1.COVID
व्हिटामिन्स व रोगप्रमिकारक्षििा*
कोव्हिडच्या काळाि सवाा मिक व्हिटा सी व व्हिटा बी वापरले गे लेि िात्र व्हिटािीन डी हा अमिक िहत्वाचा व्हिटामिन असू नही
िो वापरला गे लेला नाही. थोडक्याि सिजुन घे ऊया याबद्दल !
व्हिटामिन डी :- हा खरे िर आपणास कोवळ्या उन्हाि फुकटाि मिळिो िात्र शहरीकरण व त्याि प्लॅट सं स्कृिी त्यािुळे सवाां ना हे
कोवळे ऊन मिळि नाही व सकाळी त्यासाठी मफरयला जाण्याचा उत्साह फक्त नववर्ाा च्या पमहल्या आठवड्यािच बघायला
मिळिो....सवा सं कल्पनावाले रस्त्यावर उिरून गर्दी करिाि � असो !
िर हा व्हिटािीन आपल्याला कोवळ्या उन्हाि , र्दु ि , पनीर , लोणी , िासे ई.घटकािु न मिळिो. पावसाळ्याि िायरल आजार
जास्त बळविाि कारण एकिर वािावरणािील आद्रिा व सु याप्रकाश नसणे ह्यािुळे शरीराि हा व्हिटामिन मिळि नाही व आजर
मनिाा ण होिाि. त्वचेचे मवकारही त्यािुळेच वाढिाि म्हणू न हा व्हिटामिन आहारािु न मकंवा पोटािु न घ्यावा .uprise / seacord
daily dose घ्यावा याि आठवड्यािु न एक अशी जास्त पाॅॅ वरची मिळिे िी घेऊ नये . हे व्हिटामिन र्दु पारी जेवणानंिर घ्यावे ि.
ह्याच्यासोबि
व्हिटामिन सी :- जो मलंबूवगाा िील फळ , आवळा , टोिॅटो , फ्लाॅॅ वर , द्राक्षे , टरबू ज ई. गोष्टीिु न मिळिो. शरीराला िरिरी
र्दे ण्याच काि शरीराची वाढ व रक्तवामहन्ां ची िाकर्द मह मिळिे .
व्हिटामिन बी :- ह्याि बी वगा आहे ज्याि B, B1 ,B2,B 12 ई. उपप्रकार आहे ि. शरीरािील स्नायमवक िं त्र, िसल्सचे आरोग्य हे
मटकून असिे .
पालेभाज्या, फ्लाॅॅ वर , कोबी , वाटाणे , िां साहारी पर्दाथा , अंडी , बोकडाचे व कोंबडीचे मलिर याििू न मिळिे .
सािारणिः हे व्हिटामिन्स आहारािु नच घ्यावे ि मकंवा जेिा डाॅॅ .सां गमिल िे िाच घ्यावे ि.
आरोग्य हे आपल्या मनणा याि व हािाि असिे िे िा योग्य सं िुमलि आहार घ्या .
*सु रमक्षि रहा*
*काळजी घ्या
2. COVID
लमसकरण थोडक्याि िहत्वाचे*
सध्या कोरोनावर लस घेिली की िग िो होणार नाही मकंवा त्याच्या मवरूद्धची प्रमिकारशक्ती मनिाा ण झाली की आपल्याला काही
होणार नाही असा मवचार करून लमसकरणानंिर लोक बे मफकीर होिाये ि.
खरे िर लस मह एका स्वरूपाचा मकंवा काही स्वरूप जे िागच्या वर्ी होिे त्यां चा अभ्यास करून मनिाा ण झाली व आज कोरोना
मवर्ाणु चे अनेक बर्दलले ले रूप आढळिािये ि. लस घ्यावीच पण त्यानंिरची बे मफकरी टाळावी. मकत्येक लोक पमहल्या डोसनंिर
िर काही र्दु सरा डोस घेऊनही पाॅॅ मजमटि ये िाये ि व काहीच
ं ा र्दु र्दैवी अंिसु द्धा झालाये िात्र मह काही प्रामिमनमिक उर्दाहरण
होिं .लस घेिली िर आपल्या शरीराच्या रोगप्रमिकारक्षििे ला त्या मवर्ाणु चा अभ्यास होिो व जेिा िो मवर्ाणू शरीराि भमवष्याि
प्रवे श करे ल िे िा मह प्रमिकारशक्ती त्याच्या मवरोिाि पूणा ियारीमनशी लढिे व मनर्दान अत्यवस्थ अवस्था िािडीने िरी ये ि नाही
म्हणू न लस जरूर घ्या !
*काही सिज*
1) लस घेिल्यावर िला काही होणार नाही असं सिजू नये . िास्क वापरावाच. गर्दी टाळामवच .
2) लस मर्दल्यावर िाप ये णे , अंगर्दु खणे , थोडी घश्याि खवखव होणे मह लक्षणे अल्प प्रिाणाि मर्दसिाि िे लसीमवरोिाि शरीराि
प्रमिकारशक्ती वाढायचे सं केि सिजावे .
3) व्यायाि टाळावा. अमिश्रि करू नये .मनर्दान 3-5 मर्दवस िरी लसीकरणानंिर आराि करावा.अमिकष्ट करू नयाि.
4) एक लस घेिां ना र्दु सयाा आजाराची लस घेणे टाळावे .
5) शाररीक सं िंिसु द्धा 3-5 मर्दवस टाळावे ि.
6) 3 िमहने र्दारू घेऊ नये हा अपप्रचार जरी असला िरी िी किीच घेऊ नये च !
7) लमसकरणचं हे कवच आहे पूणा उपचार नाही म्हणू न काळजी घ्यावी .
हा कोरोना मवर्ाणु अमिशय मचवट असु न र्दु सयाा लाटे ि लहान िुले , िरूणवगा अमिक व्यामिि होिोय िर 60 वर्ाा च्या वरील
लोकां चे िृत्यू प्रिाण अमिक आहे .
सध्यािरी िास्क वापरणे , गर्दी टाळणे , हाि िु णे , सण सिारं भ टाळणे हाच अंमिि व शाश्वि उपाय आहे . नाही िर नेहिी
म्हणिो िसच....
*ना कोणी अमि द्यायला नाही िडक मफरवायला*
3. COVID VACCINE
लमसकरणाचा एक डोस म्हणजे एक जीव !*
सरकारने 1 िे पासून 18 वर्ाां वरील सवाां ना लमसकरण करण्याची परवानगी मर्दलीये पण आपणं सध्या
बघिोये की 40 वर्ाां वरील लमसकरणाि डोस वाया जाण्याचे प्रिाण फार अमिक आहे . नेिक डोस वाया
जाणे म्हणजे काय ??
सिजा एखाद्या लमसकरण केंद्रावर िे बंर्द होिां ना जर 3-4 -5 लोक पोहोचलेि िर त्यां ना कशाला परि
पाठवायचे म्हणून लसीची एक िायल ज्याि 10 डोस होिाि िी फोडली जािे व त्यािले 3-4 लोकां ना डोस
मर्दले जािाि. ईिर व्यामिंच्या िायल बाबिीि खरे िर वापरलेली परि कोल्डचेन िेन्टेन करून ठे वली जािे
व गरजेप्रिाणे मि लस वापराि आणिाि पण सध्या संक्रिणाची मभिी अमिक असल्याने *टॅ म्पर िायल*
परि वापरि नाही व म्हणून केंद्र बंर्द करिां ना शेवट उरलेले डोस वाया जािाि.काही वेळा जर िायल थंड
प्रमक्रयेि ठे वली नाही िरी िी वापरली जाि नाही म्हणून डोस वाया जाण्याची संख्या सवा भारिाि अमिक
आहे व जेिा आिा अमिक प्रिाणाि लमसकरण िोहीि राबवली जाईल िेिा हे प्रिाण वाढे लच म्हणून एक
डाॅॅ . म्हणून काही सुचना करिा येिील....
*1) लमसकरण नोंर्दणी िुळाि 10 च्या पटीिच करावी म्हणजे एक िायल 10× 150 डोस म्हणून 15
िायलचीच गरज पडे ल मवर्ि संख्येि नोंर्दणी टाळावी.*
*2 )केंद्र बंर्द करिां ना मवर्ि मकंवा किी संख्येि लोक आलेि िर त्यां ना टोकन र्दे ऊन पूढच्या मर्दवशी
प्रािान् द्यावे. िशी सुचना मकिी लोक प्रािान्ाने आहे ि हे मलहावी म्हणजे वार्द होणार नाहीि.*
*3)लमसकरण केंद्राचे क्लस्टर ;- म्हणून काय िर एकाच मवभागामिल 3-4-5 केंद्रां नी सिन्वय सािून केंद्र बंर्द
करिां ना जर किी लोक आलेि िर त्यां ना एकाच केंद्रावर एकत्र करून 10 डोस पूणा करावेि म्हणजे 3-5
मठकाणच्या अपूणा िायल वाया जाणार नाहीि.*
*मह पोस्ट अमिकामिक शेअर करा म्हणजे सवा आरोग्य किाचारी िे आरोग्य िंत्री याि लक्ष घालून एक
िागार्दशान प्रणाली मवकमसि करून एकेक डोस म्हणजे एकेक प्राण मह जबाबर्दारी घेिली जाईल व केंद्र
चालक िे लमसकरणासाठी आलेल नागररक जागरूक होिील.*
4. OST COVID SYNDROME PART 2*
आज आपणं ििुिेह ह्या आजाराच्या रूग्ां चे कोव्हिड 19 व्यामििला गुंिागुंि बघूयाि !
खरे िर ििुिेह हा व्यािी शरीराि फार गुिां गुि मनिाा ण करिोये . कोव्हिड झाल्यावर त्या मभमिनेही स्टर े स
डायबेटीक वाढिोये िर जे प्रोन म्हणजे र्दरवाज्याि उभे होिे ििुिेहाच्या त्यां चं र्दार कोव्हिडने उघडल्या
गेलयं . जेिा ििुिेही रूग् उपचारां साठी र्दाखल होिाये ि िेिा फार कसरि करावी लागिेये त्यां ना बरं
करायला. एकिर नैसमगाक साखरे ची पािळी रक्ताि वाढलेली त्याि अवस्था गंभीर झाल्यावर व्हस्टराॅॅ ईडचा
वापर अत्यावश्यक व त्यािुळे अजून साखर अमनयंमत्रि होिेये. रक्ताचा पािळपणा किी होिोये व मडडीिर
िॅ ल्यु वाढिायेि.
काही रूग् बरे होिायेि िात्र आिा एक नवीन व्यािी मकंवा लक्षणे सिोर येिायेि िे म्हणजे
*MUCORMYCOSIS*
म्हणजेच िोंड , र्दाि , डोळे , ब्रेन ह्या मठकाणी व काही प्रिाणाि फुफ्फुसाि व त्वचेवर फंगसचे वाढणे . हा
फंगस अमिशय वेगाने वाढिोये व एकिर ऑपरे शन मकंवा िग अॅव्हन्टफंगल इं जेक्शन र्दे ऊन िो किी
करण्याचे नवीन आिान सध्या वैद्यकीय क्षेत्रासिोर आहे .
अमिक मर्दवस आयमसयुि अॅडमिट त्याि रोगप्रमिकारक्षििा िंर्दावलेली त्याि अमनयंमत्रि ििुिेह , मसलीअरी
कायाहानी , सायटोकाईंड स्टर ाॅॅ ि , िायक्रोिॅ स्युलर इन्फािेशन ई. गुंिागुंि मर्दसिे ये.
हा फंगस सुद्धा ििुिेही रूग्ाि आयान मिळवून मकटोअॅमसडोसीस मनिाा ण करिो व आपली वाढ करिोये .
ज्यां ना अचानक चक्कर , मिव्र डोकेर्दु खी , र्दािां िुन रक्त , पस येणे , भुवयां च्याखाली अमिशय वेर्दना ( Sinus
headache) आहे त्यां नी िात्काळ वैद्यकीय सल्ला घ्यावा.
एकुणचं कोव्हिड 19 हा व्यािी आिा आपल्या शरीरािील अवयवां सोबिच आिा आपल्या कान , नाक , घसा
, डोळे व िज्जासं स्था हा इं मद्रयां वरिी हल्ला करिोये .
COVID 5
*POST COVID SYNDROME PART :-3*
आपणं िागच्या र्दोन लेखाि रक्तर्दाब व ििुिेहािील त्रास बमघिलेि....आज
*मिरे मिरे िचल ऐ मर्दलऐ बेकरार*....
म्हणजे काय िर ह्या ह्रर्दयमवकारािील रूग्ां ििील गुंि बघणारं आहोि....
ह्रर्दय.....बघा वरच्या एका ओळीिही त्या ह्रर्दयािील ओठ याबद्दल मलहलयं .,....कायये नेिकं हे ह्रर्दय??
आपल्या जगण्यािला आनंर्द ह्याच्याचवरिी अवलंबून िर र्दु ःख र्दे खील....आनंर्द आपण नाचिो , गािो साजरे
करिो िे क्षण जे आपल्याला हवे असिाि िर जेिा ह्रर्दय र्दु ःखी िेिा चेहरा पडलेला....भुक िहानही
हरवलेली का ?? िर आयुवेर्दाने ह्या ह्रर्दयाला ओजाचं स्थान म्हटलयं िसचं व्यान वायू , प्राण वायु , सािक
मपत्त हे सवा घटक याच्यां च अमिन ! म्हणून िर सगळं आयुष्य ह्रर्दयाचीच काळजी करण्याि जाि व मिच
काळजी घािकही ठरिे ! अगर्दी जसा पिंग मकटक मर्दव्याकडे आकमर्ाि होिो पण त्या ज्योिीिचं जळिो
िसचं ....
जेिा अचानक व्यक्तीला आपल्याला कोव्हिड झालायं हे कळिं िेिा आमिच ह्रर्दयाचा त्रास व मचमकत्सा
सुरू असिे त्याि जेििेि सुिारणा होऊन रूग् घरीसु द्धा येिो िात्र ह्या सवा मभिी , चंचलिा , मविनस्किा ,
अव्हस्थरिा ह्या सगळ्या वािावरणाचा एक गंभीर परीणाि िानमसकदृष्ट्या होिो व शाररीकदृष्ट्या म्हणाल िर
ऑव्हिडे मटि स्टर े स बघायला मिळिेये.लोक पोस्ट कोव्हिड ह्रर्दयाला झटका येऊन र्दगाविायेि का ??
थोडक्याि सां गायचे िर जेिा मह सवा और्ि सुरू असिाि िेिा त्याची काही र्दु ष्परीणाि ह्रर्दयाच्या स्नायुंवर
होिो स्वःिा िे आपल्याचं स्नायुंना रक्त पुरवठा करू शकि नाही. मह ऑव्हिजनची कििरिा िग त्या
ह्रर्दयालाच बंर्द पाडिेये.....फुफ्फुसां चा िाण आपसुकच ह्रर्दय, मकडनी व यकृिावर होिोये .
जेिा अचानक रोगप्रमिकारशक्ती वाढिे त्यालाच सायटोकाईंड स्टर ाॅॅ ि म्हणिाि िे शरीराि
सुपरीणािां ऐवजी र्दु ष्परीणाि र्दाखविाि.
ROS म्हणजे Reactive oxigen species मह एक यंत्रणा जी शरीरािील िायरसला मनकािी करिे मिच काही
अंशी ह्रर्दयाला घािक ठरिेये व हा ऑव्हिडे मटि स्टर े सच मजवघेणां ठरिोये . मनर्दान एक िरी बाििी आपल्या
मित्र परीवारािली कोव्हिड बरा झाला पण अचानक ह्रर्दयाचा झटका आला व होत्याच नििे झाले मह आपणं
ऐकली अनुभवली असेलचं ....
पोस्ट कोव्हिडिध्ये म्हणून सकारात्मक दृमष्टकोन ठे वा....हलका आहार घ्या. लगेच फार व्यायि , चालणे ,
योगा , प्राणायाि याचा अमिरे क करू नका .लगेच फार खुराक वैगरे म्हणून अमि जड पर्दाथा खाऊ नका.
आपल्या वैद्यकीय सल्ल्यानुसार और्ि सुरू ठे वा.अमजबाि िनाने काही उपचार करू नका. खाण्याच्या वेळा
िसेच मनर्दान रात्री िरी मििआहारी म्हणजे किी जेवा.पहाटे ज्याला रािप्रहर म्हणिाि िेिाच अमिक अॅटॅक
येिायेि व हे सुद्धा आयुवेर्द सां गि की प्रािःकाळ हा वायुचा असिो िेिा अपान वायु नैसमगाकररत्या वाढिो
व िलिुत्र यां ना सहजपणे मनहा रीि करिो व िेिाच जर आहाराचा व पयाा याने िलाचा अवष्टम्भ झाला िर
बेचैनी व ह्यिशुल होिो म्हणू न रात्री 4-5 िनुके चाऊन झोपा .
*मर्दल िो बच्चा है जी*
हो खरचं! त्याचा सां भाळ लहान िुलासारखाच कर िात्र चुकीचे हट्ट पुरवू नका ....कारण आयुवेर्द सां गि की
चुकीच्या गोष्टी शरीराि हे िन व ह्रर्दयचं िागिाि व आपली परीक्षा बघिाि !
4. COVID
*िास्क ! िास्क!! िास्क !!!*
सध्या आपणास िामहि आहे चां गले की आयमसएिआर ह्या केंद्र सरकारच्या िुख्य कोव्हिड मनयं त्रण यं त्रणे चे स्पष्ट म्हणणे आहे
की आिा घरािही सजीकल िास्क वापरा.
सावा जमनक मठकाणी डबल िास्क वापरा का ? का मह सु चना आलीये ??
जेिा आपणं आजाराच्या मिसयाा पायरीि पोहचिो जेिा सं क्रिण हे हवे िाफाि होण्याची शक्यिा आहे िे िाच ह्या सु चना केल्या
जािाि. ( Aerocells airborn spread)
िात्र जेिा आपणं िमहलावगा बघिोये िे िा 10 पैकी 8 िमहला ह्या स्काफा बां ििाये ि जो एकिर अमजबाि आपलं सं रक्षण करि
नाही .का करि नाही??
कोरोना मवर्ाणू इिका सु क्ष्म आहे की सु ईच्या टोकावर लाखो मवर्ाणू िाविाि िग िु म्ही मवचार करा आपला स्काफा इिका घट्ट
मवणलेला आहे का ? जरा स्काफाचे र्दोन पर्दर ऊन्हाि िरून बघा िरी आपणासं ऊन सहज मर्दसे ल म्हणजे सु क्ष्म मिद्र ईिकी
आहे ि की सहज आपण सं क्रमिि िाल .
*िास्क िहत्वाचे*
खरे िर आपल्या नाकाला अमिक सं रमक्षि करायचे आहे कारण नाकािध्ये लाखो ररस्पटसा आहे ि ज्यां ना कोरोना मचकटू न प्रवे श
करिो व आपणं बघा...नाक उघडे ठे ऊनचं सवा मफरिाये ि.कापडी िास्क मकिी स्काफा हा सहज खाली ओठिा ये िो पण जर
एन -95 वापरला िर िो असा खाली ओठिा ये ि नाही म्हणू न िोच वापरावा व आिा िर िो एकटासु द्धा पूणा सं रमक्षि करू शकि
नाही म्हणू न समजाकल िास्क आििध्ये व वरिी एन- 95 वापरावा.हे आपले प्रिुख *सं रक्षक कवच* आहे म्हणू न कृपया स्काफा
वापरू नका ! नाही िर एन -95 वरिी स्काफा बां िा कृपया काळजी घ्या .योग्य खबरर्दारीच आपल्याला वाचवू शकिे हा नवीन
िायरस फार त्रासर्दायक आहे सं पूणा कुटुं ब यािध्ये एकाचवे ळी सं क्रमिि होिये .
कृपया आपल्या सवा मजवलगां पया न्त हा िेसेज पाठवा व *सु रवाि आपल्या पासू न कराच*
5. COVID
*POST COVID SYNDROME PART- 1*
कोिीड आजारािु न बरे होणायाां चे प्रिाण सध्या बयाा पैकी अमिक आहे . आपणां स िामहि आहे की कोबाॅॅ रमबटी रूग्प्रकार
िात्र भारिाि फार गु िां गुंि मनिाा ण करि आहे . अगर्दी मिन प्रिुख आजार जसे *रक्तर्दाब , ह्रर्दयमवकार व ििु िेह* आपल्याला
आपल्या स्विं त्र पोस्टकोव्हिड लक्षणां ना जन्म घालिाये ि हे का ? कशािुळे होियं हे सगळं ??
चला थोडक्याि सिजून घेऊयािं .....
*रक्तर्दाब :-* खरे िर मबपी हा आिा फार सािान् आजार म्हणू न जगिान् आहे कारण और्िां ची उपलब्धिा व त्यां चे
काॅॅ व्हिनेशन्स त्यािुळे चां गल्या प्रकारचे हा रक्तर्दाब मनयं त्रणाि आणिा ये िोय. जेिा कोिीड होिो िे िा िात्र एकिर अवस्था
घाबरल्यासारखी होिे व म्हणू न मभिीपोटी रक्तर्दाब अमिक वाढिो व जेिा और्िोपचार करून रूग् घरी ये िो िे िा एकुण
रूग्ालयाि घालवले ले 12-15 मर्दवसां चा िाण व सोबि घेिले ल्या उपचारां ची काही ररअॅक्शन्स व िुळाि कोरोना िायरसचा
प्रभाव त्यािुळे रस म्हणजे मलंफ व रक्त यािध्ये बरे च बर्दल होिाि हे र्दोन द्रवरूपी घटक घट्ट िायला लागिाि व म्हणू न
रक्ताच्या गु ठळ्या होऊ लागिाि व जेिा ही गु ठळी डोक्याि जािे िे िा डोक्यािील र्दाब ( intra cranial pressure) अचानक
वाढिो व िो किी करण्यासाठी नैसमगा करीत्या डोक्यािली नस फाटिे व त्यािु न स्कंमिि रक्त बाहे र ये िे व परि त्याची गाठ होिे
ह्या पररव्हस्थिी शरीराला पक्षाघाि म्हणजे पॅरेलीसे सचा झटका ये िो मकंवा त्याला ब्रे नस्टर ोक असं र्दे खील सं बोििाि .
सध्या ही गोष्ट रक्तर्दाबाच्या रूग्ां िध्ये बघायला मिळि आहे . मडमडिर टे स्ट करून हा िोका वे ळीच ओळखून वै द्यकीय सल्ला
घेऊन रक्तपािळ करणारे और्ि सु रू करावीि. रक्तर्दाबाची और्ि मनयमििपणे घ्यावीि.कुठल्याही गोष्टीची नवीन सु रवाि
अचानक मकंवा अमिक करू नये म्हणजे लगे च चालायला जाणे , मजि मकंवा अमिप्रिाणाि योगा मकंवा सोशलमिडीयावरली
िथाकथीि उपचार करूच नये ि !
रक्तपािळ करणारे काही आहारीय घटक जसे आले , लसु ण , गविी चहा , हळर्द , र्दालमचनी , व्हिटािीन ई , अननस ब्रोमिलीन घटक , मलंबू ई. घटकां चा नैसमगा क आहारीय सिावे श करावा !
खरे िर फार गु िां गुि व अमिसल्यां चा भडीिार होिोये व नक्की काय करायचं मह गोंिळाची व्हस्थिी वाढि आहे म्हणू न कृपया
वै द्यकीय सल्ला घ्यावा. से ल्फ िेडीकेशन पूणापणे टाळावे ि व स्वःिाला आरोग्यपूणा ठे वावे .
आयु वेर्दाि रस रक्ताििील र्दोर्ां ना घालवणारे उपचार उपलब्ध आहे ि.
MUCORMYCOSIS
म्युकरमायकोसिि अर्ाात काळी बुरशी
आज ह्या िध्या पु न्हा सिती सिमााण करणायाा आजाराबद्दल र्ोडी मासित घेऊयात.
खरे तर िा आजार कािी िवीि िािी फक्त याआधी तो लाखात एक ईतक्या
कमीप्रमाणात अिल्यािे कधी चचेत िव्हता. िध्या याचे रूग्ण कोव्हव्हडमुळे अचािक
वाढले त म्हणूि िा व्याधी चचेचा सवषय ठरलाय.
ईतीिाि:- खरे तर 1855 -60 िाली पसिल्याांदा ह्या बुरशीवर िांशोधि झालयां व पसिली
केि 1880 वैगरे िाली फुफ्फुिातील िांिगााच्या रूपात िोांदली गेलीये म्हणजे आजार
िवीि िािी तर असतशय जुिा आिे फक्त त्यािे आत्ता िांधी िाधलीये.
कशामुळे आजार िोतो:म्युकोरे ल्स िावाच्या फांगि मोल्डि मुळे म्हणजे बुरशीच्या तांतुमुळे िा आजार िोतो.
काळी बुरशी जी असधक प्रमाणात आठळते तर पाांढरी व सपवळी बुरशी िे रां गाप्रामाणे
प्रकार आिे त.
कोणाला िोतो:खरे तर ज्या शरीराची रोगप्रसतकारक्षमता खालावलेली आिे अश्या शरीरात िा फांगि
वाढतो. कािी अवयव बदलण्यािाठी रोगप्रसतकारशक्ती कमी करणारी औषध
अवस्र्ेतिी िा वाढतो व िध्या कोव्हव्हडमध्ये कमी
झालेली रोगप्रसतकारशक्ती , व्हिराॅईडिचा असतवापर , असियांसित मधुमेि व
टाॅझुलोझुमब ह्या इां जेक्शिचा कािी प्रमाणात प्रिाव सदित आिे .
लक्षणे:1) िाकातु ि पातळ स्त्राव येणे कारण जेव्हा फांगि िाकाच्यामधील िायििमध्ये जातो
ते व्हा ते र्े प्रसतकार रूपात िे पाणी येतां व जर आपणाि िदी ििताांिा िे पाणी सकांवा
िाक बांद िोत अिेल तर त्वरील िाक काि घिा त् तज्ाांचा िल्ला घ्यावा.
2) िाकातु ि रक्तस्त्राव येणे.
3) डोकां दु खणे
4) डोळे दु खणे
5) एका बाजुचा चेिरा दू खणे सकांवा िुजणे सकांवा बसधर िोणे
6)डोळ्ाांवर िुज येणे , पापणी उघडता ि येणे
7)सिरड्ाांिा िुज , दात िलणे , सिरड्ाांतुि पू येणे .
वरील पै की लक्षण जर आपढ कोव्हव्हड आजारातु ि बरे झाल्यािांतर जर सदितां अितील
तर तात्काळ वैद्यकीय िल्ला घ्यावा.
म्युकरची अचािक वाढ का िोते:खरे तर सि बुरशी आपल्या िोबत िवाि अिते च पण आपली उत्तम रोगप्रसतकारक्षमता
सिला वाढू दे त िािी.
जसमिीवर सि बुरशी अगदी आपल्या गलरीतील ओलिर वस्तु , काांदे , लिुण
यावरां तीिुद्धा अिते च. घरात पडूि रासिलेली फळ , पाव यावरतीिुद्धा सि बुरशी अिते
व ह्या वस्तूां च्यावरूि िवेत उडूि िे कण आपल्या िाकात जातात व Rhrinocerebral िा
प्रकार असधक आढळतो .िाकातील परािायिि व डोळ्ातील ऑरसबटल कव्हसटत िा
फांगि वाढतो व अगदी िाडाांपयान्त पिरतो. कुजले ल्या पे शी ांवर िा असधक वाढतो व वर
िमुद केल्याप्रमाणे लक्षण सिमााण करतो.
कोव्हव्हड रूग्णाांिी बरे झालेत तरी एकतर अडगळ सकांवा स्वच्छता करताांिा सकांवा
अगदी काांदा िोलताांिािी मास्क वापरावा.िात स्वच्छ धु वावेत.
मधु मेिी कोव्हव्हड रूग्णालाच का िोतो िा व्याधी:बघा असधकासधक रूग्ण िे मधु मेिीच िापडतायेत याचे कारण म्हणजे एकतर रूग्ण
कोव्हव्हड बरा करताांिा वापरले ली व्हिराॅईडि ज्यामुळे रक्तशकारा असधक वाढते व
ह्या अवस्र्ेत Kitoacidosis िा प्रकार चयापचयात िोतो म्हणजे सि िाखर सियांिणात
आणण्यािाठी रक्तासतल लोि बािे र िोडले जाते व िे लोिचां िा फांगि आपलां खाद्य
म्हणूि वापरतो. िध्या असतप्रमाणात घेत अिले ले आयाि व सझांक टाॅसिकिी याचे एक
कारण मािलां जातये. िा फांगि मग िाकात जातो व ते र्े कोरडे पणा व एक स्तर म्हणजे
खपली तयार करतो म्हणूि िाकात अिे बदल झाल्यावर तात्काळ वैद्यकीय िल्ला
घ्यावा.
काळजी काय घ्यावी:-
कोव्हव्हड बरा झाला म्हणजे िवा बरे अिे िमजू िये.
आपला आिार िांतुसलत ठे वावा.
मधु मेि रूग्णाांिी िाखर काटे कोरपणे सियांिणात ठे वावी.
िध्या पाविाळ्ात िा फांगि असधक वाढतो म्हणूि ओलिर जागा , वस्तु ह्या िाताळू
ियेत.
मास्क वापरूिच अश्या गोष्टी िताळाव्यात.
POST COVID SYNDROME
आज आपणं कोव्हिड नंिर होणारे काही सािान् त्रास बघणार आहोि.खरे िर सगळीकडचं
मभिीर्दायक वािािवर त्याि नािे वाईक, मित्र पररवार यां च्या काही वाईट बािम्या सगळं बघि
ऐकि नकळि एक मभिी िनाि घर करून असिे व म्हणू न िनाि और्दामसन्िा व शरीराची
भुक िहान हरविे व िग त्याचे पररणाि नंिर शरीरावरिी मर्दसिाि.यापैकीच काही सािान्
गोष्टी आपणं बघूयाि.
खरे िर आयुवेर्दाने जे िा व्यािी िु िच्या रोगप्रमिकारक्षििे ची परीक्षा बघणारा असिो िे िा
त्याला िािु बलजन् म्हटलयं म्हणजे िुिच्या र्दे हािील सािही िािुं वर किी अमिक मवपरीि
पररणाि हा होिोच.
1) िािु क्षयजन् थकवा :यािध्ये जे िा संक्रमिि अवस्था संपिे िरी शरीराि एक प्रकारे थकवा असिो व नेहिीचीच
काि करिां नाही र्दिायला होिं . पटकन आराि करावासा वाटिो कारण हा व्यािी रस व रक्त
ह्या र्दोन पमहल्या िािुं वर आघाि करिो व पश्चाि िां स , िेर्द , अस्थी , िज्जा व शु क्र यावरिी
परीणाि मर्दसिाि व म्हणू न थकवा हे िािु क्षयाचं लक्षण प्रकर्ाा ने जाणविंच म्हणू न पोस्ट
कोव्हिड आहार संिुमलि , िाजा , भुक असेल ईिकाच व वेळीच घ्यावा. आहाराि पाले भाज्या
, फळभाज्या , िोड आले ली कडिान्े िु प असे संिुमलि घटक सिामवष्ट करावेि.
फळां चा आहाराि सिावेश करावा यािध्ये भरपूर अॅव्हन्टऑव्हिडन्टस असिाि जे
ऑव्हिडे मटि स्टर े स किी करिाि व शरीरािील मि रॅ मडकल्सला किी करून शरीरािील
झीज भरून काढिाि.
2) मशरःशुल :- पोस्ट कोव्हिड डोकेर्दु खी बयाा च रूग्ां ना जाणविे आहे .एकिर उन्हाचा हा
काळ त्याि बरं च िनावरील टे न्शन व मपत्त वाढल्याने मशरःशु ल मर्दसि आहे . काही रूग्ां ि
रक्तर्दाब वाढू नही डोकेर्दु खी वाढि आहे िर काही व्हस्टराॅॅईडवरील ििुिेही रूग्ािं
बुरशीसंसगाा िूळे डोकं र्दु खिये. लक्षण जरी िोटं वाटिं असले िरी र्दु लाक्ष करू नका. और्ि,
पुरेशी झोप व संिुमलि आहार घ्या. पाणी प्रिाणाि प्या.
3) िाप लागणे :- हा आजारचं िुळाि श्वासाच्या अवयवां ि आपलं घर करि असल्याने
आजारािु न बरे झाले िरी फुफ्फुसां ना व मिथल्या स्नायुंना बरे िायला व पूणा क्षििे ने काि
करायला वेळ लागणारं म्हणू न थोडा थोडा सोसवेल असा फुफ्फुसां चा व्यायाि करा.
प्राणायाि करा. मर्दघा श्वास घ्यायची सवय करा. अमिक कफ वाढवणारे र्दमह , केळी , आं बट ,
आं बवलेले , मिजचे पर्दाथा , रात्री ज्युस , आईस्क्रीि ई. टाळावे.
कोिट पाणी रात्री जे विांना प्यावे व सवाा ि िहत्वाचे म्हणजे जर सििल जमिनीवर चालिां ना
िाप , िािीि कळ येि असेल िर िात्काळ वैद्यकीय सल्ला घ्यावा.
COVID
1) मर्दघा श्वास:- म्हणजे खोल श्वसन जे आपल्याला जाणवायला हवं यािुळे फुफ्फुसे िजबूि
होिाि, िसेच रक्त प्रवाह सुिारिो, इम्युमनटी वाढिे आमण िाण किी होिो. अमिक
ऑव्हिजन शरीराि गेल्याने ऑव्हिमहिोग्लोबीन हे संयुग ियार होिे व सवाा ि िहत्वाचे म्हणजे
शरीरािील सवा पेमशं ना हा रक्तपुरवठा झाल्याने िाजेिवाने वाटिे. सकाळी मफरायला
गेल्यावर प्रर्दु र्णमवरहीि हवेि आपल्याला हा अनुभव येिो व मर्दवसभर उल्हामसि वाटिे.
कसा करायचा व्यायाि-: मनवां ि जमिनीवर बसा, िोठा श्वास घ्या. यावेळी श्वास घेण्याचा आमण
श्वास सोडण्याची वेळ िोजा. प्रत्येक श्वासागमणक वेळ वाढवा. २ िे ५ मिमनटां पयांि हा व्यायाि
करा.
२) डायिािािॅमटक श्वास:- म्हणजे च आपल्या पोटावरील पडिा ज्याला भािे सुद्धा म्हणू
शकिो.जसा अमिभट्टीवर भािा चालिो िसा हा पडर्दा असिो व पुरूर्वगा अमिक याने श्वसन
घेिाि. यािध्ये िाण, राग किी होण्यास िर्दि होिे . लोक सहसा त्यां च्या फुफ्फुसां चा पररपूणा
वापर करि नाहीि. या व्यायाि पद्धिीने फुफ्फुसां ची श्वसन क्षििा वाढण्यास िर्दि होिे .
कसा करायचा व्यायाि-: जमिनीवर ररलॅ िपणे बसा. एक हाि िािीच्या खाली आमण
पोटाच्या वरिी ठे वा. diaphragm याच मठकाणी असिे. िोठा श्वास घेऊन िो हळू हळू बाहे र
सोडा.
3)हृर्दय व्यायाि-: याचा फायर्दा िु म्हाला हृर्दयाचे ठोके वाढवण्यासाठी होिो. यािुळे िु िच्या
शरीराि अमिकप्रिाणाि ऑव्हिजन घेिले जािे. यािध्ये जोराि चालणे, स्पॉट जॉमगंग, र्दोरी
उड्या, पायऱ्या चढणे या व्यायाि पद्धिीचा सिावेश होिो. ज्यां ना ह्रर्दयमवकार मकंवा ह्रर्दयाचे
ऑपरे शन झालेि त्यां नी करू नये.
4) अनुलोि-मवलोि:- याला नाकपुड्यां चा श्वास असंही म्हटलं जािं. हा प्राणायिचा प्रकार
असून हटयोगािध्ये याचा उल्लेख करण्याि आला आहे . यािुळे श्वसनसंस्थे ची शक्ती
वाढण्यास िर्दि होिे . ररकाम्या पोटी हा व्यायाि करण्याचा सल्ला मर्दला जािो.
कसा करायचा व्यायाि-: जमिनीवर मकंवा खुचीवर बसा. उजव्या हािाचा अंगढ्याने िु िची
उजवी नाकपुडी बंर्द करा आमण डाव्या नाकपुडीने श्वास घ्या. आिा उजव्या नाकपुडीिू न श्वास
सोडा. िु िच्या ििल्या बोटाने आमण करं गळीच्या शे जारच्या बोटाने डावी नाकपुडी बंर्द करा.
आिा उजव्या नाकपुडीने श्नास घ्या. हीच प्रमक्रया वारं वार करा.
५) भ्रािरी-: या संस्कृि शब्दाचा अथा होिो िििाशी िर भ्रिर म्हणजे भुंगा ही गुंजन
करण्याचा प्रकार असून यािुळे रक्त प्रवाह सुरळीि राहिो. याि िु म्ही िु िच्या अंगठ्याने कान
बंर्द करा आमण ििले बोट आमण अनामिकेने डोळे बंर्द करा. िजा नी भुवयां च्यावरिी ठे वा
आमण करं गळी गालावर ठे वा. श्वास घेिाना िििाशीसारखा मकंवा भुंग्याच्या गुंजन्ाचा
(हम्म्म) आवाज करा. १० मिमनटां पयांि िु म्ही हा व्यायाि करु शकिा.
रोज हे व्यायाि करा व आपले फुफ्फुसाचे काया व्यवव्हस्थि ठे वा व आजारािु न फुफ्फुसां ना
पुनाजीवन द्या!
COVID
कोरोना होऊन गेल्यावर लसीकरण किी ?
हा प्रश्न खरोखर बयाा चं रूग्ां ना पडिोय व एक डाॅॅ. म्हणू न साध्या भार्ेि सां गिोय की
भारिीय लसीकरण अॅडिायजरी ग्रुप ह्या िज्ांच्या सल्ल्यानुसार हा काळ 9 िमहने ईिका
असावा. ह्याच अभ्यास गटाच्या अनुसार कोव्हिमशल्डचा र्दोन डोसििील अंिर आिा 6 िमहने
ईिका वाढवला आहे .
काय कारण:-
थोडक्याि सिजू न घ्या की जे िा कोव्हिड होिो िे िा िायरसचा लोड आपल्या शरीराि
वाढिो व त्याच्या मवरोिाि एकिर नैसमगाक मकंवा और्िां नी अॅव्हन्टबाॅॅडीज ियार होिाि.मह
प्रमिमपंडी िायरसच्या लढाईचं लक्षण असिं व जे िा शरीराि िायरस मनष्प्रभ होिो िे िा
आजार हरिो व आपणं मजं किो !
आिा मह नैसमगाक प्रमिमपंड आपल्या शरीराि सािारणिः 9-10 िमहने मटकिाि व जर अश्याि
हा कालाविी पूणा न करिािच लसीकरण केलं िर योग्य िात्रेि अॅव्हन्टबाॅॅडीज ियार होणार
नाहीि व काही शास्त्रज् िर नवीनच म्युटेशन होऊ शकिं मह शक्यिा विा विायेि व म्हणू न
जे िा शरीरािील नैसमगाक प्रमिमपंड किी होिील िे िा म्हणजे सािारणिः 8-9 िमहन्ां नंिरच
कोव्हिड झाले ल्या रूग्ां नी लसीकरण करावे.
एकिर कोव्हिड होऊनही िो परि होिोये म्हणू न र्दोनर्दा एकाच व्यक्तीला िसेच र्दोन्ही लस
घेऊनही िो होिोये ....म्हणजे हे सवा गोष्टी करूनही आपणं गर्दीि जाऊ नये...िास्क
वापरावाच व हाि स्वच्छ िुवावेि.जो पयांि सवा र्दे शािील मनर्दान 80% जनिा लस घेि नाही
िोपयांि मह काळजी प्रत्येकाने घ्यावीच !!
COVID VACCINATION
कोिॅ व्हिन आमण कोव्हिमशल्डच्या र्दोन डोसििील अंिर मकिी?
खरे िर सरकारी पािळीवर बराच गोंिळ मर्दसिोये. एक किीटी म्हणिे 9 िमहने अंिर ठे वावे
व खरे िर नैसमगाक अॅव्हन्टबाॅॅडीज िोपयांि किी होिाि व नंिरच कृमत्रि अॅव्हन्टबाॅॅडीज ियार
करावेि मह मशफारस योग्य वाटिे िात्र लमसकलणाला होणारा मवलं ब बघिा मिन िमहने
मशफारस सरकारने व्हस्वकारली असुन िसा आर्दे श मनघाला आहे . ह्या घोळािुळे सध्या
लसीकरणाचा बोजवारा उडाले ला मर्दसिोये िरी नवीन मनयिावली याप्रिाणे ....
“ICMR चे िज्ज्ञ, 3 समित्या आमण कोरोना लस मनिाा त्यां शी चचाा केल्यानंिरच
कोव्हिमशल्डच्या पमहल्या आमण र्दु सऱ्या डोसिध्ये जवळपास 12 आठवड्यां चं अंिर ठे वण्याचं
सूचवण्याि आलं य. कोिॅ व्हिनच्या र्दोन डोसििील अंिर 4 आठवड्यां चं असणार आहे ,”
असंही डॉ. बलराि भागाव यां नी निूर्द केलं य.
कोरोनािुक्तीनंिर 3 िमहन्ां नी लस, स्तनपान करणाऱ्या िमहलाही लस घेऊ शकिाि, नव्या
गाईडलाईन्स जारी केल्याि.
NEGVAC अथाा ि (National Expert Group on Vaccine Administration for COVID-19)ने
मर्दले ल्या सूचनां ना केंद्रीय आरोग्य िंत्रालयाने िंजुरी मर्दली आहे . त्यािुळे NEGVAC ने केले ल्या
सूचनां प्रिाणे एखार्दा व्यक्ती कोरोनािुक्त झाल्यावर त्याला 3 िमहन्ां नी कोरोना लस मर्दली
जाणार आहे . याला आिा केंद्रीय आरोग्य िंत्रालयाने अिलाि आणण्याचा मनणा य घेिला आहे .
NEGVAC ने केले ल्या सूचनानंिर एखार्दा व्यक्तीला कोरोना लसीचा पमहला डोस घेिल्यानंिर
कोरोना मवर्ाणू चा संसगा झाला, िर त्याने कोरोनािुक्त झाल्यानंिर 3 िमहन्ां नी र्दु सरा डोस
घ्यावा. त्याचबरोबर आपल्या बाळां ना स्तनपान करणाऱ्या िमहलां नाही कोरोनाची लस मर्दली
जावी असं NEGVAC ने म्हटलं य. िसंच कोरोनाची लस घेण्यासाठी गेलेल्या लोकां ची एव्हन्टजे न
टे स्ट करण्याची गरज नसल्याचंही स्पष्ट करण्याि आलं य.
लसीकरणाबाबि NEGVACच्या 4 सूचनां ना िंजुरी
1. कोरोनािुक्त झाले ल्या व्यक्तीला 3 िमहन्ानंिर कोरोना लस मर्दली जाऊ शकिे
2. कोरोना लसीचा पमहला डोस घेिल्यानंिर कोरोनाचा संसगा झाला असेल िर कोरोनािू न
बरे झाल्यानंिर 3 िमहन्ां ना र्दु सरा डोस घ्यावा.
3. आपल्या बाळां ना स्तनपान करणाऱ्या िािाही कोरोना लस घेऊ शकिाि.
4. कोरोना लस घेण्यापूवी रॅ मपड एव्हन्टजे न टे स्ट करण्याची गरज नाही.
POST COVID 4
आज आपणं कास म्हणजे खोकला ह्या पोस्ट कोव्हिड लक्षणाबद्दल बोलणार आहोि. वैद्य
म्हणू न प्रत्यक्ष व फोनवरिी अनेक रूग्ां शी रोजचं संपका होिो व हे एक लक्षण ज्याला
मचमकत्सा द्यावी लागिे ये.
खरे िर कास म्हणजे खोकला मह आपल्या शरीरािील एक गुड ररअॅक्शन असिे जी आपल्या
श्वसनवही िं त्राि काही बाह्य गोष्टी गेल्यावर मकंवा कफ मचकटल्यावर िो बाहे र काढायला
शरीर मनिाा ण करिे िात्र आपणं खोकला सुरू झाला की अगर्दी पमहल्या मर्दवसापासून िो
र्दाबण्यासाठी और्िोपचार करिो व पररणािी र्दु मर्ि कफ शरीराि िसाच साठिो. ठसका मह
िात्काळ केलेली प्रमिमक्षप्त मक्रया असिे जी जे विां ना मवशे र्त्वाने जाणविे च िात्र जे िा
फुफ्फुसाि जं िु मकंवा िायरस संसगा होिो िेिा मिथले िोटे िोटे वायुकोर् हे अमिक
उत्तेमजि होिाि त्यां ना सुज यायला लागिे व त्यािु न मलं फ म्हणजे एकप्रकारे पाणी येिे व
न्ु िेमनआ अवस्था येिे. कोव्हिडिध्ये मह अवस्था 10 पैकी 6 लोकां ि ढोबळिानाने मर्दसिे ये व
म्हणू न खोकला असिोच व सवाच ज्यां ना लक्षण आहे ि व ज्यां ना नाहीि पण जे पाॅॅमझमटि
आहे ि त्यां ना खोकला येिोच. याची परि र्दोन वगावारी....
1) सकफ खोकला :यािध्ये खोकल्यासोबि कफ शरीरािु न बाहे र टाकला जािो .जे िा हे नैसमगाक शोिन सुरू
असिं िे िा त्याला र्दाबू नये उलट कोिट पाणी घेऊन कफ बाहे र येऊ द्यावा.
जर िािीच्या बरगड्या र्दु खिं असिील िर जाड मिठाच्या पूरचुंडीने शेकावे व घरी उपलब्ध
िै ल कोिट करून लावावे व शे क घ्यावा. मजिका कफ बाहे र जाईल मििका पूढचा मसझन
आरोग्यपूणा जाणारच ! म्हणू न कफाचे शोिन करा र्दिन नकोच.
2) कोरडा खोकला :मह अवस्था खरे िर थोडी त्रासर्दायक आहे . सारखा ठसका लागिो व िािीि थोडी कळ येिे व
बरगड्या अमिशय र्दु खिाि. आयुवेर्द याला शुद्ध वािाचा कास म्हणिं. जे िा फुफ्फुसाि
अवकाश मनिाा ण होिो िे िा िे थे वायु भरून अमिकचं कोरडा ठसका येिो.हा कोरडे पणा
घालवण्यासाठी व फुफ्फुस व अवयव यां च अपल्वन करण्यासाठी खरे िर मिळाचे िै ल
पोटािु न मचिूटभर सैंिव मिठ घालू न वैद्यकीय र्दे खरे खीखालीच घ्यावे.
फुफ्फुसाचे वायुकोर् कोरडे पडल्याने हा ठसका अमिक असिो व आडवे पडल्यावर अमिक
उबळ येिे म्हणू न सािी लवंग मकंवा वेलर्दोडा िोंडाि िरावा.
काही चाटणं आयुवेमर्दक वे
वैद्यां च्या सल्याने घ्यावीि. फार घरगुिी उपाय करू नयेि गरजे प्रिाणे वैद्य जर आराि नाही
पडला िर पूढची और्ि योजना करू शकिाि.
सध्या कोव्हिडपेक्षा िो बरा झाल्यानंिर हे ईिर त्रासच अमिक त्रासर्दायक ठरिं आहे ि. रीपोटा
मनगेमटि म्हणजे झाले सवा असे सिजू नये. योग्य व प्रिाणाि आहार घ्यावा िात्र रात्री र्दमह ,
िाक , िठ्ठा , ज्युस , रे डीिेड ज्युस , आईस्क्रीि, आं बट पर्दाथा , आं बवलेले पर्दाथा ( ईडली ,
डोसा ) टाळावेच. थं ड पाणी घेऊ नये व सवाा ि िहत्वाचे म्हणजे रात्री जे विां ना पाणी प्यावे
नंिर झोपेपयांि पाणी मपऊ नये फार िहान लागली िर घोटभर पाणी प्यावे. र्दु पारची झोप
शक्यिो टाळावीच.
POST COVID SYNDROME PART- 1
कोिीड आजारािु न बरे होणायाां चे प्रिाण सध्या बयाा पैकी अमिक आहे . आपणां स िामहि
आहे की कोबाॅॅरमबटी रूग्प्रकार िात्र भारिाि फार गुिां गुंि मनिाा ण करि आहे . अगर्दी
मिन प्रिुख आजार जसे रक्तर्दाब , ह्रर्दयमवकार व ििुिेह आपल्याला आपल्या स्विं त्र
पोस्टकोव्हिड लक्षणां ना जन्म घालिायेि हे का ? कशािुळे होियं हे सगळं ??
चला थोडक्याि सिजू न घेऊयािं .....
रक्तर्दाब :- खरे िर मबपी हा आिा फार सािान् आजार म्हणू न जगिान् आहे कारण
और्िां ची उपलब्धिा व त्यां चे काॅॅव्हिनेशन्स त्यािुळे चां गल्या प्रकारचे हा रक्तर्दाब
मनयंत्रणाि आणिा येिोय. जे िा कोिीड होिो िे िा िात्र एकिर अवस्था घाबरल्यासारखी
होिे व म्हणू न मभिीपोटी रक्तर्दाब अमिक वाढिो व जे िा और्िोपचार करून रूग् घरी येिो
िे िा एकुण रूग्ालयाि घालवले ले 12-15 मर्दवसां चा िाण व सोबि घेिले ल्या उपचारां ची
काही ररअॅक्शन्स व िुळाि कोरोना िायरसचा प्रभाव त्यािुळे रस म्हणजे मलं फ व रक्त
यािध्ये बरे च बर्दल होिाि हे र्दोन द्रवरूपी घटक घट्ट िायला लागिाि व म्हणू न रक्ताच्या
गुठळ्या होऊ लागिाि व जे िा ही गुठळी डोक्याि जािे िे िा डोक्यािील र्दाब ( intra
cranial pressure) अचानक वाढिो व िो किी करण्यासाठी नैसमगाकरीत्या डोक्यािली नस
फाटिे व त्यािु न स्कंमिि रक्त बाहे र येिे व परि त्याची गाठ होिे ह्या पररव्हस्थिी शरीराला
पक्षाघाि म्हणजे पॅरेलीसेसचा झटका येिो मकंवा त्याला ब्रेनस्टर ोक असं र्दे खील संबोििाि .
सध्या ही गोष्ट रक्तर्दाबाच्या रूग्ां िध्ये बघायला मिळि आहे . मडमडिर टे स्ट करून हा िोका
वेळीच ओळखून वैद्यकीय सल्ला घेऊन रक्तपािळ करणारे और्ि सुरू करावीि.
रक्तर्दाबाची और्ि मनयमििपणे घ्यावीि.कुठल्याही गोष्टीची नवीन सुरवाि अचानक मकंवा
अमिक करू नये म्हणजे लगेच चालायला जाणे , मजि मकंवा अमिप्रिाणाि योगा मकंवा
सोशलमिडीयावरली िथाकथीि उपचार करूच नयेि !
रक्तपािळ करणारे काही आहारीय घटक जसे आले , लसुण , गविी चहा , हळर्द , र्दालमचनी
, व्हिटािीन ई , अननस - ब्रोमिलीन घटक , मलं बू ई. घटकां चा नैसमगाक आहारीय सिावेश
करावा !
खरे िर फार गुिां गुि व अमिसल्यां चा भडीिार होिोये व नक्की काय करायचं मह गोंिळाची
व्हस्थिी वाढि आहे म्हणू न कृपया वैद्यकीय सल्ला घ्यावा. सेल्फ िेडीकेशन पूणापणे टाळावेि
व स्वःिाला आरोग्यपूणा ठे वावे .
आयुवेर्दाि रस रक्ताििील र्दोर्ां ना घालवणारे उपचार उपलब्ध आहे ि.
आज आपणं ििुिेह ह्या आजाराच्या रूग्ां चे कोव्हिड 19 व्यामििला गुंिागुंि बघूयाि !
खरे िर ििुिेह हा व्यािी शरीराि फार गुिां गुि मनिाा ण करिोये. कोव्हिड झाल्यावर त्या
मभमिनेही स्टर े स डायबेटीक वाढिोये िर जे प्रोन म्हणजे र्दरवाज्याि उभे होिे ििुिेहाच्या त्यां चं
र्दार कोव्हिडने उघडल्या गेलयं. जे िा ििुिेही रूग् उपचारां साठी र्दाखल होिायेि िे िा
फार कसरि करावी लागिे ये त्यां ना बरं करायला. एकिर नैसमगाक साखरे ची पािळी रक्ताि
वाढलेली त्याि अवस्था गंभीर झाल्यावर व्हस्टराॅॅईडचा वापर अत्यावश्यक व त्यािुळे अजून
साखर अमनयंमत्रि होिे ये. रक्ताचा पािळपणा किी होिोये व मडडीिर िॅ ल्यु वाढिायेि.
काही रूग् बरे होिायेि िात्र आिा एक नवीन व्यािी मकंवा लक्षणे सिोर येिायेि िे म्हणजे
MUCORMYCOSIS
म्हणजे च िोंड , र्दाि , डोळे , ब्रेन ह्या मठकाणी व काही प्रिाणाि फुफ्फुसाि व त्वचेवर
फंगसचे वाढणे . हा फंगस अमिशय वेगाने वाढिोये व एकिर ऑपरे शन मकंवा िग
अॅव्हन्टफंगल इं जेक्शन र्दे ऊन िो किी करण्याचे नवीन आिान सध्या वैद्यकीय क्षेत्रासिोर
आहे .
अमिक मर्दवस आयमसयुि अॅडमिट त्याि रोगप्रमिकारक्षििा िंर्दावले ली त्याि अमनयंमत्रि
ििुिेह , मसलीअरी कायाहानी , सायटोकाईंड स्टर ाॅॅि , िायक्रोिॅ स्युलर इन्फािेशन ई.
गुंिागुंि मर्दसिे ये.
हा फंगस सुद्धा ििुिेही रूग्ाि आयान मिळवून मकटोअॅमसडोसीस मनिाा ण करिो व आपली
वाढ करिोये.
ज्यां ना अचानक चक्कर , मिव्र डोकेर्दु खी , र्दािां िुन रक्त , पस येणे , भुवयां च्याखाली अमिशय
वेर्दना ( Sinus headache) आहे त्यां नी िात्काळ वैद्यकीय सल्ला घ्यावा.
एकुणचं कोव्हिड 19 हा व्यािी आिा आपल्या शरीरािील अवयवां सोबिच आिा आपल्या
कान , नाक , घसा , डोळे व िज्जासंस्था हा इं मद्रयां वरिी हल्ला करिोये.
आपणं िागच्या र्दोन लेखाि रक्तर्दाब व ििुिेहािील त्रास बमघिलेि....आज
मिरे मिरे िचल ऐ मर्दलऐ बेकरार....
म्हणजे काय िर ह्या ह्रर्दयमवकारािील रूग्ां ििील गुंि बघणारं आहोि....
ह्रर्दय.....बघा वरच्या एका ओळीिही त्या ह्रर्दयािील ओठ याबद्दल मलहलयं.,....कायये नेिकं
हे ह्रर्दय??
आपल्या जगण्यािला आनंर्द ह्याच्याचवरिी अवलं बून िर र्दु ःख र्दे खील....आनंर्द आपण
नाचिो , गािो साजरे करिो िे क्षण जे आपल्याला हवे असिाि िर जे िा ह्रर्दय र्दु ःखी िे िा
चेहरा पडलेला....भुक िहानही हरवले ली का ?? िर आयुवेर्दाने ह्या ह्रर्दयाला ओजाचं स्थान
म्हटलयं िसचं व्यान वायू , प्राण वायु , सािक मपत्त हे सवा घटक याच्यां च अमिन ! म्हणू न िर
सगळं आयुष्य ह्रर्दयाचीच काळजी करण्याि जाि व मिच काळजी घािकही ठरिे ! अगर्दी
जसा पिं ग मकटक मर्दव्याकडे आकमर्ाि होिो पण त्या ज्योिीिचं जळिो िसचं....
जे िा अचानक व्यक्तीला आपल्याला कोव्हिड झालायं हे कळिं िे िा आमिच ह्रर्दयाचा त्रास
व मचमकत्सा सुरू असिे त्याि जेििेि सुिारणा होऊन रूग् घरीसुद्धा येिो िात्र ह्या सवा
मभिी , चंचलिा , मविनस्किा , अव्हस्थरिा ह्या सगळ्या वािावरणाचा एक गंभीर परीणाि
िानमसकदृष्ट्या होिो व शाररीकदृष्ट्या म्हणाल िर ऑव्हिडे मटि स्टर े स बघायला
मिळिे ये.लोक पोस्ट कोव्हिड ह्रर्दयाला झटका येऊन र्दगाविायेि का ??
थोडक्याि सां गायचे िर जे िा मह सवा और्ि सुरू असिाि िे िा त्याची काही र्दु ष्परीणाि
ह्रर्दयाच्या स्नायुंवर होिो स्वःिा िे आपल्याचं स्नायुंना रक्त पुरवठा करू शकि नाही. मह
ऑव्हिजनची कििरिा िग त्या ह्रर्दयालाच बंर्द पाडिे ये.....फुफ्फुसां चा िाण आपसुकच
ह्रर्दय, मकडनी व यकृिावर होिोये .
जे िा अचानक रोगप्रमिकारशक्ती वाढिे त्यालाच सायटोकाईंड स्टर ाॅॅि म्हणिाि िे शरीराि
सुपरीणािां ऐवजी र्दु ष्परीणाि र्दाखविाि.
ROS म्हणजे Reactive oxigen species मह एक यंत्रणा जी शरीरािील िायरसला मनकािी
करिे मिच काही अंशी ह्रर्दयाला घािक ठरिे ये व हा ऑव्हिडे मटि स्टर े सच मजवघेणां ठरिोये.
मनर्दान एक िरी बाििी आपल्या मित्र परीवारािली कोव्हिड बरा झाला पण अचानक ह्रर्दयाचा
झटका आला व होत्याच नििे झाले मह आपणं ऐकली अनुभवली असेलचं....
पोस्ट कोव्हिडिध्ये म्हणून सकारात्मक दृमष्टकोन ठे वा....हलका आहार घ्या. लगेच फार
व्यायि , चालणे , योगा , प्राणायाि याचा अमिरे क करू नका .लगेच फार खुराक वैगरे म्हणू न
अमि जड पर्दाथा खाऊ नका. आपल्या वैद्यकीय सल्ल्यानुसार और्ि सुरू ठे वा.अमजबाि
िनाने काही उपचार करू नका. खाण्याच्या वेळा िसेच मनर्दान रात्री िरी मििआहारी म्हणजे
किी जे वा.पहाटे ज्याला रािप्रहर म्हणिाि िे िाच अमिक अॅटॅक येिायेि व हे सुद्धा आयुवेर्द
सां गि की प्रािःकाळ हा वायुचा असिो िे िा अपान वायु नैसमगाकररत्या वाढिो व िलिुत्र
यां ना सहजपणे मनहा रीि करिो व िे िाच जर आहाराचा व पयाा याने िलाचा अवष्टम्भ झाला िर
बेचैनी व ह्यिशुल होिो म्हणू न रात्री 4-5 िनुके चाऊन झोपा .
मर्दल िो बच्चा है जी
हो खरचं! त्याचा सां भाळ लहान िुलासारखाच कर िात्र चुकीचे हट्ट पुरवू नका ....कारण
आयुवेर्द सां गि की चुकीच्या गोष्टी शरीराि हे िन व ह्रर्दयचं िागिाि व आपली परीक्षा
बघिाि !