8
Araling Panlipunan
Ikatlong Markahan
LEARNING ACTIVITY SHEET
Republic of the Philippines
Department of Education
REGION II – CAGAYAN VALLEY
COPYRIGHT PAGE
Learning Activity Sheet in ARALING PANLIPUNAN
GRADE 8
Copyright © 2020
DEPARTMENT OF EDUCATION
Regional Office No. 02 (Cagayan Valley)
Regional Government Center, Carig Sur, Tuguegarao City, 3500
“No copy of this material shall subsist in any work of the Government of the Philippines. However, prior
approval of the government agency or office wherein the work is created shall be necessary for
exploitation of such work for profit.”
This material has been developed for the implementation of K to 12 Curriculum through the Curriculum
and Learning Management Division (CLMD). It can be reproduced for educational purposes and the
source must be acknowledged. Derivatives of the work including creating an edited version, an
enhancement of supplementary work are permitted provided all original works are acknowledged and
the copyright is attributed. No work may be derived from this material for commercial purposes and profit.
Consultants:
Regional Director
Assistant Regional Director
Schools Division Superintendent
: BENJAMIN D. PARAGAS, PhD CESO V, DepEd R02
: JESSIE L. AMIN, CESO V, DepEd R02
: REYNALDO CALIGUIRAN, EdD, CESO V, Tuguegarao Cityy
Asst. Schools Division Superintendent : MARITES LLANES, CESE, Tuguegarao
City Chief Education Supervisor, CLMD : OCTAVIO V. CABASAG, PhD
Chief Education Supervisor, CID
: ESTELA S. CABARO, PhD
Development Team
Writers:
LLOYD RYAN T. NARAG, Cagayan National High School, Tuguegarao City
JOHN BENEDICT T. ASINO, Cagayan National High School, Tuguegarao City
ELMA L. OLIVEROS, Tuguegarao City West High School, Tuguegarao City
TOMAS P. GUINGAB JR., Gosi National High School, Tuguegarao City
AILEEN T. AMANDY, Cagayan National High School, Tuguegarao City
Content Editor: EDMUND CARONAN, SDO Tuguegarao City
MIA MADDUMA, SDO City of Ilagan
SHIRLEY CATUBAG, SDO Cagayan
Focal Persons:
BILLY P. SIDDAYAO, PhD Coordinator– ARALING PANLIPUNAN
JESSICA T. CASTANEDA, Division LRMDS Coordinator
MIRAFLOR D. MARIANO, PhD Education Program Supervisor– AP, CLMD, DepEd R02
RIZALINO G. CARONAN, Education Program Supervisor-LRMDS, CLMD, Deped R02
Printed by: Curriculum and Learning Management Division
DepEd, Carig Sur, Tuguegarao City
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
ii
Talaan ng Nilalaman
Page
number
Compentency
Nasusuri ang mahahalagang pagbabagong politikal,
ekonomiko at sosyo-kultural sa panahon Renaissance
....................
1–6
Nasusuri ang dahilan, pangyayari at epekto ng unang
Yugto ng Kolonyalismo
.....................
7- 17
Nasusuri ang dahilan, kaganapan at epekto ng
Rebolusyong Siyentipiko, Enlightenment at
Industriyal
.....................
18- 30
Naipapaliwanag ang kaugnayan ng Rebolusyong
Pangkaisipan sa Rebolusyong Amerikano at Pranses.
.....................
31 – 38
Nasusuri ang dahilan, pangyayari at epekto ng
Ikalawang Yugto ng Kolonyalismo (Imperyalismo)
.....................
39- 46
Naipapahayag ang pagpapahalaga sa pag-usbong ng
Nasyonalismo sa Europa at iba’t ibang bahagi ng
daigdig.
.....................
47 - 53
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
iii
ARALING PANLIPUNAN 8
Pangalan:
Seksiyon:
Lebel:
Petsa:
GAWAING PAGKATUTO
Ang Mahahalagang Pagbabagong Politikal, Ekonomiko at Sosyo-Kultural sa Panahon
ng Renaissance
Batayan Impormasyon para sa mga Mag-aaral
Ang mga sumusunod na gawain ay sadyang ginawa upang lalo pang mahasa ang iyong
mga kasanayan sa mahahalagang pagbabagong politikal, ekonomiko at sosyo-kultural sa
panahon ng Renaissance.
Ang Renaissance ay isang malikhaing kilusang kultural na nagsimula sa Italy at
lumaganap sa iba pang bansa sa Europe tulad ng Spain, France, England, Germany at
Netherlands. Nagmula ang salitang Renaissance sa wikang Latin na nangangahulugang muling
pagsilang kung saan sinasabi na muling isinilang o pinanumbalik ng mga Europeo ang sining
at kaalaman na nag-ugat sa kabihasnang klasikal ng Greece at Rome. Unti-unting umunlad
ang Renaissance na nagsimula sa mga taong 1300 hanggang 1600. Pinapalagay ng mga
maraming historyador na ang Renaissance ang nagbukas sa Makabagong Panahon sa
kasaysayan ng daigdig.
Ang katuturan ng Renaissance ay mababanaagan sa mga malikhaing gawa ng mga
natatanging Europeo sa larangan ng sining tulad ng iskultura, pagpipinta, at panitikan. Kabilang
din dito ang edukasyon, agham at teknolohiya.
Mapapansin na nakasentro ang mga Europeo sa Humanism sa panahon ng Renaissance.
Binigyang-halaga ng Humanism ang kaalaman at kakayahan ng tao na makapag-ambag ng
mabubuting bagay sa kanyang kabihasnan.
Umusbong at umunlad ang Renaissance sa Italy. Ang kalagayan sa ekonomiya, pulitika,
kultura, at maging sa heograpiya ay nagbigay-daan sa pagkilala sa Italy bilang lugar ng
kapanganakan ng Renaissance.
Sa mga pangyayaring ito, maraming ang nakilala sa iba’t ibang larangan tulad nina
Francesco Petrach, Giovanni Boccacio, William Shakespeare, Desiderious Erasmus, Nicollo
Machiavelli, Miguel de Cervantes sa larangan ng Sining at Panitikan.
Sa larangan ng pagpipinta ay nakilala naman sina Michelangelo Bounarotti, Leonardo
da Vinci, Raphael Santi, Donato Bardi (Donatello). Nakilala rin sina Nicolas Copernicus,
Galilelo Galilei, at Sir Isaac Newton sa Larangan ng Agham.
Ang Renaissance ay isa sa mga ginintuang panahon sa kasaysayan ng daigdig. Ito din
ang nagsilbing daan upang mapahalagahan ang mga mahahalagang ambag ng nagawa ng tao
at naging inspirasyon ng lahat upang lumikha pa ng mga dakilang bagay para sa ikakaunlad ng
kabihasnan ng tao.
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
1
Pamantayan sa Pagkatuto
Nasusuri ang mahahalagang pagbabagong politikal, ekonomiko at sosyo-kultural sa panahon
ng Renaissance. AP8PMDIIIg-6
Gawain 1 – Pakaisipin at Pagyamanin
PANUTO: Bilugan ang dalawampung mga salita na makikita sa palaisipan.
A
C
R
L
W
D
O
P
K
G
1.
2.
3.
4.
5.
S
O
E
E
I
T
A
L
Y
E
I S
P E
B I
O N
L L
I S
X C
H U
R H
F R
T I N E C H A P
R N I C A N I H
R T H I N P H I
A R D O G R E C
I A M S H A K E
A A C N E W T O
B N M V E F G H
M A N I S M I L
J W E R T Y U I
E N A I S S A N
The Prince
Sistine Chapel
Songbook
William Shakespeare
Renaissance
6.
7.
8.
9.
10.
E
Q
L
C
S
N
L
U
O
C
Isaac Newton
Copernican
Last Supper
Leonardo
Humanism
L R F
T O G
H M S
E E L
P E A
R H U
I T R
N F A
C L P
E K U
11.
12.
13.
14.
15.
Y N S L
T H O A
F G N S
S M G T
R E B S
A D O U
X I O P
F C K P
F I S E
L T U R
O
I
U
Y
T
R
E
W
Q
A
Medici
Rebirth
Kultura
Laura
Italy
Gawain 2 – Kaalaman sa Pagsusuri
PANUTO: Tukuyin ang pagbabago sa panahon ng Renaissance na inilalarawan sa bawat
bilang. Isulat ang mga titik PP –Pagbabagong Politikal, PE – Pagbabagong Ekonomiko at PSK
– Pagbabagong Sosyo-Kultural.
1. Ang Italy ay sentro ng kalakalan sa rehiyong Mediterranean kung saan nagkikita
ang mga Asyano at Europeo upang magpalitan ng mga produkto.
2. Ayon kay Niccolo Machiavelli, nararapat lamang na pangalagaan ng isang
pinuno ang kanyang posisyon at kapangyarihan maging ito man ay sa mabuti o
masamang paraan.
3. Maraming tao ang nagduda at nagsimulang tuligsain ang estruktura ng
Simbahan at yumabong ang kaalaman sa mga unibersidad sa Europe.
4. Nakatuon ang pansin ng mga Europeo sa Humanism. Nag-isip at nagsagawa ng
mga bagay upang makamit ang kaligayahan sa kasalukuyang buhay.
5. Sa larangan ng Sining at Panitikan, nakilala ang mga mahuhusay na tao tulad
nina Francesco Petrarch, Giovanni Boccacio, William Shakespeare at iba pa.
6. Ang lungsod ng Venice ang sentro ng komersyo sa panahan ng Renaissance.
Ang katatagan ng pamahalaan at kadakilaan ng kulturang Venetian ay
nakasalalay sa maunlad na ekonomiya nito.
7. Sa panahon ng Renaissance, iilang kababaihan lamang ang tinanggap sa mga
unibersidad o pinayagang magsanay sa kanilang propesyon sa Italy,
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
2
Gayunpaman, hindi ito naging hadlang upang makilala ang ilang kababaihan
tulad nina Isotta Nogarola, LauraCerete, Veronica Franco at iba pa.
8. Ang pagtangkilik ng mga mangangalakal at negosyante sa kaisipang
Renaissance ay isa sa mga pangunahing dahilan sa paglago ng komersyo at
negosyo sa Italy.
9. Ito ay panahon ng mga taong naniniwala na may mga likas na batas o alituntunin
na dapat tuklasin tungkol sa takbo ng pamumuhay ng tao sa daigdig o kilala
bilang mga Philosophes (French) o Philosophers (English).
10. Mabilis ang naging paraan sa paglilimbag ng mga aklat dahil sa paggamit ng
makinang palimbagan na naimbento sa Germany.
Gawain 3 – Pagdugtungin MO.
PANUTO: Kilalanin ang mga mahahalagang tauhan na may natatanging ambag sa Panahong
Renaissance. Isulat ang TITIK sa Kolum B. Pagkaraan, isulat sa Kolum C ang TITIK ng
wastong impormasyon ukol dito.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
Kolum A
William Shakespeare
Niccolo Machiavelli
Michelangelo Bounarotti
Leonardo da Vinci
Francesco Petrarch
Raphael Santi
Nicolas Copernicus
Isaac Newton
Desiderius Erasmus
Isotta Nogarola
Kolum B
Kolum C
Para sa Kolum B
A. Dialogue on Adam and Eve
B. Madonna and the Child
C. Batas ng Universal Gravitation
D. Teoryang Copernicus
E. The Last Supper
F. The Prince
G. Songbook
H. Romeo and Juliet
I.
In Praise of Folly
J.
Sistine Chapel
Para sa Kolum C
K. Isang pinta na matatagpuan sa kisame ng St. Peter’s Basilica sa Rome na nagpapakita
ng paglilikha ng Diyos sa daigdig, ang malaking pagbaha, at ang buhay ni Hesus.
L. Ito ay pagpapakita ng kamangmangan ng ilang kaparian at tinuligsa ang pagtuon ng
Simbahan sa mga ritwal at seremonya nito kaysa sa mga turo at aral ni Hesus.
M. Isang trahedyang istorya ng dalawang taong nagmahalan ngunit namatay sa huli dahil
sa hindi tanggap ng kanilang pamilya ang pag-iibigan nila na nagbigay daan sa
pagbabati ng bawat pamilya.
N. Isang koleksyon ng mga sonata ng pag-ibig para sa kanyang asawa.
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
3
O.
P.
Q.
R.
S.
T.
Nakapaloob sa aklat na ito ang dalawang prinsipyo: “Ang layunin ay nagbibigay
matuwid sa pamamaraan.” at “Wasto ang nilikha ng lakas.”.
Isang pinta na nagpapakita sa huling hapunan ni Hesus.
“Ang pag-ikot ng daigdig sa aksis nito, kasabay ng ibang planeta at umiikot din sa
paligid ng araw.”
Ang bawat planeta ay may kanya-kanyang lakas ng grabitasyon at siyang dahilan
kung bakit nasa wastong lugar ang kanilang pag-ikot.
Isang obra maestra sa larangan ng Iskultura na nagpapakita kay Birheng Maria at sa
sanggol na si Hesus.
Ito ay tumatalakay sa hindi parehong kasalanan ng nilikha na nagbigay daan sa
malawakang debate sa kasaysayan.
Gawain 4 – Concept Definition Map!
PANUTO: Punan ng mahahalagang detalye ang mapa at sagutin ang mga pamprosesong
tanong sa ibaba.
Salik sa Pagsibol ng Renaissance sa Italy
Kahulugan
Kababaihan
Renaissan
ce
Larangan/Nanguna
Ambag sa
Kabihasnan
Pamprosesong mga tanong:
1. Ano ang kahulugan ng Renaissance?
2. Ano ano ang naging mga salik pag-usbong ng Renaissance?
3. Bakit sa Italya nagsimula ang Renaissance?
4. Ano ang naging epekto ng Renaissance sa pagkakaroon ng panibagong pagtingin sa
politika, relihiyon, at pag-aaral?
5. Sino sino ang pangunahing tagapagtaguyod ng Renaissance?
6. Ano ano ang mga naiambag ng Renaissance sa ating kabihasnan?
7. Sino sinong kababaihan ang nakilala sa panahong ito?
8. Paano nakatulong ang Renaissance sa paglakas ng Europe?
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
4
9. Nagaganap pa rin ba ang mga pangyayari sa panahon ng Renaissance sa kasalukuyan?
Magbigay ng mga patunay.
10. Kung ikaw ay mabibigyan ng pagkakataon na mag-ambag ng anomang bagay sa ating
bansa, anong bagay at saang larangan mo pipiliing magbabahagi ng mga ito?
Pangatuwiranan.
Sanggunian
MGA AKLAT / MODYUL
Blando, Rosemarie C., et.al,. Kasaysayan ng Daigdig: Araling Panlipunan – Modyul ng Magaaral (Quezon City: Vibal Publishing House, Inc., 2014), pp. 300-309.
Bustamante, Eliza D. at Mercado, Michael M. Sulyap sa Kasaysayan ng Daigdig (St. Bernadtte
Publishing House Corporation, 2007), pp. 292-302.
MGA WEBSITES
https://press.uchicago.edu/ucp/books/book/chicago/C/bo2617514.html March 5, 2021
https://www.britannica.com./topic/madonna-and-child-religious-art March 5, 2021
Inihanda ni :
LLOYD RYAN T. NARAG
May Akda
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
5
Susi ng Pagwawasto sa mga Tanong
Gawain 1. Pakaisipin at Pagyamanin
S
C O
R E
L E
W I
T
A
L
Y
I
P
B
O
L
I
S
E
I
N
L
S
T
R
R
A
I
A
I N E C H A
N I C A N
T H
R D O
A M S H A K
A C N E W T
H
U
M A
N
I
S
M
R
E
A
I
S
S
N
Gawain 2. Kaalaman sa Pagsusuri
1.
PE
2.
PP
3.
PSK
4.
PSK
5.
PSK
A
6.
7.
8.
9.
10.
P
E
E
O
S
N
N
C
L
T
H
E
P E
R
I
N
C
E K
L
A
U
R
A
U
S L
O A
N S
M G T
R E B S
D O U
I O P
C K P
I
E
L T U R
A
PE
PSK
PE
PP
PSKH
Gawain 3. Pagdugtungin MO.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
Kolum A
William Shakespeare
Niccolo Machiavelli
Michelangelo Bounarotti
Leonardo da Vinci
Francesco Petrarch
Raphael Santi
Nicolas Copernicus
Isaac Newton
Desiderius Erasmus
Isotta Nogarola
Kolum B
H
F
J
E
G
B
D
C
I
A
Kolum C
T
S
R
Q
P
O
N
M
L
K
Gawain 4. Concept Definition Map!
Malayang Pagsagot
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
6
ARALING PANLIPUNAN 8
Pangalan:
Seksiyon:
Lebel:
Petsa:
GAWAING PAGKATUTO
Unang Yugto ng Kolonyalismo
Batayang Impormasyon para sa mga Mag-aaral
Nagsimula noong ika-15 na siglo ang dakilang panahon ng eksplorasyon na hindi pa
nararating ng mga Europeo. Hindi sana maisakatuparan ang paglalakbay ng mga Europeo sa
malalawak na karagatan kung hindi dahil sa ilang salik tulad ng pagiging mausisa na dulot ng
Renaissance, pagsuporta ng mga monarkiya sa mga manlalakbay, pagkakatuklas, at
pagpapaunlad sa mga instrumentong pangnabigasyon/paglalayag at sasakyang pandagat.
Ang Asya ay isa nang kaakit-akit na lugar para sa mga Europeo. Bagama’t ang kanilang
kaalaman tungkol sa Asya ay limitado lamang at hango lamang sa mga tala ng mga
manlalakbay tulad nina Marco Polo at Ibn Battuta, napukaw ang kanilang paghahangad na
marating ito dahil sa mga paglalarawan dito bilang mayayamang lugar. Mahalaga ang aklat na
“The Travels of Marco Polo” (circa 1298) sapagkat ipinabatid nito sa mga taga Europeo ang
yaman at kaunlarang taglay ng China. Hinikayat nito ang mga Europeo na marating ang China.
Samantala, itinala ng Muslim na manlalakbay na si Ibn Battuta ang kanyang paglalakbay sa
Asya at Africa. Nakadagdag ang mga tala nina Marco Polo at Ibn Battuta sa hangarin ng mga
Europeo na maghanap ng mga bagong ruta patungo sa kayamanan ng Asya, lalo pa at ang
rutang dinaraanan sa Kanlurang Asya sa panahong ito ay kontrolado ng mga Muslim.
Halaw sa: Kasaysayan ng Daigdig nina Grace Estela C. Mateo et.al.241
Sumang-ayon ang panahon sa mga manlalakbay at mangangalakal na ito nang
matuklasan ang compass at astrolabe. Kapwa malaki ang tulong ng dalawang instrumentong
ito sa mga manlalayag. Ang compass ang nagbibigay ng tamang direksyon habang naglalakbay
samantalang gamit naman ang astrolabe upang sukatin ang taas ng bituin.
Dalawang bansa sa Europe ang nagpasimula ng paglalayag at pagtuklas ng mga bagong
lupain- ang Portugal at Spain. Nanguna ang Portugal sa mga bansang Europeo dahil kay
Prinsipe Henry the Navigator na naging inspirasyon ng mga manlalayag sa kanyang panahon.
Siya ang nag-anyaya sa mga dalubhasang mandaragat na magturo ng tamang paraan ng
paglalayag sa mga tao. Sukdulan ang kanyang pangarap na makatuklas ng mga bagong lupain
para sa karangalan ng Diyos at ng Portugal.
Limitado lamang sa Spain at Portugal ang paglalayag ng mga Europeo noong ika-16 na
siglo. Ito ang panahon kung saan naitatag ang unang pinakamalaking imperyo ng mga Europeo.
Ang mga imperyong ito ang nagpasimula ng mga dakilang pagtuklas ng mga lupain. Sa panig
ng mga Español, nagsimula ito noong 1469 nang magpakasal si Isabella kay Ferdinand ng
Aragon. Sila ang sumuporta sa pagpapanatili ng kapangyarihan ng mga dugong bughaw sa
Castille. Sa kanilang paghahari rin nasupil ang mga Muslim sa Granada at nagwakas ang
Reconquista.
Noong ika-17 na siglo, naitatag ang mga bagong imperyo sa hilagang Europe, Great
Britain, France, at Netherlands. Ang mga ito ang nagbigay lakas sa mga Europeo upang
palakihin ang pakikipagkalakalan at pagpapalaganap ng mga produktong galing sa Silangan.
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
7
Halaw mula sa: Kasaysayan ng Daigdig nina Teofista L. Vivar
Pamantayang Pagkatuto
Nasusuri ang mga dahilan, pangyayari at epekto ng Unang Yugto ng Kolonyalismo.
AP8PMDIIIe-4
Gawain 1: Ano Kaya?
A. Isaayos ang mga letra sa loob ng kahon upang matukoy ang mga motibo ng mga Europeo
sa paggalugad? Isulat sa maliit na bilog ang iyong sagot.
1.
NAMAKAYAN
SINAKSIMYITOR
2.
3.
KALANGANAR
B.
1
2
3
B. Magbigay ng dalawang mga hakbang na isinagawa ng mga Kanluranin upang makamit ang
kanilang mga hangarin. Isulat ang iyong sagot sa malaking bilog sa itaas.
Batay sa binasang teksto, ibigay ang mga dahilan/salik sa paggalugad/eksplorasyong isinagawa
ng mga Europeo.
_
_
_
_
_ _
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
8
2: Crossword Puzzle
Buuin ang puzzle tungkol sa Unang Yugto ng Imperyalismo at Kolonyalismo.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Pahalang
3. Pagsakop ng isang makapangyarihang bansa isang mahinang bansa
6. Ang nagbibigay ng tamang direksyon habang naglalakbay
8. Kontinenteng nais galugarin ng mga Kanluranin
9. Dito natagpuan ni De Gama ang mga Hindu at Muslim na nakikipag-kalakalan
10. Patron ng mga manlalakbay kaya ikinabit sa kaniyang pangalan ang katawagang “The
Navigator”?
Pababa
1. Ginagamit bilang pampalasa sa mga pagkain at upang mapreserba ang mga karne
2. Paghahanap ng mga lugar na hindi pa nararating
4. Panghihimasok, pag-impluwensya o pagkontrol ng isang makapangyarihang bansa
5. Bansang nanguna sa nabigasyon
6. Instrumentong ginagamit upang sukatin ang taas ng bituin
Gawain 3: Sino Ako?
Tukuyin kung sino ang nakatuklas sa mga sumusunod na lugar.
“Ako.ang nakatuklas ng
Pacific Ocean.”
1.
“Ako ang nakatuklas ng
Hudson River”
2.
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
9
“Ako ang nakatuklas ng
Brazil.”
“Ako ang nakatuklas ng
Pilipinas”
3.
4.
“Ako ang nakatuklas ng
Cape of Good Hope.”
5.
Mga Pagpipilian:
Henry Hudson
Pedro Cabral
Ferdinand Magellan
Vasco Nuñez de Balboa
Bartolomeu Diaz
Marco Polo
Gawain 4: Graphic Organizer
A. Mula sa mga pahayag o salita sa loob ng kahon, buoin ang graphic organizers sa
ibaba.
Spai
n
The
Netherlands
Great Britain
Portug
al
France
United States of
America
Rubrik
5 points- Kung wasto at napunan lahat ng gawain
4 points- Kung wasto ngunit kalahati lamang ang napunan na gawain
3 points- Kung wasto ngunit sangkapat lamang ang napunan na gawain
2 points- Kung kalahati ang mali at napunan na gawain
1 point- Kung mali lahat ang gawain
Sagutin ang mga sumusunod na tanong
1. Magbigay ng tatlong mga naging balakid sa paglalakbay o paggalugad ng mga Europeo?
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
10
2. Paano napagtagumpayan ng mga manlalayag o manlalakbay ang mga pagsubok sa kanilang
paglalakbay?
B. Buoin ang organizer sa ibaba. Piliin sa loob ng kahon ang mga epekto ng unang yugto ng
imperyalismo at kolonyalismo.
*Paglakas ng ugnayang silangan at kanluran *Paglalakbay ni Marco Polo
*Pangangalap ng mga produkto
*Paglaganap ng sibilisasyong Kanluranin
sa Silangan
*Pagbabago ng ecosystem ng daigdig *Paglinang ng mga Kanluranin sa likas na
yaman ng mga bansang nasakop
*Paglobo ng populasyon
* Napukaw ang interes sa makabagong
*Pagsali sa paglalakbay
pamamaraan at teknolohiya.
Rubrik
5 points- Kung wasto at napunan lahat ng gawain
4 points- Kung wasto ngunit kalahati lamang ang napunan na gawain
3 points- Kung wasto ngunit sangkapat lamang ang napunan na gawain
2 points- Kung kalahati ang mali at napunan na gawain
1 point- Kung mali lahat ang gawain
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
11
Gawain 5: Pagsusuri
Isulat sa loob ng parihaba ang mga mabubuting epekto ng kolonisasyon para sa mga Kanluranin
at mga sinakop na bansa. Sa kaliwang bahagi naman isulat ang pakinabang ng mga Kanluranin
mula dito at sa kanan naman ay ang pakinabang ng mga sinakop na bansa sa naganap na
pagsakop.
Rubrik:
5 points- Kung wasto at napunan lahat ng gawain
4 points- Kung wasto ngunit kalahati lamang ang napunan na gawain
3 points- Kung wasto ngunit sangkapat lamang ang napunan na gawain
2 points- Kung kalahati ang mali at napunan na gawain
1 point- Kung mali lahat ang gawain
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
12
Gawain 6: Saloobin Mo. Iguhit Mo.
Iguhit ang iyong saloobin hinggil sa epekto ng unang yugto ng kolonyalismo sa ating bansa at
sa iyong buhay. Ipaliwanag ang iyong iginuhit.
A. Epekto ng unang yugto ng kolonyalismo sa bansa.
Rubrik:
Pamantayan
Nilalaman
Presentasyon ng
impormasyon
Pagkamalikhain
Deskripsyon
Wasto ang impormasyong
naiguhit; nakapaloob ang
tatlo o higit pang konsepto ng
aralin.
Madaling maunawaan ang
pagkakaguhit.
Orihinal ang pagkagawa,
makatotohanan ang mga
nasaliksik na impormasyon.
Puntos
10
10
5
25
Kabuuan
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
13
B. Epekto ng unang yugto ng kolonyalismo sa akin.
Rubrik:
Pamantayan
Nilalaman
Presentasyon ng
impormasyon
Pagkamalikhain
Deskripsyon
Wasto ang impormasyong
naiguhit; nakapaloob ang
tatlo o higit pang konsepto ng
aralin.
Madaling maunawaan ang
pagkakaguhit.
Orihinal ang pagkagawa,
makatotohanan ang mga
nasaliksik na impormasyon.
Puntos
10
10
5
25
Kabuuan
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
14
Repleksyon/Pagninilay:
1. Ang aking natutunan ay
2. Ang gusto kong gawain ay
3. Ang gusto ko pang gawin ay
Sanggunian
MGA AKLAT
Blando, Rosemarie C.,et.al, Kasaysayan ng Daigdig (Araling Panlipunan- Modyul ng Magaaral), Vibal Publishing House, Inc., 1253Gregorio Araneta Avenue, Quezon City,
Philippines:2014(pp. 326-334)
Mateo, Grace Estela C., et.al, Kasaysayan ng Daigdig (Batayang Aklat para sa Ikatlong
Taon), Vibal Publishing, Inc., 1253 Gregorio Araneta Avenue, Quezon City,
Philippines:2012 (p. 241)
Vivar, Teofista L., et.al, Kasaysayan ng Daigdig (Batayang Aklat para sa Ikatlong Taon), SD
Publications, Inc., G. Araneta Avenue, cor, MA. Clara St. 1107 Quezon City, Philippines:
2000 (pp. 185-186)
Project EASE Modyul 14 Araling Panlipunan III
Inihanda ni:
ELMA L. OLIVEROS
May Akda
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
15
Susi ng Pagwawasto sa mga Tanong
Gawain 1. A.
1. Kayamanan
2. Kristiyanismo
3. Karangalan
B. (Malayang pagsagot)
Gawain 2.
Pababa:
Pahalang:
1. Spices
3. Kolonyalismo
2. Eksplorasyon
6. Compass
4. Imperyalismo
8. Asya
5. Portugal
9. India
7. Astrolabe
10. Henry
Gawain 3.
1. Vasco Nuṅez de Balboa
2. Henry Hudson
3. Ferdinand Magellan
4. Pedro Cabral
5. Bartolomeu Diaz
Gawain 4.
A.
Portugal
The Netherlands
Spain
Mga Nanguna
sa paggalugad
Great Britain
France
Pamprosesong mga Tanong
(Malayang pagsagot)
B.
Paglakas ng ugnayan ng Silangan at
Kanluran.
Pagbabago ng
ecosystem
Paglaganap ng sibilisasyong
Kanluranin sa Silangan
EPEKTO
Paglinang ng mga Kanluranin sa
likas na yaman ng mga bansang
sakop.
Napukaw ang interes sa makabagong
pamamaraan at teknolohiya
Gawain 5.
(Malayang pagsagot)
Gawain 6.
(Malayang pagsagot)
Gawain 7.
(Malayang pagsagot)
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
16
ARALING PANLIPUNAN 8
Pangalan:
Seksiyon:
Lebel:
Petsa:
GAWAING PAGKATUTO
Mga Dahilan, Kaganapan, at Epekto ng Rebolusyong Siyentipiko, Panahon ng
Kaliwanagan o Enlightenment at Rebolusyong Industriyal
Batayang Impormasyon para sa mga Mag-aaral
Ang mga sumusunod na gawain ay sadyang ginawa upang lalo pang mahasa ang iyong
mga kasanayan sa mga dahilan, kaganapan, at epekto ng Rebolusyong Siyentipiko, Panahon
ng Kaliwanagan o Enlightenment at Rebolusyong Industriyal.
Ang salitang rebolusyon ay nagmula sa salitang Latin na revolutio na
nangangahulugang ‘gumulong pabalik.’ Una kasi itong ginamit noong ika-14 siglo patungkol
sa astronomiya. Malawak ang pakahulugan ng salitang rebolusyon. Ang salitang ito ay
maaaring gamitin depende sa konteksto na gustong iparating ng tagapagsalita o manunulat.
Ang karaniwang kahulugan nito ay patungkol sa himagsikan o pag-aalsa. Halimbawa ay ang
Pag-aalsa ni Francisco Rivera noong 1718 na nagnanais ng kalayaan sa pananampalataya para
sa mga taga-Tuguegarao. Sa ibang banda, maaari ding gamitin ang rebolusyon sa pakahulugan
ng pagbabago, reporma o adhikain ng isa o higit pang mamamayan sa isa o higit pang aspeto
ng kanilang pamumuhay. Halimbawa ay ang reporma sa ekonomiya, mula sa merkantilismo
patungong kapitalismo.
Ang Rebolusyong Siyentipiko ay tumutukoy sa maigting na pagbabago sa larangan ng
agham noong ika-16 hanggang ika-17 dantaon. Ito ay isang paraan ng pag-iisip patungkol sa
likas na mundo batay sa maingat na pagmamasid at sa pagnanais na hamunin ang mga tanggap
nang paniniwala. Sumikat ang pamamaraang siyentipiko na siyang masusing pagsusuri ng
kaisipan at pagtuklas ng kaalaman. Mistulang isang malawak na laboratoryo ang daigdig kung
saan isinasagawa ang mga eksperimento. Bawat pangyayari at kababalaghan ay masusing
itinatala, pinag-aaralan at hinahanapan ng siyentipikong kasagutan. Ang ilan sa mga
siyentipiko sa panahong ito ay sina Nicolaus Copernicus ng Teoryang Heliocentric, Johannes
Kepler ng Three Laws of Planetary Motion, Scientific Method at Direct Observation, Galileo
Galilei ng Teoryang Pendulum at paggamit ng teleskopyo, Benjamin Franklin ng elektrisidad,
Isaac Newton ng Batas ng Grabitasyon at Prinsipyo ng Calculus, Andreas Vesalius ng
Anatomiya ng Tao, Edward Jenner ng bakuna, at marami pang iba. Dahil sa mga natuklasang
konsepto at naimbentong mga kasangkapan ay nagkaroon ng bagong pananaw ang mga tao sa
daigdig. Ang mga dating kababalaghan at kaganapan ay nabigyan ng mga kasagutan. Sa
ngayon, ang agham at teknolohiya ay patuloy na nagbabago at umuunlad para sa kapakanan ng
mga tao sa daigdig.
Ang Panahon ng Kaliwanagan (tinatawag ding Rebolusyong Pangkaisipan) o
Enlightenment ay nagsimula dahil sa ideyang politikal na sinimulan nina Thomas Hobbes at
John Locke. Silang dalawa ay parehong nakaranas ng sigalot sa Inglatera noong 1600 ngunit
magkaiba ang kanilang mga pananaw patungkol sa pamahalaan. Naniniwala si Hobbes na ang
lahat ng tao ay makasarili at masama kaya’t kailangan ang isang ganap at makapangyarihang
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
17
pamahalaan kung saan isusuko ng mga tao ang kanilang mga karapatan upang magkaroon ng
pagsunod at kaayusan sa lipunan. Samantalang si Locke naman ay naniniwala na ang tao ay
may katwiran, natututo mula sa kanyang karanasan, malaya at may pantay-pantay na karapatan
na siyang ginagamit niya upang tulungan ang makapangyarihang pamahalaan. Dahil sa
dalawang magkaibang ideolohiyang ito, isinilang noong 1700 ang isang pangkat ng mga taong
naniniwala na maaari nilang gamitin ang kanilang katwiran sa lahat ng aspeto ng kanilang
buhay. Hinikayat nila ang mga mamamayan at mga Iskolar na gamitin ang katuwiran,
kaalaman, at edukasyon sa pagsugpo sa pamahiin at kamangmangan. Sinuri nila ang
kapangyarihan ng simbahan at relihiyon at tinuligsa ang kawalan ng katarungan sa lipunan.
Tinangka din nilang ipaliwanag ang kalikasan ng tao. Mula rito, hangad nilang makabuo ng
mga ideyal na lipunan. Sila ay ang mga philosophes na nagmula ang karamihan sa Unibersidad
ng Paris. Malimit silang magtipon sa mga salon upang pag-usapan ang kani-kanilang ideya sa
mga mahahalagang pangyayari sa kanilang lipunan. Kabilang sa mga ito ay sina Isaac Newton,
Voltaire, Denis Diderot, Adam Smith, Baron de Montesquieu, Jean Jacques Rousseau at
marami pang iba. Si Mary Wollstonecraft ang kinikilalang patron ng mga kababaihan noong
panahong ito nang isulong niya ang pantay na karapatan ng mga kalalakihan at kababaihan at
ang karapatan ng kababaihang makilahok sa pamahalaan. Ang ambag ng mga intelektuwal na
ito ang nagsilbing pundasyon ng mga modernong ideyang may kinalaman sa pamahalaan,
edukasyon, demokrasya, karapatan, kalayaan at maging sa sining.
Taong 1700 at 1800 nang nagkaroon ng malaking pagbabago sa aspektong agrikultura
at industriya sa mga bansa sa Europa, Estados Unidos at Hapon. Tinagurian itong rebolusyong
industriyal sapagkat pinalitan nito ang mga gawaing manwal sa mga kabukiran ng mga bagong
imbentong makinarya. Nagbigay ito ng malaking produksiyon sa mga bansa, karagdagang kita
at pamilihan ng kanilang mga yaring produkto. Maraming mga naninirahan sa mga nayon ang
lumipat ng tirahan sa mga siyudad at namasukan sa mga industriya upang kumita nang malaki.
Tinangkilik ng mga mamamayan ng Inglatera (tinaguriang ‘workshop ng daigdig’) ang
nasabing pagbabago dahil sagana sila sa likas na yaman na mula pa sa mga kolonya nito,
magandang lokasyon nito sa Europa, may maayos na sistema ng pagbabangko, at matatag ang
kanilang pamahalaan na sinusuportahan ng mga mayayamang negosyante at kanilang mga
asosasyon tulad ng Royal Society of London. Kabilang sa mga naimbentong makinarya ay ang
spinning jenny ni James Hargreaves, flying shuttle ni John Kay, water frame ni Richard
Arkwright, spinning mule ni Samuel Crompton, power loom ni Edward Cartwight, cotton gin
ni Eli Whitney, steam engine ni James Watt, steamboat ni Robert Fulton, wireless telegraphy
ni Guglielmo Marconi, dynamo ni Michael Faraday, at marami pang iba. Sa kasalukuyan ay
nasa ika-apat na rebolusyong industriyal ang mundo ayon kay Klaus Schwab.
Pamantayan sa Pagkatuto
Nasusuri ang dahilan, kaganapan, at epekto ng Rebolusyong Siyentipiko, Panahon ng
Kaliwanagan at Rebolusyong Industriyal. AP8PMDIIIg-6 Week 3
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
18
Gawain 1 – Pakaisipin at Pagyamanin
PANUTO: Bilugan ang dalawampung mga salita na makikita sa palaisipan.
H B E S S
A C A N D
R B R I T
G E L A V
R L O T E
E L D O J
A R K W R
V A L E S
E F A R A
S T E A M
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
E M E R P H
I D E U R B
A I N J O H
O I S I E R
L E S K O P
O H H K A Y
I G H T A L
S A N D R O
D A Y N O V
E N G I N E
Britain
Hargreaves
Steam Engine
Urbanisasyon
Alessandro Volta
Bessemer
Arkwright
John Kay
Philosophes
Leviathan
I
A
N
Y
Y
E
L
V
U
S
L
N
D
J
O
L
S
O
M
T
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
O
I
I
O
N
E
U
L
O
E
S O
S A
D E
H N
S A
V I
N K
T A
R G
A M
P
S
R
L
L
A
I
A
A
P
H
Y
O
O
O
T
N
T
N
A
E S C
O N O
T O P
C K E
N E R
H A N
G S I
O M C
U M U
R I S
Sun King
Diderot
John Locke
Paris
Salon
Candide
Lavoisier
Copernicus
Teleskopyo
Novum Organum
Gawain 2 – Pagdugtungin MO.
PANUTO: Kilalanin ang mga mahahalagang tauhan na may natatanging ambag sa
Rebolusyong Siyentipiko, Panahon ng Kaliwanagan, at Rebolusyong Industriyal. Isulat ang
TITIK sa Kolum B. Pagkaraan, isulat sa Kolum C ang TITIK ng wastong impormasyon ukol
dito.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
Kolum A
Adam Smith FRSA
Thomas Hobbes of Malmesbury
Samuel Crompton
Charles-Louis de Secondat, Baron de La
Brède et de Montesquieu
Eli Whitney
Sir Isaac Newton PRS
James Watt FRS FRSE
Denis Diderot
Galileo di Vincenzo Bonaulti de Galilei
Edward Cartwright FSA
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
Kolum B
Kolum C
19
Para sa Kolum B
A. Teleskopyo
B. Cotton Gin
C. Power Loom
D. Encyclopaedia
E. Spinning Mule
F. On the Spirit of the Laws
G. Leviathan
H. Steam Engine
I.
Mathematical Principles of Natural Philosophy
J.
The Wealth of Nations
Para sa Kolum C
K. Set ng mga malalaking aklat kung saan pinagsama-sama ang mga napapanahon at
pangkasalukuyang kaalaman patungkol sa agham, teknolohiya, musika, sining,
medisina, batas, pamahalaan, heograpiya, at marami pang iba na siyang tinangkilik
ni Marie Therese Geoffrin.
L. Pinakamahalagang ambag ng huling propeta ng Rebolusyong Siyentipiko ay ang
pagkakatuklas niya ng puwersa na parehong pumapatnubay sa galaw ng mga planeta,
paggulong ng mga bola, pendulum, at sa lahat ng bagay sa mundo at kalawakan –
Batas ng Grabitasyon.
M. Ang lahat ng tao ay makasarili at masama kaya’t kailangan ang isang ganap at
makapangyarihang pamahalaan kung saan isusuko ng mga tao ang kanilang mga
karapatan sa isang Ganap na Monarkiya upang magkaroon ng pagsunod at kaayusan
sa lipunan.
N. Pinaunlad na makinarya na higit na mabilis at mas matipid kaysa sa panggatong
O. Imbensyon na nagpanumbalik sa balanse ng bilis ng mga manggagawa upang
makasabay sa mga makina.
P. Lahat ng regulasyon ng pamahalaan ay nakakahadlang sa produksiyon ng yaman
kaya’t nararapat lamang na pahintulutan ang free trade – laissez-faire (leave alone
policy).
Q. Mabilis na nag-aalis ng mga buto mula sa bulak
R. Nakita niya ang apat na buwan ng Jupiter, ang sunspots, at ang magaspang na balat
ng buwan.
S. Naniniwala siyang ang pinakamahusay na pinamumunuang bansa sa kanyang
panahon ay ang Britanya dahil ang kapangyarihan ng pamahalaan nito ay nahahati sa
tatlong sangay (separation of powers) – Ehekutibo, Lehislatibo, at Hudisyal.
T. Pinagsamang katangian ng spinning jenny at water frame
Gawain 3 – Kaalaman sa Pagsusuri
PANUTO: Tukuyin ang rebolusyon na inilalarawan sa bawat bilang. Isulat ang mga titik RS –
Rebolusyong Siyentipiko, RI – Rebolusyong Industriyal at RP – Rebolusyong Pangkaisipan o
Panahon ng Kaliwanagan.
1.
2.
3.
Ito ay panahon ng pagbubukas sa kaisipan ng mga tao – ang pagiging mausisa,
palatanong, mapanaliksik at pagiging mapangatwiran.
Ito ay ang pagsikat ng mga kababaihan sa mundo ng paggawa bilang tagaagapay
sa mga kalalakihan.
Ito ay isang paraan ng pag-iisip patungkol sa likas na mundo batay sa maingat
na pagmamasid at sa pagnanais na hamunin ang mga tanggap nang paniniwala.
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
20
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
Ito ay ang panahon ng pagsikat ng polisiyang laissez faire ni Adam Smith na
siyang pumalit sa Merkantilismo.
Ito ay nagsimula sa panahon ni Nicolaus Copernicus nang ipanukala niya ang
Teoryang Heliocentric sa daigdig.
Ito ay ang panahon ng pagsusulat ni Denis Diderot sa kauna-unahang
Encyclopaedia sa kasaysayan.
Ito ay ang panahon ng mga imbensiyong gaya ng spinning jenny, water frame,
power loom, cotton gin, at iba pa na pawang para sa industriya ng tela.
Ito ay panahon ng mga makapangyarihang industriyalisadong bansa tulad ng
Britanya, Estados Unidos, at Alemanya.
Ito ay panahon ng mga taong naniniwala na may mga likas na batas o
alituntunin na dapat tuklasin tungkol sa takbo ng pamumuhay ng tao sa
daigdig o kilala bilang mga Philosophes.
Ito ay sumasalamin sa malawakang paggamit ng makinarya sa paggawa.
Gawain 4 – Suriin Mo!
PANUTO: Punan ang tsart ng sagot sa mga tanong batay sa paksa. Bumuo ng maikling talata
batay sa impormasyon sa tsart.
ANO?
SAAN?
KAILAN?
BAKIT?
PAANO?
Rebolusyong
Industriyal
Rebolusyong
Siyentipiko
Panahon ng
Kaliwanagan
a.k.a.
Rebolusyong
Pangkaisipan
SAGUTIN ANG MGA SUMUSUNOD NA TANONG:
1. Ano ang ibig sabihin ng “sistemang pantahanan” at sistemang pabrika”? Ano ang
pagkakaiba ng dalawang pamamaraan ng produksyon?
2. Paano binago ng Rebolusyong Industriyal ang buhay noon, ngayon at sa hinaharap?
Bigyang pansin ang mga manggagawa.
3. Ano ano ang paghamong kinakaharap ng tao sa usapin ng urbanisasyon at modernisasyon?
Ipaliwanag.
4. Paano binago ng Rebolusyong Siyentipiko ang mga maling paniniwala tungkol sa daigdig?
Magbigay ng mga halimbawa.
5. Bakit sinasabing binigyang-daan ng mga bagong kaalaman at imbensiyon ang pagsibol ng
panahon ng Rebolusyong Intelektwal?
6. Ano ano ang paniniwala ng mga tao ukol sa pinanggalingan ng kapangyarihan ng isang
pinuno o ng pamahalaan? Alin ang iyong tinatanggap? Ipaliwanag.
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
21
Gawain 5 – Picture Perfect
PANUTO: Tukuyin ang larawan na ipinakikita sa ibaba. Isulat ang sagot sa bilog. Pagkaraan,
magbigay ng impormasyon kung papaano nakaaapekto ito sa kasalukuyan mong pamumuhay.
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
http://bclearningnetwork.com/LOR/media/sc09
/module4/section1/lesson3/topic4.html
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
https://all-free-download.com/free-vector/download/europe-map-backgroundblack-silhouette-design_147361.html
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
https://stmuhistorymedia.org/gregor-mendel-the-father
-of-modern-genetics-brilliant-scientist-or-complete-failure/
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
22
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
https://priorityconsultants.com/blog/edsa-anniversary-32nd-people-powerrevolution-philippines/
____________________________________
____________________________________
____________________________________
____________________________________
____________________________________
____________________________________
https://www.pngitem.com/middle/hJwmmRm_thumb-imageindustrial-revolution-steam-engine-train-hd/
Diderot’s Encyclopedia
____________________________________
____________________________________
____________________________________
____________________________________
____________________________________
____________________________________
https://napavalleycollege.libguides.com/ c.php?g=413784&p=2819854
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
23
Gawain 6 – Kamay HENYO!
PANUTO: Basahing mabuti ang mga pahayag sa kahon. Iguhit sa bilog ang thumbs up (
sang-ayon ka sa pahayag. Kung hindi, iguhit ang thumbs down (
nakalaang patlang.
) kung
). Isulat ang paliwanag sa
“Necessity is the mother of invention; while doubt is its
father.” - Unknown
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
"The Industrial Revolution and its consequences have been
a disaster for the human race." - Theodore Kaczynski
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
“The most obvious characteristic of science is its
application: the fact that, as a consequence of science, one
has a power to do things. And the effect this power has had
need hardly be mentioned. The whole industrial revolution
would almost have been impossible without the
development of science.” - Richard P. Feynman
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
“Man is born free and everywhere he is in chains.” - JeanJacques Rousseau
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
“If Science proves some belief of Buddhism wrong, then
Buddhism will have to change.” - His Holiness the 14th
Dalai Lama
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
24
RUBRIK SA PAGPUPUNTOS
Pamantayan
Deskripsiyon
Puntos
Nilalaman ng sanaysay
Wasto ang impormasyong nakasulat sa sanaysay;
nakapaloob ang tatlo o higit pang konsepto ng aralin.
7
Presentasyon ng
impormasyon
Madaling maunawaan ang pagkakasulat ng sanaysay;
malinaw ang organisasyon ng mga impormasyon.
5
Pagkamalikhain
Orihinal ang sanaysay; makatotohanan ang mga
nasaliksik na impormasyon.
3
KABUUAN
15
Repleksyon / Pagninilay
PANUTO: Isulat ang iyong repleksyon sa mga gawain mo ngayon.
1. Ang aking natutunan ay
2. Ang gustong gusto kong gawain ay
3. Ang gusto ko pang gawin ay
Sanggunian
MGA AKLAT / MODYUL
Blando, Rosemarie C., et.al,. Kasaysayan ng Daigdig: Araling Panlipunan – Modyul ng Magaaral (Quezon City: Vibal Publishing House, Inc., 2014), pp. 342-356.
Bustamante, Eliza D. and Mercado, Michael M. Sulyap sa Kasaysayan ng Daigdig (Quezon
City: St. Bernadette Publishing House Corporation, 2007, pp. 335-343, 345-348, 405411.
Calairo, Emmanuel Franco. Panahon, Kasaysayan, at Lipunan: Kasaysayan ng Daigdig
(Makati City: Diwa Scholastic Press Inc., 2006), pp. 38-39.
DepEd Bureau of Secondary Education. Project EASE Modyul 13: Rebolusyong Siyentipiko
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
25
at Industriyal (Pasig City: DepEd Publications, 2009), pp. 1-36.
Forneste, Gloria Ramos. Kasaysayan ng Daigdig: Base sa K-12 Kurikulum (Quezon City:
Mind Builders Publishing House Inc., 2013), pp. 52-53.
Mateo, Grace Estela C., et.al,. Kasaysayan ng Daigdig: Batayang Aklat para sa Ikatlong Taon
(Quezon City: Vibal Publishing House, Inc., 2012), pp. 250-260, 276-284.
Valencia, Teresita C. Kasaysayan ng Daigdig (Quezon City: Phoenix Publishing House, Inc.,
2007), pp. 245-254, 272-285.
Vivar, Teofista L., et.al,. Kasaysayan ng Daigdig: Batayang Aklat para sa Ikatlong Taon
(Quezon City: SD Publications, Inc., 2000), pp. 187-193.
MGA WEBSITES
Brush, S., & Spencer, J. (2019, November 26). Scientific Revolution. Retrieved July 14, 2020,
from https://www.britannica.com/science/Scientific-Revolution
Causes of the First Industrial Revolution. (n.d.). Retrieved July 14, 2020, from
https://study.com/ academy/lesson/causes-of-the-first-industrial-revolution.html
Duignan, B. (2019, December 31). Enlightenment. Retrieved July 14, 2020, from
https://www.britannica.com/event/Enlightenment-European-history
History.com Editors. (2009, October 29). Industrial Revolution. Retrieved July 14, 2020, from
https://www.history.com/topics/industrial-revolution/industrial-revolution
Orillaneda, N. (n.d.). People Power Revolution in Relation with Locke and Rousseau’s version
of
Social
Contract
Theory.
Retrieved
July
14,
2020,
from
https://www.academia.edu/9980273/People_Power_
Revolution_in_Relation_with_Locke_and_Rousseaus_version_of_Social_Contract_T
heory
The Editors of Encyclopaedia Britanica. (2019, September 04). Industrial Revolution.
Retrieved July 14, 2020, from https://www.britannica.com/event/Industrial-Revolution
The
Scientific
Revolution.
(n.d.).
Retrieved
July
14,
2020,
http://users.clas.ufl.edu/ufhatch/pages/03-Sci-Rev/SCI-REV-Teaching/03srdefinition-concept.html
from
Inihanda ni :
JOHN BENEDICT TATTAO ASINO
May Akda
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
26
Susi ng Pagwawasto sa mga Tanong
Gawain 1. Pakaisipin at Pagyamanin
H
A
R
G
R
E
A
V
E
S
B
C
B
E
L
L
R
A
F
T
E
A
R
L
O
D
K
L
A
E
S
N
I
A
T
O
W
E
R
A
S
D
T
V
E
J
R
S
A
M
E
I
A
O
L
O
I
S
D
E
M
D
I
I
E
H
G
A
A
N
E
E
N
S
S
H
H
N
Y
G
R
U
J
I
K
K
T
D
N
I
P
R
O
E
O
A
A
R
O
N
H
B
H
R
P
Y
L
O
V
E
I
A
N
Y
Y
E
L
V
U
S
L
N
D
J
O
L
S
O
M
T
O
I
I
O
N
E
U
L
O
E
S
S
D
H
S
V
N
T
R
A
O
A
E
N
A
I
K
A
G
M
P
S
R
L
L
A
I
A
A
P
H
Y
O
O
O
T
N
T
N
A
E
O
T
C
N
H
G
O
U
R
S
N
O
K
E
A
S
M
M
I
C
O
P
E
R
N
I
C
U
S
Gawain 2. Pagdugtungin MO.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
Kolum A
Adam Smith FRSA
Thomas Hobbes of Malmesbury
Samuel Crompton
Charles-Louis de Secondat, Baron de La
Brède et de Montesquieu
Eli Whitney
Sir Isaac Newton PRS
James Watt FRS FRSE
Denis Diderot
Galileo di Vincenzo Bonaulti de Galilei
Edward Cartwright FSA
Kolum B
J
G
E
Kolum C
P
M
T
F
S
B
I
H
D
A
C
Q
L
N
K
R
O
Gawain 3. Kaalaman sa Pagsusuri
1.
2.
3.
4.
5.
RP
RI
RS
RI/RP
RS
6.
7.
8.
9.
10.
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
RP
RI
RI
RP
RI
27
Gawain 4. Suriin Mo!
Ano?
Rebolusyong
Industriyal
Rebolusyong
Siyentipiko
Panahon ng
Kaliwanagan
a.k.a.
Rebolusyong
Pangkaisipan
Saan?
Kailan?
Bakit?
Paano?
Bunga
ng
Ang proseso Ito ay sa pagnanais
ng
ay
pagitan ng mga tao na
nagsimula
1760
mapabilis
at
sa Britanya hanggang
dumami
ang
(i.e.
1840
produksyon sa
Workshop
(Arnold
pinakamura at
ng Daigdig). Toynbee).
maayos
na
pamamaraan.
Nagsimula
ito
nang
makamit ng Britanya ang
mga
salik
ng
Rebolusyong Industriyal:
1. Saganang Likas na
Yaman
2. Matatag na Sistemang
Politikal
3. Tinatangkilik
at
sinusuportahan ang
mga Bagong Kaisipan
4. Maayos na Sistemang
Pagbabangko
Ito ay sa
pagitan ng
1543
hanggang
1687.
Bunga ng
pagtataka at pagiisip ng tao
patungkol sa
likas na mundo
at sa pagnanais
na hamunin ang
mga tanggap
nang paniniwala.
Nagsimula ito nang
ipinanukala ni Nicholas
Copernicus ang kanyang
Teoryang Heliocentric na
siyang kumalaban sa
Teoryang Geocentric ng
Simbahang Katoliko.
Ito ay sa
pagitan ng
1715
hanggang
1789.
Bunga ng
pagbubukas sa
kaisipan ng mga
tao – ang
pagiging
mausisa,
palatanong,
mapanaliksik at
pagiging
mapangatwiran.
Nagsimula ito nang
nailimbag ang “Principia
Mathematica” ni Isaac
Newton at “Essay
Concerning Human
Understanding” ni John
Locke na siyang
nagbigay ng siyentipikal,
matematikal, at
pilosopikal na
pamantayan ng panahon.
Ang proseso
ay
nagsimula
sa Europa.
Ang proseso
ay
nagsimula
sa mga
Salon sa
Pransya.
Mga Pamprosesong Tanong. (Malayang pagsagot)
Gawain 5. Picture Perfect
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Heliocentric at Geocentric Theory. (Malayang pagsagot)
Mapa ng Europa. (Malayang pagsagot)
Fr. Gregor Mendel ng Genetics. (Malayang pagsagot)
EDSA People Power at ang bersyon nina Locke at Rousseau sa Social Contract Theory.
(Malayang pagsagot)
Steam Engine. (Malayang pagsagot)
Diderot’s Encyclopaedia. (Malayang pagsagot)
Gawain 6. Kamay HENYO! (Malayang pagsagot)
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
28
ARALING PANLIPUNAN 8
(KASAYSAYAN NG DAIGDIG)
Pangalan ng Mag-aaral:
Pangkat: 8
Seksiyon:
Petsa:
LEARNING ACTIVITY SHEET

Kaligirang Impormasyon para sa Mag-aaral
Ang mga naihandang gawain ay sadyang ginawa at pinag-aralang mabuti, upang kayo’y
mahasa at makakuha ng mahalagang datos/impormasyon kahit kayo’y nasa inyong tahanan. Ang
mga kasanayan sa Araling Panlipunan 8 na tanging nais ng inyong guro na maisasabuhay. Ito’y
kanyang nais ibahagi sa gayon kayo’y mahubog sa lahat ng mga kalinangan. Ang mga gawaing ito
ay inyong gagawin sa inyong tahanan kasama ang tulong ng miyembro ng pamilya para mas lalo
kayong maliwanagan sa lahat ng mga detalye na hinihiling ng gawaing ito.
Sikaping gawin lahat at kayo’y malilibang dahil ito’y isang larong pangkaisipan kasama ang
buong pamilya. Kung mayroon mang hindi maintindihan maari ninyong tawagan sa cellphone o
messenger para ito’y kanyang linawin.
Ang aralin ay napapatungkol hinggil sa “Pagkamulat: Kaugnayan ng Rebolusyong
Pangkaisipan sa Rebolusyong Pranses at Amerikano”.
Nagbigay ang pagkamulat-pangkaisipan ng ideya at wika na siyang ginamit ng mga Pranses at
Amerikano sa kanilang rebolusyon. Naging epekto ang impluwensiya ang pagkamulat sa
pagkakaroon ng mga tao ng karapatng makapili ng sariking pilosopiya.
Higit ngang naging mapanuri ang tao at iba-ibang pananaw ang kanilang natutuhan sa panahong
ito. Marami ang natutong magtanong sa mga kaugalian at tradisyong matagal sinunod.
Naging mapangahas ang ilan sa pagtuligsa sa estruktura ng lipunan samantalang ang iba ay
nagnais na baguhin ang estrukturang ito.
Maraming nagmungkahing gamitin ang pamamaraang ito upang mapaunlad ang buhay ng mga
tao sa larangan ng pangkabuhayan, pampolitikan panrelihiyon, at maging sa edukasyon. Nakasentro
ang ideya sa paggamit ng reason o katuwiran sa pagsagot sa suliraning panlipunan, pampolitika,
pangkabuha, pang-ekonomiko. Nagsimula ito sa batayang kaisipang iinungkahi ng mga pilosopo.
Noong ika-18 na siglo umunlad an gang Enlightenment o Rebolusyung Pangkaisipan na kilala
si Baron de Montesquieu dahil sa kanyang tahasang pagtuligsa sa absolutong monarkiyang
nararanasan sa France ng panahong iyon. Sa kanyang aklat na “Spirit of the Laws” (1748), tinalakay
niya ang iba’t ibang pamahalaang namayani sa Europe.
Sa kalagitnaang bahagi ng ika-18 siglo, isang pangkat ng mga taong tinawag na philosophes
(FIHL-uh-SAFS) ang nakilala sa France. Pinaniniwalaan ng pangkat na ito na ang reason o
katuwiran ay magagamit sa lahat ng aspekto ng buhay.
Isa sa itinuturing na maimpluwensiyang philosophes si Francois Marie Arouet na mas kilala sa
tawag na Voltaire. Siya ay nakapagsulat ng higit sa 70 aklar na ma temang kasaysayan, pilosopiya,
politika at maging drama. Madalas gumamit ng satiriko si Voltaire laban sa kanyang katunggali
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
29
tulad ng mga pari, aristocrats, at maging ang pamahalaan. Dahil sa kanyang pagtuligsa ay ilang
beses siyang nakulong.
Samantalang bukod sa magkataliwas na ideya ni Thomas Hobes at John Locke tunkol sa
katangian ng pamahalaang nararapat na mamuno sa mamamayan, isa pang philosophe ang
tumalakay sa pamamahala at siya si Jean Jacques Rousseau (roo-SOH). Nanggaling siya sa mahirap
na pamilya ngunit kilala siya sa pagsususlat ng mga sanaysay na tumatalakay sa kahlagahan ng
kalayaan pang-indibiduwal (individual freedom). Naniwala siya na ang pag-unlad ng lipunan o
sibilisasyon ang siyang nagnakaw sa kabutihan ng tao. Ayon sa kaniya, likas na mabuti ang tao.
Nagiging msama lamang ang tao dahil sa impluwensiya ng lipunang kaniyang kinabibilangan
Binigyang diin niya na ang kasamaan ng lipunan (evil of the society) ay mauugat sa hindi pantay
na distribusyon ng yaman at labis na kagustuhan ng pagkamal nito. Inihain niya ang paniniwala
tungkol sa mabuting pamahalaan sa kaniyang aklat na The Social Contract. Naniniwala siya na
magkaroon lamang ng maayos na pamahalaan kung ito ay nilikha ayon sa ‘pangkalahatang
kagustuhan’ (general will)
Pinalaganap ni Denis Diderot (dee-DROH) ang ideya ng mga philosophe sa pamamagitan ng
pagsulat at pagtitipon ng 28-volume na Encyclopedia na tumatalakay sa iba-ibang paksa. Naglayon
siyang baguhin ang paraan ng pag-iisip ng mga ttao sa pamamagitan ng pagbibigay ng mga bagong
kaisipan sa mga usaping pamamahala, pilosopiya, at relihiyon.
Binatikos niya ang Divine Right at ang tradisyonal na relihiyon. Bilang tugon, pinigil ng
pamahalaan at Simbahanang pagkalat ng Encyclopedia at binantaan ang mga Katolikong bibili at
babasa nito.
May mga kababaihan na ipinaglaban ang kanilang boses para makamit din nila ang karapatan
na kanilang ninanais. Isa sa islogang kanilang iwinagayway ay “kalayaan at pagkakapantay” na
tinignan ng mga philosophes na hindi akma sa mga kababaihan. Naniniwala sila na limitado lamang
ang karapatan ng kababaihan kung ihahambing sa mga kalalakihan.
Unti-unti itong nabago ang pananaw na ito sa kalagitnaan ng ika-18 na siglo nang magprotesta
ang ilang kababaihan sa ganitong uri ng pagtingin. Kinuwestiyon nila ang paniniwalang mas
mababa ang uring kababaihan kaysa sa kalalakihan.
Pinangunahan ni Catherine Macaulay at Mary Wallstonecraft ang laban ng kababaihan. Sa
akdang A Vindication of the Rights of the Woman ni Wallstonecraft ay hiningi niya na bigyang
pagkakataon ang kababaihang makapag-aral sapagkat ito ang paraan upang magkaroon ng
pagkapantay-pantay ang kalalakihan at kababaihan.
Mahabang panahon bago binigyang pansin ang ideyang ito. Ngunit isa ang malinaw:naisatinig
sa Panahong Enlightenment ang diskriminasyon laban sa kababaihan.

Learning Competency Code
Naipapaliwanag ang kaugnayan ng Rebolusyong Pangkaisipan sa Rebolusyong Amerikano at
Pranses.
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
30
Gawain 1: Sino Ako: Ako’y inyong Kilalanin dahil sa aking mga nagawa. Ito ang aking larawan
para mas lalo ninyo akong makilala at aking ibibigay ay isang letra ng aking pangalan at tanging
punan lamang ang bakanteng linya.
1.
B
Ako
ang tumaligsa sa absohitong monarkiya na nararanasan sa France noong
Enlightenment, at ang aking aklat ay “The Spirit of the Laws”.
2.
V
Ako ay nakapagsulat ng higit 70 aklat na may temang kasaysayan, pibsopiya, politika, at
maging drama.
3.
R
Kinalala ako dahil sa aking kahusayan sa pagsulat ng mga sanaysay na tumatalakay sa
kahalagahan ng kalayaang pang-indibidwal (individual freedom) at ang aking aklat ay “The
Social Contract”.
4.
D
.
Isa ako sa mga nagsulat at bumuo sa 28-volume ng Encyclopedia na tumatalakay sa ibat’tibang paksa.
5.
M
Aking hiningi na bigyang pagkakataon ang kababaihang makapag-aral sapagkat ito ang
paraan upang magkaroon ng pantay-panaty ang kalalakihan at kababaihan.
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
31
Pamprosesong mga Tanong

Makatwiran ba ang ipaglaban nina Mary Wollstone Craft?
Pangatwiran:

Bakit kaya hindi agad pinakinggan ang ipinaglaban ng kababaihan sa panahong iyon?

Sa inyong palagay tungkol saan ang R.A 7610? Magbigay ng ideya.

Gawain 2
Panuto: Punan ang Venn Diagram. Isulat sa loob ng box ang pagkakatulad ng Rebolusyong
Amerikano at Rebolusyong Pranses.
Rebolusyong Amerikano
Rebolusyong Pranses
Paano Magkakatulad
Ano naman ang Pagkakaiba?
Rebolusyong Amerikano
Apekto
Rebolusyong Pranses
Mga dahilan
Mga sangkot na Aktor
Daloy ng Pangyayari
Bungan ng Implikasyon
Saloobin tungkol sa pangyayari
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
33
Gawain 3: Facts Storming Web
Panuto: Isulat sa loob ng bilog ang mga naging epekto ng Rebolusyong Amerikano.
1.
6.
2.
Rebolusyong
Amerikano
5.
3.
4.
Gawain 4: Tell me: Isulat ang inyong nalalaman hinggil sa dalawang karakter. Batay sa kanilang
mga mahalagang nagawa.
John Locke
Pagkakaiba
Thomas Hobbes
Pagkakaiba
Pamprosesong mga Tanong

Bakit sila nagkakaiba ng mga paniniwala tungkol sa kalikasan ng tao at sa uri ng pamahalaan?
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
34

Makikita pa ba sa kasalukuyan ang mga kaisipan nina John Locke at Thomas Hobbes? Paano?
Magbigay ng mga halimbawa.
Gawain 5: Mga nalaman ko!
Isulat mo sa unang hanay ang mga pangyayaring natukoy sa aralin at sa ikalawang hanay,
isulat mo rin ang iyong natutuhan mula sa mga pangyayari sa unang hanay. Sa ikatlong
hanay isulat mo ang naging leksyon sa inyong buhay.
Mga Pangyayari
Natutuhan ko
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
Leksyon Nito sa Aking
Buhay
35
Susi ng Pagwawasto sa mga Tanong
GAWAIN 1: SINO AKO!
1.
2.
3.
4.
5.
BARON DE MONTESQUIEU
VOLTAIRE
ROUSSEAU
DENNIS DIDEROT
MARY WOLLSTONE CRAFT
GAWAIN 2: VENN DIAGRAM
Ang Rebolusyong Paranse at Amerika at may masidhing layunin sa kanilang bansa hudyat na
ninanais nilang mapanatiling Malaya na humantong sa pagsusulong ng rebolusyon labann sa mga
mananakop.
GAWAIN 3: FACSTORMING WEB. (Malayang pagsagot)
GAWAIN 4: TELL ME. (Malayang pagsagot)
GAWAIN 5: MGA NALAMAN KO. (Malayang pagsagot)
Rubic para sa puntos:
Pamantayan
KALIDAD NG
IMPORMASYON


Kawastuhan ng
datos
Sapat ang mga
Impormasyon
NILALAMAN

Lubos na
tumatalakay sa
buhay
 Natatanging may
aral na napulot
Closure/Reflection:
Napakahusay
Malinaw at
wasto lahat ng
mga
impormasyon
Malinaw ang
mga Datos
Natalakay at
may natutuhan
batay sa datos
na naisulat
Mahusay
May mga
impormasyong
nangangailangan ng
paglilinaw
Kailangan pang magsanay
Hindi malinaw ang
mga impormasyon
Hindi sapat ang mga
impormasyon
Wasto ang
karamihan sa
datos
Hindi gaano
tiyak na may
konting
kaalaman na
naisulat
Walang maisulat na
datos
Panuto: Isulat ang inyong Lahat
reflection
batay sa mga
gawain
PAGKAMALIKHAIN
ng datos
May
bahag-mo ngayon. Walang sapat na
na naisulat ay
malinaw
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
yang datos
lamang
datos
36
Mga Sanggunian
MGA AKLAT
Blando Rosemarie C., et.al, Kasaysayan ng Daigdig ( Modyul ng Mag-aaral), Unang Edisyon, Vibal
Group, Inc., Department of Education-Instructional Materials council Secretariat (DepEd-IMCS), 5th
floor Mabini Building, DepEd Complex, Meralco Avenue, Pasig City, Philippines
Antonio Eleanor D., et.al, Kasaysayan ng Daigdig (batayang at sanayang aklat sa Araling Panlipunan
8) Rex Book Store,Inc., 856 Nicanor Reyes Sr. St.,Sampaloc Manila, Philippines
Vivar, Teofisto L., et.al, Kasaysayan ng Daigdig (batayang aklat para sa ikatlong taon), Vibal
Publishinh House, Inc., 1253 Gregorio Araneta Avenue, Quezon City, Philippines
MGA WEBSITES
http://www.slideshare.net/JaredRamJuesan55
http://brainly.ph/questions/580223
http://www.slideshare.net/AndreaJoyceRances
ap4hs.blogspot.com
Inihanda ni:
TOMAS P. GUINGAB, JR.
Gosi National High School
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
37
ARALING PANLIPUNAN 8
(KASAYSAYAN NG DAIGDIG)
Pangalan ng Mag-aaral:
Pangkat: 8
Seksiyon:
Petsa:
LEARNING ACTIVITY SHEET

Kaligirang Impormasyon para sa Mag-aaral
Bilang inyong katuwang sa pag-abot ng inyong pangarap, ang inyong guro ang naghanda ng mga
gawain para inyong sasagutin sa inyong tahanan. Maari kayong humingi ng tulong sa inyong mga
magulang at mga kapatid o sino mang miyembro ng pamilya para kayo’y magabayan at maturuan kung
ano ang hinihiling ng gawaing ito. Pagbutihing sagutin para mas nadadagdagan ang iyong mga
kaalaman na pwedeng isabuhay.
Nais ipabatid ng inyong guro lahat ng kaalaman upang sa ganon kayo’y maging epektibo sa
hinaharap.
Ang aralin na ito ay mapapatungkol hingil sa mga dahilan, pangyayari, at epektong ikalawang yugto
ng kolonyalism (imperyalismo).
Sa araling ito inyong susuriin ang lalong sumidhing ikalawang yugto ng kanilang inperyalismo
noong ika-18 siglo at ika-19 na siglo.
Dahil sa paghahangad ng kanluranin ng maraming kompetisyon ang naganap lalo nang sumasadsad
ang mga imbensiyon sa mga iba’t ibang larangan tuland ng teknolohiya at agham na nagbunga ng
rebolusyong siyentipiko na siyang maraming mga bansa na nagnanais na palawakin ang kanilang
teritoryo at nasasakupan.
Dahil sa malawakang pananakop nagkaroon ng ugnayan sa pangkalalakalan ngunit nawalan ng
Kalayaan ang mga ibang bansa lalo ang mahihinang bansa.
Napalawak ang mga teritiryo at lumakas ang puwersa ng mga mananakop ngunit nawalan din ng
Kalayaan ang mga bansang nasakop. Itinuring ng mga kanluranin ang mga bansang asyano bilang
mapagkukunan ng ilang mga hilaw na sangkap o kita. Naakit din ang mga kanluranin sa posibilidad ng
paglago ng kanilang pera sa pamamagitan ng paglagay ng kapital sa mga pataniman sa sagana sa Asya
at may matinding kapitalismo ang prinsipiyo pang ekonomiya ang naghari sa pandaigdigang pamilihan.

Learning Competency Code
Nasusuri ang dahilan, pangyayari at epekto ng ikalawang yugto ng Kolonyalismo
(Imperyalismo)
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
38
Gawain 1: BUUIN KO!Punan ang tsart ng wastong sagot
Ikalawang Yugto ng Imperyalismo
Anyo
2.
1.

Layunin
3.
1.
2.
3.
Paano tinutulan ng mga katutubo ang imperyalismo ng mga kanluraning bansa?
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
39

Bakit matagumpay ang imperyalismo ng mga bansa sa Europe?
Gawain 2: Facts Storming Web
Panuto: Punan ng impormasyon ang Facts Storming Web sa ibaba, bigyang kahulugan kung
ano ang ibig sabihan ng Imperyalismo. Pagkatapos sagutin ang mga tanong sa ibaba.
Mga Motibo ng Imperyalismo
Imperyalismo
Kahulugan:
Mga Anyo ng Imperyalismo
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
40
Mga Tanong
1.
Ito ay isang patakaran o paraan ng mga pamamahala kung saan ang malaki o makapangyarihang
mga bansa ang naghahangad upang palawakin ang kanilang kapangyarihan sa pamamagitan ng
pagsakop o paglulunsad ng mga pagtaban o kontrol sa pangkabuhayan at pampolitika sa ibabaw
ng ibang mga bansa.
2.
Ito ay ang tuwirang pananakop ng isang bansa sa iba pa upang pagsamantalahan ang yaman
nito o makuha rito ang iba pang pangangailangan ng mangongolonya.
3.
Ito ang damdaming katapatan o pagmamahal sa kultura at kapakanan nito.
4.
Ito ay tumutukoy sa isang nasyon na pinuprotektahan at kinokontrol ng kabilang bansa o
nasyon.
5.
Isang espesyal na rehiyon o konsepto na debisyon kung saan ang isang estado o organisasyon
ay pwede sa antas kulturang pang-ekonomiya, military, o pampolitika.
Susi sa pagwawasto sa tanong
1.
2.
3.
4.
5.
Imperyalismo
Kolonyalismo
Nasyonalismo
Protectorate
Sphere of Influence
Gawain 3: Ibigay ang mga kaganapan sa mga sumusunod na bansa noong ikalawang yugto ng
Imperyalismo at Kolonyalismo.
Japan
U.S.A
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
41
Britanya
Pranses
China
Closure/Reflection
Panuto: Isulat ang iyong reflection sa mga gawain mo ngayon.
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
42
MGA AKLAT
References for Learners/Sanggunian
Blando Rosemarie C., et.al, Kasaysayan ng Daigdig (Modyul ng Mag-aaral), Unang Edisyon, Vibal
Group, Inc., Department of Education-Instructional Materials council Secretariat (DepEd-IMCS), 5th
floor Mabini Building, DepEd Complex, Meralco Avenue, Pasig City, Philippines
Antonio Eleanor D., et.al, Kasaysayan ng Daigdig (batayang at sanayang aklat sa Araling Panlipunan
8) Rex Book Store,Inc., 856 Nicanor Reyes Sr. St.,Sampaloc Manila, Philippines
Vivar, Teofisto L., et.al, Kasaysayan ng Daigdig (batayang aklat para sa ikatlong taon), Vibal
Publishinh House, Inc., 1253 Gregorio Araneta Avenue, Quezon City, Philippines
MGA WEBSITES
http://www.slideshare.net/DarleneMarasigan/una at Ikalawang Yugto ng
Kolonyalismo at Imperyalismo
http://www.slideshare.net/NoeimiMaccera/ikalawangyugtongImperyalismo
http://www.slideshare.net/KelvinKentgiron/ikalawangyugtongImperyalismo
Inihanda ni
TOMAS P. GUINGAB, JR.
Gosi National High School
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
43
MGA SAGOT
GAWAIN 1: BUUIN KO!
ANSWER MAY VARY
GAWAIN 2: FACTSTORMING
WEB ANSWER MAY VARY
GAWAIN 3:
Sa ilalim ng Tokugawa Shogunate, isinara ang Japan
sa mga banyaga noong 1630.
Japan
Noong ika-8 ng Hulyo 1853, nakarating ang Imperyong
kanluranin sa Japan sa pamamagitan ni Sir. Mathew
Perry para makahingi ng langis at noong Marso 1854,
nilagdaan ang kasunduang Kanagawa na magbigay ng
limitadong karapatan sa mga mangangalakal ng ibang
bansa
Nagkaroon ng digmaang Amerikano at Spain noong
1898 na kung saan nanalo ang USA na nagdulot ng
pagsako sa Guam, Puerto Rico at bansang Pilipinas.
U.S.A
Nasakop ang Guam ang Pilipinas na naging
himpilan- pandagat patungo sa silangan, sa
Carribean.
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
44
Britanya
Lumawak ang kolonya sa Africa at Asia at naging
kolonya ang India sa ilalim ng pamamahala ng
East India Company.
Nagkaroon ng kolonya sa Hilagang Amerika,
kabilang ang USA at ilang bahagi ng Canada.
Pranses
China
Nasakop ang pulo ng Algeria at Morocco na
nagsilbing magandang pamilihan ng produktong
gawa sa Pransya
Nanatiling hiwalay China at Japan dahil sa
patakarang Isolation, at dahil sa pagtataguyod ng
tradisyong Confucianism, naniniwala ang China na
sila’y makakahigit sa ibang bansa.
Ngakaroon ng digmaang Opyo. Natalo ang China at
sinakop ng mga Ingles ang Hongkong at nagresulta
sa Kasundang Nanking na nagbigay ang Britanya ng
mangangalakal sa limang daungan ng China at
tuluyang ibinigay ang Hongkong sa mga Ingles
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
45
ARALING PANLIPUNAN 8
Pangalan:
Seksiyon:
Lebel:
Petsa:
GAWAING PAGKATUTO
PAG-USBONG NG NASYONALISMO SA EUROPE AT IBA’T IBANG BAHAGI NG
DAIGDIG
Batayang Impormasyon para sa mga Mag-aaral
Ang mga sumusunod na gawain ay sadyang ginawa upang lalo pang mahasa ang iyong
mga kasanayan sa pag-usbong ng nasyonalismo sa Europe at iba’t ibang bahagi ng daigdig.
Ang nasyonalismo ay ang pagmamahal sa bansa na nakaugat sa kamalayan ng isang
lahi na sila ay nabubuklod ng isang wika, kasaysayan, kultura, pagpapahalaga at relihiyon.
Dapat isang pamahalaan lamang ang namumuno sa isang bansa nang sa gayon makatayo ito
bilang isang malayang bansa. Sa kabuoan, ang nasyonalismo ay isang positibong pwersa kung
ito ay gagamitin sa pagkakaisa, pagkakakilanlan, at kung ito ay hindi nakasasagabal sa
tunguhin ng ibang bansa. Nagiging masama ito kung gagawing batayan ang militarismo at
pagsakop ng ibang bansa para sa pansariling kapakanan at kaluwalhatian. Kalayaan ang sigaw
ng bawat bansang biktima ng mapang-abusong mananakop.
Umusbong ang damdaming nasyonalismo sa ilang bahagi ng Europa at sa iba’t ibang
bansa. Umunlad ito sa Inglatera, Pransya, Italya, Alemanya at Amerika. Umunlad din ito sa
ilang bahagi ng Asya katulad ng Pilipinas, India, Tsina, at iba pang mga bansa sa daigdig. Ang
Pransya ang nanguna sa Europa sa pagkakamit ng pambansang pagkakaisa. Ang himagsikang
Pranses ay isang hudyat na gumising sa mga bansang kanluran na sila ay magkaisa at ipaglaban
ang kanilang kalayaan. Ang Pransya ang nagbigay daan sa pag-unlad ng nasyonalismo.
Sa panahon ni Napoleon, ang Italya ay dinomina ng Pransya. Pagkatapos ng pagkatalo
ni Napoleon, karamihan sa lupain sa Italya ay nanatili sa kontrol ng dayuhang pamamahala.
Bumuo ng isang lihim na kilusan ang mga pinunong Italyano upang magkaroon ng kasarinlan.
Ang kilusang pangkalayaan ay tinawag na Risorgimento. Ang isa sa mahalagang nasyonalista
sa panahon ay si Giuseppe Mazzini na kilalang tagapagtatag ng “Young Italy”.
Malaking bahagi ng daigdig ay sumailalim sa pananakop ng kanluraning bansa ngunit
may mahalagang papel na ginampanan ang mga kilalang personalidad sa kasaysayan ng
daigdig na nagtaguyod ng damdaming nasyonalismo para sa kalayaan ng kani kanilang
bansang kinabibilangan.
Ang pagbubuklod ng Germany/Alemanya ang pinakamahalagang pamana ni Otto Von
Bismarck na kilalang “Iron Chancellor” ng Alemanya na naging dahilan kung bakit naging
pinakamakapangyarihang bansa sa daigdig. Kinilala si Simon Bolivar bilang American
Liberator na namuno ng kilusan para sa kalayaan sa hilagang bahagi ng South America.
Samantala, si Ivan the Great naman ay kinilala bilang tagapagligtas ng Russia na tumalo at
nakapagpabagsak sa mga Tartar sa labanan ng Oka. Sa Inglatera, kinamumuhiang hari si
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
46
Haring John sapagkat isa itong mapanikil at sapilitang lumagda sa Magna Carta na siyang
unang bibliya ng mga karapatang Ingles. Nilagdaan ito dahil sa takot na mawalan ng korona.
Kilala din si Mary Tudor na binansagan bilang Bloody Mary sapagkat sa kanyang panahon ay
pinag-uusig ang mga Protestante na naging dahilan ng pagkamatay ng maraming mamamayan
nito. Si Miguel Hidalgo ay isang pari na nanguna naman sa himagsikan sa Mexico laban sa
Espanya.
Sa Asya, ang nabuong nasyonalismo rito ay ituring na reaksyon sa mapaniil na
patakaran ng mga dayuhang imperyalista. Ang pag-aalsa at paghihimagsik na naganap sa iba’t
ibang bahagi ng Asya ay bilang pagtutol sa mga partikular na patakarang ipinatupad ng mga
Kanluranin sa kani-kanilang kolonya. Ito ay ang mga tahasang pagtatangkang makawala mula
sa tali ng kolonyalismo.
Sa India, ginawang sundalo ng mga English ang mga katutubong Indian o Sepoy na
may layuning labanan ang mga kaaway ng English sa ibang lupalop gaya ng Burma/Myanmar.
Ngunit, sumiklab ang rebelyong Sepoy dahil sa ripleng ibinigay ng English sa mga Sepoy.
Pinaniwalaan ng Sepoy ang maling balita na kumalat na ang bagong ripleng enfield na
ipinapagamit ng hukbong English sa mga Sepoy ay ginamitan ng langis na galing sa taba ng
baka at baboy dahil hindi kinakain ng mga Hindu ang baka at sa mga Muslim naman ay baboy.
Nagalit ang mga Sepoy at nag-alsa. Si Mahatma Gandhi o Mohandas K. Gandhi ang nagpaalab
ng damdaming makabayan sa India laban sa Inglatera. Sa Vietnam naman, kilala bilang founder
ng Democratic Republic of Vietnam si Ho Chi Minh na masigasig na nakipaglaban sa kalayaan
ng Vietnam. Sa Pakistan, Si Muhammad Ali Jinnah ang nagsulong sa paglaya ng Pakistan at
hinirang na kauna-unahang Gobernador-heneral na kumakatawan sa korona ng Britanya. Sa
Indonesia, si Achmed Sukarno ang nagpahayag ng kalayaan ng Indonesia.
Pamantayang Pagkatuto
Naipapahayag ang pagpapahalaga sa pag-usbong ng Nasyonalismo sa Europe at iba’t
ibang bahagi ng daigdig. AP8PMD-IIIi-10
Gawain 1 – – Awit -Suri!
PANUTO: Suriin at awitin ang huling nilalaman ng pambansang awit ng Pilipinas at
sagutin ang mga tanong sa ibaba.
“Aming ligaya na ‘pag may mang-aapi,
Ang mamatay nang dahil sa iyo.”
1. Ano ang nais ipahayag ng awitin?
2. Paano mo maipakikita ang pagpapahalaga sa pakikipaglaban ng mga Pilipino
upang makamit ang kalayaan ng Pilipinas?
_
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
47
Gawain 2 – Puso Ko,Punan Mo!
Panuto: Punan ang mga patlang sa loob ng hugis puso para mabuo ang kahulugan ng
Nasyonalismo.
Ang nasyonalismo ay ang pagmamahal sa
bansa na nakaugat sa kamalayan ng isang
(1)
na sila ay nabubuklod ng isang
(2)
,
(3)
,(4)
,pagpapa
halaga at (5)
. Sa iba ang kahulugan
nito ay damdamin ng pagiging matapat at mapagmahal
sa bansa na kayang isakripisyo pati ang sariling buhay.
Gawain 3 – Ayusin Mo Ako!
PANUTO: Ayusin ang Malalaking titik upang maibigay ang tamang kasagutan. Isulat ang
sagot sa patlang.
1. HHNOICMHI – Kilala bilang founder ng Democratic Republic of
Vietnam na masigasig na nakipaglaban sa kalayaan ng Vietnam.
2. RVLBAIONMSOI – Kilala bilang American Liberator na namuno ng
kilusan para sa kalayaan sa hilagang bahagi ng South America.
3. TEGARETAIHNV – Kilala bilang tagapagligtas ng Russia na tumalo at
nakapagpabagsak sa mga Tartar sa labanan ng Oka.
4. IMRKBSAC – Kilala bilang Iron Chancellor na tagapagbuklod ng
Germany.
5. IIXC – Kilala bilang Empress Dowager ng China na may malaking papel
sa paglulunsad ng Rebelyong Boxer.
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
48
6. NGHNOIJK – Kilala bilang mapanikil na isa sa kinamumuhiang hari ng
England.
7. YARM UOTDR – Kilala bilang Bloody Mary na sa kanyang panahon ay
pinag-usig ang mga protestante at marami sa kanila ang namatay.
8. I HEAIETBZL – Kilala bilang pinakadakilang reyna ng Inglatera na sa
kanyang pamumuno naging Mistress of the Seas ang England.
9. BNOIAFICO - Kilala bilang supremo ng Katipunan sa Pilipinas na
nanguna sa isang kilusan na may layuning patalsikin ang mga Espanyol sa Pilipinas.
10. IIZAMNZ – Kilala bilang propeta sa pag-iisa ng Italya na nagtatag ng
Society of Young Italy na binuo ng mga batang Italyano.
Gawain 4 – I-Facelook Mo Na!
Panuto: Lagyan ng simbolong happy face  ang patlang kung ang pangyayari ay tama atsad
face  naman kung ang pangyayari ay mali.
1. Maraming bansa sa Asya ang sinakop ng iba’t ibang dayuhang kanluranin ngunit
umusbong at umigting ang diwa ng nasyonalismo sa mga bansang nasakop nito.
2. Gumising sa diwang makabayan ng mga taga-India ang mga diskriminasyon at
karahasang nararanasan sa kamay ng mananakop na Ingles.
3. Creole ang tawag sa mga ipinanganak sa Bagong daigdig na may lahing Europeo.
4. Ang Russia ang pinakamalaking burukrasya sa mundo bago nagkaroon ng himagsikan.
5. Sa Latin America, hindi gumamit ang mga rebolusyonaryo ng dahas sa mga katiwalian
ng monarkiya laban sa republika.
Gawain 5– Nation Hunt!
Mga Panuto:
1. Ipahanap at pabilugan sa puzzle box ang mga bansang tinutukoy sa direksyong
pahalang at pababa. Gamitin ang una at huling letra ng bansa upang maging gabay
sa paghahanap.
2. Ipakumpleto rin ang mga bansa sa ibaba ng puzzle box.
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
49
A
P
D
F
M
Z
I
N
G
L
A
T
E
R
A
K
R
A
A
U
E
M
A
O
O
S
F
G
M
O
O
A
R
T
N
L
E
D
R
R
D
K
M
D
K
M
N
S
S
I
A
L
I
A
D
A
F
A
A
A
K
S
A
Y
D
M
D
N
B
E
N
Q
L
L
N
F
Y
I
A
R
E
I
T
A
L
Y
A
D
Y
E
N
A
M
B
S
K
F
T
V
Y
D
M
I
N
R
M
Z
O
N
A
L
I
A
J
N
A
E
E
C
I
Q
M
G
L
P
S
O
N
I
A
H
R
V
U
M
A
L
E
M
A
N
Y
A
V
B
O
I
S
E
A
X
S
M
A
R
D
F
G
H
J
K
C
O
P
X
L
C
B
N
M
O
L
Q
A
V
E
A
I
C
C
P
A 1. Sa bansang ito sumibol ang diwa ng nasyonalismo na naging
inspirasyon ng maraming bansa ang islogan nitong Vox Populi, Vos Dei.
I
A 2. Natamo ng bansang ito ang ginintuang panahon at nakilala sa buong
mundo bilang Mistress of the Seas na ipinagmamalagi ng mga Ingles.
I
A 3. Sa bansang ito naitatag ang isang samahan na ang islogan ay
Kalayaan, Pagkapantay-pantay at Humanidad.
A
A 4. Sa bansang ito naitatag ang Zollverein na isang unyong
pangkabuhayan na nagpapahalaga sa pagkakaisa at pagtitiwala.
A
A 5. Sa bansang ito naging tanyag ang aklat ni Thomas Paine na Common
Sense na gumising sa damdaming makabayan.
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
50
Gawain 6 – Nosi Ba Lasi (Sino Ba Sila)!
Panuto: Punan ang patlang sa loob ng graphic organizer at sagutin ang tanong ukol sa
pagkakakilanlan ng pinunong nasyonalista mula sa iba’t ibang bansa sa daigdig.
1.
Ako ang nagpaalab
ng
damdaming
makabayan sa India
laban sa Inglatera
2.
5.
Ako ang nagpahayag
ng
kalayaan
ng
Indonesia at naitatag
ang
Republika
sa
pangunguna ko
Ako ang masigasig na
nakipaglaban
at
nagtatag
ng
Democratic Republic
of Vietnam
3.
NASYONALISTA
4.
Ako ay isang pari na
nanguna
sa
himagsikan
sa
Mexico laban sa
Espanya
Ako ang nagsulong sa
paglaya ng Pakistan at
hinirang na kaunaunahang Gobernadorheneral na
kumakatawan sa
korona ng Britanya
Rubric for scoring
5 points – Kung wasto at napunan lahat ng gawain
4 points – Kung wasto ngunit kalahati lamang ang napunan na gawain
3 points – Kung wasto ngunit sangkapat lamang ang napunan na gawain
2 points – Kung kalahati ang mali at napunan na gawain
1 point – Kung mali lahat ang gawain
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
51
Repleksiyon/Pagninilay
Panuto: Isulat ang iyong repleksyon sa mga gawain mo ngayon.
Repleksyon / Pagninilay:
1. Ang aking natutunan ay
2. Ang gustong gusto kong gawain ay
3. Ang gusto ko pang gawin ay
_
Sanggunian
MGA AKLAT
Blando, Rosemarie C., et.al, Kasaysayan ng Daigdig (Araling Panlipunan – Modyul ng Magaaral), Vibal Publishing House, Inc., 1253 Gregorio Araneta Avenue, Quezon City,
Philippines: 2014 (pp. 413-425)
Mateo, Grace Estela C., et.al, Kasaysayan ng Daigdig (Batayang Aklat para sa Ikatlong
Taon), Vibal Publishing House, Inc., 1253 Gregorio Araneta Avenue, Quezon City,
Philippines: 2012 (pp. 296-305)
Project EASE Modyul 16 Ang Pag-unlad ng Nasyonalismo (pp. 7-72)
MGA WEBSITES
https://www.slideshare.net/ssusercdfe4f/modyul-16-ang-pagunlad-ng-nasyonalismo
Inihanda ni :
AILENE T. AMANDY
May Akda
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
52
Susi ng Pagwawasto sa mga Tanong
Gawain 1. Awit –Suri
(Malayang Pagsagot)
Gawain 2. Pusuan Ko, Punan Mo!
1. Lahi
2. Wika
3. Kasaysayan
4. Kultura
5. Relihiyon
Gawain 3. Ayusin Mo Ako!
1. Ho Chi Minh
2. Simon Bolivar
3. Ivan The Great
4. Bismarck
5. Ci Xi
6. King John
7. Mary Tudor
8. Elizabeth 1
9. Bonifacio
10. Mazzini
Gawain 4. I-FaceLook Mo Na!
1. Happy Face 
2. Happy Face 
3. Happy Face 
4. Happy Face 
5. Sad Face 
Gawain 5. Nation Hunt
1. Pransya
2. Inglatera
3. Italya
4. Alemanya
5. Amerika
A P D F M Z I N G
K R A A U E M A O
O A R T N L E D R
M N S S I A L I A
K S A Y D M D N B
F Y I A R E I T A
N A M B S K F T V
M Z O N A L I A J
Q M G L P S O N I
A L E M A N Y A V
X S M A R D F G H
L C B N M O L Q A
L
O
R
D
E
L
Y
N
A
B
J
V
A
S
D
A
N
Y
D
A
H
O
K
E
T
F
K
F
Q
A
M
E
R
I
K
A
E
G
M
A
L
D
I
E
V
S
O
I
R
M
D
A
L
Y
N
C
U
E
P
C
A
O
K
A
N
E
R
I
M
A
X
C
Gawain 6. Nosi Ba Lasi!
1. Mahatma Gandhi
2. Ho Chi Minh
3. Muhammad Ali Jinnah
4. Miguel Hidalgo
5. Achmed Sukarno
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
53