sinh häc ph¸t triÓn
TS. Nguyễn Thị Trang
MỤC TIÊU
1. Mô tả được cấu tạo của tinh trùng và các loại
trứng.
2. Trình bày được đặc điểm sự phân cắt và sự
tạo thành phôi của các loại trứng.
3. Nêu được định nghĩa, các đặc điểm của GĐ
sinh trưởng, GĐ trưởng thành, GĐ già lão và
GĐ tử vong.
4. Trình bày được cơ chế điều khiển phát triển
cá thể ở giai đoạn phôi và các nhân tố ảnh
hưởng lên sự phát triển phôi.
Sinh học phát triển
Nghiên cứu các quy luật phát triển cá thể của cơ thể
sinh vật, nghiên cứu các nhân tố và cơ chế điều khiển sự
phát triển cá thể của cơ thể sinh vật
Quá trình phát triển cá thể
Là quá trình từ khi sinh ra mầm mống của cơ thể mới,
phát triển qua các gđ cho tới khi già và chết của cá thể
C¸c c¸ thÓ ®îc h×nh thµnh qua SS
CÁC PHƯƠNG THỨC SINH SẢN CỦA SINH VẬT
SS VÔ TÍNH
SS ĐẶC BIỆT
TIẾP HỢP
VD: Trùng lông
NỘI HỢP
LƯỠNG TÍNH SINH
VD: Sán dây tự thụ tinh;
Sán lá và giun đất thụ tinh chéo
ĐƠN TÍNH SINH
SS HỮU TÍNH
ĐƠN TÍNH SINH
1. Đơn tính sinh đực.
VD: ở ong
4. Đơn tính sinh nhân tạo
VD: Châm kim trứng ếch,
thay đổi C muối của trứng
cầu gai
2. Đơn tính sinh cái
VD: Ốc, tôm, cua
5. Đơn tính sinh ở người
VD: Hiện tượng u quái
3. Đơn tính sinh chu
kỳ. VD ở luân trùng
Rotatoria
6. Mẫu sinh
VD: Cá diếc bạc
7. Phụ sinh
VD: Tạo giống
tăm cao sản
1. Theo hướng phân hóa cấu trúc và chức
năng tế bào và cơ thể:
- Tiến hóa phân hóa về chức năng tb trong
cơ thể.
- Phân hóa về hình thái, cấu trúc, chức năng
của các giao tử
- Phân hóa giới tính
2. Theo phương thức thụ tinh: Từ thụ tinh
ngoài tiến hóa thành thụ tinh trong
3. Theo khả năng bảo vệ phôi thai: Từ đẻ
trứng tiến hóa thành đẻ con
2. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn c¸ thÓ ĐV
Với ĐV có xương sống, q/trình p/triển cá thể qua
hình thức SS hữu tính gồm 7 GĐ chính:
1. Giai đoạn tạo giao tử.
2. Giai đoạn tạo hợp tử.
3. Giai đoạn phôi thai.
4. Giai đoạn sinh trưởng.
5. Giai đoạn trưởng thành.
6. Giai đoạn già lão.
7. Giai đoạn tử vong.
2.1. GĐ tạo giao tử - các TB sinh dục
Tinh trïng ĐV có vú
-Phần đầu: Nhân, thể đầu.
Chứa lysin và hyaluronidase
- Phần cổ: chứa trung thể gần
và trung thể xa.
- Phần đuôi:
+ Đoạn trung gian: Lò xo ty
thể, sát cổ có trung thể xa.
+ Đoạn chính: Sợi trục – 9
ống kép vi thể chứa tubulin và
dynein – vận động.
+ Đoạn cuối: chỉ có sợi trục
trần
Vai trò trong phân
chia của hợp tử
Trøng:
A: Trøng ®¼ng hoµng: cÇu gai, c¸ lìng tiªm.
B: Trøng ®o¹n hoµng: no·n hoµng trung b×nh (lìng c),
C:Trøng ®o¹n hoµng: n.hoµng rÊt nhiÒu (bß s¸t, chim)
D: Trøng trung hoµng: c«n trïng.
E: Trøng v« hoµng: §V cã vó.
2.2. GĐ tạo hợp tử - Sù thô tinh
6
3
1
4
2
8
7
a
e
c
b
g
d
h
i
Quá trình thụ tinh của ĐV có vú
9
2.3. Giai đoạn phôi thai
Định nghĩa: bắt đầu từ trứng đã thụ tinh (hợp tử) phân
cắt, p/t tạo cơ thể non mới tương đối h/chỉnh tách khỏi
noãn hoàng, vỏ trứng hoặc tách khỏi mẹ.
Trải qua 3 GĐ kế tiếp: GĐ phân cắt, GĐ phôi vị hóa và
GĐ tạo hình các CQ.
Đặc điểm:
- Q/t p/t cá thể phát sinh lặp lại 1 số GĐ chính của hệ
thống chủng loại phát sinh
- Tốc độ SS tăng trưởng TB cơ thể cực kỳ mạnh mẽ.
- TB từ dạng đa tiềm năng => dạng tiềm năng bị hạn
chế, biệt hoá về h/thái và c/năng tạo mô, CQ, hệ
thống CQ.
- Sự p/t không vững chắc, thai rất mẫn cảm với t/nhân
độc hại của ngoại cảnh.
Phân loại
Dựa vào ĐĐ p/t của phôi chia ra 2 nhóm ĐV:
- Nhóm ĐV 2 lá phôi: ĐV bậc thấp như ngành
thân lỗ, ruột túi.
- Nhóm ĐV 3 lá phôi: ĐV bậc cao
Dựa vào nguồn chất dinh dưỡng của phôi, phân
biệt 2 kiểu p/t:
- Sự p/t thai dựa vào nguồn chất DD dự trữ ở
trứng gọi là noãn thai sinh (các loài chim).
- Sự p/t thai dựa vào nguồn chất DD trực tiếp từ
cơ thể mẹ gọi là thai sinh (ĐV có vú).
Ở ĐV có xương sống, dựa vào sự phân hóa TB
phôi chia thành 2 nhóm:
- Nhóm ĐV p/t phôi không có màng ối: trứng p/t
trong nước, toàn bộ trứng đều biến thành phôi
thai (cá, lưỡng cư).
- Nhóm ĐV p/t phôi có màng ối (lớp bò sát, lớp
chim, lớp thú): 1 phần TB từ hợp tử p/t thành
phôi, còn 1 số TB khác p/t thành dưỡng mô.
Ở ĐV có vú trên cơ sở màng ối lại p/t thêm rau
thai hút chất bổ từ cơ thể mẹ và thải chất bài
tiết ra cơ thể mẹ.
2.3.4. Sự phân cắt và phát triển phôi
2.3.1. Sự phân cắt và phát triển phôi của trứng đẳng hoàng
Đặc điểm: Quá trình phân cắt xảy ra hoàn toàn và đều, toàn
bộ các tế bào phân cắt từ hợp tử đều phát triển thành phôi
thai.
+ Qu¸ tr×nh: ph«i d©u, t¹o ph«i nang.
G§ ph«i vÞ hãa:
- T¹o l¸ ph«i ngoµi, l¸ ph«i trong, m«i lng, m«i
bông
- MÇm hÖ thÇn kinh, mÇm d©y sèng
- Tạo l¸ ph«i gi÷a: TB xen vµo gi÷a l¸ ph«i
. ngoµi & l¸ ph«i trong
G§ ph¸t
sinh mÇm
CQ: T¹o
èng thÇn
kinh, D©y
sèng, L¸
ph«i gi÷a,
èng ruét
Ph¸t triÓn ph«i trøng ®o¹n hoµng
- Lîng no·n hoµng trung b×nh:
+ §§ ph©n c¾t: hoµn toµn, kh«ng ®Òu,
kh«ng ®ång thêi, toµn bé ph«i bµo ®Òu
ph¸t triÓn thµnh ph«i thai.
- Lîng no·n hoµng nhiÒu:
+ §§ G§ ph©n c¾t: kh«ng hoµn toµn,
kh«ng ®Òu, kh«ng ®ång thêi, c¸c ph«i
bµo mét phÇn ph¸t triÓn thµnh ph«i, mét
phÇn t¹o mµng èi, mµng niÖu.
+ L¸ ph«i gi÷a h×nh thµnh = ®o¹n bµo.
S¬ ®å sù ph©n c¾t vµ ph«i vÞ hãa
ë trøng Õch
1
1
1
3
A
4
2
a
2
b
1
2
c
2
d
e
3
7
6
4
B
4
4
9
5
8
5
10
5
a
b
c
d
S¬ ®å sù ph©n c¾t vµ ph¸t
triÓn ph«i cña trøng chim
Phát triển phôi của trứng vô hoàng
• Đặc điểm: Sự phân cắt là hoàn toàn
nhưng không đều, các tế bào phân cắt từ
hợp tử sớm biệt hóa, một phần phát triển
thành phôi thai, phần còn lại phát triển
thành lá nuôi, sau đó biệt hóa thành rau
thai để cung cấp chất dinh dưỡng cho
thai.
Quá trình diễn biến
Quá trình phân cắt phôi ở trứng vô hoàng
T¬ng lai cña c¸c l¸ ph«i
L¸ ph«i ngoµi (ngoại bì): t¹o thîng b×, tãc, l«ng, mãng
ch©n, mãng tay, T. må h«i, hÖ TK, TB thu nhËn kÝch
thÝch cña c¸c gi¸c quan, nh©n m¾t, c¸c n. m¹c
miÖng, mòi, hËu m«n, men r¨ng, t. tiÒn yªn
L¸ ph«i gi÷a (trung bì): t¹o c¬, tæ chøc liªn kÕt, x¬ng,
sôn, r¨ng, m¸u, mµng treo ruét, mµng bông, mµng
phæi, CQ niÖu SD (trõ TB SD), CQ tuÇn hoµn, tim,
m¹ch m¸u.
L¸ ph«i trong (nội bì): t¹o n m¹c thùc qu¶n, ruét,
manh trµng, c¸c tuyÕn (gan, tuþ, níc bät), CQ h« hÊp
(n m¹c khÝ qu¶n vµ phæi), t. gi¸p, phã gi¸p, tuyến øc,
niêm m¹c bµng quang
2.4. G§ sinh trëng
§N (kÕ ph«i, sau ph«i, hËu ph«i): G§ con
non tù H§ t¨ng tiÕn k.lîng, kÝch thíc
§Æc ®iÓm
- Tù H§ t¨ng tiÕn k. lîng, kÝch thíc.
- §ång hãa m¹nh h¬n dÞ hãa.
- C¬ thÓ cha c©n ®èi, 1 sè CQ cha hoµn
chØnh, cã thÓ cã CQ mÊt ®i, thay thÕ míi.
- CQ SD cha ph¸t triÓn, H§ cha hiÖu qu¶.
- ThÝch nghi vµ chèng ®ì víi ngo¹i c¶nh yÕu
Ph©n lo¹i
Theo §§ sinh trëng:
- Sinh trëng cã giíi h¹n: đv có vú, chim
- Sinh trëng kh«ng giíi h¹n: c¸, bß s¸t.
Theo sù biÕn th¸i trong G§:
- Ph¸t triÓn trùc tiÕp (kh«ng biÕn th¸i)
- Ph¸t triÓn gi¸n tiÕp (cã biÕn th¸i).
Kh¶ n¨ng ho¹t ®éng Êu trïng/con non:
- D¹ng con non khoÎ: bê, nghé, gà con vv
- D¹ng con non yÕu: bồ câu non, trẻ sơ sinh
2.5. G§ trëng thµnh
§N: G§ SV ho¹t ®éng sinh dôc cã hiÖu qu¶,
tÝch cùc.
§Æc ®iÓm
- C¬ thÓ ph¸t triÓn nh¶y vät vÒ chÊt, cÊu
tróc CQ hoµn chØnh, H§ tèt, hµi hßa, c©n ®èi
- Qu¸ tr×nh ®ång hãa, dÞ hãa m¹nh mÏ.
- ThÝch nghi, chèng ®ì víi ngo¹i c¶nh cao.
- H§ sinh dôc tÝch cùc vµ cã hiÖu qu¶.
Ph©n lo¹i
Theo c¸ch thô tinh:
- Nhãm §V tù thô tinh.
- Nhãm §V thô tinh chÐo.
- Nhãm §V thô tinh ngoµi.
- Nhãm §V thô tinh trong.
Theo ph¬ng thøc b¶o vÖ con non:
- Nhãm §V ®Î trøng.
- Nhãm §V ®Î con.
(võa ®Î trøng, võa ®Î con: c¸ mËp, bß s¸t,
c«n trïng) .
2.6. G§ giµ l·o
§N: G§ gi¶m thÊp kh¶ n¨ng ho¹t ®éng
mäi mÆt cña c¬ thÓ
§Æc ®iÓm
Gi¶m ho¹t ®éng sinh dôc hoÆc mÊt.
C¸c CQ gi¶m sót H§, tho¸i biÕn cÊu tróc.
Gi¶m trao ®æi chÊt, dÞ hãa m¹nh h¬n ®ång hãa.
Sù giµ ë tõng CQ kh¸c nhau t¹o c¸c bÖnh giµ
- NÕu sù giµ hãa tõ tõ => c©n b»ng ®¹i l·o.
- NÕu sù giµ CQ qu¸ m¹nh => tö vong.
2.7. G§ tö vong
1 CQ, mét sè CQ kh«ng ®¸p øng nhu
cÇu c¬ b¶n => ngõng H§ => ngõng H§
cña tÊt c¶ c¸c CQ => chÕt (chÕt tù
nhiªn, chÕt giµ).
2.5. G§ trëng thµnh
§ịnh nghĩa: G§ SV ho¹t ®éng sinh dôc cã
hiÖu qu¶, tÝch cùc.
§Æc ®iÓm
- C¬ thÓ ph¸t triÓn nh¶y vät vÒ chÊt, cÊu
tróc CQ hoµn chØnh, H§ tèt, hµi hßa, c©n ®èi
- Qu¸ tr×nh ®ång hãa, dÞ hãa m¹nh mÏ, cân
bằng tương đối.
- ThÝch nghi, chèng ®ì víi ngo¹i c¶nh cao.
- H§ sinh dôc tÝch cùc vµ cã hiÖu qu¶.
Ph©n lo¹i
Theo c¸ch thô tinh:
- Nhãm §V tù thô tinh.
- Nhãm §V thô tinh chÐo.
- Nhãm §V thô tinh ngoµi.
- Nhãm §V thô tinh trong.
Theo ph¬ng thøc b¶o vÖ con non:
- Nhãm §V ®Î trøng.
- Nhãm §V ®Î con.
- Đặc biệt (võa ®Î trøng, võa ®Î con: c¸ mËp,
bß s¸t, c«n trïng) .
2.6. G§ giµ l·o
§ịnh nghĩa: G§ gi¶m thÊp kh¶ n¨ng ho¹t
®éng mäi mÆt cña c¬ thÓ
§Æc ®iÓm
- Gi¶m ho¹t ®éng sinh dôc hoÆc mÊt.
- C¸c CQ gi¶m sót H§, tho¸i biÕn cÊu tróc.
- Gi¶m trao ®æi chÊt, dÞ hãa m¹nh h¬n ®ång hãa.
- Sù giµ ë tõng CQ kh¸c nhau t¹o c¸c bÖnh giµ
- NÕu sù giµ hãa tõ tõ => c©n b»ng ®¹i l·o.
- NÕu sù giµ CQ qu¸ m¹nh => tö vong.
2.7. G§ tö vong
Khi 1 CQ có sự già hóa quá nhanh, quá
ác liệt, hoặc ngõng H§ kh«ng ®¸p øng nhu
cÇu tối thiểu các CQ khác => ngõng H§ cña
tÊt c¶ c¸c CQ => chÕt (chÕt tù nhiªn, chÕt
giµ).
3. C¬ chÕ ®iÒu khiÓn ph¸t triÓn ph«i
3.1. Ch¬ng tr×nh th«ng tin DT
- Ph«i tù ®iÒu chØnh sù ph¸t triÓn, nh©n tè
quyÕt ®Þnh ®îc ch¬ng tr×nh hãa trong bé gen
hîp tö.
3.1.1. Vai trò của bộ gen đơn bội ở trứng và
bộ gen lưỡng bội của hợp tử
- Bé gen 1n cña trøng ®· chøa ®ñ TT DT
quyÕt ®Þnh sù ph¸t triÓn 1 c¬ thÓ hoµn chØnh:
kÝch thÝch trøng Õch b»ng ch©m kim, l¾c hoÆc
thay ®æi nång ®é muèi trøng cÇu gai.
- Nh©n 2n hîp tö lµ cÇn thiÕt cho sù ph¸t
triÓn ph«i: hîp tö 2n cã c¸c cÆp gen => c¬
thÓ cã søc sèng tèt, kÕt hîp tÝnh u viÖt cña 2
nguån gen.
3.1.2. Tác động của gen biệt hóa
- Ở gđ phân cắt: Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ph«i,
CTTT DT trong nh©n TB chuyÓn tõ tr¹ng th¸i ®a
tiÒm n¨ng sang tiÒm n¨ng bÞ h¹n chÕ.
- Trứng khảm: TB chất chia thành các vùng khác
nhau cần cho sự biệt hóa các mầm CQ khác
nhau. VD trứng của Thân mềm.
- Trøng ®iÒu hßa: c¸c ph«i bµo cã vai trß nh nhau
trong biệt hóa mầm cơ quan. VD. Trứng ếch hoặc
trứng cầu gai
Ở giai đoạn phôi vị hóa:
+ Lấy nh©n TB ph«i vÞ: p. triÓn dõng ë ph«i
nang. Thế nhân hợp tử bằng tb lá phôi giữa thì
hợp tử thế nhân không phát triển hoặc phát
triển nhưng tb tk và biểu bì không đầy đủ.
- Sau GĐ phôi vị hóa: 1 số TB thành nhóm TB
chỉ huy có k/n tự biệt hóa độc lập mà còn tiết
ra chất với vai trò Tổ chức tố - TCT - Chất
cảm ứng sơ cấp
Vai trß c¸c ph«i bµo trong G§ ph«i vÞ hãa
- Sù c¶m øng ph«i:
1.
2b
2a
2.
3.
1a
1b
HiÖn tîng c¶m øng ph«i
- Lµ sù thùc hiÖn tù ®iÒu tiÕt trong q/tr×nh
p/triÓn vµ biÖt hãa ph«i, c¶m øng ph«i lµ
k/n¨ng cña 1 m« ®Þnh híng sù biÖt hãa vµ
sù tiÕn triÓn cña m« xung quanh.
- Quá trình phát triển phôi gồm 1 chuỗi các
cảm ứng,
- C¶m øng tè ®Çu tiªn lµ t/trùng khi thô
tinh. 1 số TB thành nhóm TB chỉ huy tự
biệt hóa và tiết ra chất tổ chức tố t/động TB
lân cận gọi lµ c¶m øng tè s¬ cÊp
=> m«i lng phôi ếch là trung tâm tổ chức
TÝnh chÊt cña tæ chøc tè:
- TCT kh«ng ®Æc hiÖu cho loµi
- Mét trung t©m TCT cã thÓ t¹o nhiÒu TCT
- TB cµng biÖt hãa, hiÖn tîng c¶m øng cµng
gi¶m:
GhÐp m«i lng khi cha h×nh thµnh thîng b× =>
t¹o tÊm TK. M«i lng khi thîng b× ®· h×nh thµnh
=> kh«ng ®æi híng ph¸t triÓn.
- VÞ trÝ trung tâm TCT liªn quan víi n¬i t¹o ra hÖ
TK
B¶n chÊt cña tæ chøc tè:
Sù biÖt hãa gåm hai phÇn:
- §Çu tiªn x¸c ®Þnh híng P. triÓn (t¹o vïng ®Çu)
- Sau biÖt hãa => t¹o TB cña loµi cô thÓ, sù ®Þnh
híng cµng t¨ng => c¶m øng cµng h¹n chÕ
- NÕu giÕt c¸c TB cña m¶nh ghÐp vÉn lµm ®æi
híng p/triÓn cña TB vïng bông => hiÖn tîng
c¶m øng ph«i thÓ hiÖn b»ng sù ®iÒu tiÕt hãa
häc t¸c ®éng lªn c¸c TB vùng nhËn c¶m øng
- C¶m øng tè cã thÓ lµ c¸c chÊt cã ph©n tö lín:
acid nucleic, nucleoprotein hoÆc steroid.
3.1.3. Tính vững chắc tương đối về c/n
của chương trình TTDT
- Ở cơ thể h/chỉnh, các TB mô, CQ khác nhau
chỉ có 1 số gen h/động tạo Pr đặc trưng, đại đa
số các gen khác ở trạng thái đóng
- Bộ gen TB đã biệt hóa vẫn duy trì sự vững
chắc tương đối về c/n bộ máy TTDT toàn diện
như bộ gen khởi đầu của h/tử.
- Nếu được giải kìm hãm các gen đó vẫn đảm
bảo h/động c/n nguyên vẹn (cóc châu Phi)
3.1.4. Các nhân tố từ nguồn mẹ
- VCTTDT trong nhân đơn bội của trứng, tương
đương với tinh trùng
- TB chất của trứng còn chứa các nhân tố từ
nguồn mẹ:
+ Cảm ứng tố cơ sở thường phân bố ở lớp vỏ
trứng, hoạt hóa các gen để TB phôi biệt hóa
thành các lá phôi, các mầm cơ quan khác nhau
(trứng điều hòa và trứng khảm).
+ Các s/phẩm gen từ nguồn mẹ: mARN đời sống
dài, ribosom, ty thể với trữ lượng rất lớn, các
ADN tự do.
- Sau thụ tinh, trứng hoạt hóa, các thành phần bắt đầu
h/đ.
- mARN của mẹ làm khuôn mẫu tổng hợp Pr ở các
GĐ p/triển sớm của phôi, các TTDT này có thể trội so
với gen hợp tử tạo nên hiệu quả kiểu hình giống mẹ
trong GĐ p/triển sớm của phôi, đôi khi kéo dài suốt đời
sống cá thể.
- mARN của hợp tử ở cuối GĐ phôi nang thậm chí ở
GĐ phôi vị mới bắt đầu được t/hợp và h/động tổng
hợp Pr.
- Trong thiên nhiên: lai ngựa cái với lừa đực tạo con la
(giống ngựa bố) và ngược lại tạo boocđô giống lừa
mẹ
- Ở người: 1 số đđ của nếp vân da ngón tay và bàn
chân.
3.2. Hoạt động của operon trong sù PT c¸
thÓ
- Trøng ë tr¹ng th¸i k×m h·m: c¸c Operon ®ãng.
ChÊt k×m h·m: ë §V ®a bµo lµ histon.
Khi thô tinh => gi¶i k×m h·m b¾t ®Çu.
- G§ ph©n c¾t, gen ph©n bµo ®îc gi¶i k/h·m
- Histon kìm hãm các gen bắt đầu từ gđ phôi vị.
- ChÊt c¶m øng + histon => gi¶i k×m h·m.
- C¸c gen biÖt hãa ®îc gi¶i k×m h·m, sau đó theo
d©y chuyÒn => biÖt hãa tiÕp.
- B¶n chÊt sù biÖt hãa lµ c¬ chÕ ®ãng më c¸c gen
4. Các nhân tố ảnh hưởng lên sự phát
triển phôi
4.1. Vai trò của môi trường ngo¹i c¶nh
- VD: trøng gµ cÇn 38C, trøng giun: pH acid,
nßng näc biÕn th¸i thµnh Õch khi cã ®ñ thyroxin)
- §V cã vó: biÕn ®æi sinh lý cña mÑ, cña mt cã
t¸c ®éng ®Õn ph«i.
- G§ ph«i TB mÉn c¶m m¹nh víi c¸c nh©n tè
MT
4.2. C¬ së sinh häc cña sù ph¸t sinh
qu¸i thai:
RL vËt liÖu DT => ph¸t triÓn bÊt thêng CQ
Rèi lo¹n qu¸ tr×nh ph©n bµo.
G©y chÕt TB cã ®Þnh híng.
5. Mét sè thùc nghiÖm vÒ ph«i
5.1. Sù chuyÓn nh©n
TN: nh©n cña TB SV cho quyÕt ®Þnh ph¸t
triÓn trứng của SV nhận
Cõu Dolly do: nh©n TB t. vó Finn Dorset
tr¾ng + no·n ®· bá nh©n cña Blackface.
Hîp tö sèng ë tö cung cõu l«ng ®en.
=> Dolly tr¾ng gièng Finn Dorset ®· cho
nh©n TB.
5.2. Sù chuyÓn gen
Cã 3 PP c¬ b¶n hy vọng điều trị tận gốc
bệnh DTPT:
- §a ®o¹n ADN vµo tiÒn nh©n cña trøng.
- §a gen cÇn chuyÓn vµo c¸c ph«i bµo
nhê retrovirus: gen míi cã mÆt ë mäi TB
c¬ thÓ.
- §a gen cÇn chuyÓn vµo TB mÇm cña
m« cÇn cã gen.
5.3. SV trong èng nghiÖm vµ IVF
- SV trong èng nghiÖm: Trøng thô tinh trong c¬
thÓ mÑ=> ph«i nu«i in vitro t¹o c¬ thÓ SV.
- IVF (Invitro fertilization): TTTÔN, hîp tö p/triÓn
thành phôi => ph«i nu«i trong tö cung mÑ
6. Sù t¸i sinh
- T¸i t¹o sinh lý: Tinh trùng, hồng cầu
- T¸i t¹o kh«i phôc: CQ bÞ tæn th¬ng => cã sù
gi¶i k×m h·m 1 phÇn bé gen bÞ øc chÕ.
- T¹o ph«i sinh dìng: ho¹t hãa l¹i toµn bé bé
gen, t¬ng ®¬ng víi hîp tö.
7. §a ph«i
Đa thai 1 hợp tử và đa thai khác hợp tử