
ို ပ
် ါတယ်။
ေ�ှးေခတ်�ှာေဖွစားေသာက်သေတွ
ူ
ဟာ
ခံစားခဲ�့ ကရပါတယ်။
စိက
ု ပ
် ျိုးေရး
ကပ်ဆးုိ ဆိက
ု ဒ
် က
ု ေပးတဲ
�
့
ေရေကျာက်၊
လူေတွေမွးြမူထားတဲ့
ကူးစက်ေရာဂါေတွကလ
ို ည်း
�ှင ့်
စက်မက
� န
ု ထ
် တ
ု လ
် ပ
ု ်ေရး
ဝက်သက်၊
တီဘအ
ီ ဆုတန
် ာ
တိရ စ�ာန်ေတွက
အနည်းငယ်ပဲ
လူအဖွ
့ ဲ�အစည်းေတွကို
စတဲက
့ းူ စက်ေရာဂါအများစုဟာ
အစြပုခဲတ
့ ာပါ။
အဲဒက
ီ ေနတဆင ့်
စိက
ု ပ
် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးေနာက်ပိင
ု း် လူသားေတွကို ကူးစက်ခဲတ
့ ာြဖစ်တယ်။ ေခွးေတွသာေမွးြမူခဲ�့ ကတဲ့
ေ�ှးေခတ်�ှာေဖွစားေသာက်သေတွ
ူ
ဟာ
အဲဒလ
ီ က
ို ပ်ေဘးဆိးု ေတွန ဲ ့
စိက
ု ပ
် ျိုးေရး�ှငစ
့် က်မက
� န
ု ထ
် တ
ု လ
် ပ
ု ်ေရး
လူအဖွ
့ ဲ�အစည်းေတွဟာ
ကင်းေဝးခဲ�့ ကတယ်။
လူေနထူထပ်�ပီး
ေနထိင
ု �် ကတယ်။
အတည်တကျအေြခချတဲေနရာ
့
ေတွမာှ
ဒါအြပင်
့
သန�
် ့ ှငး် မ�မ�ှိတဲ့
အဲဒလ
ီ ေနရာ
ို
ေတွဟာ
ကပ်ေရာဂါေတွေပါက်ဖာွ းြပနပ
် ့ ာွ းဖို ့ အေကာင်းဆံးု ေနရာေတွ ြဖစ်ပါတယ်။ �ှာေဖွစားေသာက်သေတွ
ူ
ဟာ
ကမ�ာေပါ်မှာ အုပ်စင
ု ယ်ေတွနလှ
ဲ ့ ညလ
့် ည်သာွ းလာခဲ�့ ကတဲအ
့ တွက် ကူးစက်ကပ်ေရာဂါေတွ မြဖစ်�င
ို ခ
် ဲပ
့ ါဘူး။
ကွြဲ ပားစံလ
ု င်�ပီး
ြပည့စ
် ံတ
ု စ
ဲ့ ားေသာက်မပ
� ံစ
ု �
ံ ိှတာ၊
တစ်ပတ်တာအတွငး် အလုပ်ချိနအ
် နည်းငယ်ပဲ�ိှတာ၊
စတဲအ
့ ရာေတွေ�ကာင ့်
က�မ်းကျင်ပညာ�ှငအ
် များစုက
ကူးစက်ေရာဂါြဖစ်ပာွ းမ��ှားပါးတာ
စိက
ု ပ
် ျိုးေရးမတိင
ု မ
် ီ
�ှာေဖွစားေသာက်သေတွ
ူ
ရဲ ့
လူအသိ
င
ု း် အဝိင
ု း် ကို အလ�ံပယ်�ကယ်ဝတဲ့ မူလလူအဖွ
ှ �် ကတယ်။ ဒါေပမယ့လ
် ည်း
့
့ ဲ�အစည်းလို ့ သတ်မတ
ဒီေ�ှးေခတ်လေတွ
ူ
ရဲဘဝကိ
ု
့
အားကျအတုခးို မယ်ဆရ
ုိ င်ေတာ့
အမှားတစ်ခုပဲ
ြဖစ်မာှ ပါ။
သူတဟာ
ို ့
စိက
ု ပ
် ျိုးေရး�ှငစ
့် က်မက
� န
ု ထ
် တ
ု လ
် ပ
ု ်ေရး လူအဖွ
ု
းမွနတ
် ဘ
ဲ့ ဝေတွအြဖစ်
့ ဲ�အစည်းက လူေတွထက် ပိေကာင်
ေနထိင
ု ခ
် �ဲ့ ကေပမယ့လ
် ည်း သူတရဲ
ို ့ ကမ�
် န်ဖိခက်
ု ့ ခဲတာ၊
့ ာဟာ ခက်ထန်�ကမ်းတမ်းလှတယ်။ မ�ကာခဏပဲ �ှနသ
လိအ
ု င်ဆ��မြပည့ဝ
် တာေတွ �ှိခသ
ဲ့ လို ငယ်ရွယစ
် ဉ်ကေလးေသဆံးု မ�လည်း များခဲတ
အတွက်
့ ယ်။ ဒီေနေခတ်
့
မေတာ်တဆဒဏ်ရာေလးတစ်ခဟ
ု ာ အဲဒေခတ်
ီ
က လူကေသဆံ
ို
းု ေစတဲအ
့ ထိ ြဖစ်ခဲ�
ို ပ
် ါတယ်။ လူအများစုဟာ
့ င
လှညလ
့် ည်သာွ းလာတဲလ
့ အ
ူ ုပ်စရ
ု ဲ ့ ရင်း�ှးီ ချစ်ခင်မက
� ို ခံစားခဲ�့ ကရ�ပီး အုပ်စအ
ု ဖွဲ�ဝင်ေတွရဲ ့ မလိမ
ု န
ု း် တီးတာ၊
ပမာမခနတ
် ့ ာခံရတဲ့
ကံမေကာင်းသူအချို �ကေတာ့
ဒီေခတ်�ှာေဖွစားေသာက်သေတွ
ူ
လည်း
ဆိးု ရွ ားတဲ့
ကံ�ကမ�ာနဲ�ကံ
့ ုေတွ� �ကရပါတယ်။
လူအုပ်နမလိ
ဲ့ က
ု �
် င
ို ေ
် တာတ
့ ဲ့
သက်�ကီးရွ ယအ
် ုေတွ
ိ
၊
75
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ေနမေကာင်းြဖစ်သေတွ
ူ
ကို
တစ်ခါတစ်ေလ
ချန်ထားခဲတ
့ ာ၊
သတ်ခတ
ဲ့ ာေတွ
�ှိပါတယ်။
မလိခ
ု ျင်တေမွ
ဲ့ းကင်းစကေလးေတွ၊ ကေလးသူငယ်ေတွကို အဆံးု စီရင်တာေတွအြပင် ကိးု ကွယယ
် �ံု ကည်မ�
ေတွေ�ကာင ့် လူေတွကို ယဇ်ပေဇာ်
ူ
တာေတွလည်း�ှိခပ
ဲ့ ါတယ်။
ပါရာေဂွး�ိင
ု င
် က
ံ
ေတာေတာင်ေတွထမ
ဲ ာှ ၁၉၆၀ ဝန်းကျင်အထိ ေနထိင
ု ခ
် �ဲ့ ကတဲ့ အမဲလက
ို �
် ှာေဖွ
စားေသာက်သူ အာေချလူမျိုး (Ache people) ေတွဆက
ီ ေန �ှာေဖွစားေသာက်သတ
ူ ရဲ
ို ့ ဘဝအ
ေမှာင်ြခမ်းကို
့
ေလ့လာ�ိင
ု ပ
် ါတယ်။
တန်ဖိးု ထားရတဲ့
အာေချလူမျိုးေတွဟာ
ြမ�ပ်��ံှ ကတယ်။
ထံးု တမ်းအြဖစ်
မျိုး�ွယစ
် အ
ု ဖွဲ�ဝင်တစ်ေယာက်
ကေလးငယ်မေလးတစ်ေယာက်ကသ
ို တ်�ပီး
မ�ုဿေဗဒပညာ�ှငေတွ
်
က
ေနမေကာင်းြဖစ်�ပီး
ကျန်တလ
ဲ့ ေတွ
ူ
နတူ
ဲ့
ဆံးု ပါးသွားတဲအ
့ ခါ
ေမးြမန်းတုနး် ကလည်း
သူတကိ
ို ့ အ
ု တူတူ
သက်�ကီးပိင
ု း် လူတစ်ေယာက်
လိက
ု မ
် ပါ�ိင
ု ေတာ
်
တ
့ ာေ�ကာင ့်
သူကိ
့ ု
အာေချလူမျိုးေတွက
အုပ်စက
ု ေနစွနပ
် ့ စ်ချန်ထားခဲတ
် မ်းတင်ထားတာ�ှိပါတယ်။ အဲဒလ
ီ က
ူ ို သစ်ပင်တစ်ပင်ေအာက်မာှ
့ ာမျိုး မှတတ
ပစ်ထားခဲ�့ ကတာ။
လင်းတေတွကလည်း
သူေခါင်
းေပါ်ပျံဝ�ဲ ပီး
့
စားပွဲေသာက်ပဲ�ွ ကီးကျင်းပဖို ့
ေစာငေနခဲ
့်
�့ ကတယ်။ ဒါေပမယ့် အဲဒလ
ီ ူ ြပန်သက်သာလာလို ့ အြမန်ေနာက်ကေနေလ�ာက်လက
ို လ
် ာ�ပီး
မျိုး�ွယစ
် အ
ု ုပ်စထ
ု ဲ
ြပန်ပါဝင်�င
ို ခ
် ဲတ
့ ယ်။
ကိယ
ု ခ
် ��ာတစ်ခုလးံု
ငှကမ
် စင်ေတွန ဲ ့ ေပကျံေနခဲတ
ဲ့ တွက်
့ အ
“လင်းတမစင်” လို သူ
့ ကိ
့ ု နာမည်ေြပာင်ေပးခဲ�့ ကပါတယ်။
အာေချအဘွားအိုတစ်ေယာက်
ေယာက်ျားသားတစ်ေယာက်ေယာက်က
�ိုကသ
် တ်ေလ့�ိပ
ှ ါတယ်။
အုပ်စအ
ု တွကဝ
် န်ထပ
ု ်ဝန်ပိးု ြဖစ်လာတဲအ
့ ခါ
သူမေနာက်ကို
ေခါင်းကို
တိတတ
် ဆိတခ
် ျဉ်းကပ်�ပီး
အာေချေယာက်ျားတစ်ေယာက်ကို
ငယ်ရွယ်တဲ့
ပုဆန
ိ န
် ဲ့
မ�ုဿေဗဒပညာ�ှငေတွ
်
က
စပ်စေမးြမန်
ု
းတဲအ
့ ခါ သူငယ်ရွယတ
် က်�ကချိနက
် ေတာထဲမာှ ေနခဲတ
ဲ့ ေ�ကာင်းေတွကို ခုလေ
ို ြပာြပပါတယ်။
့ အ
“ငါက အသက်�ကီးတဲအ
့ မျိုးသမီးေတွကို ထံးု စံအြဖစ် သတ်တာ။ အေဒါ်ေတွကလ
ို ည်း တစ်ခါတစ်ေလ
သတ်တာပဲ။ အမျိုးသမီးေတွကေတာ့ ငါကိ
ဲ့
ေတာ့
့ ု ေ�ကာက်�ကတယ်။ အခုလို လူြဖူေတွနေနရ
ငါလည်း ေပျာည
ံ့ ာတယ်”
့ လ
ဆံပင်ေမ �းမပါဘဲေမွးလာတဲ့
ကေလးငယ်ေတွကို
မဖွံ� �ဖိုးသူေတွလို ့
သတ်မတ
ှ �် ပီး
ေမွးေမွးချင်း
အဆံးု စီရင်�ကပါတယ်။ အာေချမိနး် မတစ်ေယာက် ြပန်ေြပာြပတာကလည်း အုပ်စအ
ု တွငး် ေယာက်ျားေတွက
ေနာက်ထပ်မန
ိ း် ကေလးတစ်ေယာက်
သတ်လက
ို �် ကတယ်။
တစ်ခါမှာဆို
ေဘးနားမှာကေလးေလးတစ်ေယာက်
မလိခ
ု ျင်�ကတာေ�ကာင ့်
သူရဲ့ ့
လူ�ကီးတစ်ေယာက်က
ေအာ်ငေနတာ
ို
ေ�ကာင ့်
ပထမသမီးဦးေလးကို
သူေဒါသထွကေနတဲ
်
အ
့ ချိန ်
အဲဒက
ီ ေလးကို
သတ်ခဲတ
့ ယ်။
ို ရ
် ပါတယ်။ ဘာေ�ကာင်လ
ု
တြခားကေလးတစ်ေယာက်ဆလ
ုိ ည်း အ�ှငလ
် တ်လတ် ေြမြမ�ပ်ခံလက
့ ည်းဆိေတာ
့
76
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
အဲဒက
ီ ေလး
ေြမြမုပ်ခံရလို ့
ြဖစ်ပျက်တပ
ဲ့ ံ စ
ု က
ံ
ရယ်စရာေကာင်း�ပီး
တြခားကေလးေတွကလည်း
အဲဒါကိဝ
ု င
ို း် သေဘာကျ ရယ်ေမာေနခဲ�့ ကလို ြဖစ်
့ ပါတယ်။
ဒါေပမယ့လ
် ည်း
အာေချလူမျိုးေတွကို
အေဆာတလျင်
အြပစ်မြမင်မိဖို ့
က�န်ေတာ်တို ့
သတိထားရမှာပါ။ သူတနဲ
ို ့ ့ �ှစေပါင်
်
းများစွာအတူေနခဲတ
်
ေြပာတာကေတာ့ သူတမှ
ို ့ ာ
့ ဲ့ မ�ုဿေဗဒပညာ�ှငေတွ
အရွ ယေရာက်
်
�ပီးလူ�စ
ှ ်ဦး�ကား အချင်းများခိက
ု ရ
် န်ြဖစ်တယ်ဆတ
ုိ ာ အလွန�
် ှားပါတယ်။ ေယာက်ျား၊ မိနး် မ
�ှစဦ
် းစလံးု ပဲ သူတအိ
ို ့ မေထာင်
်
ဘက်ကုိ ကိယ
ု သ
် ေဘာကျ လွတလ
် ပ်စာွ ေြပာင်းလဲ�င
ို တ
် ယ်။ အာေချလူမျိုး
ေတွဟာ အချိနြ် ပည့် ြပံုးရ�င၊် ရယ်ေမာ�က�ပီး အထက်ေအာက် ေခါင်းေဆာင်မမ
� ျိုးလည်း မ�ှိပါဘူး။ ဒါအြပင်
့
အများအားြဖင ့်
လူေတွအေပါ်
�ကီးစိးု ချယ်လယ
ှ တ
် ာကို
ေ�ှာင်�ကဉ်�ကတယ်။
သူတပိ
ို ့ င
ု ဆ
် င
ုိ တ
် ဲ့
အနည်းငယ်ေသာပစ�ညး် ေတွကလ
ို ည်း သူတဟာ
ို ့
အလွနတ
် ရာ ရက်ေရာ�ပီး ေအာင်ြမင်မ၊� ချမ်းသာ�ကယ်ဝမ�
ကိလ
ု ည်း မမက်ေမာ�ကပါဘူး။ ဘဝမှာ သူတတန်
ို ့ ဖိုးအထားဆံးု အရာက ေကာင်းမွနတ
် ဲ့ အြပန်အလှန ်
ဆက်ဆေရး�ှ
ံ
င ့် စစ်မန
ှ တ
် သ
ဲ့ င
ူ ယ်ချင်းရင်း�ှးီ မ�ေတွပဲ ြဖစ်တယ်။ ကေလးငယ်ေတွ၊ သက်�ကီးရွ ယအ
် ုေတွ
ိ
၊
နာမကျန်းြဖစ်သေတွ
ူ
ကို
သူတသတ်
ို ့
တာကို
အခုေခတ်
က�န်ေတာ်တို ့
သနားသတ် သတ်တာေတွကို �� ြမင်သလိပ
ု ဲ ြဖစ်ပါတယ်။ �ပီးေတာ့
တရားဝင်ကယ
ို ဝ
် န်ဖျက်ချတာ၊
သိထားသငတ
့် ာကလည်း
�� ြမင်ပံဟ
ု ာ
ေတာတွငး် ေန
အာေချလူမျိုးေတွဟာ
ပါရာေဂွးေတာင်သလ
ူ ယ်သမားေတွရဲ ့
အမဲလက
ို သ
် လိလ
ု က
ို �် ပီး ည�ာတာမ�ကင်းမဲစ
ဲ့ တာပါ။ ဒါေ�ကာင ့် ရန်သေတွ
ူ
ကို
့ ာွ သတ်ြဖတ်ြခင်းကို ခံခရ
ေ�ှာင်�ာှ းဖိလိ
ု့ အ
ု ပ်ချက်က
အုပ်စအ
ု တွကဝ
် န်ထပ
ု ်ဝန်ပိးု
ြဖစ်လာ�ိင
ု တ
် ဘ
ဲ့ ယ်သက
ူ မ
ို ဆို
အထူး�ကမ်းတမ်းရက်စက်တစ
ဲ့ ိတထ
် ားမျိုး အာေချလူမျိုးေတွမာှ ြဖစ်လာေစတာ ြဖစ်�င
ို ပ
် ါတယ်။
အမှနက
် ေြပာရမည်
ို
ဆရ
ုိ င်
အာေချလူမျိုးေတွရဲ ့
အသိင
ု း် အဝိင
ု း် ဟာ
တြခားလူအသိ
င
ု း် အဝိင
ု း်
့
အားလံးု လိပ
ု ဲ အလွန�
် � ပ်ေထွးပါတယ်။ ဒါကို အေပါ်ယံသာသိနားလည်တအ
ဲ့ ေပါ် အေြခခံ�ပီး သူတကိ
ို ့ ု
ြပင်းြပင်းထန်ထန် ရွ ံ�ှာ�� တခ
် ျတာမျိုး၊ အားကျစံနမူနာယူ လိက
ု လ
် ပ
ု ်တာမျိုးေတွကို သတိထားသငပ
့် ါတယ်။
အာေချလူမျိုးေတွဟာ ေကာင်းကင်တမန်ေတွ မဟုတသ
် လို မေကာင်းဆိးု ဝါးမိစာ� ေတွလည်း မဟုတပ
် ါဘူး။
သူတဟာ
ို ့ လူထက
ဲ လူေတွပါပဲ။ ေ�ှးေခတ်အမဲလက
ို �
် ှာေဖွစားေသာက်သေတွ
ူ
ဟာလည်း ထိန
ု ည်းတူပါပဲ။
စကား ေြပာေသာ ဝိညာဉ်များ
ေ�ှးေခတ်အမဲလက
ို �
် ှာေဖွစားေသာက်သတ
ူ ရဲ
ို ့ ့
စိတပ
် ိင
ု း် ဆိင
ု ရ
် ာ၊
က�န်ေတာ်တေြပာ�ိ
ို ့
င
ု တ
် ာ
ဘာေတွ�ိပ
ှ ါသလဲ။
အချက်အလက်ေတွေပါ်
အေြခခံ�ပီး
ဝိညာဉ်ေရးဆိင
ု ရ
် ာေတွနပတ်
ဲ ့ သက်�ပီး
တွကခ
် ျက်တင
ို း် တာလိရ�ပီ
ု့ း
�ှာေဖွစားေသာက်သတ
ူ ရဲ
ို ့ ့
မှနက
် န်မလ
� ည်း�ှိတဲ့
စီးပွားေရးအုတြ် မစ်ေတွကို
အတိင
ု း် အတာတစ်ခအ
ု ထိ မှနက
် န်ေသချာေအာင် က�န်ေတာ်တို ့ ြပန်လည်တည်ေဆာက်လရပါတယ်
ို ့
။ ဥပမာ
77
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
လူတစ်ေယာက်ဟာ
အသက်�ှငဖ
် ိုအတွ
က်
့
သစ်�ကားေစတ
ီ က
ို ေန
့ စ်ကလ
ေတာအုပ်ကေန
တစ်ေနကိ
့ ု
ကယ်လရ
ို ီဘယ်ေလာက်
သစ်�ကားေစဘ
ု တ
် ယ်
့ ယ်ေလာက်ရ�ိင
ဒီအချက်အလက်ေတွန ဲ ့
ကယ်လရ
ို ီ
ရ�ိင
ု တ
် ယ်၊
စသည်ြဖင ့်
�ှာေဖွစားေသာက်သတ
ူ ရဲ
ို ့ ့
၁
ဘယ်ေလာက်လအ
ို ပ်တယ်၊
စတုရန်းကီလမ
ို တ
ီ ာကျယ်တဲ့
က�န်ေတာ်တို ့ တွကခ
် ျက်�င
ို တ
် ယ်။
စားေသာက်မပ
� ံစ
ု ံမာှ
သစ်�ကားေစေတွ
ရဲ ့
့
ပျမ်းမ�အေရးပါမ�ကို က�န်ေတာ်တတွ
ို ့ ကခ
် ျက်ခနမ
့် န
ှ း် �ကည့် �ိင
ု ပ
် ါတယ်။
ဒါေပမယ့် �ှာေဖွစားေသာက်သေတွ
ူ
က သစ်�ကားေစက
် စ်ခု ဒါမှမဟုတ်
့ ို စားေကာင်းေသာက်ဖွယတ
ဖွယတ
် ယ်တယ်စားစရာတစ်ခလ
ု ို ့ ထင်ခ�ဲ့ ကပါသလား။
ယံ�ု ကည်ခ�ဲ့ ကပါသလား။
�ှာေဖွစားေသာက်သူ
သစ်�ကားရွ ကေတွ
်
ကေရာ
ို
ေကာင်ေလးတစ်ေယက်က
သစ်�ကားပင်ေတွမာှ ေရာ
ဝိညာဉ်ေတွ�ိှတယ်လို ့
လှပတယ်လို ့ ထင်ခ�ဲ့ ကပါသလား။
�ှာေဖွစားေသာက်သူ
တကယ်လို ့
ေကာင်မေလးတစ်ေယာက်ကို
�ိုမန်တစ်ဆန်တေနရာကိ
ဲ့
ု ေခါ်သွားချင်တယ်ဆရ
ုိ င် သစ်�ကားပင်ရဲအရိ
ေ�ှးေခတ်
့ ပ်ဟာ ေကာင်းပါမလား။
့
�ှာေဖွစားေသာက်သေတွ
ူ
ရဲ ့
အေတွးကမ�ာ၊
ယံ�ု ကည်သက်ဝင်မေတွ
�
�ှင ့်
စိတခ
် ံစားချက်ေတွကို
ခွြဲ ခမ်းစိတြ် ဖာနားလည်ဖိဟာ
ု့
အလွနတ
် ရာမှပဲ ခက်ခဲတအ
ဲ့ ရာြဖစ်ပါတယ်။
ေ�ှးေခတ်�ှာေဖွစားေသာက်သေတွ
ူ
�ကားမှာ
နတ်ဝည
ိ ာဉ်ကိးု ကွယမ
် ဆ
� တ
ုိ ာ
ြဖစ်ေနကျအရာလို ့
ပညာ�ှငအ
် များစု သေဘာတူ�ကပါတယ်။ နတ်ဝည
ိ ာဉ်ကိးု ကွယမ
် � (Animism ဟာ ဝိညာဉ် သိမဟု
ု ့ တ်
လိပ်ြပာလို ့ အဓိပာ� ယ်ရတဲ့ လက်တင်စကားလံးု anima ကေနလာပါတယ်)
ဟာ ေနရာေဒသတိင
ု း် ၊
သတ�ဝါတိင
ု း် ၊ အပင်တင
ို း် ၊ သဘာဝြဖစ်ရပ်အားလံးု တိင
ု း် မှာ အာ�ံုခစ
ံ ားမ�ေတွ၊ အသိစတ
ိ ေတွ
်
ကိယ
ု စ
် �
ီ ိှ�က�ပီး
လူသားေတွနလည်
ဲ့
း တိက
ု �
် ု ိကဆ
် က်သယ
ွ သ
် န
ိ ားလည်�င
ို တ
် ယ်လို ့ ယံ�ု ကည်တာပဲ ြဖစ်ပါတယ်။ ဒါေ�ကာင ့်
နတ်ဝိညာဉ်ကိးု ကွယသ
် ေတွ
ူ
ဟာ
လိအ
ု ပ်တာေတွ
�ှိမယ်လို ့
ေတာင်ကန
ု း် တစ်ခေပါ်က
ု
ယံ�ု ကည်�ကပါတယ်။
ေကျာက်တးံု �ကီးမှာလည်း
ေကျာက်တးံု �ကီးဟာ
အာ�ံုခစ
ံ ားမ�ေတွ၊
လူသားေတွရဲ ့ တချို �ေသာ
အြပုအမူေတွနပတ်
ဲ ့ သက်လို ့ စိတဆ
် းုိ ေဒါသထွက�
် င
ို �် ပီး တြခားလုပ်ရပ်ေတွကေတာ
ို
့ ဝမ်းသာေကျနပ်မာှ ပါ။
ေကျာက်တးံု �ကီးက လူသားေတွကို သတိေပးဆံးု မတာ သိမဟု
ု ့ တ် သူကိ
ု့
းခံတာေတွ လုပ်မာှ ပါ။
့ ု ပူေဇာ်ဖိေတာင်
လူသားေတွကလည်း ေကျာက်တးံု �ကီး ေကျနပ်ေအာင်ြပုလုပ်ေပးတာ ဒါမှမဟုတ် ေကျာက်တးံု �ကီးကို
�ခိမး် ေြခာက်တာေတွ
လုပ်�င
ို ပ
် ါတယ်။
ေကျာက်တးံု �ကီးတင်မက
ေတာင်ကန
ု း် ေြခရင်းက
ဝက်သစ်ချပင်�ကီးဟာလည်း အသက်ဝင်လျက်�ိှေနတဲ့ အရာပါပဲ။ ဒါတင်မက ေတာင်ကန
ု း် ေြခရင်းမှာ
စီးေနတဲစ
့ မ်းေချာင်း၊ ေတာအုပ်ထမ
ဲ ာှ �ှိတဲ့ လွငြ် ပင်နားက ြခံုပုတေတွ
်
၊ လွငြ် ပင်ကို သွားရတဲလ
့ မ်းကေလး၊
ီ ာှ ေရေသာက်�ကတဲ့ �ကက်ေတွ၊ ဝံပေလွ
ု
ေတွ၊ ကျီးကန်းေတွ စတဲ့
လွငြ် ပင်မာှ စီးေနေတဲေချာင်
့
းငယ်၊ အဲဒမ
အရာေတွအားလံးု ဟာ
အသက်ဝင်လျက်�ိေနတဲ
ှ
့
အရာေတွပဲြဖစ်�ကပါတယ်။
လက်ေတွြပင်ပမှာ
တကယ်ြဒပ်ထတ
ု ည်နမ�ှ
ဲ ့ ိတဲ့ အရာေတွကလ
ို ည်း ယံ�ု ကည်�ကပါတယ်။ ဥပမာ ေသလွနသ
် တ
ူ ရဲ
ို ့ ့ဝိညာဉ်ေတွ၊
78
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
မေကာင်းဆိးု ဝါးနတ်ဆးုိ ေတွ၊
နတ်ေကာင်းနတ်ြမတ်ေတွ
အစ�ှိတအ
ဲ့ ရာေတွဟာ
ဒီေနေခတ်
မာှ ေတာ့
့
က�န်ေတာ်တို တ
အ
့ ရာေတွေပါ။့
့ ေစ�သရဲေတွ၊ နတ်သမီးေတွ၊ ေကာင်းကင်တမန်ေတွလို ေခါ်တဲ
့
နတ်ဝိညာဉ်ကိးု ကွယသ
် ေတွ
ူ
ဟာ
ဘာကွာြခားချက်မမ
ှ �ှိဘးူ လို ့
တြခားသက်�ိှသတ�ဝါေတွ�င
ှ ့်
ယံ�ု ကည်�ကတယ်။
ေြပာဆိ၍
ု ေသာ်လည်းေကာင်း
ေတးသီချင်းေတွ၊
သူတထဲ
ို ့ ကတစ်ေကာင်ကို
အရာအားလံးု ကို
ကခုနတ
် ာေတွ၊
တိက
ု �
် ု ိကဆ
် က်သယ
ွ လ
် ရတယ်
ို ့
လို ့ ယံ�ု ကတယ်။
လူေတွအ�ကား
ပွဲလမ်းအခမ်းအနား
မုဆးုိ တစ်ေယာက်ဟာ
ကိယ
ု က
့် ယ
ို က
် ယ
ို စ
် န
ွ လ
့် တ
� ဖ
် ို ့
��တက
် ထုတေဖာ်
်
စတဲအ
့ ရာေတွန ဲ ့
သမင်တစ်အုပ်ကတ
ို င
ို တ
် ည်�ပီး
ေတာင်းခံတာမျိုးပါ။
တကယ်လို ့
သူအမဲပစ်လရသွ
ို ့ ားရင် ေသသွားတဲသ
့ မင် သူကိ
ု င
ွ လ
့် တ
� ဖ
် ို မု
့ ခ
့ ဆးုိ ကေတာင်းပန်ပါတယ်။ တစ်ေယာက်ေယာက်
ဖျားနာရင်
နတ်ဆရာက
ခုလဖ
ို ျားနားေစတဲ့
ေမာင်းထုတ၍
် ေသာ်လည်းေကာင်း
ေတာင်းပါတယ်။
အခုလို
ဝိညာဉ်ကိဆ
ု က်သယ
ွ �် ပီး
ကုသပါတယ်။
ေချာေမာ
၍
့
့ ေသာ်လည်းေကာင်း၊
လိအ
ု ပ်ရင်
အြခားဝိညာဉ်ေတွရဲအကူ
အညီ
့
ေြပာဆိဆ
ု က်သယ
ွ တ
် လ
ဲ့ ပ
ု ်ရပ်အားလံးု ကို
ထူးြခားကွြဲ ပားေစတာက
သူတေြပာဆိ
ို ့
တ
ု င
ို တ
် ည်တအ
ဲ့ ရာအားလံးု ဟာ ေဒသတွငး် ၊ ရပ်တင
ွ း် ရွ ာတွငး် ေတွသာြဖစ်တာပါ။ သူတဟာ
ို ့
လူသားအားလံးု နဲဆိ
ု ေသာ
်
့ င
နတ်ဘရ
ု ားဝိညာဉ်ေတွမဟုတဘ
် ဲ
ဒီသမင်၊
ဒီသစ်ပင်၊
ဒီစမ်းေချာင်း၊
အဲဒဝ
ီ ည
ိ ာဉ်စတဲ့ သီးသန�
် ့ ိှတအ
ဲ့ ရာေတွသာ ြဖစ်တာပါ။
တြခားသက်�ိှသတ�ဝါေတွ �ှငလ
့် သ
ူ ားေတွအ�ကား ဘာြခားနားချက်မှ မ�ှိတအ
ဲ့ တွက် တင်းကျပ်တဲ့
် အ
ဲ့ ရာေတွကလည်း လူသားေတွရဲလိ
ု ပ်ချက်ကို
အထက်ေအာက်သေဘာလည်း မ�ှိပါဘူး။ လူမဟုတတ
့ အ
ြဖည့ဆ
် ည်းရန်သက်သက် တည်�ိေနတာမဟု
ှ
တဘ
် းူ ။ ဒါမှမဟုတ် အလံးု စံက
ု တ
ို တ်�င
ို တ
် ဲ့ နတ်ဘရ
ု ားေတွက
ကမ�ာ�ကီးကို သူတေကာင်
ို ့
းမယ်ထင်သလို စီမေနတာလည်
ံ
း မဟုတပ
် ါဘူး။ ကမ�ာ�ကီးဟာလူသားေတွအတွက်
တည်�ိေနတာမဟု
ှ
တသ
် လို တြခားဘယ်သက်�ိသ
ှ တ�ဝါအတွကမ
် ှ တည်�ိှေနတာလည်း မဟုတပ
် ါဘူး။
နတ်ဝိညာဉ်ကိးု ကွယမ
် ဟ
� ာ
တိကျေသချာတဲ့
ဘာသာေရး
ယံ�ု ကည်မတ
� စ်ခုမဟုတပ
် ါဘူး။
အမျိုးအစား ေထာင်နချီ
ဲ ့ �ပီး အလွနက
် ြွဲ ပားတဲ့ ကိးု ကွယမ
် အ
� မျိုးမျိုး၊ ဂိဏ
ု း် အမျိုးမျိုး၊ ယံ�ု ကည်မအ
� မျိုးမျိုးကို
စုေပါင်းေခါ်ဆိတ
ု ာပဲ ြဖစ်တယ်။ သူတအားလံ
ို ့
းု ကို နတ်ဝည
ိ ာဉ်ကိးု ကွယသ
် ေတွ
ူ
လို ့ ေခါ်ရတာက သူတရဲ
ို ့ ့
ကမ�ာေလာက�ကီးကိ�
ု � ြမင်ပံု
�ှင ့်
ဒီကမ�ာေလာက�ကီးထဲမာှ
ရပ်တည်လည်ပတ်တယ်လယူ
ို ့ ဆပံေတွ
ု
နတ်ဝိညာဉ်ကိးု ကွယသ
် ေတွ
ူ
တူညလ
ီ ပဲ
ို ့
ြဖစ်တယ်။
လူသားေတွ
ေ�ှးေခတ်�ှာေဖွစားေသာက်သေတွ
ူ
ကို
ြဖစ်ေကာင်းြဖစ်ခမ
ဲ့ ာှ ပဲလို ့ ေြပာဆိတ
ု ာဟာ
ဘုရားသခင်ကယ
ို �ုံ ကည်တလ
ဲ့ ူ
အများစုြဖစ်မာှ ပဲလို ့
ဘယ်ေနရာကေန
စိက
ု ပ
် ျိုးေရးေခတ်ကလူေတွဟာ
ေြပာတာနဲ ့
တူပါတယ်။
ု ာဟာ နတ်ဘရ
ု ားလိအဓိ
ု ့ ပာ� ယ်ရတဲ့ ဂရိစကား theos
ဘုရားသခင်ကက
ို းို ကွယယ
် �ံု ကည်မ� (Theism ဆိတ
ကေနလာတယ်)
ဆိတ
ု ာဟာ
စ�ကာဝဠာ�ကီးတစ်ခုလးံု ရဲ ့
စီစဉ်ြဖစ်တည်ပံဟ
ု ာ
79
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
လူသားေတွန ဲ ့
တန်ခးုိ �ကီးနတ်ဝည
ိ ာဉ်ေတွြဖစ်တဲ့
အေပါ်မှာမူတည်ပါတယ်။
နတ်ဘရ
ု ားေတွအ�ကား
ဒီေနေခတ်
နနီ
ဲ ့ းစပ်တဲ့
့
ဘုရားသခင်ကယ
ို �ုံ ကည်သေတွ
ူ
ြဖစ်ပါတယ်လို ့
သူတတစ်
ို ့ ဦးချင်းစီရဲ ့
အထက်ေအာက်ဆက်ဆေရးသ
ံ
ေဘာ
စိက
ု ပ
် ျိုးေရးေခတ်ေ�ှာင်းကလူေတွဟာ
ေြပာတာဟာ
အေသးစိတအ
် ချက်အလက်ေတွန ဲ ့
ပတ်သက်�ပီး
အလွနမ
် န
ှ က
် န်ေပမယ့လ
် ည်း
က�န်ေတာ်တသိ
ို ့ ပ်မသိရဘူး။
ဘုရားသခင်ကက
ို းို ကွယယ
် �ံု ကည်ြခင်း ဆိတ
ု ေနရာမှ
ဲ့
ာ ၁၈ရာစုက ပိလ
ု န်က ဂျူးဓမ�ဆရာေတွ၊ ၁၇ ရာစုက
မက်ဆာချူးဆက်မာှ စုနး် မေတွကမ
ို းီ တင်��ိ � ခဲတ
ို ာှ �ှိခတ
ဲ့ ဲ့ အက်ဇ်တက်
့ ဲ့ ပျူရီတန်ေတွ၊ ၁၅ ရာစုက မက�ဆီကမ
ပုေရာဟိတေတွ
်
၊ ၁၂ ရာစု အီရန်က ဆူဖီဆရာေတွ၊ ၁၀ ရာစုက ဗိက
ု က
် င်းစစ်သည်ေတာ်ေတွ၊ ၂ ရာစုမှ
ေရာမစစ်ဗိုလ�် ကီးေတွ၊ ၁ ရာစုက တ�ုတန
် န်းတွငး် ဗျူ�ိုကရက်ေတွ စတဲလ
့ ေတွ
ူ
အားလံးု ြခံုငံပ
ု ါဝင်မာှ ပါ။
ကိးု ကွယမ
် ဘ
� ာသာတစ်ခခ
ု ျင်းစီက
တြခားဘာသာရဲ ့ ယံ�ု ကည်မ�
� င
ှ အ
့် ြပုအမူေတွကို
မမှနက
် န်တအ
ဲ့ ြပင်
ထူးဆန်းတယ်လို ့ ြမင်�ကတယ်။ နတ်ဝည
ိ ာဉ်ကိးု ကွယသ
် ေတွ
ူ
ြဖစ်တဲ့ ေ�ှးေခတ်�ှာေဖွစားေသာက်သတ
ူ ရဲ
ို ့ ့
ယံ�ု ကည်မ�
� င
ှ ့်
အြပုအမူေတွ�ကားမှာလည်း
ဘာသာေရးဆိင
ု ရ
် ာ
အခုလပ
ို ဲ
ကွြဲ ပားြခားနားချက်
�ကီးမားခဲမ
့ ာှ ပါ။
ပုနက
် န်ေတာ်လန
ှ တ
် ာ၊
အြဖစ်အပျက်ေတွဟာလည်း
သူတရဲ
ို ့ ့
အသစ်ေြပာင်းလဲတာ၊
အြငင်းပွားစရာေတွန ဲ ြပည့
�
် က
ှ ေြဗာင်
်
းဆန်ခမ
ဲ့ ာှ ပါ။
့
ဒါေပမယ့လ
် ည်း
တတ်�င
ို တ
် ာအကုနပ
် ါပဲ။
အခုလဆ
ို င်ဆင်ြခင်ြခင်
ေ�ှးေဟာင်းေခတ်ဦးက
တိတက
ိ ျကျေဖာ်ြပဖို ့ �ကိုးစားသမ�ေတွအားလံးု ဟာ
ဘာေ�ကာငလ
့် ည်းဆိေတာ
ု
့
အ�ကမ်းဖျင်းေကာက်�တ
� ခ
် ျက်ေတွက
က�န်ေတာ်တို ့
လူေတွရဲဘာသာ
ေရးယံ�ု ကည်မအ
� ယူဝါဒကို
့
စိတမ
် န
ှ း် နဲေြပာ
ေနတာပဲြဖစ်ဖို ့ အလွနမ
် ျားပါတယ်။
့
သက်ေသအေထာက်အထားေတွ
မ�ှိသေလာက်ြဖစ်တအ
ဲ့ ြပင်
�ှိေနတဲ့
အေထာက်အထားေတွကလည်း လက်တဆုပ်စာ လူအသံ
းု အေဆာင်ပစ�ညး် ေတွ၊ ဂူနရ
ံ ံပန်းချီေတွပဲြဖစ်�ပီး
့
အဲဒအ
ီ ရာေတွကလ
ုိ ည်း
အဓိပာ� ယ်အမျိုးမျိုးယူလရပါတယ်
ို ့
။
�ှာေဖွစားေသာက်သတ
ူ မှ
ို ့ ာ
ဘယ်လစ
ို ိတခ
် ံစားမ�ေတွ �ှိခတ
ဲ့ ယ်လို ့ ေ�ကးေ�ကာ်တပ
ဲ့ ညာ�ှငေတွ
်
ရဲ ့ သီအုရ
ိ ီေတွဟာ ေကျာက်ေခတ်က
ဘာသာေရးယံ�ု ကည်မထ
� က် အဲဒပ
ီ ညာ�ှငေတွ
်
ရဲ ဘက်
လက
ို မ
် က
� သ
ို ာ ပိေဖာ်
ု
ြပေနပါတယ်။
့
80
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ပံု
၇။
လွနခ
် ေသာ�ှ
ဲ့
စေပါင်
်
း
၁၅,၀၀ဝမှ
၂၀,၀၀ဝအ�ကား
လက်စေကာ
်
ဂ
့ ူ
(Lascaux
Cave)တွင ်
ေတွ�ရေသာပန်းချီ။ ပံတ
ု င
ွ ် က�န်ေတာ်တြမင်
ို ့ ေတွ�ရေသာအရာသည် မည်သည့အ
် ရာ အမှနတ
် ကယ်ြဖစ်၍
ပံသ
ု ည်
မည်သည့အ
် ဓိပာ� ယ်ေဆာင်သနည်း။
လူအချို �က
ငှကဦ
် းေခါင်း�ှိ၍
လိငတ
် ေထာင်
ံ
ေနေသာ
လူတစ်ေယာက်ကို အေမရိကန်ေြပာင်က သတ်ေနသည်။ လူ၏ေအာက်�ိှ အြခားငှကတ
် စ်ေကာင်သည်
ထိလ
ု ၏
ူ
ဝိညာဉ်သေကင်္တြဖစ်�ပီး
သူ၏ခ��ာကိယ
ု မ
် ှ
ေသဆံးု ချိန၌
် ထွကလ
် ာသည်ဟု
ေြပာ�ကသည်။
သိြဖစ်
ု ့ လ�င် ဤပံသ
ု ည် အမဲလက
ို ရ
် ာတွငြ် ဖစ်ပျက်ေသာ �ိုး�ိုးသာမန် မေတာ်တဆတစ်ခက
ု ို မဆိလ
ု ဘ
ို ဲ
ယခုဘဝမှ ေနာက်ဘဝသို ့ ကူးေြပာင်းသည့သ
် ေဘာကို ေဆာင်ေပသည်။ သိေသာ်
ု့
ဤမှနး် ဆချက်များ
မှားသည်၊
မှနသ
် ည်ကို
သိ�ိှ�င
ို မ
် ည့်
နည်းလမ်းလည်း
ေရာ်�ှကခ
် ပ
် ံရ
ု ိပ်အဓိပာ� ယ်စစ်ေဆးမ�
(Rorschach
ေ�ှးေခတ်�ှာေဖွစားေသာက်သတ
ူ ၏
ို ့
ယံ�ု ကည်သက်ဝင်မ�
ယခုေခတ်ပညာ�ှငမ
် ျားက
၎င်းသည်
test)
က�န်ေတာ်တတွ
ို ့ ငမ
် �ှိေချ။
ကဲသ
့ ပင်
ုိ ့
အေ�ကာင်းကို
မည်သည့အ
် ရာြဖစ်သည်ဟု
ဤအရာသည်
အနည်းငယ်သာေဖာ်ြပ�ပီး
ထင်ြမင်ယဆ
ူ �ကသည်ကသ
ို ာ
အများဆံးု ေြပာေပသည်။
81
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ပံု ၈။ လွနခ
် ဲေ
် ပါင်း ၉၀၀၀ ဝန်းကျင်က အာဂျင်တးီ နား�ှိ “လက်ဖဝါးဂူ (Hands Cave)” တွင ်
့ သာ �ှစေ
ဤလက်ဖဝါးရာများကို အမဲလက
ို �
် ှာေဖွစားေသာက်သမ
ူ ျားက ြပုလုပ်ခဲ�့ ကသည်။ �ုတခ
် ျည်း�ကည့လ
် က
ို လ
် �င်
�ှစေ
် ပါင်းများစွာက ေသလွန�် ပီးသားြဖစ်ေသာလက်များက ေကျာက်စိင
ု အ
် တွငး် ကေန က�န်ေတာ်တဆီ
ို ့ ကို
လက်လမ
ှ း် ဖို ့ �ကိုးစားေနသလိပ
ု င်။ ဤအရာသည် ေ�ှးေခတ်�ှာေဖွစားေသာက်သတ
ူ ကမ�
ို ့ ာဆီက က��်ပ
ု ်တကိ
ို ့ ု
စိတက
် လ
ို ပ
� ်�ှားမ�အေပး�ိင
ု ဆ
် းုံ
အေမွအ�ှစမ
် ျားထဲမတ
ှ စ်ခြု ဖစ်သည်။
သိေသာ်
ု့
မည်သည့အ
် ဓိပာ� ယ်ေဆာင်သည် ကိမ
ု ူ မည်သမ
ူ �မသိေချ။
ေတာင်လပ
ို ံေနတဲ
ု
့ အုတဂ
် အ
ူ �ကင်းအကျန်ေတွ၊ ဂူနရ
ံ ံပန်းချီေတွ၊ အ�ိုး�ုပ်တေတွ
ု
ကို အေြခခံ�ပီး
သီအုရ
ိ ီေတွတစ်ခ�ု ပီးတစ်ခု
ေတာင်ပံရ
ု ာပံစ
ု က
ို ထ
် ေနမယ့
ူ
အ
် စား
ဘာသာေရးယံ�ု ကည်မန
� ပတ်
ဲ ့ သက်�ပီး
က�န်ေတာ်တမှ
ို ့ ာ
ေ�ှးေခတ်�ှာေဖွစားေသာက်သတ
ူ ရဲ
ို ့ ့
ဝိးု တိးု ဝါးတားအထင်အြမင်ေတွသာ�ှိပါတယ်လို ့
ပွငပ
့် င
ွ လ
့် င်းလင်းဝန်ခံလက
ို တ
် ာက ပိေကာင်
ု
းပါတယ်။ သူတဟာ
ို ့
နတ်ဝည
ိ ာဉ်ကိးု ကွယသ
် ေတွ
ူ
ြဖစ်တယ်လို ့
က�န်ေတာ်တို ့ ယူဆ�ကတယ်။ ဒါေပမယ့် အဲဒအ
ီ ရာကလည်း ဘယ်လမ
ို ျိုးအထူးအသိအြမင်ကမ
ို ှ မေပးဘူး။
သူတို ့ ဘယ်ဝိညာဉ်ကို တိင
ု တ
် ည်�ပီး ဆုေတာင်းခဲ�့ ကတယ်၊ ဘယ်ပဲေတာ်
ွ
ေတွ ကျင်းပခဲ�့ ကတယ် ဒါမှမဟုတ်
ဘယ်အရာေတွကို
တားြမစ်ေ�ှာင်�ကဉ်ခဲ�့ ကတယ်ဆတ
ုိ ာ
က�န်ေတာ်တမသိ
ို ့ ရဘူး။
ပိအ
ု ေရး�ကီးတာက
ဘယ်လအ
ို ေ�ကာင်းအရာေတွကို သူတေြပာဆိ
ို ့
ခ
ု ဲ�့ ကတယ်ဆတ
ုိ ာ က�န်ေတာ်တမသိ
ို ့ �ကြခင်းပဲြဖစ်တယ်။ ဒါဟာ
လူသမိ
ု း် ကို က�န်ေတာ်တနားလည်
ို ့
တေနရာမှ
ဲ့
ာ အ�ကီးမားဆံးု ေသာလစ်ဟာမ�ေတွထက
ဲ တစ်ခုြဖစ်တယ်။
့ င
�ှာေဖွစားေသာက်သေတွ
ူ
ရဲ ့
ေနာက်ထပ်အေ�ကာင်းအရာတစ်ခုြဖစ်တယ်။
�ှာေဖွစားေသာက်သေတွ
ူ
ဟာ
တစ်လင်တစ်မယားစနစ်�ိှတယ်
လူမ�
� င
ို င
် ေရးဘဝဟာ
ံ
အထက်မာှ �ှငး် ြပခဲတ
ဲ့ တိင
ု း်
့ အ
ု ပ
် ိင
ု ပ
် စ�ညး် ဥစ�ာေတွပိင
ု ဆ
် င
ုိ တ
် ယ်၊
ကိယ
အစ�ှိတဲ့
က�န်ေတာ်တလံ
ို ့ းု ဝမသိတဲ့
ပညာ�ှငေတွ
်
အေနနဲ ့
သီးသနမ
့် သ
ိ ားစုငယ်ေတွ�ိတ
ှ ယ်၊
�ိုး�ိုးအေြခခံအချက်အလက်ေတွမာှ တင်
သေဘာထားကွလ
ဲ ဲွ
�ကတယ်။ ြဖစ်�င
ို တ
် ာက အုပ်စမ
ု ျိုး�ွယအ
် မျိုးမျိုးမှာ စနစ်အမျိုးမျိုး�ှိခမ
ဲ့ ာှ ပါ။ တချို �အုပ်စဟ
ု ာ အ�ိုငး် စိင
ု း် ဆံးု
82
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ချင်ပန်ဇီအုပ်တစ်အုပ်လုိ
အထက်ေအာက်သေဘာနဲ ့
ဘိ�
ု ဘ
ို ေမျာက်
ုိ
အုပ်တစ်အုပ်လို
ေအးေဆးသက်သာ
ရက်စက်ခက်ထန်�ပီး
�ငိမး် ချမ်း�ပီး
လိငမ
် ြ� ပုဖိပဲ
ု့
တြခားအုပ်စေတွ
ု
က
စိတဝ
် င်စားတဲလ
့ ေတွ
ူ
ြဖစ်မာှ ပါ။
၁၉၅၅ခု�စ
ှ ်
�ု�ှား�ိင
ု င
် ံ
ဆန်ဂယ
ီ ာေဒသမှာ
ေ�ှးေဟာင်းသုေတသနပညာ�ှငေတွ
်
က
သက်တမ်း�ှစေပါင်
်
း ၃၀,၀၀၀ �ှိတဲ့ အေမ �း�ှညဆ
် င်ေတွကို အမဲလက
ို ခ
် ဲတ
ဲ့ ေတွ
ူ
ရဲ ့ သခၚ်္ိျုင်းဂူတစ်ခုကို
့ လ
�ှာေဖွေတွ� �ှိခ�ဲ့ ကတယ်။ ေြမပံတ
ု စ်ခမ
ု ာှ ဆို အသက်၅၅�ှစအ
် ရွ ယ် ေယာက်ျားတစ်ေယာက်ရဲ ့ အ�ိုးစုကို
ပုတးီ အလံးု ေပါင်း ၃၀၀၀ ေလာက်�ိှတဲ့ အေမ �း�ှညဆ
် င်စယ
ွ ပ
် တ
ု းီ ေတွန ဲ ့ ဖံးု လ�မး် ထားတာကိေတွ
ု
�ရပါတယ်။
အဲဒလ
ီ ရ
ူ ဲ ့
ဦးေခါင်းမှာလည်း
ေြမေခွးသွားေတွန ဲ ့
လက်ေကာက်ဝတ်မာှ လည်း
အလှဆင်ထားတဲ့
ဆင်စယ
ွ လ
် က်ေကာက်၂၅ခု
ဦးထုပ်တစ်လးံု �ှိ�ပီး
ဝတ်ထားတယ်။
အဲဒေဒသက
ီ
တြခားအုတဂ
် ေတွ
ူ
မာှ ေတာ့ ပစ�ညး် အနည်းပဲ�ိတ
ှ ယ်။ ဆန်ဂယ
ီ ာက အေမ �း�ှညဆ
် င်အမဲလက
ို သ
် ေတွ
ူ
ဟာ
အထက်ေအာက်သေဘာ�ှိတဲ့
ထုတယ
် ဆ
ူ င်ြခင်�ကတယ်။
အဲဒ ီ
အုပ်စအ
ု များစုေပါင်းထားတဲ့
ယူဆ�ကတယ်။
လူအသိ
င
ု း် အဝိင
ု း် တစ်ခအ
ု ြဖစ်
့
ေနထိင
ု ခ
် �ဲ့ ကမယ်လို ့ ပညာ�ှငေတွ
်
က
ေသသွားတဲလ
့ ဟ
ူ ာ
အုပ်စရ
ု ဲေခါင်
းေဆာင်
့
မျိုး�ွယစ
် တ
ု စ်ခရ
ု ဲ ့ ေခါင်းေဆာင်တစ်ေယာက်
အဖွဲ�ဝင်အေရတွကဒ
် ါဇင်တချို �ပဲ�ိှတဲ့
သိမဟု
ု ့ တ်
ြဖစ်ေကာင်းြဖစ်�င
ို တ
် ယ်လို ့
အုပ်စတ
ု စ်ခုက
အခုလမ
ို ျားြပားတဲ့
ြမုပ်�စ
ံှ ရာပစ�ညး် ေတွကို သူတဘာသာထု
ို ့
တလ
် ပ
ု ် �င
ို ခ
် တ
ဲ့ ာ မြဖစ်�င
ို ဖ
် ိများပါတယ်
ု့
။
ေ�ှးေဟာင်းသုေတသနပညာ�ှငေတွ
်
ဟာ ေနာက်ထပ်ပိစ
ု ိတဝ
် င်စားစရာေကာင်းတဲ့ သခၚ်္ိျုင်းဂူတစ်ခုကို
�ှာေတွ� ခဲ�့ ကပါေသးတယ်။
ေခါင်းတစ်ခုသည်
၁၂၊
အဲဒဂ
ီ မ
ူ ာှ
၁၃�ှစအ
် ရွ ယ်
အ�ိုးစု�စ
ှ ်ခ�
ု ိှ�ပီး
သူတကိ
ို ့ ဦ
ု းေခါင်းချင်းဆိင
ု ်
ေယာက်ျားေလးတစ်ဦးရဲေခါင်
းြဖစ်�ပီး
့
၁ဝ�ှစအ
် ရွ ယမ
် န
ိ း် ကေလးရဲေခါင်
းြဖစ်ပါတယ်။
့
ေယာက်ျားေလးရဲကိ
ု က
် ို
့ ယ
ြမုပ်�ထ
ံှ ားတယ်။
အြခားတစ်ခုက
ဆင်စယ
ွ ပ
် တ
ု းီ
၉၊
၅၀၀၀
ေကျာ်ြဖငဖ
့် ံးု လ�မး် ထားတယ်။ သူဟာ ေြမေခွးသွားလုပ်ဦးထုပ်ကို ေဆာင်းထား�ပီး ေြမေခွးသွားေပါင်း၂၅ဝနဲ ့
ြပုလုပ်ထားတဲ့ ခါးပတ်ကလ
ို ည်း ဝတ်ထားခဲတ
ီ
ကုိ ရဖို ့
့ ယ်။ (ေြမေခွးသွား အေရအတွက် အဲဒေလာက်
အနည်းဆံးု ေြမေခွးအေကာင် ၆၀ ၏သွားကို ��တယ
် ရ
ူ မှာ ြဖစ်ပါတယ်။) မိနး် ကေလးကိေတာ
ု
ွ ပ
် တ
ု းီ
့ ဆင်စယ
၅၂၅၀
နဲ ့ အလှဆင်ထားတယ်။
ကေလးငယ်�စ
ှ ေယာက်
်
လးံု ကို
အမျိုးမျိုးေသာ
ဆင်စယ
ွ ပ
် စ�ညး် ေတွ၊
အ�ိုး�ုပ်တေတွ
ု
န ဲ ့ ဝန်းရံထားတယ်။ အဲဒ ီ ဆင်စယ
ွ ပ
် တ
ု းီ တစ်ကးံု ြပုလုပ်ဖိအတွ
ု့
က် အင်မတန်က�မ်းကျင်�ိှတဲ့
လက်မပ
� ညာသည်တစ်ေယာက်ဟာ အချိန ် (၄၅) မိနစ်ေလာက် လိအ
ု ပ်ပါတယ်။ တြခားနည်းနဲေြပာရရင်
့
တြခားပစ�ညး် ေတွမပါဘဲ
နာရီေပါင်း
ကေလး�ှစေယာက်
်
ကလ
ို မ
� ်းြခံုထားတဲ့
ဆင်စယ
ွ ပ
် တ
ု းီ
၁၀,၀၀၀
ကိြု ပုလုပ်ဖို ့
၇၅၀၀ တိတိ မနားမေန အလုပ်လပ
ု ်ေနရမှာြဖစ်�ပီး အေတွ�အ�ကံု�ှိတဲ့ လက်မပ
� ညာသည်
တစ်ဦးအေနနဲ (၃)�ှ
စေကျာ်
်
ဆက်တက
ို အ
် လုပ်လပ
ု ်ရမှာ ြဖစ်ပါတယ်။
့
83
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ဆန်ဂီယာကေလးငယ်ေတွအေနနဲ ဒီ
် ာှ ေခါင်းေဆာင်ြဖစ်ေနတာ
့ ေလာက်ငယ်ရွယ်တဲ့ အသက်အရွ ယမ
သိမဟု
ု ့ တ် အေမ �း�ှညဆ
် င်အမဲလက
ို သ
် ြူ ဖစ်ေနမယ်ဆတ
ုိ ာ ေတာ်ေတာ်မြဖစ်�င
ို တ
် ဲ့ ကိစပ
� ါ။ ဘာေ�ကာငမ
့် ျား
သူတကိ
ို ့ ု အခုလအ
ို လ�ံပယ် တခမ်းတနားြမုပ်��ံှ ကသလဲဆတ
ုိ ာကို ယဉ်ေကျးမ�ဆင
ုိ ရ
် ာ ယံ�ု ကည်မေတွ
�
ကသာ
�ှငး် ြပ�ိင
ု မ
် ာှ ပါ။
သီအုရ
ိ ီတစ်ခအ
ု ရေတာ့
ခုလြို ဖစ်တာဟာ
သူတရဲ
ို ့ ့ မိဘေတွေ�ကာငလ
့် ို ့ ဆိပ
ု ါတယ်။
ြဖစ်�င
ို တ
် ာက မိသားစုတန်းခိးု ဩဇာကိယ
ု �ံု ကည်တဲ့ ဒါမှမဟုတ် တဆငအ
့် ေမွဆက်ခံမက
� ို တင်းကျပ်စာွ
ယံ�ု ကည်တယ
ဲ့ ဉ်ေကျးမ��ိှတေနရာမှ
ဲ့
ာ
ဒုတယ
ိ သီအုရ
ိ ီကေတာ့
သူတရဲ
ို ့ မိ့ ဘေတွက
ဒီကေလးငယ်ေတွ
ေခါင်းေဆာင်ေတွြဖစ်တာေ�ကာင ့်
ေမွးဖွားလာကတည်းက
ေနမှာပါ။
ေ�ှးယခင်ကေသလွန�် ပီးသား
ဝိညာဉ်ေတွြပန်ဝင်စားတာလို ့ သတ်မတ
ှ ခ
် ရ
ံ လိပါလိံ
ု့
ု ့ ဆိပ
ု ါတယ်။ တတိယသီအုရ
ိ ီက အဆိြု ပုထားတာက
အဲဒက
ီ ေလးငယ်ေတွကို ြမုပ်�တ
ံှ ပ
ဲ့ ံစ
ု ံဟာ သူတအသက်
ို ့
�ှငစ
် ဉ်က အဆငအ
့် တန်းထက် သူတဘာ
ို ့ ေ�ကာင ့်
ေသဆံးု ရသလဲဆတ
ုိ ာကို
ေဖာ်�ကူးေနတာလို ့
ဆိပ
ု ါတယ်။
သူတရဲ
ို ့ ေခါင်
းေဆာင်ကို
့
ပွဲကျင်းပ�ပီး
ြမုပ်�တ
ံှ အ
ဲ့ ခါမှာ အဲဒက
ီ ေလးငယ်ေတွကို ဓေလ့ထးံု တမ်းအြဖစ် ယဇ်ပေဇာ်
ူ
ခဲ�့ ပီး ထည်ဝါတဲအ
့ ခမ်းအနားေတွန ဲ ့
ဂူသင
ွ း် ြမုပ်�တ
ံှ ာ ြဖစ်ပါတယ်။
ဘယ်အဆိြု ပုချက်က မှနသ
် ည်ြဖစ်ေစ၊ ဆန်ဂီယာကေလးငယ်ေတွဟာ �ှစေပါင်
်
း ၃၀,၀၀၀ ေကျာ်
သက်တမ်း�ှိတဲ့
အေကာင်းဆံးု သက်ေသအေထာက်အထားေတွထက
ဲ
တစ်ခြု ဖစ်ပါတယ်။
က�န်ေတာ်တေဆပီ
ို ့
ယန်စေတွ
်
ဟာ က�န်ေတာ်တဒီ
ို ့ အင
ဲ ေအ
်
ေတွရဲ ့ အကနသ
် ့ တ်ေဘာင်�င
ှ ့် တြခား လူသား၊
တိရ စ�ာန်မျိုးစိတေတွ
်
ရဲ ့
အြပုအမူပံစ
ု ေတွ
ံ
ကို
အများ�ကီးေကျာ်လန
ွ တ
် ဲ့
လူမ�
� င
ို င
် ေရးစည်
ံ
းမျဉ်းကျငဝ
့် တ်ေတွကို တီထင
ွ �
် င
ို ခ
် ဲ�့ ကပါတယ်။
�ငိမ်း ချမ်း ေရး ေလာ စစ်ပဲွေလာ
ေနာက်ဆးုံ အေနနဲ ့ �ှာေဖွစားေသာက်သတ
ူ ရဲ
ို ့ ့ လူအသိ
င
ု း် အဝိင
ု း် မှာ စစ်ပဲမ
ွ ျား၏အခန်းက�နဲ ့ ပတ်သက်�ပီး
့
ခက်ခထ
ဲ �
ိ ှလယ
ွ တ
် ဲ့
ေမးခွနး် ေတွ
�ှိပါတယ်။
တချို �ေသာပညာ�ှငေတွ
်
က
ေ�ှးေခတ်အမဲလက
ို �
် ှာေဖွစားေသာက်သေတွ
ူ
ရဲ ့လူအသိ
င
ု း် အဝိင
ု း် ဟာ �ငိမး် ချမ်းတဲ့ ေကာင်းကင်ဘလ
ုံ ြို ဖစ်�ပီး
့
စစ်ပဲေတွ
ွ
၊ အ�ကမ်းဖက်မေတွ
�
ဟာ စိက
ု ပ
် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးေနာက်ပိင
ု း် သာ စတင်ခဲတ
့ ာ ထင်�ကတယ်။
ဘာေ�ကာငလ
့် ည်းဆိေတာ
ု
့
လူေတွဟာ
စုေဆာင်းလာခဲ�့ ကတာြဖစ်တယ်လို ့
အဲဒအ
ီ ချိနက
် သာစ�ပီး
ေထာက်ြပ�ကတယ်။
ကိယ
ု ပ
် ိင
ု ဥ
် စ�ာေတွ
တြခားပညာ�ှငေတွ
်
ကေတာ့
ေ�ှးေခတ်�ှာေဖွစားေသာက်သတ
ူ ရဲ
ို ့ ကမ�
် ရာမှပဲ ရက်စက်�ကမ်းတမ်းခဲတ
ု ါတယ်။
့ ာဟာ အလွနတ
့ ယ်လို ့ ဆိပ
�ှစဘ
် က်လးံု ရဲအြမင်
ဟာ
့
အေြခခံထားတယ်လို ့
ေလထဲေဆာက်တတ
ဲ့ က
ို ေတွ
်
သာြဖစ်�ပီး
ဆိတ
ု ာကလည်း
မစိမပိ
ု့ ု့
ေြမြပင်အေြခအေနနဲချိ
် က်
့ တဆ
ေ�ှးေဟာင်းသုေတသနအ�ကင်းအကျန်ေတွ
84
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
�ှင ့်
ဒီေနေခတ်
�ှာေဖွစားေသာက်သေတွ
ူ
ကို
့
မ�ုဿေဗဒပညာ�ှငေတွ
်
က
ေစာင�့် ကည့ေလ့
်
လာထားတယ်ဆုတ
ိ ဲ့
ပါးလ�ာတဲ�့ ကိုးေလးနဲ ချိ
် က်ထားတယ် ဆိ�
ု ု ံေလးပါ။
့ တဆ
ေ�ှးေဟာင်းသုေတသန
အေထာက်အထားေတွဟာ
စိတဝ
် င်စားစရာတကယ်ေကာင်းေပမယ့်
အလွနလ
် ည်း �� ပ်ေထွးပါတယ်။ ဒီေနေခတ်
�ှာေဖွစားေသာက်သေတွ
ူ
ဟာ အဓိကအားြဖင ့် �ှငသ
် န်ရန်ခက်ခ�ဲ ပီး
့
သီးသနြ် ဖစ်
ဲ့
ေတွြဖစ်တဲ့
့ တေနရာ
အာတိတေဒသ၊
်
ကလဟာရီသက
ဲ ��ာရ
စတဲေနရာ
့
ေတွမာှ သာ
ေနထိင
ု �် ကပါေတာတ
ီ ေနရာ
ို
ေတွမာှ လူဦးေရထူထပ်မအ
� လွနန
် ည်းပါး�ပီး တြခားလူသားေတွန ဲ ့
့ ယ်။ အဲဒလ
ခိက
ု ရ
် န်ပာွ း�ိင
ု ေြခကလည်
်
း
အကနအ
် ့ သတ်�ိပ
ှ ါတယ်။
ဒါအြပင်
့
မ�ကာေသးမီကမျိုးဆက်ေတွမာှ ဆိရ
ု င်
�ှာေဖွစားေသာက်သေတွ
ူ
ဟာ ဒီေခတ်�င
ို င
် အ
ံ ာဏာပိင
ု ေတွ
်
ရဲ ့ စီမခ
ံ နခ
် ့ ွဲမက
� ို ပိ�ု ပီးခံရလာတယ်။ အဲဒါကလည်း
�ကီးမားလူဦးေရပဋိပက�ြဖစ်ဖိကိ
ု့ ု
ထူထပ်မလ
� ည်း�ှိတဲ့
ကာကွယ�် ပီးသားြဖစ်သာွ းတယ်။
လွတလ
် ပ်တ�
ဲ့ ှာေဖွစားေသာက်သေတွ
ူ
ကို
လူဦးေရအတန်သင�့် ကီးမား�ပီး
ဥေရာပ
ပညာ�ှငေတွ
်
အေနနဲ ့
ေစာင�့် ကည့ေလ့
်
လာဖို ့ အခွငအ
့် ေရး ၂ �ကိမ်ပဲ ရခဲပ
့ ါတယ်။ တစ်�ကိမ်က ၁၉ ရာစု ေြမာက်အေမရိက
အေနာက်ေြမာက်ပိင
ု း် မှာြဖစ်�ပီး၊
အေစာပိင
ု း် တိမှ
ု ့ ာြဖစ်ပါတယ်။
ဩစေတးလျက
ေနာက်တစ်ခက
ု
ေြမာက်အေမရိကေဒသက
အဘရီဂျီနယ်လမ
ူ ျိုး
မ�ကာခဏြဖစ်ပာွ းခဲတ
့ ယ်။
ဩစေတးလျေြမာက်ပိင
ု း်
�ှစ်မျိုးလံးု ရဲ ့
ဒါေပမယ့လ
် ည်း
၁၉
အမရင်ဒးီ ယန်းလူမျိုး
ယဉ်ေကျးမ�မာှ
အရင်ကတည်းက
ရာစု�င
ှ ့်
၂၀
(Amerindian)
ရာစု
�ှင ့်
လက်နက်ကင
ို ပ
် ဋိပက�ေတွ
အခုလအ
ို စဉ်တစိက
ု ြ် ဖစ်ပျက်ေနခဲတ
့ ာ
ဟုတမ
် ဟုတက
် ို လည်းေကာင်း ဒါမှမဟုတရ
် င် ဒါဟာ ဥေရာပနယ်ချဲ� မ�ရဲ ့ အကျိုးဆက်ရလဒ်ြဖစ်တယ်လို ့
လည်းေကာင်း အြငင်းအခံုလပ
ု ် �င
ို ပ
် ါတယ်။
ေ�ှးေဟာင်းသုေတသနဆိင
ု ရ
် ာ �ှာေဖွတ�ွ �ှိမေတွ
�
ဆတ
ုိ ာ �ှာပါး�ပီး နားလည်ဖိလည်
ု့
း ခက်ခပ
ဲ ါတယ်။
လွနခ
် ဲတ
ွ
နပတ်
ဲ ့ သက်�ပီး ဘယ်လမ
ို ျိုး ပံတ
ု ပ
ို တ်စ
့ ဲ့ �ှစ်ေပါင်းေသာင်းနဲချီ
့ အ�ကာက ြဖစ်ပျက်ခဲတ
့ ဲ့ စစ်ပဲေတွ
အေ�ကာင်းအရာများ
ကျန်ရစ်ခမ
ဲ့ ာှ ပါလဲ။
အေြမာက်လက်နက်�ကီးေတွဆတ
ုိ ာ
ေ�ှးေဟာင်းလှ�
ံ ှညေတွ
်
ကေတာ
ို
့
ေနရာမှာလည်း
ဒီဟာေတွ
အဓိပါ� ယ်ေကာက်ရ
အဲဒအ
ီ ချိနက
်
မေြပာနဲ ့
စစ်ပဲေတွ
ွ
မာှ
ဓားေတွ၊
ခံတပ်ေတွလည်း
ဒိင
ု း် ေတွေတာင်
အသံးု ြပုေကာင်းြပုခဲ�့ ကမယ်။
အသံးု ြပုခဲ�
ို တ
် ာပဲ။
့ င
ခက်ခပ
ဲ ါတယ်။
နံရံတတ
ံ င
ို း် ေတွ၊
�ုပ်�ကင်းအြဖစ်ကျန်ခဲတ
့ ဲ့
အ�ိုးအက်ြခင်းတစ်ခုဟာ
ဒါေပမယ့်
မ�ှိခဘ
ဲ့ းူ ။
မ�ှိခပ
ဲ့ ါဘူး။
အမဲလက
ို တ
် ဲ့
လူ�ု ိးစုေတွဟာလည်း
စစ်ပဲက
ွ ဒဏ်ရာ
သိမဟု
ု ့ တ်
မေတာ်တဆေ�ကာငလည်
့်
း ြဖစ်�င
ို တ
် ာပဲ။ ေ�ှးေခတ်အ�ိုးစုတစ်ခမ
ု ာှ အ�ိုးကျိုးအက်တာ၊ ြပတ်�ှတာေတွ
ု
တဲ့
် းူ လို ့ ေြပာရေအာင် လံေလာက်
မ�ှိတာဟာ အဲဒလ
ီ ူ အ�ကမ်းဖက်ရက်စက်ခရ
ံ �ပီး ေသဆံးု တာမဟုတဘ
သက်ေသအေထာက်အထားတစ်ခု
ဒဏ်ချက်ေတွြဖစ်တအ
ဲ့ ခါမှာလည်း
မဟုတပ
် ါဘူး။
�ကက်သားလ�ာေတွမာှ
အ�ိုးမှာဘာအမှတသ
် ားရာမှမကျန်ဘဲ
ြပင်းထန်တဲ့
လူကေသဆံ
ို
းု ေစ�ိင
ု ပ
် ါတယ်။
85
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ပိအ
ု ေရး�ကီးတာက စက်မထ
� တ
ု လ
် ပ
ု ်ေခတ်မတိင
ု မ
် ီှ စစ်ပဲေတွ
ွ
မာှ
ေသေကျတဲ့ ၉၀% ေကျာ် လူေတွဟာ
လက်နက်ေတွေ�ကာင ့် ဆိတ
ု ာထက် အစာငတ်မတ
ွ ြ် ခင်း၊ ေအးခဲြခင်း �ှင ့် ေရာဂါဘယေတွေ�ကာငသ
့် ာ
ြဖစ်တယ်။ လွနခ
် တ
ဲ့ �
ဲ့ စ
ှ ေပါင်
်
း ၃၀,၀၀၀ ေလာက်က လူမျိုးစုတစ်ခုက သူတရဲ
ို ့ ့ အိမ်နးီ ချင်းလူမျိုးစုတစ်စက
ု ို
တိက
ု ခ
် ိုကအ
် �ိင
ု ရ
် �ပီး
အစာေရစာေပါများတဲ့
စိတက
် းူ �ကည့ပ
် ါ။
သူတရဲ
ို ့ နယ်
့ ေြမကေန
အဲဒအ
ီ �� ံးအ�ိင
ု က
် ြွဲ ပားသွားတဲ့
အဖွဲ�ဝင်ဆယ်ေယာက်အသတ်ခရ
ံ တယ်။
အဖွဲ�ဝင်တစ်ရာေလာက်ဟာ
တိက
ု ပ
် ဲမ
ွ ာှ
ပညာ�ှငေတွ
်
ကေတာ့ သူတဟာ
ို ့
�� ံးနိမသ
့် ာွ းတဲလ
့ မ
ူ ျိုးစုဘက်က
ေနာက်�စ
ှ ်မာှ ေတာ့
အစာငတ်မတ
ွ တ
် ာ၊
အသက်ဆးုံ ပါးသွား�ကတယ်။
ေမာင်းထုတလ
် က
ို တ
် ယ်လို ့
အဲဒ�
ီ � ံးနိမသ
့် ာွ းတဲလ
့ မ
ူ ျိုးစုက
ေအးခဲတာ၊
အဲဒလ
ီ ေတွ
ူ
ရဲအ�ိ
့ ု းစုကို
ေရာဂါဘယေတွေ�ကာင ့်
�ှာေဖွေတွ� �ှိတဲ့
ေ�ှးေဟာင်းသုေတသန
သဘာဝေဘးအ��ရာယ်တစ်ခခ
ု ရ
ု ဲ ့ သားေကာင်ေတွြဖစ်သာွ း�ကတယ်လို ့
အလွယတ
် ကူသတ်မတ
ှ လ
် က
ို �် ကမှာပါ။
အဲဒလ
ီ ေတွ
ူ
ဟာ
ရက်စက်�ကမ်း�ကုတ်တဲ့
စစ်ပဲတ
ွ စ်ခရ
ု ဲ ့
သားေကာင်ေတွြဖစ်ခ�ဲ့ ကတယ်လို က�န်
ေတာ်တို ဘယ်
လေြပာ�ိ
ို
င
ု မ
် ာှ လဲ။
့
့
အခုလို သတိေပးစကား အရင်ေြပာ�ပီးတဲေနာက်
့
ေ�ှးေဟာင်းသုေတသန �ှာေဖွေတွ� �ှိမေတွ
�
ဆက
ီ ို
ု ပ
် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီး မတိင
ု ခ
် င်အချိနက
် ာလကြဖစ်တဲ့ လူ�ု ိးစု
က�န်ေတာ်တသွ
ို ့ ား�ကမယ်။ ေပါ်တူဂီမာှ စိက
၄၀ဝကို စစ်တမ်း ေကာက်ခ�ဲ့ ကတယ်။ အ�ိုးစု ၂ ခုပဲ အ�ကမ်းဖက်မခ
� ခ
ံ ရ
ဲ့ တဲ့ အမှတအ
် သားေတွြပပါတယ်။
အလားတူစစ်တမ်းမျိုးကိပ
ု ဲ အစ�ေရးမှာ အဲဒအ
ီ ချိနက
် ာလဝန်းကျင်က လူ�ု ိးစု(၄၀၀) ကို လုပ်�ကည့ေတာ
်
့
လူသားေတွရဲ ့
အ�ကမ်းဖက်မေ�ကာင
�
ြ့် ဖစ်�င
ို တ
် ဲ့
အက်ေ�ကာင်း�ှိတဲ့
လူေခါင်းခွတ
ံ စ်ခုကပ
ို ဲ
�ှာေဖွေတွ� �ှိခ�ဲ့ ကတယ်။ တတိယစစ်တမ်းမှာလည်း ဒန်ယးူ ဘ်ေတာင်�ကားက (Danube Valley - ယေနေခတ်
့
ဩစ�တီးယား�ိင
ု င
် )ံ ေနရာအမျိုးမျိုးမှာ စိက
ု ပ
် ျိုးေရးေခတ်မတိင
ု မ
် ီကာလက လူ�ု ိးစု ၄၀၀ ပါဝင်�ပီး အ�ိုးစု ၁၈
ခုပဲ အ�ကမ်းဖက်မခ
� ခ
ံ ရ
ဲ့ တဲ့ အေထာက်အထားကိြု ပတယ်။ အ�ိုးစု (၄၀၀) ဟာ အ�ိုးစု (၁၈)ခု ထက်
များတယ်လို မထင်
ရေပမယ့် ရာခိင
ု �
် န� း် အရေတာ့ တကယ်ြမငမ
့် ားပါတယ်။ တကယ်လို အဲ
့
့ ဒ ီ ၁၈ ေယာက်လးံု
အမှနတ
် ကယ်အ�ကမ်းဖက်ခံရ�ပီး
ေသဆံးု ခဲ�့ ကတယ်ဆရ
ုိ င်
ေ�ှးေခတ်ဒန်ယးူ ဘ်ေတာင်�ကားမှာ
ေသဆံးု ခဲ�့ ကတဲ့ လူေတွထက
ဲ
ပမာဏ ၄.၅ ရာခိင
ု �
် န� း် ဟာ လူသားေတွရဲအ�ကမ်
းဖက်မေ�ကာင
�
ြ့် ဖစ်တယ်လို ့
့
အဓိပာ� ယ်
ရပါတယ်။
တစ်ကမ�ာလံးု
ဒီေနေခတ်
မာှ
့
ေသဆံးု သူပျမ်းမ�ဟာ
အ�ကမ်းဖက်မေ�ကာင
�
့် ၅
ရာခိင
ု �
် န� း် ပဲ
ေသွးစွနး် မ�အများဆံးု စစ်ပဲေတွ
ွ
၊
အချိနြ် ဖစ်ပါတယ်။
တကယ်လို ့
စစ်ပဲေတွ
ွ
၊
၁.၅
ရာဇဝတ်မေတွ
�
အားလံးု ကို
ရာခိင
ု �
် န� း် ပဲ
�ှိပါတယ်။
အသက်ဆးုံ �ကတယ်။
အင်မတန်�ကီးကျယ်တဲ့
၂၀
ဒီကာလဟာ
ေပါင်းလိက
ု ရ
် င်ေတာင်
ရာစုမာှ
လူသမိ
ု း် တစ်ေလ�ာက်မာှ
့ င
လူမျိုးတုနး် သတ်ြဖတ်မေတွ
�
လူသားေတွရဲအ�ကမ်
းဖက်မေ�ကာင
�
့်
့
၄.၅
လူသားေတွရဲ ့
ြဖစ်ပျက်ခဲတ
့ ဲ့
ရာခိင
ု �
် န� း် ေသတာဟာ
ြဖစ်�ု ိးထံးု စံပဲဆရ
ုိ င် ေ�ှးေခတ် ဒန်ယးူ ဘ်ေတာင်�ကားဟာ ၂ဝ ရာစုလပ
ို ဲ �ကမ်းတမ်းခဲမ
့ ာှ ပါ။
86
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ဒန်ယးူ ဘ်ေတာင်�ကားက
တြခားေနရာေတွက
စိတမ
် ချမ်းသာစရာေကာင်းတဲ့
�ှာေဖွေတွ� �ှိမေတွ
�
ကို
အတွလ
ဲ က
ို တ
် ေဖာ်
ူ
ေတွ� �ှိမေတွ
�
ဟာလည်း
အလားတူပဲ
ေထာက်ခံတဲ့
စိတမ
် ချမ်းသာစရာ
ေကာင်းလှပါတယ်။ ဆူဒန်�င
ို င
် ံ ဂျီပယ်ဆဟားဘာ ေဒသမှာ သက်တမ်း�ှစေပါင်
်
း ၁၂,၀၀၀ �ှိတဲ့ လူ�ု ိးစု ၅၉
စု�ိှတဲ့ ဂူသခၚ်္ိျုင်းတစ်ခု �ှာေဖွေတွ� �ှိခ�ဲ့ ကတယ်။ အဲဒက
ီ
အ�ိုးစု ၂၄စုရဲ ့ ခ��ာကိယ
ု မ
် ာှ လည်းေကာင်း၊
သူတရဲ
ို ့ ေဘးမှ
ာလည်းေကာင်း ြမ�ားဦးေတွ၊ လှသ
ံ ာ� းေတွ ေတွ�ိခ
ှ �ဲ့ ကတယ်။ ဒါဟာ �ှာေတွ�သမ�လူ�ု ိးစုရဲ (၄ဝ)
့
့
ရာခိင
ု �
် န� း် ြဖစ်ပါတယ်။ မိနး် မတစ်ေယာက်ရဲ ့ အ�ိုးစုမာှ ဆိရ
ု င် ဒဏ်ရာဒဏ်ချက်ေတွ (၁၂) ခု �ှိတာကို
ေတွ� ခဲရ
ို င
် ံ ဘူေဗးရီးယားေဒသက ေအာဖ
့ တယ်။ ဂျာမနီ�င
့ ်နက်ဂူ (Ofnet Cave) မှာ ေ�ှးေဟာင်းသုေတသန
ပညာ�ှငေတွ
်
က �ှာေဖွစားေသာက်သူ (၃၈) ဦးရဲ ့ အ�ိုးစုအ�ကင်းအကျန်ေတွကို �ှာေဖွေတွ� �ှိခ�ဲ့ ကတယ်။
အများစုက ကေလးငယ်ေတွ�င
ှ ့် မိနး် မေတွြဖစ်�ပီး အဲဒဂ
ီ ရဲ
ူ ေချာက်
နက် ၂ ခုထက
ဲ ို ပစ်ချြမ�ပ်�ခ
ံှ �ဲ့ ကတာပါ။
့
ီ �ိုးစုတစ်ဝက်ေလာက်ဟာ တင်းပုတ၊် ဓား စတဲ့ လက်နက်
ေမွးကင်းစေတွ၊ ကေလးငယ်ေတွ အပါအဝင် အဲဒအ
ေတွန ဲ ့ ဒဏ်ရာရခဲ�့ ကတယ်ဆတ
ုိ ဲ့ �ှငး် လင်းတဲအ
့ မှတလ
် က�ဏာေတွလည်း ေတွ�ရတယ်။ အရွ ယ်ေရာက်�ပီး
ေယာက်ျားေတွရဲ ့ အ�ိုးစုေတွမာှ ေတာ့ အဆိးု ဝါးဆံးု အ�ကမ်းဖက်ခံရတဲ့ အမှတလ
် က�ဏာေတွ ေတွ�ရတယ်။
အားလံးု ကို ြခံု�ကည်လ
့ က
ို င
် ် ြဖစ်�င
ို တ
် ာကေတာ့ ေအာဖ
ူ
�ှာေဖွစားေသာက်သအ
ူ ုပ်စတ
ု စ်စလ
ု းံု ဟာ
့ ်နက်ဂက
အစုလက
ို အ
် ြပံုလိက
ု သ
် တ်ြဖတ်ြခင်းကို ခံခရ
ဲ့ တယ်လသာ။
ို ့
ေ�ှးေခတ်�ှာေဖွစားေသာက်သတ
ူ ရဲ
ို ့ ကမ�
့ ာကို
ဘယ်တစ်ခုက
ပိမ
ု ေကာင်
ို
းမွနစ
် ာွ
ကိယ
ု စ
် ားြပု
ေဖာ်ြပပါသလဲ။ အစ�ေရး�ှငေပါ်တူ
့်
ဂက
ီ ဟာေတွေတာ့ �ငိမး် ချမ်းခဲတ
ှ ့်
့ ဲ့ အ�ိုးစုေတွြဖစ်�ပီး ေအာဖ
့ ်နက်�င
ဂျီပယ်ဆဟားဘာက
အ�ိုးစုေတွကျေတာ့
သားသတ်�ု ံေတွများလား။
အေြဖကေတာ့
ယူဆချက်(၂)
ခုစလံးု ဟာ မှားယွငး် ပါတယ်။ �ှာေဖွစားေသာက်သေတွ
ူ
မာှ ကျယ်ြပနမ
် ့ ျားြပားလှတဲ့ ကိးု ကွယယ
် �ံု ကည်မေတွ
�
၊
လူမစ
� နစ် တည်ေဆာက်ပံေတွ
ု
�ှိခသ
ဲ့ လို အ�ကမ်းဖက်မအ
� မျိုးမျိုးမှာလည်း အဆငအ
့် နိမအ
့် ြမငေပါင်
့်
းစံု
�ှိခမ
ဲ့ ာှ ပါ။
တချို �ေနရာ၊
တချို �အချိနေတွ
်
မာှ
�ငိမး် ချမ်းသာယာတာကို
ခံစားရတဲအ
့ ချိနေတွ
်
ြဖစ်�ပီး
တြခားေနရာေတွ မှာေတာ့ ရက်စက်�ကမ်း�ကုတ်တဲ့ ပဋိပက�ေတွန ဲ ြပည့
�
် က
ှ ေနခဲ
်
မ
့
့ ာှ ပါ။
တိတဆ
် တ
ိ မ
် �ခန်း ဆီး ၏ ေနာက်ကယ
ွ ်
ေ�ှးေခတ်�ှာေဖွစားေသာက်သတ
ူ ရဲ
ို ့ �ှ့ ငသ
် န်မဘ
� ဝအေြခအေန ေတာ်ေတာ်များများကို ြပန်လည်တည်ေဆာက်
ရတာခက်ခဲတယ်ဆရ
ုိ င် တစ်ခခ
ု ျင်းအေသးစိတေတွ
်
ကို ြပန်လည်ဆက်စပ်တည်ေဆာက်ဖိဆိ
ု့ တ
ု ာ မြဖစ်�င
ို ဖ
် ို ့
များပါတယ်။ မရသေလာက်ပါပဲ။ နီအန်ဒါတယ်တို ့ ေနထိင
ု တ
် ေတာင်
ဲ့
�ကားကို ေဆပီယန်စအ
် ုပ်စတ
ု စ်စု
ပထမဆံးု ေရာက်လာ�ပီး
ေနာက်�စ
ှ ေတွ
်
မာှ ေတာ့
ရင်သပ်��ေမာစရာေကာင်းတဲ့
သမိင
ု း် ဒရာမာ
ဇာတ်လမ်းတစ်ပဒ
ု က
် ို ြမင်ေတွ� ခဲရ
ီ ေ
ို တွဆ
� မ
ုံ န
� ပတ်
ဲ ့ သက်�ပီး �ုပ်�ကင်းအ�ိုးစု
့ မှာပါ။ ကံမေကာင်းစွာနဲပဲ့ အဲဒလ
အနည်းငယ်�င
ှ ့် လက်တဆုပ်စာ ေကျာက်လက်နက်ပစ�ညး် ေတွကလွ�ဲ ပီး ဘာမှကျန်ရစ်ခဲြ့ ခင်း မ�ှိပါဘူး။
87
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
အဲဒပ
ီ စ�ညး် ေတွဟာလည်း ပညာ�ှငေတွ
်
ရဲ ့ အပတ်တကုတ် ေလ့လာစူးစမ်းမ�ေအာက်မာှ အသံတတ
ိ လ
် သာ
ို ့
ေနပါတယ်။ အဲဒပ
ီ စ�ညး် ေတွကေန အဲဒေခတ်
ီ
လသ
ူ ားေတွရဲ ခ��
� ံစ
ု �
ံ င
ှ ့် သူတရဲ
ို ့ ့
့ ာေဗဒ၊ နည်းပညာ၊ စားေသာက်မပ
လူမဖ
� ဲ �စ
ွ ည်းတည်ေဆာက်ပံေတွ
ု
ကပ
ို ါ
အိမန
် းီ ချင်းေဆပီယန်စအ
် ုပ်စေတွ
ု
ဘာမှေြပာြပ�ိင
ု တ
် ာ
မ�ှိဘးူ ။
ေလ့လာလို ့ ရေကာင်းရ�ိင
ု ပ
် ါတယ်။
အချင်းချင်း
ဒါအြပင်
့
ဒါေပမယ့်
�ိင
ု င
် ေရးမဟာမိ
ံ
တဖ
် ဲွ� �ကတာမျိုး
အဲဒမ
ီ ဟာမိတအ
် ဖွဲ�ကို
အဲဒအ
ီ ရာေတွက
စတာနဲပတ်
့ သက်�ပီး
ေကာင်းချီးေပးတဲ့
ေသလွနသ
် တ
ူ ရဲ
ို ့ ့
ဝိညာဉ်ေတွအေ�ကာင်း၊ ဝိညာဉ်ေတွဆက
ီ ေန ေကာင်းချီးေတွအေသအချာရ�ှိဖို ့ �ိုးရာပေယာဂဆရာေတွကို
ဆင်စယ
ွ ပ
် တ
ု းီ ေတွ တိတတ
် ခိးု ေပးရတာ စတဲအ
့ ရာေတွန ဲ ပတ်
သက်�ပီးလည်း ဘာမှေြပာမြပ�ိင
ု ပ
် ါဘူး။
့
ဒီတတ
ိ ဆ
် တ
ိ မ
် ခ
� န်းဆီးက
�ှစေထာင်
်
ေသာင်းနဲချီ
့ တဲ့
သမိင
ု း် များကို
ဖံးု ကွယထ
် ားပါတယ်။
အဲဒေထာင်
ီ
စ�
ု စ
ှ ေတွ
်
မာှ လည်း စစ်ပဲေတွ
ွ
၊ ေတာ်လန
ှ ေရး
်
ေတွ၊ �ကီးကျယ်ခမ်းနားတဲ့ ဘာသာေရးလ�ပ်�ှားမ�ေတွ၊
နက်နသ
ဲ မ
ိ ေမွ
် �တဲ့ ဒဿနသီအုရ
ိ ီေတွ၊ ဘယ်လမ
ို �
ှ င
ိ� း် ယှဉ်လိမရတဲ
ု့
့ အ�ုပညာမဟာလက်ရာေတွ �ှိခမ
ဲ့ ာှ ပါ။
�ှာေဖွစားေသာက်သေတွ
ူ
မာှ လည်း
လူဇင်ဘတ်�င
ို င
် ဝ
ံ က်ေလာက်
သူတေခတ်
ို ့
ရဲ ့ အလံးု စံေအာင်
ု
�င
ို သ
် ူ
နပိလ
ု ယ
ီ န်၊
ကျယ်တအ
ဲ့ င်ပါယာကိအ
ု ုပ်စးို တဲ့
ဆင်ဖိုနသ
ီ စ
ံ တ
ံု းီ ဝိင
ု း် ေတွမ�ှိေပမယ့လ
် ည်း
ပုေလွသန
ံ ဲ့
ို ့
ရဲ ပါရမီ
�ှငေဘထိ
်
ဗ
ု င်ေတွလည်း �ှိခမ
ဲ့ ာှ ပါ။
လူေတွကို မျက်ရည်ကျေလာက်ေအာင် ေဖျာ်ေြဖခဲတ
့ ဲ့ သူတေခတ်
့
�ပီးေတာ့
မိးု ေြမစ�ကာဝဠာတစ်ခုလးံု ကိဖ
ု န်ဆင်းတဲ့
ဖန်ဆင်း�ှငဘ
် ရ
ု ားသခင်ဆတ
ုိ ာထက်
ေဒသတွငး် က
ဝက်သစ်ချပင်�ကီး ေြပာသမ�စကားကို ထုတေဖာ်
်
ေြပာဆိတ
ု ဲ့ တန်ခးို �ကီးယဇ်ပေရာဟိ
ု
တေတွ
်
လည်း �ှိခတ
ဲ့ ယ်။
ဒါေပမယ့် ဒါေတွအားလံးု ဟာ ခနမ
့် န
ှ း် ေြခ သက်သက်ေတွသာ ြဖစ်ပါတယ်။ တိတဆ
် တ
ိ မ
် ခ
� န်းဆီးဟာ
ထူထလ
ဲ တ
ှ အ
ဲ့ တွက်
အေသးစိတအ
် ြဖစ်အပျက်ေတွကို
ေဖာ်ြပဖိထားဦး
ု့
ခုလအ
ို ြဖစ်ေတွ
ြဖစ်ပျက်ခတ
ဲ့ ယ်ဆတ
ုိ ာ ဟုတမ
် ဟုတဆ
် တ
ုိ ာေတာင် က�န်ေတာ်တို ေသချာမသိ
ပါဘူး။
့
ပညာ�ှငေတွ
်
ဆတ
ုိ ာ
ေမးတတ်�ကတယ်။
ေစာေစာကအရာေတွကို
�ှာေဖွမတီထင
ွ �
် င
ို ေသးသ၍
်
သူတြပန်
ို ့ ေပး�ိင
ု မ
် ယ့်
သိ�ိေထာက်
ှ
လမ
ှ း် �ိင
ု တ
် ဲ့
ေ�ှးေခတ်�ှာေဖွစားေသာက်သေတွ
ူ
ဘယ်လ�
ို င
ို င
် ေရးဒရာမာ
ံ
ေတွ
များပါတယ်။
သငတ
့် ငေလျာက်
့်
ပတ်တအ
ဲ့ ေြဖမျိုး
�ကံုေတွ� ခဲ�့ ကရတယ်ဆတ
ုိ ာကို
ဒါေပမယ့လ
် ည်း
ဘယ်လအ
ို ေြဖမှ
ေမးခွနး် မျိုးကိပ
ု ဲ
သုေတသနနည်းပညာများ
ဘာကိသ
ု က်ဝင်ယ�ံု ကည်ခ�ဲ့ ကတယ်၊
က�န်ေတ◌်◌ာတို ့ ဘယ်ေတာမ
့ ှ
ြပန်မရ�ိင
ု တ
် ေမးခွ
ဲ့
နး် ေတွကို
မသိ�င
ို ဖ
် ို ့
ေမးဖိဆိ
ု့ တ
ု ာလည်း
လိအ
ု ပ်ပါတယ်။ သိမဟု
ု ့ တရ
် င် �ှစေပါင်
်
း ၇၀,၀၀၀ စာ လူသားသမိင
ု း် မှာ �ှစေပါင်
်
း ၆၀,၀၀၀ ေလာက်ကုိ
ွ ြ် ပုလိက
ု �် ပီး
က�န်ေတာ်တို ့ မျက်ကယ
‘အဲဒေခတ်
ီ
ကလူသားေတွဟာ
အေရးပါတာဆိလ
ု ို ့ ဘာတစ်ခမ
ု ှ
မလုပ်ခ�ဲ့ ကဘဲ အသက်�ှင�
် ု ံသာ �ှငခ
် �ဲ့ ကတယ်’ ဆိတ
ု ဲ့ ဆင်ေြခေပး�ံုသာ �ှိေတာမ
့ ာှ ပါ။
အမှနတ
် ကယ်ေြပာရရင် သူတဟာ
ို ့
အေရး�ကီးတဲအ
့ ရာေတာ်ေတာ်များများကို လုပ်ခဲ�့ ကပါတယ်။
အထူးသြဖင ့်
သူတဟာ
ို ့
က�န်ေတာ်တေနထိ
ို ့
င
ု တ
် ဲ့
ကမ�ာ�ကီးကို
လူအများစုနားလည်
88
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
သေဘာေပါက်
ထားတာထက်
အမျာ�ကီးပိ�ု ပီး
ပံသ
ု င
ွ း် ခဲ�့ ကတယ်။
ဆိက
ု ေဘးရီ
်
းယား
ေရခဲြပင်ေဒသ၊
ဩစေတးလျ
အလယ်ပိင
ု း် သဲက��ာရ၊ အေမဇုနအ
် �မဲစမ
ိ း် ေတာအုပ်�ကီး စတဲ့ ေနရာေတွကို သွားေရာက်လည်ပတ်�ကတဲ့
ေတာင်တက်သမားေတွက လူသားေတွနထိ
ဲ ့ ေတွ� ြခင်းလံးု ဝမ�ှိေသးတဲ့ ေနရာေဒသအသစ်စက်စက်ေတွကို
ေရာက်သာွ းတယ်လို ့ ထင်�ကတယ်။ ဒါဟာ လွမ
ဲ ာှ းတဲ့ စိတက
် းူ ယဉ်သက်သက်တစ်ခပ
ု ါ။ အထူထပ်ဆးုံ ေသာ
ေတာအုပ်�ကီးေတွ၊
လူသအ
ူ ေရာက်ေပါက်
အကင်းမဲဆ
ုိ ဲ ့
့ းုံ ြဖစ်ပါတယ်ဆတ
ေတာက��ာရေတွဟာ
က�န်ေတာ်တေ�ှ
ို ့ က
� ေ
ို စာ�ပီး �ှာေဖွစားေသာက်သေတွ
ူ
ေရာက်�ပီးသားေနရာေတွြဖစ်�ပီး အဲဒေဒသ
ီ
ေတွကို
�ကီးမားတဲေြပာင်
့
းလဲမေတွ
�
ြဖစ်ေစခဲ�့ က�ပီးသားပါ။
စိက
ု ပ
် ျိုးေရးရွ ာမတည်မီှ
လွနခ
် တ
ဲ့ �
ဲ့ စ
ှ ေပါင်
်
းများစွာက
ေနာက်လာမယ့အ
် ခန်းမှာ
ပထမဆံးု ေသာ
ကမ�ာ�ကီးရဲပတ်
့ ဝန်းကျင်ေဂဟစနစ်ကို
�ှာေဖွစားေသာက်သေတွ
ူ
က ဘယ်လြို ပန်လည်ပံသ
ု င
ွ း် ေြပာင်းလဲေစခဲတ
ုိ ာကို �ှငး် ြပထားပါတယ်။
့ ယ်ဆတ
ပံြု ပင်ေတွေြပာတဲ့ အေလ့အထ�ှိ�ပီး လှညလ
့် ည်သာွ းလာတဲ့ ဒီေဆပီယန်စအ
် ုပ်စေတွ
ု
ဟာ သက်�ိတ
ှ ရ
ိ စ�ာန်
သဘာဝေလာက�ကီးက ထုတလ
် ပ
ု ် ခ ဲတ
ဲ ာှ အေရးအ�ကီးဆံးု နဲ ့ ဖျက်ဆးီ မ�စမ
ွ း် အားလည်း
့ ဲ့ သက်�ိှေတွထမ
အ�ကီးဆံးု ြဖစ်တယ် ဆိတ
ု ာပါပဲ။
89
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
အခန်း - ၄
ေရလ�မ်းမိးု ြခင်း
စဉ်းစားသိြမင်ြခင်းေြပာင်းလဲမ�� ကီး မြဖစ်ခင်က အာ�ှ-အာဖရိကတိက
ု �် ကီးေပါ်မှာပဲ လူသားမျိုးစိတအ
် ားလံးု
ေနထိင
ု ခ
် �ဲ့ ကတယ်။
ေရတစ်ကမ်း
�ှစ်ကမ်း
လက်တန်းေဖာင်ေတွြပုလုပ်�ပီးေသာ်လည်းေကာင်း
လက်ပစ်ကးူ �ပီးေသာ်လည်းေကာင်း၊
က�န်းအချိုေပါ်တွ
�
င်
အေြခချခဲ�့ ကတယ်ဆတ
ုိ ာလည်း
မှနပ
် ါတယ်။သည်။ ဥပမာ အင်ဒနို းီ �ှားက ဖေလာ်ရက်စက
် �န်းေပါ်မှာ လွနခ
် ေသာ�ှ
ဲ့
စေပါင်
်
း ၈သိနး် ခွစ
ဲ �ပီး
လူသတ�ဝါေတွစတင်
အေြခချေနထိင
ု ခ
် �ဲ့ ကတယ်။
ပင်လယ်ြပင်ကျယ်�ကီးထဲကို
ဒါေပမယ့လ
် ည်း
စွနစ
် ့ ားသွားလာတာမျိုး
လူသတ�ဝါေတွဟာ
မြပုလုပ်�င
ို ခ
် �ဲ့ ကပါဘူး။
အေမရိကတိက
ု ၊်
ဩစေတးလျတိက
ု ် စတဲေနရာ
့
ေတွကို ဘယ်သမ
ူ ှ မေရာက်ခသ
ဲ့ လို ေဝးလံေခါင်သတ
ီ ဲ့ က�န်းေတွြဖစ်တဲ့
မဒါဂတ်စ်ဂါ၊ နယူးဇီလန်၊ ဟဝိင
ု အ
် ီ စတဲေနရာ
့
ေတွကလ
ို ည်း ဘယ်သမ
ူ ှ မေရာက်�ိှခ�ဲ့ ကပါဘူး။
ဒီပင်လယ်ြပင်�ကီး ကာဆီးထားမ�က လူသတ�ဝါေတွကသ
ို ာမက အြခားေသာ အာ�ှ-အာဖရိက�ှိ
တိရ စ�ာန်ေတွ၊ အပင်ေတွကပ
ို ါ ြပင်ပကမ�ာကို ေရာက်မသွားေစေအာင် တားဆီးထားခဲတ
့ ယ်။ ရလဒ်အေနနဲ ့
် န်းေပါင်းများစွာ
ဩစေတးလျ �ှင ့် မဒါဂတ်စ်ဂါ လို ေဝးကွာလှတက
ဲ့ �န်းေတွက သက်�ိှသတ�ဝါေတွဟာ �ှစသ
သီးသနဆ
် ့ ငက
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲခဲ�့ ကတယ်။
ဒါေ�ကာင ့်
သူတရဲ
ို ့ သဘာဝ�ှ
ငပ
့် ံ ပ
ု န်းသ�ာန်ေတွဟာ
့
သူတနဲ
ို ့ ေဝးကွ
ာတဲအ
့ မျိုးေတွြဖစ်တဲ့ အာ�ှ-အာဖရိကမှာ �ှိတသ
ဲ့ က်�ိှေတွန ဲ ့ လံးု ဝကွြဲ ပားေနပါေတာတ
့
့ ယ်။
ကမ�ာ�ဂိုဟ်�ကီးဟာ
ကွြဲ ပားြခားနားတဲ့
ပတ်ဝန်းကျင်ေဂဟစနစ်အမျိုးမျိုးနဲ ့
ခွြဲ ခားထားသလိြု ဖစ်�ပီး
ေဂဟစနစ်တစ်ခခ
ု ျင်းစီဟာလည်း သီးသနက
် ့ ြွဲ ပားတဲ့ အပင်ေတွ၊တိရ စ�ာန်ေတွန ဲ ့ စုေပါင်းဖွဲ�စည်းထားတယ်။
သိေပမယ့
ု့
လ
် ည်း
အဲဒလ
ီ စ
ို လ
ံု င်�ကယ်ဝလှတဲ့
ဇီဝသက်�ိှသတ�ဝါအမျိုးမျိုးကို
ေဆပီယန်စတ
် က
ို ့
မ�ကာခင်အဆံးု သတ်�ကေတာမ
့ ာှ ပဲ ြဖစ်ပါတယ်။
စဉ်းစားသိြမင်ြခင်းေြပာင်းလဲမ�� ကီးေနာက်ပိင
ု း် မှာ
စုေပါင်းလုပ်ေဆာင်တတ်ြခင်းစွမး် ရည်ဆတ
ုိ ဲ ့
နည်းပညာအသစ်ကုိ ေဆပီယန်စေတွ
်
ရခဲ�့ ကတယ်။ ဒါအြပင်
အာ�ှ-အာဖရိက ကေနခွဲထက
ွ �် ပီး ြပင်ပကမ�ာကို
့
အေြခချေစမယ့အ
် ေြမာ်အြမင်ေတွပါ
ရ�ှိလာခဲ�
ို ပ
် ါတယ်။
့ င
ပထမဆံးု
ေအာင်ြမင်မက
� ေတာ့
လွနခ
် တ
ဲ့ ဲ ့
�ှစေပါင်
်
း ၄၅,၀၀၀ ေလာက်က ဩစေတးလျတိက
ု က
် ို နယ်ချဲ� �ိင
ု ခ
် ြဲ့ ခင်းပဲြဖစ်တယ်။
ဒီအရာကို �ှငး် ြပဖို ့
က�မ်းကျင်သေတွ
ူ
လူသားေတွအေနနဲ ့
ေတာ်ေတာ်အခက်ေတွ� �ကပါတယ်။
ဩစေတးလျသိေရာက်
ု့
ဖို ့
ပင်လယ်ေရလက်�ကား ေတာ်ေတာ်များများကို ြဖတ်ေကျာ်ရမှာြဖစ်�ပီး တချို ဟ
� ာ ကီလမ
ို ီတာ ၁၀၀ ေကျာ်
90
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ကျယ်ပါတယ်။ ဩစေတးလျတိက
ု ေပါ်
်
ေရာက်သာွ းတဲအ
့ ခါမှာလည်း ေနချင်
့ းညချင်းပဲ လံးု ဝအသစ်ြဖစ်တဲ့
ပတ်ဝန်းကျင်ေဂဟစနစ်�င
ှ ့် အသားကျေအာင် �ှငသ
် န်ခရ
ဲ့ ပါတယ်။
ယုတ�အ
ိ ကျဆံးု သီအုရ
ိ ီအရ လွနခ
် ဲတ
ို �
် င
ှ က
့် င်းကွာ�ပီး
့ ဲ့ �ှစ်ေပါင်း ၄၅,၀၀၀ ေလာက်မာှ (အာ�ှတက
က�န်းအချင်းချင်းလည်း
ေဆပီယန်စေတွ
်
ဟာ
ေရလက်�ကားကျဉ်းေတွပဲ
ပထမဆံးု ေသာ
ြခားေနတဲ)့ အင်ဒနို းီ �ှားက�န်းစုမာှ
ပင်လယ်ေရေ�ကာင်းသွားလာတဲ့
ေနထိင
ု တ
် ဲ့
လူအဖွ
့ ဲ�အစည်းေတွအြဖစ်
တိးု တက်လာခဲ�့ ကတယ်။ သူတဟာ
ို ့
ပင်လယ်ထသ
ဲ ာွ းလာမယ့ယ
် ဉ်ေတွကို ဘယ်လို တည်ေဆာက်ရမယ်၊
ေမာင်း�ှငရ
် မယ် ဆိတ
ု ာကို သိ�ိလ
ှ ာခဲတ
ို ဲ ့ ရပ်ေဝးကိသ
ု ာွ းတဲ့ တံငါသည်ေတွ၊ ကုနသ
် ည်ေတွ၊
့ ယ်။ ဒီလန
�ှာေဖွသေတွ
ူ
ြဖစ်လာ�ကတယ်။
လုပ်ေဆာင်�င
ို စ
် မ
ွ း် ရည်ေတွကို
အဲဒအ
ီ ရာေတွက
အတိင
ု း် အဆမ�ှိ
လူသားေတွရဲ ့
လူေနမ�ဘဝ�ှင ့်
�ကီးမားလှတေြပာင်
ဲ့
းလဲမေတွ
�
ြဖစ်ေစခဲတ
့ ယ်။
ပင်လယ်ထမ
ဲ ာှ သွားလာ�ကတဲ့ ပင်လယ်ဖျံ၊ လင်းပိင
ု ၊် ပင်လယ်�ာွ း စတဲ့ �ိတိ
ု့ က
ု သ
် တ�ဝါေတွအားလံးု ဟာ
ေရထဲမာှ သွားလာ�ိင
ု တ
် ဲ့
ခ��ာကိယ
ု ေတွ
်
၊
အထူးအဂင်္ ါများရ�ှိလာဖို ့
ဆငက
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲခရ
ဲ့ တယ်။
အာဖရိကတိက
ု က
်
ဆဗားနားြမက်ခင်းမှာ
�ှစက
် ေဋချီ
ု
�ကာေအာင်
ေနထိင
ု ခ
် �ဲ့ ကတဲ့
လူဝေတွ
ံ
ရဲ ့
သားစဉ်ေြမးဆက်ေတွြဖစ်တဲ့ အင်ဒနို းီ �ှားက ေဆပီယန်စေတွ
်
ကေတာ့ ခ��ာကိယ
ု မ
် ာှ ေရယက်များ ေပါ်လာဖိ၊ု ့
ေဝလငါးေတွလို
�ှာေခါင်းေတွ
ပစိဖိတေရ
် ေ�ကာင်းသွားလာသူေတွ
ေစာငေနမယ့
့်
အ
် စား
ဦးေခါင်းထိပ်ကေရာက်
ို
လာတဲအ
့ ထိ
ြဖစ်လာ�ကတယ်။
သူတလု
ို ့ ပ်ခဲတ
့ ာကေတာ့
ဘယ်လပ
ို ဲက
ို ေမာင်
်
း�ှငရ
် မယ်ဆတ
ုိ ာ
့ င
အဲဒလ
ီ ို
ေစာငဆ
့် င
ုိ း် ဖိမလိ
ု့ ဘ
ု ဲ
ကိယ
ု တ
် င
ွ း် အဂင်္ ါေတွေပါက်လာဖို ့
ေလှေတွတည်ေဆာက်�ပီး
ေလ့လာသိ�ိှလာတာပဲ
ြဖစ်တယ်။
�ပီးေတာ့
အဲဒေလှ
ီ
ေတွကို
ဒီစမ
ွ း် ရည်ေတွကပဲ
သူတကိ
ို ့ ု ဩစေတးလျတိက
ု ေရာက်
်
ေအာင် အေြခချ�ိင
ု ေစခဲ
်
တ
့ ာပဲ ြဖစ်တယ်။
ေ�ှးေဟာင်းသုေတသန
ပညာ�ှငေတွ
်
အေနနဲ ့ လွနခ
် ဲတ
ဲ့ စ
ှ ေပါင်
်
း
့ �
၂၄,၀၀၀
အ�ကာက
တံငါရွ ာေတွ၊
ေလှာ်တက်ေတွ၊ ေဖာင်ေတွကို ေဖာ်ထတ
ု ရ
် ဦးမှာ မှနပ
် ါတယ်။ (ြမငတ
့် က်လာတဲ့ ပင်လယ်ေရေ�ကာင ့်
ေ�ှးအင်ဒနို းီ �ှားကမ်းေြခတစ်ေလ�ာက်ဟာ ပင်လယ်ေရေအာက် မီတာ ၁၀၀ အထိြမုပ်ေနမှာ ြဖစ်တအ
ဲ့ တွက်
အဲဒအ
ီ ရာေတွကို
�ှာေဖွေတွ� �ှိဖို ့ ခက်ခမ
ဲ ာှ ပါ။)
သက်ေသြပ�ိင
ု တ
် ဲ့
အေထာက်အထားေတွက
ဩစေတးလျမှာ
အေြခချေနထိင
ု �် ပီးေနာက်
ဘယ်လပ
ို ဲြဖစ်ေစ
သူတရဲ
ို ့ အနီ
့ းဆံးု ကုနး် ေြမ�ကားမှာ
တစ်စတ
ံု စ်ေယာက်ဟာ
လက်ဆပ
ု ်လက်ကင
ို ်
ေထာက်ခ�ံ ကပါတယ်။
ဒီသအ
ီ ုရ
ိ ီကို
�ှစေပါင်
်
းေထာင်နချီ
ဲ ့ �ကာတဲအ
့ ချိနမ
် ာှ
ဩစေတးလျေြမာက်ပိင
ု း် ဘက်က
နယ်ချဲ� ခဲ�့ ကတယ်ဆတ
ုိ အ
ဲ့ ချက်ပါ။
ခိင
ု မ
် ာမ��ိှ�ပီး
အထူးသြဖင ့်
ေဆပီယန်စတ
် ဟာ
ို ့
ေသးငယ်�ပီးအလှမး် ေဝးတဲက
့ �န်းေတွကို
ဘူကာက�န်း၊
ေရမျက်�ာှ ြပင်
ေခတ်မီဆန်းြပားတဲ့
ေမးနက်စ်က�န်း
ကီလမ
ို ီတာ
ရွ ကလ
် င
� စ
့် မ
ွ း် ရည်၊
၂၀၀
စတဲက
့ �န်းေတွ�င
ှ ့်
အကွာအေဝး�ှိပါတယ်။
ေရယဉ်တိမ�ှ
ု ့ ိဘ ဲ
ေမးနက်စ်က�န်းကို
91
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ေရာက်�ိှနယ်ချဲ� �ိင
ု ခ
် ဲတ
ုိ ာ ယံ�ု ကည်ဖိခက်
ု ့ ခဲလပ
ှ ါတယ်။ ဒါေပမယ့လ
် ည်း အေစာပိင
ု း် ကေြပာခဲသ
ု ဲ
့ ယ်ဆတ
့ လိပ
နယူးအိုငယ
် ာလန်၊ နယူး�ဗိတန
ိ ် လိမ
ု ျိုးက�န်းေတွအ�ကား ပံမ
ု န
ှ ပ
် င်လယ်ကန
ု သ
် ယ
ွ မ
် ေတွ
�
�ှိခတ
ဲ့ ယ်ဆတ
ုိ ဲ ့
ခိင
ု မ
် ာတဲ့ အေထာက်အထားေတွလည်း �ှိေနြပန်ပါတယ်။
ဩစေတးလျတိက
ု က
် ို ေရာက်ေအာင်သာွ းခဲတ
ု း် တစ်ေလ�ာက်
့ ဲ့ ပထမဆံးု ေသာလူသားေတွရဲခရီ
့ းဟာ သမိင
အေရး�ကီးဆံးု ေသာအြဖစ်အပျက်ေတွထက
ဲ
အေမရိကတိက
ု က
် �
ို ှာေတွ�တခ
ဲ့ ရီး၊
အဲဒလ
ီ ေရာက်
ို
သာွ းတာဟာ
တစ်ခြု ဖစ်ပါတယ်။
အပိလ
ု ို
၁၁
လူသားေတွအေနနဲ ့
ရဲ ့
အနည်းဆံးု ေတာ့
ကိလ
ု ဘ
ံ တ်စ်က
လေပါ်သွားေရာက်တခ
ဲ့ ရီးေတွ
အာ�ှ-အာဖရိက
လိပ
ု ါပဲ။
ပတ်ဝန်းကျင်ေဂဟစနစ်�ကီးကို
ပထမဆံးု အ�ကိမ် ေနာက်မာှ ချန်ထားခဲ�
ို တ
် ာပဲ ြဖစ်တယ်။ အဲဒါဟာ ကုနး် ေန�ိတိ
ု့ က
ု သ
် တ�ဝါတစ်ေကာင်က
့ င
အာ�ှ-အာဖရိက
ကေန
ဒါထက်ပိအ
ု ေရးပါတာက
ြဖစ်တယ်။
ဩစေတးလျတိက
ု က
် ို
အဲဒက
ီ မ�ာသစ်မာှ
ပထမဆံးု အ�ကိမ်
အဲဒေ�ှ
ီ �ေဆာင်လသ
ူ ားေတွ ဘာေတွလပ
ု ်ခဲ�့ ကသလဲဆတ
ုိ ာပဲ
ဩစေတးလျကမ်းေြခေပါ်ကို
ေြခချလိက
ု တ
် အ
ဲ့ ခိက
ု အ
် တနဟ
့် ာ
တက်သာွ းတာပဲြဖစ်တယ်။
ြဖတ်ကးူ �ိင
ု ြ် ခင်းပဲြဖစ်တယ်။
ပထမဆံးု ေသာအမဲလက
ို �
် ှာေဖွသတ
ူ စ်ေယာက်
အဲဒေဒသရဲ
ီ
အစာကွ
ငး် ဆက်ထပ
ိ ်ဆးုံ ေပါ်ကို
့
အဲဒက
ီ ေနတဆင ့်
လူသားေတွဟာ
ဟိမ
ု ေဆပီ
ို
ယန်စတ
် ို ့
ကမ�ာ�ဂိုဟ်ရဲသမိ
ု း် မှတတ
် မ်းမှာ
့ င
ေ�ကာက်စရာအေကာင်းဆံးု တိရ စ�ာန်မျိုးစိတ် ြဖစ်လာခဲပ
့ ါတယ်။
အဲဒအ
ီ ခိုကအ
် တနအ
် ့ ထိေတာ့
လူသားေတွဟာ
အသစ်ေသာလိက
ု ေလျာညီ
်
ေထွေနထိင
ု မ
် ေတွ
�
၊
အြပုအမူေတွကို ြပသခဲေပမယ့
် ပတ်ဝန်းကျင်အေပါ် သူတရဲ
ို ့ သက်
ေရာက်မဟ
� ာ ဘာမှမေြပာပေလာက်ပါဘူး။
့
့
လူသားေတွအေနနဲ ့
နယ်ေြမသစ်အမျိုးမျိုးကို
ေအာင်ြမင်ခ�ဲ့ ကတယ်။
ဒါေပမယ့်
သူတေနထိ
ို ့
င
ု က
် ျက်စားရာေဒသကို
ေြပာင်းေ��� �ပီးအသားကျေအာင်ေနတဲအ
့ ခါ
အဲဒလ
ီ ို
အံဩ
့ ဖွယ်
အသားကျေအာင်ေနထိင
ု တ
် အ
ဲ့ ခါမှာလည်း
အ�ကီးအကျယ်မေြပာင်းလဲေစခဲပ
့ ါဘူး။
ဩစေတးလျတိက
ု က
် ို
အေြခချသူများ ပိတ
ု က
ိ ျေအာင်ေြပာရရင် ဩစေတးလျတိက
ု က
် ေအာင်
ို
�င
ို သ
် ေတွ
ူ
ဟာ ေနရာေဒသသစ်မာှ
အသားကျေအာင်ေနထိင
ု �
် ု ံမက
ဩစေတးလျတိက
ု ရ
် ဲ ့
ပတ်ဝန်းကျင်ေဂဟစနစ်ကို
လံးု ဝမမှတမ
် �
ိ င
ို ေလာက်
်
ေအာင် ေြပာင်းလဲပစ်ခဲ�့ ကတယ်။
ဩစေတးလျေသာင်ြပင်ကမ်းေြခေပါ်က
ဖျက်ပစ်မာှ ပါ။
ဒါေပမယ့်
ေစာစာကနဲမတူ
့ တဲ့
ပထမဆံးု ေသာလူသားရဲေြခရာကိ
ု
့
ဒီကျူးေကျာ်သေတွ
ူ
ကုနး် တွငး် ပိင
ု း် ကို
ဘယ်ေတာမ
ှ
ကယ
ွ မ
် သွားမယ့်
့ ေပျာက်
သူတေ�ှ
ို ့ �ဆက်တးို သွားတာနဲအမ�
့
သူတလံ
ို ့ းု ဝ
မသိဖးူ ၊
လ�င
ိ း် ေတွက
ေြခရာမျိုးကို
မ�ကားဖူး၊
ချက်ချင်းပဲ
ဝင်ေရာက်သာွ းတာနဲအမ�
့
ချန်ထားခဲ�့ ကတယ်။
သတ�ဝါေတွန ဲ ့
ြပည့�
် က
ှ ေနတဲ
်
့
ထူးဆန်းအံဩ
့ ဖွယက
် မ�ာသစ်�ကီးတစ်ခုကို ြမင်ေတွ� ခဲ�့ ကမှာပါ။ ကီလ၂ို ၀၀ အေလးချိန�
် ိှ�ပီး ၂ မီတာ�ှညတ
် ဲ့
သားပိက
ု ေကာင်
်
ေတွ၊
အဲဒက
ီ �န်းေပါ်မှာ
အ�ကီးမားဆံးု
သားရဲတရ
ိ စ�ာန်ြဖစ်�ပီး
92
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ဒီေနေခတ်
ကျားတစ်ေကာင်အရွ ယ�
် ိတ
ှ ဲ့
့
ချစ်စရာေကာင်းေပမယ့်
မာဆူပီယယ်လြ် ခေသင့်္
ေပွ�ဖက်မ�ိင
ု ေအာင်
်
�ကီးလွနး် တဲ့
တ�ှဲ�ဲြှ မည်ေန�ပီး
ငှကက
် လားအုတေတွ
်
ထက်
ေြမြပနလ
့် င
ွ ြ် ပင်မာှ
ေြပးလ�ားေနခဲ�့ ကတယ်။
၂
၅
စတဲသ
့ တ�ဝါအမျိုးမျိုး
ကိလ
ု ာဝက်ဝေတွ
ံ
ဆပိ�ု ကီး�ပီး
�ှိခတ
ဲ့ ယ်။
သစ်ပင်ေတွေပါ်မှာ
မပျံသန်း�ိင
ု သ
် ည့င
် က
ှ ေတွ
်
ကလည်း
မီတာေကျာ်�ှည�် ပီး
နဂါးနဲတူ
ဲ့ တ
ု က်�ကီးေတွ၊
့ တပ
ေ�မေတွဟာလည်း ေြမြပင်ေပါ်တွငတ
် ာွ းသွားေနခဲ�့ ကတယ်။ ၂ တန်ခွဲ အေလးချိန�
် ိှ�ပီး သားပိက
ု အ
် တ
ိ ပ
် ါတဲ့
ဝက်ဝံတူ ဒိင
ု ပ
် �ိုတတ
ို န
ွ ေကာင်
်
�ကီးေတွလည်း ေတာေတာင်ထဲ လှညလ
့် ည်သာွ းလာေနခဲ�့ ကတယ်။ ငှကေတွ
်
၊
တွားသွားသတ�ဝါေတွကလွ�ဲ ပီး ကျန်တတ
ဲ့ ရ
ိ စ�ာန်များအားလံးု ဟာ မာဆူပီယယ်လေတွ
်
ြဖစ်ပါတယ်။ သူတဟာ
ို ့
သားပိက
ု ေကာင်
်
ေတွလပ
ို ဲ
ေသးငယ်�ပီးကယ်ရာမဲတ
ဲ့ ေကာင်ေပါက်ေလးေတွေမွး�ပီး
့ အ
အဲဒသ
ီ ားငယ်ေလးေတွ�ကီးြပင်းလာတဲအ
့ ထိ
သူတရဲ
ို ့ ဝမ်
ို က
် အိတထ
် မ
ဲ ာှ
့ ဗက
မာဆူပီယယ်လ်
�ိတိ
ု့ က
ု သ
် တ�ဝါဆိတ
ု ာကို
အာ�ှ�င
ှ အ
့် ာဖရိကမှာ
ေစာငေ�ှ
့် ာက်�ကတယ်။
မသိ�ကသေလာက်ြဖစ်ေပမယ့်
ဩစေတးလျတိက
ု က
် ေတာ
ို
် ခင်အြဖစ် သူတအု
ို ့ ပ်စးို ခဲ�့ ကတာပါ။
့ �ပိုင်ဘက်မ�ှိအ�ှငသ
ေနာက်ေထာင်စ�
ု စ
ှ အ
် နည်းငယ်အတွငး် မှာပဲ
ဒီဧရာမသတ�ဝါ�ကီးေတွအားလံးု
ေပျာက်ကယ
ွ လ
် န
ု းီ ပါး
ြဖစ်သာွ းပါတယ်။ အေလးချိန ် ၅ဝကီလအ
ို ထက် �ှိတဲ့ ဩစေတးလျတိရ စ�ာန်မျိုးစိတ် ၂၄မျိုးထဲက ၂၃မျိုး
မျိုးတုနး် သွားခဲတ
့ ယ်။
ေသးငယ်တဲ့
ဩစေတးလျတိက
ု ရ
် ဲ ့
ပတ်ဝန်းကျင်ေဂဟစနစ်တစ်ခလ
ု းံု က
မျိုးစိတေတာ်
်
ေတာ်များများလည်း
ေပျာက်ကယ
ွ သ
် ာွ းခဲတ
့ ယ်။
အစာကွငး် ဆက်ဟာ
�ှစသ
် န်းေပါင်းများစွာတည်�ိှခတ
ဲ့ ဲ ့
အသစ်ြပန်ြဖစ်လာခဲတ
့ ယ်။
အဲဒါဟာ
ပတ်ဝန်းကျင်ေဂဟစနစ်ရဲ ့
အေရးအ�ကီးဆံးု ေသာ
ပျက်စးီ သွား�ပီး
ဩစေတးလျတိက
ု ်
ေြပာင်လမ
ဲ �� ကီးြဖစ်ပါတယ်။
အခုလို
ြဖစ်ပျက်ခဲတ
်
ရဲ အြပစ်
ေတွ သက်သက်ပဲလား။
့ ာေတွအားလံးု ဟာ ေဆပီယန်စေတွ
့
စွပ်စသ
ွဲ ည်�င
ှ အ
့် မ� အြပစ်�ိှသည်
ပညာ�ှငတ
် ချို �က
က�န်ေတာ်တလူ
ို ့ သားေတွမာှ
ရာသီဥတုေြပာင်းလဲြခင်း
အေပါ်သာ
ရာသီဥတုကေြပာင်
ို
းလဲြခင်းဆိတ
ု ာကို
အြပစ်မ�ှိေ�ကာင်း
အြပစ်ဖိ�ကပါတယ်
ု့
အြပစ်ပံေနကျပါ)။
ု
သိေပမယ့
ု့
်
ကာကွယဖ
် ိ�ကိ
ု ့ ုးစား�ပီး
(ဒီလက
ို စ
ိ မ
� ျိုးမှာ
ဟိမ
ု ေဆပီ
ို
ယန်စေတွ
်
မာှ
လံးု ဝအြပစ်မ�ှိဘးူ ဆိတ
ု ာ ယံ�ု ကည်ဖို ့ ခက်ခပ
ဲ ါတယ်။ ရာသီဥတုေြပာင်းလဲြခင်းကို အလီဘင
ုိ ယ
် ြူ ခင်းဟာ
ခိင
ု လ
် မ
ံု မ
� �ှိပါဘူး။ ဩစေတးလျတိက
ု ရ
် ဲ ့ ေဒသတွငး် တိရ စ�ာန်�ကီးေတွ မျိုးတုနး် ေပျာက်ကယ
ွ သ
် ာွ းတာဟာ
က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ဘိ
ုိ ာ ေထာက်ြပတဲ့ အေထာက်အထား ၃ခု �ှိပါတယ်။
့ းု ေဘးေတွေ�ကာငြ့် ဖစ်တယ်ဆတ
ပထမ အေထာက်အထားအရ လွနခ
် တ
ဲ့ �
ဲ့ စ
ှ ေပါင်
်
း ၄၅,၀၀၀ အ�ကာက ဩစေတးလျရာသီဥတုဟာ
ေြပာင်းလဲခဲတ
ုိ ာ
့ ယ်ဆတ
မှနေပမယ့
်
်
အ�ကီးအကျယ်ေြဗာင်းဆန်ေအာင်
ေြပာင်းလဲခဲတ
် ါဘူး။
့ ာမဟုတပ
93
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ဒါေပမယ့်
အခုလို
ရာသီဥတုပံစ
ု ံသစ်
တစ်ခတ
ု ည်းက
ဒီေလာက်မျိုးတုနး် မ�ကို
ြဖစ်ေစခဲတ
ုိ ာ
့ ယ်ဆတ
နားလည်ဖိခက်
ု ့ ခလ
ဲ ပ
ှ ါတယ်။ ဒီေနေခတ်
မာှ ေတာ့ ဘာပဲြဖစ်ြဖစ် ရာသီဥတုေြပာင်းလဲြခင်းေ�ကာင ့် ြဖစ်ရတာလို ့
့
�ှငး် ြပ�ကေပမယ့် တကယ်ဆုိ ကမ�ာရ
ု း် ကမှ တသမတ်တည်း �ှိမေနခဲပ
့ ာသီဥတုဟာ ဘယ်တန
့ ါဘူး။ အ�မဲတမ်း
အတက်အကျနဲ ့
ေြပာင်းလဲေနခဲတ
့ ာပါ။
သမိင
ု း် တစ်ေလ�ာက်
ြဖစ်ပျက်ခသ
ဲ့ မ�အရာအားလံးု ဟာလည်း
ဒီရာသီဥတုေြပာင်းလဲြခင်းကို ေနာက်ခံထား�ပီး ြဖစ်ပျက်ခတ
ဲ့ ာပါ။
အထူးသြဖင ့်
က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ့ ကမ�ာ�ဂိုဟ်ဟာ
ေအးခဲသာွ းလိက
ု ၊်
ပူေ�ွးသွားလိက
ု ြ် ဖစ်တာကို
အ�ကိမ်များစွာ ြဖတ်သန်းခဲ�့ ပီး ြဖစ်တယ်။ လွနခ
် ဲတ
ဲ့ စ
ှ ်သန်းေပါင်းများစွာကတည်းက �ှစ်တစ်သန
ိ း် ြပည့တ
် င
ို း်
့ �
ပျမ်းမ�အားြဖင ့် ေရခဲေခတ်တစ်�ကိမ် ြဖစ်ခပ
ဲ့ ါတယ်။ ေနာက်ဆးုံ �ကံုရတဲ့ ေရခဲေခတ်ဟာ လွနခ
် ဲတ
ဲ့ စ
ှ ေပါင်
်
း
့ �
၇၅,၀၀၀ ကေန ၁၅,၀၀၀ အထိပါ။ အဲဒေရခဲ
ီ
ေခတ်ဟာ တြခားေရခဲေခတ်ေတွ�င
ှ မ
့် တူဘဲ ြပင်းထန်ခ�ဲ့ ပီး
အေအးခဲဆးုံ အ�ကိမ်
၂
�ကိမ�
် ိခ
ှ ဲတ
့ ယ်။
ပထမအ�ကိမ်က
လွနခ
် တ
ဲ့ ဲ့ �ှစေပါင်
်
း
၇၀,၀၀၀
မှာြဖစ်�ပီး
ဒုတယ
ိ အ�ကိမက
် လွနခ
် တ
ဲ့ �
ဲ့ စ
ှ ေပါင်
်
း ၂၀,၀၀၀ မှာ ပါ။ ဒိင
ု ပ
် �ိုတတ
ို န
ွ ေကာင်
်
�ကီးေတွဟာ ဩစေတးလျတိက
ု မ
် ာှ
လွနခ
် ဲတ
ဲ့ စ
ှ ေပါင်
်
း
့ �
၁.၅
သန်းေကျာ်က
ေအာင်ြမင်စာွ ြဖတ်သန်းခဲပ
့ ါတယ်။
ေပါ်လာခဲ�့ ပီး
အနည်းဆံးု
လွနခ
် ဲတ
ဲ့ စ
ှ ေပါင်
်
း
့ �
ေရခဲေခတ်
၇၀,၀၀၀
၁၀
က
ေခတ်ကို
ပထမအ�ကိမ်
အေအးခဲဆးုံ ေရခဲေခတ်ကလ
ို ည်း အသက်�င
ှ လ
် ျက် ြဖတ်သန်း�ိင
ု ခ
် တ
ဲ့ ယ်။ ဒါေပမယ့် ဒီအေကာင်�ကီးေတွ
ဘာေ�ကာင
့် လွနခ
် ဲတ
ွ သ
် ာွ းခဲပ
ီ ချိနက
်
့
့ ဲ့ �ှစ်ေပါင်း ၄၅,၀၀၀ ကျမှ ေပျာက်ကယ
့ ါသလဲ။ တကယ်လို ့ အဲဒအ
ေပျက်ကယ
ွ သ
် ာွ းခဲတ
့ ဲ့
အေကာင်�ကီးေတွထမ
ဲ ာှ
ဒိင
ု ပ
် �ိုတတ
ို န
ွ ေကာင်
်
�ကီးတစ်မျိုးတည်းပဲ
ဆိရ
ု င်
အဲဒါ
�ကက်ကန်းဆန်အုးိ တိးု တာပဲ ြဖစ်မာှ ပါ။ ဒါေပမယ့် အဲဒအ
ီ ချိနက
် ာလမှာပဲ ဒိင
ု ပ
် �ိုတတ
ို န
ွ ေကာင်
်
�ကီးေတွနအတူ
ဲ့
၉၀
ရာခိင
ု �
် န
� း် ေသာ
ဒီအေထာက်အထားကို
ဩစေတးလျ
ေဒသတွငး် တိရ စ�ာန်�ကီးေတွလည်း
လက်ဆပ
ု ်လက်ကင
ို ်
သက်ေသမြပ�ိင
ု ေပမယ့
်
လ
် ည်း
ေပျာက်ကယ
ွ သ
် ာွ းခဲတ
့ ယ်။
ဩစေတးလျတိက
ု ေပါ်က
်
်
�ှိ�ိသ
ှ မ�သတ�ဝါေတွဟာ ေအးခဲလို ့ လဲေသ�ကကုနတ
် ဲ့ အချိနက
် က
ို မ
် ာှ အဲဒတ
ီ က
ို ေပါ်ကိ
်
ု ေဆပီယန်စေတွ
တိက
ု တ
် က
ို ဆ
် င
ုိ ဆ
် င
ုိ ် ေရာက်လာတယ်လို စိ
် းူ ယဉ်�ကည့ဖ
် ို ခက်
ခဲလန
ွ း် ပါတယ်။
့ တက
့
ဒုတယ
ိ
အေထာက်အထားအရ
မျိုးတုနး် ြခင်းြဖစ်တယ်ဆရ
ုိ င်
ေသေကျပျက်စးီ �ကပါတယ်။
ရာသီဥတုေြပာင်းလဲတာေ�ကာင ့်
ကုနး် ေနသတ�ဝါေတွလပ
ို ဲ
ဒါေပမယ့်
လွနခ
် ဲတ
ဲ့ စ
ှ ်ေပါင်း
့ �
အစုလက
ို အ
် ြပံုလိက
ု ်
ေရေနသတ�ဝါေတွလည်း
၄၅,၀၀၀
မှာ
ဩစေတးလျတိက
ု န
် ားက
ပင်လယ်ေနတိရ စ�ာန်�ကီးေတွ အထူးတလည်ေပျာက်ကယ
ွ သ
် ာွ းတဲ့ အေထာက်အထားမျိုး မေတွ�ရပါဘူး။
ဩစေတးလျတိက
ု အ
် နီးနားက
ေရေနသတ�ဝါေတွ
ကုနး် ေနေဒသတွငး် တိရ စ�ာန်�ကီးေတွ
လူသားေတွေ�ကာငသ
့် ာြဖစ်တယ်လို ့
အသက်ချမ်းသာရာရေပမယ့်
လ�င
ိ း် လံးု ေတွလို
အလွယတ
် ကူ�ှငး် ြပလို ့
တိက
ု ေပါ်က
်
မျိုးတုနး် ေပျာက်ကယ
ွ သ
် ာွ းတာဟာ
ရပါတယ်။
94
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
လူသားေတွရဲ ့
ေရေ�ကာင်းသွာလာမ�စမ
ွ း် ရည် အလျင်အြမန်ဖံ�ွ �ဖိုးလာေနခဲေပမယ့
် ဟိမ
ု ေဆပီ
ို
ယန်စေတွ
်
ဟာ ကုနး် ေပါ်မှာပဲ
့
အ��ရာယ်အ�ှိဆးုံ သတ�ဝါ ြဖစ်ေနခဲေသးတာပါ။
့
တတိယ
အေထာက်အထားအရ
ြပင်ပကမ�ာကေနရာတိင
ု း် မှာ
ထပ်ဖန်တလဲလဲ
ေနာင်လာတဲေထာင်
့
စ�
ု စ
ှ အ
် တွငး် မှာ
ဩစေတးလျမျိုးတုနး် မ�နတူ
ဲ ့ တဲ့
ေတွ�ရပါတယ်။
လူသားတိအ
ု ့ ေြခချတဲ့
သတ�ဝါေတွအ�ကီးအကျယ်
ဒီလက
ို စ
ိ ေတွ
�
ကျေ◌ေတာ့
ေဆပီယန်စတ
် ရဲ
ို ့ ့
မျိုးတုနး် မ�ကို
အြပစ်ဆတ
ုိ ာ
ြငင်းလိမရ
ု ့ ေတာပ
် ချို � စွပ်စခ
ဲ ွ ဲတ
် တ
ဲ့ �
ဲ့ စ
ှ ေပါင်
်
း ၄၅,၀၀၀ က
့ ါဘူး။ ဥပမာအားြဖင ့် ေစာေစာက ပညာ�ှငတ
့ ဲ့ လွနခ
ရာသီဥတုေြပာင်းလဲမမ
� ာှ
နယးဇီလန်က
ေဒသတွငး် တိရ စ�ာန်�ကီးေတွဟာ
ဘာြခစ်ရာေလးမှမြဖစ်ဘဲ
�ှငသ
် န်ခ�ဲ့ ကပါတယ်။ သိေပမယ့
ု့
် နယူးဇီလန်က�န်းေပါ်ကို လူသားတို ့ ပထမဆံးု ေြခချလိက
ု တ
် ခ
ဲ့ ဏမှာပဲ
အဲဒေဒသက
ီ
တိရ စ�ာန်ေတွ အ�ကီးအကျယ် ေသေကျပျက်စးီ ေတာတ
့ ာပဲ။ နယူးဇီလန်က�န်းရဲ ့ ပထမဆံးု
ေဆပီယန်စန
် ယ်ချဲ�သ၊ူ မာအိုရီလမ
ူ ျိုးေတွဟာ လွနခ
် ဲတ
ဲ့ စ
ှ ် ၈၀၀ ေလာက်က က�န်းေပါ်ေရာက်ခ�ဲ့ ကတာပါ။
့ �
ရာစု�စ
ှ ်
၂ခုအတွငး် မှာပဲ
အဲဒက
ီ
ေဒသတွငး် တိရ စ�ာန်�ကီးေတွဟာ
အြခား
၆၀
ရာခိင
ု �
် န� း် ေသာ
ငှကမ
် ျိုးစိတအ
် ားလံးု နဲအတူ
မျိုးတုနး် သွားခဲပ
့
့ ါတယ်။
အာတိတသ
် မုဒရ
� ာ ရန်ဂက
ီ �န်း (ဆိက
ု ေဘးရီ
်
းယား ေြမာက်ဘက်ကမ်း�ိုးတန်းမှ ကီလမ
ို ီတာ ၂၀ဝခန)် ့
ေပါ်က အေမ �း�ှညဆ
် င်�ကီးေတွလည်း အလားတူက�ံ ကမ�ာမျိုး �ကံုခဲရ
် င်�ကီးေတွဟာ
့ ပါတယ်။ အေမ �း�ှညဆ
ကမ�ာေ
် န်ခတ
ဲ့ ယ်။ ဒါေပမယ့် ဟိမ
ု ေဆပီ
ို
ယန်စတ
် ို ့
့ ြမာက်ဘက်ြခမ်းမှာ �ှစ်သန်းေပါင်းများစွာ �ကီးထွား�ှငသ
အာ�ှ-ဥေရာပကေန
စ�ပီး
ေနာက်ဆတ
ု သ
် ာွ းခဲ�့ ကတယ်။
ေြမာက်အေမရိကထိ
အထူးသြဖင ့်
လွနခ
် ဲတ
ဲ့ စ
ှ ်တစ်ေသာင်းကစ�ပီး
့ �
ရန်ဂက
ီ �န်းေပါ်က
�ှငသ
် န်ေနတုနး် ပါ။
ရန်ဂက
ီ �န်းလို
ကမ�ာေပါ်မှာ
ေဝးလံတဲ့
အေမ �း�ှညဆ
် င်�ကီးေတွ
အာတိတက
် �န်းတချို �ကလွလ
ဲ ို ့
အေမ �း�ှညဆ
် င်�ကီးတစ်ေကာင်မှ
အေမ �း�ှညဆ
် င်�ကီးေတွကေတာ့
ဒါေပမယ့်
ြပနပ
် ့ ာွ းလာတာနဲအမ�
့
ေနာက်ထပ်�စ
ှ ေထာင်
်
ေပါင်း
လွနခ
် တ
ဲ့ �
ဲ့ စ
ှ ေပါင်
်
း
၄၀၀၀
မေတွ�ရေတာပ
့ ါဘူး။
အနည်းအငယ်အထိ
ေလာက်မာှ ေတာ့
�ုတတ
် ရက်
ေပျာက်ကယ
ွ သ
် ာွ းခဲ�့ ကတယ်။ အဲဒအ
ီ ချိနမ
် ာှ ပဲ လူသားေတွ အဲဒက
ီ �န်းေပါ်ကို ပထမဆံးု ေရာက်လာခဲ�့ ကတာပါ။
ဩစေတးလျမျိုးတုနး် မ�ဟာ သီးသနအ
် ့ ြဖစ်တစ်ခုပဲလား။ လူသားေတွေ�ကာင ့် ဟုတမ
် ဟုတဆ
် တ
ုိ ာ
က�န်ေတာ်တို ့
သံသယ
ဝင်�င
ို ပ
် ါတယ်။
ဒါေပမယ့်
သမိင
ု း် မှတတ
် မ်းကိြု ပန်�ကည့မ
် ယ်ဆရ
ုိ င်
ေဆပီယန်စေတွ
်
ဟာ ေဂဟပတ်ဝန်းကျင်စတ
ိ � ဇလူသတ်သမားနဲ တူ
့ ပါတယ်။
***
95
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ဟိမ
ု ို
ဩစေတးလျတိက
ု က
် ို သွားေရာက်အေြခချခဲတ
ို ့ ေနနဲ ့
့ ဲ့ လူေတွမာှ ေကျာက်ေခတ်နည်းပညာပဲ�ိှတာ။ သူတအ
ဘယ်လလ
ို ပ
ု ်
ေဂဟပတ်ဝန်းကျင်ပျက်စးီ မ��ကီးြဖစ်ေအာင်
လုပ်�င
ို မ
် ာှ လဲလို ့
ေမးခွနး် ထုတ�
် င
ို ပ
် ါတယ်။
ဒီအရာကို ေကာင်းစွာချိတဆ
် က် �ှငး် ြပမယ့် �ှငး် လင်းချက် ၃ ခု �ှိပါတယ်။
ဩစေတးလျမျိုးတုနး် မ�မာှ
ေ�ှးေကွးပါတယ်။
မူလဓားစာခံေတွြဖစ်တြဲ့ ဖစ်တဲ့
�ပီးေတာလ
့ ည်း
သားေကာင်�ကီးေတွဟာ
ကိယ
ု ဝ
် န်ေဆာင်ချိန�် ကာြမင�့် ပီး
ေမွးဖွားမ�
တစ်ေကာင်တစ်ေယာက်ေမွးတာ
နည်းတယ်။ ကိယ
ု ဝ
် န်ေဆာင်တာ တစ်ခု�င
ှ တ
့် စ်ခ�ု ကားလည်း ြခားနားချိနလ
် ည်း �ကာပါတယ်။ ရလဒ်အေနနဲ ့
လူသားေတွက
ဒိင
ု ပ
် �ိုတတ
ို န
ွ တ
် စ်ေကာင်
ဒိင
ု ပ
် �ိုတတ
ို န
ွ ေတွ
်
ရဲ ့
ေသဆံးု မ�ဟာ
လအနည်းငယ်�ကာမှ
တစ်ေကာင်ပဲသတ်တယ်ထားဦး
သူတရဲ
ို ့ ေမွ
့ းဖွား��နး် ကို
ေကျာ်သာွ းဖိလံ
ု ့ ေလာက်
ု
ပါတယ်။
ေထာင်စ�
ု စ
ှ အ
် နည်းငယ် အတွငး် မှာပဲ အထီးကျန်ေနာက်ဆးုံ ဒိင
ု ပ
် �ိုတတ
ို န
ွ ် ေသသွားပါလိမ်မ
ဲ့
့ ယ်။ သူနအတူ
သူတမျိ
ို ့ ုးစိတတ
် စ်ခုလးံု ပါသွားတာပါပဲ။
တကယ်ေတာ့
ဒိင
ု ပ
် �ိုတတ
ို န
ွ �
် င
ှ အ
့် ြခားဩစေတးလျသတ�ဝါ�ကီးေတွဟာ
အေကာင်�ကီးေပမယ့်
အမဲလက
ို ဖ
် ို ့ ခက်ခခ
ဲ မ
ဲ့ ာှ မဟုတပ
် ါဘူး။ ေြခ�ှစေချာင်
်
းတိက
ု ခ
် ိုကသ
် (ူ လူသား)ေတွရဲ ့ အမဲလက
ို တ
် ာ လံးု ဝ
တအံတ
့ ဩနဲပဲ့
အာ�ှ-အာဖရိကမှာ
ခံခရ
ဲ့ မှာပါ။
သွားလာရင်းဆငက
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲခတ
ဲ့ ာ
�ှစ်
၂သန်း�ှိပါ�ပီ။
လူသားမျိုးစိတအ
် မျိုးမျိုးဟာ
သူတေတွ
ို ့ ရဲ ့
အမဲလက
ို စ
် မ
ွ း် ရည်
တြဖည်းြဖည်းတိးု တက်လာလိက
ု တ
် ာ လွနခ
် ဲတ
့ တ�ဝါ�ကီးေတွကို
့ ဲ့ �ှစ် ၄၀၀,၀၀၀ ကစ�ပီး �ကီးမားတဲသ
စတင်အမဲလက
ုိ လ
် ာခဲတ
ှ အ
့် ာဖရိက က သားေကာင်�ကီးေတွကလည်း လူသားေတွနေတွ
ဲ ့ �ရင်
့ ာပဲ။ အာ�ှ�င
ေ�ှာင်ရမှနး်
သိလာခဲတ
့ ယ်။
ဒါေ�ကာင ့်
ဟိမ
ု ို
ေဆပီယန်စေတွ
်
အာ�ှ-အာဖရိကေြမြပင်မာှ
မဟာအမဲလက
ို သ
် အ
ူ သစ်အြဖစ် ေပါ်လာေတာ့ သားေကာင်�ကီးေတွလည်း လူနတူ
ဲ ့ တသ
ဲ့ တ�ဝါမှနသ
် မ�ကေန
ေဝးသထက်ေဝးေအာင်
ေနခဲ�့ ကတယ်။
သိေပမယ့
ု့
်
ဩစေတးလျတိက
ု က
်
သတ�ဝါ�ကီးေတွကေတာ့
ေဝးေဝးေြပးရမယ်လို ့ သေဘာေပါက်ဖို ့ အချိနမ
် ရခဲဘ
် တာ အ��ရာယ်�ိပ
ှ ံလ
ု ည်း
့ းူ ။ လူသားေတွက�ုိ ကည့ရ
မေပါက်ဘးူ ။
သူတမှ
ို ့ ာ
�ှညလ
် ျားခ�န်ြမတဲအ
့ စွယေတွ
်
၊
�ကက်သားေတွန ဲ ့
ေပျာေပျာင်
းတဲ့
့
ခ��ာကိယ
ု �် ကီးေတွလည်း မ�ှိဘးူ ။ ဒါေ�ကာင ့် ကမ�ာေ
ု ခ
် တ
ဲ့ ဲ ့
့ ပါ်မှာ အ�ကီးဆံးု မာဆူပီယယ်အြဖစ် သွားလာေနထိင
ဒိပ
ု �ိုတတ
ို န
ွ တ
် စ်ေကာင်ဟာ လူဝံနတူ
ဲ ့ တပ
ဲ ့ ိ နပ
် ိ နပ
် ါးပါး သတ�ဝါတစ်ေကာင်ကေတွ
ို
�တယ်။ ေတွ�ေတာလ
့ ည်း
တစ်�ကိမေလာက်
်
ပဲ�ကည့�် ပီး
လူသားေတွကေ�ကက်
ို
ရွံ �တတ်ဖို ့
သူဟာသူ
့
အရွ ကေတွ
်
ဆက်စားေနခဲမ
့ ာှ ပဲ။
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲရဦးမှာ။
ဆငက
ဒီအေကာင်�ကီးေတွအေနနဲ ့
ခုေတာလ
့ ည်း
အဲလ
့ မ
ို လုပ်�င
ို ခ
် င်
ေပျာက်ကယ
ွ သ
် ာွ းခဲ�့ ကတာ။
ဒုတယ
ိ
�ှငး် လင်းချက်က ေဆပီယန်စ်တို ့ ဩစေတးလျတိက
ု ေရာက်
်
ေတာ့ မီးကိေကာင်
ု
းေကာင်း
အသံးု ချတတ်ေနခဲ�့ ပီြဖစ်တယ်။
ဒါနဲ ့
ထူးဆန်း�ပီး
အ��ရာယ်�ိတ
ှ ဲ့
ပတ်ဝန်းကျင်နရင်
ဲ ့ ဆင
ုိ ရ
် ေတာ့
96
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
သွားလာမရေအာင်ထထ
ူ ေနတဲ
ဲ
့ ချံုေတွ၊ေတာအုပ်ကျယ်�ကီးေတွကို သူတို ့ တမင်မးီ �� ိ � ခဲတ
့
မ
့ ာပဲ။ အဲေတာ
့ ှ
ြမက်ခင်းလွငြ် ပင်ေတွြဖစ်လာ�ပီး
လွယလ
် ယ
ွ အ
် မဲလက
ို လ
် ရတဲ
ို ့ အ
့ တွက်
သူတလိ
ို ့ အ
ု ပ်ချက်နကိ
ဲ့ က
ု ည
် လ
ီ ာတာကိးု ။
ဒီလန
ို ပဲ
ဲ့
ေဆပီယန်စ်တဟာ
ို ့
ဩစေတးလျတိက
ု ရ
် ဲ ့
ေဂဟပတ်ဝန်းကျင်ေတာ်ေတာ်များများကို ေထာင်စ�
ု စ
ှ ် အနည်းငယ်အတွငး် မှာပဲ လံးု ဝေြပာင်းလဲပစ်ခဲတ
့ ယ်။
ဒီအဆိက
ု ို ေထာက်ခတ
ံ ဲ့ အေထာက်အထားတစ်ခုကေတာ့ သစ်�ုပ်�ကင်းမှတတ
် မ်းေတွပဲ ြဖစ်ပါတယ်။
လွနခ
် ဲတ
်
း ၄၅,၀၀၀ အ�ကာက ဩစေတးလျတိက
ု မ
် ာှ ယူကလစ်ပင်ေတွ �ှားပါးခဲတ
့ ဲ့ �ှစေပါင်
့ ယ်။ ဒါေပမယ့်
ဟိမ
ု ေဆပီ
ို
ယန်စတ
် လည်
ို ့
း
ေရာက်လာေရာ
ယူကလစ်အပင်ေတွဟာ
ဒီအပင်ေတွရဲ ့
ေရ�ေခတ်ေရာက်ေတာတ
့ ာပဲ။
မီးဒဏ်ကအ
ို ထူးခံ�င
ို တ
် ာေ�ကာင ့်
တြခားသစ်ပင်၊ချံုေတာေတွ
ေပျာက်ကယ
ွ ေနချိ
်
နမ
် ာှ သူတက
ို ့ ေတာ့ ေဝးလံကျယ်ြပနစ
် ့ ာွ ေပါက်ေရာက်ခ�ဲ့ ကတယ်။
အခုလို သဘာဝေပါက်ပင်ေတွ ေြပာင်းလဲသာွ းြခင်းက အပင်စားတဲ့ အရွ ကစ
် ားသတ�ဝါေတွနအတူ
ဲ့
၊
အဲဒသ
ီ တ�ဝါေတွကစ
ို ားတဲ့
အသားစားသတ�ဝါေတွအေပါ်
ယူကလစ်ရွကေတွ
်
ကသ
ို ာစားတဲ့
ကိလ
ု ာဝက်ဝေတွ
ံ
ဟာ
သက်ေရာက်မေတွ
�
ေပျာ်ေပျာ်�ကီးပဲ
�ှိခပ
ဲ့ ါတယ်။
ဒီလန
ို ဲ ့
ယူကလစ်ရွက်ေတွစား�ပီး
နယ်ေြမသစ်ေတွဆီ သွား�ကပါေတာတ
့ ယ်။ တြခားတိရ စ�ာန်ေတာ်ေတာ်များများကေတာ့ အ�ကီးအကျယ်
ဒုကေရာက်
�
ခ�ဲ့ ကပါတယ်။
ဩစေတးလျတိက
ု ရ
် ဲ ့
အစာကွငး် ဆက်ေတွ
အများအြပား�ပိုလဲကန
ု �် ပီး
အစာချိတဆ
် က်မအ
� ားအနည်းဆံးု အေကာင်ေတွ မျိုးတုနး် သွားခဲတ
့ ယ်။
တတိယ�ှငး် လင်းချက်အရေတာ့
ခုလမ
ို ျိုးတုနး် မ�မာှ
အမဲလက
ို ြ် ခင်း�ှငမ
့် းီ ကိအ
ု သံးု ြပုြခင်းတိက
ု့
အထူးက�အေနနဲပါခဲ
့ တ
့ ယ်လို ့ ေြပာပါတယ်။
ဒါေပမယ့်
ရာသီဥတုရဲက�ကိ
လ
ု ည်း
့
လံးု ဝလျစ်လျူ�� ထားလို ့ မရပါဘူး။
�ှစေပါင်
်
း
၄၅,၀၀၀
လွနခ
် တ
ဲ့ ဲ ့
က
က�န်ေတာ်တို ့
ဩစေတးလျမှာြဖစ်ခဲတ
့ ဲ့
ရာသီဥတုေြပာင်းလဲမဟ
� ာ ပတ်ဝန်းကျင်ေဂဟစနစ်ကို �ပိုလဲေစခဲတ
့ ယ်။ ဒါေ�ကာင ့် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ဟာ
ပျက်စးီ လွယခ
် ဲတ
့ ာ။
သာမန်အေြခအေနမှာဆို
ဒီပတ်ဝန်းကျင်စနစ်ေတွဟာ
အ�ကိမေပါင်
်
းများစွာအရင်ကြဖစ်ခဲဖ
ု ဲ ြပန်ေကာင်းလာမှာ။ ဒါေပမယ့် ခုလအ
ို မှားမခံတအ
ဲ့ ချိနမ
် ာှ ပဲ
့ းူ သလိပ
ဩစေတးလျတိက
ု က
် ို
လူသားေတွေရာက်လာခဲတ
့ ယ်။
ပတ်ဝန်းကျင်ေဂဟစနစ်ကို
ပျက်စးီ စြပုေနတဲ့
ေချာက်နက်�ကီးထဲတန
ွ း် ပိလိ
ု့ က
ု ပ
် ါေတာတ
့ ယ်။
လူသားေတွရဲအမဲ
ို မ
် တ
� ို ့ ေပါင်းလိက
ု တ
် ာ
့ လက
ဘက်ေပါင်းစံက
ု
�ပီးေတာ့
ရာသီဥတုေြပာင်းလဲမ�
� င
ှ ့်
အထူးသြဖငသ
့် တ�ဝါ�ကီးေတွ
တိက
ု ခ
် ိုကခ
် ရ
ံ သလိြု ဖစ်တာကိးု ။
ဒုကေရာက်
�
�ကေတာတ
့ ာပဲ။
�ခိမး် ေြခာက်မအ
� မျိုးမျိုးကို
တ�ပိုင်နက်တန
ု ြ် ပန်
ို တ
် ဲ့
့ �င
ေကာင်းမွနတ
် �
ဲ့ ှငသ
် န်မဗ
� ျူဟာတစ်ခုဆတ
ုိ ာကလည်း �ှာရခက်ပါတယ်။
ဒီ�ှငး် လင်းချက်
အေထာက်အထားေတွ
၃
မ�ှိဘဲ
ခုထက
ဲ
ဘယ်တစ်ခုကေသချာတယ်ဆတ
ုိ ာေတာြ့ ဖင ့်
မသိ�င
ို ပ
် ါဘူး။
ဒါေပမယ့်
ဟိမ
ု ို
ေနာက်ထပ်
ေဆပီယန်စ်တသာ
ို ့
97
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
အဲဒ
့ က
ီ ေရာက်
ို
မသွားခဲဘ
ု င်
့ းူ ဆိရ
ဩစေတးလျတိက
ု မ
် ာှ
သားပိက
ု ေကာင်
်
အ�ကီးစားေတွ
�ှိေနဦးမှာကို
မာဆူပီယယ်ြခေသင်္ေတွ
့
၊
ယံ�ု ကည်လရတဲ
ို ့ ့
ဒိင
ု ပ
် �ိုတတ
ို န
ွ ေတွ
်
၊
အေထာက်အထားေကာင်းေတွေတာ့
�ှိပါတယ်။
ေမျာက်ေမာင်း မတိ၏
ု ့ အဆံးု သတ်
ဩစေတးလျရဲ ့
ေဒသတွငး် တိရ စ�ာန်�ကီးေတွ
မျိုးတုနး် သွားမ�ဟာ
ကမ�ာေပါ်မှာ
ေဆပီယန်စေတွ
်
လပ
ု ်တဲ့ ပထမဆံးု ေသာ ထင်�ှားတဲအ
့ မှတအ
် သားြဖစ်မယ် ထင်ပါတယ်။ ေနာက်ထပ်လည်း
ဒီထ
့ က်�ကီးမားတဲ့
သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ဖျက်စးီ မ�ေတွ
အေမရိကတိက
ု မ
် ာှ ပါ။
ဟိမ
ု ို
ပထမဆံးု နဲတစ်
ု ည်းေသာ
့ ခတ
ေဆပီယန်စေတွ
်
ဟာ
လူသားမျိုးစိတြ် ဖစ်ပါတယ်။
ြဖစ်ခပ
ဲ့ ါတယ်။
ဒီတစ်�ကိမ်မာှ ေတာ့
ကမ�ာအ
ု ေြခချတဲ့
့ ေနာက်ြခမ်းေဒသကိအ
လွနခ
် ဲတ
့ ဲ့
�ှစေပါင်
်
း
၁၆,၀၀၀
ကေရာက်သာွ းတာပါ။ ဘီစီ ၁၄,၀၀၀ ခနက
် ့ ေပါ။့ ကနဦးအေမရိကန်ေတွလေြပာရမယ့
ို ့
် အဲဒလ
ီ ေတွ
ူ
ဟာ
ေြခကျင်နေရာက်
ဲ့
သာွ း�ကတာပါ။
အဲတ
့ န
ု း် က
ပင်လယ်ေရမျက်�ာှ ြပင်နမ
ိ ေတာ
့်
့
ဆိက
ု ေဘးရီ
်
းယား
အေ�ှ �ေြမာက်ပိင
ု း် နဲ ့ အလက်စကာ အေနာက်ေြမာက်ပိင
ု း် ကို ကုနး် ေြမကတံတားပံစ
ု ံ ဆက်ထားခဲတ
့ ယ်။
သိေပမယ့
ု့
် လွယက
် ခ
ူ ဲတ
် းူ ။ အဲဒခ
ီ ရီးဟာ ခက်ခပ
ဲ င်ပန်း�ပီး အင်မတန်ေဝးလံပါတယ်။
့ ာေတာ့ မဟုတဘ
ဩစေတးလျတိက
ု က
် ို ေရလမ်းခရီးနဲအ
ု က်ခခ
ဲ မ
ဲ့ ာှ ပါ။ အဲဒလ
ီ ို ြဖတ်ကးူ �ိင
ု ဖ
် ိအတွ
ု့
က်
့ ေရာက်သာွ းတာထက် ပိခ
ေဆပီယန်စေတွ
်
အေနနဲ ့
ဆိက
ု ေဘးရီ
်
းယားေြမာက်ပိင
ု း် က
အင်မတန်ြပင်းထန်လတ
ှ ဲ့
အာတိတေဒသ
်
် လည်း
ေအးခဲမက
� ို ခံ�င
ို ရ
် ည်�ိခ
ှ ရ
ဲ့ ပါတယ်။ အဲဒေဒသဟာ
ီ
ေဆာင်းတွငး် မှာ ေနလံးု ဝထွကတ
် အ
ဲ့ ြပင် အပူချိနက
် ယ
ီ စ်စအ
် ထိ ကျဆင်း�ိင
ု ပ
် ါတယ်။
အ�ုတ် ၅၀ ဒီဂရီ ဆဲလစ
အရင်က
ူ ားမျိုးစိတမ
် ှ
ဘယ်လသ
ဆိက
ု ေဘးရီ
်
းယားေြမာက်ပိင
ု း် လို
ေဒသကို
ေရာက်ေအာင်
ထိးု ေဖာက် မသွား�ိင
ု ခ
် ဲပ
ို �
ံ င
ို တ
် ဲ့ နီအန်ဒါတယ်ေတွေတာင် နည်းနည်းေလးပိေ�ွ
ု းတဲ့
့ ါဘူး။ အေအးဒဏ်ကခ
ေတာင်ပိင
ု း် အထိပဲ ကနသ
် ့ တ်သာွ းလာခဲ�့ ကတာ။ ဒါေပမယ့် ေရခဲေတွ၊ �ှငး် ေတွ�ိတ
ှ ေနရာမျိ
ဲ့
ုးထက် အာဖရိက
ဆဗားနားြမက်ခင်းေတွန ဲ ့ အသားကျတဲ့ ခ��ာကိယ
ု �
် ိှတဲ့ ဟိမ
ု ို ေဆပီယန်စေတွ
်
ဟာ ဆန်းြပားတဲအ
့ ေြဖတစ်ခု
တီထင
ွ ပ
် ါေတာတ
် ုပ်စေတွ
ု
ဟာ လှညလ
့် ည်သာွ းလာရင်းနဲ ့ ေအးခဲတဲ့
့ ယ်။ �ှာေဖွစားေသာက်သူ ေဆပီယန်စအ
ရာသီဥတုထေရာက်
ဲ
သာွ းတဲအ
့ ခါ
ေ�ွးေထွးတဲ့
သိးု ေမ �းေတွ၊
�ှငး် စီးဖိနပ်ေတွ၊
တိရ စ�ာန်သားေရေတွ
ေကျာက်လက်နက်အသစ်ေတွ�င
ှ ့်
ေ�ွးေထွးတဲအ
့ ဝတ်အစားေတွ
အထပ်လက
ုိ က
် ို
ြပုလုပ်လာခဲတ
့ ယ်။
အပ်နေသချာ
ဲ့
ဆန်းြပားအမဲလက
ို န
် ည်းအသစ်ေတွလည်း
ချုပ်တာပါ။
ထွငခ
် �ဲ့ ကတယ်။
ဒါေ�ကာငလ
့် ည်း အေမ �း�ှညဆ
် င်�ကီးေတွ�င
ှ ့် တြခားေြမာက်ဝင်�ု ိးစွနး် ဘက်က အေကာင်�ကီးေတွကို ေြခရာခံ
အမဲလက
ို �
် င
ို ခ
် ဲ�့ ကတာပါ။ ေ�ွးေထွးတဲအ
့ ဝတ်အစား�ှင ့် အမဲလက
ုိ န
် ည်းပညာေတွ တိးု တက်လာတာ�ှငအ
့် မ�
ို ဲ ့
ေဆပီယန်စတ
် ဟာ
ို ့
ေအးခဲတေဒသ
ဲ့
ေတွထက
ဲ ို နက်သထက်နက်ေအာင် သွားရဲလာရဲြဖစ်လာခဲတ
့ ယ်။ ဒီလန
98
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ကမ�ာေ
ု း် ကို
့ ြမာက်ပိင
ေရွ ေြပာင်
�
းရင်းပဲ
သူတရဲ
ို ့ ့
အဝတ်အစား၊
အမဲလက
ို န
် ည်းဗျူဟာ
�ှင ့်
တြခားအသက်�ှငသ
် န်ေရးစွမး် ရည်ေတွ တိးု တက်လာခဲပ
့ ါတယ်။
ဒါေပမယ့်
ဘာေ�ကာငမ
့် ျား
သူတို ့
ဒုက��ာှ ခဲ�့ ကတာပါလဲ။
ဆိက
ု ေဘးရီ
်
းယားလိေနရာကိ
ု
ု
ဘာေ�ကာငမ
့် ျား တကူးတက လာခဲ�့ ကပါလိမ။့် ြဖစ်�င
ို တ
် ာကေတာ့ စစ်ပဲေတွ
ွ
၊ လူေနထူထပ်မ� ဖိအားေတွ၊
သဘာဝေဘးအ��ရယ်ေတွက တချို �အုပ်စေတွ
ု
ကို ေြမာက်ဘက်ကတ
ို န
ွ း် ပိခဲ
ု့တ
�
�ကေတာလ
့ ာပါ။ တချို ေတွ
့ ည်း
အမဲလက
ို ရ
် င်း
ပ�ိုတန
ိ း် ဓာတ်များများရတာေ�ကာင ့်
ပါသွားတာြဖစ်�င
ို ပ
် ါတယ်။
အာတိတေဒသဟာ
်
ေြမာက်ဘက်ရဲဆွ
ဲ
ရာကို
့ ေဆာင်
�ကီးမား�ပီးအရည်ရမ
� း် တဲအ
့ ေကာင်ေတွြဖစ်တဲ့
အေမ �း�ှညဆ
် င်ေတွ၊ တန်ြဒာသမင်ေတွန ဲ ့ ြပည့ေနခဲ
်
တ
် င် တစ်ေကာင်ချင်းစီကလည်း
့ ာပါ။ အေမ �း�ှညဆ
အသားဓာတ်
အများအြပားရတဲ့
အရင်းအြမစ်တစ်ခပ
ု ါပဲ။
ေအးခဲတဲ့
အပူချိနေ�ကာင
်
့်
ေနာင်ကစ
ို ားဖို ့
အေအးခံထား�ိင
ု �် ပီး အရသာ�ှိတအ
ဲ့ ဆီဖတ်၊ ေ�ွးေထွးတဲသ
့ းုိ ေမ �း �ှင ့် တန်ဖိးု �ှိတဆ
ဲ့ င်စယ
ွ ေတွ
်
ရပါတယ်။
ဆန်ဂီယာေဒသက
ေတွ� �ှိမေတွ
�
အရ
အေမ �း�ှညဆ
် င်မဆ
ု းုိ ေတွရဲဘဝဟာ
့
အချိန�် ကာလာတာနဲအမ�
့
အဲဒေအးခဲ
ီ
လတ
ှ ေြမာက်
ဲ့
ပိင
ု း် ေဒသက
အသက်�ှငသ
် န်�ု ံဆတ
ုိ ာထက်ပိ�ု ပီး
လူအုပ်စေတွ
ု
ဟာ
အေမ �း�ှညဆ
် င်ေတွ၊
အဆင်ေြပသာယာခဲပ
့ ါတယ်။
မတ်စတိဒ
ု နွ း် ဆင်ေတွ၊
�ကံ့ေတွ၊
တန်ြဒာသမင်ေတွကို အမဲလက
ို ရ
် င်း ေဝးလံကျယ်ြပနစ
် ့ ာွ ေနထိင
ု လ
် ာခဲပ
့ ါတယ်။ ဘီစီ ၁၄,၀၀၀ ေလာက်က
ို မဲလက
ို ရ
် င်းနဲပဲ့
ခုလအ
တချို �ဟာ
ဆိက
ု ေဘးရီ
်
းယား
အေ�ှ �ေြမာက်ပိင
ု း် ကေန
အလက်စကာကို
ေရာက်သာွ းပါေတာတ
ု ို သူတေတွ
ို ့
�ှာေတွ� ခဲ�့ ကတယ်ဆတ
ုိ ာေတာ့ သူတမသိ
ို ့ ခဘ
ဲ့ းူ ေပါ။့
့ ယ်။ ကမ�ာသစ်တစ်ခက
အေမ �း�ှညဆ
် င်ေတွအတွကေရာ၊
်
လူေတွအတွကပ
် ါ အလက်စကာဆိတ
ု ာ အဲတ
့ န
ု း် က ဆိက
ု ေဘးရီ
်
းယားရဲ ့
နယ်စန
ွ အ
် ပိတ
ု စ်ခု သက်သက်ပါ။
အစမှာေတာ့
အလက်စကာကေန
ေရခဲလာ� �ကီးေတွက
ကျန်တအ
ဲ့ ေမရိကတိက
ု တ
် စ်ခုလးံု ကို
ကာဆီးထားခဲပ
့ ါတယ်။
နည်းနည်းစူးစမ်းခဲမ
့ ာှ ပါ။
ဒါေပမယ့်
စွနစ
် ့ ားတတ်တလ
ဲ့ န
ူ ည်းစုေလာက်ပဲ
ဘီစီ
၁၂,၀၀၀
ေလာက်မာှ
သွားမရေအာင်
ေတာင်ပိင
ု း် ဘက်ကုိ
ကမ�ာ�ကီးပူေ�ွးမ�ေ�ကာင ့်
ေရခဲေတွအရည်ေပျာ်ကန
ု �် ပီး ပိလ
ု ယ
ွ က
် တ
ူ လ
ဲ့ မ်းပွငသ
့် ာွ းပါတယ်။ အဲဒလ
ီ မ်းေ�ကာင်းသစ်ကို အသံးု ြပု�ပီး
လူသားေတွအစုလက
ို အ
် ြပံုလိက
ု ပ
် ဲ ေတာင်ပိင
ု း် ကိေြပာင်
ု
းေ��� ခဲ�့ ကတယ်။ အဲဒက
ီ တဆင ့် အေမရိကတိက
ု ်
တစ်တက
ို လ
် းံု ကို
ပျံ� �ှသွ
ံ ့ ားခဲတ
့ ာပါ။
အသားကျေနခဲေပမယ့
်
့
လူသားေတွဟာ
ရာသီဥတု�င
ှ ေဂဟပတ်
့်
ဝန်းကျင်ကို
ဆိက
ု ေဘးရီ
်
းယားကလူေတွရဲ ့
ထူထပ်တေတာအု
ဲ့
ပ်ေတွမာှ ၊
အာတိတေဒသမှ
်
ာ
သားေကာင်�ကီးေတွကအ
ို မဲလက
ို တ
် ာ
အေမရိကတိက
ု ရ
် ဲ ့
အံဩ
့ ဖွယ်
ကွြဲ ပားလှတဲ့
မ�ကာမီပဲ
ည�ယ
ိ အ
ူ ေြခချခဲ�့ ကပါတယ်။
သားစဉ်ေြမးဆက်ေတွဟာ
အေမရိကန်�င
ို င
် ံ
မစ�စပီြမစ်ဝက�န်းေပါ်က
ရ�ံ�ေတာထဲ
ံွ
မာှ ၊
မက�ဆီကက
ို
ဒီလန
ို ဲ ့
အေ�ှ � ပိင
ု း် က
သဲက��ာရထဲမာှ ၊
99
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
အေမရိကတိက
ု အ
် လယ်ပိင
ု း် က အ�မဲစမ
ိ း် ေတာထဲမာှ စသည့ြ် ဖင ့် အေြခချေနထိင
ု ခ
် �ဲ့ ကတယ်။ တချို �ေတွက
အေမဇုနြ် မစ်ဝမ
ှ း် ေဒသမှာ
အာဂျင်တးီ နားက
အိမေတွ
်
ေဆာက်ခ�ဲ့ ကတယ်။
ပင်းပတ်စ်လင
ွ ြ် ပင်ေဒသေတွမာှ
တချို �က
အင်ဒးီ စ်ေတာင်�ကားေဒသ၊
အေြခချခဲ�့ ကပါတယ်။
�ပီးေတာ့
ဒါေတွအားလံးု
ေထာင်စ�
ု စ
ှ ် တစ်ခ၊ု �ှစခ
် ုအတွငး် မှာ ြဖစ်သာွ းတာ အံဩ
့ စရာပါ။ ဘီစီ ၁၀,၀၀၀ ေလာက်လည်းေရာက်ေရာ
လူသားေတွဟာ
အေမရိကတိက
ု ရ
် ဲ ့ ေတာင်ဘက်အစွနဆ
် းုံ
ေနရာအထိပါ
အေြခချေနထိင
ု ေန�ကပါ�ပီ
်
။
ေနရာအားြဖင ့် အေမရိကတိက
ု ရ
် ဲ ့ ေတာင်ဘက်အစွနဆ
် းုံ က တီအရ
ဲ ာ ဒယ် ဖွယက
် းို က�န်းအထိပါပဲ။
လူသားေတွ အေမရိကတိက
ု မ
် ာှ တဟုနထ
် းို ပျံ� �ှသွ
ံ ့ ားတာဟာ ေဆပီယန်စေတွ
်
မာှ ဘယ်သမ
ူ ှ မယှဉ်�ိင
ု တ
် ဲ့
တီထင
ွ �
် င
ို မ
် �
�ှင ့်
�ပိုင်ဘက်ကင်းတဲ့
ကိယ
ု မ
့် ျိုး�ိုးဗီဇကို
လိက
ု ေလျာညီ
်
ေထွေန�ိင
ု မ
် �
ေြပာင်းလဲမသွားေစဘဲ
�ှိေ�ကာင်း
သက်ေသြပေနပါတယ်။
တြခားဘယ်သတ�ဝါမှ
ဒီလ�ို ကီးမားကွြဲ ပားလှတဲ့
ေနရာေဒသအသစ်ေတွမာှ ဒီေလာက်ြမန်ြမန် ေ���ေြပာင်းအေြခမချ�ိင
ု ပ
် ါဘူး။
် းူ ။ လူသားေတွ
လူသားေတွ အေမရိကတိက
ု က
် ို အေြခချတာ ေသွးစွနး် မ� မ�ှိဘးူ ေတာ့ မဟုတဘ
အေြခချ�ပီးေနာက်ပိင
ု း် ဒဏ်ခရ
ံ တဲသ
့ ားေကာင်ေတွ တသီတတန်း�ကီး ကျန်ခဲတ
် ဲတ
်
း
့ ာပဲ။ လွနခ
့ ဲ့ �ှစေပါင်
၁၄,၀၀၀ က အေမရိကရဲေဒသတွ
ငး် တိရ စ�ာန်�ကီးေတွဟာ ဒီေနေခတ်
ထက် အများ�ကီးစံလ
ု င်ခဲတ
့
့
့ ာပါ။
ကနဦးအေမရိကန်ေတွဟာ
အေနာက်ပိင
ု း် ကို
အလက်စကာရဲေတာင်
ဘက်
့
ေရာက်လာခဲတ
့ ယ်။
အေမ �း�ှညဆ
် င်�ကီးေတွ၊
ကေနဒါ�ိင
ု င
် ရ
ံ ဲလွ
ှ ့်
့ ငြ် ပင်�င
သူတေတွ
ို ့ ဟာ
မတ်စတိဒ
ု နွ း် ဆင်ေတွ၊
ဒီေနေခတ်
မာှ
့
ဝက်ဝန
ံ းီ ပါး
�ကီးမားတဲ့
အေမရိကန်�င
ို င
် ရ
ံ ဲ ့
လံးု ဝမသိ�ကေတာတ
့ ဲ့
�ှ�်ေတွ
၊
့
ြမင်းအုပ်ေတွ၊
ကုလားအုတေတွ
်
၊ ြခေသင်္�့ ကီးမျိုးေတွ�င
ှ ့် တြခား အေကာင်�ကီးမျိုးစိတ် ဒါဇင်ေကျာ်န ဲ ့ ဆံေတွ
ု
� ခဲရ
့ မှာပါ။
အဲဒအ
ီ ထဲမာှ ေ�ကာက်စရာေကာင်းတဲ့ အစွယေကွ
်
းကျား�ကီးေတွ�င
ှ ့် ၆မီတာြမင�့် ပီး ၈တန်ေလာက်ေလးတဲ့
ဧရာမေြမြပင်ေမျာက်ေမာင်းမေတွလည်းပါ ပါတယ်။ ေတာင်အေမရိကမှာဆို ဒီထ
ု းူ ြခားဆန်းြပားတဲ့
့ က်ပိထ
�ိတိ
ု့ က
ု သ
် တ�ဝါ�ကီးေတွ၊
တွားသွားသတ�ဝါေတွ၊
ငှကေတွ
်
စသည့ြ် ဖင ့်
တိရ စ�ာန်အမျိုးမျိုး
�ှိခတ
ဲ့ ယ်။
အေမရိကေဒသဟာ �ကီးကျယ်ခမ်းနားတဲ့ ဆငက
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲြခင်း စမ်းသပ်ဓာတ်ခခ
ွဲ န်း�ကီးပါ။ အဲဒေနရာမှ
ီ
ာ
ကမှာမသိ�ကတဲ့ သတ�ဝါေတွ၊ သစ်ပင်ေတွ အမျိုးမျိုး �ှငသ
် န်�ကီးထွားခဲပ
အာ�ှနအာဖရိ
ဲ့
့ ါတယ်။
ဒါေပမယ့်
ဒီထးူ ြခားတဲမ
့ ျိုးစိတ်
မ�ကာပါဘူး။
ေဆပီယန်စတ
် ို ့ ေရာက်လာ�ပီး
ေတာ်ေတာ်မျာများ
ကွယေပျာက်
်
သာွ းပါတယ်။
�ှစေပါင်
်
း
၂၀၀၀
အတွငး် မှာပဲ
လက်�ိှခနမ
့် န
ှ း် ချက်ေတွအရေတာ့
အဲဒအ
ီ ချိနေလးတွ
်
ငး် မှာပဲ ေြမာက်အေမရိကဟာ သူရဲ့ ၄၇
ရာခိင
ု �
် န� း် ေသာ �ိတိ
ု့ က
ု သ
် တ�ဝါ�ကီးေတွထက
ဲ ၃၄
့
ရာခိင
ု �
် န� း် ေပျာက်ကယ
ွ သ
် ာွ းပါတယ်။ ေတာင်အေမရိက ကေတာ့ ၆၀ ရာခိင
ု �
် န
� း် ထဲက ၅၀ ရာခိင
ု �
် န� း်
ေပျာက်သာွ းပါတယ်။
�ှစသ
် န်းေပါင်း
၃၀
ေကျာ်�ှငသ
် န်လာခဲတ
့ ဲ့
အစွယေကွ
်
းကျား�ကီးေတွ
ေပျာက်ဆးုံ သွား�ပီး ဧရာမေြမြပင်ေမျာက်ေမာင်းမေတွ၊ ြခေသင်္�့ ကီးမျိုးေတွ၊ အေမရိကန်ေဒသရင်း ြမင်းေတွ၊
100
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
အေမရိကန်ေဒသရင်း
ကုလားအုတေတွ
်
၊
ေပျာက်ကယ
ွ သ
် ာွ းခဲတ
့ ယ်။
အင်းဆက်ေတွ�င
ှ ့်
ဧရာမ�ှ�်�့ ကီးေတွ
�ှင ့်
�ိတိ
ု့ က
ု သ
် တ�ဝါအေသးေလးေတွ၊
ကပ်ပါးေကာင်ေတွပါ
အေမ �း�ှညဆ
် င်�ကီးေတွလည်း
တွားသွားသတ�ဝါေတွ၊
မျိုးတုနး် ကုနတ
် ယ်
ငှကေတွ
်
၊
(အေမ �း�ှညဆ
် င်�ကီးေတွဆးုံ သွားေတာ့
သူတကိ
ို ့ မ
ု ခ
ီှ ိုတဲ့ အေကာင်ငယ်ေလးေတွလည်း ေပျာက်ကယ
ွ က
် န
ု ပ
် ါတယ်)။
ေကျာက်ြဖစ်�ုပ်�ကင်းပညာ�ှငေတွ
်
�င
ှ ေ�ှ
့် းေဟာင်းသတ�ေဗဒပညာ�ှငေတွ
်
ဟာ
အေမရိကတိက
ု ေပါ်က
်
လွငြ် ပင်ေတွ၊
ေတာင်တန်းေတွမာှ
ဆင်းရင်းတက်ရင်း
တိရ စ�ာန်�ုပ်�ကင်းေတွ
�ှာေနတာ ဆယ်စ�
ု စ
ှ မ
် ျားစွာ �ှိပါ�ပီ။ သူတဟာ
ို ့
ေ�ှးကုလားအုတေတွ
်
ရဲ ့ အ�ိုး၊ ေကျာက်ြဖစ်သာွ းတဲ့
ဧရာမေြမြပင်ေမျက်ေမာင်းေတွရဲ ့ မစင်
စတဲအ
့ ရာေတွကို
�ှာတာပါ။
သူတ�ှ
ို ့ ာေနတာ
ေတွ�တအ
ဲ့ ခါ
အဲဒရ
ီ တနာေတွကို ေသချာထုပ်ပိးု �ပီး ဓာတ်ခခ
ွဲ န်းကို ပိပါတယ်
ု့
။ ဓာတ်ခခ
ွဲ န်းမှာ အ�ိုးတစ်ခခ
ု ျင်း၊ ေကာ်ပ�ိုလက
ို ်
(�ုပ်�ကင်းြဖစ်သာွ းေသာမစင်၏ ပညာရပ်အမည်)တစ်ခုချင်းကို အေသးစိတေလ့
်
လာ မှတတ
် မ်းတင်ပါတယ်။
�ကိမဖ
် န်များစွာပဲ ဒီခွဲစိတေလ့
်
လာမ�ေတွက တူညတ
ီ ရ
ဲ့ လဒ်ကို ေပးပါတယ်။ အလတ်ဆတ်ဆးုံ မစင်တးံု �ှင ့်
ု အ
် �ှအြပားကိ
ံ့
ု
ေနာက်ဆးုံ ေတွ�ရတဲ့ ကုလားအုတအ
် �ိုးေတွရဲ ့ သက်တမ်းဟာ လူသားေတွ အေမရိကတိက
ေရာက်သာွ းတဲအ
့ ချိနပ
် ါပဲ။ ပျမ်းမ� လွနခ
် ဲတ
်
း ၁၂,၀၀၀ နဲ ဘီ
့ ဲ့ �ှစေပါင်
့ စီ ၉၀၀၀ �ကားပါ။ တြခားေနရာတစ်ခုမာှ ပဲ
သိပံပ
� ညာ�ှငေတွ
်
ဟာ ပိေနာက်
ု
ကျတဲ့ မစင်တးံု ကို ေတွ� ခဲ�့ ကပါတယ်။ ကာေရဘီယန်က�န်းတချို �ေပါ်မှာပါ။
တိတက
ိ ျကျေြပာရရင်
ကျူးဘားက�န်း�ှငဟ
့် စ်စပစ်ညုိ လာက�န်းပါ။
သူတအဲ
ို ့ ဒမ
ီ ာှ
ဘီစီ
၅၀၀၀
က
ေကျာက်ြဖစ်သာွ းတဲ့ ေြမြပင်ေမျာက်ေမာင်းမေတွရဲမစင်
့ အ
ီ ချိနဟ
် ာ ပထမဆံးု အ�ကိမ်
့ ကို ေတွ� ခဲပ
့ ါတယ်။ အဲဒ
လူသားေတ
◌ွကာေရဘီယန်ပင်လယ်ကို
ြဖတ်�ပီး
အဲဒက
ီ �န်း�ကီးေတွေပါ်
အေြခချ�ိင
ု ခ
် တ
ဲ့ အ
ဲ့ ချိနန
် ဲ့
ကွတတ
် ပ
ိ ါပဲ။
သိေပမယ့
ု့
်
ပညာ�ှငတ
် ချို က
� ေတာ့
က�န်ေတာ်တလူ
ို ့ သားေတွမာှ
ကာကွယေြပာဖိ
်
�ကိ
ု ့ ုးစား�ပီး
ရာသီဥတုေြပာင်းလဲြခင်းအေပါ်မှာသာ
ေြပာစရာ�ှိလာတာကေတာ့
ဘယ်လအ
ို ေ�ကာင်းေ�ကာငမ
့် န
ှ း်
အြပစ်မ�ှိေ�ကာင်း
အြပစ်ပံတ
ု န
ု း် ပါပဲ
မသိရဘဲ
(အဲဒအ
ီ ခါ
ကာေရဘီယန်က�န်းေတွရဲ ့
ရာသီဥတုဟာ �ှစေပါင်
်
း ၇၀၀၀ လံးု မေြပာင်းမလဲ�ိှခ�ဲ့ ပီး ကျန်တဲ့ ကမ�ာအ
့ ေနာက်ဘက်ြခမ်းကေတာ့
ပူေ�ွးခဲတ
့ ာပါပဲ)။
ဒါေပမယ့်
ကျေနာ်တဟာ
ို ့
အေမရိကတိက
ု မ
် ာှ ေတာ့
လက်သည်တရားခံပါ။
ရာသီဥတုေြပာင်းလဲြခင်းေ�ကာငလ
့် ည်း
ဒီသက်ေသမစင်တးံု ေတွကို
ဒီအမှနတ
် ရားကလွ�ဲ ပီး
ပါတယ်ဆေပမယ့
ုိ
်
လူသားေတွက
ေ�ှာင်လမရပါဘူ
ို ့
း။
တြခားမ�ှိပါဘူး။
အဓိကကျတယ်ဆတ
ုိ ာ
ေသချာပါတယ်။
ေနာဧ၏သေဘင်္ာ�ကီး
101
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ဩစေတးလျနဲအ
့ ေမရိကမှာြဖစ်တဲ့
ေပါင်းလိက
ု မ
် ယ်။
�ပီးေတာ့
အ�ကီးအကျယ်မျိုးတုနး် မ�ေတွကို
အာ�ှ-အာဖရိက
တြခားလူသားမျိုးစိတေတွ
်
မျိုးတုနး် ြခင်းစတဲ့
ေဝးလံတက
ဲ့ �န်းေပါ်မှာ
တစ်ေလ�ာက်
ေဆပီယန်စေတွ
်
အေသးစားမျိုးတုနး် မ�ေတွ။
အဲဒအ
ီ ခါမှာ
ေဆပီယန်စတ
် ို ့
ပျံ� �ှလာရင်
ံ့
း
�ပီးေတာလ
့ ည်း
ေ�ှးေခတ်�ှာေဖွစားေသာက်သေတွ
ူ
အေြခချေတာ့
အကုနေပါင်
်
းလိက
ု ဦ
် းမယ်။
က�န်ေတာ်တို ့
ကျူးဘားလို
ြဖစ်ခဲတ
ဲ့ ျိုးတုနး် မ�ေတွလည်း
့ မ
ေနရာေဒသသစ်ကို
ပထမဆံးု
နယ်ချဲ�ထင
ွ မ
် လ
� င
�ိ း် လံးု ဟာ
တိရ စ�ာန်ေလာကအတွက်
အ�ကီးမားဆံးု နဲအြမန်
ဆးုံ ေသာ
့
ေဂဟပတ်ဝန်းကျင်ပျက်စးီ မ�ကို
ြဖစ်ေစတယ်လို ့
ေကာက်ချက်ချရပါေတာမ
့ ယ်။
အေမ �းထူတသ
ဲ့ ားေကာင်�ကီးေတွဟာ
အဆိးု ဝါးဆံးု
မလွမ
ဲ ေသွ
ခံခရ
ဲ့ တယ်။
စဉ်းစားသိြမင်ြခင်းေြပာင်းလဲမ�� ကီး
ြဖစ်တန
ု း် က ကမ�ာေြမဟာ ကီလို ၅၀ ေကျာ်အေလးချိန�
် ိတ
ှ ဲ့ ကုနး် ေန�ိတိ
ု့ က
ု သ
် တ�ဝါေကာင်�ကီးမျိုးစု ၂၀၀
ေကျာ်ရဲ ့ ေနအိမြ် ဖစ်ခဲတ
ု ပ
် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးေလာက်လည်းကျေရာ မျိုးစု ၁၀၀ ေလာက်ပဲ
့ ာပါ။ စိက
ကျန်ပါေတာတ
့ ယ်။
ဟိမ
ု ို
ေဆပီယန်စေတွ
်
က
ကမ�ာေပါ်ကသတ�ဝါအေကာင်�ကီး
တဝက်ေကျာ်ကို
မျိုးတုနး် သွားေအာင် ေမာင်းထုတပ
် စ်ခဲတ
ီ ချိနတ
် န
ု း် က လူသားေတွဟာ စားေရးြခင်း၊ ဘီး၊
့ ာပါ။ အဲဒအ
သံထည်ပစ�ညး် စတဲအ
့ ရာေတွကို တီထင
ွ ဖ
် ို အ
ု ါေသးတယ်။
့ ေဝး�ကီးလိပ
ခုလို
ေဂဟဝန်းကျင်ဆင
ုိ ရ
် ာအြဖစ်ဆးုိ ဟာ
အေသးစားပံစ
ု အ
ံ ြဖစ်
စိက
ု ပ
် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးေနာက်ပိင
ု း် မှာလည်း
ဆက်လက်ြဖစ်ပျက်ေနခဲပ
့ ါေသးတယ်။
ေ�ှးေဟာင်းသုေတသနမှတတ
် မ်းေတွအရ
တစ်က�န်း�ပီးတစ်က�န်း ခုလို ဝမ်းနည်းစရာအေ�ကာင်းေတွပဲ ထပ်ေနပါတယ်။ ဒီဝမ်းနည်းဇာတ်လမ်းေတွကို
များြပားစံလ
ု င်တဲ့ သတ�ဝါ�ကီးေတွရဲြမင်
ွ း် နဲ ့ အ�မဲဖွငပ
့် ါတယ်။ လူသားေတွရဲ ့အစအန ဘာမှမ�ှိဘန
ဲ ေပါ
ဲ ့ ။့
့ ကင
ဒုတယ
ိ
ြမင်ကင
ွ း် ေရာက်ေတာ့ ေဆပီယန်စေတွ
်
ေပါ်လာတယ်။ လူအ�ိ
ံ ာွ းေတွ.. အိုးေတွေတာင်
့ ု းေတွ၊ လှသ
ေတွ�ရေသးတယ်။
တတိယြမင်ကင
ွ း် မှာေတာ့
ြမန်ြမန်ေနရာယူ�က�ပီး
လူသားမိနး် မ၊ေယာက်ျားေတွ
တိရ စ�ာန်�ကီးအများစုဟာ
စင်ြမငအ
့် လယ်ကို
တြခားအေကာင်ငယ်များစွာနဲအတူ
့
ေပျာက်ကယ
ွ သ
် ာွ း�ကပါေတာတ
့ ယ်။
အာဖရိကပင်မတိက
ု �် ကီးရဲ ့
မဒါဂတ်စ်ဂါက�န်း�ကီးဟာ
အေ�ှ �ဘက်
ထင်�ှားတဲ့
ကီလမ
ို တ
ီ ာ
ဥပမာတစ်ခပ
ု ါ။
၄၀၀
က
�ှစသ
် န်းေပါင်းများစွာ
(Madagascar)
သီးသန�
် ့ ိေနခဲ
ှ
ေတာ
့
့
အဲဒက
ီ �န်းေပါ်မှာ ထူးြခားတဲတ
့ ရ
ိ စ�ာန်ေတွ အစုလက
ို ် ဆငက
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲခ�ဲ့ ကပါတယ်။
လီမာေမျာက်�ကီးေတွ
အေလးချိန�
် ိပ
ှ ါတယ်။
စသည်ြဖငေပါ
့် ။့
သူတဟာ
ို ့
ဆင်ငက
ှ ေတွ
်
ဟာ
ို တ
် ဲ့
မပျံ�င
ဆင်ငက
ှ �် ကီးေတွ၊
သံးု မီတာအြမင�
့် ိှ�ပီး
ကမ�ာအ�ကီးဆံးု ငှကေတွ
်
ပါ။
တစ်တန်နးီ ပါး
လီမာေမျာက်ေတွကေတာ့
ကမ�ာအ
်
ေပါ။့ ဒီ ဆင်ငက
ှ ေတွ
်
၊ လီမာေမျာက်�ကီးေတွန ဲ ့ မဒါဂတ်စဂ
် ါက�န်းေပါ်က
့ �ကီးဆံးု ပ�ိုငး် မိတေတွ
102
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
တြခားသတ�ဝါ�ကီးေတွအများစုဟာ လွနခ
် ဲတ
် ့ �ုတတ
် ရက် ေပျာက်ကယ
ွ က
် န
ု �် ကပါတယ်။
့ ဲ့ �ှစ် ၁၅၀၀ ခနက
အဲဒအ
ီ ချိနဟ
် ာ အဲဒက
ီ �န်းေပါ်ကို လူသားေတွ ပထမဆံးု ေြခချခဲတ
် ါပဲ။
့ ဲ့ အချိနပ
ပံု ၉။ ေြမြပင်ေမျာက်ေမာင်းမ�ကီး (မက်ဂါသီရီယမ်)၂ ေကာင်ကို ြပန်လည်တည်ေဆာက်ထားေသာပံ။ု
၎င်းတိ၏ေနာက်
ု့
တင
ွ ်
အမာဒီလသ
ို င်းေခွချပ်
မျိုးတုနး် သွား�ပီြဖစ်ေသာ်လည်း
(ဂလစ်ပ်တတ
ို န
ွ )် �ကီး
အမာဒီလသ
ို င်းေခွချပ်တသည်
ို ့
၂
၃
ေကာင်�ိှသည်။
ယခုအချိနတ
် င
ွ ်
မီတာ�ှညက
် ာ
၂
တန်အထိ
အေလးချိန�
် ိှသည်။ ေြမြပင်ေမျာက်ေမာင်းမ�ကီးများသည် ၆ မီတာအထိ အြမင�
် ့ ိ ှ� င
ို �် ပီး ၈ တန်အထိ
အေလးချိန�
် ိခ
ှ ဲ�့ ကသည်။
ပစိဖိတသ
် မုဒရ
� ာမှာေတာ့ အဓိကမျိုးတုနး် မ�လင
�ိ း် လံးု ဟာ ဘီစီ ၁၅၀၀ ခနက
့်
စတင်ခဲပ
့ ါတယ်။
အဲဒအ
ီ ချိနဟ
် ာ
ပိလ
ု န
ီ းီ �ှနး် လယ်ယာလုပ်သေတွ
ူ
ေဆာ်လမွနက
် �န်း၊
ဖီဂျီက�န်း�ှင ့်
နယူးကယ်လဒ
ီ းို နီးယားက�န်းေတွေပါ်ကို အေြခချခဲ�့ ကတဲ့ အချိနပ
် ါ။ သူတဟာ
ို ့
တိက
ု �
် ု ိက် ဒါမှမဟုတ်
သွယဝ
် က
ို �် ပီး ရာနဲချီ
် ျိုးစိတေတွ
်
၊ အင်းဆက်ေတွ၊ ခ�ုေတွ �ှင ့် တြခားေဒသတွငး် အေကာင်ေတွကို
့ တဲ့ ငှကမ
သတ်ခ�ဲ့ ကတယ်။ အဲဒေနရာကစ�ပီ
ီ
း မျိုးတုနး် မ�လင
�ိ း် လံးု ဟာ အေ�ှ �ဘက်၊ ေတာင်ဘက်၊ ေြမာက်ဘက်
စသည့ြ် ဖင ့် ပစိဖိတသ
် မုဒရ
� ာ အလယ်ဗဟိက
ု ို တြဖည်းြဖည်း ထိးု ေဖာက်ဝင်ေရာက်သာွ းပါေတာတ
့ ယ်။
အဲဒလ
ီ ထ
ို းို ေဖာက်ရင်းကပဲ ဘီစီ ၁၂၀၀ မှာ ဆာမိအ
ု ာက�န်း �ှင ့် တွနဂ
် ါက�န်း၊ ေအဒီ ၁ မှာ မာခီးက�န်းစု၊ ေအဒီ
103
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
၅၀၀ မှာ အီစတာက�န်း၊ ကွတက
် �န်းစု �ှင ့် ဟာဝိင
ု အ
် ၊ီ ေနာက်ဆးုံ မှာေတာ့ နယူးဇီလန်က�န်း စတဲေနရာ
့
ေတွက
ထူးြခားတဲသ
့ တ�ဝါေတွလည်း ပျက်သန
ု း် ကုနပ
် ါေတာတ
့ ယ်။
အတ်တလန်တတ
ိ သ
် မုဒရ
� ာ၊
ပတ်ပတ်လည်ဝင
ို း် ေနတဲ့
အိ�ယ
ိ� သမုဒရ
� ာ၊
အာတိတသ
် မုဒရ
� ာ
ေထာင်နချီ
ဲ ့ တက
ဲ့ �န်းေတွ
ေဂဟပတ်ဝန်းကျင်ပျက်စးီ မ�ေတွ
ေတွ� ခဲရ
့ ပါတယ်။
အေသးငယ်ဆးုံ က�န်းေတွမာှ ေတာင်မှ
�ှင ်
ေြမထဲပင်လယ်တကိ
ို ့ ု
တစ်ခခ
ု ျင်းနီးပါးမှာလည်း
အခုလို
ေ�ှးေဟာင်းသုေတသနပညာ�ှငေတွ
်
ေတွ� �ှိတာက
လယ်ယာလုပ်သေတွ
ူ
ပထမဆံးု ေရာက်လာ�ပီဆရ
ုိ င်
မျိုးဆက်ေပါင်းများစွာ�ှငသ
် န်ခတ
ဲ့ ဲ့ ငှကေတွ
်
၊ အင်းဆက်ေတွ၊ ခ�ုေတွ ေပျာက်ကယ
ွ က
် န
ု ပ
် ါတယ်။ ဒါေပမယ့်
အရမ်းေဝးလံေခါင်သတ
ီ ဲ့
အစွနအ
် ဖျားက�န်းတချို �ေတာ့
ယေနေခတ်
အထိ
့
လူသားေတွမသိလက
ို ဘ
် ဲ
�ှငသ
် န်ခပ
ဲ့ ါတယ်။ အဲလ
့ က
ို �န်းေတွမာှ ေတာ့ သူတရဲ
ို ့ ပတ်
ု တိင
ု း် ပဲ �ှိေနပါတယ်။
့ ဝန်းကျင်၊ တိရ စ�ာန်ေတွ နဂိအ
ထင်�ှားတဲ့
ဥပမာတစ်ခုကေတာ့
ဂလားပါဂိစ်
ု ့ က�န်းစုပါ။
၁၉ရာစုအထိ
လူသားေတွ
အဲဒက
ီ �န်းေပါ်
မေရာက်ခ�ဲ့ ကပါဘူး။ ဒါေ�ကာင ့် အဲဒက
ီ �န်းေပါ်က ထူးြခားတဲတ
့ ရ
ိ စ�ာန်စေတွ
ု
ခုထအ
ိ သက်�ှငေန�ကတာပါ။
်
ု ပ
် �ိုတတ
ို န
ွ �် ကီးေတွလပ
ို ဲ လူကေ�ကာက်
ို
ရမှနး် မသိ�ကဘူး။
သူတို ကု
် ....
့ ေ�ှးဒိင
့ နး် လိပ်�ကီးေတွကို �ကည့ေပါ
ပထမဆံးု မျိုးတုနး် မ� လ�င
ိ း် လံးု ကေတာ့ �ှာေဖွစားေသာက်သေတွ
ူ
နအတူ
ဲ့
ြပနသ
် ့ ာွ းခဲတ
ီ
့ ာပါ။ အဲဒေနာက်
ဒုတယ
ိ လ�င
ိ း် လံးု ဟာ
လယ်ယာလုပ်ကင
ို သ
် ေတွ
ူ
နအတူ
ဲ့
ကမ�ာမှာဒီေနအချိ
နမ
် ာှ ြဖစ်ေနတဲ့
့
ြပနသ
် ့ ာွ းပါတယ်။
တတိယမျိုးတုနး် မ�လင
�ိ း် လံးု နဲပတ်
့ သက်တဲ့
ဒီအရာဟာ
အေရး�ကီးတဲအ
့ ြမင်တစ်ခု
က�န်ေတာ်တကိ
ို ့ ု ေပးပါတယ်။ သစ်ပင်ဖက်သူ (tree-huggers)ေတွက က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ့ ဘိးု ေဘးေတွဟာ
သဘာဝနဲတသားတည်
း ေနထိင
ု ခ
် �ဲ့ ကတယ်လို ့ ေြပာတာ မယံပ
ု ါနဲ။့ စက်မထ
� တ
ု လ
် ပ
ု ်ေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီး
့
မတိင
ု ခ
် င်ကဘဲ
ဟိမ
ု ို
ေဆပီယန်စတ
် ဟာ
ို ့
သတ�ဝါအားလံးု ထဲမာှ
သစ်ပင်ေတွ၊
သတ�ဝါေတွကို
အများဆံးု မျိုးတုနး် ေအာင် ေမာင်းထုတတ
် ဲ့ သက်�ိအ
ှ ြဖစ် မှတတ
် မ်းဝင်�ပီးသားပါ။ ဇီဝသမိင
ု း် တစ်ေလ�ာက်
က�န်ေတာ်တဟာ
ို ့ မယံ�
ု င
ို ေလာက်
်
ေအာင် ေ�ကာက်စရာအေကာင်းဆံးု မျိုးစိတအ
် ြဖစ် ထင်�ှား�ပီးသားပါ။
တကယ်လို ့
လူေတာ်ေတာ်များများသာ
အေ�ကာင်းသိခ�ဲ့ ကမယ်ဆရ
ုိ င်
သွားမယ်ထင်တယ်။
သိ�ကမယ်ဆရ
ုိ င်
အခုသတ
ူ ေ�ကာင
ို ့
ြ့် ဖစ်ေနတဲ့
က�န်ေတာ်တေတွ
ို ့
�ှင ့်
အဲဒါဟာ
ကုနး် ေပါ်က
ဒုတယ
ိ
သတ�ဝါမျိုးစိတဘ
် ယ်�ခ
ှ ုေတာင်
ခုချိနမ
် ာှ
မျိုးတုနး် မ�လင
�ိ း် လံးု ေတွ
တတိယလ�င
ိ း် လံးု ဟာ
လက်�ိှ�ှငသ
် န်ေန�ကေသးတဲဟ
့ ာေတွကို
ပိစ
ု ိတအ
် ားထက်သန်�ကမှာပဲ။
အချိနမ
် ီပါေသးတယ်။
ပထမ
နည်းနည်းေလျာပ
့ ါး
ေဖျာက်ဖျက်ခဲ�့ ပီလဆ
ဲ တ
ုိ ာ
ကာကွယဖ
် ို ့
က�န်ေတာ်တို ့
ပင်လယ်သမုဒရ
� ာေနသတ�ဝါေတွအတွက်
သတ�ဝါများနဲမတူ
့ ဘဲ
ပင်လယ်ေနသတ�ဝါေတွဟာ
သိြမင်ြခင်းေြပာင်းလဲမ�� ကီး �ှင ့် စိက
ု ပ
် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးတိရဲ
ု ့ ဒဏ်
ဲ့ တာပါ။
့ ကို နည်းနည်းပါးပါးပဲ ခံခရ
ဒါေပမယ့်
သူတအများစု
ို ့
ဟာ
စက်�ု ံေတွရဲ ့
အညစ်အေ�ကး�ှင ့်
သမုဒရ
� ာအရင်းြမစ်ေတွကို
104
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
လူေတွအလွနအ
် က�ံသးုံ စွမ
ဲ � စတဲအ
့ ရာေတွေ�ကာင ့် မျိုးတုနး် လုမတတ် ြဖစ်ေနပါ�ပီ။ လက်�ိှ�န� း် အတိင
ု း် သာ
ဆက်ြဖစ်ေနမယ်ဆရ
ုိ င်
ေဝလငါးေတွ၊
ေြမြပင်ေမျက်ေမာင်းမေတွ
�ှင ့်
ကမ�ာေပါ်ကသတ�ဝါ�ကီးေတွထမ
ဲ ာှ
ငါးမန်းေတွ၊
တူနာငါးေတွ၊
လင်းပိင
ု ေတွ
်
ဟာ
အေမ �း�ှညဆ
် င်�ကီးေတွရဲ ့ ေနာက်လက
ို �် ပီး
လူသားေတွရဲအစားအစာဆိ
လ
ု ို ့
့
ဒိင
ု ပ
် �ိုတတ
ို န
ွ ၊်
ေပျာက်ကယ
ွ သ
် ာွ းမှာပါ။
လူသားကိယ
ု တ
် င
ို သ
် ာ
အသက်�ှငက
် ျန်ေတာတ
ို ဲ ့ ေနာဧရဲသ
့ ာမျိုး ြဖစ်ပါလိမ်မ
့ ယ်။ ဒီလန
့ ေဘင်္ာ�ကီးေပါ်က ေလှေလှာ်က�န်ေတွကို
ေက�းဖိေမွ
ု ့ းြမူထားတဲသ
့ တ�ဝါေတွဟာ လူသားေတွပဲြဖစ်လာပါလိမမ
့် ယ်။
105
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
အပိင
ု း် �ှစ်
စိက
ု ပ
် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီး
ပံု ၁၀။ သာမန်ြမင်ေနကျ ထွနယ
် က်စက
ို ပ
် ျိုးြခင်းြမင်ကင
ွ း် တစ်ခုကို ေဖာ်ကျူးထားသည့် လွနခ
် ေ
ဲ့ သာ �ှစေ
် ပါင်း
၃၅၀၀ �ကာ သက်တမ်း�ှိသည့် အီဂျစ်အုတဂ
် တ
ူ စ်ခုတင
ွ ေ
် တွ�ရေသာ နံရံေဆးပန်းချီတစ်ခ။ု
106
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
အခန်း - ၅
သမိင
ု း် ၏ အဆိးု ရွ ားဆံးု လွမ
ဲ ာှ းမ��ကီး
လူသားေတွဟာ �ှစသ
် န်းေပါင်း ၂.၅ သန်းေကျာ်အထိ အပင်ေတွ �ှာေဖွစားေသာက်ရင်း၊ သူတဘာမှ
ို ့
မလုပ်ရဘဲ သူဟာသူ
�ှငသ
် န်မျိုးပွားတဲ့ တိရ စ�ာန်ေတွကို အမဲလက
ို ရ
် င်း အသက်�ှငလ
် ာခဲတ
ု ို
့ ယ်။ ဟိမ
့
ု ို အာဂတ်စတာ(Homo ergaster) �ှင ့် နီအန်ဒါတယ်တဟာ
ို ့
အီရက်တပ်စ် (Homo erectus )၊ ဟိမ
သဖန်း�ိုငး် ေတွခးူ စား၊
သိးု �ိုငး် ေတွအမဲလက
ို ခ
် ပ
ဲ့ ါတယ်။
ဘယ်မာှ ေပါက်သငတ
့် ယ်၊
ဒါေပမယ့်
ဘယ်ြမက်ခင်းြပင်မာှ ေတာ့
ဘယ်ဆတ
ိ ထ
် းီ �ှငဘ
့် ယ်ဆတ
ိ မ
် ေတာြ့ ဖင ့်
မိတလ
် က
ို သ
် ငတ
့် ယ်
ဘယ်သဖန်းပင်ေတာြ့ ဖင ့်
သိးု အုပ်ေတွေကျာင်းသငတ
့် ယ်၊
စသည့ြ် ဖင ့်
မဆံးု ြဖတ်ခ�ဲ့ ကပါဘူး။
ဟိုမို
ေဆပီယန်စတ
် ဟာ
ို ့ အာဖရိက အေ�ှ � ပိင
ု း် ကေန အေ�ှ �အလယ်ပိင
ု း် ေဒသ၊ အဲဒက
ီ ေနတဆင ့် ဥေရာပ �ှင ့် အာ�ှ။
ေနာက်ဆးုံ ဩစေတးလျ�ှငအ
့် ေမရိကကို ပျံ� �ှသွ
ံ ့ ားခဲ�့ ကတယ်။ ဒါေပမယ့် သူတပျံ
ို ့ � �ှခဲ
ံ့တ
ဲ့
င
ု း် မှာ
့ ေနရာတိ
ေဆပီယန်စေတွ
်
လည်း
အပင်�ု ိငး် ေတွ�ှာစား၊
ကိယ
ု ရ
့် ဲဘဝ�ှ
ငသ
် န်မပ
� ံစ
ု ံဟာ
့
တိရ စ�ာန်�ု ိငး် ေတွ
လူမေရးဖွ
�
ဲ�စည်းပံ၊ု
�ိင
ု င
် ေရးအဖွ
ံ
ဲ�အစည်းအမျိုးမျိုး�ှင ့်
အမဲလက
ို ရ
် င်း
�ှငသ
် န်ခ�ဲ့ ကတာပါ။
ယံ�ု ကည်မေတွ
�
၊
ဘာသာေရး
ြပည့စ
် �ံု ကယ်ဝတဲက
့ မ�ာြဖစ်ေန�ပီဆရ
ုိ င်
ဘာေ�ကာငမ
့် ျား
ေနာက်ထပ်တြခားအလုပ်ေတွ လုပ်ဦးမှာလဲ။
ဒါေပမယ့် ဒါေတွအားလံးု လွနခ
် တ
ဲ့ ဲ့ �ှစ် ၁၀,၀၀၀ ေလာက်ကစ�ပီး ေြပာင်းလဲသာွ းခဲပ
့ ါတယ်။
အဲဒအ
ီ ချိနေလာက်
်
ကစ�ပီး ေဆပီယန်စတ
် ဟာ
ို ့
တိရ စ�ာန်�င
ှ အ
့် ပင်မျိုးစိတတ
် ချို က
� ို သူတလိ
ို ့ ခ
ု ျင်တအ
ဲ့ တိင
ု း်
ြဖစ်ေအာင် လုပ်ယတ
ူ ေနရာမှ
ဲ့
ာပဲ သူတရ
ို ဲအချိ
်
၊ အားထုတမ
် ေတွ
�
အကုနလ
် းံု နီးပါးကို စတင်အသံးု ချပါ
့ နေတွ
ေတာတ
် ျိနက
် စလို ့ ေနဝင်ချိနအ
် ထိ လူသားေတွဟာ မျိုးေစေတွ
စက
ို ၊် အပင်ေတွေရေလာင်း၊
့ ယ်။ ေနထွကခ
့
ေြမေပါ်က
ေပါင်းပင်ေတွ�တ
� ၊်
သိးု အုပ်ေတွ
စားကျက်ေြမထဲလတ
� တ
် ာေတွ
လုပ်ခ�ဲ့ ကတယ်။
အဲဒလ
ီ လ
ို ပ
ု ်ြခင်းအားြဖင ့် ပိမ
ု မ
ို ျားြပားတဲ့ သစ်သးီ ၊ ဆန်စပါး၊ အသားေတွ ရလာမယ်လို ့ သူတထင်
ို ့ ခ�ဲ့ ကတယ်။
အဲဒါဟာ
စိက
ု ပ
် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီး
ဆိတ
ု ဲ့
လူသားေတွရဲ ့
အသက်�ှငေနထိ
်
င
ု မ
် ပ
� ံစ
ု မ
ံ ာှ
ေြပာင်းလဲမ�� ကီးတစ်ရပ် ြဖစ်ခတ
ဲ့ ာပါ။
ဘီစီ ၉၅၀၀ - ၈၅၀၀ ဝန်းကျင်ကစ�ပီး တူရကီ အေ�ှ �ေတာင်ပိင
ု း် ၊ အီရန် အေနာက်ပိင
ု း် �ှင ့်
ေြမထဲပင်လယ်အေ�ှ � ပိင
ု း်
လီဗနေဒသက
့်
ကုနး် ြမင�
့် င
ို င
် ေတွ
ံ
မာှ
စိက
ု ပ
် ျိုးေရးကို
အသွငက
် းူ ေြပာင်းမ�
107
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
စတင်ခပ
ဲ့ ါတယ်။ အဲဒ ီ အကနအ
် ့ သတ်�ိှတဲ့ ပထဝီေဒသေတွမာှ ပဲ တေြဖးေြဖး စတင်ခတ
ဲ့ ာပါ။ ဘီစီ ၉၀၀၀
ေလာက်မာှ ဂျံု�ှငဆ
့် တ
ိ ေတွ
်
ကို ယဉ်ပါးေအာင် လုပ်ခ�ဲ့ ကတယ်။ ပဲ�င
ှ ပ
့် ဲနေလးကိ
ီ
ေတာ
ု
့ ဘီစီ ၈၀၀၀
ေလာက်မာှ ပါ။ သံလင
ွ ပ
် င်ေတွကို ဘီစီ ၅၀၀၀ မှာ၊ ြမင်းေတွကို ဘီစီ ၄၀၀၀ မှာ ြဖစ်�ပီး စပျစ်�ယ
ွ ေတွ
်
ကေတာ
ုိ
့
ဘီစီ ၃၅၀၀ မှပါ။ ကုလားအုတေတွ
်
၊ သီဟ�
ို ေစ
် ့ စတဲ့ အပင်တချို � �ှငတ
့် ရ
ိ စ�ာန်တချို က
� ို ေနာက်ပိင
ု း် မှ
ယဉ်ပါးေအာင်လပ
ု ်ခဲ�့ ကတယ်။
ဒါေပမယ့်
ယဉ်ပါးေအာင်လပ
ု ်ြခင်းအဓိကလ�င
ိ း် လံးု �ကီး
ဘီစီ
၃၅၀၀
အဆံးု သတ်သာွ းခဲတ
့ ယ်။
အဆငြ့် မငေခတ်
့်
လန
ွ န
် ည်းပညာေတွ�ိှေနေပမယ့်
ေလာက်လည်းကျေရာ
ဒီေနအထိ
ပဲ
့
လူသားထု�ကီးတစ်ခလ
ု းံု ကို
က�န်ေတာ်တမှ
ို ့ ာ
စားသံးု တဲ့
၉၀%
ေသာ
ကယ်လရ
ို ီေတွဟာ ဂျံု၊ စပါး၊ ေြပာင်း၊ အာလူး၊ ဆပ်၊ ဘာလီ စတဲ့ လက်တဆုပ်စာ သီး�ှပ
ံ င်ေတွက ရတာပါ။
ို ့ ့ ေ�ှးဘိးု ဘွားေတွက ဘီစီ ၉၅၀၀ နဲ ့ ဘီစီ ၃၅၀၀ �ကားမှာ ယဉ်ပါးေအာင်
အဲဒသ
ီ းီ �ှေတွ
ံ
ကို က�န်ေတာ်တရဲ
လုပ်ခဲ�့ ကတာပါ။ လွနခ
် ဲတ
်
း ၂၀၀၀ အတွငး် မှာ က�န်ေတာ်တို ့ ယဉ်ပါးေအာင် လုပ်�င
ို ခ
် တ
ဲ့ ဲ့ အပင်ထးူ ၊
့ ဲ့ �ှစေပါင်
တိရ စ�ာန်ထးူ ရယ်လို ့
တစ်ခမ
ု ှ
မ�ှိပါဘူး။
အမဲလက
ို �
် ှာေဖွစားေသာက်သေတွ
ူ
ရဲ ့
တကယ်လို ့
အခုချိနမ
် ာှ
က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ စိ့ တေတွ
်
ဟာ
စိတမ
် ျိုးြဖစ်ေနမယ်ဆရ
ုိ င်
ကျေနာ်တအခု
ို ့ စားေနတဲ့
အစားအစာေတွဟာလည်း ေ�ှးေခတ်လယ်သမားအစားအစာေတွပဲ ြဖစ်ပါလိမ်မ
့ ယ်။
တစ်ချိနတ
် န
ု း် ကေတာ့
ပညာ�ှငေတွ
်
က
စိက
ု ပ
် ျိုးေရးဆိတ
ု ာ
အေ�ှ �အလယ်ပိင
ု း် ေဒသ
တစ်ေနရာတည်းမှာပဲ အစြပု�ပီးမှ ကမ�ာအ
ံ ့ ားတယ်လို ့ ယံ�ု ကည်ခ�ဲ့ ကတာပါ။
့ ရပ်ေလးမျက်�ာှ ဆီကို ပျံ� �ှသွ
ခုချိနမ
် ာှ ေတာ့
အေ�ှ �အလယ်ပိင
ု း် လယ်သမားေတွက
တင်ပိခဲ
ု့တ
့် ဟုတဘ
် ဲ
့ ာေ�ကာငမ
သူတရဲ
ို ့ စိ့ က
ု ပ
် ျိုးေရးေြပာင်းလဲြခင်းကို
ကမ�ာ�ကီးရဲ ့ တြခားေဒသေတွမာှ လည်း
စိက
ု ပ
် ျိုးေရးဆိတ
ု ာ
သူဟာသူ
့
သီးသနထ
့် က
ွ ေပါ်
် ေနခဲတ
်
သေဘာတူ�ကပါတယ်။ ဂျံု�ှငပ
့် ဲကို အေ�ှ �အလယ်ပိင
ု း် ေဒသမှာ
့ ယ်လို ့ ပညာ�ှငေတွ
စိက
ု ပ
် ျိုးထွနယ
် က်ေနေ�ကာင်း
ယဉ်ပါးေအာင်
ဘာမှမသိဘဲ အေမရိကတိက
ု အ
် လယ်ပိင
ု း် က
လုပ်ခ�ဲ့ ကတယ်။
မက�ဆီက၊ို
လူေတွဟာ
ေြမထဲပင်လယ်အေ�ှ � ပိင
ု း် လီဗနေဒသ
့်
ေြပာင်းနဲပဲ့ ကို
စတဲေနရာ
့
ေတွမာှ
ဘာြဖစ်ေနမှနး် မသိခေပမယ့
ဲ့
် ေတာင်အေမရိကတိက
ု က
် လူေတွဟာ အာလူး နဲ ့ လားမာကုလားအုတေတွ
်
ကို
ယဉ်ပါးေအာင် ေမွးြမူခဲ�့ ကတယ်။ တ�ုတရ
် ဲ ပထမဆံ
းု ယဉ်ပါးေအာင်ေြပာင်းလဲေမွးြမူမ��ကီးလုပ်ရပ်မာှ စပါး၊
့
ဆပ် �ှင ့် ဝက် ေတွပါ ပါတယ်။ ေြမာက်အေမရိကတိက
ု က
်
လယ်သမားေတွဟာ ေြမ�ကီးေအာက်က
စားလိရတဲ
ု့ ဥ
့ ေတွတးူ ရတာ
နယူးဂီနယ
ီ ာကလူေတွက
အာဖရိကအေနာက်ပိင
ု း် က
အာဖရိကဆပ်၊
စိတက
် န
ု လ
် ာလို ့
�ကံပင်
�ှင ်
ဖ�ံုသးီ ေတွ
ငှကေပျာပင်
်
ေတွကို
ပထမဆံးု ေသာလယ်သမားေတွဟာ
အာဖရိကစပါး၊
ေြပာင်း�ှစ
ံ ားပင်
�ှင ့်
ဂျံုတိကိ
ု့ ု
စတင်စက
ို ပ
် ျိုးခဲတ
ဲ့ ေတွ
ူ
ပါ။
့ လ
ယဉ်ပါးေအာင်
လုပ်ခဲ�့ ကတယ်။
သူတရဲ
ို ့ လိ
ု ပ်ချက်နကိ
ဲ့ က
ု ည
် တ
ီ ဲ့
့ အ
ြပုလုပ်ခ�ဲ့ ကပါတယ်။
ခုလမ
ို ျိုး
အေြခြပုရာကေနစ�ပီး စိက
ု ပ
် ျိုးေရးဟာ ေဝးလံကျယ်ြပနစ
် ့ ာွ ပျံ� �ှသွ
ံ ့ ားခဲပ
့ ါတယ်။ ေအဒီ ၁ ရာစုေရာက်ေတာ့
ကမ�ာ�ကီးရဲ �ကီ
့ ဦ
ူ းေရ အများစုဟာ စိက
ု ပ
် ျိုးေရးသမားေတွ ြဖစ်ေနခဲပ
့ းမားတဲလ
့ ါ�ပီ။
108
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
စိက
ု ပ
် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးေတွ
ဘာေ�ကာင ့်
အေ�ှ �အလယ်ပိင
ု း် ၊
တ�ုတ်
�ှင ့်
အေမရိကတိက
ု အ
် လယ်ပိင
ု း် မှာပဲ ြဖစ်ခဲတ
ု့ာ
့ ာလဲ။ ဩစေတးလျ၊ အလက်စကာ �ှင ့် ေတာင်အာဖရိကတိမှ
ဘာလိမြဖစ်
ု့
ခ ဲတ
ှ တ
့် ရ
ိ စ�ာန် အများစုဟာ ယဉ်ပါးေအာင်လပ
ု ်ယူလို ့
့ ာလဲ။ အေြဖက �ှငး် ပါတယ်။ အပင်�င
မရပါဘူး။
ေဆပီယန်စေတွ
်
ဟာ
အေမ �း�ှညဆ
် င်�ကီးေတွကို
အရသာ�ှိလတ
ှ ဲ့
အမဲလက
ို �
် င
ို တ
် ယ်။
ေြမေအာင်းမ��ိ ကီးေတွ
ဒါေပမယ့်
တူးဆွ�င
ို တ
် ယ်။
အဲဒ�ီ စ
ှ ်မျိုးလံးု က
ဘယ်တစ်ခုကမ
ို ှ
ယဉ်ပါးေအာင်လပ
ု ်ဖိုဆိ
ု ာ မြဖစ်�င
ို ပ
် ါဘူး။ မ�ဆ
ိ တ
ုိ ာက �ှာရခက်လန
ွ း် တယ်။ သားေကာင်�ကီးေတွကလည်း
့ တ
�ကမ်း�ကုတ်လန
ွ း် တယ်။
က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ဘိ
့ းု ေဘးေတွ
ေထာင်နချီ
ဲ ့ တမ
ဲ့ ျိုးစိတေတွ
်
ထက
ဲ
လယ်ယာအတွက၊်
အမဲလက
ို �
် ှာေဖွစားေသာက်ခဲတ
့ ဲ့
ထိနး် ေကျာင်းဖိအတွ
ု့
က်
သငေတာ်
့်
တာဆိုလို ့
နည်းနည်းေလးပဲ�ိပ
ှ ါတယ်။ အဲဒမ
ီ ျိုးစိတအ
် နည်းငယ်ကလည်း ေဒသအချို � မှာပဲ �ှငသ
် န်ခ�ဲ့ ကတယ်။ ဒါေ�ကာင ့်
အဲဒေဒသ
ီ
ေတွမာှ စိက
ု ပ
် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးေတွ ြဖစ်ခတ
ဲ့ ာပါ။
သီးြခားလွတလ
် ပ်ေသာစိက
ု ပ
် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးများ ြဖစ်ပျက်ခေသာ
ဲ့
ေနရာများ
သီးြခားလွတလ
် ပ်ေသာစိက
ု ပ
် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးများ ြဖစ်ခ�
ဲ့ င
ို ေသာ
်
ေနရာများ
109
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ေြမပံု
၂။
စိက
ု ပ
် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးများြဖစ်ခေသာ
ဲ့
ထိအ
ု ချိနက
် ာလများသည်
အြငင်းပွားဖွယြ် ဖစ်�ပီး
ကာလများ�ှငတ
့် ည်ေနရာများ။
ေြမပံက
ု လ
ို ည်း
ေနာက်ဆးုံ ေ�ှးေဟာင်းသုေတသန
�ှာေဖွေတွ� �ှိမမ
� ျား ထည့သ
် င
ွ း် ရန်အတွက် အစဉ်မြပတ် ြပန်ဆေနရသည်
ွဲ
။
တချိနတ
် န
ု း် က
စိက
ု ပ
် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးဆိတ
ု ာ
ခုနပ
် ျံေကျာ်လာ� းတိးု တက်မ�� ကီးတစ်ခုလို ့
ဦးေ�ှာက်စမ
ွ း် အားက
တွနး် ပိလိ
ု ့ ြု ဖစ်လာတဲ့
ဆငက
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲြခင်းြဖစ်စဉ်က
ေနာက်ဆးုံ ေတာ့
ပညာ�ှငေတွ
်
ေ�ကးေ�ကာ်ခ�ဲ့ ကတယ်။
လူသားေတွရဲ ့
တိးု တက်မေတွ
�
အေ�ကာင်း
ပိဉ
ု ာဏ်ေကာင်းတဲ့
လူသားေတွဟာ
လူသားေတွရဲ ့
လူသားေတွကို
အရမ်းသိြမင်လမ
ိ ာ� လာေတာ့
ေြပာခဲ�့ ကတယ်။
တြဖည်းြဖည်းေမွးထုတခ
် တ
ဲ့ ယ်။
သဘာဝတရားရဲလျိ
် ျက်ေတွကို
့ ု � ဝှကခ
နားလည်လာ�ပီး သိးု ေတွကို ယဉ်ေအာင်ေမွး�ပီး ဂျံုေတွ စိက
ု ပ
် ျိုးလာ�ိင
ု ခ
် �ဲ့ ကတယ်။ အဲဒလ
ီ ြို ဖစ်လာတာနဲ ့
တ�ပိုက်နက်
လူသားေတွဟာ
ခက်ခ�ဲ ကမ်းတမ်း�ပီး
အမဲလက
ို �
် ှာေဖွစားေသာက်သဘ
ူ ဝကို
ေပျာ်ေပျာ်�ကီး
ေဘးအ��ရာယ်များတဲ့
စွနလ
့် တ
� လ
် က
ို �် က�ပီး
ေအးချမ်းတည်�ငိမ်
ေကျနပ်စရာေကာင်းတဲ့ လယ်သမားဘဝကို ခံစားဖို အ
ု ခ
် �ဲ့ ကပါတယ်။
့ ေြခတကျ ေနထိင
အဲဒါဟာ
စိတက
် းူ ပံြု ပင်သက်သက်ပါ။
ဉာဏ်ပိေကာင်
ု
းလာ�ကတယ်ဆတ
ုိ ာ
အချိန�် ကာလာတာ�ှငအ
့် မ�
ဘာအေထာက်အထားမှ
ု ခ
် င်ကတည်းက
မတိင
သဘာဝတရားရဲလ�ိ
် ျက်ေတွကို
့ ု � ဝှကခ
ဘာလိလဲ
ု ့ ဆေတာ
ုိ
့
သူတအသက်
ို ့
�ှငက
် ျန်ဖိဟာ
ု့
မူတည်တာကိးု ။
ေအးေဆးသက်သာတဲ့
ေတာင်သလ
ူ ယ်သမားေတွကို
ဆိတ
ု ာထက်..
အများအားြဖင ့်
ပိမ
ု ခ
ို က်ခဲ�ပီး
ေပးခဲတ
့ ာပါ။
အမဲလက
ို ်
စိတလ
် ပ
� ်�ှားစရာေကာင်းတဲ့ �ှငသ
် န်မအ
� မျိုးမျိုးနဲ ့ အသက်�ှငခ
် �ဲ့ ကတယ်။
ေရာဂါ
စိက
ု ပ
် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးက
ပွားများေစတာေတာ့
ေခတ်တစ်ခရ
ု ဲေ�ှ
့ းေြပး
�ှာေဖွစားေသာက်သဘ
ူ ဝနဲယှ
ု ရ
် င်
့ ဉ်လိက
�ှာေဖွစားေသာက်သေတွ
ူ
ဟာ
သိခ�ဲ့ ကတာပဲ။
ဗဟုသတ
ု အေပါ်မှာ
စိက
ု ပ
် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးဟာ
အစာငတ်ြပတ်ြခင်း၊
�ှာေဖွစားေသာက်သေတွ
ူ
အမဲလက
ို ခ
် တ
ဲ့ ဲ ့
ဲ င်သတ
ိ ဲ့
ထဲထဝ
ေကျနပ်စရာမေကာင်းတဲဘ
့ ဝကိပ
ု ဲ
စိက
ု ပ
် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီး
သူတ�ှ
ို ့ ာေဖွစားတဲအ
့ ပင်ေတွ၊
အေကာင်ေတွနပတ်
ဲ ့ သက်လို ့
ဒီေြပာင်းလဲမ�� ကီးက
မ�ှိပါဘူး။
လူသားေတွ
စတဲအ
့ ��ရယ်ေတွေ�ကာင ့်
လူသားမျိုး�ွယအ
် တွက်
အမှနပ
် ါပဲ။
ဒါေပမယ့်
ပိေကာင်
ု
းတဲစ
့ ားေသာက်မေတွ
�
ြဖစ်လာတာ၊
ဒုကေရာက်
�
တာလည်း
�ှိေနတဲ့
စုစေပါင်
ု
း
အစားအေသာက်ပိလ
ု �ံမ�
ဇိမန
် ေနလိ
ဲ့
ရသွ
ု ့ ားတာ
ပိန
ု ည်းခဲတ
့ ယ်။
အစားအစာပမာဏကို
�ှိလာတယ်ဆတ
ုိ င
ို း် လည်း
မဟုတပ
် ါဘူး။
အဲဒအ
ီ စား
လူဦးေရေပါက်ကမ
ွဲ � �ှင ့် ခွငထ
့် းူ ခံလတ
ူ န်းစားေတွသာ �ှိလာခဲပ
့ ါတယ်။ သာမန်လယ်သမားတစ်ေယာက်ဟာ
သာမန်�ှာေဖွစားေသာက်သတ
ူ စ်ေယာက်ထက် အလုပ်ပိ�ု ကိုးစားလုပ်ရတယ်။ ဒါေပမယ့် အြပန်အလှနအ
် ေနနဲ ့
110
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ပိဆ
ု းုိ တဲ့
အစားအစာပဲ
စားရတာ။
စိက
ု ပ
် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးဆိတ
ု ာ
လူသမိ
ု း် ရဲ ့
့ င
အဆိးု ဆံးု လိမ်လည်မ�� ကီးပါ။
ဒါ
ဘယ်သမှ
ူ ့ာ
တာဝန်�ိပ
ှ ါသလဲ။
တစ်ဦးတစ်ေယာက်ရဲ ့ အြပစ်မဟုတပ
် ါဘူး။
လက်တဆုပ်စာ
အပင်မျိုးစိတေတွ
်
ပါ။
ဘုရင်ေတွ၊
ပုေရာဟိတေတွ
်
၊
တကယ့လ
် က်သည်ေတွက
လူေတွက
ဂျံု၊
ကုနသ
် ည်ေတွစတဲ့
စပါး၊
အာလူး
စတဲ့
ယဉ်ပါးေအာင်လပ
ု ် လက
ို တ
် ယ်ဆတ
ုိ အ
ဲ့ စား
ဟိမ
ု ို
ေဆပီယန်စေတွ
်
ကို ဒီအပင်ေတွက ယဉ်ပါးေအာင်လပ
ု ် ခ ဲတ
့ ာပါ။
ဒီစက
ို ပ
် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးဆိတ
ု ာကို ဂျံုပင်ဘက်ကအြမင်ကေန ခဏေလာက် ြမင်�ကည့ပ
် ါ။
လွနခ
် ဲတ
့ ဲ့
�ှစ်တစ်ေသာင်းေလာက်က
အေ�ှ �အလယ်ပိင
ု း် ေဒသမှာပဲ
ဂျံုပင်ဆတ
ုိ ာ
သူဟာသူ
ေအးေဆး
့
ေထာင်စ�
ု စ
ှ အ
် နည်းငယ်အတွငး် မှာ
ြမက်�ု ိငး် ေတွထက
ဲ
ေပါက်ေနခဲတ
့ ာ။
ဒါေပမယ့်
ကမ�ာတစ်ဝမ
ှ း် လံးု မှာ
အသက်�ှငသ
် န်မ�
� င
ှ မ
့် ျိုးပွားမ�တအတွ
ို ့
က်
ဆငက
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲြခင်း
ကမ�ာ�ကီးရဲသက်
တမ်းတစ်ေလ�ာက်မာှ
့
တစ်ခုပါပဲ။
တမဟုတခ
် ျင်းပဲ
ေပါက်ေရာက်ကန
ု ေတာ
်
တ
့ ာပဲ။
အေြခခံ
ေအာင်ြမင်မအ
� �ှိဆးုံ
စံ�န
� း် ေတွန�ကည့
ဲ့
မ
် ယ်ဆရ
ုိ င်
အပင်ေတွထမ
ဲ ာှ
ဂျံုပင်ဟာ
တစ်ခအ
ု ပါအဝင်ပါပဲ။ ေြမာက်အေမရိတက
ို က
်
လွငြ် ပင်�ကီးေတွမာှ လွနခ
် ဲတ
ဲ့ စ
ှ ် ၁၀,၀၀၀ က ဂျံုတစ်ပင်မှ
့ �
မေပါက်ခပ
ဲ့ ါဘူး။
ဂျံုခင်းထဲ
ဒီေနအချိ
နမ
် ာှ ဆို
့
အဲဒမ
ီ ာှ
သင်ြဖတ်သာွ း�ိင
ု ပ
် ါတယ်။
တြခားဘာအပင်မမ
ှ ေတွ�ရဘဲ
ကမ�ာတစ်ဝမ
ှ း် လံးု က
ဂျံုေတွဟာ
ကီလမ
ို ီတာရာနဲေထာင်
ချီတဲ့
့
ကမ�ာမ
့ ျက်�ာှ ြပင်ရဲ ့ ၂.၂၅
စတုရန်းကီလမ
ို တ
ီ ာေလာက်ကို ဖံးု လ�မး် ထား�ကတယ်။ အဲဒါဟာ �ဗိတန
ိ �
် င
ို င
် ရ
ံ ဲ ့ ဆယ်ဆနီးပါး �ှိတယ်။
ဒီြမက်ပင်ဟာ ဘာမှမဟုတတ
် အ
ဲ့ ြဖစ်ကေန ေနရာတကာေတွရ
� တဲအ
့ ထိ ဘယ်လမ
ို ျားြဖစ်သာွ းပါလိမ။့်
ဟိမ
ု ို ေဆပီယန်စေတွ
်
ကို ယဉ်ပါးေအာင်လပ
ု ် လက
ို လ
် ို ဂျံ
ုိ ားသာချက်ေတွ�ိှသာွ းတာပါ။
့ ုပင်ေတွ ခုလအ
ဒီလဝ
ူ (ံ လူသား)ေတွကေတာ့ အမဲလက
ို ရ
် င်း၊ �ှာေဖွစားေသာက်ရင်း လွနခ
် တ
ဲ့ ဲ့ �ှစ် ၁၀,၀၀၀ ေလာက်က
ေတာ်ေတာ်ေလးသက်သာတဲဘ
့ ဝကို
စတင်�ပီး
အားစိက
ု သ
် ထက်
ေနခဲရ
့ တာ။
ဒါေပမယ့်
စိက
ု လ
် ာခဲ�့ ကတယ်။
တြဖည်းြဖည်းနဲ ့ ဂျံုကိစ
ု က
ို ပ
် ျိုးတဲဘ
့ က်ကို
ေနာက်ေထာင်စ�
ု စ
ှ ်
အနည်းငယ်အတွငး် မှာပဲ
ကမ�ာတစ်ဝမ
ှ း် ကလူေတွဟာ မိလ
ု င်းကေန မိးု ချုပ်အထိ ဂျံုပင်ေတွကဂ
ို �ုစက
ို တ
် ာကလွလ
ဲ ို ့ တြခားဘာမှ
သိပ်မလုပ်�ကေတာဘ
်
် ဘ
ဲ့ းူ ။ ဂျံုကိစ
ု က
ို တ
် အ
ဲ့ ခါ အရမ်းအားထုတရ
် တယ်။
့ းူ ။ ဒါဟာ လွယေတာ
့ မလွယခ
်
ခါးကျိုးမတတ်
ဂျံုေတွဟာ ေကျာက်တးံု ၊ ေကျာက်စရစ်ေတွ မ�ကိုက်ဘးူ ။ ဒီေတာ့ ေဆပီယန်စေတွ
ဂျံုခင်းေတွက�
ို ှငး် လင်းရတယ်။
ဂျံုပင်ဟာ
မ�တတ်တာမျိုး
ဆိေတာ
ု
့
မဟုတဘ
် းူ ။
တြခားအပင်ေတွန ဲ ့ ေရ၊
ပူြခစ်ေနတဲေနပူ
့
ေအာက်မာှ
ေြမဆီ၊
ေနရာ
စတဲအ
့ ရာေတွ
ေယာက်ျားေတွ၊
မိနး် မေတွဟာ
ေနေပါင်
းများစွာ ေပါင်း��တရ
် တယ်။ ဂျံုပင်ေနမေကာင်းြဖစ်တအ
ဲ့ ခါ ေဆပီယန်စ်တဟာ
ို ့
ပိးု ေကာင်ေတွ၊
့
အပင်ေရာဂါေတွကေန
သတိထားကာကွယေပးရတယ်
်
။
ဂျံုဟာ
သူကိ
ု ားတဲ့
့ စ
ယုန၊်
111
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ကျိုင်းအုပ်
စတဲသ
့ တ�ဝါေတွကလ
ုိ ည်း
ကာကွယ�
် င
ို တ
် ာမဟုတဘ
် းူ ။
ဒါနဲပဲ့
လယ်သမားေတွက
ဂျံုခင်းကို
ေစာင�့် ကပ်ကာကွယရ
် တယ်။ ဂျံုပင်ေတွ ေရငတ်�ပီဆလ
ုိ ည်း လူသားေတွဟာ ေချာင်းေတွ၊ ေြမာင်းေတွကေန
ေရခပ်�ပီး
ေရေလာင်းရတယ်။
ဂျံုပင်ေတွ
ဗိက
ု ဆ
် ာလိပဲ
ု့
ေဆပီယန်စေတွ
်
ဟာ
တိရ စ�ာန်မစင်ေတွေတာင်စက
ု ျံုး�ပီး ဂျံုပင်ေတွေပါက်တေြမ�ကီ
ဲ့
းကို အာဟာရေက�းရတယ်။
ဟိမ
ု ို
ေဆပီယန်စေတွ
်
ရဲ ့
ကိယ
ု ခ
် ��ာဟာ
ခုလမ
ို ျိုးအလုပ်ေတွအတွက်
ဆငက
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲ
လာခဲတ
် းူ ။ ဒီခ��ာကိယ
ု ေတွ
်
က ပန်သးီ ပင်ေတွတက်ဖိ၊ု ့ ဂဇဲဆတ
ိ ေတွ
်
လက
ို ဖ
် ိုပဲ့ အသားကျတာ။
့ ာမဟုတဘ
ေရပံးု ေတွသယ် ေကျာက်ခေတွ
ဲ
�ှငး် ဖိမဟု
ု ့ တဘ
် းူ ။ ဒီေတာ့ လူေတွရဲ ေကျာ�ိ
ု း၊ ဒူး၊ လည်ပင်း �ှင ့် ည�ပ်�ု ိးေတွဟာ
့
ဒီဒဏ်ေတွခရ
ံ တာပဲ။
ေ�ှးေခတ်လ�
ူ ု ိးစုေတွကို
ကူးေြပာင်းလိက
ု လ
် ို ့
အေသးစားေနမေကာင်းမ�ေတွ
အဆစ်လတ
ွဲ ာ၊
ဒူလာ
�ှင ့်
အူကျေရာဂါ
ေလ့လာ�ကည့တ
် အ
ဲ့ ခါမှာ
သူတဟာ
ို ့
လိတ
ု ာထက်ပိြု ဖစ်ခတ
ဲ့ ာ
ေတွေပါ။့
ဒါအြပင်
့
စိက
ု ပ
် ျိုးေရးကို
ေတွ�ရတယ်။
ဥပမာ
စိက
ု ပ
် ျိုးေရးအလုပ်သစ်ေတွကို
ို ့ ုခင်းေဘးမှာပဲ အ�မဲအေြခချ ေနထိင
ု ရ
် ပါေတာတ
အချိနအ
် များ�ကီးေပးရလို ့ လူသားေတွဟာ သူတဂျံ
့ ယ်။
အဲဒအ
ီ ရာက
လူသားေတွရဲ ့ လူေနမ�ဘဝပံစ
ု ံကို
လံးု ဝေြပာင်းလဲပစ်ခဲတ
့ ယ်။
က�န်ေတာ်တက
ို ့
ဂျံုကို
ု ် ခ ဲတ
် ါဘူး။ ဂျံုကသာ လုပ်ခတ
ဲ့ ာပါ။ ‘domesticate’ဆိတ
ု စ
ဲ့ ကားလံးု ဟာ domus
ယဉ်ပါးေအာင်လပ
့ ာ မဟုတပ
ဆိတ
ု ဲ့ လက်တင်ဘာသာကလာ�ပီး ‘အိမ’် လိအဓိ
ု ့ ပာ� ယ်ရပါတယ်။ ခုဆုိ အိမထ
် ေနရတာ
ဲ
ဘယ်သေတွ
ူ
ပါလဲ။
ဂျံုပင်ေတွ မဟုတပ
် ါဘူး။ ေဆပီယန်စ် ေတွပါ။
ေတာ်ေတာ်ေလးေကာင်းမွနတ
် ဘ
ဲ့ ဝကို စိတမ
် ချမ်းသားစရာေကာင်းတဲဘ
့ ဝနဲ ့ လဲလက
ို ရ
် ေအာင် ဟိမ
ု ို
ေဆပီယန်စေတွ
်
ကို
ဂျံုပင်ေတွက
ဘာေတွြပန်ေပးခဲလ
ို ့ ။
့ လဲ
ဘယ်လမ
ို ျား
ပိေကာင်
ု
းတဲ့
အယံသ
ု င
ွ း် ခဲပ
့ ါသလဲ။
အစားအစာလည်း
အဲဒလ
ီ ို
မေပးခဲပ
့ ါဘူး။
လဲလက
ို တ
် အ
ဲ့ တွက်
လူသားေတွဆတ
ုိ ာ
အစာအမျိုးစားေပါင်းစံက
ု စ
ို ားမှသာ �ှငသ
် န်အဆင်ေြပတဲ့ အစံစ
ု ားလူဝံသတ�ဝါေတွဆတ
ုိ ာ မှတမ
် ိ�ကဦးမယ်
ထင်ပါတယ်။ စပါး၊ ဂျံုစတဲ့ �ှစ
ံ ားပင်ေတွဟာ စိက
ု ပ
် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးမတိင
ု ခ
် င်က လူသားေတွရဲ ့
အစားအေသာက်မာှ ေသးငယ်အစိတအ
် ပိင
ု း် ေနရာတစ်ခမ
ု ာှ ပဲ �ှိခတ
ဲ့ ာပါ။ ဒီ�စ
ံှ ားပင်ေတွကို အေြခခံတဲ့
အစားအစာဆိတ
ု ာဟာ ဗီတာမင်ေတွ၊ သတ�ုဓာတ်ေတွ နည်းပါး�ပီး ေချဖျက်ရခက်ပါတယ်။ �ပီးေတာ့
သွားေတွ၊ သွားဖံးု ေတွအတွကလ
် ည်း မေကာင်းပါဘူး။
ဂျံုဟာ
လူသားေတွကို
လယ်သမားတစ်ေယာက်ရဲဘဝဟာ
့
စီးပွားေရးလံြု ခံုမ�လည်း
အမဲလက
ို �
် ှာေဖွ
ေပးခဲမ
် ါဘူး။
့ ဟုတပ
စားေသာက်သတ
ူ စ်ေယာက်ေလာက်
ဘဝလံြု ခံုမ�
မ�ှိပါဘူး။ �ှာေဖွစားေသာက်သေတွ
ူ
ဟာ အသက်�ှငဖ
် ိအတွ
ု့
က် ဒါဇင်နချီ
ဲ ့ တမ
ဲ့ ျိုးစိတအ
် မျိုးမျိုး အေပါ်မှာ
မှခ
ီ ခ
ို �ဲ့ ကတယ်။
ဒါေ�ကာင ့်
ေကျာ်ြဖတ်�င
ို ခ
် �ဲ့ ကတယ်။
သိေလှ
ု
ာင်ထားတဲအ
့ စားအစာေတွ
မျိုးစိတတ
် စ်ခုကို
မ�ှိေပမယ့်
�ှာေဖွစားေသာက်ဖို ့
ခက်ခတ
ဲ �
ဲ့ စ
ှ ်ကာလေတွကို
မလွယေတာ
်
ဘ
့ းူ
112
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ဆိရ
ု င်
တြခားမျိုးစိတေတွ
်
ကို
လူေတွဟာ
ပိမ
ု အ
ို မဲလက
ို �
် ှာေဖွ
စားေသာက်�င
ို ပ
် ါတယ်။
မ�ကာေသးမီအချိနအ
် ထိပဲ
စိက
ု ပ
် ျိုးေရးလူအသိ
င
ု း် အဝိင
ု း် က
့
သူတယဉ်ပါး
ို ့
ေအာင်လပ
ု ်ထားတဲ့
အပင်အနည်းစုကပဲ
အစုလက
ို အ
် ြပံုလိက
ု ် စားသံးု တဲက
့ ယ်လရ
ို ီအများစုကို ရ�ကတာပါ။ ေနရာေတာ်ေတာ်များများမှာ သူတဟာ
ို ့
အဓိကအစားအစာတစ်ခုကပ
ုိ ဲ
ကျိုင်းအုပ်�ကီးေတွကျလိ၊ု ့
မှခ
ီ ို�ကတယ်။
ဂျံု၊
အာလူး၊
အဲဒအ
ီ ဓိကအပင်ေတွကို
စပါး
စသည်ြဖငေပါ
့် ။့
မ�ေတွ
ိ
ကးူ စက်ကန
ု လ
် ို ့
မိးု ေခါင်လ၊ို ့
စတဲအ
့ ရာေတွြဖစ်�ပီဆုိ
လယ်သမားေတွ ေထာင်နချီ
ဲ ့ သန်းနဲချီ
့ ေသေကျ�ကပါတယ်။
လူသားအချင်းချင်းရဲ ့ အ�ကမ်းဖက်မက
� ေနလံြု ခံုေအာင်လည်း
အေစာပိင
ု း် လယ်သမားေတွဟာ
သူတရဲ
ို ့ �ှ့ ာေဖွစားေသာက်သူ
ဂျံုက
ကာကွယမ
် ေပး�ိင
ု ပ
် ါဘူး။
ဘိးု ေဘးေတွထက်မပိရ
ု င်ေတာင်မှ
အနည်းဆံးု ေတာ့ သူတလိ
ို ့ ပ
ု ဲ �ကမ်း�ကုတ်ခ�ဲ့ ကပါတယ်။ လယ်သမားေတွမာှ ပိင
ု ဆ
် င
ုိ မ
် ေတွ
�
ပိ�
ု ိှခ�ဲ့ ပီး စိက
ု ပ
် ျိုးဖို ့
ေြမေတွလည်းလိပ
ု ါတယ်။
ကိယ
ု စ
့် ားကျက်ေြမေတွကို
အ�ကမ်းဝင်စးီ တဲ့
အိမန
် းီ ချင်းအုပ်စတ
ု စ်ခုဆီ
ဆံးု �� ံးလိက
ု ရ
် တာဟာ အသက်�ှငြ် ခင်း�ှင ့် အစာငတ်ေသြခင်းထဲက တစ်ခခ
ု ုကို ေရွ းရသလိပ
ု ါပဲ။ ဒါေ�ကာင ့်
အချင်းချင်း
အထူးတလည်
သည်းခံခ�ဲ့ ကမှာ
မဟုတပ
် ါဘူး။
�ှာေဖွစားေသာက်သအ
ူ ုပ်စတ
ု စ်ခုဟာ
ု စ်ခန
ု ဲ ့ အလွနတ
် င်းမာ�က�ပီဆရ
ုိ င် တြခားတစ်ေနရာကို
ပိမ
ု အ
ို င်အားေတာငတ
့် င်းတဲ ံ တြခား�ပိုင်ဘက်အုပ်စတ
ေ���ေြပာင်းသွားလိရပါတယ်
ု့
။
အဲဒါဟာ
ခက်ခအ
ဲ ��ရာယ်များေပမယ့်
ြဖစ်�င
ို ပ
် ါေသးတယ်။
စိက
ု ပ
် ျိုးေရးရွ ာတစ်ခက
ု ုိ တြခား�ကီးမားတဲရ
့ န်သက
ူ
�ခိမး် ေြခာက်လာလို ့ အ�� ံးေပးလိက
ု ရ
် တယ်ဆရ
ုိ င်ေတာ့
လယ်ယာေတွ၊ အိမေတွ
်
၊ စပါးကျီေတွ အကုနလ
် းံု ကို ဆံးု �� ံးလိက
ု ရ
် တာပါပဲ။ ကိစေတာ်
�
ေတာ်များများမှာ
အ�� ံးေပးေ���ေြပာင်းသူေတွဟာ အစာငတ်ေသ ပျက်စးီ သွား�ကပါတယ်။ ဒါေ�ကာင ့် လယ်သမားေတွဟာ
�ကံ့�ကံ့ခရ
ံ င်ဆင
ုိ �် ပီး ေသေကျတဲအ
့ ထိ ြပန်လည်တက
ို ခ
် ိုကတ
် တ်�ကပါတယ်။
113
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ပံု ၁၁။ နယူးဂီနယ
ီ ာတွင ် စိက
ု ပ
် ျိုးေနထိင
ု သ
် ည့အ
် ုပ်စု ၂ ခုအ�ကားြဖစ်သည့် မျိုး�ွယစ
် စ
ု စ်ပဲွ (၁၉၆၀)။
စိက
ု ပ
် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးြဖစ်�ပီးေနာက်ပိင
ု း်
�ှစေ
် ထာင်ေပါင်းများစွာအထိ
ဤသိေသာ
ု့
ြမင်ကင
ွ း် များ
ေနရာအ�ှံ ြဖစ်
ို သ
် ည်။
့ င
့ ပျက်ေနခဲ�
မ�ုဿေဗဒ
�ှင ့်
ေ�ှးေဟာင်းသုေတသန
ေလ့လာမ�ေတွအရေတာ့
�ိုး�ိုးစိက
ု ပ
် ျိုးေနထိင
ု တ
် ဲ့
လူအဖွ
့ အ
ီ ထဲမာှ မှ
့ ဲ�အစည်းေတွမာှ လူသားေတွအ�ကမ်းဖက်တာေ�ကာင ့် ေသဆံးု �ကတာ ၁၅ % �ှိပါတယ်။ အဲဒ
၂၅ % ေသာ ေသဆံးု သူေတွက ေယာက်ျားေတွပါ။ မျိုး�ွယစ
် ေတွ
ု
၊ ေကျးရွ ာေတွမာှ �ိင
ု င
် ေရး
ံ
ထိနး် ကွပ်မေတွ
�
မ�ှိဘးူ ဆိရ
ု င်ေပါ။့ ယေနေခတ်
နယူးဂီနယ
ီ ာက ဒါနီ လူမျိုးစုမာှ တင်ပဲ ၃၀%ေသာ ေယာက်ျားေတွဟာ
့
အ�ကမ်းဖက်မေ�ကာင
�
့်
အီေကွေဒါမှာဆိရ
ု င်
ေသ�ကပါတယ်။
၅၀%
ေသာ
အင်ဂါ
ဆိတ
ု လ
ဲ့ မ
ူ ျိုးစုမာှ ေတာ့
အရွ ယေရာက်
်
�ပီး
၃၅%
ဝါအိုရနီလမ
ူ ျိုး
ေတာင်�ိှပါတယ်။
ေယာက်ျားေတွဟာ
တြခားတစ်ေယာက်ေယာက်က သတ်လေသ�ကပါတယ်
ို ့
။ အချိနေတွ
်
�ကာလာ�ပီး �ကီးမားတဲလ
့ မ
ူ က
� ပ
ွ ်ကမ
ဲ ေတွ
�
တိးု တက်လာေတာမ
ှ ဲ အ�ကမ်းဖက်ြခင်းကို လူသားေတွ ထိနး် ချုပ်�င
ို ပ
် ါေတာတ
�
၊ တိင
ု း် ြပည်
့ ပ
့ ယ်။ �မို ေတွ
�ိင
ု င
် ေတွ
ံ
ြဖစ်လာတဲအ
့ ခါမှာေပါ။့
ဒါေပမယ့လ
် ည်း
ဒီလ�ို ကီးမား�ပီး
ထိေရာက်တဲ့
်
နချီ
ဲ ့ �ကာခဲပ
�ိင
ု င
် ေရးဖွ
ံ
ဲ�စည်းမ�မျိုးေတွြဖစ်လာဖို �ှ
့ ါတယ်။
့ စေထာင်
ကနဦးလယ်သမားေတွကို
ေဆာင်ကျဉ်းေပးခဲပ
့ ါတယ်။
ကာကွယေပးတယ်
်
။
ေကျးရွ ာဘဝေနထိင
ု မ
် က
�
အေအးဒဏ်၊
သိေပမယ့
ု့
်
မိးု ေရ
�ိုး�ိုးရွ ာသား
�ှင ့်
လက်ငင်းအားသာချက်ေတွေတာ့
ေတာ�ိုငး် တိရ စ�ာန်
တစ်ေယာက်အတွကေတာ
်
့
စတဲအ
့ ရာေတွကေန
အားသာချက်ေတွထက်
114
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
အားနည်းချက်ေတွက
ပိမ
ု ျားမယ်ထင်ပါတယ်။
လူေတွအတွကေတာ
်
့
ဒါကို
ဘဝအာမခံချက်ေတွ
ဒီေနေခတ်
လို အဆင်ေြပ�ကယ်ဝတဲ့ လူအဖွ
့
့ ဲ�အစည်းက
တန်ဖိးု ထားတတ်ဖို ့ ခက်မာှ ပါ။
�ှိတယ်။
�ပီးေတာ့
စိက
ု ပ
် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးဆိတ
ု ဲ့
က�န်ေတာ်တမှ
ို ့ ာ
ဒီေပါများ�ကယ်ဝမ��င
ှ ့်
အေြခခံအတ
ု ြ် မစ်အေပါ်
စိက
ု ပ
် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးဆိတ
ု ာကို
ေပါများ�ကယ်ဝမ��င
ှ ့်
ဘဝအာမခံချက်ေတွဟာ
တည်ေဆာက်ထားတာြဖစ်လို ့
အရမ်းေကာင်းမွနတ
် တ
ဲ့ းို တက်မ�� ကီးလို ့
က�န်ေတာ်တို ့
ယူဆ�ကပါတယ်။ ဒါေပမယ့် �ှစေပါင်
်
းေထာင်ချီတဲ့ အတိတသ
် မိင
ု း် ကို ယေနေခတ်
အြမင်နဆံ
ဲ ့ းု ြဖတ်တာဟာ
့
မှားပါတယ်။
ေအဒီ
၁ရာစုက
အာဟာရချို �တ�ဲ့ ပီး
တ�ုတ�
် င
ို င
် မ
ံ ာှ
အေဖြဖစ်သရ
ူ ဲေကာက်
ပဲသးီ �ှေတွ
ံ
့
အသက်ေသေတာမ
့ ယ်
အမှနတ
် ရားနဲနီ့ းစပ်တအ
ဲ့ ြမင်
ြဖစ်ဖိများပါတယ်
ု့
။
ပျက်စးီ သွားလို ့
၃�ှစသ
် မီးေလးတစ်ေယာက်ရဲအြမင်
ကေတာ့
့
အဲဒက
ီ ေလးမေလးက
‘ငါေတာ့
အာဟာရချို �တ�ဲ့ ပီး
ေသရေတာမ
ှ ်ေပါင်း ၂၀၀၀ ကျရင် လူေတွမာှ စားစရာေတွ အများ�ကီး�ှိ�ပီး
့ ယ်။ ဒါေပမယ့် ေနာင်�စ
အဲယားကွနး် ေတွ�ိတ
ှ ဲ့ အိမေတွ
်
မာှ ေန�ကမှာ။ အဲေတာ့ ငါအခုလို ဒုက�ခေပးဆပ်
ံ
ရတာ တန်ပါတယ်ေလ’ လို ့
ေြပာမယ်ထင်ပါသလား။
ဒါဆိရ
ု င်
ဒီဂျံုဆိတ
ု အ
ဲ့ ရာက
အာဟာရချို �တေနတဲ
ဲ့
့
သူကိ
ု က
ို ပ
် ျိုးတဲလ
့ ေတွ
ူ
ကို
့ စ
ဘာများေပးစွမး် ခဲပ
့ ါသလဲ။
မ�ှိပါဘူး။
ဟိမ
ု ို
သိတိ
ု့ င
ု ေအာင်
်
ေပးခဲပ
့ ါတယ်။
ေဆပီယန်စဆ
် တ
ုိ ဲ ့
စိက
ု ပ
် ျိုးေြမတစ်ခခ
ု ျင်းစီကရတဲ့
ေစာေစာက
တ�ုတက
် ေလးမေလးအပါအဝင်
လူတစ်ဦးချင်းအေနနဲေတာ
့
့
ဘာမှေပးစွမး် တာ
လူသားမျိုးစိတတ
် စ်ခုလးံု ကိေတာ
ု
့
အစာပမာဏချင်း
ယှဉ်မယ်ဆရ
ုိ င်
တစ်စတ
ံု စ်ခု
ဂျံုကိစ
ု က
ို ပ
် ျိုးရတာ
တွကေချကိ
်
က
ု ပ
် ါတယ်။ အဲဒါေ�ကာငပ
့် ဲ လူသားေတွ အဆမတန် လူဦးေရတိးု ပွားခဲတ
့ ာပါ။ ဘီစီ ၁၃,၀၀၀
ဝန်းကျင်ကဆိရ
ု င်
လူေတွဟာ
အပင်�ု ိငး် ေတွ�ှာစား၊
တိရ စ�ာန်�ု ိငး် ေတွ
အမဲလက
ို ခ
် ဲ�့ ပီး
စားေသာက်ခဲ�့ ကတယ်။ ပါလက်စတိင
ု း် က ဂျယ်ရီခိုအေအစစ်
ုိ
တဝိက
ု က
် ေနရာဟာ
လူဦးေရ ၁၀၀
ေလာက်�ိှမယ့်
ကျန်းမာေအာင်
လှညလ
့် ည်သာွ းလာတဲ့
ေထာက်ပံေပး�ိ
င
ု ခ
် ပ
ဲ့ ါတယ်။
့
ဘီစီ
၈၅၀၀
လူအုပ်စတ
ု စ်ခုကို
ေလာက်လည်းကျေရာ
အာဟာရ�ှိ
အပင်�ု ိငး် ေတွဟာ
ဂျံုပင်ေတွကို
ေနရာဖယ်ေပးရတယ်။ အိေအစစ်
ု
လည်း လူဦးေရ ၁၀၀၀ ေလာက်�ိှလာ�ပီး �ပတ်သပ
ိ ်ေနတဲရ
့ ွ ာ�ကီးတစ်ရွာကို
ဲ့ ေတွ
�
ကို ခံစားခဲရ
ေထာက်ပံေပးရတယ်
။ အဲဒလ
ီ ေတွ
ူ
ဟာလည်း ေရာဂါအမျိုးမျိုး �ှင ့် အာဟာရချို �တမ
့ တယ်။
့
ဆငက
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲြခင်းေမာင်း�ှငအ
် ားဆိတ
ု ာ
ဆာေလာင်ငတ်မတ
ွ ြ် ခင်း
မဟုတသ
် လို
နာကျင်ြခင်းလည်း မဟုတပ
် ါဘူး။ ဒီအင်ေအ(DNA) ေ�ကာင်လမ
ိ ေခွ
် ေတွကို ေကာ်ပီကးူ ဆငပ
့် ာွ းြခင်းပါ။
ကုမဏ
� တ
ီ စ်ခု
စီးပွားေရးအရေအာင်ြမင်တယ်ဆတ
ုိ ာ
ကုမဏ
� ရ
ီ ဲဘဏ်
အေကာငထ
့် က
ဲ
့
ဝန်ထမ်းေတွေပျာ်
် မာဏနဲပဲ့
ေဒါ်လာအေရအတွကပ
မေပျာ်ဆတ
ုိ ာထက်
တိင
ု း် တာရသလို
သက်�ိမ
ှ ျိုးစိတတ
် စ်ခရ
ု ဲဆင
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲြခင်းေအာင်ြမင်မဆ
� တ
ုိ ာ သူတဒီ
ို ့ အင်ေအရဲ ့ ေကာ်ပီအေရအတွကန
် ပဲ
ဲ့
့ က
115
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ဆိင
ု ပ
် ါတယ်။ တကယ်လို ့ ဒီအင
ဲ ေအ
်
ေကာ်ပီေတွ မ�ှိေတာဘ
ု င် အဲဒမ
ီ ျိုးစိတ် မျိုးတုနး် သွားပါ�ပီ။
့ းူ ဆိရ
ပိက
ု ဆ
် မ
ံ �ှိေတာတ
� တ
ီ စ်ခု ေဒဝါလီခရ
ံ သလိေပါ
ု ။့ သက်�ိှမျိုးစိတတ
် စ်ခုဟာ ဒီအင
ဲ ေအ
်
ေကာ်ပီေတွ
့ ဲ့ ကုမဏ
အများ�ကီးကူး�ိင
ု ရ
် င်
ေအာင်ြမင်မတ
� စ်ခုြဖစ်�ပီး
အဲဒမ
ီ ျိုးစိတ်
�ကီးပွား�ှငသ
် န်တယ်လို ့ ေြပာရမှာပါ။
အခုလအ
ို ြမင်ကေန�ကည့မ
် ယ်ဆရ
ုိ င် ေကာ်ပီ ၁၀၀၀ ဟာ ေကာ်ပီ ၁၀၀ ထက် အ�မဲပိေကာင်
ု
းပါတယ်။ ဒါဟာ
စိက
ု ပ
် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးရဲ ့ အ�ှစသ
် ာရပါ။ ပိဆ
ု းုိ ရွ ားတဲ့ အေြခအေနြဖစ်ေပမယ့် ပိမ
ု ျားြပားတဲလ
့ ေတွ
ူ
ကို
အသက်�ှငေအာင်
်
ထား�ိင
ု စ
် မ
ွ း် ပါပဲ။
ဒါေပမယ့် လူတစ်ဦးတစ်ေယာက်ချင်းအေနနဲ ့ခုလမ
ို ျိုး ဆငက
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲြခင်းပေဟ�ိပစ
ု ာ◌္ဆေတွကို
ဘာဂ�ုစက
ို စ
် ရာ
လိလ
ု လဲ
ို ့ ။
စုေပါင်းမျိုး�ိုးဗီဇကို
ေတွးေခါ်စဉ်းစားတတ်တလ
ဲ့ တ
ူ စ်ေယာက်အေနနဲ ့ ဟိမ
ု ို
ေဆပီယန်စေတွ
်
ရဲ ့
အများ�ကီးေကာ်ပီကးူ ဖို ့ ဆိတ
ု ာအတွကန
် ဲ ့ သူရဲ့ အသက်
�ှငသ
် န်မအ
� ဆငအ
့် တန်းကို
့
ဘာလိ�ှ
ု့မ
ိ ခ
့် ျပစ်မာှ လဲ။ ဒီအေပးအယူကို ဘယ်သက
ူ မှ သေဘာတူခတ
ဲ့ ာ မဟုတပ
် ါဘူး။ တကယ်ေတာ့
စိက
ု ပ
် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးဆိတ
ု ာ ေထာင်ေချာက်တစ်ခုပါ။
ဇိမ်ကျြခင်း ေထာက်ေချာက်
ံ ့ ားခဲပ
် းံု ကို ပျံ� �ှသွ
စိက
ု ပ
် ျိုးေရးဟာ တြဖည်းြဖည်းအ�ှိနရ
် လာ�ပီး နစ်ရာေထာင်ချီတအ
ဲ့ ခါ ေနရာအကုနလ
့ ါတယ်။
ယုနေတွ
်
၊ သမင်ေတွကို အမဲလက
ို �် ပီး မ�ေတွ
ိ
၊ အခွမ
ံ ာသီးေတွ �ှာစားတဲ့ ေဆပီယန်စအ
် ုပ်စတ
ု စ်ခုဟာ
ညတွငး် ချင်းပဲ အေြခတကျ ရွ ာတည်၊ လယ်ထန
ွ ၊် ဂျံုစိက
ု �် ပီး ြမစ်ထက
ဲ ေရေတွခပ်လာတာ မဟုတပ
် ါဘူး။
ဒီေြပာင်းလဲမဟ
� ာ တစ်ဆငခ
့် ျင်းြဖစ်ခဲတ
့် ျင်းစီမာှ ပဲ ေနစဉ်ဘဝ
လုပ်ေနကျအရာေတွကို
့ ာပါ။ ဒီတစ်ဆငခ
့
နည်းနည်းေလးစီ ေြပာင်းလဲလပ
ု ်ရင်း ြဖစ်လာခဲတ
့ ာပါ။
အေ�ှ �အလယ်ပိင
ု း် ေဒသကို
လွနခ
် တ
ဲ့ ဲ ့
ေရာက်သာွ းခဲပ
့ ါတယ်။
ေနာက်�စ
ှ ေပါင်
်
း
က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ဘိ
့ းု ေဘးေတွ
�ှစေပါင်
်
း
၇၀,၀၀၀
၅၀,၀၀၀
�ကီးပွား�ှငသ
် န်ခ�ဲ့ ကတယ်။
ေလာက်က
အထိ
ဟိမ
ု ို
ေဆပီယန်စေတွ
်
စိက
ု ပ
် ျိုးေရးဆိတ
ု ာမ�ှိဘဲ
သူတပတ်
ို ့ ဝန်းကျင်မာှ �ှိတဲ့
ဘဘာဝအရင်းအြမစ်ေတွက သူတရဲ
ုိ ့ လူ
ု
ခ ဲတ
့ ချိနမ
် ာှ
့ ဦးေရကို ေထာက်ပံဖ
့ ို ့ လံေလာက်
့ ယ်။ ေပါများတဲအ
လူေတွဟာ သားသမီးေတွ များများေမွးခဲ�့ ပီး �ှားပါးတဲအ
့ ချိနမ
် ာှ သားသမီး နည်းနည်းပဲယခ
ူ ဲ�့ ကတယ်။
တြခား�ိတိ
ု့ က
ု သ
် တ�ဝါ ေတာ်ေတာ်များများလိပ
ု ဲ မျိုးပွားြခင်းကို ကူညထ
ီ န
ိ း် ချုပ်ေပးတဲ့ ေဟာ်မန
ု း် ယ��ရား၊
မျိုး�ိုးဗီဇယ��ရားေတွ လူသားေတွမာှ �ှိပါတယ်။ ေပါများေကာင်းမွနတ
် အ
ဲ့ ချိနေတွ
်
မာှ မိနး် မေတွ အပျိုေဖာ်
ေစာေစာဝင်�ကတယ်။
အဲဒေတာ
ီ
့
ကိယ
ု ဝ
် န်ရ�ိင
ု တ
် အ
ဲ့ ခွငအ
့် လမ်းေတွ
ပိမ
ု ျားတာေပါ။့
�ှားပါးခက်ခဲတအ
ဲ့ ချိနေတွ
်
မာှ အပျိုေဖာ်ဝင်တာေနာက်ကျေတာ့ ကေလးေမွဖာွ း��နး် ကျသွားတယ်။
116
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ခုလို
သဘာဝတရား�ကီးရဲလူ
့ ဦးေရထိနး် သိမး် မ�အြပင်
ယဉ်ေကျးမ�ယ��ရားေတွလည်း
�ှိေသးတယ်။
ေမွးကင်းစေတွ၊ ကေလးငယ်ေတွဟာ သူတကိ
ို ့ ဂ
ု �ုစက
ို ဖ
် ိအများ�ကီ
ု့
းလိ�ု ပီး သွားလာမ�ေ�ှးေကွး�ကတဲအ
့ တွက်
လှညလ
့် ည်�ှာေဖွစားေသာက်သေတွ
ူ
အတွက်
ဝန်ထပ
ု ်တစ်ခုပါပဲ။
အဲဒေတာ
ီ
့
လူေတွဟာ
သားသမီးကို
သံးု ၊ေလး�ှစ်ြခား�ပီး ယူဖိ�ကိ
ု ့ ုးစားခဲ�့ ကတယ်။ မိနး် မေတွကလည်း ကေလးေတွ �ကီးလာတဲအ
့ ထိ ေနေရာညပါ
့
ထိနး် ခဲရ
့ တယ်
(ေနေရာညပါ
့
ထိနး် ရတဲအ
့ တွက်
တြခားနည်းလမ်းေတွကေတာ့
လိငမ
် က
� စ
ိ က
� ို
ေနာက်ထပ်ကယ
ို ဝ
် န်ရ�ိင
ု ေြခလည်
်
း
လံးု ဝ
(သိ)ု ့
နည်းသွားတယ်)။
တစိတအ
် ပိင
ု း် ေ�ှာင်ကျဉ်ြခင်း
(�ိုးရာတားြမစ်မေတွ
�
လည်း ပါေကာင်းပါမယ်)၊ ကိယ
ု ဝ
် န်ဖျက်ချြခင်း �ှင ့် တစ်ခါတစ်ရံ ေမွးကင်းစေတွကို
အဆံးု စီရင်ြခင်းစတာေတွ ြဖစ်ပါတယ်။
ခုလပ
ို ံစ
ု န
ံ ဲ �ှ
်
းေထာင်ချီေအာင် �ှငသ
် န်ခတ
ဲ့ န
ု း် က တစ်ခါတစ်ေလ ဂျံုကို လူေတွ စားခဲပ
့ စေပါင်
့ ါတယ်။ ဒါေပမယ့်
သူတအစားအစာမှ
ို ့
ာ ဂျံုဟာ နည်းနည်းပဲ ပါ,ပါတယ်။ ဒါေပမယ့် လွနခ
် ဲတ
့ ဲ့ �ှစ်ေပါင်း ၁၈,၀၀၀ ကစလို ့
ေနာက်ဆးုံ ေရခဲေခတ် ကုနဆ
် းုံ �ပီးေနာက်ပိင
ု း် ကမ�ာ�ကီးဟာ ပူေ�ွးလာခဲတ
့် ာတာနဲအမ�
့ ယ်။ အပူချိနြ် မငလ
့
မိးု ေတွလည်းရွ ာခဲတ
ီ ာသီဥတုအသစ်ဟာ အေ�ှ �အလယ်ပိင
ု း် ေဒသက ဂျံု�ှင ့် �ှစ
ံ ားပင်အေတွအတွက်
့ ယ်။ အဲဒရ
အသငေတာ်
့်
ဆးုံ ြဖစ်လို ့ သူတေတွ
ို ့
ပွားများ�ပီး
ဂျံုေတွဒထ
ီ က်ပိပ
ု ာွ းများလာေအာင်
ပျံ� �ှသွ
ံ ့ ားခဲတ
့ ယ်။
မရည်ရွယဘ
် ဲ
ဂျံုကို
လူေတွ
လုပ်ခမ
ဲ့ �ိ ကတယ်။
ပိစ
ု ားလာရင်းနဲပဲ့
ဒီဂျံု�ိုငး် ေတွဟာ
အစိမး် လိက
ု စ
် ားလိမရဘဲ
ု့
ေရွ းရ၊ ဖွပ်ရ၊ ချက်ြပုတ်�ပီးမှပဲ စားလိရတယ်
ု့
။ ဒီေတာ့ လူေတွဟာ အဲဒဂ
ီ ျံုေတွကို
ဆွတခ
် းူ �ပီးရင်
သူတစခန်
ို ့ းချတဲေနရာကိ
့
ု
ြပန်သယ်လာ�ပီး
ချက်ြပုတ်ရပါတယ်။
ဂျံုေစဆ
ုိ ာ
့ တ
ေသးငယ်များြပားတယ်။ ဒါေ�ကာင ့် လူေတွက သူတစခန်
ို ့ းချတဲေနရာကိ
့
ု ြပန်သယ်လာတဲလ
့ မ်းမှာ ဂျံုေစတ
့ ချို �
ကျကျန်ခဲမ
့ ာှ ပဲ။
ဒီလန
ို ဲ ့ အချိန�် ကာလာေတာ့
လူေတွသာွ းေနကျလမ်း
�ှင ့်
တည်းေနကျစခန်းနားမှာ
ဂျံုပင်ေတွေပါက်လာခဲပ
့ ါတယ်။
လူေတွက
ေတာအုပ်ေတွ၊
အေထာက်အကူြဖစ်ခဲတ
့ ယ်။
ေြမဆီအာဟာရေတွကို
ဂျံု
မီးက
ချံုပုတေတွ
်
အပင်ေတွ၊
မီး�� ိ � ခဲ�့ ကတာကလည်း
ချံုေတွ�ှငး် လင်းပစ်ေတာ့
�ှငတ
့် ြခားသီး�ှပ
ံ င်ေတွက
လက်ဝါး�ကီးအုပ်ခင
ွ ့်
ဂျံုေတွအတွက်
ေနေရာင်ြခည်၊
ရခဲတ
့ ယ်။
ေရ
�ှင ့်
ဂျံုခင်းေတွ
အထူးတလည်ထတ
ူ ပ်တေနရာမှ
ဲ့
ာ သားေကာင်ေတွ�င
ှ ့် တြခားအစာအရင်းြမစ်ေတွလည်း ေပါလာတယ်။
ဒီေတာ့
လူအုပ်စေတွ
ု
အေနနဲ ့
လှညလ
့် ည်သာွ းလာတဲ့
သူတရဲ
ို ့ လူ
ု ံကို
့ ေနမ�ပံစ
တြဖည်းြဖည်းထားခဲ�့ ပီး
ရာသီလက
ို အ
် ေြခစိက
ု ေနထိ
်
င
ု မ
် � �ှင ့် အတည်တကျ အေြခချ စခန်းေတွပါ ထူေထာင်လာခဲ�့ ကပါတယ်။
ဒီေကာက်�ေတွ
ံှ
ကို ရိတသ
် မ
ိ း် ဖိအတွ
ု့
က် အစမှာေတာ့ ရက်သတ�ပတ် ၄ ပတ်ေလာက်သာ သူတို ့
စခန်းချခဲ�့ ကမှာပါ။
ေနာက်မျိုးဆက်တစ်ခု�ကာေတာ့
ဂျံုပင်ေတွ
ပျံ� �ှပွ
ံ ့ ားများလာတာနဲအမ�
့
117
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ရိတသ
် မ
ိ း် ဖိစခန်
ု ့ းချတာ ၅ ပတ်�ကာမယ်။ ေနာက်ေတာ့ ၆ ပတ်။ ေနာက်ဆးုံ အတည်တကျ ရွ ာတစ်ရွာ
ြဖစ်လာတဲအ
့ ထိပါပဲ။ ခုလမ
ို ျိုးအတည်တကျ အေြခစိက
ု မ
် ေတွ
�
ကို အေ�ှ �အလယ်ပိင
ု း် ေဒသတစ်ေလ�ာက်မာှ
ေတွ�ရပါတယ်။ အထူးသြဖင ့် လီဗနေဒသက
့်
နထူးဖီယန် ယဉ်ေကျးမ�ဟာ ဘီစီ ၁၂,၅၀၀ ကေန ဘီစီ ၉၅၀၀
အထိ
�ကီးပွား�ှငသ
် န်ခတ
ဲ့ ယ်။
အေြခစိက
ု အ
် မှြီ ပု�ပီး
နထူးဖီယန်ေတွဟာ
အသက်�ှငခ
် �ဲ့ ကတဲ့
အတည်တကျတည်ေထာင်�ပီး
အိမေတွ
်
၊
လိအ
ု ပ်ခရ
ဲ့ င်ဆ�ုိ ပီး
အမဲလက
ို �
် ှာေဖွစားေသာက်သေတွ
ူ
ြဖစ်ေပမယ့်
ေနထိင
ု ခ
် �ဲ့ ကတယ်။
�ှာေဖွချက်ြပုတ်စားေသာက်ြခင်းအားြဖင ့်
�ပီးေတာလ
့ ည်း
သက်�ိှမျိုးစိတ�
် ု ိငး် တစ်ဒါဇင်ေလာက်ကို
သူတဟာ
ို ့
ေကျာက်တးံု ေတွန ဲ ့
သီး�ှေစ
ံ ေတွ
လည်း
့
သိေလှ
ု
ာင်ခ�ဲ့ ကတယ်။
ဂျံုေတွဖပ
ွ ်ဖို ့
ေကျာက်ြပားေတွ၊
ေကျာက်တစ
ံ ဉ်းေတွ၊
ဒီ�စ
ံှ ားပင်�ု ိငး် ေတွကို
သူတရဲ
ို ့ အချိ
်
ေတာ်များများကို
့ နေတာ်
စပါးကျီေတွကို
ရွ ာေတွ
ကုနလ
် န
ွ ခ
် �ဲ့ ကတယ်။
ေဆာက်ခ�ဲ့ ကတယ်။
သူတဟာ
ို ့
ဂျံု�ိုငး် ေတွကို
ေကျာက်ကျည်ေပွ�ေတွ
ေနာင်က.ို .
ရိတဖ
် ို ့
စတဲ့
ကိရိယာအသစ်ေတွကလ
ို ည်း တီထင
ွ ခ
် ဲ�့ ကတယ်။
ု း် မှာေတာ့ နထူးဖီယန်ေတွရဲသားစဉ်
ေြမးဆက်ေတွဟာ �ှစ
ံ ားပင်ေတွကို
ဘီစီ ၉၅၀၀ ေနာက်ပိင
့
�ှာေဖွချက်ြပုတ်စားလာခဲ�့ ကတယ်။
စတင်စိက
ု ပ
် ျိုးလာခဲ�့ ကတယ်။
ပျိုးခင်းထဲစက
ို ဖ
် ိအတွ
ု့
က်
ဒါတင်မက
�ှစ
ံ ားပင်�ု ိငး် ေတွကို
စုေဆာင်းတဲအ
့ ခါမှာလည်း
သူတရိ
ို ့ တသ
် မ
ိ ်းတဲအ
့ ထဲက
ဒီမျိုးေစေတွ
ကို
့
ဒီ�စ
ံှ ားပင်ေတွကို
သူတဟာ
ို ့
သူတေတွ
ို ့ � �ှိခ�ဲ့ ကတယ်။
ဒါေ�ကာင ့်
တြဖည်းြဖည်းနဲ ့ ဂျံုခင်းေတွကို
ေြမဩဇာထည့တ
် ာေတွ
ေြမ�ကီးကို
�ပီးေတာ့
လက်လတ
ွ စ
် ပယ်�ကဲလက
ို တ
် ာထက်
အများ�ကီးပိေကာင်
ု
းတဲရ
့ လဒ်ေတွ
ေပါင်း��တတ
် ာ၊
တူးဆွတာ၊
ရ�ှိတာကိလ
ု ည်း
ထွနယ
် က်တာမျိုး
စလုပ်လာခဲ�့ ကတယ်။
ပိးု မ �ားေတွမကျေအာင်ကာကွယတ
် ာ၊
သူတလု
ို ့ ပ်လာခဲ�့ ကတယ်။
ပိအ
ု ားထည့လ
် ာတာနဲအမ�
့
ေနာက်ရာသီမာှ
မျိုးေစတ
ို ယ်ထားခဲ�့ ကတယ်။
့ ချို �ကဖ
ေြမြပင်ေပါ် ဒီတင
ို း်
ေြမ�ကီးထဲနက်ေအာင်တးူ �ပီးစိက
ု ရ
် င်
ပိက
ု ျယ်ြပနစ
် ့ ာွ
ဒီ�စ
ံှ ားပင်ေတွကို
တြခားသက်�ိှမျိုးစိတ�
် ု ိငး် ေတွကို
ေရေလာင်းတာ၊
စိက
ု ပ
် ျိုးတဲေနရာမှ
့
ာ
�ှာေဖွအမဲလက
ို တ
် အ
ဲ့ ချိန ်
နည်းပါးလာခဲပ
ို ဲ �ှ
ူ
ဟာ စိက
ု ပ
် ျိုးေရးသမားေတွြဖစ်လာခဲပ
့ ါတယ်။ ဒီလန
့ ာေဖွစားေသာက်သေတွ
့ ါေတာတ
့ ယ်။
ဂျံု�ိုငး် ကို
�ှာေဖွခးူ ဆွတတ
် အ
ဲ့ မျိုးသမီးေတွ
ရိတသ
် မ
ိ း် တဲအ
့ မျိုးသမီးေတွအ�ကား
�ှင ့်
စိက
ု ပ
် ျိုးထားတဲဂ
့ ျံုယဉ်ကို
ဘယ်လအ
ို ဆငအ
့် တန်းကွြဲ ပားသွားတယ်လို ့ မ�ှိပါဘူး။
ဒါေ�ကာင ့်
စိက
ု ပ
် ျိုးေရးဘက်ကို လံးု ဝကူးေြပာင်းသွားခဲတ
ဲ့ ချိနက
် ို တိတက
ိ ျကျေြပာဖို ့ ခက်ပါတယ်။ ဒါေပမယ့် ဘီစီ
့ အ
၈၅၀၀
မှာေတာ့
အေ�ှ �အလယ်ပိင
ု း် ေဒသဟာ
ဂျယ်ရီခိုလမ
ို ျိုး
အတည်တကျြဖစ်ေနတဲရ
့ ွ ာေတွန ဲ ့
ြပည့�
် က
ှ ေနခဲ
်
ပ
ီ ာှ ေနတဲလ
့ ေတွ
ူ
ဟာလည်း ယဉ်ပါးေအာင်လပ
ု ်ထားတဲ့ သက်�ိမ
ှ ျိုးစိတတ
် ချို �ကို
့ ါ�ပီ။ အဲဒမ
စိက
ု ပ
် ျိုးရင်းပဲ သူတရဲ
ို ့ အချိ
်
ေတာ်များများ ကုနလ
် န
ွ ခ
် ပ
ဲ့ ါတယ်။
့ နေတာ်
118
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
အတည်တကျြဖစ်တရ
ဲ့ ွ ာေတွ၊
အစားအစာပိလ
ု �ံမေတွ
�
ေ�ကာင ့်
လူဦးေရ
တိးု ပွားလာခဲတ
့ ယ်။
လှညလ
့် ည်သာွ းလာတဲ့ ဘဝေနထိင
ု မ
် ပ
� ံစ
ု ံကို စွနပ
် ့ စ်လက
ို တ
် အ
ဲ့ တွက် အမျိုးသမီးေတွ တစ်�စ
ှ ်တစ်ေယာက်
ကေလးယူလရလာခဲ
ို ့
တ
ု့
�ပီး ဆန်ြပုတ်၊ အုတဂ
် ျံုယာဂု စတာေတွန ဲ ့
့ ယ်။ ကေလးငယ်ေတွကို ေစာေစာ�ိြဖတ်
ေက�းထားလိရတယ်
ု့
။ အဲဒါေ�ကာင ့် ပိလ
ု �ံလာတဲ့ လုပ်အားေတွဟာ လည်း စိက
ု ခ
် င်းေတွထမ
ဲ ာှ အသည်းအသန်
လိအ
ု ပ်ေနခဲတ
့ ယ်။
ဒါေပမယ့်
အကုနစ
် ားပစ်ပါတယ်။
ဒီေတာ့
များလာတဲပ
့ ါးစပ်ေပါက်ေတွက
ေနာက်ထပ်အခင်းများများ
ပိလ
ု �ံေနတဲအ
့ စားအစာေတွကို
စိက
ု ပ
် ျိုးရေရာ။
ဒီလန
ို ဲ ့ လူေတွေနထိင
ု တ
် ဲ့
ေနရာေတွမာှ လည်း ေရာဂါေတွ ထူေြပာလာခဲတ
ို ့ းနည်းပဲစရ�ပီ
ို ့ း
့ ယ်။ ကေလးငယ်ေတွလည်း မိခင်�နည်
ဂျံုဆန်ြပုတ်ေတွပဲ
များများ
များသထက်များလာတဲ့
ေသာက်လာရတယ်။
ေမွးချင်းေတွနအတူ
ဲ့
ကေလးအရွ ယ်ေသဆံးု မ�ေတွ
ဂျံုဆန်ြပုတ်ေတွ
အဆမတန်
လူအဖွ
့ ဲ�အစည်းေတာ်ေတာ်များများမှာ
ကေလးငယ်
အသက်
တစ်ေယာက်ချင်းစီကလည်း
လုေသာက်လာခဲရ
့ တယ်။
ြမငတ
့် က်လာခဲတ
့ ယ်။
၂၀
အဲဒါေ�ကာင ့်
စိက
ု ပ
် ျိုးေနထိင
ု တ
် ဲ့
မေရာက်ခင် ကေလးသံးု ဦးမှာ
အနည်းဆံးု တစ်ဦး
ေသဆံးု ခဲတ
ု့
လ
် ည်း ေသဆံးု မ��န� း် ထက် ေမွးဖွား��နး် က များခဲတ
့ ယ်။ သိေပမယ့
့ ယ်။ ဒါေ�ကာင ့် လူသားေတွရဲ ့
ကေလးအေရအတွက် များသထက်များလာခဲပ
့ ါတယ်။
ဒီဂျံုဆိတ
ု ဝ
ဲ့ န်ထပ
ု ်ဟာ ေလးသထက် ေလးလာခဲတ
အချိန�် ကာလာတာနဲအမ�
့
့ ယ်။ ကေလးငယ်ေတွ
အစုလက
ို အ
် ြပံုလိက
ု ် ေသေကျခဲ�့ ကတယ်။ လူ�ကီးေတွလည်း နဖူးကေခ�း ေြမကျမှပဲ အစာစားရေတာတ
့ ယ်။
ဘီစီ ၈၅၀၀ ေလာက်က ဂျယ်ရီခမ
ို ာှ ေနတဲ့ သာမန်လယ်သမားတစ်ေယာက်ရဲဘဝဟာ
ဘီစီ ၁၃,၀၀၀ (သိ)ု ့
့
၉၅၀၀
ဝန်းကျင်က
ဂျယ်ရီခမ
ို ာှ ေနခဲတ
့ ဲ့
သာမန်လတ
ူ စ်ေယာက်ထက်
ပိခ
ု က်ခခ
ဲ တ
ဲ့ ယ်။
ဒါေပမယ့်
ဘာေတွြဖစ်ေနမှနး် ဘယ်သမ
ူ မ
ှ သိခဘ
ဲ့ းူ ။ မျိုးဆက်တင
ို း် ဟာ သူတလု
ို ့ ပ်ကင
ို ေနကျအရာ
်
ေတွက ဟိေနရာ၊
ု
ဒီေနရာေလးမှာ
နည်းနည်းေလးတိးု တက်ေအာင်လပ
ု ် ခတ
ဲ့ ာကလွလ
ဲ ို ့
အရင်မျိုးဆက်ေတွ
ေနခဲသ
ု ဲ
့ လိပ
ဆက်ေနခဲတ
် န်တာ ပိလ
ု ယ
ွ က
် ေစဖိ
ူ
ကိ
ု့ ရ
ု ည်ရွယတ
် ဲ့ ဒီတးို တက်မအ
� ေသးစားေလးေတွဟာ
့ ယ်။ အသက်�ှငသ
ဆနက
် ့ ျင်ဘက် ဝိေရာဓိသေဘာတစ်ခလ
ု ပ
ို ဲ စိက
ု ပ
် ျိုးေရးသမားေတွရဲလည်
ပင်းကို ခဲလးံု တစ်လးံု �ပီးတစ်လးံု
့
ဆွသ
ဲ လိြု ဖစ်ခဲတ
့ ယ်။
အခုလို ေသေရး�ှငေရးအထိ
်
တက်တက်စင်ေအာင် လွမ
ဲ ာှ းတဲ့ တွကခ
် ျက်မမ
� ျိုး
ဘာြဖစ်လို ့
လုပ်ခ�ဲ့ ကတာလဲ။
အေ�ကာင်းရင်းနဲ ့
လူသမိ
ု း် တစ်ေလ�ာက်လးံု
့ င
အတူတပ
ူ ါပဲ။
ေနာက်ဆက်တရ
ွဲ လဒ်အြပည့အ
် ဝကို
အဲဒါကေတာ့
နားမလည်�င
ို �် ကဘူး။
လူသားေတွ
လူေတွဟာ
သူတို ့
လူသားေတွ
အတွကမ
် ာှ းတိင
ု း် ြဖစ်ရတဲ့
သူတဆံ
ို ့ းု ြဖတ်ချက်ရဲ ့
ေနာက်ထပ်အလုပ်တစ်ခု
ပိလ
ု ပ
ု ်ဖိဆံ
ု ့ းု ြဖတ်တအ
ဲ့ ခါတိင
ု း် ဥပမာ - မျိုးေစေတွ
ကို ေြမေပါ်မှာ�ကဲစက
ို မ
် ယ့အ
် စား တူးဆွစိက
ု တ
် ာ ဆိပ
ု ါစိ။ု ့
့
လူေတွက ေတွးတာက.. ‘ဟုတ�် ပီ။ ငါတို ့ အလုပ်ေတာ့ ပိ�ု ကိုးစား လုပ်ရမယ်။ ဒါေပမယ့် အများ�ကီး
119
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ပိရ
ု ိတသ
် မ
ိ း် ရမှာ။ အဲက
့ ျရင် အထွကန
် ည်းတဲ့ �ှစေတွ
်
မာှ လည်း ပူစရာမလိေတာ
ု
ဘ
ု့
းေတွ
့ းူ ။ ငါတိသားသမီ
ဘယ်ေတာမ
ု ေဟာင်
်
းေလာင်းနဲ အိ
် းူ ’။ �ကားရတာေတာ့ အဓိပာ� ယ်�ိှပါတယ်။
့ ှ ဗိက
့ ပ်ရာဝင်ရေတာမ
့ ာှ မဟုတဘ
မင်းအလုပ်ပိ�ု ကိုးစားလုပ်ရင် ပိေကာင်
ု
းမွနတ
် ဘ
ဲ့ ဝကို ရမယ်။ အဲလ
့ ေတာ
ို
် းူ ခဲတ
့ စိတက
့ ာပဲ။
စိတက
် းူ ပထမပိင
ု း် ေတာ့ ြဖူးလိပါပဲ
ု ့ ။ လူေတွတကယ် အလုပ်ပိ�ု ကိုးစားခဲ�့ ကတယ်။ ဒါေပမယ့်
ကေလးအေရအတွက်
ပိတ
ု းို ပွားလာမယ်ဆတ
ုိ ာ
�ကိုမြမင်ခ�ဲ့ ကဘူး။
ဆိေတာ
ု
့
ရိတသ
် မ
ိ း် လိရလာတဲ
ု့
့
ဂျံုအပိေတွ
ု
ကို ပိမ
ု ျားြပားလာတဲက
့ ေလးေတွအ�ကား ေဝလိက
ု ရ
် ေရာ။ ကေလးေတွကို ဆန်ြပုတ်ပိေက�း�ပီ
ု
း
မိခင်�နည်
ို ့ းနည်းပဲတက
ို တ
် ာဟာ
ကေလးေတွရဲ ့
အေစာပိင
ု း် လယ်သမားေတွ
မသိခ�ဲ့ ကဘူး။
ကူးစက်ေရာဂါေတွ
ခုခအ
ံ ားစနစ်ကို
�ပီးေတာ့
ကျဆင်းေစတယ်ဆတ
ုိ ာလည်း
အတည်တကျေနထိင
ု မ
် ဆ
� တ
ုိ ာကလည်း
ေပါက်ပာွ းရာေနရာြဖစ်တယ်ဆတ
ုိ ာလည်း
မသိခ�ဲ့ ကဘူး။
အစာအရင်းအြမစ်တစ်ခုတည်းအေပါ် သူတမှ
ို ့ ခ
ီ တ
ို ာပိမ
ု ျားလာတာေ�ကာင ့် မိးု ေခါင်မေတွ
�
ြဖစ်တအ
ဲ့ ခါ သူတို ့
ပိဒ
ု က
ု ေရာက်
�
�ပီး
ပျက်စးီ မယ်ဆတ
ုိ ာလည်း
အထွကေကာင်
်
းတဲ�
့ စ
ှ ်ေတွေ�ကာင ့်
�ကိုမေတွးမိခ�ဲ့ ကဘူး။
ြပည့လ
် �ံတသ
ဲ့ တ
ူ ရဲ
ို ့ စပါးကျီ
ေတွက
့
ဖိတေခါ်သလိ
်
ြု ဖစ်ေနတယ်ဆတ
ုိ ာလည်း
�ကိုမြမင်ခ�ဲ့ ကဘူး။
အဲေတာ
့
့
�ပီးေတာလ
့ ည်း
သူခးို ေတွ၊
ရန်သေတွ
ူ
ကို
သူတမှ
ို ့ ာ
တံတင
ို း် ေတွေဆာက်၊
ု ပ
် ျိုးေရးကို
စိက
ဘာလို ့ လူသားေတွ
ကင်းေစာငတ
့် ာဝန်ယူ စတဲအ
့ လုပ်ေတွ မလုပ်မြဖစ်လပ
ု ်ရေရာ။
ဒါဆိရ
ု င်
သူတစီ
ို ့ စဉ်ထားတာနဲတလွ
ေတွ
ဲ
ြဖစ်လာတဲအ
့ ခါ
့
မစွနပ
် ့ စ်ခတ
ဲ့ ာလဲ။
ဘာြဖစ်လလဲ
ို ့ ဆတ
ုိ ာေတွအထဲက
စိက
ု ပ
် ျိုးေရးလူအသိ
င
ု း် အဝိင
ု း် ဟာ
့
ြဖစ်�င
ို ေ
် ြခတချို �ကေတာ့
မျိုးဆက်ေပါင်းများစွာ�ကာ�ပီးမှ
ေသးငယ်တေြပာင်
ဲ့
းလဲမေတွ
�
တစ်ခုစခ
ီ ျင်းစီ ြဖစ်တယ်။ အဲဒလ
ီ ေြပာင်
ို
းလဲမေတွ
�
အများ�ကီးစုလာ�ပီးမှပဲ လူအဖွ
့ ဲ�အစည်းတစ်ခုလးံု ကို
လံးု ဝေဖာ်ေဆာင်ေြပာင်းလဲပစ်ခတ
ဲ့ ယ်။
အရင်တန
ု း် ကေတာ့
သူတရဲ
ို ့ အသက်
�ှငေနထိ
်
င
ု ပ
် ံု
့
ေနာက်ြဖစ်�င
ို ေြခတစ်
်
ခက
ု
ြမ�ပ်ပစ်ခဲပ
့ ါတယ်။
အဲဒလ
ီ ေြပာင်
ို
းလဲသာွ း�ပီးတဲေနာက်
့
ပိင
ု း်
မတူကြွဲ ပားခဲတ
ုိ ာ
့ ယ်ဆတ
လူဦးေရတိးု ပွားလာမ�ကလည်း
လယ်ေတွကို
လူေတွဟာ
မမှတမ
် �ိ ကေတာတ
့ ာပါပဲ။
လူသားေတွရဲေနာက်
ေ�ကာင်းြပန်ေလှကို
့
ထွနယ
် က်လပ
ု ် ကင
ို လ
် ို ့ ရွ ာရဲလူ
့ ဦးေရ
၁၀၀
ကေန
၁၁၀
အထိ
တိးု လာတဲအ
့ ခါကျရင် ဟိးု အရင်က ေကာင်းမွနခ
် တ
ဲ့ အ
ဲ့ ချိနေတွ
်
ကပ
ို ဲ ြပန်သာွ းမယ်ဆ�ုိ ပီး ကိယ
ု ဆ
့် ��အေလျာက်
အငတ်ခံမယ့် လူ ၁၀ ေယာက် ဘယ်လလ
ို ပ
ု ်�ိှမာှ လဲ။ ဒီေတာ့ ေနာက်ြပန်ဆတ
ု စ
် ရာ လမ်းမ�ှိေတာပ
့ ါဘူး။
ဒီေထာင်ေချာက်က အ�ပီးတိင
ု ပ
် ိတသ
် ာွ းပါ�ပီ။
ပိသ
ု က်သာလွယက
် တ
ူ ဘ
ဲ့ ဝ ြဖစ်လာေအာင်�ကိုးစားရင်းကပဲ ပိခ
ု က်ခလ
ဲ ာတာနဲ အဆံးု သတ်တယ်။
် ါဘူး။ ဒီကေန ့ က�န်ေတာ်တေခတ်
ို ့
အထိ ြဖစ်ေနတုနး် ပါ။
ဒါေနာက်ဆးုံ အ�ကိမ် ြဖစ်တာလည်း မဟုတပ
�ကီးမားတဲ့
စီးပွားေရးကုမဏ
� �ီ ကီးေတွမာှ
အလွနခ
် က်ခပ
ဲ င်ပန်းတဲအ
့ လုပ်ေတွလပ
ု ်ေနတဲ့
120
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ဘွ�ရ
ဲ ခါစ
လူငယ်ေလးေတွ ဘယ်ေလာက်ေတာင်များလိက
ု သ
် လဲ ဆိတ
ု ာကိပ
ု ဲ �ကည့ပ
် ါ။ အလုပ်က�ို ကိုးစားလုပ်�ပီး
ေငွေတွစမ
ု ယ်လုိ ့
သူတသ��
ို ့ �
ိ ာန်
ချ�ကတယ်။
�ပီးေတာ့
အသက်
၃၅
ေလာက်ေရာက်ရင်
အလုပ်ကေနအနားယူ�ပီး သူတတကယ်
ို ့
ဝါသနာပါတဲ့ အရာေနာက်ကပ
ို ဲ လိက
ု ေတာ
်
မ
် းူ �ကတယ်။
့ ယ်လို ့စိတက
ဒါေပမယ့် သူတအဲ
ို ့ ဒ ီ ၃၅ �ှစအ
် ရွ ယလ
် ည်းေရာက်ေရာ သူတမှ
ို ့ ာ အေပါင်ယထ
ူ ားတဲ့ ေပးစရာအေ�ကးေတွ၊
ကေလးေကျာင်းပိရမှ
ု ့ ာေတွန ဲ ့ ဆင်ေြခဖံးု မှာ�ှိတသ
ဲ့ တ
ူ အိ
ို ့ မက
် လည်း
မိသားစုတစ်စဆ
ု ုိ
ကား၂စီးေလာက်
လိတ
ု ယ်။ �ပီးေတာလ
ု င
် ြံ ခားကို အပန်းေြဖခရီးေလးမှ မထွကရ
် ရင်၊ ဝိင
ု ေကာင်
်
းေကာင်းေလးမှ
့ ည်း �ိင
မေသာက်ရရင် ဘဝဟာ အသက်�ှငရ
် တာ မတန်ဘးူ က ထင်ေသး။ ဒီေတာ့ ဘာလုပ်�ကပါသလဲ။ ဟိးု ..
သစ်ြမစ်ေတွ
တူးတဲဘ
့ ဝကို
ြပန်သာွ းရမှာလား။
မြဖစ်�င
ို ဘ
် းူ ေလ။
သူတို ့ လုပ်ေနကျထက်
၂ဆ
ပိအ
ု လုပ်လပ
ု ်�ပီး က�န်ခ�ံ ပီးရင်း က�န်ခေပါ
ံ ။့
လူသမိ
ု း် ရဲ ့ အနည်းငယ်ေသာ သံမဏိစည်းမျဉ်းေတွထက
ဲ
တစ်ခုကေတာ့ ဇိမ်ခပ
ံ စ�ညး် ေတွဟာ
့ င
မ�ှိမြဖစ်ပစ�ညး် ေတွြဖစ်လာေလ့�ိ�ှ ပီး
လူသားေတွဟာ
ဇိမခ
် ပ
ံ စ�ညး် တစ်ခုကို
အေလးမထား�ကေတာဘ
့ းူ ။
အဲဒပ
ီ စ�ညး် မ�ှိရင်
ေပါက်ပာွ းေစတာပါပဲ။
မလုပ်မြဖစ်တာဝန်အသစ်ေတွကို
�ပီးေတာ့
အရသာေတွသ
� ာွ း�ပီဆတ
ုိ ာနဲ ့
အဲဒဇ
ီ ိမခ
် ံပစ�ညး် အေပါ်
မေန�ိင
ု ေတာ
်
တ
့ ဲ့
အဲဒါကို
အလွယရ
် သလိုပဲ
မှခ
ီ ိုလာေတာတ
့ ာပဲ။
အထိြဖစ်သာွ းတာပါပဲ။
ေနာက်ဆးုံ
က�န်ေတာ်တနဲ
ို ့ ရင်
့ း�ှးီ မယ့်
ဒီေနေခတ်
ဥပမာတစ်ခုကပ
ို ဲ �ကည့် �ကည့ရ
် ေအာင်။ �ပီးခဲတ
ု စ
ှ ေတွ
်
အတွငး် မှာပဲ က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ဘဝကိ
ု
့
့ ဲ့ ဆယ်စ�
့
အဆင်ေြပလွယက
် ေအာင်
ူ
ဆ�ုိ ပီး
အချိနက
် န
ု သ
် က်သာေစတဲစ
့ က်ေတွ
အများ�ကီး
က�န်ေတာ်တို ့
ထွငခ
် �ဲ့ ကတယ်။ အဝတ်ေလ�ာ်စက်၊ ဖုနစ
် ပ
ု ်စက်၊ ပန်းကန်ေဆးစက်၊ တယ်လဖ
ီ န
ု း် ၊ မိဘ
ု င
ုိ း် ဖုနး် ၊ ကွနပ
် ျူတာ၊
အီးေမးလ် စသည်ြဖငေပါ
့် ။့ အရင်တန
ု း် ကဆို စာတစ်ေစာင်ေရးတာ၊ တံဆပ
ိ ်ေခါင်း�ှာကပ်၊ လိပ်စာေရး၊
စာတိက
ု သ
် ာွ းထည့် စသည်ြဖင ့် အလုပ်ေတွပိတ
ု ယ်။ ြပန်စာရဖိကလည်
ု့
း ရက်ေတွ၊ အပတ်ေတွ၊ လနဲချီ
့
�ကာရင်�ကာေသးတာ။
အခုေခတ်မာှ ဆို
ကမ�ာတြခမ်းကိပ
ု ိလိ
ု့ က
ု မ
် ယ်။
�ပီးရင်လည်း
က�န်ေတာ်
(ကိယ
ု လ
့် ပ
ိ ်စာက
အီးေမးလ်တစ်ေစာင်အခုပဲေကာက်ေရး�ပီး
အွနလ
် င
ို း် ေပါ် �ှိေနရင်)
မိနစ်ပိင
ု း် အတွငး်
အကုနလ
် းံု က�န်ေတာ် သက်သာသွားတာေပါ။့
ြပန်စာရ�ိင
ု တ
် ယ်။ ဆိေတာ
ု
�
၊အချိနေတွ
်
့ ေစာေစာက ဒုကေတွ
ဒါေပမယ့် က�န်ေတာ် ပိေအး
ု
ေဆးသက်သာလာတဲ့ ဘဝတစ်ခုမာှ ေနရပါသလား။
စိတမ
် ေကာင်းစွာေြပာရမယ်ဆရ
ုိ င်ေတာ.့ .
မေနရပါဘူး။
စာတိက
ု န
် စာပိ
ဲ ့ တဲ
ု ့ ေခတ်
့
တန
ု း် က
အေရး�ကီးတာတစ်ခခ
ု ု ေြပာြပစရာ�ှိမှ လူေတွစာေရးေလ့ �ှိခဲတ
့ ယ်။ ေခါင်းထဲမာှ အရင်ဆးုံ ေပါ်လာသမ�ေတွ
အကုနခ
် ျေရးမယ့အ
် စား ကိယ
ု ေြပာချင်
်
တအ
ဲ့ ေ�ကာင်းအရာ၊ ကိယ
ု ဘ
် ယ်လေရးမယ်
ို
ဆိတ
ု ာကို ေသေသချာချာ
စဉ်းစားခဲ�့ ကတယ်။ �ပီးေတာလ
ို ့
က
ု သ
် လိပ
ု ဲ ေသချာစဉ်းစားချငခ
့် ျိန�် ပီးေရးထားတဲ့ ြပန်စာကို
့ ည်း သူတေရးလိ
ေမ�ာ်�ကတယ်။
စာေတွေရးပိခဲ
ု ့ �့ ကတဲ့
လူအများစုဟာ
တစ်လမှာ
လက်တဆုပ်စာထက်မပိတ
ု ဲ့
121
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ြပန်စာေတွပဲရခဲ�့ ကတာ။ စာရရင်လည်း ချက်ချင်းြပန်စာေရးဖို စိ
် ကူးခဲ�့ ကဘူး။ ဒီေနေခတ်
မာှ ဆို က�န်ေတာ်
့
့ တမ
တစ်ေနကိ
့ ု
စာတစ်ဒါဇင်ေလာက်ရတယ်။
ေမ�ာ်လင�့် ကတယ်။
ဆိေတာ
ု
့
က�န်ေတာ်တထင်
ို ့ ခ�ဲ့ ကတာ။
အဲဒလ
ီ ေတွ
ူ
အားလံးု ကလည်း
တကယ်ေတာ့
အဲဒအ
ီ စား
ကျေနာ်ချက်ချင်းစာြပန်ဖို ့
အချိနက
် န
ု သ
် က်သာသွားေအာင်
ဘဝဆိတ
ု ဲ့
လုပ်�င
ို ခ
် တ
ဲ့ ယ်လို ့
လမ်းေလ�ာက်စက်�ကီးကို
အရင်ကထက်
ဆယ်ဆပိြု မန်ေအာင်သာ ြမန်�န� း် ြမ�ငမ
့် ခ
ိ �ဲ့ ကတာပါ။ ဒီလန
ို ဲ ့ က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ေန
် ပ
ူ န်စရာေတွ
့ တာ
့ ေတွဟာ စိတပ
ပိမ
ု ျားလာ�ပီး ပိအ
ု ေနခက်လာတာပါပဲ။
ခုချိနမ
် ာှ ေတာင်
ဟိေနရာ၊
ု
ဒီေနရာမှာ
အီးေမးလ်အေကာငမ
့် ဖွငဘ
့် ေနတဲ
ဲ
့
ေခတ်ေနာက်ြပန်ဆေနထိ
ွဲ
င
ု တ
် ဲ့ လူတချို � �ှိသလိ၊ု လွနခ
် တ
ဲ့ �
ဲ့ စ
ှ ေပါင်
်
း ေထာင်ချီတန
ု း် ကလည်း စိက
ု ပ
် ျိုးေရးကို
ြငင်းဆန်ခတ
ဲ့ ဲ့ လူအုပ်စတ
ု ချို � �ှိခပ
ဲ့ ါတယ်။ ဒီဇိမက
် ျြခင်းေထာင်ေချာက်ကလည်း လွတေြမာက်
်
ခ�ဲ့ ကတယ်။
ဒါေပမယ့်
စိက
ု ပ
် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးဆိတ
ု ာ
ြဖစ်တာမဟုတဘ
် းူ ။
တစ်အုပ်စပ
ု ဲပါရင်
ေဒသတစ်ခမ
ု ာှ �ှိတဲ့
ရ�ပီ။
လူသားအုပ်စေတွ
ု
အားလံးု
အဲဒအ
ီ ုပ်စတ
ု စ်စက
ု
ပါဝင်မှ
အတည်တကျအေြခချ�ပီး
ထွနယ
် က်စက
ို ပ
် ျိုးလိက
ု တ
် ာနဲ ့ စိက
ု ပ
် ျိုးေရးဆိတ
ု ာ တားဆီးမရေတာပ
ု း် မှာြဖစ်ေစ၊
့ ါဘူး။ အေ�ှ �အလယ်ပိင
စိက
ု ပ
် ျိုးေရးဟာ
အေမရိကတိက
ု အ
် လယ်ပိင
ု း် မှာြဖစ်ေစ
အတူတပ
ူ ါပဲ။
အလျင်အြမန်တးို ပွားေစတဲအ
့ တွကေ�ကာင
်
့်
စိက
ု ပ
် ျိုးေရးသမားေတွက
လူဦးေရကို
�ှာေဖွစားေသာက်သေတွ
ူ
ကို
လူဦးေရသက်သက်နတင်
ဲ့
အ�ိင
ု ယ
် လ
ူ ရ
ို ့ ေနပါ�ပီ။ �ှာေဖွစားေသာက်သေတွ
ူ
အေနနဲ ့ အေဝးကိထ
ု က
ွ ေြပး�ပီ
်
း
ို ့ လက
ို ရ
် ာေဒသေတွကို ဂျံုခင်းေတွ၊ စားကျက်ေတွအြဖစ် ေြပာင်းသွားတာခံလက
ို မ
် လား ဒါမှမဟုတ်
သူတအမဲ
သူတကိ
ို ့ ယ
ု တ
် င
ို လ
် ည်း
စတင်ထန
ွ ယ
် က်စက
ို ပ
် ျိုး�ကမလား..
�ှစ်ခပ
ု ဲ�ိှပါတယ်။။
ဘယ်တစ်ခပ
ု ဲြဖစ်ြဖစ်
အရင်ကဘဝမျိုးဟာ မ�ှိေတာပ
့ ါဘူး။
ဒီဇိမက
် ျြခင်းေထာင်ေချာက်ဆတ
ုိ ဲ ့
ပံြု ပင်မာှ
အေရး�ကီးတဲသ
့ င်ခန်းစာတစ်ခု
�ှိပါတယ်။
ပိလ
ု ယ
ွ က
် သ
ူ က်သာတဲဘ
့ ဝကို လူသားေတွ�ှာေဖွခဲတ
� န
ွ း် အားေတွကို
့ ာက အင်မတန်�ကီးမားတဲ့ ေြပာင်းလဲမတ
ြဖစ်ေစခဲတ
ီ န
ွ း် အားေတွက ကမ�ာ�ကီးကို ဘယ်သမ
ူ လ
ှ ည်း ထင်မတ
ှ မ
် ထားတဲ့ လိလ
ု ည်းမလိခ
ု ျင်ခဲတ
့ ယ်။ အဲဒတ
့ ဲ့
ကမ�ာ�ကီးအြဖစ်
ေြပာင်းလဲပစ်ခဲပ
့ ါတယ်။
စိက
ု ပ
် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးြဖစ်ေအာင်
ဘယ်သက
ူ မှ
�ကိုတင်�ကံစည်ခတ
ဲ့ ာ မ�ှိသလို �ှစ
ံ ားပင်ေတွကပ
ို ဲ လူသားေတွ မှခ
ီ ရ
ို ေအာင် ဘယ်သမ
ူ ှ မလုပ်ခဲပ
့ ါဘူး။
ဘဝလံြု ခံုမ�ေလး�ှိေအာင်၊
ဗိက
ု ြ် ပည့ေအာင်
်
ဆတ
ုိ ရ
ဲ့ ည်ရွယခ
် ျက်န ဲ ့
အေသးအဖွဲဆးုံ ြဖတ်ချက်ေလးေတွက
ြခစ်ြခစ်ေတာက်ေနပူေအာက်မာှ
ေနာက်ဆးုံ ေတာ့
ေရပံးု ေတွသယ်ရင်းသာ
တစ်ခ�ု ပီးတစ်ခု
ချမှတခ
် ဲ့တဲ့
ေ�ှးေခတ်�ှာေဖွစားေသာက်သေတွ
ူ
သူတရဲ
ို ့ ေနရက်
ေတွကန
ု ဆ
် းုံ ရတဲရ
့ လဒ်အြဖစ်ကို
့
တွနး် ပိခဲ
ု့တ
့ ာပါ။
နတ်ေဒဝါတိ၏
ု ့ မစြခင်း
122
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
စိက
ု ပ
် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးဟာ
�ှငး် ြပထားတယ်။
အဲဒါဟာ
မှားယွငး် တဲတ
့ က
ွ ခ
် ျက်မတ
� စ်ခြု ဖစ်ေ�ကာင်း
ြဖစ်�င
ို ေြခလည်
်
း
အလွနမ
် ျားပါတယ်။
အေပါ်ကြဖစ်စဉ်ေတွက
လူသမိ
ု း် ဟာ
့ င
ဒီထ
့ က်အများ�ကီး
ပိအ
ု ေ�ကာင်
ူ
ေ�ကာင်�င
ို တ
် ဲ့ လွမ
ဲ ာှ းမ�ေတွန ဲ ့ ြပည့�
် က
ှ ေနတာပါ။
်
ဒါေပမယ့် တြခားြဖစ်�င
ို ေြခတစ်
်
ခလ
ု ည်း
�ှိပါေသးတယ်။ ပိလ
ု ယ
ွ က
် သ
ူ က်သာတဲဘ
့ ဝကို �ှာေဖွရာရင်းကေန ဒီလအ
ို ေြပာင်းအလဲေတွ ြဖစ်ေပါ်လာတာ
မဟုတဘ
် န
ဲ ..ဲ ့ ေဆပီယန်စတ
် မှ
ို ့ ာ တြခားရည်မန
ှ း် ချက်ေတွလည်း �ှိခ�
ဲ့ င
ို ပ
် ါတယ်။ သူတဘဝပိ
ို ့
ခ
ု က်ခလ
ဲ ာတာမှနး်
သိသ�ိ ကီးနဲပဲ့ အဲဒရ
ီ ည်မန
ှ း် ချက်ေတွြပည့ေအာင်
်
�ကိုးစားလုပ်ကင
ို ခ
် ရ
ဲ့ တာမျိုးေပါ။့
လူသမိ
ု း် ရဲ တိ
�
နပတ်
ဲ ့ သက်လာရင် �ငီးေငွ�စရာေကာင်းတဲ့ စီးပွားေရးအချက်အလက်ေတွ၊
့ းု တက်မေတွ
့ င
လူဦးေရ အချက်အလက်ေတွကပ
ို ဲ ပညာ�ှငေတွ
်
က �ကည့�် ကတယ်။ အဲဒါေတွက သူတရဲ
ို ့ ့ ယုတ�ေတွ
ိ
၊
သခင်္ျာနည်းစနစ်ေတွန ဲ ့ ပိက
ု က
ို ည
် တ
ီ ာကိးု ။ ေခတ်သစ်သမိင
ု း် မှာေတာ့ တတ်သပ
ိ ညာ�ှငေတွ
်
ဟာ ယဉ်ေကျးမ�၊
အိုငဒ
် ေရာ်
ီ
လဂ
ို ျီ
(ideology)
စတဲ့
ထည့သ
် င
ွ း် မစဉ်းစားလို ့ မရပါဘူး။
ထည့သ
် င
ွ း် မစဉ်းစားလို ့
အေကာင်အထည်ြပလိမရတဲ
ု့
့
တြခားအချက်အလက်ေတွကလ
ို ည်း
အေရးအသားအေထာက်အထားေတွလည်း
မရေတာပ
့ ါဘူး။
ဒုတယ
ိ ကမ�ာစစ်ဟာ
�ှိေနေတာ့
ဒါေတွကို
သိမဟု
ု ့ တ်
အစာေရစာြပတ်လပ်မ�
လူဦးေရထူေြပာမ�ဖိအား စတာေတွေ�ကာငြ့် ဖစ်ခတ
ဲ့ ာမဟုတဘ
် းူ လို ့ သက်ေသြပ�ိင
ု တ
် ဲ့ စာရွ ကစ
် ာတမ်းေတွ၊
စာေတွ၊ မှတတ
် မ်းမှတရ
် ာေတွ အလံအ
ု ေလာက် က�န်ေတာ်တမှ
ို ့ ာ �ှိပါတယ်။ ဒါေပမယ့် နထူးဖီယန်
ယဉ်ေကျးမ�နပတ်
ဲ ့ သက်လေတာ
ို ့
့
က�န်ေတာ်တမှ
ို ့ ာ
ေ�ှးေခတ်ကအချိနက
် ာလေတွကို
ဘာစာရွ ကစ
် ာတမ်းမှ
ေလ့လာမ�နပတ်
ဲ ့ သက်လာရင်
မ�ှိဘးူ ။
ဒါေ�ကာင ့်
�ုပ်ဝတ�ုေတွကအ
ို ေြခခံတဲ့
အချက်အလက်သမားေတွသာ ဆရာ�ကီးြဖစ်ေနပါတယ်။ သူတဟာ
ို ့
စားဝတ်ေနေရးလိအ
ု ပ်ချက်ေ�ကာင ့်
မဟုတဘ
် ဲ
ကိးု ကွယယ
် �ံု ကည်မရ
� ဲေစ
မေ�ကာင
�
့်
့ ေဆာ်
့
တစ်ခခ
ု ုလပ
ု ်ခ�ဲ့ ကတယ်ဆတ
ုိ ာကို
သက်ေသြပဖို ့
ခက်ပါတယ်။ သူတမှ
ို ့ ာ စာေပအေရးအသားမှ မ�ှိေသးတာကိးု ။
သိတိ
ု့ င
ု ေအာင်
်
�ှာပါးတဲတ
့ ချို �ကစ
ိ ေတွ
�
မာှ ေတာ့
ေ�ှးယံတ
ု မ်းပံြု ပင်ေတွကေန
သဲလန
ွ စ
် တချို �
ေ�ှးေဟာင်းသုေတသနပညာ�ှငေတွ
်
ဟာ
ဆိတ
ု ေနရာကိ
ဲ့
ု
က�န်ေတာ်တို ့
ရ�ိင
ု ပ
် ါတယ်။
တူရကီ�င
ို င
် အ
ံ ေ�ှ �ေတာင်းပိင
ု း် က
စတင်တးူ ေဖာ်ခ�ဲ့ ကတယ်။
လူေတွအေြခချခဲ�့ ကတယ်ဆတ
ုိ ဲ ့
ကံေကာင်းေထာက်မစွာပဲ
၁၉၉၅
ခု�စ
ှ မ
် ာှ
ဂိဘ
ု က်ကလီ
ထဲဘယ်
အဲဒေနရာရဲ
ီ
့
ေနအိမေတွ
်
၊
တစ်ေနတာ
့
ေ�ှးအကျဆံးု အလ�ာမှာ
လုပ်ေဆာင်မေတွ
�
စတဲ့
ထွငး် ထုအလှဆင်ထားတဲ့
အရိပ်အေယာင်တစ်ခမ
ု ေတာ
ှ
� ပါဘူး။ ဒါေပမယ့် ရင်သပ်��ေမာဖွယရ
် ာပံေတွ
ု
့ မေတွရ
�ကီးမားတဲေကျာက်
့
တင
ို �် ကီးေတွကေတာ
ို
့
ေတွ� ခဲ�့ ကပါတယ်။
အဲဒေကျာက်
ီ
တင
ို ်
တစ်ခခ
ု ျင်းစီဟာ
၇
တန်ေလာက်အထိေလး�ပီး ၅ မီတာြမငပ
့် ါတယ်။ အဲဒေဘးနားက
ီ
ေကျာက်မင
ို း် တစ်ခုမာှ လည်း တန်၅၀
အေလးချိန�
် ိ�ှ ပီး
တဝက်ပဲထဆ
ု စ်ထားတဲ့
ေကျာက်တင
ို �် ကီးတစ်ခု
�ှာေတွ� ခဲ�့ ကပါတယ်။
123
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
အားလံးု ေပါင်းလိက
ု ရ
် င်
�ကီးမားတဲအ
့ ေဆာက်အု၁
ံ ဝခုေကျာ်ကို
ေတွ� �ှိတးူ ေဖာ်ခ�ဲ့ က�ပီး
အဲဒထ
ီ က
ဲ
အ�ကီးဆံးု တစ်ခဟ
ု ာ မီတာ ၃၀ ေကျာ် ကျယ်ဝန်းပါတယ်။
ပံု ၁၂။ ဘယ်စန
ွ း် မှပံသ
ု ည် ဂိဘ
ု က်ကလီ ထဲဘယ်၏ �ကီးမားေသာအေဆာက်အအံုမှ �ကင်းကျန်ရစ်ေသာ
အရာြဖစ်သည်။ ညာဘက်တင
ွ ် �ှိသည်မာှ အလှဆင်ထင
ွ း် ထုထားေသာ ေကျာက်တင
ို မ
် ျားမှတစ်ခြု ဖစ်သည်(၅
မီတာခန ် အြမင
�
့် ိသ
ှ ည်)။
့
ေ�ှးေဟာင်းသုေတသနပညာ�ှငေတွ
်
ဟာ
ကမ�ာတစ်ဝမ
ှ း် မှာ�ှိတဲ့
ခုလမ
ို ျိုး
�ကီးမားတဲအ
့ ေဆာက်အအံုး�ကီးေတွန ဲ ့ ရင်း�ှးီ �ပီးသားပါ။ လူသအ
ိ များဆံးု ဥပမာ တစ်ခက
ု ေတာ့ �ဗိတန
ိ က
်
စတုနး် ဟငဂ
့် ျ်
ေပါ။့
သိေပမယ့
ု့
်
အလွနအ
် ဩ
့ံ စရာေကာင်းတဲ့
ဂိဘ
ု က်ကလီ
အချက်တစ်ခု
ထဲဘယ်
ေတွ� �ှိခ�ဲ့ ကပါတယ်။
ကို
သူတေလ့
ို ့ လာတဲအ
့ ချိနမ
် ာှ
စတုနး် ဟငဂ
့် ျ်ဟာ
ဘီစီ
၂၅၀၀
သက်တမ်း�ှိ�ပီး စိက
ု ပ
် ျိုးေရးဖွံ�ဖိုး�ပီးလူအဖွဲ�အစည်းတစ်ခက
ု
တည်ေဆာက်ခဲတ
ု က်ကလီ ထဲဘယ်
့ ာပါ။ ဂိဘ
က
အေဆာက်အဦးေတွဟာ
ဘီစီ
အမဲလက
ို �
် ှာေဖွစားေသာက်သေတွ
ူ
က
အကုနလ
် းံု က
၉၅၀၀
ဒီအေဆာက်အဦးေတွကို
တည်ေဆာက်ခဲတ
့ ာလို ့
ရလာသမ�အေထာက်အထားေတွ
အစပိင
ု း် မှာေတာ့
ေ�ှးေဟာင်းသုေတသနပညာ�ှင ်
��နြ် ပလျက်�ိှပါတယ်။
အသိင
ု း် အဝိင
ု း် အေနနဲ ့
သက်တမ်း�ှိ�ပီး
ခုလေတွ
ို
� �ှိချက်ကို
အတည်ြပုဖို ့
ခက်ခခ
ဲ ဲပ
့ ါတယ်။
သိေသာ်
ု့
လည်း
စစ်ေဆးမ�တစ်ခ�ု ပီးတစ်ခုက ဒီအေဆာက်အအံေတွ
ု
ရဲ ့ အေစာဆံးု သက်တမ်း�ှင ့် တည်ေဆာက်သေတွ
ူ
ဟာ
စိက
ု ပ
် ျိုးေရးမတိင
ု မ
် ေခတ်
ီ
ကလူေတွြဖစ်ေ�ကာင်း အတည်ြပုပါတယ်။ ေ�ှးေခတ်�ှာေဖွစားေသာက်သေတွ
ူ
ရဲ ့
လုပ်�င
ို က
် င
ို �
် င
ို စ
် မ
ွ း် ၊
သူတရဲ
ို ့ ့
�� ပ်ေထွးနက်နတ
ဲ ယ
ဲ့ ဉ်ေကျးမ�
စတာေတွဟာ
အရင်ကသိနားလည်ထားတာထက် အများ�ကီး အထင်�ကီးေလးစားစရာ ေကာင်းေနပါတယ်။
124
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
က�န်ေတာ်တို ့
�ှာေဖွစားေသာက်ရတဲလ
့ အဖွ
ူ ့ ဲ�အစည်းတစ်ခဟ
ု ာ
တည်ေဆာက်ခ�ဲ့ ကတာပါလဲ။
ဘာေ�ကာင ့်
သူတအတွ
ို ့
က်
ခုလမ
ို ျိုးအေဆာက်အဦးတစ်ခု
ဒီအေဆာက်အဦးဟာ
သိသသ
ိ ာသာအသံးု ဝင်တဲ့
ရည်ရွယခ
် ျက်လည်း မ�ှိပါဘူး။ အဲဒအ
ီ ေဆာက်အဦးေတွဟာ အေမ �း�ှညဆ
် င်�ကီးေတွရဲ ့ သားသတ်�ု ံလည်း
မဟုတဘ
် းူ ။
မိးု ရွ ာရင် မိးု ခိဖ
ု ိလည်
ု့
း
မဟုတသ
် လို
ြခေသင်္ေတွ
့
ဆက
ီ ေန
ပုနး် ေ�ှာင်�ကရတဲေနရာလည်
့
း
မဟုတပ
် ါဘူး။ အဲဒေတာ
ီ
ုိ ရ
် ာ ရည်ရွယရ
် င်းတစ်ခခ
ု ေ�ကာင
ု
့် အဲဒါေတွကို
့ က�န်ေတာ်တို ့မသိတဲ့ ယဉ်ေကျးမ�ဆင
ေဆာက်ခဲ�့ ကတာေနမှာဆိတ
ု ဲ့ သီအုရ
ိ ီသာ ကျန်ပါေတာတ
်
ကလည်း
့ ယ်။ ေ�ှးေဟာင်းသုေတသနပညာ�ှငေတွ
ဒါကို
နားမလည်�င
ို ပ
် ါဘူး။
ေြမာက်များစွာေသာ
အဲဒအ
ီ ေဆာက်အဦးဟာ
အချိနေတွ
်
၊
လုပ်အားေတွ
ဘာ�ကီးပဲြဖစ်ေနြဖစ်ေန....
အဲဒါအတွက်
ေပးဆပ်ရတာတန်တယ်လို ့ �ှာေဖွစားေသာက်သေတွ
ူ
ယံ�ု ကည်ခပ
ဲ့ ါတယ်။ ဂိဘ
ု က်ကလီ ထဲဘယ် ကို တည်ေဆာက်ဖို ့ တစ်ခုတည်းေသာနည်းလမ်းကေတာ့
မျိုး�ွယစ
် အ
ု မျိုးမျိုး၊ လူအုပ်စအ
ု မျိုးမျိုးက ေထာင်နချီ
ဲ ့ တဲ့ �ှာေဖွစားေသာက်သေတွ
ူ
အချိနအ
် ေတာ်�ကာေအာင်
အတူတကွ စုေပါင်းေဆာင်ရွကမ
် သ
ှ ာ ြဖစ်�င
ို မ
် ာှ ပါ။ အလွနခ
် က်ခ�
ဲ � ပ်ေထွးတဲ့ ဘာသာေရးယံ�ု ကည်မတ
� စ်ခု
ို ျိုးလုပ်အားေတွကို စုစည်းခဲ�
ို မ
် ာှ ပါ။
သိမဟု
ု ့ တ် အေတွးအေခါ်စနစ်တစ်ခုကသာ ခုလမ
့ င
ဂိဘ
ု က်ကလီ ထဲဘယ် မှာ တြခား အုတေအာ်
်
ေသာင်းနင်းြဖစ်စရာ လ�ို � ဝှကခ
် ျက်တစ်ခု �ှိပါေသးတယ်။
်
ဟာ
မျိုး�ိုးဗီဇပညာ�ှငေတွ
က�န်ေတာ်တို ့
�ှစေပါင်
်
းများစွာ�ကာေအာင်
ေြခရာခံ�ှာေဖွခ�ဲ့ ကတယ်။
လူေတွယဉ်ပါးလာေအာင်စက
ို ထ
် ားတဲ့
‘အိနေကာန်
်
ဂျံု’
ဟာ
ယဉ်ပါးေအာင်စက
ို ထ
် ားတဲ့
တူရကီ�င
ို င
် ံ
မ�ကာေသးခင်က
ဂျံုအမျိုးအစားေတွထက
ဲ
ခါရာဂျဒါ
ဂျံုရဲ ့
ေတာင်ကန
ု း် ေဒသမှာ
မူလဇစ်ြမစ်ကို
ေတွ� �ှိချက်များအရ
အနည်းဆံးု ေတာ့
တစ်ခအ
ု ေနနဲ ့
အစြပုခဲတ
့ ာကို
ေတွ�ရပါတယ်။
အဲဒေတာင်
ီ
ကန
ု း် ဟာ ဂိဘ
ု က်ကလီ ထဲဘယ် ကေန ကီလမ
ို ီတာ ၃၀ သာ ကွာေဝးပါတယ်။
ဒါဟာ တိက
ု ဆ
် င
ုိ မ
် သ
� က်သက်ေတာ့ မြဖစ်�င
ို ပ
် ါဘူး။ ဂိဘ
ု က်ကလီ ထဲဘယ် ဆိတ
ု ဲ့ ယဉ်ေကျးမ�ဌာန�ကီးဟာ
ဂျံုကိလ
ု သ
ူ ားေတွက အရင်ဆးုံ ယဉ်ပါးေအာင်ြပုလုပ်ခဲြ့ ခင်း သိမဟု
ု ့ တ် ဂျံုကလူသားေတွကယ
ို ဉ်ပါးေအာင်
ြပုလုပ်ခြဲ့ ခင်း
ဆိတ
ု ာနဲ ့ တနည်းနည်း
အသံးု ြပုမယ့လ
် ေတွ
ူ
ကို
ဆက်စပ်ေနမှာပါ။
ေက�းေမွးဖိအတွ
ု့
က်
�ှာေဖွစားေသာက်သေတွ
ူ
အေနနဲ ့
အလွနတ
် ရာများြပားတဲ့
ဂျံု�ိုငး် ေတွကို
ဂျံုေတွအပူတြပင်းစိက
ု ပ
် ျိုးတဲဘ
့ က်ကို
များြပားလာေစဖိဆိ
ု့ တ
ု ာထက်
ဒီအေဆာက်အဦးကို
ကူးေြပာင်းသွားတာဟာ
နတ်ကန
ွ း် တစ်ခု
ေဆာက်မယ့လ
် ေတွ
ူ
၊
အစာပမာဏေတွ
လိပ
ု ါတယ်။
�ှာေဖွစေဆာင်
ု
းေနရာကေန
သူတစား
ို ့ ေနကျ
အစာပမာဏေတွ
တည်ေဆာက်လည်ပတ်ဖိုကိ
့ ု
အေထာက်အပံ့
ြဖစ်ဖိအတွ
ု့
ကလ
် ည်း ဆိတ
ု ာလည်း ြဖစ်�င
ို ပ
် ါတယ်။ အများလက်ခံထားတာကေတာ့ ေ�ှးဦးတီထင
ွ သ
် ေတွ
ူ
က
ရွ ာတစ်ရွာကို
အရင်တည်မယ်။
�ပီးေတာ့
စည်ပင်ဝေြပာလာတဲအ
့ ခါကျရင်
125
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ရွ ာလယ်မာှ
နတ်ကန
ွ း် တစ်ခေဆာက်
ု
မယ်။
ဒါေပမယ့်
ဂိဘ
ု က်ကလီ
ထဲဘယ်
က
��နြ် ပေနတာကေတာ့
နတ်ကန
ွ း် ကိအ
ု ရင်တည်တယ်။ �ပီးမှသာ အဲဒနီ တ်ကန
ွ း် တဝိက
ု မ
် ာှ ရွ ာြဖစ်လာတဲသ
့ ေဘာပါပဲ။
စိုကပ
် ျို း ေရးေြပာင်း လဲမ��ကီး ၏ သား ေကာင်များ
ဂျာမန်စာေရးဆရာ�ကီး
ဂါးထားရဲဇတ်
့ ေကာင်
ေဖာစ
့ တပ်စ်က
စာတန်နတ်ဆးုိ နဲလု
ဲ့ လိမ
ု ျိုး
့ ပ်ခသ
ဒီစက
ို ပ
် ျိုးေရးအေပးအယူဟာ �ှစ
ံ ားပင်ေတွ �ှင ့် လူသားေတွ�ကားမှာသာ �ှိခတ
ဲ့ ာမဟုတပ
် ါဘူး။ အဲဒလ
ီ မ
ို ျိုး
အေပးအယူဟာ သိးု ၊ ဆိတ၊် ဝက်၊ �ကက် အစ�ှိတဲ့ တိရ စ�ာန်ေတွ �ှင ့် လူေတွရဲ�ကားမှ
ာလည်း �ှိခပ
ဲ့ ါတယ်။
့
သိးု �ိုငး် ေတွကို
အမဲလက
ို ခ
် တ
ဲ့ ဲ ့
လှညလ
့် ည်သာွ းလာသူအုပ်စေတွ
ု
ဟာ
အသက်�ှငေနထိ
်
င
ု ပ
် ံေတွ
ု
ကို
သူတအမဲ
ို ့ လက
ို ခ
် ဲတ
ဲ့ းုိ �ိုငး် ေတွရဲ ့
့ သ
ေြပာင်းလဲေစခဲ�့ ကတယ်။
အဲဒလ
ီ ေြပာင်
ို
းလဲသာွ းတာဟာ
ေရွ းချယ်အမဲလက
ုိ ြ် ခင်းနဲ စတင်
ပါတယ်။ လူသားေတွဟာ သိးု ထီးေတွ၊ သိးု အိုေတွန ဲ မကျန်
းမာတဲသ
့ းုိ ေတွကိုပဲ
့
့
ေရွ းချယ်အမဲလက
ုိ တ
် ာဟာ
�ကာ�ှညခ
် ဖ
ံ ိအတွ
ု့
က်
သူတအတွ
ို ့
က်
အကျိုး�ှိတယ်လို ့
မျိုးေအာင်တသ
ဲ့ းုိ မေတွ�င
ှ ့်
သိခ�ဲ့ ကတယ်။
သိးု ငယ်ေလးေတွကို
သိးု အုပ်သက်တမ်း
အသက်ချမ်းသာေပးခဲ�့ ကတယ်။
ဒုတယ
ိ အဆငမ
့် ာှ ေတာ့ ြခေသင်္၊့ ဝံပေလွ
ု
စတဲသ
့ ားရဲ ေတွ�င
ှ ့် တြခားလူအုပ်စေတွ
ု
ရဲရန်
့ ကေန ဒီသးုိ အုပ်ကို
အေလးထားကာကွယြ် ခင်းပါပဲ။
ေနာက်တစ်ဆငမ
့် ာှ ေတာ့
သိးု အုပ်ေတွကို
ပိေကာင်
ု
းမွနစ
် ာွ
ထိနး် ချုပ်ကာကွယ�
် င
ို ဖ
် ိအတွ
ု့
က် သိးု အုပ်ကို ကျဉ်းေြမာင်းတဲလ
့ �ိုေစာက်ထက
ဲ ို ြခံသင
ွ း် ေမာင်း�ှငခ
် �ဲ့ ကတယ်။
ေနာက်ဆးုံ မှာေတာ့
လူသားေတွရဲလိ
ု ပ်ချက်န ဲ ့
့ အ
သိးု အုပ်ေတွထက
ဲ ပဲ
ပိမ
ု က
ို က
ို ည
် ဖ
ီ ိုအတွ
က်
့
ဂ�ုတစိက
ု ေရွ
် းချယ်သနစ
် ့ င်တာမျိုး ြပုလုပ်လာခဲ�့ ကတယ်။ ရန်လမ
ို အ
� များဆံးု နဲ ့ လူသားေတွရဲထိ
� ို
့ နး် ချုပ်မက
အများဆံးု အာခံတဲ့
သိးု ထီးေတွဟာ
အပိနဆ
် းုံ နဲစပ်
ု အ
� များဆံးု
့ စမ
သိးု မေတွလည်းပါ
သွားလာစပ်စတ
ု တ်တသ
ဲ့ းုိ ေတွကို
ကုနလ
် န
ွ လ
် ာတာနဲအမ�
့
သိပ်မ�ှိေတာပ
့ ါဘူး။
အရင်ဆးုံ အမဲဖျက်ြခင်း
သိးု ေကျာင်းသားေတွက
သိးု ေတွဟာ
ဒီလန
ို ပဲ
ဲ ့ ...
ဝသထက်ဝလာ၊
အပ်ချေလာင်း!
ခံခဲရ
့ တယ်။
ပါတယ်
(အုပ်စက
ု ေနခွထ
ဲ က
ွ �် ပီး
မ�ကိုက်ပါဘူး)။
မျိုးဆက်တစ်ခ�ု ပီးတစ်ခု
နာခံသထက်နာခံလာ�ပီး
(ေမရီမာှ
အဲဒအ
ီ ထဲမာှ
စပ်စတ
ု ာလည်း
သိးု ေလးတစ်ေကာင်�ိှပါတယ်။
ေမရီသာွ းသမ�ေနရာတိင
ု း် သိးု ကေလးလိက
ု ပ
် ါတယ်.. ဆိတ
ု ဲ့ မူ�ကိုသီချင်းေလးအတိင
ု း် ြဖစ်လာပါေတာတ
့ ယ်။
(Mary had a little lamb and everywhere that Mary went the lamb was sure to go.)
တြခားေနာက်တစ်နည်းကေတာ့
အမဲလက
ို သ
် ေတွ
ူ
က
အမဲလက
ို ရ
် င်း
သိးု တစ်ေကာင်ဖမ်းမိခဲ�့ ပီး
ေမွးခဲ�့ ကတာမျိုးေပါ။့ အဲဒသ
ီ းုိ ကို အစာေပါများတဲလ
့ ေတွမာှ ဝေအာင်ေက�းထား�ပီး �ှားပါးတဲအ
့ ချိနမ
် ာှ
သတ်စားတာမျိုးပါ။
ဒီလန
ို ပဲ
ဲ့
တစ်ချိနခ
် ျိနေတာ
်
့
သူတမှ
ို ့ ာ
သိးု ေတွအများ�ကီး
စတင်ေမွးြမူမိေရာ။
126
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
အဲဒသ
ီ းုိ ေတွထက
ဲ
တချို �ဟာ
မိတလ
် က
ုိ �် ပီး
�ကမ်းတမ်း�ပီးရန်လမ
ို အ
� များဆံးု သိးု ထီးေတွကို
သားေပါက်လာခဲ�့ ကပါတယ်။
အရင်ဆးုံ သတ်စားခဲ�့ ကပါတယ်။
နာခံမအ
� �ှိဆးုံ နဲ ့
ထိနး် ေကျာင်းလိေကာင်
ု့
းတဲသ
့ းုိ ငယ်ေတွဟာ အသက်�ှငခ
် င
ွ ရ
့် �ပီး ဆက်လက်မျိုးပွား�ကတယ်။ ရလဒ်အေနနဲ ့
နာခံမ�
� ိ�ှ ပီးယဉ်ပါးတဲ့ သိးု အုပ်တစ်အုပ် ရ�ှိလာတာပါပဲ။
က�န်ေတာ်တို ့ ေမွးြမူထားတဲ့ သိးု ၊ �ကက်၊ ြမည်း နဲအြခားသတ
� ဝါေတွဟာ အသား၊ �ွား�ိ၊ု ့ �ကက်ဥ စတဲ့
့
အစားအစာေတွကို က�န်ေတာ်တကိ
ို ့ ေပး�ပီ
ု
း က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ �ကက်
သားေတွကလ
ို ည်း အား�ှိေစတယ်။ �ပီးေတာ့
့
သားေရ၊ သိးု ေမ �း စတဲက
့ န
ု �် ကမ်းပစ�ညး် ေတွကလ
ုိ ည်း သူတဆီ
ို ့ ကေန ရပါတယ်။ အဲဒအ
ီ ချိနက
် လူသားေတွရဲ ့
ကာယလုပ်အားနဲသာ
့
လုပ်ခရ
ဲ့ တဲ့
တြခားေသာအလုပ်ေတွကို
သယ်ယပ
ူ ိေဆာင်
ု့
ြခင်း၊
တိရ စ�ာန်ေတွရဲလု
့ ပ်အားက
စိက
ု ပ
် ျိုးေရးလူအဖွ
့ ဲ�အစည်းအများစုဟာ
တိရ စ�ာန်ေတွေမွးြမူတာကို
ထွနယ
် က်ြခင်း၊
�ကိတြ် ခင်း�ှငတ
့် ကွ
အလျင်အြမန်အစားထိးု လာခဲပ
့ ါတယ်။
သီး�ှပ
ံ င်ေတွစိက
ု ပ
် ျိုးတာကို
ဒုတယ
ိ ေနရာမှာ
ထား�ကပါတယ်။
ဒါေပမယ့်
အာ�ံုစက
ို �် က�ပီး
တချိုေနရာ
�
ေတွမာှ ေတာ့
တိရ စ�ာန်အုပ်ေတွကို ထိနး် ေကျာင်းရင်း လှညလ
့် ည်သာွ းလာေနထိင
ု �် ကတဲ့ မျိုး�ွယစ
် ေတွ
ု
ေပါ်ေပါက်လာခဲ�့ ပီး
ီှ ိုတဲ့ လူအဖွ
သူတေတွ
ို ့ ဟာ တိရ စ�ာန်ေတွအေပါ် လံးု ဝဥဿံုမခ
့ ဲ�အစည်းအသစ်ေတွ ြဖစ်ပါတယ်။
လူသားေတွ ကမ�ာတစ်ဝန်းကို ပျံ� �ှလာတာနဲ
ံ့
အမ�
သူတေမွ
ို ့ းြမူထားတဲ့ တိရ စ�ာန်ေတွလည်း သူတနဲ
ို ့ အတူ
့
့
လိက
ု လ
် ပ
ံ ျံ� �ှခဲ
ံ့ပ
် တ
ဲ့ ဲ့ �ှစတ
် စ်ေသာင်းက အာ�ှ-အာဖရိက စားကျက်ေြမြပင်အတွငး် မှာပဲ �ှိခတ
ဲ့ ဲ ့
့ ါတယ်။ လွနခ
သိးု ေတွ၊ က�ဲ�ာွ းေတွ၊ ဝက်ေတွ၊ �ကက်ေတွရဲ အ
် ာ သန်းနဲချီ
ု ပ
ံု ါ။ အခုချိန ် ကမ�ာေပါ်မှာ
့ ေရအတွကဟ
့ တယ် ဆိယ
သိးု ေကာင်ေရ သန်းတစ်ေထာင်၊ ဝက်ေကာင်ေရ သန်းတစ်ေထာင်၊ သန်းတစ်ေထာင်ထက်ပိတ
ု ဲ့ က�ဲ�ာွ းေတွ �ှင ့်
သန်းေပါင်း �ှစေသာင်
်
းငါးေထာင်ေကျာ်တဲ့ �ကက်ေတွ �ှိပါတယ်။ �ပီးေတာ့ သူတဟာ
ို ့
ကမ�ာအ�ှမှ
ံ့ ာ
�ှိ�ကတာပါ။ ေမွးြမူေရး�ကက်ေတွဟာ အများဆံးု ပျံ� �ှတဲ
ံ ့ ့ သတ�ဝါေတွပါ။
လူသားေတွရဲေနာက်
ကေန
့
ေမွးေြမူေရး �ွား၊ ဝက် �ှင ့် သိးု ေတွက ကမ�ာကိပ
ု ျံ� �ှတဲ
ံ ့ ေနရာမှ
့
ာ ဒုတယ
ိ လိက
ု ပ
် ါတယ်။ တတိယ�ှင ့် စတုတ�
အပျံ� �ှဆံ
ံ ့ းု ေတွကေတာ့
ကမ�ာေပါ်က
ဆငက
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲြခင်း�� ေထာငက
့် ေန
�ိတိ
ု့ က
ု သ
် တ�ဝါအေကာင်�ကီးေတွပါ။
�ကည့မ
် ယ်ဆရ
ုိ င်
ကျဉ်းေြမာင်းတဲ့
စိက
ု ပ
် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးဟာ
ေမွးြမူေရး
�ကက်ေတွ၊ က�ဲ�ာွ းေတွ၊ ဝက်ေတွ �ှင ့် ဆိတေတွ
်
အတွက် �ကီးမားတဲေကာင်
့
းကျိုးြဖစ်ခတ
ဲ့ ယ် ေြပာရမှာပါ။
ဘာလိလဲ
ု ့ ဆေတာ
ုိ
့
ဆငက
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲြခင်းေအာင်ြမင်မဆ
� တ
ုိ ာ
ဒီအင်ေအ
ေကာ်ပီအေရအတွက်
ဘယ်ေလာက်ပာွ းသလဲဆတ
ုိ ာနဲ တိ
ု း် တာရတာလိပဲ
ု ့ ြဖစ်ပါတယ်။
့ င
ကံမေကာင်းစွာနဲပဲ့ ဆငက
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲြခင်း�� ေထာငက
့် ေန ြမင်တဲ့ ေအာင်ြမင်မဟ
� ာ ြပည့စ
် မ
ံု မ
� �ှိပါဘူး။ အဲဒါက
အသက်�ှငဖ
် ို ့ �ှင ့် မျိုးပွားဖို ့ ဆိတ
ု ာအရာ �ှစခ
် တ
ု ည်းကိပ
ု ဲ �ကည့�
် � ဆးုံ ြဖတ်�ပီး တစ်ဦးတစ်ေယာက်ချင်းစီရဲ ့
ဒုကေတွ
�
၊
ေပျာ်ရင
� မ
် ေတွ
�
ကို
လံးု ဝလျစ်လျူ�� ထားလိပါ။
ု့
ေမွးြမူေရး
�ကက်ေတွ၊
127
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
က�ဲ�ာွ းေတွဟာ
ဆငက
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲြခင်းအြမင်အရ ေအာင်�င
ို သ
် ေတွ
ူ
လို ဆိ
ု င
ို ပ
် ါတယ်။ ဒါေပမယ့လ
် ည်း သူတဟာ
ို ့ ကမ�ာေပါ်မှာ
့ �
အသက်�ှငခ
် ဖ
ဲ့ ူးတဲသ
့ တ�ဝါေတွထက
ဲ
သနားစရာအေကာင်းဆံးု သတ�ဝါေတွထမ
ဲ ာှ ပါ ပါတယ်။ တိရ စ�ာန်ေတွ
ယဉ်ပါးလာေအာင်
စတင်ေမွးြမူ�ကတုုန်းက
အေြခခံခတ
ဲ့ ာပါ။
အင်မတန်ရက်စက်တန
ဲ့ ည်းလမ်းေတွသးုံ တဲအ
့ ေပါ်
အဲဒနီ ည်းလမ်းေတွဟာလည်း
အချိန�် ကာလာတာနဲအမ�
့
ပိ�ု ပီးရက်စက်လသာ
ုိ ့
လာပါေတာတ
့ ယ်။
ေတာထဲက �ကက်တစ်ေကာင်ရဲ သဘာဝသက်
တမ်းဟာ ၇ �ှစ်ကေန ၁၂ �ှစအ
် ထိ�ိှပါတယ်။ က�ဲ�ာွ းေတွဆုိ ၂၀
့
ကေန ၂၅ �ှစအ
် ထိပါ။ ေတာထဲက �ကက်ေတွ၊ က�ဲ�ာွ းေတွ အများစုဟာ အဲေလာက်အသက်မ�ှညခ
် င်
ေသ�ကေပမယ့်
သူတမှ
ုိ ့ ာ
�ှစေတာ်
်
ေတာ်�ကာထိ
အသက်�ှငဖ
် ို ့ အခွငအ
့် ေရး
အေတာ်များပါတယ်။
တြခားတဘက်မာှ ေတာ့ ပမဏများြပားလှတဲ့ ေမွးြမူေရး�ကက်ေတွ၊ က�ဲ�ာွ းေတွ အများစုဟာ ၂ပတ်၊ ၃ ပတ်၊
လပိင
ု း် အရွ ယမ
် ာှ ပဲ သတ်စားတာကို ခံရပါတယ်။ ဘာလိလဲ
ု ့ ဆေတာ
ုိ
် ယ်ဆရ
ုိ င်
့ စီးပွားေရးအြမင်ကေန�ကည့မ
အဲဒအ
ီ ရွ ယဟ
် ာ သတ်စားလို ့ အေကာင်းဆံးု အရွ ယ် ြဖစ်ေနလိပါ။
ု့
(�ကက်ဖတစ်ေကာင်ကို ၃လ ေကျာ်လို ့
ဒီထက်အေလးချိန ် ထပ်မတိးု �ိင
ု ေတာ
်
ဘ
ု င် ဘာလို ၃�ှ
်
ဆက်ေက�းထားမှာလဲ)
့ းူ ဆိရ
့ စေလာက်
ဥစား�ကက်ေတွ၊
�ိစား�ွ
ု့
ားေတွ၊
အသက်�ှငခ
် င
ွ ေပးပါတယ်
့်
။
ခိင
ု း် �ွားေတွကေတာ
ို
့
ဒါေပမယ့လ
် ည်း
အဲဒါအတွက်
တစ်ခါတစ်ေလ
�ှစေပါင်
်
းများစွာ
သူတရဲ
ို ့ ့ တိရ စ�ာန်အာသာ၊
ဆ��ေတွကို
လံးု ဝဆနက
် ့ ျင်�ပီး လူေတွအလိက
ု ျ နာခံရတဲ့ အသက်�ှငသ
် န်ပံက
ု ို အစားထိးု ြပန်ေပးရပါတယ်။ ဥပမာအားြဖင ့်
�ွားထီးေတွဟာ
ကျာပွတက
် င
ို ထ
် ားတဲ့
လယ်ေတွထန
ွ ေနမယ့
်
အ
် စား..
စားကျက်လင
ွ ြ် ပင်ေတွထမ
ဲ ာှ
လူဝေတွ
ံ
(လူသားေတွ)
တြခား�ွားထီး၊
လွတလ
် တ
ွ လ
် ပ်လပ်
ရဲ ့ တံပိးု အာက်မာှ
�ွားမေတွနအတူ
ဲ့
သူတရဲ
ို ့ ့
သွားလာစားေသာက်ရတာ
လှညး် ေတွဆ၊ွဲ
ေနတာ
့ ေတွကို
ပိ�
ု စ
ှ ်သက်�ကမှာပဲလို ့
ယူဆမယ်ဆုိ သဘာဝကျပါတယ်။
�ွားထီးေတွ၊ ြမင်းေတွ၊ ြမည်းေတွ �ှင ့် ကုလားအုတေတွ
်
ကို နာခံမ�
� ိှ�ပီး ခိင
ု စ
် ားလိရတဲ
ု့ တ
့ ရ
ိ စ�ာန်ေတွအြဖစ်
ေြပာင်းလဲဖိအတွ
ု့
က် သူတရဲ
ို ့ သဘာဝဗီ
ဇေတွ၊ အချင်းချင်း သိနားလည်�ကတာေတွကို ချိုးဖျက်ပစ်ရပါတယ်။
့
ို ့ လွ
် ပ်မက
� လ
ို ည်း ကနသ
် ့ တ်လက
ို ပ
် ါတယ်။
သူတရဲ
ို ့ ရန်
ို တ
ိ ေတွ
်
၊ လိငစ
် ိတေတွ
်
ကို ထိနး် ချုပ်�ပီး သူတရဲ
့ တလ
့ လစ
လယ်သမားေတွဟာ
တိရ စ�ာန်ေတွကို
ေလှာင်ထားဖိုအတွ
က်
့
ေလှာင်အမ
ိ ၊်
ြခံ
စတဲန
့ ည်းလမ်းေတွကို
စတင်အသံးု ြပုလာခဲ�့ ကတယ်။ သိင
ု း် �ကိုး၊ က�ကိုးေတွန ဲ ့ သူတကိ
ို ့ ု ဇက်�ကိုးတပ်ခဲ�့ ကတယ်။ ကျာပွတေတွ
်
၊
ခ�န်းေတွန ဲ ့
သူတကိ
ို ့ ု
ထိနး် ချုပ်ေလ့ကျငခ
့် �ဲ့ ပီး
သင်းကွပ်တာေတွ
လုပ်ခဲ�့ ကပါတယ်။
တိရ စ�ာန်ေတွယဉ်ပါးလာေအာင် လုပ်တလ
ဲ့ ပ
ု ်ရပ်တင
ို း် မှာ အထီးေတွကို အ�မဲသင်းကွပ်ရပါတယ်။
နယူးဂီနယ
ီ ာမှာ�ှိတဲ့
လူတစ်ေယာက်ရဲချမ်
့ းသာမ�ကို
လူအဖွ
့ ဲ�အစည်း
ဝက်ဘယ်�စ
ှ ေကာင်
်
ေတာ်ေတာ်များများမှာ
ပိင
ု ဆ
် င
ုိ သ
် လဲဆတ
ုိ ာနဲ ့
�ိုးရာအရေတာ့
တိင
ု း် တာ�ကပါတယ်။
128
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ဝက်ေတွထက
ွ ေြပးမသွ
်
ားေအာင်လို ့ နယူးဂီနယ
ီ ာေြမာက်ပိင
ု း် က
လယ်သမားေတွဟာ
ဝက်ရဲ�ှ့ ာေခါင်းကို
အစနည်းနည်းေလး လှးီ ြဖတ်�ကပါတယ်။ အဲဒလ
ီ လ
ို းှီ ထားတာေ�ကာင ့် �ှာ�� ပ်တအ
ဲ့ ခါ ြပင်းထန်တန
ဲ့ ာကျင်မက
� ို
ဝက်ဟာ ခံစားရပါတယ်။ ဝက်ေတွဟာ အစာလည်းမ�ှာ�ိင
ု ၊် သူတသွ
ို ့ ားချင်တေနရာကိ
ဲ့
ု �ှာမ�� ပ်ဘန
ဲ လည်
ဲ့
း
မသွားလာ�ိင
ု ပ
် ါဘူး။ အဲဒလ
ီ လ
ို းှီ ြဖတ်ထားတာေ�ကာင ့် ဝက်ေတွဟာ သူတကိ
ို ့ ပ
ု ိင
ု ဆ
် င
ုိ တ
် ဲ့ လူသားေတွအေပါ်မှာ
လံးု ဝမှခ
ီ ရ
ို ပါတယ်။ နယူးဂီနယ
ီ ာရဲ ့ တြခားေနရာမှာဆို ဝက်ေတွရဲမျက်
် စ်တထ
ဲ့ းံု စံ�ိပ
ှ ါတယ်။
့ လးံု ကို ထုတပ
အဲဒေတာ
ီ
ို ့
သာွ းေနသလဲဆတ
ုိ ာေတာင် မြမင်ရပါဘူး။
့ ဝက်ေတွဟာ သူတဘယ်
ပံု ၁၃။ အီဂျစ်အုတဂ
် တ
ူ စ်ခမ
ု ှ ပန်းချီကားပံု ဘီစီ ၁၂၀၀။ က�ဲထးီ ၂ေကာင်ြဖင ့် လယ်ထန
ွ ေန
် ေသာပံ။ု
ေတာထဲေတာင်ထတ
ဲ င
ွ ် က�ဲ�ာွ းများသည် သိမေမွ
် � �� ပ်ေထွးေသာ ဆက်ဆေရးစနစ်
ံ
များ�ှိသည့် အုပ်စမ
ု ျားြဖင ့်
စိတ�် ကိုက်သာွ းလာေနထိင
ု �် ကသည်။
ကျဉ်းေြမာင်းေသာြခံ
သင်းကွပ်ထားြခင်းခံရေသာ
�ှင ့် ကျာပွတ်
တိ၏
်ု ့ ေအာက်တင
ွ ် ပိနခ
် ျံုးစွာ
ေမွးြမူေရးက�ဲတသည်
ုိ ့
အသက်�ှင�် ကရသည်။
ထိအြပင်
ု့
ုိ ရ
် ာ၊
တစ်ေကာင်ြခင်း သိမဟု
ု ့ တ် အတွလ
ဲ က
ို ် အလုပ်လပ
ု ်�ကရသည်မာှ လည်း ၎င်းတိ၏ခ��
ု့
ာကိယ
ု ၊် ခံစားမ�ဆင
ံ
င
ု ရ
် ာ
ဆက်ဆေရးဆိ
စသည့တ
် နဲ
ို ့ ့
ထွနတ
် းံု မဆွ�
ဲ င
ို ေတာ
်
သ
် ခါတွငလ
် ည်း
့ ည့အ
ကိက
ု ည
် ြီ ခင်းမ�ှိေပ။
အသားသတ်စားြခင်း
ခံရသည်။
က�ဲတစ်ေကာင်
(
အီဂျစ်လယ်သမား၏
ကုနး် ေနသည့ပ
် ံက
ု လ
ို ည်း သတိြပုမိပါရန်။ ထိလ
ု ယ်သမားသည်လည်း က�ဲကသ
ဲ့ ပင်
ုိ ့ သူ၏ ကိယ
ု ခ
် ��ာ၊ စိတန
် ဲ့
လူမဆ
� က်ဆေရးတိ
ံ
သည်
ု့
အလုပ်�ကမ်းပင်ပန်းစွာ လုပ်ရင်းသာ ဘဝတစ်ခလ
ု းံု ကုနဆ
် းုံ ရေပသည်။)
အခုေခတ်
�ွား�ိစက်
ု ့ �ု ံေတွမာှ လည်း
အတင်းလုပ်ယတ
ူ န
ဲ့ ည်းလမ်းေတွ
ဆိတက
် ေလး၊
သိးု ကေလးေတွ
�ှိပါတယ်။
တိရ စ�ာန်ေတွကို
�ွားမေတွ၊
ေမွး�ပီးမှာသာ
သူတလိ
ို ့ ခ
ု ျင်တအ
ဲ့ တိင
ု း် ြဖစ်ေအာင်
ဆိတမ
် ေတွ၊
�ိထွ
ု ့ က�် ကပါတယ်။
သိးု မေတွဟာ
�ပီးေတာ့
�ွားကေလး၊
သူတက
ို ့ ေလးေတွ
129
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
�ိစိ
ု ့ တဲ
ု့ အ
့ ချိနအ
် ထိပဲ �ိထွ
ု ့ ကပ
် ါတယ်။ အေမဆီက �ွား�ိဆက်
ု့
ထက
ွ ေနဖိ
်
အတွ
ု့
က် လယ်သမားတစ်ေယာက်မာှ
�ိစိ
ု ့ တဲ
ု ့ ့ �ွားငယ်၊ ဆိတင
် ယ်၊ သိးု ငယ်ေလးေတွ �ှိဖိလိ
ု့ အ
ု ပ်ပါတယ်။ ဒါေပမယ့် တချိနတ
် ည်းမှာပဲ သူတချည်
ို ့
းကပဲ
�ိကိ
ု ့ ေမာင်
ု
ပိင
ု စ
် းီ မစိေအာင်
ု့
ကာကွယရ
် ပါေသးတယ်။
လူသးုံ များတဲန
့ ည်းလမ်းတစ်ခက
ု ေတာ့
သမိင
ု း် တစ်ေလ�ာက်
ေမွးကင်းစအေကာင်ေလးေတွကို
သတ်ပစ်တာပါပဲ။
�ပီးေတာ့
အေမဆီက �ိရ�ိ
ု့ င
ု သ
် ေလာက် ည�စ်ပါတယ်။ �ပီးရင် အေမကို ေနာက်တစ်ခါ ဇီး�ှိေအာင်လပ
ု ်ပါတယ်။ ဒါဟာ
အခုထက်ထိ
အရမ်းလူသးုံ များတဲ့
နည်းလမ်းတစ်ခုပါ။
ဒီေနေခတ်
့
�ွား�ိစက်
ု ့ �ု ံေတွမာှ ေတာ့
�ိစား�ွ
ု့
ားတစ်ေကာင်ဟာ ငါး�ှစေလာက်
်
ပဲအသက်�ှင�် ပီးရင် သတ်စားခံရပါတယ်။ အဲဒင
ီ ါး�ှစအ
် တွငး် မှာလည်း
�ွားမဟာ အ�မဲမြပတ်နးီ ပါး ဇီး�ှိေနတာပါ။ �ွားကေလးေမွး�ပီးလို ့ ရက်ေပါင်း ၆၀ ကေန ၁၂ဝ�ကားမှာပဲ
ေနာက်ထပ်
ဇီး�ှိေအာင်
လုပ်�ကပါတယ်။
အေကာင်းဆံးု �ိထွ
ု ့ က�
် န
� း် ကို
ထိနး် ထား�ိင
ု ဖ
် ိပါ။
ု့
ေမွးကင်းစ�ွားကေလးေတွဟာလည်း ေမွး�ပီးတာနဲတ�ပိ
ုင်နက် မိခင်�င
ှ ခ
့် ခ
ွဲ ာွ ရပါတယ်။ �ွားမေလးဆိရ
ု င်ေတာ့
့
ေနာက်ထပ်
�ိစား�ွ
ု့
ားမျိုးဆက်တစ်ခုရဖိအတွ
ု့
က်
အ�ှငထ
် ားေမွး�ကတယ်။
�ွားထီးကေလးကိေတာ
ု
့
အသားစက်�ု ံဆက
ီ သ
ို ာ လ�လ
ဲ က
ို ပ
် ါေတာတ
့ ယ်။
တြခားနည်းလမ်းတစ်ခုကေတာ့ �ွားကေလး၊ ဆိတက
် ေလးေတွကို သူတအ
ို ့ ေမနားမှာထားပါတယ်။
ဒါေပမယ့်
�ိအများ�ကီ
ု့
းမစိေအာင်
ု့
နည်းအမျိုးမျိုးနဲ ့
တားထားပါတယ်။
အ�ှငး် ဆံးု နည်းကေတာ့
အဲဒ�ီ ာွ းကေလး၊ ဆိတက
် ေလးေတွကို �ိအရင်
ု့
စခိ
ို ့ င
ု း် ပါတယ်။ အေမ�ိထွ
ု ့ ကလ
် ာ�ပီဆတ
ုိ ာနဲ ့ ကေလးေတွကို
အေဝးေမာင်းထုတပ
် စ်တာပါပဲ။
တချို �သးုိ ထိနး် ေတွကေတာ့
ဒီနည်းလမ်းကို
သိးု ေပါက်စကို
အေမေရာ
ကေလးပါ
သတ်လက
ို �် ပီး
�ငိမ်မခံပဲ
အာခံေလ့�ိှတယ်။
အသားကိစ
ု ားတယ်။
�ပီးေတာ့
အေရခွက
ံ ဆ
ို တ
ု ထ
် ား�ပီး တြခားပစ�ညး် ေတွန ဲ ့ သိပ်ထည့ထ
် ားတာပဲ။ အဲဒ ီ တြခားပစ�ညး် ေတွသပ
ိ ်ထည့ထ
် ားတဲ့
အေရခွက
ံ ို
သိးု အေမကိြု ပလိက
ု တ
် အ
ဲ့ ခါမှာ
သိးု အေမရဲ�ိ့ ေတွ
ု့
�ူအာမျိုး�ွယမ
် ာှ ဆိရ
ု င်
ပစ�ညး် ေတွသပ
ိ ်ထည့ထ
် ားတဲ့
ဆွတလ
် က
ို ပ
် ါေသးတယ်။
အဲဒ ီ �ွားအတုကေလးဟာ
ပိထ
ု က
ွ ပ
် ါတယ်။
အေရခွက
ံ ို
ဆူဒန်�င
ို င
် က
ံ
�ွားအေမရဲကျင်
့ ငယ်ေရနဲပါ
့
အသက်�ှငေနသလိ
်
ြု ဖစ်�ပီး
အေမအတွကလ
် ည်း
ရင်း�ှးီ တဲအ
့ နံ ့ ရေအာင်လပါ။
ို ့
�ူအာလူမျိုးေတွရဲ ့ ေနာက်နည်းလမ်းတစ်ခုကေတာ့ �ွားကေလးရဲ ့ လည်မာှ
ဆူးလည်ဆတ
ွဲ စ်ခု ဆွေပးတာပါပဲ
ဲ
။ ဒါေ�ကာင ့် �ွားကေလး သူအ
ု့ စ
ု ိတဲ
ု့ အ
့ ခါတိင
ု း် ဆူးစူးခံရေတာ့
့ ေမ�ိကိ
မစိချင်
ု ့ ေအာင်
ြဖစ်သာွ းေစပါတယ်။
ဆာဟာရ
သဲက��ာရက
ကုလားအုတေကျာင်
်
းတဲ့
တူအာရက်
လူမျိုးေတွဟာ အရင်ကဆို ကုလားအုတင
် ယ်ေတွရဲ ့ အေပါ်��တခ
် မ်း �ှင ့် �ှာေခါင်းကို နည်းနည်းလှးီ ြဖတ်ခဲ့
သိမဟု
ု ့ တ် အေပါက်ေဖာက်ခဲ့ �ကပါတယ်။ အဲဒေတာ
ီ
ို ့ ေမ�ိစိ
ု ့ တဲ
ု့ အ
့ ခါ အရမ်းနာေတာ့ �ိများများ
ု့
့ သူတအ
မစိြဖစ်
ု ့ ေအာင်လပါ။
ို ့
***
130
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
စိက
ု ပ
် ျိုးေရးလူအဖွ
့ ဲ�အစည်း
အားလံးု ေတာ့
ခုလရ
ို က်စက်�ကတာမဟုတပ
် ါဘူး။
သူတရဲ
ုိ ့ လယ်
ယာတိရ စ�ာန်ေတွအေပါ်
့
ေမွးြမူြခင်းခံရတဲ့
တချို �သတ�ဝါေတွရဲဘဝဟာ
့
ေတာ်ေတာ်ေကာင်းပါတယ်။ သိးု ေမ �းအတွက် ေမွးတဲသ
့ းုိ ေတွ၊ အိမေမွ
် းေခွးေတွ၊ ေ�ကာင်ေတွ၊ စစ်ြမင်းေတွ၊
�ပိုင်ြမင်းေတွဟာ သက်သာေကာင်းမွနတ
် ဲ့ အေြခေနမှာ ေနရေလ့�ိှပါတယ်။ ေရာမဧကရာဇ် ကယ်လဂ
ီ လ
ူ ာ
ဆိရ
ု င် သူအ�ကိုက်ဆးုံ ြမင်း အင်စီတာတပ်စ် ကို မင်းတိင
ု ပ
် င်ခအ
ံ ြဖစ် ခနဖ
် ့ ို ့ �ကံစည်ဖးူ တယ်လို ့ ဆိပ
ု ါတယ်။
သမိင
ု း် တစ်ေလ�ာက်မာှ သိးု ထိနး် ေတွ၊ လယ်သမားေတွဟာ သူတရဲ
ို ့ တိ
ု တ
် ာ၊
့ ရ စ�ာန်ေတွအေပါ် အရမ်းဂ�ုစိက
�ကီးမားတဲခ
့ ျစ်ြခင်းေမတ�ာ
ြပသခဲတ
့ ာေတွ
�ှိပါတယ်။
က�န်ပိင
ု �
် ှငေတာ်
်
ေတာ်များများ
သူတရဲ
ို ့ က�န်
်
ချစ်ြခင်းေမတ�ာ�ှိတာေတွ လိမ
ု ျိုးေပါ။့ ဒါေ�ကာင ့် ဘုရင်ေတွ၊
့ ေတွအတွက် စိးု ရိမေပးတာ၊
ဘာသာေရးဆရာေတွအေနနဲ ့ သူတအု
ို ့ ပ်ချုပ်ရတဲလ
့ ေတွ
ူ
ကို သိးု ထိနး် က သိးု အုပ်ကို ေစာငေ�ှ
့် ာက်သလိမ
ု ျိုး၊
နတ်ဘရ
ု ားတစ်ပါးက
သူလူ
့ ေတွကို
ကာကွယသ
် လိမ
ု ျိုး
ခိင
ု �
် င
ိ� း် �ကတာ
တိက
ု ဆ
် င
ုိ မ
် သ
� က်သက်ေတာ့
မဟုတပ
် ါဘူး။
သိးု ေကျာင်းသား၊ �ွားေကျာင်းသားေတွရဲအြမင်
ကို ဖယ်ထား�ပီး �ွားအုပ်၊ သိးု အုပ်ေတွရဲအြမင်
ကေန
့
့
�ကည့မ
် ယ်ဆရ
ုိ င်
အလွနမ
် ျားြပားလှတဲ့
စိက
ု ပ
် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးဟာ
တကယ့က
် ပ်ဆးုိ �ကီးလို ့
ဆငက
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲြခင်းေအာင်ြမင်မဟ
� ာ
တခဏသာအသက်�ှငရ
် �ပီး
ပိေကျနပ်
ု
မာှ ပါ။
မြမင်ဘဲ
�ကံ့အေနနဲလည်
း
့
သူတရဲ
ို ့ ့
ကျပ်ညပ်ေနတဲြ့ ခံထမ
ဲ ာှ
ြဖစ်လာဖိသက်
ု့
သက်
မျိုးတုနး် ေပျာက်ကယ
ွ လ
် န
ု းီ ပါးြဖစ်ေနတဲ့
ပိေကျနပ်
ု
ေနတဲ့
ေနလိမရပါဘူ
ု့
း။
အဓိပာ� ယ်မ�ှိပါဘူး။
အရည်ရမ
� း် တဲအ
့ သားကင်
�ွားေပါက်တစ်ေကာင်ထက်
ဘဝကို
ဒီေမွးြမူေရးတိရ စ�ာန်ေတွအတွကေတာ
်
့
အဝေက�းခံေနရတဲ့
�ှားပါးေတာ�ိုငး် �ကံ့တစ်ေကာင်ဟာ
သူအမျိ
် မ
ဲ ာှ
့ ုးအ�ွယထ
သူပဲ
ေနာက်ဆးုံ
ကျန်ေတာလ
် းူ ။ �ွားေပါက်ေလးအတွက် စိတသ
် က်သာစရာတစ်ခုကေတာ့
့ ို ့ ေကျနပ်မာှ ေတာ့ မဟုတဘ
သူတတစ်
ို ့ ေကာင်းချင်းစီ ဒုက�ခရ
ံ တာနဲယှ
ို ့ ာအေကာင် အေရအတွကအ
် များ�ကီး�ှိေနတာပါပဲ။
့ ဉ်ရင် သူတမှ
အခုလို ဆငက
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲြခင်းေအာင်ြမင်မ� �ှင ့် တစ်ဦးချင်းစီခရ
ံ တဲဒ
့ က
ု � �ကားက ကွာြခားချက်ဟာ
စိက
ု ပ
် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးကေန က�န်ေတာ်တရယူ
ို ့ �င
ို တ
် ဲ့ အေရး�ကီးဆံးု ေသာ သင်ခန်းစာြဖစ်မာှ ပါ။ ဂျံုတိ၊ု ့
ေြပာင်းတိလိ
ု ့ ု အပင်ေတွရဲအ
ို ့ လာတဲအ
့ ခါမှာ
့ ေ�ကာင်းကို က�န်ေတာ်တေလ့
ဆငက
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲြခင်းအြမင်
သက်သက်ကေန�ကည့မ
် ယ်ဆရ
ုိ င် အဓိပာ� ယ်�ိပ
ှ ါတယ်။ ဒါေပမယ့် က�ဲ�ာွ းေတွ၊ သိးု ေတွ၊ ေဆပီယန်စေတွ
်
စတဲ့
ု း် အဝိင
ု း် ကိယ
ု စ
် န
ီ ဲ သိ
် �နက်နတ
ဲ ဲ့ ထိေတွ�ခစ
ံ ားမ�ေတွ၊ စိတခ
် ံစားချက်ေပါင်းစံေတွ
ု
သတ�ဝါေတွမာှ ေတာ့ အသိင
့ မေမွ
�ှိ�ကပါတယ်။
ဆငက
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲြခင်းေအာင်ြမင်မဟ
� ာ
ဘယ်လသ
ို က်ေရာက်အချိုး�ကသလဲဆတ
ုိ ာ
ေနာက်လာမယ့အ
် ခန်းေတွမာှ
ထပ်ကာထပ်ကာ
တစ်ဦးချင်းအသက်�ှငရ
် ပ်တည်မအ
� ေပါ်
က�န်ေတာ်တို ့
ြမင်ရမှာက
စဉ်းစားသံးု သပ်ရမှာပါ။
က�န်ေတာ်တို ့
လူသားမျိုးစိတရ
် ဲ ့
131
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
စုေပါင်းလုပ်ကင
ို မ
် စ
� မ
ွ း် အား
�ှင ့်
အေပါ်ယံေအာင်ြမင်မေတွ
�
�ကီးမားလာေလေလ
က�န်ေတာ်တို ့
တစ်ဦးချင်းစီ�ကံုရတဲဒ
့ က
ု �ေတွလည်း �ကီးမားလာေလေလ ဆိတ
ု ာပါပဲ။
ပံု ၁၄။ ယေနေခတ်
အသားစက်�ု ံတစ်ခုတင
ွ ေတွ
်
�ရေသာ �ွားေပါက်ေလးတစ်ေကာင်။ ေမွးဖွားလာသည်�င
ှ ့်
့
တ�ပိုင်နက် �ွားေပါက်ေလးသည် သူမိ့ ခင်ထမ
ံ ှ ခွခ
ဲ ာွ ရ�ပီး သူ၏ကိယ
ု ထ
် က် �ကီး�ံုသာ�ှိေသာ ြခံေသးေလးတွင ်
အေလှာင်ခရ
ံ သည်။ ထိေနရာတွ
ု
င ် �ွားေပါက်ေလး တစ်သက်လးံု ေနရသည်။ ပျမ်းမ�အားြဖင ့် ထိသ
ု က်တမ်းမှာ
ေလးလ သာြဖစ်သည်။ �ွားေပါက်ေလးသည် ထိြု ခံထမ
ဲ ှ လံးု ဝမထွကရ
် ေပ။ အြခား�ွားေပါက်များ�ှငအ
့် တူ
ေဆာက
ု ့ သာ သူ၏�ကက်သားများ သန်မာလာမည်
့ စားြခင်း မြပုရသလို လမ်းမ�ပင် မေလ�ာက်ရေချ။ သိမှ
မဟုတေပ။
်
မသန်မာေသာ�ကက်သားဆိသ
ု ည်မာှ �ူးညံ၍
့ အရည်ရမ
� း် ေသာ အသားကင်ကဆ
ို လ
ုိ ေပသည်
ို
။
�ွားေပါက်ေလး
ပထမဆံးု အ�ကိမ်
အြခား�ွားေပါက်များ�ှငထ
့် ေတွ
ိ
�ရသည်မာှ
ဆငက
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲြခင်းအရ
ေအာင်ြမင်မအ
� �ှိဆးုံ
ေြပာရလ�င်
လမ်းေလ�ာက်၍
သားသတ်�ု ံသုိ ့
က�ဲ�ာွ းတိသည်
ု့
မျိုးစိတမ
် ျားထဲမှ တစ်ခအ
ု ပါအဝင် ြဖစ်သည်။
ေြခလက်များဆန�် ပီ
့ း
သွားရာလမ်းတွငြ် ဖစ်သည်။
အသက်�ှငခ
် သ
ဲ့ မ�သတ�ဝါများတွင ်
တချိနတ
် ည်းမှာပင် ၎င်းတိသည်
ု့
ကမ�ာေပါ်တွင ် သနားစရာအေကာင်းဆံးု သတ�ဝါများလည်းြဖစ်�ကသည်။
132
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
အခန်း - ၆
ပိရမစ်များ တည်ေဆာက်ြခင်း
စိက
ု ပ
် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးဟာ
ဒီေြပာင်းလဲမ�� ကီးကို
လူသမိ
ု း် မှာ
့ င
အြငင်းပွားဖွယအ
် များဆံးု အရာေတွထက
ဲ
ေထာက်ခသ
ံ ေတွ
ူ
ကေတာ့
စိက
ု ပ
် ျိုးေရးက
တစ်ခုပါ။
လူသားထု�ကီးကို
တိးု တက်ြခင်း�ှငအ
့် စာေရစာေပါများြခင်း ဆိတ
ု လ
ဲ့ မ်းမေပါ်ကို တင်ေပးလိက
ု တ
် ာလို ့ ေ�ကးေ�ကာ်�ကတယ်။
တချို �ကေတာ့
စိက
ု ပ
် ျိုးေရးက
က�န်ေတာ်တကိ
ို ့ ု
ထာဝရငရဲဒဏ်ခရ
ံ ဖိုကိ
ု ာ
့ သ
တွနး် ပိခဲ
ု့တ
့ ာလို ့
အခိင
ု အ
် မာေြပာ�ကတယ်။ ဒီအရာေ�ကာင ့် သဘာဝမိခင်�ကီး�ှင ့် တသားတည်းဆက်စပ်ေနတဲအ
့ ရာေတွကို
ေဆပီယန်စေတွ
်
က
ြဖတ်ချလိက
ု �် ပီး
မေတာ်ေလာဘ
�ှင ့်
ြခားနားကင်းကွာြခင်း
ေနာက်ကို
ေကာက်ေကာက်ပါေအာင် လိက
ု ေတာ
်
တ
ု ပ
် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးဟာ အလှညအ
့် ေြပာင်း
့ ာပဲ။ ဒါေ�ကာင ့် စိက
လမ်းဆံပ
ု ါပဲလို ့
ေြပာ�ကတယ်။
ဒါေပမယ့်
ဒီလမ်းဟာ
ဘယ်အရပ်ကို
ဦးတည်ေနတာပဲြဖစ်ြဖစ်
ြပန်လမ်းမ�ှိတာေတာ့ ေသချာပါတယ်။ စိက
ု ပ
် ျိုးေရးဟာ လူဦးေရကို လျင်လျင်ြမန်ြမန် နဲ ့ အ�ကီးအကျယ်
ပွားများေစတာေ�ကာင ့်
�� ပ်ေထွးသိမေမွ
် �လာတဲ့
စိက
ု ပ
် ျိုးေရးလူအဖွ
့ ဲ�အစည်းေတွဟာ
ဟိးု အရင်က
အမဲလက
ို �
် ှာေဖွစားေသာက်သဘ
ူ ဝကို ြပန်သာွ းဖို ့ မြဖစ်�င
ို ေတာ
်
ပ
် ဲတ
့ ါဘူး။ လွနခ
့ ဲ့ ဘီစီ တစ်ေသာင်း (ဘီစီ
၁၀,၀၀၀) ဝန်းကျင်..
စိက
ု ပ
် ျိုးေရးကို မကူးေြပာင်းခင်ကာလက ကမ�ာေပါ်မှာ လှညလ
့် ည်သာွ းလာ�ပီး
�ှာေဖွစားေသာက်သူ ၅ သန်းကေန ၈သန်းအထိ �ှိခပ
ဲ့ ါတယ်။ ေအဒီ ၁ရာစု ေရာက်ေတာ့ �ှာေဖွစားေသာက်သူ
၁ သန်း ကေန ၂သန်း�ကားပဲ �ှိပါေတာတ
ု ၊် အေမရိကတိက
ု ် �ှင ့်
့ ယ် (အဓိကအားြဖင ့် ဩစေတးလျတိက
အာဖရိကတိက
ု ်
တိမှ
ု ့ ာပါ)။
ဒါေပမယ့်
သူတရဲ
ို ့ အ
် ာ
့ ေရအတွကဟ
သန်း
၂၅၀
�ှိတဲ့
စိက
ု ပ
် ျိုးေရးသမားေတွရဲေအာက်
မာှ ေသးသိမ်လသာ
ို ့ ေနပါေတာတ
့
့ ယ်။
စိက
ု ပ
် ျိုးေရးသမားေတာ်ေတာ်များများဟာ
အတည်တကျ
ေနထိင
ု �် ကတယ်။
သူတထဲ
ို ့ က
အနည်းငယ်သာ လှညလ
့် ည်သာွ းလာတဲ့ တိရ စ�ာန်ထန
ိ း် ေကျာင်း သူေတွပါ။ အတည်တကျ ေနထိင
ု ြ် ခင်းေ�ကာင ့်
လူအများစု
ကျက်စားသွားလာတဲန
့ ယ်ေြမေတွဟာ
စားေသာက်သေတွ
ူ
ဟာ
ေနထိင
ု ခ
် �ဲ့ ကတယ်။
စတုရန်းကီလမ
ို ီတာ
သူတအတွ
ို ့
က်
ေကာင်းကင်ဟင်းလင်းြပင်
သူတရဲ
ို ့ ေန
့ တာ
့ ေတွကို
စတာေတွ
လယ်ကင
ွ း် ၊
ဒါဇင်နချီ
ဲ့ ၊
‘အိမ’်
ဆိတ
ု ာ
အားလံးု ပါ
စိက
ု ခ
် င်း
ကျဉ်း�� ံ �သာွ းပါတယ်။
ရာနဲချီ
့
ေ�ှးေခတ်�ှာေဖွ
ကျယ်ဝန်းတဲန
့ ယ်ေြမထဲမာှ
ေတာင်ကန
ု း် ၊
ပါတယ်။
ကျဉ်းကျဉ်းေလးမှာ
စမ်ေချာင်း၊
သွားလာ
ေတာအုပ်၊
ေတာင်သလ
ူ ယ်သမားေတွကေတာ့
ကုနဆ
် းုံ �ကရတယ်။
133
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
သူတရဲ
ို ့ ့
စိက
ု ပ
် ျိုးေမွြမူေရးဘဝဟာလည်း
မီတာ
အနည်းငယ်သာကျယ်�ပီး
သစ်၊
ေကျာက်
သိမဟု
ု ့ တ်
��ံ� နဲေဆာက်
ထားတဲ့ ကျဉ်းကျပ်တဲ့ ‘အိမ’် မှာသာ အေြခြပုပါတယ်။ သာမန်လယ်သမားတစ်ေယာက်
့
အေနနဲလည်
း အခုလပ
ို ံစ
ု ံကို တြဖည်းြဖည်း အလွနမ
် က်ေမာတွယတ
် ာလာတာကို ေတွ�ရတယ်။ ဒါဟာ
့
အေတာ်တာသွားတဲ့
ေြပာင်းလဲမ�� ကီးတစ်ခုပါ။
ဗိသက
ု ာဆိင
ု ရ
် ာေတွအေပါ်ပါ
ဒါဟာ
လူေတွရဲစိ့ တခ
် ံစားမ�ဆင
ုိ ရ
် ာကိသ
ု ာမက
အကျိုးသက်ေရာက်မ�
� ိလ
ှ ာပါတယ်။
ဒီလန
ို ဲ ့
‘ငါအိ
့ မ’်
လိတွ
ု ့ ယတ
် ာ�ပီး
အိမန
် းီ ချင်းေတွနခွ
ဲ့ခ
ဲ ာွ ေနလာတာဟာ လူေတွရဲ ့ ကိယ
ု က
် ျိုးအတ�သာ ဂ�ုစိက
ု တ
် သ
ဲ့ တ�ဝါေတွ ြဖစ်လာြခင်းရဲ ့
စိတပ
် ိင
ု း် ဆိင
ု ရ
် ာအမှတလ
် က�ဏာ�ကီး ြဖစ်လာတာပါပဲ။
စိက
ု ပ
် ျိုးေရးနယ်ေြမအသစ်ေတွဟာ
ေ�ှးေခတ်�ှာေဖွစားေသာက်သေတွ
ူ
ရဲ ့
နယ်ေြမထက်
အများ�ကီးပိေသးငယ်
ု
တအ
ဲ့ ြပင် အတုေယာင်လည်းအများ�ကီး ပိဆ
ု န်ပါတယ်။ မီးကိအ
ု သံးု ြပုတာကလွဲလို ့
အမဲလက
ို �
် ှာေဖွစားေသာက်သေတွ
ူ
ဟာ
သူတလှ
ို ့ ညလ
့် ည်သာွ းလာခဲတ
ဲ့ ယ်ေြမေတွကို
့ န
ရည်ရွယ်ချက်�ိ�
ှ ိ ှန ဲ ့
ြပုြပင်ေြပာင်းလဲခတ
ဲ့ ာ နည်းနည်းပဲ�ိပ
ှ ါတယ်။ တစ်ဘက်ကေန�ကည့မ
် ယ်ဆရ
ုိ င် စိက
ု ပ
် ျိုးေရးသမားေတွဟာ
သူတအနီ
ို ့ းဝန်းကျင်မာှ �ှိတေြမလွ
ဲ့
တေြမ�ိ
်
ု ငး် ေတွကို တပင်တပန်းပဲ သူတလိ
ို ့ ခ
ု ျင်တပ
ဲ့ ံ စ
ု အ
ံ တိင
ု း် ြဖစ်လာေအာင်
လုပ်အားနဲလု
ု �် ကပါတယ်။ ေတာအုပ်ေတွ ခုတ၊် ဆည်ေြမာင်းေတွတးူ ၊ လယ်ကင
ွ း် ေတွ�ှငး် ၊
့ ပ်ယ�ူ ပီး ေနထိင
ံ င်ေတွကို အတန်းလိက
ု ် စိက
ု �် ကတယ်။ အဲဒလ
ီ န
ို ဲ ့ ရလာတဲ့
အိမေတွ
်
ေဆာက်၊ ေြမာင်းေတွေဖာ်�ပီး သီး�ှပ
စားကျက်နယ်ေြမအတုေတွဟာ လူသားေတွန ဲ ့သူတရဲ
ို ့ အပင်
ေတွ၊ တိရ စ�ာန်ေတွအတွကသ
် ာြဖစ်�ပီး ဒါေတွကို
့
တံတင
ို း် ေတွ၊
ြခံစည်း�ိုးေတွန ဲ ့
ကာကွယထ
် ားေလ့�ိှပါတယ်။
ကျူးေကျာ်ဝင်ေရာက်လာခဲရ
့ င်လည်း
သူတကိ
ို ့ ု
တကယ်လို ့
တိရ စ�ာန်အချို �
ေမာင်းထုတပ
် စ်လက
ို �် ကတယ်။
ထွကမ
် သွားဘဲ
ေပခံေနမယ်ဆရ
ုိ င် သူတရန်
ို ့ ဘက်ြဖစ်လာတဲလ
့ သ
ူ ားေတွက အဲဒတ
ီ ရ
ိ စ�ာန်ေတွကို �ှမ
ိ န
် င်းမယ့န
် ည်းလမ်းေတွ
�ှာ�ကပါတယ်။
အထူးသြဖင ့်
စိက
ု ပ
် ျိုးေရးေခတ်ဦးကေန
�� းဖိနပ်ေတွ၊
ေနအိမဝ
် န်းကျင်ေတွမာှ
ဒီေနအထိ
့
အဆိပ်ဖျန်းေဆးဗူး
အ�မဲမြပတ်ထးို ေဖာက်ဝင်ေရာက်ေနတဲ့
အတငရ
့် ဲတ ဲ ့
ပငက
့် ေတွ
ူ
၊
ခိုငခ
် ံတ
ဲ့ ကာအရံေတွ
့ အ
သန်းေထာင်ချီတလ
ဲ့ သ
ူ ားေတွဟာ
စတဲလ
့ က်နက်ေတွ
ေခါင်းမာတဲ့
လမ်းမှားေရာက်လာတဲ့
သစ်ကင
ို း် ေတွ၊
ကိင
ု ေဆာင်
်
�ပီး
ပုရွကဆ
် တ
ိ ေတွ
်
၊
ကျိုင်းေကာင်ေတွ
စိက
ု ထ
် �ူ ကတယ်။
�ိုကတ
် ေတွ
ံ
၊
သူတရဲ
ို ့ ပိ့ င
ု န
် က်ထက
ဲ ို
ခိးု ေ�ကာင်ခးို ဝှက်
စတဲအ
့ ရာေတွန ဲ ့
ပိးု ဟပ်ေတွ၊
မနားတမ်း
စစ်ြဖစ်ေန�ကတာပါ။
လူသမိ
ု း်
့ င
အများပိင
ု း် မှာေတာ့
ခုလလ
ုိ သ
ူ ားေတွဖန်တးီ ေြပာင်းလဲလက
ို တ
် ဲ့
နယ်ေြမေတွဟာ
် ့ ာွ နဲ ့ ဖံးု လ�မး် ထားတာပါ။
အလွနေသးငယ်
်
�ပီး အ�ိုငး် အတိင
ု း် �ှိေနတဲသ
့ ဘာဝ�ကီးကသာ �ကီးမားကျယ်ြပနစ
ကမ�ာမ
ို တ
ီ ာေပါင်း သန်း ၅၁၀ ဝန်းကျင်ေလာက်ကျယ်တယ်။ အဲဒအ
ီ ထဲက
့ ျက်�ာှ ြပင်ဟာ စတုရန်းကီလမ
ကုနး် ေြမမျက်�ာှ ြပင်ကေတာ့
၁၅၅
သန်းပဲ�ိှပါတယ်။
ေအဒီ
၁၄၀၀
134
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ေလာက်အထိ
များြပားလှတစ
ဲ့ က
ို ပ
် ျိုးေရးသမားေတွကို သူတရဲ
ို ့ အပင်
ေတွ၊ တိရ စ�ာန်ေတွန ဲ ့ အကုနေပါင်
်
းလိက
ု ရ
် င်ေတာင်မှ
့
စတုရန်း ကီလမ
ို ီတာ ၁၁ သန်းသာ �ှိတာပါ။ အဲဒါဟာ ကမ�ာမ
ု �
် န� း် ပဲ �ှိပါတယ်။
့ ျက်�ာှ ြပင်ရဲ ၂့ ရာခိင
လူသားေတွဟာ
သူတဖန်
ို ့ တးီ ေြပာင်းလဲလက
ို တ
် န
ဲ့ ယ်ေြမကို
တကယ့ေသ
်
ေဘးမ�ကံုရဘဲန ဲ ့ သူတရဲ
ို ့ အိ
်
၊
့ မေတွ
လယ်ကင
ွ း် ေတွ၊
စွနခ
် ့ ာွ ဖို ့
စပါးကျီေတွကို
ခက်ပါတယ်။
မစွနခ
် ့ ွာ�ိင
ု �် ကပါဘူး။
ဒါအြပင်
အချိန�် ကာလာတာနဲအမ�
လူသားေတွဟာ ဝတ�ုပစ�ညး် ေတွ စုသထက် စုမိလာပါတယ်။ ဒီလန
ို ဲ ့
့
့
ေ���ေြပာင်းသယ်ယဖ
ူ ိမလွ
ု ့ ယက
် တ
ူ ဲ့
လယ်သမားတစ်ေယာက်ဟာ
�ှာေဖွစားေသာက်သူ
ပစ�ညး် ေတွက
သူတကိ
ို ့ ု
က�န်ေတာ်တအြမင်
ို ့
မာှ သာ
မျိုး�ွယစ
် တ
ု စ်ခုလးံု ထက်
ချည်ေ�ှာင်လက
ို တ
် ယ်။
ေ�ှးေခတ်
မွြဲ ပာကျဆင်းရဲေနတာပါ။
ဒါေပမယ့်
�ိုး�ိုးလယ်သမားမိသားစုတစ်စက
ု
ပိမ
ု ျားြပားတဲ့
လူအသံ
းု အေဆာင်ပစ�ညး် ေတွ ပိင
ု ဆ
် င
ုိ ပ
် ါတယ်။
့
ေနာင်အနာဂတ် ြဖစ်တည်လာြခင်း
စိက
ု ပ
် ျိုးေရးနယ်ေြမေတွ
ကျဉ်ေြမာင်းေနေသးေပမယ့လ
် ည်း
ကျယ်ြပနလ
် ့ ာခဲတ
့ ယ်။
�ှာေဖွစားေသာက်သေတွ
ူ
ဟာ
အေ�ကာင်းစဉ်းစားရင်း
အချိနြ် ဖုန်းေလ့မ�ှိခဘ
ဲ့ းူ ။
ေနာက်တစ်ပတ်
စိက
ု ပ
် ျိုးေရးကာလကေတာ့
သိမဟု
ု ့ တ်
စိက
ု ပ
် ျိုးေရးသမားေတွကေတာ့
ေနာက်လ
ေနာက်�စ
ှ ေတွ
်
၊
ေနာက်ဆယ်စ�
ု စ
ှ ေတွ
်
ဆက
ီ ို သူတရဲ
ို ့ စိ့ တက
် းူ ေတွန ဲ ရွ
် င
� �့် ကပါတယ်။
့ ကလ
�ှာေဖွစားေသာက်သေတွ
ူ
အနာဂတ်အေ�ကာင်း မစဉ်းစားခဲ�့ ကဘူးဆိတ
ု ာက သူတဟာ
ို ့
တစ်ေနစာ
့
တစ်ေနလု
့ ပ်စားရ�ပီး
အစားအစာေတွကို
ေနာင်အတွက်
ချန်ထားဖိ၊ု ့ ပစ�ညး် ဥစ�ာေတွစေဆာင်
ု
းဖိဆိ
ု့ တ
ု ာ
သူတအတွ
ို ့
က် ခက်ခခ
ဲ လ
ဲ့ ပါ။
ို ့ သိေပမယ့
ု့
် သူတမှ
ို ့ ာလည်း ေ�ှ �ေရးကိ�ု ကိုေတွးခဲတ
ဲ့ ါတယ်။ �� ေဗးဂူ၊
့ ာမျိုး �ှိခပ
လက်စေကာ
်
ဂ
့ ူ
�ှင ့် အယ်လတ
် ာမီရာဂူ
ေတွက
နံရံပန်းချီေတွကို
ဖန်တးီ ခဲတ
ဲ့ ေတွ
ူ
ဟာ
့ လ
အဲဒပ
ီ ံေတွ
ု
ေနာင်မျိုးဆက်များစွာအထိခဖ
ံ ို ့ ရည်စးူ ခဲ�့ ကတယ်ဆတ
ုိ ာ ေသချာသေလာက်ပါပဲ။ မျိုး�ွယစ
် ခ
ု ျင်း မိတဖ
် ဲ�တ
ွ ယ်၊
�ိင
ု င
် ေရးအရ
ံ
ယှဉ်�ပိုင်တယ်ဆတ
ုိ ာမျိုးဟာ
မှားယွငး် ခဲတ
ဲ့ ရာတစ်ခုကို
့ အ
ေရ�ှညက
် စ
ိ ေတွ
�
ပါ။
ြပန်တရားေအာင်လပ
ု ်ဖိ၊ု ့
ေကျးဇူးြပန်ဆပ်ဖိုဆိ
ု ာေတာင်
့ တ
�ှစေပါင်
်
းများစွာ
�ကာခဲတ
့ ာပါ။
အဲဒအ
ီ ချိနတ
် န
ု း် ကဆို
တစ်ေယာက်ေယာက်ကို
ဒါေပမယ့လ
် ည်း
အမဲလက
ို ရ
် င်း၊
် မ
ီ ံကန
ိ း် ချတယ်ဆတ
ုိ ာ အများ�ကီး
�ှာေဖွစားေသာက်ရင်း ဝမ်းေရးဖူလ�
ံု ု ံသာ�ှိခတ
ဲ့ လ
ဲ့ ေတွ
ူ
အတွက် ေရ�ှညစ
အကနအ
် ့ သတ်�ိပ
ှ ါတယ်။
သိပ်မ�ှိခတ
ဲ့ ာပါ။
ြဖစ်ချင်ေတာ့
အဲဒါေ�ကာငပ
့် ဲ
ကိယ
ု ဘ
် ာမှလည်းမတတ်�င
ို တ
် ဲ့
�ှာေဖွစားေသာက်သေတွ
ူ
မာှ
အရာေတွနပတ်
ဲ ့ သက်လို ့
စိးု ရိမ်စရာေတွ
စိတပ
် တ
ူ ယ်ဆတ
ုိ ာ
အဓိပာ� ယ်လည်းမ�ှိဘးူ ေလ။
135
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
စိက
ု ပ
် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးေ�ကာင ့်
ပိအ
ု ေရး�ကီးလာခဲတ
့ ယ်။
အနာဂတ်ဆတ
ုိ ာ
စိက
ု ပ
် ျိုးေရးသမားေတွဟာ
အနာဂတ်မာှ အဆင်ေြပဖိအတွ
ု့
က်
အနာဂတ်ဆတ
ုိ ာကို
အ�မဲအလုပ်လပ
ု ်ရတယ်။
ရာသီလက
ို စ
် က
ို ပ
် ျိုးထုတလ
် ပ
ု ်မအ
� ေပါ်
စိက
ု ပ
် ျိုးလုပ်ကင
ို ရ
် တာကို
အရင်ကထက်စာရင်
အေြခခံတယ်။
တခဏသာ�ကာတဲ့
အများ�ကီးရိတသ
် မ
ိ း် လိ�ပီ
ု ့ းတဲည
့ ကစ�ပီး
အများ�ကီး
အ�မဲေခါင်းထဲထည့ထ
် ားရ�ပီး
စိက
ု ပ
် ျိုးေရးဆိတ
ု ဲ့
အဲဒါဟာ
ရိတသ
် မ
ိ ်းမ�န ဲ ့
စီးပွားေရးဟာ
လေပါင်းများစွာ�ကာေအာင်
အဆံးု သတ်ပါတယ်။
လယ်သမားေတွဟာ
သီး�ှေတွ
ံ
သူတရ�ှ
ို ့ ိသမ�ေတွအတွက်
ေပျာ်ပဲရ
ွ င
� ပ
် ဲက
ွ ျင်းပ�ကတယ်။ ဒါေပမယ့် ေနာက်တစ်ပတ်အတွငး် မှာပဲ သူတဟာ
ို ့
မိးု လင်းကေန မိးု ချုပ်အထိ
လယ်ထ၊ဲ
ယာထဲပဲ
အချိနေတွ
်
ကန
ု ရ
် ြပန်တာပဲ။
ဒီေန၊ ့
ဒီအပတ်၊
ဒီလအတွက်
အစားအစာေတွ
အလံအ
ု ေလာက်�ိှေပမယ့် သူတဟာ
ို ့ ေနာက်�စ
ှ ၊် ေနာက်�စ
ှ ေတွ
်
အတွက် ပူပန်�ကရတယ်။
အနာဂတ်အတွကပ
် ပ
ူ န်ရတယ်ဆတ
ုိ ာ ရာသီအလိက
ု ် စိက
ု ပ
် ျိုးထုတလ
် ပ
ု ်မေတွ
�
မာှ မှ မဟုတပ
် ါဘူး
စိက
ု ပ
် ျိုးေရးရဲ ့
အေြခခံမေရရာမ�အေပါ်မှာကို
ပူပန်�ကရတာပါ။
ရွ ာေတွေတာ်ေတာ်များများဟာ
အကနအ
် ့ သတ်�ိတ
ှ ဲ့ အပင်ေတွ၊ တိရ စ�ာန်ေတွကသ
ို ာ စိက
ု ပ
် ျိုးေမွးြမူ�ပီး ေနထိင
ု ခ
် �ဲ့ ကတဲအ
့ တွက် မိးု ေခါင်တာ၊
ို ့
းု တာထက်
ေရ�ကီးတာ၊ သီး�ှပ
ံ ိးု ကျတာေတွကို အ�မဲေ�ကာက်ရွံ �ေနခဲရ
့ တယ်။ လယ်သမားေတွဟာ သူတစားသံ
ပိလ
ု �ံေအာင် မစိက
ု ပ
် ျိုးလိမြဖစ်
ု့
ဘးူ ။ ဒါမှသာ ပိလ
ု �ံတာေတွကို ေနာင်အတွက် ဖယ်ထားရမှာပါ။ ကျီထဲ
စပါးေတွမ�ှိ၊
ေြမေအာက်ခန်းထဲကစ�်အ
့ ုးိ ေတွမာှ
ကျပ်ခးို စင်မာှ
သံလင
ွ ဆ
် ေတွ
ီ
မ�ှိ၊
အသားအူေတာငေတွ
့်
မ�ှိဘးူ ဆိရ
ု င်..
သူတငတ်
ို ့ ြပတ်�ကရမှာပါ။
လာကိလ
ု ာပါတယ်။
ဒိနခ
် ေတွ
ဲ
မ�ှိ၊
သီး�ှအ
ံ ထွကမ
် ေကာင်းတဲ�
့ စ
ှ ေတွ
်
မာှ
အထွကမ
် ေကာင်းတဲ�
့ စ
ှ ဆ
် တ
ုိ ာ
အထွကမ
် ေကာင်းတဲ�
့ စ
ှ ်
ေ�ကာင်အမ
ိ ထ
် ဲ
ေစာရင်၊
ေနာက်ကျရင်
ေရာက်မလာပါဘူးလို ့
သာ�ှိမယ်
ယူဆ�ပီးေနတဲ့
လယ်သမားတစ်ေယာက်ဟာ သက်ဆးုိ မ�ှညတ
် တ်ပါဘူး။
ရလဒ်အေနနဲ ့ အေစာဆံးု စိက
ု ပ
် ျိုးေရးေခတ်ကစ�ပီး လူသားတိရဲ
ု ့ ့ စိတစ
် င်ြမငမ
့် ာှ အနာဂတ်အတွက်
စိးု ရိမ်ပပ
ူ န်ြခင်းဆိတ
ု ာဟာ
အဓိကေနရာ
သူတလယ်
ို ့
ခင်းကိေရ
ု ေလာင်းမယ့်
မိးု ကို
ရလာပါေတာတ
့ ယ်။
မှခ
ီ ရ
ို တယ်။
ဆိေတာ
ု
့
လယ်သမားေတွက
လယ်သမားေတွဟာ
အေဝးက
မိးု ကုပ်စက်ဝင
ို း် ကို မျက်လးံု ေတွအာ�ံုစက
ို �် ပီးေငး၊ ေလထဲကမိးု နံကိ
ု � �ပီး မိးု ရာသီေရာက်လာဖို ေမ�ာ်
�ကတယ်။
့ �
့
ေဟာ..ဟိမ
ု ာှ ြမင်ေနရတာ တိမေတွ
်
လား။ မိးု အချိနမ
် ရ
ီ ွ ာပါမလား။
မိးု ရွ ာတာ ေလာက်ပါမလား။
မိးု ေလြပင်းလို ့
့
့
မာှ ယူဖေရးတီးစ်ြမစ်၊
ို ချိနေတွ
်
လယ်ထယ
ဲ ာထဲက မျိုးေစေတွ
၊ ပျိုးပင်ေလးေတွ ေမျာပါသွားမလား။ ဒီလအ
့
အိ�ု� ြမစ်
�ှင ့်
ြမစ်ဝါြမစ်
စတင်�ကိုးစားေန�ကပါ�ပီ။
မှာေတာ့
စိးု ရိမ်တ�ကီးနဲပဲ့
ေတာင်တန်းေတွဆက
ီ ေန
လယ်ခင်းအားလံးု ဆီပျံ� �ှသွ
ံ ့ ားေစဖို ့
ေရ�ကီးတာကိထ
ု န
ိ း် ချုပ်ဖို ့
စီးလာတဲ့
ြမစ်ေရ�ကီးလာေအာင်
လယ်သမားေတွ
ေြမဩဇာေကာင်းတဲေြမဆီ
့
လာ� ေတွ
လုပ်ခ�ဲ့ ကပါတယ်။
136
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ဒါမှလည်း
သူတရဲ
ို ့ ဆည်
ေြမာင်းေတွမာှ
့
အချိနအ
် ခါမဟုတ်
ေရေတွြပည့မ
် ာှ ပါ။
ေရ�ကီးတာေတွဟာ
ဒါေပမယ့်
ေရလ�မး် တာလွနသ
် ာွ းတာ
မိးု ေခါင်လပျက်
ို ့
စးီ သလိမ
ု ျိုး
သိမဟု
ု ့ တ်
သူတရဲ
ို ့ လယ်
ကက
ွ ေတွ
်
့
ပျက်စးီ သွား�ိင
ု ပ
် ါတယ်။
စိက
ု ပ
် ျိုးေရးသမားေတွ
အနာဂတ်အတွက်
ပူပန်ရတယ်ဆတ
ုိ ာ
စိးု ရိမ်ပပ
ူ န်စရာေတွ
အရင်ကထက်ပိမ
ု ျားလာလိြဖစ်
ု ့ သလို သူတပူ
ို ့ ပန်ရတာနဲပတ်
ို ့ ပ်�င
ို တ
် ာ တစ်ခခ
ု ု�ိှလာလိပါ။
ု့
့ သက်�ပီး သူတလု
သူတအ
ို ့ ေနနဲ ့ ေနာက်လယ်ခင်းတစ်ခုြဖစ်လာေအာင် �ှငး် လင်းတာ၊ ဆည်ေြမာင်းေနာက်တစ်ခု ထပ်တးူ �ပီး
ေကာက်ပဲသးီ �ှံ ပိစ
ု ိက
ု တ
် ာေတွ လုပ်�င
ို ပ
် ါတယ်။ အနာဂတ်ကပ
ို ပ
ူ န်ေနတဲ့ လယ်သမားတစ်ေယာက်ဟာ
ေ�ွရာသီမာှ
အစာစုတပ
ဲ့ ရ
ု ွ က်ဆတ
ိ တ
် စ်ေကာင်လပ
ို ဲ
အသည်းအသန်
သံလင
ွ ပ
် င်ေတွ
�ကိုးစားပမ်းစား
စိက
ု မ
် ာှ ပါ။ အဲဒအ
ီ ပင်ေတွကို သူသား
ွ ဆ
် ေတွ
ီ
ရေအာင် �ကိတ�် ကမယ်။ သူကေတာ့
့ ေြမးေတွကျရင် သံလင
ဒီကေန ့ သူစားချင်တအ
ဲ့ ရာေတွကို ေဘးဖယ်ထား�ပီး လာမယ့ေဆာင်
်
းအတွက၊် ေနာက်�စ
ှ ်အတွကဆ
် �ုိ ပီး
သိမး် ထားမှာပါ။
စိက
ု ပ
် ျိုးေရးေ�ကာငရ
့် လာတဲ့
စိတဖ
် ိစးီ မ�ေတွဟာ
အတိင
ု း် အတာကျယ်ြပနတ
် ့ ဲ့
အကျိုးသက်ေရာက်မေတွ
�
�ှိခတ
ဲ့ ယ်။ အဲဒါေတွက �ကီးမားတဲ့ လူမေရး၊
�
�ိင
ု င
် ေရးစနစ်
ံ
ေတွရဲ အ
့ ေြခခံအုတြ် မစ်
ြဖစ်လာတယ်။ စိတမ
် ေကာင်းစရာကေတာ့ အဲဒတ
ီ န
ု း် က အလုပ်�ကိုးစားလုပ်ခဲတ
့ ဲ့ လယ်သမားေတွဟာ
သူတအရမ်
ို ့
းလိခ
ု ျင်ခဲတ
ု ာကို ရမသွားခဲ�့ ကပါဘူး။ ေနရာတိင
ု း် မှာပဲ
့ ဲ့ အနာဂတ်မာှ စီးပွားေရးလံြု ခံုမ��ိှြခင်း ဆိတ
အုပ်ချုပ်သေတွ
ူ
၊ ခွငထ
့် းူ ခံေတွေပါ်လာ�ပီး လယ်သမားေတွ�ှာထားတဲ့ အစာအပိအ
ု လ�ံေတွကို စားသံးု �ပီးေတာ့
လယ်သမားေတွကို ဗိုကဝ
် တယ်ဆ�
ုိ ု ံသာ ေက�းေမွးခဲ�့ ကပါတယ်။
အဲဒလ
ီ ို လယ်သမားေတွ လက်လတ
� လ
် က
ို ရ
် တဲ့ ပိလ
ု �ံအစားအစာေတွဟာ �ိင
ု င
် ေရး၊
ံ
စစ်ပဲ၊ွ အ�ုပညာ၊
ဒဿနိက
စတဲအ
့ ရာေတွရဲ ့
ေလာင်စာြဖစ်လာပါတယ်။
လူေတွဟာ
နန်းေတာ်ေတွ၊
ခံတပ်ေတွ၊
သမိင
ု း် ဝင်အေဆာက်အအံေတွ
ု
၊ ဘုရားေကျာင်းေတွ ေဆာက်လပ
ု ်လာခဲ�့ ကတယ်။ ဒီေနေခတ်
ေ�ှာင်းပိင
ု း် အထိ
့
၉၀
ရာခိုင�
် န� း် ေသာလူသားေတွဟာ
မနက်တင
ို း် ေစာေစာထ�ပီး
နဖူးကေခ�း
ေြမကျေအာင်
လယ်ထန
ွ �် ကတာပါ။ သူတထု
ို ့ တလ
် ပ
ု ်�ကတဲ့ ပိလ
ု �ံတအ
ဲ့ စားအစာေတွကို လူနည်းစုအခွငထ
့် းူ ခံေတွြဖစ်တဲ့
ဘုရင်ေတွ၊
အုပ်ချုပ်သအ
ူ ရာ�ှိေတွ၊
စစ်သားေတွ၊
ပုေရာဟိတေတွ
်
၊
အ�ုပညာ�ှငေတွ
်
၊
ေတွးေခါ်ပညာ�ှငေတွ
်
က စားသံးု �ကတယ်။ သမိင
ု း် စာအုပ်ေတွဆတ
ုိ ာ ဒီလေတွ
ူ
နပဲ
ဲ ့ ြပည့ေနတာပဲ
်
ေလ။
တကယ်ေတာ့
သမိင
ု း် ဆိတ
ု ာ
လူတင
ို း် နီးပါးက
လယ်ထန
ွ ၊်
ေရခပ်
အလုပ်ေတွလပ
ု ်ေနတဲအ
့ ချိနမ
် ာှ
ကျန်တလ
ဲ့ န
ူ ည်းစုေတွ ဘာလုပ်ေနသလဲဆတ
ုိ ာကို ေရးထားတာပါပဲ။
စိတက
် းူ ယဉ် အဖွဲ�အစည်း
137
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
လယ်သမားေတွ
ထုတလ
် ပ
ု ် တဲ့
ပိလ
ု �ံတအ
ဲ့ စားအစာေတွကို
နည်းပညာအသစ်တချို � နဲေပါင်
းလိက
ု မ
် ယ်။
့
စုေဝးလာ�ပီး
အစပိင
ု း် မှာေတာ့
ေနာက်ဆးုံ ေတာ့
�မို � ြပ�ကီးေတွ
ဒီလန
ို ဲ ့
ေနာက်ဆးုံ ေတာ့
သယ်ယပ
ူ ိေဆာင်
ု့
ေရး
များသထက်များလာတဲလ
့ ေတွ
ူ
ရွ ာ�ကီးေတွတည်ခ�ဲ့ ကတယ်။
ေနာက်ပိင
ု း် မှာ
�မို ေတွ
�
တည်လာ�က�ပီး
တည်ေထာင်လာခဲ�့ ကတယ်။
ဒါေတွအားလံးု ကို
�ိင
ု င
် သ
ံ စ်ေတွအြဖစ်
စုစည်းလိက
ု �် ပီး ကုနသ
် ယ
ွ မ
် လ
� မ်းေ�ကာင်းေတွန ဲ ချိ
် က်ခ�ဲ့ ကတယ်။
့ တဆ
ဒါေပမယ့်
ခုလရ
ို �ှိလာတဲအ
့ ခွငအ
့် လမ်းသစ်ေတွကို
ပိလ
ု �ံတအ
ဲ့ စားအစာ၊
လူတစ်ေယာက်က
တိးု တက်လာတဲ့
ေကာင်းေကာင်းအသံးု ချဖိဆိ
ု့ တ
ု ာ
သယ်ယပ
ူ ိေဆာင်
ု့
ေရးသက်သက်န ဲ ့
တ�မို �တည်းအတူေနတဲ့
လူတစ်ေထာင်
သိမဟု
ု ့ တ်
မလံေလာက်
ု
ပါဘူး။
တ�ိင
ု င
် တ
ံ ည်းအတူေနတဲ့
လူတစ်သန်းကို ေက�းေမွးထား�ိင
ု တ
် ယ်ဆတ
ုိ ာနဲ ့ ေြမယာေတွ၊ ေရအရင်းြမစ်ေတွကို ဘယ်လခ
ို ေဝ�ကမယ်
ွဲ
ဆိတ
ု ာနဲပတ်
့ သက်�ပီး
သေဘာတူ�ကမယ်လို ့
ြပဿနာတက်�ကတာကို
အာမ
ဘယ်လေြဖ�ှ
ို
ငး် �ကမလဲ။
ဘာလုပ်�ကမယ်ဆတ
ုိ ာနဲပတ်
့ သက်�ပီး
ဘယ်လသ
ို ေဘာတူညမ
ီ မ
� ျိုးမှ
သူတအြငင်
ို ့
းပွားတာ၊
စစ်ြဖစ်ချိန၊်
မိးု ေခါင်ချိနက
် ာလေတွမာှ
ဘာသေဘာတူအာမခံချက်မှ
မရ�ကဘူးဆိရ
ု င်
ပဋိပက�ြပဿနာေတွ
မခံ�င
ို ပ
် ါဘူး။
မ�ှိဘးူ ။
စပါးကျီေတွမာှ
တကယ်လို ့
ပိလ
ု �ံေနတယ်ဆရ
ုိ င်ေတာင်မှ
သမိင
ု း် တစ်ေလ�ာက်
ပျံ� �ှသွ
ံ ့ ားတတ်ပါတယ်။
စစ်ပဲေတွ
ွ
၊
ေတာ်လန
ှ ေရး
်
ေတွြဖစ်ရတာဟာ အစာရိက�ာေတွ ြပတ်လပ်သာွ းလိမဟု
ု ့ တပ
် ါဘူး။ ြပင်သစ်ေတာ်လန
ှ ေရးကိ
်
ု
ချမ်းသာ�ကယ်ဝတဲေ�ှ
့ �ေနေတွက
မဟုတပ
် ါဘူး။
ဘီစီ
ဦးေဆာင်ခဲတ
့ ာပါ။
၁ရာစုမာှ
ေရာမအင်ပါယာဟာ
ေတာင်သလ
ူ ယ်သမားေတွ
ငတ်ြပတ်ေနတဲ့
သူတရဲ
ို ့ အာဏာအထွ
တအ
် ထိပ်ကေရာက်
ို
ခတ
ဲ့ ယ်။
့
ေြမထဲပင်လယ်ေဒသ တစ်ေလ�ာက်က ရတနာသေဘင်္ာေတွေ�ကာင ့် ေရာမသားေတွဟာ သူတဘိ
ို ့ းု ဘွားေတွ
ဘယ်လမ
ို စ
ှ ိတက
် းူ မယဉ်�ိင
ု တ
် ဲ့
ချမ်းသာ�ကယ်ဝမ�ေတွ
ချမ်းသာြခင်းမျိုးနဲ ့
အထွတအ
် ထိပ်ေရာက်တဲ့
တစ်ခ�ု ပီးတစ်ခ�ု ကားမှာ
�ကယ်ဝခဲ�့ ကတယ်။
အခိက
ု အ
် တနမ
် ့ ာှ ပဲ
ေရာမ�ိင
ု င
် ေရးစနစ်
ံ
ဟာ
ယူဂစ
ို လားဗီးယား�ိင
ု င
် ဆ
ံ ရ
ုိ င်လည်း
ေက�းေမွး�ိင
ု တ
် ာထက်ပိတ
ု ဲ့
ဒါေပမယ့လ
် ည်း
ေသွးေချာင်းစီးြပည်တင
ွ း် စစ်ေတွ
�ပိုလဲသာွ းခဲတ
့ ယ်။
၁၉၉၁
သူ�ိ့ င
ု င
် တ
ံ င
ွ း် မှာေနထိင
ု တ
် လ
ဲ့ ေတွ
ူ
အားလံးု ကို
အရင်းအြမစ်ေတွ
�ှိခဲတ
့ ယ်။
သူတို ့
ဒါေတာင်မပ
ှ ဲ
ခု�စ
ှ ်က
အလံအ
ု ေလာက်
ဆိးု ရွ ားလှတဲ့
ေသွးေချာင်းစီး
လူသတ်ပဲေတွ
ွ
�ကားမှာ �ိင
ု င
် �ံ ပိုကွသ
ဲ ာွ းခဲပ
့ ါတယ်။
ခုလမ
ို ျိုး
ေဘးဒုက�ဆးုိ �ကီးေတွရဲ ့ ြပဿနာအရင်းြမစ်ကေတာ့
ဒါဇင်အနည်းငယ်သာ�ှိတဲ့
ဆငက
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲခ�ဲ့ ကလိပါ။
ု့
�မို � ြပေတွ၊
�ိင
ု င
် ေတွ
ံ
၊
အုပ်စင
ု ယ်ေလးေတွအြဖစ်နပဲ
ဲ့
စိက
ု ပ
် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးြဖစ်�ပီး
အင်ပါယာေတွ
လူသားေတွဟာ
အဖွဲ�ဝင်
�ှစ်သန်းေပါင်းများစွာ�ကာေအာင်
ေထာင်စ�
ု စ
ှ ်
ေပါ်ေပါက်လာခဲတ
့ ယ်။
ဒီလို
အနည်းငယ်ြခားတာနဲ ့
ခဏတာအချိနေလးဟာ
်
138
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
များြပားတဲလ
့ ဦ
ူ းေရပမာဏနဲ ့
လူသားေတွ
အတူစေပါင်
ု
းလုပ်ေဆာင်တတ်ေအာင်
ဆငက
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲဖိလံ
ု ့ ေလာက်
ု
တအ
ဲ့ ချိန ် မဟုတခ
် ဲဘ
့ းူ ။
အများနဲအတူ
့
စုေပါင်းလုပ်ေဆာင်�င
ို တ
် ဲ့
�ှာေဖွစားေသာက်တေခတ်
ဲ့
တန
ု း် က
ရာနဲချီ
ဲ့ စ
ူ ိမး် ေတွဟာ
့ တလ
ဇီဝဗီဇစိတေတွ
်
အတူလက်ခံယ�ံု ကည်တဲ့
အေရအတွက်
အကနသ
် ့ တ်�ိှသလို
ကိယ
ု အ
့် ုပ်စန
ု ကိ
ဲ့ ယ
ု ်
သူတလိ
ို ့ အ
ု ပ်တာေတွကလ
ို ည်း
မ�ှိေပမယ့လ
် ည်း
စိတက
် းူ ယဉ်အယူအဆေတွေ�ကာင ့်
အတူစေပါင်
ု
းလုပ်ေဆာင်�င
ို ခ
် �ဲ့ ကပါတယ်။
စုေပါင်းလုပ်ေဆာင်မဟ
� ာ
ေဆပီယန်စေတွ
်
ဟာ
ေမွးရာပါ
ဒါေပမယ့လ
် ည်း
အဲဒလ
ီ မ
ို ျိုး
ေလျာတ
ိ
ရ
့ ေလျာ
့ ဲလည်း
ြဖစ်ခဲတ
့ ယ်။
လွတလ
် တ
ွ လ
် ပ်လပ်
ကိယ
ု ဟ
့် ာကိယ
ု ်
ဘဝကို
�ှငသ
် န်ခ�ဲ့ က�ပီး
�ှာေဖွစားေသာက်ေနထိင
ု ခ
် ဲ�့ ကတယ်။
စိက
ု ပ
် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးေနာက်ပိင
ု း် ဘာေတွြဖစ်လာမယ်မန
ှ း် မသိတဲ့ လွနခ
် ဲတ
်
း ၂၀,၀၀၀ က
့ ဲ့ �ှစေပါင်
ေ�ှးေခတ်လမ
ူ ေဗဒပညာ�ှ
�
င ် တစ်ေယာက်ကေတာ့ အဲဒေခတ်
ီ
လေတွ
ူ
ရဲစိ့ တက
် းူ ယဉ်�ိင
ု စ
် မ
ွ း် ဟာ ေတာ်ေတာ်
အကနအ
် ့ သတ်�ိတ
ှ ယ်လပဲ
ို ့
ေကာက်ချက်ချခဲမ
့ ာှ ပါ။
ဘိးု ေဘးေတွရဲဝိ့ ဉာဉ်ေတွ၊
မျိုး�ွယစ
် �
ု ုပ်တေတွ
ု
စတဲအ
့ ေ�ကာင်းအရာေတွန ဲ ့ ပတ်သက်တဲ့ စိတက
် းူ ယဉ်မ�ယ�ံု ကည်မေတွ
�
က ဦးေရ ၅၀၀ ခန�
် ့ ိတ
ှ လ
ဲ့ ေတွ
ူ
ကို
ပင်လယ်ခ�ုခွံေတွန ဲ ့
ကုနသ
် ယ
ွ လ
် ရ
ို ့ ေအာင်၊
ထူးဆန်းတဲ့
ပွဲေတာ်ေတွကျင်းပလိရ
ု ့ ေအာင်၊
ို ့ ေအာင် ပူးေပါင်းတာမျိုး ဆိတ
ု ာေလာက်ေတာ့ ြဖစ်ေစ�ိင
ု မ
် ာှ ပါ။
နီအန်ဒါတယ်အုပ်စတ
ု စ်ခုကို အတူ�ှငး် ပစ်လရ
ဒါေပမယ့် ဒီထ
ု င
ို ပ
် ါဘူး။ စိတက
် းူ ယဉ်ယံ�ု ကည်မဆ
� တ
ုိ ာ သန်းနဲချီ
ဲ့ စိမး် တရံေတွကို ေနစဉ်နဲ
့ က်မပိ�
့ တတ
့ အမ�
့
အတူပးူ ေပါင်းအလုပ်လပ
ု ်ြဖစ်ေအာင်ေတာ့
စွမး် �ိင
ု မ
် ာှ မဟုတဘ
် းူ လို ့
အဲဒေ�ှ
ီ းေခတ်လမ
ူ ေဗဒပညာ�ှ
�
ငက
်
ယူဆခဲမ
့ ာှ အေသအချာပါပဲ။
ဒါေပမယ့် အဲဒလ
ီ ထ
ို င်ထားတာ မှားေနတယ်ဆတ
ုိ ာ ေနာင်ေတာ့ သိလာရတာပါပဲ။ က�န်ေတာ်တို ့
သိလာရတာက
စိတက
် းူ ယဉ်ယံ�ု ကည်မဆ
� တ
ုိ အ
ဲ့ ရာမှာ
ဘယ်သမ
ူ ထ
ှ င်မတ
ှ မ
် ထားတဲ့
စွမး် အားေတွ�ိေနတယ်
ှ
ဆတ
ုိ ာပါ။ စိက
ု ပ
် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးက လူေနထူထပ်တဲ့ �မို � �ကီးေတွ၊ အင်အား�ကီး
အင်ပါယာေတွ ြဖစ်လာ�ိင
ု တ
် ဲ့ အခွငအ
့် လမ်းေတွ ဖွငေပးခဲ
့်
တ
့ တ်ဘရ
ု ားေတွ၊
့ ယ်။ လူေတွကလည်း ခမ်းနားတဲန
အမိ�င
ို င
် ေတာ်
ံ
၊ လူမေရးချိ
�
တဆ
် က်မေတွ
�
လပ
ု ်ဖိုလိ
ု ပ်တဲ့ အစု�ှယယ
် ာကုမဏ
� ီ စတဲေ�ကာင်
့
းအရာေတွကို
့ အ
စိတက
် းူ ဖန်တးီ လာခဲ�့ ကတယ်။
လူေတွရဲ ့ ခ��ာကိယ
ု ဆ
် ငက
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲြခင်းဟာ
ပက်ကျိတစ်ေကာင်လို
ထံးု စံအတိင
ု း် ေ�ှးေ�ှးေကွးေကွးသွားေနေပမယ့် လူေတွရဲ ့ စိတက
် းူ ယဉ်ယံ�ု ကည်�င
ို စ
် မ
ွ း် ဟာ ကမ�ာေပါ်မှာ
ဘယ်သမ
ူ မ
ှ ြမင်ဖးူ တဲ့
�ကီးမားခမ်းနား�ပီး
အံဩ
့ စရာေကာင်းတဲ့
စုေပါင်းကွနယ
် က်�ကီးေတွကို
တည်ေဆာက်ေနခဲပ
့ ါတယ်။
ဘီစီ ၈၅၀၀ ဝန်းကျင်က ကမ�ာေပါ်မှာ လူေတွအများဆံးု အေြခချေနထိင
ု တ
် ဲ့ ေနရာေတွဟာ လူဦးေရ
၂၀၀၊ ၃၀၀ �ှိတဲ့ ဂျယ်ရီခို တိလိ
ု ့ ု ရွ ာေတွပါ။ ဘီစီ ၇၀၀၀ ေလာက်ေရာက်ေတာ့ အနာတိးု လိယ (ယေနေခတ်
့
139
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
တူရကီ) က ချတာလ်ဟးူ ရစ်�မို � မှာ ေနထိင
ု သ
် ေတွ
ူ
ဟာ အေယာက် ၅၀၀၀ ကေန ့ ၁၀,၀၀၀ အထိ �ှိခတ
ဲ့ ယ်။
အဲဒအ
ီ ချိနတ
် န
ု း် က အဲဒါဟာ ကမ�ာမှာအေြခချေနထိင
ု သ
် ူ အများဆံးု �ှိတေနရာ
ဲ့
ြဖစ်ခမ
ဲ့ ာှ ပါ။ ဘီစီ ၅၀၀၀ �ှင ့်
၄၀၀၀ �ကားမှာေတာ့ ေနထိင
ု သ
် ေသာင်
ူ
းနဲချီ
့ တဲ့ �မို � ြပေတွ လြခမ်းရပ်ဝန်းေဒသ (Fertile Crescent) မှာ
ေပါ်ေပါက်လာခဲပ
့ ါတယ်။ အဲဒ�ီ မို �ေတွ တစ်�မို �ချင်းစီကို အနီးဝန်းကျင်က ရွ ာေပါင်းများစွာက ဝန်းရံထားတယ်။
ဘီစီ ၃၁၀၀ ေရာက်ေတာ့ �ိင
ု း် ြမစ်ဝမ
ှ း် ေအာက်ပိင
ု း် ေဒသတစ်ခုလးံု ကို ပထမအီဂျစ်�င
ို င
် အ
ံ ြဖစ် စုစည်းခဲတ
့ ယ်။
ဖာ�ိုးဘုရင်ေတွဟာ
လူဦးေရေသာင်းနဲချီ
့ �ိှ�ပီး
အုပ်ချုပ်ခ�ဲ့ ကတယ်။
ဘီစီ
၂၂၅၀
ဝန်းကျင်မာှ
ကီလမ
ို ီတာ
ေထာင်နချီ
ဲ ့ ကျယ်ဝန်းတဲေဒသကိ
့
ုု
မဟာဆာဂုနဘ
် ရ
ု င်က
ပထမဆံးု အင်ပါယာြဖစ်တဲ့
အေခးဒီယန်းအင်ပါယာကို ထူေထာင်ခဲတ
ု င
် သ
ံ ား တစ်သန်းေကျာ်ကို အုပ်ချုပ်ခ�ဲ့ ပီး စစ်သည်ေတာ်
့ ယ်။ �ိင
၅၄၀၀
�ှိတဲ့
အ�မဲတမ်းစစ်တပ်တစ်ခု
အေ�ှ �အလယ်ပိင
ု း် ေဒသမှာ
လည်း�ှိခဲတ
့ ယ်။
ပထမဆံးု ေသာ
ေ�ှာင်းေခတ်အဆီးရီးယန်း
အင်ပါယာ၊
အင်ပါယာ�ကီးေတွဟာ
ဘီစီ
၁၀၀၀
နဲ ့ ၅၀၀
မီဂါအင်ပါယာ�ကီးေတွ
ေဘဘီလံု အင်ပါယာ
ေပါ်ထွကလ
် ာခဲတ
့ ယ်။
�ှင ့် ပါ�ှနး် အင်ပါယာ
သန်းေပါင်းများစွာေသာလူေတွကို
�ကားမှာေတာ့
အုပ်ချုပ်ခ�ဲ့ က�ပီး
တိပါ။
ု့
အဲဒ ီ
ေသာင်းနဲချီ
့ တဲ့
စစ်သည်ေတာ်ေတွကို ကွပ်ကခ
ဲ �ဲ့ ကတယ်။
ဘီစီ ၂၂၁ မှာ ချင်မင်းဆက်က တ�ုတြ် ပည်ကို စုစည်းတည်ေထာင်ခဲတ
ီ ချိနန
် ဲ ့သိပ်မကွာဘဲ
့ ယ်။ အဲဒအ
ေြမထဲပင်လယ်ေဒသကို
ေရာမ
ကသိမး် ပိက
ု စ
် စ
ု ည်းခဲတ
့ ယ်။
ချင်မင်းဆက်ဟာ
သန်း
၄၀ေကျာ်တဲ့
သူ�ိ့ င
ု င
် သ
ံ ားေတွဆက
ီ ရတဲအ
့ ခွနေတွ
်
ကို စစ်သည်ေတာ် သိနး် နဲချီ
ှ ဲ့ အ�မဲတမ်းစစ်တပ်ကို ေထာက်ပံဖ
့ �ိတ
့ ို ့
သံးု ခဲတ
့ ယ်။
�ပီးေတာလ
ု င
် ဗ
ံ့ ျူ�ိုကေရစီ လည်ပတ်ေစဖိအတွ
ု့
က် အစိးု ရအရာ�ှိ
့ ည်း �� ပ်ေထွးလှတဲ့ �ိင
တစ်သန
ိ း် ေကျာ်ကို
ေကျာ်တဲ့
�ှစသ
် န
ိ း် ခွဲ
ခနအ
် ့ ပ်ထားခဲတ
့ ယ်။
�ိင
ု င
် သ
ံ ားေတွဆက
ီ ေန
(၂၅၀,၀၀၀)
ေထာက်ပံခ
ဲ့ ာပါ။
့ တ
ကေန
ေနာင်�စ
ှ ေပါင်
်
း
ေရာမအင်ပါယာ
အထွတအ
် ထိပ်ေရာက်ချိနက
် ဆို
အခွနစ
် ေဆာင်
ု
းေကာက်ခခ
ံ ဲတ
့ ယ်။
ငါးသိနး်
၁၅၀၀
(၅၀၀,၀၀၀)
ေကျာ်�ကာတိင
ု ်
သန်း၁၀၀
ရလာတဲဘ
့ �ာေငွေတွန ဲ ့ အဖွဲ�ဝင်
ှ ဲ့
အထိ�ိတ
အ�မဲတမ်းစစ်တပ်တစ်တပ်ကို
အသံးု ြပုရေသးတဲ့
လမ်းေတွကလ
ို ည်း
ေဖာက်လပ
ု ်ခ�ဲ့ က�ပီး ဒီေနအထိ
ပွဲလမ်းသဘင်ေတွ ကျင်းပလိရ
ု ့ ေသးတဲ့ အမိးု ပွငစ
့် င်ြမငေတွ
့်
၊ ြပဇာတ်�ု ံေတွကို
့
တည်ေဆာက်ခ�ဲ့ ကပါတယ်။
140
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ပံု ၁၅။ ဟမ်မရ
ူ ာဘီ၏ ကိဓ
ု ဥပေဒကို
ထွငး် ထုထားေသာ ေကျာက်တင
ို ် (ဘီစီ ၁၇၇၆) ။
ဒါေတွဟာ အထင်�ကီးေလးစားစရာေတာ့ အမှနပ
် ဲ။ ဒါေပမယ့် ေရာမအင်ပါယာ၊ ဖာ�ိုးဘုရင်ေတွရဲ ့
အီဂျစ်ြပည်
စတာေတွရဲ ့
ေတာက်ပတဲေမ�ာ်
့
လငခ
့် ျက်ေတွ
‘�ကီးမားတဲ့
စုေပါင်းချိတဆ
် က်
ရင်မာှ ပိက
ု မ
် ထားဖိလိ
ု့ ပ
ု ါတယ်။
အများကိအ
ု ကျိုး�ှိေစသေယာင်ြဖစ်ေပမယ့်
လွတလ
် ပ်တစ
ဲ့ ိတန
် လု
ဲ ့ ပ်�ကတာေတာ့
အ�မဲတမ်း
မဟုတပ
် ါဘူး။
လုပ်ေဆာင်မ’�
နဲပတ်
့ သက်�ပီး
စုေပါင်းလုပ်ေဆာင်မလ
� ို ့ ဆိလ
ု က
ို တ
် ာနဲ ့
တန်းတူညမ
ီ �
လူသားေတွရဲ ့
အကျိုးစီးပွားရတာ၊
စုေပါင်းချိတဆ
် က်လပ
ု ်ေဆာင်မ�
ေတာ်ေတာ်များများဟာ လူသားေတွကို ဖိ�ပ
ိှ ်ြခင်း၊ အြမတ်ထတ
ု ြ် ခင်းဘက်ကသ
ို ာ ဦးတည်သာွ း�ကတယ်။
အလျင်အြမန်�ကီးထွားလာတဲ့ စုေပါင်းချိတဆ
် က်လပ
ု ်ေဆာင်မေတွ
�
ကို လယ်သမားေတွက သူတရဲ
ို ့ အဖိ
းု တန်
့
ပိလ
ု �ံတအ
ဲ့ စားအစာေတွန ဲ ့
ေပးဆပ်ရတယ်။
ကေလာင်တစ်ချက်ေအာက်မာှ ပဲ
အခွနေကာက်
်
ခံသေတွ
ူ
က
အေြပာင်သမ
ိ း် သွားတဲအ
့ ခါမျိုးမှာ
စိတပ
် ျက်လက်ပျက်
�ပီးေတာလ
့ ည်း
သူတတစ်
ို ့ �စ
ှ ်စာ
ကျန်ခဲ�့ ကရတာပဲ။
ဘုရငအ
့် မိနေတာ်
့်
ဆတ
ုိ ဲ ့
�ကိုးစားလုပ်ထားသမ�ကို
ေကျာ်�ကားတဲ့
141
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ေ�ှးေရာမ
အမိးု ပွငစ
့် င်ြမငေတွ
့်
ကို
က�န်ေတွကေဆာက်ခတ
ဲ့ ယ်။
အချင်းချင်းသတ်ြဖတ်ရက်စက်တာကို
ထိင
ု �် ကည့ခ
် �ဲ့ ကတာပဲ။
�ပီးေတာ့
အဲဒမ
ီ ာှ
ချမ်းသာ�ကယ်ဝမ�နယစ်
ဲ ့ မးူ ေနတဲ့
ေခ�းတပ်စခန်းတိင
ု း် ၊
စုေပါင်းချိတဆ
် က်လပ
ု ်ေဆာင်မေတွ
�
ပါပဲ။
ဘာလိလဲ
ု ့ ဆေတာ
ုိ
့
သံပန်
ု ့ းက�န်ေတွ
ေရာမသားေတွက
အချုပ်ေထာင်တင
ို း် ဟာလည်း
ေထာင်နချီ
ဲ ့ တသ
ဲ့ စ
ူ မ
ိ း် ေတွကပဲ
ဒါေတွ
လည်ပတ်ေအာင် အတူစေပါင်
ု
း လုပ်ေဆာင်�ကရတာကိးု ။
ပံု ၁၆။ ဇူလင
ို လ
် ၄ ရက်၊ ၁၇၇၆ ခု�စ
ှ တ
် င
ွ ် လက်မတ
ှ ထ
် းို ေသာ
အေမရိကန်�င
ို င
် လ
ံ တ
ွ လ
် ပ်ေရးေ�ကြငာစာတမ်း။
အခုလမ
ို ျိုး ေ�ှေခတ် မက်ဆပ
ုိ ိေတးမီ
ု
းယား၊ တ�ုတ် ချင်မင်းဆက် ကေန ေရာမအင်ပါယာေတွ အထိ
စုေပါင်းချိတဆ
် က်လပ
ု ်ေဆာင်မေတွ
�
တည်တေစခဲ
ံ့
တ
့ ဲ့
သိမဟု
ု ့ တ်
အကုနလ
် းံု ဟာ
လူမေရးသတ်
�
မတ
ှ ခ
် ျက်ေတွဟာ
သူတဗီ
ို ့ ဇစိတက
် သိေနတဲ့
စိတက
် းူ ယဉ်အဖွဲအ
� စည်းေတွပါ။
အဲဒ�ီ င
ို င
် သ
ံ ားေတွရဲ ့
သိစတ
ိ အ
် ေပါ်
အေြခမခံပါဘူး။
အဲဒ�ီ င
ို င
် ေတွ
ံ
ကို
အချင်းချင်းသိက�မ်းတဲအ
့ ေပါ်
သိေပမယ့
ု့
်
သူတအားလံ
ို ့
းု
လက်ခံယ�ံု ကည်ထားတဲ့ စိတက
် းူ ယဉ်အေ�ကာင်းအရာအေပါ်မှာပဲ အေြခခံပါတယ်။
စိတက
် းူ ယဉ်အေ�ကာင်းအရာေတွက
အင်ပါယာေတွကို
ဘယ်လလ
ို ပ
ု ်
တည်တေစခဲ
ံ့
တ
့ ာပါလဲ။
ပူဂျူးကားကုမဏ
� က
ီ ို ဥပမာတစ်ခအ
ု ြဖစ် က�န်ေတာ်တို ့ ေဆွးေ�ွးခဲ�့ ပီးပါ�ပီ။ သမိင
ု း် ထဲက လူသအ
ိ များဆံးု
142
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
စိတက
် းူ ယဉ်အေ�ကာင်းအရာေတွထက
ဲ တစ်ခုြဖစ်တဲ့ ဟမ်မရ
ူ ာဘီရဲကိ
ု ဥပေဒ ဘီစီ ၁၇၇၆ ကို က�န်ေတာ်တို ့
့ ဓ
အခု ေဆွးေ�ွး�ကည့ရ
် ေအာင်။ လူဦးေရသိနး် နဲချီ
ံု ားေတွကို အုပ်ချုပ်တအ
ဲ့ ခါမှာ
့ တဲ့ ေ�ှးေခတ်ေဘဘီလသ
အဲဒဥ
ီ ပေဒကို စုေပါင်းလုပ်ကင
ို မ
် လ
� က်စဲစ
ွ ာအုပ်အြဖစ် သံးု ခဲ�့ ကတယ်။ ေနာက်တစ်ခက
ု ေအဒီ ၁၇၇၆ ခု�စ
ှ မ
် ာှ
အေမရိကန်�င
ို င
် ရ
ံ ဲလွ
့ တ်လပ်ေရးေ�ကြငာစာတမ်းပါ။
လက်မတ
ှ ေရးထိ
်
းု တဲ့
အဲဒါကို
ဒီေနအထိ
့
သန်းရာနဲချီ
ို င
် သ
ံ ားေတွကို အုပ်ချုပ်တအ
ဲ့ ခါမှာ စုေပါင်းလုပ်ကင
ို မ
် � လက်စစ
ဲွ ာအုပ်အြဖစ်
့ တဲ့ အေမရိကန်�င
အသံးု ြပု�ကပါတယ်။
ဘီစီ
၁၇၇၆
မှာဆိရ
ု င်
တစ်သန်းေကျာ်နအတူ
ဲ့
ေဘဘီလဟ
ံု ာ
ကမ�ာအ
ဲ့ ါတယ်။
့ �ကီးဆံးု �မို � ြဖစ်ခပ
ေဘဘီလအ
ံု င်ပါယာကလည်း
ကမ�ာအ
့ �ကီးဆံးု အင်ပါယာ
�ိင
ု င
် သ
ံ ား
ြဖစ်ခတ
ဲ့ ယ်။
မက်ဆပ
ုိ ိေတးမီ
ု
းယားေဒသ ေတာ်ေတာ်များများကို အုပ်ချုပ်ခဲ�့ ပီး ဒီေနေခတ်
အီရတ်၊ ဆီရီးယား၊ အီရန်တရဲ
ို ့ ့
့
အစိတအ
် ပိင
ု း် ေတွအထိပါဝင် ပါတယ်။ ဒီေနအထိ
လူသအ
ိ များဆံးု ေဘဘီလဘ
ံု ရ
ု င်ကေတာ့ ဟမ်မရ
ူ ာဘီ
့
ြဖစ်ပါတယ်။ ခုလန
ို ာမည်�ကီးရတာက သူနာမည်
ပါတဲ့ ဟမ်မရ
ူ ာဘီရဲကိ
ု ဥပေဒေ�ကာငပ
့် ါ။ ကိဓ
ု ဥပေဒမှာ
့ ဓ
့
ြဖတ်ထးံု ေတွကို
တရားဥပေဒေတွ၊
စုစည်းထား�ပီး
ဟမ်မရ
ူ ာဘီကို
တရားမ�တတဲေနရာမှ
့
ာ
စံထားအပ်တဘ
ဲ့ ရ
ု င်တစ်ပါး လို ေဖာ်ြပထားတယ်။ �ပီးေတာလ
ံု င်ပါယာ တစ်ဝန်းလံးု မှာ ပိမ
ု ို
့ ည်း ေဘဘီလအ
တသမတ်တည်းြဖစ်လာတဲ့
အတွကလ
် ည်း
တရားဥပေဒစနစ်အြဖစ်
တရားမ�တမ�ဆတ
ုိ ာ
ဘာလဲ၊
လိက
ု န
် ာခဲ�့ ကတယ်။
ေနာင်လာေနာက်သားေတွ
တရားမ�တတဲဘ
့ ရ
ု င်တစ်ပါးဟာ
ဘယ်လြို ပုမူရသလဲ
ဆိတ
ု ာနဲပတ်
ဲ့ ါတယ်။
့ သက်�ပီး စံနမူနာယူစရာ ြဖစ်ခပ
ေနာင်မျိုးဆက်ေတွကလည်း အဲဒါကို သတိြပုမိခ�ဲ့ ကတယ်။ ေ�ှးခတ် မက်ဆပ
ုိ ိေတးမီ
ု
းယားေဒသက
ပညာ�ှငေတွ
်
၊
ဗျူ�ိုကရက်အုပ်ချုပ်သူ
အထက်တန်းစားေတွက
ဒီဥပေဒေတွကို
စည်းမျဉ်းဥေပဒြပ�ာန်းချက်အြဖစ် မှတတ
် မ်းတင်ခဲတ
ို ့ ့ စာကူးသူတပည့တ
် ပန်းေတွကလည်း
့ ယ်။ သူတရဲ
ဟမ်မရ
ူ ာဘီကယ
ွ လ
် န
ွ တ
် ာ�ကာြမငလ
့် ို ့ သူအင်
ု ့ ငး် သွား�ပီြဖစ်ေပမယ့် ကိဓ
ု ဥပေဒကိေတာ
ု
့
့ ပါယာပျက်စးီ ယိယွ
ဆက်လက်ကးူ ယူ
ဆငပ
့် ာွ းခဲ�့ ကတယ်။
ဒါေ�ကာင ့်
ဟမ်မရ
ူ ာဘီရဲကိ
ု ဥပေဒဟာ
့ ဓ
ေ�ှးေခတ်
မက်ဆပ
ုိ ိေတးမီ
ု
းယားေဒသရဲ လူ
ု း် အဝိင
ု း် ကို နားလည်ေစတဲ့ အေထာက်အထားေကာင်း တစ်ခုပါ။
့ ေနမ�အသိင
အဲဒ ီ ဥပေဒစာသားကို မက်ဆပ
ုိ ိေတးမီ
ု
းယားနတ်အေပါင်းတိရဲ
ု ့ ့ အ�ကီးအမ�းနတ်�ကီးေတွြဖစ်�ကတဲ့
် ့ ပ်တာနဲအစြပုပါတယ်
။ ဟမ်မရ
ူ ာဘီက
အာ�ူ၊ အင်ေလ �ှင ့် မာဒု တိက
ု ့ ဟမ်မရ
ူ ာဘီ ကို ရာထူးအာဏာ ခနအ
့
ကမ�ာေြမြပင်ေပါ်မှာ
အားနည်းသူကို
တရားမ�တမ�
အား�ကီးသူက
“ဒီလ.ို .ဒီလြို ဖစ်ရင်..
ပျံ� �ှဖိ
ံ ့ ၊ု ့
ဖိ�ပ
ိှ ်တာေတွ
ဒီလမ
ို ျိုးဆံးု ြဖတ်ရမယ်”
ေကာက်ကျစ်သ၊ူ
တရားမဲသ
ူ
့ ေတွ
ေပျာက်ကယ
ွ သ
် ာွ းဖို၊ ့
ကာကွယဖ
် ို ့ စတာေတွလပ
ု ်ရမှာပါ။
ဆိတ
ု ဲ့
ြဖတ်ထးံု ေဖာ်ြမူလာ
အခု
ီ
မာှ
အဲဒေနာက်
၃၀၀
တန်းစီေဖာ်ြပထားပါတယ်။ ဥပမာအားြဖင ့် ြဖတ်ထးံု ၁၉၆- ၉ �ှင ့် ၂၀၉ - ၁၄ တိမှ
ု ့ ာ ေဖာ်ြပထားတာက။
143
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ကို
၁၉၆.
အထက်တန်းစားလူတစ်ေယာက်က
အြခားအထက်တန်းစားလူတစ်ေယာက်ကို
မျက်စိကန်းေစခဲလ
ု က
ူ လ
ို ည်း မျက်လးံု ကန်းေစရမည်။
့ �င် ထိလ
၁၉၇.
အထက်တန်းစားလူတစ်ေယာက်က
အြခားအထက်တန်းစားလူတစ်ေယာက်၏
အ�ိုးကိက
ု ျိုးေစလ�င် ထိသ
ု ၏
ူ အ�ိုးကို ြပန်ချိုးရမည်။
၁၉၈.
အထက်တန်းစားလူတစ်ေယာက်က
သာမန်လတ
ူ န်းစား
တစ်ေယာက်ကို
မျက်စိကန်းေစလ�င် သိမဟု
ု ့ တ် အ�ိုးကိက
ု ျိုးေစလ�င် ေငွအေလးချိန ် ၆၀ �ှဲကယ် ကို
ချိနတ
် ယ
ွ ေပး
်
ေလျာ်ရမည်။
၁၉၉.
အထက်တန်းစားလူတစ်ေယာက်က
မျက်လးံု ကို
ကန်းေစလ�င်
အထက်တန်းစားလူတစ်ေယာက်က�န်၏
သိမဟု
ု ့ တ်
အ�ိုးကိက
ု ျိုးေစလ�င်
ထိက
ု �န်ကဝ
ို ယ်ယေသာတန်
ူ
ဖိးု ၏တဝက်ကို ေငွအေလးချိနြ် ဖင ့် ချိနတ
် ယ
ွ ေပး
်
ေလျာ်ရမည်။
၂၀၉.
အထက်တန်းစားလူတစ်ေယာက်က
အထက်တန်းစားအမျိုးသမီးတစ်ဦးကို
�ိုက�
် က
ှ ေသာ
်
ေ�ကာင ့် ကေလးပျက်ကျေစလ�င် သူမ၏သားအတွက် ေငွသား ၁၀ �ှဲကယ်
ကို ချိနတ
် ယ
ွ ေပး
်
ေလျာ်ရမည်။
၂၁၀. အကယ်၍ ယင်းအမျိုးသမီး ေသဆံးု ခဲသ
ု ထက်တန်းစားလူ၏
့ ည်�ိှေသာ် ထိအ
သမီးကို သတ်ရမည်။
၂၁၁.
အထက်တန်းစားလူတစ်ေယာက်က
သာမန်လတ
ူ န်းစားမိနး် မတစ်ေယာက်
�ိုက�
် က
ှ ၍
်
ကေလးပျက်ကျခဲလ
့ �င်
ေငွသား
၅
�ှဲကယ်
် ယ
ွ ေပး
်
ေလျာ်ရမည်။
ချိနတ
၂၁၂. အကယ်၍ ယင်းအမျိုးသမီး ေသဆံးု ခဲသ
့ ည်�ိှေသာ် ေငွသား ၃၀ �ှဲကယ်ကို
ချိနတ
် ယ
ွ ေပး
်
ေလျာ်ရမည်။
၂၁၃. အထက်တန်းစားလူတစ်ေယာက်က အြခား အထက်တန်းစားလူတစ်ေယာက်၏
က�န်မိနး် မတစ်ေယာက်ကို ကေလးပျက်ကျေအာင် �ိုက�
် က
ှ ခ
် ဲလ
့ �င် ေငွသာ ၂ �ှဲကယ်ကို
ချိနတ
် ယ
ွ ေပး
်
ေလျာ်ရမည်။
၂၁၄.
ယင်းက�န်မိနး် မ
ေသဆံးု ခဲလ
့ �င်
ထိလ
ု က
ူ
ေငွသား
၂၀
�ှဲကယ်ကို
ချိနတ
် ယ
ွ ေပး
်
ေလျာ်ရမည်။
144
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
အခုလို ြဖတ်ထးံု ေတွ အစဉ်လိက
ု ထ
် ား�ှိ�ပီးေတာ့ ဟမ်မရ
ူ ာဘီက တဖန်ေ�ကြငာပါတယ်။
ဤသိေသာ
ု့
တရားသည့ဆ
် းုံ ြဖတ်ချက်များသည် စွမး် အား�ကီးေသာဘုရင် ဟမ်မရ
ူ ာဘီက
သတ်မတ
ှ ေသာအရာြဖစ်
်
၍
သငေလျာ်
့်
မန
ှ က
် န်ေသာ
ြမငြ့် မတ်ေသာ
ေြမြပင်တခွငလ
် းုံ တွင ်
အသက်ေမွးမ�ကို
ြပုရန်
ဟမ်မရ
ူ ာဘီဘရ
ု င်ြဖစ်၏။
အမှနတ
် ရားနဲအညီ
့
ထုတြ် ပန်လက
ို သ
် ည်။
လူသားတိကိ
ု့ ု
ငါသည်
ဂ�ုမစိက
ု ြ် ခင်း၊
လျစ်လျူ�� ြခင်းအမ�ကို ငါမြပု။ နတ်ဘရ
ု ား အင်ေလက ငါအားအပ်
�၍
ံှ နတ်ဘရ
ု ား မာဒုက
့
ငါကိ
် ့ ပ်သည်�င
ှ အ
့် မ� လူသားတိကိ
ု ့ ု ငါ ထိနသ
် မ
ိ း် ေစာငေ�ှ
့် ာက်ေတာ်မမ
ူ ည်။
့ ု ခနအ
ဟမ်မရ
ူ ာဘီရဲကိ
ု ဥပေဒအရေတာ့ ေဘဘီလသ
ံု ားေတွရဲလူ
� ဖွဲ�အစည်းဟာ လူသားအားလံးု နဲသက်
ဆင
ုိ �် ပီး
့ ဓ
့ မအ
့
ထာဝရတည်�မဲတတ
ဲ့ ရားမ�တမ�ဥပေဒသေတွမာှ အေြခခံတအ
ဲ့ ြပင်... အဲဒဥ
ီ ပေဒသေတွကို နတ်ဘရ
ု ားေတွက
စီမံတာပါ။ လူတန်
့် တန်းဟာလည်း အင်မတန်မက
ှ ို အေရးပါ ပါတယ်။ ကိဓ
ု ဥပေဒအရဆိရ
ု င်
့ းစားအဆငအ
လူသားေတွကို လိငအ
် မျိုးအစား ၂ ခု�င
ှ ့် လူတန်းစား ၃ မျိုးခွထ
ဲ ားတယ်။ အထက်တန်းစားလူ၊ သာမန်လူ �ှင ့်
က�န်ေတွ ြဖစ်ပါတယ်။ ကွြဲ ပားတဲလ
့ င
ိ ေတွ
်
၊ လူတန်းစားမတူတဲ့ လူေတွဟာ တန်ဖိးု မတူ�ကပါဘူး။ သာမန်လူ
မိနး် မတစ်ေယာက်အသက်ဟာ ေငွသား ၃၀ �ှဲကယ် တန်းဖိးု �ှိပါတယ်။ က�န်မန
ိ း် မတစ်ေယာက်ကေတာ့
ေငွသား ၂၀ �ှဲကယ်တန်ဖိးု �ှိ�ပီး သာမန်လူ ေယာက်ျားတစ်ေယာက်ရဲ ့ မျက်လးံု ဟာ ေငွသား ၆၀ �ှဲကယ်
တန်ဖိးု �ှိပါတယ်။
ကိဓ
ု ဥပေဒက
မိသားစုအတွငး် မှာလည်း
တင်းကျပ်တဲ့
အထက်ေအာက်အဆငအ
့် တန်းေတွ
သတ်မတ
ှ ပ
် ါတယ်။ မိသားစုတစ်စရ
ု ဲ ့ ကေလးေတွဟာ လွတလ
် ပ်တလ
ဲ့ သ
ူ ားေတွမဟုတဘ
် ဲ အဲဒမ
ီ သ
ိ ားစုရဲ ့
ပိင
ု ဆ
် င
ုိ မ
် ပ
� စ�ညး် သာြဖစ်တယ်။
ဒါေ�ကာင
့်
့
အထက်တန်းစားလူတစ်ေယာက်က
တြခားအထက်တန်းစားလူတစ်ေယာက်ရဲ ့ သမီးကို သတ်တယ်ဆရ
ုိ င် အဲဒလ
ီ က
ူ ို ြပစ်ဒဏ်ေပးတဲအ
့ ေနနဲ ့
သူသမီ
့ းကို
အဆံးု စီရင်�ကတယ်။
လူသတ်သမားက
ဘာမှမြဖစ်ဘဲ
က�န်ေတာ်တအတွ
ို ့
ကေတာ
်
့
အြပစ်မဲတ
ဲ့ သမီ
ူ ့ းက
့ သ
ဒါဟာေတာ်ေတာ်
ထူးဆန်းပါတယ်။
ေသဒဏ်အေပးခံရတယ်။
ဒါေပမယ့်
ဟမ်မရ
ူ ာဘီ�င
ှ ေဘဘီ
့်
လသ
ံု ားေတွအတွကေတာ
်
ူ ာဘီရဲကိ
ု ဥပေဒဟာ
့ ဒါဟာ လံးု ဝတရားပါတယ်။ ဟမ်မရ
့ ဓ
ဘုရင်ရဲ�ိ့ င
ု င
် သ
ံ ားေတွအားလံးု သူတအဆင
ို ့
အ
့် တန်းေနရာကို လက်ခ�ံ ပီး အဲဒါနဲအညီ
ြပုမူေနထိင
ု �် ကရမယ်။
့
ဒါဆိရ
ု င် အင်ပါယာထဲမာှ ေနထိင
ု တ
် လ
ဲ့ ေတွ
ူ
အားလံးု အတူတကွစေပါင်
ု
းအလုပ်လပ
ု ် �င
ို �် ကမှာပါ.. ဆိတ
ု အ
ဲ့ ဆို
အေပါ်မှာ
အေြခခံပါတယ်။
ဒီလအဖွ
ူ ့ ဲ�အစည်းဟာ
သူတအသိ
ို ့
င
ု း် အဝိင
ု း် ထဲက
လူေတွအားလံးု အတွက်
လံေလာက်
ု
ေအာင် အစားအစာ ထုတလ
် ပ
ု ်ရမယ်။ ေကာင်းမွနစ
် ာွ ေဝမ�ရမယ်။ ရန်သက
ူ ို အတူတကွ
ကာကွယရ
် မယ်။ �ပီးေတာ့ �ိင
ု င
် န
ံ့ ယ်နမိတက
် ို ချဲ�ရမယ်။ ဒါမှလည်း စည်းစိမေတွ
်
ပာွ းသထက်ပာွ းလာ�ပီး
�ိင
ု င
် လ
ံ ြံု ခံုသထက်လြံု ခံုလာမှာ ြဖစ်ပါတယ်။
145
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ဟမ်မရ
ူ ာဘီ ေသ�ပီးလို ့ �ှစေပါင်
်
း ၃၅၀၀ ေလာက်�ကာတဲအ
့ ခါမှာ ေြမာက်အေမရိကမှာ�ှိတဲ့ �ဗိတသ
ိ �ကိလ
ု န
ို ီ
သံးု ခုဟာ
အဂလင်္နဘ
် ရ
ု င်က
သူတရဲ
ို ့ ကိ
ု စ
် ားလှယေတွ
်
့ ယ
အဲဒက
ီ လ
ို န
ို န
ီ ယ်ေတွမာှ
မ�မ�တတ
ဖီလာဒဲလဖ
် ီးယား�မို � မှာ
ေနထိင
ု သ
် ေတွ
ူ
ဟာ
ေ�ကြငာခဲ�့ ကတယ်။
ထာဝရတည်�မဲ
သူတကိ
ို ့ ု
သူတရဲ
ို ့ ့
မဆက်ဆဘ
ံ းူ လိယူ
ု ့ ဆ�ကတယ်။
စုေဝး�က�ပီး
၁၇၇၆
�ဗိတသ
ိ �ဘုရင်ရဲလက်
ေအာက်ခေတွ
ံ
့
လွတလ
် ပ်ေရးေ�ကြငာစာတမ်းကိလ
ု ည်း
တရားမ�တတဲ့
ဇူလင
ို လ
်
ဥပေဒသေတွလို ့
၄
ဒါနဲပဲ့
ရက်ေနမှ့ ာ
မဟုတေတာ
်
ေ�ကာင်
း
့
လူသားအားလံးု နဲသက်
ဆင
ုိ �် ပီး
့
ေ�ကးေ�ကာ်ထားပါတယ်။
နတ်ဘရ
ု ားေတွက
ချီးြမ�ငေပးသနားတဲ
့်
့ ဟမ်မရ
ူ ာဘီကဓ
ို ဥပေဒနဲ ့ အတူတပ
ူ ါပဲ။ ဒါေပမယ့် အေမရိကန် နတ်ဘရ
ု ားက စီမံတဲ့
အေရး�ကီးဆံးု ဥပေဒသ
ဟာ
ေဘဘီလန
ံု တ်ဘရ
ု ားေတွရဲ ့ အေရး�ကီးဆံးု နဲေတာ
့
့
နည်းနည်းကွာတယ်။
အေမရိကန်�င
ို င
် ရ
ံ ဲ လွ
် ပ်ေရးေ�ကြငာစာတမ်းမှာ ေ�ကးေ�ကာ်ထားတာက
့ တလ
“ဤအမှနတ
် ရားများသည် က�န်ေတာ်တို တစ်
ဦးချင်းစီတင
ွ ် အထင်အ�ှား�ှိ�ပီး လူသားတိင
ု း် သည် တန်းတူညမ
ီ �
့
် က
� ို
ဖန်ဆင်းြခင်းခံရကာ မည်သက
ူ မ� ဖယ်�ှားေြပာင်းလဲ၍မရေသာ အသက်�ှငခ
် င
ွ ၊့် လွတလ
် ပ်ခင
ွ ၊့် ေပျာ်ရွငမ
ရယူခစ
ံ ားခွင ့် စသည့် လူအခွ
့် ေရးများကို ဖန်ဆင်း�ှငဘ
် ရ
ု ားသခင်က ေပးအပ်ထားသည်” လို ဆိ
ု ါတယ်။
့ ငအ
့ ပ
ဟမ်မရ
ူ ာဘီရဲကိ
ု ဥပေဒလိပ
ု ဲ
့ ဓ
အေမရိကန်�င
ို င
် က
ံ ို
ြမငြ့် မတ်မန
ှ က
် န်တဥ
ဲ့ ပေဒသအတိင
ု း်
လူသားေတွ
တည်ေထာင်တစ
ဲ့ ာတမ်းရဲ ့
လိက
ု န
် ာကျင�့် ကံ�ကရမယ်။
ဒါဆိရ
ု င်
သန်းနဲချီ
့ �ိှတဲ့
သူတ�ိ
ို ့ င
ု င
် သ
ံ ားေတွဟာ တရားမ�တ၊ ေအးချမ်းလံြု ခံု�ပီး ချမ်းသာ�ကယ်ဝတဲ့ လူအသိ
င
ု း် အဝိင
ု း် တစ်ခုကို
့
ေကာင်းမွနစ
် ာွ စုေပါင်းတည်ေဆာက်�င
ို �် ကမှာြဖစ်တယ်။ ဟမ်မရ
ူ ာဘီကဓ
ို ဥပေဒလိပ
ု ဲ အေမရိကန်�င
ို င
် ရ
ံ ဲ ့
လွတလ
် ပ်ေရးေ�ကြငာစာတမ်းကို
အဲဒေခတ်
ီ
ကလူေတွတင်မကဘဲ
တေလးတစားလက်ခံ�ကတယ်။
အခုဆုိ
အေမရိကန်ေကျာင်းသူ/သားေလးေတွဆရ
ုိ င်
�ှစေပါင်
်
း
အခုေခတ်မျိုးဆက်ေတွကပါ
၂၀၀
ေကျာ်ပါ�ပီ။
ဒီလတ
ွ လ
် ပ်ေရးေ�ကြငာစာတမ်းကို
ကူးယူ�ပီး
အလွတရ
် ေအာင်ကျက်မတ
ှ �် ကပါတယ်။
ဒီဥပေဒစာတမ်း
၂
အေမရိကန်�င
ို င
် ရ
ံ ဲ ့
ခုလးံု မှာ
သိသာထင်�ာှ းတဲ့
ကွလ
ဲ ခ
ွဲ ျက်ေတွ�ိတ
ှ ယ်။
လွတလ
် ပ်ေရးေ�ကြငာစာတမ်းေရာ..
�ှစခ
် လ
ု းံု က
ဟမ်မရ
ူ ာဘီကဓ
ို ဥပေဒေရာ၊
လူသားအားလံးု နဲသက်
ဆင
ုိ �် ပီး
့
ထာဝရတည်�မဲတရားမ�တတဲ့ ဥပေဒသေတွ လိဆိ
ု့ ပ
ု ါတယ်။ ဒါေပမယ့် အေမရိကန်ေတွရဲအဆိ
အ
ု ရေတာ့
့
လူသားေတွဟာ တန်းတူညမ
ီ ��က�ပီး၊ ေဘဘီလသ
ံု ားေတွအတွကေတာ
်
ီ �ြခင်း
့ လူသားေတွဟာ တန်းတူညမ
မ�ှိပါဘူး။
သူတကမှ
ို ့ နတ
် ယ်၊
အေမရိကန်ေတွကေတာ့
ဟမ်မရ
ူ ာဘီက
မှားတယ်ေြပာမှာေပါ။့
ဟမ်မရ
ူ ာဘီကလည်း သူမန
ှ ပ
် ါတယ် အေမရိကန်ေတွသာ မှားပါတယ်လို ့ ြပန်ေြပာမှာ အေသအချာပဲ။
တကယ်တမ်းမှာေတာ့
သူတ�ှ
ို ့ စဦ
် းလံးု
တည်ေထာင်သဖ
ူ ခင်�ကီးေတွဟာ
မှားပါတယ်။
ဟမ်မရ
ူ ာဘီ
လူသားအားလံးု နဲသက်
ဆင
ုိ �် ပီး
့
�ှင ့်
အေမရိကန်�င
ို င
် က
ံ ို
ထာဝရတည်�မဲတရားမ�တတဲ့
146
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ဥပေဒသေတွ�ိတ
ှ ဲ့
ကမ�ာမျိုးကို
စိတက
် းူ ယဉ်ခဲ�့ ကတာပါ။
လူသားအားလံးု တန်းတူညမ
ီ ယ်
သိမဟု
ု ့ တ်
အထက်ေအာက် အဆငအ
့် တန်းေတွ �ှိမယ်ေပါ။့ အမှနက
်
အဲဒလ
ီ မ
ို ျိုး လူသားအားလံးု နဲသက်
ဆင
ုိ တ
် ဲ့
့
ဥပေဒသေတွဆတ
ုိ ာ
ေဆပီယန်စေတွ
်
ရဲ ့
အံဩ
့ စရာေကာင်းတဲ့
စိတက
် းူ ဉာဏ်ထမ
ဲ ာှ ပဲ
�ှိတာပါ။
ဒီလမ
ို ျိုးအရာေတွဟာ အချင်းချင်း တီထင
ွ ေြပာ�ကတဲ
်
့ စိတက
် းူ ယဉ်အေ�ကာင်းအရာေတွထမ
ဲ ာှ ပဲ �ှိတယ်။
ဒီဥပေဒသေတွမာှ တကယ့အ
် �ှိတရားရယ်လို ဘာမှ
မ�ှိပါဘူး။
့
လူေတွကို
အထက်တန်းစားလူ
�ှင ့်
စိတက
် းူ ယဉ်အပိင
ု း် အစသက်သက်လို ့
သာမန်လအ
ူ ြဖစ်
ခွြဲ ခားထားတာဟာ
လက်ခရ
ံ တာလွယပ
် ါတယ်။
ဒါေပမယ့်
တန်းတူညမ
ီ �ပါတယ်ဆတ
ုိ ာကလည်း
ဘယ်လအ
ို ဓိပာ� ယ်ဆင်ြခင်မအ
� ရ
လူသားအားလံးု
က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ့
လူသားအားလံးု ဟာ
စိတက
် းူ ယဉ်လုပ်�ကံေြပာဆိမ
ု �
လူသားေတွအားလံးု
တစ်ခပ
ု ါပဲ။
တန်းတူည�ီ ကပါတယ်လို ့
ေြပာ�ိင
ု တ
် ာလဲ။
အမှနတ
် ကယ်တန်းတူည�ီ ကပါတယ်ဆတ
ုိ အ
ဲ့ ရာဟာ
က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ့
စဉ်းစားစိတက
် းူ ဉာဏ်ေဘာင်ကေကျာ်
ို
�ပီး အြပင်မာှ တကယ်ပဲ ဓမ�ဓိ�ာန်အ�ှိတရားအြဖစ် တည်�ိှပါသလား။
လူသားေတွဟာ
ဇီဝေဗဒအရ
တကယ်ပဲ
လွတလ
် ပ်ေရးေ�ကြငာစာတမ်းထဲက
တန်းတူည�ီ ကပါသလား။
အဲဒအ
ီ တွက်
လူသအ
ိ များဆံးု ြဖစ်တစ
ဲ့ ာေ�ကာင်းကို
အေမရိကန်�င
ို င
် ရ
ံ ဲ ့
ဇီဝေဗဒ
စကားလံးု ေတွန ဲ ့
က�န်ေတာ်တို �ကိ
် ေအာင်။
့ ုးစားဘာသာြပန်�ကည့ရ
ဤအမှနတ
် ရားများသည်
က�န်ေတာ်တို ့
ီ �
တန်းတူညမ
လူသားတိင
ု း် သည်
တစ်ဦးချင်းစီတင
ွ ်
အထင်အ�ှား�ှိ�ပီး
ဖန်ဆင်းြခင်းခံရကာ
မည်သက
ူ မ�
ဖယ်�ှားေြပာင်းလဲ၍မရေသာ အခွငအ
့် ေရးများြဖစ်သည့ ် အသက်�ှငခ
် င
ွ ၊့် လွတလ
် ပ် ခွင၊့်
ေပျာ်ရွင်မ�ကို
ရယူခစ
ံ ားခွင ့်
စသည့အ
် ခွငအ
့် ေရးများကို
ဖန်ဆင်း�ှငဘ
် ရ
ု ားသခင်က
ေပးအပ် ထားသည်။
ဇီဝေဗဒ
သိပံပ
� ညာအရ�ကည့မ
် ယ်ဆုိ
လူသားေတွဟာ
ဖန်ဆင်းခံရတာ
မဟုတဘ
် းူ ။
ဆငက
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲလာ�ကတာပါ။ �ပီးေတာ့ တန်းတူညမ
ီ �ဖို ့ ဆငက
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲလာ�ကတာ မဟုတတ
် ာလည်း
ေသချာတယ်။
တန်းတူညမ
ီ �တယ်ဆတ
ုိ ာ
တန်းတူညမ
ီ �တယ်ဆတ
ုိ အ
ဲ့ ေတွးကို
ခရစ်ယာန်အယူဝါဒအရ
ဖန်ဆင်းြခင်းအယူအဆနဲခွ့ ခ
ဲ ာွ မရေအာင်ကို
ခရစ်ယာန်အယူဝါဒကေန
လူသားတိင
ု း် မှာ
ပူးတွ�
ဲ ိှေနတာပါ။
အေမရိကန်ေတွက
ြမငြ့် မတ်တဝ
ဲ့ ိညာဉ်ဆိတ
ု ာ�ှိ�ပီး
ရတာပါ။
ဝိညာဉ်အားလံးု ဟာ
ဘုရားသခင်ေ�ှ �ေမှာက်မာှ တူညပ
ီ ါတယ်။ ဒါေပမယ့လ
် ည်း ခရစ်ယာန်အယူအဆေတွြဖစ်တဲ့ ဖန်ဆင်း�ှင ်
ဘုရားသခင်၊ ဖန်ဆင်းြခင်းပံြု ပင်၊ ဝိညာဉ် စတာေတွကို က�န်ေတာ်တမယံ
ို ့ ဘ
ု းူ ဆိရ
ု င်.. လူသားတိင
ု း် ဟာ
တန်းတူညမ
ီ �ပါတယ်ဆတ
ုိ ာ ဘယ်လအ
ို ဓိပာ� ယ်�ိှပါေတာမ
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲြခင်းဆိတ
ု ာ ကွြဲ ပားမ�အေပါ်
့ လဲ။ ဆငက
အေြခခံတာပါ။ တူညမ
ီ အ
� ေပါ်မှာ မဟုတပ
် ါဘူး။ လူတင
ို း် လူတင
ို း် မှာ တနည်းအားြဖငက
့် ြွဲ ပားတဲ့ မျိုး�ိုဗီဇကုဒ ်
147
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
�ှိတယ်။
ေမွးကတည်းကစ�ပီး
အဲဒါေ�ကာင ့်
ကွြဲ ပားတဲပ
့ တ်ဝန်းကျင်ရဲလ�
့ မး် မိးု မ�ေအာက်မာှ
ကွြဲ ပားြခားနားတဲ့
စွမး် ရည်ေတွတးို တက်လာ�ပီး
အသက်�ှင�် ကတယ်။
အသက်�ှငက
် ျန်ဖိအတွ
ု့
က်
မတူြခားနားတဲအ
့ ခွငအ
့် လမ်းေတွ �ှိလာတယ်။ အဲဒလ
ီ ဆ
ို ေတာ
ုိ
ီ �ဖန်ဆင်းြခင်းခံရသည် ဆိတ
ု ာကို
့ တန်းတူညမ
ကွြဲ ပားြခားနားစွာ ဆငက
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲလာပါသည်လို ဘာသာြပန်
ရမလိြု ဖစ်ေနပါ�ပီ။
့
လူေတွဟာ
ဘယ်တန
ု း် ကမှ
တစ်ခခ
ု ေပးအပ်
ု
မယ့်
ဖန်ဆင်းြခင်းမခံရသလိ.ု .
ဖန်ဆင်း�ှငဆ
် တ
ုိ ာလည်း
ဆငက
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲြခင်းြဖစ်စဉ်သာ
�ှိတာပါ။
�ပီးေတာ့
ဇီဝေဗဒသိပံပ
� ညာအရဆိရ
ု င်
မ�ှိပါဘူး။
လူေတွကို
က�န်ေတာ်တို ့
အဲဒါဟာ
မသိြမင်ရတဲ့
မည်သေသာရည်
ုိ ့
ရွယခ
် ျက်အတွက်
ဆိတ
ု ာမျိုးလည်းမ�ှိဘဲ လူတစ်ဦး�ပီး တစ်ဦးသာ ေမွးဖွားလာ�ကတာပါ။ ဖန်ဆင်း�ှငက
်
ေပးအပ်တယ်
ဆိတ
ု ာကို ေမွးဖွားလာတယ်လို �ိ
့ ု း�ိုးေလးဘာသာြပန်ရင် �ပီးတာပဲ။
ထိအတူ
ု့
ပဲ ဇီဝေဗဒမှာ လူအခွ
့် ေရး ဆိတ
ု ာမ�ှိပါဘူး။ လူအဂ◌င်္
◌ါေတွ၊ စွမး် ရည်ေတွ၊ စ�ိုကလ
် က�ဏာေတွပဲ
့ ငအ
့
�ှိတယ်။ ငှကေတွ
်
ပျံတယ်ဆတ
ုိ ာ ပျံသန်းဖိအခွ
ု ့ ငအ
့် ေရး�ှိလမဟု
ုိ ့ တ ဘ
် းူ သူတမှ
ို ့ ာေတာင်ပံ�ိှလြဖစ်
ို ့ ပါတယ်။
�ပီးေတာလ
ို တ
် င
ွ း် အဂ◌င်္ ◌ါေတွ၊ စွမး် ရည်ေတွ၊ စ�ိုကလ
် က�ဏာေတွကို ဖယ်�ှားေြပာင်းလဲလမရဘူ
ို ့
း
့ ည်း ဒီကယ
ဆိတ
ု ာလည်း
အဲဒအ
ီ ရာေတွ
မဟုတပ
် ါဘူး။
ေတာ်ေတာ်များများမှာ
ဗီဇေြပာင်းလဲြခင်းေတွ
အ�မဲတမ်းြဖစ်ေနတာပါ။ အချိန�် ကာလာတာနဲအမ�
ေပျာက်ဆးုံ သွား�ကတာပဲ။ ငှကက
် လ
ု ားအုတေတွ
်
ဟာ
့
ပျံသန်း�ိင
ု တ
် စ
ဲ့ မ
ွ း် ရည်
ေပျာက်သာွ းတဲ့
ဖယ်�ှားေြပာင်းလဲ၍မရေသာလူအခွ
့် ေရးဆိတ
ု ာကို
့ ငအ
ငှကေတွ
်
ပါ။
ေြပာင်းလဲတတ်ေသာ
ဒါေ�ကာင ့်
စ�ိုကလ
် က�ဏာများလို ့
ဘာသာြပန်ရမှာပါ။
လူေတွမာှ ဆငက
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲလာတဲ့ စ�ိုကလ
် က�ဏာေတွက ဘာေတွလလ
ဲ ေမးတဲ
ို ့
အ
့ ခါ.. အသက်�ှငသ
် န်ြခင်း
လိေြပာတာက
ု့
ေတာ့ ဟုတပ
် ါတယ်။ ဒါေပမယ့် လွတလ
် ပ်ခင
ွ ့် ဆိတ
ု ာ ဘာလဲ။ ဇီဝေဗဒမှာ လွတလ
် ပ်ခင
ွ ့်
ဆိတ
ု ာမ�ှိပါဘူး။
တန်းတူညမ
ီ �ြခင်းေတွ၊
လွတလ
် ပ်ခင
ွ ဆ
့် တ
ုိ ာ
လူသားေတွ
လူအခွ
့် ေရးေတွ၊
့ ငအ
ထွငထ
် ားတဲအ
့ ရာြဖစ်�ပီး
ဇီဝေဗဒ�� ေထာငက
့် ေန�ကည့မ
် ယ်ဆရ
ုိ င်
အာဏာ�ှငေအာက်
်
ကလူေတွကေတာ့
ကနသ
် ့ တ်ကမ
ု ဏ
� ေတွ
ီ
သူတရဲ
ို ့ အ
် းူ ထဲမာှ ပဲ
့ ေတွးစိတက
ဒီမက
ို ေရစီလအဖွ
ူ ့ ဲ�အစည်းကလူေတွဟာ
မလွတလ
် ပ်ဘးူ လိေြပာတာဟာ
ု့
�ှငး် လင်းတဲအ
့ ဓိပာ� ယ်ဖွငဆ
့် ခ
ုိ ျက်တစ်ခန
ု ဲ့
မသတ်မတ
ှ �
် င
ို �် ကေသးဘူး။
ဘာလဲဆတ
ုိ ာကို
မတိင
ု း် တာ�ိင
ု �် ကေသးဘူး။
တကယ့အ
် �ှိအတိင
ု း်
�ှိပါတယ်။
လွတလ
် ပ်�ပီး၊
အဓိပာ� ယ်မ�ှိပါဘူး။
ေပျာ်ရင
� မ
် (� happiness) ဆိတ
ု ာကေရာ။ အခုထေတာ
ိ
့ ဇီဝေဗဒသုေတသနေတွက
လိပ
ု ဲ ..
ဒါဆိရ
ု င်
ေပျာ်ရွငမ
် � ဆိတ
ု ာကို
ဒါမှမဟုတ်
ေပျာ်ရင
� မ
် ဆ
� တ
ုိ ာ
အရသာခံေပျာ်ရင
� မ
် န
� ပတ်
ဲ ့ သက်�ပီး
ဇီဝေဗဒေလ့လာမ�ေတာ်ေတာ်များက သိနားလည်ထားတာေတွေတာ့ �ှိပါတယ်။ အဲဒါကပဲ တိင
ု း် တာရ၊
148
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
သတ်မတ
ှ ရ
် ပိလ
ု ယ
ွ တ
် ာကိးု ။ ဒါေ�ကာင ့် အသက်�ှငခ
် င
ွ ၊့် လွတလ
် ပ်ခင
ွ ့် �ှင ့် ေပျာ်ရင
� မ
် က
� ို ရယူခစ
ံ ားခွင ့်
ဆိတ
ု ာေတွကို အသက်�ှငြ် ခင်း �ှင ့် အရသာခံေပျာ်ရင
� မ
် ရ
� ရန် လုပ်ေဆာင်ြခင်းလို ဘာသာြပန်
ရမှာပါ။
့
ဒီေတာ့
အေမရိကန်�င
ို င
် ရ
ံ ဲ ့ လွတလ
် ပ်ေရးေ�ကြငာစာတမ်းထဲက
ေစာေစာကစာေ�ကာင်းကို
ဇီဝေဗဒ
စကားလံးု ေတွန ဲ ဘာသာြပန်
လက
ို တ
် အ
ဲ့ ခါမှာေတာ.့ .
့
ဤအမှနတ
် ရားများသည် က�န်ေတာ်တို ့ တစ်ဦးချင်းစီတင
ွ ် အထင်အ�ှား�ှိ�ပီး လူသားတိင
ု း် သည် ကွြဲ ပားစွာ
ဆငက
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲလာ�ကကာ ေြပာင်းလဲတတ်ေသာ စ�ိုကလ
် က�ဏာများြဖစ်သည့် အသက်�ှငြ် ခင်း �ှင ့်
အရသာခံေပျာ်ရင
� မ
် ရ
� ရန် လုပ်ေဆာင်ြခင်း စသည်တြဖင
ို ့ ့် ေမွးဖွားလာ�ကသည်။
လူအခွ
် ေရး
့ ငအ
�ှင ့်
တန်းတူအခွငေရးရ�ှ
့်
ိေရး
ဆင်ြခင်ေကာက်ချက်ချပံန
ု ပတ်
ဲ ့ သက်�ပီး
တန်းတူရည်တူ
လ��ေဆာ်
ံ
သေတွ
ူ
ကေတာ့
ခုလမ
ို ျိုး
“ဇီဝေဗဒအားြဖငေတာ
့်
့
လူေတွဟာ
ေဒါသထွက�် ကမှာပဲ။
ေမွးဖွားမလာဘူးဆိတ
ု ာ
ငါတိသိ
ု ့ သားပဲ။
ဒါေပမယ့်
အ�ှစသ
် ာရအားြဖငေတာ
့်
့
ငါတိအားလံ
ု့
းု ဟာ တူည�ီ ကတယ်လို ယံ
ုိ င် တည်�ငိမဝ
် ေြပာတဲ့ လူေဘာင်
အဖွဲ�အစည်းတစ်ခု
့ �ု ကည်�ကတယ်ဆရ
့
ငါတိတည်
ု့
ေဆာက်�င
ို မ
် ာှ ”
ြငင်းစရာမ�ှိပါဘူး။
ြပန်ေြပာဖိများပါတယ်
ု့
။
က�န်ေတာ်ဆလ
ုိ တ
ို ဲ့
လူအဖွ
့ ဲ�အစည်းတစ်ခုကုိ
ဒါေပမယ့်
လို ့
“စိတက
် းူ ယဉ်�ိင
ု င
် ေတာ်
ံ
”
ယံ�ု ကည်�ကတယ်ဆတ
ုိ ာ
အဲဒလ
ီ ယ
ို �ံု ကည်�ကတယ်တအ
ဲ့ ခါ
ဆိတ
ု ာ
တကယ့အ
် �ှိတရားအရ
ပိေကာင်
ု
းမွနတ
် ဲ့
က�န်ေတာ်ဘာမှ
အဲဒါနဲပတ်
့ သက်လို ့
အဲဒါပဲ။
က�န်ေတာ်တို ့
မှနက
် န်လို ့ မဟုတပ
် ါဘူး။
လူအသိ
င
ု း် အဝိင
ု း် တစ်ခု
့
ြဖစ်လာေအာင်
ထိေရာက်စာွ စုေပါင်းလုပ်ေဆာင်�င
ို စ
် မ
ွ း် ကို က�န်ေတာ်တကိ
ို ့ ု ေပးလိပါ။
ု့
စိတက
် းူ ယဉ်�ိင
ု င
် ေတာ်
ံ
ေတွဆတ
ုိ ာ
မေကာင်းတဲလ
့ �ို � ဝှက�် ကံစည်မေတွ
�
မဟုတသ
် လို အသံးု မကျတဲ့ စိတက
် းူ ယဉ်သက်သက်လည်း မဟုတပ
် ါဘူး။
တကယ်ေတာ့ သူတဟာ
ို ့
များြပားလှတလ
ဲ့ သ
ူ ားေတွကို ထိထေရာက်
ိ
ေရာက် စုေပါင်းလုပ်ကင
ို �
် င
ို ေစတဲ
်
့
တစ်ခတ
ု ည်းေသာ နည်းလမ်းပါ။ ဒါေပမယ့် ေခါင်းထဲမာှ မှတထ
် ားရမှာတစ်ခက
ု
ဟမ်မရ
ူ ာဘီကလည်း
ေစာေစာကဆင်ေြခေတွန ဲ ့
ကာကွယ�
် င
ို တ
် ယ်ဆတ
ုိ ာပါ။
သူရဲ့ အထက်
ေအာက်လတ
ူ န်းစား
့
‘လူေတွဟာ
အထက်တန်းစားလူ၊
ခွြဲ ခားတဲ့
သာမန်လ၊ူ
ဥပေဒသကို
က�န်
စသည်ြဖင ့်
ကွြဲ ပားြခားနားြခင်းမ�ှိဘးူ ဆိတ
ု ာ ငါသိသားပဲ။ ဒါေပမယ့် လူေတွ အဲဒလ
ီ ို ကွြဲ ပားြခားနား�ကတယ်လို ့
ငါတိယံ
ု ့ �ု ကည်တယ်ဆရ
ုိ င် တည်�ငိမ်ဝေြပာတဲ့ လူအဖွ
ု တ
် ယ်။’
့ ဲ�အစည်းတစ်ခု ငါတို ဖန်
့ တးီ �ိင
စစ်မှန ်ေသာ ယံ�ု ကည်သမ
ူ ျား
ေစာေစာက စာပိဒ
ု ေတွ
်
ဖတ်�ပီးေတာ့ ကိယ
ု ခ
့် ံုမာှ ထိင
ု ရ
် င်းနဲ ့ စိတမ
် သက်မသာြဖစ်ေန�ကတဲ့ စာဖတ်သေတွ
ူ
ေတာ်ေတာ်များများ�ှိ�င
ို ပ
် ါတယ်။
သင်ေပးထားတာကိးု ။
ဒီေခတ်ပညာေရးက
ဟမ်မရ
ူ ာဘီရဲ ့ ကိဓ
ု ဥပေဒကို
က�န်ေတာ်တကိ
ို ့ ု
စိတက
် းူ ယဉ်သက်သက်လို ့
အဲဒလ
ီ ခ
ို စ
ံ ားရေအာင်
လက်ခလ
ံ က
ို ရ
် တာ
149
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
လွယပ
် ါတယ်။
ဒါေပမယ့်
လူအခွငအ
့် ေရးဆိတ
ု ာဟာလည်း
က�န်ေတာ်တမ�ကားချင်
ို ့
ဘးူ ။
တကယ်လို ့
စိတက
် းူ ယဉ်ထဲမာှ ပဲ�ိှတအ
ဲ့ ရာ
ြဖစ်တယ်ဆရ
ုိ င်
လူေတွရဲစိ့ တက
် းူ ယဉ်မ�ပါဆိတ
ု ာေတာ့
လူအခွ
့် ေရးဆိတ
ု ာ
့ ငအ
ဒါဟာ
က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ့
လူအသိ
င
ု း် အဝိင
ု း် �ကီးတစ်ခုလးံု
့
�ပိုလဲသာွ း�ိင
ု တ
် အ
ဲ့ ��ရာယ် မဟုတဘ
် းူ လား။ ေဗာ်လတဲ က ဘုရားသခင်နပတ်
ဲ ့ သက်�ပီး ေြပာဖူးတယ်ေလ။
‘ဘုရားသခင်ဆတ
ုိ ာ မ�ှိဘးူ ကွ။ ဒါေပမယ့် ငါအ
ို
် င်.. ညကျ သူ
့ ေစခံကေတာ
့ အဲဒါသွားမေြပာနဲ။့ မဟုတရ
ငါကိ
ု တ်ရင်သတ်မာှ ’
့ သ
ပတ်သက်�ပီး
တဲ။့
ေဗာ်လတဲ
လူအခွ
့် ေရးဆိတ
ု ာလည်း
့ ငအ
ဟမ်မရ
ူ ာဘီလည်း
ေြပာသလို
သူရဲ့ ့ အထက်ေအာက်လအဆင
ူ့
အ
့် တန်းခွြဲ ခားြခင်းနဲ ့
ေြပာ�ိင
ု သ
် လိ၊ု
အတူတပ
ူ ါပဲ။
ဟိမ
ု ို
ေသာမတ်မ်
ေဆပီယန်စေတွ
်
မာှ
ဂျက်ဖာဆင်
ေြပာတဲ့
သဘာဝလူအခွ
့် ေရးဆိတ
ု ာ
့ ငအ
မ�ှိသလိပ
ု ဲ ချင်ပန်ဇီ၊ ဟိင
ု အ
် းီ နားေကာင်၊ ပငက
့် ူ စတဲတ
့ ရ
ိ စ�ာန်ေတွမာှ လည်း သဘာဝအခွငအ
့် ေရးဆိတ
ု ာ
မ�ှိပါဘူး။ ဒါေပမယ့် ဒါေတွကို က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ့ လက်ေအာက်ခံ တိရ စ�ာန်ေတွကို သွားမေြပာြပပါနဲ..့
ရင်သတ်မာှ ။
မဟုတရ
် င် ညကျ က�န်ေတာ်တကိ
ို ့ ု သူတို သတ်
့
ို ျိုး ေ�ကာက်ရွံ � စိးု ရိမမ
် ေတွ
�
ဟာ သဘာဝေတာက
ု း် ြဖစ်တည်ေနတဲအ
့ ရာေတွဟာ
ခုလမ
့ ျပါတယ်။ သဘာဝအတိင
သူဟာသူ
တည်�မဲ�ကတာကိးု ။ ကမ�ာဆ
ွဲ ားကို လူေတွက မယံ�ု ကေတာဘ
ု င်ေတာင်မှ မနက်ြဖန်ကစ�ပီး
့ အ
့ းူ ဆိရ
့
ကမ�ာဆ
ွဲ ား အလုပ်လပ
ု ်တာရပ်သာွ းမှာ မဟုတပ
် ါဘူး။ သိေပမယ့
ု့
် စိတက
် းူ ယဉ်လူအဖွ
့ အ
့ ဲ�အစည်းတစ်ခုဟာ
�ပိုပျက်သာွ း�ိင
ု တ
် အ
ဲ့ ��ရာယ်
အ�မဲ�ိှပါတယ်။
စိတက
် းူ ယဉ်အေ�ကာင်းအရာေပါ်မှာ
အေ�ကာင်းအရာေတွဆတ
ုိ ာ
ဘာေ�ကာငလ
့် ဆ
ဲ တ
ုိ ာ
အေြခြပု�ပီး
လူေတွက
သူတကိ
ို ့ ု
တည်�ိှ�ကတာကိးု ။
စိတက
် းူ ယဉ်အေ�ကာင်းတရားေတွ
မနားတမ်းအားသွနခ
် န
ွ စ
် က
ို ်
လုပ်ရတာပဲ။
အတင်းအကျပ်ခင
ို း် ေစတာေတွေတာင်
ပါ
စိတက
် းူ ယဉ်
အ�မဲတည်တခ
ံ့ င
ို �် မဲေနဖို ့
စစ်တပ်ေတွ၊
ချက်ချင်း
ထိနး် သိမး် ကာကွယဖ
် ိအတွ
ု့
က်
တချို �ေသာလုပ်ရပ်ေတွဆရ
ုိ င်
ပါတယ်။
လူေတွရဲ ့
မယံ�ု ကည်�ကေတာဘ
ု ာနဲ ့
့ းူ ဆိတ
ေပျာက်ကယ
ွ သ
် ာွ းတာပဲ။ ဒါေ�ကာင ့် စိတက
် းူ ယဉ်လူအဖွ
့ ဲ�အစည်းတစ်ခုကို
သူအေြခခံထားတဲ့
အဲဒါဟာ
မလုပ်မြဖစ်
အ�ကမ်းဖက်တာ၊
ရဲအဖွဲ�ေတွ၊
တရား�ံုးေတွ၊
အကျဉ်းေထာင်ေတွဟာ �ိင
ု င
် သ
ံ ားေတွကို စိတက
် းူ ယဉ် လူအဖွ
ဲ့
ြပုမူေနထိင
ု ေအာင်
်
့ ဲ�အစည်းတစ်ခုနအညီ
ဖိအားေပး�ပီး
မနားတမ်း
အလုပ်လပ
ု ်�ကတာပါ။
သူအိ
် းီ ချင်းတစ်ေယာက်ကို မျက်စိကန်းေစခဲတ
ုိ င်
့ ယ်ဆရ
့ မန
ဆိတ
ု ဲ့
ဥပေဒသက်ေရာက်မ�
� ိှေစဖိအတွ
ု့
က်
အေမရိကန်ြပည်သအ
ူ များစုက
ေ�ှးေခတ်
‘မျက်လးုံ တစ်လးံု အတွက် မျက်လးံု တစ်လးံု ’
အ�ကမ်းဖက်ရတာမျိုး
သူတရဲ
ို ့ အာဖရိ
ကန်
့
ေဘဘီလသ
ံု ားတစ်ေယာက်က
လိအ
ု ပ်ခဲမ
့ ာှ ပါ။
က�န်ေတွဟာလည်း
၁၈၆၀
ခု�စ
ှ မ
် ာှ
လူသားေတွြဖစ်�ကတဲ့
အတွကေ�ကာင
်
့် လွတလ
် ပ်ခွငဆ
့် တ
ုိ ဲ့ လူအခွ
့် ေရးကို ခံစားခွငရ
့် �ှိရမယ်လို ့ ဆံးု ြဖတ်ခ�ဲ့ ကတယ်။ ဒါေပမယ့်
့ ငအ
ေသွးေချာင်းစီးြပည်တင
ွ း် စစ်တစ်ခုြဖစ်�ပီးမှသာ ေတာင်ပိင
ု း် ြပည်နယ်ေတွက အဲဒါကို လိက
ု ေလျာခဲ
်
တ
့ ာပါ။
150
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
သိေသာ်
ု့
လည်း စိတက
် းူ ယဉ်လူအဖွ
�
သက်သက်နသာ
ဲ့
ထိနး် သိမး် ရတာ
့ ဲ�အစည်းတစ်ခုကို အ�ကမ်းဖက်မေတွ
မဟုတပ
် ါဘူး။
အဲဒစ
ီ ိတက
် းူ ယဉ်လူအဖွ
့ ဲ�အစည်းကို
�ှစ�
် စ
ှ ်ကာကာယံ�ု ကည်သေတွ
ူ
လည်း
လိပ
ု ါတယ်။
မင်းသားတယ်လယ
ီ န
ွ ် ့ ဟာ ြပင်သစ်ဘရ
ု င် လူဝီ ၁၄ ရဲလက်
ေအာက်မာှ သာကူး�ိင
ု င
် ေရးသမားဘဝကိ
ံ
ု
့
စတင်ခတ
ဲ့ ယ်။ ေနာက်ပိင
ု း် နပိလ
ု ယ
ီ န် အုပ်ချုပ်တေခတ်
ဲ့
က ေတာ်လန
ှ ေရးတပ်
်
ထမ
ဲ ာှ လည်း ပါဝင်ခဲတ
့ ာပဲ။
ေနာက်ဆးုံ ြပင်သစ်ဘရ
ု င်ေတွ နန်းတက်လာြပန်ေတာလ
ုိ ့
ေအာက်ကို ခိုဝင်သစ�ာခံခြဲ့ ပန်တယ်။
့ ည်း သူတလက်
အစိးု ရထဲ
ဆယ်စ�
ု စ
ှ မ
် ျားစွာ
ပါဝင်ပတ်သက်ခတ
ဲ့ ဲ ့
သူအ
့ ေတွ�အ�ကံုကို
အ�ှစခ
် ျုပ်ေြပာေတာ့
“
လှစ
ံ ပ
ွ ်ေတွ(စစ်တပ်က)ို သံးု �ပီး လုပ်�င
ို တ
် ာေတွအများ�ကီး�ှိတယ်။ ဒါေပမယ့် အဲဒလ
ီ စ
ှံ ပ
ွ ်ေတွအေပါ်ထိင
ု ရ
် တာ
(စစ်တပ်ကို
အမိနေပးရတာ)ေတာ
့်
့
ေတာ်ေတာ်
စိတမ
် ချမ်းသာစရာ
ေကာင်းတာပဲ”တဲ။့
လူေတွရဲ ့
စုေပါင်းလုပ်ေဆာင်မ� မှနသ
် မ�ထဲမာှ စုစည်းလုပ်ေဆာင်ဖို ့ အခက်ဆးုံ က အ�ကမ်းဖက်ဖိေဆာ်
ု့
ဩရတာပဲ။
လူအဖွဲ�အစည်းတစ်ခုကို စစ်တပ်အင်အားနဲထိ
ုိ ာနဲတင်
ေမးခွနး် ထုတစ
် ရာေတွ �ှိလာပါ�ပီ။
့ နး် သိမး် ရတယ်ဆတ
့
အဲဒစ
ီ စ်တပ်ကေရာ
ို
အတင်းအကျပ်
ဘယ်သက
ူ
ဖိအားေပ�ပီး
ထိနး် သိမး် အုပ်ချုပ်ေနတာလဲ။
ဖွဲ�စည်းလိရတာ
ု့
စစ်တပ်တစ်တပ်ဆတ
ုိ ာ
မဟုတပ
် ါဘူး။
အနည်းဆံးု ေတာ့
လူေတွကို
တပ်မး� ကြဖစ်ေစ၊
ဲ့ ရာ တစ်ခခ
ု ေတာ
ု
ို င
် ေတာ်
ံ
၊
တပ်သားကြဖစ်ေစ ယံ�ု ကည်တအ
့ �ှိရပါတယ်။ ဘုရားသခင်၊ သိက�ာ၊ အမိ�င
ေယာက်ျားမာန၊ ေငွေ�ကး စသည်ြဖင.့် . တစ်ခခ
ု ေပါ
ု ။့
လူမပ
� ိရမစ်ရဲ ့
ထိပ်ဆးုံ မှာ�ှိ�ကတဲလ
့ ေတွ
ူ
နပတ်
ဲ ့ သက်�ပီး
�ှိပါေသးတယ်။
ပိစ
ု ိတဝ
် င်စားစရာေကာင်းတဲ့
သူတလည်
ို ့
းမယံ�ု ကည်တဲ့
လူေတွလက်ခလ
ံ က
ို န
် ာလာေအာင်
အသိင
ု း် ဝိင
ု း် ကလူေတွဟာ
ေမးခွနး် တစ်ခု
စိတက
် းူ ယဉ်လူအဖွ
့ ဲ�အစည်းတစ်ခုကို
ဘာေ�ကာငလ
့် ပ
ု ်ချင်�ကတာလဲ
ဘာကိမ
ု စ
ှ တ
ိ မ
် ဝင်စားေပမယ့်
ဆိတ
ု ာပါ။
အထက်တန်းစား
အလိေလာဘ�ကီ
ု
းတာသက်သက်ေ�ကာင ့်
အဲဒလ
ီ မ
ို ျိုးလုပ်�ကတာလို ့ ဆင်ေြခေပးေလ့�ိှ�ကပါတယ်။ ဒါေပမယ့် ဘာကိမ
ု ှ မယံ�ု ကည်၊ အေလးမထားတဲ့
ဆင်းနစ်ဂ(် cynic)
တစ်ေယာက်က
ေလာဘ�ကီးတယ်ဆတ
ုိ ာေတာ့
သိပ်မြဖစ်�င
ို ပ
် ါဘူး။
ဟိမ
ု ို
ေဆပီယန်စတ
် စ်ေယာက် အသက်�ှငဖ
် ို ့ ဇီဝဆိင
ု ရ
် ာ ပမာဏလိအ
ု ပ်ချက်ေတွ သိပ်အများ�ကီးမ�ှိပါဘူး။ အဲဒ ီ
အသက်�ှငဖ
် ိလိ
ု့ အ
ု ပ်ချက်ေတွ ြပည့သ
် ာွ း�ပီဆတ
ုိ ာနဲ ့ ပိလ
ု ာတဲပ
့ ိက
ု ဆ
် ေတွ
ံ
ကို ပိရမစ်ေတွေဆာက်ဖိ၊ု ့ ကမ�ာပတ်
အပန်းေြဖခရီးသွားဖိ၊ု ့
ေရွ းေကာက်ပဲွ
အ�ကမ်းဖက်အဖွဲ�အစည်းေတွကို
မဲဆယ
ွ တ
် ာေတွေထာက်ပံဖ
့ ိ၊ု ့
ေထာက်ပံဖ
ု ့ တ်
့ ို ့ သိမဟု
ကိယ
ု သ
် ေဘာအကျဆံးု
စေတာ�
် ာေဈးကွကထ
် ဲ
့ ှယယ
ံှ က
ို �် ပီး
ြမ�ပ်�လ
ေနာက်ထပ်ေငွေတွ တိးု ပွားလာဖို စတဲ
လ
့ ပ
ု ်ရပ်ေတွအားလံးု ဟာ ဆင်းနစ်ဂ(် cynic ) တစ်ေယာက်အတွကေတာ
်
့
့
လံးု ဝအဓိပာ� ယ်မ�ှိတအ
ဲ့ ရာေတွပါ။ ဆင်းနစ်ဂ်(cynic ) ဂိဏ
ု း် ကိေထာင်
ု
ခတ
ဲ့ ဲ့ ဂရိ ဖီေလာ်ဆဖ
ုိ ာ ဒိင
ု အ
် ုဂ
ိ ျီးနီးစ်ဟာ
ု း် တစ်ခုထမ
ဲ ာှ ပဲ
စည်ပိင
လာခဲတ
့ ယ်။
ေနထိင
ု ခ
် တ
ဲ့ ာပါ။
ဒိင
ု အ
် ုဂ
ိ ျီးနီးစ်
ဆင်းနစ်ဂ(် cynic)
တစ်ခါက
မဟာအဲလက်ဇ��ားဘုရင်ဟာ
ေနပူစာလ�ေနတာ
ံ
ေတွ�ေတာ့
တစ်ေယာက်ြဖစ်တဲ့
သူကိ
့ ု
ဒိင
ု အ
် ုဂ
ိ ျီးနီးစ်
ဆီကို
ဘာများလုပ်ေပးရမလဲလို ့ ေမးတယ်။
ဒိင
ု အ
် ုဂ
ိ ျီးနီးစ်က
အလွနတ
် န်ခးို ဩဇာ�ကီးမားတဲ့
151
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
မဟာအဲလက်ဇ��ားဘုရင်ကို ြပန်ေြဖတယ်။ “ေကာင်းပါ�ပီ။ ခင်ဗျား ကျုပ်ကို လုပ်ေပး�ိင
ု တ
် ာတစ်ခ�
ု ိှပါတယ်။
ေကျးဇူးြပု�ပီး ေဘးကို နည်းနည်းေရွ �ေပးပါ။ ခင်ဗျား ေနေရာင်ကို ကွယထ
် ားလိပါ”
ု ့ တဲ။့
ဒါေ�ကာငပ
့် ဲ
အင်ပါယာထူေထာင်သေတွ
ူ
ဟာ
ဆင်းနစ်ဂ(် cynic)ေတွ
မဟုတ�် ကတာပါ။
စိတက
် းူ ယဉ်လူအဖွ
ု ာဟာ ြပည်သလ
ူ ထ
ူ အ
ု များစု.. အထူးသြဖင ့် အထက်တန်းစားလူများများ�ှင ့်
့ ဲ�အစည်း ဆိတ
လံြု ခံုေရးအရာ�ှိေတွက တကယ်ယ�ံု ကည်မှ အဲဒလ
ီ အဖွ
ူ ့ ဲ�အစည်းကို သူတို ့ ထိနး် သိမး် �ကတာပါ။ ဘိေ�ှာေတွ
၊
့
ခရစ်ယာန်ဘန
ု း် �ကီးေတွ အများစုက ခရစ်ေတာ်ကို မယံ�ု ကည်�ကဘူးဆိရ
ု င် ခရစ်ယာန်ဝါဒ �ှစ်ေပါင်း ၂၀၀၀
ေကျာ်
ခံမာှ မဟုတပ
် ါဘူး။
မယံ�ု ကည်�ကဘူးဆိရ
ု င်
သမ�တအများစု�င
ှ ့်
အေမရိကန်
ရင်း�ှးီ ြမုပ်�သ
ံှ အ
ူ များစု�င
ှ ့်
လ�တေတာ်
်
အမတ်အများစုက
ဒီမက
ို ေရစီ
�ှစေပါင်
်
း
ဘဏ်လပ
ု ်ငန်း�ှငေတွ
်
က
လူအခွ
့် ေရးကို
့ ငအ
၂၅၀
ေကျာ်ခမ
ံ ာှ မဟုတပ
် ါဘူး။
အရင်း�ှငစ
် နစ်ကို
မယံ�ု ကည်�ကဘူးဆိရ
ု င်
ဒီေနေခတ်
ေမာ်ဒန်စးီ ပွားေရးစနစ်�ကီးတစ်ခလ
ု းံု တစ်ရက်ေတာင်ခမ
ံ ာှ မဟုတပ
် ါဘူး။
့
အကျဉ်း ေထာင် နံရံများ
စိတက
် းူ ယဉ်လူအဖွ
ို ေရစီ သိမဟု
ု ့ တ် အရင်း�ှငစ
် နစ် စတာေတွကို
့ ဲ�အစည်းေတွြဖစ်တဲ့ ခရစ်ယာန်ဝါဒ၊ ဒီမက
လူေတွယ�ုံ ကည်လာေအာင် ဘယ်လလ
ို ပ
ု ်ရသလဲ။ ပထမဆံးု အေနနဲ ဒီ
ို င
် ေတာ်
ံ
ကို စိတက
် းူ ယဉ်ထားတာပါလို ့
့ �င
ခင်ဗျား
လံးု ဝမေြပာရဘူး။
နတ်ဘရ
ု ားေတွက
လူအသိ
င
ု း် အဝိင
ု း် တစ်ခလ
ု းံု ကို
့
ဖန်ဆင်းထားတဲ၊့
တကယ့အ
် �ှိတရားေတွလို ့
အ�မဲတမ်း
သိမဟု
ု ့ တ်
ထိနး် သိမး် ေပးေနတဲ့
ဒီစနစ်�ကီးဟာ
သဘာဝဥပေဒသေတွေ�ကာင ့်
အခိင
ု အ
် မာေြပာရမယ်။
လူသားေတွဟာ
�ှိေနတဲ့
တစ်ဦးနဲတစ်
့ ဦး
မတူည�ီ ကဘူး။ အဲဒါ ဟမ်မရ
ူ ာဘီက ေြပာလိမဟု
ု ့ တဘ
် းူ ။ နတ်ဘရ
ု ား အင်ေလ �ှင ့် မာဒု က အဲဒလ
ီ ို
သတ်မတ
ှ ထ
် ားလို ့ ြဖစ်တယ်။
ေြပာလိမဟု
ု ့ တဘ
် းူ ။
ဒါေပမယ်
လွတလ
် ပ်တေဈးကွ
ဲ့
ကစ
် နစ်ဟာ
လူသားအားလံးု ဟာ
ဘုရားသခင်က
အေကာင်းဆံးု
တန်းတူည�ီ ကတယ်။
လူသားေတွကို
အဲဒလ
ီ ို
စီးပွားေရးစနစ်ြဖစ်တယ်။
ေသာမတ်စ်
ဂျက်ဖာဆင်က
ဖန်ဆင်းထားလိြဖစ်
ု ့ တယ်။
အဒမ်
စမစ်
က
အဲဒလ
ီ ို
ေြပာလိမဟု
ု ့ တဘ
် းူ ။ ဒါေပမယ့် အဲဒါက ြငင်းလိမရတဲ
ု့
့ သဘာဝဥပေဒသ ြဖစ်လပဲ
ို ့ ြဖစ်တယ်။
ီ ရာေတွနပတ်
ဲ ့ သက်�ပီး လူေတွကို အသိပညာေပးလုပ်ငန်း ေကာင်းေကာင်းလုပ်ရတယ်။
�ပီးေတာလ
့ ည်း အဲဒအ
လူေတွေမွးလာကတည်းကစ�ပီး
အရာရာတိင
ု း် မှာပါဝင်ပတ်သက်ေနတဲ့
ဒီစိတက
် းူ ယဉ်လူအဖွ
့ ဲ�အစည်း
ရဲဥပ
ို ့ ု သတိေပးရတယ်။ ဒီဥပေဒသေတွဟာ အိပ်ယာဝင်ပံြု ပင်ေတွ၊
့ ေဒသေတွကို အ�မဲမြပတ် သူတကိ
ဇာတ်လမ်းေတွ၊ ပန်းချီကားေတွ၊ သီချင်းေတွ၊ ကျငဝ
့် တ်ထးံု တမ်းေတွ၊ �ိင
ု င
် ေရးဝါဒြဖန
ံ
ခ
် ့ ျိေရးေတွ၊ ဗိသက
ု ာ၊
ဟင်းချက်နည်း
�ှင ့်
အဝတ်အစားဖက်�ှင ်
ေတွထအ
ဲ ထိ
ေရာဝင်တည်�ိှေနတာပါ။
ဥပမာအားြဖင ့်
ဒီေနေခတ်
ကလူေတွဟာ တန်းတူညမ
ီ �မ�ကို ယံ�ု ကည်�ကပါတယ်။ ဒါေ�ကာင ့် ချမ်းသာတဲ့ သားသမီးေတွလည်း
့
152
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ဂျင်းေဘာင်းဘီေတွဝတ်တာ
ဖက်�ှငက
် ျတယ်
ေြပာလိရတယ်
ု့
။
တကယ်ေတာ့
အလုပ်သမားလူတန်းစားရဲ ့
ဝတ်စံပ
ု ါ။
အလယ်ေခတ်တန
ု း် ကဆိရ
ု င်
လူေတွယ�ုံ ကည်ခ�ဲ့ ကတယ်။
ဒါေ�ကာင ့်
ေဆွ�ကီးမျိုး�ကီး
ဂျင်းေဘာင်းဘီဆတ
ုိ ာ
လူတန်းစားကွြဲ ပားမ�ဆတ
ုိ ာကို
လူငယ်တစ်ေယာက်ဟာ
ဘယ်ေတာမ
့ ှ
လယ်သမားသင်တင
ို း် အကျ◌ၚ်္ီကို မဝတ်ခဲပ
ီ ချိနတ
် န
ု း် က ‘ဆာ’ သိမဟု
ု ့ တ် ‘မဒမ်’ လိအ
ု ့ ေခါ် ခံရဖိဟာ
ု့
့ ါဘူး။ အဲဒအ
ေဆွ�ကီးမျိုး�ကီးေတွရဲ ့ သီးသနအ
် ့ ခွငထ
့် းူ ပါ။ �ပီးေတာလ
ရင်းသာ ရလာတာပါ။
့ ည်း အဲဒါကို ေသွးနဲေပးဆပ်
့
ဒီေနေခတ်
မာှ ယဉ်ေကျးတဲစ
့ ာေပးစာယူ လုပ်�ကသူတင
ို း် ဟာ တစ်ဖက်သားဘယ်လလ
ို ပ
ူ ဲ ြဖစ်ေနပါေစ ‘Dear
့
Sir or Madam’ လို အစြပု�ကပါတယ်
။
့
လူမေရးသိ
�
ပံ� �ှင ့် လူမဘ
� ာသာရပ်ေတွရဲ �ကိ
ု ထ
် တ
ု မ
် ေတာ်
�
ေတာ်များများဟာ ဘဝဆိတ
ု ဲ့
့ ုးစားအားစိက
ေရာင်စခ
ံု ျည်ထးို ထည်အတွငး် မှာ စိတက
် းူ ယဉ်လူအဖွ
ို ျားရက်လပ
ု ် တည်�ိေနသလဲ
ှ
့ ဲ�အစည်းဟာ ဘယ်လမ
ဆိတ
ု ာကို �ှငး် ြပဖို ့ အချိနေပး�ကတာပါ။
်
က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ့ နားလည်�င
ို မ
် အ
� ကနအ
် ့ သတ်ေတွ�ိေနတာ
ှ
ေ�ကာင ့်
အဲဒ ီ
အေပါ်ယံမျက်�ာှ ြပင်ပိင
ု း် ကိပ
ု ဲ
က�န်ေတာ်တို ့ သိနားလည်�င
ို ပ
် ါတယ်။
ဒီစိတက
် းူ ယဉ်လူအဖွ
့ ဲ�အစည်းေတွဟာ
လူေတွရဲဘဝကိ
စ
ု ီမေနတဲ
ံ
့
့
လူသားေတွရဲစိ့ တက
် းူ ယဉ်ထဲမာှ သာ
�ှိတယ်ဆတ
ုိ ာကို
လူသားေတွမရိပ်မေအာင်
ိ
တားဆီးထားတဲ့ အဓိကအချက် ၃ ချက် �ှိပါတယ်။
(က)
စိတက
် းူ ယဉ်လူအဖွ
့ ဲ�အစည်းေတွဟာ
တကယ့�
် ုပ်ဝတ�ုကမ�ာ�ကားထဲမာှ
ြမုပ်ဝင်တည်�ိှေနပါတယ်။ အဲဒအ
ီ ဖွဲ�အစည်းေတွဟာ က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ စိ့ တက
် းူ ထဲမာှ သာ �ှိေပမယ့် သူတေတွ
ို ့ ကို
က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ပတ်
့ ဝန်းကျင်က
�ုပ်ဝတ�ုအ�ှိတရားေတွ�ကားမှာ
ထည့သ
် င
ွ း် ရက်လပ
ု ်ထား�ကတာများဟာ
အေသနစ်ဝင်�ပီး ေြပာင်းလဲလမရ
ို ့ ေတာတ
အေနာက်တင
ို း် သား ေတာ်ေတာ်များများက
့ ဲ့ အထိပါပဲ။ ဒီေနေခတ်
့
တစ်ဦးချင်းဝါဒ
(individualism)
တစ်ဦးတစ်ေယာက်ချင်းစီ
ကို
တည်�ိ�ှ က�ပီး
ယံ�ု ကည်�ကတယ်။
လူသားတိင
ု း် ဟာ
လူတစ်ေယာက်ရဲတန်
့ ဖိးု ဟာ
သူကိ
့ ု
ကိယ
ု ဟ
့် ာနဲကိ
ု ်
့ ယ
တြခားလူေတွက
ဘယ်လြို မင်သလဲဆတ
ုိ အ
ဲ့ ေပါ် မမူတည်ဘးူ လို ယံ
ဦးချင်းစီမာှ ဘဝထဲကို
့ �ု ကည်�ကပါတယ်။ က�န်ေတာ်တို တစ်
့
တန်ဖိးု ေတွ၊ အဓိပါ� ယ်ေတွယေဆာင်
ူ
လာတဲ့ ထူးြခားတဲအ
့ လင်းတန်းေတွ ကိယ
ု စ
် အ
ီ တွငး် မှာ �ှိ�ကတယ်။
ဒီေနေခတ်
့
အေနာက်တင
ုိ း် စာသင်ေကျာင်းေတာ်ေတာ်များများမှာ
သူတသားသမီ
ို ့
းေတွကို
သူတအတန်
ို ့
းေဖာ်ေတွက ေလှာင်ေြပာင်တယ်ဆရ
ုိ င် အဲဒါကို လျစ်လျူ�� လက
ို ဖ
် ို ့ မိဘေတွ၊ ဆရာေတွက
ေြပာ�ကတယ်။ ကိယ
ု တ
့် န်ဖိးု အစစ်အမှနက
် ို ကိယ
ု က
့် ယ
ို က
် ယ
ို ပ
် ဲ သတ
ိ ယ်။ သူများေတွ မသိဘးူ .. လိေပါ
ု ့ ။့
ဒီေနေခတ်
့
ဗိသက
ု ာလက်ရာေတွမာှ ဆိရ
ု င်
အဲဒ ီ
တစ်ဦးချင်းဝါဒစိတက
် းူ ယဉ်မ�ဟာ
စိတက
် းူ ထဲကေနထွကလ
် ာ�ပီး လက်ေတွ� ြပင်ပက အုတေတွ
်
၊ အဂ◌င်္ေတေတွန ဲ ့ ြဖစ်တည်လာေနပါတယ်။
ဒီေနေခတ်
အမ
ိ ပ
် ံစ
ု ေကာင်
ံ
းေတွဆတ
ုိ ာဟာ
့
အခန်းငယ်ေလးေတွများစွာနဲ ့
ဖွဲ�စည်းထားတဲအ
့ တွကေ�ကာင
်
့်
ကေလးတစ်ဦးချင်းစီဟာ ကိယ
ု ပ
် ိင
ု သ
် းီ သနေနရာ
့်
ပိင
ု ဆ
် င
ုိ ရ
် တယ်။ သူများြမင်ကင
ွ း် ထဲမာှ လည်း မေနရဘဲ
153
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
လွတလ
် ပ်မအ
� ြပည့အ
် ဝ ခံစားရပါတယ်။ ဒီကယ
ို ပ
် ိင
ု အ
် ခန်းေတွ အားလံးု နီးပါးမှာ တံခါးပါတယ်။ အဲဒလ
ီ ို
အိမေထာင်
်
စု
ေတာ်ေတာ်များများမှာပဲ
တတ်�ကတယ်။
ကေလးေတွအေနနဲ ့ သူတိ
ု့
းတံခါးကို
့ အခန်
သူတမိ
ို ့ ဘေတွေတာင်
တံခါးမေခါက်ဘ၊ဲ
ခွငမ
့် ေတာင်းဘဲ
ေစထ
့ ား၊
ပိတထ
် ား
အထဲဝင်လမရပါဘူ
ို ့
း။
အခန်းကိလ
ု ည်း ကေလး�ကိုက်သလိသ
ု ာ ြပင်ဆင်ပါတယ်။ နံရံေပါ်မှာ ေရာခ
ု တာေတွ�ိမ
ှ ယ်။
့ ်စတား ပိစ
�ကမ်းြပင်ေပါ်မှာ ညစ်ေပေနတဲ့ ေြခအိတေတွ
်
�ိမ
ှ ယ်။ အဲဒလ
ီ ေနရာမျိ
ို
ုးမှာ �ကီးြပင်းလာသူတစ်ေယာက် အေနနဲ ့
သူကိ
ု ူ သီးသနလ
့် တ
ူ စ်ေယာက်အြဖစ် မြမင်ဘမ
ဲ ေန�ိင
ု ပ
် ါဘူး။ သူတန်
ု တ
် င
ွ း် ကေနသာလာ�ပီး
့ သ
့ ဖိးု ဟာ သူကိ
့ ယ
အြပင်က မလာပါဘူး။
အလယ်ေခတ်
အထက်တန်းအသိင
ု း် အဝိင
ု း်
မယံ�ု ကည်�ကပါဘူး။
ေဆွ�ကီးမျိုး�ကီးေတွကေတာ့
လူတစ်ေယာက်ရဲတန်
့ ဖိးု ကို
ဘယ်အဆငအ
့် တန်းမှာ�ှိသလဲ ဆိတ
ု ာနဲ ့ ဆံးု ြဖတ်ပါတယ်။
ဆိးု ဆိးု ဝါးဝါးသိက�ာကျတာပါ။
ေဆွ�ကီးမျိုး�ကီးေတွက
ကိယ
ု န
့် ာမည်၊
သူတသားသမီ
ို ့
းေတွကို
လူတန်
့ ဖိးု ကို
အလယ်ေခတ်က
အလယ်ေခတ်ရဲတက
ို ေတွ
်
မာှ
တစ်ဦးချင်းဝါဒ
လူအသိ
င
ု း် အဝိင
ု း် ထဲမာှ
့
ကို
အဲဒလ
ီ ူ
သူများေလှာင်ရယ်တာ ခံရတယ်ဆတ
ုိ ာဟာ
ကိယ
ု သ
့် က
ိ �ာကို
ဘယ်လန
ို ည်းနဲပဲ့ ြဖစ်ြဖစ်ကာကွယဖ
် ို ့
သင်ခ�ဲ့ ကတယ်။
ဒီေနေခတ်
့
သတ်မတ
ှ တ
် ဒ
ဲ့ စ
ီ နစ်ဟာ
သွားထင်ဟပ်ခပ
ဲ့ ါတယ်။
တစ်ဦးချင်းဝါဒလိပ
ု ဲ ..
လူေတွရဲအ
် းူ ကို
့ ေတွးစိတက
ို ေတွ
်
မာှ
ရဲတက
ေကျာ်လန
ွ �် ပီး
ကေလးေတွအတွက်
သီးသနအ
် ့ ခန်းဆိတ
ု ာ မ�ှိသေလာက်ပါပဲ။ သီးသ�်ခန်
ု ့ းဆိတ
ု ာ တြခားဘယ်သအတွ
ူ့
ကမ
် လ
ှ ည်း မ�ှိပါဘူး။
အလယ်ေခတ် မ�းမတ်တစ်ေယာက်ရဲ ့ဆယ်ေကျာ်သက်အရွ ယ် သားတစ်ေယာက်မာှ ရဲတက
ို ရ
် ဲဒု့ တယ
ိ ထပ်က
ကိယ
ု ပ
် ိင
ု ခ
် န်းရယ်လို မ�ှ
့ လ
ှ းံု သား�ှိေသာ ဘုရင်ရစ်ချတ်၊ အာသာဘုရင် စတဲပ
့ ိစ
ု တာေတွ
့ ိပါဘူး။ နံရံမာှ ြခေသင်္�
မ�ှိခသ
ဲ့ လို
သူမိ့ ဘေတွ
တြခားကေလးငယ်ေတွန ဲ ့
ဖွငခ
့် င
ွ မ
့် �ှိတဲ့
အခန်းတံခါးဆိတ
ု ာလည်း
အတူလေလျာင်
ဲ
းအိပ်ခဲတ
့ ယ်။
သူဟာ
မ�ှိခဘ
ဲ့ းူ ။
ခန်းမ�ကီးထဲမာှ
လူြမင်
ွ း် မှာ
့ ကင
အ�မဲတမ်း�ှိခ�ဲ့ ပီး
သူများေတွက သူကိ
ို င်�ကတယ်ဆတ
ုိ ာ အ�မဲဆင်ြခင်ရပါတယ်။ အဲဒလ
ီ မ
ို ျိုး
့ ု ဘာေြပာတယ်၊ ဘယ်လထ
အေြခေနမှာ
�ကီးြပင်းခဲတ
ဲ့ တ
ူ စ်ေယာက်အေနနဲ ့
့ လ
လူတစ်ေယာက်ဟာ
လူအသိ
င
ု း် အဝိင
ု း် မှာ
့
ဘယ်ေနရာရတယ်၊ သူများက သူနပတ်
ဲ ့ သက်�ပီး ဘာေြပာ�ကတယ် ဆိတ
ု ာနဲ ့ လူတန်
့ းဖိးု ကို ဆံးု ြဖတ်တယ်လို ့
ယံ�ု ကည်မာှ ပါ။
(ခ)
စိတက
် းူ ယဉ်လူအဖွ
့ ဲ�အစည်းက
လူေတာ်ေတာ်များများက
လက်မခံချင်�ကဘူး။
က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ လိ
ု င်ဆ��ေတွကို
့ အ
သူတဘဝကိ
ို ့
အ
ု ုပ်ချုပ်စမ
ီ ေနတဲ
ံ
အ
့ ရာေတွဟာ
ဒါေပမယ့်
တကယ်တမ်းမှာေတာ့
လူတင
ို း် ဟာ
ပံသ
ု င
ွ း် ပါတယ်။
စိတက
် းူ ယဉ်အရာေတွပါလို ့
�ကိုတင်�ိှ�င
ှ �့် ပီးသားြဖစ်တဲ့
စိတက
် းူ ယဉ်လူအဖွ
ို ့ ဆ��
့ ည်း သူတရဲ
့ ေတွကို အင်အား�ကီးတဲ့
့ ဲ�အစည်းထဲမာှ ေမွးဖွားလာ�ကတာပါ။ �ပီးေတာလ
စိတက
် းူ ယဉ်အေ�ကာင်းတရားေတွက
သူတေမွ
ို ့ းကတည်းက
ု င
ွ း် �ပီးသားပါ။
ပံသ
154
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ဒီလန
ို ပဲ
ဲ့
က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ လိ
ု င်ဆ��ေတွဟာ စိတက
် းူ ယဉ်လူအဖွ
် ေနရာမှ
ဲ့
ာ အေရးပါဆံးု အရာ
့ အ
့ ဲ�အစည်းကို ကာကွယတ
ြဖစ်လာတာပါပဲ။
ဥပမာအားြဖင ့် စိတက
် းူ ယဉ် �ိုမန်တစ်ဝါဒီ၊ မျိုးချစ်ဝါဒီ၊ အရင်း�ှငဝ
် ါဒီ၊ လူသားပဓာနဝါဒီ စတဲ့
ေလာက�ကီးမှာ�ှိေနတာ
ရာစု�စ
ှ ခ
် ျီေန�ပီြဖစ်တဲ့
အေနာက်တင
ို း် သားေတွရဲ ့
ဒီစတ
ိ က
် းူ ယဉ်
အေ�ကာင်းတရားေတွက
ဒီေနေခတ်
့
ပံသ
ု င
ွ း် ဖန်တးီ တာပါ။
“�ှလးံု သားရဲ ့
�ှစသ
် က်�ကတဲလအ
ို င်ဆ��အများစုကို
ေခါ်ေဆာင်ရာကို လိက
ု ပ
် ါ” လို ့ သူငယ်ချင်းေတွ တစ်ဦးကိတ
ု စ်ဦး အ�ကံေပးတတ်�ကတယ်။ ဒါေပမယ့်
�ှလးံု သားဆိတ
ု ာ တန်ြပန်သလ
ူ �ိုတစ်ေယာက်လို ြဖစ်�ပီး
သူလခ
ို ျင်တအ
ဲ့ ရာေတွဟာ လက်�ိေခတ်
ှ
ကို
စိးု မိးု ေနတဲ့ စိတက
် းူ ယဉ်အေ�ကာင်းတရားေတွဆက
ီ ပဲ လာတာပါ။ “�ှလးံု သားရဲ ့ ေခါ်ေဆာင်ရာကို လိက
ု ပ
် ါ”
ဆိတ
ု ဲ့
အားေပးစကားဟာ
က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ စိ့ တမ
် ာှ
စိတက
် းူ ယဉ်အေ�ကာင်းတရား
နဲ ့
၂ဝရာစုက
အြမစ်တယ
ွ သ
် ာွ းတာ
စားသံးု သူဝါဒ
၁၉ရာစု
က
�ိုမန်တစ်ဝါဒ
စိတက
် းူ ယဉ်အေ�ကာင်းတရား
�ှစ်ခု
စုေပါင်းသွားလိပါ။
ု့
ဥပမာ ကိက
ု ာကိလ
ု ာ ကုမဏ
� ဆ
ီ ရ
ုိ င် သူတရဲ
ို ့ ့ အချိုမပါတဲက
့ တ
ု ် (Diet Coke) ကို
် ူး။ ေကာင်းတယ်လို ့ ခံစားရေအာင် ေသာက်လက
ို ပ
် ါ”
ကမ�ာတစ်ဝမ
ှ း် မှာ ေ�ကာ်ြငာေတာ့ “ အချိုေလ�ာ့ ကုတဗ
ဆိတ
ု ဲ့ စာသားေအာက်မာှ ပါ။
လူေတွရဲ သီ
ယ
ု ေရးဆ��
်
ေတွေတာင်မှ စိတက
် းူ ယဉ်�ိင
ု င
် ေတာ်
ံ
ရဲပံ့ သ
ု င
ွ း် ြခင်းကို ခံရပါတယ်။
့ းသန ် တကိ
့
ဥပမာအားြဖင ့် လူ�ကိုက်များတဲလ
့ အ
ို င်ဆ��တစ်ခုြဖစ်တဲ့ �ိင
ု င
် ြံ ခားကို အပန်းေြဖခရီးထွကခ
် ျင်တယ်ဆတ
ုိ ာကို
သံးု သပ်�ကည့ရ
် ေအာင်။ ဒီကစ
ိ န
� ဲ ့ ပတ်သက်�ပီး သဘာဝကျတာ သိမဟု
ု ့ တ် သိသာထင်�ှားတာဆိလ
ု ို ့ တစ်ခမ
ု ှ
မ�ှိပါဘူး။ ချင်ပန်ဇီေခါင်းေဆာင်အထီးတစ်ေကာင်ဟာ အနီးဝန်းကျင်မာှ �ှိတဲ့ အြခားချင်ပန်ဇီအုပ်စတ
ု စ်ခရ
ု ဲ ့
နယ်ေြမထဲကို
အပန်းေြဖခရီးသွားလာဖိုအတွ
က်
့
သူရဲပါဝါကိ
အ
ု သံးု ချဖို ့
့
ဘယ်ေတာမ
့ ှ
စဉ်းစားမိမာှ
မဟုတပ
် ါဘူး။ ေ�ှးအီဂျစ် အထက်တန်းလ�ာေတွဆရ
ုိ င် ပိရမစ်ေတွေဆာက်ဖို ့ �ှင ့် �ုပ်အေလာင်းေတွ မံမစ
ီ ိမဖ
် ို ့
သူတရဲ
ို ့ စည်
် �ာေတွကို အသံးု ချခဲ�့ ကတယ်။ ဒါေပမယ့် သူတအထဲ
ို ့
က ဘယ်သမ
ူ ှ ေဘဘီလက
ံု ို
့ းစိမဘ
ေ�ှာပ
ဆီးရီးယား၊ လက်ဘ�ွန ် �ှင ့် အစ�ေရးေြမာက်ပိင
ု း် ) မှာ အပန်းေြဖ
့ င်းမသွားသလိ၊ု ဖီနးီ �ှား (ယေနေခတ်
့
�ှငး် ေလ�ာစကိတစ
် းီ ဖိလည်
ု့
း
အပန်းေြဖခရီးသွားဖိအတွ
ု့
က်
မသွားခဲ�့ ကပါဘူး။
ပိက
ု ဆ
် အ
ံ များ�ကီး
ဒီေနေခတ်
လေတွ
ူ
ဟာ
့
သံးု �ကပါတယ်။
�ိင
ု င
် ြံ ခားကို
ဘာြဖစ်လလဲ
ို ့ ဆေတာ
ုိ
့
သူတဟာ
ို ့
�ိုမန်တစ်စားသံးု မ�ဝါဒ ဆိတ
ု ဲ့ စိတက
် းူ ယဉ်လူအဖွ
် ကယ်ယ�ံု ကည်သေတွ
ူ
ြဖစ်လပါ။
ို ့
့ ဲ�အစည်းကို အမှနတ
က�န်ေတာ်တမှ
ို ့ ာ�ှိတဲ့
ကိယ
ု စ
် မ
ွ း် ကိယ
ု စ
် ေတွအများဆံးု
ထွကလ
် ာဖိဆိ
ု့ ရ
ု င်
ကွြဲ ပားတဲအ
့ ေတွ�အ�ကံုအမျိုးမျိုးကို များ�ိင
ု သ
် မ� များများ ခံစားဖူးရမယ် လို ့ �ိုမန်တစ်ဝါဒက ဆိပ
ု ါတယ်။
ေရာင်စသ
ံု က်တနတ
် ့ စ်ခုလမ
ို ျားြပားတဲ့
ချစ်ခင်ရင်း�ှးီ မ�အမျိုးမျိုးကိလ
ု ည်း
ခံစားမ�အမျိုးမျိုးကို
ြမည်းစမ်းဖူးရမယ်။
က�န်ေတာ်တို ့
အစားအေသာက်မျိုးစံု
155
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ခံစားဖူးရမယ်။
စားဖူးရမယ်။
ဂီတပံစ
ု အ
ံ မျိုးမျိုးကိလ
ု ည်း
ခံစား�ှစ်သက်တတ်ေအာင်
ေလ့လာရမယ်။
အဲဒအ
ီ ရာေတွအားလံးု ကို
လုပ်�င
ို ဖ
် ိအ
ု ့ ေကာင်းဆံးု နည်းလမ်းတစ်ခုကေတာ့ နိစဓ
� ဝ
ူ ဘဝ ကေန က�န်ေတာ်တို ့ �ုနး် ထွကလ
် က
ို ဖ
် ိပါ။
ု့
က�န်ေတာ်တလု
ို ့ ပ်ေနကျအရာေတွကို ထားခဲရ
ဲ့
ေတွဆက
ီ ို ခရီးထွကရ
် မယ်။ အဲဒမ
ီ ာှ
့ မယ်။ ေဝးလံတေဒသ
တြခားလူမျိုးေတွရဲ ့
ဓေလ့ထးံု တမ်းေတွ၊
ယဉ်ေကျးမ�ေတွ၊
အစားအစာ၊
အနံအရသာေတွကို
တိက
ု �
် ု ိကထ
် ေတွ
ိ
�ခစ
ံ ားရမယ်။ “ အေတွ�အ�ကံုသစ်တစ်ခေ�ကာင
ု
့် ငါအြမင်
ေတွပင
ွ သ
့် ာွ း�ပီး ငါဘဝတစ်
ခုလးံု
့
့
ေြပာင်းလဲသာွ းတာပဲ” ဆိတ
ု ဲ့ �ိုမန်တစ်ဝါဒ စိတက
် းူ ကို က�န်ေတာ်တို မ�ကာခဏပဲ
�ကားရပါတယ်။
့
စားသံးု မ�ဝါဒကေတာ့ ထုတက
် န
ု ေတွ
်
၊ ဝန်ေဆာင်မေတွ
�
ကို စားသံးု ရယူ�င
ို မ
် � များများစားသံးု မှသာ
က�န်ေတာ်တို ့
ေပျာ်ရင
� ရ
် မှာလို ့
ဆိပ
ု ါတယ်။
တကယ်လို ့
က�န်ေတာ်တမှ
ို ့ ာ
တစ်ခခ
ု ုလေနတယ်
ို
၊
တစ်ခခ
ု ုမာှ းေနတယ်လို ့ ခံစားရ�ပီဆတ
ုိ ာနဲ ့ ကားတစ်စးီ ၊ အဝတ်စားအသစ်၊ ေအာ်ဂန
ဲ စ်အစားအစာ စတဲ့
ထုတက
် န
ု တ
် စ်ခခ
ု ု
သိမဟု
ု ့ တ်
ဝန်ေဆာင်မတ
� စ်ခခ
ု ု
အိမသ
် န�
် ့ ှငး် ေရး၊
ြဖစ်ြဖစ်
ချစ်ခင်ရင်း�ှးီ မ�ကထ
ု းုံ ၊
ဝယ်ယစ
ူ ားသံးု ဖို ့
ေယာဂသင်တန်း
လိအ
ု ပ်ေနလိြဖစ်
ု ့ မာှ ပါ။
စတဲ့
တကယ်ေတာ့
် န
ု တ
် စ်ခခ
ု ု သိမဟု
ု ့ တ် ဝန်ေဆာင်မ� တစ်ခခ
ု ုကို ဝယ်ယစ
ူ ားသံးု လိက
ု တ
် ာနဲ ့
တီဗေ�ကာ်
ီ
ြငာအားလံးု ဟာ ထုတက
ေနလိထိ
ု့ င
ု လ
် ပိ
ို ့ ေကာင်
ု
းသွားလိမ်မ
ေနတဲ့ စိတက
် းူ ယဉ်ပံြု ပင်ေလးေတွပါ။
့ ယ်လို ေြပာ
့
အမျိုးစားကွြဲ ပားမ�ကို အားေပးတဲ့ �ိုမန်တစ်ဝါဒ ဟာ စားသံးု မ�ဝါဒနဲ ပလဲ
ပနံသင ့် ပါတယ်။ သူတ�ှ
ို ့ စခ
် ု
့
ေပါင်းစပ်ရာကေန အဆံးု မ�ှိတဲ့ ေတွ� �ကံုခံစားစရာ ေဈးကွက် ကို ေမွးဖွားေပးလိက
ု တ
် ယ်။ ဒီေနေခတ်
့
ကမ�ာလှညခ
့် ရီးသွားလာေရးလုပ်ငန်း
ကမ�ာလှညခ
့် ရီးသွားလာေရးလုပ်ငန်းဟာ
ဆိတ
ု ာဟာ
ေလယဉ်လက်မတ
ှ ေတွ
်
၊
အဲဒအ
ီ ေပါ်အေြခခံထားတာပါ။
ဟိတ
ု ယ်အပ
ိ ်ခန်းေတွ မေရာင်းပါဘူး။
ေတွ� �ကံုခံစားစရာေတွကို ေရာင်းတာပါ။ ပါရီဟာ �မို �တစ်�မို �မဟုတသ
် လိ၊ု အိ�ယ
ိ� ဟာလည်း �ိင
ု င
် တ
ံ စ်�င
ို င
် ံ
မဟုတေတာ
်
ပ
့ ါဘူး။
သူတ�ှ
ို ့ စခ
် ုလးံု က
က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ့
ေတွ� �ကံုခံစားစရာေတွပါ။
မိးု ကုပ်စက်ဝင
ို း် ေတွ
အဲဒါေတွကို
စားသံးု လိက
ု တ
် ာနဲ ့
ကျယ်ြပနလ
် ့ ာမယ်။
က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ့
ကိယ
ု စ
် မ
ွ း် ကိယ
ု စ
် ေတွလည်းြပည့ဝ
် လာ�ပီး ပိေပျာ်
ု
ရင
� လ
် ာ�ကမယ်။ ရလဒ်အေနနဲ ့ မီလျံနာတစ်ေယာက်�င
ှ ့်
သူဇနီ
ု့
သူတချင်
ို ့ းဆက်ဆေရး
ံ
မေြပမလည်ြဖစ်�ကတယ်ဆရ
ုိ င် ေဈး�ကီးတဲအ
့ ပန်းေြဖခရီးတစ်ခန
ု ဲ့
့ းတိဟာ
သူဇနီ
့ းကို
ပါရီ�မို �ဆီ
အလည်ေခါ်သွားပါတယ်။
စဉ်းစားေတွးထားတဲ့
စိတက
် းူ ဆ��တစ်ခု
အဲဒခ
ီ ရီးဟာ
လွတလ
် တ
ွ လ
် ပ်လပ်
မဟုတပ
် ါဘူး။
ကိယ
ု ဟ
့် ာကိယ
ု ်
�ိုမန်တစ်စားသံးု မ�ဝါဒရဲ ့
စိတက
် းူ ယဉ်အေ�ကာင်းတရားေတွကို ထက်ထက်သန်သန်ယ�ံု ကည်လို ့ ြဖစ်လာတာပါ။ ေ�ှးအီဂျစ်ြပည်က
ချမ်းသာတဲလ
့ တ
ူ စ်ေယာက်ဟာ သူဇနီ
မေြပြဖစ်�ကတာကို ေြဖ�ှငး် ဖို ့
့
့ းနဲအဆင်
အပန်းေြဖခရီးထွကတ
် ာမျိုး
ဘယ်ေတာမ
့ ှ
် းူ မှာ
စိတက
မဟုတပ
် ါဘူး။
ေဘဘီလက
ံု ို ဇနီးနဲအတူ
့
အဲဒလ
ီ လ
ို ပ
ု ်မယ့အ
် စား
156
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
သူဇနီ
ု ျင်ေနခဲတ
့ ဲ့
့ းအ�မဲတမ်းလိခ
�ကီးမားတဲပ
့ ိရမစ်�ကီးတစ်ခက
ု သ
ုိ ာ
ေငွကန
ု ေ�ကးကျခံ
်
�ပီး
ေဆာက်လပ
ု ်ေပးခဲမ
့ ာှ ပါ။
ပံု ၁၇။ ဂီဇာ ပိရမစ်�ကီး။ ေ�ှးေခတ်အဂ
ီ ျစ်ြပည်တင
ွ ် ချမ်းသာ�ကယ်ဝသူများသည် ၎င်းတိ၏စည်
ု့
းစိမ်များကို
ဤသိေသာအရာများအတွ
ု့
က် အသံးု ြပုခဲ�့ ကသည်။
ေ�ှးအီဂျစ်ြပည်က
အထက်တန်းလ�ာေတွလပ
ို ဲ
တြခားယဉ်ေကျးမ�က
လူေတွဟာလည်း
သူတရဲ
ို ့ ဘဝ
် န
ွ ခ
် �ဲ့ ကတယ်။ ဒီပိရမစ်ေတွရဲ ့ အမည်၊ ပံစ
ု ံ၊
့ ေတွကို ပိရမစ်ေတွ တည်ေဆာက်ရင်းသာ ကုနလ
အရွ ယအ
် စား စတဲအ
့ ရာေတွသာ ယဉ်ေကျးမ�တစ်ခုန ဲ ့ တစ်ခအ
ု �ကား ကွာသွားတာပါ။ ဥပမာအားြဖင ့်
ဒီေနေခတ်
က ဆင်ေြခဖံးု ရပ်ကက
ွ မ
် ာှ �ှိတဲ့ စိမး် လန်းတဲြ့ မက်ခင်းနဲ ့ ေရကူးကန်န ဲ ့ အိမ်တစ်လးံု ဟာလည်း
့
ပိရမစ်ပံစ
ု တ
ံ စ်မျိုးပါ။
ဒါမှမဟုတ်
ဇိမခ
် တ
ံ က
ို ခ
် န်းဟာလည်း
မိးု ပျံတက
ို �် ကီးေပါ်က
မနာလိစ
ု ရာေကာင်းတဲ့
ေနာက်ပိရမစ်ပံစ
ု ံတစ်မျိုး
ခုလမ
ို ျိုးပိရမစ်ေတွေဆာက်ချင်တစ
ဲ့ တ
ိ က
် ြို ဖစ်ေစတဲ့
ြဖစ်ပါတယ်။
ြမင်ကင
ွ း် ေတွ�ိတ
ှ ဲ့
က�န်ေတာ်တကိ
ို ့ ု
ဒီစတ
ိ က
် းူ ယဉ်အေ�ကာင်းတရားေတွရဲ ့
မူလအစနဲ ့
ပတ်သက်လို ေမးခွ
နး် ထုတတ
် လ
ဲ့ က
ူ ေတာ့ နည်းပါတယ်။
့
ဂ။
စိတက
် းူ ယဉ်လူအဖွ
့ ဲ�အစည်းေတွဟာ
တကယ်လများ
ို ့
“အများဆိင
ု အ
် ြမင်”
မဟာလူသားစွမး် အားေတွသးုံ �ပီး
လည်း
ြဖစ်ေန�ကပါတယ်။
က�န်ေတာ်ရဲဆ��
် းူ ေတွကို
့ စိတက
ဒီစိတက
် းူ ယဉ်လူအဖွ
ု ခ
် ျယ်လယ
ှ မ
် က
� ေန လွတေြမာက်
်
သာွ းေအာင် လုပ်�င
ို တ
် ယ် ဆိပ
ု ါစိ။ု ့
့ ုးကိင
့ ဲ�အစည်းရဲ �ကိ
အဲဒလ
ီ ဆ
ို ရ
ုိ င်ေတာင်
က�န်ေတာ်တစ်ဦးတည်းပဲ
ြဖစ်ေနမှာပါ။
စိတက
် းူ ယဉ်လူအဖွ
့ ဲ�အစည်းတစ်ခုကို
157
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ေြပာင်းလဲပစ်ဖိဆိ
ု့ တ
ု ာ သန်းေပါင်းများစွာေသာ တြခားလူစိမး် ေတွလည်း ပါဝင်လာမှ ြဖစ်တာပါ။ ဒီေတာ့
အဲဒသ
ီ န်းေပါင်းများစွာေသာလူေတွ
ယံ�ု ကည်လာေအာင်
က�န်ေတာ်နပူ
ဲ ့ းေပါင်းလာဖိအတွ
ု့
က်
လုပ်ရဦးမယ်။
ဘာြဖစ်လလဲ
ို ့ ဆေတာ
ုိ
့
သူတို ့
က�န်ေတာ်က
့ ို
စိတက
် းူ ယဉ်လူအဖွ
ု ာ
့ ဲ�အစည်းဆိတ
က�န်ေတာ်ရ
် းူ ထဲမာှ ပဲ �ှိတဲ့ “ကိယ
ု ပ
် ိင
ု အ
် ြမင်”တစ်ခု မဟုတလ
် ပါ။
ို ့
တကယ်ေတာ့ သူဟာ
့ ဲအ
့ ေတွးစိတက
“အများဆိင
ု အ
် ြမင်”
တစ်ခြု ဖစ်�ပီး
သန်းေထာင်ချီတလ
ဲ့ ေတွ
ူ
ရဲ ့
စုေပါင်းအေတွးစိတက
် းူ ေတွထမ
ဲ ာှ
တည်�ိပ
ှ ါတယ်။
ဒါကို နားလည်ဖိအတွ
ု့
က် “အ�ှိအြမင်” “ကိယ
ု ပ
် ိင
ု အ
် ြမင်” �ှင ့် “အများဆိင
ု အ
် ြမင်” ဆိတ
ု ာေတွကို
နားလည်ဖိလိ
ု့ အ
ု ပ်ပါတယ်။
တကယ့အ
် �ှိြဖစ်စဉ်(အ�ှိအြမင်)
တစ်ခုဟာ
လူသားေတွရဲ ့
အသိစိတက
် ြဖစ်ေစ၊
သက်ဝင်ယ�ံု ကည်မက
� ြဖစ်ေစ လွတက
် င်း�ပီး သီးသနတ
် ့ ည်�ိပ
ှ ါတယ်။ ဥပမာ ေရဒီယသ
ို တ��ိ ကမ�ဆတ
ုိ ာ
စိတက
် းူ ယဉ်အေ�ကာင်းအရာတစ်ခု
�ှာေဖွမေတွ� �ှိခင်ကတည်းက
အ��ရာယ်�ိှတယ်ဆတ
ုိ ာ
မဟုတဘ
် းူ ။
ေရဒီယသ
ို တ��ိ ကလ�င
ိ း် ေတွဆတ
ုိ ာ
ြဖစ်ပျက်တည်�ိှေန�ပီးသားပါ။
လူေတွမယံသ
ု ည်ြဖစ်ေစ
�ှာေဖွေတွ� �ှိသေတွ
ူ
ထက
ဲ
�ပီးေတာ့
သူဟာသူ
အ��ရာယ်�ိှေနတာပဲ။
့
မရီကျူရီဟာ
တစ်ေယာက်ြဖစ်တဲ့
လူသားေတွ
အဲဒလ
ီ င
�ိ း် ေတွဟာ
ေရဒီယသ
ို တ��ိ ကမ�ကို
ေရဒီယသ
ို တ��ိ ကပစ�ညး် ေတွကို
�ှစေပါင်
်
းများစွာေလ့လာခဲတ
ု က
် ို အ��ရာယ်ြဖစ်ေစတယ်ဆတ
ုိ ာေတာ့
့ ယ်။ အဲဒါအရာေတွက သူရဲခ��
့ ာကိယ
မသိခဘ
ဲ့ းူ ။
အသက်ကေသ
ို
ေစ�ိင
ု တ
် အ
ဲ့ ထိ
ေရဒီယသ
ို တ��ိ ကမ�ဆတ
ုိ ာ
သူလက်မခံခေပမယ့
ဲ့
လ
် ည်း
ေရဒီယသ
ို တ��ိ ကပစ�ညး် ေတွကို
အ��ရာယ်�ိတ
ှ ယ်လို ့
ထိေတွ� မ�များလွနး် လိြဖစ်
ု ့ တဲ့
ေသွးအားနည်းေရာဂါ (aplastic anaemia) ေ�ကာင ့် ေသဆံးု ခဲပ
့ ါတယ်။
ကိယ
ု ပ
် ိင
ု အ
် ြမင်ဆတ
ုိ ာကေတာ့ လူတစ်ေယာက်ရဲ ့ အသိစိတန
် ဲ ့ ယံ�ု ကည်သက်ဝင်မဆ
� တ
ုိ အ
ဲ့ ေပါ် မူတည်�ပီး
ြဖစ်တည်တအ
ဲ့ ရာပါ။ အဲဒလ
ီ ူ ယံ�ု ကည်တအ
ဲ့ ရာ ေြပာင်းလဲသာွ းတယ်ဆတ
ုိ ာနဲ ့ ကိယ
ု ပ
် ိင
ု အ
် ြမင်ဆတ
ုိ ာလည်း
ေပျာက်သာွ း
သိမဟု
ု ့ တ်
ေြပာင်းလဲသာွ း
ပါတယ်။
ကေလးငယ်ေတာ်ေတာ်များများဟာ
သူတရဲ
ို ့ ့
“စိတက
် းူ ယဉ်သူငယ်ချင်း” ဆိတ
ု ာကို ယံ�ု ကပါတယ်။ အဲဒသ
ီ င
ူ ယ်ချင်းဟာ တြခားဘယ်သက
ူ မှ မြမင်ရသလို
သူအသံ
ကလ
ို ည်း
့
မ�ကားရပါဘူး။
တကိယ
ု ေရအသိ
်
စိတထ
် မ
ဲ ာှ သာ
အဲဒ ီ
�ှိတာပါ။
စိတက
် းူ ယဉ်သူငယ်ချင်းဆိတ
ု ာ
ဒါေပမယ့်
ဒီကေလးငယ်
အဲဒက
ီ ေလးငယ်ရဲ ့
�ကီးြပင်းလာ�ပီး
ဒါေတွကို
မယံေတာ
ု
ဘ
ု ာနဲ အဲ
ီ ိတက
် းူ ယဉ်သူငယ်ချင်း ဆိတ
ု ာလည်း ေပျာက်သာွ းတာပါပဲ။
့ းူ ဆိတ
့ ဒစ
အများဆိင
ု အ
် ြမင်
ဆိတ
ု ာက
ဆက်သယ
ွ ေရးကွ
်
နရ
် က်တစ်ခလ
ု ို
လူတစ်ဦးတစ်ေယာက်ရဲ ့
လူေပါင်းေြမာက်ြမားစွာရဲ ့
ချိတဆ
် က်တည်�ိေနတဲ
ှ
အ
့ ရာတစ်ခု
ယံ�ု ကည်ချက်ဟာ
ေြပာင်းလဲသာွ းတယ်၊
တစ်ဦးချင်းကိယ
ု ပ
် ိင
ု အ
် သိစိတထ
် မ
ဲ ာှ
ြဖစ်ပါတယ်။
တကယ်လများ
ို ့
ေသဆံးု သွားတယ်ဆရ
ုိ င်ေတာင်
158
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ဘာမှအေရး�ကီးတာ မဟုတပ
် ါဘူး။ ဒါေပမယ့် ဒီကန
ွ ရ
် က်ထက
ဲ
အဖွဲ�ဝင်အများစု ေသဆံးု သွား�ကတယ်
သိမဟု
ု ့ တ် သူတရဲ
ို ့ ယံ
ုိ င် ဒီအများဆိင
ု အ
် ြမင်ဆတ
ုိ ာ ေြပာင်းလဲသာွ း သိမဟု
ု ့ တ်
့ �ု ကည်မ� ေြပာင်းလဲသာွ းတယ်ဆရ
ေပျာက်ကယ
ွ သ
် ာွ းမှာပါ။
ဒီ
အများဆိင
ု အ
် ြမင်
ေတွဆတ
ုိ ာ
လူအများကို
ဒုကေရာက်
�
ေစတဲ့
လုပ်�ကံဇာတ်လမ်းေတွသက်သက် မဟုတသ
် လိ၊ု ဘာမှအေရးမ�ကီးတဲ့ ဟန်ေဆာင်ဖံးု ကွယမ
် ေတွ
�
လည်း
မဟုတပ
် ါဘူး။ သူတဟာ
ို ့
ေရဒီယသ
ို တ��ိ ကပစ�ညး် ေတွလို တကယ့�
် ုပ်ဝတ�ုနဲတည်
�ိှေနတာ မဟုတေပမယ့
်
်
့
ေလာက�ကီးအေပါ်
သူတရဲ
ို ့ အကျိ
ုးသက်ေရာက်မ�
့
အင်အားဟာ
အတိင
ု း် အဆမ�ှိ
�ကီးမားပါတယ်။
လူသမိ
ု း် ကို အဓိကေမာင်း�ှငသ
် ေတာ်
ူ
ေတာ်များများဟာ အများဆိင
ု အ
် ြမင်ေတွြဖစ်�ကတဲ.့ . ဥပေဒ၊ ေငွေ�ကး၊
့ င
နတ်ဘရ
ု ား၊ တိင
ု း် �ိင
ု င
် ံ စတဲအ
့ ရာေတွပါ။
ဥပမာအားြဖင ့်
ပူဂျူးကုမဏ
� ဟ
ီ ာ(Peugeot)
ပူဂျူးစီအးီ အိုရဲ ့
စိတက
် းူ ယဉ်သူငယ်ချင်းတစ်ေယာက်
မဟုတပ
် ါဘူး။ အဲဒက
ီ မ
ု ဏ
� ဟ
ီ ာ သန်းနဲချီ
ဲ့ ေတွ
ူ
ရဲ စု
် းူ ထဲမာှ တည်�ိှေနတာပါ။ ပူဂျူးကုမဏ
� ရ
ီ ဲ ့
့ တလ
့ ေပါင်းစိတက
ြဖစ်တည်မက
� ို
ပူဂျူးစီအးီ အိုက
ယံ�ု ကည်တယ်ဆတ
ုိ ာ
ယံ�ု ကည်�ကလိပါ။
ု့
�ပီးေတာလ
့ ည်း
အတွငး် ေရးမ�းေတွ၊
ဘဏ်က
ြပင်သစ်တလ�ားက
ပူဂျူးရဲြဖစ်
� ို
့ တည်မက
စာေရးေတွ၊
ဆိတ
ု ာကို
ကုမဏ
� ရ
ီ ဲ ့
စေတာအ
ိ ခ
် ျိနး် က
့ တ
ကားပွဲစားေတွအားလံးု က
ပူဂျူးကုမဏ
� တ
ီ ည်�ိှတယ်
ကုမဏ
� ရ
ီ ဲဒါ�ိ
် ာဘုတအ
် ဖွဲ�ဝင်ေတွကလည်း
့ ု ကတ
အစ
ပူဂျူးစီအးီ အိုက
ေ�ှ �ေနေတွ၊
ပွဲစားေတွ
သူတ�ံ
ို ့ ု းက
ဩစေတးလျ၊
�ှင ့်
ယံ�ု ကည်�ကလိပါ။
ု့
တကယ်လများ
ို ့
�ုတတ
် ရက်မယံ�ု ကည်ေတာဘ
ု င်
့ းူ ဆိရ
သူသာ
အနီးစပ်ဆးုံ စိတက
် ျန်းမာေရးေဆး�ံုကို ြမန်ြမန်ေရာက်သာွ းမှာြဖစ်�ပီး တြခားတစ်ေယာက် သူ�ံ့ ု းခန်းေနရာကို
အစားထိးု ဝင်လက
ို မ
် ာှ ပါ။
ထိန
ု ည်းတူပဲ
ေဒါ်လာေငွ၊
သန်းေထာင်ချီတလ
ဲ့ ေတွ
ူ
ရဲ ့
လူအခွ
့် ေရး၊
့ ငအ
အေမရိကန်ြပည်ေထာင်စု
စုေပါင်းစိတက
် းူ ထဲမာှ
�ှိတာေ�ကာင ့်
စတဲအ
့ ရာေတွဟာ
လူတစ်ဦးတစ်ေယာက်က
သူတရဲ
ို ့ ြဖစ်
� ို မ�ခိမး် ေြခာက်�င
ို ပ
် ါဘူး။ တကယ်လို ့ က�န်ေတာ်က ေဒါ်လာေငွ၊ လူအခွ
့် ေရး၊
့ တည်မက
့ ငအ
အေမရိကန်ြပည်ေထာင်စု
စတဲအ
့ ရာေတွကို
အထူးတလည်ြဖစ်သာွ းမှာ
ြဖစ်ပါတယ်။
မဟုတပ
် ါဘူး။
ဒါေ�ကာင ့်
မယံ�ု ကည်ေတာဘ
ု င်လည်း
့ းူ ဆိရ
ဒီစတ
ိ က
် းူ ယဉ်လူအဖွ
့ ဲ�အစည်းေတွဟာ
သူတကိ
ို ့ ေြပာင်
ု
းလဲပစ်ဖိဆိ
ု့ ရ
ု င်
ဘာမှ
အများဆိင
ု အ
် ြမင်ေတွ
သန်းေထာင်နချီ
ဲ ့ တလ
ဲ့ ေတွ
ူ
ရဲအသိ
စိတက
် ို
့
တ�ပိုင်နက်ေြပာင်းလဲပစ်မှ ရမှာပါ။ အဲဒါဟာ တကယ်မလွယပ
် ါဘူး။ ခုလအ
ို ေရအတွကပ
် မာဏမျိုးကို
ေြပာင်းလဲပစ်ဖိဆိ
ု့ တ
ု ာ
�ိင
ု င
် ေရးပါတီ
ံ
တစ်ခ၊ု
�� ပ်ေထွး�ကီးမားတဲ့
အဖွဲ�အစည်းတစ်ခခ
ု ရ
ု ဲ ့
အေတွးအေခါ်တစ်ရပ်ကို
ဘာသာေရးကိးု ကွယယ
် �ံု ကည်မတ
� စ်ခု
အဲဒလ
ီ �ို ကီးမား�� ပ်ေထွးတဲအ
့ ဖွဲ�အစည်းတစ်ခုကို
အေြခခံတဲ့
စတဲ့
အကူအညီလအ
ို ပ်ပါတယ်။
လ�ပ်�ှားမ�တစ်ရပ်
တစ်ခခ
ု ေပါ
ု ။့
တည်ေထာင်ဖိအတွ
ု့
ကက
် လည်း
သိမဟု
ု ့ တ်
ဒါေပမယ့လ
် ည်း
လူစမ
ိ း် များစွာကို
159
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
အတူပးူ ေပါင်းလုပ်ေဆာင်လာေအာင်
အတူယ�ံု ကည်�ကတဲ့
အယံသ
ု င
ွ း် �ိင
ု ဖ
် ို ့ လိလ
ု ာြပန်တယ်။
စိတက
် းူ ယဉ်အေ�ကာင်းတရားတစ်ခခ
ု ု
သူတကိ
ို ့ စ
ု ေပါင်
ု
းလုပ်ေဆာင်ေစမယ့်
တည်�ိ�
ှ င
ှ �့် ပီးသားြဖစ်တဲ့
�ပီးေတာလ
့ ည်း
တစ်ခုတည်းေသာ
�ှိြခင်းသည်သာလ�င်
နည်းလမ်းြဖစ်တယ်။
စိတက
် းူ ယဉ်လူအဖွ
့ ဲ�အစည်းတစ်ခုကို
ဒီလစ
ူ ိမး် ေတွ
ဆိေတာ
ု
.့ .
က�န်ေတာ်တေြပာင်
ို ့
းလဲမယ်ဆရ
ုိ င်
ကွြဲ ပားြခားနားတဲ့ တြခားစိတက
် းူ ယဉ်လူအဖွ
ယ�ံု ကည်မှ ြဖစ်မယ်။
့ ဲ�အစည်းတစ်ခုကို က�န်ေတာ်တို အရင်
့
ဥပမာဆိရ
ု င်
ပူဂျူးကုမဏ
� က
ီ ို
�ဖိုဖျက်ဖိအတွ
ု့
က်
အဲဒါထက်ပိစ
ု မ
ွ း် အား�ကီးတဲ့
အရာတစ်ခုကို
က�န်ေတာ်တစိ
ို ့ တက
် းူ ရမယ်.. ြပင်သစ်တရားဥပေဒစနစ် လိဟ
ု ာမျိုးေပါ။့ ြပင်သစ်တရားဥပေဒစနစ်လဟ
ို ာကို
�ဖိုဖျက်ဖိအတွ
ု့
ကလ
် ည်း
ြပင်သစ်�င
ို င
် လ
ံ ဟ
ို ာမျိုးေပါ။့
အဲဒါထက်ပိစ
ု မ
ွ း် အား�ကီးတဲ့
�ပီးေတာ့
အရာတစ်ခုကို
အဲဒါကိလ
ု ည်းပဲ
က�န်ေတာ်တစိ
ို ့ တက
် းူ ရမယ်..
က�န်ေတာ်တ�ဖိ
ို ့ ုဖျက်ချင်ေသးတယ်ဆရ
ုိ င်
သူထက်
ပိစ
ု မ
ွ း် အား�ကီးတဲ့ အရာတစ်ခုကို က�န်ေတာ်တစိ
ို ့ တက
် းူ မှ ြဖစ်မာှ ပါ။
့
ဒီစိတက
် းူ ယဉ်လူအဖွ
့ ဲ�အစည်းကေန
လွတလ
် မ်းမ�ှိပါဘူး။
ဒီအကျဉ်းေထာင်နရ
ံ ံေတွကို
�ဖိုလဲပစ်�ပီး
လွတလ
် ပ်ရာကို က�န်ေတာ်တို ့ ထွကေြပးတယ်
်
ဆတ
ုိ ာ.. တကယ်ေတာ့ သူထက်
ပိြု မငမ
့် ားတဲန
့ ရ
ံ ံေတွ�ိတ
ှ ၊ဲ့
့
ပိမ
ု �ို ကီးမားတဲ့ ေနာက်အကျဉ်းေထာင်တစ်ခုဆက
ီ ို က�န်ေတာ်တေြပးသွ
ို ့
ားေနတာပါ။
160
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
အခန်း - ၇
လ�ံကျလာေသာ မှတသ
် ားစရာများ
ဆငက
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲြခင်းြဖစ်စဉ်က လူသားေတွကို ေဘာလံးု စွမး် ရည်ေတွ မေပးအပ်ခဘ
ဲ့ းူ ။ ဟုတပ
် ါတယ်..
ဆငက
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲြခင်းက လူေတွကို ေဘာလံးု ကစ်ဖို ့ ေြခေထာက်ေတွ၊ ေဖာင်းဖို ့ တံေတာင်ေတွ၊ ဆဲဖို ့
ပါးစပ်ေတွပဲ ေပးခဲတ
ု့
လ
် ည်း ဒီအရာေတွအားလံးု ေ�ကာင ့် က�န်ေတာ်တလု
ို ့ ပ်�င
ို လ
် ာတာကေတာ့
့ ယ်။ သိေပမယ့
ကိယ
ု ဘ
့် ာသာကိယ
ု ်
ပင်နယ်တက
ီ န်
ကျငလ
့် ရလာတယ်
ို ့
ဆတ
ုိ ာလည်း
ြဖစ်�င
ို ပ
် ါတယ်။
ဆိပ
ု ါစိ..ု ့
ေကျာင်းေဘာလံးု ကွငး် တစ်ခမ
ု ာှ မသိက�မ်းမရင်း�ှးီ တဲ့ လူစိမး် ေတွနအတူ
ဲ့
က�န်ေတာ်တို ေဘာလံ
းု ကန်�ကမယ်။
့
အဲဒအ
ီ ခါကျရင်..
ကိယ
ု န
် လံ
ဲ ့ းု ဝမဆံဖ
ု းူ တဲ့
အသင်းေဖာ်
၁၀
ေယာက်န ဲ ့
က�န်ေတာ်တို ့
အသင်းလိက
ု စ
် ည်းစည်းလံးု လံးု ကစားရမယ့အ
် ြပင် �ပိုင်ဘက်အသင်းက ကစားသမား ၁၁ ေယာက်ဟာလည်း
က�န်ေတာ်တနဲ
ို ့ ့ တူညတ
ီ ဲ့ ေဘာလံးု စည်းကမ်းေတွအတိင
ု း် ကစား�ကတယ်ဆတ
ုိ ာလည်း သိထားဖိလိ
ု့ တ
ု ယ်။
ဘာလိလည်
ု့
းဆိေတာ
ု
့
အြခားေသာသက်�ိှ
တိရ စ�ာန်ေတွဟာ
တစိမး် တရံ
တိရ စ�ာန်ေတွန ဲ ့
ေတွ�ဆ�ုံ ကံု�ကိုက်လာ�ပီဆုိ ရန်လ�ို ကမ်းတမ်း�ကတာဟာ သူတရဲ
ို ့ ့ နဂိဗ
ု ီဇ အ�ိုငး် စိတေ�ကာင
်
့် ြဖစ်ပါတယ်။
ကမ�ာတစ်ဝန်းလံးု မှာ�ှိတဲ့
ေခွးေပါက်စေလးေတွ
ေဆာ�့ ပီဆုိ
တစ်ေကာင်နတစ်
ဲ ့ ေကာင်
ကုတဖ
် ဲန
ို ့ ့ ေမွးရာပါဗီဇထဲမာှ အဲဒလ
ီ ပ
ို ါလာ�ပီးသား ြဖစ်လပါ။
ို ့
ဒါေပမယ့်
့ ပန်းလံးု ေဆာ�့ ကတာ သူတရဲ
ဆယ်ေကျာ်သက်အရွ ယလ
် သ
ူ ားေတွမာှ ေတာ့ ေဘာလံးု ကစားဖို ေမွ
ု့
လ
် ည်း
့ းရာပါဗီဇ ပါမလာပါဘူး။ သိေပမယ့
လူစိမး် လူေတွနအတူ
ဲ့
ေဘာလံးု ကန်လို ့ ြဖစ်ပါတယ်။
လိက
ု န
် ာရမယ့စ
် ည်းမျဉ်းေတွကို
ဘာေ�ကာငလ
့် ဆ
ဲ ေတာ
ုိ
့
သူတအားလံ
ို ့
းု သိထား�ပီးသား
မိပါ။
ု့
ေဘာလံးု နဲပတ်
့ သက်�ပီး
ဒီစည်းမျဉ်းကလနားေတွဆတ
ုိ ာ
စိတက
် းူ ထားတဲအ
့ ရာေတွ သက်သက်ပါ။ ဒါေပမယ့် ဒီစည်းမျဉ်းေတွကို လူတင
ို း် သေဘာတူလက်ခရ
ံ င်
က�န်ေတာ်တအားလံ
ို ့
းု ေဘာ်လးံု ကစားလို ြဖစ်
့ ပါတယ်။
တိင
ု း် �ိင
ု င
် ေတွ
ံ
၊
အသင်းေတာ်ေတွ၊
ကုနသ
် ယ
ွ မ
် က
� န
ွ ယ
် က်ေတွ
စတဲ့
�ကီးမားတဲက
့ ျယ်ြပနတ
် ့ ဲ့
အရာေတွဟာလည်း ဒီဥပေဒသကို လိက
ု န
် ာ�ကတာပါပဲ။ ဒါေပမယ့် အေရးပါတဲ့ ကွြဲ ပားမ� တစ်ခေတာ
ု
့ �ှိတယ်။
ေဘာလံးု စည်းကမ်းေတွဟာ
ေသးငယ်တရ
ဲ့ ွ ာေလးတစ်ခု
သိထားရမယ့ပ
် မာဏ
ေခါင်းထဲမာှ
အထိက
ု အ
် ေလျာက်
သိမဟု
ု ့ တ်
သာသာပါပဲ။
လွယက
် �ူ ပီး
မှတသ
် ားစရာများများ
�ှာေဖွစားေသာက်သအ
ူ ုပ်စတ
ု စ်ခု
ကစားသမားတစ်ဦးချင်းစီက
် ည်း
မှတထ
် ားရေပမယ့လ
သူတိ
ု့
းထဲမာှ
့ ေခါင်
မ�ှိပါဘူး။
စုေပါင်းလုပ်ေဆာင်တအ
ဲ့ ခါ
ေဘာလံးု စည်းကမ်းေတွအကုနလ
် းုံ ကို
သီချင်းေတွ၊
161
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ပံရ
ု ိပ်ေတွ၊
ေဈးဝယ်စရာစာရင်းေတွအတွက်
ေယာက်မဟုတဘ
် .ဲ .
မှတသ
် ားစရာေနရာလွတေတွ
်
ေထာင်နချီ
ဲ့ ၊
စုေပါင်းလုပ်ေဆာင်မစ
� နစ်ေတွကျေတာ့
ကျန်ပါေသးတယ်။
ဒါေပမယ့်
သန်းနဲချီ
ဲ့ သ
ူ ားေတွပါဝင်တဲ့
့ တလ
များြပားလှတဲ့
၂၂
�ကီးမားတဲ့
သတင်းအချက်အလက်ေတွကို
သိေလှ
ု
ာင်ထား၊
သိမး် ဆည်းထားဖို ့ လိအ
ု ပ်ပါတယ်။ အဲဒေလာက်
ီ
အချက်အလက်ပမာဏေတွကို လူသားတစ်ေယာက်ရဲ ့
ေခါင်းထဲမာှ ထိနး် သိမး် လည်ပတ်ဖိဆိ
ု့ တ
ု ာ မြဖစ်�င
ို ပ
် ါဘူး။
တြခားသက်�ိှမျိုးစိတေတွ
်
ရဲ ့
�ကီးမားတဲအ
့ ဖွဲ�အစည်းေတွ..
ဥပမာ
ပုရွကဆ
် တ
ိ ေတွ
်
၊
ပျားေတွဟာ
တည်�ငိမခ
် င
ို �် မဲ�ကပါတယ်။ ဘာေ�ကာငလ
့် ဆ
ဲ ေတာ
ုိ
ုိ ့ အ
ု ပ်တဲ့ သတင်းအချက်အလက်ေတွ အားလံးု ဟာ
့ သူတလိ
သူတရဲ
ို ့ ့
စုေပါင်းမျိုး�ိုးဗီဇထဲမာှ
ထည့သ
် င
ွ း် ပါ�ှိ�ပီးသား
ြဖစ်လပါ။
ို ့
ဥပမာအားြဖင ့်
ပျားမ
ေပါက်စတစ်ေကာင်ဟာ သူစားရတဲအ
့ စားအစာအေပါ်မူတည်�ပီး လုပ်သားပျား သိမဟု
ု ့ တ် ပျားဘုရင်မ
တစ်ေကာင်ြဖစ်လာမှာပါ။ သူတဘဝမှ
ို ့
ာ လုပ်ေဆာင်ရမယ့် တာဝန်ေတွကို ြပုမူလပ
ု ်ေဆာင်�င
ို ေအာင်
်
သူတရဲ
ို ့ ့
ဗီဇဒီအင
ဲ ေအ
်
ေတွက စီစဉ်ထား�ပီးသားပါ။ ပျားအံုေတွဆတ
ုိ ာ �� ပ်ေထွးသိမေမွ
် �တဲ့ ဆက်ဆေရးဖွ
ံ
ဲ�စည်းပံေတွ
ု
ြဖစ်ပါတယ်။ ဥပမာအေနနဲ ရိ
် မ
ိ း် သူ၊ ြပုစုသ၊ူ သန�
် ့ ှငး် သူ စသည်ြဖင ့် လုပ်သားပျားအမျိုးမျိုး �ှိ�ကတယ်။
့ တသ
ဒါေပမယ့် ခုထက်ထေတာ
ိ
်
က ပျားေ�ှ �ေန ဆိတ
ု ာကို �ှာမေတွ� �ကေသးပါဘူး။
့ သုေတသနပညာ�ှငေတွ
ဘာလိလဲ
ု ့ ဆေတာ
ုိ
ု ေြခခံဥပေဒကို ေမသ
ုိ ာမျိုး
့ ပျားအံုရဲဖွ့ ဲ�စည်းပံအ
့ ာွ းမယ့၊် ေဖာက်ဖျက်မယ့် အ��ရာယ်ဆတ
မ�ှိတအ
ဲ့ တွက်
ပျားေတွမာှ
ပျားေ�ှ �ေန
သန�
် ့ ှငး် ေရးသမားပျားေတွဆက
ီ
ဆိတ
ု ာမလိအ
ု ပ်ပါဘူး။
အစားအစာ
ပျားဘုရင်မကလည်း
လိမ်ညာယူတာမျိုးမ�ှိဘးူ ။
�ပီးေတာ့
လုပ်သားပျားေတွကလည်း လစာတိးု ြမ�ငေပးရမယ်
့်
လို ဆ��
ြပတာမျိုးလည်း မ�ှိဘးူ ။
့
ဒါေပမယ့် လူသားေတွကေတာ့ လိမည
် ာယူတာ၊ ဆ��ြပတာေတွ အချိနတ
် င
ို း် လုပ်ေနတာပဲ။ ေဆပီယန်စေတွ
်
ရဲ ့
လူမစ
� နစ်ဆတ
ုိ ာ
စိတက
် းူ ယဉ်ထားတဲအ
့ ရာ
အေရး�ကီးတဲသ
့ တင်းအချက်အလက်ေတွ
ဒီအင
ဲ ေအ
်
ေတွကို ေကာ်ပီကးူ �ပီး
ြဖစ်တယ်။
ဒါေ�ကာင ့်
ဆက်လက်လည်ပတ်ေနတာကို
လူသားေတွဟာ
ထိနး် သိမး် ဖိအတွ
ု့
က်
သူတရဲ
ို ့ ့
သူတသားသမီ
ို ့
းေတွရဲ ့ ဒီအင်ေအဆီ လက်ဆငက
့် မ်းေပးလို ့ မရဘူး။
တရားဥပေဒေတွ၊ ဓေလ့ထးံု တမ်းေတွ၊ လုပ်ထးံု လုပ်နည်းေတွ�င
ှ ့် ြပုမူေနထိင
ု ပ
် ံေတွ
ု
စတဲအ
့ ရာေတွအားလံးု
ဆက်လက်တည်တေအာင်
ံ့
အ�မဲဂ�ုတစိက
ု ်
အားထုတလ
် ပ
ု ်ကင
ို ရ
် တယ်။
ဒါမှမဟုတရ
် င်
ူ ာဘီဘရ
ု င်က
ဒီလအဖွ
ူ ့ ဲ�အစည်းေတွဟာ အလျင်အြမန် �ပိုလဲပျက်စီးသွား�ကတယ်။ ဥပမာအားြဖင ့် ဟမ်မရ
လူေတွကို အထက်တန်းစားလူ၊ သာမန်လ၊ူ က�န်ေတွအြဖစ် ခွြဲ ခား�ပီး အမိနထ
့် တ
ု ခ
် တ
ဲ့ ယ်။ ပျားေတွရဲ ့
အဆငအ
့် တန်းခွြဲ ခားမ�စနစ်နမတူ
ဲ ့ တာက
ဟမ်မရ
ူ ာဘီရဲစနစ်
့ ဟာ
သဘာဝတရား�ကီးက
အဆငအ
့် တန်းခွြဲ ခားေပးတာ မဟုတဘ
် းူ ။ လူသားေတွရဲ စု့ ေပါင်းမျိုး�ိုးဗီဇမှာ ခုလမ
ို ျိုး အဆငအ
့် တန်းခွြဲ ခားမ�န ဲ ့
ပတ်သက်�ပီး ဘာမှမ�ှိဘးူ ။ သိေပမယ့
ု့
် ဒီအဆငအ
့် တန်းခွြဲ ခားမ� ‘အမှနတ
် ရား’ကို ေဘဘီလသ
ံု ားေတွရဲစိ့ တမ
် ာှ
162
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ထိနး် သိမး် မထား�ိင
ု ေတာ
်
ဘ
့ းူ
ဆိတ
ု ာနဲ ့
သူတရဲ
ို ့ လူ
� ဖွဲ�အစည်းတစ်ခုလးံု
့ မအ
လည်ပတ်တာ
ရပ်တနသ
် ့ ာွ းပါလိမ်မ
ု ည်းတူပဲ ဟမ်မရ
ူ ာဘီက သူရဲ့ ဒီ့ အင်ေအကို သူသားဆီ
လက်ဆငက
့် မ်းေပးတဲ့
့ ယ်။ ထိန
့
အခါမှာ
အထက်တန်းစားလူ
တစ်ေယာက်က
သာမန်လမ
ူ န
ိ း် မတစ်ေယာက်ကသ
ို တ်ရင်
ေငွသား
၃၀
�ှဲကယ်ေပးေလျာ်ရမယ်ဆတ
ုိ ဲ့ သူရဲ့ အု
ု နစ်ကို ထည့သ
် င
ွ း် လိမရပါဘူ
ု့
း။ ဟမ်မရ
ူ ာဘီဟာ သူသား
့ ပ်ချုပ်ပံစ
့ ေတွကို
သူအင်
့ ပါယာရဲ ့
တရားဥပေဒေတွအေ�ကာင်းကို
တကူးတကသင်�ကားေပးရပါတယ်။
သူသား
့ ေတွ၊
ေြမးေတွကလည်း အဲဒအ
ီ တိင
ု း် ပဲ ဆက်လပ
ု ်သာွ း�ကရတာပါ။
အင်ပါယာေတွဆတ
ုိ ာ
အင်မတန်�ကီးမားများြပားတဲ့
တရားဥပေဒအမျိုးမျိုးအြပင်
ကုနသ
် ည်ေလှေတွ၊
သတင်းအချက်လက်ေတွန ဲ ့
အခွနေကာက်
်
ခံြခင်း၊
ပွဲေတာ်ေနေတွ
ှ ့်
့ �င
လည်ပတ်ရတာပါ။
စစ်လက်နက်ပစ�ညး် ေတွသေလှ
ုိ
ာင်ြခင်း၊
စစ်ေအာင်ပဲေတွ
ွ
အတွက်
ြပက�ဒနိ ်
စတဲအ
့ ရာေတွအားလံးု ကို
အင်ပါယာေတွအေနနဲ ့ မှတတ
် မ်းမှတရ
် ာ ထား�ှိရပါတယ်။ သတင်းအချက်အလက်ေတွကို လူသားေတွက
ဦးေခါင်းထဲမာှ ပဲ
သိေလှ
ု
ာင်�ကတာ
�ှစသ
် န်းနဲချီ
့ ေနပါ�ပီ။
ကံမေကာင်းစွာပဲ
လူဦး
့ ေ�ှာက်ဟာ
အင်ပါယာအရွ ယအ
် စား�ှိတဲ့ သတင်းအချက်အလက်ေတွကို သိေလှ
ု
ာင်ထားဖိေကာင်
ု့
းတဲ့ ကိရိယာတစ်ခေတာ
ု
့
မဟုတဘ
် းူ ။ အဲဒအ
ီ တွက် အေ�ကာင်းြပချက် ၃ခု �ှိပါတယ်။
ပထမအဆိအ
ု ရ.. လူဦး
် ့ သတ်�ိှပါတယ်။ မှနပ
် ါတယ်.. လူတချို �ကေတာ့
့ ေ�ှာက်ရဲ စွ့ မး် ေဆာင်ရည်ဟာ အကနအ
အံဩ
့ စရာေကာင်းေလာက်ေအာင်
ြပည်နယ်တစ်ခလ
ု းံု ရဲ ့
် ာဏ်ေကာင်း�ကပါတယ်။
မှတဉ
ေြမမျက်�ာှ သွငြ် ပင်
သိမး် ဆည်းမှတသ
် ား�ိင
ု တ
် ဲ့
�ှင ့်
မှတဉ
် ာဏ်ပညာ�ှငေတွ
်
ပညာ�ှင�် ကီးေတွေတာင်
မှတလ
် မ�ိ
ို ့ င
ု တ
် ဲ့
�ပီးေတာလ
့ ည်း
တစ်�င
ို င
် လ
ံ းံု ရဲ ့
�ှိခတ
ဲ့ ယ်။
ေ�ှးေခတ်ကဆိရ
ု င်
ဥပေဒပုဒမ
် ေတွကို
ေခါင်းထဲမာှ
ဒါေပမယ့လ
် ည်း
တကယ့မ
် တ
ှ ဉ
် ာဏ်
�ှိပါတယ်။
မက်ဆာချူးဆက်ရဲ ့
အတိင
ု း် အတာဆိတ
ု ာ
ြပည်နယ်ဥပေဒပုဒမ
် ေတွအားလံးု ကို အလွတအ
် ာဂံေဆာင်
ု
�င
ို တ
် ဲ့ ေ�ှ �ေနဆိတ
ု ာ �ှိ�င
ို ပ
် ါတယ်။ ဒါေပမယ့်
အဲဒေ�ှ
ီ �ေနဟာ ၁၆၉၀ ဝန်းကျင်က ဆလဲမ် စုနး် သုတသ
် င်ပဲ(ွ Salem witch trials)
အမ�တက
ွဲ စ�ပီး
မက်ဆာချူးဆက်ြပည်နယ်မာှ ြဖစ်ခဲတ
ွဲ ားလံးု ရဲ အ
် ေတာ
ို
် �
ိ င
ို မ
် ာှ မဟုတပ
် ါဘူး။
့ ဲ့ အမ�တအ
့ ေသးစိတက
့ မှတမ
ဒုတယ
ိ အဆိအ
ု ရေတာ့
လူဆတ
ုိ ာ
ေသမျိုးြဖစ်တယ်။
ေသတဲအ
့ ခါ
သူတဦး
ို ့ ေ�ှာက်ေတွလည်း
သူတနဲ
ို ့ အတူ
ပါသွားတာပဲ။ ဦးေ�ှာက်နသိ
ဲ ့ မး် ထားတဲ့ အချက်အလက်တင
ို း် ဟာ ရာစု�စ
ှ တ
် စ်ခု မကုနခ
် င်မာှ ဘဲ
့
ကွယေပျာက်
်
သာွ း�ကတာပဲ။ ဦးေ�ှာက်တစ်ခုကေန တြခားတစ်ခုကို မှတဉ
် ာဏ်ေတွ လက်ဆငက
့် မ်းေပးလို ့
့် မ်းေပးမ� အ�ကိမအ
် ေရတွက် များလာတာနဲအမ�
ရတယ်ဆတ
ုိ ာ မှနပ
် ါတယ်။ သိေပမယ့
ု့
လ
် ည်း လက်ဆငက
့
အဲဒအ
ီ ချက်အလက်ေတွဟာ ေဝဝါးလာ သိမဟု
ု ့ တ် ေပျာက်ကယ
ွ သ
် ာွ းတတ် ပါတယ်။
တတိယအဆို
လည်းြဖစ်
အေရး�ကီးဆံးု လည်းြဖစ်တအ
ဲ့ ချက်ကေတာ့
တချို ေသာသတင်
�
းအချက်အလက်ေတွကပ
ို ဲ
သိမး် ဆည်းလည်ပတ်ဖို ့
လူသားေတွရဲဦး့ ေ�ှာက်ဟာ
အဆင်ေြပတာပါ။
163
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ေ�ှးေခတ်
�ှာေဖွစားေသာက်သေတွ
ူ
ဟာ
အသက်�ှငက
် ျန်ရစ်ဖိအတွ
ု့
က်
ေထာင်နချီ
ဲ ့ တဲ့
အပင်သတ�ဝါမျိုးစိတေတွ
်
ရဲ ့
ြပုမူ�ှငသ
် န်ပံ၊ု သူတရဲ
ို ့ အရည်
အေသွး၊ ပံပ
ု န်းသ�ာန် စတာေတွကို မှတမ
် ရ
ိ တယ်။ ဥပမာ.. အဲမ်ပင်ေအာက်က
့
ေဆာင်ဦးမှာေပါက်တတ်တဲ့ အတွနေတွ
် ့ နအဝါ
ဲ့
ေရာင်မိဟ
� ာ အဆိပ်�ိှ�င
ို တ
် ယ်ဆတ
ုိ ာ သူတမှ
ို ့ တမ
် ရ
ိ တယ်။
ဒါေပမယ့် ဝက်သစ်ချပင်ေအာက်မာှ ေပါက်တဲ့ အဲဒမ
ီ န
ိ� ဆင်
ဲ ့ တဲ့ အြဖူေရာင်မက
ိ� ေတာ့ အစာအိမ်နာတာအတွက်
ေဆးေကာင်းြဖစ်တယ်။
အထင်အြမင်ေတွ၊
အမဲလက
ို �
် ှာေဖွစားေသာက်သေတွ
ူ
ဟာ
အချင်းချင်း
သူတအု
ို ့ ပ်စတ
ု င
ွ း် က
ရင်း�ှးီ ဆက်ဆမ
ံ ေတွ
�
ကလ
ုိ ည်း
အဖွဲ�ဝင်များစွာရဲ ့
မှတထ
် ားရတယ်။
လူစီ
ဆိတ
ု ဲ့
မိနး် မတစ်ေယာက်ဟာ ဂ�န်ဆတ
ုိ လ
ဲ့ က
ူ
သူကိ
ု ာင ယ
့် က
ှ ေနတာကိ
်
ု တားဆီးဖိုအတွ
က် သူတအု
ို ့ ပ်စထ
ု က
ဲ
့ ေ�ှ
့
တစ်ေယက်ေယာက်ရဲ ့ အကူအညီလတ
ို ယ် ဆိပ
ု ါစိ။ု ့ ဒါဆိရ
ု င် လူစီအေနနဲ ့ �ပီးခဲတ
ဲ့ ပတ်က ဂ�န်နေမရီ
ဲ့
့ အ
အခနမ
် ့ သငြ့် ဖစ်ခ�ဲ့ ကတာကို ြပန်မတ
ှ မ
် ိဖို ့ အေရး�ကီးတယ်။ ဘာလိလဲ
ု ့ ဆေတာ
ုိ
ီ ခါကျရင် ေမရီဟာ
့ အဲဒအ
သူကိ
ု ည
ူ မ
ီ ယ့်
့ က
ဘက်ေတာ်သားတစ်ေယာက်ြဖစ်ဖို ့
ဆငက
့် ေြပာင်
ဲ
လြဲ ခင်းြဖစ်စဉ်က
အလားအလာများလိပါ။
ု့
လူသားေတွရဲဦး့ ေ�ှာက်ကို
ရလဒ်အေနနဲေတာ
့
့
အပင်ေတွ၊
တိရ စ�ာန်ေတွ၊
ု့တ
ေြမမျက်�ာှ သွငြ် ပင်ေတွ၊ လူမေရးသတင်
�
းအချက်လက်ေတွနသာ
ဲ ့ ရင်း�ှးီ က�မ်းဝင်ေနေအာင် တွနး် ပိခဲ
့ ာပါပဲ။
ဒါေပမယ့် စိက
ု ပ
် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးြဖစ်�ပီး အေစာပိင
ု း် ကာလမှာ �� ပ်ေထွးသိမေမွ
် �တဲ့ လူအဖွ
့ ဲ�အစည်းေတွ
ေပါ်ေပါက်လာခဲတ
့ ယ်။
အသက်တမ�
ီ ခါမှာ
အဲဒအ
‘ကိနး် ဂဏန်း’
ဆိတ
ု ဲ့
အေရးပါလာခဲပ
့ ါတယ်။
ကိနး် ဂဏန်းအချက်အလက်ေတွကို
သတင်းအချက်အလက်
ပံစ
ု ံသစ်တစ်ခုဟာ
�ှာေဖွးစားေသာက်သေတွ
ူ
ဟာ
ဘယ်တန
ု း် ကမှ
များြပားလှတဲ့
ကိင
ု တ
် ယ
ွ စ
် ဉ်းစားစရာ
မလိခ
ု ဘ
ဲ့ းူ ။
ဘယ်�ှာေဖွစားေသာက်သမ
ူ ှ ေတာအုပ်ထက
ဲ အပင်တင
ို း် မှာ�ှိတဲ့ သစ်သးီ အေရအတွကက
် ို မှတမ
် ဖ
ိ ိမလိ
ု့ ပ
ု ါဘူး။
ဒါေ�ကာင ့်
လူဦး
့ ေ�ှာက်ဟာ
ဆငက
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲလာတာ
ကိနး် ကဏန်းေတွကို
မ�ှိခဘ
ဲ့ းူ ။
သိေပမယ့
ု့
်
သိေလှ
ု
ာင်တက
ွ ခ
် ျက်ဖို ့
�ကီးမားတဲ�
့ င
ို င
် တ
ံ စ်ခက
ု ို
လိက
ု ေလျာညီ
်
ေထွ
အုပ်ချုပ်ဖိအတွ
ု့
ကေတာ
်
့
ကိနး် ဂဏန်းအချက်အလက်ေတွဆတ
ုိ ာ အသက်တမ�အေရး�ကီးပါတယ်။ �ိင
ု င
် အ
ံ တွက် တရားဥပေဒေရးဆွ�
ဲ ု ံ၊
မျိုး�ွယစ
် ေစာင
ု
န
့် တ်ေတွအေ�ကာင်းေြပာ�ံုန ဲ ့
မလံေလာက်
ု
ပါဘူး။
သိနး် နဲချီ
ဲ့ ေတွ
ူ
ဆက
ီ
့ တလ
အခွနေကာက်
်
ခံတအ
ဲ့ ခါ
အချက်အလက်ေတွလည်း
မြဖစ်မေနစုေဆာင်းရေတာမ
့ ာှ ပါ။
ေ�ကးကျန်ေတွ၊
အေ�ကးေတွ၊
ဒဏ်�ု ိကခ
် ရ
ံ တာေတွ
အခွနေတွ
်
ေကာက်ခရ
ံ မယ်။
အဲဒလ
ီ ေတွ
ူ
ရဲဝင်
့ ေငွ၊
ဘယ်တန
ု း် က
ပိင
ု ဆ
် င
ုိ မ
် �
စတဲ့
အခွနေဆာင်
်
ထားတယ်။
ဘယ်ေလာက်�ိှတယ်။
ေပါ
အခွနေလ�ာ
်
့ တာ၊
့
အခွနက
် င်းလွတခ
် င
ွ ေပးတာ
့်
စတဲအ
့ ရာေတွကလ
ို ည်း သိထားရမှာပါ။ ဒါေတွအားလံးု စုေပါင်းလိက
ု ရ
် င်
ထိနး် သိမး် ေဆာင်ရွကစ
် ရာ အချက်အလက်ေတွ သန်းနဲချီ
ိ း် ဂဏန်း အချက်အလက်ေတွကို
့ �ှိလာပါ�ပီ။ ဒီကန
ကိင
ု တ
် ယ
ွ �
် င
ို စ
် မ
ွ း် မ�ှိဘးူ ဆိရ
ု င်
ဘယ်လအ
ို ရင်းြမစ်ေတွ
�ိင
ု င
် တ
ံ စ်�င
ို င
် ဟ
ံ ာ
ထုတယ
် �
ူ င
ို တ
် ယ်ဆတ
ုိ ာ
သူမှ့ ာ
ဘာအရင်းအြမစ်ေတွ
မသိ�င
ို ပ
် ါဘူး။
ခုလမ
ို ျိုး
�ှိတယ်၊
ေနာက်ထပ်
ကိနး် ဂဏန်းေတွအားလံးု ကို
164
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
မှတမ
် ရ
ိ မယ်၊
ြပန်လန
ှ စ
် ဉ်းစား�ပီး
တွကခ
် ျက်ရတဲအ
့ ခါကျရင် လူဦး
့ ေ�ှာက်အများစုဟာ
အလုပ်ဝန်ပိ�ပီး
အိပ်ေမာကျသွားတာပါပဲ။
ခုလမ
ို ျိုး
မှတဉ
် ာဏ်အကနအ
် ့ သတ်ေ�ကာင ့်
အချက်အလက်ပမာဏေတွကို
လူဦး
့ ေ�ှာက်က
လူအဖွ
ု ဲ ့ လူဦးေရ
့ ဲ�အစည်းတစ်ခရ
ေကျာ်သာွ း�ပီဆတ
ုိ ာနဲ ့
�� ပ်ေထွးတဲအ
့ ချက်အလက်ေတွ၊
�ှင ့်
လက်ခက
ံ င
ို တ
် ယ
ွ �
် င
ို စ
် မ
ွ း်
ပစ�ညး် ဥစ�ာေတွဟာ
အဲဒါေတွကို
အလွနန
် ည်းသွားပါတယ်။
လူဦး
့ ေ�ှာက်က
ကိနး် ဂဏန်းအချက်အလက်ေတွန ဲ ့
များြပားလှတဲ့
လက်ခံ�င
ို တ
် ပ
ဲ့ မာဏကို
သိေလှ
ု
ာင်မတ
ှ သ
် ားထားဖို ့
လိအ
ု ပ်လာပါ�ပီ။ အဲဒလ
ီ ို မမှတသ
် ား�ိင
ု ဘ
် းူ ဆိရ
ု င် လူဦး
ု တ
် အ
ဲ့ တွကေ�ကာင
်
့် စနစ်တစ်ခုလးံု
့ ေ�ှာက်က မ�ိင
�ပိုလဲသာွ းတတ်ပါတယ်။ စိက
ု ပ
် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးေနာက်ပိင
ု း် �ှစေထာင်
်
ေပါင်းများစွာ �ကာတဲအ
့ ထိပဲ
လူသားေတွရဲ ့ လူမဆ
� က်ဆေရးဟာ
ံ
ေတာ်ေတာ်ေလး�ိုး�ှငး် �ပီး
ပထမဆံးု ေကျာ်လာ� း�ိင
ု ခ
် သ
ဲ့ ေတွ
ူ
ကေတာ့
ဆေမးရီးယန်းလူမျိုးေတွပါ။
ကျဉ်းေြမာင်းခဲတ
့ ယ်။
မက်ဆပ
ုိ ိေတးမီ
ု
းယားေတာင်ပိင
ု း် မှာ
သူတရဲ
ို ့ �မိ့ ု �ေတွဟာ
ပူြပင်းတဲေန
့ ေရာင်ေအာက်က
ဒီြပဿနာကို
ေနထိင
ု ခ
် �ဲ့ ကတဲ့
ေြမဩဇာေကာင်းတဲ့
လယ်ကင
ွ း် ေတွေ�ကာင ့် သီး�ှြံ ဖစ်ထန
ွ း် �ပီး အစာေရစာ ေပါ�ကယ်ဝပါတယ်။ သူတဆီ
ို ့ မာှ ေနထိင
ု သ
် ေတွ
ူ
များလာတာနဲအမ�
့
သူတရဲ
ို ့ ကိ
� ဝဝကို
့ စအ
များသထက်များလာပါတယ်။
ဘီစီ
လုပ်ကင
ို ေဆာင်
်
ရွက်ရမယ့်
၃၅၀၀
�ှင ့်
၃၀၀၀
�ကားမှာ
သတင်းအချက်အလက်ပမာဏ
အမည်မသိ
ဆေမးရီးယန်း
ဉာဏ်�ကီး�ှငေတွ
်
က လူဦး
် ရတဲ
ို ့ ့
့ ေ�ှာက်ြပင်ပမှာ သတင်းအချက်အလက်ေတွကို သိမး် ဆည်းေဆာင်ရွကလ
စနစ်တစ်ခု ထွငခ
် �ဲ့ ကတယ်။ များြပားလှတဲ့ ကိနး် ဂဏန်းအချက်အလက်ေတွကို တွကခ
် ျက်�င
ို တ
် န
ဲ့ ည်းလမ်းကို
တီထင
ွ ခ
် �ဲ့ ကတာပါ။ ဒီလန
ို ဲ ့ ဆေမးရီးယန်းလူမျိုးေတွရဲ လူ
� ဖွဲ�အစည်းဟာ လူဦး
အ
် ့ သတ်ကို
့ မအ
့
့ ေ�ှာက်ရဲ အကန
ေကျာ်လန
ွ �
် င
ို ခ
် �ဲ့ ပီး
�မို � ြပ�ကီးေတွ၊
ဖွငလ
့် စ
ှ ခ
် ဲ�့ ကတယ်။
ခုလို
�ိင
ု င
် ေတွ
ံ
၊
ဆေမးရီးယန်းလူမျိုးေတွ
အင်ပါယာေတွ
ေပါ်ေပါက်လာေစတဲလ
့ မ်းမကို
တီထင
ွ ခ
် တ
ဲ့ ဲ ့
သတင်းအချက်အလက်ေတွကို
လည်ပတ်ေစတဲစ
့ နစ်ကို ‘ေရးသားြခင်း’ လိေခါ်ပါတယ်
ု့
။
ခူ�ှငမ
် ်က လက်မှတထ
် းို သည်
ေရးသားြခင်းဆိတ
ု ာ သေကတင်္ေတွန ဲ ့ သတင်းအချက်အလက်ေတွကို ထိနး် သိမး် တဲန
့ ည်းလမ်း တစ်ခုပါ။
ဆေမးရီးယန်းေတွရဲ အ
့ ေရးအသားစနစ်ကို သေကင်္တ ၂ မျိုးနဲ ့ဖွဲ�စည်းထား�ပီး ��ံ�ချပ်ေတွေပါ် ကပ်ထားတာပါ။
ပထမသေကင်္တ က ကိနး် ဂဏန်းေတွကို ကိယ
ု စ
် ားြပုတယ်။ ၁၊ ၁၀၊ ၆၀၊ ၆၀၀၊ ၃၆၀၀၊ ၃၆၀၀၀ စတာေတွကို
ကိယ
ု စ
် ားြပုတဲ့ သေကတင်္ေတွ �ှိပါတယ်။ ဆေမးရီယန်းေတွဟာ ၆ ဂဏန်း�ှင ့် ၁၀ ဂဏန်းကို အေြခခံတဲ့
ကိနး် စနစ်ကို အသံးု ြပုခဲ�့ ကပါတယ်။ သူတရဲ
ို ့ ့ ၆ ဂဏန်းကို အေြခခံတစ
ဲ့ နစ်ဟာ က�န်ေတာ်တအတွ
ို ့
က်
အေရးပါတဲ့ အေမွအ�ှစေတာ်
်
ေတာ်မျာများ ချန်ထားခဲပ
ု ၂၄ နာရီလခွ
ို ့ တ
ဲ ာ၊
့ ါတယ်။ ဥပမာ တစ်ေနတာကိ
့
စက်ဝင
ို း် ကို ၃၆ဝ ဒီဂရီ စိတထ
် ားတာ စသည်ြဖငေပါ
့် ။့ ေနာက် သေကင်္တတစ်မျိုးက လူ၊ တိရ စ�ာန်၊
165
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ကုနေရာင်
်
းကုနဝ
် ယ်၊ နယ်နမိတ၊် ေနစွ့ ဲ အစ�ှိတအ
ဲ့ ရာေတွကို ကိယ
ု စ
် ားြပုပါတယ်။ ခုလမ
ို ျိုး သေကင်္တ
�ှစမ
် ျိုးကို
စုေပါင်းအသံးု ြပု�ပီး
မှတသ
် ား�ိင
ု တ
် ာထက်
လူဦး
့ ေ�ှာက်က
အဆမတန်
မှတ�
် င
ို တ
် ာထက်၊
ပိမ
ု ိမ
ု ျားြပားတဲ့
ဒီအင်ေအကွငး် ဆက်ေတွက
သတင်းအချက်အလက်ေတွကို
ဆေမးရီးယန်းလူမျိုးေတွဟာ သိေလှ
ု
ာင်ထန
ိ း် သိမး် လာ�ိင
ု ခ
် ပ
ဲ့ ါတယ်။
ခုလမ
ို ျိုးအေစာပိင
ု း် ကာလမှာ ေရးသားြခင်းဆိတ
ု ာ အချက်လက်ေတွ၊ ပံေတွ
ု
ေလာက်သာ �ှိခတ
ဲ့ ာပါ။
တကယ်လို ့
အဲဒတ
ီ န
ု း် က
ဆေမးရီးယန်းဝတ�ု�ှည�် ကီးတစ်ခုသာ
�ှိခမ
ဲ့ ယ်ဆရ
ုိ င်
ရ�ံြပားေတွေပါ်မှာ
ေရးခဲမ
် ါဘူး။ ေရးသားြခင်းဆိတ
ု ာ အလွနအ
် ချိနေပးတဲ
်
အ
့ ရာတစ်ခုြဖစ်�ပီး စာဖတ်တတ်တလ
ဲ့ ထ
ူ က
ု
့ ာှ မဟုတပ
အလွနတ
် ရာနည်းပါး
ပါတယ်။
ထိနး် သိမး် တဲေနရာမှ
့
ာ
အသံးု ြပုတာကလွ�ဲ ပီး
လွနခ
် ဲတ
ဲ့ စ
ှ ေပါင်
်
း
့ �
၅၀၀၀
က
ဒါေ�ကာင ့်
ေရးသားြခင်းကို
အေရး�ကီးတဲ့
တြခားဘာအတွကန
် မှ
ဲ့
က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ဘိ
ီ
့ းု ေဘးေတွဆက
မှတတ
် မ်းေတွကို
မသံးု ခဲ�့ ကပါဘူး။
ပညာ�ှိစကားေတွကို
တကယ်လို ့
က�န်ေတာ်တို ့
�ှာ�ကည့မ
် ယ်ဆရ
ုိ င် အ�ကီးအကျယ်စိတပ
် ျက်ရမှာ ြဖစ်တယ်။ ဥပမာအေနနဲ ့ က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ဘိ
့ းု ေဘးေတွက
် ’် ဆိတ
ု ာမျိုးပဲ ြဖစ်တယ်။
က�န်ေတာ်တဖတ်
ို ့ ဖို ့ ချန်ထားခဲ�့ ကတာက ‘ဘာလီ ၂၉၀၈၆၊ ၃၇ လ၊ ခူ�ှငမ
ဒီစာေ�ကာင်းရဲ ့ အြဖစ်�င
ို ဆ
် းုံ အဓိပာ� ယ်က ‘၃၇ လတာ အချိနအ
် တွငး် ဘာလီ စုစေပါင်
ု
း ၂၉၀၈၆ ကို
ရ�ှိပါသည်။ ခူ�ှငမ
် ှ လက်မတ
ှ ထ
် းို သည်။’ လိြဖစ်
ု ့ မာှ ပါ။ ဟုတပ
် ါတယ်ခင်ဗျာ... လူသမိ
ု း် ရဲ ့ ပထမဆံးု စာမှာ
့ င
ဒဿနအြမင်၊ ကဗျာ၊ ဒ�ာရီ၊ ဥပေဒ၊ သိမဟု
ု ့ တ် ဘုရင်တစ်ပါးရဲေအာင်
ပဲွ စတာေတွ တစ်..ခု..မှ မပါဘူး။။
့
ပျင်းစရာေကာင်းတဲ့
စီးပွားေရးစာေ�ကာင်းေတွ၊
အခွနေကာက်
်
ခမ
ံ တ
ှ တ
် မ်းေတွ၊
ေ�ကး�မီစစ
ု ေပါင်
ု
း၊
ပစ�ညး် ဥစ�ာပိင
ု ဆ
် င
ုိ ြ် ခင်း စတဲ့ အရာေတွပဲ ြဖစ်ေနပါတယ်။
ပံု ၁၈။ အူ�ု�မို � မှ ေ�ှးေခတ် အုပ်ချုပ် မ�စာသားပါ ရ�ံြပားတစ်ချပ် ။ ခူ�ှငမ
် ်သည် �ံု းဝန်ထမ်းတစ်ေယာက်၏
ရာထူးအမည်ြဖစ်�င
ို သ
် ည်။ သိမဟု
ု ့ တ ် လူတစ်ဦးတစ်ေယာက်၏ အမည်နာမလည်း ြဖစ်�င
ို သ
် ည်။ အကယ်၍
166
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ခူ�ှငမ
် ်သည်
လူတစ်ဦးတစ်ေယာက်၏အမည်
က�န်ေတာ်တ ို ့
အမည်နာမ
သိ�ိှရေသာ
ဧကန်မှန်ကန်ခဲလ
့ �င်
သူသည်
လူသားတစ်ေယာက်
သမိုငး် တွင ်
ြဖစ်ေပမည်။
ပထမဆံးု
လူသတ� ဝါတိ၏
ု့
အေစာပိုငး် သမိုငး် မှ အမည်များြဖစ်ေသာ နီအန်ဒါတယ်(Neanderthals)၊ နထူးဖီ ယန်စ် (Natufians)၊
�� ေဗးဂူ
(Chauvet
Cave)၊
ယေနေမာ်
ွ မ
် ှ
့ ဒန်ေခတ်တင
ဂိုဘက်ကလီ ထဲဘယ် (Göbekli
ထွငထ
် ားေသာ
Tepe)
အမည်များြဖစ်သည်။
စသည့ အ
် ရာများသည်
ဂိုဘက်ကလီ
ထဲဘယ်
ကို
တည်ေဆာက်ခသ
ဲ့ မ
ူ ျားက ဂိုဘက်ကလီ ထဲဘယ် ကို မည်သေခါ်ဆိ
ုိ ့
ခ
ု �ဲ့ ကမှန်း က�န်ေတာ်တ ို ့ မသိ�ိှ�ကေပ။
ေရးသားြခင်း ေပါ်ေပါက်လာေသာအခါမှသာ သမိုငး် ဆိသ
ု ည့ အ
် ရာကို ဇာတ်လက
ို တ
် စ်ဦးက ေြပာြပသည့ ပ
် မာ
က�န်ေတာ်တသိ
ို ့ �ိှလာရသည်။
ခူ�ှငမ
် ်၏
အိမ်နီးချင်းများက
သူကိ
ု
ေခါ် �ကလ�င်
့ ေအာ်
“ခူ�ှငမ
် ်”
ဟု
အမှန်တကယ် ေအာ်ေခါ် ခဲ�့ က�ိင
ု သ
် ည်။ ဆိလ
ု သ
ို ည်မှာ သမိုငး် တွင ် ပထမဆံးု မှတတ
် မ်းတင်သ�
ိ ိှရေသာ
အမည်သည်
ပုေရာဟိတတ
် စ်ပါး၊
ကဗျာဆရာတစ်ေယာက်၊
�ကီးြမတ်ေသာ�ှငဘ
် ရ
ု င်တစ်ပါးထက်
စာရင်းကိင
ု တ
် စ်ေယာက်၏ အမည်သာ ြဖစ်ေချသည်။
ီ မ
ို ျိုးေရးသားပံု ေနာက်တစ်မျိုး �ှငသ
် န်ကျန်ရစ်ပါေသးတယ်။ အဲဒါက ပိလ
ု ေတာင်
ို ့
ေ�ှးေခတ်က အဲဒလ
် င်စားစရာ မေကာင်းပါဘူး။ အဲဒတ
ီ စ်ခက
ု စကားလံးု တချို �ပဲ ပါတယ်။ �ပီးေတာ့ အဲဒစ
ီ ကားလံးု ေတွကပ
ို ဲ
စိတဝ
စာကူးသူတပည့တ
် စ်ေယာက်က
တကယ်လို ့
စာေရးေလ့ကျငတ
့် အ
ဲ့ ေနနဲ ့
အထပ်ထပ်အခါခါ
ကူးေရးထားတာပါ။
တစ်ေယာက်ေယာက်က
ေဈးစာရင်းေတွ
ကူးေရးမယ့အ
် စား
စာကူးသူတပည့်
သူကိ
ု ပ
် ိင
ု က
် ဗျာေလး
့ ယ
ဆေမးရီးယန်း
ေရးချင်ပါတယ်
အေရးအသားဟာ
ဆိရ
ု င်ေတာင်
မြပည့စ
် ေသးဘဲ
ံု
သူေရး�ိင
ု ခ
် မ
ဲ့ ာှ
မဟုတပ
် ါဘူး။
‘တစိတတ
် ပိင
ု း် အေရးအသား’
အေစာပိင
ု း်
ပဲ
ြဖစ်လပါ။
ို ့
‘ြပည့စ
် အ
ံု ေရးအသား’ ဆိတ
ု ာဟာ သေကတင်္ေတွကသ
ို းုံ �ပီး က�န်ေတာ်တေြပာသမ�
ို ့
စကားေတွအားလံးု ကို
အြပည့အ
် စံန
ု းီ ပါး ေဖာ်ြပ�ိင
ု ပ
် ါတယ်။ ဒါေ�ကာင ့် ကဗျာေတွ အပါအဝင် လူေတွေြပာသမ�အားလံးု ကို ေရးသား
ေဖာ်ြပ�ိင
ု တ
် ယ်။
တြခားဘက်မာှ ေတာ့
တစိတတ
် ပိင
ု း် အေရးအသား
ဟာ
တချိုေသာအ
�
ေ�ကာင်းအရာ၊
အချက်အလက်၊ လုပ်ေဆာင်မေတွ
�
ကသ
ို ာ ေဖာ်ြပ�ိင
ု တ
် ဲ့ သေကင်္တစနစ်န ဲ ့ ဖွဲ�စည်းထားပါတယ်။ လက်တင်စာ၊
အီဂျစ်အ�ုပ်စာ
(hieroglyphics)၊
ြပည့စ
် အ
ံု ေရးအသားေတွပါ။
မျက်မြမင်စာ
အဲဒစ
ီ ာေတွကသ
ို းုံ �ပီး
(Braille)
အခွနေကာက်
်
ခမ
ံ ၊�
စတဲအ
့ ေရးအသားေတွကေတာ့
အချစ်ကဗျာ၊
သမိင
ု း် စာအုပ်၊
ဟင်းချက်နည်း၊ စီပာွ းေရးဥပေဒ စတဲအ
့ ရာေတွကို ေရးသား�ိင
ု ပ
် ါတယ်။ အဲဒလ
ီ မ
ို ဟုတဘ
် ဲ ဆေမးရီးယန်း
အေရးအသားကေတာ့ ဒီေနေခတ်
သခင်္ျာသေကတင်္ေတွ၊ ဂီတသေကတင်္ေတွလပ
ို ဲ တစိတတ
် ပိင
ု း် အေရးအသား
့
ြဖစ်ေနပါတယ်။ သခင်္ျာသေကတင်္ေတွကို အသံးု ြပု�ပီး တွကခ
် ျက်မအ
� မျိုးမျိုး လုပ်လရပါတယ်
ို ့
။ ဒါေပမယ့်
အဲဒါေတွန ဲ အချစ်
ကဗျာေတွေတာ့ ေရးလိမရပါဘူ
ု့
း။
့
167
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
တစိတတ
် ပိင
ု း် အေရးအသား (Partial Script) သည် လူသားတိအသံ
ု့
းု ြပုသည့် အေြပာဘာသာစကား
(Spoken
language)
ေြပာစကားအြပင်ဘက်မှ
တစ်ခုလးံု ၏
အကျယ်အဝန်းကို
အရာများကို
မလ�မး် ြခံု�ိင
ု ေပ။
်
ေဖာ်ြပ�ိင
ု သ
် ည်။
သိေသာ်
ု့
လူသားတိ၏
ု့
တစိတတ
် ပိင
ု း် အေရးအသားများြဖစ်သည့်
ဆမားရီးယန်းတိ၏
ု့
အေရးအသား၊ ကိနး် ဂဏန်း အေရးအသားတိြဖင
ု ့ ့် ကဗျာဖွဲ�ဆ၍
ုိ
မရေပ။ သိေသာ်
ု့
၎င်းတိသည်
ု့
အေကာက်ခန
ွ မ
် တ
ှ တ
် မ်းများကို ထိနး် သိမး် ရာတွင ် အလွနထ
် ေရာက်
ိ
ေပသည်။
ဆေမးရီးယန်းလူမျိုးေတွကေတာ့
သူတရဲ
ို ့ အ
့ ေရးအသားနဲ ့
ကဗျာေတွေရးလိမရလည်
ု့
း
ဘာမှ
စိတအ
် ေ�ှာငယ
့် က
ှ ် မြဖစ်�ကဘူး။ လူေတွရဲ ့ ေြပာစကားကို လိက
ု လ
် တ
ံ ပ
ု �ိင
ု ဖ
် ိအတွ
ု့
က် သူတထွ
ို ့ ငခ
် �ဲ့ ကတာမှ
မဟုတတ
် ာ။
တကယ်ေတာ့
ကိလ
ု ဘ
ံ ယ
ီ ာ�ိင
ု င
် က
ံ
ေြပာစကားနဲမလု
ို တ
် အ
ဲ့ ရာေတွကို
့ ပ်�င
အင်ဒးီ စ်ေတာင်တန်းမှာ�ှိတဲ့
အေစာပိင
ု း်
လုပ်�င
ို ဖ
် ိထွ
ု ့ ငထ
် ားတာ။
ယဉ်ေကျးမ�တချို �ကလည်း
သူတသမိ
ို ့ င
ု း်
တစ်ေလ�ာက်လးံု တစိတတ
် ပိင
ု း် အေရးအသားေတွပဲ အသံးု ြပုသွားတာ။ အဲဒ ီ တစိတတ
် ပိင
ု း် အေရးအသားက
အကနအ
် ့ သတ်�ိတ
ှ ာနဲ ့ ပတ်သက်�ပီး သူတရဲ
ို ့ စိ့ တထ
် မ
ဲ ာှ ဘာမှမြဖစ်သလို ြပည့ဝ
် အေရးအသားတစ်ခု သူတို ့
လိအ
ု ပ်တယ်လလည်
ို ့
း မယူဆခဲ�့ ကဘူး။ အင်ဒးီ စ်တို ့ ေရးသားပံဟ
ု ာ ဆမားရီးယန်းတိရဲ
ု ့ ေရးသားပံ
န
ု မတူ
ဲ ့ ဘဲ
့
အလွနက
် ြွဲ ပားပါတယ်။ အင်ဒးီ စ်တေရးသားပံ
ို ့
ဟ
ု ာ အလွနမ
် ပ
ှ ဲ ကွြဲ ပားလွနး် လို ့ လူေတာ်ေတာ်များများက သူကိ
့ ု
အေရးအသားတစ်ခု မဟုတဘ
် းူ လို ့ ြငင်းဆိ�ု ကတယ်။ အင်းဒီးစ်အေရးအသားကို ရ�ံချပ်ေပါ်၊ စာရွ ကေပါ်မှ
်
ာ
မေရးပါဘူး။ အဲဒအ
ီ စား ခီးဖူ (quipus) လိေခါ်တဲ
ု့
့ အေရာင်အမျိုးမျိုး�ှိတ�ဲ့ ကိုးေတွမာှ �ကိုးထံးု ေတွထးံု �ပီး
ေရးသား�ကတာပါ။ ခီးဖူတစ်ခုမာှ သိးု ေမ �း သိမဟု
ု ့ တ် ချည်နလု
ဲ ့ ပ်ထားတဲ့ ေရာင်စ�ံု ကိုးေတွ �ှိတယ်။
�ကိုးတစ်ေချာင်းချင်းစီရဲ ့ ေနရာအမျိုးမျိုးမှာ အထံးု ေတွထးံု ရတယ်။ ခီးဖူတစ်ခမ
ု ာှ ရာချီတေရာင်
ဲ့
စ�ံု ကိုး �ှင ့်
ေထာင်ချီတဲ့ �ကိုးထံးု ေတွ �ှိပါတယ်။ အေရာင်အမျိုးမျိုးနဲ�ကိ
ု
းစပ်လက
ုိ ရ
် င်
့ ုးေတွမာှ အထံးု အမျိုးမျိုးကိေပါင်
များြပားလှတဲ့ ကိနး် ဂဏန်း အချက်အလက်ေတွကို မှတတ
် မ်းတင်�င
ို ပ
် ါတယ်။ ဥပမာ အခွနေကာက်
်
ခံြခင်း၊
ပစ�ညး် ဥစ�ာပိင
ု ဆ
် င
ုိ ြ် ခင်း စသည်ြဖငေပါ
့် ။့
168
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ပံု ၁၉။ အင်ဒးီ စ်ေတာင်တန်းေဒသက ၁၂ ရာစု ခီးဖူတစ်ခု၏ပံု
�မို � ြပေတွ၊ �ိင
ု င
် ေတွ
ံ
၊ အင်ပါယာေတွရဲ စီ
့ းပွားေရးမှာ ခီးဖူေတွဟာ �ှစ်ေပါင်းရာေထာင်ချီ�ကာေအာင်
အလွနအ
် ေရးပါခဲပ
ပီ�ူး၊ အီေကွေဒါ၊
့ ါတယ်။ လူဦးေရ ၁၀ သန်းကေန ၁၂ သန်းအထိ�ိှ�ပီး ဒီေနေခတ်
့
ဘိလ
ု းီ ဗီးယား �ိင
ု င
် ေတွ
ံ
အပါအဝင် ချီလ၊ီ အာဂျင်တးီ နား၊ ကိလ
ု ဘ
ံ ယ
ီ ာ �ိင
ု င
် တ
ံ ရဲ
ို ့ ့ တစိတတ
် ပိင
ု း် အထိ
ပါဝင်ခဲတ
့ ဲ့
အင်ကာ
အင်ပါယာ
အသံးု ြပုခဲ�့ ကပါတယ်။
လက်ထက်မာှ ေတာ့
ခီးဖူေတွရဲ ့
ခီးဖူေတွရဲစွ့ မး် ေဆာင်ရည်ကို
အကျိုးေကျးဇူးေ�ကာင ့်
အြမငဆ
့် းုံ အထိ
အင်ကာလူမျိုးေတွဟာ
များြပားလှတဲ့
အချက်အလက်ေတွကို ထိနး် သိမး် လည်ပတ် �ိင
ု တ
် ာပါ။ အဲဒါေတွသာ မ�ှိရင် အဲဒေလာက်
ီ
�ကီးမားတဲ့
အင်ပါယာမျိုးမှာ လိအ
ု ပ်တဲ့ �� ပ်ေထွးလှတဲ့ အုပ်ချုပ်ေရးယ��ရားေတွကို ထိနး် သိမး် �ိင
ု မ
် ာှ ၊ လည်ပတ်�င
ို မ
် ာှ
မဟုတပ
် ါဘူး။
တကယ်တမ်းဆိရ
ု င်
ေတာင်အေမရိကကို
အင်ပါယာအသစ်ကို
ခီးဖူေတွဟာ
အလွနတ
် က
ိ ျ�ပီး
စပိနလ
် မ
ူ ျိုးေတွကသိမး် ယူ�ပီး
က်
အုပ်ချုပ်ဖိုအတွ
့
ထိေရာက်မ�
� ိှလန
ွ း် တဲအ
့ တွက်
အေစာပိင
ု း် �ှစေတွ
်
မာှ
စပိနေတွ
်
လည်း
ခီးဖူေတွပဲ
သူတသိ
ို ့ မး် ယူလက
ို တ
် ဲ့
သံးု ခဲ�့ ကတယ်။
ြပဿနာက
စပိနေတွ
်
ကယ
ို တ
် င
ို က
် ေတာ့ အဲဒခ
ီ းီ ဖူေတွကို ဘယ်လဖ
ို တ်ရမယ်၊ အဲဒါေတွန ဲ ့ ဘယ်လမ
ို တ
ှ တ
် မ်းတင်ရမယ်
ဆိတ
ု ာ
မသိခ�ဲ့ ကဘူး။
ေတာင်အေမရိကတိက
ု ရ
် ဲ ့
ဒါေ�ကာင ့်
ေဒသခံက�မ်းကျင်သေတွ
ူ
ကပ
ို ဲ
အ�ှငသ
် ခင်သစ်
စပိနလ
် မ
ူ ျိုးေတွက
ခီးဖူကို
သူတအားကိ
ို ့
းု ခဲတ
့ ယ်။
မသိတာဟာ
သူတရဲ
ို ့ ့
အာနည်းချက်�ကီးတစ်ခု ြဖစ်တယ်ဆတ
ုိ ာ သေဘာေပါက်ခတ
ဲ့ ယ်။ ေဒသခံခဖ
ီ းူ က�မ်းကျင်သေတွ
ူ
က သူတကိ
ို ့ ု
အလွယတ
် ကူ လိမည
် ာလှညစ
့် ားလိရတယ်
ု့
။ ဒါေ�ကာင ့် စပိနေတွ
်
အဲဒမ
ီ ာှ အေြခချတာ ခိင
ု သ
် ာွ း�ပီဆတ
ုိ ာနဲ ့
ခီးဖူေတွကို ဖျက်သမ
ိ း် လိက
ု ပ
် ါတယ်။ �ပီးေတာ့ အင်ပါယာအသစ်ရဲ မှ့ တတ
် မ်းေတွကလ
ို ည်း လက်တင်ဘာသာ၊
လက်တင်ကန
ိ း် ဂဏန်းေတွ သက်သက်နပဲ
ဲ ့ ေရးေတာတ
်
ရဲ ့ နယ်ချဲ�အုပ်စးို မ�ေအာက်မာှ ခီးဖူ
့ ယ်။ စပိနေတွ
နည်းနည်းပဲ
�ှငက
် ျန်ရစ်တယ်။
အဲဒက
ီ ျန်ခတ
ဲ့ ထ
ဲ့ က
ဲ
အများစုရဲ ့
အဓိပာ� ယ်ဟာလည်း
169
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
က�န်ေတာ်တဖတ်
ို ့ လမရပါဘူ
ို ့
း။ ဘာြဖစ်လလဲ
ို ့ ဆေတာ
ုိ
ု တ်တဲ့ အတတ်ပညာ
့ ကံမေကာင်းစွာနဲပဲ့ ခီဖးူ ကိဖ
ေပျက်ကယ
ွ သ
် ာွ း�ပီ ြဖစ်လပါ။
ို ့
ဗျူ�ိုကေရစီ၏ အံဩ
့ ဖွယရ
် ာလုပ်ေဆာင်မ�များ
ေနာက်ဆးုံ ေတာလ
ုိ ိေတးမီ
ု
းယားကလူေတွဟာ တစ်သတ
ံ ည်းထွက၊် တစ်ပံစ
ု ံတည်းပဲ သံးု လိရတဲ
ု့ ့
့ ည်း မက်ဆပ
ကိနး် ဂဏန်းအချက်အလက်ေတွထက်
ေရးသားမ�စနစ်ထက
ဲ ို
ဘီစီ
ပိတ
ု အ
ဲ့ ရာကို
၃၀၀၀
နဲ ့ ၂၅၀၀
ေရးသားလာချင်ခဲ�့ ကတာပဲ။
�ကားမှာ
ဆေမးရီးယန်း
များသထက်များလာတဲ့
သေကတင်္ေတွ
ထည့သ
် င
ွ း် လာခဲ�့ ကတယ်။ တြဖည်းြဖည်းနဲ ့ ကယူနေဖာင်
ီ
း(cuneiform) လို ့ ဒီကေနက�န်
ေတာ်တေခါ်တဲ
ို ့
့
့
ြပည့စ
် ံတ
ု အ
ဲ့ ေရးအသား
ြဖစ်လာပါတယ်။
ဘီစီ
၂၅၀၀
ေလာက်လည်းေရာက်ေရာ
ဘုရင်ေတွက
အမိနေတွ
် ့ ထတ
ု ြ် ပန်ဖိ၊ု ့ ပုေရာဟိတေတွ
်
က နမိတေဟာစကား
်
ေတွမတ
ှ တ
် မ်းတင်ဖိ၊ု ့ သာမန်ြပည်သေတွ
ူ
က
အချင်းချင်းေပးပိတဲ
ု့ စ
့ ာေတွ
ေရးသားဖို ့ စတဲေနရာ
့
ေတွမာှ
ကယူနေဖာင်
ီ
းစာကို
အသံးု ြပုခဲ�့ ကပါတယ်။
တ�ပိုင်နက်တည်းမှာပဲ အီဂျစ်ေတွကလည်း အီဂျစ်အ�ုပ်စာ(hieroglyphics) ကို ထွင�် က�ပီးပါ�ပီ။ တြခား
ြပည့စ
် အ
ံု ေရးအသားေတွကို တ�ုတမ
် ာှ ဘီစီ ၁၂၀၀ ဝန်းကျင်၊ အေမရိကတိက
ု အ
် လယ်ပိင
ု း် မှာ ဘီစီ ၁၀၀၀ ၅၀၀ ဝန်းကျင်က ထွငခ
် ဲ�့ ကပါတယ်။
ခုလမ
ို ျိုးေနရာေတွကေနစ�ပီး
ြပည့စ
် အ
ံု ေရအသားေတွဟာ
အြခားေဝးလံကျယ်ြပနတ
် ့ ေနရာ
ဲ့
ေတွဆက
ီ ို
ု း် စာအုပ်၊ အချစ်ဝတ�ု၊ ြပဇာတ်၊ ေ�ှ � ြဖစ်ေဟာ၊
ပံစ
ု ံသစ်အမျိုးမျိုးနဲ ့ ြပန�
် ့ သွ
ံှ ့ ားပါတယ်။ ဒီလန
ို ဲ ့ ကဗျာ၊ သမိင
ဟင်းချက်နည်း
စတဲအ
့ ရာေတွကို
ေရးသားြခင်းရဲ ့
လူသားေတွ
အေရး�ကီးဆံးု တာဝန်ကေတာ့
ထိနး် သိမး် ြခင်းပဲြဖစ်ပါတယ်။
စတင်ေရးသားလာခဲ�့ ကတယ်။
သိေပမယ့
ု့
လ
် ည်း
ကိနး် ဂဏန်းအချက်လက်ေတွကို
ဒါေပမယ့်
မှတတ
် မ်းတင်
တစိတတ
် ပိင
ု း် အေရးအသားကေတာ့
ကိနး် ဂဏန်းအချက်လက်ေတွကို မှတတ
် မ်းတင်ထန
ိ း် သိမး် တာတစ်ခပ
ု ဲ လုပ်�င
ို ပ
် ါတယ်။ ဟီဘ�ူ း ကျမ်းစာ၊
ဂရိတရဲ
ို ့ ့ အိလယ
ိ
ကဗျာ�ှည၊် ဟိ�ူ� တိရဲ
ု ့ ့ မဟာဘာရတ၊ ဗုဒဘ
� ာသာဝင်တရဲ
ို ့ ့ တိပိဋကတ် စတာေတွ
အားလံးု ဟာ
လက်ဆငက
့် မ်း
အဲဒအ
ီ ရာေတွ
��တန
် အရင်
ဲ့
မှတသ
် ားခဲ�့ ကတာပါ။
သင်�ကားေပးခဲ�့ ကပါတယ်။
ဆက်�ိေန�ကဦးမှ
ှ
ာပါ။
မျိုးဆက်ေပါင်းများစွာအထိ
တကယ်လို ့ ေရးသားြခင်းဆိတ
ု ာကို
ဒါေပမယ့်
သူတကိ
ို ့ ု
��တန
် သာ
ဲ့
မထွငခ
် �ဲ့ ကရင်လည်း
အခွနေကာက်
်
မတ
ှ တ
် မ်းေတွ၊
�� ပ်ေထွးတဲ့
ဗျူ�ိုကေရစီေတွဟာ တစိတတ
် ပိင
ု း် အေရးအသားနဲအတူ
တပါတည်း ေမွးဖွားလာခဲ�့ ကတာပါ။ ဒီ�စ
ှ ခ
် ုဟာ
့
ဒီေနအထိ
တသားတည်း�ှိေန�ကတာဟာ ကိယ
ု ခ
် ျင်းဆက်အမ �ာေတွလပ
ို ါပဲ။ အဲဒါကို မိက
ု ခ
် �ိုေဆာဖ
့
့ ် Excel
ဖိင
ု တ
် စ်ခရ
ု ဲ ဇယား
နဲ ဇယားထဲ
ကအကွကေတွ
်
လို ြမင်
ို ့
။
့
့
့ ေယာင်လရပါတယ်
170
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ေရးသား�ကတဲအ
့ ေ�ကာင်းအရာေတွ များသထက်များလာတာနဲအမ�
အထူးသြဖင ့် အုပ်ချုပ်ေရးမှတတ
် မ်းေတွ
့
များသထက် များလာတဲအ
့ တွကေ�ကာင
်
့် ြပဿနာအသစ်ေတွလည်း ေပါ်လာခဲတ
ဲ ာှ
့ ယ်။ လူဦး
့ ေ�ှာက်ထမ
သိမး် ထားတဲအ
့ ချက်လက်ေတွက ြပန်စဉ်းစားရတာလွယတ
် ယ်။ က�န်ေတာ့် ေခါင်းထဲမာှ သန်းေထာင်ချီတဲ့
အချက်အလက်ေတွ �ှိတယ်။ ဒါေပမယ့လ
် ည်း အီတလီ�င
ို င
် ရ
ံ ဲ�မိ့ ု �ေတာ်ကို ဘာလဲဆတ
ုိ ာ၊
စက်တင်ဘာ
၁၁
ရက်ေနတု
့ နး် က
က�န်တာ်
ဘာလုပ်ေနခဲတ
ုိ ာ၊
့ ယ်ဆတ
�ပီးေတာ့
၂၀၀၁ ခု�စ
ှ ်
ေဂျ�ုဆလင်က
ဟီဘ�ူ းတက�သိလ
ု က
် ို က�န်ေတာ်အ
ိ က
် ေန ဘယ်လသ
ို ာွ းရတဲလ
့ မ်းက ဘယ်လဆ
ို တ
ုိ ာေတွ အားလံးု ကို
့ မ
ြမန်ြမန်ဆန်ဆန်န ဲ ့ တ�ပိုင်နက်နးီ ပါး က�န်ေတာ်စဉ်းစားေြပာြပ�ိင
ု တ
် ယ်။ လူဦး
့ ေ�ှာက်က ဒါေတွအားလံးု ကို
ဘယ်လလ
ို ပ
ု ်သလဲဆတ
ုိ ာလည်း
က�န်ေတာ်တမသိ
ို ့ �ကေသးတဲအ
့ ရာတစ်ခုပါပဲ။
အချက်အလက်ေတွြပန်မတ
ှ မ
် �
ိ င
ို စ
် မ
ွ း် ဟာ
အံဩ
့ စရာေကာင်းေလာက်ေအာင်
လူဦး
့ ေ�ှာက်ရဲ ့
ေကာင်းမွနတ
် ယ်ဆတ
ုိ ာ
က�န်ေတာ်တသိ
ို ့ တယ်။ ဒါေပမယ့် အဲဒအ
ီ ထဲမာှ ကိယ
ု က
့် ားေသာ့ ဘယ်နားထားမိမန
ှ း် ြပန်စဉ်စားရတာေတာ့
မပါဘူး ခင်ဗျ။
ဒါဆိရ
ု င် ခီးဖူ�ကိုး သိမဟု
ု ့ တ် ��ံ�ချပ်ေပါ်မှာ သိမး် ထားတဲ့ အချက်အလက်ေတွကို ြပန်�ှာယူချင်တယ်ဆရ
ုိ င်
ဘယ်လလ
ို ပ
ု ်�ကမလဲ။ ��ံ�ချပ် ၁ဝချပ်၊ အချပ် ၁၀၀ ေလက်ပဲ�ိှတယ်ဆရ
ုိ င်ေတာ့ ြပဿနာမ�ှိပါဘူး။ ဒါေပမယ့်
ဟမ်မရ
ူ ာဘီန ဲ ့ ေခတ်�ပိုင်ြဖစ်ခတ
ဲ့ ဲ့ မာရီဘရ
ု င် ဇင်မရီလင်းမ် (King Zimrilim of Mari - ဒီေနေခတ်
့
ဆီးရီးယား�ိင
ု င
် )ံ ပိင
ု ဆ
် င
ုိ ခ
် ဲသ
ဲ ့ �ိရ
ှ င် ဘယ်လလ
ို ပ
ု ်မလဲ။
့ လို ��ံ�ချပ်ေတွ ေထာင်နချီ
ခုလက်�ိှအချိနဟ
် ာ ဘီစီ ၁၇၇၆ ခု�စ
ှ လ
် ို ့ ခဏ စိတက
် းူ ထဲ ြမင်ေယာင်�ကည့ပ
် ါ။ မာရီ�မို �သား�ှစေယာက်
်
ဟာ
ဂျံုခင်းတစ်ခင်းကို ပိင
ု ဆ
် င
ုိ မ
် န
� ပတ်
ဲ ့ သက်�ပီး ြငင်းခံေန�ကတယ်
ု
။ ဒီဂျံုခင်းကို အီေဆာင်း ဆီကေန လွနခ
် ဲတ
့ ဲ့ �ှစ်
၃၀ ကဝယ်ခဲတ
့ ာလို ့ ယာဂုပ် ကေြပာတယ်။ တကယ်ေတာ့ ယာဂုပ်ကို �ှစ် ၃ဝစာ ငှားထားတာလို ့
အီေဆာင်းကလည်း
ြပန်ေြပာတယ်။
အခု
�ှစ၃
် ၀
ြပည့�် ပီဆေတာ
ုိ
့
ဂျံုခင်းကို
သူြပန်လခ
ို ျင်တယ်။
သူတအချင်
ို ့
းချင်း ေအာ်ဟစ်ြငင်းခံရ
ု င်း တစ်ေယာက်နတစ်
ဲ ့ ေယာက် တွနး် ထိးု တဲအ
့ ဆငပ
့် ါ ေရာက်လာတယ်။
ေနာက်ေတာလ
ို ့
ု ေတာ်ဝင်ေမာ်ကန
ွ း် တိက
ု မ
် ာှ သွား�ကည့ရ
် င် ေြပလည်သာွ းမှာပဲဆတ
ုိ ာ
့ ည်း သူတြပဿနာကိ
သတိရလာ�ကတယ်။
�ိင
ု င
် အ
ံ တွငး် မှာ�ှိတဲ့
ေြမယာေရာင်းဝယ်မအ
� ားလံးု ရဲ ့ အေရာင်းအဝယ်စာရင်းကို
ေတာ်ဝင်ေမာ်ကန
ွ း် တိက
ု မ
် ာှ
ထိနး် သိမး် ထားတာကိးု ။
ေမာ်ကန
ွ း် တိက
ု ေရာက်
်
ေတာ့
တစ်ေယာက်�ပီးတစ်ေယာက်
သူတြဖတ်
ို ့
သန်းရတယ်။
အရာ�ှိေတွ
အရာ�ှိေတွ
လက်ဖက်ရည်ေသာက်နားတာ
တစ်ခု�ပီးတစ်ခု ေစာငရ
့် တယ်။ အကုနလ
် းံု ေစာငဆ
့် င
ုိ း် ြဖတ်သန်းလိ�ပီ
ု ့ းသွားေတာ့ သူတကိ
ို ့ ု မနက်ြဖန်မှ
ြပန်လာဖိေြပာလ�
ု့
တလ
် က
ို တ
် ယ်။
��ံ�ချပ်ေတွ�ှာဖို ့ စိတမ
် ပါတပါ
ဒီလန
ို ဲ ့ ေနာက်ဆးုံ ေတာ့
ညည်းညူရင်း
စာေရးတစ်ေယာက်က
ေခါ်သွားတယ်။
သူတန
ို သက်
ဲ့
ဆင
ုိ တ
် ဲ့
ဒီလန
ို ဲ ့ တံခါးတစ်ခုကို
ဖွငလ
့် က
ို ေတာ
်
့
ေထာင်နချီ
ဲ ့ တဲ့ ��ံ�ချပ်ေတွကို �ကမ်းြပင်ကေန မျက်�ာှ ကျက်အထိ စီထားတဲ့ အခန်းကျယ်�ကီးတစ်ခုထဲ
171
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ေရာက်သာွ းတယ်။ စာေရးမျက်�ာှ �ှစေခါက်
်
ချိုးြဖစ်ေနတာလည်း မေြပာနဲ..့ လွနခ
် ဲတ
့ ဲ့ �ှစ် ၃၀ က
ဂျံုခင်းအေရာင်းအဝယ်�ံ �ချပ်တစ်ခုကို ဒီေလာက်များတဲ�
့ ံ �ချပ်ပံေတွ
ု
�ကားမှာ သူ ဘယ်လ�
ို ှာမလဲ။ တကယ်လို ့
ဂျံုခင်းနဲသက်
ဆင
ုိ တ
် ဲ့
့
��ံ�ချပ်ကို
စာေရးက
�ှာေတွ�တယ်ဆရ
ုိ င်ေတာင်မှ
လွနခ
် တ
ဲ့ အ
ဲ့ �ှစ်
၃၀
က
သူတလု
ို ့ ပ်ခဲ�့ ကတဲ့ ��ံ�ချပ်စာရွ ကစ
် ာတမ်းမှနး် ေသချာေအာင် ဘယ်လစ
ို စ်ေဆးမလဲ။ တကယ်လို ့ ရ�ံချပ်ကို
စာေရးက �ှာမေတွ� ခဲဘ
ု င် အီေဆာင်းက ဂျံုခင်းကို မေရာင်းခဲဘ
ု ့ တ် မငှားခဲပ
့ းူ ဆိရ
့ းူ သိမဟု
့ ါဘူး လို ့
သက်ေသထူရမှာလား။
ဒါမှမဟုတ်
အဲဒ�
ီ ံ �ချပ်ေပျာက်ဆးုံ သွားတာ
သိမဟု
ု ့ တ်
ေမာ်ကန
ွ း် တိက
ု ထ
် ဲ
မိးု ေရစိမဝ
့် င်လို စာ
် ာလား။
့ ေတွဝါးကုနတ
ေသချာတာကေတာ့ စာရွ က်စာတမ်းေတွကို ��ံ� ြပားေပါ် ပံ�
ု ပ
ိှ ်ထားတာဟာ တိကျတဲ၊့ လွယက
် တ
ူ ၊ဲ့ လျင်ြမန်တဲ့
အချက်အလက်သမ
ိ း် ဆည်းြပန်လည်ထတ
ု ယ
် မ
ူ မ
� ျိုးြဖစ်ဖို ့
ကတ်တေလာက်လမ
ို ျိုး၊
ဖိတ
ု ေကာ်
ို
ပီကးူ စက်န ဲ ့
မလံေလာက်
ု
တာ
ေကာ်ပီပာွ းသလိမ
ု ျိုး၊
အမှနပ
် ဲ။
ကွနပ
် ျူတာ
အဲဒါေ�ကာင ့်
အယ်လဂိရ
ု ီသမ်န ဲ ့
ု တ
် န
ဲ့ ည်းလမ်းေတွ
လျင်ြမန်တက
ိ ျစွာ အချက်လက်ေတွ ြပန်ယ�
ူ င
ို သ
် လိမ
ု ျိုး အချက်အလက်ေတွကို စုစည်း�ိင
လိအ
ု ပ်လာပါတယ်။
�ပီးေတာလ
့ ည်း
ဒီနည်းလမ်းေတွကို
ဘယ်လအ
ို သံးု ြပုရမလဲ
ု ာသိတဲ့
ဆိတ
(မျက်�ာှ ထားချိုချိုနဲဆိ
့ ု ေကျးဇူးတင်စရာေကာင်းမယ့)် တိကျတဲ့ စာအုပ်�ကီးသမား စာရင်းစစ်တစ်ေယာက်
လိအ
ု ပ်လာပါတယ်။
အဲဒလ
ီ ို အချက်အလက်ထန
ိ း် သိမး် ထုတယ
် န
ူ ည်းစနစ်ကို ထွငရ
် တာဟာ ေရးသားြခင်း ကိထ
ု င
ွ ရ
် တာထက်
အများ�ကီးပိခ
ု က်ခတ
ဲ ာကို ေတွ�ရတယ်။ ေရးသားြခင်းစနစ် ေတာ်ေတာ်များများဟာ တစ်ခန
ု တစ်
ဲ ့ ခု အချိနေရာ၊
်
ေနရာေရာ ဝးကွာ�ကတဲ့ ယဉ်ေကျးမ�ေတွမာှ သီးသနြ် ဖစ်
ွ း် လာ�ကတာ ြဖစ်တယ်။ အခုချိနဆ
် လ
ုိ ည်း
့ ထန
ေ�ှးေဟာင်းသုေတသနပညာ�ှငေတွ
်
က
စာအေရးအသားတစ်ခု
ဆယ်စ�
ု စ
ှ တ
် စ်ခေလာက်
ု
�ကာရင်
ြပန်�ှာေတွ�ေန�ကတာပဲ။
ရ�ံချပ်အေရးအသားထက်ေတာင်
ပိေ�ှ
ု းကျဦးမယ်။
က�န်ေတာ်တမဖတ်
ို ့
�င
ို ေတာ
်
ပ
့ ါဘူး။
အရင်ကေပျာက်ကယ
ွ သ
် ာွ းတဲ့
တချို �ဟာေတွဆုိ
ဒါေပမယ့်
ဘာြဖစ်လလဲ
ို ့ ဆေတာ
ုိ
့
ဆေမးရီးယန်းေတွရဲ ့
အဲဒါေတွ
အဲဒစ
ီ ာေတွကို
ေတာ်ေတာ်များများကို
ထွငခ
် ဲတ
ဲ့ ေတွ
ူ
က
့ လ
ေရးသားမ�အချက်အလက်ေတွကို ေကာင်းမွနစ
် ာွ ထိနး် သိမး် စုစည်း�ပီး ြပန်ထတ
ု ယ
် လ
ူ ရ�ိ
ို ့ င
ု မ
် ယ့် နည်းလမ်းကို
မထွငခ
် �ဲ့ ကလိပါ။
ု့
ဒီေနရာမှာ ဆူမာ ေဒသက လူေတွနမတူ
ဲ ့ တာက.. ေ�ှး ဖာ�ိုးဘုရင်ေတွရဲ ့ အီဂျစ်ြပည်၊
ေ�ှးတ�ုတြ် ပည်၊
အင်ကာ
အချက်အလက်ေတွကို
အင်ပါယာ
စတဲယ
့ ဉ်ေကျးမ�ေတွကေတာ့
မှတတ
် မ်းတင်ဖိ၊ု ့
စုစည်းထားဖိ၊ု ့
သူတေရးသားထားတဲ
ို ့
့
ြပန်လည်ထတ
ု ယ
် ဖ
ူ ိအတွ
ု့
က်
ထိေရာက်တန
ဲ့ ည်းလမ်းေတွ ထွငခ
် �ဲ့ ကတယ်။ စာကူးေရးသူေတွ၊ စားေရးေတွ၊ စာ�ကည့တ
် က
ို သ
် မားေတွ �ှင ့်
စာရင်းကိင
ု ေတွ
်
အတွက် ေကျာင်းေတွေထာင်�ပီး ရင်း�ှးီ ြမုပ်�ခ
ံှ ဲ�့ ကပါတယ်။
172
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
အခုေခတ်
ေ�ှးေဟာင်းသုေတသနပညာ�ှငေတွ
်
က
ေကျာင်းတစ်ေကျာင်းမှာ
စာေရးေလ့ကျင�့် ကတာကို
ေ�ှးေခတ်
မက်ဆပ
ုိ ိေတးမီ
ု
းယားက
ြပန်လည်�ှာေဖွေတွ� �ှိထားတာ
�ှိပါတယ်။
အဲဒေတွ
ီ
� �ှိမေ�ကာင
�
့် လွနခ
် ဲတ
်
း ၄၀၀၀ က ေကျာင်းသားေတွရဲ ဘဝတစိ
တတ
် ပိင
ု း် ကို က�န်ေတာ်တို ့
့ ဲ့ �ှစေပါင်
့
လှမး် ြမင်�င
ို ပ
် ါတယ်။
က�န်ေတာ်အခန်းထဲဝင်�ပီး
ထိင
ု လ
် က
ို တ
် ယ်။
ဆရာက
က�န်ေတာ်ေရးထားတဲ့
��ံ� ြပားချပ်ကဖ
ို တ်�ပီး ‘မင်းေရးတာ တစ်ခုကျန်ေနတယ်’ လို ေြပာတယ်
။
့
�ပီးေတာ့ က�န်ေတာ်က
် ယ်။
့ ို �ိုကတ
အ�ကီးအကဲတစ်ေယာက်ကလည်းေြပာတယ်..
‘ငါခွ့ ငြ့် ပုချက်မရဘဲန ဲ ့
မင်းဘာြဖစ်လို ့
ပါးစပ်ဟတာလဲ’ တဲ။့
�ပီးေတာ့ က�န်ေတာ်က
် ယ်။
့ ို �ိုကတ
စည်းကမ်းထိနး် သိမး် တဲ့ တစ်ေယာက်ကေြပာတယ်.. ‘ငါခွ့ ငြ့် ပုချက်မရဘဲန ဲ ့ မင်းဘာြဖစ်လို ့
မတ်တပ်ရပ်တာလဲ’ တဲ။့
�ပီးေတာ့ က�န်ေတာ်က
် ယ်။
့ ို �ိုကတ
တံခါးေစာငက
့်
ကေြပာတယ်.. ‘ငါခွ့ ငြ့် ပုချက်မရဘဲန ဲ ့ မင်းဘာေ�ကာင ့် အြပင်ထက
ွ တ
် ာလဲ’
တဲ။့ �ပီးေတာ့ က�န်ေတာ်က
် ယ်။
့ ို �ိုကတ
ဘီယာ
ကရားကို
ထိနး် သိမး် တဲလ
့ က
ူ ေြပာတယ်။
‘ငါခွ့ ငြ့် ပုချက်မရဘဲန ဲ ့
မင်းဘာေ�ကာငေသာက်
့်
တာလဲ’ တဲ။့
�ပီးေတာ့ က�န်ေတာ်က
် ယ်။
့ ို �ိုကတ
ဆေမးရီးယန်းဆရာက
ေြပာတယ်..
‘မင်းဘာလို ့
အေခးဒီးယန်း(Akkadian)
စကားေြပာတာလဲ’ တဲ။့ *
�ပီးေတာ့ က�န်ေတာ်က
် ယ်။
့ ို �ိုကတ
က�န်ေတာ်ဆ
့ ရာက ေြပာတယ်.. ‘မင်လက်ေရးက မေကာင်းဘူး’။
�ပီးေတာ့ က�န်ေတာ်က
် ယ်။
့ ို �ိုကတ
173
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ေ�ှးေခတ်
စာကူးသူေတွဟာ
အချက်အလက်ေတွကို
ကက်တေလာက်ေတွကို
ေရးဖိ၊ု ့
ဇယားေတွ၊
ဖတ်ဖိေလာက်
ု့
သာ
စာရွ က်စာတမ်းေတွ၊
ဘယ်လအ
ို သံးု ြပုရမလဲဆတ
ုိ ာပါ
သင်ယခ
ူ �ဲ့ ကတာ
မဟုတပ
် ါဘူး။
ြပက�ဒနိ ေတွ
်
၊
အဘိဓာန်ေတွ၊
သင်ယရ
ူ တာပါ။
ကတ်တေလာက်လပ
ု ်ရတဲ့
နည်းလမ်းေတွကို သူတို ့ အတွငး် ကျကျေလ့လာ�ကတယ်။ လူဦး
့ တဲ့
့ ေ�ှာက်ထဲ သိမး် ဆည်းထားတာနဲမတူ
သတင်းအချက်အလက်ေတွကို လည်ပတ်ေစတာ၊ ထိနး် သိမး် တာ၊ ခွြဲ ခားစုစည်းရတာကို ေလ့လာ�ကတယ်။
ဦးေ�ှာက်ထမ
ဲ ာှ �ှိတအ
ဲ့ ချက်အလက်ေတွ အားလံးု ဟာ လွတလ
် တ
ွ လ
် ပ်လပ် အချိတအ
် ဆက်�ိ�ှ ကတာပဲ။
ဥပမာ-
အိမသ
် စ်တစ်လးံု
အတူေနခဲ�့ ကတဲေနရာကိ
့
ု
အရစ်ကျဝယ်ဖို ့
ဘဏ်ကို
မိနး် မနဲက�န်
ေတာ်သာွ းတဲအ
့ ခါ..
့
က�န်ေတာ်ြပန်အမှတရ
် တယ်။
အဲဒက
ီ ေနပဲ
ပထမဆံးု
နယူးေအာ်လင်းကို
ဟန်နးီ မွနး် သွားခဲ�့ ကတာ အမှတရ
် တယ်။ နယူးေအာ်လင်းဆိလ
ု ို ့ မိေကျာင်းေတွေတာင် သွားစဉ်းစားမိတယ်..
မိေကျာင်းေတွအေ�ကာင်း စဉ်းစားရင်းနဲ နဂါး
ေတွကို သတိရမိတယ်။ ဒီလန
ို ဲ ့ဂျာမန်ဂီတဆရာ ရီဟားဒ် ဗာဒ်နာ
့
ု ဲ့ ေတးသွားကို သွားသတိရမိေရာ။ ဒါနဲပဲ့
ရဲ ‘နီ
ွ ်’ (The Ring of the Nibelungen) ဆိတ
့ းဘူးလုမ်၏လက်စပ
ဇီးဖရီးဂ် လိက
ု မ
် ထ
ို စ်ဖ် (Siegfried leitmotif) ဆိတ
ု အ
ဲ့ ပိဒ
ု က
် ို ညည်းေနတဲ့ က�န်ေတာ်က
့ ို ဘဏ်ကစားေရး
အူေ�ကာင်ေ�ကာင်န ဲ ့ �ကည်ေနတာပဲ။ ဒါေပမယ့် ဗျူ�ိုကေရစီမာှ ေတာ့ အရာအားလံးု ခွြဲ ခားထားရတယ်။
အိမယ
် ာအေရာင်းအဝယ်ေတွကို အံဆတ
ွဲ စ်ခုမာှ ထားရတယ်။ လက်ထပ်စာချုပ်ေတွကို ေနာက်တစ်ခုမာှ ၊
တတိယတစ်ခုကကျေတာ့ အခွနေကာက်
်
ထားတာေတွ နဲ ့ စတုတ�တစ်ခက
ု
အမ�ခင်းတွေတွ
ဲ
ကို ထားတယ်။
အဲဒလ
ီ မ
ို ာှ မခွထ
ဲ ားရင် �ှာဖို ့ မလွယပ
် ါဘူး။ ေစာေစာက အံဆတ
ွဲ စ်ခထ
ု က်ပိတ
ု ဲ့ အရာေတွကို ဥပမာ..
ဗာဒ်နာ(Richard Wagner) ရဲ ဂီ့ တဇာတ်လမ်း�ှည် ေတွကေတာ
ို
ံ မ
ွဲ ာှ ထားရမလား၊ ဂီတအံဆမ
ွဲ ာှ
့ ြပဇာတ်အဆ
ထားရမလား ဒါမှမဟုတ် ေခါင်းစဉ်အသစ်တစ်ခန
ု ဲ ့သီးသနအ
့် ဆ
ံ တ
ွဲ စ်ခေအာက်
ု
မာှ ထားရမလား စဉ်းစားရတာ
ေတာ်ေတာ်ေခါင်းကိက
ု တ
် ဲ့ အလုပ်ပါ။ ဒါေ�ကာင ့် တစ်ေယာက်ေယာက်က ဒီအဆ
ံ ေတွ
ွဲ
ကို ေပါင်းထည့ရ
် တာ၊
ဖျက်ရတာ၊ ြပန်စစ
ီ ဉ်တကျထားတာ စတဲအ
့ လုပ်ကို အ�မဲလပ
ု ်ေနရမှာပါ။
ဒီစနစ်
လည်ပတ်အလုပ်ြဖစ်ေစဖိအတွ
ု့
က်
စဉ်းစားေတွးေခါ်တာရပ်�ပီး
အံဆေတွ
ွဲ
ကို
ု တ
် စ်ေယာက်၊
စာရင်းကိင
ထိနး် သိမး် သူေတွဟာ
စာေရးတစ်ေယာက်လပ
ို ဲ
လူသားတစ်ေယာက်လို
စဉ်းစားေတွးေခါ်ရမှာပါ။
ဟိးု ေ�ှးေခတ်ကေန ဒီေနေခတ်
အထိပဲ စာရင်းကိင
ု ေတွ
်
၊ စာေရးေတွဟာ �ိုး�ိုးလူတစ်ေယာက်ေတွးသလို
့
မေတွးေခါ် �ကဘူးဆိတ
ု ာ
ို ့ ားေတာ့
သူတအမှ
လူတင
ို း် သိပါတယ်။
မဟုတဘ
် းူ ။
သူတို ့
အံဆဗ
ွဲ ီ�ု ိ
တစ်ခလ
ု ပ
ို ဲ
အဲဒအ
ီ ဆ
ံ ေတွ
ွဲ
လို
သူတေတွ
ို ့ းေခါ် �ကတယ်။
မေတွးေခါ်ဘူးဆိရ
ု င်
အဲဒါ
သူတရဲ
ို ့ အံ
ွဲ
့ ဆေတွ
အကုနေရာ
်
ေထွးကုန ် မှာပါ။ အဲဒအ
ီ ခါကျရင် သူတရဲ
ို ့ ့ အစိးု ရ၊ ကုမဏ
� ီ (သိ)ု ့ အဖွဲ�အစည်းေတွလအ
ို ပ်တဲ့
ဝန်ေဆာင်မမ
� ျိုး
သူတေပး�ိ
ို ့
င
ု ေတာ
်
မ
့ ာှ
မဟုတပ
် ါဘူး။
ေရးသားြခင်းရဲ ့
လူသမိ
ု း် အေပါ်
့ င
အေရး�ကီးဆံးု သက်ေရာက်မက
� ဒါပါပဲ။ လူသားေတွရဲ ေတွ
းေခါ် ပံ�
ု င
ှ ့် ကမ�ာ�ကီးကိ�
ု � ြမင်ပံက
ု ို တြဖည်းြဖည်း
့
174
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ေြပာင်းလဲေစခဲတ
် ပ်စာွ အချိတအ
် ဆက်�ိှတ၊ဲ့ အားလံးု ကို ြခံုငံ�
ု � ြမင်�င
ို တ
် ဲ့ အေတွးအေခါ်ေတွက
့ ာပါ။ လွတလ
သီးသန ် အကန
န
် ့ စဉ်းစားတာ
ဲ့
ေတွ၊ ဗျူ�ိုကေရစီ ေတွးေခါ်မ�ေတွကို ေနရာဖယ်ေပးလိက
ု တ
် ဲ့ သေဘာပါပဲ။
့
*အေခးဒီးယန်းစကားဟာ
အများသံးု ဘာသာစကားြဖစ်ေပမယ့်
အုပ်ချုပ်ေရးဘာသာစကား
ြဖစ်ေနတုနး် ပါ။
ြဖစ်တအ
ဲ့ တွက်
အဲဒါေ�ကာင ့်
ဆေမးရီးယန်းစကားက
ေရးသားမှတတ
် မ်းတင်ရာမှာ
သံးု တဲဘ
့ ာသာစကား
စာကူးသူေတွြဖစ်ဖို ့ �ကိုးစားေနတဲလ
့ ေတွ
ူ
ဟာ
ဆေမးရီးယန်းစကားကို
ေြပာ�ကရပါတယ်။
ကိန ်း ဂဏန်း တိ၏
ု ့ ဘာသာစကား
ရာစု�စ
ှ ေတွ
်
�ကာလာတာနဲအမ�
ဗျူ�ိုကေရစီရဲ ့ သတင်းအချက်အလက်ေတွကို လည်ပတ်လပ
ု ်ေဆာင်တဲ့
့
နည်းလမ်းေတွဟာ
ပိအ
ု ေရးပါလာတဲအ
့ ြပင်
ပိက
ု ထ
ွဲ က
ွ လ
် ာခဲတ
့ ယ်။
ေအဒီ
အလွနအ
် ေရးပါတဲေြခလှ
့
မး် တစ်ခုကို
တစ်ခုကို
ထွငလ
် က
ို �
် င
ို တ
် ာပါ။
လည်ပတ်တေနရာမှ
ဲ့
ာ
လူသားေတွ
ေတွးေခါ်ေနကျ
၉ရာစုမေရာက်ခင်မာှ ပဲ
လှမး် �ိင
ု ခ
် �ဲ့ ကတယ်။
��င
ိ း် ယှဉ်လိမရ
ု ့ ေအာင်
အဲဒန
ီ ည်းလမ်းနဲပတ်
့ သက်လို ့
အဲဒါကေတာ့
အဲဒအ
ီ ေရးအသားသစ်က
ပံစ
ု က
ံ ေနလည်း
တစိတအ
် ပိင
ု း် အေရးသားသစ်
သခင်္ျာအချက်အလက်ေတွကို
အတိင
ု း် အဆမဲ့
သိေလှ
ု
ာင်၊
ေကာင်းမွနထ
် ေရာက်
ိ
ပါတယ်။
အဲဒအ
ီ ေရးသားသစ်ကို ၀ ကေန ၉ ဆိတ
ု ဲ့ သေကင်္တဆယ်ခန
ု ဲ ့ ဖွဲစ
� ည်းထားတယ်။ နား�� ပ်စရာေကာင်းတာက
ဒီဂဏန်းေတွကို
ဟိ�ူ� ေတွက
(ပိန
ု ား�� ပ်စရာေကာင်းတာက
ထွငခ
် ေပမယ့
ဲ့
်
ခုေခတ်ေမာ်ဒန်
အာရပ်ကန
ိ း် ဂဏန်းေတွန ဲ ့ ေတာ်ေတာ်
အာရပ်ကန
ိ း် ဂဏန်း
အာရပ်ကန
ိ း် ဂဏန်းေတွက
ကွြဲ ပားေနတာပဲ)။
ဒါေပမယ့်
လို ့
ေခါ် �ကတာပါ။
အေနာက်�င
ို င
် က
ံ ေြပာတဲ့
အာရပ်နာမည်ပဲတင
ွ သ
် ာွ းရတာက
အိ�ယ
ိ� ကို အာရပ်ေတွကျူးေကျာ်တန
ု း် က ကိနး် ဂဏန်းစနစ်သစ်တစ်ခု ေတွ� ခဲ�့ ကတယ်။ အဲဒစ
ီ နစ်သစ်ရဲ ့
အသံးု ဝင်ပံန
ု ားလည်ခ�ဲ့ ကတဲအ
့ တွက်
ဒီထ
ု
းေအာင်
့ က်ပိေကာင်
ု း် ေဒသကေနတဆင ့် ဥေရာပတစ်ခင
ွ က
် ို
အေ�ှ �အလယ်ပိင
ြပုြပင်ခ�ဲ့ ကတယ်။
ပျံ� �ှသွ
ံ ့ ားခဲတ
့ ယ်။
�ပီးေတာ့
ဒီအာရပ်ကန
ိ း် ဂဏန်းေတွကို
ေနာက်ထပ် သေကင်္တအသစ်ေတွ(အေပါင်း၊ အ��တ၊် အေြမ�ာက် စတာေတွ) တိးု �ကတဲအ
့ ခါ ဒီေနေခတ်
့
သခင်္ျာသေကတင်္ေတွရဲ အ
့ ေြခခံေတွ အုတြ် မစ်တည်လာပါေတာတ
့ ယ်။
ဒီေရးသားမ�စနစ်ဟာ
တစိတတ
် ပိင
ု း် အေရးအသားြဖစ်ေပမယ့်
ကမ�ာမှာလ�မး် မိးု မ�အ�ှိဆးုံ
ဘာသာစကား ြဖစ်ပါတယ်။ �ိင
ု င
် ေတွ
ံ
၊ ကုမဏ
� ေတွ
ီ
၊ အဖွဲ�အစည်းေတွ၊ အင်စတီကျူး�ှငး် ေတွ အကုနလ
် းံု နီးပါး
အာရပ်စကား၊
ဟင်ဒစ
ီ ကား၊
သတင်းအချက်အလက်ေတွကို
အဂင်္လပ
ိ ်စကား
တွကခ
် ျက်၊
သိမဟု
ု ့ တ်
ေနာ်ေဝးစကား
မှတတ
် မ်းတင်တအ
ဲ့ ခါ
ေြပာသည်ြဖစ်ေစ
ဒီသခင်္ျာအေရးအသားကို
175
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
အသံးု ြပု�ကပါတယ်။ ဒီသခင်္ျာအေရးအသားနဲ ့ ဖလှယ် အသံးု ြပုလိရတဲ
ု ့ ့ သတင်းအချက်အလက်ဟသ
ူ မ�ကို
စိတက
် းူ နဲေတာင်
မမီ�င
ို ေလာက်
်
တဲ့ ြမန်ဆန် ေကာင်းမွနြ် ခင်းမျိုးနဲ သိ
် ့ တွကခ
် ျက်�ကတာပါ။
့
့ မး် ဆည်း၊ ြဖနေဝ၊
အစိးု ရေတွ၊ အဖွဲ�အစည်းေတွ၊ ကုမဏ
� ေတွ
ီ
ရဲ ့ ဆံးု ြဖတ်ချက်ကုိ လ�မး် မိးု ချင်သတ
ူ စ်ေယာက်ဟာ
ကိနး် ဂဏန်းေတွနေြပာဆိ
ဲ့
တ
ု တ်မှ
ြဖစ်မာှ ပါ။
ဆင်းရဲမေတမ�
ဲွ
၊
ေပျာ်ရင
� မ
် ၊�
�ိုးသားမ�
စတဲ့
အိုငဒ
် ယ
ီ ာေတွကေတာင်
ို
မှ က�မ်းကျင်သေတွ
ူ
က (ဆင်းရဲမေတမ�
ဲွ
မျဉ်းေ�ကာင်း၊ တစ်ဦးချင်းေပျာ်ရွငမ
် အ
� ဆင၊့်
ေလးစားမ�အဆငသ
့် တ်မတ
ှ ခ
် ျက်
စတဲ)့
ကိနး် ဂဏန်းေတွန ဲ ့
ဖလှယြ် ပန်ဆ�ုိ ကပါတယ်။
�ူ ပေဗဒ၊
အင်ဂျင်နယ
ီ ာစတဲ့ ပညာရပ်နယ်ပယ်ေတွဆရ
ုိ င် လူေတွေြပာတဲဘ
့ ာသာစကားနဲ ့ လံးု ဝကင်းကွာသေလာက်
ြဖစ်ေနပါ�ပီ။ သူတဟာ
ို ့ သခင်္ျာအေရးအသား တစ်ခုတည်းနဲသာ
့ ြဖစ်တည်လည်ပတ်ေတာတ
့ ာပါ။
𝐫𝐫̈𝑖𝑖 = �
𝑗𝑗≠𝑖𝑖
𝜇𝜇𝑗𝑗 �𝐫𝐫𝑗𝑗 − 𝐫𝐫𝑖𝑖 �
𝑟𝑟𝑖𝑖𝑖𝑖3
2
ṡ j
2(𝛽𝛽 + 𝛾𝛾)
𝜇𝜇𝑙𝑙
2𝛽𝛽 − 1
𝜇𝜇𝑘𝑘
𝑠𝑠̇𝑖𝑖 2
� + (1 + 𝛾𝛾) � �
�1 −
�
�
−
�
+
𝛾𝛾
2
2
𝑐𝑐
𝑐𝑐
𝑟𝑟𝑖𝑖𝑖𝑖
𝑟𝑟𝑗𝑗𝑗𝑗
𝑐𝑐
c
𝑙𝑙≠𝑖𝑖
𝑘𝑘≠𝑗𝑗
2
2(1 + γ)
3 �𝐫𝐫𝑖𝑖 − 𝐫𝐫𝑗𝑗 � ∙ 𝐫𝐫𝑗𝑗
1
� +
�
−
𝐫𝐫̇𝑖𝑖 ∙ 𝐫𝐫̇ j −
�𝐫𝐫 − 𝐫𝐫𝑖𝑖 � ∙ 𝐫𝐫̈𝑗𝑗 �
2
2
c
2𝑐𝑐
2𝑐𝑐 2 𝑗𝑗
𝑟𝑟𝑖𝑖𝑖𝑖
+
+
��င
ိ း် ရသီအုရ
ိ ီ အရ
1
𝜇𝜇𝑖𝑖
� 3 ��𝐫𝐫𝑖𝑖 − 𝐫𝐫𝑗𝑗 � ∙ �(2 + 2𝛾𝛾) 𝑟𝑟̇𝑖𝑖 − (1 + 2𝛾𝛾) 𝐫𝐫̇𝑗𝑗 � � �𝐫𝐫̇i − 𝐫𝐫̇j �
2
𝑐𝑐
𝑟𝑟𝑖𝑖𝑖𝑖
𝑗𝑗≠𝑖𝑖
𝜇𝜇𝑗𝑗 𝐫𝐫̈𝑗𝑗
3 + 4𝛾𝛾
�
2
𝑟𝑟𝑖𝑖𝑖𝑖
2𝑐𝑐
𝑗𝑗≠𝑖𝑖
ကမ�ာဆ
ွဲ ား၏သက်ေရာက်မေအာက်
�
တင
ွ �
် ိှေသာ
့ အ
အ�ှိနက
် တ
ို က
ွ ခ
် ျက်ရေသာ
ညီမ�ြခင်းတစ်ခ။ု
အရာဝတ�ုတစ်ခု၏
ဤသိေသာညီ
ု့
မ�ြခင်းတစ်ခုကေတွ
ို
�သည့အ
် ခါ
သာမန်လေတာ်
ူ
ေတာ်များများသည် နားမလည်ေသာေ�ကာငစ
့် တ
ိ �
် � ပ်ကာ အြမန်ေမာင်းလာေသာယဉ်တစ်စးီ ၏
ကားမီးကိမ
ု ေသာသမင်
ိ
ပမာ
ေတာငတ
့် င်း�ကကုနသ
် ည်။
ဤသိြဖစ်
ု ့ သည်မာှ လည်း
သဘာဝကျ�ပီး
ဉာဏ်မေကာင်းြခင်း၊ စူးစမ်းေလ့လာမ�မ�ှိြခင်းတိ�ှ
ု ့ င ့် မဆိင
ု ေချ။
်
��င
ိ း် ရသီအရ
ုိ ီ၊ ကွမတ
် မ်မက�င်းနစ်စသည့်
သေဘာတရားများကို
လူသားတိ၏ဦး
ု့
ေ�ှာက်ြဖင ့်
ေတွးယူ�င
ို ရ
် န်မာှ
�ကံုေတာင�့် ကံုခဲ
ြဖစ်ခလ
ဲ ေသာအရာြဖစ်
ှ
သည်။ သိေသာ်
ု့
�ူ ပေဗဒပညာ�ှငမ
် ျားက ဤြဖစ်ခဲလေသာအရာကိ
ှ
ု ြဖစ်ေြမာက်ေအာင်
လုပ်ေဆာင်�င
ို ခ
် �ဲ့ ကသည်။
အဘယ့ေ�ကာင
်
ဆ
့် ေသာ်
ုိ
၎င်းတိသည်
ု့
လူသားတိေတွ
ု ့ းေတာေနကျသဘဝကို
ေဘးဖယ်လက
ို �် ပီး သတင်းအချက်အလက်များကို လည်ပတ်ေစသည့် စနစ်သစ်များကဲသ
့ ုိ ့ ပံစ
ု ံသစ်ြဖင ့်
ေတွးေခါ် ခဲ�့ ကေသာေ�ကာင ့်
ြဖစ်ပျက်သည်မဟုတဘ
် ဲ
ြဖစ်သည်။
ထိအ
ု ေရး�ကီးေသာေတွးေခါ်မ�သည်
ကွနပ
် ျူတာများ၊
လူဦး
ဲ င
ွ ်
့ ေ�ှာက်ထတ
စာသင်ခန်းေကျာက်သင်ပန
ု း် များေပါ်တွငသ
် ာ
ြဖစ်ပျက်�ကေပသည်။
176
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
မ�ကာေသးခင်ကပဲ
ဒီသခင်္ျာအေရးအသားေတွက
ဒီထ
ု ဆငြ့် မငတ
့် ဲ ့
့ က်အများ�ကီးပိအ
ေရးသားမ�စနစ်�ကီးတစ်ခုကို ေမွးထုတေပးလိ
်
က
ု ပ
် ါတယ်။ 0 �ှင ့် 1 သာ ပါတဲ့ ကွနပ
် ျူတာအေြခခံ
ဒွက
ိ န
ိ း် စနစ်ပါ။ အခု က�န်ေတာ်က
်
ာ �ိုကေနတဲ
်
စ
့ ကားလံးု ေတွကို ကွနပ
် ျူတာထဲမာှ �ှိတဲ့ 0 �ှင ့် 1 ကို
့ းီ ဘုတေပါ်မှ
အမျိုးမျိုး ေပါင်းစပ်ထား�ပီး ေရးထားတာပါ။
***
ေရးသားြခင်းဆိတ
ု ာ လူသားေတွရဲအသိ
စတ
ိ က
် ေန အေစခံတစ်ေယာက် အြဖစ် ေမွးဖွားလာတဲအ
့ ရာပါ။
့
သိေသာ်
ု့
လည်း အခုေတာ့ လူေတွရဲအ�ှ
် ခင် ြဖစ်သထက်ြဖစ်လာပါ�ပီ။ က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ကွ
် ျူတာေတွက
့ ငသ
့ နပ
က�န်ေတာ်တဟိ
ို ့ မ
ု ေဆပီ
ို
ယန်စေတွ
်
ဘယ်လစ
ို ကားေြပာ�က၊ ခံစား�က၊ အိပ်မက်ေတွမက်�ကတယ်ဆတ
ုိ ာကို
နားမလည်ဖို ့
ခက်ခပ
ဲ ါတယ်။
ဒါေ�ကာင ့်
ဟိမ
ု ေဆပီ
ို
ယန်စေတွ
်
ကို
ကိနး် ဂဏန်ဘာသာစကားနဲ ့
ဘယ်လစ
ို ကားေြပာရ၊ ခံစားရ၊ အိပ်မက်ေတွမက်ရမယ် ဆိတ
ု ာကို က�န်ေတာ်တသင်
ို ့ �ကားေပးေန ရပါတယ်။
ဒါမှပဲ က�န်ေတာ်တကိ
ို ့ ု ကွနပ
် ျူတာေတွက နားလည်�င
ို မ
် ာှ ပါ။
လူသမိ
ု း် က
့ င
ဒီမာှ တင်
ဆံးု သွားမှာ
မဟုတပ
် ါဘူး။
အသိဉာဏ်တ(ု artificial
intelligence)
ဆိတ
ု ဲ့
ိ န
ိ း် စနစ်အေရးအသားေပါ်အေြခခံ�ပီး အသိဉာဏ်အသစ်တစ်ခုကို
ပညာရပ်နယ်ပယ်က ကွနပ
် ျူတာေတွရဲ ဒွ
့ က
ဖန်တးီ ဖိ�ကိ
ု ့ ုးစားေနပါတယ်။ သိပံစ
� တ
ိ က
် းူ ယဉ်ဇာတ်ကားေတွြဖစ်တဲ့ The Matrix �ှင ့် The Terminator
တိဟာ
ု့
ဒီဒက
ိွ န
ိ း် အသိဉာဏ်စနစ်ေတွက လူသားဆိတ
ု ထ
ဲ့ မ်းပိးု ကို ပစ်ချလိက
ု တ
် တ
ဲ့ စ်ေန ့ ဘာေတွြဖစ်လာမလဲ
ေြပာြပထားတာပါ။
�ကိုးစားတဲအ
့ ခါ
လူသားေတွက
ဒွက
ိ န
ိ း် စနစ်ေတွက
ဒီပန
ု က
် န်သူ
ဒွက
ိ န
ိ း် အသိဉာဏ်စနစ်ကို
လူသားမျိုး�ွယစ
် တ
ု စ်ခလ
ု းံု ကို
ြပန်လည်ထန
ိ း် ချုပ်ဖို ့
သုတသ
် င်ဖိ�ကိ
ု ့ ုးစားြခင်းနဲ ့
တုနြ် ပန်
ဲ့ ါတယ်။
့ ခပ
177
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
အခန်း - ၈
တရားမ�တမ�ဟသ
ူ ည် သမိင
ု း် တွင ် မ�ှိ
စိက
ု ပ
် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးေနာက်ပိင
ု း်
ေထာင်စ�
ု စ
ှ �် ကာတဲလ
့ သမိ
ူ့ င
ု း် ကို
ေမးခွနး် တစ်ခုတည်းနဲ ့
နားလည်ဖိဆိ
ု့ ရ
ု င်
အဆံးု သတ်ပါတယ်။
လူသားေတွမာှ
�ကီးမားစုေပါင်းချိတဆ
် က်လပ
ု ်ေဆာင်မေတွ
�
ကလ
ို ပ
ု ် �င
ို တ
် ဲ့ ဇီဝပင်ကဗ
ို ီဇစိတ် မ�ှိေပမယ့် ဘာေ�ကာငခ
့် ုလမ
ို ျိုး
�ကီးမားတဲလ
့ မ
ူ က
� န
ွ ရ
် က်ေတွန ဲ ့ သူတအချင်
ို ့
းချင်း စုစည်းလုပ်ေဆာင်�င
ို �် ကတာပါလဲ။ လိရ
ု င်းတိ�
ု င
ှ း် ေြဖရရင်
လူသားေတွက
စိတက
် းူ လူအဖွ
့ ဲ�အစည်း
�ှင ့်
စာေပအေရးအသား
ဆိတ
ု ာကို
တီထင
ွ ခ
် �ဲ့ ကလိပါပဲ
ု့ ။
က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ့ ဇီဝဗီဇအေမွအ�ှစက
်
ကွကလ
် ပ်အြဖစ် ချန်ထားတဲေနရာ
့
ေတွကို ဒီတထ
ီ င
ွ မ
် � ၂ ခုက
ြဖည့ဆ
် ည်းေပးပါတယ်။
သိေပမယ့
ု့
လ
် ည်း ခုလမ
ို ျိုး လူမက
� န
ွ ရ
် က်ေတွေပါ်လာတာဟာ လူေတာ်ေတာ်များများအတွကေတာ
်
့
ေကာင်းကျိုးဆိးု ကျိုး
ေရာေနပါတယ်။
စိတက
် းူ ယဉ်လူအဖွ
့ ဲ�အစည်းေတွမာှ
ဒီလမ
ူ က
� န
ွ ရ
် က်ေတွကို
ဘက်မလိက
ု ြ် ခင်း၊
အဲဒစ
ီ ိတက
် းူ ယဉ်လူအဖွ
့ ဲ�အစည်းေတွက
လူသားေတွကို
တရားမ�တြခင်း
ကျားကန်ေပးတဲ့
ဆိတ
ု ာေတွ
ကိယ
ု စ
် ီယ�ံု ကည်ရာ
မ�ှိဘးူ ။
အုပ်စေတွ
ု
အြဖစ်၊
အထက်ေအာက် လူအဆင
တ
့် န်းေတွအြဖစ် ခွဲြခားလိက
ု တ
် ယ်။ အထက်တန်းစားလူေတွက အာဏာေတွ၊
့
အခွငထ
့် းူ ေတွကို
ခံစားသာယာ�က�ပီး၊
ေအာက်ေြခကလူေတွကေတာ့
ခွြဲ ခားဆက်ဆခ
ံ ရ
ံ တာ၊
ဖိ�ပ
ိ ှ ် ခရ
ံ တာေတွကို ေတွ� �ကံုခံစားရတယ်။ ဥပမာ ဟမ်မရ
ူ ာဘီကဓ
ို ဥပေဒက လူေတွကို အထက်တန်းစား၊
သာမန်လ၊ူ က�န်ေတွ စသည့ြ် ဖင ့် ခွြဲ ခားထားတယ်။ အထက်တန်းစားေတွက လူဘဝရဲ
ေကာင်
းကျိုးမှနသ
် မ�
့
့
စံစား�ကတယ်။ အဲဒက
ီ ကျန်တာေလးကို သာမန်လေတွ
ူ
က ခံစားရတယ်။ က�န်ေတွက ေစာဒကတက်ရင်ေတာ့
�ိုက�
် က
ှ ခ
် ရ
ံ တယ်။
လူသားေတွကို တန်းတူညမ
ီ � ဖန်ဆင်းထားပါတယ်လို ့ ေ�ကြငာထားေသာ်လည်းပဲ အေမရိကန်ေတွ
၁၇၇၆
ခု�စ
ှ မ
် ာှ
တည်ေထာင်ခဲတ
့ ဲ့
စိတက
် းူ ယဉ်လူအဖွ
့ ဲ�အစည်းကလည်း
လူေတွကအ
ို ထက်ေအာက်အဆငအ
့် တန်း ခွြဲ ခားတာပါပဲ။ အဲဒ ီ အထက်ေအာက်အဆငအ
့် တန်း ခွြဲ ခင်းဟာ
ေယာက်ျားေတွအတွကအ
် ကျိုး�ှိ�ပီး
မိနမ
် ေတွေတာ့
ဘာေကျးဇူးမှမရဘဲ
ကျန်ခတ
ဲ့ ယ်။
ေယာက်ျားေတွအချင်းချင်းမှာလည်း လူြဖူေတွကေတာ့ လွတလ
် ပ်မဆ
� တ
ုိ ာကို ခံစား�က�ပီး လူမည်းေတွ�င
ှ ့်
178
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
အေမရိကန်လမ
ူ ျိုးရင်း
ရက်အင်ဒးီ ယန်း
ေတွကေတာ့
ေယာက်ျားေတွရဲ ့ တန်းတူအခွငအ
့် ေရးကို
လက်မတ
ှ ထ
် းို ခဲသ
့ ူ
လူစဉ်မမှီတလ
ဲ့ ေတွ
ူ
လို ့
မခံစားခဲရ
့ ပါဘူး။
ေတာ်ေတာ်များများဟာ
လက်မတ
ှ လ
် ည်းထိးု �ပီးေရာ
သူတက�န်
ို ့
ေတွကို
ေ�ကာင်သေတာ်
ူ
ေတွလို ့
မထင်�ကပါဘူး။
အဲဒ ီ
လွတလ
် ပ်ေရးေ�ကြငာစာတမ်းကို
က�န်ပိင
ု �
် ှငေတွ
်
ပါ။
မလ�တခ
် ဲဘ
့ းူ ။
ယူဆခံရတဲအ
့ တွက်
ေ�ကြငာစာတမ်းမှာ
ဒါေ�ကာငမ
့် ို ့
သူတကိ
ို ့ ယ
ု သ
် တ
ူ လည်
ို ့
း
သူတအြမင်
ို ့
မာှ ေတာ့
လူအခွ
့် ေရးဆိတ
ု ာ
့ ငအ
နီဂ�ိုးေတွနဘာဆိ
ဲ့
င
ု လ
် လဲ
ို ့ ပဲ ထင်ခ�ဲ့ ကတာပါ။
ဒီ
အေမရိကန်�င
ို င
် ဆ
ံ တ
ုိ ဲ ့
ခွြဲ ခားထားပါတယ်။
စိတက
် းူ ယဉ်လူအဖွ
့ ဲ�အစည်းမှာလည်း
အဲဒတ
ီ န
ု း် က
အေမရိကန်ေတာ်ေတာ်များများဟာ
ဆင်းရဲချမ်းသာအဆငအ
့် တန်း
ချမ်းသာတဲမ
့ ဘ
ိ ေတွက
သူတရဲ
ို ့ ့
စီးပွားေရး၊ ေငွေ�ကးေတွကို သူတသားသမီ
ို ့
းေတွကို အေမွလေပးတာ
�ဲ
ေ�ကာင ့် မညီမ�မ�ေတွြဖစ်ေနလည်း
ဂ�ုမစိက
ု ခ
် ဲ�့ ကဘူး။
သူတအြမင်
ို ့
ကေတာ့
ချမ်းသာသည်ြဖစ်ေစ
�ှငး် �ှငး် ေလးပဲ။
တရားဥပေဒက
အတူတပ
ူ ဲ။
တန်းတူညမ
ီ �မ�ဆတ
ုိ ာ
ဆင်းရဲသည်ြဖစ်ေစ၊
အလုပ်လက်မရ
ဲ့ ာခိင
ု �
် န� း် ၊
စုေပါင်းပညာေရး၊
ကျန်းမာေရးအာမခံ စတာေတွက တရားဥပေဒနဲဘာမှ
မဆိင
ု ဘ
် းူ ။ အဲဒတ
ီ န
ု း် က လွတလ
် ပ်ခင
ွ ့် ဆိတ
ု ာကို
့
နားလည်�ကပံန
ု ဲ့
ခုေခတ်နားလည်ပံု
ဟာလည်း
တာ်ေတာ်ကြွဲ ပားသွားပါ�ပီ။
၁၇၇၆
ခု�စ
ှ က
် ဆိရ
ု င်
လွတလ
် ပ်ခင
ွ ဆ
့် တ
ုိ ာဟာ လူတစ်ေယာက်မာှ ရာထူးအာဏာ ပိင
ု ဆ
် င
ုိ မ
် ေတွ
�
မ�ှိတလ
ဲ့ တ
ူ စ်ေယာက်မာှ လည်း
�ိင
ု င
် သ
ံ ားတစ်ေယာက်ရဲအခွ
့် ေရးေတွ
့ ငအ
အင်ဒယ
ီ န်းေတွမာှ
အဓိပာ� ယ်မ�ှိပါဘူး။
မ�ှိတအ
ဲ့ ြပင်
ရပိင
ု က
် ျငသ
့် းုံ ခွင�
့် ိှတယ်
အမျိုုးသမီးေတွမာှ များ
အဲဒတ
ီ န
ု း် က
လွတလ
် ပ်ခင
ွ ့်
(လူမည်းနီဂ�ိုးေတွ၊
�ှိမယ်ဆရ
ုိ င်
ဆိတ
ု ာ
အေမရိကန်
ဘုရားစူး..မိးု �ကိုးပစ်ပဲ)
အစိးု ရက
ဆိတ
ု ဲ့
ြပည်သတ
ူ စ်ေယာက်ရဲ ့
ပုဂလ
� က
ိ ပိင
ု ဆ
် င
ုိ မ
် ဥ
� စ�ာကို သိမး် ယူလမရဘူ
ို ့
း သိမဟု
ု ့ တ် အဲဒလ
ီ က
ူ ို သူပိင
ု ဆ
် င
ုိ တ
် ပ
ဲ့ စ�ညး် နဲ ့ ဘာလုပ်ရမယ်လို ့
ခိင
ု း် ေစလိမရဘူ
ု့
း
လို ့ ဆိ�
ု ု ံသက်သက်ပါ။
ဒါေ�ကာငပ
့် ဲ
ချမ်းသာ�ကယ်ဝမ�အဆငအ
့် တန်းနဲ ့ ခွြဲ ခားထားပါတယ်။
ထင်ြမင်�က�ပီး
တချို �ကေတာ့
အေမရိကန်
အဲဒါကို
တချို �က
ြငင်းမရတဲသ
့ ဘာဝတရားရဲ ့
စိတက
် းူ ယဉ်လူအဖွ
့ ဲ�အစည်းကို
ဘုရားသခင်ရဲအလိ
ေတာ်
ု
လို ့
့
ဥပေဒသလို ့
ြမင်တယ်။
သဘာဝတရားဆိတ
ု ာလည်း �ကိုးစားအားထုတတ
် လ
ဲ့ က
ူ ို ချမ်းသာြခင်းေကာင်းချီးေတွေပး�ပီး ပျင်းရိတလ
ဲ့ က
ူ ို
ြပစ်ဒဏ်ေပးတယ်လို သူ
ေ�ကာ်ခဲ�့ ကတာပဲ။
့ တို ေ�ကး
့
အေပါ်ကေြပာခဲတ
် ပ်သူ နဲ ့ က�န်၊ လူြဖူ နဲ ့ လူမည်း၊ ချမ်းသာသူ နဲ ့
့ ဲ့ ခွဲြခားမ�ေတွအားလံးု - လွတလ
ဆင်းရဲသူ
စတဲအ
့ ရာေတွအားလံးု ဟာ
စိတက
် းူ ယဉ်အေ�ကာင်းအရာေတွေပါ်မှာ
အေြခခံထားတာပါ။
(ေယာက်ျား နဲ ့မိနး် မ ကို အထက်ေအာက်အဆငအ
့် တန်းခွြဲ ခားမ�ကို ေနာက်ပိင
ု း် မှာ ေဆွးေ�ွးမှာပါ)။ သိေပမယ့
ု့
်
179
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
လူသမိ
ု း် ရဲ ့ သံမဏိစည်းမျဉ်းတစ်ခုက စိတက
် းူ ဖန်တးီ ထားတဲ့ အထက်ေအာက်ခြွဲ ခားမ�စနစ်ေတွအားလံးု က
့ င
သူတဟာ
ို ့
စိတက
် းူ ယဉ်အေ�ကာင်းအရာေတွန ဲ ့ အစြပု ြဖစ်တည်�ကပါတယ်ဆတ
ုိ ာကို အ�မဲြငင်းဆန်�ပီး
ဒီခြွဲ ခားမ�ေတွဟာ မလွမ
ဲ ေသွြဖစ်တဲ့ ဘဘာဝသဘာတရားေတွြဖစ်တယ်လို အ�မဲ
တေစ ေ�ကးေ�ကာ်�ကတာပါ။
့
ဥပမာအားြဖင ့် လွတလ
် ပ်သန
ူ ဲ ့ က�န် ဆိ�ု ပီး
ခွြဲ ခားတဲ့ အထက်ေအာက် လူအဆင
တ
့် န်းသေဘာဟာ
့
သဘာဝကျ�ပီး မှနက
် န်ပါတယ်လို ့�� ြမင်သေတွ
ူ
က က�န်စနစ်ကို လူေတွထင
ွ တ
် ာမဟုတဘ
် းူ လို ့ြငင်း�ကတယ်။
ဟမ်မရ
ူ ာဘီကေတာ့
က�န်ေတွမာှ
နတ်ဘရ
ု ားေတွက
က�န်သဘာဝ�ှိ�ပီး
တကယ်ေတာ့
သတ်မတ
ှ ထ
် ားတာလို ့
လွတလ
် ပ်တလ
ဲ့ ေတွ
ူ
မာှ
ေြပာတယ်။
အရစ�တတ
ို ယ်ကေတာ့
လွတလ
် ပ်တသ
ဲ့ ဘာဝ�ှိတယ်လို ့ ေြပာတယ်။
လူအသိ
င
ု း် အဝိင
ု း် ထဲမာှ
့
လူေတွရဲြပုမူ
ု ပ
် ံအ
ု ဆငအ
့် တန်းဟာ
့ ေနထိင
သူတရ
ို ဲအတွ
ငး် စိတသ
် ဘာဝရဲ ေရာင်
ြပန်ဟပ်မပ
� ါ။
့
့
လူြဖူ�ကီးစိးု ေရးဝါဒီတစ်ေယာက်ကို
လူသားမျိုး�ွယစ
် ေတွ
ု
�ကားက
ဘာလို ့ လူအဆင
အ
့် တန်းခွြဲ ခားရတာလဲလို ့ ေမး�ကည့ပ
် ါ။
့
ဇီဝသဘာဝကွြဲ ပားမ�ေတွအေ�ကာင်းကို
သိပံအ
� ချက်အလက်ေတွလလ
ို န
ို ဲ ့
လက်ချာေပးခံရဖိသာ
ု့
ြပင်ထားပါ။ ြဖစ်�င
ို တ
် ာက ခင်ဗျားကို ေကာေကးဆပ်
(ဥေရာပ)ေတွရဲေသွ
ု ့ တ်
့
့ း သိမဟု
ဒီအင
ဲ ေဒထဲ
်
မာှ
�ှိတအ
ဲ့ ရာတစ်ခခ
ု ေ�ကာင
ု
့်
ပိအ
ု လုပ်�ကိုးစား�ကတယ်
ေမး�ကည့။်
လူြဖူေတွဟာ
ဘာညာေြပာမယ်။
ဆင်းရဲချမ်းသာ
�ကံရည်ဖန်ရည်ကြွဲ ပားတာေ�ကာင ့်
ပိဉ
ု ာဏ်ေကာင်း၊
အရင်း�ှငဝ
် ါဒရဲ ့
အေသခံပရိတသ
် တ်တစ်ေယာက်ကို
အဆငအ
့် တန်းြခားနားတယ်ဆတ
ုိ ာ
လံးု ဝေ�ှာင်လလ
ွဲ မရတဲ
ို ့
့
ပိက
ု ယ
ို က
် ျငတ
့် ရား�ှိ�ပီး
လူတစ်ေယာက်ချင်းစီရဲ ့
အဆံးု သတ်တစ်ခပ
ု ဲလို ့
�ကားရလိမ်မ
့ ယ်။
သူတအြမင်
ို ့
မာှ ေတာ့ ချမ်းသာတဲလ
့ ေတွ
ူ
မာှ ပိက
ု ဆ
် ပ
ံ ိ�
ု ိှတာ ဘာေ�ကာငလ
့် ဆ
ဲ ေတာ
ုိ
ို ့
ပိစ
ု မ
ွ း် �ိင
ု ၊်
့ သူတက
ပိ�ု ကိုးစား�ကတာကိးု ။
ပိေကာင်
ု
းတဲပ
့ ညာေရး၊
ဒါေ�ကာင ့်
ချမ်းသာတဲလ
့ ေတွ
ူ
ပိေကာင်
ု
းတဲအ
့ ာဟာရေတွ
ပိေကာင်
ု
းမွနတ
် ဲ့
ရတာ
ကျန်းမာေရးေစာငေ�ှ
့် ာက်မ၊�
ဘယ်သမ
ူ ဘ
ှ ာမှ
ေြပာစရာမလိဘ
ု းူ ။
ချမ်းသာတဲလ
့ ေတွ
ူ
က အဲဒအ
ီ ခွငထ
့် းူ ေတွ သူတနဲ
ို ့ တန်
စသည်ြဖငေပါ
့် ။့
့ လို ရတာ
့
180
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ပံု ၂၀။ ေတာင်အာဖရိက�ိင
ု င
် �
ံ ိှကမ်းေြခတစ်ခတ
ု င
ွ ် အဖားထိက
ု ် (apartheid) လူမျိုးေရးခွြဲ ခားမ�စနစ်�ိှစဉ်က
လူြဖူများသာလာေရာက်�င
ို သ
် ည်ဟု
စိက
ု ထ
် ထ
ူ ားေသာဆိင
ု း် ပုဒတ
် စ်ခ။ု
အသားြဖူေသာလူများသည်
အသားေရာင်ရငေ
့် သာလူများထက် ပိ၍
ု ေနေလာင်ဒဏ်ကခ
ို ရ
ံ သည်။ သိေသာ်
ု့
ေတာင်အာဖရိကကမ်းေြခတွင ်
ဤသိခွ
ု ့ ြဲ ခားထားြခင်း၏ေနာက်ကယ
ွ တ
် င
ွ ်
ထိက
ု မ်းေြခများတွင ်
မည်သည့ဇ
် ီဝဆိင
ု ရ
် ာအေ�ကာင်းြပချက်မ�
အသားြဖူေသာလူများကိသ
ု ာ
သီးသနခ
် ့ ွငြ့် ပုထားြခင်းသည်
မ�ှိေချ။
ထိေ
ု နရာများတွင ်
ခရမ်းလွနေ
် ရာင်ြခည်နည်းပိမ
ု န
ို ည်းပါးြခင်း မဟုတသ
် ည်ကေတာ့ ေသချာသည်။
ဇာတ်စနစ်ကို
ေလးစားလိက
ု န
် ာ�ကတဲ့
ြဗဟ�ာနတ်�ကီးေတွကတဆင ့်
ြဖစ်လာ�ပီး
ဟိ�ူ� ေတွက
ဇာတ်တစ်ခဟ
ု ာ
လူသားေတွဟာ
တြခားတစ်ခထ
ု က်
စ�ကာဝဠာ
ပိြု မငြ့် မတ်တယ်လို ့
ယံ�ု ကည်တယ်။ လူသမ
ိ ျားတဲ့ ေ�ှးေဟာင်း ဟိ�ူ� ဒ�ာရီအရေတာ့ နတ်မင်း�ကီးေတွက ပု�ုသ ဆိတ
ု ဲ့
ကမ�ာဦးနတ်�ကီးရဲ ကိ
ု က
် ေန ကမ�ာ�ကီးကို ဖန်ဆင်းလိက
ု တ
် ယ်။ ေနဟာ ပု�ုသရဲမျက်
့ ယ
့ လးံု ကေန ြဖစ်လာ�ပီး
လကေတာ့ သူဦး
့ ေ�ှာက်ကေနြဖစ်လာတာပါ။ ြဗဟ�ာဏေတွ (ပုေရာဟိတ)် ေတွက ပါးစပ်၊ ကသ�ထရိယ
(စစ်သည်ေတာ်)ေတွက လက်ေမာင်း၊ ဝိသ�ယ (လယ်သမား၊ ကုနသ
် ည်) ေတွက ေပါင်၊ �� ဒရ (အေစခံ)
ေတွကေတာ့ ေြခေထာက်ကေန ြဖစ်လာပါတယ်။ ခုလ�
ို ှငး် ြပတာကို လက်ခံတယ်ဆတ
ုိ ာနဲ ့ ြဗဟ�ာဏေတွ�င
ှ ့်
�� ဒရေတွ�ကားက လူမ�
� င
ို င
် ေရးြခားနားမ�
ံ
ေတွဟာ ေနမင်း�ှငလ
့် မင်းကွြဲ ပားသလိပ
ု ဲ သဘာဝကျ၊ ထာဝရ
တည်�မဲပါေတာတ
် မ
ူ ျိုးေတွက �ုဝါနတ်ဖရ
ု ားမ�ကီးက လူသားေတွကို ေြမ�ကီးကေန
့ ယ်။ ေ�ှးေခတ်တ�ုတလ
ဖန်ဆင်းတယ်လို ့ ယံ�ု ကည်�ကတယ်။ နတ်ဖရ
ု ားမ�ကီးက အထက်တန်းစားလူေတွကို အဝါေရာင်ေြမ�ကီးနဲ ့
�ုပ်သင
ွ း် ခဲ�့ ပီး သာမန်လေတွ
ူ
ကို အညိုေရာင်�ံ � နဲ�ု့ ပ်သင
ွ း် ခဲတ
့ ယ်။
181
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ဒါေပမယ့လ
် ည်း
က�န်ေတာ်တနားလည်
ို ့
သေလာက်ေြပာရမယ်ဆရ
ုိ င်
ခုလမ
ို ျိုး
အထက်ေအာက်လမ
ူ ျိုးေရး ခွြဲ ခားမ�စနစ်ေတွဟာ လူစိ့ တက
် းူ ဉာဏ်ေတွရဲ ့ လုပ်�ကံေြပာဆိမ
ု သ
� က်သက်ပါ။
ြဗဟ�ာဏေတွ�င
ှ ့်
�� ဒရေတွကို
ကမ�ာဦးနတ်�ကီးရဲ ့
ကိယ
ု ခ
် ��ာအစိတအ
် ပိင
ု း် ေတွကေန
တကယ်ဖန်ဆင်းတာမဟုတပ
် ါဘူး။ အဲဒအ
ီ စား ဒီဇာတ်�စ
ှ ခ
် က
ု ို ခွဲြခားတဲ့ ဥပေဒေတွ၊ ဓေလ့ထးံု တမ်း ေတွကို
လွနခ
် ဲတ
်
း ၃၀၀၀ ေလာက်က အိန◌
ိ ္ဒယေြမာက်ပိင
ု း် မှာ�ှိတလ
ဲ့ ေတွ
ူ
က ထွငခ
် ဲတ
ို ယ်
့ ဲ့ �ှစေပါင်
့ ာပါ။ အရစ�တတ
ေြပာသလိမ
ု ဟုတဘ
် ဲ
က�န်ေတွ�င
ှ လ
့် တ
ွ လ
် ပ်တလ
ဲ့ ေတွ
ူ
ရဲ�ကားမှ
ာ
့
လူေတွရဲ ့ ဥပေဒေတွ၊
ဓေလ့ထးံု တမ်းေတွကသာ
လူတချို �ကို
ဘယ်လမ
ို ျိုးဇီဝကွြဲ ပားမ�မှ
က�န်ေတွ၊
တချို �ကို
မ�ှိပါဘူး။
အ�ှငသ
် ခင်ေတွ
ြဖစ်ေစခဲတ
ု ရ
် ာြခားနားချက်တချို � �ှိတာမှနပ
် ါတယ်။ ဥပမာ..
့ ာပါ။ လူြဖူေတွ၊ လူမည်းေတွ�ကားမှာ ဇီဝဆိင
အသားေရာင်၊ ဆံပင်ပံစ
ု ံ စသည်ြဖငေပါ
့် ။့ ဒါေပမယ့် အဲဒလ
ီ ြို ခားနားချက်ေတွက ကိယ
ု က
် ျငစ
့် ာရိတ�ဆိင
ု ရ
် ာ၊
ဉာဏ်ရည်ဉာဏ်ေသွး ကွာဟမ�ြဖစ်ေစတယ်ဆတ
ုိ ဲ့ ဘယ်အေထာက်အထားမှ မေတွ�ရပါဘူး။
လူေတာ်ေတာ်များများက
သူတရဲ
ို ့ လူ
့ အဖွ
့ ဲ�အစည်းဟာ
တရားတယ်၊
မ�တတယ်။
ှ ခ
် ျက်ေတွေပါ် အေြခခံ�ကတာလို ့
တြခားလူအဖွ
့ ဲ�အစည်းေတွသာ မှားယွငး် တဲ့ အူေ�ကာင်ေ�ကာင်သတ်မတ
ေ�ကးေ�ကာ်�ကပါတယ်။ လူမျိုးေရးခွြဲ ခားမ�စနစ်ဆတ
ုိ ဲ့ အယူအဆကို �� တခ
် ျဖို ခု
ို း် သားေတွ
့ ေခတ်အေနာက်တင
ေကျာင်းမှာသင်ရတယ်။
လူြဖူေတွရဲအိ
် းီ ဝန်းကျင်မာှ
့ မန
လူြဖူေတွတက်တေကျာင်
ဲ့
းမှာ
ေဆးကုသခွငမ
့် ြပုတဲ့
တက်ခင
ွ မ
့် ြပုတာ
လူမျိုးေရွ းခွြဲ ခားမ�ေတွ
အလနတ
် ့ �ကားအံဩ
့ �ကတယ်။
ဒါေပမယ့်
လူမည်းေတွေနခွငမ
့် ြပုတဲ့
ဒါမှမဟုတ်
ခုချိနမ
် ာှ
လူြဖူေတွတက်တဲ့
သူတ�ကားရရင်
ို ့
ဆင်းရဲချမ်းသားကွြဲ ပားမ�စနစ်ေ�ကာင ့်
ဥပေဒေတွ၊
ေဆး�ံုမာှ
မယံ�
ု င
ို ြ် ဖစ်�ပီး
လူြဖူေတွက
ပိဇ
ု ိမ်ကျတဲေနရာ
့
ေတွမာှ သီးသနေန�ကတာ၊
့်
ပိေကာင်
ု
းတဲ့ တကယ့ေကျာင်
်
းေကာင်း ဆိတ
ု ေနရာ
ဲ့
ေတွမာှ
သီးသနတ
် ့ က်�ကတာ
�ပီးေတာလ
့ ည်း
ကိရိယာေတွ
ပိေခတ်
ု
မေကာင်
ီှ
းမွနတ
် ဲ့
သီးသနေဆး�ံ
့်
ု ေတွမာှ
ပိေကာင်
ု
းမွနတ
် ဲ့ ကျန်းမာေရးေစာငေ�ှ
့် ာက်မေတွ
�
ခံယ�ူ ကတာကိေတာ
ု
မှနေနတယ်
်
ထင်�ကတာပဲ။ ဒီ
့ သူဟာသူ
့
ဆင်းရဲချမ်းသာကွြဲ ပားမ�ဟာ
သူဟာသူ
့
အေမရိကန်ေတွ၊
အဆင်ေြပေနတာပဲ။
ဥေရာပသားေတွအတွက်
သိေပမယ့
ု့
လ
် ည်း
ဘာြပဿနာမဟုတတ
် အ
ဲ့ ြပင်
ချမ်းသာတဲလ
့ ေတွ
ူ
အများစုဟာ
ချမ်းသားတဲမ
့ ိသားစုမာှ ေမွးဖွားလိသာ
ု့
ချမ်းသာ�ကတာြဖစ်�ပီး ဆင်းရဲသားအများစုဟာ ဆင်းရဲတမ
ဲ့ ိသားစုမာှ
ေမွးဖွားလာလိသာ
ု ့ ဆင်းရဲ�ကတာဆိတ
ု ာ သက်ေသသာဓက�ှိတဲ့ အချက်တစ်ခုပါ။
လူေတာ်ေတာ်များများက သူတရဲ
ို ့ လူ
့ အဖွ
့ ဲ�အစည်းဟာ တရားတယ်၊ မ�တတယ်။ တြခားလူအဖွ
့ ဲ�အစည်းေတွသာ
မှားယွငး် တဲ့
အူေ�ကာင်ေ�ကာင်သတ်မတ
ှ ခ
် ျက်ေတွေပါ်
အေြခခံ�ကတာလို ့
ေ�ကးေ�ကာ်�ကပါတယ်။
လူမျိုးေရးခွြဲ ခားမ�စနစ်ဆတ
ုိ ဲ့ အယူအဆကို �� တခ
် ျဖို ခု
ို း် သားေတွ ေကျာင်းမှာသင်ရတယ်။
့ ေခတ်အေနာက်တင
လူြဖူေတွရဲအိ
် းီ ဝန်းကျင်မာှ
့ မန
လူမည်းေတွေနခွငမ
့် ြပုတဲ့
ဥပေဒေတွ၊
လူြဖူေတွတက်တေကျာင်
ဲ့
းမှာ
182
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
တက်ခွငမ
့် ြပုတာ ဒါမှမဟုတ် လူြဖူေတွတက်တဲ့ ေဆး�ံုမာှ ေဆးကုသခွငမ
့် ြပုတဲ့ လူမျိုးေရွ းခွြဲ ခားမ�ေတွ
ခုချိနမ
် ာှ
သူတ�ကားရရင်
ို ့
မယံ�
ု င
ို ြ် ဖစ်�ပီး
အလနတ
် ့ �ကားအံဩ
့ �ကတယ်။
ဒါေပမယ့်
ဆင်းရဲချမ်းသားကွြဲ ပားမ�စနစ်ေ�ကာင ့် လူြဖူေတွက ပိဇ
ု ိမက
် ျတဲေနရာ
့
ေတွမာှ သီးသနေန�ကတာ၊
့်
ပိေကာင်
ု
းတဲ့
တကယ့ေကျာင်
်
းေကာင်းဆိတ
ု ေနရာ
ဲ့
ေတွမာှ
ပိေခတ်
ု
မေကာင်
ီှ
းမွနတ
် ဲ့
သီးသနတ
် ့ က်�ကတာ
သီးသနေဆး�ံ
့်
ု ေတွမာှ
�ပီးေတာလ
့ ည်း
ပိေကာင်
ု
းမွနတ
် ဲ့
ကိရိယာေတွ
ကျန်းမာေရးေစာငေ�ှ
့် ာက်မေတွ
�
ခံယ�ူ ကတာကိေတာ
ု
မှနေနတယ်
်
ထင်�ကတာပဲ။ ဒီ ဆင်းရဲချမ်းသာကွြဲ ပားမ�ဟာ အေမရိကန်ေတွ၊
့ သူဟာသူ
့
ဥေရာပသားေတွအတွက် ဘာြပဿနာမဟုတတ
် အ
ဲ့ ြပင် သူဟာသူ
အဆင်ေြပေနတာပဲ။ သိေပမယ့
ု့
လ
် ည်း
့
ချမ်းသာတဲလ
့ ေတွ
ူ
အများစုဟာ
ချမ်းသားတဲမ
့ ိသားစုမာှ ေမွးဖွားလိသာ
ု့
ချမ်းသာ�ကတာြဖစ်�ပီး
ဆင်းရဲသားအများစုဟာ ဆင်းရဲတမ
ဲ့ သ
ိ ားစုမာှ ေမွးဖွားလာလိသာ
ု့
ဆင်းရဲ�ကတာဆိတ
ု ာ သက်ေသြပလိရတဲ
ု့ ့
အချက်အလက်တစ်ခပ
ု ါ။
***
စိတမ
် ေကာင်းစရာေကာင်းတာက
အထက်ေအာက်ခြွဲ ခားမ�ေတွ
�ှင ့်
�� ပ်ေထွးသိမေမွ
် �တ ဲ ့
လူအသိင
ု း် အဝိင
ု း် ေတွဟာ
မတရားဖိ�ပ
ိှ ်ဆက်ဆမ
ံ ေတွ
�
�ိမ
ှ ှ
အလုပ်ြဖစ်တပ
ဲ့ ံ စ
ု ံ
စိတက
် းူ ယဉ်
ြဖစ်ေနတာပါပဲ။
အထက်ေအာက်ခြွဲ ခားဆက်ဆမ
ံ ပ
� ံစ
ု ေတွ
ံ
အကုနလ
် းံု ေတာ့ မတူ�ကဘူးေပါ။့ တချို �ေသာ လူအဖွ
့ ဲ�အစည်းေတွက
တြခားအဖွဲ�အစည်းေတွထက် ပိမ
ု အ
ို စွနး် ေရာက် ခွဲြခားဆက်ဆ�ံ ကတာပဲ။ ဒါေပမယ့် ပညာ�ှငေတွ
်
အေနနဲ ့
ဒီလမ
ို ျိုး လူလခ
ူ ျင်းခွြဲ ခားဆက်ဆမ
ံ စ
� နစ်ကို လံးု ဝစွနပ
် ့ စ်�င
ို တ
် ဲ့ လူအဖွ
့ ဲ�အစည်းရယ်လို ့ �ှာမေတွ�ေသးပါဘူး။
ထပ်ဖန်တလဲလပ
ဲ ါပဲ..
လူအဖွ
့ ဲ�အစည်းတစ်ခုကုိ
လူသားေတွ
စုစည်းတည်ေဆာက်�ကတဲအ
့ ခါတိင
ု း်
လက်ေအာက်ခံ ြပည်သလ
ူ ထ
ူ က
ု ို စိတက
် းူ ေတွနမှ
ဲ ့ နး် ဆ�ပီး အဆငအ
့် တန်းခွြဲ ခားတာေတွ အ�မဲြဖစ်လာတာပါပဲ။
ဥပမာ.. ေ�ှးေခတ်ကဆို အထက်တန်းစားလူ၊ သာမန်လ၊ူ က�န် ဆိ�ု ပီး�ှိတယ်။ အေမရိကန်မာှ က လူြဖူ �ှင ့်
လူမည်း၊ ေရာမေခတ်က အုပ်ချုပ်သူ ပက်ထရီ�ှန ် �ှင ့် သာမန်လူ ဖေလပီယန်၊ အိ�ယ
ိ� က ြဗဟ�ာဏ ဇာတ်ြမင ့်
�ှင ့်
�� ဒရ
ဇာတ်နမ
ိ ၊့်
ခုေနာက်ဆးုံ ..
ခွြဲ ခားဆက်ဆမ
ံ အ
� မျိုးမျိုးဟာ
တချို �ေသာလူေတွဟာ
ဒီေခတ်ကျေတာ့
ချမ်းသာသူ
သန်းနဲချီ
ဲ့ သ
ူ ားေတွ�ကား
့ တလ
တရားဥပေဒအရ၊
�ိင
ု င
် ေရးအရ၊
ံ
�ှင ့်
ဆင်းရဲသား။
ခုလမ
ို ျိုး
လည်ပတ်ြဖစ်ပျက်ေနတာေ�ကာင ့်
လူမေရးအ
�
ေရ
ကျန်တလ
ဲ့ ေတွ
ူ
ထက်
ပိ�ု ပီးအဆငြ့် မငေနပါ
့်
ေတာတ
့ ယ်။
ဒီအထက်ေအာက်ခြွဲ ခားဆက်ဆမ
ံ စ
� နစ်က
�ှိပါတယ်။
အချင်းချင်းလံးု ဝမသိ�ကတဲ့
့ ာဝန်တစ်ရပ်ေတာ့
အေရး�ကီးတဲတ
လူစမ
ိ း် �ှစေယာက်
်
ထမ်းေဆာင်တာ
တစ်ဦးနဲတစ်
့ ဦးသိက�မ်းရင်း�ှးီ လာဖို ့
အချိနဘ
် ယ်ေလာက်မ၊ှ ဘာမှလပ
ု ်စရာမလိဘ
ု ဲ တစ်ဦးကိတ
ု စ်ဦး ဘယ်လဆ
ို က်ဆရ
ံ မလဲဆတ
ုိ ာ သိေစတာပဲ။
ေဂျာဂ
် ာလီယန
ွ ် ြပဇာတ်မာှ ဆိရ
ု င် ဟင်နရီ ဟစ်ကင်း က အဲလစ်ဇာ တူးလစ်တလ
ဲ က
် ို
့ ျ်ဘားနတ်ေ�ှာရဲ ့ပစ်ဂမ
183
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ဘယ်လြို ပုမူဆက်ဆရ
ံ မလဲဆတ
ုိ ာ
စကားေြပာတဲပ
့ ံစ
ု ံကို
သူမနဲ ့
�ကားလိက
ု တ
် ာနဲ ့
တရင်းတ�ှးီ သိက�မ်းလို ့
သူမဟာ
သိတာမဟုတပ
် ါဘူး။
ေအာက်တန်းစားကလာ�ပီး
အဲလစ်ဇာ
သူလပ
ု ်ချင်ရာ
လုပ်လရတယ်
ို ့
ဆတ
ုိ ာ ဟင်နရီသတ
ိ ာပဲ။ ဥပမာ - ပန်းသည်တစ်ေယာက်ကို �မို �စားကေတာ်တစ်ေယာက်အြဖစ်
ပံသ
ု င
ွ း် ေပးဖို ့
အေလာင်းအစားလုပ်တေနရာမှ
ဲ့
ာ
ပန်းအလှဆင
ုိ မ
် ာှ လုပ်တဲ့
ဒီေနေခတ်
့
ဒါဇင်နချီ
ဲ ့ တလ
ဲ့ ေတွ
ူ
ကို
�ှငး် ဆီေတွ၊
အဲလစ်ဇာကို
အသံးု ခံအြဖစ်
အဲလစ်ဇာေတွကေတာ့
သစ�ာပန်းေတွ
အသံးု ချတာမျိုးေပါ။့
တေန..တ
့ ေန ့
ဆိင
ု က
် လ
ို ာတဲ့
ဘယ်လေရာင်
ို
းရမလဲဆတ
ုိ ာပဲ
သိဖိလိ
ု့ တ
ု ာပါ။
ဆိင
ု က
် လ
ို ာတဲလ
့ ူ တစ်ဦးချင်းရဲ ပန်
ု ယ်လ�ို ကိုက်ပံ၊ု ပိက
ု ဆ
် အ
ံ တ
ိ ထ
် ဲ ေငွဘယ်ေလာက်ပါတယ် စတာေတွ
့ းကိဘ
မစံစ
ု မ်း�ိင
ု ပ
် ါဘူး။ အဲဒအ
ီ စား ေဈးဝယ်သေတွ
ူ
ရဲ ့ လူမသ
� လ
ဲ န
ွ စ
် ေတွကပ
ို ဲ သူမ�ကည့မ
် ာှ ပါ။ လူတစ်ေယာက်
ဝတ်စားတဲပ
့ ံစ
ု ံ၊
အဲဒလ
ီ ရ
ူ ဲအသက်
၊
့
ဒါမှမဟုတ်
အဲဒလ
ီ အသားအ
ူ့
ေရ
စတာေတွေပါ။့
ဒီလန
ို ည်းနဲ ့
ေဈး�ကီးတဲ�
့ င
ှ း် ဆီပန်းေတွ အများ�ကီး ေအာ်ဒါမှာ�ိင
ု တ
် ဲ့ စာရင်းစစ်ကမ
ု ဏ
� တ
ီ စ်ခုရဲ ့ ပါတနာတစ်ေယာက်န ဲ ့
ေဒစီပန်း နည်းနည်းပဲဝယ်�င
ို တ
် ဲ့ ေတာက်တမ
ို ယ်ရေကာင်ေလးတစ်ေယာက်ရဲ ့ ြခားနားချက်ကို ြမင်ြမင်ချင်း
ခွ�
ဲ င
ို ပ
် ါတယ်။
ဒီေနရာမှာ သက�ရာဇ် ၁၇၀၀ ခု�စ
ှ ်မာှ ေမွးကင်းစမှာပဲကသ
ွဲ ာွ းတဲ့ ဆင်တအ
ူ မ �ာညီအစ်ကို (၂) ေယာက်
တ�ုတြ် ပည်မာှ �ှိခတ
ဲ့ ယ်လို ့
ေဘကျင်း�မို �က
ြမင်ေယာင်�ကည့ပ
် ါ။
ညီအစ်ကို
�ှစေ
် ယာက်ထက
ဲ
တစ်ေယာက်ဟာ
ချမ်းသာတဲက
့ န
ု သ
် ည်မိသားစုတစ်စရ
ု ဲ ့ ေက�းေမွးြပုစုပျိုးေထာင်ြခင်းခံရတယ်။
သူဟာ
အထက်တန်းစား လူေတွရဲ ့ ပွဲလမ်းသဘင်ေတွထမ
ဲ ာှ ၊ စာသင်ေကျာင်းထဲမာှ ၊ ေစျးထဲမာှ စတဲေ
့ နရာေတွမာှ
အချိနက
် န
ု ဆ
် းုံ တယ်။ ေနာက်အမ �ာကိေ
ု တာ့ ေဝးလံေခါင်သတ
ီ ရ
ဲ့ ွ ာတစ်ရွာက စာမတတ်တလ
ဲ့ ယ်သမားေတွက
ပျိုးေထာင်ခဲ�့ ကတယ်။ သူကေတာ့ ��ံ� ��နထ
် တ
ူ ဲ့ လယ်ထမ
ဲ ာှ ပဲ အချိနက
် န
ု ပ
် ါတယ်။ သူတ�ှ
ို ့ စ်ေယာက်ဟာ
လံးု ဝထပ်တက
ူ ျတဲမ
့ ျိုး�ိုးဗီဇေတွ
ပိင
ု ဆ
် င
ုိ ထ
် ားေသာ်လည်းပဲ
အသက်
(၂၀)
အရွ ယေ
် ရာက်တအ
ဲ့ ခါ
စီးပွားေရးလုပ်ဖို ့(သိ)ု ့ စပါးစိက
ု ဖ
် ိအတွ
ု့
က် သူတမှ
ို ့ ာ ထပ်တည
ူ တ
ီ ဲ့ က�မ်းကျင်မစ
� မ
ွ း် ရည်ေတွ ပိင
ု ဆ
် င
ုိ ထ
် ား�ကဖို ့
မြဖစ်�င
ို သ
် ေလာက်ပါပဲ။
ေနာက်တစ်ခုကေတာ့
ကိယ
ု ပ
် ိင
ု အ
် စွမး် အစ
�ှိပံြု ခင်း
လူမအ
� ဆငအ
့် တန်းမတူညတ
ီ ေ
ဲ့ နရာကလာတဲ့
တေထရာတည်းတူေနရင်ေတာင်မှ
လူေတွဟာ
တူညတ
ီ ေအာင်
ဲ့
ြမင်မေတွ
�
ရ�ကမှာ
မဟုတပ
် ါဘူး။ ဘာလိလဲ
ု ့ ဆေ
ုိ တာ့ ကစားကွငး် ထဲမာှ သူတတစ်
ို ့ ဦးချင်းစီက လိက
ု န
် ာရမယ့စ
် ည်းကမ်းေတွဟာ
တစ်ဦးနဲတစ်
့ ဦ း
မတူညဘ
ီ ဲ
�ကီးလာတဲအ
့ မ �ာလိပ
ု ဲ
စီးပွားေရးနဲပတ်
့ သက်လို ့
ကွြဲ ပားေနမှာကိးု ။
လယ်သမားမိသားစုမာှ
ထပ်တက
ူ ျတဲ့
ချမ်းသာတဲလ
့ ေ
ူ တွြဖစ်လာဖို ့ သူတို ့ (၂)
ဆိခ
ု ျင်တာက
�ကီးြပင်းလာတဲ့
ပါးနပ်က�မ်းကျင်မ�
� ိှတယ်
ေယာက်လးံု မှာ
ချမ်းသာတဲက
့ န
ု သ
် ည်မသ
ိ ားစုမာှ
အမ �ာဟာ
တနည်းတဖံန
ု ဲ့
ဆိပ
ု ါေတာ။့
သိတိ
ု့ င
ု ေ
် အာင်
တူညတ
ီ အ
ဲ့ ခွငအ
့် ေရး
မ�ှိပါဘူး။
184
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
စီးပွားေရး
ကစားပွဲဆတ
ုိ ာ ဆင်းရဲတလ
ဲ့ ူ �� ံး�မဲ��ံးေစမယ့် ဥပေဒကနသ
် ့ တ်မေ
� တွ၊ လူမသိသမ
ူ သိ ဖိ�ပ
ိှ ်ချုပ်ချယ်မေ
� တွန ဲ ့
လုပ်ပဲပ
ွ ါပဲ။
လယ်သမားမိသားစုကအမ �ာဟာ
သူအဝတ်
အစားေတွ၊
့
ေဘကျင်းေစျး�ကီးထဲကေ
ို ရာက်သာွ းတဲအ
့ ခါ
�ကမ်းတမ်းတဲအ
့ မူအရာေတွ၊
အေ�ှးနဲအြမန်
့
နားလည်ရခက်တသ
ဲ့ ရဲ
ူ့ ့
ေဒသယိကစကားေတွန ဲ ့
စီးပွားေရးေလာကမှာ
ြပုမူေြပာဆိပ
ု ံေ
ု တွ၊
သူသန
ိ ားလည်လက
ို ရ
် တာက
အဆက်အသွယေ
် တွ�ိြှ ခင်းဟာ
စုတြ် ပတ်တဲ့
မျိုးဗီဇေကာင်းေတွ
ပိင
ု ဆ
် င
ုိ ထ
် ားြခင်းထက်
အများ�ကီး
ပိစ
ု ကားေြပာတယ်ဆတ
ုိ ာပါပဲ။
အဆိးု သံသရာဝဲဩဃ
လူအသိ
င
ု း် အဝိင
ု း် ေတွအကုနလ
် းံု ဟာ
့
စိတက
် းူ ယဥ်အထက်ေအာက်စနစ်
တစ်ခမ
ု ဟုတ်
တစ်ခအ
ု ေပါ်မှာ အေြခခံ�က တယ် ဆိေ
ု ပမယ့် အထက်ေအာက်ပံစ
ု ံေတွ တစ်ခန
ု တစ်
ဲ ့ ခု မတူ�ကပါဘူး။
ဘယ်ေနရာေတွမာှ
ကွားြခား�ကပါသလဲ။
ဇာတ်စနစ်နလူ
ဲ ့ ေတွကို
ဘာြဖစ်လို ့
အဆငအ
့် တန်းခွတ
ဲ ာလဲ။
အိ�ယ
ိ� အစဥ်အလာလူအဖွ
့ ဲ�အစည်းက
ေအာ်တမ
ို န်ေတွ
ကျေတာ့
ဘာသာေရးနဲခွ့ �ဲ ပီး
အေမရိကန်လအဖွ
ူ ့ ဲ�အစည်းမှာေတာ့ လူမျိုးအလိက
ု ် အဆငအ
့် တန်းခွဲတာလဲ။ ကိစေ
� တာ်ေတာ်များများမှာေတာ့
အထက်ေအာက်
အဆငအ
့် တန်းခွြဲ ခားတာဟာ
အစြပုပါတယ်။
အဲဒလ
ီ ို
ဆက်လက်တးို တက်ြဖစ်ပျက်လာ�ပီး
သမိင
ု း် ဆိင
ု ရ
် ာတိက
ု ဆ
် င
ုိ မ
် �
အစြပုရာကေန
ေနာက်ေတာ့
အေြခအေနတစ်ခခ
ု ုမာှ
ေနာင်မျိုးဆက်ေပါင်းများစွာအထိ
အုပ်စအ
ု မျိုးမျိုးကွသ
ဲ ာွ း�ပီး
ကိယ
ု က
် ျိုးအတွက်
အသံးု ချ�ကေတာတ
့ ာ ပါပဲ။
ဥပမာေြပာရရင် ပညာ�ှငေ
် တာ်ေတာ်များများက ေကာက်ချက်ချ�ကတာက ဟိ�ူ� ေတွရဲ ့
ဇာတ်စနစ်ဟာ အင်ဒ-ို အာရိယန် (ေ�ှးေခတ် အီရန်�င
ှ ့် ဗဟိအ
ု ာ�ှေဒသက) လူမျိုးေတွက အိ�ယ
ိ� တိက
ု င
် ယ်ကို
လွနခ
် ဲတ
့ ဲ့
�ှစေ
် ပါင်း
အ�ိင
ု ယ
် ခ
ူ ဲတ
�ပီး
့ ာနဲစတင်
့
၃၀၀၀
ဝန်းကျင်က
ပံေ
ု ပါ်လာခဲတ
့ ယ်။
ဝင်ေရာက်ကျူးေကျာ်ခ�ဲ့ ပီး
ကျူးေကျာ်သေ
ူ တွက
လူအသိ
င
ု း် အဝိင
ု း် တစ်ခုကို
့
စတင်ထည်ေထာင်လက
ို တ
် ယ်။
ေအာင်�င
ို သ
် ေ
ူ တွြဖစ်တာနဲအညီ
့
အဲဒလ
ီ အသိ
ူ့
င
ု း် အဝိင
ု း် ရဲ ့
ေဒသခံလမ
ူ ျိုးေတွကို
အလ�ာအမျိုးမျိုးကနသ
် ့ တ်ထားတဲ့
�ပီးေတာ့
ဦးေဆာင်သူ
သူတဟာ
ို ့
(ဘာသာေရးဆရာေတွ၊
စစ်သည်ေတာ်ေတွ) ထိပ်ဆးုံ ေနရာမှာ သူတကိ
ို ့ သ
ု တ
ူ ို ့ ေနရာေပး�ကတယ်။ ေဒသခံလမ
ူ ျိုးရင်းေတွကေတာ့
အေစခံေတွ၊
က�န်ေတွအြဖစ်
ဆက်လက်�ှငသ
် န်ရတာေပါ။့
ဒီကျူးေကျာ်ဝင်ေရာက်လာသူေတွဟာ
ပမာဏအားြဖင ့် အေရအတွက် နည်းတဲအ
့ တွက် သူတရဲ
ို ့ အခွ
့် းူ ခံအေြခအေနကို ဆံးု �� ံးမှာ ေ�ကာက်တယ်။
့ ငထ
အများနဲမတူ
ို ့ မူ
် က�ဏာေတွ ေပျာက်ကယ
ွ သ
် ာွ းမှာကို စိးု ရိမ�် ကတယ်။ အဲဒအ
ီ ��ရာယ်ကို
့ တဲ့ သူတရဲ
့ လစ�ိုကလ
�ကိုတင်ေတွးြမင်ထားတဲ့ အတွက် သူတဟာ
ို ့
လူဦးေရတစ်ခုလးံု ကို ဇာတ်စနစ်ေတွအြဖစ် ခွဲထတ
ု လ
် က
ုိ တ
် ယ်။
ဇာတ်စနစ်တစ်ခခ
ု ျင်းစီက
လူေတွဟာ
သတ်မတ
ှ ထ
် ားတဲအ
့ သက်ေမွးဝမ်းေကျာင်း
185
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
သိမဟု
ု ့ တ်
လူအသိ
င
ု း် အဝိင
ု း် မှာ
့
သတ်မတ
ှ ထ
် ားတဲ့
ဇာတ်စနစ်တစ်ခခ
ု ျင်းစီမာှ
မတူကြွဲ ပားတဲ့
အခန်းက�မှာပဲ
ဥပေဒသတ်မတ
ှ မ
် ၊�
လုပ်ေဆာင်လည်ပတ်ရမယ်။
အခွငထ
့် းူ ခံေတွ
�ှင ့်
လုပ်ေဆာင်ရမယ့်
တာဝန်ေတွ�ိှတယ်။ ဇာတ်စနစ်ကေ
ို ရာြခင်း - လူမဆ
� က်ဆေ
ံ ရးေတွလပ
ု ်ြခင်း၊ လက်ထပ်ြခင်း၊ ေနာက်ဆးုံ
တဝိင
ု း် တည်းထမင်းအတူစားြခင်း
စတာေတွကို
အခုလခ
ို ြွဲ ခားကနသ
် ့ တ်မေ
� တွဟာ
သတ်မတ
ှ ထ
် ားတဲဥ
့ ပေဒသာ
ထံးု တမ်းအေလ့အထေတွ၊
ကနသ
် ့ တ်တားြမစ်ထားပါတယ်။
ေနာက်ေတာ့
မဟုတေ
် တာဘ
့ ဲ
ယံ�ု ကည်ကးို ကွယရ
် ာဒ�ာရီဇာတ်လမ်းေတွထထ
ဲ ိ
ထဲထဝ
ဲ င်
ဘာသာေရး
တသားတည်း
ြဖစ်လာခဲပ
့ ါတယ်။
အုပ်ချုပ်မင်းလုပ်သေ
ူ တွ ထုတေ
် ဖာ်ေြပာဆိတ
ု ာကေတာ့ ဒီဇာတ်စနစ်ဟာ ထာဝရတည်�မဲတဲ့
စ�ကာဝဠာဆိင
ု ရ
် ာလက်ေတွ�သေဘာတရားေတွကို
ထင်ဟပ်ေနတာြဖစ်�ပီး
ေြပာင်းလဲြဖစ်ေပါ်လာတဲ့
သမိင
ု း် ဆိင
ု ရ
် ာ တိက
ု ဆ
် င
ုိ မ
် တ
� စ်ခုထက် သာပါတယ်လို ့ ဆိ�ု ကပါတယ်။ ြဖူစင်ြခင်း၊ မြဖူစင်ြခင်း စတဲ့
အယူအဆေတွဟာ ဟိ�ူ� ဘာသာရဲ အေရးပါလှ
တဲ့ အေြခခံသေဘာတရားေတွြဖစ်�ပီး ဒီသေဘာတရားေတွကို
့
လူမေ
� ရးခွြဲ ခားမ�ပိရမစ်ကို အေထာက်အပံြ့ ပုဖိအတွ
ု့
က် အသံးု ြပု�ကပါတယ်။ ဘာသာတရားကိင
ု း် �� ိငး် တဲ့
ဟိ�ူ� ဘာသာဝင်ေတွကို
သွနသ
် င်ထားတာက
ကိယ
ု န
် ဇာတ်
ဲ့
မတူတအ
ဲ့ မျိုး�ွယက
်
တစ်ေယာက်ေယာက်န ဲ ့
ထိေတွ� မ��ိတ
ှ အ
ဲ့ ခါ ကိယ
ု က
် ယ
ို တ
် င
ို ် မသန�
် ့ ှငး် ညစ်�မ
ွ း် သွား�ံုသာမက လူအသိ
င
ု း် အဝိင
ု း် �ကီးတစ်ခုလးံု ပါ
့
ညစ်�မ
ွ း် သွားတဲအ
့ တွက် အင်မတန်စက်ဆပ
ု ်�ပီး ေ�ှာင်�ှားရမယ့် အရာပါ။ ခုလမ
ို ျိုး ေတွးေခါ်ယူဆပံဟ
ု ာ
ဟိ�ူ� ဘာသာဝင်ေတွအတွကေ
် တာ့
အသစ်အဆန်း
လူအဖွ
် းံု နီးပါးမှာ
့ ဲ�အစည်းအကုနလ
�ိင
ု င
် ေ
ံ ရးနဲပတ်
့ သက်�ပီး
ညစ်�မ
ွ း် ြခင်း၊
ြဖူစင်ြခင်း
ခွဲြခားဖိ�ပ
ိှ ်အုပ်ချုပ်ဖိအတွ
ု့
က်
အုပ်ချုပ်သလ
ူ တ
ူ န်းစားေတွက
အဲဒအ
ီ ယူအဆေတွန ဲ ့
မဟုတဘ
် းူ ။
သမိင
ု း် တစ်ေလ�ာက်ကြို ပန်�ကည့ရ
် င်
ဆိတ
ု ဲ့
အသံးု ြပုတဲေ
့ နရာမှာ
သူတရဲ
ို ့ အထူ
းအခွငအ
့် ေရးေတွကို
့
အြမတ်ထတ
ု ခ
် �ဲ့ ကပါတယ်။
အယူအဆေတွကို
လူမေ
� ရး၊
ထိပ်ဆးုံ ကေနပါဝင်ခသ
ဲ့ လိ၊ု
ထိနး် သိမ်းထားဖို ့
ညစ်�မ
ွ း် သွားမှာကို
အတွကလ
် ည်း
စိးု ရိမေ
် �ကာက်ရွံ � မ�ဟာ
ဘာသာေရးဆရာ၊ နတ်ဆရာေတွ၊ ေတာ်ဝင်မျိုး�ွယေ
် တွရဲ ့ လုပ်�ကံဖန်တးီ မ�သက်သက်ေတာ့ မဟုတပ
် ါဘူး။
ြဖစ်�င
ို တ
် ာကေတာ့
ဒီေ�ကာက်ရွံ � မ�ဟာ
ဇီဝေဗဒဆိင
ု ရ
် ာယ��ရားသဘာဝ
ကိယ
ု က
့် ေ
ုိ ရာဂါကူးေစ�ိင
ု တ
် ဲ့
မသိစတ
ိ က
် ေန
ကေန
ဖျားနာသူ၊
လူသားေတွရဲ ့
အသက်�ှငက
် ျန်ဖိအတွ
ု့
က်
အြမစ်တယ
ွ လ
် ာတာ
ြဖစ်�င
ို �် ပီး
အဲဒအ
ီ ရာက
လူသားေတွကို
ေရာဂါပိးု �ှိသေ
ူ တွ၊
လူေသေတွ
စတဲအ
့ ရာကို
ေ�ှာင်�ကဥ်�ပီး
ဆိေ
ု တာ့
လူစတ
ု စ်စက
ု ို
အလိလ
ု မ
ို �ှစ်�မို �ေစတဲစ
့ ိတက
် ို
ေပးပါတယ်။
သီးသနခ
် ့ ြွဲ ခားဆက်ဆခ
ံ ျင်တယ်ဆရ
ုိ င် သငအ
့် ေနနဲ ့ (ဂျူးေတွ၊ �ိုမာဂျစ်ပစီေတွ၊ အေြခာက်ေတွ၊ လူမည်းေတွ၊
မိနး် မေတွ
စတဲ)့
လူေတွဟာ
လူအဖွ
့ ဲ�အစည်းတစ်ခုလးံု ကို
ညစ်�မ
ွ း် ေစတဲအ
့ ရင်းအြမစ်ေတွပါပဲလို ့
လူတင
ို း် ယံေ
ု အာင် လုပ်လက
ို ဖ
် ိုပါပဲ
့ ။
186
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ဟိ�ူ� ေတွရဲဇာတ်
စနစ်န ဲ ့
့
အိ�ယ
ိ� ယဥ်ေကျးမ�
သူနဲ့ ဆက်
စပ်တဲ့
့
အစဥ်အလာမှာ
လူမျိုးေတွရဲကျူးေကျာ်
မေ
� တွ
့
အိ�ယ
ိ� လူမျိုးေတွဟာ
ထဲထဝ
ဲ င်စန
ဲွ စ်ေနပါတယ်။
�ပီးဆံးု သွားတာ
ဇာတ်စနစ်ကို
ြဖူစင်ြခင်းထံးု တမ်းဥပေဒေတွဟာ
စွဲစ�ဲွ မဲ�မဲ
အင်ဒ-ို အာရိယာန်
�ှစေ
် ပါင်းများစွာ�ကာ�ပီ
ြဖစ်ေပမယ့လ
် ည်း
ဆက်လက်ယ�ံု ကည်�က�ပီး
ဇာတ်တစ်ခန
ု တစ်
ဲ ့ ခု
ေရာေ�ှာရာကေနြဖစ်လာမယ့် ညစ်�မ
ွ း် မ�ကို ဆက်လက် ရွ ံ�ှာေ�ှာင်�ကဥ်ေနဆဲပါ။ ဇာတ်စနစ်ကလည်း
မေြပာင်းမလဲ
�ှိေနခဲတ
့ ာေတာ့
ဇာတ်စနစ်ကလူေတွဟာ
မဟုတဘ
် းူ ။
ဇာတ်စနစ်ငယ်ေတွအြဖစ်
အချိန�် ကာလာတဲအ
့ မ�
ထပ်ကသ
ွဲ ာွ းတယ်။
ပမာဏများြပားတဲ့
ေနာက်ဆးုံ မှာေတာ့
နဂိမ
ု လ
ူ
ု့
့ မတူညတ
ီ အ
ဲ့ ုပ်စင
ု ယ်ေပါင်း (၃၀၀၀) ေကျာ်အထိ
ဇာတ်စနစ် (၄) ခုဟာ “ဇာတိ (jati)” လိေခါ်တဲ
ကွထ
ဲ က
ွ သ
် ာွ းတာပါပဲ။
ဒါေပမယ့်
အဲဒလ
ီ ို
အုပ်စင
ု ယ်ေပါင်းေြမာက်ြမားစွာ
ထွကေ
် ပါ်လာတာက
မေြပာင်းလဲေစခဲပ
့ ါဘူး။
လူတင
ို း် လူတင
ို း် ဟာ
ဇာတ်စနစ်ရဲအေြခခံ
သေဘာတရားေတွကေ
ို တာ့
့
ဇာတ်စနစ်တစ်ခေ
ု အာက်မာှ
ေမွးဖွားလာ�ပီး
သူအဆင
ေ
့် နရာနဲအညီ
့
့
လိက
ု န
် ာေနထိင
ု ရ
် မှာြဖစ်�ပီး
စည်းကမ်းတစ်ခခ
ု ခ
ု ျိုးေဖာက်တအ
ဲ့ ခါ
ထံးု တမ်းေတွကို
တစ်ဦးတစ်ေယာက်တည်း
ညစ်�မ
ွ း် သွားတာမဟုတဘ
် ဲ လူအဖွ
ု းုံ ကိပ
ု ါ ညစ်ညမ်းသွားေစပါတယ်။ လူတစ်ေယာက်ရဲ ့
့ ဲ�အစည်းတစ်ခလ
“ဇာတိ”
ဟာ
သူရဲ့ ့ အသက်ေမွးဝမ်းေကျာင်းပညာ၊
သူစားမယ့အ
် စားအစာ၊
ေနထိင
ု ရ
် မယ့ေ
် နရာ၊
လက်ထပ်ရမယ့လ
် ူ စတဲအ
့ ရာအကုနလ
် းံု ကို အဆံးု အြဖတ်ေပးပါတယ်။ အများအားြဖင ့် လူတစ်ေယာက်ဟာ
သူဇာတ်
စနစ်အတွငး် က
့
တစ်ေယာက်ေယာက်ကပ
ို ဲ
လက်ထပ်�င
ို �် ပီး
ေနာက်ဆက်တရ
ွဲ လာတဲ့
သားသမီးေတွကလည်း အဲဒဇ
ီ ာတ်အဆငအ
့် တန်းကို အေမွဆက်ခ�ံ ကပါတယ်။
အသက်ေမွးဝမ်းေကျာင်း
တစ်ခခ
ု ေ
ု ပါ်ေပါက်လာတယ်
အလုပ်အကိင
ု အ
် သစ်တစ်ခခ
ု ု
ဆိရ
ု င်လည်း
အဲဒလ
ီ ေ
ူ တွဟာ
(သိ)ု ့
လူအုပ်စသ
ု စ်
ဟိ�ူ� လူအဖွ
့ ဲ�အစည်းမှာ
တရားဝင်ေနရာ
တစ်ေနရာရဖိအတွ
ု့
က် ဇာတ်စနစ်ထက
ဲ အဆငတ
့် စ်ေနရာရာမှာ ေနရာေပးသတ်မတ
ှ ပ
် ါတယ်။ ဇာတ်စနစ်ထမ
ဲ ာှ
ေနရာတစ်ေနရာ
ယူထား�ိင
ု ြ် ခင်းမ�ှိတဲ့
အုပ်စေ
ု တွဟာ
ဇာတ်ပျက်သူ
အပယ်ခံေတွြဖစ်လာ�ပီး
အလ�ာအမျိုးမျိုးကနသ
် ့ တ်ထားတဲ့ ဒီလအဖွ
ူ ့ ဲ�အစည်းထဲ ေအာက်ဆးုံ ကေနရာမှာေတာင် ဝင်မဆန�် ကပါဘူ
း။
့
သူတကိ
ို ့ ု
ထိေတွ�တာနဲဇာတ်
ပျက်ေစတဲ့
့
သူတေတွ
ို ့ ဟာ
လူအားလံးု နဲေဝးရာမှ
ာ
့
ပစ�ညး် ပစ�ယေတွ
(Untouchables)
ေနထိင
ု �် ကရ�ပီး
�ှာေဖွစာေသာက်ြခင်းစတဲ့
အသက်�ှင�် ကရပါတယ်။
ဇာတ်စနစ်ရဲ ့
အတူသာွ းလာစားေသာက်ဖိ၊ု ့
တိထိ
ု ့ ဖို ့
ဟိ�ူ� ဇာတ်ပျက်ေတွလို ့
အသက်�ှငဖ
် ိအတွ
ု့
က်
ရွ ံ�ှာဖွယေ
် ကာင်း�ပီး
အနိမ်ဆ
့်
့ းုံ အဆငက
ေ�ှာင်�ကဥ်�ကပါတယ်။
အမ�ိကပ
် ံေ
ု တွထက
ဲ
သိမင
် ယ်နမ
ိ ်ပ
့ ါးတဲ့
လူေတွေတာင်မှ
လက်ထပ်ဖိဆိ
ု့ ု
သိ�ကပါတယ်။
နည်းလမ်းေတွန ဲ ့
ဒီဇာတ်ပျက်ေတွန ဲ ့
ေြပာမေနပါနဲေတာ
။့
့
ဒီဘက်ေခတ် အိ�ယ
ိ� �ိင
ု င
် က
ံ
အလုပ်အကိင
ု ေ
် တွ၊ လက်ထပ်ထမ
ိ း် ြမားမ�ကစ
ိ ေ
� တွမာှ ဇာတ်စနစ်က အခုထိ
�ကီး�ကီးမားမားလ�မး် မိးု မ�
�ှိေနတုနး် ပါပဲ။
သူတရဲ
ို ့ ့ ဒီမက
ို ေရစီအစိးု ရက
အဲဒလ
ီ ခ
ို ြွဲ ခားဆက်ဆမ
ံ ေ
� တွကို
187
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
တိက
ု ဖ
် ျက်�ပီး
ဇာတ်စနစ်ေတွ
ေရာေ�ှာလိက
ု လ
် ို ့ ဘယ်လည
ို စ်�မ
ွ း် မ�မျိုးမှ
မ�ှိပါဘူးလို ့ ဟိ�ူ� ေတွကို
နားချတိက
ု တ
် န
ွ း် ေနေပမယ့လ
် ည်း ဆက်လက်ြဖစ်ပျက်ေနဆဲပါပဲ။
သန ်စ့ င်ေသာ အေမရိကတိက
ု ်
ဒီေနေခတ်
အေမရိကတိက
ု မ
် ာှ လည်း လူမျိုးေရးခွြဲ ခားမ�ေတွဟာ ေစာေစာကလိမ
ု ျိုး �ုနး် ထွကလ
် မရတဲ
ို ့
့
့
ဝဲဩဃတစ်ခုအြဖစ်
�ှိေနဆဲပါ။
၁၆
ရာစုကေန
၁၈ရာစုအထိ
ဥေရာပနယ်ပယ်ချဲ�ထင
ွ သ
် ေတွ
ူ
က
အေမရိကတိက
ု က
် မိင
ု း် တွငး် ေတွ၊ စိက
ု ခ
် င်းေတွမာှ အလုပ်လပ
ု ်ဖို အာဖရိ
ကက�န်ေတွ သန်းနဲချီ
ု့တ
့ တင်ပိခဲ
့ ယ်။
့
ဥေရာပ
သိမဟု
ု ့ တ်
အေ�ှ �အာ�ှကေန
မတင်သင
ွ း် ဘဲ
အာဖရိကတိက
ု က
်
က�န်ေတွတင်သင
ွ း် ဖို ့
သူတေရွ
ို ့ းချယ်ခတ
ဲ့ ာ အချက် ၃ ချက်ေ�ကာင ့် ြဖစ်ပါတယ်။ ပထမအချက်ကေတာ့ အာဖရိကတိက
ု က
်
အေမရိကတိက
ု န
် ဲ ့ ပိန
ု းီ ပါတယ်။ ဒါေ�ကာင ့် ဗီယက်နမ်ကေန က�န်ေတွတင်ပိမယ့
ု့ အ
် စား ဆီနေဂါက
ီ
ေန
တင်ပိတာ
ု ့ အကုနအ
် ကျပိသ
ု က်သာတယ်။
ဒုတယ
ိ အချက်ကေတာ့
အာဖရိတက
ို မ
် ာှ
အရင်ကတည်းက
ေရာင်းဝယ်ေဖာက်ကား�ကတဲ့
က�န်ကးူ သန်းေရာင်ဝယ်ေရးလမ်းေ�ကာင်း �ှိ�င
ှ �့် ပီးသားပါ။ ဒါေပမယ့် အဲဒအ
ီ ချိနတ
် န
ု း် က ဥေရာပမှာေတာ့
က�န်ဆတ
ုိ ာအလွန�
် ာှ းပါးခဲတ
့ ယ်။
တည်ေထာင်ဖိထက်
ု့
ေသချာတာကေတာ့
�ှိ�င
ှ �့် ပီးသား
ေငွဝယ်က�န်စနစ်ကို
ေငွဝယ်က�န်ေဈးကွကက
် ေန
က�ကီးကေနစ�ပီး
က�န်ေတွဝယ်တာက
အများ�ကီးပိလ
ု ယ
ွ က
် တ
ူ ယ်ဆတ
ုိ ာပါပဲ။
တတိယအချက်လည်းြဖစ်
အေရး�ကီးဆံးု အချက်လည်းြဖစ်တာကေတာ့
အေမရိကတိက
ု က
်
စိက
ု ခ
် င်းေတွ�ိှတဲ့ ဗာဂျီးနီးယားြပည်နယ်၊ ေဟတီ၊ ဘရာဇီးလ် စတဲေနရာ
့
ေတွဟာ ငှကဖ
် ျားေတွ၊ ငန်းဝါ
ငှကဖ
် ျား(အာဖရိကတိက
ု က
် ေန အစြပုခဲတ
ို က
်
လူေတွမာှ ေတာ့
့ )ဲ့ ေတွ ထူေြပာလှပါတယ်။ အာဖရိတက
မျိုးဆက်ေပါင်းများစွာ�ကာလာလို ့ အဲဒေရာဂါ
ီ
ေတွကို ခံ�င
ို တ
် ဲ့ မျိုး�ိုးဗီဇခုခအ
ံ ား �ှိပါတယ်။ သိေပမယ့
ု့
်
ဥေရာပတိက
ု သ
် ားေတွကေတာ့
အဲဒေရာဂါ
ီ
ေတွန ဲ ့
လံးု ဝကယ်ရာမဲြ့ ဖစ်�ပီး
အစုလက
ို အ
် ြပံုလိုက်
ေသေကျ�ကတာပဲ။ ဒါေ�ကာင ့် စိက
ု ခ
် င်းတစ်ခုပိင
ု �
် ှငတ
် စ်ဦး အေနနဲ ့ ဥေရာပကက�န်ေတွ၊ စာချုပ်နလု
ဲ ့ ပ်မယ့်
အလုပ်သမားေတွထက် အာဖရိကက�န်ေတွေပါ်မှာ ြမ�ပ်�တ
ံှ ာ သူအတွ
က် ပိတ
ု က
ွ ေချကိ
်
က
ု တ
် ာေပါ။့ ဒီေနရာမှာ
့
ဆနက
် ့ ျင်ဘက်ဝေရာဓိ
ိ
သေဘာ
ြဖစ်ေနတာကေတာ့
(ကိယ
ု ခ
် အ
ံ ားနဲပတ်
့ သက်လာရင်)
မျိုး�ိုးဗီဇအရသာလွနတ
် လ
ဲ့ ေတွ
ူ
က လူမအ
� သိင
ု း် အဝိင
ု း် မှာ ေအာက်ေြခကသိမင
် ယ်ရတဲလ
့ ေတွ
ူ
ြဖစ်ေနတာပဲ။
အာဖရိကတိက
ု သ
် ားေတွက
ဥေရာပတိက
ု သ
် ားေတွနယှ
ဲ ့ ဉ်ရင်
အပူပိင
ု း် ရာသီဥတုမာှ
ပိသ
ု န်မာ�ကေပမယ့်
ဥေရာပသားေတွကို အ�ှငသ
် ခင်တင်�ပီး က�န်ခခ
ံ ရ
ဲ့ တာပဲ။ အခုလို အချက်ေတွေ�ကာင ့် အေမရိကတိက
ု က
်
188
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
အလျင်အြမန်ဖံ�ွ �ဖိုးလာတဲ့ လူအဖွ
့ ဲ�အစည်းအသစ်ေတွမာှ အုပ်ချုပ်သူ လူြဖူဥေရာပသားေတွ �ှင ့် အုပ်ချုပ်ခံ
လူမည်းအာဖရိကသားေတွအြဖစ် ကွြဲ ပားသွားပါတယ်။
ဒါေပမယ့် လူေတွက ဘယ်လမ
ူ ျိုး သိမဟု
ု ့ တ် ဘယ်ဇာတိကလူကေတာ
ို
ို ့
က်
့ က�န်ြပုရတာေတာြ့ ဖင ့် သူတအတွ
အကျိုးအြမတ်များတယ်လို ့
ထုတမ
် ေြပာချင်�ကပါဘူး။
အိ�ယ
ိ� ကို
တိက
ု ခ
် က
ို ေအာင်
်
ြမင်ခဲ့တဲ့
အာရိယန်လမ
ူ ျိုးေတွလပ
ို ဲ လူြဖူဥေရာပသားေတွဟာ အေမရိကတိက
ု မ
် ာှ စီးပွားေရးအကျိုးအြမတ်တင်ပဲ
လိခ
ု ျင်ခဲတ
့ ာ
မဟုတဘ
် းူ ။
သူတကိ
ို ့ ု
ဘာသာတရားကိင
ု း် �� ိငး် တဲ၊့
တရားမ�တတဲ၊့
ေြဖာငမ
့် တ်သေတွ
ူ
လို ့
လူေတွကြမင်�ကဖိကိ
ု့ လ
ု ည်း
ခွြဲ ခားဆက်ဆမ
ံ ေတွ
�
ကို
တရားမ�တသေယာင်ေယာာင်ြဖစ်ေအာင် ဘာသာေရးဆိင
ု ရ
် ာ၊
လုပ်�ကံဇာတ်လမ်းေတွန ဲ ့
လိခ
ု ျင်�ကပါေသးတယ်။
ဘက်လက
ို မ
် မ
� �ှိတဲ့
လုပ်�ကံေြပာဆိ�ု ကေတာတ
့ ာပါပဲ။
အာဖရိကသားေတွဟာ
သမ�ာကျမ်းစာထဲက
ဒါေ�ကာငပ
့် ဲ
ခရစ်ယာန်
ေနာဧရဲသား
့
အခုလို
သိပံပ
� ညာဆိင
ု ရ
် ာ
ဓမ�ပညာ�ှငေတွ
်
က
ဟဲမက
် ေန
ဆင်းသက်လာ�ပီး
သူရဲ့ ေနာင်
မျိုးဆက်ေတွ က�န်ေတွြဖစ်ပါေစလို ့ အေဖြဖစ်သရ
ူ ဲ ့ ကျိနစ
် ာတိက
ု တ
် ာခံခရ
ဲ့ တယ်လို ့ ဆိတ
ု ယ်။
့
ဇီဝေဗဒပညာ�ှငေတွ
်
ကေတာ့
လူမည်းေတွဟာ
ကိယ
ု က
် ျငတ
့် ရားပိင
ု း် မှာလည်း
ညစ်ပတ်စာွ ေနထိင
ု �် က�ပီး
ပိန
ု မ
ိ ်ပ
့ ါး�ကတယ်လို ့ ေြပာတယ်။
ေရာဂါေတွကို
ေနာက်တနည်းနဲေြပာရရင်
့
လူြဖူေတွထက်
လူမည်းေတွဟာ
ဉာဏ်ရည်ပိန
ု မ
ိ �့် ပီး
ဆရာဝန်ေတွကဆို
ြပနပ
် ့ ာွ းေစသူေတွပါလို ့
လူေတွအတွက်
ညစ်ညမ်းမ�
လူမည်းေတွဟာ
စွပ်စဲတ
ွ အ
ဲ့ ထိပါပဲ။
အရင်းအြမစ်ေတွ◌ပ
် ါလို ့
ေြပာလိက
ု တ
် ာပါပဲ။
ခုလမ
ို ျိုး
လုပ်�ကံဇာတ်လမ်းေတွဟာ
အေမရိကတိက
ု ရ
် ဲ ့ ယဉ်ေကျးမ�၊
အေနာက်တင
ို း် ယဉ်ေကျးမ�ထမ
ဲ ာှ
ထဲထဝ
ဲ င် စွန
ဲ စ်ေနခဲပ
ဲ့ ေြခအေန ၊ က�န်စနစ် ေပျာက်ကယ
ွ သ
် ာွ း�ပီး
့ ါတယ်။ က�န်စနစ်ကို ြဖစ်ေစခဲတ
့ အ
အေြခအေနမှာေတာင်
ရာစုအေစာပိင
ု း်
ေစာေစာက
လုပ်�ကံဇာတ်လမ်းေတွရဲ ့ လ�မး် မိးု မ�ဟာ
�ဗိတသ
ိ �အင်ပါယာမှာ
က�န်စနစ်ကို
အတ�လ��တ
ိ က
် �န်ကန
ု က
် းူ မ�ကို
ရပ်ဆင
ုိ း် ခဲတ
့ ယ်။
အေမရိကတိက
ု တ
် စ်ဝန်းလံးု မှာ
က�န်စနစ်ကို
သမိင
ု း် တစ်ေလ�ာက်
က�န်ေတွကပ
ို ိင
ု ဆ
် င
ုိ တ
် ဲ့
တရားမဝင်ေ�ကာင်း
ေနာက်ဆယ်စ�
ု စ
ှ ်
တြဖည်းြဖည်း
�ှိေနတုနး် ပါပဲ။
ေ�ကြငာလိက
ု �် ပီး
အနည်းငယ်�ကာတဲအ
့ ခါမှာလည်း
ဖျက်သမ
ိ း် ခဲတ
့ ယ်။
လူအဖွ
့ ဲ�အစည်းေတွက
၁၉
သတိြပုစရာက
�ကည်�ကည်ြဖူြဖူနဲ ့ က�န်စနစ်ကို
ဖျက်သမ
ိ း် လိက
ု တ
် ာ ဒါဟာ ပထမဆံးု အ�ကိမ် နဲ ့ တစ်ခတ
ု ည်းေသာအ�ကိမ် ြဖစ်ပါတယ်။ က�န်ေတွဟာ
လွတလ
် ပ်သေတွ
ူ
ြဖစ်သာွ း�ကေပမယ့်
က�န်စနစ်ဟာတရားေ�ကာင်း
လူမျိုးေရးခွြဲ ခားလုပ်�ကံဇာတ်လမ်းေတွကေတာ့
လူမျိုးေရးခွြဲ ခားမ�ဆတ
ုိ အ
ဲ့ ရာဟာ
အခိင
ု အ
် မာ
အသားေရာင်ခြွဲ ခားတဲဥ
့ ပေဒ၊
ေ�ကးေ�ကာ်ထားတဲ့
အြမစ်တယ
ွ တ
် ည်�ိှေနဆဲပါ။
လူမက
� နသ
် ့ တ်ချက်
ဆက်လက်ြဖစ်ပျက်တည်�ိှေနခဲပ
့ ါတယ်။
189
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ဒါေ�ကာင ့်
ဆိတ
ု ပ
ဲ့ ံစ
ု ေတွ
ံ
နဲ ့
ရလဒ်ကေတာ့ ကိုု ယ့�
် � းကိယ
ု ပ
် တ် သံသရာဝဲဩဃထဲမာှ �ုနး် မထွက�
် င
ို ဘ
် ဲ ပိတမ
် ိတာပါပဲ။ ဥပမာ အေမရိကန်
ြပည်တင
ွ း် စစ်�ပီးခါစ ေတာင်ပိင
ု း် ြပည်နယ်ေတွကို �ကည့ပ
် ါ။ ၁၈၆၅ ခု�စ
ှ ်က အေမရိကန်�င
ို င
် ရ
ံ ဲ ့ ၁၃
�ကိမေြမာက်
်
ဖွဲ�စည်းပံအ
ု ေြခခံဥပေဒ ြပင်ဆင်မက
�
က�န်စနစ်ကို တရားမဝင်ေ�ကာင်းေ�ကြငာခဲ�့ ပီး ၁၄
�ကိမေြမာက်
်
ဖွဲ�စည်းပံအ
ု ေြခခံဥပေဒ
ြပင်ဆင်မက
�
ဘယ်လမ
ူ ျိုးကိမ
ု ဆို
�ိင
ု င
် သ
ံ ားေပးအပ်�ပီး
တရားဥပေဒရဲအကာအကွ
ယက
် ို တန်းတူညရ
ီ �ှိဖို ့ ြပ�ာန်းထားပါတယ်။ သိေပမယ့
ု့
လ
် ည်း �ှစေပါင်
်
း ၂၀၀
့
ေကျာ်
က�န်ေတွအြဖစ်နပဲ
ဲ့
အများ�ကီး
ပိဆ
ု င်းရဲ၊
�ှိခေတာ
ဲ့
့
ပညာမဲ့
လူမည်းတစ်ေယာက်ဟာ
လူမည်းမိသားစုေတာ်ေတာ်များများဟာ
ခဲ�့ ကတယ်။
သူအိ
် းီ ချင်း
့ မန
၁၈၆၅
ခု�စ
ှ ်က
လူြဖူမိသားစုေတွထက်
အယ်လဘ
် ားမားြပည်နယ်မာှ ေမွးတဲ့
လူြဖူတစ်ေယာက်နယှ
ဲ ့ ဉ်ရင်
ေကာင်းမွနတ
် ပ
ဲ့ ညာေရးရဖိ၊ု ့
လစာေကာင်းတဲအ
့ လုပ်ရဖိဆိ
ု့ တ
ု ာ အခွငအ
့် ေရးအများ�ကီး ပိန
ု ည်းပါးပါတယ်။ ၁၈၈၀၊ ၁၈၉၀ ဝန်းကျင်မာှ
သူသားသမီ
းေတွ ေမွးဖွားလာရင်လည်း သူတရဲ
ို ့ ဘဝကိ
ု သူတအ
ို ့ ေဖေတွလမ
ို ျိုး အားနည်းချက်ေတွနပဲ
ဲ ့ ဘဝကို
့
့
စတင်ရမှာပါ။ ပညာမတတ်၊ ဆင်းရဲတဲ့ မိသားစုမာှ ပဲ လူြဖစ်လာ�ကတာကိးု ။
စီးပွားေရး
ချို �တမ
ဲ့ ဆ
� တ
ုိ ဲ ့
အားနည်းချက်တစ်ခုတည်းနဲ ့
အယ်လဘ
် ားမားြပည်နယ်မာှ ဆို
ဆင်းရဲမေတတဲ
ဲွ
့
ချမ်းသား�ကယ်ဝတဲ့
လူြဖူမိသားစုေတွလည်း
ေြပာင်းလဲမ�� ကီးေ�ကာင ့်
ဒီြဖစ်ေ�ကာင်းကုနစ
် င်ကုိ
တြခားလူြဖူေတွလို
ဘာအခွငအ
့် ေရးမှ
အများ�ကီး�ှိခပ
ဲ့ ါတယ်။
အေမရိကန်ကို
မသိ�င
ို ပ
် ါဘူး။
ဒါအြပင ့်
ေရွ �ေြပာင်းအေြခချသူေတွ
မ�ှိဘဲ
စက်မထ
� တ
ု လ
် ပ
ု ်
တစ်သတ
ု �် ပီးတစ်သုတ်
ေရာက်လာခဲတ
ု
ေမွထထ
ူ ပ်ခ�ဲ့ ပီး အမ�ိကေတွ
်
ေရာင်း�ပီး
့ ယ်။ အဲဒါေ�ကာင ့် အေမရိကန်ဟာ လူမျိုးေပါင်းစံေရာ
ြမန်ြမန်ချမ်းသာ�ိင
ု တ
် အ
ဲ့ ေြခအေန�ှိခတ
ဲ့ ယ်။
တကယ်လို ့
ေငွေ�ကးစီးပွားေရးေ�ကာငသ
့် ာ
ခုလြို ဖစ်ေနတာဆိရ
ု င် လူြဖူ လူမည်း�ကားက ကွြဲ ပားြခားနားမ�ဟာ ခုချိနေလာက်
်
ဆုိ မှန
ိ ဝ
် ါးသွားသငပ
့် ါ�ပီ။
တြခားအရာေတွေ�ကာငမ
့် ှ
မဟုတရ
် င်ေတာင်
အနည်းဆံးု ေတာ့
လူြဖူ၊လူမည်း�ကား
ေရာေ�ှာ
လက်ထပ်�ကတာနဲတင်
့ ေပါ။့
ဒါေပမယ့် အဲဒလ
ီ ို ြဖစ်မလာပါဘူး။ ၁၈၆၅ ခု�စ
ှ ေလာက်
်
လည်းကျေရာ လူြဖူေတွ အမှနတ
် ရားတစ်ခုလို
ယူဆတာတဲ့ (လူမည်းေတာ်ေတာ်များများကလည်း ယံ�ု ကပါတယ်) လူမည်းေတွဟာ လူြဖူေတွေလာက်
ဉာဏ်ရည်မ�ှိဘးူ ။
သူတဟာ
ို ့
ပိမ
ု ို
�ကမ်းတမ်းခက်ထန်တအ
ဲ့ ြပင်၊
လိငဆ
် င
ုိ ရ
် ာ
့် ည်းြခင်းလည်း
ေစာငစ
မ�ှိ�ကဘူး။ ပိအ
ု ပျင်း�ကီး�ပီးေတာ့ တကိယ
ု ေရသန
်
�
် ့ ှငး် မ�လည်း လူြဖူေတွလို ဂ�ုမစိက
ု �် ကဘူး။ ဒါေ�ကာင ့်
လူမည်းေတွဟာ အ�ကမ်းဖက်မ၊� ခိးု မ�၊ မုဒမ
ိ း် မ�၊ ေရာဂါဘယ ေပါင်းစံရ
ု ဲ ့ ကိယ
ု စ
် ားလှယ.် . တစ်နည်းအားြဖင ့်
လူအညစ်
အေ�ကးေတွလို ့
့
သတ်မတ
ှ �် ကတာပါပဲ။
တကယ်လို ့
၁၈၉၅
လူမည်းတစ်ေယာက်ဟာ
ဘုရားသိ�ကားမလို ့ ပညာတတ်တစ်ေယာက်
လူတကာေလးစားရတဲ့
ဘဏ်စာေရးလိမ
ု ျိုး
အလုပ်တစ်ခု
ခု�စ
ှ ်
အယ်လဘ
် ားမားက
ြဖစ်သာွ းတယ်ဆပ
ုိ ါစိ။ု ့
သူေလ�ာက်မယ်။
190
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ဒါနဲပဲ့
သိတိ
ု့ င
ု ေအာင်
်
တြခားသူနတန်
ဲ ့ းတူပညာေရး�ှိတဲ့
လူြဖူတစ်ေယာက်နယှ
ဲ ့ ဉ်လိက
ု ရ
် င်
အဲဒအ
ီ လုပ်ကို
သူရ�ိင
ု မ
် ယ့အ
် ခွငအ
့် လမ်းဟာ အလွနဆ
် းုိ ဝါး နည်းပါးသွားပါလိမမ
့် ယ်။ လူမည်းေတွဟာ ပင်ကသ
ို ဘာဝကိက
ု
ယံ�ု ကည်လမရဘူ
ို ့
း၊
အပျင်းထူတယ်၊
ဉာဏ်မ�ှိဘးူ ဆိတ
ု ဲ့
အမည်းစက်�ကီးေ�ကာင ့်
သူကိ
့ ု
ဖယ်ကျဉ်ထား�ကမှာပါ။
ခုလို အမည်းစက်ေတွဟာ လုပ်�ကံဖန်တးီ မ�ေတွသာ ြဖစ်�ပီး အမှနေတွ
်
မဟုတဘ
် းူ ဆိတ
ု ာ အချိန�် ကာလာရင်
လူေတွသလ
ိ ာမှာပဲလို ့
တရားဥပေဒကို
ခင်ဗျားထင်ရင်ထင်မယ်။
လိက
ု န
် ာတာ၊
အချိန�် ကာလာရင်
လူမည်းေတွကလည်း
တစ်ကယ
ို ေရသန
်
�
် ့ ှငး် တဲ့
ေနရာေတွမာှ
သက်ေသြပလာ�ကမှာပဲလို ့ ထင်ရတယ်။
လုပ်ရည်ကင
ို ရ
် ည်�ိတ
ှ ာ၊
လူြဖူေတွနတန်
ဲ ့ းတူ�ိှေ�ကာင်း
ြဖစ်ချင်ေတာ့
ခုလမ
ို ျိုး
လူမည်းေတွကို
မလိမ
ု န
ု း် ထား တဖတ်သတ် အထင်ေသးတာေတွဟာ အချိနေတွ
်
�ကာလာတာနဲအမ�
ပိန
ု က်��ိငး် လာခဲတ
့
့ ာပါပဲ။
အလုပ်အကိင
ု ေကာင်
်
းေတွအားလံးု ကို
ပိယ
ု တ
ု န
် မ
ိ �့် ကပါတယ်လို ့
“ကဲ�ကည့.် .
ယူဆရတာ
လူမည်းေတ
လူမည်းပါေမာက�ေတွ၊
လူမည်းေတွဟာ
လူြဖူေတွကပဲ
ပိလ
ု ယ
ွ က
် လ
ူ ာတယ်။
◌ွလတ
ွ လ
် ပ်လာတာ
ေ�ှ ေန
� ေတွ၊
လူမည်းေတွဟာ
ဘဏ်စာေရးေတွ
အပျင်းပါထူ�ကတယ်ဆတ
ုိ ဲ ့
ေချာင်ပိတမ
် ေန
ိ ေတာ့
တကယ်ပဲ
သာမန်လြူ ဖူတစ်ေယာက်ကေြပာမယ်..
မျိုးဆက်နချီ
ဲ ့ �ကာေပါ။့
ဆရာဝန်ေတွ၊
ဉာဏ်မေကာင်းတဲအ
့ ြပင်
ဆင်းရဲမေတမ�
ဲွ
သသ
ံ ရာစက်ဝန်းထဲ
လုပ်ကင
ို ေန
် ေတာ့
လူမည်းေတွမာှ
ဒါေတာင်
ဘယ်မာှ �ှိလလဲ
ို ့ ။
ခုထက်ထိ
အဲဒါဟာ
သက်ေသမဟုတလ
် လား။”
ို ့
လစာေကာင်းတဲအ
့ လုပ်ေတွ
လုပ်ခွငမ
့် ရ�ကဘူး။ ဘာေ�ကာငလ
့် ဆ
ဲ ေတာ
ုိ
ို ့ ု ဉာဏ်မေကာင်းတဲလ
့ ေတွ
ူ
လို ့ယူဆ�ကတာကိးု ။ �ပီးေတာ့
့ သူတကိ
လစာေကာင်းတဲအ
့ လုပ်ေတွမာှ
လူမည်းေတွမ�ှိတာကိက
ု
လူြဖူေတွနယှ
ဲ ့ ဉ်လိက
ု ရ
် င်
ပိန
ု မ
ိ ်က
ုိ ဲ့ သက်ေသ သာဓကပါပဲ။
့ ျေနတယ်ဆတ
191
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
သူတက
ို ့
အဆိးု သံသရာ - သမိင
ု း် တွင ် ကျိုးေ�ကာင်းတိက
ု ဆ
် င
ုိ မ
် � အေြခအေနတစ်ခုသည် ဖိ�ပ
ိှ ်တင်းကျပ်ေသာ
လူမစ
� နစ်တစ်ခု ြဖစ်လာခဲသ
့ ည်။
ဒီဆင်းရဲမ� သံသရာဝဲ�ကီးဟာ ဒီမာှ တင်မရပ်ပါဘူး။ လူမည်းေတွကမ
ို န
ု း် တီးတဲ့ အမည်းစက်�ကီးလာတာနဲအမ�
့
ဒီအမည်းစက်ေတွဟာ ‘ဂျင်မခ
် �ိုး ဥပေဒ’ ေတွ ြဖစ်လာခဲပ
် ့ တ်ချက်ေတွေ�ကာင ့်
့ ါတယ်။ ဒီဥပေဒ ကနသ
လူမျိုးေရးခွြဲ ခားမ�ေတွဟာ ဆက်လက်တည်�မဲေနခဲပ
ွ
မာှ လူမည်းေတွ မဲေပးခွငက
့် ို
့ ါတယ်။ ေရွ းေကာက်ပဲေတွ
တားြမစ်ထားပါတယ်။ လူြဖူေတွတက်တေကျာင်
ဲ့
းမှာ တက်ဖိ၊ု ့ လူြဖူေတွဝယ်တစ
ဲ့ တိးု ဆိင
ု မ
် ာှ ေဈးဝယ်ဖိ၊ု ့
လူြဖူစားေသာက်ဆင
ုိ မ
် ာှ စားေသာက်ဖိ၊ု ့ လူြဖူေတွရဲဟိ
ု ယ်မာှ တည်းခိဖ
ု ို စတာ
ေတွကို တားြမစ်ထားတယ်။
့ တ
့
လူမည်းေတွဟာ
ညစ်ပတ်ပျင်းရိ�ပီး
ကာကွယဖ
် ိုအတွ
က်
့
နံေစာ်�ကတဲအ
့ တွက်
ခုလတ
ို ားြမစ်ချက်ေတွအားလံးု
သူတလိ
ို ့ လ
ု ေတွ
ူ
ကေန
တရားမ�တပါတယ်။
လူြဖူေတွကို
လူြဖူေတွကလည်း
ေရာဂါဘယေတွကို ေ�ကာက်လို ့ လူမည်းေတွ တည်းတဲဟ
့ တ
ို ယ်မာှ မတည်းချင်သလိ၊ု လူမည်းေတွစားတဲ့
စားေသာက်ဆင
ုိ မ
် ာှ လည်း
မစားချင်ပါဘူး။
ပညာမသင်ယေစချင်
ူ
ပါဘူး။
အ�ကမ်းဖက်ခရ
ံ မှာ၊
ေရွ းေကာက်ပဲမ
ွ ာှ
မဲေပးခွင ့်
ကိယ
ု က
် ျငတ
့် ရားမ�ှိတအ
ဲ့ ြပင်
သူတသားသမီ
ို ့
းကိလ
ု ည်း
လူမည်းသားသမီးေတွနအတူ
ဲ့
အကျငဆ
့် းုိ ေတွကးူ ကုနမ
် ာှ
မြပုေစချင်�ကပါဘူး
တံးု အ�ကတာကိးု ။
စိးု လိပါ။
ု့
ဘာေ�ကာငဆ
့် လ
ုိ ေတာ
ဲ
့
ခုလမ
ို ျိုး
လူမည်းေတွကို
လူမည်းေတွက
ေ�ကာက်ရွံ � စိးု ရိမ်မေတွ
�
အားလံးု ဟာ
သိပံစ
� ာတမ်းေတွအရ သက်ေသြပထားသေယာင်ြဖစ်လို ့ ခိင
ု လ
် ေနသလိ
ံု
ပ
ု ါပဲ။ လူမည်းေတွဟာ တကယ်ပဲ
ပညာပိမ
ု တတ်�ကဘူး။
သူတ�ကားမှ
ို ့
ာ
ေရာဂါဘယေတွ
ပိထ
ု ေြပာတယ်
ူ
။
သူတ�ှ
ို ့ ိတေနရာ
ဲ့
ေတွမာှ ဆို
192
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ရာဇဝတ်မေတွ
�
ပိမ
ု ျားြပားတယ်
(လူမည်းေတွကို
ခွဲြခားဆက်ဆမ
ံ ေတွ
�
�ိှတာေ�ကာင ့်
ခုလမ
ို ျိုး
အချက်အလက်ေတွ ြဖစ်လာတာကိေတာ
ု
ီ ာတမ်းေတွက လျစ်လျူ�� ထားပါတယ်)။
့ အဲဒစ
(၂၀)
ရာစု
အလယ်ပိင
ု း် လည်းေရာက်ေရာ
ဒီလြူ ဖူလူမည်းခွြဲ ခားမ�ဟာ
၁၉ရာစုေ�ှာင်းပိင
ု း်
ယခင်ေတာင်ပိင
ု း် ြပည်နယ်ေတွမာှ ြဖစ်ခဲတ
ု းုိ ဝါးေနခဲပ
ှ မ
် ာှ
့ ဲ့ လူြဖူလူမည်းခွြဲ ခားမ�ထက် ပိဆ
့ ါတယ်။ ၁၉၅၈ ခု�စ
မစ�စပီတက�သိလ
ု က
် ို
အတင်းအဓမ�ပဲ
ဝင်ခင
ွ ေလ�ာက်
့်
ခတ
ဲ့ ဲ ့
အ�ူ းေဆး�ံုကို
လူမည်းတစ်ေယာက်ဟာ
ကလီ�နွ က
် င်းဆိတ
ု ဲ့
အပိခံ
ု ့ ခရ
ဲ့ ပါတယ်။
လူမည်းေကျာင်းသားတစ်ဦးဟာဆိရ
ု င်
အဲဒအ
ီ မ�ကို
မစ�စပီတက�သိလ
ု မ
် ာှ
စီရင်ခတ
ဲ့ ဲ ့
တရားသူ�ကီးက
ေကျာင်းတက်ခွငရ
့် မယ်လို ့
ထင်ေနတာ
တကယ်အမှနအ
် ကန်ကို �ူ းေနလိပဲ
ု ့ ြဖစ်ရမယ်ဆ�ုိ ပီး ဆံးု ြဖတ်ခတ
ဲ့ ာပါ။
လူမည်းေယာက်ျားတစ်ေယာက်န ဲ ့ လူြဖူအမျိုးသမီးတစ်ေယာက် လက်ထပ်�ပီး လိင�
် းီှ ေ�ှာမ��ိှတယ်ဆတ
ုိ ာ
အေမရိကန်ေတာင်ပိင
ု း် သားေတွအတွက်
(ေြမာက်ပိင
ု း် သားေတွလည်းပါ
ပါတယ်)
ေအာ်ဂလီဆန်
စက်ဆပ
ု ်စရာအေကာင်းဆံးု လုပ်ရပ်အြဖစ် ယူဆ�ကတယ်။ ဒီလို လူမျိုးြခားေတွ�ကားလိငဆ
် က်ဆမ
ံ ဆ
� တ
ုိ ာ
အ�ကီးကျယ်ဆးုံ ရွ ံ�ှာတားြမစ်ထားတဲအ
့ ရာပါ။ ဒါကို ချိုးေဖာက်တယ် သိမဟု
ု ့ တ် ချိုးေဖာက်တယ်လို ့
သံသယဝင်တယ်ဆရ
ုိ င်
�ံုးတင်စရာမလိဘ
ု ဲ
လူအုပ်�ကီးက
ချက်ချင်း
ေသဒဏ်ေပးသတ်လရတယ်
ို ့
လို ့
သတ်မတ
ှ �် ကတယ်။ လူြဖူ�ကီးစိးု ေရးလ�ို � ဝှကအ
် ဖွဲ�တစ်ခြု ဖစ်တဲ့ ေကသံးု လံးု ဂိဏ
ု း် (The Ku Klux Klan)ဟာ
ခုလမ
ို ျိုး
လူသတ်မမ
� ျားစွာ
ကျူးလွနခ
် ပ
ဲ့ ါတယ်။
ေြပာရမယ်ဆရ
ုိ င်
ဟိ�ူ�
ြဗဟ�ဏေတွကပ
ို ါ
ေကသံးု လံးု ဂိဏ
ု သ
် ားေတွက မျိုး�ွယစ
် သ
ု နစ
် ့ င်ေရးအေ�ကာင်း နည်းနည်းပါးပါးေတာ့ သင်ေပးစရာ�ှိမာှ ပဲ။
အချိန�် ကာလာတာနဲအမ�
့
လူမျိုးေရးခွြဲ ခားမ�ဝါဒဟာ
ြပနသ
် ့ ထက်ြပနလ
် ့ ာခဲတ
့ ယ်။
အေမရိကန်ေတွရဲ ့
တြခားယဉ်ေကျးမ�နယ်ပယ်ေတွဆပ
ီ ါ
လူြဖူေတွရဲ ့ အလှအပအဆငအ
့် တန်းသတ်မတ
ှ ခ
် ျက်
အ�ုပညာယဉ်ေကျးမ�ကို
ကိယ
ု ခ
် ��ာတည်ေဆာက်မပ
� ံစ
ု ြံ ဖစ်တ.ဲ့ .
ဥပမာ
အေပါ်မူတည်�ပီးသာ
တည်ေဆာက်ထားတာပါ။
အသားေရာင်ြဖူတာ၊
ဆံပင်ေြဖာင�့် ပီး
လူြဖူေတွရဲ ့
အေရာင်ေဖျာတ
့ ာ၊
ေသးသွယ�် ပီး ခ�န်တ�
ဲ့ ာှ တံ စတဲအ
့ ရာေတွကသ
ို ာ လှပတယ်လို သတ်
မတ
ှ �် ကတယ်။ လူမည်းေတွရဲ ပံ့ စ
ု ြံ ဖစ်တဲ့
့
အသားမည်းတာ၊ ဆံပင်နက်�ပီး ေကာက်တာ၊ �ှာေခါင်းြပားတာေတွကို �ုပ်ဆးုိ တယ်လို ့ သတ်မတ
ှ �် ကတယ်။
ခုလမ
ို ျိုး တစ်ဖက်သတ်ထင်ြမင်ယဆ
ူ ချက်ေတွဟာ စိတက
် းူ ယဉ်အထက်ေအာက်လမ
ူ ခ
� ြွဲ ခားမ�စနစ်မာှ ထဲထဝ
ဲ င်
နစ်ြမုပ်ေပျာ်ဝင်ေန�ပီး လူေတွအသိစတ
ိ ရ
် ဲ နက်
့
ေတွအထိ ထိးု ေဖာက်ေနရာယူေနတာပါ။
့ ��ိငး် တဲေနရာ
ု း် မှာ
အခုလို အဆိးု သံသရာေတွဟာ �ှစေပါင်
်
း ရာနဲချီ
ဲ ့ ြဖစ်ပျက်ေန�ိင
ု ပ
် ါတယ်။ ဒီလန
ို ပဲ
ဲ ့ သမိင
့ ေထာင်နချီ
မေတာ်တဆတိက
ု ဆ
် င
ုိ မ
် က
� ေန အစြပု�ပီး စိတက
် းူ ယဉ် အထက်ေအာက်လမ
ူ ခ
� ွဲြခားမ�စနစ်ဟာ ဆက်လက်
လည်ပတ်ေနေတာတ
့ ာပဲ။
တရားမ�တမ�မ�ှိတဲ့
ဖိ�ပ
ိှ ်ခွဲြခားမ�စနစ်ေတွဟာ
အများအားြဖင ့်
အချိန�် ကာတာတာနဲအမ�
ပိေကာင်
ု
းမွနမ
် လာဘဲ ပိဆ
ု းုိ ဝါးလာတတ်ပါတယ်။ ေငွ�ိှတေနရာကိ
ဲ့
ပ
ု ဲ ေငွလာသလို
့
193
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ဆင်းရဲမေတသူ
ဲွ
ေတွဆက
ီ ပ
ို ဲ
ဆင်းရဲမေတမ�
ဲွ
ေတွ
ထပ်လာပါတယ်။
ပညာတတ်တလ
ဲ့ ေတွ
ူ
ဆက
ီ ပ
ို ဲ
ပညာေရးလာသလို တံးု အတဲလ
့ ေတွ
ူ
ဆက
ီ ို မသိနားမလည်မေတွ
�
ထပ်လာပါတယ်။ သမိင
ု း် ရဲသား
့ ေကာင်
ြဖစ်ဖးူ တဲလ
့ ေတွ
ူ
ဟာ
ေနာက်တစ်�ကိမ်
သားေကာင်ြပန်ြဖစ်ဖို ့
များပါတယ်။
ဒီလပ
ို ဲ
သမိင
ု း် က
အေရးေပးခဲတ
ဲ့ ေတွ
ူ
ဟာ ေနာင်ကလ
ို ည်း မျက်�ာှ သာအေပးခံရသူေတွ ြပန်ြဖစ်ဖို ပိ
ု ျားပါတယ်။
့ လ
့ မ
လူမ�
� င
ို င
် ေရး
ံ
အထက်ေအာက်ခြွဲ ခားမ�စနစ်
ဇီဝဆိင
ု ရ
် ာမှနက
် န်မေတွ
�
မ�ှိပါဘူး။
ေတာ်ေတာ်များများဟာ
သူတဟာ
ို ့
ကျိုးေ�ကာင်းညီ�တ
� မ
် ၊�
လုပ်�ကံစိတက
် းူ ေတွနကျားကန်
ဲ့
ထား�ပီး
ထပ်ဖန်တလဲလြဲ ဖစ်ပျက်ေနတဲ့ ကံအေ�ကာင်းတိက
ု ဆ
် င
ုိ မ
် အ
� ြဖစ်ေတွ သက်သက်ပါ။ ဒါဟာလည်း သမိင
ု း် ကို
ဘာေ�ကာငေလ့
့်
လာသငသ
့် လဲ
လူြဖူလူမည်းခွြဲ ခားတာ၊
အေြခခံတယ်ဆရ
ုိ င်..
ဆိတ
ု ဲ့
ြဗဟ�ဏ
အေ�ကာင်းြပချက်ေကာင်းတစ်ခပ
ု ါပဲ။
ေတွန ဲ ့
ဆိလ
ု တ
ို ာက..
�ူ ဒရေတွကို
ခွြဲ ခားတာဟာ
ြဗဟ�ဏေတွအားလံးု က
တကယ်လို ့
ဇီဝအမှနတ
် ရားေတွေပါ်မှာ
�ူ ဒရေတွအားလံးု ထက်
တကယ်ပဲ
ပိေကာင်
ု
းမွနတ
် ဦ
ဲ့ းေ�ှာက်ေတွ�ိှတယ်ဆရ
ုိ င်.. လူအသိ
င
ု း် အဝိင
ု း် ကို နားလည်ဖို ဇီ
လံေလာက်
ု
မာှ ပါ။
့
့
့ ဝေဗဒနဲတင်
မတူကြွဲ ပားတဲ့
ဟိမ
ု ို
ေဆပီယန်စအ
် ုပ်စေတွ
ု
�ကားက
ဇီဝဆိင
ု ရ
် ာကွြဲ ပားမ�ဟာ
ဘာမှ
မေြပာပေလာက်ေအာင်ေလးပဲ ကွြဲ ပားတာြဖစ်လုိ အိ
ိ� လူအသိ
င
ု း် အဝိင
ု း် ရဲအ�ု
့ စိတ် ဒါမှမဟုတ် အေမရိကန်
့ �ယ
့
လူမျိုးေရးဖိ�ပ
ိှ ်ခြွဲ ခားမ�
လုပ်�ကံဇာတ်လမ်းေတွကို
အဲဒလ
ီ အ
ို ေ�ကာင်းအရာေတွကန
ို ားလည်ဖို ့
အာဏာကူးလူးစီးဆင်းပံေတွ
ု
ကို
ဘာမဟုတတ
် ဲ့
ဇီဝေဗဒနဲ ့
�ှငး် ြပလိမရပါဘူ
ု့
း။
သမိင
ု း် အြဖစ်အပျက်ေတွ၊
ေလ့လာရမှာပါ။
ဒီအြဖစ်အပျက်
လူစိ့ တက
် းူ သက်သက်ကေန
အေြခေနအမျိုးမျိုးေတွ၊
အေ�ကာင်းအရာေတွေ�ကာငသ
့် ာ
တကယ်လက်ေတွ� ြဖစ်လာ�ပီး
ရက်စက်တဲ့
လူမအ
� ေဆာက်အအံုေတွဆီ ကူးေြပာင်းသွားတာပါ။
သူ �ှင့် သူမ
ကွြဲ ပားတဲလ
့ အဖွ
ူ ့ ဲအစည်းေတွက ကွြဲ ပားတဲစ
့ ိတက
် းူ ယဉ်အထက်ေအာက်ခြွဲ ခားမ�စနစ်ေတွ ေမွးယူ�ကပါတယ်။
လူမျိုး�ွယဆ
် တ
ုိ ာ
အခုေခတ်အေမရိကန်ေတွအတွက်
မွတဆ
် လင်ေတွအတွကေတာ
်
့ ဘာမှအေရး�ကီးခဲတ
့ ာ
အလွနအ
် ေရး�ကီးေပမယ့်
မဟုတပ
် ါဘူး။
အိ�ယ
ိ� မှာ
အလယ်ေခတ်က
အလယ်ေခတ်တန
ု း် က
ဇာတ်စနစ်ဆတ
ုိ ာ ေသေရး�ှငေရးအ
်
ေရး�ကီးခဲေပမယ့
် ခုေခတ် ဥေရာပမှာေတာ့ �ှိကို မ�ှိတာပါ။ ဒါေပမယ့်
့
အထက်ေအာက်ခြွဲ ခားမ�တစ်ခက
ု ေတာ့
အေရးပါခဲပ
့ ါတယ်။
ကျားမ
လူအသိ
င
ု း် အဝိင
ု း် အကုနလ
် းံု မှာ
့
အထက်ေအာက်ခြွဲ ခားမ�ပါ။
ထိပ်ဆးုံ က
ေနရာတကာကလူေတွဟာ
194
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
အ�မဲတမ်း
သူတကိ
ို ့ သ
ု တ
ူ ို ့
ေယာက်ျားေတွ၊ မိနး် မေတွ အြဖစ်ခွဲြခား�ကတယ်။ �ပီးေတာ့ စိက
ု ပ
် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီး ေနာက်ပိင
ု း် ကစလိပဲ
ု့
ေနရာတိင
ု း် မှာ ေယာက်ျားေတွက ပိေကာင်
ု
းတဲအ
့ ခွငအ
့် ေရးရ�ကတယ်။
အချိုေသာ
�
ေ�ှးအကျဆံးု
တ�ုတအ
် ေရးအသားေတွက
ဘီစီ
၁၂၀၀
ခနက
် ့ ြဖစ်�ပီး
အနာဂတ်ကေဟာတဲ
ို
့ အ�ိုးေဗဒင်ေတွပါ။ သူတထဲ
ို ့ ကတစ်ခုမာှ ‘ဟိ’ု အမျိုးသမီး ကိယ
ု ဝ
် န်ေဆာင်တာ
ကံေကာင်းမှာလား လို ေရးထားပါတယ်
။ အဲဒါကို ြပန်ေြပာထားတာက။ တကယ်လို က
့
့ ေလးဟာ ‘တိန’် ေနမှ့ ာ
ေမွးတယ်ဆရ
ုိ င် ကံေကာင်းမယ်။ ‘ကျင်’ ေနမှ့ ာေမွးတယ်ဆရ
ုိ င် အများ�ကီး လာဘ်ေကာင်းတယ်။ ဒါေပမယ့်
‘ဟိ’ု အမျိုးသမီးက ‘ကျားယင်’ ေနမှ့ ာ ကေလးေမွးခဲပ
့ မိတန
် ဲ့
့ ါတယ်။ ေဟာစာကေတာ့ မေကာင်းတဲန
စိတမ
် ချမ်းသာစရာ
အဆံးု သတ်သာွ းပါတယ်။
‘ကျားယင်’ေနမှ့ ာေမွးခဲပ
့ ါတယ်။
ေကျာ်�ကာတဲအ
့ ခါမှာလည်း
ေနာက်သးုံ ပတ်န ဲ ့
ကံမေကာင်းပါဘူး။
တစ်ရက်�ကာတဲအ
့ ခါ
မိနး် ကေလးြဖစ်ေနလိပါ။
ု့
တ�ုတက
် န
ွ ြ် မူနစ်ပါတီက
တစ်အမ
ိ ေထာင်
်
၊
ကေလးကို
ေနာင်�စ
ှ ေပါင်
်
း
ကေလးတစ်ဦး
၃၀၀၀
ေပါ်လစီကို
ချမှတခ
် ဲပ
ီ န
ု း် ကလည်း တ�ုတမ
် သ
ိ ားစု ေတာ်ေတာ်များများက မိနး် ကေလးေမွးလာတာကို
့ ါတယ်။ အဲဒတ
ကံမေကာင်းမ�တစ်ခအ
ု ြဖစ်
ယူဆခဲ�့ ကတုနး် ပါ။
မိဘေတွဟာ
ေနာက်တစ်�ကိမ်ကျရင်
သားေယာက်ျားေလးများ ရမလားဆိ�ု ပီး �ကိုးစားခွငရ
့် ေအာင် တခါတေလ ေမွးကင်းစ သမီးေလးေတွကို
စွနပ
် ့ စ်တာ၊ အဆံးု စီရင်တာေတွလပ
ု ်�ကပါတယ်။
လူအသိ
င
ု း် အဝိင
ု း် ေတာ်ေတာ်များများမှာ မိနး် မေတွဟာ ေယာက်ျားေတွရဲ ့ ပိင
ု ဆ
် င
ုိ မ
် ပ
� စ�ညး် ေတွပါ။
့
အများအားြဖင ့်
သူတအ
ို ့ ေဖ၊
လင်ေယာက်ျား
ဒါမှမဟုတ်
ေမာင်ေတွ၊
အစ်ကေတွ
ို
ပိင
ု တ
် ာေပါ။့
အဓမ�ကျငမ
့် ဟ
� ာ ဥပေဒစနစ်ေတာ်ေတာ်များများမှာ ပိင
ု ဆ
် င
ုိ မ
် � ဖျက်ဆးီ ခံရြခင်းဆိတ
ု ဲ့ ေခါင်းစဉ်ေအာက်မာှ
ကျေရာက်ပါတယ်။
တြခားနည်းနဲေြပာရရင်
့
နစ်နာသူဟာ
အဓမ�ြပုကျငခ
့် ရ
ံ တဲ့
အမျိုးသမီးမဟုတဘ
် ဲ
အဲဒအ
ီ မျိုးသမီးကို ပိင
ု ဆ
် င
ုိ တ
် ဲ့ အမျိုးသား သာ ြဖစ်ပါတယ်။ အဲဒလ
ီ ြို ဖစ်တာေ�ကာင ့် ဥပေဒေ�ကာင်းလမ်းအရ
ေဆာင်ရွကမ
် ယ်ဆရ
ုိ င် ပိင
ု ဆ
် င
ုိ သ
် ထ
ူ ံ လ�ေြပာင်
ဲ
းေပးရတာပါ။ ဒါေ�ကာင ့် အဓမ�ြပုကျငသ
့် က
ူ အဲဒအ
ီ မျိုးသမီးရဲ ့
အေဖြဖစ်သူ သိမဟု
ု ့ တ် အစ်ကြို ဖစ်သက
ူ ို သတိသမီ
ု ့ းေ�ကး ေပးရပါတယ်။ �ပီးေတာ့ အမျိုးသမီးဟာလည်း
ု ဆ
် င
ုိ တ
် ပ
ဲ့ စ�ညး် ြဖစ်သာွ းပါတယ်။ ခရစ်ယာန် ကျမ်းစာမှာ အဲဒါကို ခုလေြပာထားပါတယ်
ို ့
။
အဓမ�ြပုကျငသ
့် ူ ပိင
(ေယာက်ျား�ှင ့်
မထိမး် ြမား
မေဆာင်�င
ှ း် ေသးသာ
အပျိုကညာကို
အြခားေယာက်ျားသည်
ေတွ�၍
ကိင
ု ဆ
် သ
ွဲ ငေန
့် (အတူအပ
ိ ်ေန) သည်ကို ေတွ�မိလ�င်၊ ထိေယာက်
ု
ျားသည် မိနး် မ၏ အဘအား ေငွ ငါးဆယ်ကို
ေလျာ်ရမည်။ ထိမ
ု န
ိ း် မသည်လည်း သူ၏ မယားြဖစ်ရမည်။ တရားေဟာရာကျမ်း ၂၂း ၂၈-၂၉) ေ�ှးေခတ်
ဟီဘ�ူ းလူမျိုးေတွကေတာ့ ဒါဟာကျိုးေ�ကာင်းဆီေလျာ်တဲ့ သတ်မတ
ှ ခ
် ျက်တစ်ခုလို ယူ
့ ဆခဲ�့ ကတာပဲ။
ဘယ်ေယာက်ျားကမှ
မေြမာက်ပါဘူး။
မပိင
ု တ
် ဲ့
အမျိုးသမီးတစ်ေယာက်ကို
လူေတွသာွ းလာအလုပ်များေနတဲ့
လမ်းေပါ်မှာ
အဓမ�ြပုကျငတ
့် ာဟာ
ရာဇဝတ်မ�
ေ�ကေစတ
ု
ရတာဟာ
့ စ်ခေကာက်
195
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ခိးု မ�
မေြမာက်သလိေပါ
ု ။့ �ပီးေတာ့ လင်ေယာက်ျားက သူမိ့ နး် မကို အဓမ�ြပုကျငရ
့် င်လည်း ဘာရာဇဝတ်မမ
� ှ
မေြမာက်ပါဘူး။
တကယ်ဆုိ
လင်ေယာက်ျားတစ်ေယာက်က
အေတွးကိက
ု
အဓိပာ� ယ်မ�ှိတဲ့
သူမိ့ နး် မကို
ဆနက
် ့ ျင်ဘက်တစ်ခုလပ
ို ါပဲ။
အဓမ�ြပုကျင�
့် င
ို တ
် ယ်ဆတ
ုိ ဲ ့
လင်ေယာက်ျားတစ်ေယာက်ြဖစ်�ပီ
ဆိက
ု တည်းက သူမိ့ နး် မရဲလိ
် ဘာဝအားလံးု ကို ပိင
ု စ
် းို တဲသ
့ ေဘာေပါ။့ လင်ေယာက်ျားတစ်ေယာက်က
့ ငသ
သူမိ့ နး် မကို
အဓမ�ြပုကျငတ
့် ယ်လို ့
သူြပန်ခးို တယ်လေြပာသလိ
ို ့
ပ
ု ါပဲ
ေြပာတာဟာ
လူတစ်ေယာက်က
ယုတ�မ
ိ �ှိပါဘူး။
သူပိ့ က
ု ဆ
် အ
ံ တ
ိ ထ
် က
ဲ ေငွေတွ
ခုလမ
ို ျိုးအေတွးအေခါ်ေတွကို
ေ�ှးေခတ်
အေ�ှ �အလယ်ပိင
ု း် ေဒသမှာပဲ ေတွးေခါ် ခဲ�့ ကတာ မဟုတပ
် ါဘူး။ ၂၀၀၆ ခု�စ
ှ အ
် ထိကို လင်ေယာက်ျားေတွကို
သူတမိ
ို ့ နး် မကို
အဓမ�ြပုကျငမ
့် န
� ပတ်
ဲ ့ သက်�ပီး
တရားစွဲလမရတဲ
ို ့
�
့ င
ို င
် ံ
၅၃
�ိင
ု င
် �
ံ ိပ
ှ ါေသးတယ်။
ဂျာမနီ�င
ို င
် မ
ံ ာှ ေတာင်မှ အိမေထာင်
်
ဖက်အဓမ�ြပုကျငမ
့် ဆ
� တ
ုိ ဲ့ ဥပေဒေခါင်းစဉ်တစ်ခက
ု ုိ ဖန်တးီ �ပီး ၁၉၉၇
ခု�စ
ှ က
် ျမှပဲ အဓမ�ြပုကျငမ
့် ဥ
� ပေဒေတွကို ြပင်ဆင်ခတ
ဲ့ ာပါ။
***
ေယာက်ျား
�ှင ့်
မိနး် မကို
ခွြဲ ခားထားတာဟာ
အိ�ယ
ိ�
ဇာတ်စနစ်လ၊ို
အေမရိကတိက
ု က
်
လူမျိုးေရးခွြဲ ခားမ�စနစ်လပ
ို ဲ လူေတွရဲစိ့ တက
် းူ ယဉ်လုပ်�ကံမ� ထုတက
် န
ု တ
် စ်ခုသက်သက်ပဲလား။ ဒါမှမဟုတ်
နက်��ိငး် တဲဇ
့ ီဝသေဘာတရားေတွမာှ
အေြခခံတဲ့
တကယ်လို ့
ခွြဲ ခားထားတာ
သဘာဝတရား�ကီးက
သဘာဝတရား�ကီးက
ခွဲြခားထားမ�
မှနက
် န်ပါတယ်ဆရ
ုိ င်
ြဖစ်ပါသလား။
ေယာက်ျားနဲမိ့ နမ
် �ကားက
ကွားြခားချက်ေတွကို ဇီဝေဗဒသေဘာတရားေတွန ဲ �ှ
ု ရ
် မှာပါ။
့ ငး် ြပ�ိင
ေယာက်ျား �ှင ့် မိနး် မရဲ ့ ယဉ်ေကျးမ�ဆင
ုိ ရ
် ာ၊ ဥပေဒဆိင
ု ရ
် ာ၊ �ိင
ု င
် ေရးဆိ
ံ
င
ု ရ
် ာ ကွြဲ ပားမ�ေတွကေတာ့
ဒီဆနက
် ့ ျင်ဘက်လင
ိ �
် စ
ှ ခ
် ရ
ု ဲ ့
ကိယ
ု ဝ
် န်ေဆာင်တယ်ဆတ
ုိ ာ
သိသာထင်�ှားတဲ့
အ�မဲတမ်း
ဇီဝေဗဒကွြဲ ပားမ�ေတွေ�ကာင ့်
မိနး် မေတွလပ
ု ်ရတဲ့
အလုပ်ပါ။
ြဖစ်ပါတယ်။
ဘာေ�ကာင
လ
့် ဆ
ဲ ေတာ
ုိ
့
့
ေယာက်ျားေတွမာှ သားအိမမ
် မ
ှ �ှိတာ။ ဒါေပမယ့် ဒီကျားမခွြဲ ခားမ�စနစ်အေပါ်မှာပဲ လူအဖွ
ု း် ဟာ
့ ဲ�အစည်းတိင
ဇီဝေဗဒနဲ ့
သက်ဆင
ုိ မ
် မ
� �ှိတဲ့
တစ်လာ� ရစ်တက်လာခဲတ
့ ယ်။
ယဉ်ေကျးမ�အယူအဆေတွ၊
အမျိုးသားဝါဒ
�ှင ့်
သတ်မတ
ှ ခ
် ျက်ေတွ
အမျိုးသမီးဝါဒကို
တစ်လာ� �ပီး
သတ်မတ
ှ ခ
် ြွဲ ခားထားတဲ့
လူအဖွ
ု း် မှာ အများအားြဖင ့် ခိင
ု လ
် တ
ံု ဲ့ ဇီဝဆိင
ု ရ
် ာအေြခခံမေတွ
�
မ�ှိ�ကပါဘူး။
့ ဲ�အစည်းတိင
ဥပမာအားြဖင ့်
ဘီစီ
၅
သားအိမ�
် ိ ှတ လ
ဲ့ တ
ူ စ်ေယာက်(မိနး် မ)ဟာ
အေြခအေနမ�ှိသလို
ဥပေဒအရ
ဒီမိက
ု ေရစီစနစ်�ိှတဲ့
ဘယ်သကိ
ူ့ မ
ု ှ
မမှခ
ီ ိုဘဲ
လူအများေဆွးေ�ွးတဲေနရာမှ
့
ာ
တရားသူ�ကီးတစ်ေယာက်ြဖစ်ဖိေသာ်
ု့
လည်းေကာင်း
ပညာသင်�ကားခွငရ
့် ေပမယ့်
ရာစုက
လွတလ
် ပ်စာွ ေန�ိင
ု တ
် ဲ့
ပါဝင်ဖိေသာ်
ု့
လည်းေကာင်း၊
တားြမစ်ထားပါတယ်။
ပညာတတ်တအ
ဲ့ ကျိုးခံစားခွင၊့်
ေအသင်မာှ
�ခင်းချက်တချို �အေနနဲ ့
စီးပွားေရးလုပ်ခင
ွ ့်
196
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
သိမဟု
ု ့ တ်
ဒဿနဆိင
ု ရ
် ာေဆွးေ�ွးခွငေတွ
့်
ရမှာ မဟုတပ
် ါဘူး။ ေအသင်ရဲ ့ �ိင
ု င
် ေရး
ံ
ေခါင်းေဆာင်ေတွ၊ �ကီးကျယ်တဲ့
ဒဿနဆရာ�ကီးေတွ၊ ေဟာေြပာသူေတွ၊ အ�ုပညာ�ှငေတွ
်
၊ ကုနသ
် ည်ေတွ တစ်ေယာက်မာှ မှ သားအိမ်
မ�ှိပါဘူး။ လူတစ်ေယာက်မာှ သားအိမ�
် ိတ
ှ ာနဲပဲ့ ခုလမ
ို ျိုးအသက်ေမွးဝမ်းေ�ကာင်းမ� အတတ်ပညာေတွန ဲ ့
မကိက
ု ည
် ီ
အဆင်မေြပြဖစ်သလား
ထင်ြမင်ခ�ဲ့ ကတယ်။
ေအသင်မာှ
ဒီေခတ်
ေဆာဖ
ဲ
အဆံးု
့ ်ဝေတွ
ေ�ှးေခတ်က
ေအသင်သားေတွကေတာ့
အမျိုးသမီးေတွ
မိနခ
့်န
ွ း် ေတွေြပာ�ကတယ်။
မသိဘးူ ။
အဲဒါကို
မဲေပးခွင�
့် ိှတယ်။
အမျိုးသမီးေတွဟာ
အကုနး် လံးု ကို
ေအသင်သားေတွကေတာ့
သေဘာမတူ�ကပါဘူး။
အစိးု ရ�ံုးေတွမာှ
ရတနာအသံးု အေဆာင်၊
ဒီဇိုငး် ထွင�် က�ပီး
ဒီအရာေတွအားလံးု ကို
ေယာက်ျားေတွလပ
ု ်သလိမ
ု ျိုး
သူတရဲ
ို ့ သားအိ
မေတွ
်
က
့
အတားအဆီးမြဖစ်ပါဘူး။
အဲဒလ
ီ ပ
ို ဲ
ဒီေနေခတ်
့
ဝင်ေရာက်အေရွ းခံ�ပီး
အေဆာက်အအံုေတွကစလို ့
တက�သိလ
ု တ
် က်ခွငရ
့် �ကပါတယ်။
ြဖစ်ေြမာက်ေအာင်ြမင်ေအာင်
စီးပွားေရး၊
လုပ်တေနရာမှ
ဲ့
ာ
�ိင
ု င
် ေရးက�
ံ
ေတွမာှ
မိနး် မေတွ
် န� း် သာ အမျိုးသမီးေတွ
အချိုးစားနည်းေနေသးတာေတာ့ မှနပ
် ါတယ်။ ဂရိ ပါလီမန်အဖွဲ�ဝင်ေတွရဲ ့၁၂ ရာခိုင�
ြဖစ်ေနပါေသးတယ်။
ဒါေပမယ့်
ဥပေဒအတားအဆီးေတွ
မိနး် မေတွ
မ�ှိေတာပ
့ ါဘူး။
�ိင
ု င
် ေရးမှ
ံ
ာ
�ပီးေတာလ
့ ည်း
ပါဝင်ပတ်သက်လမရ
ို ့ ေအာင်
ဒီေခတ်
လုပ်ထားတဲ့
ဂရိလမ
ူ ျိုးေတာ်ေတာ်များများက
အမျိုးသမီးေတွ အစိးု ရ�ံုးေတွမာှ အလုပ်ဝင်လပ
ု ်�ကတာ ြဖစ်�ု ိးြဖစ်စဉ်တစ်ခုပဲလို ထင်
ြမင်�ကတာပါ။
့
ဒီေခတ်
ဂရိလမ
ူ ျိုးေတာ်ေတာ်များများကလည်း
ေယာက်ျားတစ်ေယာက်လို ့
ဆိလ
ု က
ို တ
် ာနဲ ့
ဆနက
် ့ ျင်ဘက်လင
ိ မ
် န
ိ း် မကိပ
ု ဲ စိတဝ
် င်စားတယ်လို ့ ထင်�ပီးသားပါ။ �ပီးေတာ့ ကိယ
ု ရ
့် ဲဆန
် ့ ျင်ဘက်လင
ိ န
် ပဲ
ဲ့
့ က
လိငဆ
် င
ုိ ရ
် ာ�ှးီ ေ�ှာမ�ေတွ လုပ်ရမယ်လို ့ ယူဆ�ကတယ်။ ဒါကို သူတက
ို ့ ယဉ်ေကျးမ�ဘက်လက
ို ြ် ခင်းတစ်ခုလို ့
မြမင်�ကပါဘူး။ အဲဒအ
ီ စား ဇီဝအမှနတ
် ရားတစ်ခုလသာ
ို ့ ြမင်�ကပါတယ်။ လိငမ
် တူတဲ့ လူ�စ
ှ ေယာက်
်
�ကားက
ဆက်ဆေရးဟာ
ံ
သဘာဝကျ�ပီး လိငတ
် တ
ူ လ
ဲ့ �
ူ စ
ှ ေယာက်
်
�ကားကဆက်ဆေရးဟာ
ံ
သဘာဝ မကျပါဘူး။
တကယ်တမ်းေြပာရမယ်ဆရ
ုိ င် ေယာက်ျားေတွက တြခားေယာက်ျားေတွကို လိငဆ
် င
ုိ ရ
် ာစိတဝ
် င်စားမ��ိှလည်း
ဘဘာဝမိခင်�ကီးက
ဘယ်လမ
ို မ
ှ ေနပါဘူး။
သူတသား
ို ့ ေတွ
အိမေဘးနားက
်
အဲဒမ
ီ ခ
ိ င်ေတွ
စိတေသာက
်
ေရာက်
လိငတ
် ဆ
ူ က်ဆြံ ခင်းဆိတ
ု ာဟာ
လူသားမိခင်ေတွကသာ
တချို �ေသာယဉ်ေကျးမ�ေတွမာှ
ေကာင်ေလးတစ်ေယာက်နချစ်
ဲ ့ �ကိုက်ရင်
ေဒါသူပန
ု ထ
် �ကတာကေတာ့
ဝင်စက
ွ ဖ
် က်�ကတာပါ။
ဇီဝအ�ှိတရားေတွန ဲ ့
ဥပေဒအရအကျံုးဝင်တအ
ဲ့ ြပင်
မဆိင
ု ပ
် ါဘူး။
လူမေရးအားြဖင
�
လ
့် ည်း
အေထာက်အကူြပုတယ်လို ြမင်
ို င
် က
ံ ေတာ့
့ တဲ့ လူယဉ်
့ ေကျးမ�ေတာ်ေတာ်များများ �ှိပါတယ်။ ေ�ှးေခတ်ဂရိ�င
လူသအ
ိ များဆံးု ဥပမာပါပဲ။ အိလယ
ိ ကဗျာ�ှညထ
် မ
ဲ ာှ သဲတစ်စ် ဟာ သူသား
အာခီးလီစ် နဲ ပတ်
ထ�ိုးကလပ်စ်
့
့
လိငတ
် ခ
ူ ျစ်�ကိုက်တာကို ကနက
့် က
ွ တ
် ာ မေတွ�ရပါဘူး။ ေ�ှးေခတ်ကမ�ာမှာဆိရ
ု င် မက်ဆဒ
ီ နို းီ ယားဘုရင်မ
အိုလပ
ံ ီယာစ် ဟာ အလွနစ
် ိတဆ
် တ်�ပီး အတင်းအဓမ�လပ
ု ်တတ်တဲ့ မိနး် မပါ။ သူေယာက်
ျား ဘုရင်ဖီးလစ်
့
လ�ို � ဝှကလ
် ပ
ု ်�ကံခရ
ံ တာ
သူပဲစမ
ီ ံခတ
ဲ့ ာပါ။
ဒါေပမယ့်
သူသား
့
မဟာအဲလက်ဇ��ားဘုရင်က
197
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
သူအမျိ
ု း် စတီးယန် ကို ညစာစားဖိေခါ်လာလိ
ု့
ု ့ ဘုရင်မ အိုလပ
ံ ီယာစ်တစ်ေယာက်
့ ုးသားချစ်သူ ဟယ်ဖိင
တုနလ
် ပ
� ်ေချာက်ချား�ပီး သတိလစ်တက်မသွားပါဘူး။
ဇီဝေဗဒက
အမှနတ
် ကယ်ကနသ
် ့ တ်ထားတာနဲ ့
လူေတွက
ဇီဝေဗဒဆိင
ု ရ
် ာ
စိတက
် းူ သတ်မတ
ှ ခ
် ျက်ေတွန ဲ ့ ကနသ
် ့ တ်မ�
� စ
ှ ခ
် ု�ကားက ကွြဲ ပားမ�ကို က�န်ေတာ်တဘယ်
ို ့
လခ
ို ွဲြခား�ကမလဲ။
အ�ကမ်းဖျင်းအားြဖင ့် သတ်မတ
ှ �် ကမယ်ဆရ
ုိ င်ေတာ့ ‘ဇီဝေဗဒက ခွငြ့် ပုတယ်။ ယဉ်ေကျးမ�က တားြမစ်တယ်’
လို ့ ေြပာရမှာပါ။ ဇီဝေဗဒအရေတာ့ အင်မတန်းများြပားတဲ့ ြဖစ်�င
ို ေြခအမျိ
်
ုးမျိုးကို ခွငြ့် ပုဖိအသင
ု့
�
့် ိှပါတယ်။
ဇီဝေဗဒအရ မိနး် မေတွ သားသမီးေမွး�ိင
ု �် ကတယ်။ တချို �ယဉ်ေကျးမ�ေတွက မိနး် မေတွကို အဲဒြီ ဖစ်�င
ို ေြခ
်
မရမကြဖစ်ေအာင် လုပ်ခိုငး် ပါတယ်။ ဇီဝေဗဒအရ ေယာက်ျားေတွဟာ တြခားေယာက်ျားတစ်ေယာက်န ဲ ့
လိငဆ
် က်ဆသ
ံ ာယာ�ိင
ု တ
် ယ်။
တချို �ယဉ်ေကျးမ�ေတွက
သူတကိ
ို ့ ု
အဲဒြီ ဖစ်�င
ို ေြခ
်
မြဖစ်ေအာင်
တားဆီးထားပါတယ်။ လူယဉ်
ု ဲ တားြမစ်ထားတာလို ေချပပါတယ်
။
့ ေကျးမ�ေတွကေတာ့ သဘာဝမကျတာကိပ
့
ဒါေပမယ့်
ဇီဝဆိင
ု ရ
် ာ�� ေဒါငက
့် ေန
ြဖစ်�င
ို သ
် မ�အရာအားလံးု ဟာ
�ကည့မ
် ယ်ဆရ
ုိ င်
သဘာဝကျတယ်ပဲ
သဘာဝမကျတဲအ
့ ရာဆိတ
ု ာ
ေြပာရမှာပါ။
အမှနက
် တယ်
အြပုအမူတစ်ခ၊ု သဘာဝရဲဥပ
် ့ ျင်ေနတဲ့ အြပုအမူဆတ
ုိ ာ
့ ေဒသေတွန ဲ ့ ဆနက
မ�ှိပါဘူး။
သဘာဝမကျတဲ့
လက်ေတွ� မှာ
မြဖစ်�င
ို ၊်
မတည်�ိ�
ှ င
ို ပ
် ါဘူး။ ဒါေ�ကာင ့် တားြမစ်ဖိကိ
ု ့ ု လိမ
ု ာှ မဟုတပ
် ါဘူး။ ဘယ်ယဉ်ေကျးမ�ကမှ လူသားေတွကို
ေနေရာင်ြခည်ကေနအစာချက်တာ (ဖိတ
ု ို ဆင်းသဆစ်စ)် ]မလုပ်ဖို ့ အလုပ်��ပ်ခံ တားြမစ်မာှ မဟုတပ
် ါဘူး။
အမျိုးသမီးေတွကို
အလင်းထက်ြမန်ေအာင်ေြပးဖို ့ သိမဟု
ု ့ တ်
အမသေဘာေဆာင်တဲ့
အီလက်ထရွ န ်
အချင်းချင်း ပူးကပ်�ကမှာကို တားြမစ်မာှ မဟုတပ
် ါဘူး။
အမှနတ
် ကယ်မာှ ေတာ့
ဇီဝေဗဒကေန
သဘာဝကျတယ်
ယူထားတာမဟုတပ
် ါဘူး။
ခရစ်ယာန်ယ�ံု ကည်မအ
� ရ
ဘုရားသခင်၏
‘သဘာဝကျတယ်’
မကျဘူးဆိတ
ု ဲ့
ခရစ်ယာန်
ဘာသာေရးယံ�ု ကည်မက
� ေန
ဆိတ
ု ာဟာ
အလိေတာ်
ု
နညီ
ဲ ့ ေသာ’
က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ အထင်
အြမင်ေတွဟာ
့
‘သဘာဝတရား�ကီးကို
ဆိတ
ု ဲ့
လာတာပါ။
ဖန်ဆင်းထားေသာ
အဓိပာ� ယ်သက်ေရာက်ပါတယ်။
ခရစ်ယာန်ဓမ�ပညာ�ှငေတွ
်
ကေြပာတာက လူခ��
၊
့ ာကို ဘုရားသခင် ဖန်ဆင်းေပးထားတာ။ လူေြခလက်
့
အဂင်္ ါေတွတစ်ခခ
ု ျင်းစီမာှ
သူလပ
ု ်ေဆာင်ရမယ့ရ
် ည်ရွယခ
် ျက်ေတွ
�ှိတယ်။
ဘုရားသခင်က
ေမ�ာ်လငထ
့် ားတဲရ
့ ည်ရွယခ
် ျက်အတိင
ု း် ဒီေြခလက်၊ အဂင်္ ါေတွကို က�န်ေတာ်တအသံ
ို ့
းု ြပုတယ်ဆရ
ုိ င် အဲဒါဟာ
သဘာဝကျတဲ့ ြပုမ�ြခင်းေတွြဖစ်တယ်။
ဒီေြခလက်၊ အဂင်္ ါေတွကို ဘုရားသခင်က ရည်ရွယထ
် ားတာနဲ ့
မတူကြဲွ ပားစွာအသံးု ြပုတာဟာ သဘာဝမကျတဲ့ လုပ်ရပ်ေတွ ြဖစ်တယ်။ ဒါေပမယ့် ဆငက
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲြခင်းမှာ
ရည်ရွယခ
် ျက်မှ
မ�ှိတာ။
လူအဂင်္
့ ါေတွက
ရည်ရွယခ
် ျက်တစ်ခုကို
ဦးတည်�ပီး
ဆငက
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲလာ�ကတာမဟုတဘ
် းူ ။ �ပီးေတာလ
ို ့ ု အသံးု ြပုတဲပ
့ ံစ
ု ံဟာလည်း အဆက်မြပတ်
့ ည်း သူတကိ
198
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ေြပာင်းလဲေနတာပါ။
လူေတွရဲ ့
ခ��ာကိယ
ု မ
် ာှ
လွနခ
် ဲတ
ဲ့ စ
ှ ်သန်းရာချီကြဖစ်ေပါ်လာ�ပီး
့ �
တသမတ်လက
ို လ
် ပ
ု ်ေနတယ်ဆတ
ုိ ာ
ြဖစ်လာ�ကတာပါ။
ဒါေပမယ့်
လိက
ု ေလျာညီ
်
ေထွ
အဂင်္ ါတစ်ခဟ
ု ာ
သူရဲ့ ေ�ှ
ု ံ
့ ေြပးပံစ
စတင်လပ
ု ်ေဆာင်ခဲတ
ု ဲ အခုထက်ထိ
့ ဲ့ အလုပ်တစ်ခုတည်းကိပ
မ�ှိပါဘူး။
အဂင်္ ါေတွဟာ
ဒီအဂင်္ ါေတွ�ိှလာ�ပီဆတ
ုိ ာနဲ ့
ေြပာင်းလဲလာ�ကတာပဲ။
သီးသနတ
် ့ ာဝန်ေတွ
တြခားေနရာေတွမာှ ပါ
ဥပမာ
သံးု လိရ
ု ့ ေအာင်
ပါးစပ်ေတွေပါ်လာတယ်ဆတ
ုိ ာ
ဆဲလမ
် ျားစွာပါတဲသ
့ က်�ိေတွ
ှ
)multicellular
organisms)က
သွငး် ဖိနည်
ု ့ းလမ်း
က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ပါးစပ်
ေတွကို
့
လိအ
ု ပ်လာလိပါ။
ု့
ထမ်းေဆာင်ဖို ့
အစာအာဟာရေတွကို
သူတခ��
ို ့ ာကိယ
ု ထ
် ဲ
အဲဒရ
ီ ည်ရွယခ
် ျက်အတွက်
အသံးု ြပုေနတုနး် ပါပဲ။ ဒါေပမယ့် နမ်းဖိ၊ု ့ စကားေြပာဖိုအတွ
ကလ
် ည်း ပါးစပ်ကို သံးု ေသးတယ်ေလ။ �ပီးေတာ့
့
က�န်ေတာ်တဟာ
ို ့
ရမ်ဘုိ ြဖစ်ေနမယ်ဆရ
ုိ င်လည်း လက်ပစ်ဗးံု စနက်တက
ံ က
ို ဖ
် ိပါ
ု ့ သံးု ရတာေပါ။့ ဒါေပမယ့်
လွနခ
် ဲတ
ို ့ ့ ဘိးု ေအြဖစ်တဲ့ တီေကာင်လသ
ို က်�ိှေတွက
့ ဲ့ �ှစ်သန်းေပါင်း ၆၀ဝ ေကျာ်က က�န်ေတာ်တရဲ
သူတပါးစပ်
ို ့
ကို
အခုလပ
ို ံစ
ု ံအမျိုးမျိုးနဲ ့ အသံးု မြပုခဲ�့ ကတဲအ
့ တွက် က�န်ေတာ်တေတွ
ို ့
အခုလို ပါးစပ်ကို
ပံစ
ု အ
ံ မျိုးမျိုး အသံးု ြပုတာေတွဟာ သဘာဝမကျဘူး ြဖစ်သာွ းေရာလား။
အမှနတ
် ကယ်မာှ ေတာ့
ဇီဝေဗဒကေန
သဘာဝကျတယ်
ယူထားတာမဟုတပ
် ါဘူး။
ခရစ်ယာန်ယ�ုံ ကည်မအ
� ရ
မကျဘူးဆိတ
ု ဲ့
ခရစ်ယာန်
‘သဘာဝကျတယ်’
က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ အထင်
အြမင်ေတွဟာ
့
ဘာသာေရးယံ�ု ကည်မက
� ေန
ဆိတ
ု ာဟာ
‘သဘာဝတရား�ကီးကို
လာတာပါ။
ဖန်ဆင်းထားေသာ
ဘုရားသခင်၏ အလိေတာ်
ု
နညီ
ဲ ့ ေသာ’ ဆိတ
ု ဲ့ အဓိပာ� ယ်သက်ေရာက်ပါတယ်။ ခရစ်ယာန်ဓမ�ပညာ�ှငေတွ
်
ေြပာတာက
လူခ��
့ ာကို
ဘုရားသခင်
ဖန်ဆင်းေပးထားတာ။
လူေြခလက်
၊
့
အဂင်္ ါေတွတစ်ခခ
ု ျင်းစီမာှ
သူလပ
ု ်ေဆာင်ရမယ့ရ
် ည်ရွယ်ချက်ေတွ �ှိတယ်။ ဘုရားသခင်က ေမ�ာ်လငထ
့် ားတဲရ
့ ည်ရွယခ
် ျက်အတိင
ု း်
ဒီေြခလက်၊ အဂင်္ ါေတွကို က�န်ေတာ်တအသံ
ို ့
းု ြပုတယ်ဆရ
ုိ င် အဲဒါဟာ သဘာဝကျတဲ့ ြပုမ�ြခင်းေတွြဖစ်တယ်။
ဒီေြခလက်၊ အဂင်္ ါေတွကို ဘုရားသခင်က ရည်ရွယထ
် ားတာနဲ မတူ
ကြွဲ ပားစွာအသံးု ြပုတာဟာ သဘာဝမကျတဲ့
့
လုပ်ရပ်ေတွ ြဖစ်တယ်။ ဒါေပမယ့် ဆငက
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲြခင်းမှာ ရည်ရွယခ
် ျက်မှ မ�ှိတာ။ လူအဂင်္
့ ါေတွက
ရည်ရွယခ
် ျက်တစ်ခုကို
ဦးတည်�ပီး
ဆငက
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲလာ�ကတာမဟုတဘ
် းူ ။
�ပီးေတာလ
့ ည်း
သူတကိ
ို ့ ု
အသံးု ြပုတဲပ
့ ံစ
ု ဟ
ံ ာလည်း အဆက်မြပတ် ေြပာင်းလဲေနတာပါ။ လူေတွရဲ ့ ခ��ာကိယ
ု မ
် ာှ အဂင်္ ါတစ်ခုဟာ
သူရဲ့ ေ�ှ
ု ံ လွနခ
် တ
ဲ့ �
ဲ့ စ
ှ သ
် န်းရာချီကြဖစ်ေပါ်လာ�ပီး
့ ေြပးပံစ
စတင်လပ
ု ်ေဆာင်ခတ
ဲ့ ဲ့ အလုပ်တစ်ခတ
ု ည်းကိပ
ု ဲ
အခုထက်ထိ တသမတ်လက
ို လ
် ပ
ု ်ေနတယ်ဆတ
ုိ ာ မ�ှိပါဘူး။ အဂင်္ ါေတွဟာ သီးသနတ
် ့ ာဝန်ေတွ ထမ်းေဆာင်ဖို ့
ြဖစ်လာ�ကတာပါ။
လိက
ု ေလျာညီ
်
ေထွ
ဒါေပမယ့်
ဒီအဂင်္ ါေတွ�ိှလာ�ပီဆတ
ုိ ာနဲ ့
ေြပာင်းလဲလာ�ကတာပဲ။
တြခားေနရာေတွမာှ ပါ
ဥပမာ
organisms)က
သွငး် ဖိနည်
ု ့ းလမ်း
က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ပါးစပ်
ေတွကို
့
လိအ
ု ပ်လာလိပါ။
ု့
ပါးစပ်ေတွေပါ်လာတယ်ဆတ
ုိ ာ
အစာအာဟာရေတွကို
ဆဲလမ
် ျားစွာပါတဲသ
့ က်�ိေတွ
ှ
)multicellular
သံးု လိရ
ု ့ ေအာင်
သူတခ��
ို ့ ာကိယ
ု ထ
် ဲ
အဲဒရ
ီ ည်ရွယခ
် ျက်အတွက်
199
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
အသံးု ြပုေနတုနး် ပါပဲ။ ဒါေပမယ့် နမ်းဖိ၊ု ့ စကားေြပာဖိအတွ
ု့
ကလ
် ည်း ပါးစပ်ကို သံးု ေသးတယ်ေလ။ �ပီးေတာ့
က�န်ေတာ်တဟာ
ို ့
ရမ်ဘုိ ြဖစ်ေနမယ်ဆရ
ုိ င်လည်း လက်ပစ်ဗးံု စနက်တက
ံ က
ို ဖ
် ိုပါ
့ သံးု ရတာေပါ။့ ဒါေပမယ့်
လွနခ
် ဲတ
ို ့ ့ ဘိးု ေအြဖစ်တဲ့ တီေကာင်လသ
ို က်�ိှေတွက
့ ဲ့ �ှစ်သန်းေပါင်း ၆၀ဝ ေကျာ်က က�န်ေတာ်တရဲ
သူတပါးစပ်
ို ့
ကို
အခုလပ
ို ံစ
ု ံအမျိုးမျိုးနဲ ့ အသံးု မြပုခဲ�့ ကတဲအ
့ တွက် က�န်ေတာ်တေတွ
ို ့
အခုလို ပါးစပ်ကို
ပံစ
ု အ
ံ မျိုးမျိုး အသံးု ြပုတာေတွဟာ သဘာဝမကျဘူး ြဖစ်သာွ းေရာလား။
ခုနကလိပ
ု ဲ ေလထုထမ
ဲ ာှ ပျံသန်း�ိင
ု တ
် ဲ့ ေတာင်ပံေတွရဲ ့ ဂုဏသ
် တ�ဟ
ိ ာ ေနချင်
့ းညချင်းေပါ်လာတာ
မဟုတပ
် ါဘူး။
သူတဟာ
ို ့
သီအုရ
ိ ီတစ်ခုအရဆိရ
ု င်
တြခားရည်ရွယရ
် င်း�ှိတဲ့
မပျံသန်း�ိင
ု တ
် ဲ့
�ှစသ
် န်းေပါင်းများစွာအ�ကာမှာ
အဂင်္ ါေတွကေန
ပိးု ေကာင်ေတွရဲ ့
အင်းဆက်ေတွရဲေတာင်
ပံ
့
တိးု တက်ြဖစ်ေပါ်လာတာပါ။
ကိယ
ု ခ
် ��ာမှာ
အစွနး် ထွကေနရာက
်
ေန
ြဖစ်လာတာပါ။
အဖုအထစ်ေတွမ�ှိတဲ့
ပိးု ေကာင်ေတွထက် အဖုအထစ်ေတွ�ိတ
ှ ဲ့ ပိးု ေကာင်ေတွမာှ ပိက
ု ျယ်ြပနတ
် ့ ဲ့ မျက်�ာှ ြပင်ဧရိယာ �ှိပါတယ်။
ဒါေ�ကာင ့် သူတဟာ
ို ့
ေနရာင်ြခည်ကို ပိမ
ု စ
ို ပ
ု ်ယ�
ူ င
ို �် ပီး ပိေ�ွ
ု းေထွးစွာ ေန�ိင
ု �် ကပါတယ်။ ဒီလန
ို ဲ ့ ေ�ှးေကွးလှတဲ့
ဆငက
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲြခင်းြဖစ်စဉ်မှာ
အဲဒေနပူ
ီ
ခရ
ံ တဲအ
့ စိတအ
် ပိင
ု း် ေတွဟာ
ပိမ
ု �ို ကီးထွားလာ�ကတယ်။
အဲဒေန
ီ ေရာင်ြခည်အများဆံးု စုပ်ယတ
ူ အ
ဲ့ စိတအ
် ပိင
ု း် ေတွဟာ မျက်�ာှ ြပင်ဧရိယာကျယ်တယ်၊ ေပါပါးတယ်
့
ဒါေ�ကာင ့်
တိက
ု ဆ
် င
ုိ မ
် �
� ိှစာွ ပဲ
အစွနး် ထွကတ
် ာေတွပိ�ု ကီးတဲ့
ဒီအင်းဆက်ေတွ
အေကာင်ေတွဟာ
ခုနတ
် အ
ဲ့ ခါ
ပငအ
့် ားတစ်ခုလို
ပိခ
ု န
ု �
် င
ို ်
ပိအ
ု ေဝးကို
ြဖစ်လာတယ်။
ေရာက်�ကပါတယ်။
် းီ ဖို သံ
ီ ို ေြခလှမး် ေသးေတွကေနစ�ပီး ပိးု ေကာင်ေတွ
တချို �အင်းဆက်ေတွက ဒါကို ေလဟုနစ
့ းု �ကတယ်။ အဲဒလ
ေလထဲကထ
ို းို ေဖာက်ပျံသန်း သွားလာ�ိင
ု တ
် ဲ့ ေတာင်ပံေတွြဖစ်လာတာပါပဲ။ ေနာင်ကို ြခင်တစ်ေကာင်များ
သငန
့် ားရွ ကေဘးမှ
်
ာ တဝီဝြီ ဖစ်ေနရင် သူကိ
ွ က
ို ပ
် ါ။ တကယ်လများ
ို ့
့ ု သဘာဝမကျတဲ့ အြပုအမူအြဖစ် စွပ်စဲလ
အဲဒြီ ခင်ဟာ
ဘုရားသခင်ေပးထားတဲအ
့ တိင
ု း် ေကျနပ်�ပီး
ေကာင်းမွနစ
် ာွ ြပုမူေနထိင
ု မ
် ယ်ဆရ
ုိ င်
သူေတာင်
ပံေတွဟာ ေနေရာင်ြခည်သးုံ ဆိလ
ု ာြပားေတွအြဖစ်သာ သံးု ရမှာပါ။
့
က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ့ လိငအ
် ဂင်္ ါေတွ၊ လိငအ
် ြပုအမူေတွနပတ်
ဲ ့ သက်�ပီးလည်း အဲဒလ
ီ ပ
ို ါပဲ။ အသံးု ြပုမ�
ပံစ
ု အ
ံ မျိုးမျိုးနဲ ့ အကျံုးဝင်ပါတယ်။
လိငဆ
် က်ဆတ
ံ ယ်ဆတ
ုိ ာ
မျိုးပွားဖို ့ �ှင ့်
ပိးု ပန်းမ�ဓေလ့ေတွမာှ
�ကင်ေဖာ်�ကင်ဖက်ြဖစ်�င
ို တ
် လ
ဲ့ က
ူ ို ရယူဖိနည်
ု ့ းလမ်း စတာေတွအတွက် အရင်ဆးုံ ဆငက
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲလာခဲ့
တာပါ။
ဒါေပမယ့်
အမျိုးမျိုးေသာ
သက်�ိေတာ်
ှ
ေတာ်များများကေတာ့
ရည်ရွယခ
် ျက်ေတွ
အတွက်
အဲဒ�ီ စ
ှ မ
် ျိုးလံးု ကို
အသံးု ြပု�ကတယ်။
လူမဆ
� က်ဆေရးဆိ
ံ
င
ု ရ
် ာ
သူတရဲ
ို ့ ပံ့ တ
ု က
ူ ေလးေတွ
မျိုးပွား
(လိငဆ
် က်ဆဖ
ံ ိ)ု ့ ဖိအတွ
ု့
ကေတာ
်
ု ရင် ချင်ပန်ဇီေတွဟာ
့ အနည်းငယ်ပဲ အသံးု ြပုပါေတာတ
့ ယ်။ ဥပမာဆိရ
�ိင
ု င
် ေရးမဟာမိ
ံ
တေသချာ
်
ေအာင်လပ
ု ် တအ
ဲ့ ခါ၊
အချင်းချင်း
ိ �မ်းချင်တအ
ဲ့ ခါ၊
ထဲထဝ
ဲ င်သက
200
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
အချင်းများရန်ြဖစ်တာ ဖျန်ေြဖတဲအ
့ ခါ စတဲေနရာမျိ
့
ုးေတွမာှ လိငဆ
် က်ဆြံ ခင်းကို အသံးု ြပု�ကပါတယ်။
အဲဒါေရာ သဘာဝမကျတာ မဟုတဘ
် းူ လား။
လိငသ
် ဘာဝ�ှင ့် ေယာက်ျားမိန်းမ ကွြဲ ပားမ�
အဲဒအ
ီ ခါကျရင်
မိနး် မေတွရဲ ့ သဘာဝေပးတာဝန်ဟာ
ကေလးေမွးဖိသက်
ု့
သက်ြဖစ်တယ်
ဒါမှမဟုတ်
လိငတ
် ဆ
ူ က်ဆြံ ခင်းဟာ သဘာဝမကျဘူးလိေြပာဆိ
ု့
တ
ု ာေတွဟာ အဓိပာ� ယ်မ�ှိေတာသ
့ လို ြဖစ်သာွ းမှာေပါ။့
ေယာက်ျားသဘာဝ
�ှင ့်
မိနး် မသဘာဝကို
လူအခွငအ
့် ေရးေတွ၊
ခွြဲ ခားထားတဲ့
ဥပေဒအများစု၊
မလုပ်မေနရတာဝန်ေတွဟာ
သတ်မတ
ှ ခ
် ျက်ေတွ၊
ဇီဝေဗဒအမှနတ
် ရားဆိတ
ု ာထက်
လူေတွရဲစိ့ တက
် းူ ယဉ်ထဲက ထွကေပါ်လာတာ
်
ေတွပါ။
ဇီဝေဗဒအရဆိရ
ု င်ေတာ့ လူသားေတွကို အထီး နဲ ့ အမ လိခွ
ု့ထ
ဲ ားပါတယ်။ ဟိမ
ု ို ေဆပီယန်စ်
အထီးတစ်ေယာက်မာှ X ခ�ိုမဆ
ို မ
ု း် တစ်ခု �ှင ့် Y ခ�ိုမဆ
ို မ
ု း် တစ်ခ�
ု ိှပါတယ်။ အမတစ်ေယာက်မာှ ေတာ့ X
ခ�ိုမဆ
ို မ
ု း်
�ှစခ
် ု
�ှိတယ်။
လူမေရးသတ်
�
မတ
ှ ခ
် ျက်ေတွပါ။
ဒါေပမယ့်
ဇီဝေဗဒ
‘ေယာက်ျား’
သတ်မတ
ှ ခ
် ျက်ေတွ
‘မိနး် မ’
ဆိတ
ု အ
ဲ့ မည်နာမေတွဟာ
မဟုတပ
် ါဘူး။
လူအဖွ
့ ဲ�အစည်းရဲ ့
ေတာ်များများမှာေတာ့ အထီးေတွဟာ ေယာက်ျားေတွြဖစ်�ပီး အမေတွဟာ မိနး် မေတွြဖစ်ပါတယ်။
ကိစေတာ်
�
အခုလို
လူမေရးအ
�
ေခါ်အေဝါ်ေတွက
ဇီဝေဗဒအေခါ်အေဝါ် နဲ ့
သူတရဲ
ို ့ ့
ဆက်�ယ
ွ မ
် ဆ
� လ
ုိ ို ့
ု တ်မတ
ှ လ
် က
ို �် ပီး
နယ်ပယ်ေတာ်ေတာ်များများကိသ
အမ�င်တည်းတည်းေလးသာ
�ှိပါေတာတ
့ ယ်။
ေယာက်ျားတစ်ေယာက်ဆတ
ုိ ာ ဇီဝေဗဒဂုဏသ
် တ�ေတွ
ိ
အရ XY ခ�ိုမဆ
ို မ
ု း် ၊ ေဝှးေစ၊့ တက်စေတာ်
်
စထရွ န ်
ကျားေဟာ်မန
ု း် ေတွ�ိတ
ှ ဲ့
လူအသိ
င
ု း် အဝိင
ု း် ရဲ ့
့
ေဆပီယန်စတ
် စ်ေယာက်
စိတက
် းူ ယဉ်လူမစ
� နစ်ထက
ဲ
မဟုတေတာ
်
ပ
့ ါဘူး။
က�တစ်ခုကို
အဲဒအ
ီ စား
ယူထားတဲလ
့ ူ
သူ�ှငသ
် န်တဲ့
ြဖစ်လာပါတယ်။
သူယဉ်
် းူ အေ�ကာင်းအရာေတွက သူကိ
ူ တဲ့ အခန်းက�( �ိင
ု င
် ေရးမှ
ံ
ာ
့ ေကျးမ�ရဲ ့ စိတက
့ ု ေယာက်ျားေတွယရ
ပါဝင်ဖိ)၊
ု ့ လူအခွ
့် ေရး (မဲေပးဖိ)၊
ု ့ တာဝန် (စစ်မထ
� မ်းဖိ)ု ့ စတဲအ
့ ရာေတွ ေပးအပ်ပါတယ်။ အဲဒလ
ီ ပ
ို ဲ
့ ငအ
မိနး် မတစ်ေယာက်ဆတ
ုိ ာ X ခ�ိုမဆ
ို မ
ု း် �ှစခ
် ၊ု သားအိမတ
် စ်ခ၊ု အက်စထ�ိုဂျင် မေဟာ်မန
ု း် ေတွ�ိတ
ှ ဲ့
ေဆပီယန်စတ
် စ်ေယာက်
မဟုတပ
် ါဘူး။
သူမဟာ
စိတက
် းူ နဲဖွ့ ဲ�စည်းထားတဲ့
လူအသိ
င
ု း် အဝိင
ု း် တစ်ခရ
ု ဲ ့
့
မိနး် မအဖွဲ�ဝင်တစ်ေယာက် ြဖစ်လာပါတယ်။ သူမရဲအသိ
င
ု း် ဝိင
ု း် ကစိတက
် းူ အေ�ကာင်းတရားေတွက သူမကို
့
ေလးေတွ ြပုစုပျိုးေထာင်ဖိ)၊
ု ့ လူအခွ
့် ေရး (အ�ကမ်းဖက်ခရ
ံ မ�မှ
ကွြဲ ပားတဲ့ အမျိုးသမီးေတွရဲက�(က
့
့ ငအ
အကာအကွယရ
် ဖိ)၊
ု ့ တာဝန် (လင်ေယာက်ျားကို နာခံဖိ)ု ့ စတဲအ
့ ရာေတွကို ေပးအပ်တယ်။ ဒီက�ေတွကို
ဇီဝေဗဒဆိတ
ု ာထက် လူစိ့ တက
် းူ အေ�ကာင်းတရားေတွကသာ သတ်မတ
ှ �် ကတာြဖစ်လို ့ လူအသိ
င
ု း် အဝိင
ု း်
့
တစ်ခ�
ု င
ှ တ
့် စ်ခ�ု ကားက
ေယာက်ျားနဲမိ့ နး် မေတွရဲ ့ အခွငအ
့် ေရးေတွ၊
တာဝန်ေတွ ေယာက်ျားဘဝ၊
မိနး် မဘဝဆိတ
ု ာေတွဟာ အလွနပ
် ဲကြပားြခားနား�ကပါတယ်
ွဲ
။
201
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
...
�� ပ်ေထွးမ�ေတွနည်းပါးေအာင်ဆ�ုိ ပီး ပညာ�ှငေတွ
်
က ဇီဝသက်�ိှဆတ
ုိ ဲ့ ေခါင်းစဉ်ေအာက်က လိင ် �ှင ့်
လူယဉ်
ုိ ေခါင်
ဲ့
းစဉ်ေအာက်က
့ ေကျးမ�ဆတ
အထီး�ှငအ
့် မကို
ေယာက်ျားမိနး် မကွြဲ ပားမ�
လိငန
် ခွ
ဲ ့ ြဲ ခားတဲသ
့ ေဘာဟာ
ဒီအတိင
ု း် ပဲ�ိှလာခဲတ
့ ာပါ။
အ�ှိတရားအရမှနက
် န်�ပီး
ေယာက်ျားမိနး် မကွြဲ ပားမ�ဆတ
ုိ ာ
(တချို ယ
� ဉ်ေကျးမ�ေတွကေတာ့
မိနး် မသဘာဝလိေြပာတဲ
ု့
အ
့ ရာေတွဟာ
ဆိ�ု ပီး
ခွြဲ ခားေလ့�ိှ�ကပါတယ်။
သမိင
ု း် တစ်ေလ�ာက်လးံု
မိနး် မနဲေယာက်
ျားအ�ကားခွြဲ ခားထားတာပါ
့
ဒါထက်
ပိပ
ု ါတယ်)။
့
လူတစ်ဦးချင်းစီရဲစိ့ တခ
် စ
ံ ားမ�အေပါ်
ေယာက်ျားသဘာဝ၊
မူတည်�ပီး
အ�မဲတမ်းလည်း
ေြပာင်းလဲေန�ကတာပါ။ ဥပမာအားြဖင ့် ေ�ှးေခတ်ေအသင်က မိနး် မေတွန ဲ အခု
ေခတ် ေအသင်က မိနး် မေတွရဲ ့
့
အြပုအမူ၊ လိအ
ု င်ဆ��၊ ဝတ်စားပံု �ှငတ
့် ကွ ကိယ
ု ေနဟန်
်
ထားပါမကျန် အ�ကီးအကျယ်ကာွ ြခား�ကပါတယ်။
202
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ပံု ၂၁။ ၁၈ရာစု ေယာက်ျားပီသြခင်း သေကင်္တ - ြပင်သစ်ဘရ
ု င် လူဝီ ၁၄ ၏ တရားဝင်ပံတ
ု ပ
ူ န်းချီ။
ဆံပင်�ှညအ
် တု၊ ေြခအိတ�
် ည
ှ မ
် ျား၊ ေဒါက်ြမငဖ
့် ိနပ်များ၊ ကေနသည့ဟ
် န်ပန် �ှင ့် �ကီးမားေသား ဓား
စသည်တကိ
ို ့ ု သတိြပုပါ။ မျက်ေမှာက်ေခတ် ဥေရာပတွင ် ဓားမှလ၍
ွဲ ကျန်သည့အ
် ရာအားလံးု ကို
အမျိုးသမီးဆန်သည့် အမှတအ
် သားများဟု ယူဆ�ကေပသည်။ သိေသာ်
ု့
လည်း သူေခတ်
သအခါတု
ူ့
နး် ကြဖင ့်
့
လူဝီဘရ
ု င်သည် ဥေရာပတွင ် ေယာက်ျားပီသြခင်း�ှင ့် ခွနအ
် ားစွမး် ပကား�ကီးမားြခင်းတိတွ
ု ့ င်
သရဖူေဆာင်းသူြဖစ်သည်။
203
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ပံု ၂၂။ ၂၁ရာစု ေယာက်ျားပီသြခင်း သေကင်္တ - အိုဘားမား၏ တရားဝင်ပံ။ု ေစာေစာက ဆံပင်တ၊ု
ေြခအိတ�
် ှည၊် ေဒါက်ြမငဖ
့် ိနပ်၊ ဓားစသည်တို ဘယ်
ေရာက်သာွ းသနည်း။ �သဇာအာဏာ�ကီးမားေသာ
့
ေယာက်ျားတိသည်
ု့
မည်သည့အ
် ချိနက
် မ� ယခုေခတ်ကသ
ဲ့ ုိ ပျင်
် ကာင်းေသာပံု မေပါက်ခေ
ဲ့ ပ။
့ းရိ�ငီးေငွ� ဖွယေ
လူသမိ
ု း် တစ်ေလ�ာက်တင
ွ ် �သဇာ�ကီးမားေသာ ေယာကျာ်းများသည် အေရာင်ေသွးစံလ
ု င်ကာ
့ င
ဟိတဟ
် န်�ကီးေသာ လူများြဖစ်�ကသည်။ ဥပမာ - ငှကေ
် မ �းေခါင်းေဆာင်းများေဆာင်းထားေသာ အေမရိကန်
ရက်အင်းဒီယန်း မျိုး�ွယစ
် ေ
ု ခါင်းေဆာင်များ.. ပိးု ထည်များ၊စိနမ
် ျား�ှငတ
့် န်ဆာဆင်ထားေသာ
204
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ဟိ�ူ� မဟာရာဂျာ စသည်တြဖစ်
ို ့ သည်။ တိရ စ�ာန်ေလာကတစ်ေလ�ာက်လးံု တွင ် အထီးများသည်
အမများထက် အသံးု အေဆာင်ပစ�ညး် များ၊ ပိမ
ု အ
ို ေရာင်ေသွးစံေ
ု လ့�ိှသည်.. ဥေဒါင်းများ၏ အ�မ�းီ များ၊
ြခေင◌်◌္သတ
့ ၏
ို ့ လည်ဆေ
ံ မ �းများကို စဉ်းစား�ကည့ပ
် ါ။
လိငဆ
် တ
ုိ ာ
ကေလးကစားစရာလိပ
ု ဲ
ေယာက်ျားမိနး် မကွြဲ ပားမ�ကေတာ့
သိပ်အေရးအ�ကီးပါဘူး။
အလွနေလးနက်
်
တက
ဲ့ စ
ိ ပ
� ါ။
ဒါေပမယ့်
လိငအ
် ထီးတစ်ေယာက်ြဖစ်ဖိဆိ
ု့ တ
ု ာ
ကမ�ာမှာအလွယဆ
် းုံ အလုပ်ထမ
ဲ ာှ ပါ ပါတယ်။ X ခ�ိုမိဆ
ု မ
ု း် တစ်ခ၊ု Y ခ�ိုမိဆ
ု မ
ု း် တစ်ခန
ု ဲ ့ ေမွးလာရင်�ပီးတာပဲ။
အမတစ်ေယာက်ြဖစ်ဖိကလည်
ု့
း
လွယပ
် ါတယ်။
ေယာက်ျားတစ်ေယာက်ြဖစ်လာတယ်၊
ေတာ်ေတာ်ပင်ပန်းတဲအ
့ လုပ်ပါ။
ဂုဏသ
် တ�ေတွ
ိ
ဆတ
ုိ ာဟာ
X
ခ�ိုမဆ
ို မ
ု း် �ှစ်ခု
မိနး် မတစ်ေယာက်ြဖစ်လာတယ်ဆတ
ုိ ာ
လူအသိ
င
ု း် အဝိင
ု း် က
့
အထီးတိင
ု း် ကို
အလိအ
ု ေလျာက်မသတ်မတ
ှ လ
် က
ို ပ
် ါဘူး။
သိေပမယ့
ု့
လ
် ည်း
အလွန�
် � ပ်ေထွး�ပီး
ေယာကျာ်းသဘာဝ၊
ဇီဝသက်�ိတ
ှ ရားအရမဟုတဘ
် ဲ
ဘယ်လအဖွ
ူ ့ ဲ�အစည်းကမှ
�ှိရင်�ပီးတာပဲ။
ေယာက်ျားအြဖစ်၊
ဒါမှမဟုတ်
မိနး် မသဘာဝ
လူယဉ်
့ ေကျးမ�အရ
သာြဖစ်လို ့
အမတိင
ု း် ကို
မိနး် မအြဖစ်
ဒီဂဏ
ု ပ
် ဒ
ု သ
် တ�က
ိ ို
ရ�ပီးသွား�ပီဆလ
ုိ ည်း
အ�မဲမေြပာင်းလဲ တည်�မဲေနတာလည်း မဟုတဘ
် းူ ။ ေယာက်ျားေတွဟာ ေမွးကင်းစကေန ေသတဲအ
့ ထိ
အေတာမသတ်�င
ို တ
် ဲ့ ထံးု တမ်းေတွ၊ စွမး် ေဆာင်မေတွ
�
န ဲ ့ သူတဟာ
ို ့
ေယာကျာ်းဘသားေတွြဖစ်ေ�ကာင်း
ဘဝတစ်ေလ�ာက်လးံု သက်ေသြပရပါတယ်။ မိနး် မတစ်ေယာက်အေနနဲ ့ လုပ်ရတာလည်း �ပီးတယ်မ�ှိပါဘူး။
သူမဟာ
မိနး် မပီသေ�ကာင်း
သူမကိသ
ု မ
ူ ေရာ၊
တြခားသူေတွကပါ
ယံ�ု ကည်ေအာင်
အ�မဲ�ကိုးစားေနထိင
ု ရ
် ပါတယ်။
ဒါလည်း
ေအာင်ြမင်မယ်
သူတရဲ
ို ့ ေယာက်
ျားပီသမ�
့
အာမ
မခံ�င
ို ပ
် ါဘူး။
မေပျာက်သာွ းဖို ့ သူတဘဝမှ
ို ့
ာ
အထူးသြဖင ့်
အ�မဲစးို ရိမ�် ကတယ်။
ေယာက်ျားေတွက
သမိင
ု း် တစ်ေလ�ာက်မာှ
ေယာက်ျားေတွဟာ ‘ဒါမှ ေယာက်ျားစစ်စစ်’ လို ့ လူေတွေြပာဖိုအတွ
က် သူတရဲ
ို ့ အသက်
ကစ
ို န
ွ ဖ
် ့ ိေတာင်
ု့
့
့
အသင�
့် ိခ
ှ �ဲ့ ကတာပါ။
ေယာက်ျ ားြဖစ်ရသည်မှာ ဘာများ ေကာင်း သနည်း ။
အနည်းဆံးု ေတာ့
စိက
ု ပ
် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးကစလို ့
လူအဖွ
့ ဲ�အစည်းေတာ်ေတာ်များများဟာ
ေယာက်ျားေတွကို အများ�ကီးပိတ
ု န်ဖိးု ထားတဲ့ ေယာက်ျား�ကီးစိးု တဲလ
့ အသိ
ူ့
င
ု း် အဝိင
ု း် ေတွပဲ ြဖစ်ခဲတ
့ ာပါ။
လူအဖွ
့ ဲ�အစည်းတစ်ခုက
ေယာက်ျားဆိတ
ု ာ၊
ေယာက်ျားတစ်ေယာက်ြဖစ်ရတာ
ေယာက်ျားေတွကို
မိနး် မဆိတ
ု ာ
အ�မဲပိေကာင်
ု
းပါတယ်။
ေယာက်ျားတစ်ေယာက်လေတွ
ို
း၊
ဘယ်လသ
ို တ်မတ
ှ ထ
် ားသည်ြဖစ်ေစ..
ေယာက်ျား�ကီးစိးု တဲ့ လူအဖွ
့ ဲ�အစည်းေတွဟာ
ေယာက်ျားတစ်ေယာက်လြို ပုမူေအာင်သင်ေပး�ပီး
205
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
မိနး် မေတွကို
မိနး် မဆန်ေအာင်ြပုမူ၊
ေတွးေတာေအာင်
သင်ေပးပါတယ်။
�ပီးေတာ့
ဒီစည်းမျဉ်းကနသ
် ့ တ်ချက်ကို ေကျာ်ရဲတလ
ဲ့ မ
ူ န
ှ သ
် မ�ကိလ
ု ည်း အြပစ်ေပး ဒဏ်ခတ်တယ်။ သိတိ
ု့ င
ု ေအာင်
်
ဒီသတ်မတ
ှ ခ
် ျက်ေတွကို ေလးစားလိက
ု န
် ာပါတယ်ဆတ
ုိ လ
ဲ့ ေတွ
ူ
ဟာလည်း တန်းတူ အကျိုးမခံစားရပါဘူး။
ေယာက်ျားေတွရဲ ့ ဂုဏသ
် တ�လ
ိ ို ့ ယူဆ�ကတဲအ
့ ရာေတွကို မိနး် မဂုဏသ
် တ�ေတွ
ိ
ထက် ပိတ
ု န်ဖိုးထား�ကတယ်။
�ပီးေတာ့
လူအသိ
င
ု း် အဝိင
ု း် တစ်ခုမာှ
့
မိနး် မစံ�န� း် ကို
လိက
ု န
် ာသူေတွထက်
ေယာက်ျားစံ�န
� း် ကိလ
ု က
ို န
် ာသူေတွက ပိမ
ု အ
ို ကျိုးေကျးဇူးေတွ ရပါတယ်။ မိနး် မေတွရဲ ့ ကျန်းမာေရး �ှင ့်
ပညာေရးက�ေတွမာှ အရင်းြမစ်ေတွ နည်းနည်းပဲ ြမ�ပ်��ံှ ကတယ်။ မိနး် မေတွမာှ စီးပွားေရးအခွငအ
့် လမ်း၊
�ိင
ု င
် ေရးအာဏာ၊
ံ
လွတလ
် ပ်စာွ လ�ပ်�ှားခွင ့် စတဲအ
့ ရာေတွ ပိန
ု ည်းပါတယ်။ ေယာက်ျားမိနး် မကွြဲ ပားမ�ဆတ
ုိ ာ
အေြပးသမားတချို �ကို ေ�ကးတံဆပ
ိ ်တစ်ခုတည်းအတွကသ
် ာ �ပိုင်ခင
ွ ြ့် ပုတဲ့ အေြပး�ပိုင်ပဲန
ွ ဲ တူ
့ ပါတယ်။
လက်တဆုပ်စာ
အမျိုးသမီးေတွကေတာ့
ဦးေသ�ာင်အုပ်စးို သူေနရာကို
ရ�ကတယ်ဆတ
ုိ ာေတာ့
မှနပ
် ါတယ်။ အီဂျစ်က ကလီယပ
ို ါထရာ၊ ေအဒီ ၇၀၀ က တ�ုတဧ
် ကရီ ဝူဇီထျဲန ် �ှင ့် အဂလင်္န�
် င
ို င
် ရ
ံ ဲ ့
ပထမေြမာက်
ဧလိဇဘက်ဘရ
ု င်မ�ကီး
စတဲလ
့ ေတွ
ူ
ပါ။
ဒါေပမယ့်
အဲဒလ
ီ ို
အုပ်စးို မ�ေတွမာှ လည်း
�ခင်းချက်ေတာ�
ှ ါတယ်။ ဧလိဇဘက်ဘရ
ု င်မ အုပ်စးို တဲ့ �ှစ် ၄၀ ကာလမှာ ပါလီမန်အဖွဲ�ဝင်ေတွအကုနလ
် းံု က
့ ိပ
ေယာက်ျားေတွပါ။
ဘုရငေရတပ်
့်
မေတာ်န ဲ ့ စစ်တပ်ကအရာ�ှိေတွအားလံးု ဟာလည်း
ေယာက်ျားေတွပါ။
တရားသူ�ကီးေတွ၊ ေ�ှ �ေနေတွ၊ ခရစ်ယာန် ဓမ�ပညာ�ှငေတွ
်
၊ ဘုနး် ေတာ်�ကီးေတွ၊ ဆရာဝန်ေတွ၊ ခွဲစိတသ
် ေတွ
ူ
အားလံးု ဟာ ေယာက်ျားေတွပါ။ တက�သိလ
ု ေတွ
်
၊ ေကာလိပ်ေတွက ေကျာင်းသားအကုနလ
် းုံ ၊ ပါေမာက�ေတွ
အကုနလ
် းံု
ေယာက်ျားေတွပါပဲ။
�မို �ေတာ်ဝန်ေတွ၊
လူဆးုိ ထိနး် ေတွ
အားလံးု ဟာ
ေယာက်ျားေတွပါ။
စာေရးဆရာ၊ ဗိသက
ု ာပညာ�ှင၊် ကဗျာဆရာ၊ ဒဿနဆရာ၊ ပန်းချီဆရာ၊ ဂီတပညာ�ှင၊် သိပံပ
� ညာ�ှင ်
အားလံးု နီးပါးဟာ ေယာက်ျားေတွပါ။
ေယာက်ျား�ကီးစိးု တဲစ
့ နစ်ဟာ စိက
ု ပ
် ျိုးေရးနဲ ့ စက်မက
� န
ု ထ
် တ
ု လ
် ပ
ု ်ေရး လူအဖွ
့ ဲ�အစည်းအားလံးု ရဲ ့
သတ်မတ
ှ ခ
် ျက်ြဖစ်တယ်။
ဒီဝါဒဟာ
�ိင
ု င
် ေရးဒီ
ံ
ေရအတက်အကျ၊
လူမေတာ်
�
လန
ှ ေရး၊
်
ို င
် ဆ
ံ ရ
ုိ င်
စီးပွားေဖာ်ေဆာင်ေြပာင်းလဲမ� စတဲ့ အားလံးု ရဲဒဏ်
့ ကုိ �ကံ့�ကံ့ခ�ံ ပီး တည်�မဲေနတုနး် ပါ။ ဥပမာ အီဂျစ်�င
ှ ်များစွာ သူများ�ိင
ု င
် ရ
ံ ဲ ့ အုပ်စးို ြခင်းကို ခံရတယ်။ အဆီးရီးယန်း၊ ပါ�ှနး် ၊ မက်ဆဒ
ီ းို နီးယန်း၊ ေရာမ၊
ရာစု�စ
အာရပ်၊ မာမဲလက
ု ၊် တူရကီ �ှင ့် �ဗိတသ
ိ � တိက
ု ့ အုပ်စးို ခဲ�့ ကတယ်။ ဒါေပမယ့် အီဂျစ်လအဖွ
ူ ့ ဲ�အစည်းဟာ
အ�မဲတမ်း ေယာက်ျား�ကီးစိးု တဲအ
့ ြဖစ်နပဲ
ဲ ့ ကျန်ေနခဲတ
ို င
် က
ံ ို ဖာ�ိုးဘုရင်ဥပေဒ၊ ဂရိ ဥပေဒ၊
့ ာပဲ။ အီဂျစ်�င
ေရာမ ဥပေဒ၊ မွတစ
် လင်မ် ဥပေဒ၊ ေအာ်တမ
ို န် ဥပေဒ၊ �ဗိတသ
ိ � ဥပေဒ တိနဲ
ု ့ အု
ို ့
းု က
့ ပ်ချုပ်ခဲ�့ ပီး သူတအားလံ
ေယာက်ျားစစ်စစ် မဟုတတ
် လ
ဲ့ မ
ူ န
ှ သ
် မ�ကို ခွြဲ ခားဆက်ဆခ
ံ �ဲ့ ကပါတယ်။
206
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ေယာက်ျား�ကီးစိးု တဲစ
့ နစ်ဟာ
စြဖစ်လာတဲ့
ကမ�ာလံးု ဆိင
ု ရ
် ာစနစ်ြဖစ်တာေ�ကာင ့်
အဆိးု သံသရာတစ်ခရ
ု ဲ ့ ရလဒ်ေတာမ
် းူ ။
့ ဟုတဘ
ခု�စ
ှ မ
် တိင
ု ခ
် င်ကတည်းက
အေမရိကတိက
ု �
် င
ှ ့်
တိက
ု ဆ
် င
ုိ မ
် တ
� စ်ခခ
ု ုကေန
အထူးသတိြပုဖိေကာင်
ု့
းတာက
အာ�ှ-အာဖရိကတိက
ု က
်
၁၄၉၂
လူအဖွ
့ ဲ�အစည်းအများစုဟာ
ေယာက်ျား�ကီးစိးု တဲ့ လူအဖွ
ီ န
ု း် က အဲဒက
ီ မ�ာ�ှစခ
် ုဟာ တစ်ခုကတ
ို စ်ခု �ှိမန
ှ း်
့ ဲ�အစည်းေတွ ြဖစ်ေနတာပါ။ အဲဒတ
မသိ�ကတာ �ှစေထာင်
်
ချီ�ိှေနပါ�ပီ။ တကယ်လို ့ အာ�ှ-အာဖရိကတိက
ု က
်
လူအဖွ
့ ဲ�အစည်းအများစုဟာ
အေ�ကာင်းတိက
ု ဆ
် င
ုိ မ
် � တစ်ခခ
ု ေ�ကာင
ု
့် ေယာက်ျား�ကီးစိးု တာဆိရ
ု င် အေမရိကတိက
ု က
်
အက်ဇ်တက်ေတွ၊
အင်ကာေတွမာှ ေရာ ဘာလို ့ေယာက်ျားေတွ�ကီးစိးု �ကတာလဲ။ လူယဉ်
ု င
ှ တ
့် စ်ခမ
ု ာှ ‘ေယာက်ျား’
့ ေကျးမ� တစ်ခ�
‘မိနး် မ’
ဆိတ
ု အ
ဲ့ ရာေတွအတွက်
တိကျတဲအ
့ ဓိပာ� ယ်ဖင
ွ ဆ
့် ခ
ုိ ျက်ေတွ
ကွြဲ ပား�ကေပမယ့်
လူယဉ်
ု န်ဖိးု ထား�ကသလဲ
့ ေကျးမ�အားလံးု မှာ မိနး် မသဘာဝထက် ေယာက်ျားသဘာဝကို ဘာေ�ကာင ့် ပိတ
ဆိတ
ု အ
ဲ့ ရာမှာ
လူသားအားလံးု နဲဆိ
ု တ
် ဲ့
့ င
အဲဒအ
ီ ေ�ကာင်းရင်းက
ဘာလဲဆတ
ုိ ာ
ဇီဝသက်�ိှဆင
ုိ ရ
် ာအေ�ကာင်းရင်း
က�န်ေတာ်တမသိ
ို ့ ပါဘူး။
�ှိမယ်ထင်တယ်။
အဲဒါကို
�ှငး် ြပတဲ့
သီအုရ
ိ ီေတွအများ�ကီး�ှိေပမယ့် တစ်ခမ
ု ှ ယံ�ု ကည်ရေလာက်ေအာင် မခိင
ု မ
် ာပါဘူး။
�ကက်သားစွမ်း ပကား
လူသအ
ိ များဆံးု
ေထာက်ြပပါတယ်။
သီအုရ
ိ ီကေတာ့
�ပီးေတာ့
ေယာက်ျားေတွက
မိနး် မေတွ
သူတရဲ
ို ့ ပိ့ မ
ု သ
ို န်မာတဲက
့ ာယစွမး် အားကို
ေယာက်ျားေတွရဲ ့
ခွနအ
် ားက
သူတကိ
ို ့ ု
မိနး် မေတွထက်ပိသ
ု န်မာတယ်ဆတ
ုိ အ
ဲ့ ချက်ကို
နာခံလာေအာင်
အသံးု ြပုပါတယ်။
�ကမ်းတမ်းတဲ့
အတင်းအကျပ်လပ
ု ်တေနရာမှ
ဲ့
ာ
အဲဒါနဲဆင်
ူ ဲ့
့ တတ
ေ�ကးေ�ကာ်ချက်ကေတာ့
ကာယအလုပ်ေတွြဖစ်တဲ့
ထွနယ
် က်ြခင်း၊
ရိတသ
် မ
ိ း် ြခင်းစတာေတွကို လက်ဝါး�ကီးအုပ်ခင
ွ ရ
့် တယ်လို ့ ဆိပ
ု ါတယ်။ ဒီအရာေ�ကာင ့် ေယာက်ျားေတွက
အစာထုတလ
် ပ
ု ်ြခင်းကို ထိနး် ချုပ်ခင
ွ ရ
့် လာ�ပီး လူမေရးအာဏာရသလိ
�
ု ြဖစ်သာွ းတယ်လို ဆိ
ု ါတယ်။
့ ပ
ဒီ�ကက်သားစွမး် အားအဆိန
ု ပတ်
ဲ ့ သက်�ပီး
ေယာက်ျားေတွက
မိနး် မေတွထက်
တချို �ေသာခွနအ
် ားသံးု ရတဲေနရာ
့
ေတွမာှ ပဲ
ေထာက်ြပစရာ
၂
ခု�ိှပါတယ်။
ပိသ
ု န်မာတယ်ဆတ
ုိ အ
ဲ့ ချက်ဟာ
ပိအ
ု ား�ကီးတာပါ။
ပထမတစ်ခုကေတာ့
ပျမ်းမ�အြဖစ်သာ
မိနး် မေတွဟာ
မှနက
် န်�ပီး
ေယာက်ျားေတွထက်
အစာငတ်ြပတ်မ၊� ေရာဂါဘယ၊ ပင်ပန်း�ွမး် နယ်မ� စတာေတွကို အများအားြဖင ့် ပိခ
ု �
ံ င
ို ရ
် ည် �ှိ�ကပါတယ်။
ေယာက်ျားေတွထက် ပိြု မန်ေအာင်ေြပး�ိင
ု ၊် ပိအ
ု ေလးမ�ိင
ု တ
် ဲ့ အမျိုးသမီးေတွလည်း အများ�ကီး�ှိပါတယ်။
ဒါအြပင်
့
ဒီသအ
ီ ုရ
ိ ီရဲ ့
ြပဿနာအြဖစ်ဆးုံ အချက်ကေတာ့
သမိင
ု း် တစ်ေလ�ာက်မာှ
မိနး် မေတွကို
ု င
် ေရး)
ံ
စတဲအ
့ လုပ်ေတွကေန အဓိကအားြဖင ့်
ကာယလုပ်အားနည်းနည်းပဲလတ
ို ဲ့ (ပုေရာဟိတ၊် ဥပေဒ၊ �ိင
ဖယ်ကျဉ်ထား�ကတာပါပဲ။ မိနး် မေတွလည်း စိက
ု ခ
် င်းထဲက ပင်ပန်းတဲ့ ကာယလုပ်အား၊ လက်မပ
� ညာေတွ နဲ ့
207
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
အိမအ
် လုပ်ေတွ
လုပ်ရတာပါ။
တကယ်လို ့ လူမအ
� ာဏာဟာ
ကာယခွနအ
် ား၊
သက်လေကာင်
ံု
းတာနဲ ့
တိက
ု �
် ု ိကအ
် ချိုးကျတယ်ဆရ
ုိ င် မိနး် မေတွအေနနဲ ဒီ
ူ အ
� ာဏာကို အများ�ကီးပိရ
ု သငပ
့် ါတယ်။
့ လမ
အဲဒါထက်ပိအ
ု ေရး�ကီးတာက
ကာယခွနအ
် ားနဲ ့
လူမအ
� ာဏာရဲ ့
တိက
ု �
် ု ိကဆ
် က်�ယ
ွ မ
် ဆ
� တ
ုိ ာ
လူသားေတွ�ကားမှာ မ�ှိပါဘူး။ အသက်ေြခာက်ဆယ်ေကျာ်လ�ူ ကီးေတွက အများအားြဖင ့် သူတအာဏာကိ
ို ့
ု
အသက်�စ
ှ ဆ
် ယ်ေကျာ်လင
ူ ယ်ေတွအေပါ်မှာ
ကျငသ
့် းုံ �ကတယ်။
အသက်�စ
ှ ဆ
် ယ်ဝန်းကျင်လေတွ
ူ
ဟာ
သူတရဲ
ို ့ လူ
ု န်မာ�ကတာပဲ။ ၁၉ရာစု အလယ်ပိင
ု း် အယ်လဘ
် ားမားြပည်နယ်
့ �ကီးေတွထက် အများ�ကီးပိသ
ဝါစိက
ု ခ
် င်းပိင
ု �
် ှငတ
် စ်ေယာက်ကို သူက�န်
ဲ
ဘယ်သက
ူ မဆို စက�နပ
် ့ ိင
ု း် အတွငး် ေြမေပါ်လဲေအာင်
့ ေတွထက
နပန်းလံးု �ိင
ု မ
် ာှ ပဲ။
လက်ေဝှပွ့ ဲေတွ
ဖာ�ိုးဘုရင်ေတွေရွ းချယ်ဖိ၊ု ့
မကျင်းပပါဘူး။
ကက်သလစ်
�ှာေဖွစားေသာက်သူ
ပုပ်ရဟန်းမင်း�ကီးေတွေရွ းေကာက်ဖို ့
လူအဖွ
့ ဲ�အစည်းေတွမာှ လည်း
အသန်မာဆံးု လူ ဆိတ
ု ာထက် လူမဆ
� က်ဆေရးအ
ံ
ေကာင်းဆံးု လူမာှ ပဲ
�ှိတာပါ။
ဒုစ�ိုကဂ
် ဏ
ို း် ေတွမာှ လည်း
အများအားြဖင ့်
ဂိဏ
ု း် ချုပ်ဆတ
ုိ ာ
အသက်�ကီးသူြဖစ်ေလ့�ိ�ှ ပီး
�ကက်သားေတွန ဲ ့
အများအားြဖင ့် �ိင
ု င
် ေရးအာဏာ
ံ
အသန်မာဆံးု လူမဟုတပ
် ါဘူး။
သူလက်
သးီ ကိသ
ု းုံ ခဲပါတယ်။
့
ဂိဏ
ု း် ချုပ်ဟာ
ငယ်ရွယ�် ပီး
သန်မာတဲ့
ု း် ေခါင်းေဆာင် (ဒွန)် တစ်ေယာက်ကို
ေယာက်ျားေတွကသ
ို ာ သူရဲ့ ဒု့ စ�ိုကအ
် လုပ်ေတွ လုပ်ခုို င်းတာပါ။ ဂိဏ
ထိးု �ကိတ�် ပီး
ဒုစ�ိုကဂ
် ိဏ
ု း် တစ်ခုကို
သင်ခန်းစာယူခင
ွ ့်
ရေအာင်ေတာင်
အုပ်စးို မယ်လို ့
�ကံတလ
ဲ့ တ
ူ စ်ေယာက်ဟာ
သက်ဆးုိ မ�ှညဖ
် ို ့
များပါတယ်။
သူအမှ
့ ားကေန
ချင်ပန်ဇီေတွ�ကားမှာေတာင်မှ
ေခါင်းေဆာင်အထီးက သူရာထူ
းကိရ
ု တယ်ဆတ
ုိ ာ တြခားချင်ပန်ဇီအထီးေတွ၊ အမေတွန ဲ ့ တည်�မဲတရ
ဲ့ င်း�ှးီ မ�
့
�ှိလပါ။
ို ့ အားအား�ှိ �ကမ်းတမ်းခက်ထန်ေနလို မဟု
တပ
် ါဘူး။
့
တကယ်ဆရ
ုိ င် ကာယစွမး် အား �ှင ့် လူမစ
� မ
ွ း် အားတိအ�ကား
ု့
ေြပာင်းြပန်ဆက်�ယ
ွ မ
် �
� ိှတာကိပ
ု ဲ သမိင
ု း် က
သက်ေသြပတာကို
ေတွ�ရပါတယ်။
လူအဖွ
့ ဲ�အစည်းအများစုမာှ
ေအာက်ေြခလူတန်းစားကသာ
ပင်ပန်းတဲက
့ ာယ အလုပ်ေတွလပ
ု ်ရတာပါ။ ဒါဟာ အစာကွငး် ဆက်�ကီးမှာ ေဆပီယန်စ်တရဲ
ို ့ ့ေနရာကိလ
ု ည်း
ထင်ဟပ်ေနပါတယ်။
တကယ်လို ့
အစာကွငး် ဆက်ရဲအလယ်
ပိင
ု း် မှာပဲ
့
ကာယခွနအ
် ားသာ
�ှိေနမှာပါ။
အခရာကျတယ်ဆရ
ုိ င်
ဒါေပမယ့်
ေဆပီယန်စတ
် ဟာ
ို ့
လူသားတိရဲ
ု့ ့
လူမစ
� မ
ွ ်းရည်၊
စိတစ
် မ
ွ း် ရည်ေတွေ�ကာင ့် ထိပ်ဆးုံ မှာ ေနရာရ�ကတယ်။ ဒါေ�ကာင ့် ခွနအ
် ားဗလသက်သက်ဆတ
ုိ ာထက်
ဒီလသ
ူ ားမျိုးစိတအ
် တွငး် မှာ စိတစ
် မ
ွ း် ရည်၊ လူမစ
� မ
ွ း် ရည်ေတွကသာ အာဏာစီးဆင်းမ�ကို အဆံးု ြဖတ်ေပးတာ
သဘာဝကျပါတယ်။
ဒါေ�ကာင ့်
အထက်ေအာက်လမ
ူ အ
� ေဆာက်အအံုကို
သမိင
ု း် တစ်ေလ�ာက်
ေယာက်ျားေတွက
လ�မး် မိးု မ�အ�ှိဆးုံ နဲ ့
သူတရဲ
ို ့ ကာယအားနဲ
့
့
အတင်းအကျပ်ခင
ို း် ေစ�ပီး တည်ေဆာက်ခတ
ဲ့ ယ်ဆတ
ုိ ာ ယံ�ု ကည်ရခက်ပါတယ်။
လူအဖွ
့ ဲ �အစည်း၏ သံးု စားမရသူများ
208
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
အတည်�မဲဆးုံ
မိနး် မေတွကို
ေနာက်သအ
ီ ုရ
ိ ီတစ်ခု
အရေတာ့
ေယာက်ျားေတွရဲ�ကီ
ုိ ာ
့ းစိးု မ�ဆတ
ခွနအ
် ား�ကီးလို ့ မဟုတဘ
် ဲ
သူတရဲ
ို ့ ့
ရန်လမ
ို ေ�ကာင
�
လ
့် ို ့ ဆိပ
ု ါတယ်။ �ှစသ
် န်းေပါင်းများစွာ�ကာတဲ့ ဆငက
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲြခင်းေ�ကာင ့် မိနး် မေတွထက်
ေယာက်ျားေတွဟာ ပိခ
ု က်ထန်�ကမ်းတမ်း�ကတယ်။ အများအားြဖငေတာ
့်
့ မုနး် တီးတာ၊ ေလာဘ�ကီးတာ၊
အလွသ
ဲ းုံ စားလုပ်တဲ့
ေနရာေတွမာှ
မိနး် မေတွဟာ
ေယာက်ျားနဲတန်
့ းတူပါပဲ။
ဒါေပမယ့်
မြဖစ်မေနလိအ
ု ပ်လာ�ပီဆရ
ုိ င် ဒီသအ
ီ ုရ
ိ ီရဲအဆိ
အ
ု ရ ေယာက်ျားေတွက ကိယ
ု က
် ာယအားကိးု အ�ကမ်းဖက်ဖို ့
့
ပိမ
ု စ
ို ိတအ
် ား�ကီး�ကပါတယ်။
ဒါေ�ကာငပ
့် ဲ
သမိင
ု း် တစ်ေလ�ာက်
စစ်ပဲ၊ွ တိက
ု ပ
် ဲဆ
ွ တ
ုိ ာဟာ
ေယာက်ျားေတွရဲတာဝန်
သာ ြဖစ်ေနတာပါ။
့
စစ်ြဖစ်တက
ဲ့ ာလမှာ
ေယာက်ျားေတွက
လူယဉ်
ု း် အဝိင
ု း် ရဲ ့
့ ေကျးမ�အသိင
လူအသိ
င
ု း် အဝိင
ု း် ေတွကို
့
လက်နက်ကင
ို စ
် စ်တပ်ေတွအေပါ်
အ�ှငသ
် ခင်ေတွ
ြဖစ်လာတယ်။
ေနာက်ထပ်စစ်ပဲေတွ
ွ
စစ်ပဲအ
ွ ေရအတွကမ
် ျားလာေလေလ
ဒီသသ
ံ ရာစက်ဝန်းက
�ပီးေတာ့
�ကီးစိးု ရာကေန
သူတထိ
ို ့ နး် ချုပ်ထားတဲ့
တစ်ခ�ု ပီးတစ်ခုကျူးလွနဖ
် ို ့
လူအဖွ
့ ဲ�အစည်းကို
ေနရာတကာမှာ
ေယာက်ျားေတွ
အသံးု ြပု�ကတယ်။
ပိင
ု စ
် းို လာေလေလပါပဲ။
စစ်ပဲေတွ
ွ
ြဖစ်တာ၊
ေနရာေဒသတိင
ု း် မှာ
ေယာက်ျားေတွ�ကီးစိးု �ကြခင်းကို �ှငး် ြပေနသလိပ
ု ါ။
ု အ
် မာ
ေယာက်ျား�ှငမ
့် န
ိ း် မေတွရဲ ေဟာ်
မန
ု း် ဆိင
ု ရ
် ာ၊ စဉ်းစားေတွးေတာမ�ဆင
ုိ ရ
် ာစနစ်ကို မ�ကာေသးမီက အခိင
့
သုေတသနလုပ်ထားတဲစ
့ ာတမ်းေတွအရ
ရန်လ�ို ကမ်းတမ်းတဲစ
့ �ိုက�
် ိှပါတယ်။
ေယာက်ျားေတွဟာ
ဒါေ�ကာင ့်
မိနး် မေတွထက်ပိ�ု ပီး
ေယာက်ျားေတွသာ
ပျမ်းမ�အေနနဲ ့
စစ်သားြဖစ်ဖို ့
ပိသ
ု ငေလျာ်
့်
ပါတယ်။ ဟုတပ
် ါ�ပီ.. ဒါေ�ကာငပ
့် ဲ ေယာက်ျားေတွအားလံးု စစ်သားေတွြဖစ်�ကတယ် ဆိပ
ု ါစိ။ု ့
ဒါနဲပဲ့
စစ်ပဲက
ွ စ
ို ီမခ
ံ နခ
် ့ ွဲတလ
ဲ့ ေတွ
ူ
၊
စစ်ပဲရ
ွ ဲအကျိ
ုးေကျးဇူးခံစားရမယ့်
့
ေယာက်ျားေတွပဲြဖစ်သာွ းေရာလား။
အဲဒါဟာ
အဓိပာ� ယ်မ�ှိပါဘူး။
လူေတွ
အကုနလ
် းံု ကလည်း
ဘာနဲတူ
ဲ ေတာ
ုိ
့ လဆ
့
အလုပ်လပ
ု ်တဲ့ က�န်ေတွအားလံုု းက လူမည်းေတွမိလိ
ု ့ ု ့ စိက
ု ခ
် င်းပိင
ု �
် ှငဟ
် ာလည်း
ဝါစိက
ု ခ
် င်းမ�ာ
လူမည်းပဲြဖစ်ရမယ်လို ့
ယူဆသလိြု ဖစ်ေနပါတယ်။ လူမည်းအလုပ်သမားေတွ ချည်းပဲြဖစ်တဲ့ လုပ်သားထုကို လူြဖူသက်သက်နပဲ
ဲ့
ဖွဲ�စည်းထားတို ့ အုပ်ချုပ်ေရးအဖွဲ�က စီမအ
ံ ုပ်ချုပ်�င
ို ပ
် ါတယ်။ ဒါဆိရ
ု င် ေယာက်ျားစစ်သားေတွချည်းပဲြဖစ်တဲ့
စစ်တပ်ကို
မိနး် မေတွသက်သက်
ဒါမှမဟုတ်
ဘာလိမအု
ု ့ ပ်ချုပ်�င
ို ရ
် မှာလဲ။
မဟုတပ
် ါဘူး။
အထက်တန်းအရာ�ှိရာထူးကို
တစိတတ
် ပိင
ု း် ပါဝင်တဲ့
တကယ်တမ်းကျေတာ့
လူအဖွ
့ ဲ�အစည်းေတာ်ေတာ်များများမှာ
တက်လမ
ှ း် လာ�ကတာ
မိနး် မေတွ
ထိပ်ပိင
ု း် ကအရာ�ှိေတွဟာ
အထက်တန်းစားေတွ၊
အလိလ
ု ရ
ို �က�ပီး
အစိးု အရအဖွဲ�က
သမိင
ု း် တစ်ေလ�ာက်
သာမန်စစ်သားအဆငက
့် ေန
ချမ်းသာသူေတွ၊
ေအာက်ေြခအဆငမ
့် ာှ
ပညာတတ်ေတွဟာ
တစ်ရက်တစ်ေလမှ
တာဝန်ထမ်းေဆာင်ဖးူ သူေတွ မဟုတ�် ကပါဘူး။
209
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
နပိလ
ု ယ
ီ န်ရဲမဟာ�ပိ
ုင်ဘက်ြဖစ်တဲ့
့
အသက်
၁၈
�ှစ်သာ
ဝယ်လင်တန်�မို �စားဟာ
�ှိေပမယ့လ
် ည်း
သာမန်တပ်သားေတွကလ
ို ည်း
�ဗိတသ
ိ �စစ်တပ်ထဝ
ဲ င်ဖိစာရင်
ု့
းေပးတုနး် က
အရာ�ှိရာထူးကို
လံးု ဝအထင်မ�ကီးခဲဘ
့ းူ ။
တန်းရပါတယ်။
လက်ေအာက်က
ြပင်သစ်နစစ်
ဲ ့ ြဖစ်စဉ်က
‘ငါတိဆီ
ု့ က
�ိုး�ိုးတပ်သားေတွဟာ လူအသိ
င
ု း် အဝိင
ု း် ရဲ ့သံးု စားမရတဲေကာင်
့
ေတွပဲက’ွ လို ့ အထက်တန်းစား သူငယ်ချင်း
့
တစ်ေယာက်ဆက
ီ ို ေရးခဲပ
ုိ ာ �ဗိတန
ိ �
် င
ို င
် ရ
ံ ဲ ့ ဆင်းရဲ�မ
ွ း် ပါးဆံးု လူေတွ
့ ါတယ်။ အဲဒ ီ �ိုး�ိုးတပ်သားေတွဆတ
ဒါမှမဟုတ် အိုငး် ရစ်ကက်သလစ်ေတွလို လူနည်းစုတင
ို း် ရင်းသားေတွန ဲ ့ ဖွဲထ
� ားတာြဖစ်တယ်။ စစ်တပ်မာှ
ရာထူးြမငတ
့် ေနရာ
ဲ့
ရဖိဆိ
ု့ တ
ု ာ သူတအတွ
ို ့
က် လံဝ
ု မြဖစ်�င
ို သ
် ေလာက်ပါပဲ။ အဆငြ့် မငရ
့် ာထူးေတွဆုတ
ိ ာ
�မို �စား၊ မင်းသား၊ ဘုရင်ေတွအတွက် သီးသနထ
် ့ ားတာပါ။ ဒါေပမယ့် ဘာလိ�မိ
ု ့ ု �စားေတွအတွကပ
် ဲ ြဖစ်�ပီး
�မို �စားကေတာ်ေတွအတွက် မြဖစ်ရတာပါလဲ။
အာဖရိကတိက
ု က
်
ြပင်သစ်အင်ပါယာကို
ြပင်သစ်အလုပ်သမားလူတန်းစားေတွ၊
ဆီနေဂါ�ိ
ီ
င
ု င
် သ
ံ ား၊
အယ်လဂျီးရီးယား�ိင
ု င
် သ
ံ ားေတွရဲ ့ ေသွးေခ�းနဲသာ
တည်ေဆာက်ခ၊ဲ့ ကာကွယခ
် ဲပ
့် န်း�ှိ�ိှ
့
့ ါတယ်။ အဆငတ
ေမွးဖွားလာတဲ့
ြပင်သစ်သားတစ်ေယာက်
ေအာက်ေြခအဆငမ
့် ာှ
တာဝန်ထမ်းေဆာင်
ရတယ်ဆတ
ုိ ာ
မေြပာပေလာက်ေအာင် နည်းပါတယ်။ ဒါေပမယ့် ြပင်သစ်စစ်တပ်ကို ဦးေဆာင်၊ ြပင်သစ်အင်ပါယာကို
အုပ်ချုပ်တဲ့
့် န်း�ှိ�ိေမွ
ှ းဖွားလာတဲ့
အဆငတ
အထက်တန်းစား
လူနည်းစုတစ်စက
ု သာ
အသီးအပွငေတွ
့်
အ�ကီးအကျယ် ခံစားရတာပါ။ ဘာလို ြပင်
ူ
မပါရတာလဲ။
့ သစ်သားေတွပဲြဖစ်�ပီး၊ ြပင်သစ်သေတွ
တ�ုတမ
် ာှ ဆိရ
ု င် အရပ်သားအုပ်ချုပ်မေအာက်
�
မာှ ပဲ
စစ်တပ်ကထ
ို ား�ှိတာ �ှစေပါင်
်
းများစွာ�ကာ�ှညခ
် ဲတ
့ ဲ့
အစဉ်အလာတစ်ခုပါ။
ဒါေ�ကာင ့်
ဓားလံးု ဝမကိင
ု ဖ
် းူ တဲ့
စစ်ပဲေတွ
ွ
စီမခ
ံ နခ
့်ပ
ွဲ ါတယ်။
‘သံေကာင်းကို
သံေချာင်းအြဖစ်
မန်ဒရင်းတ�ုတတ
် စ်ေယာက်ကပဲ
မြဖုန်းတီးရဘူး’
ဆိတ
ု ာ
လူသမ
ိ ျားတဲ့
တ�ုတစ
် ကားပံတ
ု စ်ခုပါ။ ဆိလ
ု တ
ို ာကေတာ့ တကယ်အရည်အချင်း�ှိတလ
ဲ့ ေတွ
ူ
ဟာ စစ်တပ်ထမ
ဲ ဟုတဘ
် ဲ
အရပ်သားအုပ်ချုပ်ေရးမှာသာ ပါဝင်�ကတယ်။ ဒါေပမယ့် ဘာေ�ကာင ့် ဒီမန်ဒရင်းတ�ုတေတွ
်
အကုနလ
် းံု က
ေယာက်ျားေတွပဲ ြဖစ်ရတာလဲ။
မိနး် မေတွဟာ
ကာယခွနအ
် ားနည်းလိ၊ု ့
တက်စတိစ
ု ထရွ န ်
ေဟာ်မန
ု း် အချိုးအစားနည်းလို ့
ေအာင်ြမင်တမ
ဲ့ န်ဒရင်းတ�ုတေတွ
်
၊ စစ်ဗလ
ို ခ
် ျုပ်ေတွ၊ �ိင
ု င
် ေရးသမား
ံ
ေတွ မြဖစ်�င
ို �် ကတာလို ့ ဘယ်သမ
ူ ှ
ကျိုးေ�ကာင်းကျ မေချပ�ိင
ု ပ
် ါဘူး။ စစ်ပဲတ
ွ စ်ပဲက
ွ ို ကွပ်ကဖ
ဲ ိအတွ
ု့
က် တကယ်သက်လေကာင်
ံု
းဖို ့ လိပ
ု ါတယ်။
ဒါေပမယ့်
အဲဒါက
ကာယခွနအ
် ား�ကီးတာ၊
ခက်ထန်�ကမ်းတမ်းတာကို
မဟုတပ
် ါဘူး။
ဆိလ
ု တ
ို ာ
စစ်ပဲေတွ
ွ
ဆတ
ုိ ာ အရက်ဝင
ို း် က ရန်ပဲန
ွ မတူ
ဲ ့ ပါဘူး။ စစ်ပဲေတွ
ွ
ဆတ
ုိ ာ အလွန�
် � ပ်ေထွးတဲ့ စီမခ
ံ ျက်ေတွြဖစ်�ပီး
တကယ်ပဲ
ထဲထဝ
ဲ င်
စုစည်းရ၊
ပူးေပါင်းေဆာင်ရွက်ရ၊
ေအးေဆးတည်�ငိမ်မ�
� ိှ�ိှ
လုပ်မြှ ဖစ်တာပါ။
ကိယ
ု ြ့် ပည်တင
ွ း် ကို တည်�ငိမေအာင်
်
ထိနး် သိမး် ၊ ြပည်ပမှာ မဟာမိတ�
် ှာ �ပီးေတာ့ တဘက်လရ
ူ ဲစိ့ တထ
် မ
ဲ ာှ
210
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
(အထူးသြဖင ့်
ရန်သေတွ
ူ
ရဲစိ့ တထ
် မ
ဲ ာှ )
စစ်ပဲက
ွ အ
ို �ိင
ု ရ
် ေစတဲ့
ဘာေတွ�ိေနလဲ
ှ
ဆတ
ုိ ာ
ေသာခ
့ ျက်ေတွပါ။
ဒါေ�ကာင ့်
ကာယအားကိးု
နားလည်ထားတာေတွကသာ
ေဒါသ�ကီးတဲလ
့ တ
ူ စ်ေယာက်ကို
စစ်ပဲဦ
ွ းေဆာင်ခင
ို း် တာဟာ အဆိးု ရွ ားဆံးု ေရွ းချယ်မပ
� ါပဲ။ ေအးေဆးတည်�ငိမ�် ပီး တစ်ဖက်သားကို လိသ
ု လို
အသံးု ချ�ိင
ု တ
် လ
ဲ့ ၊ူ
ကွြဲ ပားတဲအ
့ ြမင်ကေန
အများ�ကီးပိေကာင်
ု
းတဲေရွ
့ းချယ်မ�
ြမင်တတ်�ပီး
ြဖစ်ပါတယ်။
အများနဲပူ့ ေပါင်းလုပ်ေဆာင်တတ်တလ
ဲ့ က
ူ သာ
အင်ပါယာေတွ
တည်ေထာင်တသ
ဲ့ ေတွ
ူ
ဟာ
ခုလမ
ို ျိုး
အရည်အေသွးေတွန ဲ ့ ြပည့ဝ
် �ကပါတယ်။ အတိက
ု အ
် ခိုကစ
် မ
ွ း် ရည် မထူးခ�န်တဲ့ ေရာမဘုရင် ဩဂတ်စတတ်
ဟာ တည်�မဲခင
ို ခ
် တ
ံ့ ဲ့ အင်ပါယာအုပ်ချုပ်မပ
� ံစ
ု က
ံ ို ေအာင်ြမင်စာွ ေဖာ်ေဆာင်�င
ို ခ
် ဲတ
့ ယ်။ ဒါဟာ သူထက်
့
အများ�ကီးပိေတာ်
ု
တဲ့
စစ်ဗိုလခ
် ျုပ်ေတွြဖစ်တဲ့
သာလွနတ
် စ
ဲ့ မ
ွ ်းေဆာင်မပ
� ါ။
သမိင
ု း် ပညာ�ှငေတွ
်
ကပါ
အဲဒေခတ်
ီ
က
သူရဲ့ ့
မဟာအဲလက်ဇ��ား၊
ဂျူးလိယက်ဆဇ
ီ ာတိထက်
ု့
ဩဂတ်စတတ်ကေလးစားသူ
ို
ေတွကေရာ၊
သနားည�ာတာတတ်တဲ့
သိမေမွ
် � �ူးညံ�့ ပီး
အခုေခတ်
စိတထ
် ားေ�ကာင ့်
အဲဒလ
ီ ေအာင်
ို
ြမင်မရ
� တာလို ေြပာစမှ
တြ် ပု�ကပါတယ်။
့
မိနး် မေတွဟာ
ေယာက်ျားေတွထက်ပိ�ု ပီး
လူေတွကလ
ို သ
ို လို
ေကျနပ်ေအာင်
အေလ�ာေပးတတ်
သေတွ
ူ
အြဖစ်
့
အများက
ြခယ်လယ
ှ တ
် တ်သ၊ူ
တစ်ဖက်သား
သတ်မတ
ှ ထ
် ားပါတယ်။
�ပီးေတာလ
့ ည်း
ေယာက်ျားေတွထက်ပိ�ု ပီး တြခားလူတစ်ေယာက်ရဲေနရာက
ေန ြမင်တတ်၊ ခံစားေပးတတ်�ကတယ်လလည်
ို ့
း
့
ဆိပ
ု ါတယ်။
တကယ်လို ့
တကယ်ထးူ ခ�န်တဲ့
စစ်ေြမြပင်က
ခုလေယဘံ
ို
ယ
ု ျသတ်မတ
ှ ခ
် ျက်ေတွသာ
�ိင
ု င
် ေရးသမား
ံ
ေတွ၊
အင်ပါယာတည်ေထာင်သေတွ
ူ
စိတမ
် ချမ်းသာစရာအလုပ်ေတွကို
ေယာက်ျားဘသားေတွပဲ
တကယ့လ
် က်ေတွ� မှာေတာ့
မှနက
် န်တယ်ဆရ
ုိ င်
လုပ်ခင
ို း် မယ်ေလ။
ြဖစ်သငတ
့် ာေပါ။့
တက်စတိစ
ု ထရွ နေတွ
်
ြပည့ေန�ပီ
်
း
လူ�ကိုက်များတဲ့
�ကံုေတာင�့် ကံုခဲပါပဲ။
မိနး် မေတွဟာ
ဒ�ာရီကေတာ့
�ပီးေတာ့
တံးု အတဲ့
အခုလ�
ို ိေပမယ့
ှ
်
အဲဒါဘာေ�ကာငလ
့် ဆ
ဲ တ
ုိ ာေတာ့
�ှငး် �ှငး် လင်းလင်း
မသိရပါဘူး။
ေယာက်ျား�ကီးစိးု ေသာ မျိုး�ိုးဗီဇများ
တတိယေြမာက်�ှငး် လင်းချက်ကေတာ့
သိပ်အေလးမထားေတာဘ
့ ဲ
အသက်�ှငသ
် န်မပ
� ံစ
ု ၊ံ
ကိယ
ု မ
့် ျိုးဆက်ကို
ေယာက်ျား�ှငမ
့် န
ိ း် မဟာ
မျိုးပွားမ�ပံစ
ု ေတွ
ံ
နဲ ့
ပွားေစမယ့်
မိနး် မနဲ ့
အချင်းချင်းယှဉ်�ပိုင်�ကရတာနဲအမ�
့
တြခားေယာက်ျားေတွကို
ကာယခွနအ
် ား၊
အ�ိင
ု ယ
် �ူ ပီး
အ�ကမ်းဖက်ခက်ထန်ြခင်းစတာေတွကို
�ှစ်သန်းေပါင်းများစွာ
ကွြဲ ပားြခားနားတဲ့
ဆငက
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲလာ�ကတယ်လို ့
ေပါင်းစပ်မတ
ိ ဖ
် က်ဖို ့
ေယာက်ျားတစ်ဦးရဲ ့
သူများထက်
အခွငအ
့် ေရးကို
အဆိြု ပုပါတယ်။
ေယာက်ျားေတွဟာ
မျိုးပွား�ိင
ု မ
် �
အခွငအ
့် လမ်းဟာ
ပိမ
ု ိစ
ု မ
ွ း် ေဆာင်ရည်�ိှမ�
အေပါ်မှာသာ
အများ�ကီးမူတည်ပါတယ်။ ဒီလန
ို ဲ အချိ
နေတွ
်
�ကာလာေတာ့ ေနာက်မျိုးဆက်ေတွဆီ လက်ဆငက
့် မ်းပါလာတဲ့
့
211
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ေယာက်ျားမျိုး�ိုးဗီဇေတွဟာ ရည်မန
ှ း် ချက်အ�ကီးဆံးု ၊ ရန်လမ
ို အ
� များဆံးု ၊ ယှဉ်�ပိုင်လစ
ို ိတအ
် ြပင်းထန်ဆးုံ
ေယာက်ျားေတွကသ
ို ာ ြဖစ်ေစပါေတာတ
့ ယ်။
တြခားတဘက်မာှ ေတာ့
�ှာေဖွရတာ
မိနး် မတစ်ေယာက်ဟာ
ဘာအခက်အခဲမှ
သူနဲ့ ေပါင်
းစပ်မိတဖ
် က်မယ့်
့
မ�ှိပါဘူး။
ဒါေပမယ့်
ေယာက်ျားတစ်ေယာက်ကို
သူကိ
ု
ေတွ
့ ေြမးြမစ်
ေမွးေပးမယ့်
သားသမီးေတွလခ
ို ျင်ရင်ေတာ့ အရင်ဆးုံ အဲဒသ
ီ ားသမီးေတွကို ကိးု လေလာက် ဗိုကထ
် မ
ဲ ာှ ပင်ပန်းတ�ကီး
လွယထ
် ားဖိေတာ
ု့
့
လိပ
ု ါတယ်။
�ပီးေတာ့
ဒီသားသမီးေတွကို
�ှစေပါင်
်
းများစွာ
ြပုစုရတယ်။
အဲဒလ
ီ က
ို ာလေတွမာှ မိနး် မတစ်ေယာက်အေနနဲ ့ အစာ�ှာထွကဖ
် ို ့ အခွငအ
့် လမ်း နည်းနည်းသာ�ှိ�ပီး ေဘးက
ကူညေစာင
ီ
ေ�ှ
့် ာက်မေတွ
�
သူအသက်�င
ှ သ
် န်ဖို ့
အများ�ကီးလိအ
ု ပ်ပါတယ်။
�ှင ့်
အေြခအေနမှနသ
် မ�ကို
ေယာက်ျားတစ်ေယာက်ကုိ
သူရဲ့ က
် ိအတွ
ု့
က်
့ ေလးေတွအသက်�ှငဖ
လိက
ု ေလျာ�ံ
်
ု ကလွ�ဲ ပီး
မိခင်တစ်ေယာက်ဟာ
လိအ
ု ပ်တာေပါေလ။
့
သူေယာက်
ျားကေတာင်းဆိတ
ု ဲ့
့
တြခားဘာေရွ းချယ်စရာမှ
သိပ်မ�ှိပါဘူး။ ဒါမှသာ သူေယာက်
ျားက သူမရဲ
ာထပ်ချပ်မကွာေန�ပီး တာဝန်ေတွထမ်းကူမာှ ပါ။
့
့
့ ေဘးမှ
အချိနေတွ
်
�ကာလာတာနဲအမ�
့
မိနး် မမျိုး�ိုးဗီဇေတွေ�ကာင ့်
ေခါင်းေဆာင်ေနရာ၊
ေနာက်မျိုးဆက်ေတွကို
မိနး် မေတွဟာ
အာဏာ
နာခံတတ်တဲ့
ကိရ
ု ဖိုအတွ
က်
့
လက်ဆငက
့် မ်းေပးလိက
ု တ
် ဲ့
ြပုစုပျိုးေထာင်သေတွ
ူ
တိက
ု ပ
် ဲဝ
ွ င်ရင်း
အချိနက
် န
ု သ
် ာွ းတဲ့
ြဖစ်လာ�ကတယ်။
မိနး် မေတွကေတာ့
သူတရဲ
ို ့ မျိ့ ုး�ိုးဗီဇေကာင်းကို ေနာင်မျိုးဆက်အတွက် လက်ဆငက
့် မ်းချန်ထားဖို အချိ
နမ
် ရခဲ�့ ကပါဘူး။
့
ဒီသအ
ီ ုရ
ိ ီအရ ခုလမ
ို ျိုး အသက်�ှငက
် ျန်ရစ်ဖိအတွ
ု့
က် သံးု ရတဲန
့ ည်း◌ှဗျူဟာေတွ ကွြဲ ပားမ�ရဲ ့ ရလဒ်ေ�ကာင ့်
ေယာက်ျားေတွဟာ
ဒါေ�ကာငလ
့် ည်း
ရည်မန
ှ း် ချက်�ကီး�ပီး
စီးပွားေရး၊
အဲဒလ
ီ မ်းေ�ကာင်းကေန
ယှဉ်�ပိုင်လစ
ို ိတြ် ပင်းထန်တဲ့
�ိင
ု င
် ေရးစတဲ
ံ
ေနရာ
့
ေတွမာှ
ေသွဖယ်သာွ း�ပီး
သားသမီးေတွ
ြမ�ပ်�လ
ံှ က
ို �် ကတယ် လိဆိ
ု့ ပ
ု ါတယ်။
သဘာဝေတွ
ေပါက်ေြမာက်�က�ပီး
�ှိလာတယ်။
မိနး် မေတွကေတာ့
ြပုစုပျိုးေထာင်ဖိသာ
ု့
သူတဘဝကိ
ို ့
ု
ဒါေပမယ့် ဒီအဆိက
ု လည်း တိကျတဲအ
့ ေထာက်အထားေတွနတိ
ဲ့ က
ု �် ကည့ရ
် င် လွေနတာ
ဲ
ေတွ�ရပါတယ်။
အထူးသြဖငေတာ
့်
ီ ရ
ို တာေ�ကာင ့် တြခားမိနး် မေတွကို မှခ
ီ မ
ို ယ့အ
် စား
့ မိနး် မေတွဟာ ြပင်ပအကူအညီအေပါ် မှခ
ေယာက်ျားေတွကသ
ို ာ
မှီခရ
ို တယ်
လူမဝ
� န်းကျင်ကအ
ို စိးု ရေစတယ်ဆတ
ုိ ဲ ့
ဆိတ
ု အ
ဲ့ ချက်
�ှင ့် ေယာက်ျားေတွရဲ ့ ယှဉ်�ပိုင်လစ
ို တ
ိ ြ် ပင်းထန်မ�က
ယူဆချက်ေတွဟာ
ေထာက်ြပချင်စရာ
ေကာင်းပါတယ်။
ု �် ကေပမယ့လ
် ည်း
မှခ
ီ တ
ို တ်တအ
ဲ့ မေတွန ဲ ့ ယှဉ်�ပိုင်မြ� ပင်းထန်တအ
ဲ့ ထီးေတွ အြပန်အလှန ် ဆက်ဆံ ေနထိင
အမေတွသာ�ကီးစိးု တဲ့ အသိင
ု း် အဝိင
ု း် ြဖစ်တာကို တိရ စ�ာန်မျိုးစိတ် ေတာ်ေတာ်များများမှာ ေတွ�ရပါတယ်။
ဥပမာ အေနနဲ ့ ဆင်ေတွ၊ ဘိ�
ု ဘ
ို ုိ ေမျာက်ေတွကို �ကည့ပ
် ါ။ အမေတွဟာ ြပင်ပအကူအညီကလ
ို တ
ို ာေ�ကာင ့်
လူမဆ
� က်ဆေရးစွ
ံ
မး် ရည်၊ တစ်ဖက်သား�ှင ့် ဘယ်လပ
ို းူ ေပါင်းေဆာင်ရွကရ
် မယ်၊ အဆင်ေြပချစ်ခင်ေအာင်
212
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ဘယ်လေနရမယ်
ို
ဆတ
ုိ ာကို
မသင်ယလ
ူ ို ့
မရပါဘူး။
အမေတွချည်းပဲပါတဲ့
ဆက်ဆေရးကွ
ံ
နရ
် က်ကို
သူတဖွ
ို ့ ဲ�စည်း�က�ပီး အဖွဲ�ဝင်တစ်ဦးချင်စရ
ီ ဲ ့သားသမီးကိပ
ု ျိုးေထာင်ရာမှာ ကူည�ီ ကတယ်။ အထီးေတွကေတာ့
အဲဒအ
ီ ချိနမ
် ာှ အချင်းချင်း တိက
ု ခ
် ိုကြ် ခင်း၊ ယှဉ်�ပိုင်ြခင်းေတွန ဲ ့ အချိနြ် ဖုန်း�ကပါတယ်။ ဒါေ�ကာင ့် သူတရဲ
ို ့ ့
အများနဲဆက်
ဆေရးစွ
ံ
မး် ရည်၊ အချင်းချင်းရင်း�ှးီ သိက�မ်းမ�ေတွ မဖွံ� �ဖိုးဘဲ�ိေနပါတယ်
ှ
။ ဘိ�
ု ဘ
ို ေမျာက်
ုိ
ေတွ၊
့
ဆင်ေတွရဲ ့
အသိင
ု း် အဝိင
ု း် ကို
အမေတွပးူ ေပါင်းထားတဲ့
ထိနး် သိမး် ထားတယ်။
ခိုင�် မဲတဆ
ဲ့ က်ဆေရးကွ
ံ
နရ
် က်ေတွန ဲ ့
တချိနတ
် ည်းမှာေတာ့
အများနဲပူ့ းေပါင်းမလုပ်ေဆာင်တတ်တဲ့
တစ်ကယ
ို တ
် ည်းအတွကပ
် ဲ�ကည့�် ပီး
အထီးေတွကေတာ့
ေဘးထွကေနရတယ်
်
။
ဘိ�
ု ဘ
ို အ
ုိ မေတွဟာ
တစ်ေကာင်ချင်းယှဉ်ရင် အထီးတစ်ေကာင်ထက် အားနည်းေပမယ့် သတ်မတ
ှ ထ
် ားတဲေဘာင်
့
စည်းမျဉ်းကို
ေကျာ်တအ
ဲ့ ထီးေတွကို အမေတွကဂိဏ
ု း် ဖွဲ� �ပီး ဝိင
ု း် �ိုက�
် က
ှ ် ဆံးု မတတ်ပါတယ်။
ဒါဟာ
ဘိ�
ု ဘ
ို ေမျာက်
ုိ
ေတွ၊
ဘာလိမြဖစ်
ု့
�င
ို တ
် ာပါလဲ။
ဆင်ေတွ�ကားမှာြဖစ်�င
ို တ
် ယ်ဆရ
ုိ င်
ေဆပီယန်စေတွ
်
ဟာ
သူတရဲ
ို ့ အားသာချက်
ဟာ
့
ဟိမ
ု ို
ေဆပီယန်စေတွ
်
�ကားမှာေရာ
ပျမ်းမ�အားြဖင ့် မသန်စမ
ွ း် ၊ မ�ကံ့ခင
ို တ
် သ
ဲ့ တ�ဝါေတွပါ။
ပမာဏအများအြပားနဲ ့
ပူးေပါင်းေဆာင်ရွက�
် င
ို တ
် ဲ့
စွမး် ရည်အေပါ်မှာပဲ
ီ ရ
ို တယ်ဆေပမယ့
ုိ
်
မူတည်ပါတယ်။ ဒါဆိရ
ု င် အား�ွ�တ
ဲ မ
ဲ့ ိနး် မသားေတွလည်း သူတရဲ
ို ့ ေယာက်
ျားေတွအေပါ် မှခ
့
ကိယ
ု က
် ျိုးပဲ�ကည့၊်
ရန်လ�ို ပီးလုပ်ချင်ရာလုပ်တတ်တဲ့
လှညစ
့် ားအသံးု ချဖို ့ သူတပိ
ို ့ မ
ု အ
ို ားသာတဲ့
ေယာက်ျားေတွကို
လိသ
ု လိြု ခယ်လယ
ှ �် ပီး
ပူးေပါင်းဆက်ဆေရးစွ
ံ
မး် ရည်ေတွကို
အချင်းချင်းလက်တ�ွဲ ပီး
အသံးု ချ�ကဖို ေမ�ာ်
လ ငလ
့် မရဘူ
ို ့
းလား။
့
အများနဲပူ့ းေပါင်းလုပ်ကင
ို �
် င
ို လ
် သာ
ို ့
ေအာင်ြမင်မေတွ
�
ရတဲ့ ဒီသက်�ိှမျိုးစိတတ
် စ်ခုမာှ တစ်ဦးချင်းအားြဖင ့်
အများနဲမပူ
ဲ့ ေတွ
ူ
(ေယာက်ျားေတွ) က တစ်ဦးချင်းအားြဖင ့် အများနဲပိ့ မ
ု ိပ
ု းူ ေပါင်းတတ်တဲ့
့ းေပါင်းတတ်တလ
လူေတွ(မိနး် မေတွ)
ကို
အုပ်စးို ေနရတာပါလဲ။
လက်�ိှအချိနအ
် ထိေတာ့
က�န်ေတာ်တမှ
ို ့ ာ
အေြဖေကာင်းေကာင်း မ�ှိပါဘူး။ က�န်ေတာ်တို ့ ေယဘံယ
ု ျယူဆထားတဲ့ ယူဆချက်ေတွ မှားေနတာလဲ
ြဖစ်�င
ို တ
် ာပဲ။
ဒါမှမဟုတ်
ဟိမ
ု ို
ေဆပီယန်စမ
် ျိုးစိတေတွ
်
ရဲအထီ
းေတွဟာ
့
ကာယခွနအ
် ား၊
ရန်လမ
ို ၊�
ယှဉ်�ပိုင်စိတြ် ပင်းထန်ြခင်း စတာေတွေ�ကာင ့် မဟုတဘ
် ဲ အဆငတ
့် န်းြမငတ
့် ဲ့ လူမဆ
� က်ဆေရးစွ
ံ
မး် ရည် �ှင ့်
ပူးေပါင်းေဆာင်ရွကတ
် တ်တဲ့
အေလ့ထေတွေ�ကာငလ
့် ည်း
ြဖစ်�င
ို တ
် ာပဲ။
ဒါဘာေ�ကာငလ
့် ဆ
ဲ တ
ုိ ာ
က�န်ေတာ်တို သိ
ို သိတာပါ။
့ ကမ
ဒါေပမယ့် က�န်ေတာ်တို ့ ေသချာသိတာကေတာ့ �ပီးခဲတ
ဲ့ ာစု�စ
ှ အ
် တွငး် မှာ ေယာက်ျားမိနး် မက�ေတွမာှ
့ ရ
�ကီးမားတဲေြပာင်
့
းလဲမေတွ
�
လူအသိ
င
ု း် အဝိင
ု း် ေတွဟာ
့
�ိင
ု င
် ေရးအခွ
ံ
ငအ
့် ေရး
ြဖစ်သာွ းတယ်
အရင်ကထက်ပိ�ု ပီး
�ှင ့်
ဆိတ
ု ာပါပဲ။
ေယာက်ျားမိနး် မတန်းတူညတ
ီ ဲ့
စီးပွားေရးအခွငအ
့် လမ်းေတွ
အမျိုးမျိုးေသာ
ဒီေနအချိ
နမ
် ာှ
့
ဥပေဒအဆငအ
့် တန်း၊
ေပးအပ်လာတယ်။
213
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
�ပီးေတာလ
့ ည်း
ေယာက်ျားမိနး် မကွြဲ ပားမ��င
ှ ့်
လိငသ
် ေဘာေတွရဲ ့
တဖန်ေြပာင်းလဲေတွးေခါ်လာ�ကတယ်။
အေတွးအေခါ်ဟာ
�ကီးမားေနေသးေသာ်လည်းပဲ
အ�ှိနအ
် ဟုနန
် ဲ့
၂၀
မိနး် မတစ်ေယာက်
ေြပာင်းလဲမအ
� ြဖစ်ပျက်ေတွ
ရာစုအစပိင
ု း် တုနး် က
ေတာ်ေတာ်ေဒါသထွကစ
် ရာေကာင်း�ပီး
ြမင်ခဲ�့ ကတာပါ။
သေဘာတရားေတွကလ
ို ည်း
ေယာက်ျားမိနး် မကွာဟမ�ဟာ
မှငသ
် က်စရာေကာင်းေလာက်တဲ့
ြမန်ဆန်စာွ ြဖစ်ပျက်ေန�ကတယ်။
အေြခခံအကျဆံးု
မိနး် မေတွကမ
ို ေပးခွ
ဲ
ငေပးဖိ
့်
ုဆိ
ု ဲ့
့ တ
�ူ း�ှမး် တဲက
့ စ
ိ တ
� စ်ခုလို ့ အေမရိကန်�င
ို င
် မ
ံ ာှ
ကက်ဘန
ိ က်ဝန်�ကီးအဖွဲ� ရဲအတွ
ငး် ေရးမ�းတစ်ေယာက်ြဖစ်ဖိ၊ု ့
့
�ိင
ု င
် ေတာ်
ံ
တရား�ံုးချုပ်အဖွဲ�ဝင်ြဖစ်ဖို ့ အခွငလ
့် မ်းဆိတ
ု ာ ေတာ်ေတာ်ကအ
ို ဓိပာ� ယ်မ�ှိတာပါ။ အဲဒတ
ီ န
ု း် က
လိငတ
် က
ူ စ
ိ ေတွ
�
ဆတ
ုိ ာ
အထူးတင်းကျပ်တားြမစ်ထားတဲ့
အရာမျိုးြဖစ်လို ့
ပွငပ
့် င
ွ လ
့် င်းလင်း
ေြပာဆိေဆွ
ု
းေ�ွးခွငေတာင်
့်
မရပါဘူး။ ၂၁ ရာစု အေစာပိင
ု း် လည်းေရာက်ေရာ မိနး် မေတွရဲ မဲ့ ေပးပိင
ု ခ
် င
ွ ဆ
့် တ
ုိ ာ
အလကားရလို ့
တန်ဖိးု မထား�ကတဲအ
့ ထိ
ြဖစ်သာွ း�ပီ။
မိနး် မတစ်ေယာက်
ဝန်�ကီးအဖွဲ� ရဲ ့
အတွငး် ေရးမ�းတစ်ေယာက် ြဖစ်တယ်ဆတ
ုိ ာ မှတခ
် ျက်ချစရာေတာင်မလိတ
ု ဲ့ အရာြဖစ်�ပီး ၂၀၁၃ ခု�စ
ှ ်က
အေမရိကန်ရဲ ့ �ိင
ု င
် ေတာ်
ံ
တရား�ံုးချုပ်အဖွဲ�ဝင် ၅ ေယာက်မာှ ၃ ေယာက်က အမျိုးသမီးေတွြဖစ်ပါတယ်။
အဲဒအ
ီ မျိုးသမီးသံးု ေယာက်က
(အမျိုးသား
တရားသူ�ကီး
၄
ေယာက်ရဲ ့ ကနက
့် က
ွ မ
် က
� ို
ပယ်ချ�ပီး)
လိငတ
် ခ
ူ ျင်းလက်ထပ်တာကို တရားဝင်ေ�ကာင်းေထာက်ခံ ဆံးု ြဖတ်ခပ
ဲ့ ါတယ်။
ခုလမ
ို ျိုး အင်မတန်�ကီးမားထူးြခားတဲ့ အေြပာင်းအလဲေတွက ေယာက်ျားမိနး် မကွြဲ ပားမ�သမိင
ု း် ကို
အလွနတ
် ရာပဲ
စိတ�
် � ပ်ေထွးအံဩ
့ စရာေကာင်းေစပါတယ်။
တကယ်လို ့
ဒီေနေခတ်
မာှ
့
အထင်းသား�ကီး�ှိေနတဲ့ ေယာက်ျား�ကီးစိးု တဲစ
့ နစ်ဟာ တကယ့အ
် �ှိတရား ဇီဝေဗဒအချက်လက်ေတွထက်
မေသချာတဲ့
စိတက
် းူ အေ�ကာင်းတရားေတွေပါ်မှာသာ
အေြခခံထားြဖစ်တယ်ဆရ
ုိ င်
ဒီေယာက်ျား�ကီးစိးု တဲစ
့ နစ် ေနရာတိင
ု း် မှာ တည်�ိေနဖိ
ှ
ု ့ �ှင ့် အစဉ်တည်�မဲဖိအတွ
ု့
က် ဘာအေ�ကာင်းြပချက်၊
ဘယ်လအ
ို ရာေတွကများ ကျားကန်ထားမှာပါလိမ။့်
214
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
အပိင
ု း် သံးု
လူသားမျိုး�ွယတ
် ၏
ို ့ ေပါင်းစည်းြခင်း
ပံု ၂၃။ အစ�လာမ်ဘရ
ု ားဖူးများ မက�ာ�မို � �ှိ အြမငြ့် မတ်ဆးု ံ ေသာေနရာ ကာအ်ဘာကို လှည့ပ
် တ်ဝတ်ြပုေနပံု
215
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
အခန်း - ၉
သမိင
ု း် ၏ ြမားဦး
စိက
ု ပ
် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးေနာက်ပိင
ု း်
�� ပ်ေထွးသထက်လည်း
လူအဖွ
့ ဲ�အစည်းေတွဟာ
ပိ�
ု � ပ်ေထွးလာခဲပ
့ ါတယ်။
လူမစ
� နစ်ကထ
ို န
ိ း် သိမး် ထားတယ်ဆတ
ုိ ာ
လူေတွစိတန
် ဖန်
ဲ ့ တးီ ထားတဲအ
့ ရာေတွန ဲ ့
�ကီးမားသထက်�ကီးမားလာ�ပီး၊
လူေတွစိတက
် းူ ဖန်တးီ ထားတဲအ
့ ရာေတွကသာ
ကျယ်ြပနထ
် ့ င်�ှားလာခဲတ
့ ယ်။
စိတက
် းူ အေ�ကာင်းတရားေတွ၊
လူသားေတွရင်း�ှးီ က�မ်းဝင်ေနတာ
ေမွးကင်စကတည်းက
ြဖစ်ပါတယ်။ ဒါေ�ကာင ့် သူတေတွ
ို ့ းေခါ်ရင်လည်း ပံစ
ု ံတစ်မျိုး၊ ြပုမူေနထိင
ု ပ
် ံက
ု လည်း သတ်မတ
ှ ထ
် ားတဲ့
စံတချို � နဲကိ
ု ည
် ေအာင်
ီ
၊
့ က
လိက
ု န
် ာတဲအ
့ ထိ
တချို ေ
� သာအရာေတွပဲလခ
ုိ ျင်ေအာင်၊
ြဖစ်လာတာပဲ။
သန်းေပါင်းများစွာေသာ
ဒီလန
ို ဲ ့
သူစမ
ိ း် တရံေတွ
အချို �ေသာစည်းကမ်းချက်ေတွကပ
ို ဲ
ဗီဇစိတအ
် တုေတွကို
ထိထေရာက်
ိ
ေရာက်
လူေတွကဖန်တးီ လိက
ု �် ပီး
ပူးေပါင်းအလုပ်လပ
ု ် �င
ို �် ကတတယ်။
ဒီ
ဗီဇစိတအ
် တုကန
ွ ရ
် က် (network of artificial instincts) ကို ‘လူယဉ်
။
့ ေကျးမ�’ လို ေခါ်ပါတယ်
့
၂ဝရာစု ပထမ�ှစဝ
် က်မာှ ပညာ�ှငေတွ
်
က လူယဉ်
ို း် ဟာ �ပီးြပည့စ
် �ံု ပီးလိက
ု ေလျာညီ
်
ေထွမ�
့ ေကျးမ�တင
�ှိတယ်လို ့ သင်�ကား�ကတယ်။ �ှစက
် ာလများစွာ �ကာတဲအ
့ ထိ မေြပာင်းလဲ�င
ို တ
် ဲ့ အတွငး် အ�ှစတ
် န်ဖိးု ေတွ
ပိင
ု ဆ
် င
ုိ ထ
် ား�ကတယ်လို ့
ယံ�ု ကည်�ကတယ်။
ကမ�ာအ
ှ ယ်။
့ ြမင်�ိတ
စနစ်တကျြဖစ်တဲ့
အဲဒါေတွကလည်း
ေနကို
လူသားအုပ်စု
ု ပ
် ိင
ု ်
ကိယ
�ဂိဟေတွ
်
ပတ်ေနသလို
လူမေရး၊
�
တစ်စခ
ု ျင်းစီမာှ
ဥပေဒေရး၊
သူတရ
ို ဲကိ
ု ပ
် ိင
ု ်
့ ယ
�ိင
ု င
် ေရး
ံ
အဆင်ေြပေချာေမာ
စနစ်ေတွ�ိှ�ပီး
အလုပ်ြဖစ်ေနတာပါပဲ။
ခုလမ
ို ျိုးအြမင်မာှ ဆိရ
ု င် သူဟာနဲ
သူ
ို ့
့ လည်ပတ်ေနတဲ့ ယဉ်ေကျးမ�ဟာ ေြပာင်းလဲြခင်းမ�ှိပါဘူး။ သူတဟာ
့
နဂိ�
ု န� း် အတိင
ု း်
လည်ပတ်ေန�ပီး
နဂိဦ
ု းတည်ချက်နပဲ
ဲ ့ သာွ းပါတယ်။
ြပင်ပကေန
သက်ေရာက်လာတဲ့
တွနး် အားေတွကေသာ သူတကိ
ို ့ ေြပာင်
ု
းလဲေစ�ိင
ု ပ
် ါတယ်။ မ�ုဿေဗဒပညာ�ှငေတွ
်
၊ သမိင
ု း် ပညာ�ှငေတွ
်
�ှင ့်
�ိင
ု င
် ေရးသမား
ံ
ေတွကေတာ့ ဒါကို ‘ဆာမိအ
ု န် ယဉ်ေကျးမ� (Samoan Culture)’ သိမဟု
ု ့ တ် ‘တက်စေမးနီ
်
းယန်း
ယဉ်ေကျးမ� (Tasmanian Culture)’ လို ့ ေခါ် �ကပါတယ်။ ဆာမိအ
ု န်လမ
ူ ျိုးေတွ�င
ှ ့် တက်စေမးနီ
်
းယန်း
လူမျိုးေတွရဲ ့
ယံ�ု ကည်သက်ဝင်မ၊�
ထံးု တမ်းသတ်မတ
ှ ခ
် ျက်
နဲ ့
လူမတ
� န်ဖိးု ေတွဟာ
ေ�ှးပေဝသဏီကတည်းကေန ခုထိ မေြပာင်းမလဲ�ိှသလိေပါ
ု ။့
216
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ဒီေနေခတ်
မာှ ေတာ့
့
ယဉ်ေကျးမ�ပညာ�ှငအ
် များစုက
ဒါေတွနဆန
ဲ့ က
် ့ ျင်ဘက်ေတွသာ
မှနက
် န်တယ်လို ့
မှတခ
် ျက်ြပု�ကပါတယ်။ ယဉ်ေကျးမ�တင
ို း် မှာ သူတိ
ု ့ ့ ယံ�ု ကည်သက်ဝင်မ၊� ထံးု တမ်းသတ်မတ
ှ ခ
် ျက် �ှင ့်
့ ရဲ
လူမတ
� န်ဖိးု ေတွ�ိေပမယ့
ှ
်
ဒါေတွဟာလည်း
အ�မဲမြပတ်
အတက်အကျနဲေြပာင်
းလဲေနတာပါ။
့
ယဉ်ေကျးမ�ဆတ
ုိ ာ ပတ်ဝန်းကျင်အေြခအေန ေြပာင်းလဲသာွ းတာေ�ကာင ့် ေြပာင်းလဲ�င
ို တ
် ယ်။ ဒါမှမဟုတ်
အိမန
် းီ ချင်း ယဉ်ေကျးမ�ေတွန ဲ ့ အြပန်အလှနထ
် ေတွ
ိ
� �ပီး ေြပာင်းလဲ�င
ို တ
် ယ်။ ဒါေပမယ့် ယဉ်ေကျးမ�ဆတ
ုိ ာ
သူရဲ့ အတွ
ငး် ေရွ �လျားမ�ပံစ
ု ေတွ
ံ
ေ�ကာငလ
့် ည်း
့
တည်�ငိမ်တပ
ဲ့ တ်ဝန်းကျင်�ိ�ှ ပီး
ေြပာင်းလဲသာွ းတာမျိုးြဖစ်တတ်ပါတယ်။
တြခားဘယ်အရာနဲမှ့ မထိေတွရ
� တဲ့
ေဂဟစနစ်အရ
သီးသနတ
် ့ ည်�ိှေနတဲ့
ယဉ်ေကျးမ�ေတွေတာင်မှ ေြပာင်းလဲြခင်းဆိတ
ု ာကို မေ�ှာင်လ�
ွဲ င
ို ပ
် ါဘူး။ တသမတ်တည်း အ�မဲမန
ှ ေနတဲ
်
့
�ူ ပေဗဒနိယာမသေဘာတရားေတွနမတူ
ဲ ့ ဘဲ လူသားေတွစိတက
် းူ ယဉ်စုစည်းထားတဲ့ စနစ်ေတွ အားလံးု ဟာ
ဆနက
် ့ ျင်ဘက်အတွငး် သေဘာတရားေတွန ဲ ့
စုစည်းြဖစ်တည်ေနတာပါ။
အဲဒဆ
ီ နက
် ့ ျင်ဘက်သေဘာတရားေတွကို
တည့မ
် တ်သာွ းေအာင်
လူယဉ်
့ ေကျးမ�ေတွက
အ�မဲဖျန်ေြဖဖိ�ကိ
ု ့ ုစားတယ်။
အဲဒ�ီ ကိုးစားမ�ြဖစ်စဉ်ကပဲ ယဉ်ေကျးမ�ေြပာင်းလဲြခင်းကို ြဖစ်ေစတဲတ
့ န
ွ း် အားြဖစ်ပါတယ်။
အလယ်ေခတ်ဥေရာပက
မင်းမျိုးမ�းမတ်ေတွဟာ
ခရစ်ယာန်ဝါဒနဲ ့
အလယ်ေခတ်သရ
ူ ဲေကာင်းဝါဒ
ု န
ှ အ
် ားြဖင ့် မနက်ကို
�ှစခ
် ုလးံု အေပါ် သက်ဝင်ယ�ံု ကည်ခ�ဲ့ ကတယ်။ သူေကာင်း မ�းမတ်တစ်ေယာက်ဟာ ပံမ
ဘုရားေကျာင်းသွားမယ်
�ပီးေတာ့
တရားေဟာတာကိန
ု ားေထာင်မယ်။
ဘုနး် �ကီးက
ဘုနး် �ကီးက
ခရစ်ယာန်
သူေတာ်စင်ေတွအေ�ကာင်း
‘အရာအားလံးု ဟာ
အ�ှစသ
် ာရမ�ှိတဲ့
ပကာသန
မာနေထာင်လာ� းမ�ေတွသက်သက်ပါ’ လို ့ ေဟာတယ်။ ‘ဒါေတွအားလံးု ပကာသနေတွပါ။ စည်းစိမ၊် တဏှာ၊
ဂုဏသ
် က
ိ �ာေတွဆတ
ုိ ာ
အ��ရာယ်�ကီးတဲ့
စံစ
ု မ်းေ�ှာငယ
့် က
ှ ြ် ခင်းေတွပါ။
အထက်ကေရာက်
ို
ေအာင်
ကိယ
ု က
့် ယ
ို က
် ယ
ို ြ် မ�ငတ
့် င်�ပီး
သခင်ခရစ်ေတာ်ရဲ ့
ဒါေတွအားလံးု ရဲ ့
ေြခလှမ်းေတွေနာက်ကို
လိက
ု ရ
် မယ်။ ခရစ်ေတာ်လပ
ို ဲ ကျိုး�ွသ
ံ ည်းခံစာွ ေနထိင
ု ပ
် ါ။ �ုနရ
် ့ င်း�ကမ်းတမ်းမ�၊ အလွနအ
် က�ံသးုံ ြဖုန်းမ�ေတွကို
ေ�ှာင်�ကဉ်ပါ။ ‘တကယ်လို ့ ပါးတစ်ဘက် အ�ိုကခ
် ရ
ံ တယ် ဆိရ
ု င်လည်း ေနာက်ပါးတစ်ဘက်ကို လှညေပးပါ။’
့်
ဆိတ
ု ဲ့ ေဒသနာေတွေပါ။့ အိမြ် ပန်လမ်းတစ်ေလ�ာက်မာှ �ကားနာခဲရ
့ တဲ့ တရားေတွ �ှလးံု သွငး် ဆင်ြခင်ရင်း၊
ကျိုး�ွသ
ံ ည်းခံတတ်တစ
ဲ့ တ
ိ က
် ေလးနဲ အဲ
ီ ေကာင်
ူ
းမ�းမတ်ဟာ အိမ်ကေတာ
ို
်
တာနဲ ့
့ ဒသ
့ ြပန်လာတာပဲ။ အိမေရာက်
အေကာင်းဆံးု ပိးု ထည်ေတွဝတ်
�ပီး
သူအ�ှ
် ဲ ့ ရဲတက
ို စ
် ားေသာက်ပဲက
ွ ို
့ ငရ
သွားတယ်။
အဲဒမ
ီ ာှ
ဝိင
ု က
် ို
ီ ဗ
ီ ီးယား အေ�ကာင်း သီဆ�ုိ က။
ေရလိင
ု �ဲ့ ပီးေသာက်�က၊ အလယ်ေခတ် ကေချသည်ေတွက လဲနး် စေလာ့ �ှင ့် ဂွန
ဧည့သ
် ည်ေတာ်ေတွကလည်း
ဖလှယ�် က။
ညစ်ညမ်းတဲဟ
့ ာသေတွ၊
“အ�ှကသ
် က
ိ �ာမဲ�့ ပီး
ေသွးေချာင်းစီး
အသက်�ှငရ
် တာထက်
စစ်ပဲပ
ွ ံြု ပင်ေတွ တစ်ဦးနဲတစ်
့ ဦး
ေသသွားရတာ
ပိေကာင်
ု
းတယ်က”ွ
“တစ်စတ
ံု စ်ေယာက်က ကိယ
ု ရ
့် ဲဂု့ ဏသ
် က
ိ �ာကို မယံသ
ု က◌င်္ာနဲ ့ေမးခွနး် ထုတတ
် ယ် ဆိရ
ု င် အဲဒလ
ီ ေစာ်
ို
ကားမ�ကို
ေသွးနဲပဲ့
ေဆးရမယ်။
�ပီးေတာ့
ကိယ
ု ရ
့် န်သေတွ
ူ
ကိယ
ု ေ�ှ
့် � မှာ
ေ�ကာက်ေြပး,
ေြပးတာြမင်ရ�ပီး
217
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
သူတရဲ
ို ့ လှ
့ မီးေတွ ကိယ
ု ေြခရင်
့်
းမှာ ကတုနက
် ယင်န ဲ ့ ခစား�ကတာထက် ေလာက�ကီးမှာေကာင်းတာ
့ ပတဲသ
ဘာ�ှိေသးလဲက”ွ ဆိ�ု ပီး မ�းမတ်ေတွ ထ ေ�ကးေ�ကာ်တယ်။
ခုလမ
ို ျိုး ဆနက
် ့ ျင်ဘက်သေဘာတရားေတွဟာ ဘယ်တန
ု း် ကမှ ေြပလည်မသွားခဲပ
့ ါဘူး။ ဒါေပမယ့် ဥေရာပ
မင်းမျိုးမ�းမတ်ေတွ၊
ခရစ်ယာန်ဘန
ု း် �ကီးေတွ၊
သူတရဲ
ို ့ ယဉ်
့ ေကျးမ�
�ိုး�ိုးသာမန်လေတွ
ူ
ဟာ
တစတစေြပာင်းလဲခဲတ
့ ယ်။
ဒီအရာေတွန ဲ ့ လံးု ေထွးရင်းနဲပဲ့
အဲဒဆ
ီ နက
် ့ ျင်ဘက်သေဘာတရားကို
အေြဖ�ှာဖိ�ကိ
ု ့ ုးစားတာက ခ�ူ းဆိတစ
် စ်ပဲေတွ
ွ
ကို ြဖစ်ေစခဲတ
် စ်ပဲမ
ွ ာှ �ိက
ု သ
် ရ
ူ ဲေကာင်းေတွဟာ
့ ာပဲ။ ခ�ူ းဆိတစ
သူတရဲ
ို ့ ့ တိက
ု ခ
် က
ို မ
် စ
� စ်စမ
ွ း် ရည် နဲ ့ ဘာသာေရးကိင
ု း် �� ိငး် မ�ကို တစ်�ပိုင်နက် ြပသလိရတယ်
ု့
။ ခုလမ
ို ျိုး
တူညတ
ီ ဆ
ဲ ့ နက
် ့ ျင်ဘက်သေဘာတရားေတွန�ှ
ဲ ့ ိေနတဲ့ တပ်ဖဲ�ွကေတာ့ တဲငပ
် လာစစ်သည်ေတာ်ေတွ (Templars)
နဲ ့ ေဟာ်စပီေတာ်လာ
စစ်သည်ေတာ်ေတွ
(Hospitallers)
ေတွပါပဲ။
သူတဟာ
ို ့
ခရစ်ယာန်ဝါဒ
နဲ ့
သူရဲေကာင်းဝါဒ စိတက
် းူ ေတွကို တင်းတင်းကျပ်ကျပ် ေရာေ�ှာခဲ�့ ကတယ်။ �ပီးေတာ့ အလယ်ေခတ် ပန်းချီ၊
့ ံဝ
ု တ�ုေတွ
အ�ုစာေပေတွြဖစ်တဲ့ ရစ်ချတ်ဘရ
ု င်၊ ဟိးု လီဂေရး ေခါ် ခရစ်ေတာ်ရဲြမင
် လား စတဲပ
့ ြ့် မတ်ေသာခွကဖ
ဟာလည်း ဒါေတွေ�ကာငပ
့် ါပဲ။ ရစ်ချတ်ဘရ
ု င်ရဲ ဂ��
် ဲတက
ို ဆ
် တ
ုိ ာကလည်း �ိက
ု သ
် ရ
ူ ဲေကာင်း
့ ဝင် ကဲမေလာတ
့ ရ
တစ်ေယာက်ဟာ
�ပီးေတာလ
့ ည်း
ခရစ်ယာန်ေကာင်း
ေကာင်းမွနတ
် ဲ့
တစ်ေယာက်
ခရစ်ယာန်ေတွသာ
ြဖစ်တယ်ဆတ
ုိ ာကို
သက်ေသြပဖိြဖစ်
ု ့ ပါတယ်။
အေကာင်းဆံးု �ိက
ု သ
် ရ
ူ ဲေကာင်
းေတွြဖစ်�ကတယ်လို ့
့
ေြပာတာပါ။
ေနာက်ဥပမာတစ်ခုကေတာ့
အခုေခတ်
�ိင
ု င
် ေရးစနစ်
ံ
ေတွပါ။
ြပင်သစ်ေတာ်လန
ှ ေရး�ကီ
်
းကစ�ပီး
ကမ�ာတစ်ဝန်းကလူေတွက တန်းတူညမ
ီ �မ�၊ လူတစ်ဦးချင်းလွတလ
် ပ်ခွင ့် စတဲအ
့ ရာေတွဟာ အေြခခံကျတဲ့
မ�ှိမြဖစ်လမ
ူ တ
� န်ဖိးု ေတွလို ့ ြမင်လာ�ကပါတယ်။ သိတိ
ု့ င
ု ေအာင်
်
ဒီတန်ဖိးု �ှစခ
် ုလးံု ဟာလည်း တစ်ခန
ု တစ်
ဲ ့ ခု
ဆနက
် ့ ျင်ေနတဲသ
့ ေဘာ�ှိပါတယ်။
တန်းတူညမ
ီ �မ��ိအ
ှ ာင်လပ
ု ်မယ်ဆရ
ုိ င်
ေကာင်းစားေနတဲလ
့ ေတွ
ူ
ရဲ ့ လွတလ
် ပ်ခင
ွ က
့် ို
ချင်းစီကို
ကနသ
် ့ တ်�ပီးမှသာ
ကိယ
ု လ
် ပ
ု ်ချင်ရာကိုု လုပ်�င
ို တ
် ယ်လို ့
ချိုးေဖာက်ပါတယ်။
၁၇၈၉
ရ�ိင
ု ပ
် ါတယ်။
အာမခံထားတာဟာ
ခု�စ
ှ က
် စ�ပီး
လူတစ်ဦးတစ်ေယာက်
တန်းတူညမ
ီ �မ�ကို
မလွမ
ဲ ေသွ
ကမ�ာ�
ို င
် ေရးသမိ
ံ
င
ု း် တစ်ခလ
ု းံု ကိ�ု ကည့မ
် ယ်ဆရ
ုိ င်
့ င
ည��
ိ င
ိ� း် ေစစ
ု ့ ုးပမ်းတဲ့
့ ပ်ဖိ�ကိ
ဒီဆနက
် ့ ျင်ဘက်သေဘာတရားကို
ပိမ
ု အ
ို ဆင်ေြပ
အစဉ်အဆက်လပ
ု ်ရပ်ေတွအြဖစ်
ြမင်�င
ို ပ
် ါတယ်။
ချားလ်စ်ဒစ်ကင်းရဲ ့ ဝတ�ုေတွထက
ဲ
လစ်ဘရယ်ဝါဒ
တစ်ပဒ
ု ပ
် ဒ
ု က
် ို
ကျငသ
့် းုံ တယ်ဆတ
ုိ ာ
ပိအ
ု ေလးေပးတဲအ
့ တွက်
စီးပွားပျက်
ဖတ်ဖးူ တဲလ
့ မ
ူ န
ှ သ
် မ�ဟာ
သိမာှ ပါ။
�ပီးေတာ့
၁၉ရာစု
ဥေရာပမှာ
လူတစ်ဦးချင်းစီရဲလွ
် ပ်မက
� ို
့ တလ
ဆင်းရဲသာွ းတဲမ
့ သ
ိ ားစုေတွကို
ေထာင်ထပ
ဲ ိ�ပီ
ု့ း
ကျန်ခတ
ဲ့ မ
ဲ့ ဘ
ိ မဲက
ို
ွ မ
့် မ
ှ ေပးဘဲ ခါးပိက
ု �
် က
ိ� သ
် င်တန်း လိဟ
ု ာမျိုးေတွကဆ
ို က
ီ ို
့ ေလးေတွကေတာ
့ ဘာေရွ းချယ်ခင
218
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ပိပစ်
ု ့ တာပါ။ အဲလက်ဇန်းဒါး ဆိလ
ု ဂ
် ျနစ်စင် (Alexander Solzhenitsyn)
ဖတ်ဖးူ တဲလ
့ တ
ူ စ်ေယာက်ဟာ
တန်းတူအခွငေရးရတဲ
့်
့
ရက်စက်တအ
ဲ့ ာဏာ�ှငေတွ
်
က
ရဲဝတ
ဲ
တစ်ပဒ
ု က
် ို
့ � ုေတွထက
ကွနြ် မူနစ်စနစ်ရဲ ့
ရည်မန
ှ း် ချက်ေတွဆတ
ုိ ာ
လူေတွရဲေန
ပတ်
ဲ့ ရာအားလံးု ကို
့ စဉ်ဘဝနဲ
့
့ သက်တအ
ထိနး် ချုပ်ဖိ�ကိ
ု ့ ုးစားလာတာြဖစ်ပါတယ် ဆိတ
ု ာကို ေတွ�ရမှာပါ။
ဒီေနေခတ်
အေမရိကန် �ိင
ု င
် ေရးဟာလည်
ံ
း ဒီဆနက
် ့ ျင်ဘက်သေဘာတရားကို ေစစ
ိ င
ိ� း် ဖိ�ကိ
ု ့ ုးစားတာနဲ ့
့
့ ပ်ည��
တဝဲလည်ေနတာပါ။ ဒီမက
ို ရက်ေတွက ပိ�ု ပီးတန်းတူညမ
ီ �တဲ့ လူအဖွ
ု ျင်တယ်။ တကယ်လို ့
့ ဲ�အစည်းကို လိခ
ဆင်းရဲသားေတွ၊ သက်�ကီးရွ ယအ
် ုေတွ
ိ
၊ မသန်စမ
ွ း် သူေတွကို ကူညမ
ီ ယ့အ
် စီအစဉ်ေတွကို ေထာက်ပံဖ
ု့
က်
့ ိအတွ
အခွနတ
် းို ြမ�ငမ
့် ယ်ဆလ
ုိ ည်း အဆင်ေြပလို ြမင်
ုိ ့ က
ု ဆ
် က
ံ ို
့ တပိ
့ �ကတယ်။ ဒါေပမယ့် အဲဒါက လူတစ်ဦးချင်းစီရဲ သူ
သူတသံ
ို ့ းု ချင်သလိသ
ု းုံ မယ့် လွတလ
် ပ်ခင
ွ က
့် ို စွကဖ
် က်ကျူးေကျာ်သလို ြဖစ်ေနြပန်တယ်။
သူရဲေကာင်းဝါဒ�ှင ့်
ခရစ်ယာန်ဝါဒကို
တန်းတူညမ
ီ �သွားေအာင်လပ
ု ်ဖို ့
အလယ်ေခတ်ယဉ်ေကျးမ�က
မတတ်�င
ို ခ
် ဲသ
် ပ်မန
� တန်
ဲ ့ းတူညမ
ီ �မ�ကို ညီမ�ေအာင် မလုပ်�င
ို ေသးပါဘူ
်
း။
့ လို အခုေခတ်ကမ�ာမှာလည်း လွတလ
ဒါေပမယ့် ဒါဟာ စနစ်ရဲချိ့ ု �ယင
ွ း် ချက်ေတာ့ မဟုတပ
် ါဘူး။ ခုလမ
ို ျိုး ဆနက
် ့ ျင်ဘက်သေဘာတရားေတွဆတ
ုိ ာ
လူယဉ်
့ ေကျးမ�ရဲ ့
ြဖစ်ပါတယ်။
ခွြဲ ခားမရတဲအ
့ စိတအ
် ပိင
ု း် ေတွပဲ
အဲဒဝ
ီ ေရာဓိ
ိ
ဆန်ကျင်ဘက်သေဘာေတွဟာ
လူယဉ်
့ ေကျးမ�ကို
ေမာင်း�ှင�် ပီး
တကယ်တမ်းမှာဆို
က�န်ေတာ်တမျိ
ို ့ ုးစိတရ
် ဲ ့
ဆန်းသစ်တထ
ီ င
ွ မ
် ၊� ေရွ းလျားမ�အေြပာင်းအလဲေတွကို ြဖစ်ေစတဲ့ အင်ဂျင်ေတွြဖစ်ပါတယ်။ ဆနက
် ့ ျင်ဘက်
ဂီတ�ုတ၂် ခုကို တ�ပိုင်နက်တးီ လိက
ု တ
် ာက ဂီတေတးသွားကို ဆက်လက်ြဖစ်ေပါ်ေစသလိပ
ု ဲ က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ့
အေတွးေတွ၊ အိုငဒ
် ယ
ီ ာေတွ၊ တန်ဖိးု ေတွ ပဋိပက�ြဖစ်�ကြခင်းက က�န်ေတာ်တကိ
ို ့ ု စဉ်းစားဖိ၊ု ့ ြပန်လန
ှ သ
် းုံ သပ်ဖိ၊ု ့
ေဝဖန်ဖို ့ တွနး် ပိသလိ
ု့
ြု ဖစ်ပါတယ်။ အ�မဲတသမတ်တည်းြဖစ်ေနတယ်ဆတ
ုိ ာ ခပ်တးံု တံးု လူေတွအတွကေတာ
်
့
ေပျာ်စရာပါ။
တင်းမာမ�ေတွ၊ ပဋိပက�ေတွ၊ ည��
ိ င
ိ� း် လိမရတဲ
ု့
့ ကွာဟမ�ေတွဟာ ယဉ်ေကျးမ�တင
ို း် ရဲ ဟင်
းခတ်အေမ �း�ကိုင်လို
့
ြဖစ်ေနတယ်ဆရ
ုိ င်..
ယဉ်ေကျးမ�တစ်ခခ
ု မ
ု ာှ
ပါဝင်ပတ်သက်တဲ့
လူသားတစ်ဦးဟာ
တစ်ခ�
ု င
ှ တ
့် စ်ခု
ကိက
ု ည
် မ
ီ မ
� �ှိတဲ့ လူမတ
� န်ဖိးု ေတွရဲ ့ ခွဲြခမ်းစိတြ် ဖာတာခံရ�ပီး၊ ဆနက
် ့ ျင်ဘက်ြဖစ်ေနတဲ့ ယံ�ု ကည်မေတွ
�
ကို
ကိင
ု စ
် ထ
ဲွ ားရမှာပါ။ ဒါဟာ လူယဉ်
ို း် ရဲ မ�ှ
့ ိမြဖစ် လက�ဏာတစ်ရပ်ြဖစ်�ပီး ‘ေတွးေခါ်မ� ပဋိပက�’ လို ့
့ ေကျးမ�တင
ေခါ်ဆိ�ု ကပါတယ်။
ယူဆေလ့�ိ�ှ ကတယ်။
‘ေတွးေခါ်မ�
ပဋိပက�’
တကယ်တမ်းေတာ့
ဟာ
လူအတွ
ငး် စိတပ
် ိင
ု း် ဆိင
ု ရ
် ာ
့
အဲဒါဟာ
မှားယွငး် မ�တစ်ခုလို ့
အသက်တမ�အေရး�ကီးတဲ့
အားသာချက်
စွမး် ရည်တစ်ခုပါ။ လူသားေတွအေနနဲ ့ ခုလမ
ို ျိုးဆနက
် ့ ျင်ဘက်သေဘာြဖစ်တဲ့ ယံ�ု ကည်မေတွ
�
၊ တန်ဖိးု ေတွကို
လက်ခံစဲက
ွ င
ို မ
် ထား�ိင
ု ဘ
် းူ ဆိရ
ု င် လူယဉ်
ုိ ာကို ထူေထာင်ထန
ိ း် သိမး် �ိင
ု ဖ
် ိဆိ
ု့ တ
ု ာ မေသချာပါဘူး။
့ ေကျးမ�ဆတ
219
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ခရစ်ယာန်တစ်ေယာက်က သူတလမ်
ို ့ းထဲက ဗလီမာှ ဝတ်ြပုေနတဲ့ မွတဆ
် လင်ေတွကို နားလည်ချင်တယ်
ဆိပ
ု ါစိ။ု ့
ဒါဆိရ
ု င်
သူအ
် လင်မတ
် င
ို း်
့ ေနနဲ ့ မွတစ
လိက
ု လ
် သ
ံ မ
ိ တ
ှ ေနစရာ
်
မလိပ
ု ါဘူး။
ကွာဟေနတဲသ
့ ေဘာတရားေတွ၊
ဆနက
် ့ ျင်ဘက်ြဖစ်ေန�ကတာ၊
ေြပာင်းြပန်ြဖစ်ေနတယ်
တြမတ်တ�ိးု လိက
ု န
် ာတဲ့
အဲဒအ
ီ စား
မွတစ
် လင်မယ
် ဉ်ေကျးမ�ရဲ ့
သူတသတ်
ို ့
မတ
ှ ထ
် ားတဲ့
သူတရဲ
ို ့ ့ အဆငအ
့် တန်း
ဆိတ
ု ာေတွကသ
ို ာ
အကျငသ
့် လ
ီ တန်ဖိးု ေတွ
ေ�ှ �ေနာက်မညီ
ပညတ်ကျငဝ
့် တ်ေတွဟာ
အချင်းချင်း
သတ်မတ
ှ ခ
် ျက်ေတွဟာလည်း
တစ်ခန
ု တစ်
ဲ ့ ခု
စူးစမ်းသငပ
့် ါတယ်။
အဲဒလ
ီ ို
မွတဆ
် လင်ေတွကယ
ို တ
် င
ို ်
နားလည်ေဝခွဲရခက်�ပီး သူတလိ
ုိ ့ က
ု န
် ာရတဲ့ ဆနက
် ့ ျင်ဘက်ကျငဝ
့် တ်ေတွ�ကားထဲကို ကိယ
ု တ
် င
ို ေရာက်
်
မသ
ှ ာ
သူတကိ
ို ့ ု အေကာင်းဆံးု နားလည်မာှ ပါ။
လ�ို � ဝှကေထာက်
်
လမ
ှ ်းေရး�ဂို ဟ်တု
လူယဉ်
့ ေကျးမ�ေတွဟာ
အ�မဲမြပတ်
သူဟာသူ
တက
ို ဆ
် င
ုိ မ
် ေတွ
�
ေ�ကာင ့်
့
အတက်အကျ
ြဖစ်တာလား
�ှိပါတယ်။
ဒါမှမဟုတ်
ဒီလအ
ို တက်အကျေတွဟာ
အားလံးု ကိြု ခံု�ကည့မ
် ယ်ဆရ
ုိ င်
သူတမှ
ို ့ ာြဖစ်ေနကျပံစ
ု ံတစ်ခုခု �ှိပါသလား။ တြခားစကားလံးု သံးု �ပီးေြပာရရင် သမိင
ု း် မှာ ဦးတည်ချက်တစ်ခခ
ု ု
�ှိပါသလား။
�ှိပါတယ်
ဆိတ
ု အ
ဲ့ ေြဖထွကပ
် ါတယ်။
ေထာင်စ�
ု စ
ှ မ
် ျားစွာ�ကာ�ပီးတဲအ
့ ခါ
လူယဉ်
့ ေကျးမ�ေတွဟာ
တြဖည်းြဖည်းနဲ ့ �ကီးမား�ပီး
ေရာက်�ိလ
ှ ာပါတယ်။
ဒါေ�ကာငက
့် မ�ာ�ကီးမှာ
�� ပ်ေထွးနက်နတ
ဲ ဲ့
ေသးငယ်�ပီး�ိုး�ှငး် တဲ့
လူယဉ်
့ ေကျးမ��ကီးေတွအြဖစ်
မီဂါလူယဉ်
့ ေကျးမ��ကီးေတွ
အေရအတွက်
နည်းသထက်နည်းလာ�ပီး အဲဒယ
ီ ဉ်ေကျးမ�တစ်ချင်းစီကလည်း �ကီးသထက်�ကီး၊ �� ပ်ေထွးသထက်ပိ�
ု � ပ်ေထွး
လာခဲတ
့ ယ်။
ဒါဟာ
ေအာက်ေြခမှာမဟုတဘ
် ဲ
သာမန်အ�ကမ်းဖျင်းဆန်တဲ့
အထက်ပိင
ု း် မှာသာ
ေယဘံယ
ု ျေကာက်ချက်ချမ�တစ်ခြု ဖစ်�ပီး
မှနက
် န်ပါတယ်။
ယဉ်ေကျးမ�အုပ်စတ
ု စ်ချင်းစီဟာ
�ကီးမားတဲမ
့ ီဂါယဉ်ေကျးမ��ကီးအြဖစ်
မီဂါယဉ်ေကျးမ��ကီးေတွကလည်း
ေသးငယ်တယ
ဲ့ ဉ်ေကျးမ�ေလးေတွအြဖစ်
ေအာက်ေြခအဆငမ
့် ာှ ဆိရ
ု င်
ေပါင်းစည်းသွား�က�ပီး
�ပိုကွသ
ဲ ာွ းတတ်ပါတယ်။
မွနဂ
် အ
ို င်ပါယာဟာ �ကီးမားတဲအ
့ ာ�ှေဒသ�ှင ့် ဥေရာပတိက
ု ရ
် ဲအစိ
် ပိင
ု း် ေတွပါ ကျယ်ြပနအ
် ့ ုပ်စးို ခဲတ
့ တအ
့ ယ်။
�ပီးေတာလ
် ိတအ
် မ �ာမ �ာကွသ
ဲ ာွ းတာပါပဲ။ ကက်သလစ်ခရစ်ယာန်ဝါဒက တ�ပိုင်နက်တည်းပဲ
့ ည်း အစိတစ
သန်းရာနဲချီ
ဲ့ ေတွ
ူ
ေြပာင်းလဲသက်ဝင်ေစခဲတ
် င
ို တ
် ဲ့ ဂိဏ
ု ဂ
် ဏငယ်ေလးအြဖစ်
့ တလ
့ ယ်။ �ပီးတာနဲ ့ မေရတွက�
ု း် နဲ ့ အလယ်ပိင
ု း် ဥေရာပေတွအထိ ပျံ� �ှခဲ
ံ့တ
�ပိုကွသ
ဲ ာွ းတာပဲ။ လက်တင်ဘာသာစကားဟာ အေနာက်ပိင
့ ယ်။
ေနာက်ေတာလ
့ ည်း
ေဒသယိကစကားအမျိုးမျိုးအြဖစ်
�ိင
ု င
် သ
ံ းုံ ဘာသာအမျိုးမျိုး
ြဖစ်လာ�ကတာပဲ။
ကွထ
ဲ က
ွ သ
် ာွ း�ပီး
ေနာက်ဆးုံ ေတာလ
့ ည်း
ဒါေပမယ့်
ခုလမ
ို ျိုးကွ�ဲ ပဲမေတွ
�
ဟာ
220
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ယာယီခဏတာေနာက်ဆတ
ု သ
် ာွ းြခင်းသာြဖစ်�ပီး
မလွမ
ဲ ေသွြပန်လည်ေပါင်းစည်းတဲလ
့ မ်းေ�ကာင်းထဲ
ြပန်ဝင်ေရာက်လာတာပါတယ်။
တကယ်ေတာ့ သမိင
ု း် ရဲဦးတည်
ချက်ကို �� ြမင်ပံဆ
ု တ
ုိ ာ ဘယ်��ေထာငက
့် ေန�ကည့သ
် လဲ ဆိတ
ု ာပါပဲ။ သမိင
ု း် ကို
့
ငှကတ
် စ်ေကာင်ြမင်သလို အြမငတ
့် စ်ေနရာကေန အထက်စးီ �ကည့မ
် ယ်ဆရ
ုိ င် လူသားေတွရဲတိ
ု ို
့ းု တက်ပံက
ဆယ်စ�
ု စ
ှ အ
် လိက
ု ၊်
ရာစု�စ
ှ အ
် လိက
ု ပ
် ဲ
ေပါင်းစည်းေရးဦးတည်ချက်ဆီ
ေြပာရခက်ပါတယ်။
ြမင်တယ်။
သွားေနသလား၊
သိေပမယ့
ု့
လ
် ည်း
အဲဒအ
ီ ခါကျရင်
လူသမိ
ု း် ဟာ
့ င
ကွြဲ ပားေရးဦးတည်ချက်ဆီ
သွားေနသလား
ေရ�ှည်
ငှကတ
် စ်ေကာင်ရဲအြမင်
န�ကည့
ဲ့
တ
် ာဟာ
့
ေဝးေဝးလံလံ
သိြမင်နားလည်ဖိအတွ
ု့
က်
အြမင်ကျဉ်းေြမာင်းရာကျပါတယ်။
အာကာသ
လ�ို � ဝှကေထာက်
်
လမ
ှ း် ေရး�ဂိုဟ်တတ
ု စ်လးံု ရဲအြမင်
န ဲ ့ က�န်ေတာ်တို ့ �ကည့မ
် သ
ှ ာ ပိအ
ု ဆင်ေြပမှာပါ။ သူက
့
ရာစု�စ
ှ ေတွ
်
ထက် ေထာင်စ�
ု စ
ှ အ
် ြမင်န ဲ ့ �ကည့တ
် ာကိးု ။ အဲဒလ
ီ အ
ို ြမင်ကေန �ကည့မ
် ယ်ဆရ
ုိ င် လူသမိ
ု း် ဟာ
့ င
ေပါင်းစည်းေရးဘက်ကုိ
ေတွ�ရမှာပါ။
မနားတမ်းေရွ �လျားေနတယ်ဆတ
ုိ ာကို
ခရစ်ယာန်ေတွ
ဂိဏ
ု း် ကွတ
ဲ ာ၊
�ကည်လင်တဲ့
ဖန်သားြပင်လအ�ှ
ို ့ ငး် သား
မွနဂ
် အ
ို င်ပါယာကျဆံးု သွားတာေတွဟာ
လူသမိ
ု း် ရဲ ့
့ င
အေဝးေြပးလမ်းမေပါ်က အ�ှိနေလ�ာ
်
ခ
့် က
ွ တ
် ချို � သက်သက်ပါ။
့ ျိုငခ
***
သမိင
ု း် ရဲေယဘံ
ယ
ု ျဦးတည်ချက်ကို တန်ဖိးု ထားနားလည်ဖို ့ အေကာင်းဆံးု နည်းလမ်းကေတာ့ တချိနတ
် န
ု း် က
့
အတူ�ိခ
ှ ေပမယ့
ဲ့
်
ကမ�ာေြမြပင်ေပါ်မှာ
ေရတွက�် ကည့ရ
် င်
တစ်ခုနတစ်
ဲ ့ ခေဝးကွ
ု
ာြခားနားတဲ့
သိ�င
ို ပ
် ါတယ်။
လူယဉ်
် ို
့ ေကျးမ�အေရအတွကက
ဒီေနေခတ်
မာှ ဆိရ
ု င်
့
ကမ�ာ�ဂိုဟ်တစ်ခလ
ု းံု ကို
ယူနစ်တစ်ခအ
ု ြဖစ်ယဆ
ူ �ကတာ က�န်ေတာ်တအကျင
ို ့
ပ
့် ါေနပါ�ပီ။ ဒါေပမယ့် လူသမိ
ု း် အများပိင
ု း် မှာေတာ့
့ င
ကမ�ာဟာ
နဂါးေငွ�တန်း�ကီး
တစ်ခုလို
များြပားတဲ့
လူယဉ်
့ ေကျးမ�ေတွ
တကွတ
ဲ ြပား�ှိတေနရာလိ
ဲ့
ု့
အမှနတ
် ကယ်ယဆ
ူ ခဲ�့ ကတာပါ။
ဩစေတးလျတိက
ု ေတာင်
်
ပိင
ု း် က
အလယ်အလတ်က�န်းတစ်ခြု ဖစ်တဲ့
စဉ်းစား�ကည့ပ
် ါ။
လွနခ
် တ
ဲ့ ဲ ့
အဲဒက
ီ �န်းဟာ
ဘီစီ
၁၀,၀၀၀
ေလာက်မာှ
ပင်လယ်ေရမျက်�ာှ ြပင်ြမငတ
့် က်လာတာေ�ကာင ့်
သူရဲ့ ပင်
့ မကုနး် ေြမြဖစ်တဲ့
ကွထ
ဲ က
ွ သ
် ာွ းပါတယ်။
က�န်းေပါ်မှာ
အဲဒအ
ီ ချိနတ
် န
ု း် က
တက်စေမးနီ
်
းယားက�န်းကို
ေရခဲေခတ်ကန
ု �် ပီး
ဩစေတးလျတိက
ု က
် ေန
အမဲလက
ို �
် ှာေဖွစားေသာက်သေတွ
ူ
ေထာင်နချီ
ဲ ့ �ိေနခဲ
ှ
ပ
ီ တည်းက သူတဟာ
ို ့
တြခားဘယ်လသ
ူ ားနဲမှ့ ထိေတွ�ဆက်ဆြံ ခင်းမ�ှိတာ
့ ါတယ်။ အဲဒက
၁၉ရာစုမာှ
ဥေရာပသားေတွ
ေရာက်လာတဲအ
့ ထိပါပဲ။
�ှစေပါင်
်
း
၁၂,၀၀၀
�ကာေအာင်
တက်စေမးနီ
်
းယန်းလူမျိုးေတွ အဲဒမ
ီ ာှ ေနထိင
ု ခ
် �ဲ့ ကတယ်ဆတ
ုိ ာ ဘယ်သမ
ူ မ
ှ သိခဲဘ
ို ့
း
့ းူ ။ �ပီးေတာ့ သူတကလည်
ကမ�ာေပါ်မှာ တြခားလူမျိုးေတွ�ိ�ှ ကေသးတယ်ဆတ
ုိ ာလည်း မသိခဲ�့ ကဘူး။ တက်စေမးနီ
်
းယန်းေတွမာှ လည်း
221
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
စစ်ပဲေတွ
ွ
၊ �ိင
ု င
် ေရး
ံ
လ�ပ်�ှားမ�ေတွ၊ လူမေရး
�
ေြပာင်းလဲမေတွ
�
၊ ယဉ်ေကျးမ�တးို တက်မေတွ
�
�ှိခတ
ဲ့ ာပဲ။
ဒါေပမယ့်
အဲဒတ
ီ န
ု း် က
တ�ုတဧ
် ကရာဇ်သသ
ိ ေလာက်
အ�ှငသ
် ခင်ေတွသသ
ိ ေလာက်ဆရ
ုိ င်
ဒါမှမဟုတ်
တက်စေမးနီ
်
းယားက�န်းဆိတ
ု ာ
မက်ဆပ
ုိ ိးု ေတးမီးယားက
ဂျူပီတာ�ဂိုဟ်ေပါ်မှာ
�ှိရင်လည်း
�ှိေန�ိင
ု တ
် ာပဲ။ တက်စေမးနီ
်
းယန်းလူမျိုးေတွဟာ သူတကမ�
ို ့ ာနဲသူ
ို ့ ေနထိင
ု ခ
် �ဲ့ ကပါတယ်။
့ တသာ
အေမရိကတိက
ု န
် ဲ ့ ဥေရာပကိ�ု ကည့မ
် ယ်ဆရ
ုိ င်လည်း သူတသမိ
ို ့ င
ု း် ေတာ်ေတာ်များများမှာ သူတကမ�
ို ့ ာ�ှစခ
် ုဟာ
အချင်းချင်းတစ်ခက
ု တ
ို စ်ခမ
ု သိ�ကဘဲ သီးသန�
် ့ ိေနခဲ
ှ
�့ ကတာပါ။ ေအဒီ ၃၇၈ ခု�စ
ှ ်မာှ ေရာမဧကရာဇ် ဗလင်စီ
ဟာ
ေအဒရီယန်�ဘ
ို ယ်တက
ို ပ
် ဲမ
ွ ာှ
တီကာလ်�မို �က
ေဂါသ်
ူ ျိုးေတွကို
့ လမ
(ယေနေခတ်
့
�� ံးနိမ�့် ပီး
အသတ်ခခ
ံ ဲရ
့ တယ်။
ဂွာတီမာလာေြမာက်ပိင
ု း် တွင�
် ိ ှ)
အဲဒ�ီ စ
ှ ်မာှ ပဲ
ချတ်တးို အီချာတ်ဘရ
ု င်ဟာ
ေထအိုထဝ
ီ ါခန်စစ်တပ် (ယေနေခတ်
မက�ဆီ�မို �အေ�ှ ေြမာက်
�
ပိင
ု း် ) ကို �� ံးနိမ်�့ ပီး အသတ်ခံခရ
ဲ့ ပါတယ်။
့
(တီကာလ်ဟာ အေရးပါတဲ့ မာယန်�မို � ြပ�ိင
ု င
် တ
ံ စ်ခြု ဖစ်တယ်။ ေထအိုထဝ
ီ ါခန်ကေတာ့ အဲဒအ
ီ ချိနတ
် န
ု း် က
အေမရိကတိက
ု မ
် ာှ အ�ကီးမားဆံးု �မို � ြဖစ်�ပီး ေနထိင
ု သ
် ဦ
ူ းေရ �ှစ်သန
ိ း် ခွဲ အထိ�ိခ
ှ တ
ဲ့ ယ်။ သူနေခတ်
ဲ့
�ပိုင်
ပမာဏထုထည်�ကီးမားပံြု ခင်း
ေရာမ�မို � ရဲ ့
ြမငတ
့် က်လာမ�အ�ကား
အတူတပ
ူ ါပဲ)။
ဘာဆက်�ယ
ွ မ
် တ
� စ်ခုမှ
မ�ှိပါဘူး။
ေရာမကျဆံးု တာနဲ ့
ေရာမ�မို �ဟာ
ေထအိုထဝ
ီ ါခန်တို ့
မားစ်�ဂိုဟ်ေပါ်မှာ�ှိေန�ပီး
ေထအိုထဝ
ီ ါခန်က ဗီးနပ်စ�် ဂိုဟ်မာှ �ှိေနတယ်ပါဆိလ
ု ည်း အတူတပ
ူ ါပဲ။
တစ်ခန
ု တစ်
ဲ ့ ခုမသိ�ကဘဲ တချိနတ
် ည်းမှာ ကမ�ာေြမေပါ်မှာအတူ�ိှခ�ဲ့ ကတဲ့ မတူကြွဲ ပားတဲလ
့ ကမ�
ူ ့ ာငယ်ေတွ
ဘယ်�ခ
ှ ုများ
�ှိခပ
ဲ့ ါသလဲ။
ဘီစီ
၁၀,၀၀၀
ဝန်းကျင်က
က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ကမ�
့ ာ�ဂိုဟ်မာှ
ေထာင်ေပါင်းများစွာေသာကမ�ာငယ်ေတွ �ှိခပ
ဲ့ ါတယ်။ ဘီစီ ၂၀၀၀ လည်း ေရာက်ေရာ အဲဒအ
ီ ေရအတွကဟ
် ာ
ရာဂဏန်းေလာက် ဒါမှမဟုတ် ေထာင်ဂဏန်းအနည်းငယ်အထိ တစ်စတစ်စေလျာန
့ ည်းသွားတယ်။ ေအဒီ
၁၄၅၀
ေလာက်လည်းကျေရာ
အဲဒအ
ီ ချိနမ
် ာှ ပဲ
ဥေရာပသားေတွ
ကမ�ာငယ်ေတွလေြပာလိ
ို ့
ရတဲ
ု့ ့
ဒါေပမယ့်
သူတအ
ို ့ ေရအတွကေတွ
်
၉၀
နယ်ေြမစူးစမ်း�ှာေဖွမေတွ
�
ေနထိင
ု �် ကပါတယ်။
ေလျာပ
့ ါးသွားပါတယ်။
မလုပ်ခင်အချိနအ
် ထိပဲ
တက်စေမးနီ
်
းယားလိေနရာမျိ
ု
ုးေတွ
ရာခိင
ု �
် န
� း် ေသာလူသားေတွဟာ
အာဖရိကကမ�ာငယ်မာှ
သိသသ
ိ ာသာ�ကီးကို
ေတာ်ေတာ်များများ
တစ်ခုတည်းေသာ
အာ�ှတက
ို ၊်
ကမ�ာ�ကီးေပါ်မှာ
�ှိပါေသးတယ်။
မီဂါကမ�ာ�ကီးြဖစ်တဲ့
ဥေရာပတိက
ု ်
အာ�ှ�ှင ့်
အာဖရိကတိက
ု ေအာက်
်
ပိင
ု း် အပါအဝင် အာဖရိကတိက
ု အ
် များပိင
ု း် ဟာ ယဉ်ေကျးမ�ဆင
ုိ ရ
် ာ၊ �ိင
ု င
် ေရးဆိ
ံ
င
ု ရ
် ာ
�ှင ့် စီးပွားေရးဆိင
ု ရ
် ာ �ကီးမားတဲဆ
့ က်�ယ
ွ မ
် ေတွ
�
�ှိ�င
ှ �့် ပီးသားပါ။
ကျန်ေနေသးတဲ့ ကမ�ာလ
ူ းေရဆယ်ရာခိုင�
် န� း် ကေတာ့ သူအရွ
် ားနဲသူ
ဲ ဲ့ ကမ�ာငယ် ၄
့ ဦ
့ �ိ�ှ ပီး �� ပ်ေထွးနက်နတ
့ ယစ
ခုအ�ကား မ�ေဝေနထိင
ု �် ကပါတယ်။
222
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
၁။ မက်ဆအ
ုိ ေမရိက ကမ�ာငယ် - အေမရိကတိက
ု အ
် လယ်ပိင
ု း် �ှင ့် အေမရိကတိက
ု ေြမာက်
်
ပိင
ု း် ေဒသတချို �
ပါဝင်တေနရာ။
ဲ့
၂။ အင်းဒီးယန်းေတာင်တန်းကမ�ာငယ် - ေတာင်အေမရိကတိက
ု ် အေနာက်ပိင
ု း် အများစုပါဝင်တေနရာ။
ဲ့
၃။ ဩစေတးလျကမ�ာငယ် - ဩစေတးလျတိက
ု တ
် စ်ခုလးံု ပါ ပါတယ်။
၄။ သမုဒရ
� ာပိင
ု း် ေဒသကမ�ာငယ် - ဟာဝိင
ု အ
် ီ ကေန နယူးဇီလန်အထိ ပစိဖိတသ
် မုဒရ
� ာအေနာက်ေတာင်ပိင
ု း် က
က�န်းေတွအားလံးု ပါဝင် ပါတယ်။
ေြမပံု ၃။ ေအဒီ ၁၄၅၀ ခု�စ
ှ ်က ကမ�ာေြမပံ။ု အာ�ှ-အာဖရိကကမ�ာတွင ် အမည်တပ်ထားေသာေနရာများသည်
(၁၄) ရာစု မွတစ
် လင်မခ
် ရီးသွား အီဘန် ဘက်တတ
ူ ာ (Ibn Battuta) သွားေရာက်လည်ပတ်ခေ
ဲ့ သာ
ေနရာများြဖစ်သည်။
ေမာ်�ု ိက�
ို င
ို င
် ံ
တန်ဂျီယာ�မို �သား
အီဘန်
ဘက်တတ
ူ ာသည်
လ�ို � ဝှက�် မို �ေတာ်(Timbuktu)၊ ဇန်ဇီဘာ�ိင
ု င
် ၊ံ �ှ�ှားေတာင်ပိင
ု း် ၊ အာ�ှတက
ို အ
် လယ်ပိင
ု း် ၊
တင်ဘတ်တးူ
အိ�ယ
ိ� �ိင
ု င
် ၊ံ
တ�ုတ�
် င
ို င
် ံ �ှင ့် အင်ဒနို းီ �ှား�ိင
ု င
် ံ စသည်တကိ
ို ့ ု သွားေရာက်လည်ပတ်ခသ
ဲ့ ည်။ သူ၏ ခရီးသွားလာမ�များသည်
ယေနေခတ်
အစပိင
ု း် တွင ် အာ�ှ-အာဖရိက ကမ�ာစုစည်းမ�ကို ပံေ
ု ဖာ်ခသ
ဲ့ ည်။
့
ေနာက်လာမယ့်
အ�ှစ်
ကျန်တက
ဲ့ မ�ာငယ်ေတွအကုနး် လံးု ကို
သိမး် ပိက
ု လ
် က
ို တ
် ဲ့ ၁၅၂၁
တချိနတ
် ည်းမှာပဲ
ခု�စ
ှ ်မာှ
၃၀၀
ဝါး�မိုပစ်ပါတယ်။
မက်ဆအ
ုိ ေမရိက
ပထမဆံးု ဝါး�မိုမ�အြဖစ်
သမုဒရ
� ာပိင
ု း် ေဒသကမ�ာငယ်က
အတွငး် မှာ
ဖာဒီနန်
အစိတအ
် ပိင
ု း် အချို �ကို
အာ�ှ-အာဖရိက
စပိနေတွ
်
က
ကမ�ာငယ်
အက်ဇ်တက်အင်ပါယာကို
တစ်ခုလးံု
မက်ဂျယ်လန်က
သိမး် ပိက
ု လ
် က
ို �် ပီး
ကမ�ာ�ကီးက
ဝါး�မိုခံလက
ို ရ
် ပါတယ်။
ေရေ�ကာင်းနဲကမ�
့ ာပတ်ရင်း
သူရဲ့ ကမ�
့ ာပတ်ခရီးစဉ်ကို
223
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
အဆံးု သတ်ခဲပ
့ ါတယ်။
စပိနလ
် မ
ူ ျိုး
ေချမ�နး် ခဲတ
ဲ့ ချိနမ
် ာှ
့ အ
အင်းဒီးယန်းေတာင်တန်းကမ�ာငယ်
ဩစေတးလျတိက
ု ေပါ်ကိ
်
ု
ေအာင်�င
ို သ
် ေတွ
ူ
က
ဥေရာပလူမျိုးေတွ
ပထမဆံးု
(conquistadors)
အင်ကာအင်ပါယာကို
�ပိုလဲသာွ းခဲပ
့ ါတယ်။
အေြခချခဲ�့ ကပါတယ်။
၁၆၀၆
ဒါနဲပဲ့
ခု�စ
ှ ်မာှ
အြပင်လေတွ
ူ
မတိထိ
ု ့ ရေသးတဲ့ ဩစေတးလျကမ�ာငယ်ဟာ ၁၇၈၈ ခု�စ
ှ ် �ဗိတသ
ိ �ေတွ နယ်ပယ်ချဲ�ထင
ွ တ
် အ
ဲ့ ချိနမ
် ာှ
အဆံးု သတ်သာွ းခဲပ
ိ �သားေတွဟာ တက်စေမးနီ
်
းယားက�န်းေပါ်မှာ
့ ါတယ်။ ေနာက် ၁၅ �ှစ�် ကာေတာ့ �ဗိတသ
ပထမဆံးု အ�ကိမအ
် ေြခချမ�ေတွ
ြပုလုပ်ခဲ�့ ကပါတယ်။
ဒီလန
ို ပဲ
ဲ့
ေနာက်ဆးုံ ေသာ
လွတလ
် ပ်တဲ့
လူကမ�
ကျေရာက်လာခဲပ
့
့ ါတယ်။
့ ာငယ်ဟာ အာ�ှ-အာဖရိကစက်ဝန်း�ကီးရဲ ဩဇာထဲ
အာ�ှ-အာဖရိက
ကမ�ာ�ကီးအေနနဲ ့ သူဝါး�မိုထားတဲအ
့ ရာေတွအားလံးု ေ�ကညက်သာွ းဖို ့ ရာစု�စ
ှ မ
် ျားစွာ
�ကာခဲပ
့ ါတယ်။
ဒါေပမယ့်
ဒီြဖစ်ပျက်�ပီးသားကိစေတွ
�
ကေတာ
ို
့
ဒီေနေခတ်
မာှ
့
ေနာက်ြပန်လည
ှ လ
့် မရ
ို ့ ေတာပ
့ ါဘူး။
လူသားေတွအကုနလ
် းံု နီးပါး
တူညတ
ီ ဂ
ဲ့ ျီအုပ
ိ ိလ
ု စ်တစ်စနစ်
ကိမ
ု �ေဝ�ကပါတယ်(ကမ�ာ�ဂိုဟ်တစ်ခလ
ု းံု ကို �ိင
ု င
် တ
ံ ကာအသိမတ
ှ ြ် ပု �ိင
ု င
် ေတွ
ံ
အြဖစ် ခွဲြခားထားပါတယ်)။
တူညတ
ီ ဲ့
စီးပွားေရးစနစ်ေတွ
ေချာင်အကျဆံးု ေနရာေတွအထိ
ကမ�ာေြမရဲ ့
(အရင်း�ှငစ
် းီ ပွားေရးစနစ်ရဲလက်
တေတွ
ံ
ဟာ
့
ေရာက်ပါတယ်)၊
တူညတ
ီ ဲ့
တရားဥပေဒစနစ်ေတွ
(လူအခွ
့် ေရးနဲ ့
့ ငအ
�ိင
ု င
် တ
ံ ကာဥပေဒေတွဟာ ေနရာတိင
ု း် မှာ အနည်းဆံးု ေတာ့ သီအုရ
ိ ီအရ အသက်ဝင်ပါတယ်)။ �ပီးေတာ့
တူညတ
ီ သ
ဲ့ ပ
ိ ံပ
� ညာစနစ်ေတွ
အီရန်၊
က�မ်းကျင်ပညာ�ှငအ
် ားလံးု မှာ
အစ�ေရး၊
ဩစေတးလျ
အက်တမ်ေတွရဲတည်
ေဆာက်ပံ၊ု
့
�ှင ့်
အာဂျင်တးီ နား
တီဘေရာဂါကိ
ီ
ု
�ိင
ု င
် က
ံ
ကုသပံစ
ု နစ်ေတွ
လံးု ဝတူည�ီ ကပါတယ်။)
ကမ�ာလ
ု ရ
် ာယဉ်ေကျးမ�အြဖစ်တစုတစည်းြဖစ်သာွ းတာနဲ ့
့ းံု ဆိင
တစ်ပံစ
ု တ
ံ ည်းြဖစ်သာွ းတာေတာ့
အမျိုးမျိုးပါ�ှိသလိပ
ု ဲ
မဟုတပ
် ါဘူး။
က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ့
အားလံးု ထပ်တည
ူ ီ
သက်�ိခ
ှ ��ာတစ်ခုမာှ
အဂင်္ ါေတွ၊
ကမ�ာလ
ု ရ
် ာယဉ်ေကျးမ�တစ်ခမ
ု ာှ
့ းံု ဆိင
ဆဲလေတွ
်
နယူေယာက်က
စေတာ�
် ာပွဲစားေတွကစ�ပီး အာဖဂန်သးုိ ထိနး် သမားေတွအထိ အသက်�ှငသ
် န်မအ
� မျိုးမျိုး၊ လူအမျိုးမျိုး
့ ှယယ
ပါဝင်ပါတယ်။
သိတိ
ု့ င
ု ေအာင်
်
သူတအားလံ
ို ့
းု ဟာ
တစ်ေယာက်နတစ်
ဲ ့ ေယာက်
နီးနီးကပ်ကပ်
ဆက်�ယ
ွ မ
် ေတွ
�
�ိှ�က�ပီး အချင်းချင်း ပံစ
ု အ
ံ မျိုးမျိုးနဲ ့ အြပန်အလှနလ
် မ
� း် မိးု �ကပါတယ်။ သူတအချင်
ို ့
းချင်း
အြငင်းပွား�ပီး စစ်ြဖစ်ေန�ကတုနး် ပဲ ဒါေပမယ့် အဲဒလ
ီ အ
ို ြငင်းပွား�ကတဲအ
့ ခါ သူတကိ
ုိ ့ င
ု ဆ
် တ
ွဲ အ
ဲ့ ယူအဆေတွ၊
် ကယ်ထပ
ိ ် တက
ို ဆ
် ြုံ ခင်း’ ဆိတ
ု ာ
စစ်ြဖစ်တအ
ဲ့ ခါသံးု တဲလ
့ က်နက်ေတွ အတူတပ
ူ ါပဲ။ ‘ယဉ်ေကျးမ�ေတွ အမှနတ
နားေလးတဲလ
့ ေတွ
ူ
ေြပာေနကျ
ေကာင်းေကာင်းနားမလည်�ကဘူး။
လုပ်ေန�ကတယ်။
စကားလိပ
ု ါပဲ။
ဒီေနေခတ်
မာှ
့
တချိနတ
် ည်းမှာပဲ
တစ်ဖက်သားေြပာတာကို
အေမရိကန်
သူတ�ှ
ို ့ စဦ
် းလံးု သံးု တဲ့
�ှင ့်
အီရန်
အချင်းချင်း
ဘာသာစကားဟာ
ဘယ်သမ
ူ ှ
ဓားတြပြပ
�ိင
ု င
် ေတွ
ံ
အေ�ကာင်း၊
224
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
အရင်း�ှငစ
် းီ ပွားေရးစနစ်ေတွ၊
�ိင
ု င
် တ
ံ ကာလူအခွ
့် ေရးေတွ၊
့ ငအ
�ျူကလိယ�ူ ပေဗဒေတွအေ�ကာင်း
ပါတာပါပဲ။
ခုချိနထ
် ိ
‘စစ်မန
ှ တ
် ’ဲ့ ယဉ်ေကျးမ�
ဆိတ
ု ာကို
က�န်ေတာ်တအများ�ကီ
ို ့
းေြပာေန�ကတုနး် ပါ။
ဒါေပမယ့်
ယဉ်ေကျးမ�တစ်ခဟ
ု ာ သူဟာသူ
တသီးတြခားလွတလ
် ပ်စာွ ဖွံ� �ဖိုးြဖစ်တည်လာ�ပီး ြပင်ပလ�မး် မိးု မ�ေတွမပါတဲ့
့
ေ�ှးေဟာင်းေဒသရင်း �ိုးရာထံးု တမ်းေတွကသ
ို ာ စစ်မန
ှ တ
် ယ
ဲ့ ဉ်ေကျးမ�လို ့ ေခါ် �ကမယ်ဆရ
ုိ င် ကမ�ာေပါ်မှာ
စစ်မန
ှ တ
် ယ
ဲ့ ဉ်ေကျးမ�ေတွ
မကျန်ေတာပ
့ ါဘူး။
�ပီးခဲတ
့ ဲ့
ရာစု�စ
ှ တ
် ချို အ
� တွငး် မှာပဲ
ကမ�ာလံးု ဆိင
ု ရ
် ာ
လ�မး် မိးု မ�လင
�ိ း် လံးု ေအာက်မာှ လူယဉ်
် �
ိ င
ို ေလာက်
်
ေအာင် ေြပာင်းလဲကန
ု ပ
် ါ�ပီ။
့ ေကျးမ�အားလံးု ဟာ မမှတမ
ဒီဂလိဘ
ု ယ်လက
ို ေဇး�ှ
်
ငး် နဲပတ်
် င်စားစရာအေကာင်းဆံးု ဥပမာကေတာ့ ‘ေဒသခံ ဟင်းလျာ’
့ သက်လို ့ စိတဝ
ေတွဆတ
ုိ ာပါပဲ။ အီတလီစားေသာက်ဆင
ုိ တ
် စ်ခုမာှ ဆို စပဂယ်တီ အီတလီေခါက်ဆက
ွဲ ို ခရမ်းချဉ်သီးေဆာန
့ ဲ့
ရမယ်လို ့
က�န်ေတာ်တို ့
မှနး် ထားမှာပဲ။
ပိလ
ု န်
�ှင ့်
အိုငး် ရင်
စားေသာက်ဆင
ုိ ေတွ
်
ဆရ
ုိ င်
အာလူးများများပါတဲဟ
့ င်းေတွ၊ အာဂျင်တးီ နားစားေသာက်ဆင
ုိ ဆ
် ရ
ုိ င် အမဲသားကင်အမျိုးေပါင်း ဒါဇင်နချီ
ဲ ့ တဲ့
အထဲက
ေရွ းရမယ်။
ဆွစ်စ်ကေဖးတိင
ု း် ရဲ ့
အိ�ယ
ိ� စားေသာက်ဆင
ုိ ဆ
် ရ
ုိ င်ေတာ့
ထင်�ှားတဲအ
့ စားအစာကေတာ့
ေတာင်လေမာက်
ို
ေနတာပါ။
မဟုတပ
် ါဘူး။
ဒါေပမယ့်
ခရမ်းချဉ်သီး၊
�ှိ�ိှသမ�ေတွထဲ
ေချာကလက်ပျစ်ပျစ်ပပ
ူ ေပါ်မှ
ူ
ာ
ဒီအစားအစာေတွထက
ဲ
င�ုတသ
် းီ ၊
င�ုတသ
် းီ ထည့ထ
် ား�ပီး
ကိက
ု းို ပင်
တစ်ခုမှ
ခရင်မေတွ
်
အဲဒ�ီ င
ို င
် ေတွ
ံ
ရဲေဒသရင်
း
့
စတာေတွအားလံးု ဟာ
မက�ဆီကမ
ို ာှ
မူလအစြပု�ကတာြဖစ်ပါတယ်။ စပိနေတွ
်
မက�ဆီကို ကိသ
ု မ
ိ း် ပိက
ု ေအာင်
်
ြမင်�ပီးေနာက်ပိင
ု း် သာ ဒီအရာေတွ
ဥေရာပ �ှင ့် အာ�ှကို ေရာက်လာခဲတ
ု း် ကမှ
့ ာပါ။ ဂျူးလိယက် ဆီဇာ �ှင ့် ဒန်ေထး အလီေဂးရီတုိ ့ ဘယ်တန
ခရမ်းချဉ်ေဆာေတွ
�စ
ှ ထ
် ားတဲ့
့
ခက်ရင်းကိေတာင်
ု
အီတလီေခါက်ဆက
ွဲ ို
မထွငရ
် ေသးပါဘူး)။
ေချာကလက်မစားခဲသ
့ လို
ဗုဒဟ
� ာလည်း
ဆွစ်စ်
ခက်ရင်းနဲလိ
့ မ်ပတ်�ပီး
သူရဲေကာင်း
သူအစားအစာထဲ
့
ဝီလယ
ီ မ်
မစားခဲပ
့ န
ု း် က
့ ါဘူး(အဲတ
တဲလ်
ဟာဘယ်တန
ု း် ကမှ
င�ုတသ
် းီ ထည့မ
် စားခဲပ
့ ါဘူး။
ပိလ
ု န်
�ှင ့်
အိုငယ
် ာလန်ကို အာလူးေတွေရာက်သာွ းတယ်ဆတ
ုိ ာ �ှစ် ၄၀ဝ မေကျာ်ေသးပါဘူး။ အာဂျင်တးီ နားမှာ ၁၄၉၂
ခု�စ
ှ မ
် ာှ ရ�ိင
ု တ
် ဲ့ အသားကင်ဆလ
ုိ ို လားမာကု
လားအုတအ
် သားပဲ ြဖစ်မာှ ပါ။
့
ေဟာလီးဝုဒ ်
�ုပ်�ှငေတွ
်
ကလည်း
အြဖစ်ေဖာ်ြပ�ပီး
လွငြ် ပင်က
ဥေရာပနယ်ပယ်ချဲ�ထင
ွ သ
် ေတွ
ူ
ရဲ ့
သူတဘိ
ို ့ းု ေဘးေတွရဲဓ့ ေလ့ထးံု တမ်းေတွကို
ဒီြမင်းစီးတဲ့
ရက်အင်ဒယ
ီ န်းေတွကို
ရဲရငတ
့် ြဲ့ မင်းသည်ေတာ်ေတွ
ရထားတွေတွ
ဲ
ဆက
ီ ို
သတ��
ိ ိ�
ှ ိအ
ှ ေသခံတးို ဝင်ရင်း
ကာကွယသ
် ာွ း�ကတဲပ
့ ံရ
ု ိပ်ကို
အေမရိကန်ေဒသရင်းလူမျိုးေတွဟာ
ဟိးု ေ�ှးေခတ်
ြပပါတယ်။
ဒါေပမယ့လ
် ည်း
စစ်မန
ှ တ
် ယ
ဲ့ ဉ်ေကျးမ�တစ်ခက
ု ို
ကာကွယသ
် ေတွ
ူ
မဟုတ�် ကပါဘူး။ အဲဒအ
ီ စား သူတဟာ
ို ့
၁၇၊ ၁၈ ရာစုေတွမာှ ေြမာက်အေမရိကတိက
ု ်
အေနာက်ပိင
ု း် ကိေရာက်
ု
�ိှလာတဲ့ �ကီးမားတဲစ
့ စ်ေရး၊ �ိင
ု င
် ေရး
ံ
အေြပာင်းအလဲ�ကီးေတွရဲ ့ ထုတက
် န
ု သ
် ာ
225
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ြဖစ်�ကပါတယ်။
ရလဒ်အေနနဲ ့
ဥေရာပကြမင်းေတွ
အပါချီ(Apache)မျိုး�ွယစ
် ေတွ
ု
၊
အများ�ကီး�ှိေပမယ့်
အဲဒါဟာ
အဲဒက
ီ ို
စူး(Sioux)မျိုး�ွယစ
် ေတွ
ု
ရဲ ့
ေမာ်ဒန်ယဉ်ေကျးမ�တစ်ခပ
ု ါ။
ေရာက်လာတာပါ။
ယဉ်ေကျးမ�ဟာ
ဒါေ�ကာင ့်
၁၉ရာစုက
�ှစသ
် က်စရာေတွ
စစ်မန
ှ တ
် ယ်ဆတ
ုိ ာထက်ပိ�ု ပီး
ကမ�ာလံးု ဆိင
ု ရ
် ာတွနး် အားရဲ ရလဒ်
တစ်ခပ
ု ဲ ြဖစ်ပါတယ်။
့
ကမ�ာလံးု ဆိင
ု ရ
် ာ ရည်မှန်းချက်
လက်ေတွ�ကျတဲအ
့ ြမင်ကေန�ကည့မ
် ယ်ဆရ
ုိ င် တစ်ကမ�ာလံးု စုစည်းလာတဲြ့ ဖစ်စဉ်ရဲ ့ အေရးပါဆံးု အဆငဟ
့် ာ
�ပီးခဲတ
ဲ့ ာစု�စ
ှ အ
် နည်းငယ်အတွငး် မှာ
့ ရ
ြဖစ်ပျက်ခပ
ဲ့ ါတယ်။
အင်ပါယာေတွ
�ကီးထွားလာ�ပီး
ကုနသ
် ယ
ွ မ
် ေတွ
�
လည်းပိမ
ု ျားြပား �ကီးမားလာခဲတ
ို ပဲ
ဲ ့ အာ�ှ-အာဖရိက၊ အေမရိက၊ ဩစေတးလျ
့ ာကိးု ။ ဒီလန
�ှင ့် သမုဒရ
� ာပိင
ု း် က လူေတွ�ကားက ချိတဆ
် က်မေတွ
�
ဟာ ပိမ
ု ခ
ို ိုငမ
် ာသထက် ခိင
ု မ
် ာလာခဲတ
့် ဲ
့ ယ်။ ဒါေ�ကာငပ
မက်ဆက
ီ က
ို
င�ုတသ
် းီ ေတွ
အိ�ယ
ိ� ကိေရာက်
ု
သာွ း�ပီး
စပိနက
် �ဲ�ာွ းေတွဟာ
အာဂျင်တးီ နားမှာ
အစာ�ှာစားေန�ကတာပါ။ ဒါေပမယ့် လူေတွရဲေတွ
ု ြမင်ကေန �ကည့မ
် ယ်ဆရ
ုိ င် ပထမဆံးု
့ းေခါ်ယူဆပံအ
ဘီစေထာင်
ီ
စ�
ု စ
ှ မ
် ာှ
ဒီထ
ု ေရး�ကီးတဲ့
့ က်ပိအ
လူသားအားလံးု နဲဆိ
ု တ
် စ
ဲ့ နစ်တစ်ခု
့ င
ေထာင်စ�
ု စ
ှ ေပါင်
်
းများစွာအထိ
တြဖည်းြဖည်းေရွ �လျားလာခဲတ
့ ယ်။
ဆိတ
ု ဲ့
အေတွးအေခါ်
လူသမိ
ု း် ဟာ
့ င
ဒါေပမယ့်
တိးု တက်မတ
� စ်ခု
ြဖစ်ခပ
ဲ့ ါတယ်။
စတင်အြမစ်တယ
ွ လ
် ာတာပါ။
ကမ�ာလံးု ဆိင
ု ရ
် ာစုစည်းေရးဆိတ
ု ဲ့
ကမ�ာလံးု ဆိင
ု ရ
် ာစနစ်တစ်ခုက
�ပီးခဲတ
့ ဲ့
ဦးတည်ချက်ဆီ
ကမ�ာ�ကီးတစ်ခုလးံု ကို
စိးု မိးု အုပ်ချုပ်မယ်ဆတ
ုိ ဲ့ အေတွးဟာ လူများစုအတွက် အလွနစ
် မ
ိ း် ေနခဲပ
့ ါေသးတယ်။
226
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ပံု ၂၄။ ၁၉၀၅ ခု�စ
ှ က
် ဆူး မျိုး�ွယစ
် ေ
ု ခါင်းေဆာင်များ (Sioux chiefs)။ ၁၉၄၂ ခု�စ
ှ ် မတိင
ု ခ
် င်အချိနထ
် ိ ဆူး
လူမျိုးစု အပါအဝင် အြခားေသာ လွငြ် ပင်လမ
ူ ျိုးစု�ကီးများ (Great Plains tribe)သည် ြမင်းများကို
မပိင
ု ဆ
် င
ုိ ခ
် �ဲ့ ကေချ။
ေဆပီယန်စ်
ေတွအေနနဲ ့
ဆငက
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲလာ�ကတာလို ့
လူသားေတွဟာ
ထင်�ကတယ်။
ကိယ
ု ပ
့် တ်ဝန်းကျင်ကလူေတွြဖစ်�ပီး
တကယ်တမ်းေြပာရမယ်ဆရ
ုိ င်
အကျိုးစီးပွားကို
‘သူတ’ို ့
‘ငါတိ’ု ့
‘သူတ’ို ့
မ�ှိပါဘူး။
‘ငါတိ’ု ့
အြဖစ်
ဆိတ
ု ာ
ဆိတ
ု ာကေတာ့
ဘယ်လမ
ူ ေရးသတ
�
� ဝါမှ
ေ�ှး�� ဦးတည်တာမျိုး
�ှင ့်
ကိယ
ု န
် အနီ
ဲ ့ းစပ်ဆးုံ
ကျန်တလ
ဲ့ ေတွ
ူ
အားလံးု ပါ။
ကိယ
ု ပ
် ါဝင်သက်ဆင
ုိ တ
် ဲ့
ဘယ်ချင်ပန်ဇီမှ
ကွြဲ ပား�ပီး
မျိုးစိတတ
် စ်ခုလးံု ရဲ ့
တြခားချင်ပန်ဇီမျိုးစိတေတွ
်
ရဲ ့
အကျိုးစီးပွားကို ဂ�ုစက
ို တ
် ာမ�ှိဘးူ ။ ဘယ်ခ�ုမှ ကမ�ာလံးု ဆိင
ု ရ
် ာခ�ုအုပ်စအ
ု တွက် သူဦးမ�င်
ေလးေတာင်
့
ေြမ�ာက်ေဖာ် ရမှာမဟုတပ
် ါဘူး။ ဘယ်ြခေသင်္ေခါင်
့
းေဆာင်အထီးမှ �ှိသမ�ြခေသင်္အ
့ ားလံးု ရဲ ့ ဘုရင်ြဖစ်လာဖို ့
�ကိုးစားအားထုတမ
် ာှ
မဟုတသ
် လို
ဘယ်ပျားအံုအဝင်ဝမှာမှ
“ကမ�ာတစ်ဝန်း�ှိ
လုပ်သားပျားများ
ညီ��တ�် ကေလာ”့ ဆိတ
ု ေဆာင်
ဲ့
ပဒ
ု က
် ို ေတွ�ရမှာ မဟုတပ
် ါဘူး။
သိေပမယ့
ု့
လ
် ည်း
စဉ်းစားသိြမင်ြခင်းေြပာင်းလဲမ�� ကီးြဖစ်ချိနက
် စ�ပီး
ဟိမ
ု ို
ေဆပီယန်စတ
် ဟာ
ို ့
ဒီစစ
ု ည်မအ
� ပိင
ု း် နဲ ့ ပတ်သက်လာရင် ပိ�ု ပီးေကာင်းမွနသ
် ထက် ေကာင်းမွနလ
် ာခဲ�့ ကပါတယ်။ လူသားေတွဟာ
သူတနဲ
ို ့ လံ
့ းု ဝမသိတဲ့
လူစိမး် ေတွကို
ညီအစ်ကို
ဒါမှမဟုတ်
သူငယ်ချင်းလို ့
သတ်မတ
ှ ယ
် ဆ
ူ �ပီး
ပူးေပါင်းလုပ်ေဆာင်တာမျိုးကို ပံမ
ု န
ှ အ
် ြဖစ် စတင်လပ
ု ်ေဆာင်လာခဲ�့ ကတယ်။ ဒါေပမယ့် ဒီညအ
ီ စ်ကရ
ို င်းပမာ
ချစ်ခင်မဆ
� တ
ုိ ာ
လူတင
ို း် နဲြဖစ်
ဲ့ ာေတာ့
့ ခတ
မဟုတဘ
် းူ ။
ဟိဘ
ု က်ေတာင်�ကားလူေတွ
ဒါမှမဟုတ်
ဟိးု ဘက်ေတာင်ေ�ကာကလူေတွကေတာ
ို
ူ �ကတုနး် ပဲြဖစ်တယ်။ ဘီစီ ၃၀၀၀ က
့ ‘သူတ’ို ့ လို ့ ထင်ြမင်ယဆ
ပထမဆံးု ဖာ�ိုးဘုရင် မဲနစ်စ် (Menes) က အီဂျစ်ြပည်ကို စုစည်းတည်ေထာင်ေတာ့ အီဂျစ်သားေတွအတွက်
အီဂျစ်ြပည်ဆတ
ုိ ဲ ့
နယ်နမိတအ
် ကနအ
် ့ သတ်�ိ�ှ ပီး
လှညလ
့် ည်သာွ းလာ�ကတယ်လို ့
ယူဆခဲယ
့ ။်
အဲဒ ီ
အဲဒနီ ယ်နမိတအ
် လွနမ
် ာှ ေတာ့
လူ�ု ိငး်
ေတွဟာ
‘လူ�ု ိငး် ’
လူစမ
ိ း် ေတွ၊
ေတွ
ေ�ကာက်စရာ
ေကာင်းသူေတွြဖစ်တယ်။ သူတမှ
ို ့ ာ စိတဝ
် င်စားစရာေကာင်းတာဆိလ
ု ို ့ အီဂျစ်သားေတွလခ
ို ျင်ေနတဲ့ သူတရဲ
ို ့ ့
နယ်ေြမ �ှင ့် သဘာဝအရင်းြမစ်ေတွပဲ �ှိတယ်။ လူသားေတွဖန်တးီ တဲ့ လူမေနထိ
�
င
ု မ
် စ
� နစ်ေတွအကုနလ
် းုံ ဟာ
လူသားထု�ကီးတစ်ခုလးံု ရဲ အစိ
် ပိင
ု း် ေတာ်ေတာ်များများကို လျစ်လျူ�� ေလ့�ိှပါတယ်။
့ တအ
ဘီစီ ပထမေထာင်စ�
ု စ
ှ မ
် ာှ ပဲ လူသားအားလံးု နဲဆိ
ု တ
် ဲ့ လူမစ
� နစ် ၃ ခု ေပါ်ထွကလ
် ာခဲပ
့ င
့ ါတယ်။
် ေတွ
ူ
ဟာ သမိင
ု း် မှာ ပထမဆံးု အ�ကိမအ
် ေနနဲ ့ ကမ�ာ�ကီးတစ်ခုလးံု
အဲဒလ
ီ မ
ူ စ
� နစ်ေတွကို ယံ�ု ကည်ကးို ကွယသ
�ှင ့် လူသားမျိုး�ွယတ
် စ်ခုလးံု ကို တစ်ခတ
ု ည်းေသာ
တရားဥပေဒစနစ်န ဲ ့ တစ်ခတ
ု ည်းေသာ
အစိးု ရက
အုပ်ချုပ်မယ်လို ထင်
ြမင်ယဆ
ူ ခဲ�့ ကပါတယ်။ လူတင
ို း် လူတင
ို း် ဟာ ‘ငါတိ’ု ့ လိအတူ
ု့
တကွေြပာ�ိင
ု �် က�ပီး ‘သူတ’ို ့
့
227
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ဆိတ
ု ာ
မ�ှိေတာပ
့ ါဘူး။
လူသားအားလံးု နဲဆိ
ု တ
် ဲ့
့ င
ပထမ
လူမစ
� နစ်ကေတာ့
စီးပွားေရးနဲဆိ
ု �် ပီး
့ င
ေငွေ�ကးစနစ်လို ့ ေခါ်ပါတယ်။ လူသားအားလံးု နဲဆိ
ု တ
် ဲ့ ဒုတယ
ိ
လူမစ
� နစ်ကေတာ့ �ိင
ု င
် ေရးနဲ
ံ
သက်
ဆင
ုိ �် ပီး
့ င
့
နယ်ချဲ�စနစ်လေခါ်ပါတယ်
ို ့
။ လူသားအားလံးု နဲဆိ
ု တ
် ဲ့ တတိယလူမစ
� နစ်ကေတာ့ ဘာသာေရးနဲသက်
ဆင
ုိ �် ပီး
့ င
့
လူသားအားလံးု ကို
ရည်စးူ တဲ့
ကိးု ကွယယ
် �ံု ကည်မေတွ
�
ြဖစ်တဲ့
ဗုဒဘ
� ာသာ၊
ခရစ်ယာန်ဘာသာ
�ှင ့်
အစ�လာမ်ဘာသာ လိမ
ု ျိုး ကိးု ကွယယ
် �ံု ကည်မဘ
� ာသာတရားေတွပဲ ြဖစ်ပါတယ်။
ကုနသ
် ည်�ကီးေတွ၊
စစ်ေအာင်�င
ို သ
် ေတွ
ူ
၊
ပုေရာဟိတေတွ
်
ဟာ
‘
ငါတို ့ �ှင ့်
သူတ’ို ့ ဆိတ
ု ဲ့
ဆငက
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲြခင်းဆိင
ု ရ
် ာ ဆနက
် ့ ျင်ဘက်ဒစ
ိွ က
ံု န
ိ း် ကို ပထမဆံးု လွနေြမာက်
်
�င
ို ခ
် �ဲ့ ကသူေတွ ြဖစ်ပါတယ်။
�ပီးေတာ့
လူသားမျိုး�ွယတ
် စ်ခုလးံု
ကုနသ
် ည်�ကီးေတွအတွကေတာ
်
့
ေပါင်းစည်းလာဖို ့ ြဖစ်�င
ို ေြခ�ှ
်
ိတာကိလ
ု ည်း
ကမ�ာ�ကီးတစ်ခုလးံု ဟာ
သူတရဲ
ို ့ ေဈးဝယ်
သေဖာက်
ူ
သည်ေတွ
့
စီးပွားေရးစနစ်တစ်ခု
ြဖစ်ပါတယ်။
ေဈးကွကတ
် စ်ခြု ဖစ်�ပီး
လူတင
ို း် အတွက်
တည်ေဆာက်ဖို ့ သူတ�ကိ
ို ့ ုးစား�ကတယ်။
�ကိုြမင်ခ�ဲ့ ကတယ်။
လူသားအားလံးု ဟာ
ေနရာတိင
ု း် မှာ
အကျံုးဝင်တဲ့
စစ်ေအာင်�င
ို သ
် ေတွ
ူ
အတွကေတာ
်
့
် းံု ဟာ သူတရဲ
ုိ ့ လက်
ေအာက်ခေတွ
ံ
ကမ�ာ�ကီးတစ်ခလ
ု းံု ဟာ အင်ပါယာတစ်ခု ြဖစ်�ပီး လူသားေတွအကုနလ
့
ြဖစ်လာ�ိင
ု တ
် ယ်လို ့
ယူဆ�ကတယ်။
ပုေရာဟိတေတွ
်
ကေတာ့
ကမ�ာ�ကီးတစ်ခုလးံု မှာ
အမှနတ
် ရားတစ်ခုသာ�ှိ�ပီး လူသားအားလံးု ဟာ အဲဒအ
ီ မှနတ
် ရားကို ယံ�ု ကည်လာမှာလို ့ ယံ�ု ကည်�ကတယ်။
သူတေတွ
ို ့ လည်းပဲ ေနရာတိင
ု း် မှာ လူတင
ို း် နဲအကျံ
ုုးဝင်တဲ့ စနစ်တစ်ခုတည်ေထာင်ဖို �ကိ
့
့ ုးစားခဲ�့ ကတယ်။
�ပီးခဲတ
့ ဲ့
ေထာင်စ�
ု စ
ှ ်
၃
ခုအတွငး် မှာ
ရည်မန
ှ း် ချက်�ကီးေပါက်ေြမာက်ေအာင်
လူသားေတွဟာ
တစ်�ကိမထ
် က်တစ်�ကိမ်
ပိမ
ု ို
ဒီကမ�ာလံးု ဆိင
ု ရ
် ာ
ရည်မန
ှ း် ချက်�ကီးစွာ
�ကိုးစားခဲ�့ ကတယ်။ ေနာက်လာမယ့် အခန်း သံးု ခုမာှ ေငွေ�ကး၊ အင်ပါယာ �ှင ့် လူသားအားလံးု ဆိင
ု ရ
် ာ
ကိးု ကွယယ
် �ံု ကည်မေတွ
�
ဘယ်လပ
ို ျံ� �ှသွ
ံ ့ ား�ပီး
ဒီေနေခတ်
လို
့
တစုတစည်း�ှိတမ
ဲ့ ာ◌္ဘြဖစ်လာေအာင်
ဘယ်လအ
ို ုတြ် မစ်ေတွချခဲသ
ုိ ာ ေဆွးေ�ွးမှာပါ။ အရင်ဆးုံ သမိင
ု း် တစ်ေလ�ာက်မာှ အ�ကီးကျယ်ဆးုံ
့ လဲဆတ
ေအာင်�င
ို သ
် ရ
ူ ဲအ
့ ေ�ကာင်းနဲ ့
စပါမယ်
့ ။
သူဟာ
လိက
ု ေလျာညီ
်
ေထွမ�
� ိတ
ှ ဲ့
ေအာင်�င
ို သ
် ြူ ဖစ်�ကတာေ�ကာင ့်
သူေနာက်
လက
ို ေတွ
်
အြဖစ်
့
ေြပာင်းလဲကန
ု ပ
် ါတယ်။
အလွနတ
် ရာပဲ
သည်းခံစမ
ွ း် အား�ကီး�ပီး
လူသားေတွဟာ
အဲဒေအာင်
ီ
�င
ို သ
် က
ူ ေတာ့
စိတအ
် ားထက်သန်တဲ့
ပိက
ု ဆ
် ံ
ပဲြဖစ်ပါတယ်။
ို ့ တဘ
ဲ့ ရ
ု င်သာ မတူရင်ေနမယ်.. ပိက
ု ဆ
် က
ံ ို
လူေတွဟာ သူတကိ
ို ့ းု ကွယတ
် ဲ့ ဘုရားသာ မတူရင်ေနမယ်၊ သူတနာခံ
အားပါးတရသံးု တဲေနရာမှ
့
ာေတာ့ တူပါတယ်။ အိုစမာ ဘင်လာဒင် ဟာ အေမရိကန်ယဉ်ေကျးမ�၊ အေမရိကန်
ဘာသာေရး၊
အေမရိကန်
ေတာ်ေတာ်�ကိုက်ပါတယ်။
�ိင
ု င
် ေရးကိ
ံ
ု
အူလက
�ိ သ
် ည်းလ�က
ိ မ
် န
ု း် ေပမယ့်
နတ်ဘရ
ု ားေတွ၊
ဘုရင်ေတွ
ကျ�� ံးတဲေနရာမှ
့
ာ
အေမရိကန်ေဒါ်လာကိေတာ
ု
့
ပိက
ု ဆ
် က
ံ
ေအာင်ပဲခ
ွ သ
ံ ာွ းတာပါလိမ။့်
228
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ဘယ်လမ
ို ျား
အခန်း - ၁၀
ေငွေ�ကး၏ ရနံ ့
၁၅၁၉
ခု�စ
ှ ်မာှ
အဲရ်နန်
ေကာ်ရ်တက်စ်
(Hernán
Cortés)
�ှငသ
့် ရဲ
ူ ့ ့ စပိနေအာင်
်
�င
ို သ
် ေတွ
ူ
ဟာ
အဲဒအ
ီ ချိနတ
် န
ု း် က သီးြခားလူကမ�
ီ ို �ိင
ု င
် က
ံ ို ကျူးေကျာ်ခဲ�့ ကတယ်။ အဲဒေနရာမှ
ီ
ာ
့ ာတစ်ခုြဖစ်တဲ့ မက်ဆက
ေနထိင
ု �် ကတဲ့
အက်ဇ်တက်(Aztecs)လူမျိုးေတွက
ခုမေရာက်
ှ
လာတဲ့
ဒီလစ
ူ ိမး် ေတွဟာ
အဝါေရာင်သတ�ုတစ်မျိုးကို အလွနတ
် ရာ စိတဝ
် င်စား�ကတာကို သိပ်မ�ကာခင်မာှ ပဲ သတိြပုမိခ�ဲ့ ကတယ်။
တကယ်တမ်းေြပာရရင်
ဒီလေတွ
ူ
ေဒသခံအက်ဇ်တက်လမ
ူ ျိုးေတွက
ပံသ
ု င
ွ း် ရလွယတ
် ယ်။
တစ်ခါတစ်ေလ
မေြပာတဲအ
့ ချိနက
် ို
ေရ�နမရင်
ဲ့
း�ှးီ တာေတာမ
် ါဘူး။
့ ဟုတပ
ဒါေ�ကာင ့်
ေရ�ကို
ေရ�မန
� ေတွ
်
ကို
အက်ဇတက်လမ
ူ ျိုးတစ်ေယာက်
အဲဒသ
ီ တ�ုအဝါကို
သူတေတွ
ို ့
ေရ�ဆတ
ုိ ာ
လက်ဝတ်လက်စားလုပ်ဖိ၊ု ့
အလဲအလယ်လပ
ု ်ဖိေလာက်
ု့
ပဲ
တစ်ခခ
ု ဝ
ု ယ်ချင်တယ်ဆရ
ုိ င်
လှပ�ပီး
�ုပ်တေတွ
ု
လပ
ု ်ဖိ၊ု ့
အသံးု ြပု�ကတယ်။
အများအားြဖင ့်
မ�ှိဘးူ ။
ကိက
ု းို ေစ့
ဒါေပမယ့်
သိမဟု
ု ့ တ်
အထည်လပ
ိ ်ေတွနသာ
ဲ့
ေပးေချတာပါ။ စပိနလ
် မ
ူ ျိုးေတွ ေရ�နပတ်
ဲ ့ သက်�ပီး အ�ူ းအမူးြဖစ်�ကတာကိေတာ
ု
့
သူတအတွ
ို ့
က်
နားလည်ရခက်ေနတယ်။
ေသာက်လို ့
စားလို ့
မရ၊
ဝတ်ဆင်လလည်
ို ့
းမရတဲအ
့ ြပင်
ကိရိယာတစ်ခုခ၊ု လက်နက်တစ်ခခ
ု ုအြဖစ်လည်း သံးု လိမရ
ု ့ ေအာင် ေပျာေပျာင်
းတဲ့ ဒီသတ�ုဟာ ဘာလိများ
ု့
့
ဒီေလာက်အေရးပါ,ပါလိမ။့်
ဒီေရ�ေတွကို
ေဒသခံေတွက
အဲရ်နန်
ေကာ်ရ်တက်စ်
ဒီေလာက်သည်းသည်းလ�ပ်ြဖစ်�ကတာလဲ
ကို
လိေမးတဲ
ု့
အ
့ ခါ
ဘာေ�ကာငစ
့် ပိနလ
် မ
ူ ျိုးေတွက
သူက
‘ဘာေ�ကာငလ
့် ဆ
ဲ ေတာ
ုိ
့
ေရ�နပဲ
ဲ ့ ကလ
ု ရတဲ
ုိ ့ ့ �ှလးံု မှာြဖစ်တေရာဂါ
ဲ့
ငါနဲငါ
ု ့ (Because I and my
့ အ
့ ေပါင်းအပါေတွ ခံစားေနရလိပါ
companions suffer from a disease of the heart which can be cured only with gold)’ လို ့
ြပန်ေြဖခဲပ
့ ါတယ်။
စပိနေတွ
်
ရဲ ့
ကနဦးအစြပုရာြဖစ်တဲ့
ေရ�ကအ
ို �ူ းအမူး�ှစသ
် က်�ကတာဟာ
ရန်ဘက်ေတွေတာင်မှ
ဒီ
�ကီးကျယ်တဲ့
အာ�ှ-အာဖရိကကမ�ာမှာေတာ့
ကူးစက်ေရာဂါတစ်ခုလပ
ို ါပဲ။
အသံးု မကျတဲအ
့ ဝါေရာင်သတ�ုကို
အခါးသီးဆံးု
ငမ်းငမ်းတက်လခ
ို ျင်�ကပါတယ်။
မက်ဆက
ီ ေဒသကိ
ို
ု မကျူးေကျာ်ခင် ရာစု�စ
ှ ် ၃ ခုအလိက
ု
ေကာ်ရ်တက်စ�
် င
ှ သ
့် စစ်
ူ ့ တပ်ရဲဘိ
့ းု ေဘးေတွဟာ
229
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
အိုကဘ
် းီ ရီးယား (ယေနေခတ်
စပိန ် �ှင ့် ေပါ်တူဂီ �ှိရာ ဥေရာပအေနာက်ေတာင်ပိင
ု း် ) �ှင ့် အေနာက်အာဖရိက
့
ေဒသမှာ�ှိတဲ့
မွတစ
် လင်မ�
် င
ို င
် ေတွ
ံ
န ဲ ့ ေသွးေချာင်းစီးဘာသာေရးစစ်ပဲွ
ဆင်�ခ�ဲ ပ
ဲ့ ါတယ်။
ခရစ်ေတာ်ရဲ ့
ေနာက်လက
ို ေတွ
်
နဲ ့ အလ�ာဟ်ရဲေနာက်
လက
ို ေတွ
်
အချင်းချင်းေထာင်နချီ
ဲ ့ သတ်ြဖတ်ခ�ဲ့ က�ပီး လယ်ကင
ွ း် ေတွ၊
့
စိက
ု ခ
် င်းေတွ
ပျက်စးီ ကုနပ
် ါတယ်။
ဘုနး် ဂုဏေတာ်
်
အတွက်
ခရစ်ေတာ်ရဲ ့
တိက
ု ခ
် ိုကလ
် က
ို �် ကတာ
ဘုနး် ဂုဏေတာ်
်
စည်ပင်ဝေြပာတဲ့
သိမဟု
ု ့ တ်
�မို � ြပေတွ
အလ�ာဟ်
ရဲ ့
ေလာင်က�မ်းြပာကျ�ပီး
အပျက်အစီးအြဖစ်သာ ကျန်ခတ
ဲ့ အ
ဲ့ ထိပါပဲ။
ခရစ်ယာန်ေတွ
တြဖည်းြဖည်း
ဘုရားေကျာင်းေတွေဆာက်�ပီး
အသာစီးရလာတာနဲအမ�
့
သူတရဲ
ို ့ ေအာင်
ပဲေတွ
ွ
ကို
့
ဗလီေတွေနရာမှာ
စိက
ု ထ
် ခ
ူ �ဲ့ ကတယ်။
ဒါတင်မကပဲ
လက်ဝါးကားတိင
ု ပ
် ါတဲ့ ေရ�ဒဂင်္ ါး၊ ေငွဒဂင်္ ါးသစ်ေတွထတ
ု လ
် ပ
ု ်�ပီး မယံ�ု ကည်သေတွ
ူ
ကို တိက
ု ခ
် ိုကတ
် အ
ဲ့ ခါမှာ
ဘုရားသခင်က သူတကိ
ို ့ ု ကူညတ
ီ အ
ဲ့ တွက် ေကျးဇူးတင်�ကတယ်။ ဒါေပမယ့် ဒီေငွေ�ကးအသစ်နအတူ
ဲ့
်
�့ ကတယ်။ အဲဒ ီ
ဒီစစ်ေအာင်�င
ို သ
် ေတွ
ူ
က မီလာရက်စ် ဆိတ
ု ဲ့ တြခားဒဂင်္ ါးတစ်မျိုးကိလ
ု ည်း ထုတေဝခဲ
ဒဂင်္ ါးမှာပါတဲ့
စာသားေတွက
ဒီစတုရန်းပံဒ
ု ဂင်္ ါးေတွမာှ
နည်းနည်းေတာလ
ွဲ
။
့ ေနတယ်
အာရပ်စာသားေလးတစ်ခု
ခရစ်ယာန်စစ်ေအာင်�င
ို သ
် ေတွ
ူ
ခတ်�ပ
ိှ ်ထားတာကေတာ့
‘
ထုတတ
် ဲ့
အလ�ာဟ်အ�ှငမ
် လ
ှ ၍
ွဲ
အြခားမည်သည့ဘ
် ရ
ု ားမှမ�ှိ။ မုဟာမ�ဒသ
် ည် အလ�ာဟ်၏ တမန်ေတာ်ြဖစ်သည်’ ဆိတ
ု ာ ြဖစ်ေနပါတယ်။
အဲဒတ
ီ န
ု း် က မယ်လဂ
် လ
ူ ယ် �ှင ့် အဂ်ဒါ (ယေနေခတ်
ြပင်သစ်ေတာင်ပိင
ု း် ) ရဲ ကက်
သလစ်ဘေ�ှ
ိ ာ့ ေတွေတာင်မှ
့
့
လူ�ကိုက်များတဲ့
ဒီမတ
ွ စ
် လင်မဒ
် ဂင်္ ါးြပားေတွကို
အများအြပားသွနး် လုပ်ေစ�ပီး
ဘုရားသခင်ကို
ေ�ကာက်ရွံ �နာခံတဲ့ ခရစ်ယာန်ေတွကလည်း အဲဒါကို ေပျာ်ေပျာ်�ကီး သံးု �ကတာပါပဲ။
အြခားေဒသေတွမာှ လည်း ခုလမ
ို ျိုးသေဘာထား�ကီးမ�ေတွ �ှိခပ
ဲ့ ါတယ်။ ေြမာက်အာဖရိက ကလာတဲ့
မွတစ
် လင်မက
် န
ု သ
် ည်ေတွဟာ
ခရစ်ယာန်ဒဂင်္ ါးေတွြဖစ်တဲ့
ဖေလာရင�့် မို �ထတ
ု ်
ဖေလာ်ရင်း
ဒဂင်္ ါး
၊
ဗင်းနစ်�မို �ထတ
ု ် ဒူးခက်ဒဂင်္ ါး �ှင ့် ေနပယ်�မို �ထတ
ု ် ဂျီလက် ဒဂင်္ ါးေတွသးုံ �ပီး စီးပွားေရးလုပ်ခ�ဲ့ ကတာပါပဲ။
မယံ�ု ကည်သအ
ူ ြပစ်သားေတွြဖစ်တဲ့
မွတစ
် လင်မဘ
် ရ
ု င်ေတွေတာင်မှ
ခရစ်ယာန်ေတွကို
ခရစ်ေတာ်�င
ှ ့်
ဂျီဟတ်လပ
ု ်ဖို ့
သူရဲ့ ကညာစင်
မခ
ိ င်
့
ု့
့
တိပါတဲ
ေဆာ်ဩတဲ့
ဒဂင်္ ါးေတွကေတာ
ို
့
အခွနအ
် တုတအ
် ြဖစ် ေပျာ်ေပျာ်�ကီး လက်ခခ
ံ �ဲ့ ကပါတယ်။
ဒါဘယ်ေလာက်ကျလဲ။
အမဲလက
ို �
် ှာေဖွစားေသာက်သေတွ
ူ
မာှ
ပိက
ု ဆ
် ဆ
ံ တ
ုိ ာ
မ�ှိခဘ
ဲ့ းူ ။
သူတအု
ို ့ ပ်စတ
ု စ်ခခ
ု ျင်းစီဟာ
အတူအမဲလက
ို ၊် အတူ�ှာေဖွစားေသာက်�ပီး လိအ
ု ပ်သမ�အရာအားလံးု ကိယ
ု ဟ
့် ာကိယ
ု ် ထုတလ
် ပ
ု ် ခ ဲတ
့ ာပါ။
စားဖို ့ အမဲသားကေန ေဆးဝါး၊ စီးဖို ့ ဖိနပ်ကေန ေမှာ်ဂါထာေတွ အဆံးု ေပါ။့ အုပ်စထ
ု က
ဲ
အမျိုးမျိုးေသာ
230
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
အဖွဲဝ
� င်ေတွကလည်း ကိစရ
� ပ်အမျိုးမျိုးမှာ က�မ်းကျင်�ကတယ်။ ဒါေပမယ့် သူတရဲ
ို ့ ့ ဝန်ေဆာင်မေတွ
�
၊
ကုနပ
် စ�ညး် ေတွဟာ
လည်ပတ်ပါတယ်။
မတုနြ် ပန်
့ မေနရ၊
ဥပမာ
-
အြပန်အလှနအ
် ကျိုးြပုြခင်းစတဲ့
အမဲသားတစ်တက
ွဲ ို
အလကားရတယ်ဆရ
ုိ င်
စီးပွားေရးစနစ်မျိုးနဲ ့
အခမဲေဆးကု
ေပးြခင်းနဲ ့
့
တု�ြပန်
်ု ့ ရမယ်ဆတ
ုိ ဲ့ အသိ�ိတ
ှ ာမျိုးေပါ။့ ဒါေပမယ့် အမဲလက
ို �
် ှာေဖွသအ
ူ ုပ်စတ
ု စ်ခဟ
ု ာ စီးပွားေရးအရေတာ့
အချင်းချင်းမမှခ
ီ �ုိ ကပါဘူး။
သူတပတ်
ို ့ ဝန်းကျင်မာှ
�ှားပါး�ပီး
�ှာမေတွ� �ိင
ု တ
် ဲ့
ပင်လယ်ခ�ုခေတွ
ွံ
၊
ေရာင်စေဆး
ံု
ေတွ၊ မီးသငေကျာက်
့်
အစ�ှိတအ
ဲ့ ရာေတွကျေတာ့ တြခားသူစမ
ိ း် ေတွဆက
ီ ပဲ ရ�ှိ�င
ို ပ
် ါတယ်။
ဒါကိလ
ု ည်း “မင်းတိကိ
ု ့ ု လှပတဲပ
့ င်လယ်ခ�ုခေတွ
ွံ
ငါတို ့ ေပးမယ်။ မင်းတိက
ု့
အရည်ေသွးေကာင်းတဲ့
မီးသငေကျက်
့်
ေတွ ငါတိကိ
ု ့ ု ြပန်ေပး” ဆိ�ု ပီး �ိုး�ှငး် တဲ့ ကုနပ
် စ�ညး် ဖလှယြ် ခင်းပံစ
ု န
ံ ဲ ့လုပ်�င
ို ပ
် ါတယ်။
စိက
ု ပ
် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးြဖစ်လာေတာလ
့ ည်း
လူေတွဟာ
တစ်ဦးနဲတစ်
့ ဦး
ဒီအရာေတွ
ရင်းရင်း�ှးီ �ှးီ သိ�ကတဲ့
နည်းနည်းပဲေြပာင်းလဲသာွ းတာပါ။
အသိက
ု အ
် ြမံုေလးေတွအြဖစ်သာ
ဆက်လက်ေနထိင
ု ခ
် �ဲ့ ကတယ်။ အမဲလက
ို �
် ှာေဖွစားေသာက်သူ အုပ်စတ
ု စ်ခလ
ု ပ
ို ဲ ေကျးရွ ာတစ်ခခ
ု ျင်းစီဟာ
ကိယ
ု ဟ
့် ာနဲကိ
ု လ
် ေလာက်
ံု
တဲ့
့ ယ
စီးပွားေရးယူနစ်တစ်ခုြဖစ်�ပီး
ဝတ�ရားအရေသာ်လည်းေကာင်း
ြပင်ပကလူေတွန ဲ ့
အချင်းချင်း
ကုနပ
် စ�ညဖ
် လှယတ
် ာမျိုး
ဖိနပ်ေတွလပ
ု ်တေနရာမှ
ဲ့
ာေတာ်မယ်၊
ဒါေ�ကာင ့်
ရွ ာသားေတွက
�ိုငး် ပင်းကူညီ
ေစတနာအရေသာ်လည်းေကာင်း၊
ေနထိင
ု ခ
် �ဲ့ ကတယ်။
နည်းနည်းေတာ�
့ ိှတာေပါ။့
ေနာက်တစ်ေယာက်က
ေြခဗလာြဖစ်ေနရင်
တစ်ခါတစ်ေလ
ရွ ာသားတစ်ေယာက်က
လူနာကိေဆးကု
ု
တေနရာမှ
ဲ့
ာေတာ်မယ်..
ဘယ်သဆီ
ူ ့ သာွ းရမယ်၊
ေနမေကာင်းြဖစ်ရင်
ဘယ်သဆီ
ူ ့ သာွ းရမယ်ဆတ
ုိ ာ သိတယ်။ ဒါေပမယ့် ဒီေကျးရွ ာေတွဟာ ေသးငယ်�ပီး သူတစီ
ို ့ းပွားေရးကလည်း
အကနအ
် ့ သတ်�ိတ
ှ အ
ဲ့ တွက် အချိနြ် ပည့ဆ
် ရာဝန်ေတွ၊ အချိနြ် ပည့် ဖိနပ်ချုပ်သေတွ
ူ
ရယ်လို မ�ှ
့ းူ ။
့ ိ ခ ဲဘ
�မို � ြပေတွ၊
�ိင
ု င
် ေတွ
ံ
တိးု တက်လာတာက
ြဖစ်တည်လာ�ပီး
ပိေဆာင်
ု့
ဆက်သယ
ွ ေရး
်
သီးသနအ
် ့ လုပ်ေတွ�ိှလာဖို ့
အေြခခံအေဆာက်အအံုေတွ
အခွငလ
့် မ်းေကာင်းေတွယေဆာင်
ူ
လာပါတယ်။
လူေနအလွနထ
် ထ
ူ ပ်တဲ့ �မို � ြပေတွမာှ ဖိနပ်ချုပ်တ၊ဲ့ ေဆးကုသတဲ့ အချိနြ် ပည့် အသက်ေမွးဝမ်းေကျာင်းမ�
ေတွသာမက လက်သမားေတွ၊ ဘုနး် ေတာ်�ကီးေတွ၊ စစ်သားေတွ၊ ေ�ှ ေန
� ေတွလည်း �ှိလာပါတယ်။ ဝိင
ု ၊်
သံလင
ွ ဆ
် ီ ဒါမှမဟုတ် ေ�ကထည်ေတွ ထုတလ
် ပ
ု ်ရာမှာ တကယ်ေကာင်းမွနတ
် ယ်ဆတ
ုိ ဲ့ နာမည်ရလာတဲ့
် ့ းီ ပါးထုတလ
် ပ
ု ်ြခင်းရဲတန်
ရွ ာေတွဟာ အဲဒက
ီ န
ု ပ
် စ�ညး် ေတွကပ
ို ဲ လံးု ဝသီးသနန
့ ဖိးု ကို နားလည်လာ�ကတယ်။
�ပီးေတာ့
အဲဒက
ီ န
ု ပ
် စ�ညး် ေတွကို
သူတအတွ
ို ့
ကလ
် အ
ို ပ်တဲ့
တြခားကုနပ
် စ�ညး် ေတွအားလံးု နဲ ့
ဖလှယက
် န
ု သ
် ယ
ွ ခ
် �ဲ့ ကတယ်။ ဒါဟာ တကယ်လည်း သဘာဝကျပါတယ်။ ရာသီဥတုေတွ၊ ေြမဆီေတွ ဆိတ
ု ာ
တစ်ေနရာနဲ ့
တစ်ေနရာ
ကွြဲ ပား�ကပါတယ်။
စပျစ်�ယ
ွ ေတွ
်
အတွက်
ေြမဆီလာ� ေတွြပည့ဝ
် �ပီး
ရာသီဥတုလည်းကိက
ု ည
် တ
ီ ေနရာက
ဲ့
ညက်ေညာတဲစ
့ ပျစ်ဝိင
ု အ
် ေကာင်းစားကို ဝယ်ေသာက်�င
ို တ
် ယ်ဆရ
ုိ င်
231
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ကိယ
ု ေနာက်
့်
ေဖးြခံထက
ွ ် �ိုး�ိုးသာမန်စပျစ်ဝိင
ု က
် ို ဘာလိေသာက်
ု့
ေနဦးမှာလဲ။ ကိယ
ု ေနာက်
့်
ေဖးက ရ�ံက
ပိခ
ု င
ို ခ
် ံလ
ှ တဲ့ အိုးေတွလပ
ု ်ဖိေကာင်
ု့
းတယ်ဆရ
ုိ င် အဲဒါကို တြခားအရာေတွန ဲ ့ အလဲအလှယလ
် ပ
ု ်လရ�ပီ
ို ့ ။
့ ပ
ဒါအြပင်
့
ေ�ှ ေန
� ေတွ၊
ဆရာဝန်ေတွကအ
ို သာထား
အချိနြ် ပည့လ
် ပ
ု ် ကင
ို တ
် လ
ဲ့ ေတွ
ူ
ရဲ ့
စပျစ်ဝိင
ု လ
် ပ
ု ်ြခင်း၊
လုပ်ငန်းက�မ်းကျင်မ�
အိုးလုပ်ြခင်းစတာေတွကို
ေကာင်းမွနလ
် ာတာလည်း
အားလံးု အတွက်
အကျိုး�ှိေစတာပဲ။ ဒါေပမယ့် အခုလို တစ်ခုတည်းကိပ
ု ဲ ေဇာက်ချလုပ်တာမှာ ြပဿနာတစ်ခ�
ု ိှပါတယ်။
ဒီလေဇာက်
ို
ချလုပ်ကင
ို တ
် လ
ဲ့ ေတွ
ူ
အချင်းချင်း သူတရဲ
ို ့ ကု
် စ�ညး် ေတွဖလှယတ
် အ
ဲ့ ခါ ဘယ်လစ
ို ီမခ
ံ နခ
် ့ �ွဲ ကမလဲ
့ နပ
ဆိတ
ု ြဲ့ ပဿနာပါ။
ေစတနာေတွ၊
ဝတ�ရားေတွန ဲ ့ လည်ပတ်တစ
ဲ့ းီ ပွားေရးစနစ်ဟာ
အလွနမ
် ျားြပားတဲလ
့ စ
ူ ိမး် ေတွန ဲ ့
ပါဝင်ပတ်သက်လာ�ပီဆရ
ုိ င် အလုပ်မြဖစ်ေတာပ
ု အ
့် မ
ိ န
် းီ ချင်း သိမဟု
ု ့ တ် အစ်မတစ်ေယာက်ကို
့ ါဘူး။ ကိယ
အလကားကူညတ
ီ ာေတာ့
ရပ်ြခားကလူစမ
ိ း် ေတွကို
ကိစမ
� �ှိပါဘူး။
ကိယ
ု ေစတနာကိ
့်
ု
ဂ�ုစိက
ု က
် ည
ူ ရ
ီ မယ်ဆရ
ုိ င်ေတာ့
ဘယ်ေတာမ
့ ှ
ေစာေစာကနဲလံ
့ းု ဝ
မတုနြ် ပန်
ို ေလာက်
်
တဲ့
့ �င
မတူေတာပ
့ ါဘူး။
ဒါနဲပဲ့
ကုနပ
် စ�ညး် ချင်းဖလှယတ
် ဆ
ဲ့ ီ ြပန်ေရာက်သာွ းပါတယ်။ ဒါေပမယ့် ကုနပ
် စ�ညး် ချင်းဖလှယတ
် ယ်ဆတ
ုိ ာလည်း
အကနအ
် ့ သတ်�ိတ
ှ ဲ့
ပစ�ညး် ေတွမာှ သာ
ထိေရာက်မ�
� ိှတာပါ။
အလွန�
် � ပ်ေထွးတဲ့
စီးပွားေရးတစ်ခရ
ု ဲ ့
အေြခခံအုတြ် မစ်ေတာ့ ြဖစ်မလာ�ိင
ု ပ
် ါဘူး။
ကုနပ
် စ�ညး် ဖလှယြ် ခင်းရဲအကန
အ
် ့ သတ်ကို နားလည်ဖိုအတွ
က် ေတာင်ကန
ု း် ေတွေပါတဲ�
့ င
ို င
် တ
ံ စ်ခုမာှ
့
့
အချိုဆံးု ၊
အ�ကပ်ဆတ်ဆးုံ
ပန်းသီးေတွထက
ွ တ
် န
ဲ့ ယ်က
ု တ
် ယ်လို ့ ကိယ
ု က
့် က
ို ယ
ို ့်
ပန်းသီးြခံတစ်ခုပိင
ြမင်ေယာင်�ကည့ပ
် ါ။ အဲဒပ
ီ န်းသီးြခံမာှ အလုပ်ေတွ �ကိုးစားလုပ်ရလို ကိ
် ိနပ်ေတွလည်း စုတ�် ပဲကန
ု တ
် ယ်။
့ ုု ယ့ဖ
ဒါနဲပဲ့ ကိယ
ု မ
့် ာှ �ှိတဲ့ ြမည်းလှညး် ကေလးဆင်�ပီး ြမစ်ေဘးနားက�မို �ေဈးတန်းဆီ ထွကလ
် ာခဲတ
့ ယ်။ ေဈးတန်းရဲ ့
ေတာင်ဘက်စန
ွ း် က
ဖိနပ်ချုပ်သမားက
ချုပ်ေပးလိက
ု တ
် ဲ့
ဖိနပ်တစ်စံဟ
ု ာ
ေတာ်ေတာ်ခိုငတ
် ာမှ
၅
ရာသီေလာက်အထိေတာင် ခံတယ်လို ့ အိမန
် းီ ချင်း တစ်ေယာက်ကလည်း ကိယ
ု က
့် ေြပာြပထားတယ်
ို
။ ဒါနဲ ့
အဲဒဖ
ီ ိနပ်ချုပ်သမားရဲဆိ
ု က
် �
ို ှာ�ပီး ကိယ
ု လ
် ခ
ို ျင်တဖ
ဲ့ ိနပ်ကရ
ို ဖို ့ ကိယ
ု မ
့် ာှ ပါလာတဲ့ ပန်းသီးေတွန ဲ ့ ဖလှယဖ
် ို ့
့ င
ေြပာတယ်။
ဖိနပ်ချုပ်သမားက ေတွေဝေနတယ်။ အဖိးု အခအေနနဲ ့ ပန်းသီးဘယ်�လ
ှ းံု ေတာင်းရင်ေကာင်းမလဲ။
ေနတိ
ု း် ပဲ ဒါဇင်ချီတဲ့ ေဖာက်သည်ေတွန ဲ ့ သူဆရ
ုံ တယ်။ တချို �က ပန်းသီးေတွ အိတန
် ထည့
ဲ့
ယ
် လ
ူ ာတယ်။
့ င
တချို �က ဂျံု၊ ဆိတ၊် ပိတစ
် စသည်ြဖင ့် အမျိုးမျိုးပဲ။ တချို �ကလည်း သူတက�မ်
ို ့
းကျင်ရာေပါ...့ ဘုရငဆ
့် ီ
ီ
၊ ခါးနာတာ ကုေပးမယ် စသည်ြဖငပ
့် ါပဲ။ ေနာက်ဆးုံ အ�ကိမ် သူအ
အသနားခံတအ
ဲ့ ခါမှာ ကူညေပးမယ်
့ ေနနဲ ့
ဖိနပ်ေတွကို
ပန်းသီးေတွနလဲ
ဲ ့ ရတာ
လွနခ
် ဲတ
့ ဲ့
သံးု လ
ကပဲ။
အဲဒတ
ီ န
ု း် က
ပန်းသီးသံးု အိတစ
် ာပဲ
သူေတာင်းလိက
ု တ
် ာ။ အဲ.. ေလးအိတလ
် ား မသိဘးူ ။ ဒါေပမယ့် ြပန်စဉ်းစား�ကည့ရ
် င် အဲဒပ
ီ န်းသီးေတွက
232
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ေြမဆီမေကာင်းတဲေတာင်
့
�ကားကလာတဲ့ အချဉ်သီးေတွ.. ခုဟာက တကယ့အ
် ေကာင်းစား အချိုသီးေတွ။
�ပီးေတာလ
့ ည်း
�ပီးခဲတ
ဲ့ �ကိမ်တန
ု း် က
့ အ
ဖိနပ်ေသးေသးေလးေတွ။
ပန်းသီးေတွန ဲ ့
ဒီလူ အခုေတာင်းေနတာက
အလဲအလှယလ
် ပ
ု ်တာက
အမျိုးသမီးစီး
လူ�ကီးဆိဒ
ု ် ကျားစီးဘွတဖ
် ိနပ်ေတွ။
ဒါအြပင်
့
မ�ကာေသးခင်အပတ်ေတွကပဲ �မို �ဝန်းကျင်က က�ဲ�ာွ းေတွေရာဂါြဖစ်လို ့ ေတာ်ေတာ်များများေသသွားတယ်။
ဆိေတာ
ု
ဲ့ ေတွ
ူ
ကလည်း �ှစဆ
် ပို ေဈးေတာင်းလာ�က�ပီ။ အဲဒါဆိရ
ု င်
့ သားေရေတွ �ှားလာ�ပီ။ သားေရနယ်တလ
အရင်ကဝယ်ရတဲသ
့ ားေရပမာဏဟာ အခုဆုိ အ�ပီးစီးချုပ်�ပီးသားဖိနပ် တန်ဖိးု နီးပါး ြဖစ်ေန�ပီ။ ဒါေတွလည်း
ထည့စ
် ဉ်းစားသငတ
့် ယ် မဟုတလ
် ား။
ကုနပ
် စ�ညး် ဖလှယစ
် းီ ပွားေရးတစ်ခုမာှ ဖိနပ်ချုပ်သူ �ှင ့် ပန်းသီးစိက
ု ေတာင်
်
သေတွ
ူ
ဟာ ေနတိ
ု း် ပဲ
့ င
တြခားကုနပ
် စ�ညး် များစွာရဲ ့
��င
ိ း် ရေဈး��နး် သစ်ေတွကို
သိထားဖိလိ
ု့ ပ
ု ါတယ်။
တကယ်လို ့
ကွြဲ ပားတဲက
့ န
ု ပ
် စ�ညး် အမျိုးအစား ၁၀၀ ေလာက်ကုိ ေဈးထဲမာှ ေရာင်းဝယ်�ကတယ်ဆရ
ုိ င် ဝယ်သေတွ
ူ
၊
ေရာင်းသူေတွဟာ
တကယ်လို ့
ကုနပ
် စ�ညး် လဲလယ
ှ မ
် �
� န� း် အမျိုးအစားေပါင်း
ကုနပ
် စ�ညး်
၁၀၀၀
ေကျာ်ကို
၄၅၉၀
သိထားဖိလိ
ု့ ပ
ု ါတယ်။
ေရာင်းဝယ်ေဖာက်ကား�ကတယ်ဆရ
ုိ င်
�ပီးေတာ့
ဝယ်သေတွ
ူ
၊
ေရာင်းသူေတွဟာ ကုနပ
် စ�ညး် လဲလယ
ှ မ
် �
� န� း် အမျိုးအစားေပါင်း ၄၉၉,၅၀၀၀ ကို အြပန်အလှနသ
် ထ
ိ ားမှ
ြဖစ်မာှ ပါ။ ဒါကို အ�မဲသေန
ိ ေအာင် ဘယ်လလ
ို ပ
ု ်�ကမှာပါလဲ။
ဒီထက်ေတာင်
ပိဆ
ု းုိ လာပါေသးတယ်။
ဖိနပ်တစ်ဘက်ချင်းစီဟာ
ပန်းသီဘယ်ေလာက်န ဲ ့
ညီမ�တယ်လို တွ
် ျက်�င
ို တ
် ယ်ထားဦး ကုနပ
် စ�ညး် ဖလှယတ
် ယ်ဆတ
ုိ ာ အ�မဲတမ်း ြဖစ်�င
ို တ
် ာ မဟုတပ
် ါဘူး။
့ ကခ
ေနာက်ဆးုံ ကျေတာလ
့ ည်း
ကုနသ
် ယ
ွ မ
် ြ� ပုတယ်ဆတ
ုိ ာ
�ှစဦ
် း�ှစ်ဖက်လးံု က
တြခားဘက်က
ကမ်းလှမး် တဲပ
့ စ�ညး် ေတွကို လိခ
ု ျင်မှ ြဖစ်တာကိးု ။ တကယ်လများ
ို ့
ဖိနပ်ချုပ်သက
ူ ပန်းသီးမ�ကိုက်ဘးူ ဆိရ
ု င်
ဘယ်လလ
ို ပ
ု ်မလဲ။
�ပီးေတာ့
အဲဒအ
ီ ခိုကအ
် တနမ
် ့ ာှ
သူတကယ်လခ
ို ျင်ေနတာက
လင်မယားကွာ�ှငး် မ�ပဲ
ြဖစ်ေနတယ်ဆရ
ုိ င်ေကာ။ ရပါတယ်.. ပန်းသီးသမားအေနနဲ ့ ပန်းသီး�ကိုက်တဲ့ ေ�ှ �ေနတစ်ေယာက်�ှာ�ပီး
သံးု ေယာက်သား အလဲအလှယလ
် ပ
ု ်လရတာပဲ
ို ့
။ ဒါေပမယ့် အဲဒေ�ှ
ီ �ေနမှာ ပန်းသီးေတွ အြပည့�
် ိှေန�ပီး
သူတကယ်လအ
ို ပ်ေနတာက ဆံပင်ည�ပ်ဖိပဲ
ု ့ ဆိရ
ု င်ေကာ။
တချို �ေသာ
လူအဖွ
့ ဲ�အစည်းေတွက
တည်ေထာင်ပါတယ်။
ဒီြပဿနာကိေြဖ�ှ
ု
ငး် ဖို ့
ပင်မစနစ်က
ပင်မ
ေဇာက်ချစိက
ု ပ
် ျိုးသူ၊
ကုနပ
် စ�ညး် ဖလှယေရးစနစ်
်
တစ်ခု
ထုတလ
် ပ
ု ်သေတွ
ူ
အားလံးု ဆီက
ဆက
ီ ို ေဝငှပါတယ်။ ဒီစနစ်ကို အ�ကီးမားဆံးု နဲ ့
ု ပ်တလ
ဲ့ ေတွ
ူ
ကုနပ
် စ�ညး် အကုနလ
် းံု ကို စုစည်းထား�ပီး လိအ
လူသအ
ိ များဆံးု
စမ်းသပ်လပ
ု ်ကင
ို မ
် က
� ေတာ
ို
့
ဆိဗ
ု ီယက်
ယူနယ
ီ မ
ံ ာှ
လုပ်ခ�ဲ့ ပီး
ခွကခ
် က
ွ လ
် န်ေအာင်
ကျ�� ံးခဲပ
ို း် မိမ၏
ိ က�မ်းကျင်မအ
� ေလျာက် အလုပ်လပ
ု ်�ကရမည် ြဖစ်�ပီး လိအ
ု ပ်သည့အ
် တိင
ု း်
့ ါတယ်။ ‘လူတင
ရ�ှိမည်ြဖစ်သည်’ ဆိတ
ု စ
ဲ့ ကားဟာ လက်ေတွ� မှာေတာ့ ‘လူတင
ို း် တတ်�င
ို သ
် မ� နည်းနည်းလုပ်�ပီး ရ�ိင
ု သ
် မ�
233
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
များများ��က
ိ �် ကမည်ြဖစ်သည်’
လိြဖစ်
ု ့ သာွ းပါတယ်။
ပိအ
ု လယ်အလတ်ကျ�ပီး
ပိေအာင်
ု
ြမင်တစ
ဲ့ မ်းသပ်မေတွ
�
ကေတာ
ို
့ တြခားေနရာေတွမာှ လုပ်ခဲပ
့ ါတယ်။ ဥပမာ အင်ကာ အင်ပါယာ
လိမ
ု ျိုးေပါ။့
ဒါေပမယ့်
လူအဖွ
� စည်းေတာ်ေတာ်များများကေတာ့
့ ဲအ
ခုလမ
ို ျိုး
ပမာဏများြပားလှတဲ့
ထုတက
် န
ု ပ
် စ�ညး် ၊ က�မ်းကျင်မ� အမျိုးမျိုးကိခ
ု ျိတဆ
် က်ဖို ့ ပိမ
ု ိလ
ု ယ
ွ က
် တ
ူ ဲ့ နည်းလမ်းတစ်ခု �ှာေတွ� ခဲပ
့ ါတယ်။
ပိက
ု ဆ
် ံ ဆိတ
ု ာကို သူတို ထွ
် က
ို �် ကတာပါ။
့ ငလ
ခ�ုခွံများ �ှင ့် စီကရက်များ
ပိက
ု ဆ
် က
ံ ို
ေနရာအမျိုးမျိုးမှာ
အ�ကိမေပါင်
်
းများစွာ
တီထင
ွ ခ
် ဲ�့ ကပါတယ်။
သူကိ
့ ု
ဖန်တးီ ရတာ
ဘယ်လန
ို ည်းပညာထိးု ေဖာက်မမ
� ျိုးမှ မလိအ
ု ပ်ပါဘူး။ ပိက
ု ဆ
် ဆ
ံ တ
ုိ ာ လူစိ့ တက
် းူ ဉာဏ်ေြပာင်းလဲထးို ေဖာက်မ�
သက်သက်ပါပဲ။ ပိက
ု ဆ
် ဟ
ံ ာ လူအများ အတူတကွ လက်ခံယ�ံု ကည်တဲ့ စုေပါင်းစိတက
် းူ ယဉ်ထဲမာှ ပဲ�ိှတဲ့
အများနဲသက်
ဆင
ုိ တ
် ဲ့ အ�ှိတရားတစ်ခုကို ဖန်ဆင်းလိက
ု တ
် ာနဲပဲ့ အစြပုပါတယ်။
့
ပိက
ု ဆ
် ဆ
ံ တ
ုိ ာ
ဒဂင်္ ါးေတွ၊
ကုနပ
် စ�ညး် ေတွကို ဖလှယဖ
် ိအတွ
ု့
က်
ေငွစက�ူေတွကို
ေြပာတာမဟုတပ
် ါဘူး။
ဝန်ေဆာင်မေတွ
�
၊
လူေတွက အရာဝတ�ုေတွရဲတန်
ု စ
် ားြပုတဲ့
့ ဖိးု ကို စနစ်တကျကိယ
ဘယ်ဝတ�ုပစ�ညး် ကိမ
ု ဆို အသံးု ြပုသည်ြဖစ်ပါေစ ပိက
ု ဆ
် ြံ ဖစ်သာွ းတာပါပဲ။ ပိက
ု ဆ
် ေ�ကာင
ံ
့် လူေတွဟာ
ကွြဲ ပားတဲက
့ န
ု ပ
် စ�ညး် အမျိုးမျိုးရဲ (ပန်
့ းသီး၊ ဖိနပ်၊ လင်မယားကွာ�ှငး် ြခင်း စတဲ.့ ..) တန်ဖိးု ေတွကို လျင်ြမန်စာွ နဲ ့
လွယက
် စ
ူ ာွ
��င
ိ း် ယှဉ်လိရလာ�ပီ
ု့
း
ကုနပ
် စ�ညး် ေတွကို
ကိယ
ု စ
့် ည်းစိမ်ဥစ�ာေတွ
သိမး် ဆည်းရတာလည်း
အမျိုးမျိုး�ှိခဲပ
့ ါတယ်။
လူေတွနအရင်
ဲ့
း�ှးီ ဆံးု ကေတာ့
တံဆပ
ိ ်ခတ်�ပ
ိှ ်ထားတဲ့ သတ�ုေတွေပါ။့
ဖလှယရ
် တာ
အဆင်ေြပလာတယ်။
သိေပမယ့
ု့
လ
် ည်း
ပိက
ု ဆ
် အ
ံ မျိုးအစားေတွ
ဒဂင်္ ါးြပားေတွပါ။
ပိက
ု ဆ
် ဆ
ံ တ
ုိ ာ
လွယက
် လ
ူ ာေစတယ်။
သတ်မတ
ှ စ
် �
ံ န� း် နဲအညီ
့
ဒဂင်္ ါးသွနး် စနစ်ကို
မထွငခ
် င်
ှ
�ပီးေတာလ
�ှစေပါင်
်
းများစွာကတည်းက တည်�ိေနတာပါ။
့ ည်း အမျိုးမျိုးေသာ လူယဉ်
့ ေကျးမ�ေတွဟာ
အမျိုးမျိုးေသာပစ�ညး် အမျိုးမျိုးနဲေငွ
ံှ ပါး၊
့ ေ�ကးစနစ်ေတွြဖစ်တဲ့ ခ�ုခ၊ွံ က�ဲ�ာွ း၊ သားေရ၊ ဆား၊ ေကာက်�စ
ပုတးီ ေစ၊့ ပိတစ
် ၊ လက်မတ
ှ စ
် ာရွ က် စတဲအ
့ ရာေတွ အသံးု ြပု�ပီး �ကီးပွားစည်ပင်ခ�ဲ့ ကတယ်။ လွနခ
် ဲတ
့ ဲ့
�ှစေပါင်
်
း ၄၀၀၀ ေလာက်က အာဖရိက၊ ေတာင်အာ�ှ၊ အေ�ှ �အာ�ှ �ှင ့် သမုဒရ
� ာပိင
ု း် ေဒသ တစ်ဝန်းလံးု မှာ
ခ�ုေ�ကေစေတွ
ကို ပိက
ု ဆ
် အ
ံ ြဖစ် အသံးု ြပုခဲ�့ ကတာပဲ။ ၂၀ ရာစုအေစာပိင
ု း် အထိ �ဗိတသ
ိ � ယူဂန်ဒါ�ိင
ု င
် မ
ံ ာှ
့
ခ�ုေ�ကေစေတွ
န ဲ အခွ
နေပးတာ
်
�ှိပါေသးတယ်။
့
့
234
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ပံု
၂၅။
ေ�ှးတ�ုတ်
စာေပအေရးအသားတွင ် ပင်လယ်ခ�ုခပ
ွံ ံသ
ု ည်
ေရာင်းရန်၊
ချီးြမ�ငရ
့် န် စသည့်
စကားလံးု များြဖင ့် ေငွေ�ကးကို ကိယ
ု စ
် ားြပုသည်။
ဒီဘက်ေခတ်
အကျဉ်းေထာင်ေတွန ဲ ့
ပိက
ု ဆ
် အ
ံ ြဖစ်အသံးု ြပု�ကပါတယ်။
အခေ�ကးေငွအြဖစ်
စစ်အကျဉ်းစခန်းေတွမာှ ဆို
ေဆးလိပ်မေသာက်တဲ့
လိလ
ု လ
ို ားလားလက်ခံ�ကတယ်။
ဝန်ေဆာင်မေတွ
�
ရဲတန်
ု ည်း
့ ဖိးု ကိလ
အကျဉ်းေထာင်ကေန
စီးကရက်ကို
အကျဉ်းသားေတွေတာင်မှ
�ပီးေတာ့
စီးကရက်နတွ
ဲ ့ ကခ
် ျက်ဆးုံ ြဖတ်�ကတယ်။
အသက်�ှငလ
် တ
ွ ေြမာက်
်
လာသူတစ်ေယာက်က
စီးကရက်ကို
တြခားပစ�ညး် ေတွ၊
နာမည်ေကျာ်
စီးကရက်ကို
ေအာဇ
့ ဝစ်ဇ်
ေငွေ�ကးအြဖစ်
ေထာင်ထမ
ဲ ာှ အသံးု ြပုပံက
ု ို ေြပာြပတာက “က�န်ေတာ်တမှ
ို ့ ာ ဘယ်သမ
ူ ှ ြငင်းပယ်လမရတဲ
ို ့
့ တန်းဖိးု လည်း�ှိတဲ့
ကိယ
ု ပ
် ိင
ု ေငွ
် ေ�ကးစနစ်တစ်ခု�ိတ
ှ ယ်။ အဲဒါကေတာ့ စီးကရက်ပါ။ အရာအားလံးု ရဲတန်
့ ဖိးု ကို စီးကရက်န ဲ ့
သတ်မတ
ှ ထ
် ားပါတယ်။
�ိုး�ိုးသာမန်အချိနေတွ
်
မာှ ဆိရ
ု င်
ေြပာချင်တာက
အဆိပ်ေငွ�အခန်းကို
ဝင်ခင
ို း် ရမယ့လ
် ေတွ
ူ
ပံမ
ု န
ှ �
် န� း် နဲပဲ့ လာေနတယ်ဆရ
ုိ င်.. ေပါင်မန
ု တ
် ့ စ်လးံု ဟာ စီးကရက် ၁၂လိပ်ေပးရတယ်။
၃၀၀ ဂရမ်�ိှတဲ့ မာဂျရင်း ဟင်းရွ ကဆ
် တ
ီ စ်ဗးူ ကို အလိပ် ၃၀၊ လက်ပတ်နာရီတစ်လးံု ကို အလိပ် ၈၀ ကေန ၂၀၀
�ကား။ အရက် တစ်လတ
ီ ာကိေတာ
ု
့ စီးကရက် အလိပ် ၄၀၀ ေပးရပါတယ်။”
တကယ်တမ်းေြပာရရင်
ဒီေနလိ
ု
မာှ ေတာင်
့ ေခတ်
ေ�ကေစေတွ
၊
့
ေငွစက�ူေတွဟာ
�ှာပါးတဲ့
ေငွေ�ကးပံစ
ု ေတွ
ံ
ပါ။ ၂၀၀၆ ခု�စ
ှ မ
် ာှ တကမ�ာလံးု ရဲ ့ စုစေပါင်
ု
းေငွေ�ကးဟာ ကန်ေဒါ်လာ ထရီလယ
ီ ံ ၆၀
ေလာက်�ိှပါတယ်
(၆၀,
၀၀၀,၀၀၀,၀၀၀,၀၀၀)။
ဒါေပမယ့်
ေ�ကေစေတွ
၊
့
ေငွစက�ူေတွ
အားလံးု စုစေပါင်
ု
းကေတာ့ ၆ ထရီလယ
ီ ေတာင်
ံ
(၆,၀၀၀,၀၀၀,၀၀၀,၀၀၀) မ�ှိပါဘူး။ ၉၀ ရာခိင
ု �
် န� း် ေသာ
က�န်ေတာ်တအားလံ
ို ့
းု ရဲစု့ စေပါင်
ု
းေငွ ကန်ေဒါ်လာ ထရီလယ
ီ ံ ၅၀ေကျာ်ဟာ က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ အ
့် မ
ဲ ာှ ပဲ
့ ေကာငထ
235
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ေပါ်ေန�ပီး
က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ့
ကွနပ
် ျူတာ
စီးပွားေရးေငွလေြပာင်
ဲ�
းမ�အများဆံးု ဟာ
ဆာဗာေတွထမ
ဲ ာှ ပဲ
ကွနပ
် ျူတာ
�ှိပါတယ်။
တစ်ခက
ု ေန
ဒါေ�ကာငလ
့် ည်း
ေနာက်ကန
ွ ပ
် ျူတာတစ်ခုဆက
ီ ို
အီလက်ထေရာနစ် အချက်အလက်ေတွ ကူးေြပာင်းတာပဲ ြဖစ်ေနတာပါ။ တကယ့ေငွ
် သား လ�ေြပာင်
ဲ
းမ�
တစ်ခုမှ
မပါ,ပါဘူး။
ဥပမာေပးရရင်
လက်ဆေသတ
ွဲ
� ာတစ်အတ
ိ န
် ဲ့
ရာဇဝတ်သား
တစ်ေယာက်ကသာလ�င်
အိမတ
် စ်လးံု ဝယ်ဖို ့
အချက်အလက်ေတွ(ေငွေတွ)ကို
ေငွစက�ူအြပည့�
် ိှတ ဲ ့
�ကိုးစားမှာပါ။
ကုနပ
် စ�ညး် ေတွ၊
အီလက်ထေရာနစ်
ဝန်ေဆာင်မအ
� မျိုးမျိုး
နဲ ့
ဖလှယဖ
် ို ့
လူေတွစိတဆ
် ���ိှေနေသးသေရွ �ေတာ့ ဒီအချက်အလက်ေတွဟာ ေတာက်ပတဲ့ အေ�ကေစေတွ
၊ ေငွစက�ူ
့
အသစ်ကျပ်ခ�တ်ေတွထက်
ပိေကာင်
ု
းပါတယ်။
�ပီးေတာလ
့ ည်း
သူတက
ို ့
ပိမ
ု ေပါ
ို ပါး၊
့
ဝန်ကျဉ်း�ပီး
မှတတ
် မ်းမှတရ
် ာထားဖိလည်
ု့
း လွယတ
် ယ်ေလ။
�� ပ်ေထွးသိမေမွ
် �တဲ့ စီးပွားေရးစနစ်တစ်ခု လည်ပတ်ဖိအတွ
ု့
က် ေငွေ�ကးစနစ်ပံစ
ု ံ တစ်မျိုးမျိုးေတာ့
မ�ှိမြဖစ်လပ
ို ါတယ်။
ပိက
ု ဆ
် န
ံ လည်
ဲ့
ပတ်တဲ့
စီးပွားေရးတစ်ခုမာှ
ဖိနပ်ချုပ်သမားတစ်ေယာက်ဟာဟာ
ုိ ာပဲ မှတထ
် ားရေတာမ
ဲ ့ းသီး�ကား
ဖိနပ်အမျိုးစား အမျိုးမျိုးရဲတန်
့ ယ်။ ဖိနပ်နပန်
့ ဖိးု ဘက်ေလာက်ကျသလဲဆတ
ဒါမှမဟုတ်
ဖိနပ်နဆိ
ဲ ့ တ�် ကားက
အလွတက
် ျက်မတ
ှ ထ
် ားစရာ
ပန်းသီးကိမ
ု ှ
အလဲအလယ်�န� း် ဘယ်လ�
ို ိသ
ှ လဲဆတ
ုိ ာ
မလိေတာ
ု
ဘ
့ းူ ။
ပိက
ု ဆ
် ေ�ကာင
ံ
လ
့် ည်း
လိခ
ု ျင်တဖ
ဲ့ ိနပ်ချုပ်သမားကို
သူအ
့ ေနနဲ ့
ပန်းသီးသမားတစ်ေယာက်ဟာ
ေရွ း�ှာစရာမလိေတာ
ု
ဘ
့ းူ ။
ဘာလိလည်
ု့
းဆိေတာ
ု
့
လူတင
ို း် ပိက
ု ဆ
် လ
ံ ခ
ုိ ျင်�ကတာကိးု ။ ဒါဟာ ပိက
ု ဆ
် ရ
ံ ဲ ့အေြခခံအကျဆံးု အရည်အေသွးတစ်ခု ြဖစ်�င
ို ပ
် ါတယ်။
လူတင
ို း်
ပိက
ု ဆ
် က
ံ အ
ို �မဲလခ
ို ျင်�ကတယ်
အ�မဲပိက
ု ဆ
် လ
ံ ခ
ို ျင်ေနတာကိးု ။
ဘာေ�ကာငလ
့် ည်းဆိေတာ
ု
့
ဆိေတာ
ု
့
ကိယ
ု လ
် ခ
ို ျင်တာ၊
ကျန်တလ
ဲ့ တ
ူ င
ို း် ကလည်း
လိအ
ု ပ်တာအားလံးု ကို
ပိက
ု ဆ
် န
ံ ဲ့
အလဲအလှယလ
် ပ
ု ်လို ့ရ�ပီေလ။ ဖိနပ်သမားကလည်း ကိယ
ု ဆ
့် က
ီ ပိက
ု ဆ
် က
ံ ို အ�မဲေပျာ်ေပျာ်�ကီး လက်ခံမာှ ပဲ။
ဘာလိလည်
ု့
းဆိေတာ
ု
သူဘာပဲ
လိခ
ု ျင်လခ
ို ျင်
ပန်သးီ လား၊
ဆိတလ
် ား၊
လင်မယားကွာ�ှငး် မ�လား..
ဘာပဲြဖစ်ြဖစ် ပိက
ု ဆ
် န
ံ လဲ
ဲ ့ လယ
ှ �် ပီး ရ�ိင
ု တ
် ာကိးု ။
ဒီလန
ို ဲ ့
ပိက
ု ဆ
် ဟ
ံ ာ
လုပ်လရ�ိ
ုိ ့ င
ု ေစတဲ
်
့
လူတင
ို း် အသံးု ြပုတဲ့
စစ်သားတစ်ေယာက်ဟာ
ပိက
ု ဆ
် ေ�ကာင
ံ
့်
အရာအားလံးု နီးပါးကို
ကျန်တမ
ဲ့ ည်သည့အ
် ရာနဲမဆိ
့ ု
�ကားခံနယ်ပယ်တစ်ခု
သူရဲ့ စစ်
ု
့ ေထာက်ပံေ�ကးကိ
့
ကာယခွနအ
် ားသမားကေန
ြဖစ်လာပါတယ်။
တာဝန်�ပီးဆံးု သွားတဲ့
ေကာလိပ်ေကျာင်းလခအြဖစ်
ဦးေ�ှာက်သမားအြဖစ်
အလဲအလှယ်
သံးု စွတ
ဲ အ
ဲ့ ခါ
ေြပာင်းလဲသာွ းပါတယ်။
ဓန�ှင ်
ဘယ်ရွနတ
် စ်ေယာက်က သူပိင
ု တ
် ပ
ဲ့ စ�ညး် ဥစ�ာတချို �ကေရာင်
ို
းချ�ပီး သူရဲ့ လက်
ေအာက်ခအ
ံ ေစအပါးေတွကို
့
ေထာက်ပံတ
ဲ့ ခါ
့ အ
ေြမယာ
သမားေတာ်တစ်ေယာက်က
ဆိတ
ု အ
ဲ့ ရာကေန
သစ�ာေစာငသ
့် မ
ိ အ
� ြဖစ်
သူရဲ့ ေဆးကု
သမ�အဖိးု အခကို
့
ေြပာင်းလဲသာွ းပါတယ်။
ေ�ှ �ေနတစ်ေယာက်ငာှ းဖို ့
236
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ဒါမှမဟုတ်
တရားသူ�ကီးတစ်ေယာက်ကို လာဘ်ထးို ဖို ့ အသံးု ြပုတဲအ
့ ခါကျရင် ကျန်းမာေရးဟာ တရားမ�တမ�အြဖစ်ကို
ေြပာင်းလဲသာွ းတယ်။ ပိက
ု ဆ
် �
ံ ိရ
ှ င် ကယ်တင်ြခင်းဆိတ
ု ာကိေတာင်
ု
လိငမ
် က
� စ
ိ န
� ဲ ့ ဝယ်လရပါတယ်
ို ့
။ ၁၅
ရာစုက
ြပည့တ
် န်ဆာေတွက
ပိက
ု ဆ
် ယ
ံ �ူ ပီး
ေယာက်ျားေတွနအိ
ဲ ့ ပ်တယ်။
�ပီးရင်
အဲဒပ
ီ ိက
ု ဆ
် ေတွ
ံ
နဲ ့
ကက်သလစ်ဘန
ု း် �ကီးေတွဆက
ီ ေန အင်ဒဂ
ူ ျင်သ�ား ဝယ်�ကတယ်။
အရည်အေသွးြမငမ
့် ားလာတဲ့
ပိက
ု ဆ
် ေတွ
ံ
ေ�ကာငလ
့် ေတွ
ူ
ပစ�ညး် တစ်ခန
ု ဲ ့ အြခားပစ�ညး် တစ်ခု
လဲလယ
ှ �
် င
ို �
် ု ံတင်မကဘဲ စည်းစိမဥ
် စ�ာေတွကို သိေလှ
ု
ာင်သမ
ိ း် ဆည်းထားလိလည်
ု့
း ရလာခဲတ
့ ယ်။ တန်းဖိးု �ှိတဲ့
အရာေတာ်ေတာ်များများဟာ သိမး် ဆည်းထားလိမရပါဘူ
ု့
း.. ဥပမာ အချိန၊် အလှအပ စတဲ့ အရာေတွေပါ။့
တချို ေသာအရာ
�
ေတွကို ခဏတာေတာ့ သိမး် ဆည်းထားလိရတယ်
ု့
.. ဥပမာ စေတာ်ဘယ်ရီ လိမ
ု ျိုးေပါ။့
တြခားအရာေတွက
ပိ�ု ကာ�ှညခ
် ေပမယ့
ံ
်
ေနရာေတာ်ေတာ်ယ�ူ ပီး
ဂ�ုစက
ို ထ
် န
ိ း် သိမး် ရတာ
အကုနအ
် ကျများတယ်။ ဥပမာ ေကာက်�စ
ံှ ပါးေတွေပါ။့ �ှစေပါင်
်
းများစွာ သိေလှ
ု
ာင်သမ
ိ း် ဆည်းထားလို ့
ရေပမယ့် �ကီးမာတဲ့ ကျီေတွေဆာက်�ပီး �ကက်ေဘး၊ ေရေဘး၊ မီးေဘး၊ သူခးို ေဘး �ှင ့် မ�ိတက်တာ
စတဲအ
့ ရာေတွကေန ကာကွယရ
် ေသးတယ်။ ခ�ုေ�ကေစေတွ
ကျေတာ့ ပုပ်သးုိ မသွားဘူး၊ �ကက်ေတွရန်
့
ကလည်း မေ�ကာက်ရဘူး၊ မီးဒဏ်ကလ
ို ည်း ခံ�င
ို �် ပီး ေသတ�ာထဲထည့သ
် မ
ိ း် ထားလိလည်
ု့
း ရတာကိးု ။
စည်းစိမဥ
် စ�ာေတွကို
မလံေလာက်
ု
ပါဘူး။
ေကာင်းေကာင်း
တစ်ေနရာကေန
အသံးု ချဖိုဆိ
ု င်
့ ရ
တစ်ေနရာကိလ
ု ည်း
သူတကိ
ို ့ ု
သိမး် ဆည်းထားလိရ�ံ
ု ့ ု တင်န ဲ ့
အသယ်အပိလု
ု ့ ပ်ဖိလည်
ု့
း
လိပ
ု ါေသးတယ်။
တချို ေသာ
�
စည်းစိမဥ
် စ�ာေတွ - ဥပမာ အိမ်ယာေြမလိဟ
ု ာမျိုးက သယ်သေရွ
ူ �ေြပာင်းလိမရပါဘူ
ု့
း။ စပါး၊
ဂျံုစတဲ့
ကုနပ
် စ�ညး် ေတွကေတာ
ို
့
ေငွေ�ကးဆိတ
ု ာမ�ှိတဲ့
ခက်ခက်ခခ
ဲ န
ဲ ဲ့
အရပ်မာှ ေနထိင
ု တ
် ဲ့
ေြပာင်းေရွ �ေနထိင
ု မ
် ာှ ကို
ချမ်းသာတဲလ
့ ယ်သမားတစ်ေယာက်
ြမင်ေယာက်�ကည့ပ
် ါ။
စပါးခင်းေတွပဲြဖစ်တယ်။
ဒါေပမယ့်
သယ်သပ
ူ ိေဆာင်
ု့
လရပါတယ်
ို ့
။
ဒီေနရာမှာ
ရပ်ေဝးေဒသတစ်ခုကို
သူရဲ့ စည်
် စ�ာအများစုဟာ
့ းစိမဥ
အဲဒလ
ီ ယ်သမားအေနနဲ ့
အိမက
် ြို ဖစ်ေစ၊
သူရဲ့ အိ
် ဲ့
့ မန
စပါးခင်းကိြု ဖစ်ေစ
သူနသယ်
ဲ့
သာွ းလိမရဘူ
ု့
း။ အဲဒါေတွကို တန်နချီ
ဲ ့ တဆ
ဲ့ န်ေတွန ဲ ့ အလဲအလှယလ
် ပ
ု ်လရ
ို ့ ေပမယ့် အဲဒဆ
ီ န်ေတွကို
သယ်ယရ
ူ တာကိက
ု
�ကီးမားတဲဝ
့ န်ထပ
ု ်ဝန်ပိးု ြဖစ်�ပီး
ဒီြပဿနာေတွအကုနလ
် းုံ ကို
ေြဖ�ှငး် �ိင
ု တ
် ယ်။
အကုနအ
် ကျများဦးမှာ
ြဖစ်ပါတယ်။
ပိက
ု ဆ
် က
ံ
ု ဆ
် င
ုိ တ
် ပ
ဲ့ စ�ညး် အားလံးု ကို
အဲဒလ
ီ ယ်သမားအေနနဲ ့ သူပိင
ခ�ုေ�ကေစတ
ိ န
် ဲ အလဲ
အလှယလ
် ပ
ု ်�ပီး သူသာွ းေလရာကို ေအးေဆးသယ်သာွ းလိရပါတယ်
ု့
။
့ စ်အတ
့
ပိက
ု ဆ
် ေ�ကာင
ံ
့်
သိမး် ဆည်းလိရ၊
ု့
စည်းစိမဥ
် စ�ာေတွကို
သယ်ယလ
ူ ရတယ်
ို ့
။
် န်�ကီးပွားတဲေဈးကွ
့
ကစ
် နစ်ေတွ
�ှငသ
လွယလ
် ယ
ွ က
် က
ူ န
ူ ဲ ့ သက်သက်သာသာ
ဒါေ�ကာငပ
့် ဲ
�� ပ်ေထွးသိမေမွ
် �တဲ့
ေပါ်ေပါက်လာတဲ့
ေြပာင်းလဲလရ၊
ို ့
စီးပွားေရးကွနရ
် က်ေတွ၊
ေနရာမှာ
ပိက
ု ဆ
် က
ံ
အလွနအ
် ေရးပါတဲအ
့ ခန်းက�ကေန ပါဝင်ခပ
ဲ့ ါတယ်။ ပိက
ု ဆ
် ဆ
ံ တ
ုိ ာသာ မ�ှိရင် စီးပွားေရးကွနရ
် က်ေတွ၊
237
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
စီးပွားေရး
ေဈးကွကေတွ
်
လည်း
အရွ ယ်စားပမာဏ၊
�� ပ်ေထွးနက်နမ
ဲ ေတွ
�
�ှင ့်
�ကီးပွား�ှငသ
် န်မေတွ
�
အလွနက
် ျဉ်းေြမာင်းတဲအ
့ ကနအ
် ့ သတ်အတွငး် မှာပဲ ဆက်လက်�ိဦ
ှ းေနမှာပါ။
ပိုကဆ
် ၏
ံ အလုပ်လပ
ု ်ပံု
ခ�ုေ�ကေစေတွ
၊
့
ေဒါ်လာေတွဟာ
က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ့
စုေပါင်းစိတက
် းူ ထဲမာှ ပဲ
တန်ဖိးု �ှိပါတယ်။
သူတရဲ
ို ့ အဖိ
ု တ
် န်မဟ
� ာ ခ�ုေတွ၊ စက�ူေတွရဲ ့ နဂိဓ
ု ာတုတည်ေဆာက်ဖဲ�စ
ွ ည်းပံအ
ု ေပါ် အေြခမခံပါဘူး။
့ းု ထိက
သူတရဲ
ို ့ အ
ု န်းသ�ာန်ေပါ်မှာလည်း အေြခမခံပါဘူး။ ေနာက်တစ်နည်းနဲေြပာရရင်
့ ေရာင် ဒါမှမဟုတ် ပံပ
့
ပိက
ု ဆ
် ဆ
ံ တ
ုိ ာ �ုပ်ဝတ�ုအမှနတ
် ရားတစ်ခု မဟုတပ
် ါဘူး။ စိတပ
် ိင
ု း် ဆိင
ု ရ
် ာ �ုပ်ဖဲွ� မ�တစ်ခပ
ု ါ။ ြဒပ်ဝတ�ုတစ်ခက
ု ို
စိတက
် းူ ဝတ�ုတစ်ခအ
ု ြဖစ် ေြပာင်းလဲအလုပ်လပ
ု ်တာပါ။ ဒါေပမယ့် အဲဒါဘာေ�ကာင ့် ေအာင်ြမင်တာပါလိမ။့်
ဘာေ�ကာငမ
့် ျား
ခ�ုေ�ကေစ့
လူတစ်ေယာက်ဟာ
ေြမဩဇာေကာင်းတဲလ
့ ယ်ကင
ွ း် တစ်ကင
ွ း် ကို
လက်တစ်ဆပ
ု ်စာနဲ ့ လှလ
ဲ ယ်ဖို ့ စိတအ
် ားထက်သန်တာပါလိမ။့်
ည�ပ်ဖိ၊ု ့
ဟမ်ဘာဂါေတွ
ကျန်းမာေရး
အာမခံေတွေရာင်းရဖိ၊ု ့
အြမင်ကတ်စရာကေလးသံးု ေယာက်ကုိ
ထိနး် ေကျာင်းဖိ..ု ့
ဘာမှသးုံ စားမရတဲ့
ဘာလိများ
ု့
အလိလ
ု က
ို ထ
် ားလို ့
စတဲအ
့ လုပ်ေတွကို
လူေတွဟာ
ပျက်စးီ ေနတဲ့
အေရာင်ဆးုိ ထားတဲ့
စက�ူစာရွ ကတ
် ချို �ရ�ှိဖို ခွ
် ားစိက
ု ထ
် တ
ု ် အလုပ်လပ
ု ်ချင်�ကတာပါလိမ။့်
့ နအ
လူေတွ
ဒီလမ
ို ျိုးအလုပ်ေတွလပ
ု ်ဖို ့
ထုထည်�ကီးရဲ ့
အပိင
ု း် အစေလးေတွကို
စိတအ
် ားထက်သန်�ကတာဟာ
ယံ�ု ကည်�ကတာေ�ကာင ့်
သူတရဲ
ို ့ စု့ ေပါင်းစိတက
် းူ မ�
ြဖစ်ပါတယ်။
ယံ�ု ကည်မဆ
� တ
ုိ ာ
ိ ် �ပ
ိှ ်တဲ့ ကုန�် ကမ်းပစ�ညး် ပဲ ြဖစ်ပါတယ်။ ချမ်းသာတဲ့ လယ်သမား
အမျိုးမျိုးေသာ ပိက
ု ဆ
် ေတွ
ံ
ကို တံဆပ
တစ်ေယာက်က
သူရဲ့ ပိ့ င
ု ဆ
် င
ုိ မ
် ေတွ
�
ကို
ေရာင်းချလိက
ု လ
် ရလာတဲ
ို ့
့
ခ�ုေ�ကေစ့
တစ်အတ
ိ က
် ပ
ို ိက
ု �် ပီး
တြခားအရပ်တစ်ခုဆီ ခရီးထွကသ
် ာွ းတယ်ဆပ
ုိ ါစိ။ု ့ သူသာွ းတဲေနရာ
့
ေရာက်တအ
ဲ့ ခါမှာလည်း ဒီေ�ကေစေတွ
နဲ ့
့
အလဲအလှယလ
် ပ
ု ်�ပီး
တြခားလူေတွဆက
ီ
အိမေတွ
်
၊
သူယ�ံု ကည်ထားလို ့ ြဖစ်တယ်။ ပိက
ု ဆ
် ဆ
ံ တ
ုိ ာ
ဆန်ေတွ၊
လယ်ကင
ွ း် ေတွကို
ဝယ်လရမှ
ို ့ ာပဲလို ့
အဆင်ေြပေစတဲ့ အြပန်အလှန ် ယံ�ု ကည်မစ
� နစ်တစ်ခု
ြဖစ်ပါတယ်။ �ပီးေတာလ
� နစ်တစ်ခုတင် မကပါဘူး။ ပိက
ု ဆ
် ဟ
ံ ာ
့ ည်း �ိုး�ိုးသာမန် အြပန်အလှန ် ယံ�ု ကည်မစ
လူေတွထင
ွ ခ
် ဲသ
့ မ�ထဲမာှ
ကမ�ာတစ်ဝန်းလံးု အတိင
ု း် အတာနဲ ့
ေကာင်းမွနထ
် ေရာက်
ိ
မအ
� �ှိဆးုံ
အြပန်အလှနယ
် �ံု ကည်မ� စနစ်တစ်ခြု ဖစ်ပါတယ်။
ခုလမ
ို ျိုး
ယံ�ု ကည်မက
� ို
တည်ေဆာက်�င
ို ခ
် တ
ဲ့ ာက
အလွနတ
် ရာ�� ပ်ေထွးသိမေမွ
် � �ပီး
ေ�ှးအရင်ကတည်းက စတင်လာတဲ့ �ိင
ု င
် ေရး၊
ံ
လူမေရး၊
�
စီးပွားေရး ဆက်သယ
ွ မ
် က
� န
ွ ရ
် က်ေတွေ�ကာငပ
့် ဲ
ြဖစ်ပါတယ်။
ဘာလို ့ ေ�ကေစက
့ ြို ဖစ်ေစ၊
ယံ�ု ကည်တာပါလဲ။
ဘာလိလဲ
ု ့ ဆေတာ
ုိ
့
ေရ�ဒဂင်္ ါးြပားကိြု ဖစ်ေစ၊
ေဒါ်လာေငွကြို ဖစ်ေစ
က�န်ေတာ်အ
ိ န
် းီ ချင်းေတွကလည်း
့ မ
အဲဒါကို
238
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
က�န်ေတာ်
ယံတ
ု ာကိးု ။
အြပန်အလှနအ
် ေနနဲ ့ က�န်ေတာ်က ဒါေတွကို ယံလ
ု ပဲ
ို ့ အိမန
် းီ ချင်းေတွကလည်း ယံ�ု ကတာ။ ဒါတင်မက
က�န်ေတာ်တအားလံ
ို ့
းု ခုလယ
ို တ
ံု ာကလည်း က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ အု
ူ ရ
ု င်ကလည်း ဒါေတွကယ
ို တ
ံု ာကိးု ။
့ ပ်ချုပ်သဘ
�ပီးေတာ့
အခွနေတွ
်
ေပးတဲအ
့ ခါကျရင်
အဲဒါေတွန ဲ ့ ေပးဖိေတာင်
ု့
းဆိတ
ု ယ်။
ဘာေ�ကာငလ
့် ည်းဆိေတာ
ု
့
က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ပု့ ေရာဟိတေတွ
်
ကလည်း ဒါေတွကယ
ို �ံု ကည်�က�ပီး ဘာသာေရးအခွနခ
် ေတွကို ေပးတဲအ
့ ခါမှာ
ဒါေတွနေပးဖိ
ဲ့
ု ့ ေတာင်းဆိ�ု ကတာကိးု ။ တစ်ေဒါ်လာတန်ကို တစ်ရွကက
် ယ
ို �ူ ပီး အေသချာ�ကည့�် ကည့ပ
် ါ။
�ိုး�ိုးေရာင်စစ
ံု က�ူ
အပိင
ု း် ေလးတစ်ပိင
ု း် ရဲ ့
လက်မတ
ှ က
် ေတွ
ို
�ရမှာြဖစ်�ပီး
ဆိတ
ု စ
ဲ့ ာသားပဲ
ေနာက်တဘက်မာှ ေတာ့
ေတွ�ရမှာြဖစ်ပါတယ်။
ဘာေ�ကာငလ
့် ဆ
ဲ ေတာ
ုိ
့
တဘက်မာှ
အေမရိကန်
“ဘုရားသခင်ကို
က�န်ေတာ်တယံ
ို ့ �ု ကည်ပါ၏”
ဒီေဒါ်လာနဲေပး
့ ေချတာကို
ဘုရားသခင်န ဲ ့
ဘ�ာေရးဝန်�ကီးရဲ ့
က�န်ေတာ်တလက်
ို ့
ခံ�ကတာ
အေမရိကန်ဘ�ာေရးဝန်�ကီး
�ှစေယာက်
်
လးံု ကို
က�န်ေတာ်တယံ
ို ့ �ု ကည်�ကလို ့ ြဖစ်တယ်။ ဘာေ�ကာငက
့် �န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ့ ဘ�ာေရးစနစ်ေတွမာှ က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ့
�ိင
ု င
် ေရး၊
ံ
လူမေရး
�
�ှင ့် ေတွးေခါ်စဉ်းစားမ�စနစ်ေတွ ထဲထဝ
ဲ င် ပတ်သက်ေနသလဲဆတ
ုိ ာကို ယံ�ု ကည်မဆ
� ုတ
ိ ဲ့
အလွနအ
် ေရးပါတဲအ
့ ခန်းက�က
�ှငး် ြပ�ိင
ု တ
် ယ်။
ေနာက်�ပီးေတာ့
မ�ကာခဏ
စီးပွားေရးကျဆင်းမ�ေတွြဖစ်တာဟာ ဘာြဖစ်လို ့ �ိင
ု င
် ေရးတိ
ံ
းု တက်မေတွ
�
ေ�ကာငြ့် ဖစ်ရတာလဲ ဆိတ
ု ာအြပင်
စေတာေဈးကွ
ကအ
် တက်အကျဟာ ကုနသ
် ည်�ကီးေတွ မနက်ခင်းတစ်ခမ
ု ာှ ဘယ်လစ
ို တ
ိ အ
် ေြခအေန�ှိသလဲ
့
ဆိတ
ု အ
ဲ့ ေပါ် မူတည်ရတာလဲ ဆိတ
ု ာေတွကလ
ို ည်း �ှငး် ြပ�ိင
ု ပ
် ါတယ်။
အစပိင
ု း် မှာ
ပိက
ု ဆ
် ရ
ံ ဲကနဦးပံ
စ
ု ေတွ
ံ
ကို
့
ထွငတ
် န
ု း် က
လူေတွမာှ ခုလမ
ို ျိုး
ယံ�ု ကည်မေတွ
�
ု့
မတ
ှ �် ကတဲ့ အရာဝတ�ုတစ်ခခ
ု ုဟာ နဂိအ
ု �ှိတန်ဖိးု တစ်ခခ
ု �
ု ိှဖို ့
ု ဆ
် ’ံ လိသတ်
မ�ှိခ�ဲ့ ကပါဘူး။ ဒါေ�ကာင ့် ‘ပိက
လိအ
ု ပ်ခတ
ဲ့ ယ်။ သမိင
ု း် ရဲ ပထမဆံ
းု ပိက
ု ဆ
် ြံ ဖစ်တဲ့ ဆမားရီးယန်း ဘာလီေစပ
ု ဆ
် ဟ
ံ ာ ဥပမာေကာင်းတစ်ခုပဲ
့
့ ိက
ြဖစ်ပါတယ်။ သူက ဘီစီ ၃၀၀၀ ေလာက်က ဆူမာ(ယေနေခတ်
အီရတ်ေတာင်ပိင
ု း် )မှာ ေပါ်ေပါက်ခဲတ
့
့ ာပဲ
ြဖစ်တယ်။
အဲဒါနဲ ့
တစ်ချိနတ
် ည်း၊
အေရးအသားစနစ်ဟာလည်း
တစ်ေနရာတည်းမှာပဲ
ေပါ်ေပါက်ခဲတ
့ ယ်။
တူညတ
ီ အ
ဲ့ ေြခေနေတွရဲေအာက်
မာှ
့
စီမံအုပ်ချုပ်ေရး
လုပ်ေဆာင်စရာေတွ
များြပားထူထပ်လာတာတဲ့ လိအ
ု ပ်ချက်ကို ြဖည့ဆ
် ည်းဖိအတွ
ု့
က် အေရးအသားဟာ တိးု တက်လာရသလိပ
ု ဲ
ဘာလီေစပ
ု ဆ
် က
ံ လည်း များြပားထူထပ်လာတဲ့ စီးပွားေရး လုပ်ေဆာင်မေတွ
�
ရဲလိ
ု ပ်ချက်ကို ြဖည့ဆ
် ည်းဖို ့
့ ိက
့ အ
တိးု တက်လာခဲပ
့ ါတယ်။
ဘာလီပိက
ု ဆ
် ဆ
ံ တ
ုိ ာ
တြခားကုနပ
် စ�ညး် ေတွ၊
ဘာလီေစသ
့ က်သက်ပါ။
ဝန်ေဆာင်မေတွ
�
ကို
သတ်မတ
ှ ထ
် ားတဲ့
ဘာလီေစအ
် ဲ့
့ ချင်အတွယန
ဆန်းစစ်လလ
ဲ ယ
ှ တ
် ာဟာ
လူတင
ို း် လက်ခတ
ံ န
ဲ့ ည်းအြဖစ်
အသံးု ြပု�ကပါတယ်။ အများဆံးု ချင်တယ
ွ �် ကတာေတာ့ ဆီလာ ြဖစ်�ပီး
တစ်လတ
ီ ာနဲ ့ ပျမ်းမ�အားြဖင ့်
် ဆို
ညီမ�ပါတယ်။ သတ်မတ
ှ ထ
် ားတဲ့ စံချိနခ
် ွက် တစ်ခခ
ု ျင်းစီဟာ တစ်ဆလ
ီ ာ ဆန�် ပီ
့ း လူေတွဘယ်အချိနမ
239
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ေရာင်းလိ၊ု ့ ဝယ်လအဆင်
ို ့
ေြပေအာင် အဲဒလ
ီ ခ
ို က
ွ ေတွ
်
အများအြပားထုတလ
် ပ
ု ်ထားပါတယ်။ ဒီေတာ့ လိအ
ု ပ်တဲ့
ဘာလီေစပ
် ကူ ချင်တယ
ွ လ
် ရပါတယ်
ို ့
။ လစာေတွကလ
ို ည်း သတ်မတ
ှ ် ထားတဲ့ ဘာလီေစ့
့ မာဏကို အလွယတ
ဆီလာနဲပဲ့
ေပးတာပါ။
ေယာက်ျားအလုပ်သမားတစ်ေယာက်ဟာ
တစ်လကို
ဆီလာ
၆၀
ရ�ပီး
မိနး် မအလုပ်သမားကေတာ့ ၃၀ ရတယ်။ အလုပ်သမားေခါင်းတစ်ေယာက်ကေတာ့ ဆီလာ ၁၂၀၀ ကေန
၅၀၀၀ �ကား ရပါတယ်။ အလွနအ
် စား�ကီးပါတယ်ဆတ
ုိ ဲ့ အလုပ်သမားေခါင်း တစ်ေယာက်ေတာင် တစ်လကို
ဆီလာ ၅၀၀၀ ကုနေအာင်
်
မစား�ိင
ု ပ
် ါဘူး။ ဒါေပမယ့် သူမစားဘဲကျန်တဲ့ ဆီလာေတွကို ဆီ၊ ဆိတ၊် က�န်၊ �ှင ့်
ဘာလီ မဟုတတ
် ဲ့ အြခားစားစရာေတွကို ဝယ်ယဖ
ူ ို အသံ
းု ြပုလိရပါတယ်
ု့
။
့
ဘာလီေစမ
့ ာှ
နဂိအ
ု �ှိတန်ဖိးု �ှိေပမယ့လ
် ည်း
သူကိ
့ ု
�ိုး�ိုးကုနပ
် စ�ညး် တစ်ခုဆတ
ုိ ာထက်ပိ�ု ပီး
ပိက
ု ဆ
် အ
ံ ြဖစ် အသံးု ြပုဖို ့ လူတင
ို း် ကိအ
ု ယံသ
ု င
ွ း် ရတာ မလွယပ
် ါဘူး။ ဘာေ�ကာငလ
့် ဆ
ဲ တ
ုိ ာ သိချင်ရင်
ု ်န ဲ ့ �ှပ်တစ်ထည် သိမဟု
ု ့ တ်
ကိယ
ု ပ
့် တ်ဝန်းကျင်မာှ �ှိတဲ့ ေ�ှာပ
ု သ
ို ာွ း�ပီး ဘာလီေစတ
့ စ်ထပ
့ င်းစင်တာတစ်ခက
ပီဇာတစ်ချပ် သွားဝယ်ဖိ�ကိ
ု ့ ုးစားရင် ဘာြဖစ်မလဲဆတ
ုိ ာသာ စဉ်းစား�ကည့ပ
် ါ။ ဆိင
ု �
် ှငေတွ
်
က လံြု ခံုေရး
ေခါ် ဖိသာ
ု ့ များပါတယ်။ သိေပမယ့
ု့
လ
် ည်း ဘာလီေစက
ို ဲ ကနဦးပိက
ု ဆ
် အ
ံ ြဖစ် ယံ�ု ကည်မ� တည်ေဆာက် ဖိက
ု့
့ ပ
ပိလ
ု ယ
ွ က
် ခ
ူ ပ
ဲ့ ါတယ်။
ဘာလိလည်
ု့
းဆိေတာ
ု
့
ဘာလီေစမ
့ ာှ က
နဂိမ
ု လ
ူ
ဇီဝတန်ဖိးု �ှိတယ်။
လူေတွ
သူကိ
ု ားလိရတယ်
ု့
။ တြခားဘက်ကေန�ကည့ရ
် င်လည်း ဘာလီကို သိမး် ဆည်းထားဖိ၊ု ့ သယ်ယပ
ူ ိေဆာင်
ု့
ဖို ့
့ စ
ခက်ခတ
ဲ ယ်။
လူေတွက
နဂိအ
ု �ှိတန်ဖိးု မ�ှိတဲ့
ေငွေ�ကးသမိင
ု း် နဲပတ်
့ သက်�ပီး
အဲဒလ
ီ ပ
ို ိက
ု ဆ
် ေတွ
ံ
က
လူသားေတွ
သိမး် ဆည်းဖိ၊ု ့
ပိက
ု ဆ
် က
ံ ို
ယံ�ု ကည်လက်ခလ
ံ က
ို တ
် ဲ့
စစ်မန
ှ တ
် ေအာင်
ဲ့
ြမင်မ�
သယ်ယဖ
ူ ို ့
ပိလ
ု ယ
ွ က
် တ
ူ ယ်။
ရလိက
ု တ
် ဲ့
အချိနဟ
် ာ
အခိုကအ
် တနပ
် ့ ါပဲ။
အဲဒလ
ီ ပ
ို ိက
ု ဆ
် ေတွ
ံ
ေ�ှးေခတ်
မက်ဆပ
ုိ ိေတးမီ
ု
းယားမှာ ဘီစီ ၃၀၀၀ အလယ်ဝန်းကျင်က ေပါ်ေပါက်ခပ
ဲ့ ါတယ်။ အဲဒါကေတာ့ �ှဲကယ်ေငွတးံု
(sliver shekel) ေတွပဲ ြဖစ်ပါတယ်။
ူ ာဘီ
�ှဲကယ်ေငွဆတ
ုိ ာ ေငွဒဂင်္ ါး မဟုတပ
် ါဘူး။ အေလးချိန ် ၈.၃၃ ဂရမ်�ိှတဲ့ ေငွတးံု တစ်ခပ
ု ါ။ ဟမ်မရ
ကိဓ
ု ဥပေဒမှာ က�န်မန
ိ း် မတစ်ေယာက်ကို သတ်ေသာ အထက်တန်းစားလူတစ်ေယာက်သည် က�န်ပိင
ု �
် ှငက
် ို
ေငွအေလးချိန ် ၂၀ �ှဲကယ်ေပးရမယ်လို ့သတ်မတ
ှ ထ
် ားပါတယ်။ ဆိလ
ု တ
ို ာက အဲဒလ
ီ က
ူ ေငွအေလးချိန ် ၁၆၆
ဂရမ်ကေပးရမှ
ို
ာပါ..
ေငွဒဂင်္ ါးအခု
၂၀
ေြပာတာမဟုတပ
် ါဘူး။
ေငွေ�ကးအသံးု အ��နး်
ေတာ်ေတာ်များများဟာ
ဒဂင်္ ါးြပားေတွအစား
ခရစ်ယာန်
ဓမ�ေဟာင်းကျမ်းက
ေငွအေလးချိနန
် ပဲ
ဲ့
ေြပာပါတယ်။
သမ�ာကျမ်းစာမှာဆို ေယာသပ်ကို သူအစ်
ို
က ဣ�ှေမလလူမျိုးေတွဆီ ၂၀ �ှဲကယ◌် သိမဟု
ု ့ တ်
့ ကေတွ
ေငွအေလးချိန ် ၁၆၆ ဂရမ်န ဲ ေရာင်
းစားခဲပ
တပ
ူ ါပဲ.. အဲတ
့ န
ု း် က
့
့ ါတယ်။ (က�န်မိနး် မတစ်ေယာက်ရဲ တန်
့ ဖိးု နဲအတူ
့
သူကလူငယ်ပဲ ြဖစ်ေသးတာကိးု ။)
240
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ဘာလီ ဆီလာနဲမတူ
ု ာ မ�ှိပါဘူး။ ေငွထည်ဆတ
ုိ ာ စားလိမရ၊
ု့
့ တာက �ှဲကယ်ေငွမာှ အ�ှိတန်ဖိးု ဆိတ
ေသာက်လမရသလိ
ို ့
ု ြခံုထားလိလည်
ု့
း မရပါဘူး။ �ပီးေတာလ
ိ ိယာေတွ လုပ်ရေအာင်လည်း
့ ည်း အသံးု ဝင်ကရ
ေငွထည်ဟာ ေပျာေပျာင်
းလွနး် တယ်။ ေငွနလု
ဲ ့ ပ်ထားတဲ့ ထွနသ
် ာွ း၊ ဓားလိဟ
ု ာမျိုးဟာ အလူမီနယ
ီ မ်လပ
ိ ်
့
တစ်ခန
ု ဲ ့ လုပ်ထားသလိပ
ု ဲ ချက်ချင်း တွနလ
့် မ
ိ ်သာွ းတာပါ။ ေငွ နဲ ့ ေရ� ကို တစ်ခခ
ု အ
ု ြဖစ် အသံးု ြပုေတာမ
့ ယ်ဆုိ
ရတနာပစ�ညး် ၊ သရဖူ �ှင ့် တြခား ရာထူးအထိမး် အမှတ် သေကတင်္ေတွ စတဲ့ လူယဉ်
ု ဲ ့
့ ေကျးမ�တစ်ခရ
အထက်တန်းလ�ာကလူေတွရဲ ့
အဆငအ
့် တန်းကိြု ပသတဲ့
ဇိမ်ခပ
ံ စ�ညး် ေတွ
ြပုလုပ်တေနရာမှ
ဲ့
ာပဲ
အသံးု ြပု�ကပါတယ်။ ဒါေ�ကာင ့် ေရ� �ှင ့် ေငွရဲ တန်
ု ာ ယဉ်ေကျးမ�ဆင
ုိ ရ
် ာ သက်သက်ပါပဲ။
့ ဖိးု ဆိတ
***
တန်ဖိးု �ှိတဲ့ သတ�ုေတွရဲအ
် ို သတ်မတ
ှ ရ
် ာကေန ဒဂင်္ ါးြပားေတွ ေမွးဖွားလာပါတယ်။ သမိင
ု း် ရဲ ့
့ ေလးချိနက
ု း် (ယေနေခတ်
တူရကီ)
ပထမဆံးု ဒဂင်္ ါးြပားေတွကို ဘီစီ ၆၄၀ ဝန်းကျင်က အနာတိးု လိယ အေနာက်ပိင
့
လစ်ဒယ
ီ ာ�ိင
ု င
် ံ အလီယာထီးစ်ဘရ
ု င်ပံု (King Alyattes of Lydia) နဲ◌◌
ု ့ ြဖစ်ပါတယ်။ ဒီဒဂင်္ ါးေတွဟာ
အေလးချိနစ
် �
ံ န
� း် နဲ ့ သတ်မတ
ှ ထ
် ားတဲ့ ေငွဒဂင်္ ါး၊ ေရ�ဒဂင်္ ါးေတွ ြဖစ်�ပီး တူညတ
ီ အ
ဲ့ မှတအ
် သားနဲ ့ ခတ်�ပ
ိှ ်
ထားပါတယ်။ အမှတအ
် သားေတွမာှ အဓိပာ� ယ်၂ ခု �ှိတယ်။ ပထမတစ်ခုက ဒဂင်္ ါးြပားဟာ ဘယ်ေလာက်
အဖိးု တန်တယ် ဆိတ
ု ာကို ��နြ် ပတယ်။ ဒုတယ
ိ တစ်ခုကေတာ့ ဒီဒဂင်္ ါးြပားမှာပါဝင်တဲ့ တန်ဖိးု စစ်မန
ှ ေ�ကာင်
်
း
သက်ေသထူတဲ့
ထုတလ
် ပ
ု ် သအ
ူ ာဏာပိင
ု က
် ို
ေဖာ်ြပပါတယ်။
က�န်ေတာ်တို ့
ဒီေနေခတ်
မာှ သံးု သမ�
့
ဒဂင်္ ါးေတွအားလံးု နီးပါးဟာ လစ်ဒယ
ီ န်ဒဂင်္ ါးေတွရဲ ေနာင်
လာေနာက်သားေတွပဲ ြဖစ်ပါတယ်။
့
ဘာအမှတအ
် သားမှ မ�ှိတဲ့ သတ�ုေချာင်းေတွထက်စာရင် ဒဂင်္ ါးေတွမာှ အေရးပါတဲအ
့ ားသာချက် ၂
ချက်�ိတ
ှ ယ်။ ပထမအချက်က သတ�ုေချာင်းေတွန ဲ ့ အေရာင်းအဝယ်လပ
ု ် တင
ို း် သူတကိ
ို ့ ု အ�မဲချင်တယ
ွ ်
ရတယ်။ ဒုတယ
ိ အချက်က ဒီသတ�ုေချာင်းေတွကို ချင်တယ
ွ �
် ု ံနမ�ပီ
ဲ ့ းဘူး။ ကိယ
ု ရ
့် ဲဘွ
် ိနပ် အဖိးု အခ အတွက်
့ တဖ
ဲ ့ ပ်ထားတဲေငွ
့ ေချာင်းပါလို ့ ဖိနပ်ချုပ်ဆရာ
ကိယ
ု ေပးလိ
်
က
ု တ
် ဲ့ ေငွေချာင်းဟာ ဘာနဲမှ့ မေရာဘဲ ေငွအတိနလု
ဘယ်လသ
ို မ
ိ လဲ။ ခဲေချာင်းတစ်ခုကို အေပါ်ကေငွသားမ�င်မ�င်ေလးနဲ ့ အုပ်ထားတာေရာ မြဖစ်�င
ို ဘ
် းူ လား။
ဒဂ◌င်္ ါြပားေတွက
ဒီြပဿနာေတွကို
ေြဖ�ှငး် ေပးပါတယ်။
ခတ်�ပ
ိှ ်ထားတာေ�ကာင ့် သူတရဲ
ို ့ တန်
့ ဖိးု အတိအကျကို
သူရဲ့ ေကာင်
တာမှာ
့
ချိနခ
် ွငတ
် စ်ခု
ဒဂင်္ ါးြပားေပါ်ကအမှတအ
် သားဟာ
ဒဂင်္ ါးေတွအေပါ်
အာမခံတယ်။
ေဆာင်ထားစရာမလိေတာ
ု
ဘ
့ းူ ။
�ိင
ု င
် ေရးအာဏာပိ
ံ
င
ု တ
် စ်ဦးရဲ ့
အမှတအ
် သားေတွ
ဒါေ�ကာင ့် ဖိနပ်ချုပ်ဆရာအေနနဲ ့
ဒါထက်
လက်မတ
ှ ်
ပိအ
ု ေရးပါတာက..
ြဖစ်တာေ�ကာင ့်
ဒဂင်္ ါးြပားရဲတန်
့ ဖိးု ကို အာမခံပါတယ်။
သမိင
ု း် တစ်ေလ�ာက်မာှ
ဒဂင်္ ါးေပါ်ကအမှတအ
် သားေတွရဲ ့ အရွ ယအ
် စား၊
ပံစ
ု ေတွ
ံ
အမျိုးမျိုး
�ကီး�ကီးမားမားေြပာင်းလဲခဲပ
ို ့
တဲ့ ဆိလ
ု ရ
ို င်းကေတာ့ အ�မဲတည
ူ တ
ီ ယ်။ “
့ ါတယ်။ ဒါေပမယ့် သူတေြပာချင်
241
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
�ကီးကျယ်ြမငြ့် မတ်ေသာ �ှငဘ
် ရ
ု င်ြဖစ်သည့် ငါ (မည်သမ
ူ ည်ဝါ) ဘုရင်မှ ဤေရ�ထည်၏အေလးချိနသ
် ည် ၅
ဂရမ် အတိအကျ�ှိေ�ကာင်း အမိနေတာ်
့်
ထတ
ု ြ် ပန်လက
ို သ
် ည်။ အကယ်၍ တစ်ဦးတစ်ေယာက်က ဤဒဂင်္ ါးကို
တုပထုတလ
် ပ
ု ်ဝလ
ံ့ �င် ထိသ
ု သ
ူ ည် ငါ၏လက်မတ
ှ က
် ို မဟုတမ
် မှနလ
် ပ
ု ်�ကံတပ
ု ြခင်းြဖစ်�ပီး ငါဘုရင်မင်းြမတ်၏
ဂုဏသ
် က
ိ �ာကို အမည်းစက်ထင်ေစရာ ကျေပသည်။ ဤသိေသာ
ု့
ရာဇဝတ်မမ
� ျိုးကို အြပင်းထန်ဆးုံ ေသာ
ြပစ်ဒဏ်ြဖင ့် ငါဘုရင် ဒဏ်ခတ်စရ
ီ င်ေတာ်မမ
ူ ည်”။ ဒါေ�ကာငပ
့် ဲ ပိက
ု ဆ
် အ
ံ တုလပ
ု ်ြခင်းကို တြခားေသာ
လိမ်လည် လှညြ့် ဖားမ�ေတွထက် အလွနတ
် ရာ ပိမ
ု �ို ကီးေလးတဲ့ ရာဇဝတ်မအ
� ြဖစ် လူေတွအ�မဲယဆ
ူ ခဲ�့ ကတာ
ြဖစ်ပါတယ်။
ပိက
ု ဆ
် အ
ံ တုလပ
ု ်တယ်ဆတ
ုိ ာ
လှညြ် ဖားြခင်းတစ်ခသ
ု က်သက်
မဟုတပ
် ါဘူး။
အဲဒါဟာ
အချုပ်အြခာအာဏာကို ချိုးေဖာက်တာြဖစ်�ပီး ဘုရင်မင်းြမတ်ရဲ ့ အာဏာ၊ အခွငထ
့် းူ ၊ လူပဂ
ု ုိ� လ် ဆိတ
ု ဲ့
အရာေတွကို မထီမြဲ့ မင်ြပုတဲ့ အဖျက်အေမှာငလ
့် ပ
ု ်ရပ်ပဲြဖစ်ပါတယ်။ ြပည်သေတွ
ူ
အေနနဲ ့ သူတဘု
ို ့ ရင်ရဲ ့
အာဏာ၊
မှနက
် န်မက
� ို
တစ်ဦးနဲတစ်
့ ဦးမသိ�ကတဲ့
ယံ�ု ကည်ေနသေရွ �
သူရဲ့ ဒဂင်္
ို ည်း
့ ါးြပားေတွကလ
လူစိမး် �ှစေယာက်
်
ေရာမေဒနာရိ
ယံ�ု ကည်�ကပါတယ်။
လံးု ဝ
ဒဂင်္ ါးတစ်ြပားရဲတန်
့ ဖိးု နဲပတ်
့ သက်�ပီး
အလွယတ
် ကူ သေဘာတူ�င
ို �် ကတယ်။ ဘာလိလည်
ု့
းဆိေတာ
ု
ီ ဂင်္ ါးမှာ တန်ဆာဆင်ထားတဲ့ အမည်ြဖစ်တဲ့
့ အဲဒဒ
ေရာမဧကရာဇ်ရဲ မှ့ နက
် န်မ� �ှင ့် အာဏာ ကိယ
ု �ံု ကည်�ကလိပဲ
ု ့ ြဖစ်ပါတယ်။
ပံု ၂၆။ ဘီစီ ၇ ရာစုတင
ွ ေ
် တွ�ရေသာ သမိင
ု း် တွငအ
် ေစာဆံးု ဒဂင်္ ါးတစ်ခြု ဖစ်သည့် လစ်ဒယ
ီ ာေဒသမှ ဒဂင်္ ါးပံ။ု
အြပန်အလှနအ
် ားြဖင ့် ဧကရာဇ်ရဲ ့ အာဏာဟာလည်း ေဒနာရိဒဂင်္ ါးေတွအေပါ် မူတည်ပါတယ်။
ဒီဒဂင်္ ါးေတွမ�ှိဘဲ
ေရာမအင်ပါယာကိထ
ု န
ိ း် သိမး် ရတာ
ဘယ်ေလာက်ခက်ခဲမလဲဆတ
ုိ ာ
စဉ်းစားသာ
�ကည့ပ
် ါေတာ။့ တကယ်လို ့ အခွနတ
် တ
ု ေတွ
်
တးို ြမ�ငတ
့် ာ၊ လစာေတွေပးတာကို ဧကရာဇ်အေနနဲ ့ ဘာလီေတွ၊
ဂျံုေတွန ဲ ့ ေပးေချရမယ် ဆိပ
ု ါစိ။ု ့ ဆီးရီးယားက အခွနတ
် တ
ု ေတွ
်
ကို ဘာလီေစန
ဲ့
ခ၊ံ ေကာက်ခံလို ့
့ ေကာက်
ရသမ�အားလံးု ကို
ေရာမမှာ�ှိတဲ့
ဗဟိဘ
ု �ာတိက
ု က
် ို
ပိ၊ု ့ �ပီးတာနဲ ့ အဲဒါေတွကို
�ဗိတန
ိ က
်
ေရာမ
စစ်ဗိုလခ
် ျုပ်ေတွဆီ ေနာက်တဖန်ြပန်ပိဖိ
ု ့ ဆိ
ု့ တ
ု ာ လံးု ဝြဖစ်�င
ို မ
် ာှ မဟုတပ
် ါဘူး။ ဒါတင်မက ေရာမ�မို ေတာ်
�
မာှ
ေနထိင
ု သ
် ေတွ
ူ
ပဲ ဒီေရ�ဒဂင်္ ါးေတွကို ယံ�ု ကည်�ပီး လက်ေအာက်ခြံ ပည်သေတွ
ူ
က အဲဒါကို မယံ�ု ကည်ဘဲ
အဲဒအ
ီ စား ေ�ကေစေတွ
၊ ဆင်စယ
ွ ပ
် တ
ု းီ ေတွ၊ ပိတစ
် အထည်လပ
ိ ်ေတွကသ
ုိ ာ ယံ�ု ကည်�ကတယ်ဆရ
ုိ င်လည်း
့
ဒီအင်ပါယာကို ထိနး် သိမး် ဖိဟာ
ု ့ ေစာေစာကလိပ
ု ဲ အင်မတန်ခက်ခဲမာှ ြဖစ်ပါတယ်။
242
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ေရ�၏ သတင်း ေကာင်း
ေရာမေဒနာရိဒဂင်္ ါးေတွဟာ
ဘယ်ေလာက်ေတာင်
အားေကာင်းလဲဆရ
ုိ င်
ေရာမအင်ပါယာအြပင်ကလူေတွပါ ေဒနာရိဒဂင်္ ါးနဲ ့ ေငွေချတာ လက်ခ�ံ ကတဲအ
့ ထိပါပဲ။ ေအဒီ ၁ ရာစုက
အိ�ယ
ိ� ကေဈးေတွမာှ
ေရာမဒဂင်္ ါးေတွနေပးတာ
ဲ့
လက်ခံ�ကတယ်။
ဒါေတာင်မှ
သူတနဲ
ို ့ ့ ံ
အနီးဆံးု ေရာမစစ်တပ်ဟာ ကီလမ
ို ီတာေထာင်နချီ
ဲ ့ ေဝးပါတယ်။ ေရာမဧကရာဇ်ရဲပံ့ ရ
ု ိပ်န ဲ ့ ေဒနာရိဒဂင်္ ါးေတွကို
အိ�ယ
ိ� လူမျိုးေတွ
ယံ�ု ကည်အားထားလွနး် တဲအ
့ တွက်
သူတရဲ
ို ့ ေဒသတွ
ငး် မဟာရာဂျာေတွကပါ
့
ေဒနာရိဒဂင်္ ါးပံစ
ု န
ံ ဲ ေတာ်
ေတာ်ေလးနီးစပ်တဲ့ ကိယ
ု ပ
် ိင
ု ဒ
် ဂင်္ ါးေတွ သွနး် လုပ်�ကတဲအ
့ ထိပါပဲ။ ဒီလန
ို ဲ ေဒနာရိ
ဆိတ
ု ဲ့
့
့
အမည်ကလည်း
ဒဂင်္ ါးအားလံးု ရဲ ့ ဘံအ
ု ေခါ်အေဝါ်
ြဖစ်လာပါတယ်။
မွတစ
် လင်မ်
ခါလစ်ဖ်ေစာ်ဘာွ း
ေတွကလည်း ဒီနာမည်ကို အာရပ်မ� ြပု�က�ပီး ဒီနာ ဒဂင်္ ါးေတွထတ
ု လ
် ပ
ု ် ခ ဲတ
ု အ
ဲ့ မည်ဟာ
့ ယ်။ ဒီနာ ဆိတ
အခုထက်ထိ ေဂျာ်ဒန်၊ အီရတ်၊ ဆားဘီးယား၊ မက်ဆဒ
ီ းို နီးယား၊ တူနးီ �ှား �ှင ့် တြခား�ိင
ု င
် ံ ေတာ်ေတာ်များများရဲ ့
တရားဝင်ေငွေ�ကးအမည် ြဖစ်ပါတယ်။
လစ်ဒယ
ီ န်ပံတ
ု ဒ
ူ ဂင်္ ါးေတွ
တ�ုတက
် လည်း
ေြမထဲပင်လယ်ကေန
ေ�ကးဒဂင်္ ါးေတွ၊
အိ�ယ
ိ� သမုဒရ
� ာအထိ
အမှတအ
် သားမပါတဲ့
ေရ�တးံု ၊
ြပန�
် ့ လာတာနဲ
ံှ ့
အမ�
့
ေငွတးံု ေတွကို
အေြခခံတဲ့
အနည်းငယ်ကြွဲ ပားတဲ့ ေငွေ�ကးစနစ်ကို တီထင
ွ လ
် ာခဲတ
် ည်း ဒီေငွေ�ကးစနစ် ၂ ခုမာှ
့ ယ်။ ဒါေပမယ့လ
တူညတ
ီ ာေတွအများ�ကီး�ှိပါတယ်။
အထူးသြဖင ့်
ေငွနေရ�
ဲ ့ အေပါ်
အေြခခံ�ကတာပါ။
ဒါေ�ကာငလ
့် ည်း
ဒီတ�ုတေဒသ�ှ
်
င ့် လစ်ဒယ
ီ န်ေဒသ�ှစခ
် �ု ကားမှာ အြပန်အလှနန
် းီ စပ်တဲ့ ေငွေ�ကး �ှင ့် စီးပွားေရး ဆက်ဆမ
ံ ေတွ
�
ထူေထာင်ခ�ဲ့ ကပါတယ်။ ဥေရာပ �ှင ့် မွတစ
် လင်မ် ကုနသ
် ည်ေတွ၊ စစ်ေအာင်�င
ို သ
် ေတွ
ူ
က တြဖည်းြဖည်းနဲ ့
လစ်ဒယ
ီ န်ဒဂင်္ ါးစနစ် �ှင ့် ေရ�ရဲသတင်
းေကာင်းကို ကမ�ာ�ကီးရဲ ့ ေဝးလံတဲ့ ေထာငစ
့် န
ွ း် ေနရာေတွအထိပါ
့
ပျံ� �ှေစခဲ
ံ့
တ
့ ာပါ။
ဒီဘက်ေခတ်ေနာက်ပိင
ု း်
ေရာက်လာေတာ့
ကမ�ာ�ကီးတစ်ခု
လံးု
ေငွေ�ကးဇုနတ
် စ်ခုလြို ဖစ်လာ�ပီး အစပိင
ု း် မှာေတာ့ ေရ� �ှင ့် ေငွ ကိမ
ု ခ
ီှ အ
ို ားထားပါတယ်။ ေနာက်ပိင
ု း် ေတာ့
လူအများယံ�ု ကည်တဲ့
ေငွေ�ကးစနစ်တချို � ြဖစ်တဲ့
�ဗိတသ
ိ �
ေပါင်၊
အေမရိကန်
ေဒါ်လာ
စတာေတွ
�ှိလာပါတယ်။
အခုလို
�ိင
ု င
် ေတွ
ံ
�ကား၊
ယဉ်ေကျးမ�အမျိုးမျိုး�ကား
ြဖတ်သန်းစီးဆင်းတဲ့
ေငွေ�ကးဇုနတ
် စ်ခု
ေပါ်ေပါက်လာြခင်းက အာ�ှ-အာဖရိကေဒသ ေပါင်းစည်းမ�ကို အုတြ် မစ်ချလိက
ု တ
် ာပါပဲ။ �ပီးေတာလ
့ ည်း
တြဖည်းြဖည်းနဲ ့
လူအမျိုးမျိုးဟာ
ကမ�ာ�ကီးတစ်ခုလးံု
�ိင
ု င
် ေရး�ှ
ံ
ငစ
့် းီ ပွားေရး
တစ်ဦးနဲတစ်
့ ဦးနားမလည်တဲ့
စက်ဝန်း�ကီးတစ်ခု
ြဖစ်ေစခဲတ
့ ယ်။
ဘာသာစကားေတွေြပာဆိ�ု က၊
243
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
မတူညတ
ီ ဲ့
အုပ်ချုပ်သဘ
ူ ရ
ု င်ေတွကို နာခံ�က၊ ကွြဲ ပားတဲ့ နတ်ဘရ
ု ားေတွ ကိးု ကွယ�် ကေပမယ့လ
် ည်း သူတအားလံ
ို ့
းု
ေရ��င
ှ ေငွ
့်
ရဲတန်
ို ေပါင်
ု
းယံ�ု ကည်�ကတာမျိုး
့ ဖိးု ၊ ေရ�ဒဂင်္ ါး၊ ေငွဒဂင်္ ါးေတွကို ယံ�ု ကည်�ကပါတယ်။ အခုလစ
မ�ှိဘးူ ဆိရ
ု င်
ကမ�ာက
ု သ
် ယ
ွ ေရးကွ
်
နရ
် က်�ကီးေတွ
့ န
စပိနစ
် စ်ေအာင်�င
ို သ
် ေတွ
ူ
�ှိလာဖို ့ မြဖစ်�င
ို သ
် ေလာက်ပါပဲ။
အေမရိကတိက
ု က
် ေနသယ်လာတဲ့
ေရ�ေတွ၊
၁၆
ေငွေတွေ�ကာင ့်
ရာစုက
ဥေရာပ
ကုနသ
် ည်ေတွက အေ�ှ �အာ�ှက ပိးု ထည်၊ ေ�ကထည် �ှင ့် ဟင်းခတ်အေမ �း�ကိုင်ေတွ ဝယ်�င
ို ခ
် ဲတ
့ ယ်။
ဒါေ�ကာငပ
့် ဲ ဥေရာပ�ှငအ
့် ေ�ှ �အာ�ှက စီးပွားေရးဘီး�ကီးေတွ တိးု တက် လည်ပတ်လာခဲတ
့ ယ်။ မက�ဆီကို �ှင ့်
အင်ဒးီ စ်ေတာင်တန်းေဒသမှာ
လက်ထက
ဲ ေနတဆင ့်
တူးေဖာ်ရ�ှိတဲ့
တ�ုတလ
် မ
ူ ျိုး
ေနရာသစ်�ှာေတွ�သာွ းတယ်။
ေရ�ေတွေတာ်ေတာ်
ပိးု ကုနသ
် ည်၊
တကယ်လများ
ို ့
များများဟာ
ဥေရာပသားေတွရဲ ့
ေ�ကကုနသ
် ည်ေတွရဲ ့
အဲဒတ
ီ �ုတလ
် မ
ူ ျိုးေတွက
ပိက
ု ဆ
် အ
ံ တ
ိ ထ
် ဲ
ေကာ်ရ်တက်စ်န ဲ ့
သူအ
ို ျိုး ‘ေရ�နပဲ
ဲ ့ ကလ
ု ရတဲ
ို ့ ့ �ှလးံု မှာြဖစ်တဲ့ ေရာဂါ’ မခံစားခဲ�့ ကဘဲ ေရ�ေတွ၊ ေငွေတွန ဲ ့
့ ေပါင်းအပါေတွလမ
ေပးေချတာကို ြငင်းဆန်ခ�ဲ့ ကမယ်ဆရ
ုိ င် ကမ�ာစ
ို ျားြဖစ်ခမ
ဲ့ ာှ ပါလိမ။့်
့ းီ ပွားေရး ဘယ်လမ
သိေပမယ့
ု့
လ
် ည်း တ�ုတေတွ
်
၊ အိန◌
ိ ္ဒယေတွ၊ မွတဆ
် လင်ေတွ၊ စပိနေတွ
်
လမ
ို ျိုး အလွနတ
် ရာမှ
ကွြဲ ပားြခားနားတဲ့ ယဉ်ေကျးမ�ကေနလာ�ပီး အရာကိစအ
� ားလံးု နီးပါးမှာ တစ်ဦးနဲတစ်
့ ဦးသေဘာမတူ�ကတဲ့
ဒီလေတွ
ူ
ဟာ ဘာလိများ
ု့
ေရ�အေပါ်မှာေတာ့ ယံ�ု ကည်တာြခင်း တူ�ကတာပါလိမ။့် ဘာလိများ
ု့
စပိနေတွ
်
က
ေရ�ကယ
ို တ
ံု ယ် ဒါေပမယ့် မွတဆ
် လင်ေတွကေတာ့ ဘာလီေစက
ို ဲ ယံတ
ု ယ်။ အိန◌
ိ ္ဒယေတွကေတာ့
့ ပ
ေ�ကေစက
ို �ံု ပီး
့ ယ
တ�ုတေတွ
်
က
စီးပွားေရးပညာ�ှငေတွ
်
မာှ
ပိးု ထည်လပ
ိ ်ေတွကပ
ို ဲ
အေြဖ
ဆက်စပ်သာွ း�ပီးဆိတ
ု ာနဲ ့
အဆင်သင ့်
ယံတ
ု ယ်ဆတ
ုိ ာမျိုး
�ှိပါတယ်။
ဝယ်လအ
ို ားနဲေရာင်
လအ
ို ား
့
ဘာလိမြဖစ်
ု့
တာပါလဲ။
ေဒသ�ှစခ
် ုဟာ
တွနး် အားေတွက
ကုနသ
် ယ
ွ ြ် ခင်းနဲ ့
သယ်ယပ
ူ ိေဆာင်
ု့
လရတဲ
ို ့ ့
ကုနပ
် စ�ညး် ဟူသမ�ရဲတန်
ီ
။ အခုလို ဘာလိြဖစ်
ု ့ ရတာလဲဆတ
ုိ ာ နားလည်ဖို ့
့ ဖိးု ကို မ�ေြခယူတန်းတူညေစပါတယ်
ြဖစ်�င
ို ေြခ�ှ
်
ိတက
ဲ့ စ
ိ တ
� စ်ခုကို
စဉ်းစား�ကည့ရ
် ေအာင်။
ေြမထဲပင်လယ်ေဒသ
�ှင ့်
အိ�ယ
ိ� �ကားမှာ
ပံမ
ု န
ှ က
် န
ု သ
် ယ
ွ မ
် �
� ိ�ှ ပီး အိ�ယ
ိ� လူမျိုးေတွက ေရ�ကလ
ို းံု ဝစိတမ
် ဝင်စား�ကဘူးလို ့ ယူဆပါ။ ဒါေ�ကာင ့် အဲဒမ
ီ ာှ
ေရ�ဟာ
ဘာတန်ဖိးု မှ
မ�ှိဘးူ ။
ဒါေပမယ့်
ေြမထဲပင်လယ်ေဒသာမှာေတာ့
ေရ�ဟာ
လူေတွငမ်းငမ်းတက်လခ
ို ျင်�ကတဲပ
့ စ�ညး် ြဖစ်တအ
ဲ့ တွက် ေတာ်ေတာ်ေလးတန်ဖိးု �ကီးပါတယ်။ အဲဒက
ီ ျရင်
ဘယ်လြို ဖစ်လာမှာလဲ။
အိ�ယ
ိ�
�ှင ့် ေြမထဲပင်လယ်�ကား သွားလာေနတဲ့ ကုနသ
် ည်ေတွက ေရ�ရဲတန်
့ ဖိးု ကွားြခားချက်ကို
ိ� မှာ ေရ�ကို ေဈးေပါေပါနဲဝယ်
သတိြပုမိ�ကမှာပဲ။ ဒါနဲပဲ့ အြမတ်ရေအာင်ဆ�ုိ ပီး အိ�ယ
့ �ပီး ေြမထဲပင်လယ်မာှ
ေဈး�ကီး�ကီးနဲြပန်
့ ေရာင်းမှာပါ။
ေခါင်ခက
ို တ
် က်သာွ း�ပီး
ရလဒ်အေနနဲ ့
ေရ�ရဲတန်
့ ဖိးု လည်း
အိ�ယ
ိ� မှာ
ေရ�ရဲဝယ်
ို ားဟာ
့ လအ
ေကာင်းကင်အထိ
အဲဒါနဲအတူ
့
လိက
ု တ
် က်လာမှာပါ။
တချိနတ
် ည်းမှာပဲ
244
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ေြမထဲပင်လယ်မာှ ေရ�ေတွစြု ပံုလာတာ ေတွ�ကံုရတာနဲအမ�
ေရ�ရဲတန်
့
့ ဖိးု လည်း ကျသွားမှာပါ။ သိပ်မ�ကာခင်
အချိနအ
် တွငး် မှာပဲ
အိ�ယ
ိ� က
ေရ�တန်ဖိးု နဲ ့
ေြမထဲပင်လယ်က
ေရ�တန်ဖိးု ဟာ
ေတာ်ေတာ်ေလး
တန်းတူညသ
ီ ာွ းမှာ ြဖစ်တယ်။ �ပီးေတာလ
ို �ံု ကည်�ကတယ်
့ ည်း ေြမထဲပင်လယ်ေဒသကလူေတွက ေရ�ကယ
ဆိတ
ု အ
ဲ့ ချက်က
အိ�ယ
ိ� ကလူေတွကလ
ို ည်း
ေရ�အေပါ်စတင်ယ�ံု ကည်ေစဖို ့ ြဖစ်လာမှာပါ။
တကယ်လို ့
အိ�ယ
ိ� လူမျိုးေတွအတွက် ေရ�ဟာ အမှနတ
် ကယ်အသံးု ဝင်ြခင်း မ�ှိရင်ေတာင် ေြမထဲပင်လယ်ကလူေတွ
ေရ�ကလ
ို ခ
ို ျင်�ကတယ် ဆိတ
ု အ
ဲ့ ချက်နတင်
ဲ့
အိ�ယ
ိ� လူမျိုးေတွ ေရ�ကတ
ို န်ဖိးု ထားလာဖို လံ
ု
ေနပါ�ပီ။
့ ေလာက်
ထိန
ု ည်းတူပဲ တြခားလူတစ်ေယာက်က ေ�ကေစ့ သိမဟု
ု ့ တ် ေဒါ်လာ သိမဟု
ု ့ တ် အီလက်ထေရာနစ်
အချက်အလက်ကို ယံတ
ု ယ်ဆတ
ုိ ာနဲတင်
က�န်ေတာ်တကလည်
ို ့
း အဲဒါေတွအေပါ် ယံ�ု ကည်မခ
� င
ို မ
် ာလာဖို ့
့
လံေလာက်
ု
ပါတယ်။ က�န်ေတာ်တို အဲ
ီ က
ူ ို မုနး် တယ်၊ အြမင်ကတ်မယ်၊ အ�ူ းလုပ်ချင်တယ် ဆိရ
ု င်ေတာင်မှ
့ ဒလ
ပါပဲ။ ဘာသာေရးယံ�ု ကည်မန
� ပတ်
ဲ ့ သက်လို ့ သေဘာမတူ�င
ို �် ကတဲ့ ခရစ်ယာန်ေတွ၊ မွတဆ
် လင်ေတွလည်း
ို ့ ု
ပိက
ု ဆ
် န
ံ ပတ်
ဲ ့ သက်လေတာ
ို ့
ို �် ကတာပဲ။ ဘာလိလည်
ု့
းဆိေတာ
ု
့ သေဘာတူ�င
့ ဘာသာေရးက က�န်ေတာ်တကိ
တစ်ခခ
ု ုအေပါ်
ယံ�ု ကည်ဖိေတာင်
ု့
းဆိပ
ု ါတယ်။
တြခားလူေတွယ�ံု ကည်တအ
ဲ့ ရာကို
ပိက
ု ဆ
် က
ံ ေတာ့
းဆိတ
ု ာပါပဲ။
က�န်ေတာ်တယံ
ို ့ �ု ကည်ဖို ေတာင်
့
�ှစေထာင်
်
ေပါင်းများစွာ�ကာေအာင် ဒဿနပညာ�ှင၊် အေတွးအေခါ်သမား �ှင ့် ပေရာဖက်ေတွက
ပိက
ု ဆ
် က
ံ ို
ြပစ်တင်��တခ
် ျ�ပီး
အဲဒလ
ီ ြို ဖစ်ေကာင်းြဖစ်ေပမယ့်
မေကာင်းမ�အားလံးု ရဲ ့
ပိက
ု ဆ
် ဟ
ံ ာ
လူသားေတွ
အရင်းြမစ်လို ့
ေခါ် ခဲ�့ ကတယ်။
အချင်းချင်းသည်းခံ�ကတာရဲ ့
စံနမူနာ
အထွတအ
် ထိပ်ပါပဲ။ ပိက
ု ဆ
် ဟ
ံ ာ ဘာသာစကား၊ ဥပေဒ၊ ယဉ်ေကျးမ�ထးံု တမ်း၊ ဘာသာေရးယံ�ု ကည်မ၊�
လူမအ
� ကျငဝ
့် တ်ေတွထက်
ယဉ်ေကျးမ�ကာွ ဟချက်
ြဖစ်ပါတယ်။
ပိ�ု ပီးပွငလ
့် င်းတဲအ
့ ြမင်�ိတ
ှ ယ်။
အကုနလ
် းံု အ�ကား
�ပီးေတာလ
့ ည်း
လိငသ
် ဘာဝစိတဝ
် င်စားမ�
ပိက
ု ဆ
် ရ
ံ ဲေကျးဇူ
းေ�ကာငပ
့် ဲ
့
ပိက
ု ဆ
် က
ံ
ပိက
ု ဆ
် ဟ
ံ ာ
ေပါင်းကူးေပး�ိင
ု တ
် ဲ့
ဘာသာေရး၊
စတာေတွနပတ်
ဲ ့ သက်�ပီး
ကျားမ
တစ်ခတ
ု ည်းေသာ
ကွြဲ ပားမ�၊
လူသားေတွကို
ယံ�ု ကည်မစ
� နစ်
လူမျိုး၊
အသက်အရွ ယ၊်
ခွြဲ ခားဆက်ဆမ
ံ လ
� ည်း
မ�ှိပါဘူး။
တစ်ေယာက်နတစ်
ဲ ့ ေယာက်မသိ�ကတဲလ
့ ၊ူ
မယံ�ု ကည်�ကတဲ့
ထိထေရာက်
ိ
ေရာက် အတူပးူ ေပါင်းအလုပ်လပ
ု ်လို ရတာပါ။
့
ပိုကဆ
် ၏
ံ တန်ဖိုး
ပိက
ု ဆ
် ဟ
ံ ာ အရာအားလံးု နဲဆိ
ု တ
် ဲ့ ဥပေဒသ ၂ ချက်အေပါ် အေြခခံပါတယ်။
့ င
245
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
လူေတွေတာင်
က။
ဘယ်အရာနဲမဆိ
ု ် �င
ို စ
် မ
ွ ်း
့ ု ေြပာင်းလဲအေပးအယူလပ
-
ပိက
ု ဆ
် ဟ
ံ ာ
သိဒေအာင်
ိ�
တအ
ဲ့ ြမုေတ/
ြပဒါး�ှငလ
် းံု တစ်ခု လိပ
ု ဲ ေြမယာကို သစ�ာခံမ၊� တရားမ�တမ�ကို ကျန်းမာေရး၊ အ�ကမ်းဖက်မက
� ို အသိပညာ
စသည်ြဖင ့် လိသ
ု လိေြပာင်
ု
းလဲပစ်�င
ို တ
် ယ်။
ခ။
အားလံးု ရဲယံ
ို ြခင်း
့ �ု ကည်မ�ကရ
-
ပိက
ု ဆ
် က
ံ �ို ကားခံအြဖစ်သးုံ �ပီး
ဘယ်လလ
ို မ
ူ ျိုး�ှစဦ
် းမဆို
ဘယ်ပေရာဂျက်ပဲြဖစ်ြဖစ် အတူပးူ ေပါင်းလုပ်ေဆာင်�င
ို တ
် ယ်။
ဒီဥပေဒသေတွေ�ကာင ့်
သန်းေပါင်းများစွာေသာ
ကုနသ
် ယ
ွ ေရးစတဲ
်
ေနရာ
့
ေတွမာှ
လူစမ
ိ း် ေတွဟာ
ထိထေရာက်
ိ
ေရာက်
စက်မက
� န
ု ထ
် တ
ု လ
် ပ
ု ်ေရး၊
ပူးေပါင်းလက်တအ
ွဲ လုပ်လပ
ု ် �င
ို �် ကတယ်။
ဒါေပမယ့လ
် ည်း �ုတတ
် ရက်�ကည့ရ
် င် ဘာဆိးု ကျိုးမှမ�ှိဘးူ ထင်ရတဲ့ ပိက
ု ဆ
် မ
ံ ာှ လည်း မေကာင်းတဲအ
့ ြခမ်း
�ှိပါတယ်။ ဘယ်အရာကိမ
ု ဆို ေြပာင်းလဲ လဲလယ
ှ လ
် ရ�ပီ
ို ့ း ယံ�ု ကည်မဆ
� တ
ုိ ာ ဘာမှနး် မသိရတဲ့ ဒဂင်္ ါးေတွ၊
ေ�ကေစေတွ
အေပါ်မှာ
့
တည်�ိှေနတဲအ
့ ခါ..
ပိက
ု ဆ
် က
ံ
ေဒသတွငး် အစဉ်အလာထံးု တမ်းေတွ၊
ချစ်ခင်ေ�ွးေထွးတဲ့ ရင်း�ှးီ မ�ေတွ �ှင ့် လူသားတန်ဖိးု စတဲအ
့ ရာေတွကို ဝယ်လအ
ို ား �ှင ့် ေရာင်းလိအ
ု ား ဆိတ
ု ဲ့
ေအးစက်မာေကျာတဲ့ ဥပေဒသေတွန ဲ အစားထိ
းု ပစ်ပါတယ်။
့
ု ဆ
် န
ံ ဝယ်
ဲ ့ လမရတဲ
ုိ ့
့ အရာေတွအေပါ်ယံ�ု ကည်မက
� ပ
ို ဲ
လူအသိ
င
ု း် အဝိင
ု း် ေတွ၊ မိသားစုေတွဟာ ပိက
့
အ�မဲအေြခခံ�ပီး
ြဖစ်တည်လာတာပါ။
ဥပမာ
-
ဂုဏသ
် က
ိ �ာ၊
သစ�ာေစာငသ
့် မ
ိ ၊�
ု က
် ျငတ
့် ရား၊
ကိယ
ချစ်ြခင်းေမတ�ာ စတဲအ
့ ရာေတွေပါ။့ ဒီအရာေတွဟာ ေဈးကွကရ
် ဲစိ့ းု မိးု မ�ြပင်ပမှာ ကင်းလွတတ
် ည်�ိှ�ပီး
ပိက
ု ဆ
် န
ံ ေရာင်
ဲ့
းရ ဝယ်ရမယ့ဟ
် ာေတွ မဟုတပ
် ါဘူး။ ေဈးကွကမ
် ာှ ဒီအရာေတွကို ေဈးေကာင်းေကာင်း
ေပးတယ်
ဆိရ
ု င်ေတာင်
သူတသားသမီ
ို ့
းကို
တချို ေသာအရာ
�
ေတွ
လံးု ဝတားြမစ်ထားတဲအ
့ ရာေတွြဖစ်တယ်။
က�န်အြဖစ်မေရာင်းရဘူး၊
မိဘေတွက
ဘာသာေရးကိင
ု း် �� ◌◌
ိ င
ု း် တဲခ
့ ရစ်ယာန်တစ်ေယာက်ဟာ
ဘယ်ေတာမ
် ဘူး၊ သစ�ာ�ှိတဲ့ သူရဲေကာင်းတစ်ေယာက်ဟာ သူသခင်
ကို ဘယ်ေတာမ
့ ှ အြပစ်�ကီး မကျူးလွနရ
့ ှ
့
သစ�ာမေဖာက်ရဘူး၊
ဘိးု ဘွားပိင
ု ်
မျိုး�ွယစ
် န
ု ယ်ေြမေတွကို
တိင
ု း် တပါးသားေတွဆီ
ဘယ်ေတာမ
့ ှ
မေရာင်းရဘူး စတာေတွေပါ။့
ပိက
ု ဆ
် က
ံ
ဒီသတ်မတ
ှ ခ
် ျက်တတ
ံ င
ို း် ေတွကို
အက်ေ�ကာင်းေတွ
အ�မဲ�ှာေဖွေနတဲ့
ဝယ်ယဖ
ူ ိအတွ
ု့
က်
သူတသားသမီ
ို ့
းကို
ေရလိပ
ု ါပဲ။
က�န်အြဖစ်
ချိုးဖျက်ဖို ့ အ�မဲ�ကိုးစားခဲတ
့ ာပါ။
မိဘေတွအေနနဲ ့ တပါးသူဆက
ီ
ေရာင်းရတဲအ
့ ြဖစ်ေတွ
ဆည်တစ်ခုရဲ ့
အစားအစာေတွ
�ှိတာပဲ။
ဘာသာေရး
ု း် �� ိငး် ပါတယ်ဆတ
ုိ ဲ့ ခရစ်ယာန်ေတွလည်း လူသတ်တာ၊ ခိးု ယူတာ၊ လိမ်လည်လည
ှ ဖ
့် ျားတာ ေတွ�ိ�ှ ပီး
ကိင
ေနာက်ေတာလ
ို ့ ိလာတဲ့ အရာေတွန ဲ ့ အသင်းေတာ်ဆက
ီ
ခွငလ
့် တ
� ြ် ခင်းကို
့ ည်း သူတရ�ှ
ရည်မန
ှ း် ချက်�ကီးတဲ့
သူရဲေကာင်းေတွကလည်း
သူတကိ
ို ့ ေ�ကးအများဆံ
ု
းု ေပးတဲ့
ဝယ်�ကတာပဲ။
ေလလံသမားကို
သူတရဲ
ို ့ နာခံ
� ို ေပးအပ်�က�ပီး တချိနတ
် ည်းမှာပဲ သူတိ
ု ့ ေပါ်သစ�ာေစာငသ
့် ဖ
ိ ို ့ သူတရဲ
ို ့ ေနာက်
လက
ုိ ေတွ
်
ကို
့ မက
့
့ အ
246
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ပိက
ု ဆ
် ေပးထား�ကတယ်
ံ
။ ကမ�ာစ
ွ လ
့် က်မတ
ှ ရ
် ဖိအတွ
ု့
က် မျိုး�ွယစ
် ပ
ု ိင
ု ေြမကိ
်
ု
့ းီ ပွားေရး ေလာကထဲ ဝင်ခင
ကမ�ာတဘက်ြခမ်းက တိင
ု း် တပါးသားေတွဆီ ေရာင်းချတာေတွ �ှိတာပါပဲ။
ပိက
ု ဆ
် မ
ံ ာှ
တစ်ဦးနဲတစ်
့ ဦး
ဒီထ
့ က်
ပိပ
ု က်စက်တအ
ဲ့ ြခမ်း
�ှိပါေသးတယ်။
လံးု ဝဥဿံု
ယံ�ု ကည်လရ
ို ့ ေအာင်
လုပ်ေပးေပမယ့်
ယံ�ု ကည်မအ
� ေပါ်
မှီတည်တာ
စံတန်ဖိးု ေတွအေပါ်
မဟုတပ
် ါဘူး။
မူတည်တာလည်း
သူကိ
ု ျားကန်ထားတဲ့
့ က
လူအသိ
င
ု း် အဝိင
ု း်
့
မဟုတဘ
် ဲ
တကိယ
ု ေကာင်
်
းစနစ်အေပါ် ပဲ
ပိက
ု ဆ
် က
ံ
လူစိမး် ေတွအ�ကား
ဒီယ�ံု ကည်မဟ
� ာ
အေပါ်
ဒါမှမဟုတ်
ပိက
ု ဆ
် ဆ
ံ တ
ုိ ာဟာ
ယံ�ု ကည်တာပါ။
လူအချင်းချင်း
ြမငြ့် မတ်တဲ့
ဒီပိက
ု ဆ
် ဆ
ံ တ
ုိ အ
ဲ့ ရာ�ှင ့်
က�န်ေတာ်တဟာ
ို ့
လူစမ
ိ း်
တစ်ေယာက်ကို မယံ�ု ကည်ဘးူ ။ ကိယ
ု အ
့် မ
ိ န
် းီ ချင်းကိလ
ု ည်း မယံ�ု ကဘူး။ ဒါေပမယ့် သူတလက်
ို ့
ထက
ဲ
ပိက
ု ဆ
် ရ
ံ ဲတန်
ု
ို ့ ာ ပိက
ု ဆ
် မ
ံ �ှိေတာဘ
ု ဲ ့ သူတကိ
ို ့ ု က�န်ေတာ်တို ့
့ ဖိးု ကိေတာ
့ ယံ�ု ကည်�ကတယ်။ သူတမှ
့ းူ ဆိန
မယံ�ု ကေတာဘ
ု ဆ
် ဆ
ံ တ
ုိ အ
ဲ့ ရာက �ိင
ု င
် ၊ံ ဘာသာတရား �ှင ့် လူအသိ
င
ု း် အဝိင
ု း် ဆိတ
ု ဲ့ ဆည်�ကီးေတွကို
့ းူ ။ ပိက
့
ချိုးဖျက်လာတာနဲအမ�
့
ကမ�ာ�ကီးဟာလည်း
�ှလးံု သားကင်းမဲ�့ ပီး
စာနာမ�လးံု ဝမ�ှိတဲ့
စီးပွားေရးေဈးကွက�် ကီးတစ်ခလ
ု ို ြဖစ်လာမယ့် အ��ရာယ်န ဲ ့ �ကံုေတွေနရပါတယ်
�
။
့် ဲ လူသားေတွရဲ စီ
ု း် ဟာ အလွနသ
် မ
ိ ေမွ
် �တဲ့ ကကွကတ
် စ်ခလ
ု ို ြဖစ်ေနတာပါ။
ဒါေ�ကာငပ
့ းပွားေရးသမိင
လူေတွဟာ
လူစိမး် ေတွန ဲ ့
ပူးေပါင်းအလုပ်လပ
ု ်ဖိအတွ
ု့
က်
ပိက
ု ဆ
် က
ံ ို
အားကိးု ရေပမယ့်
သူတရဲ
ို ့ ့
ချစ်ခင်ေ�ွးေထွးတဲ့ ရင်း�ှးီ မ�ေတွ၊ လူတန်
် ည်းမှာ ေ�ကာက်ေနရပါတယ်။
့ ဖိးု ေတွ ပျက်သာွ းမှာလည်း တချိနတ
တစ်ဘက်မာှ ေတာ့
ပိတဆ
် ထားတဲ
ုိ ့
့
လူေတွဟာ
ေငွေ�ကးစီးဆင်းမ��င
ှ ့်
ဒီလမ
ူ အ
� သိင
ု း် အဝိင
ု း် ဆည်ေတွကို
တြခားတစ်ဘက်မာှ ေတာ့
လူအဖွ
့ ဲ�အစည်း၊
ေဈးကွကတ
် န
ွ း် အားရဲ ့ က�န်ြပုမ�ေအာက်ကို
ကုနသ
် ယ
ွ ေရးစီ
်
းဆင်းမ�ကို
�ှစေပါင်
်
းများစွာ
ချိုးဖျက်ချင်ေနပါတယ်။
ဘာသာတရား
�ှင ့်
ကျေရာက်မသွားေအာင်
သိေပမယ့
ု့
လ
် ည်း
သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ေတွကို
ဆည်အသစ်ေတွ
တည်ေဆာက်
ကာကွယ�် ကပါတယ်။
ဒီေနေခတ်
မာှ ေတာ့ ေဈးကွကဟ
် ာ အ�မဲအ�ိင
ု ရ
် �ပီး ဘုရင်ေတွ၊ ဘုနး် ေတာ်�ကီးေတွ၊ လူအဖွ
့
့ ဲ�အစည်းေတွက
စိက
ု ထ
် တ
ူ ဲ့ ဆည်ေတွဟာ ပိက
ု ဆ
် ရ
ံ ဲဒီ့ ေရကို �ကာ�ှညထ
် န
ိ း် မထား�ိင
ု ဘ
် းူ ဆိတ
ု ာ လူတင
ို း် လက်ခေန�ကပါ�ပီ
ံ
။
ခုလယ
ို �ံု ကည်တာ
တကယ်ေတာ့ �ိုးအရာ
တန်ြပန်အ�ိင
ု ရ
် ဖို ့ �ှင ့်
စီးပွားေရးကို
ကျပါတယ်။
် ည်ေတွကို
အတွကအ
် ချက်ေကာင်းတဲ့ ကုနသ
ြပန်လည်ပံသ
ု င
ွ း် ဖို ့ အတွက်
ရက်စက်တဲ့
စစ်သည်ေတာ်ေတွ၊
ဘာသာေရးအစွနး် ေရာက်ေတွ၊ တက်�ကတဲ�
့ င
ို င
် သ
ံ ားေတွက ထပ်ဖန်တလဲလဲ တွနး် လှနေအာင်
်
�င
ို ် ခဲ�့ ကတာပဲ။
လူသားထု�ကီးတစ်ခုလးံု
ေပါင်းစည်းလာမ�ကို
စီးပွားေရးြဖစ်စဉ်ဆိတ
ု ာသက်သက်န ဲ ့
နားလည်ဖို ့
မြဖစ်�င
ို ပ
် ါဘူး။ သီးသနက
် ့ ြွဲ ပား�ပီး ေထာင်နချီ
ဲ ့ တဲ့ လူယဉ်
့
့ ေကျးမ�အမျိုးမျိုးဟာ အချိန�် ကာလာတာနဲအမ�
ကမ�ာရ
ု ြဖစ် ေပါင်းစည်းလာတာကို နားလည်ဖိအတွ
ု့
က် ေရ� �ှင ့် ေငွ ရဲအခန်
းက�ကို
့ ွ ာ�ကီးတစ်ခအ
့
247
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
က�န်ေတာ်တထည့
ို ့
သ
် င
ွ း်
စဉ်းစားရပါမယ်။
ဒါအြပင်
အသက်တမ�ပဲ
့
ထပ်တည
ူ အ
ီ ေရးပါတဲ့ သံမဏိရဲ ့
အခန်းက�ကိလ
ု ည်း လျစ်လျူ�� ထားလို မရပါဘူ
း။
့
248
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
အခန်း - ၁၁
နယ်ေြမချဲ�ထင
ွ ေရး
်
ရည်မန
ှ ခ
် ျက်များ
ေ�ှးေခတ်ေရာမသားေတွဟာ �� ံးနိမြ့် ခင်းနဲ ကျင
သ
့် ားရတဲလ
့ ေတွ
ူ
ပါ။ သမိင
ု း် တစ်ေလ�ာက် ခမ်းနားတဲအ
့ င်ပါယာ
့
အုပ်ချုပ်သေတွ
ူ
လပ
ို ဲ
တိက
ု ပ
် ဲေတွ
ွ
တစ်ပဲ�ွ ပီးတစ်ပဲ�
ွ � ံးေနေပမယ့လ
် ည်း
စစ်�င
ို သ
် ေတွ
ူ
ြဖစ်�ကတာပဲ။
�� ံးနိမထ
့် းို �ှကမ
် တ
� စ်ခုကို �ကံ့�ကံ့ခမ
ံ ရင်ဆင
ုိ �
် င
ို တ
် ဲ့ အင်ပါယာတစ်ခဟ
ု ာ အင်ပါယာစစ်စစ် မဟုတပ
် ါဘူး။
ဒါေပမယ့်
ဘီစီ
၂
ရာစုအလယ်ပိင
ု း် မှာ
အိုကေဘးရီ
်
းယားက�နး် ဆွယေြမာက်
်
ပိင
ု း်
ေရာမအင်ပါယာလို
(ယေနေခတ်
့
စပိန ်
အင်ပါယာတစ်ခေတာင်
ု
�ှင ့်
ေပါ်တူဂ)ီ
ကလာတဲ့
သတင်း�ကားရတဲအ
့ ချိနမ
် ာှ စိတပ
် ျက်လက်ပျက်န ဲ လက်
ခဖ
ံ ို ခက်
ခခ
ဲ ပ
ဲ့ ါတယ်။ �ူမန်း�ှား (Numantia) လိေခါ်တဲ
ု့
့
့
့
ေသးငယ်�ပီး ဘာမဟုတတ
် ဲ့ ေတာင်ေပါ် �မို �တစ်�မို � (ယေနေခတ်
မက်ဒရစ်�မို � မှ အေ�ှ ေြမာက်
�
အရပ် မိင
ု ၁
် ၄၀
့
အကွာ)
မှာ
အဲဒက
ီ �န်းဆွယေဒသ
်
လူမျိုးရင်းေတွြဖစ်တဲ့
ကဲလစ
် ်လမ
ူ ျိုး
(Celts)
ေတွက
ေရာမအင်ပါယာရဲအု
� ို ရဲရဲဝငဝ
့် င ့် တွနး် လှနခ
် �ဲ့ ကတယ်။ အဲဒအ
ီ ချိနတ
် န
ု း် က ေရာမအင်ပါယာဆိတ
ု ာ
့ ပ်ချုပ်မက
် င�့် ကားပါတယ်ဆတ
ုိ ဲ ့
မက်ဆဒ
ီ းို နီးယား အင်ပါယာ၊ စလူဆစ် အင်ပါယာေတွကို ေချမ�ုန်းတယ်။ အလွနဝ
ဂရိ�မို � ြပေတွကို သူတလက်
ို ့
ေအာက်သမ
ိ း် သွငး် �ပီး ကာေသ့ချ် (Carthage - ယေနေခတ်
တူနးီ �ှား)ကို
့
် းံု ရဲ ့ �ခင်းချက်မ�ှိ အ�ှငသ
် ခင်ြဖစ်ပါတယ်။
မီးခိးု ြပာကျေအာင် ဖျက်ဆးီ ခဲတ
့ ဲ့ ေြမထဲပင်လယ်ေဒသတခွငလ
�ူမန်း�ှာလူမျိုးေတွမာှ
အားကိးု စရာဆိလ
ု ုိ ့
လွတလ
် ပ်မက
� ို
အ�ူ အမူးြမတ်�းို တဲစ
့ ိတဓ
် ာတ်
�ှင ့်
သူတရဲ
ို ့ �ကမ်
ဲ့
ကလွ�ဲ ပီး ဘာမှမ�ှိပါဘူး။ ဒါေပမယ့လ
် ည်း ေရာမစစ်တပ်ေတွ တစ်တပ်�ပီး
့ းတမ်းခက်ခဲတေဒသ
တစ်တပ် အ�ှကတ
် ကွဲ လက်နက်ချအ�� ံးေပးရ ဒါမှမဟုတ် ေနာက်ြပန်ဆတ
ု သ
် ာွ းရေအာင် တိက
ု ထ
် တ
ု ခ
် ဲ့
�ကတယ်။
ေနာက်ဆးုံ ေတာ့ ဘီစီ ၁၃၄ လည်းေရာက်ေရာ ေရာမတိရဲ
ု ့ ့ သည်းခံ�င
ို စ
် မ
ွ ်းကုနသ
် ာွ းပါတယ်။
ဆီးနိတလ
် တ
� ေတာ်
်
က
�ူမန်း�ှားလူမျိုးေတွကို
�ှငး် ပစ်ဖို ့
ေရာမစစ်တပ်ရဲအ
် ျုပ်
့ ေကျာ်ေဇယျဗိုလခ
ကာေသ့ချ်ကေချမ�
ို
နး် ခဲသ
ီ ာနပ်စ် (Scipio Aemilianus) ကို ေစလ�တခ
် ဲတ
့ ြူ ဖစ်တဲ့ စစ်ပီယို အမီလယ
့ ယ်။ သူကိ
့ ု
တပ်သား
သံးု ေသာင်းေကျာ်တဲ့
အ�ိင
ု မ
် ခံစတ
ိ ဓ
် ာတ်န ဲ ့
�ကီးမားတဲစ
့ စ်တပ်တစ်ခေပးအပ်
ု
�ကတယ်။
တိက
ု ရ
် ည်ခိုကရ
် ည်ကို
အထင်�ကီးေလးစားတဲ့
�ူမန်း�ှားလူမျိုးေတွရဲ ့
ဗိုလခ
် ျုပ်စစ်ပီယို
249
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ဟာ
မလိအ
ု ပ်တတ
ဲ့ က
ို ပ
် ဲေတွ
ွ
နဲ ့
သူတပ်
့ သားေတွ
အလဟဿြဖစ်မသွားဖို ့
ေရွ းချယ်ခတ
ဲ့ ယ်။
အဲဒအ
ီ စား
�ူမန်း�ှား�မို �ကို ခံတပ်�ှည�် ကီးတစ်ခန
ု ဲ ့ ဝန်းရံပိတဆ
် �ပီ
ုိ ့ း �မို �ကြို ပင်ပကမ�ာနဲ ့ အဆက်အသွယြ် ဖတ်တယ်။
�မို �ထက
ဲ လူေတွ
အငတ်ေဘးေရာက်လည်း
�မို �ထက
ဲ အစာေရစာေတွ
�ူမန်း�ှားေတွ
သူကိ
ု မ��ကဘူး။
့ မ
ကုနခ
် မ်းလာခဲတ
့ ယ်။
ေမ�ာ်လငခ
့် ျက်အေတွအကုနလ
် းံု
သေဘာေပါက်တအ
ဲ့ ချိနမ
် ာှ ေတာ့
ေရာမမှတတ
် မ်းေတွအရေတာ့
တစ်�စ
ှ ေကျာ်
်
�ကာတဲအ
့ ခါမှာေတာ့
သူတ�မိ
ို ့ ု �ကို
သူတေတာ်
ို ့
ေတာ်များများဟာ
ေပျာက်ဆးုံ �ပီးလို ့
သူတကိ
ို ့ ယ
ု တ
် င
ို မ
် းီ တင်��ိ � ခဲပ
့ ါတယ်။
ေရာမေတွရဲက�န်
ု့
က်
့ ေတွြဖစ်မလာဖိအတွ
ကိယ
ု က
့် ယ
ို က
် ယ
ို သ
် တ်ေသသွားခဲ�့ ကပါတယ်။
ေနာက်ပိင
ု း် မှာေတာ့ �ူမန်း�ှားဟာ စပိနလ
် တ
ွ လ
် ပ်ေရး �ှင ့် စပိနသ
် တ�ရ
ိ ဲ ြပယု
ဂတ
် စ်ခု ြဖစ်လာခဲတ
့
့ ယ်။
ဒွန ် ခီဟေတး
ို
(သိ)ု ့ ဒွန ် ကွစ
ိ တ
ု ် (Don Quixote) ဝတ�ုေရးသူ မီဂဲလ် ဒီ ဆာဗန်တက်စ် (Miguel de Cervantes)
ဟာ
ေစာေစာက
တစ်�မို �လးံု ပျက်စးီ သွားတာနဲ ့
အဆံးု သတ်တဲ့
�ူမန်း�ှား�မို �သမ
ိ း် တိက
ု ပ
် ဲွ
ဆိတ
ု ဲ့
ေ�ကကွြဲ ပဇာတ်တစ်ပဒ
ု ် ေရးဖွဲ� ခဲပ
်
ရဲ�ကီ
ဲ့ နာဂတ်ကို
့ ါတယ်။ ဒါေပမယ့် ေနာင်အနာဂတ်မာှ စပိနေတွ
့ းြမတ်တအ
ေမ�ာ်မန
ှ း် တဲ့
ရည်မန
ှ း် ချက်ေတွန ဲ ့
ကာကွယတ
် လ
ဲ့ ေတွ
ူ
ကို
ေရးဖွဲ� ခဲတ
့ ာပါ။
ဂုဏတ
် င်ချီးမွမး် ဖွဲ� �ွ� ဲ �ကသလို
ဒီ�မို �သမ
ိ း် တိက
ု ပ
် ဲရ
ွ ဲပံ့ ရ
ု ိပ်ကို
ကဗျာဆရာေတွက
�မို �ကအ
ို ေသအေကျ
ပန်းချီဆရာေတွကလည်း
�ကီးကျယ်ခမ်းနားလှတဲ့
ပိတက
် ားေပါ်တင်�င
ို ဖ
် ို ့
�မို � ရဲအ�ကင်
းကျန်ပျက်စးီ ေတွကို
့
�ကိုးစား�ကတယ်။
၁၈၈၂
အမျိုးသားအထိမး် အမှတေနရာအြဖစ်
်
ှ ်မာှ
ခု�စ
သတ်မတ
ှ ေ�ကြငာခဲ
်
�့ ပီး
စပိနမ
် ျိုးချစ်ေတွ လာေရာက်ဂါဝရြပုရာေနရာတစ်ခု ြဖစ်လာခဲပ
် ာှ
့ ါတယ်။ ၁၉၅၀ �ှင ့် ၆၀ ဝန်းကျင်က စပိနမ
ေပါ် ြပူလာအြဖစ်ဆးုံ ကာတွနး် ေတွဟာ
စူပါမင်းတိ၊ု ့
ပငက
့် လ
ူ သ
ူ ားတို ့ မဟုတဘ
် ဲ
ေ�ှးေခတ်သမိင
ု း် က
စိတက
် းူ ယဉ် အိုကေဘးရီ
်
းယန်းသူရဲေကာင်းတစ်ေယာက်ြဖစ်တဲ့ အယ်လ် ဟဘာတို (El Jabato) ရဲ ့
ေရာမဖိ�ပ
ိှ ်အုပ်ချုပ်သေတွ
ူ
ကို
�ူမန်း�ှားလူမျိုးေတွဟာ
တိက
ု ခ
် ိုကတ
် န
ွ း် လှနတ
် ဲ့
ဒီေနချိ
် ထိ
့ နအ
စံထားစရာလူေတွအြဖစ်
�ှိေနဆဲြဖစ်�ပီး
စွနစ
် ့ ားခန်းေတွပဲ
စပိနေတွ
်
ရဲ ့
ြဖစ်ပါတယ်။
မျိုးချစ်စတ
ိ �
် င
ှ ့်
�ိင
ု င
် ရ
ံ ဲလူ
် ည်း
့ ငယ်ေတွအတွကလ
ေ�ှးေခတ်
သတ�ဗ
ိ ျတ�အ
ိ ရာမှာ
အတုယစ
ူ ရာစံနမူနာေကာင်း
ြဖစ်ေနဆဲပါ။
စပိနမ
် ျိုးချစ်ေတွက �ူမန်း�ှားေတွကို စပိနဘ
် ာသာနဲ ့ ဖွဲ�ဆဂ
ုိ ဏ
ု တ
် င်�ကေပမယ့် စပိနဘ
် ာသာဆိတ
ု ာ
ေရာမဗိလ
ု ခ
် ျုပ် စစ်ပီယို တိရ
ု ဲ ့ လက်တင်ဘာသာကေန ေမွးဖွားလာတာြဖစ်ပါတယ်။ �ူမန်း�ှားေတွက
အခုချိနေပျာက်
်
ဆးုံ ၊
ဆာဗန်တက်စ်
က
ေပျာက်ကယ
ွ သ
် ာွ း�ပီြဖစ်တဲ့
ိ း် တိက
ု ပ
် ဲွ
�ူမန်း�ှား�မို �သမ
ကဲလတ
် စ်
ကို
လက်တင်
ဘာသာစကားကိေြပာဆိ
ု
ခ
ု �ဲ့ ကတာပါ။
အက�ရာေတွနေရးသားတာြဖစ်
ဲ့
�ပီး
အဲဒြီ ပဇာတ်ကလည်း ဂရိ-ေရာမ အ�ုပညာစံေတွေနာက်ကို လိက
ု ပ
် ါတယ်။ �ူမန်း�ှားေတွမာှ ြပဇာတ်�ု ံေတွ
မ�ှိခပ
ဲ့ ါဘူး။
�ူမန်း�ှားေတွရဲ ့
သူရဲေကာင်းဝါဒကို
ေလးစား�ကည်ညုိ တဲ့
စပိနမ
် ျိုးချစ်ေတွဟာ
250
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
�ိုမန်ကက်သလစ်အသင်းေတာ်ရဲ ့
သစ�ာခံေနာက်လက
ို ေတွ
်
�ိုမန်ကက်သလစ်အသင်းေတာ်ဆတ
ုိ ေနရာမှ
ဲ့
ာ
ပထမဆံးု
ြဖစ်ေလ့�ိှပါတယ်။
စကားလံးု ကို
သတိြပုပါ။
ေရာမ�မို � မှာ
ေခါင်းေဆာင်ြဖစ်သေနထိ
ူ
င
ု တ
် ဲ့ အသင်းေတာ်တစ်ခြု ဖစ်�ပီး သူတဘု
ို ့ ရားဟာလည်း လက်တင်လေြပာတာပဲ
ို
�ကိုက်တာပါ။ အလားတူပဲ ဒီေနေခတ်
စပိနတ
် ရားဥပေဒ ဟာ ေရာမဥပေဒကေန ဆင်းသက်လာတာပါ။
့
စပိန�
် င
ို င
် ေရးဟာ
ံ
ေရာမ�ိင
ု င
် ေရးအု
ံ
တြ် မစ်ေတွေပါ် အေြခခံ�ပီး စပိနေတွ
်
ရဲ အစားအစာ
�ှင ့် ဗိသက
ု ာပညာဟာ
့
အိုကေဘးရီ
်
းယားက
ကဲလစ
် ်
လူမျိုးေတွနစာရင်
ဲ့
အများ�ကီးအေ�ကးတင်မတ
ီှ ည်ေနတာ
ြဖစ်ပါတယ်။
ေ�ှးေဟာင်းလက်ကျန်အပျက်အစီးေတွကလွ�ဲ ပီး
မှတတ
် မ်းေတွရဲေကျးဇူ
းေ�ကာငသ
့် ာ
့
ေရာမအေမွအ�ှစေတွ
်
ကိုပဲ
�ူမန်း�ှားနဲပတ်
့ သက်လို ့
ဘာမှမ�ှိပါဘူး။ ေရာမသမိင
ု း် ပညာ�ှငေတွ
်
ေရးသားခဲတ
့ ဲ့
သူတအ
ို ့ ေ�ကာင်းကို
က�န်ေတာ်တို ့
သိရတာပါ။
ဒါကိလ
ု ည်း
လွတလ
် ပ်မက
� ို ြမတ်�းို �ကတဲ့ အ�ိုငး် ဆန်တလ
ဲ့ မ
ူ ျိုးေတွကို �ှစသ
် က်တဲ့ ေရာမ ပရိတသ
် တ်အ�ကိုက်နညီ
ဲ ့ ေအာင်
ြပုြပင်ထားပါတယ်။
လံးု ဝြပည့စ
် တ
ံု ာေ�ကာင ့်
ေရာမေတွအတွကေတာ
်
့
သူတရဲ
ို ့ ့
�ူမန်း�ှားလူမျိုးေတွအေပါ်ေအာင်ပဲဟ
ွ ာ
အဲဒ�
ီ � ံးနိမသ
့် ေတွ
ူ
နပတ်
ဲ ့ သက်တအ
ဲ့ ေ�ကာင်းအရာမှနသ
် မ�ကို
စာရင်းေပျာက်ထဲ
ထည့သ
် င
ွ း် လိက
ု ပ
် ါတယ်။
ဒါဟာ
က�န်ေတာ်တို ့ �ကားေန�က
က�န်ေတာ်တြမင်
ို ့ ချင်�ကတာ။
ပံြု ပင်မျိုးမဟုတပ
် ါဘူး။
ဒါေပမယ့်
သမိင
ု း် မှာ
အားနည်းတဲဘ
့ က်က
တရားမ�တမ�ဆတ
ုိ ာ
အ�ိင
ု ရ
် သွားတာပဲ
မ�ှိပါဘူး။
အတိတက
်
လူယဉ်
ဆသ
ုိ လိပ
ု ဲ အင်ပါယာတချို � ရဲ ့ ရက်စက်�ကမ်း�ကုတ်တစ
ဲ့ စ်တပ်ေတွ
့
့ ေကျးမ�ေတွဟာ အေ�ှးနဲအြမန်
ေအာက်က
သားေကာင်အြဖစ်ကျေရာက်သာွ း�ပီး
လက်စတံးု ခံလက
ို ရ
် တာပါပဲ။
အဓွန�
် ့ ှည�် ပီး�ကယ်ဝတဲ့
အင်ပါယာေတွလည်း
ယဉ်ေကျးမ�အေမွအ�ှစေတွ
်
လံးု ဝေပျာက်ကယ
ွ သ
် ာွ းေအာင်
အဆံးု မှာေတာ့
ချန်ထားခဲေလ့
�ိှပါတယ်။
့
�ပိုကွ�ဲ ကရေပမယ့်
၂၁
ရာစုက
လူေတွအကုနလ
် းုံ နီးပါးဟာ အင်ပါယာတစ်ခု ဒါမှမဟုတ် တြခားတစ်ခရ
ု ဲ သားသမီ
းေတွပါ။
့
အင်ပါယာ ဟူသည် မည်သည့ အ
် ရာနည်း ။
အင်ပါယာတစ်ခဆ
ု တ
ုိ ာ
�ိင
ု င
် ေရးအဖွ
ံ
ဲ�အစည်းတစ်ခြု ဖစ်�ပီး
အေရး�ကီးတဲ့
ဝိေသသလက�ဏာ
၂
ရပ်
�ှိရပါတယ်။ ပထမတစ်ရပ်ကေတာ့ အင်ပါယာတစ်ခုဟာ မတူကြဲွ ပားတဲ့ လက်ေအာက်ခံလဦ
ူ းေရပမာဏ
အများအြပားကို အုပ်ချုပ်ရ�ပီး
အဲဒလ
ီ က်ေအာက်ခတ
ံ စ်ခခ
ု ျင်းစီမာှ ပိင
ု န
် က်ကယ
ို စ
် န
ီ ဲ ့ ကွြဲ ပားြခားနားတဲ့
ယဉ်ေကျးမ�စ�ိုကလ
် က�ဏာ အမျိုးမျိုး �ှိပါတယ်။ �ိင
ု င
် ံ ဘယ်��ှ င
ို င
် လ
ံ ဆ
ဲ �ုိ ပီး တိတက
ိ ျကျေတာ့ မ�ှိပါဘူး။ ၂
�ိင
ု င
် ၊ံ ၃ �ိင
ု င
် ံ နဲတင်
် ဲ။ ၂၀ သိမဟု
ု ့ တ် ၃၀ ဆို ေတာ်ေတာ်များေနပါ�ပီ။ နယ်ေြမချဲ�ထင
ွ ေရး
်
့ မြဖစ်တာေတာ့ အမှနပ
စံအတိင
ု း် အတာကေတာ့ သူတ�ှ
ို ့ စခ
် �ု ကားမှာ �ှိပါတယ်။
251
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ဒုတယ
ိ တစ်ရပ်ကေတာ့
အင်ပါယာေတွမာှ
ေပျာေပျာင်
းတဲန
့ ယ်ေြမသတ်မတ
ှ ခ
် ျက်ေတွ�ိ�ှ ပီး
့
လံးု ဝအေတာမသတ်�င
ို တ
် ဲ့ ေလာဘ�ှိပါတယ်။ သူတရဲ
ို ့ ့ အေြခခံဖဲ�ွစည်းပံု သိမဟု
ု ့ တ် စ�ိုကလ
် က�ဏာကို
ေြပာင်းလဲသာွ းြခင်းမ�ှိေစဘဲ
�ိင
ု င
် ေတွ
ံ
ဝါး�မိုေချဖျက်�င
ို စ
် မ
ွ း် �ှိပါတယ်။
ဒီေနေခတ်
့
သူတတိ
ို ့ င
ု း် ြပည်ရဲ ့
အေြခခံဖဲ�စ
ွ ည်းပံု
တစ်ခ�ု ပီးတစ်ခ၊ု
�ဗိတန
ိ �
် င
ို င
် မ
ံ ာှ
�ှင ့်
နယ်ေြမေတွ
တစ်ခု�ပီးတစ်ခု
တိကျ�ှငး် လင်းတဲ့
စ�ိုကလ
် က�ဏာကို
နယ်နမိတေတွ
်
�ိ�ှ ပီး
ေြပာင်းလဲမပစ်ဘဲ
ဘယ်လမ
ို ျိုး
နယ်ပယ်ချဲ�ထင
ွ မ
် မ
� ျိုးမှ လုပ်လမရပါဘူ
ို ့
း။ လွနခ
် ဲတ
ှ ်ကဆိရ
ု င် ကမ�ာေြမေပါ်က ဘယ်ေနရာမဆို
့ ဲ့ ရာစု�စ
�ဗိတသ
ိ �အင်ပါယာရဲ တစိ
တတ
် ပိင
ု း် ြဖစ်�င
ို ပ
် ါတယ်။
့
ကွြဲ ပားတဲ့
ယဉ်ေကျးမ�
အင်ပါယာေတွရဲ ့
စ�ိုကလ
် က�ဏာ
နယ်နမိတဆ
် င
ုိ ရ
် ာ
ထူးြခားတဲဝ
့ ေသသတစ်
ိ
ခု
အဓိကကျတဲအ
့ ခန်းက�အေနနဲပါဝင်
ပါတယ်။
့
အင်ပါယာေတွဟာ
�ှင ့်
မတူကြွဲ ပားတဲ့
�ိင
ု င
် ေရးထီ
ံ
းမိးု ေအာက်မာှ
ဒီ
လူမျိုးစုေတွ၊
စုစည်း�ိင
ု ခ
် တ
ဲ့ ယ်။
ေပျာေပျာင်
းမ�ေတွဆတ
ုိ ာ
့
ြဖစ်�ု ံတင်မကဘဲ
ဝိေသသလက�ဏာ
၂
ေဂဟဝန်းကျင်ေဒသေတွ
ဒီလန
ို ပဲ
ဲ့
သမိင
ု း် မှာ
ရပ်ရဲ ့
ကို
ေကျးဇူးေ�ကာင ့်
တစ်ခတ
ု ည်းေသာ
များြပားသထက်များြပားလာတဲ့
ကမ�ာေပါ်က
လူသားမျိုးစိတအ
် ပိင
ု း် အြခားေတွ စုေပါင်းေရာေ�ှာလာ�ကပါတယ်။
အထူးသတိြပုစရာက အင်ပါယာတစ်ခုဟာ ဘယ်ကအစြပုတယ်၊ ဘယ်လအ
ို စိးု ရပံစ
ု မ
ံ ျိုးြဖစ်တယ်၊
ဘယ်ေလာက်ကျယ်ဝန်းတယ်
ဒါမှမဟုတ်
လူဦးေရဘယ်ေလာက်များြပားတယ်ဆတ
ုိ ာနဲ ့
တိင
ု း် တာလို ့
မရပါဘူး။ အင်ပါယာေတွကို သူတရဲ
ို ့ ့ မတူကြဲွ ပားတဲ့ ယဉ်ေကျးမ�ေပါင်းစံ�
ု ိြှ ခင်း �ှင ့် ေပျာေပျာင်
းမ��ိှတဲ့
့
နယ်နမိတေတွ
်
နသာ
ဲ့
သတ်မတ
ှ ရ
် ပါတယ်။
ထွကေပါ်လာတာမဟု
်
တပ
် ါဘူး။
ေအသင်
အင်ပါယာတစ်ခဟ
ု ာ
အင်ပါယာရဲအစဟာ
့
သေဘာတူစေပါင်
ု
းထူေထာင်�ကတာြဖစ်ပါတယ်။
စစ်ပဲေအာင်
ွ
�င
ို မ
် က
� ေနပဲ
အဖွဲ�ဝင်�င
ို င
် ေတွ
ံ
စိတတ
် က
ူ ယ
ို တ
် ူ
ဟက်ဘစ
် ဘာဂ်အင်ပါယာဆိရ
ု င်
အစုစေသာ
ု
ေတာ်ဝင်မျိုး�ွယေတွ
်
အ�ကံအစည်ေတွန ဲ ့ စပ်ဟပ်ထမ
ိ း် ြမားရင်း ေမွးဖွားလာတာပါ။
သက်ဦးဆံပိင
ု စ
် နစ်နပဲ
ဲ့
အုပ်ချုပ်ရမယ်လလည်
ို ့
း
�ဗိတသ
ိ �အင်ပါယာဆိရ
ု င်
ဒီမိက
ု ေရစီစနစ်န ဲ ့
မ�ှိပါဘူး။
သမိင
ု း် တစ်ေလ�ာက်
အုပ်ချုပ်တာပါ။
အင်ပါယာေတွကို
အ�ကီးမားဆံးု ြဖစ်တဲ့
အြခားေသာ
ဒီမက
ို ေရစီ
အင်ပါယာေတွ(အနည်ဆးုံ ေတာ့ သမ�တအင်ပါယာေတွ) ကိေြပာရမယ်
ု
ဆရ
ုိ င် ဒီဘက်ေခတ်ပိင
ု း် က ဒတ်ချ်၊
ြပင်သစ်၊ ဘယ်လဂ
် ျီယမ် �ှင ့် အေမရိကန် အင်ပါယာေတွ ပါဝင်ပါတယ်။ �ပီးေတာ့ ဒီဘက်ေခတ်မတိင
ု မ
် ီက
အင်ပါယာေတွကေတာ့ ေနာဗ
ု ့ ြဖစ်ပါတယ်။
့ ်ဂရွ တ်၊ ေရာမ၊ ကာေသ့ချ် �ှင ့် ေအသင် တိပဲ
အင်ပါယာ
အရွ ယအ
် စားကလည်း
အဲဒေလာက်
ီ
အေရးမ�ကီးပါဘူး။
ေသးငယ်တဲ့
အင်ပါယာေတွလည်း �ှိပါတယ်။ ေအသင် အင်ပါယာ အထွတအ
် ထိပ်ေရာက်ချိနက
်
သူအရွ
် စားဟာ
့ ယအ
အများ�ကီးပိေသးငယ်
ု
�ပီး ဒီေနေခတ်
ဂရိ�င
ို င
် ရ
ံ ဲလူ
့
့ ဦးေရေတာင် မ�ှိပါဘူး။ အက်ဇ်တက် အင်ပါယာဟာ
252
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ဒီေနေခတ်
မက�ဆီက�
ို င
ို င
် ထ
ံ က် ပိေသးငယ်
ု
ပါတယ်။ ဘာပဲြဖစ်ြဖစ် ဒီ�စ
ှ ခ
် ုလးံု ဟာ အင်ပါယာေတွပဲ ြဖစ်�ပီး
့
ဒီေနေခတ်
ဂရိ �ှင ့် မက�ဆီကို �ိင
ု င
် ေတွ
ံ
ကေတာ့ အင်ပါယာေတွ မဟုတ�် ကပါဘူး။ ဘာလိလဲ
ု ့ ဆေတာ
ုိ
့
့
ေအသင်နအက်
ဲ့
ဇ်တက်
အင်ပါယာေတွက
ဒါဇင်နချီ
ဲ့
လူအဖွ
့ ဲ�အစည်းေတွကို
သူတလက်
ို ့
ေအာက်ကို
သိမ
ု ဟုတ်
ရာနဲချီ
့ တဲ့
စနစ်တကျြဖစ်�ပီးသား
တြဖည်းြဖည်းသိမး် သွငး် �ိင
ု ခ
် �ဲ့ ပီး
မက�ဆီကို
�ိင
ု င
် ၊ံ
ဂရိ�င
ို င
် ေတွ
ံ
ကေတာ့ အဲဒလ
ီ ို မဟုတ�် ကပါဘူး။ ေအသင်ဟာ အရင်က တသီးြခားလွတလ
် ပ်�ပီး အေရအတွက်
ရာေကျာ်တဲ့
�မို � ြပ�ိင
ု င
် ေတွ
ံ
ရဲ ့
လူေတွနမျိ
ဲ ့ ုး�ွယစ
် ေပါင်
ု
း
၃၇၁
အ�ှငသ
် ခင်ြဖစ်�ပီး
စုကို
အက်ဇ်တက်
အုပ်ချုပ်ခဲပ
့ ါတယ်
အင်ပါယာက
မတူကြဲွ ပားတဲ့
တကယ်လို ့ သူရဲ့ အခွ
်
မတ
ှ တ
် မ်းကို
့ နေကာက်
က�န်ေတာ်တို ယံ
ု ရတယ်
ို ့
ဆိရ
ု င်ေပါ။့
့ လ
ဒီေနေခတ်
သာမန်တင
ုိ း် ြပည်တစ်ခေလာက်
ု
ပဲ ကျယ်ဝန်းတဲန
့ ယ်ေြမထဲမာှ ေသာင်းေြပာင်းေထွလာ
့
လူမျိုးေပါင်းစံေတွ
ု
ဘယ်လမ
ို ျား
ဘာေ�ကာငလ
့် ည်းဆိေတာ
ု
့
�ပတ်သပ
ိ ်ထည့်
အဲဒတ
ီ န
ု း် က
ကမ�ာမှာ
ေန�ိင
ု ခ
် �ဲ့ ကတာပါလိမ။့်
ကွြဲ ပားြခားနားတဲ့
အဲဒလ
ီ ို
ြဖစ်�င
ို တ
် ာ
လူမျိုးေပါင်းစံ�
ု ိှ�က�ပီး
လူမျိုးစု
တစ်စခ
ု ျင်းစီဟာ လူဦးေရပိမ
ု န
ို ည်းပါး�ပီး ခုေခတ်လေတွ
ူ
နယှ
ဲ ့ ဉ်ရင် ပိက
ု ျဉ်းေြမာင်းတဲန
့ ယ်ေြမပဲ ပိင
ု �် ကတာကိးု ။
ေြမထဲပင်လယ်ေဒသ �ှင ့် ေဂျာ်ဒန်ြမစ်�ကားက နယ်ေြမမှာတင် ေ�ှးသမ�ာကျမ်းစာေခတ်က ဒါဇင်ချီတဲ့
တိင
ု း် ြပည်ေတွ၊
လူမျိုးစုေတွ၊
�ိင
ု င
် င
ံ ယ်ေတွ
�ှင ့်
�မို � ြပ◌ျ�ိင
ု င
် ေတွ
ံ
အလွယတ
် ကူဝင်ဆနခ
့်ပ
ဲ့ ါတယ်။
ဒီေနေခတ်
မာှ ေတာ့ အဲဒေနရာ
ီ
ေလးကိပ
ု ဲ လူမျိုးစု ၂ စု(အစ�ေရး �ှင ့် ပါလက်စတိင
ု း် )ရဲ ့ လိအ
ု င်ဆ��ေတွ
့
ြဖည့ဆ
် ည်းဖို �ု
့ နး် ကန်ေနရပါတယ်။
လူသားေတွရဲ ့
မတူကြွဲ ပားြခားနားမ�ေတွ
အ�ကီးအကျယ်ေလျာပ
့ ါးသွားရြခင်းရဲ ့
အဓိကအေ�ကာင်းရင်းေတွထက
ဲ
တစ်ခက
ု ေတာ့ အင်ပါယာေတွပဲ ြဖစ်ပါတယ်။ နယ်ေြမချဲ�ထင
ွ ြ် ခင်းဆိတ
ု ဲ့
ေရေ�ွးေငွ�အင်ဂျင်�ကီးက
တြဖည်းြဖည်းနဲ ့
အမျိုးမျိုးေသာလူတရဲ
ုိ ့ ့
တမူထးူ ြခားတဲ့
ဝိေသသလက�ဏာအကုနး် လံးု (ဥပမာ - �ူမန်း�ှားလူမျိုးေတွ) ကို ဝါး�မိုေချဖျက်ပစ်�ပီး ပိမ
ု �ို ကီးမားတဲ့
အသစ်ေသာလူအုပ်စေတွ
ု
အြဖစ် ေပါင်းစည်းခဲပ
့ ါတယ်။
အင်ပါယာတိသည်
ု့
ဆိးု ဝါး ေသာအရာများ ြဖစ်�ကသေလာ။
အခုချိန ်
က�န်ေတာ်တမှ
ို ့ ာ�ှိတဲ့
လူေတွအချဉ်ဆံးု
�ိင
ု င
် ေရးစကားလံ
ံ
းု ေတွထမ
ဲ ာှ
“ဖက်ဆစ်ဝါဒီ”
ဆိတ
ု ေနာက်
ဲ့
ကေန “နယ်ချဲ�ဝါဒီ” က ဒုတယ
ိ အြဖစ်လက
ုိ ပ
် ါတယ်။ ဒီဘက်ေခတ်ကလူေတွ အင်ပါယာေတွကို
ေဝဖန်တအ
ဲ့ ခါ ပံစ
ု ံ ၂ မျိုးထွကလ
် ာေလ့ �ှိပါတယ်။
၁။ အင်ပါယာေတွဟာ တကယ်ေတာ့ အလုပ်မြဖစ်ပါဘူး။ ေ�ှ�ှညမ
် ာှ ကိယ
ု သ
် မ
ိ း် ယူထားတဲ့
ဒီေလာက်များြပားလှတလ
ဲ့ က
ူ ို ထိထေရာက်
ိ
ေရာက်အုပ်ချုပ်ဖိဆိ
ု့ တ
ု ာ မြဖစ်�င
ို ဘ
် းူ ။
253
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
၂။
တကယ်လို ့ အုပ်ချုပ်�င
ို တ
် ယ်ဆရ
ုိ င်လည်း
ဘာလိလည်
ု့
းဆိေတာ
ု
့
အင်ပါယာေတွဟာ
အြမတ်ထတ
ု တ
် စ
ဲ့ နစ်ရဲ ့
ဒါမျိုးဟာ
တပါးသူကုိ
ေမာင်း�ှငအ
် ားေတွ
မိမိက�ံ ကမ�ာကိေရွ
ု းချယ်�င
ို ခ
် င
ွ ့်
မလုပ်သငတ
့် အ
ဲ့ ရာမျိုးပါ။
ဖျက်လဖ
ို ျက်ဆးီ နဲ ့
ြဖစ်ေနလိပါ။
ု့
�ှိရမှာြဖစ်�ပီး
လူတင
ို း် ဟာ
ဘယ်ေတာမ
့ ှ
တပါးသူရဲ ့
အုပ်ချုပ်မခ
� ရ
ံ သူတစ်ေယာက် မြဖစ်သငပ
့် ါဘူး။
သမိင
ု း် အြမင်ကေန
�ကည့မ
် ယ်ဆရ
ုိ င်
ပထမအချက်ဟာ
လံးု ဝအဓိပာ� ယ်မ�ှိတအ
ဲ့ ရာပါ။
ဒုတယ
ိ အချက်ကေတာ့ အေ�ကအလည်ေဆွးေ�ွးစရာြပဿနာ ြဖစ်ေနပါတယ်။
အမှနက
် ေြပာရရင်
ို
လွနခ
် တ
ဲ့ ဲ ့
�ှစေပါင်
်
း
၂၅၀၀
ကေန
အခုထိ
ကမ�ာေပါ်မှာ
�ှိ�ိသ
ှ မ�
�ိင
ု င
် ေရးအဖွ
ံ
ဲ�အစည်းေတွဟာ အင်ပါယာေတွြဖစ်တာပဲ များပါတယ်။ ဒီလန
ွ ခ
် ဲတ
်
း ၂၅၀၀ အတွငး်
့ ဲ့ �ှစေပါင်
လူအများဟာ အင်ပါယာေတွရဲလက်
ေအာက်မာှ ေနထိင
ု ခ
် ပ
ဲ့ ါတယ်။ အင်ပါယာေတွဟာ အလွနတ
် ည်�ငိမ်တဲ့
့
အစိးု ရအဖွဲ�ေတွလည်းြဖစ်�ကတာပဲ။ ပုနက
် န်ထ�ကမ�ေတွတယ်ဆတ
ုိ ာလည်း အင်ပါယာအများစုအတွကေတာ
်
့
�ှမ
ိ န
် င်းရတာ ဘာအခက်အခဲမှ သိပ်မ�ှိပါဘူး။ အများအားြဖငေတာ
့်
ို ခ
် ိုကမ
် ေ�ကာင
�
့်
့ ြပင်ပကျူးေကျာ်တက
သိမဟု
ု ့ တ်
အုပ်ချုပ်သအ
ူ ထက်တန်းစားထဲမာှ
အကွအ
ဲ �မဲေတွြဖစ်တာေ�ကာင ့်
�ပိုကွအ
ဲ ဆံးု သတ်သာွ း�ကတာပါ။
အလားတူပဲ
သူတရဲ
ို ့ နယ်
် ခင်ေတွဆက
ီ ေန
့ ချဲ�အ�ှငသ
ကိယ
ု က
့် ယ
ို က
် ယ
ို လ
် တ
ွ ေြမာက်
်
ေအာင်
မှတတ
် မ်းေကာင်းေတွ
အများစုကေတာ့
မ�ှိပါဘူး။
အင်ပါယာေတွဟာ
ကျူးေကျာ်ခရ
ံ တဲလ
့ ေတွ
ူ
ကလည်း
လုပ်ေလ့�ိှတဲ့
လက်ေအာက်ခအ
ံ ြဖစ်
�ှစရ
် ာနဲချီ
့ ေအာင်
ကျန်ရစ်�ကပါတယ်။ အဲဒေတာ
ီ
လ
ူ င်ပါယာက သူတကိ
ို ့ ု တြဖည်းြဖည်းဝါး�မိုလိက
ု တ
် ာဟာ
့ ည်း ကျူးေကျာ်သအ
သူတရဲ
ို ့ တမူ
်
သာွ းတဲအ
့ ထိပါပဲ။
့ ထးူ ြခားတဲ့ ယဉ်ေကျးမ�ကလည်း တစတစနဲ ကွ
့ ယေပျာက်
ဥပမာဆိရ
ု ရင်
ေအဒီ
၄၇၆
မှာ
ကျူးေကျာ်လာသူ
ဂျာမန်မျိုး�ွယစ
် ေတွ
ု
ရဲလက်
ေအာက်ကို
့
အေနာက်ေရာမအင်ပါယာ ကျေရာက်သာွ းခဲပ
ီ ခါမှာ သူတို ့ သိမး် ယူထားတဲ့ �ူမန်း�ှားလူမျိုး၊
့ ါတယ်။ အဲဒအ
အဗားနီလမ
ူ ျိုး(ဒီေနေခတ်
့
ြပင်သစ်�င
ို င
် အ
ံ ချို �)၊
ဟယ်လဗ
် ီး�ှနး် လူမျိုး
(ဒီေနေခတ်
့
ဆွစဇ
် ာလန်)၊
ဆက်မ�
် က
ို စ
် ်လမ
ူ ျိုး (ဒီေနေခတ်
အီတလီေတာင်ပိင
ု း် )၊ လူစေတးနီ
ီ
းယန်းလူမျိုး (ဒီေနေခတ်
ေပါ်တူဂ)ီ ၊
့
့
အမ်ဘရီယန်လမ
ူ ျိုး(ေ�ှးေခတ်
အီတလီ)၊
အစ်ထ�ူ စကန်လမ
ူ ျိုး
(ေ�ှးေခတ်
အီတလီ)
�ှငတ
့် ကွ
ရာစု�စ
ှ အ
် ေစာပိင
ု း် က ေရာမလူမျိုးေတွ သိမး် ပိက
ု ေအာင်
်
ြမင်ထားတဲ့ ေပျာက်ကယ
ွ သ
် ာွ း�ပီးြဖစ်တဲ့ ရာနဲချီ
့ တဲ့
တြခားလူမျိုးေတွဟာ
ဒီအင်ပါယာဝမ်းဗိက
ု �် ကီးထဲကေန
လွတေြမာက်
်
ထက
ွ ေပါ်မလာခဲ
်
�့ ကပါဘူး။
လွတလ
် ာသလိေပါ
ု ။့
ခုဆရ
ုိ င်
ေသွးသားမျိုးဆက်ေတွဟာ
သမ�ာကျမ်းစာထဲက
အဲဒလ
ီ မ
ူ ျိုးေတွ
ေရာမအင်ပါယာရဲ ့
တစ်မျိုးမှ
ကလီစာေတွထက
ွ လ
် ာသလိမ
ု ျိုး
ငါး�ကီးရဲဗိ့ က
ု ထ
် က
ဲ ေန
မကျန်ေတာပ
့ ါဘူး။
အဖွဲ�ဝင်�င
ို င
် အ
ံ ြဖစ်ခံယ၊ူ
ေယာန
ဒီလမ
ူ ျိုးေတွရဲ ့
လက်တင်စကားေြပာ၊
254
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ေရာမနတ်ဘရ
ု ားေတွကးို ကွယ�် ပီး၊
ေရာမ
ရာဇဝင်ဒ�ာရီေတွေြပာဆို
�ကရာကေန
အခုဆုိ
သူတကိ
ို ့ ု
ေရာမလူမျိုးေတွလို ေတွးေခါ်၊ ေြပာဆိ၊ု ယံ�ု ကည်ကးို ကွယ�် ကေတာတ
့ ာပဲ။
အေြခေနေတာ်ေတာ်များမှာပဲ အင်ပါယာတစ်ခု ပျက်စီးသွားတယ်ဆတ
ုိ ာနဲ ့ သူရဲ့ လက်
ေအာက်ခံလသ
ူ ားေတွ
့
လွတေြမာက်
်
သာွ း�ပီလို ့
မဆိလ
ု �
ို င
ို ပ
် ါဘူး။
အဲဒအ
ီ စား
ေနာက်အင်ပါယာအသစ်တစ်ခက
ု
လစ်လပ်သာွ းတဲ့
ေနရာမှာ
�ပိုလဲေပျာက်ပျက်သာွ းတဲအ
့ ေဟာင်းေနရာကို
အစားထိးု ဝင်ေနရာယူပါတယ်။ က�န်ေတာ်တအတွ
ို ့
က် အထင်�ှားဆံးု ဥပမာကေတာ့ အေ�ှ �အလယ်ပိင
ု း် ေဒသ
ပါပဲ။
အဲဒေဒသရဲ
ီ
့
လက်�ိှ�င
ို င
် ေရးအ
ံ
ေြခအေနဟာ
လွတလ
် ပ်တဲ့
�ိင
ု င
် အ
ံ ပ
ု ်စေတွ
ု
အြဖစ်
အမျိုးမျိုးကွြဲ ပားေနတဲ�့ ကားကပဲ သူတရဲ
ို ့ အင်
ီ လိြု ဖစ်�ပီး အနည်းနဲအများ
တည်�ငိမ်တဲ့
့ အားဟာ တန်းတူညသ
့
နယ်နမိတသ
် တ်မတ
ှ ခ
် ျက်ေတွလည်း
အေြခအေနနဲဘယ်
လမ
ို ှ
့
�ှိပါတယ်။
လွနခ
် တ
ဲ့ ဲ ့
ေထာင်စ�
ု စ
ှ ေတွ
်
ကဆိရ
ု င်
��င
ိ း် ယှဉ်လိမရ�ိ
ု့
င
ု ေအာင်
်
ပါပဲ။
ခုလို
ခုလမ
ို ျိုးအေြခအေနကို
အေ�ှ �အလယ်ပိင
ု း် ေဒသအေနနဲ ့ ေနာက်ဆးုံ အ�ကိမ�် ကံုေတွ� ခဲရ
် ဲတ
့ တာ ဘီစီ ၈ ရာစုဝန်းကျင်ကပါ။ လွနခ
့ ဲ့
�ှစေပါင်
်
း ၃၀၀၀ နီးပါး အ�ကာကေပါ။့ ဘီစီ ၈ ရာစုတန
ု း် က နီယအ
ို ဆီးရီးယန်း အင်ပါယာအစြပုရာကေန
�ဗိတသ
ိ �အင်ပါယာ
�ပိုကွ�ဲ ပီး
၂ဝရာစုအလယ်ပိင
ု း် က
ြပင်သစ်အင်ပါယာေတွဆအ
ီ ထိ
အေ�ှ �အလယ်ပိင
ု း် ေဒသဟာ အင်ပါယာတစ်ခုလက်ထက
ဲ ေန ေနာက်တစ်ခုဆက
ီ ို လက်ဆငက
့် မ်းေြပးပွဲက
တုတတ
် တ
ို စ်ခုလို အဆငဆ
့် ငလ
့် ေြပာင်
�ဲ
းခံခရ
ဲ့ တာပါ။ ေနာက်ဆးုံ ြပင်သစ် �ှင ့် �ဗိတသ
ိ � အင်ပါယာတို ့
ဒီလက်ဆငက
့် မ်းတုတတ
် က
ို ို
သိမး် ပိက
ု ေအာင်
်
ြမင်ခတ
ဲ့ ဲ ့
အ�ပီးတိင
ု လ
် က်လတ
� လ
် က
ို တ
် အ
ဲ့ ချိနမ
် ာှ
အာရမီးယန်လမ
ူ ျိုး၊
အက်မ�ိက
ု လ
် မ
ူ ျိုး၊
အဆီးရီးယန်းေတွ
ဖီနးီ �ှနး် လူမျိုး၊
ဖိလစ်စ်တင
ို း် လူမျိုး၊
မိဝ
ု ါဗိက
ု တ
် က်စလ
် မ
ူ ျိုး၊ ဧဒမိက
ု လ
် မ
ူ ျိုး �ှငက
့် တွ တြခားလူမျိုးေပါင်းများစွာဟာ ေပျာက်ကယ
ွ သ
် ာွ းခဲတ
့ ာ
�ကာြမငေနခဲ
့်
ပ
့ ါ�ပီ။
ဒီေနေခတ်
မာှ
့
ဂျူးေတွ၊
အာေမးနီးယန်းေတွ၊
ေဂျာ်ဂျီယာလူမျိုးေတွက
ေ�ှးေခတ်အေ�ှ �အလယ်ပိင
ု း် ေဒသကလူေတွရဲမျိ့ ုးဆက်ကေန
သူတဟာ
ို ့
ဆင်းသက်လာ�ကတယ်လို ့
အမှနအ
် ကန်ေ�ကးေ�ကာ်�ကပါတယ်။ အဲဒါ တကယ်လည်း ေတာ်ေတာ်များများ မှနပ
် ါတယ်။ ဒါေပမယ့်
�ခင်းချက်အေနနဲ ဒါ
့ ေတွပဲ �ှိတာြဖစ်�ပီး ဒါေတာင်မှ တချို �ကို ချဲ�ကားေြပာထားတာပါ။ ေ�ှးေခတ် ဂျူဒီယြပည်ရဲ ့
�ိုးရာဓေလ့ထးံု တမ်းေတွန ဲ ့ ယှဉ်�ကည့မ
် ယ်ဆရ
ုိ င် ဒီေနေခတ်
ဂျူးလူမျိုးေတွဟာ သူတရဲ
ို ့ �ိ
ု င
် ေရး၊
ံ
စီးပွားေရး
့
့ င
် ဲတ
်
း ၂ ေထာာင်အတွငး် မှာ သူတကိ
ို ့ ု အုပ်စးို ခဲတ
�ှင ့် လူမေရးထံ
�
းု တမ်းကျငဝ
့် တ်ေတွအတွက် လွနခ
့ ဲ့ �ှစေပါင်
့ ဲ့
အင်ပါယာေတွရဲေကျးဇူ
း
့
အများ�ကီးပိ�ု ကီးတယ်ဆတ
ုိ ာ
ေြပာြပစရာေတာင်မလိပ
ု ါဘူး။
တကယ်လများ
ို ့
ဒါဝိဒမ
် င်း�ကီး ဒီေနေခတ်
ေဂျ�ုဆလင်�မို �က အေ�ှ �တင
ို း် လွန ် တရားတင်းကုပ်တစ်ခက
ု ို ေရာက်လာမယ်ဆရ
ုိ င်
့
လူေတွ ဥေရာပအေ�ှ � ပိင
ု း် ပံစ
ု ံဝတ်စား�ကတယ်၊ ဂျာမန် ေဒသယိကစကား(ယစ်ဒစ်�်)ှ ေြပာဆိ�ု ကတယ်၊
255
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ေဘဘီလံု
အက�ရာနဲေရးထားတဲ
့
့
တာလမွတက
် ျမ်းရဲ ့ အနက်နပတ်
ဲ ့ သက်�ပီး
မ�ပီးစီး�ိင
ု ြ် ငင်းခံ�ု ကတယ်
ဆိတ
ု အ
ဲ့ ရာေပါင်းစံက
ု ို ေတွ� ြမင်ရတဲအ
့ ခါ ပါးစပ်ေဟာင်းေလာင်းသားနဲ ့ လံးု ဝမှငသ
် က်မိမာှ ပါပဲ။ ေ�ှးေခတ်
ဂျူဒီယြပည်မာှ
တရားတင်းကုပ်မ�ှိ၊
တာလမွတက
် ျမ်းစာအုပ်ေတွလည်းမ�ှိန..ဲ ့
ေနာက်ဆးုံ
တိးု ရကျမ်းလိပ်ေတွေတာင် မ�ှိခတ
ဲ့ ာကိးု ။
***
အင်ပါယာတစ်ခက
ု ို
တည်ေထာင်တယ်၊
ထိနး် သိမး် တယ်တအ
ဲ့ ခါကျရင်
လူဦးေရအများအြပားကို
ရက်ရက်စက်စက်သတ်ြဖတ်�ပီး ကျန်တလ
ဲ့ မ
ူ န
ှ သ
် မ�ကို ြပတ်ြပတ်သားသားအုပ်ချုပ်ဖို ့ လိအ
ု ပ်ေလ့�ိှပါတယ်။
နယ်ချဲ�စနစ်ရဲ လု
ု ံကေတာ့ စစ်တက
ို မ
် ယ်၊ က�န်ြပုမယ်၊ နယ်�င
ှ မ
် ယ်၊ �ပီးရင် အစုအြပံုလိက
ု ်
့ ပ်ထးံု လုပ်နည်းပံစ
သတ်မယ်.. ဒါပါပဲ။ ေရာမလူမျိုးေတွ စေကာတ
့ လန်ကို ေအဒီ ၈၃ တုနး် က ကျူးေကျာ်ေတာလ
့ ည်း ေဒသခံ
ကယ်လးီ ဒိးု နီးယန်းမျိုး�ွယစ
် ေတွ
ု
က
အဲဒေဒသကိ
ီ
ု
အြပင်းအထန်
ဆနက
် ့ ျင်ခခ
ု ခ
ံ �ဲ့ ကပါတယ်။
အ�ကီးအကျယ်ဖျက်ဆးီ ြခင်းနဲ ့
ေရာမစစ်တပ်ကလည်း
တုနြ် ပန်
ဲ့ ယ်။
့ ခတ
ေနာက်ေတာ့
ေရာမေတွရဲ�ငိ့ မး် ချမ်းေရးကမ်းလှမး် မ�ကို သူတမျိ
ို ့ ုး�ွယစ
် ေခါင်
ု
းေဆာင် ကဲလဂ
် ါဂတ်စ် ကတုနြ် ပန်
ဲ့ ခါမှာ
့ တအ
ေရာမလူမျိုးေတွကို ‘ကမ�ာလ
ူ မ်းကားေတွ’ လိေခါ်
ု့
ခဲ�့ ပီး ‘သူတအင်
ို ့ ပါယာအတွကဆ
် တ
ုိ ဲ့ ေခါင်းစဉ်ေအာက်မာှ
့ ရ
ြဖစ်ေအာင်လပ
ု ်�ပီးမှ �ငိမး် ချမ်းေရးလိသမု
ု ့ တ�် ကတဲလ
့ ေတွ
ူ
’
ု လ
် ို တစြပင်
အဓမ�လယ
ု က်၊ သတ်ြဖတ်၊ ဓားြပတိက
့
လို တံ
ု ့ ခပ
ဲ့ ါတယ်။
့ ြပန်
အခုလဆ
ို တ
ုိ အ
ဲ့ တွက်
အင်ပါယာေတွဟာ
ဘာမှထားမသွားခဲ�့ ကတာေတာ့
ို ့
းထွကသ
် ာွ း�ပီးေရာ
သူတလည်
မဟုတပ
် ါဘူး။
အင်ပါယာအားလံးု ကို
တန်ဖိးု �ှိတာ
အမည်းေရာင်ဆးုိ �ပီး
သူတရဲ
ို ့ နယ်
် ားလံးု ကို �� တခ
် ျတာဟာ လူယဉ်
့ ချဲ�အေမွအ�ှစအ
့ ပါတယ်။
့ ေကျးမ�အများစုကို ြငင်းပယ်တာနဲတူ
နယ်ချဲ�အထက်တန်းလ�ာေတွက
တပ်ဖဲ�ေတွ
ွ
ေထာက်ပံဖ
ု့
့ ိပဲ
သူတတိ
ို ့ က
ု ခ
် က
ို ေအာင်
်
ြမင်လရတာတဲ
ို ့
့
အသံးု ချခဲ�့ ကတာ
မဟုတပ
် ါဘူး။
အကျိုးြမတ်ေတွကို
ပန်းချီ၊
ဒဿန၊
ခံတပ်ေတွ၊
တရားမ�တမ�
�ှင ့်
လူမဖ
� ံ�ွ �ဖိုးေရးေတွမာှ လည်း ြမ�ပ်�ခ
ံှ �ဲ့ ကပါတယ်။ လူသားေတွရဲ ယဉ်
ေကျးမ�ဆင
ုိ ရ
် ာေပါက်ေရာက်ေအာင်ြမင်မ�
့
အေ�ကာင်းရင်းခံ
ေတာ်ေတာ်များများဟာ
သိမး် ပိက
ု ခ
် ရ
ံ တဲ�
့ င
ို င
် ေတွ
ံ
ကို
အြမတ်ထတ
ု တ
် ာေ�ကာငလ
့် ည်း
ြဖစ်ပါတယ်။ ေရာမနယ်ချဲ�စနစ်ေ�ကာင ့် ရ�ှိလာတဲ့ အြမတ်အစွနး် ေတွ၊ �ကယ်ဝမ�ေတွေ�ကာင ့် စစ်စ�ို၊
ဆက်နက
ီ ာ
�ှင ့် စိနဩ
် ့ ဂတ်စတင်းတိလိ
ု့ လ
ု ေတွ
ူ
မာှ အားလပ်ချိနေတွ
်
၊ ဓနဥစ�ာေတွ�ိ�ှ ပီး ေတွးေခါ် �ိင
ု ၊်
ေရးသား�ိင
ု �် ကတာပါ။
မဂိအ
ု င်ပါယာအေနနဲ ့
စုပံေနတဲ
ု
စ
့ ည်းစိမဥ
် စ�ာေတွေ�ကာငသ
့် ာ
မဟုတပ
် ါဘူး။
ဒါအြပင်
့
မဟုတရ
် င်
အိ�ယ
ိ� ြပည်သေတွ
ူ
ဆက
ီ
အြမတ်ထတ
ု ထ
် ားလို ့
တာဂ
့ ျ်မဟာအေဆာက်အအံုကို
ဟက်ဘစ
် ဘာဂ်အင်ပါယာက
ူ ျိုးေတွ၊
ဆလာဗစ်လမ
တည်ေဆာက်�င
ို မ
် ာှ
ဟန်ေဂရီလမ
ူ ျိုးေတွ�င
ှ ့်
�ိုေမးနီးယန်းစကားေြပာတဲ့ ေဒသေတွကို အုပ်စးို ရာကေန ရ�ှိလာတဲအ
့ ြမတ်စန
ွ း် ေတွန ဲ ့ ဂျိုးဇက် ဟိင
ု ဒ
် င်၊
256
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
မိဇ
ု ာတ် စတဲ့ ဂီတပညာ�ှင�် ကီးေတွကို ေကာ်မ�ှငေ�ကး
်
ေပး လစာေငွေထာက်ပံခ
ဲ့ ာပါ။ ကဲလဂ
် ါဂတ်စရ
် ဲ ့
့ တ
ရဲရဲေတာက်မိနခ
့်န
ွ း် ကို
ေနာင်လာေနာက်သားေတွအတွက်
ထိနး် သိမး် ခဲတ
် ါဘူး။
့ ာမဟုတပ
တက်စီတပ်စ်
သူမိ့ နခ
့်န
ွ း် ကို
ရဲေကျးဇူ
းေ�ကာငပ
့် ါ။
့
ထွင�် ပီးေရးတာလည်း
ဘယ်
ကယ်လးီ ဒိးု နီးယန်း
က�န်ေတာ်တသိ
ို ့ ရတာကလည်း
အမှနတ
် ကယ်ဆုိ
ြဖစ်�င
ို ပ
် ါတယ်။
ေရာမသမိင
ု း် ပညာ�ှင ်
တက်စီတပ်စ်ကအဲဒမ
ီ န
ိ ခ
့်န
ွ း် တစ်ခုလးံု ကို
တက်စီတပ်စ်
ကယ်လးီ ဒိးု နီးယန်းလူမျိုးစုေခါင်းေဆာင်
စာေရးဆရာကမှ
ဟာမိနခ
့်န
ွ း် ကို
ကဲလဂ
် ါဂတ်စ်
ဖန်တးီ ေရးသား�ံုမက
ဆိတ
ု ဇ
ဲ့ တ်ေကာင်ကလ
ို ည်း
စိတက
် းူ ယဉ်ဖန်တးီ ခဲတ
ပညာ�ှငမ
် ျားအ�ကား သေဘာတူ�ကပါတယ်။ အေ�ကာင်းကေတာ့
့ ယ်လို ့ ဒီေနေခတ်
့
တက်စီတပ်စ်က
သူအပါအဝင်
ေရာမအထက်တန်းလ�ာလူေတွက
ေရာမ�ိင
ု င
် က
ံ ို
သူတဘယ်
ို ့
လြို မင်�ကသလဲဆတ
ုိ ာကို ေဖာ်ြပစရာ�ှာတဲ့ အေနနဲပါ။
့
အထက်တန်းလ�ာ ယဉ်ေကျးမ�ေတွ၊ အဆငြ့် မင ့် အ�ုပညာေတွကို ေကျာ်လန
ွ �် ပီး
တစ်ကမ�ာလံးု က
�ိုး�ိုးသာမန်လေတွ
ူ
ကပ
ို ဲ က�န်ေတာ်တို ့ အာ�ံုစက
ို မ
် ယ်ဆရ
ုိ င်လည်း ဒီေနေခတ်
လူယဉ်
့
့ ေကျးမ�အများစုမာှ
နယ်ချဲ�အေမွအ�ှစေတွ
်
အများ�ကီးကျန်ရစ်ေနတယ်ဆတ
ုိ ာ ြမင်ေတွ�ရမှာ ြဖစ်ပါတယ်။ ဒီကေနမှ့ ာဆိရ
ု င်
က�န်ေတာ်တအများစု
ို ့
ဟာ
နယ်ချဲဘ
� ာသာစကားနဲပဲ့
အများစုဆရ
ုိ င်
က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ဘိ
့ းု ဘွားေတွကို
ေြပာဆိ�ု က၊
စဉ်းစား�က၊
ဟန်အင်ပါယာရဲ ့ ဘာသာစကားနဲပဲ့
မူလဇစ်ြမစ်�ိှသည်ြဖစ်ပါေစ
ဓားေထာက်�ပီးအတင်းအကျပ်ေြပာခိင
ု း် ခဲတ
့ ဲ့
အိပ်မက်ေတွ
ေြပာဆိ.ု .
အလက်စကာြပည်နယ်ရဲ ့
မက်�ကပါတယ်။
အိပ်မက်
အေ�ှ �အာ�ှသား
မက်ပါတယ်။
ဘယ်�ု ိးက�န်းဆွယက
် ေန
ဘယ်လမ
ို ျိုး
ဟိးု ေအာက်က
မက်ဂျယ်လန် ေရလက်�ကားအထိ အေမရိကတိက
ု ် ၂ တိက
ု မ
် ာှ ေနထိင
ု တ
် လ
ဲ့ ေတွ
ူ
အကုနလ
် းံု နီးပါးဟာ စပိန၊်
ေပါ်တူဂ၊ီ ြပင်သစ်၊ အဂင်္လပ
ိ ် စတဲ့ ဘာသာစကား ၄ မျိုးထဲက တစ်ခခ
ု န
ု ပဲ
ဲ ့ ေြပာဆိဆ
ု က်သယ
ွ ပ
် ါတယ်။
ဒီေနေခတ်
အီဂျစ်လမ
ူ ျိုးေတွဟာ အာရပ်စကားေြပာဆိ�ု ပီး သူတကိ
ို ့ သ
ု တ
ူ ို ့ အာရပ်လမ
ူ ျိုးေတွလို ့ ထင်�က�ပီး
့
အာရပ်အင်ပါယာနဲ ့
တစိတတ
် ဝမ်းတည်း�ှိတယ်လို ့
အာရပ်အင်ပါယာက
ေအဒီ
ေတာ်လန
ှ ပ
် န
ု က
် န်မမ
� န
ှ သ
် မ�ကို
၇
ရာစုမာှ
တကယ်ယဆ
ူ �ကတယ်။
အီဂျစ်ြပည်ကို
သိမး် ပိက
ု ခ
် �ဲ့ ပီး
သံမဏိလက်သးီ နဲ ့ �ဖိုခွအ
ဲ ုပ်ချုပ်ခဲတ
့ ာြဖစ်ပါတယ်။
တကယ်ဆုိ
အဲဒ ီ
သူတရဲ
ို ့ အုပ်ချုပ်မ�ကို
ေတာင်အာဖရိက,က
ဇူးလူးလူမျိုး ၁၀ သန်းေကျာ်ဟာ ၁၉ ရာစုက ဇူးလူးေရ�ေခတ်ကို ြပန်ေြပာင်းတမ်းတသတိရေလ့ �ှိ�ကပါတယ်။
ူ
ေတာ်ေတာ်များများဟာ ဇူးလူးအင်ပါယာကို ဆနက
် ့ ျင်တက
ို ခ
် ိုကခ
် တ
ဲ့ ဲ့ မျိုး�ွယစ
် ေတွ
ု
ကေန
ဒါေပမယ့် ဒီလေတွ
ဆင်းသက်လာသူေတွြဖစ်�ပီး
ဇူးလူးအင်ပါယာထဲ�ိှေနခဲ�့ ကတာကလည်း
ေသွးေချာင်းစီးတိက
ု ပ
် ဲအ
ွ လီလန
ီ ဲ့
အင်ပါယာထဲ သွတသ
် င
ွ း် ခံခဲရ
့ လို ြဖစ်
့ ပါတယ်။
သင်တို ေကာင်
း စားဖိုအတွ
ကသ
် ာြဖစ်သည်
့
့
257
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
အင်ပါယာနဲပတ်
့ သက်လို ့
တိကျေသချာတဲအ
့ ချက်လက်ေတွ
က�န်ေတာ်တမှ
ို ့ ာ�ှိတဲ့
ပထမဆံးု အင်ပါယာကေတာ့ ဘီစီ ၂၂၅၀ ဝန်းကျင်က မဟာဆာဂုနဘ
် ရ
ု င်ရဲ ့ အေခးဒီးယန်း အင်ပါယာပဲ
ြဖစ်ပါတယ်။
ဆာဂုနဟ
် ာ
စတင်ခပ
ဲ့ ါတယ်။
မက်ဆပ
ုိ ိေတးမီ
ု
းယားက
ေနာက်ဆယ်စ�
ု စ
ှ အ
် နည်းငယ်အတွငး် မှာ
�မို � ြပ�ိင
ု င
် ေတွ
ံ
အားလံးု ကို
ေအာင်�င
ို �
် ု ံမက
�ကီးမားတဲန
့ ယ်ပယ်ေတွကပ
ို ါ
သူေအာင်�င
ို ခ
် ဲတ
့ ယ်လို ့
�မို � ြပ�ိင
ု င
် ေလးတစ်
ံ
ခြု ဖစ်တဲ့
ခစ်�်ှဘရ
ု င်အြဖစ်
ကျန်တမ
ဲ့ က်ဆပ
ုိ ိေတးမီ
ု
းယားက
မက်ဆပ
ုိ ိေတးမီ
ု
းယားပင်မေဒသရဲ ့
ေအာင်ြမင်ခဲပ
့ ါတယ်။
ေ�ကးေ�ကာ်ခပ
ဲ့ ါတယ်။
ဆာဂုနဘ
် ရ
ု င်ဟာ
လက်ေတွ� မှာေတာ့
ြပင်ပမှာ�ှိတဲ့
ကမ�ာတစ်ခုလးံု ကို
သူပိင
ု း် စိးု တဲန
့ ယ်ေြမဟာ
ပါ�ှနး် ပင်လယ်ေကွ�ကေန ေြမထဲပင်လယ်အထိသာ ကျယ်ပါတယ်။ ဒီေနေခတ်
အီရတ် �ှင ့် ဆီးရီးယား
့
တိအများစု
ု့
ပါဝင်�ပီး အီရန် �ှင ့် တူရကီ အစိတအ
် ပိင
ု း် တချို �လည်းပါဝင်ပါတယ်။
အေခးဒီးယန်းအင်ပါယာဟာ ဆာဂုနဘ
် ရ
ု င် ကွယလ
် န
ွ �် ပီးေနာက် သိပ်�ကာ�ှညမ
် တည်�မဲခဲပ
့ ါဘူး။
ဒါေပမယ့လ
် ည်း ဆာဂုနဟ
် ာ ေတာ်ေတာ်ေလးလ�မး် မိးု မ��ိှတဲ့ နယ်ချဲ� ဩဇာတစ်ခု ချန်ထားရစ်ခပ
ဲ့ ါတယ်။ ေနာက်
�ှစေပါင်
်
း
၁၇၀ဝအထိ
စံနမူနာအြဖစ်ယ�ူ က�ပီး
အဆီးရီးယန်း၊
သူတလည်
ို ့
းပဲ
ေဘဘီလံု
�ှင ့်
ဟစ်ထက
ို ်
တစ်ကမ�ာလံးု ကို
ဘုရင်ေတွဟာ
ဆာဂုနက
် ို
သိမး် ပိက
ု ေအာင်
်
ြမင်�ကပါတယ်လို ့
�ကားဝါေ�ကးေ�ကာ်�ကတယ်။ သိေပမယ့
ု့
် ဘီစီ ၅၅၀ ေလာက်လည်းကျေရာ ပါ�ှားက မဟာဆိင
ု း် ရပ်စ်
ဘုရင်ဟာ ဒီထ
ု မ်းနား�ကီးကျယ်တဲ့ ေ�ကးေ�ကာ်စရာမျိုး ေအာင်ြမင်ခဲပ
့ က်အများ�ကီးပိခ
့ ါတယ်။
258
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ေြမပံု ၄။ အေခးဒီးယန်း အင်ပါယာ ဘီစီ ၂၂၅၀ ဝန်းကျင်�င
ှ ့် ပါ�ှနး် အင်ပါယာ ဘီစီ ၅၀၀ ဝန်းကျင်။
အဆီးရီးယားဘုရင်ေတွဟာ အ�မဲတမ်းပဲ အဆီးရီးယားရဲဘု
့ ရင်အြဖစ် �ှိေနခဲတ
့ ာပါ။ တစ်ကမ�ာလံးု ကို
အုပ်ချုပ်တယ်လို ့ သူတေ�ကး
ို ့
ေ�ကာ်�ကေပမယ့် သူတအဲ
ို ့ ဒလ
ီ လ
ို ပ
ု ်တာဟာ အဆီးရီးယားရဲ ့ ဂုဏအ
် �ှိနဝ
် ါ
ပိ�ု ကီးမားလာဖိကိ
ု့ ု
ရည်ရွယ�် ပီးလုပ်�ကတယ်ဆတ
ုိ ာထင်�ှား�ပီး
အားနာမေနပါဘူး။
ဆိင
ု း် ရပ်စဘ
် ရ
ု င်ကေတာ့
အဲဒအ
ီ တွကလ
် ည်း
တစ်ကမ�ာလံးု ကို
သူတဘာမှ
ို ့
အုပ်ချုပ်တယ်လေြပာ�ံ
ို ့
ု တင်မက
လူသားအားလံးု ရဲ အကျိ
ုးကိေ�ှ
ု း�� �ပီး ခုလလ
ို ပ
ု ်တာပါလို ့ေ�ကးေ�ကာ်ခပ
ဲ့ ါတယ်။ “မင်းတိအကျိ
ု့
ုးကိလ
ု လ
ို ားလို ့
့
မင်းတိကိ
ု့ သ
ု မ
ိ ်းပိက
ု ရ
် တာပါ” လို ့ ပါ�ှနး် ေတွက ဆိ�ု ကတယ်။ ဆိင
ု း် ရပ်စ်ဟာ သူလက်
ေအာက်ခြံ ပည်သေတွ
ူ
့
သူကိ
ု ျစ်ဖိလိ
ု့ လ
ု ား�ပီး
့ ခ
သူတဟာ
ို ့
ပါ�ှနး် အင်ပါယာလက်ေအာက်မာှ ေနရတာ
ကံေကာင်းတယ်ဆတ
ုိ ာ
သိေစချင်တယ်။ သူအင်
�
က �ိင
ု င
် တ
ံ စ်�င
ို င
် ရ
ံ ဲ �ှ
် က်သေဘာကျမ�ကို ရဖိအတွ
ု့
က်
့ ပ်ချုပ်မေအာက်
့ စသ
့ ပါယာရဲ အု
ဆိင
ု း် ရပ်စေ�ှ
် း�� လပ
ု ်ေဆာင်ခတ
ဲ့ ဲ့ လူသအ
ိ များဆံးု ဥပမာတစ်ခုကေတာ့ ေဘဘီလက
ံု ို ြပည်�င
ှ ဒ
် ဏ်ေပးခံရတဲ့
ဂျူးေတွကို
သူတရဲ
ို ့ ့
ဇာတိဂျူဒီယြပည်ကို
ြပန်ဝင်ခင
ွ ေပး�ပီ
့်
း
ေဂျ�ုဆလင်ေကျာင်းေတာ်�ကီးကို
ြပန်တည်ေဆာက်ခင
ွ ့် ေပးခဲတ
ို ့ ု ေငွေ�ကးေထာက်ပံမေတွ
�
ေတာင် လုပ်ခဲပ
ု း် ရပ်စ်ဟာ
့ ာပါ။ သူတကိ
့ ါတယ်။ ဆိင
ဂျူးေတွကို
အုပ်ချုပ်တဲ့
ပါ�ှနး် ဘုရင်တစ်ပါးလို ့
သူု �ကယ
ို သ
် မ
ူ ြမင်ပါဘူး။
ဂျူးေတွရဲဘု
ို ့ အကျိ
ုးစီးပွားကို တာဝန်ယခ
ူ ဲတ
့ ရင်လည်းြဖစ်ပါတယ်။ ဒါေ�ကာင ့် သူတရဲ
့
့ ာပါ။
259
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
သူဟာ
ကမ�ာေပါ်မှာေနထိင
ု သ
် အ
ူ ားလံးု ရဲအကျိ
ုးစီးပွားအတွက် ကမ�ာ�ကီးတစ်ခုလးံု ကို အုပ်ချုပ်မယ်ဆတ
ုိ ဲ ့
့
ယူဆချက်ဟာ
ေတာ်ေတာ်ေလးေတာ့
လူမေရး�ိ
�
တိ
ု့ က
ု သ
် တ�ဝါေတွလပ
ို ဲ
ဟိမ
ု ို
ေ�ကာက်တတ်တသ
ဲ့ တ�ဝါေတွြဖစ်ေအာင်
တုနလ
် ပ
� ်စရာေကာင်းပါတယ်။
အြခားေသာ
ေဆပီယန်စေတွ
်
ကလ
ို ည်း
တစိမး် တရံေတွကို
ဆငက
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲြခင်းြဖစ်စဉ်က
ြပုလုပ်ထားပါတယ်။
ေဆပီယန်စေတွ
်
ရဲ စိ့ တထ
် မ
ဲ ာှ လူသားတစ်ရပ်လးံု ကို ‘ငါတိ’ု ့ နဲ ့‘သူတ’ို ့ အြဖစ် မသိဘာသာ ခွြဲ ခားထားပါတယ်။
ငါတို ့ ဆိတ
ု ဲ့ ခင်ဗျားတိ၊ု ့ က�န်ေတာ်တလိ
ို ့ ု လူေတွဟာ တူညတ
ီ ဲ့ ဘာသာစကား၊ ကိးု ကွယယ
် �ံု ကည်မ� �ှင ့်
ဓေလ့ထးံု စံေတွ ေဝမ��ကတဲလ
့ ေတွ
ူ
ပါ။ ‘ငါတိ’ု ့ လိေြပာလိ
ု့
က
ု ရ
် င် တစ်ဦးအတွက် တစ်ဦးမှာ တာဝန်�ိေပမယ့
ှ
်
သူတအတွ
ို ့
ကေတာ
်
ဲ့ ြပင် ‘သူတ’ို ့ ကိဘ
ု ာမှလပ
ု ်ေပးစရာမလိသ
ု လိ၊ု
့ မ�ှိဘးူ ။ ‘ငါတိ’ု ့ ဟာ ‘သူတ’ို ့ နဲ လံ
့ းု ဝမတူတအ
ဘာအေ�ကးမှလည်း
မတင်ဘးူ ။
ငါတို ့ ရဲပိ့ င
ု န
် က်ထမ
ဲ ာှ
သူတို ့ ထဲကတစ်ေယာက်မှ
မေတွ�ချင်ဘးူ ။
် ဝင်စားဘူး။ သူတဟာ
ို ့
သူတပိ
ို ့ င
ု န
် က်ထမ
ဲ ာှ ဘာြဖစ်ေနသလဲဆတ
ုိ ာနဲပတ်
့ သက်�ပီး နည်းနည်းေလးမှ ငါတို စိ
့ တမ
တိရ စ�ာန်သာသာလူေတွပဲ။
ဆူဒန်�င
ို င
် က
ံ
ဆိတ
ု စ
ဲ့ ကားလံးု ရဲအဓိ
့ ပာ� ယ်ဟာ
လူပဲ
ဒင်ကာ
ြဖစ်ပါတယ်။
လူမျိုးေတွရဲ ့
သူတအတွ
ို ့
က်
ဘာသာစကားမှာ
ဒင်ကာ
ဒင်ကာလူမျိုးမဟုတသ
် ေတွ
ူ
ဟာ
လူေတွမဟုတ�် ကပါဘူး။ ဒင်ကာလူမျိုးေတွရဲ ခါးသီ
းတဲရ
့ န်ဘက်ကေတာ့ �ူအာလူမျိုးေတွြဖစ်ပါတယ်။ �ူအာ
့
ဆိတ
ု စ
ဲ့ ကားလံးု ဟာ �ူအာလူမျိုးေတွရဲဘာသာစကားမှ
ာ ဘာအဓိပာ� ယ်�ိှသလဲဆေတာ
ုိ
။့ မူလ လူသားများလို ့
့
အဓိပာ� ယ်ရပါတယ်။ ဆူဒန် က��ာရလွငြ် ပင်ေတွန ဲ ့ ကီလမ
ို ီတာ ေထာင်နချီ
ဲ ့ ေဝးကွာတဲ့ ဆိက
ု ေဘးရီ
်
းယား
အေ�ှ �ေြမာက်ပိင
ု း် နဲ ့ အလက်စကာ ေရခဲြပင်ေဒသေတွမာှ ယူဘစ်ခလ
် မ
ူ ျိုးေတွ ေနထိင
ု ပ
် ါတယ်။ ယူဘစ်ခ်
ဆိတ
ု စ
ဲ့ ကားလံးု ဟာ
သူတဘာသာစကားမှ
ို ့
ာ
ဘာအဓိပာ� ယ်�ိသ
ှ လဲဆေတာ
ုိ
။့
လူသားစင်စစ်
လို ့
အဓိပာ� ယ်ရပါတယ်။
ခုလမ
ို ျိုး လူနည်းစုမျိုး�ွယစ
် ေတွ
ု
ရဲ ့ အြပင်လက
ူ ို ြပင်ပလူအြဖစ်ပဲ ထားချင်နသ
ဲ ့ ေဘာထားနဲမတူ
့ ဘဲ
ဆိင
ု ရ
် ပ်စဘ
် ရ
ု င်ရဲ ့ နယ်ပယ်ချဲ�ထင
ွ ေရး
်
စိတက
် းူ ဝါဒဟာ လူသားအားလံးု ြခံုငံပ
ု ါဝင်ဖိကိ
ု ့ ု ဦးတည်ပါတယ်။
အဲဒဝ
ီ ါဒမှာ
အုပ်ချုပ်သူ
�ှင ့်
ယဉ်ေကျးမ�ဆင
ုိ ရ
် ာကွာဟမ�ေတွကို
အေြခခံစစ
ု ည်းဖိဆိ
ု့ တ
ု ာကို
အုပ်ချုပ်တအ
ဲ့ ခါ
အုပ်ချုပ်ခံလတ
ူ န်းစားအ�ကားက
မ�ကာခဏပံ�ု ကီးချဲ�တာမျိုး�ှိေပမယ့်
အသိမတ
ှ ြ် ပုနားလည်တယ်။
တစုတစည်း�ှိတဲ့
လူမျိုးေရးအဆငအ
့် တန်းကွာဟမ�၊
ေနရာေဒသ၊
နည်းဥပေဒသေတွ�ိ�ှ ပီး
တစ်ကမ�ာလံးု ကို
အချိနက
် ာလ
အမျိုးမျိုးကို
လူသားအားလံးု ရဲ ့ အကျိုးစီးပွားအတွက်
�ှစဦ
် း�ှစ်ဖက်အြပန်အလှန ် တာဝန်�ိတ
ှ ယ်ဆတ
ုိ ာ နားလည်�ကတယ်။ လူမျိ့ ုး�ွယတ
် စ်ခုလးံု ကို �ကီးမားတဲ့
မိသားစု�ကီးတစ်ခုလို
ြမင်�ပီး
မိဘေတွရဲ ့
အခွငထ
့် းူ အာဏာဆိတ
ု ာ
ေကာင်းစားေရးအတွကတ
် ာဝန်�ိတ
ှ ယ် ဆိတ
ု ာနဲ ထပ်
တက
ူ ျအြပန်အလှနြ် ဖစ်ပါတယ်။
့
260
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
သားသမီးေတွ
ပါ�ှနး် ဘုရင်
ဆိင
ု း် ရပ်စ်
အလက်ဇ��ားဘုရင်ကေန
ကေနစ�ပီး
မဟာအလက်ဇ��ားဘုရင်အထိ၊
ေရာမ
မွတစ
် လင်မ်
ဂရိဘရ
ု င်ေတွ၊
ဧကရာဇ်ေတွ၊
ေနာက်�ပီး
ခါလစ်ဖ်ေစာ်ဘာွ းေတွ၊
အိ�ယ
ိ� မင်းဆက်ေတွ ကေန ေနာက်ဆးုံ ကနဦး ဆိဗ
ု ီယက်သမ�တေတွ နဲ ့ အေမရိကန်သမ�တ ေတွအထိပါပဲ။
အခုလို
အများေကာင်းကျိုးကို
လိလ
ု ားတဲ့
နယ်ပယ်ချဲ�ထင
ွ ေရး
်
ေမ�ာ်မန
ှ း် ချက်ေတွက
အင်ပါေတွ
တည်�ိြှ ခင်းဟာ တရားမ�တေ�ကာင်း သက်ေသထူ�ပီး လက်ေအာက်လသ
ူ ားေတွ ပုနက
် န်ဖိ�ကိ
ု ့ ုးစားတာကို
လက်မခံ
ြငင်းပယ်�ု ံတင်မက
သူတနယ်
ို ့ ပယ်ချဲ�ထင
ွ ဖ
် ို ့ �ကိုးစားတာကို
လွတလ
် ပ်တ�
ဲ့ င
ို င
် က
ံ လူေတွက
ဆနက
် ့ ျင်တာကိလ
ု ည်း အသိအမှတမ
် ြပုပါဘူး။
ခုလမ
ို ျိုး
နယ်ပယ်ချဲ�ထင
ွ ေရး
်
တြခားကမ�ာအ
့ ြခမ်းေတွမာှ ပါ
အလားတူပံစ
ု မ
ံ ျိုးေတွကို
စတင်ေဖာ်ေဆာင်လာ�ကတာကို
ပါ�ှနး် ေတွနသီ
ဲ ့ းြခားကွြဲ ပား�ပီး
ေတွ�ရပါတယ်။
အသိသာဆံးု ကေတာ့
အေမရိကတိက
ု အ
် လယ်ပိင
ု း် က အင်ဒးီ စ်ေတာင်တန်းေဒသ �ှင ့် တ�ုတ�
် င
ို င
် ံ တိပဲ
ု ့ ြဖစ်တယ်။ တ�ုတ�
် ု ိးရာ
�ိင
ု င
် ေရးသီ
ံ
အုရ
ိ ီအရဆို မိးု နတ်မင်း�ကီး (Tian) ဟာ ေြမြပင်ေပါ် �ှိတဲ့ စစ်မန
ှ ေသာမင်
်
းအာဏာအားလံးု ရဲ ့
ု ့ တ် မိသားစုကို ေရွ းချယ်�ပီး
အရင်းြမစ်ြဖစ်တယ်။ မိးု နတ်မင်း�ကီးက အထိက
ု တ
် န်ဆးုံ ေသာ လူ သိမဟု
ေကာင်းကင်ရဲအာဏာကိ
ု လ�အ
ဲ ပ်တယ်။ အဲဒ ီ လူ သိမဟု
ု ့ တ် မိသားစုဟာ မိးု ေကာင်းကင်ေအာက်က
့
�ှိသမ�ေသာ မှီတင်းေနထိင
ု သ
် အ
ူ ားလံးု ကို သူတအကျိ
ို ့
ုးစီးပွားကို ေ�ှး�� �ပီး စိးု မိးု အုပ်ချုပ်ပါတယ်။ ဒါေ�ကာငပ
့် ဲ
စစ်မန
ှ ေသာမင်
်
းအာဏာဆိတ
ု ာ
လူသားအားလံးု နဲဆိ
ု တ
် ယ်လို ့ အဓိပာ� ယ်ထက
ွ တ
် ယ်။
့ င
တကယ်လများ
ို ့
အုပ်ချုပ်သမ
ူ င်းတစ်ပါးဟာ ေကာင်းကင်ရဲအာဏာလ�
အ
ဲ ပ်ြခင်း မခံရဘူးဆိရ
ု င် �မို �ငယ်ေလးတစ်�မို ေတာင်
�
့
အုပ်ချုပ်ထက
ို တ
် အ
ဲ့ ာဏာ သူမှ့ ာ မ�ှိပါဘူး။ ေကာင်းကင်ရဲအာဏာလ�
အ
ဲ ပ်ြခင်းခံရတယ် ဆိရ
ု င်ေတာ့ သူဟာ
့
သဟဇာတြဖစ်ြခင်း
�ှင ့်
တရားမ�တြခင်းကို
ေကာင်းကင်ရဲအာဏာဆိ
တ
ု ာကို
့
တစ်ကမ�ာလံးု ပျံ� �ှေအာင်
ံ့
လပ
ု ်ရမယ့်
လူအများ�ကီးကို
တာဝန်�ိှပါတယ်။
တ�ပိုင်နက်တည်းေပးလိမရပါဘူ
ု့
း။
�ပီးေတာလ
့ ည်း
လွတလ
် ပ်တ�
ဲ့ င
ို င
် တ
ံ စ်ခတ
ု ည်းကိပ
ု ဲ အုပ်စးို ရမှာ မဟုတပ
် ါဘူး။
တ�ုတအ
် င်ပါယာကို
စုစည်းတဲ့
ပထမ
ဧကရာဇ်
ချင်�ီှဟမ
ွ ်တက
ိ
“စ�ကာဝ�ာ၏
အရပ်ေြခာက်မျက်�ာှ တွင ် �ှိကန
ု ေသာသက်
်
�ိှသက်မအ
ဲ့ ရာအားလံးု ကို ငါ ဧကရာဇ် ပိင
ု သ
် ည်။ လူေြခရာ�ှ
ိေသာ
့
ေနရာတိင
ု း် သည်
ငါ
ဧကရာဇ်၏
လက်ေအာက်ခြံ ပည်သြူ ပည်သားများ
�ှိေသာေနရာြဖစ်�ပီး
ငါ၏
သနား�ကင်နာြခင်းသည် က�ဲများ၊ ြမင်းများ အေပါ်တွငပ
် င် သက်ေရာက်မ�
� ိသ
ှ ည်။ ငါလက်
ေအာက်တင
ွ ်
့
ေနထိင
ု ေသာသူ
်
အားလံးု အကျိုးစီးပွားြဖစ်ထန
ွ း် ရမည်။ လူတင
ို း် သည် သူအိ
် မိးု ေအာက်တင
ွ ် လံြု ခံုရမည်။”
့ မအ
ု င
် ေရးအ
ံ
ေတွးအေခါ်မှာြဖစ်ေစ၊ သမိင
ု း် ဆိင
ု ရ
် ာ
လို ့ ေ�ကးေ�ကာ်ခပ
ဲ့ ါတယ်။ ဒါေ�ကာငပ
့် ဲ တ�ုတြ် ပည်ရဲ ့ �ိင
အေတွးမှတဉ
် ာဏ်ေတွမာှ ြဖစ်ေစ
အင်ပါယာတည်ေထာင်ခတ
ဲ့ အ
ဲ့ ချိနေတွ
်
ဟာ
တရားဥပေဒ
စိးု မိးု မ�၊
တရားမ�တမ� �ကီးစိးု တဲေရ�
့ ေခတ်ေတွလို ့ �� ြမင်�ကတယ်။ တရားမ�တတဲက
့ မ�ာ�ကီးဆိတ
ု ာ ကွြဲ ပားြခားနားတဲ့
261
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
တိင
ု း် �ိင
ု င
် ေတွ
ံ
နဲ ့
ဖွဲ�စည်းထားတယ်ဆတ
ုိ ဲ ့
�ိင
ု င
် င
ံ ယ်ေတွအြဖစ်
အခုေခတ်အေနာက်တင
ို း် အြမင်နမတူ
ဲ ့ ဘဲ
ကွြဲ ပား�ကတဲအ
့ ချိနေတွ
်
ဟာ
ြပည့�
် က
ှ တ
် အ
ဲ့ ချိနလ
် ို ့ �� ြမင်�ကတယ်။
လ�မး် မိးု သက်ေရာက်မေတွ
�
�ှိပါတယ်။
ဒီအြမင်ဟာ
မတရားမ�ေတွ၊
ပရမ်းပတာအေြခအေနေတွန ဲ ့
တ�ုတသ
် မိင
ု း် မှာေတာ့
အင်ပါယာတစ်ခု
တ�ုတမ
် ာှ ေတာ့
အလွနတ
် ရာ�ှညလ
် ျားတဲ့
�ပိုလဲသာွ းတဲအ
့ ချိနတ
် င
ို း်
ေသးငယ်တဲ့
သာမည�ိင
ု င
် င
ံ ယ်ေလးေတွအြဖစ်ကမ
ွဲ သွားဖို ့ ဩဇာ�ကီးမားတဲ့ �ိင
ု င
် ေရးအယူ
ံ
အဆတစ်ခခ
ု ုက အာဏာကို
စုစည်း�ပီး ြပန်လည်ေပါင်းစည်းဖို �ကိ
ု့
။ သိပ်မ�ကာခင်ပဲ အဲဒလ
ီ �ို ကိုးစားတာေတွ
့ ုစားလာေအာင် တွနး် ပိပါတယ်
အ�မဲေအာင်ြမင်ပါတယ်။
‘သူတ’ို ့ သည် ‘ငါတိ’ု ့ ြဖစ်လာေသာအခါ
အလွနမ
် ျားြပားတဲ့
ယဉ်ေကျးမ�အေသးစားေတွ
အေရအတွကတ
် ချို � ြဖစ်လာတဲေနရာမှ
့
ာ
စုေပါင်းေရာသမ�ပီး
အင်ပါယာေတွဟာ
�ကီးမားခမ်းနားတဲယ
့ ဉ်ေကျးမ�
အလွနအ
် ေရးပါတဲ့
အခန်းက�ကေန
ပါဝင်ခဲ�့ ကတယ်။ �ိင
ု င
် ေရးအရ
ံ
ကွြဲ ပားေနတဲ့ ေဒသတစ်ခန
ု စာရင်
ဲ့
အင်ပါယာတစ်ခရ
ု ဲ ့ နယ်နမိတအ
် တွငး် မှာ
အေတွးအေခါ်၊ လူ၊ ကုနပ
် စ�ညး် �ှင ့် နည်းပညာ စတဲအ
့ ရာေတွဟာ ပိမ
ု လ
ို ယ
ွ က
် စ
ူ ာွ ကျယ်ြပနသ
် ့ ာွ းပါတယ်။
အချိနေတာ်
်
ေတာ်များများမှာပဲ
အခုလို
အေတွးအေခါ်ေတွ၊
အဖွဲ�အစည်းေတွ၊
ထံးု တမ်းစဉ်လာေတွ၊
စံသတ်မတ
ှ ခ
် ျက်ေတွကို တကူးတက ပျံ� �ှေစတာကလည်
ံ့
း အင်ပါယာေတွပဲ ြဖစ်ပါတယ်။ လက်ေအာက်ခံ
ေဒသတစ်ခခ
ု ျင်းစီမာှ ကိယ
ု ပ
် ိင
ု ် ဥပေဒစနစ်၊ ကိယ
ု ပ
် ိင
ု အ
် ေရးအသား၊ ကိယ
ု ပ
် ိင
ု ် ဘာသာစကား �ှင ့် ကိယ
ု ပ
် ိင
ု ်
ေငွေ�ကး
�ှိတဲ့
အင်ပါယာတစ်ခုကုိ
အုပ်ချုပ်ရတာ
ခက်ခပ
ဲ ါတယ်။
အားလံးု မှာတန်းတူညီ
စံသတ်မတ
ှ ခ
် ျက်�ိတ
ှ ာဟာ ဧကရာဇ်ေတွကို ေတာ်ေတာ်အကျိုးြပုပါတယ်။
ပထမတစ်ချက်န ဲ ့ တန်းတူညအ
ီ ေရး�ကီးတဲ့ ေနာက်ဒတ
ု ယ
ိ အေ�ကာင်းရင်းကေတာ့ အင်ပါယာေတွက
ဘံယ
ု ဉ်ေကျးမ�တစ်ခုပျံ� �ှဖိ
ံ့ ု့
သက်ေရာက်ဖိုပဲ့ ြဖစ်တယ်။
လမ်းေဖာက်တာြဖစ်ေစ၊
အင်ပါယာေတွ
�ကိုးပမ်းရတာဟာ
အနည်းဆံးု ေတာ့
ေဒသအားလံးု အေပါ်
ဆိင
ု း် ရပ်စဘ
် ရ
ု င်
ေသွးထွကသ
် ယ
ံ ြို ဖစ်ပာွ းတာြဖစ်ေစ
ယူဆပါတယ်။
ပျံ� �ှေအာင်
ံ့
လပ
ု ်ဖိလိ
ု့ အ
ု ပ်ပါတယ်။
အခုလို
ဘာေ�ကာငလ
့် ည်းဆိေတာ
ု
့
�ှင ့်
တရားဝင်အာဏာ
ချင်�ီှဟမ
ွ တ
် ိ
လက်ထက်ကစ�ပီး
သူတလု
ို ့ ပ်ရပ်ဟာ
အ�မဲတရားတယ်လို ့
ပိမ
ု အ
ို ဆငတ
့် န်းြမငတ
့် ဲ ့
ယဉ်ေကျးမ�ကို
ဒါဟာ
တိက
ု ခ
် ိုကေအာင်
်
�င
ို သ
် ေတွ
ူ
ထက်
သိမး် ပိက
ု ခ
် ရ
ံ သူေတွမာှ ပိမ
ု အ
ို ကျိုးြဖစ်ထန
ွ း် လိပါ။
ု့
အဲဒေကာင်
ီ
းကျိုးေတွဟာ
တစ်ခါတစ်ေလ
အေရးပါတဲအ
့ ရာေတွြဖစ်ပါတယ်။
ဥပမာ
-
တရားဥပေဒစိးု မိးု ေရး၊ �မို � ြပစီမံကန
ိ း် ၊ တိင
ု း် တာမ�အေလးချိနေတွ
်
အားလံးု တေြပးညီြဖစ်ြခင်း တိလိ
ု့ မ
ု ျိုးေပါ။့
ဒါေပမယ့်
တစ်ခါတစ်ေလေတာ့
ေမးခွနး် ထုတစ
် ရာေကာင်းပါတယ်။
ဥပမာ
-
အခွနေကာက်
်
တာ၊
262
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
စစ်တပ်ထဝ
ဲ င်ရတာ
�ှင ့်
ဧကရာဇ်ကို
ေတာ်ေတာ်များများကေတာ့
ဘုရားလိက
ု းို ကွယရ
် တာေတွပါ။
အင်ပါယာအတွငး် က
လက်ေအာက်ခံ
ေကာင်းကျိုးအတွက် သူတအလု
ုိ ့
ပ်လပ
ု ်ေန�ကတာလို ့
အုပ်ချုပ်ေရးလူတန်းစားက
သူတရဲ
ို ့ ့
သနားစရာအ�ိုငး် အစိင
ု း် ေတွလို
သူတကိ
ို ့ ု
�ငိမး် ချမ်းြခင်း၊
ယူဆခဲ�့ ကတာပါ။
တတ်သန
ိ ားလည်လာေအာင်
တရားမ�တမ�
�ှင ့်
ေထာက်ြပ�ပီး
သက်ေသထူ�ကတယ်။
ခက်ထန်တဲ့
ေကာင်းကင်ရဲအာဏာဟာ
့
ကမ�ာ�ကီးကို
အြမတ်ထတ
ု ဖ
် ိုမဟု
် ဲ
့ တဘ
လုပ်ဖိပဲ
ု ့ ြဖစ်တယ်။
ေရာမလူမျိုးေတွကလည်း
ယဉ်ေကျးသိမေမွ
် � ြခင်း
ယူေဆာင်လာေပးတာကို
တိင
ု း် တပါးေဒသကလူေတွကို
တ�ုတအ
် င်ပါယာလက်ေအာက်သင
ွ း် ယူ�ပီး
သွနး် ေလာင်းေပးတာြဖစ်�ပီး
လူသားထု�ကီးတစ်ခုလးံု ကို
ြပည်သြူ ပည်သားအားလံးု ရဲ ့
အိမန
် းီ ချင်း�ိင
ု င
် ေတွ
ံ
�င
ှ ့်
ဆက်ဆ�ံ ပီး
နယ်ပယ်ချဲ�ထင
ွ သ
် ူ
�ှစ�
် စ
ှ ်ကာကာ ယံ�ု ကည်�ကတယ်။ တ�ုတြ် ပည်ရဲ ့
လူယဉ်
းကျိုးေတွခစ
ံ ားေစသငတ
့် ယ်လို ့
့
့ ေကျးမ�ရဲေကာင်
ဧကရာဇ်ဘရ
ု င်အေပါ်
ဒါေပမယ့်
ေတွကို
ဒီအ�ိုငး် အစိင
ု း် ေတွ�ကား
သူတရဲ
ို ့ နယ်
� ာဏာဟာ
့ ချဲ�အုပ်ချုပ်မအ
ဂျာမန်လမ
ူ ျိုးေတွ၊
မသိနားမလည်မေတွ
�
န ဲ ့ ညစ်တးီ ညစ်ပတ်ေနလာခဲ�့ ကတာ
မ�တမှနက
် န်ေ�ကာင်း
မျက်�ာှ ေဆးဆိးု တဲ့
ေဂါလ်လမ
ူ ျိုးေတွဟာ
ေရာမလူမျိုးေတွေရာက်လာေတာမ
့ ှ
သူတဟာ
ို ့
် ့ ှငး် လာ�က�ပီး
တရားဥပေဒ ဆိတ
ု ာနဲ ့ ယဉ်ေကျးလာ၊ အများြပည်သသ
ူ းုံ ေရချိုးအိမေတွ
်
န ဲ ့ သူတကိ
ို ့ ု သန�
အေတွးေခါ်ဒဿနေတွန ဲ ့ တိးု တက်လာခဲ�့ ကတယ်။
ဘီစီ
၃
ရာစုက
ေမာရိယအင်ပါယာဆိရ
ု င်လည်း
ဘာမှသန
ိ ားလည်မမ
� �ှိတေလာက�ကီ
ဲ့
းမှာ ဗုဒရ
� ဲတရား
ေတာ်ေတွြပနပ
် ့ ာွ းဖိကိ
ု ့ ု သူတရဲ
ို ့ သာသနာြပုတာဝန်
အြဖစ်
့
့
ယူခတ
ဲ့ ာပဲ။ မွတစ
် လင်မ် ခါလစ်ဖ်ေစာ်ဘာွ းေတွက တမန်ေတာ်မဟ
ု ာမ�ဒရ
် ဲအသိ
ြမင်ေတွကို ြဖနေဝတဲ
့်
အ
့ ခါ
့
တတ်�င
ို ရ
် င် �ငိမး် ချမ်းတဲန
့ ည်းနဲ ့ လိအ
ု ပ်ရင် ဓားပါသံးု �ပီးြဖန်ေဝဖို ့ ဖန်ဆင်း�ှငက
်
သူတကိ
ို ့ ေပးအပ်
ု
တဲ့
အာဏာ�ှိတယ်လို ့ လက်ခ�ံ ကတယ်။ စပိန ် �ှင ့် ေပါ်တူဂီ အင်ပါယာေတွကလည်း အေမရိကတိက
ု န
် ဲ့
အင်ဒးီ စ်ေတာင်တန်းေဒသေတွမာှ
မှနက
် န်တယ
ဲ့ �ံု ကည်ြခင်းကို
�
အြမာခရစ်
ဝင်ကျမ်းြဖစ်တဲ့
သူတ�ှ
ို ့ ာေဖွတာ
စည်းစိမ်ဥစ�ာေတွမဟုတဘ
် ဲ
ေြပာင်းလဲလာဖိအတွ
ု့
ကြ် ဖစ်တယ်လို ့
လစ်ဘရယ်ဝါဒ
�ှင ့်
ေ�ကးေ�ကာ်�ကတယ်။
လွတလ
် ပ်စာွ ကုနသ
် ယ
ွ ေရး
်
တို ့
အဲဒက
ီ လူေတွ
�ဗိတသ
ိ �တိရဲ
ု့ ့
ြပနပ
် ့ ာွ းဖိဆိ
ု ့ ုတဲ့
သာသနာြပုလုပ်ငန်းအေပါ်မှာ ဘယ်ေတာမ
ုိ ာ မ�ှိပါဘူး။ ဆိဗ
ု ီယက်တဟာ
ို ့
လူသမိ
ု း် မှာ
့ ှ ေနဝင်တယ်ဆတ
့ င
မလွမ
ဲ ေသွ�ကံုရမယ့်
အရင်း�ှငေတွ
်
�ကီးစိးု တဲ့
အာဏကာ�ှငေတွ
်
�ကီးစိးု တဲ့
စိတက
် းူ ယဉ်�ိင
ု င
် ေတာ်
ံ
ဆက
ီ ို
သူတမှ
ို ့ ာတာဝန်�ိတ
ှ ယ်လို ့ ယူဆ�ကတယ်။
ို ့ အစိ
သူတရဲ
့ းု ရမှာ
ဒီေကာင်းကျိုးေတွကို
ဒီေနေခတ်
့
တတိယကမ�ာက�ိင
ု င
် ေတွ
ံ
ဆက
ီ ို
ေကာင်းကျိုးေတွေဆာင်ယေပးဖိ
ူ
ု့
ဝါဒကေန
ချီတက်တေနရာမှ
ဲ့
ာ
အေမရိကန်�င
ို င
် သ
ံ ား
ဒီမက
ို ေရစီ
ကျငဝ
့် တ်တာဝန်�ိှတယ်ဆတ
ုိ အ
ဲ့ ြမင်
တိက
ု ခ
် ျင်းပစ်ဒက
ံု ျည်ေတွ၊
F-16
အလုပ်သမားလူတန်းစား
�ှင ့်
ပါဝင်ကည
ူ ဖ
ီ ို ့
ေတာ်ေတာ်များများက
လူအခွ
့် ေရးေတွရဲ ့
့ ငအ
�ှိ�ကတယ်။
တကယ်လို ့
တိက
ု ေလယဉ်
်
ေတွန ဲ ့ သယ်လာရမယ်ဆရ
ုိ င်ပဲ
ြဖစ်ြဖစ်ေပါ။့
263
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
အင်ပါယာေတွေ�ကာင ့်
ပျံ� �ှလာတဲ
ံ့
့
အုပ်ချုပ်သလ
ူ တ
ူ န်းစားေတွက
ေမ�ာ်မန
ှ း် ချက်ေတွဟာ
ဒီယဉ်ေကျးမ�စတ
ိ က
် းူ အယူဆေတွဟာ
သီးသနဖ
် ့ န်တးီ ထားတာေတာ့
လူအများနဲအကျံ
ုးဝင်�ပီး
့
မဟုတပ
် ါဘူး။
လူသားအားလံးု ကို
ကျဉ်းေြမာင်းတဲအ
့ စဉ်အလာတစ်ခုကပ
ို ဲ
အယူအဆအမျိုးမျိုး၊
�ိုးရာအစဉ်အလာအမျိုးမျိုးကို
အာ�ံုစက
ို �် ပီး
သတ်မတ
ှ ခ
် ျက်အမျိုးမျိုး
သူတေတွ
ို ့ �တေနရာက
ဲ့
တချို ေ
� သာ
အင်ပါယာအများစုကေတာ့
ဧကရာဇ်ဘရ
ု င်ေတွက
သူတရဲ
ို ့ ယဉ်
ှ သ
် န�
် ့ ှငး် ဖို ့
့ ေကျးမ�စစ်မန
တစ်ပိင
ု း် က
တည်ေဆာက်�ကတယ်။
ေရာမလည်း
ပါ�ှနး် ၊
ြပန်သာွ းဖို�ကိ
့ ချိနမ
် ာှ
့ ုးစားတဲအ
လက်ေအာက်ခြံ ပည်သေတွ
ူ
ဆက
ီ ေန
အေရာအေ�ှာလူယဉ်
့ ေကျးမ�ေတွကို
ဆန်ပါတယ်။
တစ်ပိင
ု း် က
ဂရိ
�ှင ့်
ေကာက်ယေမွ
ူ းစားတာက
သူတရဲ
ို ့ မူ့ လဇစ်ြမစ်လယူ
ို ့ ဆတဲေနရာကိ
့
ု
ဂရိဆန်သေလာက်
ရည်စးူ ေလ့�ိတ
ှ ာေ�ကာင ့်
ပံေသဆု
ု
ပ်ကင
ုိ ထ
် ားမယ့အ
် စား
နယ်ပယ်ချဲ�ထင
ွ သ
် လ
ူ တ
ူ န်းစားေတွအေနနဲ ့
အများ�ကီးပိလ
ု ယ
ွ က
် ပ
ူ ါတယ်။
နယ်ပယ်ချဲ�ထင
ွ ေရး
်
အများ�ကီးစုပ်ယထ
ူ ားတဲ့
ေရာမရဲ ့
နယ်ချဲ�ယဉ်ေကျးမ�ဟာ
အက်ဘာဆစ်အင်ပါယာရဲနယ်
ု င်
့ ချဲ�ယဉ်ေကျးမ�ဟာဆိရ
�ှင ့်
ေနာက်တစ်ပိင
ု း် က
အာရပ်
ြဖစ်ပါတယ်။
မွနဂ
် န
ို ယ်ချဲ�ယဉ်ေကျးမ�ကေတာ့ တ�ုတက
် ို ေကာ်ပီကးူ ထားတာပါ။ အေမရိကန်နယ်ချဲယ
� ဉ်ေကျးမ�မာှ ေတာ့
ကင်ညာေသွးပါတဲအ
့ ေမရိကန်သမ�တတစ်ေယာက်(အိုဘားမား)က
သူအ�ကိ
ုက်ဆးုံ
့
�ုပ်�ှငြ် ဖစ်တဲ့
အီတလီပီဇာတစ်ခုစားေနရင်းကပဲ
ေလာရငစ
့် ်
အာေရဗျက
လိေခါ်တဲ
ု့
့
တူရကီေတွကေတာ်
ို
လန
ှ တ
် ဲ့
အာရပ်သပ
ူ န
ု ေတွ
်
အေ�ကာင်း�ိုကထ
် ားတဲ့ �ဗိတသ
ိ �စွနစ
် ့ ားခန်းဇာတ်လမ်းကို �ကည့�
် � တာပါပဲ။
အခုလို ယဉ်ေကျးမ�ဟင်းေလးအိုး�ကီးေတွေ�ကာင ့် ကိယ
ု ပ
် ိင
ု ယ
် ဉ်ေကျးမ�ေပျာက်ဆးုံ သွားတဲလ
့ ေတွ
ူ
က
ယဉ်ေကျးမ�အသစ်ထဲ
ကူးလူးပါဝင်ဖိလွ
ု ့ ယက
် သ
ူ ာွ းတာေတာ့
ယဉ်ေကျးမ�ဆတ
ုိ ာ
သူတသိ
ို ့ မး် ယူထားတဲလ
့ ေတွ
ူ
ရဲ ့
စုပ်ယထ
ူ ည့သ
် င
ွ း် ထားတယ်ဆေပမယ့
ုိ
်
အများစုအတွကေတာ
်
့
နားလည်ရခက်�ပီး
တရင်းတ�ှးီ �ှိတဲ့
ယဉ်ေကျးမ�အသစ်တစ်ခုကို
ယဉ်ေကျးမ�အမျိုးမျိုးကို
အင်မတန်နာကျင်ရ�ပီး
ဒီနယ်ချဲ�ေတွရဲယဉ်
့ ေကျးမ�ကို
အခုလို
ထိတလ
် နစ
် ့ ရာလည်းေကာင်းပါတယ်။
ေဒသတွငး် ယဉ်ေကျးမ�တစ်ခုကို
ပိဆ
ု းုိ တာက
လက်ေအာက်ခြံ ပည်သူ
တစိမး် ဆန်တအ
ဲ့ ရာပါ။
�ကိုးစားနားလည်�ပီး
စိတပ
် င်ပန်းစရာေကာင်းပါတယ်။
နယ်ချဲေအာင်
�
�င
ို သ
် ေတွ
ူ
ရဲ ့
ဒီစေပါင်
ု
းယဉ်ေကျးမ��ကီးဟာ
ယဉ်ေကျးမ�ေတွေရာေ�ှာတဲြ့ ဖစ်စဉ်ဟာ
ကိယ
ု ြ် မတ်�းို �ပီး
မဟုတဘ
် းူ ။
စွနလ
့် တ
� ရ
် တာ
မလွယက
် သ
ူ လို
ေမွးယူရတာလည်း
ခက်ခ�ဲ ပီး
လက်ေအာက်ခြံ ပည်သေတွ
ူ
က
အခက်အခဲများစွာနဲ ့
ေအာင်ေအာင်ြမင်ြမင်ေမွးြမူကျင�့် ကံ�င
ို �် ကတဲအ
့ ခါမှာလည်း
နယ်ချဲအ
� �ှငသ
် ခင်ေတွက ဆယ်စ�
ု စ
ှ မ
် ျားစွာ သိမဟု
ု ့ တ် ရာစု�စ
ှ ခ
် ျီ�ကာမှသာ အဲဒလ
ီ ေတွ
ူ
ကို ‘ငါတိ’ု ့ အြဖစ်
လက်ခံ�ကတာပါ။
ေအာင်�င
ို သ
် ေတွ
ူ
နဲ ့
ဂ�ုမစိက
ု ဥ
် ပေက�ာပစ်ထားလိက
ု �် ကတာပါ။
�� ံးနိမသ
့် ေတွ
ူ
ရဲ ့
�� ံးနိမသ
့် ေတွ
ူ
ဟာ
�ကားကမျိုးဆက်ကေတာ
ို
့
သူတြမတ်
ို ့
�းို တဲေဒသယဉ်
့
ေကျးမ�ကို
264
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ဆံးု �� ံးသွားရသလို
နယ်ချဲ�ေတွရဲယဉ်
့ ေကျးမ�ကမ�ာမှာလည်း
တန်းတူညမ
ီ �အြဖစ်
ပါဝင်ခွငမ
့် ရ�ကပါဘူး။
အဲဒအ
ီ စား သူတေမွ
ို ့ းစားလိက
ု တ
် ဲ့ ယဉ်ေကျးမ�အသစ်က သူတကိ
ို ့ ု အ�ိုငး် အစိင
ု း် ေတွအြဖစ် �� ြမင်တန
ု း် ပါ။
�ူမန်း�ှား�မို �ကျသွား�ပီးေနာက်ပိင
ု း်
ကုနသ
် ည်တစ်ေယာက်ရဲ ့
သူတရဲ
ို ့ ေဒသယိ
က
့
ရာစု�စ
ှ ်
အသက်�ှငေနထိ
်
င
ု ပ
် ံက
ု ို
တစ်စ�ု ကာတဲအ
့ ခါမှာ
စိတက
် းူ ယဉ်�ကည့ပ
် ါ။
ကဲလတ
် စ်စကားေြပာမယ်။
ဒါေပမယ့်
အိုကေဘးရီ
်
းယန်း
သူမိ့ ဘေတွနအိ
ဲ ့ မမ
် ာှ ဆိရ
ု င်
လက်တင်ဘာသာစကားကိလ
ု ည်း
မွတေအာင်
်
ေြပာ�ိင
ု တ
် ယ်။ ေလယူေလသိမး် ေလးေတာ့ လိတ
ု ာေပါေလ။
အာဏာပိင
ု ေတွ
်
န ဲ ့စီးပွားေရးအတွက်
့
ေြပာဆိဆ
ု က်သယ
ွ တ
် အ
ဲ့ ခါကျရင်
ေပါေပါများများ
လိအ
ု ပ်တာကိးု ။
ဆင်ယင်�စ
ှ သ
် က်တာကို
ကဲလတ
် စ်ေဒသရင်းစွပ
ဲ ံစ
ု ံကို
ေရာမနယ်စား�ကီးရဲမိ့ နး် မဝတ်တဲ့
သူမိ့ နး် မက
အေပါစားလက်ဝတ်တန်ဆာေတွ
လိက
ု ေလျာ
်
ေပမယ့်
တြခားေဒသခံမန
ိ း် မေတွလို
ထိနး် သိမး် ထားတဲအ
့ တွကလ
် ည်း
အ�ှကရ
် ေနမိတယ်။
သနစ
် ့ င်�ှငး် လင်းတဲလ
့ က်ဝတ်ရတာနာေတွလမ
ို ျိုး
သူမိ့ နး် မသာ
ဝတ်ဆင်ရင်လည်း ေကာင်းမှာပဲလို ့ ထင်မတ
ိ ယ်။ သူကယ
ို တ
် င
ို လ
် ည်း ေရာမလူမျိုးေတွရဲ ့ သင်တင
ို း် ပွပေတွ
ွ
�ံု�ပီးေနတာပဲ။
က�ဲ�ာွ းကုနသ
် ည်တစ်ေယာက်အြဖစ်လပ
ု ်ကင
ို တ
် ာ
ေရာမစီးပွားေရးဥပေဒရဲအ��
့ ပ်အေထွးေတွကို
ဗီလာအိမ်ယာ�ကီးေတာင်
ေကာင်းေကာင်းဝင်ထက
ွ န
် ားလည်တအ
ဲ့ တွက်
သူေဆာက်ထား�ိင
ု တ
် ယ်။
သံးု အုပ်ေြမာက်စာအုပ်တစ်ခလ
ု းံု ကိေတာင်
ု
ေအာင်ြမင်တအ
ဲ့ တွက၊်
ေရာမစာဆို
�ပီးေတာ့
ေရာမစတိင
ု ်
ဗာေဂျးရဲ ့ ေဂျာ်ဂျစ်ကဗျာ�ှည�် ကီးရဲ ့
သူအာဂံေဆာင်
ု
�င
ို ေပမယ့
်
်
ေရာမလူမျိုးေတွက
သူကိ
့ ု
အ�ိုငး် အစိင
ု း် တစ်ဝက်လို ဆက်ဆေန�ကတု
ံ
နး် ပါ။ ေနာက်ဆးုံ စိတပ
် ျက်လက်ပျက်န ဲ ့ သူသေဘာေပါက်လိုက်
တာကေတာ့
အစိးု ရရာထူးတစ်ခု
သိမဟု
ု ့ တ်
့် ာတ်စင်ြမငက
့်
အမိးု ပွငဇ
ေနရာေကာင်းေတွထက
ဲ တစ်ခု
ဘယ်ေတာမ
် းူ ဆိတ
ု ာပဲ။
့ ှ သူရမှာမဟုတဘ
၁၉ ရာစုေ�ှာင်းပိင
ု း် မှာ အိ�ယ
ိ� ပညာတတ်ေတာ်ေတာ်များများကို သူတရဲ
ို ့ ့ �ဗိတသ
ိ �ဆရာေတွက
တြခား�ဗိတသ
ိ �ေတွနည်းတူ တူညတ
ီ သ
ဲ့ င်ခန်းစာေတွ သင်ယခ
ူ �ဲ့ ကတယ်။ ဒါနဲပတ်
ိ ျားတဲ့
့ သက်�ပီး လူသမ
ြဖစ်ရပ်တစ်ခု�ိပ
ှ ါတယ်။
က�မ်းကျင်ေ�ကညက်ေအာင်
ရည်မန
ှ း် ချက်�ကီးတဲ့
အိ�ယ
ိ� လူမျိုးတစ်ဦးဟာ
သင်ယတ
ူ ယ်။
အဂင်္လပ
ိ ်ဘာသာစကားကို
အေနာက်တင
ို း် ဆန်ဆန်ကတတ်ေအာင်
အကသင်တန်းေတွတက်တယ်။ ေနာက်ဆးုံ ခရင်းနဲ ့ ဓားနဲ ့ စားတာေတာင် ကျငသ
့် ားရတဲအ
့ ထိပဲ။ အဲဒလ
ီ ို
အြပုမူအကျငသ
့် စ်ေတွအားလံးု တတ်ေြမာက်ေတာ့ အဂလင်္န�
် င
ို င
် က
ံ သ
ို ာွ း�ပီး လန်ဒန် ယူနဗ
ီ ာစီတေကာလိ
ီ
ပ်မာှ
ဥပေဒပညာကိေလ့
ု
လာ�ပီး ဝတ်လေတာ်
ံု
ရ ေ�ှ �ေနတစ်ေယာက်ြဖစ်လာတယ်။ ဒီ လူငယ်ေ�ှ �ေနဟာ နက်တင
ို ၊်
အေနာက်တင
ို း် ဝတ်စန
ံု ဲ ့ စမတ်ကျကျဝတ်စားထားေပမယ့် �ဗိတသ
ိ �ကိလ
ု န
ို ြီ ဖစ်တဲ့ ေတာင်အာဖရိက�ိင
ု င
် မ
ံ ာှ
ု ာြငင်းပယ်ဆထ
ွဲ တ
ု ြ် ခင်းခံရ�ပီး သူနတူ
ဲ ့ တဲ့
ခရီးသွားေတာ့ ပထမတန်း ရထားတွမ
ဲ ာှ စီးနင်းဖို ့ ေတာင်းဆိတ
265
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
လူမည်းေတွစီးရတဲ့ တတိယတန်း အတွက
ဲ ေနသာ လိက
ု ပ
် ါစီးနင်းခဲရ
ကေတာ့ မိဟ
ု န်ဒတ်စ်
့ ပါတယ်။ သူနာမည်
့
ကရမ်ချတ် ဂ��ီ ပဲြဖစ်ပါတယ်။
ယဉ်ေကျးမ�ေတွ
အြပန်အလှနက
် းူ လူးေရာေ�ှာ�ကတဲ့
အသစ်ဝင်ေရာက်လာသူန ဲ ့
တချို �ေသာြဖစ်စဉ်ေတွမာှ
�ှိ�င
ှ �့် ပီးသာဆရာ�ကီးေတွ�ကားက
ေနာက်ဆးုံ ေတာ�့ ပိုကျသွားပါတယ်။
အဲဒအ
ီ ခါမှာ
သူတကိ
ို ့ သ
ု မ
ိ း် ပိက
ု အ
် �ိင
ု ယ
် ထ
ူ ားတဲ့
အတားအဆီးဟာ
လက်ေအာက်ခြံ ပည်သေတွ
ူ
က
အင်ပါယာ�ကီးကို
�ိင
ု င
် ြံ ခား�ကီးစိးု ေရးစနစ်တစ်ခုလို
နယ်ချဲ�အုပ်ချုပ်သေတွ
ူ
ကလည်း
မြမင်ေတာပ
့ ါဘူး။
သူတရဲ
ို ့ လက်
ေအာက်ငယ်သားေတွကို
့
သူတနဲ
ို ့ တန်
ူ
အုပ်ချုပ်ခေတွ
ံ
ေရာ �ှစဦ
် းစလံးု က ‘သူတ’ို ့ အစား
့ းတူအြဖစ်ြမင်လာ�ကတယ်။ အုပ်ချုပ်သေရာ၊
‘ငါတိ’ု ့ အြဖစ် အချင်းချင်း�� ြမင်လာ�ကပါတယ်။ ေရာမရဲလက်
ေအာက်ခြံ ပည်သေတွ
ူ
အားလံးု ေနာက်ဆးုံ ေတာ့
့
နယ်ချဲ�အုပ်စးို မ�လက်ေအာက်မာှ ရာစု�စ
ှ ခ
် ျီ�ကာ�ပီးေနာက် ေရာမ�ိင
ု င
် သ
ံ ား ေပးအပ်တာခံရတာပါပဲ။ ဒီလန
ို ဲ ့
ေရာမ�ိင
ု င
် ဖ
ံ ာွ း
မဟုတတ
် လ
ဲ့ ေတွ
ူ
အေနနဲ ့
ေရာမစစ်တပ်မာှ
ထိပ်ပိင
ု း် အရာ�ှိအဆငအ
့် ြဖစ်
ခနအ
် ့ ပ်ခရ
ံ တာေတွများလာ�ပီး ဆီးနိတလ
် တ
� ေတာ်
်
အထိ ပါဝင်လာခဲ�့ ကတယ်။ ေအဒီ ၄၈ မှာ ေရာမဧကရာဇ်
ကေလာဒီးယပ်စ် ေြပာတဲ့ မိနခ
့်န
ွ း် တစ်ခုက ‘ ထံးု တမ်းေတွ၊ ယဉ်ေကျးမ�ေတွ �ှင ့် ငါတိအချင်
ု့
းချင်း�ကား
လက်ဆက်မေတွ
�
ေ�ကာင ့် ငါတိေတွ
ု ့ ေရာေ�ှာ�ပီး တသားတည်းြဖစ်လာခဲတ
ု ့ �ု ပီး ဂဲလစ်မျိုး�ွယစ
် ု
့ ယ်’ လိဆိ
အ�ကီးအကဲေတာ်ေတာ်များများကို
ဆီးနိတအ
် မတ်တချို �ကေတာ့
ဆီးနိတအ
် ဖွဲ�ထဲ
ဝင်ခွငေပးခဲ
့်
ပ
့ ါတယ်။
အရင်ကရန်သေတွ
ူ
ြဖစ်ခဲဖ
့ းူ တဲ့
�ှလးံု သားချက်ချာထဲဝင်ခင
ွ ေပးတဲ
့်
အ
့ ေပါ်
ကနက
့် က
ွ ခ
် ဲ�့ ကတယ်။
ဘဝင်ေလဟပ်ေနတဲ့
ဒီလမ
ူ ျိုးေတွကို
ေရာမ�ိင
ု င
် ေရးစနစ်
ံ
ရဲ ့
ဒါနဲ ့ ကေလဒီးယပ်စ်
ဘုရင်ကလည်း
နားဝင်မချိုတဲ့ အမှနတ
် ရားတချို � သူတကိ
ို ့ ု ြပန်သတိေပးခဲပ
် မတ်ေတာ်ေတာ်များများရဲ ့
့ ါတယ်။ ဒီ ဆီးနိတအ
မိသားစုေတွဟာလည်း
ဆင်းသက်လာ�ပီး
ေရာမကို
တစ်ချိနက
် ဆနက
် ့ ျင်တက
ို ခ
် ိုကခ
် တ
ဲ့ ဲ ့
ေနာက်ပိင
ု း် မှသာ
တကယ်ေတာလ
့ ည်း
ေရာမ�ိင
ု င
် သ
ံ ားအြဖစ်
ဧကရာဇ်ြဖစ်တဲ့
အီတလီမျိုး�ွယစ
် ေတွ
ု
ဆက
ီ ေန
ေပးအပ်ြခင်းခံရတယ်
ဆိတ
ု ာကိပ
ု ါ။
သူကယ
ို တ
် င
ို ရ
် ဲမိ့ သားစုဟာလည်း
ေ�ှးအီတလီ
ေဆပိင
ု း် မျိုး�ွယစ
် ေတွ
ု
ကေန ဆင်းသက်လာတဲအ
့ ြဖစ်ကို သူတကိ
ို ့ ု ြပန်သတိေပးခဲပ
့ ါတယ်။
ေအဒီ
၂
ရာစုမာှ ေတာ့
ေမွးဖွား�ကတာြဖစ်�ပီး
အေသအချာပါပဲ။
ေရာမကို
သူတမှ
ုိ ့ ာ
ထရာဂျန်၊
့ ကရာဇ်ဘရ
ု င်ေတွ
စတဲဧ
အများကယူဆ�ကတယ်။
အုပ်ချုပ်တဲ့
ေဒသခံ
ေဟဒရီယန်၊
ဧကရာဇ်ဘရ
ု င်အများစုဟာ
အိုကေဘးရီ
်
းယားမှာ
အိုကေဘးရီ
်
းယန်းေတွရဲ ့ ေသွးနည်းနည်းေတာ့
အန်တ�
ို င
ို း် နပ်စ်
အုပ်ချုပ်တေခတ်
ဲ့
ဟာ
ေနာက်ေတာလ
့ ည်း
ပိင
ု း် ရပ်စ၊်
မားကပ်စ်
ေရာမအင်ပါယာေရ�ေခတ်ကို
ေရာေနမှာ
ေအာ်ရဲလးီ ယပ်စ်
ထူေထာင်တေခတ်
ဲ့
လို ့
မျိုး�ွယစ
် ေတွ
ု
အကုနလ
် းံု �ကားက
အတားအဆီးကို
ဖယ်�ှားလိက
ု �် ကတာပဲ။ ေရာမဧကရာဇ် ဆက်တးီ မီးယပ်စ် ဆဲဗရပ်စ် (၁၉၃ - ၂၁၁) ဟာ လစ်ဗျား�ိင
ု င
် ံ
266
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ပျူးနစ်လမ
ူ ျိုးမိသားစုရဲ ့ အမျိုးေကာင်းသားတစ်ေယာက် ြဖစ်ပါတယ်။ ဧကရာဇ် အဲလာဂါးဘလပ်စ် (၂၁၈ ၂၂)ကေတာ့ ဆီးရီးယားလူမျိုးပါ။ ဧကရာဇ် ဖိလစ် (၂၄၄-၉) ကိေတာ
ု
့ ‘အာရပ်သား ဖိလစ်’ အြဖစ်
အများကသိ�ကပါတယ်။ ေရာမအင်ပါယာရဲ ့ �ိင
ု င
် သ
ံ ားအသစ်ေတွကလည်း ေရာမရဲနယ်
့ ချဲ�ယဉ်ေကျးမ�ကို
စိတအ
် ားထက်သန်စာွ နဲ ့
ေမွးစား�ကတာ
ေထာင်စ�
ု စ
ှ ခ
် ျီ�ကာတာေတာင်မှ
ေရာကအင်ပါယာ
ေရာမအင်ပါယာရဲ ့
�ပိုလဲသာွ းလို ့
ဘာသာစကား
ရာစု�စ
ှ မ
် ျားစွာ၊
ဆက်လက်ေြပာဆိခ
ု ၊ဲ့
အင်ပါယာရဲလက်
ေအာက်ေဒသေတွထက
ဲ
တစ်ခြု ဖစ်တဲ့ လီဗန်တင
ို း် ေဒသက ခရစ်ယာန် ဘုရားသခင်ကို
့
ဆက်လက်ကးို ကွယခ
် ဲ�့ ပီး ေရာမအင်ပါယာရဲ ဥပ
ဲ့
ဆက်လက်ေနထိင
ု ခ
် ဲ�့ ကပါတယ်။
့ ေဒေတွနအညီ
အာရပ်အင်ပါယာမှာလည်း အလားတူအြဖစ်မျိုး ြဖစ်ပျက်ခပ
ဲ့ ါတယ်။ အာရပ်အင်ပါယာကို ေအဒီ ၇
ရာစု
အလယ်ပိင
ု း် မှာ
စတင်ထေထာင်
ူ
ေတာ့
အာရပ်လမ
ူ ျိုးလည်းမဟုတ၊်
အုပ်ချုပ်သူ
မွတစ
် လင်မလ
် ည်းမဟုတတ
် ဲ့
အထက်တန်းစားအာရပ်လမ
ူ ျိုးေတွ
လက်ေအာက်ခံ
�ှင ့်
အီဂျစ်လမ
ူ ျိုးေတွ၊
ဆီးရီးယားလူမျိုးေတွ၊ အီရန်လမ
ူ ျိုးေတွ �ှင ့် ဘာဘာလူမျိုးေတွ�ကားက သိသာတဲ့ ြခားနားချက်ေတွအေပါ်
အေြခခံခတ
ဲ့ ာပါ။
ယံ�ု ကည်မ၊�
အာရပ်အင်ပါယာရဲ ့ လက်ေအာက်ခြံ ပည်သေတွ
ူ
ေတာ်ေတာ်များများဟာ
အာေရဗျ
ဘာသာစကားနဲ ့
ေမွးယူလာခဲ�့ ကတယ်။
အာရပ်နယ်ချဲ�ယဉ်ေကျးမ�ေရာေ�ှာတာကို
ကနဦးအာရပ်အထက်တန်းစားေတွကေတာ့
ယဉ်ေကျးမ�အမှတလ
် က�ဏာေတွ
ေပျာက်ဆးုံ သွားမှာစိးု တဲအ
့ တွက်
မွတစ
် လင်မ်
တြဖည်းြဖည်းနဲ ့
သူတရဲ
ို ့ အဆင
အ
့် တန်း၊
့
အဲဒလ
ီ ပ
ို ံစ
ု ံတပ
ု
ကူးယူတအ
ဲ့ ေပါ်
ခါးသီးရန်လတ
ို ဲ့ အြမင်ေတွ �ှိ�ကပါတယ်။ ေြပာင်းလဲသာွ း�ပီြဖစ်တဲ့ လက်ေအာက်ြပည်သေတွ
ူ
ကလည်း
အင်ပါယာအတွငး် မှာ၊ အစ�လာမ်ကမ�ာအတွငး် မှာ တူညတ
ီ အ
ဲ့ ခွငအ
့် ေရးေတွရဖို ့ ကျယ်ကျယ်ေလာင်ေလာင်
ေတာင်းဆိလ
ု ာခဲ�့ ကတယ်။ ေနာက်ဆးုံ ေတာ့ သူတလိ
ို ့ ခ
ု ျင်တအ
ဲ့ တိင
ု း် ရသွား�ကတာပဲ။ အီဂျစ်လမ
ူ ျိုးေတွ၊
ဆီရီးယားလူမျိုးေတွ
�ှင ့်
မက်ဆပ
ုိ ိေတးမီ
ု
းယားလူမျိုးေတွကို
ြမင်သထက်ြမင်လာ�ကတယ်။
အာရပ်လမ
ူ ျိုးစစ်စစ်ကေန
ေနာက်ဆးုံ ေတာ့
အာရပ်လမ
ူ ျိုးေတွအေနနဲလည်
း
့
ဆင်းသက်လာတာြဖစ်ေစ၊
အီဂျစ်၊
အသစ်ေြပာင်းေ���လာသူေတွြဖစ်ေစ
မွတစ
် လင်မမ
် ဟုတ၊်
စိးု မိးု သထက်စးို မိးု တာ
အထူးသြဖင ့်
ခံလာရတာပဲ။
အာရပ်လမ
ူ ျိုးေတွအြဖစ်
အာေရဗျက
ဆီးရီးယားဘက်ကေန
အာရပ်လည်းမဟုတတ
် လ
ဲ့ ေတွ
ူ
က
အီရန်လမ
ူ ျိုးေတွ၊
တူရကီလမ
ူ ျိုးေတွ
�ှင ့်
ဘာဘာလူမျိုးေတွေပါ။့ အာရပ်နယ်ချဲ�စမ
ီ ံကန
ိ း် ရဲ ့ �ကီးကျယ်တေအာင်
ဲ့
ြမင်မက
� ေတာ့ မူလအာရပ်အင်ပါယာ
ို ့ ချဲ�ယဉ်ေကျးမ�က
ေပျာက်ကယ
ွ သ
် ာွ း�ပီး၊ အာရပ်လမ
ူ ျိုးစစ်စစ်ေတွရဲ ့ စိးု မိးု မ�မ�ှိေတာတ
့ ာေတာင်မှ သူတနယ်
သွတသ
် င
ွ း် တဲအ
့ ရာေတွကို အာရပ်မဟုတတ
် လ
ဲ့ မ
ူ ျိုးစုေပါင်းများစွာက ဆက်လက်�ပီး စိတအ
် ားထက်သန်စာွ နဲပဲ့
တန်ဖိးု ထားဆဲ၊ ေြမ�ာက်စားဆဲ၊ တိးု တက်ေကာင်းမွနလ
် ာေအာင် ဆက်လက်လပ
ု ်ေဆာင်ခ�ဲ့ ကတဲ့ အချက်ပါပဲ။
267
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
တ�ုတမ
် ာှ ေတာ့ တ�ုတအ
် င်ပါယာရဲနယ်
ီ ံကန
ိ း် ဟာ ဒီထ
ု မ်းနားပါတယ်။ �ှစေပါင်
်
း ၂၀၀၀
့ ချဲ�စမ
့ က်ပိခ
အ�ကာမှာ အရင်က အ�ိုငး် အစိင
ု း် ေတွလို ့ သတ်မတ
ှ ခ
် �ဲ့ ကတဲ့ လူမျိုးစု၊ ယဉ်ေကျးမ� အစုလက
ို အ
် ြပံုလိက
ု က
် ို
တ�ုတန
် ယ်ချဲ�ယဉ်ေကျးမ�အတွငး် ေအာင်ေအာင်ြမင်ြမင် သွတသ
် င
ွ း် �ိင
ု ခ
် တ
ဲ့ အ
ဲ့ တွက် ဟန်တ�ုတလ
် မ
ူ ျိုးေတွ
ြဖစ်လာခဲပ
့် ည်း တ�ုတ�
် င
ို င
် က
ံ ို ဘီစီ ၂၀၆ ကေန ေအဒီ ၂၂၀ အထိ အုပ်ချုပ်ခဲတ
့ ါတယ်။ (ဒါေ�ကာငလ
့ ဲ့
အင်ပါယာကို
ဟန်အင်ပါယာလို ့
အစွြဲ ပု�ပီးေခါ်တာပါ)။
တ�ုတအ
် င်ပါယာရဲ ့
အ�ကီးကျယ်ဆးုံ ေအာင်ြမင်မက
� ေတာ့ ဒီေနထက်
ထိ ဒီအင်ပါယာဟာ �ှငသ
် န်လည်ပတ်လျက်�ိေနတာပါပဲ
ှ
။
့
သိေပမယ့
ု့
် ေဝးလံေခါင်သတ
ီ ဲ့ တိဘက်၊ �ှငး် ကျန်း လို ေဒသေတွမာှ ေတာ့ ဒါကို ေပါ်ေပါ်လွငလ
် င
ွ ေတာ
်
့
မြမင်ရဘူးေပါ။့
တ�ုတလ
် ဦ
ူ းေရ
၉၀
ရာခိင
ု �
် န� း် အထက်ဟာ
သူတကိ
ို ့ သ
ု တ
ူ ေရာ၊
ို ့
တပါးသူေတွကပါ
ဟန်လမ
ူ ျိုးေတွအြဖစ် ြမင်�ကပါတယ်။
လွနခ
် ဲတ
့ ဲ့
ဆယ်စ�
ု စ
ှ ေတွ
်
က
က�န်ေတာ်တို ့
နယ်ချဲ�ကလ
ို န
ို စ
ီ နစ်�ပိုကွြဲ ခင်းြဖစ်စဉ်ေတွမာှ
နားလည်�င
ို ပ
် ါတယ်။
အလားတူပံစ
ု ေတွ
ံ
နဲ ့
ဒီေနေခတ်
ပိင
ု း် ေတွမာှ
့
ဥေရာပ�ိင
ု င
် ေတွ
ံ
က
အေနာက်တင
ို း် လူမျိုး�ကီးယဉ်ေကျးမ�ပျံ� �ှေစဖိ
ံ့
ဆိ
ု့ တ
ု ဲ့ ေခါင်းစဉ်ေအာက်မာှ ကမ�ာ�
ို င
် ေတာ်
ံ
ေတာ်များများကို
့ င
သိမး် ပိက
ု န
် ယ်ချဲ� ခဲ�့ ကပါတယ်။
သူတလု
ို ့ ပ်ေဆာင်ချက်
အရမ်းေအာင်ြမင်တာေ�ကာင ့်
ဲ့ ေတွ
ူ
ဟာ အေနာက်တင
ို း် ယဉ်ေကျးမ�ရဲ ့ တမူထးူ ြခားတဲအ
့ ပိင
ု း် ေတွကို တြဖည်းြဖည်းနဲ ့
သန်းေထာင်ချီတလ
ေမွးယူလာခဲ�့ ကတယ်။
အိ�ယ
ိ� လူမျိုး၊
အာဖရိကလူမျိုး၊
အာရပ်လမ
ူ ျိုး၊
တ�ုတလ
် မ
ူ ျိုး
�ှင ့်
မာအိုရီ
လူမျိုးေတွဟာ ြပင်သစ်စကား၊ အဂင်္လပ
ိ ်စကား �ှင ့် စပိနစ
် ကားေတွ သင်ယလ
ူ ာခဲ�့ ကတယ်။ သူတဟာ
ို ့
လူအခွ
့် ေရး၊
့ ငအ
မိမက
ိ �ံ ကမ�ာကို
ဆံးု ြဖတ်ပိင
ု ခ
် ွင ် ့
အေနာက်တင
ို း် အေတွးအေခါ်ေတွြဖစ်တဲ့
ဆိတ
ု ာေတွကို
လစ်ဘရယ်ဝါဒ၊
စတင်ယ�ံု ကည်လာ�က�ပီး
အရင်း�ှငဝ
် ါဒ၊
ကွနြ် မူနစ်ဝါဒ၊
အမျိုးသမီးအခွငအ
့် ေရးဝါဒ၊ အမျိုးသား�ိင
ု င
် ေရးဝါဒ
ံ
စတာေတွကို ေမွးယူလာခဲ�့ ကပါတယ်။
၂၀
ရာစုအတွငး် မှာ
အေနာက်တင
ုိ း် စံတန်ဖိးု ေတွန ဲ ့
အသားကျေနတဲ့
အဲဒစ
ီ �
ံ န
� း် ေတွအရပဲ သူတဟာ
ို ့
ဥေရာပေအာင်�င
ို သ
် ေတွ
ူ
န ဲ ့ တန်းတူညတ
ီ ယ်ဆ�ုိ ပီး
ေဒသတွငး် အုပ်စေတွ
ု
က
ေ�ကးေ�ကာ်�ကတယ်။
မိမိက�ံ ကမ�ာ မိမိဖန်တးီ ခွင�
့် ိှေရး၊ ဆိ�
ု ှယလ
် စ်ဝါဒ �ှင ့် လူအခွ
့် ေရးဆိတ
ု ဲ့ အေနာက်တင
ို း် အေမွအ�ှစေတွ
်
ရဲ ့
့ ငအ
ေခါင်းစဉ်ေတွေအာက်မာှ ပဲ
နယ်ချဲ�ဆနက
် ့ ျင်ေရးလ�ပ်�ှားမ�ေတွ
လုပ်ေဆာင်ခဲ�့ ကတယ်။
အီဂျစ်လမ
ူ ျိုး၊
ူ ျိုးေတွ ကနဦဒအာရပ်ေအာင်�င
ို သ
် ေတွ
ူ
ဆက
ီ အေမွရတဲ့ နယ်ချဲ�ယဉ်ေကျးမ�ကို
အီရန်လမ
ူ ျိုး �ှင ့် တူရကီလမ
ေမွးယူ�ပီး အသားကျေအာင်လပ
ု ်သလို ဒီေနေခတ်
မာှ လည်း အိ�ယ
ိ� လူမျိုး၊ တ�ုတလ
် မ
ူ ျိုး �ှင ့် အာဖရိက
့
လူမျိုးေတွကလည်း သူတရဲ
ို ့ အရင်
ကအေနာက်တင
ို း် သခင်ေတွရဲ ့ နယ်ချဲ�ယဉ်ေကျးမ�ကေတာ်
ို
ေတာ်များများကို
့
လက်ခံလက
ို �် ပီး
ို ့ �ိ့ ု းရာအစဉ်လာ၊
သူတရဲ
လိအ
ု ပ်ချက်ေတွနကိ
ဲ့ က
ု ည
် ေအာင်
ီ
�ကိုးစား�ကပါတယ်။
268
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ြပုြပင်ည�ယ
ိ ဖ
ူ ို ့
နယ်ချဲ�ကျူးေကျာ်ေရး သံသရာစက်ဝန်း
အဆင ့်
ေရာမအင်ပါယာ
အစ�လာမ် အင်ပါယာ
ဥေရာပ နယ်ချဲဝ
� ါဒ
အုပ်စင
ု ယ်တစ်ခက
ု
ေရာမလူမျိုးများက
အာရပ်လမ
ူ ျိုးများက
ဥေရာပလူမျိုးများက
အင်ပါယာ�ကီးတစ်ခု
ေရာမအင်ပါယာကို စတင်
အာရပ် ခိလာဖသ် (Arab
ဥေရာပအင်ပါယာများ
စတင် တည်ေထာင်
တည်ေထာင်သည်။
Caliphate) ြပည်ေထာင်စု
တည်ေထာင်�ကသည်။
သည်။
တည်ေထာင်သည်။
နယ်ချဲ�ယဉ်ေကျးမ�
ဂရိ-ေရာမ ယဉ်ေကျးမ�
တစ်ခု ြဖစ်တည်
အာရပ်-မွတစ
် လင်မ်
အေနာက်တင
ို း် ယဉ်ေကျးမ�
ယဉ်ေကျးမ�
လာသည်။
နယ်ချဲ�ယဉ်ေကျးမ�ကို
လက်ေအာက်ခြံ ပည်သမ
ူ ျား
လက်ေအာက်ခြံ ပည်သူ
လက်ေအာက်ခြံ ပည်သမ
ူ ျားက
လက်ေအာက်ခြံ ပည်သူ
က လက်တင်ဘာသာ၊
များက အာရပ်စကား၊
အဂင်္လပ
ိ ်၊ ြပင်သစ် စသည့်
များက ေမွးယူ
ေရာမ ဥပေဒ၊
အစ�လာမ်ဘာသာ တိကိ
ု့ ု
ဘာသာစကား များ�ှင ့်
လာ�ကသည်။
ေရာမ�ိင
ု င
် ေရး
ံ
ေမွးယူသည်။
ဆိ�
ု ယ
ှ လ
် စ်ဝါဒ၊
အေတွးအေခါ်စသည်တကိ
ို ့ ု
အမျိုးသား�ိင
ု င
် ေရးဝါဒ၊
ံ
ေမွးယူသည်။
လူအခွ
့် ေရးစသည့်
့ ငအ
အေတွးအေခါ်များကို
ေမွးယူ�ကသည်။
လက်ေအာက်ခြံ ပည်သူ
အီလးီ ရီးယန်းလူမျိုး၊
အီဂျစ်လမ
ူ ျိုး၊ အီရန်လမ
ူ ျိုး
အိ�ယ
ိ� လူမျိုး၊ တ�ုတလ
် မ
ူ ျိုး �ှင ့်
များက နယ်ချဲ�ဝါဒီ
ေဂါ်လ်လမ
ူ ျိုး �ှင ့်
�ှင ့် ဘာဘာလူမျိုးတိက
ု့
အာဖရိကလူမျိုးတိက
ု့
တိ၏
ု ့ အများြပည်သူ
ပျူးနစ်လမ
ူ ျိုးတိက
ု့
အများြပည်သူ
အများြပည်သူ အတွကထ
် ား�ှေသာ
ိ
အတွကထ
် ား�ှေသာ
ိ
အများြပည်သူ အတွက်
အတွကထ
် ား�ှေသာ
ိ
အမျိုးသား�ိင
ု င
် ေရးဝါဒ၊
ံ
စံတန်ဖိုးများနဲအညီ
့
ထား�ှိေသာ ေရာမ
မွတစ
် လင်မ် စံတန်ဖိုး
ဆိ�
ု ယ
ှ လ
် စ်ဝါဒ၊ လူအခွငအ
့် ေရး
တန်းတူအခွငအ
့် ေရး
စံတန်ဖိုးများနဲအညီ
့
များနဲအညီ
အာရပ်တနဲ
ို ့ ့
့
စသည့် အေနာက်တင
ို း် စံတန်ဖိုး
ရရန်
ေရာမလူမျိုးတိနဲ
ု ့ တန်
့ းတူ
တန်းတူအခွငအ
့် ေရးရန်
များနဲအညီ
ဥေရာပလူမျိုး
့
ေတာင်းဆိ�ု ကသည်။
အခွငအ
့် ေရးရရန်
ေတာင်းဆိ�ု ကသည်။
တိနဲ
ု ့ တန်
့ းတူ အခွငအ
့် ေရး ရရန်
ေတာင်းဆိ�ု ကသည်။
ေတာင်းဆိ�ု ကသည်။
အင်ပါယာကို စတင်
ေရာမလူမျိုးများသည်
အာရပ်တက
ို ့
ဥေရာပလူမျိုးများက ကမ�ာ�ကီးကို
တည်ေထာင်သမ
ူ ျား
သီးသနလ
့် မ
ူ ျိုးစုအြဖစ်
မွတစ
် လင်မက
် မ�ာကို
စိးု မိးု ထားြခင်းအား
အေနြဖင ့် ၎င်းတိ၏
ု့
တည်�ိမ
ှ ေနေတာေပ။
့
ထိနး် ချုပ်ထားြခင်းကို
လက်လတ
� လ
် က
ို ရ
် �ပီး
269
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
စိးု မိးု ချုပ်ကင
ို မ
် က
� ို
အင်ပါယာကို ချုပ်ကင
ို မ
် �
ဆံးု �� ံးလိက
ု ရ
် �ပီး
အေနာက်တင
ို း် ေတွးေခါ် ပံု �ှင ့်
ဆံးု �� ံးသွား�က သည်။
သည် လူမျိုးစုေပါင်းစံေသာ
ု
လူမျိုးစုေပါင်းစံေသာ
ု
စံတန်ဖိုးများကို
အခွငထ
့် းူ ခံ လူတန်းစားများ
မွတစ
် လင်မ် အခွငထ
့် းူ ခံ
သက်ဝင်ယ�ံု ကည်�ကေသာ
လက်ထသ
ဲ ုိ ေရာက်
သာွ း
့
လူတန်းစားများလက်ထသ
ဲ ုိ ့
လူမျိုးေပါင်းစံု အခွငထ
့် းူ ခံ
သည်။
ေရာက်သာွ းသည်။
လူတန်းစားများကို လ�လ
ဲ က
ို ရ
် သည်။
နယ်ချဲ�တ၏
ို ့
အီလးီ ရီးယန်းလူမျိုး၊
အီဂျစ်လမ
ူ ျိုး၊ အီရန်လမ
ူ ျိုး
အိ�ယ
ိ� လူမျိုး၊ တ�ုတလ
် မ
ူ ျိုး �ှင ့်
ယဉ်ေကျးမ�သည်
ေဂါ်လ်လမ
ူ ျိုး �ှင ့်
�ှင ့် ဘာဘာလူမျိုး တိသည်
ု့
အာဖရိကလူမျိုးတိသည်
ု့
၎င်းတို ့
ဆက်လက် စီးဆင်း
ပျူးနစ်လမ
ူ ျိုးတိသည်
ု့
၎င်းတို ေမွ
့ းယူထားေသာ
ေမွးယူထားေသာ အေနာက်တင
ို း်
တိးု တက်လျက်
၎င်းတိေမွ
ု ့ းယူထားေသာ
မွတစ
် လင်မယ
် ဉ်ေကျးမ�ကို
ယဉ်ေကျးမ�ကို ဆက်လက်တးို တက်
�ှိသည်။
ေရာမယဉ်ေကျးမ�ကို
ဆက်လက်တးို တက်
ေအာင် လုပ်�ကသည်။
ဆက်လက်တးို တက်
ေအာင် လုပ်�ကသည်။
ေအာင် လုပ်�ကသည်။
လူသမိ
့ ုငး် ၏ လူေကာင်း များ �ှင ့် လူဆးုိ များ
လူသမိ
ု း် ကို
့ င
လူေကာင်းများ
�ှင ့်
လူဆးုိ များအြဖစ်
လူဆးုိ များအ�ကား
ည�ပ်ထားချင်စရာေကာင်းတာေတာ့
�ကီးမားကျယ်ြပနတ
် ့ ဲ့
အင်ပါယာအများစုဟာ
သပ်သပ်ရပ်ရပ်ခွဲြခား�ပီး
အမှနပ
် င်။
အင်ပါယာများကို
ဘာေ�ကာငလ
့် ည်းဆိေတာ
ု
့
လူအသက်
ေသွးအေပါ်အရင်းြပုတည်ေထာင်တာြဖစ်�ပီး
့
သူတရဲ
ို ့ အာဏာကိ
ု ဖိ�ပ
ိှ ်အုပ်ချုပ်မ၊� စစ်ပဲေတွ
ွ
န ဲ ့ တည်�မဲေစတာကိးု ။ သိေပမယ့
ု့
လ
် ည်း က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ့
့
ဒီေနေခတ်
ယဉ်ေကျးမ�ေတာ်ေတ◌်◌ာများများဟာ နယ်ချဲ�ေတွရဲ အ
်
အေြခခံထားတာပါ။ ဆိေတာ
ု
့
့ ေမွအ�ှစေပါ်
့
အင်ပါယာေတွဆတ
ုိ ာ ေကာင်းကိမ
ု ေကာင်းဘူးေြပာ�ကရင် က�န်ေတာ်တဘယ်
ို ့
လလ
ို ေတွ
ူ
ြဖစ်သာွ းမလဲ။
ခုချိနမ
် ာှ
လူယဉ်
့ ေကျးမ�ကို နယ်ချဲ�ဝါဒရဲ ့ မေကာင်းအညစ်အေ�ကး ကေန
လံးု ဝကင်းစင်ေစဖို ့
�ကိုးစားတဲ့ �ိင
ု င
် ေရးလ�
ံ
ပ်�ှားမ�ေတွ၊ ဒဿနဂိဏ
ု း် ေတွ �ှိပါတယ်။ အဲဒလ
ီ လ
ို ပ
ု ်ရင် ဘာအြပစ်အညစ်အေ�ကးနဲမှ့
ညစ်ပတ်ြခင်းမ�ှိတဲ့
သန�
် ့ ှငး် စစ်မန
ှ တ
် ဲ့
ဒီအေတွးအေခါ်ေတွဟာ
လူယဉ်
ို မယ်လို ့
့ ေကျးမ�ကရ
အေကာင်းဆံးု အေြခအေနမှာေတာ့
သူတို ့
ယံ�ု ကည်�ကတယ်။
�ံအ
ု �ိုးစင်းတယ်
ေြပာရမှာပါ။
အဆိးု ဆံးု အေြခအေနမှာေတာ့ အမျိုးသားဝါဒ �ှင ့် တစ်ယသ
ူ န်အြမင်ေတွသက်သက်ကို အေပါ်ယံလပ
ှ ေအာင်
တန်ဆာဆင်ထားတဲ့
လိမည
် ာလှညြ့် ဖားမ�ေတွပဲ
တြခားလူအသိ
င
ု း် အဝိင
ု း် ေတွရဲ ့
့
ြဖစ်တယ်။
အြပစ်ညစ်ေ�ကးေတွန ဲ ့
လူယဉ်
ု
့
့ ေကျးမ� အေြမာက်အများကိေတာ
ကနဦးသမိင
ု း် အစမှာ
ေပါ်ေပါက်လာ�ပီး
ထိေတွ�ေြပာင်းလဲညစ်စန
ွ း် သွားြခင်းမ�ှိတဲ့
သနစ
် ့ င်စစ်မန
ှ တ
် လ
ဲ့ ယ
ူ ဉ်ေကျးမ�ေတွလို ့ ေြပာလိရရင်
ု့
ရမှာပါ။
270
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ဒါေပမယ့် အဲဒသ
ီ မိင
ု း် ဦးအချိနက
် စ�ပီး ေနာက်ပိင
ု း် ြဖစ်တည်လာတဲ့ ကမ�ာေပါ်က ယဉ်ေကျးမ�မန
ှ သ
် မ�ဟာ
အဲဒလ
ီ မ
ို ေ�ကးေ�ကာ်�င
ို ေတာ
်
ပ
ှ သ
် မ�အားလံးု မှာ အနည်းဆံးု ေတာ့ အင်ပါယာေတွ၊
့ ါဘူး။ လူယဉ်
့ ေကျးမ�မန
နယ်ချဲ�ယဉ်ေကျးမ�ေတွရဲ ့ အေမွအ�ှစေတွ
်
တစိတတ
် ပိင
ု း် ေတာ့ ပါဝင်�က�ပီး ဘယ်လမ
ို ျိုး ပညာရပ်ဆင
ုိ ရ
် ာ
သိမဟု
ု ့ တ်
�ိင
ု င
် ေရးဆိ
ံ
င
ု ရ
် ာ
ခွစ
ဲ တ
ိ မ
် မ
� ျိုးကမှ
လူနာကိေသဆံ
ု
းု မသွားေစဘဲ
ဒီနယ်ချဲ�အေမွအ�ှစေတွ
်
ကို
ခွစ
ဲ တ
ိ ြ် ဖတ်ထတ
ု ဖ
် ို မြဖစ်
�င
ို ပ
် ါဘူး။
့
ဥပမာ အြဖစ် ဒီေနေခတ်
လွတလ
် ပ်ေသာ အိ�ယ
ိ� သမ�တ�ိင
ု င
် ံ �ှင ့် �ဗိတသ
ိ � ရာဂျ်ေတွ�ကားက အချစ့်
အမုနး် ဆက်�ယ
ွ မ
် အ
� ေ�ကာင်းကို စဉ်းစား�ကည့ပ
် ါ။ �ဗိတသ
ိ � ေတွက အိ�ယ
ိ� ကို သိမး် ပိက
ု အ
် ုပ်စးို ေတာ့
အိ�ယ
ိ� လူမျိုးသန်းေပါင်းများစွာ အသက်ဆးုံ �� ံးခဲရ
ဲ့ ေတွ
ူ
ကလ
ို ည်း ဆက်လက်
့ �ပီး ေနာက်ထပ် သန်းရာနဲချီ
့ တလ
ေခါင်းပံြု ဖတ်အြမတ်ထတ
ု �် ပီး
ခွြဲ ခား�ှမ
ိ ခ
့် ျ
အိ�ယ
ိ� လူမျိုးေတာ်ေတာ်များများဟာ
အေနာက်တင
ို း် အယူအဆေတွကို
ဒါေပမယ့်
ဆက်ဆခ
ံ ဲပ
့ ါေသးတယ်။
သိေပမယ့
ု့
လ
် ည်း
မိမဖ
ိ န်တးီ ခွင�
့် ိှေရး၊
လူအခွ
့် ေရးစတဲ့
့ ငအ
မိမိက�ံ ကမ�ာ
ေမွးယူ�ပီး
စိတအ
် ားထက်သန်စာွ
သူတကိ
ို ့ ယ
ု တ
် င
ို ေ�ကး
်
ေ�ကာ်ထားတဲ့
�ဗိတသ
ိ �ေတွက
ယံ�ု ကည်ေြပာင်းလဲလာခဲ�့ ကတယ်။
ဒီစံတန်ဖိးု ေတွနအညီ
ဲ့
မေနထိင
ု ဘ
် ဲ
ေဒသခံအ�
ိ ယ
ိ� လူမျိုးေတွကို �ဗိတသ
ိ �လက်ေအာက်ခေတွ
ံ
အြဖစ် တန်းတူညအ
ီ ခွငအ
့် ေရးေပးဖို ့ သိမဟု
ု ့ တ်
လွတလ
် ပ်ေရးေပးဖို ြငင်
့ ခါ အလွနတ
် ရာ စိတပ
် ျက်လက်ပျက် ြဖစ်ခ�ဲ့ ကတယ်။
့ းဆန်�ကတဲအ
ဘယ်လပ
ို ဲြဖစ်ြဖစ် ဒီေနေခတ်
အိ�ယ
ိ� �ိင
ု င
် ဟ
ံ ာ �ဗိတသ
ိ �အင်ပါယာရဲ ့ ကေလးငယ်လို ့ ေြပာရမှာပါ။
့
�ဗိတသ
ိ �ေတွက အိ�ယ
ိ� တိက
ု င
် ယ်တင
ွ း် မှတ
ီ င်းေနထိင
ု �် ကတဲ့ ေဒသခံေတွကို သတ်ြဖတ်ခ၊ဲ့ ဒဏ်ရာရေစခဲ၊့
�ှပ
ိ ်စက်ခ�ဲ့ ကေပမယ့်
သူတဟာ
ို ့
�ိင
ု င
် င
ံ ယ်အမျိုးမျိုး၊
အလွနတ
် ရာကွြဲ ပားြခားနား�ပီး
လူမျိုးစုအမျိုးမျိုး၊
အချင်းချင်းစစ်ြဖစ်ေန�ကတဲ့
ေဒသအမျိုးမျိုးကို
စုစည်းခဲ�့ ပီး
စုေပါင်းအမျိုးသား�ိင
ု င
် ေရးအသိ
ံ
စိတတ
် စ်ခ�
ု ိလ
ှ ာေအာင် လုပ်ခေပးတယ်
ဲ့
။ �ိင
ု င
် ေရးစနစ်
ံ
တစ်ခေအာက်
ု
မာှ
လည်ပတ်ေနတဲ့
�ိင
ု င
် တ
ံ စ်�င
ို င
် ြံ ဖစ်ေအာင်လည်း
အေြခခံအုတြ် မစ်ကခ
ို ျေပး၊
ဖန်တးီ ေပးခဲတ
့ ယ်။
အုပ်ချုပ်ေရးယ��ရားေတွ
ဖန်တးီ ခဲ�့ ပီး
အသက်ေသွးေ�ကာြဖစ်တဲ့
ရထားလမ်းကွနရ
် က်ကလ
ို ည်း
လွတလ
် ပ်တအ
ဲ့ �
ိ ယ
ိ� �ိင
ု င
် ဟ
ံ ာ
�ဗိတသ
ိ �ကအေမွဆက်ခတ
ံ ဲ့
သူတရဲ
ို ့ အစိ
ု ံကို
့ းု ရပံစ
ေဖာ်ေဆာင်ခဲတ
့ ာပါ။
အဂင်္လပ
ိ ်စကားြဖစ်ေနဆဲြဖစ်�ပီး
မိခင်ဘာသာစကား
အြဖစ်
ေြပာဆိဆ
ု က်သယ
ွ ရ
် တာပါ။
အိ�ယ
ိ�
�ိင
ု င
် စ
ံ းီ ပွားေရး
အေနာက်တင
ို း်
တမီလစ
် ကား၊
ေြပာသူေတွရဲ ့
အိ�ယ
ိ� လူမျိုးေတွဟာ
စုေပါင်းပါဝင်မရ
� ဲ ့
တည်ေဆာက်ေပးခဲတ
့ ယ်။
ဒီေခတ်
ဒီမိက
ု ေရစီကို
အိ�ယ
ိ� တိက
ု ေဒသတစ်
်
ခုလးံု ရဲ ့
ဟင်ဒစ
ီ ကား၊
တရားစီရင်ေရးစနစ်ရဲ ့
ေမွးယူခဲ�့ ပီး
ပင်မဘာသာစကားဟာ
မာလယာလမ်စကား
များကို
�ကားခံဘာသာစကားအြဖစ်
အသံးု ြပု�ပီး
ခရစ်ကက်ကစားနည်းကို
�ူ းသွပ်�က�ပီး
သစ်�ကံပိးု လက်ဖက်ရည်ကို �ှစ�
် စ
ှ �် ခိုက်�ခိုက် ေသာက်�ကပါတယ်။ ဒီကစားနည်း နဲ ့ ေသာက်စရာကလည်း
271
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
�ဗိတသ
ိ �ေတွရဲ အ
ိ� မှာ လက်ဖက်ကို စီးပွားြဖစ်စိက
ု ပ
် ျိုးတာမ�ှိခဘ
ဲ့ ဲ
့ ေမွအ�ှစ်ပါ။ ၁၉ရာစု အလယ်အထိ အိ�ယ
အေ�ှ �အ�
ိ ယ
ိ� ကုမဏ
� က
ီ
စတင်မတ
ိ ဆ
် က်ေပးမှာသာ
�ဗိတသ
ိ �အ�ှငသ
် ခင်ေတွကပဲ
စိက
ု ပ
် ျိုးလာ�ကတာပါ။
အိ�ယ
ိ� တိက
ု င
် ယ်တစ်ခလ
ု းံု ကို
အဲဒ ီ ဘဝင်ေလဟပ်ေနတဲ့
လက်ဖက်ရည်ေသာက်တအ
ဲ့ စဉ်အလာကို
ပျံ� �ှေစခဲ
ံ့
တ
့ ာ ြဖစ်ပါတယ်။
ဒီမက
ို ေရစီ၊
အဂင်္လပ
ိ ်စကား၊
မီးရထားလမ်း
ကွနရ
် က်၊
တရားဥပေဒစနစ်၊
ခရစ်ကက်
�ှင ့်
လက်ဖက်ရည် စတဲအ
့ ရာေတွကို နယ်ချဲ�အေမွအ�ှစေတွ
်
ဆ�ုိ ပီး သူတကိ
ို ့ ေြမ
ု ေပါ်ဆွခ
ဲ ာွ ပစ်ချဖို ့ မဲေပးချင်မယ့်
ဒီေခတ်
အိ�ယ
ိ� လူမျိုး
ဘယ်�ေ
ှ ယာက်များ
�ှိမာှ ပါလိမ။့်
တကယ်လို ့
သူတမဲ
ို ့ ေပးခဲရ
့ င်ေတာင်
မဲခဆ
ွဲ းုံ ြဖတ်တယ်ဆတ
ုိ လ
ဲ့ ပ
ု ်ရပ်ကက
ို
အရင်ကသူတရဲ
ို ့ သခင်
ေတွြဖစ်ခတ
ဲ့ ဲ့ လူေတွကို အေ�ကးတင်ေနတာပဲ
့
မဟုတပ
် ါလား။
ပံု ၂၇။ မွမဘ
် င
ုိ း် �မို � �ှိ ချတ�ရာပတိ �ှီဗာဂျိ ရထားဘူတာ�ကီးြဖစ်သည်။ ဘံေဘ�မိ
ု
ု �၏ ဝိတရ
ို ိယ ဘူတာအြဖစ်
စတင်ဖင
ွ လ
့် စ
ှ ်ခ�ဲ့ ကသည်။
ထိဘ
ု တ
ူ ာကို
၁၉ရာစု �ဗိတန
ိ တ
် င
ွ ် လူ�ကိုက်များေသာ ေခတ်သစ်ဂျာမန်ေဂါသစ်
ပံစ
ု ြံ ဖင ့်
့
�ဗိတသ
ိ �တိက
ု့
�ှစခ
် စ
ု လံးု ၏အမည်ကို
တည်ေဆာက်ခဲသ
့ ည်။
ေြပာင်းလဲမည
ှ ေခါ်
့်
ခဲသ
့ ည်။
ဟိ�ူ� အမျိုးသားအစိးု ရက
သိေသာ်
ု့
�မို �
�ှင ့်
ဘူတာ
တိင
ု း် တပါးဖိ�ပ
ိှ ်အုပ်ချုပ်သတ
ူ က
ို ့
ဲ့
၍ ဤ�ကီးမားခမ်းနားေသာ အေဆာက်အအံု�ကီးကို �ဖိုချလိသ
ု ည့ဆ
် ���ိှသည်ကို
တည်ေဆာက်ခေသာအရာဟူ
မေတွ�ရေပ။
ရက်စက်�ကမ်း�ကုတ်တဲ့
စစ်မန
ှ တ
် ဲ့
ယဉ်ေကျးမ�ကို
အင်ပါယာတစ်ခရ
ု ဲ ့ အေမွအ�ှစေတွ
်
ကို
ြပန်လည်တည်ေဆာက်
ထိနး် သိမး် ဖို ့
အဲဒလ
ီ ြို ဖစ်ရင်ေတာင်
ရ�ှိလာမယ့်
အလာတူရက်စက်တဲ့
အင်ပါယာေဟာင်းတစ်ခရ
ု ဲ ့ အေမွအ�ှစက
် ို
�ဗိတသ
ိ �ရာဂျ်ေတွက
က�န်ေတာ်တကာကွ
ို ့
ယတ
် ဲ့
လံးု ဝအြမစ်ြပတ်ဖယ်�ှား�ပီး
က�န်ေတာ်တေမ�ာ်
ို ့
လငတ
့် ယ်ဆပ
ုိ ါစိ။ု ့
ယဉ်ေကျးမ�ဟာ
ကာကွယေနတာပဲ
်
အိ�ယ
ိ� ယဉ်ေကျးမ�ေတွဖျက်ဆးီ သွားတယ်လို ့
ဒီထ
ု းကျ�ပီး
့ က်ပိေ�ှ
ြဖစ်ပါလိမ်မ
့ ယ်။
ဆိ�ု ပီးမုနး် တီးေနသူေတွဟာ
272
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
အိ�ယ
ိ� ကိန
ု ယ်ချဲ� �ပီး ေဒလီကေအာင်
ို
�င
ို ခ
် ဲတ
ု င် �ှင ့် မဂိအ
ု င်ပါယာကိရ
ု ဲ ့ အေမွအ�ှစေတွ
်
ကို
့ ဲ့ ဆူလတန်ဘရ
အလိအ
ု ေလျာက် အမ �မ်းတင်ေနသလိြု ဖစ်သာွ းမှာပါ။ ဆက်လက်�ပီး စစ်မန
ှ တ
် ဲ့ အိ�ယ
ိ� ယဉ်ေကျးမ�ကရ
ို ဖို ့
ဒီတင
ို း် တပါး
မွတစ
် လင်မအ
် င်ပါယာေတွရဲ ့
လ�မး် မိးု မ�ကေန
ကယ်တင်ဖိ�ကိ
ု ့ ုးစားတဲလ
့ တ
ူ င
ို း် ဟာ
ဂုပတ
� အင်ပါယာ၊ ခူ�ှနအ
် င်ပါယာ �ှင ့် ေမာရိယအင်ပါယာ တိရဲ
ု့ အ
် ို အမ �မ်းတင်သလိြု ဖစ်ပါတယ်။
့ ေမွအ�ှစက
တကယ်လို ့ အစွနး် ေရာက်ဟ�
ိ ူ� အမျိုးသားသားဝါဒီတစ်ေယာက်က �ဗိတသ
ိ �နယ်ချဲေတွ
�
ချန်ခဲတ
် င
ုိ း်
့ ဲ့ မွမဘ
ပင်မမီးရတားဘူတာ�ကီးလို
အေဆာက်အအံုေတွအကုနလ
် းုံ ကို
မွတစ
် လင်မန
် ယ်ချဲ�ကျူးေကျာ်သေတွ
ူ
ဖျက်ဆးီ လိက
ု တ
် ယ်ဆပ
ုိ ါစိ။ု ့
ချန်ခတ
ဲ့ အ
ဲ့ ေဆာက်အအံေတွ
ု
ြဖစ်တဲ့
ဒါဆိရ
ု င်
တာဂ
့ ျ်မဟာလ်
ဂူဗိမာန်ေတွကျေတာ့ ဘယ်လလ
ို ပ
ု ်လပ
ု ်မာှ ပါလဲ။
ပံု ၂၈။ တာဂ
ှ ေသာ
်
အိ�ယ
ိ�
ယဉ်ေကျးမ�ဥပမာ တစ်ရပ်ေပေလာ သိမဟု
ု ့ တ်
့ ျ် မဟာလ် ဂူဗိမာန်။ စစ်မန
တိင
ု း် တပါး မွတစ
် လင်မန
် ယ်ချဲ�ဝါဒီတ၏
ို ့ ဖန်တးီ မ� တစ်ရပ်ေပေလာ။
အခုလို အေ�ှာငအ
့် သွားမလွတ် ဆူးများတဲ့ ယဉ်ေကျးမ�အေမွ�စ
ှ ်ဆင
ုိ ရ
် ာေမးခွနး် ေတွနပတ်
ဲ ့ သက်�ပီး
ဘယ်လေြဖရမလဲ
ို
လို ့ ဘယ်သမ
ူ ှ မသိပါဘူး။ ဘယ်လလ
ို မ်းကိပ
ု ဲ က�န်ေတာ်တေရွ
ို ့ းချယ်သည်ြဖစ်ပါေစ..
ပထမေြခလှမ်းကေတာ့ ဒီေရွ းချယ်စရာ လမ်း�ှစခ
် ရ
ွ ဲ ��့ ပ်ေထွးမ�ကို အသိအမှတြ် ပုဖိပဲ
ု ့ ြဖစ်ပါတယ်။ �ပီးေတာ့
273
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
အတိတက
် ို လူေကာင်းေတွ၊ လူဆးုိ ေတွအြဖစ် �ိုး�ိုးစင်းစင်းခွဲြခမ်းလိက
ု တ
် ာဟာ ဘယ်မခ
ှ ရီးမေရာက်ေစဘူး
ဆိတ
ု ာ လက်ခဖ
ံ ိပဲ
ု ့ ြဖစ်တယ်။ ဒါေပမယ့် တစ်ခေတာ
ု
�
ို ့
လူဆးုိ ေတွဦးေဆာင်ရာကို
့ ိှပါတယ်။ က�န်ေတာ်တဟာ
အလွယတ
် ကူေနာက်လက
ို ေလ့
်
�ိတ
ှ ယ်ဆတ
ုိ ာကို လိလ
ု လ
ို ားလား ဝန်ခ�ံ ကတယ် ဆိရ
ု င်ေတာ့ တစ်မျိုးေပါ။့
ဂလိဘ
ု ယ် အင်ပါယာ အသစ်
ဘီစီ
၂၀၀
ဝန်းကျင်ကတည်းက
လူေတွအများစုဟာ
အင်ပါယာေတွလက်ေအာက်မာှ
ေန�ကတာပါ။
�ကည့ရ
် တာ ေနာင်အနာဂတ်မာှ လည်း လူသားအများစုဟာ အင်ပါယာနဲ ့ ေနမယ့ပ
် ံု �ှိတယ်။ ဒါေပမယ့်
ဒီတစ်�ကိမမ
် ာှ ေတာ့ အဲဒအ
ီ င်ပါယာဟာ တကယ့် ဂလိဘ
ု ယ်အင်ပါယာြဖစ်မာှ ပါ။ ကမ�ာ�ကီးတစ်ခုလးံု ကို
စိမ
ု းို နယ်ချဲ�အုပ်ချုပ်မယ်ဆတ
ုိ ာ မ�ကာခင်မလွမ
ဲ ေသွြဖစ်လာေတာမ
ု င
ို ပ
် ါတယ်။
့ ယ်လို ဆိ
့ �
၂၁
ရာစု
အတွငး် ကိေရာက်
ု
လာတာနဲအမ�
့
ေပျာက်ဆးုံ လာေနတယ်။
အမျိုးသားဝါဒဟ
�ိင
ု င
် ေရးအာဏာရဲ
ံ
့
လူသားထုတစ်ရပ်လးုံ ဆီကလာတာြဖစ်�ပီး
ြမန်ြမန်ဆန်ဆန်ပဲ
တရားဝင်မလ
ူ ဇစ်ြမစ်ဟာ
အထူး�ိင
ု င
် သ
ံ ားတချို �ဆက
ီ
လာတာမဟုတဘ
် းူ လို ့
ယံ�ု ကည်တလ
ဲ့ ေတွ
ူ
လည်း များသထက် များလာတယ်။ �ပီးေတာ့ �ိင
ု င
် ေရး
ံ
လမ်းြပအလင်းေရာင်ဆတ
ုိ ာ
လူအခွ
့် ေရး
့ ငအ
ကိက
ု ာကွယေစာင
်
ေ�ှ
့် ာက်�ပီး
ေဆာင်ရွကသ
် ငတ
့် ယ်လို ့ ယူဆလာ�ကတယ်။
ေကျာ်�ိေနတာဟာ
ှ
အဲဒေတာ
ီ
့
ဘာအကူအညီမမ
ှ ရတဲအ
့ ြပင်
အစကတည်းက
ဆွဒ
ီ င်လမ
ူ ျိုး၊
စတဲ�
့ င
ို င
် လ
ံ မ
ူ ျိုးကွြဲ ပားတဲလ
့ ေတွ
ူ
အားလံးု
လူသားမျိးစိတတ
် စ်ခုလးံု ရဲ ့
ကမ�ာ�ကီးမှာ
အကျိုးစီးပွားကို
လွတလ
် ပ်တ�
ဲ့ င
ို င
် ေတွ
ံ
အေ�ှာငအ
့် ယှကတ
် စ်ခုလေတာင်
ုိ
၂၀၀
ြဖစ်ေနပါတယ်။
အင်ဒနို းီ �ှားလူမျိုး၊
�ိင
ု ဂ
် ျီးရီးယားလူမျိုး
တူညတ
ီ လ
ဲ့ အခွ
ူ ့ ငအ
့် ေရးနဲ ့
ထိက
ု တ
် န်�ကတဲအ
့ တွက်
် က
ို တ
် ာ ပိ�
ု ု ိး�ှငး် မသွားဘူးလား။
ကမ�ာအ
့် ေရးေတွကို ကာကွယလ
့ စိးု ရတစ်ခုတည်ေထာင်�ပီး ဒီအခွငအ
ေရခဲတက
ို ေတွ
်
အရည်ေပျာ်လာတာစတဲ့ ကမ�ာနဲချီ
ုိ ရ
် မယ့် ြပဿနာေတွေပါ်ေပါက်လာတာ
့ ရင်ဆင
လက်�ိှကျန်ေနေသးတဲ့ လွတလ
် ပ်တသ
ဲ့ းီ သန�
့်င
ို င
် ေတွ
ံ
ရဲ တရားဝင်
ြဖစ်တည်မက
� ို တစစ တိက
ု စ
် ားေနပါတယ်။
့
ကမ�ာ�ကီးပူေ�ွးလာမ�ကို
ေကျာ်လာ� း�ိင
ု မ
် ာှ
ေြဖ�ှငး် ဖိအတွ
ု့
က်
အချုပ်အချာအာဏာ�ှိတဲ့
မဟုတပ
် ါဘူး။
ဘယ်�င
ို င
် တ
ံ စ်ခုတည်းကမှ
တ�ုတရ
် ဲ ့ ေကာင်ကင်ရဲအာဏာဆိ
တ
ု ာ
့
မိးု ေကာင်းကင်ကေန
အိုဇုနး် လ�ာေပါက်ေနတာ၊
ေကာင်းကင်နပတ်
ဲ ့ သက်တြဲ့ ပဿနာကို
ေပးအပ်ထားတာပါ။
ဖန်လအ
ံု မ
ိ ်
ေြဖ�ှငး် ဖိအတွ
ု့
က်
ဒီေခတ်
ကိယ
ု ဟ
့် ာကိယ
ု ်
လူသားေတွရဲ ့ ြပဿနာကို
ေကာင်းကင်ရဲအာဏာက
ေတာ့
့
ဓာတ်ေငွ�ေတွတးို ပွားလာတာ
လူသားေတွက
စတဲ့
ြပန်ေပးအပ်ရမှာပါ။
ကမ�ာဂ
ု ယ် အင်ပါယာရဲအ
့ လိဘ
့ ေရာင်ကလည်း အစိမး် ေရာင်ြဖစ်ရင် ြဖစ်ေနမှာပါ။
274
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ဒီ ၂၀၁၄ ခု�စ
ှ ်အထိေတာ့ ကမ�ာ�ကီးဟာ �ိင
ု င
် ေရးအပိ
ံ
င
ု း် အစေတွအြဖစ် ကွြဲ ပားေနတုနး် ပါ။ ဒါေပမယ့်
�ိင
ု င
် ေတွ
ံ
ေတာ်ေတာ်များများကလည်း
သီးြခားမှခ
ီ မ
ို က
� င်းလွတတ
် သ
ဲ့ ေဘာေတွ
နည်းသထက်
နည်းလာေနပါတယ်။ ဘယ်�င
ို င
် က
ံ မှ သူ�ိ့ င
ု င
် ရ
ံ ဲ ့ စီးပွားေရးေပါ်လစီ၊ စစ်တက
ို ဖ
် ိေ�ကြငာတာ
ု့
စတာေတွကို
လွတလ
် တ
ွ လ
် ပ်လပ် ချမှတခ
် ျင်သလိခ
ု ျမှတလ
် ို ့ မရသလိ၊ု သူရဲ့ ြပည်
ွ း် ကိစက
� လ
ို ည်း ေဆာင်ရွကခ
် ျင်သလို
့ တင
ေဆာင်ရွကလ
် ို ့
မရေတာပ
့ ါဘူး။
အင်ဂျီအေတွ
ုိ
ရဲ ့
ကမ�ာစ
် ဲ ့
့ းီ ပွားေဈးကွကရ
�ကားဝင်ေဆာင်ရွကမ
် ေတွ
�
၊
လည်ပတ်မေတွ
�
၊
ဂလိဘ
ု ယ်ကမ
ု ဏ
� ေတွ
ီ
၊
တစ်ကမ�ာလံးု ရဲသ
့ ေဘာထားအြမင်
�ှင ့်
�ိင
ု င
် တ
ံ ကာဥေပေဒခံ�
ု ု ံးတိကိ
ု ့ ု ေလးစားလိက
ု န
် ာမ�ေတွအေပါ် �ိင
ု င
် အ
ံ များအြပားဟာ တံခါးဖွငလ
့် ာ�ကပါတယ်။
�ိင
ု င
် ေတွ
ံ
အေနနဲ ့
ေငွေ�ကးဆိင
ု ရ
် ာေဆာင်ရွကမ
် ေတွ
�
၊
သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်
ေပါ်လစီ
�ှင ့်
တရားဥပေဒစီရင်မေတွ
�
မာှ လည်း �ိင
ု င
် တ
ံ ကာသတ်မတ
ှ ခ
် ျက်နကိ
ဲ့ က
ု ည
် ေအာင်
ီ
ေလးစားလိက
ု န
် ာ�ကရတယ်။
အ�ှိနအ
် ဟုနန
် �ကီ
ဲ ့ းထွားလာ�ပီး ဩဇာ�ကီးမားတဲ့ ေငွလးံု ေငွရင်း၊ လုပ်အား �ှင ့် သတင်းအချက်အလက်ေတွက
�ိင
ု င
် ေတွ
ံ
ရဲနယ်
်
၊
့ နမိတေတွ
သေဘာထားအြမင်ေတွကို
တြဖည်းြဖည်းေဘးဖယ်�ပီး
ကမ�ာ�ကီးကို
လှညပ
့် တ်ပံသ
ု င
ွ း် လာ�ကပါေတာတ
့ ယ်။
က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ မျက်
ိ � မှာတင်
့ စေ�ှ
သီးသန�
့်င
ို င
် တ
ံ စ်ခု
သိမဟု
ု ့ တ်
တြဖည်းြဖည်းပံေပါ်လာ
ု
ေနတဲ့
သီးသနလ
့် မ
ူ ျိုးစုတစ်ခက
ု
ဒီ
ဂလိဘ
ု ယ်အင်ပါယာကို
အုပ်ချုပ်မာှ
မဟုတပ
် ါဘူး။
ေ�ှာင်းပိင
ု း် ေရာမအင်ပါယာလိပ
ု ဲ လူမျိုးေပါင်းစံတ
ု ဲ့ အထက်တန်းစားလူေတွက အုပ်ချုပ်�က�ပီး တူညတ
ီ ဲ့
ဘံယ
ု ဉ်ေကျးမ�၊
ဘံအ
ု ကျိုးေကျးဇူး�ှိတာေတွက
အင်ပါယာကို
တစုတစည်းတည်း
ြဖစ်ေစတာပါ။
ကမ�ာတစ်ဝန်းလံးု မှာ များသထက်များလာတဲ့ စွနဦ
် ့ းတီထင
ွ သ
် ေတွ
ူ
၊ အင်ဂျင်နယ
ီ ာေတွ၊ က�မ်းကျင်သေတွ
ူ
၊
တတ်သပ
ိ ညာ�ှငေတွ
်
၊ ေ�ှ �ေနေတွ �ှင ့် မန်ေနဂျာေတွဟာ ဒီအင်ပါယာ�ကီးမှာ ပါဝင်လာေန�ကပါတယ်။
ဒီလေတွ
ူ
ဟာ
ဒီအင်ပါယာ�ကီးကိပ
ု ဲ
နာခံရမလား
သိမဟု
ု ့ တ်
သူတ�ိ
ို ့ င
ု င
် �
ံ င
ှ လ
့် မ
ူ ျိုးအေပါ် ပဲ
ဆက်လက်သစ�ာ�ှိရမလား ဆိတ
ု ာေတာ့ ေရွ းချယ်ရမှာ ြဖစ်ပါတယ်။ များသထက်များလာတဲလ
့ ေတွ
ူ
ကေတာ့
အင်ပါယာကိပ
ု ဲ ေရွ းချယ်�ကပါတယ်။
275
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
အခန်း - ၁၂
ကိးု ကွယယ
် �ံု ကည်မ၏
� ဥပေဒ
အာ�ှအလယ်ပိင
ု း် ေဒသက အိေအစစ်
ု
တစ်ခုတင
ွ ် တည်ေဆာက်ထားတဲ့ �မို �တစ်�မို � ြဖစ်တဲ့ (ယေနေခတ်
့
ဥဇဘတ်ကစ်စတန်�င
ို င
် �
ံ ိ)ှ
ဆဲမာကန်
�မို �က
အလယ်ေခတ်ေဈးတစ်ခုမာှ
ဆီးရီးယားကုနသ
် ည်ေတွက
ေကာင်းမွနတ
် တ
ဲ့ �ုတပ
် ိးု ထည်ေတွကို ပွတသ
် ပ်�ကည့ေန�ကတယ်
်
။ စတက်လင
ွ ြ် ပင်ေဒသက �ကမ်း�ကုတ်တဲ့
လူမျိုးစုေတွဖမ်းယူလာတဲ့
အေနာက်ဘက်လန
ွ ေဒသက
်
ေနာက်ဆးုံ က�န်တစ်သတ
ု က
် လ
ို ည်း
ြပသထားတယ်။
လိမ်ကျစ်ေနတဲဆ
့ ပ
ံ င်ေတွ�ိှတဲ့
�ပီးေတာ့
ဆိင
ု ပ
် ိင
ု �
် ှငေတွ
်
ရဲ ့ အိတထ
် မ
ဲ ာှ လည်း
ထူးဆန်းတဲစ
့ ာေတွ �ှင ့် မြမင်ဘးူ တဲဘ
့ ရ
ု င်ပံေတွ
ု
ခတ်�ပ
ိှ ်ထားတဲ့ ေတာက်ပတဲ့ ေရ�ဒဂင်္ ါးေတွ ထည့ထ
် ားတယ်။
ဒီေနရာဟာ အဲဒေခတ်
ီ
အခါတုနး် ကေတာ့ အေ�ှ � �ှင ့် အေနာက်၊ ေတာင် �ှငေြမာက်
့်
ေဒသေတွ အားလံးု �ကားက
ြဖတ်သန်းတဲ့
ပင်မလမ်းမ�ကီးြဖစ်�ပီး
လူသားမျိုး�ွယေပါင်
်
းစံက
ု ို
ဆံစ
ု ည်းေပးတယ်ဆတ
ုိ ာ
ေနစဉ်ြဖစ်
ပျက်ေန�ကအရာတစ်ခေပါ
ု ။့ ၁၂၈၁ ခု�စ
ှ ်မာှ ဂျပန်ကက
ို ျူးေကျာ်ဖို ့စုစည်းေနတဲ့ ကူဗလိင
ု ခ
် န်ဘရ
ု င်ရဲ ့
့
စစ်တပ်မာှ လည်း
အလားတူအြဖစ်မျိုးကို
မွနဂ
် ြို မင်းသည်ေတာ်ေတွက
သိးု ေမ �းဦးထုပ်ေဆာင်းထားတဲ့
စစ်သည်ေတာ်ေတွန ဲ ့
ေတွ� �ိင
ု ပ
် ါတယ်။
ပုခးံု ချင်းယှဉ်ေလ�ာက်လ။ို ့
ေတာင်တ�ုတပ
် င်လယ်က
သားေရအကျ◌ၚ်္ီဝတ်၊
ြမက်ဦးထုပ်ေဆာင်းတဲ့
အရက်မးူ ေနတဲ့
ကိးု ရီးယားအရန်တပ်ေတွက
ရန်ေတွြဖစ်လ။ို ့
တက်တးူ ထိးု တဲသ
့ ေဘင်္ာသားေတွန ဲ ့
တ�ုတေြခလျင်
်
အာ�ှအလယ်ပိင
ု း် က
အင်ဂျင်နယ
ီ ာေတွက ဥေရာပမှာစွနစ
် ့ ားသွားလာခဲသ
ူ
ရဲ ့ မဟာစွနစ
် ့ ားခန်းေတွကို ပါးစပ်အေဟာင်းသားနဲ ့
့ ေတွ
နားေထာင်ခ�ဲ့ ကတယ်။
�ပီးေတာ့
ဒီလေတွ
ူ
အားလံးု ဟာ
ဧကရာဇ်တစ်ဦးတည်းရဲ ့
အမိနအ
် ့ ာဏာကို
နာခံ�ကတာပါ။
တချိနတ
် ည်းမှာပဲ
မက�ာက
အြမငြ့် မတ်ဆးုံ ေသာေနရာ
တြခားနည်းလမ်းေတွနေပါင်
ဲ့
းစံစ
ု ည်း�ကပါတယ်။
ဘုရားဖူးသွားတဲလ
့ တ
ူ စ်ေယာက်
လှညပ
့် တ်ဝတ်ြပုတယ်ဆရ
ုိ င်
သူတရဲ
ို ့ ဝတ်
့ �ု ံေတွ
ြဖစ်ခဲ�့ ပီး
တကယ်လို
သင်ဟာ
အစ�လာမ်ဘာသာရဲ ့
သငရ
့် ဲေဘးနားမှ
ာ
့
ေလမှာဝဲလ၊ို ့
ခါဘာ
မှာေတာ့
၁၃၀၀
ခု�စ
ှ ်မာှ
မက�ာကို
အြမငြ့် မတ်ဆးုံ ေသာ
ဌာနကို
မက်ဆပ
ုိ ိေတးမီ
ု
းယားကလူေတွ
မျက်လးံု ေတွကလည်း
လူသားေတွဟာ
ေတွ�ရလိမ်မ
့ ယ်။
ယစ်မးူ ပီတြိ ဖစ်ြခင်းေတွနေတာက်
ဲ့
ပေန�ပီး
276
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
သူတ��
ို ့ တက
် လည်း ဖန်ဆင်း�ှငရ
် ဲ အြခား
ေသာ နာမ ၉၉ မျိုးကို တစ်ခ�ု ပီးတစ်ခု ရွ တ်ဖတ်သရဇ� ာယ်လေပါ
ို ့ ။့
့
သငေ�ှ
့် �နားမှာလည်း
အာ�ှစတက်လင
ွ ြ် ပင်ဘက်ကလာ�ပီး
ေနေလာင်တအ
ဲ့ သားေရ�ှိတဲ့
ဩဇာ�ှိ
တူရကီအဘိးု အို�ကီးေတွ ေတာင်ေဝှးတစ်ခန
ု ဲ ့ ေထာန
် တ
ိ ေတွ
်
ပွတသ
် ပ်ေနတာကို
့ င်းေထာန
့ င်းသွားရင်း မုတဆ
ေတွ�ရင်ေတွ�ရမယ်။ တစ်ဖက်မာှ လည်း မည်းေမှာင်တအ
ဲ့ သားေရေပါ်ဟပ်ေနတဲ့ ေရ�ထည်ေတွဝတ်ထားတဲ့
မွတစ
် လင်မအ
် ုပ်စတ
ု စ်စက
ု လည်း အာဖရိက�ိင
ု င
် တ
ံ စ်ခြု ဖစ်တဲ့ မာလီ�င
ို င
် က
ံ
ြဖစ်မယ်။ ေလးည�င်း၊ ဆ�ွငး် ၊
သစ်�ကံပိးု �ှင ့် ပင်လယ်ဆား ရနံေတွ
ိ� ကလာတဲည
့ အ
ီ စ်ကေတွ
ို
�ိှေ�ကာင်း သိရမယ်။ ဒါမှမဟုတ်
့ ေ�ကာင ့် အိ�ယ
အမျိုးအမည်မသိရတဲ့ ဟင်းခတ်အေမ �းအ�ကိုင်ေတွ�ိှတဲ့ အေ�ှတင
ို း် က�န်းေတွက လူေတွေနမှာေပါ။့
ဒီေနေခတ်
မာှ ေတာ့
့
ကွြဲ ပားဆနက
် ့ ျင်မေတွ
�
ရဲ ့
ဘာသာေရးဆိတ
ု ာ
ဘာသာေရးဆိတ
ု ာ
အရင်းြမစ်အြဖစ်
ပိက
ု ဆ
် ံ
�ှင ့်
ခွြဲ ခားဆက်ဆမ
ံ ၊�
ယူဆ�ကတယ်။
အင်ပါယာေတွ�ပီးရင်
ကျယ်ြပနစ
် ့ ာွ စုစည်း�ိင
ု တ
် အ
ဲ့ ရာ
သေဘာထားမတိက
ု ဆ
် င
ုိ မ
် �
ဒါေပမယ့်
အထက်ေအာက်ြဖစ်တည်မေတွ
�
အားလံးု ဟာ
တကယ်တမ်းမှာေတာ့
လူသားထု�ကီးကို
ြဖစ်ပါတယ်။
�ှင ့်
တတိယေနရာက
လူမေရးအ
�
ေဆာက်အေတွ
ုံ
၊
စိတက
် းူ ယဉ်ထားတဲအ
့ ရာေတွ
ြဖစ်တာေ�ကာင ့်
သူတအားလံ
ို ့
းု ဟာ ကျိုးပဲပ
် ါတယ်။ လူအဖွ
်
ေလ
့ ျက်စးီ လွယပ
့ ျက်စးီ လွယေလ
့ ဲ�အစည်း�ကီးမားေလေလ ကျိုးပဲပ
ပါပဲ။
ဘာသာေရးရဲ ့ အေရးအပါဆံးု
သမိင
ု း် က�ကေတာ့
လူလန
ွ တ
် န်ခးို �ှငေတွ
်
ရဲ ့ တရားဝင်အာဏာေတွ
ဘာသာေရးကျငဝ
့် တ်ဥေပဒေတွဟာ
ဒီကျိုးပဲပ
် အ
ဲ့ ဖွဲ�အစည်းေတွကို
့ ျက်စးီ လွယတ
ေပးအပ်တာပါပဲ။
ဘာသာတရားက
က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ့
လူသားေတွရဲစိ့ တက
် းူ ယဉ်သက်သက်နြဖစ်
ဲ ့ လာတာမဟုတဘ
် ဲ
ဒီဥပေဒေတွဟာ အ�ကင်းမဲ့ အ��မ
ိ တန်ခးို အာဏာ�ှငေတွ
်
က စီမံတာြဖစ်ပါတယ်လို ့ အခိင
ု အ
် မာဆိပ
ု ါတယ်။
အခုလို
ဆိထ
ု ားတဲအ
့ တွက်
တချို �ေသာအေြခခံဥပေဒသေတွကို
ဘယ်လမ
ို စ
ှ မ
ိ ေခါ်
် ေမးခွနး် ထုတလ
် ို ့
မရေတာတ
� သိင
ု း် အဝိင
ု း် တည်�ငိမ်မက
� ို ေသချာေစပါတယ်။
့ ာေ�ကာင ့် လူမအ
ဒါေ�ကာင ့် ဘာသာတရားကို လူလန
ွ တ
် န်ခးို �ှငေတွ
်
ရဲြဖစ်
� ို အေြခခံတဲ့ လူတန်
ှ ့်
့ စဉ်အေပါ် ယံ�ု ကည်မက
့ ဖိးု ေတွ�င
အဆငတ
့် န်းသတ်မတ
ှ ခ
် ျက် စနစ်လို အဓိ
ပာ� ယ်ဖင
ွ ဆ
့် လ
ုိ ရပါတယ်
ို ့
။ အဲဒအ
ီ ခါမှာ သိသာထင်�ှားတဲ့ လက�ဏာ ၂
့
ခုပါဝင်လာပါတယ်။
၁။
ဘာသာတရားက
လူသားေတွရဲ ့
သေဘာတူညမ
ီ ၊�
စိတက
် းူ သက်သက်
မဟုတတ
် ဲ့
လူလန
ွ တ
် န်ခးို �ှငြ် ဖစ်စဉ်ဆိတ
ု ာ �ှိတယ်လို ကိ
ု စ
် ပ
ဲွ ါတယ်။ ပေရာဖက်�ှငန
် ယ် ေဘာလံးု ဟာ ဘာသာေရးတစ်ခု
့ င
မဟုတပ
် ါဘူး။ ဘာလိလဲ
ု ့ ဆတ
ုိ ာ့ သူမှ့ ာလည်း ဥပေဒသ၊ အစဉ်အလာ၊ ထူးဆန်းတဲ့ ထံးု တမ်းဓေလ့ေတွ
အများအြပား�ှိေပမယ့် လူတင
ို း် က ေဘာလံးု ဆိတ
ု ာကို လူသားေတွက ထွငထ
် ားတာဆိသ
ု ာ သိပါတယ်။
�ပီးေတာ့
ဖီဖာက
ဘယ်အချိနမ
် ဆို
ဂိးု တိင
ု ေတွ
်
ရဲ ့
ပမာဏကို
ချဲ�ရင်ချဲ�လက
ို မ
် ယ်
လူက�ံေဘာဆိတ
ု ာကို ဖျက်သမ
ိ း် ရင် သိမး် သွား�ိင
ု တ
် ာပဲ။
277
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ဒါမှမဟုတ်
၂၊ ဒီလလ
ူ န
ွ တ
် န်ခးို �ှငြ် ဖစ်စဉ်အေပါ် အေြခခံ�ပီး ဘာသာတရားက သူလအ
ို ပ်တယ်ထင်တဲ့ သတ်မတ
ှ ခ
် ျက်ေတွ၊
တန်ဖိးု ေတွကို အတည်ြပုပါတယ်။ ဒီေနေခတ်
အေနာက်တင
ို း် သားေတာ်ေတာ်များများလည်း သရဲေတွ၊
့
ဖယ်ရီနတ်သမီးေတွ၊
လူဝင်စားတာေတွကို
ယံ�ု ကတာပဲ။
ဒါေပမယ့်
အဲဒလ
ီ ို
ယံ�ု ကည်မေတွ
�
က
ကိယ
ု က
့် ျငတ
့် ရားဆိင
ု ရ
် ာ၊ ြပုမူေနထိင
ု ပ
် ံန
ု ပတ်
ဲ ့ သက်�ပီး ဘာအဆငအ
့် တန်းကိမ
ု ှ သတ်မတ
ှ မ
် ေပးဘူးပါဘူး။
ဒါေ�ကာငပ
့် ဲ အဲဒအ
ီ ရာေတွကက
ို ျေတာ့ ဘာသာတရားတစ်ခအ
ု ြဖစ် ယူလမရတာပါ။
ို ့
လူသမ
ိ ျားထင်�ှားတဲ့
လူမေရး
�
သတ်မတ
ှ ေပး
်
ေပမယ့လ
် ည်း
�ှင ့်
�ိင
ု င
် ေရးြဖစ်
ံ
စဉ်ေတွကို
ဒီြဖစ်�င
ို ေြခတစ်
်
ခုကေတာ
ို
့
�ကီးမားကျယ်ြပနတ
့် န
ဲ့ ယ်ေြမတစ်ခုတည်းမှာ
ဘာသာေရးေတွက
ဘာသာတရားတိင
ု း် က
ေနထိင
ု တ
် ဲ့
တရားဝင်
အသံးု မချေသးဘူး။
မတူကြွဲ ပားတဲလ
့ သ
ူ ားအုပ်စအ
ု မျိုးမျိုးကို
သူတရဲ
ို ့ အု
ု့ ရ
ု င် ဘာသာတရားေတွဟာ ေနာက်ထပ် အရည်အေသွး ၂ ခုကို
့ ပ်စးို မ�ေအာက်မာှ စုစည်းထားဖိဆိ
ပိင
ု ဆ
် င
ုိ ရ
် ပါမယ်။
ပထမကေတာ့
ဘယ်ေနရာမှာမဆို
အစဉ်အ�မဲမန
ှ က
် န်မယ့်
လူသားအားလံးု နဲဆိ
ု တ
် ဲ့
့ င
လူလန
ွ တ
် န်ခးို �ှင ် ြဖစ်စဉ်တစ်ခု ေမွးယူရပါမယ်။ ဒုတယ
ိ ကေတာ့ ဒီယ�ံု ကည်ချက်ကို လူတင
ို း် ဆီပျံ� �ှေအာင်
ံ့
မလုပ်မြဖစ်လပ
ု ်ရမယ်။
ေနာက်တစ်နည်းနဲေြပာရင်
့
ဘာသာေရးဟာ
လူသားအားလံးု နဲဆိ
ု တ
် အ
ဲ့ ြပင်
့ င
-
ဗုဒဘ
� ာသာ
သာသနာကိြု ပနပ
် ့ ာွ းေစတာလည်း ြဖစ်ရမယ်။
သမိင
ု း် မှာ
လူသအ
ိ များဆံးု
လူသားအားလံးု နဲဆိ
ု �် ပီး
့ င
ဘာသာတရားေတွ
သာသနာကိလ
ု ည်း
ဘာသာတရားအားလံးု ဟာ
ဒီလပ
ို ဲလို ့
ဥပမာ
အစ�လာမ်တ၊ို ့
ြပနပ
် ့ ာွ းေစ�ကတယ်။
ယူဆကုန�် ကေတာ့
ရလဒ်အေနနဲ ့
တာပါ။
တိဟာ
ု့
လူေတွက
တကယ်တမ်းမှာေတာ့
ေ�ှးေခတ်ဘာသာတရားေတွဟာ လူတင
ို း် နဲမဆိ
ု ဘ
် ဲ သီးသနြ် ဖစ်
ု တွကသ
် ာြဖစ်ပါတယ်။
့ င
့ �ပီး ေဒသတစ်ခအ
သူတရဲ
ို ့ ့ ယံ�ု ကည်သေနာက်
ူ
လက
ို ေတွ
်
ကလည်း
လူသားမျိုး�ွယတ
် စ်ခုလးံု ကို
က�န်ေတာ်တို ့
သူတဘာသာကိ
ို ့
ု
သိရသေလာက်ေတာ့
ဘာသာတရားေတွဟာ
ဘီစီ
ေဒသတွငး် နတ်ေတွ
�ှင ့်
ဝိဉာဉ်ေတွကသ
ို ာ
ေြပာင်းလဲယ�ံု ကည်လာေစလိတဲ
ု့ စ
့ တ
ိ ်
လူသားအားလံးု နဲဆိ
ု �် ပီး
့ င
ပထမေထာင်စ�
ု စ
ှ ေလာက်
်
မသ
ှ ာ
ယံ�ု က�ပီး
မ�ှိ�ကပါဘူး။
သာသနာကိလ
ု ည်း
ြပနပ
် ့ ာွ းေစတဲ့
စတင်ေပါ်ထွနး် လာ�ကတာပါ။
အခုလို
သာဘာတရားေတွ ေပါ်ထွနး် လာတာဟာ သမိင
ု း် တစ်ေလ�ာက် အေရးအပါဆံးု ေြပာင်းလဲမ�� ကီးေတွထမ
ဲ ာှ
ပါဝင်�ပီး
လူသားအားလံးု နဲဆိ
ု တ
် ဲ့
့ င
အင်ပါယာေတွ၊
လူအားလံးု သံးု လိရတဲ
ု့ ့
ပိက
ု ဆ
် ေတွ
ံ
လပ
ို ဲ
လူသားတစ်ရပ်လးံု ကို ေပါင်းစုစည်းေစတဲအ
့ ခါမှာ အသက်တမ� အေရးပါခဲပ
့ ါတယ်။
ယဇ်ပူေဇာ်ခံသးို ငယ်များကို အသံတတ
ိ ေစြခင်
်
း
နတ်ဝိညာဉ်ကိးု ကွယမ
် ဟ
� ာ
လူများစုရဲယံ
် စ
� နစ်ြဖစ်တန
ု း် က
့ �ု ကည်ကးို ကွယမ
လူသားေတွရဲ ့
စံ�န� း် သတ်မတ
ှ ခ
် ျက် �ှင ့် တန်ဖိးု ေတွဟာ နတ်ဝိညာဉ်ေတွ၊ သူရဲတေစ�ေတွ၊ တိရ စ�ာန်ေတွ၊ အပင်ေတွ စတဲ့
278
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
အြခားေသာအရာေတွများစွာနဲ ့
အြပန်အလှနသ
် က်ေရာက်မေတွ
�
ကလ
ုိ ည်း
ထည့သ
် င
ွ း် စဉ်းစားရပါတယ်။
ဥပမာအားြဖင ့် ဂဂ◌င်္ ါြမစ်ဝမ
ှ ်းက �ှာေဖွစားေသာက်သအ
ူ ုပ်စတ
ု စ်စက
ု
လူေတွအေနနဲ ့ အင်မတန်�ကီးမားတဲ့
သဖန်းပင်�ကီးတစ်ပင်ကို မခုတလ
် ရ
ှဲ ဘူးဆိတ
ု ဲ့ တားြမစ်ချက်တစ်ခု ချမှတထ
် ား�ကမှာပါ။ ဒါမှမဟုတရ
် င်
သဖန်းပင်ေစာငဝ
့် ည
ိ ာဉ်က
စိတဆ
် းုိ �ပီး
သူတကိ
ို ့ ြု ပန်ဂလဲစ
့ ားေချမှာ
�ှာေဖွစားေသာက်သအ
ူ ုပ်စတ
ု စ်စက
ု ေတာ့
တားြမစ်ချက်
ချခဲ�
ို ပ
် ါတယ်။
့ င
သူတအု
ို ့ ပ်စက
ု ုိ
ြဖစ်လပါ။
ို ့
အိ�ူ� ြမစ်ဝမ
ှ း် မှာေနတဲ့
လူေတွအေနနဲအ�မီ
းြဖူေြမေခွးေတွကို
့
အမဲမလိက
ု ရ
် ဘူးဆိတ
ု ဲ့
ဘာလိလဲ
ု ့ ဆေတာ
ုိ
့
တန်ဖိးု �ှိတဲ့
တစ်ချိနတ
် န
ု း် က
ပညာ�ှိအဘွားအိုတစ်ေယာက်က
မီးသငေကျာက်
့်
ေတွ�ိတ
ှ ေနရာကိ
ဲ့
ု
��နြ် ပ�ိင
ု ေအာင်
်
အ�မီးြဖူေြမေခွးတစ်ေကာင်က ကူညလ
ီ မ်းြပခဲလ
ို ့ ြဖစ်ပါတယ်။
့ ပဲ
ခုလမ
ို ျိုး ကိးု ကွယယ
် �ံု ကည်မေတွ
�
ဟာ အလွနပ
် ဲေဒသတွငး် ဆန်�ပီး ေနရာေဒသတစ်ခု၊ ရာသီဥတု၊
ြဖစ်စဉ်တချို � ရဲ ့
ထူးြခားတဲအ
့ ေ�ကာင်းအရာအေပါ်
�ှာေဖွစားေသာက်သေတာ်
ူ
ေတာ်များများဟာ
ထက်မပိတ
ု အ
ဲ့ ကျယ်အဝန်းထဲမာှ ပဲ
ေနထိင
ု တ
် လ
ဲ့ ေတွ
ူ
ဟာ
အေြခခံတတ်ပါတယ်။
သူတရဲ
ို ့ ဘဝတစ်
ခုလးံု ကို
့
စတုရန်းကီလမ
ို ီတာ
တစ်သက်လးံု ေနထိင
ု သ
် ာွ း�ကတာပါ။
အသက်�ှငသ
် န်ဖိ်ုဆ
ုိ င်
့ ရ
လူလန
ွ န
် တ်ဝည
ိ ာဉ်ေတွရဲြဖစ်
့ စဉ်ကို
သိ�ပီး
ဒါေ�ကာင ့်
ချိုငဝ
့် မ
ှ း် တစ်ခမ
ု ာှ
ဒီချိုငဝ
့် မ
ှ း် ကို
အဲဒြီ ဖစ်စဉ်ေတွနအညီ
ဲ့
၁၀၀၀
စိးု မိးု အုပ်ချုပ်တဲ့
ြပုမူလပ
� ်�ှားဖိပဲ
ု့
လိအ
ု ပ်ပါတယ်။
တြခားေဝးလံတတ
ဲ့ ခ
ဲ့ ျိုငဝ
့် မ
ှ း် ေဒသတစ်ခုက လူေတွက သူတသတ်
ို ့
မတ
ှ ထ
် ားတဲ့ ဒီစည်းကမ်းကလနားေတွ
ေလးစားလိက
ု န
် ာလာေအာင် �ကိုးစားတာဟာ ဘာမှအဓိပာ� ယ်မ�ှိပါဘူး။ ဆိေတာ
ု
ှ း် ကလူေတွဟာ
့ အိ�ူ� ြမစ်ဝမ
ဂဂ◌င်္ ါြမစ်ဝမ
ှ း် ကလူေတွ
အ�မီးြဖူေြမေခွးေတွကို
အမဲမလိက
ု ဖ
် ို ့
ယံ�ု ကည်လာေအာင်
သာသနာြပုတစ်ဦးတစ်ေယက်မှ လ�တေနမှ
်
ာမဟုတပ
် ါဘူး။
စိက
ု ပ
် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးဟာ
ကိးု ကွယယ
် �ံု ကည်မေြပာင်
�
းလဲမ�� ကီးနဲ ့
တစ်ချိနတ
် ည်းအတူတြွဲ ဖစ်တယ်န ဲ ့ တူပါတယ်။
အမဲလက
ို �
် ှာေဖွစားသူေတွဟာ
ဟိမ
ု ို
ေဆပီယန်စေတွ
်
(သူတေတွ
ို ့ ) နဲ ့ အဆငအ
့် တန်းတူတယ်လို ့ ေြပာလိရတဲ
ု ့ ့ ေတာထဲကအပင်ေတွ၊ ေတာ�ိုငး် တိရ စ�ာန်ေတွကို
�ှာေဖွအမဲလက
ို ်
စားေသာက်ခ�ဲ့ ကတယ်။
လူသားေတွေအာက်နမ
ိ က
့် ျသွားတယ်
ကိက
ု သ
် တ်အမဲလက
ို တ
် ယ်ဆတ
ုိ ာနဲ ့
မရသလိေပါ
ု ။့
သက်�ိေတွ
ှ
ဟာ
စားကျက်ေဒသနဲပတ်
့ သက်�ပီး
လူေတွက
သိးု ေတွကို
ေြပာလိမရပါဘူ
ု့
း။
အမဲလက
ို တ
် ာမို ့
ကျားေတွက
သိးု ေတွဟာ
လူေတွကို
လူေတွဟာ
ကျားေတွထက်တစ်ဆင ့်
နိမသ
့် ာွ းတယ်လေြပာလိ
ို ့
ု့
တစ်ခန
ု တစ်
ဲ ့ ခု
တိက
ု �
် ု ိကဆ
် က်�ယ
ွ �် က�ပီး
သူတအာလံ
ို ့
းု မ�ေဝ�ကတဲ့
ဘယ်လြို ပုမူေနထိင
ု �် ကမလဲဆတ
ုိ ာကို
သေဘာတူ�ကတယ်။
ဒါေ�ကာင ့်
စိက
ု ပ
် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးရဲ ့ ပထမဆံးု ေသာ ကိးု ကွယယ
် �ံု ကည်ြခင်းဆိင
ု ရ
် ာသက်ေရာက်မက
�
အပင်ေတွ၊
279
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
တိရ စ�ာန်ေတွဟာ
ယံ�ု ကည်မစ
� ိတပ
် ိင
ု း် ဆိင
ု ရ
် ာစားပွဲဝင
ို း် မှာ
လူေတွနတန်
ဲ ့ းတူအဆင�
့် ိှရာကေန
လူေတွရဲပိ့ င
ု ဆ
် င
ုိ မ
် ပ
� စ�ညး် အြဖစ် အဆငေလ�ာကျသွ
့်
ားတာပဲ ြဖစ်ပါတယ်။
တကယ်ေတာ့ အဲဒလ
ီ ို ြဖစ်သာွ းတာ ေတာ်ေတာ် ြပဿနာ�ကီးပါတယ်။ လယ်သမားေတွအနနဲ ့
သူတရဲ
ို ့ သိ
ို းံု ဝဥဿံု
့ းု ေတွကလ
အြပည့အ
် ဝထိနး် ချုပ်�င
ို ခ
် ျင်�ကတယ်။
စိးု မိးု ချယ်လယ
ှ �
် င
ို စ
် မ
ွ း် ဟာ
အကနအ
် ့ သတ်�ိှမန
ှ း်
သူတြခံ
ို ့ ထေလှ
ဲ
ာင်ထား�ိင
ု တ
် ယ်၊
မျိုးပွား�ိင
ု တ
် ယ်။
သိးု ထီးေတွကို
ဒါေပမယ့်
ကျန်းမာသန်စမ
ွ း် တဲသ
့ းုိ ေလးေတွ
ဒါေပမယ့်
သိးု ေတွအေပါ်သူတရဲ
ို ့ ့
သူတေကာင်
ို ့
းေကာင်းသိတယ်။
သိးု ေတွကို
သင်းကွပ်�င
ို တ
် ယ်၊
�ကိုက်တသ
ဲ့ းုိ မေတွေရွ း�ပီး
သူတမျိ
ို ့ ုးပွားလိက
ု တ
် သ
ဲ့ းုိ မက
ေသချာေပါက်ဇီး�ှိ�ပီး
ေမွးလာပါမယ်
့ လို ့ အာမ
မခံ�င
ို ဘ
် းူ ။
ဒါမှမဟုတ်
သိးု ေတွအေပါ်
ကပ်ေရာဂါဆိးု တစ်ခုမကျေအာင် မကာကွယ�
် င
ို ဘ
် းူ ။ ဒါဆိရ
ု င် ဒီသးုိ အုပ် မျိုးေအာင်ဖို ့ ေသချာေအာင်
ဘယ်လလ
ို ပ
ု ်ရင်ေကာင်းမလဲ။
နတ်ဘရ
ု ားေတွ
နတ်ဘရ
ု ားေတွက
ဘယ်လအ
ို စြပုလာသလဲဆတ
ုိ ဲ ့
ေစာေစာကြပဿနာကို
ဦးေဆာင်သအ
ီ ုရ
ိ ီတစ်ခုရဲ ့
ေြဖ�ှငး် ေပးလိပါတဲ
ု့
။့
အဆိအ
ု ရေတာ့
တိရ စ�ာန်ေတွ၊
အပင်ေတွက
ေြပာဆိဆ
ု က်သယ
ွ �
် င
ို ြ် ခင်းမ�ှိတအ
ဲ့ ခါ မျိုးပွားနတ်ဘရ
ု ားမ၊ မိးု ေကာင်းကင်နတ်၊ ေဆးပညာ နတ်ဘရ
ု ား
ု ားေတွရဲ ့
စတဲန
့ တ်ဘရ
ု ားေတွက လူအသိ
င
ု း် အဝိင
ု း် ရဲ ့အဓိကပင်မေနရာကေန ပါဝင်လာခဲ�့ ကတယ်။ နတ်ဘရ
့
အဓိကက�ကေတာ့
လူသားေတွ
�ှင ့်
စကားမေြပာတတ်တအ
ဲ့ ပင်ေတွ၊
အြပန်အလှနဆ
် က်သယ
ွ ထ
် န
ိ း် ည�ေပးတာပဲ
ိ
ြဖစ်ပါတယ်။
ေ�ှးေဟာင်းဒ�ာရီပံြု ပင်အများစုဆတ
ုိ ာဟာ
ကိးု ကွယပ
် ေဇာ်
ူ
တအ
ဲ့ ခါ
သူတအ
ို ့ ေနနဲ ့
ထင်�ှားတဲ့
သာဓကတစ်ခုပါပဲ။
လူသားေတွက
အပင်ေတွ၊
တရားဝင်အလဲအလှယစ
် ာချုပ်လမ
ို ျိုးပါ။
တိရ စ�ာန်ေတွအ�ကား
ဥပမာ
တကယ်ေတာ့
နတ်ဘရ
ု ားေတွကို
အစဉ်ထာဝရ
တိရ စ�ာန်ေတွရဲ ့ အ�ှငသ
် ခင်ြဖစ်ခင
ွ ရ
့် ပါမယ်ဆတ
ုိ ဲ ့
ခရစ်ယာန်ကျမ်းစာရဲ ့ ကမ�ာဦးကျမ်း
စိက
ု ပ
် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီး
ြဖစ်�ပီးလို ့
ပထမအခန်းဟာ
�ှစ်ေပါင်း
၄၀၀၀
ေကျာ်�ကာတဲအ
့ ထိေတာင် လူေတွရဲ ကိ
် �ံု ကည်မအ
� ခမ်းအနားဆိတ
ု ာ အများအားြဖင ့် လူသားေတွက
့ းု ကွယယ
သိးု ေတွ၊
ဝိင
ု ေတွ
်
၊
မုနေတွ
် ့ ကို
တန်ခုးိ �ှငန
် တ်ဘရ
ု ားေတွဆီ
ယဇ်ပေဇာ်
ူ
တအ
ဲ့ ခါ
အြပန်အလှနအ
် ားြဖင ့်
အလ�ံပယ်တဲ့ ေကာက်ပဲသးီ �ှံ ရိတသ
် မ
ိ း် မ�ေတွ၊ တိးု ပွားလာတဲ့ က�ဲ�ာွ းသိးု အုပ်ေတွ အမှနတ
် ကယ်ရပါမယ်
့ လို ့
ယံ�ု ကည်�ကတာပါ။
ကနဦးမှာေတာ့
ဒီစက
ို ပ
် ျိုးေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးက
နတ်ဝိညာဉ်ကိးု ကွယမ
် စ
� နစ်ရဲ ့
အသိင
ု း် အဝိင
ု း် ေတွြဖစ်တဲ့ ေကျာက်ေဆာင်၊ စမ်းေချာင်း၊ ဝိညဉ်၊ နတ်ဘလ
ီ းူ စတဲအ
့ ရာေတွရဲ အ
့ ေြခေနအေပါ်
ေသးငယ်တဲ့
သက်ေရာက်မပ
� ဲ
သူတေနရာဆံ
ို ့
းု �� ံးလာ�ပီး
�ှိခတ
ဲ့ ာပါ။
သိေပမယ့
ု့
်
နတ်ဘရ
ု ားအသစ်ေတွကသ
ို ာ
အဲဒအ
ီ ရာေတွဟာ
ဦးစားေပးေနရာ
တြဖည်းြဖည်းနဲ ့
ရလာ�ကပါတယ်။
280
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
စတုရန်းကီလမ
ို တ
ီ ာ ရာချီတင်�ိတ
ှ ဲ့ ကနသ
် ့ တ်နယ်ေြမအတွငး် မှာပဲ သူတရဲ
ို ့ တစ်
့ ဘဝလံးု ကို လူသားေတွ
ေနထိင
ု သ
် ာွ းသေရွ �
သူတရဲ
ို ့ လိ
ု ပ်ချက်ေတာ်ေတာ်များများဟာ
့ အ
ေဒသတွငး် နတ်ဝည
ိ ာဉ်ေတွနပဲ
ဲ့
အလုပ်ြဖစ်ပါတယ်။ ဒါေပမယ့် �ိင
ု င
် ေတွ
ံ
၊ ကုနသ
် ယ
ွ မ
် က
� န
ွ ရ
် က်ေတွ ကျယ်ြပနလ
် ့ ာ�ပီဆတ
ုိ ာနဲ ့ �ိင
ု င
် တ
ံ စ်ခလ
ု းံု
သိမဟု
ု ့ တ် ကုနသ
် ယ
ွ ေရး
်
ေဒသ�ကီးတစ်ခုလးံု အေပါ် တန်ခးို အာဏာလ�မး် မိးု တဲ့ နတ်ဝည
ိ ာဉ်ေတွန ဲ ့ လူေတွဟာ
ဆက်သယ
ွ ဖ
် ိလိ
ု့ လ
ု ာပါ�ပီ။
အဲဒလ
ီ အ
ို ပ်ချက်ေတွကို
ကိးု ကွယတ
် (ဲ့ ဗဟုနာထ)
ြဖည့ဆ
် ည်းဖိ�ကိ
ု ့ ုးစားမ�တစ်ရပ်ကေတာ့
ဘာသာ
polytheistic
religion
ေတွ
နတ်ဘရ
ု ားများစွာကို
ေပါ်ေပါက်လာတာပဲ
ြဖစ်ပါတယ်။
(ဂရိဘာသာစကား poly = အများ၊ theos = နတ်ဘရ
ု ား)။ ကမ�ာ�ကီးကို မျိုးပွားနတ်ဘရ
ု ားမ၊ မိးု နတ်မင်း၊
စစ်ေအာင်ြခင်းနတ်ဘရ
ု ား
စတဲ့
တန်ခးို �ကီးမားတဲ့
နတ်ဘရ
ု ားတစ်သက
ုိ ်
ထိနး် ချုပ်ထားဖိလိ
ု့ တ
ု ယ်လို ့
ဒီဘာသာတရားေတွက နားလည်ထား�ကတယ်။ ဒီတန်ခးို �ကီးတဲန
့ တ်ဘရ
ု ားေတွ စိတေကျနပ်
်
ေအာင်
လူေတွက
လုပ်ေပးရတယ်။
ပူေဇာ်ပသြခင်းေတွ၊
ယဇ်ပေဇာ်
ူ
ြခင်းေတွ
သူတလက်
ို ့
ခရ
ံ �ှိတယ်ဆရ
ုိ င်
နတ်ဘရ
ု ားေတွက စစ်ေအာင်ပဲ၊ွ မိးု ၊ ကျန်းမာေရး စတဲအ
့ ရာေတွ ယူေဆာင်လာေပးပါတယ်။
နတ်ဘရ
ု ားများစွာကို
နတ်ဝိညာဉ်ကိးု ကွယမ
် ေတွ
�
နတ်ဘလ
ီ းူ ေတွ၊
ဆက်�ိေနခဲ
ှ
ပ
့ ါတယ်။
ဗဟုနာထ
ဘာသာေတွ
စတင်ေပါ်ေပါက်လာတာနဲ ့
လံးု ဝအ�ပီးတိင
ု ဆ
် တ
ိ သ
် ဉ်
ု းေပျက်ကယ
ွ သ
် ာွ းတာေတာ့
နတ်သမီးေတွ၊
နတ်�ကီးတဲသ
့ စ်ပင်ေတွ
ကိးု ကွယတ
် ဲ့
သရဲေတွ၊
အားလံးု ဟာ
ြမငြ့် မတ်တေကျာက်
ဲ့
ေဆာင်ေတွ၊
ဗဟုနာထ
ဘာသာေတွရဲ ့
အခုလန
ုိ တ်ဝည
ိ ာဉ်ေတွဟာ
အေရးပါြခင်းမ�ှိေပမယ့လ
် ည်း
မဟုတပ
် ါဘူး။
တန်ခးို �ကီးေရစမ်းေတွ၊
အေရး�ကီးတဲအ
့ စိတအ
် ပိင
ု း် အြဖစ်
ေစာေစာကတန်ခးို �ကီးနတ်ဘရ
ု ားေတွေလာက်
သာမန်လေတာ်
ူ
ေတာ်များများရဲ ့ �ိုးစင်းတဲလ
့ အ
ို ပ်ချက်ေတွအတွကေတာ
်
့
အလုပ်ြဖစ်ေနပါေသးတယ်။ �ှငဘ
် ရ
ု င်တစ်ပါးက သူရဲ့ မင်
ု ားကို
့ းေနြပည်ေတာ်မာှ တန်ခးို �ကီး စစ်နတ်ဘရ
ဒါဇင်ချီတဲ့
ဝ�ဖီးတဲသ
့ းုိ ထီးေတွ
လယ်သမားတစ်ေယာက်ကေတာ့
သတ်�ပီး
ဖျားေနတဲသ
့ သ
ူ ားေလး
ယဇ်ပေဇာ်
ူ
ေနတဲအ
့ ချိနမ
် ာှ
တဲအမ
ိ ထ
် က
ဲ
ြပန်ကျန်းမာလာေအာင်
ကုသကူညဖ
ီ ို ့
သဖန်းပင်ေစာငန
့် တ်သမီးကို ဖေယာင်းတိင
ု ေလးထွ
်
နး် �ပီး ပူေဇာ်မာှ ပါ။
ဒါေပမယ့်
ခုလတ
ို န်ခးို �ကီးနတ်ဘရ
ု ားေတွေပါ်လာတဲအ
့ တွက်
သက်ေရာက်မအ
� �ကီးမားဆံးု
ခံရတဲအ
့ ရာေတွက သိးု ေတွ၊ နတ်ဘလ
ီ းူ ေတွ မဟုတပ
် ါဘူး။ ဟိမ
ု ေဆပီ
ို
ယန်စေတွ
်
ရဲ ့ ဘဝအဆငအ
့် တန်း
ေပါ်မှာသာ ြဖစ်ပါတယ်။ နတ်ဝည
ိ ာဉ်ကိးု ကွယသ
် ေတွ
ူ
က လူသားေတွဆတ
ုိ ာ ကမ�ာေပါ်မှာ မှီတင်းေနထိင
ု တ
် ဲ့
များစွားေသာသတ�ဝါေတွထက
ဲ
နတ်ဘရ
ု ားများစွာ
တစ်ခလ
ု ပဲ
ို ့
ကိးု ကွယတ
် ဲ့
နတ်ဘရ
ု ားေတွနလူ
ဲ ့ သားေတွ�ကားက
ထင်ြမင်ခ�ဲ့ ကတာပါ။
တစ်ြခားတစ်ဘက်မာှ လည်း
ဗဟုနာထဘာသာဝင်ေတွကလည်း
ကမ�ာ�ကီးဆိတ
ု ာ
အြပန်အလှနဆ
် က်ဆေရး
ံ
281
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ပံရ
ု ိပ်တစ်ခုလို
ြမင်သထက်ြမင်လာခဲ�့ ကတယ်။
ငါတိရဲ
ု ့ ့ ဆုေတာင်းေတွ၊
ကုသလ
ုိ ေကာင်
်
းမ�လပ
ု ်ရပ်ေတွက
အဆံးု အြဖတ်ေပးေနတယ်
နတ်ဘရ
ု ားေတွ
ယဇ်ပေဇာ်
ူ
တာေတွ၊
အကုသလ
ုိ အ
် ြပစ်ေတွ၊
ပတ်ဝန်းကျင်ေဂဟစနစ်�ကီးတစ်ခုလးံု ရဲ ့
ဆိတ
ု သ
ဲ့ ေဘာပါပဲ။
စိတဆ
် းုိ ေအာင်လပ
ု ်မိလို ့
ဥပမာ
-
ကံ�ကမ�ာကို
မသိနားမလည်တဲ့
ေဆပီယန်စတ
် ချို က
�
ဆိးု ရွ ားတဲေရလ�
့
မး် မိးု မ�တစ်ခြု ဖစ်�ပီး
သန်းေထာင်နချီ
ဲ ့ တဲ့
ပုရွကဆ
် တ
ိ ေတွ
်
၊ �ှေကာင်
ံ
ေတွ၊ လိပ်ေတွ၊ ေတာဆိတေတွ
်
၊ သစ်ကလ
ု ားအုတေတွ
်
၊ ဆင်ေတွ အကုနလ
် းံု
မျိုးတုနး် ေပျာက်ကယ
ွ သ
် ာွ း�ိင
ု တ
် ာမျိုးပါ။
ဗဟုနာထဘာသာေတွေ�ကာင ့်
နတ်ဘရ
ု ားေတွရဲ ့
လူသားေတွရဲအဆင
အ
့် တန်းလည်း
့
နတ်ဝိညာဉ်ကိးု ကွယယ
် �ံု ကည်မက
�
ကံမေကာင်းသူေတွအြဖစ်န ဲ ့
ဒါေ�ကာင ့်
နတ်ဘရ
ု ားများစွာကို
အဆငအ
့် တန်းကို
ြမငတ
့် က်လာခဲပ
့ ါတယ်။
သတ�ဝါအေကာင်ေတွ၊
ြမငတ
့် က်လာေစ�ံုတင်မက
ကျန်ခတ
ဲ့ ဲ ့
သစ်ပင်ေတွ၊
သူတရဲ
ို ့ အ
့
ေတွ
့ ေရးပါတဲေနရာ
ကိးု ကွယ်တဲ့
ေ�ှးေဟာင်း
ေကျာက်ေဆာင်ေတွကေတာ့
ဆံးု �� ံးလိက
ု ရ
် �ပီး
လူသားေတွ
�ှင ့်
အသစ်ေသာနတ်ဘရ
ု ားေတွရဲ ့ �ကီးကျယ်ခမ်းနားတဲ့ အြပန်အလှနဆ
် က်ဆမ
ံ ဇ
� ာတ်လမ်း�ကားက အပိပ
ု စ�ညး်
ဒါမှမဟုတ် ဘာမှအေရးမပါတဲ့ အလှဆင်ပစ�ညး် ေတွအြဖစ် ေလ�ာကျသွားခဲ�့ ကပါတယ်။
�ုပ်တမ
ု ျားကို ကိးု ကွယြ် ခင်း ၏ အကျို း ေကျးဇူး
တစ်ပါးတည်းေသာဘုရားကို ကိးု ကွယတ
် ဲ့ ဧကနာထဘာသာတရားက လူသားေတွကို �ှစေပါင်
်
း ၂၀၀၀ ေကျာ်
ဦးေ�ှာက်ေဆးခဲတ
ဲ့ တွက်
့ အ
အေနာက်တင
ို း် သားအများစုက
နတ်ဘရ
ု ားများစွာကိက
ု းုိ ကွယတ
် ဲ့ ဗဟုနာထ
ဘာသာေတွကို ဘာမှမသိနားမလည်တ၊ဲ့ ကေလးဆန်တဲ့ �ုပ်တက
ု းို ကွယမ
် ေတွ
�
လို ့ ြမင်�ကပါတယ်။ ဒါဟာ
တရားမ�တမ�မ�ှိတဲ့
အတွငး် ပိင
ု း် အထိ
ေဘာင်ခတ်ြခင်းတစ်ခပ
ု ါ။
ထဲထဝ
ဲ င်ဝင်
ဗဟုနာထ
ဘာသာေတွရဲ ့ ကျိုးေ�ကာင်းြဖစ်တည်မက
� ို
နားလည်ချင်တယ်ဆရ
ုိ င်
ဒီနတ်ဘရ
ု ားများစွာအေပါ်ယံ�ု ကည်ြခင်းကို
ကျားကန်ေပးထားတဲ့ ပင်မအယူအဆေတွကို ဖမ်းဆုပ်မိဖို လိ
ု ါလိမမ
့် ယ်။
့ ပ
နတ်ဘရ
ု ာများစွာကို
ကိးု ကွယတ
် ဲ့
ဒီဗဟုနာထ
ဘာသာေတွဟာ
စ�ကာဝ�ာ�ကီးတစ်ခုလးံု ကို
လည်ပတ်ေစတဲ့ သဘာဝဥပေဒသကိလ
ု ည်းေကာင်း ဒါမှမဟုတ် တစ်ဆတ
ူ ည်းေသာတန်ခးို အာဏာ�ှိြခင်း
စတဲအ
့ ရာေတွကလ
ို ည်းေကာင်း
ဆနက
် ့ ျင်ြငင်းဆိြု ခင်း
မ�ှိပါဘူး။
တကယ်တမ်းဆို
ဗဟုနာထ
ဘာသာဝင်အများစုန ဲ ့ နတ်ဝိညာဉ်ကိးု ကွယယ
် �ံု ကည်သေတွ
ူ
ကလည်း အမျိုးမျိုးေသာ နတ်ဘလ
ီ းူ ၊ နတ်ဘရ
ု ား၊
ြမငြ့် မတ်တေကျာက်
ဲ့
ေဆာင် စတဲအ
့ ရာအားလံးု ရဲေနာက်
ကယ
ွ မ
် ာှ အလံးု စံက
ု ပ
ို ိင
ု စ
် းို တဲ့ အန��တန်ခးို �ှငတ
် စ်ပါး
့
တည်�ိေနတယ်
ှ
ဆတ
ုိ ာ
လက်ခံနားလည်�ကပါတယ်။
ေ�ှးေခါမ
ဂ��ဝင်ဗဟုနာထကိးု ကွယမ
် မ
� ာှ ဆိရ
ု င်
ု ို တတ်�င
ို �် ပီး
ဇူးစ်နတ်မင်း�ကီး၊ ဟဲရာ၊ အပိလ
ု ို �ှငတ
့် ကွ အြခားေသာနတ်ဘရ
ု ားေတွအားလံးု ဟာ အလံးု စံက
တန်ခးုိ စွမး် အားအ�ကီးမားဆံးု ြဖစ်တဲ့
ကံ�ကမ�ာရဲလက်
ေအာက်မာှ သာ
့
ေဖတ
့ ်
�ှိ�ကပါတယ်။
(Fate,
ေနာတစ်
မိအ
ု ရ
ိ ာ
(သိ)ု ့
(Nordic)
အနန်ခဲ
နတ်ေတွ
လိလည်
ု့
းေခါ်တဲ)့
(ေသာရ်၊
282
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
အိုဒင်
စတဲန
့ တ်ဘရ
ု ားေတွ)ေတွလည်း ေဖတ
ေအာက်မာှ ပဲ �ှိ�က�ပီး ရာတ်နာေရာ့ (Ragnarök)
့ ် ကံ�ကမ�ာရဲလက်
့
(တစ်နည်း - နတ်ဘရ
ု ားတိ၏
ု့
ေနဝင်ချိန)် လိေခါ်တဲ
ု့
့ ကမ�ာပျက်ကပ်ဆးုိ နဲ ့ ေ�ကပျက်အဆံးု သတ်�ကဖို ့
ြပဌာန်းထား�ပီးသားပါ။
အေနာက်အာဖရိကမှာ�ှိတဲ့
နတ်ဘရ
ု ားအကုနလ
် းံု က
ယိ�
ု ု ဘာ
(Yoruba)
နတ်ဘရ
ု ားတကာတိရဲ
ု ့ ထွ
်
ြဖစ်တဲ့
့ ဋေခါင်
ဗဟုနာထယံ�ု ကည်မမ
� ာှ ဆိရ
ု င်
အိုလဒ
ို မ
ူ ားရဲ
(Olodumare)
ဆိတ
ု န
ဲ့ တ်မင်း�ကီးကေန ေမွးဖွားလာ�ကတာြဖစ်�ပီး အားလံးု ဟာ သူလက်
ေအာက်မာှ ပဲ �ှိ�ကပါတယ်။ ဟိ�ူ�
့
ဗဟုနာထ ယံ�ု ကည်မမ
� ာှ ဆိရ
ု င် အာမန် (Atman) လိေခါ်တဲ
ု့
့ တစ်ခတ
ု ည်းေသာ ဥပေဒသသေဘာတရား�ကီးက
အမျိုးမျိုးေသာ
နတ်ေတွ၊
စိးု မိးု အုပ်ချုပ်ပါတယ်။
ဝိဉာဉ်ေတွ၊
အာမန်
လူေတွနတကွ
ဲ့
ဆိတ
ု ာ
�ုပ်ကမ�ာ၊
အဆံးု စွနေသာ
်
နာမ်ကမ�ာ
အကုနလ
် းံု ကို
အ��မ
ိ အ�ှစသ
် ာရ
(သိ)ု ့
စ�ကာဝဠာ�ကီးတစ်ခုလးံု ရဲဝိ့ ဉာဉ်ြဖစ်�ပီး တစ်ဦးချင်း၊ တစ်ခခ
ု ျင်းေသာ ြဖစ်တည်မေတွ
�
အကုနလ
် းံု ဆိလ
ု ည်း
မှနပ
် ါတယ်။
တစ်ဆတ
ူ ည်းေသာဘုရားကို
ကိးု ကွယယ
် �ံု ကည်မ�
နဲ ့
ဗဟုနာထ
ကိးု ကွယယ
် �ံု ကည်မ�
ြခားနားကွထ
ဲ က
ွ သ
် ာွ း�ကတဲ့ အေြခခံသေဘာတရားအြမင်ကေတာ့ ဗဟုနာထ ယံ�ု ကည်မမ
� ာှ ကမ�ာ�ကီးကို
စိးု မိးု အုပ်ချုပ်တဲ့
အထွကအ
် ထိပ်
အန��တန်ခးို �ှငဟ
် ာ
ဘယ်သကိ
ူ ့ ေတာ
ု
့
ဘက်လက
ို တ
် ာ၊
ဘယ်သအကျိ
ူ့
ုးလိလ
ု ားတာ ဆိတ
ု ာမျိုး မ�ှိတာပါပဲ။ ဒါေ�ကာင ့် သူအတွ
က် ပျင်းစရာေကာင်းတဲ့ လူသားေတွရဲ ့
့
ပူပန်ေသာကေတွ၊
လိအ
ု င်ဆ��ေတွ၊
စိးု ရိမမ
် ေတွ
�
ကို
အန��တန်ခိုး�ှငအ
် ေနနဲ ့ လံးု ဝစိတမ
် ဝင်စားတာပါ။
ဒါေ�ကာငပ
့် ဲ စစ်ပဲမ
ွ ာှ အ�ိင
ု ရ
် ဖိ၊ု ့ ကျန်မာေရးေကာင်းဖိ၊ု ့ မိးု ရွ ာဖို ့ သူဆီ
ုိ ာကလည်း
့ မာှ ဆုေတာင်းတယ်ဆတ
အလဟဿပါပဲ။
ဘာလိလည်
ု့
းဆိေတာ
ု
့
�ကည့မ
် ယ်ဆရ
ုိ င်
ဘယ်�င
ို င
် ံ
ပျက်စးီ သည်ြဖစ်ေစ၊
ဘာြခားနားချက်မှ
�ှိ�ိှသမ�
စစ်�င
ို သ
် ည်ြဖစ်ေစ၊
ဘယ်လလ
ို တ
ူ စ်ေယာက်
မ�ှိပါဘူး။
ဘယ်လယ
ို ဇ်ပေဇာ်
ူ
မမ
� ျိုးမှ
ဒါေ�ကာင ့်
အရာရာအားလံးု ကို
�� ံးသည်ြဖစ်ေစ၊
ဘယ်�မို �
ေအာင်ြမင်သည်ြဖစ်ေစ၊
ဂရိေတွဟာ
လုပ်မေနပါဘူး။
ြမင်ရတဲ�
့ � ေထာငက
့် ေန
ကံ�ကမ�ာ
�ကီးပွားသည်ြဖစ်ေစ၊
ေသဆံးု သည်ြဖစ်ေစ
ေဖ့တ(် Fate)
နတ်ဘရ
ု ားကို
အာမန်
ကိရ
ု ည်စးူ �ပီး
ဆိတ
ု အ
ဲ့ ရာကို
ချဉ်းကပ်ရမယ့်
ဟိ�ူ� ေတွလည်း
ဘာနတ်ကန
ွ း် ေကျာင်းေဆာင်မှ မေဆာက်ခ�ဲ့ ကတာပါ။
အဲဒေတာ
ီ
့
ဒီ
အလံးု စံက
ု ို
ပိင
ု း် စိးု တဲတ
့ န်ခးို အာဏာ
ု င်ဆ��ေတွကို စွနလ
့် တ
� �် ပီး လာသမ�ေသာ
တစ်ခတ
ု ည်းေသာအေ�ကာင်းြပချက်က �ှိ�ိသ
ှ မ�ေသာကိယ
ု ရ
့် ဲ လိ
့ အ
အေကာင်းအဆိးု အားလံးု ကို ရင်ဖင
ွ �့် ကိုဆိမ
ု ပ
ှ ဲ ြဖစ်မာှ ပါ။ �� ံးနိမြ့် ခင်း၊ ဆင်းရဲ�မ
ွ း် ပါးြခင်း၊ ဖျားနာြခင်း၊
ေသဆံးု ြခင်း
စတဲအ
့ ရာေတွအားလံးု
ဆာဒူး(သိ)ဆန်
ု့
ညာစီ
ေတွဟာ
အပါအဝင်ေပါ။့
ဒါေ�ကာင ့်
အ��မ
ိ အ�ှစသ
် ာရအာမန်
တချို �ေသာဟိ�ူ� ေတွြဖစ်တဲ့
နဲတသားတည်
းြဖစ်မက
� ေန
့
ဉာဏ်အလင်းရေစဖိအတွ
ု့
က် သူတဘဝတစ်
ို ့
ခုလးံု ကို ေပးလ�ပေဇာ်
ူ
�ကပါတယ်။ သူတဟာ
ို ့
ကမ�ာ�ကီးကို
283
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
အေြခခံအ��မ
ိ သေဘာတရားအြမင်ကေန ြမင်ဖို�ကိ
် မာ ြဖစ်ပျက်သေဘာတရားေတွ၊
့ ုးစား�က�ပီး ဒီေရပွကပ
လိအ
ု င်ဆ��ေတွ၊ ေ�ကာက်ရွံ � စိးု ရိမ်မေတွ
�
အားလံးု ဟာ အဓိပာ� ယ်မ�ှိ �ငီးေငွ� ဖွယေကာင်
်
းတဲအ
့ ရာေတွဆတ
ုိ ာကို
ထာဝရတည်�မဲတအ
ဲ့ ြမင်��ေထာငက
့် ေန နားလည်သေဘာေပါက် �ကပါတယ်။
ဒါေပမယ့်
ဟိ�ူ� ဘာသာဝင်
အများစုက
လူဘဝရဲ
ဆ��
့ အ�� ပ်အေထွးေတွ�ကားမှာ
့
ဘာအကူအညီမှ
သိပ်မရပါဘူး။
ဆာဒူးေတွ
နစ်မန
ွ း် ေန�က�ပီး
မဟုတ�် ကပါဘူး။
အ��မ
ိ အ�ှစသ
် ာရအာမန်
သူတရဲ
ို ့ ေလာကီ
ေရးရာကိစေတွ
�
မာှ
့
သူတဟာ
ို ့
ဆီကလည်း
ကူညေစာင်
ီ
မမ�ေတွရဖိအတွ
ု့
က်
ဟိ�ူ� ေတွဟာ တန်ခးုိ အကနအ
် ့ သတ်�ိှတဲ့ နတ်ဘရ
ု ားေတွကပ
ို ဲ ချဉ်းကပ်ရပါတယ်။ ဂနဲ�ှာ၊ လက်ချမီး၊
ဆာရစဝတီ စတဲန
့ တ်ဘရ
ု ားေတွဟာ အရာခပ်သမ
ိ း် ကို ပိင
ု စ
် းို တဲတ
့ န်ခးို �ှငေတွ
်
မဟုတ�် ကတဲအ
့ တွက် သူတမှ
ို ့ ာ
လိခ
ု ျင်တာေတွ၊
ဘက်လက
ို တ
် ာေတွ
�ှိပါတယ်။
ဒါေ�ကာငလ
့် ည်း
လူသားေတွအေနနဲ ့
တန်ခးုိ အကနအ
် ့ သတ်�ိတ
ှ ဲ့ အဲဒနီ တ်ဘရ
ု ားေတွနအ
ဲ ့ ေပးအယူလပ
ု ်�ပီး စစ်ပဲေတွ
ွ
�င
ို ဖ
် ိ၊ု ့ ေနမေကာင်းြဖစ်တအ
ဲ့ ခါ
ြပန်သက်သာလာဖို ့
သူတကိ
ို ့ အ
ု ားကိးု �ပီး
ဆုပန်ရတာပါ။
အခုလို
လိအ
ု ပ်ချက်ေတွအတွက်ပဲ
တန်ခးုိ အကနအ
် ့ သတ်�ိတ
ှ ဲ့
နတ်ဘရ
ု ားေတွအများ�ကီး
�ှိရပါတယ်။
အရာခပ်သမ
ိ း် ကို
အထွကအ
် ထိပ်တန်ခးို �ှငက
် ို
ခွြဲ ခမ်းစိတြ် ဖာလိက
ု တ
် အ
ဲ့ ခါ
တစ်ပါးမကတဲ့ နတ်ဘရ
ု ားေတွ
စိးု ပိင
ု တ
် ဲ့
�ှိလာတာပဲ။
ဒါေ�ကာငလ
့် ည်း ဗဟုနာထ ဆိတ
ု ဲ့ နတ်ဘရ
ု ားများစွား �ှိေနတာပါ။
� ြမင်ဟာ
ဗဟုနာထဘာသာေတွရဲ ့ ယံ�ု ကည်မအ
တာသွားပါတယ်။
သူတဟာ
ို ့
ဘာသာြခားေတွကို
အရာခပ်သမ
ိ း် ကို
သည်းခံတေနရာမှ
ဲ့
ာ
အစိးု ရေပမယ့်
ေတာ်ေတာ်
လူသားေတွကို
ဘာမှစးို မိးု ချယ်လယ
ှ ဖ
် ိုစိ့ တမ
် ဝင်စားတဲ့ အနိ◌္တမတန်ခးို �ှငက
် ို ယံ�ု ကည်တာတပိင
ု း် ၊ တြခားဘက်မာှ လည်း
တန်းခိးု အကနအ
် ့ သတ်�ိ�ှ ပီး
ဒီလန
ို တ်ဘရ
ု ားများစွာထဲက
အစွဲကယ
ို စ
် �
ီ ိှ�ကတဲ့
နတ်ဘရ
ု ားတစ်ပါးကို
တြခားေသာနတ်ဘရ
ု ားေတွရဲြဖစ်
့ တည်မ၊�
ဒါေ�ကာင ့်
ဗဟုနာထယံ�ု ကည်မဟ
� ာ
အယူမာှ းသူေတွ၊
ဒိ�ေတွ
ိ
ဆ�ုိ ပီး
နတ်ဘရ
ု ားများစွာကိလ
ု ည်း
ယံ�ု ကည်�ကတယ်။
ေရွ းချယ်ဆည်းကပ်သူ
တစ်ေယာက်အေနနဲ ့
အစွမး် တန်ခးို ေတွကလ
ို ည်း
ပင်ကအ
ို ားြဖင ့်
လက်ခံဖို ့
ပွငလ
့် င်းတဲအ
့ ြမင်�ိ�ှ ပီး
အြပစ်တင်��တခ
် ျ
ခဲပါတယ်။
အခက်အခဲမ�ှိပါဘူး။
အြခားဘာသာဝင်ေတွကို
�ကီးမားတဲ့
အင်ပါယာေတွကို
တိက
ု ခ
် ိုကေအာင်
်
ြမင်�ကတဲအ
့ ခါမှာေတာင် ဗဟုနာထယံ�ု ကည်သေတွ
ူ
ဟာ သူတရဲ
ို ့ လက်
ေအာက်ခြံ ပည်သေတွ
ူ
့
ဘာသာေရးေြပာင်းလဲလာဖို ့
အက်ဇ်တက်လမ
ူ ျိုးေတွဟာ
မ�ကိုးစားခဲ�့ ကပါဘူး။
အိုဆင
ုိ း် ရစ်စန
် တ်ဘရ
ု ား၊
အီဂျစ်လမ
ူ ျိုးေတွ၊
ဂျူပီတာနတ်ဘရ
ု ား
ေရာမလူမျိုးေတွ၊
သိမဟု
ု ့ တ်
ဝစ်ဇီလေပါ
ို ချလီ
့
် ာမျိုး
နတ်ဘရ
ု ား စတာကို ယံ�ု ကည်ကးို ကွယမ
် ေတွ
�
ြပနပ
် ့ ာွ းလာေစဖိအတွ
ု့
က် သာသနာြပုေတွေစလ�တတ
မ�ှိခပ
ဲ့ ါဘူး။
အဲဒရ
ီ ည်ရွယခ
် ျက်အတွကန
် ဲ့
အင်ပါယာလက်ေအာက်မာှ
ဘာစစ်တပ်မှ
မေစလ�တခ
် ဲတ
့ ာလည်း
ေနထိင
ု �် ကတဲလ
့ က်ေအာက်ခြံ ပည်သအ
ူ ားလံးု ဟာ
အေသအချာပါပဲ။
အင်ပါယာကြပ�ာန်းတဲ့
284
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ကိးု ကွယမ
် ဆ
� င
ုိ ရ
် ာဓေလ့ထးံု တမ်းေတွ၊
နတ်ဘရ
ု ားေတွကို
ဘာလိလည်
ု့
းဆိေတာ
ု
့
ဒီနတ်ဘရ
ု ားေတွကပဲ
ဒီအင်ပါယာ
ေလးစားသမ�ြပုရင်ပဲ
လံေလာက်
ု
ပါ�ပီ။
ကာကွယေပး�ပီ
်
း
တရားဝင်ေအာင်
ေစာင်မ�ကတာကိးု ။ သိေပမယ့
ု့
် လက်ေအာက်ခြံ ပည်သေတွ
ူ
အေနနဲေတာ
ို ့ �ှ့ ိရင်းစွေဒသနတ်
ဲ
ဘရ
ု ားေတွ၊
့
့ သူတရဲ
ဘာသာေရးထံးု တမ်းစဉ်လာေတွကို
လက်ေအာက်ခြံ ပည်သေတွ
ူ
ဟာ
ေဆာက်ရပါတယ်။
စွနပ
် ့ စ်ဖို ့
အက်ဇ်တက်အင်ပါယာမှာဆိရ
ု င်
ဝစ်ဇီလေပါ
ို ချလီ
နတ်ဘရ
ု ားအတွက်
့
ဒါေပမယ့လ
် ည်း
နတ်ကန
ွ း် ေတွနအတူ
ဲ့
မလိအ
ု ပ်ခဘ
ဲ့ းူ ။
အဲဒနီ တ်ကန
ွ း် ေတွကို
ယှဉ်ေဆာက်�ကရတာပါ။
အစားထိးု သွားတာမျိုးမဟုတပ
် ါဘူး။
နတ်ကန
ွ း် ေတွ
မေဆာက်မြဖစ်
သူတရဲ
ို ့ ေဒသတွ
ငး် နတ်ဘရ
ု ားေတွရဲ ့
့
သူတရဲ
ို ့ ေဒသတွ
ငး် နတ်ကန
ွ း် ေတွကို
့
အ�ကိမအ
် ေတာ်ေတာ်များများမှာ
နယ်ချဲ�အထက်တန်းစားအသိင
ု း် အဝိင
ု း် ေတွဟာ
အုပ်ချုပ်သူ
လက်ေအာက်ခြံ ပည်သေတွ
ူ
ရဲ ့
နတ်ဘရ
ု ားေတွ၊
ဘာသာေရးထံးု တမ်းစဉ်လာေတွကို ေမွးယူတတ်�ကပါတယ်။ ေရာမလူမျိုးေတွဆုိ အာ�ှတက
ို န
် တ်ဘရ
ု ားမ
ဆီးဘီလ်
�ှင ့်
အီဂျစ်နတ်ဘရ
ု ားမ
အိုငး် စစ်စ်
ကို
သူတရဲ
ို ့ ့ ပင်သယ
ီ န
ွ ်
နတ်ဘရ
ု ားအစုအေဝးထဲ
ေပျာ်ေပျာ်�ကီးထည့ခ
် �ဲ့ ကတာပဲ။
ေရာမလူမျိုးေတွ သည်းမခံဘြဲ ငင်းဆန်ခဲတ
ု ားကေတာ့ ခရစ်ယန်ေတွရဲ ့
့ ဲ့ တစ်ခုတည်းေသာ နတ်ဘရ
တစ်ဆတ
ူ ည်းေသာဘုရားကို ကိးု ကွယ�် ပီး ခရစ်ယာန်ဘာသာြပနပ
် ့ ာွ းဖို ့ �ကိုးစားတဲ့ ခရစ်ယာန်ဘရ
ု ားသခင်ပဲ
ြဖစ်ပါတယ်။
ေရာမအင်ပါယာက
ဘာသာေရးထံးု တမ်းစဉ်လာေတွကို
ခရစ်ယာန်ေတွအေနနဲ ့
စွနပ
် ့ စ်ဖိလိ
ု့ ခ
ု ျင်တာ
ကာကွယေစာင်
်
မတဲန
့ တ်ဘရ
ု ားေတွ
�ှင ့်
သူတရဲ
ို ့ ့
မဟုတပ
် ါဘူး။
ေရာမဧကရာဇ်ရဲ ့
ယံ�ု ကည်သက်ဝင်မေတွ
�
၊
ဒါေပမယ့်
အင်ပါယာကို
နတ်ဘရ
ု ားေတွကေပးအပ်ထားတဲ့
အုပ်ချုပ်ခင
ွ အ
့် ာဏာ ဆိတ
ု ာကို သိမတ
ှ ြ် ပုေလးစားဖိပါပဲ
ု ့ ။ ဒါဟာ အင်ပါယာလက်ေအာက်မာှ ေနထိင
ု တ
် ဲ့
�ိင
ု င
် ေရးသစ�
ံ
ာေစာငသ
့် မ
ိ သ
� ေဘာ
ြပယုဂ်တစ်ခပ
ု ါ။
ဒါကိအ
ု သိအမှတြ် ပုဖို ့
ခရစ်ယာန်ေတွက
အြပင်းအထန်ြငင်းဆန်�ပီး အင်ပါယာက အေလ�ာအ
ု ့ ုးစားမ�မန
ှ သ
် မ�ကို ြငင်းပယ်�ကတဲအ
့ ခါ
့ တင်းလုပ်ဖိ�ကိ
ေရာမအင်ပါယာကလည်း အဲဒါကို �ိင
ု င
် ေတာ်
ံ
အာဏာပုနက
် န်မတ
� စ်ခလ
ု ုိ သတ်မတ
ှ �် ပီး ြပင်းြပင်းထန်ထန်
ြပန်လည်တြပန်
ံု ့ ခပ
ဲ့ ါတယ်။
အဲဒါေတာင်
စိတပ
် ါလက်ပါ
လိက
ု လ
် �
ံ ပ
ိ ှ ် ကပ
ွ ်တာမျိုး
မဟုတပ
် ါဘူး။
ေယဇူးခရစ်ေတာ် ကားစင်တင်အသတ်ခံရ�ပီး �ှစေပါင်
်
း ၃၀၀ ေကျာ်ကစလို ့ ေရာမဧကရာဇ် ကွနစ
် တင်တင
ို း်
ခရစ်ဘာသာကိေြပာင်
ု
းလဲလာတဲအ
့ ထိ
ဗဟုနာထဘာသာကိးု ကွယတ
် ဲ့
ေရာမဧကရာဇ်ေတွဟာ
ခရစ်ယာန်ေတွကို �ှပ
ိ ်စက်သတ်ြဖတ်တာ ေလး�ကိမေလာက်
်
ပဲ ေယဘုယျအားြဖင�
် ့ ိ ှခ ပ
ဲ့ ါတယ်။ ေဒသတွငး်
အုပ်ချုပ်သေတွ
ူ
နဲ ့
ဘုရင်ခေတွ
ံ
ကသာ
ကိယ
ု စ
့် ိတန
် ကိ
ဲ့ ယ
ု ်
ခရစ်ယာန်တက
ို ဖ
် ျက်ေရးအ�ကမ်းဖက်မေတွ
�
လုပ်ခဲ�့ ကတာပါ။ ဒါေတာင်မပ
ှ ဲ ခုလ�
ို ပ
ိှ ်စက်သတ်ြဖတ်ခရ
ံ တဲ့ ခရစ်ယာန်ဓားစာခံေတွ အားလံးု ကို က�န်ေတာ်တို ့
ေပါင်းလိက
ု သ
် ည့တ
် င
ို ေအာင်
်
အဲဒ ီ ရာစု�စ
ှ ် ၃ စုအတွငး် မှာ ဗဟုနာထယံ�ု ကည်သူ ေရာမလူမျိုးေတွသတ်ခတ
ဲ့ ဲ ့
ခရစ်ယာန်ေတွ
ေထာင်ဂဏာန်းေလာက်ပဲ
�ှိပါတယ်။
ဒါနဲမတူ
့ ဘဲ
ေနာင်
�ှစေပါင်
်
း
285
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
၁၅၀၀
ေလာက်�ကာတဲအ
့ ခါမှာ အနည်းငယ်ပဲကြွဲ ပား�ကတဲ့ ခရစ်ယာန်ဘာသာရဲ ချစ်
့ ြခင်းေမတ�ာ �ှင ့် ဂ�ုဏာတရားကို
ဘာသာြပန်နားလည်ပံက
ု ို
ကာကွယဖ
် ိအတွ
ု့
က်
ခရစ်ယာန်ေတွအချင်းချင်း
သန်းနဲချီ
့ ေအာင်
သတ်ြဖတ်ခ�ဲ့ ကပါတယ်။
၁၆ ရာစု �ှင ့် ၁၇ ရာစု ဝန်းကျင်က ဥေရာပတလ�ားမှာြဖစ်ပျက်ခတ
ဲ့ ဲ့ ကက်သလစ်ေတွ �ှင ့်
ပ�ိုတက်စတငေတွ
့်
�ကားက
အဲဒဘ
ီ ာသာေရးစစ်ပဲက
ွ ို
ဘာသာေရးစစ်ပဲဟ
ွ ာ
ဝင်�တ
�ဲ လ
ဲ့ အ
ူ ားလံးု ဟာ
ဂ�ုဏာေတာ်ချစ်ြခင်းေမတ�ာ
သတင်းေကာင်းကို
အထူးနာမည်ဆးုိ နဲ ့
ေကျာ်�ကားပါတယ်။
ခရစ်ေတာ်ရဲဘု
့ ရားဧကန်ြဖစ်မ�
လက်ခံ�ကသူေတွပါ။
�ှင ့်
သူရဲ့ ့
ဒါေပမယ့လ
် ည်း
အဲဒ ီ
ဘုရားသခင်ရဲချစ်
ို ့ ေဘာထား ကွလ
ဲ �ွဲ ကတယ်။
့ ြခင်းေမတ�ာေတာ်ရဲ ့ သေဘာသဘာဝနဲပတ်
့ သက်�ပီး သူတသ
ပ�ိုတက်စတငေတွ
့်
က
ဖန်ဆင်း�ှငဘ
် ရ
ု ားသခင်ရဲေမတ
� ာေတာ်ဟာ
့
အလွန�် ကီးြမတ်လတ
ှ အ
ဲ့ တွက်
ခရစ်ေတာ်ကယ
ို တ
် င
ို ် အေသွးအသားနဲ ့ လူအြဖစ်
ကယ
ို ေတာ်
ူ
မတ
ူ ယ်။ ထိအတူ
ု့
လူေတွရဲ ့ အ�ှပ
ိ ်စက်ကခ
ို �ံ ပီး
့
လက်ဝါးကားတိင
ု မ
် ာှ အေသခံေတာ်မြူ ခင်းြဖင ့်
ဘုရားသခင်အေပါ်ယံ�ု ကည်သက်ဝင်မက
� ို
လူသားေတွကို
ဝန်ခသ
ံ တ
ူ င
ို း် အတွက်
မူလအြပစ်ကေနကယ်ခ�တ်�ပီး
ေကာင်းကင်တခ
ံ ါးဖွငေပး
့် ေတာ်မတ
ူ ယ်။
ု
ဘးူ
ဒီေနရာမှာ ကက်သလစ်ေတွေြပာတာက ဘုရားသခင်အေပါ် ယံ�ု ကည်ြခင်းသက်သက်နေတာ
ဲ့
့ မလံေလာက်
ဆိတ
ု ာပါပဲ။
ေကာင်းကင်ဘက
ုံ ေရာက်
ို
ဖိအတွ
ု့
က်
ဘာသာေရးထံးု တမ်းအစဉ်အလာေတွမာှ
ယံ�ု ကည်သဘ
ူ ာသာဝင်ေတွအေနနဲ ့
ပါဝင်တအ
ဲ့ ြပင်
အသင်းေတာ်ရဲ ့
ေကာင်းမ�ေတွလည်းလုပ်ရပါမယ်။
ပ�ိုတက်စတငေတွ
့်
က အဲဒါကို လက်မခံဘဲ အဲဒလ
ီ ို ဘုရားသခင်နအြပန်
ဲ့
အလှနအ
် ေပးအယူလပ
ု ်တယ်ဆတ
ုိ ာ
ဖန်ဆင်း�ှငဘ
် ရ
ု ားသခင်ရဲခမ်
်
လို ့
့ းနား�ကီးြမတ်မ� �ှင ့် သူရဲချစ်
့ ြခင်းေမတ�ာေတာ်ကို ေသးသိမေစရာကျတယ်
ခုခေြပာဆိ
ံ
�ု ကတယ်။
ေကာင်းကင်�င
ို င
် ေတာ်
ံ
ကို
ကိယ
ု ရ
့် ဲကု
ုိ ေကာင်
်
းမ�လပ
ု ်ရပ်ေတွအေပါ်
့ သလ
မိမရ
ိ ဲကိ
ု ပ
် ိင
ု အ
် ေရးပါမ�အတ�ကို
့ ယ
ဒုက�ဆင်းရဲ�င
ှ ့်
အေရး�ကီးတယ်ထင်တလ
ဲ့ ေတွ
ူ
ဟာ
ပံ�ု ကီးချဲ�တလ
ဲ့ ေတွ
ူ
ြဖစ်�ပီး
လူသားအေတွအေပါ်
ဝင်ေရာက်ဖိုအတွ
က်
့
ကားတိင
ု ေပါ်မှ
်
ာခရစ်ေတာ်ခထ
ံ မ်းခဲတ
့ ဲ့
ဖန်ဆင်း�ှငဘ
် ရ
ု ားသခင်ထား�ှိတဲ့
ချစ်ြခင်းေမတ�ာဟာ
လံေလာက်
ု
မမ
� �ှိဘးူ လို သွ
် က
ို ေြပာရာကျတယ်
်
။
့ ယဝ
ဒီ ဘုရားသခင်ဆင
ုိ ရ
် ာ
ကက်သလစ်ေတွ
�ှင ့်
ဝိဝါဒကွြဲ ပားမ�ဟာ
ပ�ိုတက်စတငေတွ
့်
ဟာ
သတ်ြဖတ်ကန
ု �် ကတဲအ
့ ထိပါပဲ။
၁၅၇၂
ေကာင်းမ�ကသ
ု လ
ုိ လ
် ပ
ု ်ဖိအ
ု ့ ေရး�ကီးေ�ကာင်း
၁၆ရာစု၊
၁၇ရာစုပိင
ု း် မှာ
လူဦးေရသိနး် နဲချီ
့ ေအာင်
ခု�စ
ှ ်
အချင်းချင်းအြပန်အလှန ်
ဩဂုတလ
်
၂၃
ရက်ေနမှ့ ာ
ြပင်သစ်
ကက်သလစ်ေတွက
ဘုရားသခင်လသ
ူ ားေတွအေပါ်မှာထားတဲခ
့ ျစ်ြခင်းေမတ�ာသာအေရး�ကီးေ�ကာင်း
အသားေပးေြပာဆိတ
ု ဲ့
ပ�ိုတက်စတင ့်
အသိင
ု း် အဝိုု င်းကို
ေထာက်ြပတဲ့
အလွနြ် ပင်းထန်လာခဲ�့ ပီး
တိက
ု ခ
် ိုကခ
် ဲပ
့ ါတယ်။
အဲဒတ
ီ က
ို ခ
် ိုကမ
် က
� ို
စိနဘ
် ့ ာသိလ
ု ေမး
ို
ေန ့
286
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
သတ်ြဖတ်မ�� ကီးလိေခါ်တွ
ု့
င�် ပီး ပ�ိုတက်စတငဦ
့် းေရ ၅၀၀၀ ကေန ၁၀,၀၀၀ ေကျာ်ဟာ ၂၄ နာရီအတွငး် မှာပဲ
သတ်ြဖတ်ြခင်းခံခရ
ဲ့ ပါတယ်။ ြပင်သစ်က အဲဒသ
ီ တင်းကို ေရာမ�မို � မှာ�ှိတဲ့ ပုပ်ရဟန်းမင်း�ကီး�ကားတဲအ
့ ခါ
အလွနဝ
် မ်းေြမာက်အားရြဖစ်�ပီး
အဲဒအ
ီ တွက်
ေဂျာ်ဂျီယို
ဗာတီကန်က
ဗာဆာရီကလ
ို ည်း
ဆုေတာင်းပွဲတစ်ခေတာင်
ု
ကျင်းပခဲတ
့ ယ်။
အခန်းတစ်ခန်းကို
ပန်းချီေကျာ်
အဲဒလ
ီ သ
ူ တ်ပဲန
ွ ရ
ံ ံပန်းချီေဆးြခယ်ဖို ့
ေကာ်မ�ှငေပး
်
ခိင
ု း် ေစခဲတ
် ာှ ေတာ့ အဲဒအ
ီ ခန်းကို ဧည့သ
် ည်ေတွ ဝင်ခင
ွ မ
့် ေပးပါဘူး။) အဲဒ ီ ၂၄
့ ယ်။ (ခုချိနမ
နာရီအတွငး် ခရစ်ယာန်အချင်းချင်းြပန်သတ်လေသတဲ
ို ့
့ ခရစ်ယာန်အေရအတွကဟ
် ာ ဗဟုနာထဘာသာဝင်
ေရာမအင်ပါယာက သူတအင်
ို ့ ပါယာသက်တမ်းတစ်ေလ�ာက် �ှပ
ိ ်စက်သတ်ြဖတ်လာတဲ့ ခရစ်ယာန်ဦးေရထက်
အများ�ကီးပိပ
ု ါတယ်။
ဘုရားဟူသည် တစ်ပါးတည်း သာ�ှိသည်။
အချိန�် ကာလာတာနဲအမ�
့
ဗဟုနာထကိးု ကွယသ
် အ
ူ ချို �ဟာ
နတ်ဘရ
ု ားကိအ
ု ထူး�ှစ�် ခိုက်အားကိးု လာ�ပီး
နတ်ဘရ
ု ားများစွာ�ှိြခင်းကေန
ဗဟုနာထယံ�ု ကည်မရ
� ဲ ့
ေသွဖယ်သာွ းပါေတာတ
့ ယ်။
တစ်ပါးတည်းေသာနတ်ဘရ
ု ားြဖစ်�ပီး
သူတသီ
ို ့ းသနက
် ့ းို ကွယတ
် ဲ့
စ�ကာဝဠာတစ်ခုလးံု ကို
ရဲအ
့ ေြခခံသေဘာတရားြဖစ်တဲ့
သူတယံ
ို ့ �ု ကည်တန
ဲ့ တ်ဘရ
ု ားသာလ�င်
အစိးု ရတဲ့
အန��တန်းခိးု �ှငြ် ဖစ်တယ်လို ့
စတင်ယ�ံု ကည်လာခဲတ
် ည်း တချိနတ
် ည်းမှာပဲ အဲဒနီ တ်ဘရ
ု ားမှာ အကျိုးလိလ
ု ားမ�ေတွ၊
့ ယ်။ ဒါေပမယ့လ
ဆ��အစွေတွ
ဲ
�ိှတယ်လလည်
ို ့
း ဆက်လက်��ြမင်�ကတယ်။ ဒါေ�ကာငလ
့် ည်း သူတအ
ို ့ ေနနဲ ့ အဲဒဘ
ီ ရ
ု ားသခင်ဆီ
ဆုေတာင်းအေပးအယူလပ
ု ်တာေတွ
တစ်ပါးတည်းေသာဘုရားကို
ဒီတစ်ပါးတည်းေသာ
ကိးု ကွယတ
် ဲ့
ဘုရားကို
လုပ်လရတယ်
ို ့
လို ့
(ဧကနာထဝါဒ)
ကိးု ကွယသ
် ၊ူ
ယံ�ု ကည်�ကတယ်။
ဘာသာေတွ
ဧကနာထဝါဒီေတွဟာ
ဒီလန
ို ပဲ
ဲ့
စတင်ေမွးဖွားလာတာပဲ။
စ�ကာဝဠာတစ်ခုလးံု ကိအ
ု စိးု ရတဲ့
အန��တန်းခိးု �ှငဆ
် က
ီ ေန ေနမေကာင်းြဖစ်ရာမှ ကျန်းမာလာဖိ၊ု ့ ထီေပါက်ဖို �ှ
ွ ာှ အ�ိင
ု ရ
် ဖို စတဲ
ဆ
့ ေတွ
ု
့ င ့် စစ်ပဲမ
့
ေတာင်းခံ�ကပါတယ်။
က�န်ေတာ်တသိ
ို ့ ရတဲ့
ပထမဆံးု ေသာ
ဧကနာထယံ�ု ကည်ကးို ကွယမ
် ဟ
� ာ
အီဂျစ်ြပည်မာှ
စတင်ေပါ်ေပါက်လာခဲတ
့ ယ်။ ဘီစီ ၁၃၅ဝ မှာ ဖာ�ိုးဘုရင် အက်ခါနာတင် (Pharaoh Akhenaten) က
အီဂျစ်နတ်ဘရ
ု ားများစွာထဲက မထင်မ�ှားနတ်ဘရ
ု ားတစ်ပါးြဖစ်တဲ့ နတ်ဘရ
ု ား အာထင် (Aten) ဟာ
အမှနတ
် ကယ်ေတာ့ စ�ကာဝဠာတစ်ခုလးံု ကို အစိးု ရတဲ့ အန��တန်းခိုး�ှငြ် ဖစ်တယ်လို ့ ေ�ကြငာခဲပ
့ ါတယ်။
နတ်ဘရ
ု ား အာထင် ကို ကိးု ကွယယ
် �ံု ကည်ြခင်းကို �ိင
ု င
် ေတာ်
ံ
ဘာသာအြဖစ် အတည်တကျြပ�ာန်းခဲ�့ ပီး
ကျန်တန
ဲ့ တ်ဘရ
ု ားအားလံးု ကို ပယ်ဖျက်ဖို ့ အက်ခါနာတင် ဘုရင်က �ကိုးစားခဲပ
့ ါတယ်။ ဒါေပမယ့် သူရဲ ့
ဘာသာေရးေတာ်လန
ှ မ
် ဟ
� ာ မေအာင်ြမင်ခပ
ဲ့ ါဘူး။ သူကယ
ွ လ
် န
ွ �် ပီးေနာက်ပိင
ု း် နတ်ဘရ
ု ား အာထင် ကို
287
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ကိးု ကွယယ
် �ံု ကည်မက
� ို
စွနလ
့် တ
� လ
် က
ို �် က�ပီး
နဂိေ�ှ
ု းေဟာင်းြဖစ်တဲ့
ပင်သယ
ီ န
ွ ်
နတ်ဘရ
ု ားေတွကို
ကိးု ကွယတ
် ဘ
ဲ့ က်ကပ
ို ဲ ြပန်သာွ းခဲ�့ ကပါတယ်။
နတ်ဘရ
ု ားများစွာကို
ယံ�ု ကည်ကးို ကွယတ
် ဲ့
နတ်ဘရ
ု ားတစ်ပါးတည်းကိသ
ု ာ
ကိးု ကွယတ
် ဲ့
ဗဟုနာထဘာသာေတွက
ဧကနာထယံ�ု ကည်ကးို ကွယမ
် ေတွ
�
ကို
ဟိန
ု ားတစ်စ၊
သည်နားတစ်စ စသည်ြဖင ့် ဆက်လက် ေမွးထုတေပး
်
ေနခဲပ
် ေတွ
�
ဟာ
့ ါတယ်။ ဒါေပမယ့် ဧကနာထကိးု ကွယမ
အေရးပါလာေပမယ့်
အကနအ
် ့ သတ်ေတာ�
ှ ဲပ
့ ိခ
့ ါတယ်။
သူတဧကနာထဘာသာရဲ
ို ့
စ�ကာဝဠာဆိ
င
ု ရ
် ာ
့
ပျက်ကက
ွ ခ
် ဲလ
ို ့
့ ပါ။
ဥပမာအားြဖင ့်
သေဘာတရားေတွကို
ဂျူးဘာသာ(Judaism)ကို
ဘာလိလဲ
ု ့ ဆေတာ
ုိ
့
သူတကိ
ို ့ ယ
ု တ
် င
ို ပ
် ဲ
�ကည့ရ
် ေအာင်။
နားလည်ဖို ့
ဂျူးဘာသာအရဆိရ
ု င်
စ�ကာဝဠာတစ်ခလ
ု းံု ကို အစိးု ရတဲ့ အန��တန်ခးို �ှငမ
် ာှ အကျိုးလိလ
ု ားတာေတွ၊ ဆ��အစွေတွ
ဲ
�ိှပါတယ်။
ဒါေပမယ့်
အဲဒ ီ
အစ�ေရးလူမျိုးေတွ
အန��တန်ခးို �ှငရ
် ဲ ့
ေနထိင
ု တ
် ဲ့
ဂျူးဘာသာအေနနဲ ့
အဓိကအကျိုးလိလ
ု ားမ�ေတွက
အင်မတန်ေသးငယ်တဲ့
တြခား�ိင
ု င
် ေတွ
ံ
အတွက်
ြဖစ်တည်လာမ�တစ်ေလ�ာက်လးံု မှာလည်း
ဝိးု တဝါးနဲဘာမှ
မထင်�ှားတဲ့
့
ဂျူး�ိင
ု င
် င
ံ ယ်ေလးအေပါ်မှာပဲ
ဘာကမ်းလှမး် စရာမှမ�ှိသလို
သူတဂျူးဘာသာကိ
ို ့
ု
�ှိတာပါ။
ဂျူးသာသာေရး
ြပနပ
် ့ ာွ းေစလိတ
ု ဆ
ဲ့ ��လည်း
မ�ှိပါဘူး။
အခုလမ
ို ျိုးအဆငက
့် ို ေဒသတွငး် ဧကနာထဘာသာ အဆငလ
့် ို ေြပာလိ
ရပါတယ်
ု့
။
့
ခရစ်ယာန်ဝါဒနဲကျမှ
ပဲ တကယ်�ကီးကျယ်တဲ့ ထိးု ေဖာက်မ� ြဖစ်လာခဲတ
့
့ ာပါ။ ခရစ်ယာန်ဝါဒဟာ
နာဇရက်�မို �သား
ေယဇူးဟာ
သူတေစာင
ို ့
ေမ�ာ်
့်
ေနတဲ့
ဂျူးလူမျိုးေတွကေဟာ
ို
ေြပာခဲတ
့ ဲ့
မက်ဆးီ ယား
ကယ်တင်�ှင ်
လူမသိသမ
ူ သိဂျုးဝါဒဂိဏ
ု း် ငယ်ေလးတစ်ခုကေန
ြဖစ်ေ�ကာင်း
အစြပုပါတယ်။
ဒါေပမယ့် အဲဒဂ
ီ ဏ
ို း် ရဲ ့ ကနဦးေခါင်းေဆာင်သတ
ူ စ်ေယာက်ြဖစ်တဲ့ တမန်ေတာ်�ကီးေပါလူးက တကယ်လို ့
စ�ကာဝဠာတစ်ခလ
ု းံု ကို အစိးု ရတဲ့ အန��တန်ခးို �ှငဘ
် ရ
ု ားသခင်မာှ အကျိုးလိလ
ု ားမ�ေတွ.. ဆ��အစွေတွ
ဲ
�ှိတယ်ဆရ
ုိ င်၊
ဘုရားသခင်ဟာ
ဒုက�ခံ�ပီး
အေသွးအသားနဲလူ
ကယ
ို တ
ူ အ
ဲ့ ြပင်
့ အြဖစ်
့
လူသားအားလံးု
ကယ်တင်ြခင်းရဖို လက်
ဝါးကားတိင
ု ေပါ်မှ
်
ာ အေသခံခဲတ
ုိ င်.. ဒါဟာ လူတင
ို း် သိသငတ
့် ဲ့ အရာြဖစ်တယ်။
့ ယ်ဆရ
့
ဂျူးလူမျိုးေတွအတွကပ
် ဲ
မြဖစ်သငဘ
့် းူ လို ့
သခင်ေယဇူးအေ�ကာင်းြဖစ်တဲ့
ဆင်ြခင်ယဆ
ူ ခဲတ
့ ယ်။
ဒီသတင်းေကာင်းကို
အဲဒအ
ီ တွကေ�ကာင
်
့်
ကမ�ာတစ်ဝန်းလံးု ကို
ြပန�
် ့ သွ
ံှ ့ ားေအာင်လပ
ု ်ဖို ့
လိအ
ု ပ်တယ်လို ယံ
့ ယ်။
့ �ု ကည်ခဲတ
ေပါလူးရဲ ့ ယူဆချက်ေတွဟာ ေြမဆီေကာင်းေပါ် ကျခဲတ
ို ါပဲ။ လူသားအားလံးု ကို
့ ဲ့ မျိုးေစလ
့ ပ
ဦးတည်တဲ့ သာသနာြပနပ
် ့ ာွ းေရးလုပ်ငန်းေတွကို ခရစ်ယာန်ေတွ စတင်စေပါင်
ု
းလုပ်ေဆာင်လာခဲ�့ ကတယ်။
လူသမိ
ု း် ရဲ ့
့ င
အထူးဆန်းဆံးု ေသာ
လှညက
့် က
ွ တ
် စ်ခမ
ု ာှ ပဲ..
ဒီ
လူမသိသမ
ူ သိ
ဂျူးဘာသာေရးဂိဏ
ု း် ငယ်ေလးတစ်ခုဟာ ေရာမအင်ပါ�ကီးတစ်ခုလးံု ကို လ�မး် မိးု သွားပါေတာတ
့ ယ်။
288
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ခရစ်ယာန်ဝါဒရဲေအာင်
ြမင်မဟ
� ာ
့
နတ်ဘရ
ု ားတစ်ပါးတည်းကိသ
ု ာ
အာေရဗျက�န်းဆွယမ
် ာှ
ကိးု ကွယတ
် ဲ့
အြခား
ေအဒီ
၇
ရာစုမာှ
ေပါ်လာတဲ့
ဧကနာထဘာသာတစ်ခြု ဖစ်တဲ့
အစ�လာမ်
ဘာသာအတွကလ
် ည်း ေ�ှ �ေဆာင်ဥပမာတစ်ခု ြဖစ်ခပ
ဲ့ ါတယ်။ ခရစ်ယာန်ဘာသာလိပ
ု ဲ အစ�လာမ်ဘာသာဟာ
ကမ�ာေ
့် စ်ေနရာက ေသးငယ်တမ
ဲ့ ထင်မ�ှားဂိဏ
ု း် ငယ်ေလးတစ်ခအ
ု ြဖစ် စတင်ခတ
ဲ့ ာပါ။ ဒါေပမယ့်
့ ထာငတ
ေစာေစာကထက်
ပိဆ
ု န်း�ကယ်ြမန်ဆန်တဲ့
လူသမိ
ု း် လှညက
့် က
ွ တ
် စ်ခုလပ
ို ဲ
့ င
အစ�လာမ်ဘာသာဟာ
အာေရဗျသဲက��ာရကေန ေဖာက်ထက
ွ လ
် ာ�ိင
ု ခ
် တ
ဲ့ ယ်။ �ပီးေတာ့ အတ်တလန်တတ
ိ ် သမုဒရ
� ာကေန အိ�ယ
ိ�
သမုဒရ
� ာအထိ
အလွနတ
် ရာကျယ်ြပနတ
် ့ ဲ့
အင်ပါယာကို
သိမး် ပိက
ု အ
် ုပ်စးို ခဲတ
့ ယ်။
ဒါေ�ကာငပ
့် ဲ
ဧကနာထကိးု ကွယယ
် �ံု ကည်မေတွ
�
ဟာ ကမ�ာသ
ု း် မှာ အေရးပါတဲအ
့ ခန်းက�ကေန ပါဝင်ေနပါတယ်။
့ မိင
နတ်ဘရ
ု ားတစ်ပါးတည်းကိသ
ု ာ
ယံ�ု ကည်ကးို ကွယတ
် ဲ့
ဗဟုနာထဘာသာဝင်ေတွထက်နယှ
ဲ ့ ဉ်ရင်
ဧကနာထဘာသာဝင်ေတွဟာ
ဘာသာေရးစိတဓ
် ာတ်
အများ�ကီး
ပိြု ပင်းထန်�က�ပီး
သာသနာြပုချင်စိတလ
် ည်း ပိမ
ု �
ို ိှတတ်�ကပါတယ်။ တကယ်လို ့ ဧကနာထဘာသာေရးယံ�ု ကည်မတ
� စ်ခုက
အြခားေသာဘာသာေတွရဲ ့
ကိးု ကွယယ
် �ံု ကည်မက
� ို
အသိမတ
ှ ြ် ပုေလးစားတယ်ဆရ
ုိ င်
သူတဘာသာရဲ
ို ့
့
ဘုရားသခင်ဟာ စ�ကာဝဠာကိအ
ု ုပ်စးို တဲ့ အန��တန်ခးို �ှင ် မဟုတေ�ကာင်
်
း အဓိပာ� ယ်သက်ေရာက်ေနပါတယ်။
ဒါမှမဟုတ်
သူတကိ
ို ့ းု ကွယတ
် ဲ့
ဘုရားသခင်ဆက
ီ
စ�ကာဝဠာလံးု ဆိင
ု ရ
် ာ
အမှနတ
် ရားတချို �ကပ
ို ဲ
သူတလက်
ို ့
ခရ
ံ �ှိတယ် ဆိတ
ု အ
ဲ့ ဓိပာ� ယ် သက်ေရာက်ပါတယ်။ ဒါေပမယ့် နတ်ဘရ
ု ားတစ်ပါးတည်းကိသ
ု ာ
ကိးု ကွယတ
် ဲ့
ဧကနာထဘာသာဝင်ေတွဟာ
တစ်ဆတ
ူ ည်းေသာ
ဖန်ဆင်း�ှင ်
သူတကိ
ို ့ းု ကွယတ
် ဘ
ဲ့ ရ
ု ားသခင်သာလ�င်
ဘုရားသခင်ြဖစ်တယ်လို ့
တစ်ပါးတည်းေသာ၊
ခံယယ
ူ �ံု ကည်ေလ့�ိ�ှ ကတဲအ
့ တွက်
အြခားေသာဘာသာတရားအားလံးု ကို လံးု ဝပစ်ပယ်�ကပါတယ်။ ဒါေ�ကာငပ
့် ဲ လွနခ
် တ
ဲ့ ဲ့ �ှစေပါင်
်
း ၂၀၀ဝ
အတွငး် မှာ
နတ်ဘရ
ု ားတစ်ပါးတည်းကိက
ု းို ကွယတ
် ဲ့
ပိအ
ု ားေကာင်းလာဖိအတွ
ု့
က်
ဧကနာထဘာသာဝင်ေတွဟာ
အြခားေသာ�ပိုင်ဘက်ဘာသာတရားအားလံးု ကို
သူတရဲ
ို ့ ဘာသာ
့
ထပ်ဖန်တလဲလဲ
အ�ကမ်းဖက်�ပီး အြပတ်အသတ်�မ
ိှ န
် င်းခဲ�့ ကတာပါ။
အဲဒါ
တကယ်လည်း
ဧကနာထဘာသာဆိတ
ု ာ
အလုပ်ြဖစ်ခဲပ
့ ါတယ်။
မ�ှိသေလာက်ပဲ။
အ�ကီးဆံးု အင်ပါယာတစ်ခုြဖစ်တဲ့
ေအဒီ
ေအဒီ
ေရာမအင်ပါယာဟာ
၅၀ဝ
၁
ရာစုမာှ ဆိရ
ု င်
ကမ�ာေပါ်မှာ
ဝန်းကျင်မာှ
ကမ�ာေပါ်က
ခရစ်ယာန်အစိးု ရအဖွဲ�အစည်း�ကီးြဖစ်�ပီး
ခရစ်ယာန်သာသနာြပုေတွဟာ ဥေရာပရဲအြခား
ေသာေနရေတွ၊ အာ�ှတက
ို ် �ှင ့် အာဖရိက ေဒသေတွကို
့
ခရစ်ယာန်ဝါဒကို ြပန�
် ့ ေစြခင်
ံှ ့
းနဲ ့ အလုပ်��ပ်ေနခဲ�့ ကပါတယ်။ ပထမ ေထာင်စ�
ု စ
ှ ြ် ဖစ်တဲ့ ေအဒီ ၁၀၀ဝ
လည်းကျေရာ
ဥေရာပ၊
နတ်ဘရ
ု ားတစ်ပါးတည်းကိသ
ု ာ
အေနာက်အာ�ှ၊
ကိးု ကွယတ
် ဲ့
ေြမာက်အာဖရိကေဒသက
ဧကနာထဘာသာဝင်ေတွ
လူအများစုဟာ
ြဖစ်ကန
ု ပ
် ါေတာတ
့ ယ်။
289
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
အတ်တလန်တတ
ိ ် သမုဒရ
� ာကေန ဟိမဝ��ာေတာင်းတန်းအထိကျယ်ြပနတ
် ့ ဲ့ အမျိုးမျိုးေသာအင်ပါယာေတွဟာ
�ကီးြမတ်တဲ့
တစ်ပါးတည်းေသာ
ဘုရားသခင်က
အုပ်ချုပ်ခင
ွ အ
့် ာဏာ
အပ်�င
ှ း် တယ်လို ့
ေ�ကးေ�ကာ်ခ�ဲ ကတယ်။ ၁၆ ရာစုအေစာပိင
ု း် လည်းေရာက်ေရာ ဧကနာထယံ�ု ကည်မဝ
� ါဒဟာ အေ�ှ �အာ�ှ �ှင ့်
အာဖရိက ေတာင်ပိင
ု း် ကလွလ
ဲ ို ့ အာ�ှ-အာဖရိက ေဒသ အများစုကို လ�မး် မိးု ထားခဲတ
့ ယ်။ �ပီးေတာလ
့ ည်း
ဆက်လက်�ပီး
လက်တ�
ံ ှညတ
် စ်ခုပံစ
ု န
ံ ဲ့
သမုဒရ
� ာပိင
ု း် ေဒသေတွကို
ေတာင်အာဖရိကေဒသ၊
အေမရိကတိက
ု ်
ဆက်လက်ြပန�
် ့ သွ
ံှ ့ ားခဲပ
့ ါတယ်။
အေ�ှ �အာ�ှေဒသကလူေတွကလွလ
ဲ ို ့
ကျန်တလ
ဲ့ အ
ူ များစုဟာ
�ှင ့်
ဒီေနေခတ်
မာှ ဆိရ
ု င်
့
ဧကနာထကိးု ကွယယ
် �ံု ကည်မ�
တစ်ခုမဟုတတ
် စ်ခုကုိ ကိးု ကွယ�် က�ပီး ကမ�ာ�
ို င
် ေရးဇာတ်
ံ
ခံု အခင်းအကျင်းကလည်း ဧကနာထယံ�ု ကည်မရ
� ဲ ့
့ င
အေြခခံသေဘာတရားေတွအေပါ်မှာပဲ တည်ေဆာက်ထားတာ ြဖစ်ပါတယ်။
ေြမပံု ၄။ ခရစ်ယာန်ဝါဒ �ှင ့် အစ�လာမ်ဝါဒတို ြပန
် ့ လာပံ
ံှ ့
။ု
့ �
သိေပမယ့
ု့
လ
် ည်း ဗဟုနာထယံ�ု ကည်ကးို ကွယမ
် ေတွ
�
�ကားမှာ နတ်ဝည
ိ ာဉ်ကိးု ကွယမ
် � �ှငသ
် န်ခဲသ
့ လို
ဗဟုနာထယံ�ု ကည်ကးို ကွယမ
် ဟ
� ာလည်း
ဧကနာထယံ�ု ကည်ကးို ကွယမ
် ေတွ
�
�ကားမှာ
ဆက်လက်�ှငသ
် န်ခပ
ဲ့ ါတယ်။ သီအုရ
ိ ီအရေတာ့ လူတစ်ေယာက်ဟာ အကျိုးလိလ
ု ားမ�ေတွ၊ ဆ��အစွေတွ
ဲ
�ိတ
ှ ဲ့
စ�ကာဝဠာတစ်ခလ
ု းံု ကို
အစိးု ရတဲအ
့ န��တန်ခိုး�ှင ်
ကိယ
ု �ံု ကည်�ပီးတဲေနာက်
့
သူတန်
့ းခိုးအာဏာရဲ ့
290
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
တစိတတ
် ပိင
ု း် သာ�ှိတဲ့
နတ်ဘရ
ု ားကို
ဘာလိကိ
ု ့ းု ကွယေန
် ေတာမ
့ ာှ လဲ။
သမ�တ�ံုးခန်းက
ကိယ
ု အ
့် တွက်
ပွငေနတယ်
့်
ဆရ
ုိ င် ဘယ်သက
ူ များ ေအာက်ေြခကအနိမစ
့် ား ဗျူ�ိုကရက်စာေရးဆီ ဝင်ထက
ွ ေနဦးမှ
်
ာလဲ။
အမှနတ
် ကယ်လည်း.. ဧကနာထယံ�ု ကည်ကးို ကွယမ
် ဝ
� ါဒဟာ တစ်ပါးတည်းေသာ အန��ဘရ
ု ားသခင်ကလွလ
ဲ ို ့
အြခားေသာနတ်ဘရ
ု ားအားလံးု ရဲြဖစ်
� ို
့ တည်မက
ြငင်းဆန်�ပီး
အဲဒနီ တ်ဘရ
ု ားေတွကို
ကိးု ကွယရ
် ဲ တလ
ဲ့ မ
ူ န
ှ သ
် မ�အေပါ်ကို ငရဲမးီ ေတွ၊ ကနမ
် ့ းီ ေတွ ရွ ာချမှာြဖစ်ပါတယ်။
သိေပမယ့
ု့
လ
် ည်း
ဘုရားသခင်ဆင
ုိ ရ
် ာ
သီအုရ
ိ ီအယူဝါဒေတွန ဲ ့
သမိင
ု း် ဆိင
ု ရ
် ာ
လက်�ိအ
ှ မှနတ
် ရားေတွ�ကားမှာ ေချာက်နက်�ကီးတစ်ခု အ�မဲြခားနားေနခဲတ
့ ာပါ။ ဧကနာထအယူအဆဟာ
လူအများစုအတွက် အြပည့အ
် ဝနားလည်ဖို ခက်
ခဲပါတယ်။ ဒါေ�ကာငလ
့် ည်း လူေတွဟာ ကမ�ာ�ကီးကို “သူတ”ို ့
့
�ှင ့်
“ငါတိ”ု ့
အြဖစ်
စ�ကာဝဠာကို
ဆက်လက်ခြဲွ ခားေန�က�ပီး
သူတိ
ု ့ ေန
အ
ု ပ်ချက်ေတွအတွကလ
် ည်း
့ စဉ်သာမညလိ
့
့ ရဲ
အစိးု ရတဲအ
့ န��တန်ခိုး�ှငဟ
် ာ
ေဝးကွာလွနး်
သီးသနြ် ဖစ်
ွ း်
့ လန
ေနပါတယ်။
ဧကနာထယံ�ု ကည်မဘ
� ာသာတရားေတွဟာ နတ်ဘရ
ု ားေတွကို အိမေ�ှ
် �တခ
ံ ါးကေန တခမ်းတနားစွနပ
် ့ စ်�က�ပီး
အိမြ် ပတင်းေပါက်ကေန
ရဟ��ာအမျိုးမျိုး
တလှညြ့် ပန်လက်ခံ�ကသလိပ
ု ါပဲ။
ဥပမာအားြဖင ့်
သတ်မတ
ှ �် ပီးကိးု ကွယလ
် ာတာဟာ
ခရစ်ယာန်ဝါဒကိပ
ု ဲ�ကည့ပ
် ါ။
အရင်က
ဗဟုနာထနတ်ဘရ
ု ားေတွန ဲ ့
သိပ်မြခားနားေတာပ
့ ါဘူး။
ဂျူပီတာ နတ်ဘရ
ု ားက ေရာမကို ကာကွယသ
် လိ၊ု ဝစ်ဇီလေပါ
ို ချလီ
နတ်ဘရ
ု ားက အက်ဇ်တက်
့
အင်ပါယာကို
ကာကွယသ
် လိမ
ု ျိုး
ခရစ်ယာန်�င
ို င
် တ
ံ င
ို း် မှာလည်း
အခက်အခဲေတွေကျာ်လာ� း�ိင
ု ေအာင်
်
၊
စစ်ပဲေတွ
ွ
�င
ို ေအာင်
်
ကူညေစာင်
ီ
မတဲ့ သူတရဲ
ို ့ ့ ကိယ
ု ပ
် ိင
ု ရ
် ဟ��ာေတွ �ှိပါတယ်။ အဂလင်္နက
် ို စိနေဂျာ
့်
ဂ
့ ျ်၊
စေကာတ
့ လန်ကို
စိန ် ့ အန်ဒ�ူ း၊
ကာကွယေပးထားပါတယ်
်
။
ဟန်ေဂရီကို
�မို � �ကီးေတွ၊
ေရာဂါေတွမာှ ေတာင်
တစ်ခခ
ု ျင်းစီအတွက်
ကေစာငေ�ှ
့် ာက်�ပီး
ဗင်းနစ်�မို �ကို
စိန ် ့
စိန ် ့ စတီဖင်၊
ြပင်သစ်ကို
�မို �ငယ်ေတွ၊
အသက်ေမွးဝမ်းေ�ကာင်းေတွကအစ..
ရဟ��ာေတွ
မာခ
့ ်
က
�ှိပါတယ်။
စိနမ
် ့ ာတင်
စသည်ြဖင ့်
မီလန်�မို �ကို
စိန ် ့ အန်ဘ�ို �စ်
ေစာငေ�ှ
့် ာက်ပါတယ်။
မီးခိးု ေခါင်းတိင
ု ်
သန�
် ့ ှငး် ေရးသမားေတွကို စိန ် ့ ဖေလာ်ရင်က ကာကွယေပး�ပီ
်
း စိနမ
် ့ တ်သယူးက စိတဒ
် က
ု ေရာက်
�
ေနတဲ့
အခွနေကာက်
်
သေတွ
ူ
ကို
အကူအညီေပးပါတယ်။
တကယ်လို ့
သင်ဟာ
ေခါင်းကိက
ု ေဝဒနာ
်
ခံစားေနရတယ်ဆရ
ုိ င် စိန ် ့ အက်ဂါသီယပ်စ် ဆီဆေတာင်
ု
းပါ။ ဒါေပမယ့် သွားကိ◌
ု က
် ေနရင်
်
ေတာ့ ရဟ��ာ
အပိလ
ု န
ို ယ
ီ ာ ဆီမာှ ဆုေတာင်းတာ ပိအ
ု ဆင်ေြပပါလိမ်မ
့ ယ်။
ခရစ်ယာန်ရဟ��ာေတွဟာ ေ�ှးယခင်က ဗဟုနာထနတ်ဘရ
ု ားေတွန ဲ ့ ဆင်တယ
ူ တ
ံု င် မကပါဘူး။
အ�ကိမေတာ်
်
ေတာ်များများမှာပဲ
သူတဟာ
ို ့
အဲဒနီ တ်ဘရ
ု ားေတွ
မျက်�ာှ ဖံးု စွပ်ထားတာနဲ ့ တူပါတယ်။
ဥပမာအေနနဲ ့ ခရစ်ယာန်ဝါဒ ေရာက်မလာခင်က ကဲလတ
် စ် အိုငယ
် ာလန်ရဲ ့ နတ်ဘရ
ု ားအ�ကီးအကဲဟာ
291
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ဘရီးဂျစ်နတ်ဘရ
ု ားမ (Brigid) ြဖစ်ပါတယ်။ အိုငယ
် ာလန်တစ်�င
ို င
် လ
ံ းံု လည်း ခရစ်ယာန်ေြပာင်းသွားေရာ
ဘရီးဂျစ် နတ်ဘရ
ု ားမလည်း ခရစ်ယာန်�စ
ှ ြ် ခင်းမဂင်္လာ ခံလက
ို ရ
် ပါတယ်။ သူဟာ စိနဘ
် ့ ရီးဂျစ် (Saint Brigid)
ြဖစ်လာ�ပီး ဒီေနထိ
ို ် ကက်သလစ်�င
ို င
် အ
ံ ုင
ိ ယ
် ာလန်မာှ ဆိရ
ု င် လူေတွအေလးြမတ်အထားဆံးု ရဟ��ာအြဖစ်
့ တင
�ှိေနဆဲပါ။
အေကာင်း �ှင ့် အဆိးု တိ၏
ု ့ တိက
ု ပ
် ဲွ
ဗဟုနာထကိးု ကွယယ
် �ံု ကည်မက
�
ဧကနာထဘာသာတရားေတွပဲ
ေမွးထုတခ
် ဲတ
် ဲ
့ ာမဟုတဘ
ဒွနိ ာထဘာသာတရားေတွကလ
ို ည်း ေမွးထုတခ
် ပ
ဲ့ ါတယ်။ ဒွနိ ာထကိးု ကွယယ
် �ံု ကည်မေတွ
�
က အေကာင်း �ှင ့်
အဆိးု
ဆိတ
ု ဲ့
ဆနက
် ့ ျင်ဘက်တန်းခိးု အာဏာ�ှစခ
် ု
ယှဉ်�ပိုင်တည်�ိှ�ကတယ်ဆတ
ုိ အ
ဲ့ ယူအဆကို
ကိင
ု ဆ
် ပ
ွဲ ါတယ်။ ဧကနာထဘာသာတရားေတွနမတူ
ဲ ့ တအ
ဲ့ ချက်က ဒွနိ ာထဘာသာေတွဟာ အဆိးု တရား (evil)
ဆိတ
ု ာ သူဟာသူ
သးီ သန�
် ့ ိတ
ှ ဲ့ တန်ခးုိ အာဏာတစ်ခုလို ့ ယံ�ု ကည်�ကတာပါ။ ဒီအဆိးု တရားကို မွနြ် မတ်တဲ့
့
ဘုရားသခင်က
ဖန်ဆင်းတာမဟုတသ
် လို
ဘုရားသခင်ရဲလက်
ေအာက်ငယ်သား
့
တစ်ေယာက်လည်း
မဟုတပ
် ါဘူး။ ဒွနိ ာထဘာသာတရားအရေတာ့ စ�ကာဝဠာ�ကီးတစ်ခုလးံု ဟာ ဒီ အေကာင်း �ှင ့် အဆိးု ဆိတ
ု ဲ့
အား၂ခု
အား�ပိုင်ရာစစ်ေြမြပင်ြဖစ်�ပီး
ေလာက�ကီးမှာ
ြဖစ်ပျက်သမ�အရာအားလံးု ဟာ
ဒီလန
ွ ဆ
် ပ
ွဲ ဲ ရ
ွ ဲ ့
အစိတအ
် ပိင
ု း် ေတွသာ ြဖစ်တယ်လဆိ
ို ့ ပ
ု ါတယ်။
ဒွနိ ာထဘာသာတရားရဲ ့ ကမ�ာအ
့ ြမင်ဟာ
အလွနဆ
် ေဆာင်
ွဲ
မ�
� ိှပါတယ်။
လူသားေတွရဲ ့ အေြခခံအေတွးအေခါ် ြပဿနာတစ်ခြု ဖစ်�ပီး
ေမးခွနး် ေတွ
(Problem
of
Evil)
လူသလ
ိ ည်းများတဲ့
နဲပတ်
ု င်းတိ�
ု ှငး် အေြဖ
့ သက်တဲ့ လိရ
ဘာလိလည်
ု့
းဆိေတာ
ု
့
အဆိးု တရားရဲြပဿနာ
့
ဒွနိ ာထဘာသာမှာ
�ှိလပါ။
ို ့
“ကမ�ာ�ကီးေပါ်မှာ ဘာလိအဆိ
ု့
းု တရားေတွ �ှိေနတာလဲ” “ေလာက�ကီးမှာ ဘာလိဒု
ု ့ က�ဆင်းရဲေတွ �ှိေနတာလဲ”
“လူေကာင်းေတွဟာ
ဘာလိဆိ
ု ့ းု ရွ ားကံ�ကမ�ာေတွ
ဧကနာထဘာသာဝင်ေတွအတွကေတာ
်
့
သူတရဲ
ို ့ ့
�ကံုရတာလဲ”
အလံးု စံက
ု သ
ို ြိ မင်တ၊ဲ့
စတဲေမးခွ
့
နး် ေတွေပါ။့
အလံးု စံက
ု တ
ို တ်�င
ို တ
် ၊ဲ့
လံးု ဝြပည့စ
် ြံု မငြ့် မတ်တဲ့ ဖန်ဆင်း�ှငဘ
် ရ
ု ားသခင်က ဘာလိေလာက�ကီ
ု့
းမှာ ခုလမ
ို ျိုးဒုက�ဆင်းရဲေပါင်းစံက
ု ို
ခွငြ့် ပုထားသလဲဆတ
ုိ အ
ဲ့ ရာကို �ှငး် ြပ�ိင
ု ဖ
် ိအတွ
ု့
က် စဉ်းစားေတွးေခါ်မ�ေတွ အပတ်တကုတ် အြပင်းအထန်
လုပ်ရပါတယ်။ လူသမ
ိ ျားတဲ့ �ှငး် လင်းချက်တစ်ခုကေတာ့ ဒါဟာ ဘုရားသခင်က လူသားေတွအေပါ်
‘လွတလ
် ပ်တစ
ဲ့ တ
ိ ဆ
် ��’ကို
ခွငြ့် ပုထားတဲန
့ ည်းလမ်းပဲ
ြဖစ်ပါတယ်တ။ဲ့
တကယ်လသာ
ို ့
အဆိးု တရားေတွသာမ�ှိဘးူ ဆိရ
ု င် လူသားေတွအေနနဲ ့ အေကာင်း �ှင ့် အဆိးု �ကားမှာ ဘာမှေရွ းချယ်�င
ို မ
် ာှ
မဟုတတ
် အ
ဲ့ တွက် လွတလ
် ပ်တစ
ဲ့ တ
ိ ဆ
် �� ဆိတ
ု ာ �ှိေတာမ
် ါဘူး။ ဒါေပမယ့် ဒီအေြဖဟာလည်း
့ ာှ မဟုတပ
လူေတွအေနနဲအလိ
လ
ု သ
ို ေနတဲ
ိ
အ
့ ေြဖမဟုတေတာ
်
့
့
ချက်ချင်းပဲထက
ွ လ
် ာပါတယ်။
လွတလ
် ပ်တစ
ဲ့ ိတဆ
် ��
ေနာက်ထပ်ေမးခွနး် အသစ်ေတွ
ကို
ခွငြ့် ပုထားတဲအ
့ တွက်
လူသားေတွအေနနဲ ့
292
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
အဆိးု တရားကို
ေရွ းချယ်လရတယ်
ို ့
။
တကယ်လည်း
လူေတာ်ေတာ်များများက
မေကာင်းတာကို
ေရွ းချယ်�ကပါတယ်။ ဒါေပမယ့လ
် ည်း ဧကနာထဘာသာတရားေတွရဲ သတ်
မတ
ှ ခ
် ျက်ေတွအရေတာ့ ခုလမ
ို ျိုး
့
မေကာင်းမ�ေတွ ေရွ းချယ်မက
� ို အဆံးု သတ်မာှ ေတာ့ ဘုရားသခင်ကအြပစ်ေပးမှာြဖစ်ပါတယ်။ ဒါေပမယ့်
လူတစ်ေယာက်ဟာ
ဘုရားသခင်က
သူရဲ့ ့
လွတလ
် ပ်တစ
ဲ့ ိတဆ
် ��ကအ
ို သံးု ချ�ပီး
�ကိုသိေန�ပီး
အြပစ်ေပးမယ်ဆရ
ုိ င်
ရလဒ်အေနနဲလည်
း
့
ဘုရားသခင်က
ဓမ�ပညာ�ှငေတွ
်
က
ဒီေမးခွနး် ကို
တချို �ေတွကေတာ့
အဲဒအ
ီ ေြဖေတွကို
အဲဒလ
ီ ူ
သူကိ
့ ု
ငရဲမာှ
ထာဝရပတ်လးံု ြပစ်ဒဏ်ခံစားဖို ့
ဘာလိဖန်
ု ့ ဆင်းေနပါေသးသလဲ??
အေြဖေပးဖိအတွ
ု့
က်
ြငင်းလိမရတာ
ု့
ေသချာတဲ့
မေကာင်းမ�ကေရွ
ို းချယ်မယ်ဆတ
ုိ ာကို
မေရမတွက�
် င
ို တ
် က
ဲ့ ျမ်းေတွ
ေကျနပ်�ကပါတယ်။
တချို �ကေတာ့
အချက်ကေတာ့
ဖန်ဆင်း�ှင ်
ြပုစုခ�ဲ့ ပီးပါ�ပီ။
မေကျနပ်�ကဘူး။
ဧကနာထဘာသာဝင်ေတွဟာ
အဆိးု တရားရဲြပဿနာနဲ
ပတ်
ခတ
ဲ ယ်ဆတ
ုိ ာပါပဲ။
့
့ သက်�ပီး ေကျလည်ေအာင် ေြဖ�ှငး် ဖို ခက်
့
ဒွနိ ာထဘာသာဝင်ေတွအတွကေတာ
်
့
ဒီအဆိးု တရား
လူေကာင်းေတွြဖစ်ေပမယ့်
ဆိတ
ု ာကို
�ှငး် ြပဖိုလွ
် ါတယ်။
့ ယပ
အဆိးု ေတွ�ကံုေတွရ
� ြခင်းအေ�ကာင်းရင်းက
ကမ�ာ�ကီးေလာက�ကီးကိစ
ု ီမံအုပ်ချုပ်ေနသူဟာ
ေလာက�ကီးထဲမာှ
ေကာင်းမွနတ
် ဘ
ဲ့ ရ
ု ားသခင်တစ်ဦးတည်းမှ
မေကာင်းဆိးု ဝါးတန်းခိးု စွမး် အင်ေတွကလည်း
မဟုတတ
် ာ။
သူဟာသူ
့
လွတလ
် တ
ွ လ
် ပ်လပ်ပျံ� �ှေနတာကိ
ံ့
းု ။ အဲဒမ
ီ ေကာင်းဆိးု ဝါးတန်ခးို စွမး် အင်က အဆိးု ေတွကြို ဖစ်ေစတာပါ။
ဒွနိ ာထဘာသာတရားမှာလည်း သူအားနည်
းချက်နသူ
ဲ ့ �ှိပါတယ်။ အဆိးု တရား�ှိြခင်းရဲြပဿနာကိ
ု
့
့
ဒွနိ ာထယံ�ု ကည်မအ
� ြမင်က ေြဖ�ှငး် ေပး�ိင
ု ေပမယ့
်
် အစီစဉ်တကျ�ှိြခင်းြပဿနာ ဆိတ
ု အ
ဲ့ ရာနဲကျ
့ ေတာလ
့ ည်း
ယိင
ု န
် သွ
ဲ ့ ားပါတယ်။
အရာအားလံးု ဟာ
ဖန်ဆင်း�ှင ်
ဘာလို ့
ဘုရားသခင်တစ်ပါးက
သူဟာနဲ
သူ
့
့
ကမ�ာေလာက�ကီးကိဖ
ု န်ဆင်းတာဆိရ
ု င်
ဟန်ချက်ညအ
ီ စီစဉ်တကျ�ှိ�ပီး
တူညတ
ီ ဥ
ဲ့ ပေဒသေတွကို
လိက
ု န
် ာ�ကရတာလဲဆတ
ုိ ာ �ှငး် ပါတယ်။ ဒါေပမယ့် ကမ�ာေလာက�ကီးကို စိးု မိးု အုပ်ချုပ်ရဖို ့ အေကာင်း �ှင ့်
အဆိးု ေနရာလု တိက
ု ပ
် ဲြွ ဖစ်ေန�ကတယ်ဆရ
ုိ င် ဒီစ�ကာဝဠာတိက
ု ပ
် ဲမ
ွ ာှ လိက
ု န
် ာရမယ့် ဥပေဒသေတွကို
ဘယ်သက
ူ
ချမှတတ
် ာပါလဲ။ ဥပမာ - ရန်ဘက်�င
ို င
် ံ ၂ �ိင
ု င
် ဟ
ံ ာ �ိင
ု င
် အ
ံ ချင်းချင်း စစ်ြဖစ်�င
ို ပ
် ါတယ်။
ဘာလိလဲ
ု ့ ဆေတာ
ုိ
့
ပါကစ�တန်ကေန
အဲဒ ီ
၂
ပစ်လက
ို တ
် ဲ့
�ိင
ု င
် လ
ံ းံု မှာ�ှိတဲ့
�ူ ပေဗဒသေဘာတရားေတွက
ဒံးု ကျည်တစ်စင်းဟာ
အိ�ယ
ိ� က
အတူတပ
ူ ဲြဖစ်လပါ။
ို ့
ပစ်မတ
ှ တ
် စ်ခက
ု ို
ထိမန
ှ မ
် ာှ ပဲ။
ဘာလိလဲ
ု ့ ဆေတာ
ုိ
ွဲ ားအလုပ်လပ
ု ်ပံက
ု ၂ �ိင
ု င
် လ
ံ းံု မှာ အတူတပ
ူ ဲ ြဖစ်တာကိးု ။ အေကာင်း �ှင ့် အဆိးု
့ ြဒပ်ဆအ
တိက
ု ပ
် ဲြွ ဖစ်�ကတဲအ
့ ခါမှာလည်း
ဘယ်လမ
ို ျိုး
ဘံဥ
ု ပေဒသေတွကို
သူတို ့
လိက
ု န
် ာ�ကပါသလဲ။
အဲဒဥ
ီ ပေဒသေတွကို ဘယ်သက
ူ ချမှတြ် ပ�ာန်းပါသလဲ။
293
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ဒါေ�ကာင ့်
ဧကနာထယံ�ု ကည်မက
�
အရာအားလံးု
ဟန်ချက်ညအ
ီ စီစဉ်တကျ�ှိြခင်းကို
�ှငး် ြပ�ိ◌
ု င
် ေပမယ့
်
် ေလာက�ကီးမှာ�ှိတဲ့ အဆိးု တရားနဲပတ်
ို ့
့ သက်လေတာ
့ �ှငး် �ှငး် လင်းလင်း မ�ှိေတာဘ
့ းူ ။
ဒွနိ ာထကိးု ကွယယ
် �ံု ကည်မက
�
အဆိးု တရားရဲအ
့ ေ�ကာင်းကို
အရာအားလံးု ဟန်ချက်ညေနတာကျ
ီ
ေတာ့
�ှငး် ြပ�ိင
ု တ
် ယ်။
ဒါေပမယ့်
သူလည်းမျက်စိလည်သာွ းေရာ။
ကျိုးေ�ကာင်းကျေြဖ�ှငး် �ိင
ု တ
် ဲ့ နည်းလမ်းတစ်ခေတာ
ု
့
�ှိပါတယ်။
အဲဒါကေတာ့
ဒီပစ
ု ာ◌္ဆကို
ဒီအန��စ�ကာဝဠာ�ကီး
တစ်ခုလးံု ကို အရာအားလံးု ကိတ
ု တ်စမ
ွ း် �ိ◌
ု င
် တ
် ဲ့ ဖန်ဆင်း�ှငဘ
် ရ
ု ားသခင်တစ်ပါးက ဖန်ဆင်းထားတာြဖစ်�ပီး
အဲဒဘ
ီ ရ
ု ားသခင်ဟာ မေကာင်းဆိးု ဝါးြဖစ်တယ် ဆိတ
ု ာပါပဲ။ သိေပမယ့
ု့
လ
် ည်း ခုလမ
ို ျိုးအေတွးအေခါ်ကို
စိတက
် းူ ရဲတသ
ဲ့ တ�မ
ိ ျိုး လူသမိ
ု း် တစ်ေလ�ာက် ဘယ်သမှ
ူ ့ ာမှ မ�ှိပါဘူး။
့ င
***
ဒွနိ ာထဘာသာေတွဟာ လွနခ
် တ
ဲ့ ဲ့ �ှစ် ၁ ေထာင်ေကျာ်က ြပနပ
် ့ ာွ းထွနး် ကားခဲပ
့ ါတယ်။ ဘီစီ ၁၅၀ဝ �ှင ့် ဘီစီ
၁၀၀ဝ
�ကားကာလမှာ
ဇို�ု ိအက်စတာ
အာ�ှအလယ်ပိင
ု း် ေဒသမှာ
မျိုးဆက်တစ်ခက
ု ေန
အဲဒေဒသမှ
ီ
ာ
(Zoroaster
သက်�ှငထ
် င်�ှား
ေနာက်တစ်ခုဆီ
အေရးအပါဆံးု
သို ့ ဇရသု�တ)
ေနထိင
ု ခ
် တ
ဲ့ ယ်။
ဆိတ
ု ဲ့ တမန်ေတာ်တစ်ပါးဟာ
သူထည်ေထာင်ခတ
ဲ့ ဂ
ဲ့ ဏ
ို း် ဟာဆိရ
ု င်
လက်ဆငက
့် မ်းသယ်ေဆာင်လာ�ကတာ
ဒွနိ ာထဘာသာြဖစ်တဲ့
ဇို�ု ိအက်စတာဘာသာ
ေနာက်ဆးုံ မှာေတာ့
ြဖစ်လာပါတယ်။
ဇို�ု ိအက်စတာဘာသာရဲအြမင်
အရ ကမ�ာေလာက�ကီးဟာ သုစ�ိုကန
် တ်ဘရ
ု ား အာဟုရ မာဇဒါ (Ahura
့
Mazda) �ှင ့် ဒုစ�ိုကန
် တ်ဘရ
ု ား အန်ဂရာ မိနး် ယု (Angra Mainyu) တိ�ကားက
ု့
စ�ကာဝဠာတိက
ု ပ
် ဲပ
ွ ဲ
ြဖစ်ပါတယ်။ ဒီတက
ို ပ
် ဲမ
ွ ာှ လူသားေတွက သုစ�ိုကန
် တ်ဘရ
ု ားကို ကူညရ
ီ မှာပါ။ ဇို�ု ိအက်စတာဘာသာ ဟာ
အာခီးမနစ်(Achaemenid)
ပါ�ှနး်
အင်ပါယာ
(၅၅ဝ
-
၃၃ဝ
ဘီစ)ီ
မှာ
အေရးပါတဲ့
ကိးု ကွယယ
် �ံု ကည်မတ
� စ်ခြု ဖစ်�ပီး ေနာက်ပိင
ု း် ဆာဆန်းနစ်(Sassanid) ပါ�ှနး် အင်ပါယာ (ေအဒီ ၂၂၄ - ၆၅၁)
မှာေတာ့
တရားဝင်
�ိင
ု င
် ေတာ်
ံ
ဘာသာြဖစ်လာခဲတ
့ ယ်။
အာ�ှအလယ်ပိင
ု း် ေဒသ
အကုနလ
် းုံ အေပါ်မှာ
ေနာက်ပိင
ု း် မှာ
အေ�ှ �အလယ်ပိင
ု း် ေဒသ
ဇို�ု ိအက်စတာဘာသာက
�ှင ့်
�ကီးမားတဲလ
့ မ
� း် မိးု မ�ေတွ
သက်ေရာက်ခဲ�့ ပီး အြခားေသာ ဒွနိ ာထယံ�ု ကည်ကးို ကွယမ
် ေတွ
�
ြဖစ်တဲ့ အသိပညာပဓာနဝါဒ(Gnosticism )၊
အလင်းအေမှာင်ပဓာန
ဝါဒြဖစ်တဲ့
မာနခီဘာသာ
(Manicheanism)
စတာေတွကလ
ို ည်း
ေပါ်ထွကလ
် ာေစခဲတ
့ ယ်။
ေအဒီ ၃ ရာစု၊ ၄ ရာစု အတွငး် မှာ အလင်းအေမှာင်ပဓာနဝါဒယံ�ု ကည်မဟ
� ာ တ�ုတက
် ေန
ေြမာက်အာဖရိက အထိကျယ်ကျယ်ြပနြ် ပန
ံ ့ �့ ပီး အဲဒအ
ီ ချိနတ
် န
ု း် က ေရာမအင်ပါယာကို စိးု မိးု ေနတဲ့
့ ် ့ ပျံ� �ှခဲ
ခရစ်ယာန်ဝါဒယံ�ု ကည်မက
� ို
အ�ိင
ု ယ
် လ
ူ မ
� း် ြခံုေတာမ
့ လို
ြဖစ်ခပ
ဲ့ ါေသးတယ်။
သိေပမယ့
ု့
လ
် ည်း
အလင်းအေမှာင်ပဓာနဝါဒဟာ
ေရာမအင်ပါယာမှာ
ခရစ်ယာန်ဘာသာဝင်ေတွကို
အ�� ံးေပးလိက
ု ရ
် �ပီး
294
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ဆာဆန်းနစ်
အင်ပါယာက
မွတဆ
် လင်ေတွက
ဇို�ု ိအက်စတာဘာသာ
ဖံးု လ�မး် သွားပါတယ်။
ကိေတာ
ု
့
ဧကနာထယံ�ု ကည်သက်ဝင်မြ� ဖစ်တဲ့
ေနာက်ေတာလ
့ ည်း
ဒွနိ ာထကိးု ကွယယ
် �ံု ကည်မေတွ
�
ဟာ
တြဖည်းြဖည်းေလ�ာကျ
ေပျာက်ကယ
ွ သ
် ာွ းပါတယ်။
အသိက
ု အ
် ဝန်းေတွဟာ
လက်တဆုပ်စာေလာက်သာ
ဒီေနေခတ်
မာှ ဆိရ
ု င်
့
အိ�ယ
ိ�
�ှင ့်
ဒွနိ ာထယံ�ု ကည်ကးို ကွယသ
် ူ
အေ�ှ �အလယ်ပိင
ု း် ေဒသေတွမာှ
ကျန်ရစ်ပါေတာတ
့ ယ်။
ဒါေပမယ့လ
် ည်း ဧကနာထယံ�ု ကည်ကးုိ ကွယမ
် ေတွ
�
ရဲ ဒီ့ ေရလ�င
ိ း် လံးု ေတွက ဒွန
ိ ာထယံ�ု ကည်မေတွ
�
ကို
လံးု လံးု ေပျာက်ကယ
ွ သ
် ာွ းေအာင် မလုပ်ခဲပ
် လင်မ် ဧကနာထဘာသာေတွဟာ
့ ါဘူး။ ဂျူး၊ ခရစ်ယာန် �ှင ့် မွတစ
ဒွနိ ာထကိးု ကွယမ
် ရ
� ဲ ့
ယံ�ု ကည်မေတွ
�
၊
ကျင�့် ကံမေတွ
�
ဧကနာထကိးု ကွယယ
် �ံု ကည်မရ
� ဲ ့ အေြခခံအကျဆံးု ေသာ
အများ�ကီးကို
စုပ်ယထ
ူ ား�ကပါတယ်။
တချို �အယူအဆေတွဟာ
အမှနတ
် ကယ်ေတာ့
ဒွနိ ာထဘာသာေတွမာှ မူလအစြပု အေြခတည်�ကတာပါ။ မေရတွက�
် င
ို ေအာင်
်
များြပားတဲ့ ခရစ်ယာန်ေတွ၊
မွတဆ
် လင်ေတွ၊ ဂျူးေတွက အင်မတန် တန်ခးို စွမး် အား�ကီးမားတဲ့ မေကာင်းတဲ့ မိစာ◌္ဆနတ်ဘရ
ု ားကို
ယံ�ု ကည်�ကပါတယ်။ ဥပမာ- ခရစ်ယာန်ေတွေခါ်တဲ့ စာတန်မာရ်နတ် လိဟ
ု ာမျိုးေပါ။့ စာတန်မာရ်နတ်ဟာ
သူဟာသူ
့
လွတလ
် တ
ွ လ
် ပ်လပ်
ရပ်တည်လပ
� ်�ှား�ိင
ု �် ပီး
ေကာင်းမွနတ
် ဘ
ဲ့ ရ
ု ားသခင်ကို
တိက
ု ခ
် က
ို သ
် ပ
ူ ါ။
ဘုရားသခင်ရဲ ခွ့ ငြ့် ပုချက်မပါဘဲန ဲ မ
်
ြဖစ်ေအာင်လည်း လ��ေဆာ်
ံ
ဖန်တးီ ပါတယ်။
့ ေကာင်းဒုစ�ိုကေတွ
ခုလမ
ို ျိုး(ဓမ�ေဟာင်းကျမ်းမှာ
လံးု ဝမေတွ�ရတဲ)့
ဒွနိ ာထယံ�ု ကည်သက်ဝင်မ�
အယူအဆတစ်ခက
ု ို
ဧကနာထဘာသာ ကိးု ကွယသ
် ေတွ
ူ
အနနဲ ဘယ်
လမ
ို ျား လိက
ု န
် ာ�ိင
ု �် ကတာပါလိမ။့် အကျိုးသင ့် အေ�ကာင်းသင ့်
့
စဉ်းစားမယ်ဆရ
ုိ င်ေတာ့ ဒါဟာ မြဖစ်�င
ို တ
် အ
ဲ့ ရာပါ။ အလံုု းစံက
ု တ
ို တ်�င
ို တ
် ဲ့ ဘုရားသခင်ကို ယံရ
ု င်ယံု
သိမဟု
ု ့ တ် မတူကြွဲ ပားတဲ့ တန်ခးို အင်အား ၂ ခု (၂ ခုလးံု မှာ အလံးု စံက
ု တ
ို တ်�င
ို တ
် ဲ့ တန်းခိးု စွမး် အားေတာ့
မ�ှိဘးူ ) ကို ယံရ
ု မှာပဲ။ သိတိ
ု့ င
ု ေအာင်
်
လူသားေတွမာှ လံးု ဝဆနက
် ့ ျင်ဘက်အရာေတွကို �ပိုင်တလ
ူ က်ခံ�င
ို တ
် ဲ့
အံဩ
့ စရာေကာင်းတဲအ
့ စွမး် �ှိပါတယ်။ ဒါေ�ကာငလ
့် ည်း အလွနဘ
် ာသာတရားကိင
ု း် �� ိငး် တဲ့ သန်းနဲချီ
့ ေသာ
ခရစ်ယာန်ေတွ၊
မွတဆ
် လင်ေတွ၊
ဂျူးေတွက
အလံးု စံက
ု တ
ို တ်�င
ို တ
် ဲ့
တစ်ပါးတည်းေသာ
အန��တန်ခးို �ှငဘ
် ရ
ု ားသခင် ယံ�ု ကည်�က�ပီး တစ်ချိနတ
် ည်းမှာပဲ သူဟာသူ
သီးြခား�ှိတဲ့ မိစာ◌္ဆနတ်ဆးုိ
့
ကိလ
ု ည်း
ယံ�ု ကည်�ကတယ်ဆတ
ုိ ာ
အေကာင်းဘက်က�ှိတဘ
ဲ့ ရ
ု ားသခင်က
ငါတိရဲ
ု ့ အကူ
အညီလအ
ို ပ်တယ်ဆတ
ုိ အ
ဲ့ ထိ
့
တြခားဘာသာေတွကလည်း
မအံဩ
့ သငပ
့် ါဘူး။
ဂျူးေတွဆရ
ုိ င်
ဒါတင်မကပဲ
မေကာင်းမိစာ◌္ဆနတ်ဆးုိ ကို
ယံ�ု ကည်�က�ပီး
ဘာသာေရးစစ်ပဲေတွ
ွ
ြဖစ်တဲ့
ဂျီဟတ်ေတွ၊
တိက
ု ထ
် တ
ု ဖ
် ို ့
လုပ်ေဆာင်�ကတာဟာ
ခ�ူ းဆိတစ
် စ်ပဲေတွ
ွ
လုပ်လာ�ကတဲအ
့ ထိပါပဲ။
295
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ေနာက်ထပ်
ေရး�ကီးတဲ့
ဒွနိ ာထဘာသာယံ�ု ကည်မတ
� စ်ခြု ဖစ်�ပီး
အထူးသြဖင ့်
အသိပညာပဓာနကိးု ကွယယ
် �ံု ကည်မ� ၊ အလင်းအေမှာင်ပဓာန မာနခီဘာသာ ကိးု ကွယယ
် �ံု ကည်မေတွ
�
မာှ
ေတွ�ရတာကေတာ့ �ုပ်ခ��ာ �ှင ့် နာမ်ဝည
ိ ာဉ် အ�ကား၊ ြဒပ်ဝတ�ု �ှင ့် ဝိညာဉ်ေတွ�ကားက သိသာထင်�ှားတဲ့
ကွြဲ ပားမ�ေတွပါပဲ။
အသိပညာပဓာန
ေကာင်းမွနတ
် န
ဲ့ တ်ဘရ
ု ားက
လူကိ
ု ခ
် ��ာကေတာ့
့ ယ
ကိးု ကွယသ
် ေတွ
ူ
၊
လူေတွရဲနာမ်
ိ ာဉ်
့ ဝည
�ှင ့်
အလင်းအေမှာင်ပဓာန
ဝိညာဉ်ေတွကို
မေကာင်းတဲန
့ တ်ဘရ
ု ားရဲ ့ ဖန်တးီ မ�ပါ။
မေကာင်းတဲက
့ ယ
ုိ ခ
် ��ာ
�ှင ့်
ေကာင်းတဲန
့ ာမ်ဝည
ိ ာဉ်�ကားက
ကိးု ကွယသ
် ေတွ
ူ
က
ဖန်တးီ �ပီး
ဒါေ�ကာင ့်
ြဒပ်ဝတ�ု
ခုလအ
ို ြမင်အရ
တိက
ု ပ
် ဲြွ ဖစ်ပာွ းရာေြမြပင်
�ှင ့်
လူသားဟာ
ြဖစ်ပါတယ်။
ဧကနာထဘာသာအြမင်က�ကည့မ
် ယ်ဆရ
ုိ င်ေတာ့ ဒါဟာ လံးု ဝအဓိပာ� ယ် မ�ှိပါဘူး။ ဘာလိများ
ု့
ခုလို �ုပ်ခ��ာ
�ှင ့် နာမ်ဝည
ိ ာဉ် အ�ကား၊ ြဒပ်ဝတ�ု �ှင ့် ဝိညာဉ်ေတွ�ကားက သိသသ
ိ ာသာ ခွြဲ ခားစရာလိလ
ု ။ဲ ဘာလို ့ လူေတွရဲ ့
�ုပ်ခ��ာ �ှင ့် ြဒပ်ဝတ�ုေတွက မေကာင်းတဲအ
့ ရာေတွပါလို ့ ေြပာရတာလဲ။ အရာခပ်သမ
ိ း် ကို ေကာင်းမွနတ
် ဲ့
ဖန်ဆင်း�ှငဘ
် ရ
ု ားသခင်က
ဖန်တးီ ထားတာပဲ။
ဒါေပမယ့လ
် ည်း
ဧကနာထဘာသာဝင်ေတွအေနနဲ ့
ဒွနိ ာထဘာသာေတွရဲ ့ ဆနက
် ့ ျင်ဘက် �ှစမ
် ျိုးအြမင်ကို သေဘာမကျဘဲမေန�ိင
ု ပ
် ါဘူး။ ဘာလိလဲ
ု ့ ဆေတာ
ုိ
့
ေလာက�ကီးမှာ
အဆိးု တရားေတွ�ိြှ ခင်းရဲြပဿနာကိ
ု
့
ေနာက်ဆးုံ မှာေတာ့
ေြဖ�ှငး် ြပ�ိင
ု လ
် ပဲ
ို ့
ဒီဆနက
် ့ ျင်ဘက်သေဘာတရားေတွဟာ
ြဖစ်ပါတယ်။
ခရစ်ယာန်
�ှင ့်
ဒါေ�ကာငပ
့် ဲ
မွတစ
် လင်မ်
ကိးု ကွယက
် ယ
ွ ယ
် �ံု ကည်မေတွ
�
ရဲ ပင်
ို ေတွ
်
ြဖစ်လာပါေတာတ
ု �ံု ကည်ြခင်း
့ မေဒါက်တင
့ ယ်။ ေကာင်းကင်ဘုံ ကိယ
(ေကာင်းမွနေသာဘု
်
ရား၏ သုခဘံ)ု ၊ ငရဲ ကို ယံ�ု ကည်ြခင်း (ဆိးု ယုတေသာဘု
်
ရား၏ ဒုက�ဘ)ုံ စတာေတွဟာ
ဒွနိ ာထဘာသာေတွမာှ
မူလအေြခခံ
အစြပုပါတယ်။
လူေတွရဲဝိ့ ညာဉ်ေတွဟာ
ဆက်လက်အသက်�ှင�် ကတယ်ဆတ
ုိ ဲ ့
ကိယ
ု ခ
် ��ာေသဆံးု �ပီးေနာက်ပိင
ု း် မှာလည်း
ယံ�ု ကည်မမ
� ျိုးဟာ
ဓမ�ေဟာင်းကျမ်းမှာ
ဘာသဲလန
ွ စ
် မှ မ�ှိပါဘူး။
တကယ်တမ်းမှာေတာ့ သမိင
ု း် တစ်ေလ�ာက်ြပန်�ကည့မ
် ယ်ဆရ
ုိ င် ဧကနာထကိးု ကွယယ
် �ံု ကည်မဟ
� ာ
ဧကနာထဝါဒီ၊ ဒွနိ ာထဝါဒီ၊ ဗဟုနာထဝါဒီ၊ နတ်ဝည
ိ ာဉ် ကိးု ကွယမ
် လ
� က်ကျန် စတဲအ
့ ရာေတွအားလံးု ကို
အတူေရာသမေမ ��ပီး
တစ်ခတ
ု ည်းေသာ
နတ်ဘရ
ု ားရဲ ့ အုပ်စးို မ�ေအာက်မာှ
ထည့သ
် င
ွ း် လိက
ု တ
် ာပါပဲ။
ဒါေ�ကာငလ
့် ည်း �ိုး�ိုးသာမန် ခရစ်ယာန်ဘာသာဝင်တစ်ေယာက်ဟာ ဧကနာထဆိင
ု ရ
် ာ တစ်ခတ
ု ည်းေသာ
ဖန်ဆင်း�ှငဘ
် ရ
ု ားသခင်ကို
ယံ�ု ကည်တယ်။
တစ်ချိနတ
် ည်းမှာပဲ
ဒွနိ ာထေတွရဲ ့ ဘုရားသခင်ရဲရန်
့ ဘက်
နတ်ဆးုိ မိစာ◌္ဆ၊ ဗဟုနာထေတွရဲ ့ ရဟ��ာစိနေတွ
့်
�ှငတ
့် ကွ နတ်ဝိညာဉ်ကိးု ကွယသ
် ေတွ
ူ
ရဲ ့ တေစ�သရ
ူ ဲ
ေတွကပ
ို ါ ယံ�ု ကည်ပါတယ်။ ဘာသာတရားေတွကို ေလ့လာတဲ့ ပညာ�ှငေတွ
်
က ခုလမ
ို ျိုး အမျိုးမျိုးေသာ
ဘာသာေရးဓေလ့ထးံု တမ်း၊ အေလ့အထေတွဆက
ီ စုေပါင်းရယူထား�ပီး မတူကြွဲ ပားဆနက
် ့ ျင်ဘက်ပါြဖစ်တဲ့
အယူအဆေတွအားလံးု ကို တ�ပိုင်နက်လက်ခံယ�ံု ကည်တဲ့ ဘာသာတရားကို အမည်ေပးထားတာ �ှိပါတယ်။
296
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
အဲဒါကို
စုေပါင်းဘာသာတရား
(syncretism)
လိေခါ်ပါတယ်
ု့
။
တကယ်တမ်းေတာ့
ကမ�ာေပါ်က
အ�ကီးကျယ်ဆးုံ ဘာသာတရားဟာ ဒီ စုေပါင်းဘာသာတရား ြဖစ်ဖိများပါတယ်
ု့
။
သဘာဝတရား�ကီး ၏ နိယာမသေဘာ
အခုဆရ
ုိ င် က�န်ေတာ်တို ့ ေဆွးေ�ွးခဲသ
ီ ဲ့ အေရး�ကီးဝိေသသလက�ဏာ
့ မ� ဘာသာတရားအားလံးု မှာ တူညတ
တစ်ရပ်
�ှိပါတယ်။
အဲဒါကေတာ့
သူတအားလံ
ို ့
းု ဟာ
ဖန်ဆင်း�ှငန
် တ်ဘရ
ု ားေတွ
�ှင ့်
သဘာဝလွနြ် ဖစ်ရပ်ပဂ
ု ုိ� လ်ေတွအေပါ် ယံ�ု ကည်သက်ဝင်မက
� ို အေလးထား�ကတယ်ဆတ
ုိ ာပါပဲ။ ဧကနာထ
တစ်ပါးတည်းေသာဘုရားကိယ
ု �ံု ကည်ြခင်း �ှင ့် အြခားေသာနတ်အမျိုးမျိုးကို သက်ဝင်ယ�ံု ကည်တဲ့ ဂိဏ
ု း် ေတွန ဲ ့
အဓိက
ရင်း�ှးီ လာတဲ့
တကယ်တမ်းမှာေတာ့
အေနာက်တင
ုိ း် သားေတွအတွကေတာ
်
့
ကမ�ာေပါ်က
ဒါဟာဘာမှ
ဘာသာတရားေတွရဲသမိ
ု း် ကို
့ င
မဆန်းသလိပ
ု ါ။
ေလ့လာ�ကည့မ
် ယ်ဆရ
ုိ င်
ဖန်ဆင်း�ှငန
် တ်ဘရ
ု ားေတွ အေ�ကာင်းမှာပဲ အဆံးု သတ်တာ မဟုတပ
် ါဘူး။ ဘီစီ ပထမ ေထာင်စ�
ု စ
ှ မ
် ာှ ဆိရ
ု င်
အသစ်ေသာ ဘာသာတရားေတွအမျိုးမျိုး အာ�ှ-အာဖရိက ေဒသတစ်ေလ�ာက်မာှ စတင်ပျံ� �ှခဲ
ံ့ပ
့ ါတယ်။ အဲဒ ီ
ဘာသာတရားအသစ်ေတွက အိ�ယ
ိ� က ဂျိနး် ဝါဒ �ှင ့် ဗုဒဝ
� ါဒ၊ တ�ုတက
်
တာအိုဝါဒ �ှင ့် ကွနြ် ဖူး�ှပ်ဝါဒ၊
ေြမထဲပင်လယ်ေဒသမှာ
စတိးု အစ်ဝါဒ၊
ဆင်းနစ်ဂ်ဝါဒ
�ှင ့်
အက်ပီကျူးရပ်စ်ဝါဒ
စတဲ့
သက်ဝင်ယ�ံု ကည်မေတွ
�
ဟာ တန်ခးို �ှငန
် တ်ဘရ
ု ားေတွဆတ
ုိ ာကို လံးု ဝပစ်ပယ်�ကပါတယ်။
အဲဒသ
ီ က်ဝင်ယ�ံု ကည်မေတွ
�
လူေတွလည်း
လက်ခတ
ံ ာက
မတတ်�င
ို တ
် ဒ
ဲ့ အ
ီ င်အား�ကီးဟာ
နတ်ဘရ
ု ားေတွရဲ ့
သဘာဝတရား�ကီးရဲ ့ နိယာမသေဘာတရားေတွသာ
ဒီသဘာဝနိယာမ
ကိးု ကွယယ
် �ံု ကည်မေတွ
�
က
ဒီကမ�ာေလာက�ကီးကို
ြဖစ်တယ်လို ့
ခုလလ
ို ည်ပတ်ေစတဲ့
လိအ
ု င်စိတဆ
် ��ေတွ
မဟုတဘ
် ဲ
ယံ�ု ကည်�ကတာပါ။
တချို ေ
� သာ
နတ်ဘရ
ု ားေတွတည်�ိှြခင်းကို
လက်ခ�ံ ကေပမယ့်
သူတနတ်
ို ့ ဘရ
ု ားေတွဟာ လူ၊ တိရ စ�ာန်၊ အပင်ေတွနမြခား
ဲ့
သဘာဝတရားရဲ ့ နိယာမသေဘာတရားေတွကို
နာခံ�ကရပါတယ်။
ဆင်ေတွ၊
ြဖူေကာင်ေတွ ေဂဟစနစ်�ကီးထဲမာှ
ကိယ
ု ေနရာနဲ
့်
ကိ
ု ် ေန�ကသလိပ
ု ဲ
့ ယ
တန်ခးုိ �ှငန
် တ်ဘရ
ု ားေတွလည်း ဒီသဘာဝေဂဟစနစ်�ကီးမှာ သူေနရာနဲ
သူ
့ �ှိ�ကတယ်။ ဆင်တစ်ေကာင်က
့
သဘာဝတရားကိမ
ု ချိုးေဖာက်�င
ို သ
် လိပ
ု ဲ
တန်ခးုိ �ှငန
် တ်ဘရ
ု ားေတွဟာလည်း
ဥပမာြပလိရတဲ
ု့ ့
သဘာဝနိယာမဘာသာတရား
အသိသာထင်�ှားဆံးု
မချိုးေဖာက်�င
ို ပ
် ါဘူး။
ကေတာ့
ဒီေနအထိ
လည်း
့
အဓိကကမ�ာဘ
ဲ တစ်ခြု ဖစ်တဲ့ ဗုဒဘ
� ာသာပါပဲ။
့ ာသာ�ကီးေတွထက
297
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ေြမပံု ၅။ ဗုဒဘ
� ာသာ ပျံ� �ှလာပံ
ံ့
။ု
ဗုဒဘ
� ာသာရဲ ့ အဓိကပံရ
ု ိပ်ကေတာ့
နတ်ဘရ
ု ားတစ်ပါးမဟုတဘ
် ဲ
လူသားတစ်ေယာက်ြဖစ်တဲ့
သိဒတ
� � ေဂါတမ ြဖစ်ပါတယ်။ ဗုဒဝ
� င်ကျမ်းေတွရဲ ့ အဆိအ
ု ရ ေဂါတမဟာ လွနခ
် တ
ဲ့ ဲ့ ဘီစီ ၅၀ဝ ေလာက်က
ဟိမဝ��ာေတာင်ေြခမှာ�ှိတဲ့
�ိင
ု င
် င
ံ ယ်တစ်ခုကို
အေမွဆက်ခရ
ံ မယ့်
မင်းသားတစ်ပါးပဲ
ြဖစ်ပါတယ်။
အဲဒမ
ီ င်းသားငယ်ဟာ ပတ်ဝန်းကျင်မာှ သူြမင်ေတွ�ရတဲ့ ဒုက�ဆင်းရဲ�ကည့�် ပီး သံေဝဂ ရခဲတ
့ ယ်။ ေယာက်ျား၊
မိနး် မ၊
ကေလးငယ်၊
သက်�ကီးရွ ယအ
် ုစ
ိ တဲ့
အရွ ယသ
် းုံ ပါးအကုနလ
် းံု
ကံ�ကမ�ာဆိးု ေတွြဖစ်တဲ့
စစ်ပဲ၊ွ
ေရာဂါကပ်ဆးုိ စတဲအ
့ ရာေတွေ�ကာင ့် ဒုက�ဆင်းရဲခစ
ံ ားရတာ မင်းသားကြမင်တယ်။ ဒါအြပင်
လူေတွဟာ
့
စိးု ရိမေသာက၊
်
ေဒါသ၊
စိတမ
် ေကျနပ်မ�
စတဲအ
့ ရာေတွေ�ကာငပ
့် ါ
စိတဆ
် င်းရဲဒက
ု �ေရာက်�ကရ�ပီး
ဒါေတွအားလံးု ဟာ လူဘဝနဲ
ခွ့ ြဲ ခားမရဘဲ တစိတတ
် ပိင
ု း် ြဖစ်ေနတာကို ြမင်တယ်။ လူေတွဟာ စည်းစိမ၊်
့
အာဏာေတွေနာက်ကလ
ို က
ို �် ကတယ်။
ဗဟုသတ
ု ေတွ၊
သမီးေတွေမွး�က�ပီး
နန်းေတာ်ေတွ
အိမေတွ
်
၊
သူတဘယ်
ို ့
လမ
ို ျိုးအရာကို
ရ�ှိပိင
ု ဆ
် င
ုိ သ
် ည်ြဖစ်ပါေစ..
ပိင
ု ဆ
် င
ုိ မ
် ေတွ
�
ကို
စုေဆာင်း�ကတယ်။
တည်ေဆာက်�ကတယ်။
ဘယ်ေတာမ
့ ှ
သား၊
သိေပမယ့
ု့
လ
် ည်း
စိတေကျနပ်
်
ြခင်းမ�ှိ�ကဘူး။
ဆင်းရဲတလ
ဲ့ ေတွ
ူ
က ချမ်းသာ�ကယ်ဝဖို ့အိပ်မက်�ကတယ်။ ေငွ ၁ သန်း�ှိတလ
ဲ့ ေတွ
ူ
က ၂ သန်း လိခ
ု ျင်တယ်။ ၂
သန်း
ချမ်းသာတဲလ
့ ေတွ
ူ
က
၁ဝ
သန်းချမ်းသာချင်တယ်။
298
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
အလွနခ
် ျမ်းသာေကျာ်�ကားပါတယ်ဆတ
ုိ လ
ဲ့ ေတွ
ူ
ေတာင်မှ
အေတာမသတ်�င
ို တ
် ဲ့
စိတေကျနပ်
်
မ�
မ�ှိ�ကဘူး။
စိးု ရိမေသာကပူ
်
ပန်မအ
� မျိုးမျိုးရဲ ့ �ှပ
ိ ်စက်မက
� ခ
ို ရ
ံ �ပီးတဲေနာက်
့
မာှ
လူေတွဟာ
ေရာဂါေဝဒနာ၊
အိုမင်းြခင်း �ှင ့် ေသြခင်းတရားတိက
ု ့ လူဘဝကိ
ု ခါးခါးသီးသီး အဆံးု သတ်ေပးတယ်။ အဲဒအ
ီ ခါလည်းကျေရာ
့
ဘဝတစ်ေလ�ာက်လးံု
စုေဆာင်းလာခဲသ
့ မ�အရာအားလံးု ဟာ
မီးခိးု လိပ
ု ဲ
တမဟုတခ
် ျင်း
ေပျာက်ကယ
ွ သ
် ာွ းေရာ။ လူဘဝဆိ
တ
ု ာ ဘာမှအဓိပာ� ယ်မ�ှိဘဲ �ိင
ု သ
် မ
ူ �ှိတဲ့ �ကက်အေြပး�ပိုင်ပဲွ တစ်ခလ
ု ပ
ုိ ါပဲ။
့
ဒါေပမယ့် ဒီအရာကေန ဘယ်လလ
ို တ
ွ ေြမာက်
်
�ကမလဲ။
အသက် ၂၉ �ှစအ
် ရွ ယမ
် ာှ ေဂါတမဟာ ည�ကီးသန်းေခါင် နန်းေတာ်ကေန တိတတ
် ဆိတ် ခိးု ထွကခ
် �ဲ့ ပီး
သူမိ့ သားစုနပိ
ဲ့ င
ု ဆ
် င
ုိ မ
် အ
� ားလံးု ကို စွနလ
့် တ
� ခ
် ဲပ
ီ
အိန◌
ိ ္ဒယေြမာက်ပိင
ု း် တစ်ေလ�ာက်မာှ
့ ါတယ်။ အဲဒေနာက်
ေြခသလံးု အိမ်တင
ို တ
် စ်ေယာက်အြဖစ် ခရီးဆန�် ပီ
ု �ဆင်းရဲကေန လွတေြမာက်
်
ရာကို �ှာေဖွခတ
ဲ့ ယ်။
့ း ဒီဒက
ဟိ�ူ� ေကျာင်း အမျိုးမျိုးမှာ သွားလာခဲ�့ ပီး ဂု�ုဆရာ�ကီးေတွရဲေြခရင်
းမှာေနရင်း နာယူကျင�့် ကံခတ
ဲ့ ယ်။
့
ဒါေပမယ့်
အမှနတ
် ကယ်လတ
ွ ေြမာက်
်
မ�
ကျန်ေနခဲတ
့ ယ်။
ကို
သူမခံစားရဘဲ
သိေပမယ့
ု့
လ
် ည်း
စိတထ
် မ
ဲ ာှ
မေကျနပ်မတ
� စ်ခခ
ု အ
ု �မဲ
သူစိတမ
် ပျက်ခဘ
ဲ့ းူ ။
ဒီဒက
ု �ဆင်းရဲကေန
အ�ပီးတိင
ု လ
် တ
ွ ေြမာက်
်
ရာနည်းလမ်းကို သူနည်
ဲ့ ယ်။
့ းသူဟန်
့ န ဲ ့ မေတွ�မချင်း �ှာေဖွသာွ းမယ်လို ့ ဆံးု ြဖတ်ခတ
ဒီလန
ို ဲ ့
လူသားေတွရဲ ့ ဒုက�ဆင်းရဲကြို ဖစ်ေစတဲ့
နည်းလမ်းေတွကို
ေြခာက်�စ
ှ �် ကာ
သေဘာေပါက်လက
ို တ
် ာက
အ�ှစသ
် ာရ၊
တရားထိင
ု ရ
် င်း
ဒုက�ဆင်းရဲဆတ
ုိ ာ
အေ�ကာင်းတရား
�ှာေဖွခတ
ဲ့ ယ်။
ကံမေကာင်းလိ၊ု ့
�ှင ့်
ေနာက်ဆးုံ မှာေတာ့
ကုစားနည်း
ေဂါတမ
မတရားတဲလ
့ မ
ူ ေရးစနစ်
�
ေတွေ�ကာင ့်
ဒါမှမဟုတ် တန်ခးို �ှငန
် တ်ဘရ
ု ားေတွရဲ စိ
် ��ေတွေ�ကာင ့် ြဖစ်တာ မဟုတဘ
် းူ ဆိတ
ု ာပါပဲ။ တကယ်ေတာ့
့ တဆ
လူတစ်ေယာက်ရဲ ့ ဒုက�ဆင်းရဲဆတ
ုိ ာ
အဲဒလ
ီ ရ
ူ ဲ ့ အတွငး် စိတသ
် ေဘာထားေတွေ�ကာငသ
့် ာ
ြဖစ်တယ်
ဆိတ
ု ာပါပဲ။
ေဂါတမ သေဘာေပါက်လက
ို တ
် ဲ့ အသိအြမင်က လူစိ့ တဟ
် ာ ဘာကိပ
ု ဲ�ကံုေတွရသည် ြဖစ်ပါေစ
လိအ
ု င်ဆ��ေတွန ဲ ့ တံြပန်
ု ့ တယ် ဆိတ
ု ာပါပဲ။ လိအ
ု င်ဆ��ေတွဆတ
ုိ ာ အ�မဲပဲ စိတဆ
် င်းရဲမက
� ို ြဖစ်ေစပါတယ်။
စိတဆ
် တ
ုိ ာ သူမ�ကိုက်တာ တစ်ခခ
ု န
ု �ကံ
ဲ ့ ုေတွ�ရတာနဲ ့ အဲဒစ
ီ ိတည
် စ်စရာကို ဖယ်�ှားပစ်ဖို ့ လိလ
ု ားတာပဲ။
သူ�စ
ှ သ
် က်တအ
ဲ့ ရာတစ်ခခ
ု န
ု ဲ့
�ကံုရ�ပီဆလ
ုိ ည်း
စိတဆ
် တ
ုိ အ
ဲ့ ရာဟာ
အဲဒ�ီ စ
ှ ်သက်ခံစားစရာ
ဆက်လက်�ိှေန�ပီး ဒီထ
ု းို လာဖို ့ လိလ
ု ားပါတယ်။ ဒါေ�ကာင ့် စိတဆ
် တ
ုိ ာ အ�မဲတမ်း မေကျမနပ်န ဲ ့
့ က်ပိတ
ဂနာမ�ငိမ်
ြဖစ်ေနတာပါ။
က�န်ေတာ်တမ�ကိ
ို ့
ုက်တအ
ဲ့ ရာေတွ
ဥပမာ-
နာကျင်တဲ့
ေဝဒနာမျိုး
ေတွ� �ကံုရ�ပီဆရ
ုိ င် ဒါေတွပိလ
ု ေတာင်
ို ့
�ှငး် လင်းထင်�ှားလာပါတယ်။ ဒီနာကျင်မ�
� ိှေနသေရွ � က�န်ေတာ်တဟာ
ို ့
ို သ
် မ�အားထုတ�် ကပါတယ်။ ဒါေပမယ့်
မေကျမနပ်ြဖစ်�က�ပီး ဒီနာကျင်မက
� ို ေ�ှာင်လလ
ွဲ ရ
ို ့ ေအာင် တတ်�င
299
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
က�န်ေတာ်တ�ကိ
ို ့ ုက်�စ
ှ သ
် က်တအ
ဲ့ ရာေတွန ဲ ့
စိတေကျနပ်
်
သာွ းတယ်လို ့
စိးု ရိမ�် ကတယ်။
မ�ှိဘးူ ။
ဒါမှမဟုတ်
�ကံုရတဲအ
့ ခါကျေတာလ
့ ည်း
အဲဒစ
ီ ိတေကျနပ်
်
စရာေလး
က�န်ေတာ်တို ့
ေပျာက်ကယ
ွ သ
် ာွ းမှာ
က�န်ေတာ်တို ့
ဒီထ
ု ိတေကျနပ်
်
စရာေကာင်းလာဖို ့ က�န်ေတာ်တေမ�ာ်
ို ့
လင�့် ကတယ်။
့ က်ပိစ
လူေတွဟာ အချစ်ဆတ
ုိ အ
ဲ့ ရာကို �ှာေတွ� ဖို ့ �ှစေပါင်
်
းများစွာ �ကိုတင်စိတက
် းူ ယဉ်အိပ်မက် မက်�ကတယ်။
ဒါေပမယ့် �ှာေတွ�တအ
ဲ့ ခါကျေတာလ
် င
ို း် ကျ ေကျနပ်�ကတယ်ဆတ
ုိ ာ အလွန�
် ှားပါတယ်။ တချို �က
့ ည်း စိတတ
သူတချစ်
ို ့ ရတဲလ
့ ူ သူတအနားက
ို ့
ထွကသ
် ာွ းမှာ စိးု ရိမ်တယ်။ တချို �က ေဈးေပါေပါလူန ဲ ့ အြခချလိက
ု ရ
် တာကို
ေနာင်တရ�ပီး
ဒီထ
ု
းလူကို
့ က်ပိေကာင်
မေရွ းခဲေလြခင်
းဆိ�ု ပီး
့
ဝမ်းနည်းတယ်။
ဒါတင်မက
အခုနက
ေြပာခဲတ
် ုလးံု ခံစားေနတဲလ
့ ေတွ
ူ
က�န်ေတာ်တဝ�်
ို ့ းု ကျင်မာှ �ှိတာ က�န်ေတာ်တသိ
ို ့ တာပဲ။
့ ြဲ့ ဖစ်ရပ် �ှစခ
�ကီးကျယ်တန
ဲ့ တ်ဘရ
ု ားေတွက
လူမအ
� ေဆာက်အအံုေတွက
မိးု ေတွရွာေအာင်လပ
ု ် �င
ို တ
် ယ်၊
တရားမ�တမ�
ကံတရားရဲမျက်
့ �ာှ သာေပးမ�ေ�ကာင ့်
�ှင ့်
က�န်ေတာ်တို ့
ေကာင်းမွနတ
် ဲ့
ကျန်းမာေရးေစာငေ�ှ
့် ာက်မေတွ
�
ေပး�ိင
ု တ
် ယ်၊
မီလျံနာသူေဌးြဖစ်�င
ို တ
် ယ်။
ဒါေပမယ့်
ဒါေတွအားလံးု ထဲက တစ်ခုမှ က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ စိ့ တေနသ
်
ေဘာထားပံစ
ု ံကို ေြပာင်းလဲမေပး�ိင
ု ဘ
် းူ ။ ဒါေ�ကာငပ
့် ဲ
အ�ကီးြမတ်ဆးုံ
�ှငဘ
် ရ
ု င်ေတွေတာင်မှ
စိတဆ
် င်းရဲရတဲဘ
့ ဝနဲအသက်
�ှင�် က၊
့
ဝမ်းနည်းပူေဆွး
ေသာကေရာက်ြခင်းကေန လွတေအာင်
်
အ�မဲေ�ှာင်းေြပးေနရ�ပီး ပိခ
ု မ်းနား၊ ပိ�ု ကီးကျယ်တဲ့ �ှစ်သက်ခံစားစရာ
အေပျာ်ေတွေနာက်ကို အ�မဲလက
ို �် ကတာပါ။
ေဂါတမ ေတွ� �ှိခတ
ဲ့ ာက ဒီဒက
ု �သသ
ံ ရာစက်ဝန်းကေန လွတေြမာက်
်
ရာလမ်း �ှိပါတယ်။ စိတ်က
�ှစသ
် က်စရာကိြု ဖစ်ေစ၊ မ�ှစ�် မို �စရာကိြု ဖစ်ေစ �ကံုေတွ�ခစ
ံ ားရတဲအ
့ ခါ အရာရာတိင
ု း် ကို �ိုး�ိုး�ှငး် �ှငး် ပဲ
အ�ှိကအ
ို �ှိအတိင
ု း် နားလည်တယ်ဆရ
ုိ င် ဒုက�ဆင်းရဲဆတ
ုိ ာ မ�ှိေတာပ
် ခ
ိ က
ို ဝ
် မ်းနည်းစရာတစ်ခု
့ ါဘူး။ စိတထ
ခံစားရတဲအ
့ ခါ
အဲဒဝ
ီ မ်းနည်းစရာကို
ေပျာက်ကယ
ွ သ
် ာွ းေစလိတ
ု ဲ့
ဆ��မထားဘဲ
မှနမ
် န
ှ က
် န်ကန်န ဲ ့
ရင်ဆင
ုိ ခ
် စ
ံ ားတယ်ဆရ
ုိ င်... ဝမ်းနည်းမ�ကခ
ို စ
ံ ားရေပမယ့် အဲဒဝ
ီ မ်းနည်းမ�အတွက် ဒုက�ဆင်းရဲေရာက်တာမျိုး
မြဖစ်ေတာဘ
ုိ င် အဲဒထ
ီ ခ
ိ က
ို ဝ
် မ်းနည်းမ�ေတွထမ
ဲ ာှ ဘဝကို ပိြု ပည့စ
် ေစတဲ
ံု
အ
့ ရာေတွ �ှိပါတယ်။
့ းူ ။ တကယ်ဆရ
ေပျာ်ရင
� စ
် ရာတစ်ခု
�ကံုေတွရတဲအ
့ ခါလည်း
အဲဒေပျာ်
ီ
ရင
� မ
် �
ဆက်�ိေနဖိ
ှ
၊ု ့
ပိေပျာ်
ု
စရာေကာင်းလာဖို ့
ဆ��မထားဘူးဆိရ
ု င် ကိယ
ု ရ
့် ဲစိ့ တ�
် လ
ှ းံု ေအးချမ်းမ� မဆံးု �� ံးရဘဲ ေပျာ်ရင
� မ
် က
� ို ဆက်ခစ
ံ ားရပါတယ်။
ဒါေပမယ့် အရာရာတိင
ု း် ကို အ�ှိကအ
ို �ှိအတိင
ု း် လက်ခံ�ပီး ဘာလိအ
ု င်ဆ��မမ
ှ �ှိတဲ့ စိတမ
် ျိုးြဖစ်ေအာင်
ဘယ်လလ
ို ပ
ု ်ရပါသလဲ။
ဝမ်းနည်းစရာ
ဝမ်းနည်းစရာအတိင
ု း် ၊
ေပျာ်ရင
� စ
် ရာကို
ေပျာ်ရင
� စ
် ရာအတိင
ု း် ၊
နာကျင်မက
� ုိ နာကျင်မအ
� တိင
ု း် လက်ခံဖို ဘယ်
လလ
ို ပ
ု ်ရပါသလဲ။ အဲဒအ
ီ တွက် အရာရာကို အ�ှိကအ
ို �ှိအတိင
ု း် ၊
့
အမှနက
် အ
ို မှနအ
် တိင
ု း်
တရားထိင
ု န
် ည်းလမ်းတချို �
ဘာလိအ
ု င်ဆ��မမ
ှ ပါဘဲ
ေဂါတမ
ရင်ဆင
ုိ တ
် တ်ေအာင်
ချမှတခ
် ပ
ဲ့ ါတယ်။
စိတက
် ေလ့
ို
ကျငေပးတဲ
့်
့
ဒီကမ��ာန်းအကျငေတွ
့်
က
300
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
“ငါ
ဘာကိ�ု ကံုေတွ�ခစ
ံ ားချင်သလဲ” ဆိတ
ု ာထက် “ငါ ဘာေတွ �ကံုေတွခစ
ံ ားေနရသလဲ” ဆိတ
ု ေမးခွ
ဲ့
နး် အေပါ်
စိတရ
် ဲအာ�ံ
ု စးူ စိက
ု မ
် က
� ုိ စုစည်းေပးပါတယ်။ ဒါဟာ ရ�ှိဖိခက်
ု ့ ခတ
ဲ ဲ့ စိတအ
် ေြခအေနတစ်ခပ
ု ါ။ ဒါေပမယ့်
့
မြဖစ်�င
ို တ
် ာေတာ့ မဟုတပ
် ါဘူး။
ဒီတရား�� မတ
ှ တ
် န
ဲ့ ည်းလမ်းေတွကို လူေတွအတွက် ကိယ
ု က
့် ျငတ
့် ရားစည်းကမ်းေတွအြဖစ် ေဂါတမ
က
အုတြ် မစ်ချ
သတ်မတ
ှ ေပးခဲ
်
တ
့ ယ်။
ဒါမှာသာ
လူေတွအေနနဲ ့
တကယ့အ
် �ှိတရားေတွအေပါ်
အာ�ံုစးူ စိက
ု �် ပီး လိအ
ု င်ဆ��ေတွ၊ စိတက
် းူ ယဉ်မ�ေတွရဲေအာက်
ကို နစ်ြမုပ်ကျေရာက်သာွ းမယ့အ
် ြဖစ်ကေန
့
လွတေြမာက်
်
ေအာင်
အားထုတဖ
် ို ့
သူတပါးအသက်သတ်ြခင်းကို
မှာ�ကားပါတယ်။
ရသတဏှာအတွက၊်
ေ�ှာင်ဖိ၊ု ့
လွယက
် မ
ူ ာှ ပါ။
ေဂါတမ
သူတပါးသားမယား
ဘာေ�ကာငလ
့် ည်းဆိေတာ
ု
့
စည်းစိမဥ
် စ�ာအတွက်
ဒီ
က
မြပစ်မာှ းဖိ၊ု ့
သူေနာက်
လက
ို ေတွ
်
ကို
့
သူတပါးပစ�ညး်
အကုသလ
ုိ လ
် ပ
ု ်ရပ်ေတွဟာ
လိအ
ု င်ဆ��မးီ ေတွကုိ
မခိးု ယူဖို ့
အာဏာအတွက၊်
ပိမ
ု ိေတာက်
ု
ေလာင်ေစပါတယ်။
ဒီမးီ ေတာက်ေတွကို အ�ပီးတိင
ု �် ငိမး် သတ်�င
ို �် ပီဆရ
ုိ င် ဒီလအ
ို င်ဆ��ေတွရဲေနရာမှ
ာ နိဗာ� န် ဆိတ
ု ဲ့ �ပီးြပည့စ
် ံုတဲ့
့
စိတေကျနပ်
်
မ၊� စိတတ
် ည်�ငိမသ
် န�
် ့ ှငး် မ� စိတအ
် ေြခအေနတစ်ခုက ဝင်ေရာက်အစားထိးု လာပါတယ် (နိဗာ� န် ရဲ ့
တိက
ု �
် ု ိကဘ
် ာသာြပန်ကေတာ့ “မီးကိ�ု ငိမး် သတ်ြခင်း” လိအဓိ
ု ့ ပာ� ယ်ရပါတယ်)။ နိဗာ� န်ဆတ
ုိ အ
ဲ့ ေြခအေနကို
ေရာက်သာွ းတဲလ
့ ေတွ
ူ
ဟာ
ဒုက�ဆင်းရဲအကုနလ
် းံု ကေန
အ�ပီးတိင
ု ်
ကင်းစင်လတ
ွ ေြမာက်
်
�ကပါတယ်။
သူတဟာ
ို ့ ေမာဟေတွ၊ စိတက
် းူ ယဉ်မ�ေတွကေန လွတက
် င်း�ပီး တကယ့အ
် �ှိတရားကို အ�ှငး် လင်းဆံးု အြမင်န ဲ ့
ထိးု ထွငး် သိြမင်�ကပါတယ်။
သူတေတွ
ို ့ အေနနဲ ့
ဆက်လက်�ကံုေတွ� �ိင
ု ေပမယ့
်
လ
် ည်း
စိတမ
် ချမ်းသာစရာ၊
အဲဒလ
ီ ြို ဖစ်ရပ်ေတွက
နာကျင်စရာေဝဒနာေတွန ဲ ့
သူတကိ
ို ့ ု
ဒုက�ဆင်းရဲြဖစ်ေစမှာ
မဟုတေတာ
်
ပ
ု င်ဆ��မ�ှိတလ
ဲ့ တ
ူ စ်ေယာက်ဟာ ဒုက�ဆင်းရဲခစ
ံ ားရမှာ မဟုတပ
် ါဘူး။
့ ါဘူး။ လိအ
ဗုဒဝ
� င်ကျမ်းေတွရဲ ့ အဆိအ
ု ရ
အ�ပီးတိင
ု လ
် တ
ွ ေြမာက်
်
ခ ဲပ
့ ါတယ်။
ေဂါတမ
ဒါေ�ကာငပ
့် ဲ
ကိယ
ု တ
် င
ို ဟ
် ာ
သူကိ
့ ု
နိဗာ� န်ကို
“ဗုဒ”�
ရ�ှိခ�ဲ့ ပီး
လိေခါ်
ု ့ �က�ပီး
ဒုက�ဆင်းရဲကေန
အဓိပာ� ယ်ကေတာ့
“ဉာဏ်အလင်းရသူ” ြဖစ်ပါတယ်။ ဗုဒဟ
� ာ သူ�ှာေဖွေတွ� �ှိထားတဲအ
့ ရာေတွကို တပါးသူေတွကို �ှငး် ြပြခင်းနဲ ့
သူရဲ့ ဘဝတစ်
ေလ�ာက်လးံု ကုနလ
် န
ွ ခ
် ပ
ဲ့ ါတယ်။ ဒါမှသာ လူတင
ို း် ဒုက�ဆင်းရဲကေနလွတက
် င်း�ိင
ု ဖ
် ိပါ။
ု ့ ဗုဒက
�
့
သူရဲ့ သင်
ု ည်းနဲ ့ အတိဆ
ု းုံ အ�ှငး် ဆံးု ေဖာ်ြပခဲတ
ုိ ာ
့ �ကားမ�အားလံးု ကို ဥပေဒသတစ်ခတ
့ ယ်။ ဒုက�ဆင်းရဲဆတ
လိအ
ု င်ဆ��တဏှာေတွေ�ကာင ့်
ြဖစ်လာရတယ်။
ဒီ
ဒုက�ဆင်းရဲကေန
အ�ပီးတိင
ု လ
် တ
ွ ေြမာက်
်
ဖို ့
တစ်ခတ
ု ည်းေသာ နည်းလမ်းကေတာ့ လိအ
ု င်ဆ��တဏှာေတွဆက
ီ ေန အ�ပီးတိင
ု လ
် တ
ွ ေြမာက်
်
ဖိပဲ
ု ့ ြဖစ်တယ်။
ဒီ
လိအ
ု င်ဆ��တဏှာေတွကေန
အ�ပီးတိင
ု လ
် တ
ွ ေြမာက်
်
ဖို ့
တစ်ခုတည်းေသာ
နည်းလမ်းကေတာ့
အရာအားလံးု ကို အ�ှိကအ
ို �ှိအတိင
ု း် ရင်ဆင
ုိ တ
် တ်ေအာင် စိတက
် ို အေလ့အကျငလ
့် ပ
ု ်ဖိပဲ
ု ့ ြဖစ်ပါတယ်။
301
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ဒီဥပေဒသကို “ဓမ�” လိေခါ်
ု့
�ပီး ဗုဒဘ
� ာသာဝင်ေတွကေတာ့ သဘာဝတရား�ကီးရဲ စ�ကာဝဠာဆိ
င
ု ရ
် ာ
့
တမ်း ညီသလိပ
ု ဲ ဒုက�ဆင်းရဲဆတ
ုိ ာ
ဥပေဒသတစ်ခလ
ု ို ��့ ြမင်�ကတယ်။ ေခတ်သစ်�ူပေဗဒမှာ e ဟာ mc2 နဲအ�မဲ
့
လိအ
ု င်ဆ��တဏှာေတွေ�ကာင ့် ြဖစ်တယ်ဆတ
ုိ အ
ဲ့ ချက်ဟာ ဘယ်ေနရာမှာမဆို အ�မဲတမ်း မှနက
် န်ပါတယ်။
ဗုဒဘ
� ာသာဝင်ေတွဟာ ဒီဥပေဒသကို ယံ�ု ကည်တလ
ဲ့ ေတွ
ူ
ြဖစ်�ပီး သူတလု
ုိ ့ ပ်ေဆာင်သမ�အရာေတွအားလံးု မှာ
ဒီအချက်ကို
အဓိက
အခရာအြဖစ်
ထား�ှိ�ကပါတယ်။
တြခားတဘက်မာှ လည်း
နတ်ဘရ
ု ားေတွကို
ယံ�ု ကည်တယ်ဆတ
ုိ ာဟာ သူတအတွ
ို ့
က် အေသးအဖွဲေလာက်သာ အေရး�ကီးပါတယ်။ တစ်ပါးတည်ေသာ
ဖန်ဆင်း�ှငဘ
် ရ
ု ားသခင်ကို
ယံ�ု ကည်တဲ့
ဧကနထ
ဘာသာတရားေတွရဲ ့ ပထမ
အေြခခံဥပေဒသက
“ဘုရားသခင်ဟာ တကယ်�ိတ
ှ ယ်။ ဘုရားသခင်က ငါဆီ
ု ိှသလဲ” ဆိတ
ု ာပါ။ ဗုဒဘ
� ာသာရဲ ပထမ
့ က ဘာအလိ�
့
အေြခခံဥပေဒသက
“ဘဝဟာ
ဒုက�ဆင်းရဲေတွ
အြပည့ပ
် ဲ။
အဲဒါကေန
လွတေြမာက်
်
ေအာင်
ငါဘယ်လလ
ို ပ
ု ်ရမလဲ”။
ဗုဒဘ
� ာသာက နတ်ဘရ
ု ားေတွရဲတည်
�ိှမက
� ုိ မြငင်းပယ်ပါဘူး။ ဗုဒဘ
� ာသာမှာ နတ်ဘရ
ု ားေတွကို
့
မိးု ရွ ာြခင်းေတွ၊
ေအာင်ြမင်မေတွ
�
ကို
ယူေဆာင်လာ�ိင
ု တ
် ဲ့
တန်ခးို အစွမး်
�ကီးမားသူေတွအြဖစ်
ေဖာ်ြပထားပါတယ်။ ဒါေပမယ့် ဒီနတ်ဘရ
ု ားေတွလည်း ဒုက�ဆင်းရဲဆတ
ုိ ာ လိအ
ု င်ဆ��တဏှာေတွေ�ကာင ့်
ြဖစ်တယ်ဆတ
ုိ ဲ့ ဥပေဒသနဲပတ်
ို ့
ို �် ကပါဘူး။ တကယ်လို ့ လူတစ်ေယာက်မာှ
့ သက်လေတာ
့ ဘာမှမတတ်�င
လိအ
ု င်ဆ��တဏှာေတွမ�ှိဘးူ ဆိရ
ု င်
ထိန
ု ည်းတူပဲ
ဘယ်နတ်ဘရ
ု ားကမှ
လူတစ်ေယာက်ရဲစိ့ တထ
် မ
ဲ ာှ
သူကိ
ု တ
ိ ဆ
် င်းရဲေအာင်
့ စ
လိအ
ု င်ဆ��တဏှာေတွ
မလုပ်�င
ို ပ
် ါဘူး။
ြဖစ်ေပါ်လာ�ပီဆတ
ုိ ာနဲ ့
စ�ကာဝဠာတစ်ခလ
ု းံု မှာ�ှိတန
ဲ့ တ်ဘရ
ု ားေတွ စုေပါင်း�ပီး သူစိတဒ
် က
ု �ဆင်းရဲမြဖစ်ေအာင် မကယ်တင်�င
ို ပ
် ါဘူး။
သိေပမယ့
ု့
လ
် ည်း
ဘာသာတရားြဖစ်တဲ့
ဧကနာထ
ဗုဒဘ
� ာသာလို
လံးု ဝစွနလ
့် တ
� လ
် က
ို �် ကတာေတာ့
�ကီးပွားဖိအတွ
ု့
က၊်
ကိးု ကွယယ
် �ံု ကည်မေတွ
�
လပ
ို ဲ
ေခတ်သစ်
ကိးု ကွယယ
် �ံု ကည်မေတွ
�
ကလည်း
မဟုတပ
် ါဘူး။
ဗုဒဘ
� ာသာက
�ိင
ု င
် ေရးအာဏာ
ံ
ေတွအတွက်
လမ်းခုလတ်မာှ
လူေတွကို
သဘာဝနိယာမ
နတ်ကးို ကွယမ
် က
� ို
စည်းစိမ်ချမ်းသာ
ရပ်တနအ
် ့ ချိနေတွ
်
ကန
ု မ
် ယ့အ
် စား
အဆံးု စွနေသာ
်
အ��မ
ိ ပန်းတိင
ု ြ် ဖစ်တဲ့ ဒုက�ဆင်းရဲကေန အ�ပီးတိင
ု လ
် တ
ွ ေြမာက်
်
ြခင်းကို ရည်စးူ ဖိေြပာပါတယ်
ု့
။
ဒါေပမယ့လ
် ည်း ၉၉ ရာခိင
ု �
် န� း် ေသာ ဗုဒဘ
� ာသာဝင်ေတွဟာ နိဗာ� န်ကို မရ�ကပါဘူး။ သူတဟာ
ုိ ့
ေနာင်
အနာဂတ်ဘဝေတွမာှ ပဲ
နိဗာ� န်ရဖို ့
ေမ�ာ်လင�့် က�ပီး
လက်�ိှဘဝ
အချိနေတာ်
်
ေတာ်များများကို
သာမန်ကာလ�ံကာ လုပ်စရာေတွနပဲ
ဲ ့ ကုနလ
် န
ွ �် ကတယ်။ ဒါေ�ကာငလ
့် ည်း ဗုဒဘ
� ာသာဝင်ေတွဟာ အိ�ယ
ိ� က
ဟိ�ူ� နတ်ဘရ
ု ားေတွ၊ တိဘက်က ဘွနန
် တ်ဘရ
ု ားေတွ၊ ဂျပန်က �ှငတ
် န
ို တ်ဘရ
ု ား စတဲ့ နတ်ဘရ
ု ားအမျိုးမျိုးကို
ဆက်လက်ကးို ကွယ�် ကတာပါ။
302
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ဒီလန
ို ဲ ့ အချိနေတွ
်
�ကာလာေတာ့
ဗုဒဂ
� ိဏ
ု း် ကွအ
ဲ မျိုးမျိုးေပါ်ေပါက်လာ�ပီး
ေဗာဓိသတ်ဘရ
ု ားေလာင်းေတွအေ�ကာင်းကို
ဘုရားေလာင်းေတွဟာ
ဗုဒဘ
� ရ
ု ား
ေဟာေြပာလာ�ကတယ်။
လူသားေတွေရာ၊
လူမဟုတတ
် ဲ့
အဆူဆ၊ူ
ဒီဘရ
ု ားအဆူဆ၊ူ
နတ်ဝည
ိ ာဉ်ေတွြဖစ်�ပီး
ဒုက�ဆင်းရဲကေန
အ�ပီးတိင
ု လ
် တ
ွ �် ငိမး် ရာကို ရ�ှိ�င
ို တ
် အ
ဲ့ စွမး် �ှိပါတယ်။ ဒါေပမယ့် သူတဟာ
ို ့ သတ�ဝါအေပါင်းကို သနားဂ�ုဏာ
ြဖစ်တာေ�ကာင ့်
လွတ�် ငိမး် ချမ်းရာ
နိဗာ� န်ကို
စွနလ
့် တ
� �် ပီး
သံသရာဒုက�ဆင်းရဲ
စက်ဝန်းထဲမာှ
ပိတမ
် ေနဆဲ
ိ
ြဖစ်တတ
ဲ့ ဲ့ မေရမတွက�
် င
ို ေသာ
်
လူသတ�ဝါအေပါင်းကို ကူည�ီ ကပါတယ်။ နတ်ဘရ
ု ားေတွကို
�ှိခးို ကိးု ကွယမ
် ယ့အ
် စား
ဗုဒဘ
� ာသာဝင်ေတွဟာ
ဒီက�တ်တန်းဝင်
ဉာဏ်အလင်းရ�ပီးသားလူေတွကို
စတင်ကးို ကွယလ
် ာ�ကပါတယ်။ သူတဆီ
ို ့ ကေန နိဗာ� န်ေရာက်လေ�ကာင်
ို
းဆုေတာင်း�ံုတင်မက အြခားေသာ
အေသးအမ �ားကိစေတွ
�
အတွကပ
် ါ
တစ်ေလ�ာက်မာှ
အားကိးု ဆုပန်လာ�ကပါတယ်။
ဂါထာရွ တဆ
် ေတာင်
ု
းတယ်..
ဒါေ�ကာငပ
့် ဲ
ပန်းေတွကပ်တယ်..
အေ�ှ �အာ�ှေဒသ
အေမ �းတိင
ု ေတွ
်
ပူေဇာ်တယ်၊
ဆန်၊သ�ကားေတွ ကပ်တယ် ဆိရ
ု င် မိးု ရွ ာေစတဲ၊့ ေရာဂါကပ်ဆးုိ ကို တားြမစ်ေပးတဲ၊့ ေသွးေချာင်းစီး
စစ်ပဲေတွ
ွ
ကပ
ို ါ ေအာင်ြမင်ေစတဲ့ ဗုဒဘ
� ရ
ု ား အဆူဆ၊ူ ေဗာဓိသတ်ဘရ
ု ားေလာင်း အမျိုးမျိုးကို ေတွ�ရတာပါ။
လူသား၏ကိးု ကွယယ
် �ံု ကည်မ�
�ပီးခဲတ
့ ဲ့
�ှစေပါင်
်
း
၃၀၀
ကာလ
�ကီးစိးု လာတဲေခတ်
့
အြဖစ်
မ�ကာခဏ
အေရးပါအရာေရာက်မက
� လည်း
ကို
ဘာသာေရးလ�မး် မိးု မ�နည်းလာ�ပီး
ေဖာ်ြပ�ကပါတယ်။
နည်းသထက်နည်း
ဒီလန
ို ဲ ့
လာခဲတ
့ ယ်။
ေလာကီေရးရာေတွ
ဘာသာတရားေတွရဲ ့
ဖန်ဆင်း�ှင ်
ဘုရားသခင်ကို
ကိးု ကွယတ
် ဘ
ဲ့ ာသာတရားေတွကို ေြပာမယ်ဆရ
ုိ င်ေတာ့ ဒီအချက်ဟာ ေတာ်ေတာ်များများ မှနပ
် ါတယ်။
ဒါေပမယ့်
သဘာဝဥပေဒသ
ယံ�ု ကည်ကးို ကွယမ
် ေတွ
�
အေ�ကာင်းကို
ထည့စ
် ဉ်းစားမယ်ဆရ
ုိ င်ေတာ.့ .
ဒီေနေမာ်
ို ဘ
် ဲ
့ ဒန်ေခတ်�ကီးဟာ ဒီသဘာဝဥပေဒသ ဘာသာတရားေတွကို မနားတမ်း အေတာမသတ်�င
ဘယ်သန
ူ မှ
ဲ ့ မတူေအာင်
အြပင်းအထန်
သာသနာြပုတဲေခတ်
့
၊
လူသမိ
ု း် တစ်ေလ�ာက်
့ င
အဆိးု ရွ ားဆံးု
ေသွးေချာင်းစီးဘာသာတရားစစ်ပဲေတွ
ွ
ြဖစ်တေခတ်
ဲ့
ြဖစ်ေနပါတယ်။ ဒီေမာ်ဒန်ေခတ်မာှ ေခါင်းေထာင်လာတဲ့
သဘာဝဥပေဒသ
ဘာသာတရား
တချို �ကေတာ့
လစ်ဘရယ်ဝါဒ၊
ကွနြ် မူနစ်ဝါဒ၊
အရင်း�ှငဝ
် ါဒ၊
အမျိုးသား�ိင
ု င
် ေရးဝါဒ
ံ
�ှင ့် နာဇီဝါဒတို ့ ြဖစ်ပါတယ်။ ဒီ အယူဝါဒေတွက သူတကိ
ို ့ သ
ု တ
ူ ို ့ ဘာသာတရားလို ့
ု့
် ဒါဟာ
ေခါ်ဆိလ
ု ြို ခင်းမ�ှိဘဲ အိုငဒ
် ေရာ်
ီ
လဂ
ို ျီ အေတွးအြမင်ေတွ အြဖစ်သာ သံးု ��နး် ေစလိပ
ု ါတယ်။ သိေပမယ့
စကားလံးု ေြပာင်းလဲ
သံးု ��နး် �ံု
သက်သက်ပါ။
တကယ်လို ့
ဘာသာတရားဆိတ
ု ာ
လူေတွထက်
သာလွန�် ကီးြမတ်တဲ့ အဖွဲ�အစည်းတစ်ခအ
ု ေပါ် ယံ�ု ကည်ြခင်းကို အေြခခံတဲ့ လူမစ
� ံ�န� း် ေတွ၊ တန်ဖိးု ေတွရဲ ့
စနစ်တစ်ခု
ြဖစ်တယ်ဆရ
ုိ င်
ဆိဗ
ု ီယက်ကန
ွ ြ် မူနစ်ဝါဒ
ဟာ
အစ�လာမ်ဘာသာနည်းတူ
ဘာသာတရားတစ်ခုပါပဲ။
303
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ထူးမြခားနား
တကယ်လက်ေတွ� မှာေတာ့ အစ�လာမ်ဘာသာက ကွနြ် မူနစ်ဝါဒနဲ ့ ြခားနားမ��ိှတာ မှနပ
် ါတယ်။
အစ�လာမ်ဘာသာအရ
ကမ�ာေလာက�ကီးကို
သာလွန�် ကီးြမတ်တအ
ဲ့ ဖွဲ�အစည်းက
အန��တန်ခးို �ှင ် ဖန်ဆင်း�ှငရ
် ဲ ့ အလိေတာ်
ု
အတိင
ု း်
နတ်ဘရ
ု ားဆိတ
ု ာေတွ
သိပ်အေလးထားပါဘူး။
အယံအ
ု �ကည်မ�� ိပါဘူး။
ဒါေပမယ့လ
် ည်း
ြဖစ်တာလိြမင်
ု ့ �ပီး
ဆိဗ
ု ီယက်ကန
ွ ြ် မူနစ်ဝါဒကေတာ့
ဗုဒဘ
� ာသာဆိရ
ု င်လည်း
အများအားြဖင ့်
အုပ်စးို တာကို
တန်းခိးု �ှငန
် တ်ဘရ
ု ားေတွကို
ဗုဒဘ
� ာသာကို
ဘာသာတရားတစ်ခအ
ု ြဖစ်
က�န်ေတာ်တို ့ သတ်မတ
ှ �် ကတာပဲ။ ဗုဒဘ
� ာသာဝင်ေတွလပ
ို ဲ ကွနြ် မူနစ်ဝါဒီေတွကလည်း သာလွန�် ကီးြမတ်တဲ့
အဖွဲ�အစည်းတစ်ခရ
ု ဲ ထာဝရမှ
နက
် န်တဲ့ သဘာဝနိယာမတရားေတွ၊ ဥပေဒသေတွက လူေတွရဲြပုမူ
် န်မက
� ို
့
့ �ှငသ
ထိနး် ေကျာင်းသငတ
့် ယ်လို ့
ယံ�ု ကည်�ကတယ်။
ဗုဒဘ
� ာသာဝင်ေတွက
သဘာဝတရားရဲနိ့ ယာမေတွကို
�ှာေတွသ
� ာွ းသူဟာ သိဒတ
� � ေဂါတမ ြဖစ်တယ်လို ယံ
ူ ို ့
့ �ု ကည်�က�ပီး သဘာဝတရားရဲနိ့ ယာမေတွကို �ှာေတွ�သလ
ကွနြ် မူနစ်ေတွ ယံ�ု ကည်တလ
ဲ့ ေတွ
ူ
ကေတာ့ ကားလ်မာခ
် ၊် ဖရီးဒရစ် အိနဂ
် လ
ဲ ၊် ဗလာဒီမာ လီနင် စတဲလ
့ ေတွ
ူ
ပဲ
့ စ
ြဖစ်ပါတယ်။ သူတ�ှ
ို ့ စခ
် ရ
ု ဲ ့ တူညမ
ီ က
�
ဒီမာှ တင် အဆံးု မသတ်ပါဘူး။ အြခားေသာ ဘာသာတရားေတွလိုပဲ
် ျမ်းေတွ �ှိပါတယ်။ အဲဒါကေတာ့ လူသမိ
ု း် ဟာ
ကွနြ် မူနစ်ဝါဒမှာလည်း ြမငြ့် မတ်တက
ဲ့ ျမ်းစာေတွ၊ ဗျာဒိတက
့ င
အလုပ်သမားလူတန်းစားေတွရဲ ့ မလွမ
ဲ ေသွေအာင်ပဲန
ွ ဲ ့ အဆံးု သတ်လမ
ိ ်မ
် ရ
် ဲ ့
့ ယ်လို ့ �ကိုေဟာထားတဲ့ မာခ
့ စ
အရင်းကျမ်း လို ဟာမျိုးပါ။ ကွနြ် မူနစ်ဝါဒမှာလည်း သူအားလပ်
ရက်၊ သူပွ့ ဲေတာ်ရက်နသူ
ဲ ့ �ှိပါတယ်။ ဥပမာ
့
ေမလ
၁
ရက်ေန၊ ့
ေအာက်တဘ
ို ာေတာ်လန
ှ ေရး
်
�ှစ်ပတ်လည်အထိမး် အမှတလ
် ေန
ို ေတွ
့ ေပါ။့
သူမှ့ ာ
မာခ
် ်ဝါဒကို အေကျအလည်ေဆွးေ�ွး�ိင
ု တ
် ဲ့ ဘာသာေရးပညာ�ှငလ
် လ
ို ေတွ
ူ
�ိှ�ပီး ဆိဗ
ု ီယက်တပ်ရင်းတိင
ု း် မှာ
့ စ
ေကာ်မီဆာလိေခါ်တဲ
ု့
့ ဆိဗ
ု ီယက်အရာ�ှိေတွ ခနအ
် ့ ပ်ထားပါတယ်။ သူတဟာ
ို ့
တပ်သားေတွ၊ အရာ�ှိေတွ
ကွနြ် မူနစ်အသိကင
ို း် �� ိငး် ေနဖိအတွ
ု့
က်
တာဝန်ယ�ူ ကီး�ကပ်ရတဲ့
လူေတွပါ။
ကွနြ် မူနစ်ဝါဒမှာလည်း
အာဇာနည်သရ
ူ ဲေကာင်းေတွ၊ ြမငြ့် မတ်တစ
ဲ့ စ်ပဲေတွ
ွ
၊ သူတအတွ
ုိ ့
က် မိစာ◌္ဆဝါဒေတွြဖစ်တဲ့ ထေရာ်စကီဝါဒ
(Trotskyism) ေတွလည်း�ှိပါတယ်။ တကယ့ေတာ
်
် ာတ်ြပင်းထန်�ပီး
့ ကွနြ် မူနစ်ဝါဒဟာ ဘာသာေရးစိတဓ
သာသနာလည်းြပုတဲ့ ဘာသာတရား တစ်ခပ
ု ါ။ ကွနြ် မူနစ်အမာခံ တစ်ေယာက်ဟာ ခရစ်ယာန်တစ်ေယာက်၊
ဗုဒဘ
� ာသာဝင်တစ်ေယာက်ြဖစ်လို မရပါဘူ
း။ ဒါအြပင်
သူဟာ သူအသက်
ကရ
ို င်း�ပီးေတာင် မာခ
့
့ ်စ် �ှင ့် လီနင်ရဲ ့
့
့
ကွနြ် မူနစ်သတင်းေကာင်းေတွကို ြဖနေဝရမှ
့်
ာပါ။
304
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ဘာသာတရားဆိတ
ု ာ လူေတွထက် သာလွန�် ကီးြမတ်တဲ့ အဖွဲ�အစည်းတစ်ခအ
ု ေပါ် ယံ�ု ကည်တဲ့
လူစံ့ �န� း် ေတွ၊
တန်ဖိးု ေတွရဲ ့ စနစ်တစ်ခု
ြဖစ်ပါတယ်။
��င
ိ း် ရ
သီအုရ
ိ ီကို
ယံ�ု ကည်တာဟာ
ဘာသာတရားတစ်ခု မဟုတပ
် ါဘူး။ ဘာလိလဲ
ု ့ ဆေတာ
ုိ
့ အဲဒါဟာ လူမ� စံ�န� း် ၊ တန်ဖိုးေတွအေပါ်မှာ
အေြခြပု�ပီး တည်�ိှတာ မဟုတပ
် ါဘူး။ ေဘာလံးု အားကစားဟာလည်း ဘာသာတရားတစ်ခု
မဟုတပ
် ါဘူး။
ဘာလိလဲ
ု ့ ဆေတာ
ုိ
့
ဒီေဘာလံးု စည်းကမ်းေတွကို
လူလန
ွ န် တ်ဘရ
ု ားေတွက
ချမှတထ
် ားတာလို ့ ဘယ်သမ
ူ ှ မေြပာ�ကလိပါ။
ု့
အစ�လာမ်၊ ဗုဒဘ
� ာသာ �ှင ့် ကွနြ် မူနစ်ဝါဒေတွ
အားလံးု ကိေတာ
ု
ု ့ ဆေတာ
ုိ
ို ့
းု ဟာ လူေတွထက်
့ ဘာသာတရားေတွ ေြပာရမှာပါ။ ဘာလိလဲ
့ သူတအားလံ
သာလွန�် ကီးြမတ်တဲ့
အဖွဲ�အစည်းတစ်ခုအေပါ်
လူမတ
� န်ဖိးု စနစ်ေတွပဲ
စိတလ
် န
ွ န် ယ်လန
ွ ်
ြဖစ်ေနလိပါ။
ု့
(supernatural)
သတိြပုေစလိပ
ု ါသည်။
ဗုဒဝ
� ါဒ၏
ယံ�ု ကည်ြခင်းကို
အေြခခံတဲ့
(လူတထက်
ို ့
သာလွနေသာ
်
ဟူေသာ
စကားလံးု �ှစခ
် ၏
ု
သဘာဝနိယာမသေဘာတရား
လူစံ့ �န� း် ေတွ၊
(superhuman)
�ှင ့်
အဓိပာ� ယ်ကြွဲ ပားမ�ကို
�ှင ့်
မာခ
် ါဒ၏
့ ်စဝ
ု့
လူသားတိက
ု ့ သတ်မတ
ှ ထ
် ားသည့အ
် ရာ မဟုတေသာ
်
လူလန
ွ စ
် �
ံ န� း် များ
လူသမိ
ု း် ဥပေဒသ တိသည်
့ င
ြဖစ်�ကသည်။ သိတိ
ု့ င
ု ေအာင်
်
ို ့
စိတလ
် န
ွ န် ယ်လန
ွ ် သေဘာတရားများ မဟုတ�် ကေချ။)
သူတသည်
အချိုေသာစာဖတ်
�
သေတွ
ူ
ကေတာ့
ေတာ်ေတာ်စိတမ
် သက်မသာ
ြဖစ်�င
ို ပ
် ါတယ်။
ခုလမ
ို ျိုး
တကယ်လို ့
ထုတ�
် တ
ု ဆ
် င်ြခင်ပံန
ု ပတ်
ဲ ့ သက်�ပီး
သငအ
့် ေနနဲ ့
ကွနြ် မူနစ်ဝါဒကို
ဘာသာတရားတစ်ခုလို ့ ေခါ်မယ့အ
် စား (အိုငဒ
် ယ
ီ ေလာ်
ို
ဂျီ) ဝါဒစနစ် တစ်ခုလပဲ
ို ့ ေခါ်တာပိေကာင်
ု
းတယ်ဆရ
ုိ င်
လည်း ဝါဒစနစ် လိပဲ
ု ့ ေခါ်ပါ။ ဘယ်လြို ခားနားမ�မေတာ
ှ
ို ့ ေနနဲ ့ အမျိုးမျိုးေသာ
့ မြဖစ်ပါဘူး။ က�န်ေတာ်တအ
305
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
အယူဝါဒေတွကို
နတ်ဘရ
ု ားေတွကို
အေပါ်တွငအ
် ေြခခံေသာ
နတ်ဘရ
ု ားမဲ့
တသမတ်တည်းြဖစ်သာွ းေအာင်
ဘာသာတရားေတွအစား
ဒီေနေမာ်
့ ဒန်ေခတ်
ဗဟိြု ပုတဲ့
ဝါဒစနစ်များဆိ�ု ပီး
အချို �ေသာ
ဝါဒစနစ်
ဝါဒစနစ်
ဘာသာတရားများ၊
ဗုဒ၊�
သဘာဝနိယာမတရားများ
ခွလ
ဲ ရပါတယ်
ို ့
။
တာအို
�ှင ့်
ဆိတ
ု ေခါင်
ဲ့
းစဉ်ေအာက်မာှ
အများအြပားဟာလည်း
ဒါေပမယ့်
စတိးု အစ်
အယူဝါဒေတွကို
ခွြဲ ခားထားပါမယ်
့ ။
နတ်ဘရ
ု ားေတွကို
အားလံးု နဲ ့
ထိန
ု ည်းတူပဲ
ယံ�ု ကည်မအ
� ေပါ်
အေြခခံ�ကတာကိလ
ု ည်း က�န်ေတာ်တို ့ သတိြပုသငပ
့် ါတယ်။ သူတေတွ
ို ့ ထက
ဲ
အထင်�ှားဆံးု တစ်ခြု ဖစ်တဲ့
လစ်ဘရယ်ဝါဒ
ဆိရ
ု င်
နတ်ဘရ
ု ားေတွအေပါ်
ယံ�ု ကည်မဆ
� တ
ုိ ာမ�ှိဘန
ဲ ဲ့
အဓိပာ� ယ်မ�ှိသေလာက်
ြဖစ်တအ
ဲ့ ထိပါပဲ။
***
ဒီေနရာမှာ ဒီကေန ့ ေခတ်သစ်ေမာ်ဒန်အယူဝါဒေတွ အားလံးု ရဲ သမိ
င
ု း် ကို စစ်တမ်းေကာက် ေလ့လာဖိဆိ
ု့ တ
ု ာ
့
မြဖစ်�င
ို ပ
် ါဘူး။ အထူးသြဖငေတာ
့်
့ ဒီအယူဝါဒေတွ�ကားမှာ သိသာြခားနားတဲ့ ကွြဲ ပားချက်ေတွ မ�ှိတာဟာ
တစ်ပါးတည်းေသာနတ်ဘရ
ု ားကို ကိးု ကွယတ
် ဲ့ ဧကနာထဘာသာ �ှင ့် လူသမ
ိ ျားတဲ့ ဗုဒဘ
� ာသာ တိမှ
ု့ာ
ီ ေတွ
�
�ှိသလိမ
ု ျိုးပါပဲ။ ဥပမာ ဗုဒဘ
� ာသာဝင်တစ်ေယာက်က ဟိ�ူ� နတ်ဘရ
ု ားေတွ
ခွြဲ ခားရခက်တဲ့ တူညမ
ကိးု ကွယတ
် ာမျိုး၊
ဧကနာထ
ယံ�ု ကည်သလိမ
ု ျိုးေတွေပါ။့
ဘာသာဝင်တစ်ေယာက်က
ဒါေ�ကာင ့်
ဒီေနေခတ်
့
ေစတန်နတ်ဆးုိ ရဲြဖစ်
� ို
့ တည်မက
သာမန်အေမရိကန်�င
ို င
် သ
ံ ားတစ်ေယာက်ဟာ
အမျိုးသား�ိင
ု င
် ေရးသမားတစ်
ံ
ေယာက် (သူဟာ လူသမိ
ု း် မှာအထူးက�ကေန ပါဝင်ရတဲ့ အေမရိကန်�င
ို င
် ရ
ံ ဲ ့
့ င
ြဖစ်တည်မက
� ို ယံ�ု ကည်တယ်)၊ လွတလ
် ပ်တေဈးကွ
ဲ့
ကရ
် ဲ ့ အရင်း�ှငတ
် စ်ေယာက် (လွတလ
် ပ်စာွ ယှဉ်�ပိုင်မန
� ဲ့
လူတစ်ချင်းစီ
ဖန်တးီ ဖို ့
ကိယ
ု ေကာင်
့်
းစားေရး
ေနာက်ကလ
ို က
ို �် ကတာဟာ
�ကယ်ဝတဲလ
့ အသိ
ူ့
င
ု း် အဝိင
ု း် တစ်ခုကို
အေကာင်းဆံးု နည်းလမ်းေတွြဖစ်တယ်လို ့
လစ်ဘရယ်လသ
ူ ားဝါဒီတစ်ေယာက်
(လူသားတိင
ု း် မှာ
ယံ�ု ကည်တယ်)၊
�ပီးေတာ့
ဘယ်သက
ူ မှဖယ်�ှားေြပာင်းလဲလမရတဲ
ို ့
့
လူသားေတွရဲဖန်
်
ေပးအပ်ထားတဲ့ လူအခွ
့် ေရးေတွ �ှိတယ်လို ့ ယံ�ု ကည်တယ်) စသည်ြဖင ့်
့ ဆင်း�ှငက
့ ငအ
အဲဒလ
ီ ေတွ
ူ
အကုနလ
် းံု ကို တချိနတ
် ည်းမှာပဲ ြဖစ်�င
ို ပ
် ါတယ်။ အမျိုးသား�ိင
ု င
် ေရးဝါဒကိ
ံ
ေတာ
ု
့ အခန်း ၁၈
မှာေဆွးေ�ွးပါမယ်
ဲ ာှ အေအာင်ြမင်ဆးုံ ြဖစ်တဲ့ အရင်း�ှငဝ
် ါဒကိေတာ
ု
့ ။ ဒီေခတ် ေမာ်ဒန်ဘာသာတရား ေတွထမ
့
အခန်း
၁၆
မှာ
တစ်ခန်းလံးု
ေဆွးေ�ွးထားပါတယ်။
အဲဒအ
ီ ခန်းမှာ
် ါဒရဲ ့
အရင်း�ှငဝ
အေြခခံနယ
ိ ာမယံ�ု ကည်မေတွ
�
၊ ဓေလ့ထးံု တမ်းေတွကို အကျယ်တဝင ့် ေဆွးေ�ွးထားပါတယ်။ ဒီအခန်းရဲ ့
ကျန်ေနေသးတဲစ
့ ာမျက်�ာှ ေတွမာှ ေတာ့ လူသားပဓာန ဘာသာတရားေတွအေ�ကာင်း က�န်ေတာ်ေြပာပါမယ်
့ ။
ဖန်ဆင်း�ှငက
် ို
လူသားပဓာန
ယံ�ု ကည်တဘ
ဲ့ ာသာတရားေတွက
ဘာသာတရားေတွကေတာ့
နတ်ဘရ
ု ားေတွကို
လူသားေတွကို
ချီးမွမး် ကိးု ကွယ�် ကတယ်။
ချီးမွမး် ကိးု ကွယတ
် ယ်။
306
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ဒီထ
့ က်ပို
တိကျေအာင်ေြပာရမယ်ဆရ
ုိ င် ဟိမ
ု ေဆပီ
ို
ယန်စ် ေတွကို ချီးမွမး် ကိးု ကွယ် �ကတာေပါ။့ လူသားပဓာနဝါဒ
ဆိတ
ု ာ ဟိမ
ု ေဆပီ
ို
ယန်စေတွ
်
မာှ တမူထးူ ကဲြမငြ့် မတ်တဲ့ သဘာဝ �ှိတယ်လို ယံ
ို ့ ကျန်တဲ့
့ �ု ကည်�က�ပီး သူတဟာ
သက်�ိှတရ
ိ စ�ာန်အားလံးု ၊
ကျန်တဲ့
သဘာဝြဖစ်စဉ်ေတွအားလံးု နဲ ့
ကွြဲ ပားြခားနားေနတယ်လို ့ ယူဆ�ကတယ်။
သဘာဝဟာ
လူသားဝါဒီေတွက
ေလာက�ကီးမှာ
ြဖစ်ပျက်သမ�ေတွအကုနလ
် းံု ရဲ ့
ယံ�ု ကည်�ကတယ်။
အေြခခံပဓာနအားြဖငက
့် ို
ဟိမ
ု ေဆပီ
ို
ယန်စေတွ
်
ရဲ ့ တမူထးူ ြခားတဲ့
အေရး�ကီးဆံးု အရာြဖစ်�ပီးေတာ့
အဓိပာ� ယ်ကို
ေလာက�ကီးမှာ
ဟိမ
ု ေဆပီ
ို
ယန်စေတွ
်
က
အဆံးု စွနေသာ
်
စ�ကာဝဠာ�ကီးမှာ
အဆံးု ြဖတ်ေပးတယ်လို ့
မွနြ် မတ်ြခင်းဟာ
ဟိမ
ု ေဆပီ
ို
ယန်စေတွ
်
ရဲ ့
မွနြ် မတ်ြခင်းပဲြဖစ်တယ်။ ကမ�ာ�ကီးမှာ ကျန်�ိေနတဲ
ှ
့ ခပ်သမ
ိ း် ေသာအရာအားလံးု ဟာ ဒီလသ
ူ ားမျိုးစိတရ
် ဲ ့
အကျိုးအတွက် ြဖစ်တည်ေန�ကပါတယ်။
လူသားပဓာနဝါဒီ
အဓိပာ� ယ်ဖင
ွ ဆ
့် ပ
ုိ ံ မ
ု ာှ ေတာ့
ဘယ်လြို ဖစ်ရမယ်ဆတ
ုိ ာနဲ ့
အကုနလ
် းံု က
လူသားေတွကို
သေဘာတူညမ
ီ �
မ�ှိ�ကဘူး။
ပတ်သက်လို ့
ခရစ်ယာန်ဘာသာဝင် �ပိုင်ဘက်ေတွ
ဂိဏ
ု း် ကွ�ဲ ကသလိေပါ
ု ။့
ဒီဝါဒ
ကို
လူသားပဓာနဝါဒရဲ ့ အဓိပာ� ယ်အတိအကျဟာ
အြငင်းအခံြု ဖစ်�ပီး
အချင်းချင်း
ဂိဏ
ု း် သံးု ခု
ဘုရားသခင်ကို
အေရးအပါဆံးု
ဒီေနေခတ်
မာှ
့
ချီးမွမး် ကိးု ကွယ�် ကေပမယ့်
ကွသ
ဲ ာွ းပါတယ်။
အဓိပာ� ယ်ဖင
ွ ဆ
့် ခ
ုိ ျက်နပတ်
ဲ ့ သက်�ပီး
လစ်ဘရယ်
လူသားပဓာနဂိဏ
ု း် ကေတာ့
လူသားပဓာနဝါဒပဲ ြဖစ်ပါတယ်။ ဒီဝါဒရဲ ့ ယံ�ု ကည်မက
�
လူသားမျိုး�ွယဆ
် တ
ုိ ာ လူသားတစ်ဦးချင်းစီရဲ ့
အရည်အေသွး စုေပါင်းထားတာြဖစ်တယ်။ ဒါေ�ကာင ့် လူတစ်ဦးချင်းစီရဲ ့ လွတလ
် ပ်မဆ
� တ
ုိ ာ အင်မတန်မှ
ြမငြ့် မတ်ပါတယ်။
ဒီ
လစ်ဘရယ်ေတွရဲ ့ အယူအဆအရ
လူသားေတွရဲ ့ ြမငြ့် မတ်တသ
ဲ့ ဘာဝဆိတ
ု ာ
ဟိမ
ု ေဆပီ
ို
ယန်စ် တစ်ဦး တစ်ေယာက်ချင်းစီရဲ ့ အထဲမာှ တည်�ိတ
ှ ယ်။ အဲဒ ီ လူတစ်ဦးတစ်ေယာက်ချင်းစီရဲ ့
အတွငး် အ�ှစ်သာရစိတထ
် ားက ကမ�ာ�ကီးကို အဓိပာ� ယ်�ိှေစတာပါ။ �ပီးေတာ့ အဲဒါကပဲ လူမက
� ျငဝ
့် တ်၊
�ိင
ု င
် ေရးအာဏာ
ံ
အားလံးု ရဲ ့ အရင်းအြမစ်ပဲ ြဖစ်ပါတယ်။ က�န်ေတာ်တအ
ို ့ ေနနဲ ့ ကျငဝ
့် တ်သက
ိ �ာဆိင
ု ရ
် ာ၊
�ိင
ု င
် ေရးဆိ
ံ
င
ု ရ
် ာ
ေဝခွရ
ဲ ခက်တာေတွ
�ကံုရတဲအ
့ ခါမှာ
ကိယ
ု အ
် တွငး် ပိင
ု း် ကိ�ု ကည့�် ပီး
ရင်ထက
ဲ လာတဲ့
‘လူသားမျိုး�ွယရ
် ဲ ့ အသံ’ ကို နားေထာင်သငပ
့် ါတယ်။ လစ်ဘရယ်လသ
ူ ားပဓာနဝါဒရဲ ့ အဓိကအကျဆံးု
ပညတ်ချက်ေတွဟာ
အရာဟူသမ�ကေန
ဒီရင်ထက
ဲ လာတဲ့
ကာကွယဖ
် ိပါ။
ု့
အသံရဲလွ
် ပ်မက
� ို
့ တလ
အဲဒပ
ီ ညတ်ချက်ေတွကို
ေ�ှာငယ
့် က
ှ မ
် ယ့၊်
အများစုက
ဖျက်ဆးီ မယ့်
“လူအခွ
့် ေရး”
့ ငအ
ေတွလို ့
သိထား�ကပါတယ်။
ဒါဟာ
လစ်ဘရယ်ေတွက
စတဲအ
့ ရာေတွကို
ဥေရာပမှာဆိရ
ု င်
ဘာေ�ကာင ့်
ဆနက
် ့ ျင်�ကသလဲဆတ
ုိ ဲ ့
ေသဒဏ်အြပစ်ေပးြခင်း၊
ဥပမာတစ်ခုပါ။
လူသတ်မက
� ျူးလွနသ
် ေတွ
ူ
ဟာ
အေစာပိင
ု း်
လူေတွ�ပ
ိှ ်စက်ြခင်း
ေမာ်ဒန်ေခတ်ကာလက
စ�ကာဝဠာ�ကီးတစ်ခုလးံု ရဲ ့ စီစဉ်တကျြဖစ်တည်မက
� ို
307
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ေ�ှာငယ
့် က
ှ သ
် ၊ူ
မတည်မ�ငိမ်
ြဖစ်ေစသူေတွ
လို ့
ယူဆ�ကတယ်။
ဒါေ�ကာင ့်
ဒီစ�ကာဝဠာရဲစီ့ စဉ်တကျြဖစ်တည်မက
� ို ြပန်လည်တည့မ
် တ်ဖို ့အတွက် အဲဒရ
ီ ာဇဝတ်သားကို လူြမင်ကင
ွ း် မှာပဲ
�ှပ
ိ ်စက်�ပီး
ေခါင်းြဖတ်ဖို ့
လိအ
ု ပ်ပါတယ်။
ြပန်တည့မ
် တ်ေအာင်လပ
ု ်တာကို
ဒါမှပဲ
စ�ကာဝဠာ�ကီးရဲ ့
လူတင
ို း် သိြမင်ရ�ကမှာပါ။
စီစဉ်တကျြဖစ်တည်မ�
�ှိတစ
် ပီးယားေခတ်၊
မိလ
ု ယ
ီ ာ
ေခတ်တန
ု း် ကဆိရ
ု င် လန်ဒန်�မို �သူ �မို �သားေတွ၊ ပါရီ�မို �သူ �မို �သားေတွရဲ ဝါသနာအပါဆံ
းု အလုပ်က ခုလမ
ို ျိုး
့
တုနလ
် ပ
� ်ေချာက်ချားစရာ
ေခါင်းြဖတ်ပဲေတွ
ွ
ကို
တက်ေရာက်�ကည့�
် � ြခင်းပဲ
ြဖစ်ပါတယ်။
ဒီေနေခတ်
့
ဥေရာပမှာေတာ့ လူအသက်
သတ်ြခင်းဆိတ
ု ာကို လူသားမျိုး�ွယရ
် ဲ ြမင
ဲ့ ဘာဝကို ချိုးေဖာက်တာလို ့
့ ြ့် မတ်တသ
့
�� ြမင်�ကတယ်။
ဒါေပမယ့်
စ�ကာဝဠာရဲစီ့ စဉ်တကျြဖစ်တည်မက
� ို
ဒီေနေခတ်
ဥေရာပသားေတွဟာ
့
မလုပ်�ကေတာပ
့ ါဘူး။
ရာဇဝတ်သားေတွကို
အဲဒအ
ီ စား
အရင်ကလို
လူသတ်သမားတစ်ေယာက်ကို
ြပန်လည်တည့မ
် တ်ဖိအတွ
ု့
က်
�ှပ
ိ ်စက်ေခါင်းြဖတ်သတ်တာမျိုး
လူသားအဆန်ဆးုံ နည်းလမ်းလို ့
သူတယူ
ို ့ ဆတဲန
့ ည်းနဲ ့ အြပစ်ေပး�ကပါတယ်။ ဒါဟာလည်း သူရဲ့ ြမင
� ို ြပန်လည်
့ ြ့် မတ်တဲ့ လူသားြဖစ်မက
ု ဂုဏြ် ပုြခင်းအားြဖင ့် လူတင
ို း် ကို
ကာကွယ် တည်ေဆာက်ေပးတာပါ။ အဲဒလ
ီ ို လူသတ်သမားရဲ လူ
့ သဘာဝကိ
့
လူသားမျိ
ုး�ွယရ
် ဲြမင
ဲ့ ဏ
ု သ
် တ�က
ိ ို
့ ြ့် မတ်တဂ
့
ြပန်သတိေပးရာကျ�ပီး
စ�ကာဝဠာရဲစီ့ စဉ်တကျြဖစ်တည်မက
� လ
ို ည်း ြပန်တည်ေဆာက်�ပီးသား ြဖစ်သာွ းပါတယ်။ လူသတ်သမားကို
အကာအကွယေပးြခင်
်
းအားြဖင ့်
လူသတ်သမား
မှားယွငး် ခဲတ
ဲ့ ရာကို
့ အ
က�န်ေတာ်တို ့ မှနက
် န်ေအာင်
ြပန်လပ
ု ်ေပးလိက
ု တ
် ာပါ။
လစ်ဘရယ် လူသားပဓာနဝါဒဟာ လူသားေတွကို ချီးမွမး် ကိးု ကွယေပမယ့
်
် ဖန်ဆင်း�ှငဘ
် ရ
ု ားသခင်ရဲ ့
ြဖစ်တည်မက
� ေတာ
ို
့
မြငင်းဆန်ပါဘူး။
တကယ်ဆရ
ုိ င်
ဒီဝါဒစနစ်ဟာ
ဧကနာထဘာသာယံ�ု ကည်မေတွ
�
အေပါ်မှာ တည်ေဆာက်ထားတာပါ။ လူတစ်ေယာက်ချင်းစီရဲ ့ လွတလ
် ပ်�ပီး
ြမငြ့် မတ်တသ
ဲ့ ဘာဝအေပါ် လစ်ဘရယ်ေတွရဲ ့ ယံ�ု ကည်မဟ
� ာ အစဉ်အလာခရစ်ယာန်ေတွရဲ ့ လွတလ
် ပ်�ပီး
ထာဝရတည်�မဲတဲ့
လူတစ်ဦးချင်းစီရဲ ့ ဝိညာဉ်ေတွအေပါ်
ယံ�ု ကည်မက
� ေန
တိက
ု �
် ု ိ ကဆ
် င်းသက်လာတဲ့
အေမွြဖစ်ပါတယ်။ ထာဝရတည်�မဲတဲ့ ဝိညာဉ် �ှင ့် ဖန်ဆင်း�ှငဘ
် ရ
ု ားသခင်ကို အားကိအ
ု ားထားမြပုရင်
လစ်ဘရယ်ေတွအေနနဲ ့
ေဆပီယန်စ်
တစ်ဦးချင်းစီနပတ်
ဲ ့ သက်လို ့
ဘာများအထူးတလည်
ထူးြခားေကာင်းမွနေနသလဲ
်
ဆတ
ုိ ာကို �ှငး် ြပတဲအ
့ ခါမှာ �ှကစ
် ရာေကာင်းေအာင်ကို ခက်ခတ
ဲ ာေတွ�ရပါတယ်။
ေနာက်ထပ်အေရ�ကီးတဲ့ ဂိဏ
ု း် တစ်ခုကေတာ့ ဆိ�
ု ှ ယလ
် စ် လူသားပဓာနဝါဒ ပါ။ ဆိ�
ု ှယလ
် စ်ေတွက
ု န်တယ်လို ့ ယံ�ု ကည်�ကတယ်။
လူသားေတွဆတ
ုိ ာ တစ်ဦးတစ်ေယာက်ချင်းဆိတ
ု ာထက် အစုအဖွဲ�သေဘာပိဆ
သူတဟာ
ို ့
တစ်သးီ ပုဂလ
� လူတစ်ေယာက်ရဲ ့ ရင်ထက
ဲ လာတဲအ
့ သံထက် ဟိမ
ု ေဆပီ
ို
ယန်စ် လူသားမျိုး�ွယစ
် ု
တစ်စလ
ု းံု ကို
ြမငြ့် မတ်တအ
ဲ့ ရာအြဖစ်
အေလးထား�ကတယ်။
လစ်ဘရယ်လသ
ူ ားပဓာနဝါဒက
308
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
လူတစ်ဦးချင်းစီ
လွတလ
် ပ်�င
ို သ
် မ�
လွတလ
် ပ်ေအာင်
�ှာေဖွအားထုတ�် ကတဲ့
အချိနမ
် ာှ
ဆိ�
ု ှယလ
် စ်
လူသားပဓာနဝါဒကေတာ့ လူသားအားလံးု တန်းတူညမ
ီ �ေရးကို �ှာေဖွ�ကတယ်။ ဆိ�
ု ှယလ
် စ်ေတွရဲအဆိ
အ
ု ရ
့
လူေတွ�ကားက
မညီမ�မ�ဟာ
လူသားမျိုး�ွယရ
် ဲ ့
ေစာ်ကားလိမ်ညာမ�ပဲြဖစ်ပါတယ်။
စ�ကာဝဠာဆိင
ု ရ
် ာအ�ှစသ
် ာရကို
ဦးစားေပးေနလိပါ။
ု့
ြမငြ့် မတ်တဂ
ဲ့ ဏ
ု သ
် တ�ဆ
ိ တ
ုိ ာရဲ ့
ဘာြဖစ်လလဲ
ို ့ ဆေတာ
ုိ
့
ေဘးဖယ်ထား�ပီး
ဥပမာေြပာရရင်
အဆိးု ဝါးဆံးု
သူက
ဘာမဟုတတ
် ဲ့
လူသားေတွရဲ ့
အပယိကလူသားတန်ဖိးု ေတွကပ
ို ဲ
ချမ်းသာ�ကယ်ဝတဲလ
့ က
ူ ို
ဆင်းရဲတလ
ဲ့ ေတွ
ူ
ထက်
အထူးအခွငအ
့် ေရးေတွေပးတယ်ဆရ
ုိ င် ဒါဟာ လူသားအားလံးု ရဲ ့ စ�ကာဝဠာဆိင
ု ရ
် ာအ�ှစသ
် ာရထက် ေငွကို
က�န်ေတာ်ကို ့
ပိတ
ု န်ဖိးု ထားလိက
ု တ
် ာပါ။
ဆင်းရဲသည်ြဖစ်ေစ၊
ချမ်းသာသည်ြဖစ်ေစ
စ�ကာဝဠာဆိင
ု ရ
် ာအ�ှစသ
် ာရဆိတ
ု ာ လူသားအားလံးု မှာ တန်းတူပဲြဖစ်လပါ။
ို ့
လစ်ဘရယ်
လူသားပဓာနဝါဒ
လိပ
ု ဲ
ဆိ�
ု ှယလ
် စ်
လူသားပဓာနဝါဒ
ဟာလည်း
ဧကနာထ
ယံ�ု ကည်ကးို ကွယမ
် ေတွ
�
အေပါ် အေြခခံပါတယ်။ လူသားအားလံးု ဟာ တန်းတူညမ
ီ �မ� �ှိ�ကတယ်လဆိ
ို ့ တ
ု ဲ့
အေတွးအေခါ်ဟာ
ဘုရားသခင်ရဲေ�ှ
့ � မှာ
ဧကနာထယံ�ု ကည်မက
� ို
အသက်သင
ွ း် ထားတဲ့
ယံ�ု ကည်ကးို ကွယမ
် က
� ေန
ဆငက
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲ
လူဝိ့ ညာဉ်ေတွအားလံးု ဟာ
အမှနတ
် ကယ်
ပံစ
ု တ
ံ စ်ခုပါပဲ။
ခွထ
ဲ က
ွ လ
် ာတဲ့
လူသားပဓာနဝါဒပဲ
ခုလမ
ို ျိုး
တစ်ခတ
ု ည်းေသာ
ြဖစ်ပါတယ်။
တန်းတူည�ီ ကတယ်ဆတ
ုိ ဲ ့
အစဉ်အလာ
ဧကနာထ
လူသားပဓာနဝါဒကေတာ့
အဲဒဝ
ီ ါဒကို
ကိယ
ု စ
် ားြပုသူေတွထက
ဲ
နာမည်အ�ကီးဆံးု လူေတွကေတာ့ နာဇီေတွပဲ ြဖစ်ပါတယ်။ တြခားေသာ လူသားပဓာနဂိဏ
ု း် ေတွကေန
နာဇီေတွကို
ကွြဲ ပားသွားေစတဲအ
့ ရာကေတာ့
အဓိပာ� ယ်ဖင
ွ ဆ
့် �ုိ ပီး
ြဖစ်ပါတယ်။
သူတဟာ
ို ့
ဆငက
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲြခင်းသီအုရ
ိ ီကလည်း
တြခား
လူသားပဓာနဂိဏ
ု း်
“လူသားမျိုး�ွယ”်
သူတကိ
ို ့ ု
ေတွန ဲ ့ မတူတာက
ဆိတ
ု ာကို
မတူကြဲွ ပားစွာ
နက်နက်��ိငး် �� ိငး် လ�မး် မိးု ထားတာပဲ
နာဇီေတွက
လူသားမျိုး�ွယဆ
် တ
ုိ ာ
ထာဝရတည်�မဲ�ပီး၊ စ�ကာဝဠာတစ်ခုလးံု နဲသက်
ဆင
ုိ တ
် ယ်လို ့ မယံ�ု ကတာပါ။ အဲဒလ
ီ မ
ို ဟုတဘ
် ဲ သူတက
ို ့
့
လူသားမျိုး�ွယဆ
် တ
ုိ ာ ေြပာင်းလဲတးို တက် ဒါမှမဟုတ် ေလ�ာကျနိမပ
့် ါးသွား�ိင
ု တ
် ဲ့ အေြပာင်းအလဲ�ိှတဲ့
သက်�ိမ
ှ ျိုးစိတတ
် စ်ခုလပဲ
ို ့ ြမင်�ကတယ်။ ဒါေ�ကာင ့် သူတအတွ
ို ့
က် လူသားဆိတ
ု ာ လူလန
ွ လ
် သ
ူ ားအြဖစ်ကို
တိးု တက်ေြပာင်းလဲ�င
ို တ
် ယ် ဒါမှမဟုတ် နိမက
့် ျတဲလ
့ သ
ူ ားအြဖစ် ေလ�ာကျသွား�ိင
ု ပ
် ါတယ်။
လူသားပဓါန ဘာသာတရားများ - လူသားမျိုး�ွယစ
် က
ု ို ချီးေြမ�ာက်ေသာ ဘာသာတရားများ
လစ်ဘရယ် လူသားပဓာနဝါဒ
ဆိ�
ု ှယလ
် စ် လူသားပဓာနဝါဒ
ဆငက
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲ လူသားပဓာနဝါဒ
309
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ဟိမ
ု ေဆပီ
ို
ယန်စတ
် တွ
ို ့ င ် ထူးကဲ၍ ြမငြ့် မတ်ေသာ သဘာဝ�ှိ�ပီး အြခားေသာ သက်�ိှအရာ၊
ြဖစ်တည်မမ
� ျား၏ �ှင ့် အေြခခံသဘာဝအားြဖင ့် �ကီးမားသည့က
် လ
ွဲ ခ
ွဲ ျက်�ိသ
ှ ည်။ အြမငြ့် မတ်ဆးုံ ေသာ
ကုသလ
ုိ ဆ
် သ
ုိ ည်မာှ လည်း လူသားမျိုး�ွယတ
် စ်ခုလးံု ၏ ေကာင်းကျိုးပင်ြဖစ်သည်။
လူသားမျိုး�ွယ် ဆိသ
ု ည်မာှ
လူသားမျိုး�ွယ် ဆိသ
ု ည်မာှ
လူသားမျိုး�ွယ် ဆိသ
ု ည်မာှ
တစ်သးီ ပုဂလ
� ဆန်�ပီး လူသား
အများစုေပါင်းထားေသာ
ေြပာင်းလဲတတ်ေသာ
မျိုး�ွယတ
် စ်ခုလးံု သည်လည်း
အရာြဖစ်�ပီး လူသားမျိုး�ွယ်
သက်�ိမ
ှ ျိုးစိတတ
် စ်ခြု ဖစ်သည်။
ဟိမ
ု ို ေဆပီယန်စ် တစ်ဦးချင်း၏
တစ်ခုလးံု သည်လည်း ဟိမ
ု ို
လူသားများသည် နိမ်က
့ ျေသာ
အတွငး် ၌ တည်�ိသ
ှ ည်။
ေဆပီယန်စမ
် ျိုးစိတတ
် စ်ခလ
ု းံု
လူသားများအြဖစ် ဆုတယ
် တ
ု ်
တလံးု တဝတည်း
သွား�ိင
ု သ
် ကဲသ
့ ုိ ့
ေပါင်းစည်းြခင်း အသွင၌
်
လူလန
ွ လ
် သ
ူ ားများအြဖစ်လည်း
တည်�ိှသည်။
ဆငက
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲ�င
ို သ
် ည်။
ဤဝါဒ၏ အြမငြ့် မတ်ဆးုံ ေသာ
ဤဝါဒ၏ အြမငြ့် မတ်ဆးုံ ေသာ
ဤဝါဒ၏ အြမငြ့် မတ်ဆးုံ ေသာ
ပညတ်ချက်မာှ
ပညတ်ချက်မာှ ဟိမ
ု ို
ပညတ်ချက်မာှ လူသားများကို
ဟိမ
ု ေဆပီ
ို
ယန်စ်
ေဆပီယန်စ် မျိုးစိတ်
နိမက
့် ျေသာ လူသားများအြဖစ်သုိ ့
တစ်ဦးချင်းစီ၏
တစ်ခုလးံု ၏ တန်းတူညမ
ီ �မ�ကို
ေလ�ာကျသွားြခင်းမှ ကာကွယ�် ပီး
အတွငး် အ�ှစ်သာရြဖစ်ေသာ
ကာကွယရ
် န်ြဖစ်သည်။
လူလန
ွ လ
် သ
ူ ား များအြဖစ် ဆငက
့် ဲ
လွတလ
် ပ်ခင
ွ က
့် ို
တိးု တက်သာွ းရန် အားေပး
အားေြမ�ာက်ြပုရန် ြဖစ်သည်။
ကာကွယရ
် န်ြဖစ်သည်။
နာဇီေတွရဲ ့ အဓိက ရည်မန
ှ း် ချက်ကေတာ့ လူသားမျိုး�ွယတ
် စ်ခုလးံု ေလ�ာပ
့် ျသွားမယ့အ
် ြဖစ်ကေန
့ ါးနိမက
ကာကွယ�် ပီး
ဆက်လက်ဆငက
့် တ
ဲ းို တက်ေြပာင်းလဲေနဖိုပဲ့
ြဖစ်ပါတယ်။
ဒါေ�ကာငပ
့် ဲ
နာဇီေတွက
လူသားမျိုး�ွယေတွ
်
ရဲ အြမတ်
ဆးုံ ေသာ လူသားမျိုး�ွယေတွ
်
ြဖစ်တဲ့ အာရိယန် လူမျိုးေတွကို ကာကွယရ
် မယ်၊
့
ထိနး် သိမး် ေစာငေ�ှ
့် ာက်ရမယ်လို ့ ေြပာတာပါ။ တချိနတ
် ည်းမှာပဲ နိမပ
့် ါးတဲ့ ဟိမ
ု ို ေဆပီယန်စ် ေတွြဖစ်တဲ့
ဂျူးေတွ၊
�ိုမာလူမျိုး
သီးသနခ
် ့ ြွဲ ခားထား�ပီး
သိမဟု
ု ့ တ်
လိအ
ု ပ်ရင်
ဂျစ်ပစီေတွ၊
သူတကိ
ို ့ ု
လိငတ
် ဆ
ူ က်ဆသ
ံ ေတွ
ူ
အြမစ်ြပတ်
သုတသ
် င်ရမှာပါ။
�ှင ့်
စိတမ
် �ှသူ
ံ ့ ေတွကို
နာဇီေတွ
�ှငး် ြပတာက
ဟိမ
ု ေဆပီ
ို
ယန်စေတွ
်
ကိယ
ု တ
် င
ို ် ဒီလြို ဖစ်လာတယ်ဆတ
ုိ ာ သာလွနြ် မငြ့် မတ်တဲ့ ေ�ှးေခတ်လသ
ူ ားမျိုး�ွယစ
် ု
လူဦးေရကေန
တဆင ့်
ဆငက
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲခ�ဲ့ ကလိပါ။
ု့
နိမ်က
့ ျတဲ့
ေ�ှးခတ်လသ
ူ ားမျိုး�ွယစ
် ေတွ
ု
ြဖစ်တဲ့
310
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
နီအန်ဒါတယ် ေတွကေတာ့ မျိုးတုနး် သွားခဲတ
ူ ုပ်စု �ှစ်စရ
ု ဲ ့ လူဦးေရဟာ အစပိင
ု း် မှာေတာ့
့ ာပဲ။ ဒီလအ
မတူကြဲွ ပားတဲ့
မျိုး�ွယစ
် ု
၂ခု
သက်သက်အြဖစ်
သူဆင
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲြခင်း
့ က
လမ်းေ�ကာင်းနဲသူ
့
လွတလ
် တ
ွ လ
် ပ်လပ် တိးု တက်လာခဲ�့ ကတာပဲ။ ေနာင်ကလ
ို ည်း အဲဒလ
ီ ို မျိုးတုနး် မ�ေတွ ြပန်ြဖစ်�င
ို ပ
် ါတယ်။
နာဇီေတွရဲအဆိ
အ
ု ရေတာ့
့
ဟိမ
ု ေဆပီ
ို
ယန်စေတွ
်
ဟာ
ဒီမျိုးစိတအ
် တွငး် မှာပဲ
သူထူ
ဲ ့ �ိှတဲ့
့ းြခားချက်နသူ
လူသားမျိုး�ွယစ
် ေပါင်
ု
းများစွာအြဖစ် သိသသ
ိ ာသာ ကွြဲ ပားေနပါ�ပီ။ အဲဒ ီ မျိုး�ွယစ
် ေတွ
ု
ထမ
ဲ ာှ မှ အာရိယန်
လူမျိုးေတွက ကျိုးေ�ကာင်းဆင်ြခင်တတ်ြခင်း၊ လှပတငတ
့် ယ်ြခင်း၊ �ိုးသားေြဖာငမ
့် တ်ြခင်း၊ စည်ကမ်း�ှိြခင်း
စတဲ့
အေကာင်းဆံးု ေသာ
သာမန်လသ
ူ ားကေန
အရည်အေသွးေတွ
ပိင
ု ဆ
် င
ုိ �် ကတယ်။
လူလန
ွ လ
် သ
ူ ားေတွအြဖစ်
တြခားလူမျိုးေတွြဖစ်တဲ့
ဂျူးေတွ၊
ေြပာင်းလဲ�င
ို တ
် ဲ့
လူမည်းေတွဟာ
ဒါေ�ကာင ့်
အာရိယန်လမ
ူ ျိုးေတွမာှ
အလားအလာစွမး် ရည်ေတွ
�ှိတယ်။
နီအန်ဒါတယ်ေတွြဖစ်�ပီး
သူတမှ
ုိ ့ ာ
ဒီေနေခတ်
့
ေအာက်ကျနိမ်ပ
ို ့
သူတကိ
ို ့ ု ဆက်လက်မျိုးပွားခွငေပးမယ်
့်
..
့ ါးတဲ့ အရည်အချင်းေတွပဲ �ှိတယ်။ တကယ်လများ
ွ ့် ြပုမယ်ဆရ
ုိ င် သူတဟာ
ို ့
လူသားမျိုး�ွယစ
် အ
ု ားလံးု ကို
အထူးသြဖင ့် အာရိယန်ေတွန ဲ ့ ေရာေ�ှာလက်ထပ်ခင
ညစ်ညမ်းနိမ်ပ
် ု ဟိမ
ု ိေဆပီ
ု
ယန်စ် တစ်ခုလးံု ကို မျိုးသုဉ်းပျက်စးီ ြခင်း ဆိတ
ု အ
ဲ့ ထဲကို
့ ါးေစ�ပီး လူမျိ့ ုး�ွယစ
တွနး် ပိမယ့
ု့ လ
် ေတွ
ူ
ပါ။
နာဇီေတွရဲ ့ ဒီလမ
ူ ျိုးေရးခွြဲ ခားမ�
သက်ေသြပခဲ�့ ပီးပါ�ပီ။
အထူးသြဖင ့်
သီအုရ
ိ ီဟာ
၁၉၄၅
မှနက
် န်မမ
� �ှိေ�ကာင်း
ေနာက်ပိင
ု း် ြပုလုပ်တဲ့
အမျိုးမျိုးေသာလူမျိုးေတွရဲ�ကားက
့
ဇီဝေဗဒပညာ�ှငေတွ
်
က
မျိုး�ိုးဗီဇ
သုေတသနေတွအရ
ေမွးရာပါ
နာဇီေတွအဆိြု ပုသတ်မတ
ှ ထ
် ားတာထက်
ပင်ကစ
ို မ
ွ း် ရည်ဆတ
ုိ ာ
အများ�ကီးနည်းပါတယ်။
ဒါေပမယ့်
ခုလမ
ို ျိုး
�ှာေဖွေတွ� �ှိချက်ေတွဟာ မ�ကာေသးမီကမှ ေလာေလာလတ်လတ် သိ�ိှလာ�ကတာ ြဖစ်ပါတယ်။ ၁၉၃၃
ဝန်းကျင်က သိပံပ
� ညာရဲ ့ အေြခအေနအရေတာ့ နာဇီေတွ ခုလယ
ို �ံု ကည်တာဟာ လံးု ဝလွမ
ဲ ာှ းတယ်ေတာ့
ဆိလ
ု မရပါဘူ
ို ့
း။
လူသားမျိုး�ွယစ
် ေတွ
ု
ထူးကဲသာလွနမ
် ေတွ
�
�ှင ့်
ဒီ
သူတရဲ
ို ့ ့ သာလွနြ် မငြ့် မတ်တဲ့
ပွားများေအာင်လပ
ု ်ဖိုဆိ
ု ာ
့ တ
ကျယ်ကျယ်ြပနြ် ပန
် ့ က်ခခ
ံ �ဲ့ ကတဲ့
့ လ
အမျိုးမျိုးအြဖစ်ကြွဲ ပားတာ၊
မျိုး�ွယစ
် ေတွ
ု
ကို
အေနာက်တင
ို း် က
ယံ�ု ကည်မတ
� စ်ခုပါ။
လူြဖူမျိုး�ွယစ
် ေတွ
ု
ရဲ ့
ကာကွယဖ
် ို ့
�ှင ့်
အထက်တန်းစားေတွ�ကားမှာ
အေနာက်တင
ို း် က
တကယ့ထ
် ပ
ိ ်တန်းအကျဆံးု
ီ
က�ှိတဲ့ သိပံန
� ည်းလမ်းေတွအသံးု ြပု�ပီး လူြဖူမျိုး�ွယစ
် ေတွ
ု
ဟာ
တက�သိလ
ု ပ
် ညာ�ှိေတွကလည်း အဲဒေခတ်
အာဖရိကန်ေတွ၊
အရည်အချင်း
အိ�ယ
ိ� လူမျိုးေတွထက်
�ှိ�ကတယ်လို ့
ထုတေဝခဲ
်
�့ ကပါတယ်။
အခွငေကာင်
့်
းယူ�ပီး
ဒါကိပ
ု ဲ
ပိဉ
ု ာဏ်ေကာင်းတယ်၊
တစ်ဖက်သတ်
ဝါ�ှငတ
် န်၊
လူြဖူမျိုး�ွယစ
် ေတွ
ု
ပိ�ု ပီး
ကျငဝ
့် တ်သက
ိ ာ� �ှိတယ်၊
သက်ေသြပထားတဲ့
လန်ဒန်
�ှင ့်
ကင်ဘာရာ
ေလ�ာကျနိမ်ပ
့ ါးမသွားဖို ့
�ှင ့်
သုေတသန
ပို
စာတမ်းေတွ
က�ိင
ု င
် ေရးသမား
ံ
ေတွက
လိငေဖာက်
်
ြပန်မေတွ
�
ကေန
ကာကွယဖ
် ိဟာ
ု့
သူတအလု
ို ့
ပ်ပဲလို ့ မှတယ
် ခ
ူ �ဲ့ ကတယ်။ ဒါေ�ကာငပ
့် ဲ ဥပမာ အေနနဲ ့ အာရိယန် �ိင
ု င
် ေတွ
ံ
ြဖစ်တဲ့
311
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
အေမရိကန် �ှင ့် ဩစေတးလျ �ိင
ု င
် ေတွ
ံ
က
တ�ုတ�
် င
ို င
် ံ (သိ)ု ့ အီတလီ�င
ို င
် လ
ံ ို ေနရာကေန လာတဲ့
ေ���ေြပာင်းအေြခချသူေတွကို တားြမစ်ပိတပ
် င်ခ�ဲ့ ကတာပါ။
ဒီအရာေတွဟာ သိပံေလ့
�
လာေတွ� �ှိချက် သုေတသန ရလဒ်အသစ်ေတွ ထွက�
် ိလ
ှ ာတာေ�ကာင ့် သူအလိ
ုု လို
့
ေြပာင်းလဲသာွ းတာေတာ့ မဟုတပ
် ါဘူး။ လူမေဗဒဆိ
�
င
ု ရ
် ာ �ှင ့် �ိင
ု င
် ေရး
ံ
တိးု တက်ေြပာင်းလဲလာမ�ေတွက
အေြပာင်းအလဲကြို ဖစ်ေစတဲ့ အား�ကီးတဲ့ အင်ဂျင်ေတွြဖစ်ပါတယ်။ ဒီေနရာမှာေတာ့ ဟစ်တလာ ဟာ
ကိယ
ု ေသတွ
့်
ငး်
ကိယ
ု တ
် းူ ခဲ�
့ ု ံမကဘဲ
လူမျိုးေရးခွြဲ ခားမ�ဝါဒကိလ
ု ည်း
ေြမြမုပ်ခတ
ဲ့ ယ်
ဆိရ
ု မှာပါ။
ဒုတယ
ိ ကမ�ာစစ်ကို သူေ�ကြငာခဲတ
ု း် က သူရန်
ူ
အကုနလ
် းံု ကို ‘ငါတိ’ု ့ �ှင ့် ‘သူတ’ို ့ အြဖစ် ကွက
ဲ ြွဲ ပားြပား
့ န
့ သေတွ
သိသာေစခဲတ
့ ယ်။
လူမျိုးေရးခွြဲ ခားမ�
ေနာက်ေတာလ
့ ည်း
ဝါဒဟာ
နာဇီဝါဒဟာ
အေနာက်တင
ုိ း် မှာ
အရမ်းလူမျိုးေရးခွြဲ ခားတာေ�ကာငလ
့် ည်း
လူေတွရဲဝိ့ င
ု း် ပယ်တာ
ခံရပါတယ်။
ဒါေပမယ့်
အေြပာင်းအလဲဆတ
ုိ ာမျိုးက အချိနေပးရပါတယ်
်
။ လူြဖူ�ကီးစိးု ေရးဝါဒ ဟာ အနည်းဆံးု ေတာ့ ၁၉၆၀
ေနာက်ပိင
ု း် အထိ အေမရိကန်�င
ို င
် ေရးမှ
ံ
ာ ထဲထဝ
ဲ င် အြမစ်တယ
ွ ေနတဲ
်
့ အေတွးအေခါ်တစ်ခု ြဖစ်ခပ
ဲ့ ါတယ်။
ဩစေတးလျ
လူြဖူအမျိုးသားေပါ်လစီက
အေြခချေနထိင
ု လ
် ာေရာက်ခွငက
့် ို
ပိတပ
် င်ထားတဲဥ
့ ပေဒ
လူြဖူမဟုတတ
် လ
ဲ့ ေတွ
ူ
၁၉၆၆
အထိ
ဩစေတးလျကို
တည်�မဲခဲပ
့ ါေသးတယ်။
ဩစေတးလျက အဘရီဂျီနယ်လမ
ူ ျိုးေတွဟာဆိရ
ု င် ၁၉၆၀ ဝန်းကျင်အထိ တူညတ
ီ ဲ့ �ိင
ု င
် ေရး
ံ
အခွငအ
့် ေရးကို
မရ�ကဘဲ သူတေတွ
ို ့ အများစုဟာ ေရွ းေကာက်ပဲမ
ွ ာှ မဲေပးပိင
ု ခ
် င
ွ လ
့် ည်း မ�ှိ�ကပါဘူး။ ဘာလိလဲ
ု ့ ဆေတာ
ုိ
့
သူတဟာ
ို ့ �ိင
ု င
် သ
ံ ားေတွအြဖစ် ေနထိင
ု ဖ
် ို မတန်
ဘးူ လို ��
ု့
့
့ ြမင်�ကလိပါ။
312
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ပံု ၂၉။ သနစ
် ့ င်ေသာ အာရိယန် အမျိုးသားတစ်ေယာက် ကို ညာဘက်တင
ွ ြ် ပ�ပီး ဘယ်ဘက်တင
ွ ်
ေသွးေ�ှာတစ်ေယာက်ကုိ ြပသထားေသာ နာဇီ ဝါဒြဖနခ
် ့ ျိေရး ပိစ
ု တာတစ်ေစာင်။ နာဇီတ၏
ို ့ လူကိ
ု ခ
် ��ာကို
့ ယ
ေလးစားြမတ်�းို ြခင်းမှာ သိသာသလို နိမက
့် ျေသာ လူသားမျိုး�ွယစ
် မ
ု ျားမှ လူသားမျိုး�ွယတ
် စ်ခုလးံု ကို
ညစ်�မ
ွ း် ေစ�ပီး ဆုတယ
် တ
ု သ
် ာွ းေစမည်ကို စိးု ရိမေ�ကာက်
်
ရွံ � �ကသည်ကလ
ို ည်း ေတွ� �ိင
ု သ
် ည်။
နာဇီေတွဟာ
လူသားမျိုး�ွယက
် ို
လူအခွ
့် ေရး၊
့ ငအ
မုနး် တီးသူေတွ
ကွနြ် မူနစ်ဝါဒ
လူသားမျိုး�ွယက
် ို
မဟုတ�် ကပါဘူး။
စတဲအ
့ ရာေတွကို
သူတို ့
လစ်ဘရယ်
လူသားပဓာနဝါဒ၊
ဆနက
် ့ ျင်တက
ို ခ
် ိုကတ
် ာဟာ
ြမတ်�◌
ို ◌
် းတန်ဖိုးထားလိြဖစ်
ု ့ �ပီး
�ကီးမားတဲြ့ ဖစ်�င
ို ေြခအလားအလာ
်
အေပါ်
ယံ�ု ကည်ေမ�ာ်လငလ
့် လည်
ို ့
း
တကယ်ေတာ့
လူသားမျိုးစိတရ
် ဲ ့
ြဖစ်ပါတယ်။
ဒါဝင်ရဲ ့
ဆငက
့် ေြပာင်
ဲ့
းလဲြခင်းဝါဒ အယူအဆအရ နာဇီေတွေြပာတာက သဘာဝတရားရဲ ့ ေရွ းချယ်မဆ
� တ
ုိ ာကို
ခွငြ့် ပုရမှာြဖစ်�ပီး �ကံ့ခင
ို သ
် န်မာမ�အ�ှိဆးုံ လူေတွသာလ�င် �ှငက
် ျန်ရစ် မျိုးဆက်ပာွ းရမှာြဖစ်�ပီး နိမ်က
့ ျတဲ့
လူပဂ
ု ို� လ်တစ်ေယာက်ချင်းကိေတာ
ု
့
ေပါင်းြမက်�ှငး် သလို
�ှငး် ပစ်ရမှာပါ။
လစ်ဘရယ်ဝါဒ
�ှင ့်
့ ေတွ
ူ
ကို ကာကွယတ
် ယ်ဆတ
ုိ ာ ဒီလေတွ
ူ
ကို အသက်�ှငခ
် င
ွ ေပး�ံ
့်
ု မက
ကွနြ် မူနစ်ဝါဒေတွက နိမ်က
့ ျတဲလ
သူတကိ
ို ့ ု မျိုးဆက်ပာွ း�ှငသ
် န်ခင
ွ ေတွ
့်
ပါ ေပးထားတာပါ။ ဒါဟာ သဘာဝတရားရဲ ့ ေရွ းချယ်မ� ဆိတ
ု ာကို
လံးု ဝပစ်ပယ်ထားတာပါပဲ။ အဲဒလ
ီ က
ို မ�ာမှာ အ�ကံ့ခင
ို အ
် သန်မာဆံးု လူေတွဟာ ပင်လယ်တမ�များြပားတဲ့
နိမက
့် ျတဲလ
့ ေတွ
ူ
�ကားမှာေရာ�ပီး
နိမ်ပ
့ ါးသွားမှာ
မလွမ
ဲ ေသွပါပဲ။
လူသားမျိုး�ွယ်
ဒီလန
ို တြဖည်
ဲ့
းြဖည်း
မျိုးဆက်တစ်ခ�ု ပီးတစ်ခု နိမ်က
့ ေတွ
ူ
ြဖစ်လာ�ပီး ေနာက်ဆးုံ မျိုးသုဉ်းြခင်းကို ဦးတည်သာွ းမှာပါ။
့ ျတဲလ
၁၉၄၂ ခု�စ
ှ က
်
ဂျာမန် ဇီဝေဗဒစာအုပ်က “သဘာဝဥပေဒသ �ှင ့် လူသား” ဆိတ
ု ဲ့ အခန်းတစ်ခုမာှ
အခုလို
�ှငး် လင်းထားပါတယ်။
သဘာဝတရား�ကီးရဲ ့
အထွကအ
် ထိပ်
ဥပေဒသ
တစ်ခက
ု ေတာ့
သက်�ိှဟသ
ူ မ�ဟာ စာနာမ�ကင်းမဲတ
် န်မ� �ုနး် ကန်ပဲမ
ွ ာှ ပိတမ
် ေန�ကတာပါပဲ
ိ
။ သစ်ပင်ေတွဟာ
့ ဲ့ အသက်�ှငသ
သူတ�ှ
ို ့ ငသ
် န်ရာနယ်ပယ်အတွက် ဘယ်လ�
ို ုနး် ကန်�ကတယ်၊ ပိးု ေတာင်မာေကာင်ေတွ ဘယ်လမ
ို ိတလ
် က
ို ေဖာ်
်
ဘယ်လ�ို ကိုးစား�ှာရတယ်ဆတ
ုိ ာေတွ စသည်ြဖင ့် �ှငး် ြပ�ပီးတဲေနာက်
့
အဲဒပ
ီ ံ�
ု ပ
ိှ ်အဆံးု သတ်ထားတာက အသက်�ှငသ
် န်ခင
ွ အ
့် တွက်
�ုနး် ကန်တက
ို ပ
် ဲဝ
ွ င်ရြခင်းသည်
�ကမ်းတမ်း၍
် န်ေစသည့်
ရက်စက်သည့် သေဘာ�ှိေသာ်လည်း သက်�ိမ
ှ ျားကို ဆက်လက် �ှငသ
တစ်ခတ
ု ည်းေသာ နည်းလမ်းပင်ြဖစ်သည်။ ဤတိက
ု ပ
် ဲက
ွ
အသက်�ှငသ
် န်ရန်အတွက်
မသငေတာ်
့်
ေသာအရာဟူသမ�ကို
အရာများကိသ
ု ာ
အြငင်းပွားစရာ
�ှငး် လင်းပစ်�ပီး
ေရွ းချယ်ကျန်ရစ်ေစသည်။
မလိေသာ
ု
ေ�ကာင ့်
အသက်�ှငသ
် န်�င
ို မ
် ည့်
ဤသဘာဝဥပေဒသများသည်
သက်�ိှဟသ
ူ မ�သည်
ကိယ
ု န
့် ည်းကိယ
ု ဟ
့် န်ြဖင ့်
ဤဥပေဒသအတိင
ု း် အသက်�င
ှ �် ကသည်။ ဤဥပဒသများသည် ခွငမ
့် လ�တတ
် တ်သည့်
313
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
သေဘာ�ှိ�ပီး
သူတကိ
ို ့ ု
အေြပာင်း�ှငး် ခံရသည်။
ဆနက
် ့ ျင်ေသာ
ဇီဝေဗဒသည်
သက်�ိဟ
ှ သ
ူ မ�သည်
က�န်ေတာ်တကိ
ို ့ ု
လက်စတံးု
တိရ စ�ာန်များအေ�ကာင်း၊
အပင်များ အေ�ကာင်းကို ေြပာသည်သာမက က�န်ေတာ်တ၏
ို ့ ဘဝတွင ် လိက
ု န
် ာရမည့်
ဥပေဒသများ၊ အသက်�ှငသ
် န်ရာတွင ် ထားရမည့စ
် ိတထ
် ားများ �ှင ့် ဤဥပေဒသများ
အတိင
ု း်
�ုနး် ကန်တက
ို ပ
် ဲဝ
ွ င်ရမည်ကပ
ို ါ
ေြပာြပေပသည်။
ဤဥပေဒသများကို
ဆနက
် ့ ျင်သည့် အြပစ်ကို ကျူးလွနသ
် မ
ူ ျားသည် ပျက်စးီ �ကလတ�။ံ ့
�ပီးေတာလ
ု မိနက
် ့ ေတာ့ ဟစ်တလာရဲ ့“က��်ပ
ု ်၏ စွနစ
် ့ ားခန်း (Mein Kampf)” ထဲက
့ ည်း ေအာက်ပါအဆိအ
ြဖစ်ပါတယ်။ “သဘာဝတရား၏ သံမဏိစည်းမျဉ်းများကို တိက
ု ခ
် ိုကရ
် န်�ကိုးစားသူသည် မိမိ၏ လူသား
ြဖစ်ခင
ွ ရ
့် ြခင်းကို ေကျးဇူးမသိဘဲ တိက
ု ခ
် ိုကေနသူ
်
�င
ှ တ
့် ၏
ူ ။ သဘာဝတရားကို ဆနက
် ့ ျင်တက
ို ခ
် ိုကြ် ခင်းသည်
မိမိပျက်စးီ ြခင်းကို ကိယ
ု တ
် င
ို ယ
် ေဆာင်
ူ
လာြခင်းပင်ြဖစ်သည်။”
ပံု
၃၀။
၁၉၃၃
ပန်းပုဆရာအြဖစ်
ခု�စ
ှ ်က
နာဇီကာတွနး် ပံတ
ု စ်ခ။ု
ြပသထားသည်။
ဟစ်တလာအား
မျက်မန
ှ တ
် ပ်ထားေသာ
မဟာလူသားကို
ဖန်ဆင်းသည့်
လစ်ဘရယ်ပညာတတ်တစ်ေယာက်သည်
့ မှငသ
် က်ေနသည်။
မဟာလူသားကို ဖန်ဆင်းရာတွင ် ကျူးလွနရ
် န်လအ
ို ပ်သည့် ရက်စက်မမ
� ျားကို အံဩ
(မဟာလူသား ခ��ာကိယ
ု အ
် ား လိငအ
် သားေပးေဖာ်ြပထားသည်ကလ
ို ည်း သတိြပုပါ)
***
314
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
အခုလို
တတိယေထာင်စ�
ု စ
ှ ်
အစပျိုးချိနမ
် ာှ
ဆငက
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲလသ
ူ ားဝါဒရဲ ့ အနာဂတ်�င
ှ ပ
့် တ်သက်�ပီး
မေရမရာြဖစ်ေနပါတယ်။ ဟစ်တလာ ကို ဆနက
် ့ ျင်တက
ို ခ
် ိုက�် ကတဲ့ စစ်ပဲအ
ွ �ပီး �ှစ် ၆၀ ေကျာ်အ�ကာမှာ
လူသားဝါဒ
�ှင ့်
ဆငက
့် ေြပာင်
ဲ့
းလဲြခင်းဝါဒကို
အရာြဖစ်ပါတယ်။
ဆက်စပ်ေြပာဆိြု ခင်းဟာ
ဇီဝေဗဒနည်းလမ်းေတွသးုံ �ပီး
အားေပးအားေြမ�ာက်ြပုြခင်းဟာလည်း
ဟိမ
ု ို
ေဆပီယန်စ်
ထိန
ု ည်း�ှင�
် င
ှ ပ
် ါပဲ။
ဒါေပမယ့်
လံးု ဝတားြမစ်ထားတဲ့
‘အဆငြ့် မ�င’့်
ေတွကို
ဒီေနအချိ
နမ
် ာှ
့
ဖို ့
အဲဒလ
ီ ို
လူသားအဆငြ့် မ�င ့် ပေရာဂျက်ေတွဟာ မသိမသာ တေ�ကာြ့ ပန်လာပါ�ပီ။ နိမက
့် ျတဲ့ လူသားေတွ၊ တစ်ဆငန
့် မ
ိ ့်
လူသားေတွကို
မျိုးတုနး် အဆံးု စီရင်ပစ်မယ့အ
် ေ�ကာင်း
ဘယ်သမ
ူ မ
ှ ေြပာေပမယ့်
တစ်စထက်တစ်စ
ပိမ
ု ျားြပားလာတဲ့ က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ့ ဇီဝေဗဒ အသိပညာေတွကို အသံးု ချ�ပီး မဟာလူသားေတွ ဖန်ဆင်းဖို ့
လူေတာ်ေတာ်များများ စဉ်းစားလာ�ကပါ�ပီ။
တစ်ချိနတ
် ည်းမှာပဲ လစ်ဘရယ် လူသားဝါဒ ရဲ အဓိ
ကမ�ိုင်�ကီးေတွန ဲ ့ သက်�ိသ
ှ ပ
ိ ံသ
� ေဘာတရားရဲ ့
့
ေနာက်ဆးုံ ေတွ� �ှိချက်ေတွ�ကား
က�န်ေတာ်တို ့ �ကာ�ကာ
ခွြဲ ခားလိမရ၊
ု့
�ကီးမားတဲက
့ ာွ ဟာချက်ေတွ
လျစ်လျူ�� ထားလို ့ မရေတာပ
့ ါဘူး။
ြငင်းပယ်လမရတဲ
ို ့
့
က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ့ လစ်ဘရယ်
ဒီယ�ံု ကည်မက
� ပဲ
ြမငြ့် မတ်တအ
ဲ့ တွငး် သဘာဝ
�ိင
ု င
် ေရး
ံ
�ှင ့်
ကိယ
ု က
် ျငတ
့် ရားဆိင
ု ရ
် ာ၊
ကမ�ာေလာက�ကီးကို
ပွငဟ
့် လာေနပါတယ်။
အဓိပါ� �ှိေစတာပါ။
လူသားတစ်ေယာက်ချင်းစီမာှ
လွတလ
် ပ်�ပီး
တရားေရး
မိ�ု ိးဖလာ
ထာဝရတည်�မဲတဲ့
တစ်ဦးတစ်ေယာက်ချင်းစီမာှ
�ှိတယ်ဆတ
ုိ ဲ ့
မ�ိုင်ေတွကို
�ိင
ု င
် ေရးဆိ
ံ
င
ု ရ
် ာ
ဒါဟာ
လူသား
ဒီကာွ ဟချက်ကို
ယံ�ု ကည်မအ
� ေပါ်မှာ
တည်ေဆာက်ထားတာပါ။
အာဏာေတွရဲ ့
ရင်းြမစ်ြဖစ်�ပီး
ခရစ်ယာန်ေတွရဲ ့
ယံ�ု ကည်မြ� ဖစ်တဲ့
ဝိဉာဉ်
�ှိတဆ
ဲ့ တ
ုိ ဲ ့
အယူအဆ
ြပန်ဝင်စားတာေပါ။့ သိေပမယ့
ု့
လ
် ည်း �ပီးခဲတ
်
း ၂၀၀ အတွငး် မှာ သက်�ိသ
ှ ပ
ိ ံသ
� ေဘာတရားေတွက
့ ဲ့ �ှစေပါင်
ဒီယ�ံု ကည်မက
� ို ေတာက်ေလ�ာက်လက
�ိ စ
် ားလာခဲပ
ူ ားေတွရဲ ့ အတွငး် ကလီစာအဂင်္ ါေတွရဲ ့
့ ါတယ်။ သက်�ိှလသ
အလုပ်လပ
ု ်ပံက
ု ို ေလ့လာတဲ့ သိပံပ
� ညာ�ှငေတွ
်
က အဲဒမ
ီ ာှ ဘာဝိဉာဉ်မှ မေတွ� �ကပါဘူး။ အရင်ကထက်ပိ�ု ပီး
သူတို ့ အခိင
ု အ
် မာေြပာလာတာက လူေတွ� ရဲ ့ အြပုအမူကို အဆံးု အြဖတ်ေပးတာဟာ လွတလ
် ပ်တစ
ဲ့ ိတ်
ု း် ေတွ၊ မျိုး�ိုးဗီဇေတွ၊ အာ�ံုေ�ကာဆက်ေနရာေတွပဲ ြဖစ်ပါတယ်။ ဒါဟာ ချင်ပန်ဇီေတွ၊
ဆိတ
ု ာထက် ေဟာ်မန
ဝံပေလွ
ု
ေတွ၊ ပုရွကဆ
် တ
ိ ေတွ
်
မာှ လည်း ဒီအင်အားသေဘာေတွက အတူတပ
ူ ါပဲ။ က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ �ိ
ု င
် ေရး�ှ
ံ
င ့်
့ င
တရားေရးမ�ိုင်ေတွက အခုလန
ုိ ားဝင်မချိုတဲ့ ေတွ� �ှိမေတွ
�
ကို ေကာ်ေဇာေအာက်ထဲ အမ�ိကထ
် ည့သ
် လို
ဖံးု ဖိထားဖို ့ အ�ကီးအကျယ် �ကိုးစားပါတယ်။ ဒါေပမယ့် ပွငပ
့် င
ွ လ
့် င်းလင်းေြပာရရင် ဇီဝေဗဒဌာန �ှင ့်
�ိင
ု င
် ေရးသိ
ံ
ပံ�
� င
ှ ဥ
့် ပေဒ
ဌာနကို
ခွြဲ ခားထားတဲ့
ဒီတတ
ံ င
ို �် ကီးကို
ဘယ်ေလာက်�ကာ�ကာထိနး် ထား�ိင
ု မ
် ာှ လဲ။
315
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
က�န်ေတာ်တို ့
အခန်း - ၁၃
ေအာင်ြမင်ြခင်း၏ လ�ို � ဝှကခ
် ျက်
ကူးသန်းေရာင်းဝယ်ေရး၊ အင်ပါယာ �ှင ့် ကမ�ာလံးု ဆိင
ု ရ
် ာ ဘာသာတရားေတွက အဆံးု သတ်မာှ ေတာ့
က�န်ေတာ်တို ့
လက်�ိှေနထိင
ု တ
် ဲ့
ေရာက်�ိေစခဲ
ှ
တ
့ ယ်။
ဒီ
ကမ�ာ�ကီးရဲ ့
နယ်ပယ်ချဲ�ထင
ွ မ
် �
� င
ှ ့်
တိက
ု �် ကီးဟူသမ�အေပါ်ကို
ေပါင်းစည်းမ�ြဖစ်စဉ်
ေဆပီယန်စေတွ
်
ကို
တသမတ်တည်းနဲ ့
ဘယ်လို
အေ�ှာငအ
့် ယှကမ
် မ
ှ �ှိဘဲ ြဖစ်ခတ
ဲ့ ာေတာ့ မဟုတပ
် ါဘူး။ ဒါေပမယ့် ကျယ်ြပနတ
့် အ
ဲ့ ြမင်န�ကည့
ဲ့
မ
် ယ်ဆရ
ုိ င်
ေသးငယ်တယ
ဲ့ ဉ်ေကျးမ�ငယ်များစွာကေန အနည်းငယ်ေသာ လူယဉ်
့ ေကျးမ��ကီးေတွအြဖစ် ေြပာင်းလဲသာွ း�ပီး
ကမ�ာလံးု ဆိင
ု ရ
် ာ
လူယဉ်
ု ြဖစ်ကို
့ ေကျးမ��ကီးတစ်ခအ
အ8ဆံးု မှာ
ေပါင်းစည်းသွားတာဟာ
ဘယ်လမ
ို ှ
ေ�ှာင်လလ
ွဲ မရတဲ
ို ့
့ လူသမိ
ု း် ရဲတိ
� လဒ် ြဖစ်�င
ို ပ
် ါတယ်။
့ းု တက်ေြပာင်းလဲမရ
့ င
ဒါေပမယ့် ကမ�ာလံးု ဆိင
ု ရ
် ာ လူယဉ်
ဲ ေသွြဖစ်လာမှာလိေြပာတာဟာ
ု့
အခု
့ ေကျးမ��ကီးတစ်ခု မလွမ
က�န်ေတာ်တမှ
ို ့ ာ လက်�ိှ �ှိေနတဲ့ ကမ�ာလံးု ဆိင
ု ရ
် ာလူယဉ်
ို ံစ
ု ံမျိုးပဲ အဆံးု သတ်ရလဒ်ြဖစ်လာမှာ လို ့
့ ေကျးမ�လပ
ေြပာတာနဲမတူ
ု န
ံ လူ
ဲ ့ ယဉ်ေကျးမ�ေတွ ြဖစ်လာ�ိင
ု ပ
် ါတယ်။ ဒီေနေခတ်
မာှ ဘာလို ့
့ ပါဘူး။ တြခားေသာ ပံစ
့
အဂင်္လပ
ိ ်ဘာသာစကားဟာ အလွနက
် ျယ်ြပနအ
် ့ သံးု များေနတာပါလဲ။ ဘာလို ့ ဒိနး် မတ်စကား မြဖစ်ရတာလဲ။
ဘာြဖစ်လုိ ့ခရစ်ယာန်ေတွ ၂ ဘီလယ
ီ ံ ေလာက်၊ မွတဆ
် လင်ေတွ ၁.၂၅ ဘီလယ
ီ ေလာက်
ံ
�ှိ�ပီး ဇို�ု ိအက်စတာ
ဘာသာဝင်ေတွကျေတာ့ ၁၅၀,၀၀ဝ သာ�ှိ�ပီး မာနီခီယန် ဘာသာဝင်ရယ်လို ့ တစ်ေယာက်မှ မ�ှိေတာပ
့ ါဘူး။
တကယ်လများ
ို ့
က�န်ေတာ်တို လွ
် တ
ဲ့ ဲ့ �ှစ်ေပါင်း ၁၀,၀၀ဝ ကိြု ပန်သာွ း�ပီး ဒီြဖစ်စဉ်ေတွအကုနလ
် းံု ကို အစက
့ နခ
ြပန်စ�ကည့�် ကမယ်ဆပ
ုိ ါစိ။ု ့
အ�မဲပဲဦးေမာလ
့ ာ�ပီး
က�န်ေတာ်တအ�မဲ
ို ့
တမ်းြမင်ေတွ�ရမှာက
ဒွနိ ာထဘာသာတရားေတွကေတာ့
ဧကနာထ
ဘာသာတရားေတွဟာ
ေအာက်ကို
နိမ်ဆ
့ င်းသွားတာ
အ�ကိမ�် ကိမေတွ
်
�ရမှာပါ။
တကယ့လ
် က်ေတွ� မှာေတာ့ ဒီလစ
ုိ မ်းသပ်မမ
� ျိုးကို လုပ်လမရတဲ
ို ့
အ
့ တွက် ဘာေတွြဖစ်မလဲဆတ
ုိ ာ
က�န်ေတာ်တို ့အေသအချာ မသိရပါဘူး။ သိေပမယ့
ု့
လ
် ည်း လူသမိ
ု း် ရဲ အလွ
နအ
် ေရးပါတဲ့ စ�ိုကလ
် က�ဏာ ၂
့
့ င
ခုကို ေလ့လာသံးု သပ်ြခင်းအားြဖင ့် သဲလန
ွ စ
် တချို � က�န်ေတာ်တရ�ိ
ို ့ င
ု ပ
် ါတယ်။
၁။ လွန ်ေလ�ပီး မှ သိရေသာ ယုတ�အ
ိ မှား
316
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
သမိင
ု း် မှာ ြဖစ်ပျက်သမ�အရာတိင
ု း် ဟာ တစ်ခန
ု တစ်
ဲ ့ ခုဆက်စပ်ေန�ကတာပါ။ တစ်ေ�ကာင်းတည်းေသာ လမ်းနဲ ့
အတိတက
် ေန
ပစ�ုပ�နက
် ဦ
ို းတည်လာတယ်
ထွကသ
် ာွ း�ိင
ု တ
် ာပါ။
အဲဒအ
ီ ထဲက
ပိေချာ
ု
ေမွ�တအ
ဲ့ တွက်
ဆိေပမယ့
ု
်
အနာဂတ်ကေတာ
ို
့
တချို �ေသာလမ်းေတွဟာ
သူတကိ
ို ့ ေရွ
ု း�ိင
ု ေြခ
်
များပါတယ်။
ပိက
ု ျယ်ြပန၊် ့
ဒါေပမယ့်
လမ်းအမျိုးမျိုးခွြဲ ဖာ
သတ်သတ်မတ
ှ မ
် တ
ှ �
် ိ�ှ ပီး
သမိင
ု း် ဆိတ
ု ာ
သိမဟု
ု ့ တ်
သမိင
ု း် ကိဖ
ု န်တးီ တဲလ
့ ေတွ
ူ
ဟာ မထင်မတ
ှ တ
် ဲ့ အချိုးအေကွ�ေတွ လုပ်တတ်�ကပါတယ်။
ေအဒီ ၄ ရာစု ကနဦးပိင
ု း် မှာ ေရာမအင်ပါယာ မှာ မိးု ကုပ်စက်ဝင
ို း် လို ့ ကျယ်ြပနတ
် ့ ဲ့ အမျိုးမျိုးေသာ
ဘာသာတရား ြဖစ်�င
ို ေြခ
် ေတွ အများ�ကီး �ှိခပ
ဲ့ ါတယ်။ ဒါမှမဟုတလ
် ည်း သူတလက်
ို ့
�ိအ
ှ သံးု ြပုေနတဲ့
မိ�ု ိးဖလာ နတ်ဘရ
ု ားအမျိုးမျိုးကို ကိးု ကွယတ
် ဲ့ ဗဟုနာထဘာသာနဲ ့ ဆက် စခန်းသွားေနလိလည်
ု့
း ြဖစ်တာပဲ။
ဒါေပမယ့်
ေရာမဧကရာဇ်
ကွနစ
် တင်တင
ို း်
အေနနဲ ့
ရာစု�စ
ှ ်တစ်ခန
ု းီ ပါး�ကာခဲတ
့ ဲ့
ေသွးေချာင်းစီး
ြပည်တင
ွ း် စစ်ပဲက
ွ ို ြပန်လန
ှ သ
် းုံ သပ်�ပီး �ှငး် လင်းြပတ်သားတဲ့ အယူဝါဒ�ှိတဲ့ ဘာသာတရားတစ်ခုကသာ
အမျိုးမျိုးေသာလူမျိုးြခားေတွန ဲ ကွ
ု မ
် ယ်လို ယူ
ု ါပဲ။ သူအ
့ ြဲ ပားေနတဲ့ သူအင်
့ ံပ
့ ပါယာကို စုစည်းေပး�ိင
့ ဆခဲပ
့ ေနနဲ ့
ေရာမအင်ပါယာရဲ �ိ့ င
ု င
် ေတာ်
ံ
ဘာသာအြဖစ် �ိင
ု င
် အ
ံ တွငး် က အမျိုးမျိုးေသာ ဘာသာတရားေတွြဖစ်တဲ့ (ပါ�ှား
ပေရာဖက် မာနီ တည်ေထာင်ခတ
ဲ့ ဲ့ ခရစ်ယန်ဝါဒ၊ ဇို�ု ိအက်စတာ ဝါဒ �ှင ့် ဗုဒဝ
� ါဒေတွ ေရာစပ်ထားတဲ)့
မာနီခဘ
ီ ာသာ (Manichaeism)၊ မစ်သရာ ဘာသာ (Mithraism)၊ နတ်ဘရ
ု ားမ အိုငး် စစ်စ် (Isis) ဒါမှမဟုတ်
နတ်ဘရ
ု ားမ ဆီဘာလီ(Cybele) ကိက
ု းို ကွယတ
် ဘ
ဲ့ ာသာ၊ ဇို�ု ိအက်စတာ ဘာသာ၊ ဂျူးဘာသာ �ှင ့် ဗုဒဘ
� ာသာ
စသည့ြ် ဖင ့် ေရွ းချယ်စရာေတွ အများ�ကီး �ှိခဲပ
ု ှ
့ ါတယ်။ ဒါေပမယ့် ဘာလို ့ ခရစ်ေတာ်ေယဇူး ကိမ
ေရွ းချယ်ခတ
ဲ့ ာပါလိမ။့် ခရစ်ယာန်ဓမ�ဝါဒထဲက သူကယ
ုိ တ
် င
ို ် �ှစသ
် က်စိတဝ
် င်စားမိတာ တစ်ခုခ�
ု ိလ
ှ လား။
ို ့
ဒါမှမဟုတ်
ခရစ်ယာန်ဘာသာရဲပံ့ စ
ု က
ံ
ပိသ
ု ငေတာ်
့်
လများလား။
ို ့
ခရစ်ယာန်ဘာသာဟာ
သူရည်
် ျက်ေတွ
့ ရွယခ
ခရစ်ယာန်ဘာသာေရး�ူ ပါ�ံုတစ်ခခ
ု ုများ
တြဖည်းြဖည်းနဲ ့ ေနာက်လက
ို ယ
် �ံု ကည်သေတွ
ူ
ခရစ်ယာန်ဘာသာကို
ဘက်ေြပာင်းလိက
ု တ
် ာ
ေကာင်းမယ်လို ့
အ�ကံြပုခဲလ
ို ့
့ များလား။
သမိင
ု း် ပညာ�ှငေတွ
်
အေနနဲ ့ အမျိုးမျိုးမှနး် ဆ
အေကာင်အထည်ေဖာ်ဖိအတွ
ု့
က်
သူရခဲလ
ို ့ လား။
့ ပဲ
ဒါမှမဟုတ်
များသထက်များလာ�ပီ..
သူအ�ကံ
ေပး
့
ထင်ေ�ကးေပး�ံုပဲ
ခုေန
မ�းမတ်ေတွက
တတ်�င
ို �် ပီး
တိကျေသချာတဲ့ အေြဖတစ်ခက
ု ေတာ
ို
ု ပ
် ါဘူး။ သူတအ
ို ့ ေနနဲ ့ ေရာမအင်ပါယာကို ခရစ်ယာန်ေတွက
့ မချြပ�ိင
ဘယ်လို လ�မး် မိးု သွားတယ် ဆိတ
ု ာပဲ ေဖာ်ြပေြပာဆိ�
ု င
ို ပ
် ါတယ်။ ဒါေပမယ့် ဘာေ�ကာင ့် ဒီြဖစ်�င
ို ေြခပဲ
်
ေနာက်ဆးုံ အမှနတ
် ကယ်ြဖစ်လာရသလဲ ဆိတ
ု ာေတာ့ မ�ှငး် ြပ�ိင
ု ပ
် ါဘူး။
ု ာကို ေဖာ်ြပြခင်း နဲ ့ ဘာေ�ကာင ့် ဆိတ
ု ာကို �ှငး် ြပတာြခင်း �ှစခ
် အ
ု �ကား
ဒါြဖင ့် ဘယ်လို ဆိတ
ဘာကွာြခားချက်ေတွများ �ှိပါသလဲ။ ေြပာရမယ်ဆရ
ုိ င် “ဘယ်လ”ို ဆိတ
ု ာကို ေဖာ်ြပတယ်ဆတ
ုိ ာဟာ
317
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
တိတပ
ိ ပြဖစ်ပျက်ခတ
ဲ့ ဲ့ ြဖစ်စဉ်တစ်ခုလးံု ကို ဘာ�ပီးရင် ဘာြဖစ်လာတယ်ဆ�ုိ ပီး ေ�ှ ေနာက်
�
ြပန်စီလက
ို တ
် ာပဲ
ြဖစ်ပါတယ်။
“ဘာေ�ကာင”့်
ဆိတ
ု ာကို
�ှငး် ြပတာက
တြခားအြဖစ်အပျက်ေတွကို
ေဘးဖယ်ထား�ပီး
တိတပ
ိ ပြဖစ်ပျက်ခတ
ဲ့ ဲ့ ြဖစ်စဉ်တစ်ခု ြဖစ်ပျက်ရြခင်းရဲ အ
� ို �ှာေတွ� ြခင်းပဲ
့ ေ�ကာင်းအကျိုးြဖစ်စဉ် ဆက်စပ်မက
ြဖစ်ပါတယ်။
အချိုေသာ
�
ပညာ�ှငေတွ
်
ကေတာ့ ခရစ်ယာန်ဝါဒဦးေမာလ
့ ာြခင်း စတဲြ့ ဖစ်ရပ်မျိုးနဲ ့ ပတ်သက်�ပီး
ဒါေတွဟာ မလွမ
ဲ ေသွြဖစ်မယ့အ
် ရာေတွပါဆိ�ု ပီး �ှငး် လင်းတင်ြပ�ကတယ်။ သူတက
ို ့ လူသမိ
ု း် ြဖစ်စဉ်ဟာ
့ င
ဇီဝေဗဒဆိင
ု ရ
် ာ၊
ေဂဟေဗဒဆိင
ု ရ
် ာ၊
စီးပွားေရးဆိင
ု ရ
် ာ
တွနး် အားြဖစ်ရပ်ေတွနသာ
ဲ့
သက်ဆင
ုိ ေ�ကာင်
်
း
သက်ေသြပုဖို ့ �ကိုးစား�ကတယ်။ ေြမထဲပင်လယ် ေရာမအင်ပါယာရဲ ့ ပထဝီအေနအထား၊ မျိုး�ိုးဗီဇ
သိမဟု
ု ့ တ်
စီးပွားေရးပံစ
ု ံကက
ို
ဧကနာထဘာသာတစ်ခခ
ု ု
ဦးေမာလ
ု့ ု
့ ာဖိကိ
ြဖစ်ေစတာလို ့
ေချပေြပာဆိ�ု ကပါတယ်။ သိေပမယ့
ု့
လ
် ည်း သမိင
ု း် ပညာ�ှငေတာ်
်
ေတာ်များများကေတာ့ ခုလမ
ို ျိုး မလွမ
ဲ ေသွ
သီအုရ
ိ ီေတွကို သံသယြဖစ်ေလ့�ိ�ှ ကပါတယ်။ ဒါကလည်း သမိင
ု း် ဆိတ
ု ဲ့ ပညာရပ်နယ်ပယ်ကို အြခားေသာ
ပညာရပ်နယ်ပယ်ေတွန ဲ ့ သိသာကွြဲ ပားသွားေစတဲ့ အချက်ေတွထက
ဲ
တစ်ခပ
ု ါပဲ။ သမိင
ု း် ထဲက တိပတဲ့
ကာလတစ်ခုကို ပိသ
ု ေလ
ိ
ေလ ဘာလို ့ အဲဒသ
ီ မိင
ု း် အြဖစ်အပျက်ေတွက ဒီလြို ဖစ်�ပီး ဟိလ
ု မ
ို ြဖစ်ရတာလဲလို ့
�ှငး် ြပဖို ့ ခက်ခေလ
ဲ
ေလပါပဲ။ တိပတဲအ
့ တိတက
် ာလ တစ်ခရ
ု ဲ ့ အေပါ်ယံဗဟုသတ
ု သာ �ှိသေတွ
ူ
ကေတာ့
ေနာက်ဆးုံ ရလဒ်အြဖစ်အပျက်ေတွရဲ ့ ြဖစ်�င
ို ေြခ
် ေတွအေပါ်မှာပဲ
အတိတက
် ြို ပန်�ကည့ဆ
် င်ြခင်�ပီး
အာ�ံုစက
ို ေလ့
်
�ိှ�ကပါတယ်။
ဒီေနာက်ဆးုံ ရလဒ်အြဖစ်အပျက်ဟာ
ဘာြဖစ်လို ့
သူတက
ို ့
ေ�ှာင်လမ
�ဲ ရတဲ့
မလွမ
ဲ ေသွြဖစ်ရမယ့် အရာပါပဲ ဆိတ
ု ာကို မ�တသေယာင်�ိတ
ှ ဇ
ဲ့ ာတ်ထပ
ု ်ြဖစ်စဉ်ေတွန ဲ ့ �ှငး် ြပတတ်သေတွ
ူ
ပါ။
အဲဒအ
ီ တတ်ကာလကို
ထဲထဝ
ဲ င်ပိသ
ု တ
ိ ပ
ဲ့ ညာ�ှငေတွ
်
ကေတာ့
ြဖစ်ပျက်မလာခဲတ
့ ဲ့
အြဖစ်ေတွကို
ပိမ
ု ထ
ို ည့သ
် င
ွ း် စဉ်းစားတတ်�ကပါတယ်။
တကယ်တမ်းေြပာရမယ်ဆရ
ုိ င်
အဲဒအ
ီ တိတက
် ာလကို
အဲဒေခတ်
ီ
ကာလမှာအသက်�ှငခ
် တ
ဲ့ လ
ဲ့ ေတွ
ူ
ဟာ
အေကာင်းဆံးု သိတလ
ဲ့ ေတွ
ူ
ြဖစ်တဲ့
ဘာြဖစ်လာမယ်မန
ှ း်
ပိလ
ု ေတာင်
ို ့
မသိနားမလည်ဆးုံ
လူေတွပါ။ ကွနစ
် တင်တင
ို း် ဘုရင်လက်ထက်က သာမန်ေရာမသားတစ်ေယာက်အေနနဲ ့ ေစာေစာကေြပာတဲ့
အနာဂတ်ဆတ
ုိ ာ
ဘာမှမြမင်ရတဲ့
အတိတက
် ြို ပန်လည
ှ �့် ကည့လ
် ို ့
ြမူခိးု ထုတစ်ခပ
ု ါပဲ။
သမိင
ု း် ရဲ ့
မလွမ
ဲ ေသွြဖစ်မယ့အ
် ရာပဲလို ့
သံမဏိစည်းမျဉ်းတစ်ခုက
က�န်ေတာ်တို ့
သိတအ
ဲ့ ရာဟာ
အဲဒအ
ီ တိတက
် ာလတုနး် က ြဖစ်�င
ို ေြခစာရင်
်
း ထဲေတာင် မ�ှိဘးူ ဆိတ
ု ာပါပဲ။ ဒီေနေခတ်
မာှ လည်း အဲဒလ
ီ ပ
ို ါပဲ။
့
က�န်ေတာ်တို ့
ကမ�ာစ
့ ီးပွားေရးအကျပ်အတည်းကေန
ဒီထ
့ က်အများ�ကီးဆိးု ဝါးတာ
ဆက်လက်�ကီးထွားေနမှာလား။
လာဦးမှာလား။
တ�ုတဟ
် ာ
အေမရိကန်ဟာ
လွတေြမာက်
်
�က�ပီလား
ဒါမှမဟုတ်
ေ�ှ �ေဆာင်မဟာအင်အား�ကီး�ိင
ု င
် အ
ံ ြဖစ်
ဩဇာအာဏာ
ကျဆံးု သွားမှာလား။
318
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ဧကနာထဘာသာ(ခရစ်ယာန်၊
အစ�လာမ်)ေတွရဲ ့ တရားရင်းဝါဒ
ေခါင်းေထာင်လာတာဟာ
အနာဂတ်ရဲ ့
လ�င
ိ း် လံးု လိြု ဖစ်လာမှာလား ဒါမှမဟုတ် ေရ�ှညသ
် က်ေရာက်မ� ဘာမှမ�ှိတဲ့ ေဒသစွဲ ဝဲကေတာေလးအြဖစ်
ပဲ
့
ေပျာက်ကယ
ွ သ
် ာွ း�ကမှာလား။
က�န်ေတာ်တဟာ
ို ့
ေဂဟစနစ်ဆင
ုိ ရ
် ာ
ဂယက်ဆးုိ �ကီးဆီ
ဒါမှမဟုတ်
နည်းပညာေကာင်းကင်ဘတ
ုံ စ်ခုဆက
ီ ပ
ို ဲ ဦးတည်ေန�ကသလား။ ခုလမ
ို ျိုး ြဖစ်�င
ို ေြခ
်
အဆံးု သတ်ရလဒ်
အားလံးု နဲပတ်
့ သက်�ပီး
ေကာင်းမွနခ
် ိုငမ
် ာတဲ့
အဆိြု ပုချက်ေတွ
ဆွထ
ဲ တ
ု ြ် ပစရာ�ှိပါတယ်။
ဒါေပမယ့်
တကယ်ဘာြဖစ်လာမလဲဆတ
ုိ ာေတာ့ ဘယ်လမ
ို မ
ှ သိ�င
ို ပ
် ါဘူး။ ေနာင် ဆယ်စ�
ု စ
ှ ် အနည်းငယ်�ကာတဲအ
့ ခါမှာ
လူသားေတွအေနနဲ ့ ေနာက်ြပန်�ကည့�် ပီး
ဒီေမးခွနး် ေတွအားလံးု အတွက်
အေြဖေတွ
ထင်ထင်�ှား�ှား
�ှိေနခဲသ
းေန�ကမှာပါ။
့ ားပဲလို ေတွ
့
ဒီေနရာမှာ အထူးအေရးေပးအာ�ံုစက
ို ဖ
် ို အ
့ ချက်တစ်ခုက အဲဒေခတ်
ီ
က လူေတွအတွက်
့ ေရး�ကီးတဲအ
ြဖစ်�င
ို ေြခအလွ
်
နန
် ည်းပါးတဲ့
အရာေတွကပဲ
လက်ေတွ� မှာတကယ်ြဖစ်လာတတ်တယ်
ဆိတ
ု ာပါ။
ကွနစ
် တင်တင
ို း် ဘုရင် (Constantine) ေအဒီ ၃၀၆ မှာ နန်းတက်လာေတာ့ ခရစ်ယာန်ဝါဒ ဆိတ
ု ာ
နားလည်ရခက်တဲ့
အေ�ှ �တင
ို း် ဘာသာေရး
ခရစ်ယာန်ဘာသာဟာ
ဂိဏ
ု း် ငယ်တစ်ခု
သာသာပဲ
�ှိတာပါ။
သိပ်မ�ကာခင်မာှ ပဲ
ေရာမအင်ပါယာရဲ ့ �ိင
ု င
် ေတာ်
ံ
ဘာသာြဖစ်လာလိမ်မ
ို ့
့ ယ်လို ့ တကယ်လများ
သင်
ခနမ
့် န
ှ း် ခဲမ
ုိ င်... အခန်းထဲကလူေတွ အားလံးု သငက
့် ို ဝိင
ု း် ရယ်�ကမှာပဲ။ ထိန
ု ည်းတူပဲ ၂၀၅ဝ မှာ ဟရီ
့ ယ်ဆရ
ခရစ်သ�န (Hare Krishna) ဟာ အေမရိကန် �ိင
ု င
် ရ
ံ ဲ ့ �ိင
ု င
် ေတာ်
ံ
ဘာသာ ြဖစ်လာလိမ်မ
့် န
ှ း် ရင်
့ ယ်လို ့ ခနမ
အားလံးု က မင်းကို ဝိင
ု း် ရယ်�ကမှာပါပဲ။ 1913 ခု�စ
ှ ် ေအာက်တဘ
ို ာလ တုနး် ကဆို ေဘာ်�ီှဗစ်ေတွဟာ
ဘာမှမဟုတဘ
် ဲ
ေသးငယ်တဲ့
�ု�ှားအစွနး် ေရာက်
အဖွဲ�ငယ်ေလးတစ်ခုပါ။
ဘာမှမ�ကာလိက
ု ်တဲ့
ေနာင်ေလး�ှစ်အတွငး် မှာ �ု�ှားတစ်�င
ို င
် လ
ံ းံု ကို သူတလ�
ို ့ မး် မိးု အုပ်စးို သွားမယ်လို ့ စဉ်းစားေတွးေခါ်တတ်တဲ့
လူတစ်ေယာက်မှ �ကိုတင်ခနမ
့် န
ှ း် ခဲမ
် ါဘူး။ ေအဒီ ၆၀ဝ တုနး် ကလည်း သဲက��ာရထဲေနတဲ့
့ ာှ မဟုတပ
အာရပ်အုပ်စင
ု ယ်ေလး
တစ်စက
ု
အတ်တလန်တတ
ိ သ
် မုဒရ
� ာ
ကေန
အိ�ယ
ိ� သမုဒရ
� ာအထိ
�ကီးမားကျယ်ြပနစ
် ့ ာွ စိးု မိးု ေအာင်�င
ို �် ကလိမမ
့် ယ် ယူဆတာဟာ ပိ�ု ပီးအဓိပာ� ယ်မ�
ဲ့ ူ း�ှမး် တယ် ဆိရ
ု မှာပါ။
တကယ်လည်း ဘိင
ု ဇ
် င်တင
ို း် (Byzantine) စစ်တပ်ကသာ ကနဦးတိက
ု ပ
် ဲေတွ
ွ
ကုိ တွနး် လှန�
် င
ို ခ
် မ
ဲ့ ယ်ဆရ
ုိ င်
အစ�လာမ်ဘာသာ ဆိတ
ု ာ သမိင
ု း် ကိ�
ု စပ်
ံှ ့ က�မ်းကျင်သူ တချို �ကသာ �ကားဖူးနားဝ�ှိမယ့် လူမသိသမ
ူ သိ
ကိးု ကွယယ
် �ံု ကည်မ� တစ်ခအ
ု ြဖစ်သာ �ှိေနခဲ�
ို ပ
် ါတယ်။ အဲဒက
ီ ျရင်လည်း ဘာမဟုတတ
် ဲ့ သက်လတ်ပိင
ု း်
့ င
မက�ာ�မို �သား
လူေတွအ�ကား
ကုနသ
် ည်တစ်ေယာက်ရဲ ့ �ူ ပါ�ံုအေပါ်
ြပနပ
် ့ ာွ းလာ�ိင
ု စ
် ရာ
အေြခခံတဲ့
အေ�ကာင်းမ�ှိဘးူ ဆိတ
ု ာကို
ဘာသာတရားတစ်ခုဟာ
ပညာ�ှငေတွ
်
က
�ှငး် ြပ�ိင
ု �် ကမှာေပါ။့
319
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ဘယ်လိုမှ
အလွယတ
် ကူ
ဒါေပမယ့်
ပထဝီဆင
ုိ ရ
် ာ၊
ဘယ်အရာမဆို
ေမွးဖွားရာဇီဝဆိင
ု ရ
် ာ၊
တကယ်ြဖစ်လာ�ိင
ု တ
် ယ်ေတာ့
စီးပွားေရးဆိင
ု ရ
် ာ
မဟုတဘ
် းူ ေပါ။့
အကနအ
် ့ သတ်ေတွလည်း
ေြမြပင်
�ှိေတာ�
့ ိှတာေပါ။့
သိေပမယ့
ု့
် အခုလို အကနအ
် ့ သတ်ေတွမာှ အံအ
့ ားသငစ
့် ရာ အလှညအ
့် ေြပာင်းြဖစ်လာ�ိင
ု ေြခ
် ေတွ အများ�ကီး
�ှိပါတယ်။ အဲဒအ
ီ လှညအ
့် ေြပာင်းေတွက မလွမ
ဲ ေသွဝါဒရဲ ဥပ
က
ု ည
် တ
ီ ာကို ေတွ�ရပါတယ်။
့ ေဒသေတွန ဲ မကိ
့
အခုလမ
ို ျိုး
သမိင
ု း် ကို
အဆံးု သတ်ရလဒ်က
လူေတာ်ေတာ်များများကို
မလွမ
ဲ ေသွြဖစ်မယ့အ
် ရာေတွလို
ြမင်ချင်�ကတာကိးု ။
စိတပ
် ျက်ေစပါတယ်။
မလွမ
ဲ ေသွဝါဒဟာ
လူေတွက
�ှစသ
် က်စရာ
ေကာင်းပါတယ်။ ဘာလိလဲ
ု ့ ဆေတာ
ုိ
အ
ု ရ က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ကမ�
ို ့ ့ ယံ�ု ကည်မေတွ
�
ဟာ
့ သူအဆိ
့ ာ၊ က�န်ေတာ်တရဲ
့
သေဘာသဘာဝကျ�ပီး ေ�ှာင်လလ
ွဲ မရတဲ
ို ့
့ သမိင
ု း် ရလဒ်ေတွပါလို ့ သွယဝ
် က
ို ေြပာဆိ
်
ု ေနလိပါ။
ု့
ခုချိနမ
် ာှ
က�န်ေတာ်တို ့ �မို � ြပေတွ၊ �ိင
ု င
် ေတွ
ံ
အြဖစ် ေနထိင
ု �် ကတယ်၊ ေငွေ�ကးအရင်းအ�ှးီ သေဘာကို အေြခြပု�ပီး
က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ စီ့ းပွားေရးကို လည်ပတ်�ကတယ်၊ လူအခွ
့် ေရးဆိတ
ု ာကို မမှိတမ
် သုန ် ယံ�ု ကည်�ကတယ်
့ ငအ
ဆိတ
ု ာ သဘာဝအေလျာက်ကို ေ�ှာင်လလ
ွဲ မရတဲ
ို ့
့ မလွမ
ဲ ေသွမန
ှ က
် န်တဲ့ အရာေတွပါ။
မလွမ
ဲ ေသွြဖစ်မယ့အ
် ရာေတွ
မဟုတဘ
် းူ လို ့
ဆိလ
ု က
ို တ
် ာဟာ
ဒီေတာ့ သမိင
ု း် ဟာ
အခုေခတ်မာှ
လူအများစု
ယံ�ု ကည်လက်ခထ
ံ ား�ကတဲ့ အမျိုးသားဝါဒ၊ အရင်း�ှငဝ
် ါဒ �ှင ့် လူအခွ
့် ေရး ဆိတ
ု ာေတွဟာ မေတာ်တဆ
့ ငအ
တိက
ု ဆ
် င
ုိ မ
် သ
� က်သက်ေတွပါလို အသိ
မတ
ှ ြ် ပုလိက
ု တ
် ာနဲ အတူ
တပ
ူ ါပဲ။
့
့
သမိင
ု း် ဆိတ
ု ာကို မလွမ
ဲ ေသွြဖစ်လာမယ့အ
် ရာေတွပါဆိ�ု ပီး �ှငး် ြပလိမရသလိ
ု့
ု ပရမ်းပတာသေဘာ
ဆန်တအ
ဲ့ တွကလ
် ည်း
သမိင
ု း် ကိခ
ု နမ
့် န
ှ း် ဖို ့
မြဖစ်�င
ို ပ
် ါဘူး။
သမိင
ု း် အြဖစ်အပျက်ေတွရဲ ့
အင်းအားစုသေဘာေတွဟာ အလွနမ
် ျားြပား�ပီး သူတအချင်
ို ့
းချင်း�ကားက အြပန်အလှန ် သက်ေရာက်မေတွ
�
ကလည်း အလွနသ
် မ
ိ ေမွ
် �နက်နပ
ဲ ါတယ်။ ဒါေ�ကာင ့် အင်အားစုတစ်ခုရဲ သက်
ေရာက်မအ
� ားမှာ ဘာမဟုတတ
် ဲ့
့
အေသးဆံးု ေသာ ေြပာင်းလဲမေလးတစ်
�
ခု ြဖစ်ရင်ေတာင် သူတရဲ
ို ့ ့ အြပန်အလှနသ
် က်ေရာက်မ� သေဘာကို
အလွန�် ကီးမားတဲ့ အေြပာင်းအလဲရလဒ်တစ်ခု ြဖစ်ေစပါတယ်။ ဒါတင်မကဘဲ သမိင
ု း် ဆိတ
ု ာဟာ အဆင ့် ၂
ကစ�်က
ု ့ �ကတဲအ
့ ရာပါ။ ကစ�်က
ု ံ ၂
့ လျားစနစ် လိေခါ်
့ လျားစနစ်ေတွ (Chaotic systems) ဟာ ပံစ
မျိုးနဲလာပါတယ်
။ အဆင ့် ၁ ကစ�်က
့် န
ှ း် ထားတဲအ
့ ရာေတွအေပါ် တုနြ် ပန်
့
့ လျားစနစ် ကေတာ့ သူကိ
့ ြခင်း
့ ု ခနမ
မ�ှိပါဘူး။ ဥပမာ - မိးု ေလဝသ ဟာ အဆင ့် ၁ ကစ�်က
ု ါ။ မိးု ေလဝသကို အမျိုးမျိုးေသာ
့ လျားစနစ် တစ်ခပ
အချက်အလက်ေပါင်းစံက
ု
လ�မး် မိးု တယ် ဆိေပမယ့
ု
် က�န်ေတာ်တအ
ို ့ ေနနဲ ့ ကွနပ
် ျူတာပံစ
ု အ
ံ မျိုးမျိုးေတွ
များသထက်များေအာင် တည်ေဆာက်�ပီး၊ သတင်းအချက်အလက်ေတွ ရယူ�ပီး ဒီထ
ု န
ှ က
် န်တက
ိ ျတဲ့
့ က်ပိမ
မိးု ေလဝသခနမ
့် န
ှ း် ချက်ေတွ ထုတြ် ပန် �ိင
ု ပ
် ါတယ်။
အဆင ့်
၂
တုနြ် ပန်
့ သက်ေရာက်မ�
ကစ�်က
့ လျားစနစ်
�ှိပါတယ်။
ကျေတာ့
ဒါေ�ကာင ့်
သူကိ
ု နမ
့် န
ှ း် ထားတဲ့
့ ခ
တိတက
ိ ျကျ
ခနမ
့် န
ှ း် ချက်ေတွအေပါ်
ို ှ
ခနမ
့် န
ှ း် ဖို ့ ဘယ်လမ
မြဖစ်�င
ို ပ
် ါဘူး။
320
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ဥပမာေြပာရရင် ေဈးကွက် လိဟ
ု ာမျိုးဟာ အဆင ့် ၂ ကစ�်က
ို ့
မနက်ြဖန်
့ လျားစနစ်ပါ။ တကယ်လများ
ေရနံေဈး ဘယ်ေလာက်�ိမ
ှ လဲဆတ
ုိ ာ တိတက
ိ ျကျ ၁၀ဝ ရာခိုု င်�န
� း် မှနက
် န်ေအာင် တွကခ
် ျက်ခနမ
့် န
ှ း်
ေပး�ိင
ု တ
် ဲ့ ကွနပ
် ျူတာတစ်ခု က�န်ေတာ်တထွ
ို ့ ငလ
် က
ို ရ
် င် ဘာေတွြဖစ်လာမလဲ။ အဲဒက
ီ ျရင် ေရနံေဈးက
အဲဒခ
ီ နမ
့် န
ှ း် ချက်ကို
ချက်ချင်းပဲ
တုနြ် ပန်
ဲ့ တွက်
့ မာှ ြဖစ်တအ
ခုနက
ခနမ
့် န
ှ း် ချက်ဟာ
ဘယ်ေတာမ
့ ှ
တကယ်ြဖစ်လာမှာ မဟုတပ
် ါဘူး။ တစ်ကယ်လို ့ လက်�ိေဈးက
ှ
ေရနံတစ်စည် ကို ကန်ေဒါ်လာ ၉ဝ �ှိတယ်
ဆိပ
ု ါစိ။ု ့ လက်ခတ်မလွဲ ကွနပ
် ျူတာကလည်း မနက်ြဖန်ကျရင် ေရနံတစ်စည် ကန်ေဒါ်လာ ၁၀ဝ ြဖစ်မယ်လို ့
အေသအချာ
ခနမ
့် န
ှ း် ထားတဲတ
့ ယ်။
ကုနသ
် ည်ေတွကလည်း
မနက်ြဖန်ကျရင်
အြမတ်ရေအာင်ဆ�ုိ ပီး
ခုကတည်းက ေရနံေတွ အေြပးအလ�ား ေြပးဝယ်�ကတယ်။ ရလဒ်အေနနဲ ့ မနက်ြဖန် ကန်ေဒါ်လာ ၁၀ဝ
တက်မယ့အ
် စား ဒီေနပဲ့ ေရနံတစ်စည်ကို ကန်ေဒါ်လာ ၁၀ဝ တက်သာွ းမှာ ြဖစ်ပါတယ်။ အဲဒေတာ
ီ
့
မနက်ြဖန်ကျရင် ဘာြဖစ်လာမလဲ... ?? ဘယ်သမ
ူ ှ မသိပါဘူး။
�ိင
ု င
် ေရးဆိ
ံ
တ
ု ာလည်း အဆင ့် ၂ ကစ�်က
့ လျား စနစ်တစ်ခု ြဖစ်ပါတယ်။ လူေတာ်ေတာ်များများက
ဆိဗ
ု ီယက်ဆင
ုိ ရ
် ာပညာ�ှင ် ေတွကို ၁၉၈၉ ေတာ်လန
ှ း် ေရးေတွြဖစ်လာမှာ �ကိုြမင်ထားဖိုပျက်
ကက
ွ တ
် ာ
့
ေဝဖန်�ကတာ၊ အေ�ှ �အလယ်ပိင
ု း် က�မ်းကျင်သေတွ
ူ
ကို ၂၀၁၁ က အာရပ်ေ�ွဦးေတာ်လန
ှ ေရး
်
ြဖစ်လာမှာ
�ကိုတင်မသိ�ကတာကို ြပင်းြပင်းထန်ထန်ေဝဖန်�ကပါတယ်။ အဲဒါဟာ မတရားပါဘူး။ ေတာ်လန
ှ ေရး
်
ဆိတ
ု ာ
သူအဓိ
ဲ ့ ကက
ို ခနမ
့် န
ှ း် လိမြဖစ်
ု့
�င
ို တ
် အ
ဲ့ ရာေတွပါ။ �ကိုတင်ခနမ
့် န
ှ း် လိရတဲ
ု ့ ့ ေတာ်လန
ှ း် ေရးေတွ ဆိတ
ု ာ
့ ပာ� ယ်နသူ
ဘယ်တန
ု း် ကမှ ြဖစ်မလာခဲ�့ ကပါဘူး။
ဘာလို ့ မြဖစ်တာပါလိမ။့် လက်�ိအ
ှ ချိနက
် ို သက�ရာဇ် ၂၀၁ဝ လို ့ စိတက
် းူ ယဉ်လိက
ု �် ပီး �ိင
ု င
် ေရး
ံ
သိပံပ
� ညာ�ှငတ
် ချို �က ကွနပ
် ျူတာကေဝတစ်ေယာက်နတွ
ဲ ့ �ဲ ပီး
ေြမ�ကီးလက်ခတ်မလွဲ တိကျမှနက
် န်တဲ့
အယ်လဂိရ
ု စ်သမ်ေတွန ဲ ့ ေရးထားတဲ့ ကွနပ
် ျူတာတစ်လးံု ထွငထ
် ား�ကတယ်ဆပ
ုိ ါစိ။ု ့ �ပီးေတာ့ ကွနပ
် ျူတာကို
ဆွေဆာင်
ဲ
မ�
� ိှတဲ့ ဖန်သားမျက်�ာှ ြပင်ေတွဆင်�ပီး ေတာ်လန
ှ ေရးခန
်
မ
့် န
ှ း် စက် အြဖစ် ေဈးကွကထ
် ြဲ ဖနမ
် ့ ယ်
ဆိပ
ု ါေတာ။့ �ပီးေတာ့ အီဂျစ်သမ�တ ေဟာစနီ မူဘာရက်က ေပးတဲ့ များြပားတဲ့ လက်ငင်းေငွေချမ�နအတူ
ဲ့
မူဘာရက်ကို
သူကိ
ို ့ ့ ဝန်ေဆာင်မက
� ေပးအပ်
ို
မယ် ဆိပ
ု ါစိ။ု ့
့ ု သူတရဲ
ဆိေတာ
ု
ို ့ ခန
့် န
ှ း် ချက်အရ
့ သူတရဲ
့ မ
လာမယ့�
် စ
ှ အ
် တွငး် မှာပဲ အီဂျစ်�င
ို င
် အ
ံ တွငး် မှာ ေတာ်လန
ှ း် ေရး�ကီးတစ်ခု ေသချာေပါက် ြဖစ်လမ
ိ ်မ
့ ယ်လို ့
မူဘာရက်ကို ေြပာြပ�ကတယ်။ ဒါကို မူဘာရက် ဘယ်လတ
ို န
ု ြ် ပန်
ို ေြခများတာက
်
ေတာ့ သူအ
့ မလဲ။ ြဖစ်�င
့ ေနနဲ ့
ချက်ချင်းပဲ အခွနေတွ
်
ေလ�ာခ
ီ န
ံ ချီ
ဲ ့ တဲ့ ေဒါ်လာေတွ ြပည်သေတွ
ူ
ကို ေဝလိက
ု မ
် ယ်။ �ပီးေတာ့
့ ျေပးမယ်၊ ဘီလယ
လိရ
ု မည်ရ သူရဲ့ လ�ိ
် ဲတပ်ဖဲ�က
ွ ို အခိုငအ
် မာ အင်အားစုထားမယ်။ ဘာပဲြဖစ်ြဖစ် လက်ဦးရယူထားတာ
့ ု � ဝှကရ
အလုပ်ြဖစ်တယ်ေလ။
ဒီလန
ို ဲ ့
ေနာက်�စ
ှ ေရာက်
်
လာတယ်။
�ပီးေတာ့
�ှစ်သာကုနသ
် ာွ းတယ်။
ဘာ
ေတာ်လန
ှ ေရးမှ
်
လည်း ြဖစ်မလာဘူး။ ဒီေတာ့ မူဘာရက်က သူေငွ
ု့
။ “မင်းတို ့
့ ေတွ ြပန်ေလျာ်ဖိေြပာတယ်
321
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
အယ်လဂိရ
ု စ်သမ်က
ဘာသံးု စားရလိလဲ
ု့ ”
အလကားေဝလိက
ု မ
် ယ့အ
် စား
ဆိ�ု ပီး
သိပံပ
� ညာ�ှငေတွ
်
ကို
ေနာက်ထပ်နန်းေတာ်တစ်ခု
ေအာ်တယ်။
ေဆာက်လက
ို ်
တာကမှ
“အဲဒေငွ
ီ ေတွ
ေကာင်းဦးမယ်”။
“ဒါေပမယ့် ေတာ်လန
ှ ေရး
်
မြဖစ်လာဘူးဆိတ
ု ာကိက
ု
က�န်ေတာ်တက
ို ့ ြဖစ်လာမှာကို �ကိုခနမ
့် န
ှ း် ခဲလ
ို ့
့ ေလ”
သိပံပ
� ညာ�ှငေတွ
်
က
�ကိုေဟာတဲ့
ြပန်လည်ေချပေြပာဆိ�ု ကတယ်။
ပေရာဖက်ေတွလားကွ..
ဒီလေတွ
ူ
ဖမ်းေခါ်သွားဆိတ
ု ဲ့
ေဟ”
အမူအရာ
“မင်းတိက
ု့
လိမှ
ု ့ တခ
် ျက်ချရင်း
ြပလိက
ု တ
် ယ်။
“
တကယ်ြဖစ်မလာမယ့အ
် ရာကို
မူဘာရက်က
မင်းတိလိ
ု ့ ေကာင်
ု
သူအ
့်
ကို
့ ေစာငေတွ
တစ်ဒါဇင်ေလာက်ကို
ကိင
ု �
် ု ိေဈးထဲကေန အလကား ေခါင်းေခါက်ေရွ းလိရတယ်
ု့
”
ဒါဆို ဘာလိများ
ု့
က�န်ေတာ်တို ့ သမိင
ု း် ကို ေလ့လာေန�ကေသးတာပါလဲ။ �ူ ပေဗဒ၊ ေဘာဂေဗဒ
တိနဲ
ု ့ မတူ
့ တာက
သမိင
ု း် ဟာ
ေနာင်ဘာြဖစ်လာမလဲ
တိတက
ိ ျကျခနမ
့် န
ှ း် ဖိုအတွ
က်
့
ေလ့လာရတာမျိုး
မဟုတပ
် ါဘူး။ အနာဂတ်ကို သိရဖိအတွ
ု့
က် သမိင
ု း် ကို က�န်ေတာ်တို ့ ေလ့လာတာမဟုတဘ
် ဲ က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ့
မိးု ကုပ်စက်ဝင
ို း် အြမင်ေတွကျယ်ေအာင်၊
လက်�ိှက�န်ေတာ်တြဖတ်
ို ့
သန်းေနရတဲ့
အေြခအေနေတွဟာ
သဘာဝအေလျာက် ြဖစ်လာတာမဟုတသ
် လိ၊ု ေ�ှာင်လလ
ွဲ မရတဲ
ို ့
့ အြဖစ်ေတွ မဟုတမ
် န
ှ း် နားလည်ဖိုပါပဲ
့ ။
ဒါေ�ကာငပ
့် ဲ ရလဒ်အေနနဲ ့အေ�ှ � မှာ ဘာေတွြဖစ်လာမယ်ဆတ
ုိ ာ က�န်ေတာ်တို စဉ်းစားစိ
တက
် းူ ထားတာထက်
့
တြခားြဖစ်�င
ို ေြခ
် ေတွ
အာဖရိကသားေတွကို
ေြမာက်ြမားစွာ
�ှိတယ်ဆတ
ုိ ာပါပဲ။
ဥပမာအားြဖင ့်
ဥေရာပသားေတွက
ဘယ်လလ
ို ပ
ု ်စးို မိးု အုပ်ချုပ်လာ�ိင
ု ခ
် တ
ဲ့ ယ်ဆတ
ုိ ာ
လူသားမျိုး�ွယအ
် ဆငအ
့် တန်းနဲပတ်
့ သက်လို ့
သူဟာသူ
သဘာဝကျတာ၊
့
ေလ့လာလိက
ု တ
် အ
ဲ့ ခါ
ေ�ှာင်လမ
ွဲ ရတာ
ဆိလ
ု ို ့
ဘာမှမ�ှိဘးူ ဆိတ
ု ာ က�န်ေတာ်တို သိ
ု ။့ ကမ�ာ�ကီးဟာ သူဟာနဲ
သူ
ု မ
ံ ျိုး
့ တစ်နည်းတစ်ဖံု အြခားပံစ
့ လာရသလိေပါ
့
ြဖစ်ရင်ြဖစ်�င
ို ခ
် တ
ဲ့ ာပဲ။
၂။ မျက်မြမင် သမိုငး် နတ်သမီး ခလီယို
သမိင
ု း် က ြပုလုပ်လက
ို တ
် ဲ့ ေရွ းချယ်ဆးုံ ြဖတ်ချက်ေတွဟာ ဘာေ�ကာငလ
့် ဆ
ဲ တ
ုိ ာ က�န်ေတာ်တို ့ �ှငး် မြပ�ိင
ု ်
ေပမယ့်
သူတနဲ
ို ့ ပတ်
့ သက်လို ့
အလွနအ
် ေရး�ကီးတဲ့
အချက်တစ်ချက်ကေတာ
ို
့
ေြပာြပ�ိင
ု ပ
် ါတယ်။
အဲဒါကေတာ့ သမိင
ု း် ရဲ ေရွ
းကျိုး ဘယ်တန
ု း် ကမှ မြဖစ်ခဘ
ဲ့ းူ
့ းချယ်ဆးုံ ြဖတ်ချက်ေတွဟာ လူသားေတွရဲေကာင်
့
ဆိတ
ု ာပါပဲ။ လူသမိ
ု း် တြဖည်းြဖည်းတိးု တက်လာတာနဲအမ�
လူသားေတွရဲေကာင်
းကျိုးချမ်းသာဟာလည်း
့
့
့ င
ထပ်တည
ူ ီ
ေကာင်းမွနတ
် းို တက်လာပါတယ်
လူသားေတွရဲအကျိ
ုးကို
့
ြဖစ်ထန
ွ း် ေစတဲ့
ေအာင်ြမင်ကျယ်ြပနလ
် ့ ာတာနဲအမ�
့
ေပျာက်ကယ
ွ သ
် ာွ းပါတယ်ဆတ
ုိ ဲ ့
ဆိ�ု ပီး
သက်ေသြပစရာဆိလ
ု ို ့
ယဉ်ေကျးမ�ေတွဟာ
လူသားေတွကို
သက်ေသြပစရာလည်း
သိပ်အကျိုးမြပုတဲ့
တစ်ခုမှ
မ�ှိပါဘူး။
တစ်ခမ
ု မ
ှ �ှိပါဘူး။
ေြမ�ကီးလက်ခတ်မလွဲ
ယဉ်ေကျးမ�ေတွကေတာ့
ခရစ်ယာန်ဘာသာဟာ
322
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
မာနခီဘာသာထက် ပိေကာင်
ု
းမွနတ
် ေရွ
ဲ့ းချယ်မပ
� ါဆိ�ု ပီး သက်ေသြပစရာ မ�ှိသလိပ
ု ဲ အာရပ်အင်ပါယာဟာ
ဆာဆန်းနစ် ပါ�ှနး် အင်ပါယာထက် လူသားေတွကို ပိအ
ု ကျိုးြပုပါတယ်လို ေြပာလိ
မရပါဘူ
ု့
း။
့
လူအမိ
ု း် ရဲတိ
ု ာ လူသားေတွရဲအကျိ
ုးကို ေ�ှး�� ပါတယ်လို ့ သက်ေသြပစရာ
့ းု တက်ေြပာင်းလဲပံဟ
့
့ င
မ�ှိတဲ့
အေ�ကာင်းရင်းကလည်း
ေပတံရယ်လို ့
မ�ှိတာပါပဲ။
လူသားေတွရဲအကျိ
ုးြဖစ်ထန
ွ း် မ�ကို
့
လူသားေတွရဲအကျိ
ုးဆိတ
ု ာကို
့
တိင
ု း် တာမယ့်
ဓမ�ဓိ�ာန်ကျတဲ့
ကွြဲ ပားြခားနားတဲယ
့ ဉ်ေကျးမ�ေတွက
အဓိပာ� ယ်အမျိုးမျိုးနဲ ့ ဖွငဆ
့် ုိ �ကပါတယ်။ အဲဒ ီ အဓိပာ� ယ်ဖင
ွ ဆ
့် ခ
ုိ ျက် အမျိုးမျိုးကို ခွြဲ ခားဆံးု ြဖတ်ေပးမယ့်
ဓမ�ဓ�
ိ ာန်ေပတံ
ရယ်လလည်
ို ့
း
က�န်ေတာ်တမှ
ို ့ ာ
မ�ှိပါဘူး။
ဒါေပမယ့်
သမိင
ု း် တစ်ေလ�ာက်
အ�ိင
ု ရ
် ေအာင်ပဲခ
ွ သ
ံ ေတွ
ူ
ကေတာ့ သူတရဲ
ို ့ အဓိ
ပာ� ယ် ဖွငဆ
့် ခ
ုိ ျက်က မှနက
် န်တယ်လို ့ အ�မဲယ�ံု ကည်�ကတာပဲ။
့
ဒါေပမယ့် အဲဒ ီ ေအာင်�င
ို သ
် ေတွ
ူ
ကို က�န်ေတာ်တို ့ ဘာလိယံ
ု့ ရ
ု မှာလဲ။ ခရစ်ယာန်ဘာသာက မာနခီဘာသာကို
ဖံးု လ�မး် အ�ိင
ု ရ
် တာဟာ လူသားေတွအတွက် အကျိုးများေစတယ်လို ့ ခရစ်ယာန်ေတွက ယံ�ု ကည်�ကတယ်။
ဒါေပမယ့်
ခရစ်ယာန်ေတွရဲ ့
သက်ဝင်ယ�ံု ကည်မအ
� ြမင်ကို
သူတနဲ
ို ့ က�န်
ေတာ်တို ့ သေဘာတူစရာ
့
ပါ�ှနး် အင်ပါယာ�ကီး
က�န်ေတာ်တို ့
မလိေတာ
ု
ဘ
့ းူ လို ့ ေြပာရမယ်။
မွတဆ
် လင်ေတွလက်ထက
ဲ ို
ြဖစ်ထန
ွ း် ေစတယ်လို ့ ယံ�ု ကည်�ကတယ်။
ကျေရာက်သာွ း
ဒါေပမယ့်
လက်မခံဘးူ ဆိရ
ု င်
မွတဆ
် လင်ေတွက
တာဟာ
ဆာဆန်းနစ်
လူသားေတွရဲအကျိ
ုးကို
့
မွတဆ
် လင်ေတွရဲ ့ သက်ဝင်ယ�ံု ကည်မအ
� ြမင်ကို
က�န်ေတာ်တလက်
ို ့
ခံမသ
ှ ာ ဒါဟာတကယ်ပဲ လူသားေတွရဲအကျိ
ုးအတွက် ြဖစ်ပါတယ်လို ့ ြမင်�ကမှာပါ။
့
ဒါမှမဟုတလ
် ည်း
ခရစ်ယာန်ဘာသာေရာ၊
အစ�လာမ်
ဘာသာေရာ
�ှစခ
် ုလးံု
�� ံးနိမ်က
ွ ေပျာက်
်
�ပီး
့ ယ
အေမခ
ို ့
းု အတွက် အကျိုး�ှိတာ ြဖစ်�င
ို တ
် ာပဲ။
့ ြံ ဖစ်သာွ းရင်လည်း က�န်ေတာ်တအားလံ
ယဉ်ေကျးမ�ေတွဆတ
ုိ ာေတွကို
စိတပ
် ိင
ု း် ဆိင
ု ရ
် ာ
ကူးစက်ေရာဂါတစ်မျိုး
သိမဟု
ု ့ တ်
ကပ်ပါးေကာင်တစ်ခု အြဖစ်န ဲ ့ ပညာ�ှငေတွ
်
က ခုေနာက်ပိင
ု း် မှာ �� ြမင်လာ�ကပါတယ်။ လူသားေတွကေတာ့
ကပ်ပါးလက်ခေကာင်
ံ
ေတွေပါ။့
သက်�ိှကပ်ပါးေကာင်ေတွြဖစ်တဲ့
သူတလက်
ို ့
ခေကာင်
ံ
ရဲကိ
ု အ
် တွငး် မှာ
့ ယ
အချင်းချင်းပွားများ�က�ပီး
ဥပမာ
ဗိင
ု း် ရပ်စပ
် ိးု ေတွဟာ
အသက်�ှငေနထိ
်
င
ု �် ကပါတယ်။
လက်ခေကာင်
ံ
တစ်ေယာက်ကေန
ဗိင
ု း် ရပ်စေတွ
်
ဟာ
ေနာက်တစ်ေယာက်ကို
ကူးစက်ြပနပ
် ့ ာွ း�ကပါတယ်။ တချိနတ
် ည်းမှာပဲ လက်ခေကာင်
ံ
ရဲ ့ကိယ
ု ခ
် ��ာကို စားသံးု ရင်း၊ လက်ခံေကာင်ကို
အားနည်းေအာင်လပ
ု ်ရင်း.. တစ်ခါတစ်ေလ လက်ခေကာင်
ံ
ေတွကို ေသဆံးု ေစတဲ့ အထိပါပဲ။ လူယဉ်
့ ေကျးမ�
အေတွးအေခါ် တစ်ခု ဥပမာ - ခရစ်ယာန်ေတွက မိးု တိမထ
် က်က ေကာင်းကင်ဘက
ုံ ို ယံ�ု ကည်တာ၊
ကွနြ် မူနစ်ေတွရဲ လက်
�ိှကမ�ာေြမေပါ်က ေလာကနိဗာ� န် စတဲ့ အေတွးအေခါ်ေတွဟာ လူသားတစ်ေယာက်ကို
့
အဲဒအ
ီ ေတွးအေခါ် ြပနပ
် ့ ာွ းေစဖိအတွ
ု့
က်
သူတစ်
့ ဘဝလံးု ကို
ေပးဆပ်တာမျိုးကို
လူကေတာ့
ြဖစ်ေစ�ိင
ု ပ
် ါတယ်။
အသက်ေသရင်ေသပေစ
ေသသွာားတယ်၊
ဒါေပမယ့်
323
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ဆိတ
ု အ
ဲ့ ထိ
အေတွးအေခါ်
အယူအဆကေတာ့ ကျန်ေနရစ်တယ်။ ခုလမ
ို ျိုး ချဉ်းကပ်ယဆ
ူ ပံု နည်းလမ်းအရဆိရ
ု င် လူယဉ်
့ ေကျးမ�ေတွဟာ
(မာခ
် ါဒီေတွ ယူဆသလိမ
ု ျိုး) လူများစုကို ေခါင်းပံြု ဖတ် အြမတ်ထတ
ု ခ
် ျင်တဲ့ အချိုေသာလူ
�
တစ်စရ
ု ဲ ့
့ ်စဝ
လ�ို � ဝှကပ
် းူ ေပါင်း�ကံစည်မ(� conspiracies)ေတွ
မဟုတပ
် ါဘူး။
တကယ်တမ်းေြပာရမယ်ဆရ
ုိ င်
လူယဉ်
ုိ ာ မေတာ်တဆထွကေပါ်လာတဲ
်
့ စိတပ
် ိင
ု း် ဆိင
ု ရ
် ာကပ်ပါးေကာင်ေတွ ြဖစ်�ပီး သူတို ့
့ ေကျးမ� ေတွဆတ
ကူးစက်လက
ို တ
် ဲ့ လူေတွအကုနလ
် းုံ ကို အြမတ်ထတ
ု �် ကပါတယ်။
ခုလမ
ို ျိုး
ချဉ်းကပ်ယဆ
ူ ပံက
ု ို
လူယဉ်
့် က
ဲ းူ ေြပာင်းြခင်းပံစ
ု ံ
့ ေကျးမ�အချက်အလက်ဆငက
(သိ)ု ့
မီမက်တစ်စ် (memetics) လို ့ တစ်ခါတစ်ေလ ေခါ်ဆိ�ု ကပါတယ်။ ဒီချဉ်းကပ်ပံအ
ု ြမင်ရဲ ယူ
ု တကယ့်
့ ဆပံက
သက်�ိသ
ှ တ�ဝါေတွရဲ ့ ဆငက
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲြခင်းဟာ
ေအာ်ဂန
ဲ စ်
သတင်းအချက်အလက်ယန
ူ စ်ေတွြဖစ်တဲ့
မျိုး�ိုးဗီဇ (genes)ေတွ ေနာက်ထပ်ပာွ းများတဲအ
့ ေပါ် မူတည်သလိပ
ု ဲ ယဉ်ေကျးမ�ဆငက
့် ေြပာင်
ဲ့
းလဲြခင်း
ဆိတ
ု ာဟာ
ယဉ်ေကျးမ�သတင်းအချက်အလက်
ေနာက်ထပ်ပာွ းများ�ကတဲအ
့ ေပါ်
ယူနစ်ေတွြဖစ်တဲ့
အေြခခံပါတယ်။
မီးမ်စ်
(memes)
ေတွ
ေအာင်ြမင်တယ
ဲ့ ဉ်ေကျးမ�ေတွဟာ
သူတရဲ
ို ့ လက်
ခေကာင်
ံ
ေတွြဖစ်တဲ့ လူသားေတွရဲ ့ ေကာင်းကျိုး၊ ဆိးု ကျိုးကို ဂ�ုမစိက
ု ် ပစ်ပယ်ထား�ပီး
့
သူတရဲ
ို ့ ယဉ်
့ ေကျးမ�သတင်းအချက်အလက်
(မီးမ်စ)်
ေတွကို
ပွားများတာကို
ေအာင်ေအာင်ြမင်ြမင်လပ
ု ် �င
ို �် ကပါတယ်။
လူမဘ
� ာသာရပ်နယ်ပယ်က ပညာ�ှငအ
် များစုကေတာ့ အခုလို မီမက်တစ်စ် (memetics) ထင်ြမင်
ယူဆပံု ကို အထင်အြမင်ေသး�ကပါတယ်။ ဒါကို သူတက
ို ့ ယဉ်ေကျးမ�ဆင
ုိ ရ
် ာြဖစ်စဉ်ေတွကုိ ဇီဝေဗဒဆိင
ု ရ
် ာ
သက်�ိသ
ှ ေဘာတရားေတွနယှ
ဲ ့ ဉ်�ပီး �ှငး် ြပဖိ�ကိ
ု ့ ုးစားတာဟာ ပညာ�ှငမ
် ပီသဘဲ အေပျာ်သေဘာဆန်တယ်လို ့
�� ြမင်�ကတယ်။ ဒါေပမယ့လ
် ည်း ဒီပညာ�ှငေတွ
်
ေတာ်ေတာ်များများကပဲ မီမက်တစ်စရ
် ဲ ့ အမ �ာညီအစ်မလို ့
ေြပာလိရတဲ
ု့ ့
ပိစ်
ု ့ ေမာ်ဒန်ဝါဒကိေတာ
ု
့
လက်ခေလးစား�ကတာကိ
ံ
ု
ေတွ�ရပါတယ်။
ပိစ်
ု ့ ေမာ်ဒန်ဝါဒီ
ေတွးေခါ်သူေတွေြပာဆိပ
ု ံက
ု ဒီယဉ်ေကျးမ�အချက်အလက် (memes) ေတွကို လူယဉ်
့ ေကျးမ� အေဆာက်အအံု
�ကီးရဲ အ
��နး် ဘဲ အဲဒအ
ီ ချက်အလက်ေတွကသ
ို ာ အကျယ်တဝင ့် ေဆွးေ�ွး�ကတာ
့ ေြခခံအုပ်ချပ်ေတွလို မရည်
့
ပါပဲ။
သိေပမယ့
ု့
လ
် ည်း
ဆိးု ကျိုးကို
ပိစ်
ု ့ ေမာ်ဒန်ဝါဒီေတွလည်းပဲ
ဘာမှဂ�ုမြပုဘဲ
လူယဉ်
့ ေကျးမ�ေတွဟာ
သူဟာသူ
ဆက်
လက်ြပနပ
် ့ ာွ းတယ်
့
့
လူသားေတွရဲေကာင်
းကျိုး
့
ဆိတ
ု ာကိေတာ
ု
့
လက်ခံ�ကပါတယ်။
ဥပမာြပရမယ် ဆိရ
ု င် ပိစ်
ု ့ ေမာ်ဒန်ေတွးေခါ်သူေတွက အမျိုးသားေရးဝါဒကို ၁၉ ရာစု�င
ှ ့် ၂ဝ ရာစု ဝန်းကျင်က
တစ်ကမ�ာလံးု ကို ြပန�
် ့ ကူ
ံှ ့ းစက်�ပီး စစ်ပဲေတွ
ွ
၊ ဖိ�မ
ိှ ်မေတွ
�
၊ အမုနး် တရားေတွ၊ လူမျိုးတုနး် သတ်ြဖတ်မေတွ
�
ကို
ြဖစ်ေစခဲတ
ု ေနနဲ ့ ေဖာ်ြပ�ကပါတယ်။ ရာစု�စ
ှ ် တစ်ခခ
ု မ
ု ာှ �ိင
ု င
် တ
ံ စ်�င
ို င
် က
ံ
့ ဲ့ ကပ်ေရာဂါဆိးု �ကီးတစ်ခအ
လူေတွဟာ
အမျိုးသားေရးဝါဒဗိင
ု း် ရပ်စ်
ကူးစက်�ပီဆတ
ုိ ာနဲ ့
သူအိ
့ မ်နးီ ချင်း
�ိင
ု င
် ေတွ
ံ
လည်း
ကူးစက်ခရ
ံ တာပါပဲ။ အမျိုးသားေရးဝါဒဗိုငး် ရပ်စ်ဟာ �ကည့ရ
် င်ေတာ့ �ိင
ု င
် တ
ံ စ်�င
ို င
် ၊ံ လူမျိုးတစ်ခခ
ု အ
ု တွက်
324
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
အကျိုး�ှိ
သေယာင်ေယာင်
ြမင်ရေပမယ့်
တကယ်ကျေတာ့
အဓိကအားြဖင ့်
သူအတွ
ကသ
် ာ
့
အကျိုး�ှိေစတာပါ။
ခုလမ
ို ျိုး ေဆွးေ�ွးြငင်းခံမ
ု ေတွ
�
ဟာ လူမသ
� ပ
ိ ံဘ
� ာသာရပ်ေတွမာှ အြဖစ်များပါတယ်။ အထူးသြဖင ့်
ဂိမး် သီအုရ
ိ ီရဲ ့ ေခါင်းစဉ်ေအာက်မာှ ပါ။
ဂိမး် သီအုရ
ိ ီ
�ှငး် ြပတာက
အဖွဲ�ဝင်များစွာ
�ှိတစ
ဲ့ နစ်တစ်ခမ
ု ာှ
အဖွဲ�ဝင်အကုနလ
် းံု ကို ထိခက
ို န
် စ်နာေစတဲ့ အယူအဆအြမင်ေတွ၊ ြပုမ�လပ
� ်�ှားမ�ပံစ
ု ေတွ
ံ
ဟာ တစ်နည်းမဟုတ်
တစ်နည်းနဲေတာ
့
့
အြမစ်တယ
ွ �် ပီး
ြပန�
် ့ သွ
ံှ ့ ားတတ်တယ်
ဆိတ
ု ာကိပ
ု ါ။
လက်နက်အ�ပိုင်အဆိင
ု ်
တပ်ဆင်တာေတွဟာ သိသာထင်�ှားတဲ့ ဥပမာ တစ်ခုပါပဲ။ လက်နက်အ�ပိုင်အဆိင
ု တ
် ပ်ဆင်မေတွ
�
ေ�ကာင ့်
အဲဒမ
ီ ာှ ပါဝင်တ�
ဲ့ င
ို င
် ေတွ
ံ
အားလံးု ဟာ
ေဒဝါလီခံကန
ု �် ကတာပဲ။
ေြပာင်းလဲသာွ းသလားဆိေတာ
ု
လ
့ ည်း
မဟုတဘ
် းူ ။
ဒါေပမယ့်
ပါကစ�တန်က
စစ်တပ်အင်အားချိနခ
် င
ွ လ
် �ာ
ေခတ်ေ�ှ �ေြပး
ေလယဉ်ေတွဝယ်ရင်
အိ�ယ
ိ� ကလည်း လိက
ု ဝ
် ယ်တယ်။ အိ�ယ
ိ� က �ျူကလိယဗံးု ထုတလ
် ပ
ု ် �င
ို �် ပီဆတ
ုိ ာနဲ ့ ပါကစ�တန်ကလည်း
ေနာက်ကေနလိက
ု လ
် ံ ထုတလ
် ပ
ု ်တယ်။ ပါကစ�တန်က သူေရတပ်
ကို အင်အားတိးု ချဲ�တအ
ဲ့ ခါ အိ�ယ
ိ� ကလည်း
့
တန်ြပန်အင်အားတိးု ချဲ�တယ်။ အဲဒရ
ီ လဒ်ရဲ အဆံ
းု သတ်မာှ ေတာ့ သူတရဲ
ို ့ အာဏာချိ
နခ
် င
ွ လ
် �ာဟာ အရင်ကလို
့
့
ထူမြခားနားပါပဲ။ အဲဒါေ�ကာင ့် ေစာေစာကလက်နက်ဝယ်ဖို ့ သံးု လိက
ု တ
် ဲ့ ဘီလယ
ီ န
ံ ချီ
ဲ ့ တဲ့ ေဒါ်လာေတွကို
ပညာေရး
(သိ)ု ့
ကျန်းမာေရးက�ေတွမာှ
လက်နက်အ�ပိုင်အဆိင
ု တ
် ပ်ဆင်တယ်ဆတ
ုိ ာ
ရင်း�ှးီ ြမ�ပ်�လ
ံှ က
ို ရ
် င်
ရသားပဲ။
ဝင်မ�ပိုင်ဘေနဖိ
ဲ
ု့
ဒါေပမယ့လ
် ည်း
ေတာ်ေတာ်ခက်တာပါ။
“လက်နက်အ�ပိုင်အဆိင
ု ် တပ်ဆင်ြခင်း” ဟာ သူဟာသူ
ပဲ �ိင
ု င
် တ
ံ စ်ခက
ု ေန တစ်ခက
ု ို ဗိင
ု း် ရပ်စ်ပိးု တစ်ခုလို
့
ကူးစက်တတ်တဲ့ အြပုအမူပံစ
ု ံတစ်ခပ
ု ါ။ ဒါေပမယ့် သူဟာ အသက်�င
ှ က
် ျန်ရစ်ြခင်း �ှင ့် မျိုးပွားြခင်းဆိုတဲ့
ဆင်ကေြပာင်
ဲ့
းလဲြခင်းရဲ ့ စံ�န� း် ေတွေအာက်မာှ
သူကိ
ု က
် ျိုးပဲ
့ ယ
သူြပုပါတယ်။
(သတိြပုသငတ
့် ာက
လက်နက်အ�ပိုင်အဆိင
ု ် တပ်ဆင်ြခင်းဆိတ
ု ာဟာ မျိုး�ိုးဗီဇ (gene) လိပ
ု ဲ သူကိ
ု သ
် သ
ူ တ
ိ ဲ့ သိစိတဆ
် တ
ုိ ာ
့ ယ
မ�ှိပါဘူး။ သူကိ
ု ူ အသက်
�ှငေအာင်
်
၊ မျိုးပွားေအာင်ဆ�ုိ ပီး အသိစိတန
် တမင်
ဲ့
တကာ မ�ကိုးစားပါဘူး။ သူရဲ့ ့
့ သ
့
ြပနပ
် ့ ာွ းမ�ဟာ အာဏာအေရွ �အေြပာင်းေတွေ�ကာငြ့် ဖစ်လာတဲ့ ရည်ရွယမ
် ထားတဲ့ ရလဒ်တစ်ခုပါပဲ။)
ဂိမး် သီအုရ
ိ ီ၊ ပိစ်
ု ့ ေမာ်ဒန်ဝါဒ၊ မီမက်တစ်စ် စသည်ြဖင ့် က�န်ေတာ်တဘယ်
ို ့
လေခါ်သည်
ို
ြဖစ်ပါေစ
သမိင
ု း် ရဲအ
းကျိုးကိြု ပည့စ
် ေစဖိ
ံု
ု ့ ဦးတည်တာမျိုး
့ ေရွ �အေြပာင်းေတွဟာ ဘယ်ေတာမ
့ ှ လူသားေတွရဲေကာင်
့
မ�ှိပါဘူး။ လူသမိ
ု း် ရဲ ့ အေအာင်ြမင်ဆးုံ လူယဉ်
ု ို ေဆပီယန်စ် ေတွကို အကျိုးအြပုဆံးု
့ င
့ ေကျးမ�ဟာ ဟိမ
ြဖစ်ပါတယ်လို ့ ေြပာရေအာင် ဘယ်လအ
ို ေြခအြမစ်မှ မ�ှိပါဘူး။ ဆငက
့် ေြပာင်
ဲ့
းလဲြခင်း ြဖစ်စဉ်လိပ
ု ါပဲ..
သမိင
ု း် ဟာ သက်�ိလ
ှ သ
ူ ားတစ်ဦးချင်းစီရဲ ့စိတေပျာ်
်
ရင
� ခ
် စ
ံ ားမ�ဆတ
ုိ ာကို လံးု ဝဂ�ုမစိက
ု ် ပစ်ပယ်ထားတာပါ။
�ပီးေတာ့ လူသားတစ်ဦးချင်းစီရဲက�က
ေန �ကည့မ
် ယ်ဆလ
ုိ ည်း သမိင
ု း် ရဲဦးတည်
ချက် လမ်းေ�ကာင်းေတွကို
့
့
325
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
သူတအတွ
ို ့
က် အကျိုး�ှိေအာင် ေြပာင်းလဲဖိကိ
ု ့ ု မတတ်�င
ို ေအာင်
်
ဘဲ အားနည်းလွနး် တာ၊ မသိနားမလည်
ြဖစ်လန
ွ း် တာေတွေ�ကာငလ
့် ည်း ပါပါတယ်။
***
သမိင
ု း် ဆိတ
ု ာ
လမ်းဆံတ
ု စ်ခက
ု ေန
ေနာက်တစ်ခုကို
ခရီးဆက်ပါတယ်။
ဘယ်လမ
ို ှ
�ှငး် ြပလိမရတဲ
ု့
့
အေ�ကာင်းြပချက်ေတွန ဲ ့ လမ်းေ�ကာင်းတစ်ခုကို လိက
ု �် ပီး ခဏ�ကာေတာ့ ေနာက်လမ်းေ�ကာင်းတစ်ခုကို
ေြပာင်း သွားတာပဲ။ ေအဒီ ၁၅၀ဝ ဝန်းကျင်မာှ သမိင
ု း် က သူရဲ့ အ�ကီ
းမားဆံးု ေရွ းချယ်မ�� ကီးကို ြပုလုပ်ခဲ့
့
ပါတယ်။ အဲဒါဟာ လူသားအားလံးု ရဲကံ
့ �ကမ�ာကို ေြပာင်းလဲသာွ းေစ�ံုတင်မကဘဲ ကမ�ာေပါ်မှာ�ှိတဲ့ သက်�ိှ
အားလံးု ရဲ ့ ကံ�ကမ�ာကိပ
ု ါ ေြပာင်းလဲလက
ို တ
် ယ်ဆရ
ုိ မှာပါ။ အဲဒေြပာင်
ီ
းလဲမက
� ို သိပံပ
� ညာေြပာင်းလဲမ�� ကီး
လိက�န်
ု့
ေတာ်တို ့ ေခါ် �ကပါတယ်။
အဲဒါက
အာ�ှ-အာဖရိကတိက
ု �် ကီးရဲ ့ အေနာက်စန
ွ း် ပိင
ု း် မှာ�ှိတဲ့
က�န်းဆွယ�် ကီး တစ်ခုြဖစ်တဲ့ ဥေရာပအေနာက်ပိင
ု း် မှာ စတင်ခဲတ
ီ ချိနအ
် ထိေတာ့ ဥေရာပ
့ ာပါ။ အဲဒအ
အေနာက်ပိင
ု း် ဟာ သမိင
ု း် မှာ အေရး�ကီးတဲ့ ဘယ်အခန်းက�မှာမှ ပါဝင်ခြဲ့ ခင်း မ�ှိေသးပါဘူး။ ဒါေပမယ့် ဒီ
သိပံပ
� ညာေြပာင်းလဲမ�� ကီးဟာ
အေနာက်ဥေရာပမှာပဲ
တ�ုတ၊်
အိ�ယ
ိ� လို
ြဖစ်ပျက်ခတ
ဲ့ ာပါလဲ။
တြခားဘယ်ေနရာမှာ
�ပီးေတာ့
မြဖစ်ဘဲ
ဘာြဖစ်လို ့
ဒီသပ
ိ ံေြပာင်
�
းလဲမ�� ကီးဟာ
ဘာြဖစ်လို ့
ဒုတယ
ိ ေထာင်စ�
ု စ
ှ ရ
် ဲ အလယ်
တည့တ
် ည့မ
် ာှ ြဖစ်ပျက်တာပါလဲ။ ဒါထက် ၂ ရာစုေလာက်ေစာ�ပီး သိမဟု
ု ့ တ် ၃
့
ရာစုေလာက်ေနာက်ကျ�ပီး
ပညာ�ှငေတွ
်
ကေတာ့
ဘာလိမြဖစ်
ု့
တာပါလိမ။့်
သီအုရ
ိ ီအမျိုးမျိုး
ဒါေတွဘာလိလဲ
ု့
ချြပေဆွးေ�ွး�ကပါတယ်။
ဆိတ
ု ာ
က�န်ေတာ်တမသိ
ို ့ ပါဘူး။
ဒါေပမယ့်
ဘယ်သအ
ီ ုရ
ိ ီမှ
ယံ�ု ကည်လက်ခေလာက်
ံ
စရာ မြဖစ်တာကို ေတွ�ရပါတယ်။
သမိင
ု း် ဆိတ
ု ာ
တကယ်ြဖစ်မလာခဲတ
့ ဲ့
ြဖစ်�င
ို ေြခမိ
်
းု ကုပ်စက်ဝင
ို း် အင်မတန်ကျယ်ြပနတ
့် အ
ဲ့ ရာ ြဖစ်ပါတယ်။ �ပီးေတာ့
ြဖစ်�င
ို ေြခ
် ေတွလည်း
အများ�ကီး�ှိခပ
ဲ့ ါတယ်။
ေြပာရမယ်ဆရ
ုိ င်
မျိုးဆက်
တစ်ခု�ပီးတစ်ခသ
ု ာ ေြပာင်းသွားေပမယ့် သမိင
ု း် မှာ သိပံပ
� ညာေြပာင်းလဲမ�� ကီး ြဖစ်မလာခဲဘ
ု ာ ကို
့ းူ ဆိတ
စိတက
် းူ �ကည့မ
် ယ်ဆုိ ရတာပဲ။ သမိင
ု း် မှာ ခရစ်ယာန်ဘာသာတိ၊ု ့ ေရာမအင်ပါယာတိ၊ု ့ ေရ�ဒဂင်္ ါးြပားေတွ
မ�ှိခဘ
ဲ့ းူ လို စိ
် းူ �ကည့လ
် ို ရသလိ
ေပါ
ု ။့
့ တက
့
326
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
အပိင
ု း် ေလး
သိပံပ
� ညာေြပာင်းလဲမ�� ကီး
ပံု ၃၁။ မနက် ၅:၂၉:၅၃ အချိန ်၊ ဇူလင
ို ် ၁၆၊ ၁၉၄၅။နယူး မက်ဆက
ီ ြို ပည်န ယ်၊ အယ်လမိုေဂါဒိေဒသ။
ု
ပထမဆံးု ေသာ အဏု ြမူဗံုး ကို ေဖာက်ခွဲ�ပီ း ၈ စက�န ်အ
့ �ကာ။
�ျူကလိယ �ူ ပေဗဒပညာ�ှင ် ေရာဘတ်
အိပ
ု င်ဟင
ို း် မား သည် ဗံုး ေပါက်ကပ
ွဲ ံုက�ို ကည့ �် ပီ း ဘဂဝါ ဂီတ ထဲမှ “ ငါသည်လ�င် ယခုပင် ေလာကကမ�ာတိကိ
ု့ ု
ဖျက်ဆးီ သူ ေသမင်း ကိယ
ု တ
် င
ို ပ
် င် ြဖစ်လာေတာသ
ဲ့ ည်။
့ ည်“ ဟူေသာ စာသားကို ရွ တ်ခသ
327
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
အခန်း - ၁၄
မသိနားမလည်မက
� ို �ှာေဖွေတွ� �ှိြခင်း
စပိနေတာင်
်
သလ
ူ ယ်သမားတစ်ေယာက်ဟာ ေအဒီ ၁၀၀၀ ေလာက်မာှ အိပ်ေပျာ်သာွ း�ပီး ေနာက် �ှစေပါင်
်
း
၅၀၀ အ�ကာ ကိလ
ု ဘ
ံ တ်စ်ရဲ ့ နီညာ(Niña)၊ ပင်တာ(Pinta) �ှင ့် ဆန်တာ မာရီယာ(Santa Maria) ဆိတ
ု ဲ့
သေဘင်္ာသံးု စီးအေပါ် တက်ေနတဲ့ သေဘင်္ာသားေတွရဲ ညံ
ီ
့ ဆူညသ
ံ ေတွ
ံ
အလယ်မာှ ြပန်�းို ထလာတယ်
့ စေနတဲ
ဆိပ
ု ါစိ။ု ့ ကမ�ာ�ကီးဟာ သူအတွ
က် အရမ်းစိမး် မေနဘဲ ေတွေနြမင်
�
ေနကျပံစ
ု ံပဲ ြဖစ်မာှ ပါ။ နည်းပညာဆိင
ု ရ
် ာ၊
့
�ိင
ု င
် ေရးနယ်
ံ
နမိတေတွ
်
၊ လူအသိ
င
ု း် အဝိင
ု း် ရဲ ့ အြပုအမူေတွ အများ�ကီးေြပာင်းလဲသာွ း�ပီ ြဖစ်ေပမယ့လ
် ည်း
့
ဒီအလယ်ေခတ်က အအိပ်လန
ွ သ
် ူ (Rip Van Winkle - ရစ် ဗန် ဝင်ကလ
ဲ ် တစ်ေယာက်) အတွကေတာ
်
့
ကမ�ာ�ကီးကို
ကိယ
ု အ
့် မ
ိ ်ကယ
ို ယ
့် ာလိပ
ု ဲ
အသားကျေနမှာပါ။
ဒါေပမယ့် ေစာေစာက
ကိလ
ု ဘ
ံ တ်စရ
် ဲ ့
ေဘင်္ာသားတစ်ေယာက်ဟာ အခုလမ
ို ျိုး အလယ်ေခတ်ကေန �ှစေပါင်
်
းရာနဲချီ
့ အိပ်ေမာကျသွား�ပီး ၂၁ ရာစုရဲ ့
iphone ringtone သံ နဲအတူ
ြပန်�းို လာမယ်ဆရ
ုိ င် သူနားလည်ဖို လံ
ှ း် မမှေတာ
ီ
တ
် ရာမှ
့
့ ဲ့ အလွနတ
့ းု ဝလက်လမ
ထူးဆန်းေထွြပားထဲ
ကမ�ာ�ကီးတစ်ခုမာှ
ြပန်�းို လာရမှာပါ။
�ပီးေတာ့
သူကိ
ု သ
် ူ
့ ယ
ေမးမိမာှ ပဲ..
“ဒါ
ေကာင်းကင်ဘလ
ုံ ား ဒါမှမဟုတ် ငရဲြပည် များလား။”
�ပီးခဲတ
့ ဲ့
�ှစေပါင်
်
း
၅၀၀
အတွငး် မှာ
လူသားေတွရဲစွ့ မး် အားနဲပတ်
့ သက်လို ့
် းို တိးု တက်မေတွ
�
ြဖစ်ခဲတ
ဘယ်လမ
ို မ
ှ န
ှ း် ဆလိမရ
ု ့ ေအာင် �ကီးမားတဲ့ တဟုနထ
့ ယ်။ သက�ရာဇ် ၁၅၀၀ က
ကမ�ာ�ကီးတစ်ခလ
ု းံု မှာ ဟိမ
ု ို ေဆပီယန်စဦ
် းေရ သန်း ၅၀၀ (၅၀၀၀၀၀၀၀၀)ဝန်းကျင်�ိှခပ
ဲ့ ါတယ်။ ဒီေနချိ
် ာှ
့ နမ
၇ ဘီလယ
ီ ံ (၇၀၀၀၀၀၀၀၀၀) �ှိပါ�ပီ။ ၁၅၀၀ ခု�စ
ှ က
်
လူသားမျိုး�ွယတ
် စ်ခုလးံု ရဲ ့ ဝန်ေဆာင်မ�
� င
ှ ့်
ကုနပ
် စ�ညး် ေတွရဲ ့ စုစေပါင်
ု
းတန်ဖိးု ဟာ ဒီေနေခတ်
ကန်ေဒါ်လာနဲဆိ
ီ ံ
့
့ ု ၂၅၀ (၂၅၀၀၀၀၀၀၀၀၀၀) ဘီလယ
ဝန်းကျင်�ိမ
ှ ယ်လို ့ ခနမ
့် န
ှ း် �ကတယ်။ ဒီေနေခတ်
လူသားေတွရဲ ့ တစ်�စ
ှ စ
် ာ ကုနထ
် တ
ု လ
် ပ
ု ် မတ
� န်ဖိးု ဟာ
့
ကန်ေဒါ်လာ ထရီလယ
ီ ံ ၆၀ (၆၀၀၀၀၀၀၀၀၀၀၀၀၀) နီးပါး �ှိပါတယ်။ သက�ရာဇ် ၁၅၀၀ မှာ လူသားေတွက
ကယ်လရ
ို ီပမာဏ ၁၃ ထရီလယ
ီ ံ တစ်ေနတာအြဖစ်
စားသံးု �ကတယ်။ ဒီေခတ်မာှ ဆို တစ်ေနကိ
့
့ ု
၁၅၀၀
ထရီလယ
ီ ံ ပမာဏကို စားသံးု �ကပါတယ်။ (ဒီကန
ိ း် ဂဏန်းပမာဏေတွကို တစ်ဆတ
ိ ေလာက်
်
ေရတွက�် ကည့ပ
် ါ။
လူဦး
် ပ
ု ် မဟ
� ာ ၂၄၀ ဆ �ှင ့် စွမး် အင်သးုံ စွဲမက
� ေတာ့ ၁၁၅ ဆ အထိ တိးု လာခဲတ
့ ာပါ။)
့ ေရဟာ ၁၄ဆ၊ ထုတလ
328
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
တကယ်လများ
ို ့
ခုေခတ်ေမာ်ဒန်စစ်ေဘင်္ာတစ်စးီ ဟာ ကိလ
ု ဘ
ံ တ်စ်တေခတ်
ို ့
ကို ြပန်ေရာက်သာွ းတယ်
ဆိပ
ု ါစိ။ု ့ စက�နပ
် ့ ိင
ု း် အတွငး် မှာပဲ အဲဒစ
ီ စ်ေဘင်္ာက ကိလ
ု ဘ
ံ တ်စရ
် ဲ နီ
့ ညာ (Niña)၊ ပင်တာ (Pinta) �ှင ့် ဆန်တာ
မာရီယာ (Santa Maria) သံးု စီးစလံးု ကို သစ်သားစေတွအြဖစ် ဖွာ�ကဲလန်ေအာင် လုပ်ပစ်�င
ို စ
် မ
ွ း် �ှိပါတယ်။
�ပီးေတာ့
တဆက်တည်း
ဒီေမာ်ဒန်စစ်ေဘင်္ာတစ်စးီ တည်းနဲ ့ သူဟာသူ
ေတာ့
့
ဘာြခစ်ရာေလးမှမထင်ဘဲ
အဲဒေခတ်
ီ
က �ှိ�ိသ
ှ မ�ေသာ အင်အား�ကီး�ိင
ု င
် အ
ံ ားလံးု ရဲေရတပ်
အကုနလ
် းံု ကို �ှစ်ြမုပ်ပစ်မာှ ပါ။ ဒီေခတ်
့
ေမာ်ဒန်ကန
ု တ
် င်သေဘင်္ာ�ကီး ၅ စီးနဲဆိ
ု င် အဲဒေခတ်
ီ
က တစ်ကမ�ာလံးု ရဲ ့ �ှိ�ိှသမ�ေသာ ကုနသ
် ည်ေလှေတွ
့ ရ
အေပါ်က
ကုနစ
် ည်ေတွအကုနလ
် းံု ကို
တင်ယ�
ူ င
ို ပ
် ါတယ်။
အလယ်ေခတ်က
�ှိ�ိှသမ�ေသာ
စာ�ကည့တ
် က
ို အ
် ကုနလ
် းံု မှာ�ှိတဲ့ ကျမ်းစာအုပ်ေတွ၊ ပုရပိက
ု ေတွ
်
မာှ �ှိတဲ့ စကာလံးု ေတွ၊ ကိနဂ
် ဏန်းေတွ
အားလံးု ကို
ဒီေခတ်ေမာ်ဒန်ကန
ွ ပ
် ျူတာ
ေနရာလွတေတွ
်
�ိဦ
ှ းမှာပါ။
တစ်လးံု နဲ ့ သိမး် ထား�ိင
ု ပ
် ါတယ်။
ဒီေနေခတ်
က
့
ဒါေတာင်
ဘဏ်�ကီးတစ်ခုခမ
ု ာှ ဆိရ
ု င်
သိမး် ဆည်းစရာ
ေမာ်ဒန်ေခတ်မတိင
ု မ
် ီက
ကမ�ာေပါ်မှာ�ှိသမ� �ိင
ု င
် ေတွ
ံ
အကုနလ
် းံု ရဲ ့ စုစည်းထားတဲပ
့ ိက
ု ဆ
် ပ
ံ မာဏထက် ပိမ
ု မ
ို ျားြပားတဲ့ ေငွပမာဏ
သိမး် ဆည်းထား�ှိပါတယ်။
သက�ရာဇ် ၁၅၀၀ မှာ ေနထိင
ု သ
် ဦ
ူ းေရ တစ်သန
ိ း် ေကျာ်တဲ့ �မို �ဆလ
ုိ ို ့ အေရအတွက် အနည်းငယ်ပဲ
�ှိခတ
ဲ့ ာပါ။
အေဆာက်အအံေတွ
ု
ေတာ်ေတာ်များများကလည်း
တည်ေဆာက်�က�ပီး
��ံ�၊
သစ်သား၊
သံးု ထပ်အေဆာက်အအံုတစ်ခုဟာ
ေကာက်�ု ိး
စတာေတွန ဲ ့
မိးု ေမ�ာ်တက
ို လ
် ေြပာလိ
ို ့
ရပါတယ်
ု့
။
လမ်းေတွဟာလည်း အမ�ိကေတွ
်
န ဲ ့ ေ�ွရာသီမာှ ဖုနထ
် �ူ ပီး ေဆာင်းတွငး် မှာ ��ံ� �ွေတွ
ံ
နပါ။
ဲ့
�ပီးေတာလ
့ ည်း
လမ်းေပါ်မှာ
ြမင်းေတွ၊
ေနဝင်�ပီဆတ
ုိ ာနဲလည်
း
့
ဒီေနရာတချို �သာ
ဆိတေတွ
်
၊
�ကက်ေတွ၊
�မို �တစ်ခုလးံု ဟာ
လှညး် ေတွ၊
သွားလာသူေတွန ဲ ့ ြပည့က
် ျပ်ေနတာပါ။
ေမှာင်မည်းသွားေတာတ
့ ာပဲ။
ဖေယာင်းတိင
ု အ
် လင်းေရာင်၊
မီးတုတအ
် လင်းေရာင်
အေမှာင်ထထ
ု မ
ဲ ာှ
ဟိေနရာ
ု
နည်းနည်းပါးပါးေတွရ
� တာပါ။
အဲဒလ
ီ �ို မို � မှာ ေနထိင
ု လ
် ာသူတစ်ေယာက်သာ ခုေခတ် ေမာ်ဒန်�မိုေတွ
�
ြဖစ်တဲ့ တိက
ု ျို၊ နယူးေယာက် (သိ)ု ့
မွမ်ဘင
ုိ း် လို �မိုေတွ
�
ကို ေတွ� ြမင်ရမယ်ဆရ
ုိ င် ဘယ်လမ
ို ျားေနမှာပါလိမ်။့
ှ ်မာှ
၁၆ ရာစု မတိင
ု ခ
် င်အထိ ဘယ်လသ
ူ ားမှ ကမ�ာကိမ
ု ပတ်�င
ို ခ
် ဲပ
ီ ရာဟာ ၁၅၂၂ ခု�စ
့ ါဘူး။ အဲဒအ
ကီလမ
ို ီတာေပါင်း ၇၂၀၀၀၀ ေကျာ် ခရီး�ှငခ
် တ
ဲ့ ဲ့ ဖာဒီနန် မက်ဂျယ်လန်ရဲေရ
့ ေ�ကာင်းခရီးအဆံးု သတ်�ပီး
စပိန�
် င
ို င
် က
ံ ုိ ြပန်ေရာက်လာတဲအ
့ ခါ
ေြပာင်းလဲသာွ းခဲပ
ီ ရီးလမ်းဟာ သံးု �ှစ်�ကာြမငခ
့် �ဲ့ ပီး
့ ါတယ်။ အဲဒခ
မက်ဂျယ်လန် အပါအဝင် သေဘင်္ာသားအကုနလ
် းံု နီးပါး အသက်ဆးုံ �� ံးခဲရ
ှ မ
် ာှ ေတာ့
့ ပါတယ်။ ၁၈၇၃ ခု�စ
ြပင်သစ်စာေရးဆရာ
ယူးလ်စဗ
် ာန်း
(Jules
Verne)
ကေတာ့
ချမ်းသာ�ကယ်ဝ�ပီး
ခရီးသွားစွနစ
် ့ ားသူတစ်ေယာက် ြဖစ်တဲ့ �ဗိတသ
ိ �လူမျိုး ဖိလယ
ိ က် ေဖာဂ
့ ် (Phhileas Fogg) ဟာ ကမ�ာ�ကီးကို
ရက်ေပါင်း
၈၀
နဲ ့ တစ်ပတ်
ပတ်�င
ို လ
် မ
ိ မ
့် ယ်လို ့ စိတက
် းူ ယဉ်ခဲပ
့ ါတယ်။
ဒီေနလိ
ု ချိနမ
် ာှ ဆိရ
ု င်
့ အ
329
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
လူလတ်တန်းစားထဲက မည်သတ
ူ စ်ဦးတစ်ေယာက်မဆို လံြု ခံုေအးေဆးသက်သာစွာနဲ ့ ကမ�ာ�ကီးကို ၄၈
နာရီအတွငး် မှာ တစ်ပတ် ပတ်�င
ို ပ
် ါတယ်။
သက�ရာဇ်
၁၅၀၀
ခု�စ
ှ ်မာှ
လူသားေတွဟာ
ကမ�ာရဲ ့
ေြမမျက်�ာှ ြပင်ေပါ်မှာသာ
ကနသ
် ့ တ်�ှငသ
် န်�ကပါတယ်။ လူေတွအေနနဲ ့ ေမ�ာ်စင်ေတွ ေဆာက်�င
ို တ
် ယ်၊ ေတာင်ေတွေပါ် တက်�င
ို တ
် ယ်
ဆိေပမယ့
ု
်
ေကာင်းကင်ဆတ
ုိ ာဟာ
ငှကေတွ
်
၊
ေကာင်းကင်တမန်ေတွ၊
နတ်ဘရ
ု ားေတွ
အတွက်
သီးသနဖ
် ့ ယ်ထားတဲ့ ေနရာတစ်ခုပါ။ ဒါေပမယ့် ၁၉၆၉ ခု�စ
ှ ် ဇူလင
ို လ
် ၂၀ ရက်ေနမှ့ ာေတာ့ လူသားေတွဟာ လ
အေပါ်ကို
ေြခချ�ိင
ု ခ
် ပ
ဲ့ ါတယ်။
စ�ကာဝဠာဆိင
ု ရ
် ာ
ဒါဟာ
သမိင
ု း် ဝင်ေအာင်ြမင်မတ
� စ်ခဆ
ု တ
ုိ ာထက်
ေအာင်ြမင်မတ
� စ်ခုြဖစ်�ပီး
ဆငက
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲြခင်းဆိင
ု ရ
် ာ
ပိပ
ု ါတယ်။
သူဟာ
အံခ
့ ျီးဘွယတ
် စ်ခုပါပဲ။
ကမ�ာေပါ်မှာ သက်�ိှေတွစတင်လာတဲ့ လွနခ
် ဲတ
်
း ၄ ဘီလယ
ီ �ံ ကာတဲ့ ဆငက
့် ေြပာင်
ဲ
းလဲမြ� ဖစ်စဉ်မှာ
့ ဲ့ �ှစေပါင်
မည်သည့သ
် က်�ိှမှ ကမ�ာေ
ု ခ
် ပ
ဲ့ ါဘူး။ ေသချာတာကေတာ့ လကမ�ာေပါ်မှာ
့ လထုကို ထိးု ေဖာက်�ပီး မသွား�ိင
တြခားေြခရာတစ်ခခ
ု ု (သိ)ု ့ ေရဘဝဲလက်တရ
ံ ာ တစ်ခခ
ု ု �ှိေနမှာမဟုတဘ
် းူ ဆိတ
ု ာပါပဲ။
ု း် တစ်ေလ�ာက်
လူသမိ
့ င
အများပိင
ု း် အထိ
ဒီကမ�ာ�ဂိုဟ်ေပါ်မှာ�ှိတဲ့
၉၉.၉၉
ရာခိင
ု �
် န� း်
ေသာ
သက်�ိသ
ှ တ�ဝါေတွကို လူသားေတွ မသိ�ကပါဘူး။ သူတကိ
ို ့ ု အဏုဇီဝ�ုပ် (micro-organisms) လို ့
ေခါ်ဆိ�ု ကပါတယ်။ အဲဒလ
ီ ို မသိရြခင်းအေ�ကာင်းရင်းက သူတဟာ
ို ့
က�န်ေတာ်တအတွ
ို ့
က် လံးု ဝအေရးမပါလို ့
မဟုတပ
် ါဘူး။ တကယ်ဆရ
ုိ င် က�န်ေတာ်တို ့ ကိယ
ု ခ
် ��ာထဲမာှ ဆဲလတ
် စ်ခုတည်း�ှိသတ�ဝါ (one-celled
creates)
ေတွ
ဘီလယ
ီ န
ံ ချီ
ဲ ့ �ိ�ှ ပီး
သူတဟာ
ို ့
က�န်ေတာ်တို ့ ကိယ
ု ခ
် ��ာေပါ်
အလကားသက်သက်
လိက
ု ပ
် ါစီနင်းသူေတွ မဟုတပ
် ါဘူး။ အဏုဇီဝ�ုပ်ေတွဟာ က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ့ အေကာင်းဆံးု မိတေဆွ
်
ေတွ
ြဖစ်သလို
အဆိးု ဝါးဆံးု
ရန်သေတွ
ူ
လည်း
ြဖစ်ပါတယ်။
တချို �အဏုဇီဝ�ုပ်ေတွဟာ
က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ့
အစားအစာကို ေချဖျက်ေပး၊ အစာအိမ်ကို သန�
် ့ ှငး် ေစ�ပီး တချို ေ
� တွကျေတာ့ အနာေရာဂါ၊ ကပ်ေရာဂါေတွ
ြဖစ်ေစပါတယ်။
သိတိ
ု့ င
ု ေအာင်
်
၁၆၇၄
ခု�စ
ှ ေရာက်
်
မသ
ှ ာ
ုိ ာကို
လူသားမျက်စိန ဲ ့ အဏုဇီဝ�ုပ်ဆတ
ပထမဆံးု အ�ကိမ် ြမင်ဖးူ တာပါ။ အန်တန
ွ ် ဗန် ေလဝန်ဟခ
ု ် (Anton van Leeuwenhoek) ဆိတ
ု ဲ့
လူတစ်ေယာက်က ေရစက်ေလးတစ်စက်မာှ �ှိတဲ့ အင်မတန်ေသးငယ်တသ
ဲ့ တ�ဝါေတွ စုြပံုေန�ကတဲက
့ မ�ာကို
သူရဲ့ အိ
ု ်
့ မ်လပ
အဏု�ကည့မ
် န
ှ ဘ
် လ
ီ းူ ကတစ်ဆင ့်
အဲဒက
ီ အစြပုလို ့ ေနာင်�စ
ှ ်ေပါင်း
၃၀၀
ို ရ
် တဲအ
့ ခါ
ြမင်လက
အလနတ
် ့ �ကားြဖစ်ခဲပ
့ ါတယ်။
�ကာလာတဲ့ ခုချိနထ
် ိ လူသားေတွဟာ
အဏုဇီဝ�ုပ်မျိုးစိတ်
ေတာ်ေတာ်များများကို ပိမ
ု သ
ို န
ိ ားလည်ေအာင် လုပ်ေဆာင်လာခဲ�့ ကတယ်။ အဏုဇီဝ�ုပ်ေတွေ�ကာငြ့် ဖစ်တဲ့
ေ�ကာက်မက်ဖယ
ွ က
် းူ စက်ေရာဂါ
�ပီးေတာလ
့ ည်း
ေတာ်ေတာ်များများကိလ
ု ည်း
ဒီအဏုဇီဝ�ုပ်ေတွရဲစွ့ မ်းအားကိလ
ု ည်း
အကျိုးြပုေအာင် အသံးု ချ�ိင
ု ခ
် �ဲ့ က�ပီ။
က�န်ေတာ်တို ့ �ှမ
ိ န
် င်းအ�ိင
ု ယ
် �
ူ င
ို ပ
် ါ�ပီ။
သိပံပ
� ညာနဲ ့
ေဆးပညာဘာသာရပ်ေတွကို
ဒီေနေခတမှ
ာဆိရ
ု င် က�န်ေတာ်တဟာ
ို ့
ေဆးဝါးေတွထတ
ု လ
် ပ
ု ်ဖိ၊ု ့
့
330
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ဇီဝေလာင်စာေတွထတ
ု လ
် ပ
ု ်ဖို ့ �ှင ့်
ကပ်ပါးပိးု မ �ားေတွကို
�ှငး် လင်းဖိအတွ
ု့
က်
ဘက်တးီ ရီးယားေတွကို
လိသ
ု လိဗ
ု ီဇြပုြပင်ေြပာင်းလဲ�ကပါတယ်။
ဒါေပမယ့်
လွနခ
် ဲတ
့ ဲ့
�ှစ်
၅၀၀
ကာလအတွငး် မှာ
တစ်ခုတည်းေသာ
အ�ကီးကျယ်ဆးုံ နဲ ့
အေြပာင်ေြမာက်ဆးုံ အခိုုက်အတနဟ
် ့ ာ ဇူလင
ို လ
် ၁၆ ရက်၊ ၁၉၄၅ မနက် ၅ နာရီ၊ ၂၉ မိနစ်၊ ၄၅ စက�နမ
် ့ ာှ
ြဖစ်ပျက်ခဲပ
ီ က
ိ ျတဲ့ စက�န့် ပိင
ု း် အချိနမ
် ာှ ပဲ အေမရိကန် သိပံပ
� ညာ�ှငေတွ
်
က နယူးမက်ဆက
ီ ို
့ ါတယ်။ အဲဒတ
ြပည်နယ်၊ အယ်လမိေဂါဒိ
ု
ေဒသ
ု
မှာ ပထမဆံးု ေသာ အက်တမ်ဗံးု ကို ခွခ
ဲ ပ
ဲ့ ါတယ်။ အဲဒအ
ီ ချိနက
် စ�ပီး
လူသားေတွမာှ
သမိင
ု း် ကိေြပာင်
ု
းလဲ�င
ို တ
် ဲ့
စွမး် ရည်ကသ
ို ာမက
လူသမိ
ု း် �ကီးတစ်ခုလးံု ကို
့ င
အဆံးု သတ်ပစ်�င
ို တ
် ဲ့ စွမး် ရည်ကပ
ို ါ ပိင
ု ဆ
် င
ုိ လ
် ာခဲပ
့ ါတယ်။
***
အယ်လမိေဂါဒိ
ု
ေဒသက
ု
အက်တမ်ဗးံု �ှင ့် လေပါ်ကို အေရာက်သာွ း�ိင
ု ြ် ခင်း စတဲအ
့ ရာေတွြဖစ်ဖို ့ဦးတည်ခဲတ
့ ဲ့
သမိင
ု း် စဉ်အြဖစ်အပျက်ကို သိပံပ
� ညာေြပာင်းလဲမ�� ကီးလို ့ သိ�ကပါတယ်။
လူသားေတွဟာ
သူတရဲ
ို ့ အရင်
းအြမစ်ေတွကို
့
ဒီြဖစ်ပျက်ေြပာင်းလဲမ�� ကီးမှာ
သိပံသ
� ေတသန
ု
ေတွအတွက်
ရင်း�ှးီ ြမ�ုပ်�ြံှ ခင်းအားြဖင ့်
အင်မတန်�ကီးမားတဲ့ စွမး် အားသစ်ေတွကို ရ�ှိပိင
ု ဆ
် င
ုိ လ
် ာတယ်။ ဒါဟာ ေြပာင်းလဲမ�� ကီးတစ်ခု ြဖစ်ပါတယ်။
ဘာလိလဲ
ု ့ ဆေတာ
ုိ
ု ခ
် င်အချိနထ
် ိ လူသားေတွဟာ ေဆးပညာ၊ စစ်မက်ဆင
ုိ ရ
် ာ၊ စီးပွားေရးနဲ ့
့ ေအဒီ ၁၅၀၀ မတိင
ပတ်သက်လို ့ စွမး် အားသစ်အမျိုးမျိုးကို
ပိင
ု ဆ
် င
ုိ �
် င
ို တ
် ဲ့
သူတရဲ
ို ့ စွ့ မး် ရည်ကို
အြပည့အ
် ဝနားမလည်ဘဲ
သံသယ�ှိေနတုနး် ပါ။ ေယဘုယျအားြဖငေတာ
့်
့ အစိးု ရေတွ၊ ချမ်းသာ�ကယ်ဝသူေတွက ပညာေရး �ှင ့်
စေကာလား�ှစေတွ
်
မာှ
ရန်ပံေငွ
ု ေတွ
စိက
ု ထ
် တ
ု ခ
် ဲ�့ ကတယ်ဆတ
ုိ ဲ ့
ရည်ရွယရ
် င်းက
စွမး် အားသစ်ေတွ
ရ�ှိပိင
ု ဆ
် င
ုိ ဖ
် ိုထက်
နဂိ�
ု ိှရင်းစွဲ လုပ်�င
ို စ
် မ
ွ း် ရည်ေတွကို ထိနး် သိမး် �ိင
ု ဖ
် ိပဲ
ု ့ ြဖစ်ပါတယ်။ အဲဒ ီ ေမာ်ဒန်ေခတ်
့
မတိင
ု ခ
် င်က
မင်းလုပ်အုပ်ချုပ်သေတွ
ူ
က
ဆရာေတာ်ေတွ၊
ဒဿနပညာ�ှငေတွ
်
၊
ကဗျာဆရာေတွကို
ေငွေ�ကးေထာက်ပံတ
ုိ ာ ဒီလေတွ
ူ
က သူရဲ့ အု
� ို ပိမ
ု ိေသချာခိ
ု
င
ု မ
် ာေအာင် ကူညေပးဖိ
ီ
ု ့ �ှင ့်
့ ယ်ဆတ
့ ပ်ချုပ်မက
�ိင
ု င
် တ
ံ င
ွ း်
လူမတ
� ည်�ငိမ်မက
� ုိ
ထိနး် သိမး် ဖိပဲ
ု့
ြဖစ်ပါတယ်။
အဲဒအ
ီ ုပ်ချုပ်သေတွ
ူ
အေနနဲ ့
သူတက
ို ့
ေဆးဝါးအသစ်ေတွ �ှာေဖွေတွ� �ှိသာွ းမှာ၊ လက်နက်အသစ်ေတွထင
ွ လ
် ာ�ပီး စီးပွားေရးတိးု တက်မေတွ
�
ကို
အစေဖာ်ေပးလိမ်မ
လ ငခ
့် �ဲ့ ကပါဘူး။
့ ယ်လို မမ�ာ်
့
လွနခ
် တ
ဲ့ ဲ့ �ှစေပါင်
်
း ၅၀၀ အတွငး် မှာပဲ လူသားေတွဟာ သိပံသ
� ေတသနမှ
ု
ာ ရင်း�ှးီ ြမ�ုပ်�ြံှ ခင်းအားြဖင ့်
သူတရဲ
ို ့ ့ လုပ်�င
ို က
် င
ို �
် င
ို စ
် မ
ွ း် ပကားကို ပိမ
ု တ
ို းို ချဲ�လာ�ိင
ု တ
် ယ်လို ့ အရင်ကထက် ပိမ
ု ယ
ို �ံု ကည်လာခဲ�့ ကတယ်။
� စ်ခုမဟုတဘ
် ဲ အ�ကိမအ
် ခါအခါ အချက်အလက်ေတွန ဲ သက်
ေသြပ�ပီးသားပါ။
ဒါဟာ မြမင်မစမ်းယံ�ု ကည်မတ
့
အခုလို သက်ေသေတွပိမ
ု မ
ို ျားြပားလာတာနဲအမ�
ချမ်းသာ�ကယ်ဝတဲလ
့ ေတွ
ူ
၊ အစိးု ရေတွက သိပံပ
� ညာအေပါ်
့
အရင်းအြမစ်ေတွကို
အရင်ကထက်ပိ�ု ပီး
စိတအ
် ားထက်သန်စာွ
ြမ�ုပ်�လ
ံှ ာ�ကပါတယ်။
331
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
အဲဒလ
ီ ို
ရင်း�ှးီ ြမ�ုပ်�မ
ံှ ေတွ
�
မ�ှိဘဲ
က�န်ေတာ်တအ
ုိ ့ ေနနဲ ့ လေပါ်မှာ
လမ်းေလ�ာက်တာ၊
အဏုဇီဝ�ုပ်ေတွကို
ဗီဇေြပာင်းတာ �ှင ့် အက်တမ်ကို ခွြဲ ခမ်းတာ စတဲအ
့ လုပ်ေတွ ြဖစ်�င
ို မ
် ာှ မဟုတပ
် ါဘူး။ ဥပမာဆိရ
ု ရင်
အေမရိကန်
အစိးု ရဟာ
�ျူကလိယ
မ�ကာေသးခင်က
�ူ ပေဗဒကို
ဆယ်စ�
ု စ
ှ ေတွ
်
အတွငး် မှာ
ဘီလယ
ီ န
ံ ချီ
ဲ ့ တေဒါ်လာ
ဲ့
ေတွကို
ေလ့လာဖိအတွ
ု့
က်
အသံးု ြပုခဲပ
့ ါတယ်။
အဲဒေလ့
ီ
လာမ�ကေနရလာတဲ့
အေမရိကန်
စက်�ု ံေတွအတွက်
ေဈးသက်သာတဲ့
အသိပညာေတွေ�ကာငသ
့် ာ
လ�ပ်စစ်ဓာတ်အားြဖနြ် ဖူး
့ ေပးေနတဲ့
�ျူကလိယ
ဓာတ်အားေပးဌာနေတွ
တည်ေဆာက်
�ိင
ု တ
် ာပါ။
စက်�ု ံေတွကလည်း အေမရိကန် အစိးု ရကို အခွနေတွ
်
ေဆာင်တယ်။ အစိးု ရကလည်း အဲဒအ
ီ ခွနေတွ
်
ထက
ဲ
တချို �ကခ
ို ေဝ�ပီ
ွဲ
း
�ျူကလိယ�ူ ပေဗဒနဲပတ်
့ သက်�ပီး
သုေတသနေတွ
ဆက်လက်လပ
ု ်ေဆာင်ဖို ့
h
ေငွေ�ကးေထာက်ပံပ
့ ါတယ်။
ရ�ှိလာေသာ
စွမ်းအား
အရင်းအြမစ်များ
h
သုေတသနြပုြခင်း
h
သိပံပ
� ညာေြပာင်းလဲမ�� ကီး သံသရာစက်ကင
ွ း် ။ သိပံပ
� ညာတွငတ
် းို တက်မရ
� ရန်မာှ သုေတသနသက်သက် �ှင ့်
ို ့
းု ၏ အားေပးမ�အေပါ်တွင ် အြပန်အလှန ်
အလုပ်မြဖစ်ေပ။ သိပံပ
� ညာ၊ �ိင
ု င
် ေရး�ှ
ံ
င ့် စီးပွားေရး စသည်တအားလံ
မှတ
ီ ည်ေနေပသည်။ �ိင
ု င
် ေရး
ံ
�ှင ့် စီးပွားေရး အဖွဲ�အစည်းများက ေထာက်ပံေသာ
အရင်းအြမစ်များမ�ှိဘဲ
့
သိပံသ
� ေတသနြပုရန်
ု
မာှ ြဖစ်�င
ို ဖ
် ယ
ွ မ
် �ှိသေလာက်ပင်။ အြပန်အလှနအ
် ားြဖင ့် သိပံပ
� ညာသုေတသနကလည်း
စွမး် အားသစ်များကို ေပးစွမး် သည်။ ထိစ
ု မ
ွ း် အားသစ်များကို အသံးု ြပုသည့အ
် ခါ ရ�ှိလာေသာအရာများ၊
အရင်းအြမစ်သစ်များကို သိပံသ
� ေတသနလု
ု
ပ်ရာတွင ် တဖန်ြပန်လည် ြမ�ုပ်�သ
ံှ ည်ပင်။
332
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ယေနေမာ်
ူ ားေတွဟာ
့ ဒန်ေခတ်လသ
သုေတသနလုပ်ြခင်းအားြဖင ့်
စွမး် အားသစ်ေတွပိင
ု ဆ
် င
ုိ �
် င
ို တ
် စ
ဲ့ မ
ွ း် ရည်ေတွ
သူတမှ
ို ့ ာ�ှိတယ်လို ့
ဘာေ�ကာငမ
့် ျား
ပိ၍
ု ပိ၍
ု
ယံ�ု ကည်လာ�ကတာပါလဲ။ သိပံပ
� ညာ၊ �ိင
ု င
် ေရး
ံ
�ှင ့် စီးပွားေရးတို ့ �ကားက ခိင
ု မ
် ာတဲဆ
့ က်�ယ
ွ မ
် က
� ို
ဘယ်အရာကများ
ြဖစ်ေစတာပါလိမ်။့
အဲဒါနဲပတ်
့ သက်တဲ့
အေြဖအချို �ကို
ေပး�ိင
ု ဖ
် ို ့
ေခတ်သစ်သပ
ိ ံရ
� ဲထူ
့ ဘာဝကို ဒီအခန်းမှာ ေလ့လာသွားမှာြဖစ်ပါတယ်။ ေနာက်ထပ် အခန်း ၂
့ းြခားတဲသ
ခန်းမှာေတာ့
သိပံပ
� ညာ၊
ဥေရာပအင်ပါယာေတွန ဲ ့ အရင်း�ှငစ
် းီ ပွားေရးစနစ်တ�ကားက
ို ့
မဟာမိတြ် ပု
ဆက်� �ယ်မေပါ်
� ေပါက်လာပံက
ု ို ဆန်းစစ်သာွ းမှာပဲ ြဖစ်ပါတယ်။
မသိန ားမလည်မ�
လူသားေတွဟာ စဉ်းစားသိြမင်ြခင်းေြပာင်းလဲမ�� ကီးအချိနက
် စ�ပီး စ�ကာဝဠာေလာက�ကီးကို နားလည်ဖို ့
�ကိုးစားလာခဲ�့ ကတာပါ။ က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ဘိ
့ းု ဘွားေတွဟာ သဘာဝေလာကတရား�ကီးကို ထိနး် ချုပ်စးို မိးု တဲ့
ဥပေဒသေတွကို
�ှာေဖွေတွ� �ှိဖို ့ အချိနက
် ာလ�ှစေ
် ပါင်းများစွာ�ကာ
�ကိုးပမ်းအားထုတလ
် ာခဲ�့ ကတာပါ။
ဒါေပမယ့် ေခတ်သစ်သပ
ိ ံပ
� ညာကေတာ့ ေ�ှးအရင်က �ိုးရာသိပံပ
� ညာေလ့လာပံန
ု ဲ သိ
ိ ာသာ ကွြဲ ပားတဲရ
့ ာ
့ သသ
၃ ခု�ိပ
ှ ါတယ်။
(က) မိမိတ၏
ို ့ မသိနားမလည်မ�ကို စိတအ
် ားထက်သန်စာွ ဝန်ခံြခင်း။ ေခတ်သစ် သိပံပ
� ညာ
ဟာ လက်တင်စကားလံးု (ignoramus - “က�န်ေတာ်တို ့မသိပါ”) ဆိတ
ု ဲ့ စကားလံးု အေပါ်
အေြခခံပါတယ်။
သူရဲ့ ့
မသိ�ိ�ှ ကပါဘူးလို ့
အသိပညာအသစ်ေတွ
ယူဆချက်ကေတာ့
ဆိတ
ု ာပါ။
အရာအားလံးု ကို
ဒါထက်
ပိအ
ု ေရး�ကီးတာက
့
တိးု ပွားလာတာနဲအမ�
့
က�န်ေတာ်တို ့
က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ့
အရင်ကက�န်ေတာ်တို ့ လက်ခံထားတဲ့
အရာေတွဟာ မှားယွငး် ပါတယ်လသက်
ို ့
ေသြပ�ိင
ု တ
် ယ်ဆတ
ုိ ာကို လက်ခံလာ�ကတယ်။
အင်မတန်ြမငြ့် မတ်�ပီး ေမးခွနး် ထုတလ
် မရတဲ
ို ့
့ အယူအဆ၊ အိုငဒ
် ယ
ီ ာ (သိ)ု ့ သီအုရ
ိ ီ ရယ်လို ့
မ�ှိပါဘူး။
(ခ) ေစာင�့် ကည့ ေ
် လ့လာြခင်း �ှင ့် သခင်္ျာပညာရပ် တကိ
ို ့ ု ဗဟိြု ပုြခင်း။ မသိနားမလည်မက
� ို
ဝန်ခ�ံ ပီးတဲေ
့ နာက်မာှ
ေခတ်သစ်သပ
ိ ံပ
� ညာဟာ
ဦးတည်လာခဲတ
့ ယ်။
အဲဒအ
ီ တွက်
အသိပညာအသစ်ေတွကို
ေစာင�့် ကည့ေ
် လ့လာ
ရ�ှိဖို ့
ထားတဲအ
့ ရာေတွကို
စုစည်း�ပီးေနာက် သခင်္ျာသေဘာတရားေတွကို အသံးု ြပု�ပီး အဲဒေ
ီ စာင�့် ကည့ေ
် လ့လာ
ထားတာေတွကို �ပီးြပည့စ
် တ
ံု သ
ဲ့ အ
ီ ုရ
ိ ီအြဖစ် ချိတဆ
် က်တာပါ။
333
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
(ဂ)
စွမ်းအားသစ်များ
ပိုငဆ
် င
ုိ လ
် ာြခင်း။
ေခတ်သစ်သပ
ိ ံပ
� ညာဟာ
သီအုရ
ိ ီေတွ
ဖန်တးီ �ံုနတင်
ဲ့
တင်းတိမမ
် ေနဘဲ စွမး် အားသစ်ေတွရ�ှိဖိအတွ
ု့
ကပ
် ါ အဲဒသ
ီ အ
ီ ုရ
ိ ီေတွကုိ
အသံးု ချပါတယ်။ အထူးသြဖင ့် နည်းပညာအသစ်ေတွကို တီထင
ွ �် ကံဆဖိြဖစ်
ု ့ ပါတယ်။
သိပံပ
� ညာေြပာင်းလဲမ�� ကီးဟာ အသိပညာတိးု တက်ေြပာင်းလဲမမ
� ဟုတပ
် ါဘူး။ တကယ်တမ်းမှာေတာ့
လူေတွရဲမသိ
� င
ုိ ရ
် ာ
့ နားမလည်မဆ
ေြပာင်းလဲမ�� ကီးတစ်ရပ်ပဲြဖစ်ပါတယ်။
သိပံပ
� ညာေြပာင်းလဲမ�� ကီးကို
ြဖစ်ပျက်ေစခဲတ
့ ှာေဖွေတွ� �ှိမက
� လူသားေတွဟာ သူတအတွ
ို ့
ကအ
် ေရး�ကီးဆံးု ြဖစ်တဲ့
့ ဲ့ �ကီးကျယ်ခမ်းနားတဲ�
ေမးခွနး် ေတွရဲအေြဖကိ
ု မသိ�ကပါလားဆိတ
ု ာကို �ှာေဖွေတွ� �ှိြခင်းပဲြဖစ်ပါတယ်။
့
ေခတ်သစ်မတိင
ု မ
် က
ီ
အစဥ်အလာအသိပညာေတွြဖစ်တဲ့ အစ�လာမ်ဘာသာ၊ ခရစ်ယာန်ဘာသာ၊
ဗုဒဘ
� ာသာ �ှင ့် ကွနြ် ဖူး�ှပ်ဝါဒီေတွက ကမ�ာေလာက�ကီးနဲပတ်
ု့
အ
့ ရာဟူသမ�
့ သက်�ပီး သိဖိအေရးပါတဲ
အကုနလ
် းံု ကို လူသားေတွ သိ�ိ�ှ ပီးြဖစ်တယ်လို ့ အခိင
ု အ
် မာေြပာထားပါတယ်။ ခမ်းနားတဲန
့ တ်ဘရ
ု ားေတွ
အလံးု စံက
ု တ
ို တ်�င
ို တ
် ဲ့ ဘုရားသခင် ဒါမှမဟုတ် ေ�ှးကာလက ပညာ�ှိ�ကီးေတွဟာ အလံးု စံက
ု ို (သိ)ု ့
သိ�ိန
ှ ားလည်တဲ့ ဉာဏ်ပညာကို ပိင်
ု ဆင
ုိ �် က�ပီး သူတနားလည်
ို ့
ထားတဲအ
့ ရာအားလံးု ကို ��တတ
် က
ို အ
် ားြဖင ့်
လည်းေကာင်း၊ ကျမ်းစာပုရပိက
ု ေ
် တွ ဖွငဟ
့် ေဖာ်ြပထား�ပီးြဖစ်တယ်။ ေသမျိုးြဖစ်တဲ့ �ိုး�ိုးသာမန်လေ
ူ တွ
ကေတာ့ အဲဒေ
ီ �ှးေဟာင်းစာေပေတွကို ထဲထဝ
ဲ င်ေလ့လာ�ပီး မှနမ
် န
ှ က
် န်ကန်နားလည်မသ
ှ ာ အသိပညာေတွ
ရ�ှိ�ကတယ်။ သမ�ာကျမ်းစာ၊ ကုရ်အာန် ေဝဒကျမ်းေတွဟာ စ�ကာဝဠာ�ကီးနဲ ့ ပတ်သက်တအ
ဲ့ ေရးပါတဲ့ (သိ)ု ့
လျို � ဝှကေ
် တွ မပါဘဲေပျာက်ေန�ပီး အေသွးအသား ကိယ
ု ခ
် ��ာနဲလူ
ီ ျို � ဝှကခ
် ျက်ေတွကို
့ သားေတွကသာ အဲဒလ
�ှာေဖွေဖာ်ထတ
ု �
် င
ို မယ်
်
ဆတ
ုိ ာဟာ စိတက
် းူ နဲေတာင်
စဉ်းစားလိမရ�ိ
ု့
င
ု တ
် အ
ဲ့ ရာပါ။
့
ေ�ှးေဟာင်အစဥ်အလာအသိပညာေတွက
ပထမတစ်ခုက
တစ်ဦးတစ်ေယာက်အေနနဲ ့
ဝန်ခခ
ံ တ
ဲ့ ဲ့ မသိနားမလည်မ� ၂
အေရးပါတာေတွ
ခုေတာ့ �ှိပါတယ်။
မသိနားမလည်တာ
ြဖစ်�င
ို တ
် ယ်လုိ ့
ယူဆတယ်။ အဲဒအ
ီ ခါ လိအ
ု ပ်တအ
ဲ့ သိပညာေတွကို ရဖိအတွ
ု့
က် သူအေနနဲ
့ တြခားပညာ�ှိတစ်ေယာက်ကို
့
ေမးလိက
ု �
် ု ံပါပဲ။ ဒါနဲတင်
လံေ
ု လာက်ပါတယ်။ ဘာလိလဲ
ု ့ ဆေ
ုိ တာ့ ဘယ်သမ
ူ မ
ှ သိေသးတဲ့ အရာတစ်ခခ
ု ုကို
့
သိဖိလိ
ု့ အ
ု ပ်ချက်မှ မ�ှိတာ။ ဥပမာ ၁၃ ရာစု ေယာ�
့ � ိငး် ယား ရွ ာတစ်ရွာက လယ်သမားတစ်ေယာက်က လူသားမျိုး�ွယ်
ဘယ်လစ
ို တင်လာသလဲဆိတ
ု ာ
သူအေနနဲ
ခရစ်
ယာန်အစဥ်အလာအသိပညာမှာ
့
့
သိချင်တယ်ဆရ
ုိ င်
ေသချာတဲအ
့ ြဖေတွ ေ◌�ှိတယ်လို ့
ယူဆထား�ပီးသားပဲ။
ဆ◌ိ◌ေ
ု တာ့ သူအေနနဲ
ရွ
ု း် �ကီးကို ေမးလိက
ု တ
် ာနဲ �ပီ
့ ာမှာ�ှိတဲ့ ခရစ်ယာန်ဘန
့ းသွားမှာပဲ။
့
ဒုတယ
ိ တစ်ခက
ု ေတာ့ အစဥ်အလာအသိပညာရပ် �ကီးတစ်ခုလးံု က သိပ်အေရးမပါတဲအ
့ ရာေတွကို
မသိနားမလည်တာမျိုး �ှိ�င
ို ပ
် ါတယ်လို ့ ယူဆတာပါ။ ဆိလ
ု တ
ို ာကေတာ့ �ကီးကျယ်တန
ဲ့ တ်ဘးု ရားေတွ၊
ေ�ှးပညာ�ှိ�ကီးေတွက
က�န်ေတာ်တကိ
ို ့ မ
ု ေြပာခဲတ
ဲ့ ရာေတွက
့ အ
ဘာမှအေရး�ကီးလိပဲ
ု ့ ြဖစ်ပါတယ်။
334
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ဥပမာေြပာရရင်
ေစာေစာက
လယ်သမားက
ပငက
့် ေ
ူ တွ
ပငက
့် မ
ူ �င်ဘယ်လရ
ို က်�ကသလဲဆတ
ုိ ာ
-
သိချင်တယ်ဆပ
ုိ ါစိ။ု ့ ဒါကို ဘုနး် �ကီးကိသ
ု ာွ းေမးလို ့ အလကားပါပဲ။ ဘာလိလဲ
ု ့ ဆေ
ုိ တာ့ ခရစ်ယာန်ကျမ်းစာ
ထဲမာှ က အဲဒီေမးခွနး် နဲပတ်
ု့
လ
် ည်း ဒါေ�ကာငမ
့် ို ့ ခရစ်ယာန်ဝါဒဟာ
့ သက်�ပီး အေြဖမှမ�ှိတာ။ သိေပမယ့
ြပည့စ
် ြံု ခင်းြခင်းမ�ှိဘဲ
လိအ
ု ပ်မ�
� ိှတယ်လို ့
ပငက
့် မ
ူ �င်ဘယ်လရ
ို က်�ကသလဲ
ယူဆရမှာြဖစ်ပါတယ်။
မဆိလ
ု ပ
ို ါဘူး။
ဆိတ
ု ာကို
ေြပာ�ကစတမ်းဆိရ
ု င်
ေကာင်းေကာင်း�ကီးသိသားပဲ။
ဒါသာ
အဲဒအ
ီ စား
နားလည်တာဟာ
ဘုရားသခင်က
တကယ်အေရးပါတဲ့
ပငက
့် ေ
ူ တွ
ဘာမှအေရးမပါပါဘူးလိပဲ
ု့
ပငက
့် ေ
ူ တွဘယ်လ�ို ကသလဲဆတာ
ုိ
အချက်အလက်
ြဖစ်တယ်ဆရ
ုိ င်၊
လူသားေတွ�ကီးပွားဖိနဲ
ု ့ ကယ်
တင်ြခင်းရဖိအတွ
ု့
က် လိအ
ု ပ်တယ်ဆရ
ုိ င် ဘုရားသခင်က သမ�ာကျမ်းစာထဲမာှ
့
အဲဒအ
ီ ေ�ကာင်းကိြု ပည့ြ် ပည့စ
် စ
ံု ံု ထည့ထ
် ားမှာပဲ။
ခရစ်ယာန်ဝါဒက
လူေတွကို
ပငက
့် ေ
ူ တွမေလ့လာဖို ့
တားြမစ်ခတ
ဲ့ ာေတာမ
် းူ ။
့ ဟုတဘ
ပငက
့် ပ
ူ ညာ�ှငေ
် တွအေနနဲ ့ လူအသိ
င
ု း် အဝိင
ု း် မှာ (ဥေရာပအလယ်ေခတ် အဲဒလ
ီ လ
ို ေ
ူ တွ �ှိခရ
ဲ့ င်ေပါေလ
့ )
့
သိပ်အေရးမပါတဲ့ သူတရဲ
ို ့ က��ှ
င ့် ခရစ်ယာန်ဝါဒရဲ ထာဝရအမှ
နတ
် ရားေတွန ဲ ့သူတရဲ
ို ့ �ှ့ ာေဖွေတွ� �ှိမေ
� တွဟာ
့
့
အပ်စပ်မမ
� �ှိဘးူ ဆိတ
ု ာ လက်ခံရမှာြဖစ်ပါတယ်။ ပညာ�ှငေ
် တွအေနနဲ ့ ပငက
့် ေ
ူ တွ (သိ)ု ့ လိပ်ြပာေတွ (သိ)ု ့
ဂလာပါးဂိစ်
ု့
စာကေလးငှကေ
် တွ
နဲပတ်
့ သက်လို ့
မည်သေသာအရာေတွ
ုိ ့
ေတွ� �ှိတယ်ဆပ
ုိ ါေစ
လူအသိ
င
ု း် အဝိင
ု း် ၊ �ိင
ု င
် ေ
ံ ရး �ှင ့် စီးပွားေရးေတွရဲ ့ ပဓာနအေြခခံအမှနတ
် ရားလိအ
ု ရာေတွန ဲ ့ ယှဥလ
် က်
ုိ ရင်
့
ဘာမဟုတတ
် ဗ
ဲ့ ဟုသတ
ု သက်သက် ြဖစ်သာွ းတာပဲ။
တကယ်လက်ေတွ� မှာေတာ့ အဲဒေ
ီ လာက်�ု ိး�ှငး် မေနတာကိေ
ု တွ�ရပါတယ်။ ေခတ်တင
ို း် ေခတ်တင
ို း် မှာ
အလွနတ
် ရာမှပဲ ဘာသာတရားကိင
ု း် �� ိင�် ပီး ေ�ှး�ိုးစွက
ဲ ျတဲေ
့ ခတ်ေတွဆရ
ုိ င်ေတာင်မှ သူတလက်
ို ့
ခထ
ံ ားတဲ့
အစဥ်အလာအသိပညာတစ်ခလ
ု းံု က
ေဖာ်ထတ
ု တ
် င်ြပမယ့လ
် ေ
ူ တွေတာ့
လျစ်လျူ�� ထားတဲ့
�ှိစ�မဲပါ။
ဒါေပမယ့်
အေရး�ကီးတဲအ
့ ရာေတွ�ိှေသးတယ်ဆတ
ုိ ာ
အဲဒလ
ီ လ
ို ေ
ူ တွဟာ
အ�မဲခွဲြခားဆက်ဆခ
ံ ရ
ံ တာ၊
ြပစ်တင်��တခ
် ျခံရတာနဲ�ကံ
ို ့
အသိပညာအစဥ်အလာသစ်တစ်ခုကို
့ ုရတတ်ပါတယ်။ ဒါမှမဟုတ် သူတဟာ
စတင်တည်ေထာင်�က�ပီး
သူတသာလ�င်
ို ့
သိ�င
ို သ
် မ�အရာအားလံးု ကို
သူတသိ
ို ့ �ိှနားလည်သာွ းပါ�ပီလို ့
ေ�ကးေ�ကာ်တတ်�ကတယ်။ ဥပမာေြပာရမယ်ဆရ
ုိ င် တမန်ေတာ် မုဟာမ�ဒဟ
် ာ သူရဲ့ အာရပ်
လမ
ူ ျိုးေတွဟာ
့
ြမငြ့် မတ်တသ
ဲ့ စ�ာတရားကို
မသိနားမလည်းဘဲအသက်�ှင�် ကတာကို
အြပစ်တင်ြခင်းအားြဖင ့်
သူရဲ့ ဘာသာေရးလု
ပ်ငန်းစဥ်ကို အစြပုတယ်။ သိပ်မ�ကာခင်မာှ ပဲ သူကယ
ို တ
် င
ို သ
် ာလ�င် သစ�ာတရားကို
့
အြပည့အ
် စံသ
ု �
ိ ိသ
ှ ြူ ဖစ်တယ်လို စတင်
ေ�ကးေ�ကာ်လာ�ပီး သူရဲ့ ေနာက်
လက
ုိ ေ
် တွက သူကိ
ို ့ ”
့
့
့ ု တမန်ေတာ်တ၏
လို ့ စတင်ေခါ်ေဝါ်လာ�ကတယ်။
အဲဒက
ီ စ�ပီးေနာက်
”ေနာက်ဆးုံ ေသာ
တမန်ေတာ်
(သိ)ု ့
အ�ှင ်
တမန်ေတာ်မဟ
ု ာမ�ဒမသိ
်
တအ
ဲ့ ရာ၊ ဘုရားသခင်က သူကိ
ု င
ွ လ
့် စ
ှ ် မြပသေသးတဲအ
့ ရာဆိလ
ု ုိ ့ မ�ှိေတာပ
့ ါဘူး။
့ ဖ
335
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ေခတ်သစ်သပ
ိ ံပ
� ညာကေတာ့ တမူထးူ ြခားတဲအ
့ သိပညာအစဥ်အလာတစ်ခုပါ။
တကယ့အ
် ေရးပါဆံးု ေမးခွနး် ေတွနပတ်
ဲ ့ သက်လို ့
ပွငပ
့် င
ွ လ
့် င်းလင်း�ကီး
ဝန်ခံလပါပဲ
ို ့ ။
သက်�ိန
ှ ပတ်
ဲ ့ သက်တဲ့
ဒါဝင်က
ပေဟဠိကို
အေြဖထုတလ
် က
ို �် ပီလို ့
အားလံးု က
သူသာလ�င်
အတူတကွမသိနားမလည်�ကတာကို
ဆိ�ု ပီး
အစကေနအဆံးု ထိ
ဘယ်တန
ု း် ကမှ
ဘာလိလဲ
ု ့ ဆေ
ုိ တာ့
”ဇီဝေဗဒပညာ�ှငတ
် ၏
ို ့
အကုနလ
် းံု တလက်စတည်း
မေ�ကးေ�ကာ်ခဲပ
့ ါဘူး။
အ�ှင“်
သူ�ှာေဖွ
ဇီဝေဗဒပညာ�ှငေ
် တွဟာ
ေနာက်ထပ်ရာစု�စ
ှ ်များစွာ သိပံသ
� ေ
ု တသနေတွ ကျယ်ကျယ်ြပနြ် ပန
ု ်ေဆာင်�ပီးတာေတာင်မပ
ှ ဲ
့ ် ့ ထပ်မံလပ
အခုထက်ထိ
ဦးေ�ှာက်ကေန
အသိစိတ“◌် ဆိတ
ု ာကို
ဘယ်လလ
ို ပ
ု ်ေဆာင်သလဲဆတ
ုိ ာကို
”
”မဟာေပါက်ကမ
ဲွ �� ကီး“ ေကာင်းေကာင်းမ�ှငြ် ပ�ိင
ု ေ
် သးတာကို ဝန်ခ�ံ ကတယ်။ �ူ ပေဗဒပညာ�ှငေ
် တွ ကလည်း
ကို ဘယ်အရာကြဖစ်ေစခဲသ
ုိ ာ မသိ�ကတာ သိမဟု
ု ့ တ် ကွမတ
် မ်မက�င်းနစ် �ှင ့် ေယဘုယျ��င
ိ း် ရသီအုရ
ိ ီ
့ လဲဆတ
�ှစ်ခအ
ု �ကား ဘယ်လည
ို �ရ
ိ မလဲဆတ
ုိ ာ မသိကြ◌တာကို ဝန်ခ�ံ ကပါတယ်။
တြခားေသာအေြခအေနေတွမာှ ဆိရ
ု င်
အဆက်မြပတ်
တစ်ခန
ု တစ်
ဲ ့ ခု
အသစ်အသစ်ထက
ွ ေ
် ပါ်လာတဲ့
ယှဥ်�ပိုင်ေနတဲသ
့ ပ
ိ ံသ
� အ
ီ ုရ
ိ ီေတွဟာ
သက်ေသအေထာက်အထားေတွကို
ကိးု ကား�ပီး
ြပင်းြပင်းထန်ထန် အြပန်အလှန ် စကားစစ်ထးို ြငင်းခံ�ု ကပါတယ်။ အေကာင်းဆံးု ဥပမာကေတာ့ စီးပွားေရးကို
အေကာင်းဆံးု ဘယ်လေ
ို မာင်း�ှငမ
် လဲ
ဆိတ
ု ာနဲပတ်
့ သက်တဲ့
စကားစစ်ထးို ပွဲေတွပါ။
ေဘာဂေဗဒ
ပညာ�ှငတ
် စ်ဥးီ ချင်းစီကေတာ့ သူတရဲ
ို ့ နည်
�ကေပမယ့်
့ းလမ်းကသာ အေကာင်းဆံးု ြဖစ်ပါတယ်လုိ ေ�ကးေ�ကာ်
့
စီးပွားေရးအကျပ်အတည်းေတွ�ကံုတိင
ု း် ၊
ဘယ်လက
ို င
ို တ
် ယ
ွ ရ
် မယ်ဆတ
ုိ ဲ ့
စေတာေ
့ စျးကွက်
လုပ်ထးံု လုပ်နည်းကေတာ့
ပူေဖာင်းေပါက်ကမ
ွဲ �
ေတွြဖစ်တင
ို း်
အ�မဲေြပာင်းလဲေနတာပါပဲ။
�ပီးေတာ့
အားလံးု ကလည်း ေဘာဂေဗဒနဲပတ်
ုိ ာ မ�ှိေသးဘူးလို ့
့ သက်လို ့ ေနာက်ဆးုံ ေသာစကားကို ေြပာမယ်ဆတ
ေယဘုယျ လက်ခထ
ံ ား�ကတယ်။
ဒါေပမယ့်
တချို �ေသာအေြခအေနေတွမာှ ေတာ့
သီအုရ
ိ ီတချို �ဟာ
တသမတ်တည်း
ရ�ှိလာတဲသ
့ က်ေသအေထာက်အထားေတွအရ
ေတာက်ေလ�ာက်အ�မဲမန
ှ က
် န်ေနတာကိေ
ု တွ�ရတယ်။
ဒါေ�ကာင ့်
သူနဲ့ ဆန
် ့ ျင်ဘက်ြဖစ်တဲ့ တြခားသီအုရ
ိ ီေတွဟာ ေဘးကိေ
ု ရာက်ကန
ု တ
် ယ်။ အဲဒ ီ မှနက
် န်တသ
ဲ့ အ
ီ ုရ
ိ ီေတွကို
့ က
လူေတွလက်ခံ�ကေပမယ့်
သက်ေသအေထာက်အထားအသစ်ေတွေပါ်ထွကလ
် ာ�ပီး
ဒီသအ
ီ ုရ
ိ ီေတွ
မှားယွငး် ေ�ကာင်း သက်ေသြပ�ိင
ု တ
် ယ်ဆရ
ုိ င် ဒီသအ
ီ ုရ
ိ ီကို စွနပ
် ့ စ်လက
ို ဖ
် ို ့ ြပင်ဆင်ဖိကိ
ု ့ ု အားလံးု က (သိ)ု ့
သေဘာတူ�ပီးသားပါ။
ဒါေတွရဲ ့
ဥပမာေကာင်းကေတာ့
ကမ�ာေ
ိ ီ
့ ြမထုချပ်�ကီးများသီအုရ
�ှင ့်
ဆငက
့် ေ
ဲ ြပာင်းလဲြခင်း သီအုရ
ိ ီေတွ ြဖစ်ပါတယ်။
မသိနားမလည်မက
� ို
သက်ဝင်လပ
� ်�ာှ း၊
လိလ
ု ခ
ို ျင်ချင်ဝန်ခလ
ံ က
ို တ
် ာဟာ
ေပျာေ
့ ပျာင်းမ��ိှ�ပီး
ေ�ှးအရင်က
ေခတ်သစ်သပ
ိ ံပ
� ညာကို
အများ�ကီးပိမ
ု ို
အသိပညာအစဥ်အလာေတွနယှ
ဲ ့ ဥ်လက
ို ရ
် င်
336
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
စူးစမ်းေလ့လာလိစ
ု ိတက
် လ
ို ည်း
ဘယ်လအ
ို လုပ်လပ
ု ်တယ်
အများ�ကီးအားေပးရာကျပါတယ်။
ဆိတ
ု ာနဲပတ်
့ သက်လို ့
အဲဒါဟာ
ကမ�ာ�ကီးေလာက�ကီး
က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ နားလည်
�င
ို မ
် စ
� မ
ွ း် အား�ှင ့်
့
နည်းပညာ
အသစ်ေတွ တီထင
ွ �
် င
ို စ
် မ
ွ း် ကို �ကီး�ကီးမားမားအေထာက်အကူေပးတယ်။ ဒါေပမယ့လ
် ည်း တချိနတ
် ည်းမှာပဲ
ဒီအရာေတွေ�ကာင ့် က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ေ�ှ
ု တ
ဲ့ ဲ့ ေလးနက်တြဲ့ ပဿနာတစ်ခုကို
့ းဘိးု ဘွားေတွ �ကံုေတွ�စရာမလိခ
က�န်ေတာ်တ�ကံ
ို ့ ုေတွရ
� ပါတယ်။
နားမလည်�ကပါဘူးလို ့
ေလာေလာဆယ်က�န်ေတာ်တအားလံ
ို ့
းု က
လက်ခံထား�ကတယ်။
အေြပာင်းအလဲေတွ�ိေ
ှ န�ိင
ု ေ
် သးေပမယ့်
�ှိ�ိှသမ�အရာအားလံးု ကို
က�န်ေတာ်တပိ
ို ့ င
ု ဆ
် င
ုိ ထ
် ားတဲ့
က�န်ေတာ်တအားလံ
ို ့
းု
အသိပညာေတွဟာ
အတူတကွလက်ခထ
ံ ား�ကတဲ့
စိတက
် းူ ယဥ်ပံြု ပင်အေ�ကာင်းအရာေတွေ�ကာင ့် သန်းေပါင်းများစွာေသာ လူစိမး် ေတွဟာ ထိထေ
ိ ရာက်ေရာက်
လက်တအ
ွဲ လုပ်လပ
ု ် �င
ို �် ကတယ်။ တကယ်လသာ
ို ့
အဲဒစ
ီ တ
ိ က
် းူ ယဥ် အေ�ကာင်းအရာေတွသာ မှားယွငး် �ပီး
သံသယဝင်စရာေကာင်းေနတယ်ဆရ
ုိ င်
လူအသိ
င
ု း် အဝိင
ု း် ကို
့
အတူတကွက�န်ေတာ်တို ့
ဘယ်လထ
ို န
ိ း် ထား�ိင
ု မ
် လဲ။ က�န်ေတာ်တရဲ
ုိ ့ လူ
ု ဖွဲ�အစည်းေတွ၊ �ိင
ု င
် ေ
ံ တွ၊ �ိင
ု င
် တ
ံ ကာအဖွဲ�အစည်းေတွကို
့ ထအ
ဘယ်လလ
ို ည်ပတ်�ကမှာလဲ။
ဒီကေနေခတ်
သစ်မာှ လူမ�
� င
ို င
် ေ
ံ ရးအခင်းအကျင်းေတွ တည်�ငိမေ
် အာင်�ကိုးစားအားထုတတ
် အ
ဲ့ ခါ
့
က�န်ေတာ်တမှ
ို ့ ာ ေရွ းချယ်စရာများများမ�ှိဘဲ သိပံန
� ည်းလမ်းမကျတဲ့ နည်းစနစ် ၂ ခုထက
ဲ
တစ်ခုမဟုတ်
တစ်ခုကပ
ို ဲေရွ းရပါတယ်။
(က)
ပထမတစ်ခုကေတာ့
လုပ်ေလ့လပ
ု ်ထ�ှိတာေတွကို
သိပံသ
� အ
ီ ုရ
ိ ီတစ်ခက
ု ယ
ို လ
ူ က
ို မ
် ယ်။
�ပီးေတာ့
ေဘးဖယ်လက
ို �် ပီး
သိပံပ
� ညာသေဘာရဲ ့
အဲဒသ
ီ အ
ီ ုရ
ိ ီသာလ�င်
ေနာက်ဆးုံ နဲအ�ကင်
းမဲေ
် ရားြဖစ်တယ်လို လက်
ခေ
ံ �ကးေ�ကာ်တာပါ။ ဒီနည်းလမ်းကို
့
့ သချာတဲ့ အမှနတ
့
နာဇီေတွက
သူတရဲ
ို ့ ့
လူမျိုးေရးေပါ်လစီေတွဟာ
ဇီဝေဗဒအချက်အလက်ေတွရဲေနာက်
ဆက်တေ
ွဲ တွ� �ှိမသ
� ာြဖစ်တယ်လို ့
့
ေ�ကးေ�ကာ်တေ
ဲ့ နရာမှာ
အသံးု ြပုခဲ�့ ပီး ကွနြ် မူနစ်ေတွကေတာ့ မာခ
် �
် င
ှ လ
့် န
ီ င် တိရဲ
ု ့ ့ ြမငြ့် မတ်တဲ့ စီးပွားေရးသစ�ာတရားကို
့ စ
အ�ကင်းမဲမ
ှ က
် န်�ပီး ဘယ်ေတာမ
ု့
းလို ေ�ကးေ�ကာ်
ရင်း အသံးု ြပုခဲ�့ ကပါတယ်။
့ န
့ ြှ ငင်းလိမရဘူ
့
(ခ)
ဒုတယ
ိ တစ်ခက
ု ေတာ့
သိပံပ
� ညာကို
လံးု ဝပစ်ပယ်လက
ို �် ပီး
သိပံန
� ည်းလမ်းမကျတဲ့
အ�ကင်းမဲအ
် ရားအတိင
ု း် ေနထိင
ု သ
် ာွ းဖိပါပဲ
ု ့ ။ ဒါကေတာ့ လူသားေတွမာှ တမူထးူ ြခားတဲတ
့ န်ဖိးု နဲ ့
့ မှနတ
အခွငအ
့် ေရးေတွ
�ှိတယ်လို ့
တရားေသယံ�ု ကည်လက်ခထ
ံ ားတဲ့
လစ်ဘရယ်လသ
ူ ားဝါဒရဲနည်
ီ ရားေသဝါဒဟာ ဟိမ
ု ို ေဆပီယန်စေ
် တွကို
့ းဗျူဟာ ြဖစ်ပါတယ်။ အဲဒတ
သိပံန
� ည်းကျေလ့လာထားတဲ့
�ှာေဖွေတွ� �ှိမေ
� တွနတိ
ဲ့ က
ု �် ကည့မ
် ယ်ဆရ
ုိ င်
�ှကစ
် ရာေကာင်းေလာက်ေအာင် ကွလ
ဲ ေ
ွဲ နတာေတွ အများ�ကီး�ှိေနတာ ေတွ�ရပါတယ်။
337
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ဒါေပမယ့လ
် ည်း
သိပံပ
� ညာရပ်ကက
ို
ဒီအရာေတွက
က�န်ေတာ်တကိ
ို ့ ု
သုေတသနေတွလပ
ု ်ဖိအတွ
ု့
က်
မအံဩ
့ ေစပါဘူး။
ေငွေ�ကးေထာက်ပံမ
� ဖိ၊ု ့
့ ရ
ဘာလိလဲ
ု ့ ဆေ
ုိ တာ့
အေ�ကာင်းြပချက်ေတွ
ေပးရတဲအ
့ ခါ ဘာသာတရားနဲ ဝါဒအေတွ
းအေခါ်ေတွအေပါ် သက်ဝင်ယ�ံု ကည်မေ
� တွကို အားကိးု ရတာကိးု ။
့
ဘာပဲြဖစ်ြဖစ်
ဒီကေန ့
ေခတ်သစ်ယဥ်ေကျးမ�ကလည်း
ေ�ှးအရင်ကယဥ်ေကျးမ�ေတွနမတူ
ဲ ့ ဘဲ
ပိပ
ု ိသ
ု ာသာပဲ မသိနားမလည်မေ
� တွကို လိလ
ု ခ
ို ျင်ချင် လက်ခေ
ံ ထွးေပွ� �ကတာကို ေတွ�ရပါတယ်။ လူသားေတွရဲ ့
ေခတ်သစ်လေဘာင်
ူ့
အသိင
ု း် အဝိင
ု း် ကို
နည်းပညာတိးု တက်မ�
� င
ှ ့်
ဆက်လက်တည်တေ
ံ့ စတဲအ
့ ရာတစ်ခုကလည်း
သိပံသ
� ေ
ု တသနေတွအေပါ်
လက်ခံယ�ံု ကည်လာ�ကတာပါပဲ။
ဘာသာတရားတစ်ခုကို
အဲဒါကလည်း
ယံ�ု ကည်သလိမ
ု ျိုးဝိင
ု း် ဝန်း
အ�ကင်းမဲအ
် ရားအေပါ်ယံ�ု ကည်သက်ဝင်မက
� ို
့ မှနတ
အတိင
ု း် အတာတစ်ခအ
ု ထိ အစားထိးု ေနရာ ယူသာွ းတာပါ။
သိပံ�ဆင
ုိ ရ
် ာ တရားေသအယူဝါဒ
ေခတ်သစ်သပ
ိ ံပ
� ညာမှာ
ဘံတ
ု ည
ူ တ
ီ ဲ့
လံးု ဝေမးခွနး် မထုတရ
် မယ့်
သုေတသနြပုနည်းလမ်းေတွ
�ှိပါတယ်။
တရားေသအယူဝါဒေတွမ�ှိေသာ်ြငားလည်း
ဒါေတွက
က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ့ အာ�ံုတစ်မျိုးမျိုးနဲ ့
ေလ့လာစူးစမ်းလို စု
အညီန ဲ ့
့
့ ေဆာင်းမိလာတဲ့ လက်ေတွ�မျက်ြမင် ေတွ� �ှိချက်ေတွကုိ အေြခခံ�ပီး သခင်္ျာရဲ အကူ
ေပါင်းစုထားတာေပါ။့
သမိင
ု း် တစ်ေလ�ာက်မာှ
လက်ေတွ� စူးစမ်းမ�အမျိုးမျိုးကို
လူေတွလပ
ု ်ခဲ�့ ကေပမယ့်
ဒါေတွရဲ ့
အေရးပါမ�က အကန်အသတ်
�ိပ
ှ ါတယ်။ စဥ်းစာမယ်ဆရ
ုိ င် က�န်ေတာ်တလိ
ို ့ အ
ု ပ်တဲ့ အေြဖေတွအားလံးု ကို
့
ရ�ပီးသွားတဲအ
့ ချိနမ
် ာှ
ေလ့လာမ�အသစ်အသစ်ေတွလပ
ု ်�ပီး
အဖိးု တန်အရင်းအြမစ်ေတွကို
ဘာလိြဖုန်
ု ့ းတီးေနဦး မှာလဲ။ ဒါေပမယ့် အလွနအ
် ေရးပါတဲ့ ေမးခွနး် တချို � ရဲအေြဖကိ
ု မသိေသးဘူးဆိတ
ု ာ
့
ဝန်ခ�ံ ပီးတဲအ
့ ခါမှာေတာ့
ေခတ်သစ်လသ
ူ ားေတွဟာ
လံးု ဝဆန်းသစ်တဲ့
အသိပညာေတွကို
�ှာေဖွဖိလိ
ု့ အ
ု ပ်ေ�ကာင်း သိလာခဲ�့ ကတယ်။ ဆိေ
ု တာ့ တဆက်တည်းမှာပဲ အရင်က အသိပညာေဟာင်းေတွဟာ
ချို � ငဲမ
� ိှတယ်လို ့
့ �
ေခတ်သစ်သေ
ု တတန
အစဉ်လာအသိေဟာင်းေတွကို
အာ�ံုစက
ို ပ
် ါတယ်။
စနစ်က
ြပန်လန
ှ ေ
် လ့လာေနမယ့်
မျက်ေမှာက်ေတွ� �ှိချက်ေတွန ဲ ့
တရားေသမှတယ
် တ
ူ ယ်။
အစား
က�န်ေတာ်တိုဟာ
့
ေလ့လာစမ်းသပ်မအ
� သစ်ေတွလပ
ု ်ဖို ့
အတိတက
်
အစဉ်လာအသိေတွ
ထိပ်တက
ို တ
် းို တဲအ
့ ခါမျိုးမှာ မျက်ေမှာက်ေတွ� �ှိချက်ေတွကပ
ို ဲ ဦးစားေပးစဉ်းစားပါတယ်။ တကယ်တမ်းေတာ့
စ�ကာဝဠာထဲက အလှမး် ေဝးတဲ့ �ကယ်စင်စေ
ု တွကို စူးစမ်းတဲ့ �ူ ပေဗဒပညာ�ှငေ
် တွ၊ ေ�ကးေခတ် (Bronze
Age)
�မို �တစ်�မို �ကေနရတဲ့
ေ�ှးေဟာင်းသုေတသနပညာ�ှငေ
် တွ၊
အ�ကင်းအကျန်ေတွကို
အရင်း�ှငဝ
် ါဒ
အကဲြဖတ်သးုံ သပ်တဲ့
ေပါ်ေပါက်လာပံက
ု ို
338
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ေလ့လာတဲ့
�ိင
ု င
် ေ
ံ ရးသိပံပ
� ညာ�ှငေ
် တွဟာ
ေ�ှးထံးု ကို
လံးု ဝပစ်ပယ်တာမျိုးေတာ့ မဟုတပ
် ါဘူး။
အစပိင
ု း် မှာေတာ့
အတိတက
် ပညာ�ှိေတွ ေြပာခဲ၊့ ေရးခဲတ
ို ့
အစြပု�ကတယ်။ သိေပမယ့
ု့
်
့ ာတာေတွကို ေလ့လာတာနဲ ့ သူတေတွ
ရည်မန
ှ း် ချက်�ကီးတဲ့ �ူ ပေဗဒပညာ�ှင၊် ေ�ှးေဟာင်းသုေတသီန ဲ ့ �ိင
ု င
် ေ
ံ ရးသိပံပ
� ညာ�ှင ် အေလာင်းအလျာ
ေတွဟာ အိုငစ
် တိင
ု း် (Einstein), ဟင်းနရစ် �ှီးလ်မင် (Heinrich Schliemann) နဲ ့ မက်စ် ဝက်ဘာ (Max
Weber) တိေတွ
ု့
သိနားလည်ခတ
ဲ့ ာထက် လွနေ
် ြမာက်�ပီးသိဖိုက
ို ့ ပန်
ု ပ
် ဲလို ့ ေကာလိပ်ပထမ�ှစ်
့ းတိင
့ သူတရဲ
ေလာက်မာှ တင် နားလည်သာွ း�ကတယ်။
***
ေစာင�့် ကည့ေ
် လ့လာမ�ေတွသက်သက်နေတာ
ဲ့
့
နားလည်ဖိဆိ
ု့ ရ
ု င်
အေစာပိင
ု း်
အသိပညာ
ေစာင�့် ကည့ေ
် လ့လာမ�ေတွကို
အသိပညာ
ြဖစ်မလာပါဘူး။
စ�ကာဝဠာ�ကီးကို
�ပီးြပည့စ
် တ
ံု သ
ဲ့ အ
ီ ုရ
ိ ီေတွန ဲ ့ ချိတဆ
် က်ေပးဖိလိ
ု့ ပ
ု ါတယ်။
အစဉ်အလာမှာေတာ့
သီအုရ
ိ ီေတွကို
ဇာတ်လမ်းေတွအြဖစ်
ပံေ
ု ဖာ်ဖန်တးီ ခဲ�့ ကပါတယ်။ ေခတ်သစ်သပ
ိ ံက
� ေတာ့ သခင်္ျာကို အသံးု ချတယ်။
သမ�ာကျမ်းစာ၊ ကုရ်အာန်၊ ေဝဒကျမ်းေတွန ဲ ကွ
့ နြ် ဖူး�ှပ်ဂ��ဝင်ကျမ်းေတွမာှ ညီမ�ြခင်းေတွ၊ ဂရပ်ေတွ၊
တွကခ
် ျက်မေ
� တွ
မပါသေလာက်ပဲ။
�ိုးရာဒ�ာရီေတွ၊
ကျမ်းစာေတွက
ေယဘုယျဥပေဒသေတွကို
ချြပတဲအ
့ ခါ သခင်္ျာနည်းနဲ ့မဟုတဘ
် ဲ ဇာတ်ေ�ကာင်းေြပာတဲ့ ပံစ
ု န
ံ ေြပာြပ�ကတယ်
ဲ့
။ မာနခီယန်ဘာသာတရားရဲ ့
အေြခခံစည်းမျဉ်းတစ်ခုက “ေလာက�ကီးဟာ အေကာင်းနဲအဆိ
းု တိရဲ
ု ့ စစ်
့
့ တလင်း” ပဲလို ့ ြပတ်ြပတ်သားသား
ေြပာပါတယ်။
အေကာင်းစွမး် အားတစ်ခက
ု
စိတဝ
် ိဉာဉ်ကို
ဖန်ဆင်း�ပီးေတာ့
အဆိးု စွမး် အားတစ်ခုက
�ုပ်ြဒပ်ကို ဖန်တးီ တယ်။ လူသားေတွဟာ ဒီအား�ှစခ
် ုရဲ ့ အ�ကားမှာ ပိတမ
် ေ
ိ န�ပီးေတာ့ အဆိးု ကိပ
ု ယ်
အေကာင်းကို ေရွ းချယ်သင်တ
် ရ
ု ဲ ့ အစွမး် အသီးသီးကို တန်ဖိးု ြဖတ်�ပီး လူေတွရဲ ့
့ ာေပါ။့ ဒါေပမယ့် ဒီအား�ှစခ
ေရွ းချယ်မက
� ို
မှနး် ဆဖို ့ သခင်္ျာပံေ
ု သနည်းတစ်ခရ
ု ယ်လေတာ
ို ့
့
တမန်ေတာ်
မာနီက
ေပးမသွားခဲပ
့ ါဘူး။
“လူတစ်ေယာက်အေပါ် သက်ေရာက်ေသာအားသည် သူ၏စိတဝ
် ဉ
ိ ာဉ် ေရွ �လျားမ�ကတ
ို ည်�ပီး သူ၏�ုပ်ခ��ာ
ြဒပ်ထြု ဖင့် စားြခင်းြဖင ့် ညီမ�သည်” လို ဘယ်
တန
ု း် ကမှ သူတက
ွ ခ
် ျက်ေပးမသွားခဲပ
့ ါဘူး။
့
သိပံပ
� ညာ�ှငေ
် တွကျေတာ့ အဲဒါမျိုးကိမ
ု ှ ေဖာ်ထတ
ု �် ပီး ေအာင်ေအာင်ြမင်ြမင် ေဆာင်ရွကခ
် ျင်တာ။
ေခတ်သစ်သမိင
ု း် မှာ အေရး�ကီးဆံးု စာအုပ်လို ့ ေြပာရမယ့် “သဘာဝဒဿန၏ သခင်္ျာဥပေဒသများ” (The
Mathematical Principles of Natural Philosophy ) စာအုပ်ကို အိုငး် ဆက်နယူတန်က (၁၆၈၇) ခုနစ်မာှ
ထုတေ
် ဝခဲတ
� ို ့ဆက်စပ်ပံရ
ု ဲ အေထွ
ေထွသအ
ီ ုရ
ိ ီကို တင်ြပခဲတ
့ ယ်။ နယူတန်က ေရွ �လျားမ�န ဲ ့ ေြပာင်းလဲမတ
့
့ ယ်။
သူသီ
ိ ီရဲ ့ �ကီးကျယ်ခမ်းနားမ�ကဘာလဲဆရ
ုိ င် ပန်းသီးေ�ကကျတာကေန �ကယ်ေ�ကတာအထိ စ�ကာဝဠာ
့ အုရ
ထဲက
အရာဝတ�ုေတွရဲ ့ ေရွ �လျားမ�ကို
သိပ်�ု ိး�ှငး် တဲ့
သခင်္ျာညီမ�ြခင်း(၃)ခုသးုံ �ပီး
ခန်မှ့ နး် တွကခ
် ျက်
�ှငး် ြပ�ိင
ု စ
် မ
ွ း် �ှိတာပါပဲ။
339
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
(၁)
(၂)
(၃)
အေြမာက်ကျည်ဆတ
ံ စ်ခု (သိ)ု ့ �ဂိုဟ်တစ်စင်းရဲ ့ ေရွ �လျားမ�ကို မှနး် ဆချင်တယ်၊ နားလည်ချင်တယ်
ဆိရ
ု င် သူတရဲ
ို ့ ့ ြဒပ်ထ၊ု လားရာ နဲ ့ အ�ှိန၊် �ပီးရင် သူတေပါ်သက်
ို ့
ေရာက်ေနတဲ့ အားေတွကို တိင
ု း် တာလိက
ု ၊်
ရလာတဲ့ ကိနး် ဂဏန်းေတွကို နယူတန်ရဲ ့ ညီမ�ြခင်းေတွမာှ ထည်တ
့ က
ွ လ
် က
ို တ
် ာနဲ ့ အနာဂတ်တစ်ချိနမ
် ာှ
သူတေရာက်
ို ့
ေနမယ့် ေနရာကို မှနး် ေြပာလိရတယ်
ု့
။ ဒါဟာ တကယ်ေ
့ မှာ်ပညာ လိပ
ု ါပဲ။ (၁၉) ရာစု
ကုနခ
် ါနီးကျမှသာ နယူတန်ရဲ ့ ဥပေဒသေတွန ဲ ့ မကိက
ု ည
် တ
ီ ဲ့ ေတွ� �ှိမအ
� နည်းငယ်ကုိ သိပံပ
� ညာ�ှငေ
် တွ
ေတွလ
� ာခဲ�့ ကတာပါ။
အဲဒါေတွက
�ူ ပေဗဒရဲ ့
ေတာ်လန
ှ ေ
် ရးအသစ်ေတွြဖစ်တဲ့
��င
ိ း် ရသီအုရ
ိ ီန ဲ ့
ကွမ်တမ်မက�င်းနစ်ဆတ
ုိ ာေတွကို ေတွ� �ှိဖို ��
့ ါတယ်။
့ နြ် ပခဲပ
***
သဘာဝတရားရဲစာအု
ပ်ကို သခင်္ျာဘာသာစကားနဲ ့ ေရးထားေ�ကာင်း နယူတန်က ြပသခဲတ
့
့ ယ်။ �ူ ပေဗဒလို
တချို �နယ်ပယ်ေတွကို �ှငး် လင်းတဲ့ ညီမ�ြခင်းေတွန ဲ ့ အ�ှစခ
် ျုပ်လရတယ်
ုိ ့
။ ဒါေပမယ့် ဇီဝေဗဒ၊ ေဘာဂေဗဒ နဲ ့
စိတပ
် ညာ လို ဘာသာရပ်ေတွကို အ�ှစခ
် ျုပ်ေကာက်ချက်ဆဖ
ွဲ ို �ကိ
့ ခါကျေတာ့ အဲဒနီ ယ်ပယ်ေတွဟာ
့ ုးစားတဲအ
သိမေ
် မွ� �� ပ်ေထွးမ�ေတွများတဲအ
့ တွက် နယူတန်ရဲညီ
ု ျိုး ေကာက်ချက်ချဖိ�ကိ
ု ့ ုးစားတာ အချည်း�ှးီ လို ့
့ မ�ြခင်းလိမ
ပညာ�ှငေ
် တွ ေတွ� �ှိသာွ းတယ်။ ဒါေပမယ့် သူတေတွ
ို ့
သခင်္ျာကို လက်ေလျာလ
ို တ
် ာေတာ့ မဟုတဘ
် းူ ။
့ က
ပကတိအမှနတ
် ရားရဲ ့ ပိမ
ု ိသ
ု မ
ိ ေ
် မွ� �� ပ်ေထွးတဲ့ မျက်�ာှ စာကို ကိင
ု တ
် ယ
ွ ေ
် ြဖ�ှငး် ဖိအတွ
ု့
က် သခင်္ျာပညာရပ်ခွဲ
တစ်ခုကို
လွနခ
် တ
ဲ့ ဲ ့
�ှစ(် ၂၀၀)ေကျာ်က
တိးု တက်�ကံဆခဲ�့ ကတယ်။
အဲဒါကေတာ့
စာရင်းအင်းပညာပဲ
ြဖစ်ပါတယ်။
(၁၇၄၄) ခု�စ
ှ ်မာှ စေကာတ
ု း် (Presbyterian) ဘုနး် ေတာ်�ကီး (၂) ပါး
့ လန်က ပရက်ပီေတးရီးယန်းဂိဏ
ြဖစ်တဲ့ အလက်ဇန်းဒါး ဝက်စတာ (Alexander Webster) နဲ ့ေရာဘတ် ေဝါေလ့စ် (Robert Wallace) တိက
ု့
ကွယလ
် န
ွ သ
် ဘ
ူ န
ု း် ေတာ်�ကီးေတွရဲ ့
ကျန်ရစ်သမ
ူ ဆ
ု းုိ မေတွအတွက်
ပင်စာလစာေပးဖို ့
340
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
အသက်အာမခံ
ရန်ပံေ
ု ငွတစ်ရပ်ထေ
ူ ထာင်ဖို ့
ဆံးု ြဖတ်ခတ
ဲ့ ယ်။
ဘုနး် ေတာ်�ကီးတစ်ပါးချင်းစီက
သူတဝင်
ို ့ ေငွ
အစီအစဉ်ကေတာ့
တစ်စိတတ
် စ်ပိင
ု း် ကို
သူတဘု
ို ့ ရားေကျာင်းေတာ်က
ရန်ပံေ
ု ငွထည်ဝ
့ င်မယ်။
ေငွေတွကို
ရင်း�ှးီ ြမ�ုပ်�ထ
ံှ ားမယ်၊ ဘုနး် ေတာ်�ကီးတစ်ပါးပါး ပျံလန
ွ ခ
် ရ
ဲ့ င် သူမိ့ နး် မက ရန်ပံေ
ု ငွရဲ ့ အတိးု အြမတ်ထက
ဲ ေန
ေဝစုရမယ်။ ဒါဆို လက်ကျန်ဘဝကို သူသက်ေသာင်သ
ု ့ ားလိမမ
့် ယ်။ ဒါေပမယ့်
့ က်သာ ဆက်ေနလိရသွ
ဒီအသက်အာမခံက ြပန်လည်ေထာက်ပံစ
ို ဖ
် ိအတွ
ု့
က် ရန်ပံေ
ု ငွ အလံအ
ု ေလာက်
့ ရာ�ှိတာေတွကို ေထာက်ပံ�
့ င
�ှိေနေအာင်
ဘုနး် ေတာ်�ကီးေတွက
ေငွဘယ်ေလာက်ထည်ရ
့ မလဲဆတ
ုိ ာ
ဆံးု ြဖတ်ရတယ်။
ဒါေ�ကာင ့်
တစ်�စ
ှ ်ကို ဘုနး် �ကီးဘယ်�ပ
ှ ါး ပျံလန
ွ မ
် လဲ၊ မုဆးုိ မဘယ်�ေ
ှ ယာက်၊ ကေလးဘယ်�ေ
ှ ယာက် ကျန်ခမ
ဲ့ လဲ၊
မုဆးုိ မေတွက သူတေယာကျ်
ို ့
ားဘုနး် �ကီးေတွထက် �ှစ်ေပါင်းဘယ်ေလာက် အသက်ပိ�
ု ှညမ
် လဲ စတာေတွကုိ
ဝက်စတာ နဲ ေဝါေလ့
စ်တို ခန်
် ျက်ဖို လိ
ု ပ်လာခဲတ
့
့ ယ်။
့ မှ့ နး် တွကခ
့ အ
ဒီဘန
ု း် ေတာ်�ကီး(၂)ပါး
ဘုရားသခင်ဆမ
ီ ာှ
ဘာေတွ
ဆုမေတာင်းခဲဘ
့ းူ ၊
မလုပ်ခဲဘ
့ းူ လဲ
ကျမ်းစာေတွ၊
�ကည်ရ
့ ေအာင်။
ဒီကစ
ိ အ
� တွက်
အေြဖရဖို ့
ဘာသာေရးပညာ�ှငေ
် တွရဲ ့ ကျမ်းေတွမာှ လည်း
လိက
ု မ
် �ှာခဲဘ
ု ဲေ
ွ တွထဲ ေရာက်မသွားဘူး။ စေကာလ
ူ ျိုးြဖစ်ေလေတာ့ သူတက
ို ့
့ းူ ။ ဒဿနေဆွးေ�ွးြငင်းခံပ
့ မ
သိပ်လက်ေတွ�ဆန်တယ်။
သူတလု
ုိ ့ ပ်တာက
အီဒင်ဘာရာတက�သိလ
ု က
်
သခင်္ျာပါေမာက�
ေကာလင်း
မက�ေလာရင်း (Colin Maclaurin) ကို ဆက်သယ
ွ တ
် ယ်။ လူေတွ ဘယ်အသက်အရွ ယမ
် ာှ ေသ�ကသလဲဆတ
ုိ ဲ ့
အချက်အလက်ေတွ (၃)ေယာက်ေပါင်း�ပီး စုေဆာင်း�ကတယ်။ အဲဒအ
ီ ချက်အလက်ေတွကို သံးု �ပီး တစ်�စ
ှ ်မာှ
ဘုနး် ေတာ်�ကီးဘယ်�ပ
ှ ါး ပျံလန
ွ ေ
် တာ်မမ
ူ လဲ တွကခ
် ျက်�ကတယ်။
တကယ်ေတာ့
မ�ကာေသးခင်ကမှ
သူတလု
ို ့ ပ်ခတ
ဲ့ အ
ဲ့ လုပ်က
�ှာေဖွေတွ� �ှိချက်ေတွကို
စာရင်းအင်းပညာနဲ ့ ြဖစ်တန်စမ
ွ း် ဆိတ
ု ဲ့
အေြခခံမရ
ိ က်သား
ြဖစ်ေနတယ်။
နယ်ပယ်မာှ
အဲဒအ
ီ ထဲကတစ်ခုက
ေဂျေကာ့ ဘာ�ိလ
ု ီ (Jacob Bernoulli) ရဲ ကိ
ု ာပါ။
့ နး် ဂဏန်း�ကီးများ၏ဥပေဒ (Law of Large Numbers) ဆိတ
သူဥပေဒသအရ
လူတစ်ေယာက်ရဲ ေသြခင်
းကို မှနမ
် န
ှ က
် န်ကန်ခန်မှ့ နး် ဖိဟာ
ု ့ ခက်ခတ
ဲ ယ်ဆတ
ုိ က
ဲ့ စ
ိ ြ� ဖစ်ေပမယ့်
့
့
အလားတူကစ
ိ ေ
� တွ ေြမာက်ြမားစွာရဲ ့ ပျမ်းမ�ရလဒ်ေတွအေပါ်ကို မူတည်တအ
ဲ့ ခါမှာေတာ့ အေတာ်�ကီးကို
နီးနီးစပ်စပ် ခန်မှ့ နး် လိရတယ်
ု့
လို ့ ေြပာထားတယ်။ မက�ေလာရင်း အေနနဲ ့ ဘုနး် ေတာ်�ကီး ဝက်စတာနဲ ့
ေဝါေလ့စ်
တို ့
ေနာက်�စ
ှ ်ထမ
ဲ ာှ
အချက်အလက်ေတွသာ
ေသမလားဆိတ
ု ာ
လံလ
ု ေ
ံု လာက်ေလာက်ရခဲရ
့ င်
သခင်္ျာပညာသံးု �ပီး
မခန်မှ့ နး် �ိင
ု ေ
် ပမယ့်
လာမယ်�
့ စ
ှ ်မာှ
စေကာတ
့ လန်
ပရက်ပီေတးရီးယန်းဂိဏ
ု း် က ဘုနး် ေတာ်�ကီး ဘယ်�ပ
ှ ါးေလာက် ပျံလန
ွ မ
် လဲဆတ
ုိ ာကို အေတာ်တတ
ိ က
ိ ျကျ
ေြပာ�ိင
ု တ
် ယ်။ ကံေကာင်းစွာပဲ အဆင်သင်သ
ု ့ ့ ကိနး် ဂဏန်း အချက်အလက်ေတွ သူတရလိ
ို ့ က
ု တ
် ယ်။
့ းုံ လိရတဲ
သခင်္ျာပညာ�ှင�် ကီး အက်မန
ွ ် ေဟလီ (Edmond Halley) က ဒီမတိင
ု ခ
် င် �ှစ် (၅၀)က ထုတေ
် ဝထားခဲတ
့ ဲ့
အာမခံဆင
ုိ ရ
် ာဇယားေတွက တကယ်လက်ေတွ� မှာ အသံးု ဝင်ခဲတ
ို င
် ၊ံ ဘရက်စေလာဝ်�မို �က
့ ယ်။ ဂျာမနီ�င
341
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ေမွးစာရင်း
(၁၂၃၈)
ခုန ဲ ့ ေသစာရင်း
(၁၁၇၄)
ခုတကိ
ို ့ ု
Halley
က
စီစစ်ြပုစုထားတာပါ။
သူ ့
စာရင်းဇယားေတွကေန ဥပမာ၊ အသက် (၂၀)�ှိတဲ့ လူတစ်ေယာက်ဟာ တစ်�စ
ှ မ
် ာှ ေသမယ်အ
့ လားအလာ
(၁၀၀) ေလး (၁)ေလး �ှိ�ပီး အသက်(၅၀)အရွ ယ် လူတစ်ေယာက်အဖိုေတာ
့ (၃၉)ေလး (၁)ေလး �ှိတယ်
့
ဆိတ
ု ာမျိုး သိရတယ်။
ဒီကန
ိ း် ဂဏန်းေတွကို ဆက်လက်တက
ွ ခ
် ျက်�ပီးေတာ့ ဝက်စတာနဲ ့ ေဝါေလ့စ် ေကာက်ချက်ချလို ့
ရတာက ပျမ်းမ�အားြဖင့် စေကာလ
ူ ျိုး ပရက်ပီေတးရီးယန်းဘုနး် ေတာ်�ကီး (၉၃၀) ပါးဟာ အ�မဲတမ်း
့ မ
အသက်�ှင ် ေနထိင
ု ေ
် နလိမ်မ
ှ ်ကို ပျမ်းမ� ဘုနး် ေတာ်�ကီး (၂၇)ပါး ပျံလန
ွ မ
် ယ်၊ သူတထဲ
ို ့ က (၁၈)ပါးမှာ
့ ယ်၊ တစ်�စ
မုဆးုိ မ ကျန်ခမ
ဲ့ ယ်။ မုဆးုိ မ မကျန်ခဲမ
့ ယ့် ဘုနး် ေတာ်�ကီး (၅)ေယာက်မာှ ေတာ့ မိဘမဲသ
့ ားသမီးေတွ
ကျန်ခမ
ဲ့ ယ်။ မုဆးုိ မ ကျန်ခမ
ဲ့ ယ်ထ
့ က
ဲ
(၂)ေယာက်မာှ ေတာ့ အရင်အမ
ိ ေ
် ထာင်နရထားတဲ
ဲ့
့ အသက်(၁၆)�ှစ်
မြပည်ေ
့ သးတဲ့
သားသမီးေတွ
ကျန်ခမ
ဲ့ ယ်။
ကျန်ရစ်သူ
မုဆးုိ မ
မေသခင်
(ဒါမှမဟုတ)်
ေနာက်အမ
ိ ေ
် ထာင်မြပုခင် အချိနဘ
် ယ်ေလာက် �ှိမလဲဆတ
ုိ ာကို သူတဆက်
ို ့
�ပီး တွကတ
် ယ်။ (မုဆးုိ မ
ေသသွားရင်ြဖစ်ြဖစ်၊
ေနာက်အမ
ိ ေ
် ထာင်ြပုရင်ြဖစ်ြဖစ်
ပင်စင်ဆက်မေပးေတာဘ
့ းူ ။)
ဒီကန
ိ း် ဂဏန်းေတွေ�ကာင့် ရန်ပံေ
ု ငွအစီအစဉ်မှာ ပါဝင်မယ့် ဘုနး် ေတာ်�ကီးေတွ မ�ှိေတာရ
ုိ ့ သားစု
့ င် သူတမိ
ဆက်လက်အေထာက်အပံရ
့ ေစဖို ့ ေငွဘယ်ေလာက်
ဆံးု ြဖတ်လရသွ
ို ့ ားတယ်။
တစ်�စ
ှ က
် ို
(၂)
ထည်ဝ
့ င်ရမလဲဆတ
ုိ ာ
ေပါင်၊
(၁၂)
သ�ီလင်၊
ဝက်စတာနဲ ့ ေဝါေလ့စ်တို ့
(၂)
ပဲန ိ
ထည်ဝ
့ င်ြခင်းြဖင့်
ဘုနး် ေတာ်�ကီးတစ်ပါးဟာ သူမိ့ နး် မ မုဆးုိ မြဖစ်ရင် တစ်�စ
ှ က
် ုိ (၁၀) ေပါင်�န� း် အေထာက်အပံရ
့ မှာ ြဖစ်တယ်။
ဒါဟာ
အဲဒေ
ီ ခတ်ကာလကေတာ့
အေတာ်များြပားတဲ့
ေငွပမာဏပါ။
တကယ်လို ့
အဲဒပ
ီ မာဏက
မေလာက်ငဘ
ှ းူ ထင်ရင် တစ်�စ
ှ က
် ို (၆)ေပါင်၊ (၁၁) သ�ီလင်၊ (၃) ပဲန ိ အထိတးို �ပီး ထည်ဝ
့ င်လို ့ ရတယ်။ ဒါဆို
သူ မု
ှ ်ကို (၂၅) ေပါင် ေထာက်ပံေ
့ ငွရမယ်။
့ ဆးုိ မက တစ်�စ
သူတို ့ တွကခ
် ျက်မေ
� တွအရ ေနာက် ၂၁ �ှစေ
် ကျာ်�ကာတဲအ
့ ချိန ် (၁၇၆၅) ခု�စ
ှ မ
် တိင
ု မ
် ီမာှ ေတာ့
စေကာတ
ု ားေကျာင်းေတာ်
့ လန်ဘရ
ဘုန်းေတာ်�ကီးများ၏
ကျန်ရစ်သမ
ူ ိန်းမများ�ှင ့်
သားသမီးများ
ေထာက်ပံ့ေရး ရန်ပံုေငွအစီအစဉ်မှာ ေငွရင်း စုစေ
ု ပါင်း (၅၈,၃၄၈) ေပါင် �ှိလမ
ိ ်မ
့် န
ှ း် ခဲ�့ ကတယ်။
့ ယ်လုိ ့ ခနမ
ဒီမန
ှ း် ဆချက်က အံ�့ သဖွယက
် ို တိကျမှနက
် န်ခပ
ဲ့ ါတယ်။ (၁၇၆၅) ခု�စ
ှ ်ကို တကယ်ေရာက်တအ
ဲ့ ချိနမ
် ာှ ရန်ပံေ
ု ငွ
(၅၈,၃၄၇) ေပါင်�ိေ
ှ နတယ်။ ခန်မှ့ နး် ချက်န ဲ ့ (၁)ေပါင်ေလးပဲ နည်းတာပါ။ ဒါက အနာဂတ�က
ိ ျမ်းဆရာ�ကီးေတွ၊
တမန်ေတာ်�ကီးေတွြဖစ်တဲ့ ဟဗက�ုတ် (Habakkuk)၊ ေယရမိ (Jeremiah)၊ ဒါမှမဟုတ် စိနဂ
် ့ �န်း (Saint John)
တိရဲ
ု ့ ေ�ှ
ု တာင်ေကာင်းမွနမ
် န
ှ က
် န်ေနေသးတယ်။ ယေနေခတ်
မာှ ေတာ့ Webster
့ � ြဖစ်ေဟာချက်ေတွထက် ပိေ
့
နဲ Wallace
တို စတင်
ခ ဲတ
ု းုိ မများ (Scottish Widows) လို ေခါ်တဲ
့ ရန်ပံေ
ု ငွဟာ ေပါင် ဘီလျံ (၁၀၀)
့
့ ဲ့ စေကာမ
့ ဆ
့
့
တန်ဖိးု �ှိေန�ပီြဖစ်တဲ့ ကမ�ာအ
ု ဏ
� ေ
ီ တွထက
ဲ တစ်ခု ြဖစ်ေနပါ�ပီ။ စေကာလ
ူ ျိုး
့ �ကီးဆံးု ပင်စင်န ဲ ့ အာမခံကမ
့ မ
342
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
မုဆးုိ မေတွတင်
မဟုတဘ
် ဲ
သူတို ့
အာမခံကဝ
ို ယ်ယတ
ူ ဲ့
ဘယ်သကိ
ူ့ မ
ု ဆို
အာမခံေ�ကး
တွကခ
် ျက်မေ
� တွဟာ
ပင်စင်လစာ၊
ေထာက်ပံေ
့ ပးေနပါတယ်။
စေကာဘ
ု း် ေတာ်�ကီး
့ န
(၂)ပါး
သံးု ခဲတ
့ ဲ့
ြဖစ်တန်စမ
ွ း်
အာမခံလပ
ု ်ငန်းေတွအတွက် ဗဟိခ
ု ျက်ြဖစ်တဲ့ အာမခံပညာရပ်အတွက် သာမက Demography လိေခါ်တဲ
ု့
့
ဖွား၊ေသ
လူဦးေရဆိင
ု ရ
် ာ၊
ေရာဂါတစ်စံတ
ု စ်ရာ
ြဖစ်ပာွ းပံဆ
ု င
ုိ ရ
် ာေလ့လာတဲ့
ပညာရပ်အတွကပ
် ါ
အေြခခံအတ
ု ြ် မစ် ြဖစ်လာခဲတ
ိ န်ဘန
ု း် ေတာ်�ကီး Robert Malthus က
့ ယ်။ (Demography ကို အဂင်္လက
အစပျိုးတည်ေထာင်ခတ
ဲ့ ယ်။) Demography က (အဂင်္လက
ိ န်ဘန
ု း် �ကီး ြဖစ်လဆ
ု ဆ
ဲ )ဲ ချားလ်ဒါဝင်ရဲ ့
ဆင်က
ိ ီ အေြခပျိုးစရာ ြဖစ်ြပန်တယ်။ တစ်စံတ
ု စ်ခေ
ု သာ အေြခအေနတစ်ရပ်မာှ ဘယ်လမ
ို ျိုး
့ ြဲ ဖစ်စဉ်သီအုရ
သက်�ိေ
ှ တွ
ဆင်က
ုိ ာကို
့ ြဲ ဖစ်ေပါ်လာမလဲဆတ
ခန်မှ့ နး် �ိင
ု တ
် ည
ဲ့ မ
ီ �ြခင်းေတွ
တွကခ
် ျက်မေ
� တွကသ
ို းုံ �ပီး
မျိုး�ိုးဗီဇပညာ�ှငေ
် တွဟာ
ေပါင်းစပ်မတ
� စ်ခရ
ု ဲ ့
ြပန်ပွ့ ားသွား�ိင
ု ေ
် ြခကို
မ�ှိေပမယ့်
ြဖစ်တန်စမ
ွ း်
�ှိေနတဲအ
့ ေရတွကပ
် မာဏအတွငး် မှာ
�ှာေဖွတက
ွ ခ
် ျက်�င
ို ပ
် ါတယ်။
မျိုး�ိုးဗီဇ
အလားတူ
ြဖစ်တန်စမ
ွ း် ပံစ
ု န
ံ မူနာေတွဟာ ေဘာဂေဗဒ၊ လူမေ
� ဗဒ၊ စိတပ
် ညာ၊ �ိင
ု င
် ေ
ံ ရးသိပံ� နဲ ့ တစ်ြခား လူမဆ
� င
ုိ ရ
် ာ၊
သဘာဝတ�ဆိင
ု ရ
် ာ သိပံပ
� ညာရပ်ေတွရဲ ့ အေရး�ကီးတဲ့ အဓိကအစိတအ
် ပိင
ု း် ြဖစ်လာတယ်။ ေနာက်ဆးုံ ေတာ့
နယူတန်ရဲ ့
ဂ��ဝင်ညမ
ီ �ြခင်းေတွကေ
ို တာင်မှ
ကွမ်တမ်မက�င်းနစ်ရဲ ့
ြဖစ်တန်စမ
ွ း် ေတွက
ြဖည်စ
့ ွက်
ြပည်စ
့ ေ
ံု စခဲတ
့ ယ်။
***
ပညာေရးရဲေနာက်
ေ�ကာင်းသမိင
ု း် ကို
့
ဘယ်ေလာက်ထိ
�ကည်လ
့ က
ို �
် ု ံနပဲ
ဲ့
ေ�ှ �ေရာက်ေစခဲသ
့ လဲ
အထက်ကြဖစ်စဉ်က
သေဘာေပါက်�င
ို ပ
် ါတယ်။
က�န်ေတာ်တကိ
ို ့ ု
သမိင
ု း် ကာလတစ်ေလ�ာက်မာှ
သခင်္ျာပညာဟာ ပညာတတ်ေတွေတာင် ခက်ခက်ခခ
ဲ ဲ သင်ယခ
ူ ရ
ဲ့ တဲ့ လူနည်းစုပဲ နားလည်တဲ့ ပညာြဖစ်ခတ
ဲ့ ယ်။
အလယ်ေခတ် ဥေရာပမှာ ယုတ�ေ
ိ ဗဒ၊ သဒ�ါေဗဒ နဲ ့ အေြပာအေဟာပညာေတွဟာ ပညာေရးရဲ ့ ေကျာ�ိုးပါ။
သခင်္ျာကေတာ့
�ိုး�ိုးဂဏန်းသခင်္ျာနဲ ့
စာရင်းအင်းကေတာ့
ဘယ်သမ
ူ က
ှ ို
ဂျီ�သေမ�တီထက်
ေကျာ်လန
ွ �် ပီး
မေလ့လာတာ။
သင်တာ
ပညာရပ်တကာရဲ ့
�ှားပါတယ်။
ထွဋေ
် ခါင်ကေတာ့
ကိးု ကွယမ
် ဘ
� ာသာတရားေဗဒပါပဲ။
ဒီေနေခတ်
မာှ ေတာ့
့
ဒဿနိကေဗဒဌာနေတွမာှ ပဲ
�ှိေတာတ
့ ယ်။
ဒါေပမယ့်
အေြပာအေဟာပညာသင်ယသ
ူ ူ
�ှိေတာတ
့ ယ်။
သခင်္ျာသင်ယဖ
ူ ို ့
ေကျာင်းသားအေရအတွကက
် ေတာ့
အေတာ်နည်းသွား�ပီ။
ဘာသာတရားေဗဒကလည်း
စိတအ
် ားထက်သန်တဲ့
များသထက်များလာတာပါ။
ယုတ�ေ
ိ ဗဒဆိတ
ု ာ
ကျမ်းစာသင်ေကျာင်းမှာပဲ
(သိ)ု ့
သခင်္ျာပညာကို
တွနး် အားေပးခံရတဲ့
သံးု �ပီး
ဓမ�ဒ�
ိ ာန်ကျ
တိတက
ိ ျကျတွကခ
် ျက်�င
ို တ
် ဲ့ သိပံပ
� ညာရပ်ေတွ (exact sciences) ဆီကို ပညာေရးက အ�ှိနြ် ပင်းြပင်း
343
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
စီးဆင်းေန�ပီ။
ဘာသာစကားေဗဒလိ၊ု
လူစိ့ တက
် ေ
ို လ့လာတဲ့
စိတပ
် ညာလို
အစဉ်အလာအားြဖင့်
လူသေဘာသဘာဝရဲ
အစိ
တအ
် ပိင
ု း် ြဖစ်ခတ
ဲ့ ဲ့ ပညာရပ်နယ်ပယ်ေတွမာှ ကို သခင်္ျာကို အားြပုရတာ များလာ�ပီ။
့
့
ဒီပညာရပ်ေတွေတာင် exact science ြဖစ်ဖို ့ လမ်းေ�ကာင်း�ှာလာ�က�ပီ။ အခုက စာရင်းအင်းပညာဆိရ
ု င်
�ူ ပေဗဒ၊ ဇီဝေဗဒေတွမာှ တင်မက စိတပ
် ညာ၊ လူမေ
� ဗဒ၊ ေဘာဂေဗဒ နဲ ့ �ိင
ု င
် ေ
ံ ရးသိပံပ
� ညာေတွမာှ ပါ
အေြခခံလအ
ုိ ပ်ချက် ြဖစ်ေန�ပီ။
က�န်ေတာ်တ
ု ် စိတပ
် ညာဌာနရဲ ့ သင်�ု ိးလမ်း��နမ
် ာှ သင်�ု ိးအတွက် ပထမဆံးု တက်ရမယ့်
့ က�သိလ
အတန်းက “Introduction to Statistics and Methodology in Psychological Research” တဲ။့ ဒုတယ
ိ �ှစ်
စိတပ
် ညာေကျာင်းသားေတွအတွကဆ
် ုိ “Statistical Methods in Psychological Research” က မြဖစ်မေန
ယူရတဲအ
့ တန်း။
‘လူစိ့ တက
် န
ို ားလည်ဖိနဲ
ု့ ့
စိတေ
် ရာဂါေတွကို
ကုသဖို ့
စာရင်းအင်းပညာကို
အရင်ေလ့လာရမယ်’ လို ကွ
် ကိ
ို ့ ု ခုေန သွားေြပာရင် သူတနားလည်
ို ့
ရခက်�ပီး
့ ဟာမ�ဒတ
့ နြ် ဖူး�ှပ်၊ ဗုဒ၊� ေယ�� န ဲ မု
စိတ�
် � ပ်ေထွးေနမှာပဲ။
အသိဗဟုသတ
ု သည် စွမ်း အား
လူေတာ်ေတာ်များများအတွက်
ဘာလိလည်
ု့
းဆိေ
ု တာ့
သခင်္ျာ
သူရဲ့ ေတွ
့ � �ှိချက်ေတွကလည်း
ေခတ်သစ်သပ
ိ ံပ
� ညာကို
ဆိတ
ု ဲ့
ေကျေကျညက်ညက်နားလည်ဖို ့ ခက်ပါတယ်။
ဘာသာစကားကို
က�န်ေတာ်တစိ
ို ့ တက
်
လူေတွရဲ ့ ကျိုးေ�ကာင်းေတွးေခါ်ယူဆမ�ပံစ
ု န
ံ ဲ့
ဖမ်းဆုပ်ဖိခက်
ု ့ �ပီး
မ�ကာခဏဆန်ကျင်
ဘက်
့
ြဖစ်ေနလိပါ။
ု့
ဒီကေန ့ ကမ�ာလ
ူ းေရ သန်းေပါင်း (၇၀၀၀) ေကျာ်မာှ ကွမ်တမ်မက�င်းနစ်၊ ဆဲလဇ
် ီဝေဗဒ၊
့ ဦ
မဟာေဘာဂေဗဒပညာရပ်ေတွကို တကယ်နားလည်တလ
ဲ့ ူ ဘယ်�ေ
ှ ယာက်များ �ှိမလဲ။ သိေပမယ့
ု့
လ
် ည်း
သိပံပ
� ညာက က�န်ေတာ်တကိ
ို ့ ု စွမး် အားအသစ်ေတွ ေပးတဲအ
့ တွက် သူဟာအ�ကီးအကျယ် �ကည်ညုိ ခံရတာ
ပါပဲ။ သမ�တ�ကီးေတွ၊ ဗိုလခ
် ျုပ်�ကီးေတွအေနနဲ ့ �ျူကလိယ �ူ ဗေပဒ ကို နားလည်ချင်မှ လည်ေပမယ့်
�ျူကလိယဗံးု ေတွ ဘယ်လစ
ို မ
ွ း် တယ်ဆတ
ုိ ာေတာ့ သူတို ေကာင်
းေကာင်း�ကီးသိတယ်ေလ။
့
ဖရန်စစ် ေဘကွန ် (Francis Bacon) က ‘The New Instrument’ ဆိတ
ု ဲ့ ေခါင်းစီးနဲ ့ (၁၆၂၀) ခု�စ
ှ ်မာှ
ြဖန်ချိ
့ တဲ့
သိပံေ
� �ကညာစာတမ်းမှာ
“ဗဟုသတ
ု သည်
စွမး် အား
(သိ)ု ့
အသိပညာဟာ
တန်ခးို ”
လို ့
ေသချာေြပာတယ်။ ဗဟုသတ
ု ရဲ ့ တကယ်မ
့ တ
ှ ေ
် ကျာက်က မှန၏
်
မမှန၏
်
မဟုတပ
် ါဘူး။ အဲဒဗ
ီ ဟုသတ
ု က
က�န်ေတာ်တကိ
ို ့ ု
ပိမ
ု အ
ို စွမး် ထက်ေစသလား
ဆိတ
ု ာပါပဲ။
ဘယ်သအ
ီ ုရ
ိ ီမ ှ
ရာ��နး် ြပည့်
မမှနဘ
် းူ လို ့
သိပံပ
� ညာ�ှငေ
် တွ ေယဘုယျ ယူဆတယ်။ အဲဒါေ�ကာင့် အမှနတ
် ရားဆိတ
ု ာနဲ ့ ဗဟုသတ
ု (သိ)ု ့ အသိပညာ ကို
မှတေ
် ကျာက်တင်တာဟာ လက်ေတွ�မကျပါဘူး။ တကယ်မ
့ တ
ှ ေ
် ကျာက်က အဲဒအ
ီ သိဗဟုသတ
ု ရဲ အသံ
းု ဝင်မ�
့
344
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ပါ။ က�န်ေတာ်တကိ
ို ့ ု အသစ်အသစ်ေတွ စွမး် ေဆာင်�င
ို ေ
် စတဲ့ သီအုရ
ိ ီတစ်ခုကပ
ို ဲ ဗဟုသတ
ု လို ့ က�န်ေတာ်တို ့
သတ်မတ
ှ ပ
် ါတယ်။
ရာစု�စ
ှ ်များစွာပဲ
သိပံက
�
က�န်ေတာ်တကိ
ို ့ ု
ကိရိယာတန်ဆာပလာအသစ်ေတွ
အများ�ကီးေပးေနခဲတ
် ိင
ု း် ဆိင
ု ရ
် ာ ကိရိယာေတွ၊ ေသ��နး် တိ၊ု ့ စီးပွားေရးတိးု တက်မတ
� ကိ
ို ့ ု
့ ယ်။ တချို �က စိတပ
ခန်မှ့ နး် ဖို ့ သံးု တာမျိုးေတွေပါ။့ ပိအ
ု ေရးပါတာက နည်းပညာကိရိယာေတွ။ သိပံန
� ဲ ့ နည်းပညာရဲ ဆက်
�ယ
ွ မ
် �က
့
ခိင
ု သ
် ထက်
ခိင
ု လ
် ာေတာ့
သိပံသ
� ေ
ု တသနေတွမလုပ်ဘဲ
မျက်ေမှာက်လသ
ူ ားေတွက
နည်းပညာအသစ်ေတွ
ဒီ
(၂)ခုကို
ေရာေထွးလာ�ကတယ်။
တီထင
ွ ဖ
် ို ့ မြဖစ်�င
ို သ
် လိ၊ု
နည်းပညာအသစ်ေတွ
ရမလာဘူးဆိရ
ု င် သုေတသနေတွလပ
ု ်တာ အဓိပာ� ယ်မ�ှိဘးူ လို က�န်
ေတာ်တို ေတွ
းမိလာတယ်။
့
့
တကယ်ေတာ့
သိပံန
� ဲ့
နည်းပညာရဲ ့
ဆက်�ယ
ွ မ
် က
�
သိပ်မ�ကာေသးတဲ့
ြဖစ်စဉ်ပါ။
(၁၅၀၀)ြပည်�
့ စ
ှ မ
် တိင
ု ခ
် င်က သိပံန
� ဲ ့ နည်းပညာဆိတ
ု ာ သပ်သပ်စီပါ။ (၁၇)ရာစု အေစာပိင
ု း် မှာ Bacon က
ဒီနယ်ပယ်(၂)ခုကို
ဆက်စပ်ေပးလိက
ု တ
် အ
ဲ့ ခါ
(၁၇)နဲ(၁၈)ရာစု
�စ
ှ ေ
် တွအတွငး် မှာ
့
ဒါ
သူတရဲ
ို ့ ့
ေတာ်လန
ှ တ
် ဲ့
ဆက်�ယ
ွ မ
် က
�
အေတွးအေခါ် ြဖစ်ခပ
ဲ့ ါတယ်။
ပိခ
ု င
ို မ
် ာလာခဲတ
့ ယ်။
ဒါေပမယ့်
တကယ်ထးံု ဖွဲ� ခဲတ
ှ ါ။ (၁၈၀၀)ြပည်�
့ စ
ှ မ
် ာှ ပင် ေတာင်တ
ု ိ ှတ ဲ ့
့ ာေတာ့ (၁၉)ရာစုေရာက်မပ
့ င်းတဲ့ စစ်တပ်ကို အလိ�
အုပ်ချုပ်သအ
ူ များစုန ဲ ့ ေအာင်ြမင်တဲ့ စီးပွားေရးကို အလိ�
ု ိှတဲ့ စီးပွားေရး ဂု�ုအများစုက �ူ ပေဗဒ၊ ဇီဝေဗဒ၊
ေဘာဂေဗဒပညာေတွမာှ သုေတသနအတွက် ေငွေ�ကးေထာက်ပံေ
့ ပးဖို ဂ�ု
့ ါဘူး။
့ မထားခဲပ
ဒီေနရာမှာ
လံးု ဝ�ခင်းချက်မ�ှိဘးူ လို ့
အရာရာတိင
ု း် အတွက်
မေြပာပါဘူး။
ေ�ှးထံးု သာဓကဆိတ
ု ာ
သမိင
ု း် ပညာ�ှငေ
် ကာင်းတစ်ေယာက်ဟာ
�ှာလိရပါတယ်
ု့
။
ဒါေပမယ့်
ဒီေ�ှးထံးု ေတွဟာ
ြမင်ကင
ွ း် ကျယ်ကို မ�နဝ
် ါးသွားေစတဲ့ သိချင်စိတြ် ပင်းြပမ�ေတွမ�ပဲလို ပိ
ု တာ်တဲ့ သမိင
ု း် ဆရာက သိတယ်။
့ ေ
ေယဘုယျေြပာရရင်
မျက်ေမှာက်ေခတ်မတိင
ု မ
် ီက
အုပ်ချုပ်သအ
ူ များစုန ဲ ့
စီးပွားေရးသမားအများစုက
နည်းပညာအသစ်ေတွရလာဖို ့ လုပ်တဲ့ စ�ကာဝဠာရဲ ့ သဘာဝအေ�ကာင်း သုေတတနေတွကို ေငွေ�ကး
မေထာက်ပံခ
် တွက သူတေတွ
ို ့ � �ှိချက်ေတွကို နည်းပညာ အသံးု အေဆာင်ေတွအြဖစ်
့ ဲဘ
့ းူ ။ ေတွးေခါ်ပညာ�ှငေ
ေြပာင်းလဲြဖစ်ဖို ့
အားမထုတခ
် ဘ
ဲ့ းူ ။
ပညာေရးအဖွဲ�အစည်းေတွကို
အစဉ်အလာ
အုပ်ချုပ်သေ
ူ တွက
အသိပညာကို
ြပန်ပွ့ ားဖို ့
ဦးတည်ချက်ထားတဲ့
ေငွေ�ကးေထာက်ပံတ
ုိ ာ
့ ယ်ဆတ
သူတလက်
ို ့
�ိှ
အာဏာတည်တဖ
ံ့ ိအတွ
ု့
ကပ
် ဲ။
ဟိတ
ု စ်စ ဒီတစ်န ဲ ့ လူေတွက နည်းပညာအသစ်ေတွ တီထင
ွ ခ
် ဲတ
့ ာေတွ �ှိေပမယ့် ဒါေတွက
ပညာမတတ်တဲ့ လက်မအ
� တတ်သမားေတွက မှားရင်းြပင်ရင်း ဖန်တးီ ခဲတ
့ ာေတွပါ။ ပညာေကျာ်ေတွရဲ ့
နည်းစနစ်ကျ
သိပံသ
� ေ
ု တသနကေန
ထွကေ
် ပါ်လာတာမျိုး
မဟုတပ
် ါဘူး။
လှညး် ထုတလ
် ပ
ု ် သေ
ူ တွက
345
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
တစ်ပံစ
ု တ
ံ ည်းေသာလှညး် ကို
တသမတ်တည်းေသာ
ပစ�ညး် ေတွသးုံ �ပီး
�ှစ်ေပါင်းများစွာ
တည်ေဆာက်ခတ
ဲ့ ယ်။ လှညး် ပံစ
ု အ
ံ သစ်ေတွ တီထင
ွ �် ကံဆ သုေတသနလုပ်ဖို ့ �ှစ်စဉ် အြမတ်ေငွထက
ဲ
တစ်စိတတ
် စ်ေဒသကို ဖယ်ထားတယ်ဆတ
ုိ ာမျိုး
တိးု တက်လာေပမယ့်
ဒါအတွကေ
် တာ့
သူတမလု
ို ့ ပ်ခဲပ
့ ါဘူး။
တက�သိလ
ု ဆ
် တ
ုိ ာ
လှညး် ဒီဇိုငး် ေတွ ရံဖန်ရံခါေတာ့
ေြခမချဖူးတဲ၊့
စာေတာင်မဖတ်တတ်တဲ့
ေဒသခံလက်သမားတချို � ရဲ ထွ
် ာဏ်ကို ေကျးဇူးတင်ရမှာပါ။
့ ငဉ
ဒီအချက်က
အများြပည်သက
ူ �ေရာ
ေခတ်သစ်တင
ို း် ြပည်ေတွဟာ
ပုဂလ
� က
ိ က�မှာပါ
စွမး် အင်အရင်းအြမစ်ကစ
ကျန်းမာေရးနဲ ့
မှနခ
် ပ
ဲ့ ါတယ်။
အမ�က
ိ စ
် န
ွ ပစ်
် ့ ေရးကိစအ
� ထိ
အမျိုးသားေရးမူဝါဒရဲ ့ က�အားလံးု နီးပါးမှာ သူတရဲ
ို ့ ့ သိပံပ
� ညာ�ှငေ
် တွကို အေြဖ�ှာဖို ့ ေခါ်သံးု �ကေပမယ့်
ေ�ှးေခတ်ဘရ
ု င်�
ို င
် ေ
ံ တွမာှ ေတာ့
့ င
စစ်လက်နက်ေရးရာမှာ
ပိ�ု ပီးေတာ့
ဒါမျိုးက
မလုပ်သေလာက်ပဲ။
သိသာတယ်။
ေ�ှးကနဲ ့
ြပည်သလ
ူ ထ
ူ န
ု နီ
ဲ ့ းစပ်သူ
ခုန ဲ ့
ကွာဟချက်က
သမ�တအိုကစ
် င်ေဟာင်ဝါက
စစ်ဘက်-စက်မအ
� တွအ
ဲ ဖက်ရဲ �ကီ
ှ မ
် ာှ သတိေပးတဲအ
့ ခါ ဒီညမ
ီ �ြခင်းမှာ
့ းမားလာတဲ့ အင်အားကို (၁၉၆၁)ခု�စ
သူတစ်ခု ကျန်ခပ
ဲ့ ါတယ်။ သူသတိေပးခဲသ
� တွအ
ဲ ဖက်ပါ။ ဘာလိလဲ
ု ့ ဆ ုိ
့ င်တ
့ ာက စစ်ဘက်-စက်မ-� သိပံအ
ဒီေနေခတ်
ရဲ ့ စစ်ပဲေ
ွ တွဟာ
့
သိပံရ
� ဲ ့ ထုတက
် န
ု ေ
် တွ
ြဖစ်ေနလိပါပဲ
ု့ ။
လူသားေတွရဲ ့ သိပံသ
� ေ
ု တသနနဲ ့
နည်းပညာတိးု တက်မရ
� ဲ ့ �ကီးစွာေသာ အစိတအ
် ပိင
ု း် ကို ကမ�ာစ
့ စ်အင်းအားစုေတွက မ-တည်၊ ေထာက်ပံ၊့
�ကိုးကိင
ု ေ
် န�ကပါတယ်။
ပထမကမ�ာစစ်က အဆံးု မသတ်�င
ို တ
် ဲ့ ကတုတက
် ျင်းေတွဆီ ဆွခ
ဲ ျသွားချိနမ
် ာှ �ှစ်ဖက်စလံးု က
ဒီလပ
ိ ်ခဲတည်းလည်း အေြခအေနကို ေကျာ်လာ� း�ပီး ကိယ
ု တ
့် င
ို း် ြပည်ကယ
ို ် ကယ်တင်ဖို ့ သိပံပ
� ညာ�ှငေ
် တွကို
ဆင်ေ
် ြဖူဝတ် ပညာ�ှငေ
် တွက ဓာတ်ခခ
ွဲ န်းေတွကေန အံ�့ သဘနန်း လက်နက်ဆန်းေတွ
့ ခါ်တယ်။ ကုတအ
တရစပ်ထတ
ု ေ
် ပးေတာတ
ု ေ
် လယာဉ်၊ အဆိပ်ဓာတ်ေငွ�၊ တင်က
ု မ
ွ း် တဲ့
့ ာပဲ။ တိက
့ ားေတွ၊ ေရငုပ်သေဘင်္ာေတွ၊ ပိစ
စက်ေသနတ်ေတွ၊ လက်နက်�ကီးငယ်ေတွ၊ �ိုငဖ
် ယ်ေသနတ်န ဲ ဗံ
့ းု ေတွေပါ။့
346
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ပံု ၃၂။ ပစ်ခတ်ရန်အသငြ့် ဖစ်ေနေသာ ဂျာမန် V-2 အေဝးထိနး် တိက
ု ခ
် ျင်းပစ်ဒးံု ကျည်။ ဤလက်နက်က
မဟာမိတတ
် ပ်များကို အ�ိင
ု မ
် ယူ�င
ို ခ
် ေ
ဲ့ သာ်လည်း နည်းပညာဆိင
ု ရ
် ာအံမ
့ ခန်းြဖစ်ရပ်တစ်ခအ
ု ြဖစ် ဒုတယ
ိ ကမ�ာ
စစ် ေနာက်ဆးုံ ေနများအထိ
ဂျာမန်တကိ
ို ့ ု ေမ�ာ်လငခ
့် ျက်များေပးခဲသ
့
့ ည်။
ဒုတယ
ိ ကမ�ာစစ်မာှ
သိပံရ
� ဲ ့
က�က
ပိေ
ု တာင်�ကီးမားပါတယ်။
(၁၉၄၄)ခုေ�ှာင်းပိင
ု း် မှာ
ဂျာမန်ေတွဟာ စစ်ပဲမ
ွ ာှ ဆံးု �� ံးမ�များလာ�ပီး အ�� ံးေပးရဖို ေသချာသေလာက်
�ိှေန�ပီ။ တစ်�စ
ှ ေ
် စာ�ပီး ဂျာမန်ရဲ ့
့
အဓိကမိတဖ
် က် အီတလီက သူတေခါင်
ို ့
းေဆာင် မူဆလ
ုိ န
ီ က
ီ ို ြဖုတ်ချ�ပီး လက်နက်ချခဲလ
ို �် ပီ။ �ဗိတန
ိ ၊်
့ က
အေမရိကန်န ဲ ့ ဆိဗ
ု ီယက်တပ်ေတွ အနီးကပ် ဝိင
ု း် လာတဲအ
့ ထိကို ဂျာမနီကေတာ့ ဆက်တက
ို ေ
် နတုနး် ။
လံးု လံးု လျားလျားေတာ့ မ�� ံး�ိင
ု ဘ
် းူ လို ့ ဂျာမန်စစ်သားေတွန ဲ ့ ြပည်သေ
ူ တွထင်ရတဲ့ အေ�ကာင်းတစ်ခုက
ဂျာမန်သပ
ိ ံပ
� ညာ�ှငေ
် တွဟာ V-2 အေဝးထိနး် တိက
ု ခ
် ျင်းပစ်ဒးံု ကျည်လ၊ို ဂျက်အင်ဂျင်တပ် တိက
ု ေ
် လယာဉ်လို
အံမ
့ ခန်းလက်နက်ေတွက စစ်ပဲက
ွ ို အလှညအ
့် ေြပာင်းလုပ်ေပးေတာမ
ဲ့ ပါပဲ
ို ့ ။
့ ယ်လုိ ယံ
့ �ု ကည်ခလ
ဒံးု ကျည်ေတွ၊
ဂျက်ေလယာဉ်ေတွန ဲ ့
မန်ဟက်တန်စီမက
ံ န
ိ း် က
အက်တမ်ဗးံု ကို
ဗံးု အဆင်သင်လ
့ ည်းြဖစ်ေရာ
ဂျာမန်က
ဂျာမန်ေတွ
ေအာင်ြမင်စာွ
�ကိုးစားေနခိက
ု ်
တီထင
ွ �
် င
ို ခ
် �ဲ့ ပီ။
အညံခ
့ လ
ံ က
ို ေ
် ပမယ့်
ဂျပန်က
အေမရိကန်ရဲ ့
(၁၉၄၅)ခုအေစာပိင
ု း် မှာ
စစ်ကဆ
ို က်တက
ို ေ
် နတုနး် ။
အေမရိကန်တပ်ေတွက ဂျပန်ရဲက�န်
့ းေတွကို ကျူးေကျာ်ဝင်ေရာက်ဖို ့ အသင်ြ့ ဖစ်ေန�ပီ။ ဂျပန်ေတွကလည်း
ကျူးေကျာ်မက
� ို တွနး် လှန�် ပီး ေသတဲအ
့ ထိတက
ို ပ
် ဲဝ
ွ င်ဖို ့ သစ�ာြပုထားတာ။ ဂျပန်ကို ဝင်သမ
ိ း် မယ်ဆရ
ုိ င်
အေမရိကန်စစ်သား
ေရာက်သာွ းဖိ�ှ
ု ့ ိေ�ကာင်း
ထ�ူ းမင်းက
တစ်သန်းေလာက်
အသက်စေတးရဖိနဲ
ု့ ့
အေမရိကန်စစ်ဗိုလခ
် ျုပ်ေတွက
ဗံးု အသစ်ကို
စစ်ကလည်း
သမ�တ
သံးု မယ်လုိ ့ ဆံးု ြဖတ်လက
ုိ တ
် ယ်။
(၁၉၄၆)ခု�စ
ှ ထ
် အ
ဲ ထိ
ဟယ်ရီထ�ူ းမင်းကို
(၂)ပတ်အတွငး်
တင်ြပတယ်။
အက်တမ်ဗံးု
အ�ကဲခရ
ံ �ပီးေနာက်မာှ ဂျပန်က �ခင်းချက်မ�ှိလက်နက်ချ�ပီး ဒုတယ
ိ ကမ�ာစစ်လည်း �ပီးဆံးု ခဲတ
့ ယ်။
347
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
(၂)လံးု
ဒါေပမယ့် သိပံပ
� ညာဟာ တိက
ု စ
် စ်လက်နက်ေတွအေ�ကာင်းပဲ မဟုတပ
် ါဘူး။ ခံစစ်ေတွမာှ လည်း
အဓိကအခန်းက
ပါဝင်ပါတယ်။
�ိင
ု င
် ေ
ံ ရးနည်းလမ်းမဟုတဘ
် ဲ
လုပ်ငန်းခွငက
် ို
ယေနအေမရိ
ကန်အများစုဟာ
့
နည်းပညာလမ်းေ�ကာင်းလို ့
ေငွေတွ
သန်းနဲချီ
ု ၊်
့ သာေပးလိက
အ�ကမ်းဖက်ဝါဒကို
ယံ�ု ကည်ေန�ကတယ်။
အေမရိကန်�င
ို င
် အ
ံ ေနနဲ ့
ေြဖ�ှငး် ဖိုက
့
နာ�ိနု ည်းပညာ
အာဖဂန်က
ဂူတင
ို း် ၊
ယီမင်ကခံတပ်တင
ို း် ၊ ေြမာက်အာဖရိက တပ်စခန်းတိင
ု း် ဆီကို သက်�ိှလို အဂင်္ ါတုတပ် ေထာက်လမ
ှ း် ေရး
ယာဉ်ပျံေတွ ပိလ�
ု ့ တ�
် င
ို တ
် ယ်လုိ ့ သူတက
ို ့
ဆက်ခံသေ
ူ တွ
ယံ�ု ကည်တယ်။
ေကာ်ဖီတစ်ခက
ွ ေ
် ဖျာ်တာမျိုးေတာင်
ဒီလသ
ို ာလုပ်�ပီးရင် အိုစမာဘင်လာဒင်ကို
စီအုင
ိ ေ
် အ
ေထာက်လမ
ှ း် ေရး
ယာဉ်ငယ်ေတွက
လန်ေလမှာ�ှိတဲ့ ဌာနချုပ်ကို သတင်းပိေနမှ
ု ့ ာပါ။ ဦးေ�ှာက်သေ
ု တသနတွက် ေငွသန်းနဲချီ
ို မ
် ယ်ဆရ
ုိ င်
့ သံးု စွဲလက
ေလဆိပ်တင
ို း် မှာ သိပ်အဆင်ြ့ မင်လ
ွ း် တဲ့ fMRI စက်ေတွတပ်�ပီးေတာ့ လူေတွရဲ ့ ဦးေ�ှာက်ထမ
ဲ ာှ မုနး် တီးမ�၊
့ န
ေဒါသအေတွးေတွ
�ှိေနရင်
ဘယ်သသ
ူ �
ိ င
ို မ
် ာှ လဲ။
ချက်ချင်းသိေအာင်
အဂင်္ ါတုတပ်
လုပ်လရ�ိ
ို ့ င
ု စ
် ရာ�ှိပါတယ်။
ယာဉ်ပျံေလးေတွန ဲ ့
တကယ်ြဖစ်
အေတွးကိဖ
ု တ်တစ
ဲ့ က်ေတွ
မြဖစ်
တီထင
ွ တ
် ာ
ဉာဏ်�ိရ
ှ ာေရာက်ပါသလား။ ကံေသကံမေတာ့ ေြပာလိမရဘူ
ု့
း။ ေရာက်�င
ို တ
် ယ်လပဲ
ို ့ ထားလိက
ု �် ကစိ။ု ့
မိတေ
် ဆွက
ဒီစာေ�ကာင်းေတွကို
အ�ကံအစည်မျိုးေတွ၊
အလားတူ
ဖတ်ေနချိနမ
် ာှ ပဲ
အေမရိကန်ကာကွယေ
် ရးဌာနက
အ�ကံဉာဏ်ေတွအတွက်
ခုနေြပာခဲတ
့ ဲ့
နာ�ိနု ည်းပညာနဲ ့ ဦးေ�ှာက်
သုေတသန
ဓာတ်ခခ
ွဲ န်းေတွမာှ ေဒါ်လာသန်းနဲချီ
့ သံးု စွဲေနပါ�ပီ။
တင်က
့ ားေတွ၊
စွလ
ဲ မ်းတပ်မက်မက
�
အက်တမ်ဗးံု ေတွ၊
အံ�့ သဖိေကာင်
ု့
းစွာပဲ
ေထာက်လမ
ှ း် ေရးယာဉ်ငယ်ေတွလို
မ�ကာေသးခင်ကမှြဖစ်တဲ့
စစ်ေရးနည်းပညာကို
ြဖစ်ရပ်ပါ။
(၁၉)ရာစု�စ
ှ အ
် ထိ
စစ်ဘက်ဆင
ုိ ရ
် ာ ြဖစ်ထန
ွ း် တိးု တက်မေ
� တွဟာ နည်းပညာေြပာင်းလဲမေ
� �ကာင့် မဟုတဘ
် ဲ အဖွဲ�အစည်းဆိင
ု ရ
် ာ
ေြပာင်းလဲမရ
� ဲ ့ ရလဒ် ြဖစ်ခပ
ဲ့ ါတယ်။ သူစိမး် ဆန်တဲ့ ယဉ်ေကျးမ�ေတွ အချင်းချင်း စေတွ�တအ
ဲ့ ချိနမ
် ာှ
နည်းပညာကွာဟချက်က
တစ်ခါတစ်ခါ
အေရးပါတဲက
့ စ
ိ ပ
� ါ။
ဒီလအ
ို ေြခအေနေတွမာှ ေတာင်
ကွာဟချက်ေတွကို �ှိေနေအာင်ဖန်တးီ ဖိ၊ု ့ �ကီးမားသွားေအာင် �ကိုးစားဖို ့တကူးတက သိပ်မေတွးခဲ�့ ကပါဘူး။
နည်းပညာရဲပ�လက်
အစွမး် ကို
့
ဧကရာဇ်ေတွကလည်း
အင်ပါယာေတွက
ဂုဏေ
် ဖာ်ေကျးဇူးတင်တာမျိုး
နည်းပညာတိးု တက်မအ
� တွက်
အာရပ်ေတွေအာင်�င
ို ခ
် တ
ဲ့ ာ
ပိေ
ု ကာင်းတဲ့
ေလးေတွ၊
သိပ်မစဉ်းစားခဲဘ
့ းူ ။
မ�ှိခဘ
ဲ့ းူ ၊
သူတရဲ
ို ့ ့
ဆဆာနစ်အင်ပါယာကို
ဓားေတွေ�ကာင်မ
် းူ ။
့ ဟုတဘ
Seljuks
ေတွဟာ
ဘိင
ု ဇ
် န်တင
ို း် ေတွထက် နည်းပညာအသားစီး မရခဲပ
် ေ
ို တွဟာ ဆန်းကျယ်တဲ့ လက်နက်သစ်ေတွ
့ ါဘူး။ မွနဂ
အကူအညီန ဲ ့ တ�ုတက
် ို ေအာင်�င
ို ခ
် တ
ဲ့ ာမဟုတဘ
် းူ ။ တကယ်ေတာ့ ဒီြဖစ်ရပ်ေတွအားလံးု မှာ �� ံးနိမသ
့် ေ
ူ တွက
စစ်ေရးနဲအရပ်
ဘက် နည်းပညာေတွမာှ သာလွနခ
် ဲတ
့
့ ာပါ။
348
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ေရာမစစ်တပ်က ဥပမာေကာင်းတစ်ခုပါပဲ။ သူေခတ်
က အေကာင်းဆံးု စစ်တပ်ေပမယ့် ေရာမဟာ
့
ကာေသ့၊ မက်ဆဒ
ီ းို နီးယား၊ ဆလူစစ်အင်ပါယာေတွထက် နည်းပညာပိင
ု း် အရ�ကည်ရ
့ င် သာလွနေ
် နတာ
မဟုတဘ
် းူ ။ သူအားသာချက်
က ထိေရာက်တဲ့ စုဖဲ�ွ မ�၊ သံမဏ်စည်းကမ်း နဲ ့ အရံလအ
ူ င်အား�ကီးမားမ�ေပါ်မှာ
့
မှတ
ီ ည်ေနတာပါ။
ေရာမစစ်တပ်မာှ
သုေတသ�ှငဖ
့် ံွ� �ဖိုးမ�ဌာန
ဆိတ
ု ာ
ဘယ်တန
ု း် ကမှ
မ�ှိခပ
ဲ့ ါဘူး။
သူစစ်
့ ထိ ရာစု�စ
ှ ေ
် ပါင်းများစွာ အေြပာင်းအလဲ မ�ှိခပ
ဲ့ ါဘူး။
့ လက်နက်ေတွကလည်း အင်ပါယာကျဆံးု တဲအ
ကာေသ့ကို ပခံးု ချင်းယှဉ်ခဲ�့ ပီး �ူမန်�ှနေ
် တွကို ေအာင်�င
ို ခ
် တ
ဲ့ ဲ့ ခရစ်မေပါ် မီ (၂)ရာစုက ေရာမစစ်ဗိလ
ု ခ
် ျုပ်
Scipio Aemilianus တစ်ေယာက် ေနာက်�စ
ှ ် (၅၀၀)က ကွနစ
် တန်တင်းသဂရိတတ
် ေခတ်
ို ့
မာှ ထေပါ်လာ�ပီး
တိက
ု မ
် ယ်ဆရ
ုိ င်ေတာင်
ကွနစ
် တန်တင်းကို
�ိင
ု ဖ
် ို ့
အခွငအ
့် လမ်း�ှိေန�ိင
ု ပ
် ါတယ်။
ဒါဆို
လွနခ
် ဲတ
့ ဲ့
ရာစု�စ
ှ အ
် နည်းက စစ်ဗိုလခ
် ျုပ်တစ်ေယာက်သာဆို ဘယ်လေ
ို နမလဲ စိတက
် းူ �ကည်ရ
့ ေအာင်။ ဆိပ
ု ါစို နပိ
ု ယ
ီ ၊ံ
့ လ
သူက အလွနေ
် တာ်တဲ့ စစ်ဗျူဟာသမား၊ သူတပ်
ု ရ
် ည်ခက
ို ရ
် ည် ေလ့ကျင်ရ
့ ည် ဝေန�ပီးသား။
့ သားေတွက တိက
သူတပ်
့ ေတွန ဲ ့
ယေနေခတ်
့
စစ်ဝတ်စြံု ပည့်
တပ်တစ်တပ်
တိက
ု �် ကမယ်ဆရ
ုိ င်
သူတပ်
့ သားေတွရဲ ့
အရည်အချင်းေတွဟာ ေခတ်လက်နက်ေတွန ဲ အေတွ
� မှာ အချည်း�ှးီ ြဖစ်ေနမှာပါ။
့
ေရာမမှာလိပ
ု ဲ ေ�ှးေခတ်တ�ုတြ် ပည်မာှ အများစုေသာ စစ်ဗိုလခ
် ျုပ်ေတွန ဲ ့ ဒဿနပညာ�ှငေ
် တွဟာ
စစ်လက်နက်သစ်ေတွ တီထင
ွ ဖ
် ိုဆိ
ု ာ သူတတာဝန်
ို ့
လို ့ မေတွးခဲပ
် တွရဲ ့ သမိင
ု း် တစ်ေလ�ာက်
့ ါဘူး။ တ�ုတေ
့ တ
အေရးအပါဆံးု
စစ်ဘက်တထ
ီ င
ွ မ
် က
� ေတာ့
ယမ်းမ�နပါ။
့်
ဒါေတာင် သိရသေလာက်ဆရ
ုိ င် ယမ်းမ�နကိ
့် ု
တာအိုဝါဒသမား အဂ�ရ
ိ တ်ဆရာတစ်ေယာက်က မေသေဆး�ှာရင်း မေတာ်တဆ �ှာေတွ� ခဲတ
့် ့
့ ာပါ။ ယမ်းမ�နရဲ
ေနာက်ဆက်တွဲ အေရးပါမ�ကေတာ့ သိပ်ထေ
ိ ရာက်ခဲပ
ို ေ
ုိ တာ့ တာအိုအဂ�ရ
ိ တ်သမားေတွက
့ ါတယ်။ ဒီလဆ
တ�ုတြ် ပည်�ကီးကို
ကမ�ာအ
် ခင်ြဖစ်ေအာင်
့ �ှငသ
လုပ်ေပး�ိင
ု ခ
် လ
ဲ့ မ
ိ မ
့် ယ်
လို ့
ေတွးမိေကာင်း
ေတွးမိပါလိမ်မ
် တွက ယမ်းကို မီး�� းမီးပန်းေတွေဖာက်ဖိုေလာက်
သာ
့ ယ်။ တကယ်တမ်းေတာ့ တ�ုတေ
့
အဓိကထားသံးု ခဲ�့ ကတာ။ မွနဂ
် ေ
ို တွကျူးေကျာ်လို ့ ဆွနအ
် င်ပါယာ�ကီး ကျဆံးု သွားသည်တ
့ င
ို ် အလယ်ေခတ်ရဲ ့
မက်ဟက်တန်စမ
ီ ံကန
ိ း် (ဒုတယ
ိ ကမ�ာစစ်က အေမရိကန်ရဲ ့ အက်တမ်ဗးံု ထုတလ
် ပ
ု ်ေရး စီမံကန
ိ း် ကို ��နး် )
ဆိတ
ု ာမျိုး
မတည်�ပီးေတာ့
ကမ�ာဖျက်လက်နက်
တီထင
ွ ဖ
် ို ့ ဘယ်တ�ုတဧ
် ကရာဇ်ကမှ
မလုပ်ခဲဘ
့ းူ ။
ယမ်းကိတ
ု ထ
ီ င
ွ �် ပီး �ှစ် (၆၀၀)ေလာက်အ�ကာ (၁၅) ရာစုေရာက်မှ အေြမာက်ဆေ
ံ တွ ထုတလ
် ပ
ု ်�ပီး အာဖရိကအာ�ှစစ်ေြမြပင်ေတွမာှ အ�ိင
ု အ
် �� ံးအတွက် အခရာကျတဲအ
့ ချက်ြဖစ်လာတာပါ။ ဒီယမ်းရဲ ့ ေသေစ�ိင
ု တ
် ဲ့
အစွမး် ကို
စစ်ဖက်မာှ
သံးု ဖို ့
ဘာေ�ကာင်ဒ
ီ လာက်�ကာ
့ ေ
အချိနယ
် ခ
ူ ရ
ဲ့ တာလဲ။
အေ�ကာင်းကေတာ့
မည်သည်ဘ
့ ရ
ု င်၊ပညာ�ှင၊် ကုနသ
် ည်ကမှ စစ်ဘက်နည်းပညာအသစ်က သူတကိ
ို ့ ု ကယ်တင်ဖိ၊ု ့ �ကီးပွားဖို ့
ကူည�
ီ င
ို တ
် ယ်လုိ မထင်
တေ
ဲ့ ခတ်မာှ ယမ်းကို ေတွ� ခဲလ
ို ့ ။
့ ပါပဲ
့
349
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ဒီအေြခအေနက
အုပ်ချုပ်သအ
ူ များစုက
လိလ
ု လ
ို ားလား
(၁၅)နဲ ့
(၁၆)
စစ်လက်နက်သစ်
�ှိလာတာ
ေနာက်�စ
ှ ်
ရာစုေတွမာှ
သုေတတန
(၂၀၀)
စတင်ေြပာင်းလဲလာတယ်။
နဲ ့
လွန�် ပီးမှပါ။
တီထင
ွ မ
် အ
� တွက်
ဒါေတာင်မှ
ေငွေ�ကးေထာက်ပံဖ
့ ို ့
နည်းပညာထက်
ပစ�ညး် ေထာက်ပိမ�
ု ့ နဲ ့
မဟာဗျူဟာကိစရ
� ပ်ေတွက စစ်ပဲေ
ွ တွရဲ ့ ေနာက်ဆးုံ အေြဖေပါ်မှာ ပိ�ု ပီးသက်ေရာက်မ� �ှိေနဆဲပါ။ (၁၈၀၅)ခု
Austerlitz မှာ ဥေရာပရဲ ့ အင်အား�ကီး စစ်တပ်ေတွ (�ု�ှန ဲ ့ ဩစတီယား) ကို ေချမ�နး် ခဲတ
ု ယ
ီ ရ
ံ ဲ ့
့ ဲ့ နပိလ
စစ်ယ��ယားက
လူဝီ
သိပံပ
� ညာ�ှငေ
် တွ၊
(၁၆)
ဘုရင်စ
့ စ်တပ်န ဲ ့
တီထင
ွ သ
် ေ
ူ တွက
စစ်လက်နက်ပိင
ု း် ဆိင
ု ရ
် ာမှာ
စစ်ယာဉ်ပျံေတွ၊
အတူတေ
ူ လာက်ပါပဲ။
ေရငုပ်သေဘင်္ာေတွန ဲ ့ ဒံးု ကျည်ေတွ
တီထင
ွ ဖ
် ို ့
ေဖျာင်းဖျ�ကသည်တ
့ င
ို ် ကိယ
ု တ
် င
ို ် လက်နက်�ကီးတပ်သားြဖစ်ခတ
ဲ့ ဲ့ နပိလ
ု ယ
ီ က
ံ စစ်လက်နက်သစ်ေတွေပါ်မှာ
သိပ်စတ
ိ မ
် ဝင်စားခဲဘ
့ းူ ။
အရင်း�ှငစ
် နစ်
နဲ ့ စက်မက
� န
ု ထ
် တ
ု လ
် ပ
ု ်ေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီး
ေပါ်ထွနး် လာမှ
သိပံ၊�
စက်မန
� ဲ့
စစ်ဘက်နည်းပညာရပ်ေတွဟာ စက်ယက
ှ ပ
် တ်သက်ခဲတ
� အေြခခိင
ု ေ
် ရာ
့ ာပါ။ တကယ်လည်း ဒီပတ်သက်မက
ကမ�ာ�ကီးကို ြမန်ြမန်ဆန်ဆန် ေြပာင်းလိက
ု ပ
် စ်လက
ို ပ
် ါေတာတ
့ ယ်။
တိးု တက်မ�၏ စံ�န� ်း
သိပံပ
� ညာေြပာင်းလဲမ�� ကီးမတိင
ု ခ
် င်
လူယဉ်ေကျးမ�
အများစုက
့
တိးု တက်မအ
� ေပါ်မှာ
အယံအ
ု �ကည်
မ�ှိခပ
ဲ့ ါဘူး။ ေရ�ေခတ်ဆတ
ုိ ာ အတိတမ
် ာှ ကျန်ခဲ�့ ပီ၊ ကမ�ာ�ကီးက ဆုတယ
် တ
ု ေ
် နတာ မဟုတရ
် င်ေတာင်
မတိးု တက်ဘဲ
တန်ေနတာလိ
ု ့ သူတေတွ
ို ့ း�ကတယ်။
့
ေခတ်အဆက်ဆက်က�ှိခတ
ဲ့ ဲ ့
အသိဉာဏ်ပညာကို
တိတက
ိ ျကျ လိက
ု န
် ာမယ်ဆရ
ုိ င် အတိတေ
် ရ�ေခတ်ကို ြပန်ရ�ိင
ု လ
် မ
ိ ်မ
့ ယ်၊ ေနစဉ်ဘဝရဲ
့
့ မျက်�ာှ စာေတွကို
လူသားရဲတီ
ွ ဉ
် ာဏ်က
့ ထင
တိးု တက်ေကာင်းမွနေ
် စလိမ်မ
့ ယ်
လိေတွ
ု ့ း�ကေပမယ့်
လူသားရဲ ့ ဗဟုသတ
ု ၊
အေတွ�အ�ကံုနဲ ့ ေလာကရဲ ့ ေလးနက်တြဲ့ ပဿနာေတွကို ေြဖ�ှငး် ဖို ့ မြဖစ်�င
ို ဘ
် းူ လို ့ စဉ်းစားခဲ�့ ကတယ်။
သိစရာ�ှိတာအကုနသ
် တ
ိ ဲ့ မုဟာမ�ဒ၊် ေယ�� ၊ ဗုဒ � နဲ ့ ကွနြ် ဖူး�ှပ်တလိ
ို ့ ု ပုဂို� လ်ေတွေတာင် ငတ်မတ
ွ ြ် ခင်းေဘး၊
ေရာဂါဘယ၊ ဆင်းရဲမေ
ဲွ တမ� နဲ စစ်
ွ တွကို ေလာကကေန အ�ပီးတိင
ု ် မဖယ်�ှား�ိင
ု ခ
် ဲတ
ို ့ က
့ ပဲေ
့ ာ က�န်ေတာ်တေတွ
ဘယ်လလ
ို ပ
ု ်များ ဖယ်�ှား�ိင
ု မ
် ာှ လဲ။
များစွာေသာ ကိးု ကွယယ
် �ံု ကည်မေ
� တွက တစ်ေနေန
့ မှ့ ာ ကယ်တင်�ှင�် ကီးတစ်ေယာက် ေပါ်လာ�ပီး
စစ်ပဲေ
ွ တွ၊ ငတ်မတ
ွ ြ် ခင်းေဘး နဲ ့ ေသြခင်းတရားကိေ
ု တာင် အဆံးု သတ်သာွ းေစလိမ်မ
ု �ဲ့ ကတယ်။
့ ယ်လို ့ ယံခ
ဒါေပမယ့် အသိပညာအသစ်ေတွ၊ ကိရိယာအသစ်ေတွ တီထင
ွ �် ပီး ကယ်တင်�ှငက
် ို ေမ�ာ်စရာမလိုဘဲ
လူသားေတွ ကိယ
ု က
့် ယ
ို က
် ယ
ို ် ကယ်တင်�င
ို တ
် ယ်ဆတ
ုိ ဲ့ ယူဆချက်ကေတာ့ အဓိပာ� ယ်မ�ှိတာထက်ကို လွနလ
် ို ့
350
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ေမာက်မာရာကျသွား�ပီ။
ဂျူးအစဉ်အလာ
သမ�ာကျမ်းစာက
‘ဂိလ
ု မ်ပံြု ပင်’
အကန်အသတ်
ေဘာင်ေတွကို
့
နဲ ့
‘ဘာဘယ်ေမ�ာ်စင်’၊
ဂရိဒ�ာရီက
တြခားများလှစာွ ေသာ
ေကျာ်လန
ွ ဖ
် ို ့
‘အစ်ကရက်စ်ပံြု ပင်’၊
ဒ�ာရီပံြု ပင်ေတွက
�ကိုးစားမ�မန
ှ သ
် မ�ဟာ
‘လူေတွရဲ ့
စိတပ
် ျက်အားငယ်မန
� ဲ့
ကံဆးုိ မိးု ေမှာင်ကျမ�ေတွဆသ
ီ ာ မလွမ
ဲ ေသွဆက
ုိ ေ
် ရာက်သာွ းမယ်’ လို လူ
့ ယ်။
့ ေတွကို သင်�ကားေပးတဲတ
မျက်ေမှာက်ေခတ်ယဉ်ေကျးမ�က သူမသိေသးတာတဲ့ အေရးပါေသာကိစေ
� တွ များစွာ�ှိေသးတယ်လို ့
ဝန်ခပ
ံ ါတယ်။ သိပံေ
� တွ� �ှိချက်ေတွက က�န်ေတာ်တကိ
ို ့ ု စွမး် အားအသစ်ေတွေပး�ိင
ု တ
် ယ် ဆိတ
ု ဲ့ အသိအြမင်န ဲ ့
မသိြခင်းကို ဝန်ခမ
ံ န
� ဲ ့ ေပါင်းစပ်လက
ို တ
် အ
ဲ့ ခါ ေနာက်ဆးုံ မှာေတာ့ အစစ်အမှနတ
် းို တက်ြဖစ်ထန
ွ း် မ�ဆတ
ုိ ာ
ြဖစ်�င
ို ေ
် �ကာင်း လူသားေတွက ဒွဟ
ိ ြဖစ်လာ�ကပါတယ်။ ေြဖ�ှငး် �ိင
ု ဖ
် ယ
ွ ် မ�ှိတဲ့ ြပဿနာတစ်ခု�ပီးတစ်ခု
သိပံက
�
တစ်စတစ်စ
ေကျာ်လာ� း�ိင
ု လ
် မ
ိ ်မ
့ ယ်လို ့
ေြဖ�ှငး် �ိင
ု လ
် ာတဲအ
့ ခါ
အများက
အသိပညာသစ်ေတွ
ယံ�ု ကည်လာ�ကပါတယ်။
အသံးု ချ�ပီး
ြပဿနာတိင
ု း် ကို
ဆင်းရဲမေ
ဲွ တမ�၊
ေရာဂါဘယ၊
စစ်ပဲေ
ွ တွ၊အငတ်ေဘး၊ ဇရာေဘး နဲ ့ မရဏေဘးေတွဟာ လူသားမျိုး�ွယအ
် တွက် ေ�ှာင်လမလွ
ို ့ တတ
် ဲ့
�ကမ�ာေတွ မဟုတေ
် တာပ
မ� အဝိဇ�ာရဲ ရလဒ်
ေတွမ�သာ ြဖစ်ပါေတာတ
့ ါဘူး။ ဒါေတွဟာ က�န်ေတာ်တို မသိ
့
့ ယ်။
့
ပံု ၃၃။ ဘင်ဂျမင် ဖရန်ကလင်က နတ်ဘရ
ု ားများကို လက်နက်ချေစြခင်း
ထင်�ှားတဲ့ ဥပမာကေတာ့ လ�ပ်စးီ လက်ြခင်းပါ။ ဓေလ့ေတာ်ေတာ်များများက လ�ပ်စးီ လက်တာကို
စိတတ
် ေ
ုိ နတဲ့ နတ်ဘရ
ု ား အြပစ်သားေတွကို အြပစ်ေပးတဲ့ တူ�ကီးလို ့ မှတယ
် ူ ယံ�ု ကည်ခပ
ဲ့ ါတယ်။ (၁၈)
ရာစုအလယ်ေလာက်မာှ သိပံသ
� မိင
ု း် ရဲ ့ အချီးမွမး် အခံရဆံးု စမ်းသပ်ေတွ� �ှိမေ
� တွထက
ဲ
တစ်ခြု ဖစ်ခတ
ဲ့ ယ်။
လ�ပ်စးီ လက်ြခင်းဆိတ
ု ာ လ�ပ်စစ်ဓာတ်ပါပဲဆတ
ုိ ဲ့ ေတွးဆချက်ကို သက်ေသထူဖို ့ ဘင်ဂျမင် ဖရန်ကလင်က
လ�ပ်စးီ ေတွလက်ေနတဲ့
မုနတ
် င
ို း် ထဲမာှ
စွနလ
် တ
� �် ပီး
စမ်းသပ်ခတ
ဲ့ ာပါ။
351
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ဖရန်ကလင်ရဲ ့
မျက်ြမင်ေတွ� �ှိချက်ေတွန ဲ ့ လ�ပ်စစ်စမ
ွ း် အင်ရဲ ့အရည်အေသွးေတွကုိ နားလည်တဲ့ ဗဟုသတ
ု ေ�ကာင့် သူဟာ
မိးု �ကိုးလ�က
ဲ ို တီထင
ွ �် ပီး နတ်ဘရ
ု ားေတွကို လက်နက်ချေစခဲပ
့ ါတယ်။
ဆင်းရဲမေ
ဲွ တမ�က
�ပီးြပည်စ
့ မ
ံု မ
� �ှိတဲ့
ဆီေလျာ်တဲ့
ေနာက်ကစ
ိ တ
� စ်ခပ
ု ါ။
ေလာကရဲ ့ ေ�ှာင်ေြပးလိမရ�ိ
ု့
င
ု တ
် ဲ့
ယဉ်ေကျးမ�အများက
တစ်စိတတ
် စ်ေဒသအြဖစ်
ဆင်းရဲမေ
ဲွ တမ�ကို
ြမင်ခ�ဲ့ ကပါတယ်။
ဓမ�သစ်ကျမ်းအဆိအ
ု ရ ေယ�� ကားစင်တင်မခံရခင်ေလးမှာ အမျိုးသမီးတစ်ဦးက ေယ�� ကို ေဒနာရိေငွဒဂင်္ ါး
(၃၀၀)တန်
တန်ဖိးု �ကီး
ဆီန ဲ ့
ဘိသက
ိ ေ
် ြမာက်ခပ
ဲ့ ါတယ်။
ဒီေလာက်များတဲ့
ပိက
ု ဆ
် က
ံ ို
ဒီလြို ဖုန်းတီးပစ်မယ်အ
့ စား မ�ှိဆင်းရဲသားေတွကို ေပးဖိအတွ
ု့
က် ေယ�� ရဲ ့ သာဝကေတွက ဒီအမျိုးသမီးကို
ဆူေြပာေြပာပါတယ်။ ဒါေပမယ့် ေယ�� ကယ
ို တ
် င
ို က
် အမျိုးသမီးကို ကာကွယေ
် ပး�ပီး “ဆင်းရဲသားေတွဟာ
အသင်နဲအတူ
အ�မဲ�ိှေနမှာ၊ သူတကိ
ို ့ ု အချိန်မေရွ း သင်ကည
ူ လ
ီ ရတယ်
ို ့
။ ငါကိယ
ု ေ
် တာ်နဲေတာ
့
့
့ သင် အ�မဲ�ိှမှာ
မဟုတဘ
် းူ ” လို ့ (�ှငမ
် ာကု ၁၄း၇) မှာ မိနပါတယ်
့်
။ ဒီကစ
ိ မ
� ာှ ခရစ်ယာန်ဘာသာဝင်ေတွ အပါအဝင် ေယ�� န ဲ ့
သေဘာတူတသ
ဲ့ ေ
ူ တွ
ယေနေခတ်
မာှ
့
ကိင
ု တ
် ယ
ွ ေ
် ြဖ�ှငး် ြခင်းြဖင့်
နည်းသထက်
ကုစားလိရတဲ
ု့ ့
နည်းလာပါ�ပီ။
ပညာရပ်ဆင
ုိ ရ
် ာြပဿနာအြဖစ်
ဆင်းရဲမေ
ဲွ တမ�ကို
ပိပ
ု ိ�ု ပီး
�� ြမင်လာ�ကပါ�ပီ။
သီး�ှစ
ံ က
ို ပ
် ျိုးေရးပညာ၊ ေဘာဂေဗဒ၊ ေဆးပညာ၊ လူမေ
� ဗဒနယ်ပယ်ေတွက ေနာက်ဆးုံ ေတွ� �ှိချက်ေတွကို
အေြခခံတဲ့ မူဝါဒေတွက ဆင်းရဲမေ
ဲွ တမ�ကို ပေပျာက်ေစ�ိင
ု တ
် ယ်ဆတ
ုိ ာ အများသိတဲ့ အသိြဖစ်ေနပါ�ပီ။
ကမ�ာေ
့ နရာအများအြပားမှာ
လွတက
် င်းေန�ကပါ�ပီ။
အဆိးု ဆံးု ဆိတ
ု ဲ့
သမိင
ု း် တေလ�ာက်မာှ
ဆင်းရဲချို �တမ
ဲ့ ေ
� တွကေန
လူအဖွ
့ ဲ�အစည်းေတွဟာ
တကယ်က
့ ပ
ို ဲ
ဆင်းရဲမ�
(၂)
မျိုးကို
ခံစားခဲ�့ ကရပါတယ်။ လူတချို �က တြခားလူေတွရ�ိင
ု တ
် ဲ့ အခွငအ
့် ေရးေတွကို ြငင်းဆန်ချုပ်ကင
ို ထ
် ားတဲ့
လူမေ
� ရးဆင်းရဲမ� (social poverty)�ှင ့် စားစရာ၊ ေနစရာ မ�ှိလို ့ လူေတွရဲ ့ ဘဝေတွ ေဘးဒုက�များရတဲ့
အသက်ဇီဝဆင်းရဲမ� (biological poverty) ဆိတ
ု ာေတွပါ။ လူမေ
� ရးဆင်းရဲမက
� ေတာ့ ပေပျာက်သာွ း�ိင
ု ဖ
် ွယ်
မ�ှိေပမယ့် ဇီဝဆင်းရဲမက
� ေတာ့ ကမ�ာ�
ို င
် မ
ံ ျားမှာ အတိတက
် အေ�ကာင်းအရာတစ်ခု ြဖစ်ေနပါ�ပီ။
့ င
မ�ကာေသးခင်အထိ
လူများစုဟာ
ဇီဝဆင်းရဲမ�
သတ်မတ
ှ ခ
် ျက်နားမှာ
ရစ်ဝဲေနခဲ�့ ကတာပါ။
လူတစ်ေယာက် ဒီသတ်မတ
ှ ခ
် ျက်ေအာက် ေရာက်တယ်ဆတ
ုိ ာ သူအသက်ဆက်�ှငဖ
် ို လံ
ု လာက်တဲ့ ကယ်လရ
ို ီ
့ ေ
ချို �တေ
ဲ့ နတာလို ့ ဆိလ
ု ပ
ို ါတယ်။ ေသးေသးဖွဲဖဲွ လွေ
ဲ ချာ်တဲ့ တွကခ
် ျက်ေတွကပဲြဖစ်ြဖစ်၊ ကံဆးုိ မ�ေလးေတွကပဲ
ြဖစ်ြဖစ်
လူေတွကို
လူေ�ကာင်ြ့ ဖစ်တဲ့
ဒီသတ်မတ
ှ ခ
် ျက်ေအာက်
ကပ်ေဘးဆိးု ေတွဟာ
ေချာက်ထတ
ဲ န
ွ း် ပိ�ိ
ု့င
ု ခ
် ဲတ
့ ယ်၊
ကမ�ာလ
ူ ားအများစုမာှ
့ သ
သန်းေပါင်းများစွာ
ေရာက်�ပီး
ငတ်ြပတ်
မ�ကာခဏပဲ
သွားေစ�ိင
ု ခ
် ဲတ
့ ယ်။
လူမျိုးအားလံးု ကို
ေသေ�ကပျက်စးီ ေစခဲတ
့ ယ်။
သူတလိ
ို ့ မက
့် ျသွားရင်ေတာင်
ေအာက်မာှ ခံထားတဲ့
သဘာဝနဲ ့
အလွယေ
် လး
ယေနေခတ်
မာှ ေတာ့
့
အသက်ေဘးကာ
ကွနယ
် က်တစ်ခေ
ု တာ့ �ှိေနပါ�ပီ။ ကံဆးုိ ခဲရ
ု င
် ေ
ံ တာ်လမ
ူ ဖ
� လ
ူ ေ
ံု ရး၊ ေပါများလှတဲ့
့ င်ေတာင် အာမခံေတွ၊ �ိင
352
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ြပည်တင
ွ း် ြပည်ပ NGO ေတွက တစ်ဦးတစ်ေယာက်ချင်းစီကို အကာအကွယေ
် ပးထားပါတယ်။ ကပ်ေဘးက
ေဒသတစ်ခုလးံု အေပါ်
ကျေရာက်ခရ
ဲ့ င်
ကမ�ာအ�ှက
ံ့
ကယ်ဆယ်ေရးလုပ်ငန်းေတွက
အဆိးု ဆံးု ေတွ
မြဖစ်ေအာင် အေကာင်းဆံးု လုပ်ေဆာင်�င
ို ေ
် လ့ �ှိပါတယ်။ သိက�ာကျမ�များ၊ အ�ှကရ
် စရာများနဲ ့ ဆင်းရဲလို ့
ြဖစ်တဲ့
ေရာဂါဘယေတွကို
လူေတွ
ခံစားေနရေသးေပမယ့်
�ိင
ု င
် အ
ံ များစုမာှ
ဘယ်သမ
ူ ှ
ေသေလာက်ေအာင်ေတာ့ ငတ်မေနပါ။ တကယ်ဆုိ လူအဖွ
့ ဲ�အစည်း ေတာ်ေတာ်များများမှာ ငတ်တာထက်
အဝလွနတ
် ဲ့ အ��ရာယ်�ိတ
ှ ဲ့ လူက ပိေ
ု တာင်များေနပါေသးတယ်။
ဂီးလ်ဂမက်�်ှ စီမံကန
ိ ်း
လူသားမျိုး�ွယရ
် ဲ ေြဖ�ှ
ငး် �ိင
ု စ
် ရာမ�ှိဘးူ လို ့ ထင်ရတဲ့ ြပဿနာေတွထက
ဲ ေသာကြဖစ်ရဆံးု ၊ စိတဝ
် င်စားစရာ
့
အေကာင်းဆံးု နဲ ့ အေရးအပါဆံးု အြဖစ် ကျန်�ိှေနေသးတာ တစ်ခ�
ု ိှပါတယ်။ မရဏတရား ြပဿနာပါပဲ။
ေခတ်သစ်ေ�ှာင်းပိင
ု း်
မတိင
ု ခ
် င်
ဘာသာတရားေတွန ဲ ့
အေတွးအြမင်ဝါဒအများစုက
ေသြခင်းကို
ေ�ှာင်ေြပးလိမရတဲ
ု့
့ �ကမ�ာအြဖစ် ကံေသကံမကို မှတယ
် ခ
ူ ဲပ
ု ာက ယံ�ု ကည်ကးို ကွယမ
် �
့ ါတယ်။ ဒီထက်ပိတ
အများစုက မရဏကို ဘဝအဓိပာ� ယ်ရဲ ့ အဓိကရင်းြမစ်အြဖစ် ေြပာင်းေပးခဲတ
့ ယ်။ ေသြခင်းကင်းမဲ့တဲ့
ကမ�ာတစ်ခမ
ု ာှ အစ�လာမ်၊ ခရစ်ယာန် နဲ ့ ေ�ှးအီဂျစ်ဘာသာတရားတိကိ
ု ့ ု ြမင်ေယာင်�ကည်ပ
့ ါ။ ကမ�ာေပါ်မှာ
ထာဝရအသက်�င
ှ ဖ
် ိနဲ
ု ့ ့ ေသြခင်းမှ လွနေ
် ြမာက်ရာကို �ှာေဖွဖိုအစား
ဒီဘာသာတရားေတွက လူေတွကို
့
ေသြခင်းနဲ ့ တည်ေ
့ အာင်ေပါင်းဖိ၊ု ့ ေမ�ာ်လင်ခ
် ဝနဲ ့ တွခ
ဲ ျိတထ
် ားဖို ့ သွနသ
် င်တယ်။
့ ျက်ေတွကို တမလွနဘ
အေတာ်ဆးုံ ဉာဏ်ပညာ�ှငေ
် တွက မရဏကေနလွတေ
် ြမာက်ဖို ့ မ�ကိုးစားဘဲ မရဏရဲ ့ အဓိပာ� ယ်ဖင
ွ ဆ
့် ဖ
ုိ ိနဲ
ု့ ့
အလုပ်များခဲ�့ ကတယ်။
က�န်ေတာ်တဆီ
ို ့ လက်ဆင်က
့ မ်းခဲတ
့ ဲ့ ေ�ှးအကျဆံးု ဒ�ာရီြဖစ်တဲ့ ေ�ှးေခတ် ဆူမာယဉ်ေကျးမ�က
ဂီးလ်ဂမက်�်ှ ဒ�ာရီမာှ အဓိကအေ�ကာင်းြခင်းရာက ေသြခင်းမှ လွတေ
် ြမာက်မလ
� မ
ို ပ
� ါပဲ။ ဒီပံြု ပင်ရဲ ့
ဇာတ်လက
ို က
်
အူ�ု�မို �
(Uruk)ရဲ ့
တိက
ု ပ
် ဲတ
ွ င
ို း် ေအာင်
ဘုရင်ဂးီ လ်ဂမက်�်ပ
ှ ါ။
တစ်ေန ့
သူရဲ့ ့
အချစ်ဆးုံ သူငယ်ချင်း အန်ခီတူ (Enkidu) ေသေတာ့ ဂီးလ်ဂမက်�်တ
ှ စ်ေယာက် အေလာင်းေဘးမှာထိင
ု �် ပီး
အေလာင်းကို
ေနေပါင်
းများစွာ
့
ပိးု ေလာက်တစ်ေကာင်
ထွကလ
် ာတဲ့
ေစာင်�့ ကည်တ
့ ယ်။
အထိပဲ။
သူသူ
့ ငယ်ချင်း�ှာေခါင်းေပါက်ကေန
အဲဒအ
ီ ခိက
ု မ
် ာှ ပဲ
ဂီးလ်ဂမက်�်ှ
အ�ကီးအကျယ်ထတ
ိ လ
် န်သွ
ု သ
် ူ ဘယ်ေတာမ
ို တ
် ယ်။
့ ား�ပီးေတာ့ သူကိ
့ ှ မေသေစရဘူးလို ့ ဆံးု ြဖတ်လက
့ ယ
တစ်နည်းအားြဖင့်
မရဏကို
ေအာင်�င
ို မ
် ယ်လ
့ မ်းကို
သူ�ှာမယ်ေပါ။့
ဒါနဲပဲ့
ြခေသင်္ေ
့ တွကို
သတ်၊
ကင်း�မီးေကာက်လသ
ူ ားေတွန ဲ ့ တိက
ု ခ
် က
ို ၊် ေလာကငရဲဆီ သွားရာလမ်းကို �ှာရင်း စ�ကာဝဠာအဆံးု ထိကို သူ
ခရီး�ှငတ
် ယ်။ ကမ�ာဦးေရလ�မး် မိးု မ�မာှ ေနာက်ဆးုံ �ှငသ
် န်ခတ
ဲ့ ဲ့ အုနာဖစ်�်ှတင် (Utnapishtim) ကိေ
ု တွ� ခဲသ
့ ၊ူ
353
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
မရဏြမစ်ရဲ ့ ကူးတိသမား
ု့
အာ�ှနာဘီ (Urshanabi) ရဲ ့ ဆန်း�ကယ်ေကျာက်တးံု စာေတွကို ဂီးလ်ဂမက်�်က
ှ
ဖျက်ဆးီ လိက
ု တ
် ယ်။
ဒါေပမယ့်
သူရည်
် ျက်ေတာ့
့ ရွယခ
မေအာင်ြမင်ခပ
ဲ့ ါဘူး။
လက်ချည်းဗလာ
အိမြ် ပန်ခရ
ဲ့ �ပီးေတာ့ ေသြခင်းကို မလွနေ
် ြမာက်�င
ို ခ
် ဘ
ဲ့ းူ ။ ဒါေပမယ့် အသိတရားတစ်ခေ
ု တာ့ သူရလိက
ု တ
် ယ်။
နတ်ဘရ
ု ားေတွက လူသားကို ဖန်ဆင်းတုနး် က မရဏတရားကို လူသားအတွက် ေြပးမလွတတ
် ဲ့ �ကမ�ာအြဖစ်
တစ်ပါတည်း ထား�ှိခ�ဲ့ ပီး လူဟာ မရဏနဲ အတူ
�ှငသ
် န်ဖိပဲ
ု ့ သင်ယရ
ူ မှာလို ဂီ
့
့ ယ်။
့ းလ်ဂမက်�်ှ နားလည်သာွ းခဲတ
ဒီလို အ�� ံးသမားစိတက
် ို ေြပာင်းလဲဖံွ� �ဖိုးတိးု တက်မရ
� ဲ ့ ေနာက်လက
ို ေ
် တွကေတာ့ မေမွးပါဘူး။
သိပံပ
� ညာအတွကေ
် တာ့ ေသြခင်းတရားဟာ လူသားေတွ ေ�ှာင်မလွတတ
် ဲ့ ကံ�ကမ�ာမဟုတဘ
် းူ ၊ စက်ပိင
ု း်
ပညာပိင
ု း် ဆိင
ု ရ
် ာ ြပဿနာတစ်ခေ
ု လးပဲ ြဖစ်တယ်။ နတ်ဘရ
ု ားေတွရဲ ့ စီရင်ချက်ေ�ကာင့် လူေတွေသတာ
မဟုတဘ
် းူ ၊
စက်ပျက်လေသတာ။
ို ့
စက်ပိင
ု း် ြပဿနာေတွေ�ကာင ့်
�ှလးံု ေရာဂါေဖာက်ြခင်း၊
ေသတာပါ။
စက်ပိင
ု း် ဆိင
ု ရ
် ာ
ကင်ဆာနဲ ့
ကူးစက်ေရာဂါဆိတ
ု ဲ့
ြပဿနာတိင
ု း် အတွက်
စက်ပိင
ု း် ဆိင
ု ရ
် ာ
အေြဖ�ှိတယ်။ �ှလးုံ က ပံမ
ု န
ှ မ
် ခုနဘ
် ဲ ဖျတ်ဖျတ်လးူ ခုန�် ပီး ေဖာက်ြပန်လာရင် �ှလးံု ထိနး် စက် (pacemaker)
ထည်�့ ပီး
ြပန်ေကာင်းေအာင်လပ
ု ်လရတယ်
ို ့
၊
ကင်ဆာက�မ်းလာရင်
ကင်ဆာေဆးေပးတာ၊
�ှလးံု အသစ်ေတာင်
ဓာတ်ကင်တာ
အစားထိးု လိရေသးတယ်
ု့
။
လုပ်လရတယ်
ို ့
။
ေရာဂါပိးု ပျံ�ရင်
ပဋိဇီဝ
ပိးု သတ်ေဆးေတွန ဲ ့ �ှမ
ိ န
် င်းလို ့ ရတယ်။ ဟုတပ
် ါတယ်။ လက်�ိှမာှ ေတာ့ စက်ပိင
ု း် ပညာပိင
ု း် ဆိင
ု ရ
် ာြပဿနာ
အားလံးု ကိေ
ု တာ့
မေြဖ�ှငး် �ိင
ု ေ
် သးပါဘူး။
ဒါေပမယ့်
အဲဒအ
ီ တွက်
က�န်ေတာ်တို ့ �ကိုးစားေနတယ်။
က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ့ အေတာ်ဆးုံ ဉာဏ်�ကီး�ှငေ
် တွဟ ေသြခင်းကို အဓိပာ� ယ်သတ်မတ
ှ ဖ
် ို ့ အချိနြ် ဖုန်းမေနပါဘူး။
အဲဒအ
ီ စား
သူတဟာ
ို ့
ဇရာ၊
မရဏနဲ ့ ပတ်သက်ရာ
ဇီဝကမ�ေဗဒ၊
ေဟာ်မန
ု း်
နဲ ့ မျိုး�ိုးဗီဇဆိင
ု ရ
် ာ
ခ��ာကိယ
ု စ
် နစ်ေတွကို ေလ့လာစူးစမ်းရင်း အလုပ်��ပ်ေန�ကတာပါ။ က�န်ေတာ်တို ့ အသက်ေတွ�ှညေ
် စမယ့်
ေဆးဝါးသစ်ေတွ၊ အစဉ်အလာလွန ် ကုထးံု ေတွ၊ ကိယ
ု အ
် ဂင်္ ါအတုေတွကို သူတို ့ တီထင
ွ �် ပီးတဲ့ တစ်ေနေန
့ မှ့ ာ
ယမမင်းကို အ�ိင
ု ရ
် ေကာင်း ရပါလိမမ
့် ယ်။
မ�ကာေသးခင်အထိေတာ့
ဘွငး် ဘွငး် �ကီး
သိပံပ
� ညာ�ှငေ
် တွကပဲြဖစ်ြဖစ်၊
ေြပာတာမျိုး�ကားရဦးမှာ
မဟုတပ
် ါဘူး။
တစ်ေယာက်ေယာက်က
“ေသြခင်းတရားကို
အ�ိင
ု ယ
် ဖ
ူ ိ??
ု့
ဒီလေ
ို တာ့
အဓိပာ� ယ်
မ�ှိလက
ို တ
် ာ။ ငါတိေတွ
ု ့ က ကင်ဆာ၊ တီဘီ နဲ ့ အယ်ဇိုငး် မားေရာဂါေတွကို ကုသေပျာက်ကင်းဖိေလာက်
ု့
ပဲ
�ကိုးစားေန�ကတာပါ” လို ့ သူတေြပာခဲ
ို ့
�့ ကတတယ်။ ေသြခင်းအေ�ကာင်းကို ေ�ှာင်ေြပာတာက ပန်းတိင
ု က
်
ေအာင်ြမင်ဖို ့ သိပ်ခက်ခေ
ဲ နတဲပ
့ ံု ြဖစ်လပါ။
ို ့ ဘာလို ့ ယထာဘူတမကျတဲ့ ေမ�ာ်လင်ခ
့ ျက်ေတွ ေပးေနမှာလဲ။
သိေပမယ့
ု့
လ
် ည်း ခုချိနမ
် ာှ ေတာ့ ဒီကစ
ိ န
� ဲ ပတ်
သက်�ပီး ပွငပ
့် င
ွ လ
့် င်းလင်းေြပာဆိလ
ု ရတဲ
ို ့ ့ အခိုကအ
် တန်ကိ
ု တာ့
့
့ ေ
ေရာက်ေနပါ�ပီ။
သိပံပ
� ညာေြပာင်းလဲမ�� ကီးရဲ ့
ထိပ်တန်းစီမံကန
ိ း် က
လူသားေတွကို
ထာဝရအသက်�ှညေ
် စဖိပါ။
ု ့ မရဏတရားကို ေအာင်�င
ို ဖ
် ိက
ု ့ အလှမး် ေဝးတဲပ
့ န်းတိင
ု ပ
် ဲ ထားဦးေတာ၊့ လွနခ
် ဲတ
့ ဲ့
354
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ရာစု�စ
ှ အ
် နည်းငယ်က
စဉ်းစားလိေတာင်
ု့
မရခဲတ
့ ဲ့
ေအာင်ြမင်မေ
� တွ
က�န်ေတာ်တို ့
ရ�ှိ�ပီးေနပါ�ပီ။
သတ�ေ
ိ ကာင်းလွနး် လို ြခေသင်္
�
့ လ
ှ းံု သား (the Lionheart) လို ထင်
�ှားတဲ့ အဂင်္လန်ဘရ
ု င် ရစ်ချက်ဟာ (၁၁၉၉)
့
့
ခု�စ
ှ မ
် ာှ
သူဘယ်
ဘက်ပခံုးကို
့
ြမားမှနတ
် ယ်။
ဒီေနေခတ်
မာှ သာဆို
့
သူရတဲဒ
့ ဏ်ရာက
အေသးအဖွဲလို ့
က�န်ေတာ်တို ့ ေြပာမှာြဖစ်ေပမယ့် (၁၁၉၉) ခု�စ
ှ ်မာှ ပဋိဇီဝပိးု သတ်ေဆးေတွမ�ှိေသး၊ ေရာဂါပိးု သန်တဲ
့ ့
စနစ်ေတွ မေပါ်ေသး ေလေတာ့ အဲဒဒ
ီ ဏ်ရာေလးကေန ပိးု ဝင်�ပီး ပုပ်လာတယ်။ (၁၂) ရာစု ဥေရာပမှာ
အသားပုပ်တာကို
ဟန်တားဖိ
ု ့ တစ်ခုတည်းေသာနည်းလမ်းက
့
ပုပ်တအ
ဲ့ စိတအ
် ပိင
ု း် ကို
ြဖတ်ပစ်တာပါ။
ခုဟာက ပခံးု မှာဆိေ
ု တာ့ ြဖတ်ပစ်လလည်
ို ့
းမရေတာ့ ြခေသင်္�
့ လ
ှ းံု သားပိင
ု �
် င
ှ ရ
် ဲ ့ ခ��ာကိယ
ု အ
် �ှံ ့ ပိးု ဝင်�ပီး
ပုပ်ရိလာေတာတ
ူ ှ သူကိ
ို မ
် ကယ်�င
ို န
် ဲ ့ ေသလုလေ
ု ဝဒနာကို (၂)
့ ာပဲ။ ေနာက်ဆးုံ ေတာ့ ဘယ်သမ
့ ု မကူ�င
ပတ်ေလာက် ခံစားရင်း ေသဆံးု သွားခဲပ
့ ါတယ်။
ေရာဂါပိးု ကူးစက်ြခင်းကို
ကာကွယန
် ည်း၊
အသားေတွ
ြပည်တည်ပပ
ု ်ေဆွးတာကို
ဟန်တားနည်
းေတွကို (၁၉) ရာစုေလာက်ထိ အေတာ်ဆးုံ ဆရာဝန်ေတွသည်ပင် မသိခ�ဲ့ ကပါဘူး။ စစ်သားေတွရဲ ့
့
လက်ေတွ
ေြခေတွမာှ
ဒဏ်ရာရလာရင်
ဘယ်ေလာက်ေသးတဲဒ
့ ဏ်ရာပဲြဖစ်ြဖစ်
ပုပ်ရိလာမှာစိးု ေတာ့
ေ�ှ �တန်းယာယီေဆး�ံုေတွမာှ ဆရာဝန်ေတွက လက်ေတွ၊ ေြခေတွကုိ ြဖတ်ပစ်တာ ထံးု စံပါပဲ။ ေြခြဖတ်၊
လက်ြဖတ်တာအြပင်
သွား��တတ
် ာလိမ
ု ျိုး
ပထမဆံးု ေမေ
့ ဆးေတွြဖစ်တဲ့
အီသာ၊
ကုသမ�ေတွကို
ကလိ�
ု ု ိေဖာင်း၊
ေမေ
့ ဆးမပါဘဲ
ေမာ်ဖင်းတိကိ
ု့ ု
လုပ်ခဲ�့ ကတာပါ။
အေနာက်တင
ို း် ေဆးပညာမှာ
ပံမ
ု န
ှ သ
် းုံ စွ�
ဲ င
ို လ
် ာတာ (၁၉) ရာစု အလယ်ပိင
ု း် ေလာက်မပ
ှ ါ။ ကလိ�
ု ု ိေဖာင်းမေပါ်ခင်က ဒဏ်ရာရတဲရ
့ ဲေဘာ်ကို
တြခားရဲေဘာ် (၄)ေယာက်က ေြခေတွ၊ လက်ေတွချုပ်�ပီး ဆရာဝန်က ဒဏ်ရာရတဲ့ ေြခလက်ကို လ�တိုက်
ြဖတ်ပစ်တာ။ (၁၈၁၅) ခု�စ
ှ ် ဝါတာလူးစစ်ပဲွ ေနာက်ေနမနက်
မာှ ဆိရ
ု င် လ�တက
ို ြ် ဖတ်ထားတဲ့ ေြခေတွ၊
့
လက်ေတွကို ေ�ှ �တန်းေဆး�ံုေတွေဘးမှာ အပံလ
ု က
ို ် ေတွ�ရမှာပါ။ အဲဒေ
ီ ခတ်က စစ်ထဝ
ဲ င်ဖို ့ စာရင်းေပးတဲ့
လက်သမားေတွ၊
သားသတ်သမားေတွကို
ေဆးတပ်ဖဲ�ေ
ွ တွမာှ
တာဝန်ထမ်းဖို ့
လ�တတ
် တ်ပါတယ်။
ဘာလိလဲ
ု ့ ဆုိ ဓားေတွ၊ လ�ေတွကို သံးု ပံသ
ု းုံ နည်းသိရင် ခွစ
ဲ တ
ိ က
် သ
ု ြခင်းဆိတ
ု ာ တြခားအရည်အချင်းေတွ
သိပ်မလိတ
ု ဲ့ ကာလကိးု ။
ဝါတာလူးစစ်ပဲေ
ွ နာက် ရာစု�စ
ှ ် (၂) ခုအတွငး် မှာပဲ အြဖစ်အပျက်ေတွက မမှတမ
် �
ိ င
ို ေ
် အာင်ကို
ေြပာင်းလဲခဲပ
်
ေသမိနကျတာနဲ
့်
့ ါတယ်။ တစ်ချိနက
့ တူတဲ့ ဒဏ်ရာအနာနဲ ့ ေရာဂါဘယေပါင်းများစွာကေန
ေသာက်ေဆး ထိးု ေဆးေတွ၊ ေခတ်မီဆန်းြပားတဲ့ ကုထးုံ ေတွက က�န်ေတာ်တအသက်
ို ့
ကို ကယ်တင်�င
ို ခ
် ဲပ
့ ါ�ပီ။
ေနစဉ်�ကံ
ုရတတ်တဲ့
့
နာကျင်ကက
ို ခ
် ၊ဲ
အာဂ�� ုဖျားနာြခင်း
များစွာကိလ
ု ည်း
ကာကွယေ
် ပးပါတယ်။
အရင်ေခတ်ကလူေတွက ဒါေတွကို ဘဝအစိတအ
် ပိင
ု း် ပဲေလလို ့ လက်ခခ
ံ �ဲ့ ကရတာပါ။ ပျမ်းမ�လူသက်
တမ်း
့
355
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ကလည်း တစ်ကမ�ာလံးု မှာ �ှစ် (၄၀) ေအာက်ကေန (၆၇) �ှစဝ
် န်းကျင်ကို ခုနတ
် က်လာခဲပ
့ ါတယ်။
ဖွံ� �ဖိုး�ပီး�ိင
ု င
် ေ
ံ တွမာှ ေတာ့ �ှစ် (၈၀) နားေတာင် ေရာက်ေနပါ�ပီ။
ေသြခင်းတရားက
ေနာက်ြပန်ဆ�
ွဲ တ
� ယ
် တ
ူ ဲ့
အခက်အခဲေတွကို
ကေလးငယ်ေသဆံးု မ�ဆတ
ုိ ဲ ့
ကိစေ
� တွမာှ အဆိးု ဝါးဆံးု ခံစားခဲရ
ု မ
် ထ
ီ ိ လယ်ယာစိက
ု ပ
် ျိုးတဲ့ လူအဖွ
့ တယ်။ (၂၀) ရာစုမတိင
့ ဲ�အစည်းေတွက
ကေလးဦးေရ
ေလးပံတ
ု စ်ပံန
ု ဲ့
သံးု ပံတ
ု စ်ပံ�ု ကားက
ကေလးငယ်ေတွဟာ
အရွ ယ်ေရာက်တထ
ဲ့ ိ
အသက်မ�ှငခ
် ဲ�့ ကပါဘူး။ အများစုက ဆံဆ
ု နာ၊
ုိ ့ ဝက်သက် နဲ ့ ေကျာက်ေရာဂါေတွေ�ကာင့် ဆံးု ပါး�ကတယ်။
(၁၇) ရာစု အဂင်္လန်မာှ ကေလး (၁၀၀၀) ေမွးရင် (၁၅၀) က အသက် (၁)�ှစ် မြပည်ခ
့ င်ဆးုံ တယ်၊ သံးု ပံတ
ု စ်ပံက
ု
(၁၅)�ှစ် မြပည်ခ
့ င်ဆးုံ တယ်။ ယေနမှ့ ာ အဂင်္လပ
ိ ်ကေလး (၁၀၀၀) ေမွးရင် (၅) ေယာက်ပဲ (၁) �ှစမ
် ြပည်ခ
့ င်
ဆံးု �ပီး၊ (၇) ေယာက်ပဲ (၁၅)�ှစ် မြပည်ခ
့ င် ဆံးု တယ်။
ဒီကန
ိ း် ဂဏန်းေတွရဲ ့ အလံးု စံသ
ု က်ေရာက်မက
� ို ပိ�ု ပီးနားလည်ေအာင် စာရင်းအင်းေတွ ခဏထားလို ့
ြဖစ်ရပ်တချို �ကို ြပန်�ကည်ရ
့ ေအာင်ပါ။ ဥပမာေကာင်းတစ်ခုက အဂင်္လန်ဘရ
ု င် ပထမအက်ဒဝ
် ပ် (၁၂၃၇၁၃၀၇) နဲ ဘု
ီ နာ (၁၂၄၁-၁၂၉၀) တို မိ
ို ့
းေတွဟာ အလယ်ေခတ် ဥေရာပမှာ
့ ရင်မ အီလေ
့ သားစုပါ။ သူတသားသမီ
အေကာင်းဆံးု ဆိတ
ု ဲ့ ြပုစုေစာင်ေ
� တွ ပတ်ဝန်းကျင်အေြခအေနေတွ ရ�ှိခတ
ဲ့ ယ်။ နန်းေတာ်ေတွန ဲ ့
့ �ှာက်မေ
ေနရတယ်၊
မီးလင်းဖိေ
ု တွ
စားလိရ
ု ာ
�ှိတယ်၊
စား�ိင
ု တ
် ယ်၊
ေအးတဲအ
့ ခါ
အသန်�ှ့ ငး် ဆံးု ေရကို
အေ�ွးထည်ေတွ
ေသာက်ရတယ်၊
လံလ
ု ေ
ံု လာက်ေလာက်�ိှတယ်၊
အေစခံ
တစ်တပ်တစ်အားနဲ ့
အေတာ်ဆးုံ သမားေတာ်ေတွ �ှိတယ်။ အီလေ
ီ နာဘုရင်မဟာ (၁၂၅၅) နဲ ့ (၁၂၈၄) ခုနစ်အေ�ကားမှာ ကေလး
(၁၆) ေယာက်ဖာွ းြမင်ခေ
ဲ့ �ကာင်း မှတတ
် မ်းေတွက ဆိပ
ု ါတယ်။
၁။ သမီး၊ အမည်မသိ (မ�ှိေသး)၊ (၁၂၅၅) ဖွား၊ ဖွားစဉ်ဆံးု ပါး။
၂။ သမီး၊ ကက်သရင်း၊ (၁)�ှစမ
် ာှ လား (၃)�ှစမ
် ာှ လားမသိ၊ ဆံးု ပါး။
၃။ သမီး၊ ဂျိုအန်၊ (၆) လနဲ ဆံ
့ းု ပါး။
၄။ သား၊ ဂ�န်၊ (၅) �ှစ်မာှ ဆံးု ။
၅။ သား၊ ဟင်နရီ၊ (၆) �ှစ်မာှ ဆံးု ။
၆။ သမီး၊ အီလေ
ီ နာ၊ (၂၉) �ှစမ
် ာှ ဆံးု ။
၇။ သမီး၊ အမည်မသိ (မ�ှိေသး)၊ (၅) လမှာဆံးု ပါး။
၈။ သမီး၊ ဂျိုအန်၊ (၃၅) �ှစ်မာှ ဆံးု ။
356
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
၉။ သား၊ အယ်ဖန
ွ ဆ
် ၊ုိ (၁၀) �ှစ်မာှ ဆံးု ။
၁၀။ သမီး၊ မားဂရက်၊ (၅၈) �ှစမ
် ာှ ဆံးု ။
၁၁။ သမီး၊ ဘရမ်ဂျီးရီးယား၊ (၂) �ှစ်မာှ ဆံးု ။
၁၂။ သမီး၊ အမည်မသိ (မ�ှိေသး)၊ ဖွား�ပီးမ�ကာခင် ဆံးု ။
၁၃။ သမီး၊ ေမရီ၊ (၅၃) �ှစ်မာှ ဆံးု ။
၁၄။ သား၊ အမည်မသိ (မ�ှိေသး)၊ ဖွား�ပီးမ�ကာခင် ဆံးု ။
၁၅။ သမီး၊ အဲလစ်စဘက်၊ (၃၄) �ှစ်မာှ ဆံးု ။
၁၆။ သား၊ အက်ဒဝ
် ပ်။
သားေတွထမ
ဲ ာှ အငယ်ဆးုံ သားေတာ် အက်ဒဝ
် ပ်က ကေလးဘဝရဲ ့ ေဘးများလှတဲ့ �ှစေ
် တွကို
ေကျာ်လန
ွ အ
် သက်�ှငတ
် ဲ့
ပထမဆံးု ပါ။
သူခမည်
းေတာ်
့
နတ်ရွာစံေတာ့
အဂင်္လန်ထးီ နန်းကို
ဒုတယ
ိ အက်ဒဝ
် ပ်ဘရ
ု င်အြဖစ်န ဲ ့ ဆက်ခံပါတယ်။ တစ်နည်းေြပာရရင် မိဖရ
ု ားတစ်ပါးရဲ ့ အေရးအ�ကီးဆံးု
တာဝန်ြဖစ်တဲ့ �ှငဘ
် ရ
ု င်အ�ိုကအ
် ရာ ဆက်ခမ
ံ ယ့် သားေယာက်ျားေလး ေမွးဖွားေပး�ိင
ု ဖ
် ို ့ အီလေ
ီ နာက (၁၆)
�ကိမတ
် င
ို တ
် င
ို ်
�ကိုးစားခဲရ
့ တာပါ။
ဒုတယ
ိ အက်ဝပ်ရဲ ့ မယ်ေတာ်ဟာ
ထူးကဲတဲ့
စိတ�
် ှညသ
် ည်းခံမန
� ဲ့
ရဲစမ
ွ း် သတ�ြိ ပည်ဝ
့ တဲ့ အမျိုးသမီးတစ်ဦးလို ့ ေြပာရမှာပါ။ အက်ဒဝ
် ပ်က သူမိ့ နး် မအြဖစ် ေရွ းချယ်ခတ
ဲ့ ဲ ့
အမျိုးသမီးကေတာ့ အဲလမ
ို ဟုတခ
် ဲဘ
ိ အက်ဒဝ
် ပ်ဘရ
ု င်ဟာ သက်ေတာ် (၄၃) �ှစမ
် ာှ �ကင်ယာေတာ်
့ းူ ။ ဒုတယ
ြဖစ်တဲ့ ြပင်သစ်မင်းသမီး အစ�ဘလ
ဲ ာရဲ လု
ဲ့ ပါတယ်။
့ ပ်�ကံသတ်ြဖတ်ြခင်း ခံခရ
သိရသေလာက်ဆရ
ုိ င်
အီလေ
ီ နာနဲ ့ ပထမအက်ဒဝ
် ပ်ဘရ
ု င်တဟာ
ို ့
ကျန်းမာတဲ့
ေမာင်�ြံှ ဖစ်�ပီး
ေသ�ိင
ု ေ
် လာက်တဲ့ ေမွးရာပါေရာဂါမျိုးေတွ သားသမီးေတွကို လက်ဆင်က
့ မ်းခဲတ
့ ာမျိုးလည်း မ�ှိဘးူ ။
ဒါေပမယ့် သားသမီး (၁၆) ေယာက်မာှ (၁၀) ေယာက် (၆၂ရာ��နး် ) ဟာ ကေလးဘဝမှာတင် ဆံးု ပါးခဲ�့ ကတယ်။
(၆) ေယာက်က အသက် (၁၁) �ှစ် လွနေ
် အာင် ေနခဲရ
ု �
် န� း် မ�) ဟာ အသက် (၄၀)
့ �ပီး (၃) ေယာက် (၁၈ ရာခိင
ေကျာ်တအ
ဲ့ ထိ အသက်�ှငခ
် ဲ�့ ကတယ်။ ဒီ (၁၆) ေယာက်အြပင် အီလေ
ီ နာမှာ ကိယ
ု ဝ
် န်ပျက်ကျခဲတ
့ ာေတွ
�ှိ�င
ို ပ
် ါေသးတယ်။ ပျမ်းမ�အားြဖင့် အက်ဒဝ
် ပ်န ဲ ့ အီလေ
ီ နာဟာ (၃) �ှစ်ကို (၁)ေယာက်�န� း် နဲ ့ ကေလး (၁၀)
ေယာက်ကုိ တစ်ေယာက်�ပီးတစ်ေယာက် ဆံးု �� ံးခဲတ
မိဘတစ်ဦးဦးအဖို ့ ဒီလို ဆံးု �� ံးမ�မျိုး
့ ာပါ။ ဒီေနေခတ်
့
မြဖစ်�င
ို သ
် ေလာက်ပါပဲ။
***
357
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
မေသြခင်းကို ေဖွ�ှာတဲ့ ဂီးလ်ဂမက်�်ှ စီမံကန
ိ း် ေအာင်ြမင်ဖို အချိ
နဘ
် ယ်ေလာက်�ကာမလဲ၊ �ှစ် (၁၀၀)
့
လား၊ (၅၀၀) လား၊
(၁၀၀၀) လား။
နည်းနည်းပဲသခ
ိ ေ
ဲ့ သးတယ်
(၁၉၀၀) ြပည်�
့ စ
ှ ထ
် ိ လူခ��
ု အ
် ေ�ကာင်း
့ ာကိယ
ဆိတ
ု ာရယ်၊
�ှစ်
(၁၀၀)
အတွငး် မှာကို
အသိပညာ၊
က�န်ေတာ်တို ့
ဗဟုသတ
ု ေတွ
ဘယ်ေလာက်မျိုး တိးု တက်ရ�ှိခတ
ဲ့ ယ် ဆိတ
ု ာရယ် ြပန်ေတွး�ကည်ရ
့ င် (အထက်က စီမံကန
ိ း် အတွက်)
အေကာင်းဘက်ကြမင်ဖို ့
Caenorhabditis
အေ�ကာင်းရင်း
elegans
�ှညေ
် အာင်ဆဆ
ွဲ န်�ိ့ င
ု ခ
် ဲပ
့ ါ�ပီ။
ဆိတ
ု ဲ့
သူတေတွ
ို ့
နာ�ိနု ည်းပညာကျမ်းကျင်သေ
ူ တွက
သန်းေပါင်းများစွာေသာ
�ှိပါတယ်။
မ�ကာခင်ကပဲ
သန်ေကာင်ရဲ ့
မျိုး�ိုးဗီဇပညာ�ှငေ
် တွက
ပျမ်းမ�သက်တမ်းကို
ဟိမ
ု ေ
ို ဆးပီးယန်းေတွအတွကေ
် ရာ
ကိယ
ု ခ
် အ
ံ ားစနစ်တု
တစ်ခုကို
နာ�ိစ
ု က်�ုပ်ကေလးေတွပါဝင်တယ်။
(၂)
ဒီလို
လုပ်�င
ို မ
် လား။
ဖန်တးီ ေနပါတယ်။
လူခ��
ု ထ
် က
ဲ ို
့ ာကိယ
ဆအထိ
ထည်�့ ပီး
ဒီစနစ်မာှ
ပိတေ
် နတဲ့
ေသွးေ�ကာေတွ ြပန်ဖင
ွ ေ
့် ပးဖို ့ ဗိင
ု း် ရတ်န ဲ ့ ဘက်တးီ ရီးယားေတွကို သတ်ဖိ၊ု ့ ကင်ဆာဆဲလေ
် တွကို �ှငး် ပစ်ဖိနဲ
ု့ ့
အိုမင်းြခင်းြဖစ်စဉ်ေတွကေ
ို တာင်
ပညာ�ှငတ
် ချို �
ေြပာတာက
ဆန်ကျင်
ဖို ့
့
သက�ရာဇ်
လုပ်�င
ို ပ
် ါလိမ်မ
့ ယ်။
(၂၀၅၀)မတိင
ု ခ
် င်မာှ
အသည်းအသန်
�ကိုးစားေနတဲ့
တချို �လသ
ူ ားေတွဟာ
ေသြခင်းကို
အန်တ�
ု င
ို လ
် ာလိမ်မ
ု ာက ေသ�ိင
ု တ
် ဲ့ ထိခိုကဒ
် ဏ်ရာေတွသာ မရခဲရ
့ ယ် (a-mortal)။ (a-mortal ဆိတ
့ င်
အသက်ကို
အကန်အသတ်
မ�ှိ
့
ဆွဆ
ဲ န်ထား�ိ
င
ု တ
် ယ်
့
လို ့
ဆိလ
ု ပ
ုိ ါတယ်။
မေတာ်တဆ
ထိခက
ုိ ဒ
် ဏ်ရာရတာမျိုးကေန ေသ�ိင
ု စ
် ရာ�ှိေနေသးလို ့ immortal မေသေတာဘ
ု့
a-mortal
့ းူ လိမေြပာဘဲ
လိေြပာတာပါ။)
ု့
ဂီးလ်ဂမက်�်ှစမ
ီ ံကန
ိ း်
ေအာင်ြမင်သည်ြဖစ်ေစ၊
မေအာင်ြမင်သည်ြဖစ်ေစ
ေခတ်သစ်ေ�ှာင်းပိင
ု း်
ဘာသာတရားေတွ၊ အယူဝါဒေတွက ေသြခင်းတရားနဲ ့ တမလွနဘ
် ဝကို ေမးခွနး် မထုတ�် ကေတာတ
့ ာကို
သိရတာ သမိင
ု း် �� ေထာင်ကေန�ကည်ရ
့ င် စိတဝ
် င်စားစရာပါ။ (၁၈) ရာစုအထိ ဘာသာတရားေတွက မရဏနဲ ့
တမလွနဆ
် တ
ုိ ာ
ဘဝအဓိပာ� ယ်ရဲ ့ ဗဟိခ
ု ျက်ြပုခဲ�့ ကတယ်။
(၁၈)
ရာစု
အစမှာ
ဘာသာတရားေတွန ဲ ့
လစ်ဘရယ်ဝါဒ၊ ဆိ�
ု ှယလ
် စ်ဝါဒနဲ ့ ဣတ�ယ
ိ ဝါဒလို အယူဝါဒေတွဟာ တမလွနဆ
် တ
ုိ အ
ဲ့ ေပါ် စိတ် လံးု ဝ
မဝင်စား�ကေတာပ
့ ါဘူး။
ကွနြ် မူနစ်တစ်ေယာက်
ေသ�ပီးရင်
အတိအကျဘာြဖစ်သာွ းလဲ၊
အရင်း�ှငဝ
် ါဒီတစ်ေယာက်၊ ဣတ�ယ
ိ ဝါဒီတစ်ေယာက် ဆိရ
ု င်ေရာ ဘာြဖစ်မလဲ။ အေြဖကို မက်စ၊် အဒမ်စမစ်၊
ဆမွမ် ဒီဗးို ဗွားတိရဲ
ု ့ စာေပအေရးအသားေတွ
မာှ လိက
ု �
် ှာေနလို ဘာအဓိ
ပာ� ယ်မှ မ�ှိပါဘူး။ ေသြခင်းတရားကို
့
့
အေလးဂ�ုြပုေနေသးတဲ့ တစ်ခုတည်းေသာ ေခတ်သစ်ဝါဒကေတာ့ အမျိုးသားေရးဝါဒပါ။ ကဗျာအဆန်ဆးုံ ၊
အသည်းအသန်အြဖစ်ဆးုံ
အများြပည်သရ
ူ ဲ ့
ကတိေပးပါတယ်။
အခိက
ု အ
် တန်ေတွ
့ မာှ
စုေပါင်းမှတဉ
် ာဏ်ထမ
ဲ ာှ
ဒါေပမယ့်
တိင
ု း် ြပည်အတွက်
ထာဝရေနရာ
ေဝဝါးဝါး�ိင
ု တ
် ာက
အသက်စန
ွ တဲ
့် ့
ရလိမ်မ
့ ယ်လို ့
မည်သမ
ူ ဆို
အမျိုးသားေရးဝါဒက
အမျိုးသားေရးဝါဒီအများစုေတာင်
ဘာအသံးု ဝင်မန
ှ း် ေသချာမသိ�ကတာပါပဲ။
358
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ဒီကတိက
သိပံ�ပညာရဲ ့ စပွန ်ဆာဒယ်ဒ ီ
နည်းပညာေခတ်မာှ က�န်ေတာ်တို ့ ေနေန�ကတာပါ။ က�န်ေတာ်တို ့ ြပဿနာေတွရဲ ့ အေြဖေတွဟာ သိပံန
� ဲ့
နည်းပညာမှာ
�ှိတယ်လုိ ့ အများက
သူတအလု
ို ့
ပ်ေတွ
ယံ�ု ကည်�ကပါတယ်။
ဆက်လပ
ု ်ခွငြ့် ပုထား�ံုန ဲ ့
ဖန်ဆင်းေပးပါလိမ်မ
့ ယ်။
ဒါေပမယ့်
သူတက
ို ့
သိပံပ
� ညာဆိတ
ု ာ
သိပံပ
� ညာ�ှငန
် ဲ ့ နည်းပညာ�ှငေ
် တွကသ
ို ာ
ဒီကမ�ာေြမေပါ်မှာပဲ
ေကာင်းကင်ဘုက
ံ ို
လူသားရဲအထက်
မာှ �ှိတဲ့
့
အဆငြ့် မငလ
့် မ်းစဥ်
အထက်တန်းကျင်ဝ
ု ရ
် ာနယ်ပယ်မာှ ပဲ ြဖစ်ေပါ်လည်ပတ်ေနတဲ့ လုပ်ငန်းေတာ့ မဟုတပ
် ါဘူး။
့ တ်န ဲ ဝိ
့ ဉာဉ်ေရးဆိင
လူယဉ်ေကျးမ�
ရဲ ့ တြခားက�ေတွလပ
ို ဲ စီးပွားေရး၊ �ိင
ု င
် ေ
ံ ရး နဲ ့ ဘာသာေရးဆိင
ု ရ
် ာ အကျိုးစီးပွားေတွရဲ ့
့
ပံသ
ု င
ွ း် ြခင်းကိလ
ု ည်း ခံရပါတယ်။
သိပံပ
� ညာဆိတ
ု ာ
ေငွသပ
ိ ်ကန
ု တ
် က
ဲ့ စ
ိ ပ
� ါ။
ဇီဝေဗဒပညာ�ှငတ
် စ်ေယာက်က
အဏု�ကည်မ
့ န
ှ ေ
် ြပာင်းေတွ
သန်�ှ့ ငး် ေရးစတာေတွ
ဓာတ်ခခ
ွဲ န်းေတွ၊
လိအ
ု ပ်ပါတယ်၊
လိတ
ု ာေတာ့
လူကိ
ု ခ
် အ
ံ ားစနစ်ကို
့ ယ
ဖန်�ပန်ေတွ၊
ဓာတုပစ�ညး် ေတွ
ဓာတ်ခအ
ွဲ ကူဝန်ထမ်းေတွ၊
ေြပာစရာေတာင်မလိဘ
ု းူ ။
ေလ့လာဖို ့
နဲ ့ အီလက်ထရွ န ်
လ�ပ်စစ်မးီ သမား၊
ေချးေငွေဈးကွကတ
် စ်ခုကို
ပိက
ု သ
် မား၊
ပံစ
ု ေ
ံ ဖာ်ဖို ့
ေဘာဂေဗဒပညာ�ှငတ
် စ်ေယာက်က ကွနြ် ပူတာေတွ ဝယ်ရမယ်၊ ေဒတာဘဏ်အ�ကီးစားေတွ ထားရမယ်၊
�� ပ်ေထွးလှတဲ့
နားလည်ဖို ့
ေဒတာစနစ်ေတွ
ဖန်တးီ ရမယ်။
ေခတ်ေဟာင်း
ေ�ှးေဟာင်းသုေတသီတစ်ေယာက်က
အမဲလက
ို �
် ှာေဖွစားေသာက်သေ
ူ တွကို
ေဝးလံေခါင်ဖျားေနရာေတွ
သွားရမယ်၊
ေ�ှးကအပျက်အစီးေတွကို တူးဆွရမယ်၊ �ုပ်�ကင်းအ�ိုးေတွ လူလပ
ု ်ပစ�ညး် ေတွကို ရက်စေ
ဲွ ဖာ်ထတ
ု ရ
် မယ်။
ဒါေတွအားလံးု က ေငွမကုနဘ
် ဲ မရဘူး။
လွနခ
် ဲတ
ိ ံရ
� ဲ ့ အံမ
့ ခန်းေအာင်ြမင်မေ
� တွအတွက် သိပံသ
� ေ
ု တသနကို
့ ဲ့ �ှစ် (၅၀၀) အတွငး် ေခတ်သပ
ေဒါ်လာဘီလျံေပါင်းများစွာ ေထာက်ပံခ
် တွ၊ ေဖာင်ေဒး�ှငး် ေတွ၊
့ ဲတ
့ ဲ့ အစိးု ရေတွ၊ စီးပွားေရးလုပ်ငန်း�ှငေ
ပုဂလ
� က
ိ အလ��ှငေ
် တွရဲ ့ ထက်သန်လလ
ို ားမ�ကို
အများ�ကီး
စ�ကာဝဠာကို
ပံေ
ု ဖာ်�ပီးသိဖိ၊ု ့
ဆွ�
ဲ င
ို ဖ
် ိ၊ု ့
အလုပ်ေတွကုိ
ဂလိလယ
ိ ို
များစွာပိလ
ု ပ
ု ် �င
ို ခ
် တ
ဲ့ ာပါ။
ကမ�ာေ
ု ို
့ ြမပံက
ဂလိေလ၊
ခရစ�တဖ
ို ာ
ဒီဉာဏ်�ကီး�ှငေ
် တွ
ေကျးဇူးတင်ရမှာပါ။
သတ�ေလာက�ကီးကို
ကိလ
ု ဘ
ံ တ်
ဒီေငွေတွေ�ကာင်သ
့ ာ
စာရင်းြပုစုမတ
ှ သ
် ားဖို ့
နဲ ့ ချားလ်စဒ
် ါဝင်တို ့ လုပ်ခဲတ
့ ာထက်
လံးု ဝမေမွးခဲဘ
ု င်
့ းူ ဆိရ
သူတရဲ
ုိ ့ ့ အသိအြမင်ထးူ ေတွဟာ
တြခားသူေတွမာှ လာြဖစ်�င
ို ေ
် ကာင်းပါတယ်။ သိေသာ်
ု့
လည်း လိအ
ု ပ်တေ
ဲ့ ထာက်ပံေ
့ ငွေ�ကးသာ မရခဲရ
့ င်
ဘယ်လဉ
ို ာဏ်ထးူ ကဲမမ
� ျိုးကမှ ေငွေ�ကးေနရာ အစားမထိးု �ိင
ု ပ
် ါဘူး။ ဥပမာ - ဒါဝင် ဆိတ
ု ာ ဘယ်တန
ု း် ကမှ
မ�ှိခရ
ဲ့ င် ဆင်က
ိ ီကုိ ေတွ� �ှိသအ
ူ ြဖစ် Alfred Russel Wallace ကို ယေနေခတ်
မာှ
့ ြဲ ဖစ်စဉ် သီအုရ
့
359
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
အမွမး် တင်�ကရမှာပါ။ သဘာဝေရွ းချယ်ြခင်းေ�ကာင့် သတ�ဝါေတွ ဆင်က
့ ြဲ ဖစ်ေပါ်လာပံု အေတွးအေခါ်ကို
ဒါဝင်န ဲ ့ ဆက်�ယ
ွ ြ် ခင်းမ�ှိဘဲ သူက �ှစ်အနည်းငယ်အ�ကာမှာ �ကံဆခဲသ
ူ ါ။ ဒါေပမယ့် ပထဝီ၊သတ�ေဗဒ နဲ ့
့ ပ
�ုက�ေဗဒဆိင
ု ရ
် ာ
သုေတသနေတွ
ေငွေ�ကးမေထာက်ပံခ
ဲ့ င်
့ ရ
ကမ�ာအ�ှမှ
ံ့ာ
ဒါဝင်ေရာ၊
လက်ေတွ�အချက်အလက်ေတွ
လုပ်�င
ို ေ
် အာင်
ေဝါေလ့စ်ပါ
ရ�ိင
ု ခ
် ဲမ
့ ာှ
ဥေရာပအင်အား�ကီး�ိင
ု င
် ေ
ံ တွက
ဆင်က
ိ ီ
့ ြဲ ဖစ်စဉ်သီအုရ
မဟုတပ
် ါဘူး။
သူတို ့
ြဖစ်လာဖို ့
�ှာေဖွဖို ့
လိအ
ု ပ်တဲ့
မ�ကိုးစားတာေတာင်
ြဖစ်�င
ို ေ
် သးတယ်။
အစိးု ရေတွ၊ စီးပွားေရးလုပ်ငန်းေတွက ဓာတ်ခခ
ွဲ န်းေတွ၊ တက�သိလ
ု ေ
် တွကို ေငွဘလ
ီ ျံေပါင်းများစွာ
ဘာလိများ
ု့
ေပးအပ်ခဲ�့ ကတာလဲ။
ပညာတတ်အဝန်းအဝိင
ု း် မှာ
အများစုက
သိပံပ
� ညာစစ်စစ်ကို
လွယလ
် ယ
ွ ေ
် လးပဲ ယံ�ု ကည်�ကပါတယ်။ အစိးု ရေတွ၊ စီးပွားေရးလုပ်ငန်းေတွက သူတ�ကိ
ို ့ ုက်ေလာက်တဲ့
ဘယ်သေ
ု တသနစီမက
ံ န
ိ း် မဆို
အများေကာင်းကျိုးေ�ှး�� �ပီး
သူတကိ
ို ့ ု
ပိက
ု ဆ
် ေ
ံ ပးတာလို ့
သူတို ့
ယံ�ု ကည်ေန�ကတာ။ တကယ်ေတာ့ သိပံအ
� တွက် ရန်ပံေ
ု ငွေထာက်ပံတ
ို ့ တာနဲ မနီ
့ ာ သူတထင်
့ းစပ်ပါဘူး။
အေ�ကာင်းက အလ��ှငေ
် တွက သိပံသ
� ေ
ု တသနကို လ�ရင် သူတရဲ
ို ့ �ိ့ င
ု င
် ေ
ံ ရး၊ စီးပွားေရး၊ နဲ ဘာသာေရး
့
ရည်မန
ှ း် ချက်
တချို �ေအာင်ြမင်မယ်လို ့ ယံ�ု ကည်လပါ။
ို ့
ဥပမာ
-
(၁၆)
ရာစုမာှ
�ှငဘ
် ရ
ု င်ေတွ၊
ဘဏ်လပ
ု ်ငန်း�ှငေ
် တွက ကမ�ာအ�ှံ ့ ပထဝီေလ့လာေရးခရီးေတွအတွက် ရန်ပံေ
ု ငွများစွာ သံးု စွခ
ဲ ေ
ဲ့ ပမယ့်
ကေလးစိတပ
် ညာရပ်ကို
ေလ့လာဖို ့ ေငွတစ်ြပားတစ်ချပ်မှ
မသံးု ခဲပ
့ ါဘူး။
ဘာလိလဲ
ု ့ ဆေ
ုိ တာ့
ပထဝီ
အသိသတ
ု သစ်ေတွ ေတွ�လာရင် နယ်ေြမသစ်ေတွ �ှာေဖွေအာင်�င
ို �် ပီးေတာ့ ကုနသ
် ယ
ွ အ
် င်ပါယာ�ကီးေတွ
တည်ေဆာက်�င
ို လ
် မ
ိ မ
့် ယ်လို ့ သူတက
ို ့ ေတွးဆလိပါ။
ု ့ တစ်ဖက်က ကေလးစိတပ
် ညာရပ်ကေနေတာ့ သူတို ့
ဘာအကျိုးအြမတ်မာှ မြမင်ဘးူ ေလ။
(၁၉၄၀)
ြပည်�
့ စ
ှ လ
် န
ွ က
် ာလေတွမာှ
ေရေအာက်ေ�ှးေဟာင်းသုေတသနထက်
အရင်းအြမစ်ေြမာက်များစွာကို
အေမရိကန်န ဲ ့
�ျူကလိယ�ူ ပေဗဒ
ပံေ
ု အာသံးု ခဲပ
့ ါတယ်။
ဆိဗ
ု ီယက်အစိးု ရေတွက
(nuclear
�ျူကလိယ�ူ ပေဗဒက
physics)
ေလ့လာေရးမှာ
�ျူကလိယလက်နက်ေတွ
ထုတ�
် င
ို ေ
် စမှာြဖစ်�ပီး ေရေအာက်ေ�ှးေဟာင်းသုေတသနကေတာ့ စစ်ပဲေ
ွ တွမာှ ဘာမှက�
ူ င
ို မ
် ာှ မဟုတဘ
် းူ လို ့
သူတေတွ
ို ့ းပါတယ်။
ေငွေ�ကးစီးဆင်းမ�ကို
ထိနး် ကွပ်ေနတဲ့
�ိင
ု င
် ေ
ံ ရး၊
စီးပွားေရး၊
ဘာသာေရး
အကျိုးအြမတ်ေတွကို သိပံပ
� ညာ�ှငေ
် တွကယ
ို တ
် င
ို က
် ေတာ့ အ�မဲလလ
ို ုိ သတိမမူမိတတ်�ကဘူး။ အများစုက
ပညာတတ်ဉာဉ်နဲ ့ စူးစမ်းလိစ
ု တ
ိ န
် သာ
ဲ့
လုပ်�ကတာပါ။ ဒါေပမယ့် သိပံရ
� ဲ ့ လုပ်ငန်းစဉ် ရည်ရွယခ
် ျက်ကို
သိပံပ
� ညာ�ှငေ
် တွက အမိနေပး
့်
��န�် ကား�ိင
ု တ
် ယ်ဆတ
ုိ ာ �ှားပါတယ်။
�ိင
ု င
် ေ
ံ ရး၊
စီးပွားေရး၊
ဘာသာေရး
အကျိုးအြမတ်ေတွန ဲ ့
မပတ်သက်ဘဲ
သိပံစ
� စ်စစ်ကို
က�န်ေတာ်တက
ို ့ ေငွေ�ကးေထာက်ပံခ
ု င်ေတာင် ဒါက မြဖစ်�င
ို သ
် ေလာက်ပါ။ ေနာက်ဆးုံ ေတာ့
့ ျင်တယ် ဆိရ
360
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ့
ရင်းြမစ်ေတွက
အကန်အသတ်
�ိှပါတယ်။
့
အေမရိကန်
ကွနဂ
် ရက်လတ
� ေ
် တာ်အမတ်တစ်ေယာက်ကို အေြခခံသေ
ု တသနအတွက် အမျိုးသားသိပံေ
� ဖာင်ေဒး�ှငး် ကို
ေဒါ်လာ (၁) သန်းထပ်ေပးဖို ေတာင်
းဆိ�ု ကည်ပ
့ ါ။ ဒီေငွကို ဆရာြဖစ်သင်တန်းေတွအတွက် သံးု တာ၊ ဒါမှမဟုတ်
့
သူခ�ိ
်
ဒုက��ကံုေနတဲ့ စက်�ု ံကို အခွနေ
် လ�ာေ
့ နရာမှာ သံးု တာ ပိမ
ု ေကာင်းဘူးလားလို ့ သူက
့ ပးတဲေ
့ ု ငက
ြပန်ေမးပါလိမ်မ
�ိတ
ှ ဲ့ ရင်းြမစ်ေတွအတွက် က�န်ေတာ်တို ့ ေြဖရမယ့် ေမးခွနး် ေတွက
့ ယ်။ အကန်အသတ်
့
“ဘယ်ကစ
ိ က
� ပိအ
ု ေရး�ကီးလဲ” “ဘယ်ကစ
ိ က
� ေကာင်းကျိုး�ှိလ”ဲ ဆိတ
ု ာေတွပါ။ ဒီေမးခွနး် ေတွက သိပံဆ
� င
ုိ ရ
် ာ
ေမးခွနး် ေတွမဟုတဘ
် းူ ။ သိပံက
�
ကမ�ာမှာ�ှိတဲ့ အရာေတွ၊ အရာဝတ�ုေတွ အလုပ်လပ
ု ်ပံု နဲ ့ အနာဂတ်မာှ
ြဖစ်လာ�ိင
ု တ
် ာေတွကို �ှငး် ြပပါတယ်။ အဓိပာ� ယ်ဖွငဆ
့် ခ
ုိ ျက်အရ အနာဂတ်မာှ ဘာြဖစ်သင်တ
ုိ ာ သိတဲ့
့ ယ်ဆတ
စွမး် ရည်မျိုး သိပံမ
� ာှ မ�ှိပါဘူး။ ဒီလို ေမးခွနး် ေတွရဲ ့ အေြဖကိေ
ု တာ့ ဘာသာတရားနဲ ့ အယူဝါဒေတွက
�ှာေဖွပါတယ်။
အခုေြပာမယ့် ဒွဟ
ိ ပုစာ� ကို စဉ်းစား�ကည်ရ
့ ေအာင်။ ဌာနတစ်ခတ
ု ည်းက အရည်အချင်းေတွလည်း
တူတ�
ူ ိှတဲ့ ဇီဝေဗဒပညာ�ှင ် (၂)ေယာက်က သူတလက်
ို ့
�ိှ သုေတသနစီမက
ံ န
ိ း် ေတွကို ေဆာင်ရွကဖ
် ို ့ ေဒါ်လာ
(၁)သန်းတန် ေထာက်ပံေ
ု ့ ုေတွမာှ
့ �ကးကို �ပိုင်ေလ�ာက်�ကတယ်။ ဖေရာဖက်ဆာ Slughorn �ွားမေတွရဲ �ိ
့ အံ
ြဖစ်တဲ့
ကူးစက်ေရာဂါတစ်ခက
ု ို
ေလ့လာချင်ေနတာ။
ဒီေရာဂါက
�ွားမေတွရဲ ့ �ိထွ
ု ့ က�
် န� း် ကို
(၁၀)
ရာခိင
ု �
် န� း် ေလာက် ေလျာန
ု ့ ိရင်
့ ည်းေစတယ်။ ပေရာဖက်ဆာ Sprout က �ွားသားေပါက်ေလးေတွန ဲ ခွ
့ ဲထားလိ�ှ
မိခင်�ာွ းမေတွမာှ စိတပ
် ိင
ု း် ဆိင
ု ရ
် ာ ထိခိုကခ
် စ
ံ ားရတာ �ှိေလမလားလို ့ေလ့လာချင်တယ်။ ေငွေ�ကးပမာဏက
အကန်အသတ်
�ိှ�ပီး
့
စီမက
ံ န
ိ း်
(၂)
ခုလးံု ကိေ
ု တာ့
မေထာက်ပံ�
ို ဘ
် းူ ဆိေ
ု တာ့
့ င
ဘယ်တစ်ခုကို
ေရွ း�ပီးေထာက်ပံသ
့ င်လ
့ ။ဲ
ဒီေမးခွနး် အတွက် သိပံန
� ဲ ့ ဆိင
ု တ
် ဲ့ အေြဖမ�ှိပါဘူး။ �ိင
ု င
် ေ
ံ ရး၊ စီးပွားေရး၊ ဘာသာေရးနဲဆိ
ု တ
် ဲ့
့ င
အေြဖေတွပဲ
�ှိပါတယ်။
ယေနကမ�
့ ာမှာေတာ့
ဖေရာဖက်ဆာ
Slughorn
က
ေထာက်ပံေ
့ �ကးရဖို ့
အလားအလာပိေ
ု ကာင်းပါတယ်။ ဒါက �ွား�ိအံ
ု ့ ုေရာဂါေတွဟာ �ွားစိတပ
် ိင
ု း် ကိစထ
� က် သိပံ�
� � ေထာင်က
့ ေန
ပိ�ု ပီး စိတဝ
် င်စားစရာေကာင်းလို ့ မဟုတပ
် ါဘူး။ ဒီသေ
ု တသနကေန အကျိုးအြမတ်ရ�ိင
ု တ
် ဲ့ �ိထွ
ု ့ ကပ
် စ�ညး်
လုပ်ငန်းေ�ကာင့် (ဒုတယ
ိ သုေတသနကေန ရလာ�ိင
ု တ
် )ဲ့ တိရ စ�ာန်အခွငအ
့် ေရး ေတာင်းဆိမ
ု ထ
� က်စာရင်
�ိင
ု င
် ေ
ံ ရးနဲ စီ
ု လာမှာေ�ကာင်ပ
့ းပွားေရးအင်အားေတွ ပိရ
့ ါ။
�ွားေတွကို အထွတအ
် ြမတ်ထားတဲ၊့ တင်း�ကပ်တဲ့ ဟိ�ူ� ဘာသာဝင်အသိင
ု း် အဝိင
ု း် မှာ ဒါမှမဟုတ်
တိရ စ�ာန်အခွငအ
့် ေရးကို အေလးထားေပးဆပ်တဲ့ အသိင
ု း် အဝိင
ု း် မှာဆိရ
ု င်ေတာ့ ပေရာဖက်ဆာ Sprout က
အခွငပ
့် ိ သ
ု ာ�ိင
ု ပ
် ါတယ်။ သိေသာ်
ု့
လည်း �ွားေတွရဲ ခံ့ စားချက်ထက် လူသားြပည်သေ
ူ တွရဲ ကျန်
းမာေရးနဲ �ွ
ု့ ့
့
့ ား�ိရဲ
စီးပွားြဖစ်အင်အားကို တန်ဖိးု ထားတဲ့ အသိင
ု း် အဝိင
ု း် မှာဆိရ
ု င်ေတာ့ ဒီအချက်ေတွကုိ ထည်သ
့ င
ွ း် စဉ်းစား�ပီး
361
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ပေရာဖက်ဆာ Sprout က သူရဲ့ ့ သုေတသန ေလ�ာက်ထားချက်ကို ဒီလေ
ို လး ေရးလိရ�ိ
ု့ င
ု စ
် ရာ �ှိပါတယ်။
“စိတက
် ျေရာဂါသည်
နားလည်လ�င်
�ွား�ိအထွ
ု့
က�
် န� း် ကို
သူတစိ
ို ့ တအ
် ေြခအေန
ေလျာက
့ ျေစသည်။
�ိစား�ွ
ု့
ားမများ၏
တက်�ကေကာင်းမွနေ
် နေအာင်
စိတေ
် လာကကို
က�န်ေတာ်တို ့
ေဆးဝါးများ
တီထင
ွ ြ် ခင်းြဖင့် �ွား�ိအထွ
ု့
က�
် န� း် အား (၁၀) ရာခိင
ု �
် န
� း် အထိ တိးု တက်လာေအာင် စွမး် ေဆာင်�င
ို ပ
် ါလိမ်မ
့ ည်။
က��်ပ
ု ်၏
ခန်မှ့ နး် ချက်အရ
�ွားစိတေ
် ရာဂါကုေဆးဝါးများအတွက်
�ှစ်စဉ်
ေဒါ်လာသန်း
(၂၅၀)
တန်
ကမ�ာေ
့ ဈးကွက�် ကီး �ှိေနပါသည်။”
သိပံပ
� ညာက သူရဲ့ ဦးစားေပးအစီ
အစဉ်ကို သူကယ
ို တ
် င
ို ် မချမှတ�
် င
ို ပ
် ါဘူး။ သူ �ှ
� တွကို
့
့ ာေဖွေတွ� �ှိမေ
ဘာလုပ်ရမလဲလလည်
ို ့
း မဆံးု ြဖတ်�င
ို ပ
် ါဘူး။ ဥပမာ - မျိုး�ိုးဗီဇ နဲ ့ ပတ်သက်လို ့ ပိ�ု ပီးနားလည်လာတာေတွန ဲ ့
က�န်ေတာ်တို ့ ဘာလုပ်သင်သ
ုိ ာ သိပံ�
� � ေထာင့် သပ်သပ်က �ကည်ရ
့ င် �ှငး် �ှငး် လင်းလင်း မ�ှိပါဘူး။
့ လဲဆတ
ဒီသတ
ု ကို ကင်ဆာကုဖို ့ သံးု သင်သ
် စ်ခု ဖန်တးီ ရမလား၊
့ လား၊ မျိုး�ိုးဗီဇြပုြပင်ထားတဲ့ စူပါလူသားမျိုးစိတတ
ဒါမှမဟုတ်
ဧရာမ�ိအံ
ု ့ ုေတွန ဲ ့
�ွားမေတွရလာေအာင်
ြပုြပင်သင်သ
့ လား။
တူညတ
ီ ဲ့
တစ်ခေ
ု သာ
သိပံေ
� တွ� �ှိချက်ကို လစ်ဘရယ်အစိးု ရ၊ ကွနြ် မူနစ်အစိးု ရ၊ နာဇီအစိးု ရ နဲ ့အရင်း�ှငစ
် းီ ပွားေရး ေကာ်ပိေ
ု ရး�ှငး်
တိက
ု့
လံးု လံးု လျားလျားကွြဲ ပားတဲ့
ရည်ရွယခ
် ျက်ေတွန ဲ ့
သံးု �ကလိမ်မ
့ ယ်
ဆိတ
ု ာ
�ှငး် ပါတယ်၊
တစ်ေယာက်သးုံ တဲန
့ ည်းက တြခားနည်းေတွထက် ပိေ
ု ကာင်းတယ်ဆတ
ုိ ာမျိုး သိပံန
� ည်းကျ ဆင်ေြခမ�ှိပါဘူး။
အတိခ
ု ျံု �ရရင် သိပံသ
� ေ
ု တသနဆိတ
ု ာ ဘာသာေရး၊ ဒါမှမဟုတ် အယူဝါဒတစ်ခခ
ု န
ု ဲ ့ မိတဖ
် က်ြပုမှသာ
တိးု တက်စည်ပင်�င
ို တ
် ယ်။
အယူဝါဒက
သုေတသနရဲ ့
စရိတက
် ို
ေလျာ်ကန်သင်ြ့ မတ်ေစ�ိင
ု တ
် ယ်။
အြပန်အလှနအ
် ေနနဲ ့ အယူဝါဒက သိပံအ
� စီအစဉ်လားရာကို ချုပ်ကင
ို တ
် ယ်၊ သုေတသနေတွ� �ှိချက်ေတွန ဲ ့
ဘာေတွလပ
ု ်မယ်ဆတ
ုိ ာ ဆံးု ြဖတ်တယ်။ ဒါေ�ကာင်
ု ေ
် တွထက် လူသားေတွ Alamogordo နဲ ့
့
့ တြခားပန်းတိင
လကမ�ာကို
ဘာလို ့
လူမေ
� ဗဒပညာ�ှငေ
် တွရဲ ့
ပန်းတိင
ု ထ
် ား
သွားခဲသ
့ လဲ
ေအာင်ြမင်မေ
� တွကို
ဆိတ
ု ာနားလည်ဖိုဆိ
ု င်
့ ရ
ေလ့လာ�ံုန ဲ ့
�ူ ပေဗဒ၊
မလံေ
ု လာက်ပါဘူး။
ဇီဝေဗဒနဲ ့
ဒီပညာရပ်ေတွကို
ပံသ
ု င
ွ း် ထိနး် ေကျာင်းေနတဲ၊့ ဟိလ
ု မ်းမသွားနဲ ့ ဒီလမ်းသွားဆိ�ု ပီး ချုပ်ြခယ်ေနတဲ့ အယူဝါဒ၊ �ိင
ု င
် ေ
ံ ရး နဲ ့
စီးပွားေရးဆိင
ု ရ
် ာ အင်အားစုေတွကပ
ို ါ ထည်သ
့ င
ွ း် စဉ်းစားရပါလိမမ
့် ယ်။
ဒီအင်အားစုေတွထက
ဲ (၂) ခုကို က�န်ေတာ်တို ့ ဂ�ုထားရပါမယ်၊ နယ်ချဲ�ဝါဒနဲ ့ အရင်း�ှငဝ
် ါဒပါ။ သိပံ၊�
အင်ပါယာနဲ ့ ေငွရင်း တိ�ကားက
ု့
အြပန်အလှနထ
် န
ိ း် ေကျာင်းမ�ဟာ လွနခ
် ဲတ
ု း် ေ�ကာင်းရဲ ့
့ ဲ့ �ှစ် (၅၀၀) သမိင
အဓိကအင်ဂျင်ပါ။ သူရဲ့ ့ ေဆာင်ရွကခ
် ျက်ေတွကို ေနာက်လာမယ့် အခန်းေတွမာှ သံးု သပ်ထားပါတယ်။
ပထမဆံးု သိပံန
� ဲ ့ အင်ပါယာဆိတ
ု ဲ့ တာဘိင
ု ် (၂) လံးု တစ်ခန
ု တစ်
ဲ ့ ခု ဘယ်လခ
ို ျည်ေ�ှာင်ခသ
ဲ့ လဲဆတ
ုိ ာ
ေလ့လာ�ကည်မ
့ ယ်။ �ပီးမှ အရင်း�ှငစ
် နစ်ရဲ ့ ေငွေ�ကးဆိတ
ု ဲ့ ပန်က
သူတကိ
ို ့ ု ဘယ်လို ဆွတ
ဲ င်သာွ းခဲလ
့
့ ဲ
ဆက်ေလ့လာပါမယ်။
362
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
363
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
အခန်း - ၁၅
သိပံ�ပညာနဲ အင်
ပါယာ လက်ထပ် ြခင်း
့
ေနက ကမ�ာကေန ဘယ်ေလာက်ေဝးလဲ။ အထူးသြဖင့် ေကာ်ပါးနီးကပ်စေ
် နာက်ပိင
ု း် ကမ�ာထက် ေနကသာ
စ�ကာဝဠာရဲ ့ ဗဟိြု ဖစ်ေ�ကာင်းြငင်းခံခ
ု �ဲ့ ကတဲ့
ေခတ်သစ်အေစာပိင
ု း်
အာကာသေဗဒ
ပညာ�ှငေ
် တွကို
ဖမ်းစားခဲတ
် တွန ဲ ့ သခင်္ျာပညာ�ှငေ
် တွက ဒီအကွာအေဝးကို
့ ဲ့ ေမးခွနး် တစ်ခုပါ။ အာကာသေဗဒပညာ�ှငေ
တွကဖ
် ို ့
အားထုတခ
် ေ
ဲ့ ပမယ့်
သူတသံ
ို ့ းု တဲ့
နည်းလမ်းများစွာက
မတူကြွဲ ပားတဲ့
ရလဒ်များစွာကို
ထွကေ
် ပါ်ေစခဲတ
ု း် တာဖို ့ ယံ�ု ကည်�င
ို စ
် ရာနည်းလမ်းကို (၁၈)ရာစု အလယ်မာှ
့ ယ်။ ေနာက်ဆးုံ မှာေတာ့ တိင
အဆိြု ပုခဲ�့ ကတယ်။ ေသာ�ကာ�ဂိုဟ်က �ှစန
် ည်းနည်း�ကာတိင
ု း် ေနနဲ ့ ကမ�ာ�ကားတည်တ
့ ည်က
့ ို ြဖတ်တယ်။
ဒါကို
ကမ�ာေြမေပါ်က
မတူတေ
ဲ့ နရာေတွကေန
အနည်းငယ်ေြပာင်းလဲမေ
� �ကာင့်
မတူညတ
ီ ဲ့
ဗီးနပ်စြ် ဖတ်သာွ းတာ
ကမ�ာတ
ို �် ကီးေတွေပါ်ကေန
့ က
တစ်�ပိုင်နက်ေစာင်�့ ကည်မ
့ ယ်ဆရ
ုိ င်
�ကည်မ
့ ယ်ဆရ
ုိ င်
�ကည်သ
့ ရ
ူ ဲ ့
�ကာတဲအ
့ ချိနက
်
ကွြဲ ပားမ��ိှတယ်။
တစ်ခုေသာ
�ကည်ေ
့ ထာင့်
တကယ်လို ့
ေသာ�ကာ�ဂိုဟ်ြဖတ်သာွ းြခင်းကို
ရလာတဲရ
့ လဒ်ေတွန ဲ ့ ေနကေန
က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ့ အကွာအေဝးကို
တိတက
ိ ျကျ တွက�
် င
ို ဖ
် ို �ိ
ို ေ
ို မ�တီပညာေလးပဲ လိပ
ု ါတယ်။
့ ု း�ိုး �တီဂ�
အာကာသသိပံပ
� ညာ�ှငေ
် တွက (၁၇၆၁) နဲ ့ (၁၇၆၉) ခု�စ
ှ ေ
် တွမာှ ဗီးနပ်စက
်
ေနနဲ ့ ကမ�ာ�ကားက
ြဖတ်မယ်လို ့ တွကထ
် ားတယ်။ ဒါကို မတူတ၊ဲ့ ေဝး�ိင
ု သ
် မ�ေဝးတဲ့ ေနရာေတွကေန ေလ့လာ�ိင
ု ဖ
် ို ့ ဥေရာပက
ေလ့လာေရးအဖွဲ�ေတွကို ေလးဖက်ေလးတန် ကမ�ာေ
လတ
� တ
် ယ်။ (၁၇၆၁) ခု�စ
ှ မ
် ာှ
့ နရာေတွကို ြဖန်ကျက်
့
ဆိက
ု ေ
် ဘးရီးယား၊ ေြမာက်အေမရိက၊ မဒါဂတ်စကာ နဲ ့ ေတာင်အာဖရိက ဆိတ
ု ဲ့ ေနရာ (၄) ေနရာကေန
သိပံပ
� ညာ�ှငေ
် တွက
ေလ့လာခဲတ
့ ယ်။
(၁၇၆၉)
ခု
ဗီးနပ်စ်ြဖတ်သန်းြခင်း
နီးလာတဲအ
့ ခါ
ဥေရာပသိပံအ
� သိင
ု း် အဝိင
ု း် က လံလ�ကီ
ု့
း�ကီးစိက
ု ထ
် တ
ု �် ပီး ကေနဒါေြမာက်ပိင
ု း် နဲ ့ (အဲအ
့ ချိနက
် အ�ိုငး် ေတာပဲ
�ှိေသးတဲ)့ ကယ်လဖ
ီ ိးု နီးယားတိဆီ
ု ့ သိပံပ
� ညာ�ှငေ
် တွကို ြဖန်ကျက်
ေစလ�တတ
် ယ်။ The Royal Society of
့
London for the Improvement of Natural Knowledge အဖွဲ�က ဒီေလာက်န ဲ ့ မလံေ
ု လာက်ေသးဘူးလို ့
မှတခ
် ျက်ချတယ်။
အတိကျဆံးု
ရလဒ်ေတွထက
ွ ဖ
် ို ့ အေနာက်ေတာင်
ပစိဖိတသ
် မုဒရ
� ာ
ပညာ�ှငတ
် စ်ေယာက်စီ ေစလ�တဖ
် ို မြဖစ်
မေနလိအ
ု ပ်ေ�ကာင်း ေြပာတယ်။
့
364
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
တေလ�ာက်
The Royal Society အဖွဲ�က ထင်�ှားတဲ့ အာကာသသိပံပ
� ညာ�ှင ် ချားလ်စ်ဂရင်းကို တဟီတက
ီ �န်းကို
လ�တဖ
် ို ့ အတည်ြပုလိက
ု တ
် ယ်။ ေငွကန
ု ေ
် �ကးကျများတဲ့ ေလ့လာေရးခရီးကို ေထာက်ပံထ
ု တာ့
့ ားရတာဆိေ
ဒီကစ
ိ တ
� စ်ခုတည်းအတွကန
် ဲ့
လ�တရ
် တာ
သိပ်ေတာအ
ှ းူ ။
့ ဓိပာ� ယ်မ�ှိလဘ
ဒါနဲ ့
တစ်ချက်ခုတ်
အများ�ကီးြပတ်ရေလေအာင် ဂရင်းနဲ ့ အတူ �ုက�ေဗဒပညာ�ှင ် ဂျိုးဆက်ဘန်ခ့် စ် နဲ ့ ဒန်နယ
ီ ယ် ဆိလ
ု န်ဒါ
တိဦးေဆာင်
ု့
တဲ့
တြခားသိပံပ
� ညာ�ှင ်
(၈)
ဦးအဖွဲ�ကပ
ို ါ
ထည်လ
့ က
ို တ
် ယ်။
အဖွဲ� မှာ
ပန်းချီဆရာေတွလည်းပါတယ်။ ပညာ�ှငေ
် တွ ခရီးမှာ ေသချာေပါက်�ကံုမှာြဖစ်တဲ့ မြမင်ဖးူ ေသးတဲ့ နယ်ေြမ၊
သစ်ပင်ေတွ၊ သတ�ဝါေတွ နဲ ့ လူေတွကို ပံဆ
ု မ
ွဲ တ
ှ တ
် မ်းတင်ဖို ့ ြဖစ်ပါတယ်။ ဘန်ခ့် စန
် ဲ ့ The Royal Society
အဖွဲ�တုိ ့ ဝယ်လရ�ိ
ို ့ င
ု သ
် မ� ေခတ်အမီဆုံ သိပံက
� ရ
ိ ိယာေတွန ဲ ့ ေလ့လာေရးခရီးကို သေဘင်္ာနဲ ့ ထွကခ
် �ဲ့ ကတယ်။
မာလိနမ
် း�
ကေတာ့ ဝါရင်သ
ွ ခ
် ် (James Cook) ပါ။ သူက ထူးခ�န်တဲ့
့ ေဘင်္ာသား�ကီး ဂျိမး် စ်ကတ
ပထဝီပညာ�ှငလ
် ည်း ြဖစ်သလို လူမျိုးနဲဓေလ့
ေလ့လာမ�ပညာ�ှင ် (ethnographer) လည်း ဟုတပ
် ါတယ်။
့
ေလ့လာေရးခရီးက (၁၇၆၈) ခု�စ
ှ မ
် ာှ အဂင်္လန်ကေန စထွကတ
် ယ်။ (၁၇၆၉) ခု�စ
ှ မ
် ာှ တဟီတက
ီ ေန
ဗီးနပ်စရ
် ဲြဖတ်
သန်းမ�ကို
့
ေလ့လာခဲတ
့ ယ်။
ပစိဖိတက
် �န်းစုအများအြပားကို
နယ်ေြမေထာက်လမ
ှ း် ေရး
လုပ်တယ်။ �သစေ�တးလျနဲ ့ နယူးဇီလန်ကို ဝင်လည်တယ်။ အဂင်္လန်ကို (၁၇၇၁) ခု�စ
ှ မ
် ာှ ြပန်ေရာက်တယ်။
အဖွဲ� နဲအတူ
ြပန်ပါလာတာေတွက
့
မ�ုဿေဗဒဆိင
ု ရ
် ာ
သတင်း
အာကာသသိပံ၊�
ပထဝီ၊
အချက်အလက်ေပါင်း
ပညာရပ်နယ်ပယ်ေပါင်းစံအ
ု တွက်
�ကီးမားတဲ့
မိးု ေလဝသ၊
�ုက�ေဗဒ၊
အေြမာက်အများပါ။
သတ�ေဗဒ
နဲ ့
ေလ့လာေတွ� �ှိချက်ေတွက
အေထာက်အကူြပုခဲပ
့ ါတယ်။
ေတာင်ပစိဖိတသ
် မုဒရ
� ာရဲ ့
အံအ
့ ားသင်ဖ
ု သ
် ားေတွ စိတက
် းူ ကွနြမူးဖိ
့်
ု ့ အစပျိုးေပးခဲတ
့ ွယ် ဇာတ်လမ်းြခင်းရာေတွကို ဥေရာပတိက
့ ယ်။
သဘာဝတ�ပညာ�ှင၊် အာကာသသိပံပ
� ညာ�ှင ် ေနာက်မျိုးဆက်ေပါင်းများစွာကို ထက်သန်တက်�ကေအာင်
လ��ေ
ံ ဆာ်ေပး�ိင
ု ခ
် တ
ဲ့ ယ်။
ကွတခ
် ရ
် ဲ ့ ေလ့လာေရးခရီးကေန ေနာက်ထပ်အကျိုးအြမတ်ရခဲတ
့ ဲ့ နယ်ပယ်ကေတာ့ ေဆးပညာပါ။
အဲဒေ
ီ ခတ်က ေဝးလံေခါင်ဖျား ကမ်းေတွကို ရွ ကလ
် င
� ရ
့် င် သူတသဘင်္
ို ့
ာမှာပါလာတဲ့ အဖွဲ�သားတစ်ဝက်ေကျာ်က
လမ်းခရီးမှာ အသက်ေပးဆပ်ရမယ်ဆတ
ုိ ာ နားလည်ထား�ကပါတယ်။ အဖျက်အေမှာင်က
ေဒါသ�ကီးတဲ့
့
ေဒသခံေတွ၊ ရန်သစစ်
ူ ့ သေဘင်္ာေတွ၊ အိမ်လမ
ွ း် ေဝဒနာ - ဒါေတွ မဟုတပ
် ါဘူး။ Scurvy လိေခါ်တဲ
ု့
့
ေရာဂါဆန်းပါ။
ဒီေရာဂါရတဲသ
့ ေ
ူ တွဟာ
တြခားေပျာတ
ဲ့ စ်�ှူးေနရာေတွက
့ တ
သွားေတွက�တ်ထက
ွ တ
် ာ၊
အားနည်း�ံးု ချိတာမျိုး၊
ေသွးယိစ
ု ိမ်တ
့ ာေတွ
အနာေတွြဖစ်လာတာ၊
စိတက
် ျတာ၊
ခံစားရပါတယ်။
အဖျားတက်တာ၊
အသားဝါ
သွားဖံးု ေတွ
ေရာဂါသည်းလာရင်
မျက်လးံု ဝါလာတာ
နဲ ့
ေြခလက်ေတွ မလ�ပ်�င
ို ေ
် တာတ
့ ာ စတာေတွ ြဖစ်လာတယ်။ (၁၆) နဲ ့ (၁၈) ရာစု�ကားမှာ စကာဗီေ�ကာင့်
သေဘင်္ာသား (၂) သန်းေလာက် အသက်ဆးုံ �� ံးခဲရ
့ တယ်။ ေရာဂါြဖစ်ရတဲ့ အေ�ကာင်းရင်းကို မသိ�ကေသးေတာ့
365
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ဘာနဲကု
ို ၊် အြပံုလိက
ု ် ေသ�မဲေသေနဆဲပဲ။ အလှညအ
့် ေြပာင်းက (၁၇၄၇)
့ ကု သေဘင်္ာသားေတွ အစုလက
ခု�စ
ှ မ
် ာှ ြဖစ်လာခဲတ
ု ဲ့ �ဗိတသ
ိ �သမားေတာ်က ဒီေရာဂါြဖစ်ေနတဲ့ သေဘင်္ာသားေတွကို
့ ယ်။ ဂျိမး် စ်လင်း ဆိတ
ေလ့လာမ�တစ်ခလ
ု ပ
ု ် ခ ဲတ
ို ့ ု အဖွဲ�ေတွခဲ�ွ ပီး တစ်ဖဲ�စ
ွ က
ီ ို မတူတက
ဲ့ သ
ု မ�ေတွ ေပး�ကည်တ
့ ယ်။
့ ယ်။ သူတကိ
တစ်ဖဲ�က
ွ ို
စကာဗီရဲ ့ အရပ်ေဆး�မီးတိတ
ု စ်ခုြဖစ်လာမယ့်
လူနာေတွက
ချက်ချင်းဆိသ
ု လို
သေဘင်္ာသားေတွကယ
ို ထ
် မ
ဲ ာှ
ေရာဂါကေန
ချို �တေ
ဲ့ နတဲ့
ချဉ်တဲအ
့ သီးေတွကို
ေက�းတယ်။
သက်သာသွား�ကတယ်။
ဘာဓာတ်ပါေနလဲဆတ
ုိ ာ
လင်း
က
ဒီထက
ဲ
ဒီအသီးေတွမာှ
မသိခဘ
ဲ့ းူ ။
ခုေတာ့
က�န်ေတာ်တေတွ
ို ့
အဲဒဓ
ီ ာတ်က ဗစ်တာမင် စီ ဆိတ
ု ာ သိေနပါ�ပီ။ အဲေခတ်က သေဘင်္ာမှာ ေက�းေနကျ
အစားအစာေတွမာှ
ချို �တေ
ဲ့ နခဲတ
့ ယ်။
ဗစ်တာမင်စီလို
မ�ှိမြဖစ်လအ
ို ပ်တဲ့
ေရေ�ကာင်းခရီး�ှညေ
် တွမာှ
ဓာတ်ပါတဲ့
သေဘင်္ာသားေတွက
စားစရာေတွ
ဘီစကစ်ေတွ၊
သိသသ
ိ ာသာကို
အမဲေြခာက်ေတွန ဲ ့
အသက်ဆက်ရတာကိးု ။ အသီး၊ အရွ ကေ
် တွကို မစားရသေလာက်ပါပဲ။
ေတာ်ဝင်ေရတပ်က လင်းရဲ ့ စမ်းသပ်ေတွ� �ှိချက်ေတွကို မယံ�ု ကည်ပါဘူး။ ဂျိမး် စ်ကတ
ွ ခ
် က
် ေတာ့
ယံပ
ု ါတယ်။ သမားေတာ် လင်း မှနတ
် ယ်ဆတ
ုိ ာ သူက သက်ေသထူဖို ့ ဆံးု ြဖတ်လက
ို ပ
် ါတယ်။ သူသေဘင်္
ာမှာ
့
ေဂါ် ဖီထပ
ု ်ချဉ်ေတွ အများ�ကီးတင်ယသ
ူ ာွ း�ပီး သူလူ
ု း် မှာလည်း
့ ေတွကို ေက�းတယ်။ ကမ်းကပ်ရာေနရာတိင
သူတကိ
ို ့ ု လတ်လတ်ဆတ်ဆတ်သစ်သးီ ၊ ဟင်းသီးဟင်းရွ ကေ
် တွ စားဖို ့ အမိနထု
် ့ တတ
် ယ်။ ကွတခ
် ရ
် ဲ ့ ခရီးမှာ
သေဘင်္ာသားတစ်ေယာက်မှ
စကာဗီေ�ကာင့်
အသက်မေသခဲပ
့ ါဘူး။
အဲဒေ
ီ နာက်
ဆယ်စ�
ု စ
ှ ေ
် တွမာှ
တစ်ကမ�ာလံးု က ေရတပ်ေတွက ကွတခ
် ်ရဲ ့ အစီအမံကို လိက
ု န
် ာခဲ�့ ပီး မေရမတွက�
် င
ို တ
် ဲ့ သေဘင်္ာသားေတွ၊
ခရီးသည်ေတွရဲ အသက်
ေတွကို ကယ်တင်�င
ို ခ
် ဲပ
့
့ ါတယ်။
ကွတခ
် ေ
် လ့လာေရးခရီးကေန ေနာက်ထပ်ရတဲတ
့ စ်ခက
ု ေတာ့ ေတာ်ေတာ်က
့ ို အြပစ်မကင်းလှပါဘူး။
ကွတခ
် ်က ဝါရင်သ
် များစုကုိ The
့ ေဘင်္ာသား၊ ပထဝီပညာသည်၊ �ပီးေတာ့ ေရတပ်အရာ�ှိ။ ခရီးစဉ်ရဲ စရိ
့ တအ
Royal Society က ကျခံတယ်ဆေ
ုိ သာ်လည်း သေဘင်္ာကိေ
ု တာ့ ေတာ်ဝင်ေရတပ်က ေထာက်ပံတ
့ ာပါ။ ဒါအြပင်
့
လက်နက်ခဲယမ်း
အြပည်အ
့ စံန
ု ဲ ့ သေဘင်္ာသား၊
ထည်ေ
့ ပးလိက
ု တ
် ယ်။
ခရီးစဉ်မှာ
ရ�ှိခတ
ဲ့ ဲ ့
ေရတပ်စစ်သား
(၈၅)
ေယာက်ကို
အာကသသိပံ၊� ပထဝီ၊မိးု ေလဝသ
တစ်ပါတည်း
နဲ ့ မ�ုဿေဗဒဆိင
ု ရ
် ာ
အချက်အလက်ေတွက �ိင
ု င
် ေ
ံ ရးနဲ ့ စစ်ေရးမှာ အဖိးု တန်တာ အမှနပ
် ါပဲ။ စကာဗီေရာဂါအတွက် ထိေရာက်တဲ့
ကုသမ�ကို �ှာေတွ� ြခင်းက �ဗိတန်ကို ကမ�ာအ
ု ဖ
် ို ့ နဲ ့ စစ်တပ်ေတွ ကမ�ာတစ်ဖက်ြခမ်းထိ
့ ဏ�ဝါြပင်မာှ စိးု မိးု �ိင
ြဖန်ကျက်
ဖို ့ ကူညေ
ီ ပးခဲပ
့
့ ါတယ်။
ကပ�တန
ိ က
် တ
ွ ခ
် ်က
သူ�ှာလိေတွ
ု ့ � ခဲတ
့ ဲ့
က�န်းေတွ၊
ကုနး် ေြမေတွကို
�ဗိတန
ိ ဆ
် က
ီ ေန သူအတွ
ကေ
် တာင်းတယ်။ ထင်ထင်�ှား�ှားကေတာ့ �သစေ�တးလျတိက
ု ပ
် ါ။ ကွတခ
် ခ
် ရီးစဉ်က
့
အေနာက်ေတာင် ပစိဖိတသ
် မုဒရ
� ာ တစ်ြပင်မာှ �ဗိတန
ိ ရ
် ဲ ့ သိမး် ပိက
ု မ
် အ
� တွက် အုတြ် မစ်ြဖစ်ခပ
ဲ့ ါတယ်။
�သစေ�တးလျ၊ တက်စေ
် မးနီးယားနဲ ့ နယူးဇီလန်ကို ေအာင်�င
ို ခ
် တ
ဲ့ ယ်။ ဥေရာပမျိုး�ွယ် သန်းေပါင်းများစွာ
366
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ကိလ
ု န
ို န
ီ ယ်သစ်ေတွမာှ အေြခချေနထိင
ု လ
် ာခဲ�့ ကတယ်။ �ပီးေတာ့ ဒီနယ်ေတွရဲ ့ မူလဘူတယဉ်ေကျးမ�ေတွန ဲ ့
တိင
ု း် ရင်းသားမျိုး�ွယစ
် ေ
ု တွကလ
ို ည်း ပျက်သဉ်
ု းသွားေစခဲတ
့ ယ်။
ကွတခ
် ခ
် ရီးစဉ်ရဲ ့ ေနာက်ရာစု�စ
ှ ်မာှ
ဥေရာပကလာ�ပီး
�သစေ�တးလျနဲ ့
အေြခချတဲသ
့ ေ
ူ တွက
နယူးဇီယန်က
စိက
ု ပ
် ျိုးေြမအများစုကို
မူရင်းေနထိင
ု သ
် ေ
ူ တွဆက
ီ ေန
သိမး် ယူလက
ို တ
် ယ်။
တိင
ု း် ရင်းသားလူဦးေရက နဂိရ
ု ဲ ့ (၉၀) ရာခိင
ု �
် န� း် ေလာက်ကို ေလျာသ
ု �
် န� း် ေတာင်
့ ာွ းတယ်။ (၁၀ ရာခိင
မကျန်ေတာဘ
့ းူ ။)
ကျန်တသ
ဲ့ ေ
ူ တွကလည်း
သားေကာင်ြဖစ်ခရ
ဲ့ တယ်။
အချို �အတွကေ
် တာ့
�သစေ�တးလျ
ကွတခ
် ရ
် ဲခရီ
့ းစဥ်က
လူမျိုးေရးဖိ�ပ
ိှ ်ချုပ်ြခယ်တဲ့
မူရင်းတိင
ု း် သား
ခပ်�ကမ်း�ကမ်း
အစိးု ရေတွရဲ ့
အဘရီဂျီနယ်ေတွန ဲ ့ နယူးဇီလန်ရဲ ့ မာအိုရီ
ကံဆးုိ မိးု ေမှာင်ကျြခင်းရဲ ့ နိဒါန်းပါ။
သူတေတွ
ို ့
ဘယ်ေတာမ
့ ှ
နလန်မထူ�င
ို �် ကေတာဘ
့ းူ ။
တက်စေ
် မးနီးယားက�န်းသားေတွအတွက် ကံ�ကမ�ာက ဒီထက်ေတာင်ဆးုိ ပါတယ်။ ခမ်းခမ်းနားနား
သီးသန်ကမ�
် ပါင်း (၁၀,၀၀၀) ေလာက်ေနထိင
ု ခ
် �ဲ့ ပီးမှ ကွတခ
် ေ
် ရာက်�ပီးလို ့ �ှစ် (၁၀၀)
့ ာေလးထဲမာှ �ှစေ
အတွငး် မှာ လံးု ဝနီးပါး မျိုးသုဉ်းသွားခဲပ
ု း် ေတာ့ ဥေရာပတိက
ု သ
် ားေတွက က�န်းရဲ �ကယ်
ဝတဲ့
့ ါတယ်။ အစပိင
့
ေနရာေတွကို
သိမး် တာ၊
ေနာက်ကျေတာ့
အိမ�
် ှငက
် �န်းသားေတွကို
အ�ိုငး် ေြမေတွေပါ်ကေနပါ
ေမာင်းထုတခ
် ဲတ
် ျကျ လိက
ု လ
် သ
ံ တ်ြဖတ်ခတ
ဲ့ ယ်။ ေနာက်ဆးုံ အသက်�ှငက
် ျန်ေနခဲတ
့ ယ်၊ အကွကက
့ ဲ့ အထဲက
တချို �ဟာ ဧဝံေဂလိ အကျဉ်းစခန်းေတွဆီ ေမာင်းသွငး် ခံရတယ်။ ေစတနာေကာင်းထားဟန်န ဲ ့ တကယ်ေတာ့
ပွငလ
့် င်းမ�မ�ှိတဲ့
သာသာနာြပုေတွက
သူတကိ
ို ့ ု
ေခတ်သစ်ကမ�ာရဲ ့ ပံစ
ု ေ
ံ တွ
ဝါဒသွတသ
် င
ွ း် ခဲတ
့ ယ်။
တက်စေ
် မးနီးယားသားေတွကို စာေရး၊ စာဖတ်သင်ေပးတယ်။ ခရစ်ယာန်ဘာသာကို သင်�ကားေပးတယ်။
အဝတ်ချုပ်၊ လယ်စက
ို ် စတဲ့ အသံးု ဝင်တအ
ဲ့ တတ်ေတွ သင်ေပးတယ်။ ဒါေပမယ့် သူတက
ို ့ မသင်ဘးူ လို ့
ြငင်းတယ်။ သူတို ့ စိတအ
် ားည�ုိ းငယ် ချံုးချံုးကျလာေတာတ
့ ာပါပဲ။ မျိုးဆက်အတွက် ကေလးေတွလည်း
မယူ�ကေတာ။့
ဘဝကို
ေခတ်သစ်ကမ�ာကေန
စိတဝ
် င်စားမ�
လံးု လံးု ကင်းမဲလ
့ ာ�ပီး
တစ်ခုတည်းေသာ
ေနာက်ဆးုံ မှာ
လွတေ
် ြမာက်ရာလမ်းကို
သိပံန
� ဲ့
တိးု တက်မရ
� ဲ ့
ေရွ းလိက
ု �် ကပါေတာတ
့ ယ်၊
မရဏလမ်းပါ။
အလိေ
ု လး
သိပံန
� ဲ့
လိက
ု �် ကတာပါလား။
တိးု တက်မက
�
ေသဆံးု သူ
မ�ုဿေဗဒပညာ�ှငေ
် တွ၊
ြပတိက
ု မ
် း� ေတွက
သိမး် ပိက
ု �် ကေတာတ
့ ာပဲ။
အေလာင်းေတွကို
သူတကိ
ို ့ ု
တမလွနဘ
် ဝထိ
ေကာက်ေကာက်ပါေအာင်
တက်စေ
် မးနီးယားသားေတွရဲ ့
သိပံပ
� ညာလို ့
�ုပ်အေလာင်းေတွကို
အမည်ခ�ံ ပီး
ခွစ
ဲ ိတြ် ဖတ်ေတာက်၊
သူယ၊ူ
ငါသိမး်
ချိနတ
် ယ
ွ တ
် င
ို း် တာ�ပီးေတာ့
ပညာ�ှငစ
် ာတမ်းေတွမာှ သံးု သပ်�ကေလတယ်။ ဦးေခါင်းခွေ
ံ တွ နဲ ့ အ�ိုးေတွကို ြပတိက
ု ေ
် တွ၊ မ�ုဿေဗဒ
ြပခန်းေတွမာှ ြပသထား�ကတယ်။ တိင
ု း် ရင်းတက်စေ
် မနီးယန်းေသွး အြပည်ပ
့ ါတဲ့ ေနာက်ဆးုံ �ှငသ
် န်ခသ
ဲ့ လ
ူ ို ့
367
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ယူဆ�ကတဲ့ Truganini ရဲ အ�ိ
ု းေတွကို (၁၉၇၆) ခု�စ
ှ ်ကျမှပဲ တက်စေ
် မးနီးယားြပတိက
ု က
် ြမ�ုပ်�သ
ံှ �ဂိုဟ်ဖို ့
့
အေလျာေ
ု ခ
် င် �ှစ် (၁၀၀) ေလာက်က ကွယလ
် န
ွ ခ
် ဲတ
့ ပးခဲတ
့ ာပါ။ တကယ်ဆုိ ဒီအမျိုးသမီး�ကီးက ဒီမတိင
့ ာပါ။
The English Royal College of Surgeons က သူရဲ့ ့ အေရြပားနဲ ့ ဆံပင်နမူနာေတွကို (၂၀၀၂) ခု�စ
ှ ်ထိ
လက်ဝယ်ထား�ှိခပ
ဲ့ ါတယ်။
ကွတခ
် ရ
် ဲ သေဘင်္
ာက စစ်တပ်က ေထာက်ပံတ
� လ့လာေရးခရီးလား၊ သိပံပ
� ညာ�ှငေ
် တွပါဝင်တဲ့
့
့ ဲ့ သိပံေ
စစ်ေရးစူးစမ်းမ�လား။
ဒီလေ
ို မးရင်ေတာ့
တစ်ဝက်ြပည်ေ
့ နတာလား’
ေမးသလို
‘ခင်ဗျားကားဆီတင
ို က
် ထ
ီ မ
ဲ ာှ
ြဖစ်ေနမှာပါ။
ဆီတစ်ဝက်ေလျာေ
့ နတာလား၊
တကယ်ေတာ့
�ှစခ
် ုလးံု
မှနပ
် ါတယ်။
သိပံေ
� ခတ်ေြပာင်းြခင်းနဲ ေခတ်
သစ်ပေဒသရာဇ်စနစ်က ခွဲြခားမရခဲပ
ိ က
် တ
ွ ခ
် ၊် �ုက�ေဗဒပညာ�ှင ်
့
့ ါဘူး။ ကပ�တန
ဂျိုးဆက်ဘန်ခ့် စ် တိလိ
ု့ လ
ု ေ
ူ တွဟာ သိပံပ
� ညာကို အင်ပါယာကေန ခွ�ဲ ပီး မြမင်�င
ို ခ
် ပ
ဲ့ ါဘူး။ ကံဆးုိ သူ Truganini
လည်း မြမင်�င
ို ခ
် �
ဲ့ ှာပါဘူး။
ဘာေ
့ �ကာင့် ဥေရာပြဖစ်ရတာလဲ
ေြမာက်အတ�လ��တ
ိ သ
် မုဒရ
� ာထဲက
က�န်း�ကီးတစ်က�န်းကလူေတွ
�သစေ�တးလျေတာင်ဘက်က
က�န်း�ကီးတစ်က�န်းကို ေအာင်�င
ို ခ
် တ
ဲ့ ာ သမိင
ု း် ရဲ ့ ကေမာက်ကမြဖစ်ရပ်ေတွထက
ဲ
တစ်ခုပါ။ ကွတခ
် ်တို ့
ခရီးစဉ်မတိင
ု ခ
် င်မာှ �ဗိတန
ိ က
် �န်းေတွန ဲ ့ အေနာက်ဥေရာပါဟာ ေယဘုယျအားြဖင့် ေြမထဲပင်လယ်ကမ�ာရဲ ့
ေဝးလံေခါင်သတ
ီ ဲ့
မထင်မ�ှားေဒသေတွပါ။
အဲဒမ
ီ ာှ
အေရးပါတဲက
့ စ
ိ �
ြဖစ်ပျက်သာွ းတယ်ဆတ
ုိ ာ
သိပ်နည်းတယ်။ ဥေရာပေခတ်သစ်မတိင
ု မ
် ီ တစ်ခုတည်းေသာ အေရးပါလှတဲ့ ေရာမအင်ပါယာသည်ပင်
သူဓနဥစ�
ာအများစုကို ေြမာက်အာဖရိက၊ ေဘာ်လက
် န် နဲ ့ အေ�ှ �အလယ်ပိင
ု း် ေဒသေတွကေန ရ�ှိခတ
ဲ့ ာပါ။
့
ေရာမရဲ ့
အေနာက်ဥေရာပေဒသေတွက
က�န်ေတွကလွရ
ဲ င်
ေရာမကို
�ံခ
ု ျာလှတဲ့
သူတေပး�ိ
ို ့
င
ု တ
် ာ
အ�ိုငး် အေနာက်ေဒသတစ်ခပ
ု ါ။
အလွနန
် ည်းပါတယ်။
ဓာတ်သတ�ုနဲ ့
အေနာက်ဥေရာပဟာ
အထီးတည်း ေခါင်ဖျား�ပီးေတာ့ အ�ိုငး် ဆန်ေလေတာ့ သူများက လာသိမး် ပိက
ု ဖ
် ိေတာင်
ု့
မတန်ပါဘူး။
368
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
သိပ်ကို
ပံု ၃၄။ ေနာက်ဆးုံ ေသာ တက်စေ
် မးနီးယန်းလူမျိုး ထ�ူ ဂါနီန ီ (Truganini)။
(၁၅) ရာစုအဆံးု ပိင
ု း် ေရာက်ေတာမ
ှ ာ ဥေရာပါဟာ အေရးပါတဲ့ စစ်ေရး၊ �ိင
ု င
် ေ
ံ ရး၊ စီးပွားေရးနဲ ့
့ သ
ယဉ်ေကျးမ�တို ့ တိးု တက်ရာ၊ ေြမေတာင်ေြမာက်ရာ ဘူမန
ိ က် ြဖစ်လာခဲပ
့ ါတယ်။ (၁၅၀၀) နဲ ့ (၁၇၅၀)
အ�ကားမှာ
အေနာက်ဥေရာပဟာ
တိးု တက်မအ
� �ှိနဆ
် က်လက်ရ�ပီးေတာ့
ြပင်ပကမ�ာလို ့
ေခါ်တဲ့
အေမရိကတိက
ု ် (၂) တိက
ု န
် ဲ ့ သမုဒရ
� ာေဒသများရဲ ့ အ�ှငသ
် ခင် ြဖစ်လာခဲတ
်
့ ယ်။ ဒါေတာင် ဒီအချိနက
ဥေရာပက အာ�ှရဲ ့ မဟာအင်အား�ကီးေတွန ဲ ့ ဘက်ညတ
ီ အ
ဲ့ ဆင့် မေရာက်ေသးပါဘူး။ ဥေရာပသားေတွ
အေမရိကတိက
ု က
် ို ေအာင်�င
ို �် ပီး ပင်လယ်ေရေ�ကာင်းမှာ ထိပ်တန်းေရာက်လာတဲ့ အဓိကအေ�ကာင်းက
အာ�ှအင်အား�ကီး�ိင
ု င
် ေ
ံ တွက အေမရိကကို စိတမ
် ဝင်စားလိပါ။
ု ့ ေြမထဲပင်လယ်မာှ ေအာ်တမ
ို န်အင်ပါယာ၊
ပါ�ှားမှာ
ဆာဖ
့ ာဗစ်အင်ပါယာ၊
ေခတ်သစ်ဦးပိင
ု း် ဟာ
အိ�ယ
ိ� မှာ
မဂိအ
ု င်ပါယာ၊
ေရ�ေခတ်တစ်ေခတ်ြဖစ်ခဲတ
့ ာပါ။
တ�ုတ်
မင်နချင်
ဲ့
မင်းဆက်ေတွအတွက်
သူတနယ်
ို ့ ေြမေတွမာှ
လူဦးေရနဲ ့
စီးပွားေရးတိးု တက်မက
� မ�ကံုစဖူး �ကီးမားကျယ်ြပန်ခဲတ
့ ာပါ။ (၁၇၇၅) မှာ အာ�ှက ကမ�ာစ
့ းီ ပွားေရးရဲ (၈၀)
့
ရာခိင
ု �
် န� း် ကို ေနရာယူထားခဲတ
ိ� နဲ ့ တ�ုတ် �ှစ�
် င
ို င
် ေ
ံ ပါင်းရင် ကမ�ာထ
ု က
် န
ု ရ
် ဲ သံ
ု စ
ှ ်ပံ�
ု ိတ
ှ ယ်။
့ ယ်။ အိ�ယ
့ တ
့ းု ပံ�
ဒါေတွန ဲ ယှ
ု ရ
် င် ဥေရာပက စီးပွားေရးမှာ ပိစက
ိ ေလး။
့ ဉ်လိက
ကမ�ာပ
ု ျက်က ဥေရာပဘက်ကို ယိမး် တာ (၁၇၅၀) နဲ ့ (၁၈၅၀) �ကားကျမှပါ။ ဒီ�စ
ှ ် (၁၀၀)
့ ါဝါဗဟိခ
အတွငး် မှာ ဥေရာပသားေတွဟာ အာ�ှပါဝါေတွကို စစ်ပဲေ
ွ တွအလီလ�
ီ င
ို �် ပီး အ�ှကရ
် ေစခဲတ
့ ယ်။ အာ�ှရဲ ့
နယ်ေြမအများအြပားကိလ
ု ည်း
သိမး် ခဲတ
့ ယ်။
(၁၉၀၀)
ြပည်�
့ စ
ှ ်
မတိင
ု မ
် ီမာှ
ဥေရာပသားေတွဟာ
ကမ�ာန
ို �
် င
ို ေ
် နခဲပ
့ ယ်ေြမအများစုန ဲ ့ ကမ�ာစ
့ းီ ပွားေရးကို �မဲ�မဲြမံြမံ ချုပ်ကင
့ ါ�ပီ။ (၁၉၅၀) မှာအေနာက်ဥေရာပနဲ ့
369
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
အေမရိကန်ြပည်ေထာင်စေ
ု ပါင်းရင်
ရာခိင
ု �
် န� း် ထိကို
ကမ�ာထ
ု က
် န
ု ရ
် ဲ ့ တစ်ဝက်ေကျာ်ပါတယ်။
့ တ
ကျဆင်းသွားခဲတ
့ ာပါ။
ဥေရာပရဲ ့
ဦးေဆာင်မေ
� အာက်မာှ
တ�ုတက
် ေတာ့
(၅)
ကမ�ာအ
့ စီအစဉ်သစ်န ဲ ့
ကမ�ာယ
် ာခဲတ
ို ့
တမ်း
့ ဉ်ေကျးမ�သစ်ေတွ ေပါ်ထွကလ
့ ယ်။ ယေနမှ့ ာေတာ့ လူသားအားလံးု ဟာ သူတတကယ်
ဝန်ခခ
ံ ျင်တအ
ဲ့ တိင
ု း် အတာထက်ကို ပိလ
ု န
ွ �် ပီးေတာ့ ဝတ်ပံစ
ု ားပံ၊ု အေတွးအေခါ် နဲ ့ ခံစားသံးု ေဆာင်မမ
� ာှ
ဥေရာပပံစ
ု ြံ ဖစ်ေနပါ�ပီ။ ဥေရာပဆန်ကျင်
သေ
ူ တွလို ့ သူတို ့ အေြပာေကာင်းေကာင်းနဲ ့ ေြပာချင်ေြပာမယ်၊
့
ဒါေပမယ့် ကမ�ာေပါ်ကလူတင
ို း် နီးပါးက �ိင
ု င
် ေ
ံ ရး၊ ေဆးပညာ၊ စစ် နဲ ့ စီးပွားေရးက�ေတွကို ဥေရာပအြမင်န ဲ ့
�ကည်�့ ကတယ်၊ ဥေရာပခံစားမ�၊ ဥေရာပဘာသာစကားေတွန ဲ ့ ေရးထားတဲ့ ဂီတကို နားေထာင်�ကတယ်။
တဟုနထ
် းို ြပန်လည်တးို တက်လာတဲ၊့
ယေနတ�ု
့ တြ် ပည်ရဲ ့
အရင်က
စီးပွားေရးသည်ပင်
ထိပ်တန်းေနရာကို
ကုနထ
် တ
ု လ
် ပ
ု ်မန
� ဲ့
မ�ကာခင်ြပန်ရေကာင်းရ�ိင
ု တ
် ဲ့
ဘ�ာေရးမှာ
ဥေရာပပံစ
ု ေ
ံ ပါ်
အေြခတည်ထားတာပါ။
ယူေရး�ှားရဲ ့
ေအးစက်စက်လက်ေချာင်းက
လူေတွက
ကမ�ာေ
့ ချာင်ချိုေချာင်�ကားကေန
ဘယ်လလ
ို ပ
ု ် ထက
ွ လ
် ာ�ပီး တစ်ကမ�ာလံးု သိမး် သွားတာလဲ။ ဥေရာပရဲ ့သိပံပ
� ညာ�ှငေ
် တွဆရ
ုိ င် မ�ကာခဏပဲ
အမွမး် တင်ခရ
ံ တယ်။ (၁၈၅၀) ေနာက်ပိင
ု း် မှာ ဥေရာပရဲ ့ �ကီးစိးု မ�ဟာ စစ်ဘက်-စက်မ-� သိပံအ
� တွအ
ဲ ဖက်န ဲ ့
နည်းပညာက�မ်းကျင်မေ
� တွေပါ်
အများ�ကီး
မှခ
ီ ခ
ို ရ
ဲ့ တာ
သံသယြဖစ်စရာမလိပ
ု ါဘူး။
ေအာင်ြမင်တဲ့
ေခတ်သစ်ေ�ှာင်း အင်ပါယာေတွအားလံးု ဟာ နည်းပညာဆန်းသစ်မေ
� တွရဲ အကျိ
ုးအြမတ်ကို ရိတသ
် မ
ိ း် လိတ
ု ဲ့
့
ေမ�ာ်လင်ခ
့ ျက်န ဲ ့
သိပံသ
� ေ
ု တသနကို
အင်ပါယာအ�ှငသ
် ခင်ေတွအတွက်
အလုပ်လပ
ု ်ခ�ဲ့ ကပါတယ်။
အေြပာတစ်ခု�ိတ
ှ ယ်
ပျိုးေထာင်ခပ
ဲ့ ါတယ်။
စစ်လက်နက်၊
ဥေရာပစစ်သားေတွ
“လာစမ်းပါေစ၊
အရပ်ဘက်နည်းပညာေတွကလည်း
ေဆးပညာ
နဲ ့
အာဖရိကရန်သေ
ူ တွန ဲ ့
ငါတိမှ
ု့ာ
ထပ်တူ
သိပံပ
� ညာ�ှငအ
် များကလည်း
စက်ေသနတ်ေတွ
အေရးပါခဲပ
့ ါတယ်။
သူတို ့
စက်ယ��ယားေတွအတွက်
တိက
ု တ
် အ
ဲ့ ခါ
�ှိတယ်၊
ေြပာေလ့�ိှတဲ့
သူတမှ
ို ့ ာ
စည်သပ
ွ ်ဗူးေတွက
မ�ှိဘးူ ”
စစ်သားေတွကို
ဗိက
ု ြ် ဖည်ေ
့ ပးတယ်၊ ရထားလမ်းေတွ မီးသေဘင်္ာေတွက စစ်သားေတွန ဲ ့ ရိက�ာေတွကုိ သယ်ပိေပးတယ်
ု့
၊
ေဆးဝါးအသစ်
တစ်ြပံုတစ်မ�ကီးက
စစ်သားေတွ၊
သေဘင်္ာသားေတွန ဲ ့ မီးရထားအင်ဂျင်နယ
ီ ာေတွကို
ကုသေပးတယ်။ ဒီလို ေထာက်ပံပ
ု့
ေရး ေ�ှ �ေရာက်မေ
� တွက ဥေရာပသားေတွရဲ ့ အာဖရိကေအာင်ပဲမ
ွ ာှ
့ ိဆက်
စက်ေသနတ်ထက် ပိ�ု ပီး ထင်�ာှ းတဲ့ က�ကေန ပါဝင်ခဲတ
့ ာပါ။
(၁၈၅၀)
မတိင
ု ခ
် င်မာှ ေတာ့
ဒီလမ
ို ဟုတေ
် သးပါဘူး။
စစ်ဘက်-စက်မ-� သိပံအ
� တွအ
ဲ ဖက်က
ဖွံ�ဖိုးကာစပဲ �ှိေသးတယ်၊ စက်မေ
� ခတ်ေြပာင်းရဲ နည်
့် တွက မမှညေ
့် သးဘူး၊ ဥေရာပ အာ�ှ
့ းပညာအသီးအပွငေ
နဲ ့ အာဖရိကအင်အား�ကီး�ိင
ု င
် ေ
ံ တွရဲ ့ နည်းပညာကွာဟချက်က ကျဉ်းေြမာင်းေနပါေသးတယ်။ (၁၇၇၀) မှာ
ဂျိမး် စ်ကတ
ွ ခ
် ်က �သစေ�တးလျအဘိရ
ု င်းဂျီးေတွထက် အပံ�ု ကီးသာတဲ့ နည်းပညာ�ှိသလို တ�ုတေ
် တွန ဲ ့
370
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ေအာ်တမ
ို န်ေတွမာှ လည်း
�ှိခပ
ဲ့ ါတယ်။
ဒါဆို
�သစေ�တးလျကို
စူးစမ်းနယ်ချဲ� ခဲတ
့ ာ
ဘာလို ့
ကပ�တန
ိ ဂ
် ျိမး် စ်ကတ
ွ ခ
် ် ြဖစ်�ပီး၊ ဘာလို ့ ကပ�တန
ိ ် ဝမ်ကျန်ဆဲ
ိ ် ဟူစိနပ
် ါ�ှာ တို ့ မြဖစ်ခဲတ
့ န ် တို ့ ကပ�တန
့ ာလဲ။
ဒါထက်ပိအ
ု ေရး�ကီးတာက
နည်းပညာသိသသ
ိ ာသာ
(၁၇၇၀)
မှာ
ဥေရာပက
အသာစီးမရခဲပ
့ ါဘဲ
မွတစ
် လင်မ၊်
ေနာက်ရာစု�စ
ှ ထ
် မ
ဲ ာှ
အိ�ယ
ိ� နဲ ့
သူတနဲ
ို ့ ့
တ�ုတတ
် အေပါ်
ို ့
ကျန်တက
ဲ့ မ�ာအ�ကားက
ကွာဟာချက်�ကီးမားသွားေအာင် စွမး် ေဆာင်�င
ို ခ
် တ
ဲ့ ာလဲ။
စစ်ဘက်-စက်မ-� သိပံအ
� တွအ
ဲ ဖက်က အိ�ယ
ိ� မှာ မြဖစ်ဘဲ ဘာလို ့ဥေရာပမှာ ြဖစ်ခဲတ
ိ က
်
့ ာလဲ။ �ဗိတန
ခုနပ
် ျံေကျာ်လာ� း တိးု တက်လာတဲအ
့ ခါ ြပင်သစ်၊ ဂျာမနီ နဲ ့ အေမရိကန်တက
ို ့ ခပ်သက
ွ သ
် က
ွ ် အမီလက
ို �
် င
ို တ
် ာ
ဘာလိလဲ
ု့ ။
ဘာလို ့ တ�ုတက
်
ကျန်ေနခဲတ
့ ာလဲ။
စက်မ�
� င
ို င
် ံ
နဲ ့ စက်မမ
� ဟုတတ
် �
ဲ့ င
ို င
် ေ
ံ တွ�ကားမှာ
ကွာဟချက်က စီးပွားေရးနဲ ့ �ိင
ု င
် ေ
ံ ရးအချက်ေ�ကာင်ဆ
ုိ င် ရပ်�ှား၊ အီတလီ နဲ ့ �သစ�တီးယားတိက
ု့
့ ရ
ဒီကာွ ဟချက်ကို
ဘာလို ့ ေြဖ�ှငး် �ိင
ု ခ
် �ဲ့ ပီးေတာ့
မေအာင်ြမင်ခဲတ
့ ာလဲ။
ေနာက်ဆးုံ ေတာ့
ေရေ�ွးေငွ�အင်ဂျင်တထ
ီ င
ွ ဖ
် ိ၊ု ့
ပါ�ှာ၊
အီဂျစ်န ဲ ့ ေအာ်တမ
ို န်အင်ပါယာတိက
ု့
ပထမစက်မလ
� င
�ိ း် ရဲ ့ နည်းပညာက
စက်ေသနတ်ေတွ
ထုတဖ
် ို ့
နဲ ့
ဘာလို ့
ေတာ်ေတာ်�ု ိး�ှငး် ပါတယ်။
ရထားလမ်းေတွခင်းဖို ့
တ�ုတေ
် တွန ဲ ့
ေအာ်တမ
ို န်တအတွ
ို ့
က် သိပ်ခက်ခခ
ဲ သ
ဲ့ လား။
ကမ�ာပ
့ စ
ှ ် �ဗိတန
ိ မ
် ာှ ဖွငလ
့် စ
ှ ခ
် တ
ဲ့ ယ်။ (၁၈၅၀)
့ ထမဆံးု စီးပွားေရးသံးု ရထားလမ်းကို (၁၈၃၀) ြပည်�
မတိင
ု ခ
် င် အေနာက်�င
ို င
် ေ
ံ တွမာှ ရထားလမ်း ကီလမ
ို ီတာ (၄၀,၀၀၀) နီးပါး ေဖာက်လပ
ု ်�ပီးတဲ့ အေြခအေနမှာ
အာ�ှ၊ အာဖရိကနဲ ့ လက်တင်အေမရိက အားလံးု ေပါင်းမှ ရထားလမ်း ကီလမ
ို ီတာ (၄,၀၀၀) ပဲ �ှိတယ်။
(၁၈၈၀) ြပည်�
့ စ
ှ ် အေနာက်ကမ�ာက ရထားလမ်း ကီလမ
ို တ
ီ ာ (၃၅၀,၀၀၀)ေကျာ် တိးု ချဲ�အားြဖည်တ
့ အ
ဲ့ ချိနမ
် ာှ
ကျန်တက
ဲ့ မ�ာေ
ို ီတာ (၃၅,၀၀၀) ပဲ တိးု လာတယ်။ ဒီကလည်း အများစုက �ဗိတန
ိ က
်
့ ဒသေတွမာှ ကီလမ
အိ�ယ
ိ� မှာ ခင်းေပးတဲ့ ရထားလမ်းေတွပါ။ တ�ုတမ
် ာှ ဆို (၁၈၇၆) ခု�စ
ှ မ
် ှ ပထမဆံးု ရလမ်းလမ်းကို
ဖွငလ
့် စ
ှ �
် င
ို ခ
် တ
ဲ့ ယ်။
(၂၅)
ကီလမ
ို ီတာ�ှညတ
် လ
ဲ့ မ်းကို
ဥေရာပသားေတွကပဲ
ေဖာက်လပ
ု ်ေပးခဲတ
့ ာပါ။
ေနာက်�စ
ှ ်မာှ တ�ုတအ
် စိးု ရက ဒီလမ်းကို ဖျက်ဆးီ ပစ်လက
ို ေ
် ရာ။ (၁၈၈၀) အေရာက် တ�ုတအ
် င်ပါယာမှာ
ရထားလမ်းတစ်ခမ
ု က
ှ ို မ�ှိတာ။ ပါ�ှာရဲ ပထမဆံ
းု ရထားလမ်းကို (၁၈၈၈) မှာ ေဖာက်လပ
ု ် ခတ
ဲ့ ယ်။ ဒီလမ်းက
့
�မို �ေတာ်တဟ
ီ ရန်န ဲ ့ ေတာင်ဘက် (၁၀) ကီလမ
ို ီတာအကွာမှာ�ှိတဲ့ မွတစ
် လင်မအ
် ထွတအ
် ြမတ်ေနရာတစ်ခုကို
ဆက်သယ
ွ ထ
် ားပါတယ်။ ဘယ်လဂ
် ျီယမ်ကမ
ု ဏ
� တ
ီ စ်ခုက ေဆာက်ေပးခဲတ
ု း် ြပည်အကျယ်အဝန်းက
့ ာပါ။ တိင
�ဗိတန
ိ ရ
် ဲ (၇)ဆေလာက်
ပိ�ု ကီးေပမယ့် (၁၉၅၀) အထိ ပါ�ှာရဲ ရထားလမ်
းကွနယ
် က်က ကီလမ
ို ီတာ (၂,၅၀၀)
့
့
ေလးပဲ �ှိခတ
ဲ့ ယ်။
တ�ုတန
် ဲ ့ ပါ�ှနေ
် တွဟာ ေရေ�ွးေငွ�အင်ဂျင်လမ
ို ျိုး နည်းပညာတီထင
ွ မ
် ေ
� တွ မချို �တခ
ဲ ့ ဲပ
့ ါဘူး။ ဒါမျိုးက
လွတလ
် တ
ွ လ
် ပ်လပ် ပံတ
ု က
ူ းူ လို ့ ြဖစ်ေစ၊ ဝယ်လြဖစ်
ို ့ ေစ ရ�ိင
ု ပ
် ါတယ်။ သူတချိ
ို ့ ု �တတ
ဲ့ ာက စံ�န� း် တန်ဖိးု ေတွ၊
371
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ဒ�ာရီေတွ၊
တရားစီရင်ေရးစနစ်
နဲ ့
လူမ�
� င
ို င
် ေ
ံ ရးဖွဲ�စည်းပံေ
ု တွပဲ
ြဖစ်တယ်။
ဒါေတွကို
အေနာက်ကမ�ာကေတာ့ ဖွဲ�စည်း၊ တိးု တက်ရင်က
ှ ေ
် ပါင်းများစွာ �ကိုးပမ်းခဲတ
့ ျက်ဖို ့ ရာစု�စ
့ ာြဖစ်�ပီးေတာ့
လျင်လျင်ြမန်ြမန်ပံတ
ု က
ူ းူ �ပီး အေြပာင်းအလဲလပ
ု ်လို ့ မလွယတ
် အ
ဲ့ ရာေတွပါ။ ြပင်သစ်န ဲ ့ အေမရိကန်ကေတာ့
�ဗိတန
ိ ရ
် ဲေြခရာကိ
ု ြမန်ြမန်နင်း�ိင
ု တ
် ာ သူတမှ
ို ့ ာ �ဗိတသ
ိ �ဒ�ာရီန ဲ ့ လူမဖ
� ဲ�ွစည်းပံေ
ု တွကို မ�ေဝရ�ှိထား�ပီးသား
့
ြဖစ်လပါ။
ို ့ တ�ုတေ
် တွ၊ ပါ�ှနေ
် တွကေတာ့ ြမန်ြမန်မလိက
ု �
် င
ို တ
် ာ သူတလူ
ို ့ အဖွ
့ ဲ�အစည်းကို သူတို ့ေတွးေခါ် ပံ၊ု
ဖွဲ�စည်းပံေ
ု တွ ကွြဲ ပားေနလိပါ။
ု့
ဒီ�ှငး် လင်းချက်က (၁၅၀၀) ကေန (၁၈၅၀) ကာလကို နားလည်ဖို ့ ကူညမ
ီ ာှ ပါ။ ဒီကာလမှာ
ဥေရာပဟာ နည်းပညာ၊ �ိင
ု င
် ေ
ံ ရး၊ စစ်ေရး နဲ ့ စီးပွားေရးအားသာချက်ေတွ အာ�ှအင်အား�ကီးေတွထက်
သိသသ
ိ ာသာ �ှိမေနခဲေ
့ ပမယ့် ထူးြခားတဲ့ အစွမး် အစတစ်ခုကို တည်ေဆာက်ခ�ဲ့ ပီးပါ�ပီ။ ဒါရဲ ့ အေရးပါမ�က
(၁၈၅၀) တဝိက
ု က
် ျမှ �ုတတ
် ရက်ဆသ
ုိ လို သိသာထင်�ှားခဲတ
် ဲ့
့ ာပါ။ (၁၇၇၀) မှာ ဥေရာပ၊ တ�ုတန
မွတစ
် လင်မက
် မ�ာတို ့
အ�ကားမှာ
ဘက်မ�ေနတယ်လို ့
ထင်ရြခင်းက
ထင်ြမင်မာှ းမ�တစ်ခပ
ု ါ။
ေမ�ာ်စင်ြမင်ြ့ မင်ေ
ု ်ေရး (၂) ခုကို ေတွး�ကည်လ
့ က
ုိ ပ
် ါ၊ တစ်ဦးက သစ်ေတွ၊
့ တွ တည်ေဆာက်ေနတဲ့ ေဆာက်လပ
��ံ�အုတေ
် တွန ဲ ့ ေဆာက်တယ်။ ေနာက်တစ်ဦးက သံမဏိေတွ၊ အဂင်္ေတေတွန ဲ ့ ေဆာက်တာ။ ဒီနည်းလမ်း
(၂)ခု�ကား ကွာြခားချက်က အစမှာ မသိသာဘူး။ ေမ�ာ်စင် (၂)လံးု က �ပီးစီးမ�ေရာ၊ အြမင်ေ
ူ လာက်ပဲ။
့ ရာ တူတေ
တစ်ေနရာအေရာက်မာှ ေတာ့ သစ်၊ ��ံ�ေတွန ဲ ့ ေမ�ာ်စင်ဟာ ဆက်တက်လို ့ မရေတာဘ
့ ဲ �ပိုလဲေတာတ
့ ာပဲ။
သံမဏိ၊
အဂင်္ေတနဲ ့
ေမ�ာ်စင်ကေတာ့
တစ်ထပ်�ပီး
တစ်ထပ်ဆက်�ပီး
ြမင်တ
ု တ
် ာ
့ က်လာလိက
မျက်စိတစ်ဆးုံ ပါပဲ။
ေခတ်သစ်ေ�ှာင်းကမ�ာကို �ကီးစိးု ဖို ေခတ်
သစ်ဦးမှာ ပျိုးေထာင်ခတ
ဲ့ ဲ့ ဥေရာပါရဲ အစွ
့ မး် အစက ဘာလဲ။
့
ဒီေမးခွနး် အတွက်
တစ်ခန
ု တစ်
ဲ ့ ခု
ေခတ်သစ်သပ
ိ ံပ
� ညာနဲ ့
အြပန်အလှနြ် ဖည်ဆ
့ ည်းေပးမယ့်
အရင်း�ှငဝ
် ါဒပါ။
အေြဖ
နည်းပညာရဲ ့ အားသာချက်ေတွကို
(၂)ခု�ိှပါတယ်
-
မခံစားရေသးခင်မာှ ကို
ဥေရာပသားေတွက သိပံေ
� တွးေတွး၊ အရင်း�ှငေ
် တွးေတွး�ပီး ေဆာင်ရွကေ
် လ့�ိှတာ အသားကျေနခဲပ
့ ါ�ပီ။
နည်းပညာေ�ကာင့် ပွေပါက်တးို တဲအ
့ ချိနလ
် ည်း စေရာ ဥေရာပသားေတွက ဒီအခိက
ု က
် ို တြခားသူေတွထက်
ပိ�ု ပီး
အသံးု ချ�ိင
ု ခ
် ပ
ဲ့ ါတယ်။
ဒါေ�ကာင်
့
့
ဥေရာပနယ်ချဲ�စနစ်က
(၂၁)
ရာစု
ေ�ှာင်းဥေရာပကမ�ာကို
အေရးအပါဆံးု အေမွအြဖစ် သိပံန
� ဲ ့ အရင်း�ှငဝ
် ါဒကိေ
ု ပးအပ်ခဲတ
် ါဘူး။ ဥေရာပနဲ ့
့ ာ မေတာ်တဆ မဟုတပ
ဥေရာပသားေတွဟာ ကမ�ာကို အုပ်စးို တာ မဟုတေ
် တာဘ
� ဲ ့ ရင်း�ှးီ ြမ�ုပ်�မ
ံှ က
�
�ကီးမားသထက်
့ ဲ သိပံန
�ကီးမားလာခဲပ
် နစ်ရဲ ေအာင်
ပဲေ
ွ တွကို ေနာက်အခန်းမှာ ေဆွးေ�ွးပါမယ်။ ဒီအခန်းကေတာ့
့ ါတယ်။ အရင်း�ှငစ
့
ဥေရာပနယ်ချဲ�ဝါဒနဲ ေခတ်
သပ
ိ ံတ
� ရဲ
ို ့ အချစ်
ဇာတ်လမ်းအတွကပ
် ဲ ရည်ရွယ်ပါတယ်။
့
့
372
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ေအာင်�င
ို သ
် တ
ူ ၏စိ
ို ့ တထ
် ား
ေခတ်သစ်သပ
ိ ံပ
� ညာတိးု တက်မအ
� တွက် ဥေရာပအင်ပါယာေတွကို ေကျးဇူးတင်ရမှာပါ။ ဒီပညာနယ်ပယ်က
ေ�ှးသိပံအ
� စဉ်အလာေတွြဖစ်တဲ့
ေကျးဇူးေ�ကး�ှိပါတယ်။
ဂ��ဝင်ဂရိ၊
ဒါေပမယ့်
တ�ုတ၊်
ေခတ်သပ
ိ ံရ
� ဲ ့
အိ�ယ
ိ�
နဲ ့
တမူထးူ တဲ့
အစ�လာမ်အစဉ်အလာေတွကို
လက�ဏာက
ေခတ်သစ်ဦးပိင
ု း် မှ
�ုပ်လးံု ေပါ်လာခဲတ
ိ ၊် ြပင်သစ်၊ ရပ်�ှာ နဲ ့ နယ်သာလန်တရဲ
ို ့ ့ နယ်ချဲ�သမ
ိ း် ပိက
ု မ
် န
� ဲ့
့ ာ။ စပိန၊် ေပါ်တူဂ၊ီ �ဗိတန
အတူြဖစ်ခတ
ဲ့ ာေပါ။့
ေခတ်သစ်ဦးပိင
ု း် မှာ
တ�ုတ၊်
အိ�ယ
ိ� ၊
မွတစ
် လင်မ၊်
ေဒသရင်းအေမရိကန်
နဲ ့
ပိလ
ု န
ီ းီ �ှနး် ေတွဟာ စက်မေ
� ခတ်ေြပာင်းအတွက် အေရးပါတဲ့ အေထာက်အပံေ
့ တွ ဆက်ေပးေနခဲေ
့ သးတယ်။
မွတစ
် လင်မေ
် ဘာဂေဗဒပညာ�ှငေ
် တွရဲ အေတွ
းအေခါ်ေတွကို အဒမ်စမစ်၊ ကားလ်မက်စ်တို ့ေလ့လာခဲတ
့
့ ယ်။
ေဒသရင်းအေမရိကန်သားေတွရဲ ေဆးကု
ထးံု ေတွက အဂင်္လပ
ိ ်ေဆးပညာကျမ်းေတွထက
ဲ ို ေရာက်လာခဲတ
့
့ ယ်။
ပိလ
ု န
ီ းီ �ှနး် ေတွရဲ ့ အချက်အလက်ေတွန ဲ ့
အေနာက်တင
ို း် မ�ုဿေဗဒပညာဟာ
တစ်ေခတ်ဆန်းခဲတ
့ ယ်။
ဒါေပမယ့် (၂၀) ရာစုအလယ်ထိ အမျိုးမျိုးေသာ သိပံေ
� တွ� �ှိမေ
� တွကို စုေဆာင်းတာ၊ သိပံပ
� ညာရပ်အသစ်ေတွ
ဖန်တးီ တာက
ဥေရာပအင်ပါယာေတွရဲ ့
ပညာတတ်လမလိ
ူ့ င
ု ေ
် တွပဲ
ြဖစ်တယ်။
ေကျာ်အေ�ှ � နဲ ့
အစ�လာမ်ကမ�ာေတွက ဥေရာပလိပ
ု ဲ သိပ်ေတာ်�ပီး စူးစမ်းတတ်တဲ့ ဦးေ�ှာက်ေတွ ေမွးထုတေ
် ပးခဲတ
့ ယ်။
ဒါေပမယ့် (၁၅၀၀) နဲ ့ (၁၉၅၀) အ�ကားမှာ သူတေတွ
ို ့ ဆက
ီ
နယူတန်ရဲ�ူ့ ပေဗဒ၊ ဒါဝင်ရဲဇီ့ ဝေဗဒလိမ
ု ျိုး
ပညာေတွ၊ ပညာ�ှငေ
် တွ နီးနီးစပ်စပ်ေတာင် ေပါ်ထွကမ
် လာခဲပ
့ ါဘူး။
ဒီလေ
ို ြပာတာ ဥေရာပသားေတွမာှ ပဲ သိပံအ
� တွက် တမူထးူ တဲဗ
့ ီဇပါတယ်လို ့ မဆိလ
ု ပ
ို ါဘူး။ သူတပဲ
ို ့
�ူ ပေဗဒ၊
ဇီဝေဗဒနယ်ပယ်ေတွကို
အစ�လာမ်အယူစေပါ်တာနဲ ့
ထာဝရလ�မး် မိးု ထားလိမ်မ
ို ့
း
့ ယ်လလည်
အတူြဖစ်ခတ
ဲ့ ဲ ့
အာရပ်�ကီးစိးု မ�ကို
ေြပာလိတ
ု ာ
တာခ
် တွ၊
့ ေ
မဟုတပ
် ါဘူး။
ပါ�ှနေ
် တွက
အ�ိင
ု သ
် မ
ိ း် လိက
ု သ
် လိပ
ု ဲ၊ ေခတ်သပ
ိ ံဟ
� ာ ဥေရာပရဲ အထူ
းက�မ်းကျင်တဲ့ ဘာသာရပ်အြဖစ်ကေန ယေနဆိ
ု င်
့
့ ရ
လူမျိုးေပါင်းများစွာရဲ ကိ
့ စ� ြဖစ်လာေနပါ�ပီ။
ေခတ်သပ
ိ ံန
� ဲ ့ ဥေရာပနယ်ချဲ�စနစ်ကို ဘာကများ ခိင
ု �် မဲေအာင် ချည်ေ�ှာင်ေပးခဲတ
့ ာလဲ။ နည်းပညာဟာ
(၁၉)
နဲ ့ (၂၀)ရာစုေတွမာှ
အေရးပါတဲ့
အချက်ြဖစ်ခေ
ဲ့ ပမယ့်
ေခတ်သစ်ဦးပိင
ု း် တုနး် ကေတာ့
သူက
သိပ်အေရးမပါလှေသးပါ။ အဓိကအေ�ကာင်းက အပင်ေတွ�ှာတဲ့ �ုက�ေဗဒပညာ�ှငရ
် ယ်၊ ကိလ
ု န
ို န
ီ ယ်�ှာတဲ့
ေရတပ်အရာ�ှိရယ် တူညတ
ီ ဲ့ စိတေ
် နစိတထ
် ား�ှိမပ
� ါ။ သူတ�ှ
ို ့ စဦ
် းစလံးု က မသိမက
� ို ဝန်ခရ
ံ ာက အစြပုတယ်
“ဟိးု ဘက်မာှ ဘာေတွ�ိှလဲ ငါတိမသိ
ု ့ ဘးူ ”။ သူတက
ို ့
ေလ�ာက်သာွ း�ပီး အသစ်အသစ်ေတွ ေတွ� �ှိဖိုပဲ့
စိတထ
် က်သန်ေနခဲတ
ု အသစ်ေတွက သူတကိ
ို ့ ု ကမ�ာအ
် ခင်ေတွ
့ ာ။ �ပီးေတာ့ သိလာတဲ့ ဗဟုသတ
့ �ှငသ
ြဖစ်ေစလိမမ
့် ယ်လို သူ
ို ့
လင်ခ
့ �ဲ့ ကပါတယ်။
့ တေမ�ာ်
373
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
***
ဥေရာပနယ်ချဲ�စနစ်က သမိင
ု း် မှာ တြခားေသာနယ်ချဲ�စီမက
ံ န
ိ း် ေတွန ဲ ့ လံးု လံးု လျားလျား မတူပါဘူး။
သူေ�ှ
့ �က
အင်ပါယာ�ှာေဖွသေ
ူ တွဟာ
သူတကိ
ို ့ ယ
ု သ
် တ
ူ ို ့
ေလာကကမ�ာ�ကီးကို
နားလည်�ပီးသားလို ့
မှတယ
် တ
ူ တ်�ကတယ်။ သူတေအာင်
ို ့
�င
ို မ
် က
� သူတရဲ
ို ့ ေလာကအြမင်
ကို အသံးု ချဖိနဲ
ု ့ ့ ြပန်ပွ့ ားဖို ့ အတွကသ
် ာပဲ။
့
ဥပမာေပးရရင်
အာရပ်ေတွဟာ
သူတမသိ
ို ့ ေသးတာေတွ
�ှာေဖွဖို ့ အီဂျစ်၊
စပိန ်
နဲ ့ အိ�ယ
ိ� တိကိ
ု့ ု
သိမး် ပိက
ု ခ
် ဲတ
် းူ ။ ေရာမ၊ မဂိန
ု ဲ ့ အက်ဇ်တက်တဟာ
ို ့
နယ်ေြမသစ်ေတွ အငမ်းမရ လိက
ု သ
် မ
ိ း် တာ
့ ာမဟုတဘ
တန်ခးို အာဏာနဲ ့
ချမ်းသာမ�အတွကပ
် ဲ၊
ဗဟုသတ
ု
အတွကမ
် ဟုတဘ
် းူ ။
ယှဉ်ေြပာရရင်
ဥေရာပနယ်ချဲ�သမားေတွကေတာ့ တိင
ု း် တစ်ပါးကို ရွ က်လင
� တ
့် ာ နယ်ပယ်သစ်ေတွနအတူ
ဲ့
အသိသစ်ေတွရဖို ့
ေမ�ာ်လင်ခ
ဲ့
့ ျက်နပါ။
ဒီလေ
ို တွးတာ ဂျိမး် စ်ကတ
ွ ခ
် က
်
ပထမဆံးု မဟုတပ
် ါဘူး။ (၁၅) နဲ ့ (၁၆) ရာစုက ေပါ်တူဂန
ီ ဲ ့ စပိန ်
ေရေ�ကာင်းခရီးသွားေတွဟာ
ဒီလေ
ို တွးခဲ�့ ပီးသား။
�ှာေဖွသာွ းလာသူ
မင်းသားဟင်နရီ
(Henry
the
Navigotor) နဲ ့ ဗက်စ်ကို ဒဂါးမား (Vasco da Gama) တိဟာ
ု့
အာဖရိကကမ်း�ိုးတန်းေတွကို ေလ့လာရင်း
က�န်းေတွ၊ ဆိပ်ကမ်းေတွကို သိမး် ယူခဲတ
ို ာကိလ
ု ဘ
ံ တ်စ်က အေမရိကကို �ှာေတွ�အ�ပီး
့ ာပါ။ ခရစ�တဖ
ချက်ချင်းပဲ နယ်ေြမသစ်ေတွ အုပ်ချုပ်ခွငက
့် ို စပိနဘ
် ရ
ု င်ေတွထံ ေတာင်းခံခပ
ဲ့ ါတယ်။ Ferdinand Magellan
ကမ�ာတစ်ပတ်ခရီးလမ်းေ�ကာင်းကို သိ�ိသ
ှ ာွ း�ပီး တဆက်တည်းမှာပဲ ဖိလစ်ပိင
ု က
် �န်းေတွကို စပိနေ
် အာင်�င
ို ဖ
် ို ့
အေြခပျိုးေပးခဲပ
့ ါတယ်။
�ကာလာတာနဲအမ�
ဗဟုသတ
ု ရ�ှိမန
� ဲ ့ နယ်ေြမေအာင်�င
ို မ
် က
�
ခိင
ု ခ
် ိုငမ
် ာမာ ေရာယှကလ
် ာခဲပ
့
့ ါတယ်။
(၁၈) နဲ (၁၉)
ရာစုေတွမာှ ဥေရာပကေန ေဝးလံတဲ့ ေဒသေတွကထ
ို က
ွ ခ
် ာွ တဲ့ အေရးပါတဲ့ စစ်ဘက်ေလ့လာေရး
့
ခရီးစဉ်တိင
ု း် လိလ
ု မ
ို ာှ
စစ်တက
ို ဖ
် ိုမဟု
် ဲ
့ တဘ
သိပံ�
� ှာေဖွမေ
� တွအတွက်
သိပံပ
� ညာ�ှငေ
် တွကုိ
ထည်သ
့ င
ွ း် ေစလ�တခ
် ဲပ
ု ယ
ီ က
ံ
အီဂျစ်ကို (၁၇၈၉) မှာ ကျူးေကျာ်ဖို ့ စစ်ချီေတာ့ သူနအတူ
ဲ့
့ ါတယ်။ နပိလ
ပညာ�ှင ်
(၁၆၅)
ေယာက်ေခါ်လာခဲပ
့ ါတယ်။
အများ�ကီးထဲက
တစ်ခုက
သူတဟာ
ို ့
အသစ်စက်စက်ပညာရပ်နယ်ပယ်တစ်ခုကို တည်ေထာင်ခတ
ဲ့ ယ်။ အီဂျစ်ေရးရာေဗဒ (Egyptology) ပါ။
ဘာသာတရား၊
ဘာသာစကား
နဲ ့ �ုက�ေဗဒ
ပညာရပ်ေတွအတွကလ
် ည်း
အေရးပါတဲ့ ပံပ
့ ိးု မ�များစွာ
ေပးခဲပ
့ ါတယ်။
(၁၈၃၁) မှာ �ဗိတသ
ိ �ေတာ်ဝင်ေရတပ်က ေတာင်အေမရိကကမ်း�ိုးတန်းေတွ၊ ေဖာက
့ လန်က�န်းေတွ နဲ ့
ဂလာပါဂိစ်
ု ့ က�န်းစုေတွကို
ေြမပံဆ
ု ပ
ွဲ ံ ေ
ု ဖာ်ဖို ့
HMS
Beagle
သေဘင်္ာကို
ေစလ�တပ
် ါတယ်။
374
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ေတာင်အေမရိကတိက
ု အ
် ေပါ်
ေရတပ်မေတာ်က
�ဗိတန်ရဲ ့ နယ်ချဲ�လက်တက
ံ
လိအ
ု ပ်ေနတာပါ။
လမ်းမှာေတွ�ရ�ိင
ု တ
် ဲ့
ဆုပ်ကင
ို �
် င
ို ဖ
် ို ့ ဒီသတ
ု အသစ်ကို
သေဘင်္ာကပ�တန
ိ က
် ယ
ို တ
် င
ို က
်
ဘူမေ
ိ ဗဒဖွဲ�တည်မေ
� တွကို
ဘူမေ
ိ ဗဒပညာ�ှငတ
် စ်ေယာက်ေခါ် ခဲဖ
့ ို ့
�မဲြမံစာွ
ေလ့လာဖို ့
အေပျာ်တမ်းသိပံပ
� ညာ�ှင။်
သူခရီ
့ းစဉ်မှာ
ဆံးု ြဖတ်လက
ို တ
် ယ်။
သူက
သူကမ်
့ းလှမး် မ�ကို
ပညာ�ှငအ
် ဆင်ဘ
ူ ေ
ိ ဗဒသမားေတာ်ေတာ်များများက ြငင်း�ပီးေနာက်မာှ ေတာ့ အသက် (၂၂) သားပဲ �ှိေသးတဲ့
့ မ
ကိနး် ဘရစ်ဘ�ရ
ွဲ
လူငယ်ေလးကို
အဂင်္လက
ိ န်ဘန
ု း် ေတာ်�ကီးြဖစ်ဖို ့
သမ�ာကျမ်းစာထက်ပိ�ု ပီး
ကပ�တန
ိ က
်
သင်ယေ
ူ နခဲတ
့ ာေပမယ့်
သူကစိတဝ
် င်စားတယ်။
ဒီအလုပ်ေပးလိက
ု တ
် ယ်။
ဘူမေ
ိ ဗဒနဲ ့
ချားလ်စ်ဒါဝင်က
သဘာဝသိပံဘ
� ာသာရပ်ေတွကို
ကပ�တန
ိ ေ
် ပးတဲ့
ဒီအခွငအ
့် ေရးကို
သူကအရယူလက
ို ပ
် ါတယ်။ ဒီေနာက်ပိင
ု း် ကေတာ့ သမိင
ု း် ြဖစ်ခဲပ
ိ က
်
စစ်ေရးေြမပံေ
ု တွ
့ ါတယ်။ ကပ�တန
ခရီးစဉ်မှာ ေရးဆွေ
ဲ နချိန ် ဒါဝင်ကေတာ့ မျက်ြမင်ကယ
ုိ ေ
် တွ�အချက်အလက်ေတွကို စုေဆာင်းေနခဲတ
့ ာေပါ။့
ဒါေတွကို ေတွးဆဆင်ြခင်လက
ို �် ပီးတဲ့ ေနာက်ဆးုံ မှာ ဆင်က
ဲ ြပာင်းလဲမ� သီအုရ
ိ ီ (the theory of evolution)
့ ေ
ဆိတ
ု ာြဖစ်လာခဲတ
့ ာပါပဲ။
***
(၁၉၆၉) ခု ဇူလင
ို ် (၂၀) ရက်ေနမှ့ ာ နီးလ် အမ်စထေရာင် (Neil Armstrong) နဲ ့ ဘတ်ဇ် အာလ်ဒရင် (Buzz
Aldrin) ဟာ လကမ�ာေပါ် ေြခချခဲပ
ု ခ
် င် အပိလ
ု ို (၁၁) ရဲ ဒီ့ အာကသယာဉ်မ�း (၂)ေယာက်ဟာ
့ ါတယ်။ ဒီခရီးမတိင
အေမရိကန်ြပည်ေထာင်စအ
ု ေနာက်ပိင
ု း် က လကမ�ာနဲ ့ အသွငတ
် ူ သဲက��ာရထဲမာှ ေလ့ကျင်ခ
့ �ဲ့ ကတယ်။
ဒီေနရာက အေမရိကန်ေဒသရင်းလူမျိုးစု (Native American) ေတွ ေနတဲေ
့ နရာပါ။ ဒီြဖစ်ရပ်ကေတာ့
တကယ်ြဖစ်ခဲတ
ဲ့ ေ�ကာင်းတစ်ခု ဒါမှမဟုတ် ယံတ
ု မ်းတစ်ခြု ဖစ်ချင်လည်း ြဖစ်မယ်ေပါ။့
့ အ
အာကာသ
ယာဉ်မ�းေတွန ဲ ေဒသခံ
တစ်ေယာက်ေတွ�တဲ့ အေ�ကာင်းကို ေြပာထားတာပါ။
့
သူတေလ့
ို ့ ကျင်ေ
့ နတုနး် တစ်ေနမှ့ ာ အာကာသယာဉ်မ�းေတွန ဲ ့ ေဒသရင်းအေမရိကန် အဖိးု အိုတစ်ဦး
ဆံမ
ု ိတယ်။ အဖိးု က သူတကိ
ို ့ ု ဘာလုပ်ေနတာလဲလို ့ ေမးတယ်။ သူတက
ို ့ လကမ�ာဆီ သွားေလ့လာမယ့်
ခရီးစဉ်အတွကလ
် ို ့ ြပန်ေြဖတယ်။ ဒါကို အဖိးု အို�ကားေတာ့ ခဏေတာ့ သူ�ငိမ်သာွ းတယ်၊ �ပီးမှ သူအတွ
က်
့
တစ်ခက
ု ည
ူ ေ
ီ ပး�ိင
ု မ
် လားလို ေမးတယ်
။
့
“အဖိးု ဘာလိခ
ု ျင်တာလဲ” လိသူ
ု ့ တကေမးတယ်
ို ့
။
“ဒီလေ
ို လ၊ ဒိမျိ
ု ့ ုး�ွယစ
် က
ု
လူေတွက လကမ�ာမှာ ြမင်ြ့ မတ်ေသာဝိဉာဉ်ေတာ်များ ေနထိင
ု တ
် ယ်လုိ ့
ယံ�ု ကည်�ကတယ်။ အဲေတာ့ သူတဆီ
ို ့ ကို ဒိလူ
ု ့ မျိုးေတွဆက
ီ
အေရး�ကီးတဲ့ သတင်းစကားတစ်ခု ယူသာွ း�ပီး
ေြပာေပးပါလား”
375
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
“ဘာသတင်းစကားများလဲ” လို ့ ယာဉ်မ�းေတွက ေမးေတာ့ အဖိးု က သူဘာသာစကားနဲ
့ တစ်ခုခု
့
ေရရွ တတ
် ယ်၊ �ပီးေတာ့ အာကာသယာဉ်မ�း (၂) ေယာက်ကို သူတို ့ မှနမ
် န
ှ က
် န်ကန် မှတမ
် သ
ိ ာွ းတဲ့ အထိ
ထပ်ခါတလဲလဲ ရွ တခ
် ိုငး် တယ်။
“အဲဒါ ဘာဆိလ
ု တ
ို ာလဲဗျ” လို ယာဉ်မ�
းေတွက ေမးတယ်။
့
“အို
ငါမေြပာြပ�ိင
ု ဘ
် းူ ။
ဒါက
လေပါ်က
ဝိဉာဉ်ေတာ်ေတွန ဲ ့
ဒိမျိ
ု ့ ုး�ွယစ
် ေ
ု တွပဲသတ
ိ ဲ့
လ�ို � ဝှကခ
် ျက်တစ်ခုမလ
ို ပါ”
ို ့
သူတစခန်
ို ့ းကို
ြပန်ေရာက်ေတာ့
ေြပာတတ်တသ
ဲ့ တ
ူ စ်ေယာက်
အာကသယာဉ်မ�းေတွက
မရမက�ှာတယ်။
�ပီးေတာ့
အဖိုးေြပာတဲ့
ဘာသာစကားကို
ဒီလ�ို � ဝှကသ
် တင်းစကားကို
ဘာသာြပန်ခင
ို း် တယ်။ သူတမှ
ို ့ တမ
် တ
ိ အ
ဲ့ တိင
ု း် အဖိးု ေြပာခဲတ
ူ
့ ာ ြပန်ေြပာြပေတာ့ ဘာသာြပန်သက
ခွကထ
် းို ခွကလ
် န် ရယ်ေတာတ
် တ်လက
ို ေ
် တာမ
ု တ
ို ာလဲ
့ ာပဲ။ သူအ�ှိနသ
့ ှ ယာဉ်မ�းေတွက ဘာဆိလ
ေမးတယ်။ သူတို ့ ဂ�ုတစိက
ု မ
် တ
ှ သ
် ားလာခဲတ
ူ
သူတကိ
ို ့ ု ဒီလို
့ ဲ့ ဝါကျရဲ ့ အဓိပာ� ယ်ကို ဒီလက
�ှငး် ြပလိက
ု ပ
် ါတယ်။
“ဒီလေ
ူ တွ ေြပာတဲစ
့ ကား တစ်ခန
ွ း် မှကို မယံေ
ု လနဲ။့ သူတက
ို ့
ဝိဉာဉ်ေတာ်တရဲ
ို ့ ့ နယ်ေြမကို
ခိးု ယူသမ
ိ း် ပိက
ု ဖ
် ို လာတာ”
့
ဗလာေြမပံုများ
ေခတ်သစ်ရဲ ့ “�ှာေဖွ
-
သိမး် ပိက
ု ”်
ေကာင်းေကာင်းပံေ
ု ဖာ်ြပလို ့ ရပါတယ်။
စိတဓ
် ာတ်ကို
ေခတ်သစ်မတိင
ု ခ
် င်
ကမ�ာေ
ု တွ
့ ြမပံေ
ဖွံ� �ဖိုးတိးု တက်လာမ�န ဲ ့
ဟိးု အေစာ�ကီးကတည်းက
ယဉ်ေကျးမ�
ဓေလ့များစွာက ကမ�ာေ
ု တွကို ဆွခ
ဲ �ဲ့ ကပါတယ်။ သိသာတာကေတာ့ သူတေတွ
ို ့
ကမ�ာတစ်ခုလးံု ကို
့ ြမပံေ
ြပည်ြ့ ပည်စ
့ စ
ံု ံု မသိခ�ဲ့ ကပါဘူး။ အာဖရိက - အာ�ှယဉ်ေကျးမ�ေတွက အေမရိကကို မသိခဘ
ဲ့ းူ ။ အေမရိက
ယဉ်ေကျးမ�က အာဖရိက - အာ�ှကို မသိခဘ
ဲ့ းူ ။ မရင်း�ှးီ ေသးတဲ့ ေနရာေဒသေတွကို ေြမပံဆ
ု ရ
ွဲ င် ချန်ခတ
ဲ့ ာ၊
ဒါမှမဟုတရ
် င်
စိတက
် းူ ယဉ်�ပီး
သူတေြမပံ
ို ့
ေ
ု တွမာှ
ေ�ကာက်စရာ၊
လွတေ
် နတဲေ
့ နရာလို ့ မ�ှိဘးူ ။
အံမ
့ ခန်းြဖစ်စရာ
သူတက
ို ့
တစ်ခခ
ု န
ု ဲ ့ ြဖည်စ
့ က
ွ လ
် က
ို တ
် ာပါပဲ။
ကမ�ာ�ကီးတစ်ခုလးံု နဲ ့ ရင်း�ှးီ ပါသေလလို ့
အထင်ခရ
ံ ေအာင် ပံဖ
ု မ်းခဲတ
့ ာပါ။
376
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ပံု ၃၅။ (၁၄၅၉) ခု�စ
ှ ်မှ ဥေရာပသားတိ၏
ု ့ ကမ�ာေ
ု က
် ေြမပံ၏
ု ဘယ်ဘက် အေပါ်ေထာင်၊့
့ ြမပံ။ု ဥေရာပတိက
ေြမထဲပင်လယ်န ဲ ့အာဖရိကတိက
ု က
် သူေအာက်
မာှ ၊ အာ�ှတက
ို က
် ညာဘက်မာှ ။ အာဖရိကေတာင်ပိင
ု း် လိမ
ု ျိုး
့
ဥေရာပသားေတွ
လံးု ဝမသိတဲ့
ကမ�ာအ
် ပိင
ု း် ေတွကို
့ စိတအ
ေဖာ်ြပတဲအ
့ ခါမှာပင်
ေြမပံက
ု ို
အေသးစိတြ် ဖည်စ
့ က
ွ ထ
် ားတယ်။
(၁၅) နဲ ့ (၁၆) ရာစုေတွအတွငး် မှာ ဥေရာပသားေတွက ကမ�ာေ
ု တွကို ေနရာလွတေ
် တွ
့ ြမပံေ
အများ�ကီးနဲ ့ စ�ပီး ဆွလ
ဲ ာခဲတ
� ိတအ
် ေြခခံ တိးု တက်လာြခင်းနဲ ့ ဥေရာပရဲ ့ နယ်ချဲ�လမ
ို �
့ ယ်။ ဒါက သိပံစ
တွနး် အားကို
ြပသေနတာပါ။
ထိးု ေဖာက်တးို တက်လာြခင်းပါ၊
ေြမပံလ
ု တ
ွ ေ
် တွက
ဥေရာပသားေတွဟာ
စိတဓ
် ာတ်ေရးရာ၊
ကမ�ာရ
့ ဲ ့
�ကီးစွာေသာ
အယူဝါဒေရးရာ
အစိတအ
် ပိင
ု း် ေတွကို
မသိေသးပါဘူးလို ခပ်
ံ က
ို တ
် ာပါပဲ။
့ �ှငး် �ှငး် ဝန်ခလ
အေရး�ကီးတဲ့ အလှညအ
့် ေြပာင်းက (၁၄၉၂) မှာ ေရာက်လာခဲတ
ို ာ ကိလ
ု ဘ
ံ တ်စ်က
့ ယ်။ ခရစ�တဖ
စပိနက
် ေန အေနာက်ဘက်ကို ဦးတည်ရွကလ
် င
� �့် ပီး အေ�ှ �အာ�ှကို သွားရာလမ်းသစ်ကို �ှာေဖွတဲ့ အချိနေ
် ပါ။့
377
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ကိလ
ု ဘ
ံ တ်စ်က �ပီးြပည်စ
့ ံု (ဟန်ေဆာင်ထား) တဲ့ ကမ�ာေ
ု ေဟာင်းေတွကို ယံ�ု ကည်ေနတုနး် ပါ။ ဒါေတွကို
့ ြမပံအ
သံးု �ပီး ဂျပန်ြပည်က စပိနရ
် ဲ ့ အေနာက်ဘက် ကီလမ
ုိ တ
ီ ာ (၇,၀၀၀) အကွာေလာက်မာှ �ှိလမ
ိ ်မ
့ ယ်လို ့
ကိလ
ု ဘ
ံ တ်စ်က တွကတ
် ယ်။ တကယ်ေတာ့ ကီလမ
ို ီတာ (၂၀,၀၀၀) ေကျာ်ေဝး�ပီး �ကားမှာ တိက
ု �် ကီးတစ်ခု
ြခားထားမှနး် သူတလံ
ို ့ းု လံးု မသိတာပါ။ (၁၄၉၂) ခု၊ ေအာက်တဘ
ို ာလ (၁၂) ရက် မနက် (၂) နာရီေလာက်မှ
ကိလ
ု ဘ
ံ တ်စရ
် ဲ ့ ခရီးစဉ်ဟာ ဒီမသိတဲ့ တိက
ု �် ကီးနဲ ့ တိက
ု မ
် ခ
ိ ဲပ
် ု ိဒရီဂက
ွ ဘ
် ာေမးဟို (Juan
့ ါတယ်။ ဟွမ�
Rodriguez Bermejo) က ပင်တာ (Pinta) သေဘင်္ာရဲ ရွ့ က်တင
ို မ
် �ကီးေပါ်ကေန �ကည်ေ
့ နရင်း က�န်းတစ်ခုကို
သူေတွ�ေတာ့ “ကုနး် ေြမ၊ ကုနး် ေြမေဟ့” လို ့ ေအာ်ပါတယ်။ ဒါက ခု က�န်ေတာ်တို ့ ဘဟားမားစ်လသိ
ို ့ တဲ့
က�န်းပါပဲ။
ကိလ
ု ဘ
ံ တ်စက
် အေ�ှ �အာ�ှကမ်းလွနက
် က�န်းေလးတစ်က�န်းေပါ် သူတေရာက်
ို ့
ခဲ�့ ပီ ထင်ေနတာပါ။
အဲဒမ
ီ ာှ ေတွ�တဲ့ သူေတွကို သူက အင်ဒးီ ယန်းလို ့ ေခါ်လိက
ု တ
် ယ်၊ အေ�ကာင်းက သူထင်တာ သူ အင်းဒီးစ်ေြမ
(ထိေ
ု ခတ်က အိ�ယ
ိ� တိက
ု င
် ယ်န ဲ ့ အေ�ှ �ေတာင်အာ�ှကို ေခါ်တဲအ
့ မည်) ေပါ် ေြခချခဲ�့ ပီလ။ို ့ တကယ်ေတာ့
ခုက�န်ေတာ်တို ့ အေ�ှ �အင်းဒီးစ်
(ဝါ)
အင်ဒနို းီ �ှနး် က�န်းစုလို ့ ေခါ်တဲ့
ကုနး် ေြမပါ။
ကိလ
ု ဘ
ံ တ်စ်ဟာ
သူလက်ကျန်ဘဝတစ်ေလ�ာက်လးံု ဒီအလွက
ဲ ို စွမ
ဲ တ
ှ ယ
် ခ
ံု တ
ဲ့ ာ။ လံးု ဝမသိေသးတဲ့ တိက
ု �် ကီးတစ်တက
ို က
် ို
�ှာေတွ� ခဲတ
့ ယ်လို ့
သူေရာ၊
သူေခတ်
ကလူအများအတွကေ
် ရာ
့
ယံ�ု ကည်ဖို ့
ခက်ခပ
ဲ့ ါတယ်။
အ�ကီးကျယ်ဆးုံ ေတွးေခါ်�ှငေ
် တွန ဲ ့ပညာတတ်ေတွ၊ မှားဖိမ�ှ
ု ့ ိတဲ့ ကျမ်းစာေတွအားလံးု က ဥေရာပ၊ အာဖရိက
နဲ အာ�ှ
တက
ို ေ
် တွကပ
ို ဲ �ှစေ
် ထာင်ေပါင်းများစွာ သိခဲတ
ို ့ အားလံးု မှားခဲတ
့
့ ာ။ သူတေတွ
့ ာလား။ သမ�ာကျမ်းစာက
ကမ�ာ�ကီးရဲ ့
တစ်ြခမ်းလံးု ေတာင်
ကျန်ခပ
ဲ့ ါမလား။
့
ဒါက
ပမာ��င
ိ း် ေြပာရရင်
(၁၉၆၉)
ခု�စ
ှ ်
လကမ�ာဆီအသွားလမ်းမှာ ကမ�ာကိလ
ု ည
ှ ေ
့် နတဲ့ အရင်က မသိခေ
ဲ့ သးတဲ့ �ဂိုဟ်ရံတစ်လးံု ကို အပိလ
ု ို (၁၁) က
ဝင်တက
ို မ
် သ
ိ လိပ
ု ါပဲ။ သူမသိ
� ို ဝန်မခံေတာ့ ကိလ
ု ဘ
ံ တ်စ်ဟာ အလယ်ေခတ်လသ
ူ ားတစ်ေယာက်လပဲ
ို ့
့ မက
ေြပာရမှာေပါ။့
သူယ�ံု ကည်ေနတာက
သမိင
ု း် ဝင်�ှာေတွ� မ��ကီးကေတာင်
သူကိ
့ ု
တစ်ကမ�ာလံးု ကို
သူ
ကမ�ာ�ကီးအေ�ကာင်း
သိ�ပီးသားလို ့
ဆိေ
ု တာ့
သူရဲ့ ့
မသိေသးပါဘူးလို ့ လက်ခံသာွ းေအာင်
မလုပ်�င
ို ခ
် ဲပ
့ ါဘူး။
ပထမဆံးု
ေခတ်သစ်လသ
ူ ားက
အေမရီဂို
ဗက်စ်ပခ
ူ ျီ
ဒီအတ
ီ လီလမ
ူ ျိုးသေဘင်္ာသားဟာ (၁၄၉၉) နဲ ့ (၁၅၀၄)ခုအ�ကား
(Amerigo
Vespucci)
ပါ။
အေမရိကကို အ�ကိမ်�ကိမသ
် ာွ းခဲတ
့ ဲ့
ေလ့လာေရးခရီးေတွမာှ ပါခဲတ
့ ယ်။ (၁၅၀၂) နဲ ့ (၁၅၀၄) �ကားမှာ ဒီခရီးေတွအေ�ကာင်း စာ (၂) အုပ်ကို
ဥေရာပမှာ
ပံ�
ု ပ
ိ ှ ် ထတ
ု ေ
် ဝခဲတ
့ ယ်။
ဒါေတွဟာ
သူေရးတာလို ့ ယူဆ�ကတယ်။
ကိလ
ု ဘ
ံ တ်စေ
် တွခဲတ
့ ဲ့
နယ်ေြမသစ်ေတွဟာ အေ�ှ �အာ�ှကမ်းလွနက
်
က�န်းေတွမဟုတဘ
် ဲ ကျမ်းစာေတွ ဂ��ဝင်ပထဝီဆရာေတွ
ေခတ်�ပိုင်ဥေရာပသားေတွ
မသိတဲ့
တိက
ု �် ကီးတစ်တက
ို သ
် ာ
ြဖစ်တယ်လို ့ ဒီစာေတွက
378
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
အခိင
ု အ
် မာ
ြငင်းဆိတ
ု ယ်။ ဒီြငင်းဆိခ
ု ျက်ေတွကို ယံ�ု ကည်�ပီးေတာ့ အထင်ကရေြမပံဆ
ု ရာ မာတင်ဝဇ
ဲ ့ ီ မလ
ူ ာ (Martin
Waldseemüller)
(၁၅၀၇)
အေနာက်ဘက်ရွကလ
် င
� ခ
် ့ ဲတ
့ ဲ့
မှာ
ကမ�ာေ
ု စ်ကို
့ ြမပံသ
သေဘင်္ာေတွ
ထုတေ
် ဝတယ်။
ဆိက
ု က
် ပ်ခဲတ
့ ဲ့
ဒီေြမပံဟ
ု ာ
ဥေရာပရဲ ့
သီးြခားတိက
ု �် ကီးတစ်တက
ို က
် ို
ေဖာ်ြပတဲ့
ပထမဆံးု ေြမပံြု ဖစ်ခဲပ
ု �ွဲ ပီး ဒီေနရာကို နာမည်ေပးဖို ့ လိလ
ု ာတယ်။ Amerigo Vespucci က
့ ါတယ်။ ေြမပံဆ
ဒီတက
ို က
် ို စတင်ေတွ� �ှိသလ
ူ ို ဝဲ
ူ ာ က အမှတမ
် ာှ း�ပီးေတာ့ သူကိ
ု ဏ
ု ြ် ပုတဲအ
့ ေနနဲ အေမရိ
က (America)
့ ီ မလ
့
့ ဇ
့ ဂ
လို ့ အမည်ေပးခဲပ
ူ ာရဲ ့ ေြမပံက
ု
လူ�ကိုက်များလာ�ပီးေတာ့ ေြမပံဆ
ု ရာအများအြပားက
့ ါတယ်။ ဝဲဇ
့ ီ မလ
ကူးဆွ�ဲ ကတယ်။ တိက
ု သ
် စ်�ကီးကို သူေပးခဲတ
ု ့ ဘးူ ေဟ့” လို ေြပာဖိ
ု့
့ ဲ့ နာမည်ကလည်း ပျံ�သာွ းတယ်။ “ငါတိမသိ
့
သတ��
ိ ိတ
ှ ာတစ်ခန
ု ဲ ့ ေကျာ်�ကားဖို ့ အားထုတခ
် ဲတ
့ ၊ဲ့
အများသိပ်မသိတဲ့ အီတလီလမ
ူ ျိုးတစ်ေယာက်ကို
ဂုဏြ် ပု�ပီး ကမ�ာ�ကီးရဲ ့ ေလးပံတ
ု စ်ပံ၊ု တိက
ု �် ကီး (၇) တိက
ု ထ
် က
ဲ
(၂) တိက
ု က
် ို နာမည်ေပးခဲတ
့ ာ လှပတဲ့
တရားမ�တမ�လို ေြပာ�ိ
င
ု ပ
် ါတယ်။
့
အေမရိကကိေ
ု တွ� �ှိမက
�
ဥေရာပသားေတွကို
သိပံေ
� ခတ်ေြပာင်းအတွက်
ဓေလ့ေဟာင်းေတွထက်
ြဖစ်ရပ်ပါ။
မျက်ေမှာက်ေတွ� �ှိချက်ေတွကို
သင်�ကားေပးခဲပ
့ ါတယ်။
ဒါတင်မက
အပူတြပင်း
တွနး် အားေပးလိက
ု ပ
် ါတယ်။
�ှာေဖွဖို ့
အေြခခံကျတဲ့
အေမရိကကိသ
ု မ
ိ း် သွငး် ဖို ့ ဆ��က
မျက်�ာှ သာပိေ
ု ပးဖို ့
သူတကိ
ို ့ ု
နယ်ေြမသစ်များစွာကို
ဒါက
ဗဟုသတ
ု သစ်ေတွ
ချုပ်ကင
ို ခ
် ျင်တယ်ဆရ
ုိ င်
ဒီတက
ို သ
် စ်ရဲ ပထဝီ
၊ ဥတုရာသီ၊ ေဒသရင်း အပင်န ဲ ့ တိရ စ�ာန်ေတွ၊ ဘာသာစကား၊ ဓေလ့၊ သမိင
ု း် နဲ ့ ဆိင
ု ရ
် ာ
့
အချက်အလက်သစ်ေတွ
အများ�ကီး
စုေဆာင်းရမယ်။
ခရစ်ယာန်ကျမ်းစာများ၊
ေခတ်ေဟာင်းပထဝီစာအုပ်များ နဲ ေ�ှ
် ြပာဓေလ့ေတွက ဒါအတွက် သိပ်အကူအညီမေပး�ိင
ု ပ
် ါဘူး။
့ း��တေ
ဒီအချိနက
် စလို ့ ဥေရာပပထဝီဆရာေတွအြပင်
နယ်ပယ်အားလံးု လိလ
ု က
ို
ပညာတတ်ေတွဟာ
ေနာင်ြဖည်စ
့ ရာ�ှိရင် ြဖည်ရ
့ ေအာင် ေနရာလွတေ
် တွချန်�ပီး ေြမပံဆ
ု တ
ွဲ အ
ဲ့ ကျင့် စ ရလာပါေတာတ
့ ယ်။
သူတေတွ
ို ့ � �ှိချက်ေတွ၊
သီအုရ
ိ ီေတွက
လံးု ဝဥဿံု
ြပည်စ
့ မ
ံု �
မ�ှိပါဘူး၊
သူတမသိ
ို ့ တဲ့
အရာေတွ�ိပ
ှ ါတယ် လိလည်
ု့
း ဝန်ခံတတ်လာပါတယ်။
379
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
အေရးပါတဲ့
ပံု ၃၆။ ဆယ်ဗီယာတိ ကမ�ာေ
ု ာှ တိက
ု ေ
် တွ၊ က�န်းေတွ နဲ ့
့ ြမပံု (၁၅၂၅)။ (၁၄၅၉) တုနး် က ကမ�ာေ
့ ြမပံမ
အေသးစိတ်
�ှငး် လင်းချက်ေတွ
ြပည်ေ
့ နေပမယ့်
ဒီေြမပံမ
ု ာှ ေတာ့
ဗလာကျင်းေနပါေရာ။
အေမရိကကမ်း�ိုးတန်းတေလ�ာက် ေတာင်ဘက်ကို �ကည်လ
့ ာလိက
ု မ
် ယ်ဆရ
ုိ င် အဆံးု မှာ ဘာမှမ�ှိေနဘူး။
ဒီေြမပံက
ု ုိ
�ကည့မ
် ိတဲ့
စူးစမ်းလိစ
ု ိတန
် ည်းနည်း�ှိတသ
ဲ့ ူ
“ဒီအမှတေ
် နရာကေနလွနသ
် ာွ းရင်
ဘာ�ှိလ”ဲ
လိ။ု ့
တစ်ေယာက်ေယာက်က
ေြမပံက
ု
ေမးချင်လမ
ိ မ
့် ယ်
အေြဖမေပးပါဘူး၊
�ကည်မ
့ ိသက
ူ ို
ကိယ
ု တ
် င
ို ရ
် ွ က်လင
� �့် ပီး �ှာေဖွဖိပဲ
ု ့ ဖိတေ
် ခါ်ေနပါတယ်။
***
ေြမပံေ
ု ပါ်က ကွကလ
် ပ်ေနရာေတွက သံလက
ို ေ
် တွလပ
ုိ ဲ ဥေရာပသားေတွကို ဆွေ
ဲ ခါ် �ပီး များမ�ကာခင်ပဲ
ကွကလ
် ပ်ေတွကို စ ြဖည်ေ
့ စပါတယ်။ (၁၅) နဲ ့ (၁၆) ရာစုအတွငး် မှာ ဥေရာပရဲ ့ ေလ့လာေရးခရီးေတွက
အာဖရိကတိက
ု က
် ို ပတ်သာွ းတယ်၊ အေမရိကတိက
ု က
် ို စူးစမ်းတယ်၊ ပစိဖတ်န ဲ ့ အိ�ယ
ိ� သမုဒရ
� ာေတွကို
ြဖတ်တယ်၊
အေြခစိက
ု စ
် ခန်းေတွ
နဲ ့
ကိလ
ု န
ို န
ီ ယ်ေတွ
ကမ�ာအ�ှတည်
ံ့
ေထာင်တယ်။
တကယ်က
့ ို
ပထမဆံးု ကမ�ာလံးု ချီတဲ့ အင်ပါယာေတွကို တည်ေထာင်�ပီး ကမ�ာလံးု ချီတဲ့ ကုနသ
် ယ
ွ ေ
် ရးကွနယ
် က်ကို
ပထမဆံးု ချိတဆ
် က်�င
ို ခ
် ဲတ
ု း် ေ�ကာင်းကို ေြပာင်းလဲခပ
ဲ့ ါတယ်၊
့ ယ်။ ဥေရာပနယ်ချဲ�ခရီးစဉ်ေတွက ကမ�ာသ
့ မိင
သီးြခားလူမျိုးေတွ
ဓေလ့ေတွရဲ ့
သမိင
ု း် စဉ်တစ်ခအ
ု ြဖစ်ကေန
တစ်စတ
ု စ်စည်းတည်းေသာ
လူသားအသိင
ု း် အဝိင
ု း် ရဲ သမိ
င
ု း် ြဖစ်လာခဲပ
့
့ ါတယ်။
ဥေရာပရဲ ့ “�ှာေဖွ
ဒီခရီးေတွဘယ်ေလာက်
တကယ်ေတာ့
-
သိမး် ပိက
ု ”်
ထူးြခားေြပာင်ေြမာက်သလဲဆတ
ုိ ာ
ဒီလအ
ို ြဖစ်အပျက်မျိုး
ေအာင်�င
ို ေ
် ရးအတွက်
ခရီးစဉ်ေတွဟာ
အရင်က
တိက
ု ပ
် ဲဝ
ွ င်တယ်ဆတ
ုိ ာ
တစ်ခါမှကို
သဘာဝအားြဖင့်
က�န်ေတာ်တနဲ
ို ့ ့
ရင်း�ှးီ လွနး် ေနေတာ့
အေပါ်ယံ�ှပ်�ကည်မ
့ ိတတ်ပါတယ်။
မြဖစ်ဖးူ ခဲတ
့ ာပါ။
ခရီးေဝးထွက�် ပီး
စွနစားေလ့
့်
�ိှတာမျိုး
380
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
မဟုတပ
် ါဘူး။
သမိင
ု း် တေလ�ာက် လူမျိုး�ွယစ
် ေ
ု တွဟာ ေဒသတွငး် ပဋိပက�ေတွ၊ အိမန
် းီ ချင်းေတွန ဲ ့ ရန်ဖက်ြဖစ်တာေတွန ဲ ့
အလုပ်��ပ်ေနခဲေ
့ တာ့
မစဉ်းစားခဲ�့ ကဘူး။
သိမး် ပိက
ု ရ
် င်းပဲ
ေဝးလံသေ
ီ ခါင်တဲ့
�ကီးကျယ်တဲ့
နယ်ေြမေတွကို
အင်ပါယာအများစုက
ချဲ�ထင
ွ ခ
် ဲ�့ ကတာ။
သူတို ့
စူးစမ်း�ပီး
သိမး် ပိက
ု ဖ
် ိုဆိ
ု ာ
့ တ
သူတရဲ
ို ့ ့ နယ်ချင်းဆက်ေနတဲ့
နယ်အေဝး�ကီးေတွ
တစ်ခါမှ
ေနရာေတွကို
ေရာက်�င
ို ခ
် တ
ဲ့ ယ်ဆတ
ုိ ာကလည်း
ထိစပ်ေနတဲန
့ ယ်ေတွ ြပန်ကားလာရင်
းနဲပဲ့ ေရာက်ခဲတ
် ို ့ ေရာမသားေတွက
့
့ ာ။ ေရာမအင်ပါယာကို ကာကွယဖ
Etruria ကို ေအာင်�င
ို ခ
် တ
ဲ့ ယ် (မှနး် ေြခ ၃၅၀-၃၀၀ ဘီစ)ီ ။ Etruria ကို ကာကွယဖ
် ို ့ ပို (Po) ေတာင်�ကားကို
တိက
ု ခ
် ဲတ
် ို ့ Provence ကို တိက
ု ် (မှနး် ေြခ ၁၂၀ ဘီစ)ီ ၊
့ ယ် (မှနး် ေြခ ၂၀၀ဘီစ)ီ ။ ပို ေတာင်�ကားကို ကာကွယဖ
Provence ကိက
ု ာကွယဖ
် ို Gaul
ကို တိက
ု ် (မှနး် ေြခ ၅၀ ဘီစ)ီ ၊ Gaul ကို ကာကွယဖ
် ို �ဗိ
ိ က
် ုိ တိက
ု ် (မှနး် ေြခ
့
့ တန
ေအဒီ ၅၀)။ ေရာမကေန လန်ဒန်ကို ေရာက်ဖို �ှ
ိ က
် ို
့ ါတယ်။ (၃၅၀) ဘီစီမာှ ေရာမကေန �ဗိတန
့ စ် (၄၀၀) �ကာခဲပ
တိက
ု �
် ု ိက် ရွ က်လင
� း် �ပီးေတာ့ တက်သမ
ိ း် မယ်လို ဘယ်
ေရာမသားကမှ ေတွးဆမိခပ
ဲ့ ံု မရပါဘူး။
့
ရည်မန
ှ း် ချက်�ကီးမားတဲ့
ဘုရင်၊
စွနစားသူ
့်
တစ်ေယာက်တေလက
ခရီးေဝး�ှင�် ပီး
နယ်သမ
ိ း် တယ်ဆတ
ုိ ာ ရံဖန်ရံခါ �ှိခပ
ဲ့ ါတယ်။ ဒါေပမယ့် သူတက
ို ့
အထပ်ထပ်သာွ းဖူးထားတဲ့ နယ်ချဲ� ၊
ကုနသ
် ည်လမ်းေ�ကာင်းအတိင
ု း် ပဲ
တိက
ု ပ
် ဲစ
ွ ဉ်က
လိက
ု �် ကတာများပါတယ်။
ဥပမာ
အင်ပါယာအသစ်ထေ
ူ ထာင်�င
ို ြ် ခင်းမ�ှိဘဲ
သိမး် သွငး် ခဲတ
့ ာပါ။
အက်သင်
အင်ဒနို းီ �ှားနယ်ေြမအများကို
ေရတပ်အင်ပါယာတိဟာ
ု့
ဒီလအ
ို င်ပါယာေတွသည်ပင်
နဲ ့
ကာေသ့
သိမး် ပိက
ု ထ
် ားခဲတ
့ ဲ့
ေခတ်သစ်ဥေရာပ
သူတို ့
-
မဟာအလက်ဇ��ားဘုရင်ရဲ ့
ပါ�ှနေ
် တွရဲ ့
�ှိရင်းစွအ
ဲ င်ပါယာကိပ
ု ဲ
ေ�ှးေရတပ်အင်ပါယာေတွန ဲ ့
အလယ်ေခတ်
အင်ပါယာေတွရဲ ့
မသိတပ
ဲ့ င်လယ်ေတွကို
ေခတ်သစ်ဥေရာပသားေတွရဲ ့ ကမ�ာအ�ှံ ့ စွနစားမ�
့်
န ဲ ့ ယှဉ်ေတာ့
(၁၄)
မဂျာပိက
ု ်
ရာစုမာှ
(Majapahit)
ေ�ှ �ေဆာင်အင်ပါယာေတွပါ။
စွနစားသွ
့်
ားတာ
�ှားပါတယ်။
သူတရဲ
ို ့ ့ ေရေ�ကာင်းစွနစားမ�
့်
ေတွဟာ
ေဒသတွငး် စွနစားမ�
့်
မ�သာ ြဖစ်ခဲပ
့ ါတယ်။
တ�ုတ် မင် မင်းဆက်က ေရတပ်ဗိလ
ု ခ
် ျုပ် ကျန်ဟီ (Zheng He) ရဲ ့ ေရေ�ကာင်းခရီးေတွဟာ
ဥေရာပသားေတွရဲ ့ စူးစမ်း�ှာေဖွမ� ခရီးေတွအတွက် လ�မး် မိးု မ��ိခ
ှ �ဲ့ ပီး ေ�ှ �ေဆာင်လမ်းြပ ြဖစ်ခဲတ
့ ယ်လုိ ့
ပညာ�ှငအ
် များက
ြငင်းချက်ထတ
ု ပ
် ါတယ်။
(၁၄၀၅)
နဲ ့ (၁၄၃၃)
ခုအ�ကား
ဗိုလခ
် ျုပ်
ကျန်
က
ဧရာမေရတပ်�ကီး (၇) တပ်ကို ဦးေဆာင်�ပီး တ�ုတြ် ပည်ကေန အိ�ယ
ိ� သမုဒရ
� ာရဲ ့ အစွနအ
် ဖျားေတွထိ
ချီတက်ပါတယ်။ ဒီခရီးေတွထက
ဲ
တစ်ခဆ
ု ုိ သေဘင်္ာစီးေရ (၃၀၀) နဲ ့ လူ (၃၀,၀၀၀) နီးပါး ပါဝင်ခပ
ဲ့ ါတယ်။
အင်ဒနို းီ �ှား၊ သိရိလကင်္ာ၊ အိ�ယ
ိ� ၊ ပါ�ှနပ
် င်လယ်ေကွ�၊ ပင်လယ်န ီ နဲ ့ အေ�ှ �အာဖရိက အထိကို သူတို ့
ေရာက်ခတ
ဲ့ ယ်။ တ�ုတသ
် ေဘင်္ာေတွဟာ (ေဆာ်ဒအ
ီ ာေရဗျ) ဟီဂျက်ရဲ အဓိ
က (ပင်လယ်န)ီ ဆိပ်ကမ်းြဖစ်တဲ့
့
Jedda ကို ေရာက်ခတ
ဲ့ ယ်။ ကင်ညာကမ်း�ိုးတန်းေပါ်က Malindi ကို ဆိက
ု က
် ပ်ခတ
ဲ့ ယ်။ (၁၄၉၂) ခု
381
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ကိလ
ု ဘ
ံ တ်စရ
် ဲ ့ ေရလမ်းခရီးမှာ သေဘင်္ာငယ် (၃) စီး နဲ ့ သေဘင်္ာသား (၁၂၀) ပဲ ပါဝင်ခဲပ
ီ ဲ ့
့ ါတယ်။ ကျန်ဟရ
နဂါးအုပ်�ကီးနဲ ��
ိ း် ရင် ြခင်ေလး (၃)ေကာင်ပါပဲ။
့ င
သိေသာ်
ု့
လည်း
အေရး�ကီးတဲ့
ကွာြခားချက်တစ်ခု
�ှိပါတယ်။
ကျန်ဟက
ီ
ပင်လယ်ေတွကို
ေလ့လာ�ပီးေတာ့ တ�ုတဘ
် က်ေတာ်သား ဘုရင်ေတွကို ကူညခ
ီ ေ
ဲ့ ပမယ့် သူေရာက်ခတ
ဲ့ ဲ့ တိင
ု း် ြပည်ေတွကို
သိမး် သွငး် ဖိ၊ု ့
ကိလ
ု န
ို န
ီ ယ်ြပုဖို ့
မ�ကိုးစားခဲပ
့ ါဘူး။
ဒါအြပင်
့
ကျန်ဟရ
ီ ဲ ့
ေလ့လာေရးခရီးေတွက
တ�ုတ�
် င
ို င
် ေ
ံ ရးနဲ ယဉ်ေကျးမ�
အေပါ်မှာ နက်နက်နန
ဲ ဲ အြမစ်တယ
ွ ေ
် နတာ မဟုတပ
် ါဘူး။ (၁၄၃၀) ေကျာ်ကာလ
့
ပီကင်းမှာ အုပ်ချုပ်ေရး အေြပာင်းအလဲြဖစ်တအ
ဲ့ ခါ အ�ှငသ
် ခင်အသစ်ေတွက ေလ့လာေရးခရီးစဉ်ေတွကုိ
�ုတတ
် ရက် ရပ်ဆင
ုိ း် လိက
ု ပ
် ါေတာတ
ု �် ပီး အေရးပါလှတဲ့
့ ယ်။ ဧရာမသေဘင်္ာတပ်�ကီးကို �ဖိုဖျက်ချလိက
နည်းပညာ၊
ပထဝီဆင
ုိ ရ
် ာ
သုတေတွ
တ�ုတြ် ပည်ဆပ
ိ ်ကမ်းတစ်ခက
ု ေန
ဆံးု �� ံးသွားခဲတ
့ ယ်။
ဘယ်စးူ စမ်း�ှာေဖွသမ
ူ ှ
ကျန်ဟလ
ီ ို
ထပ်�ပီး
ထည်ဝါမ�၊
ပံစ
ု ံမျိုးနဲ ့
မထွကေ
် ပါ်လာေတာပ
့ ါဘူး။
ေနာက်လာမယ့် ရာစု�စ
ှ ေ
် တွက တ�ုတဘ
် ရ
ု င်များက သူတေ�ှ
ုိ ့ �က တ�ုတဘ
် ရ
ု င်ေတွလပ
ို ဲ သူတစိ
ို ့ တဝ
် င်စားမ�န ဲ ့
ရည်မန
ှ း် ချက်ေတွကို ဗဟိ�
ု င
ို င
် ေ
ံ တာ် ပတ်ဝန်းကျင် ေဒသတဝိက
ု မ
် ာှ ပဲ ကန်သတ်
ထားခဲ�့ ကပါတယ်။
့
ဥေရာပက
နည်းပညာပိင
ု း်
ထူးထူးကဲကဲ
အသာစီးမရခဲဘ
့ းူ လို ့
ကျန်ဟခ
ီ ရီးစဉ်ေတွက
သက်ေသထူေနပါတယ်။ ဥေရာပသားတိကိ
ု ့ ု ထူးကဲသာွ းေစတာက နယ်ေြမစူးစမ်းဖိနဲ
ု ့ ့ တိက
ု ခ
် ိုကသ
် မ
ိ း် သွငး် ဖို ့
ငတ်မေြပတဲ၊့
သူမတူတဲ့
သူတရည်
ို ့ မန
ှ း် ချက်ပါပဲ။
သူတစွ
ို ့ မး် �ိင
ု ေ
် ကာင်းစွမး် ခဲမ
့ ာှ
ြဖစ်ေပမယ့်
ေရာမသားေတွဟာ အိ�ယ
ိ�
ဒါမှမဟုတ် စကင်ေနဗီးယားကို သိမး် ယူဖို ့ ဘယ်တန
ု း် ကမှ မ�ကိုးစားခဲပ
့ ါဘူး၊
ပါ�ှနေ
် တွက မဒဂတ်စ်ကာ ဒါမှမဟုတ် စပိနက
် ၊ို တ�ုတေ
် တွက အင်ဒနို းီ �ှား ဒါမှမဟုတ် အာဖရိကကို
သိမး် ယူဖို ့ မ�ကိုးပမ်းခဲ�့ ကပါဘူး။ တ�ုတဧ
် ကရာဇ်အများစုက နီးနီးနားနားက ဂျပန်ကေ
ို တာင် သိမး် ဖို ့
ချန်ထားခဲပ
�
ေခတ်သစ်ဦး
့ ါတယ်။ ဒါနဲ ့ ပတ်သက်�ပီး ထူးထူးြခားြခား ေြပာဖိုမ�ှ
့ ိပါဘူး။ ထူးြခားတဲ့ ကိစက
ဥေရာပသားေတွမာှ စိတလ
် ပ
� ်�ှားတတ်တဲ့ ေရာဂါ စွက
ဲ ပ်ေနြခင်းပါ။ ဒီေရာဂါက သူတကိ
ို ့ ု အေဝး�ကီး
ရွ ကလ
် င
� ေ
့် စ�ပီး
လူစိမး် ေတွအများအြပား�ှိတဲ့
ကမ်းေြခေတွေပါ်
ေြခချလိက
ု �် ပီးတာနဲ ့
လံးု ဝမသိေသးတဲ့
ချက်ချင်း
နယ်ေြမေတွကို
“ဒီနယ်ေြမေတွအားလံးု ကို
သွားေရာက်ဖိ၊ု ့
ငါ�ှ့ ငဘ
် ရ
ု င်အတွက်
ငါရယူလက
ို �် ပီေဟ့” လို ေအာ်
ဟစ်ေစခဲပ
့ ါတယ်။
့
382
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ပံု ၃၇။ ကျန်းဟာ (Zheng He) ၏ ပင်မသေဘင်္ာ ကို ကိလ
ု ဘ
ံ တ်စ်၏ သေဘင်္ာအနီးတွငေ
် တွ�ရစဥ်။
ြပင်ပကမ�ာမှ ကျူးေကျာ်ြခင်း
(၁၅၁၇) ခု�စ
ှ ်ဝန်းကျင်မာှ ကာရစ်ဘယ
ီ န်က�န်းစုက စပိနန
် ယ်ချဲ�ေတွဟာ မေရမရာ ေကာလဟလေတွ
စ�ကားမိတယ်။
ဒါကေတာ့
မက�ဆီကက
ို န
ု း် မ�ကီးရဲ ့
အလယ်တစ်ေနရာမှာ
အင်အား�ကီး
အင်ပါယာတစ်ခ�
ု ိှေနတယ် ဆိတ
ု သ
ဲ့ တင်းပါ။ ေလး�ှစပ
် ဲ�ကာတယ်၊ အက်ဇ်တက် (Aztec) �မို �ေတာ်ဟာ
တြမည်ြ့ မည့် �ပိုလဲသာွ းခဲ�့ ပီး အတိတတ
် စ်ခအ
ု ြဖစ်ပဲ ကျန်ခေ
ဲ့ တာတ
ို
့ ယ်။ ကျယ်ြပန်လှ
့ တဲ့ မက�ဆီကက
စပိနအ
် င်ပါယာသစ်ကို ဟာနန်ေကာ်တက်စ်က ဘုရင်လပ
ု ်အုပ်ချုပ်ခဲတ
့ ယ်။
စပိနေ
် တွက ေအာင်ြမင်မက
� ို ဂုဏယ
် မ
ူ ေနအားဘဲ၊ အသက်�ှူဖိေတာင်
ု့
မနားဘဲ အရပ်ေလးမျက်�ာှ ကို
‘�ှာေဖွ - သိမ်းပိက
ု ’် စစ်ဆင်ေရးေတွ ချက်ချင်းပဲ စတင်ပါေတာတ
ု ေမရိကရဲ ့မူလအုပ်စးို သူေတွ
့ ယ်။ ဗဟိအ
ြဖစ်တဲ့ -
အက်ဇ်တက်၊
ေတာလ်တက်
နဲ ့ မာယာအင်ပါယာေတွဟာ
ေတာင်အေမရိကတိက
ု ဆ
် တ
ုိ ာ
�ှိတယ်ဆ�
ုိ ု ံေလာက် သိ�ပီးေတာ့ �ှစ် (၂၀၀၀)ကာလအတွငး် မှာ သိမး် သွငး် ဖို ့ လံးု ဝမ�ကိုးစားခဲ�့ ကပါဘူး။
ဒါေပမယ့် စပိနက
် မက�ဆီကို ကိေ
ု အာင်�င
ို �် ပီး (၁၀) �ှစသ
် ာသာ ကာလအတွငး် မှာ ေတာင်အေမရိက အင်ကာ
(Inca) အင်ပါယာကို ဖရန်စစ�ကုိ ပစ်ဇာ�ိုက ေတွ� �ှိသာွ း�ပီး (၁၅၃၂) မှာ ေချမ�နး် ခဲပ
့ ါတယ်။
383
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ေြမပံု ၇။ စပိနန
် ယ်ချဲသ
� မ
ိ း် ယူစဥ်အချိနက
် အက်ဇ်တက်�င
ှ ့် အင်ကာ အင်ပါယာများ
တကယ်လများ
ို ့
အက်ဇ်တက်န ဲ ့ အင်ကာတိဟာ
ု့
သူတပတ်
ို ့ ဝန်းကျင်ကမ�ာကို ဒီထက်နည်းနည်းပို
စိတဝ
် င်စားမယ်ဆရ
ုိ င်၊
စပိနေ
် တွ
စပိနရ
် ဲကျူးေကျာ်
မက
� ို
့
သူတို ့
တွနး် လှန�
် င
ို ခ
် ဲမ
့ ာှ ပါ။
ကိလ
ု ဘ
ံ တ်စ်
သူတို ့ အိမန
် းီ ချင်းေတွကို
ထက်ထက်သန်သန်၊
အေမရိကကို
ဘာလုပ်သာွ းလဲဆတ
ုိ ာ
ေအာင်ေအာင်ြမင်ြမင်
ပထမဆံးု ေရာက်တဲ့
(၁၄၉၂)
သိခမ
ဲ့ ယ်ဆရ
ုိ င်
တွနး် လှနေ
် ကာင်း
ကေန
ေကာ်တက်စ်
မက�ဆီကက
ို ို ေြခချတဲ့ (၁၅၁၉) အတွငး် မှာ စပိနေ
် တွဟာ ကာရစ်ဘယ
ီ န်က�န်းအများစုကို သိမး် �ိင
ု �် ပီးေတာ့
ကိလ
ု န
ို န
ီ ယ်သစ်ေတွ တသီတတန်း တည်ေထာင်�င
ို ခ
် တ
ဲ့ ယ်။ သိမး် သွငး် ခံရတဲ့ ေဒသခံေတွအတွကေ
် တာ့ ဒါက
ေြမေပါ်က ငရဲပါပဲ။ တင်းတင်း�ကပ်�ကပ် အုပ်ချုပ်တာခံရတယ်၊ ေလာဘ�ကီး�ပီး မသမာတဲ့ နယ်ချဲ�ေတွရဲ ့
က�န်ြပုြခင်းကို
ခံရ�ပီး
သတ�ုတွငး် ေတွ၊
စိက
ု ခ
် င်းေတွမာှ
ခိင
ု း် ေစခံရတယ်။
ဘယ်သမ
ူ ဆို
နည်းနည်းဆန်ကျင်
ပန
ု က
် န်တာနဲ ့ ကွပ်မျက်ခရ
ံ တယ်။ ဆိးု ရွ ားစွာ အလုပ်လပ
ု ်ရတာေ�ကာင်ရ
့
့ ယ်၊ နယ်ချဲ�ေတွရဲ ့
ရွ ကသ
် ေဘင်္ာေတွန ဲ ့ ပါလာတဲ့ ေရာဂါေတွရဲ ့ �ကမ်း�ကမ်းတမ်းတမ်း �ှပ
ိ ်စက်မေ
� �ကာငရ
့် ယ် ေဒသခံလမ
ူ ျိုး
အများစုဟာ မ�ကာခင်ပဲ ဆံးု ပါးကုနတ
် ယ်။ �ှစ် (၂၀) အတွငး် မှာ တိင
ု း် ရင်းကာရစ်ဘယ
ီ မ
ံ ျိုး�ွယေ
် တွ
အားလံးု နီးပါး
ပျက်သဉ်
ု းသွားခဲတ
့ ယ်။
ဒီေတာ့
စပိနန
် ယ်ချဲ�ေတွက
သူတေနရာမှ
ို ့
ာ
အစားထိးု ဖို ့
အာဖရိကက�န်ေတွကို ေခါ်သွငး် လာေတာတ
့ ာပါပဲ။
ဒီမျိုးတုနး် သတ်ြဖတ်မက
�
အက်ဇ်တက်အင်ပါယာအနီးအနားေလးမှာ
ြဖစ်ခဲတ
့ ာေပမယ့်
ေကာတက်စ်က အင်ပါယာရဲ အေ�ှ
�ဘက်ကမ်းကို ဆိက
ု လ
် ာတဲအ
့ ချိနမ
် ာှ အက်ဇ်တက်ေတွ ဒီအေ�ကာင်းဘာမှ
့
384
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
မသိခဘ
ဲ့ းူ ။ စပိနေ
် တွေရာက်လာတာ ြပင်ပအာကာသကေန �ဂိုဟ်သားတစ်ေကာင် ေရာက်လာသလိပ
ု ဲ။
အက်ဇ်တက်ေတွ
ယံထ
ု ားတာက
သူတို ့
တစ်ကမ�ာလံးု ကို
သိနားလည်�ပီး၊
တစ်ကမ�ာလံးု နီးနီးကို
အုပ်စးို ေနတယ်လ။ို ့ သူတကမ�
ို ့ ာြပင်ပမှာ ဒီစပိနေ
် တွလမ
ို ျိုး တြခားလူေတွ၊ အရာေတွ �ှိေနလိမ်မ
့ ယ်လို ့
မေတွးခဲ�့ ကဘူး။ ေကာတက်စန
် ဲ ့ သူလူ
ရဲ ့ Vera Cruz �မို �) ေနသာတဲ့ ကမ်းေြခေတွေပါ်ကို
့
့ ေတွ (ဒီေနေခတ်
ေြခချလိက
ု ခ
် ျိနမ
် ာှ ေတ့ အက်ဇ်တက်တအဖိ
ုိ ့ ု လံ
ိ း် ေတွန ဲ ပထမဆံ
းု ေတွ�ဆြုံ ခင်းပါပဲ။
့
့ းု လံးု လျားလျားသူစမ
အက်ဇ်တက်ေတွက
ဘယ်လတ
ို န
ု ြပန်
် ့ ရမလဲ
မသိဘးူ ၊
ဒီသစ
ူ ိမး် ေတွက
ဘာေတွလဲ
သူတဆံ
ို ့ းု ြဖတ်ရခက်ေနတယ်။ သူတသိ
ို ့ တဲ့ လူသားေတွန ဲ ့ မတူဘဲ ဒီ�ဂိုဟ်သားေတွက အသားြဖူတယ်၊
မျက်မာှ မှာလည်း အေမ �းေတွန၊ဲ ့ တချို �ဆုိ ဆံပင်က ေနေရာင်မျိုးနဲ။့ သူတအနံ
ို ့ ကလည်
း ဆိးု လိက
ု တ
် ာ။
့
(ေဒသခံေတွရဲ ့
သန်�ှ့ ငး် မ�က
ပထမဆံးု ေရာက်ေတာ့
စပိနေ
် တွထက်
သူတသွ
ို ့ ားေလရာမှာ
အများ�ကီးသာတယ်။
မက�ဆီကက
ို ို
အေမ �းတိင
ု ေ
် တွထန
ွ း် �ပီးကိင
ု ထ
် ားတဲ့
စပိနေ
် တွ
ေဒသခံေတွ
အ�မဲလက
ို တ
် ယ်။ စပိနေ
် တွထင်တာက ဒါသူတကိ
ို ့ ု နတ်ေဒဝတာေတွအလား ပူေဇာ်တဲ့ လက�ဏာပဲေပါ။့ ခုမှ
ေဒသခံေတွရဲ မှ့ တတ
် မ်းေတွအရသိရတာက သူတေတွ
ို ့
လူစမ
ိ း် ေတွရဲ အနံ
ု့
။့ )
့ ကိ
့ ု မခံသာလိပါတဲ
လူစိမး် ေတွရဲ ့ �ုပ်ဝတ�ုဓေလ့က ပိေ
ု တာင် စိတ�
် � ပ်စရာ။ အက်ဇ်တက်ေတွ ြမင်ဖးူ ဖို ့ ေဝးစွ၊
စိတက
် းူ ေတာင်မယဉ်ဖူးတဲ့ သေဘင်္ာအ�ကီး�ကီးေတွန ဲ ့ သူတေတွ
ို ့
လာတယ်။ ေလလိလ
ု ျင်ြမန်တဲ့ ခပ်�ကီး�ကီး
ေ�ကာက်စရာ
သတ�ဝါေတွကို
ေကျာေပါ်ကခွစးီ တယ်။
ေြပာင်လက်လက်
သတ�ုေချာင်းေတွကေန
လ�ပ်စးီ လက်ခိုငး် ၊ မိးု �ကိုးပစ်ခင
ို း် လိရတယ်
ု့
။ အက်ဇ်တက်ေတွရဲ ့ သစ်သားဓားေတွ၊ ေကျာက်လတ
ှံ ေ
ံ တွ
မယှဉ်�ိင
ု တ
် ဲ့ �ပိုးြပက်ေနတဲ့ ဓား�ှညေ
် တွ၊ ထိးု လိမေပါက်
ု့
တဲ့ ဒိင
ု း် ကာေတွ သူတမှ
ုိ ့ ာ �ှိ�ကတယ်။
တချို �အက်ဇ်တက်ေတွက ဒီလစ
ူ ိမး် ေတွဟာ နတ်ေဒဝတာေတွြဖစ်မယ် လိထင်
ု ့ တယ်။ တချို �ကလည်း
မိစာ� နတ်ဆးုိ ေတွ၊ လူေသေတွရဲ ့ ဝိဉာဉ်ေတွ၊ တန်ခးို �ှိတဲ့ စုနး် ကေဝေတွ စသည်ြဖင့် ြငင်းခံ�ု ကတယ်။
စပိနေ
် တွကို
�ှိတအ
ဲ့ င်အားေတွစ�ု ပီး
ေတာ်လန
ှ မ
် ယ်အ
့ စား
အက်ဇ်တက်ေတွက
အချိနယ
် �ူ ပီး
ေသချာစဉ်းစား�ကတယ်၊ ေဆွးေ�ွးတိင
ု ပ
် င်�ကတယ်။ အေလာတ�ကီးလုပ်စရာမှ မလိတ
ု ာလို ့ သူတြမင်
ို ့ တယ်။
ေကာတက်စမ
် ာှ စပိနသ
် ား အေယာက် (၅၅၀) ထက် ပိမ
ု ပါပါဘူး၊ ဒီလူ (၅၅၀) ေလာက်န ဲ ့ လူသန်းချီတဲ့
အင်ပါယာတစ်ခက
ု ို ဘာလုပ်�င
ို မ
် ာှ မိလဲ
ု့ ။
ေကာတက်စ်လည်း အက်ဇ်တက်ေတွအေ�ကာင်း ဘာမှမသိပါဘူး။ ဒါေပမယ့် သူနသူ
ဲ ့ လူ
့ ေတွမာှ
�ပိုင်ဘက်ေတွထက်
သိသသ
ိ ာသာအားသာချက်ေတွ
�ှိတယ်။
အက်ဇ်တက်ေတွက
ထူးဆန်းေသာ၊
အနံဆိ
ူ ိမး် ေတွ ေရာက်လာတာကို ဘယ်လရ
ို င်ဆင
ုိ ရ
် မလဲဆတ
ုိ ဲ့ အေတွ�အ�ကံုမ�ှိတဲ့ အချိနမ
် ာှ
့ းု ေသာ ဒီလစ
စပိနေ
် တွနားလည်ထားတာက
ကမ�ာ�ကီးမှာ
လူမသိေသးတဲ့
လူေနေဒသေတွ
အြပည့�
် ိှေနတယ်၊
သူတလံ
ို ့ းု ဝမသိက�မ်းတဲ့ ေနရာေတွ၊ အေြခအေနေတွကို ကျူးေကျာ်ဖို ့ ဘယ်သမှ
ူ ့ ာမှ သာလွနတ
် ဲ့ က�မ်းကျင်မ�
385
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
�ှိမေနဘူး
ဆိတ
ု ာပါပဲ။
ေခတ်ဥေရာပသိပံပ
� ညာ�ှငလ
် ပ
ို ဲ
ေခတ်ဥေရာပ
နယ်ချဲ�သမားအတွက်
မသိြခင်းနယ်ထက
ဲ ို ခုနဆ
် င်းရတာ စိတလ
် ပ
� ်�ှား ေပျာ်ရင
� စ
် ရာြဖစ်ေနခဲပ
့ ါတယ်။
(၁၅၁၉)
ဇူလင
ို ၊်
ေနာက်မတွနခဲ
့် ပ
့ ါဘူး။
ေနသာတဲ့
ကမ်းေြခမှာ
ေကျာက်ချ�ပီးတဲအ
့ ခါ
သိပံစ
� ိတက
် းူ ယဉ်�ုပ်�င
ှ ထ
် မ
ဲ ာှ
ေကာတက်စက
်
�ဂိုဟ်သားတစ်ေကာင်က
လ�ပ်�ှားဖို ့
သူယာဉ်ပျံ
ထက
ဲ ေန
့
ထွကလ
် ာ�ပီး အံအ
့ ားသင်ေ
ု ့ ု မင်းတို ့
့ နတဲ့ ေဒသခံေတွကို “ငါတို ့ �ငိမး် ချမ်းေရးအတွက် လာတာပါ။ ငါတိကိ
ေခါင်းေဆာင်အြဖစ်မတ
ှ ယ
် ပ
ူ ါ” လို ့ ေြပာသလိေ
ု ပါ၊့ ေကာတက်စ်က သူဟာ စပိနြ် ပည်ဘရ
ု င်မင်းြမတ်ရဲ ့
�ငိမး် ချမ်းေရးသံတမန်ြဖစ်ေ�ကာင်းေြပာ�ပီး အက်ဇ်တက်ဘရ
ု င် Montezuma II နဲ ့ သံခင်းတမန်ခင်းေတွ�ဆဖ
ုံ ိ ု ့
ေတာင်းဆိလ
ု က
ို ပ
် ါတယ်။
(ဒါကေတာ့
ေလာဘတ�ကီးစွနစားတဲ
့်
့
ခရီးတစ်ခုကို
အ�ှကမ
် ဲတ
့ ဲ့
လိမည
် ာမ�ပါ။
ဦးေဆာင်လာတာပါ။
ေကာတက်စက
်
စပိနဘ
် ရ
ု င်က
သူဟာသူ
့
ေကာတက်စဆ
် တ
ုိ ာေရာ၊
အက်ဇ်တက်ဆတ
ုိ ာေရာ �ကားေတာင်မ�ကားဖူးဘူး။) အက်ဇ်တက်ရဲ ့ေဒသခံ ရန်သေ
ူ တွဆက
ီ
လမ်းြပေတွ၊
စားစရာေတွ နဲ ့ စစ်ေရးအေထာက်အပံတ
့ ချို � ေကာတက်စ် ရခဲတ
့ ယ်။ �ပီးေတာ့ သူက Tenochtitlan ဆိုတဲ့
အက်ဇ်တက်�မို �ေတာ်ဆီ ချီတက်သာွ းခဲတ
့ ယ်။
အက်ဇ်တက်ေတွက
လူစိမး် ေခါင်းေဆာင်ကို
လူစိမး် ေတွကို
အင်ပါယာအ�ှင ်
စကားေြပာေနတုနး် တန်းလန်းမှာပဲ
သူလူ
် တွက
့ စပိနေ
သူတ�မိ
ို ့ ုေတာ်ဆီ
Montezuma
Montezuma
ေကာတက်စက
်
ရဲ ့
ချီတက်ခင
ွ ြ့် ပုလိက
ု �် ပီးေတာ့
နဲ ့
ေတွ� ခွငေ
့် ပးပါတယ်။
အချက်ေပးလိက
ု တ
် ာနဲ ့
(သစ်သားတင်းပုတေ
် တွ၊
သံမဏိလက်နက်ကင
ို ်
ေကျာက်ဓားေတွ
ကိင
ု ထ
် ားတဲ)့
သက်ေတာ်ေစာင်ေ
် ေရ�ှိ ဧည်သ
့ ည်ေတာ်က အိမ်�ှငဘ
် ရ
ု င်ကို သံပန်
ု ့ းအြဖစ်
့ တွကို သတ်ြဖတ်�ပီး ဂုဏသ
ေခါ်သွားခဲပ
့ ါတယ်။
အခုမှ
ေကာတက်စ်က
သိပ်ထ�
ိ ိှလယ
ွ တ
် ဲ့
အေြခအေနထဲ
ေရာက်သာွ းတာ။
ဘုရင်ကို
သူဖမ်းထားေပမယ့် ေဒါသေပါက်ကေ
ွဲ နတဲ့ ေသာင်းနဲ ချီ
ို နတဲ့ သန်းနဲ ချီ
့ တဲ့ ရန်သူ စစ်သည်ေတာ်ေတွ၊ ရန်လေ
့ တဲ့
ြပည်သြူ ပည်သားေတွက
သူကိ
ု း် ထားတယ်။ ဒီတက
ို �် ကီးတစ်ခလ
ု းံု အေ�ကာင်းလည်း သူဘာမှမသိဘးူ ။
့ ု ဝိင
သူမာှ ့ �ှိတာ ရာဂဏန်းေလာက်ပဲ�ိှတဲ့ စပိနေ
် တွ နဲ ့ အနီးဆံးု ဆိလ
ု ုိ ့ ကီလမ
ို ီတာ (၁၅၀၀) ေကျာ်အကွာ
ကျူးဘားမှာ�ှိတဲ့ စပိနအ
် ရံတပ်ေတွပဲ ြဖစ်ပါတယ်။
ဘုရင်က လွတလ
် ပ်ေနဆဲ၊ (တိင
ု း် ြပည်က)ို တာဝန်ယထ
ူ ားတုနး် ပဲ ဆိတ
ု ာနဲ ့ “စပိနသ
် အ
ံ မတ်�ကီး” က
ဧည်သ
့ ည်တစ်ေယာက်ဆတ
ုိ ာထက်ပိေ
ု �ကာင်း
နန်းေတာ်မာှ ပဲ
သံပန်
ု ့ းအြဖစ်ထားတယ်။
အုပ်ချုပ်ေရးစနစ်တစ်ခြု ဖစ်တယ်၊
Montezuma
က
ဒီလုိ
အများထင်ေစဖို ့
ေကာတက်စက
်
အက်ဇ်တက်အင်ပါယာက
မ�ကံုစဖူးအေြခအေနက
တိင
ု း် ြပည်ကို
ကို
ဗဟိက
ု ချုပ်ကင
ို မ
် မ
� ျားလွနး် တဲ့
ဒီစနစ်ကို
အုပ်ချုပ်ေနတယ်လပဲ
ုိ ့
Montezuma
ပျက်ယင
ွ း် သွားေစတယ်။
ထင်ရေအာင်လပ
ု ်ထားေတာ့
386
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
အက်ဇ်တက်အထက်တန်းလ�ာေတွက သူအမိ
် ့ ု နာခံေနဆဲပဲ၊ တစ်နည်း ေကာတက်စက
် ို နာခံေနတာေပါ။့
့ နကိ
ဒီအေြခအေနက လအတန်�ကာသွားတယ်။ ဒီအေတာအတွငး် မှာ ေကာတက်စ်က Montezuma နဲ ့ သူ ့
လူေတွကို ေမးခွနး် ေပါင်းများစွာ ေမးတယ်၊ စကားြပန်ေတွကို ေဒသဘာသာစကားများစွာ ေလ့လာခိင
ု း် တယ်၊
အက်ဇ်တက်အင်ပါယာ၊ မျိုး�ွယစ
် ေ
ု တွ၊ လူမျိုးစုေတွ၊ အင်ပါယာလက်ေအာက်က �မို �ေတွန ဲ ့ က�မ်းဝင်ေအာင်
စပိနေ
် လ့လာေရးအဖွဲ�ငယ်ေတွကို အရပ်ရပ်ကို ေစလ�တတ
် ယ်။
ေနာက်ဆးုံ မှာ အက်ဇ်တက်အထက်တန်းလ�ာက ေကာတက်စန
် ဲ ့ Montezuma ကို ပုနက
် န်�ပီး
ဧကရာဇ်အသစ်တင်တယ်၊ �မို �ေတာ်ကေန စပိနေ
် တွကို ေမာင်းထုတတ
် ယ်။ ဒါေပမယ့် အင်ပါယာဖွဲ�စည်းမ�မာှ
အက်ေ�ကာင်းေတွ များစွာ�ှိတယ်။ အက်ေ�ကာင်းေတွ ကျယ်လာေအာင် အင်ပါယာကို အတွငး် ကေန
�ပိုကွေ
ဲ အာင်
ေကာတက်စ်က
သူသထ
ိ ားတဲ့
သုတကို
အသံးု ချတယ်။
သူက
အင်ပါယာရဲ ့
သာမန်ြပည်သြူ ပည်သားေတွကို သူနေပါင်
ဲ့
း�ပီး အုပ်ချုပ်သူ အထက်တန်းလ�ာကို တိက
ု ဖ
် ိုစည်
့ း�ံုးတယ်။
ြပည်သေ
ူ တွက
ဆိးု ဆိးု ဝါးဝါးကို
စပိနအ
် ေ�ကာင်းနဲ ့
အတွကလ
် ခ
ွဲ ဲတ
့ ယ်။
သူတက
ို ့
အက်ဇ်တက်ေတွကို
ကာရစ်ဘယ
ီ န်မျိုးြဖုတ်သတ်ြဖတ်တဲ့
ကိစေ
� တွ
မုနး် ေပမယ့်
ဘာမှမသိဘးူ ။
အက်ဇ်တက်ရဲဖိ့ �ပ
ိ ှ ် မက
� လွတေ
် အာင် သူတကိ
ို ့ ု စပိနက
် ကူညမ
ီ ယ်လို ့ သူတထင်
ို ့ ခတ
ဲ့ ာ။ စပိနက
်
သူတကိ
ို ့ ု
သိမး် ယူလမ
ိ မ
့် ယ်လို ့ လံးု ဝမေတွးခဲဘ
့ းူ ။
ေကာတက်စန
် ဲ ့ သူလူ
ံု တွ
့ ယေ
ရာဂဏန်းေလာက်က
သူတကိ
ို ့ ု
တစ်ခခ
ု ုဒက
ု �ေပးခဲရ
ူ တွကို သူတို ့ အသာေလး လ�မး် မိးု အ�ိင
ု ယ
် လ
ူ ရတယ်
ို ့
လို ့ သူတကိ
ို ့ ယ
ု သ
် တ
ူ ို ့
့ င်ေတာင် ဒီလေ
ေသချာေနခဲတ
့ ယ်။
ပုနက
် န်ေနတဲြ့ ပည်သေ
ူ တွက
ေသာင်းချီတဲ့
တပ်သားေတွန ဲ ့
စစ်တပ်တစ်တပ်ကို
ေကာတက်စ်ကေ
ို ပးတယ်။ သူတအကူ
ို ့
အညီန ဲ ေကာတက်
စ်က �မို �ေတာ်ကို လက်ရသိမး် ခဲပ
့
့ ါတယ်။
ဒီအေြခအေနမှာ
မက�ဆီကက
ို ို
စပိနစ
် စ်သားေတွန ဲ ့
အေြခချေနထိင
ု သ
် ေ
ူ တွ
ပိပ
ု ိ�ု ပီး
ေရာက်လာ�ကတယ်၊ တချို � ကျူးဘားက၊ တချို �က စပိနက
် ေနလာ�ကတာ။ တကယ်ဘာြဖစ်ေနတာလဲလို ့
ေဒသခံေတွ သိရတဲအ
့ ချိနက
် ျေတာ့ အခါေ�ှာင်းသွားခဲပ
့ ါ�ပီ။ Vera Cruz
(၁၀၀)အတွငး် မှာ
အေမရိကတိက
ု ် (၂)
တိက
ု ရ
် ဲ ့ တိင
ု း် ရင်းသားဦးေရဟာ
ကို စပိနေ
် တွ ေြခချ�ပီး �ှစ်
(၉၀) ရာခိင
ု �
် န
� း် ေလာက်ကို
မူလထဲကေန ေလျာက
ူ တွန ဲ ့ အတူအေမရိကကို ေရာက်လာတဲ့
့ ျသွားခဲပ
့ ါတယ်။ အဓိကေတာ့ ကျူးေကျာ်သေ
ေရာဂါဆန်းေတွေ�ကာင်ပ
့ ါ။
ေလာဘ�ကီးေသာ၊
အသက်�ှငက
် ျန်ရစ်သေ
ူ တွက
�ှင�် ကီး
လူမျိုးစွ�ဲ ကီးေသာ
(စပိန)် က
ကျား
အုပ်ချုပ်သေ
ူ တွရဲ ့ လက်ေအာက်မာှ
(အက်ဇ်တက်)
ထက်ဆးုိ မှနး်
သေဘာေပါက်သာွ းပါေတာတ
့ ယ်။
ေကာတက်စ် မက�ဆီကို ေရာက်�ပီး (၁၀)�ှစအ
် �ကာမှာ ပစ်ဇာ�ိုက အင်ကာအင်ပါယာရဲ ့ ကမ်းကို
ဆိက
ု ခ
် ဲပ
့ ါတယ်။
လည်း
သိေသာ်
ု့
သူတပ်
�ွ
့ ဖဲက
ေကာတက်စထ
် က်ေတာင်
အရင်အ
� တွကေန
့ ရင်ကျူးေကျာ်မေ
ရခဲတ
့ ဲ့
လူနည်းပါေသးတယ်၊
(၁၆၈)
ေယာက်ပါ။
အသိဗဟုသတ
ု နဲ ့ အေတွ�အ�ကံုေတွကေန
387
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ပစ်ဇာ�ိုက အကျိုးရခဲပ
့ ါတယ်။ အင်ကာက အက်ဇ်တက်ေတွရဲ ့ �ကမ�ာဆိးု ကို ဘာမှမသိခဲဘ
့ းူ ။ ပစ်ဇာ�ိုက
ေကာတက်စ်ကို ပံတ
ု က
ူ းူ �ပီး သူကိ
ု သ
် ူ စပိနဘ
် ရ
ု င်ရဲ �ငိ
့ မး် ချမ်းေရးသံတမန်ပါလို ့ ေြပာတယ်၊ အင်ကာဘုရင်
့ ယ
Atahualpa ကို သံတမန်စကားဝိင
ု း် ကို ဖိတတ
် ယ်၊ ြပန်ေပးဆွတ
ဲ ယ်။ လ�ပ်မရေတာတ
့ ဲ့ အင်ပါယာကို
ေဒသခံေတွန ဲ ့ ေပါင်း�ပီး သိမ်းသွငး် ခဲတ
ို ေဒသခံေတွရဲ �ကမ�
ာကိသ
ု ာ အင်ကာအင်ပါယာက
့ ယ်။ မက�ဆီကက
့
လူထက
ု
သိေနခဲမ
ုိ င် သူတေတွ
ို ့
ကျူးေကျာ်သေ
ူ တွန ဲ ့ ပူးေပါင်းခဲမ
် ါဘူး။ ဒါေပမယ့် သူတို ့
့ ယ်ဆရ
့ ာှ မဟုတပ
မသိခ�ဲ့ ကဘူးေလ။
***
ကိယ
ု ေ
့် ဒသဝန်းကျင်ပဲ�ကည်တ
့ တ်တဲ့
အေမရိကတိင
ု း် ရင်းသားမျိုး�ွယေ
် တွပဲ
အြမင်ကျဉ်းမ�အတွက်
မဟုတပ
် ါဘူး။
�ကီး�ကီးမားမားေပးဆပ်ရတာ
အာ�ှရဲ ့ အင်ပါယာ�ကီးေတွြဖစ်တဲ့
ေအာတမန်၊
ဆဖာဗစ်၊ မိဂ
ု ယ် နဲ ့ တ�ုနအ
် င်ပါယာေတွဟာ ဥေရာပသားေတွရဲ ့ �ကီး�ကီးမားမား ေတွ� �ှိတအ
ဲ့ ေ�ကာင်းကို
သိပ်မ�ကာခင်ပဲ �ကားသိ�ကတယ်။ ဒါေပမယ့် ဒီေတွ� �ှိမေ
� တွကို သူတို ့ စိတဝ
် င်စားဟန် သိပ်မ�ှိလဘ
ှ းူ ။
ကမ�ာ�ကီးက
အာ�ှကို
ဥေရာပသားေတွန ဲ ့
ဗဟိြု ပု�ပီးလည်ပတ်ေနတယ်လပဲ
ို ့
အ�ပိုင်
အေမရိက၊
ဒါမှမဟုတ်
သူတို ့
ဆက်လက်ယ�ံု ကည်ထားေတာ့
အတ�လ��တ
ိ န
် ဲ့
ပစိဖိတသ
် မုဒရ
� ာေတွက
ပင်လယ်လမ်းေ�ကာင်းသစ်ေတွကို လ�မး် မိးု ချုပ်ကင
ို ဖ
် ို ့ မ�ကိုးစားခဲ�့ ကဘူး။ စေကာတ
ို ျိုး
့ လန်၊ ဒန်းမတ်လမ
အင်အားေသးတဲ့ ဥေရာပဘုရင်�
ို င
် ေ
ံ တွကေတာင် အေမရိကတိက
ု က
် ို ‘�ှာေဖွ - သိမး် ပိက
ု ’် ခရီးေတွ
့ င
နည်းနည်း ေစလ�တခ
် ေ
ဲ့ သးတယ်။ အစ�လာမ်ကမ�ာ၊ အိ�ယ
ိ� နဲ တ�ု
တက
် ေန အေမရိကကို စူးစမ်းဖိ၊ု ့ သိမး် ပိက
ု ဖ
် ို ့
့
ေလ့လာေရးခရီးတစ်ခုမှ ေစလ�တခ
် ဲြ့ ခင်း မ�ှိဘးူ ။ ဥေရာပမဟုတတ
် ဲ့ အင်အား�ကီး�ိင
ု င
် က
ံ ေန အေမရိကကို
စစ်ချီခရီးေစလ�တခ
် ဲတ
ု င
် က
ံ ဂျပန်ပါ။ ဒါက (၁၉၄၂) ဇွနမ
် ာှ ပါ၊ ဂျပန်တပ်ဖဲ�ွက အေမရိကန်စစ်သား
့ ဲ့ ပထမဆံးု �ိင
(၁၀)ေယာက်၊ ေခွးတစ်ေကာင်န ဲ အတူ
Kiska နဲ Attu
ဆိတ
ု ဲ့ အလာစကာကမ်းလွနက
် က�န်းေသးေလး (၂)ခုကို
့
့
သိမး် ပိက
ု ခ
် ဲတ
ဲ့ ါဘူး။
့ ာပါ။ ဂျပန်ေတွ ကုနး် မ�ကီးအနီးအနားေတာင် မေရာက်ခပ
ေအာ်တမန်တ၊ို ့
တ�ုတတ
် က
ို ့
ေဒသအားြဖင့်
ေဝးလွနး် လိ၊ု ့
နည်းပညာ
စီးပွားေရး
စစ်ေရး
လိအ
ု ပ်ချက်ေတွ မ�ှိလို စသည်
ြဖင့် အေ�ကာင်းြပဖို ခက်
ပါတယ်။ကျန်ဟက
ီ ို တ�ုတက
် ေန အေ�ှ �အာဖရိကကို
့
့
(၁၄၂၀)ြပည်လ
့ န
ွ က
် ာလေတွမာှ
ေစလ�တခ
် ဲတ
့ ဲ့
အရင်းအြမစ်ေတွက
အေမရိကကို
ေစလ�တ်ဖို ့
လံေ
ု လာက်�င
ို ေ
် ကာင်းပါတယ်။ တကယ်က တ�ုတေ
် တွ စိတမ
် ဝင်စားခဲလ
ို ့
အေမရိကတိက
ု ပ
် ါဝင်တဲ့
့ ပါ။
တ�ုတဘ
် ာသာနဲ ့ ကမ�ာေ
ု ို (၁၆၀၂) ခု�စ
ှ မ
် ာှ မှ ပထမဆံးု ထုတေ
် ဝခဲပ
့ ြမပံက
့ ါတယ်၊ ဒါေတာင် ဥေရာပ
သာသနာြပုအဖွဲ�တစ်ခုက ထုတတ
် ာပါ။
အေမရိက၊ အတ�လ��တ
ိ ် နဲ ့ ပဖိဖိတသ
် မုဒရ
� ာေဒသေတွမာှ အံမတု�င
ို တ
် ဲ့ က�မ်းကျင်မရ
� ဲ ့ အကျိုးကို
�ှစေ
် ပါင်း (၃၀၀) ေလာက် ဥေရာပသားေတွ ခံစားခဲ�့ ကပါတယ်။ ဒီေဒသေတွမာှ ခိုကရ
် န်ြဖစ်ပာွ းရတာမျိုးဆိလ
ု ို ့
388
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
သူတအင်
ို ့ အား�ကီးေတွအချင်းချင်း�ကားမှာပဲ �ှိခတ
ဲ့ ာပါ။ စုေဆာင်းမိလာတဲ့ အရင်းအြမစ်၊ ဓနအင်အားေတွန ဲ ့
ဥေရာပသားေတွဟာ
အာ�ှတက
ို က
် လ
ို ည်း
ကျူးေကျာ်ခ�ဲ့ ပီး
အာ�ှအင်ပါယာေတွကို
အ�ိင
ု ယ
် က
ူ ာ
သူတအချင်
ို ့
းချင်း�ကားမှာ ခွေ
ဲ ဝယူခဲ�့ ကပါတယ်။ ေအာ်တမ
ို န်၊ ပါ�ှန၊် အိ�ယ
ိ� နဲ ့တ�ုတတ
် ို အိ
့ ပ်ရာက �ိးု လာ�ပီး
သတိြပုမိချိနမ
် ာှ ေတာ့ သိပ်ေနာက်ကျေနခဲပ
့ ါ�ပီ။
***
(၂၀)ရာစုေရာက်ေတာမ
ှ ာ ဥေရာပမဟုတတ
် ဲ့ ယဉ်ေကျးမ�ေတွက ကမ�ာနဲချီ
့ သ
့ တဲ့ အြမင်စစ်စစ်ကို
ေမွးစား�ိင
ု ခ
် ဲပ
့ ချက်ေတွထက
ဲ တစ်ခုပါ။
့ ါတယ်။ ဒီအချက်က ဥေရာပ�ကီးစိးု မ�ကို �ပိုလဲေစတဲ့ အေရး�ကီးတဲအ
အယ်ဂျီးရီးယား လွတလ
် ပ်ေရးစစ်ပဲွ (၁၉၅၄-၆၂)မှာ အေရအတွက၊် နည်းပညာ နဲ ့စီးပွားေရးအင်းအား�ကီးမား
သာလွနတ
် ဲ့
ြပင်သစ်စစ်တပ်တစ်တပ်ကို
အယ်ဂျီးရီးယားေြပာက်ကျားေတွက
အ�ိင
ု ရ
် လိက
ု ပ
် ါတယ်။
အယ်ဂျီးရီးယားေတွ ေအာင်ပဲခ
ွ �
ံ င
ို တ
် တ
ဲ့ ာ သူတကိ
ို ့ ု ကိလ
ု န
ို ဆ
ီ န်ကျင်
ေရး �ိင
ု င
် တ
ံ ကာကွနယ
် က်တစ်ခုက
့
ေထာက်ပံေ
့ ပးခဲတ
့ ာရယ်၊
ကမ�ာမ
ီ ယ
ီ ာကို
့ ဒ
သူတယံ
ုိ ့ �ု ကည်ချက်အတွက်
အသံးု ချတတ်တာရယ်ေ�ကာင်ပ
့ ါ။
ြပင်သစ်ြပည်တင
ွ း် က
လူထအ
ု ြမင်ကလည်း
ပိစေ
ိ ကွးေြမာက်ဗီယက်နမ်က
ဘီလးူ �ကီးအေမရိကန်ကို
ေကာင်းစွာ
အေ�ကာင်းေပါေလ။
့
ေအာင်�င
ို တ
် ာလည်း
အလားတူ
မဟာဗျူဟာေပါ်မှာပဲ အေြခခံပါတယ်။ ဒီေြပာက်ကျားအင်အားစုေတွက ဘာကိြု ပခဲသ
ုိ င် ေဒသတွငး်
့ လဲဆရ
�ုနး် ကန်မက
�
ကမ�ာအ
ို တာင် အ�ိင
ု ယ
် �
ူ င
ို တ
် ယ် ဆိတ
ု ာပါ။
့ ေရးကိစြ� ဖစ်လာရင် စူပါအင်အား�ကီးေတွကေ
မွနတ
် ဇ
ီ ူမာ Montezuma တစ်ေယာက် စပိနြ် ပည်အေပါ် အများလူထအ
ု ြမင်ကို ြခယ်လယ
ှ �
် င
ို �် ပီးေတာ့ စပိနရ
် ဲ ့
�ပိုင်ဘက်
ေပါ်တူဂ၊ီ
ြပင်သစ်
ဒါမှမဟုတ်
ေအာ်တမ
ို န်အင်ပါယာေတွဆက
ီ
အကူအညီရခဲမ
ုိ င်
့ ယ်ဆရ
ဘာေတွများြဖစ်ခမ
ဲ့ လဲ ဆိတ
ု ာ ေတွး�ကည်ရ
့ င် စိတဝ
် င်စားစရာပါ။
�ှားပါးပင်ကမ
ူ ျား �ှင ့် အေမ့ခံကျမ်းများ
“ဟိးု မိးု ကုပ်စက်ဝိင
ု း် အလွနမ
် ာှ
ထိနး် သိမး် လိက
ု တ
် ာ
တစ်စတ
ံု စ်ရာ
ေကာင်းပါတယ်ေလ”
ဆိတ
ု ဲ့
�ှိေနတယ်၊
သွားေရာက်စးူ စမ်း�ပီး
ဂဏှာမ�ငိမ်တဲ့
စိတက
် းူ က
ပိင
ု ပ
် ိင
ု �
် င
ို �
် င
ို ်
ေခတ်သပ
ိ ံန
� ဲ့
ေခတ်အင်ပါယာေတွကို စိတဓ
် ာတ်တန
ွ း် အားေပးခဲပ
� ဲ ့ အင်ပါယာရဲ ့ ဆက်�ယ
ွ မ
် က
�
့ ါတယ်။ ဒါေပမယ့် သိပံန
ဒီထက်နက်��ိငး် ပါတယ်။ စိတဓ
် ာတ်ခန
ွ အ
် ားတင်မကဘဲ အင်ပါယာထူေထာင်သေ
ူ တွ နဲ ့ သိပံပ
� ညာ�ှငေ
် တွ
အေလ့အကျင်ခ
် နခဲတ
့ ျင်းပါ ေရာယှကေ
့ ာပါ။ ေခတ်သစ်ဥေရာပသားေတွအတွက် အင်ပါယာထူေထာင်တာ
သိပံစ
� မ
ီ က
ံ န
ိ း် တစ်ခုြဖစ်�ပီးေတာ့ သိပံေ
� လ့လာမ�တစ်ရပ်က နယ်ချဲ�အင်ပါယာစီမံကန
ိ း် တစ်ခုပါ။
389
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
မွတစ
် လင်မေ
် တွ အိ�ယ
ိ� ကို ေအာင်�င
ို ေ
် တာ့ အိ�ယ
ိ� သမိင
ု း် ကို ေလ့လာဖို ့ ေ�ှးေဟာင်းသုေတသန
ပညာ�ှငေ
် တွ၊
အိ�ယ
ိ� ယဉ်ေကျးမ�ကို
ေလ့လာဖို ့ မ�ုဿေဗဒပညာ�ှငေ
် တွ၊
အိ�ယ
ိ� ေြမကို
ေလ့လာဖို ့
ဘူမေ
ိ ဗဒပညာ�ှငေ
် တွ၊ အိ�ယ
ိ� ေဒသရင်းတိရ စ�ာန်ေတွကို ေလ့လာဖို ့ သတ�ေဗဒပညာ�ှငေ
် တွကို သူတအတူ
ို ့
ေခါ်မလာခဲ�့ ကပါဘူး။
�ဗိတန
ိ က
်
အိ�ယ
ိ� ကို
ေအာင်�င
ို ေ
် တာ့
ဒီလပ
ို ညာ�ှငေ
် တွ
အကုနေ
် ခါ် ခဲတ
့ ာပါ။
အိ�ယ
ိ� မဟာေလ့လာစမ်းစစ်မ� (the Great Survey of India) ကို (၁၈၀၂) ခု ဧ�ပီ (၁၀)ရက်ေနမှ့ ာ စတင်
လုပ်ေဆာင်တယ်။ �ှစ် (၆၀) အချိနယ
် ခ
ူ တ
ဲ့ ယ်။ ေသာင်းချီတဲ့ တိင
ု း် ရင်းသားအလုပ်သမားေတွ၊ ပညာ�ှငေ
် တွ၊
လမ်းြပေတွရဲ ့အကူအညီယ�ူ ပီး �ဗိတသ
ိ �ေတွက အိ�ယ
ိ� တစ်ြပည်လးံု ကို ေသေသချာချာ ေြမပံဆ
ု သ
ွဲ ားတယ်၊
နယ်နမ
ိ ိတေ
် တွ သတ်မတ
ှ တ
် ယ်၊ အကွာအေဝးေတွ တိင
ု း် တာတယ်။ ပထမဆံးု အ�ကိမအ
် ြဖစ် ဧဝရက်ေတာင်န ဲ ့
တြခားဟိမဝ��ာေတာင်ထတ
ွ ေ
် တွရဲ ့
အြမင်က
ို တာင်
့ ေ
တိတက
ိ ျကျ
တိင
ု း် တာခဲေ
့ သးတယ်။
အိ�ယ
ိ� ြပည်နယ်ေတွရဲ စစ်
ွ း် ေတွရဲ တည်
ေနရာေတွကို ေလ့လာတယ်။ ဒါအြပင်
့ ေရးအရင်းအြမစ်ေတွ၊ ေရ�တင
့
့
�ှားပါးအိ�ယ
ိ�
ပင်က
ူ တွရဲ ့
့ ေ
ေပျာက်ကယ
ွ သ
် ာွ း�ပီြဖစ်တဲ့
အေ�ကာင်းနဲ ့
ေရာင်စလ
ံု ပ
ိ ်ြပာများကို
အိ�ယ
ိ� ဘာသာစကားများရဲ ့
အုပ်စခ
ု ွဲ
မှတတ
် မ်းတင်ြခင်း၊
ေ�ှးမူလအရင်းအြမစ်ကို
ေြခရာခံြခင်း
နဲ ့
ေမထ
ဲ့ ါတယ်။
့ ားခံရတဲ့ အပျက်အစီးများကို တူးဆွြခင်း စတာေတွကို လုပ်ေဆာင်ခပ
မိဟ
ု န်ဂျိုဒါ�ို
(၃၀၀၀)ေလာက်က
က
အိ�ု� ြမစ်ဝမ
ှ း် ယဉ်ေကျးမ�ရဲ ့ အဓိက�မို � �ကီးေတွထက
ဲ
ထွနး် ကားခဲ�့ ပီး
�ဗိတသ
ိ �မတိင
ု ခ
် င်က
ေမာရိယ၊
ဘီစီ
ဂုပတ�၊
(၁၉၀၀)
ေဒလီ
မှာ
ဖျက်ဆးီ ခံခရ
ဲ့ တယ်။
(မွတစ
် လင်မ)်
တစ်�မို �ပါ။
ဘီစီ
ဒီအပျက်အစီးပံ�ု ကီးကို
ဘုရင်ေတွက
တစ်ချက်ကေလးမှ
လှညမ
့် �ကည်ခ
့ ပ
ဲ့ ါဘူး။ ဒါေပမယ့် �ဗိတသ
ိ �ေ�ှးေဟာင်းသုေတသနေလ့လာမ�တစ်ရပ်က ဒီေနရာကို (၁၉၂၂)
ခု�စ
ှ မ
် ာှ သတိထားမိခ�ဲ့ ပီး တူးဆွခရ
ဲ့ ာကေန အိ�ယ
ိ� လူမျိုးေတွ မသိတဲ့ အိ�ယ
ိ� ရဲ ပထမဆံ
းု မဟာယဉ်ေကျးမ�ကုိ
့
�ှာေဖွေတွ� �ှိခပ
ဲ့ ါတယ်။
�ဗိတသ
ိ �ေတွရဲ ့ သိပံန
� ည်းကျ စူးစမ်းစိတက
် ို ေဖာ်ြပေနတဲ့ တြခားဥပမာတစ်ခုက ေ�ှးေဟာင်း
ကူနေ
ီ ဖာင်းအက�ရာေတွကို အဓိပာ� ယ်ေဖာ်ခြဲ့ ခင်းပါပဲ။ ဒီအက�ရာကို အေ�ှ �အလယ်ပိင
ု း် ေဒသတေလ�ာက်မာှ
�ှစ် (၃၀၀၀) နီးပါး သံးု စွခ
ဲ ဲတ
့ ာပါ။ ဒါေပမယ့် ဒါကို ဖတ်တတ်တဲ့ ေနာက်ဆးုံ လူသားက ေအဒီ ပထမ�ှစ် (၁၀၀၀)
အေစာပိင
ု း် မှာ ေသဆံးု ခဲပ
ု ပါတယ်။ အဲဒက
ီ တည်းက အထင်ကရအေဆာက်အဦးေတွ၊ ေကျာက်တင
ို ေ
် တွ၊
့ ံရ
ေ�ှးေဟာင်းအပျက်အစီးေတွန ဲ ့ အိုးြခမ်းကွေ
ဲ တွေပါ်မှာ
မ�ကာခဏ
ေတွ�ေနတာပါ။
ဒါေပမယ့်
�� ပ်ေထွးတဲ့
ဒီစာနဲ ့ ေရးထွငး် ထားတာေတွကို
ေထာင်ခ
့ �န်ေတွပါတဲ့
ေဒသခံေတွ
ဒီအစင်းေ�ကာင်းေတွကို
ဘယ်လဖ
ို တ်ရလဲ သူတို ့ မသိ�ကပါဘူး၊ က�န်ေတာ်တသိ
ို ့ ရသေလာက် သူတို ့ သိဖိလည်
ု့
း မ�ကိုးစားခဲပ
့ ါဘူး။
ကူနေ
ီ ဖာင်းစာေတွကို ဥေရာပသားေတွ (၁၆၁၈) ခုမာှ သတိထားမိတာပါ။ ပါ�ှာက စပိနသ
် အ
ံ မတ် ေ�ှးေဟာင်း
ပါစီပိလ
ု စ်�မို �ပျက်ကို ေလ�ာက်�ကည်ရ
့ င်း အဲဒမ
ီ ာှ ဒီထင
ွ း် စာေတွကို သူေတွ�တာပါ၊ ဒါေတွအေ�ကာင်း ဘယ်သမ
ူ ှ
390
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
သူကိ
ု ခ
် ဘ
ဲ့ းူ ။ လူမသိတဲ့ စာအက�ရာရဲ ့ သတင်းက ဥေရာပပညာ�ှငေ
် တွအ�ကားမှာ ပျံ� �ှသွ
ံ ့ ား�ပီး
့ ု မ�ှငး် ြပ�ိင
သူတကိ
ို ့ ု
စိတဝ
် င်စားေစခဲပ
့ ါတယ်။
သေကင်္တြပုမှတတ
် မ်းတင်ြခင်းကို
ပါစီပိလ
ု စ်က
(၁၆၅၇)
မှာ
ကူနေ
ီ ဖာင်းအက�ရာတစ်မျိုးရဲ ့
ဥေရာပပညာတတ်ေတွက
ပထမဆံးု
ပံ�
ု ပ
ိ ှ ် ထတ
ု ေ
် ဝခဲပ
့ ါတယ်။
သေကင်္တြပုမှတတ
် မ်းေတွ ထပ်�ပီး ထွကလ
် ာပါတယ်၊ �ှစ် (၂၀၀) နီးပါး အေနာက်တင
ို း် ပညာ�ှငေ
် တွ
ဒီသေကင်္တေတွရဲ အဓိ
ု ့ ုးစားခဲေ
ဲ့ ါဘူး။
့ ပာ� ယ်ကုိ ေဖာ်ဖိ�ကိ
့ ပမယ့် မေအာင်ြမင်ခပ
(၁၈၃၀) ြပည်လ
့ န
ွ �
် စ
ှ ေ
် တွမာှ ပါ�ှာဘုရင်ရဲ စစ်
ိ �အရာ�ှိ
့ တပ်ကို ဥေရာပဟန်န ဲ ့ေလ့ကျင်ေ
့ ပးဖို ့�ဗိတသ
Henry
Rawlinson
ကို
ေစလ�တခ
် ပ
ဲ့ ါတယ်။
အားတဲအ
့ ချိနမ
် ာှ
ေရာလင်ဆန်က
ပါ�ှာတခွင ်
လှညလ
့် ည်သာွ းတယ်။ တစ်ေနမှ့ ာ ဇဂ�ို �စေ
် တာင်တန်းက ေတာင်စယ
ွ တ
် စ်ခုဆီ သူကိ
့ ု ေဒသခံလမ်းြပေတွက
ေခါ်သွား�ပီး ဘီဟစ်စတန် (Behistun) ေကျာက်စာကို ြပတယ်။ (၁၅)မီတာအြမင်၊့ (၂၅)မီတာအကျယ်�ိှတဲ့
ဒီေကျာက်စာကို ဘီစီ (၅၀၀) တဝိက
ု မ
် ာှ ပထမဒါးယီးရပ်စ်ဘရ
ု င်ရဲ ့ အမိနနဲ
် ့ ့ ေတာင်စယ
ွ မ
် ျက်�ာှ ြပင်မာှ
ကျူနီေဖာင်းအက�ရာသံးု �ပီး ေ�ှးပါ�ှန၊် အိလမိက
ု ် နဲ ့ ေဘဘီလန
ို ယ
ီ န်း (၃)ဘာသာနဲ ့ ေရးထိးု ခဲတ
့ ာပါ။
ေကျာက်စာကို ေဒသခံေတွ အသိများေပမယ့် ဘယ်သမ
ူ ှ မဖတ်တတ်ဘးူ ။ ဒီစာေတွကို သူအဓိပာ� ယ်ေဖာ်�င
ို ရ
် င်
အဲဒအ
ီ ချိနက
် အေ�ှ �အလယ်ပိင
ု း် အ�ှံ ့ ေတွ�ထားခဲတ
့ ဲ့ ေကျာက်စာေတွ နဲ ့ အြခားစာေတွ အများ�ကီးကို သူေရာ၊
တြခားပညာ�ှငေ
် တွပါ
ဖတ်�င
ို လ
် မ
ိ မ
့် ယ်လို ့ ေရာလင်ဆန်က
ယံ�ု ကည်ခတ
ဲ့ ယ်။
ဒီလဆ
ို ုိ
ေမေ
့ လျာခ
့ ံ
ေ�ှးေဟာင်းကမ�ာတစ်ခဆ
ု သ
ီ ာွ းဖို လမ်
းပွငသ
့် ာွ းမှာပါ။
့
ဒီစာေတွကို အဓိပာ� ယ်ေဖာ်�င
ို ဖ
် ို ့ ပထမအဆင်က
တိတက
ိ ျကျကူးယူ�ပီး ဥေရာပကို ပိေပး�ိ
ု့
င
ု ဖ
် ိပါ။
ု့
့
ဒါအတွက်
ေရာလင်ဆန်က
ထူးထူးဆန်းဆန်းစာေတွကို
ထူးထူးြခားြခားကေတာ့
မတ်ေစာက်တဲ့
ကူးယူတယ်။
ေတာင်စန
ွ း် ေပါ်ကို
ေဒသခံများကိလ
ု ည်း
သူကိ
့ ု
သက်စန
ွ ဆံ
် ့ ဖျား
တက်�ပီး
ကူညဖ
ီ ို ့ ငှားတယ်၊
ကာဒစ်�်ေ
ှ ကာင်ကေလးတစ်ေယာက်ပါ။
သူက
ဒီထက
ဲ
ေကျာက်စယ
ွ ရ
် ဲ ့
ေရာက်ဖိအခက်
ု့
ဆးုံ ေနရာေတွကို တက်�ပီး ေကျာက်စာရဲ ့ အေပါ် ပိင
ု း် ကို ကူးယူေပးခဲတ
ိ း် က
့ ယ်။ ဒီစီမံကန
(၁၈၄၇) မှာ �ပီးစီးတယ်၊ တိကျ�ပီး အြပည်အ
့ စံပ
ု ါတဲ့ ေကျာက်စာမူပာွ းကို ဥေရာပကို ေပးပိခဲ
ု့ပ
့ ါတယ်။
ေရာလင်ဆန်က ေအာင်ြမင်မအ
� ေပါ် သာယာမေနခဲပ
့ ါဘူး။ စစ်တပ်အရာ�ှိတစ်ေယာက်အေနနဲ ့ သူမှ့ ာ
စစ်ေရး၊ �ိင
ု င
် ေ
ံ ရးတာဝန်ေတွ ထမ်းေဆာင်ေနတဲ�့ ကားကပဲ အချိနအ
် ားရတိင
ု း် လ�ို � ဝှကခ
် က်ခဲတဲ့ စာေတွေပါ်
နားလည်ဖို ့ အပတ်တကုတ် �ကိုးစားခဲပ
ု �ူ ကိုးစားတယ်၊ ေနာက်ဆးုံ မှာ
့ ါတယ်။ နည်းလမ်းတစ်ခ�ု ပီး တစ်ခသ
ေကျာက်စာရဲ ေ�ှ
ု း် ကို အဓိပာ� ယ်ေဖာ်လို ရသွ
ားတယ်။ ေ�ှးပါ�ှနစ
် ာက သူေကာင်းေကာင်းတတ်တဲ့
့ းပါ�ှန ် အပိင
့
ေခတ်ပါ�ှနစ
် ာနဲ ့ သိပ်မကွာေတာ့ ဒါက အလွယဆ
် းုံ အပိင
ု း် ြဖစ်ေနတာ။ ေ�ှးပါ�ှနစ
် ာကို နားလည်သာွ းြခင်းက
အိလမိက
ု န
် ဲ ့ ေဘဘီလန
ို ယ
ီ န်အပိင
ု း် ေတွရဲ ့ လ�ို � ဝှကခ
် ျက်ေတွကို ေဖာ်ထတ
ု ဖ
် ို ့ ေသာက
့ ို ေပးခဲပ
့ ါတယ်။
တံခါးမ�ကီးက
ပွငသ
့် ာွ း�ပီးေတာ့
ဆူမာရီယန်ေဈးေတွထက
ဲ
ဆူညသ
ံ ေ
ံ တွ၊
အဆီးရီးယန်းဘုရင်ေတွရဲ ့
391
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
အမိနစာြပန်
့်
တမ်းေတွ၊ ေဘဘီလန
ို းီ ယန်း အုပ်ချုပ်ေရးအရာ�ှိေတွရဲ ့ ြငင်းခံုသေ
ံ တွဟာ ေ�ှးေခတ်ကေန
ြပန်အသက်ဝင်�ပီး တရေဟာ ထွကက
် ျလာပါေတာတ
့ ယ်။ ေရာလင်ဆန်လို ေခတ်သစ်ဥေရာပ နယ်ချဲ�ဝါဒီေတွရဲ ့
အားထုတမ
် ေ
� တွသာ မပါရင် ေ�ှးေခတ် အေ�ှ �အလယ်ပိင
ု း် အင်ပါယာေတွရဲ ့ ကံ�ကမ�ာကို က�န်ေတာ်တို ့
များများစားစား သိဖိုမ�ှ
့ ိပါဘူး။
***
ေနာက်ထပ်
နယ်ချဲ�ဝါဒီ
ပညာတတ်တစ်ေယာက်က
ဝီလျံဂျံုးစ်ပါ။
(၁၇၈၃)
စက်တင်ဘာမှာ
ဘန်ေဂါနယ် အထက်ခ�
ံု ု ံးမှာ တရားသူ�ကီးအြဖစ် တာဝန်ထားေဆာင်ဖို ့ ဂျံုးစ် အိ�ယ
ိ� ကို ေရာက်လာပါတယ်။
အိ�ယ
ိ� အံဖ
့ ယ
ွ ေ
် တွရဲ ဆွ
ဲ ဆာင်ြခင်းကို ခံရလို သူ
့ ေ
့ ေရာက်�ပီး (၆) လေတာင်မ�ကာဘူး the Asiatic Society ကို
စတင်တည်ေထာင်တယ်။
သူရဲ့ ့
ပညာေရးအဖွဲ�အစည်းဟာ
အာ�ှတက
ို ရ
် ဲ ့
ယဉ်ေကျးမ�၊
သမိင
ု း် နဲ ့
လူအဖွ
ရွယပ
် ါတယ်။ အထူးသြဖင်ေ
ိ� ေပါ။့ (၂) �ှစ်အတွငး် မှာ
့ တာ့ အိ�ယ
့ ဲ�အစည်းေတွအေ�ကာင်း ေလ့လာဖို ရည်
့
ဂျံုးစ်က သကင်္သ�ိုက် (Sanskrit) ဘာသာစကားအေပါ် သူေတွ
ု ပ
ိ ှ ် ထတ
ု ေ
် ဝပါတယ်၊ ဒါက
့ � �ှိချက်ေတွကို ပံ�
မတူညတ
ီ ဲ့ ဘာသာစကားများရဲ အရင်
းအြမစ်ကို �ှာေဖွေလ့လာတဲ့ သိပံပ
� ညာရပ် (comparative linguistics)
့
ရဲ ေ�ှ
့ �ေဆာင်ြဖစ်ခဲပ
့ ါတယ်။
ဟိ�ူ� ဓေလ့ရဲ ့ အထွတအ
် ြမတ်ဘာသာစကား ြဖစ်လာခဲတ
ိ� ဘာသာစကား သကင်္သ�ိုကန
် ဲ့
့ ဲ့ ေ�ှးအိ�ယ
ဂရိန ဲ ့ လက်တင်ဘာသာစကားေတွအ�ကားက အံအ
့ ားသင်ဖ
ွ ် တူညမ
ီ ေ
� တွကို သူစာတမ်
းေတွမာှ ဂျံုးစ်က
့ ယ
့
ေထာက်ြပခဲပ
ဒီဘာသာစကားေတွန ဲ ့ ေဂါသစ်၊ ကဲလတ
် စ်၊ ေ�ှးပါ�ှန၊် ဂျာမန်၊ ြပင်သစ် နဲ ့
့ ါတယ်။ ဒါအြပင်
့
အဂင်္လပ
ိ ်ဘာသာစကားေတွ အ�ကားမှာ တူညမ
ီ ေ
� တွ �ှိေနခဲပ
် ို ‘အေမ’ ကို ‘မာတာ
့ ါတယ်။ သကင်္သ�ိုကလ
matar’ လိေခါ်တယ်
ု့
၊ လက်တင်က ‘မာတာ mater’၊ ေ�ှးကဲလတ
် စ်က ‘မာသာ mathir’ လို ့ ေခါ်တာသာ
�ကည်ေ
့ ပေတာ။့ ဒီဘာသာစကားေတွ အားလံးု က ဘံတ
ု တ
ူ ဲ့ မူလအရင်းအြမစ်တစ်ခု �ှိရမယ်၊ အခုမသိေတာတ
့ ဲ့
ေ�ှးေဟာင်း ဘိးု ေအ ဘာသာစကားတစ်ခက
ု ေန ဆင်းသက်လာတယ် လို ့ ဂျံုးစ်က မှနး် ဆခဲတ
့ ယ်။ ေနာင်မာှ
အင်ဒ ို - ဥေရာပဘာသာစကားမိသားစုလို ေခါ်တွ
ငလ
် ာမယ့် အရာကို သူက ပထမဆံးု သိ�ိှခသ
ဲ့ ူ ြဖစ်ပါတယ်။
့
ဂျံုးစ်ရဲ ့ ေလ့လာမ�က အေရးပါတဲ့ မှတတ
် င
ို တ
် စ်ခု ြဖစ်ခပ
ဲ့ ါတယ်။ ဒါက သူရဲ့ ့ ရဲရင်�့ ပီး တိကျတဲ့
အ�ုမာနအဆိြု ပုချက်ေတွေ�ကာင်တ
့ င်
စနစ်တကျေလ့လာမ�
မဟုတဘ
် ဲ
နည်းလမ်းေ�ကာင်လ
့ ည်း
သူတထ
ီ င
ွ ခ
် ဲတ
့ ဲ့
ဘာသာစကားေတွကုိ
ြဖစ်ပါတယ်။
တြခားပညာ�ှငေ
် တွက
��င
ိ း် ယှဉ်�ပီး
ဒီစနစ်ကို
ေမွးစားယူ�ပီးေတာ့ ကမ�ာေပါ်က ဘာသာစကားအားလံးု ရဲ ့ ဆင်က
ု ို စနစ်တကျ
့ ဲ တိးု တက်ြဖစ်ေပါ်လာပံက
ေလ့လာ�ိင
ု ခ
် ပ
ဲ့ ါတယ်။
392
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ဘာသာေဗဒပညာ�ှငေ
် တွဟာ
လက်ေအာက်ခံ
လူမျိုးေတွကို
ယဉ်ေကျးမ�ေတွကို
အင်ပါယာရဲ ့ စိတအ
် ားထားသန်တဲ့
ထိထေ
ိ ရာက်ေရာက်
သိနားလည်ရမယ်လို ့
အုပ်ချုပ်ဖိုဆိ
ု င်
့ ရ
ဥေရာပအင်ပါယာေတွက
ေထာက်ပံမ
� ို
့ က
ရခဲတ
့ ယ်။
သူတရဲ
ို ့ ့ ဘာသာစကားေတွန ဲ ့
ယံ�ု ကည်ခပ
ဲ့ ါတယ်။
အိ�ယ
ိ� ကို
ေရာက်လာတဲ့ �ဗိတသ
ိ �အရာ�ှိေတွဟာ ကလကတ�ားေကာလိပ်မာှ (၃)�ှစအ
် ထိ တက်ရပါတယ်။ အဲဒမ
ီ ာှ ဟိ�ူ�
နဲ ့ မွတစ
် လင်မဥ
် ပေဒ ကို အဂင်္လပ
ိ ်ဥပေဒနဲ ့ အတူေလ့လာရတယ်။ သကင်္သ�ိုက၊် အူရဒူ၊ ပါ�ှနစ
် ကားေတွကို
ဂရိ၊ လက်တင်စကားေတွန ဲ ့ အတူေလ့လာရတယ်။ တမီလ၊် ဘဂင်္လ၊ီ ဟိ�ူ� စတန်နယ
ီ ဉ်ေကျးမ�ေတွကို သခင်္ျာ၊
ေဘာဂေဗဒ၊
ပထဝီဘာသာရပ်ေတွန ဲ ့
အတူေလ့လာရတယ်။
ဘာသာေဗဒကို
ေလ့လာမ�က
ေဒသိယဘာသာစကားေတွရဲ ဖွ့ ဲ�စည်းပံန
ု ဲ သဒ�
ါကို နားလည်ဖို အဖိ
းု တန်အကူအညီကို ေပးခဲပ
့
့ ါတယ်။
့
ဝီလျံဂျံုးစ်၊
ဟင်နရီေရာလင်ဆန်
တိလိ
ု့ ု
လူေတွလပ
ု ် ခ ဲတ
့ ဲ့
အလုပ်ေတွေ�ကာင့်
ဥေရာပေအာင်�င
ို သ
် ေ
ူ တွဟာ သူတို ့ အင်ပါယာေတွကို ေစေ
ိ �ဲ့ ကတာပါ။ အရင်ေအာင်�င
ို သ
် ေ
ူ တွ၊
့ စစ
့ ပ်စပ်သခ
တိင
ု း် ရင်းသားလူမျိုးေတွထက်ေတာင် ပိသ
ု န
ိ ားလည်ခ�ဲ့ ကတယ်။ သူတရဲ
ို ့ ့ ထူးကဲတဗ
ဲ့ ဟုသတ
ု အသိေ�ကာင့်
လက်ေတွ� မှာ အားသာချက်ေတွ�ိတ
ှ ာ ထင်�ှားပါတယ်။ ဒီလသ
ို ာ ဗဟုသတ
ု အသိမ�ှိခရ
ဲ့ င် ဒီေလာက်နည်းတဲ့
�ဗိတန
ိ ေ
် တွက သန်းရာချီတဲ့ အိ�ယ
ိ� လူမျိုးေတွကို �ှစ် (၂၀၀) �ကာ ေအာင်ေအာင်ြမင်ြမင် အုပ်ချုပ်၊ ဖိ�ပ
ိှ ်၊
ဂုတေ
် သွးစုပ်�င
ို ခ
် မ
ဲ့ ာှ မဟုတပ
် ါဘူး။ (၁၉) နဲ ့ (၂၀) ရာစုတေလ�ာက်မာှ �ဗိတသ
ိ �အရာ�ှိ (၅,၀၀၀)ေလျာေ
့ လျာ၊့
စစ်သား (၄)ေသာင်းမှ (၇)ေသာင်း၊ စီးပွားေရးသမား (၁)သိနး် ၊ သူတအေပါင်
ို ့
းပါေတွ၊ မိသားစုေတွစတဲ့
လူနည်းစုက သန်း (၃၀၀) �ှိတဲ့ အိ�ယ
ိ� လူမျိုးေတွကို ေအာင်�င
ို ၊် အုပ်ချုပ်ဖို လံ
ု လာက်ခပ
ဲ့ ါတယ်။
့ ေ
ဒါေပမယ့် ဒီလလ
ုိ က်ေတွ�အားသာချက်ေတွက အင်ပါယာေတွ ဘာသာေဗဒ၊ �ုကေ
� ဗဒ၊ ပထဝီ နဲ ့
သမိင
ု း် ေလ့လာမ�ေတွကို ေငွေ�ကးေထာက်ပံေ
် ါဘူး။ သိပံက
�
့ ပးရတဲ့ တစ်ခုတည်းေသာ အေ�ကာင်းမဟုတပ
အင်ပါယာေတွကို
ဝါဒေရးရာ
အေရးပါပါတယ်။
ဗဟုသတ
ု အသစ်မန
ှ သ
် မ�ကို
ဥေရာပသားေတွ
ယံ�ု ကည်လာ�ကပါတယ်။
ေဖာ်ထတ
ု �
် င
ို တ
် အ
ဲ့ ချက်က
ကျိုးေ�ကာင်းဆင်ြခင်စရာကို
သူတကိ
ို ့ ု
တံဆပ
ိ ်ခတ်ေပးေနသလိပ
ု ါ။
�ှာေဖွတာ
အင်ပါယာေတွ
စဉ်ဆက်မြပတ်
ယေနေခတ်
ထတ
ိ င
ို ်
့
တိးု တက်
ပထဝီ၊
ေပးခဲတ
ဲ့ ချက်ကလည်း
့ အ
ညီတည
ူ မ
ီ �
အ�မဲေကာင်းမွနတ
် ယ်လို ့
ေခတ်သစ်
ဗဟုသတ
ု သစ်ကို
အသံးု ဝင်ေနတဲ့
အဆက်မြပတ်
လုပ်ငန်းေတွအြဖစ်
ေ�ှးေဟာင်းသုေတသန
နဲ�ု့ က�ေဗဒ
စတဲ့
သိပံပ
� ညာရပ်ေတွရဲ ့ သမိင
ု း် မှာ ဥေရာပအင်ပါယာေတွရဲ ေကျးဇူ
းကို အသိအမှတမ
် ြပုဘဲ ေနလို ့မရ�ိင
ု ပ
် ါဘူး၊
့
အနည်းဆံးု ေတာ့
သွယဝ
် က
ို ေ
် သာအားြဖင်ေ
့ ပါ။့
�သစေ�တးလျန်းေတွရဲ ့
အတိဒက
ု �ေတွကို
�ုက�ေဗဒရဲ ့ သမိင
ု း် ေ�ကာင်းေတွမာှ
သိပ်မေြပာြပေပမယ့်
ဂျိမး် စ်ကတ
ွ ခ
် န
် ဲ့
အဘိရ
ု ီဂျင်းနယ်
ဂျိုးဆက်ဘန်ခ့် စ်
တိအတွ
ု့
ကေ
် တာ့ စကားလှလှ �ှာေတွ�တတ်ပါတယ်။
393
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ဒါအြပင်
အင်ပါယာေတွ စုေဆာင်းမိလာတဲ့ ဗဟုသတ
ု အသစ်ေတွက အုပ်ချုပ်ခလ
ံ မ
ူ ျိုးေတွအတွက်
့
အကျိုး�ှိေစဖိ၊ု ့ တိးု တက်မရ
� ဲ ့ ေကာင်းကျိုးေတွ ေဆာင်ကျဉ်းေပးဖို ့ (အနည်းဆံးု ေတာ့ သေဘာအားြဖင်)့
ကူညေ
ီ ပးပါတယ်။ ေဆးဝါး၊ ပညာေရးစတာေတွ ေထာက်ပံေ
့ ပးတာ၊ ရထားလမ်းေတွ တူးေြမာင်းေတွ
တည်ေဆာက်ေပးတာ၊
တရားမ�တမ�န ဲ ့
�ကီးပွားတိးု တက်မက
� ို
ြဖစ်ထန
ွ း် ေစတာ
စသည်ြဖင်ေ
့ ပါ။့
နယ်ချဲ�ဝါဒီေတွက သူတို ့ အင်ပါယာေတွဟာ ဂုတေ
် သွးစုပ်အြမတ်ထတ
ု တ
် ဲ့ လုပ်ငန်း�ကီးေတွ မဟုတရ
် ပါဘူး
ဥေရာပသားမဟုတတ
် ဲ့ လူမျိုးေတွအတွက် အများအကျိုးြပု စီမက
ံ န
ိ း် ေတွပါလို ခိ
ု ခ
် ိုငမ
် ာမာ ေြပာခဲ�့ ကတယ်။
့ င
ရာဒ
် ာဒ
ဆိ
ု ်ဝန်ပိးု ” ေပါေလ
့ ယ
့ ် ကစ်ပလင်ရဲ စကားနဲ
့
့ ု “လူြဖူ ရဲ ဝန်
့ ထပ
့
လူြဖူရဲ ဝန်
် ါ
့ ကို ထမ်းရွ ကပ
သင်ေမွးသမ� အေကာင်းဆံးု ေတွ ေစလ�တ်
သင်သ
် စ
့ ားေတွကို ေရြခားေြမြခား�ှငေ
သင်က
့ ိ၊ု ့
့ �န်ေတွ အလိြု ဖည်ဖ
ဖျတ်ဖျတ်လးူ ေကျးလက်န ဲ အ�ိ
ု ငး် ေတာေပါ်မှာ
့
ေလးလံတ�ဲ့ ကိုးေတွန ဲ ေစာင်
ဆ
ုိ း် ဖို ့
့
့ င
မိစာ� တစ်ဝက်၊ ကေလးတစ်ဝက်န ဲ ့
သင်သ
ုံ ့ းအသစ် သုနမ
် န
� ေ
် နတဲ့ လူမျိုးေတွ
့ ပန်
အချက်အလက်မန
ှ ေ
် တွက ဒီစိတက
် းူ ယဉ်ပံြု ပင်ကို မ�ကာခဏဆိသ
ု လို ဖံးု ကွယထ
် ားတာအမှနပ
် ါ။
(၁၇၆၄)
မှာ
�ဗိတသ
ိ �ေတွ
အိ�ယ
ိ� ရဲ ့ အချမ်းသာဆံးု ြပည်နယ်
ဘဂင်္လားကို
ေအာင်�င
ို ခ
် တ
ဲ့ ယ်။
အုပ်ချုပ်သအ
ူ သစ်ေတွဟာ သူတချမ်
ို ့ းသာေအာင်လပ
ု ်ဖိုကလွ
လ
ဲ ို ့ တြခားသိပ်စတ
ိ မ
် ဝင်စားဘူး။ ဆိးု ဝါးတဲ့
့
စီးပွားေရးမူဝါဒကို
ချမှတလ
် က
ို �် ပီး
�ှစအ
် နည်းငယ်
အ�ကာမှာပဲ
‘ဘဂင်္လားအငတ်ေဘး�ကီး’
ြဖစ်ေပါ် ခဲပ
ှ ်မာှ စြဖစ်�ပီး၊ အဆိးု ဝါးဆံးု အဆင်ေ
့ ါတယ်။ (၁၇၆၉) ခု�စ
့ တွကို (၁၇၇၀)မှာ ေရာက်၊ (၁၇၇၃) ထိ
�ှည�် ကာခဲပ
ူ းေရရဲ ့ သံးု ပံတ
ု စ်ပံြု ဖစ်တဲ့ ဘဂင်္လီ (၁၀)သန်းေလာက်ဟာ ဒီကပ်ေဘးမှာ
့ ါတယ်။ ြပည်နယ်လဦ
ဆံးု ပါးခဲ�့ ကတယ်။
အမှနတ
် ကယ်မာှ ဖိ�ပ
ိှ ်ချုပ်ချယ်ြခင်း၊ ဂုတေ
် သွးစုပ်အြမတ်ထတ
ု ြ် ခင်းရဲ ဇာတ်
လမ်းေတွေရာ “လူြဖူရဲ ့
့
ဝန်ထပ
ု ်ဝန်ပိးု ”
ဇာတ်လမ်းေရာ
ဥေရာပအင်ပါယာေတွဟာ
အချက်အလက်ေတွန ဲ ့
ကိစေ
� ပါင်းများစွာကို
လံးု ဝဥဿံု
ကိက
ု ည
် မ
ီ �
မ�ှိပါဘူး။
�ကီးမားလှတအ
ဲ့ တိင
ု း် အတာနဲ ့ လုပ်ေဆာင်ခ�ဲ့ ကတယ်။
394
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
မိတေ
် ဆွ
သူတအေ�ကာင်
ို ့
း
ေြပာချင်တာေြပာလိက
ု ၊်
ဒါကို
ေထာက်ခံဖို ့
သာဓကေတွတပံတ
ု ပင်
�ှာေတွ�လမ
ိ မ
့် ယ်။ ဒီအင်ပါယာေတွဟာ ေသြခင်း၊ ဖိ�ပ
ိှ ်ြခင်း၊ မတရားမ�ေတွကို ကမ�ာအ�ှံ ့ ြဖန်တဲ
့ ့ ဆိးု ယုတ်တဲ့
စက်ဆပ
ု ်ဖွယရ
် ာေတွလို ့ ထင်ြမင်လား၊
သူတရဲ
ို ့ ့ ရာဇဝတ်မေ
� တွကို
စွယစ
် ံက
ု ျမ်းတစ်ခုစာ
အသာေလး
ေရးြဖည်လ
့ ရတယ်
ို ့
။ သူတက
ို ့
ေဆးဝါးသစ်ေတွ၊ ပိေ
ု ကာင်းတဲ့ စီးပွားေရးနဲ ့ လံြု ခံုေရးေတွကို ေပး�ပီး
လက်ေအာက်ခြံ ပည်သေ
ူ တွရဲ ့
ြမ�င်တ
့ င်ေပးခဲတ
့ ယ်လုိ ့
ဘဝအေြခအေနကို
ြငင်းချက်ထတ
ု ခ
် ျင်လား၊
သူတေအာင်
ို ့
ြမင်မေ
� တွန ဲ ့ ေနာက်ထပ်စယ
ွ စ
် က
ံု ျမ်းတစ်ခု ထပ်ေရးလိရတယ်
ု့
။ သူတို ့ သိပံပ
� ညာနဲ ့ နီးနီးကပ်ကပ်
ပူးေပါင်းြခင်းေ�ကာင့် ဒီအင်ပါယာေတွဟာ တန်ခးို အာဏာကို လိသ
ု လိသ
ု းုံ စွ�ဲ ပီး ကမ�ာ�ကီးကို �ကီး�ကီးမားမား
ေြပာင်းလဲေစခဲပ
ို ့ ု အေကာင်းပဲ၊ အဆိးု ပဲ လို ့ �ိုး�ိုး�ှငး် �ှငး် တံဆပ
ိ ်ကပ်ဖို ့
့ ါတယ်။ ဒါေ�ကာင်
့
့ သူတကိ
မြဖစ်�င
ို ပ
် ါဘူး။ အခု က�န်ေတာ်တို ့ သိတဲ့ ကမ�ာကို သူတို ့ ဖန်တးီ ခဲတ
ို ့ ု အကဲြဖတ်ဖို ့
့ ာြဖစ်�ပီး သူတကိ
အယူဝါဒေတွကို က�န်ေတာ်တကိ
ို ့ ု ေပးခဲတ
ို ့ ။
့ ာလည်း သူတပါပဲ
နယ်ချဲ�ဝါဒီေတွ သိပံပ
� ညာကို အတိတန
် မ
ိ ိတပ
် ိဆ
ု းုိ တဲ့ အဆံးု သတ်ေတွအတွကလ
် ည်း အသံးု ချခဲတ
့ ယ်။
ဇီဝေဗဒပညာ�ှငေ
် တွ၊
မ�ုဿေဗဒပညာ�ှငေ
် တွ၊
တြခားလူမျိုး�ွယမ
် ျားထက်
ဘာသာေဗဒပညာ�ှငေ
် တွက
ြမင်ြ့ မတ်သာလွနေ
် �ကာင်းနဲ ့
ဒီလမ
ူ ျိုးေတွအေပါ်မှာ
ဥေရာပသားေတွဟာ
အုပ်ချုပ်ဖို ့
သူတမှ
ို ့ ာ
(တာဝန်မဟုတရ
် င်ေတာင်) အခွငအ
့် ေရး�ှိတယ်လို ့ သိပံန
� ဲ ့ သက်ေသထူခ�ဲ့ ကတယ်။ ဝီလျံဂျိမး် စ်က အင်ဒ ို ဥေရာပဘာသာစကားေတွအားလံးု ဟာ တစ်ခတ
ု ည်းေသာ ေ�ှးဘာသာစကားကေန ဆင်းသက်လာတယ်လို ့
အဆိြု ပု�ပီးတဲေ
့ နာက်မာှ
ေဖာ်ထတ
ု ဖ
် ို ့
ပညာ�ှငမ
် ျားက
အဲဒဘ
ီ ာသာစကားကို
စိတအ
် ားထက်သန်ခဲ�့ ကတယ်။
သူတသိ
ို ့ လာတာက
ေြပာခဲသ
ူ တွဟာ
့ ေ
လွနခ
် တ
ဲ့ ဲ ့
ဘယ်သေ
ူ တွလလ
ဲ ို ့
�ှစ်
(၃၀၀၀)ေကျာ်က
အာ�ှအလယ်ပိင
ု း် ကေန အိ�ယ
ိ� ကို ကျူးေကျာ်ခဲ�့ ကတဲ့ အေစာဆံးု သကင်္သ�ိုကစ
် ကားေြပာသူေတွဟာ
သူတကိ
ို ့ ယ
ု သ
် တ
ူ ို ့ အရ်ယာ (Ayra) လို ့ ေခါ် ခဲ�့ ကတယ် ဆိတ
ု ာပဲ။ အေစာဆံးု ပါ�ှနစ
် ကားေြပာသူေတွက
သူတကိ
ို ့ ု အီရီးယာ (Airiia) လို ့ ေခါ် ခဲတ
် တွက သကင်္သ�ိုက် နဲ ့ ပါ�ှန ် (ဂရိ၊
့ ယ်။ ဒါနဲပဲ့ ဥေရာပပညာ�ှငေ
လက်တင်၊ ေဂါသစ် နဲ ့ ကဲလတ
် စ်) ဘာသာစကားေတွကို ေမွးဖွားေပးခဲတ
့ ဲ့ ဒီကမ�ာဦးဘာသာစကားကို
ေြပာခဲတ
ဲ့ ေ
ူ တွက
့ သ
သူတကိ
ို ့ ယ
ု သ
် တ
ူ ို ့
ေအရီယန်
(Aryan)
လို ့
ေခါ်သူေတွ
ြဖစ်ရမယ်လို ့
ယူဆလိက
ု ေ
် တာတ
ိ� ၊ ပါ�ှန၊် ဂရိ နဲ ့ �ိုမန်ယဉ်ေကျးမ�ေတွကို တည်ေထာင်ခသ
ဲ့ ေ
ူ တွ
့ ယ်။ ခံည
့ ားလှတဲ့ အိ�ယ
အားလံးု ဟာ ေအရီယန်ေတွ ြဖစ်ေနတာ တိက
ု ဆ
် င
ုိ မ
် တ
� စ်ခု ြဖစ်�င
ို မ
် လား။
ေနာက်�ပီး
�ဗိတသ
ိ �၊
ေအရီယန်ေတွအေ�ကာင်း
ေပါင်းဖက်ေပးလိက
ု ပ
် ါတယ်။
ြပင်သစ်
နဲ ့
ဘာသာေဗဒသီအုရ
ိ ီကို
ေအရီယန်ေတွဟာ
လူမျိုးတစ်မျိုးြဖစ်တယ်လို ့ အဆိြု ပု�ကတယ်။
ဂျာမန်ပညာ�ှငေ
် တွဟာ
ဒါဝင်ရဲ ့
သဘာဝ
လံလ
ု့
ေရွ းချယ်ြခင်း
ဘာသာေဗဒအုပ်စတ
ု စ်ခုတင်မကဘဲ
လူမျိုးမှ
အရပ်�ှညေ
် သာ၊
ဝီရိယ�ကီးတဲ့
သီအုရ
ိ ီန ဲ ့
ဇီဝစုဖဲ�ွ မ�
-
ဆံပင်အေရာင်ေဖျာေ
့ သာ၊
395
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
မျက်လးံု ြပာေသာ၊ အလုပ်�ကိုးစားေသာ၊ အရမ်း ယထာဘူတကျေသာ လူမျိုးြဖစ်တယ်၊ ကမ�ာတလ�ားမှာ
ယဉ်ေကျးမ�အေြခခံ
အုတြ် မစ်ေတွ
ချေပးဖို ့ ေြမာက်ဘက်�င
ှ း် ထုေတွ�ကားကေန
ေပါ်ထွကလ
် ာခဲတ
့ ာ။
စိတမ
် ေကာင်းစရာက ေအရီယန်ေတွဟာ အိ�ယ
ိ� နဲ ပါ�ှ
ကို ကျူးေကျာ်ဝင်ေရာက်�ပီး ဒီနယ်ေြမေတွမာှ ေတွ�တဲ့
့
ေဒသခံတင
ို း် ရင်းသားေတွန ဲ ေသွ
းေရာခဲ�့ ကလို ေဖျာ
ေ
ံ င်ေတွကို သူတရဲ
ို ့ ့
့
့ တာတ
့ ဲ့ အသားအေရာင်န ဲ ေရ�
့ ေရာင်ဆပ
့
ယထာဘူတကျတဲစ
့ ိတဓ
် ာတ်န ဲ ့ အလုပ်�ကိုးစားမ�ေတွန ဲ ့ အတူ ဆံးု �� ံးခဲရ
ိ� နဲ ့
့ တယ်။ တဆက်တည်းမှာပဲ အိ�ယ
ပါ�ှ
ရဲ ့ ယဉ်ေကျးမ�ေတွဟာ
ကျဆင်းသွားခဲတ
့ ယ်။
ဥေရာပမှာေတာ့
ေအရီယန်ေတွဟာ
သူတို ့
ေသွးသားစစ်မက
� ို ထိနး် သိမ်းထား�ိင
ု ခ
် တ
ဲ့ ယ်။ ဒါေ�ကာင်
ို ဖ
် ို စွ
့
့ ဥေရာပသားေတွဟာ ကမ�ာကို ေအာင်�င
့ ာ
့ မး် ခဲတ
ြဖစ်တယ်၊
ကမ�ာကို
အုပ်ချုပ်ဖို ့ ထိက
ု တ
် န်ခဲတ
့ ာ
ြဖစ်တယ်၊
နိမ်က
့ မ
ူ ျိုးေတွန ဲ ့ ေသွးမေရာဖို ့
့ ျတဲလ
သတိြပုမယ်ဆရ
ုိ င်ေပါေလ
(စသည်ြဖင့် ယူဆယံ�ု ကည်�ကတယ်)။
့
ဒီလို
လူမျိုးေရး
အစွနး် ေရာက်
သီအုရ
ိ ီေတွဟာ
ကမ�ာ�ကီးကို
အေနာက်ကမ�ာက
လ�မး် မိးု ေအာင်�င
ို ြ် ခင်းကို မ�တတယ်လို ့ အေ�ကာင်းြပ�ပီး မျိုးဆက်ေပါင်းများစွာ သူတရဲ
ို ့ ့ အေရးပါမ�န ဲ ့
ေလးစားခံထက
ို မ
် �
စတာေတွကို
ခံစားသံးု ေဆာင်ခ�ဲ့ ကတယ်။
(၂၀)ရာစုေ�ှာင်းပိင
ု း် ေရာက်ေတာမ
့ ှပဲ
အေနာက်အင်ပါယာေတွ �ပိုလဲြခင်းနဲ ့ အတူ လူမျိုးေရးဝါဒကလည်း သိပံပ
� ညာ�ှငေ
် တွန ဲ ့ �ိင
ု င
် ေ
ံ ရးသမားေတွ
�ကားမှာ စက်ဆပ
ု ်စရာ ြဖစ်လာခဲတ
ု �ကည်ကေတာ့
့ ာပါ။ ဒါေပမယ့် အေနာက်ကမ�ာ�ကီးြမတ်ြခင်းကို အယံအ
ေပျာက်ကယ
ွ မ
် သွားခဲဘ
့ ဲ
ပံစ
ု အ
ံ သစ်ေတွအေနနဲ ့
ြဖစ်လာခဲတ
့ ယ်။
လူမျိုးေရးဝါဒကို
ယဉ်ေကျးမ�ဝါဒ
(culturism) နဲ ့ အစားထိးု လိက
ု တ
် ယ်။ Culturism ဆိတ
ု စ
ဲ့ ကားလံးု မျိုး မ�ှိေသးပါေပမယ့် ဒီစကားလံးု ကို
တီထင
ွ ဖ
် ို ့
အချိနေ
် ရာက်လပ
ု ါ�ပီ။
ဒီေနေခတ်
့
အထက်တန်းလ�ာေတွက
သာလွန�် ကီးြမတ်ြခင်းကို
လူမျိုးေတွအ�ကား ဇီဝြခားနားမ�ေတွန ဲ မတိ
င
ု း် တာေတာဘ
ု း် ကွာြခားချက်ေတွန ဲ ့
့
့ ဲ ယဉ်ေကျးမ�ေတွအ�ကား သမိင
တိင
ု း် တာလာ�ကပါ�ပီ။ “ဒါက ငါတို ့ ေသွးသားထဲက ပါတာဟ” လို ့ က�န်ေတာ်တို ့ မေြပာ�ကေတာဘ
့ ဲ “ဒါက
ငါတို ယဉ်ေကျးမ�
ထဲကလာတာကွ” လို ေြပာတတ်
ေန�ကပါ�ပီ။
့
့
ဒါေ�ကာင်
် လင်မေ
် တွ ေ���ေြပာင်းလာြခင်းကို ဆန်ကျင်
တဲ့ ဥေရာပလက်ယာပါတီေတွက
့
့ မွတစ
့
လူမျိုးေရးဆိင
ု ရ
် ာ အသံးု အ��နး် ေတွကို သတိထားေ�ှာင်�ကဉ်ေလ့�ိှပါတယ်။ တကယ်လို ့ Marine le Pen ရဲ ့
မိနခွ
် ့ နး် ေရးသားသူေတွက
ြပင်သစ်ရဲ ့
Front
National
ေခါင်းေဆာင်ကို
“ဒီလန
ို မ
ိ ်က
့ ျတဲ့
ဆီးမိက
ု မ
် ျိုး�ွယေ
် တွကို ကျုပ်တေအရီ
ို ့
ယန်ေသွးနဲ ့ ေရာ�ပီး ကျုပ်တေအရီ
ို ့
ယန် ယဉ်ေကျးမ� ပျက်စးီ သွားမှာ
ကျုပ်တို ့ မလိခ
ု ျင်ဘးူ ”
လိများ
ု့
�ုပ်သမ
ံ ာှ
ေြပာဖို ့ အ�ကံြပုမယ်ဆရ
ုိ င်
သူတေမာင်
ို ့
းထုတခ
် ရ
ံ မှာေပါ။့
ဒီလေ
ို ြပာမယ်အ
့ စား the French Front National ၊ the Dutch Party for Freedom ၊ the Alliance for the
Future of Austria တိလိ
ု ့ ု ပါတီေတွဟာ
‘ဥေရာပကေနြဖစ်ထန
ွ း် လာတဲ့ အေနာက်တင
ို း် ယဉ်ေကျးမ�ဟာ
ဒီမက
ို ေရစီတန်ဖိးု ေတွ၊ သည်းခံြခင်းတရား နဲ ့ကျားမ သာတူညမ
ီ �ြဖစ်ြခင်းဆိတ
ု ဲ့ လက�ဏာရပ်ေတွ �ှိပါတယ်။
396
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
မွတစ
် လင်မယ
် ဉ်ေကျးမ�ကေတာ့
အေ�ှ �အလယ်ပိင
ု း် ကေန
ြဖစ်ထန
ွ း် လာ�ပီး
ဝါစဉ်အုပ်ချုပ်မ�
� င
ို င
် ေ
ံ ရး၊
ယံ�ု ကည်မအ
� စွနး် ေရာက်ြခင်း (fanaticism) နဲ ့မိနး် မမုနး် ဝါဒဆိတ
ု ဲ့ လက�ဏာရပ်ေတွ �ှိပါတယ်။ ဒီယဉ်ေကျးမ�
(၂) ခုဟာ ကွာြခားလွနး် တာေ�ကာင်၊့ မွတစ
် လင်မေ
် ��ေ
� ြပာင်းသူအများကလည်း အေနာက်တင
ို း် တန်ဖိးု ေတွကို
လက်ခံလက
ို ေ
် လျာဖို ့ ဆ��မ�ှိတာ၊ လက်မခံ�င
ို တ
် ာေ�ကာင့် သူတကိ
ို ့ ု (ဥေရာပကိ)ု ေပးမဝင်သင်ပ
့ ါဘူး။
ဒီလမ
ို မ
ှ ဟုတရ
် င် သူတက
ို ့
ြပည်တင
ွ း် ပဋိပက�ေတွ ဖန်တးီ �ပီး ဥေရာပဒီမက
ို ေရစီန ဲ ့ လစ်ဘရယ်ဝါဒကို
ဖျက်ဆးီ ပစ်လက
ို ပ
် ါလိမမ
့် ယ်’ လို ြငင်
ု ေ
် လ့�ိှပါတယ်။
့ းချက်ထတ
လူသားြဖစ်မန
� ဲ့
ယဉ်ေကျးမ�ေတွ�ကား
ြငင်းခံမ
ု ေ
� တွကို
လူမသ
� ပ
ိ ံပ
� ညာရပ်ေတွကလည်း
အေြခခံကာွ ြခားချက်ေတွကို
အားေကာင်းေစပါတယ်။
ယဉ်ေကျးမ�များ
မီးေမာင်းထိးု ြပ�ပီး
သမိင
ု း် ဆရာေတွန ဲ ့
တိးု တိက
ု မ
် ိြခင်းနဲ ့
အထက်ကလို
မတူတဲ့
ယဉ်ေကျးမ�ဝါဒီ
မ�ုဿေဗဒပညာ�ှငေ
် တွ
အားလံးု က
ဒီလသ
ို အ
ီ ရ
ုိ ီေတွ နဲ ့ သူတကိ
ို ့ ု �ိင
ု င
် ေ
ံ ရးမှာ အသံးု ချမ�ေတွကို လက်ခံတာေတာ့ မဟုတဘ
် းူ ။ သိေပမယ့
ု့
လ
် ည်း
ဒီေနေခတ်
့
မတူတဲ့
လူမျိုး�ွယေ
် တွမာှ
ဇီဝြခားနားချက်ေတွဟာ
မေြပာပေလာက်ေအာင်ပဲ�ိေ
ှ တာ့
ဇီဝေဗဒပညာ�ှငေ
် တွက လူမျိုးေရးဝါဒကို ြငင်းပယ်ဖို ့ လွယတ
် အ
ဲ့ ချိနြ် ဖစ်ေနေပမယ့် သမိင
ု း် ဆရာေတွန ဲ ့
မ�ုဿေဗဒပညာ�ှငေ
် တွအဖိေတာ
ု့
့
လူယဉ်ေကျးမ�
ေတွအ�ကားမှာ
့
ယဉ်ေကျးမ�ဝါဒကို
ကွာြခားချက်ေတွဟာ
ြငင်းပယ်ဖို ့
မေြပာပေလာက်ဘးူ ဆိရ
ု င်
ခက်ေနပါတယ်။
ဒါေတွကို
ေလ့လာဖို ့
သမိင
ု း် ဆရာေတွန ဲ မ�ု
် တွကို က�န်ေတာ်တို ဘာလိ
ု ေငွ
့ ဿေဗဒပညာ�ှငေ
့ နဦးမလဲ။
့
့ ေ�ကးေထာက်ပံေ
***
သိပံပ
� ညာ�ှငေ
် တွက
အင်ပါယာစီမက
ံ န
ိ း် ကို
လက်ေတွ�ဗဟုသတ
ု ၊
ဝါဒေရးရာမ�တေ�ကာင်း
�ှငး် ြပချက် နဲ ့ နည်းပညာအသံးု အေဆာင်များကို ေပးခဲပ
ု့
အညီမပါဘဲ ဥေရာပသားေတွ
့ ါတယ်။ သူတိ
့ အကူ
ကမ�ာကို ေအာင်�င
ို ပ
် ါမလားဆိ
တ
ု ာ သိပ်ကို သံသယြဖစ်စရာ �ှိတယ်။ ေအာင်�င
ို သ
် အ
ူ င်ပါယာအ�ှငေ
် တွက
့
သိပံပ
� ညာ�ှငေ
် တွကို သတင်းအချက်အလက်န ဲ ့ ကာကွယမ
် ၊� ထူးဆန်း�ပီး စိတဝ
် င်စားစရာ စီမံကန
ိ း် ေတွ၊
သိပံန
� ည်းကျ ေတွးေခါ် ပံက
ု ို ကမ�ာအ�ှံ ့ ြပန်ပွ့ ားေစြခင်းစတာေတွန ဲ ့ တဖန်ြပန်�ပီး ေထာက်ပံေ
့ ပးတယ်။
အင်ပါယာေထာက်ပံမ
� ပါဘဲ ေခတ်သပ
ိ ံဟ
� ာ ဒီေလာက်ထိ တိးု တက်ခဲပ
တ
ု ာ သံသယ�ှိစရာပါ။
့ မ
့ ါမလားဆိ
့
နယ်ချဲ�အင်ပါယာတိးု တက်မအ
� တွက် ခိုငး် ေစြခင်းမခံရဘဲ
သူတဘဝ
ို ့
စတင်ြဖစ်တည်လာခဲတ
့ ာမျိုး၊ သူတို ့
�ှာေဖွေတွ� �ှိမေ
� တွ၊ စုေဆာင်းမ�ေတွ၊ အေဆာက်အဦးေတွ နဲ ့ ပညာထူးခ�န်ဆေ
ု တွကို စစ်တပ်အရာ�ှိေတွ၊
ေရတပ်ကပ�တန
ိ ေ
် တွ၊ နယ်ချဲအ
� ုပ်ချုပ်ေရးအရာ�ှိေတွရဲ ့ ရက်ေရာတဲ့ အကူအညီမပါဘဲ ရခဲတ
ု ာမျိုး
့ ယ် ဆိတ
ကလည်း သိပံပ
� ညာရပ်ေတွထမ
ဲ ာှ သိပ်ကန
ို ည်းပါတယ်။
ဒါက
ြဖစ်ေ�ကာင်းကုနစ
် င်
အင်ပါယာေတွတင်မကပဲ
မဟုတဘ
် းူ ဆိတ
ု ာေတာ့
တြခားေသာအဖွဲ�အစည်းေတွကလည်း
�ှငး် ပါတယ်။
သိပံပ
� ညာကို
ေထာက်ပံခ
� ညာအြပင်
့ ဲပ
့ ါတယ်။ သိပံပ
397
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
တြခားအေ�ကာင်းြခင်းရာေတွကို
ေကျးဇူးတင်ရမယ့်
ဥေရာပအင်ပါယာေတွလည်း
ေပါ်ထွနး်
တိးု တက်ခဲပ
� ဲ ့ အင်ပါယာ �ှစခ
် ုလးုံ ရဲ ့ တ�ှိနထ
် းို ေအာင်ြမင်မ� ေနာက်ကယ
ွ မ
် ာှ အေရးပါတဲ့
့ ါတယ်။ သိပံန
တစ်ခေ
ု သာ
အင်အားတစ်ခုဟာ
ပုနး် လ�ိုးကွယလ
် �ိုး
ရစ်ဝေ
ဲ နခဲပ
့ ါတယ်။
အရင်း�ှငဝ
် ါဒပါ။
ေငွရဖို ့
အခွင�
့် ှာြခင်းက စီးပွားေရးသမားေတွအတွက် မဟုတခ
် ရ
ဲ့ င် ကိလ
ု ဘ
ံ တ်စ် အေမရိကတိက
ု က
် ို ေရာက်ခမ
ဲ့ ာှ
မဟုတဘ
် းူ ၊ ဂျိမး် စ်ကတ
ွ ခ
် ် �သစေ�တးလျတိက
ု က
် ို ေရာက်ခမ
ဲ့ ာှ မဟုတဘ
် းူ ၊ နီးလ် အမ်းစေ�ထာင်း လကမ�ာေပါ်
အဲဒ
့ ေ
ီ ြခရာေသးေသးကို ချ�ိင
ု ခ
် မ
ဲ့ ာှ မဟုတေ
် ပဘူး။
အခန်း - ၁၆
အရင်း�ှငအ
် ယူဝါဒ
ေငွဆတ
ုိ ာ အင်ပါယာေတွတည်ေဆာက်ဖိေရာ၊
ု့
သိပံက
� ို ြမ�င်တ
ု ့ မ�ှိမြဖစ်ပါ။ ေခတ်သစ်စစ်တပ်ေတွရာ
့ င်ဖိပါ
တက�သိလ
ု ဓ
် ာတ်ခခ
ွဲ န်းေတွေရာ
ဘဏ်ေတွမ�ှိဘဲ
စီးပွားေရးရဲ ့ က�အစစ်အမှနက
် ို
တည်ေထာင်ခဲသ
့ လို
အသက်ဆက်လို ့ မရ�ိင
ု ပ
် ါဘူး။
ေသချာနားလည်ဖို ့ မလွယပ
် ါဘူး။
ဖျက်လည်းဖျက်ဆးီ ခဲတ
ဲ့ ေ�ကာင်း၊
့ အ
ေခတ်သစ်သမိင
ု း် မှာ
ေငွေ�ကးက
အသိအြမင်သစ်ေတွ
တိင
ု း် �ိင
ု င
် မ
ံ ျားကို
ဖွငလ
့် စ
ှ ေ
် ပးခဲသ
့ လို
သန်းေပါင်းများစွာကိလ
ု ည်း က�န်ြဖစ်ေစခဲတ
ဲ့ ေ�ကာင်း၊ စက်မက
� �ရဲ ့ ဘီးေတွကို လည်ပတ်ေစခဲသ
့ အ
့ လို
ဇီဝမျိုးစိတမ
် ျားစွာကိလ
ု ည်း မျိုးသုဉ်းေစခဲတ
ဲ့ ေ�ကာင်း စာအုပ်များစွာ ထုနထည်
ဲ့
န ဲ ့ေရးခဲ�့ ကပါ�ပီ။ ဒါေပမယ့်
့ အ
ေခတ်သစ်စးီ ပွားေရးသမိင
ု း် ကို နားလည်ချင်တယ်ဆရ
ုိ င် စကားလံးု တစ်လးုံ ကို ေသချာနားလည်ဖို ့လိပ
ု ါတယ်။
တိးု တက်ြခင်းဆိတ
ု ဲ့ စကားလံးု ပါ။ ပိေ
ု ကာင်းတာြဖစ်ချင်ြဖစ်မယ်၊ ပိဆ
ု းုိ တာ ြဖစ်ချင်ြဖစ်မယ်၊ ဖျားနာေနတာ
ြဖစ်ချင်ြဖစ်မယ်၊ ကျန်းမာေနတာ ြဖစ်ချင်ြဖစ်မယ်၊ ေခတ်သစ်စီးပွားေရးဟာ ေဟာ်မန
ု း် ဓာတ်များေနတဲ့
ဆယ်ေကျာ်သက်တစ်ေယာက်လို
တိးု တက်ေနပါတယ်။
�ှာလိေတွ
ု့ သ
� မ�
အကုနစ
် ား�ပီးေတာ့
တိင
ု း် တာ�ိင
ု တ
် ာထက် ပိြု မန်ြမန် ဝဖီးလာေနပါတယ်။
သမိင
ု း် ရဲ ့ အချိနက
် ာလအများစုအတွက် စီးပွားေရးရဲ ့ ပမာဏက သိပ်အေြပာင်းအလဲမ�ှိပါဘူး။
မှနတ
် ယ်၊ ကမ�ာက
ု ထ
် တ
ု လ
် ပ
ု ်မ� တိးု လာခဲတ
ေြမသစ်ေတွ
့ န
့ ယ်၊ ဒါေပမယ့် ဒါက လူဦးေရးတိးု ပွားလာတာနဲ နယ်
့
ေတွ� �ှိအေြခချလာတာေတွေ�ကာင့် အဓိကြဖစ်ခတ
ဲ့ ာပါ။ လူတစ်ဦးချင်းထုတက
် န
ု အ
် ေနနဲ ့ မေြပာင်းလဲခဘ
ဲ့ းူ ။
(၁၅၀၀) ြပည်�
့ စ
ှ မ
် ာှ ကုနစ
် ည်န ဲ ့ဝန်ေဆာင်မေ
� တွရဲ ကမ�
ာထ
ု က
် န
ု တ
် န်ဖိးု က ေဒါ်လာ (၂၅၀) ဘီလျံပါ၊ ဒီေနမှ့ ာ
့
့ တ
ဒီတန်ဖိးု က ေဒါ်လာ (၆၀) �ထီလျံပါ။ (၁ �ထီလျံ=၁၀၀၀ဘီလျံ) ပိအ
ု ေရးပါတာက (၁၅၀၀) ြပည်�
့ စ
ှ ်မာှ
398
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
လူတစ်ဦးချင်းထုတက
် န
ု တ
် န်ဖိးု က
တစ်�စ
ှ ပ
် ျမ်းမ�
ေဒါ်လာ
(၅၅၀)ပါ၊
ဒီေနမှ့ ာေတာ့
ကျား၊မ၊ကေလး
မည်သမ
ူ ဆိက
ု
တစ်ဦးချင်း တစ်�စ
ှ ်ပျမ်းမ� ေဒါ်လာ (၈,၈၀၀) ထုတလ
် ပ
ု ်ပါတယ်။ ဒီေလာက်�ကီး�ကီးမားမား
တိးု တက်မက
� ို ဘာနဲများ
�ှငး် ြပလိရမလဲ
ု့
။
့
ေဘာဂေဗဒဆိတ
ု ာ
အများသိပ်မ�ကိုက်တဲ့
�� ပ်ေထွးတဲ့
ဘာသာရပ်တစ်ခုပါ။
နည်းနည်းလွယသ
် ာွ းေအာင် ဥပမာ�ိုး�ိုးတစ်ခေ
ု လာက် စဉ်းစား�ကည်ရ
့ ေအာင်။
Samuel Greedy ဆိတ
ု ဲ့ လည်လည်ဝယ်ဝယ် ေငွတးို ေချးတဲသ
့ က
ူ
El Dorado, California မှာ
ဘဏ်တစ်ခု တည်ေထာင်လက
ို တ
် ယ်။ A. A. Stone က ေအာင်ြမင်ဖိအလားအလာေကာင်
ု့
းတဲ့ El Dorado က
ေဆာက်လပ
ု ်ေရးကန်ထ�ိုကတ
် ာ။ သူပထမဆံ
းု အလုပ်ကေန အချီ�ကီးရလိက
ု တ
် ယ်။ ေဒါ်လာ (၁)သန်း။
့
ဒီေငွကို သူက Mr. Greedy ရဲ ဘဏ်
မာှ အပ်ထားလိက
ု တ
် ယ်။ ဘဏ်က အခု ေငွရင်းအေနနဲ ့ေဒါ်လာ (၁)သန်း
့
�ှိပါတယ်။
Mrs. Jane McDoughnut က အေတွ�အ�ကံု�ှိေပမယ့် ြခူးတစ်ြပားမှ မ�ှိတဲ့ El Dorado က စားဖိုမး� ။
သူတေနတဲ
ို ့
့ �မို �အပိင
ု း် မှာ မုနတိ
့် က
ု ေ
် ကာင်းေကာင်း မ�ှိေတာ့ သူက ဒါကို စီးပွားေရးအခွငအ
့် လမ်းတစ်ခလ
ု ို ့
ြမင်တယ်။
ဒါေပမယ့်
လုပ်ငန်းသံးု
မီးဖိေ
ု တွ၊
လက်ေဆးကန်ေတွ၊
ဓားေတွ၊
အိုးေတွ
စသည်ြဖင့်
ပစ�ညး် အြပည်အ
့ စံန
ု ဲ ့ သင်တ
ု ေလာက် မ�ှိဘးူ ။ ဒါနဲ ့ ဘဏ်ကသ
ို ာွ းတယ်၊
့ င်တ
့ ဲ့ ေနရာဝယ်ဖို ့ သူမှ့ ာ ေငွအလံအ
Greedy ကို စီးပွားေရး အစီအစဉ်ကို ချြပတယ်၊ ရင်း�ှးီ ဖိသိ
ု ့ ပ်သင်ေ
့ တာ်ေ�ကာင်း Greedy ကို သိမး် သွငး် တယ်။
ဒါနဲ ့ သူက Mrs. McDoughnut ကို ေဒါ်လာ (၁) သန်း ေချးလိက
ု တ
် ယ်။ Mrs. McDoughnut နာမည်န ဲ ့
ဘဏ်မာှ ဒီပမာဏက အေ�ကးစာရင်းဝင်သာွ း�ပီ။
Mrs. McDoughnut က Stone ကို သူမု့ နတိ
့် က
ု ေ
် ဆာက်ေပးဖို ့ ကန်ထ�ိုကအ
် ြဖစ် ငှားတယ်။
ကုနက
် ျစရိတက
်
ေဒါ်လာ (၁) သန်း။ Mrs. McDoughnut က Stone ကို သူဘဏ်
စာရင်းကေန
့
ချက်လက်မတ
ှ န
် ဲ ေပးေချတယ်
၊ ဒါကို Stone က Greedy ရဲ ဘဏ်
မာှ အပ်လက
ို တ
် ယ်။
့
့
ဒါဆိရ
ု င် Stone ရဲ ဘဏ်
စာရင်းမှာ စုစေ
ု ပါင်း ေငွဘယ်ေလာက်�ိှလ။ဲ မှနပ
် ါတယ်၊ ေဒါ်လာ (၂) သန်း။
့
တကယ်တမ်း ေငွသားအေနနဲ ့ ဘဏ်မာှ ဘယ်ေလာက်�ိှလ။ဲ မှနပ
် ါတယ်၊ ေဒါ်လာ (၁) သန်း။ ဒါက ဒီမာှ တင်
မ�ပီးေသးပါဘူး။ ကန်ထ�ိုကတ
် ာတိရဲ
ု ့ ထံ
ု း် Stone က အလုပ်တန်းလန်းမှာ Mrs. McDoughnut ကို
့ းု စံအတိင
အေ�ကာင်း�ကားတယ်၊ �ကိုတင်မသိြမင်�င
ို ေ
် သာ ြပဿနာများနဲ ့ အသံးု စရိတမ
် ျားေ�ကာင့် မုနတိ
့် က
ု ဟ
် ာ
တကယ်တမ်း ေဒါ်လာ (၂) သန်း ကုနက
် ျပါမယ် တဲ။့ Mrs. McDoughnut မေပျာ်�င
ို ပ
် ါဘူး။ ဒါေပမယ်လ
့ ည်း
အလုပ်က လုပ်မရ
ိ က်သား တန်းလန်းနဲဆိ
ု တာ့ လက်ေလျာ�့ ပီး ရပ်လက
ို ဖ
် ို ့ သိပ်ခက်ပါတယ်။ ဒါနဲပဲ့
့ ေ
ေနာက်တစ်ေခါက် ဘဏ်ကသ
ို ာွ း�ပီးေတာ့ Mr. Greedy ကို ေငွထပ်ေချးေပးဖို ့ ေြပာတယ်။ သူက Mrs.
399
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
McDoughnut နာမည်န ဲ ့ ေနာက်ထပ် ေဒါ်လာ (၁) သန်း အေ�ကးထပ်မတ
ှ လ
် က
ို တ
် ယ်။ Mrs. McDoughnut
က ဒီေငွကို ကန်ထ�ိုကတ
် ာဆီ လ�ေ
ဲ ပးလိက
ု တ
် ယ်။ အခု Stone ရဲ ဘဏ်
စာရင်းမှာ ေငွဘယ်ေလာက် �ှိ�ပီလ။ဲ
့
ေဒါ်လာ (၃) သန်းပါ။ လက်ေတွ� မှာ ေငွသားအေနနဲ ့ဘဏ်မာှ ဘယ်ေလာက်�ိှလ။ဲ ေဒါ်လာ (၁) သန်းပဲ �ှိဆပ
ဲ ါ။
တကယ်က ဒီေငွ (၁) သန်းပဲ ေတာက်ေလျာက် �ှိခတ
ဲ့ ာပါ။
လက်�ိှ US ဘဏ်ဥပေဒက ဒီလမ
ို ျိုး (၇) �ကိမ်ထပ်တလ
ူ ပ
ု ် �င
ို ေ
် �ကာင်း ခွငြ့် ပုထားပါတယ်။
ဘဏ်အေနနဲ ့ေဒါ်လာ (၁) သန်းပဲ �ှိေနတာေတာင် ကန်ထ�ိုကတ
် ာအေနနဲ ့သူစာရင်
းထဲမာှ ေနာက်ဆးုံ ေဒါ်လာ
့
(၁၀) သန်းအထိ �ှိေန�ိင
ု ပ
် ါတယ်။ ဘဏ်ေတွက သူတမှ
ို ့ ာ အမှနတ
် ကယ်�ိှတဲ့ ေငွ (၁) ေဒါ်လာတိင
ု း် အတွက်
(၁၀) ေဒါ်လာ ေချးဖို ့ ခွငြ့် ပုထားပါတယ်။ ဆိလ
ု တ
ို ာက က�န်ေတာ်တို ့ ဘဏ်စာရင်းထဲမာှ �ှိတဲ့ (၉၀)
ရာခိင
ု �
် န� း် ေသာ ပမာဏဟာ တကယ်မာှ ေငွစက�ူေတွ၊ အေ�ကေစေ
် ါဘူး။
့ တွအေနနဲ ့ �ှိေနတာမဟုတပ
တကယ်လို ့ Barclays ဘဏ်မာှ ေငွအပ်ထားသူေတွ အားလံးု က �ုတတ
် ရက် သူတို ့ ေငွေတွ ြပန်ထတ
ု ဖ
် ိများ
ု့
ေတာင်းဆိလ
ု ာရင် (အစိးု ရက �ကားဝင်မေြဖ�ှငး် ေပးခဲရ
့ င်ေတာ)့ Barclays ဘဏ်က �ပိုလဲသာွ းမှာပါ။ Lloyds
၊ Deutsche Bank ၊ Citibank နဲ တြခား
ကမ�ာေပါ်က �ှိ�ိှသမ�ေသာ ဘဏ်ေတွအားလံးု ထိအတူ
ု့
ပါပဲ။
့
Ponzi scheme* အ�ကီးစား�ကီးတဲ့ တူမေနဘူးလား။ တကယ်လို ့ ဒါက လိမ်လည်မဆ
� ရ
ုိ င်
ေခတ်သစ်စးီ ပွားေရး
အေဆာက်အအံုတစ်ခုလးံု က
လိမ်လည်မပ
� ဲ။
တကယ်ေတာ့
ဒါက
လှညစ
့် ားမ�
မဟုတပ
် ါဘူး၊ လူသားရဲ ့ စိတက
် းူ ယဉ်�ိင
ု တ
် ဲ့ အံမ
့ ခန်းစွမး် ရည်ေတွကို ဂုဏြ် ပုမ� တစ်ခပ
ု ါ။ ဘဏ်ေတွန ဲ ့
စီးပွားေရးစနစ်တစ်ခုလးံု ကို
လည်ပတ်�ှငသ
် န်၊
တိးု တက်ေစတာက
က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ့ အနာဂတ်အေပါ်
ယံ�ု ကည်မပ
� ါ။ ဒီယ�ံု ကည်မက
� ကမ�ာေပါ်က ေငွအများစုရဲ တစ်
ခုတည်းေသာ ေနာက်ခပ
ံ ံပ
့
့ ိးု မ�ပါပဲ။
(*လူေတွကို အတိးု ��နး် �မိုး�မိုးြမက်ြမက်န ဲ ့ မ�ား၊ သူတေငွ
ို ့ ေတွ ရင်း�ှးီ ြမ�ုပ်�လ
ံှ ာေအာင် မက်လးံု ေပး�ပီး ေ�ှ �က
အေ�ကး�ှငေ
် တွကို ြပန်ေပးတဲ့ ပံစ
ု န
ံ ဲ ေငွ
ီ င
ွ ခ
် ဲတ
့ �ှာနည်း။ Charles Ponzi က US မှာ စတင်တထ
့ ယ်။)
မုနတိ
့် က
ု ဥ
် ပမာမှာ ကန်ထ�ိုကတ
် ာရဲ ့ ေငွစာရင်း�ှငး် တမ်းက ေငွပမာဏနဲ ့ ဘဏ်မာှ တကယ်�ိှတဲ့
ေငွပမာဏ�ကားက ကွာဟချက်က Mrs. McDoughnut ရဲ မု့ နတိ
့် က
ု ပ
် ါပဲ။ Mr Greedy က ဘဏ်ရဲ ပိ့ က
ု ဆ
် က
ံ ို
တစ်ချိနမ
် ာှ
အကျိုးအြမတ်ရလာမယ်လို ့ ယံ�ု ကည်�ပီး
ပိင
ု ဆ
် င
ုိ မ
် အ
� ေနနဲ ့ ြပထားတယ်။
မုနတိ
့် က
ု က
်
ေပါင်မန
ု ေလးတစ်
့်
လးုံ ေတာင် မဖုတရ
် ေသးပါဘဲ McDoughnut နဲ ့ Greedy က မုနတိ
့် က
ု က
် ေန တစ်ေနကိ
့ ု
ေပါင်မန
ု အလံ
့်
းု အ�ကီး၊ အေသး၊ ကိတမ
် န
ု ၊် ့ ကွတက
် းီ ေထာင်ဂဏန်းေလာက်ေတာ့ ေရာင်းရမယ်၊ တစ်�စ
ှ ်ဆုိ
ဘယ်မ� စသည်ြဖင့် ေမ�ာ်လင်�့ ပီး အြမတ်ေငွကို တွကခ
် ျက်�ကတယ်။ အဲအချိနက
် ျရင် Mrs. McDoughnut
အေနနဲ ့ သူအေ�ကးကိ
ု အတိးု နဲအတူ
ြပန်ဆပ်�င
ို လ
် မ
ိ ်မ
့
့ ယ်။ တကယ်လုိ ့ Mr. Stone က သူစု့ ေငွေတွကို
့
ြပန်ထတ
ု မ
် ယ်ဆရ
ုိ င်လည်း Greedy အေနနဲ ့ ဒီေငွေတွန ဲ ့ ြပန်ထတ
ု ေ
် ပး�ိင
ု လ
် မ
ိ ်မ
ု းံု က
့ ယ်။ လုပ်ငန်းတစ်ခလ
စိတက
် းူ ယဉ်အနာဂတ်အေပါ်
ယံ�ု ကည်မက
� ို
အေြခြပုထားတာပါ၊
စွနဦးစီ
် ့ းပွားေရးလုပ်ငန်း�ှင ်
400
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
နဲ ့
ဘဏ်ပိင
ု �
် ှငက
်
သူတစိ
ို ့ တက
် းူ ထဲက မုနတိ
့် က
ု ေ
် ပါ်မှာ ယံ�ု ကည်မထ
� ားတယ်၊ ကန်ထ�ိုကတ
် ာက ဘဏ်ရဲ ့
အနာဂတ်မာှ (သူအပ်ထားတဲ)့ ေငွြပန်ေပးဆပ်�င
ို မ
် အ
� ေပါ်မှာ ယံ�ု ကည်မထ
� ားတယ်။
ေငွေ�ကးဟာ မတူညတ
ီ ဲ့ အရာဝတ�ုများစွာကို ကိယ
ု စ
် ားြပု�ိင
ု �် ပီးေတာ့ မည်သည်အ
့ ရာကိမ
ု ဆို
မည်သည်အ
့ ရာြဖစ်ချင်ြဖစ်ချင်
ေြပာင်းလဲပစ်�င
ို လ
် ို ့
က�န်ေတာ်တို ့ (ေ�ှ �ကအခန်းတစ်ခန်းမှာ)
ဒီစမ
ွ း် ရည်က
အကန်အသတ်
�ိခ
ှ တ
ဲ့ ယ်။
့
အရာဝတ�ုေတွကသ
ို ာ
လုပ်ငန်းသစ်ေတွကို
ကိယ
ု စ
် ားြပု�ိင
ု ၊်
အံအ
့ ားသင်ဖ
် ရာတစ်ခု
့ ွယအ
ေတွ� ခဲရ
့ �ပီးပါ�ပီ။
ကိစအ
� များစုမာှ
သိေသာ်
ု့
လည်း
မျက်ေမှာက်ေခတ်မတိင
ု ခ
် င်
ေငွေ�ကးက
လက်ေတွ�တကယ်�ိေ
ှ နတဲ့
ေြပာင်းလဲပစ်�င
ို စ
် မ
ွ း် �ှိခတ
ဲ့ ာပါ။
ေငွေ�ကးေထာက်ပံေ
့ ပးဖို ့
ြဖစ်တယ်ဆတ
ုိ ာ
သိပ်ခက်သာွ းေတာ့
(မ�ှိ၊
ဒါက
မြမင်ရေသးတဲ)့
တိးု တက်မအ
� ေပါ်
ကန်သတ်
ထားမိရက်သား ြဖစ်ေနခဲတ
့
့ ာေပါ။့
မုနတိ
့် က
ု က
် စ
ိ �
ြပန်ေြပာ�ကဦးစိ။ု ့
ကိယ
ု စ
် ားြပုမယ်ဆရ
ုိ င်
McDoughnut
ြမင်လ၊ုိ ့
ကိင
ု တ
် ယ
ွ လ
် ရတဲ
ို ့ ့
မုနတိ
့် က
ု ေ
် ဆာက်လို ့
အရာေတွကပ
ို ဲ
ြဖစ်�င
ို ပ
် ါမလား။
့
ေငွေ�ကးက
မရ�ိင
ု ပ
် ါဘူး။
လက်�ိအ
ှ ေနအထားမှာ သူမှ့ ာ စိတက
် းူ ေတွ၊ အိပ်မက်ေတွ�ိှတယ်၊ အထည်ကယ
ို ြ် ဒပ်�ိှတဲ့ အရင်းအြမစ်ေတွ
မ�ှိပါဘူး။
သူအတွ
က်
့
မုနတိ
့် က
ု ေ
် ဆာက်ေပး�ပီး
မုနတိ
့် က
ု ေ
် ဆာက်ြဖစ်�င
ို မ
် ယ့်
မုနတိ
့် က
ု က
် ဝင်ေငွ�ိှလာတဲအ
့ ချိန ်
တစ်ခုတည်းေသာနည်းလမ်းက
ေနာက်�စ
ှ န
် ည်းနည်း�ကာမှ
အခု
ပိက
ု ဆ
် ေ
ံ ပးဆိတ
ု ဲ့
ကန်ထ�ိုကတ
် ာမျိုးကို �ှာေတွ� မှပဲ ြဖစ်ေတာမ
် ာမျိုးက ကမ�ာ�ှားေလ။ ဆိေ
ု တာ့
့ ာှ ပါ။ အလိ၊ု ဒီလို ကန်ထ�ိုကတ
က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ့ စွနဦးတီ
့်
ထင
ွ ် မုနတိ
့် က
ု ပ
် ိင
ု �
် င
ှ ြ် ဖစ်ချင်သူ ခမျာ ထွကေ
် ပါက်ပိတေ
် နပါေရာ။ မုနတိ
့် က
ု မ
် �ှိရင်
ကိတမ
် န
ု ဖု
် ့ တလ
် ို ့ မရဘူး၊ ကိတမ
် န
ု ေတွ
် ့ မ�ှိရင် ပိက
ု ဆ
် မ
ံ �ှာ�ိင
ု ဘ
် းူ ၊ ပိက
ု ဆ
် မ
ံ �ှိရင် ကန်ထ�ိုကတ
် ာငှားလို ့
မရဘူး၊ ကန်ထ�ိုကတ
် ာမ�ှိရင် မုနတိ
့် က
ု မ
် �ှိဘးူ ။
401
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
စွန်ဉ့ းီ တီထင
ွ သ
် တ
ူ ၏
ို ့ အကျဥ်းအကျပ်
မုနတ
့် က
ို မ
် �ှိ
ကိတမ
် န
ု မ
် ့ �ှိ
ကန်ထ�ိုကတ
် ာမ�ှိ
ပိက
ု ဆ
် မ
ံ �ှိ
လူသားေတွဟာ ဒီအကျပ်အတည်းထဲမာှ �ှစေ
် ထာင်ချီ�ပီး ပိတမ
် ေ
ိ နခဲတ
့ ာပါ။ ရလဒ်အေနနဲ ့ စီးပွားေရးေတွက
တိးု တက်မမ
� �ှိဘဲ
ေသေနခဲတ
့ ယ်။
အနာဂတ်အေပါ်
ယံ�ု ကည်မက
� ို
အေြခခံတဲ့
စနစ်သစ်ေပါ်လာတဲ့
ေခတ်သစ်ကာလကို ေရာက်ေတာမ
ဲ ထွကဖ
် ိုလမ်
့ ှ ဒီေထာင်ေချာက်ထက
့ ာ။ ဒီစနစ်မာှ လူေတွက
့ းကို ေတွ� �ှိခဲတ
စိတက
် းူ ထဲက ကုနစ
် ည်ေတွက၊ို လက်�ိမ
ှ ာှ မ�ှိေသးတဲ့ ကုနစ
် ည်ေတွကို ေငွေ�ကးရဲ ့ အထူးပံစ
ု ံတစ်မျိုးနဲ ့
ကိယ
ု စ
် ားြပဖို ့ သေဘာတူခဲ�့ ကတယ်။ အေ�ကး (credit) ဆိတ
ု ာပါ။ အေ�ကးက အနာဂတ်ကို ရင်း�ှးီ �ပီး
ပစ�ုပ�နက
် ို
ေပါများမှာ
တည်ေဆာက်ေစ�ိင
ု ပ
် ါတယ်။
အေသအချာပဲ
ဆိတ
ု ဲ့
အနာဂတ်အရင်းအြမစ်ေတွက
ယူဆချက်အေပါ်
ပစ�ုပ�နထ
် က်
အေြခခံထားတာပါ။
အဆမတန်ပိမ
ု ို
က�န်ေတာ်တက
ို ့
အနာဂတ်ဝင်ေငွေတွကို သံးု �ပီး ပစ�ုပ�နမ
် ာှ အရာဝတ�ုေတွကို တည်ေဆာက်�င
ို မ
် ယ်ဆရ
ုိ င် အသစ်အသစ်ေသာ၊
အံအ
့ ားသင်ဖ
့် လမ်းေတွ များစွာ လမ်းပွငလ
့် ာမှာပါ။
့ ွယ် အခွငအ
402
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ေမာ်ဒန်ေခတ်သစ်စးီ ပွားေရး၏ ေမှာ်စက်ဝန်း
ေချးေငွြပန်ဆပ်
အနာဂတ်ကို
သည့်
ယံ�ု ကည်ြခင်း
ကိတမ
် န
ု မ
် ့ ျား
မုနတ
့် က
ို အ
် သစ်
အေ�ကး
ေတွေဆာက်
ေဆာက်လုပ်သူ
ေတွကို
အခေ�ကးေငွေပး
***
အေ�ကးက ဒီေလာက်အစွမး် ထက်ရင် ေစာေစာကတည်းက လူေတွ ဘာလိမေတွ
ု့
းခဲ�့ ကတာလဲ။
တကယ်က
သူတေတွ
ို ့ းမိခပ
ဲ့ ါတယ်။
အေ�ကးအစီအမံတစ်မျိုးမဟုတ်
တစ်မျိုးဟာ
သိ�ိှထားတဲ့
လူယဉ်ေကျးမ�
အားလံးု မှာ �ှိခပ
ဲ့ ါတယ်၊ အနည်းဆံးု ေ�ှးေဟာင်းဆူမာ ယဉ်ေကျးမ�က စလိေပါ
ု ့ ။့ ေ�ှးေခတ်က
့
ြပဿနာက ဘယ်သမ
ူ ှ စိတမ
် ကူးမိလို ့ ဒါမှမဟုတ် ဒါကိအ
ု သံးု ြပုပံု မသိလို ့ မဟုတဘ
် းူ ။ အေ�ကာင်းက
လူေတွက
ပစ�ုပ�နထ
် က်
များများယူချင်စတ
ိ ်
အနာဂတ်က
မ�ှိခပ
ဲ့ ါဘူး။
ပိေ
ု ကာင်းလိမမ
့် ယ်ဆတ
ုိ ာ
ေ�ှးေခတ်က
သူတေခတ်
ို ့
ထက်
မယံေ
ု တာ့
အေ�ကးဆိတ
ု ာကို
ပိေ
ု ကာင်းခဲတ
့ ယ်၊
အနာဂတ်က
သူတေခတ်
ို ့
ထက် ပိဆ
ု းုိ လိမ်မ
ှ ှ အတူတေ
ူ လာက်ေပါ ့ လို ့ သူတက
ို ့ ေယဘုယျ ယံ�ု ကည်တယ်။
့ ယ်၊ ေတာ်လမ
ဒါကို စီးပွားေရးစကားနဲ ့ ေြပာရရင် သူတယံ
ို ့ �ု ကည်တာက ဓနဥစ�ာအစုစက
ု
ယုတေ
် လျာမ
့ သွားရင်ေတာင်မှ
အကန်အသတ်
�ိှတယ်။ ဒါေ�ကာင်
မ
ို ့ ြဖစ်၊ သူတတိ
ို ့ င
ု း် �ိင
ု င
် ြံ ဖစ်ြဖစ်၊ တစ်ကမ�ာလံးု ြဖစ်ြဖစ်
့
့
့ ို လူေတွက သူတြဖစ်
ခုကေန ေနာက် (၁၀)�ှစမ
် ာှ ပိ�ု ပီးချမ်းသာ�ကယ်ဝလာလိမ်မ
့ က
ွ က
် န
ိ း် ပဲ လို ့
့ ယ်လို ့ ယူဆတာ ဆိးု ဝါးတဲတ
ေတွး�ကတယ်။ စီးပွားေရးအလုပ်က “တစ်ေယာက်အြမတ်ဆုိ တစ်ေယာက်အ�� ံးပဲ” ဆိတ
ု ဲ့ ပံေ
ု ပါက်ေနခဲတ
့ ယ်။
ေနာက်မန
ု တိ
့် က
ု က
်
အ�� ံးေပါ်မှ မုနတိ
့် က
ု တ
် စ်ခုက အြမတ်ေငွတးို တက်လာ�ိင
ု တ
် ယ်၊ ဂျီ�အ
ို ာ�မို � မွေ
ဲ တမှ
403
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ဗင်းနစ်�မို �က �ကီးပွားလာ�ိင
ု တ
် ယ်၊ ြပင်သစ်ဘရ
ု င်ဆက
ီ ဓားြပတိက
ု မ
် ှ အဂင်္လန်ဘရ
ု င်က ချမ်းသာလာ�ိင
ု မ
် ယ်
ဆိသ
ု လို ြဖစ်ေနခဲပ
် ့ ု ဘယ်လန
ို ည်းနဲ ခွ
ဲ ွဲ မုနက
် ့ ပိ�ု ကီးမလာဘူးေလ။
့ ါတယ်။ မုနကိ
့ ခ
ဒီအေ�ကာင်းေ�ကာင်ပ
့ ဲ
ယဉ်ေကျးမ�အများက
ေငွအလ�ံပယ်�ှာေဖွြခင်းက
အြပစ်�ိှတယ်လို ့
သံးု သပ်ခ�ဲ့ ကပါတယ်။ ေယ�� က “လူချမ်းသာတစ်ေယာက်အဖို ့ ဘုရားသခင်ရဲ ့ ေကာင်းကင်�င
ို င
် ေ
ံ တာ်ကို
ဝင်�င
ို ဖ
် ိထက်
ု့
ကုလားအုတတ
် စ်ေကာင်အဖို ့ အပ်နဖားေပါက်ေလးကို ြဖတ်သာွ းဖိက
ု ့ ပိလ
ု ယ
ွ ပ
် ါတယ်” လို ့
ေြပာခဲတ
့ ယ်
(Matthew
19:24)။
တစ်ေယာက်ေယာက်ရဲ ့ အပိင
ု း် ကို
မုနက
့်
အေြပာင်းအလဲမ�ှိဘဲ
ငါယူထားမိေန�ပီေပါ။့
ငါမှ့ ာ
အပိင
ု း် �ကီး�ကီး�ှိေန�ပီဆရ
ုိ င်
လူချမ်းသာေတွဟာ
ပိလ
ု �ံေနတဲ့
ဓနဥစ�ာကို
လ�ဒါန်းပစ်ြခင်းြဖင့် သူတို အြပစ်
ေတွအတွက် အာပတ်ေြဖဖို တာဝန်
�ိှလာခဲပ
့ ါတယ်။
့
့
တကယ်လို ့ ကမ�ာပ
ု ဆ
် င
ုိ မ
် �
့ ိင
မုနဝိ
့် င
ု း် က
အရွ ယအ
် စားမေြပာင်းလဲဘးူ ဆိရ
ု င်
အေ�ကးအတွက်
ေနရာမ�ှိေတာဘ
ု ာ ဒီေနမု့ နဝိ
့် င
ု း် နဲ ့ မနက်ြဖန်မန
ု ဝိ
့် င
ု း် အ�ကားက ြခားနားြခင်းပဲ။ မုနက
့်
့ းူ ။ အေ�ကးဆိတ
တသမတ်တည်းဆိရ
ု င် ဘာလိအေ�ကးယူ
ု့
ေနဦးမလဲ။ သင်ေ
ို တာင်းတဲ့ မုနဖု
် ့ တသ
် မား (ဒါမှမဟုတ)်
့ ငွကေ
�ှငဘ
် ရ
ု င်က
�ပိုင်ဘက်တစ်ေယာက်ထက
ံ ေန
မုနတစ်
် ့ ပိင
ု း်
ခိးု �ိင
ု တ
် ယ်လို ့ မယူဆဘဲ
အေ�ကးယူဖိက
ု့
လက်မခံ�င
ို စ
် ရာ စွနစားမ�
့်
ပါ။ ဒါေ�ကာင်
ု မ
် ီက အေ�ကးယူလရဖိ
ို ့ ဆိ
ု့ တ
ု ာ သိပ်ခက်တယ်။
့
့ ေခတ်သစ်မတိင
ရရင်လည်း ပမာဏနည်းနည်းကို ကာလတိပ
ု ဲ ေချးလိရ�ပီ
ု ့ း အတိးု ��နး် �ကီး�ကီးနဲ ့ ြဖစ်ဖိပဲ
ု ့ ။ လုပ်ငန်းသစ်စတဲ့
စွနဦးစီ
် ့ းပွားေရးသမားေတွအဖို ့ မုနတိ
့် က
ု အ
် သစ်ေတွ ဖွငဖ
့် ိခက်
ု ့ သာွ း�ပီ။ နန်းေတာ်ေတွေဆာက်ဖို ့ စစ်တက
ို ဖ
် ို ့
ဘုရင်မင်းြမတ်ေတွအတွက်
ခက်သာွ း�ပီ၊
ရန်ပံေ
ု ငွလရ
ို င်
တြခားေရွ းစရာမ�ှိ၊
အခွနအ
် တုတေ
် တွ
တိးု ြမ�င်ေ
ံ ိပဲ
ု ့ �ှိေတာတ
ို
တိင
ု း် သူြပည်သားေတွက �ကည်ြဖူေနသေရွ � �ှငဘ
် ရ
ု င်ေတွ
့ ကာက်ခဖ
့ ယ်။ ဒီလက
အတွကေ
် တာ့ အခက်အခဲမ�ှိဘးူ ။ ဒါေပမယ့် ဘဝအေြခတိးု ြမင်ခ
့် က
ု ဖ
် ွငမ
့် ယ့် အ�ကံေကာင်း�ှိတဲ့
့ ျင်လို ့ မုနတိ
စားဖိေ
ု ဆာင်ထက
ဲ
အေစခံအမျိုးသမီးတစ်ေယာက်အဖိေတာ
ု့
့
ဥစ�ာဓနဆိတ
ု ာ
နန်းေတာ်စားဖိေ
ု ဆာင်
�ကမ်းတိက
ု ရ
် င်း စိတက
် းူ ယဉ်�ံုသက်သက်ပဲ �ှိေတာမ
့ ာှ ပါ။
ဒါက
ကိယ
ု �
် � ံး
-
သူ��ံး
အေြခအေန
(lose-lose)
ြဖစ်ပါတယ်။
အေ�ကးဆိတ
ု ာ
အကန်အသတ်
�ိေ
ှ လေတာ့ လူေတွခမျာ စီးပွားေရးအသစ်ေတွလပ
ု ်ဖို ့ ေငွေ�ကးအခက်အခဲ �ှိခ�ဲ့ ကတယ်။
့
စီးပွားေရးလုပ်ငန်းေတွနည်းနည်းပဲ �ှိေတာ့ စီးပွားေရးအေဆာက်အအံုတစ်ခုလးံု က မတိးု တက်ဘးူ ။ ဒါက
မတိးု တက်ေတာ့
လူေတွက
ဘယ်ေတာမ
့ ှ
တိးု တက်မာှ
မဟုတဘ
် းူ လိပဲ
ု့
ယူဆခဲ�့ ကတယ်။
ေငွရင်း�ှိတသ
ဲ့ ေ
ူ တွကလည်း အေ�ကးေပးဖို ့ သတိ�ကီး�ကီးထား�ပီး ေ�ှာင်ခ�ဲ့ ကတယ်။ တိးု တက်မ� မ�ှိြခင်းကို
ေမ�ာ်လင်ထ
ဆုေတာင်းြပည်ေ
့ နခဲတ
့ ားြခင်းက သူဟာသူ
့ ာပဲ။
့
�ကီး လာေသာမုန ် ့
404
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ဒီေနာက်မာှ သိပံေ
� ခတ်ေြပာင်းနဲ ့ တိးု တက်မအ
� ေတွးအြမင် ေရာက်လာခဲပ
ို ့ မသိ
ြခင်းကို
့ ါတယ်။ က�န်ေတာ်တရဲ
့
ဝန်ခ�ံ ပီး သုေတသနအလုပ်မာှ ရင်းြမစ်ေတွကို ရင်း�ှးီ ြမ�ုပ်�မ
ံှ ယ်ဆရ
ုိ င် အရာရာ ပိေ
ု ကာင်းလာ�ိင
ု မ
် ယ်ဆတ
ုိ ဲ ့
အယူအဆေပါ် တိးု တက်မ� အေတွးအြမင်ကို တည်ေဆာက်ထားတာပါ။ ဒီအေတွးအြမင်ကို စီးပွားေရးသံးု
စကားလံးု ေတွန ဲ ့
မ�ကာခင်ပဲ
‘ပထဝီ�ှာေတွ� မ�များ၊
ဘာသာြပန်ခဲ�့ ကတယ်။
နည်းပညာတီထင
ွ မ
် မ
� ျား၊
တိးု တက်မက
� ို
ယံ�ု ကည်တသ
ဲ့ တ
ူ င
ို း် က
အစုအဖွဲ�တးို တက်မမ
� ျားသည်
စုစေ
ု ပါင်းထုတက
် န
ု ၊်
ကုနသ
် ယ
ွ မ
် န
� ဲ့
ဓနဥစ�ာေတွကို
အိ�ယ
ိ� သမုဒရ
� ာက
လမ်းေ�ကာင်းေဟာင်းေတွကို
တိးု ြမ�င်ေ
ု သ
် ည်’
့ ပး�ိင
မပျက်ဆးီ ေစဘဲ
လို ့
လူသားေတွရဲ ့
ယံ�ု ကည်�ကတယ်။
အတ�လ��တ
ိ သ
် မုဒရ
� ာ
ကုနသ
် ယ
ွ လ
် မ်းေ�ကာင်းသစ်ေတွက တိးု တက်�ကီးပွား�ိင
ု တ
် ယ်။ ကုနစ
် ည်ေဟာင်းေတွ ထုတတ
် ာမေလ�ာဘ
့ ဲ
ကုနစ
် ည်သစ်ေတွ
ထုတ�
် င
ို တ
် ယ်။
လြခမ်းေကွးေပါင်မန
ု ့်
ကို
အထူးြပုမုနတိ
့် က
ု က
်
မွဲသာွ းတာမျိုး
ဥပမာ
အထူးြပု�ပီး
-
လူတစ်ေယာက်က
မုနတိ
့် က
ု သ
် စ်တစ်ခု
မြဖစ်ေစဘူး။
လူတင
ို း်
ေချာကလက်ကတ
ိ န
် ဲ ့ (ြပင်သစ်)
ဖွင�
့် င
ို တ
် ယ်၊
ဒီလဖ
ို ွငလ
့် ို ့
အရသာသစ်ေတွကို
ေပါင်မန
ု ့်
ြမည်းစမ်း�ပီး
ပိစ
ု ားလာ�ိင
ု တ
် ာပါပဲ။ ခင်ဗျား ဆင်းရဲမသွားဘဲ က�န်ေတာ်ချမ်းသာ�ိင
ု တ
် ာပါပဲ။ ခင်ဗျား ငတ်ေသမသွားေစဘဲ
က�န်ေတာ် ဝ�ဖီးေနလို ရတာပဲ
။ တစ်ကမ�ာလံးု ရဲ မု့ နဝိ
့် င
ု း် က �ကီးလာတာပါ။
့
လွနခ
် ဲတ
� ေတွးအြမင်က ‘အနာဂတ်အေပါ် ပိပ
ု ိ�ု ပီး
့ ဲ့ �ှစ် (၅၀၀) ကာလတေလ�ာက် တိးု တက်မအ
ယံ�ု ကည်ဖိ’ု ့ လူေတွကို သိမး် သွငး် ခဲတ
�
အေ�ကးဆိတ
ု ာကို ဖန်တးီ ေပးတယ်။ အေ�ကးက
့ ယ်။ ဒီယ�ံု ကည်မက
စစ်မန
ှ တ
် ဲ့ စီးပွားေရး တိးု တက်မက
� ို ေဆာင်�ကဉ်းေပးတယ်၊ တိးု တက်မက
�
အနာဂတ်အေပါ် ယံ�ု ကည်မက
� ို
ပိအ
ု ားေကာင်းေစတယ်၊ အေ�ကးေတွ ပိယ
ု ဖ
ူ ိေတာင်
ု့
လမ်းေတွဖင
ွ ေ
့် ပးတယ်။ ဒီလမ
ို ျိုးက ေနချင်
့ းညချင်း
ြဖစ်ခတ
ဲ့ ာေတာ့ မဟုတဘ
် းူ ၊ စီးပွားေရးက မိးု ပျံပေ
ူ ဖာင်းလိမ
ု ျိုး မဟုတဘ
် ဲ �ိုလာကိစ
ု တာလို ြဖစ်ခတ
ဲ့ ာပါ။
သိေပမယ့
ု့
လ
် ည်း ေရ�ှညမ
် ာှ ေတာ့ အခက်အခဲေတွ ေြပလည်လာ�ပီး ေယဘုယျလားရာက မလွ�
ဲ င
ို ေ
် တာဘ
့ းူ ။
ဒီေနမှ့ ာေတာ့ ကမ�ာေပါ်မှာ အစိးု ရေတွ၊ စီးပွားေရးေကာ်ပိေ
ု ရး�ှငး် ေတွ နဲ ့ ပုဂလ
� က
ိ
တစ်ဦးချင်းဆီမာှ
သူတလက်
ို ့
�ိှ ဝင်ေငွထက် များစွာပိလ
ု န
ွ တ
် ဲ့ ပမာဏများ-ကာလ�ှည-် အတိးု နည်း အေ�ကးေတွ များစွာ
�ှိေန�ကပါတယ်။
ကမ�ာ�ကီး၏ စီးပွားေရးသမိုငး် အကျဥ်းချုပ်
ေမာ်ဒန်ေခတ်မတိင
ု မ
် ီ စီးပွားေရး
ေမာ်ဒန်ေခတ်စးီ ပွားေရး
အနာဂတ်ကို အနည်းငယ်သာယံ�ု ကည်
အနာဂတ်ကို များစွာယံ�ု ကည်
အေ�ကးအနည်းငယ်
အေ�ကးများစွာ
ေ�ှးေကွးေသာဖွံ� �ဖိုးမ�
ြမန်ြမန်ဆန်ဆန်ဖံ�ွ �ဖိုး
405
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
The Economic History of the World
in a Nutshell
The Pre-Modern Economy
Little
credit
Little trust
In the future
The Modern Economy
Slow
growth
�ကီးလာတဲ့
Much
credit
Much trust
In the future
Fast
growth
ကမ�ာမ
ု း် ဝိင
ု း် �ကီးကို
့ န
ယံ�ု ကည်မက
�
ေနာက်ဆးုံ မှာ
ေြမလှနေ
် ြပာင်းလဲလက
ို သ
် လို
ု င
် မ
ံ ျား၏
ြဖစ်ခတ
ဲ့ ယ်။ (၁၇၇၆) ခု�စ
ှ မ
် ာှ စေကာလ
ူ ျိုးေဘာဂေဗဒပညာ�ှင ် အဒမ်စမစ် (Adam Smith) က �ိင
့ မ
ဓန (The Wealth of Nations) အမည်န ဲ ့ သမိင
ု း် ရဲ ့ အေရးအ�ကီးဆံးု ေဘာဂေဗဒေ�ကညာစာတမ်းလို ့
ဆိေ
ု ကာင်းဆိ�
ု င
ို တ
် ဲ့
စာအုပ်ကို
ေအာက်ပါအတိင
ု း်
ေတွးဆြငင်းဆိခ
ု ျက်
ဖိနပ်ချုပ်သမား
ပံ�
ု ပ
ိ ှ ် ထတ
ု ေ
် ဝခဲတ
့ ယ်။
ဘယ်သြူ ဖစ်ြဖစ်
ဒီစာအုပ်
အသစ်တစ်ခုကို
သူတမိ
ို ့ သားစုကို
ပထမတွဲ
ေြပာခဲတ
့ ယ်။
အခန်း
(၈)မှာ
“ေြမပိင
ု �
် ှင၊်
စမစ်က
ယက�န်းသည်၊
ေထာက်ပံေ
ု့
့ က�းေမွးထားဖိထက်
ပိလ
ု န
ွ တ
် ဲ့
အြမတ်ဝင်ေငွရလာတဲအ
့ ခါ ပိလ
ု �ံေငွကုိ သူတရဲ
ို ့ ့ အကူအလုပ်သမားေတွ ငှားလိရတယ်
ု့
။ ဒါဆို အြမတ်ေငွ
ပိတ
ု းို လာမယ်။
အြမတ်များလာေလေလ၊
အကူပိေ
ု ခါ် ခိင
ု း် �ိင
ု ေ
် လေလ
ြဖစ်လာမယ်။
ပုဂလ
� က
ိ
လုပ်ငန်း�ှငေ
် တွ အတိးု အြမတ်များလာြခင်းက စုေပါင်းဓနအင်အား တိးု တက်�ကီးပွားလာြခင်းရဲ ့ အေြခခံပဲ
ြဖစ်တယ်။”
ဒီအချက်က သင်က
့ အ
ီ ချိနတ
် န
ု း် ကလို �ိုကခ
် တ်မ� �ှိချင်မ�
ှ ိမ
ှ ယ်။ ဘာလိလဲ
ု ့ ဆေ
ုိ တာ့ စမစ်ရဲ ့
့ ို အဲဒ
ေတွးဆြငင်းဆိခ
ု ျက်ကို အပိင
ု တ
် က
ွ မ
် �ိ ပီးသား (ေနသားကျ�ပီးသား) ြဖစ်ေနတဲ့ အရင်း�ှငဝ
် ါဒီကမ�ာထဲမာှ ဒီေန ့
က�န်ေတာ်တအားလံ
ို ့
းု
ေနထိင
ု ေ
် နလိပါ။
ု့
ဒီအာေဘာ်ကို
မူကေ
ွဲ ပါင်းများစွာနဲ ့
ေြပာတာ
ယေနေခတ်
့
သတင်းေတွမာှ က�န်ေတာ်တို �ကားေနရပါတယ်
။ ဒါေပမယ့် ကိယ
ု ပ
့် ဂ
ု လ
� က
ိ အကျိုးအြမတ်တးို ပွားဖို လူ
့
့ သားရဲ ့
တစ်ကယ
ို ေ
် ကာင်းစိတလ
် အ
ို င်က
လူသမိ
ု း် မှာ
့ င
အများစုေပါင်း
ေတာ်လန
ှ ေ
် ြပာင်းလဲမအ
� ြဖစ်ဆးုံ
�ကယ်ဝမ�ရဲ ့ အေြခခံပဲလို ့ စမစ်ရဲ ့ ေ�ကညာချက်က
အေတွးအေခါ်ေတွထက
ဲ
တစ်ခုပါ၊
စီးပွားေရး�� ေထာင့်
ကေနတင် မကဘဲ ကျင်ဝ
ု င
် ေ
ံ ရး�� ေထာင်ေ
ှ ေ
် ရးအြမင်ြဖစ်ခတ
ဲ့ ာပါ။ တကယ်တမ်း
့ တ်န ဲ �ိ
့ င
့ တွကေနပါ ေတာ်လန
စမစ်ရဲ ့ ဆိလ
ု ရ
ို င်းက “ေလာဘသည် ေကာင်း၏၊ က��်ပ
ု ် ပိ၍
ု ချမ်းသာလာြခင်းသည် က��်ပ
ု ်အတွကသ
် ာမက
လူတင
ို း် အတွက် အကျိုးအြမတ် �ှိေပသည်” လို ့ ြဖစ်ပါတယ်။ အတ�ဟိတဝါဒသည် ပရဟိတဝါဒပင်
ြဖစ်ေပသည်။ (Egoism is altruism.)
406
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
စမစ်က စီးပွားေရးကို ‘ကိယ
ု �
် င
ို ် - သူ�င
ို ် အေြခအေနတစ်ရပ်’ လိြမင်
ု ့ ဖို ့ လူေတွကို သင်ေပးခဲတ
့ ယ်။
က�န်ေတာ်အ
့် င
ု း် ရဲ ့ ပိ�ု ကီးတဲအ
့ ချပ်ကို က�န်ေတာ်တို ့ �ှစေ
် ယာက်လးုံ
့ ြမတ်ေငွဟာ ခင်ဗျားအြမတ်ေငွပဲ။ မုနဝိ
တစ်�ပိုက်တည်း
ခံစားခွင�
့် ိ�
ှ ု ံမက
ခင်ဗျားမုနချပ်
် ့ ပိ�ု ကီးလာဖိက
ု့
က�န်ေတာ်မ
ု ချပ်
့်
့ န
ပိ�ု ကီးလာတဲအ
့ ေပါ်
မူတည်ေနတယ်။ က�န်ေတာ်ဆင်းရဲရင် ခင်ဗျားလည်းဆင်းရဲမယ်၊ ခင်ဗျားထုတက
် န
ု ် ဝန်ေဆာင်မေ
� တွကို
က�န်ေတာ်မှ
ဝယ်မသံးု �ိင
ု ေ
် တာတ
့ ာကိ။ု
ခင်ဗျားက�န်ေတာ်က
့ ို
တစ်ခခ
ု ု
က�န်ေတာ်ချမ်းသာရင်
ေရာင်းလိရတာကိ
ု့
။ု
ခင်ဗျားလည်း
�ကယ်ဝမ�န ဲ ့
ချမ်းသာမယ်၊
ကျင်ဝ
ို ့
့ တ်တအ�ကားက
အစဉ်အလာဆန်ကျင်
ဘက်ြဖစ်မက
� ို စမစ်က ြငင်းဆိခ
ု �ဲ့ ပီးေတာ့ လူချမ်းသာေတွအတွက် ေကာင်းကင်ဘုံ
့
တံခါးေတွကို ဖွငေ
့် ပးခဲတ
ုိ ာ ကျင်ဝ
ု ာေရာက်တယ်။ စမစ်ရဲ ့
့ ယ်။ ချမ်းသာတယ်ဆတ
့ တ်ေကာင်း�ှိတယ်လို ့ ဆိရ
ဇာတ်လမ်းမှာ
လူေတွက
သူတအိ
ို ့ မ်နးီ ချင်းေတွဆက
ီ
ခိးု ယူ�ပီးေတာ့
ချမ်းသာလာတာမဟုတဘ
် ဲ
မုနဝိ
့် င
ု း် �ကီးတစ်ခလ
ု းံု ရဲ အရွ
့် င
ု း် က �ကီးလာေတာ့
့ ယ်အစား�ကီးလာေအာင် လုပ်ြခင်းြဖင့် ချမ်းသာလာတာ။ မုနဝိ
လူတင
ို း် အကျိုးရ�ှိတယ်။
ဒါေ�ကာင်
့
့
လူတင
ို း် ရဲ ့ အကျိုးအတွက်
တိးု တက်မဘ
� းီ ေတွကို
လှညေ
့် ပးလို ့
လူချမ်းသာေတွဟာ လူအဖွ
ေရာဆံးု လူေတွ ြဖစ်တယ်။
့
့ ဲ�အစည်းမှာ အသံးု အဝင်ဆးုံ နဲ အရက်
ဒါေတွအားလံးု မူတည်ေနတာတစ်ခေ
ု တာ့ �ှိတယ်။ လူချမ်းသာေတွက အကျိုးအြမတ်ေတွကို
အကျိုးမြဖစ်ထန
ွ း် တဲေ
့ နရာေတွမာှ
မသံးု ဘဲ
စက်�ု ံသစ်ေတွဖင
ွ ဖ
့် ိ၊ု ့
အလုပ်သမားသစ်ေတွ
ေခါ်ယူ
အလုပ်ေပးထားဖို ့ သံးု စွဲမာှ သာ ြဖစ်မာှ ပါ။ ဒါေ�ကာင်
ု လ
် ို အထပ်ထပ်ေြပာခဲ့တဲ့
့
့ စမစ်က ဂါထာတစ်ပဒ
ဆိစ
ု ကား�ှိပါတယ် “အြမတ်များလာရင် ေြမပိင
ု ြ် ဖစ်ြဖစ်၊ ယက�န်းသည်ြဖစ်ြဖစ် အကူဝန်ထမ်းေတွကို ေခါ် �ပီး
အလုပ်ေပးပါ။ အြမတ်များလာရင် ဦးကပ်ေစးလုပ်�ပီး ေသတ�ာထဲပဲ ေငွေတွထည်သ
့ မ
ိ း် �ပီး ေရတွကဖ
် ိပဲ
ု့
ပိက
ု ဆ
် ြံ ပန်ထတ
ု တ
် ာမျိုး
ကျင်ဝ
့ တ်သစ်တစ်ခု
မလုပ်န”။
ဲ့
ေခတ်သစ်အရင်း�ှငစ
် းီ ပွားေရးရဲ ့ အဓိက
ေပါ်ေပါက်လာြခင်းပါ၊
ဒီကျင်ဝ
့ တ်က
အစိတအ
် ပိင
ု း် တစ်ခုက
သင်�ကားတာက
‘အြမတ်ေငွေတွကို
ထုတက
် န
ု လ
် ပ
ု ်ငန်းေတွမာှ ြပန်လည်ရင်း�ှးီ ြမ�ုပ်�သ
ံှ င်တ
ု ့ တယ်။ ဒီလမ
ို သ
ှ ာ အြမတ်ေငွပိတ
ု းို လာ�ပီး
့ ယ်’ လိြဖစ်
ပိရ
ု င်း�ှးီ ြမ�ုပ်��
ံှ င
ို မ
် ာှ
ရင်း�ှးီ ြမ�ုပ်�မ
ံှ က
�
ြဖစ်တယ်၊
ဒီကေန
နည်းလမ်းအမျိုးမျိုးနဲ ့
ထုတက
် န
ု သ
် စ်ေတွ
ဖန်တးီ တာ
လုပ်လရတယ်
ို ့
၊
စသည်ြဖင်ေ
့ ပါ။့
တစ်နည်းနည်းနဲ ့ ထုတက
် န
ု တ
် းို တက်ရမယ်၊
ပထမဆံးု နဲ ့
အြမတ်ပိတ
ု းို
အြမင်ြ့ မတ်ဆးုံ
ဒီလန
ို ဲ ့
သံသရာမြပတ်လည်ေနေအာင်ေပါ။့
စက်�ု ံတးို ချဲ�တာ၊
ဘယ်လြို ဖစ်ြဖစ်
ဒီ
သိပံသ
� ေ
ု တသနလုပ်တာ၊
ရင်း�ှးီ ြမ�ုပ်�မ
ံှ ေ
� တွအားလံးု က
အြမတ်များများရလာဖို ့ ြဖစ်ရမယ်။
ပညတ်ေတာ်က
“ကုနထ
် တ
ု လ
် ပ
ု ်မ၏
�
အရင်း�ှငဝ
် ါဒသစ်မာှ
အြမတ်များသည်
ကုနထ
် တ
ု လ
် ပ
ု ်မတ
� းို တက်ေရးတွင ် ြပန်လည် ရင်း�ှးီ ြမ�ုပ်�ရ
ံှ မယ်” ဟူသတည်း။
ဒါေ�ကာင်
ပ
် ါဒကို “အရင်း �ှငဝ
် ါဒ” လိေခါ်တာေပါ
ု့
။့ အရင်း�ှငဝ
် ါဒက “�ကယ်ဝမ�”
့
့ ဲ အရင်း�ှငဝ
ဆိတ
ု စ
ဲ့ ကားရပ်ကေန
“အရင်းအ�ှးီ ”
ဆိတ
ု စ
ဲ့ ကားလံးု ကို
ခွဲြခားေပးခဲတ
့ ယ်။
အရင်းအ�ှးီ ဆိတ
ု ာက
407
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ကုနထ
် တ
ု လ
် ပ
ု ်မမ
� ာှ ရင်း�ှးီ လိရတဲ
ု ့ ့ ေငွေ�ကး၊ ကုနစ
် ည် နဲ ့ ရင်းြမစ်ေတွပါဝင်တယ်။ �ကယ်ဝမ� ဆိတ
ု ာကေတာ့
ေြမ�ကီးထဲ ြမ�ုပ်ထားတာြဖစ်ချင်ြဖစ်မယ်၊ ကုနထ
် တ
ု လ
် ပ
ု ်ငန်းမဟုတတ
် ဲ့ ကိစေ
� တွမာှ သံးု ြဖုန်းပစ်လက
ို တ
် ာ
ြဖစ်ချင်ြဖစ်မယ်။ ကုနထ
် တ
ု လ
် ပ
ု ်ငန်းမဟုတတ
် ဲ့ ပိရမစ်တည်ေဆာက်ဖို ့ ရင်းြမစ်ေတွ သွန�် ပီး သံးု စွဲလက
ို တ
် ဲ့
ဖာ�ိုးဘုရင်တစ်ပါးဟာ
အရင်း�ှငတ
် စ်ေယာက်
မဟုတဘ
် းူ ။
စပိနေ
် တွရဲ ့
ရတနာသေဘင်္ာေတွကို
ဓားြပတိက
ု လ
် �ု ပီး ေရ�ဒဂင်္ ါးေတွအြပည်န
့ ဲ ့ ေသတ�ာကို ကရစ်ဘယ
ီ က
ံ �န်းတစ်က�န်းရဲ ကမ်
းေြခမှာ ြမ�ုပ်ထားတဲ့
့
ပင်လယ်ဓားြပတစ်ေယာက်ဟာ
အရင်း�ှငတ
် စ်ေယာက်
မဟုတဘ
် းူ ။
ဒါေပမယ့်
သူဝင်
့ ေငွကို
စေတာေ
် ာှ ြပန်ရင်း�ှးီ ြမ�ုပ်�တဲ
ံှ ့ ့ စက်�ု ံအလုပ်�ကမ်းသမားတစ်ေယာက်ဟာ အရင်း�ှငတ
် စ်ေယာက်
့ ဈးကွကမ
ြဖစ်တယ်။
ေမာ်ဒန်ေခတ်မတိင
ု မ
် ီ စီးပွားေရး
ေမာ်ဒန်ေခတ်စးီ ပွားေရး
အြမတ်
အြမတ်
ထုတလ
် ပ
ု ် မ�
ထုတလ
် ပ
ု ်မ�
ခုေနမှာ “ကုနထ
် တ
ု လ
် ပ
ု ်မရ
� ဲ အြမတ်
ေတွကို ကုနထ
် တ
ု လ
် ပ
ု ် မတ
� းို တက်ဖို ြပန်
ံှ ့
”
့
့ လည် ရင်း�ှးီ ြမ�ုပ်�ရမယ်
ဆိတ
ု ဲ့ အယူအဆဟာ အေသးအဖွဲြဖစ်ေကာင်း ြဖစ်မယ်။ ဒါေပမယ့် သမိင
ု း် တေလ�ာက် လူများစုအတွကေ
် တာ့
ဒီအယူအဆဟာ
စိမး် ပါတယ်။
ေခတ်သစ်မတိင
ု မ
် ီ
တသမတ်တည်းပဲ’
လို ့ အများက
ယံ�ု ကည်ခတ
ဲ့ ယ်။
မဟုတဘ
် းူ ဆိရ
ု င်
ဘာလို ့
ကိယ
ု အ
့် ြမတ်ေငွေတွကို
ကာလေတွမာှ
ဘာလုပ်လပ
ု ်
‘ကုနထ
် တ
ု လ
် ပ
ု ်မအ
� ဆင်က
့
ကုနထ
် တ
ု လ
် ပ
ု ် မက
�
ြပန်ရင်း�ှးီ ေနမှာလဲ။
ဒါေ�ကာင်
့
့
တိးု လာမှာ
အလယ်ေခတ်
လူကထ
ံု ေ
ံ တွဟာ ‘ရက်ေရာြခင်းနဲ ့ေဖာေဖာသီသသ
ီ းုံ စွဲြခင်း’ ဆိတ
ု ဲ့ ကျင်ဝ
ံ က
ို န
် ာခဲ�့ ကတယ်။
့ တ်ကို ေထာက်ခလ
သူတဝင်
ို ့ ေငွေတွကို �ပိုင်ပဲေ
ွ တွ၊ စားပွဲေသာက်ပဲေ
ွ တွ၊ နန်းေတာ်�ကီးေတွ၊ စစ်ပဲေ
ွ တွ၊ အလ�အတန်းနဲ အထင်
ကရ
့
ဘုရားေကျာင်းေတာ်�ကီးေတွ ေဆာက်တေ
ဲ့ နရာေတွမာှ သံးု ခဲ�့ ကတယ်။ သူတပိ
ို ့ င
ု န
် က်ရဲ ထု
် န
ု တ
် းို တက်ဖိ၊ု ့
့ တက
ဂျံုအမျိုးအစားပိေ
ု ကာင်းတာ တီထင
ွ ဖ
် ိ၊ု ့ ေဈးကွကသ
် စ်ေတွ�ှာဖို ့ ြပန်ရင်း�ှးီ ြမ�ုပ်�တ
ံှ ာမျိုးက မ�ှိသေလာက်
နည်းပါးခဲတ
့ ယ်။
ေခတ်သစ်မာှ ေတာ့
ဒီအမျိုးြမတ်တဲ့
လူကထ
ံု ေ
ံ တွရဲ ့ ေနရာကို
အရင်း�ှငဝ
် ါဒကို
ယံ�ု ကည်တဲ့
လူမလိ
ု အ
် လ�ာတစ်ခုက ဝင်ယလ
ူ က
ို ပ
် ါတယ်။ အရင်း�ှငအ
် ထက်တန်းလ�ာက �မို �စားနယ်စားေတွ၊ မ�းမတ်ေတွ
့ င
408
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
နဲ ဖွ
် တာဘ
် ဖွဲ� သဘာပတိေတွ၊ စေတာက
ု သ
် ည်ေတွ၊ စက်မလ
� ပ
ု ်ငန်း�ှငေ
် တွန ဲ ့
့ ဲ�စည်းထားတာ မဟုတေ
့ ဲ ဘုတအ
့ န
ဖွဲ�စည်းထားတာပါ။ ဩဇာ�ကီးတဲ့ ဒီစးီ ပွားေရးသမား�ကီးေတွဟာ အလယ်ေခတ် မင်းမျိုး၊ မ�းမျိုးေတွထက်
ပိ�ု ပီးချမ်းသာ�ကယ်ဝေပမယ့်
သူတက
ို ့
လက်ဖာွ အသံးု အြဖုန်း�ကီးတာမျိုးကို
စိတမ
် ဝင်စားဘဲ
ကုနထ
် တ
ု လ
် ပ
ု ်ငန်းမဟုတတ
် ဲ့ ေနရာေတွမာှ သူတအြမတ်
ို ့
ေငွေတွရဲ ့ အစိတအ
် ပိင
ု း် ေသးေသးေလးကိသ
ု ာ
သံးု ပါတယ်။
အလယ်ေခတ် မင်းမျိုး၊ မ�းမျိုးေတွကေတာ့ ေရာင်စံပ
ု ိးု ချည်၊ ေရ�ေတွန ဲ ့ ဝတ်�ု ံေတွ ဝတ်တယ်၊
စားပွဲေသာက်ပဲ�ွ ကီးေတွ၊ ထည်ဝါတဲ့ �ပိုင်ပဲေ
ွ တွမာှ အချိနက
် န
ု ခ
် တ
ံ ယ်။ ယှဉ်�ကည်ရ
့ င် ေခတ်သစ် CEO ေတွက
မ�နမ
် ိင
� း် မ�င
ိ း်
ယူနေ
ီ ဖာင်းေတွ
အချိနသ
် ပ
ိ ်မရေစဘူး။
ပံမ
ု န
ှ ်
ဝတ်တယ်၊
အကျိုးတူ
ဒီဝတ်စေ
ံု တွက
သူတကိ
ို ့ ု
အရင်း�ှငတ
် စ်ေယာက်ဟာ
ပွဲလမ်းသဘင်ေတွအတွက်
စီးပွားေရးေဆွးေ�ွးပွဲတစ်ခ�ု ပီး
တစ်ခေ
ု ြပးလ�ားေနလိမ်မ
ုိ ာ တွကခ
် ျက်ေနလိမ်မ
့ ယ်၊ သူေငွ
့ ယ်၊ သူမှ့ ာ�ှိတဲ့
့ ရင်းကို ဘယ်ေနရာမှာ ရင်းရမလဲဆတ
စေတာေ
့ တွ၊
မှနပ
် ါတယ်၊
ေငွတက
ို စ
် ာချုပ်ေတွ
သူဝတ်
ံု
့ စက
ြဖစ်ချင်ြဖစ်မယ်၊
ဗဆာေ
့ ချ
ဒါေပမယ့်
ေဈးအတက်အကျေတွကို
(Versace)
ြဖစ်ချင်ြဖစ်မယ်၊
ဒါေတွရဲ ့ ကုနက
် ျစရိတဟ
် ာ
သူရင်း�ှးီ ြမ�ုပ်�ထ
ံှ ားတာနဲ ယှ
့ ဉ်ရင် မေြပာပေလာက်ပါဘူး။
ဗဆာေ
့ ချဝတ်တဲ့
သူေဌး�ကီးေတွပဲ
မျက်ေြခမြပတ်လက
ို ေ
် နပါလိမ်မ
့ ယ်။
ကိယ
ု ပ
် ိင
ု ဂ
် ျက်န ဲ ့ သူခရီးသွားတာ
လူေတွရဲ ့ ကုနထ
် တ
ု လ
် ပ
ု ်ငန်းတိးု တက်ဖို ့
ထုတက
် န
ု တ
် းို တက်ဖို ့
ရင်း�ှးီ ြမ�ုပ်�တ
ံှ ာ
မဟုတပ
် ါဘူး။
သာမန်လတ
ူ န်းစားေတွ၊ အစိးု ရေအဂျင်စေ
ီ တွလည်း ဒီလမ်းေ�ကာင်းပဲ စဉ်းစားပါတယ်။ သာမန်အမ
ိ န
် းီ နားချင်း
ညစာစားပွဲမာှ စကားေြပာရင်းကေန ‘ကိယ
ု စ
့် ေ
ု ငွေတွကို စေတာေ
် ာှ ရင်းမလား၊ ေငွေချးစာချုပ်ေတွ
့ ဈးကွကမ
ပိင
ု ဆ
် င
ုိ မ
် ေ
� တွမာှ
ရင်း�ှးီ မလား’ဆိတ
ု ဲ့
အေတာမသတ်�င
ို တ
် ဲ့
ေဆွးေ�ွးခန်း
ေတွဆီ
ေရာက်သာွ းတာ
ဘယ်ေလာက်များလှ�ပီလ။ဲ အစိးု ရေတွကလည်း သူတို ့ အခွနဘ
် �ာေတွကို အနာဂတ်မာှ ဝင်ေငွတးို ေစမယ့်
ထုတက
် န
ု လ
် ပ
ု ်ငန်းေတွမာှ ရင်း�ှးီ ဖို ့ အသည်းအသန် �ကိုးစား�ကပါတယ်။ ဥပမာ - ဆိပ်ကမ်းသစ်�ကီးတစ်ခု
ေဆာက်လက
ို ရ
် င်
စက်�ု ံေတွက ထုတက
် န
ု ေ
် တွကို ြပည်ပတင်ပိဖိ
ု ့ ု ့ ပိလ
ု ယ
ွ သ
် ာွ းမယ်၊ ဒါဆို အစိးု ရက
အခွနပ
် ိရ
ု မယ်၊ အနာဂတ် ဘ�ာေငွေတွ တိးု လာမယ်။ ေနာက်အစိးု ရတစ်ဖဲ�က
ွ ပညာေရးမှာ ရင်း�ှးီ ြမ�ုပ်�တ
ံှ ာ
ပိသ
ု ေဘာကျတယ်၊ သူတတွ
ို ့ ကက
် န
ိ း် က ပညာတတ်ေတွဆတ
ုိ ာ ေငွရင
� တ
် ဲ့ နည်းပညာြမင့် လုပ်ငန်းေတွရဲ ့
အေြခခံြဖစ်တယ်၊ သူတက
ို ့ ဝင်ေငွေကာင်းေတာ့ အခွနေ
် တွအများ�ကီး ေပး�ိင
ု မ
် ယ်၊ ဒါဆို ဆိပ်ကမ်းသစ်
တိးု ချဲ�ေဆာက်လပ
ု ်စရာမလိဘ
ု ဲ အစိးု ရဝင်ေငွတးို လာမယ်ေပါ။့
***
အရင်း�ှငဝ
် ါဒက စီးပွားေရးလုပ်ေဆာင်ပံု နည်းလမ်းေတွရဲ ့ သီအုရ
ိ ီတစ်ခအ
ု ြဖစ် စတင်ခတ
ဲ့ ာပါ။
ဒီဝါဒက ဘာဆိတ
ု ာလဲ ေြပာတယ်၊ ဘာလုပ်ရမလဲဆတ
ုိ ာလဲ ေြပာတယ်။ ေငွေ�ကးရဲ အလု
ပ်လပ
ု ်ပံက
ု ို �ှငး် ြပ�ပီး
့
409
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
အြမတ်ေငွေတွကို ထုတက
် န
ု လ
် ပ
ု ်ငန်းမှာ ြပန်လည်ြမ�ုပ်�ရ
ံှ င် စီးပွားေရးတိးု တက်မ� ြမန်ဆန်လမ
ိ မ
့် ယ် ဆိတ
ု ဲ့
ြမ�င်တ
့ င်တယ်။
အေတွးအေခါ်ကိလ
ု ည်း
စီးပွားေရးအယူဝါဒဆိတ
ု ာထက်
ဒါေပမယ့်
အများ�ကီးပိလ
ု ာခဲတ
့ ယ်။
ကေလးေတွကို ဘယ်လပ
ို ညာသင်ေပးသင်ပ
့ ံ၊ု
တြဖည်းြဖည်းနဲ ့
အခုဆရ
ုိ င်
အရင်း�ှငဝ
် ါဒက
လူေတွကို
ဘယ်လေ
ို တွးေခါ်သင်ပ
့ ံု
ဘယ်လြို ပုမူသင်ပ
့ ံ၊ု
ဆိတ
ု ာေတာင် သင်�ကားေပးတဲ့
စနစ်တစ်ခ၊ု ကျင်ဝ
� တ
ုိ ာ
့ တ်တစ်ခု ြဖစ်ခဲပ
့ ါ�ပီ။ ဒီဝါဒရဲ ့ အဓိကယံ�ု ကည်ချက်က စီးပွားေရးတိးု တက်မဆ
အြမင်ဆ
့ းုံ
ေကာင်းြမတ်ြခင်းပဲ၊
အ��နး် တစ်ခုပဲ။
မဟုတရ
် င်ေတာင်
အေ�ကာင်းက
အြမင်ဆ
့ းုံ
တရားမ�တမ�၊
ေကာင်းြမတ်ြခင်းကို
လွတလ
် ပ်မ�
နဲ ့
ကိယ
ု စ
် ားြပုတဲ့
ေပျာ်ရင
� မ
် ဆ
� တ
ုိ ာသည်ပင်
စီးပွားေရးတိးု တက်မေ
� ပါ် မူတည်ေနတယ်။ ‘ဇင်ဘာေဘွလ၊ို အာဖဂန်နစ�တန်လို ေနရာမျိုးကို တရားမ�တမ�န ဲ ့
�ိင
ု င
် ေ
ံ ရးလွတလ
် ပ်ခွငက
့် ို ဘယ်လေ
ို ဆာင်ကျဉ်းေပးမလဲ’ လို အရင်
း�ှငဝ
် ါဒီတစ်ေယာက်ကို သွားေမးရင် သူက
့
ဒီလလ
ို က်ချာေပးလိက
ု ဖ
် ိ�ှ
ု ့ ိပါလိမ်မ
� က
ို ့ တည်�ငိမ်တဲ့
့ ယ်။ ‘စီးပွားေရး�ကယ်ဝမ�န ဲ ့လူလတ်တန်းစားတိးု တက်မတ
ဒမိက
ု ရက်တစ်အဖွဲ�အစည်းေတွရဲ ့ မ�ှိမြဖစ်ေတွပဲ၊
စီးပွားေရးနဲ ့
တန်ဖိးု ေတွ၊
ေငွကေ
ို ခ�တာဖိနဲ
ု့ ့
ဒါေ�ကာင်
့
့
အာဖဂန်လမ
ူ ျိုးေတွကို
ကိယ
ု ေ
့် ြခေထာက်ေပါ်
လွတလ
် ပ်ေသာ
ကိယ
ု ရ
် ပ်�င
ို ဖ
် ို ့
စတာေတွ
သင်�ကားေပးရမယ်’။
ဒီဘာသာတရားအသစ်က ေခတ်သစ်သပ
ိ ံပ
� ညာတိးု တက်မအ
� ေပါ်မှာလည်း အဆံးု အြဖတ်ေပး�ိင
ု တ
် ဲ့
လ�မး် မိးု မ��ိှပါတယ်။
သိပံသ
� ေ
ု တသနကို
ေငွေ�ကးေထာက်ပံတ
့ ာပါ။
ပံမ
ု န
ှ အ
် ားြဖင့် အစိးု ရေတွ
အရင်း�ှငအ
် စိးု ရေတွ၊
ပုဂလ
� က
ိ စီးပွားေရးလုပ်ငန်းေတွက
စီးပွားေရးလုပ်ငန်းေတွက
သိပံသ
� ေ
ု တသန
စီမံကန
ိ း် တစ်ခုမာှ ရင်�းီှ ြမ�ုပ်�ဖ
ံှ ို ့ စဉ်းစားရင် ပထမဆံးု ေမးခွနး် က “ဒီစီမက
ံ န
ိ း် က တိေတွ
ု ့ ကို ထုတက
် န
ု ေ
် တွ၊
အြမတ်ေတွ တိးု ေစမှာလား၊ စီးပွားေရးတိးု တက်မက
� ို ေဆာင်ကျဉ်းေပးမှာလား” ဆိတ
ု ာပဲ။ ဒီေမးခွနး် ေတွကို
�ှငး် �ှငး် လင်းလင်း
မေကျာ်လာ� း�ိင
ု ဘ
် ဲ
စီမံကန
ိ း် တစ်ခုဟာ
ကမကထလုပ်ေပးမယ်သ
့ ူ
ေတွ� ဖို ့
အခွငသ
့် ပ
ိ ်နည်းပါတယ်။ ဘယ်ေခတ်သပ
ိ ံသ
� မိင
ု း် ကမှ အရင်း�ှငစ
် နစ်ကို မျက်ကယ
ွ ြ် ပုလို မရပါဘူ
း။
့
အြပန်အလှနအ
် ားြဖင့်
နားမလည်�င
ို ပ
် ါဘူး။
သိပံပ
� ညာကို
အစဉ်မြပတ်
ထည်သ
့ င
ွ း် မစဉ်းစားဘဲ
စီးပွားေရး
တိးု တက်မက
� ို
အရင်း�ှငစ
် နစ်ရဲ ့
အရင်း�ှငစ
် နစ်ရဲ ့
သမိင
ု း် ကို
ယံ�ု ကည်မက
�
ေလာက�ကီးအေ�ကာင်း က�န်ေတာ်တသိ
ို ့ သမ� အရာအားလံးု နီးပါးရဲ အနားမှ
ာ ပျံဝဲလေနပါတယ်
ို ့
။ သိးု ေတွဟာ
့
ထာဝရ တိးု ပွားေနမယ်လို ့ယံ�ု ကည်ရင် ဝံပေ
ု လွတစ်သက
ုိ အ
် ဖို ့သိပ်မက
ို မ
် ရ
ဲ ာ ကျမှာေပါ။့ ဒါေပမယ့် လူသားရဲ ့
စီးပွားေရးအေဆာက်အအံုဟာ
ေခတ်သစ်ကာလတေလ�ာက်
တိးု တက်�ပီးရင်း
တိးု တက်ေနခဲပ
့ ါတယ်။
ေကျးဇူးတင်ရမှာက သိပံပ
� ညာ�ှငေ
် တွဟာ �ှစအ
် နည်းငယ် �ကာတိင
ု း် �ှာေဖွေတွ� �ှိမတ
� စ်ခု (ဒါမှမဟုတ)်
ကိရိယာတန်ဆာပလာတစ်ခခ
ု က
ု ို
ေဆာင်ကျဉ်းလာတာကိပ
ု ါ၊
အေမရိကတိက
ု က
် ို
ေတွ� �ှိမ၊�
အတွငး် ေလာင်က�မ်းမ�မှ စွမး် အင်ရတဲ့ အင်ဂျင် ဒါမှမဟုတ် မျိုး�ိုးဗီဇြပုြပင်ထားတဲ့ သိးု ေတွ စသည်ြဖင်ေ
့ ပါ။့
410
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ဘဏ်ေတွန ဲ ့အစိးု ရေတွက ပိက
ု ဆ
် ေ
ံ တွကို ပံ�
ု ပ
ိ ှ ် ထတ
ု ေ
် ဝလိက
ု �
် ု ံပါ၊ ေနာက်ဆးုံ မှာ ကုနက
် ျစရိတက
် ို �ှငး် ရတာ
သိပံပ
� ညာ�ှငေ
် တွပါ။
လွနခ
် ဲတ
့ ဲ့ �ှစ်အနည်းငယ်အတွငး် ဘဏ်ေတွ၊ အစိးု ရေတွဟာ ေငွေ�ကးေတွ ေသွး�ူ းေသွးတန်း
�ိုက�
် ပ
ိ ှ ် ထတ
ု ေ
် နခဲတ
့ ယ်။
လက်�ိစ
ှ းီ ပွားေရး
အ�ကပ်အတည်းက
စီးပွားေရးတိးု တက်မက
� ို
ရပ်တန်သွ
ု တ
် ယ်လို ့ လူတင
ို း် က ထိတလ
် န်ေန�ကတယ်
။ ဒါနဲပဲ့ ဘယ်ကေနေပါ်လာမှနး် မသိ ေဒါ်လာ၊
့ ားေစ�ိင
့
ယူ�ု ိ၊ ယန်းေတွ �ထီလျံန ဲ ့ ချီ သူတက
ို ့ ဖန်တးီ ေန�ကတယ်။ ေဈးေပါေပါအေ�ကးေတွကို (cheap credit)
ဒီစနစ်ထဲ
ေမာင်းသွငး် ေနတယ်။
သူတို ့ ေမ�ာ်လင်တ
့ ာက
သိပံပ
� ညာ�ှငေ
် တွ၊
နည်းပညာ�ှငေ
် တွ
နဲ ့
အင်ဂျင်နယ
ီ ာေတွက ဒီပေ
ူ ဖာင်းမေပါက်ခင်မာှ တကယ်�ကီးကျယ်တာတစ်ခခ
ု ု ေဆာင်ယေ
ူ ပး�ိင
ု လ
် မ
ိ မ
့် ယ်လ။ို ့
အရာရာက ဓာတ်ခခ
ွဲ န်းထဲက လူေတွအေပါ် မှခ
ီ ေ
ို နတယ်။ ဇီဝနည်းပညာ (biotechnology)၊ ဉာဏ်ရည်တု
(artificial intelligence) စတဲ့ ေတွ� �ှိချက်အသစ်ေတွက လုပ်ငန်းနယ်ပယ်သစ်ေတွ ဖန်တးီ ေပး�ိင
ု လ
် မ
ိ မ
့် ယ်၊
ဒီကေန အကျိုးအြမတ်က (၂၀၀၈) ခု�စ
ှ ်ကတည်းက ဖန်တးီ ခဲတ
့ ငွမဟုတတ
် ဲ့ လ�ို � ဝှကေ
် ငွေ�ကး
့ ဲ့ တကယ်ေ
(make-believe
money)
ဒီေမ�ာ်လင်ခ
့ ျက်ေတွကို
ေတွကို
ေထာက်ပံေ
့ ပးလိမ်မ
့ ယ်။
မြဖည်ဆ
့ ည်းေပး�ိင
ု ရ
် င်
ဓာတ်ခခ
ဲွ န်းေတွက
က�န်ေတာ်တဟာ
ို ့
ပူေဖာင်းမေပါက်ခင်
သိပ်ခက်ခတ
ဲ အ
ဲ့ ချိနက
် ာလေတွဆီ
ဦးတည်ေနပါလိမ်မ
့ ယ်။
ရင်း �ှးီ ြမုပ်�မ
ံှ ည့ လ
် က
ူ ို ကိလ
ု ဘ
ံ တ်စ�
် ှာေဖွြခင်း
အရင်း�ှငစ
် နစ်က
ေခတ်သစ်သပ
ိ ံြ� မင်မ
့ ားလာမ�မာှ မက
အဆံးု အြဖတ်ေပး�ိင
ု တ
် ဲ့
အခန်းက�ကေနပါဝင်ခဲတ
့ ယ်။
ဥေရာပနယ်ချဲ�စနစ်ေပါ်ေပါက်လာမ�မာှ လည်း
ပထမဆံးု အေနနဲ ့ အရင်း�ှငအ
် ေ�ကးစနစ်ကို
စတင်ဖန်တးီ တာ ဥေရာပ နယ်ချဲ�စနစ်ပါ။ မှနပ
် ါတယ်၊ အေ�ကးကို ေခတ်သစ်ဥေရာပမှာ တီထင
ွ ခ
် ဲတ
့ ာ
မဟုတပ
် ါဘူး။
အေ�ကးဆိတ
ု ာ
လယ်ယာစိက
ု ပ
် ျိုးေရးအသိင
ု း် အဝိင
ု း် အားလံးု လိလ
ု မ
ို ာှ
�ှိေနခဲတ
့ ာပါ။
ေခတ်သစ်ဦးပိင
ု း် ကာလမှာ ဥေရာပနယ်ချဲ�စနစ်ေပါ်ေပါက်လာြခင်းက အာ�ှမာှ စီးပွားေရးတိးု တက်မေ
� တွန ဲ ့
နီးနီးကပ်ကပ်
ချိတဆ
် က်ေနပါတယ်။ သတိရဖိုက
(၁၈)ရာစုေ�ှာင်းပိင
ု း် အထိ အာ�ှတက
ို ဟ
် ာ ကမ�ာရဲ ့
့
စီးပွားေရးအင်အား�ကီးပါ။
ဆိလ
ု တ
ို ာက
တ�ုတ၊်
မွတစ
် လင်မ၊်
အိ�ယ
ိ� တိထက်
ု့
ဥေရာပသားေတွမာှ
ေငွရင်းေငွ�းီှ �ှိတာ အများ�ကီး နည်းပါတယ်။
သိေသာ်
ု့
လည်း တ�ုတ၊် အိ�ယ
ိ�
နဲ ့ မွတစ
် လင်မက
် မ�ာက လူမ-� �ိင
ု င
် ေ
ံ ရးစနစ်ေတွမာှ အေ�ကးက
သိပ်အေရးမပါတဲ့ က�မှာပဲ �ှိခတ
ဲ့ ယ်။ အစ�တန်ဘ၊ူ အစ�ဖာဟန်၊ ေဒလီ နဲ ့ ေဘကျင်း ေဈးကွကေ
် တွက
ကုနသ
် ည်ေတွ၊
ဒါေပမယ့်
ဘဏ်ပိင
ု �
် ှငေ
် တွ
နန်းေတာ်ေတွ၊
အရင်း�ှငဝ
် ါဒီေတွေတွးပံအ
ု တိင
ု း်
ခံတပ်ေတွထက
ဲ
ဘုရင်ေတွ၊
ေတွးေကာင်းေတွးမိခ�
ဲ့ င
ို ပ
် ါတယ်။
စစ်ဗိုလခ
် ျုပ်ေတွက
ကုနသ
် ည်ေတွန ဲ ့ သူတို ့
411
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
အေတွးအေခါ်ကို အထင်အြမင်ေသးေလ့�ိတ
ှ ယ်။ ေခတ်သစ်ဦးပိင
ု း် က ဥေရာပမဟုတတ
် ဲ့ အင်ပါယာေတွကို
Nurhaci နဲ ့ Nader Shah လို မဟာေအာင်�င
ို သ
် ေ
ူ တွ ဒါမှမဟုတ် ချင်န ဲ ့ ေအာ်တမ
ို န်အင်ပါယာေတွက
အုပ်ချုပ်ေရးနဲ ့ စစ်ဘက်
အထက်တန်းလ�ာေတွက
အခွနအ
် ေကာက်န ဲ ့ စစ်အတွငး် လုယသ
ူ မ
ိ း် ပိက
ု ရ
် ာ
သံးု စွေ
ဲ လေတာ့
သူတက
ို ့
တည်ေဆာက်ခတ
ဲ့ ာပါ။
(အခွနန
် လု
ဲ ့ တာကိလ
ု ည်း
အေ�ကးစနစ်ေတွကို
အေ�ကးဆပ်ဖို ့
စစ်တက
ို ဖ
် ိုလိ
ု ဲ့
့ တ
ေငွကို
သိပ်ခြွဲ ခားမေနဘူး)
ကေန
သိပ်မလိဘ
ု းူ ။
ဘဏ်ပိင
ု �
် ှငေ
် တွန ဲ ့
ရင်း�ှးီ ြမ�ုပ်�သ
ံှ ေ
ူ တွရဲ အကျိ
ုးအြမတ်ကလ
ို ည်း သိပ်ဂ�ုစက
ို ခ
် တ
ဲ့ ာ မဟုတဘ
် းူ ။
့
တစ်ဖက်က ဥေရာပါမှာေတာ့ ဘုရင်ေတွ၊ ဗိုလခ
် ျုပ်ေတွက တစတစနဲ ့ ကုနသ
် ည်ေတွး ေတွးတာ
ကျင်သ
် ည်ေတွ၊ ဘဏ်ပိင
ု �
် ှငေ
် တွကလည်း တြဖည်းြဖည်း အုပ်ချုပ်သလ
ူ မလိ
ူ့ င
ု ေ
် တွ
့ ားရလာခဲတ
့ ယ်။ ကုနသ
ြဖစ်လာတယ်။
ဥေရာပရဲ ့ ကမ�ာေ
ို မ
် က
� ို
့ အာင်�င
အခွနအ
် ခထက်
အေ�ကးစနစ်က
ပိပ
ု ိ�ု ပီး
ေထာက်ပံ့
ေပးလာခဲ�့ ပီး၊ ရင်းသမ�ကေန အများဆံးု အြမတ်ရချင်တဲ့ အရင်း�ှငေ
် တွရဲ ့ �ကိုးကိင
ု မ
် က
� ုိ ပိခ
ု ံလာရပါတယ်။
ကုတ�
် ှညဝ
် တ်၊ ဦးထုပ်�ှညေ
် ဆာင်း ဘဏ်သေ
ူ ဌးေတွန ဲ ့ ကုနသ
် ည်ေတွတည်ေထာင်တဲ့ အင်ပါယာေတွက
ေရ�ထည်ေတွ၊
ချပ်ဝတ်ေြပာင်ေြပာင်ေတွဝတ်တဲ့
ဘုရင်ေတွ၊
သူေကာင်းမျိုးေတွတည်ေထာင်တဲ့
အင်ပါယာေတွကို အ�ိင
ု ရ
် ခဲပ
် ယ
ွ မ
် အ
� ားထားတဲ့ အင်ပါယာေတွက သူတစစ်
ို ့ ေအာင်�င
ို မ
် �ကို
့ ါတယ်။ ကုနသ
ေထာက်ပံဖ
ုိ ာ�ှငး် ပါတယ်၊ ဘယ်သက
ူ မှ အခွနမ
် ေဆာင်ချင်ေပမယ့် လူတင
ို း် ကေတာ့
့ ို ့ ပိ�ု ပီးေတာ်တယ်ဆတ
ေပျာ်ေပျာ်�ကီး ရင်း�ှးီ ြမ�ုပ်�ခ
ံှ ျင်�ကတာပဲက။ို
(၁၄၈၄) ခု�စ
ှ ်မာှ ခရစ�တဖ
ို ာ ကိလ
ု ဘ
ံ တ်စ်က ေပါ်တူဂီဘရ
ု င်ကို ချဉ်းကပ်�ပီး ‘အေ�ှ အ
� ာ�ှကသ
ို ာွ းတဲ့
လမ်းေ�ကာင်းသစ်ကို
ေတာင်းခံတယ်။
�ှာေဖွဖို ့ အေနာက်ဘက်ရွကလ
် င
� မ
့် ယ့်
ဒီလခ
ုိ ရီးစဉ်ေတွဟာ
စွနစားရလွ
့်
နး် �ပီး
သူသေဘင်္
ာေတွကို
့
ေငွေ�ကးေထာက်ပံဖ
့ ိ’ု ့
ေငွကန
ု ေ
် �ကးကျများတဲ့
အလုပ်ြဖစ်တယ်။
သေဘင်္ာေတွ ေဆာက်ရတာ၊ ေထာက်ပံေ
့ ရးပစ�ညး် ေတွ ဝယ်ဖို ့ နဲ ့ သေဘင်္ာသား၊ စစ်သားေတွ လစာေပးဖို ့
စသည်ြဖင်ေ
ု ာ အာမခံချက်မ�ှိဘးူ ။ ဒါနဲ ့ ေပါ်တူဂီဘရ
ု င်က
့ ပါ။့ �ပီးေတာ့ ရင်း�ှးီ ထားတာကေန ြပန်ရ မရဆိတ
ြငင်းလိက
ု တ
် ယ်။
မျက်ေမှာက်ေခတ်
စွနဦးလု
့်
ပ်ငန်း�ှငတ
် စ်ေယာက်လပ
ို ဲ
ကိလ
ု ဘ
ံ တ်စ်က
လက်မေလျာဘ
့ းူ ။
သူအ�ကံ
အစည်ကို အေကာင်အထည်ေပါ် ဖို ့ အီတလီ၊ ြပင်သစ်၊ အဂင်္လန် နဲ ့ ေပါ်တူဂက
ီ အလားအလာ�ှိတဲ့
့
ရင်း�ှးီ ြမ�ုပ်�သ
ံှ ေ
ူ တွကို လိက
ု �် ပီး ြဖားေယာင်း�ကည်တ
့ ယ်။ မေအာင်ြမင်ဘးူ ။ ဒါနဲ ့ သူက ကံစမ်းတဲအ
့ ေနနဲ ့
ေပါင်းစည်းကာစ
အေတွ�အ�ကံုရင့်
(သမိင
ု း် သင်ဖးူ တဲ)့
စပိနြ် ပည်ေထာင်စရ
ု ဲ ့
ဘုရင်ဖာဒီနန်န ဲ ့
ဘုရင်မအစ�ဘလ
ဲ ာကို
�ကားဝင်ေစစ
ူ တွရဲ ့ အကူအညီန ဲ ့ ဘုရင်မကို
့ ပ်သေ
ေကျာင်းသားကေလးတိင
ု း် သိတအ
ဲ့ တိင
ု း်
ချဉ်းကပ်တယ်။
ရင်း�ှးီ ြမ�ုပ်�ဖ
ံှ ို ့ စည်း�ံုးတယ်။
အစ�ဘလ
ဲ ာက
အချီ�ကီးပွခတ
ဲ့ ာပါပဲ။
ကတိက
ု က
် ို ေအာင်�င
ို တ
် ယ်။ ေရ�တင
ွ း် ၊ ေငွတင
ွ း် ေတွ တူးတယ်။
ကိလ
ု ဘ
ံ တ်စရ
် ဲ �ှ့ ာေဖွမက
� ေန စပိနတ
် ို အေမရိ
့
412
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
သ�ကားနဲ ့ ေဆးရွ က�် ကီးေတွ
စိက
ု တ
် ယ်။
စပိနဘ
် ရ
ု င်ေတွ၊
ဘဏ်လပ
ု ်ငန်း�ှငေ
် တွန ဲ ့ ကုနသ
် ည်ေတွ
စိတေ
် တာင်မကူးဖူးတဲ့ �ကယ်ဝချမ်းသာမ�မျိုး ရ�ှိခတ
ဲ့ ယ်။
ေနာက်�စ
ှ ် (၁၀၀)အ�ကာမှာ မင်းသားေတွ၊ ဘဏ်ပိင
ု �
် ှငေ
် တွက ကိလ
ု ဘ
ံ တ်စေ
် ြခရာနင်းတဲသ
့ ေ
ူ တွကို
ပိ�ု ပီးေတာ့ ေငွေချးလိတ
ု ဲ့ ဆ���ိလ
ှ ာ�က�ပီ။ သူတမှ
ို ့ ာ ေငွရင်းကလည်း လက်ဝယ်အသင်၊့ အေမရိကတိက
ု က
် ို
ေကျးဇူးတင်ရမှာပါေလ။ ထပ်တအ
ူ ေရးပါတာက မင်းသားေတွ၊ ဘဏ်ပိင
ု �
် ှငေ
် တွက �ှာေဖွေရးခရီးေတွရဲ ့
အလားအလာကို ပိပ
ု ိ�ု ပီး ယံ�ု ကည်မထ
� ားလာ�ကတဲအ
့ ချက်ပါ။ ဒါက နယ်ချဲ�အရင်း�ှငစ
် နစ်ရဲ ့ အံမ
့ ခန်း
သံသရာလည်ပံပ
ု ါ၊ ေချးေငွေတွက အသစ်ေတွေတွ� �ှိဖို ့ ေထာက်ပံတ
� တွက ကိလ
ု န
ို န
ီ ယ်ေတွ
့ ယ်၊ ေတွ� �ှိမေ
ရလာေစတယ်၊ ကိလ
ု န
ို န
ီ ယ်ေတွက အြမတ်အစွနး် ေတွရတယ်၊ အြမတ်ရေတာ့ ယံ�ု ကည်မတ
� းို လာတယ်၊
ယံ�ု ကည်မက
� ေန ေချးေငွေတွ ပိပ
ု ိ�ု ပီး ေပးလာ�ကတယ်။ Nurhaci နဲ ့ Nader Shah တိက
ု ့ ကီလမ
ို ီတာ
ေထာင်ဂဏန်းအနည်းငယ်သာွ းအ�ပီး
ေြခကုနလ
် က်ပန်း
ကျသွား�ပီ။
အရင်း�ှငစ
် န
ွ ဦး
့်
စီးပွားေရးသမားေတွကေတာ့ ေအာင်ပဲတ
ွ စ်ခ�ု ပီး တစ်ခုကေန သူတဘ�ာေရးက
ို ့
အ�ှိနအ
် ဟုနရ
် လာခဲတ
့ ယ်။
သိတိ
ု့ င
ု ေ
် အာင် ဒီလခ
ို ရီးစဉ်ေတွက စွနစားရတဲ
့်
က
့ စ
ိ ေ
� တွ ြဖစ်ေနဆဲမလိ
ို ့ ု ့ ေချးေငွေဈးကွကေ
် တွက
သတိတ�ကီးနဲ ့ လုပ်ကင
ို ရ
် တယ်။ အဖိးု တန်တာ ဘာတစ်ခမ
ု ှ မရခဲဘ
့ ဲ ဥေရာပကို လက်ဗလာနဲ ့ ြပန်လာခဲရ
့ တဲ့
ခရီးစဉ်ေတွ
အများ�ကီး။
ဥပမာ
-
အဂင်္လန်ဆရ
ုိ င်
အာတစ်သမုဒရ
� ာကို
ြဖတ်�ပီး
အာ�ှကို
အေနာက်ေြမာက်ကေန သွားဖိလမ်
ု ့ းေ�ကာင်း�ှာတာ ေငွရင်းေတွ အများ�ကီး ဆံးု �� ံးခဲဖ
့ းူ တယ်။ တြခားေသာ
ခရီးစဉ်များစွာ ြပန်ေတာင်မလာ�ိင
ု ခ
် တ
ဲ့ ာေတွ �ှိတယ်၊ ေရခဲစင
ို ေ
် တွန ဲ ့ တိက
ု �် ပီး သေဘင်္ာေမှာက်တယ်၊
အပူပိင
ု း် မုနတ
် င
ို း် မိတယ်၊
ဓားြပေတွ
လက်ချက်မိတယ်။
ရင်း�ှးီ ြမ�ုပ်�သ
ံှ ေ
ူ တွ
အေရအတွကတ
် းို လာ�ပီး
စွနစားရတဲ
့်
့ အ��ရာယ်ေတွ သက်သာေစဖို ့ ဥေရာပသားေတွက (တစ်ဦးချင်းပိုငဆ
် င
ုိ မ
် � အကန်အသတ်
နဲ)့
့
ပူးတွပ
ဲ ိုင ် စေတာက
ု �ဏီ ေတွဘက်ကုိ လှညလ
့် ာပါတယ်။ တစ်ဦးတည်းက အင်အားသိပ်မေကာင်းတဲ့
့ မ
သေဘင်္ာကို �ှိသမ�ပိက
ု ဆ
် ံ ပံေ
ု အာ�ပီး ရင်း�ှးီ မယ်အ
့ စား ပူးတွဲ စေတာက
ု ဏ
� က
ီ ရင်း�ှးီ ြမ�ုပ်�သ
ံှ အ
ူ များအြပား
့ မ
ဆီကေန
ေငွကို
စုလက
ို တ
် ယ်၊
ဒီေတာ့
တစ်ေယာက်ချင်းစီက
ေငွရင်း
အနည်းငယ်အေပါ်မှာပဲ
စွနစားရေတာ
့်
တ
့ ��ရာယ်ကို ကန်သတ်
ေပးလိက
ု �် ပီးသား ြဖစ်သာွ းေပမယ့် အြမတ်ရလာရင်ေတာ့
့ ယ်။ �� ံးမယ်အ
့
အများဆံးု ဘယ်ေလာက်လို ့ ကန်သတ်
ထားတာ မ�ှိဘးူ ။ (ြမတ်သေလာက် အချိုးကျရမယ် လိဆိ
ု့ လ
ု တ
ို ယ်။)
့
အေ�ကာင်းသင်သ
့ ာွ းတဲ့ သေဘင်္ာမှာ ရင်းမိရက်သား
ြဖစ်ေနရင် နည်းနည်းေလးရင်း�ပီး မီလျံနာလည်း
ြဖစ်�င
ို တ
် ယ်။
ပုဂလ
� က
ိ စီးပွားေရးလုပ်ငန်း�ှငေ
် တွ အစိးု ရေတွ လိအ
ု ပ်သလို သံးု �ိင
ု ေ
် အာင် အချိနတ
် အ
ို တွငး်
ေချးေငွပမာဏအများအြပား �ှာ�ိင
ု တ
် ဲ့ ခပ်��ပ်��ပ် ဘ�ာေရးစနစ်ကို ဆယ်စ�
ု စ
ှ ် တစ်စ�ု ပီး တစ်စု အေနာက်
ဥေရာပက
ြမင်ေတွ� ခဲရ
့ တယ်။
ဒီစနစ်က
စူးစမ်းေလ့လာေရးခရီးေတွ၊
နယ်ေြမေအာင်�င
ို မ
် ေ
� တွကို
413
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
အရင်ဘရ
ု င်ေတွ အင်ပါယာေတွထက် ပိ�ု ပီး ေငွေ�ကးေထာက်ပံေ
ု ခ
် တ
ဲ့ ယ်။ ေတွ� �ှိချက်အသစ်ြဖစ်တဲ့
့ ပး�ိင
ေချးေငွရဲ စွ
် ဲ ့ နယ်သာလန်�ကားက ခါးသီးတဲ့ �ပိုင်ဆင
ုိ မ
် ေ
� တွမာှ ေတွ� �ိင
ု တ
် ယ်။ (၁၆) ရာစုမာှ
့ မး် အားကို စပိနန
ဥေရာပမှာ စပိနဟ
် ာ အင်အားအ�ကီးဆံးု �ိင
ု င
် ၊ံ ကမ�ာတစ်လာ� း အင်ပါယာကို ြဖန်ကျက်
စးို မိးု ထားတာ။
့
ဥေရာပေနရာအများအြပား ၊ ေြမာက်နေတာင်
ဲ့
အေမရိကရဲ ့ အစိတအ
် ပိင
ု း် �ကီး�ကီး၊ ဖိလစ်ပင်းက�န်းစုေတွ၊
အာဖရိကနဲ ့ အာ�ှကမ်း�ိုးတန်းေတွက အေြခစိက
ု စ
် ခန်း တသီတတန်းကို အုပ်ချုပ်ေနခဲတ
့ ယ်။ �ှစ်စဉ်
အေမရိကနဲ ့ အာ�ှက ရတနာေတွတင်ေဆာင်�ပီး သေဘင်္ာများစွာဟာ Seville နဲ ့ Cadiz ဆိပ်ကမ်းေတွကို
ြပန်လာေနကျ။ နယ်သာလန်ဆတ
ုိ ာ ေလထန်�ပီး ရွ ံ �ထတ
ူ ဲ့ �ိင
ု င
် င
ံ ယ်ေလး၊ သဘာဝသယံဇာတဆိတ
ု ာ ေဝးလိ၊ု ့
စပိနဘ
် ရ
ု င်ရဲ ပိ့ င
ု န
် က်စန
ွ း် ကေလးပဲ။
(၁၅၆၈)
ခု�စ
ှ မ
် ာှ
ပ�ိုတက်တင်ဘ
့ ာသာဝင်အများစုဒတ်ချ်က
ကက်သလစ်စပိနအ
် �ှငသ
် ခင်ကို
ေတာ်လန
ှ ပ
် ါေရာ။ အစမှာေတာ့ ပုနက
် န်သေ
ူ တွက မယှဉ်�ိင
ု တ
် ဲ့ ရန်သက
ူ ို သတ��
ိ ိှ�ိှ ဆန်ကျင်
ေနေတာ့ Don
့
Quixote လိမ
ု ျိုး ပံေ
ု ပါက်ေနပါတယ်။ (Don Quixote ဇာတ်လမ်းထဲတင
ွ ် ဇာတ်လက
ုိ က
် ေလရဟတ်ေတွကို
ဘီလးူ ေတွလို ့ ထင်�ပီး
တိက
ု ခ
် က
ို ခ
် ။ဲ့ )
ဒါေပမယ့်
�ှစ်
(၈၀)
အတွငး် မှာ
ဒတ်ချ်ေတွက
စပိနဆ
် က
ီ
လွတလ
် ပ်ေရးကို ရ�ံုမ�မက စပိနေ
် တွန ဲ ့ သူတမိ
ို ့ တဖ
် က် ေပါ်တူဂေ
ီ တွရဲ ပင်
် ခင်ေတွ
့ လယ်ေရေ�ကာင်း အ�ှငသ
အြဖစ်ကို
အစားထိးု ရယူ�င
ို ခ
် တ
ဲ့ ယ်၊
ကမ�ာနဲ ့ ချီတဲ့
ဒတ်ချ်အင်ပါယာကို
တည်ေထာင်�ပီး
ဥေရာပရဲ ့
အချမ်းသာဆံးု �ိင
ု င
် ံ ြဖစ်လာခဲပ
့ ါတယ်။
ဒတ်ချ်ေတွရဲ ့ ေအာင်ြမင်မလ
� �ို � ဝှကခ
် ျက်က ေချးေငွပါ။ ဒတ်ချ်�မို � �ကီးသားေတွက ကုနး် ေပါ်မှာ
စစ်တက
ုိ ရ
် တာ
အရသာမေတွ�ေတာ့
စပိနက
် ို
သူတကိ
ို ့ ယ
ု စ
် ားတိက
ု ဖ
် ို ့ ေ�ကးစားတပ်ေတွကင
ို ာှ းတယ်။
သူတကိ
ို ့ ယ
ု တ
် င
ို က
် ေတာ့ ပိ�ု ကီးတဲ့ ေရတပ်ေတွန ဲ ့ ပင်လယ်ြပင်ကို ခရီး�ှငတ
် ယ်။
ေ�ကးစားတပ်ေတွန ဲ ့
အေြမာက်တပ်ေတွက
အကျအဆံးု များေပမယ့်
ဒတ်ချ်ေတွက
သူတရဲ
ို ့ ့ စစ်ေ�ကာင်းချီခရီးစဉ်ေတွကို
စပိနအ
် င်ပါယာထက်
ေငွေ�ကးေထာက်အပံ့
ပိ�ု ပီးလွယလ
် ယ
ွ က
် က
ူ ေ
ူ ပး�ိင
ု ခ
် ဲတ
့ ယ်။
အေ�ကာင်းက
တိးု တက်လာေနတဲ့ ဥေရာပ ဘ�ာေရးစနစ်ရဲ ့ ယံ�ု ကည်မက
� ို ဒတ်ချ်ေတွရတဲ့ အချိနမ
် ာှ စပိနဘ
် ရ
ု င်ကေတာ့
ဒီစနစ်ရဲအယံ
အ
ု �ကည်ကင်းမဲမ
� ို ခံခရ
ဲ့ လိပါ။
ု ့ ေငွထတ
ု ေ
် ချးသူေတွက ဒတ်ချ်ေတွကို စစ်တပ်ေတွဖဲ�ွ ဖို ေချးေငွ
့
့ က
့
အလံအ
ု ေလာက်ေပးတယ်၊
ချုပ်ကင
ို လ
် ာ�ိင
ု တ
် ယ်၊
ဒီတပ်ေတွေ�ကာင့်
ဒီကေန
ဒတ်ချ်ေတွ
�မိုး�မိုးြမက်ြမက်
ကမ�ာက
ု သ
် ယ
ွ ေ
် ရးလမ်းေ�ကာင်းေတွကုိ
့ န
အကျိုးအြမတ်ေတွ
ရတယ်။
အြမတ်ေတွေ�ကာင့်
ေချးေငွေတွ ြပန်ဆပ်�င
ို ေ
် တာ့ ေငွေချးသူေတွရဲ ့ယံ�ု ကည်မက
� ို ပိခ
ု ိုငမ
် ာေစတယ်။ အမ်စတာဒမ်က ဥေရာပရဲ ့
အေရးအပါဆံးု ဆိပ်ကမ်း�မို �တစ်�မို � ြဖစ်လာ�ံုမက ဘ�ာေရး မက�ာ�မို � ြဖစ်လာခဲပ
့ ါတယ်။
***
414
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
အတိအကျဆိရ
ု ရင်
ဘ�ာေရးစနစ်ရဲ ့
ယံ�ု ကည်မက
� ို
ဒတ်ချ်ေတွ
ဘယ်လမ
ို ျားရခဲတ
့ ာလဲ။
ပထမဆံးု အချက်ကေတာ့ ဒတ်ချ်ေတွဟာ သူတအေ�ကးကိ
ို ့
ု အြပည်အ
့ ဝနဲ ့ အချိနတ
် တ
ိ က
ိ ျကျြပန်ဆပ်�ပီး
ေ�ကးထပ်ယရ
ူ င်လည်း ေ�ကးေပးသူက စွနစားရာမေရာက်
့်
ေအာင် ယူတတ်တဲ့ စည်းကမ်းတိကျသူေတွ
ြဖစ်တယ်။
ဒုတယ
ိ အချက်က
ကာကွယေ
် ပးတယ်။
ေငွရင်းေတွက
သူတ�ိ
ို ့ င
ု င
် ရ
ံ ဲ ့ တရားေရးစနစ်က
ဒီေတာ့
ပုဂလ
� က
ိ ပိင
ု ဆ
် င
ုိ မ
် က
� ို
တရားဥပေဒစိးု မိးု �ပီး
လွတလ
် ပ်မန
� ဲ ့ ပုဂလ
� က
ိ ပိင
ု ဆ
် င
ုိ ခ
် င
ွ က
့် ို
အကာကွယမ
် ေပး�ိင
ု တ
် ဲ့
ပုဂလ
� က
ိ ပိင
ု ဆ
် င
ုိ မ
် က
� ို
အာဏာ�ှင�
် င
ို င
် ေ
ံ တွ
အေလးထားတဲ့
�ိင
ု င
် ေ
ံ တွဆီ
စီးဆင်းသွားေတာတ
့ ာပါပဲ။
စိတက
် းူ �ကည်�့ ကစိ။ု ့
သင်အ
့ ေဖက
သင်က
ဂျာမန်ေငွ�ှငေ
် �ကး�ှင ်
ဥေရာပရဲ ့ အထင်ကရ�မို � �ကီးေတွမာှ
မိသားစုက
လုပ်ငန်းခွဲေတွ
သားတစ်ေယာက်ဆပ
ုိ ါစိ။ု ့
တိးု ချဲ� ဖို ့ အခွငအ
့် လမ်းတစ်ခက
ု ို
ြမင်ထားတယ်။ သူက သင်က
် ယ်၊ သင်ည
ီ ေ
ို တာ့ မက်ဒရစ်ကို လ�တတ
် ယ်။
့ ို အမ်စတာဒမ်ကို လ�တတ
့ က
ရင်း�ှးီ ြမ�ုပ်�ဖ
ံှ ို ့ သင်တုိ ့ညီအစ်ကို ကို ေရ�ဒဂင်္ ါး အြပား (၁၀,၀၀၀) စီေပးလိက
ု တ
် ယ်။ သင်ည
ီ သူရဲ့ အဦးဆံ
းု
့ က
့
ေငွရင်းကို
စပိနဘ
် ရ
ု င်ဆမ
ီ ာှ
အတိးု နဲ ့ ေချးလိက
ု တ
် ယ်။
စပိနဘ
် ရ
ု င်က
ြပင်သစ်ဘရ
ု င်န ဲ ့ စစ်တက
ို ဖ
် ို ့
သူတပ်
ုိ နတာ။ သင်ကေတာ့ ဒတ်ချ်ကန
ု သ
် ည်တစ်ေယာက်ကို ေငွေချးလိက
ု တ
် ယ်။ သူက
့ အတွက် ေငွလေ
မန်ဟက်တန်လေခါ်တဲ
ို ့
့
ရင်း�ှးီ ြမ�ုပ်�ခ
ံှ ျင်တာ။
လူအေရာက်အေပါက်နည်းေသးတဲက
့ �န်း
ဟက်စန်ြမစ်က
ေတာင်ဘက်ပိင
ု း်
ေတာေြမမှာ
အဓိကကုနသ
် ယ
ွ ေ
် ရေ�ကာင်းလမ်းြဖစ်လာမှာမို ့
ဒီေနရာေတွက
ပိင
ု ဆ
် င
ုိ မ
် တ
� န်ဖိးု ထိးု တက်လာမယ်လုိ ့ ဒီဒတ်ချ်ကန
ု သ
် ည်က ေသချာယံ�ု ကည်ေနလိ။ု ့ ေချးေငွ �ှစရ
် ပ်စလံးု က
တစ်�စ
ှ အ
် တွငး် ြပန်ဆပ်ရမယ်ဆတ
ုိ ဲ့ ကတိနပါ။
ဲ့
တစ်�စ
ှ ်ကန
ု လ
် န
ွ သ
် ာွ းတယ်။
ဒတ်ချ်ကန
ု သ
် ည်က
သူဝယ်ထားတဲ့
ေြမကို
ြပန်ေရာင်းလိက
ု တ
် ာ
အြမတ်များများရလိက
ု တ
် ယ်၊ သူကတိ
အတိင
ု း် သင်ေ
့ ငွကို အတိးု နဲ ့ တကွ ြပန်ဆပ်တယ်။ သင်အ
့ ေဖ
့
ေကျနပ်သာွ းတယ်။ ဒါေပမယ့် မက်ဒရစ်က သင်ည
ီ ေတာ့ ထိတေ
် နလန်ေန�ပီ
။ အေ�ကာင်းက ြပင်သစ်န ဲ ့
့ က
့
စစ်ပဲက
ွ
�ပီးသွားေပမယ့်
စပိနဘ
် ရ
ု င်အဖို ့
စစ်ပဲအ
ွ သစ်အတွက် ေငွကို မူး၊
ြပန်ဆပ်ဖိထက်
ု့
ပိအ
ု ေရး�ကီးေနတယ်။
အေရာက်အေပါက်�ိှတဲ့
ဘုရင်ဆ
ီ
့ က
ပဲကအစ
သူငယ်ချင်းေတွကို
ကတိအတိင
ု း်
တာခ
် တွန ဲ ့
့ ေ
ထပ်တက
ို ရ
် ဖို ့
သူလအ
ို ပ်ေနတယ်။
သင်ည
ီ
့ က
အေ�ကာင်းဖန်လာတယ်။
ဒါက သူအတွ
က် အေ�ကးေဟာင်း
့
နန်းေတာ်ကို
စာေရးတယ်၊
�ကားဝင်ကည
ူ ေ
ီ ပးဖို ့ ေတာင်းဆိတ
ု ယ်၊
အတိးု မရတဲအ
့ ြပင်
အရင်းပါ
ဘုရင်န
့ ား
မေအာင်ြမင်ဘးူ ။
ဆံးု ပါေလေရာ။
သင်အ
့ ေဖက
မေကျမချမ်းြဖစ်�ပီေလ။
အေြခအေနက ခုမပ
ှ ိဆ
ု းုိ လာတာ၊ ဘုရင်က ဘ�ာထိနး် ကို သင်ည
ီ လ
ီ တ
� �် ပီး ေနာက်ထပ် ဒဂင်္ ါး
့ ဆ
(၁၀,၀၀၀) အြမန်ဆးုံ ထပ်ေချးဖို ့ ေြပာလာတယ်။ သင်ည
ီ ာှ ေချးစရာပိက
ု ဆ
် မ
ံ �ှိေတာဘ
့ မ
့ းူ ။ ဒါနဲ ့ သူက
415
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
အေဖဆ
ီ ာေရး�ပီး
့ စ
ဒီတစ်ခါေတာ့
ဘုရင်ြပန်ဆပ်�င
ို မ
် ာှ ပါဆိ�ု ပီး
အေဖက
့ ို
ေဖျာင်းဖျတယ်။
အိမဦ
် းနတ်အေဖကလည်း အငယ်ဆးုံ သားေလးနဲ ့ ပတ်သက်လာရင် စိတက
်
ေပျာေ
့ လေတာ့ ရင်တမမနဲပဲ့
ေတာင်းတဲ့ ပိက
ု ဆ
် ံ ပိေပးလိ
ု့
က
ု တ
် ယ်။ ေနာက်ထပ် ေရ�ဒဂင်္ ါး (၁၀,၀၀၀)ဟာ စပိနဘ
် ရ
ု င်ဘ
ု ထ
် က
ဲ ို
့ �ာတိက
ဝင်ေရာက်ေပျာက်ကယ
ွ သ
် ာွ းတာ ဘယ်ေတာမ
် ာှ အမ်စတာဒမ်မာှ ေတာ့
့ ှ ြပန်မေတွ�ရေတာပ
့ ါဘူး။ ဒီအချိနမ
အေြခအေနေတွေကာင်းေနတယ်။ အလုပ်ြဖစ်ေနတဲ့ ဒတ်ချ်ကန
ု သ
် ည်ေတွကို သင်က ေငွေတွထပ်ေချးတယ်၊
သူတကလည်
ို ့
း ချက်ချင်း အြပည်ြ့ ပန်ဆပ်�င
ို တ
် ယ်။ ဒါေပမယ့် သင်က
ံ
အဆံးု မ�ှိေကာင်းေနတာေတာ့
့ က
မဟုတဘ
် းူ ။
သင်ေ
ဲ
့ ဖာက်သည်ထက
တစ်ေယာက်က
‘သစ်သားေြခစွပ်ဖိနပ်ေတွ
ပါရီမာှ
ဖက်�ှငေ
် ခတ်စားလာ�ိင
ု တ
် ယ်’ ဆိ�ု ပီး ပါရီမာှ ဖိနပ်ကန
ု တ
် က
ို �် ကီးတစ်ခုဖင
ွ ဖ
့် ို ့ သင်ဆ
ီ
ေငွေချးတယ်။
့ က
သင်ကလည်း ေချးလိက
ု တ
် ယ်။ ကံဆးုိ ချင်ေတာ့ ဖိနပ်ေတွက ြပင်သစ်မေတွကို မဆွေ
ဲ ဆာင်�င
ို ခ
် ဘ
ဲ့ းူ ။
စိတဆ
် းုိ စိတပ
် ျက်ေနတဲ့ ကုနသ
် ည်က အေ�ကးြပန်မဆပ်�င
ို ဘ
် းူ လို ြငင်
် က
ို ပ
် ါေရာ။
့ းလ�တလ
သင်အ
့ ေဖ
ယမ်းပံမ
ု ီးကျ�ပီေလ။
သင်တညီ
ို ့ အစ်ကို
�ှစေ
် ယာက်လးံု ကို
ေ�ှ �ေနေတွန ဲ ့
စခန်းသွားရေတာမ
် ရာက်�ပီလို ့ ေြပာတယ်။ သင်ည
ီ စပိနဘ
် ရ
ု င်ကို မက်ဒရစ်မာှ တရားစွတ
ဲ ယ်။
့ ယ့် အချိနေ
့ က
သင်က တစ်ချိနက
် ဖိနပ်ကဝိကို အမ်စတာဒမ်မာှ တရားစွဲတယ်။ စပိနမ
် ာှ တရား�ံုးေတွက ဘုရင်ကို
နာခံကျိုး�ွ�ရ
ံ တယ်။ ဘုရင်အ
ု ဲ ဆန်
ကျင်
ရင် ြပစ်ဒဏ်ေ�ကာက်လို တရားသူ
�ကီးေတွက ဘုရင်ေကျနပ်ေအာင်
့ လိန
့
့
့
တရားစီရင်ေလ့�ိတ
ှ ယ်။
နယ်သာလန်မာှ ေတာ့
တရား�ံုးေတွက
တိင
ု း် ြပည်ရဲ ့
လူ�ကီးမင်းေတွ၊
မင်းညီမင်းသားေတွရဲ ့ �သဇာကင်းလွတတ
် ဲ့ အစိးု ရရဲ ့ သီးသန်ဌာနတစ်
ခုြဖစ်တယ်။ မက်ဒရစ်တရား�ံုးက
့
သင်ည
ီ့ ဲ ့
့ ရ
အမ�ကို
ေလ�ာ်ပစ်လက
ို တ
် ယ်။
အေ�ကးြပန်ဆပ်�ပီးတဲအ
့ ထိ
အဆံးု အြဖတ်ေပးလိက
ု တ
် ယ်။
အမ်စတာဒမ်တရား�ံုးကေတာ့
ဖိနပ်ကန
ု သ
် ည်ရဲ ့
သင်အ
့ ေဖ
ပိင
ု ဆ
် င
ုိ မ
် ေ
� တွကုိ
သင်ခန်းစာေကာင်းေကာင်း
သင်လလ
ို ားတဲအ
့ တိင
ု း်
ထိနး် သိမး် ထားမယ်ဆ�ုိ ပီး
ရသွားတယ်။
စီးပွားတွလ
ဲ ပ
ု ်ဖို ့
ကုနသ
် ည်ေတွက ဘုရင်ေတွထက်ေကာင်းတယ်၊ ေဟာ်လန်က မက်ဒရစ်ထက် ေကာင်းတယ်။
သင်ည
ီ ဲ ဒု့ က�က မဆံးု ေသးဘူး။ စပိနဘ
် ရ
ု င်က သူစစ်
ို ယ်။ သူက သင်အ
့ ရ
့ ေဖမှာ
့ တပ်အတွက် ေငွလတ
ေငွပိေ
ု ငွလ�ံ�ိှတယ်လို ့ ေသချာေပါက်တက
ွ တ
် ယ်။ ဒီေတာ့ သင်ည
ီ ို �ိင
ု င
် ေ
ံ တာ်ပန
ု က
် န်မန
� ဲ ့ အကွကဆ
် င်
့ က
ြပစ်ချက်တင်တယ်။ ေရ�ဒဂင်္ ါး (၂၀,၀၀၀) ချက်ချင်းမေပးရင် ေသတဲအ
့ ထိ တိက
ု ပ
် ိတအ
် ကျဉ်းချထားမယ်လို ့
ေ�ကညာလိက
ု တ
် ယ်။
သင်အ
် တာ့ ကမ်းကုနသ
် ာွ း�ပီ။ သူရဲ့ ချစ်
ှ ာွ ေသာသားအတွက် ြပန်ေပးေငွကို ေပး�ပီး
့ ေဖအတွကေ
့ လစ
ေရွ းလိက
ု တ
် ယ်။ ေနာက်ဘယ်ေတာမ
် ာှ စီးပွားေရးမလုပ်ေတာဘ
ု ့ သစ�ာဆိလ
ု က
ို တ
် ယ်။ သူရဲ့ ့
့ ှ စပိနမ
့ းူ လိလဲ
မက်ဒရစ်�ု ံးခွဲကို ပိတ�် ပီး သင်ည
ီ ို ေရာတ
ဲ င
ွ ခ
့် င
ို း် လိက
ု တ
် ယ်။ ေဟာ်လန်မာှ �ံုးခွဲ (၂)ခုဆတ
ုိ ာ
့ က
့ ာဒမ်မာှ �ံုးခွဖ
ု့င
ု ဆ
် င
ုိ မ
် ေ
� တွကို စပိနက
် ေန တြခားေနရာကို
တကယ်ေကာင်းတဲ့ အ�ကံပါ။ စပိနအ
် ရင်း�ှငေ
် တွေတာင် သူတိ
့ ပိ
416
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ယူထတ
ု သ
် ာွ းဖို ့
လုပ်ေန�ကတယ်လို ့
အေဖက�ကားတယ်။
စပိနက
် န
ု သ
် ည်ေတွ
သူတပိ
ို ့ က
ု ဆ
် က
ံ ို
ပိခ
ု ျမ်းသာေအာင်
အသံးု ချချင်ရင်
တရားဥပေဒစိးု မိးု တဲေ
့ နရာ၊
ပုဂလ
� က
ိ ပိင
ု ဆ
် င
ုိ မ
် က
� ို
အေလးဂ�ုြပုတဲ့
ေနရာမျိုးမှာ ရင်း�ှးီ ရမယ်လို သေဘာေပါက်
သာွ းတယ်။ ဥပမာ - နယ်သာလန်လုိ ေနရာမျိုး။
့
ဒီလန
ို ည်းနဲ ့
စပိနဘ
် ရ
ု င်က
ရင်း�ှးီ ြမ�ုပ်�သ
ံှ ေ
ူ တွရဲ ့
ယံ�ု ကည်မက
� ို
အလွသ
ဲ းုံ စားလုပ်ခဲတ
့ ယ်။
တစ်ချိနတ
် ည်းမှာပဲ ဒတ်ချ်ကန
ု သ
် ည်ေတွကေတာ့ ေငွ�ှငေ
် တွရဲ ယံ
� ို ရခဲတ
့ �ု ကည်မက
့ ယ်။ ဒတ်ချ်အင်ပါယာကို
တည်ေထာင်ခဲတ
့ ာ
ဒတ်အစိးု ရမဟုတဘ
် းူ
ဒတ်ချ်ကန
ု သ
် ည်ေတွပါ။
စပိနဘ
် ရ
ု င်က
စိတပ
် ျက်လက်ပျက်လထ
ူ ဆ
ု က
ီ
အခွနအ
် ေကာက်ေတွ တိးု ေကာက်ရင်းနဲပဲ့ သူရဲ့ ့ နယ်ေြမေအာင်�င
ို မ
် ေ
� တွကို
ေငွေ�ကးေထာက်ပံဖ
ု သ
် ည်ေတွကေတာ့ နယ်ေြမေအာင်�င
ို မ
် ေ
� တွကို
့ ို ့ ဆက်�ကိုးစားေနခဲတ
့ ယ်။ ဒတ်ချ်ကန
ေချးေငွေတွ
ေပးြခင်း၊
သူတကု
ို ့ မဏ
� ရ
ီ ဲ ့ အကျိုးအြမတ်ရမယ့်
ေငွေ�ကးေထာက်ပံခ
့ ဲ�့ ကတယ်။
ေချးဖိဆိ
ု့ ရ
ု င်လည်း
စပိနဘ
် ရ
ု င်ကို
�ှစ်ခါြပန်စဉ်းစားမယ့်
စေတာက
ု ဏ
� ေ
ီ တွမာှ ဆိရ
ု င်ေတာ့
့ မ
ဘယ်ေတာမ
့ ှ
အစု�ှယယ
် ာများကို
ေငွေချးမှာ
သတိ�ကီးတဲ့
ေငွ�ှငေ
် တွဟာ
သူတပိ
ို ့ င
ု ဆ
် င
ုိ မ
် ေ
� တွကို
ေပျာ်ေပျာ်�ကီး
ေရာင်းချြခင်းြဖင့်
မဟုတတ
် ၊ဲ့
ဒတ်ချ်အစိးု ရကို
ဒတ်ချ်အကျိုးတူ
ပူးတွ-ဲ
ရင်း�ှးီ ြမ�ုပ်�ခ
ံှ �ဲ့ ကပါတယ်။
ဒီကမ
ု ဏ
� ေ
ီ တွက အင်ပါယာသစ်ရဲ အဓိ
ဲ့ ါတယ်။
့ ကမ�ိုင်ြဖစ်ခပ
ကုမဏ
� တ
ီ စ်ခုက
အြမတ်�ကီး�ကီးရ�ိင
ု မ
် ယ်လို ့
�ှယယ
် ာေတွအကုနလ
် းံု ကိလ
ု ည်း
ထင်တယ်၊
ေရာင်း�ပီးသားြဖစ်ေနတဲအ
့ ခါမျိုးမှာ
သင်က
ဒါေပမယ်လ
့ ည်း
အရင်ဝယ်ထားတဲ့
�ှယယ
် ာ�ှငေ
် တွဆက
ီ သူတဝယ်
ို ့ တန
ု း် ကထက် ေဈးပိေ
ု ပး�ပီး ြပန်ဝယ်လရတယ်
ို ့
။ �ှယယ
် ာေတွ ဝယ်ထား�ပီးမှ
ကုမဏ
� က
ီ အေြခအေနမေကာင်းခဲရ
် ာေတွကို ေလ�ာေ
ု တ
် ယ်။ ကုမဏ
� �
ီ ှယယ
် ာ
့ င် သင်�
့ ှယယ
့ ဈးနဲ ြပန်
့ ေရာင်း�ိင
ဝယ်ေရာင်းလုပ်ြခင်းက ဥေရာပရဲအဓိ
ိ ခ
် ျိနး် ေတွ ေပါ်ေပါက်လာေစခဲတ
့ က �မို � �ကီးေတွမာှ စေတာအ
့ တ
့ ယ်။
အေကျာ်�ကားဆံးု
ဒတ်ချ်ပးူ တွ-ဲ စေတာက
ု ဏ
� ီ VOC
့ မ
လို ့ အတိေ
ု ခါ်တဲ့ (the
Vereenigde
Oostindische Compagnie) ကို (၁၆၀၂)ခု�စ
ှ မ
် ာှ တရားဝင်စတင်တည်ေထာင်တယ်။ အချိနက
် ဒတ်ချ်ေတွ
စပိနရ
် ဲအု
် ေြမာက်သေ
ံ တွ
့ ပ်စးို မ�ကို တွနး် လှန�် ပီး မ�ကာေသး၊ အမ်စတာဒမ်ခံတပ်ေတွ အနီးအနားမှာ စပိနအ
မစဲေသးတဲ့ အချိန။် VOC က �ှယယ
် ာေတွေရာင်းရေငွန ဲ ့ သဘင်္ာေတွေဆာက်တယ်၊ အာ�ှကလ
ို တ
� တ
် ယ်၊
တ�ုတ၊် အိ�ယ
ိ�
နဲ ့ အင်ဒနီ�ှ ကုနစ
် ည်ေတွကို သယ်လာတယ်။ �ပိုင်ဘက်ေတွ၊ ပင်လယ်ဓားြပေတွကို
ကုမဏ
� သ
ီ ေဘင်္ာေတွန ဲ ့ စစ်ေရးေဆာင်ရွကမ
် ေ
� တွမာှ လည်း ေငွေ�ကးေထာက်ပံတ
့ ယ်။ ေနာက်ဆးုံ အင်ဒနီ�ှကို
သိမး် ပိက
ု �
် င
ို ေ
် အာင် ေငွေ�ကးေထာက်ပံခ
့ ဲတ
့ ယ်။
အင်ဒနီ�ှားက ကမ�ာအ
ု း် မှာ ေထာင်ေပါင်းများစွာေသာ
့ �ကီးဆံးု က�န်းစုြဖစ်တယ်။ (၁၇) ရာစုအေစာပိင
က�န်းေတွကို ရာေပါင်းများစွာေသာ ဘုရင်ေတွ၊ မင်းသားေတွ၊ စူတန်ေတွ နဲ မျိ
် ေ
ု တွက အုပ်ချုပ်ခဲတ
့ ုး�ွယစ
့ ယ်။
VOC ကုနသ
် ည်ေတွ အင်ဒနီ�ှားကို (၁၆၀၃) ခု�စ
ှ ်မာှ စေရာက်ေတာ့ သူတဦ
ုိ ့ းတည်ချက်က စီးပွားေရး
417
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
သက်သက်အတွကပ
် ါ။ ဒါေပမယ့် သူတစီ
ို ့ းပွားေရး အကျိုးအြမတ်ေတွကို ခိုငမ
် ာေစဖိနဲ
ု ့ ့ �ှယယ
် ာ�ှငေ
် တွရဲ ့
အြမတ်ေငွေတွကို
အများဆံးု တိးု ပွားေစဖို ့ VOC
ကုနသ
် ည်ေတွက
အခွနေ
် တွ
တိးု ြမ�င်ေ
ံ ဲ့
့ ကာက်ခတ
သက်ဦးဆံပိင
ု အ
် ုပ်ချုပ်သေ
ူ တွနေရာ
ဲ့
ဥေရာပက �ပိုင်ဘက်ေတွနပါ
ဲ ့ မ�ကာခင်မာှ ရန်ဖက်ြဖစ်လာခဲပ
့ ါတယ်။
VOC က သူကု
် ည်သေဘင်္ာေတွကို အေြမာက်ေတွတပ်တယ်၊ ဥေရာပ၊ ဂျပန်၊ အိ�ယ
ိ�
နဲ ့ အင်ဒနိ�ှန ်
့ နသ
ေ�ကးစားတပ်ေတွကို ေခါ်ယူတယ်၊ ခံတပ်ေတွေဆာက်တယ်၊ စစ်ပဲေ
ွ တွ အ�ကီးအကျယ်ဆင်���ဲ ပီ နယ်ေတွ
သိမး် တယ်။
ဒီလပ
ု ်ငန်းက
က�န်ေတာ်တအတွ
ို ့
က်
နားစိမး် ေကာင်း
စိမး် ေနလိမ်မ
့ ယ်၊
ဒါေပမယ့်
ေခတ်သစ်ဦးပိင
ု း် က ပုဂလ
� က
ိ ကုမဏ
� ေ
ီ တွက စစ်သားေတွ၊�ကည်းတပ် ေရတပ်ဗိုလခ
် ျုပ်ေတွ၊ အေြမာက်ေတွ၊
သေဘင်္ာေတွ
သာမက
�ိင
ု င
် တ
ံ ကာကလည်း
အသင်သ
့ းုံ စစ်တပ်ေတွပါ
ဒီကစ
ိ က
� ို
ငှားတယ်ဆတ
ုိ ာ
အမ�မထားတတ်ဘဲ
လုပ်ေလ့လပ
ု ်ထ�ှိတာမျိုးပါ။
ပုဂလ
� က
ိ ကုမဏ
� က
ီ
အင်ပါယာေထာင်တာကို
ဆန်ကျင်
တာမျိုး မ�ှိခဘ
ဲ့ းူ ။
့
က�န်းေတွ တစ်က�န်း�ပီးတစ်က�န်း VOC ေ�ကးစားတပ်ေတွလက်မာှ ကျ�� ံး�ပီးေတာ့ အင်ဒနိ�ှာရဲ ့
ဧရိယာအများစုက VOC ရဲ ကိ
ု န
ို ြီ ဖစ်လာတယ်။ VOC က အင်ဒနိ�ှာကို �ှစ် (၂၀၀) နီးပါးအုပ်ချုပ်ခတ
ဲ့ ယ်။
့ လ
(၁၈၀၀) ြပည်�
့ စ
ှ ေ
် ရာက်ေတာမ
ှ ာ ဒတ်ချ်အစိးု ရက အင်ဒနိ�က
ှ ို လ�ယ
ဲ ခ
ူ ဲ�့ ပီးေတာ့ ေနာက်ထပ် �ှစ် (၁၅၀)
့ သ
အုပ်ချုပ်ခဲတ
(၂၁) ရာစု ေကာ်ပိေ
ု ရး�ှငး် �ကီးေတွ အင်အားအဆမတန်�ကီးလာတာကို တချို �က
့ ယ်။ ဒီေနေခတ်
့
သတိေပးတယ်။ အေ�ကာင်းက စီးပွားေရးလုပ်ငန်း�ကီးေတွ သူတအကျိ
ို ့
ုးစီးပွား သူတို ့ သည်း�ကီးမည်း�ကီး
�ှာေနတာကို
မျက်ကယ
ွ ြ် ပုထားရင်
ဘယ်ေလာက်ထြိ ဖစ်သာွ း�ိင
ု တ
် ယ်ဆတ
ုိ ာ
ေခတ်သစ်ဦးသမိင
ု း် က
ေြပာြပခဲတ
့ ာကိးု ။
VOC က အိ�ယ
ိ� သမုဒရ
� ာမှာ လည်ပတ်ေနချိန ် the Dutch West Indies Company (WIC) က
အတ�လ��တ
ိ မ
် ာှ ကူးချည်သန်းချည် လုပ်ကင
ို ေ
် နခဲတ
် ယ
ွ မ
် က
� ို
့ ယ်။အေရးပါတဲ့ ဟဒ်ဆန်ြမစ်ေပါ်က ကုနသ
ထိနး် ချုပ်ဖို ့ WIC က New Amsterdam လိေခါ်တဲ
ု့
့ ရပ်ကက
ွ တ
် စ်ခက
ု ို ြမစ်ရဲ ့ အဝ က�န်းတစ်က�န်းေပါ်မှာ
တည်လက
ို တ
် ယ်။ ဒီကလ
ို န
ို န
ီ ယ်ကို ေဒသရင်းအေမရိကန်ေတွက ေ�ှာင်ယ
ှ �် ခိမး် ေြခာက်တယ်၊ �ဗိတန
ိ က
်
့ က
အခါခါ တိက
ု ခ
် က
ို ခ
် တ
ဲ့ ယ်။ ေနာက်ဆးုံ ေတာ့ (၁၆၆၄) ခု�စ
ှ မ
် ာှ �ဗိတန
ိ က
်
သိမး် ယူခ�ဲ့ ပီး နယူးေယာက်လို ့
နာမည်ေြပာင်းလိက
ု တ
် ယ်။ ေဒသရင်းအေမရိကန်ေတွန ဲ ့ �ဗိတန
ိ ေ
် တွရန်ကကာကွယဖ
် ို ့ WIC ကေဆာက်ခဲတ
့ ဲ့
တံတင
ို း် (Wall) အ�ကင်းအကျန်ေတွကို ယေနေခတ်
မာှ ကမ�ာလ
ူ အ
ိ များဆံးု လမ်းက ေနရာယူထားပါတယ်၊
့
့ သ
Wall Street ြဖစ်ပါတယ်။
***
(၁၇)
ရာစု
ကုနခ
် ါနီးချိနမ
် ာှ
ေအာင်ြမင်မေ
� တွကို
ေကျနပ်အားရသွားတာရယ်၊
ေငွကန
ု တ
် ဲ့
တိက
ု ပ
် ဲေ
ွ တွေ�ကာငရ
့် ယ် ဒတ်ချ်ေတွဟာ နယူးေယာက်ကို လက်လတ
ွ ရ
် �ံုသာမက ဥေရာပရဲ ့ ဘ�ာေရးနဲ ့
418
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
နယ်ချဲ�အင်အား�ကီး ဆိတ
ု ဲ့ သူတေနရာကိ
ို ့
ပ
ု ါ ဆံးု �� ံးလာခဲတ
ိ က
်
ဝင်ယဖ
ူ ို ့
့ ယ်။ ဒီေနရာကို ြပင်သစ်န ဲ ့ �ဗိတန
အြပင်းအထန်�ပိုင်ေန�ကတယ်။ အစပိင
ု း် မှာ ြပင်သစ်က ပိအ
ု ားသာတဲ့ အေြခအေနမှာ �ှိခတ
ဲ့ ာပါ။ �ဗိတန
ိ ထ
် က်
�ိင
ု င
် ပ
ံ ိ�ု ကီးတယ်၊
ပိခ
ု ျမ်းသာတယ်၊
ပိင
ု ဆ
် င
ုိ ထ
် ားတယ်။
လူဦးေရပိမ
ု ျားတယ်၊
ဒါေပမယ့်
ရေအာင်�ကိုးစား�ိင
ု ခ
် တ
ဲ့ ယ်။
စီးပွားပျက်ကပ်အတွငး် မှာ
�ဗိတန
ိ က
်
Mississippi
ပိ�ု ကီး�ပီး
ပိအ
ု ေတွ�အ�ကံုရင်တ
့ ဲ့
ြပင်သစ်မရခဲတ
့ ဲ့
Bubble
လိေခါ်တဲ
ု့
့
ြပင်သစ်ဘရ
ု င်ရဲ ့ ြပုမူပံက
ု
စစ်တပ်ကို
ဘ�ာေရးစနစ်ရဲယံ
� ို
့ �ု ကည်မက
(၁၈)
ရာစု
ဥေရာပက
နာမည်ဆးုိ ထွကခ
် တ
ဲ့ ယ်။
အ�ကီးဆံးု
ဒီအေ�ကာင်းကလည်း
အင်ပါယာတည်ေဆာက်တဲ့ ပူးတွ-ဲ စေတာက
ု ဏ
� န
ီ ဲ စတဲ
့ ဇာတ်လမ်းပါပဲ။
့ မ
့
Mississippi
Company
ကို
(၁၇၁၇)
ြပင်သစ်မာှ
စတင်တည်ေထာင်တယ်။
မစ�စပ
� ီြမစ်ဝမ
ှ း် ေအာက်ပိင
ု း် မှာ ကိလ
ု န
ို န
ီ ယ်ေတွ တည်ဖို ့ စိင
ု း် ြပင်းတယ်၊ New Orleans �မို �ကို တည်တယ်။
ရည်မန
ှ း် ချက်�ကီးလွနး် တဲ့ အစီအစဉ်ေတွကုိ ေထာက်ပံဖ
ံ ရးေကာင်းတဲ့
့ ို ့ လူဝီ (၁၅) ဘုရင်န ဲ ့ ဆက်ဆေ
ကုမဏ
� က
ီ
ပါရီစေတာအ
ိ ခ
် ျိနး် ကေန �ှယယ
် ာေတွ ေရာင်းတယ်။ ကုမဏ
� ရ
ီ ဲ ့ ဒါ�ိုကတ
် ာ John Law က
့ တ
ြပင်သစ်ဗဟိဘ
ု ဏ်ရဲ အု
် ယ်။ ဘုရင်က သူကိ
ဲ ျုပ် (ဒီေနေခတ်
့ ပ်ချုပ်ေရးမ�းလည်း ဟုတတ
့
့ ု ဘ�ာေရးရာ ခန်ခွ့ ခ
ဘ�ာေရးဝန်�ကီးနဲ ့ တန်းတူရာထူးမျိုး)
ခန်လိ
ု တ
် ယ်။
့ က
(၁၇၁၇)
မှာ
မစ�စပ
� ီြမစ်ဝမ
ှ း် ေအာက်ပိင
ု း် က
��ံ� �ွ�ေ
ံ တာေတွန ဲ ့ မိေကျာင်းေတွကလွလ
ဲ ို ့စိတဝ
် င်စားစရာ သိပ်မ�ှိဘးူ ။ ဒါေပမယ့် Mississippi Company က
ဒ�ာရီဆန်ဆန် �ကယ်ဝမ�ေတွ၊ အဆံးု မ�ှိတဲ့ အခွငအ
့် လမ်းေတွကို ဇာတ်လမ်းေတွဆင်�ပီး သတင်းြဖန်တယ်
။
့
ြပင်သစ်သေ
ူ ကာင်းမျိုး�ွယေ
် တွ၊ စီးပွားေရးသမားေတွ၊ �မို �ေနဘူဇွာလူတန်းစားေတွက ဒီဇာတ်လမ်းေတွကို
သေဘာကျကုနေ
် တာ့ �ှယယ
် ာေဈးေတွက မိးု ထိးု �ပီးတက်ကန
ု ေ
် ရာ။ အစမှာ �ှယယ
် ာတစ်စက
ု ို (၅၀၀) လီဗာ
(ထိေ
ု ခတ်ြပင်သစ်ေငွေ�ကး) နဲ ့ ေရာင်းတယ်။ (၁၇၁၉) ဩဂုတ် (၁)ရက်ေနမှ့ ာ (၂,၇၅၀) လီဗာနဲ ့ ေရာင်းတယ်။
ဩဂုတ် (၃၀) မှာ (၄,၁၀၀) တန်ေန�ပီ။ စက်တင်ဘာ (၄) ရက်ေနမှ့ ာ (၅,၀၀၀)။ ဒီဇင်ဘာ (၂) ရက်ေနမှ့ ာ လီဗာ
(၁၀,၀၀၀)ကို
ေကျာ်သာွ းခဲတ
့ ယ်။
အေပျာ်�ကီးေပျာ်ရင
� မ
် ေ
� တွ
ပါရီရဲ ့ လမ်းေတွေပါ်မှာ
လ�မး် ေနတယ်။
လူေတွက �ှိသမ�၊ ပိင
ု သ
် မ� ေရာင်းချ၊ ေချးငှား�ပီးေတာ့ မစ�စပ
� ီ �ှ ယ ယ
် ာေတွကို ဝယ်�ကတယ်။ လူတင
ို း် က
သူတို လွ
် ယ
ွ ေ
် လးနဲ ချမ်
့ းသာသွားမယ်လို ယံ
့ ယ်။
့ ယလ
့ �ု ကည်ေနခဲတ
419
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ပံု ၃၈။ ၁၆၆၀ ခု�စ
ှ ်က မက်ဟတ်တန်က�န်း၏အစွနး် တွင ် ေတွ�ရေသာ နယူး အမ်စတာဒမ် (New
Amsterdam)။ အေြခချေနထိင
ု သ
် တ
ူ ကိ
ို ့ ု ကာရံထားေသာတံတင
ို း် သည် ယခုအခါတွင ် ေဝါလ်စထရိ (Wall
Street) လမ်းခင်းထားေသာ ေနရာပင်ြဖစ်သည်။
ေနာက်ရက်အနည်းငယ်မာှ ေတာ့
ေ�ကာက်စိတ်
စဝင်လာ�ကပါတယ်။
ေဈးကစားသူတချို �က
�ှယယ
် ာေဈးေတွဟာ လံးု ဝ လက်ေတွ�မဆန်ေတာဘ
် လ
ီ ြို ဖစ်ေနမှာမဟုတဘ
် းူ လို ့ သေဘာေပါက်
့ းူ ၊ ေရ�ှညဒ
လာ�ကတယ်။
စေတာေ
့ ဈးေတွ
အြမင်ဆ
် ာှ
့ းုံ အချိနမ
�ှယယ
် ာေရာင်းလိအ
ု ားများလာေတာ့
ြပန်ေရာင်းတာေကာင်းတယ်လို ့ တွကက
် ျတယ်။
ေဈးကကျလာတယ်။
တြခားရင်း�ှးီ ြမ�ုပ်�သ
ံှ ူ
ေတွကလည်း
ေဈးေတွကျလာေတာ့ ထပ်မကျခင် ြမန်ြမန်ေရာင်းထုတခ
် ျင်လာ�ကတယ်။ စေတာေ
့ ဈးကထပ်ကျရာကေန
ထိးု ဆင်းသွားေတာတ
့ ယ်။
ေဈး�ငိမ်ဖိုအတွ
က်
့
ြပင်သစ်ဗဟိဘ
ု ဏ်က
John
Law
ရဲ ့ ��န�် ကားမ�န ဲ ့
မစ�စပ
� ီ�ှယယ
် ာေတွကို ဝယ်�ပီး ဝင်ထန
ိ း် တယ်။ ဒါကလည်း ေရ�ှညမ
် ရဘဲ ဘဏ်မာှ ပါ ေငွြပတ်လပ်သာွ းတယ်။
အဲေတာ့ ဘ�ာေရးရာ ခန်ခွ့ ခ
ဲ ျုပ် John Law က ကျန်ေသးတဲ့ �ှယယ
် ာေတွကို ဝယ်ဖို ့ ေငွစက�ူေတွ
ထပ်မ�
ံ ု ိက�
် ပ
ိှ ်ဖို ့ ခွငြ့် ပုလိက
ု တ
် ယ်။ ဒီအချက်က ြပင်သစ်ဘ�ာေရးစနစ်�ကီး တစ်ခုလးံု ကို ပူေဖာင်းထဲ
ေရာက်သာွ းေစခဲတ
� ေတာင် မကယ်�င
ို ေ
် တာဘ
� ီ�ှယယ
် ာေဈးက
့ ယ်။ ဒီလို ဘ�ာေရး က�မ်းကျင်မက
့ းူ ။ မစ�စပ
လီဗာ (၁၀,၀၀၀)ကေန (၁,၀၀၀) ကို ကျလာ�ပီးေတာ့ ေနာက်ဆးုံ လံးု ဝ�ပိုကျသွားေတာတ
် ာေတွက
့ ယ်။ �ှယယ
ြခူးတစ်ြပားမှ
မတန်ေတာဘ
့ းူ ။
အခုေတာ့
ဗဟိဘ
ု ဏ်န ဲ ့ ေတာ်ဝင်ဘ�ာတိက
ု မ
် ာှ
ပိက
ု ဆ
် မ
ံ �ှိေတာဘ
့ ဲ
420
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
တန်ဖိးု မ�ှိတဲ့ �ှယယ
် ာေတွ တစ်ပံသ
ု ာ လက်ဝယ်ကျန်ခတ
ဲ့ ယ်။ အ�ကီးစားေဈးကစားသူေတွက အချိနမ
် ီ
ေရာင်း�ိင
ု ခ
် ေ
ဲ့ တာ့
အထိအခိက
ု ်
အဆံးု အ�� ံးမ�ှိဘးူ ။
ေငွရင်းနည်းတဲသ
့ ေ
ူ တွကေတာ့
အကုန�
် � ံးတာပဲ၊
ကိယ
ု က
့် ယ
ို က
် ယ
ို သ
် တ်ေသ�ကတာ ဒုနေဒး။
ဲ့
Mississippi Bubble က သမိင
ု း် ရဲ ့ အထင်ကရ ဘ�ာေရး�ပိုလဲမေ
� တွထက
ဲ
တစ်ခုြဖစ်ခဲပ
့ ါတယ်။
ေတာ်ဝင်ြပင်သစ်ဘ�ာေရးစနစ်ဟာ
ဒီထးုိ �ှကခ
် ျက်ကေန
အြပည်အ
့ ဝ
နာလန်ြပန်မထူ�င
ို ေ
် တာပ
့ ါဘူး။
မစ�စပ
� ီ ကမ
ု ဏ
� က
ီ �ိင
ု င
် ေ
ံ ရးဩဇာကို သံးု �ပီး လူေတွအ�ူ းထ�ပီး ဝယ်ေအာင် �ှယယ
် ာေဈးကို ြခယ်လယ
ှ တ
် ာက
ြပင်သစ်ဘဏ်စနစ်န ဲ ဘု
အြမင်အေပါ် လူထရ
ု ဲ ယံ
့ ရင်ရဲ ဘ�ာေရးအေြမာ်
့
့ �ု ကည်မ� ေပျာက်ဆးုံ သွားေစခဲတ
့ ယ်။
လူဝီ
(၁၅)
ဘုရင်အတွက်
ေချးေငွေတွရဖို ့ ပိပ
ု ိခ
ု က်လာခဲတ
့ ယ်။
�ဗိတန
ိ လ
် က်ထေ
ဲ ရာက်သာွ းရတဲ့
အဓိကအေ�ကာင်းေတွထက
ဲ
ဒီအချက်က
ြပင်သစ်အင်ပါယာက
တစ်ခုြဖစ်ခဲတ
့ ယ်။
�ဗိတန
ိ က
်
ေငွကို
အတိးု ��နး် နည်းနည်းနဲ ့ လွယလ
် ယ
ွ က
် က
ူ ူ ေချး�ိင
ု တ
် ဲ့ အချိနမ
် ာှ ြပင်သစ်အဖို ့ ေငွေချးဖို ့ ခက်ခခ
ဲ တ
ဲ့ ယ်။
အတိးု လည်း အများ�ကီးေပးရတယ်။ တိးု လာတဲအ
့ ေ�ကးေတွကို ဆပ်ဖို ့ ြပင်သစ်ဘရ
ု င်က ြမင်ြ့ မင်လ
့ ာတဲ့
အတိးု ��နး် �ကီး�ကီးနဲ ့ ပိက
ု ဆ
် ထ
ံ ပ်ခါထပ်ခါ ေချးခဲရ
့ န
ွ �
် စ
ှ ်ေတွမာှ အဖိးု ဘုရင်ေသလို ့
့ တယ်။ (၁၇၈၀) ြပည်လ
နန်းတက်လာတဲ့
လူဝီ
(၁၆)က
သူ ့ �ှစ်စဉ်ဘ�ာေငွရဲ ့ တစ်ဝက်ဟာ
အတိးု ေပးေနရတယ်ဆတ
ုိ ာ
နားလည်သာွ းတယ်။ သူ အေြခအေနက
ေဒဝါလီခံဖို ဦးတည်
ေန�ပီ။ မတတ်သာတဲအ
့ ဆံးု (၁၇၈၉) ခု�စ
ှ မ
် ာှ လူဝီ
့
့
(၁၆) က �ှစ် (၁၅၀) အတွငး် မှာ ြပင်သစ်လတ
� ေ
် တာ်အေနနဲ ့ မ�ကံုဖူးခဲတ
ု စ
် ားြပုတဲ့
့ ဲ့ လူတန်းစားအလ�ာစံု ကိယ
ညီလာခံ
(the
Estates-General)
ေခါ်ယူ�ပီး
အ�ကပ်အတည်းအတွက်
အေြဖ�ှာေစခဲတ
့ ယ်။
ဒါက
ြပင်သစ်ေတာ်လန
ှ ေ
် ရးရဲ အစ
ြဖစ်ခဲပ
့
့ ါတယ်။
ြပင်သစ်ရဲ ့
ြပည်ပအင်ပါယာနယ်ေြမေတွ
တဟုနထ
် းုိ ကျယ်ြပန်လာခဲ
တ
့
့ ယ်။
လန်ဒန်စေတာအ
ိ ်ချိနး် မှာ
့ ပ
အရင်က
အေြခစိက
ု တ
် ဲ့
�ပိုလဲေနချိနမ
် ာှ
�ဗိတန
ိ အ
် င်ပါယာက
ဒတ်ချ်အင်ပါယာလိပ
ု ဲ
�ဗိတန
ိ အ
် င်ပါယာကို
ပုဂလ
� က
ိ
ပူးတွ-ဲ စေတာက
ု ဏ
� ေ
ီ တွန ဲ ့
့ မ
တည်ေထာင်�ပီး
လည်ပတ်ခဲတ
ိ ်အေြခချမ�ကို (၁၇) ရာစုအေစာပိင
ု း် က the
့ ာပါ။ ေြမာက်အေမရိကမှာ ပထမဆံးု အဂင်္လပ
London Company ၊ the Plymouth Company ၊ the Dorchester Company နဲ ့ the Massachusetts
Company လို ပူးတွ-ဲ စေတာက
ု ဏ
� ေ
ီ တွက စတင်ခဲပ
့ မ
့ ါတယ်။
အိ�ယ
ိ� တိက
ု င
် ယ်ကလ
ို ည်း �ဗိတန
ိ �
် င
ို င
် က
ံ
သာမက the British East India Company ရဲ ့
ေ�ကးစားစစ်တပ်ကပါ ေအာင်�င
ို ခ
် တ
ဲ့ ယ်။ ဒီကမ
ု ဏ
� က
ီ VOC ထက်ေတာင် အစွမး် ထက်ခဲပ
့ ါတယ်။ လန်ဒန်�မို �
Leadenhall လမ်း၊ �ံုးချုပ်ကေန�ပီး အင်အား�ကီးအိ�ယ
ိ� အင်ပါယာကို ရာစု�စ
ှ တ
် စ်စန
ု းီ ပါး အုပ်ချုပ်ခဲတ
့ ယ်။
စစ်သားအင်အား (၃၅၀,၀၀၀) ထိ�ိခ
ှ တ
ဲ့ ယ်၊ �ဗိတန
ိ ဘ
် ရ
ု င်ရဲ ့ စစ်အင်အားထက်ကို သာလွနပ
် ါတယ်။ (၁၈၅၈)
ခု�စ
ှ ေ
် ရာက်ေတာမ
ှ ာ �ဗိတန
ိ ဘ
် ရ
ု င်က အိ�ယ
ိ� နဲ ့ အတူ ကုမဏ
� ရ
ီ ဲ ့ ပုဂလ
� က
ိ စစ်တပ်ကို �ိင
ု င
် ပ
ံ ိင
ု အ
် ြဖစ်
့ သ
421
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ေြပာင်းလဲခဲတ
ု ယ
ီ က
ံ
�ဗိတန
ိ ေ
် တွကို ေလှာင်ေခါ်တာက ‘ေဈးသည်�င
ို င
် ’ံ တဲ။့ သိေပမယ်
ု့
လ
့ ည်း
့ ာပါ။ နပိလ
ဒီေဈးသည်ေတွက
နပိလ
ု ယ
ီ က
ံ ို
အ�ိင
ု ရ
် ခဲတ
့ ယ်။
သူတအင်
ို ့ ပါယာက
ကမ�ာကြမင်ဖးူ သမ�ထဲမာှ
အ�ကီးဆံးု အင်ပါယာ ြဖစ်ခဲပ
့ ါတယ်။
ေငွရင်း ေငွ�းီှ ၏နာမေတာ်ြဖင ့်
အင်ဒနို းီ �ှားကို ဒတ်ချ်က �ိင
ု င
် ပ
ံ ိင
ု ြ် ပုြခင်း (၁၈၀၀)နဲ ့ အိ�ယ
ိ� ကို �ဗိတန
ိ က
်
�ိင
ု င
် ပ
ံ ိင
ု ြ် ပုြခင်း (၁၈၅၈) ဆိတ
ု ဲ့
အြဖစ်ေတွကအရင်း�ှငန
် ဲ ့ အင်ပါယာေပါင်းစပ်မက
� ို အဆံးု သတ်ဖို ့ မတတ်�င
ို ခ
် ဲပ
့ ါဘူး။ တကယ်က (၁၉)
ရာစုမာှ
ဒီ�းီှ �ွယမ
် က
�
ပိလ
ု အားေကာင်
ို ့
းခဲပ
့ ါတယ်။
ပူးတွစ
ဲ ေတာက
ု ဏ
� ေ
ီ တွအေနနဲ ့
့ မ
ပုဂလ
� က
ိ
ကိလ
ု န
ုိ ေ
ီ တွတည်ေထာင်အပ
ု ်ချုပ်စရာ မလိေ
ု တာဘ
ို ့ ေနဂျာေတွ၊ �ှယယ
် ာအများစု ပိင
ု ဆ
် င
ုိ သ
် ေ
ူ တွက
့ ဲ သူတမန်
လန်ဒန်၊ အမ်စတာဒမ် နဲ ့ ပါရီမာှ ဩဇာအာဏာကို �ကိုးကိင
ု လ
် ို ့ ရသွားပါတယ်။ သူတအကျိ
ို ့
ုးစီးပွားအတွက်
�ိင
ု င
် ေ
ံ တာ်ကို
မှခ
ီ �
ို င
ို ခ
် ဲတ
့ ယ်။
Marx
နဲတြခား
့
လူမေ
� ဝဖန်ေရးသမားေတွ
မှတခ
် ျက်ချသလို
အေနာက်ကမ�ာအစိးု ရေတွဟာ အရင်း�ှငက
် န
ု သ
် ယ
ွ ေ
် ရးြပည်ေထာင်စတ
ု စ်ခု ြဖစ်လာခဲပ
့ ါတယ်။
အစိးု ရေတွက ေငွအများအြပားသံးု ခဲတ
့ ဲ့ နာမည်အဆိးု ဆံးု ဥပမာကေတာ့ (၁၈၄၀-၄၂) အတွငး်
�ဗိတန
ိ န
် တ�ု
ဲ ့ တတ
် တိ
ို ့ က
ု ခ
် �ဲ့ ကတဲပ
့ ထမဘိနး် စစ်ပဲပ
ွ ါ။ (၁၉)ရာစုပထမတစ်ဝက်မာှ British East India ကုမဏ
� န
ီ ဲ့
�ဗိတသ
ိ �စီးပွားေရးသမားအများအြပားဟာ
တ�ုတ�
် င
ို င
် က
ံ ို
မူးယစ်ေဆး
(အထူးသြဖင ့်
ဘိနး် ြဖူ)
တင်ပိေရာင်
ု့
းချ�ပီးချမ်းသာလာ�ကတယ်။ တ�ုတေ
် တွ သန်းနဲချီ
ု း် ြပည်က စီးပွားေရး၊
့ မူးယစ်ေဆးစွဲ�ပီး တိင
လူမေ
� ရး
ချိနလာခဲ
ဲ့
တ
့ ယ်။
(၁၈၃၀)ြပည့လ
် န
ွ �
် စ
ှ ေ
် တွ
မူးယစ်ေဆးေရာင်းဝယ်ြခင်းကို
မူးယစ်ေဆးကုနသ
် ည်ေတွက
မူးယစ်ေဆးေတွကဖ
ို မ်းဆီး၊
ေ�ှာင်းပိင
ု း်
ဥပေဒထုတတ
် ားြမစ်ပိတပ
် င်ခဲတ
့ ယ်
ဥပေဒကို
လျစ်လျူ�� ခတ
ဲ့ ယ်။
ဖျက်ဆးီ တာေတွလပ
ု ်လာတယ်။
၊
တ�ုတအ
် စိးု ရက
ဒါေပမယ့�် ဗိတသ
ိ �
တ�ုတအ
် ာဏာပိင
ု ်
ေတွက
မူးယစ်ေဆးကုနသ
် ည်�ကီးများ
အသင်းအဖွဲ�ေတွက Westminster နဲ ့ Downing Street တိနဲ
ု ့ နီ့ းနီးစပ်စပ်�ိှ�ကတယ်။ တကယ်ေတာ့
လ�တေ
် တာ်အမတ်ေတွ၊
အစိးု ရအဖွဲ�ဝန်�ကီးေတွ
ကိယ
ု တ
် င
ို မ
် းူ ယစ်ေဆးကုမဏ
� ေ
ီ တွမာှ
�ှယယ
် ာေတွ
ပိင
ု ဆ
် င
ုိ ထ
် ားခဲတ
ို ့ ဒီကစ
ိ က
� ုိ အေရးယူေဆာင်ရွကဖ
် ို အစိ
းု ရကိဖ
ု ိအားေပးတယ်။
့ ာပါ။ သူတက
့
ေမ�ာ်လငထ
့် ားတဲအ
့ တိင
ု း် (၁၈၄၀) မှာ လွတလ
် ပ်ေသာကုနသ
် ယ
ွ မ
် � လိေခါင်
ု့
းစဉ်တယ်�ပီး �ဗိတန
ိ က
်
တ�ုတက
် ို စစ်ေ�ကာြငာ�ပီး အလွယတ
် ကူပဲ�င
ို ခ
် ဲတ
ို ့ ယ
ု သ
် တ
ူ ို အထင်
�ကီးလွနး် တဲ့ တ�ုတေ
် တွဟာ
့ ယ်။ သူတကိ
့
�ဗိတန
ိ ရ
် ဲေရေ�ွ
းေငွ�အင်ဂျင်သးုံ သေဘင်္ာေတွ၊
့
လက်နင်အသစ်အဆန်းေတွကို
လက်နက်�ကီး၊
အေြမာက်၊�ိုငဖ
် ယ်
စတဲ့
မယှဉ်�ိင
ု ခ
် ဘ
ဲ့ းူ ။ စစ်အ�ပီးချုပ်ဆတ
ုိ ဲ့ �ငိမး် ချမ်းေရး စာချုပ်အရ တ�ုတစ
် ာ
�ဗိတသ
ိ �မူးယစ်ေဆးကုနသ
် ည်ေတွရဲ ့
လုပ်ငန်းေတွကို
မေ�ှာငယ
့် က
ှ ဖ
် ိသေဘာတူ
ု့
ရ
422
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
တဲအ
့ ြပင်
တ�ုတရ
် ဲေတွေ�ကာငြ့် ဖစ်ရတဲ့
ပျက်စီဆးုံ �� ံးမ�ေတွကို
အေလျာ်ေပးခဲရတယ်။ဒါအြပင်
့
�ဗိတိ
သ�ကေဟာင်ေကာင်ကို ေတာင်းယူအုပ်ချုပ်ခဲ�့ ပီး မူးယစ်ေဆးေရာင်းဝယ်ေဖာက်ကားမ� အေြခစိက
ု ် ေနရာ
အြဖစ်အသံးု ချခဲတ
့ ယ်။
(၁၉၉၇
အထိ
ေဟာင်ေကာင်က�ဗိတန
ိ လ
် က်ထမ
ဲ ာှ �ှိခဲပ
့ ါတယ်။)
(၁၉)ရာစုေ�ှာင်းပိင
ု း် မှာ �ိင
ု င
် လ
ံ ဦ
ူ းေရ (၁၀)ပံ(ု ၁)ပံြု ဖစ်တဲ့ တ�ုတလ
် မ
ူ ျိုးသန်း(၄၀)ဟာဘိနး် ြဖူစွဲေန သူေတွ
ြဖစ်ခတ
ဲ့ ယ်။
အီဂျစ်�င
ို င
် လ
ံ ည်း
သင်ယခ
ူ ရ
ဲ့ တယ်။
(၁၉)
ေငွေချးခဲ�့ ကတယ်။
�ဗိတသ
ိ �အရင်း�ှငဝ
် ါဒရဲ ့
ရာစုမာှ
ပထမေတာ့
�ှညလ
် တ
ှ လ
ဲ့ က်တက
ံ ို
ြပင်သစ်န�ဗိ
ဲ ့ တန
ိ ေ
် ငွ�င
ှ ေ
် တွက
ေလးစားတတ်ေအာင်
အီဂျစ်ဘရ
ု င်ေတွကို
စူးအက်တးူ ေြမာင်းေဖာက်ဖိနဲ
ု ့ ့ ေနာက်အေ
့ဲ လာက်
အလံးု အရင်း
ေအာင်ြမင်တလ
ဲ့ ပ
ု ်
ငန်းေတွအတွကပ
် ါ ေငွေ�ကးထုတေ
် ပးခဲတ
ု ိထ
ု လ
ူ ာေတာ့ ဥေရာပေ�ကး�ှင ် ေတွက
့ ယ်။ အီဂျစ်က အေ�ကးပိပ
အီဂျစ်အေရး
ကိစေ
� တွမာှ
ေြခ�� ပ်စက
ွ ဖ
် က်လာေတာတ
့ ယ်။
သည်းမခံ�င
ို တ
် အ
ဲ့ ဆံးု
အီဂျစ်အမျိူးသားေရးဝါဒီေတွက (၁၈၈၁)မှာ ေတာ်လန
ှ ခ
် �ဲ့ ကတယ်။ သူတက
ို ့ �ိင
ု င
် ြံ ခားေ�ကး�မီေတွ အားလံးု ကို
ေလျာ်ပစ်ေ�ကာင်း
တစ်�စ
ှ အ
် �ကာမှာ
တစ်ဖက်သတ်ေ�ကြငာတယ်။
�ိင
ု း် ြမစ်ဆီ
သူ�ကည်
းတပ်၊
့
ဒါကို
ဝိတရ
ို ိယဘုရင်မ�ကီးမေပျာ်ပိက
ု ်
ေရတပ်တလ
ွ တ
� �် ပီး
သိမး် ခဲတ
့ ာ
အီဂျစ်ဟာ
ဘူး။
ဒုတယ
ိ
ကမ�ာစစ်�ပီးတဲထ
့ ိ �ဗိတသ
ိ �လက်ေအာက်ခန
ံ ယ်ေြမအြဖစ် �ှိခပ
ဲ့ ါတယ်။
ေငွအရင်း�ှငေ
် တွရဲ အကျိ
ုးအြမတ်သပ်သပ်အတွက် တိက
ု ပ
် ဲစ
ွ စ်ပဲဆ
ွ တ
ုိ ာ �ှားပါတယ်။ တကယ်ေတာ့
့
စစ်ပဲက
ွ ယ
ို တ
် င
ို က
်
ဘိနး် လိဘ
ု ဲ ေရာင်းကုနတ
် စ်ခုပါ။ (၁၈၂၁)မှာ ဂရိေတွက ေအာ်တမ
ို န် အင်ပါယာကို
ပုနက
် န်တယ်။ ေတာ်လန
ှ ေ
် ရးေ�ကာင ့် �ဗိတန
ိ က
် လွတလ
် ပ်ေသာ အ�ုသခ
ု မ
ု အသိင
ု း် အ ဝိင
ု း် မှာ (ဂရိေတွက)ို
အ�ကီးအကျယ်
ဂ�ုဏာသက်ခ�ဲ့ ကတယ်။
ကဗျာဆရာ
ကိယ
ု တ
် င
ို သ
် ာွ း�ပီးေတာ်လန
ှ ေ
် ရးသမားေတွနအတူ
ဲ့
ေငွ�ှငေ
် �ကး�ှငေ
် တွက
ေဆာင်ေတွကို
တိက
ု ပ
် ဲဝ
ွ င်ခဲတ
့ ယ်။
ဒါကိအ
ု ခွငအ
့် လမ်းတစ်ခုလလည်
ို ့
း
လန်ဒန်စေတာအ
ိ ခ
် ျိနး် ကေန
့ တ
Lord
ြမင်တယ်။
Bryon
ဆိရ
ု င်
ဒါေပမယ့်
ဂရိကို
လန်ဒန်က
သူတကေတာ်
ို ့
လန
ှ ေ
် ရးေခါင်း
‘ဂရိေတာ်လန
ှ ေ
် ရးေငွေချးစာချုပ်ေတွ’
ထုတေ
် ပးဖို ့
အဆိြု ပုတယ်။ ဂရိေတွ လွတလ
် ပ်ေရးရခဲရ
ု့
ရမယ်
့ င် စာချုပ်ကို အရင်းေရာ၊အတိးု ပါ ြပန်ဆပ်ဖိသေဘာတူ
ပုဂလ
� က
ိ ေငွ�ှငေ
် တွက
ေငွေချးစာချုပ်ေတွကို
အကျိုးအြမတ်လခ
ို ျင်လေရာ၊
ုိ ့
ဝယ်�ကတယ်။
ဂရိေတွကို
သနားဂ�ုဏာြဖစ်လပါ
ို ့
လန်ဒန်စေတာအ
ိ ခ
် ျိနး် မှာ�ှိတဲ့
့ တ
‘ဂရိေတာ်လန
ှ ေ
် ရးေငွေချး’
စာချုပ်ေတွရဲ ့ ေစျးက ဟဲလာစ် စစ်ေြမြပင်မာှ တိက
ု ေ
် နတဲစ
့ စ်ပဲေ
ွ အာင်ြမင်မ၊� ကျ�� ံးမ�ေတွေပါ် မူတည်�ပီး
အထက်အကျြဖစ်တယ်။
ေရးသမားေတွဘက်က
တာခ်ေတွက
မလွမ
ဲ ေသွ��ံး
တြဖည်းြဖည်းနဲအသာစီ
းရလာတယ်။
့
ဦးတည်လာချိနမ
် ာှ
ေတာ်လန
ှ ်
ေငွေချးစာချုပ်လက်ဝယ်�ိှသေ
ူ တွဟာ
ေငွေေတွဆးုံ ဖိုအလားအလာ
ြမင်လာ�ကတယ်။ သူတအကျိ
ို ့
ုးစီးပွားဟာ အမျိုးသားအကျိုးစီးပွားြဖစ် လို ့
့
423
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
�ဗိတန
ိ က
်
(၁၈၂၇)မှာ �ိင
ု င
် ေ
ံ ပါင်းစံပ
ု ါတဲ့ သေဘင်္ာတပ်န ဲ ့ ေအာ်တမ
ို န်ေရတပ်မ�ကီးကို နဗာရီ� ို (Navarino)
တိက
ု ပ
် ဲမ
ွ ာှ နစ်ြမ�ုပ်ပစ်ခဲတ
ို န်လက်ေအာက်မာှ ရာစု�စ
ှ မ
် ျားစွာ ေနခဲရ
့ ယ်။ ေအာ်တမ
့ �ပီးေနာက် ဂရိဟာ
ေနာက်ဆးုံ မှာလွတလ
် ပ်ေရးရခဲတ
့ ယ်။
အတူရခဲတ
့ ာပါ။
ဒါေပမယ့်
တိင
ု း် သစ်ြပည်သစ်ဂရိဟာ
ဒီလတ
ွ လ
် ပ်ေရးက
အေ�ကး�ကီး�ကီးတင်ြခင်းနဲ ့
အေ�ကးြပန်ေပးဖိလမ်
ု ့ းစမ�ှိ�ှာဘူး။
ဂရိစးီ ပွားေရးဟာ
�ဗိတန
ိ ေ
် �ကး�ှငေ
် တွကို ဆယ်စ�
ု စ
ှ မ
် ျားစွာအေ�ကးထိးု ဆပ်ေနခဲရ
့ တယ်။
ပံု ၃၉။ ၁၈၂၇ ခု�စ
ှ က
် နဗာရီ� ို တိက
ု ပ
် ဲွ (The Battle of Navarino)။
ေငွအရင်းအ�ှးိ နဲ ့
�ိင
ု င
် ေ
ံ ရးရဲ ့
�ိုကခ
် တ်မေ
� တွ�ိှပါတယ်။
စက်ယ��ရားသစ်တထ
ီ င
ွ မ
် �
ခိင
ု မ
် ာတဲေ
့ ပါင်းစည်းမ�မာှ
စီးပွားေရးစနစ်တစ်ခအ
ု တွငး် က
လိစ
ု းီ ပွားေရးသပ်သပ်န ဲ ့
ေချးေငွေစျးကွကအ
် တွက်
ေချးေငွပမာဏကို
ဆိင
ု တ
် အ
ဲ့ ချက်ေတွက
အေရးပါတဲ့
ေရနံတင
ွ း် သစ်တ�ွ �ှိမ၊�
အဆံးု အြဖတ်ေပးသလို
အစိးု ရအေြပာင်းအလဲ၊ ရည်မန
ှ း် ချက်�ကီးမားတဲြ့ ပည်ပဆက်ဆေ
ံ ရး မူဝါဒမျး လို �ိင
ု င
် ေ
ံ ရးကိစေ
� တွ ကလည်း
အဆံးု အြဖတ်ေပးပါတယ်။
Navarino
ြပည်ပရင်း�ှးီ ြမ�ုပ်�မ
ံှ ေ
� တွလပ
ု ်ဖို ့ ပိ�ု ပီး
တိက
ု ပ
် ဲအ
ွ �ပီးအှာ
�ဗိတသ
ိ �အရင်း�ှငေ
် တွဟာ
စွနစ
် ့ ားရတဲ့
ဆ���ိှလာ�ကတယ်။
ြပည်ပက(ေချးေငွ�မီစာယူ
ထားသူ)ေတွက
အေ�ကးြပန်ေပးဖို ြငင်
ု ် ေပး �ိင
ု တ
် ာကိးု ။
့ တပ်က အေ�ကးြပန်ရေအာင်လပ
့ းဆန်ရင် ဘုရင်မ�ကီးရဲ စစ်
ဒါေ�ကာင ့် သဘာ၀သယံဇာတေတွထက် တိင
ု း် ြပည်တစ်ြပည်ရဲ ေချးေငွ
အဆငသ
့် တ်မတ
ှ ခ
် ျက် (credit
့
rating)
က
စီးပွားေရးြဖစ်ထန
ွ း် မ�အတွက်
ကတိင
ု း် ြပည်တစ်ြပည်
ပိ�ု ပီးအေရးပါတယ်။
အေ�ကးြပန်ဆပ်�င
ို စ
် မ
ွ ်း�ှိမ�ှိဆတ
ုိ ာကို
ေချးေငွသတ်မတ
ှ ခ
် ျက်ေတွ
ေဖာ်ြပတယ်။
ဒီအဆငေ
့် တွက
424
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
စီးပွားေရးဆိင
ု ရ
် ာ အချက်ေတွအြပင် �ိင
ု င
် ေ
ံ ရး ၊ လူမေ
� ရးနဲ ့ ယဉ်ေကျးမ�ဆင
ုိ ရ
် ာ အချက်ေတွကလ
ို ည်း
ထည့ထ
် သွငး် စဉ်းစားတယ်။ ေရနံ�ကယ်၀တဲ့ �ိင
ု င
် တ
ံ စ်�င
ို င
် ြံ ဖစ်လငက
့် စားအာဏာ�ှငစ
် နစ် ၊ စစ်ပဲွ ေတွန ဲ ့
ြခစားတဲန
့ တရားစီ
ဲ့
ရင်ေရး
စနစ်ေတွ�ိှေနမယ်ဆရ
ုိ င်
ေပါ�ကယ်တေ
ဲ့ ရနံကေန
အကျိုးအများဆံးု ရဖို ့
တိင
ု း် ြပည်ကဆင်းရဲေန�မဲဆင်းရဲဖို ့
ြဖစ်ေပမယ့်
အဆငတ
့် စ်မတ
ှ ခ
် ျက်နမ
ိ ်တ
့ ယ်။
လိအ
ု ပ်တေ
ဲ့ ငွရင်း
အေ�ကာင်းများတယ်။
တိင
ု း် ြပည်�ငိမ်းချမ်းတယ်.
ရင်အဆငသ
့် တ်မတ
ှ ခ
် ျက်ြမငရ
့် တယ်။
မ�တတဲ့
ဒီေတာ့
(ေချးေငွ)မရ�ိင
ု တ
် ာေ�ကာင ့်
သဘာ၀သယံဇာတမ�ှိတဲ့
�ိင
ု င
် တ
ံ စ်�င
ို င
် ံ
တရားေရးစနစ်န ဲ ့ လွတလ
် ပ်ေသာအစိးု ရ
ေငွရင်းလွယလ
် ယ
ွ ရ
် �ိင
ု �် ပီးေတာ
�ှိတယ်ဆုိ
ပညာေရးစနစ်ေကာင်းေအာင်
ေထာက်ပံ�
ို တ
် ယ်။ နည်းပညာြမငစ
့် က်မ�
� င
ို င
် ြံ ဖစ်လာေအာင်လပ
ု ် �င
ို တ
် ယ်။
့ င
လွတလ
် ပ်ေသာေစျးကွကစ
် းီ ပွားေရး၏စွလ
ဲ မ်း ယံ�ု ကည်မ�
ေဘာဂေဗဒ ပညာ�ှငေ
် တွ၊ �ိင
ု င
် ေ
ံ ရးသမားေတွန ဲ သာမန်
ြပည်သေ
ူ တွက အပူအြပင်းေဆွးေ�ွး ြငင်းခံုရတဲအ
့ ထိ
့
‘ေငွရင်း’
နဲ ့
‘�ိင
ု င
် ေ
ံ ရး’
ရဲအြပန်
အလှန ်
့
လ�မး် မိးု မ�က�ကီးမားပါတယ်။
အရင်း�ှင ်
အမာခံေတွက
(ေငွ)အရင်းအ�ှးီ က �ိင
ု င
် ေ
ံ ရးအေပါ် ဩဇာတက်ေရာက်ဖို ့ လွတလ
် တ
ွ လ
် ပ်လပ်ြဖစ် သငတ
့် ယ်၊ အရင်းအ�ှးီ ကို
ြခယ်လယ
ှ ဖ
် ိေတာ
ု့
့
�ိင
ု င
် ေ
ံ ရးကို
ေစျးကွကစ
် းီ ပွားေရးမှာ
ရင်း�ှးီ ြမ�ုပ်�မ
ံှ ေ
� တွ
ခွငမ
့် ြပုသငဘ
့် းူ
ဝင်��ပ်ရင်
လိအေ�ကာင်
ု့
းြပေြပာ
သူတရဲ
ို ့ �ိ့ င
ု င
် ေ
ံ ရး
လုပ်မရ
ိ င်စးီ ပွားေရး
စက်မလ
� ပ
ု ်ငန်း�ှငေ
် တွအေပါ်
တိးု တက်မ�
ဆိတ
ု ယ်။
အစိးု ရေတွက
ရည်မန
ှ း် ချက်ေတွေ�ကာင ့်
ေ�ှးေကွးသွားမယ်။
အကင်းမပါးတဲ့
ဥပမာ-
အခွန�် ကီး�ကီးေကာက်ယ�ူ ပီး
အလုပ်လက်မဲေ
့ တွေကာင်းကျိုးအတွက်
အစိးု ရက
ေငွေတွကို
ရက်ရက်ေရာေရာသံးု လိက
ု တ
် ယမျိုး၊
(ေရွ းေကာက်ပဲမ
ွ ာှ
မဲများများရ�ိင
ု ေ
် ပမယ့် စီးပွားေရးအေဆာက်အအံုကို လာထိခိုကမ
် ယ်) စီးပွားေရး သမားေတွက အစိးု ရက
ေငွေတွကို
စီးပွားေရးသမားေတွ
လက်ထထ
ဲ ားခွငြ့် ပုတာပဲပိေ
ု ကာင်းတယ်
လိြမင်
ု ့ တယ်။
သူတက
ို ့
စက်�ု ံသစ်ေတွတးို ချဲ� ဖွငမ
့် ယ်၊ အလုပ်လက်မေ
ဲ့ တွေခါ် �ပီး အလုပ်ေပးထားမယ်။
ဒီအြမင်အရ ဉာဏ်အ�ှိဆးုံ စီးပွားေရးမူဝါဒဆိတ
ု ာ �ိင
ု င
် ေ
ံ ရးကို စီးပွားေရးကေန ဖယ်ထတ
ု ် ထား�ပီး
အခွနတ
် ေ
ွ လ�ာ၊့
အစိးု ရကနသ
် ့ တ်မေ
� တွအနည်းဆံးု ထားကာ
သူလမ်
ိ း် ေကျာင်းသွားတာကို
့ းသူထန
ခွငြ့် ပုထားြခင်း
ေစျးကွကအ
် င်အားစုေတွက
လိဆိ
ု့ လ
ု တ
ို ယ်။
�ိင
ု င
် ေ
ံ ရး
ဦးတည်ချက်ေတွက
ကင်းလွတတ
် ဲ့ ပုဂလ
� က
ိ ရင်း�ှးီ ြမ�ုပ်�သ
ံှ ေ
ူ တွက သူတေငွ
ို ့ ကို အြမတ်အများဆံးု ရမယ့် ေနရာမှာ ရင်းလိမ်မ
့ ယ်။
ဒီနည်းနဲ ့
စီးပွားေရးတိးု တက်မက
� ို
လူအတိင
ု း် အကျိုးခံစားရလိမမ
့် ယ်။
စီးပွားေရးတိးု တက်မအ
� တွက်
အေကာင်းဆံးု ေဖာ်ေဆာင်�ပီးေတာ့
(စက်မလ
� ပ
ု ်ငန်း�ှငေ
် တွေရာ
ဘာမှသပ
ိ ် လပ
ု ်စရာမလိဘ
ု းူ ။
ဒီကေန(
အလုပ်သမားေတွပါ)
)
အစိးု ရက
ဒီလတ
ွ လ
် ပ်ေသာေစျးကွကစ
် းီ ပွားေရး
အယူအဆက ယေနေခတ်
မာှ အရင်း�ှငဂ
် ဏ
ို း် ရဲ ့ လ�မး် မိးု မ�အ�ှိဆးုံ အယူအဆြဖစ်ပါတယ်။ လွတလ
် ပ်ေသာ
့
425
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
စီးပွားေရးေစျးကွကစ
် းီ ပွားေရးကို
အေထာက်ခံဆးုံ သူေတွက
ြပည်ပကစစ်ေရး
ြပည်တါင်းကလူထေ
ု ကာင်းကျိုးြပုစီမက
ံ န
ိ း် ေတွကပ
ို ါေဝဖန်ေလ့�ိှတယ်။
လ�ပ်�ှားမ�
သူတက
ို ့
ေတွေရာ၊
အစိးု ရေတွကို
အ�ကံေပးပံက
ု ‘ဇန်’ ဘုနး် ေတာ်�ကီးေတွ တပည့အ
် သစ်ေတွကို အ�ကံေပးသလိပ
ု ါပဲ ‘ဘာမှမလုပ်ဘေ
ဲ နပါ’။
သိေသာ်
ု့
လည်း
အစွနး် ေရာက်တအ
ဲ့ သွငမ
် ာှ ဆိရ
ု င်
လွတလ
် ပ်ေသာေစျးကွကစ
် းီ ပွားေရးအေပါ်
ယံ�ု ကည်မက
� စန်တာကေလာအ
ု ဲ �ိုးအရာ ေရာက်တယ်။ �ှငး် �ှငး် ေြပာရရင် �ိင
ု င
် ေ
ံ ရးအရ
့ ေပါ်ယံ�ု ကည်သလိပ
ဘက်လက
ို မ
် က
� င်းတဲ့
ေစျးကွကစ
် းီ ပွားေရးဆိတ
ု ာမ�ှိပါဘူး။
‘အနာဂတ်အေပါ်ယံ�ု ကည်မ’�
ပါ၊
အစဉ်တစိက
ု �် ခိမး် ေြခာက်ေနတယ်၊
ဒီရင်းြမစ်ကို
အေရးအပါဆံးု
သူခးို ေတွ၊
ေစျးကွကေ
် တွက
စီးပွားေရး
ရင်းြမစ်က
ဆရာသမားေယာင်ေယာင်
ေတွက
ခိးု မ�နအ�ကမ်
ဲ့
းဖက်မေ
� တွ
ရန်ကေန
လိမ်လည်မ�
သူတကိ
ို ့ ယ
ု သ
် တ
ူ ို ့ မကာကွယ�
် င
ို ဘ
် းူ ။ ဒါက�ိင
ု င
် ေ
ံ ရးစနစ်ေတွရဲ ့ တာဝန်ြဖစ်လာတယ်။ လိမ်လည်မရ
� န်ကေန
ကာကွယဖ
် ို ့
စီးပွားေရးပိတဆ
် မ�
ုိ ့ ဆင
ုိ ရ
် ာဥပေဒေတွြပ�ာန်းရတယ်၊
(
)
ရဲတပ်ဖဲ�ွ
ေတွတရား�ံုးေတွ၊ေထာင်ေတွဖဲ�စ
ွ ည်းတည်ေထာင်ရတယ်။ (ဥပေဒစိးု မိးု ဖိ)ု ့ �ှငဘ
် ရ
ု င်ေတွက ဒီတာဝန် ေတွကို
ပျက်ကက
ွ ခ
် ရ
ဲ့ င်
၊
ေစျးကွကေ
် တွကို
ေချးေငွရတာနည်းသွားမယ်၊
ကေပးခဲတ
ဲ့ င်ခန်းစာပါ။
့ သ
ကသတိေပးပါတယ်။
ေကာင်းေကာင်းမစီမ�
ံ င
ို ခ
် ရ
ဲ့ င်
စီးပွားပျက်ကပ်ဆက
ုိ မ
် ယ်၊
ဒါကိေ
ု မေ
့ နသူေတွအတွက်
ေနာက်ဆက်တအ
ွဲ ြဖစ်
ဒါက(၁၇၁၉)
(၂၀၀၇)ခု�စ
ှ ်
ယံ�ု ကည်မဆ
� းုံ �� ံးမယ်၊
Mississippi
Bubble
housing
bubble
US
ေချးေသွများကေမာက်ကမြဖစ်�ပီးေတာ့
စီးပွားေရးကျ
ဆင်းခဲတ
့ ယ်။
အရင်း �ှငင
် ရဲ
ေစျးကွကေ
် တွကို
လံးု လံးု လျားလျားဖက်�ကိုးေြဖေလ�ာေ
ု တ
် ာဘာေ�ကာင ့်
့ ပးလိက
�ကီးေ�ကာငအ
့် ေြခခံပိက
ု ျတဲ့
ေငွေတွကို
အေ�ကာင်းရင်းတစ်ရပ်�ိှပါေသးတယ်။
အကူေတွထပ်ေခါ် �ပီးအလုပ်ေပးထားရမယ်’
ကုနထ
် တ
ု လ
် ပ
ု ် မ�
တိးု ချဲ� ဖိနဲ
ု့ ့
လိသင်
ု ့ �ကား
ပိမ
ု ျားတဲအ
့ လုပ်သမားေတွကို
အ��ရာယ်
‘ဖိနပ်ချုပ်သမားကပိလ
ု �ံလာတဲ့
ခဲပ
့ ါတယ်။
အြမတ်ေငွေတွကို
ထားဖို ့
ြဖစ်ေနတာေ�ကာင ့်
အလုပ်ေပး
အတ�ပါတဲေ
့ လာဘက အများအကျိုးအတွက် ြဖစ်ေနတယ်လဆိ
ို ့ ပ
ု ါတယ်။
ဒါေပမယ့ေ
် လာဘ�ကီးတဲ့
လစာေလ�ာေ
့ ပး�ပီး
ဖိနပ်ချုပ်သမားက
သူအြမတ်
အစွနး် တိးု ရဖို ့
့
သူတအလု
ို ့
ပ်ချိနက
် တ
ို းို လိက
ု မ
် ယ်ဆရ
ုိ င်
အလုပ်သမားေတွကို
ဘာေတွြဖစ်မလဲ၊
ဒီေမးခွနး် အတွက်
ေဘာင်ဝင်တအ
ဲ့ ေြဖကေတာ့ ‘လွတလ
် ပ်ေသာေစျးကွကက
်
အလုပ်သမားေတွကုိ အကာအကွယ် ေပးရမယ်’
လိြဖစ်
ု ့ ပါတယ်။
ဥပမာထဲက
အေတာ်ဆးုံ အလုပ်သမားေတွက
ဖိနပ်ချုပ်ဆရာကေပးတာနည်း�ပီး
သူဆီ
့ ကေနသူ�ပိုဘက်ဆီ
ေတာင်းတာများရင်
ေရာက်ကန
ု မ
် ာှ ပါ။
426
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ရက်စက်တဲ့
ဖိနပ်ချုပ်ဆရာအတွက်
အညံဆ
့ းုံ အလုပ်သမားေတွအဲ
ကျန်ခင်ကျန်မယ်၊
တစ်ေယာက်မှ
မကျန်တာလည်းြဖစ်�င
ို တ
် ယ်။ သူနည်
ီ ပ
ု ်ငန်းကေန အြပင် ေရာက်သာွ းမှာ။
့ းလမ်းေတွြပင်ရင်ြပင်၊ မြပင်ရင်ဒလ
အဲေ
့ တာ့ သူေလာဘက
သူအလု
ပ်သမားေတွကို ေကာင်းေကာင်းဆက် ဆံေအာင် တွနး် အားေပးတယ်။
့
့
ဒီသေဘာက သီအုရ
ိ ီအားြဖငေ
့် တာ့ ကျည်ဆေ
ံ တာင်မေဖာက်�င
ို ဘ
် းူ ၊ မမှား�ိင
ု ဘ
် းူ (bulletproof)။
လက်ေတွ� မှာေတာ့ အားလံးု ကို ကျည်ဆေ
ံ တွ ေဖာက်ဝင်သာွ း�ိင
ု ပ
် ါတယ်။ (မှား �ိင
ု ပ
် ါတယ်။) ဘုရင်ေတွ၊
ဘုနး် ေတာ်�ကီးေတွက
ထိနး် ကွပ်ေပးတာမ�ှိရင်
ေစျးကွကတ
် စ်ခမ
ု ာှ ေလာဘ�ကီးတဲအ
့ ရင်း�ှငေ
် တွက
အေကာက်�ကံတာေတွ
လံးု လံးု လျားလျား
လက်ဝါး�ကီးအုပ်ေမာင်ပိင
ု စ
် းီ ၊
လုပ်�င
ို ပ
် ါတယ်။
ထိနး် ချုပ်တအ
ဲ့ ဖွဲ�အစည်းတစ်ခ�
ု ိေ
ှ နရင်
အလုပ်သမားေတွကို
တိင
ု း် ြပည်မာှ
(ဒါမှမဟုတ)်
တညီတ�ွတတ
် ည်းလုပ်အားခေတွကို
လွတလ
် ပ်ေသာ
ဖိနပ်စက်�ု ံအားလံးု ကို
ဖိနပ်စက်�ု ံပိင
ု �
် ှငအ
် ားလံးု က
ေလ�ာခ
ု ့ စည်မယ်ဆရ
ုိ င်
့ ျဖိ�ကံ
အလုပ်သမားေတွအဖိကူ
ု ့ ကယ
ွ ်
ရာမဲြ့ ဖစ်သာွ းမှာပါ။
ပိဆ
ု းုိ တာက သူေဌးဦးေလာဘေတက အလုပ်သမားေတွရဲ လွ
် ပ်ခင
ွ က
့် ို အေ�ကးနဲ ့ က�န်ြပုတာ ၊
့ တလ
စစ်မထ
� မ်း�ိင
ု တ
် ယေတွန ဲ ့
ချုပ်ြခယ်�င
ို ေ
် ြခ�ှိတယ်။
ခရစ်ယာန်ဥရာပအသိင
ု း် အဝိင
ု း် မှာ
အလယ်ေခတ်အဆံးု မှာ
သိေတာင်မသိတအ
ဲ့ ေ�ကာင်းြခင်းရပ်ပါ။
ဥေရာပအရင်း�ှငစ
် န်စေပါ်ထွနး် လာြခင်း�ှငအ
့် တူ
ယှဉ်တွေ
ဲ ပါ်ေပါက်လာခဲပ
့ ါတယ်။
အတ�လ��တက
် �န်
ဒီြဖစ်ရပ်ဆးုိ �ကီးဟာ
လူမျိုးစွဲ�ကီးသူေတွေ�ကာငြ့် ဖစ်တာထက်
က�န်ြပုြခင်း
ဆိတ
ု ာ
ေခတ်သစ်ဦးပိင
ု း် ေရာက်ေတာ့
ကုနသ
် ယ
ွ ေ
် ရးဟာလည်း
�ကမ်းတမ်းရက်စက်
တဲဘ
့ ရ
ု င်ေတွ၊
အထိနး် အကွပ်မဲတ
ဲ့ စျးကွကစ
် းီ ပွားေရးအင်
့ ေ
အားစုေတွေ�ကာငြ့် ဖစ်ခရ
ဲ့ တာပါ။
ဥေရာပသားေတွ
ရွ က�် ကီးနဲ ့
အေမရိကတိက
ု က
် ို
ဝါပင်ေတွစက
ို တ
် ယ်။
ေအာင်ေတာ့
ဒီတင
ွ း် ေတွ
ေရ�တင
ွ း် ၊ေငွတင
ွ း် ေတွတးူ တယ်၊
စိက
ု ခ
် င်းေတွက
�ကံ၊ေဆး
အေမရိကရဲအဓိ
် ပ
ု ်မန
� ဲ့
့ ကထုတလ
ပိကု
ု ့ နြ် ဖစ်လာခဲတ
ု ခ
် င်းေတွက ထူးထူးြခားြခားအေရးပါတယ်။ အလယ်ေခတ်ဥ ေရာပမှာ
့ ယ်။ �ကံသ�ကားစိက
သာ�ကားဟာ�ှားပါးတဲဇ
့ ိမခ
် ံပစ�ညး် ပါ။
အေ�ှ �အလယ်ပိင
ု း် ကေန
ေစျး�ကီးေပး�ပီးတင်သင
ွ း်
ရတယ်။
စားေကာင်းေသာက်ဖွယေ
် တွန ဲ ့ ေဆးဝါးေတွမာှ လ�ို � ဝှကပ
် ါဝင်ပစ�ညး် အေနနဲေခ�ေခ�တာတာ သံးု ခဲရ
့ တယ်။
အေမရိကမှာ သ�ကား�ကံကို အ�ကီးအကျယ်စိက
ု �် ပီးေနာက်မာှ ဥေရာပကို သ�ကားေတွများသထက်များများ
ေရာက်လာခဲတ
့ ာပါ။
သ�ကားေစျးကျသွား�ပီး
ဥေရာပဟာလည်း
ေဖာ်မြပတဲ့
အချို�ကိုက်တအ
ဲ့ ကျငရ
့် သွားပါတယ်။ စွနဦ
် ့ းစီးပွားေရးသမားေတွက ဒီလအ
ို ပ်ချက်ကုိ ြဖည့ဖ
် ို ကိ
် းီ ၊
့ တ၊် ကွတက
ေချာကလက်၊သ�ကားလံးု ၊
ကိက
ု းို ၊ေကာ်ဖီန ဲ ့
လက်ဖက်ရည်စတဲအ
့ ချိုများတဲ့
427
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
စားေသာက်စရာေတွထတ
ု လ
် ပ
ု ်�ကတယ်။ သာမန်အဂင်္လပ
ိ ် လမ
ူ ျိုးတစ်ေယာက်ရဲ ့�ှစစ
် ဉ်သ�ကားစား သံးု မ�ဟာ
(၁၇)ရာစုအစပိင
ု း် မှာ ‘သုည’သာသာကေန (၁၉)ရာစုအေစာပိင
ု း် မှာ (၈၀) ကီလဂ
ို ရမ်ထြိ မ�င ့် တက်ခဲပ
့ ါသည်။
�ကံစက
ို တ
် ာနဲ ့
ေအာက်မာှ ၊
သ�ကားထုတတ
် ာက
ငှကဖ
် ျားေပါတဲ့
�ကံခင်းေတွမာှ
လုပ်အားအများ�ကီးလိတ
ု လ
ဲ့ ပ
ု ်ငန်းတစ်ခု
နာရီေပါင်းများစွာ
၊
အလုပ်လပ
ု ်ချင်တသ
ဲ့ ူ
အပူပိင
ု း် ေန
သိပ်မ�ှိပါဘူး။
အလုပ်သမားေတွကို စာချုပ်ချုပ်ေခါ်ရင်လည်း အလံးု အရင်းနဲလိ
ု ပ်ေတာထ
ု က
် န
ု က
်
ေစျး�ကီးသွားမယ်။
့ အ
့ တ
ေစျးကွကအ
် င်အားစုေတွေ�ကာင ့် အေြပာင်းအလဲြမန်�င
ို တ
် ာရယ်၊ အြမတ်ကို ေလာဘ�ကီး�ပီး စီးပွားေရး
တိးု တက်ချင်တာရယ်ေ�ကာင့်
ဥေရာပသား�ကံစက
ို ခ
် င်း�ှင ်
ေတွဟာ
က�န်ေတွဘက်ကို
လုပ်အား�ှာဖို ့
လှညလ
့် ာပါတယ်။
(၁၆) ကေန (၁၉) ရာစုအတွငး် အဖရိကက�န် (၁၀)သန်းခန ် ့ အေမရိကကို တင်ပိခံ
ု ့ ရတယ်။ (၇၀)
ရာခိင
ု �
် ◌
� န
် းနီးပါးက �ကံခင်းေတွမာှ အလုပ်လပ
ု ်ရတယ်။ လုပ်ငန်းခွငက
်
အေြခအေနသိပ်ဆးုိ ရွ ား တယ်၊
က�န်ေတွ အသက်တတ
ို ယ်၊ ဆင်းဆင်းရဲရဲဘ၀ကိြု ဖတ်သန်းရတယ်။ က�န်ေတွကို လိက
ု ဖ
် မ်းတဲ့ စစ်ပဲေတွ
ွ
နဲ ့
အာဖရိကအတွငး် ပိင
ု း် ကေန အေမရိကကမ်းေြခေတွကို ပင်လယ်ခရီး�ှညေ
် တွမာှ သန်းေပါင်း များစွာေသာ
က�န်ေတွအသက်စတးခဲရ
့ တယ်။
ဒါေတွအားလံးု ဥေရာပသားေတွ
လဖက်
ရည်ချိုချိုနဲသ�ကားလံ
းု စား�ိင
ု ေ
် အာင်ပါ၊ သ�ကားလုပ်ငန်း�ှင�် ကီးေတွ အြမတ်များများရေအာင်ပါ။
့
က�န်ကန
ု သ
် ယ
ွ မ
် က
� ို
ဘယ်�င
ို င
် ၊ံ ဘယ်အစိးု ရကမှဝင်မထိနး် ခဲဘ
့ းူ ၊
ဒါကဝယ်လအ
ို ား၊ေရာင်းလို
အားနိယာမေတွနလည်
ဲ့
ပတ်တဲ့ လွတလ
် ပ်ေသာ ေစျးကွကစ
် းီ ပွားေရးက စီမ�ံ ပီးေငွေ�ကားကမကထ လုပ်တဲ့
စီးပွားေရး လုပ်ငန်းစစ်စစ်ြဖစ်ခတ
ဲ့ ယ်။ ပုဂလ
� က
ိ က�န်ကန
ု သ
် ယ
ွ ေ
် ရး ကုမဏ
� ေ
ီ တွက အမ်စတာဒမ်၊လန်းဒန်န ဲ ့
ပါရီစေတာအ
ိ ခ
် ျိနး် ေတွမာှ
့ တ
လူလတ်တန်းစား
ကုမဏ
� ေ
ီ တွက
�ှယယ
် ာေတွေရာင်းတယ်။
ဥေရာပသားေတွက
ဒီ�ှယယ
် ာေတွကို
သေဘင်္ာေတွဝယ်တယ်၊
အာဖရိကမှာက�န်ေတွဝယ်တယ်။
ရင်း�ှးီ ြမ�ုပ်�မ
ံှ �
ေကာင်းေကာင်းလုပ်ချင်တဲ့
ဝယ်တယ်။
ေရာင်းလိရတဲ
ု့ ေ
့ ငွကသ
ို းုံ �ပီး
သေဘင်္ာသားေတွ၊
အေမရိကကို
စစ်သားေတွ
က�န်ေတွပိတယ်
ု့
။
ေခါ်တယ်၊
�ပီးေတာက
့ �န်ေတွကို
စိက
ု ခ
် င်းပိင
ု �
် ှငေ
် တွဆမ
ီ ာှ ေရာင်းတယ်၊ ရတဲေ
့ ငွန ဲ ့ စိက
ု ခ
် င်းထွကက
် န
ု ် သ�ကား၊ ကိက
ု းို ၊ေကာ်ဖီ၊ေဆး ရွ က�် ကီး၊
ဝါဂွမး် ၊
သ�ကားအရက်စတာေတွကို
နဲြပန်
့ ေရာင်းတယ်။
ဒီလအ
ို စီအစဉ်ကို
အာဖရိကကို
ဝယ်�ပီး
ဥေရာပကိြု ပန်တယ်။
ေနာက်တစ်ေလခါက်ရွကလ
် င
� တ
့် ယ်။
သိပ်သေဘာကျတယ်။
(၁၈)ရာစုတေလ�ာက်
ကုနေ
် တွကို
ေစျးေကာင်း
�ှယယ
် ာပိင
ု �
် ှငေ
် တွက
က�န်ကန
ု သ
် ယ
ွ မ
် မ
� ာှ
ရင်း�ှးီ ြမ�ုပ်� ံှ
လိရတဲ
ု့ အ
့ ြမတ်က တစ်�စ
ှ က
် ို (၆)ရာခိုင�
် န� း် �ှိတယ်။ ဒီပမာဏက သိပ်ြမတ်တယ်လဆိ
ို ့ လ
ု တ
ို ယ် ဆိတ
ု ာ
ေခတ်သစ်စးီ ပွားေရးအတိင
ု ပ
် င်ခေ
ံ တွ အလွယတ
် ကူေထာက်ခမ
ံ ာှ ပါ။
428
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ကိစရ
� ပ်ကလွတလ
် ပ်ေသာေစျးကွကအ
် ရင်း�ှငစ
် နစ်မာှ
အြမတ်ေငွေတွကို
တရားတဲန
့ ည်းလမ်းနဲ ့
ေသေသချာချာမစီစစ်�င
ို ဘ
် းူ ။
ရခဲသ
့ လား
အြမတ်များလာဖိ၊ု ့
သူတသွ
ို ့ ားရာလမ်းမှာ�ှိေနတဲအ
့ ရာေတွကို
စိတအ
် ေ�ှာငအ
့် ယှကြ် ဖစ်စရာတစ်ခု
၊
တရားတဲန
့ ည်းလမ်းနဲခွ့ ေ
ဲ ဝေပးခဲသ
့ လား
ထုတက
် န
ု တ
် းို တက်ဖို ့
မြမင်�င
ို ေ
် အာင်ကန်းေစခဲတ
့ ယ်။
အထိပ်ေကာင်းမွနြ် ခင်းြဖစ်လာတဲအ
့ ခါ၊
ကျငဝ
့် န်ေရးရာ
ပါ။
ေလာဘက
လူေတွကို
တိးု တက်မက
�
ဆင်ြခင်တတ
ံု ရားနဲက
အထွတ်
မထိနး် ကွပ်တအ
ဲ့ ခါ
အနိ�ာ�ံုေတွဆအ
ီ လွယေ
် လးဦးတည်သာွ း�ိင
ု ပ
် ါတယ်။ ခရစ်ယာန်န ဲ ့ နာဇီဝါဒလို ဘာသာေရးအယူဝါဒ ေတွက
အမုနး် တရားေ�ကာင ့်
သန်းေပါင်းများစွာသတ်ြဖတ်ခဲတ
့ ယ်။
ေလာဘေပါင်း�ပီးေတာ့
(က�န်ေတွအေပါ်)ေပယျာလကန်
အရင်း�ှငစ
် နစ်က
ြပုြခင်းနဲ ့
သန်းေပါင်းများစွာသတ်ြဖတ်ခတ
ဲ့ ယ်။
အတ�လ��တ
ိ က
် �န်ကန
ု သ
် ယ
ွ ေ
် ရးဟာ အာဖရိကသားေတွကမ
ို န
ု း် တဲ့ လူမျိုးေရးဝဒကို အေြခခံတာ မဟုတခ
် ဲဘ
့ းူ ။
�ှယယ
် ာဝယ်တသ
ဲ့ တ
ူ စ်ဦးချင်းစီ၊�ှယယ
် ာေရာင်းတဲပ
့ ဲစ
ွ ားေတွ၊
က�န်ေရာင်းဝယ်ေရး
ကုမဏ
� က
ီ
မန်ေနဂျာေတွက အာဖရိကသားေတွအေ�ကာင်း သိပ်ေတာင်မေတွးခဲပ
ို ခ
် င်း�ှငေ
် တွကလည်း
့ ါဘူး။ �ကံစက
မေတွးပါဘူး။
ပိင
ု �
် င
ှ အ
် များစုက
စိက
ု ခ
် င်းကေနအေဝး�ကီးမှာ
ေန�ကတာ၊
တစ်ခုတည်းေသာအချက်အလက်က
သူတလိ
ို ့ ခ
ု ျင်တဲ့
‘အြမတ်၊အ�� ံးသပ်သပ်ရပ်ရပ်တွက်
ထားတဲ(့ လက်ဂျာ)ေငွစာရင်းစာအုပ်ေတွ’ပါ။
သတိရဖိေကာင်
ု့
းတာက ‘အတ�လ��တ
ိ က
် �န်ကန
ု သ
် ယ
ွ မ
် ဟ
� ာ အြပစ်နာဆာကင်းတဲမ
့ တ
ှ တ
် မ်း တစ်ခရ
ု ဲ ့
တစ်ခတ
ု ည်းေသာ ေဖာက်ြပန်ေသွဖီမ’� မဟုတပ
် ါဘူး။�ပီးခဲတ
ဲ့ ခန်းမှာပါတဲ့ ဘဂင်္လား အငတ်ေဘး�ကီးဟာ
့ အ
ဒီလသ
ို ေလာသွားနဲပဲ့ ြဖစ်ခဲတ
� ီ ဘဂင်္ ါလီ(၁၀) သန်းရဲ အသက်
ေတွထက် သူတရဲ
ို ့ ့
့ ာပါ။ British East India ကုမဏ
့
အြမတ်ေငွေတွကို
ပဲ
ဂ�ုစက
ို ခ
် ဲတ
့ ာပါ။
ေငွေ�ကးေထာက်ပံေ
့ ပးခဲတ
့ ာ
VOC
ရဲ ့
သူတသားသမီ
ို ့
းေတွကခ
ို ျစ်တ၊ဲ့
အင်ဒနိ�ှာက
ရက်ရက်
စစ်ေရးအစီအစဉ်ေတွကို
ေရာေရာေပးကမ်း
စွနက
် ့ ျဲတ၊ဲ့
ဂီတနဲအ�ု
် ေရ�ှိဒတ်ခအ
် မျိုးသားေတွ ြဖစ်ပါတယ်။
့ ပညာကို ချစ်ြမတ်�းို တဲ့ ဂုဏသ
(၁၉)ရာစုမာှ
အရင်း�ှငဝ
် ါဒရဲ ့
စက်မေ
� ခတ်ေြပာင်းြခင်းက
ကျငဝ
့် တ်တရားေတွဟာ
ဥေရာပတလ�ားမှာ
ဘဏ်ပိင
ု �
် ှငေ
် တွ၊
တိးု တက်ထန
ွ း် ကားြခင်းမ�ှိခဘ
ဲ့ းူ ။
အရင်း�ှငေ
် တွကို
�ကီးပွားချမ်းသာ
ေစခဲေ
ွ း် ေတွဆီ ပိပစ်
ု ့ ခဲပ
့ ပမယ့် သန်းေပါင်းများစွာေသာ အလုပ်သမားေတွကို အဆိးု ဝါးဆံးု ဆင်းရဲတင
့ ါတယ်။
ဥေရာပကိလ
ု န
ို န
ီ ယ်ေြမေတွမာှ အေြခအေနက ပိလ
ု ေတာင်
ို ့
ဆးုိ ေသးတယ်။ (၁၈၇၆) ခု�စ
ှ မ
် ာှ ဘယ်လဂ
် ျီယရ
ံ ဲ ့
ဒုတယ
ိ လီယယ
ိ ပိလ
ု ဘ
် ရ
ု င်က အစိးု ရမဟုတေ
် သာ လူသားချင်းစာနာ ေထာက်ထားမ�ဆင
ုိ ရ
် ာ အဖွဲ�အစည်း
တစ်ခဖ
ု ဲစ
ွ ည်းတယ်။
ရည်ရွယခ
် ျက်က
က�န်ေရာင်းဝယ်ေရးကို
‘ဗဟိအ
ု ာဖရိကကိစ
ု းူ စမ်း
တိက
ု ဖ
် ျက်ဖိ’ု ့
�ှာေဖွဖိနဲ
ု့က
လိေ�ကညာတယ်
ု့
။
ကွနဂ
် ိြု မစ်တေလ�ာက်က
လမ်း
ေတွေဖာက်၊
ေကျာင်းေတွေဆး�ံုေတွေဆာက်ေပးြခင်းြဖင ့် ေဒသခံေတွရဲ ဘ၀အေြခအေနေတွ
ကို ြမ�ငတ
့် င်ေပးဖိပါ
ု ့ အဖွဲ�ကို
့
429
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
တာဝန်ေပးထားတယ်
။
ဥေရာပအင်အား�ကီး�ိင
ု င
် ေ
ံ တွက
ကွနဂ
် ြို မစ်ဝမ
ှ း် မှာ
(၂.၃)သန်းစတုရန်းကီလမ
ို တ
ီ ာ�ှိတေ
ဲ့ နရာကို အဖွဲ�ထေ
ံ ပးဖိ(၁၈၈၅)မှ
ု့
ာ သေဘာတူခတ
ဲ့ ယ်။ ဒီနယ်ေြမ က
ဘယ်�ီျ ယံ�င
ို င
် ထ
ံ က် (၇၅)ဆပိ�ု ကီး�ပီး Congo Free State ရယ်လို ့ ြဖစ်လာခဲတ
့ ယ် သန်း(၂၀)ကေန
(၃၀)�ှိတေ
ဲ့ ဒသခံေတွရဲ သေလာထားကိ
တ
ု ာ့ ဘယ်သမ
ူ မ
ှ ေတာင်းခဲပ
့
့ ါဘူး။
အချိနတ
် အ
ို တွငး် မှာပဲ
အကျိုးအြမတ်ကို
လူသားချင်းစာနာေထာက်ထားမ�ဆင
ုိ ရ
် ာ
ဦးတည်တဲ့
စီးပွားေရးလုပ်ငန်း�ကီး
အဖွဲ�ကေန
တစ်ခြု ဖစ်လာခဲတ
့ ယ်။
�ကီးပွားေရးနဲ ့
ေကျာင်းေတွ၊
ေဆး�ံု
ေတွေမလ
ို တ
် ယ်။ ကွနဂ
် ြို မစ်ဝမ
ှ း် က သတ�ုတွငး် ေတွ၊ စိက
ု ခ
် င်းေတွ ြပည့သ
် ာွ းတယ်။ ဒီလပ
ု ်ငန်းေတွ
့ က
အများစုကက
ိ ု ေဒသခံလထ
ူ က
ု ို ရက်ရက်စက်စက်အြမတ်ထတ
ု တ
် ဲ့ ဘယ်လဂ
် ျီယံ အရာ�ှိေတွကခန ် ့ ခွတ
ဲ ယ်။
ရာဘာလုပ်ငန်းကေတာ့ ထူးထူးြခားြခားကို နာမည်ဆးုိ ထွကခ
် ဲတ
� ပ
ု ်ငန်းအတွက် ရာဘာက
့ ယ်။ စက်မလ
အဓိကပစ�ညး် ြဖစ်လာေတာ့ ရာဘာတင်ပိမ�
ု ့ က ကွနဂ
် ရ
ို ဲ ့ အေရးအပါဆံးု ဝင်ေငွလမ်း ေ�ကာင်းြဖစ်ခတ
ဲ့ ယ်။။
ရာဘာစုေဆာင်းသူ အာဖရိက ရွ ာသူရွာသားေတွဟာ ရာဘာေပးသွငး် ရတဲ့ ပမာဏတိးု �ပီးရင်တးို လိသာ
ု့
ေပးသွငး် ခဲရ
့ တယ်။
ခွတ
ဲ မ်းြပည့ေ
် အာင်မေပး�ိင
ု တ
် သ
ဲ့ ေ
ူ တွကို
ရက်စက်�ကမ်းတမ်းစွာ
အြပစ်ေပးတယ်။
‘ပျင်းရိမ’�
သူတလက်
ို ့
ေတွြဖတ်တာ၊
အတွကလ
် ဆိ
ို ့ �ု ပီး
ရံဖန်ရံခါ
ရွ ာ
လံးု က�တ်
အစုလက
ို သ
် တ်ြဖတ်တာမျိုးေတွ�ိခ
ှ တ
ဲ့ ယ်။ အေလ�ာေ
့် န
ှ း် ချက်ေတွအရ (၁၈၈၅) နဲ ့(၁၉၀၈) အတွငး်
့ ပါဆံ
့ းု ခနမ
စီးပွားေရး
တိးု တက်မန
� ေငွ
ဲ ့ ေ�ကးအကျိုးအြမတ်အတွက်
(ဒါကကွနဂ
် လ
ို ဦ
ူ းေရရဲ ့
အနည်းဆံးု
(၂၀)
လူ
(၆)သန်းအသက်
ရာခိင
ု �
် န� း် �ှိပါတယ်)။
စေတးခဲရ
့ တယ်
တချို �ခန်းမှနး်
ချက်ေတွမာှ
(၁၀)သန်းအထိေတာင် ခနမ
့် န
ှ း် ထားပါတယ်။
(၁၉၀၈)ေနာက်ပိင
ု း် (အထူးအြဖင ့် (၁၉၄၅)ေနာက်ပိင
ု း် )မှာ အရင်း�ှငေ
် လာဘကို အေတာ်ေလး
ထိနး် သိမး် �ကိုးကိင
ု လ
် ာခဲပ
့ ါတယ်။
အဓိကအေ�ကာင်းက
ကွနြ် မူနစ်ဝါဒကို
ေ�ကာက်လို ့ ြဖစ်ပါတယ်။
ဒါေပမယ့တ
် ရားမမ�တမ�ေတွဟာ ြပန�
့်ပ
ံှ ာွ းများလျက်�ိှဆပ
ဲ ါ။ (၂၀၁၄) ခု�စ
ှ စ
် းီ ပွားေရး ခု�စ
ှ ရ
် ဲ ့ စီးပွားေရး
ပမာဏဟာ
(၁၅၀၀)ြပည့�
် စ
ှ ထ
် က်
အများ�ကီးသာလွနပ
် ါတယ်။
ဒါေပမယ့်
ဒီေဝစု
ကို
မမ�မတ
ေဝဌထားတာပါ။ အာဖရိကလယ်သမားများစွာ ၊ အင်ဒနိ�ှအလုပ်�ကမ်းသမားများစွာ ဟာ အလုပ်ကေန
တစ်ရက်တာပင်ပန်�ပီး
သူတဘိ
ို ့ းု ေဘးေတွထက်
အိမြ် ပန်လာရင်စားေသာက်စရိတအ
် တွက်
နည်းပါးပါတယ်။
ေခတ်သစ်စးီ ပွားေရးတိးု တက်မက
�
ကမ�ာစ
့ းီ ပွားေရးဟာ
ဧရာမ
လိမ်လည်မ�
အဖိးု အခက
လွနခ
် ဲတ
ဲ့ စ
ှ (် ၅၀၀)က
့ �
လယ်ယာစိက
ု ပ
် ျိုးေရးေခတ်ေြပာင်း
၊
ရာဇ၀နတ်မြ� ဖစ်ခပ
ဲ့ ါ�ပီ။
ဆက်လက်တးို တက်ေကာင်းတိးု တက်ေနလိမ်မ
့ ယ်၊
လိပ
ု ဲ
လူသားမျိုး�ွယန
် ဲ့
ဒါေပမယ့်
အလိဆ
ု ��ေတွနေနထိ
ဲ့
င
ု သ
် ေ
ူ တွ များသထက်များလာ�ိင
ု ပ
် ါတယ်။
430
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ငတ်မတ
ွ ြ် ခင်း၊
ဒီအကဲြဖတ်ေဝဖန်မအ
� တွက်
အ�ှငး် �ှငဝ
် ါဒမှာ
အေြဖ(၂)ခု�ိှတယ်၊
ပထမတစ်ခက
ု
‘အရင်း
�ှငမ
် ျားမှအပ အြခားသူများမစီမံတတ်ေသာ ကမ�ာတစ်ခုကို အ�ှငး် �ှငဝ
် ါဒက ဖန်ဆင်းခဲတ
ု ဲ့
့ ယ်’ ဆိတ
အေြဖ(အရင်း�ှငက
် မ�ာ�ကီးကိမ
ု တူကြွဲ ပားစွာ စီမဖ
ံ ိတစ်
ု ့ ခုေသာ အြပင်းအထန်�ကိုးစားမ�က ကွနြ် မူ နစ်ဝါဒပါ။
ဒီဝါဒက အဘက်ဘက်က ပိ�ု ပီးဆိးု ခဲလ
ူ မှတစ်ခါထပ်�ကိုးစားဖို ့ ဆ��မ�ှိ ပါဘူး။ (၈၅၀၀) ဘီစီမာှ
့ ို ့ ဘယ်သက
လယ်ယာေခတ်ေြပာင်းေ�ကာင ့် တစ်ေယာက်ေယာက်က ခါးခါးသီးသီး ငိေ
ု �ကး ေကာင်းကိေ
ု �ကး�ိင
ု ပ
် ါတယ်။
ဒါေပမယ့်
လယ်ယာစိက
ု ပ
် ျိုးေရးကိစ
ု န
ွ လ
့် တ
� ဖ
် ို ့ သူေနာက်ကျလွနး်
အရင်း�ှငစ
် နစ်ကို
�ကိုက်ချက်မ�ှ ကိုက်လမ
ိ ်မ
့ ယ်၊
သွားခဲ�့ ပီ။
ဒါေပမယ့်
ထိအတူ
ု့
သူမ�ှိဘဲ
က�န်ေတာ်တို ့
က�န်ေတာ်တေနထိ
ို ့
င
ု လ
် ို ့
မြဖစ်�င
ို ေ
် တာပ
့ ါဘူး။
ဒုတယ
ိ အေြဖက ‘က�န်ေတာ်တစိ
ို ့ တပ
် ိ�
ု ှညဖ
် ိလိ
ု့ မ
ု ယ်၊ အရင်း�ှငက
် တိြပုထားတဲ့ သုခဘံက
ု နီးလာပါ�ပီ
’ ဆိတ
ု ာပါ။ အတ�လ��တ
ိ က
် �န်ကန
ု သ
် ယ
ွ မ
် � ၊ ဥေရာပအလုပ်သမားလူတန်းစား အေပါ် ေခါင်းပံြု ဖတ်မ� စတဲ့
အမှားအယွငး် ေတွ
လုပ်ခမ
ဲ့ တ
ိ ာမှနပ
် ါတယ်။
ေနာက်ထပ်နည်းနည်းထပ်ေစာငလ
့် က
ို ရ
် င်
ဒါေပမယ့်
က�န်ေတာ်တို ့
မုနဝ
့် င
ို း် က�ကီးလာမှာပါ၊
သင်ခန်းစာ
ယူခပ
ဲ့ ါ�ပီ
လူတင
ို း် က
၊
ဆူဆ�ူ ဖိုး�ဖိုး
မုနတ
် ့ စ်ပိင
ု း် ရလာမှာပါ။ အကျိုးအြမတ်ေတွကို ခွြဲ ခမ်းရတယ်ဆတ
ုိ ာ မ�မ�တတ ဘယ်ေတာမ
့ ှ ြဖစ်လာေမှာ
မဟုတဘ
် းူ ေလ။
ဒါေပမယ့်
ကျား၊မ၊မဟူ
ကေလးမကျန်
လူတင
ို း် ေကျနပ်
ေစမယ့အ
် ကျိုးအြမတ်ေတွ�ိှလာမှာပါ။ ကွနဂ
် က
ို လူေတွအတွကေ
် ရာေပါ။့
တကယ်တမ်းအြပုသေလာေဆာင်တဲ့
လက�ဏာေတွ�ိှေနပါ�ပီ၊
အနည်းဆံးု ေတာ့
�ုပ်ပိင
ု း်
အချက်အလက်ေတွ �ကည့မ
် ယ်ဆရ
ုိ င်ေပါ။့ ပျမ်းမ�လူသက်
တမ်း၊ ကေလးသူငယ်ေသဆံးု ��နး် ၊ ကယ်လရ
ို ီ၊
့
အစာစားသံးု မ�စသည်ေပါေလ။
့
လူဦးေရ
အဆမတန်ပာွ းလာတာေတာင်
ပံမ
ု န
ှ လ
် ူ
တစ်ေယာက်ရဲ ့
လူေနမ�အဆငအ
့် တန်းက (၂၀၁၄) ခု�စ
ှ မ
် ာှ (၁၉၁၄)ခု�စ
ှ ထ
် က် သိသသ
ိ ာသာကို ြမငတ
့် က်လာခဲ�့ ပီ ။
ဒါေပမယ့စ
် းီ ပွားေရးအကျိုးအြမတ်မန
ု ဝ
့် င
ို း် �ကီးက
မုနဝ
့် င
ို း် တစ်ခုတင
ို း် အတွက်
အဆံးု မဲတ
ု မ
် လား။
့ းို ပွား�ကီးမားလာ�ိင
ကုန�် ကမ်းေတွနစွ
ဲ ့ မး် အင်လအ
ို ပ်ပါတယ်။
ကမ�ာပျက်ကန
ိ း် ေ�ှ � ြဖစ်ေဟာ
ပေရာဖက်ေတွက ‘ဟိမ
ု ေ
ို ဆးပီးယန်းစ်ေတွဟာ(အေ�ှးနဲအြမန်
) ကမ�ာေြမရဲကု
ဲ
စွနး် အင်ကုိ
့
့ န�် ကမ်းေတွနက
ကုနခ
် မ်းသွားေစလိမ်မ
ု့
ေပး�ကတယ်။ ဒီလဆ
ို အ
ုိ ဒ
ဲ အ
ီ ချိနေ
် ရာက်ရင်ဘာ ေတွြဖစ်မလဲ။
့ ယ်’လိသတိ
431
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
အခန်း - ၁၇
စက်မ�လပ
ု ် ငန်း၏ဘီးများ
အနာဂတ်ကာလအေပါ်
ယံ�ု ကည်သတ
ူ ရဲ
ုိ ့ ့
က�န်ေတာ်တ၏
ို ့
ယံ�ု ကည်ကးို စားမ�
ကုနထ
် တ
ု လ
် ပ
ု ်ငန်းမှာ
သူတို ့
အပ်�လ
ံှ ာမ�နအရင်
ဲ့
း�ှငဝ
် ါဒသက်ဝင်
ြပန်လည်ရင်း�ှးီ ြမ�ုပ်�ဖ
ံှ ိ ု ့
အြမတ်အစွနး် ေတွကို
အာသီသြပင်ြပမ�တေ�ကာင
ုိ ့
့် ယေနေခတ်
စီးပွားေရး က�ဖွံ� �ဖိုးတိးု တက်လာရတာြဖစ်ပါတယ်။ ယေနေခတ်
့
့
စီးပွားေရးတိးု တက် ဖွံ� �ဖိုး�ံုသက်သက်နေတာ
ဲ့
လ
ု လာက်ေသးပါဘူး။ စီးပွားေရး ဖွံ� �ဖိုးဖိရာ
ု ့ စွမး် အင်န ဲ ့
့ ဲ မလံေ
ကုန�် ကမ်းပစ�ညး် ေတွ လိအ
ု ပ်ပါတယ်။ အဲဒ
့ ါေတွဟာ အကနအ
် ့ သတ်မဲ့ အလ�ံအပယ်သးုံ လိမကု
ု ့ နေ
် အာင်
များြပားပိလ
ု �ံေနတာ
မဟုတပ
် ါဘူး။
ကုန�် ကမ်းပစ�ညး် ေတွကို
သူတမှ
ို ့ လည်းအကနအ
် ့ သတ်
�ှိပါတယ်။
တရ�ကမ်းသံးု ပစ်လက
ို လ
် ို ့
ေြပာင်းသလင်းခါသွားတဲ့
အေြခအေနထိေရာက်ခသ
ဲ့ ည်�ိေ
ှ သာ်လို ့
မှနး် ဆ�ကည့လ
် က
ို ရ
် င်
ေြပာင်သလင်းခါ
အဲဒလ
ီ အ
ို ေြခေအေနမျိုးကိသ
ု ာ
သွား�ိင
ု ပ
် ါတယ်။
စွမး် အင်န ဲ ့
ရင်ေလးစရာပါ။
တကယ်လည်း
ေရာက်လာခဲတ
ဲ့ စ်ေနမှ့ ာ
့ တ
စီးပွးေရးစနစ်�ကီးတစ်ခုလးံု �ပိုလဲပျက်စးီ သွားမှာပါ။
ဒါေပမဲ့
အတိတက
် �ကံုခဲရ
့ ာဓကေတွအရကေတာ့
့ တဲသ
ခန်းြပတ်လပ်သာွ း�ီင
ု တ
် ယ်ဆတ
ုိ ဲ ့
တစ်ခုမ�သာြဖစ်တယ်။
ကုန�် ကမ်းေတွကို
အယူအဆဟာ
ဒီထက်မကေသးဘူး
စွမး် အင်နက
ဲ န
ု �် ကမ်းပစ�ညး် ေတွ
သေဘာတရားတစ်ခမ
ု �သာ
အ�မီးအေမာက်မတည့တ
် ာကေတာ့
လွနခ
် ဲတ
ဲ့ ာစု�စ
ှ အ
် နည်းငယ်တန
ု း် က
့ ရ
ေနာက်ဆးုံ �ှစ်
ကုန ်
စိတက
် းူ စိတသ
် န်း
လူေတွစမ
ွ း် အင်န ဲ ့
�ှစ်ရာေလာက်က)
ေဖာသီ
ေလာသီေအာတိက
ု ေ
် အာင် သံးု ခဲသ
ဲ ့ န�် ကမ်းေတွက် ကွယေ
် ပျာက်မသွား တဲအ
့ ြပင်
့ ေလာက် စွမး် အင်နကု
တိေတွ
ု ့ အားလံးု
လ�င
ိ လ
် င
�ိ �် ကီးသံးု စွ�
ဲ င
ို တ
် ပ
ဲ့ မာဏအထိ
ဒါမှမဟုတက
် န
ု �် ကမ်းတစ်မျိုးမျိုးက
တိးု ပွားေတာင်မှ
လာပါေသတယ်။
�ှားပါးြပတ်လပ်တာမ
ု း် မှာ
့ လိြု ဖစ်လာတိင
ရင်း�ှးီ ြမ�ုပ်�မ
ံှ �
စွမး် အင်
ေတွက
သိပံန
� နည်
ဲ ့ းသုတဆိင
ု ရ
် ာ သုေတသနလုပ်ငန်းထဲကို ပံေ
ု အာစီးဝင်လာေတာ့ တာပါပဲ။ အဲဒအ
ီ ရင်းအ�ှးီ ေတွက
လက်�ိှသယံဇာတေတွကို
ပိ�ု ပီးထိေရာက်တန
ဲ့ ည်းေတွအသံးု ြပု�ပီး
ပိမ
ု ေ
ို တွ� �ှိလာ�ံုသာမကေသးဘဲ
စွမး် အင်အမျိုးအစားသစ်န ဲ ့
ေဖာ်ထတ
ု ်
သံးု စွ�
ဲ င
ို တ
် န
ဲ့ ည်းေတွကို
သယံဇာတ
အသစ်ေတွကလ
ို ည်း
ေဖာ်ထတ
ု ရ
် �ှိလာ�ိင
ု ေ
် အာင်စမ
ွ း် ေဆာင်�င
ို တ
် ယ်ေလ။
432
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ဘီးတပ်ယာဉ် ပစ�ညး် ကရိယာထုတလ
် ပ
ု ်ေရးလုပ်ငန်းကို ဘဲစဉ်းစား�ကည့ပ
် ါစိ။ု ့ လွနခ
် ဲတ
့ ဲ့ �ှစ်ေပါင်း
(၃၀၀)
ေကျာ်မာှ လူသားမျိုး�ွယေ
် တွက
သန်းေထာင်ေပါင်းများစွာကို
ဘီးတပ်ယာဉ်
ပစ�ညး် ကရိယာေပါင်း
ထုတလ
် ပ
ု ်သးုံ စွ�
ဲ င
ို ခ
် �ဲ့ ကတယ်။
ြမင်းလှညး် နဲလက်
တန
ွ း် လှညး်
့
မှအစ
ရထားေတွ၊
အေရအတွကအ
် ားြဖင ့်
�ွားလှညး် ၊
ေမာ်ေတာ်ကားေတွအလယ်
က�ဲလည
ှ း် ၊
အသံထက်
ြမန်တဲ့
ဂျက်ေလယာဉ်�ကီးေတွန ဲ ့ အာကာသလွနး် ပျံယာဉ်ေတွအဆံးု အမျိုးအမည်စံု အေရအတွက် ေပါင်းများစွာကို
လူေတွဖန်တးီ ထုတလ
် ပ
ု ်
သံးု စွ�
ဲ င
ို ခ
် �ဲ့ ကပါသည်။
ဘီးတပ်ယာဉ်
နဲဘီ
့ အသံ
ူ့
းု
့ းပါတဲလ
အေဆာင်ပစ�ညး် ကရိယာေတွ အဲေ
့ လာက်အမ
့ံ ခန်းစရာ ထုတလ
် ပ
ု ်သးုံ စွဲလာ�ိင
ု ခ
် ဲ့ �က�ပီး�ပီြဖစ်တဲ့ အတွက်
စွမး် အင်ရင်းြမစ်ေတွန ဲ ့ ကုန�် ကမ်းေတွေတာတ
့ စ်ခုမှ
မကျန်ေအာင်ြပုန်းတီးကုနပ
် ါ�ပီ
ဒိတ
ု့
ေတွေတာ့
ကမ�ာသ
ို �ကင်းအကျန်ေလးေတွကို
့ ယံဇာတရင်းြမစ်ချိုးကပ်ချင်းကပ်ေလးေတွကအ
ကပ်ကပ်သတ်သတ်
ကိြု ခစ်ကတ
ု �် ပီး
ေတွးမိေအာင်ေတွးမိ�ကပါလိမ်မ
့ ယ်။
စည်တဲ
တိေ
ု ရ�ှားေရသံးု �ကရေတာမ
့ ာှ ဘဲလို ့
ဒါေပမဲသ
ူ ေတွ
ို ့ းထင်တာနဲ ့
့ တ
အချို �လေ
ူ တွက
တကယ့ြ် ဖစ်ရပ်ကေြဖာငေ
့် ြဖာင�့် ကီး
ဆနက
် ့ ျင်ေနတာေတွ�ေနရပါတယ်။ ခရစ်သက�ရာဇ် ၁၇၀၀ ေလာက်က ကမ�ာေပါ်မှာ စက်တပ်ယာဉ် (Vehicle)
ထုတလ
် ပ
ု ်ေရးလုပ်ငန်းက
သစ်သားနဲ ့
အမှြီ ပုအားကိးု ခဲ�့ ကရေပမဲ့
ခုေခတ်ကာလမှာေတာ့
ကုန�် ကမ်းေတလိေခါ်
ု့
�ိင
ု တ
် ဲ့
ပလပ်စတစ်၊
ေပါသီေယာသီအသံးု ြပု�ိင
ု လ
် ာ�ကပါတယ်။
အဲဒ
့ အ
ီ ရာ၀တ�ုေတွအေ�ကာင်းကို
လှညး် ေတွလပ
ု ် ခရ
ဲ့ ာမှ
အဲဒလ
ီ ပ
ု ်ငန်းက
ေနာက်ထပ်အသစ်ေတွ� �ှိလာရတဲ့
အလူမန
ီ ယ
ီ သ
ံ တ�ုနဲ ့ တိင
ု ေ
် တနီယမ်သတ�ုေတွကို
ရာဘာ၊
က�န်ေတာ်တရဲ
ို ့ ဘိ
့ းု ေတွေဘးေတွ
သိခဲသ
ူ �ှိပါ
့ မ
�ပီးေတာလ
့ ဲ
လှညး် ဘီးမှာတပ်တဘ
ဲ့ းီ ေတွလပ
ု ် ခရ
ဲ့ ာမှာ
ပန်းဘဲဆရာေတွရဲလက်
�ု ံးအင်အားကိသ
ု ာ
့
တိက
ု ျို�မို �က
သံတည်၊သတ�ုတန်းေပါ်မှာလံးု လံးု လျားလျားနီးပါး
သက�ရာဇ်
၁၇၀၀
ေလာက်က
လက်သမားေတွရဲ ့ လက်�ု ံးအင်အား
အသံးု ြပ�ိင
ု ခ
် �ဲ့ ကပါသည်။
စက်ကရိယာထုတလ
် ပ
ု ်ေရးစက်�ု ံေတွန ဲ ့
ထဲကတစ်ဦးတေလမှ
ယေနေခတ်
က�ို ကည့စ
် မ်းပါ
့
ဘိးု ရင်းအင်ဂျင်စက်
နဲ ့
ဦး
ထုတတ
် စ
ဲ့ က်�ု ံေတွမာှ
ေရနံစမ
ိ း် ေလာင်စာအင်ဂျင်ကသ
ို းုံ ေနတာတို ့ �ျူကလိယ၊ အဏုြမူစွမး် အင်သးုံ စက်�ု ံတကိ
ို ့ ု ေတွ� �ိင
ု ပ
် ါတယ်။
အလားတူ
စက်မက
� န
ု ထ
် တ
ု လ
် ပ
ု ်ေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးက
စက်မလ
� က်မလ
� ပ
ု ်ငန်းက�အားလံးု နီးပါးကို
ဖယ်�ှားတွနး် ထုတ�် ပီး သကာလ လက်မလ
� ပ
ု ်ငန်းေတွ အားလံးု နီးပါး ြပုတ်ြပုတ်ြပုန်းနိဌတ
ိ ံ သွားခဲရ
့ ပါတယ်။
ဒါကို
က�န်ေတာ်တက
ို ့
စက်မက
� န
ု ထ
် တ
ု လ
် ပ
ု ်ေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီး
(the
Industrial
Revolution)
လိေခါ်
ု့
ခဲ�့ ကတာေပါ။့
စက်မက
� န
ု ထ
် တ
ု လ
် ပ
ု ်ေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးမတိင
ု မ
် ီ
လူေတွဟာ
စွမး် အင်
ရင်းြမစ်
အမျိုးမျိုးတိကိ
ု့ ု
ေတာင်ခ�
ု စ
ှ ေ
် ပါင်းများစွာတုနး် ကလည်း
ဘယ်လအ
ို သံးု ြပုရမယ်ဆတ
ုိ ာကို
ေ�ှးလူတဟာစားစရာ
ို ့
ကိတမ
် န
ု ဖ
့် တ
ု �
် င
ို ဖ
် ို ့
အိမေ
် တွကို
အရည်ကျိုဖိအတွ
ု့
က်
သစ်သားေတွကို
မီး�� ိ � �ပီး
အေ�ွးဓါတ်ရ�ိင
ု ဖ
် ိုနဲ့ ့
သိ�ိှခ�ဲ့ ကပါတယ်။
သံ၊
သတ�ုေတွကို
အပူစမ
ွ း် အင်ထတ
ု ယ
် ခ
ူ �ဲ့ ကပါတယ်။
433
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ဂျံု၊
ဘာလီ၊ေြမဝင်း၊လူးဆပ်
အသီးအ�ှေ
ံ တွကို
�ကိတခ
် ွဲစက်န�ကိ
ဲ ့ တရ
် ာမှာလဲ
ြမစ်ေရလာအလျဉ်အဟုနက
် ို
အသံးု ချ�ပီး ေရနဲလည်
ပတ်ေစခဲ�့ ကတယ်။ ရွ ကေ
် လှ၊ ရွ ကသ
် ေဘင်္ာေတွလင
� ဖ
့် ို ့ ပင်လယ်မာှ သွားလာဖိဆိ
ု့ ရ
ု င်
့
ေလစွမး် အင်ကအ
ို သံးု ြပုခဲ�့ ကပါတယ်။ ဒါေပမဲလ
ီ ပူစမ
ွ း် အင်၊ ေရစွမး် အင်၊ ေလစွမး် အင်ေတွ မှာလဲ
့ ည်း အဲဒအ
အကနအ
် ့ သတ်ေတွ ြပဿနာေတွ�ိှခ�ဲ့ ကပါတယ်။ အပူစမ
ွ း် အင်အတွက် ထင်တးံု ေတွမးီ �� ိ �သးုံ ေလာက်ေအာင်
သစ်ပင်ေတွသစ်ေတာေတွက ေနရာတိင
ု း် မှာေပါက်ေရာက်သလို ေလကလည်း သင်တအလိ
ို ့
�
ု ိခ
ှ ျိနတ
် င
ို း် မှာ
တိက
ု ခ
် တ်ေနခဲတ
် ါဘူး။
့ ာမဟုတပ
�ပီးေတာြ့ မစ်ကမ်းေဘးနားအနီး
ဝန်းကျင်မာှ ေနမှသာ
သငအ
့် တွက်
ေရစွမး် အင်ရ�ိင
ု မ
် ာှ ပါ။
ဒီထက်ပိ�ု ကီးမားတဲြ့ ပဿနာကေတာအ
ဲ ေ
ီ ခတ်လေ
ူ တွဟာ စွမး် အင်တစ်မျိုးက ေနေနာက် တစ်မျိုးကို
့ ဒ
ဘယ်လေ
ို ြပာင်းလဲေအာင်
ေလကိဖ
ု မ်းယူ၊
လုပ်ယရ
ူ မယ်ဆတ
ုိ ာကို
ရယူသးုံ စွဲ�က�ပီး
ရယူသးုံ စွတ
ဲ တ်ခ�ဲ့ ကေပမဲလ
့ ဲ
သတ�ု�ိုငး် ေတွကို
အဲဒ
့ ီ
အ�ှ�ံ ကိတစ
် က်ဘးီ ကို
အပူစမ
ွ း် အင်ကို
စွမး် အင်ပံသ
ု �ာန်တစ်ခက
ု ေန
�ှိခပ
ဲ့ ိ င
ု ဆ
် င
ုိ ခ
် �ဲ့ ကတယ်။
�ုပ်ခ��ာကိယ
ု ပ
် ါပဲ။
(metabolizing)
မှာလူေတွနတိ
ဲ ့ ရ စ�ာန်ေတွ
သတ�ဝါေတွရဲ ့
ေလာင်က�မ်းေကျပျက်ေစတယ်
�ကပါဘူး
�ပီးအသံးု
အြခားပံသ
ု �ာန်
ေဆာင်ရွက�
် င
ို တ
် ဲ့
အဲဒ
့ ါကေတာတ
် ါ။
့ ြခားမဟုတပ
သဘာ၀အတိင
ု း် ြဖစ်ပျက်ေနတဲ့
သံ�ု ိငး် ၊
ဂျံု�ကိတစ
် က်၊
ေြပာင်းလဲ
စွမး် အင်အသွငေ
် ြပာင်းမ�လပ
ု ်ငန်းကို
ဖွဲ�စည်းထားတဲ့
ေလာင်စာေတွကို
ေရစွမး် အင်ကို
မသံးု တတ်ခဲ့
အေရွ � စွမ်းအင်အြဖစ်
လူေတွဆမ
ီ ာှ
ေြပာင်းလဲေစ�ပီး
ပံသ
ု �ာန်ေြပာင်း�ပီး
မီး�� ိ �လရတာနဲ
ို ့
့
ေရွ �လျားလည်ပတ်ေစ�ိင
ု တ
် ဲ့
စက်ကရိယာတစ်မျိုးသာ
သေဘင်္ာေတွရွကလ
် င
� ဖ
့် ိ ု ့
ေလစွမး် အင်နေရစွ
ဲ့
မး် အင်ေတွကေ
ို ရကိအ
ု ပူေပးဖိနဲ
ု့ ့
ထင်းတံးု ေတွကုိ
ြပု�ိင
ု ြ် ခင်းမ�ှိခ�ဲ့ ကပါဘူး။အဲဒ
့ တ
ီ န
ု း် က
သူတက
ို ့
ဂျံု�ကိတစ
် က်ညးီ ေတွလည်ပတ်ဖို ့
ကျိုချက်ဖိအပူ
ု ့ စမ
ွ း် အင်ရလာေအာင်
အြပန်အလှနေ
် ြပာရရင်လဲ
အသစ်တစ်ခုကို
မသိခဲ�့ ကတာပါ။
သူတရဲ
ို ့ ေသွ
့ းသားနဲ ့
ခ��ာကိယ
ု ရ
် ဲဇီ့ ၀ကမ�ြဖစ်စဉ်
�ုပ်ပိင
ု း် ကိယ
ု ခ
် ��ာေတွက
ဆိလ
ု တ
ို ာက
ေအာ်ဂန
ဲ စ်
သတ�ဝါေတွစားေသာက်
ဝါး�မိုေချဖျက်လက
ို တ
် ဲ့ အစားအစာေတွက ေတာင်က�မ်းေကျပျက်သာွ း�ပီး ထွကလ
် ာတဲအ
့ ပူစမ
ွ း် အင် က
�ကက်သား
(နပ်ေ�ကာ)ေတွရဲလ�
့ ပ်�ှားမ�ေရွ �လျားမ�အြဖစ်
အသွငသ
် �ာန်
ေြပာင်းလဲသာွ းတာပါ။
ဒါကသူအလိအ
ု ေလျာက် သဘာ၀ကြပုြပင်ဖန်တးီ လိက
ု တ
် ဇ
ဲ့ ီကမ�ြဖစ်စဉ်ပါ။ လူေတွ ကျား/မ မေရွ း နဲ ့
တရိ စ�ာန်ေတွ
(က�ဲ၊�ွားစသည်)
ဟာအသီးအ�ှက
ံ စ
ို ား�က
အသားကို
စား�ကတဲအ
့ ခါမှာ
အဲဒ
့ အ
ီ စား
အစာေတွပါတဲ့ ကာဗိဟ
ု က
ို ဒ
် ရိတေ
် ခါ် ကစီဓာတ်န ဲ ့ အဆီေတွကို ေချပျက်ေလာင်က�မ်းေစ�ပီးထွက် လာတဲ့
အေရွ � စွမး် အင်ေတွကို အသံးု ြပုကာလူေတွက လန်ချားေတွကို ဆွ�ဲ ပီးေရွ �လျားေစ�ိင
ု သ
် လို က�ဲ၊ �ွားေတွက
ထွနတ
် းံု ကိဆ
ု �ွဲ ပီး လယ်ကထ
ို န
ွ ယ
် က်�င
ို လ
် ာ�ကတာေပါ။့
434
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
အဲဒ
့ ေ
ီ ခတ်တန
ု း် စွမး် အင်အသွငေ
် ြပာင်လေ
ဲ ပး�ိင
ု တ
် ဲ့ ပစ�ညး် ကရိယာဆိလ
ု ို ့ လူေတွရဲ ခ��
ု ေ
် တွန ဲ ့
့ ာ ကိယ
တိရ စ�ာန်ေတွရဲ ့
ခ��ာကိယ
ု ဆ
် တ
ုိ ဲ ့
လူေတွရဲ�ကက်
သားလ�ပ်�ှား�ိင
ု မ
် �
့
ကရိယာတစ်မျိုးတည်းဘဲ�ိှခတ
ဲ့ ာပါ။
စွမး် အင်သည်သာလ�င်
လူေတွရဲ ့
ဒါေ�ကာင ့်
လုပ်ငန်းေဆာင်တာအ၀၀
အားလံးု နီးပါးအတွက် အဓိကကျခဲတ
သားလ�ပ်�ှား�ိင
ု မ
် စ
� မ
ွ း် အင်ကလှညး် ေတွ၊ ေလှေတွ၊
့ ာေပါ။လူ
့ ေတွရဲ�ကက်
့
အိမေ
် တွကို ေဆာင်လပ
ု ် �င
ို ခ
် ဲ�့ က�ပီး က�ဲ၊�ွားေတွရဲ ့ �ကက်သားလ�ပ်�ှား�ိင
ု မ
် စ
� မ
ွ း် အင်က လယ်ယာေြမေတွကို
ထွနယ
် က်�င
ို ခ
် �ဲ့ ကတယ်။
ြမင်းေတွရဲ ့
�ကက်သားလ�ပ်�ှား�ိင
ု မ
် စ
� မ
ွ း် အင်က
ကုနပ
် စ�ညး် ေတွကို
ေနရာတစ်ေနရာကတစ်ေနရာသို ့ပိေဆာင်
ု့
�င
ို ခ
် တ
ဲ့ ယ်။ အဲသ
့ လိမ
ု ျိုးေအာ်ဂန်းနစ် �ကက်သားအင်ဂျင် (စွမး် အင်)
ကိေ
ု ရွ �လျား�ိင
ု ေ
် အာင်လပ
� ်�ှား�ိင
ု ေ
် အာင်
ေလာင်စာဆီြဖည့ေ
် ပး�ိင
ု တ
် ဲ့
စွမး် အင်ကုိ
ေတာတ
ို ပ
် ါတယ်။ အဲဒ ီ အ��မ
ိ အဆံးု စွနရ
် င်းြမစ် ကေတာ့ အပင်ေတွပါပဲ။
့ စ်ခုတည်းေသာရင်းြမစ်ကသာ ရ�ှိ�င
တစ်ခါအဲဒအ
ီ ပင်ေတွအလှညမ
့် ာှ သူတကိ
ို ့ ု
ဖိတ
ု ဆ
ို င်းသစစ်လို ့
ဘာက
သိ�ကတဲ့
စွမး် အင်ပံပ
ု သ
် လဲဆရ
ုိ င်
့ ိးု ေပး�ိင
ေနေရာင်ြခည်သးုံ
အပင်ေတွကေနေရာင်ြခည်စမ
ွ း် အင်ကို
ဘယ်လလ
ို ပ
� ်�ှား�ှငသ
် န်ေနထိင
ု ခ
် �ဲ့ ကသလဲ
အစာချက်ြခင်းြဖစ်စဉ်မှာ
ဖမ်းယူဆင
ွဲ င်�ပီးစုပ်ယ�ူ ကပါတယ်။
ေအာ်ဂန
ဲ စ်ြဒပ်ေပါင်းအြဖစ်ထပ
ု ်ပိးု သိမး် ဆည်းလိက
ု ပ
် ါတယ်။
ေပါ်ေပါက်�ှငသ
် န်ေနထိင
ု သ
် ာွ းခဲ�့ ကတာ
ေနေရာင်ြခည်ကပါ။
လူသမိ
ု း် ေ�ကာင်း
့ င
ခုလ�
ဲ ှငသ
် န်ေနထိင
ု ေ
် န�ကတဲ့
စဉ်းစား�ကည့�
် င
ို ပ
် ါတယ်။
�ပီးမှ
ြဖစ်စဉ်
တေလ�ာက်မာှ
လူသား
အားလံးု လိလ
ု ဟ
ို ာ
သူတဟာ
ို ့
ေနကရတဲစ
့ မ
ွ း် အင်
ေ�ကာငလ
့် ပ
� ်�ှား�ှငသ
် န်�င
ို တ
် ာပါ။ ေနစွမ်းအင်ကို အပင်ေတွက စုပ်ယသ
ူ မ
ိ း် ဆည်း�ပီး လူေတွရဲကွ
် ားေတွ
့ ကသ
သန်စမ
ွ း် လ�ပ်�ှား�ိင
ု တ
် အ
ဲ့ ေရွ � စွမး် အင်အြဖစ်ေြပာင်းလဲေပး�ိင
ု ခ
် ဲလ
့ ို ပါပဲ
့ ။
လူတရဲ
ို ့ သမိ
ု း် ဟာ
့ င
ဒါေ�ကာငအ
့် ဓိကကျတဲ့
စက်ဝန်း(၂)ခုရဲလ�
� ို
့ မး် မိးု မ�ဩဇာသက်ေရာက်မက
ခံယရ
ူ ပါတယ်။ အဲဒသ
ီ သ
ံ ရာစက်ဝန်း(၂)ခုက အပင်ေတွ�ကီးထွားမ� သံသရာစက်ဝန်းနဲ ့ ေနေရာင်ြခည်စမ
ွ း် အင်
သံသရာ စက်ဝန်တြဖစ်
ို ့ �ကတယ်။ (ေနနဲ့ ည၊
ေ�ွနေဆာင်
ဲ့
း) ေနေရာင်ြခည်ရ�ှိမ�
� ှားပါး�ပီး ဂျံုစိက
ု ခ
် င်းေတွက
့
အစိမး် ေရာင်လမ
� း် ေနချိန(် မရငမ
့် ည
ှ ေ
့် သးမီအချိန)်
မှာလူေတွမာှ လဲ
စွမး် အင်အနည်းငယ်သာရ�ှိသးုံ စွ�
ဲ င
ို ပ
် ါတယ်။အလားတူဘဲ အဲဒလ
ီ အ
ို ချိနက
် ာမျိုးမှာ အသီးအ�ှေ
ံ လှာင်�ု ံေတွ
ဂျံုသိေ
ု လှာင်�ု ံေတွက ဟာလာဟင်းလင်း နတ�ပ
ိ ါ။ အခွနအ
် တုပ် ေကာက်ခရ
ံ တဲဝ
့ န်ထမ်း (အခွနေ
် ကာက်သမ
ူ ျား)
ကလည်း အလုပ်လက်မပ
ဲ့ ျင်းရိေနချိနြ် ဖစ်�ပိး စစ်သည်ေတာ် ေတွ ကလည်း ဒီလအ
ို ချိနမ
် ျိုးမှာ ချီတက်ဖို ့
ဘဲြဖစ်ြဖစ်
လက်�ု ံးရည်အြပည့အ
် ၀အစွမး် ြပတိက
ု ခ
် ိုကဖ
် ိဘဲ
ု့
ြဖစ်ြဖစ်
ြမန်ဆန်တက်�ကစွာမလုပ်ေဆာင်�င
ို �် ကပါဘူး။
ဒီလအ
ို ချိနမ
် ျိုးမှာ
စစ်ေသွးစစ်မာန်�က�ကတဲ့
ဘုရင်ေတွေတာင်မှ
�ငိမး် ချမ်းေရးယူဖိုကိ
ု ာ
့ သ
စိတဝ
် င်စား�ကေလ့�ိှတယ်။ ေနေရာင်ပင
ွ လ
့် င်းတဲရ
့ ာသီမာှ ေတာ့ ဂျံု၊ စပါး၊ လူးဆပ်အ�ှေ
ံ တွက ရငမ
့် ည
ှ ့်
435
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
လာ�က�ပီြဖစ်လို ့ ေတာင်သလ
ူ ယ်သမားေတွက သီး�ှေ
ံ တွရိတသ
် မ
ိ း် �ပီး စပါးကျီ ဂျံုေလှာင်�ု ံေတွထမ
ဲ ာှ လဲ
အသီးအ�ှေ
ံ တွအြပည့ေ
် ပါ။့ အခွနအ
် ထုပ်ေကာက်ခံတမ
ဲ့ င်း အမ�ထမ်းေတွကလည်း သူတို ့ ရသငရ
့် ထိက
ု တ
် ဲ့
အခွနအ
် ေကာက်ေတွကို ေကာက်ခံဖိအေြပးအလ�
ု့
ားေရာက်လာ�က�ပီ ြဖစ်သလို စစ်သည်ေတာ်ေတွကလည်း
သူတသူ
ို ့ တရဲ
ို ့ ့
ခွနအ
် ားဗလေတွကို
ပိမ
ု သ
ို န်စမ
ွ း် ေအာင်
ရန်သေ
ူ တွကရ
ို င်ဆင
ုိ အ
် �ိင
ု ယ
် ဖ
ူ ိအသက့
ု့
ြ် ပင်ေန�ကေလရဲ။ ့
စစ်က�ဲ ကီးေတွနေတွ
ဲ့ ဆ
� တ
ုံ င
ို ပ
် င်�ပီး
စစ်ေသနာပတိေတွ
ဆင်�ဖ�ဲ ို ့
အမိနခ
် ့ ျ�ိင
ု ေ
် ရး
လူတင
ို း် ကိယ
ု စ
် ီကယ
ို င
် ဟာ
စတဲ(့
သိေ
ု လှာင်သမ
ိ ်းဆည်းရာက်�ိှေနတဲ့
ဓားေသွးေန�ကပါ�ပီ။
ဘုရင်ေတွကလည်း
ေနာက်ထပ်တက
ို ပ
် ဲသ
ွ စ်ေတွကို
စတင်�ကိုးပမ်းလ�ပ်�ှားလာ�က�ပီြဖစ်ပါတယ်။
ပဲ၊ေြပာင်း၊လူး၊ဆပ်၊အာလူး
ေလ့ကျင�့် ပီး
ကာဗိုဟက
ို �် ဒိတ�် ကယ်၀တဲ)့
ဂျံု၊ဆန်စပါး၊
အစားအစာေတွထမ
ဲ ာှ
ေနေရာင်ြခည်စမ
ွ း် အင်ရဲေလာင်
က�မ်းမ�မရ
ှ တဲ့
့
အေရွ � စွမ်းအင်
နဲ ့
တက်�ကလ�ပ်�ှားစွာ နိစဒ
� ၀
ူ ေဆာင်ရွကလ
် ာ�ိင
ု �် ကပါတယ်။
မီး ဖိုေချာင်ထမ
ဲ ှလ�ို � ဝှကခ
် ျက်များ
အဲသ
့ လိန
ု ဲ့
ေထာင်စ�
ု စ
ှ ေ
် ပါင်းများစွာတိင
ု ေ
် အာင်
(�ှစေ
် ပါင်း
၄ေသာင်း၅ေထာင်စသည်ြဖင)့်
�ှငသ
် န်လပ
� ်�ှား�ပီးေနထိင
ု သ
် ာွ းခဲ�့ ကတဲ့ ေ�ှးဦးလူသားမျိုး�ွယေ
် တွဟာ စွမအ
် င်ထတ
ု လ
် ပ
ု ်သးုံ စွမ
ဲ � သမိင
ု း် မှာ
အေရးအပါဆံးု
တီထင
ွ မ
် �� ကီးတစ်ခုန ဲ ့
ေနစဉ်ေန
တိ
ု း်
့
့ င
ဆိင
ု အ
် နီးကပ်ေတွ� �ကံုေနခဲ�့ ကရေသာ်လည်း
အဲဒစ
ီ မ
ွ း် အင်ကေတာ့
သူတက
ို ့
အဲဒ
့ တ
ီ ထ
ီ င
ွ မ
် က
� ို
လူေတွသကိ
ူ့ သ
ု လ
ိ ာေလမလားဆိ�ု ပီးေတာ့
စူးစိက
ု ေ
် ငးေမာ�ကည့ခ
် ဲတ
့ ာေပါ ့
ေရေ�ွးကျိုချက်ဖိေရေ�ွ
ု့
းခရားကို
မီးဖိေ
ု ပါ်မှာလာတည်တအ
ဲ့ ခါတိင
ု း်
ေနဝင်ေနထွက်
သူမရဲ ့
မျက်�ာှ ကို
ဂ�ုမြပုမိခဲ�့ ကပါဘူး
လူေတွရဲမျက်
ိ တည့
ဲ့
တ
် ည့်
့ စန
အိမ�
် ှငမ
် တစ်ေယာက်ဒါမှမဟုတ်
ဒါမှမဟုတအ
် ာလူးေတွ
မျက်�ာှ ချင်း
မတ်မတ်
အိမေ
် ဖာ်တစ်ေယာက်
အြပည့အ
် သိပ်ပါတဲအ
့ ာလူးြပုတ်အုးိ ကို
စိနး် စိနး် စူးစူးတည့တ
် ည့�် ကည့ေ
် လံ�ိှခပ
ဲ့ ါတယ်။
ေရေ�ွးအိုး ဒါမှမဟုတအ
် ာလူးြပုတ်အုးိ ထဲကေရေတွ ပွကပ
် က
ွ ဆ
် လ
ု ာတဲအ
့ ခါတိင
ု း် ေရေ�ွးအိုးခရား အဖံးု
ဒါမှမဟုတ် အာလူးြပုတ်အုးိ အဖံးု ဟာ ေရေ�ွးေငွ� ရဲတွ
့် န် ထွကလ
် ာပါတယ်။
့ နး် အားေ�ကာင�့် ကတက်�ပီး ပွငက
အပူဆတ
ုိ စ
ဲ့ မ
ွ း် အင်ဟာ အေရွ � စွမး် အင်ြဖစ်ေြပာင်းလဲသာွ းတာပါ။ ဒါေပမဲ့ ပွငက
့် န်သာွ းတဲ့ ေရေ�ွးခရားအဖံးု တို ့
အားလူးြပုတ်အုးိ အဖံးု တိဟာ
ု့
အဲဒ
့ ေ
ီ ခတ်က အိမ�
် ှငမ
် ေတွအတွက် စိတအ
် ေ�ှာက်အယှကြ် ဖစ်စရာေတွပါ
အထူးအြဖင ့်
အိုးထဲကေရေတွေဘးကို
လ�ံကျကုနတ
် အ
ဲ့ ခါ
စိတည
် စ်ရတာပါ။
အဲဒေ
ီ တာေ
ု တာ့ ဘယ်သတ
ူ ဦးတ ေယာက်ကမှ မေတွ� ြမင်ခဲ�့ ကပါဘူး။
့ ရေ�ွးေငွ� ရဲစွ့ မး် အားကိေ
(၉)ရာစုအတွငး် ပိင
ု း် က တ�ုတ�
် င
ို င
် မ
ံ ာှ ယမ်းမ�နက
့် တ
ို ထ
ီ င
ွ �
် င
ို ခ
် �ဲ့ ကတယ်။ ဒီလတ
ို ထ
ီ င
ွ �
် င
ို ် �ပီးတဲ့
့ နရာမှာ တစ်စတ
ိ ် တစ်ေဒသေအာင်ြမင်
ေနာက်ပိင
ု း် မှာေတာ့ အပူစမ
ွ ်းအင်ကေနအေရွ � စွမး် အင်ကို ေြပာင်းတဲေ
မ�ရ�ှိလာတယ်လဆိ
ို ့ ရ
ု မှာပါ။
ပထမတုနး် ကေတာ့
ယမ်းမ�နက
့် မ
ို းီ ေလာင်ဗးံု
436
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
လုပ်ဖိသာအဓိ
ု့
ကအားထား�ပီးသံးု စွခ
ဲ �ဲ့ ကတယ်။
စတာေတွကတ
ို န
ွ း် အားေပး�ိင
ု တ
် ဲ့
သိ�ိ�
ှ င
ို မ
် ျိုးမဟုတေ
် လေတာ့
ဘဲသ�ိ က�ပီးသံးု စွခ
ဲ �ဲ့ ကတယ်
ယမ်းမ�နက
့် ပ
ို စ်လတ
� �
် င
ို တ
် အ
ဲ့ င်အား�ကီးလက်နက်၊
အရာလိယူ
ု ့ ဆတဲစ
့ တ
ိ က
် းူ စိတတ
် န်းဟာ
ရာစု�စ
ှ ေ
် ပါင်းများစွာ�ကာေအာင်
။
ဒါေပမဲ့
ေနာက်ဆးုံ မှာေတာ့
ဒံးု ပျံ၊
အလွယတ
် ကူ
ယမ်းမ�နက
် ့ ို
မီးေလာင်ဗံးု လုပ်ဖို ့
ေသနတ်ဆတ
ုိ ာေပါ်ေပါက်လာရတယ်။
ြဖစ်�င
ို ေ
် ြခ�ှိတာကေတာ့ ဗံုးလုပ်အထူးက�မ်းကျင်သေ
ူ တွဟာ ယမ်းမ�နက
် ့ ို ဆံထ
ု ထ
ဲ ည့ေ
် ထာင်း လိက
ု တ
် အ
ဲ့ ခါမှာ
ကျည်ေပွ�ကအ
ို �ှိနန
် လွ
ဲ ့ ငထ
့် က
ွ သ
် ာွ းဖိေလာက်
ု့
သာေတွး�ပီး
လုပ်�ကကိင
ု �် ကရင်းကေန
ယမ်းမ�နရ
့် ဲ ့
တွနး် အားအေ�ကာင်းကို တြဖည်းြဖည်းနဲသိ
့် ဲ ယမ်းမ�နတ
့် ထ
ီ င
ွ မ
် န
� ဲ့
့ နားလည်လာခဲ�့ ကတယ်။ အဲဒါေ�ကာငလ
ထိထေ
ိ ရာက်ေရာင်သးုံ �ိင
ု တ
် ဲ့ အေြမာက်တထ
ီ င
ွ မ
် တ
� အ�ကား
ို ့
�ှစ်ေပါင်း(၆၀၀)ခန ် �ကာြမင
ခ
် ့ ဲပ
့
့ ါတယ်။
အဲသ
့ လိမ
ု ျိုးအေြမ�ာက်တထ
ီ င
ွ �
် င
ို �် ပီးတဲတ
့ င
ို ေ
် အာင်ဘဲ
ေြပာင်းလဲလရတယ်
ို ့
ဆတ
ုိ စ
ဲ့ ိတက
် းူ မျိုးဟာ
အပူစမ
ွ း် အင်ကို
အေရွ � စွမး် အင်အြဖစ်
လူေတွနအလှ
ဲ့
မး် ေဝးဆဲြဖစ်ခပ
ဲ့ ါတယ်။
ေပါင်း(၃၀၀)ေလာက်�ကာြမင�့် ပီးေနာင်မှ
သာလ�င်လေ
ူ တွဟာ
ေနာက်ထပ်�စ
ှ ်
အပူစမ
ွ း် အင်ကသ
ို းုံ �ပီးပစ�ညး် ေတွကို
ေရွ �ေြပာင်းသယ်ယပ
ူ ိေဆာင်
ု့
ေပး�ိင
ု တ
် ေ
ဲ့ နာက်ထပ်စက်တစ်မျိုးကိတ
ု ထ
ီ င
ွ လ
် ာ�ိင
ု ခ
် ဲ�့ ကြပန်တယ်။
နည်းပညာအသစ်ဟာ
�ဗိတန
ိ �
် င
ို င
် က
ံ
ေကျာက်မးီ ေသွးတွငး် ေတွမာှ စတင်ေပါ်ေပါက်ခဲတ
့ ယ်။
�ိင
ု င
် မ
ံ ာှ လူဦးေရေဖာင်းပွများြပားလာတဲအ
့ ခါ
နဲအေဆာက်
အဦးေတွ၊
့
အဲဒ ီ
�ဗိတန
ိ ်
တိးု တက်များြပားလာတဲစ
့ းီ ပွားေရးေတွကလ
ို ည်ပတ်ဖို ့
အိမေ
် တွတည်ေဆာင်ဖိအတွ
ု့
က်
ထင်းေလာင်စာအြဖစ်
သံးု တဲအ
့ ြပင်
ေနရာ
သစ်တးို ချဲ�ရန်အတွက် လယ်ယာေြမတိးု ချဲ� စိက
ု ပ
် ျိုးရန်အတွက် သစ်ေတာေတွ သစ်ပင်ေတွကို ခုတထ
် င
ွ ်
�ှငး် လင်းခဲ�့ ကတယ်။
လာခဲပ
့ ါတယ်။
�ဗိတန
ိ �
် င
ို င
် မ
ံ ာှ
ထင်းေလာင်စာ�ှားပါးြပတ်လပ်လမ�ဟာ
ထင်းြပတ်လပ်�ှားပါးလာတာေ�ကာင ့်
အသံးု ြပုလာခဲ�့ ကရတယ်။
တည်�ိေ
ှ နတာေ�ကာင ့်
ေရလ�မး် မိးု မ�က
ဒါေပမဲ့
ေကျာက်မးီ ေသွးေလာင်စာကို
ေကျာက်မးီ ေသွအလ�ာေတွဟာ
ေရ�ကီးေရြမုပ်တေ
ဲ့ ဒသေတွမာှ
ေရနိမပ
့် ိ င
ု း် ကျတဲမ
့ းီ ေသွးလ�ာကိတ
ု းူ ေဖာ်ရာမှာ
မီးေသွးတွငး် လုပ်သားေတွအဖို ့
အခက်ေတွ�ေစခဲတ
့ ယ်။
ပတ်ဝန်းကျင်မာှ
ထင်းအစားထိးု
တိးု ပွားသည်ထက်တးို ပွား
အဲဒြီ ပဿနာအတွကအ
် ေြဖ
�ဗိတန
ိ �
် င
ို င
် ေ
ံ ကျာက်မးီ ေသွးတွငး် တူးရာ
ကို
�ှာခဲ�့ ကရတယ်။
ဥမင်လဏ
ို တ
် စ်
ထူးဆန်းတဲအ
့ သံ�ကီးတစ်ခရ
ု ဲြမည်
ိ း် သံ�ကီးဟာသိမေ
် မွ� ညင်သာရာကေန�ပီး
့ ဟန
၁၇၀၀
စိက
ု မ
် ာှ
တစ်စတစ်စနဲတိ
ု့
့ းု လိသာ
ကျယ်ေလာင်ခပ
ဲ့ ါေတာတ
ိ း် သံဟာ ဆယ်စ�
ု စ
ှ တ
် စ်ခက
ု ေန တစ်ခက
ု ို ကူေြပာင်းလာတာနဲအမ�
့ ယ်။ အဲဒြီ မည်ဟန
့
ပိမ
ု က
ို ျယ်ေလာင်လာ�ပီး
ေနာင်ဆးုံ အမ�ာ�ကီးတစ်ခုလးံု ကို
က�တ်က�တ်ညသ
ံ ာွ းေစခဲပ
့ ါတယ်။
ကမ�ာ�ကီးတစ်ခလ
ု းံု ကို ဒီက�တ်က�တ်ညသ
ံ �ံ ကီးကလ�မ်းမိးု ဝါး�မို လိက
ု ေ
် တာတ
ီ သံ�ကီးကေတာ့
့ ယ်။ အဲဒအ
တြခားမဟုတပ
် ါဘူး ေရေ�ွးေငွ�သးုံ အင်ဂျင်(စက်)က ထွကေ
် ပါ်လာတဲအ
့ သံသာ ြဖစ်ပါတယ်။
437
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ေရေ�ွးေငွ�အင်ဂျင်အမျိုးအစားအများ�ကီး�ှိ�ကပါတယ်။
တူညတ
ီ သ
ဲ့ ေဘာတရားကတာ့
တစ်ခတ
ု ည်းဘဲ�ိှပါတယ်။
က�မ်းေအာင်လပ
ု ်မယ်
မီးေသွးဆိပ
ု ါစို ့
ပွကလ
် ာ�ပီး
ဥပမာ
ေရေ�ွးေငွ�ထက
ွ လ
် ာဖိသံ
ု ့ းု မှာပါ
ဒါေပမဲအ
ဲ အ
ီ င်ဂျင်ေတွအားလံးု မှာ
့ ဒ
ေလာင်စာဆီတစ်မျိုးမျိုးကိမ
ု င်းကေလာင်
ေလာင်စာမီး�� ိ �လက
ို လ
် ထွ
ုိ ့ က လ
် ာတဲအ
့ ပူဓါတ်ကေ
ို ရဆူ
ေရေ�ွးေငွ�ကပွ�ပီး
ပျံ� �ှလာတဲ
ံ့
အ
့ ခါ
မစ�တင်တစ်ခခ
ု ုကို
တွနး် ကန်ပငထ
့် တ
ု လ
် က
ို မ
် ာှ အမှနဘ
် ။ဲ အဲဒပ
ီ စ�တင်ေရွ �သာွ းတာနဲအတူ
ပစ�တင်နဆက်
ဲ့
ထားတဲဘ
့ ယ် ပစ�ညး် မဆို
့
အတူေရွ �လျားသွားမှာပါ။ ဒီလန
ို ဘဲ
ဲ ့ မင်းဟာ အပူစမ
ွ း် အင်ကို အေရွ �(စွမး် အင်)အြဖစ် ေြပာင်းလဲ �ိင
ု �် ပီးေပါ။့
(၁၈) ရာစုေခတ်�ဗိတန
ိ မ
် းီ ေသွးတွငး် ေတွမာှ ေရစုပ်စက်ေမာင်ဖို ့ ေရေ�ွးေငွ�အင် ဂျင်ကို သံးု ခဲ�့ ကပါတယ်။
ပစ�တင်တစ်ခုကို
ေရစုပ်စက်နဆက်
ဲ့
ထား�ပီး
ေြခအေနကေရကိစ
ု ပ
ု ်တင်ခ�ဲ့ ကပါတယ်။
ေလာက်ေအာင်ကစ
ို မ
ွ း် ရည်
တင်ဖိမီ
ု ့ းေသွး
မီးေသွးတူးတဲဥ
့ မင်လဏ
ို အ
်
ေ�ှးဦးေပါ်စက်(အင်ဂျင်)ေတွဟာ
(စက်၏သာရည်)
ညံဖ
့ ျင်း�ကပါတယ်။
ေတွတစ်ပံတ
ု စ်ပင်�ကီးကို
ေလာင်စာအြဖစ်
အဲဒေ
ီ ခတ်အခါတုနး် က
ေကျာက်မးီ ေသွးေတွမာှ
မယံ�
ု င
ို စ
် ရာေကာင်း
ေရနည်းနည်းေလးကို
စုပ်ယဖ
ူ ို ့
မီး�� ိ �အဥု�းြပုခဲ�့ ကရပါတယ်။
မီးေသွးအလ�ံပယ်ေပါမာခဲတ
့် ဘ
ဲ ဲ
့ ာေ�ကာငလ
ဘယ်သူ
ကမှမးီ ေသွးြပုန်းတီးမ�ကို အေလးမထားခဲ�့ ကပါဘူး။
သက�ရာဇ် ၁၇၀၀ ေနာက်ပိင
ု း် ဆယ်ခ�
ု စ
ှ ်ေတွမာှ �ဗိတန
ိ �
် င
ို င
် သ
ံ ားစီးပွားေရးလုပ်ငန်း�ှငေ
် တွ ဟာ
ေရေ�ွးေငွ�သးုံ စက်ေတွကို
�ံုေတွနချိ
ဲ ့ တဆ
် က်
ေကျာက်မးီ ေသွးလိဏ
ု ထ
် က
ဲ ထုတ�် ပီး
အသံးု ြပု�ကတယ်။
ရက်ကန်းစက်�ု ံေတွန ဲ ့ ဘီယာချက်စက်
လဲတးို ြမ�ငလ
့် ာ�ိင
ု ခ
် ဲ့
ေရေ�ွးေငွ�အင်ဂျင်ရဲစွ့ မး် ေဆာင်�င
ို မ
် ေ
� တွကို
�ကတယ်။ အထည်လပ
ိ ် ထုတလ
် ပ
ု ် မမ
� ာှ အဲဒလ
ီ မ
ို ျိုးစက်မက
� န
ု ထ
် တ
ု လ
် ပ
ု ်ေရးေြပာင်းလဲမ�� ကီးေပါ်ေပါက်�ပီး
ြဗုန်းစား�ကီး
အေြပာင်းအလဲေတွေ�ကာင ့် အထည်လပ
ိ ်ေတွအများအြပားကို အကုနအ
် ကျသက်သာစွာနဲ ့
ေပါသီ ေလာသီထတ
ု လ
် ပ
ု ်လာ�ိင
ု ခ
် ေ
ဲ့ တာတ
ှ လ
် �ပ်တြပက်အတွငး် မှာဘဲ �ဗိတတ
ိ �
် င
ို င
် ဟ
ံ ာ
့ ယ် မျက်စိတစ်မတ
ကမ�ာအ
့ လုပ်�ု ံ�ကီးြဖစ်လာခဲတ
့ ယ်။
မီးေသွးတွငး် ကေန
သင်းတစ်ခက
ု ို
ပိ�ု ပီးအေရးပါတဲအ
့ ချက်ကေတာ့
ထုတလ
် ပ
ု ်ရ�ှိလည်း
စိတဓ
် ာတ်ေရးရာအားြပင်းလဲ
ေကျာ်လာ� း�ပီးအ�ိင
ု ယ
် �
ူ င
ို ခ
် ြဲ့ ပန်တယ်။
လည်ပတ်ေရွ �လျား�ိင
ု ဖ
် ိမီ
ု ့ းေသွးသံးု �ပီး
ေရေ�ွးေငွ�အင်ဂျင်ကို
အဟနအ
် ့ တားခလုတက
် န်
အထည်ရက်စက်�ု ံေတွက
ေရေ�ွးေငွ�အင်ဂျင်သးုံ �ိင
ု တ
် ယ်ဆရ
ုိ င်
ေကျာက်
ရက်ကန်းစင်ေတွကို
အြခားအရာ၀ထ�ုေတွကို
ေရွ �လျားေစဖို သံ
းမိခဲ�့ ကြပန်တယ်။ ဥပမာ - ယာဉ်တစ်ခခ
ု ေ
ု ပါ။့
့ းု ရင်ေကာမရဘူးလားလို ေတွ
့
၁၈၂၅ခုမာှ
စက်ေခါင်းတွဟ
ဲ ာ
�ဗိတသ
ိ �အင်ဂျင်နယ
ီ ာတစ်ဦးက
မီးေသွးအြပည့တ
် င်ေဆာင်ထားတဲ့
ယူသာွ း�ပီးမီးေသွးတွငး် ကေန
ေဆာင်ေပး�ိင
ု ပ
် ါတယ်။
အနီးဆံးု ဆိပ်ကမ်းထိ
ဒီြဖစ်ရပ်ကေတာ့
ေကျာက်မးီ ေသွးတွငး် ကမီးေငွးေရေ�ွးေငွ�အင်ဂျင်
ကုနတ
် အ
ွဲ များ�ကီးကို
၂၀ကီလမ
ို တ
ီ ာ
သံလမ်းတေလ�ာက်ဆွဲ
ေလာက်ထက
ိ ို
ပထမဦးဆံးု ေရေ�ွးေငွ� စွမး် အင်သးုံ
ေရာက်ေအာင်ပို ့
မီးရထားေခါင်းတွဲ
438
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
ေပါ်ေပါက်လာတဲရ
့ ာဇဝင်ပါ။
တစ်ခါထပ်ေတွးမိ�ကြပန်တယ်။
သယ်သပ
ူ ိေဆာင်
ု့
ရာမှာသံးု လိရတယ်
ု့
ဆရ
ုိ င်
ေရေ�ွးေငွ�ကေ
ို ကျာက်မးီ ေသွး
အြခားကုနပ
် စ�ညး် ေတွကို
လဲပိေဆာင်
ု့
�င
ို မ
် ယ်ဆတ
ုိ ာ
�ှငး် �ှငး် လင်းလင်းြမင်လာ�ကတယ်။ �ပီးေတာလ
ူ တွကေ
ို ရာပိေဆာင်
ု့
ေပး လိရ�ိ
ု့ င
ု မ
် ယ်မဟုတလ
် ား။ ဒါနဲဘဲ
့ ေ
့
၁၈၃၀ခု စက်သေဘင်္ာ ၉၁၅)ရက်ေနမှ့ ာ လစ်ဗာပူး�မို � နဲမန်
ို က်သယ
ွ ေ
် ြပး ဆွေ
ဲ ပးမယ့်
့ ချက်စ တာ�မို �ကဆ
ကမ�ာပ
့ ထမဦးဆံးု
စီးပွားေရးြဖစ်လစ
ူ းီ မီးရထားလမ်းကို
ရက်ကန်း�ံုေတွကို
လည်ပတ်ေစခဲတ
့ ာလဲ
ေရစုပ်ယ�
ူ င
ို ခ
် ဲတ
့ ာလဲ
ဖွငလ
့် စ
ှ ်ေြပးဆွခ
ဲ ပ
ဲ့ ါတယ်။
ဒီေရေ�ွးေငွ� စွမး် အင်ြဖစ်သလို
ဒီေရေ�ွးေငွ� စွမး် အင်
ြဖစ်သလို
ဟိအ
ု ရင်တန
ု း် က
ေကျာက်မီးေသွးတွငး် ထဲက
ခုလစ
ူ းီ ရထားတွဲ
ေတွကို
ဆွယ
ဲ ေ
ူ ရွ �လျားေစ�ိင
ု တ
် ာကလည်း ဒီေရေ�ွးေငွ�သးုံ စွမး် အင်ပါပဲ။ ေနာက်ထပ်�စ
ှ ် (၂၀) ေလာက်အတွငး် မှာကိဘ
ု ဲ
�ဗိတန
ိ �
် င
ို င
် မ
ံ ာှ
မီးရထားသံလမ်းလမ်းေ�ကာင်းဟာ
အလျားကီလမ
ို တ
ီ ာ
ေပါင်းေသာင်းချီ�ှညလ
် ျားလာခဲပ
့ ါတယ်။
အဲဒ
့ က
ီ အစြပု�ပီးေနာက်ပိင
ု း် ကာလေတွမာှ
လူေတွရဲစိ့ တထ
် ဝ
ဲ ယ်
အစွအ
ဲ လန်းအ�မဲတမ်း
တွယ�် ငိဖိစးီ ေနတယ်။ အဲဒ
့ ါကေတာ့ စက်ေတွနအင်
ဲ ့ ဂျင်ေတွကို အသံးု ြပု�ပီး စွမး် အင်ပံသ
ု �ာန်တစ် မျိုးကေန
ေနာက်ထပ်တစ်မျိုးအြဖစ်ေြပာင်းလဲလို ့ ရ�ှိ�င
ို တ
် ယ်လို ့ အေတွးေပါ်လာ�ကတယ်။ သငေ
့် တာ်တမ
ဲ့ န
ှ က
် န်တဲ့
စက်အမျိုးအစားတစ်ခုကသ
ို ာ
ဘယ်ေနရာမှာ
မဆို
ဒိေတွ
ု ့ တထ
ီ င
ွ �
် င
ို မ
် ယ်ဆရ
ုိ င်
အဲဒအ
ီ င်ဂျင်ကို
ကမ�ာ�ကီးရဲ ့
အတွက်
ဥပမာအားြဖင ့်
အက်တမ်(အ�ုြမူ)မ�နေ
် လးေတွထမ
ဲ ာှ
ေလှာင်ထားမှနး် သိ�ိလ
ှ ာ�ကတဲအ
့ ခါ
ဟာကိမ
ု ဆို
ပဲြ့ ပင်ထန
ိ း် မတ်�ပီးဒိရဲ
ု ့ ဘယ်
လအ
ို ပ်ချက်
့
ု့ င
ု တ
် ယ်လစိ
ို ့ တက
် းူ ရလာ�ကတယ်။
လိရ�ိ
ြပုြပင်ဖန်တးီ အသံးု ချ(ခိင
ု း် ေစ)
ပညာ�ှငေ
် တွဟာ
အင်ဂျင်ပံစ
ု ဘ
ံ ယ်
မဆို
�� ပေဗဓ
�ကီးမားတဲစ
့ မ
ွ း် အင်ေတွကသ
ို ုိ
သူတအေနနဲ
ို ့
ွ း် အင်ကို
့ ဒီစမ
ဘယ်လပ
ို ံစ
ု န
ံ ဲ ့ စက်တက်မေ
� တွထက
ဲ
လွတထ
် က
ွ လ
် ာေအာင်လပ
ု ်ယရ
ူ မယ်ဆတ
ုိ ာကို လ�ပ်တြပက် အေတွးေပါ်ေပါက်လာ�ကေတာတ
့ ာပါပဲ။
�ပီးေတာအ
့ �ုြမူ(စက်တပ်)
လ�ပ်စစ်ဓာတ်ထတ
ု ယ
် ဖ
ူ ို ့
ေရငုပ်သေဘင်္ာေသွကေ
ို ရွ �လ�ားေစဖိနဲ
ု့ ့
ဘယ်လထ
ို တ
ု ယ
် အ
ူ သံးု ချ�ိင
ု မ
် လဲလို ့
ယမ်းမ�နက
် ့ ို
ထဲကထွကလ
် ာတဲစ
့ မ
ွ း် အင်
(�ူကလီယာစွမး် အင်)
ရန်သရ
ူ ဲ�မိ့ ု � ြပေတွကို
စိတက
် းူ �ကံဆလာခဲ�့ ကတယ်။
ေဖာ်ထတ
ု ေ
် တွ� �ှိချိနန
် ဲ ့ တူရကီလပ
ု ်
တ�ုတ်
ကို
ဖျက်ဆးီ ဖို ့
အဂိရတ်ပညာ�ှငေ
် တွ
အေြမာက်လက်နက်�ကီးေတွက
ကွနစ
် တင်တ�
ီ ပ
ို ယ်
(ေရာမ/အီတလီ) ရဲ�မိ့ ု � �ိုးနံ�ု ိးေတွကို စိစည
ိ က်ညက်ေချမ�နး် �ိင
ု ခ
် ျိနအ
် �ကား�ှစေ
် ပါင်း (၆၀၀) �ကာ ကွာဟ
ပါတယ်။
ဒါေပမဲ့
အိုငး် စတိင
ု း်
ေဖာ်ထတ
ု ခ
် ဲတ
့ ဲ့
E=mc2
ေဖာ်ြမူလာ
ညီမ�ြခင်းရဲအဓိ
့ ပာ� ယ်ြဖစ်တဲ့
ဘယ်ြဒပ်ထမ
ု ဆို စွမး် အင်အြဖစ်ေြပာင်းလဲ�င
ို ေ
် �ကာင်း စိတက
် းူ �ကံဆမ�အယူအဆ ေပါ်ေပါက်လာချိန ် နဲ ့
ဟီ�ု ိ�ီးှ မားနာဂါဆကီ�မို �ကက
ိ ု
ဆိးု �ကီးထိ�ကားကာလကေတာ
ု့
့
အ�ုြမူဗံးု နဲ ့
တိက
ု ခ
် ိုကခ
် ရ
ဲ့ လို ့
�ှစေ
် ပါင်း(၄၀)
ြပာပံအ
ု ထိ
သာ�ကာြမငပ
့် ါတယ်။
ြဖစ်သာွ းရတဲအ
့ ြဖစ်အပျက်
ေနာက်ပိင
ု း်
အ�ုြမူဓာတ်အား
439
ေဆပီ ယန်စ် FB.com/SapiensMyanmar provided this ebook free of charge
စက်�ု ံ(�ျူကလိယစက်�ု ံ)ေတွ ကမ�ာတလ�ားမှာအလ�ိုလ�ို မ�ိလေ
ို ပါက်လာတာဟာလည်း အိုငး် စတိင
ု း် ရဲ ့
ေတွ� �ှိချက်ေနာက်ပိင
ု း် �ှစ(် ၄၀)အတွငး် မှာပါပဲ။
ေနာက်ထပ်အေရး�ကီးတဲတ
့ ဲ့
ေဖာ်ထ