ह दकण?
- च थ पश तर लखक : अश क क ठ र
ई सह त
पह ष न
प"स क
त
ल लखन च सर% कक लखक कड स"रह( असन प"स क च हकर
ल अश च प"नर"%दण र न ट, हचतपट हकर इ र रप र करण स ठ
लखक च लख परर नग घण आरश क आ .
क रर ई
स न कल स क दश र
ऊ शक .
ई स ह त पह ष न
G1102, Eternity, Eleventh floor
Eastern Express Highway. Thane, 400604
www.esahity.com
esahity@gmail.com
©esahity Pratishthan®2018
• हरन रल हर रण स ठ उपलब9.
• आपल र चन झ ल रर आपण
•
फ<ररड% कर शक .
प"स क रबस टरर ठरण पर? हकर र चन व ह ररक क ण
र पर
करण पर? ई-स ह त पह ष नच लख परर नग घण आरश क आ .
लखक च ई रल –
ashokkothare@gmail.com
हदन क – २० हडसFबर २०१९
चथ
पश तर स ठ लखक च हनरदन -
हरहर9 ह दच
परपर च रKहदक बर बर इ र हरच र पण ल जस, श क, त, अघ र, र ग% , हरर स ,
रत, चट" क, दरदरसकM, हपश चच हरद र इ र ह न"स र हररचन ह च थ
स स आढळ न
. एरर फक रKहदक परपरन"स र सर% हरच र
पश च उतर त
ह दच
हरळ न
चलर
कश अस व
शक क"शक च
र चक च
.त
सर% पश च उतर ह
अस
. एकहरस व
श क
सर 9 न थ% ह प"स क
हरहर9 गथ च अभ स करन त
अभ स
स"9 रण कल
ज
ल. त न"स र आरWत
ज ग नर न घ र . स 9 रणपण
अस न र चक त च पश प ठर
पश च उतर श 9न
इ र हरद न च
द अस. अश रर न आ
रर
च थ पश तर
अभ स स"द घ ल आ . आरच उदश स 9 रण रर ठ ह दन
त च 9र% सरज र अस आ . एक ग ष थ सपष कल प ह ज कa, ह द 9र% र ह द ससकW
. सगळ स ठ ह द 9र% एकच आ पर ", ससकW
गb9ळ घ ल ज
जर dच रगरगळ अस
सपषपण ल(
हरर च अभ स कर र ल ग
अभ स कर न त
सपष
श स,
कa,
त
आ
र त हनरहनर ळ
ह
पदश च ,
घ ल प ह ज. ह द 9र %च अभ स कर न
न
, हन श स, अध तरहरद आहण कर% क ड. ह द ससकW च
पदश च भ र , च ल रर , परपर , सणसद
द न रगरगळ हरर आ
.ह चथ
प र लग
पश तर रध र भ र ,
. ह ररन
गर ससष, आगर
ग र ससष त च पर ण र रद स च द सब 9 अश र न रर गथ च आ9 र घऊन ह पश तर
र झ ल आ . हन श स च व ख
क
प र ल गल. आपण ज
सर ज
सदस श कस र ग र, कस ब ल र, एकरक श व र र कस कर र ह च
श स ल हन श स अस म ण
त च
ल
ह बदल चच % कलल आ .
ईरलरर ह हरर
र द आ .त
कल आ . ज
त र"ळ ब हण र ह दच
हदल आ
बदलल. म णन नर न पश तर आल स ज"न पश तर क ढन त
च र रर %पर? र झ
पश तर
ग,
. अध तर हरदरध
पद च श स सरजल ज . आ
र णस ल त च
ग जनर च
च गल
म णज आपल प"ढ ल जनर च भ ग
रन"ष ल त
हरहर9 हन र च
प र ल गल. ह द र न
र ईट कर %न"स र त च भ ग ह जनर
बदल करण च इचp असल र क
आपल
ह जनर च
कर %न सल
कर र अश पश न एक
ह द रन
त च
ल आतम स र कस ओळख र,
कर% क ड म णज क
आपणच सर च
प च न क ळ प सन क d करण च स
रझ
र
हदल आ
पर ण
भगर लग
.
अस . पर ,"
डग म णन अगद
अश कa, ज
अनक
दर
स हग ल
आ
त न पसन करन
खर र ख ट क ण ल र
आ
त
करण च
उघड र न
अस
र झल
ह दच
र
न
आपल
स
पण त रर हरश स ठरन ज
क % पद ल कर% क ड अस म ण
अस हदस . ह कर% क ड च
अस हदसन
न"स र बदलन घ
. ह र तर च
अनक पश च उतर हरळ
हदल आ
हरहर9 हर9 आगर श स
. त च अथ% ह द र न
हरहर9 पद
हरर रर च थ
. अथ %
न प"ढ त
पश तर
ल ससकW
हरच र कल आ . त
. अभ स करण च ह पहs
न
अश च
नसल र
पश
ईरररर आपण प ठर शक . र झ ईरल आ , ashokkothare@gmail.com.
अश सश 9न क
%ल बर च पKस ल ग , र जर घ
नसल
र रझ
अनक च रद
घ र लग
पदरर ड कर
पण जर ज स 9न उपलब9 झ ल र ज स र ठ पर ण
प"ढ न
हदल
भष च र ल
पदश
ल अश र अप( कर . "म ल क d पश अस र त च उतर ह पश तर
रझ
हक
सFच इ र क % करण स ठ बर च खच%
ईल. जर आपल ल ह क
पKस प ठर शक
Satara Sahakari Bank Ltd, Chembur Branch
Bank MICR Code: 400107010
Bank IFSC Code: YESBOTSSB10
Ashok S. Kothare
अस . ल र र झ
क % अस9क रग न
%ल अथ% स क % करण च इचp असल र ह अकvटरर
-
Account no. 010010100004835
र र न र"ळ रल
लखक च पररच –
र अश क क ठ र, र झ
हरच र पर
अभ स कर
र च पच तर
च अभ स कर
आ . गल च ळ स ररw र ह द पण ल
आ . अध तर स 9क म णन र अनक ह द
आ . स र न र णस ल स जपण सरजल अश भ र
र भगरदग
, रन"सरW , द सब 9, ऋगरद, र भ र
सजज सन
हरन र"ल
हदलल आ
ल हरहर9
तरज न श ख च
हरच र र डण च
उदश न
अश गथ रचन च भ र र कल र उतस"क
. अध तर स 9न स र न
र णस स स जपण कर
र
म णन र द सब 9 च रसग ण करन ल(णहचकMतस र रहड| प हरर चन स 9न ह रचन कल
त स"द स 9क न हदल
अध तर
र र स"द त च
हरर स प कल
र कण
आ . सर% रर ठ र णस न त
अस . इ र तरज न च
इसर स जपण त
रस घ र र सर च पग
पग
शसर कल आ .
कर शक
र अन"भरल
कर र म णन र न र प तनहशल
अभ स बर बर श क, अघ र, त, हपश चच हरद , आगर श स अश ज न
श ख च स"द अभ स र झ
"ह द क ण",
रद न र झ अध तर स 9न
अस . त र"ळ
प"स क सल ण
र ग ल पररससथ
"ह द क ण", प"स क सल ण रल शक झ ल.
सरजन घ
र म णन थ ड सल
आ .त च
अस झ ल हक, रन"सरW च भ र र पससद झ ल रर त च र चन ब %च ल क न कल त
र ठ र चक रग% आ हक, ज ब हण न र न न
कa, रन"सरW
ब हण र स ठ
र ब हण त न र न न
क dच र ग% दश% न न
त रर र त न कश पक रच र ग% दश% न अप(
झल आ .आ
च थ पश तर आ . पश हरच रण
हरच र कल हक, अश र नससक
हरन
क
रद
आ हक, त न
%ल रद
. त च अस आ(प
र त सठ
कल . त
"म
क d र कर र.
पश तर र चल रर आपल अहभप
न पह ल
पशतर च
~च सर 9 न त न झ ल व
इ र ब %च ब हण र ह दच अस शक
अस
व , र झ सर% र चक न
र झ कड प ठर र . त र"ळ ह
ईल. ह रब-स ईट ररन सर ~न हरन र"ल उपलब9 कर
ईल. र झ ईरल आ9 हदल आ .
अस
आ त बदलच हरच रण कल . त न"स र, अश
अनक ल क न र झ कड त च अनक पश प ठरण स स"रर
हनहर%
र
आ . त र"ळ ह क
%ल
लखक च द न शबद रन"सरW च रर ठ भ र र उपलब9 झ ल न र त च र चन अनक स"हशह( ब हण र ह दन कल.
त न रत च
असF ल(
आल हक, रन"सरW
आ . ब हण र ह दस ठ क
अस आढळन
कण
र ग% दश% न असल अस पश त
. सFच आणख न एक ग ष हदसन आल
क लर न न"स र उतs
सF ब हण 9र ~
आ
. म णज गल
र इ र 9र ~
ब हण9र% स"द आल ) रगळ
र
श क
नस . त
.आ
परपर श हनगड
अस
ह परपर श हनगड
अश हक, ह द परपर स
लह दर
अश पररससथ
ररर ज आज पच र
आ हक, सर% स"हशह( ह द
हभन आ
न
.
. फ रच थ ड ह द ज ब हण च
सरजन
र त पर ण त च हरच र झ ल
अश हक, ह द परपर ज स
. ह च क रण, ब ‚ क ह द, ज र"ख
आ
कलल आ . त च स ठ
फरक र"ळ ह द परपर इ र 9र %प( (त
हक, ब हण9र% र ह द 9र% एक नसन
प ह ज. आणख न एक ग ष ल(
जप
न उतपन झ ल . पद घ% सश 9न न र
हक, ब हण र ह दच ज रन अनक परपर न हनह•
एक प"स क न
च"कल आ
करळ ब हण न ज रन च र ग% दश% न करण स ठ
करन श क, त र अघ र
(हत , रKश र श"द रण ~च अस
पभ र ख ल अस
रKहदक परपर
. असF स"द हदस हक, ह रKहदक परपर र श क, त आहण अघ र परपर ह च हरल(ण असF
हरशण स र न
ह दच
बर च फरक आ . ह द
ज रन
झ लल आढळ . उद रण थ% , दर प"ज ह दच र ब हण च ह
ग"रर दर च
प"ज कर
, थ ब हण न प"ज कर र च नस पण आज
आपण प
हक, ब हण न सर% दरसथ न च
ब घ ल आ . ह द दर ल र स च पस द द
ब हण श क
र पस द द
ढरळ ढरळ करण
आ .
,
. ह दच
परपर
असF अनक ररw च ल आ . अनक ररw ब हण प"र ह
करन त द र ह दरर हन तण ठरण च प स कर
असल र"ळ
स ज शक
, पण आ
ब %पKकa स"हशह( झ ल आ र त र"ळ त च
आ .आ
अश पररससथ
स"हशह(
ह दच
उतs
ण
व र र
ल स"ळस"ळ ट कर
(परपर ) ह
ल(
ह द परपर त च
आल. ह दष न र
% परपर च क d र ह
रग% ह दच
आ
पररससथ
त च
ब हण च एक उद ग झ ल
9 हर% क व र र
स (प
. आजप ~ च ह द ब ‚ 9 अहशह(
बदल
आ . सरन
ह दस"द आ
ह दपरपर बदलच एक रगळ ज गW
श"द सररप
झल
प ण च गरज असल च अनक
थ एक प तन कल आ हक, ह दन त च
स
हरळ र . ह र ग ल उदश अस हक, ह प"ढ ब हण च ह दच
ईल. प"ढ ल चच % स"र करण
आ9 आपण ब हण 9र% र ह द 9र%
ल ठळक फरक प ‚ . ब हण प र"ख न अ9% श क
र अस
. अ9% श क
र
अश स ठ हक,
द9 र त प सन बनलल पद थ% नर न त च
आ र
ठर
. थ प र"ख न अस
सल ण च क रण, अनक ब हण ऋगरद परपरन"स र र स
र कर
ब हण जKन च
र असन ५५ टकक ब हण उभ
आ
. उभ
सख
पभ र ख ल आ
र म णज, अस ज श क
ज स असल
र शक
हनर %ण कलल
अस
. र स हरक प
त सठ
रन"सरW च
स हदस
न
जर रKहदक 9र %च
अस
ज
असF क बदलल
ह दच
ज
आपण न रच
न
सर% व च थ बल जव
ह दच
शकर च % आ
क णत
क d
आ क रण ह द त च
आपल
अस
पर ," पत (
स
. ह दच
ह दह
ह स
ब %च रळ र भद झ लल हदस
पर ," ब हण फक ह दसथ न
जर
न
द न रगरगळ (9र% ) आ
ल
त
p"प
र च अस र स
र णस ग , घ ड ,
प णर आ
. आजच ब हण
अस
कक न
आ
.
र सरन
सर% अह श च"कMच
, स ररद स ररद च प लन कर
न
,
न
. ज
सर% ब हण पत (
फक
आ आहण
ण च
आ
न
झल र
,
. ह द परपर
सरभ र र"ळ (सन न ) ब हण र
. ह द दर च सर% रप स रख च आदरण
ध न
सर%
ईल पर "
. आजच ब हण9र% उतs
स"द क d दKर Fच आदरण
असF सर ~च
आ
ल. ज"रwहद ब हण ज"रwद च प लन कर
र ग सलल अस जKन9र% प ळ
उतs
. म णज
जKन9र %च अन"चरण कर
प"ज हर9 करण च
प"ज कर
असF हदसन
बहणन खण सठच
. ह र ठ फसरणक ह दच
म णन एरढच सल
सर ल सन न स ग
अस
ब हण जKन हरच र च
9र %बदल अनहभज आ . ह बदल बरच सल
ह प"स क च हरर न
उतs
र
त
भग
सन न परपर च प लन कर
आहण फक जKन ररर ज च नककल कर
र असल च आभ स त न
जKन 9र %च अन"करण कर
दर च
खर ह द स र9
, ऋगरहद ब हण ऋगरद च प लन कर
र च पच र ज र न कर
सर% रKहदक ब हण ग र स
ग ई क पल
र
र ब हण च
र करन त च नककल कर
असल र पत (
अज न च गKरफ द उठरन
आ .
शक
आदश न"स र हरसथल नगर
घ ल प ह ज. त र"ळ रस " ‡ त न ह दच
ल ४५ टकक
. जर र स
. शक
रस " ‡ आजच ब हण ह द9र %प सन फ र दर गल आ .
ल(
कर
असन
आदश न"स र प
. ज
ग ष कर
र
अ9% श क
. जनक र ज च
ड" ककर अस र ठ प ण ख
त . अस अस न
र दन
र असल च र ह दस"द श क
आ . ह द प र"ख न र स
पभ र ख ल र रर
पण
र र रस
र ब हण ज स सघट
असल र"ळ सर% च ब हण श क
पह ज
आज अ9% श क
. एकदर ब हण
रन
अस
,
र इ र च दर कर
.
र भद र त
न उतपन
णर
णर न
स
ल, आहण ब हण च ह द ल ज रन क रभ र
र ग% दश% न करण बद
त च
ईल. ह दस"द ब हण कड र ग% दश% न स ठ हरच रण करण र न
परपर र त च
ल ब"ज"ग% रWद र श ण र णस र ग% दश% न करण स सरथ% आ
ण स रद म णन र ब हण र ह दन त च
प"स क रचल आ .
परपर च र ह
प"स क म णज एक पश तर आ . क रण त
त च सररप आ . रल
रद कल त
ढरळ ढरळ करण र ह दन ख ट
. ह दन
.
सध
व र ह उदश न "ह द क ण?"
हरच रलल
क र कर न अनक ब म ण र ह दन त च
पश स उतर अस
कड ल पश प ठरन र ठ
बदल त न 9न र द.
२३ सपटFबर २०१६, श रण कWषण रष , शक१९३८
१. ह द र न
ल दर र पररशर ह बदलच
१. इ र 9र% र आपल ह द9र% ह
असल च र नल ज
कलपन -
एक र ठ फरक आढळन
त उलट आपल
ह द9र %
असल च र नल ज . अश अनक दर
हक, इ र 9र ~ एक पररशर
एक पररशर र त
बर बर अनक दर र दर
र नण च पथ क पच र
आल
सरजन घ र च आ . त स ठ पथर आपल ल पररशर र दर-दर
ल ग . अस सक आ हक,
हक,
हरश
हरश पररशर न त च
एक परपर आ र त
9र% त
अनक 9र% आ
असन त हशर
नरनर न पथ उतपन
आ
9र %श , ब"द9र %श कर
हररचन करण
ग
जस इसल र अथर सŽस
हनरहनर ळ
9र %च
सरजल कa र भ र ,
ईल. ह द 9र% श स च
आ
न
अभ स
र रगळ
अस, हन श स,
.
शबदस"द
पररण र आ .
ह च (ह द) उलख "र नर पण ल " अस कलल आढळन
. ह क रण न
"लन इ र 9र ~श करण उच
णर न
र स"द द घ
"लन न कर
घ ल प ह ज. पज ब
ह दच अस
. इसल र रध अस आ
र
ईल. थ ह द हरच र बदल ब ल न इ र
क रण, त च
. ह द ल रKहरध स"द ल(
आ
.
रद न त च
त च
ह द परपर च
आ
9र% हरर क
स च आपण आज र पर
ण च क रण, अनक ररw आपल रर इसल र र जरट
9र ~न कर लखण च स"द हरच र न
हक
र ह दच
, ह द परपर , ह द हरच र अस उलख कल आ . ह द
ह द क ? अस पश हरच रण त स ठ सर% थ न अ ग
प र च
"लन करण सर% थ
. अश हरभ गण र"ळF अभ स अस9क च गल कर
अरब न आपल उलख करण स ठ र परल र
पत क ग ष
. जव
न हरभ ग आढळ
आपल न
प च न उलख प
. त बर बर आणख न
गर ससष, आगर श स ह च
ह द रन
. असF
आ
9र ~श त च
२. र ह लख
आ
. क रण ह द
"लन ब हण9र %श अथर जKन 9र %श , हशख
ईल पण ह द परपरश कर
व
भग
. त र"ळ इसल र अथर सŽस
अध तरहरद आहण कर% क ड अस
.
आ
. ब हण 9र% , जKन 9र% , ब"द 9र% , हशख 9र% अस अनक
र पथ ह दस न
ईल. इसल रच अथर सŽस
अभ स कर ल गल
सरज ह द र इ र सर% च 9र ~
अनक पथ जसF न थ पथ, भकMपथ, र रकर पथ, अघ र पथ, रKषणर पथ,
श कपथ र आणख न हक
च"कMच
9र% न
ल भद सरजन घ र
हरच र न उतपन कल आ . क d म ण
ह पररशर च एक सरपन आ . हरशर म णज
सर% र न अस आ , अस . रस " ‡ ह द
ह
स"द आपल ल
.
स रKहरध
आपल ल सर% ग ष
ल ह द र
र र ष| प(
इ र 9र ~ ल रर ररर ज
आढळ न
. इ र 9र ~श
"लन न कर
आ . र स"द शरट इसल र र सŽस
ह दच रKहशषट क ण
9र ~च
सरजन घण अस
हरच रसरण च उ प
र कर
प तन
आ क रण,
आरश क आ . इ र 9र ~ हरहर9 रर भ dच पर हणकरण कलल अस F स ह द कर
क रण ह द ल र
ररर ज त
त
पदश च
थ पर हणकरण शक
करण च प तन कल
र त र"ळ इ र रर अन
करण च क ण
. सगळ
र आ9 कल आ जव
ल(
नघ
ग न
आ9 क ? अस पश इ र 9र ~
त च उलख
फरक
अस .
असF उतर
न
9र % ग<ड
कण
हरच रलल आढळ
", अस आ . म णज पररशर
र णस च
जनच
शबद परर• र ईशर अश द न शबद प सन बनलल आ . म णज
. इ र 9र ~
एकच शबद सर% पक रच
पररशर अस सरज
. शक रन
ईशर र पररशर
दर स ठ र परल ज
. ह द द न पर"ख हरभ ग आ
अघ र,
न"स र शहक पररशर च
. ह द हरच र
रत
. म णज शहक
त
ल एक स रKहदक हरभ ग
त, र ग% असF इ र हरच र पर
बर बर च असF र नल ज . रन"सरW
पररशर ल सर भ" अस म टल आ . सर भ" म णज सर ‡च
ल शहकल स"द ल ग
एकच असF 9रलल
न असल च र नल ज . ज ह ह न • न
" %ल श क हरभ ग अस र नल ज . श क रध
र दस
शक
हरहर9 अस
हरच रलल आढळ . त ल उतर म णन न ...न ... न
ईशर ह प ळ रर बहदर, हरषण र शकर अस
व ख
आ . ह द 9र% आहण ह द ससकW
पर ", ह द
पसलकड ल अस त च अथ%
सर हरष कल ज
म णन असF प र हणकरण
न
अह र र %द ठर . पररशर
आढळ . सŽस
न
अस स हग ल ज . ब %च रळ
. त र"ळ गKरसरज
हदलल आढळ . न , ह च अथ% "र
पसलकडल
ग
र ससकWत
रर ठ ससकW , पज ब ससकW
पश उपहनरद
ईशर च
ईल,
ह दच 9र% जर एक असल
ब लल ज
३. पररशर च
हरच र
नस . बळजबर न जर क ण असF पर हणकरण
प तनस"द कर न अस एकदर हरच रपर
ह हभन अस
.
. र र ष| च रर ररर ज ग"जर प(
गरजन"रप अस
रगळ असण र त र"ळ
न
परणन सर ‡च उतपन
शबदस"द सर भ"ल प %
णर ह
आ म णन
ईशर प( उचच आ .
४. रन"सरW
त च
पह ल
भग
हरश कस उतपन झ ल
परणन उतपन कल अस सरजन त
. म णज पररशर न त च
न र प"ढच
स हग ल आ . र स"द पररशर न
सWष
ग षdच हरच र इ र 9र ~ कलल आढळन
प सन थट सWष उतपन कल अस स 9 रणपण सरजल ज .
त च
न
जस खल
. ह द हरच र
ज ण आरश क सरजल ज
पररशर न स"रर
न
स क d दर
पथर उतपन कल
करण च क र स परल असF सरजल ज . ह दर
ख ल ख ल अनक अस9क र अस
पररशर र अनक दर
पर ", ह द हरच र न"स र सF र नल ज
अनक आ
र त न सWष उतपन
जसF, एक द कपन
र लक
सFच स 9 रणपण आ , असF ह द सरजल ज . त र"ळ एक
अश रचन असल च र नल ज
जसF एक र लक र अनक अस9क र . क d
हठक ण दर न ऋर अस शबद र परलल आ . ऋर म णज दष अथर अस , ज सर% क
प •
शक .
५. आ
सर ल
ह दर च
प"जन बदलच . र"ळ
त न क प"ज र च
पश उपससथ
. अस हरश स सर% र न आ हक, त च कड र णस च ज रन स"ख र सरWद करण च
अस
.क d ह द
प"ज कर
न
सF र न
. ह दच
न
त न न सस क ह द सरजल ज .
हरच र करण च
न सस क ह दर च
पद न"स र र णस द न पक रच असल च र नल
ज . एक अस र णस ज ल पररशर ल प र च, त च
एकरप
ण च इचp असलल अस
" र अस र णस, ज ल ज रन
र दस
आ त ल र ( थ? असF म ण
ससद
हकह % , सनर न, सत , स रथ % , रKभर अश र स हरक ग षdच भ ग घण
र तर च र ट अश र णस स प पहचक असF सरज
ल स"ख, सरWहद,
श,
पररशर प ह‘प( ज स
. ज ल पररशर प ह‘ र तर च र ट त न
पररशर च अथर ईशर च आर 9न कर र र ज ल स"ख, सरWहद अश र स हरक ग ष पररशर प(
जस
र तर च
हठक ण
रट
त न दर च आर 9न कर र अस स 9 रणपण सरजल ज . ह
सपषपण हदसन
हक, इ र 9र ~ र णस न फक र ( थ? अस र अश अप( 9रलल
अस र ह द र ( थ? र प पहचक अश द न
ब हण च
भक च हरच र कलल आ असF हदस .
9र % स"द र णस फक र ( थ? अस र अश भहरक आ . सर% ह द च र ग ष र न
आहण जर र न
रन ,
ससद
पक रच
नसल
र
अदK ससद
इसर ह द सरजल ज
रन ,
न
कर% हरप क च ससद
र न . ह च र र"लभ ससद बदल अस9क र ह
ब ‚ क ह द आज जनर न ह द आ
त न सरजन घ र म णज
हररचन न
सपष
त च
. त
त न कद हच
ह द रन
च र ग ष अश ,
रन
र
प"नज% नर
शहकस त च
आपण प"ढ करन घण र आ
च र र"लभ ससद
र
हरशर ज गरकपण आचरण
.
नस ल र
आण शकल. ह
हक, दर र नण अथर न र नण ह द ठरण स ठ आरश क नस . रर ल च र
ससद
ज रन
तर ‡ ह द अस
६. ह द ल पररशर र ईशर
प"ज
रग
सर ल ह द र न अगर न र न .
द न पक र प ह ल, त हशर
, हप र र हपश चच असF आ
. रन"सरW
आणख न द न उपपक रस"द ह द
हप र च
प"जच र तर सर क रलल आढळ
पर " हपश चच प"जच हरच र कलल हदस न
. ह च क रण, हपश चच प"ज हरशर करन (हत , रKश
र श"द रण ~ ल र णस कर
करळ ब हण रण %च
. रन"सरW
कलल आ . सFच रKहदक क ळ
प
हक,
हप र च
हरहर9 दKर एक च
सर % ख लच
ग
भ हरक न आपल
हनसग % ल दर
ग
च आ
.त
ल कMच
ग
गण च र ह
र णस रज अथर
त च प ~
कर
न
ल(
च न
च
, पररशर सर’चच
आपण न र प ण र आ
ग
सर%
ग
. थ आपण
च असन हपश चच दKर
.
. फ रच थ ड ल क स सतरक अस
र त न हक
प थ% न त
प थ% न फ"कट ज . ह च अथ%
च दKर
एक च दर च आर 9न
अह उचच दर च (अल , ग<ड, पररशर)
, सर% स 9 रण
अह उचच दर च कल
र
9र% स र न र णस स रद
उप सन स ठ उपलब9 असल न
र णस स उप ग ठर . ह क रण न ह द हरच र स र न
ह
ग
. इ र 9र ~
नसल र त
घ लल हदस न
चल र"ळ
. ह दरध
9रलल
दर च आर 9न कर र अश अप( अस . अदष
र अरसथ ल अस
नप
हपश चच प"ज गW
पत क च हरशर अस9क र (ससद ) र र %द हनह• अस
करण च आग अस . पर ," जर
आर 9न व थ% ज
प"ज
ल क च हरशर करन हरच र
सर%
ग
च
र णस स ठ , इ र 9र ~प( ज स
क रक ठर .
७. शरट आपण ह च र पक र
प • . रKहदक क ळ
ण
ज न र पचसल
% हरहर9 दर च
ल र
आज पच र
असलल न र उद रण कर
न
. ईशर रग %
ण र दKर अश ,
बहदर, सत न र ण, क ल र ह च अनक रप, श र र त च अनक रप, गणप
र र , अल
असF गW
आ
. म णज र ( थ? ह दन पररशर च
रप च हकर ईशर च आर 9न कर र ,
9रलल आ आहण प पहचक न हप र र हपश चच पक र
पह ल जनरलल र म णन पथर रलल. त न आहददKर
ल दर प"ज र . हप र अगद
असFस"द म ण
आहदर नर असल च द र (Adam) कल आ पर ", ह द
आ . हप र र हपश चच ह
(हरन क),
ल फरक अस , हप र सर% रन"ष ज
. इ र 9र ~
एकच
अनक हप र असल च द र कलल
च पर% ज आ
र हपश चच ल च
जनरन रलल ल क अस
हनरहनर ळ
. उद रण थ% , सर% भ र
र णस च हनरहनर ळ अस
करण च पघ
ह द
च हप र एकच अस
. ह हप र न दKहरक शकM अस
आ . अघ र हरच र पर ण हपश चच जसF ज स
पण पर% ज र त
र म णन त च प"ज
ज"न
सF त न दKहरक
अथर द नर (सK न ) स रथ % प ‘
अस .
% आपण फक दKहरक शहकच हरच र कर आ
पण द नर शहकच हरच र कल हशर
क णत
9र ~च अभ स पण%
नस . पत क 9र %
दKर र द नर (आस"र ) शहकच स "लन कस र ख र च त बदलच र ग% दश% न अस . रन"ष ल त च
ज रन स"ख करण स ठ ह द न
ग
सळव
रKहदक क ळ
दKर
भग
शहक हनरहनर ळ
पक र स य अथर हरर 9 कर
.
दKर र आस"र सपद च चच % कलल आ .
थ कसल ग"
ल हप र च न र रगळ आ
ल न र हदल आ
. हप र रग %
णर
अश , र र, कWषण, दत, नरन थ, प ड" रग, र र र, ग र ब"द, स ईब ब , अककलक ट ब ब ,
ह(णdच अनक रप, श"दर, र"स दर, र मरद, असल, अजरर च स ,
र तसर अनक अर र र इ र स 9"प"रर आ
स"द हप र
आ . त
गणल ज
कर न
क रण,
त न दरद म ण
. ह च अथ% सस र ह दन ह च आर 9न कर र असF गW
स"द क d हप र दर हरशरकरन सन श स ठ प"जन स ठ
सF कल न
अडचणdर"ळ त सन ज
अल
ज रलग, गज नन र र ज
. अल च अनक गण आ
दत, नरन थ, प ड" रग, अककलक ट ब ब , र मरद अश आ
प पहचक त च
ग
. म णज प पहचक न त च आर 9न
सस र ज रन
ररण च इचp असण
अनकहर9 स
हपश चच दर च जर प"ज न
भ हरक न ईशर कड
कल
चन कल
ज रलग,
चक न एक हप र प"ज न इ र हप र र
न"स र बह न स
र ओघ न त च दरद
चक न, " "झ
प थ% न कर र च अस , जर सF कल न
रह
%
र अन दर र त कर न अस सक आ . प पहचक पश स ठ
अप( करण अ ग अस . त स ठ
हदलल
ण
~न स र दर , र लकर , अश क ल च
गज नन र र ज, अल च दरद (Angel) रगKर प"ज र .
८. रद
,
र अखर स सन स कड रळ . र ( थ?न र र, कWषण, ग र ब"द, र र र,
प"ज र . करळ पपच
सरन
9रलल
सरजल ज
अनक रप, स ईब ब , ह(ण र ह च अनक रपF, श"दर, र"स दर, असल, अजरर हचस ,
त
अस
र ब ‚9
रद
कर र स
ल अश
दरद स रल रद कर र स स ग", अश
प थ% न र
ज .
ऋर कलपनन उतपन कल त न स‘ऋर असF म ण
" % प ळ च ऋर त च
स‘ऋरdन अनक दस
कलपनन उतपन कल,
ऋर स"रर
.
च हप र
असF र नल ज . कलपनन त न उतपन कल म णन त न र नस प"त असF सरजल ज . असF
" %प ळ
हक, ह अनक दस
सरज
ल ऋरdन पWथर रर ल सर% र नर रश ल उतपन कल आ .
बह न ह ऋरdन क d हरशर ससद (अस9क र) हदल
आहण म णन
र णस स ठ प"जन
ठरल. त
त च
दर
सWष च लर शक
ऋरdन र हरशर ससद असण
" % प ळ च ऋर द 9 र
शहकन आपण दKर अस सरज . दस
गल . म णज र च उतपसत त च स"र र स झ ल असF सरज र. रद
आज पच र
न
हठक ण इ र 9र ~
प"जल
जण
चन करण स र कळ आ
ह दसथ न
कर
लच हप र प"ज
र इ र न स"द
न र न त न ओळख
सF करण स स ग
.
एक रड| प" असल न अश र गण र"ळ त च
हनरहनर ळ
रत
दKर च
"लन करण, त च
चक स क ण
९. हपश चच रग % ल दKर
पभ र ख ल ल ह द फक
भ र ब र ल हप र च हरन क रण दर
र गण र"ळ ह द हरच रसरण च
हररद आ . दर
प थ% न ब ‚ 9 व थ% ज
प पर
,
बदल दर, सश ब ळगण अश र गणक
दKर रद कर
न
.ह
क रण, ह द सर% च हप र च
च लक र त च
. दद" –र च ग ष अश हक,
ल हप र च न र
न र थ रर हदल आ
% हप र च न रस"द घ ल आ
. ह द ल ब हण ज
% सर% च अदष
र त न र सर% र ढ द 9 र
र नर च
. आज आपण ज
.
न र ल(
ठर
.
चक च असल
ठर र.
अश , र ळ, भKरर, म स ब , रलल र , खड ब , त
र णस चF प"र%ज,
र स "दर, ग रदर, बहर (स, ब हणदर, हरशदर, सर9, दरच र, र"ज , खहरस, हग %, झ टdग इत हद,
एकदर भरकटण र अनक भ" ह
. ह द ल त हरज न न"स र (रतश स) सस र ह दन ह
हपश चच च रन9रण कर र ह च क रण ह च रन9रण करण इ र दर च
हक
आर 9न करण प(
र स प र स जस ध अस F. ईशर, हप र अश दKर च प"ज करण र स सतरक अस र ल ग
अट हपश चच प"ज न
क
. अश ह
आपण न र प ण र आ
न पक र
र डण
. ह द ल अघ र त
कश कर र च ह च हशकरण हदल ज . अघ र त
अस भ ग आ
आढळ . त
सल • न पसरर
करण
अघ र
ह द हरच र
त बदल अनक च"कMच
. अश रर न अघ र पथ ल
~न र त एक ग ष च गल ध न
प"ज करण च फ द र
ट
हरशर करन हपश चच दर च आर 9न
पण रKहदक च र रस स गण र ब हण त
क रण न
% दर च
र न
ल एक र ठ र अह र तर च
त च स"द दर कर
गष, खट रह
न क बदन र कर
ठर र च अस F हक,
अस
अस
असण र प"स क
. हपश चच स 9न
सर% हपश चच सर ‡ अस "ष
अरसथ
अस
त र"ळ त च
दर स "ष अरसथ
अस
रद न हरळ लल स"ख-सर 9 न हचरक ल हटकण र नस F. हप र
म णन त च
शक . आणख न क d ग ष स ग र च
कल स रख अस
ह स ठ जव
रद न हरळण र स"ख-सर 9 न हचरक ल हटकण र अस
त
अश , एक हप र स
पर ", एक हपश चच स
चन कल
चन करण स ठ हप र हनरड र च
र
व
चन कल
र
सर% च हप र न
फक त च हपश चच प"र
अस .
अस हनरड र हक, ज च आर 9न
कर न न र आनद र टल. त च पर णF अ9न र9न इ र हप र न स"द अध % द र. अध % दण च
स प पद अश , श"हचभ%
कलश द न
ऊन र श"हचभ%
अश ज ग उभ र • न एक कलश
9रन स रक शपण
श"द प ण घऊन
प ण उच ररन जहरन रर स ड र. प ण स ड न
एकक हप र च न र आदरपर% कपण घऊन रग म ण रF, "र झ रर "म
कWप दष ठर र ". उद रण थ% ,
सरज
"म
र र स पर"ख आर ध दKर म णन सर क रल आ अश पररससथ
रह न
न एकद (श"कल त दश च हदरस उतर अस ) रर हदलल अध % हर9 कर र . त
म णज ज न आर ध दर च र न न
र झ रर
"म
कWप दष ठर र , अ
हप र न हरन
हन•
अल
र झ रर
ईल. ख % ह दस
करण शक
करण स ज न
आ
कWप दष ठर र , अश पक र सर% इ र
क रण
पण ह द ल ब हण न र त च
अश सर ~स ठ एक एक हपड (घ स)
हप र च क रळ ल द र . ह दरध
(पस द) हदल ज
. एक पद
त च क रण असF स ग
रप र
हनरहनर ळ
ल आर ध
सर ज
दKर च सर ‡ ख र र इ र
रगरगळ
पद न हप र न नKरद
% फ र ल न ब लक स भररल ज
हक, अस ब लक एक द पहरत आध सतरक स 9क प(
ससक र र"ळ हबघड
. अश रर न हप र स हपडद न कल
सरजल ज . अश ल न ब लक च
अस . क d स ग
र करन त
सभ र रच
. शक
सखर च अस र . आर ध दKर र इ र सर% हप र
, नKरद च हपड ख ऊ शकण
अस . असF ब लक न र त च
र णस
पभ र ख ल
भ र ब र ल इ र हप र च दर कर
असल स अध % हदल न र त न पस द द र .
गल
"म
कWप दष ठर र , श"दर ,
कर र . म णज उतर पह स द सर% हप र कडन हरळन ह द र णस च क % ससद
असलल न र त,
सरन
इ र
अश च एकक करन न र घऊन अध % कर र. उद रण थ% ,
कWप दष ठर र , कWषणदर , र झ रर "म
म ण रF, र"स दर , र झ रर "म
इ र हप र स ठ
रपक र सर करण
ज
र
पहरत
त क रण न न र
अह पसन
असF
पत ( पररशर च सर करण
हक, इ र हप र च घ स (हपड) क रळ ल द र च अस
जनर च ब हण अस . क d ह द ग ईल द
जस
.
स रख
क रण, क रळ
. क d गर ब र णस स दण
ग
सरज
.
अश हरहर9 परपर ह द आढळन
. अश सर% परपर स रख च
ज . ह सर ~ , हप र च
र तर च अस ब कMच
१०. हनरहनर ळ
न र न दण
दर न ज नKरद हदल ज
र9 र9 ठर र च अस
आर क
११. इ र 9र% र ह द र न
प र"ख न सŽस
र णस च क र
ह
ल फरक च क रण क
ल कर
सF नस
क रण असF सरजल ज
अस F. त
फरक अस .
स"द त
अस , पररशर ल
कर
त च हरच र
%च
र जर
अध सतरक
कलल अज% रजर
ग आ असF असल र
ग
च अस र ल ग . जर
त
सर% आपल
ह द पर% ज न सरजल
र तर हप र र हपश चच ह च
प ळ च असच शक
न
चन करण र"ळ
हरलब
हनरहनर ळ
प
चन त
न
हरन
चनच
.
ग आ
थ
.
पररशर कड अज? करण स ठ
अडचण हप र च
र त च
अथर हपश चच च
र म णन त न पररशर च
प थ% न • न ज स
प"जन कड हदल अस रF. क रण, स 9 रण र णस ह
. म णज ह च अथ% अस
ग
% पsM र"ळ पररशर कड
उचच अध सतरक अरसथच नसल
न
र
ख ल ल दर कड र
रन र
न"स र ठररल ज . ह ल बरण
प थ% नच (अज %च ) स 9 दखलस"द घ ल ज
ब ब नस .
ण च
रन
ण स न र च फ र रळ ल ग अस . त हशर
ग
न ब ‚ क
हक, अश रर न
दर कड
चन कल हक
चनश सबस9 पर"ख दर कड प ठरल ज . थन
चक ल त
.
पररशर कड थट हरनरण (त च प पहचक पश
ण स हरलब ल ग . परसपर सबस9
"लनन लरकर
दर
चन करण
न
प र ल गल. ह हठक ण इ र 9र ~
थन आणख न ख ल अश रर न शरट पत ( सबस9 दर कड
कa न
% भ" स हदलल नKरद च र
9र% र इसल र ह च च हरच र कलल आ क रण, त च च अन"
र णस च सस र
त
असF, पररशर र
ग व हकस ख ण स द र . हपश चच न
ब रच आ म णन त रर ज स सल
स डहरण स ठ ) करण च पथ अस F. ह द
हरन
.
अथर उकMरड रर ठर र च अस . ह च र ठ श स असन
करन आपल ल स र र ज र ल ग . इ र 9र ~
पक रच
असF र नल
हदश अश , पर% , ईश न , उतर, र व , पह•र, नKऋत , दह(ण, आग ,
(द
हरर ह लख च
आ
ग ष दय" र अस
रर, ख ल ) हदश न थ ड थ ड फकन द र च अस . भरकटण
रसत च
च
ख ण बदल क d सक आ
हप र ह न हदलल नKरद-पस द जर न न आहण क ण
हदलल नKरद र त द
ग
क
उचच
हक, अध सतरक ल कM नसलल
र णस न पररशर च अथर ईशर च
इ र 9र % ल ल क च
ब %च
चन कल
चन व थ% ज
अस ल
र फ"कट ज
दर कड
चन करण च 9द स"र कल र
डग च
प"र ह
. ह रर
पभ र र"ळ ब हण प"र ह
र ह दच
डग म णन प"र ह
क?
चन
न
ग
न स र न ह दच
प ळच
दर कड
चक स ठ त च पह हन9 बनन
आज च गल पKकM च ल
खर खरच आध सतरक दषट शष अस
खर खरच सर क र
चल
न
ब ‚ क करन फ"कट ज . अश क रण न
र
असल च हदस . ह
ब घ ल . थ पश अस
,क
क ? अश दल ल न कलल अज? दर
पश जर अजन अन"तरर असल र स"द ,
9द सर% च 9र ~
ज
.
ईशर ख ल ल म णज हप र रग ~ ल दर कड
लग . त
चन कल
र
प( ख ल ल म णज हपश चच रग % ल दर कड
"लनन त
• न बर च कर क ळ
चन कल
र रगळ
पद न
चनच दखल घ ल ज . आपण ज ल ल च दऊन क र करण (ह ल आपण अध सतरक
भष च र) असF म ण
त स ठ पसग
गणप , अल
फ रच ज स
त
चन करण
र रर
रळ घ
क र कर
. म णज फ रच लरकर क र
%ल त च भ र हकर
ह दर
दर
हप र रग % ल दर पर ण क र लरकर कर
क ल , गणप , अल
र रर
हक, क र
सस र पश हरच रण स ठ नस
हरभ ग कड आपण आपल अज% प ठरल
र
शरच आ
ग
अज% ब द ठर
, भक ल रद
असF न र आ . हप र प ळ
ससहदहरन क, अरर
कर
न र न ब लरन रगच आर 9न कल
असलल आर
त
अस
दर प"ढ ग ल ज
र
हक, जर
असFच क dस
र
अस .
ह च क रण असF
गण, ज क d हप र
. अस सरज आ हक,
र रर
कर
ग
च
गण रस " ‡
अस
, म णनच
. हरघन
%,
. क ल च स"द अनक न र असन
. गणप च हपश चच प ळ च न र आ
एकद इत हद. म णज ह दर च आर 9न कर न ह च
ठररन त
. ह च क रण असF
ल गणप च न र रगळ आ
अश न र हप र प ळ च आ
म णन ओळखल ज
पण इ र र त
अध सतरक ल कM नसलल ल स"द ऐक
पर " त च व रसथ पन क ल , गणप , अल
त ल गणप
क"लदKर
च अस
च न
. म णज
हक, त च कड असख गण (त च स य क दरद रगKर) अस
र क d हपश चच
. पर ,"
स"द र ज र ल ग . ईशर रग % ल क ल ,
र ब %च रळ अस अन"भर
स हग ल ज F हक, त
च"कMच
पक र ह दर
क णत
, रs "ड, गज नन,
रप च आर 9न कर र च
फळण ज स शक
. ह स ठ ह सर% न र
म णज क d र • न ज ऊ न . ह द
सर% च हप र र
हपश चच कड आर 9न कर
फ द च ठर . इ र 9र %च
ट
अस
. फक
जर सर ‡स ठ
इ र 9र ~
त न क9 च सरज न
लरकर फळ
असF,
म णन ह द असण न र च ज स
पण%
. आणख न एक सक आ
ण स हरलब ल ग
. म णन एकरक स ठ
र झ स ठ प थ% न कर र र र
र ह च दखल लरकर घ ल ज
न रच
अस हक,
पण जर
म णज,
चक
इ रसठ
चन ,
चन , नरस करण ज स च गल सरजल
"झ स ठ कर र , ह र
न
चन कल
अस अन"भर आ . ह प ठ ल क रण अस आ हक,
अस . अदK
तर न"स र क र कर
न
ल क न एक च दर च प"ज करण च ब9न असल र"ळ
चन , नरस कर ल र
नरस कर ल र
ज . म णज
स
जग अदK
" % शबद
. दस
र र द न नसन एकच आ
स ग र च म णज, ह हरश च उगर स
एकच आ . ह च अथ% अस
कa, जर
एक द च च गल व र अश
र त च अथ% अस
सर च च गल
व र अश
चन कल
" %च र ईट व र अश
दस
चन कल आ . त च पर ण, जर "म
र त च अथ%
"म
सर च र ईट व र अश
करण च एकच प थ% न हदल आ
चन कल अस
र , सर ~च भल
आपल बर बर इ र चस"द ह
र हग ल
न र शरट
शबद रळ रचन
१२.
र लक च
अस
हरर
चन कल
. म णन, दर कड
अश ,
सरw (सजजन) स"सखन स ", सरw (सजजन) भद हण पश
म णज, सर% स"ख
हक, "म
, न कह• • (सजजन) द‡" खर पन"
द‡" ख न हरळ , अश ह
र, कणल
इचp र क रण जग अदK
रर हदलल प थ% न कर र ,
•।
प थ% न आ .
आ . ख % ह दन दर कड ज र ग च
न र च गल ल(
" % न च भल झ ल र अनथ%
घ ल आ क रण जर दज
ठर र. थ र सजजन
ईल.
सरजण स ठ एक उद रण एक र ठ उद ग च घऊ . र ठ उद ग
ख ल अनक अस9क र अस
. त च
एक र थट र लक ल अज% कर शक
हकर त च
चन कर र च आ . र
बड ब ररच
अस9क
%ल अज% कर
अज %च लरकर दखल घ ल ज ईल त न"स र त च क र
र लक ल प ठरलल अज% शरट त
र त र"ळ अस अज% ज स रळ घईल
क रग र च
बड ब ररच च अस9क
उघडच आ . त स ठ
करण Fच श सकर ठर . अगद असFच दर कड कल
र"ख
ख ल आणख न बरच उपअस9क र
र शरट क रग र अस . सरज , एक क रग र ल क d
शक . त पKकa क णत
"म
जण
%
बड ब ररच
ण र अस .
%कडच ज ण र अस
अस9क
%कड अज%
चनच अस . पररशर कड कलल
चन , आर 9न
हप र दर कड
ड स ज ण स ठ बर च क ळ ल ग
जसF आपल
पर% ज न सरजल सF त न
चन करण ज स च गल अस सरजन थट हप र न हरनरण करण च 9 रण पच र
आणल र त र"ळ हप र प"ज ह द
पचसल
अस9क
र लक कड प ठरल ज , अगद त च पर ण हप र च
%कड कर न त च एक प
आर 9न कर न त
शरट ईशर च आर
झल. क
%ल च
कर
कर र च अस . ह दच
एक अज% रर ल
प"ज पद
हदसन
.
हप र च रळ रळ श द (श द म णज शद व क करण च पद , हर9 ) करण च पथ त र"ळ स"र
झ ल . ह श दहर9 न प"ढ आजच प"ज करण च पथ
त च
पद न कल ज
आ
शर र न श"द व र ल ग . त स ठ त
रककल
प‘
ण स ठ र णस न क
हन र असF आ
र णस
कल
चक ल रन न र
पण% स सतरक परWसत अस र ल ग . म णनच
%ल अनक हन र च प लन आ ष" भर कर र ल ग
ज करण स ज ण
ज कर
ब कच
ग
प र च आ . पररशर च अथर ईशर च आर 9न करण स ठ
र"सलर न
श द, त च
अस .
१३. पररशर च अथर ईशर च आर 9न करण च
पह ज
र झ ल . सर% च 9र ~
म णज अल ल म णज पररशर ल अथर ईशर ल भटण स ज
, ख ट न ब लण, प र हणकपण , क ण ल
क रण,
अस .
त स न दण, बहच % प ळण, हरर
इचpहररद ह च रर दब र न आणण, रन न क ण च
न
र ईट न हच ण, द , स न"भ ,
ख द डपण न करण, र ईट क र करण
%स रद न करण सFच शक असल स हरर 9 करण इत हद
हन र च प लन कर र ल ग
सFच
स
पररशर च हच न कर ल. र"सलर न अल ल पररशर
रन
रचनन"स र
हप रस"द आ . म णन 9र% ह द अस अथर इसल र
पण ह दच
दKर च
अस , पररशर च अथर ईशर च आर 9न करण च पर% अट एकच अस
हररचन न
सपष
हक, 9र% क ण
त ल रन न र शर र न श"हचभ%
हररचन ह प"स क
दण, रन न क ण च
चन करण र पण%
च ल . हपश चच कड
अस र ल ग एरर
आर 9न व थ% ठर . शर र च
त
अश , प र हणकपण , क ण ल
र ईट न हच ण, भ द , स न"भ , ह च अथ% अस
स सतरक अस र ल ग
श"द ब ब
भ ग इहद च स रन कर र स स हग ल आ .
~स जर कर अट आ
चन करण र
घ र ल गल. ह
अस , पररशर च अथर ईशर च आर 9न करण स ठ
प"ढ हदल आ . रन"सरW
हप र च आर 9न करण
ल(
पण हप र न
रस (रर लपKकM क ण
तस न
हक, पररशर ल
चन करण र रज ग"ण असल
र
हन र न प ळण र ) असल
र
च ल . ह ररन
ल(
ईल हक, सतर, रजस र
करण च व रसथ ह द
आ
रस अश ह न
श व रसथ इ र 9र ~
न
आ असF गW
9रलल अस . पर ," रस " ‡
ज
आणख न एक दर च पक र प"जल ज
. ह द
हरच र स"द घ ल ज
असलल सतप"रर
न
आपल सस र क र ज च
र अस
सF नस
त हशर
रद न
अस अन"भर आ . इ र 9र ~
प"ज त न स "ष करण र अस र ल ग .
चक रन न श"हचभ%
, त र"ळ त च
असख न र न अस .
२. दर च
असस तर ब ब
अश क ण ल
श सकM
आ .आ
अस9क र
.
दर र नण स स 9 रण ह द
असF सरजण स स"द रन ई अस . र नर दKर च
थ सर% च ह दस ठ पररशर म णज सर भ आहण ईशर
.शक
हतर ? ऐरज
–
१४. रर ल हररचन कर न एक ग ष आपण गW
असस तर
स9
आई, हप , ग"र अथर ज र
म णज हतर ? (बह , हरषण, र श) अस सरज र. त न र असख दर
र शर ह च
प थ% न ब ‚ 9 व थ%
ज क ठल च इ र 9र ~
आज र लक, सबस9
ऊ शक
र णस स स य
. इ र 9र ~
आ , र नर दKर . र नर दKर
पर"ख अस
पक रच
आपण दर च
9रल आ
असस तर बदल क
हक, दर म णन क d र
सरज आ
प र चआ .
इसल र रध ह रर पश हरच रण Fच प प स हग ल आ र त पक र त रर ब लण स बद घ लल
आ . सŽस
र ज " (
‚ द ) 9र %
ह रर थ ड फ र चच % अ9"नर9न
पथ स"द ह हरर रर चच % करण स बद आ . ह द
करण स क ण
त
. क रण जर त न
अथर
‚ द 9र %च प लन न कर
सF सर ‡ल ज ह र कल न
सर ज कडन त न त स
त
र आज
. आपल कड ल अहनशरर द (अशद) जव
हक,
दर बदल ब ल
ल व कMसररप दर
नसन हनसग% रप
आ ,
स"द
. प शच त दश
9र %च
, जव
"म
दर र न
कलपन त न पट न
"म ल पट न
ल
शषdकडन बह षकW ठरन
ऊ शक . पसग त न ठ र र रल ज ण च शक
र रल ज ण र आ
आक श
रन न चच %
सर ‡ल अहनशरर द (Atheist) म णरन
र
अनक ईसल र हरच रर ह क रण न र रल गल आ
क णत
पण कœथ सलक
र त ह हरर रर र कळ
आडक ठ नस . ह च अथ% इ र 9र ~ हरच र सर त न
हरद न त स ठ सŽस
घ
अस
र रल ज
आ
रल भटल व
न
आहण उद
र त न हरच रल
असF स ग ?
. ह द ल दर आक श
क ? त रर
अस . असF
हनसग% रप दर च
ब लल,
ल व कMसररप
अहभव कMस
सर क र
असF म ण ल.
हरश च हरच र कर न रन"सरW
त च
हरच र न
पररशर च
अग दरच म णन सर भ" र नल आ
सWष उतपन कल असF र नल आ . असF असल र त च रचन कश आ
जर न टपण प ह ल र ब %च ग ष अस9क सपष
१५. रद
हदस
र न र हरकसस झ लल
हक, आपल
रन
पश
ग"ण च र ह
सरजन घ
ह" कर द न पररशर च
पररशर च
रह
न
. हनसग% आ
असस तर बदल क ण
आपण प
व
असF
कल
र न कर र ल गल ह
क ? अस सर ल क ण
र द ह दरध
सरभ र बदलच . सर% च 9र % ल प"र ह
र स हरक रप आ अस एकद र न
ईल
प ‚ .
, हनसग %च असस तर हन‡सश
, ह
आल, पररशर द ळ, (र हशल, कWप ळ" अस असल च हनर %ळ द
घ
आ
dच पररशर च अहभव कM आ असF र नल आ . हनसग %च
क रण अस सर ल उतपन
कर . ह
म णन
श क पण सल ल र ग% हरच र न जव
पर% ज न हनसग%
अभ स नF पररशर च
हरच रण र न
र त न
र हनसग %च
आ
उर
कण
न
.आ
ब हण9र %च प"र ह
स"द
पण जर हनसग% Fच पररशर च
सरभ र ररन पररशर च सरभ र सरजन
क ण ल शक र ट च क रण नस र. आ
पश अस हक,
हनसग% द ळ, (र हशल, कWप ळ" अस खर खर च आ क ? दद" –र न अस सरज
हक, हनसग%
नस .
हन र च प लन
अनक श स च
क टक रपण कल र
हन र न हशस बद, कठ र अस
पर
(म णज बह(स द ) र न प ळल र प र न
म णज र9 ल अरसथ , (र करण
, हनसग %ल र न न
हरर नहरदच हन र प ळल न
र
प थ% न कर , प"ज कर , उप स
रळ रळ हदसन
.
असF, सरज
"रच हरर न उडण र न
प स कर त च क d
. रग अस पश उतपन
(र हशल, कWप ळ" आ
पण जर त च
हक,
उप ग
,
अथर हश( कर .
"म
हरर न उडरल पण
क सळल. रग
णर न
स
"म
हक
. अनक उद रण न
ज पच र कल आ हक, पररशर द ळ,
क ण कल र क कल ? असF दर बदल ख ट स गण र ग ल उदश
कण ?
१६. जव
त
हच
प स कल ज
रप ल आपण प"र ह
व
अस हदसन
हक, सर% 9र ~च आणख न एक रप अस .
च 9र% अस न र दऊ . म णज खर ह द9र% र प"र ह
ब हण ह द9र% अश ह द9र %च द न रप दष तपसतस
.
न पच र कलल
Fच इसल र र सŽस
9र %ब ब
असल च आढळ . असF स गण च क रण पररशर द ळ, (र हशल, कWप ळ" आ अस पच र त
त
9र %च प"र ह
प ह ज.
कर
अस
. अश रर न
प"र ह
सरजण स ठ आपल ल ह प"र ह
त सठ
प"र ह
रग% एक द 9र ~
अस स हग ल आ हक, अल
आ . अल
रग %च
कस
लकच
र
सरजल
?
क र च अभ स कर र ल गल.
प र ल गल. इसल रच
पर
नस"द
" र कण
र दस
(र हशल आ . म णज इसल रच दर हनसग% न
ल ससद कसF करण र? त र"ळ इसल र र9 ल दर च सकलपन करळ क लपहनक आ
र त च
भररश रर र ण
कर
क रण,
ग
एक प"र ह
१७. र णस ल क d अडल क
शहक खर खरच असस तर
न
. कद हच • इसल रच पर
( हनफ)
रद स ठ अज
आ क न
अस . र णस च
क लपहनक दर च पच र
शकMकड आळरण कर . त रळ
ह च हरच र करण च
कलपन न
च
रनससथ
9र % ल दर र
गKरकWत
कल
र
द न सकलपन सर ज
अज
नस . त
नच
क लपहनक दर ह
बरच
दर हनर %ण झ लल असल न
अस . म णज अस दर र णस न क d
सरजल ज . ह च अथ% , दर च
त च
, असF न ईल ज न म ण र ल ग .
खर र दर च सकलपन हरकसस झ ल . प"र ह
सम
ल क, भक च हदश भ"ल क कर
र णस च
स ईन"स र
दर र णस ल (र कर
पचसल अस
असलल र रKहदक क ळ प सन पचसल
असलल हनसग% ससद दर आहण
हनर %ण झ लल ब हण दर. र णस च
कलपक
अस
. एक हरज न ल रजर
र णस च
कलपन न
न आणख न ब %च ग ष उतपन झ लल
आ
जसF, क द , श सन, हरहर9 हन र इत हद, ह न र स हरक जग
असस तर नस
पण र णस च
ज रन
र ठ र तर अस . म णन आपण म ण , क द र नल
र आ ,न
र न
र नल
र आ , न
र न
दरस"द र नल
आ
र न
रआ ,न
र न र असण र
क लपहनक हरश
, हन र र नल
रन
र आ
, न
! हनसग% ससद दKर च स नस , "म
क लपहनक दर र ह दच हनसग% ससद दर ह
न र र रर
सFच
,
, श सन
क लपहनक
र न अगर न र न
ल फरक आ . र णस एक
अस . र स हरक हरश आहण त च क लपहनक हरश ह च स जन
र णस ल कर र ल ग .
१८. अगद प च न क ळ प सन असF
असल च हदसन
आहण अदष
हनसग %र9 ल दर
ल शकM, र णस कडन क d अप( कर
अडचण
र आपण त ल रद कर
स"द भक च आरश क
गण
हक, ब %च हप र र हपश चच दर
अश पसग च र ट प
अस
अस . अश अनक उद रण नbदल गल आ
कव
. क रण, ह दर न
हक,
दKर र णस ल
दष
दऊन अर"क ग ष कर म णज
उपकW
उ र ई म णन
गल र"ळ त
"झ क र
र णस त
ईल अस सल द
दर ल ठरलल क d पस द द . अश ग ष रळ रळ
हरर च र णस न हरच र करण स स"रर
आर 9न करण च
हरहर9 र
. त पर ण क र झ ल न र
हनर %ण झ ल
कल अस र र त
आहण त
न 9र%
" र अथ% , सरभ र ग"ण). त
शबद च एक अथ% आ क % व (दस
नच प"ढ दर र त च
सकलपन हरकसस झ ल . 9र%
न दर च आर 9न करण Fच क % व
अस अथ% पचसल झ ल अस र . अश पक रच आर 9न सक र अस म णज त
अस . एकपक रच
9द ठर . असF असल र र णस
हनषक र आर 9न कर शक
न
. सरन
भहकन पररशर जर हरळण र नसल
ह दच
र इ र दKर
र त च हरशर चच %
१९. फ र प च न क ळ कद हच
कळ
रत
अघ र त
अस . क रण, स र न र णस
र णस च भहकस"द अश च सर थ% पर
र त पसन
ब ‚ क प थ% न सक र आर 9न ह पक र
स 9क कर
कर
क d र लब
न
रड
अस
अस . अश
अस अन"भर आ .
. हनषक र आर 9न फक र ( थ?
.
दKर र णस ल पत ( दश% न द
न अनक द कथ जग च
प ठ रर ल सर% च र नर सर ज
रढ झ ल च आढळ .
असF हदल आ हक, आपल ल जश भ"क ल ग र आपण ख द पद थ% ख
ह हरहर9 दKर न स"द भ"क ल ग
पण
ख द पद थ ~च नस
ग" च
कद हच सत
र
त पर ण,
अस F भहकच . र णस च
दKर बदलच भहक Fच त च ख द अस F. म णनच अश म ण आ , "दर भ र च भ"कल ". असF
सग
कa, दर कड द न ग ष न
" र आ दन
दस
र त
र णस कडन अपह(
अस . एक आ भहक र
(दण च इचp ). त स ठ दर ल पसन कर र च असल
भहक द र र पस द दऊन दण च द न
उतपन कलल अस
रग
दण च द न दर प
ससद कर र . पस द म णन ज भक द
दर चच दर ल दण
अस
र र णस न दर ल
क
अस सरजल ज . ग
सर% दर नच
हशल? अस पश हरच रल ज
भगर न श कWषण स ग
फ"ल अथर क dच नसल र प ण दऊन प"ज कर र , ह च अथ% , क
हदल
.
थ
हक, त ल फळ,
र तर च नस
र
दण च द न ससद करण र तर च अस .
२०. स"रर
च
कळ
इत हद ग षdच सर रश
गल .
र णस स 9
गल . त र"ळ
चन कर
पण क ल र न त
चन करण च पद
दKर च स "
अस9क ग" ग" च र व पक
व पक र ग" ग" च आर 9न करण स र न र णस स जव
जरन स झ ल व
ग" ग" च प"ज करण स ठ त
रग% सर ज
9र% र त
र झल.
त
स
जज आरश क झ ल, आहण
र झ ल. प र ह त
जर आपण प ह ल
सथ पन र ह ल आ
पररशर च खर र ह
नस न
न
र णस स"द क
. सरन
सध भळ
र त न"स र हनरहनर ळ
म णन
थ रक श हरकसस
सर ज
प"र ह
कश पक र आपल
र हनरहनर ळ
हदस . ह प"र ह
जज अस प"र ह
एक व रस
ल क न म णज
9र %च 9द करन सर% सर ज रर सर ‡च सत पसथ हप
अस
करण र
असF पWथर रर ल सर% च र नर सर ज
9र ~च प"र ह
गल . इह
अस9र ज
ल
ब हण ल क न
कल . रस " ‡ ह प"र ह
ल क न आपल
स भ र"क अस
लच
न स"द
कलपनच दर स गन रळ र रन
सच
थ ड आळश स"द अस ,
त ल त च क र व र ह च घ ई झ लल अस , त च गKरफ द ब हण न घण स स"रर
र दर च प"ज कर र च म णज
प"ज
र णस स प"र
ब
सर% आपण सगळ ज णन आ
अड अडचण
च अस
घ ल.
त र"ळ
%कडनच झ ल प ह ज असF हन र करन त
9र %च 9द जग
कल
सरन
च. र णस च
ज रन
ल सर% च 9र ~ फ फ रलल हदस आ .
त ल ह द 9र% (क ब हण 9र% ) कस अपर द असण र?
दर द ळ", कWप ळ", (र हशल अस , त ल आळरण करन आपल क र कर र
अस अपपच र
ह 9दर ईक ब हण न त च 9द च गल च ल र म णन र ढर नलल आपण प
दर द ळ", कWप ळ", (र हशल नसन
स हग ल
र आपल 9द बद
कठ र हशस
ईल ह हभ प ट
पण
च लच ठरल
त
9र %च
9दर ईक प"ज र , ल क न पररशर च अथर
हशकरण
इह
सच
अभ स
हदसन
हशकरणक र चच% च हशकरणक ह
ल फरक प
हशकरणकM कस ढरळ ढरळ कर
र र"ळ हशकरणक कश ब जल कर
ब ब स"द झ ल च
प णरआ
आढळन
पररशर हश( कर
असF
" % (न, दर र फ कर , अस अपपच र करण
रग ~न दल
प"र ह
कœथ सलक पथ च
. जर
प ळण र र पसग हश( करण र आ असF
ईशर च च"कMच पह र द खर र ह ल. श"दर न र त त च
स हग ल
आ
. सŽस
एक द 9र %च प"र ह
. ह द ल ब हण त ल अपर द न
9र %
श"च
9र %च
र"ळ
रग% त
सरज . Fच इसल र
. त बदलच चच % प"ढ
.
२१. रKहदक ह द 9र %च इह
(हप र च ) प"ज अगद स ध
स पह ल
रसप
त
र असF हदस
हक, ऋगरद च
पर ", प"ढ श"कल ज"रwद च
कळ
कळ
त
दर च
ब %च र ठ
र व पक झ ल च आढळ . हरशर करन
जरलक न ज"रwद
फ र र ठ पर ण
ज ग बदलच
ण
ल श"कल
कळ
एरढ र ढल
.
कळ
प र ह त च 9द
हक, त ल कर% क ड (कर% क ड
% हर9dच पस र ह ब हण न एरढ र ढरल हक, अश प"ज हदरसभर
अश र गण
प"र ह
न करन
ज न ज"जब असल न
रढ दह(ण ज स . इ क
ब हण 9द भरपर र ढरल आ . स र न
सर% हरन स
स
आ , आहण
असF आज ग
न ब हण न ह द9र %च 9दर ईक सररप उभ कल
ब हण न सर ‡च र तर कसF र ढरल
र त च नश
झ लल हदस .
आ
. रन"सरW
न
ह सर% भ(क क रभ र रर सरथ%
हक, त न
व र र आट प
घ र
ईल. र स"द ब हण च सर% भ(क क रभ र स च च ल र ह ल आ . त प"ढ
ज ऊन ब हण न सर ल भदर म णन घण स स"रर
ब 9लल क"त आ हक क
र ठ झ ल.
भक च ह हरर च
चलआ .
आज आपण प
कMद हदल
उरक
रह ल . हच
सFच ब हणक ळ
सरज . ब हण च
र रद स सर रdन ल( र9न ब हण न
शबद
ब हण न जरण द , एरढ द न कर
एकद एक द ग ष च 9द झ ल हक, त च सररप सर% भ(क
न
र ढल च आढळ .
द खरण र सज आ ) म णण च प ळ आल . द न हरन ट
क रण उघड आ , जरढ र ठ प"ज
अश र
जस
भ ग सल लल आ . ह च क रण, त
र ढल
"चp
जरलक च
अश शक
कल र दर म णज जण"क
ऊ ल गल. अश रर न
इ क हक, क d पसग प"र ह
दर च हभ
ब हण त च
द खरन हभत
अन"
त च
दर
क लपहनक दर प(
न ल"ब ड
असF
स"द आढळ .
२२. आज पररससथ
सप"ष
पश हरच रण
हरच र ल गल व
ज
, आ
ण च रळ आल आ
सर% च 9र ~ ल प"र ह
कळ
प
न त
हरज नक ळ स"र झ ल र ब हण क ळ (अथर प"र ह
सपषपण हदस
त
आ .
9र % ल अन"
आ अस नसन
हरहर9 पश हरच र ल गल आ
एक र"लभ क % झ ल आ . सर% च 9र % ल सजज स" रडळ जव
सत 9 र प"र ह
रग% स पन पश हरच रण
. हरज न
कळ च पश
~स रपक र त स दऊ ल गल .
ब र क ढण, बह षक र ट कण, र रन ट कण, ख टन ट आर प करण, pळ करण अस अनकहर9
उद ग स"र झ ल, र रन कœथ सलक चच% र शकर च
आ
करळ ह दरध
क ळ)
. शल s"स रर त च क रण न चढरल
%न हरर 9क न ज र
‚ द प"र ह
क र झ ल पण कbबड झ कल म णन स % उगर च थ ब न
न . पश हरच रण
ज ळल च उद रण
~च
र"सकटद ब च
, सFच पश हरच रण च लच र ह ल.
क ल र न पश हरच रण
आ
ह स"9 रलल
~च ज
पररससथ
झ ल र प"र ह
रग% ब जल झ ल . हरज न च हरज
आपण 9र %च श सश"द अभ स कर
कWप ळ", द ळ", (र हशल नसल च ल(
आल आ . जव
आ
त र"ळ पररशर
रKज हनक दष न 9र %च
अभ स स"र झ ल
व
इसल र र प पच (म णज चच% च , म णज त
प"र ह
कलपन रर आ9 र
असल च सपष झ ल. खर ह द हरच र र त त
झल.
सकलपन च
च ) सŽस 9र% भ रक
पर ( न स सल र
पर
झल.
२३. दर ल सरजण म णज हनसग %ल सरजण
प ‚ . ह द ल अघ र त
एक भ ग दष
शक
अस
ज रह
ल(
आल. म णन आ
स हग ल आ त न"स र हनसग% द न भ ग
" र अदष
र दस
अस . दष
हनसग% ज आपण आपल
पर ", अदष हनसग% स आपण ज ण शक न
दष हनसग% अदष हनसग %च
हनसग %च भ ग अस
थ ड आणख न र ह
आढळ
शकaच
त
ज
, फक रन च
"लनन ख"पच ल न अस
अदष हनसग% कर . आपण ज
आणख न दर च
. हरज न च सर% हन र द न
पर ण अदष
र पज
हनसग % स"द अदष
अस
. दष
शकMस"द जनर
र णस च
प ट स"द जनर घऊ शक
स सतरक र णस त च
ज नFहद न ज ण
हरच र न ज णर शक .
र त च हन तण फ र र ठ व प असलल
थ हरच र करण र आ
त
भ ग स स रखच ल ग
अश च न र
सर% ह अदष
. अदष हनसग %बदल
हकर स"‘ रसथ
" र, अश अदष
रWत न
असF आपल
तच
र रर
. पसग त
त
दष
पर ण ह
हनसग %
हनसग %
जनर घ
पर% ज न सरजल
अस . ह चK न र
र त पर ण
त
करण च हरद प ‘ कर
शकaकड
च नर
.
अभ स न हरळ . प ऊस प ण , र दळ, पर, दष" क ळ, अरक ळ
प ऊस, ग रप ट, र ल ट (स"न र ) अह
थड अथर अह
अथर ज स द ब च पट उतपन करण र त
अनक ग षdच व रसथ पन त र"ळ शक
अस स 9 रणपण
-पज
. क रण, र णसस"द एक च न र शकMचच रप आ . पसग
शकaन अन"कल करन हनसग % ल पचर भ" न हन हत
श क, अघ र र
ज
ज
(म णज हरच र कर शकण र )
हनसग % ल प ण जसF जनर
र रर
क d हरल(ण ससद अस
उलख दर
र टलल आ .
करन घ ल प ह ज. दष हनसग % ज पर ण अनक प ण च
च नर
रह
आपण हनसग %च सररप
कर
. दष
उषर , र
ररण
कर द ब च पट
द र प रस च हन तण करण, र गर ईच हन तण अश
अस द र कल ज
. ह च नर
शकaच
हनसग % ल ऊज % (पक श, र ज, उषण , धरन , ज र,
ग"रतर कर% ण, च"बकM ज र इत हद) सच न नस
, त स ठ त च व रसथ पन क णत
परणस कर र ल ग . दष हनसग %च अश रर न अदष हनसग % ल सच न शकaच
अस . म णन ह शकaन पसन कर र ल ग
आपल
पर% ज न र
रढ त च
. ह शकaन र णस च
त च
दष न
आपल
शकM, जसF त न र णस च
ग अश , र णस स त च
कर ल ग
र त न स "ष झ लल
रळ रळ
गल र"ळ त
नत
त
. ह अदष हनसग % ल
पर% ज न सरजल.
भकMच भक ल ग
पद न ज ण र द
दर
आ
सF त
र त न"स र
जन
ण च
कण
एक ,
इसर त च भकM
भक च इचp पण% कर . अश पक रच अन"भर
दर न पसन करण च त हरकसस
गल. त
" % ह(ल पण
अघ र त च हरक स झ ल आ . ह ल क ण अ9शद म णन दल
त
अस अदष
हनसग% असल च स"ग र ल गल आ . ल पह•रकड ल रKज हनक ह अदश
ह रर ज स
स रथ %च
आपण ज ण .
चच % र कर
दKत , द नर,
. क रण
न
असF सरज
हक,
हदलल अश दर च
उ रत
sर न हदल आ
. ह "दर
आर क
ज
. रस " ‡
ब रच असल न
पज dच न र अश , दर,
थत च नरत च
.
गण", म णन ओळखल
, गणदर अथर च गल भ , ह
ज
च गल
. ह हशर
र णस च भ
. असF ल क, ज आ ष" भर हनषप प ज रन जगल र स सतरक परWत न पररपण%
अस
" %स हनषक र (क d अप( न ठर ) रद कर
ज दस
जरच
दKह क क रभ र
क9
हनसग % ल ह ल क
श कWषण स ग
सर हरष
हक, जर
ढरळ ढरळ कल न
ज
शहकन
एसल न परग ररन
(, ग9र% , न गदर , र (स, सपण% आहण हकनर आ
आणख न एक पक र दर च आ
अदष
. आ9"हनक हरज न ल आत आत
र ठ श स असन ह लख च
त
.
अस
एक हरज न आ अस
र त पर ण
थ लच आ
दर च भकM कर
न आजच
ह द रन
एसल न (Alien) म णन स ग
स"द
एक हरज न आ र आज आपल ल ह हरल(ण हरज न च
शहक पचर भ" च हन रन कर शक
क रण, अश च न र
कर र ल ग
अस र त च र णस च "र ईन उप ग
गरज आ क रण, आज पचर भ" अहन हर पण क र कर
चK न र
पस
स य न हन रन
भकMच (त च ख द म णन, जरढ ज स भक
कद र ठ अश व रसथ अस .) आरश क
कर शक . अदष हनसग %ल सरजण
हन
र त सठ क d
र सच न
. असF ल क, ज च
. असF ल क, जव
. असF ल क,
आतम न त च
रर
व
लक
जस चद ल क, इद ल क, स % ल क इत हद. भगरदग
एक द रर ल शण च
दर च भक अस ल र
. जर अस इसर दर न र नण र असल र
त
दर च
स च सर तपण थ र
गण
. गणदर
च गल हपश चच अस
भहरक बज र
सर% च प हणर त न त च ज रन स"खरप करण
. ज गणदर उचच सथर च
उचचसथर
रठ
र
दर
दर च गण अस
रद कर . त न त
अस .
फ द दर न र नण
हप र अश रळ त न स य कर
त
बदल
क ण अस गणदर असल
र
त
क रण, असF स ग
त च
ज रन
% र णस च
क d
गणदर स
अप( कर
क"टब ल सर(ण द
रद कर
र
इ र 9र% त
दर
शबद रगरगळ
बब
अस
प •न
पर% ज
जर
असल र
आ . अस
ण च
गणदर र णस स
गण श र, क ल , गणप
.
र ग सलल आ
र क9
सपष
अथ %न
अस . ब"द च
ज क कथ रध
स 9 रण ह द र णस स त च ब %पKकM पररच
व रसथ आढळ
. ह द ल
आ
हच
न
.
. इ र
दKर च स"दर रचन
. ह हठक ण आपण प ह ल असल हक,
आ . क9
दर म णन अस र परल ज
अथ% सरज र . प"र ण
र रर
आणख न रगळ दKर
जल ज
. त र"ळ गb9ळ उड शक . त स ठ
आणख न र ह
. आपल
अस . त स ठ त ल हप Wप(
असF र नल ज . इ र 9र ~
पसग हनरहनर ळ
ईशर ह अथ?
आपण र च
नस
म णन
अस सरजल ज .
9र ~ दKहरक शहकच एरढ पद श र रचन कलल आढळ न
अहभप आ
. असF असल र बरच
पर% ज गणदर स हपडद न कर
आपण आ9 प ह लल ईशर, हप र आहण हपश चच ह • न
प
कर
र त च शहक
हक, ह गणदर न अश हपड च भक अस . अश सरर"ळ
आस9पत ख ल क र कर
र परल ज
न
म णन त न स"द हपडद न कर र अस सक
इसल ररध त च उलख ज न म णन कल ज
क9
ह च गल
दर च इ र गणदरस"द रद कर
हपडद न करण च गल अस . जर क ण अश रर न आपल
थ जर
त न त च
र त च च गल क र ड स ज . गणदर स "ष अस
त च र"ळ ज फळ प ‘
इ र गणदरस"द
रद करण च
पररशर ह अथ? र
जसF इगज
ल ग<ड
र च न त च सदभ% प • न क ण
ल कथ र9न दर, दKत ,
ग9र% ,
शबद
अथ%
(, र (स असF सर%
( ह च उलख आढळ . त र"ळ
अस . हरहर9 दर च
सररप बदल थ ड
प • .
२४. पत क दर ल द न अग अस
" र अस F, स र चक. त च
. एक अग अस , नरर चक र दस
उलख नरन र अस कल ज
द न रप द न हभन र % णकM व क कर . नर सररप प"रर
सरभ र द खर
.
र स सररप स च सरभ र द खर . आपण म ण
प"रर
स अस र ब ई
प"रर अस
सFच
अस .
F असF, प"रर सरभ र थ ड बपर %, उदट, घरFडख र, कर द ळ,
असरसथ, शक ख र, आग ऊ आहण आळश अस अस
दर च स सररप स च सरभ र व क कर .
त
पर ण, दर च नरसररप क र कर .
आ , क ळज पर% क, न टनटक, रर पर% क, नम,
परळ, श , स र9, र न . अश हभन र गणकMर"ळ दर च स सररप भक स ठ ज स
अस . जर स 9क न नर सररप भकM करण स ठ हनरडल
स क % हरळ
हनरडल
जस
न
र त
.
भक च स
पर ( घ
र
र त ल त
सF
स रप च च भहक करण च गल अस
ज स च पर ( घ
अस
र
जस
न
र
कर
बर बर
ह पर ण च"कMच ठर , त न रख"र ईच
ल स सन श परW च
ओळखल
अस
ज
पण त
ग त च हचन अस
प र%
, त
र
र सन स"द नस . त च र णस पर ण पजनन
अस
. न र रप नसलल
र
दर
क रण न त न न र रप नस . र श,
सग
पण
फक र णस च शक अस . क रण र णस
अस . दKर रध
पथर दर
. त
च असख रप आहण हरषणच स रप आ
लकर , गणप च सरसर . ब हण ह च प पतन अश न
पजनन ल£हगक सब9 न
त च फक नर रप अस
. ह न क d ग सरज
ह दर च स रप आ
क रण प -पतन अस न
हरठल च प"ज
. क d दर च फक एकच रप अस . उद रण थ% , शकM,
र णस स हश( करण च क र करण स ठ अस
हरषण, गणप
म णन
पण त च अ9 न"करण प पहचक र रक ~न करण च"कMच आ .
शन , क ", र ‚ , रगळ अश दर
नरन त
अस स"चर र च आ कa,
हक,
चहडक , स र , सजरद न इत हद. क d उग दर
ग च
. थ डक
आरश क ठर . र ( थ?न नररप च भकM कर र . आपण प
सर% च दर च अश द न सररप नस
ज
चक न न र
भकM
लरकर फळल. र र ष|
र
असल न प पहचक
रप च च भकM कर र . हरशरकरन जर
पढर च र रकर प पहचक असन हरठल च भकM कर
भकM कल
रड ल प(
असF सरजल ज . दर च नर रप भक च जर
सF दर च र रप कर
प पहचक ह दन स स नररप च भकM न कर
सक र असFल
हक, आई
अस . म णज, शकर प( अबच प"ज करण न र च ज स
श सकर अस . प ड" रग प( रख"र ई ज स लरकर प र अस
दर च
प"रर सररप कडन
. पण जर दर च स सररप भकMस ठ
दर कडन भक स च गल स क % हरळ . आपण प
जरळच र"ल न र ट
भर
ल£हगक पजनन
र सन अस आहण त च
न
नसल र"ळ त च असF न
हरर च अज न ससद कर . र दर च ज अ9% न र सररप आपल
अह श च"कMच अस
आहण त न ल£हगक
स गण
पर% ज न द खरल आ
करळ ह
Fच खर
सररप आ . म णज, र श र प र%
एकच अस
दर
. त
ह दन
रप
प"जल
ज
ह द स 9क न सरजल प ह ज. ह दच
द न रगरगळ
दर
आ
अस सरज न . म णज
शकर च आर 9न करण र अबच आर 9न करण
एकच अस . प"र ण रध
त र"ळ ह दर च
, त सठ त
रप बदल बरच गKरसरज पसर
प"र ण
अनक कथ आ
ल कथ न प"र ण
" % ( कर र Fच श सकर ठरल. पत क दर च हचन म णन क d प ण
र ग असF सरजन दल
आ
गल. र झ र ह
बदल व
र"क"ट ,
हचन दर च
णर न
भर
र क9
२५. अदश
टसथ
प ण च bड त
दर ल न ल र
ज र म णज, ज गKरसरज
र क"त द खर
ब जस दत र ग जश ग
हचन व क कर
. जसF,
ब प अस ,
र क9 शतस"द अस शक . सFच
, र त त न ल£हगक र सन नस
असल
स सतरक असल
अस असF सरज र.
पण , रतसर, र
क रण, त च
पजनन
अश त
न
च गल भक कर
र त र"ळ ह चढ ओढ च र ईट अन"भर त ल
र त ल
हरशर ज णर . ह दर
अस . ह च क रण अस स ग
त रर अस . जरढ ज स
स 9 रणपण अस . ज
ज
.
हरहर9 र सन
. त सठ,
चक न
एकरक बदल
व अस शक . एक द ह द जर द न अहरत दर च भकM एक च रळ
आपल कड खचण स ठ अश चढ ओढ त च
ण च शक
भ ऊ अस ,
गण न र णस पर ण क d इ र र सन (ल£हगक स डन) अस
(परकपण ), हनद , प(प
चढ ओढ करण च परWत
सF गणप च
ल.
भकM कर न त च च गल भ न ठरन आपल भकM व क कर र च अस . त च
कर
जल
bड ल रल अश रर न बदल
अथर कररपटट
म णजच अर र अस
हरत अस
पण च
अस हक, त
र कड असF द खरन
हनसग % ल दर
s 9, स न"भ ,
ल प ह ज.
दर च
र णस च अनक रप अस
अस
दर ल त
ल र जदड
. हकर त
ब जस त , र र
आ
ल
जसF, र र च हचन र कड, गणप च त , आहशन क"र र च घ ड , हरषणच सस , दत च ग
र क"त रगKर. प"ढ प"र ण क ळ , क ण त
प
ह
दर
गण च क ण
कर
न
ल दर
त
. अश चढ ओढ च त
कa, दर
भहक कर
गण
च गल
भक
भक ल
भक ल फ र त स
गण च प रण त च आर 9न हक
च गल भक
म णज एक पर न ररन ज . ह स ठ ह दन दर
एक प( ज स दर च प"ज कर
गण
, हरशरकरन जर
न
रढ त
दर
दर च शकM र ठ अस
क ल र न स"‘ रसथ
ल दर च आर 9न कर न आपण
प र. आहण जर ज स दर च प"ज कर र च असल
रत
हरत दर
आ
क
प ण जरर च अस . दर
पर " त च क % क ळ सपल हक, त
ह बदल बर च र ह
स"‘ रसथ ज
हरळ . आजच
पररससथ
अभ स करण स ठ ग"र कर र ल ग ,
र त च दर कर
अव क सररप
र"ळ दद" –र न अनक गKरसरज ह
क रर
२६. ह बदल हरशर र ह
आ . आपण ज र ह
जर हशष च
पद
शद र अ9शद ह
आ
त ब ब पसरलल आ
म णज अ9शद असF क d सरज
उद रण घऊन
न
त प सन प"रर ल क
प"रर ल क9 च उरग
स"ख हरळ ल
न
" %ल द र च अस
दस
व
न
खट
सरजन घण जरर च
ससद
म णज ज ल प"र र
हरश स ठरण म णज अ9शद . एक
हक
न
ह च रर हरश स ठरण
असF आ , त ल स खर
सरज रन स हग ल र सरजण र
चटकन सरज . म णज
" र उद रण घऊ . स र प"रर
. दस
ब ईल क9 च सरज
न
र ब ईल क
. असF बरच ज न आ ज फक अन"भर नच प ‘
ज न घण र , त
न
क रण, त
प"र र नस . अस ज न
ज न च अन"भर नसल र"ळ
अस
ऊ
स गण
%रर
ज पत ( प ग करन
" % कडन हशक शक . दरर जच अन"भर आ हक,
. अस ज न अ9शदनच दस
आपण र % र नपत र च
सर क र ,
र त च
सर%
असF म ण . ह च अभ स झ ल हक,
अ9शदन हरश स ठरन हशक शक . अस बरच क d ज न, र ह
प ‘ कर
हरद त ल
अस . एक पद ल प गससद
ग ड आ म णज क
" %ल सरज रन द
शक . असF ज न प ग न दस
जव
र
तच
र झ लल ल क ह ग ष
सरजन घऊ . सरज एक द न स खर ख लल न
ज न अन"भर ससद झ ल. अश ज न च प"र र द
स"ख हरळ ल
असल
द न प ग पद
. म णज, प"र व हशर
पर ", त ल स खर ख र स हदल हक,
सभ ग घ
त सठ ह
. ज अन"भर न ससद
ग ड अस असF स गन स खर ग ड आ म णज क
त हरज न
.
ईल. प ग न ज र ह
त रर ल हरश स ल शद असF म ण
न
. अस स 9 रण अन"भर आ .
ह द न पद dन हरळहर
ल फरक सपष
रWद
भbद ल क च र ठ स"ळस"ळ ट अस
" % पद ल अन"भरससद पद
र दस
अस म ण
ग
. पह•र हश(ण
स ठ आपल ल हरज न च
हरळर
क9
ह हरर रर प"स क न
र ह ग षdच स उडर
असल र"ळ ह हरर
ल दर
अस सरजल ज . श क च
हशकर . ह हरदल ह दच ग"‘ हरज न अस सरज
रन न
गण
र त
ल ब म रर आपण क ठल
शक न घ
दरर जच अ9शदच उद रण आ . आपल कड ज र ह
हरश स ठरन त
, जन आ त
ल ९५
टकक आपण करळ अ9शदन हरळर
अस . अ9शदन जव
कर
अस ,
२७. हरज न च
आपण हरश स ठर
असF,
ग षdरर हरश स ठर
अस . म णज अ9शद
व
आपल
ज न च र"ख
स
द न पश आपण हरच रन अश अ9शदच सरथ% न
कश ल ख ट ब लल? त च त
क
फ द ? र म णन आपण त
र अ9शद ससद कर अस .
हनकस न हनसग %ल म णज दर ल प ह ल र फक खर ह द हरच रसरण श सश"द
असल च आढळन
र इ र 9र% हनरथ% क ठर
. क रण इ र 9र ~ दर क ण र व कM अस र र
रर क ठ र आक श
र ण र , पर करण र , द ळ", कWप ळ", (र हशल, भक च
करण र अश आ असF स हग ल ज , सF क d
पसररलल 9र% (सŽस , ईसल र र ब हण 9र%
अस न इल ज न र न कर र ल ग . त
नसल च आढळन
न
त
सर% च"क न र फ
. त र"ळ
प"र ह
न
.) र णस च फसरणक कर
ह द ल ब हण च ह द9र% स"द आल . र
थ "खर ह द
हरच रसरण ", असF सल ल आ त च अथ% , ब हण हरच र न पभ हर न झ लल ह द, असF सरज र.
ब हण हरच र
२८. आ प ~
9र ~
फक रKहदक परपर च सदभ% अस
आपण दर च हरच र कल आ . दर
ब %च र ईट शकaच स"द उलख अस . त
एक र तर च सरजल ज
जग आ
२९. दर च प"ज करण
रद
ल रह
र णस स रद
हररश आ . क रण, र (स क9
३. ह द ल प"ज करण च
पद
र हरर
अप"र र
असF सरजल ज . दर,
करण र अस सरज
( बन
. अदष
(, ग9र% ,
. ह
र (स
अस सरजल ज .
–
सर% च 9र ~ अस . ह दस"द आपल
न"स र पथर श द करण च पद
दरर ज करण च पघ
.
इ र 9र ~ सK न म णजच द नर, र (स,
र ईट शहकच रप आ
न गदर , र (स, सपण% आहण हकनर
ह रसक र कर
च गल शकM सरजल ज , त हशर
. त च हरच र जर आपण कल न
हनसग % ल दKत , द नर, र (स
दन
क रण, इ र ह द परपर च
. ह शदच सरन
. रद
प"ज
दर च हरहर9 पक र प"ज कर
.
आहददKर च म णज हप र च श द
रप र क ल र न झ ल त च क रण,
श दहर9 करण स ठ रदश स सपन (श त ) अस ब हण आरश क असF. जसF क ल र न असF
ब हण हरळण दर" प स
झल
सF श द च ज ग स ध
प"जन घ ल क रण, अश प"ज करण स
रदश स सपन ब हण च गरज नस . दर बदलच आदर व क करण स ठ र णस प"ज कर . श द
र प"ज ह
ल र ठ फरक अस अस
हक, श द कर न दर च पह र अथर रह % (अहभव हक)
आरश क नस . प"ज करण स ठ र त अश क
भक, प"ज हर9 कर अस . स"रर
अहभव हक आरश क अस . त
अहभव हक प"ढ
ल र णस न स 9 दगड, दर च अहभव हक म णन र पर र स
प रभ कल . त ल प र णप"ज असF म ण
. हशरसलग
प र णप"जच उद रण आ . त हशर
आपण अनक प र ण त ल शFदर फ सन ल ल हकर च"न फ सन सफद रग दऊन प"जण स ठ
र परण
असल च प
. अस दगड आज"ब जच
इ र दगड प( रगळ अस र ह स ठ अस
कर र ल ग असF. सलग ह शबद च रळ अथ% आ हचन . म णज हशरसलग म णज हशर च हचन अस
आ , प"सलग म णज प"रर च हचन , स सलग म णज स च हचन अश पक र. आज र त सलग ह शबद च
" र अथ% , पजनन इहद ,
दस
पसरल आ
जस
. श ळख
सच
"
पच र
असल र"ळ हशरसलग ह शबद बदल अनक गKरसरज
न स रख हदस
म णन हशरसलग
अस व हभच र अथ% भष अज न ब हण न क ढन प • त
उडरण च
कर
रद
कल . हनब"%द ब हण च
न चककM झ ल , आहण अलपर
शद
अघ % द
र अहशह( ह द सभर
पहड च , ह द हरच र च सखल
र"ळ ह द हरच र च जग
असF.
त
ऊ न
प र ण ररन र
म णन
अहभरक च प ण ग ळ करण स ठ त
ख ल जहरन रर सर% त पसरल न
एक क लर
शरट एक र ट क ढलल अस . अश व रसथर"ळ अहभरक च प ण त
ऊ ल गल र ज ग असरचp
श ळख
"
बसरलल
दर च अहभव हक असलल
प र ण जहरन रर जथ बसरल आ
परणभर
त
र कल गल , त
क लव ल
र टन एक ज ग ग ळ कर
ण च बद झ ल. ह व रसथल आज आपण श ळख
" असF म ण ,
प र ण ल ब ण असF म ण
र"सलर न ल क रकक ज क ब प"ज
आ
जग
हठक ण ,
. ब ण र श ळख
" हरळन हपड बन . अश रर न
प र ण प"ज न हशरसलग च प"ज स"र झ ल . अस अनक प र ण आज हठकहठक ण प"जल ज
प"जल ज
न क
गल .
त च ज ग अहभरक न घ ल . प"ज कर न त
प र ण रर प ण स डल ज .
असरसथ
अश क रर
स -प"रर सभ ग च द क
अस च एक प र ण आ . हशगण प"र
आ
.
ज शहनच प र ण
स"द अस च एक प च न प र ण प"जच पक र आ . अनक प र ण ल ल रग ल रन
दर च रह % म णन आज प"जल ज
स"रर
प र णप"ज न झ ल .
रह %
करळ हचन तरक अस
आ
प र ण म णज
.त
.
झ ल प र णप"जच उद रण. म णज रह % प"जच
दर अस ह द क9 च सरज न
दर प ण च प तन भ हरक कर
अस
.
दगड अथर
एरढFच. आपल
घर
त
आपल
फट
हप जन च फ ट
सब र
आपल हप जन आ
घ लन हभ रर ट ग
असF सरजण च रख% पण क9dच क ण
३०. ह ब ब एक सत घटन १९५६च
स"र र स घडल
थ द . र"बई जरळ ल असलब ग न र च
जस कळ
सन स एक हठक ण र
हदनदहश% क हभ रर ट गलल
दतग"र
त
गर
हचत रर त टक (त टकच र ह
हदनदहश% क
न ररw झ ल रर
भडन घ ,त
दतग"रच हचत
अस. अश रर न त न
ज ग स डन हनघन गल .
थ
हचत
क र करण
स फसफ ई झ ल
सF
न कर न उहकरड
स 9न हक
% रजर न
कथ द खरन द
त
अरसथ
ख ल च रग क ढल .
"कड करन
हक, दर च
असF न र प
परणच जग परणच
.
हचत प"ढ कल .
फ टलल
थ
कर
खलच
थ क र करण
%
हचन तरक ग षdच एकदर
र तर अस . असF असल र अशद ल क रह % प"जच र त
टर ळ करन ह द परपरच हनभ% तसन कर
एक ज"न
कर ल गल . पसग फ"ल,
पस
सFच ज स
फ टलल हचत आणख न फ डन ब र क
आक र असलल रह % ज स
खल
फ टलल हचत क ढन ब जल ट कल र जसF त
फकन हदल.
३१. प र ण प"जन र त
न रर %प(
सन स पसन झ ल . प"ढ
न ररw पस
हभ रर ट गललच र ह ल. घरर लक न नर न भ ड त स ठ त
अस न
.
थ ड फ टलल
,
प ह ल रर
प"ढ हदल आ ) करन आपल
ह च प"ज स"द कर
न
स गण स रख आ असF र ट म णन
नसF. एक ख ल
.त
कर
एक सन स र ण स आल .
सर% सन श च आर ध दKर अस त र"ळ
प न र •न
स"द असFच हचन तरक अस .
सबस9
ग षdच हटगल
त च अज न अस .
.
रह % न घ ल . भ हरक न प र ण प( र णस च
च गल र टल अस र . त चरळ क ण प र ण ल ड ळ ल रन
अस9क ज र कल र ड ळ असलल प र ण प"जल ज ऊ ल गल. प"ढ रढ न सर 9 न न झ ल न
भक न त
प र ण ल न क, bड अस ल रण स स"रर
झ ल . अश रर न ह द
रह % प"ज पच र
त च स"द आपण हरच र कल प ह ज.
असल र"ळ दर च
असलल
नच प"ढ रह % बनरण स प रभ
आल . रह % प"जच आणख न एक सपष करण हरळ
सपष करण
करण स ठ एक द ग ष रर एकटक नजर ठरन त
कW स त टक करण असF म ण
कल . त
गश स श हनगड
आ .
गश स
ध न
ग ष रर एकहचत करण च एक पद आ . त
. त टक करण स ठ प र ण प( अश दर च रह % ज स श सकर
रह % त टक करण स ठ र परण च पघ
र"त % जर ज स पच र
आल
पडल . स 9 रणपण र णस च च र
र क d र"त % इ र प ण च
च र असलल
स"द
पच र
आल
त
गणप , र र , नWसस अश उद रण प र स हरळ
स"प र , न रळ, हदव च ज
रह % रर त टक करण
असF म ण
अश हरहर9 च ज च उप गस"द कल ज
. ग र ब"द न दर च
ऐरज श सbश स रर त टक करण च पद पच र
, ह द ह ल च स ऽ र• स 9न असF म ण
श स ब र ट कण. ह
. त टक करण स ठ
आणल , ह ल हरपश न
. स म णज श स आ घण र र• म णज
ह श स रर हरच रश"न अरसथ ड ळ हरटन असF त टक कर र चF अस .
म णच एकहचत न ल( द र च अस . अश रर न अव क दर च श द ज ऊन त च ज ग प र ण
अथर र ? न व क
ण
% दर च प"ज अच% न करण स ह दन स"रर
कल . स ऽ र• स 9न दर
न र नण र ह द कर शक .
३२. प"ज स 9 रणपण
न पक रच
अस
. त च हरभ गण भक च
ग"ण न"स र
स सतरक भक च प"ज , रज ग"ण भक च प"ज र र ग"ण भक च प"ज अस
आढळ . स सतरक भक च प"ज स"कर सररप च अस . हरशर करन
रन श
ठरन एक गपण भक त च
त च फ रस ग ज र ज
न
आर ध
अश प"ज सर %
म ण
जस
. अश प"ज करळ दर श हनगड
हरपश न म णज आपल
रन ल
प"ज कर
सरज स"द न
आरश क अस
अन"
स"द अल
ख टपण न ब ळग
त टक च ज ग हरपश न ह हs न घ ल .
श सbश स रर त टक करण. अस
. ह च अथ% अस
ण च क रण, ब"द हरच र
नKसहग% क गरजन"स र रह % प"ज करण
ग
ण र स र" क प थ% न त ल र न
नव
रज ग"ण अस . आज पचसल असलल सŽस
. श स र" क प थ% न हररद
दर च
हक, ब ‚ क करन स र न रन"ष स क d र हचन
सल लल पदक अथर एक द दग %च हचत प"ज न आपण प
सरळपण र णस च
दKर च
रक न र च
त च रन एक ग कर शकल. रह % प"ज न र नण
स सतरक प"ज पर ण र न . चच% रध
न
. अश प"जल
अस . अश प"ज रK हकक सररप च अस . अश प"ज
अस शक . ब द रध
कa, ज रर
कल ज .
अस सरजल ज . अश प"जल र नस प"ज असFस"द
प"ज र न नस . अस असल र शरट ब"द9र? ल क ग रब"द च रह % र
प"ज कर न आढळ
रन
नस . अश प"ज त टक हs च र ठ अ भ %र अस शक .
पभ र अस
सक र हकर हनषक र कश
न पक र असल च
दKर च सररण कर , हकर त रर त टक कर .
. कणल
सथळ, रळ र स र"ग ह च आरश क
अस .
, अस .
9र% शन स हग लल न
% इसल रच
च. ह द अस
सरज
. श"
. क रण
ब %च ल क न र
रज ग"ण प"ज
सथळ, रळ (र" • % ) र स र"ग ह च र तर अस .
रह % प"ढ आर स, र"ह % भ र
सज रट अश उतर पक र स"दर अश हदर खद र अस . सर% सर ज ल सरजल अश र dन
कल
ज
प"ज
अस . अश प"ज दर बर बर इ र म णज सर ज रगKरन हदस र अस उदश अस .
स र सजक पह ष , र नरर ब, पससद अश ब %च इ र ग षdश हनगड
गष जस
र तर च
अस
. दर
हनहरतर त अस . प"ज हर9 ज स
ग" ग" च अस . अश प"ज भक ( जर न) त च
अस . प"र ह
कडन
कल ज
अस . पसग दर प( ह
रत
र ठ र कर% क ड न
बर बर इ र ल क न स"द स र ल करन घ
त र"ळ खच% फ र
अस . प"र ह
न दह(ण हरळ
त स ठ अश रज ग"ण प"ज च र तर ब हण न र ढरल. अश प"ज ख जग सररप च
अस
रज ग"ण प"ज न र च सक र अस
क"लदKर
अश च प"ज कर
. रज ग"ण ल क ब ‚ 9 पररशर, हप र, दर
. सर ज सर9% न थ% अश प"ज उप ग च
रस प"ज रज ग"ण च ब ‚ क ल(ण आढळ
र रत चच रण ओरडन इ र न हरशर ल(
, त हशर
र
अस
गण ह
.
कर% क ड ज स भडक अस . आरत
ल अस अस . न चण, ग ण अस त
अश प"ज हबभतस र गb9ळ करण र र ट . त र"ळ ब %च रळ अश प"ज र ह
अस . स र% जहनक प"ज ह पक र
भक च भकM हनसश
. अस बर च फरक असल
अस शक , फक अहभव कM
हपश चच च प"ज करण ज स श सकर सरज
आ
त
ल
रस श ख ह पक रच
फरक अस .
. अघ र श स
शक
अस . रज ग"ण र
. इसल र 9र % रज ग"ण र
नर ज कर
,
रस प"ज र"ळ दKर
अस
. अघ र म टल हक,
र पस द दण च पद
हकन र र
ऊ
रहशद
एक हरर 9 भ स आ .
थ ड रगळ अस , त
9"र र च अस त र"ळ त रर ल द र हनघन ज
अस कर र च सक आ पण
नर स
रस प"ज करण स हरर 9 आ . अस असल र
एक स र% जहनक प"जच च पक र ठर
%
रस अश द न श ख
स डन ब कM सर% स "ष
३३. प"ज पस द द र च अस . प"जच पस द च खन प • न . श क
अस . र स
प"ज करण
रस ल क इ र दKर प(
स सतरक र
प"ज बदल हरशर चचw
असल न
असल च सरज
र त
रस अस एक गKरसरज ब हण न पसररल आ . अघ र स 9न ल ख
स सतरक स 9न कर
.
र पस द स च द र च
र स पथर र ठ च
पण न
अस सरजल ज . खर र सर"द च
पण न
न र च शक नस . म णन र ठ च प ण र पर र ल ग . सर"द च
प ण सर% प प 9"ऊन ट कण स ठ सरथ% अस म णन ह दन सर"द
सन न कर र च पद आ .
जहरन च हकन र सर"द स
ज
9
अस
र अस सरजल ज
हक, त र"ळ जहरन रर ल प प 9" ल
अस . अश रर न श"द झ लल र स न र हशजरन पस द
हरज न पर ण र ठ च
प ण र"ळ र स ज " हरर
जर न (प"ज करण र ) सर ‡ र र
स हग लल आ . पण
लग
र
सरन
र पर
न
शकच
ब हण न श द स ठ बळ म णन सर ‡ ग
क प र असF
हन र न"स र
ख ट क नच
र
र स दर च
पस द स ठ
अस सरज आ . अश रर न (हरन रदन ) त
न
त
र झल.
. त स ठ त च ख स पहश(ण दण च व रसथ
करन रगच
, फळ पथर कचच अस
ख ण स ठ घ र अस सक
स रक शपण हपक
आणख न हपकल
र
अरसथ गलल फळ ख ण आर ग स
अरसथ
झल
हरन रदन कर र
प र ल गल. त स ठ ब"द न एक उद रण स हग ल आ
अस न ख र च अस , जर
ण च
त
त
क र कर र च अस . त र"ळ ख ट क रग%
रसठ पण च
ईल, उद रण फळ च
ण च
ग नस क रण, प ण च
नस . सरदन
ख ट क हरन रदन प ण र र
त प ठ ल क रण क
खर ब
ह च उलख
. क रण, अस र स र (स ख
कर र ल गल. र स
कळ रससठ पण
अस . रन"सरW
र णस स शक
करण च पहश(ण घ लल
दद" –र न
अस . पर?च
असF त ल बळ असF म ण
हठकठ क ण स पड . रन"सरW
र कल ज र . आ9"हनक
बड ब ज
अस
र
थ उप ग
र त
न स ल गण च शक
आ
अरसथ
अस
र असF
हनक रक ठर . त च पर णF रW प ण खर ब
सF र स ख ण आर ग स
हनक रक अस , म णन
प ण र रनच ख र च अस . सFच रलल प ण क रल , कस रल , त ल क d र ग रगKर
क ? अस पश उतपन
ट ळण स ठ रW प ण ख ण ह दन रज% आ . त स ठ त न प ण
र रनच ख ल प ह ज.
जKन च
पभ र ख ल ब हण, आहद शकर च
एरढच नव
र ह दन स"द हनरहनर ळ
रर क शक
पररससथ
च"कMच
पटण स रख क रण र त स पड न
बदल आ . ह द पश हरच र ल गल आ
अघ र त
सर% दर
जन रर र
र झ ल.
. पर " अहशह(
सF हरन s र कर
अस . आ
. त न अश अनक हनरथ% क च लdच प"नहर% च र
रस
सर% त र स च च पस द दण च सक आ
. आहण आ
अ9% श क
र करण च आग कर ल गल. रस " ‡ एक द
र ख डस ळ र ग% दश% न ख ल
कर र ल गण र आ . रस " ‡ ह दच
ख
क ळ , आल र त र"ळ
रर शक
र कर र च ह च क ण
ह द सर ज ब हण च
%च
र आ
. रद
म णनच रद
बहण ज
कश झ ल ? त च उतर न
. रन"सरW
र शकच
आहण
बळ हदलल ग ईच र स
हप र च
नKरद
र पस द हनकWष ठररलल आ र र स आहण र सळ च पस द उतर म णन स हग लल आ
शक
आपल
थल शक
र , अ9% श क
र आ
त प सन बनण र अनक ख द पद थ% त च
असल न
शक
गरस
र ठर . एक सलटर द9
र ल क हदरस ल हक
त र"ळ श क
र
दर कर
.
लक शक
. ह द ल सन न ब हण च
सन न .
न
. र
हक,
ब हण जKन 9र %चच p"प
सन न 9र %च
३४. प"ज करण च
स ळ
सरज शक . ह
करळ हरथ च र ठर . रन"सरW च
हन र न"स र र गण र
त
ग ईप सन ह च
पद
हर9 श , जव
ज
प
र च भल रण कर न हदस
र
9र %च व ख
ग ष कर
न प लन कर
ज र"ख
स"त अस
क d उदश अस . स र न
र णस च
ज
र रस
आदश न"स र प ह ल र आजच
अश आ हक, रन"सरW च
अस
, आहण रKहदक
प"ज ल आठ हर9
थ हदल
प ‚ ण च घर
त सर% दर च
प"ज सक र अस
श अस
सर ग
प"ज
अस
कर . त
शरटच
हर9
कर र स हरसर
-
२. सर ग ,
३. बसण स आसन दण,
करण,
५. पस द दण,
क
लल
६. पस द सरन कर अस न त
दर च
%च क "क, र व
७. आर र म णज थ ड रळ श
प ळण, प"ज ज र ग र च
करण,
र गण.
सर ग
. प"ज करण च
. त बदल हरनरण करण
१, आरतण,
४. स "
र
आपण प र च आ . प"ज करण च स म
बदल र फM र गण
आ
पहरत
. एक पर न प ह ल र अस हदस
क र दर ल पस द हदल न र कर र च अस . प"ज हर9 च sर अस अस . क
क d र • न गल असल ल त
रच
.
आपण एक द सनर नन
क d र"लभ ग ष कल
.
आदश न"स र ब हण न ग र स ख ण
आजच ब हण सन न न
र रKहदक च
रक न बन
जKन 9र %च ल कस"द
र गण पहरत हन र हररद आ . त र"ळ रन"सरW च
ब हण शद ठर
अस
"
. द9
ठर
द नश ग र ग र स इ क अस . म णज त ररन
गरस ख
हशषसर आ अस असल र आज
" र
सर% ल क द9
अस म णण च क रण,
आ र
.
र तर च
च"क झ ल ,
कर न .
८. शरटच हर9 प ‚ ण च पसथ न अथर हनघन ज ण. शरटच आर
अश आठ ग षdन
लग
.ह
हs
अस . क णत
ल १, २, ३, ४, ५ हs
बसण च आर न क
ज
त
त
दर च
प ळल ज . ७ र ८ रध आर
ठरर
अस . ऋगरद
कळ
दर च प"ज कर न ह च सर% ग ष कर व
दर च हरहर9 पक र स "
श
ज"रwद च
करण.
कल ज . ३ रध दर ल
स रथ %च उलख कर र च अस . ६ रध
ओर ळल ज . ह हs
ह सर% हर9 थ डक
हक
उरकण च पघ
र ढर च
,त
प"र ह
र ठ बदल श"कल
झ ल आहण प"ज हर9 खपच ल बलचक कल गल . त च फ द प"र ह
रग ~स
झ ल . प"ज हर9 स"दर व र म णन आसन च ज ग स"श हभ करण, त स ठ आर स र सज रट असF
बरच क d करण च पथ स"र झ ल . क d दर
स क
त
~च (त न गण असF म ण
) लर जर
न
त च
बर बर त च
अस . त स ठ अश दर च प"ज कर न
सर% उपदर च स"द व रसथ कर र ल ग . अश करण न प"ज हर9 अस9क व पक
र"ख दर स ठ सरज , रह % , कलश अथर
हचन तरक म णन
जल ज . अश स"प
म णन ब ‚ 9 र पर
र
एकट
रघल
. प ‚ ण स घर
सFच दर च
सब र ठरल असल
.
र उपदर स ठ ब ‚ 9 स"प र
% ठरण स ठ न गरल च (हरड च) प न त च आसन
परश द न आपण त च
" , इत हद ल र र च अस र
सब र स ग9, कक
रह % स, कलश अथर
फ"ल, गजर , र ळ इत हद घ ल र च अस
" र ह लक कर
कप ळ ल कक"
. प ‚ ण र ठ आस र असल
र 9"प र , अतर
हशपण, थ ळ र जरन र शखन द करन आनद व क करण अस अनक पक र प"र ह
स गण न"स र
अस
. उपदर च
कर
ज
स"प
% ठरलल
" , इत हद ल रल ज . त न र पत क उपदर च स"द स "
कक
अस . अश रर न
कळ
त
झ ल. दर च सर% च उपदर सररप सरक ब लर
प"जच
हनरहनर ळ
पह ज
हर9
दर च
रढ प"र ह
अ भ%
कल ज . हकर त च
न
.
दह(ण
कर र च
Fच श"कल
हचन तरक म णन एक न रळ
जर न कडन हरळर
ज"रwद च
म णन उरलल च (र
सरभ रग"ण न"स र ह प"ज च सररप रगरगळ ठर
र ढरन ज स
त न स"द ग9,
करन त च सर ग
रढ फ"गर
प"ज करण च क % sर प ह ज
अस
अस .
दर स श
सरजल ज . ब हण प"र ह
न त
र स "ष करण च च अस . श
चन
जल ज
.
प"जच पद
असF. अश प"ज करण स र न
ह दस शक नस म णन प"ज र ब लर र ल ग . अश प"ज ब ‚ 9 र जस• र रस• पक र
प"जच र"ख उदश त
च
झ लल दर
पसन
बदल र ग% दश% न करण स ठ अनक प थ
सल ल
रड
.
असF
गल
आ
. त
रध 9र% सस9 र तर च आ .
३५. स सतरक प"ज स 9 अस
स सतरक प"ज
त च एक नर"न उद रण म णन आपण
फक दर
अस . आर ध दर च र ? अथर
क dरळ आळरण झ ल रर दKर
त ल क d प"ज
( ) त
( ) रन ल
आल असF सरजन
क "क, इत हद आळरण
सर% रन ल
आ
सरजण र स"द न
.ह
फ"ल, फळ,
र कर
दण च द न
र तर च अस
र त र"ळ दKर
न
त
ल अध % • न ज स सर अश त टक
अश ब न कर र च
अस
प"ज
अस . क रण
. पस द हदल न र
सररण, प"ज ल फ रच र तर च अस .
रस• प"ज सक ळ कल
. पण स सतरक प"ज
नसल र"ळ त न त च
न रच
र
भर च
प"ज ससद
र सध क ळ
कर
अस
अस क d न कर
प9र हरन ट
जर त टक करण च असल र त स ठ ज ज स च सर ल गल
भ र ल ऋच , स र, श क अश न प"र ह
हदसण र
श च ठरन न र सर% आरर र च अस . त स ठ
आररण च क र कर र. स सतरक प"ज द
जर खर भहक असल
.
ण च शक
हदल प ह ज. स सतरक प"ज क ण ल
. जर र जस अथर
हरशर हर9 च (उतर प"ज ) आ जन कर
दर च जप कर
पण त च कड
सब र कड त टक करण स सतरक प"ज र तर च अस . प"जस ठ ज सर
" % हदरश सक ळ प ~
प ~ अथर दस
प"र ह
रर ण
र तर च नस .
त न रख% सरज न . त न क ण फसर शक न
लग
र
हदल
दKर फ र 9 % अस
( ) श पण (७) ध नसथ र • न दर च सररण कर ,
नरज
क
असन ख ट दईल
र"ह % रर अथर
अस .
ब जल असलल दगड उचलन Fच भहकभ र न प
अश ररन क ण द न
दर च
रन
र हनद न प ण र ण आरश क सरजल ज .
. व
पसन
. भ हरक रन ल
रन च कर र च अस . क ण प ह ल
क d
दर
पळर च
प"ढ ल हर9 (३) स"र कर . सर% स " ,
अश , एक ऋर प"ज करण स ठ
ग पस द दण स ठ नव
. श
अस सर% अस . त
र"ह % प"ढ कर . क dच नसल
.
आरतण दऊन
रन च दर च आळरण कर
ह स ठ एक प च न कथ आ
व ढन
थ प णर आ
र ह च भक एरढच जर अस
सब र सर र ठरन प"जच आरभ
ण च आर न कर . त रळ
सर%
न सल ल आ .
जर न न सर ‡च कर र च अस . स सतरक प"ज कर न क ण स
ब लर च नस . अश प"ज
दर ल
क श न थ श स उप ध
उरकण च गल पण
द र . पर? प"ज हर9 ससकW
पण स 9 रण ह द ससकW
कर र . प"ज हर9
त
ल र"ख
भर जण
भ ग अस , भहकच .
च. ह द स 9 रणपण हप र र गण रग % ल दKर
प"ज
आळर
सर% सरज द र अस
,
अस सरजल ज . जर भ हरक ल दर च स " पर
आळरण जर नसल र त न करळ त
दर च
न र च जप कर
च ल . सरज गणप च प"ज कर र च आ पण रत र
कर
प"ज कर र . आ
त हशर
र
र "नर गणप ", अस जप
"लनन सथ"ल सररप च
.
अह स"कर सररप च अस . अह स"कर प"ज
अध तर स 9न करण र र ( थ? ह द कर . त
स र न ह दस"द
न
आपण ज स सतरक प"ज प ह ल
एक आणख न प"ज स हग ल आ .
प"ज हर9 सपन कल
स ऽ र• स 9न , हरपश न अश क
कर शक . ग रब"द न
स"कर स 9न त च
अन"
.
न पथर हशकरल
अस सरजल ज . अह स"कर प"जस ठ दKर
असण च आरश क
प"ज आतर र र म णज आपल
पररशर ल (ख"द ) सररण च हर9 अस . रस " ‡
सर% शष प"ज पद
कव
कर
आ . स"फM पथ
, जस पर स
र त हनजण च
रळ
३६. इ र प"ज रध
दरळ
ल स 9कस"द ह पद र पर
आसन रर बसल
कल स
बसल
. अश स"कर प"ज क ठ
अथर उभ
र दरळ
. ह दन सर च
घर
ल रह % ल दKर
क णत
एकच आ क ,
घ व
ज ऊन प"ज करण च
अस . ब %च दरळ
सरश न
दKर
लग
स अस
अस . ज
दरसथ न च र ह
%च भहक हक
अस
त र"ळ त
न
ल दरस"द प"ज न . क d ह दन
अश दरळ
न"कस न
ण च शक
(रस रर , झ ड ख ल ल,
र ईट शहकच हरपर
पभ र पडण च शक
ठरल प ह ज हक, प"ज क ठ कल
थ र र प र हणक आ
र तर च अस . घर
बदल हरशर क ळज घण च आरश क
करण स ठ ब हण प"र ह
बसरल,
आ र ख त आ अश दरसथ न प"ज करण स रक नस . एक
ग ष सर% ह दन च गल ल(
करण
दरळ च प"रश र ह
त र"ळ कद हच
क d र ईट शकaच सच र अस
ल इत हद) ज ऊन प"ज करण न त
घर
अट घ लन दKर
थ क d इ र प पक रक शहकच
. म णन ज
" %च
ज ऊन प"ज करण श सकर नस . दस
दरळ
दKर च प"ज करण
ज ऊन प"ज करण ट ळ र. क रण, दऊळ क ण उभ रल,
र पह सथ हप
र स आ क , अश अनक ब ब ल(
अश दरळ
स"द ड ळ हरटन कर र .
ल आर ध
ल दKर च सथ पन क ण कल , पह सथ पन कर न क णत
दरळ
र
ज स पभ र अस .
ल प"ज
न र श सकर अस . शक
त
असलल
नस . क रण अश अह स"कर
ब लर न . क रण, अश प"र ह
र तर च नस
ल दर आपणच बसरलल
नस . घर
च रनससथ
र प"ज
ल दर च पह सथ पन
कणल
र
नस .
गW सथ र गWह ण ह न हरळन
पह सथ पन स 9पण (स सतरक) र प र हणक भहकन घरच
घर प"र
दरघर ज स
अश कर र म णज
स हग ल पर ण घर च प"ज कर व
नस
.
फक दरळ
अथर
जस
. क रण, दKर
श"द सररप
सर% त अस
थ% (त च अस
कर
सर% त उपलब9 अस
ल. म णन पथर
एक हठक ण ब 9लल
अस सरज करन घण अज न च ल(ण आ .
ल र ज ल च (इटरनटच ) क ळ आ , ज पर ण त
त पर णच दKर
,
र
. सगणक च
ल स"चन सर% त उपलब9 अस
रद न आपण र ज ल
ल स"चन ज गW
सFच भहकन र णस दKर न ज गW कर शक अस . हपश चच प"जब ब च हन र र त थ ड
रगळ अस
क रण
सर% त उपलब9 नस
३७. अघ र श स पर ण रतससद न क ण
आ म णज त
दKर कश
र (स च सथ पन
र ? दण
पशर ई ब"ड ल . अनक दरळ च
कर र . ह दच
न . क d ह दन हनरहनर ळ
न"कस रक रक ठर शक
गणप च
ब ब अस
दरळ
दरळ
पर ",
एक
र म णन त च अक ल रWत झ ल र
प ण स ठ फक ज र पण
प"ज
थ ल प"ज र तर च र न
ज ऊन प"ज करण च जण व सन अस ,
पसग
थ ल दKर ल नरसक र करन अहभर दन
क d कर न . क d ल क न
अन"भर रर र श स रर आ9 र
बब च
द न पक रच
ब ळगण च आरश क
9"रन स ध
त
आ
ल(
र झ सल
घ र. गज नन र र ज न
र घर च रद र, क श , र रशर सर% क d अस .
आपण
ठरल प ह ज.
४. ह द ल श"द
३८. श"द
स
ऊ शक म णन स र9 न स ठ घर च ज क
ह च ज ण र ठर र . फक
एकद स हग ल हक, जर भहक असल
सर ~न ल(
, त र"ळ गणप च रहदर
रह % च प"ज हनत नर न कर
% क नड ब हण न कल
कर र, त च कड क d र ग न . त प( ज स
रचण र न
ससद कर
र ? गणप च च सथ पन झ ल आ अस सरजण च"कMच ठर शक . इह
अश नbद आ हक, र 9रर र पशर ज
कर र च
. र नर दKर च प"ज हपश चच प"जस रख अस .
आ
कलपन –
" र रन च . दर च प"ज कर न द च श"द
, एक द च र दस
हरशर र तर च सरजल ज . स र न
पर ", अभ ग सन न द च पण% श"द
हरशर क टक र हकर फ सजल अस
. रन च श"द
श"द
करळ
, प
कर . ह
ब हण च
श"द च
ब ‚ 9 गW
9रनच र ग
र
bड
कलपन
. इ र ह द
स 9 रण द च ब रन श"द
ब हण
आ
कल ज
असल हक,
. स स र ससकप ळ अस त
. त बदल थ ड प
इ प
हर9र कश अपहरत ठर ? उतs
न प"ज कर र क रण त
ह न दर न सपश% कर न असF सक
म णन हक क
ब हण च रजल गल . जर हर9र अपहरत
न
र
ह दन हर9रल अपहरत र न न . हर9रन दर च सर च
क d
गKर न
. सFच सर% 9 हर% क हर9d स भ ग कर र . ल क न
उतजन द र.
ल, सन ह च
आ . त
र ससकप ळ च
कळ
ह न प"ज कर न
प ण च आग
9र
दर च प"ज कर र क न
अस आग न ब लण र आ
. त हशर
घ र ल ग ल. र ससकप ळ च
सरज
. म णन ह न दर च प"ज कर न
र ग% दश% न कलल न
तर र प करण च क
अश"द अस
स अश"द अस
हक, त
कळ
र हरश
च गरज अस
र त ह रर क d
च सक गरज अस F
च जर क रण असल
र
" र क रण स ल अश ग षdप सन दर
दस
स ठ स स अश"द ठररण कस
ग असल
अस न अश"द च ख ट
क रण? ह च अथ% , स स प"ज हर9 करण स हरर 9 करण र ग ल उदश
ठररण
च अस शक . र ससकप ळ च
घऊन बसण हक प श णपण च
ईल
गभ% 9 रण झ ल अस
रत
दव
ठररल
अश"द कश ठर
प र
गल
त , आज हरज न क ळ
त
ज दव स च
शर र न सर
दव अह श श"द सररप च अस . जर त
कळ
न एक नर न ज र प सल गल अस , असF दव अश"द कस
असल? उद र णस च रक अश"द आ अस जर म टल
नसल पण
कळ
पश आ . र ससकप ळ
खर खरच अश"द दव अस F क ? तर ‡
प ण च अस दव
ह ल हरश
असF क रण स गण शक
ल गल. ह सर% ग ष फ र प च न (अज न) क ळ
लकन र
दष न
अस ब हण 9र % ल ल क
अस स हग ल ज . रन"सरW
गरज? म णज,
. हनद न 9र% श स
. ह ल हरश
र इ र क d त रर क रणहरर स
भ ग घ र च नस . हरश
हन र करण च क
ठरण च अस शक न
न
कळ
" र क रण असF स ग
. दस
र म णन ह न प"ज र इ र गW कWत
त स ठ 9र ~
ह पश रर बर च चच %
स" र र स" क असF आणख न द न पक र श"द च
हरच र
पट
कळ
श"द च बर च ब ग"लब र
र ल गल. एरढ न प"रररग %च सर 9 न झ ल न
हर9रल क र अपहरत ठररण
ह ल त
त न प"रस अस . स च
सत आ हक, कbबड च अड
र
हक प
त
रन
कल ज ईल? ब %च
कbबड च प ळ अस . क णत
अश"द कस असल? कbबड च अड एक उतर अन अस . म णज स च
र ससकप ळ च क ळ अश"द च हनह• नस . करळ स स अपर न , जल ल करण, ह च अहभर न
" रण एरढ च प"रर उदश अस र अस र ट . ह र ग प"रर च अ क र Fच क रण अस शक .
दख
प"रर सर ज व रसथच
पररण र आ
ब हण
अजन
कर
र इ र ह दन स"द
ण
% ह दन
स च अरर न करण च लच आ .
रन
३९. आ
सन न म णज र ग सलल ब हण सर ‡
स करण च आग कर
करण च आरश क
दर च प"ज सर च
र ग सलल न
असF म ण र ल गल. सन न (म णज र ग सलल )
न
अस
. एकहरस व
. म णज ऋ "च
न करण स रक नस र . उतs
आपल ल खर खर क
शर र
अश"द अस शक
आ ड
ल
प र ल गल. पत क र णस च
रळ अस . अस सरज
अश"द दव क9 च क ढ शक न
ख % अथ %न शर र न श"द अस शक न
क ण श"द ठर न
. थ डक
सFच र ण र. श"द च
र"त प ट
ईल हक, एकर स व
~न
णर न
"रच प"र ह
घ र स प ह ज हक,
अस न बस
ब रन झ ल
र
व हक अ
%र
"पहरत", रस नसल न
श क
ण
अश पक रच
श"द
% ह द परपर
अश
. उपलब9 ज न न"स र आपण सर% न र च अश"द अस
गपप र रण र
ल(
रग
हनद न द नश
. म णज तर ‡ क ण
. करळ हप बर र अस क ण
एरढच म ण
हक,
श"हचभ"%
क लब ह हरच र न उतजन दण बद कल प ह ज. उतs
र ग सलपण ल उतजन द
ग ष करण
ख % ह द ब कन
ण र ह द 9र% म णज ज सन न,
ग र अस . सFच हनद न शभर हर.ल . र"त अस . र णस हक
अश"द च
कळ
ल उतs
अस ह द 9र% अस सरज र.
प"रर अस अथर स अस , शर र
त च
श क
! प"रर प"र ह
स"द सदKर अश"द च अस ! अश श"द च
दर च प"ज करण स बस
बब
र
सर% रळ र
आणख न क d द र हदस
त बदल न र
प र चआ .
" % अश"द च
४०. दस
पळ
. स" क घर
गष आ
ल इसर रW झ ल
क ? त रर हनद न रल
स अश"द कश
अश"द ठररण क णत
, स" र र स" क ब ब च . स" र
र कठ
र पळ
. ह दन
घर
ब ळ जनरल कM
पसग अश"द
प ळण च क रण
पटण स रख क रण आढळलल न
. ब ळ ल जनर दण र"ळ
? ब ळ ण ल ब ळ बर बर र ण आरश क अस F पण
क~
बस F? क ण रल म णन घर
पश न ब हण कड सपष करण न
र ससकप ळ , स" र र स" क
. अश"द च
रढ स ठ ह ल
ल र णस अश"द कश
ह कलपन अह रसज
सररप च
? अश
आ
. ह दन
अश"द च क रण हनख लस च"कMच असल र"ळ प ळण बद कर र .
रन"सरW
न
कठ
ह स" र र स" कच उलख न
. म णज ह द न ग ष पहरत हन र च भ ग
. हरशर असF हक, श द हर9 रर र त बरच पहरत हन र हदलल आ
असF क d हन र क न
? ह च अथ% ,
दर च प"ज कर न ह अश"द
प"ज करन त
प ह ज.
बळच
सFच घर
द न ररर ज न र क ण र
न प ळण च सक
प ह ज . ब ळ जनरल म णन त क ळ
. रग स" र र स" क बदल
आ
र कल आ
इ र सर% दर स ठ ल ग कल
, लक"रर ळ रगKर)
उलट, र"द र दरdच (सटर , स र र
सर सथ स ठ प थ% न कल प ह ज. त
ल र णस दर घर गल म णन त
. ज रद न
कळ
त
ब ळ च आई स र ल झ ल
र"द र हप र च श द कर र र र
त न रW तम स श ह दण च प थ% न कर र स प ह ज. रW तम स रद व र म णन त क ळ
क"लदKर च स"द प"ज घरच
४१. ह र"द च
प
दरघर
हनत कर र स प ह ज.
अखर स आपण प"रर र स ह रध
ल प ह ज क रण एरव
अस व सन ब हण बरच अस
चच % अपर र
ख % अथ %न क ण अश"द अस शक
ल. प"रर न अनक व सन अस
. त न दKह क व सन ज स अस
व सन
. सस
दKह क व सन ब ‚ 9 नस
. त
हबब
र त प"रर प( स ज स अडकलल असल च आढळन
क ळज कर
र ण, द‡" ख र ण, सश
घ
नर प( र द ज स
बKल च र"त क ण
. र नससक
ररण, रडण, रतसर करण,
रक नस र . शर र च
करळ र णस प"र
क रण
श"द अस
गश स स"द श"द सरजल
आ असF न
श"द सरजल ज . उद रण थ% , ग र"त प ह ल
प शन करण र न
त
प"रर
. र नससक व सन अश , स
भ डख रपण . जर स ह र नससक व सन प सन र"क असल र
प"रर प( स ज स श"द सरजल प ह ज.
. अश व सन र"ळ
र ण, क लपहनक हच
ज . अश हनव % सन स स प र ह त करण स क d
रग ~
. दKह क व सन , द र, र ड
ससगरट, ग ज , अफ", ब ख, स"प र , ज"ग र खळण, रश गरन इत हद
अश"द ठर
, प"र ह
र
श"द
ब ब स"द
र सर% च प ण
ग ईचच अस र ल ग
" र उद रण, शळ च घ
अश"द अस . दस
ईल.
( र ग बर करण स ठ शळ च र"त हपण च सक
आ पण ब कड च र"त हप
उद रण र णस च घऊ, र"त हचहकतसरध
प"रर च
र"त प( स च र"त प शन स ठ
ज . त हशर
र च असल र त च र % गळ अस , त क रण न
प"रर अश"द
आ
प"रर जर पजनन (र च
अस . रन"सरW
. बKल र ब कड
र % सखलन
स"द ह च क रण न रज% ठर
ण
न
. ह सर
ग
सरजल
% प"रर स प ह•त करण च आदश हदल
अस
. ह ररन
तर ‡ प"रर प( स
न रच जस
श"द अस
रन
अश"द ठररन स च 9र% हपठ च
कर र ल ग . अस अस न ख ट न ट क रण प"ढ करन ह ल
प ळ रर अपर न करण हक प श सकर ठर ? भहक, शद र पर
ह रध स"द ब ई प"रर प( अस9क
पर
र लब अस
व र प र हणक अस
म णन
ग
पण स हनरलस, हनषक र पर कर शक
प
प र ह त करण च परर नग हरळ ल प ह ज र म णन ब क रर ल
श सस"द चच % कल न र अस स"चर रस र ट
करण ज स श सकर ठर . त
घऊन
हक, सर% दरळ
अस . प"रर च
रहदर न ब क न च
अन
थ बल प ह ज .
ल परह त
प"ढ ज ऊन र असF स"चर इसचp
भहक ,
प"रर प( ब क न
हक, हर9र न प र ह त च हश(ण
व रस च कर र .
५. ह द ल प प - प"ण हरच र –
४२. प प म णज क ? प"ण म णज क ? ह च पथर हरच र कर र ल गल. इ र 9र ~ त
हन र न प ळण
प प सरजल ज
आहण त च प लन करण म णज प"ण सरजल ज . ह द अस
क d ख स ब9नक रक हन र नसल र"ळ प प च व ख
ज .
थ थ डक
आ
त
प व
आपण ह दच
ल ग ल. थ डक
पक र हरच र र त न"स र कW
ज
अध सतरक उद र
ल(
अध सतरक उज % अस . त
व ख
ठर र. इ र 9र %
क d सकलपन
%स
प प र ज र"ळ
र त च रWत
सब9
सF नस . आगर श स पर ण आतम च
ग
च
न
. जस
झल
अध सतरक अरसथ ठरलल आ . प"ण कल न त
न
ज
अश सरजल
अश ,
कल र"ळ र णस च अध सतरक
प ळ रर र खल ज . खप ज स
च
प प कश ल सरज र च त बदलच
पर ण त च जनर त
हरहशष र %द प( कर झ ल
ग
अध तर श स श हनगड
प"ण , असF सरज र च अस . म णज, प प प"ण च
अध सतरक श आ
नच
9र %च
कर
र स"द रWत
. पत क
आतम च अध सतरक अरसथ
अध सतरक उज % झ ल
आहण खप कर झ ल र"ळ रWत
अस . त
झल
र त
ग
आतम च जनर ररच
र त च जनर ख लच
न
. म णन र णस न त च अध सतरक उज % र ढर ठर र च अस .
रड| प"च
अह आ र गल र"ळ ज गKरकWत
ल भ, र , रद आहण रतसर अश स
हरक र च
त
कWत ल प प अस सरजल ज . क र, s 9,
अह आ र ज ण म णज प प. त
उलट अथ % •
प"ण
म णज, ह स
हरक र च प सन आतर र र न र"क र ण.
स 9 रण र णस स सरजण स ठ ज स
रह
प र ल गल. ह स
उद"क कर
जव
ठर
म णन
हरररण च आरश क
हरक र पKकM क र, ल भ र र
ग
र %द
व च
. म णज, स"रह(
ज र स क र करण स
र %द
जर
व
नत
क %र
म णज, जव
ज णर . ज ल इगज
र णस बलर न अस
व
रतसर कर . ह च अथ% र णस च
अह द‡" ख अथर अह s 9
. फक
. पर " जव
द र अथर ररप" म णज प पक रक
अस ल
र त च र"ळ प प
र णस करज र अस
न
व
" र आहरषक र आ , सर हरतर च
. सFच रद र रतसर ह च दस
हरततर च
व
र णस च
परWसतच अस9क
न र णस स सरसर(ण स ठ आरश क अस
" र आहरषक र द‡" ख आ . म णज जव
हरक र च दस
"
र दख
अस . ह स
पण
द र अथर ररप" (ररप" म णज शत") म णज प पक रक
सरसर(ण ऐरज इ र क रण स ठ उतसज
ठर
सतरक व ख
र णस स (ज र स) जगण स ठ आरश क अस
स"रह( र %द ओल ड
. s 9, रद र रतसर
झल
. s9
s9
न
व भ रन , ज पर ,
पझससरनस (possessiveness) असF म ण
.
सर हरतर ग जरण च प तन कर
र करज र अस
अहगभ
व क
स रथ %न"स र पह हs
ण अथर सर हरतर च भ रन ( र झ,
अस .
र झ अश हरच रसरण )
ब ळगण प पक रक अस .
एक उपहनरद
ह स
हरक र न स
गल आ आहण स 9क त च
स खळदड "टन पड
कल आ .
स
व
स 9नन
स
स खळदड एक एक करन
आतर ह जनर ररण च
हरक र जर रस " ‡ ज र ल स य
ग" ल र"ळ सर% ग" ग"
ठरण
स खळदड स गन त च र"ळ आतम ल सलगद जखडल
रढ
ब9न न क रच र"क
करण स ठ असल
अस . ख % ह दन आपल आतर र र, द च
र जव
सर%
अस रण% न
र आतर त
व र र प सन दर
श हरळरल प ह ज अश अप( अस . म णज पत क ह द एक पर न स 9कच असल
प ह ज अश अप( अस . द , ज र, सलगद र आतर ह च
आ
डन ट क
प र . प प च आणख न एक क रण स हग ल आ
" , रदन हनर %ण करण, रदन दण.
दख
न पक रच
द‡" ख र ह सर आ , ह
दर
रगKर तसर कW
अश कWत
दर च द‡" ख. ह
. शर र च द‡" ख ह
प पक रक सरजल आ
सब9 ब ब च र ह
प"ढ हदल
ह सश सबस9 अस . ह स म णज
ह स स हग ल
आ
. शर र च द‡" ख, रन च
आसथ% क फसरणक, हरश सघ , ख ट आश सन दण
" %ल )
श ररर क त स, रदन दण (सर ल अथर दस
" % ( करण, ख ट
. अपर न करण, सखजरण, ट रण र रण, दल
आर प करण, ज
ज
ग षdर"ळ एक द च
त
ह
न र गb9ळ कल ज
करण म णज, ठ र र रण. ठ र र रण च
हरन रदन
ऊ शक . जर हरन रदन
त
त सठ त
हs
कल
ल फरक ल(
र
प प ठर
न
.
प पक रक अस
र हनह• च श कWषण न अज"%न स त
अस . उदश नस न जर प प सदष
प पक रक कWत
कण
त
बदल ग
सळव
आस"र सपद (प पक रक सपद ) स हग ल
आ
कWत
र ग ल उदश त
झल
अध
.त
. जर त
करण
करण च आदश हदल नस . ह हठक ण
र ग ल उदश र तर च अस . पत ( कW प( त
ठरर
. त
एक र तर च र ह
श कWषण न अज"%न स क रर न ठ र र रण च आदश हदल
न
घ ल प ह ज.
रदनच सर रश असलच असF न
आ , क रण ग
प प करण
प पक रक सरजल
र ठ प पकWत सरजल आ .
. जKन 9र % ह स
४३. ह स र त
अश सर% कWत
रन स रदन
र
पप आ क
प प सरजल ज
न
.
दKर सपद (प"ण क रक सपद ) र
प
व
ल ग ल. त हशर , रन"सरW
स हग लल , "ज र ज रस ज रनर•", ह हन र न"स र ख ण स ठ प ण र रण च परर नग ह दन
आ .
अस
सFच सरसर(ण स ठ , उपदरक रक असल
त र"ळ प प ल ग
न
र (उद र, ड स, र गज " रगKर) र रण च र"भ
. रजस ठ अथर ख ण व ह र क इ र क रण स ठ जसF, हशक र
करण प पक रक अस .
४४. ग
लसळव
श भगर न स ग
अध
, हनभ%
व रसथ , द न, इहद
हनग ,
च रर ठ भ र र थ हदल आ
, पण% स सतरक परWसत, ज न र कर% ग
जनलजज , नक
न करण, असF
सदग"ण
दष" ब"हद नसण, प हणर त हरर
र म नF
प, सरळपण ,
द , हनल’भ ,
उद ग न करण, जससर , (र , रन च श"हचभ%
कणच
द
प‘
. ट प‡ अश र णस स प"ण र न र णस असF म ण
अज"%न , दKर सपसत घऊन जनर ल आलल
अथ %न र परलल नसन व हक ह अथ %नF
सरज र .
द bहरर
ज (नरन हदलल क % ), सर9र %पर ण आचरण,
अह स , सत , s 9 नसण, त ग, श ह , रन
नम , र ईट कWत हरर
प र.
ल(ण सजजन र णस च सरज
जलल आ . म णन
ल.
. ह हठक ण प"रर
,
सतप"रर स
शबद ल£हगक
स र प"रर अश द न
अथ %न
अग द हभकपण , दप% , दर" हभर न, s 9, हनष"र
अज"%न , आस"र सपसत घऊन जनरलल च
आहण पररशर बदलच अज न
दग" % "ण आढळन
.
दKर सदग"ण र (प ‘ ल आहण आस"र दग" % "ण (कर% ) ब9न ल क रण भ अस
जनरलल आ स, म णन
(प णडर )
.
श क ट कन द.
अज"%न , ह ल कM दKर आहण आस"र असF द न पक र चF प ण उतपन
पक र च रण% न र
आस"र सरभ र च
न
.त च
"ल सहरस रपण स हग ल. आ
ल क न , परWसत म णज क
रस अस
कर र र हनरWसत म णज क
;रत च
रजस• र रस• ह हतग"ण हशर
.त
ख लच
नस
थर
आस"र सरभ र च ल क म ण
कर न ,
हक,
ल म णज दग" % "ण अस
हदल आ
हरच रसरण च आश करन
न
, एकरक प सन
इहद च
इचp Wह‘ एरढ च क
पश
क र पभ ग स ठ अन
जन प पक रक क रF करण स परWत
हच
रझ
हरळहरल, उद र झ
ईल,
आस"र ल क जग
र न ब ळग
9र
आज र
आस"र ल क,
.
ज रन च उदश आ असF रन श पकक सरजन (आतम ल
प ‘व क
अडकलल, क रs 9 न व स झ लल असF
न
नशसठ
.
हरसरलल, फक ज र आ अस र नण र) र गण र
र नन, शकडb इचp च
.
नd पp डलल र अश"द आच र-हरच र अहगक रलल
र"ळ भल Fच रडपण च ब रन
न
खर ज त च
नष तर, अलपब"हद, sर, घ कM, जग च
उतपन
र
. सतर,
.
जग असत , हनर 9 र, ईशररह
" र क d
दस
र उनरतपण
सरज
. ट प: ह च अथ% , आस"र
हनर %ण झ लल (दK र द), म णन (रन"ष च ) उपभ ग स ठ उतपन झ लल र त
अ रन
दKर
सतर ग"ण प( ररच अस स ग"ण र रस• ग"ण प( ख लच अस
दग" % "ण अस एकदर प च ग"ण, र ग% तरज न
अश पक रच
ल
आस"र पक र च रण% न ऐक.
हठक ण श"हचभ% पण , सद च र आहण सत
सरभ र च र णस
दKर सपसतस ठ
च
F असF
आस"र ल क आपल
अनक र ग ~न 9न सपत हरळरण च
र
.
रन रथ प ‘ करन घईन, इ क दव रजप श आज आ , प"न‡
" र शत"स"द र ठ र र र न, र सत 9 श, र स"ख
शत" र आज ल ळरल , दस
" र
भ गण र , रdच ससद, रdच बल ढ, म णन स"ख , र श र र म णन क"लर , र झ स रख दस
कणआ ?र
ज (र झ क र रdच ठरर न) कर न, रdच द न कर न, रdच चKन कर न अश अज न
रह
झ लल, अश न न पक रच
अडकलल आहण इहद च
भर न ग सलल , र
हरर भ ग
पण% पण
पड .
ठरलल, सपसत र र न
करळ ढbग पण नF श सहर9 स डन करळ न र प"र
द नर, र (स इत हद) आर 9न कर
सरज
(अज न च ) ज ळ
लपट झ लल , आस"र सरभ र च रन"ष अखर स अरगळ
अश नरक
सर‡च बढ ई र रण र, गर ~न
च
न रदbरत झ लल
ज कर
आस"र रWत च ल क
. अस ल क आस"र दKर च (दKत ,
र पररशर ल हरसर
. पसग
. र भदर, अश रलगन करण स 9ज
सर ‡ल च दर
.
अ क र, शहकच गर% , उनरतपण , हरर र सन , र ग टपण , ह दग" % "ण न भरलल रतसर सरभ र च
ल क आपल
रइ रच
द
र स करण
% र झ (पररशर च ) दर करण र र र झ हनदक
दर र अ क र ह न उनरत झ लल
त
, s"रकर ,% घ कM नर 9र न र सस र
ईशरद
क" प"त ,
अखर स अ9 ग च
अह क र, अह s 9 र अह ल भ असF
म णन,
,
ज
नरक
र"ख% ल क र झ प ‘ क9dच न
ज
.
न पक रचF नरक च द र असन
आतरहरघ क अस
ह घ च त ग कर र .
न नरकद र प सन हरर"क झ लल रन"ष सर ‡च कल ण ज
रत दर
शष ग ल ज
ज श स क हरस9 स डन रनस क र % न कर
म णन क % व र अक % व ह
"ल
.
ल आस"र म णज, प प नd ट कन द .
पर ण जनर जनर आस"र क ट ल प ‘ झ लल
कर
अर कv
नर 9र शरट नरक
च
भग
प‘
.
"ल श स भ स Fच पर ण र नल प ह ज.
हदल आ र न रच
हदल आ . प पक रक ह सबदलच अस9क र ह
प"ढ आ र च
थ श कWषण न श स भ स करण स स हग ल आ .
४५. हनसग %च
न
ल कM श स भ स करण आरश क आ .
प"ण कर? कस र ग
त बदल आपण थ थ डक
Fच आचर
.
त ल ससहद, स"ख, उतरग
ल फरक सरजण स ठ
आ
अश रर न श भगर न कWषण, दKर र आस"र सपद म णज परWत कश अस
स"रर
.
रह
सग
भग
प प ल क कस र ग
भग
आलल आ
श स भ स आ प प-पण
.
प र.
हरच र च र
पह ल आ .
हन र न"स र न र गण स"द प प सरजल ज
एक आणख न प प च क रण आ .
अनKसहग% क ल£हगक सब9 प पक रक अस
प पक रक अस , पर ," द न स
. सरसलग व र र द न प"रर
ल असल र
र नससक आहण दKह क प पक रक अस
प पक रक ठर न
ल असल
र
. सर% पक रच व सन,
. ह व सन बदलच चच % प"ढ आल आ . रदभ र
(superiority complex) आहण रतसरभ र (inferiority complex) र त र"ळ ज कWत कल ज
प पक रक अस शक . म णज, सर ल अह उचच अथर अह न च सरजण प पक रक अस . अश
क d प प बदलच क रण हदल आ
त हशर , रन"सरW
.
सर% ट ळण म णज प"ण र
ह च पहरत हन र न प ळण
ज रन असF सरज
ब हण स ठ प पकWत
ईल.
आ असF स हग लल
आ . क रण, सन न म णज रन"सरW
ल पहरत हन र च प लन करण र अस अथ% आ . अथ % •
ब हण र ह दन ल ग न
अस
. प"ण कश
स ग र च र च ग"लपण च , र णसकMच
६. च र रण ~च र ह
४६. ह द सर ज च
शरट स र पच र च
आहण भ द च
भग
हदल आ . थ डक
अश सर% ग ष प"ण क रक अस
.
-
इह
स न"स र ह द सर ज च रण% व रसथन"स र द न पक र आढळन
पह ल पक र रKहदक क ळ
ल असन त न"स र रण% व रसथ र णस च
त न रच क ळ आ ज ल ब हण क ळ म ण
,त
.
ग"ण कर %न"स र ठररल
.
रण% व रसथ जनर न"स र ठररल ज ऊ
ल गल .
भगरदग
रKहदक क ळ
रण% व रसथ ग"णकर %न"स र 9रन भगर न श कWषण न
ल असल र"ळ
अज"%न ल हनरपण कल आ असF हदस . रन"सरW च क ळ,
व रसथ जनर न"स र 9रलल आढळन
ग" प सन द प र ग" च
रन"सरW
कल ग" च
हनरहनर ळ
भग न
ब हणक ळ
शरटच
. अस स 9 रणपण सरज
सत प ~
प रभ क ळ
असन न र कल ग"
ल आ
हक, रKहदक क ळ सत
ब हण क ल स"र
अस हदस . रन"सरW
ल सकलपन , ब हण च रच% सर द खरण स ठ आ
ह द9र %न"स र दसल
रण%
बहदर च
. म णज,
शर र
ल
च र प"रर (ब हण, (हत , रKश आहण श"द) उतपन झ ल अस ज हदल आ
ह दन (असF ह द, ज ब हण9र %ल र न
रण% हदल आ
ब हण क ळ अस र क रण त
न
सपष हदसन
) फ रस र तर दण च आरश क
शबद र परण गKर आ क रण खर ह द9र% ग
.ह ल ख %
न
. ख %
ल ग"णकर% श‡ अस ज च र
र न , ब हण9र %च जनर न"स र ठरण र च र रण% र न न
.
४७. असF असल र फलज ह र श स न"स र र णस च रण% अजन
ग"णकर %न"स र स हग ल ज
हदलल आढळ .
. म णन जनरपहतक
अबक ड
ब"हदच क र र अध तरहरद
"म
व रसथ पकM क र र त सबस9 हनण% घण स
अस सरज र. रKश
हनण%
रण% असल
करण स
ग आ
क र करण स
र
ग
कष च र ज ल प"ढ क र (ज
क र करण स
चs च
कत
रण% त न"स र
"रच खर रण% आ असF सरज र. जर "रच रण% हरप हकर ब हण असल र
"म
त सबस9
रKहदक क ळ न"स रच म णज,
"म
आ
कर
ग आ
, प"ढ क र घण
सरथ% आ
व प रउद र, श , क रक"न इत हद क र करण स र
आहण जर
हनण%
"रच रण% श"द असल
घ र लग
न
र त च अथ%
अश क र) ल ग
न
. ह रण % ल प"रर ब"हदज र सरजल ज
पक रच
णर
शख
पर ण
अध तर स 9न
पर ण अस र ल ग . असF सरज
झल
कळ
कल ग"
ल ब हण ज
आढळ . रKश
कल ग"
थ डक
रKहदक
न
सग
ग
ल पररससथ . कल ग"
अश
.
. ब ‚9
र
फक
लल
.
न
ब"हदच (सर ट% ) अस
रKहदक
न रण% आ
.
रKश परWसतच असल च
सFच
च म णन सर’चच अस सरज
. म णज रस " ‡ कल ग"
स"द ल(
श
" र अथ% अस
अस . ह च दस
घ ल प ह ज. म णज कल ग"
ख ट ब हण अस
अप( अस . त हशर
र त पररससथ
र स"द सर ल ब हण ज
ल ब हण रस " ‡ रKश
. सर%
हक, रद अश ब हण न हदल आ
च र णस ब"हदज र असलच असF न
च ब हण नस
ल(
अस र
रण % ल प"रर व र र च "र र त पक रच
आजच ब हण आ
पट
असF, पह ल रण% आ ब हण रण% , ह च क %
अथ % च बहदर म णज पज पह अस सरज
रन"सरW च
अश
.
च र रण% असF हदलल आ
जनच
"म
अस सरज र. फलज ह र श स पर ण प ह ल र एक च र च
अस हरहर9 रण% असलल च र र"लग जनर शक
४८. रन"सरW
ग अस सरजल ज . (हत रण% असल र
ग
.
हक, कल ग"
च ब हण रण% उरलल
र ज सर ल ब हण म णन
घ ल प ह ज. प र ह त
एक व रस च आ असF
सरजल प ह ज. म णज प र ह त च 9द करण र ब हण रKश सरजल गल प ह ज .
ल र त प र ह त च पहश(ण घऊन क ण
प"र ह
ऊ शक
रर ~
अनक रKश
स हकर प"रर ज च शबद चच र सरचp आ
आहण ह ररन ह द परपर कश उतs
ज
च
ल क न सर ‡ल
आ
ब हण स गण स स"रर
सरज . गल
जर
कल च उद रण
आढळ
. ब हण स गण च अनक फ द असल र"ळ
झ ल अस र. क
(हत
ज
च
ल कस"द सर ‡ल ब हण स ग ल गल अश रर न सर% सर जव रसथ अस व स झ ल . त र"ळ
ख ट ब हण च स"ळस"ळ ट र ढल . क ण च प प स क ण च
प
, अश आज पररससथ
झल आ .
" र रण% आ (हत रण% . ह च क % हरषण सरज
दस
ल ग . त हशर
ब हण स रख ब"हदर न र रKश पर ण च "र (सर ट% ) अस र ल ग . श सन
" करण अश क र त न कर र अश अप( अस .
द
व रसथ स भ ळण र पसग सरसर(ण स ठ
(हत च सर भ हरक ल(ण अश स हग लल आ
9रन आपल ब ज र ड
र
. ह रण %च प"रर लढ र परWसतच अस र
,
आग ऊ परWसतच अस . जर जरल र र"द
क रण, त च कड च गल ब"हदरत अस , पण जर पररससथ
र"दद ररन ग"दद रर ज ऊन शरट सजकण च प स कर . सजकण
अस . ब %च रळ
रट
अश
र गण र"ळ (हत
प"रर, सर ज
. र नर9र% श स न"स र (ग र प"त स र न न
. एक पक र ल क"ल न (हत
पक र हदल आ
क d
जज भष (हत न श"द रध
अ ग हठक ण
आग ऊपण
रट . त च
स रस
सरज
ग
.
कर
न
.
(हत च अह र ध
पर ल क न त सद क
सल ल असF र न
" % पक र ल
र दस
. क"ल न (हत
पकड
ल श
) (हत च द न
भष (हत असF हदल आ
र %द प"रर अस
आदश% (हत अस
उलटल
र
.
क9
र सर ज ल त च आ9 र
करज र, रWद, सस , ल न र"ल आहण शरण ग ल क सर ल स"रह(
स हग लल
दKर सपद च उद रण अस
र ज क रभ र प ण च अस9क र फक क"ल न (हत न आ .
. त
गथ
" रर ज ण
द
ल नbद न"स र
% सKहनक
र त भष
(हत च सर रश अहभप अस .
त
उलट भष (हत च अस .
अस म ण र. आपल
(हत ग
हदलल
आस"र सपद च पह हनस9 सररप अस
कद च गKरर पर करण, अत च र करण अश त च
रWद, सस , ल न र"ल आहण शरण ग ल क सर ‡ल त च
(हत च ल(ण अश हदल आ
(हत स, भष (हत
, अर %च
सरज र. अर %च
स रस
अस"रह( सरज
र च , अभक प न आहण व त
थ डक
द र असजब
नस
हsड
. भष
द र असण
~
र च , म णज, अपशबद न भरलल ब लण च पद ,
अभक प न म णज, दव" % सन आहण व त हsड म णज, उन डकM करण. ह च
(हत
% अस . करज र,
उलट म णज, क"ल न
.
ल ज ल क आज रर ल , ग"ड, म णन ओळखल ज
सर% भष (हत पक र
ल
अस
. रKहदक क ळ
ल र ब हण क ळ
ब हण जस नष झ ल त पर ण (हत
सर ज
ल सर% (हत
नष झ ल न
, त
ल ल क न सर ल ब हण स गण स स"रर
ज
आ
. उद रण थ% , कbकण
ज
हक, रKहदक ब हण च
सFच आ
म णज रKहदक क ळ
फरक झ लल न
कल र आज
ल हचतप रन ब हण ल क. असF
. क d (हत
ब हण म णन ओळखल
ण च क रण असF स हग ल
"टरड ज णर ल गल र"ळ त च कर भरन क ढण स ठ क d
र ज न च रKश र (हत स ब हण च क र करण स उद"क कल. क रण, ह ह न
रण ~न हदज अस
" % पक रच हदज घऊ शक
स हग ल आ . म णज जर एक हदज नसल र त च ज ग दस
सक आ . म णज जर ब हण च
क रण, ह ह घ न
ल
"टरड झ ल
रत
अस
ज ग (हत अथर रKश क र कर शक .
रद च हश(ण हदलल अस . अस उलख दह(ण भ र
ल न क रजच
ब ब स पड .
ह सर रण% आ रKश रण% . रKश रण %च प"रर व रस , 9द , श
अश क र करन जग
अथ% व रसथ
ल रKश
न
. आपल
सभळ
क र करण स ठ
व र रच " %ज ल
रKश च र"ख
कल ग"
ल रKश
ल र ब हण क ळ
जरढ
ब"हद आरश क अस
ल सर ट% पण म ण
ग"ण अस . न र फ द
सर ज
ह रKश
र ण
शरटच रण% आ
श"दरण% . ज ल
अस प"रर श"द सरजल ज
असल र ब हणक ळ
,
र त च व रस ह क फ द
हनण%
ल उद रण आ
पसग एकरक च क र कर शक
क र सर ‡च
.
.
‚ श र न कर
घण स असरथ% अस , त ल आतरहरश स कर
अस . श"द प"रर त र"ळ सरक च क र कर . रKहदक क ळ
हच
रढ ब"हद त च कड अस .
रKश च अह र उदश अस र ल ग .
रर हदलल क ण
.
फरक आढळ
भरपर अस . च "र ई (सर ट% पण )
ल बरच ल क सर ल ब हण स ग
न रण ~न हदज म णन एकत स हग ल ज . म णज
न
क d
. ग डस रसर (शणर ), दKरज, क"ड ळदशकर अश क d र र ष|
उचल
ह
. रKहदक क ळ
सर ज च
असF जर पथरदश% न स हग ल ज
सर ‡ल ब हण म णन उचच सरजण र सर ज
ल शष र र जन रडळ
र र ल बळ पडलल त च हरर 9 असF अनक ल क, ज रस " ‡ जनर न ब हण, (हत , रKश
र
शषdच
आजन श"द ठररल गल. त च रर बह षक र, दश ब र कलरण असF अनक
अत च र झ ल. अस ख ट श"द, ख ट म णण च क रण,
गल र"ळ, आपल
हबघडल
कक स र"कलल
. ब हण क ळ
ल क क % तW रर न असन
श"द ठररल
फ र झ ल र सर ज व रसथ
आहण ह द सर जव रसथ उधरसथ झ ल . जसF क % तW रर न ल क श"द ठररल गल सFच
क d न ल क ल क करळ रहशल न ल कM नस न ब हण र (हत ज
आज ह दसथ न
ल अनक श"द ज
ज र रर %प( ज स क ळ
असलल
गल आ . ख % ह दन ब हण च
(हत
र"ळच (हत
आहण ल
कa त
रण
ज खड न र"क
ण (हत आ
आ
असलल भग र 9ड र"ळच
"
. द
. क रण श"द ठररल न र त
रन च आsर ण ल
अपर न करण र प
रलल
bड दण स क ण (हत
ख ल द बन ठरण च प तन करण अश
गल. अजनस"द ब हण च Fच 9 रण आ असF आपण प
४९. अश रर न (हत च करळ आकस न ब हण ज
आsरण झ ल व
, रद द
अश अनक अपर नक रक ब9न न त
र ड कल गल न र ह दस न
. सर% ह दच स
रल
त र"ळ ह द (हत न रशर
bड दण स ठ क ण उरल न
, घ ड रर बस र च न
ब हण 9 रण न ह द प र त
इह
, ग"जर रध
ळण स ब हण शषdन बद घ ल . त न उच रस नस र च न
हश(ण घ र च न
ग"ल रहगर
गरज आ अस हदस . रळ
% (हत न श"द ठररण च सप ट ब हण न ल रल
(हत न शस
रह ल न
ण च आज हन
. सFच उतरकड ल श"द र"ळच ज ट ( • ण) आ
झ ल र त र"ळ रन आsर ण ल
(हत च प"र
असल च सश 9न न र ससद झ ल आ . द न
अश गKरव र र र"ळ ह द सर ज आज हररणण रसथ
असलल र रथ आज र र सरजल ज
भ हट
गणल ज ऊ ल गल.
आ
ल ल क न न श कल र"ळ जव
.
र"सलर न
(हत ल क लढण स ठ नसल र"ळ ह दसथ न पर सज झ ल र र"स"लर न च
अडकल . ससकदर च
रळ (हत
म णन व
ससकदर भ र
ऊ शकल न
स आ . बह षक र ट कलल अनक (हत सर ज, न र र"सलर न झ ल. असF ब टलल (हत
ब हणपहण ह द सर ज रर र ग क ढ ल गल च अनक उद रण इह
व रसथ जनर न कल र"ळ असF बरच
जब बद र आ
ट झ ल च आपण प
स
प र स हरळ
. ह दच
नशस
. रण%
ब हण 9र?
र न कर र ल ग .
५०. रण% व रसथ जनर न कल र"ळ क d फ दस"द झ ल
स"द प र ल ग ल. जनर न रण%
म णज ज
ऊ ल गल. त र"ळ अह श
ठरहरल र"ळ ग"ण ल क च
"हनरडक पजनन"
ब"हदरत असलल, उतकWष कसब असलल, सvद % र न अश ज
त
कण
ह द सर ज च ग"णरत स"9 रल .
असF
ररच
रग ~
र झल
पखर
त र"ळ
अस न त चरळ हनकWष ब"हदरत असलल ,
ग"णरत नसलल , हरद"प अस एक रग% स"द र ढ
गल . आज ह द
एक र उतर ग"ण
असलल हरळ
आ . ह च क रण उतर ग"ण सर भ हरकपण क"ट" ब हन जन कर
सर ज र ढ असलल हदस
ग"ण न र त
दण
" % ब जस ग"ण न अस सख न ज स असलल
कर अस र दस
र त च सख
स कर
न
. "हनरडक पजनन"
% कbबड , चरद र र स दण
करण स ठ
सर ज
रKहदक क ळ
स स हरशर सथ न
प
आ
उतर द9 दण
% शळ , उतर ल कर दण
रण% व रसथ
पण ब हण क ळ
बस न
ग"
% रFढ
रट
र आहण रच स
न
रर ल अन
, अस . फलज ह ष
अस . हनद न
जनरपहतक
न रKहदक क ळ
सर ज उचच कa न च
रग
प र स स हग ल आ . ज
बडर
, 9क
सर ज
ल प"रर त च
र र ष|
ठर
ईल. त स ठ जनरण
र "द पस"
गW
अस र
ठररण स ठ त
सर ज
प"रर र
ह च रण% हदलल
सर ज
% पत क ब लक च
ईल.
ल प"रर त च
ल प"रर त च
क
सस श कस
ब क श गKरर % न कर
,
सर ज न च अस स हग ल आ . त च पर ण ज
सस श गKरर % न कर
ल ब हण, रर ठ आहण र र
रनससथ
ईल अस
स , हन र कर र ल गल.
आण
न
, त न त च रन द
प"रर र त च सर ज उचच अस स हग ल आ . त
प"रर ल घ बरन दबलल
व रसथ
सध
र अबक ड चs
ल ग"णकर% हरभ गश‡ रण% व रसथ प"न‡ पच र
र भर
र गर
ईल, करळ क द करन
कर
र करण च क दश र
ण
श"द च दज % दऊन ह च
पर ण ह च रण% ठररल गल प ह ज रग ह च ज
र स रर ल अन
आ .
स"9 रण करन स च रगळ रण% सर ज न
, ज क स असल
च सर क रन त
अस , अस ठररल
दर
.
" %(
स कड दल
कल प ह ज. र त ल र Wरण% असF न र हदल आ . जर अस बदल ह द9र %च
कल गल
र
ह च पररड झ लल आपण
म णन ह ल रन"सरW
ह द हरच र
अड
" % ह(ल गल
प सन दल
स"रर
. च र रण% , प"रर प9 न सर ज व रसथच द क आ अथ % • त
कठ
% ग ई, ज स
व रसथर"ळ आपण क % र असल च प
अस स ग
घ र अपर न कलल आ . हरज न
त
ज
ल अ9 % भ ग ह
अपह( आ . रस " ‡ स ह
रन
% र लरकर र ढण
ल र परल ज . र णस
५१. स
पद
र
सर ज न च ठर
असलल हदस . त
पर ण प ह ल
क रण त
सर ज
बर बर न
र आपल
ल ब क
उलट क ळ , क"णब , आग , भड र ,
स रसर , ग ड स रसर , क सथ, (हत , पभ, दKरज, अस अनक सर ज उचच पक र
.
७. ह द ल प"नज% नर च
५२. प प-प"ण च
हरच र च
हरच र श
रह
–
प"नज% नर च सकलपन
हनगड
आ . भगरदग
चथ
, श कWषण न प"नज% नर च उलख कल आ .
अध
श भगर न उर च
ब ‚ हन र व
न
हन जनर हन र च ज"%न ।
रद सर %हण न तर रतथ पर प ।। ५ ।। ४
अर शत" पन अज"%न , र झ आहण "झ प"षकळ जनर
ऊन गल आ
जण न
प"नज% नर र ग ल क रण अस स ग
अस . ज रर आतम च उद र
प"न‡ जनर घ च र
स.
हक, र णस च जनर त च
ऊन
सर% र ज ण , जर
.
ल आतम च
सर भ (पररशर) रध हरल न
. ह हरररण च अथ% अस
न
अस . उपभ ग शर र च अस
शर र9र %न"स र भ ग र च अस
ल आतम न त
अज न र"ळ
र
सF
न
र शर र
. अश पररससथ
आतर
जव
शर र स डन द
" र, त
जनर न र दस
ग च
शबद
ल आतर त
भग
प"न
र
जरन
भ ग घ र च नस . पर ,"
अडक
शर र हनसग% हन र न"स र ज स
र
रर
हक, र णस च जनर उपभ ग घण स ठ नसन
सर ‡ र9 ल पररशर ल ओळखण स ठ
. शर र
उद र स ठ
ज
जगण स
र त च अज न र ढ
ग
र
न
व
" र द हरळर , अश रर न एक
थ रक श नर न जनर घऊन दस
न र ह सर अश sर न
अज न आतर प"न
प"न‡ जनर घ
र
.
स ग र च,
र स सस ज ण %हन थ हर
थ शर र हण हर
नर हन गWह ह नर ऽपर हण ।
ज ण %ऽन न हन स ह नर हन द
।। २२ ।। २
ज पर ण एक द रन"ष ज"न रस ट कन दऊन नर रस पर 9 न कर , त पर ण द , म णज
आतर , ज"न द ट कन नर न द श सगर प र .
असF, ज रर
अस
आतर उदरल ज
असF सरजल ज . ह दरध
असस तर र नल ज
असF सरजल ज
सरजल ज
न
न
न
रर
र
प"नज% नर च क रण
त र"ळ, शर र
अस
. Fच र णस च
प"नज% नर च क रण
Fच सरजल ज . इ र 9र ~
रत च
उद र स ठ
आतम च
F सर% क d
. ह द द , ज र, आतर र सलगद असF च र घटक र णस च अस
सF इ र 9र % र न
न
, त
फक शर र, ज र असF द नच घटक आ
आ
अस
असF
रन
. ब %च हठक ण ज र र आतर ह
अस .
9र% हनसग %ल ईशर र न न
इ र क%स"द
गल
असलल हदस . एकदर सर% च क% हरसग
, त च दर क लपहनक अस
सFच क%हरसग अथर क लपहनक अस
क लपहनक ग षdच त
भर अस . त
सर% 9र ~
. जग च
र त पर ण त
अ
न
पररशर द , रगKर
र णस ल एकच जनर अस
ज . ह द र त सर% हरच र हनसग % ल ईशर ल रध र नन त न"स र अस
ठर
. ह द हरच र न"स र द च , ज र
बर बर त
ल ज रस"द नष
कथ पचसल
आ
त
जनर
ल कर %न"स र ह जनर
हदलल अस त ल च आपण नश ब सरज . त
म णन ब"द च
प"नज% नर च
प कन आपल
हक, ,
सर% र न न
आपल ल हरच र
च ल अस म णज "म च दर अस
अनक ज क
कल त च र ह
कण
हरळ .
भ ग आपल ल भ ग र
. स स र"हदक पर ण आपण आपल
जग "रच
ह ल हबलक
र नण
र तर र
र नण
"रच
जग क ण च
र नण न"स र
जग
न र नण च हरच र करण उच
ठरल
क
न
अथर न
. म णन क ण र णस क
रन
रन
अथर र न
रन
हच
. ह द र णसF हनसग %ल अथर हनसग% रप ईशर ल क
सरज
ह च चच % श ण ह द कर
परपर
थ अस आ कa,
न र नण न"स र च ल नसल न "म
रजर आ त च अद ज घण उच
ज न न"भर ह दच
. र"द
घ र च अस . जर
र "रच
हरच र करण ल हकर खर ह द द न
रन
ब"द च
सF त
घऊन आलल अस .
र नण न"स र च ल
न
र जसF द रर
पत क जनर ल ज क असF म ण
कथ न ज क कथ असF म ण
५३. क d श ण स ग
अस पण
असFच सरजल
र म णन क%स"सग
असF सरजल ज . ह दर9 ल ब"द9र %
न ब"द न कस त च आतर हरकसस
फलज ह र श स पर ण गल
लग
एक अहरभ ज ह सस अस
अन"रग न
न
. ह स ठ , क ण (र णस) क
. गल
अनक हपढ च
एकहत
रन
अथर न
अन"भर न"स र ज
सर क रल गल आ , Fच आपण र ग% दश% क तर म णन सर क र अस .
त न"स र प"नज% नर र णस च
ह द सर क र
च न (chemical intelligence) आ
आ . ह ररन ह द हरच र हक
ह द, करळ कलपन रम ग षd र
जन"कदव
. आ9"हनक हरज न न ज र
हडएन (DNA) रर ल सश 9न न ससद कल
श सश"द पर ण रर आ9 र
न
द च र स हनक
आ
सपष
. इ र 9र %पर ण
सरजन घ र ल गल.
शरट एक ग ष सर% ह दन सरजन घ ल प ह ज
अश हक, आपण ज जनरल आ
आपल
ल पररशर ल
म णज आतर र र ल , ओळखण स ठ
ररण स ठ (रळ फ"कट घ लरण स ठ ) न
र त
ह दच कल ण
ईल. खर ह द
. जर
आ , द च भ ग घण
ज ण र ओळखन ह द आपल ज रन जग ल
, ज
ज ण र ठरन स र9पण आपल ज रन व
कर .
५४. प"नज% नर ररन सलगद च प जन क
आ ष"
आपण रहड| प"च
र ईट ग ष कर
सरज ,
थडप ण
ग रट ,
असF, आपल
(क र, s 9, ल भ, र , रद र रतसर) आ र ज ऊन ब %च च गल
अस . त च लख ज ख म णज सलगद . र णस ज जनर
नश ब रप न बर बर घऊनच. पत क र णस च पर% जनर च ह श ब त च
लख ज ख ,
कर %न"स र हभन असण र,
त पर ण त च नश बस"द रगरगळ असण र. म णन पत क र णस च आ ष" रगरगळ अस . क ण
शर
जनर
एकस रख नस
रगरगळ अस
द
, द न र णस क9 च एकस रख हदस स"द न
. इ र पण च
र ज र हs हशल अस
अस
. त न भग
बब
सF नस .
कर% हरप क च
न सरजल ज . फक र णस च
सर भ हरक अस . गल
जनर
उरटण
व र लग
जनर
. त र"ळ
नस
पह हs
लख ज ख आतम बर बर
सलगद
स
उतs
व
स"‘ रसथ
कर %च लख ज ख (सलगद )
क %र
आ अस र न
ह च
पह हs
ह जनर
उरट
अस
.
व न"स र
उतपन
.
ण
असF त च
हन र न"स र
प"ढच
ण सठ
ज रन
ल नbदणdरध
जनरल
पर ",
फक
क रण, त स ठ बरच ह श ब शहकस त च
रर न ज अह र रप सलगद च अस
र णस च सलगद
बब
कर% हरप क च ससद
जनर च उरटण शक
ण जरर च अस .
ब9नक रक ठर . ज र णस आपल
सररप त च
थ अस
क र च च गल र र ईट क र च र ईट पह हs
ल कर ~च
बड ब शक
. क रण त च
पत क कW च सरसर न पह हs
हन र न"स र, र णस च
ण sरप ‘ अस . च गल
ह च क रण, त च सलगद
सर% स रखच हदस
, आतर र त बर बर सलगद
आतम ल हचकटन असण च क रण, हनसग %
उतपन
र क ण क"रप अस . सगळ र णस क9 च
र क ण गर ब, क ण स"दर अस
जस
.
शक
सFच त स ठ आतम ल प"न‡ जनर घण स"द
क d च गल अथर र ईट क र कर
बदल
घऊन
" सत
ऊन त पर ण दर
आतर
स
त च पररण र
अस
. शरट
द स डन ब र पड . म णज एक द
रर न नस . अश रर न आतम च सलगद
अस . आ9"हनक हरज न पर ण र णस च हडएनस"द अश च पक र बदल अस
र र णस च हडएन
जनरल
व
जस
हडएनरध सलगद च स"द नbद
असF इ र 9र ~ब ब आढळ न
त
फरबदल कर
न
स रर न नस . कद हच • अस असल हक, ह
अस र . ह ररन ह द श स हरज न न"स र ज स
. आपल आत च जनर गल
. पर ," दKहरक शकaच
स हग ल आ . आतम ल सलग नस
घऊन
रद न
. जव
म णजच कर% हरप क च ह श ब, शहकस त च
झल न
आतर र (पद ल ज
एरढ र ह
रह
भर बलर च
प"ढच जनर कस अस र
आपण हरळर शक
जसF आपण बच कर
(जरढ स रढ )
सलगद च सलग
आतम ल र ( प ‘
हन र न"स र सप"ष
र असF म ण
व
सलगद ,
आल र"ळ न
स झ लल
ईल हक, कर% हरप क च हनवरळ ब कM श"न
. ग र ब"द नस"द
कर% हरप क च ससद
ठरर शक . सपण% ज रन प पहरर
र न कलल आ .
असF रल र ट , त प( ज स
ररन ह द आपल
जगल न अह श च गल प"नज% नर
हदल आ . उतर आ ष" स ठ , म
हशकरणकM
सFच क dस
हशकरणकM
त च
ल तहरदच सहरस र अभ स कर र . ह र ह
अस ह दच
जनर कलल
बदल आपण • न सर ‡ आपण
जनर
प"नज% नर च प जन सरजण स ठ प"रश आ
स ठ र चक न श क
. गल
कद हच • शक अस . श क च
पर ", ह सलगद र"ळ
. म णन ह ल सलगद अस म ण
अस . ह श ब च
कण
आ . कर% हरप क च पर फड शहकस त च
अस र म णन जग
.
कर% हरप क पर ण अस
. म णज आपण आपल नश ब बदल शक न
प पकर %र"ळ जर अ9तर ह जनर प ‘ झ ल असल र त
कर शक न
जनर च
ग ठर
हनसग %कडन क9
अन
न
रपण स ठ ,
ससद
न"स र
सर% ह श ब न
अस .
आपण प
हक, क d र णस आ ष" भर सच ट न जग
द‡" ख सल लल अस . अस
ण च क रण, आज जर
क र र"ळ प"ढ ल जनर र त
एक द र णस सद हद
र ईट क र
स"ख
आज भ ग
र णरआ
गक% अस
पर ", त च
इसर सच ट न जग
जनर त न बरच ख ट क र कल असल प ह ज र
च गल
अस
र स"द
अगद रज
ह हन र न"स र त न र ग ल जनर च गल क र कल
ज क"कर% कर
आ
कर %च फळ ह च जनर भ ग र ल ग
त
त
र गल
सFच ह जनर
ल
. म णन र त
अस , त च क रण
भग आ र आ
र णस अस सरज
पर ", ह सरज ल ह दच
र णस च त च स ईसकर असF गKरसरज अस
असल
करळ
हनह• . ह उलट असस"द हदस हक,
कर% हरप क च
प"ढ ल जनर भ गण र आ . क
आ .
ज रन
हक, ह जनर च
हशकरण"कM आ9 र न
रद
जणरन
.
,
५५. प"नज% नर च सब9 अश रर न सलगद श म णज प % न नहशब श हनगड
नश ब च
व र रबब ज रह
व र र स रख अस
आ
व र र
नश बस"द प"णण च कज% क ढन स"9 र
प"ज
अस त
कज% फडल. जर
अथ % •
प"ज
दर
कज% अस
र णस पKस नस ल
र
हक,
आपल प"ण कज% रप न भक स द अस सरजल ज .
प पर"क र प"ण क रक ज रन जगन फड
रढ करन
चक सरज
क णत
न
त
कण
च गल अथर र ईट भ ग भ ग र ल ग ल
जनर
ल करच
प • . दन
न
. असF
ठरल प ह ज. आपल
प"ढच
ह जनर
प
चक एक दर कड नरस कर
" %च प"ण सच
ण च क रण, दस
.
क"बर अथर गणप
ह दन ल(
आ र
, त
ब हण प"र ह
, ज
ज
त न
. ह स ठ जर
क ण क र कल र"ळ प"ढच
असF स ग
जनर
ईल कa, ह द इसर, ह
ल एक च नरस प"र
सपत अश श
" %च
र दस
ज र. आपल खर लकर आपल प"ण सच
ठर र. क रण, प"ण सच
श श सपत अस . पKश च दर
अस . सतकWत प( ध न स 9न जसF, हरपश न
अस
म णन ह दन अश स 9न रध
कर र अश अप( अस . ह आहण अश अनक ग षdस ठ ख % ह दन
कडन र ग% दश% न घऊ न
कद हच • त ल स"द खर क
सरजल ज
कर आ असF सरज र च अस . त स ठ ख %
स 9न , स ऽ र• स 9न करण र"ळ प"ण सच ज स
आपल फ रल क ळ व ह
गW
जनर च भ ग ठरर शक . नरस बदल आणख न थ ड
ह दन प पर"क ज रन जगण च प र हणक प तन कर
आ , पKस न
जसF, खण
र करळ (ब ह) नरस फडण न त च स"टक
न
रद न त च
बल
हक, त न नरस फडल . पर ,"
" र र ठ अडचण
रWत न
र त र"ळ
दर कड नरस कर र च असल
भक न ल(
ज
पर फड
सFच र • न ज . दद" –र च ग ष अश हक, क ण
प"ण सच करण च आश सन हदलल अस F
पहरत हन र प ळ
उघड अस .
, अस सरजल ज . नरस
भ ग नरस च ब ह भ ग अस , आ ल भ ग ज अश नरस
भक
प • . दर
आरश क रढ प"ण सच करन
म णज त च पर फड भक ल कर र ल ग
र
सF
अस सरज आ . त स ठ हरहशष पद न
चक दर ल आश सन द
न रळ न ओट भर न रगKर,
र कज% क ढ
, त बदलच ह शब कस अस
न कज% क ढ
पसन झ ल
म णन
थ द आ . र णस च नश ब र त च व र र पKश च
. जसF पKश च
गण कड र ठ प"ण सच अस . त
आ
र
प"णण च कज% हरळरण स ठ अस
क रण,
न र ख ट सल द
अस अन"भर आ .
नस . ह द ल कर% क ड दर न स "ष करन त च कडन
. स 9 रणपण च ग"लपण , र णसकM र भ द
ह हतस"त न
रन"ष
प"ण करर शक . म णन ह दन
आ ,
न प ळण र"ळ
८. सत , असत
५६. सत क
रह
, अह
हच
ह रर ह दच
तरज न
प ण च प तन करण हक प
असत
सत
सरज
शक .
ग
सब9
परपर क ण
रह
पण% सत
आ
ईल अस पश उभ र
ल(
अस स"चरलल अस . असF असल
ख टच ब लण ज स पसद कर
ह
टक
र इ र दष न
घ ल प ह ज. स ख
थ र"द अस
क
र आपण आपल
पश उतपन
तरज न च
आ ष"
र
ग भ आ . अस
र ह
स ठ ख ट ब ल अस . थ
?
दKनहदन व र र
थ बह म णज
जग म णज हनसग%
र त सत रगळ अस .
. त र"ळ रर ल हर9 न पथर दश% न अग ह ठर .
. क रण, प पर"क ज रन
र णस च
आपण सत स हग ल र त र"ळ जर प प
प पक रक असल नF अग ह ठर . म णज
कस
अस
ब ‚ क पसग खर ब लण प(
हक, क ण च ह
क dच सब9 न
कल न प प ल गण र न
प पक रक कa, प"ण क रक,
Fच असत
"बह स • जगन• हरथ ", असF सल ल आ .
र तर च र"द अस . जर व र र
सत
ह जग
. ह द ल अनक गथ स"द सत च आग 9र
ख ट आ . अस त न स हग ल आ . पर ," आपल
~च सत ह
सत
घ ल प ह ज. ज ल आपण
पररशर अस अथ% घ र च आ . त पर ण, पररशर च
F करळ सत आ र
सत र शकर च
र र
अस सर ~च अन"भर आ . अश रर न ख ट ब लण र"ळ प प ल ग
च हरच र र तर च अस . आ
~न त च
. ह च अथ% ज सत
अस शक
बघ र ल गल. अस अन"भर आ हक र णस क ण च
आहदशकर च
प र च आ . सत
असF स हग ल ज
आपण ल(
र एक दष न सत
नस
आ
" % रळ त
अस न दस
असF सरज
असल र सर% च 9र ~ , सत ब ल असF स ग
क?
ठर र अस स हग ल
ल हरच र –
म णज भर आ
ल सत अथर स प( सत अस
फक क णत
क9
आचरण
प प-प"ण
जग र
म णजच भर म णज ख ट अथर असत
अस
ज रन
प प कर अस .
र असत क
म णज क ? एकद ह द
न आपल
र तर च अस . थ ह
थ सत
र अह
प र ल गल. त स ठ एक रपक कथ उपहनरद
कa असत
ज रन
ण र असल र
कर र तर च अस ,
सत र असत श सबस9 आ
हदल आ
ल
प • .
५७. एक सजजन एक च र रसत च
9र
न प
.
स लगबग न उजव
द न 9टdगण प"रर सर रन
आ
न
. न क रर आल रर
ह सजजन स हरच र
आ
प
,
.
स गण ज स
श सकर
अस सरज र ल ग
थ आड र
अन"कल
प र च आ . ह हठक ण त
स च प ठल ग कर
बई कठ
हदस न
स हग ल
.त न र
क रण,
र
स रठ
स हग ल
र असत
झ ल आ , अश पसग क
सजजन न
स ड र कड गल , अस
स च सर(ण कल. ह ल आपदर% असF म ण
.
न टपण प र ल ग ल. असत स गन
असत
च ग"लपण च सरथ% न करण र
सत स ग
. ह च अथ% ह दच
अस र नल ज . क रण, त र"ळ पररशर त च कड
. म णज च ग"लपण पररशर च द क आ
उपससथ
र, च ग"लपण क ण श ? हक ? असF पश
. त स ठ च ग"लपण , र णसकM र भ द
हच
व ख
प व
रग ल त
,
कणच
अज न च , गर ब च , भ ळपण च , करज र च गKरफ द न घण ह ल च र णसकM
असF म ण
.ह
सतप त र अप त ह च हरच र कर र ल ग . ह च
त ल अर न"रपण अस म ण
. च ग"लपण अदK
ह च हरच र कर र ल ग . ह च
सFच र सर ज
असF म ण
ह उद रण
सतप त र अप त
हररद ज र गण त ल र ईटपण अस म ण
.जत
न हन र प ळन त च ज रन जग
9 रण स हग ल आ
ल ल क श र गण ह ल
आ . ह
तर श हनगड
सर% प हणर त बदल सनर न च भ रन ब ळगन त
करण ह ल भ द
हररद ज र गण
.
रल सर ज न कस र गर र असF रल र ट ,
च ग"लपण असF म ण
ज
पर ", त न
थ हर र अश पररससथ
हरच रसरण न"स र च ग"लपण म णजच सत
•
दघ त
ब ल र कa, असत ? जर सत
ह कथ ज घटक ग" लल आ
•
हक,
ब ई क ठ गल ?
र नन द खरन, असत स गन त
•
सरज
पडण र र त च प क ह सजजन स ल गण र र जर असत
ब लण च दर" ण ल गण र.
अश आ
, एक स सर रन
फ ट न प"ढ हनघन ज . त न र थ ड च अर9dन
आज"ब जस प
सजजन स पश पड , सत
अडचण
न क रर उभ आ र अश पररससथ
पर ण जगण आहण सर% प हणर त च आदर
हररद र ग
प"ण र
.
दष" सरजल ज
सरजल ज
. प"ण
.
कर रण च
न
.
दन ह
उदश हदस
. एक त
सच ह
" र त
र दस
द न 9हटगण च ह
.
9हटगण च उदश सपषपण आस"र सपदच आ
उघड हदस
न
ठर म णन त ज ठर . त
) आ म णन
सत च (पररशर श ) अह
दKर सपदश हनगड
आ म णन ह च ह
द न प पकWत प %
ह उद रण
" रत
ण र ज स र ईट प प र दस
प पकWत
व
ह
असत
(पररशर
स च उदश सपषपण
सत च (पररशर श ) ठर र म णन
ग ठर .
असल च हदस , एक प % त
सच
9हटगण न ख ट र ह
ण र कर र ईट प प. ह द न
प र ल गल. जव
क ण ज स र ईट
त र"ळ त
दऊन
ह
हररद र गल न
द न प प न हनरड करण च रळ
कर र ईट प प कर र र ज स र ईट प प ट ळ र च अस .
अश रर न सत -असत , ह
ज ह द
-अह
, प प र प"ण ह च परसपर सब9 कस अस
ओळखन ह च हनरड करन आपल र % णक ठरर
सरजल ज . आपल
दKनहदन ज रन
ल(
.
न र प"ण र न र ह ल अस
ठररण च अनक पसग उदर अस
. त कर
हच
चच % थ कल आ .
५८. शरट र स हरक सत
उद रण
आपण अध तर
अध तर
क
र अध तर
ल सत
क
ह
ल फरक सरजन घ र ल गल. रर ल
प ह ल आ . ज रन
र स हरक सत प(
ल सत ज स र तर च आ अस ह द हरच र स ग . अस असल र , र स हरक सत च
र तर ज रन
उपससथ
आ
स"द प र ल गल. न
. क d सग ल
र स हरक सत च अप( कर
अध तर
थस"द अध तर
ल सत र र स हरक सत ह
अध तर
ल सत रर अस र
आपल कड अरल
ल
स( द न क
ब ल र अस पश
ल सत च स ग र पर ", न
व र र क जग
थ
सर% ठरहरण हनरहनर ळ
व रसथ र स हरक सत रर हन9 %र
9 रण श सन ल ठरर र ल गल. स प
र ज बक दश र आ
रत
क ण च प र च, प प क ण ल ल गण र,
ल डज ड कश कर र च
प पप"ण रर आ9 र
ल
न
,
प•त
अस र कa,
ज न
व रसथ
क द रर आ9 र
ग र अ ग ह च सब9 प पप"ण श नस . म णन ज क दश र आ
असलच असF न
पKस दऊन न
आ
ल
अस . क रण, थ ह
पररससथ रर अरलबन अस . आपल न
क द
ल सत
प पक रक असलच अस न
आ .
प"ण क रक
. असF असल र"ळ,
आणख न एक सत ढरळ ढरळ कर न आढळ , त ल आसथ% क सत म ण .
ल
आढळ . त र"ळ
सत बदलण च पक र सद हद
अस
एक हरशर सत न
र"द हरर द असन त रर चच % करण ह सलख ण च
आर क
ल
ब रच आ
म णन, ह
न
हठक ण
ल
थ डक
ल सत
रल
र
जस
सल ण च
न
. ब %च पसग
र णस ल सर क र र ल ग .
स ग र च म णज, सत र असत ह च सब9 सर ज
ल भष च र श असल च हदस .
न
असल
रट
र
ब %च हनर ड
अध सतरक दषट असत
आरश क
ल न र स हरक सत ग ह 9रल र"ळ अध सतरक अन
असF हदस .
९. ह दच आ र, हर र र हरच र ह बदलच र ग% दश% न –
५९. पथर आपण ह दच
आ र बब
क
र ग% दश% न आ
रचनररन रन"ष प ण उभ आ र आ अस हदस .
त च द
त
ल स"ळ र द ढ प
फ न ) अस
, सFच त च पचन ससथ ज
प र ल गल. प ण च आ र
स"द हरच र
घ र ल ग . र णस च श क
ठर . न हशजरलल कचच श क
क रण असF स ग
हक, र णस च
कल प ह ज. करळ श क
आ ड
द
च रचन
प
रस र
ज ज र ण सपद (फल र
र र जन रर च श क
रस"द हशजरनच कर र ल ग
म णन
र कर
ल ज र ण सपद श क
र ह
एक
पच श क
र
अस
. हच
र पण च
जरण
ह आदश च प लन कर र च अस , म णज उभ आ र
र करण म णज हनसग %च आदश र डण स रख, म णज प प ठर . आज
अज न र णस भ रन हररश Fन क लपहनक
ण च आदश र ड
आ ड
र कर अस . इ र प ण कचच श क
सपदप( रगळ अस . ह दन हनसग %च
तरज न च
आ र ज ऊन
क ढ न हदस . हनसग %च हन र न प ळण
र करण स"द प पकर% ठर . आपण पWथर च
र च भ ग ७०
अस र असF आ . अस 9 रण आ र ब ब
ठरल
कट ब9
हनसग %च उभ आ र
प प असF सरजल र हनवरळ
सरहश षण कट ब9
पर ण आ र उभ र ण स ठ पच श क
ज . पर ," श
पक र क र कर
ख ण र प ण आ असF सरज . र णस च
फरक अस , र णस ल बर चस श क
शक
कस ठर
. हनसग %च
च रचन र पचनससथ कश क र कर ह रर हरसबन अस . र णस च
श क असF द न
र
प णर आ
" wद
असल र"ळ आ र
८० टकक ठर र र उरलल र स
र र णस च पकW
ल ल क न आ र ५० टकक प
ठर र . आपल
असF सरजल
पचन हs
आ ड
ल जKहरक सपद ज ल इगज
" wद
आ र
पच रW च हकर पच ररष च उप ग करण च हशफ रस आ . म णन ख % ह दन
हदरस न एकद
फल र फ न म ण
उतर र
र
, त च सर9% न
ण सठ
र पच रW च च टण कर र. हकर पच ररष च एक र त आठरड न द नद
घ र . त र"ळ आ ड
ल जKहरक सपद सरWद
. आज क ल अनट ब
ट कच उप ग फ र
आ , त र"ळ
जKहरक सपद नष
अस
र तर च ठर . अश ब %च र "द 9र %च
त स ठ अश पसग पच रW च सरन हरशर
पहरत हन र
कल
ज
क रण, त
9र % करण च
" % ( कर
अस . एरर र णस त च कड दल
.हसठ
9र % ल हरहर9 र "दd र ग ल उदश सरजन क र करण च गल अस . अनक प"ज हर9
पच रW च
च टण करण च स हग ल आ
प च घटक
स हग ल हक, त च प लन इर न इ ब र
सरपर ण
हरळन पच रW
क,
सरज शक . द9, द , र9, प र स खर
बनरल ज . पच ररष ब ज र
र हरळ
घ र. अश रर न
हरज न न सरWद अस ह द हरच र आम ल अहभप आ .
६०. श क
रस
र च ख"ळ पथर ज"न ट जKन पण ल
स"र झ ल. जKन पण ल अ क र रर अरलबन आ .
र स हरर 9 स"र झ ल क रण, अस एक गKरसरज पसररण
करण स ठ पथर त
पण च ज
त
कर र ल ग
पर ण, ह स करण प प सरजल ज . जKन तरज न
त
कठ
त
ह स अस F. जKन
त
त
घ ल गल न
न
. एक दष न
स रख शक नव
बर बर
. त क रण न त
पग र"ळ हरन रदन
एकच र ह लल न
पक रच
अस एक गKरसरज
त
रह स
करण शक
कळ
सर न सरजल गल. बदलत
. म णज अगद जKन हरच र न"स रस"द हरन रदन
स"द ल(
%स स क रण
नसल र
त
. उद रण थ% , ख ट क ह स कर
म णन
"
द
न ईल ज न कर
लढण
%
दध च घ
त च उदश नस . ग
अस
पण
, त
"
द
करण स ठ शर र
अनक न ठ र र र
श कWषण न त च क रण न अज"%न स
ह स करण च उदश नस
कळ
र हरज न च
त
. ह द सर%
हरच र न"स र जर
र म णन
र
र ह स
ह स करण स
ह स स"द प प ठर
ह स त ल करण च इचp नस करळ एक क % व
रसत न च ल न अनक p ट प ण र रल ज
ज
करण आजच
प प ठर न
म णन अश ह सल प प सरजल ज
ईल.
त
घ ल प ह ज. क रण, ह दच
ह स प प ठर न
. पर ," ह स
ल फरक ल(
श क
रक नस . ह स करण च इचp नस न इ र क रण र"ळ ह स झ ल
न
तरज न
ह
हरन रदन
झ ल आ . म णज, एकहरस व
ह स न प प सरज न
ह स अध सतरक
स हग लल न
र ह स आहण त
क रण, त
र
कर न अस स हग लल न
फक ह स न करण च सकलप अस . सFच र स ख ऊ न अस
कल हशर
आल हक, र स
न
पण त
म णन त र"ळ प प ल ग
त
सर% ह स करण च
" करण च आदश हदल आ .
द
, श सbश स कर न असख
ल ल( र9 र गज " र र र ल ग
" र उद रण
. दस
न
स"कर ज र र रल
. आज र र णस स बर
ह स करण च उदश नस न जर
ह स तरक त
झल
र
प प ठर न
. हरशर म णज, ह स करण च उदश आ र रन न
ह स कल स"द पर ", पत ( ह स जर झ ल नसल
अस
स
प
, जर प प
ह स तरक
त
नसल र अगद सरदन
कर
अस
क रण
त
त च उदश ह स करण च नसल र"ळ त
फरक आ . ग
र
प प ठर . प प च उदश
त
झ ल हशर
ह स रK9 ठर
ल हररचन न"स र र णस क9
पर ", जKन कW
हरच र ह दच
पप
रच
कWत
ल(
ज र कर
ज ह स तरक त
कर
न
. पण
ल र तर च
.
करळ
ठररण स ठ , ह द उदश क
आ ,
. अश क रण न जKन
र त च
आतम स र त त
अज"%न च
जरल द
दष न ग
आणख न एक पश प"ढ
हs
ज र बर बर आतर स र ल
क रण, ज र ल प प र प"ण
प प नस क रण त
कर
द ह स तरक त
अस
स ग र च म णज, श कWषण न ग
खटक
कर शक
न
पण
करन
र त च आतर त
हनषप प र
ह स चर
अज"%न स म णज त च
त च
अजन र चल ज
आतम ल द
न
त
र रण र र लर अस र ल ग
दडक आ .
क"र न"स र कर
पहशह(
र लर र र न अल
पण आज
शक
झ ल आ . त र"ळ
दर
असF स हग ल आ
" %
ग" लल नस . दस
श कWषण क ण
सल
दष तपत स
.
.त
ल ज र र रण र
ईल. इसल र रध स"द ज र
9र % स"द प ण च रWत हरन रदन झ ल प ह ज अस
कड (र र गण र आ
तज न इ क पग
पश आ
त च क रण
प सल र एक रगळ ग
अस र म णज ह स ट ळ
क रण त
र पण
" करण स स हग ल
जरस द
प ण ल ज र र रण र र न रच क र करण र असF द न अस
हरन रदन र रण च
लग
ल आतर स"‘ अस ,
प सन हरर"क र र असF स हग ल आ . ग
रकण
दन
एक र स हनक तर आ . ह च क रण स ठ इ र र स
त र"ळ त
F असF, त च ज र
.त
त
हक, आतर कर ? जर त
हs हशल नस . ह ररन ख ट क र
शबद
जKन र ह द हरच र
घ ल प ह ज. ह
आतम स ब 9 , एरर न
क रण द र त च ज र
सरज
.
(उदश अस अगर नस ) र तर च सरज
ह स रK9 ठर
अस कM, ह स तरक त
न
रक नस . हनसग%
र न न हनकWष ठर . शरट ह स अथर अह स ह च सब9 प प प"ण श आ र जर
नसल र
असल
र
ज रनsर च ल र
कणच
क रणर त अस . एक द ग ष प पक रक आ कa न
र तर च सरज
स"द झ ल
पर"ख र"द
र
न
बल
झ ल आ हक,
. रन"सरW
रन र
त
त च
क % पण% पण हरन रदन करण
स"द रदश स सपन ब हण न बळ
ह च क रण न अस र असF र ट . व 9ग
एक
पसर ब हण,
क हशक, ख टक च क र करण
% ज न ऋर स हरच र , " प ण र रण च क र "म
त रर
प ण हरन रदन र र , जर
ऋर स ग , "र
प ण न सरदन र र ल
कल असल न र स
ऊ न म णन र
र न
क र कर
र करण र णस स ब9नक रक आ
क कर "?
कल र क ण अज न ह
आ . हनसग %न र णस ल उभ
र
सF न करण प पक रक आ ".
६१. हनसग %च ग ड स"रळ पण च लण स ठ आ9 जनरलल ज र ररण sरप ‘ अस . त स ठ
स
प टरल एक स ( तक र झ ल
त च ग ष प र ल गल.
पसररण च क र कर न स
प टर ग रग र भटक
अ ग
अन"
र टल न त न त च
न रस
श"च
न र न सर च सदश
. त ल ल क प ण र रन ख
र न करण स स हग ल. असFच एकद
ग र दप" र ध नसथ बसल अस , त ल स ( तक र झ ल . त ल त
आक श न ख ल जहरन रर
प टरल त
न हदसल . त
स ( तक र च अथ% सरजल न
एक
एक सफद च दर
च दर रर सर% पक रच ख द प ण हफर
.
पररशर ल हरच र , "
क
.
पभ", त रर
आक श न आर ज आल हक,
" सर% प ण र णस न ख र च अस आदश आ क रण, रन"ष
भ(क प ण असन त च क र
दर न उतपन कलल एक र ठ
प ण ख ऊन त च भररस टपण र ढण र सख
हन हत
कर र च असF अस . हनसग % ल पत क प ण स क d क र नरन हदल आ र र णस स ज अनक
क र हदल आ
र
ल
एक आ . अथ % •, ख ण हशर
र त प प ठर . ख ण स ठ र रल
रस
त
त
र
प प ठर
इ र क रण न जर त न प ण र रल
न
म णन
र
"झ अन"
ह प"ढ
र कर ल".
स ( तक र न र प टरन त च
६२. रन"सरW
स"चन आ
स"द
ज रनर•,
स हग ल क रण आपण ह द, जग
हरच र आल
सरस
तर ह दन सर क रलल आ .
ल सर% च स च आदर कर
. अनक हरहर9 हरच र आतरस
र
र करण स स हग ल.
श च सररप च आदश हदल आ . क ण क ण ल ख र च ह बदल
. ज र ज रस
र कळ आ
अन"
सर क र र च एरर न
करण
ह दच
कक आ . करळ भ र
असF ह द र न न
. म णनच अल
शक
त न
. आ प ~
न
. अश ग ष
पह षच
कर
प टरच ग ष
र त च हशकरण हरच र
आपण उतs र द ह द सनर न न र गर . ब हण न
कर द
थ र स
नस . त च
थ
घण स
च सत न
र श हन
ल र ग सलपण
अनक पथ र 9र% , ह दन
आतरस
करन ह द परपर
सर हरष कलल आ
. असFच एक हदरस
सŽस , ह द हररघळन सर हरष झ लल हदस ल व
परपर र"ल ‡ सर% ग
शहक आज क र
रन"सरW च
ब हण न र स
र करण ब ब च ज र ह
सहरस रपण प ह ल. आ
सFच जव
ब हण ल
रस खण च
स"9 रण स ठ त न र स
ग
.
इचp
स (प र"ळ ह दच
आ
अश ,
ख ण च हन र र र स ख ण
हर9 सपन कर र .
ज कर न र पकW
र कर र . २७ : ५
हनर %त न, पज प न
स प टरच
कर न रत न
ईल, रतहर9 पर% क
सर% ज उतपन कल आ
रन" स ग . म णज सर% चर र अचर ग ष ह बह तर च
स ( तक र
बह तर च
उपसजहरकस ठ , असF
उपसजहरकस ठ च अस
. २८ : ५, ट प‡
Fच स हग ल आ .
अचर ग ष (रनसप ) चर च
अस
. ज न
अस
. २९ : ५ ट प‡ पह ल
रन"ष (
. क रण, ह द
प र च आ . २६: ५
र स प ण न हशपन श"द कल रर ख ण स
ह बह च
ईसल र र
आ .
प चर भ ग
टळर
आ• % र ट र च क रण न
. दद" –र च ग ष अश हक, ब हण च
आहण अन आ
अश रर न हदज न क ण र कसF ख र
कव
ईल, जव
उदरहनर % स ठ अस
न
. द
असलल च भ( अस
क रण न श क
नसलल द
असलल च भ(
. ज हभत अस
र पण न रस
9 ट च भ(
" % क रण न
र ख ण र र दस
असलल ) सर% प ण न ख ऊ शक .
खणर रजत च
भ( स ख
ख ल ज ण र असF द न
ज र रर जग .
त
त र"ळ त स प प ल ग न
पक रच उतपन कल आ
हनसग %च रचन आ
व
त
. क रण, हरश हनर %त न ख ण र र
. थ डक
अस म ण
ईल हक, ज र
द र क ढण च प स करण उच
नस . उलट
ह व रसथल हरर 9 करण म णज हनसग %ल हरर 9 करण स रख, म णन प प ठर . ३० : ५
ज
रस
र करण उच
आ .
(ख ण व ह ररक) उग चच प ण र रण
जव
हप र च , दर च
त च
पहरत हन र ज ण
हदलल
हन र न"स र आ . त हशर
र (स कWत र म णन प प ठर .
न र न ब हण र स ख
आणल क क ण त ल भट हदल
हदज ज
दर न
व
प प ठर न
हन(न ट ळ र. ३१ : ५
. रग
र स त न हरक
सर% र तर च नस . ३२ : ५
त न क9
रWत न र त च शत त ल ख
ह हन र हररद ज ऊ न . जर त न असF कल र,
ल. ३३ : ५
फ दसठ
र ण र रण र र हन रब ह र स ख ण र (च रलल)
दघ
स रखच ठर
. ३४ :
५
त च पर ण ज हदज श द च
जरण
र ढलल र स ख ण स हरर 9 कर
त च
रWत न र
एकर स रळ बळ च प ण म णन जनर घ . ३५ : ५
हदज न रत न प"न
कलल र स ख र. सFच सन न ररर ज न"स र
ख ऊ शक . ३६ : ५ ट प‡ रत न प"न
करण म णज,
रत ब ल र च अस . ह दन सर% च ख द पद थ% ख ण
ख र अस सक आ . ह बदल आगर श स
सर भन सर ‡
अस
सर% प ण
म णन ज
करण स ठ
सनर न थ% र श द
असF रन" ज
रद
आ9
रन नF पररशर ल पथर अप% न रग
बर च च % कल आ .
र रण ह
.
ज हर9 सर% जग च
भल स ठ
फरक अस . ३९ : ५ ट प‡ दर न पसन
ज कल ज .
रनसप , ग"र, प( र इ र प ण
हप र च
कलल र स
र स पथर पररशर ल अप% ण कर र च
ज स ठ हनर %ण कल आ
बळ दण र एरव
रदरत न प"न
ज
बळ हदल ज
र9-ल ण
ज
द
त र"ळ त च उद र
व
अस . ४० : ५
जन रर च बळ दण
हशषसर आ .
र कर . ४१ : ५
ल आदश न"स र बळ दण र र त न र रलल प ण असF द घ
सरग %
ज
.
४२ : ५
घर
जणक
प च ख ट कख न आ
झ ड, खलबत र प ण च प ल
रन"सरW
असF म ण रस र ट . क रण, त
, ह
श क पद थ ~न हशजरण स ठ
.त
हरहघ त
रन"सरW च
गW सथ न कर र च
ह स % भग
म णण च क रण, त
श क पद थ ~
ज र अस
अस
त च हनर रण करण स ठ प च हर9 स हग ल
. रन"सरW
६९-३
रर ल प च ख ट कख न च उलख आ . त न ख ट कख न असF
श क पद थ% ख ण स ठ
र
र कल ज
. ह च अथ% रन"सरW च
कळ
असF र न र ल गल. ख ट कख न म णण च क रण, ह
स 9न च र पर करन सर प क कर न श क पद थ ~ ल ज र रदन र
हरन रदन
र कल ज .
६८-३
ह प च प पकरक रस र"ळ ज प प दरर ज
आ
शगड , प ट रररट ,
रत
ज र र रल गल र त न ख ट कख न असF म टल नस . र स
र रल ज
र
. जर
प ण हरन रदन
रर
सF श क
शक
र
कर
न
र च हरशर पच र कल ज
हनसग %न र णस स उभ
उच
म णन, श क
क रण र णस च ह हरर
ल अज न असFच म ण र ल गल.
भ( कल आ त च अथ% र णस न र स
र करण हनसग% हन र न"स र
आ . उलट सF न ख ण Fच आ(प % अस . हनसग ~न म णजFच पररशर न घ लन हदलल पहरत
हन र प ळण र णस च क % व अस . शक
अश
अ ग
सबब
प"ढ करन र स
र त
हरन रदन कर र च असल
र स हरर 9 करण
करण स रख ठर . जKन हरच र अश रर न हनसग %च
ठर
. जKन म ण
र रर ,
हदश भल करण र आ
घ
हनसग %च
Fचर"ळ ग च
ज आरड
•
ज पचल
•
प ट प"र ख र,
•
ज आर ग स घ क
•
" %स ख ण च आग कर न .
दस
रस
प पक रक
स हग ल आ
र आरड नसल र
ह दन
त न
खऊन .
असF,
ख र,
ख र,
र, श क
खऊन .
र रगKर बदल क d
हन र सर ‡ प ळ र च अस
उलख न
ल(
र
खर च न
आर ग स घ क असल
सFच जर
म णन ग ड ख रस र टल
" wद च
ख ण बदल ह दन आ र
ल पह ल च र
आहण त रर च थ र तर च अस .
आरडण र पद थ% पच नसल
.
घ ल प ह ज. ह
. प चर हन र स र सजक हशष च र ब ब च आ . त
" र र त रर ह सर र तर च अस
हन र रर दस
आरड
प रल
. म णन जKन हरच र च दखल क ण
स गण न"स र ज ख द आरड न
•
म णन
त
आदश न"स र च"कMच आ . जKन हरच र कस
क र न . ह ल अपर द अस आ हक, जर एक द ल र स
" wद
६३. ह दन ख ण ब ब प च हन र आ र
र, ह स
आदश च
आदश हररद अस
इ रत आपण प ण र आ
कर न क रण, श कWषण च
ह
र ज स ह सक ठर . असF असल र
ख ऊ न , जर आरडण र पद थ% पच
र जर र9"र
र खर च न
असFल
पह ल
असF,
र प ट प( ज स
. उद रण थ% , स खर
र गड खर च न
. अश पक र
हन र न"स र र ग% दश% न हदल आ . त च प लन ह दन कर र.
६४. ल ह द ब %च क रण न उपर स कर
. त
अनक र र
र क d ह थ
.
" wद
आ र
सFच इ र अस9कW स ह त
करण स स हग लल न
न ( गश स, रKहदक र ग% दश% न, रन"सरW
रग आजच ह द असF उपर स क कर
रगKर) असF उपर स
? अस पश उतपन
.त च
क रण प र ल गल.
ह द स 9 रणपण प"र ह
अस
च
हक, भटज त ल
सल द
अस .
सलल न आपल 9 हर% क क र कर
ग
च सल द
अस
. त च अस हरश स
आ . पर ," रस " ‡ भटज त च
" wद
.आ र
सर% उपर स हरन क रण अस
सर च
रस
त ल कठ
र अस न त च नKरद श क
र स"द ह ल ब हण च सल
अस उग चच सरज
फक प प-प"ण
. र"ख
व रसथ पन श च अस
म णज, ह दच सर% दर
ब कMच
" ण क ळ च नककल अस . आ
प %र
करण र
ब हण आज श क
ब हण
शक
ग ष ऐचp क अस
. ह हनरथ% क उप स
अस
र भ बड अज न
शकर च
भर
जर
आपण प र च आ
ल सर% उप स
हक, रदक ळ
अदK
%च
कळ झल. त
र ग ल इह
गरस
र
हरद न पर सज झ ल
आहद शकर च
स प र ल गल.
हरच र च पच र कर न अनक इ र हरद न न र द स ठ
र शकर त ल ज र ज ळ (ह ल "अहगक ष
भ(ण करण", अस म ण ) अस. अश रर न अनक ब"द 9हर% , जKन 9हर%
उनरत झ लल
पस
र क झ ल?
र च स"रर
ब लर अस . र द
.
सब9 नस . ह द9र% प लन च सब9
जKन9र %च अन"करण कर
जKन च
न
र कल म णज 9र %च प लन कल
सर% कर र स भ ग प ड अस . उद रण थ% , श रण रह न
अस , आहद शकर सरस
र, ह थdन
र क ? ह पश ल सर 9 नक रक उतर हरळ
Fच क रण आ . क d ल क श क
प स च एकरर क रण ब हण9र%
ह दन स"द
आ9 र न
तर ‡ आ र च 9र% प लन श क
च
आर ग स ठ अ9न र9न प ट ल
आर र दण स ठ उपर स करण च सल हदल आ पण आज ज अनक र र च श क
उपर स करण स भटज ल क स ग
स
%न ग"जर
र9 ल रडण हरश न र च
हरद न च न श करन
जKन हरद न स र द स ठ
आव न हदल. र द च ज ग रडण हरश च घर ठरल. र द आठ हदरस च लल र अखर स रडण हरश
रल . आ
त ल ज ळण स ठ शकर च अन"
प"ढ सरस रल. त रळ घर न रडण हरश च
अ9 ~हगन न आर ज हदल हक, शकर न फक अ9 % रडण हरश ररलल आ , अजन अ9 % रडण हरश,
अथ % • त च पतन
रलल न
ठरल
हक, जर शकर
रल
शक
र सर क र ल र र स
.
र
ऐकन शक र न ह च आव न सर क रल. त
र त च अन"
रदच
अट अश
जKन 9र% सर क र ल र जKन च पभ"तर र
र च सपण% त ग कर ल र इ र ह द ज त च ऐक
त न स"द
शक
" र अट अश हक, र द च हरर
क रण न भ ग प ड ल. दस
र कर र स ह न त
हरश च पतन हनरडल. ह सर अट अश हक, र द
स क र रद
करण र न
शकर एकट भ ग घ ल र त न त च क ण
. च थ अट अश कa, आ9 च
फर च पश हरच रल. ह सर% अट शकर न र न कल
कa,
क9 च र शक
रळपर ण ह स"द
शकर च
ल(
हरद न र
न
त
फर
णर
. अश पररससथ
र द अदK प"र
र %द
हक इ र
र
ल नव
हक, आ प ~ एरढ रथ र रथ
हटकण र, अश उनर द
र द स स"रर
bच प"ढच
. शकर ल आतरहरश स
. त च अ क र एरढ र ढल
गW ण क
ज सरश कर ल
क रण त च आतरहरश स त ल स ग
गW णdस स जपण ररल. आ
ररल त प"ढ
झल
, र द स स"रर
आल नव
रडण
र
ल
.त
च
रस
झ ल . रडण हरश च पतन शकर प"ढ ऊन बसल र
ह न पह ल च पश स -प"रर सब9 ब ब च हरच रल . शकर बहच र र पण% सन स , त ल त
क
सरज नव
अन"
उतर दऊ शकल न
.
पण अट न"स र
त च रद
.त च
रल च अस9कW ररत
रन
हदस
रस
र"ळच
रस
जच
दर
जKन च
र स"चरण स स"रर
र करण करण
रस
र आ
कल . ग
र ग ष ब हण च
करण च
. शरट शकर
करण च न र"षकM
र झ ल र जKन च
रन
कलल
फरफ र करन दरदर च
र करण कल. सर%
सर%
ज हर9dरध
नKरद
स"द बदल कल गल र
ज हनरथ% क झ ल. क रण सगळ
" ण कळ
आल जसF, प % र
ऋर पचर स जर
" ण बर बर त ल भ दपद
प %र
असF हदस . ह दच
. अश पररससथ
रKहदक
ल स टF ल टF हरहर9 पसग हदसन
जKन असण च प"र र म णन द
कक ब हण न उरलल न
शकर
बदलन थ ग म णज ग • असF बदल कल र
! ब हण र जKन ह च
ऊनच p"प जKन झ ल आ
फर
अटd ल च थ
पण ब हण न
आहण प थ
आल. त र"ळ
हरहर9 हर9dच नककल करण
न रस क
रल . र द च
र नण र सर% ब हण श क
ल गल . गणप च जनर र घ ल पण जKन च
हक
स"द
शक र च पर भर एक pळ कपट
र ब हण9र %च श क
त चस"द श क
. अश रर न पह ल
झ ल र शकर ल ठरल पर ण सर% अट र न
. त न र ब हण न अनक 9र% गथ
र ऐरज श क
त
र रश गरन ब हण
पतन स पश हरच रण च स9 च हरळ ल नव
सर क र र ल गल . अश रर न शकर ल र"ख
सर हरतर सर क रल.
इ र हरर
घऊ शकल न
पथरच रल . त न र आणख न च र फ % झ ल
अट र"ळ शकर स रडण हरश च
भर
ल. आज
क णत
ह दच
.
ऊ
आणल. अश
ब हण जKन च प"ढ
9 हर% क हर9
परह त
अज न च ब हण फ द घऊन
ह दच
दर च
प"ज करण च 9द कर
आ
हरहर9 र र र ह थ न श क
र कर र स क स ग
पतन च
ल रण च
अपह र नखहशख
सर क रन
घलल त
पह ल न र
.
ब हण प"र ह
सरज . असF स ग
दश% न न रण र
म णन र र, उपर स इत हद प ळ
ल शकर प घळन गल र शरण ग
इत हद) हनरथ% क सरज व
, जर त र"ळ त न आनद हरळ
असल
रक नस र . त न 9र %च हकर ससकW च भ ग सरजण च आरश क
हरसथल नगर च र ज जनक ह न च र रण %च
जनक र ज स ग , त च
प च पक रच
क रण त
हरद
पज आ
रस
ल न पण च
.त
क णत
रण %न क ण
ज हन र आ
सगळ आ ज र णस ल त
रस
(शळ , रFढ , सस इत हद)
श र र क कष कर र ल ग
म णन त च
रKश न (हत पर ण र स
र र शक
लग
करन श क
म णन त न ज स
त च आ र ठर
र त र"ळ
आ र
.
आ र कर र र स क कर र
ऐक, ब हण न ब"द च क र कर र ल ग त
पच
ब"द हरकसस
करण
फ र कर पर ण
अस
शक
शक
र स हग ल आ . श क
म णन
र कर
जस शक
.त च
कर
.
म णन र ठ प ण
र सर हरष कर र अस स हग ल आ .
आप पल क र उतर पक र कर
शक
आ र
पर ण च र रण ~च ल क
अस
. रल द, लर र
र स हग ल आ . ज रKश
जस रस
र कर
" रद र
दक
. म णज क ण ल कस
. श"द ब"द च र पर कर
कर कर
र र णस च शर र कणखर र शकMर न कर
आ र त न स हग ल आ . ब हण न ज स
जस रस
रद
ख र स स हग ल आ . (हत न ब"द पर ण
त पर ण त च आ र स हग ल आ
म णन त न ज स
र स च आ र करण च स हग ल आ .
र कर र स स हग ल आ . त
त न ब"द ज स च लर र ल ग म णन
क र कर र ल ग
सग.
र करण च स हग ल आ . श"द न ज स अगर न कर र
च लरण र, 9न"9%र, अश (हत न श"द पर ण ज स
श"द
सF करण स
अश हरच र करण च , सररण करण च , हरशलरण करण र , हनण%
जस ग रश, रWरभ (ड" ककर), घ ड , उट आ
म णन
र
स
ल क च आ र कस अस र त बदल आदश हदल
घण र , नर न कलपन करण र . त स ठ ब हण न ग ईच
म णन
न
.क d
प •.
क सलच र ज जनक न हरच र
कर
हक, रडणहरश च
अट त न र न कल . शरट स ग र च हक, ह दन आ9 हदल पर ण
आ र च प च हन र प ळ र ब कM सर% ग ष (र र, ह थ
आ
ह द लकन
शक
जस
ब"द च क र कर र ल ग
र कर अस . पर ," कल ग"
र कर ल अस जनक र ज स ग .
ब हण
स" 9ष र हरच र , त च पर ण कश अस र
रस
र र दन भग शक
भगरस
ररस
क र कर
र कर ल. त
भगशक
न भग रस
स ग . जनक र ज स ग , ब हण आठ भ ग
ग ईच र स हरशर असल. (हत च
र असल. रKश च
ररस
आ र
भग शक
आ र
चर
अथर कWर च
ज हफरन 9द कर
र कर ल. ज बसन ह श ब च क र कर
(हत पर णच त च आ र ठर ल. श"द र सKहनक आठ भ ग श क
र र दन भग रस
र
कर ल.
ब हण च
शक
र
फळ आहण उकडलल कदर"ळ अस ल. (हत च
प लभ ज , 9 न च पद थ% जस चप
स च भ ग असल. श"द च
शर र ल
कद दण र श क
, कड9 न च
आ र
फळ, ह रव
उसळ रगKर अस ल. रKश च
आ र
भ ज , फळ, चप त , भ , ड ळdच ररण, अस हरहर9
ब हण च च आ र ठर ल. रह ल त च
ठर ल. ल न र"ल न ब हण च आ र द र च अस
त च आ र हनरडण च सर त
क सलच
र
र अस ल.
हरद थ? ज ग"रकड हशक
कण
शक
रग
ल क न अस
क णत
प"रर च च आ र
रण %च अस . रच न"स र
हरसथल नगर
अस जनक र ज
रजल सग .
१०. आ र न र हर र बदलच र ग% दश% न ६५. हर र म णज शर र च हरहर9 व र र ज रन"ष त च ज रन जग न कर
र ग% दश% न घण स ठ आपल ल र णस च
शर र बदलच र ह
प र ल गल. ह द
हक, र णस च र घटक च बनल आ . त
गश स
आतर र सलगद अस
जस
आ
सल ण च आरश क
अस F. ज ल
अस सरज
रट
ज
न
. ज र ह द च च न आ रन
ल आपण जन"कदव अथर हडएन (DNA) अस म ण
स<फटरअर अस द न भ ग अस
र"लभ
गश स
हदल आ
द , ज र,
. द प च ज नFहद , प च भ गFहद र रन अस बनलल आ , त
म णज ज र. ज र द बर बर जनर
द च
ज
अस . त बदल
र द बर बर रर . ल च
त पर ण द
अश च र गरज आ
अश , प रण, सर(ण, पजनन र हरश र आ
कळ
बदल
ज र च अहभव हक
त
ल क % क र व रसथ
सगणक त
ड% रअर र
ड% रअर अस र ज र स<फटरअर अस .
त च व रसथ पन ज र प
अस . ह च र गरज
. ह सर घटक अह र तर च र
म णज आतर र र
म णज आपण सर ‡ आहण च थ आ सलगद . सलगद म णज आतम च
असख
पर% जनर
ज
क d घडल त च लख ज ख . त ल सलगद असF म णण च क रण, त ल सलग म णज, प"‡सलग
अथर स सलग अस र त पर ण त
असल स
आतम च
आतर प"रर द 9 रण कर
द स
सलग पद न
र स सलग असल स
आतम ल सर ‡च सलग नस . अश रर न र णस च सलग ठर
क ळ न र हद च 9डकन स"र
सलगद स त
खल न ज
ह लख च
गभ %
आर क
अस . गभ% 9 रण झ ल न र क d
द च सलग हनह•
ह च र च हरच र करण र आ
ब रच आ . र स"द क d र ह
च र र"लभ गरज पण% करण स ठ ज क d ज र कर
ह दच
हनरहनर ळ
हरच र न"स र
थ र %द
र %द प"रर तर अस कल आ
बर बर असण
अस . आपण ह
क रण
प रचलग ,
द च
कर र च अस .
आतर स च द 9 रण कर .
. स 9 रणपण त च स"र र स आतर त च
परश कर . व च त
फक हर र प"र
अस . म णज, प"‡सलग
%
फर
हरर फ र ग न आ र
हदल आ .
सर% , हर र ह पक र
.
तर च उलख कर र ल गल. पभ" र रचद च उलख
सर% ज ण
. म णज हर र र णस न र %द
र %द त न ओल डल क त च न"कस न
तर न"स र
ऊलग .
६६. एक उद रण घऊन ह च र र"लभ घटक च एकरक श असलल सब9 सरजन घण च प तन
कर
त
. सरज , एक र ट रग ड आ , ह च च लक आ र त
पर श बर बर त च पतन आ . ह
एक पर स बसल आ त हशर
ग ड म णज द , च लक म णज ज र, एक पर स म णज
आतर र र म णज आपण सर ‡ आहण त च पतन म णज सलगद .
आपल ज रन म णज त
ग ड च पर स, ज रर च लक ग ड सर ‡च
रर सर% क d व रससथ पण
ह रर स"चन दऊ ल ग
व
बर बर ज पतन (सलगद ) अस
उपज ब"हदन च लर अस
अस . पर ," जव
पर स च लक ल त च क र त न कसF कर र
गडच
गb9ळ स"र
पर स
. अस
ण च क रण, पर श
पर श ल रळ रळ क d सल दऊ ल ग . त
सलल न"स र
आतर ज र ल स"चन दऊ ल ग . हनसग% हन र न"स र पर श न ग"पच"प बस र च अस र च लक ल
त च कर त च
उपज ब"हदन"स र कर द र च अस . पण पत ( ज रन
पक रच पश ज रन
ऊ . कथ पहनरद
दष
हदल आ .
उपससथ
नहचक
ज
. आ
र स पश हरच र
स
न
र सर%
आपण ह उद रण न पत ( पररससथ
त
रथ च रपक कथ आ त
अस च
र णस च ज रनsर
ब"हदन"स र न च"क
सलगद च
ह गडच
पर स स रख अस . द च व र र ज र त च
करण स स(र अस
सलल न
आठरण स ठरलल
पण त च
अस . सलगद कड त
अस
त
न
कर
क9
स (प कर
र
र त
न ज रन
ल ग" ग"
ज
पर ", ग ष ह
आतम च
स ज सप
कर
हशकण
~न र त
अस . ज र द च
हरर
आतम न त
(म णज ज र च
प रण – ह
ज रन
व र र
त च
सर(ण – जग
सर(ण करण
अपघ
त
गस 9न म णज,
पक रच सलगद च ल"डब"ड
जर
गरज च व प हक
आपण हशरण र न
च र ग षdरर हरच र कर
व
आ
गश स
.
र
थ हदल आ
हशकर ,
.श ण
ह दच
क र ) ढरळ ढरळ कर र च नस .
लब ‚ कव र र
. हशकण, हशकरण, पKस कर रण, क र करण, उद ग
. त च
कर ल र हकर न र %द
क रक सरजल आ . म णन त
कल प ह ज अस अपह(लल आ . ह सर ~
र णस ल अनक पक रच
र %द सरजन आपल
सलगद च
ग हन रन करण ह ल च जगण च कल अस थ डक
म ण
9क न सरर जर लग
एक र तर च क र अस . ज र ल ह सर(ण स ठ च
ह रध
भ गरट न"स र
ग हनण% घण स 9क स जव
एक र ठ हरर आ र त
व र र करण ह दस ठ ह
ज रन त न व
ग(र असF
स (प कर च!
आपण च र र"लभ
करण, ख ण, हपण, शर र च सर9% न, रगKर, अस हकत क
स भ ळन
करल ग
सहरस रपण हशक र ल ग . च गल ग"र हरळ ल
सरद% नस ठ ज
ग जरच
तरज न च रळ ग भ आ .
ल"डब"ड करण थ बरण. क
शसर ठर . आ
प र च आ . सलगद च व र र
लग
ह द
, क रण, ग जनर च
पक रच घ क अस . त च
गस 9न
. खर
एक
सर% च ल हदल र र णस च ज रन स"ख
नस
रध र न जर र द च
क रक अस र क
स 9क
ढरळ ढरळ न कर
क
सलगद च ह ज र र द च
अस
.
अनक ब %र ईट
करण च चक स स कर
च र गरज (प रण, सर(ण, पजनन र हरश र) पण% करण च
ऊ शक
ह
उतपन
र
कर ल ग .
गस 9न असF म ण
. पण स र न र णस च आतर
म टलल आ . आतम न जर त
सलगद
पर% जनर च
सल दण च क र आपस"कपण
आ र त च हन तण करण ह ल च
न
आतर ढरळ ढरळ कर ल ग
आतम च
नKसहग% क पहs
द च
कर
उपज
. शत"प सन सर(ण
प सन सर(ण, अश अनक सर(ण ज र ल
ज
स (प स
ईल.
अस . त
क
सर ‡च
ग ष कर व
एक र तर च अस . र गर ई प सन सर(ण,
ळ र च अस
. सदसदब"द , म णज
ग अ ग
सरजण च ब"द ,
पजनन – द प सन त च
सर(ण च क र करण
स रख
र ग% दश% न कर
द च हनहर%
अस .
ण म णज पजनन.
जननFहद च
व र र न ज र करन घ अस . ह पजनन हs च सब9 ल£हगक क रहsड श अस
सलगद
र ठ पर ण
स (प करन र णस
जरर प( ज स
कर
अस . सलगद र"ळ ज र र त च द पजनन हs हशर
ठर
र त र"ळ अनक इ र ग" ग" च
पर% जनर च
भ गरट न"स र
ल£हगक हs
ग ष र णस ल अन"भर व
अस . ह दर9 ल खर
सर ल ग" रन घ
एरव
न
र थ
क रर सन र ढरण च क र
ल£हगक हs
लग
.
द ल ग" रन
सर% त
आतम च
ग पजनन व ह र क इ र क रण स ठ
. ह ब ब च र ग% दश% न ब ‚ 9 ह दन त च
प रप र क
हरच र न हरळ अस .
हरश र – द ल हरश
. थकण
च हन
गरज अस . त
इ र ग ष जश , हररग"ळ , कररणक इत हद
शर र च ल(ण अस . त स ठ रळ रळ शर र ल आर र दण आरश क अस . ज र
शर र च च एक ह सस असल न ज र च रनस"द थक
आल
" र क र करण
र दस
हरळ . रन ल आनद दण
एकपक रच आर र करण अस . सपण% हरश
ज र च क र अस . हरश र च
ल ग षdच सर रश
थ उलख कर र ल गल. अश पसग र %द
अस . न
र प पकर%
ण च शक
ब %च क र
हरच र
प प, प"ण
अस
कर
इ र प रण,
ल ल£हगक
अस .
ब ब च र ग% दश% न –
प र ल गल. र णस च
डक
अस
. त च हन तण करण आरश क अस . क रण, ह हरच र नच आपण
अस
आहण
. जर हरच र स"हन हत
प प र प"ण
आपल
ऊ शक . आपल
" % पक रच
हरच र न रन च हरच र र दस
रन च हरच र भ रन व क कर
ह र न रच
अस ल र र णस च ज रन स"ख
अस ल र त च ज रन द‡" खर
एक पक रच
जरच
तर च हरशर हरच र ह दन कर र च
६७. आ र हर र झ ल न र हरच र ह दन कश पक र कर र
स
कट ळ
करळ झ पण र"ळ
अस . हरशरकरन पजनन क र
व र रच
११. हरच र करण
कर
% ग ष करण नस"द एकपक रच आर र हरळ . अश हरहर9 पक रच
हरश र च व रसथ करण
सर(ण, पजनन क र
अस . एक पक रच
डक
जनर च हदश ठरहर
अस र जर
द न पक रच हरच र
अहन हत
अस
.
हरच र न ब"द च हरच र असF सरजल ज .
र ब"द च हरच र क%श"द दष क न व क कर
. रन च
हरच र
क%श"द
नसल र"ळ
अहन हर
हरच र च जगण स ठ आरश क
र णस ल र ग% भष कर शक
गरज अस . द च
र कलपन रम
अस .
अस
. आपल ल अश द न
र जर रन ल आरर घ ल न
. त स ठ रन च
हरच र न हन हत करण स ठ ब"द च
र क d ब"द च अस
. रन च र ह
ह भग
आ
त न"स र सलगद च रन ज र च
दन
रन च हरच र प र"ख न भ रन र र ब ‚ 9 कलपन रम अस
रन रर दब र आणण च स
आतम च ब"हद ह द न रन न हन हत कर
ड क हरहर9 हरच र स ड
र
अस . स र न
उलट अश अनक हरच र
हरच र हन हत
सर ल ग" न घ
स"रर
अ ग हरच र न प बद घ ल अस . आपल
प तन कर
ह द
ब"द ल त
आपल
करण च स स प तन कर
अस . जर क ण ह द ह हरच र च
ल फरतस
. पर ," स"ससकW ह द
ण
% हरच र न हशप ई ब"हद असF सरज
डक
प पक रक हरच र ऊ न
%
क रण,
म णन
ण च क रण,
ल हरच र एक च हरर रर उतपन
अस
.
अस .
हरच र च हन रन र हन तण करण अत रश क अस . त स ठ पथर त न
हरच र क ढन ट क
र पण%
ठर र ल ग
(ह ल ध नस 9न असF सरज
हरच र न अरसथ
. त सठ
पथर ड क
न सर%
हरच र न अश अरसथ रFद न . ब %च प तन न F स ध कर
. अश रर न ह द स 9क च अध तर स 9न स"र
करण
रन
एक र तर च परपर आ . त स ठ थ ड प र ल गल. अध तर
सर% रन र ब"हद हरहशष हशस न क ब
शहक सर9% न
न आपल
हनरड कर र च अस र त पर ण न र आपल द क र कर
अध तर स 9न करण
स 9क ल त च
अस . ह
ह ग" ग"
सF हरच र करण प सन रन ल हरर 9 कर . एक च रळ परसपर हरर 9 हरच र
ज र च रन र सलगद च रन अश द न रन
.त
रन च पक र स हग ल
हरच र रर हन तण ठर . असF हन तण ठरण स ठ पथर त ल त च
हरच र च हनर (ण कर र ल ग . ह हन तण करण
आतम च
हरच र च
.
अस . अश रर न हरच र च
र णस
हन तण करण च प तन कर ल र त ल त
ज आपल
र त च हरच र
हरहर9 गरज प"ररण स ठ ज र ल हरहर9 पक रच हरच र कर र ल ग
क d रन च अस
न
पक रच
)
. रFद हरच र न अरसथ ठरण
अध तर स 9नच पह ल प र आ .
रFद ठरण र"ळ आतम च अध सतरक उज % स"रह( र
र त च
त र"ळ प"ण सच र ढ . म णज प"ण सच करण स ठ ध नस 9न
एक च गल र ग% अस . स
हरन क रण हरच र करण र"ळ प"ण (
म णन हबनक र च हरच र करण ट ळ र.
हरच र ब ब
क d ग ष हरशर ल(
घ र च
ज नFहद रर आपल ल( एकहचत न कFद
न
. म णज सरज
हरच र कर शक
"म
न
कर
अस
त
अश , जव
त रळ आपण क ण
एक द ग ण एकहचत न ऐक
अस ल
र त
असल, हकर न क असल, ज भ असल, हकर
अस
र "रच
करण न च गल
सर
ल रल
Fच हरच र
र
Fच
हरच र ण बद
सर
एक
अस . जसF सरज
"म
जप
प9 न अस . म णज एक पक र हरच र करण च जर
रFद आपसकपण Fच Fच हरच र
आपण सर ल ल र शक . सरज
ईल. ह दच
र
र
"म
त
र जर त च
न र च प थहरक न रFद
अस
द
हरच रश"न अरसथ
ज
र "रच रFद स
व क
ग हरच र च सर
ल£हगक हरच र करण च सर
अडक
. सरज
जप कर
"म
र
"रच
लरइ र
न ग"ण ‚ श र न र परन स 9क च गल
अस
. आपण न र अन"भर
आ
.
.न र
इ र र णd
सर9% न थ% ज आरश क हरच र उतपन कर
अच नक भल Fच हरच र उसळ र रन रFद
"म
र
"म
र सन
अध तर स 9न हरच र च
कर शक . र णस च हरच र पथर पर र ण
असF जर असल
.
र
.
हरच र
हक, हरच रश"न अरसथ अस न
स 9क ल र ठ आव न अस . उद रण थ% ,
"म ल भक ल गल
र रFद
ख ण च हरच र उसळ
.
ह दन आपल ज रन स"ख व र असF र ट
हन तण करण च सर
असल
र त न त च
हरच र च स" ग
सर ल ल र र ल गल. त स ठ क d पश त न त च
हरच र बदल हरच र र च अस
.
असF,
हरच र र झ
कस आल ? अश रर न जर हबनक र च हरच र
रह
र क णत
"रच श सbश स असल.
आर ध दKर च जप करण च सर रFदल ल रल
र रन
इ र कण
.
"म ल सर झ ल
सरज
"म
, त रर एकहचत झ ल आ असF झ ल असल र त रळ ब कM सर% हरच र बद झ लल
ह सर ग"ण अस हक. हरच र पहs
पग
(ण
ज नFहद क न असल अथर ड ळ असल, तरच
" र हरच र पहs च ग"ण अस हक, एक रळ एकच हरच र रन
दस
कर आ
इ र हरच र कर शक
. म णज जर हरच र करण बद कर र च असल
ज नFहद रर आपल ल( कFहद कर र च अस .
आपण एक द
हरच र ण सर न बद
. आपल
डक
डक
अस ल
हबनक र च
हन रन र
रFद
ण
%
क आल ? क ठन आल ?
र असF पश हरच र ल गल स
हरच र च सख
ज स असल
र त च हन तण करण जरर च अस . हबनक र च
अश हरच र र"ळ क d दK क व सनस"द ल ग
हरच र
हरच र र"ळ र नससक व सन ल ग
सFच
.
सर% च ग षdच रळ असल क रण न ह दन त च
प ह ज. अस9क चच % रन च हरच र रध आ
.
हरच र च च गल व रसथ पन कर
आल
प र.
१२. श"भ र" • % ब ब –
६८. ह दच
ब %च ग ष श"भ र अश"भ र" • %रर अरलबन अस
त स ठ स"र" • % प ण ह
सर% कर
र ग ल उदश अस अस
रळ
. एरढ करन
हक, आपल
कल हक, ग अन"कल
आ . हन सज क र शसर
सर% क र रर ग च पभ र अस
र
ग र" • % प • न क र
अस सरज आ .
लग क ढ . त स ठ स"र" • % प ण
न
क र करण च पघ
ब %च रळ क र हबघड अस अन"भर आ . र" • % प ण
ह सदभ % एक ग ष स ईब ब च स ग
त ल सग
क र कर र च म णज
एक ह दस ठ हनत च ब ब अस . त स ठ भट ल ब ल रन त च
कडन पच ग प • न श"भ र" • % श 9न त
व र म णन
. कण
अश हक, एकद त
आ9
ब ब स भट
ग र च प ट ल आपल
र"ल च
र आपल र नस त न स ग . ब ब
हक, र" • % कश स ठ प र च ? करन ट क लग लरकर, त रर प ट ल
रन
र भट कडन र" • % क ढन र"ल च लग उरक . एक रर % त च र"लग रर , त रर ब ब कड
द‡" ख अ ‡करण न ज ऊन s र कर
पटकन लग कल अस स र
अस कa, दर च
व
झ ल नस पण
ख % भक न र" • %स रख
प • न क र कर ल र त
च"क
बब त ल सग
दर रर स ड व
ल रळ च"कMच असण अश हक
तप % असF हक, ह दन आपल क र कर
ज र. जश रळ
प र हणकपण र हबनच"क करण रर भर अस र र ब कMच
म णज
. त न र ब ब न ज पब 9न कल
र झ ऐकल न
ग ष आपल
जर र स हग ल पर ण
ग
कWषण स ग
ईल
ग ष आपल
, "कर% ण
पण आपल प कन जर ख ट असल र हक
र क रण अस शक
स क र कर
दर रर स ड व
र स9क रस
क र बर बर कर र फल च ग ष र झ रर स ड. ब ब च
च गल र" • % क ढन
. र णस जर र" • %
, पच ग च"कMच असण,
च. त ल अनक क रण अस शक
भट च ज न कर असण, घड ळ
अश रळ आल नस . भगर
हक,
.
ज र. क र
म णज
र फलर कद चन,"
र सर% रळ च गल च अस
क र कल र
फसण च
अस . पर ," जर दर च कWप असल
शक
त रर
र
प ट ल ब लल ,
"म
त रर
र"ल च लग कल न
तप % असF हक, आपल क र कर
(दर च) ऐकलस क ? र
पण
सत ल र क
१३. अध तर स 9नच
इसर सस र
हरहर9 पद dबदल -
ग" लल
अरसथ
स 9न कर
ज रन जग अस , त ल पपच च
अस अस b हक, ज र च
आतम च, ह
अस . जव
हररचन नस
ल र ठ फरक अस हक, प पहचक
र र ( थ? ब ‚ 9 पपच प सन र"क अस
. प पहचक च
क र प सन आतम न दर र र.
परण र आतम च
आतम ल अस
व
अस
करन घ र च आ .
अध तर स 9नच र"ळ उदश
सरजण स ठ ज र च रस¯रक र र
ल फरक पथर सरजन घ र ल ग ल. म णज, ज र च क र, s 9, ल भ, र , रद
र रतसर अश स
त न स
व
Fच स
हरक र ह
त न रहड| प (स
शत असF स हग ल ज
न
ल फरक क
शत) अस स ग
द च
सर9% न स ठ अस
र नण र र न र नण र असF द न पक रच अस
रढ र तर च
. अश द घ न
हरच र र ग र कW
र क र, ल भ
हच
. क रण, ह दरध दर
आचरण
आण
ईल अश
प र च आ .
सर भल इचp झ ल र"ळ
एक प थहरक परण आ ज आपण न क र शक
रग कण
जरच
–
इचp (क र) – आपण पथर प ह ल आ कa, ह सWष च हनहर%
आ . त र"ळ इचp
पण जव
अध तर स 9न
नस
स 9न अस र ल ग . ह स ठ आपण पथर ह स च सहरस र र ह
दरच रह
घ र च
सर(ण स ठ अस
. म णज, प पहचक ह दच
च र"ख हरर अस . दर रगKर ग ष
ल(
उलट स य क सरजल ज . ह च क रण
आपल ल सरजन घ र ल गल. s 9, रद र रतसर ज र च
स
च र" • %
ठरन आपल क र कर र . श"भ
सदश ह दन ल(
प पहचक च अध तर स 9न र र ( थ?च अध तर स 9न ह
व रसथ पन
"ल
करण र?
आपण "प पहचक च अध तर स 9न ", ह हरर च र ह
आहण र
.
रळ घ लर न .
र" • % श 9ण
अस
न
ज , रळ दर रर स डन त ल सररन प र हणकपण क र कर
ज ण Fच र णस च क र अस . स ईब ब च
६९. ह
र क d हबघड
र अस कसF झ ल? त रर ब ब ब लल, अर रड ,
आरच दर,
"ल पटकन लग उरकण स स हग ल
हदल
र र" • % च"कMच घ ल
र इचp अस . पशन अस
त
न
. आपल
सगळ
इचpच हन रन कस कर र म णज
आतम च
उद र स प रक असल. क d
नस . क रण, इचp म णज क र
ग इचp नष करण च
अह र अस
र
रत
प ळ रर ठरण. त
न सगळ पहs
पण%
क र च स"रर
सपरण शक
आतम च
गरज न
स (प हशर
कर
कर ल ग . त
पभ र ख ल
करन घऊ. आतम ल जनर
नस . क र च
च र अरसथ अस
क र. शर र च
सर9% न स ठ आरश क क र अस
अस . पश
न अन रश क आहण र ह
अज न आतर
हन तण करण शक
व
उपससथ
जव
इचp स"र
स करण स उद"क
. अज न त
अरसथ अस
.त
पह ल अरसथ अस कa, क
ज
अरसथ प • क
ग ष च सपक%
" र अरसथ क"
दस
ल, त च
रन
अनक पश
अस,
आ ?
क
ईल क ?
असण र? अस र पश त च
अस
.
पश ज र च अस
क आल
रFद
पहs
.
.
कठ जणर आ क?
हरच र म णज क"
क रण त ल त च
र जर स ह सकर नस ल
णर त
ईल क ? त र"ळ
जणर क
क"
शर र च सर(ण कर र च अस
. जर त च उतर त
ज र"ळ शरट इचp
कव
न
र
थच
ल च पश
.जर
ह घ एकहत पण त
ह घ कडन स ह सकर अस ल
र
रन
क आल? त च
ल अस सरज .
अस
हs
. त र"ळ त च
ईल क ? त र"ळ रल त स
द च ज प सन कर
प"ढच
र इचp
ग नस . त
कस झ ल?
अस . हतकट म णज ज र, आतर आहण सलगद .
र
सरजल
सरजण स ठ ल न र"ल च
पश हतक"ट ल हरच र
हरच र च अरसथ
. सलगद च
.
ल उतपन
कस आल? क ठन आल?
थ?
स (प
.
चFडबदल क"
त
अस
क d क रण न.
न र क ? रल हरळल क ? त च रल फ द
रल अडचण
नस
प थहरक पहs न स"द इचp सरज
हरच र च
क %
आतर त
शर र च
.
अस .
उद रण घऊ, ल न र"लग एक ल ल रग च चFड प
,
अस
अस . ज शर र च हन तक र स जक अस . ज र
त च स ठ पथर आपल ल सरजल प ह ज इचp कश उतपन
हरच र च
. प थहरक क र,
, रन रजन, सत, शvच हरसज% न इत हद आरश क क र ह पक र
जरच
शक
प"ढ र ढ अस . क र च हन तण म णज त ल हकर न
आरश क क र, अन रश क क र आहण र ह
जस भक, झ प, हरश
पण
र (प ‘ न रस"द आतम बर बर र
फक त च सररप रगळ अस . म णन क र ह परणच हरशर र
घण च इचp
ग ष कर
र"ल चFडल हरसर
र प"ढच
र हरच र च
थFच थ ब . पर ," जर स ह सकर
अस ल
र प"ढच अरसथ सजल आकर% ण
स"र
. जर त र"ळ त स
त ल चFडबदल ह रसक र च इचp (हररद इचp ) स"र
अरसथ सरजण आरश क अस
त र"ळ
. अध तर स 9न करण
त च हरच र आहण त
न उतपन
हन तण च गल कर शक . सरज , आकर% ण च हरच र आल र क
सलगद च
" र अरसथ अस . त
ल च दस
क"
आकर% ण – ह
ज"न
जनर च
(गल
ओळख च र ट ल ग .
र क"
घण स ठ अस जर ठरल
ह रसक र च परण
ऊ शक
र प"न
म ण
.
झ लल अस .
चFडल
त
चFड आरडल न
चFड दर फ कन द .
प ण च परण स"र
क"
क"
अस . पण
इचp नस
चFड
र पश नव
र थ प"न
इचpच
रप
न र आढळ . पह ल क d रह न पर र
रन र
हs
ऐरज
बद
ऊ
. ह ल पररच
प"न
स"र
ह रसक र च पह sM
झ ल रर त
प"न
त
. जर
स"र
ऊन
बळच इ र गष
चFडकड आकहश%
चFडबदल स"र
प थहरक इचp क d क ळ अस
"ट ट
ग आ
ल सपन आकर% ण च पररच ह अरसथ स"र
हरळ ल र कद हच
क रण अजन
. त
. सलगद ल
ल च प चर अरसथ आ . पर " अजन इचp स"र झ लल न
प थहरक इचp अस सरजल ज .
% इचp च
. क d रळ त
पररच ह अरसथ सप र प"ढच प चर अरसथ रKत अथर लग र त
लग र –
अस
अस . त न र
थ त बदलच इचp सप .
.क dन
ण
ल च च थ अरसथ स"र
चFडच हनरर(ण कर ल ग .
ज र ल क d क रण न
बळ
घ .आ
%ल त
परण आढळ
ब ळ त ल न क रन प"ढच
. सरज ह अरसथ आकर% ण र ढल र क"
र"ल त
व च
ल च ह सर अरसथ स"र
शक
पररच –
अनक
क d कळ
र
प •.
कद हच ) आठरण क र कर
आकर% ण च पsM
ईल अस र टल
. थ
.
. ह अरसथल
लग र च हकर रKत च रप
ऊ शक . पर हरर
सप त च इचp नष
ह अरसथ च सररप
र रग घटसफ ट
त च क रण अस .
लग र च
.
शक .
क ळ सप न
र रKत ज र
असल
इचpच खर अरसथ अस . म णज त
र त च स व
बळल त
अरसथ , आरड
रप र
चFडच इचp झ ल अस सरज
आरड –
स र अरसथ अस . पर करण
अरसथ अस9क स9क
अडकलल अस .
व
ज
~च
ब ब अस सगळ घड न आढळ . आरड च
स झल
.
इचpच अरसथ त च
त
र त
न स"टक नस .
ग ष बदलच
त
प"र
र लकMच आणख न एक इचp
स"र कर अस . अश अरसथ अनक र ठ सकट न आर न करण र अस . पर हरर
" %बदल र लकMच इचp
एक ल दस
ह रसक र आहण क ड र ड
सर - सरज क ण
असल
त
र त
व
जव
" %ल जर रढ लग र नक असल र प"न
दस
त
अस .
र लकM न स ग
इचpच सर
रप र
न स"टक नस . पर हरर
जव
एकरक न
बर बर च
अस .
इचpच अह र र स र अरसथ अस
ह अरसथल प
च
न त न स भ ळण च
व
परहरर
र
शसर झ ल
अस सरजल ज .
त सठ
इचp न
म णज क र हन हत
ण सठ
कण
कर
.
सब9 पररच
क र द र च हन तण औद ससन न कर
उतजन न दण न
करल
द र हन हत
ग(र अस स ग
क9 च र ह
इचp 9र न
. शर र च
कर
.त
ह अरसथप"ढ ज ऊ द र च नस
गरज च
प( ज स
त र"ळ प"ढ ल न"कस न
ग ल र %द अस सरज
. शर र च
प च ज नFद
क णत
.
गषल
नस . अश हन हत
.ज ल त च
र %द सरजल
च प च क र अस
प •.
" % व कMबदल
नत क र – स"दर प ण च इचp अस त च सररप आ . पर ," अश इचp न जर दस
नऊ पKकM एक हकर ज स पह sM
"रच
नसल
अस . त
र त सद क
ण च शक
s 9, द‡" ख, दद" –र, स"ख, ह रसक र, भ
स"र झ ल
र रत
नऊ प पक रक पह sM
, गर% त हशर
र ह ग ष च गल
त प सन क ण
झल
र त
ल(
ठर र च
9 क नस . थ हदलल
सर ल ल ग
अस
पह sM
" %न कल
र दस
अश आ
आणख न क d त
त . म णन ह नऊ पह sM प सन स र9 र र च अस . सर न
अस ल
नतस"ख च क र प पक रक
.
प पक रक अस
र त
सदभ % अस ल र
शक
नस ल
त ल लग
, पर, दर,
. जर "म
र
स 9क
क र च गल आ
. जर "रच
.
उतपन
पप जरल
ब 9क अस
जर आतम ल त च त स
स"ख दण र
. म णन नतक र आतम स ठ च गल अस .
करआ .
शरण क र –
म णन
न
क र नतक र स रख च आतम स ठ च गल अस
हनषप प क र सरजल ज
क d शरण
.
र ज र ल स"द त स नस
ऐकण च इचp अस . स"ख दण र
कर
आ .
ग9 क र –
न
स"द न क श सबस9 आ . स"ख दण र
नस
. क
च गल ख ण श सबस9
पक रच
च"कMच
त च श थ ड सब9 अस
आ . स"ख दण र
सर
अस
पण स 9 रणपण एरर
दर लग
. र णस न त च
गल र त च
त कर
त च
र
सलगद
त
त
ज रन स ठ त सद क
र णस च
रWत न र
र सन उतसज अस
अरसथ
ऊ न
सगळ
डफड
अस
रत
गष शद
आ9 क d क ळ रन"ष पण%
. म णन त च हपश चच सद द
भ कर अस
सपश% स"ख च
ल(
त च
दर
व सन च
हपश चच ल त सद क
हपश चच ज रन श पण जग
हपश चच ल श पण र • द न
.
अथर हपडद न
.
अनक ररw . म णन
म णन त च ज र
दव
लग
स 9 र टण र क र प"ढ ल
अस न च हन तण कर र च अस . द र
दश जग अस
. म णन हनद न
हनव % सन असल प ह ज. ज व सन अस न रल
त च हपश चच अह श द‡" खर अरसथ र
क न
. नश करण च
त ल
हपण र , 9"मप न करण र त च भ अह श र ईट अरसथ त
ररण च
कण
ज रन च स"द हरच र कर र च अस . त च क रण जर शर र
रशज न त ल त
आतर त
अस
. त
त सद क नस .
. रल न र त ल जर अश इचp अस ल र त
न
कर आ
त च श सबस9
प च क र हदस ल हनषप प असल र त
न
. त र"ळ क ण
.
रच क र –
द
कर आ
अस . शर र नसल र"ळ त
र सन
बचKन अस . म णज, दर ग र पररण र च
र
प" % कर
दष न
कर
घ र.
क र – त च सब9 प र"ख न तरचश सबस9
अस .
आ . अध तर स 9न ह र सलग क र ल च क र म णन सरजल ज . त
र ठ पभ रक रक क र
हरहर9 पक रच सपश%
स"ख र णस ल हरळ अस
कर शक . त च
ग स र 9रल न
.
न सलग क र उतपन
सलगक र – ल£हगक स"ख च
र णस ल जबरदस
अस . म णन
क र अस . त
ब ‚ क अभ स
आपण आ9 प ह ल त च चच %स"द
s 9 – जव
न हरळण र स"ख जर (हणक असल
इचp पण%
व
आनद
पह sM
उतपन
र करज र द‡" ख
च एकरर उप
र जर
ग
ण र s 9 न"कस न करण र
ल अश च इचp ठर व
अस . इचp प ? र त न र प"न
नर न इचp
स
अस
आतम च
र
स
गल
त च अध सतरक उन
ग" ल
र
व
र
त
थ ब . ल भ, त
र
एक र तर च
पsM
असल न
क"र प( र ठ इचp 9रल न
अस . ह
इचp पण%
इचp रर हन तण
सFच त च नbद सलगद
अस . आपल
क"र
.
सलगद च र ठ अ भ %ग
च ल र ण च भ कर शक
अध सतरक उद र च
न s 9 अश स"द पहs
ज स 9 क च अस . ह दस ठ त च अध सतरक उन
कर
स"र
र ठ अडसर
अस . त
रद न ल भ कर कर
.
र
व
आकर% ण र
रर
इचpच
.
आतर
सर % र तर च अस त
दष न ल भ च हन तण र तर च अस . औद ससन च
- ल भ इचpच पक र द खर
दर
व रसथ पन करण अनक क र स ठ च गल
. s 9 ज र ल ब 9क अस .
पद क ठरण च शक
व
आरश क अस . शकMर न रन"ष इचp पण%
अस सरजल ज . इचp प ? न झ ल न
म णन र णस न त च
न
ण च सभर अस . म णन
" र इचp उतपन
दस
ल भ – जव
पण%
न पर, दर, s 9, द‡" ख, दद" –र,
.त
उतपन
त
करळ s 9 च न टक कर असल क d स ध करण स ठ
आणख न
न
रजइ रगणकर
अस . त स ठ र णस न त च
शस म णन उप ग च अस . म णन s 9 च
असल च ससद
अस र जव
अस
, गर% अश प पक रक पह sM
न झल न s9
पण%
त च अध सतरक ज रन
.
र ठ 9 क च अस . s 9 आररण स प नसल र
रWत न र
र
र
s 9 त च हरच र कर.
स"ख, ह रसक र, भ
असल
प •.
ह सच क र म णन सरजल ज
न
s 9 अथर हनर श , द‡" ख अश पह sM
ठरण
क र र णस च अध सतरक क % भष
9रन ठरण र अस . त च जर व सन ल गल
बरब द कर अस . 9र ~च
करदरन र
र
द खर . एक द ग ष
र"ळ
हनर %ण
अस
अस . हनरहनर ळ व सन त र"ळ ल ग
. र
आतम च
न र च र ईट नस
उद र
र
र"ळ ब 9
गरजप( त च र सन र
रचन त च
द र
पण जव
इ क
च गल र र ईट अश द न
र ईट अस
फ र न"कस न कर
अस . म णन त ल द र सरजल आ . ह दच
द खरल आ
अस .
स
दरच
म णज क र सर % ज स घ क त न र s 9 अस
च sर च थ द खरल आ . पर ,"
अस र ट
. ह
ऊ शक . म णन त च हन तण आरश क अस . शर र च
र"ळ
घ क न"स र
अस
व च
व आ . त सठ
दष न प
व च
र
दष न प
च sर पह ल घ ल प ह ज
स
द र च sर अस असल
प ह ज अस रल र ट , र , s 9, ल भ, रद आहण रतसर. क र च र उलख कर न
क रण
दरन
ल रद र
प थहरक परण आ म णन ह ल द र कस सरज र च अस पश
रतसर सर % स प आ
स रन स ठ म णन
रद – इचp एक र ग र ग एक पण%
द र उतपन
द र र णस
च"कMच र गण स"र
हनर करण
द र उतपन
रन"ष
स"र
, त
"लन न कर
.
र णस च अ क र र ढ
. इ रश
त च पररण र सररप
"लन करण न आपण ज स
न उदटपण , बपर %ई, इ र बदल
" %श
ऊ न म णन सर च दस
द र उतपन
.
जग अस ल र "रच
द र हनर %ण
"लनन स प अस . त ल रदभ र असस"द म ण
अस ज च उलख भगरदग
रतसर –
गल न त
. त ल क dजण गर% म ण
अश सरज र"ळF
जर क ण श
शरट अस
.त
आ
चp
अस
"लन कर र च नस .
णर न
. म णज त च
. अस"र सपद ह न
र
आ .
रद च हररद भ र आ . "लनन जर सरजल कa, आपण इ र प( कर आ
. आपल इ र श
ट ळ शक . सर च
"लन न करण न र सर च च रध स "ष र ण न
स"रह(
सठ
द न स"र
पर ," त च द र
र
दन दर
रप र
अस .
आ प ~
आपण स
दरच रह
प
आ
ण स ठ आरश क अस . त स ठ र णस
स
स र9 र • न आपल
रन
ण
ट ळण ह द र णस च त च ज रन प"ण र
सजपण आहण सदसहदरक ब"द अस र ल ग .
% हरच र च हनरर(ण करण च
सर न
सध
त स ठ त च हशप ईब"द रद कर अस .
प पहचक च
अध तर स 9नच उदश प र"ख न प पर"क र प"ण क रक ज रन जगण च अस . जण
क रण प"ढच ज रन स"खर
अस . र स"द द घ च
१४. रन च र ह
र . र ( थ?च उदश सलगद
स 9न
प सन आतम च र"कM हरळरण अस
बरच स म अस .
–
७०. अध तर स 9न
आपल ल आपल
रन बदल हरशर र ह
करन घ र ल गल. आपण
आ9 प ह ल आ हक, द , ज र, सलगद र आतर र र अश च र घटक न आपण बनल आ
त
ल द ज र बर बर अस . उरलल
पKकM ज र र सलगद ह न रन अस आहण आतम स ब"हद
अस . रन म णज हरच र करण च (र . म णज आपल रध द न रन अस
हन रन करण ह ल च र णस च अध तर स 9न अस म ण
व रसथ पन करण स ठ त
असलल
त च हरच र ह
. पर ," त
क रक अस
ऊ लग . सरन
पररससथ
र णस च
आतम च ब"हद
उपज
ज रन
स ठरलल
र सन न पर
स (प करन ज र च
रन स
रन च
कर र
कडन करण च स"चर
अस . आतम च
अडकन ज
रन स कसF आरर र च
ग ष करण स ठ दब र आण
कर
ग
अस . थ
रत
ज"गलबद च ल र
करन आपल अध तर स 9न
असF हदस
आग स बळ
आहण असF झ ल हक, अस
. ब %च प तन न र आतर ज र च ब ज कश घ र च र सलगद च
हशक .
कर
" स"चन स"द
अस न सलगद कडन क d उप क
अस . ज र र सलगद ह च द न रन र आतम च ब"हद ह
आद लन कश हन हत कर र च
कa, त बदलच उद ससन
ब"द ल
उलट सलगद च रन पर% जनर च
सर क र अस . ब"हद म णज क%श"द पद न हरच र करण च (र . ह च र पर करन
सर% स ध
स"9 र
ठरर र च अस . ज र च रन द च
र णस (म णज त च आतर ) र त ब %च रळ सलगद च
पडन ज र रर नक त
गडबड
अस . अश
कद दऊन त च (र
अस , त
, ज ह द न रन च स "लन
शसर कर . स र न
व
क र च हन रन करण स ठ अस . सलगद च
ऊन क d ज स करन घण च आग कर
अस . खर स 9क
र णस त
सलगद च रन स (प कर ल ग
पर% जनर च अन"भर र परन त न"स र स"चर
रढच क र द
च र गरज च
अस . त स ठ स 9 रणपण
ल बचKन ह ज"गलबद श हनगड
त च स र स र हररक करन त न"स र क
गरजपर ण
. ह द न रन च
ईल. ज र च रन द च
ब"द न हरच र कर
जव
शक . आतम च ब"हद ज र र सलगद ह च
रन त
.
ह दच
र ढर र च
गश स
आतर
ल हरच र च
आपण हशक . र सन च दरन कर र च
ब"हद ठरर अस . रन
ल हरच र र ब"हदच हरच र ह
फरक अस . रन च हरच र ज स करन भ रन रर आ9 रर अस
त
उलट ब"हदच हरच र
हक, स र न
पर
क %रर आ9 रर
र णस ज स
अस
. सरन
म णन क%हरसग
र णस र स 9क ह
करन भ रन हररश Fन पर
त
गथ
आर क
अस
ब रच आ म णन ह हरर रर ल अस9क र ह
प र . ह लख
गश स पर ण र णस च
बल
र ज
ज
त
नbदल ज
.त
पण
च
त
रध र कठ न उतपन
रKखर र ण आ . इ र
नbद
ऊ शक न
असF सरज
आईस"द त च र ण
रण
सपक% कर
रन श अस
न
ब ळ आपल
कर
न उतपन
त
र
न
.
अस
र
गण, हप र, असF सर% च र णस श पर
अस . अ रज न, स"कर ज न ह च सब9 पर
र न र त च अहभव कM रKखर रध
अस .
–
गष र
असण आरश क अस F त
क
सरजण जरर च अस . अश
रस र णस कश अस
अस सरज
सभ रण कर
प पहचक ह द र णस ल आतरश"हदच स 9न करण च इचp
. त न ग
र ण र णस ल
कर र . हरशर म णज पर र ण सर%
७१. जव
अश अस
.
सभ रण कर अस .
१५. सतर, रजस• र रस• ग"ण च र ह
आ
गश स च
हक, पर र ण सर% भ र च रळ आ . ह सर% र णdच सब9
क रण त च हन तण रन कडन
आपण पर र ण
.
आईश पर र ण
त ल स थ द अस . हपश चच, दर
. असF स ग
रण
. प•ह , रध र ह च नbद स 9 रण
र ण श अस . आपण हरच र पर र ण
सरपन
ल
न र ण अस9क स9क स"कर
. प•ह हद
अध तर स 9न कर न जप प•ह , रध र ह र णd
प हणर त स ठ एकच अस .
त
अश , पर , प•ह , रध र र रKखर . आपण ज
. पर र ण सर % ज स स"कर अस र दर च आदश त
ऐक ल
क ~न
हरर र ठ असन
आपण फक पत क र"द च पररच करन घण र आ
च र र ण अस
.
ल फरक अस
उलट स 9क स त न
अस . भ रन र क% ह च स "लन स 9क ल स 9 र च अस .
ह लख च
अस
आ
व , त ल ज
सरजन घऊ. पथर त ल त च अध सतरक अरसथ
न अरसथ र न आ
,त
हतग"ण असF स हग ल आ . त च र ह
F पथर प ह ल प ह ज. र म णज अ9 र,
रस , र जस र स सतरक
थ डक
प र च आ .
रस म णज अ9क रर .
ह हठक ण अध सतरक ज गW च अ9 र अस अथ% घ र च आ . ज र णस आतरश"हदच
प सन दर आ र त र"ळ अध सतरक श"द च
हररद असलल
ग षd
(प पर )
रर
ज गW
अश
र णस स
रस र णस असF सरजल ज . कद हच • अस र णस जग च
अस शक . पर ," अस इसर आतरश"द च
दष न ज गW नसल स
दष न स"हशह( , हरद न,
ह द रन
न"स र
सरजल प ह ज. त
उलट, एक द इसर जग च
दष न अड ण , अहशह( असल
दष न ज गW
र
न
असल
रस सरजल ज
ड<कटर, रKज हनक अस क ण
नसल नF
रहड| पच
र रहड| पच
ल गल.
दष न अ ग ठर .
रस र णस र सन र ज रन
रस र णस व सन 9 न र ण
अस . र
9न
रन न
रन
,
पग
हरसरण स ठ
र
त न"स र
थ डक
आढळन
ह दष न प
,
प र
अस
.
सFच त न त च
व सन 9 न च क "क
, अश रलगन करन अध सतरक ग षdच हनभ% तसन करण
ज रन च र"ख ग भ आ असF
ल£हगक हरकW च
क णत
सण रर न
. अस ल क र स हरक
आ
द‡" ख
म णजFच पग
अडकन घ
. क रण
. जन रर पर ण
स ग र च म णज, आस"र सपद रध हदलल बर च ल(ण त च
ल(ण अस . श 9न परWत म णज भ ग पण त च
न
जस
.
हदस
आपल ल£हगक व र र
क र, s 9, रद र रतसर हरशर
. शरन परWत म णज लजज अथर र %द , त च
त च
अस गKरसरज त च
~च अपर न करन व र र करण
अध सतरक हरक स करण च हरच रस"द कर
. अस द‡" ख
अस
ज ऊन अखर स बरब द
. त च
त च रर अरलबन असण
. सरसलग सभ ग
रस ल क आतर रगKर
गष
. रKज हनक र स हरक पग
‚ श र सरज
रन
सरथ% न कर .
न र अस "ष र म णन आ ल
अध तर स डन रKज हनक ग षd
उघड रर करण
ज रन पद
. अश
रस ल क च स 9 रण ल(ण क ण
अस9क स9क व सन 9 न
आतर हरसरलल अस
ह एकच अस
र
रन
अन"रग न स हग लल
भरपर करन
. प•त
ब ब स र9 नस .
तर च र तर नस . र सन र ज रन जगण Fच ज रन अस त च
घण च कल अस . सर% पक रच
रत
ब ब च स र9 न
रस
ज स रर .
ठ र हरश स अस . ल£हगक सरKर च र
रन न
ल रहड| पच
न"स र
रब बद र, दखण र म णन आकर% क असल
9न
रन न
. त न र %द
आपल
पभ र ख ल र
रस ठर . त च ज रन र ण हक
अध सतरक श"द च
. एक द खप हशकलल रहकल, इसजन र,
अभ र र"ळ
म णज एक पर न अध सतरक ज गW
स र9 न
र अध सतरक
र णस अध सतरक दषट ज गW नसल स ह द र न
सरजल प ह ज. अध सतरक ज गW च
रस च
व अस
9न
रन
र
.
कर ज स पर ण
कर अस क रण
अस . अश द र र"ळ
प पर ज रन जग र
आतम च
रस ल क
.
रस पण सर% च र णस
स रख च नस .
हनरहनर ळ
र णस
हनरहनर ळ
रस र णस ईशर च हकर एक द दर च प"ज कर न हदस
सक र अस
म णज त न र ( नक अस . त
हशर
. त च
सर% प"ज आर 9न
दरभकMच दख र करन स र सजक
पह ष हरळरण च स"द उदश अस शक . प"ज करन जर फ द झ ल
न
र न
अश भ र अस .
च गल अस
.
म णन क d आ
त च पहच
त च
र
त न
त च प ठप"र र करन त च पहच
रस र णस
वरच अस
अस न त च
र गण
ऊलग .
.त च
अस
पर ",
र क9 आस"र अश
. अश अरसथ ल इसर जर अध तर कड ज स
गल
.
व
कa, त
र णस
स सतरक अरसथ
गल अस
दKर सपद हरशर आढळ र आस"र सपद हकर न प ळ ल अस .
ल त र9 ल र ग% तरज न न"स र स सतरक र णस आणख न स"9 रन जव
व
त ल स
रस र णस अस9क आस"र सपद कड रळल
स अरसथ गलल इसर अध तर स 9न करण स
त च
अरसथ प ‘ झ ल अस सरज
र
ल
. त
" % न अरसथ गल असF सरजल ज .
दज
ग अस . जर अश रर न स अरसथ प ‘
झ लल नस न बळच क ण अध तर स 9न कर ल गल
र
भष स 9क
. म णन ह द र णस न आपल अध सतरक प ळ ओळखन त
करन रगच पस
झ"क
ल आस"र सपद कर
र अश एक रळ
ऊन आस"र सपद हकर न प ळ ल
आस"र सपद पण% पण नष झ लल अस
बरब द
. र जस अरसथ
र स"द आस"र सपद प सन फ र
पडलल अस . क9 दKर
अस . असF जर
सरजल प ह ज. स सतरक र णस
. आस"र सपद कर
दKर सपद च र ठ भ ग असल च आढळन
थ रक श स सतरक अरसथकड सरक ल ग . त च
दKर सपद ज स
उलट,
स"र झ लल अस . ज रन
दष न र जस ल क प • ल गलल अस
अस ल क अस
र दKर सपद र ढ
७३. श क
र9 ल अरसथ अस . आस"र सपद च
रध अध सतरक ज गW
दर गलल नस . त च त ल अजन र
ल गल कa,
र जव
र अरसथ न रज अरसथ कड ज ऊ ल ग .
असलल इसर अध तर कड ब %पKकM झ"कलल अस
द ल र न अरसथ
घण च प स कर
रस र स सतरक ह द न अरसथ च
% ब % र ईट अन"भर कड त
व च
. इ र श र लब न
आतर
७२. र जस अरसथ
ण
रस र णस आ‘ हरत स ठ च गल अस
ल आस"र सपदच पभ र कर
कर
र दर रर हरश स ठर
र स"द जर क d क रण न त न अस अन"भर आल कa, आपल
व ,
ल(ण त
अरसथ अस .
ऊन
क रच
आरश क
स"9 रण
रगKर अध सतरक क र कर र . सरथ% र र द स न द सब 9
ल(ण हचकMतस
हदल आ
त
प र. त
र ग"ण च ल(ण, रज ग"ण च ल(ण र सतरग"ण च ल(ण हदल आ
प • न आपल रध क णत
आ
सरज . त ररन "रच ग"ण क ण
७४. सतर, रजस• र रस• अरसथ बदल ह दच
र णस रध
न परWत अस
परWत ल र ढर र च
.त
इ र परपर
क
हदल आ
परWत ल
र ढर
त
दKहरक परWत (म णज च ग"लपण , र णसकM र भ द ) र ढरल
(ज र च
र"लभ
परWत कड झ"कल
परWत ) अरसथ
र ण पसद कल
र
" % न अरसथ
रस र प"ढ दज
र
रस अरसथ च र ह
थ डक
स र न ह दल एरढ र ह
सरजल.
स"द प र ल गल.
अश , दहरक, प शर र र (स . ह द र णस न ह
ठरर र ल ग . ज
पह ल. त
पर ण
र
ररन
ल क णत
. म णज जर
स सतरक
रजस• अरसथ
ज
.
, प शर
र
आहण र (स
अस . आपण स सतरक, र जस र
"रच अध सतरक पत क
सरज .
प"रश अस .
१६. रWत न र च ज रन –
७५. र णस ल त च रWत
आपल
क ळ सर प आल च सरज शक . स 9 रणपण पन श न र त न
रWत च व रसथ करण श सकर अस . रWत च
अरसथच व रसथ म णज क
ल गल. र णस ल ब ‚ 9 क d न क d व सन अथर र ईट सर
अस
. त
प र
सर% व सन च र
र ईट सर dच त न पण% पण त ग कर र च अस . अस करण च क रण, रWत न र त ल द
र
न
र
सर% व सन र र ईट सर
द नष झ ल र"ळ त
सर% ग ष त च
र सन त च
आतम ल स ड
दन
र सलगद त
नस
र सन च उपशरनस"द
लर
न
अ कळ
नरक
र धर नच
ऊ शक
अस
प तम स फ र हपड दऊ ल ग
. क रण, ह सर% सलगद
र सन च आतम ल स
. रWत न र प"ढ ल जनर कव
प तर त
ह द च
न
र त
र सन त
न भ ग अनक ररw डफड र
नbदलल अस
रWत न रच
प तम स नरक
नस . त र"ळ अश
.
प
रWत न र
. रल न रस"द त
आठरण करन द र
हरळल त च श शर
र हनद न हनव % सन असण त च
,
. जर र द
. द नसल र"ळ
न भगर स
न र अरसथ
ट ळण स ठ र णस न ज रन च
आ ष" स ठ आरश क अस . दKह क
व सन , द र, र ड ससगरट, ग ज , अफ", ब ख, स"प र , ज"ग र खळण, रश गरन अथर सभ ग च
व सन इत हद
हबब त
. अश व सन र"ळ
ब ‚ 9 श"द अस
प"रर अश"द ठर
. र नससक व सन
.सस
दKह क व सन ब ‚ 9 नस
.
र त प"रर प( स ज स अडकलल असल च
आढळन
. र नससक व सन अश , स
क लपहनक हच
ठर न .
स च रWत न रच ज रन नरक सर न असल. प"रर ल
. रस " ‡ ज रन च
सध
ण सठ र च
ज न असF क ण
व सन न
रWत न रच ज रन स"खकर र
pद र व सन ह
रद
कर
घ
स"रर
प सनच र णस न क णत
र नससक व सनस"द
व सन
सर ल ग" रन
च ळ श प सनच सर च व सनर"हक करण स स"रर
असF ल क रWत न र श
. भ रन हररश
कर र .
र आर रश र र • शक
ण र र णस व सन
स पड
अनक च गल
गष
. त च
.
ल फरक सरजन घ र ल गल. pद र णस ल त च क ळ रज
. त च न द र त नस र . pद
घ लरण स
. र चन, सलख ण करण,
हरहर9 खळ खळण, पर स करण, क d रस " जररण असF हरहर9 pद र णस आपल
र ढर . स"द जर न द झ ल र स"द रWत न र त सद क ठर शक
म णज, र णस न
अडकलल
र ण,
ररण, रडण, भ डख रपण , रतसर करण, जर स ह र नससक व सन न र"क
झ लल नसल र त
स र अस
र ण, द‡" ख र ण, सश
क ळज कर
आपल
र णस च
सर% सर
र %द
प तम स क ण
अरसथ
रद
. थ डक
ठर व
कर शक
न
ज रन
सगर च
. क रण, अश अरसथ
. ध न-जप करण च pद र त
ह ल अपर द आ .
७६. पत क र णस च ज रन च
अहगससक र करन नष कर
आतर शर र ब र त
सलगद त च
आतर त
जप ~
शर र भ र
ब9न न र"क
ईस रर
ण sरप ‘ अस . ह द परपरन"स र रल न र
च अस . अस करण
उरसथ स पकडन र
द च
क"जन नष
अखर रWत
घ"टरळ
अस . अस सरज
. जर
. पर " जर
प तम च उद र
न
ज . ज रण र रण हरद
आ
रर
. म णन ह द
द
र
स च क"ज
स च थ डफड
आतर त
हठक ण
द नष कर
नष कर र च अस . जर प ण न
द खल
र अहगससक र पर ण
सलगद स
प
रप र
र
द पण% पण
. क"जल
र
र
न र स"द
. त र"ळ त
अडकलल प तर पकडन त ल ग"ल र
लरकर रW
आतर
ठरल
ऊन
रWत न र द स अहगससक र करण आरश क सरजल
रW च उरसथ र परन त
न"स र र णस रल रर त च प
न त च
ब9 सप"ष
डफड
करण च पद आ . म णन सज क
ह द रन
. रWत न र त च
हक, एक स"कर
द ज ळन ट कल
आतर र त च सलगद
त च उरसथ श ब
र ग ल क रण सरजन घऊ
शर र
न
. द
परश
ईल ह
क
लरकर
.
अस . म णज रल
न"क च स डलल
ज ळन
बर बर त च
असल र"ळ
आतर
सभ र रसथ अस . त च
कर ल ग
कर
असF
.
भर
जसF हरद प ठ
. रल म ण र च हक,
प तन कर
हदरस
व
म ण
नर न प च स"र
ज
रW तम च फ र ज च
.
त
अस . ल आपण ज रœहगग (pळ)
त च
रWत न र आठरन त ल
न
फ र शहकर न अस
ज र पण हक
असF सरजल ज . त
क"ट" ब स
जव
र र"ल अस . क d ह द त च श ह कर
हनकरक ठर शक . ह दन शक
आ‘ स त च
न हरसर
सF कद हच श द न कर
अस . क रण आ
त
र,
र कणच
दKनहदन ज रन
करण आरश क सरजल ज . रW व हक कव
नसल र हप Wप(
स"द जर
पड
क रण,
रW
र णस
जर
सर% ट ळण स ठ ह दच
र
शस
ग अस . त
रW
क9
रW इसर कड
अरर न कर न . अश रर न,
व
आ‘ स आहशर %द द ,
र तरपण% अस . ह स ठ ह दरध रW च श द
रल त
हदन क न"स र श द करण च गल पण
श द कर र. जस जस क ळ सरक
र रW
र
रW तर ज"न झ लल अस , त ल इ र हपश चच स र शक
झ लल असण च शक
अस असल
अस . जस क ळ सरक
र ब ‚ क रळ अस हपश चच त
र त च
सF त
शक
व हकच हपश चच बन
फक हश9 अथर हपडद न करन आपल आदर व क कल
व हक स सतरक
इसर
" % ( करण
व हक रल रर र त असF दल
रW व हक त ल सनर नपर% क र गणक हरळ ल न स "ष
आहशर %द त
अडचण
रर न सनर नपर% क अस कर र असF स हग ल आ . रग
" % ( कल असल
ज र पण आ‘ रडळdन दल
त च
अश
पWथर रर ल आ‘ स श प द . अश श प र"ळ
क"ट" ब अनक पक रच
.
पर न आहण
पण ज च आ‘ त ल हरसर
अस "ष आतर असल र त च श प हरशर त सद क अस .
रW तम च श द च गल
अश
भ स ठ नर न र र ठ त सद क अस .
रW तर आपल
आ‘ न अनकपक रच त स भ ग र ल ग
रलल र णस म णज त च प
बड बच द
कळत
रW तम च ज च
. त र"ळ
ल सथ न अजर रण च
अस . म णज रWत न र
रW तम च खर पर ( स"र
त
न
सभर रसथ न ब र आलल अस . जव
रW तम च पWथर रर ल आ‘ त ल
सनर नपर% कपण अघ % द
र त च र"ल र पन
% हरद थ %च र"ल र पन ज"न हरद थ?
नर न प च र नर
हदरस
च चपण स"र
जचत
त
हदरस न र स"र
अस . ह द
त
र णस च भ जर
नव न ज ण
ज"न भ
सर% रWत न र द
.
रज
आघ च रलल
प"रस
न
.
हपश चच स हरशर अस9क र प ‘
हपश चच स आ‘ च गरज उर न
क"ट" ब स हरसरन ज . क dरळ त च प"नज% नर
अस , असF
झ ल हक, त च श द करण अथर हपडद न करण हनरथ% क अस . क d रळ रW तर एक द च
सरपन
ऊन क d र र"ल इचp स ग , सF झ ल र र त
म णज करळ न र ईक अस न
कर
त र"ळ
रत
ईल,
७७. र झ आई १९९० रध हदरग झ ल . त
हरळ न
. र
न रक
रह न न र
एकद र झ
रल र ठ द." असF सरपन पडल रर रल ज ग आल र
. ज गपण हरच र कर
रW तम स क d द र च असल र
ब र रर बसन घर
घर च
हक, आ
अस
.
स च पडन र
चरच र ठ घऊन सर प कघर च सखडकM उघडल ,
एक र
च
. र सखडकMच
हढग
ब र ल पट रर र ठ ठर च
म णन श द च
आरच
.
ल(
प
, सखडकMच
रझ रटप
पण
बसल
थ आल र
बर बर सर र
स रख
र
र ठ चbच
र ठ घण स ठ क ण क रळ
अस
हपड
. अश रर न आपल पर% ज
. त न र क ण रल स हग ल हक, क रळ र ठ हबलकल ख
रठ जस
असल
र त
हपड ल क रळ हशर
न
न
. म णन श द च
रठघलन .
र
श च आणख न एक आठरण स ग , आई गल न र क d र न न रच ग ष आ .
घर च प"ढच दरर ज प रस ळ च
ठरन र गच
दरर ज न
ब रन ट ळ ल रण च स
सरपन
न
ल . हदरस उज डल रर र पथर एक
क रळ झपकन
थ ठर
हशर
र ठ र गण र झ र ठ दण च द न प ण स ठ
आपल पर ( प
रझ
आलF हक, जर
. त न र र र ठ ठरण बद कल. ह च अथ% एकद च र ठ दण न ह च गरज भ गल
, ह च अथ%
जरण
ल(
स स घर
क
%रर एक र ठ क रळ जणक
घऊन उडन गल . त न र दरर ज र र ठ
आल न
ह रW आईस र ठ
सखडकMब र ल पट रर ठर र च अस . क रण, भ"
ड क रन बघ
आल रर हदरस उज डण च र ट प
रठ
सरपन र च गल आठर
कसF द र च? ह हरर च र झ अभ स ब %पKकM असल र"ळ र झ
असलल
सरपन
थ स"खरप आ पर " एक अडचण आ हक, थ रल जरण
शकल . त न र रल झ प आल न
सखडकMच
पण% कर र . थ आ‘
व हकच हरतस"द सरज र . थ र झ क d अन"भर नर"द
हरर सरजण अस9क स प
आल र म ण ल , "अश क र
इचp तरर
ज कर ल गल .
नव
.
आल र ब लल कa, अश क
दरर ज न
ज करण बद कर.
र पर ल गल . त न र
क रण न उघडण अरघड झ ल
म णन र
दरर च र करळ ओढन घ
स बरच हदरस
बदच
अस क रण त ल
. एक हदरश र झ आई र झ
प"ढच दरर ज न ट कर आहण
bच र पर, ह र गच
" स करन
ह च स गण र रन रर घ ल र र प"ढ ल दरर ज दर
पर क9 आल न
. ह च अथ% रW तर सगळ प
अस
.त न
त च
रनच(न हदस अस र.
७८. श द ब ब च आणख न एक उद रण प •
आरच
घर एक रण र"लग न र
त च पतन त
र थ नद
र"ल ल प"तर र
ब"डन रल . त च
.
असF.
रझ
भ र श हरशर जरळच
द अस . एकद
घरच
सलग
ज
रडळdन त च हदरसर र त च
सर% आम ल सरजल. असFच क d हदरस गल र एक र त र झ
र"लग आल .
अह श उद स, सखन र ज
प"ढ उभ र ह ल . न र
सरपन घर
स हग ल. आम
क d
सरपन
प"न
रल त
क9 च आल न
हभजलल
ह च
ल(
न रच
घऊन ह न त
जणक
रब बद र कपड
त ल
र"ल ल आरडण
ल(
र"लग ह च
आहण त च
चल
न रच
.त न र
हदरस कल अस ल आपल ल क
आतम स श ह
प"न
% र णस न दण आरश क अस .
रह ल ह च
न रच
घर
र
अस
सर% ग"पच"प स न कर
र
घटन आ . एक रWद
थ रळ रळ अपर न
प न रर
जरण र ढल
ल. पण आ• %च ब ब अश हक, एक
.
. एक अश ज ग
क रळ आल न
र टल
हबच र
त
9"ळ
र
झ कल गल. शरट प रस च
ह
क स 9 पक र न
ठरल
. अस बरच हदरस
आजब जन हफरण र उद र, घ"श स"द त ल सपश% कर
त रर 9"ळ जर ल गल र क ल र न
पक र ररकरण स र न
सत
. अखर स ह च रWत झ ल र ह च हदरसर र कल
गल. ह ल हश9 र ढल गल . एक कळ च
त च
नरन
" % ( कर न .
ग षdकड दल
. ब %च रर %पर?च
. ह च
रत च
क"ट" हब न सर% र र
हरळल. त च
कर र च, अस हरच र करन त
आणख न एक उद रण प •
पण क रळ च क
असण
घ र हक, आपल क ण हप र णस हदरग झ ल
एकरळ क ऊघ स जरर द र म णज त च
हक, क रळ थ
हश9 प
%
.
म णन ह द ल क न
७९. ह सदभ %
अग न ह च
सरपन न र ईट र टल. र भ रज ल स"चरलF हक, ह न
त च
. खप स
सरपन
" % हदरश ह न
. दस
हक, रW तम स हश9 त ल हप
गल.
ब कच
प रर
फक उभ
ह च अथ% अस
थ
भरच
प •न
नरन दर.
आल . र त ह रळ
ग र गल
रर र र ज न"स र कल
र कल र क रळ ल र ढल . त न र क d हदरस न र
आनद र"द आल
पण
रण त च
खळकर सरभ र च र"लग अश अरसथ
ब लल न
सर ~न त
" % हदरश क ऊ घ स त च
दस
पद थ ~च हश9
चड
सर आनद असण र
ह ल आ• % आहण र ईट र टल.
च
.रझ भऊर
पण न
सश 9क च
नव
.
र •न
ल(
ईल. सर भ हरकपण क ण ज रसजर ण
झ"रळ असF क ण
त ल क न
भ ल हदलल जरण त च
म
रच
भ न
खर स पह ज
पर ", सF झ ल न
ल गल? ह च क रण क ? त च सपष करण असF स ग
कक अस
र कण
पण
कक ट ळ न
रह न क ल गल? त
र"ल स स"द प"न
न
पररण र हरळ र अश अप( कर न . अ9 र न
८१. रW तर हपश चच अरसथ
असण
असF म टल हक,
प तन कर
घ र च
त
परश कर शक
. त ल पp डण असF
क णत
(जनर पहतक ल
ज र स, हररशकरन
र हपश चच त च
रFदरर पभ र कर
bच अश रर न प ण रर बस . क"त अश अस "ष
अस
.त
.
अश हक, स 9 रणपण र णस हपश चच, भ
बर बर नस . ब %च रळ
रळ र णस न घ बरन क d अ ग
त सद क ठर शक . ब %च रळ
असल र त च तरर
आपल स 9न च ल ठर र .
आतर स"‘ अस
बड ब घ बरन ज
अस
ठरल प ह ज हक, हपश चच स र
. अश भ हदसल क क"त रड ल ग
असF सरज
आईस रल
रह न ल गल असF
% व हकल च हपश चच पp ड शक
शक . हरशरकरन ज रW तर अस "ष अस
आणख न क d ग ष ल(
ण स क
स 9न कर
गण हदलल अस ) पण इ र प ण
क रळ ल , पp ड शक . इ र प ण
हपश चच प • शक
क
अस न इ र प ण
फक रन"ष गण
अबक ड चs
सरपन
. एरढ र त ह दन ल(
दर स सपक% करण स ठ रळ ल ग . म णन जर
. र णस
ल
जरण र खन ठरल र त द र आपल ह रसक र ह न व क कल .
क ? अश अनक पश च उतर र
म ण
हक,
. ह उद रण
८०. आपण प ह ल हक, रW तम स आपल ल सपक% करण ल रळ ल ग . र झ
स गण स क
. स9 रश,
हपश चच अह श
अडचण
हपश चच क d स गण च
क रर ई कल
अस
र
त ल
, त न र णस च
रद च गरज अस F अश रळ र णस न त न रद करण श सकर अस . जर हपश चच सपक% झ ल
र पथर न घ बर
त
स ग र. असF कल न
शक .
हपश चच स क ऊ घ स (भ
अडचण
असलल भ
थ रक श असF स गण च क रण, भ
श
क
. भ न र च र ईट नस
र हरशर आदरपर% क र ग र,
हनह• च भ र अस
र रग
र र णस ह च
क रण र"ळ हरलब ल ग अस . त च कड आसतर
स
र द9 च हपड) द र र त ल श
सपक%
न प र. असF र गल स
उप ग
क d सदश दऊ
ण स क d अज
भ र णस स प"ढ
ण र अस
. पर% ज भ असल
च गल अस . हबलकल घ बर न . हपश चच च
असस तर च ल(ण
र रन श
. ब %च रळ
थ रक श
ण स
ठरन त न स र र ज र.
% एरढच प"र क रण, "हपश चच
स 9न ",
र ठ हरर आ . श क, अघ र र तहरदच परपर जपण
र तर च आ , म णन
१७. हरर
रह
बब
सर ज च ब स9लकM त
म णन ह द
एक कर र अस . ह द
नस . इ र 9र ~
र "द न
र स"द प • त
.
स"द घटसफ ट ब ब क d
परपरन"स र लग एकद च कर र च अस
रठ
ससक र र"ळ
सल लल न
अ शसर
र
शसर करण
शसर
ल ८० टकक लग परहरर
कण
लग, शसर
च अस
ण सठ ज
हर9 आपल
रळल
च पसथ र ढलल आ . ह द
द घ च क र अस . त
लग स
त च
शसर करण च
. पर ," ल ज पर हरर
असल च हदस . एक
पकरण
करळ द न
.
. पर ," ल र त पर हरर
सर ~च अस . असF लग ब ‚ 9
पर ण
ससक र
ससक र र नलल असल र"ळ सर%
कर र च अस . क"ट" ब कडन जररन कलल
आ‘, हरत न रद
लग
कर र असल र"ळ थ घटसफ ट, क ड र ड शक अस .
परपरन ह द लग क"ट" ब कडन जररन कर
जब बद र त
र ठ फरक अस आ हक, ह द
अहभप अस . क रण लग च सब9 प"ढ ल हपढ श अस ,
घटसफ टच
आ . रन"सरW
स 9न
स"चन –
र नलल आ र इ र 9र ~
र %द
ज रन
हदल आ .
८२. ह द ल लग आहण इ र 9र % ल, ह
ज र प"र
% ह दच
. रन"सरW
रह
न"स र घटसफ ट च
घटसफ ट च
ग ष असण जरर च अस
रत
त
र "द न
एकदर
.
क णत
प र ल गल.
ल£हगक स 9म % , र नससक स 9म % , ब द क स 9म % , स नहशल , भ रहनक एकरप , आसथ% क
सर सथ . ह
ल फक ल£हगक स 9म % पर हरर
सध
" % ( झ लल अस . पचसल
स 9म ~कड ब ‚ 9 सपण% पण दल
पह ल
ज
र जर त
आ . पर ," जर त च
स उभ
हनद न २० ग"ण ज"ळ
पहतक च"कMच
च
पद न"स र उभ च
असF हदसल
अस ल र र त त
ज
हरर
र
करन हटक अस अन"भर आ . र झ र पर हरर
र
ज"ळन
न र ईक च अथर ज ष हरत च प हठब अस
नKह क सथ न नस . अस लग स"क ण
घटसफ ट च
करण च प तन
खडक रर आदळन नष
"टलल
शक
अस . इ र
पहतक ज"ळरन
लग कल ज .
लग अ शसर
च गल
.
लग अनक अडचणdरर
र ट ळ र क रण त ल सर ज
न रपर ण भरस गर
भरकट
र
र शरट
. अश लग ल र ल नस . त ल ह स % प( च
(न र ईक च अथर ज ष हरत च ) प हठब नस . त स ठ पथर न र ईक च अथर ज ष हरत च
प हठब हरळल अस लग जळरन कर र र न र पर कर र. म णज, आ9 लग र न र पर अस अस र.
पर हरर
ह" कर द त च
च सरथ% क ज
ब जन र ड
अन ळख द न ज र एकदर एकत ण द घ न
आल स
ज स च गल क रण,
एकरक स च गल ओळख
अथ ~न क णत
अस
अस
र"द ख ट अस
द न व कaन एकरक स च गल
र जसF
प सण स"र
उदर
र जर त
क
कर झ ल कa र द स स"रर
अस
पकरण
हरर
घटसफ ट र"ळ त च
ह सर प( त च
क d र भद
पर हरर
शक
नस .
थ
आहण एकद क पह षच पश हनर %ण झ ल हक, सर% च
. पर हरर
र सहनक ससकWह च
श शर
च
सरथ% क कड ह च
च क अस
पभ र
? ह पश ल
आल र"ळ आज ह दरध
अस . लग
शसर
आरडण र न
र न कर र. लग
ण स ठ पर प(
ज स आरश क अस . म णन श ण ह द पर हरर
अपत च ज न"कस न
हरच र
प ‚ . र"ल ल क ण
अडकलल र"लग हरर
त हशर
ल इ र स 9म ~च
ट कण प( ज"ळरन लग करण ज स श सकर आ
परसपर आदरभ र, आप"लकM
ररw एरढ
पह षच पश
क ढ शक .
झ ल न र ज डप न पर कर र असF पर ज स
व सन न
बबल द
अपररपकर हरच र च र तर र ढलल आ . ब %च रण रडळdन
पण आ ष" क र द‡" ख
दघ
ऊन त
ल ८० टकक पकरण परहरर
त च कड उतर नस . प • त च
गष प र च
ह" कर द
.ह
सF त च
सप . एकक ळ सजर प ड पर करण र एकरक च उभ दष" रन
स रख
उलट पर करण र द घ एकत
पक र ओळखण स ठ
अस . ज"ळरलल
बड ब पह षच पश उतपन
परहरर
हबलकल
करण र एकरक स फक ल£हगक आकर% ण न एकरक कड खचल
र रध सथ करन र रल हनक ल
उतर नस . घटसफ ट च
हरर
असF र नसश स स ग . क रण, खऱ
आकर% ण लग न र लरकरच सप"ष
र अखर स घटसफ ट
उदरल
त सद क अस त
द घ एकरक स च गल ओळख अस
क ळ ज र ल ग . म णज पर हरर
ज
अस , ज"ळरलल
.
घ ल प ह ज. लग ज"ळर न क णत
र नससक व सन न
शसर कर शक न
करण र न
प र क रण अश व सन
. त च पर ण र"लग प
न त सकण
दK क
ह च ख त करन घ र . त स ठ ह द प"रर र स पण% ‡ न र च हनव % सन अस र .
आसथ% क श शर
र तर च अस च जसF
ह दच अनक सर ज अस
त च
ज"ळर र. र णस ल व सन क ल ग
क णत
न क णत
व सन
व सन
अडकण च अस .
अडक
च ल रर
सर% ज"ळ
सF लग ज"ळल अस सरज
हभन अस
प र ल गल. ज
त स ठ शक
व हक भ रक अस
. आतरहरश स च अभ र
र
ईल.
प • न लग
अश च व हक
आणख न एक क रण र णस
" wद च
आ र
रह
र पतन ह च
रर %न ल न असण
शसर
अस
सर% च ह दच
%
रर भ
पतन च
रW प च
हरर
लग . ह
र घटसफ ट
त च
ल आ . त
उतपन झ ल आ . स स"हशह(
त
ब ईस एकट न आपल
अथर हर9र अथर पररत क ब ईच
र सर रलब
अपत स स भ ळ र
आ . त
बरच स म
. क"र र र
अपत स सर ज न सर क रल प ह ज. त च
त
ल एक पक र अस
र"ल न आईच न र र आडन र
आपल सथ न हरळर र.
उचच र न च प"रर र त च सर ज ह च
, बडर
स ल घ बरर
न च सरज र .
जब बद र च
रWत न र रगलस"त उ रन ट कण च पथ
ब क न स"द एकट न आपल र"ल स भ ळ र ल ग
र परन सर ज
रगलस"त
न र च रगलस"त घ लण सFच च ल ठर र.
झ ल र"ळ
9रन ह ल न ह च
रद नच
बक अस र. असF कल र"ळ नर %रर आपल
आणख न एक नर पक र सर ज
उभ र
कर सर ज च
न र न एक रगलस"त घ ल प ह ज. नर %च
ल अश अप( आ . त चपर ण नर %च
बद करन हर9रन आपल
रह नह च
न र न रगलस"त घ लण च ररर ज आ . र झ र
क"र र र
र भर
रर %च अ र अस र. म णज प
% सर% ल क न आपल सर ज सब9 च गल ठर र .
जण
पतन न नर %च
पतन च पह र (फ ट ) असलल
आ
हनद न द
रण श लग करर. लग कस
म णन गW सथ शर
त पर ण नर %न स"द आपल
जणर र
र
रर ~न र ठ अस र . पर ," जर र"लग प ढ असल (३५ प( ज स )
पतन प( द
प( द
न"स र प
, इ रपक र त स द
सFच ज प"रर त च
स च सनर न कर
अश प"रर च सर ज स"द उचच अस . आपल
ह व ख न"स र न च ठर
व ख
त च
र र ष|
रह ल स
हदल
आ
त पर ण ज प"रर
न च र अश प"रर च सर जस"द
, त न र तर द
प"रर उचच र
ल ब हण, रर ठ आहण र र
दबलल
अरसथ
जग
सर ज
. कळ,
अस
क"णब , आग , भड र , क सथ, (हत , स रसर , ग ड स रसर , दKरज, अस बरच सर ज त च
ब कश नटरग
म णन
सब9 पर रर नस र
अस त
उचच ठर
. त च
ज र रर अस र. पर
.
आप"लकMच
स सनर न च
र कळ
प"ढ जनक र ज स ग .
सनर न च , आप"लकMच
सप"ष
सस
भ ग द र अस सब9 परसपर सनर न च
सग
एक व र र अस
न त च नस
न त न अस र .
रन न र
अस
कण
त
म णन हरर
न
. हरर
परसपर
ख ट झ ल कa,
सब9 अथर व प र
१८. अररतर बदल –
८३. अररतर म णज ररण प सन र"हक. ररण द स प ‘
तर ‡ अशक आ . क रण, द
, आतम स न
म णन ह द र न
नशरर अस . आतर न र च श शर
अस
न"स र
म णज अररच
अस . अररतर च सब9 र ( श आ . म णज र ( प ‘ झ ल न ख % अथ %न अररतर स"द प ‘
अस . त स ठ ज ल अररतर च अहभल र आ त न र ( स 9न कर र . सद अररतर
शक
नस . स
"क र र च
उहकपर ण अस र"क आतर प"न‡ जनर घ
स ईब ब , गज नन र र ज असF अनक ल क अश कर
रद करण स ठ .
क र हनहरत
प ह ल कa, एक ग ष सपष
"म ल प"न
ण स ठ आपण प"न
प"न
न
प"न
प"न
जनर घ अस
इ र लकन
जर र ( प ‘ कल
र ह सWष च
र ज न झ ल न र इ र च भल करण स ठ प"न
र ण र अस . ह च अथ% प"नज% नर क ण ल
स ग र च म णज ह जग च
पण पर पर
कa, "म
रWत ल क
पWथर ल रर जनर घ र ल गण र. अज न अस न ज न
आपण अर र म णन जनर घ
. थ डक
प"न
उपक र कर .
शळ
"म
टळ
हरद थ? म णन अथर हश(क म णन
र ण रच. त स ठ अश ग षdच ज स हरच र कर न .
१९. ग ई बदल –
८४. जKन-ब हण च
पभ र ख ल ल ह द, ग
ह प ण ल जरर प( ज स
" जन रर आ . ह च
एक इ र अनक प ण बर बर र णस स ठ उप क
आढळ . ग
" अस
क d ग ष र णस स हरशरकरन श क ~स उप क
दण च रख% पण क ण
स"ब"द इसर क9
करण र न
ग
स
न हरळण
%
. उप ग आ एरढच सरजल प ह ज असF
प ह ल प ह ज. त स ठ थ ड
ज र ल गल.
एक 9न म णज सपत आ अस पर?प सन सरजल ज
आरश क सरजल ज ई. हरशरकरन ब हण न ग
हनरहनर ळ
9 हर% क ज हद हर9dच
परपरन"स र ब हण च
त च
अस
पण रढ स ठ अश जन रर स दरतर
अस न ह ग ईस एरढ अर स र र तर क बर हदल गल
इह
र तर द
च
हनत च ब ब
%
आ र
अस
र त
पसग
च रलल
. जनक र ज न त च
स भ ळण सपत म णन जरर च असF. क रण,
जर न ब हण न ग
ग ईच सर रश
द न कर
. अश रर न ब हण कड
गई ह द लक ख
आदश
. त स ठ ह च सर(ण करण
अस
अस क रण रKहदक
ग 9न हरप"ल असF.
क रण, ग
खण
एक
स हग ल आ कa, र ठ जन रर जस ग , घ ड ,
ड" ककर र णस न ख र .
त रर उतर
असF फ र झ ल व
म णन क d ह" क करण जरर च झ ल.
ह रर उप
डग ब हण न एकहत पण श 9न क ढल
अस हक, ग ईल दर च सथ न द र च
म णज ह ग ष थ ब ल. त न र ग ईल सर% दर च र
ठरहरण
म णन ह च
पट
ह च रळ म णज शण अस , आरच दर
शण च आ
अस ब हण च द र आ त च
हद
अस
ठर
सर% दर घ ल. रस " ‡ ग ईच
क णत
पशच
पट
पट
" र न
स रख न चपण दस
नस
. पर ," भ ळसट ह द त
थ बल प ह ज. अस सर% पक र करन शरट ग
,
आल! रढ न क र
. ह दच दर त च
खट ब
हदल
आ
अस ह द न
त
गष
आर 9नच भ ग अस
पचगव च र पर करण च स हग ल ज . त
र ग"ण अस
आ .
आहण त
बद झ ल प ह ज. बदलत
आज ग dच व प र
क d करण
ग
न
ग ईरर
पररससथ
ह द
र ह च
रश च
पण च
ह च
ज"रwद च लखक
ल प ह ज. आज
ड र अजन
च ल ठरल
ह क लब ह ग ष च ल ठरण अव र
व र र
% झल आ .
अडचण
ईल असF
घ ल प ह ज.
कर
जरलक
म णन ह च र स अशक
ह च ज प सन ग प लन उद ग स"र करन र ढरल
ग ईच
र स च हरशर च
ब हण र
न
. हरश हरत न स हग ल
. म णज सन न 9र %न"स र स"द
" क ढण स ठ
ख ण रK9 ठर . ग ईल सर(ण हरळ र म णन आक ड डर करण र ह च द9
र सर स ठ र र रण
दट" पप पण उघड
गKर न
र
र न र णस च र % शहक स"9 र
आ हक, ज ब हण ग ईच र स ख ण र न
ग
न
आपण ल(
रस
र णस स ख ण स हदल प ह ज. त
प ह ज. श"कल
अरलबन
प पशकaच
क लब ह र म णन र ग सलल हरच रसरण बद कर ल.
सर त र र स ररकरस"द ह च र च
ग
आगर च
ग ईच शण आहण र"त
स 9न प सन ह दन स र9 र
एक र तर च आसथ% क भ ग अस न त च
. उतs
ज
त र"ळ त च उप ग करन ज कल ज
. म णन अश सगळ
ब हण ग ई प ळ न
रर हरश स
ख ण रर बद घ ल , जण करन
ग ईच च र बद व र . अश रर न ग ईल दरतर प ‘ झ ल. अनक अघ र स 9न
शस
ईन
क d गKर सरज न
" % शबद
. दस
र सर हरकण रर अरलबन अस
ईल.
स ग र च असF हक, उतs
ह दन ग र स ख ण
9र% हरर 9 कWत ठर . श क %च अथ% व रसथ त च
. त रर बद घ लण
श क %च न"कस न
हरशर आ . ह ररन ह ग रश सर(क च
जर ग ई ख ल
आपल
गल
अथ% व रसथस
ग र स ख र र श क %च अथ% व रसथ स"9 रण स रद
न
र त च हरsM
क d
ग ई बKल
णर न
र
हनक रक आ . म णन ह दन हबन9 स पण
कर र र अश फ ल
हरच र प सन दर
र र. ब हण
ह दच दश" रन आ
खर र आम
हरर 9 आ
अस हदस . र"ळ
9र % स"द ग
ह द न
ख ऊ नक अस क ठ
२०. प"र ण
त च र आम
ल(
हदलल न
स र न ह दच ह
घ ल पह ज
ल कथ रर हरश स ठरण
ल कथ अस अथ%
ग र ब"द च
जKन9र? अस
बब –
ल कथ म णज अह प च न
. रद च अथ% सरजण स प ज र म णन र भ र , र र ण अश रचन
न र उद स आल . त न पह ल प"र ण सरज
. त
न र आणख न अनक
प"र ण च भर पडल , जसF श रप"र ण, हरषणप"र ण, सक9प"र ण, गणश प"र ण रगKर रगKर. प"र ण
भग न
ससकW च भ ग आ
.
. त सर% च क लपहनक कथ अस
सल ण र कWषण दKप न व स सर ‡ स ग
असन
पण%
हक, र र ण
आ
आ
ऊन गलल
. आज
स"ल न अश इह
स
आ . Fच र र ण स गण र र सलरकM ऋर स ग
प त च उप ग कल आ
र ज रजर ड र त च
ऊन गलल
र
र णस च
आ
पररर र च
,
र त खर
न र च उप ग करन ह
न र च उप ग करन क लपहनक कथ न
सFच
ल ब ‚ क ससकW
. जग
र थ<ल<ज असF म ण
.र भर
अश पक र हशर ज र र ज, सभ ज र र ज, पह ल ब ज र र, ट प
भरलल प"स क, न टक र हचतपट
ज डण श सकर न
सर% ज ण
9र %च
रचन रद सरजण स प ज र म णन कल
एक क लपहनक रचन आ . त स ठ ज
रचन कल
त
कM, त न
क लपहनक कथ रर आ9 र
. म णज ख %
. जKन
.
८५. प"र ण म णज अह प च न क ळ असF सरजल ज . म णन प"र ण
कळ
सब9 परसपर
आ . म णन प"र ण च सब9 ह द 9र %श
अश प"र ण
. प"ढ कलपक ब हण न दर दरdच
ल कथ अस
त न इगज
न र न ख ट न ट कथ सल • न
भर घ ल . ख % ह दन ह सर% कथ करळ कररणक म णन र च व
त न अर स र र तर
दऊ न . हरशर म णज अश कथ रर भ बडपण हरश स ठरण च चक कर न .
रद च अथ% क ढण शक नस क रण रद
रद करण स ठ अस कa, दर
त
ऋच र स र अस
कल गल
र
स ह त च अथ% क ढ
कढ
न
त ल पसन कर
ज ग"ढ रत अस
रत क णत
बह च
.
हनहर%
व
. रद क ण
ऋर न हदल आ
स रख नस
, स रद च
. म णन प • त हरद न जस र´(र"लर रद
र णस ल
एक ऋरdन हदलल न
सरजण स ठ हकल म णन एक
श सबदक अथ %न सरजण
म णज भ र र कर
कलल
.
त हरकसस
. म णन जस इ र
ऋच च अथर स र च अथ%
ल ऋच न र स र
स सपद आ
अस ब ल
. एक पक र
ग
आ क रण,
आगर त च ज न उपलब9 झ ल व
एक रत आ
र
श पक र सरजण शक
सरज ल गल कa, रद
हरहशष पद न जपल र त
त
आरWत च सर र प -
८६. पह ल
भ ग च सर र प करण हनहरत आपण क
ह द क ण ल सरज र च
ल ऋच र स ररद
हरहर9 दर
२१. च थ
सर क रल प ह ज, जण करन
•
ग
थ डक
लसर
एक
.
प ण
ग ठरल.
प र ल गल.
ईल. सर ल ह द सरजण स ठ त न क णत
प प न कर
पसन कर
सरजल
ज व हक प पर"लक ज रन च त ग करन आपल ज रन व
कर
नस . पर ," जव
जगण. त स ठ क
ल स ळ र अध
हन र द .
हन र असF,
हन हर पण र चन त
प रखण, सFच आस"र सपद हक
ह द व हक अश व ख
हन र च प लन कस श न करण च व
प पर"क ज रन जग शकल
कर र च
कर
आ
ल दKर सपद आपल
र न
रध हक
प रखण, प र हणकपण
आ
कल प ह ज.
दKर सपद र ढरण र आस"र कर करण असF प तन कर र .
•
क र, s 9, ल भ, र , रद आहण रतसर अश स
हरक र च
अह आ र ज ण म णज
प प.
•
•
त
उलट अथ % • प"ण र
झल
सतरक व ख .
जव
स
म णज, ह स
हरक र स"रह( र %द ओल ड
व च
द र अथर ररप" (ररप" म णज शत)
म णज प पक रक ठर
. s 9, रद र रतसर
अस
सरसर(ण ऐरज इ र क रण स ठ उतसज
. पर " जव
अथर ररप" म णज प पक रक ठर
पप
•
हरक र च प सन आतर र र न र"क र ण.
न
न र णस स सरसर(ण स ठ आरश क
स"रह( र %द जर
व
दर
क % र अस ल र त च र"ळ
.
अह द‡" ख अथर अह s 9
ण
सFच सर हरतर च भ रन (
र झ,
र झ अश
हरच रसरण ) ब ळगण प पक रक अस .
•
ख % ह दन आपल आतर र र, द च
व र र प सन दर ठरण
श हरळरल प ह ज अश
अप( अस . म णज पत क ह द एक पर न स 9कच असल प ह ज अश अप( अस .
•
" , रदन
ह सश सबस9 अस . ह स म णज दख
प प च आणख न एक क रण स हग ल आ
हनर %ण करण, रदन दण.
न पक रच
दर च द‡" ख. ह
र ह सर आ , ह
दर
प पक रक सरजल आ
. अपर न करण, सखजरण, ट रण र रण,
प पक रक सरजल ज
जर हरन रदन
•
ह हठक ण प प करण
त
त
र
ग षdर"ळ एक द च
कल
र
प प ठर न
त
ठरर
प प सरजल ज
र अध सतरक उज %
अस . उदश नस न जर प प सदष
न
. ह हठक ण प प र प"ण
भ द
त च खर सररप अस . जव
कद च
अस
व
प"ण
प पक रक अस
. ह द रन
र ढर ठर र च अस . रद
त
सगळ
न
सरजण
व
अस . त र"ळF आतम च
च ग"लपण , र णसकM र
अस . आतम च
ल दर
पक रच जप करण च पथ पच र
पक रच
प"ण क रक अस
न"स र र णस न त च
स 9क च अध सतरक उज % र ढण
आ
म णज क
म णज अध सतरक उज % र ढ
ण म णज प प सरजल ज . ज
कW र"ळF अध सतरक उज % र ढ
प
अपघ
रजब स ठ अश अध सतरक उज % र ढण आरश क अस . अध सतरक उज %
र ढरण म णज प"ण र कर
त
कWत
उदश
आतर शर र 9 रण कर
अस . त ल प प सरजल ज . पर ," जव
आचरण
रग
पथर सरजल प ह ज. आतर सर भच अश
शर र ल 9 रण करण स ठ त च अध सतरक उज % खच%
कद कर
•
.
र ग ल उदश र तर च अस . पत ( कW प( त
जरर च आ . त स ठ आतर म णज क
अस
अश सर% कWत
रन स रदन
.
पप आ क न
झल
आसथ% क फसरणक, हरश सघ , ख ट आश सन
श ररर क त स, रदन दण (सर ल अथर
" % ( करण, ख ट आर प करण, ज
दल
•
. शर र च द‡" ख, रन च द‡" ख
आ
. शर र च द‡" ख ह
दण रगKर तसर कW
" %ल ) अश कWत
दस
ह स स हग ल
हरच र र"ळ आहण
र कर कर
त
आतम च अध सतरक उज % स
सFच आगर
हदलल
रद कर
अस सरजल ज . त स ठ हरहर9
आल आ . इ र पद
आ
दर
त न पसन कल र
त च रह
प"ढ आपण
.
"ज र ज रस ज रनर•" ह हन र न"स र, ख ण स ठ प ण र रण च परर नग ह दन आ .
सFच सरसर(ण स ठ , उपदरक रक असल र (उद र, ड स, र गज " रगKर) र रण च र"भ
अस
त र"ळ प प ल ग
न
. रजस ठ अथर ख ण व ह र क इ र क रण स ठ जसF,
हशक र करण प पक रक अस .
•
हरशर म णज, ह स करण च उदश आ र रन न
झ ल नसल
•
जव
र
प प ठर . क रण, प प रन न पथर
द न प प न हनरड करण च रळ
प प ट ळ र च अस . प प करण हशर
त
व
गत
प"न
असF प प करण र न
स हग लल आ
कर र ईट प प हनरड र र ज स
रन
अश पररससथ
हनसग %च
र
,
र
ल
प पक रक अस , पर ," द न सस
ग च
एक आणख न प प च क रण
. सरसलग व र र द न प"रर
ल असल
र
प पक रक ठर
ल असल
न
. अस
सभळर .
हशकरणकM हररद र गण प पक रक आ
द खरन त च
क रण त र"ळ प"ण (
. म णज
दष" कWत स उतजन दण प प आ .
•
द , र फM, (र ह च अ ग र त
•
सर% पक रच व सन, र नससक आहण दKह क, प पक रक अस
लख
चन करण हक, र
.
हन र न"स र न र गण स"द प प सरजल ज
" % न न र फ करण र त न द
दज
र पर करण प प आ .
. ह व सन बदलच चच %
आ9 हदल आ .
रदभ र (superiority complex) आहण रतसरभ र (inferiority complex) र त र"ळ ज
कWत
कल ज
प पक रक अस शक . म णज, सर ल अह
सरजण प पक रक अस . अश क d प प बदलच क रण हदल आ
प"ण करण असF सरज
•
र ईट
रचन प ळ र.) करन घण र ध न स 9न करण असF उप
सर% कर र ल ग
सब9 लगहर9 न कर
•
असल र त
करण, प ह•त (पररशर कड
आ . अनKसहग% क ल£हगक सब9 प पक रक अस
•
अस .
कर र ईट प प हनरड र, प प ( लन स ठ सतप त द न, सतप त सर (रWद, ल न
" ~न रद
ब लक, अपग इत द ), दस
•
ह स कल स"द पर ", पत ( ह स जर
9र %
ब %च र "द 9र %च
पहरत हन र
करण च स हग ल हक, त च प लन इर न इ ब र
" % ( कर
त च कड दल
.
सर% ट ळण म णज
ईल.
आर ग र आ र अश स ठ च
त
उचच अथर अह न च
कल
ज
क रण,
अस . एरर र णस
. ह स ठ 9र % ल हरहर9 र "दd र ग ल उदश सरजन क र करण
च गल अस .
•
हनसग %च हन र न प ळण
प प असF सरजल
र हनवरळ श क
र करण हकर हनवरळ
रस
र करण
स"द प पकर% ठर . आपण पWथर च
" wद पर ण आ र उभ
आ र
उरलल र स
उतर र
र ण सठ शक
सरहश षण कट ब9
र च भ ग ७०
र अस र असF आ . अस 9 रण आ र ब ब
असF सरजल ज . पर ," श
कट ब9
असल र"ळ
८० टकक ठर र र
र र णस च पकW
ठरल
ल ल क न आ र ५० टकक प
ठर र .
•
ह द सर% पक रच
ह स न प प सरज न
हरच र न"स र जर ह स अध सतरक
म णन
स"द ल(
%स स क रण
घ ल प ह ज. क रण, ह दच
नसल र
ह स प प ठर न
र
ह स करण स रक नस .
•
ह स करण च इचp नस न इ र क रण र"ळ ह स झ ल
•
ज
•
जर प प
•
ह स तरक त
ह स करण च उदश नस
नसल र
ह स रK9 ठर
ज र कर
ल(
क रण ज र
ह स स"द प प ठर न
र त र"ळ प प ल ग न
.
.
घ ल प ह ज.
हक, आतर कर ? जर त
कWत आतम स ब 9 , एरर न
असल रच
न
पण ह स झ ल
र
हs
ज र बर बर आतर स र ल
क रण, ज र ल प प र प"ण द न
लग
एक र स हनक तर आ . प प च ब 9 फक आतम ल च
अस .
•
ख ण हशर
इ र क रण न जर त न प ण र रल
हरन रदन र रल र
•
प प ठर न
र
र त प प ठर . ख ण स ठ
.
हनसग ~न म णजFच पररशर न घ लन हदलल पहरत हन र प ळण ( ह
क % व अस .
•
रतसर, दर ह च
•
" wद
ह दन ख ण ब ब प च हन र आ र
ज आरड
ज पचल
आ र ज ऊन ज कर
ख र,
ख र,
प ट प"र ख र,
ज आर ग स घ क
खऊन .
" %स ख ण च आग कर न .
दस
त र"ळ प प
स हग ल आ
.
असF,
द
आ
) र णस च
ह हन र च प लन करण र"ळ प पहर न ज रन
%स
ह द जग . प प कल न र णस च आध सतरक
म णन प प कर र च नस क रण, र णस च जनर अखर स र ( प ‘ करण स ठ अस .
र स"द प पहचक स स"द प पहरर
ज रन जगल र"ळ स"ख ज रन प ‘
त च नश ब स"9 र ,
म णन अश र णस नस"द प प करण ट ळण श सकर अस .
प पकWत
न कल न प"ण र
कर व
. जसF, दर न र नण
र नण
~स ठ , आर ध
ज रन हरळ
पर ", खर प"ण
जररण स ठ र णस न ध न स 9न
~स ठ , हरच र न अरसथ
स ऽ र• अथर हरपश न करण र दर
दर च जप, एकहचत न ईश-सररण करण अश स 9न कर व
. करळ
स ऽ र• अथर हरपश न अथर ध न स 9न करण, प"ण जर करण स ठ प"रस नस . त हशर
र गण
र हरच र करण
हनषप प ल क न रद
स"द खर च ग"लपण , र णसकM र भ द
असण आरश क अस .
करण, सभ र र च ग"लपण र ढरण, दष" कW न हरर 9 करण, शक
दष" कW स न उरद करण अश कWत प"ण क रक अस
असल स
प पकWत न करण न प"ण प ‘
. त हशर
.
८७. र णस च
न परWसत अस
अस . प शर परWसतर"ळ
ण
%) ररर ण
र सन
, दKहरक, प शर आहण र (स . स र न र णस प शर परWसतच
हरहर9 र सन
अस . ह र सन कर कल न
अस9क स9क ररर ण
गल
ज स र9पण आपल ज रन जग
अस . त
(क र, s 9, ल भ, र , रद र रतसर ह र"ळ उतपन
च रर र अश भहरक
दKहरक परWसतच आग अस .
कडन अह रक झ ल स त
र
र (स परWसतच
खर ह द अस . प • त
थ अस . त र"ळ र सन र
र"ख
फरक त च
न र (स परWत कड
८८. सक र अथर हनषक र भहक दKर च करण
न
पण प पहरर
र णस च
र ह दच
नकळ रळ
आ र ज
ससकW
च सरथ% न
अस .
र जर
ह
तर सरजन
प शर परWत कड कल
कर
रKच ररक भहरकF
. आपल
थ
अस . प शर
.
ऐचp क आ . अश भहक करण ह दस ब9नक रक
ज रन र त ब9नक रक आ . म णज दर च प"ज करण अथर न करण
त
इचpन"स र असल. प"ण जररण स ठ ध न स 9न करण ब9नक रक आ क रण, त न
र णस च ज रन स"ख
क रण न
दKहरक परWसत कड सरक
ण
र प"ढ ल जनर
% इ र ग ष जसF,
ह द ल ज दर र न
अस9क च गल
ज रन च
थ% त , प"ज प ठ, दश टन, उपर स रगKर
त न दरर ज आपल
आर ध
ककद र ठर . अश
सर% ऐचp क आ .
दर च प"ज रन प सन कर र . दKर न
फसर
न
ह च पण% ज ण र ठरन आण भ क कर व
कर र . र जस र
रस प"ज र त 9"र9ड क
कर र अश प"जस ठ प"र
आरश क
आपल
ब ल रन
सर ~न हदसल अश करन स र सजक पह ष प ‘
थटरट
अस . प"जस ठ दKर हनरड न
परWत न"स र आ क न
. स सतरक प"ज एकट न एक
कर र . सर ज घडरण स ठ अश प जन च
र ( थ? आ क प पहचक च आ
प • न घ र. च"कMच दKर
प • न ह दन
प"जल स त र"ळ न"कस न
ऊ
शक .
८९. ग र ब"द न द‡" ख च क रण श 9ण स ठ
पस
अश हनण% प आल हक, द‡" ख च
कल र
क रण इचp आ र म णन र णस न इचp स ड व
असF त न त च
फ र ज"न ज न झ ल. आज उपलब9 असलल
पग
अन"
ज न न"स र सर% च इचp र"ळ द‡" ख प ‘
असF सरजण च"कMच ठर . अश ब %च इचp र णस ल करळ आनद द
प‘
र क णत र"ळ आनद हरळ
प र ल गल. ज र च
अस
र त च
पर ", आतम च
उतपन
र त
प % न आनद हरळ
हबनक र च
र अर %द अस
ह स ठ ह द र णस न आपल
न
, त
इचp च उगर कश
त च प ठप"र र कर र च अस .
व
क रण आपण कर
कर र. ज प च गW
पह ल गW
च गल
तर ह दन ल(
तर आ , आपल ल
तर आ , अदK , त न"स र
हच ल अथर कल र प"ढच
जनर सर च च गल
इचp ज
ह
सलगद च
आ
नट
र
सठ
दब र ख ल
इचp र णस स द‡" ख द
अस
.
प सन त न"स र
क9
द‡" ख
णर
चच % आ9 झ ल आ .
ठरन जगल प ह ज
णर आ
प • .
र त
आपल
ह जनर च
.
" %च र ईट
जग क र कर अस सरजल ज . त पर ण दस
जनर सर चच र ईट
" %च च गल हच ल र कल र
र जर दस
अस . म णन न र इ र च च गल हच र र कर र. ह ल अदK
" र
तर सरजल आ क रण र र दस
ह सर गW
इचp र"ळ द‡" ख
सरजन र णस न प पकर% ट ळन आपल ज रन
प"नज% नर प ‘
र ईट कर ~च फळ भ ग र ल गण र आ
" र गW
दस
प"ढच
असलल प प
. क णत
इचp (क र) द च
जर प ण च सर ठरल
. ह स ठ हशप ई ब"हदच उप ग कर र . ह बदलच क
द‡" ख च र"ख
न स हग ल. पर ,"
तर ‡ एकच अस .
तर आ कर% हरप क, त न"स र ह जनर आपण कलल कर% आपल कड फलरप न
प"ढच
जनर नश ब बनन पर
हरळ
.
. च गल
क र च च गल फळ र र ईट क र च र ईट फळ
च थ गW
तर आ , शहकस त . त न"स र कर% हरप क च फळ जरढ स रढ असF प"ढच
नश ब च
रप न हरळ .
प चर गW
तर आ इचp प ?. ह न"स र ह जनर
इचp जर आपल प"ण सच प"रस
क"रप आ
र आपण स"दर हदसण च इसचp
प"ण पभ र र ढरण च
जनर पण%
अस ल
र प"ढच
र श र घर
. सरज ह जनर
जनर
र त च सच
ल( घ ल ल
करण च
र
जस
ह द. पKस फक ह जनर उप ग अस
पKश स ठ प प कर
स"ख र
शसर
त बदलच
ह
र ग% दश% न करण स ठ अस . ससकW
रर भ
ण
र णस च त च
ण
ज रन जगण, सतकर %
% ब %च ग ष ससकWह च
हभषर आहण
अभ स ठ हदल आ
ज ओळख
उप ग र
खर
. क
लक
प"ज सर च कर व
सर ज
.
अध सतरक
ल क % क
% ग ष अश , स सतरक प"ज ,
ररण, दष" कW न हरर 9 करण.
स" 9ष र हरच र
, र
.
. ससकW
(त
स" 9ष र ह च
ल
स भ ळ न 9र% ब"डण र
झ लल
पश तर
थ अस9क
, रल स ग प प कश न उदर र कश र"ळ
"ल स ग
प प च रळ कश
च ग"लपण , र णसकM र ब %चरळ भ द
उतपन
ह दस ठ
ह दन ठर र च अस .
२२ र भ र
हभषर स ग
ल.
% ग ष अश , रज ग"ण र र ग"ण प"ज , सणसद स जर करण, न च ग ण, प"र ण
ह च द(
९०.
क जर
अश आ हक, ब हण (p"प)जKन झ ल
बदलच र ग% दश% न कर . अध तर स 9न
कथ , सर ज घडरण
न
ह
ल भद सरजन घ ल प ह ज. 9र% र णस ल त च
स ऽ र• स 9न , हरपश न , प पर
ससकW
पण प"ण सच अनक जनर
रग% नष झ लल आ म णन, ह दन सर च
शरट आपण 9र% र ससकW
. शर
ध न स 9नल रळ द र .
र ग जरढ अस
अह रख% सरज र . आज पररससथ
असल र"ळ ह दच प"र ह
स"दर
"म
जनर घ . ह स ठ र णस न आपल
रलरत आ . र णस च खर लकर अस त च प"ण सच, पKस न ,
बब
"म
दष न सर% ज रन हनषप प जगल प ह ज. त हशर
र णस पKस कर रण
प"ण सच करण
व न आ ष" भर ज प स
आपण ज इचp
ग असल र प"ढच
ण च इचp आ र प"ण सच प"रस आ
पग
जनर
सपन न झ ल न त
अस . ल भ
सप"ष
न s 9 उतपन
रढ .
प प च रळ आ . त र"ळ
. ल भ न ख टपण , कपट क रसथ न
. हरहर9 पक रच
र णस च
र सन
त
लभच
र"ळ श अस
. अह ल भ र"ळF र णस प प करण स परWत
. त च हररक
. गर% , उर% टपण , न चपण , दष" पण , हनल% जजपण अस द र त च
सप
र ढण र"ळ इ र हरकWत
. अश द र च
त
सरभ र
उतपन
जस, हररचन , कजरपण ,
बदन र , र सन 9पण , सश पण , सतच उनर द, व हभच र, अस हरहर9 द र त च
उतपन
. त
सर %र"ळ प प र ढ ज . त
अडक ज
. जस
जर द र असल
आ
द र स हग ल आ
र
शर र च
लभच प %
झल न
शक ख रपण घ"स
न सर% पक रच प प
त
ल भ च sर ह सर आ . पह ल आ क र ज
हरहर9 क
~स ठ आरश क अस . त न र s 9 स हग ल
र उतपन
रत न र
. ज च रन असरसथ अस
सगळ एक र ग र ग एक त च
व र ह स ठ र णस न रन च श"द कर र च अस . ल भ
ब हण असल
र
रतसर र आस"
त च
उतपन
कWत र"ळ अथर ज
घ. ज
सरजल ज
घर कर ल ग
अडकलल हक
ज च उज % उचच
स सतरक अस
र णस च
त ल प"ण
रज ग"ण अस
न
. त
ज त पर ण जग
त च
स पह ल र पपच
त च फण अस
प प अस
सरजल ज . ह
रत
. आ
र
न
"ल स ग
फ"तक र कर अस
ज लभच
अस . ज उपक र प र हणकपण फड
कण
व सन न
, ज च
सर न अस , ज बह च
दण च प
.
प( कर असल
त च
ह हतस"त च प लन कर र
बर बर "झ र ज च लर.
न ग ल असख फण अस
. त
न
सरजन
र ग"ण ठर . त स ठ ग"ण च हतस"त हदल आ च ग"लपण , र णसकM र भ द
. म णन अर स" 9ष र ,
न
र ठ हरद न
न ग"ण सतर, रज आहण र ठर अस
. त प( कर
प र हणक प लन न प"ण र ढ र प प कर
रन
.
र र ठ प प ल जनर द . प प म णज क
आहण ज र"ळ आतम च अध सतरक उज % र ढ
उचच हनच रर त
अस
त च
हरच र र"ळ आतम च अध सतरक उज % खच%
अध सतरक उजwच
र
रन
" %च भल झ लल त ल रच
न च ठर . दस
श"द • न
रन
कर ल ग . त
र घण ब ब
र गण
र असख पक रच
र त पर ण द र
हरकWत च र र ओक
अडक न
त च रळण कस
, ज च गल क र कर न घ बर
, ब लण
कWपस ठ रचनबद अस
सक"हच अस
हप र च ऋण फडण च प तन कर
. रर हदलल र न हदलल अस अनक द र
. ज च
न
, ज न
स र अस , ज च स ठ स"ख र द‡" ख
, ज हनषक र रद
, ज च
सरभ र
कर
, ज जस
द ब"द आ , ज आपल
प पप"ण च भ रन अस , ज सह
हदलल
सगळ हन र प र हणकपण आचरण
आण
, ज सत स ठ (ज र"ळ प"ण
अस अथ% सत च आ ह हठक ण ) प ण द र ल
ज
सत स ठ हनभ% पण क र कर
,
र हरकW श कठ र अस
रWद अस
ज पससद च
र
न बद
, ज सत र द च
र सन स हर अस
, ज हदलल शबद प ळ
, ज हनगर? अस
न
. त च
" र अस त च र गण नस .
द खर च एक र कर र च दस
सरन
लभ
. अश ल क च
सग करन त च
रद न
आनद र खद, पस
र ग% भष
९१. सगळ
"झ र ज
परण नरस अस
करहशल
र
ण र अस
म णन
त च
र सहनक ग षdच त ग करण ल त ग म ण
जखर न रक र • ल गल आ . आ
प ण च अथ ग स गर
कण
.त
रस र त नव
. त
श
झ ल. ज ल गहण
र"ल
(र स हरक उज %, त
र"ल
.त न रत
नव
"झ
ईल. फ द र
ट,
. क रण
. ज च
स ग"ण
.
ज सग
र"ल , "ल र ह
दण च रळ
न ट ऐक, प च न क ळ हरच र रप
. थ क dच नव
. सगळ कड अ9 र
.त
हरच रशकM न उतपन कल
. त
न
न न र ऋर उतपन झ ल. ऋरd न रचन पररर ण उतपन
. त न र शर न
न र स हरक पररर ण जस भ र, क ळ, ग
" र, अग दर, जलदर (ररण) अस उतपन झ ल. त न र
न आक श, र द
ळ) त
.त
न उतपन झ ल . त न र इ र सगळ त
रक , स" % , चद, 9"मक , ग , न(त अस
र ध र न र सर, ऋ , रह न, हदरस, ररw, प9ररड, आठरड अस
कळ ख हदस ल गल. त
रज
उषण , धरन , हरद" आहण पक श) आहण अ र उतपन झ ल त न गहण
जग (सरग% , पWथर आहण प
एकरक श सबस9
अस
. "र द च
सर भन बह ल त च
श र आहण हरषण उतपन झ ल. त च
श9
,
प सन न र स र9 असहशल.
९२. शरपजर झ पलल हभषर नक"ल ल स ग ल ग
रझ
‡ सर 9 न अस
"झ उदड उतकर%
अथर नकळ पण बह च
,
दभ नस .
र न पस , ज रन र रWत , अश ल क न पभ हर कर न
स 9 रणपण अस ल क कळ
नस
सगळ
परपरन
, अश ल क न स सतरक र णस
अस सरजल ज . अश न हभ , s 9 आहण द‡" ख ब 9
अडक नसल न त च
सगळ
, ज च रह ससथर आ , ज सतप त ल क स ठ
, ज च
न
र अस
प‘
सगळ
सस र च
गल ज
. त न र कळच
र झ ल. त
क रभ र च सत ब ह च ऋर
हरररच , अत , प"लसत , प"ल , कW , रससष, अहगरस अस स
न उतपन
न
न पक श आहण
. त च नर आ
. त न रद करण
%
,
रद,
सक9, पच . बह च
प"ण र ग%
अनक कन
. बह च
दर र दर
कन बर बर ज
हनर %ण झ ल
हप र, ग9र% , अपसर ,
क रभ र
उतपन झ ल
त
न प प च र ग% स"र झ ल .
र नस कन
त
र नस ऋर ह च
अस ह सWष च sर आ . त सगळ
(, र (स ह आणख न शकM
. त न र पWथर रर सर% पक रच प ण , रनसप
झ ल क रण प प र प"ण ह च स "लन
र ठ पश
सन न 9र %च आर खड
. त
करण स ठ ज आगर आ
हदल गल. त
र तर र ढ
गल.
ज
रद
त
. त स"र र स ऋरdन रद स हग ल. त
कर% क ड च हरक स झ ल ज
ऊ ल गल . त
रध
आणख न ब हण म णन ओळखल ज
रण% स"र झ ल . त च रळ बह च
इ र प ण रध
र णस च
अनक श"द च
कन न ज
च ग"लपण , र णसकM र भ द
.
उतपन कर
सर ज
अस
. त
स"र झ ल . त
आपदर %च नKह क हन र
. त च गरज उतपन
न प"ढ जहर9dच
ल ऋच आहण स र ज पथरदश% न हनरथ% क आ
सरजल ज ऊ ल गल. त न ऋरdच
रझल
ज च कड ह सWष च
उतपन
ज सWष च
क रभ र च व सथ पन
. त च थ र परपर र खण
परपर आचरण च क र
प प च हरक स कल त
ह प"णण च
र ग ~च
न सगळ र द स"र
न न
त च उप ग
आहदत , रस, रद, स ध , क श प,
रससष, ग र, अगसत , न रद, पर% , र लसखल अस ऋर आ
.
त . त चरळ
नKह क च हन र, अध सतरक उज %च र दर न पसन
हरहर9 दर न आर न करण स ठ
कर अस
फक
सपक % न अनक
अर नर शहक
र
प ~
दड
.त
%न ब हण
न ब हण
न दKत , द नर, र (स
हररद परWत र णस
र
" M
. त र"ळ र ज च हन क
र कर र ल गल . त च नKह क च र
र झ ल त च अरलबज रण कर ल गल रन"ष
पण. त
न न
व रसथ हरकसस झ ल .
९३.
स" 9ष र हरच र , "रल स ग हप र , जग च
र नसकन च
हनहर%
अपत
ण च क
स"रर
ल प"ण
त न र बह च
न प प करण र दKत , द नर, असर, र (स अस अनक उतपन झ ल
आरश क
?ज
स"रर
ल
Fच
ग अस न
पपच
ग" ग" उतपन
क कल बह न"?
हभषर स ग
.
, ज रल सरजल
स ग . अघरश% न ऋरdन
अस, सर भन इचp कल र म णन
त च हशष
ग"ण ह ल स हग ल
सस र स"र झ ल . सर भच खर सररप आ
अध सतरक उज .% ह प थहरक उज % आ . त आ9 क d नव
. सर भन पथर आक श उतपन कल
त च
हरच र न र त
अध तर सररप सर भ पसरल . पर ,"
उज % सर न पसरल न
न सगळ
. क d हठक ण ज स र क d हठक ण कर अश
पसरल . त र"ळ त
रळभ उजwच पर स ज स कडन कर कड
ण आरश क
त स ठ ज स भ ग ल प"ण पदश अथर
थ% (त आहण कर भ ग न प प(त अस सरजल ज ऊ
ल गल.
सध
पपच
झल
रर
.त
र त दष
अस
प
म णन बह न त च
स रख पसरल.
, ह जग च
ल सरग% र प
ळ
नभग
अदष आ
र णस ल त च
र प
. सरग %च अनक ल क आ
रत
प"ण र त च
प पर र
अदष आ
. व
रन"ष
अहभव कM आपण स ग शक ल त
हरभ गलल
आ
ज ऊ शक . त
प • शक न
अस
प"ण च
र
रन"ष न प"ण क कर र र र च अस
आहण रन"ष
पWथर रर
र
व
अस
कM, सWष च
ग"ण प प प"ण च
सगळ
कर ज स
र
पण
इ र क णत
गष ज
ण र"ळ
अस9क स9क स सतरक
र अरसथ अस स ग
अस
र त
अस . त
प(
त ल अस"र सपद अस सरजल ज
अस .
कर
न
. म णन कर र ज स अश
ग"रल अघरश% न ऋरdन हरच र , रल स ग , अ
सग.
.
एक च ज ग अस
न पथर रज ग"ण व क
र"ल र पन म णज आकड
. ग"ण त च
. पWथर
शकMन"स र
स सतरक सरजल ज
गल कa, त
ळ अश न र
हदस न
. ग"ण हरच र , प प र प"ण ह च
गल कa, एक अरसथल आपण
अध सतरक उजwच गहण
अस
कM, आक श
सतर, रज आहण
पण% प पर
चर% च(न
प पर
रल स ग . अघरश% न स ग
कर
कर झ ल न अखर ,
सग.
पण%
. ग"ण अघरश% न ऋर ल हरच र , आक श
अघरश% न स ग
. जथ अध सतरक उज % उचच च अस
सज र पर र च
ळ
. त चस"द अनक ल क आ
न नरक क ठ अस
sर sर न कर
र ज रर
र झ ल, त न सरग% , पWथर आहण प
अस
न ग"ण
द र अनक प पक रक
क % अजन प"र झ लल न
प"ण र
क रण
कन च
प प र प"ण च खळ अस च च ल असल.
अस . सरग %
ळ
अस
नव
असस तर न
न दKत , द नर, र (स आहण असर अस उतपन झ ल ज च क % प"णण च
. म णज
९४. हभषर प"ढ स ग
आ
ण शक
र कल त
%स करण एकढच
न
सगळ कड स रख पसरल.
उतपत च क रण आ . ज पर ण प"णण च अहभव कM चर चर च
श पपच
शकMसथ न
ज न
भग
प प कर र
ल
रक
हबघड
ग"रर % ,
स"द
अघरश% न स ग
, सWष
"ल स ग . रन"ष
अस
आल आ त च र ह
प"ण क रक प ण अश हर9 त च रचन असल र"ळ त न प"ण
रच त च र"कM
पण त
ल चर चर च हरभ जन त पर ण करण
ऊ शक .
प प कर
सगळ पश, प( आहण र स
र
ल
र त च र"कM
प"ण क रक स हग ल आ
र
करर र च
न
. सर% च र ठ
. त उलट सगळ स"कर
ज र ज र गर ई उतपन कर
, क"जरण र, सडरण र, दग" ~9 पसररण र अस ज र प पक रक सरजल
ज
त च
. आपल ल र ग
र ग अस प पक रक ज र अस
प प करण र त च प"ढ ल जनर हकड र"ग
ग"ण हरच र , अ
ग"
त
ग"
र ( ल ज ऊ शक
स दपर
ग"
ज प प च ग" सरजल ज , रन"ष
पर ण कल ग"
र
. त न र प प च पर ण
रन"ष , र नर आहण स"ग र (असरल) र ( कड ज ऊ शक
प प च पर ण आणख न र ढल
कल ग"
ब %च अश सत अस .
क?
, सगळ र ठ प ण कW
र ढल र त
कa,
ग"रर % रल स ग जर सगळ र ठ प ण प"ण क रक अस स हग ल आ
सगळ र ( प ~ ज ऊ शक
अघरश% न स ग
घईल
. म णन असF स ग
फक रन"ष
. त प"ढ जस
र ( ल ज ऊ शकल. त
प"ढ
ल फक स सतरक र णसच र ( कड ज ऊ शक ल.
हकत क र ठ प ण स"द प पर ज रन जग
अस ल क रण प"णण च पर ण
पWथर रर फ र कर झ लल असल.
९५. ग"ण हरच र , रल स ग , रद क ण र क स हग ल"?
अघरश% न स ग
कW
ग"
, रद बह न उतपन कलल
अनक ऋरdन ग ईल आ . त च क रण स ग , जस
प प च पर ण र ढ ल गल र कर %न प"ण हरळरण स प र
लन
स बह च
ऋर क d रत रच ल गल ज च
जप न र स सतरक ज रन जगण न प"ण
अध सतरक उज % र ढरण च क र
अस . क रण
रद
कर
जप च
अस
दर
आ
. सFच त
पर ," प"ढ
. रद च
अस
शबद च उदश त
दर प
र bच उदश आ रद च .
कल ज स र च
अस
व
प( रगळ
स 9क ल
. अश रर न
रत ऋच आहण
शबद च अथ% क ढण च व थ% प तन कर न क रण
जपण च परपर हरसरल गल .
स गण स स"रर
कर रण म णज
रत क d दर न पसन करण
अध सतरक उज % र ढरण च क र कर
र ध र न रन"ष त च प"ण र ढर शक
स र ह रप
न
. त
आजन
सरन कव
. म णन अज न ल क न रद सरज
क d ऋर जसF
. त
न
जरलक
न
.
झल त न
ज
जरwद आल . त च
रद न
ज
करण स प झ ल.
र ब हण च
अहगरस न अथर% रद रचल त
पक रच
त
शक कर
न सगळ
दर
र स हरक जग च ज न स गण च प तन प"न
रत न झ ल . अश रर न र णस च
हरहर9 दर न आळरण कल ज
सरज
र जर सर% क d
नव त . त च सर 9 न करण स ठ ऋर
उद र स ठ बह न च र रद हदल आ
अस त
ऋच र स र च
ग असल र त
दर
जर न रर पसन
इत द , कर% क ड उतर पक र कर शक
र तर अनन स 9 रण आ . र णस ल त च प"ण र ढरण च
नरलल
आ
त
पसन करण स ठ कर% क ड च उद
. ज कर न
ग न न, ज च अथ% फक त
. त च रचन
करण स ठ अस9क र ग% दश% न व र म णन सक9 न र ("प न प"ढ आगर श स
रद न ऋहदक, प"र ह
शच
र कल ज च
. सन न परपर
कर
ज
दर
कर% क ड च
रद करण स ठ
झ ल . एरढ स गन ऋर अघरश% न श
झ ल.
९६.
त च रह
रल स ग ,
हभषर स ग
, दर च प र"ख न
अघ र दर
आहण हप र दर
करण स ठ दर
शस
ज
गहरद आ
आ
अस
. बह च
हदल
आ
न पक र स हग ल आ
, दर रध
त
त
प"ण क रक दर
दर
कWपन उतपन झ लल
श हनत
आ
ऋरdच
आ
दर
त
रलल
नस
. त च
र णस च
हनत अस
म णज त
. त न हनह•
सर च
ज न आपण स र न भ र भ" प म णन ब ल
त न र त
प"न
जनर घऊन
आ . त च पर ण आगर श स
अस
. रद
रद न र णस ल र
र त च सख
ब ‚ 9 प पक रक अस
. त च पर ण हप र दर
अनक पक र आ
. प"ण क रक दर , प पक रक अथर
अथ % • हपश चच दर . बह न ज
उतपन कल
. प पक रक दर
हपश चच दर
अस
स" 9ष र हभषर ल हरच र
रढ न सर 9 न न झ लल
प"ण
स 9नच हन र अघ र
हपश चच न
ग" च
अ प ~
एरढ स गन
गपप झ ल. सगळ
दर
आ . दर
अदष जग
अस
हरज न
.
सFच
ससद च र ग% दश% न हदल
प पक रक दर च र प"ण क रक अश द न
स"द आगर शस
क %र
क ल र %द फ र कर
पक रच
ससद च र ग% दश% न आ . हपश चच दर कडन क र करण स ठ त न श दहर9 च
करण स प अस . त च र
र झल
र %द अस
त च
दर च
खप आ . आगर
दर च
रद न पसन
कर% क ड च ग भ अस .
, त च ल( अस
दष
ज ग रर र
त
"
बह न हन क
कलल
ल ज
सपष करण न त च सर 9 न
जगर ट च हन तण कर
घण च
इह
र रद न त च
दरद न स हग लल 9र% त च
म णज अल
स"द फक त च
(फ र) र रद न हदल आ
. पर ,
"
ज र रर त न सगळ
स
ज ण च त कर
. इसल रच श 9 र रद न ल रल
अरब दश
क र कर
कल
सर% श
आ .
आदश द
कर
ओल डन गल
व
र
त न त
चढ
अरब आख
क रण स त ल सजब लच आदश
र रद न न र ज व क कल
आदश पर ण इसल र फक अरब प"र
दन
त च पच र
अस न ज
स"द फक
त ल अनक इ र ल क न जस आरwहन न,
नर न 9र %च हद( दण च
कa, इसल र फक अरब स ठ आ
. सर ‡ र रदस"द त च
स र ओल डन गल न
.
. म णज क फर फक अरब अस
अरब चच कल ण करण स ठ आ . त र"ळF र रद च
गल नव
व
पर ", र रद न त न हन(न स हग ल कa, दरद सजब लच
र
न
त
आदश पर ण इसल र फक अरब स ठ आ र त च अल
बश , असरर न ज त च भ ग
हरनह कल
आरश क
ज णन ब"जन ल क प सन दर ठरलल आ
आहण फक अरब स ठ आ . र रद च
अरहर न,
स गण
अरब ल क स ठ स हग ल आ र त च दर
अरब न त ल हरर 9 कल त न र रद क फर म ण ल
शक . क रण र रद च
हनर %त च क
अरब ल क स ठ च आ . अस स गण च क रण द न आदश
बदल आपण प ण र आ
लर र च
. ह
खर खरच र"सलर न आ
थ प तन कल आ . त स ठ इसल रच
प र ल गल. आपल ल इसल रच
आदश च
अस
–
इसल र कस आल र ज न आपण र"सलर न सरज
क? हच र
आ
त
.
इसल र बदलच र ह
ह द दश
अस
ठर
आदश न"स र
र अल
स"द फक
इसल र अरबसथ न ब र
पदश प"र
. जव
कर
.
एक अरब फ ज
क9 त
र %द
. र रद च कटर स थ द र त च
. पर ,
" प"ढ र रद च खन त च
पतन न
आ श न त ल आरसहनक र र जरण न ख ण ल घ लन कल त न र र रद च स सर आहण
पट हशष अब बs ज च
र"ल न आ श न, त च
खसलफ म णज अरब च र"ख
स गण ररन र रद ल र र ख ल घ ल
झ ल . अब बs र ठ श र
र र तर क ( स"द
. त न इसल रच पच र अरब च
. एक दष न
सजब लच
स सजक
ब र करण च ठररल क रण श र गण त
इ र लकच
. पर ,
" त ल र रद च कटर स थ द र हरर 9 कर
आदश ब र न ज ण च
कMद अब बsल कर
र
रदरद च पह ल फ र कa,
.
इसल र फक अरब स ठ आ र अल स"द फक अरब स ठ आ त च आठरण कल पण
र तर क ( अब बs
ऐक र ल
र नव
ब र करण च प तन कर ल ग .
बsच
सKहनक
चकरकM
त ल फर जस
र रद च
त
त सद क
सचच
अस ल.
पच र
त च
सचच
व
एक फ व
क d
डग क ढण च ठरर
द र कa,
र रद च
आण आ
सरजण स ठ त
अरब च
ब टरलल
ग
ल क न एक र ट च
त
.
अरब च ग"ल र
आक र च ट प घ लण च ब9न
रद न अरब स ठ फ"कटच ग"ल र
कल . त स ठ अनक
र करण स ठ
" त
क
रप
.
इ र (अरब नसलल) ल क न दर सकस, बगद द अश व प र हठक ण त च 9द
अश सगळ न इसल र र न कर र ल ग अस. हनद न त
असल च र न
कर
अफग हणसथ न
ल पठ ण व प र
कर र ल ग
नव
. ह दसथ न
. भट
सर ल ख ज स ग
हशरण स स हग ल
शसर झ ल क रण ब हण न
इह
र ल
परश कर
थ बरल व
आपल
र
ल क आपण र"सलर न
ण, भट
ह पक र ब टरल गल त स ठ अब बsल क ण
अरब न इर ण ब टरल न र ह दसथ न
त
भग
थ 9द करण स ठ ज
ल हकत क व प र सर ज जस ल
र ज न त न बल"हचसथ न
ग"ल र
र
आदश ब र नव
च र"सलर न नस ल पण
कर र च आ त न इसल र र न कर र ल गल, त र"ळF ज व प र
श"द ठररन
र अब
र करण स ठ इसल रच उप ग करण र आ . म णज ज अरब र
इसल रच पच र जबरदस न करण स स"रर
जव
सथदर
र रद च अनक स थ द र अब बs र र . त न र
. अश रर न अब बsन इसल रच
जसF ज
इसल रच पस र अरब दश
.
म णज र रद च
ऊ लग .
सथदरन सग
फक अरब स ठ ग"ल र
इसल रच
व
रन न
रररर
ण त न ररन स ग
आल न
,
.
क रण बल ढ पह
र
त न पठ ण ग"ल र न हचथरन उतरकडन ह दसथ न
थ ल (हत च न श कल
त न
स च एक दद" –रजनक भ ग आ . त न र अरब स ठ र ठ पर ण
र करण च क र र गल न कस कल
आपण आपल
इह
स
र च अस .
आ
प • अरब च
ग"ल र च क
करण र म णज त च
सररप अस .
9र %च नककल करण र जर त ल अल
स कर र ण र. नर ज पढण र,
र त
त च
अरब च म णज त च सगळ
र लक स ठ (अरब र लक) नर ज पढण र.
हरशर म णज ग"ल र क"र ण च अभ स करन त
क रण ग"ल र त
प थ% नच
अस . एक पक र
रटच
आक र च
घल न
त
ईल
पद ल ज ऊ शक न
स करण च क रण अरब
द र द खर
कa,
र म णन
त च दश म णन र न
न
अरबस न ब र क ण
र"सलर न न
ब टग अरब च ग"ल र आ
.
आ
र र ष|
र
ज
.
रर ठ
पर
जआ
र न
र"सलर न
. क d ह दसथ न
घ ल प ह ज. सगळ
जग
.
ल
आपल ल बदल र च आ . त स ठ पथर ब हण 9र %च न श
थ सध क ळ त
श र
नजर
प र ल गल. र ब %च रर %पर? स
ल हनरहनर ळ
आल
द लढण स ज
भग
घर नव
कa, त
थ र ण
इह
घर च
घर च
स अस . हशर ज र र ज च
कKद स पडल
अस पर ". जश पशर ई आल
र"ख
दरर ज रर गणप च
% ल क न त बदल हरच रल
. जर त पKकM क ण स"ल न च
लढण स ज
र श र
हफर असF, र"सलर न आळ न
अश कa, पत क र"सलर न च
प • न चs रन गल . र
ऐकल रर रल फ र र ईट र टल
अस र प"न
श टप
नर ज च ट प आ
कa, ह दसथ न
आपण ल(
दरर ज च रर गणप च र ? अस. अस एक
सरजल
. अरब क9
अरब स ठ लढण र र अरब च सर करण स ठ आ
.
ह द कस अरब च ग"ल र झ ल
. र
. आज त
प •.
न एक अजब ग ष र झ
पह र न
ट प च आक र
‚ द त च ग"ल र आ
रद र रर म णण स
.
‚ दdच ह टक र कर
घण स रख आ क रण अस गKरसरज आ कa,
अरब च ग"ल र आ
क
सFच रदरस स"द च लरण र न
.
ख ट बन र आ . ह सश 9न ररन एक ग ष सपष
कर र ल गल
ब क अरब न रज
आणख न ग"ल र अस ल. त
ट प च अनक बदललल रप प र ल हरळ
ल(
न
त च
ग"ल र च ट प घ ल ल. त
ट प स रख अस
टपच
र
न र"ल , र लर , र"फ , इर र अस क ण
अरब स ठ फ"कट लढ ल आहण रर ल.
•द ल क च
ण र नसल
स कपड घ लण र, त च ब ल ब लण र, रहशद ब 9ण र
करण स ठ दण र, त प सन ज हपल रळ जनर ल
णर न
क9 च पसन
ब ब नककल
कळ
र
व
ज
थन
स"टल रर
स हचत बदलल. कKद
स पडलल र र र"सलर न झ ल अस पशव च प"र ह
त र"ळ त न र"सलर न स रख र ण हशर
अरब च ग"ल र न
र"सलर न असल
गणप च
र
खर
कWपन प"न
त च
ख % ह द9र %
गष सग
र"सलर न झ ल पण
अह रक र"ळ स"द क d न ईल ज म णन
घर रर ल
ण च र ग% र कळ झ ल प ह ज. अश ब %च
ल पण त
रळ न दरड
आपण सगळ न ख % ह द
कल म णज सगळ थ रक श स"9र ज ईल.
" र फ र क
र रद च दस
प •.
दरद ल हरच रल
सजब ल त ल स ग
. त र"ळ
स नसल च त न रल स हग ल. त न त च
तर च आचरण करण स स"रर
र रद न त च
र रह ल न
अस म ण ल. म णज ब हण च
ब हण अत च र च
आ
गत
र कर र त न बह षकW कर अस .
ज
कa, इसल र हक
क ळ अरब च कल ण करण र आ ?
कa, त ल पह ल सदश झ ल त प"ढ एक ज र च रश पन स ररw
त न र अरब ल क नष
ल एकरक
लढन. त पर ण इसर सन २०४० प ~
सर(ण करण र आ . त न र इसल र न
स
णर आ . आ
प •
असल
इसल र अरब च
हक प
खर
. अजन
बर च क ळ इसल र र ण र आ .
क d र चक च गKरसरज
सन
.रझ
भ ग आ ब हण
आ
ण च शक
ह सश 9न
लज च
रल रद करण र सगळ ब हण ज
रख% पण र"ळ ह द सर ज च न"कस न
र र ष| च
. ब हण सर ज
स ग र च कa, बरच पश आ
बदल प"षकळ पश आल आ
घ अस
आ ह र इ र हनरदन र"ळ कa, र ब हणदष आ पण
सŽस
ब ‚ 9 प"र ह
आ
.
जर प"रस अथ% स य प ‘ झ ल र प चव
। सर% ह दन
न
रग %च
. आणख न
9र% , जKन 9र% ह च हरच र कर र च आ क रण त
सगळ करण स ठ रल स य करण र त च र बदल
त स ठ अथ% बळ ल ग त स ठ र स"रर
हरघन
आ .
एक ल नस
.
कद आ . त च र क9 च दर कर
त
,
चच आ
पश तर
घ
च
हनरदन
श हरन
ल.
च थ पश तर अप% ण ।
% हरन क । अरर
ह प थ% न करन र ह द क ण? ह प"स क च
नर नर‡ ।।
च थ आरWत
थ सपर .
कल आ .
ई स ह त पह ष न रर ठ भ र आ
र चक आ
झप घण च
रड रध आ . रडण
आ . प"र? प"स क च
म णज ड क ररन प ण ! आ
आ
एक आरWत च
ई प"स क च
जरन जरप
जर न
. रर %ल अ9 % क ट ड ऊनल ड
%कड ल( नक दऊ. रर ठ
p पल
र<कटच
रग न स"स ट स"टलल
रर ठ च
स भ ग व . आपल
ओळख च
आम ल प ठर . "म
हक
व टसप ग"पर9न
आपल ल हटव , पपरच ज ह र
कद. रर ठ भ रच
गल ब ळ प सन
गडल आ
रर ठ स (र न
र चक आण .
च जह र
ज .पच जर
. र चक एकरक न परसपर ऑड% र कर
. स"स ट स"टल रर ठ च र र. खड प ड च
जग च
. व टस अप, ई
रल व
ल ल गल
प ठ रर ल पत क दश .
क ण थ बर शक न
.
9र9डक s
ओढ . त च ई रल पत, व टसप नबर
शभर आण ल आहण
ज र आण ल. "रच
कर . आपल ल क"ठल प"स क र चक प ~ प
पररड न
इ क
एक एक प"स क प च ल ख र चक प % ज
रल, ऍपप, बल " ट" थ, रबस ईट, पनड| ईव , ससड अश असख र ग ~न प"स क व
आ
क9 च नव
चर च आ
. आरच र चक च आरच ज ह र
एजट. च आरच
कद जग ल द खरन दऊ.
esahity@gmail.com ल कळरन ई-रलन र गर . हकर 7710980841
नबर सव करन ठर ,
नबरल "रच न र न Whatsapp करन प"स क whatsapp र गw हरळर . सलक ई स ह त च
app.https://play.google.com/store/apps/details?id=com.
esahity.www.esahitybooks ह सलकरर उपलब9 आ
9न र द,
.
download कर .
सर% र फ आ
.