Uploaded by Stephanie Anne Esma

1st-gradingPanimulang-Aralin-2 (1)

advertisement
Ayon kina Andersen at Taylor
(2007),ang kultura ay isang kumplikadong
sistema ng ugnayan na nagbibigay-kahulugan
sa paraan ng pamumuhay ng isang grupong
panlipunan o isang lipunan sa kabuuan. Sa
isang lipunan, binibigyang-katwiran ng
kultura ang maganda sa hindi, ang tama sa
mali at ang mabuti sa masama.
Pinatutunayan din ni Panopio
(2007) ang naunang kahulugan ng
kultura sa pamamagitan ng pagsasabing
“ito
ang
kabuuang
konseptong
sangkap sa pamumuhay ng mga tao,
ang batayan ng kilos at gawi, at ang
kabuuang gawain ng tao”.
Ayon naman kay Mooney
(2011), ang kultura ay tumutukoy
sa kahulugan at paraan ng
pamumuhay na naglalarawan sa
isang lipunan.
 MATERYAL
 HINDI MATERYAL
MATERYAL
Binubuo ito ng mga gusali,
likhang-sining, kagamitan,
at iba pang bagay na
nakikita at nahahawakan at
gawa o nilikha ng tao.
(Panopio, 2007) Ang mga
bagay na ito ay may
kahulugan at mahalaga sa
pag-unawa ng kultura ng
isang lipunan
HINDI
MATERYAL
Kabilang dito ang mga batas ,
gawi, paniniwala, ideya at norms
ng isang grupo ng tao. Hindi
tulad ng materyal na kultura,
hindi ito nahahawakan subalit ito
ay
maaaring
makita
o
maobserbahan. Ito ay bahagi ng
pangaraw-araw na pamumuhay ng
tao at sistemang panlipunan.
(Mooney, 2011
Kung ang mga institusyong panlipunan
ay tumutukoy sa mga istruskturang bumubuo
sa isang lipunan, ang kultura naman ay
tumutukoy sa kahulugan at paraan ng
pamumuhay ng mga mamamayan sa isang
lipunan. Naglalarawan ito sa isang lipunan.
Nag-iiba ang paglalarawan ng bawat lipunan
batay na rin sa kultura nito. Binubuo ang
kultura ng mga paniniwala (beliefs),
pagpapahalaga (values), norms, at simbolo.
PANINIWALA
PAGPAPAHALAGA
NORMS
SIMBOLO
Tumutukoy ito sa mga
kahulugan
at
paliwanag
tungkol sa pinaniniwalaan at
tinatanggap na totoo.
Ang pagpapahalaga ay hindi
maaaring
maihiwalay
sa
paniniwala ng isang lipunan.
Maituturing itong batayan ng
isang grupo o ng lipunan sa
kabuuan kung ano ang katanggaptanggap at kung ano ang hindi.
Batayan ito kung ano ang tama at
mali, maganda at kung ano ang
nararapat at hindi nararapat
(Mooney, 2011).
Tumutukoy ito sa mga asal, kilos, o
gawi
na
binuo
at
nagsisilbing
pamantayan sa isang lipunan. Ang mga
norms ang nagsisilbing batayan ng mga
ugali, aksyon, at pakikitungo ng isang
indibiduwal
sa
lipunang
kaniyang
kinabibilangan.
FOLKWAYS
Ang folkways ay ang
pangkalahatang
batayan ng kilos ng
mga tao sa isang
grupo o sa isang
lipunan sa kabuuan.
MORES
Ang
mores
ay
tumutukoy sa mas
mahigpit na batayan
ng pagkilos.
Ang
paglabag sa mga mores
ay magdudulot ng mga
legal na parusa.
Ang kawalan ng batayan ng
pagkilos sa isang lipunan ay maaaring
magdulot ng kaguluhan. Halimbawa,
ang mga batas trapiko ay inilaan
upang magkaroon ng kaayusan at
kaligtasan ang mga tao sa lansangan.
Batayan ito ng pagkilos ng mga tao.
Ang hindi pagsunod sa mga batas na
ito ay may kaukulang kaparusahan.
Ang simbolo ay ang paglalapat
ng kahulugan sa isang bagay ng mga
taong gumagamit dito.
Kung walang simbolo, walang
magaganap na komunikasyon at hindi
rin magiging posible ang interaksiyon
ng mga tao sa lipunan. Ang mga
halimbawa ng simbolo ay wika, mga
pagkumpas (gestures), at iba pang
bagay na nauunawan ng mga miyembro
ng isang lipunan.
Isyung Personal at
Isyung Panlipunan
SOCIOLOGICAL
IMAGINATION
Sa pag-aaral ng mga hamon at
isyung panlipunan, mahalaga ang pagunawa sa mga istrukturang bumubuo
rito
maging
ang
kulturang
naglalarawan
sa
isang
lipunan.
Mahalaga ring makita ng bawat isa
ang kaugnayan ng istrukturang
panlipunan at kultura sa pagkakaroon
ng mga suliranin at isyung panlipunan.
Ayon kay C. Wright Mills
(1959), mahalagang malinang ang
isang
kakayahang
makita
ang
kaugnayan ng mga personal na
karanasan ng isang tao at ang
lipunang
kanyang
ginagalawan.
Tinawag niya itong Sociological
Imagination.
Kapag nalinang sa atin ang
abilidad na ito, masusuri natin ang
koneksiyon at interseksiyon ng mga
isyung personal at isyung panlipunan.
Mahalaga rin ito sa pagbibigay ng
koneksyon sa mga pangyayari sa ating
buhay bilang isang indibiduwal at sa
pangkalahatang
kaganapan
sa
lipunang ating ginagalawan.
ISYUNG
PERSONAL
ISYUNG
PANLIPUNAN
Ang mga isyung personal ay
sinasabing nagaganap sa pagitan ng
isang tao at ilang malalapit sa kanya.
Ang solusyon sa isang isyung personal
ay nasa kamay ng indibiduwal.
Maituturing ang isyung ito na
pribadong
bagay
na
nararapat
solusyunan sa pribadong paraan.
Ang isyung panlipunan ay isang
pampublikong bagay.
Karaniwang
kaugnay ito ng krisis o suliranin sa
mga institusyong panlipunan.
Mga
suliranin ito na nakakaapekto hindi
lamang sa isang tao kundi sa lipunan sa
kabuuan
Isang halimbawa nito ay ang mga
hamon at isyung pangkapaligiran. Ang
makalat
na
bakuran
ay
isang
halimbawa ng isyung personal subalit
kung ang isang barangay o bayan ay
magiging makalat dulot ng kawalan ng
maayos na sistema ng pagtatapon ng
basura, ito ay maituturing na isyung
panlipunan.
Download