qwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyui opasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfgh jklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvb nmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwer MODUL PENGUKUHAN KEMAHIRAN SAINTIFIK tyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopas SPM 1511 dfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzx cvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmq wertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuio pasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghj klzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbn mqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwerty uiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdf ghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxc vbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmrty uiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdf ghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxc vbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqw ertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiop KERTAS 2 : BAHAGIAN A KEMAHIRAN SAINTIFIK : MENGAWAL PEMBOLEHUBAH TIPS: ▪ Jenis Pembolehubah: ❖ Malar (sama / tetap) ▪ ▪ MANIPULASI ( berbeza / berlainan ) BERGERAKBALAS (keputusan / hasil eksperimen) Radas tidak dipertimbangkan sebagai pembolehubah dimalarkan Cara Menulis Pembolehubah: ❖ Mesti tulis parameter untuk setiap pembolehubah. ❖ Contoh 1: Parameter + Panjang Ketebalan Jenis ❖ bahan spring spring spring Contoh 2 ceper antibiotik Agar-agar nutrien Koloni bakteria 2.4 cm ❖ Parameter + Isipadu Saiz Diameter Jenis bahan agar-agar nutrien koloni bakteria koloni bakteria antibiotik Contoh 3 Parameter Isipadu + bahan kultur bakteria 2 ❖ Parameter Contoh 4 + Kehadiran Isipadu bahan asid etanoik lateks lateks ▪ PEPEJAL Jisim logam Berat logam Kuantiti bahan Saiz bahan Jenis bahan Kehadiran yis Kehadiran garam Diameter dawai Ketebalan dawai Isipadu agar-agar nutrien ▪ CECAIR Isipadu larutan Isipadu asid Kepekatan asid Isipadu larutan kultur Isipadu larutan ammonia GAS Isipadu oksigen Bilangan gelembung gas Pembolehubah boleh dikenalpasti daripada: Gambarajah dalam soalan Jadual Graf Pernyataan Soalan Contoh 1: Daripada Gambarajah Malar Manipulasi Gerakbalas Isipadu bubur nutrien Suhu Keadaan bubur nutrien 3 Contoh 2 : Daripada Jadual (i) Pembolehubah Dimanipulasikan = Pembolehubah Bergerak balas Takat didih /0C Bahan Air suling 100 ...................... Air suling + garam biasa (ii) Pemboleh ubah dimanipulasikan Ketinggian Pelajar (cm) Bilangan Pelajar 146-150 151-155 156-160 161-165 166-170 Pembolehubah Bergerakbalas Contoh 3: Daripada Graf Pembolehubah Bergerak balas Pembolehubah dimanipulasikan 4 Contoh 4: Daripada Pernyataan dalam soalan Rajah (a) dan (b) menunjukkan eksperimen untuk membandingkan kecergasan tindak balas logam L dan logam M dengan asid hidroklorik cair Langkah: Isi penting daripada pernyataan beza keputusan Logam L dan logam M Kecergasan tindak balas Sama Asid hidroklorik cair Pemboleh ubah dimalarkan Pemboleh ubah dimanipulasikan Isipadu asid hidroklorik Jenis logam Pemboleh ubah Bergerak balas Kecergasan tindak balas logam Kepekatan asid hidroklorik ◆ Mengkaji kesan ◆ Mengkaji ◆ Mengkaji kekonduksian elektrik plumbum bromida [gerakbalas] antibiotik [manipulasi] tekanan oleh [gerakbalas] terhadap / ke atas pertumbuhan bakteria [ gerakbalas] bongkah P and bongkah Q yang sama jisimnya [ manipulasi] [malar] 5 LATIHAN KEMAHIRAN SAINTIFIK : PEMBOLEHUBAH BIL 1. MAKLUMAT/ PERNYATAAN PEMBOLEH UBAH 1. Dimalarkan : Piring petri Kawasan jernih ………………………………………. ………………………………………. 2. Dimanipulasikan : ………………………………………. Empat keping kertas A,B,C dan D telah dicelup dengan antibiotik yang berlainan diletakkan di atas agar-agar nutrien yang mengandungi kultur bakteria. 3. Bergerak balas: ………………………………………. 1. Dimalarkan : 2. Panjang cangkerang siput /mm Bilangan siput ………………………………………. 21-25 26-30 31-35 36-40 ………………………………………. 2. Dimanipulasikan : ………………………………………. 3. Bergerak balas: ………………………………………. 3. 1. Dimalarkan : ………………………………………. ………………………………………. 2. Dimanipulasikan : ………………………………………. 3. Bergerak balas: ………………………………………. ....................................................... 6 BIL 4. MAKLUMAT/ PERNYATAAN Empat tin P, Q ,R dan S digantung kepada sebatang kayu mengufuk. Tin P kosong manakala tin Q, R dan S masing-masing diisi penuh dengan pasir, air dan tanah. Jika keempat-empat tin itu diayun serentak dari ketinggian yang sama, tin yang manakah akan berhenti dahulu? PEMBOLEH UBAH 1. Dimalarkan : ………………………………………. ………………………………………. 2. Dimanipulasikan : ……………………………………….. 3. Bergerak balas: ………………………………………. 1. Dimalarkan : 5. ………………………………………. ………………………………………. 2. Dimanipulasikan : ………………………………………. 6 Dlm almari tepi tingkap terang bawah cahaya 1. Dimalarkan : ………………………………………. ………………………………………. 2. Dimanipulasikan : ………………………………………. 3. Bergerak balas: ………………………………………. +kultur bakteria +kultur bakteria +kultur bakteria +kultur bakteria menunjukkan+kultur susunan bakteria radas bagi Rajah eksperimen untuk mengkaji pertumbuhan bakteria dalam keadaan yang berlainan 7 1. Dimanipulasikan : ………………………………………. 2. Bergerak balas: ………………………………………. 7 BIL 8. MAKLUMAT/ PERNYATAAN Rajah menunjukkan susunan radas bagi eksperimen untuk mengkaji kesan kekurangan nutrien ke atas tumbesaran anak benih. PEMBOLEH UBAH 1. Dimalarkan : ………………………………………. ………………………………………. ........................................................ 2. Dimanipulasikan : ………………………………………. 3. Bergerak balas: ………………………………………. ....................................................... 9 Rajah menunjukkan eksperimen untuk mengkaji kesan penisilin ke atas pertumbuhan bakteria 1. Dimalarkan : ………………………………………. ………………………………………. Agar-agar nutrien 2. Dimanipulasikan : ………………………………………. 3 cakera penisilin P1,P2 dan P3 dengan kepekatan berlainan di atas permukaan agaragar nutrien. Piring petri itu dieramkan dalam keadaan telangkup pada suhu 370C. Selepas dua hari , satu kawasan jernih terbentuk disekeliling setiap cakera. Diameter kawasan jernih diukur dan dicatat seperti dalam Jadual Cakera penisilin P1 P2 P3 Diameter kawasan Jernih /cm 1.5 2.4 2.0 3. Bergerak balas: ………………………………………. ....................................................... 8 KEMAHIRAN SAINTIFIK: MEMBINA HIPOTESIS TIPS: Dalam ayat hipotesis mempunyai hubungan antara pemboleh ubah dimanipulasikan dengan pembolehubah bergerak balas Tidak boleh ada perkataan seperti mengkaji / menentukan Hipotesis boleh diuji Contoh Penulisan: 1. Jika manipulasi polar maka gerakbalas polar// Jika X polar maka Y polar 2. Semakin polar manipulasi, semakin polar gerakbalas Semakin polar X , semakin polar Y 3. X1 ………… Paku paku mudah Y berkarat …………………. berbanding X2 paku keluli Contoh 1: 1 Rajah 2 menujukkan susunan radas untuk mengkaji hubungan antara ketebalan kanta cembung dengan jarak fokus kanta. Keputusan yang diperoleh ditunjukkan di dalam Jadual 2 di bawah. Ketebalan kanta Jarak fokus /cm (a) Tebal 5.0 Sederhana 10.0 JADUAL 2 Nipis 15.0 Nyatakan hipotesis yang boleh dibuat daripada eksperimen ini? .................................................................................................................... 9 Contoh 2: Rajah 5(a) dan Rajah 5(b) menunjukkan imej yang terbentuk oleh satu kanta cembung apabila objek berada pada kedudukan yang berbeza. RAJAH 5(a) RAJAH 5(b) (a) Berdasarkan Rajah 5(a) dan 5(b) nyatakan hipotesis. ................................................................................................................. ................................................................................................................. 10 Contoh 3: Rajah menunjukkan satu eksperimen untuk mengkaji jumlah karbon dioksida yang dibebaskan semasa proses penapaian. buret Larutan Larutan glukosa glukosa dan yis yis dan air Jadual menunjukkan keputusan eksperimen. Masa / hari Isipadu gas /cm3 0 0 1 10 2 20 3 25 4 5 30 (a) Nyatakan satu hipotesis berdasarkan Jadual di atas .............................................................................................................................. Contoh 4: Rajah 3 menunjukkan satu eksperimen untuk mengkaji sifat bagi dua jenis logam RAJAH 3 Hasil eksperimen dicatat dalam Jadual 3. Panjang dawai (cm) Jenis dawai logam Sebelum ditarik Selepas ditarik (a) Pemanjangan dawai (cm) X 12 12.6 0.6 Y 12 12.8 ………….. Nyatakan hipotesis bagi eksperimen tersebut. ……………………………………………………………………………………………. 11 KEMAHIRAN SAINTIFIK : MEMERHATI TIPS: Perhati rajah yang diberi. Cari keputusan/hasil daripada rajah Buat perbandingan jika ada dua rajah Catat apa yang dilihat sahaja LATIHAN 1 Rajah 1.2 menunjukkan kesan ke atas plastisin apabila bongkah logam P dan bongkah logam Q dijatuhkan. RAJAH 1.2 Tuliskan satu pemerhatian bagi hasil eksperimen ini. …………………………………………………………………………………………………. 2 12 Tuliskan satu pemerhatian bagi eksperimen di atas. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. 3 Rajah 3(a) dan Rajah 3(b) menunjukkan satu eksperimen mengkaji kesan antibiotik terhadap pertumbuhan bakteria. ceper antibiotik agar-agar nutrien koloni bakteria 2.4 cm selepas 5 hari RAJAH 3(a) A B RAJAH 3(b) Berdasarkan Rajah 3(b), apakah yang diperhatikan? ………………………………………………………………………………………………. 4 Tuliskan satu pemerhatian bagi eksperimen ini. …………………………………………………………………………………………… 13 5 Rajah 5.1 dan Rajah 5.2 menunjukkan eksperimen untuk mengkaji kekonduksidan elektrik plumbum(II) bromida. (a) (i) Berdasarkan Rajah 5.1, apakah pemerhatian anda pada jarum ammeter? …………………………………………………………………………. RAJAH 5.1 RAJAH 5.2 Berdasarkan Rajah 5.2, apakah pemerhatian anda pada jarum ammeter? ……………………………………………………………………………………………….. 14 JAWAPAN LATIHAN KEMAHIRAN SAINTIFIK: MEMERHATI 1. Lekukan P lebih dalam berbanding lekukan Q // Lekukan Q lebih cetek berbanding P 2 Gas yang dikumpulkan dalam buret X bagi Rajah 2(b) lebih banyak berbanding Rajah 2(a) // Gas yang dikumpulkan dalam buret X bagi Rajah 2(a) kurang berbanding Rajah 2(b) // Air yang tersesar daripada buret X pada Rajah 2(b) banyak berbanding Rajah 2(a)// Air yang tersesar daripada buret X pada Rajah 2(a) kurang berbanding Rajah 2(b) 3 Saiz koloni bakteria menjadi kecil // Diameter koloni bakteria menjadi kurang 4 Kawasan jernih di sekeliling cakera antibiotik berkepekatan tinggi lebih luas berbanding cakera antibiotik berkepekatan rendah // Kawasan jernih disekeliling cakeran antibiotik berkepekatan rendah lebih kecil berbanding cakera antibiotic berkepekatan tinggi 5 Jarum ammeter terpesong// Jarum ammeter menunjukkan bacaan 15 KEMAHIRAN SAINTIFIK : MENGUKUR MENGGUNAKAN NOMBOR TIPS: ▪ Pelajar sepatutnya mempunyai kemahiran membaca data daripada Rajah yang diberi. Bacaan untuk permukaan cecair : ➢ Melengkung ke atas ➢ Melengkung ke bawah Bacaan di ambil di permukaan melengkung atas Bacaan di ambil di permukaan melengkung ke bawah Bacaan dibaca daripada turutan nombor kecil ke nombor besar Berlatih menulis unit bagi setiap ukuran LATIHAN : 1 Berapakah isi padu oksigen yang telah dibebaskan oleh rumpai air? ...................................................................................................................................... 16 2 Bacaan voltmeter = …………..V 3 7 6 Ketinggian span = ……..cm 5 Pemberat 4 Span 3 4 Jisim batu = ………………….g 17 5 Isipadu air = …………….. 6 Isipadu air = …………… Isipadu air + blok besi = ……………………….. 18 7 Jadual menunjukkan maklumat tentang keratan pita detik di atas. Keratan pita detik Panjang /cm 1 2 3 4 2.0 ………… 4.0 5.0 Ukur panjang keratan 2 pita detik itu dan catat dalam Jadual di atas 8 Berdasarkan Rajah di atas, ukur dan catatkan kedalaman lekukan P. ………………………………………………………………………………………… 9 RAJAH 5.1 RAJAH 5.2 Apakah bacaan ammeter pada Rajah 5.2? …………………..A 19 10 ceper antibiotik Agar-agar nutrien Koloni bakteria A B Berdasarkan Rajah, tentukan diameter koloni bakteria antara A dan B. …………… cm 11 objek imej Ukur ketinggian imej pada Rajah di atas. …………………..cm 12 Berdasarkan Rajah, lengkapkan Jadual di bawah Jenis Jalur Getah Getah tervulkan Getah asli Panjang awal jalur getah (cm) Panjang jalur getah apabila digantung pemberat (cm) 7 ……………….. 7 ……………… 20 KEMAHIRAN SAINTIFIK : Berkomunikasi Tips Contoh; ❖ Lihat ayat:………….lukis graf Langkah: suhu melawan (gerakbalas) masa (manipulasi) 1. Baca skala pada paksi X dan paksi Y 2. Plot titik 3. Sambung titik 4. Jika garis lurus mesti guna pembaris 5. Garis lengkung tidak boleh guna pembaris suhu X suhu X X X X Masa Masa Lihat ayat:…………………….lukis graf palang/ graf bar …………… ❖ Langkah : 1. Baca skala pada paksi X and paksi Y 2. Plot titik 3. Lukis bar yang sama lebar Bilangan daun 21-25 26-30 31-35 36-40 Panjang daun/cm 21 ▪ KEMAHIRAN SAINTIFIK: Perhubungan ruang dengan masa TIPS ❖ Melibatkan graf yang berkaitan dengan masa (contoh: saat /minit/ jam/ tahun/ hari dsb) gerakbalas ▪ Jika masa bertambah, maka gerakbalas bertambah ▪ Semakin masa bertambah, semakin gerakbalas bertambah ▪ Gerakbalas berkadar terus dengan masa Masa gerakbalas ▪ Jika masa bertambah, maka gerakbalas bertambah ▪ Semakin masa bertambah, semakin gerakbalas bertambah Masa 22 LATIHAN KEMAHIRAN SAINTIFIK : • • 1 KOMUNIKASI PERHUBUNGAN RUANG DAN MASA Sekumpulan pelajar telah mengumpul sejumlah daun daripada sepohon Data panjang daun yang diperoleh dicatat seperti berikut: 16 13 14 20 10 16 14 17 21 19 8 20 15 18 11 15 13 15 7 18 14 15 16 12 4 23 8 10 20 14 15 pokok. 7 JADUAL 1 (a) Gunakan data di atas untuk melengkapkan Jadual 2 Panjang daun(cm) Bilangan daun 4-6 7-9 10-12 13-15 16-18 19-21 22-24 JADUAL 2 (b) Gunakan keputusan dalam Jadual 1 untuk melukis graf palang yang menunjukkan bilangan daun melawan panjang daun Bilangan daun 12 10 8 6 4 2 4-6 7-9 10-12 13-15 16-18 19-21 22-24 Panjang daun 23 2 Jadual 3 menunjukkan keputusan eksperimen hasil tindak balas antara 3.0g logam zink dengan 100cm3 asid hidroklorik cair. Masa /minit Isipadu gas/ cm3 (a) 0 0 JADUAL 3 1 27 2 46 3 57 4 64 5 67 6 67 Lukiskan graf isipadu gas melawan masa berdasarkan Jadual 3. 24 3 Seorang murid telah menjalankan suatu eksperimen makmal untuk menentukan takat didih satu larutan . Suhu larutan itu dicatatkan setiap 2 minit sehingga ia mendidih Jadual 4 menunjukkan keputusan eksperimen itu. Masa/ minit Suhu /0C 0 28 2 48 4 68 JADUAL 4 6 88 8 102 10 102 (a) Berdasarkan Jadual 4, lukiskan graf suhu melawan masa. (b) Apakah hubungan antara suhu larutan itu dengan masa dalam 6 minit pertama? ……………………………………………………………………………………….. 25 4 Jadual 5 menunjukkan keputusan eksperimen kajian kesan suhu terhadap pertumbuhan bakteria. Suhu/0C 0 15 25 35 60 (a) Saiz koloni bakteria selepas 24 jam 2 5 10 15 3 JADUAL 5 Berdasarkan jadual di atas, lukiskan graf menunjukkan hubungan antara saiz koloni bakteria dengan suhu. (b) Apakah hubungan antara bilangan koloni bakteria dengan masa? ………………………………………………………………………………………… 26 5 Isipadu gas yang tekumpul bagi setiap dua minit dicatatkan dalam Jadual 6 di bawah. Masa (min) Isipadu gas (cm3) 2 9 4 6 16 22 JADUAL 6 8 24 10 25 12 25 (a) Dengan menggunakan data daripada Jadual 1, lukiskan graf isipadu gas melawan masa. Isipadu gas/cm3 25 20 15 10 5 0 2 4 6 8 10 12 Masa /min (b) Apakah hubungan antara isipadu gas yang terkumpul dengan masa? …………………………………………………………………………………………… 27 6 Rajah 1 menunjukkan eksperimen untuk mengkaji tindak balas di antara logam kalsium dengan air. RAJAH 1 Isipadu gas yang tekumpul bagi setiap dua minit dicatatkan dalam Jadual 7 di bawah. Masa (min) Isipadu gas (cm3) (a) 2 9 4 6 …………. 22 JADUAL 7 8 24 10 25 12 25 Berdasarkan eksperimen di atas, lengkapkan Jadual 7 28 (b) (i) Dengan menggunakan data daripada Jadual 3, lukiskan graf isipadu gas melawan masa. Isipadu gas/cm3 25 20 15 10 5 0 2 4 6 8 10 12 Masa /min (b) (ii) Ramalkan isipadu gas yang terkumpul pada minit ke 14. ............................................................................................................. (c) Apakah hubungan antara isipadu gas yang dikumpulkan dengan masa? ……………………………………………………………………………………….. ........................................................................................................................... 29 KEMAHIRAN SAINTIFIK : MENDEFINISI SECARA OPERASI TIPS: Teknik menjawab: Mesti dijawab berdasarkan pemerhatian dalam eksperimen Ayat Umum ......................adalah bahan/ cecair/ logam/ mikroorganisma/ dll yang .....(pemerhatian eksperimen)................................. APA + UMUM + PEMERHATIAN Contoh: Berikan definisi secara operasi bagi: 1 Antibiotik : Antibiotik adalah bahan _yang boleh membuat kawasan jernih di atas permukaan agar-agar nutrien : Antibiotik adalah bahan yang boleh mengurangkan saiz koloni bakteria 2 Air suling : Air suling adalah cecair yang mempunyai takat didih 100 0C 3 Logam : Logam adalah bahan yang boleh mengalirkan haba : Logam adalah bahan yang boleh menjadi panjang apabila ditarik : Aloi adalah bahan yang tahan kakisan : Aloi adalah bahan yang membuat lekukan yang kurang dalam apabila pemberat dijatuhkan ke atasnya 4 Aloi 30 JAWAPAN LATIHAN KEMAHIRAN SAINTIFIK : PEMBOLEH UBAH BIL 1. MAKLUMAT/ PERNYATAAN PEMBOLEH UBAH 1. Dimalarkan : Piring petri Kawasan jernih Isipadu agar-agar nutrien 2. Dimanipulasikan : Jenis antibiotik Empat keping kertas A,B,C dan D telah dicelup dengan antibiotik yang berlainan diletakkan di atas agar-agar nutrien yang mengandungi kultur bakteria. 3. Bergerak balas: Saiz kawasan jernih 1. Dimalarkan : 2. Panjang cangkerang siput /mm Bilangan siput Jenis siput 21-25 26-30 31-35 36-40 2. Dimanipulasikan : Panjang cangkerang siput 3. Bergerak balas: Bilangan siput 3. 1. Dimalarkan : Isipadu bubur nutrien 2. Dimanipulasikan : Suhu 3. Bergerak balas: Keadaan bubur nutrien 31 BIL 4. MAKLUMAT/ PERNYATAAN Empat tin P, Q ,R dan S digantung kepada sebatang kayu mengufuk. Tin P kosong manakala tin Q, R dan S masing-masing diisi penuh dengan pasir, air dan tanah. Jika keempat-empat tin itu diayun serentak dari ketinggian yang sama, tin yang manakah akan berhenti dahulu? PEMBOLEH UBAH 1. Dimalarkan : Saiz tin 2. Dimanipulasikan : Jisim tin 3. Bergerak balas: Tempoh tin berhenti 5. 1. Dimalarkan : Saiz baldi 2. Dimanipulasikan : Jisim baldi 6 Dlm almari tepi tingkap terang bawah cahaya 1. Dimalarkan : isipadu bubur nutrien isipadu kultur bakteria 2. Dimanipulasikan : keamatan cahaya 3. Bergerak balas: +kultur bakteria +kultur bakteria +kultur bakteria +kultur bakteria menunjukkan+kultur susunan bakteria radas bagi Keadaan bubur nutrien Rajah eksperimen untuk mengkaji pertumbuhan bakteria dalam keadaan yang berlainan 7 1. Dimanipulasikan : Jenis logam Masa 2. Bergerak balas: Isipadu gas hidrogen 32 BIL 8. MAKLUMAT/ PERNYATAAN Rajah menunjukkan susunan radas bagi eksperimen untuk mengkaji kesan kekurangan nutrien ke atas tumbesaran anak benih. PEMBOLEH UBAH 1. Dimalarkan : Isipadu larutan kultur Saiz/ketinggi anak benih jagung 2. Dimanipulasikan : Jenis larutan kultur 3. Bergerak balas: Pertumbuhan anak benih jagung 9 Rajah menunjukkan eksperimen untuk mengkaji kesan penisilin ke atas pertumbuhan bakteria Agar-agar nutrien 1. Dimalarkan : Isipadu agar-agar nutrien 2. Dimanipulasikan : Kepekatan penisilin 3. Bergerak balas: 3 cakera penisilin P1,P2 dan P3 dengan kepekatan berlainan di atas permukaan agaragar nutrien. Piring petri itu dieramkan dalam keadaan telangkup pada suhu 370C. Selepas dua hari , satu kawasan jernih terbentuk disekeliling setiap cakera. Diameter kawasan jernih diukur dan dicatat seperti dalam Jadual Cakera penisilin P1 P2 P3 Diameter kawasan Jernih /cm 1.5 2.4 2.0 Pertumbuhan bakteria Diameter kawasan jernih 33 JAWAPAN KEMAHIRAN SAINTIFIK: MEMBINA HIPOTESIS 1. (a) Semakin tebal kanta (cembung) , semakin berkurangan jarak fokus kanta// sebaliknya Jika kanta cembung nipis maka jarak fokus kanta panjang// sebaliknya 2 (a) Semakin bertambah jarak objek, semakin berkurangan saiz imej// sebaliknya Semakin bertambah jarak objek, semakin berkurangan ketinggian imej// sebaliknya 3 (a) Semakin bertambah masa, semakin bertambah isipadu gas (karbon dioksida yang dibebaskan semasa proses penapaian // Jika masa bertambah, isipadu gas (karbon dioksida) bertambah 4 Kekuatan regangan dawai bergantung kepada jenis dawai// Jenis dawai mempengaruhi kekuatan regangan dawai JAWAPAN LATIHAN KEMAHIRAN SAINTIFIK: MEMERHATI 1. Lekukan P lebih dalam berbanding lekukan Q // Lekukan Q lebih cetek berbanding P 2 Gas yang dikumpulkan dalam buret X bagi Rajah 2(b) lebih banyak berbanding Rajah 2(a) // Gas yang dikumpulkan dalam buret X bagi Rajah 2(a) kurang berbanding Rajah 2(b) // Air yang tersesar daripada buret X pada Rajah 2(b) banyak berbanding Rajah 2(a)// Air yang tersesar daripada buret X pada Rajah 2(a) kurang berbanding Rajah 2(b) 3 Saiz koloni bakteria menjadi kecil // 34 Diameter koloni bakteria menjadi kurang 4 Kawasan jernih di sekeliling cakera antibiotik berkepekatan tinggi lebih luas berbanding cakera antibiotik berkepekatan rendah // Kawasan jernih disekeliling cakeran antibiotik berkepekatan rendah lebih kecil berbanding cakera antibiotic berkepekatan tinggi 5 Jarum ammeter terpesong// Jarum ammeter menunjukkan bacaan JAWAPAN KEMAHIRAN SAINTIFIK : MENGUKUR MENGGUNAKAN NOMBOR 1 18cm3 2 0.6V 3 4.2 cm 4 50g 5 65 cm3 6 53 cm3 61 cm3 7 2.8 cm 8 1 cm 9 0.4A 10 2.2cm 11 1cm 12 Getah tervulkan – 8 cm Getah asli - 9 cm 35 JAWAPAN KEMAHIRAN SAINTIFIK : • • 1 BERKOMUNIKASI PERHUBUNGAN RUANG DAN MASA (a) Panjang daun(cm) Bilangan daun 4-6 1 7-9 4 10-12 4 13-15 11 16-18 6 19-21 5 22-24 1 Pemarkahan: • Semua data betul – 2 markah • 5-6 data betul - 1 markah • 0-4 data betul - 0 markah (b) Pemarkahan: • Semua titik dipindahkan betul – 1 markah • Semua bar dilukis sama lebat – 1 markah 2 (a) Pemarkahan: • • Semua titik dipindah betul – 1m Kelicinan graf - 1m 36 3 (a) (b) Suhu berkadar langsung dengan masa// Semakin bertambah masa, semakin bertambah suhu 4 (a) (b) Semakin bertambah masa, semakin bertambah bilangan koloni bakteria 37 5 (a) Masa (min) Isipadu gas (cm3) 2 9 4 16 6 22 8 24 10 25 12 25 (b) (i) (b) (ii) 25 cm3 (c) Semakin bertambah masa, semakin bertambah isipadu gas yang dikumpulkan 38