Noli me tangere
Nag umpisa ang nobela sa tahanan ni don Santiago de los santos o mas kilala na kapitan
tiyago bilang pag babalikbayan ni Crisostomo Ibarra anak niyang matalik na kaibigan
mula sa pitong taong pagaaral sa Europa. Ilan sa mga panauhin ay mag asawang dr.
espadaña, Donya victorina, padre sibyla, bakoran Binondo, padre damaso, teniete
gibarra at teniete guardiya sibil. Ilan sa mga pinaguusapan ng mga panauhin ay ang pag
kakatanggal ni padre damaso bilang “koro paruko” ng bayan ng san diego na nag silbi ng
dalawang pung taon. Ayun sa pari, ang dahilan ng pagkakatangal niya ay dahil sa
paghuhukay niya sa labi ng isang marangal na lalaki na hindi nangkumpisal. Dumating
na si Juan Crisostomo Ibarra y Magsalin, o Ibarra sa handaan, anak siya ni don raphael
at dahil para sa kanya ang handaan, siya ang nakaupo sa kabisera, binanggit rin niya sa
lahat ang ideyang magpapatayo ng paaralan para sa kapwa Pilipino. Samantalnag ang
pupuyos sa galit si padre damaso dahil napunta sa kanya ang hinding magagandang
parte ng manok nang tinola. May magandang kasintahan si Ibarra na si maria clara na
anak-anakan ni kapitan tiyago, muling ibinasa ni maria mga lumang liham ni Ibarra bago
siya magaral sa Europa habang inaalala nila ang pagmamahalan. Bago umuwi si Ibarra
Nakita niya si tenyiente gibarra na nagpahayag ng pangyayari sa pagkamatay nang
kanyang ama. Sabi nang tenyiente ay naakusahan ang kaniyang ama ni padre damaso
na irehe filibustero dahil hindi umano nag sisimba at nangungumpisal, ang ibig sabihin
nang irehe ay taong hindi sumusunod sa utos nang simbahan at ang ibig sabihin ng
filibustero ay taong sumasalungat sa utos ng pamahalaan. Ngunit ayun sa tenyiente,
nagsimula ito sa pagtanggol nang isang bata sa kamay ng isang maniningil ng buwis na
hindi sadyang na bagok ang ulo kaya namatay nakakulong umano si don raphael habang
may imbestigasyon ukol sa insidente ngunit ang mga kaaway niya ay gumawa nang kung
ano-ano para ipahiya ang ama niya. Nag kasakit ang don at namatay dahil sa
naapektuhan siya sa mga pangyayari. Ang padre ay hindi na kuntento at ipinahukay ang
labi ng don upang ipalipat sa libingan ng mga instik ngunit nang dahil sa ulan, itinapon
ang kaniyang labi sa lawa. Imbes na tangkang ipagtangi ang yumaong ama,
ipinagpatuloy ni Ibarra ang pinagsimulan ng kaniyang ama kaya nagpatayo siya nang
paaralan sa tulong ni nol juan. Noong binabasbasan ang paaralan, ay muntik na mapatay
si Ibarra kung hindi lang iniligtas ni elias, si padre damaso ay muling nang asar ni Ibarra
nang hamakin uli nang prayle ang ama niya ay nagalit at nagtangkang saksakin ang pari
pero pinigilan siya ni maria clara. At dahil doon, natiwalag si Ibarra nang arsobispo sa
simbahan, sinamantala ni padre damaso ito upang iutos sa kapitan na hindi
ipagpapatuloy ang kasal kay maria clara at ipakasal sa binatang kastila na si linares. Sa
tulong ni kapitan heneral, ay nabalik si Ibarra sa simbahan pero hindi inaasahang hinuli
si Ibarra nang dahil umano ay nanguna siya sa pagsalakay sa “quartel?” habang
ginaganap ang handaan sa bahay ni kapitan tiyago para sa kasunduang pagpapakasal
ni linares at maria clara ay nakatakas si Ibarra sa tulong nang kanyang kaibigan na si
elias. Bago tuluyang tumakas ay nagkaroon nang pagkakataon makapagusap nanglihim
sina Ibarra at maria clara, sinundan niya sa dalaga ang liham na ginamit nang hukuman
laban sa kanya ngunit “maringil?” itinanggi ni maria clara, aniay inagaw lang umano sa
kanya ang liham ng binata kapalit nang liham nang kanyang ina nagsasabi na si padre
damaso ang tunay niyang ama. Dagdag pa nang dalaga, kaya umano siya mag pakasal
kay linares ay para sa dangal ng kanyang ina ngunit ang pagmamahal niya kay Ibarra ay
hindi magbabago kailanman. Pagkatapos nito ay tumakas na si Ibarra sa tulong ni elias
sumakay sila nang bangka patungong ilog pasig hanggang sa lawa ng “vay”? at
tinabunan si Ibarra ng mga damo, sa bangka ipinahayag ni elias ang sala-ubin ng mga
sawing palad, ito ay ang una: pagbabago sa pagtrato sa kanila ng sandatahan at prayle,
pangalawa, pagkakaloob ng karangalan sa karapatang pang tao, ikinikwento ni elias ang
nakaraan ng kanyang pamilya kung paano masalimoot na pinatay ang kanyang lolo, lola,
at kapatid. Sa huli hindi parin pumayag sa gusto nila si Ibarra dahil ang katwiran niya,
hindi maitatama ng mali ang isa pang pagkakamali. Naabutan sila ng mga tumutugis sa
kanila para makaligtas si Ibarra naging pampalito si elias at tumalon sa tubig akala ng
mga tumugis na ang tumalon ay si Ibarra kaya nila binaril si elias hanggang magkulay
dugo ang tubig, nakaabot kay maria clara ang balita na namatay na si Ibarra. Natunton
ni elias ang gubat ng mga Ibarra at doon niya natuklasan si basilio at ang namatay niyang
inang si sisa, bago pa siya malagutan ng hininga, ay nasabi niya na kung hindi man daw
niya makita ang bukang liwayway sa sariling bayan sa mga mapalad huwag lang daw
limotin ng ganap ang mga nasawi sa dilim ng gabi, iyon ang huling mga salitang lumabas
sa bibig ni elias
NOLI ME TANGERE
Noli me Tangere is a novel created by Jose Rizal wherein it narrates and depicts
the harsh treatment towards Filipinos and the society before in the Philippines. As the
story goes on, you’ll meet a lot of interesting characters such as Crisostomo Ibarra, the
main protagonist, wherein he wants to build a school to finish what his father started and
sought to improve the country. Maria Clara, the fiancée of the protagonist and his
childhood sweetheart. Father Damaso, an arrogant and annoying priest and also the main
antagonist of Crisostomo Ibarra, as I am listening to the summary of Noli me Tangere, I
find him pedantic and cruel towards Filipino. There is also Captain Tiyago a close friend
of Don Raphael, the father of Crisostomo Ibarra, Elias a strong and loyal whom he
sacrificed his life for Ibarra, Dr. Espadaña, Donya Victorina, Padre Sibyla, and many
more.
As the story progress, a lot has happened. Crisostomo Ibarra and Lieutenant
Guevara were talking about the of death of Ibarra’s father, Don Raphael, and that his
father was wrongly accused of heresy and subversion and that this whole thing was made
up of his enemies to imprisoned him. This whole situation started because he tried to
save a boy that is being beaten by a Spanish tax collector, as I observe in this part it
secretly projects the injustice towards Filipino and that there is no way to fight them since
they have the power to do everything. There is also about Maria Clara and Ibarra finding
out the real father of Maria Clara is Father Damaso. And the death of Elias, sacrificing his
life for one last time hoping that Ibarra would make a better future of the Filipinos.
In conclusion, this summary it mainly talks about how unfair the system is and has
a great injustice towards Filipinos. Knowing that