FTI
DEPARTAMENTI I ELEKTRONIKES DHE TELEKOMUNIKACIONIT
GRUPI: ELEKTRONIK 1~C
DETYRE KURSI
P
LENDA: ELEMENTET E INFORMATIKES
TEMA: CYBER SECURITY
 A UNOI:
NXH
 A
NDER ELO ZUNA
S
 B ON DOKO
 D URIM BRA LLARI
EBOR
HA
A
F
 E
ERRU
NAJ
LISEO
KOLIC
AJ
PRAN
OI:
ENIDA
SHEM
E
Ndarja e puneve:
Anxhelo Zuna
1.Cfare eshte cyber
security?
2.Sulmet me te njohura
ne historine kompjuterike.
Eliseo Kolicaj
1.Keshillat me te
rendesishme per tu
mbrojtur ne rrjet.
2.Pse eshte e
rendesishme siguria
kibernetike?
Debora Ferrunaj
1.Pse ka lindur nevoja per
cyber security?
2.Cilat jane perfitimet nga
siguria kibernetike dhe
disavantazhet nga krimet
kibernetike?
CYBER
SECURITY~SIGURIA
KIBERNETIKE
Anderson Dokollari
1.Cili eshte qellimi i
sigurise kibernetke?
2.Cila eshte strategjia e
sigurise kibernetike?
Burim Braha
1.Llojet e krimeve
kibernetike.
2.Llojet e sulmeve
kibernetike.
~Anxhelo Zuna~
1.
Cfare eshte cyber security?
Siguria në internet është praktikë e
mbrojtjes së sistemeve, rrjeteve dhe
programeve nga sulmet digjitale. Këto
sulme në internet zakonisht synojnë
hyrjen,ndryshimin ose shkatërrimin e
informacionit të ndjeshëm; zhvatje e
parave nga përdoruesit; ose duke
ndërprerë proceset normale të biznesit.
Zbatimi i masave efektive të sigurisë në
internet është veçanërisht sfidues sot
sepse ka më shumë pajisje sesa njerëzit,
cka e ben te vështirë kontrollimin e të
gjithave, dhe sulmuesit po bëhen më
inovativë.
.2..Disa nga sulmet me te medha kompjuterike
Skandali “Ashley Medison”: Ashley Madison
pësoi një shkelje masive të sigurisë në 2015
që ekspozoi 300 GB të dhënave të
përdoruesve.
Sulmi i Pentagonit ne 2008: Pentagoni kaloi
gati 14 muaj duke pastruar worm-in, të
quajtur “Agjent.btz” nga rrjetet ushtarake.
SONY Ent. Mendohet te jete hakuar nga
Korea e Veriut, pas lirimit te filmit
“Intervista” (The interview)
Korea e Jugut, vjedhje e informacionit te
rreth 100 milionë karteve të kreditit.
Target sulmohet dhe vidhen informacionet e
rreth 40 milione klienteve.
~Anderson Dokollari~
1.Cili eshte qellimi i sigurise kibernetke?
Duke qene se ardhmja e sigurise kibernetike eshte e lidhur ngushte me te
ardhmen e teknologjise se informacionit eshte e qarte se roli i kibernetikes do te
behet edhe me i madh ne jeten tone personale dhe te biznesit. Ne te ardhmen
jetet tona personale do te jene te varura nga asistente virtuale. Kompleksiteti
dhe lidhshmeria e ketyre sistemeve ndikon drejtperdrejt ne nivelin e tyre te
cenueshmerise. Cyber security ka per qellim te rrise sigurine e perdoruesve dhe
bizneseve nga viruset dhe sulmet e ndryshme qe marrin informacione ne menyre
te paligjshme dhe i perdorin ato ne dem te qytetareve.
2.Cila eshte strategjia e sigurise kibernetike?
Strategjia e Sigurisë Kibernetike përshkruan sfidat aktuale në çështje të
sigurisë të sistemeve të ndërlidhjes dhe informacionit (SNI) dhe pikat kryesore
me qëllim për të përballuar këto sfida.
Strategjia permban sigurimin e orientimeve, koherencës dhe fokusot, për një
qasje gjithëpërfshirëse, për të zhvilluar kapacitetet ushtarake në hapësirën
kibernetike.
~Debora Ferrunaj~
1.Pse ka lindur nevoja per cyber security?
Qellimi i sigurise kibernetike eshte te ndihmoj ndalimin e sulmeve kibernetike,vjedhjen e te
dhenave te individeve dhe te menaxhoj keto rreziqe.Kur nje kompani ka nje rrjet te fuqishem
sigurie dhe nje plan kunderpergjigjje efektiv ndaj ketyre sulmeve eshte me e afte qe t’i
parandaloj keto sulme.
2.Cilat jane perfitimet nga siguria kibernetike dhe disavantazhet nga krimet kibernetike?
Siguria kibernetike eshte e rendesishme per cdo biznes por edhe per qeverin.Ajo ndihmon ne
ruajtjen digjitale te biznesit dhe sigurohet se te punesuarit e kesaj kompanie nuk jane te
rrezikuar nga kercenime si Adware dhe Ransomware.Gjithashtu siguria kibernetike ndihmon ne
nje pune me efektive sepse qellimi kryesor i sulmeve eshte qe te ngadalesoj procesin e punes se
nje biznesi.Ne qender te sulmeve kibernetike qendron vjedhja e te dhenave ndaj siguria
kibernetike eshte nje faktor i rendesishmem si per bizneset,qeverin apo edhe individet.
Krimet kibernetike ndahen ne 3 kategori kryesore si:
Krime kunder nje personi te caktuar.
Krime kunder nje biznesi.
Krime kunder qeveris.
Cilat jane disa disavantazhet qe sjellin krimet kibernetike?
 Sjell dhunim te privatesis.
 Rezulton ne vjedhje te te dhenave.
 Mund te shkaktoj nje dem te madh monetar te kompania ose edhe te
individi.
 Ekspozim te madh me rezikun kur ju jeni te lidhur me nje rrjet te
gjere kompjuterik.
~Burim Braha~
1.Llojet e krimeve kibernetike.
Disa nga llojet e krimeve kibernetike jane:
• Mashtrimet e ashte quajtura phishing :
Phishing eshte nje praktike e sulmuesve kibernetike qe tentojne te marrin
informacione personale nga perdoruesi i kompjuterit.
• Mashtrimet per vjedhjen e identitetit :
Sulmuesit kibernetik qe kane fituar akses ne karten e kreditit dhe llogarite
bankare blejne online me emrin e perdoruesit.
• Ngacmimet online :
Ngacmimet online konsistojne ne kercenimet e derguara perms emailit apo
rrjeteve sociale.
• Cenimi i privatesise :
Cenimi i privatesise nga sulmuesit kibernetike perfshijne perpjekjen e tyre per te
kontrolluar jeten personale te viktimes se ketij sulmi kibernetik me ane te
posedimit te cdo lloj rrjeti social te tyre.
2.Llojet e sulmeve kibernetike.
Nje sulm kompjuterik eshte cdo lloj veprimi qe ka si objektiv sistemin e te
dhenave te kompjuterit,rrjetin kompjuterik ose cdo lloj kompjuteri personal duke
perdorur metoda te ndryshme per te vjedhur,shkaterruar informacionet nga
sistemi.
Disa nga keto sulme kibernetike jane:
o Sulmi i loteve
Ky sulm vepron mbi paketat e Protokollit te Internetit duke bere sistemin te deshtoj duke mos pasur
mundesin te rindertoj me sisitemin e tij.
o Sulmi Smurf
Ky lloj sulmi ndodh ne rastet kur rrjeti eshte i mbingarkuar.Ai shperndan informacionet e perdoruesit ne
adresa te shumta duke vepruar mbi sinjalet e transmetimit.
o Ping of death attacks
Ky lloj sulmi vepron mbi paketat IP me nje madhesi prej 65 bytes e cila nuk lejohet duke kopjuar keshtu
paketen IP.
o Botnes
Botnes jane miliona sisteme te cilat jane te infektuara me viruse malware nen kontrollin e hakerave te
cilet i perdorin per te kryer sulme.
o Sulmi i fjalekalimit
Duke qene se fjalekalimet jane mekanizmi me i perdorur per te vertetuar perdoruesit ne nje sistem ato
jane nje nga sulmet me te zakonshme ne rastin e vjedhjeve te te dhenave personale.
~Eliseo Kolicaj~
1.Keshillat me te rendesishme per tu mbrojtur ne rrjet.

Verifikoni qe te dhenat jane te koduara.
Kur dergoni informacione te rendesishme duke perdorur rrjetet si usernames, passwords, ose nr
karte krediti, dergojeni vetem ne rruge te sigurta.Per ta verifikuar kete shikoni per nje ikone celesi
siper ne te djathten e faqes ku ju po punoni.
 Perdorni password te sigurte.
Website ne te cilat ruhen te dhena te fshehta duhet perdorur password shume i sigurte.Eshte e
rendesishme te mos perdorim te njetin password ne cdo site.
 Mbajini sistemet e operimit dhe software te tjera te perditesuara.
Shume nga perditesimet qe dalin per sistemet e operimit lidhen me problemet e
sigurise.Sigurohuni qe sistemi juaj i operimit te punoje me perditesimet me te fundit.
 E-mail nuk eshte i koduar.
Asnjehere mos dergoni te dhena te rendesishme duke perdorur email.Email nuk eshte i
koduar dhe nese nderpritet nga nje pale e trete,gjithcka mund te lexohet.
 Jini të vetëdijshëm për mashtrimet Phishing.
Kini kujdes nga teknika te ndyshme te cilat ju mashtrojne qe te zbuloi te dhenat e
account tuaj.
 Perdorni motorret me te fundit te kerkimit.
 Perdorni antivirus.
 Mos besoni ate qe lexoni online pa e verifikuar.
2.Pse eshte e rendesishme siguria kibernetike?
Siguria në internet ose Siguria e informacionit është një game e gjerë e mjeteve dhe
politikave të teknikave të mbrojtjes. Ajo është fusha e studimit dhe praktikës për të
mbrojtur pajisjet elektronike (si celularët, serverët, kompjuterët, rrjetet etj) dhe më e
rëndësishmja, mbrojtjen e të dhënave për ato pajisje elektronike që bëhen të prekshme
nga sulme pasi lidhen me rrjetet dhe më tej me hapësirën kibernetike.
Kjo fushë praktike mbron të dhënat dhe pajisjet e biznesit tuaj nga hyrja në duar të
gabuara duke mbrojtur konfidencialitetin, disponueshmërinë dhe integritetin e sistemit
dhe të dhënave tuaja, qoftë me instalimin e Firewalls që filtron trafikun tuaj në rrjet
ose duke ju thënë që të perditesoni procedurat tuaja të verifikimit.
D
N
E
E
TH
