Mga Pokus ng Pandiwa
Ang pokus ay ang relasyon ng pandiwa sa paksa ng pangungusap.
1. aktor-pokus o pokus sa tagaganap
Ang paksa ang tagaganap ng kilos na isinasaad ng pandiwa sa
pangungusap; sumasagot sa tanong na “sino?”. [mag- , um- ,
mang- , ma- , maka- , makapag- , maki- , magpa-]
Hal: Naglunsad ng proyekto ang mga kabataan.
Hal: Nagluto ng masarap na ulam si nanay para sa amin.
Hal: Bumili si Rosa ng bulaklak.
Hal: Si Ian ay humingi ng payo sa kanyang kapatid tungkol sa
kanyang suliranin.
2. pokus sa layon
Ang paksa ang layon ng pandiwa sa pangungusap; sumasagot sa
tanong na “ano?”.
[-in- , -i- , -ipa- , ma- , -an]
Sa Ingles, ito ay ang direct object.
Hal: Nasira mo ang mga props para sa play.
Hal: Ang ulam na masarap ay niluto ni nanay para sa amin. Hal:
Binili ni Rosa ang bulaklak.
3. lokatibong pokus o pokus sa ganapan
Ang paksa ang lugar na ginaganapan ng pandiwa sa pangungusap;
sumasagot sa tanong na “saan?”.
[pag-/-an , -an/-han , ma-/-an , pang-/-an , mapag-/-an] Hal:
Pinagtaniman namin ang bukiran ng maraming gulay. Hal:
Pinuntahan ni nanay ang kusina ng bahay para magluto ng masarap
na ulam.
Hal: Ang tindahan ang pinagbilhan ni Rosa ng bulaklak. Hal:
Pinadausan ng paligsahan ang bagong tayong entablado.
4. benepaktibong pokus o pokus sa tagatanggap Ang paksa ang
tumatanggap sa kilos ng pandiwa sa pangungusap; sumasagot sa
tanong na “para kanino?”. [i- , -in , ipang- , ipag-]
Sa Ingles, ito ay ang indirect object.
Hal: Kami ay ipinagluto ni nanay ng masarap na ulam. Hal:
Ibinili ni Rosa ng bulaklak ang Mahal na Birhen.
5. instrumentong pokus o pokus sa gamit
Ang paksa ang kasangkapan o bagay na ginagamit upang maisagawa
ang kilos ng pandiwa sa pangungusap; sumasagot sa tanong na “sa
pamamagitan ng ano?”.
[ipang- , maipang-]
Hal: Ang kaldero ang ipina
ngluto ni nanay ng masarap na ulam para sa amin. Hal:
Ipinampunas ni Marco ang basahan sa mesa.
niya ang hawak na tungkod sa magnanakaw.
Hal: Ipinanghambalos
6. kosatibong pokus o pokus sa sanhi
Ang paksa ang nagpapahayag ng sanhi ng kilos ng pandiwa sa
pangungusap; sumasagot sa tanong na “bakit?”. [i- , ika- , ikina-]
Hal: Ikinatuwa namin ang pagluluto ng masarap na ulam ng
aming nanay.
Hal: Ikinatuwa ni Ynez ang pagbili ng rosas ng kanyang nobyo
para sa kanya.
Hal: Ikinalungkot ng bata ang hindi nila pagkikitang mag anak.
7. pokus sa direksyon
Ang paksa ang nagsasaad ng direksyon ng kilos ng pandiwa sa
pangungusap; sumasagot sa tanong na “tungo saan/kanino?”.
[-an , -han , -in , -hin]
Hal: Sinulatan niya ang kanyang mga magulang. Hal:
Pinuntahan ni Henry ang tindahan para mamili ng kagamitan.