ASOSIY VOSITALAR
HISOBI
Asosiy
vositalar
hisobi
Abbazov Abdulaziz
Asosiy vositalar hisobi
Asosiy vositalar – ishlab chiqarishning moddiy sharoitlarini
ta’minlaydigan vositalar (mehnat qurollari, bino, inshoot, qurilma va
boshqalar). Buxgalteriya hisobi va rejalashtirishda Asosiy vositalar
tarki-biga xizmat muddati bir yildan ortiq va tan narxi bazavi
xisoblashning baravaridan kam boʻlmasligi kerak boladi). Asosiy
vositalar buxgalteriya hisobida xoʻjalikka qabul qilingan boshlangʻich
bahoda aks ettiriladi. Asosiy vositalarning boshlangʻich bahosiga
ularni sotib olish (bino va inshootlarni qurish) uchun qilingan haqiqiy
harajat kiriti-ladi. Asosiy vositalar toʻliq xizmat muddati davomida
boshlangʻich qiymati boʻyicha hisobga olinadi. Asosiy vositalarlarni
qayta baholash faqat hukumat qarori bilan amalga oshiriladi.
Agarda siz asosiy vositani naqd pulga emas balki,
sizning boshqa asosiy vositangizni ayriboshlash
hisobiga sotib olsangiz, siz mulkning narxini o’zining
sotib olgan asosiy vosita haqqoniy/adolatli
qiymatida tan olishingiz kerak. Agarda mulklarning
haqqoniy/adolatli qiymatini ishonchli darajada
hisoblashni imkoni bo’lmasa, siz sotib olingan aktivni
almashtirilgan aktivning hozirgi balans qiymatida tan
olishingiz kerak.
Asosiy vositalarning tan olishdan keyingi baholash: Tannarx va
qayta baholash modellari
Asosiy vositalarning keying baholanishiga kelganda, sizda hisob
siyosatingiz bo’yicha tanlovingiz bo’ladi. Siz ushbu tanlovni barcha
asosiy vositalar uchun birdek emas, balki asosiy vosita
turi/turkumi bo’yicha amalga oshirasiz. “Asosiy vosita
turi/turkumi” deganda men quyidailarni nazarda tutaman:
Yer;
Bino va Inshootlar;
Asbob-uskunalar;
Avtomobillar;
Ofis asbob-uskunalari;
Mebel va jihozlar;
va boshqalar.
Asosiy vositalarning tan narxi bilan bog’liq boshqa
mulohazalar:
Naqd bo’lmagan operatsiyalar: Agarda siz asosiy
vositani naqd pulga emas balki, sizning boshqa
asosiy vositangizni ayriboshlash hisobiga sotib
olsangiz, siz mulkning narxini o’zining sotib olgan
asosiy vosita haqqoniy/adolatli qiymatida tan
olishingiz kerak. Agarda mulklarning
haqqoniy/adolatli qiymatini ishonchli darajada
hisoblashni imkoni bo’lmasa, siz sotib olingan aktivni
almashtirilgan aktivning hozirgi balans qiymatida tan
olishingiz kerak.
Quyidagi ikki talab bajarlinganda,
asosiy vositalarni qurish bilan bog’liq
qarz bo’yicha xarajatlar asosiy
vositalarning tannarxining bir qismi
sifatida kapitallashtiriladi:
Asosiy vositani tayyorlash “ko’p
vaqt” olsa (odatda 1 yildan ortiqroq);
va
Davr davomida asosiy vositani
qurilishi amalga oshirilayotgan bo’lsa.
Yuqoridagi ikki talabni bajaradigan
aktivlar kvalifikatsiyalanadigan aktiv
Kvalifikatsiyalanadigan aktiv bitib,
mo’ljallangan foydalanishga tayyor
bo’lgandan keyin, aktivdan
foydalanishni hali boshlamagan
bo’lsangiz ham, foiz xarajatlarini
kapitallashtirishni to’xtatishingiz
kerak. Kapitallashtirishni
to’xtatganingizdan keyin, qarz bilan
bog’liq xarajatlar foyda va zarar
to’g’risidagi
hisobotga
olib
boriladi.
Current data and investment information
Asosiy vositalarning tan narxi bilan bog’liq boshqa mulohazalar:
Naqd bo’lmagan operatsiyalar: Agarda siz asosiy vositani naqd
pulga emas balki, sizning boshqa asosiy vositangizni ayriboshlash
hisobiga sotib olsangiz, siz mulkning narxini o’zining sotib olgan
asosiy vosita haqqoniy/adolatli qiymatida tan olishingiz kerak.
Agarda mulklarning haqqoniy/adolatli qiymatini ishonchli darajada
hisoblashni imkoni bo’lmasa, siz sotib olingan aktivni almashtirilgan
aktivning hozirgi balans qiymatida tan olishingiz kerak.
E'TIBORINGIZ
UCHUN RAHMAT