Biologiya fan sifatida. Biologik tizimlar haqida umumiy tushuncha.
1.
2.
3.
4.
Biologiya
Biologiya fan sifatida. Biologik tizimlar haqida umumiy tushuncha.
Sun’iy mutagenez, duragaylash usullari fanning
6. Qaysi javobda to’g’ri ma’lumot (keltirilgan?
A) R.Virxov irsiyatning xromosoma nazariyasini
qaysi sohasida keng qo‘llaniladi?
yaratgan.
A) odam genetikasi
B) M.Nirenberg va S.Ochao DNKdagi bitta
B) seleksiya
nukleotid bitta aminokislotani kodlashini
C) solishtirma anatomiya
aniqlaganlar.
D) odam fiziologiyasi
C) Shvann va Shleyden yaratgan hujayra
Qaysi javobda to‘g‘ri ma’lumot keltirilgan?
nazariyasiga ko'ra. hujayraviy tuzilish irsiy
A) Y.Yanskiy qondagi qizil qon donachalarni
axborotning saqlanishi va nasllarga berilishini
birinchi marta o’rgangan.
ta’minlaydi.
B) G. Mendel uy hayvonlarida uchraydigan
D) N.I.Vavilov ayrim genlarning
virusli kasallikni o'rgangan.
jinsga bog’liq holda irsiylanishini o’rgangan.
C) Ekosistema atamasi V.V. Dokuchayev
tomonidan fanga kiritilgan.
7. N.I.Vavilovning biologiya fani rivojlanishiga
qo‘shgan hissasini aniqlang.
D) Mutatsiya atamasini fanga, genetik olim G.DeA) fanga ’’xromosoma’’ atamasini kiritgan va
Friz kiritgan.
xromosomaning xususiyatlarini izohlab bergan
Qaysi javobda to‘g‘ri ma’lumot keltirilgan?
B) sun’iy partenogenez yordamida erkak jinsli
A) T.Shvann ontogenez tushunchasini fanga
ipak qurtlarini yaratish usulini ishlab chiqqan
kiritgan.
C) bir xromosomada joylashgan genlarning
B) V.V. Dokuchayev uy hayvonlarida
birikikkan holda irsiylanishi mumkinligini
uchraydigan virusli kasallikni o'rgangan.
a,niqlagan
C) Mutatsiya atamasini fanga R.Virxov kiritgan.
D) irsiy o'zgaruvchanlikning gomologik qatorlari
D) Xemosintez hodisasini S.N.Vinogradskiy kashf
qonunini tavsiflab berdi
etgan.
8. Olim Dyubuaning ilmiy faoliyati bilan bog’liq
Qaysi javobda to‘g‘ri ma’lumot keltirilgan?
ma’lumotni aniqlang.
A) Mutatsiya, atamasini fanga birinchi bo’lib
A) limfotsit hujayrasi bilan rak hujayrasini birE.Gekkel kiritgan.
biriga qo’shib. gibridoma hujayrasini yaratgan
B) K.Ber barcha ko'p hujayrali organizm,laming
B) Yava orolida pitekantrop (maymun odam) ning
rivojlanishi bitta tuxum hujayradan boshlanishini
suyak qoldiqlarini topib, o’rgangan
isbotlagan.
C) sun’iy ravishda rekombinant DNK olish va
C) Genetik kod G.Mendel tomonidan aniqlangan.
genlarni klonlash usulini ko’rsatib bergan
D) Ontogenez tushunchasi G.De-Friz tomonidan
D) bir xromosomada joylashgan genlarning
fanga kiritilgan.
birikkan holda irsiylanishi mumkinligini aniqlagan
5. Qaysi javobda to‘g‘ri ma’lumot keltirilgan?
A) V.Vaynberg sun’iy partenogenez yordamida
erkak jinsli ipak qurtlarini yaratish usulini ishlab
chiqqan.
B) R.Virxov irsiyatning xromosoma nazariyasini
yaratgan.
■ C) Genetik kod M.Nirenberg va S.Ochaolar
tomonidan aniqlangan.
D) N.I.Vavilov mustaqil holda irsiylanmaydigan
genlar belgilarining avloddan avlodga o'tishini
o’rgangan.
9. S.N.Vinogradskiyning ilmiy kashfiyotini aniqlang.
A) limfotsit hujayrasi bilan rak hujayrasini birbiriga, qo'shib. gibridoma hujayrasini yaratdi
B) bakteriyalarning xilma-xilligini. ularda irsiyat
mavjudligini klonlash usuli yordamida ko’rsatib
berdi
C) xemosintez hodisasini o’rgandi
D) asos hujayralarda yangi organlar yaratish
texnologiyasini kashf qildi
10. Gelmintologiya sohasida ish olib borgan olimni
aniqlang.
A) M.S.Navashin B) G.de Friz
4
Biologiya
C) K.I.Skryabin
11.
12.
13.
14.
15.
Biologiya fan sifatida. Biologik tizimlar haqida umumiy tushuncha.
D) G.D.Karpechenko
sindromi
B) fenilketonuriya, Daun sindromi
Bir hududda yashovchi turli populatsiyalarning
C) braxidaktiliya, gemofiliya
o'zaro munosabati (1), gen mutatsiyasi (2)
D) Klaynfelter sindromi, daltonizm
tiriklikning qaysi tuzilish darajasida sodir bodadi?
17. Odamdagi qaysi kasalliklarning irsiylanish
A) 1 - biosfera; 2 - organizm
qonuniyatlarini shajara tuzish (geneologik)
B) 1 - populatsiya; 2 - biosfera
metodidan foydalanib o‘rganish mumkin?
C) 1 - biogeotsenoz; 2 - molekula
A) gemofiliya, Daun sindromi
D) 1 - molekula: 2 - populatsiya
B) tug'ma karlik, kaltabarmoqlik
Quyida berilganlar tiriklikning qanday tuzilish
C) Klaynfelter sindromi, daltonizm
darajalariga mos keladi?
D) braxidaktiliya, Shereshevskiy-Terner
1) yadroning bo‘linishi; 2) jag‘-jag‘ sonining
sindromi
ba’zi yillarda ortib, ba’zida kamayishi.
18. Odamdagi qaysi kasalliklarning irsiylanish
A) 1 - populatsiya; 2 - biosfera
qonuniyatlarini sitogenetik metoddan foydalanib
B) 1 - hujayra; 2 - populatsiya
o‘rganish mumkin?
C) 1 - molekula; 2 - biosfera
A) Shereshevskiy-Terner sindromi, tug'ma karlik
D) 1 - biosfera; 2 - populatsiya
B) gemofiliya, polidaktiliya
Quyida berilganlar tiriklikning qanday tuzilish
C) fenilketonuriya, braxidaktiliya
darajalariga mos keladi?
D) Klaynfelter sindromi, Daun sindromi
1) DNK reduplikatsiyasi; 2) nerv gumoral
19. Odamdagi qaysi kasalliklarning irsiylanish
boshqarilish.
qonuniyatlarini sitogenetik metoddan foydalanib
A) 1 - molekula; 2 - organizm
o‘rganish mumkin?
B) 1 - populatsiya; 2 - organizm
A) Klaynfelter sindromi, Shereshevskiy- Terner
C) 1 - molekula; 2- hujayra
sindromi
D) 1 - organizm; 2 - hujayra
B) braxidaktiliya, gemofiliya
Biologik jarayon va hodisalarni ular o‘rganadigan
C) Shereshevskiy-Terner sindromi, qandli diabet
fan bilan mos holda juftlangan javobni aniqlang.
D) polidaktiliya, shizofreniya
1) mitoxondriyadagi metabolizm jarayoni;
20. Qaysi javobda “Xonakilashtirilgan hayvon,
2) qazilma holdagi organizmlarni o‘rganish.
madaniy o‘simliklarning o‘zgaruvchanligi” (a),
A) 1 - anatomiya; 2 - briologiya
“O‘simliklar anatomiyasi” (b), “Zoologiya
B) 1 - briologiya; 2 - biogeografiya
falsafasi” (c) asarlari muallifi to‘g‘ri ko‘rsatilgan?
C) 1 - morfologiya; 2 - lixenologiya
A) a-Ch.Darvin; b-N.Gryu; c-K.Linney
D) 1 - sitologiya; 2 - paleontologiya
B) a-Ch.Darvin; b-I.P.Pavlov; c-J.B.Lamark
Odamdagi qaysi kasalliklarning irsiylanish
C) a-Ch.Darvin; b-N.Gryu; c-J.B.Lamark
qonuniyatlarini shajara tuzish (geneologik)
D) a-J.B.Lamark; b-N.Gryu; c-K.Linney
metodidan foydalanib o‘rganish mumkin?
A) gemofiliya, tug'ma karlik
B) fenilketonuriya, Daun sindromi
C) Klaynfelter sindromi, polidaktiliya
D) braxidaktiliya, Shereshevskiy-Terner
sindromi
16. Odamdagi qaysi kasalliklarning irsiylanish
qonuniyatlarini shajara tuzish (geneologik)
metodidan foydalanib o‘rganish mumkin?
A) braxidaktiliya, Shereshevskiy-Terner
5
21.
Qaysi fan
javobda
“O‘simliklar
dunyosida
chetdan
va tushuncha.
C) 1 - organizm; 2 - molekula
Biologiya
sifatida.
Biologik tizimlar
haqida
umumiy
o‘z-o‘zidan changlanishning ta’siri” (a),
D) 1 - molekula; 2 - populatsiya
“Hayvonlarning paydo bodishi” (b), “Zoologiya
falsafasi” (c) asarlari muallifi to‘g‘ri ko'rsatilgan? 27. Quyida berilganlar tiriklikning qanday tuzilish
darajalariga mos keladi?
A) a-K.Linney; b-N.Gryu; c-Ch.Darvin
1) jigar qurti lichinkasining sista hosil qilishi;
B) a-J.B.Lamark; b-N.Gryu; c-K.Linney
2) RNK transkripsiyasi.
C) a-Ch.Darvin; b-Aristotel; c-J.B.Lamark
A) 1 - populatsiya; 2 - biosfera
D) a-Ch.Darvin; b-I.P.Pavlov; c-J.B.Lamark
B) 1 - molekula; 2 - organizm
22. Quyida berilganlar tiriklikning qanday tuzilish
C) 1 - organizm; 2 - molekula
darajalariga mos keladi?
D) 1 - populyatsiya; 2 - populatsiya
1) uglerodning biogen migratsiyasi;
2) jag‘-jag‘ sonining ba’zi yillarda ortib, ba’zida 28. Quyida berilganlar tiriklikning qanday tuzilish
kamayishi.
darajalariga mos keladi?
A) 1 - biogeotsenoz; 2 - biosfera
1) jigar qurti lichinkasining sista hosil qilishi;
B) 1 - biosfera; 2 - populatsiya
2) azotning biogen migratsiyasi.
C) 1 - molekula; 2 - organizm
A) 1 - molekula; 2 - biogeotsenoz
D) 1 - hujayra; 2 - populatsiya
B) 1 - populatsiya; 2 - molekula
C) 1 - organizm; 2 - biosfera
23. Quyida berilganlar tiriklikning qanday tuzilish
D) 1 - biosfera; 2 - organizm
darajalariga mos keladi?
1) o‘pkalarda gazlar almashinuvi;
29. Quyida berilganlar tiriklikning qanday tuzilish
2) jag‘-jag‘ sonining ba’zi yillarda ortib, ba’zida
darajalariga mos keladi?
kamayishi.
1) jigar qurti lichinkasining sista hosil qilishi;
A) 1 - biosfera; 2 - molekula
2) jag‘-jag‘ sonining ba’zi yillarda ortib, ba’zida
B) 1 - hujayra; 2 - molekula
kamayishi.
C) 1 - organizm; 2 - populatsiya
A) 1 - populatsiya; 2 - molekula
D) 7 - biosfera; 2 - biogeotsenoz
B) 1 - molekula; 2 - organizm
C) 1 - organizm; 2 - populatsiya
24. Quyida berilganlar tiriklikning qanday tuzilish
D) 7 - biosfera; 2 - biogeotsenoz
darajalariga mos keladi?
1) yadroning bodinishi;
30. Mitoxondriya haqidagi to‘g‘ri ma’lumotni
2) uglerodning biogen migratsiyasi.
aniqlang.
A) 1 - hujayra; 2 - populatsiya
A) DNK molekulasiga ega
B) 1 - hujayra; 2 - biosfera
B) uglevod sintezida qatnashadi
C) 1 - molekula; 2 - molekula
C) to‘qqiz bogdamdan iborat sentriola
D) 1 - organizm; 2 - organizm
devorlarining har biri uchta mikronaychani o'z
25. Quyida berilganlar tiriklikning qanday tuzilish
ichiga oladi
darajalariga mos keladi?
D) silliq va donador turi uchraydi
1) azotning biogen migratsiyasi;
2) DNK reduplikatsiyasi.
A) 1 - populatsiya; 2 - organizm
B) 1 - biosfera; 2 - molekula
C) 1 - organizm; 2 - molekula
D) 1 - organizm; 2 - populatsiya
Biologiya
26. Quyida berilganlar tiriklikning qanday tuzilish
darajalariga mos keladi?
1) jigar qurti lichinkasining sista hosil qilishi;
2) DNK reduplikatsiyasi.
A) 1 - biosfera; 2 - molekula
B) 1 - molekula; 2 - biogeotsenoz
6
Biologiya
31.
32.
33.
34.
35.
36. Hayotning
molekula
(a) vatushuncha.
hujayra (b) tuzilish
Biologiya fan sifatida. Biologik
tizimlar haqida
umumiy
darajasiga mos keladigan ma’lumotlar to‘g‘ri
Quyida berilganlardan lixenologiya (a),
ko‘rsatilgan javobni aniqlang.
gelmintologiya (b) ob’yekti hisoblangan
1) donador va silliq endoplazmatik to‘r
organizmlarni aniqlang.
membranalar tizimidan iborat; 2) riboza
1) spirogira; 2) everniya; 3) fillofora,•
ribonuklein kislota tarkibiga kiradi;
4) exinokokk; 5) askarida; 6) laminariya;
3) uglerodning biogen migratsiyasi; 4) DNK
7) manna.
ning purin asoslariga adenin va guanin kiradi; 5)
A) a-2, 5; b-4, 6
xloroplastlar bo'linib ko‘payadi. A) a - 3; b - 2
B) a-7, 3; b-4, 5
В) a - 1; b - 5
C) a-2, 7; b-4, 5
C) a - 5; b - 3
D) a - 2; b - 5
D) a-2, 6; b-4, 5
37. Olimlarning biologiya fani rivojiga qo‘shgan
Quyida berilganlardan algologiya fanining
hissalari va aniqlagan kashfiyotlari to‘g‘ri
o‘rganish ob’yekti bo‘lgan organizmlarni
ko‘rsatilgan javobni aniqlang.
aniqlang.
1) Koen - ilk bor genlarni klonlashtirish;
1) batsidiya; 2) nitella; 3) funariya; 4) ulva;
2) M.S.Navashin - madaniy o‘simliklarning
5) kladoniya; 6) psilofit; 7) kladofora;
kelib chiqish markazlari; 3) J.Uotson 8) usneya.
eritrotsitlardagi rezus omil; 4) R.Virxov A) 1, 5, 8
hujayrasiz hayot yo‘qligi.
B) 1, 4, 6
A) 2, 3
В) Д 2
C) 3, 5, 7
С) 1, 4
D) 1, 3
D) 2, 4. 7
38. Tiriklikning hujayra darajasidagi jarayonlarni
Quyida berilganlardan lixenologiya fanining
aniqlang.
o‘rganish ob’yekti bo‘lgan organizmlarni
1) mitoxondriyaning bodinib ko‘payishi;
aniqlang.
2) azotning davriy aylanishi; 3) silliq
1) batsidiya; 2) nitella; 3) funariya; 4) ulva;
endoplazmatik to‘rda uglevod sintezining amalga
5) kladoniya; 6) psilofit; 7) kladofora;
oshishi; 4) exinokokkning finna hosil qilishi; 5)
8) usneya barbata.
manjur kenja turining hosil bodishi. A) 1, 3 В) 1,
A) 2, 3, 5
B) 4, 5, 7
2
C) 3, 6, 8
D) 1, 5, 8
C) 4, 5
D) 3, 5
Quyida berilganlardan algologiya fanining
39. Quyidagi qaysi jarayonlar tiriklikning populatsiya
o‘rganish ob’yekti bo‘lgan organizmlarni
darajasida sodir bo‘ladi?
aniqlang.
1) manjur kenja turining hosil bodishi;
1) parmeliya; 2) xara; 3) funariya; 4) ulotriks;
2) uglerodning davriy aylanishi;
5) everniya; 6) psilofit; 7) spirogira; 8) usneya
3) pingvinlarning koloniya hosil qilishi;
barbata.
4) oqsil sintezi; 5) xemosintez.
A) 2, 4, 7
A) 1, 4
B) 3, 4
B) 1, 4, 6
C)
2,
5
D) 1, 3
C) 1, 5, 8
D) 3, 5, 7
40. Quyidagi qaysi jarayonlar tiriklikning organizm
darajasida sodir bo‘ladi?
Quyida berilganlardan lixenologiya fanining
1) kenja turlarning paydo bo‘lishi; 2) nerv
o‘rganish ob’yekti bo'lgan organizmlarni
sistemasi orqali boshqarilish; 3) azotning davriy
aniqlang.
aylanishi; 4) exinokokkning finna hosil qilishi; 5)
1) batsidiya; 2) nitella; 3) funariya; 4) xara;
qorayaloqlarning uchib ketishi.
5) kladoniya; 6) usneya barbata; 7) kladofora;
A) 2, 4
B) 1, 4
8) batsilla.
C)
3,
5
D) 2, 3
A) 2, 3, 7
B) 4, 5, 6
С) 1, 3, 8
D) 1, 5, 6
7
Biologiya fan sifatida. Biologik tizimlar haqida umumiy tushuncha.
Biologiya
47. Olimlarning biologiya fani rivojiga qo‘shgan
hissalari va aniqlagan kashfiyotlari to‘g‘ri
ko‘rsatilgan javobni aniqlang.
1) I.P.Pavlov - analizator tushunchasi;
2) Braun - qizil qon donachalari;
3) R.Virxov - OITS kasalligining oldini olish;
4) N.I.Vavilov - madaniy o‘simliklarning kelib
chiqish markazlari.
A) 1, 2 В) 1, 4 С) 1, 3 D) 2, 3
41. Quyidagilardan tarkibida uglevod mavjud
tuzilmalar ko‘rsatilgan javobni belgilang.
1) ribosoma; 2) fosfolipid; 3) funariya hujayrasi
qobig‘i; 4) DNK; 5) t-RNK;
6) plazmid; 7) lipoprotein; 8) albumin.
A) 3, 5, 6
B) 3, 7, 8
С) 1, 2, 4
D) 2, 3, 5
42. Quyidagilardan tarkibida uglevod mavjud
tuzilmalar ko‘rsatilgan javobni belgilang.
1) glikolipid; 2) fosfolipid; 3) virus genomi;
4) DNK; 5) t-RNK; 6) plazmid;
7) lipoprotein; 8) albumin.
A) 3, 4, 8
В) 1, 3, 5
С) 1, 2, 7
D) 2, 3, 6
48. Olimlarning biologiya fani rivojiga qo‘shgan
hissalari va aniqlagan kashfiyotlari to‘g‘ri
ko‘rsatilgan javobni aniqlang.
1) N.I.Vavilov - leykotsitlarning fagotsitoz
hodisasi; 2) R.Virxov - hujayrasiz hayot yo‘qligi;
3) I.P.Pavlov - madaniy o‘simliklarning kelib
chiqish markazlari;
4) Ya.Purkine - hujayra protoplazmasi.
A) 1, 2 В) 1, 3 C) 2, 4 D) 2, 3
43. Quyidagilardan tarkibida uglevod mavjud
tuzilmalar ko‘rsatilgan javobni belgilang.
1) lipoprotein; 2) fosfolipid; 3) virus genomi;
4) DNK; 5) r-RNK; 6) plazmid;
7) glikolipid; 8) globulin.
A) 3, 5. 7
B) 2, 3, 6
C) 3, 4. 8
D) 1, 2, 7
49. Olimlarning biologiya fani rivojiga qo'shgan
hissalari va aniqlagan kashfiyotlari to‘g‘n
ko‘rsatilgan javobni aniqlang.
1) N.I.Vavilov - leykotsitlarning fagotsitoz
hodisasi; 2) I.P.Pavlov - soxta ovqatlantirish
operatsiyasi; 3) I.P.Pavlov - odam oliy nerv
faoliyatining tiplari;
4) R.Virxov - OITS kasalligining oldini olish
uchun qon zardobini qo‘llash.
A) 1, 2 В) 1, 3 C) 2, 3 D) 2, 4
44. Quyidagilardan tarkibida uglevod mavjud
tuzilmalar ko’rsatilgan javobni belgilang.
1) lipoprotein; 2) fosfolipid; 3) virus genomi;
4) DNK; 5) r-RNK; 6) plazmid;
7) glikolipid; 8) globulin.
A) 4, 6, 7
B) 2, 3, 6
С) 1, 2, 7
D) 3, 4, 8
50. Olimlarning biologiya fani rivojiga qo‘shgan
hissalari va aniqlagan kashfiyotlari to‘g‘ri
ko‘rsatilgan javobni aniqlang.
1) I.P.Pavlov - odam oliy nerv faoliyatining
tiplari; 2) R.Virxov - yadro hujayraning tarkibiy
qismi ekanligi; 3) N.I.Vavilov - leykotsitlarning
fagotsitoz hodisasi;
4) L.Paster - analizator tushunchasi.
A) 2, 3 В) 1, 3 С) 1, 2 D) 2, 4
45. Quyidagilardan tarkibida uglevod mavjud
bo‘lmagan tuzilmalar ko‘rsatilgan javobni
belgilang.
1) lipoprotein; 2) fosfolipid; 3) virus genomi;
4) DNK; 5) r-RNK; 6) plazmid;
7) glikolipid; 8) globulin.
A) 3, 4, 8 В) 1, 2, 7
C) 2, 3, 6 D) 1, 2, 8
51. Olimlarning biologiya fanini rivojiga qo‘shgan
hissalari va aniqlagan kashfiyotlari to‘g‘ri
ko‘rsatilgan javobni aniqlang.
1) 1.1.Mechnikov - turlararo bepushtlikni bartaraf
etish yo‘llari; 2) V.A.Basov - me’daga fistula
o‘rnatish usuli; 3) R.Virxov - hujayraning faqat
hujayradan ko‘payishi;
4) G.D.Karpechenko - polimeriya hodisasi. A) 2,
4 В) 1, 3 С) 1, 2 D) 2, 3
52. Quyidagi olimlarning biologiya fanini rivojiga
46. Olimlarning biologiya fani rivojiga qo‘shgan
hissalari va aniqlagan kashfiyotlari to‘g‘ri
ko‘rsatilgan javobni aniqlang.
1) Braun - qizil qon donachalari;
2) N.I.Vavilov - irsiy o‘zgaruvchanlikning
gomologik qatorlar qonuni; 3) I.P.Pavlov analizator tushunchasi; 4) Ya.Purkine - soxta
ovqatlanish operatsiyasi.
A) 1, 3 B) 2, 3 С) 1, 2 D) 3, 4
8
Biologiya
Biologiya fan sifatida. Biologik tizimlar haqida umumiy tushuncha.
hissalari va aniqlagan kashfiyotlari to‘g‘ri
ko‘rsatilgan javobni aniqlang.
1) Nilson Ele - turlararo bepushtlikni bartaraf
etish yo‘llari; 2) I.M.Sechenov - qon plazmasi
tarkibida agglutinin moddalari bo'lishi; 3)Boyer ilk bor genlarni klonlash;
4) J.Gyordon - yuksak hayvonlar klonlarini
yaratish.
A) 1, 2 B) 2, 3 C) 1, 3 Xi) 3, 4
qo'shgan hissalari va aniqlagan kashfiyotlari
to‘g‘ri ko'rsatilgan javobni aniqlang.
1) 1.1.Mechnikov - turlararo bepushtlikni bartaraf
etish yo'llari; 2) G.D.Karpechenko
- polimeriya hodisasi; 3) R.Virxov - hujayraning
faqat hujayradan ko‘payishi;
4) Braun - hujayrada yadro mavjudligi.
A) 1, 2 B) 3, 4 С) 1, 3 D) 2. 3
53. Quyidagi olimlarning biologiya fanini rivojiga
qo‘shgan hissalari va aniqlagan kashfiyotlari
to‘g‘ri ko‘rsatilgan javobni aniqlang.
1) R.Virxov - hujayrasiz hayot yo‘qligi;
2) V.A.Basov - odam oliy nerv faoliyati tiplari;
3) 1.1.Mechnikov - turlararo bepushtlikni
bartaraf etish yo'llari; 4) A.Levenguk - eritrotsitlar
va bir hujayrali hayvonlar.
A) 1, 3 В) 1, 4 C) 2, 3 D) J, 2
58. Olimlarning biologiya fani rivojiga qo'shgan
hissalari va aniqlagan kashfiyotlari to‘g‘ri
kohsatilgan javobni aniqlang.
1) Nilson Ele - turlararo bepushtlikni bartaraf
etish yodlari; 2) Boyer - ilk bor genlarni klonlash;
3) J.Gyordon - yuksak hayvonlar klonlarini
yaratish;
4) I.M.Sechenov - qon eritrotsitlari tarkibida
agglutinogen moddalari bodishi.
A) 1, 3 B) 2, 3 С) 1, 2 D) 2, 4
54. Quyidagi olimlarning biologiya fanini rivojiga
qo‘shgan hissalari va aniqlagan kashfiyotlari
to‘g‘ri ko'rsatilgan javobni aniqlang.
1) T. Morgan - embrionlarning o‘xshashlik
qonuni; 2) E.Gekkel - endospermning triploid
tabiatda ekanligi; 3) Ya.Purkine - hujayra
protoplazmasi; 4) M.Shleyden - hujayra
nazariyasi asosi.
A) 1, 2 В) 1, 3 C) 3, 4 D) 2, 3
59. Olimlarning biologiya fani rivojiga qo‘shgan
hissalari va aniqlagan kashfiyotlari to‘g‘ri
ko‘rsatilgan javobni aniqlang.
1) M.S.Navashin - madaniy o‘simliklarning kelib
chiqish markazlari;
2) L.M.Isayev - rishta, leyshmaniya kabi xavfli
parazit hayvonlarning tugatilishi;
3) B.Mak-Klintok - ko‘chib yuruvchi genetik
elementlar;
4) T. Morgan - embrionlarning o‘xshashlik
qonuni.
A) 1, 2 B) 2, 3 C) 1, 3 D) 2, 4
55. Olimlarning biologiya fanining rivojiga qo‘shgan
hissalari va aniqlagan kashfiyotlari to‘g‘ri
kohsatilgan javobni aniqlang.
1) N. Jinder - transduksiya jarayoni; 2) K.Ber
- odam oliy nerv faoliyatining tiplari; 3) E.
Gekkel - xromosoma nazariyasi; 4) Boyer - sun’iy
ravishda rekombinant DNK olish.
A) 1, 3 В) 1, 4 C) 2, 3 D) 1,2
60. Olimlarning biologiya fani rivojiga qo’shgan
hissalari va aniqlagan kashfiyotlari to'g'ri
ko'rsatilgan javobni aniqlang.
1) M.S.Navashin - turlararo bepushtlikni bartaraf
etish yo'llari;
2) D’Errel - faglarning zararlangan bakteriyalar
ichida o‘z-o‘zidan ko'payib. ularni o'ldirishi;
3) Tuort - faglarning zararlangan bakteriyalar
ichida o‘z-o‘zidan ko’payib, ularni o'ldirishi;
4) T.Morgan - ilk bor genlarni klonlash.
A) 2, 3
В) 1, 2
C) 2, 4
D) 1, 3
56. Olimlarning biologiya fani rivojiga qo‘shgan
hissalari va aniqlagan kashfiyotlari to‘g‘ri
ko‘rsatilgan javobni aniqlang.
1) Nilson Ele - turlararo bepushtlikni bartaraf
etish yo‘llari; 2) J.Gyordon - yuksak hayvonlar
klonlarini yaratish;
3) D.I.Ivanovskiy tamaki mozaikasining o‘ziga
xos xususiyatlari; 4) I.M.Sechenov - qon plazmasi
tarkibida agglutinin moddalari bo'lishi.
A) 2, 3 В) 1, 3 C) 2, 4 D) I, 2
57. Olimlarning biologiya fani rivojiga qo’shgan
61. Olimlarning biologiya fanining rivojiga qo‘shgan
hissalari va aniqlagan kashfiyotlari to‘g‘ri
ko‘rsatilgan javobni aniqlang.
1) L.M.Isayev - rishta, leyshmaniya kabi xavfli
9
Hujayraning kimyoviy tarkibi
parazit hayvonlarning tugatilishi;
2) M.S.Navashin - madaniy o‘simliklarning kelib
chiqish markazlari;
3) T. Morgan - embrionlarning o‘xshashlik
qonuni;
4) B.Mak-Klintok - ko‘chib yuruvchi genetik
elementlar.
A) 1, 3 B) 2, 3 С) 1, 4 D) 1, 2
62. Olimlarning biologiya fanining rivojiga qo‘shgan
hissalari va aniqlagan kashfiyotlari to‘g‘ri
ko‘rsatilgan javobni aniqlang.
1) V.V.Dokuchayev - tuproqshunoslik faniga asos
solinishi; 2) P.F.Borovskiy - leyshmaniya kabi
xavfli parazit hayvonlarning tugatilishi;
3) B. Mak Klintok - sutemizuvchilarda tuxum
hujayraning kashf etilishi; 4) B.Mak- Klintok umurtqali hayvonlar klonining yaratilishi.
A) 2, 3 В) 1, 3 C) 1, 2 D) 2, 4
63. Olimlarning biologiya fanining rivojiga qo‘shgan
hissalari va aniqlagan kashfiyotlari to‘g‘ri
ko‘rsatilgan javobni aniqlang.
1) B.Mak-Klintok - umurtqali hayvonlar
klonining yaratilishi; 2) V.V.Dokuchayev tuproqshunoslik faniga asos solinishi;
3) B.Mak-Klintok - transformatsiya jarayoni;
4) P.F.Borovskiy - leyshmaniya kabi xavfli
parazit hayvonlarning tugatilishi.
Biologiya
A) 2, 3 B) 1, 3 С) 1, 2 D) 2, 4
64. Olimlarning biologiya fanining rivojiga qo'shgan
hissalari va aniqlagan kashfiyotlari to‘g‘ri
ko'rsatilgan javobni aniqlang.
1) P.F.Borovskiy - hujayrasiz hayot yo'qligi;
2) V.I.Vernadskiy - “ekosistema” atamasining
fanga kiritilishi; 3) V.V.Dokuchayev tuproqshunoslik faniga asos solinishi;
4) I.P.Pavlov - bosh miyaning turli qismlaridagi
maxsus nerv hujayralari to‘plami “analizatorlar”
atamasining fanga kiritilishi.
A) 3, 4
B) 2, 3
C) 1, 3
D) 1, 2
65. Olimlarning biologiya fanining rivojiga qo‘shgan
hissalari va aniqlagan kashfiyotlari to‘g‘ri
ko‘rsatilgan javobni aniqlang.
1) V.I.Vernadskiy - “ekosistema” atamasining
fanga kiritilishi; 2) P.F.Borovskiy
- leyshmaniya kabi xavfli parazit hayvonlarning
tugatilishi; 3) I.P.Pavlov
- bosh miyaning turli qismlaridagi maxsus nerv
hujayralari to‘plami “analizatorlar” atamasining
fanga kiritilishi;
4) V.V.Dokuchayev - infuzoriyalar misolida
turlararo raqobatning o‘rganilishi.
A) 2, 3
В) 1, 3
C) 2, 4
D) 1, 2
Hujayraning kimyoviy tarkibi
1. Plastik funksiya bajaruvchi oqsilni aniqlang.
B) restriktaza
A) amilaza
B) antitana
C) antitana
C) kollagen
D) gemoglobin
D) keratin
2. Plastik funksiya bajaruvchi oqsilni aniqlang.
A) keratin
B) antitoksin
' C) amilaza
D) gemosianin
3. Plastik funksiya bajaruvchi oqsilni aniqlang.
A) tubulin
B) interferon
C) mioglobin
D) ptialin
4. Fermentativ funksiya bajaruvchi oqsilni
aniqlang.
A) kollagen
B) amilaza
C) antitana
D) albumin
5. Fermentativ funksiya
aniqlang.
A) gemoglobin
bajaruvchi
oqsilni
10
Biologiya
6. Fermentativ funksiya bajaruvchi oqsilni aniqlang.
A) gemosianin
B) tubulin
C) ligaza
D) antitana
Hujayraning kimyoviy tarkibi
3) uglevod va lipidlarni sintez qiladi;
4) oqsillar va uglevodlarni parchalaydi;
5) hujayraning mexanik ta’sirlarga nisbatan
mustahkamligini ta’minlaydi; 6) hujayraning
umumiy ichki aylanma tizimi bo‘lib, uning
kanallari orqali moddalar tashiladi.
A) 1, 3, 6
B) 2, 4, 5
С) 1, 3, 5
D) 1, 2, 6
7. Fermentativ funksiya bajaruvchi oqsilni aniqlang.
A) antitana
B) lipaza
C) mioglobin
D) kollagen
8. Fermentativ funksiya bajaruvchi oqsilni aniqlang.
A) gemoglobin
B) keratin
C) polimeraza
D) albumin
9. Transport funksiyasini bajaruvchi oqsilni aniqlang.
A) polimeraza
B) tubulin
C) gemoglobin
D) amilaza
10. Transport funksiyasini bajaruvchi oqsilni
aniqlang.
A) amilaza
B) gemosianin
C) antitana
D) kollagen
11. Himoya funksiyasini bajaruvchi oqsilni aniqlang.
A) immunnoglobulin
B) kollagen
C) mioglobin
D) proteaza
12. Gormonal funksiya bajaruvchi birikmani
aniqlang.
A) mioglobin
B) antitana
C) proteaza
D) insulin
13. Astragal hujayrasining qaysi qismlari bir qavat
membranadan tuzilgan?
1) lizosoma; 2) ribosoma; 3) plastida;
4) vakuola; 5) Golji majmuasi; 6) hujayra
markazi; 7) mitoxondriya.
A) 1, 2, 5
В) 1, 4, 5
C) 3, 6, 7
D) 2, 3, 7
14. Cherkez hujayrasining ikki qavat membranali
tuzilmalarini aniqlang.
1) lizosoma; 2) vakuola;
3) plastida; 4) endoplazmatik toT;
5) Golji majmuasi; 6) mitoxondriya; 7) yadro.
A) 1, 3, 4
B) 2, 4, 7
C) 3, 6, 7
D) 1, 5, 6
15. Quyidagi qaysi xususiyatlar endoplazmatik to‘rga
xos?
1) murakkab membranalar tizimidan iborat;
2) asosiy vazifasi ATF ni sintez qilish;
16. Quyidagi qaysi xususiyatlar endoplazmatik to‘rga
xos emas?
1) murakkab membranalar tizimidan iborat;
2) asosiy vazifasi ATF ni sintez qilish;
3) uglevod va lipidlarni sintez qiladi:
4) oqsillar va uglevodlarni parchalaydi;
5) hujayraning mexanik ta’sirlarga nisbatan
mustahkamligini ta’minlaydi; 6) hujayraning
umumiy ichki aylanma tizimi bodib. uning
kanallari orqali moddalar tashiladi.
A) 1, 3, 5
В) 1, 3, 6
C) 1, 2, 6
D) 2, 4, 5
17. Quyidagi qaysi xususiyatlar ribosomaga xos?
1) oqsil sintezini amalga oshiradi; 2) tarkibida
teng miqdorda oqsil va nuklein kislotalar mavjud;
3) uglevod va lipidlarni sintez qiladi; 4)
anorganik moddalardan birlamchi uglevodlarni
hosil qiladi; 5) hujayraning mexanik ta’sirlarga
nisbatan mustahkamligini ta’minlaydi; 6)
prokariot va eukariotlarda uchraydi.
A) 3, 4, 6
В) 1, 3, 5
C) 2, 4, 5
D) 1, 2, 6
18. Quyidagi qaysi xususiyatlar ribosomaga xos
emas?
1) oqsil sintezini amalga oshiradi; 2) tarkibida
teng miqdorda oqsil va nuklein kislotalar mavjud;
3) uglevod va lipidlarni sintez qiladi; 4)
anorganik moddalardan birlamchi uglevodlarni
hosil qiladi; 5) hujayraning mexanik ta’sirlarga
nisbatan mustahkamligini ta’minlaydi;
6) prokariot va eukariotlarda uchraydi.
A) 3, 4, 5
В) 1, 3, 5
C) 2, 4, 5
D) 1, 2, 6
19. Quyidagi qaysi xususiyatlar mitoxondriyaga xos?
1) asosiy vazifasi ATF ni sintez qilish;
2) ichki membranasi silliq; 3) uglevod va
lipidlarni sintez qiladi; 4) tarkibida DNK, RNK,
ribosoma mavjud; 5) hujayraning mexanik
11
Hujayraning kimyoviy tarkibi
ta’sirlarga nisbatan mustahkamligini ta’minlaydi;
6) ikki qavat membranali organoid.
A) 1, 4, 6
B) 2, 3, 6
C) 2, 4, 5
D) 1, 3, 5
20. Quyidagi qaysi xususiyatlar mitoxondriyaga xos
emas?
1) asosiy vazifasi ATFni sintez qilish; 2) ichki
membranasi silliq; 3) uglevod va lipidlarni sintez
qiladi; 4) tarkibida DNK, RNK, ribosoma
mavjud; 5) ikki qavat membranali organoid; 6)
hujayraning mexanik ta’sirlarga nisbatan
mustahkamligini ta’minlaydi.
A) 1, 4, 6
B) 2, 3, 6
C) 2, 3, 5
D) 1, 4, 5
21. Quyidagi qaysi xususiyatlar plastidaga xos?
1) anorganik moddalardan birlamchi
uglevodlarni hosil qiladi; 2) prokariot va
eukariotlarda uchraydi; 3) uglevod va lipidlarni
sintez qiladi; 4) ayrimlarida oqsil va moylar
to‘planadi; 5) qo‘sh membranali organoid; 6)
hujayraning mexanik ta’sirlarga nisbatan
mustahkamligini ta’minlaydi.
A) 2, 3, 6
В) 1, 4, 6
C) 2, 3, 5
D) 1, 4, 5
Biologiya
A) 2, 3. 5
C) 2, 4, 6
В) 1, 3, 5
D) 1, 4, 6
24. Quyidagi qaysi xususiyatlar lizosomaga xos
emas?
1) anorganik moddalardan birlamchi uglevodlarni
hosil qiladi; 2) bir qavat membrana bilan
o‘ralgan; 3) uglevod va lipidlarni sintez qiladi; 4)
Golji majmuasidan hosil bo‘ladi; 5) hujayraning
mexanik ta’sirlarga nisbatan mustahkamligini
ta’minlaydi;
6) endoplazmatik to‘rdan hosil bo'ladi.
A) 1, 3, 5
В) 1, 4, 6
C) 2, 4, 6
D) 2, 3, 5
25. Faqat RNK tutuvchi virus tarkibida uchraydigan
komponentlarni aniqlang.
A) fosfat kislota qoldig'i, dezoksiriboza
B) guanin, ribosoma
C) adenin, timin
D) aminokislota, riboza
26. Faqat RNK tutuvchi bakteriofag tarkibida
uchraydigan komponentni aniqlang.
A) murein qobiq
B) aminokislota
C) ribosoma
D) adenindezoksiribonukleotid
22. Quyidagi qaysi xususiyatlar plastidaga xos emas?
1) anorganik moddalardan birlamchi uglevodlarni
hosil qiladi; 2) prokariot va eukariotlarda
uchraydi; 3) bir qavat membrana bilan o‘ralgan;
4) ayrimlarida oqsil va moylar to‘planadi; 5)
qo‘sh membranali organoid; 6) hujayraning
mexanik ta’sirlarga nisbatan mustahkamligini
ta’minlaydi.
A) 2, 4, 5
В) 1, 4, 5
C) 2, 3, 6
D) 1, 3, 6
23. Quyidagi qaysi xususiyatlar lizosomaga xos?
1) bir qavat membrana bilan ohalgan;
2) anorganik moddalardan birlamchi
uglevodlarni hosil qiladi; 3) uglevod va lipidlarni
sintez qiladi; 4) Golji majmuasidan hosil bo‘ladi;
5) hujayraning mexanik ta’sirlarga nisbatan
mustahkamligini ta’minlaydi;
6) endoplazmatik to‘rdan hosil bo‘ladi.
12
27. Faqat DNK tutuvchi bakteriofag tarkibida
uchraydigan komponentlarni aniqlang.
A) fosfat kislota qoldig‘i, ribosoma
B) timin, adeninribonukleotid
C) dezoksiriboza, aminokislota
D) guaninribonukleotid, riboza
28. Bakteriya virusida uchraydigan tuzilmalarni
aniqlang.
A) dum qismidagi iplar, silliq endoplazmatik
to‘r
B) RNK va DNK, ribosoma
C) g‘ilof, donador endoplazmatik to:r
D) DNKli boshcha, yoqacha
Biologiya
29. Faqat DNK tutuvchi bakteriofag tarkibida
uchraydigan komponentlarni aniqlang.
A) pektin qobiq, mitoxondriya
B) fosfat kislota qoldig’i, guaninrib onukleotid
C) uratsil, aminokislota
37.
D) fosfat kislota qoldig'i, dezoksiriboza,
30. Faqat DNK tutuvchi bakteriofag tarkibida
uchraydigan komponentlarni aniqlang.
A) pektin qobiq, uratsil
B) ribosoma, adenin
C) aminokislota, timin
D) uratsil, aminokislota
31. Faqat DNK tutuvchi bakteriofag tarkibida
uchraydigan komponentlarni aniqlang.
A) guaninribonukleotid, aminokislota
B) fosfat kislota qoldig'i, timin
C) riboza, adenin
D) murein qobiq, ribosoma
32. Faqat DNK tutuvchi bakteriofag tarkibida
uchraydigan komponentlarni aniqlang.
A) uratsil, fosfat kislota qoldig'i
B) xitin qobiq, ribosoma
C) ribosoma, timin
D) dezoksiriboza, aminokislota
Hujayraning kimyoviy tarkibi
A)
B)
C)
D)
oqsil, monosaxarid
guanin, donador endoplazmatik to‘r
sitoskelet, xromatin
fosfat kislota qoldig:i, silliq endoplazmatik to‘r
Rasmda ifodalangan tuzilma haqidagi to‘g‘ri
ma’lumotni va 1. 2 raqamlari bilan berilgan qismlarini
aniqlang.
A) ichak tayoqchasi bakteriyasi; boshcha, yoqacha
B) sil kasalligi qo'zg:atuvchi; yoqacha, g'ilof
C) tamaki mozaikasi virusi: yoqacha, dum qismidagi
iplar
D) avtonom genetik tuzilma: boshcha, yoqacha
38. Rasmda berilgan monomerning nomi (1) va unga xos
xususiyat (2) qaysi javobda to‘g‘ri berilgan?
33. Nuqtalar o‘rniga mos keluvchi javobni belgilang.
Bakteriofagda ... bo‘ladi.
A) boshcha, mitoxondriya
B) RNK, gilof
C) yoqacha, endoplazmatik to'r
D) boshcha, ribosoma,
34. Nuqtalar ohniga mos keluvchi javobni belgilang.
Tamaki mozaikasi virusida ... bo’ladi.
A) ribosoma, DNK
B) riboza, timin
C) RNK, oqsil
D) silliq endoplazmatik to‘r, dezoksiriboza
35. Nuqtalar o‘rniga mos keluvchi javobni belgilang.
Gripp qo’zg'atuvchisida ... bodadi.
A) oqsil, mitoxondriya
B) monosaxarid, sitoskelet
C) fosfat kislota qoldig'i, ribosoma
D) adenin, guanin
36. Nuqtalar o‘rniga mos keluvchi jacobin
belgilang. Ensefalit qo‘zg‘atuvchisida ... bo‘ladi.
fosfat kislota qoldig1
A) 1-guaninli dezoksiribonukleotid;
2-nuklein kislotalar tarkibiga kiruvchi purin asosli
birikma
B) 1-guaninli
ferment; 2-purin
asosli birikma
C) 1-guaninli
polinukleotid;
ATF tarkibidagi polinukleotid
D) 1-guaninli nukleotid; 2-RNK tarkibiga kiruvchi
pirimidin asosli birikma
13
Hujayraning kimyoviy tarkibi
39. Rasmda berilgan monomerning nomi (1) va unga
xos xususiyat (2) qaysi javobda to‘g‘ri berilgan?
fosfat kislota aoldig1
A)
luratsilli
ribonukleotid;
2-DNK tarkibida adeninli nukleotidga
komplementar
B) l-uratsilli ribonukleotid; 2-hujayrada faqat
DNK tarkibida uchraydi
C) l-uratsilli ribonukleotid; 2-ATF tarkibida
uchraydi
D) l-uratsilli ribonukleotid; 2-pirimidin asosli
birikmalar qatoriga kiradi
40. Quyida berilganlardan tarkibida riboza saqlovchi
moddalar ko‘rsatilgan javobni belgilang.
1) adenozinmonofosfat; 2) uratsil nukleotidi;
3) timin nukleotidi; 4) plazmidaning adenin
nukleotidi; 5) adenozindifosfat;
6) tamaki mozaikasining sitozin nukleotidi;
7) transpozonning adenin nukleotidi.
A) 5, 6
B) 2, 4
С) 1, 3
D) 1,7
41. Quyida berilganlardan tarkibida dezoksiriboza
saqlovchi moddalar ko‘rsatilgan javobni
belgilang.
1) adenozinmonofosfat; 2) uratsil nukleotidi;
3) timin nukleotidi; 4) plazmidaning adenin
nukleotidi; 5) adenozindifosfat;
6) tamaki mozaikasining sitozin nukleotidi;
7) transpozonning adenin nukleotidi.
A) 2, 4
В) 1, 3
C) 3, 7
D) 5, 6
Biologiya
1) adenozinmonofosfat; 2) uratsil nukleotidi;
3) timin nukleotidi; 4) plazmidaning adenin
nukleotidi; 5) ribosomaning guanin nukleotidi;
6) tamaki mozaikasining sitozin nukleotidi;
7) transpozonning adenin nukleotidi.
A) 2, 5 В) 1, 3 C) 4, 6 D) 1, 7
44. Quyida berilganlardan tarkibida adenin va riboza
saqlovchi tuzilmalar ko‘rsatilgan javobni
belgilang.
1) ribosoma; 2) t-RNK; 3) T-DNK; 4) plazmida;
5) transkripsiya mahsuloti; 6) tamaki
mozaikasining nuklein kislotasi; 7) transpozon.
A) 1, 3 B) 2, 4 C) 5, 6 D) 1, 7
45. Atsiklik aminokislotalar juftligi to‘g‘ri
kohsatilgan javobni belgilang.
1) valin va triptofan; 2) fenilalanin va gistidin;
3) treonin va arginin; 4) glitsin va metionin.
A) 1, 3
B) 2, 4
C) 3, 4
D) 1, 2
46. Oqsil (a), lipid (b) va uglevod (c) berilgan javobni
aniqlang.
A) a - transpozon; b - testosteron; c - pepsin
B) a - glukoza; b - mum; c - riboza
C) a - albumin; b - insulin; c - selluloza
D) a - gemoglobin; b - testosteron;
c - saxaroza
47. Oqsil (a), lipid (b) va uglevod (c) berilgan javobni
aniqlang.
A) a - mum; b - estrogen; c - transpozaza
B) a - antitana; b - glikogen; c - laktoza
C) a - insulin; b - steroid; c - dezoksiriboza
D) a - glikogen; b - xolesterin;
c - kraxmal
42. Quyida berilganlardan tarkibida riboza saqlovchi
moddalar ko‘rsatilgan javobni belgilang.
1) adenozinmonofosfat; 2) uratsil nukleotidi;
3) timin nukleotidi; 4) plazmidaning adenin
nukleotidi; 5) adenozindifosfat;
6) tamaki mozaikasining sitozin nukleotidi;
7) transpozonning adenin nukleotidi.
A) 2, 6 В) 1, 3 С) 1, 7 D) 4, 5
43. Quyida berilganlardan tarkibida riboza saqlovchi
moddalar ko'rsatilgan javobni belgilang.
14
48. Oqsil (a), lipid (b) va uglevod (c) berilgan javobni
aniqlang.
A) a - globulin; b - xolesterin;
c - kraxmal
B) a - nukleoprotein; b - amilaza;
c - transpozaza
C) a - mum; b - steroid;
c - dezoksiriboza
D) a - antitana; b - glikogen; c - laktoza
49. Oqsil (a), lipid (b) va uglevod (c) berilgan
javobni aniqlang.
A) a - glikogen; b - xolesterin; c - kraxmal
Biologiya
B) a - nukleoprotein; b - lipaza;
c - transpozaza
C) a - antitana; b - testosteron; c - laktoza
D) a - mum; b - steroid; c - dezoksiriboza
50. Oqsil (a), lipid (b) va uglevod (c) berilgan
javobni aniqlang.
A) a - glikogen; b - xolesterin; c - kraxmal
B) a - antitana; b - glikogen; c - laktoza
C) a - nukleoprotein; b - estrogen;
c - maltoza
D) a - mum; b - steroid; c - dezoksiriboza
51. Pigment (a), aminokislota (b) va uglevod (c)
berilgan javobni aniqlang.
A) a - insulin; b - glitsin; c - glikogen
B) a - karotin; b - kraxmal; c - xitin
C) a - melanin; b - lizin; c - glukoza
D) a - pepsin; b - maltoza; c - fruktoza
52. Pigment (a), aminokislota (b) va uglevod (c)
berilgan javobni aniqlang.
A) a - melanin; b - serin; c - mum
B) a - ksantofil; b - alanin; c - fruktoza
C) a - karotin; b - kraxmal; c - xitin
D) a - insulin; b - glukoza; c - glikogen
53. Pigment (a), aminokislota (b) va uglevod (c)
berilgan javobni aniqlang.
A) a - pepsin; b - leysin; c - fruktoza
B) a - karotin; b - kraxmal; c - xitin
C) a — xlorofill; b - glutamin kislota; c glikogen
D) a - melanin; b - arginin; c - lizin
54.
55.
Ferment (a), aminokislota (b) va polisaxarid
(c) berilgan javobni aniqlang.
A) a - mum; b - leysin; c - kraxmal
B) a - saxaroza; b - alanin; c - albumin
C) a — valin; b - sistein; c - xitin
D) a - protrombin; b - glitsin; c - glikogen
Ferment (a), aminokislota (b) va polisaxarid
(c) berilgan javobni aniqlang.
A) a - pepsin; b - serin; c - kraxmal
B) a - riboza; b - glitsin; c - glikogen
C) a - mum; b - alanin; c - selluloza
D) a - valin; b - sistein; c - xitin
56. Quyida qaysi moddalarga xos ma’lumotlar
keltirilgan?
Hujayraning kimyoviy tarkibi
1) halqasiz aminokislotalar tarkibiga kiradi; 2)
reduplikatsiyada ishtirok etadi;
3) ayrisimon bez tomonidan ishlab chiqariladi.
A) 1-glitsin; 2-glutamin; 3-estrogen
B) 1-sistin; 2-sitozin; 3-somatotrop
C) 1-alanin; 2-adenin; 3-androgen
D) 1-treonin; 2-timin; 3-timozin
57. Quyida qaysi moddalarga mos ta’riflar
keltirilgan?
1) tarkibi monosaxaridlardan iborat;
2) boshqa monomerlar bilan polipeptid bog‘i
orqali birikadi; 3) ayrisimon bez tomonidan
ishlab chiqariladi.
A) 1-glikogen; 2-dezoksiriboza; 3-guanin
B) 1-xitin; 2-timin; 3-tirozin
C) 1-kraxmal; 2-treonin; 3-timozin
D) 1-selluloza; 2-riboza; 3-uratsil
58. Qaysi javobda ko‘p hujayrali suvo‘t (a), prokariot
organizm (b), zamburug4 (c) berilgan?
A) a - xara; b - nostok; c - zang kasalligi
qo:zg!atuvchisi
B) a - xlamidomonada; b - qoqshol
qo‘zg‘atuvchisi; c - vertitsill
C) a - kladofora; b - nostok; c - ensefalit
qo!zg‘atuvchisi
D) a - xlorella; b - ichburug1 qo‘zg‘atuvchisi; c
- usneya
59. Qaysi javobda ko‘p hujayrali suvo‘t (a), prokariot
organizm (b) zamburug4 (c) berilgan?
A) a - xara; b - achitqi; c - vertitsill
B) a - spirogira; b - ko‘kyo‘tal qo‘zg‘atuvchisi;
c - oq po‘panak
C) a - xlorella; b - nostok; c - parmeliya
D) a - laminariya; b - sil qo‘zg‘atuvchisi; c qoqshol qo‘zg‘atuvchisi
60. Qaysi javobda dengiz suvo‘ti (a), prokariot
organizm (b), lishaynik (c) berilgan?
A) a - nemalion; b - ichburug1 qo‘zg‘atuvchisi; c
- sil qo‘zg‘atuvchisi
B) a - ulva; b - xrokokk; c - usneya
C) a - ulotriks; b - qoqshol qo‘zg‘atuvchisi; c ichburug1 qo‘zg‘atuvchisi
D) a - xlorella; b - kuydirgi qo‘zg‘atuvchisi; c gripp qo‘zg‘atuvchisi
61. Qaysi javobda dengiz suvo‘ti (a), prokariot
15
Hujayraning kimyoviy tarkibi
organizm (b), lishaynik (c) berilgan?
A) a - yapon laminariyasi; b - sil
qo‘zg‘atuvchisi; c - batsidiya
B) a - spirogira; b - ichburug'" qo‘zg‘atuvchisi;
c - oq po'panak
C) a - xara; b - sil qo‘zg‘atuvchisi;
c - tamaki mozaikasi qo‘zg‘atuvchisi
D) a - ulotriks; b - qoqshol qo‘zg‘atuvchisi; c xara
62. Qaysi javobda eukariot (a) va parazit prokariot
(b) organizmlar berilgan?
A) a - o‘lat qo‘zg‘atuvchisi; b - zang
zamburug‘i
B) a - ulotriks; b - volvoks
C) a - infuzoriya; b - o‘lat qo‘zg‘atuvchisi
D) a - vertitsill; b - leyshmaniya
Biologiya
1) glikozid bogdarga ega; 2) tarkibiga fruktoza
kiradi; 3) gidrofil birikma; 4) qand lavlagi shakari
hisoblanadi.
A) 1, 4 B) 2, 4 c) 2, 3 D) 1, 3
69. Maltoza va saxarozaning umumiy xususiyatlarini
ko‘rsating.
1) glikozid bogdarga ega; 2) tarkibiga fruktoza
kiradi; 3) suvda yaxshi eriydi;
4) qand lavlagi shakari hisoblanadi.
A) 2, 4
B) 2, 3
C) 1, 3
D) 1,
70. Qaysi xususiyatlari bilan laktoza saxarozadan
farq qiladi?
1) tarkibiga glukoza kiradi; 2) tarkibiga galaktoza
kiradi; 3) suvda yaxshi eriydi;
4) sut shakari hisoblanadi.
A) 1, 3
В) 1, 4
C) 2, 3
D) 2, 4
63. E.Chargaff qonunini to‘g‘ri ifodalovchi
tenglamani aniqlang.
A) A+G/A+T+G+C-l
B) A+G=T+C
C) A=G
D) A+T/G+C=l
71. Laktoza va saxarozaning umumiy xususiyatlarini
ko‘rsating.
1) tarkibiga glukoza kiradi;
2) tarkibiga fruktoza kiradi;
3) suvda yaxshi eriydi;
4) qand lavlagi shakari hisoblanadi.
A) 1, 4
B}2,3
С) 1, 3
D) 2, 4
64. E.Chargaff qonunini to‘g‘ri ifodalovchi
tenglamani aniqlang.
A) A+T=G+C
B) A=T
C) A+G/A+T+G+C=l D) A+T/G+C=l
65. E.Chargaff qonunini to‘g‘ri ifodalovchi
tenglamani aniqlang.
A) AG B) A+G/T+C=l
C) A+T^G+C D) A+G/A+T+G+C=l
66. Maltozaning saxarozadan farq qiluvchi
xususiyatlarini kohsating.
1) glikozid bogdarga ega; 2) faqat glyukoza
monomeriga ega; 3) gidrofil birikma;
4) donning unish jarayonida hosil bo'ladi. A) 1,
3 В) 1, 4
C) 2, 3
D) 2, 4
67. Maltoza va saxarozaning umumiy xususiyatlarini
kohsating.
1) glikozid bogdarga ega; 2) faqat glyukoza
monomeriga ega; 3) gidrofil birikma;
4) donning unish jarayonida hosil bo‘ladi. A) 1,
3 B) 2, 4
С) 1, 4
D) 2, 3
68. Qaysi xususiyatlari bilan saxaroza laktozadan
farq qiladi?
16
72. Qaysi xususiyatlari bilan saxaroza maltozadan
farq qiladi?
1) tarkibiga glukoza kiradi;
2) tarkibiga fruktoza kiradi;
3) suvda yaxshi eriydi;
4) lavlagi yoki shakarqamish shakari
hisoblanadi.
A) 1, 4
B) 2, 3
C) 2, 4
D) 1, 3
73. Laktoza va saxarozaning umumiy xususiyatlarini
ko‘rsating.
1) tarkibiga glukoza kiradi;
2) tarkibiga galaktoza kiradi;
3) gidrofil birikma;
4) sut shakari hisoblanadi.
A) 1, 4
B) 2, 4
C) 2, 3
D) 1, 3
Biologiya
Hujayrada modda va energiya almashinuvi
Hujayrada modda va energiya almashinuvi
1. Qaysi javobda halqasiz aminokislotalar
keltirilgan?
A) glitsin, glutamin kislota
B) alanin, fenilalanin
C) izoleysin, tirozin
D) asparagin kislota, triptofan
2. Qaysi javobda halqasiz aminokislotalar berilgan?
A) asparagin kislota, glutamin kislota
B) lizin, triptofan
C) alanin, tirozin
D) valin, gistidin
3. Qaysi javobda halqasiz aminokislotalar berilgan?
A) serin, tirozin
B) glitsin, triptofan
C) glutamin kislota, fenilalanin
D) izoleysin, serin
4. Qaysi javobda halqali aminokislotalar berilgan?
A) oksiprolin, treonin
B) triptofan, gistidin
C) tirozin, izoleysin
D) prolin, alanin
5. Qaysi javobda aminokislotalar berilgan?
A) tirozin, mum
B) gistidin, yog'
C) fenilalanin, oksiprolin
D) prolin, riboza
6. Qaysi javobda aminokislotalar berilgan?
A) tirozin, prolin
B) fenilalanin, guanin
C) triptofan, uratsil
D) tirozin, mum
7. Ayolning otasi gemofiliya bilan kasal, onasining
ajdodlarida esa gemofiliya uchramagan. Shu ayol
somatik hujayrasining mitoz sikli metafazasining
oxirida H (I), h (II) allellari sonini aniqlang.
A) 1-2; II-2
B) 1-0; II-1
C) 1-1: II-2
D) 1-1; II-l
8. Ayolning otasi gemofiliya bilan kasal, onasining
ajdodlarida esa gemofiliya uchramagan. Shu ayol
somatik hujayrasining mitoz sikli profazasida H
(I), h (II) allellari sonini aniqlang.
A) 1-2; II-2
B) 1-1; II-0
C) 1-0; II-2
D) 1-2; II-l
9. Ayolning otasi gemofiliya bilan kasal, onasining
ajdodlarida esa gemofiliya uchramagan. Shu ayol
somatik hujayrasining mitoz sikli G, davrida H
(I), h (II) allellari sonini aniqlang.
A) 1-0; II-l
B) 1-0; II-2
C) 1-1; II-l
D) 1-2; II-0
10. Ayolning otasi gemofiliya bilan kasal, onasining
ajdodlarida esa gemofiliya uchramagan. Shu
ayol somatik hujayrasining mitoz sikli G2
davrida H (I), h (II) allellari sonini aniqlang.
A) 1-2; П-2
B) 1-1; II-l
C) 1-0; II-2
D) 1-1; II-0
11. Ayolning otasi gemofiliya bilan kasal, onasining
ajdodlarida esa gemofiliya uchramagan. Shu
ayol somatik hujayrasining mitoz sikli anafaza
bosqichida hujayraning bir qutbidagi h (I), H (II)
allellari sonini aniqlang.
A) 1-1; П-2
B) 1-2; II-l
C) 1-1; II-l
D) 1-1; II-0
12. Erkakning otasi daltonizm bo‘yicha sog‘, onasi
esa daltonizm bilan kasal. Shu erkak somatik
hujayrasining mitoz sikli G davrida d (I), D (II)
allellari sonini aniqlang.
A) 1-1; II-0
B) 1-1; II-l
C) 1-0; II-l
D) 1-2; II-2
13. Ayolning otasi gemofiliya bilan kasal, onasining
ajdodlarida esa gemofiliya uchramagan. Shu
ayol somatik hujayrasining mitoz sikli S davri
oxirida H (I), h (II) allellari sonini aniqlang.
A) 1-0; II-2
B) 1-2; II-0
C) 1-0; II-l
D) 1-2; II-2
Hujayrada modda va energiya almashinuvi
14. Tayyorgarlik, glikoliz hamda aerob parchalanish
bosqichlarini o‘z ichiga oladigan jarayonni
belgilang.
A) anabolizm
B) dissimilatsiya
C) plastik almashinuv
D) fotosintez
15. Organik moddalarning sintezi qaysi jarayonda
amalga oshadi?
A) dissimilatsiya
B) assimilatsiya
C) glikoliz
D) katabolizm
16. Qaysi jarayon hujayra assimilyatsiyasida sodir
bo‘ladi?
A) dissimilatsiyaning aerob bosqichi
B) glikoliz
C) translatsiya
D) energiya almashinuvining tayyorgarlik
bosqichi
Biologiya
A) faqat X jinsiy xromosomada uchraydigan
xromosoma qismi
B) faqat Y jinsiy xromosomada uchraydigan
xromosoma qismi
C) xromosomaning zichlashmagan, bo‘yoq bilan
yaxshi bo‘yalmaydigan qismlari
D) xromosomaning to‘q bo'yalgan,
spirallashgan qismlari
21. Xromosomaning shaklini belgilovchi strukturani
aniqlang.
A) sitoskelet
B) DNK
C) sentriola
D) sentromera
22. Xromosomaning qaysi qismiga bodinish urchugd
kelib birikadi?
A) sentrioli
B) sitoskelet
C) xromosoma yelkalari
D) birlamchi belbog1
23. Teng yelkali xromosomalar qanday ataladi? A)
metasentrik B) akrosentrik
C) autosoma D) submetasentrik
17. Energiya almashinuvining tayyorgarlik bosqichida
sodir bodadigan jarayonni belgilang.
24. Noteng yelkali xromosomalar qanday ataladi?
A) mitoxondriyalarda kislorodsiz parchalanish
A) submetasentrik
B) autosoma
yuz berishi
C) metasentrik
D) akrosentrik
B) kraxmalning glukozaga parchalanishi
25. Tayoqchasimon xromosomalar qanday ataladi? A)
C) 1 molekula glukozaning parchalanishidan 2
metasentrik B) akrosentrik
molekula sut kislota hosil bo‘lishi
C) autosoma D) submetasentrik
D) organik birikmalarning sintezlanishi
26. Suvarakning somatik hujayrasidagi autosomalar
18. Translatsiyada sodir bo‘ladigan jarayonni
sonini belgilang.
belgilang.
A) 46 juft
B) 48
A) 1 molekula glukozaning parchalanishidan 2
C)
23
juft
D) 102
molekula sut kislota hosil bo‘lishi
B) i-RNKning yadroda sintezlanishi
27. Suvarakning somatik hujayrasidagi autosomalar
C) t-RNK molekulasining sintezlanishi
sonini belgilang.
D) i-RNKdagi axborot asosida ribosomalarda
A) 24 juft
B) 48 juft
oqsil molekulasining birlamchi strukturasi hosil
C) 102
D) 46
qilinishi
28. Suvarak spermatozoidi tarkibidagi autosomalar
19. Bir xil xromosoma to‘plamiga ega bo‘lgan
sonini belgilang.
geterotrof organizmlarni ko‘rsating.
A) 102 B) 46 C) 23 D) 24
A) suvarak va zog'ora baliq
29. Suvarak tuxum hujayrasi tarkibidagi autosomalar
B) qalampir va shimpanze
sonini belgilang.
C) turp va karam
A) 23 B) 24 C) 46 D) 102
D) suvarak va shimpanze
20. Qaysi javobda geteroxromatinga xos xususiyatlar 30. Zog‘ora baliqning somatik hujayrasidagi
autosomalar sonini belgilang.
to‘g‘ri keltirilgan?
18
Biologiya
A) 104
C) 24
Hujayrada modda va energiya almashinuvi
0,34 nm ga teng).
A) 120
B) 204
C) 240
D) 102
B) 51 juft
D) 23
31. Zog‘ora baliqning somatik hujayrasidagi
autosomalar sonini belgilang.
A) 50 juft
B) 52
C) 51
D) 102
32. Zog‘ora baliqning spermatozoidi tarkibidagi
autosomalar sonini belgilang.
A) 51 juft
B) 50
C) 100
D) 51 33.
36. Oqsilning massasi 12000 ga teng.
Shu oqsil sintezi uchun javobgar DNK qo‘sh
zanjiridagi (a) va i-RNKdagi (b) fosfodiefir
bog‘lar miqdorini aniqlang (bitta
aminokislotaning o‘rtacha og‘irligi 120 ga teng).
A) a-600; b-300
B) a-399; b-133
C) a-298; b-99
D) a-598; b-299
37. Oqsilning massasi 12000 ga teng. Shu oqsil
sintezi uchun javobgar qo‘sh zanjirli DNK
og‘irligini aniqlang (bitta nukleotid qoldig‘ining
molekulyar massasi o‘rtacha 345 ga, bitta
aminokislotaning o‘rtacha og‘irligi 120 ga teng).
A) 34500
B) 207000
С) 4Ц00
D) 103500
Somatik hujayra mitoz sikli tasvirlangan
yuqoridagi rasmda quyidagi jarayonlar sodir
bo‘ladigan bosqichlar qaysi raqamlar bilan
ko‘rsatilgan?
a) sitoplazma ikkiga ajraladi (sitokenez);
b) DNK sintezida ishtirok etadigan
fermentlarning faolligi ortib, hujayra jadal o'sadi.
A) a-6; b-1
B) a-5; b-3
C) a-4; b-2
D) a-6; b-3
38. Oqsilning massasi 12000 ga teng. Bitta
aminokislotaning o‘rtacha og‘irligi 120 ga tengligi
ma’lum bo‘lsa, shu oqsil sintezi uchun javobgar
qo'sh zanjirli DNKdagi azot asoslari (a) va
pentozalar (b) miqdorlarini aniqlang.
A) a-600; b-300
B) a-600; b-600
C) a-300; b-600
D) a-300; b-300
34. Qaysi javobda energiya almashinuvi bosqichlarida 39. Oqsilning massasi 12000 ga teng. Bitta
sodir bo‘ladigan jarayonlar to‘g‘ri ko‘rsatilgan?
aminokislotaning o‘rtacha og‘irligi 120 ga tengligi
a) tayyorgarlik bosqichi; b) ikkinchi bosqich;
ma’lum bo‘lsa, shu oqsil sintezi uchun javobgar
c) uchinchi bosqich.
qo‘sh zanjirli DNKdagi (a) va i-RNKdagi (b)
1) murakkab uglevodlarning parchalanishi;
dezoksiribozalar miqdorini aniqlang.
2) glukozaning parchalanishi; 3) sut kislotaning
A) a-600; b-300
CO2 va H,, О gacha parchalanishi;
B) a-300; b-300
4) ATF sintezi; 5) spirt va CCh ning hosil
C) a-300; b-0
bodishi.
D) a-600; b-0
A) a -1, 4; b - 2; c - 4, 5
B) a -1, 2; b - 4; c - 3, 5
40. Qaysi javobda energiya almashinuvi bosqichlarida
C) a -1; b - 2, 4; c - 3, 4
sodir bo‘ladigan jarayonlar to‘g‘ri ko‘rsatilgan?
D) a -2; b - 1, 4; c - 3, 4
a) tayyorgarlik bosqichi;
b) ikkinchi bosqich;
35. Oqsilning massasi 12000 ga teng. Shu oqsil
c) uchinchi bosqich.
sintezi uchun javobgar genning uzunligini
1) oqsillarni aminokislotalarga parchalanishi;
aniqlang (bitta aminokislotaning 0‘rtacha og‘irligi
2) glukozaning parchalanishi:
120 ga, qo‘shni nukleotidlar orasidagi masofa
19
Hujayrada modda va energiya almashinuvi
3) sut kislotaning CO2 va H2 О
parchalanishi;
4) ATF sintezi;
5) sut kislotaning hosil bo‘lishi.
A) a - 1, 2; b - 4; c - 3.
5
B) a - 1; b - 4, 5; c - 3.
4
C) a - 1, 4; b - 2; c - 45
D) a - 2; b - 1, 4; c - 3,4
Biologiya
gacha
A)
B)
C)
D)
a - 1, 2: b a - 2: b - 3.
a 1: b - 2.
a - 2. 3; b -
3:
5;
3:
1:
cccc-
4-5
3. 4
3, 4
3. 5
44. Tahlil uchun olingan DNK qo’sh zanjiri 6000ta
nukleotid va 7250ta vodorod bog'laridan tashkil
topgan. Agar shu DNK fragmentining birinchi
zanjirida timin nukleotidlari umumiy timin
41. Qaysi javobda energiya almashinuvi bosqichlarida
miqdorining 80%ini, guanin nukleotidlari
sodir bo‘ladigan jarayonlar to‘g‘ri ko‘rsatilgan?
umumiy guanin miqdorining 40%ini tashkil etsa.
a) tayyorgarlik bosqichi;
ikkinchi zanjirdagi sitozinlar sonini toping.
b) ikkinchi bosqich;
A) 250
c) uchinchi bosqich.
B) 500
1) glukozaning parchalanishi;
C) 750
2) murakkab uglevodlarning parchalanishi;
D) 400
3) ATF sintezi;
45. Tahlil uchun olingan DNK qo’sh zanjiri 6000ta
4) sut kislotaning 6'0, va H2O gacha
nukleotid va 7250ta vodorod bog‘laridan tashkil
parchalanishi;
topgan. Agar shu DNK fragmentining birinchi
5) spirt va CO2 ning hosil bo‘lish bosqichi.
zanjirida timin nukleotidlari umumiy timin
A) a - 1, 2; b - 3:c - 4, 5
miqdorining 80%ini, guanin nukleotidlari
B) a - 2, 3; b - 1;c - 3, 5
umumiy guanin miqdorining 40%ini tashkil etsa.
C) a - 1; b - 2, 3;c - 3, 4
ikkinchi zanjirdagi guaninlar sonini toping. А)
D) a - 2; b - 1. 3;c - 3, 4
ЦО
B) 250
42. Qaysi javobda energiya almashinuvi bosqichlarida
C) 550
D) 750
sodir bodadigan jarayonlar to‘g‘ri Wrsatilgan?
46. Tahlil uchun olingan DNK qo’sh zanjiri 6000ta
a) tayyorgarlik bosqichi; b) ikkinchi bosqich; c)
nukleotid va 7250ta vodorod bog'laridan tashkil
uchinchi bosqich.
topgan. Agar shu DNK fragmentining birinchi
1) anaerob parchalanish;
zanjirida timin nukleotidlari umumiy timin
2) oqsillarni aminokislotalarga parchalanishi;
miqdorining 80%ini, guanin nukleotidlari
3) ATF sintezi;
umumiy guanin miqdorining 40%ini tashkil etsa,
4) sut kislotaning CO2 va H2O gacha
parchalanishi;
birinchi zanjirdagi adeninlar sonini toping. A) 750
5) sut kislotaning hosil bo'lishi.
B) 350
A) a - 1, 2; b - 3; c -- 4. 5
C) 1250
D) 1750
B) a - 2, 3: b - 1; c - 3; 5
47. Tahlil uchun olingan DNK qo‘sh zanjiri 6000ta
C) a - 1; b - 2, 3: c - 3, 4
nukleotid va 7250ta vodorod bog'laridan tashkil
D) a - 2; b - 3, 5: c ~ 3, 4
topgan. Agar DNKning ikkinchi zanjiridagi timin
43. Qaysi javobda energiya almashinuvi
nukleotidlari umumiy timin miqdorining 20%ini,
bosqichlarida sodir bo'ladigan jarayonlar to‘g‘ri
guanin nukleotidlari umumiy guaninlarning
ko‘rsatilgan?
60%ini tashkil etsa, birinchi zanjirdagi timinlar
a) tayyorgarlik bosqichi: bl ikkinchi bosqich: c)
sonini toping.
uchinchi bosqich.
A) 250
В) Ц00
1) glukozaning parchalanishi;
C) 550
D) 750
2) glitserin va yog‘ kislotaning hosil bo’lishi;
3) ATF sintezi; 4) sut kislotaning CO2 va H2O
48. Tahlil uchun olingan DNK qo'sh zanjiri 6000ta
gacha parchalanishi:
nukleotid va 7250ta vodorod bog'laridan tashkil
5) sut kislotaning hosil bo'lishi.
topgan. Agar shu DNK fragmentining birinchi
20
Biologiya
zanjirida timin nukleotidlari umumiy timin
miqdorining 80%ini, guanin nukleotidlari umumiy
guanin miqdorining 40%ini tashkil etsa, birinchi
zanjirdagi sitozinlar sonini toping.
А) Ц00
B) 750
C) 500
D) 350
49. Tarvuzning barg hujayrasidagi bir membranali
(a), ikki membranali (b), membranasiz (c)
tuzilmalar ko'rsatilgan javobni aniqlang.
1) ribosoma: 2) hujayra markazi,
3) xloroplast; 4) vakuol; 5) silliq endoplazmatik
to’r; 6) mitoxondriya; 7) golji majmuasi; 8)
sitoskelet.
A) a-7; b-4, 6; c-2, 3
B) a-3, 6; b-4, 7; c-1
C) a-4, 8; b-5; c-1
D) a-4, 5; b-6; c-1
50. Tahlil uchun olingan DNK fragmentining bir
zanjiri 1050ta nukleotiddan iborat boTib, DNK
qo‘sh zanjiridagi adenin nukleotidlari 10%ni
tashkil etadi. Fragmentdagi guanin va sitozin
nukleotidlari orasidagi vodorod bog‘lar sonini
aniqlang.
A) 1260
B) 2520
C) 1680
D) 2250
51. Tahlil uchun olingan DNK fragmentining bir
zanjiri 1400ta nukleotiddan iborat bo'lib. DNK
qo‘sh zanjiridagi adenin nukleotidi 30%ni tashkil
etadi. Fragmentdagi timin va adenin nukleotidlari
orasidagi vodorod bog'lar sonini aniqlang.
A) 1260
B) 1680
C) 2520
D) 2250
Hujayrada modda va energiya almashinuvi
2) aerob bosqichida 7 molekula sut kislota hosil
bo'ladi;
3) glikolizda issiqlik energiyasi sifatida
840 kJ energiya tarqaladi;
4) aerob bosqichda 4060 kJ energiya issiqlik
energiyasi sifatida tarqaladi.
A) 1, 4
B) 2, 3
С) 1, 3
D) 2. 4
53. Nuqtalar o'rniga mos keluvchi fikrlar ko'rsatilgan
javobni belgilang.
Jayronning muskul hujayrasida 2,5 molekula
glukoza to'liq parchalanishi natijasida...
1) tayyorgarlik bosqichida ajralgan energiyaning
60% ni issiqlik energiyasi sifatida tarqaladi;
2) glikoliz bosqichida ajralgan energiyaning
40%i issiqlik energiyasi sifatida tarqaladi;
3) glikoliz va aerob bosqichda 7000 kJ energiya
ajraladi;
4) glikoliz va aerob bosqichda 95 molekula
adenozindifosfat (ADF) sarflanadi.
A) 1, 4
В) 1, 2
C) 3, 4
D) 2, 3
54. Nuqtalar o'rniga mos keluvchi fikrlar ko'rsatilgan
javobni belgilang. Jayronning muskul hujayrasida
energiya almashinuvining tayyorgarlik bosqichida
... kuzatiladi.
1) glukozaning kislorod ishtirokida
parchalanishi;
2) uglevodlar, oqsillarning fermentlar ishtirokida
parchalanishi;
3) kam miqdorda ajralgan energiyaning 100%i
issiqlik energiyasi sifatida tarqalishi;
4) glukozaning parchalanishi va unda to'plangan
2800 kJ energiyaning ajralishi.
A) 2, 4
B) 1, 3
C) 2, 3
D) 1, 4
52. Nuqtalar o‘rniga mos keluvchi fikrlar ko'rsatilgan
javobni belgilang. Jayronning muskul hujayrasida
3,5 molekula glukoza to'liq parchalanishi
natijasida...
1) aerob bosqichida 21 molekula karbonat
angidrid (C0.2) ajraladi;
55. DNK fragmentida jami 1632 ta vodorod bog‘i
C) DNK qo'sh zanjirida jami 680 ta nukleotidlar
mavjud bo‘lib, ushbu DNK fragmentining
mavjud
uzunligi 231,2 nm ga teng. Ushbu DNK fragmenti
D) DNK qo'sh zanjirida jami 1360 ta nukleotid
haqidagi to‘g’ri fikrni aniqlang.
bo'lib, qo'sh zanjirdagi timin nukleotidlari 270
A) DNK qo'sh, zanjirida 410ta adenin-timin
taga teng
bo’lib, ular o'rtasida 820 ta vodorod bog'i mavjud 56. DNK fragmentida jami 1632 ta vodorod bog‘i
B) DNK qo'sh zanjirida 272 ta guanin bo'lib, и
mavjud bo‘lib, ushbu DNK fragmentining
umumiy nukleotidlarning 20%ini tashkil etadi
21
Tirik organizmlarning individual rivojlanishi va ko'payishi
uzunligi 231,2 nm ga teng. Ushbu DNK fragmenti
haqidagi to‘g‘ri fikrni aniqlang.
A) DNK qo'sh zanjirida jami 1360 ta nukleotid
bo'lib, ularning 30%ini timin nukleotidlari tashkil
etadi
B) DNK qo'sh zanjirida 272 ta guanin bo'lib, и
58.
umumiy nukleotidlarning j0%ini tashkil etadi
C) DNK qo'sh zanjirida jlO ta adenin bo'lib,
timin-adenin juftligi o'rtasida 820 ta vodorod
bog'i mavjud
D) DNK qo'sh zanjirida jami 680 ta nukleotid
mavjud
57. Energetik almashinuv bosqichlarida noma’lum
miqdordagi glukoza to‘liq parchalanganda 7680
kJ energiya issiqlik energiyasi sifatida tarqalib
Biologiya
ketdi. Shu glukoza parchalanishining aerob
bosqichida hosil bo‘lgan ATFda to‘plangan
energiya miqdorini (kJ) aniqlang. A) 5760 B)
86j0
C) 7200
D) 1440
Energetik almashinuv bosqichlarida noma’lum
miqdordagi glukoza to'liq parchalanganda 7680 kJ
energiya issiqlik energiyasi sifatida tarqalib ketdi.
Shu glukozaning achish jarayonida necha
molekula ATF hosil bo'ladi va aerob bosqichida
qancha molekula CO ajraladi?
A) 36 va 38
B) 38 va 12
C) 12 va 36
D) 10 va 36
Tirik organizmlarning individual rivojlanishi va ko‘payishi
1. Dala qirqbo‘g‘imining jinsiy bo’g’ini uchun mos
keladigan javobni aniqlang.
A) yashil poyali va bo'g'imlarga bo'lingan, zigota
hosil qiladi
B) zigotadan rivojlanadi, avtotrof organizm
C) ildizpoyali o'simlik, spora hosil qiladi
D) sporadan rivojlanadi, zigota hosil qiladi
2. Dala qirqbo‘g‘imining jinsiy bo‘g'ini uchun mos
keladigan javobni aniqlang.
A) yashil o'simta, zigota hosil qiladi
B) sporofit nasi hisoblanadi, avtotrof organizm
C) ildizpoyali o'simlik, spora hosil qiladi
D) zigotadan rivojlanadi, spora hosil qiladi
3. Dala qirqbo‘g‘imining jinsiy bo‘g‘ini uchun mos
keladigan javobni aniqlang.
A) zigotadan rivojlanadi, spora hosil qiladi
B) sporofit nasi hisoblanadi, avtotrof organizm
C) mustaqil oziqlanadi, anteridiyga ega
D) ildizpoyali o'simlik, spora hosil qiladi
4. Sershox qirqbo‘ghmning sporofit nasli uchun mos
javobni belgilang.
A) tuxum hujayra hosil qiladi, poya-bargli
o'simlik,
B) sporadan rivojlanadi, gametofit nasi hisobiga
oziqlanadi
C) spora hosil qiladi, gametofit hisobiga
oziqlanadi
D) zigotadan rivojlanadi, mustaqil oziqlanadi
22
3) individual
ko'p hujayrali
jinsiy a’zoga
ega;
Tirik organizmlarning
rivojlanishi
va ko'payishi
4)
gametofit
nasi
hisobiga
oziqlanadi;
5) oziq
5. Sershox qirqbo‘g‘imning sporofit nasli uchun mos
modda
to‘playdi;
6)
sporofit
hisoblanadi;
javobni belgilang.
7) rizoidli o'simlik.
A) poya-bargli o'simlik, mustaqil oziqlanadi
A) 2; 3 B) 3; f C) 1; 7 D) 5; 6
B) sporadan rivojlanadi, jinsiy bo‘g‘in
Biologiya
hisoblanadi
C) tuxum hujayra hosil qiladi, poya-bargli
o‘simlik
D) spora hosil qiladi, gametofit hisobiga
oziqlanadi
11. Zuhrasochning sporalari (a), funariyaning
gametalari (b) qayerda yetiladi?
A) a - sporangiyda, b - arxegoniyda
B) a - sporangiyda, b - sporangiyda
C) a - arxegoniyda, b - arxegoniyda
D) a - arxegoniyda, b - sporangiyda
6. Sershox qirqbo‘g‘imning sporofit nasli uchun mos
javobni belgilang.
A) spora hosil qiladi, gametofit hisobiga
oziqlanadi
B) mustaqil oziqlanadi, zigota hosil qiladi
C) fotosintez qiluvchi ildizpoyali o'simlik
D) tuxum hujayra hosil qiladi, poya-bargli
o'simlik
12. Qaysi javobda ildizdagi kurtaklardan yangi
novdalar hosil qilib ko‘payadigan o‘simliklar
keltirilgan?
A) qoraqat, terak, jiyda, ituzum
B) shirinmiya, yantoq, olvoli, na’matak
C) Iola, nargis, gladiolus, g'umay
D) g'umay, ajriq, salomalaykum, funariya
7. Sershox qirqbo‘g‘imning sporofit nasli uchun mos
javobni belgilang.
A) oziq modda to'playdi, zigotadan rivojlanadi
B) tuxum hujayra hosil qiladi, xemotrof organizm
C) mustaqil oziqlana olmaydi, zigota hosil qiladi
D) spora hosil qiladi, gametofit hisobiga
oziqlanadi
8. Sershox qirqbo‘g‘imning jinssiz bo'g'ini uchun
mos javobni belgilang.
A) spermatozoid hosil qiladi, gametofit nasi
hisoblanadi
B) sporadan rivojlanadi, gametofit nasi hisobiga
oziqlanadi
C) tuxum hujayra hosil qiladi, poya-bargli
o'simlik
D) zigotadan rivojlanadi, mustaqil oziqlanadi
13. Qaysi xususiyatlar zuhrasoch qirqqulog‘ining
gametofiti uchun xos?
A) jinsiy bo'g'in hisoblanadi, spora hosil qiladi
B) poya-bargli o'simlik, ko'p hujayrali jinsiy
a’zoga ega
C) ikki jinsli, sporadan rivojlanadi
D) spora hosil qiladi, ildizpoyasida oziq
moddalar to'play di
Qaysi xususiyatlar qirqquloqning gametofiti
uchun xos?
A) jinsiy bo'g'in hisoblanadi, zigotadan
rivojlanadi
B) rizoidga va ko'p hujayrali jinsiy a’zoga ega
C) ikki jinsli, poya-bargli o'simlik
D) spora hosil qiladi, ildizpoyasida oziq
moddalar to'playdi
9. Qaysi javobda sershox qirqbo‘g‘imning sporofitiga
xos xususiyatlar ko’rsatilgan?
1) zigota hosil qiladi; 2) ildizpoyali o'simlik;
3) ko‘p hujayrali jinsiy a’zoga ega; 4) gametofit
nasi hisobiga oziqlanadi; 5) oziq modda to‘playdi;
6) jinssiz bo‘g‘in hisoblanadi;
7) rizoidli o‘simlik.
A) 3; 5
B) 2; 6
C) j; 7
D) 1; 3
15. Qaysi xususiyatlar qirqquloqlarning jinsiy bo'g'ini
uchun xos?
A) spora hosil qiladi, ildizpoyasida oziq
moddalar to'playdi
B) jinsiy bo'g'in hisoblanadi, spora hosil qiladi
C) poya bargli o'simlik, ko'p hujayrali jinsiy
a’zoga ega
D) zigota hosil qiladi, mustaqil oziqlanadi
10. Qaysi xususiyatlar sershox qirqbo‘g‘imning
jinssiz bo‘g‘ini uchun xos?
1) zigota hosil qiladi; 2)ildizpoyali o‘simlik;
23
16.
xususiyatlar individual
zuhrasoch rivojlanishi
qirqqulog‘ining
TirikQaysi
organizmlarning
va ko'payishi
jinsiy bo’g‘ini uchun xos?
A) spora hosil qiladi, ildizpoyasida oziq
moddalar to‘playdi
B) poya bargli o'simlik, ko‘p hujayrali jinsiy
a'zoga ega
23.
C) gametofit hisoblanadi, spora hosil qiladi
D) ikki jinsli, sporadan rivojlanadi
17. Qaysi xususiyatlar zuhrasoch qirqqulog‘ining
jinsiy bo’g’ini uchun xos?
A) sporadan rivojlanadi, ildizpoyasida oziq
moddalar to'playdi
B) ikki jinsli, poya-bargli o‘simlik
C) jinsiy bo‘g‘in hisoblanadi, spora hosil qiladi
D) rizoidga va ko‘p hujayrali jinsiy a’zoga ega
xordalilar tipi vakillarini aniqlang.
1) assidiya; 2) alligator; 3) tovusko‘z;
4) xameleon; 5) ko‘l baqasi; 6) trixogramma;
7) qurbaqa; 8) qizilto‘sh.
A) 3, 8 B) 4, 6 C) 5, 7 D) 1, 2
Quyidagilardan postembrional rivojlanishi
metamorfoz yo‘li bilan amalga oshuvchi
xordalilar tipi vakillarini aniqlang.
1) belyanka; 2) xameleon; 3) salamandra;
4) suvarak; 5) yashil qurbaqa; 6) qizilto‘sh;
7) assidiya; 8) alligator.
A) 3, 5 В) 1, 6 C) 4, 7 D) 2, 8
24. Quyidagilardan postembrional rivojlanishi
metamorfoz yo‘li bilan amalga oshuvchi
xordalilar tipi vakillarini aniqlang.
1) triton; 2) suqsun; 3) assidiya; 4) gavial;
5) tovusko‘z; 6) agama; 7) maxaon;
8) chupchik.
A) 2, 7 B) 1,3 C) 5, 8 D) 4, 6
18. Qaysi xususiyatlar zuhrasoch qirqqulog'ining
sporofiti uchun xos?
A) sporadan rivojlanadi, tuxum hujayra va
spermatozoid hosil qiladi
B) jinsiy bo'g'in hisoblanadi, zigota hosil qiladi
C) rizoidga va ko'p hujayrali jinsiy a’zoga ega
D) sporangiyga ega, ildizpoyali o’simlik
25. Quyidagilardan postembrional davri to‘g‘ri
rivojlanish yo‘li bilan amalga oshuvchi xordalilar
tipi vakillarini aniqlang.
1) tovusko‘z; 2) skuns; 3) elektr skat;
4) trixogramma; 5) ko‘l baqasi; 6) kolibri;
7) assidiya; 8) yalqov.
A) 6, 8 B) 3, 5 С) 1, 7 D) 2, 4
19. Tuxum hujayra urug‘langach teng ikki
hujayraga bo’linadi va ular ... deb ataladi.
Nuqtalar o‘rniga mos javobni aniqlang.
A) gastrula
B) blastomer
C) blastosel
D) blastula
26.
20. Quyidagi qaysi organizmlarda gastrulyatsiya
jarayoni blastula devorining qat-qat joylashuvi
yo‘li bilan amalga oshadi?
1) qizil korall polip; 2) salamandra; 3) agama;
4) kvaksha baqasi; 5) povituxa qurbaqasi;
6) suqsun; 7) dengiz likopchasi; 8) xameleon.
A ) 1. 7
B) 5, 6
C) 3. 8
D) 2, 4
21. Quyidagilardan postembrional rivojlanishi
metamorfoz yo‘li bilan amalga oshuvchi
xordalilar tipi vakillarini aniqlang.
1) assidiya; 2) alligator; 3) tovusko‘z;
4) xameleon: 5) yashil qurbaqa; 6) trixogramma;
7) povituxa qurbaqasi; 8) qizilto‘sh.
A) 1. 5
B) 2, 4
C) 3, 7
D) 6, 8
Biologiya
22. Quyidagilardan postembrional rivojlanishi
metamorfoz yo‘li bilan amalga oshuvchi
24
Qaysi javobda organizmlarning
ko‘payish va rivojlanish jarayoni bilan bog‘liq
faqat noto‘g‘ri ma’lumotlar ko‘rsatilgan?
1) qirg‘ovul va qaldirg‘ochlarning tuxumidan
chiqqan jo‘jalarining ko‘zi va quloq teshigi
yumuq bo‘ladi; 2) sariq chayon tirik tug‘ishi bilan
butli o'rgimchakdan farq qiladi;
3) meduza va halqali chuvalchanglar tanasining
ikkiga bo‘linishi yo‘li bilan ko‘payadi;
4) kolorado qo‘ng‘izi va yashil bronza qo‘ng‘iz
tuxumlarini kartoshka bargining ostiga qo‘yadi;
5) oq planariya va ignatanalilar tanasining ko‘p
bo‘laklarga bo‘linishi yo‘li bilan ko‘payadi; 6)
yomg‘ir chuvalchangi va qoramol tasmasimon
chuvalchangining tuxumlari pilla ichida
rivojlanadi.
A) 1, 3, 4
B) 2, 5, 6
C) 2, 3, 5
D) 1, 4, 6
Biologiya
Tirik organizmlarning individual rivojlanishi va ko‘payishi
27. Qaysi javobda organizmlarning ko‘payish va
ko‘zi va quloq teshigi yumuq jish bola chiqadi;
4) kolorado qo‘ngdzi va yashil bronza qo’ng’iz
rivojlanish jarayoni bilan bog‘liq faqat to‘g‘ri
tuxumlarini kartoshka bargining ostiga qo‘yadi;
ma’lumotlar ko‘rsatilgan?
5) exinokokkning voyaga yetgani o’txo’r hayvon
1) oq laylak va qaldirg‘ochlarning tuxumidan
organizmida,
lichinkalari yirtqich hayvon
ko‘zi va quloq teshigi yumuq jish bola chiqadi;
organizmida rivojlanadi:
2) sariq chayon tirik tug‘ishi bilan butli
6) oq planariya va yomgdr chuvalchangi
o‘rgimchakka o‘xshaydi;
tuxumlarini
pilla ichiga qo‘yadi.
3) meduza va chuchuk suv gidrasi tanasining
A) 2, 3, 6
ikkiga bodinish yo‘li bilan ko‘payadi;
B) 1, 4, 5
4) kolorado qo‘ng‘izi va yashil bronza qo‘ng‘iz
C) 2, 3, 5
tuxumlarini kartoshka bargining ostiga qo‘yadi;
D) 1, 2, 6
5) oq planariya va ignatanlilar tanasining ko‘p
bo‘laklarga bodinish yodi bilan ko‘payadi;
30. Qaysi javobda organizmlarning
6) oq planariya va yomgdr chuvalchangining
ko‘payish va rivojlanish jarayoni bilan bogdiq
tuxumlari pilla ichida rivojlanadi.
faqat noto‘g‘ri ma’lumotlar kodsatilgan?
A) 2, 3, 4
1) oq laylak va qaldirg‘ochlarning tuxumidan
B) 2, 4, 5
ko‘zi va quloq teshigi yumuq jish bola chiqadi;
C) 1, 5, 6
2) meduza va chuchuk suv gidrasi tanasining
D) 1, 3, 6
ikkiga bodinishi yodi bilan ko‘payadi;
28. Qaysi javobda organizmlarning ko‘payish va
rivojlanish jarayoni bilan bog‘liq faqat noto‘g‘ri
ma’lumotlar ko‘rsatilgan?
1) oq laylak va qaldirg'ochlarning tuxumidan
ko‘zi va quloq teshigi yumuq jish bola chiqadi;
2) sariq chayon tirik tug‘ishi bilan butli
o‘rgimchakka o‘xshaydi;
3) oq planariya va ignatanlilar tanasining ko‘p
bodaklarga bo‘linishi yo‘li bilan ko‘payadi;
4) kolorado qo‘ng‘izi va karam kapalagi
tuxumlarini barg ostiga qo‘yadi;
5) meduza va chuchuk suv gidrasi tanasining
ikkiga bodinishi yodi bilan ko‘payadi;
6) yomgdr chuvalchangi va qoramol
tasmasimon chuvalchangi tuxumlarini pilla ichiga
qo'yadi.
A) 2, 4, 5
B) 2, 5, 6
C) 1, 4, 6
D) 2, 3, 6
29. Qaysi javobda organizmlarning ko‘payish va
rivojlanish jarayoni bilan bogdiq faqat to’g'ri
ma’lumotlar ko‘rsatilgan?
1) meduza va chuchuk suv gidrasi tanasining
ikkiga bodinishi yodi bilan ko’payadi:
2) sariq chayon tirik tugdshi bilan butli
o‘rgimchakdan farq qiladi:
3) oq laylak va qaldirg‘ochlarning tuxumidan
3) sariq chayon tirik tugdshi bilan butli
ohgimchakdan farq qiladi;
4) kolorado qo‘ngdzi va yashil bronza qo’ngdz
tuxumlarini kartoshka bargining ostiga qo‘yadi;
5) exinokokkning voyaga yetgani o’txo’r hayvon
organizmida, lichinkalari yirtqich hayvon
organizmida rivojlanadi;
6) oq planariya va yomgdr chuvalchangi
tuxumlarini pilla ichiga qo‘yadi.
A) 1, 3, 6
B) 1, 2, 5
C) 2, 4t 5
D) 3, 4, 5
31. Chuchuk suv gidrasi ontogenezida yuz beradigan
jarayonlar to‘g‘ri ko‘rsatilgan javobni belgilang.
1) regeneratsiyasi teri-muskul hujayralari
hisobiga amalga oshadi;
2) zigotasining bodinishi mitoz yodi bilan
kechadi;
3) bahor va yoz oylarida jinsiy, kuzda
kurtaklanish yodi bilan ko‘payadi;
4) embrional davri maydalanish. gastrulyatsiya
va organogenez bosqichlaridan iborat;
5) gastrulyatsiyasi hujayralar migratsiyasi bilan
kechadi.
A) 1, 3
B) 2, 5
C) 2, 4
D) 2,3
25
Tirik organizmlarning individual rivojlanishi va ko'payishi
32. Aktiniya ontogenezida yuz beradigan jarayonlar
to‘g‘ri ko‘rsatilgan javobni belgilang.
1) regeneratsiyasi teri-muskul hujayralari
hisobiga amalga oshadi;
2) zigotasining bo‘linishi mitoz yodi bilan
kechadi;
3) gastrulyatsiyasi hujayralarning botib kirishi
bilan kechadi;
4) zigotasining ikkinchi marta meridianal
bodinishida blastomerlari soni tohttaga yetadi;
5) embrional davrida ektoderma, mezoderma
va entoderma murtak varaqalar hosil bodadi.
A) 1, 3
B) 2, 4
С) 1, 4
D) 2, 5
36.
33. Kuropatkada mitozning profaza (a) va korsakda
anafaza (b) davri uchun xos bodgan xususiyatlarni
aniqlang.
1) ikkita sentriola hujayra qutblari tomon tarqala
boshlaydi; 2) xromosoma xromatidlarini
birlashtirib turuvchi belbog1 uziladi; 3)
xromatidlar mustaqil xromosomaga aylanadi; 4)
xromosomalar ekvator tekisligi tomon harakatlana
boshlaydi; 5) yadro shirasining yopishqoqligi
kamayadi; 6) sitoplazmaning membranali
qismidan yadro qobigd hosil bodadi.
A) a-1, 5; b-2, 3 B) a-1, 3; b-4, 6 C) a-4, 5; b-1,
3 D) a-5, 6: b-2, 4
37.
Biologiya
aniqlang.
1) ikkita sentriola hujayra qutblari tomon tarqala
boshlaydi; 2) xromosoma xromatidlarini
birlashtirib turuvchi belbog1 uziladi; 3)
xromatidlar mustaqil xromosomaga aylanadi; 4)
xromosomalar ekvator tekisligi tomon harakatlana
boshlaydi; 5) yadro shirasining yopishqoqligi
kamayadi; 6) sitoplazmaning membranali
qismidan yadro qobigd hosil bodadi.
A) a-1. 5; b-2, 3
B) a-5, 6; b-2, 4
C) a-1, 3; b-4, 6
D) a-4, 5; b-1, 3
To‘ng‘izda anafaza (a) va karqurda mitozning
profaza (b) davri uchun xos bodgan xususiyatlarni
aniqlang.
1) ikkita sentriola hujayra qutblari tomon tarqala
boshlaydi; 2) xromosoma xromatidlarini
birlashtirib turuvchi belbog1 uziladi; 3)
xromatidlar mustaqil xromosomaga aylanadi; 4)
xromosomalar ekvator tekisligi tomon harakatlana
boshlaydi; 5) yadro shirasining yopishqoqligi
kamayadi; 6) sitoplazmaning membranali
qismidan yadro qobigd hosil bodadi.
A) a-4, 5; b-1, 3 B) a-2, 4; b-5, 6 C) a-1, 3; b-4,
6 D) a-2, 3; b-1, 5
Korsakda anafaza (a) va kurkada mitozning
profaza (b) davri uchun xos bodgan xususiyatlarni
aniqlang.
1) ikkita sentriola hujayra qutblari tomon tarqala
boshlaydi; 2) xromosoma xromatidlarini
birlashtirib turuvchi belbog' uziladi; 3)
xromatidlar mustaqil xromosomaga aylanadi; 4)
xromosomalar ekvator tekisligi tomon
harakatlana boshlaydi; 5) yadro shirasining
yopishqoqligi kamayadi; 6) sitoplazmaning
membranali qismidan yadro qobig‘i hosil bo‘ladi.
A) a-4, 5; b-1. 3
B) a-2, 4- b-5, 6
C) a-2, 3; b-1. 5
D) a-1, 3; b-4, 6
34. Kaptarda mitozning profaza (a) va ko‘k kitda
anafaza (b) davri uchun xos bodgan xususiyatlarni
aniqlang.
1) xromosoma xromatidlarini birlashtirib turuvchi
belbog1 uziladi; 2) xromosomalar ekvator tekisligi
tomon harakatlana boshlaydi; 3) xromatidlar
mustaqil xromosomaga aylanadi; 4) ikkita
sentriola hujayra qutblari tomon tarqala
boshlaydi;
5) yadro shirasining yopishqoqligi kamayadi;
6) sitoplazmaning membranali qismidan yadro
qobigd hosil bodadi.
A) a-5, 6; b-2, 4
B) a-4, 5; b-1, 3
C) a-1, 5; b-2, 3
38. Quyidagi jarayonlardan qaysilari suqsunda
D) a-1, 3; b-4, 6
mitozning profaza davrida (a) va silovsinda
anafaza davrida (b) sodir bodadi?
35. Tuyaqushda mitozning profaza (a) va bohsiqda
1) ikkita sentriola hujayra qutblari tomon tarqala
anafaza (b) davri uchun xos bodgan xususiyatlarni
26
Biologiya
Tirik organizmlarning individual rivojlanishi va ko‘payishi
boshlaydi; 2) xromosoma xromatidlarini
xromosomalar ekvator tekisligi tomon
1
harakatlana boshlaydi; 5) yadro shirasining
birlashtirib turuvchi belbog uziladi; 3)
yopishqoqligi kamayadi: 6) sitoplazmaning
xromatidlar mustaqil xromosomaga aylanadi; 4)
membranali qismidan yadro qobig‘i hosil bodadi.
xromosomalar ekvator tekisligi tomon
A) a-1. 3: b-4, 6
harakatlana boshlaydi; 5) yadro shirasining
B) a-4. 5: b-1, 3
yopishqoqligi kamayadi; 6) sitoplazmaning
C) a-1. 5: b-2. 3
membranali qismidan yadro qobig‘i hosil bo‘ladi.
D) a-5. 6: b-2. 4
A) a-1, 3: b-4, 6
B) a-5, 6; b-2, 4
42. Quyidagi jarayonlardan qaysilari musichada
C) a-1, 5: b-2. 3
mitozning profaza davrida (a) va mushukda
anafaza davrida (b) sodir bodadi?
D) a-4, 5; b-1, 3
1) ikkita sentriola hujayra qutblari tomon tarqala
39. Quyidagi jarayonlardan qaysilari tuvaloqda
boshlaydi; 2) xromosoma xromatidlarini
mitozning profaza davrida (a) va to‘ng‘izda
birlashtirib turuvchi belbog1 uziladi; 3)
anafaza davrida (b) sodir bodadi?
xromatidlar mustaqil xromosomaga aylanadi; 4)
1) ikkita sentriola hujayra qutblari tomon tarqala
xromosomalar ekvator tekisligi tomon
boshlaydi; 2) xromosoma xromatidlarini
harakatlana boshlaydi; 5) yadro shirasining
birlashtirib turuvchi belbog1 uziladi; 3)
yopishqoqligi kamayadi; 6) sitoplazmaning
xromatidlar mustaqil xromosomaga aylanadi; 4)
membranali qismidan yadro qobig‘i hosil bodadi.
xromosomalar ekvator tekisligi tomon
A) a-5, 6; b-2, 4 B) a-1, 3; b-4, 6 C) a-4, 5; b-1,
3 D) a-1, 5; b-2, 3
harakatlana
43.
Quyidagi
qaysi jarayonlar ko‘k kaptar
• boshlaydi; 5) yadro shirasining yopishqoqligi
ontogenezining embrional (a) va postembrional
kamayadi; 6) sitoplazmaning membranali
(b) davrlari uchun xos?
qismidan yadro qobig‘i hosil bodadi.
1) murtak varaqasining ektodermasidan teri
A) a-5, 6: b-2, 4 B) a-4, 5; b-1, 3
epiteliysi rivojlanadi; 2) o‘mrov muskullarining
C) a-1. 3: b-4, 6 D) a-1, 5; b-2, 3
qisqarishi tufayli qanotlar ko‘tariladi; 3) gastrula
40. Quyidagi jarayonlardan qaysilari ohdakda
blastula devorining qat-qat bo‘lib joylashuvidan
mitozning profaza davrida (a) va o'rdakburunda
hosil bo‘ladi;
anafaza davrida (b) sodir bodadi?
4) maydalanish bosqichi blastulaning hosil
1) ikkita sentriola hujayra qutblari tomon tarqala
boshlaydi; 2) xromosoma xromatidlarini
bodishi bilan yakunlanadi; 5) buyraklarda hosil
birlashtirib turuvchi belbog' uziladi; 3)
bodgan siydik qovuqqa siydik yodi orqali
xromatidlar mustaqil xromosomaga aylanadi; 4)
quyiladi.
xromosomalar ekvator tekisligi tomon
A) a-2, 41 b-1, 5
harakatlana boshlaydi; 5) yadro shirasining
B) a-1, 3; b-2, 4
yopishqoqligi kamayadi; 6) sitoplazmaning
C) a-1, 3: b-2
membranali qismidan yadro qobig‘i hosil bodadi.
D) a-2, 5; b-1
A) a-5. 6; b-2. 4
44. Quyidagi qaysi jarayonlar burgut ontogenezining
B) a-4. 5: b-1, 3
C) a-1. 3: b-4, 6
embrional (a) va postembrional (b) davrlari uchun
D) a-1. 5; b-2, 3
xos?
1) murtak varaqasining ektodermasidan teri
41. Quyidagi jarayonlardan qaysilari chittakda
epiteliysi rivojlanadi; 2) o;mrov muskullarining
mitozning profaza davrida (a) va chiyabo'rida
qisqarishi tufayli qanotlar ko'tariladi; 3) gastrula
anafaza davrida (b) sodir bodadi?
blastula devorining qat-qat bodib joylashuvidan
1) ikkita sentriola hujayra qutblari tomon tarqala
hosil bodadi;
boshlaydi; 2) xromosoma xromatidlarini
birlashtirib turuvchi belbog1 uziladi; 3)
4) maydalanish bosqichi blastulaning hosil
xromatidlar mustaqil xromosomaga aylanadi; 4)
bodishi bilan yakunlanadi; 5) buyraklarda hosil
27
Tirik organizmlarning individual rivojlanishi va ko'payishi
bodgan siydik qovuqqa siydik yodi orqali
quyiladi.
A) a-2, 5; b-1
B) a-1, 3: b-2, 4
C) a-1, 3; b-2
D) a-2, 4i b-1, 5
48.
45. Quyidagi qaysi jarayonlar sarisor ontogenezining
embrional (a) va postembrional (b) davrlari uchun
xos?
1) murtak varaqasining ektodermasidan teri
epiteliysi rivojlanadi; 2) o‘mrov muskullarining
qisqarishi tufayli qanotlar ko‘tariladi; 3) gastrula
blastula devorining qat-qat bodib joylashuvidan
hosil bodadi;
4) maydalanish bosqichi blastulaning hosil
bodishi bilan yakunlanadi; 5) buyraklarda hosil
bodgan siydik qovuqqa siydik yodi orqali
quyiladi.
A) a-1, 3; b-2, 4 B) a-2, 4; b-1, 5 C) a-2, 5; b-1
D) a-1, 3; b-2
46. Quyidagi qaysi jarayonlar kodbuqa
ontogenezining embrional (a) va postembrional
(b) davrlari uchun xos?
1) murtak varaqasining ektodermasidan teri
epiteliysi rivojlanadi; 2) o‘mrov muskullarining
qisqarishi tufayli qanotlar ko‘tariladi; 3) gastrula
blastula devorining qat-qat bodib joylashuvidan
hosil bodadi; 4) maydalanish bosqichi
blastulaning hosil bodishi bilan yakunlanadi;
5) buyraklarda hosil bodgan siydik qovuqqa
siydik yodi orqali quyiladi.
A) a-1, 3: b-2
B) a-2, 4; b-1, 5
C) a-2, 5; b-1
D) a-1, 3; b-2, 4
47. Quyidagi qaysi jarayonlar qaldirg‘och
ontogenezining embrional (a) va postembrional
(b) davrlari uchun xos?
1) murtak varaqasining ektodermasidan teri
epiteliysi rivojlanadi; 2) o‘mrov muskullarining
qisqarishi tufayli qanotlar ko‘tariladi; 3) gastrula
blastula devorining qat-qat bodib joylashuvidan
hosil bodadi;
4) maydalanish bosqichi blastulaning hosil
bodishi bilan yakunlanadi; 5) buyraklarda hosil
bodgan siydik qovuqqa siydik yodi orqali
28
Biologiya
quyiladi.
A) a-1, 3; b-2, 4
B) a-1, 3; b-2
C) a-2, 5; b-1
D) a-2, 4; b-1, 5
Quyidagi qaysi jarayonlar chug'urchiq
ontogenezining embrional (a) va postembrional
(b) davri uchun xos?
1) murtak varaqasining ektodermasidan teri
epiteliysi rivojlanadi; 2) o‘mrov muskullarining
qisqarishi tufayli qanotlar ko‘tariladi; 3) gastrula
blastula devorining qat-qat bodib joylashuvidan
hosil bodadi;
4) maydalanish bosqichi blastulaning hosil
bodishi bilan yakunlanadi; 5) buyraklarda hosil
bodgan siydik qovuqqa siydik yodi orqali
quyiladi.
A) a-2, 4; b-1, 5 B) a-2, 5; b-1
C) a-1, 3; b-2, 4 D) a-1, 3; b-2
Biologiya
Irsiy dining umumiy qonuniyatlari. O‘zgaruvchanlik...
Irsiyatning umumiy qonuniyatlari. O‘zgaruvchanlik. Seleksiya va
biotexnologiya
1. Rangni normal ajratadigan ota-onaning o’g’il
farzandi daltonik bo’lsa, shu oila uchun mos
keladigan to’g’ri fikrlarni aniqlang.
1) ushbu oiladagi barcha qizlar rangni normal
ajratadi: 2) oilada barcha o’g’il farzandlarning
25%i sog’lom tug’iladi; 3) ushbu oilada barcha
qizlarning 50%i daltonizm bo’yicha tug’iladi;
4) oilada barcha o’g’il farzandlarning 50%i
sog’lom tug’iladi.
A) 2. 3
В) 1. 3
C) 2, 4
D) 1, 4
2. Rangni normal ajratadigan ota-onaning o’g’il
farzandi daltonik bo’lsa. shu oila uchun mos
keladigan to’g’ri fikrlarni aniqlang.
1) ushbu oilada barcha farzandlarning 25‘/ci
sog’lom tug’iladi: 2) oilada barcha o’g’il
farzandlarning 509(4 sog’lom tug’iladi;
3) ushbu oiladagi barcha qizlar rangni normal
ajratadi: 4) oilada barcha o’g’il farzandlarning
25%i sog’lom tug’iladi.
A) 1, 4
В) 1, 2
C) 5. 4
D) 2. 3
poyali o’simliklar tashkil etdi. Ushbu misolda qaysi
qonunlar aks etgan?
A) Nilson Elening polimeriya hodisasi va
Mendelning mustaqil irsiylanish qonuni
B) Mendelning dominantlik qonuni va Mendelning
belgilarning birikkan holda irsiylanish qonuni
C) Mendelning bir xillilik qonuni va Mendelning
ajralish qonuni
D) Chala dominantlik qonuni, Morganning
birikkan holda irsiylanish qonuni
6. Irsiylanishning qaysi turida ikki va undan ortiq
noallel genlarning bir belgining rivojlanishiga ta’sir
ko’rsatishi namoyon bo’ladi?
A) todiq dominantlik
B) chala dominantlik
C) pleyotropiya
D) epistaz
7. Ikki va undan ortiq noallel genlarning bir belgining
rivojlanishiga ta’sir ko’rsatishi irsiylanishning
qaysi turida namoyon bo’ladi?
A) todiq dominantlik va pleyotropiya
B) chala dominantlik va to’liq dominantlik
C) komplementariya va epistaz
D) pleyotropiya va polimeriya
3. Rangni normal ajratadigan ota-onaning o’g’il
farzandi daltonik bo’lsa, shu oila uchun mos
keladigan to’g’ri fikrlarni aniqlang.
8. Genotip BB yoki Bb bo’lganda yuzaga chiqadigan
1) ushbu oilada barcha farzandlarning 75%i rangni
fenotiplarni aniqlang.
normal ajratadi; 2) oilada barcha o’g’il
A) g:o'za tolasining novvot rangda bodishi: no;xat
farzandlarning 75%i sog’lom tug’iladi;
urug'ining burushgan shakli
3) ushbu oiladagi barcha qizlar rangni normal
B) odamda soch tolasining taram-taram shakli;
ajratadi; 4) oilada barcha o’g’il farzandlarning
xoldor to'tida patining oq bodishi
25%i sog’lom tug’iladi.
C) nomozshomgul gulining qizil rangi; xo:roz
A) 1, 3
B) 3. 4
tojining oddiy shakli
C) 2. 3
D) 2. 4
D) no'xat dukkagining oddiy shakli; no‘xat
4. Berilganlardan qaysi belgi genlarning
gulining qizil rangi
komplementar ta’siri tufayli yuzaga chiqadi?
9. Jinsiy xromosoma sonining ortishi bilan bog‘liq
A) sichqonlarda yungning sariq rangi
bo‘lgan mutatsiya turini aniqlang.
B) bug'doyda donning qizil. pushti va oq rangi
A) translokatsiya
C) xo’rozlarda tojning yong'oqsimon bo’hshi
B) inversiya
D) g’alladoshlarda boshoqning uzunligi
C) депот
5. No’xat o’simligining uzun va kalta poyali navlari
D) deletsiya
o’zaro chatishtirilganda F avlodning barchasini
uzun poyali o’simliklar, F2 avlodning 25%ini kalta 10. Sut yo‘nalishida yetishtiriladigan qoramol
29
Irsiyatning umumiy qonuniyatlari. O‘ zgaruvchanlik...
Biologiya
zotlarini aniqlang.
14. No‘xat o‘simligining yashil (A A) va sariq (aa)
dukkakli navlari o‘zaro chatishtirilganda F
A) Yaroslavl, Qozog‘iston oqboshi
avlodda barcha o‘simliklarning yashil dukkakli
B) Qizil dasht, Gereford
bo‘lishida irsiylanishning qaysi turi namoyon
C) Yaroslavl, Qizil dasht
bo‘ladi?
D) Qora-ola Xolmogor, Shortgorn
A) komplementariya
11. No‘xat o‘simligining yashil (A) va sariq (a)
B) pleyotropiya
dukkakli navlari o‘zaro chatishtirilganda F
C) epistaz
avlodning barchasini yashil dukkakli o‘simliklar,
D) to‘liq dominantlik
F, avlodning 25%ini sariq dukkakli o‘simliklar
15. Irsiylanishning qaysi turida ikki va undan ortiq
tashkil etdi. Ushbu misolda qaysi qonunlar aks
noallel genlarning bir belgining rivojlanishiga
etgan?
ta’sir ko‘rsatishi namoyon bo‘ladi?
A) Mendelning ikkinchi qonuni va Mendelning
A) chala dominantlik
uchinchi qonuni
B) pleyotropiya
B) Nilson Elening polimeriya hodisasi va
C) komplementariya
Mendelning uchinchi qonuni
D) to‘liq dominantlik
C) Mendelning birinchi qonuni va Mendelning
ikkinchi qonuni
16. Irsiylanishning qaysi turida ikki va undan ortiq
D) Chala dominantlik qonuni, Morganning
noallel genlarning bir belgining rivojlanishiga
birikkan holda irsiylanish qonuni
ta’sir kohsatishi namoyon bo‘ladi?
A) kumulyativ polimeriya
12. No‘xat o‘simligining yashil (A) va sariq (a)
dukkakli navlari o‘zaro chatishtirilganda F
B) to‘liq dominantlik
avlodning barchasini yashil dukkakli o'simliklar,
C) pleyotropiya
F2 avlodning 25%ini sariq dukkakli o‘simliklar
D) chala dominantlik
tashkil etdi. Ushbu misolda qaysi qonunlar aks
17. Irsiylanishning qaysi turida ikki va undan ortiq
etgan?
noallel genlarning bir belgining rivojlanishiga
A) Nilson Elening polimeriya hodisasi va
ta’sir ko‘rsatishi namoyon bo‘ladi?
Mendelning mustaqil irsiylanish qonuni
A) epistaz va komplementariya
B) Mendelning uchinchi qonuni va Mendelning
B) chala dominantlik va to‘liq dominantlik
mustaqil irsiylanish qonuni
C) pleyotropiya va epistaz
C) Mendelning dominantlik qonuni va
D) to‘liq dominantlik va pleyotropiya
Mendelning ajralish qonuni
D) Chala dominantlik qonuni, Morganning
18. Irsiylanishning qaysi turida ikki va undan ortiq
birikkan holda irsiylanish qonuni
noallel genlarning bir belgining rivojlanishiga
13. No‘xat o‘simligining yashil (A) va sariq (a)
ta’sir ko‘rsatishi namoyon bo‘ladi?
dukkakli navlari o‘zaro chatishtirilganda F
A) nokumulyativ polimeriya
avlodning barchasini yashil dukkakli o‘simliklar,
va epistaz
F2 avlodning 25%ini sariq dukkakli o‘simliklar
B) chala dominantlik va to‘liq dominantlik
tashkil etdi.
C) pleyotropiya va komplementariya
Ushbu misolda qaysi qonunlar aks etgan?
D) to‘liq dominantlik va pleyotropiya
A) Chala dominantlik qonuni, Morganning
19. Bir genning bir necha belgining rivojlanishiga
birikkan holda irsiylanish qonuni
ta’sir ko'rsatishi irsiylanishning qaysi turida
B) Mendelning uchinchi qonuni va Mendelning
mustaqil irsiylanish qonuni
namoyon bo‘ladi?
C) Mendelning bir xillilik qonuni va Mendelning
A) nokumulyativ polimeriya
ajralish qonuni
B) pleyotropiya
D) Nilson Elening polimeriya hodisasi va
C) to‘liq dominantlik
Mendelning mustaqil irsiylanish qonuni
D) polimeriya
30
Biologiya
20. Ikki va undan ortiq noallel genlarning bir
belgining rivojlanishiga bir yo‘nalishda o‘xshash
ta’sir ko‘rsatishi irsiylanishning qaysi turida
namoyon bo‘ladi?
A) kumulyativ polimeriya
B) to'liq dominantlik
C) pleyotropiya
D) chala dominantlik
Irsiy dining umumiy qonuniyatlari. O‘zgaruvchanlik...
C) 1, 2, 4
D) 3, 5, 6
25. Quyida berilganlardan Qozog‘iston oqboshi va
tovus kaptar zotlari uchun umumiy bodgan
ma’lumotlarni belgilang.
1) nafas olishda o‘pka bilan birga havo
xaltachalari ham ishtirok etadi; 2) bosh miya
yarimsharlarining po‘stlog‘ida burmalar
rivojlangan; 3) konsument organizm; 4) bosh
skeletlilar kenja tipiga mansub; 5) embrioni ona
organizmidan tashqarida rivojlanadi;
6) katta qon aylanish doirasi yurakning chap
qorinchasidan boshlanadi.
A) 1, 2, 5
В) 1, 4, 5
C) 2, 3, 6
D) 3, 4, 6
21. Retsessiv genlar ta’sirida yuzaga chiqadigan
fenotiplarni aniqlang.
A) no‘xat poyasining kalta formasi; sichqon
junining qora rangi
B) daltonizm bo‘yicha sog‘ odam, odamda
ortiqcha barmoqning bo'lishi
C) xoldor to‘tilar patining yashil bo‘lishi; no‘xat 26. Quyida berilganlardan Yakobin kaptari va
dukkagining oddiy shakli
Qozog‘iston oqboshi zotlari uchun umumiy
D) no‘xat urug‘ining sariq rangi; odam
bo‘lgan ma’lumotlarni belgilang.
sochining malla bo'lmasligi
1) nafas olishda o‘pka bilan birga havo
xaltachalari ham ishtirok etadi;
22. Genotip A A yoki Aa bo‘lganda yuzaga
2) bosh skeletlililar kenja tipiga mansub;
chiqadigan fenotiplarni aniqlang.
3) konsument organizm;
A) daltonizm bo‘yicha kasal odam, no‘xat
4) bosh miya yarimsharlarining po‘stlog‘ida
donining yashil rangi
burmalar
rivojlangan;
B) no'xat poyasining uzun formasi; no‘xat
5) embrioni ona organizmidan tashqarida
donining sariq rangi
rivojlanadi;
C) nomozshomgul gulining qizil rangi; sichqon
6) o‘pka venasida arterial qon oqadi.
junining qora rangi
A) 2, 3, 6
В) 1, 2, 5
D) no‘xat poyasining kalta formasi; sichqon
С)
1,
4,
5
D) 3, 4, 6
junining qora rangi
27. Quyida berilganlardan Qorabayir va Qozog‘iston
23. Qorabayir va Plimutrok zotlari uchun umumiy
oqboshi zotlari uchun umumiy bo'lgan
bo‘lgan ma’lumotlarni belgilang.
ma’lumotlarni belgilang.
1) siydik yo‘li kloakaga ochiladi; 2) oshqozoni
1) nafas olishda o‘pka bilan birga havo
ikki bodmali; 3) bosh va orqa miya rivojlangan; 4)
xaltachalari ham ishtirok etadi; 2) bosh miya
xordalilar tipiga mansub;
yarimsharlarining po‘stlog‘ida burmalar
5) embrioni faqat ona organizmida rivojlanadi; 6)
rivojlanmagan; 3) konsument organizm; 4) bosh
yuragi to‘rt kamerali.
skeletlilar kenja tipiga mansub; 5) embrioni ona
A) 1, 2, 4
B) 3, 5, 6
organizmidan tashqarida rivojlanadi; 6) o‘pka
С) 1, 2, 5
D) 3, 4, 6
venasida arterial qon oqadi.
A) 2, 3, 6
В) 1, 4, 5
24. Santa-Gertruda va Zagorsk zotlari uchun umumiy
C) 3, 4, 6
D) 1, 2, 5
bo‘lgan ma’lumotlarni belgilang.
1) ichagi anal teshigiga ochiladi; 2) tashqi quloq
28. Quyida berilganlardan Rus oq tovug‘i va Laqay
quloq suprasi va eshituv yo‘liga ega;
zotlari uchun umumiy bo‘lgan ma’lumotlarni
3) tana harorati doimiy; 4) bosh skeletlilar kenja
belgilang.
tipiga mansub; 5) embrioni faqat ona organizmida
1) nafas olishda o‘pka bilan birga havo
rivojlanadi; 6) yuragi to‘rt kamerali.
xaltachalari ham ishtirok etadi; 2) bosh skeletlilar
A) 3, 4, 6
В) 1, 2, 5
kenja tipiga mansub; 3) konsument organizm; 4)
31
Irsiyatning umumiy qonuniyatlari. O‘ zgaruvchanlik...
bosh miya yarimsharlarining po‘stlog‘ida
burmalar rivojlangan; 5) embrioni ona
organizmidan tashqarida rivojlanadi;
6) o‘pka venasida kislorodga to‘yingan qon
oqadi.
A) 1, 4, 5 В) 1, 2, 5 C) 3, 4, 6 D) 2, 3, 6
Biologiya
ikkinchi allel bo'lmagan gen bilvosita ta’sir
ko‘rsatadi; 4) F2 da fenotip bo‘yicha 9:6:1
nisbatda ajralish kuzatilishi mumkin; 5) belgiga
bevosita ta’sir ko‘rsatmaydi, balki ta’sir etuvchi
gen faoliyatini kuchaytiradi yoki susaytiradi.
A) 2, 4 B) 3, 5 C) 2, "з D) 1, 2
29. Onasi va akasi rangni normal ajrata oladigan,
33. Pleyotrop genlarga xos belgilarni aniqlang.
lekin ayolning o‘zi daltonizm (rangni ajrata
A) belgining rivojlanishiga asosiy gen va
olmaslik) kasalligiga chalingan. Agar uning o‘g‘li
to'ldiruvchi gen sifatida ta’sir qiladi
ham daltonizm bilan kasallangan bo'lsa, shu oila
B) belgiga bevosita ta’sir ko'rsatmaydi, balki
uchun mos keladigan fikrlarni aniqlang. 1)
ta’sir etuvchi gen faoliyatini kuchaytiradi yoki
ayolning o‘g‘il farzandlarining 50%i daltonik; 2)
susaytiradi
ayolning turmush o‘rtog‘i sog‘lom bo‘lsa,
C) belgiga bir allel gen bevosita, ikkinchi allel
farzandlarining 75%i daltonik bo‘ladi;
bodmagan gen bilvosita ta’sir ko’rsatadi
3) ayolning turmush o‘rtog‘i sog‘lom bo‘lsa,
D) genlar ko‘p tomonlama ta’sirga ega
qizlarining barchasi rang ajratadi; 4) ayolning
singlisi XDXd genotipga ega bo‘lishi mumkin. A) 34. Qaysi javobda odamdagi kombinativ (a) va
1, 4 B) 3, 4 С) 1, 2 D) 2, 3
mutatsion (b) o‘zgaruvchanlik turlari to‘g‘ri
ko‘rsatilgan?
30. Onasi va akasi rangni normal ajrata oladigan,
1) II qon guruhli ona va III qon guruhli otadan IV
lekin o‘zi rangni ajrata olmaslik (daltonizm)
kasalligiga chalingan ayol va sog‘lom erkak
qon guruhli bolaning tug‘ilishi; 2) sog‘lom bola
oilasida daltonizm bilan kasallangan o‘g‘il farzand
umurtqa pog'onasida bo'yin lordozining hosil
tug'ildi. Ushbu oilaga mos keladigan to‘g‘ri
bo‘lishi; 3) malla rangli. jingalak sochli ota va
fikrlarni aniqlang.
qora rangli, silliq sochli onadan qora rangli,
1) o‘g‘il farzandlarning 50%i daltonik bo‘ladi; 2)
taram- taram sochli bolaning tug‘ilishi: 4)
farzandlarning 50%i daltonik bo‘ladi; 3)
albinizm;
qizlarining barchasi rangni normal ajratadi; 4)
5) tog‘da yashaydigan odamlarning qonida
ayolning singlisi ushbu belgi bo‘yicha gomozigota
eritrositlarning ko‘p bo‘lishi; 6) fenilketonuriya.
sog‘lom bo‘lishi mumkin. A) 3, 4 В) 1, 2 С) 1, 4
A) a-4; b-1, 3 B) a-1. 5; b-3 C) a-2, 3; b-4, 6 D)
D) 2, 3
a-1. 3: b~4
31. Quyidagi qaysi belgilar epistatik irsiylanishga
xos?
35. Qovoq o'simligida Г/geni mevaning sariq rangini,
1) belgining rivojlanishiga asosiy gen va
u geni yashil rangini ifodalaydi. S dominant
to‘ldiruvchi gen ta’sir qiladi; 2) avlod
ingibitor bo‘lib, oq rangni yuzaga chiqaradi, s esa
duragaylarida ota-onaga o‘xshamagan yangi belgi
rangning yuzaga chiqishiga to‘sqinlik qilmaydi.
rivojlanadi; 3) retsessiv epistazda F2 da 9:3:4
Tajribada UUSs va uuss genotipli qovoqlar
nisbatda ajralish ro‘y beradi; 4) genlar ko‘p
chatishtirilgan. Fr da qanday fenotipik xilma-xillik
tomonlama ta’sirga ega; 5) belgiga bevosita ta’sir
vujudga kelishini aniqlang.
ko'rsatmaydi. balki ta’sir etuvchi gen faoliyatini
A) 0% sariq
kuchaytiradi yoki susaytiradi; 6) xoldor to‘tilarda
B) 50% oq, 50% sariq
pat rangining irsiylanishi misol bo‘ladi.
C) 50% sariq, 25% oq, 25% yashil
A) 5, 6 B) 2, 3 C) 4, 6 D) 1, 5
D) 50% oq, 50% yashil
32. Komplementar irsiylanishga xos belgilarni
36. Sariq silliq donli {AaBb) no‘xatlarda tahliliy
aniqlang.
chatishtirish o‘tkazilganda qanday natijalar
1) genlar ko‘p tomonlama ta’sirga ega: 2) avlod
olinadi?
duragaylarida ota-onaga o‘xshamagan yangi belgi
1) har ikki belgi bo‘yicha dominant genga ega
rivojlanadi; 3) belgiga bir allel gen bevosita,
organizmlar 25%ni tashkil qiladi: 2) fenotip
32
Biologiya
Irsiy dining umumiy qonuniyatlari. O‘zgaruvchanlik...
bo‘yicha nisbat 3:1 bo‘ladi; 3) organizmlarning
3) organizmlarning 1/4 qismi ikkinchi belgi
bo‘yicha retsessiv gomozigota bo‘ladi;
1/2 qismi ikkinchi belgi bo‘yicha retsessiv
4) genotip bo‘yicha ota-onaga o‘xshash
gomozigota bo‘ladi; 4) genotip bo‘yicha nisbat
organizmlar 50%ni tashkil qiladi; 5) dominant
1:2:1 bo‘ladi; 5) dominant digomozigota organizm
digomozigota organizm hosil bo‘ladi.
hosil bo‘ladi.
A) 3, 5 B) 2, 4 С) 1, 2 D) 2, 3
A) 2, 3 B) 3, 4 C) 4, 5 D) 1, 3
41. Sariq silliq donli {AaBb) no‘xatlarda tahliliy
37. Sariq silliq donli {AaBb) no‘xatlarda tahliliy
chatishtirish o‘tkazilganda qanday natijalar
chatishtirish o‘tkazilganda qanday natijalar
olinadi?
olinadi?
1) birinchi belgi bo‘yicha dominant genga ega
1) genotip bo‘yicha nisbat 1:2:1 bo‘ladi
organizmlar 50%ni tashkil qiladi;
2) fenotip bo‘yicha nisbat 3:1 bo‘ladi;
2) fenotip bo‘yicha nisbat 1:1:1:1 bo‘ladi;
3) organizmlarning 1/2 qismi ikkinchi belgi
3) organizmlarning 1/4 qismi ikkinchi belgi
bo‘yicha retsessiv gomozigota bo‘ladi;
bo‘yicha retsessiv gomozigota bo‘ladi;
4) har ikki belgi bo‘yicha retsessiv genga ega
4) fenotip bo‘yicha ota-onaga o‘xshash
organizmlar 25%ni tashkil qiladi;
organizmlar 50%ni tashkil qiladi; 5) dominant
5) dominant digomozigota organizm hosil
digomozigota organizm hosil bo‘ladi.
A) 1, 2 B) 2, 5 С) 1, 3 D) 3, 4
bo‘ladi.
A) 3, 4 B) 2, 3 С) 1, 3 D) 4, 5
42. Sariq silliq donli {AaBb) no‘xatlarda tahliliy
38. Sariq silliq donli {AaBb) no‘xatlarda tahliliy
chatishtirish o‘tkazilganda qanday natijalar
olinadi?
1) digeterozigotali organizmlar 50%ni tashkil
qiladi; 2) fenotip bo‘yicha nisbat 3:1 bo‘ladi;
3) organizmlarning 1/2 qismi ikkinchi belgi
bo‘yicha retsessiv gomozigota bo‘ladi;
4) digomozigota organizmlar 25%ni tashkil
qiladi; 5) belgilarning mustaqil taqsimlanish
qonuni kuzatiladi.
A) 4, 5 B) 2, 5 С) 1, 4 D) 2, 3
39. Sariq silliq donli {AaBb) no‘xatlarda tahliliy
chatishtirish o‘tkazilganda qanday natijalar
olinadi?
1) digeterozigotali organizmlar 50%ni tashkil
qiladi; 2) fenotip bo‘yicha nisbat 3:1 bo‘ladi;
3) organizmlarning 1/2 qismi ikkinchi belgi
bo‘yicha retsessiv gomozigota bo‘ladi;
4) digomozigota organizmlar 25%ni tashkil
qiladi; 5) belgilarning mustaqil taqsimlanish
qonuni kuzatiladi.
A) 2, 4 В) 1, 5 C) 2, 3 D) 3, 4
40. Sariq silliq donli {AaBb) no‘xatlarda tahliliy
chatishtirish o‘tkazilganda qanday natijalar
olinadi?
1) har ikki belgi bo‘yicha dominant genga ega
organizmlar 50%ni tashkil qiladi;
2) fenotip bo‘yicha nisbat 1:1:1:1 bo‘ladi;
chatishtirish o‘tkazilganda qanday natijalar
olinadi?
1) birinchi belgi bo‘yicha dominant genga ega
organizmlar 50%ni tashkil qiladi;
2) fenotip bo‘yicha nisbat 1:1:1:1 bo‘ladi;
3) organizmlarning 1/4 qismi ikkinchi belgi
bo‘yicha retsessiv gomozigota bodadi;
4) fenotip bo‘yicha ota-onaga o‘xshash
organizmlar 50%ni tashkil qiladi; 5) dominant
digomozigota organizm hosil bo‘ladi.
A) 1, 3 В) 1, 4 C) 3, 4 D) 2, 5
43. Sariq silliq donli (AaBb) no’xatlarda tahliliy
chatishtirish o’tkazilganda qanday natijalar
olinadi?
1) birinchi belgi bo‘yicha dominant genga ega
organizmlar 50%ni tashkil qiladi; 2) fenotip
bo’yicha nisbat bodadi; 3) organizmlaming 1,4
qismi birinchi belgi bo‘yicha retsessiv bodadi; 4)
fenotip bo‘yicha ota-onaga o'xshash organizmlar
50%ni tashkil qiladi; 5) dominant digomozigota
organizm hosil bodadi.
A) 2. 5 B) 2, 4 C) 1, 3 D) 3, 4
44. Sariq silliq donli (AaBb) no’xatlarda tahliliy
chatishtirish o‘tkazilganda qanday natijalar
olinadi?
1) organizmlaming 1/4 qismi har ikki belgi
bo‘yicha dominant genga ega bodadi; 2) fenotip
bo’yicha nisbat 1:1:1:1 bodadi; 3)
organizmlaming
33
Irsiyatning umumiy qonuniyatlari. O‘ zgaruvchanlik...
1. 4 qismi ikkinchi belgi bo’yicha retsessiv
gomozigota bodadi; 4) fenotip bo‘yicha ota-onaga
o’xshash organizmlar 50%ni tashkil qiladi;
5) dominant digomozigota organizm hosil bodadi.
A) 1. 3 B) 3, 4 C) 2, 5 D) 1, 2
Biologiya
autosoma xromosomada joylashadi. Ko‘zining
qizil bodishi oq bodishi ustidan dominantlik .
qilib, jinsiy X xromosomada joylashadi. Shunga
ko'ra digeterozigota (ushbu dominant genlarni
faqat otasidan olgan) kulrang tanali normal
qanotli oq ko‘zli urg‘ochi pashsha va tanasi qora
va kalta qanotli qizil ko‘zli erkak pashshalar
chatishtirilgan bodsa, avlodning necha foizi qizil
ko‘zli bodadi? (krossingover 17%).
A) 100%
B) 50%
C) 41,5%
D) 17%
45. Sariq silliq donli (AaBb) no‘xatlarda tahliliy
chatishtirish o‘tkazilganda qanday natijalar
olinadi?
1) organizmlaming 14 qismi har ikki belgi
bo‘yicha dominant genga ega bodadi; 2) fenotip
bo’yicha nisbat 1:1:1:1 bodadi; 3)
organizmlaming 1/4 qismi ikkinchi belgi bo‘yicha 50. Drozofila pashshasida tananing kulrang bodishi
retsessiv gomozigota bodadi; 4) fenotip bo’yicha
qora bodishi ustidan, qanotning normal bodishi
ota-onaga o‘xshash organizmlar 50%ni tashkil
kalta bodishi ustidan dominantlik qilib, bitta
qiladi;
autosoma xromosomada joylashadi. Ko‘zining
5) dominant digomozigota organizm hosil bodadi.
qizil bodishi oq bodishi ustidan dominantlik qilib,
A) 3, 4 В) 1, 3 C) 2, 5 D) 1, 4
jinsiy X xromosomada joylashadi. Shunga ko‘ra
digeterozigota (ushbu dominant genlarni faqat
46. Odamda xromosoma sonining o;zgarishi bilan
otasidan olgan) kulrang tanali normal qanotli oq
bog’liq bo’lmagan kasalliklarni aniqlang.
ko‘zli urg‘ochi pashsha va tanasi qora va kalta
a) fenilketonuriya; b) Dann sindromi;
qanotli qizil ko‘zli erkak pashshalar
c) Klaynfelter sindromi; d) daltonizm.
chatishtirilgan bodsa, avlodda olingan naslning
A) a, d В) a. с C) b, d D) c, d
necha foizi oq ko‘zli, qora tanali, kalta qanotli
47. Tariq o’simligida poyasining baland va donining
bodadi?
yirik bodishi poyaning past va donining mayda
(krossingover 17%).
bodishi ustidan todiq dominantlik qiladi.
A) 20,75%
B) 41,5%
Tajribada digeterozigotali tariq navlari o‘zaro
C) 12,5%
D) 50%
chatishtirildi. Agar 400ta past poyali o‘simlik
51. Drozofila pashshasida tananing kulrang bodishi
olingan bodsa, o‘simliklarning qanchasi baland
qora bodishi ustidan, qanotning normal bo’lishi
bo’yli yirik donli bodadi?
kalta bodishi ustidan dominantlik qilib. bitta
A) 900 B) 100 C) 400 D) 300
autosoma xromosomada joylashadi. Ko‘zining
48. Quyidagi qaysi belgilar dominant (a) va retsessiv
qizil bo'lishi oq bo’lishi ustidan dominantlik qilib,
(b) holatda irsiylanadi?
jinsiy X xromosomada joylashadi. Shunga ko’ra
1) odam barmoqlari sonining normal bodishi; 2)
digeterozigota (ushbu dominant genlarni faqat
no'xat donining yashil rangi;
otasidan olgan) kulrang tanali normal qanotli oq
3) odam ko‘zining ko‘k rangda bodishi;
ko'zli urg‘ochi pashsha va tanasi qora va kalta
4) odam sochining to‘g‘ri bodishi; 5) odamda
qanotli qizil ko‘zli erkak pashshalar chatishtirilgan
ranglarni normal ajratish; 6) sichqon yungining
bodsa, avlodda olingan naslning necha foizi
sariq rangi; 7) drozofila qanotining kalta bodishi;
kulrang tanali, kalta qanotli erkak pashshalar
8) no‘xat poyasining uzun bodishi.
bodadi? (krossingover 17%').
A) a - 1, 3, 8; b - 2, 4, 5
A) 8.5%
B) 12,5%
B) a - 5, 6, 8; b- 1, 3, 7
C) 25%
D) %25%o
C) a - 2, 4, 5; b - 1, 6, 7
52. Drozofila pashshasi tanasining kulrang bo’lishi
D) a - 2, 4, 8; b - 1, 3, 5
qora bo’lishi ustidan, qanotining normal bodishi
49. Drozofila pashshasida tananing kulrang bodishi
kalta bodishi ustidan dominantlik qilib, bitta
qora bodishi ustidan, qanotning normal bodishi
autosoma xromosomada joylashadi. Ko‘zining
kalta bodishi ustidan dominantlik qilib, bitta
34
Biologiya
Irsiy dining umumiy qonuniyatlari. O‘zgaruvchanlik...
qizil bo’lishi oq bodishi ustidan dominantlik qilib. 56. Odamlarda sepkillilik sepkilsizlik ustidan todiq
jinsiy X xromosomada joylashadi. Tajribada
dominantlik qiladi. Jingalak soch esa silliq soch
digeterozigota (dominant genlarni faqat otasidan
ustidan chala dominantlik qiladi, geterozigotalarda
olgan) tanasi kulrang, normal qanotli. oq ko‘zli
soch todqinsimon bodadi. Gemofiliya jinsiy X
urg‘ochi pashsha va tanasi qora. kalta qanotli.
xromosomada joylashgan retsessiv belgi
qizil ko‘zli erkak pashsha chatishtirilgan bodsa,
hisoblanadi. Jingalak sochli, boshqa genlari
olingan naslning necha foizi tanasi qora. kalta
bo‘yicha geterozigotali ayol va silliq sochli,
qanotli, oq ko‘zli erkak pashsha bodadi?
sepkilsiz, sogdom erkak oilasida tugdlgan
(krossingover 17%).
farzandlar orasida sepkilsiz qizlarning tugdlish
A) 4,25%
ehtimolligi necha foiz bodadi?
B) 12,5%
A) 12,5 B) 6,5 C) 25 D) 50
C) 20.75%
57. Odamlarda sepkillilik sepkilsizlik ustidan todiq
D) 25%
dominantlik qiladi. Jingalak soch esa silliq soch
53. Odamlarda sepkillilik sepkilsizlik ustidan todiq
ustidan chala dominantlik qiladi, geterozigotalarda
dominantlik qiladi. Jingalak soch esa silliq soch
soch todqinsimon bodadi. Gemofiliya jinsiy X
ustidan chala dominantlik qiladi,
xromosomada joylashgan retsessiv belgi
geterozigotalilarda soch todqinsimon bodadi.
hisoblanadi. Jingalak sochli, boshqa genlari
Gemofiliya X jinsiy xromosomada joylashgan
bo‘yicha geterozigotali ayol va silliq sochli,
retsessiv belgi hisoblanadi. Barcha genlari
sepkilsiz, sogdom erkak oilasida tugdlgan
bo‘yicha geterozigotali ayol va silliq sochli,
farzandlar orasida sepkilli qizlarning tugdlish
sepkilsiz, sogdom erkak oilasida tugdlgan
ehtimolligi necha foiz bodadi?
farzandlarning necha foizi gemofiliya bilan
A) 6,5 B) 50 C) 12,5 D) 25
kasallanganligini aniqlang.
58. Odamlarda sepkillilik sepkilsizlik ustidan todiq
A) 50
B) 56,5
dominantlik qiladi. Jingalak soch esa silliq soch
C) 25
D) 75
ustidan chala dominantlik qiladi, geterozigotalarda
54. Odamlarda jingalak soch (A) silliq soch ustidan
soch todqinsimon bo‘ladi. Gemofiliya jinsiy X
xromosomada joylashgan retsessiv belgi
chala dominantlik qiladi, geterozigotalilarda soch
hisoblanadi. Jingalak sochli boshqa genlari
todqinsimon bodadi. Sepkillilik (B) sepkilsizlik
bo‘yicha geterozigotali ayol va silliq sochli,
ustidan todiq dominantlik qiladi. Gemofiliya
sepkilsiz, sogdom erkak oilasida tugdlgan
esa jinsiy X xromosomada joylashgan retsessiv
farzandlar orasida sepkilli va sepkilsiz qizlarning
belgi hisoblanadi. Barcha genlari bo‘yicha
nisbatini aniqlang.
geterozigotali ayol va silliq sochli, sepkilsiz,
A) 1:2 B) 3:1 C) 3:4 D) 1:1
sogdom erkak oilasida tugdlgan farzandlarning
necha foizi 4 va В geni bo‘yicha geterozigotali
59. Odamlarda I qon guruhi PF, II qon guruhi IAIA
ekanligini aniqlang. X)'12.5 B) 50 C) 25 D) 75
yoki IAF, III qon guruhi IBIB yoki IBF, IV qon
guruhi IAIB genotip bilan ifodalanadi. Raxit
55. Odamlarda sepkillilik sepkilsizlik ustidan todiq
kasalligi jinsiy X xromosomada joylashgan
dominantlik qiladi. Jingalak soch esa silliq soch
dominant gen ta’sirida yuzaga chiqadi. Raxit bilan
ustidan chala dominantlik qiladi, geterozigotalarda
kasallangan II qon guruhli ayol va III qon guruhli
soch todqinsimon bodadi. Polidaktiliya
sogdom erkak oilasida
autosomada joylashgan dominant belgi
I qon guruhli sogdom qiz tugdldi. Ushbu oila
hisoblanadi. Jingalak sochli, boshqa genlari
haqida bildirilgan qaysi fikrlar to‘g‘ri?
bo‘yicha geterozigotali ayol va silliq sochli,
1) kasal va sogdom farzandlarning tugdlish
sepkilsiz, sogdom erkak oilasida tugdlgan
ehtimolligi 1:2 nisbatda bodadi; 2) I va II qon
farzandlarning necha foizi normal barmoqli
guruhiga ega farzandlarning tugdlish ehtimolligi
bodishini aniqlang.
2:1 nisbatda bodadi: 3) barcha o‘g‘il farzandlardan
50%i sogdom tugdladi; 4) farzandlarning 12,5%i
A) 12,5 B) 50 C) 25 D) 75
35
Irsiyatning umumiy qonuniyatlari. O‘ zgaruvchanlik...
Biologiya
IV qon guruhli sogdom bodadi.
63. Odamda rezus omilni belgilovchi genlar
A) 3. 4 B) 2, 3 С) 1, 2 D) 1, 4
autosomada joylashgan dominant gen bilan,
gemofiliya esa jinsiy X xromosomada joylashgan
60. Quyida berilganlardan diafragmali (a) va kloakali
retsessiv gen bilan ifodalanadi. Otasi gemofilik,
(b) go‘sht yo‘nalishida ko'paytiriluvchi zotlarni
rezus faktor bo‘yicha dominant gomozigota, onasi
aniqlang.
esa gemofiliya bo‘yicha genotipik sogdom, rezus
1) Kornuel; 2) Lekgorn; 3) Moskva: 4) Pekin;
manfiy bodgan ayol va rezus manfiy, gemofilik
5) Ukraina; 6) Santa Gertruda; 7) Qozogdston
erkak oilasida tugdlgan qiz farzandlarning genotip
oqboshi; 8) Gereford; 9) Yaroslavl.
bo;yicha ajralish nisbatini toping.
A) a - 1, 7, 8: b - 3, 5, 9
B) a ~ 6, 1, 8; b - 1, 3, 4
A) 1:1:1:1
B) 1:2:1
C) a - 5, 6, 9; b - 1, 3, 4
C) 1:2:2:1
D) 1:1:3:3
D) a - 4, 7, 9: b - 1, 2, 3
64. Odamda rezus omilni belgilovchi genlar
61. Quyida berilganlardan diafragmali (a) va
autosomada joylashgan dominant gen bilan,
diafragmasi bodmagan (b) go‘sht yo‘nalishida
gemofiliya esa jinsiy X xromosomada joylashgan
ko‘paytiriluvchi zotlarni aniqlang.
retsessiv gen bilan ifodalanadi. Otasi gemofilik,
1) Kornuel; 2) Lekgorn; 3) Moskva; 4) Pekin;
rezus faktor bo‘yicha dominant gomozigota. onasi
5) Ukraina; 6) Santa Gertruda; 7) Qozogdston
esa gemofiliya bo'yicha genotipik sogdom, rezus
oqboshi; 8) Gereford; 9) Yaroslavl.
manfiy bodgan ayol va rezus manfiy, gemofilik
A) a - 7, 8; b - 6, 3, 9
erkak oilasida tugdlgan qizlarning gemofiliya (a)
B) a- 4, 8, 9; b - 1, 2. 3
va o‘gdllarning rezus omil (b) bo‘yicha ajralish
C) a- 2, 6, 9; b - 1. 3, 4
nisbatini toping.
D) a - 6, 7, 8: b- 1, 3, 4
A) a - 1:2; b - 1:2
B) a - 1:2; b - 1:1
62. Odamda rezus omilni belgilovchi genlar
C)
a
1:1;
b
1:2
D) a - 1:1; b - 1:1
autosomada joylashgan dominant gen bilan,
gemofiliya esa jinsiy X xromosomada joylashgan 65. Karp baligdda tangachaning rangi pleyotrop
retsessiv gen bilan ifodalanadi. Otasi gemofilik,
letal genlar ta’sirida yuzaga chiqadi. Oynasimon
rezus faktor bo‘yicha dominant gomozigota, onasi
karplarning o‘zaro chatishishidan 152 ta
esa gemofiliya bo‘yicha genotipik sogdom, rezus
oynasimon va 76 ta normal tangachali baliqlar
manfiy bodgan ayol va rezus manfiy, gemofilik
olindi. Avlodning necha foizi embrional davrda
erkak oilasida tugdlgan qiz farzandlarning rezus
halok bodganini aniqlang.
omil (a) va qon ivish xususiyati (b) bo‘yicha
A) 12.5%
B) 50%
ajralish nisbatini toping.
C) 25%
D) 6,25%
A) a - 1:1: b - 1:1
B) a - 1:2; b - 1:1
C) a - 1:1: b - 1:2
D) a - 1:2; b - 1:2
66. Quyidagi qaysi ma’lumotlar qalampirga (2n) xos?
1) vatani Markaziy Amerika; 2) 16ta urug‘ hosil
qilishi uchun 32ta spermiy qo‘sh urugdanishda
qatnashadi; 3) mitozning telofaza bosqichida
hujayraning o‘rtasida sitoplazmatik membrana
hosil qilib, hujayraning chetiga tarqaladi; 4)
gulkosachasi qo‘shilgan; 5) chuchmoma bilan bir
sinfga mansub; 6) mitoxondriyada 1 molekula
glukoza parchalanishi vaqtida xloroplastda 1180
molekula ATF sintezlanadi; 7) qalqon to‘pgulni
hosil qiladi.
A) 5, 6 B) 3, 5, 7 C) 2, 7 D) 1, 2, 4
(p) ustidan to‘liq dominantlik qiladi. Qon guruhini
belgilovchi genlar autosomada joylashgan va
mustaqil irsiylanadi. PP birinchi, IAIA va IAP
ikkinchi, PP va
PP uchinchi, IAP to‘rtinchi qon guruhiga ega
bodadi. Ota IV qon guruhiga, опа II qon guruhiga
ega (ota-ona digeterozigotali) oilada nazariy
jihatdan tugdlishi mumkin bo‘lgan farzandlarning
necha foizida agglutinogen A va В bodib, sepkilli
bo‘ladi?
A) 12,5%
B) 18,75%
C) 6,25%
D) 75%
67. Odamlarda sepkillarning bodishi (P ) sepkilsizlik
36
Bakteriyalar va zamburug‘lar - tirik organism sifatida
Biologiya
Bakteriyalar va
zamburug1
1. Oila sistematik birligiga mos keluvchi javobni
aniqlang.
A) suvsarsimonlar, boshoqdoshlar
B) tog'ayli baliqlar, tuyaqushsimonlar
C) suyakli baliqlar, tuyaqushsimonlar
D) hasharotlar, g:ozsimonlar
2. Turkum sistematik birligiga mos keluvchi javobni
aniqlang.
A) bo’g’imoyoqlilar, bo‘risimonlar
B) tobulg'i, tuyaqushsimonlar
C) xordalilar, ayiqsimonlar
D) ayiqsimonlar, halqali chuvalchanglar
3. Turkum sistematik birligiga mos keluvchi javobni
aniqlang.
A) molluskalar, lolasimonlar
B) yassi chuvalchanglar, burchoqdoshlar
C) olcha, g'ozsimonlar
D) halqali chuvalchanglar, karamdoshlar
ir — tirik organizm sifatida
4. Qaysi javobda mikorizaga to‘g‘ri ta’rif berilgan?
A) zamburuglar qo‘zg‘atadigan kasallik
B) bakteriyaning yuksak o‘simlik ildizida simbioz
hayot kechirishi
C) zamburug‘ning suvo‘t bilan simbioz hayot
kechirishi
D) zamburug‘ning yuksak o‘simlik ildizida
simbioz hayot kechirishi
5. Kasallik keltirib chiqaruvchi zamburugdar berilgan
javobni aniqlang.
1) zang kasalligi qo‘zgatuvchisi; 2) vertisill;
3) leyshmaniya; 4) kuydirgi.
A) 2, 3
B) 3, 4
C) 1, 4
D) 1, 2
6. Kasallik keltirib chiqaruvchi zamburug‘lar berilgan
javobni aniqlang.
1) vertisill; 2) zang kasalligi qo'zgatuvchisi;
3) qoqshol; 4) leyshmaniya.
A) 2, 3
B) 3, 4
С) 1, 2
D) 4U
68. Spaniel it zotlarida yungning qora bo‘lishi
jigarrang ustidan, kalta bo‘lishi uzun bodishi
ustidan to‘liq dominantlik qiladi. AB tipdagi
gametalari hayotchan bodmagan digeterozigota
urg‘ochi va erkak itlar o‘zaro chatishtirildi.
7. Kasallik keltirib chiqaruvchi zamburug‘lar berilgan
Yuqoridagi ma’lumotlardan foydalanib,
javobni aniqlang.
quyidagilarni aniqlang: a) avlodda olingan
1) leyshmaniya; 2) qoqshol; 3) vertisill; 4) zang
itlarning fenotipik guruhlari nisbati; b) qora kalta
kasalligi qo'zgatuvchisi.
yungli itlarning genotiplari.
A) 1, 4
В) 1, 2
A) a - 7 ta qora kalta yungli:3 ta jigarrang kalta
C) 3, 4
D) 2, 3
yungli:l ta qora uzun yungli:l ta jigarrang uzun
yungli; b - AaBB, AaBb
8. Kasallik keltirib chiqaruvchi zamburug‘lar berilgan
B) a - 3 ta qora uzun yungli:3 ta jigarrang kalta
javobni aniqlang.
yungli:2 ta qora kalta yungli:! ta jigarrang uzun
1) sil kasalligi qo‘zg‘atuvchisi; 2) vertisill;
yungli; b - AaBb
3) sirroz; 4) zang kasalligi qo‘zgatuvchisi.
C) a - 5 ta qora kalta yungli:l ta jigarrang kalta
A) 1, 2
B) 2, 3
yungli:3 ta jigarrang uzun yungli;
C) 3, 4
D) 2, 4
b - AAbb, Aabb
D) a - 7 ta qora kalta yungli.S ta jigarrang kalta 9. Achitqi zamburug‘lari nima bilan oziqlanadi
(a) va oziqlanish jarayonida qanday birikmalar hosil
yungli: 1 ta qora uzun yungli: 1 ta jigarrang uzun
bo'ladi (b)?
yungli; b - AABb, AaBb
A) a-glukoza; b-etil spirt va C02
B) a-mineral tuzlar; b-metil spirt va CO
C) a-spirt; b-suv va CO2
D) a-kraxmal; b-suv va 0s
10. Zamburug'lar vakili berilgan javobni belgilang.
A) bakteriofag
B) vertisill
37
Bakteriyalar va zamburug'lar - tirik organizm sifatida
Biologiya
C) nostok
D) vibrion
20. Odamda bakteriyalar (a) va viruslar (b) keltirib
chiqaradigan kasalliklarni aniqlang.
11. Zamburug'lar vakili berilgan javobni belgilang.
A) a. - ensefalit: b - sil
A) vilt qo‘zg‘atuvchisi
B) a - grip]): b - qizilcha.
B) ossillatoriya
C) a - vabo: b - gripp
C) tamaki mozaikasi
D) a - o'lat: b - kuydirgi
D) bakteriofag
21. Odamda qaysi kasallikni viruslar (a), qaysinisini
12. Zamburug'lar vakili berilgan javobni belgilang.
bakteriyalar (It) keltirib chiqaradi?
A) xrokokk
A) a - qizilcha: b - sariq kasalligi
B) ensefalit qo‘zg‘atuvchisi
B) a - gripp: b - o'lat
C) tamaki mozaikasi
C) a. - qoqshol: b - grip])
D) qo‘ziqorin
D) a - kuydirgi: b - ko'kyo'tal
13. Zamburug'lar vakili berilgan javobni belgilang.
22. Odamda qaysi kasallikni viruslar (a), qaysinisini
A) penitsill
B) batsilla
bakteriyalar (b) keltirib chiqaradi?
C) xrokokk
D) leyshmaniya
A) a - sariq kasalligi; b - kuydirgi
14. Zamburug'lar vakili berilgan javobni belgilang.
B) a - vabo; b - gripp
A) tamaki mozaikasi
C) a - o‘lat; b - ichburug'
B) xrokokk
D) a - qizilcha; b - sariq kasalligi
C) spirilla
23. Odamda qaysi kasallikni viruslar (a), qaysinisini
D) oq po'panak
bakteriyalar (b) keltirib chiqaradi?
15. Xemotrof bakteriyalar oziqlanishiga ko'ra qanday
A) a - o'lat; b - o'pka sili
organizmlar hisoblanadi?
B) a - qizilcha: b - vabo
A) avtotrof
C) а - kuydirgi: b - ko'kyo'tal
B) parazit
D) a - vabo: b - gripp
C) geterotrof
24. Odamda qaysi kasallikni viruslar (a), qaysinisini
D) saprofit
bakteriyalar (b) keltirib chiqaradi?
16. Qanday o'siniliklarda ektotrof mikoriza uchraydi?
A) a - gripp; b - kuydirgi
B) a - o'lat; b - o'pka sili
A) igna bargli o'sirnliklar
C) a - kuydirgi; b - ko'kyo'tal
B) ko'p hujayrah suvo'tlar
D) a - qizilcha; b - sariq kasalligi
C) bir hujayrali suvo'tlar
D) lishayniklar
25. Odamda qaysi kasallikni viruslar (a), qaysinisini
bakteriyalar (b) keltirib chiqaradi?
17. Qanday o'siniliklarda tashqi mikoriza uchraydi'?
A) a - gripp; b - quturish
A) suvo'tlar
B) qayin. eman
B) a - o‘lat; b - vabo
C) lishayniklar
D) kartoshka. xlorella
C) a - vabo; b - qoqshol
18. Batsidiyaga xos xususiyatni aniqlang.
D) a - qizilcha; b - o'lat
A) b a rg s i m о i1 h s h a у n i I ■
26. Odamda qaysi kasallikni viruslar (a) va
B) avtotrof oziqlanish
qaysinisini bakteriyalar (b) keltirib chiqaradi?
C) arxegoniyda tuxum hujayraning yetilishi
A) a - gripp; b - quturish
D) xemotrof oziqlanish
B) a - quturish; b - kuydirgi
19. Bargsinion parmeliyaga xos xususiyatni aniqlang.
A) arxegoniyda tuxum hujayraning yetilishi
B) sista hosil qilish
C) xemotrof oziqlanish
D) vegetativ ko'payish
C) a - vabo; b - qoqshol
D) a - qizilcha; b - gripp
27. Odamda qaysi kasallikni viruslar (a) va
qaysinisini bakteriyalar (b) keltirib chiqaradi?
A) a - qizilcha; b - gripp
38
Bakteriyalar va zamburug‘lar - tirik organism sifatida
7) gladiolus: 8) shirach.
A) 5ta.
B) 3ta
C) 4ta
D) 6ta
Biologiya
B) a - o‘lat; b - sil
C) a - qizamiq; b - qoqshol
D) a - gripp; b - quturish
28. Odamda qaysi kasallikni viruslar (a) va
qaysinisini bakteriyalar (b) keltirib chiqaradi?
A) a - qizilcha; b - qizamiq
B) a - gripp; b - vabo
C) a - vabo; b - qoqshol
D) a - o'pka sili; b - vabo
29. Quyidagilardan zamburug’lar (a) va bakteriyalar
(b) faoliyati bilan bog’liq jaray< >vilarui aniqlang.
l.i shakarmng CO., va spirtgacha. parchalanishi:
2) tamaki mozaikasi kasalligining yuzaga kelishi:
3) vabo kasalliginmg yuzaga kelishi: 4) sista hosil
qilishi.
A) a-2: b-3
B) a-3: b~4
C,l a-1: b-:}‘
D) a-1: b-2
30. Quyidagilardan zamburug’lar (a) va lishayniklar
(b) faoliyati bilan bog’liq j aray onlarni a niqlang.
1) sliakarning CO., va spirtgacha parchalanishi: 2)
tamaki mozaikasi kasalligining yuzaga kelishi: 3)
ko’kyo’tal kasalligining yuzaga kelishi: 4)
sporalar orqali ko’payishi.
A) a-1: b-2
B) a-1: b-j
C) a-2: b-3
D) a-3: b~4
31. Zamburug’lar (a) va viruslar (b) faoliyati bilan
Bog’liq jarayonlarni aniqlang.
1) sliakarning CO., va spirtgacha parchalanishi: 2)
tamaki mozaikasi kasalligining yuzaga kelishi: 3)
ko’kyo’tal kasalligining yuzaga kelishi: 4)
tallomiga ega. A) a-1: b~4 B) a-2: b-3
C) a-1: b-2
D) a-3: b-4
32. Quyidagi qaysi jarayonlar zamburug’lar (a) va
lishayniklar (b) faoliyati bilan bog’liq?
1) transduksiya jarayonining sodir bo’lishi:
2) yem-xashak o’simliklaridan silos bostirish:
3) fotosintezni anialga oshirishi: 4) g’o’zada vilt
kasalligining yuzaga kelishi.
A) a-1; b-4
B) a-4: b-3
C) a-3: b-1
D) a-1: b-2
33. Quyida nechta bo’limga mansub o’simliklar
keltirilgan?
1) karrak: 2) topinambur: 3) laminariya:
4) funariya: 5) satir: 6) suv qirqqulog’i:
39
1) afsonak; 2) qora qarag‘ay;
3) fillofora; 4) shuvoq
A) 1 - yopiq urug'lilar bo‘limi;
2 - ochiq urug‘lilar bolimi;
3 - qo‘ng‘ir suvo'tlar bo'limi;
4 ~ murakkabguldoshlar oilasi
B) 1 - burchoqdoshlar oilasi;
2 - ochiq urug'lilar bo‘limi;
3 - qo‘ng‘ir suvo'tlar bo'limi;
4 - murakkabguldoshlar oilasi
C) 1 - burchoqdoshlar oilasi;
2 - ochiq urug'lilar bo‘limi;
3 - qizil suvo‘tlar bo‘limi;
4 - ikki urug‘pallalilar sinfi
D) 1 - burchoqdoshlar oilasi;
2 - yopiq urug‘lilar bo'limi;
3 - qizil suvo‘tlar bo'limi;
4 - ikki urug'pallalilar sinfi
34.
Quyida nechta
tipga (a) va -nechta
sinfga (b)sifatida
Baktertyalar
va zamburug‘lar
tirik organizm
mansub hayvonlar keltirilgan?
1) oq planariya; 2) aureliya;
3) exinokokk; 4) yomg‘ir chuvalchangi;
5) nereida; 6) langust; 7) biy;
8) podalariy; 9) latimeriya;
10) bakra.
A) a - 6; b - 10
B) a - 9; b - 10
C) a - 5; b - 9
D) a - 3; b - 10
35. Quyida nechta tipga (a) va nechta sinfga (b)
mansub hayvonlar keltirilgan?
1) jigar qurti; 2) ildizog‘iz meduza;
3) qoramol tasmasimon chuvalchangi; 4) qizil
chuvalchang; 5) nereida; 6) krevetka; 7) biy;
8) iskabtopar; 9) latimeriya; 10) beluga.
A) a - 7; b - 10
B) a - 3; b - 10
C ) a - 6; b - 10
D) a - 5; b - 9
36. Quyida nechta tipga (a) va nechta sinfga (b)
mansub hayvonlar keltirilgan?
1) jigar qurti; 2) qutb meduzasi; 3) qoramol
tasmasimon chuvalchangi; 4) yomg‘ir
chuvalchangi; 5) zuluk; 6) omar; 7) капа;
8) iskabtopar; 9) qandala; 10) chivin.
A) a - 9; b - 10
B) a - 5; b - 10
C) a- 5; b - 9
D) a - 4; b - 8
40. Quyida berilgan sistematik birliklarga mansub
o‘simliklarni aniqlang.
1) ikki urug‘pallalilar sinfi;
2) ochiq urug‘lilar bo‘limi;
3) yashil suvo‘tlar bo‘limi;
4) ra’nodoshlar oilasi.
A) 1 - baobab; 2 - sekvoyadendron;
3 - ulva; 4 ~ kamxastak
B) 1 - капор; 2 - saur; 3 - nemalion;
4 - tobulg'i
C) 1 - bo‘ritaroq; 2 - baobab;
3 - ulotriks; 4 ~ maymunjon
D) 1 - astragal; 2 - qarag‘ay;
3 - fillofora; 4 - tobulg'i
37. Quyida nechta sinfga (a) va nechta tipga (b)
mansub hayvonlar keltirilgan?
1) oq planariya; 2) aureliya;
3) qoramol tasmasimon chuvalchangi;
4) yomg‘ir chuvalchangi;
5) ildizog‘iz meduza; 6) langust;
7) капа; 8) trixogramma;
9) xasva qandalasi; 10) so‘na.
A) a - 7; b - 4
B) a - 9; b - 5
C) a- 8; b - 5
D) a - 9; b - 4
38. Quyida nechta turkum (a) va nechta sinf (b) ga
mansub organizmlar keltirilgan?
1) biy; 2) kulrang satir; 3) iskabtopar;
4) qoraqurt; 5) sariq chayon; 6) to‘shak qandalasi;
7) mol kanasi; 8) podalariy;
9) sariq falanga; 10) so‘na.
A) a - 7; b - 2
B) a - 8; b - 2
C) a -7; b - 3
D) a - 8; b - 3
Biologiya
41. Quyida berilgan sistematik birliklarga mansub
o‘simliklarni aniqlang.
1) ikki urug‘pallalilar sinfi; 2) ochiq urug‘lilar
bo‘limi; 3) qizil suvo‘tlar bo‘limi;
4) ra’nodoshlar oilasi.
A) 1 - astragal; 2 - qarag'ay;
3 - yapon laminariyasi; 4 ~ tobulg'i
B) 1 - bo‘ritaroq; 2 - baobab;
3 - ulotriks; 4 ~ maymunjon
C) 1 - капор; 2 - saur; 3 - porfira;
4 - tobulg'i
D) 1 - baobab; 2 - sekvoyadendron;
3 - ulva; 4 ~ kamxastak
39. Quyidagi o‘simliklar qaysi sistematik birliklarga
mansub?
40
45.vaQuyidagi
o‘simliklar
qaysi sistematik
Bakteriyalar
zamburug'lar
- tirik organism
sifatidabirliklarga
mansub?
42. O‘simliklarning qaysi sistematik birlikka
1) astragal; 2) saur; 3) nemalion; 4) andiz.
mansubligi to‘g‘ri ko‘rsatilgan javobni aniqlang.
A) 1 - burchoqdoshlar oilasi; 2 - ochiq
1) bo‘ritaroq; 2) sharq sauri; 3) nemalion;
urug'lilar bo'limi; 3 - qo'ng'ir suvo'tlar bo'limi; 4
4) itsigak.
- murakkabguldoshlar oilasi
A) 1 - gulxayridoshlar oilasi; 2 - yopiq
B) 1 - burchoqdoshlar oilasi; 2 - yopiq
urug'lilar bo'limi; 3 - qizil suvo'tlar bo'limi;
urug'lilar bo'limi; 3 - qizil suvo'tlar bo'limi; 4 4 - ikki urug‘pallalilar sinfi
ikki urug'pallalilar sinfi
B) 1 - yopiq urug‘lilar bo‘limi; 2 - bir
C) 1 - yopiq urug'lilar bo'limi; 2 - ochiq
urug‘pallalilar sinfi; 3 - yashil suvo'tlar bo'limi;
urug'lilar bo'limi; 3 - qo'ng'ir suvo'tlar bo'limi; 4
4 ~ ikki urug'pallalilar sinfi
- murakkabguldoshlar oilasi
C) 1 - ikki urug'pallalilar sinfi; 2 - ochiq
D) 1 - burchoqdoshlar oilasi; /2 - ochiq
urug'lilar bo'limi; 3 - qizil suvo'tlar bo'limi; 4 urug'lilar bo'limi; 3 - qizil suvo'tlar bo'limi; 4 sho‘radoshlar oilasi
ikki urug'pallalilar sinfi
D) 1 - gulxayridoshlar oilasi; 2 - ochiq
46. Organizmlarning qaysi sistematik birlikka
urug'lilar bo‘limi; 3 - yashil suvo‘tlar bo‘limi; 4
mansubligi to‘g‘ri ko‘rsatilgan javobni aniqlang.
~ sho‘radoshlar oilasi
1) tipratikan; 2) qashqaldoq; 3) qilquyruq;
Biologiya
43. Quyidagi o‘simliklar qaysi sistematik birliklarga
mansub?
1) oqquray; 2) qarag‘ay; 3) ulva; 4) mingdevona.
A) 1 - ikki urug'pallalilar sinfi; 2 - ochiq
urug'lilar bo‘limi; 3 - yashil suvo'tlar bo'limi; 4 ituzumdoshlar oilasi
B) 1 - yopiq urug‘lilar bo'limi; 2 - ochiq
urug'lilar bo'limi; 3 - yashil suvo'tlar bo'limi;
4 - bangidevona turkumi
C) 1 - burchoqdoshlar oilasi; 2 - yopiq
urug'lilar bo'limi; 3 - qizil suvo'tlar bo'limi;
4 - ikki urug'pallalilar sinfi
D) 1 - burchoqdoshlar oilasi; 2 - ochiq
urug'lilar bo'limi; 3 - qizil suvo'tlar bo'limi; 4 ituzumdoshlar oilasi
44. Quyidagi o’simliklar qaysi sistematik birliklarga
mansub?
1) gledichiya; 2) qarag'ay; 3) ulva;
4) bangidevona.
A) 1 - burchoqdoshlar oilasi; 2 - ochiq
urug'lilar bo'limi; 3 - qizil suvo'tlar bo'limi;
4 - ituzumdoshlar oilasi
B) 1 - yopiq urug'lilar bo'limi; 2 - ochiq
urug'lilar bo'limi; 3 - yashil suvo'tlar bo'limi;
4 ~ mingdevona turkumi
C) 1 burchoqdoshlar oilasi; 2 - yopiq urug'lilar
bo'limi; 3 - qizil suvo'tlar bo'limi;
4 - ikki urug'pallalilar sinfi
D) 1 - burchoqdoshlar oilasi; 2 - ochiq
urug'lilar bo'limi; 3 - yashil suvo'tlar bo'limi; 4 ituzumdoshlar oilasi
4) skuns.
A) 1 - sudralib yuruvchilar sinfi;
2 - yirtqich sutemizuvchilar turkumi;
3 - bakra baliqlar turkumi; 4 ~ yirtqich
sutemizuvchilar turkumi
B) 1 - hasharotxo'rlar turkumi;
2 - suvsarsimonlar oilasi; 3 - suyakli baliqlar
sinfi; 4 ~ sutemizuvchilar sinfi
C) 1 - oz tishlilar turkumi;
2 - suvsarsimonlar oilasi; 3 - suyakli baliqlar
sinfi; 4 ~ xordalilar tipi
D) 1 - kemiruvchilar turkumi;
2 - yirtqich sutemizuvchilar turkumi;
3 - bakra baliqlar sinfi; 4 ~ xordalilar tipi
47. O‘simliklarning qaysi sistematik birlikka
mansubligi to‘g‘ri ko‘rsatilgan javobni aniqlang.
1) baobab; 2) sekvoyadendron; 3) ulva;
4) kamxastak.
A) 1 - yopiq urug'lilar bo'limi; 2 - bir
urug'pallalilar sinfi; 3 - yashil suvo'tlar bo'limi;
4 ~ ikki urug'pallalilar sinfi
B) 1 - ikki urug'pallalilar sinfi; 2 - ochiq
urug'lilar bo'limi; 3 - yashil suvo'tlar bo'limi; 4 ~
ra’nodoshlar oilasi
C) 1 - gulxayridoshlar oilasi; 2 - ochiq
urug'lilar bo'limi; 3 - qizil suvo'tlar bo'limi;
4 - gulhayridoshlar oilasi
D) 1 - gulxayridoshlar oilasi; 2 - yopiq
urug'lilar bo'limi; 3 - qizil suvo'tlar bo'limi; 4 ikki urug'pallalilar sinfi
41
Bakteriyalar va zamburug'lar - tirik organizm sifatida
48. O’simliklarning qaysi sistematik birlikka
mansubligi to’g’ri ko’rsatilgan javobni aniqlang.
1) kanop: 2) saur: 3) porfira: 4) tobulg’i.
A) 1 - yopiq urug'lilar bo'linri: 2 - bir
urug’pallalilar sinfi: 3 - yashil suvo'tlar bo'limi:
4 ~ ikki urug’pallalilar sinfi
B) 1 - gulxayridoshlar oilasi: 2 - yopiq
urug'lilar bo'limi; 3 - qizil suvo'tlar bo'limi: 4 ochiq urug'lilar bo'limi
C) 1 - ikki urug'pallalilar sinfi: 2 - ochiq
urug'lilar bo'limi: 3 - qizil suvo'tlar bo'limi: 4 ra’nodoshlar oilasi
D) 1 - gulxayridoshlar oilasi: 2 - ochiq
urug'lilar bo'limi; 3 - yashil suvo'tlar bo'limi: 4 ra'nodoshlar oilasi
49. O’simliklarning qaysi sistematik birlikka
mansubligi to’g’ri ko’rsatilgan javobni aniqlang."
1) g’o’za; 2) saur; 3) nemalion; 4) kanixastak.
A) 1 - gubrayridoshlar oilasi: 2 - ochiq
urug’lilar bo'limi; 3 - yashil suvo'tlar bo'limi; 4 ~
ra'nod.oshlar oilasi
B) 1 - gulxayridoshlar oilasi: 2 - yopiq
urug'lilar bo'limi: 3 - qizil suvo'tlar bo'limi: 4 ~
ochiq urug'lilar bo'limi
C) 1 - ikki urug'pallalila.r sinfi: 2 - ochiq
urug'lilar bo'limi: 3 - qizil suvo'tlar bo'limi: 4 ~
ra'nodoshlar oilasi
D) 1 - yopiq urug'lilar bo'limi: 2 - bir
urug'pallalilar sinfi: 3 - yashil suvo'tlar bo'limi:
4 ~ ikki urug'pallalilar sinfi
Biologiya
51. Jadvalda bakteriya. lishaynik va zamburugdar
vakillari haqidagi ma’lumot berilgan. Qaysi
qatorda berilgan barcha ma’lumotlar to‘g‘ri?
sil kasalligi
qo‘zg‘atuvchisi
1
ATF
sporalar va
vegetativ vol
orqali
ko'pavadi
lixenologiya
kasallikka moyillik fani o'rganadi
odanida dominant
holda irsivlanadi
bargsiniou t
hujayra qobig'i
uriga niansub
sellulozadan
tashkil topgan
mitoxondriya va
sitoplazmada
sintezlanadi
2
3
4
batsidiya
1
lixenologiya fani hujayra qobig’i
o’rganadi
xitindan tashkil
topgan
3
4
A)
B)
C)
D)
ATF
mitoxondriya va
sitoplazmada
sintezlanadi
avtotrof holatda
oziqlanadi
vertisill
yopishqoq
lishayniklar
turiga mansub
ATF
mitoxondriya
va sitoplazmada
sintezlanadi
kasallikka
zamburug’ va bir mikologiya fani
moyillik odamda hujayrali
o’rganadi
dominant holda suvo’tlarning
irsiylanadi
simbioz
munosabati
ribosomaga ega disaxaridlardan oziqlanish
saxarozaga ega turiga ko’ra
saprofit
hisoblanadi
4
2
3
1
52. Jadvalda bakteriya, lishaynik va zamburugdar
vakillari haqidagi ma’lumot berilgan. Qaysi
qatorda berilgan barcha ma’lumotlar to‘g‘ri?
№
pnevmokokk
kladoniya
achitqi
1
’’’S' shtammi
maxsus
qo’shimcha
kapsulaga ega
bo’lib. sirti
silliq
ATF
sitoplazmada
va
mezosomada
sintezlanadi
hujayra qobig'i
mureindan
tashkil topgan
shimol bug’ulari
uchun ozuqa
bir hujayrali,
kurtaklanish
yo’li bilan
ko'payadi
vertisill
hujayra cjobig’i
xitindari tashkil
topgan
o'simliklarning
o'tkazuvchi
to’qnuasim
zararlavdi
ATF
mitoxondriya va
sitoplazmada
sintezlanadi
sharsimon
lixeiiinga ega. parazil holda
bakteriyalar
C■ oziqlanadi
guruhiga mansub vitaininlari
niavjud
Aj 1 B) 4 C) 3 D) 2
batsidiya
2
50. Jadvalda bakteriya, lishaynik va zamburug’lar
vakillari haqidagi ma’lumot berilgan. Qaysi
qatorda berilgan barcha ma’lumotlar to'g’ri?
№
№ sil kasalligi
qo‘zg‘atuvchisi
2
3
4
A) 1
C) 4
42
suvo'tlar va
hujayra qobig’i
zamburug’larning xitindan tashkil
antibioz
topgan
munosabati
yopishqoq
ATF
lishayniklar turiga mitoxondriya
niansub
va
sitoplazmada
sintezlanadi
gazli vakuola “lishaynik
parazit holda
va ribosomaga kraxmali’’ deb
oziqlanadi
ega
nomlanuvchi
disaxarid lixeninga ega
B) 2
D) 3
Biologiya
53. Jadvalda bakteriya. lishaynik va
zamburug’lar vakillari haqidagi ma’lumot
berilgan. Qaysi qatorda berilgan barcha
ma’lumotlar to’g'ri?
№ pnevmokokk
1
2
3
4
kladoniva
transformat siyaga vegetativ yo'l
moyil
orqali
ko’payadigan
saprofit
organizm
‘7?" shtammda
daraxt kesilgan
kapsula bo’lmaydi niaydonlarda
va sirri
yaxlit qopiain
g’adirbudur
hosil qiladi
achitqi
№
pnevmokokk kladoniva
hujayra qobig’i
xit indan
tashkil topgan
1
sporalar va
hujayra qobig‘i
genetik axborot vegetativ yo‘1 xitindan tashkil
halqasimon
orqali ko‘payadi topgan
DNKda
joylashgan
vegetativ
ATF
hujayra qobig'i organlarga ega mitoxondriya va
mureindan
sitoplazmada
tashkil topgan
sintezlanadi
ribosomaga va ‘lishaynik
oziqlanish turiga
gazli vakuolaga kraxmali” deb ko‘ra parazit
ega
nomlanuvchi hisoblanadi
disaxarid lixeninga ega
prokariot
disaxaridlardan haqiqiy
organizm
fruktoza,
mitselliyga ega
fermentlardan emas
amilazaga ega
sliakarli
muhitda
yashab.
shakarni spirt
va CO.,ga
parchalavdi
hujayra qobig’i
yopishqoq
ATF
muremdan tashkil turiga mansub mitoxondriya
topgan
va
sitoplazmada
sintezlanadi
ribosomaga ega disaxaridlardan oziqlanish
fruktozaga ega turiga ko’ra
saprofit
hisoblanadi
A) 4
B) 3
C) 2
D) 1
54. Jadvalda bakteriya. lishaynik va
zamburug’lar vakillari haqidagi ma’lumot
berilgan. Qaysi qatorda berilgan barcha
ma’lumotlar to;g’ri?
№ pnevmokokk kladoniva
achitqi
1
hujayra qobig’i
xitindan tashkil t
opgan
2
3
4
A)
B)
C)
D)
Bakteriyalar va zamburug‘lar - tirik organism sifatida
55. Jadvalda bakteriya, lishaynik va
zamburug’lar vakillari haqidagi ma’lumot
berilgan. Qaysi qatorda berilgan barcha
ma’lumotlar to‘g‘ri?
batsillalarga
mansub
sporalar va
vegetativ yo'l
oirjali
ko’pavadi
daraxt
hujayra qobig’i po'stlog’ida
sellulozadan sariq qoplam
tashkil topgan hosil qiladi
ATF
zamburug’ va
sitoplazmada bir hujayrali
va
suvo'tlarning
mezosomada simbioz
sintezlanadi
mimosabat i
ribosomaga va ‘lishaynik
gazli vakuola kraxmali" dob
- aerosomaga noml a nu win
ega
disaxarid lixeninga ega
2
3
4
A)
B)
C)
D)
achitqi
4
3
2
1
56. Jadvalda bakteriya, lishaynik va
zamburug‘lar vakillari haqidagi ma’lumot
berilgan. Qaysi qatorda berilgan barcha
ma’lumotlar to‘g‘ri?
№
pnevmokokk
1
binar bo’linish zamburug1 va bir mikologiya fani
orqali ko‘payadi hujayrali
o'rganadi
suvo‘tlarning
simbioz
munosabati
ATF
mezosomasi
hujayra qobig‘i
sitoplazmada va mavjud
xitindan tashkil
mezosomada
topgan
sintezlanadi
hujayra qobig‘i lixenologiya
ATF
o'rganadi
sellulozadan
mitoxondriya va
tashkil topgan
sitoplazmada
sintezlanadi
gazli vakuola va vegetativ
sitoskeletga ega organlarga ega oziqlanish turiga
ko'ra saprofit
hisoblanadi
2
ATF mitoxondriya
va sitoplazmada
sintezlanadi
3
irsiy axborot yadro
xrotnosomasida
joylashadi
4
parazit holda
oziqlanadi
A) 3
B) 2
cn
D) 1
4
2
1
3
43
kladoniya
achitqi
Bakteriyalar va zamburug'lar - tirik organizm sifatida
57. Jadvaldagi 1, 2, 3, 4 tartib raqamlarining
gorizontal qatorlarida prokariot, lishaynik va
zamburug1 vakillari haqida ma’lumotlar berilgan.
Qaysi gorizontal qatordagi ma’lumotlar berilgan
organizmlar uchun mutloq to‘g‘ri?
ossillatoriya
1
dengiz va okean zamburug1 va bir undan
gidrobiontlariga hujayrali
zararlangan
mansub, sklerofit suvo‘tlarning
o'simlik
simbioz
boshoq hosil
munosabati
qilmaydi
ATF
suvo'tlar va
parazit holda
plastidalarda
zamburug1 laming oziqlanadi
sintezlanadi
antibioz
munosabati
DNKsi gistonli sporalar va
butun yoz
oqsillar bilan
vegetativ yo'l
davomida
kompleks hosil orqali ko'payadi spora hosil
qiladi
qiladi
ipi alohida
daraxt po'stlog'ida poya va
gormogoniylarga uchraydi
barglarda
ajralib ketish
zangga
yo‘li bilan
o‘xshagan
ko‘payadi
sporalarning
dog‘i qoladi
3
4
59. Jadvaldagi 1, 2, 3, 4 tartib raqamlarining
gorizontal qatorlarida prokariot. lishaynik va
zamburug1 vakillari haqida ma’lumotlar
berilgan. Qaysi gorizontal qatordagi
ma’lumotlar berilgan organizmlar uchun
mutloq to‘g‘ri?
zang zar
iburug4i
№
2
soqolli usneya
Biologiya
№ ossillatoriya soqolli usneya
1
2
3
4
zang
zamburug4 i
1
bir hujayrali
yashil suvo't
2
hujayra qobig'i
xitindan tashkil
topgan
oraliq xo'jayini
zirk o'simligi
hisoblanadi
DNKsi
gistonli
oqsillar bilan
kompleks
hosil qilmaydi
mikologiya fani
geterotrof
suvo'tlar va
o‘rganadi
organizm
zamburug‘larning
antibioz munosabati
ribosomaga
daraxt po'stlog'ida saprofit
ega
tillarang sariq
oziqlanadi
qoplam hosil qiladi
3
4
A)
B)
C)
D)
A) 3 B) 2 G) 4 D) 7
58. Jadvaldagi 1, 2, 3, 4 tartib raqamlarining
gorizontal qatorlarida prokariot, lishaynik va
zamburug1 vakillari haqida ma’lumotlar
berilgan. Qaysi gorizontal qatordagi
ma’lumotlar berilgan organizmlar uchun
mutloq to‘g‘ri?
№ ossillatoriya soqolli usneya
sporalar va
vegetativ yo‘1
orqali ko'pavadi
lixenologiyaning
o’rganish obyekti
3
2
1
4
60. Jadvaldagi 1, 2, 3, 4 tartib raqamlarining
gorizontal qatorlarida prokariot, lishaynik va
zamburug1 vakillari haqida ma’lumotlar
berilgan. Qaysi gorizontal qatordagi
ma’lumotlar berilgan organizmlar uchun
mutloq to‘g‘ri?
№ ossillatoriya
zang
zamburug4!
1
lixenologiyaning u zararlagan
o‘rganish obyekti o'simlik boshoq
hosil qilmaydi
yoki donlari
puch bo'lib
qoladi
sporalar va
hujayra qobig'i
poyasi yaxshi vegetativ yo'l
xitindan tashkil
taraqqiy etgan orqali ko‘payadi topgan
hujayra
generativ
butun yoz
qobig‘i pekt poyasining
davomida zang
indan tashkil kurtaklanishi orqali rangdagi spora
topgan
ko‘payadi
hosil qiladi
bir hujayrali suvo‘tlar va
yengil sporalari
yashil suvo‘t zamburug* laming shamol
antibioz
yordamida
munosabati
tarqalib katta
maydonlarni
zararlaydi
chuchuk suv
gidrobiont
organizmi
hisoblanadi
2
3
4
geterotrof
organizm
44
zang
zamburug4!
lixenologiyaning butun yoz
o'rganish obyekti davomida spora
hosil qiladi
hujayra qobig'i generativ yo'l
hujayra qobig'i
pekt indan
orqali urug'idan xitindan tashkil
tashkil topgan ko'payadi
topgan
hujayrasida
daraxt po'stlog'ida zararlangan
ko'k fikotsian uchraydi
o'simlik boshoq
pigmentlari
hosil qilmaydi
ko'proq bo'ladi
yoki donlari puch
bo'ladi
kurtaklanish
zamburug* va bir geterotrof
yo'li bilan
hujayrali
oziqlanadi
ko'payadi
suvo'tlarning
simbioz
munosabati
A) 2
B) 3
cu
D) 1
A) 2 В) 1 C) 4 D) 3
soqolli usneya
Biologiya
61. Jadvaldagi 1, 2, 3, 4 tartib raqamlarining
gorizontal qatorlarida prokariot, lishaynik va
zamburug' vakillari haqida ma’lumotlar berilgan.
Qaysi gorizontal qatordagi ma’lumotlar berilgan
organizmlar uchun mutloq to‘g‘ri?
№ ossillatoriya
1
2
3
4
qadimgi
geterotrof
organizm
soqolli usneya
zang
zamburug4i
lixenologiyaning
o‘rganish obyekti hujayra qobig'i
xitindan
tashkil topgan
sitoplazmada
suvo’tlar va
geterotrof
rangsiz
zamburug'larning oziqlanadi
sentroplazma va antibioz
uni o‘rab olgan munosabati
rangli
xromatoplazma
ajratiladi
ribosomaga ega daraxt po'stlog'ida oziqlanish
uchraydi
turiga ko‘ra
saprofit
hisoblanadi
mikologiya
DNKsi gistonli sporalar va
fani o’rganadi
oqsillar bilan
vegetativ yo‘l
kompleks hosil orqali ko’payadi
qilmavdi
Bakteriyalar va zamburug‘lar - tirik organism sifatida
63. Qaysi javobda berilgan barcha organizmlarga xos
xususiyatlar to‘g‘ri keltirilgan?
A) vertisill “vilt" deb atalgan so’lish kasalligiga
chalintiradi; achitqi zamburug'i haqiqiy
mitselliyga ega emas; qo'ziqorin bir hujayrali
suvo't bilan simbioz munosabatda
B) sil kasalligi qo'zg'atuvchisi ATF sitoplazmada
va mezosomada sintezlanadi; pnevmokokk “S'"
shtamrn maxsus qo'shimcha kapsulaga ega bo'lib,
sirti silliq; nitrifikator bakteriyalar avtotrof
organizmlar
C) nitrifikator bakteriyalar meyoz bo’linish
orqali ko’payadi; sil kasalligi qo'zg'atuvchisi
jinsiy ko'paymaydi; pnevmokokk “R" va “S"
shtammlari o'rganilgan
D) achitqi zamburug'i haqiqiy mitselliyga ega
emas; xantoria pariyentina urug'i bilan
ko'payadi; pnevmokokk streptomitsinga chidamli
va chidamsiz shtammlari o'rganilgan
A) 3
B) 4
C) 2
D) 1
62. Qaysi javobda berilgan barcha organizmlarga xos xususiyatlar to'g‘ri keltirilgan?
A) ossillatoriya DNKsi gistonli oqsillar bilan kompleks hosil qiladi; vertisill hujayra qobig'i sellulozadan
iborat; pnevmokokk streptomitsinga chidamli va chidamsiz shtammlari o'rganilgan
B) sil kasalligi qo'zg'atuvchisi ATF sitoplazmada va mezosomada sintezlanadi; soqolli usneya sporalar va
vegetativ yo'l orqali ko‘payadi; oq zamburug' xemotrof organizm
C) batsidiya disaxaridlardan saxarozaga ega; sil kasalligi qo'zg'atuvchisi ATF sitoplazmada va
mezosomada sintezlanadi; vertisill bir hujayrali suvo‘t bilan simbioz munosabatda
D) kladoniya zamburug* va bir hujayrali suvo'tlarning simbioz munosabati; zang zamburug'i mikologiya
fani o'rganadi;
sil kasalligi qo'zg'atuvchisi irsiy axborot nuklein kislotada joylashgan
45
0‘simliklar - tirik organizm sifatida
Biologiya
0‘simliklar — tirik organizm sifatida
8. Ko'p yillik o‘t o‘simliklarni aniqlang.
1) teresken; 2) pskom piyoz;
3) sarsazan; 4) kiyikod; 5) itsigak;
6) yalpiz.
A)
'l, 2, 5 B) 3. 4. 5
С) 1, 2, 3
D) 2, 4, 6
1. Vakillarida yon bargchali murakkab barglar
uchraydigan o‘simlik oilalarini aniqlang.
A) sho'radoshlar, ra’nodoshlar, qovoqdoshlar
B) ra’nodoshlar, tokdoshlar, dukkakdoshlar
C) ituzumdoshlar, burchoqdoshlar,
gulxayridoshlar
D) loladoshlar, karamdoshlar, piyozdoshlar
2. O‘simliklarning
qaysi
to‘qimalari
hujayralardan iborat?
A) kollenxima, floema, po‘kak
B) epiderma, floema, sklerenxima
C) sklerenxima, traxeid, po‘kak
D) epiderma, kollenxima, floema
9. Yarim butalarni aniqlang.
1) teresken; 2) pskom piyoz; 3) sarsazan:
4) kiyiko‘t; 5) keyreuk; 6) yalpiz.
A) 2, 4, 5
B) 2, 4. 6
С) 1, 3, 4
D) 1, 3. 5
tirik
3. Quyida berilganlardan tuban o‘simliklarni
aniqlang.
1) nemalion; 2) suv qirqqulog‘i;
3) archa; 4) partenotsissus;
5) terakbargli liftok; 6) dala qirqbo‘g‘imi:
7) kladofora.
A) 2, 6
В) 1, 5
C) 1, 7
D) 3, 4
10.
Yarim butalarni aniqlang.
1) keyreuk; 2) sigirquyruq; 3) lavlagi;
4) sarsazan; 5) sabzi: 6) izen.
A) 2, 3, 6 В) 1, 2, 5
С) 1, 4, 6 D) 1. 4. 5
11.
Ikki yillik o‘t o‘simliklarni aniqlang.
1) keyreuk; 2) sigirquyruq: 3) lavlagi:
4) sarsazan; 5) sabzi; 6) izen.
A) 2, 3, 5
B) 2, 4- 5
C) 3. 5, 6
D) 1. 4. 6
Ikki yillik o‘t o‘simliklarni aniqlang.
1) karam; 2) sholg‘om:
3) keyreuk; 4) sarsazan;
5) sigirquyruq: 6) izen.
A)
/b
V)3,4.6
C) /. 2, 5
I): 1, 2, 6
13. Bir yillik o‘t o‘simliklarni aniqlang.
1) kungaboqar; 2) zubturum; 3) keyreuk:
4) kanakunjut; 5) sigirquyruq; 6) izen.
A) 1, 2, 4
В) 1, 2. 5
C) 3. 4, 5
D) 2, 3. 6
12.
4. Ko‘p yillik o‘t o‘simliklarni aniqlang.
A) zig‘ir, bug‘doy
B) qamish, andiz
C) andiz, sholi
D) zubturum, shirinmiya
5. Bir yillik o‘t o‘simliklarni aniqlang.
A) kovrak, yeryong’oq
B) beda, yerbag’ir tugmachagul
C) rayhon, tarvuz
D) qoqio‘t, zubturum
6. Ko‘p yillik o'tlarni aniqlang.
1) beda; 2) iloq; 3) g‘umay;
4) nastarin; 5) zubturum;
6) qoraqat.
A) 1, 2, 3
B) 2, 3, 6
C) 2, 4, 6
D) 1, 4, 5
7. Butalarni aniqlang.
1) beda; 2) iloq; 3) g‘umay; 4) nastarin;
5) singirtak; 6) qoraqat.
A) 4, 5, 6
В) 1, 2, 3
C) 2, 3, 6
D) 1, 4, 5
46
14.
Ko‘p yillik o‘t o^simliklarni aniqlang.
A) zig’ir, shirinmiya
B) yerbag’ir tugmachagul, rayhon
C) yalpiz, kovrak
D) zubturum, andiz
15.
Ko‘p.yillik o‘t o‘simliklarni aniqlang.
A) g’umay, arpa
B) gulsafsar, qoqio’t
C) oddiy jag‘-jag1, shirinmiya
D) zubturum, qoqio‘t
Biologiya
16. Bir yillik o‘t o‘simliklarni aniqlang.
A) sachratqi, yeryong'oq
B) beda, yerbag'ir tugmachagul
C) kovrak, zubturum
D) mosh, sholi
17. Quyidagi organizmlarga xos ma’lumotlar to‘g‘ri
ko‘rsatilgan javobni belgilang.
a) suv qirqqulog‘i;
b) dala qirqbo‘g‘imi.
A) a - barglari bo'g'imlarda 1 tadan navbat
bilan joylashadi; b - barglari bo'g'imlarda
halqasimon joylashadi
B) a - ildizpoyali o‘simlik;
b - ildizsiz o‘simlik
C) a - bir yillik o‘simlik;
b - ko'p yillik o'simlik
D) a - ikki xil spora hosil qiladi;
b - sporasi sorusdagi sporangiyda yetiladi
18. Quyidagi organizmlarga xos ma’lumotlar to‘g‘ri
ko‘rsatilgan javobni belgilang.
a) suv qirqqulog‘i; b) dala qirqbo‘g‘imi.
A) a - ko‘p yillik o‘simlik;
b - bir yillik o‘simlik
B) a - ildizsiz o‘simlik; b - ildizpoyali o'simlik
C) a - ikki xil spora hosil qiladi;
b - sporasi sorusdagi sporangiyda yetiladi
D) a - barglari bo‘g‘imlarda 1 tadan navbat
bilan joylashadi; b - barglari bo‘g‘imlarda
halqasimon joylashadi
19. Quyidagi organizmlarga xos ma’lumotlar to‘g‘ri
ko‘rsatilgan javobni belgilang.
a) suv qirqqulog'i; b) dala qirqbo‘g‘imi.
A) a - ko'p yillik o‘simlik;
b - bir yillik o‘simlik
B) a - ikki xil spora hosil qiladi;
b - sporasi sorusdagi sporangiyda yetiladi
C) a - barglaribo'g'imlarda 3 tadan joylashadi;
b - barglari bo‘g‘imlarda halqasimon joylashadi
D) a - ildizpoyali o‘simlik; b - ildizsiz o'simlik
20. Quyidagi organizmlarga xos ma’lumotlar to‘g‘ri
ko‘rsatilgan javobni belgilang.
a) suv qirqqulog’i: b) dala qirqbo‘g‘imi.
A) a - ikki xil spora hosil qiladi;
b - sporasi sporofillardagi sporangiyda yetiladi
B) a - barglari bo'g'imlarda 1 tadan navbat
O‘simliklar - tirik organizm sifatida
bilan joylashadi; b- barglari bo'g'imlarda
halqasimon joylashadi
C) a - ko’p yillik o'simlik; b - bir yillik o'simlik
D) a - ildizpoyali o‘simlik; b - ildizsiz o'simlik
21. Quyidagi organizmlarga xos ma’lumotlar to‘g‘ri
ko’rsatilgan javobni belgilang.
a) sershox qirqbo‘g‘im;
b) suv qirqqulog‘i.
A) a - ildizsiz o'simlik; b - ildizpoyali o'simlik
B) a - ko'p yillik o'simlik; b - bir yillik o'simlik
C) a - sporasi sorusdagi sporangiyda yetiladi; b
- ikki xil spora hosil qiladi
D) a - barglari bo'g'imlarda halqasimon
joylashadi: b - barglari bo'g'imlarda
1 tadan navbat bilan joylashadi
22. Quyidagi organizmlarga xos ma’lumotlar to‘g‘ri
ko’rsatilgan javobni belgilang.
a) sershox qirqbo‘g‘im; b) suv qirqqulog’i.
A) a - sporasi sorusdagi sporangiyda yetiladi; b
- ikki xil spora hosil qiladi
B) a - ildizpoyali o'simlik; b - ildizsiz o’simlik
C) a - bir yillik o'simlik; b - ko'p yillik o'simlik
D) a - barglari bo'g'imlarda halqasimon
joylashadi; b - barglari bo'g'imlarda 1 tadan
navbat bilan joylashadi
23. Quyidagi organizmlarga xos ma’lumotlar to‘g‘ri
kohsatilgan javobni belgilang.
a) sershox qirqbo‘g‘im; b) suv qirqqulog‘i.
A) a - sporasi sorusdagi sporangiyda yetiladi;
b - ikki xil spora hosil qiladi
B) a - bir yillik o'simlik; b - ko'p yillik o'simlik
C) a - barglari bo'g'imlarda halqasimon
joylashadi;
b - barglari bo'g'imlarda 3 tadan joylashadi
D) a - ildizsiz o'simlik;
b - ildizpoyali o'simlik
24. Quyidagi organizmlarga xos ma’lumotlar to‘g‘ri
ko‘rsatilgan javobni belgilang.
а) sershox qirqbo‘g‘im; b) suv qirqqulog‘i.
A) a - bir yillik o‘simlik; b - ko‘p yillik o‘simlik
B) a - ildizsiz o‘simlik; b - ildizpoyali o'simlik
C) a - barglari bo‘g‘imlarda halqasimon
joylashadi;
b- barglari bo‘g‘imlarda 1 tadan navbat bilan
joylashadi
D) a - sporasi sporofillardagi sporangiyda
47
0‘simliklar - tirik organizm sifatida
yetiladi; b - sporadan gametofit rivojlanadi
25. Qaysi jihatlari bilan yo‘sinlar boshqa yuksak
sporali o‘simliklardan farq qiladi?
1) o‘tkazuvchi to‘qimaning rivojlanganligi;
2) gametofitida rizoidlarining bo‘lishi;
3) sporadan shoxlangan yashil ipchalarning hosil
bo‘lishi; 4) spora hosil qilishi;
5) gametofitning poya-bargli bo‘lishi;
б) zigotadan jinssiz bo‘g‘in boshlanishi;
7) sorus hosil qilishi.
A) 2, 4 В) 1, 4 C) 6, 7 D) 3, 5
26. O‘simliklarning meva nomlari to‘g‘ri kohsatilgan
javobni aniqlang.
1) no‘xat qo‘zog‘i; 2) bangidevona ko‘sagi;
3) tarvuzning rezavor mevasi;
4) qovunning qovoq mevasi;
5) lavlagining ildizmevasi;
6) nokning olma mevasi.
A) 2, 4, 6
В) 1, 4, 5
C) 2, 3, 6
D) 1, 4, 6
27. O‘simliklar meva nomlari noto‘g‘ri ko‘rsatilgan
javobni aniqlang.
1) no'xat qo‘zog‘i; 2) bangidevona ko‘sagi;
3) tarvuzning rezavor mevasi; 4) qovunning
qovoq mevasi; 5) lavlagining ildizmevasi;
6) nokning olma mevasi.
A) 1, 2, 5
В) 1, 3, 5
C) 3, 4, 6
D) 2, 3, 6
28. Unayotganda nishi ikkita urug‘palla bargi bilan
yer yuzasiga chiqadigan o‘simliklar ko'rsatilgan
javobni aniqlang.
1) boychechak; 2) xolmon; 3) maxsar;
4) beda; 5) qo‘ng‘irbosh; 6) kanop.
A) 3, 6 В) 1, 4 C) 2, 6 D) 3, 5
29. Unayotganda nishi ikkita urug‘palla bargi bilan
yer yuzasiga chiqmaydigan o‘simliklar
ko‘rsatilgan javobni aniqlang.
1) boychechak; 2) xolmon; 3) maxsar;
4) beda; 5) qo‘ng‘irbosh; 6) kanop.
A) 2, 5
В) 1, 4
C) 3, 5
D) 2, 6
Biologiya
turadi; 4) bir urug‘li quruq meva; 5) gullari
mayda, rangsiz; 6) qo‘shimcha ildizga ega.
A) a - 2, 4;b - 3, 5
B) a - 1, 2;b 3. 6
C) a - 1, 6;b - 4, 5
D) a - 4: 6;b - 1, 5
31. Qaysi javobda boychechak va qo‘ng‘irboshning
o‘xshash belgilari to‘g‘ri ko‘rsatilgan?
1) oddiy gulqo‘rg‘on; 2) mevasi quruq;
3) urug‘chisi 3 ta urug‘chibargning
qo‘shilishidan hosil bo‘lgan;
4) ko‘p urugdi mevaga ega;
5) gullari mayda, rangsiz;
6) qo‘shimcha ildizga ega.
A) 2, 4, 6
В) 1, 2, 6
C) 3, 4, 5
D) 1, 3, 5
32. Qaysi belgilari bilan boychechak qo‘ng‘irboshdan
farq qiladi?
1) gulqo‘rg‘oni oddiy; 2) mevasi quruq;
3) urug‘chisi 3ta urug‘chibargning qo‘shilishidan
hosil bo‘lgan; 4) ko‘p urug‘li quruq mevaga ega;
5) mevasi ko‘sakcha;
6) qo‘shimcha ildizga ega.
A) 2, 3, 6
В) 1, 4, 5
C) 3, 4, 5
D) 1, 2, 6
33. Quyidagi qaysi belgilar zuhrasoch qirqqulog‘i
uchun xos?
1) ildizga ega emas; 2) jinsiy bo‘g‘in ustunlik
qiladi; 3) soruslarga ega; 4) jinsiy organlari ko‘p
hujayrali; 5) urug‘lanish jarayoni suvda kechadi.
A) 2, 5
B) 1. 4
С) 1, 3
D) 3, 5
30. Qaysi javobda boychechak va qo‘ng‘irboshning
o‘xshash (a) hamda farqli (b) belgilari to‘g‘ri
kohsatilgan?
1) oddiy gulqo‘rg‘on; 2) em-xashak o‘simligi;
3) changchi iplari qo‘shilib urug‘chini o‘rab
48
Biologiya
34. Quyidagi qaysi belgilar soya o'simligi uchun xos?
1) urug'murtagi ikki urug‘pallali;
2) popuk ildizga ega; 3) meva etida sklereid
hujayralari mavjud; 4) floemada yo‘idosh
hujayralar mavjud; 5) yashil bargda xlorenxima
mavjud; 6) guli to‘g‘ri gul.
A) 2, 4, 5
B) 2, 3, 6
С) 1, 4, 5
D) 1, 3, 6
35.
Nok o‘simligiga xos belgilarni aniqlang.
1) urug‘ murtagi ikki urug'pallali;
2) ildiz sistemasida qo‘shimcha ildizlar bor;
3) meva etida sklereid hujayralari mavjud;
4) floemada yoddosh hujayralar bor;
5) gullari qiyshiq; 6) barglari yonbargchasiz.
A) 2, 3, 5
В) 1, 3, 4
C) 3, 4, 6
D) 1, 4, 6
36. Boychechak o‘simligiga xos belgilarni aniqlang.
1) urug‘ murtagi bir urug‘pallali; 2) ildiz
sistemasida qo‘shimcha ildizlari bor;
3) murakkab bargga ega; 4) asosiy ildizga ega;
5) yashil bargida xlorenxima mavjud;
6) gullari to‘g‘ri.
A) 1, 5, 6
В) 1, 4, 6
C) 2, 3, 6
D) 2, 3, 5
37. Qaysi belgilariga ko‘ra gulxayridoshlar oilasi ikki
urug‘pallalilar sinfiga kiradi?
1) gulqo‘rg‘oni oddiy; 2) gulqo‘rg‘oni murakkab;
3) poyasi kambiysiz; 4) poyasi kambiyga ega; 5)
murtak ildizchasidan hosil bo'lgan asosiy ildiz
tezda nobud bo‘ladi;
6) murtak ildizchasidan hosil bo‘lgan asosiy ildiz
uzoq saqlanib qoladi.
A) 1, 4
B) 3, 6
C) 2, 5
D) 4, 6
38. Quyidagi ma’lumotlardan xlamidomonadaga xos
bo‘lganlarini aniqlang.
1) qisqaruvchi vakuolaga ega;
2) xlorelladoshlar oilasiga mansub suvo't;
3) yorug‘da suvni, mineral va organik
moddalarni po‘sti orqali shimib oladigan yuksak
o‘simlik; 4) yadro, ko‘zcha va xivchinlarga ega.
A) 2, 3
B) 3, 4
С) 1, 4
D) 1,2
39. Bitta yo’g’on yog'ochlashgan tanaga ega (a) va
bir nechta yog’ochlashgan poya-tanaga ega (b)
0‘stm.liklar - tirik organizm sifatida
ko’p yillik magnoliya toifa o’simliklarni aniqlang.
1) baobab. 2) oddiy qarag’ay, 3) itsigak,
4) sharq sauri. 5) gledichiya. 6) tuxumak.
7) uchqat. 8) xarduma. 9) zirk.
A) a-2. 5: b-7. 8 B) a-1. 2; b-7, 9
C) a-4- 6: b-3. 5 D) a-1. 6: b-7, 9
40. Mevasi bir nechta mevabarglardan tashkil topgan
magnoliyasimon o'simliklarni aniqlang.
A) g’o'za. mingdevona
B) bangidevona. qizil Iola
C) chuchmoma. mosh
D) greyg lolasi. yeryong'oq
41.
O’simliklar o’tkazuvchi to’qimasining tirik
(1) va o’lik (2) hujayralarini aniqlang.
A) 1 - elaksimon naylar: 2 - sklerenxima
B) 1 - kollenxima: 2 - o’tkazuvchi naylar
C) 1 - kollenxima; 2 - sklerenxima
D) 1 - elaksimon naylar: 2 - o’tkazuvchi naylar
42.
O’simliklar o’tkazuvchi to’qimasining tirik
(1) va o’lik (2) hujayralarini aniqlang.
a) kollenxima: b) traxeidlar: c) sklereidlar:
d) elaksimon naylar.
A) 1 - b: 2 - d
B) 1 - d: 2 - c
C) 1 - d: 2 - b
D) 1 - a: 2 - c
43.
O’simliklarning tirik (1) va o‘lik
(2) o’tkazuvchi to’qima hujayralarini aniqlang.
A) 1 - elaksimon naylar: 2 - sklereidlar
B) 1 - elaksimon naylar: 2 - traxeidlar
C) 1 - kollenxima: 2 - sklereidlar
D) 1 - traxeidlar; 2 - elaksimon naylar
O’simliklarning tirik (1) va o’lik
(2) o’tkazuvchi to’qima hujayralarini aniqlang. a)
ksilema naylari; b) kollenxima;
c) sklerenxima: cl) floemaning elaksimon
naylari.
A) 1 - b: 2 - с
B) 1 - d; 2 - c
C) 1 - b: 2 - a
D) 1 - d: 2 - a
44.
45.
0‘simliklarning tirik (1) va o‘lik
(2) o’tkazuvchi to’qima hujayralarini aniqlang.
A) 1 - kollenxima: 2 - ksilema naylari
B) 1 - floema naylari: 2 - sklerenxima
C) 1 - floemaning elaksimon naylari;
2 - ksilema. naylari
D) 1 - kollenxima; 2 - sklerenxima
46. O‘simliklarning tirik (a) va odik (b) to‘qima
hujayralarini aniqlang.
49
0‘simliklar - tirik organizm sifatida
1) elaksimon hujayralar; 2) traxeidlar;
3) po‘kak hujayralari; 4) epiderma hujayralari;
5) kambiy hujayralari; 6) sklerenxima
hujayralari; 7) kollenxima hujayralari.
A) a - 4, 7; b - 1, 6
B) a - 1, 4; b - 3, 7
C) a - 5, 7; b - 2, 3
D) a - 2, 5; b - 3, 6
47. Qiyshiq gulli ko‘p yillik (a) va bir yillik (b)
o‘simliklarni aniqlang.
1) rayhon; 2) sebarga; 3) yeryong‘oq;
4) kiyiko‘t; 5) boychechak; 6) Iola.
A) a - 4, 5; b - 1, 6
B) a - 2, 5; - b - 1, 4
C) a-4, 5; b - 1, 2
D) a- 2, 4; b - 1, 3
48. Shakli o‘zgargan novda (a), ildiz (b), barg (c) ga
ega o‘simliklarni juftlab ko'rsating.
1) topinambur; 2) karam; 3) oshpiyoz;
4) lavlagi; 5) qoqio‘t; 6) bodring; 7) qulupnay;
8) turp.
A) a-1, 5, 6; b-4, 8; c-2, 3, 7
B) a-1, 5, 6, 7, b-4, 8; c-2, 3
C) a-2, 4, 5 , 7; b-8; c-1, 6
D) a-1, 2, 3, 6; b-4, 8; c-3, 7
49. Shakli o‘zgargan ildiz (a) poya (b) barg (c) larga
ega o‘simliklarni juftlab ko‘rsating.
1) topinambur; 2) karam; 3) piyoz; 4) lavlagi;
5) bodring; 6) burchoq; 7) dodana; 8) turp.
A) a-3, 41 b-1, 5, 6, 7; c-2, 8
B) a-4, 8; b-1, 5; c-3, 6
C) a-4, 7; b-1, 5, 8; c-2, 6
D) a-2, 41 b-1, 3, 7; c-5, 6
50. Quyidagilardan yo‘sintoifa, ochiq urug‘lilar va
yopiq urug‘lilar bo‘limlari uchun umumiy
belgilarni aniqlang.
1) murtak xaltaning mavjudligi; 2) jinsiy
ko‘payishning ustunlik qilishi; 3) xlorofillning
bodishi; 4) qo‘sh urug‘lanish; 5) tuxum
hujayraning urug'kurtakdagi arxegoniyda
yetilishi; 6) sellyulozadan iborat hujayra qobig‘i.
A) 3, 5
B) 3, 6
С) 1, 4
D) 2, 6
51. Bargi murakkab tuzilgan, qiyshiq gulli (a) va
bargi murakkab tuzilgan, to‘g‘ri gulli (b)
Biologiya
o‘simliklarni ko‘rsating.
1) yeryong‘oq; 2) olma; 3) yantoq;
4) shirinmiya; 5) na’matak; 6) tamaki;
7) tuxumak; 8) beshyaproqli partenotsissus.
A) a - 6. b - 8
B) a- 3, b - 2
C) a-4, b - 5
D) a- 1, b-7
52. Murakkab bargli, to‘g‘ri gulli, ho‘l mevali (a) va
oddiy bargli, qiyshiq gulli, quruq mevali (b)
o‘simliklarni aniqlang.
A) a - na’matak; b - karam
B) a - qora ituzum; b - beda
C) a - olma; b - yeryong’oq
D) a - beshyaproqli partenotsissus; b - yantoq
53.
Murakkab bargli, to‘g‘ri gulli, ho‘l mevali
(a) va murakkab bargli, qiyshiq gulli, quruq
mevali (b) o‘simliklarni aniqlang.
A) a - olma; b - beda
B) a - qovoq; b - yantoq
C) a — na’matak; b - beshyaproqli
partenotsissus
D) a - beshyaproqli partenosissus; b yeryong'oq
54. Oddiy bargli, to‘g‘ri gulli, quruq mevali (a) va
murakkab bargli, qiyshiq gulli, quruq mevali (b)
o‘simliklarni aniqlang.
A) a - olma; b - yeryong’oq
B) a - lavlagi; b - shirinmiya
C) a - karam; b - yantoq
D) a - madaniy tok; b - beshyaproqli
partenotsissus
55. Quyidagi qaysi xususiyatlar faqat sharq sauriga
(a) va faqat saksovulga (b) xos, qaysi biri ikkalasi
uchun umumiy (с)?
1) qo‘sh urug‘lanish kuzatiladi; 2) tuxum hujayra
arxegoniyda yetiladi; 3) chang donasini hosil
qiladi; 4) urug‘i urug‘kurtakdan rivojlanadi; 5)
tuxum hujayra murtak xaltada yetiladi; 6)
o‘tkazuvchi sistemaga ega;
7) urugdangan tuxum hujayradan murtak
rivojlanadi; 8) tugunchadan meva hosil qiladi;
9) urug‘kurtaklari qubbalarda yetiladi.
A) a - 3; b - 6; c - 7
B) a - 2; b - 5; c - 4
C) a - 9; b - 7; c - 8
D) a - 9; b - 4', c - 1
56. Quyida berilganlardan faqat sharq sauriga
(a) , faqat zuhrasochga (b) xos hamda ular uchun
umumiy bo‘lgan (c) xususiyatlarni aniqlang.
50
Biologiya
1) arxegoniy urug'kurtakda yetiladi;
2) tuxum hujayrasi arxegoniyda yetiladi;
3) spermatozoidlar anteridiyda hosil bo‘ladi;
4) mexanik to‘qimaga ega;
5) shamol yordamida changlanadi;
6) vegetativ organlarga ega;
7) urug‘langan tuxum hujayradan murtak
rivojlanadi;
8) urug‘kurtakdan urug‘ hosil qiladi;
9) urug‘lanish suvda amalga oshadi.
A) a - 1; b - 3; c- 2, 6
B) a - 8; b - 1, 9; c - 4
C) a - 5; b- 3, 4; c - 8
D) a - 3; b- 9; c- 5, 7
A)
B)
C)
D)
O‘simliklar - tirik organizm sifatida
xurmo - shivit - qizilmiya
xolmon - shivit - qizilmiya
xolmon - shivit - jumagul
olg‘i - shivit - qizilmiya
60. O‘simliklarning ikkinchi nomi mos ravishda
to‘g‘ri berilgan javobni aniqlang. jumagul - ukrop
- meksika g‘o‘zasi
A) xolmon - shivit - oddiy g‘o‘za
B) oloy xiyoli - shivit - oddiy g'o'za
C) xolmon - shivit - misr g‘o‘zasi
D) oloy xiyoli - petrushka - oddiy g‘o‘za
57. Faqat qarag‘ayga (a), faqat dala qirqbo‘g‘imga
(b) xos hamda ular uchun umumiy bo‘lgan
(c) xususiyatlar to‘g‘ri kohsatilgan javobni
belgilang.
A) a - shamol yordamida changlanadi;
b - mexanik to'qimaga ega, urug'langan tuxum
hujayradan murtak rivojlanadi; c -- o'tkazuvchi
sistemaga ega
B) a - arxegoniy urug‘kurtakda yetiladi; b spermatozoidlar anteridiyda hosil bo'ladi; c tuxum hujayrasi arxegoniyda yetiladi,
urug'langan tuxum hujayradan murtak
rivojlanadi
C) a, - urug'kurtakdan urug' hosil qiladi; b urug'lanish suvda amalga oshadi;
c - spermatozoidlar anteridiyda hosil bo’ladi,
o'tkazuvchi sistemaga ega
D) a - urug'kurtakdan urug' hosil qiladi;
b - urug'langan tuxum hujayradan murtak
rivojlanadi, urug'lanish suvda amalga oshadi; c mexanik to'qimaga ega
58. O‘simliklarning ikkinchi nomi mos ravishda
to‘g‘ri berilgan javobni aniqlang.
xolmon - shivit - qizilmiya
A) jumagul - petrushka - shirinmiya
B) jumagul - ukrop - sigirquyruq
C) jumagul - ukrop - shirinmiya
D) Iola - ukrop - afsonak
59. O‘simliklarning ikkinchi nomi mos ravishda
to‘g‘ri berilgan javobni aniqlang. jumagul - ukrop
- shirinmiya
61. O‘simliklarning ikkinchi nomi mos ravishda
to‘g‘ri berilgan javobni aniqlang.
misr g‘o‘zasi - ukrop - meksika g‘o‘zasi
A) barbadoss g‘o‘zasi - shivit - gulxayri
B) barbadoss g'o'zasi - shivit - oddiy g'o'za
C) oddiy g'o'za - shivit - barbadoss g'o'zasi
D) jaydari go‘za - shivit - oddiy g'o'za
62. O‘simliklarning ikkinchi nomi mos ravishda
to‘g‘ri berilgan javobni aniqlang.
misr g‘o‘zasi - ukrop - tuxumak
A) jaydari g‘o‘za - shivit - gledichiya
B) barbadoss g‘o‘zasi - shivit - yapon saforasi
C) barbadoss g‘o‘zasi - shivit - tikan daraxt
D) jaydari g'o'za - shivit - yapon saforasi
63. Quyida berilgan o‘simliklarni changchilarining
soni ortib borishi tartibida joylashtiring.
1) yerbag‘ir tugmachagul;
2) o‘tloq sebargasi; 3) kartoshka;
4) xolmon.
A) 4, 1, 2, 3
B) 1, 3, 4, 2
C) 2, 3, 4, 1
D) 3, 4, 2, 1
64. Quyida berilganlardan faqat sharq sauriga (a),
faqat zuhrasochga (b) xos hamda ular uchun
umumiy bodgan (c) xususiyatlarni aniqlang.
1) arxegoniy urug‘kurtakda yetiladi;
2) tuxum hujayrasi arxegoniyda yetiladi;
3) spermatozoidlar anteridiyda hosil bodadi; 4)
mexanik to‘qimaga ega;
5) shamol yordamida changlanadi;
6) o‘tkazuvchi sistemaga ega; 7) urugdangan
tuxum hujayradan murtak rivojlanadi;
8) urug‘kurtakdan urug‘ hosil qiladi;
51
0‘simliklar - tirik organizm sifatida
9) urugdanish suvda amalga oshadi
A) a - 5: b - 3; c - 2, 4
B) a - 8; b - 7. 9; c - 6
C) a - 1: b - 5. 4; c - 3
D) a - 8; b- 9; c- 3,7
65. Quyida berilganlardan faqat sharq sauriga (a),
faqat zuhrasochga (b) xos hamda ular uchun
umumiy bodgan (c) xususiyatlarni aniqlang.
1) arxegoniy urug‘kurtakda yetiladi;
2) tuxum hujayrasi arxegoniyda yetiladi;
3) spermatozoidlar anteridiyda hosil bodadi;
4) mexanik to‘qimaga ega;
5) shamol yordamida changlanadi;
6) o‘tkazuvchi sistemaga ega; 7) urugdangan
tuxum hujayradan murtak rivojlanadi;
8) urug'kurtakdan urug! hosil qiladi;
9) urugdanish suvda amalga oshadi
A) a - 3; b - 5, 4; c - 2
B) a - 8; b- 9: c- 3, 7
C) a- 8; b - 3: c - 6, 7
D) a - 1: b - 7. 9; c - 8
66. Quyida berilganlardan faqat sharq sauriga (a),
faqat zuhrasochga (b) xos hamda ular uchun
umumiy bodgan (c) xususiyatlarni aniqlang.
1) arxegoniy urug‘kurtakda yetiladi;
2) tuxum hujayrasi arxegoniyda yetiladi;
3) spermatozoidlar anteridiyda hosil bodadi;
4) mexanik to‘qimaga ega; 5) shamol yordamida
changlanadi; 6) o‘tkazuvchi sistemaga ega;
7) urugdangan tuxum hujayradan murtak
rivojlanadi; 8) urug‘kurtakdan urug‘ hosil qiladi;
9) urugdanish suvda amalga oshadi
A) a - 5; b - 2. 4; c - 3
B) a - 8: b - 9: c- 3, 7
C) a - 1; b - 9; c - 6
D) « 2; b- 3, 7; c - 8
67. Quyida berilganlardan faqat qarag‘ayga (a), faqat
qirqbo‘g‘imga (b) xos hamda ular uchun umumiy
bodgan (c) xususiyatlarni aniqlang.
1) tuxum hujayrasi arxegoniyda yetiladi;
2) arxegoniy urug‘kurtakda yetiladi;
70. Quyida berilganlardan faqat zuhrasochga (a),
faqat oksitropsga (b) xos hamda ular uchun
umumiy bcrlgan (c) xususiyatlarni aniqlang. 1)
tuxum hujayrasi arxegoniyda yetiladi: 2)
o‘tkazuvchi sistemaga ega:
Biologiya
3) mexanik to‘qimaga ega;
4) spermatozoidlar anteridiyda hosil bodadi;
5) shamol yordamida changlanadi;
6) o‘tkazuvchi sistemaga ega;
7) urugdangan tuxum hujayradan murtak
rivojlanadi;
8) urugdanish suvda amalga oshadi;
9) urug‘kurtakdan urug‘ hosil qiladi.
A) a - 3; b - 7, 8; c - 9
B) a - 2; b - 4; c - 1, 6
C) a - 9; b- 8; c- 4, 7
D) a - 5; b - 3, 7; c - 4
68. Quyida berilganlardan faqat zuhrasochga (a),
faqat oksitropsga (b) xos hamda ular uchun
umumiy bodgan (c) xususiyatlarni aniqlang.
1) tuxum hujayrasi arxegoniyda yetiladi;
2) o‘tkazuvchi sistemaga ega;
3) spermatozoidlar anteridiyda hosil bodadi;
4) tuxum hujayra murtak xaltada yetiladi;
5) urugdangan tuxum hujayradan murtak
rivojlanadi;
6) urugdanish suvda amalga oshadi;
7) urugd meva ichida yetiladi.
A) a - 1; b - 6: c - 7
B) a - 3; b - 4i c ~ 5
C) a - 7; b- 5; c - 6
D) a -4; b~ 2; c-5
69. Quyida berilganlardan faqat zuhrasochga (a),
faqat oksitropsga (b) xos hamda ular uchun
umumiy bodgan (c) xususiyatlarni aniqlang.
1) tuxum hujayrasi arxegoniyda yetiladi;
2) o‘tkazuvchi sistemaga ega;
3) spermatozoidlar anteridiyda hosil bodadi;
4) tuxum hujayra murtak xaltada yetiladi;
5) urugdangan tuxum hujayradan murtak
rivojlanadi;
6) urugdanish suvda amalga oshadi;
7) urugd meva ichida yetiladi.
A) a - 2; b - 5; c - 4
B) a - 7; b - 5; с - 1
C) a - 6; b - 1; c - 3
D) a -l;b -4;
c-5
3) spermatozoidlar anteridiyda hosil bo‘ladi;
4) tuxum hujayra murtak xaltada yetiladi;
5) urug‘langan tuxum hujayradan murtak
rivojlanadi; 6) urugdanish suvda amalga oshadi;
7) urug‘i meva ichida yetiladi.
52
Biologiya
A) a - 6;
B) a - 3; b
C) a - 5;
D) a - 5;
b - 3; c - 7;c - 5
b - 4- c ~
b -2;
Hayvonlar - tirik organizm sifatida
C) a -3;b~ 41 c~%
D) a - 1; b - 6; c - 7
72. Afsonak va astragal o‘simliklari qaysi
xususiyatlariga ko‘ra bir bo‘limga (a), bir sinfga
(b) va bir oilaga (c) birlashtiriladi? 1) gullari
qiyshiq, ikki jinsli; 2) meva hosil qiladi; 3)
changchilari lOta; 4) murtagi ikki urug‘pallali; 5)
ildiz tizimi asosiy va yon ildizlardan iborat; 6)
barglari novdada ketma- ket o‘rnashgan; 7) barg
yaprog‘i patsimon yoki panjasimon tomirlangan;
8) o‘tkazuvchi naylarga ega; 9) gulli o‘simlik.
A) a - 2, 8; b - 4, 9; c - 5, 6
B) a - 5, 8; b - 1, 7; c - 2, 6
C) a -2, 9; b - 4, 7; c - 1, 3
D) a- 8, 9; b - 4, 6; c - 3, 7
7
3
c~4
71. Quyida berilganlardan faqat zuhrasochga (a),
faqat oksitropsga (b) xos hamda ular uchun
umumiy bo‘lgan (c) xususiyatlarni aniqlang. 1)
tuxum hujayrasi arxegoniyda yetiladi; 2)
o‘tkazuvchi sistemaga ega;
3) spermatozoidlar anteridiyda hosil bo‘ladi;
4) tuxum hujayra murtak xaltada yetiladi;
5) urug‘langan tuxum hujayradan murtak
rivojlanadi; 6) urug‘lanish suvda amalga oshadi;
7) urug‘i meva ichida yetiladi.
A) a - 5; b - 3; c - 1
B) a - 7; b- 5; c - 2
Hayvonlar — tirik organizm sifatida
1. Olma mevaxo‘ri o‘z ontogenezining qaysi
bosqichida mevalarni zararlaydi?
A) yetuk organizm
B) lichinkalik
C) g‘umbaklik
D) tuxum
2. Qaysi javobda faqat chuchuk suvlarda yashovchi
baliqlar keltirilgan?
A) bakra, beluga, loses
B) gulmoy, qora baliq, tikan baliq
C) oq amur, xumbosh, gorbusha
D) gorbusha, latimeriya, keta
3. Qaysi organizmlarning tanasi boshko‘krak va qorin
bo‘limlaridan iborat?
A) butli o'rgimchak, biy, qoraqurt
B) biy, butli o‘rgimchak, chayon, mol kanasi
C) qoraqurt, chayon, falanga
D) butli o‘rgimchak, qoraqurt, kolorado qo‘ng‘izi
4. Qaysi sutemizuvchi hayvonlarning qoziq tishlari
kuchli rivojlangan?
A) olaqo‘zan, latcha, kalamush
B) morj, ondatra, jayra
C) to‘ng‘iz, ilvirs, nutriya
D) norka, latcha, morj
5. Organizmlarning o‘xshashligi to‘g‘ri ko‘rsatilgan
javobni aniqlang.
A) Kolorado qo'ng‘izi yuragining qorin bodimida
joylashganligi bilan yomg‘ir chuvalchangiga
o‘xshaydi.
B) Biy qon aylanish sistemasi ochiqligi bilan
ninachiga o‘xshaydi.
C) So‘na ichki urugdanish kuzatilishi bilan
tritonga o‘xshaydi.
D) Oq planariya uch shoxli ichagi mavjudligi
bilan jigar qurtiga o‘xshaydi.
6. Umurtqalilarning o‘xshash belgilari to‘g‘ri
ko‘rsatilgan javobni aniqlang.
A) Xonqizi ikkilamchi konsument ekanligi bilan
kolorado qo’ng’iziga o’xshaydi.
B) Losos dengizda yashashi bilan forelga
o’xshaydi.
C) Ondatra yirtqichlar turkumiga mansubligi bilan
ilvirsga o’xshaydi.
D) Yirtqich tishli kaltakesak tishlarining
ixtisoslashganligi bilan ilvirsga o’xshaydi.
7. Umurtqalilarning o‘xshash belgilari to‘g‘ri
ko‘rsatilgan javobni aniqlang.
A) Losos dengizda yashashi bilan forelga
o’xshaydi.
B) Xonqizi ikkilamchi konsument ekanligi bilan
podalariyga o’xshaydi.
C) Bo‘rsiq yirtqichlar turkumiga mansubligi bilan
ilvirsga o‘xshaydi.
D) Yirtqich tishli kaltakesak tishlarining
ixtisoslashmaganligi bilan kaltakesakka o’xshaydi.
8. Lansetnikka xos xususiyatni aniqlang.
A) Teri ostida joylashgan nerv hujayralari
mexanik va kimyoviy ta’sirni sezadi.
B) Ozuqasi halqumdan oshqozonga o’tib hazm
bo‘ladi.
53
Hayvonlar - tirik organizm sifatida
C) Jabralarda qon kislorod bilan to‘yinadi va orqa
aortaga chiqadi.
D) Ayirish sistemasi, nerv sistemasi naysimon
bo’lib, tanasining orqa tomonida joylashganligi
bilan haqiqiy xordalilardan farq qiladi.
9. Lansetnikka xos xususiyatni aniqlang.
A) Ayirish sistemasi, nerv sistemasi naysimon
bo’lib, tanasining orqa tomonida joylashganligi
bilan haqiqiy xordalilardan farq qiladi.
B) Jabralarda qon kislorod bilan to’yinadi va
qorin aortasiga chiqadi.
C) Teri sirtida joylashgan nerv hujayralari
mexanik va kimyoviy ta’sirni sezadi.
D) Ozuqasi halqumdan oshqozonga o’tib hazm
bo‘ladi.
10. Lansetnikka xos xususiyatni aniqlang.
A) Teri ostida joylashgan nerv hujayralari
mexanik va kimyoviy ta’sirni sezadi.
B) Jabralarda qon kislorod bilan to'yinadi va
qorin aortasiga chiqadi.
C) Ozuqasi halqumdan oshqozonga o'tib hazm
bo’ladi.
D) Ayirish sistemasi tuzilishi va yuragining
bo’lmasligi bilan bosh skeletlilardan farq qiladi.
Biologiya
B) Skeleti tog’aydan iborat, jabra ravoqlari va
yon chiziqlari bo’lmaydi.
C) Qorin aortasidagi venoz qon jabra
arteriyalari tomon oqadi.
D) Terisini qoplab turgan tangachalari suyakli
baliqlarnikiga o’xshaydi.
14. Qaysi javobda dengiz tulkisi haqida to‘g‘ri
ma’lumot keltirilgan?
A) Jabra arteriyalaridan venoz qon qorin aortasi
tomon oqadi.
B) Yo’ldoshlilar kenja tipiga mansub.
C) Skeleti tog’aydan iborat, jabra qopqoqlari va
suzgich pufagi bo’lmaydi.
D) Dm va yon suzgichi xivchinga aylangan,
serpusht, suv tubida reaktiv harakat qiladi.
15. Qaysi javobda dengiz tulkisi haqida to‘g‘ri
ma’lumot keltirilgan?
A) Skeleti suyakdan iborat, jabra qopqoqlari va
yon chiziqlari bo‘ladi.
B) Jabra arteriyalaridan venoz qon qorin aortasi
tomon oqadi.
C) Yo'ldoshlilar kenja tipiga mansub.
D) Dum suzgichi xivchinga aylangan, tirik
tug'adi, suv tubida yashaydi.
16. Qaysi javobda dengiz tulkisi haqida to‘g‘ri
11. Qaysi javobda gigant akula haqida to‘g‘ri
ma’lumot keltirilgan?
ma’lumot keltirilgan?
A) Ko‘krak va yon suzgichi xivchinga aylangan,
A) Terisini qoplab turgan tangachalari suyakli
serpusht,
suv tubida reaktiv harakat qiladi.
baliqlarnikidan farq qiladi.
B) Jabra arteriyalaridan venoz qon qorin aortasi
B) Jabra arteriyalariga venoz qon orqa aorta
tomon
oqadi.
orqali yetkaziladi.
C)
Yaqin
masofadan yaxshi ko‘radi, shakl va
C) O‘pka bilan nafas oladi.
rangni farq qila oladi.
D) Skeleti suyakdan iborat, jabra qopqoqlari va
D) Skeleti suyakdan iborat, jabra qopqoqlari va
yon chiziqlari bo’ladi.
yon chiziqlari bodmaydi.
12. Qaysi javobda gigant akula haqida to‘g‘ri
17. Qaysi javobda dengiz tulkisi haqida to‘g‘ri
ma’lumot keltirilgan?
ma’lumot keltirilgan?
A) Terisini qoplab turgan tangachalari suyakli
A) Skeleti suyakdan iborat, jabra qopqoqlari va
baliqlarnikiga o’xshaydi.
yon
chiziqlari bodmaydi.
B) Skeleti suyakdan iborat, jabra qopqoqlari va
B)
Uzoq
masofadan ko‘radi, shakl va rangni farq
yon chiziqlari bo’ladi.
qila olmaydi.
C) Jabra arteriyalariga venoz qon orqa aorta
C) Qorin aortasidagi venoz qon jabra
orqali yetkaziladi.
arteriyalari
tomon oqadi.
D) Nafas olish, qon aylanish va hazm qilish
D) Dum va ko‘krak suzgichi xivchinga aylangan,
organlari ishini uzunchoq miya boshqaradi.
serpusht, suv tubida reaktiv harakat qiladi.
13. Qaysi javobda gigant akula haqida to‘g‘ri
18. Qaysi javobda manta haqida to‘g‘ri ma’lumot
ma’lumot keltirilgan?
keltirilgan?
A) O’pka bilan nafas oladi.
54
Biologiya
Hayvonlar - tirik organizm sifatida
A) Jabra arteriyalaridan venoz qon qorin aortasi 23. Qaysi javobda bakra baliq haqida to‘g‘ri ma’lumot
tomon oqadi.
keltirilgan?
B) Dum va yon suzgichi xivchinga aylangan,
A) Urg'ochilarda bitta urug'don, erkaklarida bir
serpusht, suv tubida reaktiv harakat qiladi.
juft tuxumdon bo‘ladi.
C) Ayirish sistemasi bitta tasmasimon buyrakdan
B) Shartli reflekslari instinkt deyiladi.
iborat.
C) Jabra arteriyalaridan venoz qon qorin aortasi
D) Jabra qopqoqlari va suzgich pufagi
tomon oqadi.
boJmaydi, skeleti: tog‘aydan iborat.
D) O‘q skeleti tog‘aydan iborat, jabra
qopqoqlari va suzgich pufagi bo'ladi.
19. Qaysi javobda manta haqida to‘g‘ri ma’lumot
24. Qaysi javobda bakra baliq haqida to‘g‘ri ma’lumot
keltirilgan?
keltirilgan?
A) Jabra arteriyalaridan venoz qon qorin aortasi
A) Jabra arteriyalaridan venoz qon qorin aortasi
tomon oqadi.
tomon oqadi.
B) Skeleti tog‘aydan iborat, jabra ravoqlari va
B) Skeleti tog'aydan iborat, jabra qopqoqlari va
yon chiziqlari bo‘lmaydi.
suzgich pufagi bodmay di.
C) Suv tubida yashaydi, kam nasi beradi, dum
C) Shartli reflekslari instinkt deyiladi.
suzgichi xivchinga aylangan.
D) Urchish davrida urug‘donlar oq suyuqlik
D) Ayirish sistemasi bitta tasmasimon buyrakdan
bilan to'ladi.
iborat.
25. Qaysi javobda bakra baliq haqida to‘g‘ri ma’lumot
20. Qaysi javobda manta haqida to‘g‘ri ma’lumot
keltirilgan?
keltirilgan?
A) Urg‘ochilarda bir juft urug'don, erkaklarida
A) Jabra arteriyalaridan venoz qon qorin aortasi
bir
juft tuxumdon bo‘ladi.
tomon oqadi.
B) O'q skeleti tog‘aydan iborat, jabra qopqoqlari
B) Ikkita tasmasimon buyrakdan iborat ayirish
va suzgich pufagi bodmaydi.
sistemasiga ega.
C) Qorin aortasidagi venoz qon jabra
C) Skeleti tog‘aydan iborat, jabra ravoqlari va
arteriyalari tomon oqadi.
yon chiziqlari bodmaydi.
D) Shartli reflekslari instinkt deyiladi.
D) Dum va yon suzgichi xivchinga aylangan,
serpusht, suv tubida reaktiv harakat qiladi.
26. Qaysi javobda sterlyad haqida to‘g‘ri ma’lumot
keltirilgan?
21. Qaysi javobda manta haqida to‘g‘ri ma’lumot
A) Jabra, arteriyalaridan venoz qon qorin
keltirilgan?
aortasi tomon oqadi.
A) Skeleti tog‘aydan iborat,
B) Skeleti tog'ay dan iborat, jabra qopqoqlari va
jabra ravoqlari va yon chiziqlari boJmaydi.
suzgich
pufagi bo‘lmaydi.
B) Qorin aortasidagi venoz qon jabra
C) Tog'ayli baliqlar sinfi, suyakli baliqlar
arteriyalari tomon oqadi.
turkumiga
mansub.
C) Shartli reflekslari instinkt deyiladi.
D)
Urg‘ochilarda
yirik tuxumdon, erkaklarida
D) Dum va yon suzgichi xivchinga aylangan,
bir juft urug'don bodadi.
serpusht, suv tubida reaktiv harakat qiladi.
22. Qaysi javobda bakra baliq haqida to‘g‘ri ma’lumot 27. Quyidagi qaysi xususiyat ildam kaltakesakning
qon aylanish sistemasiga xos?
keltirilgan?
A) yuragi ikki kamerali bodib, yurak bodmachasi
A) Urg'ochilarda bir juft urug‘don, erkaklarida
va qorinchasidan iborat
bir juft tuxumdon boladi.
B) kichik qon aylanish doirasi o'pka
B) Jabra arteriyalaridan venoz qon qorin aortasi
arteriyasidan
boshlanib yurakning o'ng
tomon oqadi.
bodmachasida
tugaydi
C) Shartsiz reflekslari instinkt deyiladi.
1
C) katta va kichik qon aylanish doirasi yurak
D) O‘q skeleti tog ay dan iborat, jabra
qorinchasidan
boshlanadi
qopqoqlari va suzgich pufagi bolmaydi.
55
Hayvonlar - tirik organizm sifatida
D) katta qon aylanish doirasi kislorodga boy
o‘pka arteriyasidan boshlanadi
Biologiya
qorinchasidan boshlanadi
B) katta qon aylanish doirasi kislorodga boy
o‘pka arteriyasidan boshlanadi
C) kichik qon aylanish doirasi o'pka arteriyasi
orqali chap qorinchada tugaydi
D) yuragi ikki kamerali bodib, yurak
bodmachasi va qorinchasidan iborat
28. Quyidagi qaysi xususiyat timsohning qon aylanish
sistemasiga xos?
A) kichik qon aylanish doirasi o'pka
arteriyasidan boshlanib yurakning o'ng
bodmachasida tugaydi
33. Iguananing qon aylanish sistemasiga xos bo‘lgan
B) yuragi to'rt kamerali
xususiyatni belgilang.
C) yuragi ikki kamerali bodib, yurak bodmachasi
A) yuragi ikki kamerali bodib, yurak
va qorinchasidan iborat
bodmachasi va qorinchasidan iborat
D) katta qon aylanish doirasi kislorodga boy
B) kichik qon aylanish doirasi o‘pka arteriyasi
o'pka arteriyasidan boshlanadi
orqali chap bodmachada tugaydi
C) katta qon aylanish doirasi kislorodga boy
29. Quyidagi qaysi xususiyat gekkonning qon
o‘pka
arteriyasidan boshlanadi
aylanish sistemasiga xos?
D) katta va kichik qon aylanish doirasi yurak
A) katta qon aylanish doirasi kislorodga boy
qorinchasidan
boshlanadi
o'pka arteriyasidan boshlanadi
B) kichik qon aylanish doirasi o'pka
34. Yuragi uch kamerali, ko‘krak qafasi
arteriyasidan boshlanib yurakning o'ng
rivojlanmagan organizmlarni aniqlang.
bodmachasida tugaydi
1) triton; 2) gekkon; 3) kaltakesak; 4) baqa;
C) katta va kichik qon aylanish doirasi yurak
5) forel.
qorinchasidan boshlanadi
A) 1, 4 B) 4, 5 C) 2, 5 D) 1, 3
D) yuragi ikki kamerali bodib, yurak bodmachasi
35. Yuragi uch kamerali, ko‘krak qafasi
va qorinchasidan iborat
rivojlanmagan organizmlarni aniqlang.
30. Quyidagi qaysi xususiyat sariq ilonning qon
1) salamandra; 2) gekkon; 3) kaltakesak;
aylanish sistemasiga xos?
4) qurbaqa; 5) forel.
A) katta qon aylanish doirasi kislorodga boy
A) 1, 3 B) 2, .5 C) 4, 5 D) 1, 4
o'pka arteriyasidan boshlanadi
36. Yuragi uch kamerali, ko‘krak qafasi
B) katta va kichik qon aylanish doirasi yurak
rivojlanmagan organizmlarni aniqlang.
qorinchasidan boshlanadi
1) salamandra; 2) gekkon; 3) gavial; 4) triton;
C) yuragi ikki kamerali bodib, yurak bodmachasi
5) agama.
va qorinchasidan iborat
D) kichik qon aylanish doirasi o'pka
A) 1, 4 B) 4, 5 C) 2, 5 D) 1, 3
arteriyasidan boshlanib yurakning o'ng
37. Yuragi uch kamerali, ko‘krak qafasi rivojlangan
bodmachasida tugaydi
organizmlarni aniqlang.
1) agama; 2) gekkon; 3) forel; 4) qurbaqa;
31. Quyidagi qaysi xususiyat qalqontumshuqning qon
5) kaltakesak; 6) baqa.
aylanish sistemasiga xos?
A) 1, 3, 6
В) 1, 2, 5
A) katta qon aylanish doirasi kislorodga boy
C)
2,
4,
5
D) 3, 4, 6
o‘pka arteriyasidan boshlanadi
B) yuragi ikki kamerali bodib, yurak
38. Yuragi uch kamerali, ko‘krak qafasi rivojlangan
bodmachasi va qorinchasidan iborat
organizmlarni aniqlang.
C) katta va kichik qon aylanish doirasi yurak
1) gekkon; 2) musicha; 3) baqa; 4) dasht
qorinchasidan boshlanadi
agamasi; 5) chittak; 6) kaltakesak.
D) kichik qon aylanish doirasi o‘pka venasidan
A) 1, 4, 5
В) 1, 4, 6
boshlanib yurakning chap bodmachasida tugaydi
C) 2, 4, 6
D) 2, 3, 5
32. Toshbaqaning qon aylanish sistemasiga xos
39. Qaysi organizmlarning oshqozoni bir bodmali?
bo‘lgan xususiyatni belgilang.
A) sayg'oq, arxar, jayron, los
A) katta va kichik qon aylanish doirasi yurak
56
Biologiya
B) begemot, zebra, tapir, karkidon
C) jirafa, sayg‘oq, zubr, tapir
D) jayron, zubr, qulon, to'ng‘iz
Hayvonlar - tirik organizm sifatida
bo‘lgan xaltachalarga ochiladigan organizmlar
to‘g‘ri keltirilgan javobni aniqlang.
A) ildam kaltakesak, o‘rdak
B) silovsin, churrak
C) keta baliq, qora baliq
D) nandu, emu
40. Qaysi organizmlar traxeya yordamida nafas oladi?
1) losos; 2) zog‘orabaliq; 3) gelikonius;
4) kallima; 5) lansetnik; 6) maxaon;
47. Umurtqasiz (a) va umurtqali (b) hayvonlarda
7) poliksina; 8) krevetka.
parazitlik qiladigan organizmlar ko‘rsatilgan
A) 1, 4, 6, 8
B) 3, 4, 6, 7
javobni aniqlang.
C) 3, 4, 5, 6
D) 2, 3, 4, 1
1) exinokokk; 2) ichburug1 amyobasi;
41. Ayirish mahsulotlari kristallanib ichak
3) tripanosoma; 4) bezgak paraziti; 5) jigar qurti
bo‘shlig‘iga o‘tib, oziq qoldig‘i bilan birga
lichinkasi; 6) baqachanoq lichinkasi;
ajraladigan organizmlarni ko‘rsating.
7) asalari nozemasi.
1) skuns; 2) kallima; 3) jirafa; 4) ninachi;
A) a - 1; b - 2, 4 B) a - 7; b - 2, 3
5) laylak; 6) qaldirg‘och; 7) termit; 8) maxaon.
C) a - 3; b - 1, 5, 6 D) a - 6; b- 4, 5
A) 2, 4, 7, 8
В) 1, 4, 6, 8
C) 3, 5, 6, 7
D) 1, 2, 3, 7
48. Umurtqasiz (a) va umurtqali (b) hayvonlarda
parazitlik qiladigan organizmlar kohsatilgan
42. Quyida berilganlar orasidan parazit organizmlarni
javobni aniqlang.
aniqlang.
1) exinokokk; 2) leyshmaniya; 3) tripanosoma;
1) foraminifera; 2) qoqshol qo‘zg‘atuvchisi;
4) bezgak paraziti; 5) jigar qurti lichinkasi;
3) jigar qurti; 4) exinokokk; 5) yashil evglena;
6) baqachanoq lichinkasi; 7) asalari nozemasi. A)
6) penitsill.
a - 6; b - 1, 4
В) a - 1; b - 3, 6
A) 2, 5
B) 2, 3, 4
C)
a
3;
b
5,
6
D) a - 7; b - 2, 3
C) 3, 6
D) 1, 4, 5
49. Suqsun qon aylanish sistemasining qaysi qismlari
arterial qon harakatida ishtirok etadi?
1) o‘ng bo‘lmacha; 2) o‘pka arteriyasi; 3) chap
qorincha; 4) o‘pka venasi; 5) aorta; 6) chap
bodmacha; 7) o‘ng qorincha.
A) 3, 4, 6
B) 2, 6, 7
C) 2, 4, 7
D) 1, 3, 5
43. Quyidagi qaysi organizmlar suvsarsimonlar
oilasiga mansub emas?
1) norka; 2) suvsar; 3) vixuxol; 4) bo‘rsiq;
5) kutora; 6) olaqo‘zan; 7) yenotsimon it;
8) latcha.
A) 2, 5, 6
B) 4, 7, 8
C) 3, 5, 7
D) 1, 3, 8
44. Qaysi javobda berilgan organizmlar yassi
chuvalchanglar tipiga mansub?
A) exinokokk, oq planariya
B) gidra, bolalar gijjasi
C) oq planariya, nereida
D) baqachanoq, rishta
45. Yoz oxirlarida yoki erta kuzda, hali havo iliq va
oziq mo‘l bo’lishiga qaramay ancha barvaqt uchib
ketadigan qushlarni aniqlang.
A) musicha, kuropatka, qirg‘ovul, chumchuq
B) go'ngqarg'a, zog‘cha, qarg‘a, chug‘urchuq
C) zarg'aldoq, laylak, qaldirg'och, bulbul
D) o‘rdak, g‘oz, oqqushlar, laylak
46. Burun teshigi hid sezuvchi hujayralarga ega
50. Pingvin qon aylanish sistemasining qaysi qismlari
venoz qon harakatida ishtirok etadi?
1) o‘ng bo‘lmacha; 2) o‘pka arteriyasi;
3) chap qorincha; 4) o‘pka venasi;
5) aorta; 6) chap bodmacha;
7) o‘ng qorincha.
A) 1, 5, 6
B) 3, 5, 7
С) 1, 2, 7
D) 2, 3, 4
51. Yashil bronza qo‘ng‘izi va daryo qisqichbaqasi
uchun umumiy belgilarni aniqlang.
1) tanasi va oyoqlari bo‘g‘imlarga bo‘lingan;
2) traxeya orqali nafas oladi; 3) qorni yetti
bodimdan iborat; 4) haqiqiy yurish oyoqlari soni
sakkizta; 5) bir juft murakkab ko‘zga ega; 6) qoni
kislorod tashishda qatnashadi.
57
Hayvonlar - tirik organizm sifatida
A) 3, 5
В) 1, 5
С) 1, 6
D) 2, 4
Biologiya
A) 3, 5 B) 2, 4 C) 3, 4 B>) 1, 6
57. Kolorado qo‘ng‘izi va daryo qisqichbaqasi uchun
umumiy belgilarni aniqlang.
1) konsument organizm; 2) og‘iz teshigini ikki
juft jag4 va lab o‘rab turadi; 3) ikki uchi ochiq
ayirish sistemasiga ega; 4) suvda erigan kislorod
orqali nafas oladi; 5) tanasi xitin po‘st bilan
qoplangan; 6) qorin bo‘limi sakkizta bo‘g‘imdan
iborat.
A) 2, 4 В) 1, 5 С) 1, 6 D) 3, 5
52. Qaysi belgilari bilan yashil bronza qo'ng‘izi daryo
qisqichbaqasidan farq qiladi?
1) tanasi va oyoqlari bo‘g‘imlarga bodingan;
2) atmosfera kislorodidan nafas oladi; 3) qorni
yetti bodimdan iborat; 4) haqiqiy yurish oyoqlari
soni sakkizta; 5) bir juft murakkab ko‘zga ega; 6)
qoni kislorod tashishda qatnashmaydi.
A) 3, 5
В) 1, 6
C) 2, 6
D) 2, 4
53. Qaysi belgilari bilan daryo qisqichbaqasi yashil
bronza qohigdzidan farq qiladi?
1) tanasi va oyoqlari bo‘gdmlarga bodingan;
2) tullab o‘sadi; 3) qorni yetti bodimdan iborat;
4) haqiqiy yurish oyoqlari soni sakkizta; 5) bir juft
murakkab ko‘zga ega;
6) qoni kislorod tashishda qatnashadi.
A) 2, 4
B) 3, 5
C) 3, 4
D) 1, 6
58. Qaysi belgilari bilan kolorado qo‘ng‘izi daryo
qisqichbaqasidan farq qiladi?
1) konsument organizm; 2) og‘iz teshigini ikki
juft jag4 va lab o‘rab turadi; 3) ikki uchi ochiq
ayirish sistemasiga ega; 4) suvda erigan kislorod
orqali nafas oladi; 5) tanasi xitin po‘st bilan
qoplangan; 6) qorin bo‘limi sakkizta bo‘g‘imdan
iborat.
A) 2, 6
B) 3, 5
C) 2, 4
D) (?
59. Qaysi belgilari bilan daryo qisqichbaqasi yashil
54. Yashil bronza qodigdzi va daryo qisqichbaqasi
bronza qo‘ng‘izidan farq qiladi?
uchun umumiy belgilarni aniqlang.
1) konsument organizm; 2) og‘iz teshigini ikki
1) ochiq qon aylanish sistemasiga ega;
juft jag4 va lab o‘rab turadi; 3) ikki uchi ochiq
2) metamorfoz orqali rivojlanadi; 3) o‘pka
ayirish sistemasiga ega; 4) tanasi xitin po‘st bilan
xaltalariga ega; 4) boshida ikki juft mo‘ylovi bor;
qoplangan; 5) suvda erigan kislorod orqali nafas
5) tullash orqali o‘sadi; 6) faqat uch juft yurish
oladi; 6) qorin bo‘limi sakkizta bo‘limdan iborat.
oyoqlariga ega.
A) 3, 5 B) 3, 4 C) 2, 4 D) 1, 6
A) 1, 6
В) 1, 5
C) 3, 5
D) 2, 4
60. Daryo qisqichbaqasi va yashil bronza qo‘ng‘izi
55. Qaysi belgilari bilan yashil bronza qo‘ng‘izi daryo
uchun umumiy belgilarni aniqlang.
qisqichbaqasidan farq qiladi?
1) tanasi va oyoqlari bo‘g‘imlarga bo‘lingan;
1) ochiq qon aylanish sistemasiga ega;
2) metamorfoz orqali rivojlanadi; 3) ikki uchi
2) metamorfoz orqali rivojlanadi; 3) o‘pka
ochiq ayirish sistemasiga ega; 4) haqiqiy yurish
xaltalariga ega; 4) boshida ikki juft mo‘ylovi bor;
oyoqlari soni sakkizta; 5) tullash orqali o‘sadi; 6)
5) tullash orqali o‘sadi; 6) uch juft yurish
qorin bo‘limi sakkizta bo‘g‘imdan iborat.
oyoqlariga ega.
A) 3, 5
В) 1, 5
A) 2, 4
B) 2, 6
C) 2, 4
D) 1, 6
C) 1. 6
D) 3, 5
61. Yashil bronza qo‘ng‘iz va daryo qisqichbaqasi
uchun umumiy belgilarni aniqlang.
56. Qaysi belgilari bilan daryo qisqichbaqasi kolorado
1) geterotrof oziqlanadi; 2) yopiq qon aylanish
qo‘ng‘izidan farq qiladi?
sistemasiga ega; 3) uch juft jag‘oyoqlari mavjud;
1) ochiq qon aylanish sistemasiga ega;
4) suvda erigan kislorod orqali nafas oladi; 5) bir
2) metamorfoz orqali rivojlanadi; 3) ikki bodmali
juft murakkab ko‘zga ega;
oshqozonga ega; 4) boshida ikki juft mo'ylovi bor;
6) to‘rt juft yurish oyoqlariga ega.
5) tullash orqali o‘sadi; 6) uch juft yurish
A) 1, 6
В) 1, 5
oyoqlariga ega.
58
Biologiya
C) 2, 4
Bi) 3, 5
62. Daryo qisqichbaqasi, butli o‘rgimchak, kolorado
qo‘ng‘izi qaysi belgilariga ko‘ra bitta tipga
birlashtiriladi?
1) ayirish organlari tuzilishi; 2) xitindan iborat
tana qoplami; 3) murakkab ko'zlari;
4) yopiq qon aylanish sistemasi; 5) bo‘g‘imli
oyoqlari; 6) qorin nerv zanjiri.
A) 2, 4, 5
B) 3, 5, 6
C) 2, 5, 6
D) 1, 3, 4
C) 3, 5, 6
Hayvonlar - tirik organizm sifatida
D) 2, 4, 5
66. Krevetka (a) va tillako‘z (b) ga xos xususiyatlarni
aniqlang.
1) nafas olish organi - traxeyalar; 2) uch juft
oyoqlar; 3) ikki juft mo‘ylovlar; 4) nafas olish
organi - jabralar; 5) ayirish organi - yashil bezlar;
6) ayirish organi - malpigi naychalari.
A) a - 4, 5; b - 3, 6
B) a- 3, 5; b - 1, 2
C) a - 2, 4; b - 1, 6
D) a - 3, 4; b - 2, 5
63. Quyida berilganlardan chuchuk suv shillig‘i
67. Omar (a) va podalariy (b) ga xos xususiyatlarni
haqidagi to‘g‘ri fikrlarni aniqlang.
aniqlang.
1) qorinoyoqlilar sinfi, bo‘g‘imoyoqlilar tipiga
1) nafas olish organi - traxeyalar; 2) uch juft
mansub; 2) yopiq qon aylanish sistemasiga ega; 3)
oyoqlar; 3) ikki juft mo‘ylovlar; 4) nafas olish
yuragi bo‘lmacha va qorinchadan iborat, tananing
organi - jabralar; 5) ayirish organi - yashil bezlar;
orqa tomonida joylashgan;
6) ayirish organi - malpigi naychalari.
4) yurak bo‘lmachasiga arterial qon quyiladi;
A) a - 4, 5; b - 3, 6
5) ayirish organining bir uchi berk; 6) jigari
B) a- 3, 4; b-2, 6
hazm shirasi ishlab chiqaradi.
C) a -2, 4; b - 1, 6
D) a - 3, 4; b - 2, 5
A) 3, 4, 6
В) 1, 2, 5
68. Langust (a) va kolorado qo‘ng‘izi (b) ga xos
C) 2, 3, 5
D) 1, 4, 6
xususiyatlarni aniqlang.
64. Quyida berilganlardan bo‘g‘imoyoqlilar tipiga oid
1) nafas olish organi - jabralar;
to‘g‘ri fikrlarni aniqlang.
2) ikki juft mo‘ylovlar; 3) uch juft yurish
1) bu tipga qisqichbaqasimonlar,
oyoqlari; 4) nafas olish organi - traxeyalar;
o‘rgimchaksimonlar va hasharotlar sinflari kiradi;
5) ayirish organi - yashil bezlar;
2) trilobitsimonlar qadimgi bo‘g‘imoyoqlilardir; 3)
6)
ayirish organi - malpigi naychalari.
bo‘g‘imoyoqlilar barcha vakillarining tanasi bosh,
A) a - 1, 2; b - 3, 5
ko‘krak va qorin bodimlaridan iborat; 4)
B) a - 1, 5; b - 3, 4
o‘rgimchaksimonlarda mo‘ylovlar bo‘lmaydi; 5)
C) a- 4, 5; b - 3, 6
hasharotlarning ko‘zlari murakkab, mo‘ylovlari
D) a - 3, 4; b - 2, 5
ikki juft;
6) hasharotlarning oyoqlari uch juft,
69. Daryo qisqichbaqasi (a) va kulrang satir (b) ga xos
o‘rgimchaksimonlarning oyoqlari sakkizta.
xususiyatlarni aniqlang.
A) 2, 4, 6
В) 1, 2, 3
1) nafas olish organi - traxeyalar;
С) 1, 3, 5
D) 4, 5, 6
2) uch juft yurish oyoqlari;
65. Quyida berilganlardan bo‘g‘imoyoqlilar tipiga oid
3) ikki juft mo‘ylovlar; 4) nafas olish organi to‘g‘ri fikrlarni aniqlang.
jabralar; 5) uch juft jag‘oyoqlar;
1) bo‘g‘imoyoqlilar tipiga qisqichbaqasimonlar,
6) bir juft mo‘ylovlar.
o‘rgimchaksimonlar va hasharotlar sinflari kiradi;
A) a - 3, 4; b- 2, 5
2) qadimgi bo‘g‘imoyoqlilardan trilobitlar kelib
B) a - 4, 5; b 3, 6
chiqqan; 3) bo‘g‘imoyoqlilar barcha vakillarining
C) a - 3, 4; b - 2, 6
tanasi bosh, ko'krak va qorin bo‘limlaridan iborat;
D) a - 2, 4; b - 1, 5
4) tanasi xitin po‘st bilan qoplangan; 5)
hasharotlarning ko‘zlari murakkab, mo‘ylovlari
ikki juft;
6) tashqi skeletga ega.
A) 2, 3, 5
В) 1, 4, 6
70. Langust (a) va yashil bronza qo‘ng‘iz (b) ga xos
xususiyatlarni aniqlang.
1) bir juft mo‘ylovlar; 2) ikki juft mo‘ylovlar; 3)
uch juft oyoqlar;
59
Hayvonlar - tirik organizm sifatida
4) nafas olish organi - jabralar;
5) uch juft jag‘oyoqlar; 6) naysimon, ko‘p
kamerali yurak.
A) a - 1, 5; b - 3, 4
B) a - 3, 4; b - 2, 5
C) a- 4, 5: b - 3, 6
D) a - 1, 2; b - 3, 5
Biologiya
75. Churrak (a), ilvirs (b), bo‘g‘ma ilon (c) mansub
sinflarga xos xususiyatlarni aniqlang.
1) faqat miyachasida burmalar mavjud;
2) miyasida burmalar yo‘q;
3) bosh miya yarimsharlarida burmalar mavjud;
4) tuxumida sariqlik ko‘p;
5) tuxumini bosib yotadi;
6) embrion bachadonda rivojlanadi.
71. Ayirish sistemasida malpigi naychasi (a), juft
A) a - 1, 4; b -3, 5; c - 2, 6
tasmasimon buyrak (b) va juft loviyasimon buyrak
B) a - 1, 5; Ь З, 6: c - 2. 4
(d) mavjud bodgan organizmlarni ko‘rsating.
C) a- 2, 6; b -3, 5; c - 1, 4
1) losos; 2) povituxa qurbaqasi;
D) a - 3, 5; b -1, 6; c - 2, 4
3) salamandra; 4) gelikonius; 5) tapir;
76. Qaysi organizmlarda qon nafas olishda ishtirok
6) skuns; 7) manta; 8) kutora.
etadi (a) va qaysilarda ishtirok etmaydi (b)?
A) a-4, 6; b-2, 3, 7. 8: d-1,5
1) loses; 2) gelikonius; 3) triton;
B) a-4, 5; b-1, 2, 3, 1; d-6,8
4) maxaon; 5) yashil bronza qo‘ng‘izi;
C) a-1, 4; b-2, 3, 7; d-5, 6,8
6) skuns; 7) ninabaliq; 8) zubr;
D) a-4; b-1, 2, 3, 7; d-5, 6,8
9) suvarak.
72. Timsohning qaysi belgilari faqatgina sudralib
A) a - 2, 3, 6, 7, 8;b - 1, 4, 5, 9
yuruvchilar sinfida bo‘lmay, qushlarda ham
B) a - 3, 6, 7, 8, 9;b - 1, 2, 4, 5
uchraydi?
C) a - 1, 3, 6, 7, 8;b - 2, 4, 5, 9
1) oyoqlari tanaga ikki yon tomondan birikkan; 2)
D) a - 1, 3, 4, 6, 7;b - 2, 5, 8, 9
nasliga g‘amxo‘rlik qiladi;
3) o‘pka bilan nafas oladi; 4) ichki urug'lanish
77. Quyidagilardan faqat traxeya orqali nafas oladigan
kuzatiladi; 5) birlamchi quruqlikda yashovchi
hayvonlar ko‘rsatilgan javobni belgilang.
hayvonlar; 6) kloakaga ega.
1) qaldirg‘och; 2) losos; 3) gelikonius;
A) 1, 3, 5 B) 2, 5, 6
4) yashil bronza qo‘ng‘izi; 5) zubr;
C) 3, 4, 6 D) 1, 4, 6
6) maxaon; 7) poliksina; 8) gorilla;
73. Qaysi organizmlar rivojlanish davrida lichinkalik
bosqichini o‘taydi (a), qaysilari o'tamaydi (b)?
1) assidiya; 2) urchuqsimon kaltakesak;
3) kaklik; 4) korall polip; 5) sariq ilon;
6) ko‘rgalak; 7) bolalar gijjasi; 8) dreysena.
A) a - 2, 5; b - 3, 6
'
B) a - A 8; b- 5,7
C) a - 1, 8; b - 3, 6
D) a- 3, 7; b - 2, 4
74. Suqsun (a), ilvirs (b), agama (c) mansub sinflarga
xos xususiyatlarni aniqlang.
1) ilik suyagiga ega, gomoyoterm;
2) sut bezlariga ega, issiqqonli; 3) yuragi uch
kamerali; 4) o‘pkasi katakchalarga bo'lingan: 5)
havo pufaklari mavjud;
6) nafas harakatlarida diafragma ishtirok etadi.
A) a -1, 6;b - 2, 4; c - 3, 5
B) a -1, 5;b - 2, 6; c 3,4
C) a -1, 5;b - 2, 4; c - 3,6
D) a -2, 5;b l. 6: c 3,4
9) suvarak.
A) 2, 3, 4, 5, 6, 7
B) 1, 3, 4, 8, 9
C) 2, 3, 4, 6, 9
D) 3, 4, 6, 7, 9
78. To‘liq o‘zgarish bilan rivojlanuvchi hasharotlarni
aniqlang.
A) pashsha, burga, chumoli, asalari
B) qandala, chigirtka, suvarak, chigirtka
C) chigirtka, ninachi, kapalak, qo‘ng'iz
D) chumoli, suvarak, qandala, chigirtka
79. Ko‘k kit (a), ko‘k sug‘ur (b), ko‘rgalak (c) uchun
xos bo‘lgan ta’riflarni aniqlang.
A) a-bo‘yin umurtqasi 7 ta; b-qoziq tishlari
bo‘lmaydi; c-kloakaga ega
B) a-dumi va oldingi suzgichlari yordamida
suzadi; b-qoziq tishlari hayoti mobaynida o‘sib
turadi; c-kuchli rivojlangan bosh miya
yarimsharlarida burmalar ko'p bodadi
60
Biologiya
C) a-batamom suvda yashashga o'tgan
sutemizuvehi bodib, kurak oyoqlilar turkumiga
kiradi; b-kurak tishlarining orqa tomonida emal
bodmay di; c-havo pufaklari ichki organlar
orasida joylashgan
D) a-tishlari bodmay di; b-qoziq va kurak
tishlariga ega; c-kloakaga ega
80. Qaysi xususiyatlar gidra mansub bo‘lgan tipning
barcha vakillari uchun xos?
A) gastrulyatsiya jarayoni hujayralar
migratsiyasi orqali amalga oshadi, mezoderma
qavatidan jinsiy hujayralar rivojlanadi
B) jinsiy sistemaga ega; tana bo‘shlig‘i ichak
vazifasini bajaradi
C) mezoderma qavati rivojlangan, endoderma
qavatidan amyobasimon tuxum hujayralar hosil
bo‘ladi
D) ektoderma qavatida oraliq hujayralar
joylashgan, tana bo‘shlig‘i ichak vazifasini
bajaradi
81. Poykiloterm organizmlarni aniqlang.
1) ko‘l baqasi; 2) beluga; 3) sariq ilon;
4) norka; 5) gepard; 6) triton; 7) kasatka.
A) 4, 3, 1, 2
B) 4, 7, 3, 6
C) 7, 6, 3, 5
D) 2, 1, 3, 6
A)
B)
C)
D)
Hayvonlar - tirik organizm sifatida
a-3; b-6; c-2
a-3; b-4; c-2
a-1, 4; b-2; c-3
a-1; b-5; c-6
84. Ko‘k kit (a), ko‘k sug‘ur (b), ko‘rgalak (c) uchun
xos bo‘lgan ta’riflarni aniqlang.
1) bo‘yin umurtqasi 7ta; 2) qoziq tishlari
bo'lmaydi; 3) bachadonga ega; 4) tishlari
bodmaydi; 5) qoziq va kurak tishlariga ega;
6) kloakaga ega; 7) ilik suyagiga ega.
A) a-4; b-4; c-3 B) a-6; b-2; c-5 C) a-1; b-6; c-7
D) a-1; b-2; c-7
85. Qaysi javobda kashalot (a), ondatra (b). kayra (c)
ga xos ta’riflar to‘g‘ri kohsatilgan?
A) a-oldingi va keyingi suzgichlari yordamida
suzadi; b-qoziq tishlari bo‘lmaydi; c-ilik suyagiga
ega emas
B) a-dumi va oldingi suzgichlari yordamida
suzadi; b-qoziq tishlari bo'lmaydi; c-ilik suyagiga
ega
C) a-ko‘k kit bilan bir turkumga mansub; b “Qizil kitob’ga kiritilgan; c-ilik suyagi murtak
varaqasining entoderma qavatidan hosil bodgan
D) a-dumi, oldingi va keyingi suzgichlari
yordamida suzadi; b-kurak tishlari bo'lmaydi; ckloakaga ega
82. Ko‘k kit (a), ko‘k sug‘ur (b), ko‘rgalak (c) uchun
xos bo'lgan ta’riflarni aniqlang.
86. Quyidagi xususiyatlardan aureliya uchun xos
A) a-dumi va oldingi suzgichlari yordamida
bo‘lganlarini aniqlang.
suzadi; b-qoziq tishlari bo‘lmaydi; c-ilik suyagiga
1) oraliq moddasi juda kuchli rivojlangan;
ega
2) gidroid poliplar sinfiga mansub;
B) a-dumi, oldingi va keyingi suzgichlari
3) gastrulyatsiya jarayoni hujayralar migratsiyasi
yordamida suzadi; b-kurak tishlari bo'lmaydi; cyo‘li bilan amalga oshadi; 4) teri- muskul
kloakaga ega
hujayralari endoderma qavatida joylashgan.
C) a-kit akulasi bilan bir turkumga mansub; bA) 2, 3
B) 2, 4
“Qizil kitob” да kiritilgan; c-ilik suyagi murtak
С) 1, 2
D) 1, 3
varaqasining entoderma qavatidan hosil bo‘lgan
87. Quyidagi xususiyatlardan aktiniya uchun xos
D) a-oldingi va keyingi suzgichlari yordamida
bo‘lganlarini aniqlang.
suzadi; b-qoziq tishlari hayoti davomida o‘sadi; c1) mezoderma qavatidan spermatozoidlar
nerv nayi endodermadan rivojlanadi
rivojlanadi; 2) midiya bilan bir sinfga mansub; 3)
83. Ko‘k kit (a), ko‘k sug‘ur (b), ko‘rgalak (c) uchun
endoderma qavatida soxta oyoqlar chiqarish
xos bo'lgan ta’riflarni aniqlang.
xususiyatiga ega bo‘lgan yirik xivchinli va bezli
1) dumi va oldingi suzgichlari yordamida suzadi;
hujayralari bo‘ladi; 4) murtak varaqasi uch
2) qoziq tishlari bo‘lmaydi; 3) ilik suyagiga ega;
qavatdan tashkil topgan; 5) ayrim aktiniyalar
zohid qisqichbaqalar va baliqlar bilan simbioz
4) kasatka bilan bir turkumga mansub;
yashashga moslashgan.
5) kurak tishlari bodmaydi; 6) kloakaga ega.
A) 1, 4
В) 1, 2
61
Hayvonlar - tirik organizm sifatida
C) 3, 5
D) 2, 5
Biologiya
62
Biologiya
88. Quyidagi xususiyatlardan chuchuk suv gidrasi
uchun xos bo‘lganlarini aniqlang.
1) dengizda yakka o‘troq yashashga moslashgan;
2) endodermada ikki xivchinli. hazm qiluvchi
vakuolalarga ega yadroli hujayralari bor; 3)
midiya bilan bir sinfga mansub; 4) radial
simmetriyaga ega;
5) gastrulyatsiya jarayoni blastulaning botib
kirishi yo‘li orqali amalga oshadi.
A) 1, 3
B) 2, 4
C) 4, 5
D) 2, 5
Hayvonlar - tirik organizm sifatida
(1) va umumiy bo'lmagan
(2) xususiyatlar to‘g‘ri ko‘rsatilgan javobni
aniqlang.
a) ichki qulog‘i mavjud; b) gametogenez avval
mitoz, so‘ngra meyoz bo'linish orqali amalga
oshadi; c) yuksak tuzilgan issiqqonli hayvon;
d) murtakning mezoderma qavatidan muskullar
rivojlanadi; e) quloq suprasi, ter bezlari mavjud; f)
skeleti bosh, umurtqa pog‘onasi, ko‘krak qafasi,
oldingi va orqa oyoqlar skeletlaridan iborat.
89. Qaysi xususiyatlar aureliya mansub bo'lgan
tipning barcha vakillari uchun xos?
A) tana devori ikki qavatdan tashkil topgan,
oraliq hujayralar murtak varaqasining
mezoderma qavatidan rivojlanadi
B) gastrulyatsiya jarayoni hujayralar
migratsiyasi yo‘li orqali amalga oshadi,
mezoderma qavatidan jinsiy hujayralar
rivojlanadi
C) ektoderma qavatida oraliq hujayralari
joylashgan, lichinkali rivojlanish bosqichi
kuzatiladi
D) tana devori ikki qavatdan tashkil topgan,
gastrulyatsiya jarayoni hujayralar migratsiyasi
yo‘li orqali amalga oshadi
90. Koloniya bo‘lib yashovchi qizil korall poliplarga
xos ma’lumotlarni belgilang.
A) ichki bo‘shliqlari o'zaro tutashgan bo‘ladi,
gidrasimonlardan kelib chiqqan
B) chuchuk suvda yashaydi, ichki bo'shliqlari
o‘zaro tutashmagan bo‘ladi
C) kurtaklanish yo'li bilan hosil bo'lgan yosh
polip ona organizmdan ajralib mustaqil yashaydi,
endoderma qavatidan amyobasimon tuxum
hujayralar hosil bo‘ladi
D) mezoderma qavati rivojlangan, chuchuk suvda
yashaydi
91. Metamorfozi ham, hayot tarzi ham yashash
muhitining almashinishi bilan bog’liq bo‘lgan
organizmlarni aniqlang.
1) moviy ninachi; 2) kuropatka; 3) kolorado
qo‘ng‘izi; 4) assidiya; 5) zog;ora baliq;
6) gavial; 7) povituxa qurbaqasi; 8) tovushqon.
A) 2, 4 В) 1, 7 C) 5, 6 D) 3, 8
92. Rasmda berilgan xordali hayvonlar uchun umumiy
63
A)
B)
C)
D)
1-a, f; 2-d, e
1-d, f; 2-a, b
1-a, b; 2-c, e
1-a, d; 2-b, e
Hayvonlar - tirik organizm sifatida
Biologiya
93. Rasmda berilgan xordali hayvonlar uchun umumiy
tuyoqli hayvon; 2) kavsh qaytaradi;
3) yuragi va oshqozoni to‘rt kamerali;
(1) va umumiy bodmagan
4) bo‘yin umurtqasi 7 ta; 5) ikkinchi
(2) xususiyatlar to;g‘ri ko‘rsatilgan javobni
tartib konsument; 6) diafragma muskuli murtak
aniqlang.
varaqasining
endoderma qavatidan hosil bo‘lgan;
a) murtakning ektoderma qavatidan tishlarining
7) oshqozonida yashaydigan infuzoriya va
emal qavati shakllanadi:
bakteriyalar bilan o‘zaro bog‘lanishi antibioz
b) biogenetik qonunga bo‘ysunadi:
shaklida namoyon bodadi.
c) konsument: d) murtakning ektoderma
A) 1, 3, 5
B) 2, 4, 7
qavatidan sezgi organlari rivojlanadi:
C) 3, 6, 7
D) 1, 2, 3
e) yarim sharlar po‘stlog’ida burmalar ko‘p
96. Quyida berilganlardan g‘izolga xos bodgan
bodadi: f) postembrional davri to‘g‘ri rivojlanish
ma’lumotlar ko‘rsatilgan javobni aniqlang. 1) juft
orqali arnalga oshadi.
tuyoqli hayvon; 2) kavsh qaytaradi;
3) yuragi va oshqozoni to‘rt kamerali;
4) bo‘yin umurtqalari soni 7 ta; 5) ikkinchi
tartib konsument; 6) diafragma muskuli murtak
varaqasining endoderma qavatidan hosil bodgan;
7) oshqozonida yashaydigan infuzoriya va
bakteriyalar bilan o‘zaro bogdanishi antibioz
shaklida namoyon bodadi.
A) 1, 2, 4
B) 3, 6, 7
C) 5, 6, 7
D) 1, 3, 5
A) 1-a, b. c: 2-d
C) 1-d. f: 2-a. b
B) 1-a. f: 2-c. e
D) 1-b. d. f: 2-a
94. Quyidagi xususiyatlardan vixuxol uchun xos
bodganlarini aniqlang.
1) hasharotxo’rlar turkumiga mansub:
2) kemiruvchilar turkumi vakili:
3) ham suv. ham quruqlik sharoitida yashashga
moslashgan: 4) kloakali hayvon; 5) Paleoarktik
tabiiy geografik viloyatida uchraydi; 6) Neotropik
tabiiy geografik viloyatida keng tarqalgan: 7)
biologik progress holatida; 8) biologik regress
holatida.
95. Quyida berilganlardan jirafaga xos bo‘lgan
ma’lumotlar ko‘rsatilgan javobni aniqlang. 1) juft
A) 1. 3. 6, 7
B) 2. 4. 6. 8
C) 5, 5, 8
D) 1. 2. 5. 7
97. Berilgan hayvonlarning qon aylanish sistemasiga
xos ma’lumotlar to‘g‘ri keltirilgan javobni
aniqlang.
1) gorilla; 2) musicha.
A) 1 - o‘ng bo‘lmachadagi qonda kislorodning
konsentratsiyasi karbonat angidridga nisbatan
past bo‘ladi; 2 - chap qorinchadagi qonda
karbonat angidridning konsentratsiyasi kislorodga
nisbatan past bodadi
B) 1 - o‘ng bodmachadagi qonda kislorodning
konsentratsiyasi karbonat angidridga nisbatan
past bodadi; 2 - o‘ng qorinchadagi qonda
karbonat angidridning konsentratsiyasi kislorodga
nisbatan past bodadi
C) 1 - chap bodmachadagi qonda kislorodning
konsentratsiyasi karbonat angidridga nisbatan
past bodadi; 2 - chap qorinchadagi qonda
karbonat angidridning konsentratsiyasi kislorodga
nisbatan past bodadi
D) 1 - chap bodmachadagi qonda kislorodning
konsentratsiyasi karbonat angidridga nisbatan
past bodadi; 2 - o‘ng qorinchadagi qonda
karbonat angidridning konsentratsiyasi kislorodga
nisbatan past bodadi
98. Tapir (1), to‘ng‘iz (2), o‘rdak (3) ga xos
xususiyatlar to‘g’ri berilgan javobni belgilang.
A) 1 - tabiiy holda Hindomolay biogeografik
64
Biologiya
viloyatda uchraydi; 2 - tuyoqli sutemizuvchilar
turkumi vakili; 3 - yuragi uch kamerali
B) 1 - ot bilan bir turkumga mansub;
2 - bo’yni, oyog’i, dumi kalta;
3 - miyachasida burmalar mavjud
C) 1 - ko’richagining chuvalchangsimon
o’simtasi uzun; 2 - oshqozoni to'rt bo’lmali;
3 - ter bezlari tana harorati doimiyligini saqlaydi
D) 1 - tabiiy holda Neotropik biogeografik
viloyatda uchraydi: 2 - oshqozoni bo’lmalarga,
bo’linmagan; 3 - jish bola ochadi
Hayvonlar - tirik organizm sifatida
B) 1 - dengizda hayot kechiradi;
2 - to’sh suyagiga ega
C) 1 - miya qutisi to’liq suyakdan iborat;
2 - losossimonlar vakili
D) 1 - o’q skeleti qisman suyakdan iborat;
2 - suzgich kamari umurtqaga birikmaydi
102. Bukri baliq (1) va gulmoyi (2) ga xos belgilarni
aniqlang.
A) 1 - postembrional davrida o’q skeleti faqat
xordadan iborat; 2 - suzgich kamari umurtqaga
birikmaydi
B) 1 - orqa suzgichi ortida yana bitta suzgichi
bo’ladi; 2 - losossimonlar vakili
C) 1 - rivojlanishi chuchuk suvda boshlanadi; 2
- orqa suzgichi bitta
D) 1 - dengizda hayot kechiradi;
2 - to’sh suyagiga ega
99. Tapir (1), to‘ng‘iz (2), o’rdak (3) ga xos
xususiyatlar to‘g‘ri berilgan javobni belgilang.
A) 1 - ko’richagining chuvalchangsimon
o’simtasi uzun; 2- bo'yni, oyog’i, dumi kalta; 3dumg’aza bezi rivojlangan
B) 1 - tabiiy holda Neotropik biogeografik
viloyatda uchraydi; 2 - tuyoqli sutemizuvchilar
turkumi vakili; 3 - jish bola ochadi
C) 1 - zubr bilan bir turkumga mansub;
2 - diafragma rivojlangan; 3 - miyachasi
po’stlog’ida burmalar mavjud
D) 1 - tabiiy holda Hindomolay biogeografik
viloyatda uchraydi;
2 - oshqozoni bo’lmalarga bo'linmagan;
3 - yuragi uch kamerali
103. Bukri baliq (1) va gulmoyi (2) ga xos belgilarni
aniqlang.
A) 1 - rivojlanishi chuchuk suvda boshlanadi; 2
- orqa suzgichi bitta
B) 1 - orqa suzgichi ortida yana bitta suzgichi
bo’ladi; 2 - to’sh suyagiga ega emas
C) 1 - miya qutisi tog’aydan iborat;
2 - karpsimonlar vakili
D) 7 - postembrional davrida o’q skeleti faqat
xordadan iborat; 2 - suzgich kamari umurtqaga
birikmaydi
100. Ikki shoxli nosorog (1). to‘ng‘iz (2), o‘rdak (3)
ga xos xususiyatlar to‘g‘ri juftlangan javobni
belgilang.
A) 1 - diafragmaga ega; 2 - oshqozoni to’rt
bo’lmali; 3- yuragi uch-kamerali
B) 1 - zubr bilan bir turkumga mansub;
2 - diafragma rivojlangan;
3 - bosh miya yarimsharlari po’stlog’ida
burmalar mavjud
C) 1 - tabiiy holda Habashiston biogeografik
viloyatda uchraydi;
2 - oshqozoni bo’lmalarga bo’linmagan;
3 - yuragi to’rt kamerali
D) 1 - tabiiy holda Neotropik biogeografik
viloyatda uchraydi;
2 - tuyoqli sutemizuvchilar turkumi vakili;
3 - jish bola ochadi
104. Bukri baliq (1) va gulmoyi (2) ga xos belgilarni
aniqlang.
A) 1 - dengizda hayot kechiradi;
2 - ko’krak qafasiga ega
B) 1 - rivojlanishi chuchuk suvda boshlanadi; 2
- orqa suzgichi soni 2 ta
C) 1 - miya qutisi faqat suyakdan iborat;
2 - karpsimonlar vakili
D) 1 - postembrional davrida o’q skeleti
xordadan iborat; 2 - suzgich kamari umurtqaga
birikkan
101. Bukri baliq (1) va gulmoyi (2) ga xos belgilarni
aniqlang.
A) 1 - tirik tug’adi; 2 - toq suzgichlari soni 3 ta
105. Bukri baliq (1) va gulmoyi (2) ga xos belgilarni
aniqlang.
A) 1 - uvildiriqlarini daryo irmoqlariga
tashlaydi; 2 - suzgich kamari umurtqaga
birikmaydi
B) 1 - dengizda hayot kechiradi;
2 - ko:krak qafasiga ega
65
Hayvonlar - tirik organizm sifatida
C) 1 - miya qutisi suyakdan iborat;
2 - karpsimonlar vakili
D) 1 - rivojlanishi chuchuk suvda boshlanadi; 2
- orqa suzgichlari soni 3 ta
Biologiya
A)
B)
C)
D)
I:
I:
I:
I:
aaaa-
1; b - 3; II: a - 6; b 1; b - 4: H- a - 6; b 5: b - 8; II: a - 2; b 7; b - 3,8; II: a - 4i b
2
2
6
-6
110. Noto’g’ri (I) va to‘g’ri (II) rivojlanuvchi yopiq
106. To‘rt (a), ikki (b), bir (c) bodmali oshqozonga
qon aylanish sistemasiga ega (a) va ochiq qon
ega hayvonlarni aniqlang.
aylanish sistemasiga ega (b) hayvonlarni
1) begemot; 2) ko‘rgalak; 3) kaklik;
aniqlang.
4) xongul; 5) langust; 6) omar; 7) suv ayg’iri; 8)
1) yomg’ir chuvalchangi; 2) baqachanoq;
arxar; 9) qulon; 10) jirafa.
3) daryo qisqichbaqasi; 4) salamandra; 5) ilon;
A) a - 8, 10; b- 2, 3; c - 1, 7
6) nereida; 7) exinokokk; 8) butli o‘rgimchak
B) a - 8: b- 6. 7; c 5. 9
A) I: a - 6; b - 2; II: a - 1;b - 4
C) a - 4; b - 2, 5: c - 1, 10
B) I: a - 4j b - 1; II: a - 7;b -3, 8
D) a - 4, 10; b- 3. 5: c-7. 8
C) I: a - 2; b- 6; II: a - 5;b - 8
107. To’g’ri (I) va noto‘g‘ri (II) rivojlanuvchi ochiq
D) I: a - 6; b- 2; II: a - 1;b - 3
qon aylanish sistemasiga ega (a) va yopiq qon
111. Arslon (a) va musicha (b) ning yurak faoliyatiga
aylanish sistemasiga ega (b) hayvonlarni
tegishli ma’lumotlar to‘g‘ri keltirilgan javobni
aniqlang.
aniqlang.
1) yomg‘ir chuvalchangi;
A) a - o'ng bo’lmachadagi qonda kislorodning
2) baqachanoq; 3) daryo qisqichbaqasi;
konsentratsiyasi karbonat angidridga nisbatan
4) ko‘l baqasi; 5) gekkon;
past bo'ladi; b - chap qorinchadagi qonda
6) nereida; 7) oq planariya;
karbonat angidridning konsentratsiyasi
8) butli o‘rgimchak
kislorodga nisbatan past bo'ladi
A) I: a - 3; b- 1; II: a - 2; b - 6
B) a - chap bo’lmachadagi qonda kislorodning
B) I: a 8: b - 5; II: a - 6; b- 2
konsentratsiyasi karbonat angidridga nisbatan
C) I: a - 3, 8; b - 7;II: a - 6; b - 4
past bo'ladi; b - ong qorinchadagi qonda
D) I: a- 4; b- 1; II: a - 2; b- 6
karbonat angidridning konsentratsiyasi
108. Noto‘g‘ri (I) va to‘g‘ri (II) rivojlanuvchi ochiq
qon aylanish sistemasiga ega (a) va yopiq qon
aylanish sistemasiga ega (b) hayvonlarni
aniqlang.
1) yomg‘ir chuvalchangi;
2) baqachanoq; 3) daryo qisqichbaqasi;
4) ko‘l baqasi; 5) gekkon;
6) nereida; 7) oq.planariya;
8) butli o‘rgimchak.
A) I: a - 6; b - 2; II: a - 8; b -5
B) I: a - 6; b - 4; II: a - 3, 8; b 7
C) I: a 2: b - 6; II: a - 3; b -1
D) I: a - 2; b - 6; II: a - 4; b -1
kislorodga nisbatan past bo'ladi
C) a - o'ng bo’lmachadagi qonda kislorodning
konsentratsiyasi karbonat angidridga nisbatan
past bo‘ladi;
b - o'ng qorinchadagi qonda karbonat
angidridning konsentratsiyasi kislorodga
nisbatan past bo'ladi
D) a - chap bo’lmachadagi qonda kislorodning
konsentratsiyasi karbonat angidridga nisbatan
past bo'ladi;
b - chap qorinchadagi qonda karbonat
angidridning konsentratsiyasi kislorodga
nisbatan past bo'ladi
109. To’g‘ri (I) va noto’g’ri (II) rivojlanuvchi yopiq
qon aylanish sistemasiga ega (a) va ochiq qon
aylanish sistemasiga ega (b) hayvonlarni
aniqlang.
1) yomg’ir chuvalchangi; 2) baqachanoq;
3) daryo qisqichbaqasi; 4) triton; 5) kaltakesak;
6) nereida; 7) iigar qurti: 8) butli o‘rgimchak
66
Biologiya
Hayvonlar - tirik organizm sifatida
112. Quyidagilardan lansetnik (a) va gorbusha
116. Buyraklarda hosil bo‘lgan ayirish mahsuloti
siydik yo’li orqali qovuqqa (a) va kloakaga (b)
(b) ga xos bo’lgan xususiyatlar to’g’ri
quyiladigan umurtqali hayvonlar to‘g‘ri
ko’rsatilgan javobni belgilang.
ko’rsatilgan javobni belgilang.
1) ayirish sistemasi bir juft tasmasimon
1) qizilto’sh: 2) suqsun; 3) tog1 echkisi;
buyrakdan iborat: 2) orqa suzgichi ortida yana
bitta suzgichi bor; 3) nerv sistemasi tana bo’ylab
4) sayg’oq; 5) laylak; 6) ko‘rgalak; 7) zubr.
A) a-3, 4, 7; b-1, 5, 6
ketgan nerv nayidan iborat: 4) yuragi ikki
B) a-3. 4, 6; b-1, 2, 5
kamerali: 5) muskullari ikki yon tomonida tana
C) a-1. 3, 4; b-2, 6, 7
bo’ylab uzun tasma shaklida joylashgan: 6)
D) a-2. 5. 7; b-1, 4, 6
ko’krak umurtqalari. qovurg’alar va to’sh suyagi
117.
Plimutrok va
ko’krak qafasini hosil qiladi.
Xolmogor zotlari uchun umumiy (a) va farq
A) a - 3, 5: b - 1. 4 В) a - 1, 3; b - 4- '> C) a - 4.
qiluvchi (b) ma’lumotlarni belgilang. 1)
5; b- 2. 6 D) a - 1, 2; b- 3. 4
diafragmaga ega; 2) ko‘krak qafasi rivojlangan;
113. Ko’k g’oz va jayronning ovqat hazm qilish
3) tana harorati doimiy;
sistemasidagi o’xshashlik (a) va farq (b) larni
4) oshqozoni ikki bo‘lmali; 5) quloq suprasi
belgilang.
mavjud; 6) siydik yo‘li kloakaga ochiladi;
1) oshqozoni ikki bo’lmali; 2) ovqat ichakda
7) umurtqalilar kenja tipiga mansub;
hazm bo’ladi: 3) qizilo’ngachning keyingi qismi
8) tuxum-go‘sht yo‘nalishida boqiladi.
A) a-2, 3, 4; b-1, 5, 7
kengayib jig’ildonni hosil qiladi:
B) a-1. 3. 7; b-5, 6, 8
4) ichagi kloakaga ochiladi: 5) hazm bo’lgan
C) a-2, 3, 7; b-1, 5, 6
ovqatdan ajralgan energiyaning ma’lum bir qismi
Dj a-2, 3. 8; b-1, 5, 7
tana haroratini doimiy saqlash uchun sarflanadi;
6) og’iz bo’shlig’ida ixtisoslashgan tishlar
118. Lekgorn va Simmental zotlari uchun umumiy (a)
mavjud.
va farq qiluvchi (b) ma’lumotlarni belgilang.
A) a-1. 5: b-2. 6
B) a-2. 5: b~4, 6
1) diafragmaga ega; 2) ko‘krak qafasi
C) a-2. 4- 3-1. 5
D) a-1, 3; b-2. 6
rivojlangan; 3) tana harorati doimiy;
4) oshqozoni ikki bodmali; 5) quloq suprasi
114. Buyraklarda hosil bo’lgan ayirish mahsuloti
mavjud; 6) siydik yo‘li kloakaga ochiladi;
siydik yo’li orqali qovuqqa (a) va kloakaga (b)
7) umurtqalilar kenja tipiga mansub;
quyiladigan umurtqali hayvonlar to’g’ri
8) tuxum yo‘nalishida boqiladi.
ko’rsatilgan javobni belgilang.
A) a-2. 3," 7; b-1, 5, 6
1) tustovuq: 2) hakka: 3) tog‘ echkisi;
B) a-2, 3. 4; b-1, 5, 7
4) arxar: 5) so’fito’rg‘ay; 6) kaklik; 7) merinos.
C) a-2. 3, 8: b-1, 5, 7
A) a-1. 3. 4: b-2. 6. 7
D) a-1. 3, 7; b-5, 6, 8
B) a-3. 4- 6: b-1. 2. 5
C) a-2. 5. 7: b-1. 4, 6
D) a-3. 4. 7: b-1. 5. 6
115. Buyraklarda hosil bodgan ayirish mahsuloti
siydik yo’li orqali qovuqqa (a) va kloakaga (b)
quyiladigan umurtqali hayvonlar to’g’ri
ko’rsatilgan javobni belgilang.
1) mayna: 2) qirg’ovul: 3) jayron; 4) xongul:
5) bedana: 6) ukki; 7) bizon.
A) a-3. 4. 7;b-1. 5, 6
B) a-1. 3. 4:b-2. 6. 7
C) a-2. 5, 7:b-1. 4- 6
D) a-3. 4- 6:b-1. 2. 5
119. Zagorsk va Xolmogor zotlari uchun umumiy (a)
va farq qiluvchi (b) ma’lumotlarni belgilang.
1) diafragmaga ega; 2) ko‘krak qafasi
rivojlangan; 3) tana harorati doimiy;
4) oshqozoni ikki bo‘lmali; 5) quloq suprasi
mavjud; 6) siydik yo‘li kloakaga ochiladi;
7) umurtqalilar kenja tipiga mansub;
8) tuxum yo‘nalishida boqiladi.
A) a-1, 3, 7; b-5, 6, 8
B) a-2. 3, 4; b-1, 5, 7
C) a-2, 3. 7; b-1, 5, 6
D) a-2, 3, 8; b-1, 5, 7
120. Nyugempshir va Kostroma zotlari uchun umumiy
67
Hayvonlar - tirik organizm sifatida
(a) va farq qiluvchi (b) ma’lumotlarni belgilang.
1) diafragmaga ega; 2) ko‘krak qafasi
rivojlangan;
3) tana harorati doimiy; 4) oshqozoni ikki
bo‘lmali; 5) quloq suprasi mavjud; 6) siydik yo‘li
kloakaga ochiladi; 7) umurtqalilar kenja tipiga
mansub; 8) tuxum-go‘sht yo‘nalishida boqiladi.
A) a-2, 3, 7; b-1, 5, 6
B) a-1, 3, 7; b-5, 6, 8
C) a-2, 3, 8; b-1, 5, 7
125.
D) a-2, 3, 4; b-1, 5, 7
121. Zagorsk va Kostroma zotlari uchun umumiy (a)
va farq qiluvchi (b) ma’lumotlarni belgilang. 1)
diafragmaga ega; 2) ko‘krak
qafasi rivojlangan; 3) tana harorati doimiy;
4) oshqozoni ikki bodmali; 5) quloq suprasi
mavjud; 6) siydik yo‘li kloakaga ochiladi;
7) umurtqalilar kenja tipiga mansub;
8) tuxum-go‘sht yo‘nalishida boqiladi.
A) a-1, 3, 7; b-5, 6, 8
B) a-2, 3, 7; b-1, 5, 6
C) a-2, 3, 4; b-1, 5, 7
D) a-2, 3, 8; b-1, 5, 7
122.
Kornuel va Qizil dasht zotlari uchun umumiy
(a) va farq qiluvchi (b) ma’lumotlarni belgilang.
1) diafragmaga ega; 2) ko‘krak
qafasi rivojlangan; 3) tana harorati doimiy;
4) oshqozoni ikki bodmali; 5) quloq suprasi
mavjud; 6) siydik yo‘li kloakaga ochiladi;
7) umurtqalilar kenja tipiga mansub;
8) tuxum yo‘nalishida boqiladi.
A) a-2, 3, 4; b-1, 5, 7
B) a-2, 3, 7; b-1, 5, 6
C) a-2, 3, 8; b-1, 5, 7
D) a-1, 3, 7; b-5, 6, 8
123. Jigar qurti (a) va askaridaga (b) xos
xususiyatlarni aniqlang.
1) ichaklarining uchi berk; 2) qizilo'ngach va
anal teshigiga ega; 3) oraliq xo‘jayinga ega; 4)
lichinkalari suvda rivojlanadi;
5) lichinkasi umurtqalilar organizmida
parazitlik qiladi;^ 6) hayot siklida sista hosil
qiladi; 7) lichinkasi va voyaga yetgani bitta
organizmda parazitlik qiladi.
A) a - 1, 2: b3. 7 B) a - 3, 6; b - 2, 7 C) a- 4, 5;
b - 1, 2 D) a - 1, 4; b - 3, 6
124. Jigar qurti (a) va askaridaga (b) xos
xususiyatlarni aniqlang.
Biologiya
1) qizilo‘ngach va anal teshigiga ega; 2) qon
aylanish sistemasi yopiq; 3) lichinkalari suvda
rivojlanadi; 4) oraliq xo‘jayinga ega;
5) lichinkasi umurtqalilar organizmida
parazitlik qiladi; 6) hayot siklida sista hosil
qiladi; 7) lichinkasi va voyaga yetgani bitta
organizmda parazitlik qiladi.
A) a - 3, 4; b - 5, 6 B) a - 4, 6; b - 1, 7 C) a- 3,
5: b - 1, 2 В) a- 1, 2; b - 4, 7
Jigar qurti va askaridaning farqli (a), o‘xshash
(b) jihatlarini aniqlang.
1) nerv sistemasiga ega; 2) ichaklarining uchi
berk; 3) lichinkalari suvda rivojlanadi;
4) postembrional davrida lichinka hosil qiladi; 5)
umurtqalilar organizmida parazitlik qiladi; 6)
hayot siklida sista hosil qiladi; 7) halqali
chuvalchanglarga mansub.
A) a - 2, 4; b - 1, 5 В) a - 1, 4; b - 2, 5
C) a - 5, 6; b - 4, 7 D) a - 3, 6; b - 1, 4
126. Bir (a), ikki (b), to‘rt (c) bo‘lmali oshqozonga
ega hayvonlarni aniqlang.
1) langust; 2) karkidon; 3) zubr; 4) ko‘k kaptar;
5) musicha; 6) omar; 7) arxar;
8) tapir; 9) jirafa; 10) qulon.
A) a - 2, 8; b - 4, 5; c - 7, 9
B) a - 8, 9; b - 1, 4; c - 3, 9
C) a - 8, 10; b - 5, 6; c - 1, 3
D) a - 10; b - 1, 5; c - 2, 9
127. Tout (a), ikki (b), bir (c) bo‘lmali oshqozonga
ega hayvonlarni aniqlang.
1) krevetka; 2) zebra; 3) sayg‘oq; 4) ko‘k kaptar;
5) musicha; 6) krab; 7) bug‘u;
8) tapir; 9) jirafa; 10) qulon.
A) a - 8, 9; b - 1, 4; c - 3
B) a - 2, 10; b - 1, 5; c - 7, 9
C) a - 8, 10; b - 5, 6; c - 3, 7
D) a - 3, 9; b - 4, 5; c - 2, 8
128. Qaysi organizmlarning qoni kislorod tashishda
ishtirok etadi (a), qaysilariniki ishtirok etmaydi
(b)?
1) gelekonius; 2) perlovitsa; 3) opossum;
4) kallima; 5) maxaon; 6) baqa; 7) belyanka;
8) faeton chumolisi.
A) a-2, 5, 6; 6-1, 7, 8 B) a-2, 4, 6; 6-1, 3, 5 C) a1, 3, 8; 6-4, 5, 7 D) a-2, 3, 6; 6-4, 5, 8
68
Biologiya
129. Rasmda berilgan hayvonlar uchun umumiy
Wigan (a) va ularga xos Wlmagan (b)
xususiyatlarni aniqlang.
1) rivojlanishi filoembriogenez nazariyasiga
bo‘ysunadi; 2) gastrulatsiya jarayoni blastulaning
botib kirishi orqali amalga oshadi; 3) terisi
quruq, nafas olishda ishtirok etmaydi; 4)
embrionning mezoderma qavatidan o‘pka
shakllanadi; 5) erkak jinsli organizmlar
geterogametali; 6) siydik kloaka orqali tashqi
muhitga chiqariladi.
Hayvonlar - tirik organizm sifatida
bo‘lgan (a) va ularga xos bodmagan (b)
xususiyatlarni aniqlang.
1) gastrulatsiya jarayoni blastulaning o‘sib
kirishi orqali amalga oshadi; 2) sovuq tushishi
bilan karaxt bodib qoladi;
3) embrionning mezoderma qavatidan nerv
sistemasi shakllanadi; 4) tuxumi urg‘ochisining
jinsiy yodida urugdanadi;
5) postembrional rivojlanishi metamorfozli
bodadi; 6) yurak qorinchasida to‘siq paydo
bodgan.
131. Rasmda berilgan hayvonlar uchun umumiy
A) a-1, 3; b~4, 5
B) a-3, 4; b-5, 6
C) a-1, 2; b-5, 6
D) a-2, 6; b-1, 4
130. Rasmda berilgan hayvonlar uchun umumiy
bodgan (a) va ularga xos bodmagan (b)
xususiyatlarni aniqlang.
1) miyachasi yaxshi rivojlangan;
2) gastrulatsiya jarayoni blastulaning o’sib
kirishi orqali amalga oshadi; 3) tuxumini
quruqlikka qo‘yadi; 4) embrionning mezoderma
qavatidan sezgi organlari shakllanadi; 5) faqat
o‘pka orqali nafas oladi: 6) biogenetik qonunga
bo‘ysunmaydi
A) a-1, 2; b-5, 6
C) a-2, 6; b-1, 4
A) a-3, 4; b-5, 6
B) a-2, 4; b-3, 5
C) a-1, 2: b-5, 6
D) a-1, 3; b-4, 6
umumiy xususiyatlar berilgan?
A) gastrulatsiya jarayoni blastulaning o‘sib
kirishi orqali amalga oshadi; o‘pka orqali nafas
oladi
B) biogenetik qonunga bo'ysunmaydi; tuxumi
urg‘ochisi jinsiy yo‘lida urugdanadi
C) bosh miya yarimsharlari rivojlangan;
tuxumini quruqlikka qo‘yadi
D) tishlari rivojlanmagan; siydik kloaka orqali
tashqi muhitga chiqib ketadi
B) a-3, 4; b-5, 6
D) a-1, 3; b-4, 6
132. Qaysi javobda rasmda berilgan hayvonlar uchun
69
133. Qaysi javobda rasmda berilgan hayvonlar uchun
Hayvonlar - tirik organizm sifatida
umumiy xususiyatlar berilgan?
Biologiya
organizmlarga xos?
1) tuyaqush kechasi tuxumini bosib yotadi;
2) termitlarning tanasi oq tusda. oilani boqadi:
3) chumchuqsimonlar yirik va rangli. boshida
tojga o'xshash pati bor; 4) qoraqurtning qorni
ustida qizgdsh dogdari bodadi.
A) a-1. 4: b-2. 3
B) a-2. j; b-1. 3
C) a-1. 2: b-3. 4
D) a-1. 3: b-2, 4
37. Rasmda itning skeleti tasvirlangan. Qaysi
javobda skeletning 1 raqami bilan ko’rsatilgan
qismi (I), shu organizm ko‘payishi va
rivojlanishi haqidagi ma’lumotlar (П) va
organizmga xos xususivatlar (III) to’g’ri
berilgan?
1
A) biogenetik qonunga bo‘ysunadi; erkaklari
gomogametali
B) tuxumini quruqlikka qo‘yadi; embrionning
mezoderma qavatidan sezgi organlari
shakllanadi
C) tishlari rivojlanmagan; o‘pka orqali nafas
oladi
D) ajdodlari paleozoy erasida paydo bo‘lgan;
terisida ter bezlari bor
134. Qaysi javobda chuchuk suv gidrasining jinssiz
(a) va jinsiy (b) ko‘payish ketma- ketligi to‘g‘ri
berilgan?
1) zigota; 2) kurtaklarning paydo bodishi;
3) bo‘rtmachalarning paydo bodishi;
4) ona organizmidan ajralishi; 5) jinsiy
hujayralarning yetilishi; 6) paypaslagichlar,
og‘iz teshigi paydo bodishi; 7) yosh gidra;
8) urugdanishning sodir bodishi.
A) a-2, 4, 1, 7; b-3, 5,7, 6
B) a-2, 6, 7; b-3, 5, 8, 1
C) a-3, 4, 6, 7; b-2, 8,5, 1
D) a-2, 4, 6, 7; b-3, 7, 8
135. Quyida berilgan ma’lumotlarning qaysilari erkak
(a), qaysilari urg‘ochi (b) jinsli organizmga xos?
1) tuyaqush kechasi tuxumini bosib yotadi;
2) qoraqurtning qorni ustida qizgdsh dogdari
bodadi; 3) yovvoyi o‘rdak boshi to‘q yashil.
bo‘yni oq; 4) termitlarning tanasi oq tusda, oilani
boqadi.
A) a-1,4; b-2, 3
B) a-1,2; b-3, 4
C) a-1,3; b-2, 4
D) a-2, 4; b-1, 3
136. Quyida berilgan ma’lumotlarning qaysilari
urg’ochi (a), qaysilari erkak (b) jinsli
70
A) I - bosh miyasi kuchsiz rivojlanganligi
tufayli nisbatan kichik bo’ladi;
II - zigotaning и chin chi meridional
bo’linishdan so’ng 16ta blastomer hosil bo’ladi:
III - qoziq tishlari mavjud emas
B) I - bo'yin urnurtqalari bilan tutashgan: II zigotaning uchinchi meridional bo'linishdan
so’ng 32ta blastomer hosil bo’ladi: III - qoziq
tishlari va oldingi oziq tishlari mayda. o'tkir
bo’ladi
Cj I - bosh miyasi kuchh rivojlanganligi tufayli
nisbatan yirik bo’ladi; II - zigotaning uchinchi
meridianal bo'linishdan so’ng 16ta blastomer
hosil bo’ladi: III - issiq havoda og’zini ochib.
tez-tez nafas oladi
D) I - umujiqa pog’onasi bilan tutashgan: II zigotaning uchinchi meridianal bo'linishdan
so’ng 16ta blastomer hosil bo’ladi: III - kural:
tishlari mavjud emas
Biologiya
Odam organizmi va uning tuzilishi
138. Rasmda itning skeleti tasvirlangan. Qaysi
javobda skeletning 9 raqami bilan ko‘rsatilgan
qismi (I), uning embrional rivojlanishi haqidagi
ma’lumotlar (II) va shu organizmga xos
xususiyatlar (III) to‘g‘ri berilgan?
139. Rasmda chig‘anog‘i ochib ko‘rsatilgan
baqachanoq tasvirlangan. Qaysi javobda
baqachanoqning 1 raqami bilan berilgan qismi
haqidagi ma’lumot (I), shu organizm ko‘payishi
va rivojlanishi (II) hamda unga xos xususiyatlar
(III) to‘g‘ri berilgan?
1
A) I - yelka suyagi bilan birikkan;
II - embrional rivojlanish davrida jabra
yoriqlariga ega; III - qoziq tishlari mavjud
emas
B) I - tovon suyaklari bilan birikkan;
II - postembrional rivojlanish davrida jabraga
ega; III - nafas olganda qovurg’alar ko‘tariladi
C) / - oldingi oyoq kamari suyaklari bilan
birikkan; II - embrional rivojlanish davrida
xordaga ega;
III - ayirish organlari loviya shaklidagi bir
juft buyrakdan iborat
D) I - yelka suyagi bilan birikkan;
II - embrional rivojlanish davrida jabraga ega;
III - qoziq tishlari yirik va o'tkir
A) I - sirti muguz moddadan iborat, ichki
yuzasi sadaf bilan qoplangan;
II - bilvosita rivojlanish xos;
III - yuragida arterial qon bo'ladi
B) I - pallalarining tashqi yuzasida bir juft
chig‘anoq pallalarini ochuvchi muskullar
joylashgan; II- bilvosita rivojlanish xos; III yuragida venoz qon bo‘ladi
C) I - sirti muguz moddadan iborat, ichki
yuzasi sadaf bilan qoplangan;
II - bilvosita rivojlanish xos;
III - yuragida venoz qon boladi
D) I - pallalarining ichki yuzasida bir juft
yopuvchi muskullar joylashgan;
II- bevosita rivojlanish xos;
III - yuragida arterial qon boladi
Odam organizmi va uning tuzilishi
1. Organizmga kirgan mikroblarni bir-biriga
yopishtirib eritib yuboradigan moddalarni
aniqlang.
A) batsillalar
B) antitoksinlar
C) antitelolar
D) neyrogormonlar
2. Tiroksin qonga kam ajralishi sababli yosh
bolalarning o‘sishi, aqliy va jismoniy rivojlanishi
sekinlashishiga olib keladigan kasallikni aniqlang.
A) gigantizm
B) nanizm
C) kretinizm
D) tetaniya
3. Odamda kretinizm kasalligining kelib chiqish
sababini kohsating.
A) yosh bolalarda somatotrop gormoni kam ishlab
chiqarila boshlanishi
B) bolalik davridan boshlab qonda tiroksin
yetishmasligi
C) qalqonoldi bezlarning funksiyasi pasayishi,
uning gormoni kam ajralishi
D) katta yoshdagi odamlarda ayrisimon bez
faoliyatining pasayib, tiroksin gormonining
kamayishi
4. Katta yoshdagi odamlarda qalqonsimon bez
faoliyatining pasayib, tiroksin gormonining
kamayicai natijasida kelib chiqadigan kasallikni
aniqlang.
A) nanizm
B) miksidema
C) gigantizm
D) tetaniya
71
Odam organizmi va uning tuzilishi
5. Katta yoshdagi odamlarda miksidema kasalligining
kelib chiqish sababini ko‘rsating.
A) bolalik davridan boshlab somatotrop
gormonining kam ishlab chiqarilishi
B) qalqonoldi bezi ishlab chiqaradigan gormon
funksiyasining pasayishi
C) qalqonsimon bez faoliyatining pasayib,
tiroksin gormonining kamayishi
D) bolalik davridan boshlab somatotrop
gormonining qonga ko'p ishlab chiqarilishi
6. Odamda Bazedov kasalligining kelib chiqish
sababini kohsating.
A) odamning bolalik davridan boshlab
somatotrop gormoni kam ishlab chiqarilishi
B) qalqonsimon bez funksiyasi kuchayib, tiroksin
gormoni ortiqcha ishlab chiqarilishi natijasida
organizmda moddalar almashinuvi kuchayishi
C) odamning bolalik davridan boshlab
somatotrop gormoni ko'p ishlab chiqarilishi
D) qalqonoldi bezi ishlab chiqaradigan
gormonning kamayishi
8. Odamda somatotrop gormonini ishlab chiqaradigan
bezni aniqlang.
A) ayrisimon bez B) qalqonsimon bez
C) gipofiz
D) qalqonoldi bezlari
10. Odamda paratgormon ishlab chiqaruvchi bezni
belgilang.
A) gipofiz
B) ayrisimon bez
C) qalqonsimon bez D) qalqonoldi bezlari
11. Odamda timozin gormonini ishlab chiqaruvchi
bezni belgilang.
A) gipofiz
B) qalqonsimon bez
C) qalqonoldi bezlari D) ayrisimon bez
12. Rinit qanday kasallik?
A) oshqozon shilliq pardasi yallig'lanishi
B) ko‘z shilliq pardasi yallig‘lanishi
C) oshqozonosti bezi shilliq pardasi
yallig'lanishi
13. Odamda burun shilliq pardasi yalligdanishi
kasalligi qanday ataladi?
A) rinit
B) singa
C) botulizm
D) pankreatit
14. Odam jigari qanday vazifani bajaradi?
A) o‘t suyuqligi ishlab chiqaradi
B) limfotsitlar hosil qiladi
C) adrenalin gormoni ishlab chiqaradi
D) hazm shirasi hosil qiladi
15. Odam qorin bo‘shlig‘ining yuqori qismida, o‘ng
tomonda, qovurg‘a yoyi ostida joylashgan organni
aniqlang.
A) oshqozon
B) oshqozon osti bezi
C) taloq
D) jigar
7. Odamda gipofiz bezi ishlab chiqaradigan gormonni
aniqlang.
A) paratgormon
B) tiroksin
C) timozin
D) somatotrop
9. Odamda tiroksin gormonini ishlab chiqaradigan
bezni belgilang.
A) qalqonsimon bez B) qalqonoldi bezlari
C) ayrisimon bez D) gipofiz
Biologiya
D) burun shilliq pardasi yalligdanishi
16. Odam yuragining muskullarda paydo bo'ladigan
o‘zgarishlar ta’sirida bir me’yorda qisqarish
xususiyati qanday ataladi?
A) yurak sikli
B) puls
C) yurak avtomatiyasi
D) yurakning sistolik hajmi
17. Tinch turgan odam yuragining qorinchalari bir
marta qisqarganda 65-70 ml qonni aortaga
chiqarishi qanday ataladi?
A) puls
B) yurakning sistolik hajmi
C) yurakning diastolik hajmi
D) yurak sikli
18. Odamda yurak bo‘lmachalari va qorinchalarining
bir martadan qisqarib-bo‘shashish holati qanday
ataladi?
A) yurak avtomatiyasi
B) yurakning sistolik hajmi
C) yurak sikli
D) puls
19. Odamda aorta devorining elastikligi tufayli qon
tomirining kengayishi va torayishi ta’sirida tomir
devorida paydo bo'lgan tebranishning arteriyalar
bo‘ylab tarqalishi qanday ataladi?
A) puls
B) yurak avtomatiyasi
C) yurak sikli
D) yurakning sistolik hajmi
20. Odamda qorin bo‘shlig‘i chap tomonining yuqori
qismida, chap qovurg‘alar ostida joylashgan
72
Biologiya
orgarmi aniqlang.
A) oshqozon osti bezi
B) taloq
C) jigar
D) ko’richak o‘simtasi
21. Sog‘lom odam tinch nafas chiqargandan so‘ng
chuqur nafas chiqarganida yana 1500 ml havo
chiqarish holati ... deb ataladi.
A) o‘pkaning qo‘shimcha havosi
B) o‘pkaning tiriklik sig’imi
C) o’pkaning zahiradagi havosi
D) nafas havosi
22. О damning qaysi organida yashash muddatini
o‘tab bo‘lgan eritrotsitlar parchalanadi?
A) yurak
B) buyrak
C) diafragma
D) taloq
23. Odam organizmida jigar qanday vazifani
bajaradi?
A) hazm shirasini ajratadi
B) ikkilamchi siydik hosil qiladi
C) qon tarkibiga kiradigan gem va boshqa
oqsillarni ishlab chiqaradi
D) melatonin gormonini sintez qiladi
24. Odam organizmida jigar qanday vazifani
bajaradi?
A) glikogen to‘playdi
B) hazm shirasini ajratadi
C) adrenalin gormonini sintez qiladi
D) reabsorbsiya natijasida siydik hosil qiladi
25. Odam pulsi haqidagi to'g'ri ma’lumotni aniqlang.
A) aorta devorining elastikligi tufayli qon
tomirining kengayishi va torayishi ta’sirida qon
tomiri devorida paydo bo'lgan tebranishning
arteriyalar bo'ylab tarqalishi
B) yurakning muskullarda paydo bo’ladigan
o’zgarishlar ta’sirida bir me’yorda qisqarish
xususiyati
C) tinch turgan odam yuragining qorinchalari
bir marta qisqarganda 65-70 ml qonni aortaga,
chiqarishi
D) odamda yurak bo’lmachalari va
qorinchalarining bir martadan qisqarib
bo’shashish holati
Odam organizmi va uning tuzilishi
26. Yurak sikli haqidagi to‘g‘ri ma’lumotni aniqlang.
A) odamda yurak bo’lmachalari va
qorinchalarining bir martadan qisqarib
bo’shashish holati
B) tinch turgan odam yuragining qorinchalari
bir marta qisqarganda 65-70 ml qonni aortaga
chiqarishi
C) aorta devorining elastikligi tufayli qon
tomirining kengayishi va torayishi ta’sirida qon
tomiri devorida paydo bo’lgan tebranishning
arteriyalar bo’ylab tarqalishi
D) yurakning muskullarida paydo bo’ladigan
qo’zg’alishlar ta’sirida bir me’yorda qisqarish
xususiyati
27. Yurakning sistolik hajmi haqidagi to‘g‘ri
ma’lumotni aniqlang.
A) odamda yurak bo'lmachalar va
qorinchalarning bir martadan qisqarib
bo’shashish holati
B) aorta devorining elastikligi tufayli qon
tomirining kengayishi va torayishi ta’sirida qon
tomiri devorida paydo bo’lgan tebranishning
arteriyalar bo'ylab tarqalishi
C) tinch turgan odam yuragining qorinchalari
bir marta qisqarganda 65-70 ml qonni aortaga
chiqarishi
D) yurakning muskullarida paydo bo’ladigan
o’zgarishlar ta’sirida bir me’yorda qisqarish
xususiyati
28. Yurak avtomatiyasi haqidagi to‘g‘ri ma’lumotni
aniqlang.
A) aorta devorining elastikligi tufayli qon
tomirining kengayishi va torayishi ta’sirida qon
tomiri devorida pay do bo‘lgan tebranishning
arteriyalar bo‘ylab tarqalishi
B) odamda yurak bo‘lmachalari va
qorinchalarining bir martadan qisqarib
bo'shashish holati
C) tinch turgan odam yuragining qorinchalari
bir marta qisqarganda 65-70 ml qonni aortaga
chiqarishi
D) yurakning muskullarida paydo bo’ladigan
qo‘zg'alishlar ta’sirida bir me’yorda qisqarish
xususiyati
29. Odamda oshqozon shilliq qavatining
yallig‘lanishi qanday ataladi?
A) gastrit
73
Odam organizmi va uning tuzilishi
B) pankreatit
C) sirroz
D) rinit
Biologiya
39. Bolalalarda jismoniy va fiziologik
rivojlanishining tezlashuv jarayoni qanday
ataladi?
A) intellekt
B) nevroz
C) akkomodatsiya
D) akseleratsiya
30. Odamda oshqozonosti bezining yallig‘lanishi
qanday ataladi?
A) gastrit
B) pankreatit
C) rinit
D) sirroz
40. Odamda yo‘talish nerv markazi bosh miyaning
qaysi qismida joylashgan?
A) oraliq miyada B) uzunchoq miyada C)
Varoliyev ko’prigida D) o'rta miyada
41. Odamda jigar hujayralarining yemirilish kasalligi
qanday ataladi?
A) sirroz
B) gastrit
C) pankreatit
D) enterit
31. Yosh bolalarda D vitamini yetishmasligidan
kalsiy va fosfor almashinuvining buzilishi
natijasida kelib chiqadigan kasallikni aniqlang.
A) akromegaliya
B) beri-beri
C) raxit
D) singa
32. Odamda ovqatdan zaharlanish oqibatida paydo
bo'ladigan kasallikni aniqlang.
A) miksidema
B) botulizm
C) kretinizm
D) Bazedov kasalligi
33. Odamda qaysi vitamin yetishmaganda
shapko‘rlik paydo bo‘ladi?
A) vitamin С B) vitamin A
C) vitamin Bl D) vitamin D
34. Odam organizmida pigment almashinuvini
boshqaradigan gormonni aniqlang.
A) tiroksin
B) melatonin
C) timozin
D) somatotropin
35. Odam organizmidagi melatonin moddasi haqidagi
to‘g;ri javobni aniqlang.
A) plastik funksiyani bajaruvchi ferment
B) jinsiy balog’atga yetishni tezlashtiruvchi
gormon
C) pigment almashinuvini boshqaruvchi gormon
D) energetik funksiyani bajaruvchi uglevod
36. Qaysi gormon odam organizmida suyaklarning
o‘sishini boshqarishda ishtirok etadi?
A) somatotropin
B) tiroksin
C) timozin
D) melatonin
42. Odamning bosh miya katta yarimsharlari
po‘stlog‘iga xos xususiyatlarni aniqlang.
1) tashqi kulrang qavati nerv hujayralaridan
iborat; 2) o‘ng va chap yarimsharlarda hid bilish,
eshitish, ko‘rish, chamalash va tuyg‘u markazlari
joylashgan; 3) chakka qismida eshitishning oliy
markazi joylashgan; 4) ensa qismida ko‘rishning
oliy markazi joylashgan;
5) chap yarimsharda geometrik obrazlari
aniqlash markazi joylashgan.
A) 1, 3, 5
В) 1, 2, 5
C) 2, 4, 5
D) 1, 3, 4
43. Nafas olish jarayonida odam organizmidagi qaysi
muskullar qisqaradi?
A) tashqi qovurg'alararo muskul, ichki
qovurg'alararo muskul
B) ichki qovurg'alararo muskul. diafragma
muskuli
C) to'rt boshli muskul. diafragma muskuli
D) ko’krak diafragma muskuli. tashqi
qovurg'alararo muskul
37. Qaysi gormon odam organizmida kalsiy-fosfor
almashinuvini tartibga solib turadi?
A) insulin B) somatotrop C) paratgormon D)
melatonin
44. Nafas chiqarish jarayonida odam organizmidagi
qaysi muskullar qisqaradi?
A) to'rt boshli muskul. diafragma muskuli
B) ichki qovurg'alararo muskul
C) to'rt boshli muskul. tashqi qovurg'alararo
muskul
D) diafragma muskuli. tashqi qovurg'alararo
muskul
38. Odamda uzunchoq miya qaysi miyaning davomi
hisoblanadi?
A) miyacha
B) o‘rta miya
C) orqa miya
D) oraliq miya
45. Odam organizmidagi nafas chiqarish jarayonida
qisqaradigan (I) va qo’lni tirsakdan yozuvchi (II)
muskullarni belgilang.
A) I - qorin muskuli: II - yelkaning ikki boshli
74
Biologiya
muskuli
B) I - diafragma muskuli: II - yelkaning uch
boshli muskuli
C) I - tashqi qovurg'alararo muskul: II yelkaning ikki boshli muskuli
D) I - ichki qovurg'alararo muskul: II yelkaning uch boshli muskuli
46. Nuqtalar o’rniga mos keluvchi to'g’ri fikrlarni
aniqlang.
Odam yuragi chap qorinchasidagi qon ...
A) kichik qon aylanish doirasiga. chiqadi,
organlarni kislorod. bilan ta'minlaydi
B) yarimoysimon klapan orqali o'fadi.
organlarni kislorod bilan ta'minlaydi
C) katta qon aylanish doirasiga. chiqadi.
o'pkalarga karbonat angidrid olib boradi
D) organlarni kislorod bilan ta'minlaydi. uch
tavaqali klapan orqali o’tadi
47. Funksiyasi somatik nerv sistemasi orqali
boshqariladigan odam organizmi a’zolarini
ko’rsating.
1) bo‘yinning teriosti muskuli: 2) bir juft
buyraklar; 3) sonning ikki boshli muskuli;
4) ko‘rish analizatori; 5) ayrisimon bez;
6) kekirdak devoridagi paylar.
A) 3. 5 B) 3. f C) 1. 2. 6 D) 2. 4- 5
48. Funksiyasi vegetativ nerv sistemasi orqali
boshqariladigan odam organizmi a’zolarini
ko’rsating.
1) bo'yinning teriosti muskuli; 2) bir juft
buyraklar; 3) sonning ikki boshli muskuli;
4) oshqozon osti bezi; 5) ayrisimon bez;
6) kekirdak devoridagi paylar.
A) 2, 4 В) 1, 4 C) 3, 5 D) 1, 6
49. Funksiyasi somatik nerv sistemasi orqali
boshqariladigan odam organizmi a’zolarini
ko‘rsating.
1) bo‘yinning teriosti muskuli; 2) bir juft
buyraklar; 3) sonning ikki boshli muskuli;
4) jigar; 5) ayrisimon bez; 6) o‘pkalar.
A) 2, 5 B) 3, 4 C) 4, 6 D) 1, 3
50. Funksiyasi somatik nerv sistemasi orqali
boshqariladigan odam organizmi a’zolarini
ko’rsating.
1) bo’yinning teriosti muskuli; 2) oshqozon osti
bezi; 3) yelkaning ikki boshli muskuli;
4) taloq; 5) jinsiy bezlar; 6) to’rt boshli muskul.
Odam organizmi va uning tuzilishi
A) 3, 6 B) 2, 3 C) 4, 5 D) 1, 4
51. Funksiyasi somatik nerv sistemasi orqali
boshqariladigan odam organizmi a’zolarini
ko’rsating.
1) boldirning uch boshli muskuli; 2) yurak;
3) oshqozon osti bezi; 4) bachadon devoridagi
muskul; 5) bo‘yinning teriosti muskuli; 6) ter
bezlari.
A) 2, 3 B) 3, 5 С) 1, 5 D) 4, 6
52. Vegetativ nerv sistemasi orqali boshqariladigan
odam organizmi a’zolarini belgilang.
1) bo’yinning teriosti muskuli; 2) tomirlar devori;
3) yelkaning ikki boshli muskuli;
4) jigar; 5) ichak; 6) to’g’ri ichak.
A) 1, 4 B) 4, 6 С) 1, 5 D) 2, 3
53. Somatik nerv sistemasi orqali boshqariladigan
odam organizmi a’zolarini belgilang.
1) narvonsimon muskul;
2) mimika muskuli; 3) yelkaning ikki boshli
muskuli; 4) oshqozon; 5) ichak; 6) siydik qopi.
A) 1, 4
В) 1, 5
C) 2, 3
D) 4, 6
54. Quyidagi qaysi jarayonlar odamning katta qon
aylanish doirasi faoliyati bilan bog‘liq?
1) chap qorinchadan boshlanadi; 2) o‘ng
qorinchadan boshlanadi; 3) alveolalarda kislorod
bilan to‘yinadi; 4) ichki organlarni kislorod bilan
ta’minlaydi; to‘qimalarda karbonat angidridga
to'yinadi: 5) o‘ng bo‘lmachaga qon olib keladi;
6) chap bo‘lmachaga qon olib keladi.
A) 1, 4, 5
B) 2, 4. 6
C) 2, 3, 6
D) 1, 3, 4
55. Quyidagi qaysi jarayonlar odamning kichik qon
aylanish doirasi faoliyati bilan bog‘liq?
1) chap qorinchadan boshlanadi;
2) o‘ng qorinchadan boshlanadi;
3) alveolalarda kislorod bilan to'yinadi:
4) ichki organlarni kislorod bilan ta’minlaydi;
5) o‘ng bo‘lmachaga qon olib keladi; 6) chap
bo'lmachaga qon olib keladi.
A) 2, 4, 6
В) 1, 4, 5
С) 1, 3, 4
D) 2, 3, 6
56.
75
Quyidagi qaysi jarayonlar odamning kichik
qon aylanish doirasi faoliyati bilan bog‘liq?
1) to‘qimalardan karbonat angidridga to‘yingan
Odam organizmi va uning tuzilishi
qonni tashiydi; 2) venalarida arterial qon tashiydi;
3) alveolalarda kislorod bilan to‘yingan qonni
tashiydi; 4) arteriyalarida venoz qon tashiydi; 5)
o‘ng bo‘lmachaga qon olib keladi; 6) chap
qorinchadan boshlanadi.
A) 3, 5, 6
В) 1, 3, 5
C) 2, 3, 4
D) 1, 5, 6
57. Odamning kichik qon aylanish doirasi
arteriyasi...
1) yurakdan qon olib ketadi; 2) yurakka qon olib
keladi; 3) karbonat angidridga to‘yingan qon
tashiydi; 4) kislorodga to‘yingan qon tashiydi; 5)
o‘pkalarga boradi; 6) o‘pkalardan keladi.
A) 1, 4, 5
B) 2, 4, 5
С) 1, 3, 6
D) 1, 3, 5
Biologiya
62. Qaysi javobda odam organizmi qon tomirlaridagi
qon harakati yo'nalishi to‘g‘ri ko‘rsatilgan?
a) yurakdan qon olib ketadi; b) yurakka qon olib
keladi.
1) kichik qon aylanish doirasi arteriyasi;
2) kichik qon aylanish doirasi venalari;
3) aorta; 4) katta qon aylanish doirasi venalari.
A) a - 2, 4; b - 1, 3 B) a - 3, 4; b - 1, 2
C) a - 1, 2; b - 3, 4 D) a - 1, 3; b - 2, 4
63. Odam organizmi qon tomirlarida qon harakati
yo‘nalishini aniqlang.
a) yurakka qon olib keladi; b) yurakdan qon olib
ketadi
1) kichik qon aylanish doirasi arteriyasi;
2) kichik qon aylanish doirasi venalari;
3) aorta; 4) katta qon aylanish doirasi venalari.
A) a - 2, 4; b - 1,3
B) a - 3, 4; b - 1,2
C) a - 1, 3; b - 2,4
D) a - 1, 2; b - 3,4
58. Odamning kichik qon aylanish doirasi venalari...
1) yurakdan qon olib ketadi; 2) yurakka qon olib
keladi; 3) karbonat angidridga to‘yingan qon
tashiydi; 4) kislorodga to‘yingan qon tashiydi;
5) o‘pkalarga boradi; 6) o‘pkalardan keladi.
A) 1, 4, 5
В) 1, 3, 6
С) 1, 3, 5
D) 2, 4, 6
64. Odam jismoniy va fiziologik rivojlanishining
jadallashuvi (a); tashqi muhitning ta’sirlariga
moslanishi (b) qanday ataladi?
A) a-akseleratsiya; b-adaptatsiya
B) a-adaptatsiya; b-ateroskleroz
C) a-akkomodatsiya; b-akseleratsiya
D) a-akseleratsiya; b-akkomodatsiya
59. Odam organizmidagi venoz qonning arterial
qondan farqini aniqlang.
1) karbonat angidridga boy; 2) kichik qon
aylanish doirasi venalarida oqadi; 3) yurakning
o‘ng qismida bo‘ladi; 4) kichik qon aylanish
doirasi arteriyasida oqadi; 5) yurakning chap
bo‘lmachasiga keladi; 6) o‘pka to'qimasini oziq
moddalar bilan ta’minlaydi.
A) 1, 2, 6
B) 3, 4, 5
С) 1, 3, 4
D) 1, 2, 3
60. Odam organizmidagi nechta qovurg‘a umurtqaga
birikkan (a), nechtasi birikmagan (b) bo‘ladi?
A) a - 24; b - 0
B) a - 14; b - 10
C) a - 22; b - 2
D) a - 20; b - 4
61. Odam organizmidagi qaysi suyaklarning umumiy
yig‘indisi jami qovurg‘a suyaklarining soniga
teng?
A) umurtqa pog‘onasining ko:krak, bo‘yin,
dumg‘aza bodimlaridagi umurtqalar, to’sh suyagi
B) bosh skeleti suyaklari, kurak suyaklari
C) to:sh suyagi, bosh skeleti suyaklari,
o‘mrovlar
D) umurtqa pog‘onasining ko:krak, bo‘yin, bel
bo;limlaridagi umurtqalar
65. O‘pkasining tiriklik sig‘imi 3500 ml ga teng
bo‘lgan o'smirning nafas olish sistemasi haqidagi
qaysi fikr to‘g‘ri?
A) ko‘krak qafasi kengayganda tashqi
qovurg'alararo va diafragma, muskullari
bo‘shashgan holatda bodadi
B) ichki qovurg'alararo muskullar qisqarganda
ko'krak qafasi kengayadi
C) ko'krak qafasi hajmining torayishi tashqi
qovurg1alarar о va diafragma muskullarining
qisqarishi orqali ta’minlanadi
D) tashqi qovurg‘alar ar о muskullar va ichki
qovurg‘alararo muskullar navbat bilan qisqaradi
66. Nuqtalar o‘rniga to‘g‘ri keluvchi javobni
aniqlang.
Odamlarda ... yurakdan qon olib ketadi.
A) kichik qon aylanish doirasi venalari, katta
qon aylanish doirasi arteriyalari
B) kichik qon aylanish doirasi arteriyasi, katta
76
Biologiya
qon aylanish doirasi aortasi
C) katta qon aylanish doirasi venalari, kichik
qon aylanish doirasi arteriyalari
D) kichik qon aylanish doirasi venalari, katta
qon aylanish doirasi venalari
67. Sog‘ lorn odam buyraklaridagi filtratsiya
jarayoniga oid to‘g‘ri ma’lumotlarni aniqlang.
A) nefron kalavasimon kanalchalarida sodir
bodadi; nefron kapillarlaridagi bosim
kapsuladagi bosimdan past bodadi
B) nefron kapsulalarida sodir bodadi; ikkilamchi
siydik hosil bodadi
C) nefron kapsulalarida sodir bodadi; kapsula
suyuqligida oqsil, aminokislotalar, ko'p miqdorda
suv bodadi
D) nefron kapsulalarida sodir bodadi; kapsula
suyuqligida glukoza, mineral tuzlar, ko‘p
miqdorda suv bodadi
68. Odam buyragining kalavasimon kanalchalarida
qanday jarayonlar sodir bodadi?
A) qonning suyuq qismining filtrlanishi; birlamchi
siydik hosil bo'lishi
B) birlamchi siydik hosil bodishi; reabsorbsiya;
suyuqlikning kapillarlarga odishi
C) reabsorbsiya; ikkilamchi siydik hosil bodishi
D) reabsorbsiya; birlamchi siydik hosil bodishi
69. Odam skeleti tasvirlangan rasmda 1, 2, 3 raqamlar
bilan ko‘rsatilgan suyaklarning tuzilishiga ko‘ra
turlari to‘g‘ri berilgan javobni toping.
Odam organizmi va uning tuzilishi
A) 1-uzun naysimon, 2-uzun g‘ovak, 3-uzun naysimon
B) 1-uzun naysimon, 2-kalta g‘ovak, 3-uzun
naysimon
C) 1-uzun g‘ovak, 2-kalta g‘ovak, 3-uzun naysimon
D) 1-uzun naysimon, 2-kalta g'ovak, 3-uzun g‘ovak
70. O‘pkasining tiriklik sig'imi 3500 ml ga teng
bo‘lgan o‘smirning nafas olish sistemasi haqidagi
qaysi fikr to‘g‘ri?
A) qorin va tashqi qovurg'alararo muskullar
qisqarganda ko'krak qafasining hajmi kichrayadi
B) ichki qovurg'alararo va qorin muskullari
qisqarganda ko‘krak qafasining hajmi kengayadi
C) ko'krak qafasining hajmi torayganda tashqi
qovurg'alararo va diafragma muskullari
bo'shashgan holatda bo'ladi
D) ko'krak qafasi hajmining torayishi tashqi
qovurg'alararo va diafragma muskullarining
qisqarishi orqali ta’minlanadi
71. O‘pkasining tiriklik sig‘imi 3500 ml ga teng
bo‘lgan o‘smirning nafas olish sistemasi haqidagi
noto‘g‘ri fikrni aniqlang.
A) tashqi qovurg'alararo muskullar
bo'shashganda ko'krak qafasining hajmi
kichrayadi
B) ichki qovurg'alararo muskullar qisqarganda
ko'krak qafasining hajmi kengayadi
C) ko'krak qafasining hajmi torayganda tashqi
qovurg'alararo va diafragma muskullari
bo'shashgan holatda bo'ladi
D) ko'krak qafasi hajmining kattalashishi tashqi
qovurg'alararo va diafragma muskullarining
qisqarishi orqali ta’minlanadi
72. O‘pkasining tiriklik sig‘imi 3500 ml ga teng
bo‘lgan o‘smirning nafas olish sistemasiga doir
to‘g‘ri fikrlarni aniqlang.
1) qo‘shimcha havo 3500 ml ga teng;
2) nafas havosi 500 ml, qo‘shimcha havo 1500
ml ga teng;
3) ko‘krak qafasi hajmining kattalashishi tashqi
qovurg'alararo muskullarning qisqarishi orqali
ta’minlanadi;
4) nafas havosi 3000 ml ga teng.
A) 1, 4
B) 3, 4
C) 2, 3
D) 1, 2
77
Odam organizmi va uning tuzilishi
73. O’pkasining tiriklik sig’imi 3500 ml ga teng
bo’lgan o'smirning nafas olish sistemasiga doir
to’g’ri fikrlarni aniqlang.
1) nafas havosi 500 ml:
2) qo’shimcha havo 3500 ml ga teng:
3) ko’krak qafasi hajmining kichrayishi tashqi
qovurg’alararo muskullarning qisqarishi orqali
ta’minlanadi;
4) nafas chiqarish harakati diafragma
muskulining bo’shashishi orqali ta’minlanadi.
A) 1. 4
B) 3. 4
C) 1. 2
D) 2, 3
Biologiya
A) katta qon aylanish doirasi venalarida arterial
qon. kichik qon aylanish doirasi arteriyalarida
arterial qon
B) katta qon aylanish doirasi aortasida venoz
qon, kichik qon aylanish doirasi venalarida
arterial qon
C) katta qon aylanish doirasi venalarida arterial
qon, kichik qon aylanish doirasi venalarida
arterial qon
D) kichik qon aylanish doirasi venalarida
arterial qon, katta qon aylanish doirasi
venalarida venoz qon
74. Nuqtalar o’rniga to’g’ri keluvchi javobni
aniqlang.
Odamlarda ... yurakdan chiqadi.
A) katta qon aylanish doirasi arteriyalarida
arterial qon. kichik qon aylanish doirasi
venalarida arterial qon
B) katta qon aylanish doirasi aortasida arterial
qon. kichik qon aylanish doirasi venalarida venoz
qon
C) kichik qon aylanish doirasi arteriyasida venoz
qon, katta qon aylanish doirasi aortasida arterial
qon
D) katta qon aylanish doirasi arteriyalarida
venoz qon, kichik qon aylanish doirasi
arteriyalarida arterial qon
75. Nuqtalar o'rniga to‘g‘ri keluvchi javobni
aniqlang.
Odamlarda ... yurakdan chiqadi.
A) kichik qon aylanish doirasi arteriyasida
arterial qon. katta qon aylanish doirasi
arteriyalarida venoz qon
B) kichik qon aylanish doirasi venalarida venoz
qon, katta qon aylanish doirasi arteriyalarida
arterial qon
C) kichik qon aylanish doirasi venalarida
arterial qon, katta, qon aylanish doirasi aortasida
arterial qon
D) katta qon aylanish doirasi aortasida arterial
qon, kichik qon aylanish doirasi arteriyasida
venoz qon
76. Nuqtalar o‘rniga to'g‘ri keluvchi javobni
aniqlang.
Odamlarda ... yurakka keladi.
77. Nuqtalar o‘rniga to’g’ri keluvchi javobni
aniqlang.
Odamlarda ... yurakka keladi.
A) kichik qon aylanish doirasi venalarida
arterial qon, katta qon aylanish doirasi
venalarida, arterial qon
B) kichik qon aylanish doirasi arteriyalarida
arterial qon, katta, qon aylanish doirasi
venalarida venoz qon
C) katta qon aylanish doirasi venalarida venoz
qon, kichik qon aylanish doirasi venalarida
arterial qon
D) kichik qon aylanish doirasi venalarida
arterial qon, katta qon aylanish doirasi
arteriyalarida venoz qon
78. Odamda nafas olish jarayonida ....
Nuqtalar o‘rniga to‘g’ri keluvchi javobni
aniqlang. a) o‘pka torayadi: b) tashqi
qovurg‘alararo muskuli qisqaradi; c) ko‘krak
qafasining hajmi kichrayadi; d) diafragma
muskuli qisqaradi.
A) b, с B) a, d C) a, b D) b, d
79. Odam buyragining kalavasimon kanalchalarida
qanday jarayonlar sodir bo’ladi?
A) suyuqlikning kapillarlardan nefronga o‘tishi;
birlamchi siydik hosil bo'lishi
B) birlamchi siydik asosiy qismining vena
tomirlariga qayta so'rilishi: ikkilamchi siydik
hosil bo'lishi
C) filtratsiya sodir bo'lishi: suyuqlikning
kapillarlardan nefronga o’tishi
D) reabsorbsiya: birlamchi, siydik hosil bo'lishi
80. Odamda murtak varaqasining ektodermasidan
rivojlanuvchi tuzilmalar kohsatilgan javobni
aniqlang.
1) uzunchoq miya; 2) ichak epiteliysi;
3) terining epidermis qavati; 4) o‘mrov osti
78
Biologiya
muskuli; 5) kolbachasimon va tayoqchasimon
retseptorlar; 6) o‘pka arteriyasi; 7) o‘ng va chap
o‘pka; 8) ovqat hazm qilish bezlari.
A) 2, 6 B) 3, 5 C) 4, 8 D) 1, 7
81. Odamda murtak varaqasining ektodermasidan
rivojlanuvchi tuzilmalar kohsatilgan javobni
aniqlang.
1) terining epidermis qavati; 2) o‘mrov osti
muskuli: 3) o‘pka arteriyasi; 4) kolbachasimon va
tayoqchasimon retseptorlar; 5) o‘ng va chap
o‘pka; 6) ovqat hazm qilish bezlari:
7) uzunchoq miya; 8) ichak epiteliysi.
A) 1, 4 B) 3, 7 C) 5, 6 D) 2, 8
82. Odamda murtak varaqasining ektodermasidan
rivojlanuvchi tuzilmalar ko’rsatilgan javobni
aniqlang.
1) o‘mrov osti muskuli; 2) adashgan nerv;
3) o‘pka arteriyasi; 4) orqa miya; 5) o‘ng va chap
o;pka; 6) ovqat hazm qilish bezlari;
7) uzunchoq miya; 8) ichak epiteliysi.
A) 1, 6
B) 2, 7
C) 3, 5
D) 8
83. Odamda murtak varaqasining ektodermasidan
rivojlanuvchi tuzilmalar Wrsatilgan javobni
aniqlang.
1) neyronlar: 2) o‘mrov osti muskuli; 3) o‘pka
arteriyasi; 4) vestibular analizatorlarning
retseptorlari; 5) o‘ng va chap o‘pka; 6) ovqat
hazm qilish bezlari; 7) miyacha; 8) ichak
epiteliysi.
A) 4,^7
B) 2, 6
C) 3, 5
D) 1, 8
84. Odamda murtak varaqasining entodermasidan
rivojlanuvchi tuzilmalar ko‘rsatilgan javobni
aniqlang.
1) uzunchoq miya; 2) ichak epiteliysi;
3) terining epidermis qavati; 4) o‘mrov osti
muskuli; 5) tayoqchasimon retseptor; 6) o‘pka
arteriyasi; 7) o‘ng va chap o‘pka; 8) jigar.
A) 3, 8
B) 4, 6
С) 1, 5
D) 2, 7
85. Odamda murtak varaqasining entodermasidan
rivojlanuvchi tuzilmalar ko'rsatilgan javobni
aniqlang.
1) uzunchoq miya; 2) ichak epiteliysi;
3) terming epidermis qavati;
4) o‘mrov osti muskuli; 5) kolbachasimon
retseptor; 6) o‘pka arteriyasi; 7) o‘pka;
Odam organizmi va uning tuzilishi
8) jigar.
A) 1, 5
C) 2, 3
B) 7, 8
D) 4, 6
86. Odamda murtak varaqasining entodermasidan
rivojlanuvchi tuzilmalar ko‘rsatilgan javobni
aniqlang.
1) terining epidermis qavati;
2) o‘mrov osti muskuli; 3) o‘pka arteriyasi;
4) tayoqchasimon retseptor; 5) o‘pka alveolalari;
6) jigar; 7) uzunchoq miya;
8) jabra.
A) 2, 4
В) 1, 7
C) 3, 8
D) 5, 6
87. Odamda murtak varaqasining entodermasidan
rivojlanuvchi tuzilmalar ko‘rsatilgan javobni
aniqlang.
1) terining epidermis qavati;
2) teriosti muskuli; 3) o‘pka arteriyasi;
4) tayoqchasimon retseptor; 5) oshqozon osti
bezi; 6) jigar; 7) bosh miya;
8) jabra.
A) 2, 7
B) 5, 6
С) 1, 4
D) 3, 8
88. Qaysi javobda odam organizmi qon tomirlaridagi
qon harakati yo'nalishi to‘g‘ri ko'rsatilgan javobni
aniqlang.
A) kichik qon aylanish doirasi arteriyasi va
katta qon aylanish doirasi venalari yurakka qon
olib keladi
B) kichik qon aylanish doirasi arteriyasi va
katta qon aylanish doirasi arteriyalari yurakdan
qon olib ketadi
C) kichik qon aylanish doirasi venalari va katta
qon aylanish doirasi arteriyalari yurakka qon olib
keladi
D) katta qon aylanish doirasi venalari va kichik
qon aylanish doirasi arteriyasi yurakdan qon olib
ketadi
89. Odam organizmida kislorodning qonga o'tishi (a),
oziq moddalarning qonga so’rilishi (b), qonning
filtrlanishi (c), suyuqlikning qonga qayta so'rilishi
(d) qaysi organlarda sodir bo'ladi?
1) buyrak kapsulasi; 2) o‘pka alveolalari;
3) yo'g'on ichakning vorsinkalari;
4) buyrakning kalavasimon kanalchalari;
5) ingichka ichakning vorsinkalari;
79
Odam organizmi va uning tuzilishi
6) bronxlar: 7) jigar.
A) a - 6: b - 3; c - 1: d - 4
B) a - 2; b 7:с - 5: d,
C) a - 2: b - 5:c - 4'- d
D) a - 2: b - 5; c - 1: d - 4
Biologiya
noto‘gdi ma’lumotlarni aniqlang.
1) ichki sekretsiya bezi hisoblangan gipofizdan
somatotrop gormoni ajraladi; 2) so‘lak bezlari
tashqi, oshqozon osti bezi aralash. ter bezlari
ichki sekretsiya bezlari hisoblanadi;
3) qalqonsimon bez tiroksin gormoni ishlab
chiqaradi; 4) oshqozon osti bezi fermentlar ishlab
chiqaradi; 5) buyrak usti bezidan ajraladigan
adrenalin fermenti qonga quyiladi.
A) 2, 5 В) 1, 4 C) 3, 5 D) 2, 4
-4
-1
90. Odam organizmida qonning filtrlanishi (a), oziq
moddalarning qonga so'rilishi (b), kislorodning
qonga o'tishi (c), suyuqlikning qonga qayta
so'rilishi (d) qaysi organlarda sodir bo'ladi?
1) buyrakning kalavasimon kanalchalari;
2) o'pka alveolalari:
3) yo'g'on ichakning vorsinkalari;
4) buyrak kapsulasi;
5) ingichka ichakning vorsinkalari;
6) bronxlar:
7} jigar.
A) a - 4i b - 7: c - 6: d - 1
B) a - 4i b - 5; c - 2; d - 1
C) a - 1: b - 3; c - 2: d - 4
D) a - 1; b - 3: c - 7; d - 4
91. Odam organizmida kislorodning qonga o'tishi (a),
oziq moddalarning qonga so'rilishi (b), qonning
filtrlanishi (c), suyuqlikning qonga qayta so'rilishi
(d) qaysi organlarda sodir bo'ladi?
1) o'pka alveolalari; 2) nefron kapsulasi;
3) yo'g'on ichakning vorsinkalari;
4) buyrakning kalavasimon kanalchalari;
5) ingichka ichakning vorsinkalari;
6) bronxlar; 7) jigar.
A) a - 6: b - 3:c - 2: d - 4
B) a - 1: b - 6,7: c - 5; d
-4
C) a - 1; b - 5;c - 4> d - 2
D) a - 1: b - 5;c - 2; d - 4
92. Odam organizmida kislorodning qonga o'tishi (a),
oziq moddalarning qonga sodilishi (b). qonning
filtrlanishi (c), suyuqlikning qonga qayta sodilishi
(d) qaysi organlarda sodir bo’ladi?
1) nefron kapsulasi; 2) o‘pka alveolalari;
3) buyrakning kalavasimon kanalchalari:
4) yo‘g‘on ichakning vorsinkalari; 5) ingichka
ichakning vorsinkalari: 6) bronxlar; 7) jigar.
A) a - 2; b - 6,7; c - 5;d - 3
B) a - 2; b - 5; c - 3; d- 1
C) a - 6; b - 4; c - 1; d- 3
D) a - 2; b - 5; c - 1; d- 3
93. Odam organizmi sekretsiya bezlari haqidagi
94. Odam organizmi sekretsiya bezlari haqidagi
to‘gdi ma’lumotlarni aniqlang.
1) ichki sekretsiya bezi hisoblangan gipofizdan
somatotrop gormoni ajraladi; 2) so‘lak bezlari
tashqi, oshqozon osti bezi aralash. ter bezlari
ichki sekretsiya bezlari hisoblanadi;
3) qalqonsimon bez tiroksin gormoni ishlab
chiqaradi; 4) oshqozon osti bezi fermentlar ishlab
chiqaradi; 5) buyrak usti bezidan ajraladigan
adrenalin fermenti qonga quyiladi.
A) 1, 4, 5 В) 1, 2, 5 С) 1, 3, 4 D) 2, 3. 5
95. Odam organizmi sekretsiya bezlari haqidagi
noto‘gdi ma’lumotlarni aniqlang.
1) ichki sekretsiya bezi hisoblangan gipofizdan
somatotrop fermenti ajraladi;
2) so‘lak bezlari tashqi, oshqozon osti bezi
aralash, ter bezlari ichki sekretsiya bezlari
hisoblanadi; 3) qalqonsimon bez tiroksin gormoni
ishlab chiqaradi; 4) oshqozon osti bezi gormon va
fermentlar ishlab chiqaradi:
5) buyrak usti bezidan ajraladigan adrenalin
gormoni qonga quyiladi.
A) 3, 5 В) 1, 2 C) 3, 4 D) 2, 5
96. Odam buyragining nefronlaridagi kapsula (a) va
kalavasimon kanalcha (b) lardagi jarayonlar
to‘g‘ri ko’rsatilgan javobni aniqlang.
1) reabsorbsiya sodir bo‘ladi; 2) filtratsiya sodir
bodadi; 3) birlamchi siydik hosil bo‘ladi;
4) ikkilamchi siydik hosil bo‘ladi; 5) suyuqlik
kapillarlardan unga o’tadi; 6) suyuqlik undan
kapillarlarga o-tadi.
A) a - 1. 4; 6;b -2, 3, 5
B) a - 2, 3, 5;b -1, 4, 6
C) a - 2. 3. 6:b -1, 4, 5
D) a - 1. 4; 5;b -2. 3. 6
97. Odam organizmining qaysi a’zolarida
80
Biologiya
kislorodning qonga diffuziyasi (a), oziq
moddalarning qonga so‘rilishi (b), qonning
filtrlanishi (c), moddalarning qonga qayta
so'rilishi (d) sodir bo‘ladi?
1) o;pka alveolalari; 2) nefron naychalari
kanalchalari; 3) yo‘g‘on ichakning vorsinkalari;
4) ingichka ichakning vorsinkalari; 5) nefron
kapsulasi; 6) bronxlar;
7) jigar.
A) a-1: b-4:c-5;d-2
B) a-6: b-7;c-3;d-2
C) a-1; b-3;c-2;d-5
D) a-7; b-3;c-2; d-5
Odam organizmi va uning tuzilishi
98. Odam organizmida paratgormon (a), insulin (b).
tiroksin (c) gormonlarining funksiyalarini
aniqlang.
1) qonda shakar miqdorini boshqaradi;
2) limfositlar hosil bo‘lishini ko‘paytiradi;
3) jinsiy bezlar funksiyasini boshqaradi;
4) kalsiy, fosfor almashinuvini boshqaradi;
5) nerv qo’zg’alishini kuchaytiradi.
A) a-5. b-1, c-2
B) a-4- b-3. c-2
C) a-1. b-4- c-2
D) a~4- b-1, c-5
81
Odam organizmi va uning tuzilishi
99. Odam organizmida ishlab chiqariladigan timozin
(a), paratgormon (b), tiroksin (c) gormonlarining
funksiyalarini aniqlang.
1) reabsorbsiya jarayonini susaytiradi;
2) bolalarda jinsiy bezlar funksiyasini
susaytiradi; 3) limfotsitlar hosil bo‘lishini
ko‘paytiradi; 4) fosfor almashinuvini boshqaradi;
5) jinsiy bezlar funksiyasini kuchaytiradi; 6)
moddalar almashinuvini sekinlashtiradi.
A) a-1; b-6; c-3
B) a-5; b-4; c-6
C) a-2; b-4; c-1
D) a-5; b-6; c-1
100. Gormonlar, ular ishlab chiqariladigan ichki
sekretsiya bezlari va gormonlar funksiyalari
jadvaldagi qaysi raqamlar qatorida muvofiq
tarzda to‘g‘ri berilgan?
№
Gormon
1
Tiroksin
2
3
4
5
6
A)
B)
C)
D)
Ichki
sekretsiya
bezi
Funksiyasi
Qalqonsimon Moddalar
bez
almashinuvini
boshaaradi
Tireotrop
Ayrisimon
Nerv muskul
bez
qo‘zg‘aluvchanligiga
ta’sir qiladi
Somatotrop Epifiz
Bo‘y o'sishiga ta’sir
qiladi
Adrenalin
Gipofiz
Qon tomirini
kengavtiradi
Melatonin
Epifiz
Pigment
almashinuvini
boshqaradi
Paratgormon Qalqonoldi Kalsiy, fosfor
bezi
almashinuvini
boshqaradi
1, 5, 6
2, 4, 6
1, 3, 5
2, 3, 5
Biologiya
101. Rasmda odam skeleti berilgan. 1 raqami bilan
ko‘rsatilgan suyakka xos xususiyatlar to‘g‘ri
keltirilgan javobni belgilang.
82
A) harakatsiz choksiz birikadi; vegetativ nerv
sistemasi tomonidan boshqariladigan muskullar
bilan birikkan
B) yuz skeleti suyagi; blastotselda joylashgan
embrion qavatidan rivojlanadi
C) harakatsiz choksiz birikadi, mitoz siklining G
davrida hujayra markazi tarkibida 54ta
mikronaycha mavjud
D) bir, ikki va uch ildizli tishlar bilan birikkan,
murtak varaqasining ektoderma qavatidan
rivojlanadi
Biologiya
102. Rasmda odam skeletining tarkibiy qismi
berilgan. 2 raqami bilan ko‘rsatilgan suyakka
xos xususiyatlar to'g'ri keltirilgan javobni
belgilang.
A) yelka suyagi bilan birikadi; vegetativ nerv
sistemasi tomonidan boshqariladigan muskullar
bilan birikkan
B) qo'lning erkin suyaklariga kiradi, ko:migi
g‘ovak, o‘rta qismi tig‘iz moddadan iborat bodib,
ichi kovak bodadi
C) panja suyaklari bilan birikadi, somatik
hujayrasida mitoz siklining G2 davrida hujayra
markazi tarkibida 54 ta mikronaycha mavjud
D) qodning erkin suyaklariga kiradi, blastotselda
joylashgan ektoderma qavatidan rivojlanadi
A) qodning erkin suyaklariga kiradi, naysimon
suyak, ko'migi g‘ovak, o'rta qismi tig‘iz moddadan
iborat bodib, ichi kovak bodadi
B) yelka suyagi bilan birikadi; somatik
hujayrasida mitoz siklining anafaza davrida
hujayra markazi tarkibida 5j ta mikronaycha
mavjud
C) panja suyaklari bilan birikadi, vegetativ nerv
sistemasi tomonidan boshqariladigan muskullar
bilan birikkan
D) qodning erkin suyaklariga kiradi, embrional
Odam organizmi va uning tuzilishi
103. Rasmda odam skeletining tarkibiy qismi
berilgan. 2 raqami bilan ko‘rsatilgan suyakka
xos xususiyatlar to‘g‘ri keltirilgan javobni
belgilang.
rivojlanish davrida ektoderma qavatidan
rivojlanadi
83
Odam organizmi va uning tuzilishi
Biologiya
104. Rasmda odam skeletining tarkibiy qismi
berilgan. 2 raqami bilan ko‘rsatilgan suyakka
xos xususiyatlar to’g’ri keltirilgan javobni
belgilang.
105. Rasmda odam skeletining tarkibiy qismi
berilgan. 3 raqami bilan ko‘rsatilgan suyakka
xos xususiyatlar to‘g‘ri keltirilgan javobni
belgilang.
A) panja suyaklari bilan birikadi, kovagi qizil ilik
bilan. ko'migidagi g'ovak moddasi oralig'i esa
yog'simon sariq ilik bilan to'lgan bo'ladi
B) qo’lning erkin suyaklariga kiradi, embrional
rivojlanish davrida ektoderma qavatidan
rivojlanadi
C) uzun naysimon suyak, kovagi yog'simon sariq
ilik bilan, ko'migidagi g'ovak moddasi oralig'i esa
qizil ilik bilan to'lgan bo'ladi
D) yelka suyagi bilan birikadi; somatik
hujayrasida mitoz siklining anafaza davrida
hujayra markazi tarkibida 54 ta mikronaycha
mavjud
A) panja suyaklari bilan birikadi, kovagi qizil ilik
bilan, ko'migidagi g'ovak moddasi oralig'i esa
yog'simon sariq ilik bilan to'lgan bo'ladi
B) bilak suyagi bilan birikadi; somatik
hujayrasida mitoz siklining anafaza davrida
hujayra markazi tarkibida 5j ta mikronaycha
mavjud
C) qo'lning erkin suyaklariga kiradi, embrional
rivojlanish davrida ektoderma qavatidan
rivojlanadi
D) uzun naysimon suyak, ko'migidagi g'ovak
moddasi oralig'i qizil ilik bilan to'lgan bo'ladi va
bu yerda qonning shaklli elementlari hosil bo'ladi
84
Biologiya
Odam organizmi va uning tuzilishi
106. Rasmda odam skeletining tarkibiy qismi
berilgan. 1 raqami bilan ko‘rsatilgan suyakka
xos xususiyatlar to‘g‘ri keltirilgan javobni
belgilang.
107. Rasmda odam skeletining tarkibiy qismi
berilgan. 3 raqami bilan ko‘rsatilgan suyakka
xos xususiyatlar to‘g‘ri keltirilgan javobni
belgilang.
A) o‘mrov suyagi bilan birga yelka kamari
suyaklari tarkibiga kiradi, vegetativ nerv sistemasi
tomonidan boshqariladigan muskullar bilan
birikkan
B) yelka kamari suyaklari tarkibiga kiradi;
somatik hujayrasida mitoz siklining anafaza
davrida hujayra markazi tarkibida 54 ta
mikronaycha mavjud
C) qo‘l skeleti tarkibiy qismi, somatik nerv
sistemasi tomonidan boshqariladigan muskullar
bilan birikkan
D) qo‘l skeleti tarkibiy qismi, murtak varaqasining
ektoderma qavatidan rivojlanadi
A) qo'lning erkin suyaklariga kiradi, embrional
rivojlanish davrida ektoderma qavatidan
rivojlanadi
B) panja suyaklari bilan birikadi, vegetativ nerv
sistemasi tomonidan boshqariladigan muskullar
bilan birikkan
C) yelka suyagi bilan birikadi; kovagi qizil ilik
bilan, ko‘migidagi g‘ovak moddasi oralig‘i esa
yog‘simon sariq ilik bilan to'lgan bo‘ladi
D) uzun naysimon suyak, ko‘migidagi g'ovak
moddasi oralig‘i qizil ilik bilan to‘lgan bo‘ladi va
bu yerda qonning shaklli elementlari hosil bo'ladi
85
Odam organizmi va uning tuzilishi
108. Rasmda odam skeletining tarkibiy qismi
berilgan. 3 raqami bilan ko‘rsatilgan suyakka
xos xususiyatlar to‘g‘ri keltirilgan javobni
belgilang.
Biologiya
109. Rasmda odam skeletining tarkibiy qismi
berilgan. 2 raqami bilan ko‘rsatilgan suyakka
xos xususiyatlar to‘g‘ri keltirilgan javobni
belgilang.
A) yelka suyagi bilan birikadi; embrional
rivojlanish davrida ektoderma qavatidan
rivojlanadi
B) qo‘lning kamar suyaklariga kiradi, kovagi
yog'simon qizil ilik bilan, ko‘migidagi g‘ovak
moddasi oralig‘i esa sariq ilik bilan to‘lgan bo‘ladi
C) panja suyaklari bilan birikadi, vegetativ nerv
sistemasi tomonidan boshqariladigan muskullar
bilan birikkan
D) qodning erkin suyagi, ko‘migidagi g‘ovak
moddasi oralig‘i qizil ilik bilan to‘lgan bo‘ladi va
bu yerda qonning shaklli elementlari hosil bo'ladi
A) qo‘lning erkin suyaklariga kiradi, tarkibiga
anorganik moddalardan kalsiy karbonat va kalsiy
fosfat tuzlari kiradi
B) qodning erkin suyaklariga kiradi, embrional
rivojlanish davrida ektoderma qavatidan
rivojlanadi
C) bilak va tirsak suyaklari bilan birikkan,
somatik hujayrasida mitoz siklining profaza
davrida hujayra markazi tarkibida 5jta
mikronaycha mavjud
D) kurak va o‘mrov suyaklari bilan birikkan;
biriktiruvchi to‘qimadan tashkil topgan
86
Biologiya
110. Rasmda odam skeletining tarkibiy qismi
berilgan. 2 raqami bilan ko‘rsatilgan suyakka
xos xususiyatlar to‘g‘ri keltirilgan javobni
belgilang.
A) yelka suyagi bilan birikadi; embrional
rivojlanish davrida entoderma qavatidan
rivojlanadi
B) panja suyaklari bilan birikadi, tarkibiga
organik moddalardan kalsiy karbonat va kaliy
fosfat tuzlari kiradi
C) uzun naysimon suyak, tarkibiga anorganik
moddalardan kalsiy karbonat va kalsiy fosfat
tuzlari kiradi
D) qo‘lning erkin suyaklariga kiradi, kovagi qizil
ilik bilan, ko‘migidagi g‘ovak moddasi oralig‘i esa
sariq ilik bilan to‘lgan bo‘ladi
A) qo‘l skeleti tarkibiy qismi, blastotselda
joylashgan entoderma qavatidan rivojlanadi
B) o‘mrov suyagi bilan birga yelka kamari
suyaklari tarkibiga kiradi, tarkibidagi anorganik
Odam organizmi va uning tuzilishi
111. Rasmda odam skeletining tarkibiy qismi
berilgan. 3 raqami bilan ko‘rsatilgan suyakka
xos xususiyatlar to‘g‘ri keltirilgan javobni
belgilang.
moddalarning miqdori yosh o‘tgan sari ko'payib
boradi
C) qodning erkin suyaklari tarkibiga kiradi;
somatik hujayrasida mitoz siklining anafaza
davrida 46 ta xromosoma mavjud
D) o‘mrov suyagi bilan birga yelka kamari
suyaklari tarkibiga kiradi, vegetativ nerv sistemasi
tomonidan boshqariladigan muskullar bilan
birikkan
87
Odam organizmi va uning tuzilishi
Biologiya
112. Rasmda odam skeletining tarkibiy qismi
berilgan. 3 raqami bilan ko‘rsatilgan suyakka
xos xususiyatlar to‘g‘ri keltirilgan javobni
belgilang.
113. Rasmda odam skeletining tarkibiy qismi
berilgan. 2 raqami bilan ko‘rsatilgan suyakka
xos xususiyatlar to‘g‘ri keltirilgan javobni
belgilang.
A) qo'lning erkin suyaklariga kiradi,
tarkibidagi organik moddalarning miqdori yosh
o'tgan sari kamayib boradi
B) bilak va panja suyaklari bilan birikkan,
somatik hujayrasida mitoz siklining metafaza
davrida hujayra markazi tarkibida 54 ta
mikronaycha mavjud
C) bilak va tirsak suyaklari bilan birikkan,
embrional rivojlanish davrida entoderma
qavatidan rivojlanadi
D) qo'lning erkin suyaklariga kiradi; tarkibiga
organik moddalardan kalsiy karbonat va kaliy
fosfat tuzlari kiradi
88
A) uzun naysimon suyak, tarkibidagi organik
moddalarning miqdori yosh o’tgan sari
kamayib boradi
B) yelka suyagi bilan birikadi; tarkibiga
organik moddalardan kalsiy karbonat va kaliy
fosfat tuzlari kiradi
C) panja suyaklari bilan birikadi, embrional
rivojlanish davrida entoderma qavatidan
rivojlanadi
D) qo'lning erkin suyaklariga kiradi, kovagi
qizil ilik bilan, ko'migidagi g’ovak moddasi
oralig'i esa yog'simon sariq ilik bilan to'lgan
bo'ladi
Biologiya
114. Rasmda odam skeletining tarkibiy qismi
berilgan. 3 raqami bilan ko'rsatilgan suyakka xos
xususiyatlar to‘g‘ri keltirilgan javobni belgilang.
Odam organizmi va uning tuzilishi
ko‘rsatilgan javobni aniqlang.
1) siydik pufagi devori muskullarining
qisqarishi; 2) ikkilamchi siydikning buyrak
jomiga tushishi; 3) kalavasimon kanalchalarda
reabsorbsiya jarayoni;
4) birlamchi siydik hosil bo‘lishi;
5) ikkilamchi siydikning siydik yo‘liga o‘tishi.
A) 4, 3, 2, 5, 1
B) 3, 4, 5, 2, 1
C) 4, 2, 3, 1, 5
D) 2, 4, 3, 5, 1
3
117. Odam organizmida paratgormon (a), insulin (b),
tiroksin (c) gormonlarining funksiyalarini
aniqlang.
1) limfositlar hosil bodishini ko‘paytiradi;
2) qonda shakar miqdorini boshqaradi;
3) kalsiy, fosfor almashinuvini boshqaradi;
4) jinsiy bezlar funksiyasini boshqaradi;
5) nerv qo‘zg‘alishini kuchaytiradi.
A) a-5, b-1, c-2
B) a-3, b-4, c-1
C) a-3, b-2, c-5
D) a-4, b-2, c-1
A) qodning erkin suyaklariga kiradi, embrional
rivojlanish davrida entoderma qavatidan
rivojlanadi
B) panja suyaklari bilan birikadi, kovagi qizil
ilik bilan, ko!migidagi g‘ovak moddasi oralig'i
esa yog‘simon sariq ilik bilan to’lgan bo'ladi
C) uzun naysimon suyak, tarkibidagi organik
moddalarning miqdori yosh o‘tgan sari kamayib
boradi
D) bilak suyagi bilan birikadi; tarkibiga
organik moddalardan kalsiy karbonat va kaliy
fosfat tuzlari kiradi
115. Qaysi javobda odamning buyrakusti bezidan
ajraladigan gormonlar haqidagi to‘g‘ri
ma’lumotlar ko‘rsatilgan?
1) paratgormon ta’sirida jigarda glikogen
miqdori ortadi; 2) androgen urug‘don
funksiyasini kuchaytiradi;
3) adrenalin qon tomirlarini toraytiradi;
4) timozin yog‘lar almashinuvini boshqarishda
ishtirok etadi.
A) 1, 2
В) 1, 3
C) 2, 3
D) 2, 4
118. Odam organizmida timozin (a), paratgormon
(b), tiroksin (c) gormonlarining funksiyalarini
aniqlang.
1) reabsorbsiya jarayonini susaytiradi;
2) limfositlar hosil bodishini ko‘paytiradi;
3) jinsiy bezlar funksiyasini kuchaytiradi;
4) fosfor almashinuvini boshqaradi; 5) nerv
qo‘zg‘alishini kuchaytiradi; 6) jinsiy bezlar
funksiyasini susaytiradi.
A) a-5; b-6; c-1
B) a-3; b-4; c-5
C) a-2; b-1; c-4
D) a-2; b-4; c-5
119. Odam organizmida timozin (a), paratgormon
(b), tiroksin (c) gormonlarining funksiyalarini
aniqlang.
1) limfotsitlar hosil bo‘lishini ko‘paytiradi;
2) reabsorbsiya jarayonini susaytiradi;
3) jinsiy bezlar funksiyasini kuchaytiradi;
4) fosfor almashinuvini boshqaradi; 5) nerv
qo‘zg‘alishini kuchaytiradi; 6) jinsiy bezlar
funksiyasini susaytiradi.
A) a-4; b-3; c-5
B) a-1; b-4; c-5
C) a-6; b-2; c-4
D) a-1; b-2; c-4
116. Odam organizmida moddalar almashinuvi
qoldiqlarining ayirish organlari orqali tashqariga
chiqarib yuborilishi ketma-ketligi to‘g‘ri
89
Odam organizmi va uning tuzilishi
120. Odam ovqat hazm qilish sistemasida ishtirok
etadigan tizimlarning faoliyati to‘g‘ri
ko‘rsatilgan javobni aniqlang.
a) simpatik nerv sistemasi; b) parasimpatik nerv
sistemasi; c) qalqonsimon bez;
d) gipofiz; 1) oshqozon bezlari faoliyatini
kuchaytiradi; 2) buyrakda reabsorbsiya
jarayonini kuchaytiradi; 3) ichak bezlari
faoliyatini susaytiradi; 4) ichak muskullari
qisqarishini susaytiradi; 5) ichak muskullari
qisqarishini kuchaytiradi.
A) a-5; b-1; c-3; d-2, 4
B) a-4; b-3; c-1; d-3
C) a-5; b-4; c-3; d-1, 2
D) a-4; b-5; c-3; d-1
121. Odam ovqat hazm qilish sistemasida ishtirok
etadigan tizimlarning faoliyati to‘g‘ri
ko‘rsatilgan javobni aniqlang.
a) simpatik nerv sistemasi; b) parasimpatik nerv
sistemasi; c) qalqonsimon bez;
d) gipofiz; 1) oshqozon bezlari faoliyatini
kuchaytiradi; 2) ichak bezlari faoliyatini
susaytiradi; 3) buyrakda reabsorbsiya jarayonini
kuchaytiradi; 4) ichak muskullari qisqarishini
kuchaytiradi; 5) ichak muskullari qisqarishini
susaytiradi.
A) a-4; b-5; c-2; d-1, 3
B) a-1, 4; b-5; c-2; d-1, 3
C) a-5; b-4; c-1; d-2
D) a-5; b-4; c-2; d-1
122. Odamda ayirish sistemasi organlari ishini
boshqaruvchi tizimlar to‘g‘ri kohsatilgan javobni
aniqlang.
a) antidiuretik gormon; b) tiroksin;
c) simpatik nerv sistemasi; d) parasimpatik nerv
sistemasi; 1) ichak muskullarini qisqartiradi; 2)
buyrak qon tomirlarini toraytiradi; 3) siydik
ajralishini kamaytiradi;
4) kalavasimon kanalchalarga ta’sir kohsatadi;
5) buyrakda reabsorbsiyani kuchaytiradi; 6)
buyrakda reabsorbsiyani susaytiradi; 7) siydik
ajralishini ko‘paytiradi. <
A) a-6; b-4, 5; c-2, 3; d-1, 7
B) a-5; b-6; c-1, 3; d-2
C) a-6; b-5; c-2, 3; d-1, 7
D) a-5; b-6; c-2, 3; d-7
90
Biologiya
123. Odamda ayirish sistemasi organlari ishini
boshqaruvchi tizimlar to‘g‘ri kohsatilgan
javobni aniqlang.
a) tiroksin;
b) antidiuretik gormon;
c) simpatik nerv sistemasi;
d) parasimpatik nerv sistemasi;
1) buyrak qon tomirlarini kengaytiradi;
2) buyrak qon tomirlarini toraytiradi;
3) siydik ajralishni kamaytiradi;
4) kalavasimon kanalchalarga ta’sir ko‘rsatadi;
5) buyrakda reabsorbsiyani susaytiradi;
6) siydik ajralishni ko‘paytiradi;
7) buyrakda reabsorbsiyani kuchaytiradi.
A) a-5; b-7; c-2, 3; d-1, 6
B) a-5; b-7; c-1, 6; d-2, 3
C) a-6, 7; b-5; c-2, 3; d-1, 6
D) a-6, 7; b-5; c-2, 4; d-1, 6
124. Jadvalning qaysi qatorlarida gormonlar, ularni
ishlab chiqaradigan ichki sekretsiya bezlari va
gormonlar funksiyalari bir-biriga muvofiq tarzda
berilgan?
№ Gormon
1
Insulin
2
Adrenalin
3
Estrogen
4
Tiroksin
5
Vazopressin Gipofizning
orqa bo'layi
Melatonin Gipofiz
6
A)
B)
C)
D)
Funksiyasi
Ichki
sekretsiya bezi
1, 3, 4
1, 5, 6
2, 4, 6
2, 3, 5
Buyrak usti
bezining mag‘iz
aismi
Buyrak usti
bezining mag‘iz
qismi
Buyrak usti
bezining
po‘stloq qismi
Ayrisimon bez
Oqsil va uglevod
almashinuvini
boshqaradi
Arterial qon
bosimini oshiradi
Ayollarda jinsiy
bezlar funksiyasini
kuchaytiradi
Ayollarda jinsiy
bezlar funksiyasini
kuchaytiradi
Qon tomirlarini
toraytiradi
Pigment
almashinuvini
boshqaradi
Biologiya
Odam organizmi va uning tuzilishi
125. Jadvalning qaysi qatorlarida gormonlar, ularni
ishlab chiqaradigan ichki sekretsiya bezlari va
gormonlar funksiyalari bir-biriga muvofiq
tarzda berilgan?
№
Gormon
Ichki
sekretsiya
bezi
Funksiyasi
Buyrak usti
bezining
mag‘iz qismi
Buyrak usti
bezining
mag‘iz qismi
Buyrak usti
bezining
po'stloq qismi
Qalqonsimon
bez
Mineral tuz
almashinuvini
boshqaradi
Arterial qon
bosimini oshiradi
1
Insulin
2
Adrenalin
3
Estrogen
4
Timozin
5
Vazopressin Gipofizning
orqa bodagi
Melatonin Gipofiz
6
A)
B)
C)
D)
Funksiyasi
1 Insulin
Buyrak usti
bezining
po‘stloq qismi
Buyrak usti
bezining
mag‘iz qismi
Buyrak usti
bezining
po’stloq qismi
Ayrisimon bez
Oqsil va uglevod
almashinuvini
boshqaradi
Arterial qon bosimini
tushiradi
5 Vazopressin Epifiz
A)
B)
C)
D)
Gormon
4
5
6
Tireotrop
Epifiz
Funksiyasi
Oqsil va uglevod
almashinuvini
boshqaradi
Adrenalin Gipofiz
Arterial qon
bosimini tushiradi
Estrogen
Buyrak usti
Ayollarda jinsiy
bezining
bezlar funksiyasini
po‘stloq qismi kuchaytiradi
Timozin
Ayrisimon bez Bolalarda jinsiy
bezlar funksiyasini
susavtiradi
Vazopressin Buyrak usti
Qon tomirlarini
bezining mag‘iz kengaytiradi
qismi
Melatonin Gipofizning
Pigment
orqa bolagi
almashinuvini
boshqaradi
A) 2, 3, 5
C) 2, 4, 6
Ichki
sekretsiya
bezi
6 Melatonin
2
3
№ Gormon
4 Timozin
1
Ayollarda jinsiy
bezlar funksiyasini
kuchaytiradi
Erkaklarda jinsiy
bezlar funksiyasini
susavtiradi
Qon tomirlarini
toravtiradi
Pigment
almashinuvini
boshqaradi
126. Jadvalning qaysi qatorlarida gormonlar, ularni
ishlab chiqaradigan ichki sekretsiya bezlari va
gormonlar funksiyalari bir-biriga muvofiq
tarzda berilgan?
3 Estrogen
№
Ichki
sekretsiya bezi
2, 4. 6
1, 3, 5
2, 3, 5
1. 4, 6
2 Adrenalin
127. Jadvalning qaysi qatorlarida gormonlar, ularni
ishlab chiqaradigan ichki sekretsiya bezlari va
gormonlar funksiyalari bir-biriga muvofiq
tarzda berilgan?
Gipofiz
В) 1, 3, 4
D) 1, 4, 5
128. Rasmda odam skeleti tasvirlangan. O‘zaro
harakatchan (a), yarim harakatchan (b),
harakatsiz choksiz (c) va harakatsiz chok orqali
(d) birikadigan suyaklar to‘g‘ri ko‘rsatilgan
javobni belgilang.
Ayollarda jinsiy
bezlar funksiyasini
kuchaytiradi
Bolalarda jinsiy
bezlar funksiyasini
susaytiradi
Qon tomirlarini
kengavtiradi
Pigment
almashinuvini
boshqaradi
A)
B)
C)
D)
4, 5, 6
3, 4, 6
2, 3, 5
1, 2, 4
91
a-3, 7, 9; b-4; c-2, 5; d-1
a-3. 7, 8; b-9; c-5; d-2
a-3, 5, 7, 8, 9; b-4; c-2; d-1
a-3, 8, 9; b-7; c-2; d-1
Odam organizmi va uning tuzilishi
129. Rasmda odam skeleti tasvirlangan. O‘zaro
harakatchan (a), yarim harakatchan (b),
harakatsiz choksiz (c) va harakatsiz chok orqali
(d) birikadigan suyaklar to‘g‘ri ko‘rsatilgan
javobni belgilang.
Biologiya
131. Rasmda odam organizmida issiq ta’sirga
nisbatan paydo bo‘luvchi refleks yoyi ketmaketligi tasvirlangan. Rasmda 4 raqami bilan
ko‘rsatilgan refleks yoyining tarkibiy qismi
uchun xos bo‘lgan ma’lumotlarni aniqlang.
6
A)
B)
C)
D)
5
A) tashqi muhitning o‘zgarishiga moslanish
xususiyatiga ega, ishchi organdan impulsni qabul
qiladi
B) tana haroratini boshqarishda muhim
ahamiyatga ega, aksonlari orqa miyaning oldingi
ildizchalarini hosil qiluvchi neyronlardan nerv
impulslarini qabul qiladi
C) refleks yoyining boshlang:ich qismi
hisoblanadi, nerv impulslarini tanasi nerv
gangliylarida joylashgan neyrondan qabul qiladi
D) refleks yoyining boshlang‘ich qismi
hisoblanadi, tashqi muhit ta’sirlarini nerv
impulslariga aylantiradi va tanasi nerv
gangliylarida joylashgan neyronga o‘tkazadi
a-9, 10, 11; b-4; c-3; d-1, 2
a-2, 3, 10; b-12; c-5; d-1
a-3, 9, 11; b-4; c-2; d-10
a-3, 10, 11; b-4; c-2, 5; d-1
130. Rasmda odam skeleti tasvirlangan. O‘zaro
yarim harakatchan (a), harakatchan (b),
harakatsiz choksiz (c) va harakatsiz chok
orqali (d) birikadigan suyaklar to‘g‘ri
ko‘rsatilgan javobni belgilang.
A)
B)
C)
D)
3
a-4; b-5, 7, 8, 9; c-2; d-1
a-1; b-3, 7, 9; c-2; d-5
a-4; b-3, 8, 9; c-2, 5; d-1
a-2; b-3, 7, 8; c-5; d-1
92
Biologiya
Hayotning tur (populatsiya ) darajasining umumiy qonuniyatlari...
132. Rasmda odam organizmida issiq ta’sirga nisbatan paydo bo‘luvchi ref leks yoyi ketma- ketligi
tasvirlangan. Rasmda 3 raqami bilan ko‘rsatilgan orqa miyaning tarkibiy qismi uchun xos bo'lgan
ma’lumotlarni aniqlang.
A) miyelinli qobiq bilan qoplangan neyronlarning kalta o'simtalaridan iborat, murtak varaqasining
entoderma qavatidan rivojlanadi
B) bir juftdan oldingi va orqa ildizlarni hosil qiladi, miyelinli qobiq bilan qoplangan dendritlar
yig‘indisidan iborat
C) miyelinli qobiq bilan qoplangan neyronlarning uzun o‘simtalaridan iborat, tarkibidagi nervlar orqa
miya bo‘ylab yuqoriga va pastga yo’nalgan nerv yodlarini hosil qiladi.
D) miyelinli qobiq bilan qoplangan neyronlarning kalta o'simtalaridan iborat, har bir neyron 44 juft
autosomaga ega
Hayotning tur (populatsiya) darajasining umumiy qonuniyatlari.
Mikroevolutsiya. Makroevolutsiya
1. Populatsiya darajasida qanday jarayonlar
kuzatiladi?
A) modda va energiyaning davriy aylanishi
B) energiyani to‘plash va taqsimlash
C) irsiy belgilarning avlodlarga o‘tkazilishi
D) dastlabki evolutsion o‘zgarishlar
2. Stabillashtiruvchi tanlanishga mos keluvchi
ma’lumotni belgilang.
A) qizg'ish qanotli, ikki nuqtali tugmacha
qo'ng’izning qishda kam nobud bo’lib, yozda kam
nasi qoldirishi
B) okean orollarida hasharotlarning normal
qanotli formalari kam, rudiment qanotli va
qanotsiz formalari ko'p bo'lishi
C) o‘zgarmas muhit sharoitida gatteriya,
latimeriyaning saqlanib qolganligi
D) tuyoqli hayvonlarda yon barmoqlarning hosil
bo‘lishi
93
3.
Organizmning
muhitga yaxshi
moslashgan
o‘rtacha
turining paydo bodishi
Hayotning
tur (populatsiya)
darajasining
umumiy
qonuniyatlari...
C) silovsin turi va olma turkumining paydo
ko‘rsatkichli formalari saqlanib, normadan
bodishi
o‘zgargan formalari nobud bodishi tabiiy
D) baliqlar va sudralib yuruvchilar sinflarining
tanlanishning qaysi turi hisoblanadi?
paydo bodishi
A) harakatlantiruvchi
B) stabillashtiruvchi
9. Quyida keltirilgan misollardan umumiy
C) dizruptiv
degeneratsiyaga mos keluvchi javobni belgilang.
D) ongsiz
A) organizm tuzilishining soddalashishi. o‘troq
hayot tarziga o'tishi
B) arealning qisqarishi, organizm tuzilishining
murakkablashuvi
C) parazit hayot tarzi, populyatsiyalar soni
kamayishi
D) yashash arealining kengayishi, individlar
sonining kamayishi
4. Dizruptiv tanlanishga mos keluvchi ma’lumotni
belgilang.
A) okean orollarida uzun qanotli hasharotlar
kam, rudiment qanotli va qanotsiz formalarning
ko‘p bodishi
B) doimiy muhit sharoitida deyarli o‘zgarmagan
latimeriya, gatteriya kabi formalarning saqlanib
qolishi
C) tuyoqli hayvonlarda yon barmoqlarning hosil
bodishi
D) qizg'ish qanotli, ikki nuqtali tugmacha
qo‘ng:izning qishda harorat pasayishi tufayli kam
nobud bodib, yoz oylarida kam nasi berishi
10. Nuqtalar o‘rniga mos keluvchi javobni belgilang.
Kimyoviy evolutsiya ... paydo bodishi bilan o‘z
o‘rnini biologik evolutsiyaga bo‘shatib bergan.
A) eukariot organizmlarning
B) matritsali sintezning
C) aerob organizmlarning
D) koatservatlarning
5. O‘zgargan muhit sharoitida okean orollarida
normal qanotli hasharotlar kam, rudiment qanotli
va qanotsiz formalarning ko‘p bodishi, ba’zi
qushlar, hasharotlar qanotining o'zgarishi qaysi
tanlanish natijasi hisoblanadi?
A) stabillashtiruvchi
B) ongsiz
C) harakatlantiruvchi
D) dizruptiv
11. Zamburugdar paydo bodishi bilan sodir
bodgan aromofoz qaysi davrda yuz bergan?
A) ordovik
B) perm
C) kembriy
D) silur
12. Jag ‘siz qalqondor baliqlar qaysi davrda paydo
bodgan?
A) silur
B) kembriy
C) ordovik
D) perm
6. No‘xatning gajaklari, zirk va kaktusning tikanlari
shakli o‘zgargan bargdir. Bu hodisa evolutsion
o‘zgarishlarning qaysi turiga misol bo‘ladi?
A) konvergensiya
B) atavizm
C) divergensiya
D) aromorfoz
13. Suvda ham quruqda yashovchilarning kelib
chiqishi bilan bogdiq aromofoz qaysi davrda yuz
bergan?
A) kembriy C) devon
7. Kapalak va qushning qanoti bodishi, xaltali va
yo'ldoshli sutemizuvchilarning tana shakli o‘xshash
bodishi evolyutsion o‘zgarishlarning qaysi tipiga
kiradi?
A) degeneratsiya
B) divergensiya
C) konvergensiya
D) aromorfoz
Biologiya
8. Aromorfozni ifodalovchi javobni belgilang.
A) shimoliy dengiz mushugi turi va jag'-jag'
turkumining paydo bodishi
B) kurakoyoqlilar turkumi va oddiy jag'-jag'
94
14. Dastlabki quruqlik o‘simliklari - psilofitlar qaysi
davrda paydo bodgan?
A) ordovik
B) kembriy
C) silur
D) perm
B) perm
D) ordovik
Hayotning tur (populatsiya)mongoloid
darajasining umumiy qonuniyatlari...
B) yevropoid, mongoloid va negroid
15. Dastlabki sutemizuvchilar qaysi davrda paydo
C) yevropoid, mongoloid va shimoli-sharqiy
bo'lgan?
D)
janubi-g‘arbiy va shimoli-sharqiy
A) trias
B) devon
Biologiya
C) ordovik
D) kembriy
24.
Mongoloid irqli odam qaysi turga mansub?
A) «homo erectus»
B) «uquvli odam»
C) «homo sapiens sapiens»
D) «homo habilis»
25.
Negroid irqli odam qaysi turga mansub?
A) «homo sapiens sapiens»
B) «homo erectus»
C) «uquvli odam»
D) «homo habilis»
16. Dastlabki ochiq urugdi o‘simliklar qaysi davrda
paydo bo‘lgan?
A) ordovikB) toshko‘mir
C) perm
D) kembriy
17. Organizmlar evolutsiyasida harakatlantiruvchi
tanlanishga xos misolni aniqlang.
A) hasharotlar bilan changlanadigan gullarning
tuzilishidagi turg'unlik
B) okeandagi kuchli shamol bo‘ladigan
orollarda rudimentar qanotga ega
hasharotlarning paydo bo’lishi
C) ikki nuqtali tugmacha qo'ng‘izdagi mavsumiy
polimorfizm
D) gatteriya, latimeriya kabi organizmlarning
yillar davomida o’zgarmasdan kelishi
18. Quyida berilgan qaysi sistematik birlik
makroevolutsiya natijasida paydo bodgan?
A) torus kaptar
B) qirg‘ovulning Yettisoy kenja turi
C) sudralib yuruvchilai' sinfi
D) tovuqlarning Pervomaysk zoti
19. Dastlabki quruqlik o‘simliklarini aniqlang.
A) daraxtsimon qirqquloqlar
B) ochiq urug'lilar
C) daraxtsimon qirqbo:g'imlar
D) psilofitlar
20.
21.
Dastlabki quruqlik o'simliklarini aniqlang.
A) qirqbo‘g‘imlar
B) riniyalar
C) ochiq urug‘lilar
D) qirqquloqlar
Dastlabki quruqlik o‘simliklarini aniqlang.
A) kuksoniyalar
B) qirqquloqlar
C) qirqbo'g‘imlar
D) ochiq urug‘lilar
22. Odamdagi atavizmga misol boda oladigan
hodisani aniqlang.
A) ko‘richakning chuvalchangsimon o'simtasi
B) ko‘p emchakli bolaning tugilishi
C) ko‘zning uchinchi qovog‘i
D) tashqi quloq suprasining bolishi
26. Qarindosh bodmagan turlarda o‘xshash muhit
sharoitlarida yashashga moslanish natijasida
o‘xshash belgilarning mustaqil holda rivojlanishi
qanday ataladi?
A) konvergensiya
B) divergensiya
C) reduksiya
D) takson
27. “Konvergensiya” hodisasiga to‘g‘ri ta’rif berilgan
javobni aniqlang.
A) bir xil yashash sharoitlariga moslashish
natijasida ajdod tur belgilarining ajralishi
B) har xil yashash sharoitlariga moslashish
natijasida ajdod tur belgilarining ajralishi
C) tarixiy jarayonda murakkab tuzilishdan
oddiy tuzilishga o‘tish
D) qarindosh ЬоЧтадап turlarda o‘xshash
muhit sharoitlarida yashashga moslanish sifatida
o‘xshash belgilarning mustaqil holda rivojlanishi
28. Sistematikada qabul qilingan organizmlar
guruhlari nima deb ataladi?
A) konvergensiya
B) takson
C) kodon
D) divergensiya
23. Hozirda odamlar qaysi katta irqlarga ajratiladi?
A) janubi-sharqiy osiyolik, yevropoid,
95
Hayotning tur (populatsiya) darajasining umumiy qonuniyatlari...
Biologiya
29. “Divergensiya” atamasiga mos ta’rif berilgan
B) dumli bolaning tug’ilishi
C) ba’zan orqasida xira yo’l-yo’l chiziqlar
javobni aniqlang.
bodgan toychalarning tug’ilishi
A) har xil yashash sharoitlariga moslashish
D) sherbashara odamning tug’ilishi
natijasida ajdod tur belgilarining ajralishi
B) sistematika qabul qilingan organizmlar
35. Rudiment organga misol berilgan javobni
guruhlari
aniqlang.
C) tarixiy jarayonda murakkab tuzilishdan
A) kitning dumg’aza va orqa oyoq skeleti
oddiy tuzilishga o’tish
qoldiqlari
D) qarindosh bo’lmagan turlarda o'xshash
B) ba’zan orqasida xira yod-yod chiziqlar
muhit sharoitlarida yashashga moslanish sifatida
bodgan toychalarning tug'ilishi
o'xshash belgilarning mustaqil holda rivojlanishi
C) dumli bolaning tug’ilishi
30. Nuqtalar o‘rniga mos javobni aniqlang.
Evolutsiyaning boshlang‘ich material! ...
hisoblanadi.
A) kombinativ o’ zgaruvchanlik
B) populatsiya todqini
C) migratsiya, alohidalanish
D) genetik-avtomatik jarayonlar (genlar dreyfi)
31. Nuqtalar o‘rniga mos javobni aniqlang.
Evolutsiyaning boshlang1 ich material! ...
hisoblanadi.
A) mutatsion o’zgaruvchanlik
B) genetik-avtomatik jarayonlar (genlar dreyfi)
C) migratsiya, alohidalanish
D) populatsiya to'lqini
32. Organizmlar evolutsiyasining asosiy
harakatlantiruvchi omili hisoblangan tabiiy
tanlanishning turlari to‘g‘ri berilgan javobni
aniqlang.
A) harakatlantiruvchi; stabillashtiruvchi;
dizruptiv
B) harakatlantiruvchi: ongsiz tanlash: dizruptiv
C) harakatlantiruvchi; stabillashtiruvchi: ongli
tanlash
D) sun’iy tanlash; stabillashtiruvchi; dizruptiv
D) sherbashara odamning tug’ilishi
36. Rudiment organga misol berilgan javobni
aniqlang.
A) dumli bolaning tug’ilishi
B) ba’zan orqasida xira yod-yod chiziqlar
bodgan toychalarning tug’ilishi
C) pashshaning ikkinchi juft qanotlari
D) sherbashara odamning tug’ilishi
37. Atavizm hodisasiga misol berilgan javobni
aniqlang.
A) pashshaning ikkinchi juft qanotlari
B) otning ikkinchi va to’rtinchi barmoqlari
C) ba’zan orqasida xira yod-yod chiziqlar
bodgan toychalarning tug’ilishi
D) kitning dumg’aza va orqa oyoq skeleti
qoldiqlari
38. Atavizm hodisasiga misol berilgan javobni
aniqlang.
A) dumli bolaning tug’ilishi
B) kitning dumg’aza va orqa oyoq skeleti
qoldiqlari
C) pashshaning ikkinchi juft qanotlari
D) otning ikkinchi va to’rtinchi barmoqlari
33. Rudiment organga misol berilgan javobni
aniqlang. ■
A) sherbashara odamning tug'ilishi
B) ba’zan orqasida xira yo’l-yo’l chiziqlar
bodgan toychalarning tug'ilishi
C) dumli bolaning tug'ilishi
D) o‘simliklar ildizpoyasidagi qobiqlar
34. Rudiment organga misol berilgan javobni
aniqlang.
A) otning ikkinchi va to‘rtinchi barmoqlari
qoldiqlari
96
1) kaptarsimonlar
vakili;
Hayotning tur (populatsiya) darajasining
umumiyturkumi
qonuniyatlari...
2) chumchuqsimonlar turkumi vakili;
39. Urg‘ochi gibbonning somatik hujayrasi
3) gidrobiont organizm; 4) to‘sh tojiga ega;
xromosomalar to‘plami to‘g‘ri berilgan javobni
5) yuragi uch kamerali; 6) yuragi to‘rt kamerali.
aniqlang.
A) 1, 4, 5
A) 46ta autosoma va bir juft X jinsiy xromosoma
B) 1, 3, 6
B) 23 juft autosoma va ikki juft X jinsiy
C) 2, 3, 5
xromosoma
D) 2, 4, 6
C) 46ta autosoma va XY jinsiy xromosomalar
D) 24 juft autosomalar
46. Zarpechak uchun xos bodgan belgilarni aniqlang.
Biologiya
40. Erkak gibbonning somatik hujayrasi
xromosomalar to‘plami to‘g‘ri berilgan javobni
aniqlang.
A) 23 xromosoma va XY jinsiy xromosomalar
B) 24 juft autosomalar
C) 4$ta autosoma va XY jinsiy xromosomalar
D) 23 juft autosoma va XY jinsiy xromosomalar
41. Urg‘ochi gibbon jinsiy hujayrasining
xromosomalar to‘plami to‘g‘ri berilgan javobni
aniqlang.
A) 22 autosoma va XX jinsiy xromosomalar
B) 24 jinsiy xromosomalar
C) 23 autosoma va X jinsiy xromosoma
D) 24 autosoma va X jinsiy xromosoma
42. Erkak gibbon jinsiy hujayrasining xromosomalar
to‘plami to‘g‘ri berilgan javobni aniqlang.
A) 23ta autosoma va X yoki Y jinsiy xromosoma
B) 24 ta jinsiy X xromosomalar
C) 22 ta autosoma va XY jinsiy xromosomalar
D) 23 ta autosoma va bir juft X jinsiy
xromosoma
43. Erkak orangutangning somatik hujayrasi
xromosomalar to‘plami to‘g‘ri berilgan javobni
aniqlang.
A) 23 juft autosoma va XY jinsiy xromosomalar
B) 46 ta autosoma va XX jinsiy xromosomalar
C) 24 juft autosomalar
D) 23 xromosoma va XY jinsiy xromosomalar
44. Vyuroklar uchun xos bo‘lgan belgilarni aniqlanq.
1) kaptarsimonlar turkumi vakili;
2) chumchuqsimonlar turkumi vakili;
3) fitosenoz vakili; 4) havo xaltachasiga ega; 5)
yuragi to‘rt kamerali; 6) yuragi uch kamerali.
A) 2, 3, 6
B) 1, 4, 5
C) 2, 4, 5
D) 1, 3, 6
45. Vyuroklar uchun xos bo‘lgan belgilarni aniqlanq.
97
1) barg bodmaydi, ildiz o‘rniga poyada so‘rg‘ich
hosil qiladi; 2) geterotrof organizm;
3) avtotrof organizm; 4) o‘txo‘r hayvonlarning
ovqat hazm qilish organlarida hazm bo‘lmaydi; 5)
yo‘ng‘ichqa bilan simbioz munosabatda yashaydi.
A) 1. 2
B) 4, 5
C) 1, 3
D) 3, 5
47. Evolyutsiya jarayonida xordali hayvonlarda
aromorfozlarning paydo bo‘lish ketma- ketligini
aniqlang.
1) issiqqonlilik; 2) ko‘krak qafasi; 3) bo‘yin
umurtqalari; 4) nerv nayi; 5) ikki kamerali yurak.
A) 4, 1, 2, 3, 5
B) 4, 3, 5, 1, 2
C) 4, 3, 2, 5, 1
D) 4, 5, 3, 2, 1
Hayotning tur (populatsiya) darajasining umumiy qonuniyatlari...
48. Qaysi javobda geografik (a), ekologik (b),
52. A turdagi o‘simlikning xromosoma diploid
fiziologik (c) mezon dalillari to‘g‘ri juftlab
to‘plami 12 ga, В turdagi o‘simlikniki esa 16 ga
ko‘rsatilgan?
teng. A va В turlarning o‘zaro chatishishi va
1) baliq tuxumlaridan lichinkalarning
poliploidiya hodisasi tufayli yangi C tur vujudga
rivojlanishi; 2) o‘simlik urug‘laridagi yog‘
kelsa, C turning diploid xromosomalar to‘plamini
miqdori; 3) turli arealiar;
aniqlang.
4) xromosomalarning tuzilishi va miqdori;
A) 20
5) gulning tuzilishi va meva turi; 6) suv muhitiga
B) 16
organizmlarning moslanishi.
C) 12
A) a - 3;b - 6; c D) 28
B) a - 5; b - 6; c - 1
53. Zarpechakda ildizning yo'qligi (1), sebarga gulida
C) a - 3; b - 2; c - 1
nektar bezining bo‘lishi (2) qaysi jarayonlarga
D) a - 3;b - 6; c - 1
misol bo‘ladi?
49. Qaysi javobda geografik (a), ekologik (b), genetik
a) idioadaptatsiya; b) aromorfoz; c) biologik
(c) mezon dalillari to‘g‘ri juftlab ko‘rsatilgan?
regress; d) degeneratsiya.
1) baliq tuxumlaridan lichinkalarning
A) 1 - d; 2 - b
rivojlanishi; 2) urug'lardagi yog1 miqdori;
B) 1 - c; 2 - b
3) turli areallar; 4) xromosomalarning tuzilishi
C) 1 - d; 2 - a
va miqdori; 5) gulning tuzilishi va meva turi; 6)
D) 1 - b; 2 - a
suv muhitiga organizmlarning moslanishi.
54. Kulrang dala sichqonlarining 2 ta qiyofadosh turi
A) a - 3; b - 2; c - 1
bo‘lib, yashash hududi va tashqi tuzilishi bo‘yicha
B) a - 3; b - 6; c - 1
farqlanmaydi, lekin xromosomalar soni turlicha
C) a - 5; b - 6; c - 1
bo'ladi. Bu hodisa qaysi mezonning nisbiy
D) a - 3; b - 6; c - 4
ekanligini bildiradi?
A) geografik
50. Morfologik (a), ekologik (b), fiziologik (c) mezon
B) biokimyoviy
dalillari to‘g‘ri juftlangan javobni aniqlang.
C) morfologik
1) baliq tuxumlaridan lichinkalarning
D) fiziologik
rivojlanishi; 2) urug'lardagi yog1 miqdori;
55.
Kulrang dala sichqonlarining 2 ta qiyofadosh turi
3) arealda tarqalishi; 4) xromosomalarning
tuzilishi va miqdori; 5) gulning tuzilishi va meva
bo‘lib, yashash hududi va tashqi tuzilishi bo'yicha
turi; 6) organizmlarning suv muhitiga moslanishi.
farqlanmaydi, lekin xromosomalar soni turlicha
A) a - 3; b - 6; c - 4
(2n=46 va 2n=54) bo‘ladi. Bu hodisa qaysi mezon
B) a - 5; b - 2; c - 1
yordamida isbotlanadi?
C) a - 5; b - 6; c - 1
A) biokimyoviy
D) a - 5; b - 6; c - 2
B) genetik
Biologiya
C) geografik
D) fiziologik
51. Geografik (a), biokimyoviy (b), fiziologik (c)
mezon dalillari to‘g‘ri juftlangan javobni
56. Quyidagi qaysi dalillar organik olam kelib
aniqlang.
chiqishining birligini isbotlaydi?
1) baliq tuxumlaridan lichinkalarning
1) har bir tirik organizm uchun genetik kod
rivojlanishi; 2) urug‘lardagi yog1 miqdori;
individual; 2) barcha tirik organizmlar
3) tur tarqalgan areal; 4) xromosomalarning
hujayralardan tashkil topgan; 3) barcha hujayralar
tuzilishi va miqdori; 5) gulning tuzilishi va meva
oqsil, yog1, uglevod va nuklein kislotalardan
turi; 6) organizmlarning suv muhitiga moslanishi.
tashkil topgan;
A) a - 3; b - 2;c - 4
4) barcha hujayralar hujayra qobig‘i va
B) a - 3; b - 6;c - 1
mitoxondriyadan iborat.
C) a - 3; b - 2;c - 1
A) 1, 4
D) a - 5; b - 6;c - 1
98
Biologiya
B) 1, 3
C) 2, 4
D) 2, 3
57.
58.
59.
60.
Hayotning tur (populatsiya ) darajasining umumiy qonuniyatlari...
a) allopatrik; b) simpatrik.
1) meksika va barbadoss g‘o‘za turlari;
2) Shimoliy Amerikada zirhlilarning
uchramasligi; 3) bitta kodda gulmoyining bir
Quyida berilganlardan organik olam birligini
necha turlari yashashi; 4) Shimoliy dengizda
isbotlovchi dalillarni aniqlang.
yashovchi lososlarning har xil populyatsiyalari
1) barcha organizmlar bitta hujayradan
rivojlanish bosqichidagi farqlar; 5) Shimoliy Muz
rivojlanadi;
okeani muzlarining siljishi natijasida
2) barcha hujayralarda xromosoma DNKsi
qo‘ng‘iroqgulnning Yevropa va Uzoq sharq kenja
oqsillar bilan kompleks hosil qilmaydi;
turlarining paydo bodishi; 6) yonsuzar
3) barcha hujayralarda mitoz va meyoz sodir
qisqichbaqasimon turkumining bir ajdod turidan
bo‘ladi;
250 ta yangi turning paydo bodishi.
4) genetik kodning universalligi.
A) a - 2, 5; b - 1, 6
A) 2, 3
B) a - 1, 5; b - 3, 6
B) 2, 4
C) a- 1, 6; b - 3, 5
C) 1, 3
D) a - 3, 5: b - 2, 4
D) 1, 4
61. Quyidagi misollar tur paydo bodishining qaysi
yo‘nalishini aks ettiradi?
Quyida keltirilgan qaysi fikrlar noto‘g‘ri?
а) allopatrik; b) simpatrik.
1) barcha organizmlar bitta hujayradan
1) bitta ko‘lda gulmoyining bir necha turlari
rivojlanadi;
yashashi;
2) barcha hujayralarda xromosoma DNKsi
2) orangutang va o'rgimchak maymun kabi
oqsillar bilan kompleks hosil qilmaydi;
turlarning
paydo bo‘lishi;
3) barcha hujayralarda mitoz va meyoz sodir
3) zarafshon archasi va virgin archasi turlari;
bo‘ladi; 4) genetik kodning universalligi.
4) Missisipi daryosida forelning urchish muddati
A) 1, 4
bilan
farqlanadigan beshta mavsumiy
B) 2, 3
populyatsiyalari;
C) 2, 4
5) Shimoliy Muz okeani muzlarining siljishi
D) 1, 3
natijasida
qo‘ngdroqgulnning Yevropa va Uzoq
Quyidagi misollar tur paydo bodishining qaysi
Sharq kenja turlarining paydo bodishi;
yo‘nalishini aks ettiradi?
б) olcha va tog‘olcha duragayi - olxo‘rining
a) allopatrik; b) simpatrik.
paydo
bo‘lishi.
1) meksika va barbadoss g‘o‘za turlari;
A) a - 2. 5; b - 1,
3
2) soxta kurakburunning paydo bo‘lishi;
B) a - 2, 3; b - 1,
4
3) bitta ko‘lda gulmoyining bir necha turlari
C)
a
5,
5;
b
2,
4
yashashi; 4) Shimoliy dengizda yashovchi
D) a - 1, 6; b - 3,
5
lososlarning har xil populyatsiyalari rivojlanish
bosqichidagi farqlar; 5) Shimoliy Muz okeani
62. Quyidagi misollar tur paydo bo‘lishining qaysi
muzlarining siljishi natijasida qo‘ng‘iroqgulnning
yo‘nalishini aks ettiradi?
Yevropa va Uzoq sharq kenja turlarining paydo
а) allopatrik; b) simpatrik.
bo‘lishi; 6) olcha
1) bitta ko‘lda gulmoyining bir necha turlari
va tog‘olcha duragayi - olxo'rining paydo bodishi.
yashashi;
A) a - 1, 2; b - 3, 4
2) qirg‘ovulning kenja turlarining kelib chiqishi;
B) a - 1, 6: b - 3, 5
3) zarafshon archasi va virgin archasi turlarining
tarqalishi;
C) a - 2, 5: b - 1, 6
4) Missisipi daryosida forelning urchish muddati
ТУ) a - 3. 5: b - 2, 4
bilan farqlanadigan beshta mavsumiy
Quyidagi misollar tur paydo bodishining qaysi
populyatsiyalari;
yo‘nalishini aks ettiradi?
5) Shimoliy Muz okeani muzlarining siljishi
99
Hayotning tur (populatsiya) darajasining umumiy qonuniyatlari...
natijasida qo‘ng‘iroqgulnning Yevropa va Uzoq
C) 1, 3
Sharq kenja turlarining paydo bodishi:
D) 3, 5
б) olcha va tog‘olcha duragayi - olxo‘rining
65. Evolutsiyani isbotlashga xizmat qiladigan
paydo bodishi.
paleontologiya (1), solishtirma anatomiya (2)
A) a - 2, 4; b - 1, 3
fanlari dalillari to‘g‘ri berilgan javobni aniqlang.
B) a - 1, 6; b - 3, 5
A) 1-analogik organlar, gomologik organlar; 2C) a- 3, 6; b-2, 4
rudiment organlar, atavizmlar
D) a- 2, 5; b - 1, 4
B) 1-arxeopteriks qoldiqlari, atavizmlar; 2Biologiya
rudiment organlar
63. Quyidagi misollar tur paydo bodishining qaysi
C) l-trilobit va psilofit qoldiqlari; 2-gomologik
yo‘nalishini aks ettiradi?
organlar, atavizmlar
а) allopatrik; b) simpatrik.
D) 1-rudiment organlar; 2-trilobit va psilofit
1) bitta kodda gulmoyining bir necha turlari
qoldiqlari
yashashi;
66. Organizmlarning anorganik tabiatning noqulay
2) Madagaskar orolida odamsimon
sharoitlariga qarshi (a) va bir turga kiruvchi
maymunlarning uchramasligi;
organizmlar orasidagi (b) kurash shakllariga mos
3) zarafshon archasi va virgin archasi turlarining
keluvchi misollar to‘g‘ri ko'rsatilgan javobni
tarqalishi;
aniqlang.
4) Missisipi daryosida forelning urchish muddati
1) suvda erigan kislorodning kamayishi hisobiga
bilan farqlanadigan beshta mavsumiy
baliqlarning halok bo‘lishi;
populyatsiyalari;
2) kannibalizm; 3) burgutning toshbaqani
5) Shimoliy Muz okeani muzlarining siljishi
osmondan qattiq yerga tashlab parchalab yeyishi;
natijasida qo‘ngdroqgulnning Yevropa va Uzoq
4) shuvoq o‘simligi yozda barglarining bir
Sharq kenja turlarining paydo bodishi;
qismini to‘kib yuborishi;
б) Lanao kodida yonsuzar
5) juftlashish oldidan qurlarning erkagi ochiq
qisqichbaqasimonlarning bitta turidan 250 turning
maydonda o‘zaro bahs qilishi.
paydo bodishi.
A) a-5; b-3
A) a - 2, 5; b - 1, 3
B) a-3; b-2
B) a- 3, 5; b - 4, 6
C) a-f; b-1
C) a - 3, 5; b - 2, 4
D) a-1; b-2
D) a - 1, 6; b - 3, 5
64. Quyidagilardan to‘g‘ri fikrlar ko‘rsatilgan javobni 67. Evolutsiya natijasida organik olamda himoya
rangi (a), maskirovka (b) orqali moslashgan
aniqlang.
organizmlar to‘g‘ri ko‘rsatilgan javobni aniqlang.
1) alohidalanish - bir turga mansub
1) kuropatkaning yozda bir, qishda boshqa rangda
individlarning erkin chatishuvini cheklovchi
bodishi; 2) qovog‘ari tana rangi bilan ko‘zga
to‘siq; 2) makroevolutsiya - kenja tur va
yaqqol tashlanishi; 3) kallima kapalagi
turlarning paydo bodishi; 3) aromorfoz
qanotlarining shakli, naqsh va tomirlari bargga
- sinf, tip darajasida yuzaga keladigan
o‘xshash bodishi; 4) chupchik degan hasharotning
tuzilishning yuksalishi bilan bogdiq evolutsion
rangi va shakli ingichka novdani eslatishi; 5)
o'zgarishlar; 4) regress - parazit hayot kechirishga
ildam kaltakesakning qum rangida bo‘lishi.
o'tish tufayli organizmlar tuzilishining
A) a-5; b-2
soddalashuvi; 5) divergensiya
B) a-2; b-4
- turli sistematik guruhlarga mansub
C) a-5; b-3
organizmlarning uzoq vaqt mobaynida bir xil
D) a-3; b-1
sharoitga yashashi tufayli belgilarining
o‘xshashligi.
68. Organik olamda evolutsiya natijasida himoya
A) 2, 4
rangi (a), maskirovka (b) orqali moslashgan
B) 4, 5
100
Biologiya
Hayotning tur (populatsiya ) darajasining umumiy qonuniyatlari...
organizmlar to‘g‘ri ko‘rsatilgan javobni aniqlang.
tana shakli va rangi suv o‘tlarini eslatishi; 5)
1) kuropatkaning yozda bir, qishda boshqa
ildam kaltakesakning qum rangida bodishi.
rangda bodishi; 2) qovog'ari tana rangi bilan
A) a-1; b-2
ko‘zga yaqqol tashlanishi; 3) kallima kapalagi
B) a-2; b-5
qanotlarining shakli, naqsh va tomirlari bargga
C) a-3; b-5
o‘xshash bodishi; 4) ninabaliqning tana shakli va
D) a-5; b-4
rangi bilan suv o‘tlarini eslatishi; 5) ildam
70. Organik olamda evolutsiya natijasida himoya
kaltakesakning qum rangida bodishi.
rangi (a), maskirovka (b) orqali moslashgan
A) a-2; b-5
organizmlar to‘g‘ri ko‘rsatilgan javobni aniqlang.
B) a-4; b-2
1) gornostayning yozda bir, qishda boshqa rangda
C) a-3; b-5
bodishi; 2) qovog‘ari tana rangi bilan ko‘zga
D) a-1; b-4
yaqqol tashlanishi; 3) ninabaliqning suv o‘tlarini
69. Organik olamda evolutsiya natijasida himoya
eslatishi; 4) chupchik degan hasharotning rangi va
rangi (a), maskirovka (b) orqali moslashgan
shakli ingichka novdani eslatishi; 5) kvaksha
organizmlar to‘g‘ri ko‘rsatilgan javobni aniqlang.
baqasining yashil rangda bodishi.
1) kuropatkaning yozda bir, qishda boshqa rangda
A) a-1; b-3
bodishi; 2) qovog'ari tana rangi bilan ko‘zga
B) a-5; b-2
yaqqol tashlanishi; 3) kallima kapalagi
C) a-2; b-4
qanotlarining shakli, naqsh va tomirlari bargga
D) a-3; b-1
o‘xshash bodishi; 4) dengiz paxmoq otchasining
71. Organik olamda evolutsiya natijasida himoya
rangi (a), ogohlantiruvchi rang (b) orqali
rangi (a), maskirovka (b) orqali moslashgan
moslashgan organizmlar to‘g‘ri kohsatilgan
organizmlar to‘g‘ri ko‘rsatilgan javobni aniqlang.
javobni aniqlang.
1) gornostayning yozda bir, qishda boshqa rangda
1) kuropatkaning yozda bir, qishda boshqa rangda
bodishi; 2) qovog‘ari tana rangi bilan ko‘zga
bodishi; 2) kallima kapalagining qanotlari shakli,
yaqqol tashlanishi; 3) ninabaliqning suv o‘tlarini
naqsh va tomirlari bargga o'xshash bodishi;
eslatishi; 4) kallima kapalagi qanotlarining shakli,
3) qovog‘ari tana rangi bilan ko‘zga yaqqol
naqsh va tomirlari bargga o‘xshash bo‘lishi; 5)
tashlanishi; 4) xonqizi qo‘ng‘izining tana rangi
kvaksha baqasining yashil rangda bo‘lishi.
bilan ko‘zga yaqqol tashlanishi;
A) a-4; b-2
5) ildam kaltakesakning qum rangida bodishi.
B) a-1; b-4
A) a-3; b-1
C) a-2; b-5
B) a-5; b-2
D) a-3; b-1
C) a-2; b-4
D) a-1; b-3
72. Organik olamda evolutsiya natijasida himoya
rangi (a), maskirovka (b) orqali moslashgan
74. Organik olamda evolutsiya natijasida himoya
organizmlar to‘g‘ri kohsatilgan javobni aniqlang.
rangi (a), ogohlantiruvchi rang (b) orqali
1) gornostayning yozda bir, qishda boshqa rangda
moslashgan organizmlar to‘g‘ri ko‘rsatilgan
bodishi; 2) qovog‘ari tana rangi bilan ko‘zga
javobni aniqlang.
yaqqol tashlanishi; 3) ninabaliqning suvo'tlarini
1) kuropatkaning yozda bir, qishda boshqa rangda
eslatishi; 4) chupchik degan hasharotning rangi va
bodishi; 2) kallima kapalagi qanotlarining shakli,
shakli ingichka novdani eslatishi; 5) kvaksha
naqsh va tomirlari bargga o‘xshash bo‘lishi; 3)
baqasining yashil rangda bo‘lishi.
qovog‘ari tana rangi bilan ko'zga yaqqol
A) a-5; b-2
tashlanishi;
B) a-3; b-1
4) xonqizi qo‘ng‘izi tana rangi bilan ko‘zga
C) a-2; b-4
yaqqol tashlanishi; 5) ildam kaltakesakning qum
D) a-5; b-3
rangida bodishi.
A) a-3; b-5
73. Organik olamda evolutsiya natijasida himoya
101
Hayotning tur (populatsiya) darajasining umumiy qonuniyatlari...
Biologiya
B) a-1; b-4
A) a-2; b-3
C) a-4; b-2
B) a-1; b-2
D) a-2; b-5
C) a-5; b-3
D) a-2; b-J
75. Organik olamda evolutsiya natijasida himoya
rangi (a), ogohlantiruvchi rang (b) orqali
78. Organizmlarning anorganik tabiatning noqulay
moslashgan organizmlar to‘g‘ri ko‘rsatilgan
sharoitlariga qarshi (a) va bir turga kiruvchi
javobni aniqlang.
organizmlar orasidagi (b) kurash shakllariga mos
1) kuropatkaning yozda bir, qishda boshqa rangda
keluvchi misollar to‘g‘ri ko'rsatilgan javobni
bodishi; 2) kallima kapalagi qanotlarining shakli,
aniqlang.
naqsh va tomirlari bargga o‘xshash bodishi; 3)
1) suvda erigan kislorodning kamayishi hisobiga
qovog‘ari tana rangi bilan ko‘zga yaqqol
baliqlarning halok bo‘lishi;
tashlanishi;
2) kannibalizm;
4) xonqizi qo‘ngdzi tana rangi bilan ko‘zga
3) burgutning toshbaqani osmondan qattiq yerga
yaqqol tashlanishi; 5) ildam kaltakesakning qum
tashlab parchalab yeyishi;
rangida bodishi.
4) shuvoq o‘simligi yozda barglarining bir
A) a-5; b-3
qismini to‘kib yuborishi;
B) a-5; b-2
5) juftlashish oldidan qurlarning xo‘rozlari ochiq
C) a-3; b-1
maydonda o‘zaro bahs qilishi.
D) a-2; b-4
A) a-1; b-5
B) a-3; b-2
76. Har xil turga kiruvchi (a) va bir turga kiruvchi (b)
C) a-2; b-3
organizmlar orasidagi kurash shakllariga mos
D) a-4; b-1
keluvchi misollar to‘g‘ri ko‘rsatilgan javobni
79. Organizmlarning anorganik tabiatning noqulay
aniqlang.
sharoitlariga qarshi (a) va bir turga kiruvchi
1) qovun o‘simligi ildizida bo‘rtma
organizmlar orasidagi (b) kurash shakllariga mos
nematodaning bo‘rtma hosil qilishi;
keluvchi misollar to‘g‘ri ko'rsatilgan javobni
2) kannibalizm; 3) suvda erigan kislorodning
aniqlang.
kamayishi hisobiga forellarning halok bodishi;
1) saksovul o'simligi yozda bir yillik
4) tulki quyonni ovlashi; 5) juftlashish oldidan
novdalarining bir qismini to'kib yuborishi;
karqurlarning xo‘rozlari ochiq maydonda o‘zaro
2) kannibalizm;
bahs qilishi.
3) boltayutarning toshbaqani osmondan qattiq
A) a-5; b-4
yerga tashlab parchalab yeyishi;
B) a-4; b-2
4) baqaning daraxtlar ildizi yaqinidagi
C) a-3; b-1
kovaklarda qishki uyquga ketishi;
D) a-2; b-3
5) juftlashish oldidan karqurlarning xo'rozlari
77. Har xil turga kiruvchi (a) va bir turga kiruvchi (b)
ochiq maydonda o'zaro bahs qilishi.
organizmlar orasidagi kurash shakllariga mos
A) a-1; b-4
keluvchi misollar to‘g‘ri ko'rsatilgan javobni
B) a-3; b-2
aniqlang.
C) a-5; b-3
1) kanop o‘simligi ildizida bo'rtma nematodaning
D) a-4; b-2
bo‘rtma hosil qilishi;
80. Proterozoy, paleozoy, mezozoy eralarida sodir
2) kannibalizm;
bo'lgan aromorfozlar mos ravishda ketma-ket
3) suvda erigan kislorodning kamayishi hisobiga
ko'rsatilgan javobni aniqlang.
baliqlarning halok bo‘lishi;
1) zamburug'larning paydo bo'lishi;
4) burgutning toshbaqani osmondan qattiq yerga
2) xaltali sutemizuvchilar kenja sinf
tashlab parchalab yeyishi;
vakillarining
paydo bo'lishi;
5) juftlashish oldidan karqurlarning xo‘rozlari
3)
dastlabki
bosh skeletsizlar kenja tipining
ochiq maydonda o‘zaro bahs qilishi.
102
Biologiya
Hayotning tur (populatsiya ) darajasining umumiy qonuniyatlari...
paydo bo'lishi;
4) ochiq urug'li o'simliklarning paydo bo'lishi;
5) halqali chuvalchanglar tip vakillarining paydo
bo'lishi.
A) 1, 4, 5
B) 1, 2, 3
C) 4, 5, 2
D) 5, 4, 2
103