KLP 1 Tags Date ANATOMIA PRAWIDŁOWA KLP @20/02/2023 Checkbox Dostępne w badaniu punkty kostne KLP 1 1 żebro pierwsze - niewyczuwalne żebro drugie - wyczuwalny przyczep przy kącie mostka pozostałe żebra prawdziwe wyczuwalne do kąta żeber praktycznie Bardzo łatwo dostępna jest badaniu przednia powierzchnia mostka. U góry rękojeści mostka (manubrium sterni) wyczuwa się wcięcie szyjne (incisura iugularis). Bocznie od niego leży wcięcie obojczykowe (incisura clavicularis) wyczuwalne jako szczelina stawu mostkowo-obojczykowego (articulatio sternoclavicularis). U mężczyzn górny brzeg mostka leży na poziomie trzonu Th2, a u kobiet na poziomie trzonu Th3. Rękojeść łączy się z trzonem mostka (corpus sterni) pod osobniczo zmiennym, czasem ruchomym oddechowo kątem mostka (angulus sterni). Na jego wysokości leży drugie wcięcie żebrowe (incisura costalis). Niżej leżą wcięcia dla kolejnych żeber prawdziwych. U dołu trzon łączy się z wyrostkiem mieczykowatym (processus xiphoideus). Linie klatki piersiowej 1. linia pośrodkowa przednia (mediana anterior) — przez sam środek 2. linia mostkowa (sternalis) — wzdłuż brzegu bocznego trzonu mostka 3. linia przymostkowa (parasternalis) — w połowie odległości między linią mostkową a śródobojczykową 4. linia śródobojczykowa (sutkowa) (medioclavicularis seu mamillaris) — biegnie przez połowę obojczyka (brodawkę sutkową) KLP 1 2 5. linia pachowa przednia (axillaris anterior) — biegnie przez najwyższy punkt doły pachowego 6. linia pachowa środkowa (axillaris media) — biegnie przez fałd pachowy przedni 7. linia pachowa tylna (axillaris posterior) — biegnie przez fałd pachowy tylny KLP 1 3 8. linia łopatkowa (scapularis) — biegnie przez dolny kąt łopatki 9. linia przykręgowa (paravertebralis) — biegnie wzdłuż wyrostków poprzecznych kręgów piersiowych 10. linia pośrodkowa tylna (mediana posterior) — środek pleców KLP 1 4 Sutek największy gruczoł skórny gruczoł apokrynowy składa się z tkanki gruczołowej — ciała sutka (corpus mammae) i otaczającego je ciała tłuszczowego (corpus adiposum mammae) poniżej środka sutków wystaje brodawka sutkowa (papilla mammae), dokoła której leży otoczka brodawki sutkowej (areola mammae) między sutkami znajduje się zmiennej szerokości podłużna szczelina — zatoka sutkowa (sinus mammarum) gruczoł sutkowy składa się z 15-20 płatów (lobi glandulae mammariae) torebka z tkanki łącznej wnika w głąb płatów dzieląc je na płaciki (lobuli…) z każdego płata wychodzi przewód mleczny (ductus lactiferus), który przed swoim ujściem na brodawce sutkowej rozszerza się w zatokę mleczną (sinus lactiferus) KLP 1 5 czasem istnieje dodatkowy płat gruczołu leżący w dole pachowym kliniczne nazywany ogonem Spenc’a unaczynienie tętnicze 1. gałęzie sutkowe boczne od t. piersiowej bocznej (rami mammarii laterales) 2. gałęzie sutkowe wewnętrzne od t. piersiowej wewnętrznej 3. gałęzie sutkowe od gałęzi bocznych tętnic międzyżebrowych III-VII 4. gałęzie piersiowe t. piersiowo-barkowej (zaopatrują głownie ogon Spence’a) odpływ krwi żylnej 1. splot żylny otoczki brodawkowej (plexus venosus areolaris) 2. naczynia głębokie + żyła piersiowo-nadbrzuszna (thoracoepigastric vein) odpływ krwi głęboki jest analogiczny do unaczynienia tętniczego odpływ chłonki naczynia chłonne ze środkowych części gruczołu wytwarzają podskórny splot chłonny otoczki brodawki sutkowej (plexus lymphaticus subareolaris) 1. z bocznej części gruczołu do a. węzłów chłonnych pachowych piersiowych (pachowych przyśrodkowych) b. węzłów chłonnych międzyżebrowych tylnych 2. z dolnej części sutka poprzez węzły chłonne piersiowo-nabrzuszne do węzłów chłonnych pachowych centralnych 3. z przyśrodkowej części gruczołu do węzłów chłonnych międzyżebrowych przednich (mostkowych) 4. z górnej części gruczołu poprzez węzły chłonne międzypiersiowe do węzłów chłonnych pachowych centralnych lub bezpośednio do pachowych szczytowych (podobojczykowych) KLP 1 6 unerwienie 1. zaopatrzenie czuciowe — gałęzie skórne nerwów międzyżebrowych + nerwów nadobojczykowych ze splotu szyjnego 2. zaopatrzenie wydzielnicze — włókna pozazwojowe oplatające naczynia tętnicze (międzyżebrowe) dochodzące do sutka Powierzchowe mięśnie klatki piersiowej mięsień piersiowy większy (m. pectoralis major) rozpoczyna się 3 częściami: 1. część obojczykowa (pars clavicularis) — rozpoczyna się na przyśrodkowej połowie obojczyka a. włókna przebiegają równolegle ku dołowi i w bok do części przedniej ścięgna końcowego b. na całym przebiegu jest wyraźnie oddzielona od części mostkowo-żebrowej przez sulcus intrapectoralis 2. część mostkowo-żebrowa (pars sternocostalis) — rozpoczyna się na powierzchni przedniej mostka i chrząstkach żebrowych prawdziwych z wyjątkiem I i VII żebra 3. część brzuszna (pars abdominalis) — odchodzi od blaszki przedniej pochewki m. prostego brzucha mięsień kończy się ścięgnem, mającym 5-7cm szerokości, na grzebieniu guzka większego kości ramiennej czynność: skurcz wszystkich mięśni pociąga łopatkę do przodu, przyciąga ramię przyśrodkowo i do przodu, opuszcza podniesione ramię oraz obrac ja do wewnątrz trójkąt naramienno-piersiowy między m. piersiowym większym a m. naramiennym znajduje się bruzda naramienno-piersiowa (sulcus deltoideopectoralis) w której biegnie żyła odpromieniowa (vena cephalica) KLP 1 7 do góry bruzda rozszerza się w trójkąt naramienno piersiowy którego podstawą jest obojczyk w miejcu tym skóra wpuklasię nieco pod wpływem ciśnienia atm. wytwarzając doł podobojczykowy (fossa infraclavicularis) jest on miejscem orientacyjnym do wyszukiwania tętnicy podobojczykowej unerwienie — n. piersiowy przyśrodkowy i boczny unaczynienie — gałęzie piersiowe t. piersiowo-barkowej; t. piersiowa boczna od t. pachowej; gałązki tt. międzyżebrowych KLP 1 8 m. piersiowy mniejszy (m. pectoralis minor) przykryty piersiowym większym rozpoczyna się trzema lub czterema wiązkami na powierzchni zewnętrznej końców przednich drugiego lub trzeciego do piątego żebra kostnego włókna kończą się krótkim i silnym ścięgnem na wyrostku kruczym łopatki czynność obniża obręcz kończyny górnej oraz pociąga ją przyśrodkowo przy ustalonym mięśniu stawie ramiennym działa jako mięsień wdechowy unerwienie nerwy piersiowe przednie m. zębaty przedni (m. serratus ant.) posiada 10 zębów przyczepiających się do dziewięciu górnych żeber i do przegu przyśrodkowego łopatki KLP 1 9 składa się z 3 części: 1. górna przyczepia się do żeber I i II 2. środkowa przyczepia się do żeber II i III 3. dolna do żeber IV i IX czynność przesuwa obręcz do przodu i w doł odwodzi ramię od poziomu przyciska łopatkę do klatki piersiowej pomocniczy mięsień oddechowy unerwienie nerw piersiowy długi (n. thoracicus longus) m. podobojczykowy (m. subclavius) przyczepia się do powierzchni górnej I żebra koniec na powierzchni dolnej końca barkowego obojczyka czynność: obniża obojczyk poszerza światło żyły podobojczykowej unerwienie: nerw podobojczykowy (n. subclavius) Powierzchowne mięśnie grzbietu KLP 1 10 KLP 1 11 m. czworoboczny (m. trapezius) rozpoczyna się włóknami ścięgnistymi 1. na przyśrodkowej części kresy karkowej górnej i guzowatości potylicznej zewnętrznej 2. na więzadle karkowym 3. na wyrostkach kolczystych siódmego kręgu szyjnego i wszystkich kręgów piersiowych oraz odpowiednich częściach więzadła nadkolcowego włókna górne biegną skośnie w dół i ku bokowi i przyczepiają się do końca barkowego obojczyka środkowa część kieruje się poprzecznie i przyczepia do wyrostka barkowego i do grzebienia łopatki KLP 1 12 włókna dolne biegną skośnie ku górze i w kierunku bocznym przechodzą nad trójkątnym początkiem grzebienia łopatki i kończą się płaskim trójkątnym ścięgnem na części przyśrodkowej brzegu górnego grzebienia; ścięgno to zaznacza się przez skórę czynność pars descendens dźwiga staw ramienny ku górze; przy ustalonym stawie ramiennym zgina głowę ku tyłowi pars transversa zbliża łopatkę do kręgosłupa pars ascendens opuszcza staw ramienny lub unosi tułów ku górze unerwienie gałąź zewnętrzna n. XI + gałązki splotu C2-4 m. najszerszy grzbietu (m. latissimus dorsi) rozpoczyna się 1. na wyrostkach kolczystych sześciu dolnych kręgów piersiowych, 5 kręgów lędźwiowych i na grzebieniu krzyżowym pośrodkowym (pars vertebralis m. latissimus dorsi) do których przyczepia się płaskim szerokim ścięgnem stanowiącym blaszkę tylną albo powierzchowną powięzi piersiowo-lędźwiowej (fascia thoracolumbalis) 2. na tylnej trzeciej części wargi zewnętrznej grzebienia biodrowego (pars iliaca m. latissimi dorsi) 3. przybiera trzy lub cztery pasma włókien odchodzące od powierzchni zewnętrznej dziewiątego lub dziesiątego, jedenastego i dwunastego żebra (pars costalis m. latissimi dorsi) 4. na dolnym kącie łopatki (pars scapularis m. latissimi dorsi) przy przyczepie mięśnia obłego większego włókna owijają się wokół mięśnia obłego większego przesuwając się z pow. tylnej na przednia i przechodzą w ścięgno które przyczepia się do guzka mniejszego kości ramiennej do przodu od m. obłego większego czynność przy ustalonym kręgosłupie opuszcza podniesione ramię, przywodzi je do tyłu i obraca do wewnątrz KLP 1 13 brzeg boczny staje się twardy podczas kaszlu — wydechu naciaskając bocznie na żebra —— miesień kaszlu unerwienie n. piersiowo-grzbietowy trójkąt lędźwiowy (trigonum lumbare) między brzegiem tylnym m. skośnego zewnętrznego brzucha, brzegiem przednim m. najszerszego grzbietu i grzebieniem biodrowym znajduje się trójkątna przestrzeń której dno jest utworzone przez m. skośny wewnętrzny brzucha m. równoległoboczny (m. rhomboideus) początek przyczepia się cienką blaszką do dolnego odcinka więzadła karkowego i do wyrostków kolczystych ostatnich dwóch kręgów szyjnych oraz do więzadła nadkolcowego i wyrostków kolczystych 4 górnych kręgów piersiowych przyczepia się do brzegu przyśrodkowego łopatki część górna do kości a dolna do łuku ścięgnistego w większości przypadków między pęczkami szyjnymi i grzbietowymi m. równoległobocznego znajduje się nieznaczna szczelinowata przestrzeń i dzieli mięsień na dwie części: 1. m. rhomboideus minor 2. m. rhomboideus major KLP 1 14 czynność pociąga łopatkę w kierunku przyśrodkowym antagonista mięśnia zębatego przedniego i czworobocznego przyciska łopatkę do klatki piersiowej unerwienie n. grzbietowy łopatki m. dźwigacz łopatki (m. levator scapulae) rozpoczyna się czterema wiązkami na guzkach tylnych wyrostków poprzecznych pierwszego do czwartego kręgu szyjnego wiązki biegną równolegle do dołu i przyczepiają się na górnym odcinku brzegu przyśrodkowego łopatki począwszy od kąta górnego aż do trójkąta grzebienia (trigonum spinae) czynność podciąga łopatkę ku górze i przyśrodkowo unerwienie n. grzbietowy łopatki KLP 1 15 gałązki splotu szyjnego m. półkolcowy (m. semispinalis) m. półkolcowy klatki piersiowej i szyi (m. semispinalis thoracis et cervicis) rozpoczyna się na wyrostkach poprzecznych wszystkich kręgów piersiowych i kończy na wyrostkach kolczystych C2 do Th6 m. półkolcowy głowy (m. semispinalis capitis rozpoczya się na wyrostkach poprzecznych i stawowych C4 do C7 oraz na wyrostkach poprzecznych Th1 do Th6 kończy się na łusce kości potylicznej między kresą karkową górną a dolną czynność: zgina kręgosłup w odcinku szyjnym i piersiowym bocznie i obraca w stronę przeciwną obraca twarz w stronę przeciwległą razem - prostuje kręgosłup unerwienie odgałęzienia przyśrodkowe od gałęzi tylnych odpowiednich nerwów rdzeniowych mm. zębate tylne: górny i dolny (mm. serrati posteriores: superior et inferior) górny przyczepia się do dolnej części więzadła karkowego oraz wyrostków kolczystych C6 do Th2 i dochodzi do brzegów górnych i powierzchni zewnętrznych żeber II-V dolny rozpoczyna się od blaszki tylnej powięzi piersiowo-lędźwiowej na wysokości od Th10 do L2 i dochodzi do brzegów dolnych żeber IX-XII czynność tylny górny jest pomocniczym mięśniem wdechowym KLP 1 16 tylny dolny jest pomociczym mięśniem wydechowym unerwienie nerwy międzyżebrowe: I-IV i IX-XI Głębokie albo właściwe mieśnie klatki piersiowej mm. międzyżebrowe (mm. intercostales) mm. międzyżebrowe zewnętrzne (mm. intercostales externi) położone począwszy od guzków żeber aż do bocznych końców chrząstek żebrowych z tyłu łączą się z dźwigaczami żeber z przodu w pobliżu przednich końców przechodzą w ścięgniste, pasma łącznotkankowe — błony międzyżebrowe zewnętrzne (membranae intercostales externae) rozpoczynają się na dolnym brzegu wyżej leżącego żebra, na zewnątrz od bruzdy żebra kończą się na brzegu górnym niżej leżącego brzegu KLP 1 17 mm. międzyżebrowe wewnętrzne (mm. intercostales interni) położone w przestrzeniach międzyżebrowych począwszy od okolicy kątów żeber aż do mostka składa się z dwóch warstw 1. mm. międzyżebrowe pośrednie (intermedii) przylegające ściśle do zewnętrznych 2. mm. międzyżebrowe najgłębsze (intimi) kończy się na granicy chrzęstno-kostnej żebra w przedłużeniu mm. międzyżebrowych pośrednich ku tyłowi aż do kręgosłupa znajdują się cienkie łącznotkankowe pasma włóknise — błony międzyżebrowe wewnętrzne (membranae intercostales internae) mm. podżebrowe (mm. subcostales) zmienne, cienkie mięśnie rozpoczynają się na powierzchni wewnętrznej dolnych żeber w okolicy kątów żeber włókna kończą się na brzegu górnych następnego żebra (ale mijają jedno lub dwa więc tak skaczą) niewielkie znaczenie czynnościowe (mm. szczątkowe) czynność wielka siła zewnętrzne unoszą żebra — mieśnie wdechowe wewnętrzne opuszczają żebra (troche scam ale csii) — wydechowe unerwienie n. międzyżebrowe I-XI m. poprzeczny klatki piersiowej (m. transversus thoracis) KLP 1 18 rozpoczyna sę na powierzchni tylnej wyrostka mieczykowatego i częsci dolnej trzonu mostka kończy się 5 zębami na granicy chrzęstno kostnej szóstego do drugiego żebra górne pasma mijają przeważnie dwa miedzyżebrza czynność część dolna i poprzeczna zmniejsza kąt przyczepu chrząstki żebrowej do mostka, działa wydechowo unerwienie nn. międzyżebrowe II-VI Powięzie klatki piersiowej Powięź piersiowa (fascia pectoralis) blaszka powierzchowna powleka przednią powierzchnię m. piersiowego większego blaszka głęboka pow. tylną m. pectoralis major blaszka powierzchowna przyczepia się do przedniego brzegu obojczyka i łączy z blaszką powierzchowną powięzi szyi ku bokowi przechodzi w powięź m. naramiennego pokrywając bruzdę naramienno-piersiową z dolnego brzegu m. piersiowego większegołącząc się z blaszką głęboką przerzuca się ona na brzeg przedni m. najszerszego grzbietu i w obrębie jamy pachowej, której tworzy podstawę nosi nazwę powięzi pachowej jest związana z namięsną mieśnia ale luźno ze skórą so boobs jiggle Powięź obojczykowo-piersiowa (fascia clavipectoralis) m. podobojczykowy jest objęty ścięgnistą powięzią podobojczyjową która łączy się z okostną obojczyka i jako powięź obojczykowo-piersiowa zstępuje ku dołowi wypełniająąc trójkątną powierzchnię między m. podobojczykowym a m. piersiowym mniejszym KLP 1 19 obejmuje pectoralis minor i łączy się z powięzią piersiową i pachową dolna część łączy się z powięzią pachową i nosi nazwę — więzadła wieszadłowego pachy (lig. suspensorium axilae) Powięź wewnątrzpiersiowa (fascia endothoracica) pokrywa powierzchnię wewnętrzną żeber i mm. międzyżebrowych wewnętrznych przechodzi w powięź przeponowo-opłucnową do wewnętrznj jej powierzchni przylega opłucna Dół pachowy i jama pachowa jest ograniczony z przodu fałdem utworzonym przez m. piersiowy większu — fałd pachowy przedni z tyłu m. najszerszym grzbietu — fałd pachowy tylny przyśrodkowo — m. zębaty przedni KLP 1 20 w kierunku powierzchni przedniej ramienia dół pachowy przechodzi w bruzdę biegnącą przyśrodkowo od m. dwugłowego aż do dołu łokciowego — sulcus bicipitalis medialis powyżej dołu pachowego po usunięciu skóry między ścianą boczną klatki piersiowej a ramieniem znajduje się jama pachowa otwór pachowy boczny albo czworoboczny (foramen axillare laterale s. quadrangulare) jest ograniczony od strony bocznej szyjką chirurgiczną kości ramiennej, przyśrodkowo - głową długą m. trójgłowego, u góry m. teres minor, u dołu m. teres major; łączy jamę pachową z przestrzenią podnaramienną zawiera nerw pachowy i tętnice okalającą ramię tylną (a. circumflexa humeri post.) otwór pachowy przyśrodkowy albo trójbocznu (foramen axillare mediale seu triangulare) ograncizony ze strony bocznej głową długą m. trójgłowego, u góry - m. obłym mniejszym, u dołu m. obłum większm: łączy jamę pachową z przestrzenią podgrzebieniową; zawiera tętnice okalającą łopatkę — a. circumflexa scapulae przez otwór pachowy boczny przechodz nerw pachowy, tętnica i żyły okalające ramię oraz naczynia chłonne przez otwór pachowy przyśrodkowy przechodzą tętnica i żyły okalające łopatkę i naczynia chłonne Splot ramienny (plexus brachialis) KLP 1 21 jest utworzony przez gałęzie czterech dolnych nerwów szyjnych i pierwszego piersiowego (C5-Th1) KLP 1 22 bardzo często też dochodzą do niego włókna z C4 i Th2 gałęzie tworzą korzenie (radices) splotu po krótkim przebiegu korzenie łączą się w 3 pnie splotu (trunci plexus) pień górny (truncus superior) powstaje głównie z połączenia C5 i C6 pień środkowy (truncus medius) jest przedłużeniem C7 pień dolny (truncus inferior) tworzy się w wyniku złączenia C8 i Th1 każdy z trzech pni dzieli się na część tylną (divisio posterior) i część przednią (divisio anterior) części tylne zespalają się z sobą tworząc pęczek tylny (fasciculus posterior) części przednie odchodzące od pnia górnego i środkowego, wchodzą w skład pęczka bocznego (fasciculus lateralis) część przedniia pnia dolnego przechodzi w pęczek przyśrodkowy (fasciculus medialis) KLP 1 23 Pod względem położenia splot ramienny dzielimy na cz. nadobojczkową (w szyi) i podobojczykową (w jamie pachowej) (między obu tymi częściami możemy wyróżnić krótki odcinek sploty, położony między obojczykiem a pierwszym żebrem) część nadobojczykowa korzenie i pnie znajdują się w trójkącie bocznym szyi KLP 1 24 część podobojczykowa utworzona przez 3 pęczki Obszar unerwienia splotu ramiennego 1. cała kończyna górna: mięśnie, stawy, skóra 2. na tułowiu wszystkie mięśnie (poza czworobocznym) przyczepiające się do obręczy kończyny górnejL a. mm. piersiowy większy i mniejszy b. m. zębaty przedni c. m. podobojczykowy d. m. równoległoboczny e. m. dźwigacz łopatki f. m. najszerszy grzbietu g. para górnych mm. dźwigaczy żeber 3. na szyi: a. mm. pochyłe b. m. długi głowy i długi szyi c. mm. międzypoprzeczne przednie szyi 4. zawiera także włókna autonomiczne dla tkanki mięśniowej gładkiej skóry i naczyń oraz dla gruczołów potowych kończyny KLP 1 25 gałęzie sploty ramiennego można podzielić na 1. krótkie — zaopatrujące mm. obręczy kończyny górnej, niektóre mięśnie tułowia i szyi 2. długie — unerwiające część wolną kończyny górnej Nerwy krótkie splotu ramiennego nerw grzbietowy łopatki (n. dorsalis scapulae) odchodzi z gałęzi brzusznej C5 przebija lub krzyżuje od przodu m. pochyły środkowy i kieryje się ku tyłowi najpierw biegnie pomiedzy m. pochyłym tylnym a m. dźwigaczem łopatki następnie kieruje się grzbietowo i schodzi ku dołowi wzdłuż brzegu przyśrodkowego łopatki, kończąc się na mm. rownoległobocznych zaopatruje dolną część m. dźwigacza łopatki i mm. równoległoboczne bierze udział w unerwieniu m. pochyłego środkowego i m. zębatego przedniego oraz m. zęnatego tylnego górnego porażenie powoduje osłabienie unoszenia łopatki i przybliżanie jej do kręgosłupa KLP 1 26 nerw piersiowy długi (n. thoracicus longus) rozpoczyna się najczęściej dwoma lub trzema korzeniami (C5-C7) w postaci typowej korzenie n. piersiowego długiego odchodzące z C5, C6 przebijają m. pochyły środkowy, a korzeń z C7 zawija się dokoła brzegu przedniego wymienionego mięśnia korzenie łączą się ze sobą na m. pochyłym środkowym powyżej pierwszego żebra układa się on na powierzchni bocznej m. zębatego przedniego zaopatrując kolejno każdy ząb KLP 1 27 nerw podobojczykowy (n. subclavius) odchodzi od C5 biegnie przed t. podobojczykową, pod obojczykiem wnika do m. podobojczykowego i zaopatruje go często oddaje gałęzie do n. przeponowego jako n. przeponowy dodatkowy nerw nadłopatkowy (n. suprascapularis) powstaje z pnia górnego od C5, C6 lub od jego części grzbietowych kieruje się on przez dół nadobojczykowy większy wzdłuż górnego brzego splotu ramiennego za obojczykiem i wzdłuż dolnego brzuśca m. łopatkowo-gnykowego zdąża wraz z t. nadłopatkową w kierunku wcięcia łopatki we wcięciu łopatki razem z ż. nadłopatkową nerw przechodzi pod więzadłem poprzecznym który oddziela go od t. nadłopatkowej KLP 1 28 biegnącej NAD WIĘZADŁEM oddaje gałęzie do m. nadgrzebieniowego i do stawu ramiennego, i nastepnie do dolu podgrzebieniowego rozgałęziając się w m. podgrzebieniowym zaopatruje m. nadgrzebieniowy i podgrzebieniowy, ale zwykle NIE unerwia obłego mniejszego unerwia staw ramienny i staw barkowo-obojczykowy nerwy piersiowe przyśrodkowy (n. pectoralis medialis) i boczny (lateralis) noszą wspólną nazwę nerwów piersiowych przednich przyśrodkowy odchodzi od pęczka przyśrodkowego (C8-Th1) boczny odchodzi od pęczka bocznego (C5-C7) zaopatrują m. piersiowy większy i m. piersiowy mniejszy zwykle nerw piersiowy boczny zaopatruje część obojczykową i górne odcinki cz. mostkowo-żebrowej m. pectoralis major KLP 1 29 nerw przyśrodkowy zwykle zaopatruje część brzuszną i dolne odcinki części mostkowo-żebrowej m. piersiowy mniejszy jest zaopatrywany przez nerw przyśrodkowy do którego dołącza się gałąź od nerwu bocznego nerwy podłopatkowe (nn. subscapulares) zwykle dwa n. podłopatkowy górny (n. subscapularis sup.) n. podłopatkowy dolny (n. subscapularis inf.) najczęściej odchodzą od pęczka tylnego splotu ramiennego lub od części tylnych pnia górnego (C5, C6) niekiedy też środkowego (C7) unerwiają m. podłopatkowy oraz najczęściej też m. obły większy KLP 1 30 nerw piersiowo-grzbietowy (n. thoracodorsalis) może być uważany za szczególnie długi nerw podłopatkowy zawiera włokna C6-C8 odchodzi od pęczka tylnego samodzielnie lub wspólnie z n. pachowym unerwia m. najszerszy grzbietu, oraz częściowo m. podłopatkowy oraz niekiedy m. obły większy KLP 1 31 n. pachowy (n. axillaris) zawiera włókna z C5 i C6 odchodzi w dole pachowym od pęczka tylnego splotu ramiennego wśród licznych gałęzi rozróżniamy 1. gałęzie mięśniowe 2. gałęzie stawowe 3. gałąź międzyguzkową 4. n. skórny boczny ramienia gałęzie mięśniowe (rami musculares) zaopatrują mięsień obły mniejszy i m. naramienny gałęzie stawowe (rami articulares) w liczbie 2 zaopatrują staw ramienny KLP 1 32 gałąź międzyguzkowa (ramus intertubercularis) zaopatruje okostną bliższej części kości ramiennej n. skórny boczny ramienia (n. cutaneus brachii lateralis) najdłuższa gałąź n. pachowego rozkrzewia się w skórze oddając gałęzie wstępujące które unerwiają skórę nad boczną i tylną częścią m. naramiennego, oraz gałęzie zstępujące, zaopatrujące skórę tylnej i częściowo bocznej strony ramienia w odcinku górnym Nerwy długie splotu ramiennego z pęczka bocznego odchodzą n.. mięsniowo-skórny (n. musculocutaneus) n. pośrodkowy (n. medianus) korzeń boczny (radix lateralis) z bpęczka przyśrodkowego odchodzą: n. pośrodkowy (n. medius) korzeń przyśrodkowy (radix medialis) n. łokciowy (n. ulnaris) n. skórny przyśrodkowy ramienia (n. cutaneus brachii medialis n. skórny przyśrodkowy przedramienia od pęczka tylnego do części wolnej kończyny górnej odchodzi n. promieniowy (n. radialis) KLP 1 33 nerwy międzyżebrowe gałęzie brzuszne nerwów piersiowych w liczbie 12 kierują się do przodu i biegną w ścianie klatki piersiowej i jamy brzusznej, układając się przeważnie miezy żebrami ostatni z nich (dwunasty) znajduje się poniżej 12 żebra i nazywa się n. podżebrowy (n. subcostalis) górne biegną na całej długości przestrzeni międzyżebrowych kończąc się w pobliżu mostka dolne znajdują się w przestrzeniach miedzyżebrowych na początku dalej za to leżą pomiędzy mm. brzucha, kończąc się w pobliżu kresy białawej przebieg górnych nerwów międzyżebrowych (Th1-Th6) 1. odcinek początkowy od kręgosłupa do kąta żeber; nerwy znajdują się w przestrzeni ograniczonej od tyłu przez mm. międzyżebrowe zewnętrnze oraz błonę międzyżebrową wewnętrzną; od przodu przez powięź wewnątrzpiersiową KLP 1 34 2. od kąta żeber pojawiają się mm. międzyżebrowe wewnętrzne, oddzielające nn. międzyżebrowe od powięzi wewnątrzpiersiowej — przebiegają pomiędzy mięśniami międzyżebrowymi zewnętrznymi a wewnętrznymi 3. w części bocznej przebiegają pomiędzy mm. międzyżebrowymi pośrednimi a wewnętrznymi 4. z przodu leżą pomiędzy mm. międzyżebrowymi pośrednimi od przodu a powięzią wewnątrzpiersiową oraz m. poprzecznym klatki piersiowej od tyłu 5. na końcu przebijają mięśnie międzyżebrowe pośrednie i m. piersiowu większy, wychodząc na powierzchnię jako gałęzie skórne przednie W przestrzeniach oprócz nerwów biegnie t. międzyżebrowa i żyła oraz naczynia chłonne układają się one od góry ku dołowi jak: żyła tętnica nerw w związku z tym żyła i tętnica są bardziej ukryte w bruździe żebra przebieg dolnych nerwów międzyżebrowych (Th7-Th11) 1. w odcinku początkowym przebiegają w przestrzeniach jak górne 2. dalej wnikają między m. skośny wewnętrzny a m. poprzeczny brzucha 3. w odcinku końcowym przebijają tylną blaszkę pochewki m. prostego brzucha, rozgałęziając się w nim częściowo, częściowo zaś okrążając go od strony przyśrodkowej Od nerwów międzyżebrowych odchodzą gałęzie: 1. mięśniowe (rr. musculares) zaopatrują głównie mięśni międzyżebrowe oraz mięśnie brzucha 2. skórne (rr. cutanei) a. gałęzie skórne boczne od górnych — gałęzie skórne boczne piersiowe przednie i tylne KLP 1 35 od dolnych — gałęzie skórne boczne brzuszne przednie i tylne b. gałęzie skórne przednie od Th2-Th4 — gałęzie sutkowe przyśrodkowe (rami mammari mediales) 3. stawowe i okostnowe (rami articulares et periostales) unerwiają stawy żebrowo-kręgowe i żebra 4. opłucnowe (rami pleurales) zaopatrują opłucną żebrową i częściowo opłucną przeponową 5. otrzewnowe (rami peritoneales) unerwiają otrzewną ścienną przedniej i bocznej ściany jamy brzusznej oraz pokrywającą obwodowe części przepony obszar unerwienia ruchowego 1. głębokie mięśnie klatki piersiowej: a. mm. międzyżebrowe zewnętrzny, pośredni i wewnętrzny b. m. poprzeczny klatki piersiowej 2. mięśnie brzucha a. m. poprzeczny brzucha b. m. skośny wewnętrzny brzucha c. m. skośny zewnętrzny brzucha d. m. prosty brzucha e. m. piramidowu 3. mięśnie grzbietu niektóre a. m. zębaty tylny górny b. m. zębaty tylny dolny c. mm. dźwigacze żeber obszar unerwienia czuciowego KLP 1 36 1. skóra przedniej i bocznej ściany tułowia 2. stawy żebrowo-kręgowe i żebra 3. opłucna 4. otrzewna ścienna KLP 1 37
