O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
N
LAR
DR
KA
, KASB-HU
ALAR
NA
SIY
RT
AT
A'
OV
N
G
O
RUV HAMDA
HQA
PE
OS
DA
IB
G
M
LI
MALAKAS
INI
OS
HI
PEDAGOGIK INNOVATSIYALAR, KASB-HUNAR
TA’LIM BOSHQARUV HAMDA PEDAGOG KADRLARNI
QAYTA TAYYORLASH VA ULARNI MALAKASINI
OSHIRISH INSTITUTI
MOBIL QURILMALARNI
DASTURLASH
O‘QITISH MATERIALLARI TO‘PLAMI
Toshkent – 2021
SH
RI
TUTI
STI
IN
PEDA
GO
GIK
IN
2
Mobil qurilmalarini dasturlash
MUNDARIJA
I.
To’plamning muallifi to’g’risida ma’lumot…………………...……………..…….….....
II.
Fanning o’quv dasturi……………………………………………………………….………..........
III.
Taqvim-mavzular rejasi…..…………………………….…………………...…………..............
IV.
Fanning ta’lim texnologiyasi va mavzular to’plami…………………………………..
V.
Baholash vositalari………….………………………….……………………...……………………..
VI.
Vizual-didaktik resurslar……………............................................................................
VII.
Adabiyotlar ro‘yxati ………………………………………….…………….………………............
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
3
TO‘PLAMNING MUALLIFI TO‘G‘RISIDA MA’LUMOTNOMA
Sapayev Ro‘zmatbek Maxmud o‘g‘li
Tug’ilgan yili:
Tug‘ilgan joyi:
16.10.1993
Xorazm viloyati Urganch tumani
Millati:
Partiyaviyligi:
O‘zbek
Yo‘q
Ma’lumoti:
Tamomlagan:
Bakalavr
2016 y. Toshkent Axborot Texnologiyalari
Univesitituti Urganch filiali (kunduzgi)
Ma’lumoti bo’yicha mutaxassisligi:
Informatika va axborot texnologiyalari
Ilmiy darajasi:
Ilmiy unvoni:
Yo’q
Yo’q
Qaysi chet tillarini biladi:
Rus tili
Davlat mukofotlari bilan taqdirlanganmi (qanaqa):
Taqdirlanmagan
Xalq deputatlari, respublika, viloyat, shaxar va tuman Kengashi deputatimi yoki boshka
saylanadigan organlarning a’zosimi (to’liq ko’rsatilishi lozim):
Yo’q
MEHNAT FAOLIYATI
2012-yil iyun – 2012-yil avgust – “Xorazm Trans Baxolash” MCHJ yordamchi baxolovchi.
2012-yil oktyabr – 2016-yil iyun – Toshkent Axborot Texnologiyalari Universiteti Urganch
filiali “Kompyuter injiniringi” fakulteti “Informatika va AT” yo’nalishi talabasi.
2016-yil noyabr – 2017-yil mart – Toshkent Tibbiyot Akademiyasi Urganch filiali “Ijtimoiy –
gumanitar fanlar” kafedrasi katta laboranti.
2017-yil mart – 2020-yil iyun – Urganch Axborot va Kompyuter Texnologiyalari KXK
Informatika (maxsus fan) o’qituvchisi.
2020-yil dekabr – x.v. – Urganch Kompyuter Texnologoyalari Texnikumi o’qituvchisi.
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
4
Mobil qurilmalarini dasturlash
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
5
O'ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O'RTA MAXSUS TA'LIM VAZIRLIGI
BOSHLANG'ICH KASBIY TA'LIM
O'QUV DASTURI
Kasbning (mutaxassislikning) kodi va
nomi:
5.52.01.02 - Дастурий инжиниринги
Malaka nomi:
1. Мутахассис
O'quv dasturining nomi:
Мобил курилмаларни дастурлаш
O'quv dasturidagi tartib raqami:
3.05
Soatlar soni:
100
Toshkent – 2020
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
6
Mobil qurilmalarini dasturlash
Данная учебная программа одобрена протоколом заседания №____ от “___”
_____
2020
года
Учебнометодического
объединения
Института
педагогичиеских инновациий, управления профессионального образования
и переподготовки и повышения квалификации педагогических кадров, также
одобрена протоколом заседания №____ от “___” _____ 2020 года
Методического совета Института.
Утверждена приказом №____ от “___” ____ 2020 года МВССО
Республики Узбекистан и протоколом заседания №___ от “___” ____ 2020 года
Координационного совета деятельности учебнометодических объединении
по направлениям высшего, среднее специального и профессионального
образования Республики Узбекистан.
Ishlab chiqildi:
Djurayev A.I.
o'qituvchisi;
Mirzohidova
mudiri
Рецензиат:
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
TATT
M.M.
maxsus
TATT
fan
kafedra
Mobil qurilmalarini dasturlash
7
1. O'quv dasturiga umumiy talablar
Dasturning nomi
Мобил курилмаларни дастурлаш
Ajratilgan soatlar
100
O'qituvchi sinfda 8
o'tkazadigan
mavzular soni
Dasturning
maqsadi
O'zlashtirish
natijalari
mobil platformalarning asosiy qurilmalarini va ushbu
platforma emulyatorlarga asoslangan mobil tizimlarni
rivojlantirish imkoniyatlarini o'rganish, foydalanuvchi
interfeyslari, xizmatlarini yaratishda amaliy ko'nikmalarga
ega bo'lish, shuningdek signallarni, apparat sensorlarini va
ommabop mobil platformalarning standart ma'lumotlarini
saqlashdan iborat.
­ Mobil qurilmalarning dasturiy xususiyatlari to'g'risida
bilimlarni shakllantirish;
­ Mobil qurilmalar uchun dasturlash usullarini o'rganish;
­ GoogleAndroid platformasini o'rganish;
­ Mobil
Java-texnologiyalar
haqida
bilimlarni
shakllantirish;
­ Java-ning
mobil
dasturlarini
yaratishda
amaliy
ko'nikmalarga ega bo'lish;
­ AndroidStudio
yoki
Eclipse
muhitida
dasturiy
ta'minotni ishlab chiqish bosqichlarini yakunlash
bo'yicha amaliy ko'nikmalarga ega bo'lish;
­ Mobil dasturlarning hayotiy sikllari va ularning
tuzilishi, dasturiy ta'minotning tashqi manbalari,
foydalanuvchi interfeysining asosiy kirish elementlari,
fayllar,
ma'lumotlar
bazalari,
foydalanuvchi
sozlamalari, ma'lumotlarning o'zaro almashinuvi va
dasturlararo o'zaro aloqalar to'g'risida tasavvurga ega
bo'lish.
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
8
Mobil qurilmalarini dasturlash
­ Programming dasturiy vositalarni va mobil ilovalarni
loyihalash asoslarini o'rganish;
­ Mobil qurilma funksiyalarini ta'minlovchi dasturiy
interfeyslarni o'rganish, SMS yuborish/olish, WiFi/Bluetooth
orqali
ulanishni
qo'llab-quvvatlash,
geolokatsiya, xarita xizmatlari bilan o'zaro aloqalarni
o'rganish;
Bilim
­ Mobil qurilmalar arxitekturasi va apparat muhitining
xususiyatlarini;
­ Mobil qurilmalar uchun dasturlarni ishlab chiqishning
asosiy usullarini;
­ Android OS qurilmasi va arxitekturasini;
­ Mobil platformalar arxitekturasining asosiy tarkibiy
qismlarini;
­ Mobil ilovalarning foydalanuvchi interfeysining asosiy
elementlarini;
­ Fayllar, ma'lumotlar bazalari, mobil qurilmalarda
foydalanuvchi sozlamalari bilan ishlashni;
­ Dasturiy vositalar va mobil ilovalarni loyihalash
asoslarini;
­ Qurilma
funksiyalarini,
SMS-xabarlarni
yuborish/olishni ta'minlovchi dasturiy interfeyslarning
xususiyatlari; geografiya, kartografiya xizmatlari bilan
o'zaro hamkorlik qilish imkoniyatlarini;
­ Android OS uchun dasturlarni ishlab chiqish uchun
asboblar to'plamining xususiyatlarini
Ko'nikmalar
­ Mobil qurilmalar uchun dasturlarni o'rnatish;
­ Mobil ilovalarni yaratish va amalda qo'llash;
­ Mobil
qurilmalar
dasturlarning
uchun
samarali
dasturlar
sinovlarini
va
amaliy
dasturlash
va
o'tkazish;
­ Android operatsion tizimida ishlaydigan turli xil
platformalar va qurilmalar uchun dasturlarni mustaqil
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
9
Mobil qurilmalarini dasturlash
ravishda ishlab chiqadi;
­ Mobil qurilmalar uchun dasturlar yaratishni
O'quv dasturiga
muvofiq
o'zaro
bog'liq
fanning
nomi
O'qitishning
tashkiliy shakli
Интернет иловаларини ишлаб чиқиш,
йўналтирилган ва тармоқ дастурлаш (Java)
Объектга
N – nazariy dars;
А – amaliy dars;
NA – nazariy va amaliy darslar birgalikda tashkil etiladi;
MX – maxsus o'quv laboratoriya xonasida dars.
Dastur talabi
Majburiy
O'qitish tili
Guruhga tayinlangan o'qitish tiliga asoslanib.
Baholash tartibi
Uy vazifalari (hisobotlar va boshqalar);
Darsda ishtirok etish; Oraliq imtihon; Yakuniy imtihon.
Bilim
va Yozma, og'zaki, savol-javob, munozara, test, amaliy
ko'nikmalarni
topshiriq
baholash
2. O'quv dasturining mazmuni
№
Mavzu
nomi
Mavzuning qisqacha mazmuni
Jami
O'qitish Must
ning
aqil
tashkiliy ish
shakli
1
Android
Android platformasini joriy qilish.
Android SDK-ni sozlash. Android
Studio va birinchi loyihani yaratish.
Activity sinfi va manbalar. Grafik
dastur yaratish. Ikkinchi Activity ni
ishga tushirish.
8
NА
4
2
Interfeys
yaratish
asoslari
Interfeys dizayniga kirish. XML faylida
interfeysni aniqlash. layout fayllari.
Android Studio Grafika xususiyatlari.
O'lchovlarni aniqlash. Elementlarning
12
NА
6
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
10
Mobil qurilmalarini dasturlash
kengligi va balandligi. Ichki va tashqi
chegaralar.
LinearLayout,
RelativeLayout, RelativeLayout. Gravity
va
layout_gravity.
TableLayout.
FrameLayout.
GridLayout.
ConstraintLayout. ScrollView. Ichki
layout.
3
Asosiy
boshqarish
vositalari
TextView. EditText. Button. Toast.
Snackbar, Checkbox. ToggleButton.
RadioButton.
DatePicker
va
TimePicker, SeekBar.
12
NА
6
4
Activity
Activity va dastur hayotiy aylanishi.
AndroidManifest.xml manifest fayli.
Activity
ni
ishga
tushirish,
Activity.Intent va Intent-filtrlar. Activity
lar o'rtasida ma'lumotlarni uzatish.
Serializatsiya. Parcelable. Activity dan
natija olish. Activity lar o'rtasidagi
o'zaro bog'liqlik.
16
NА
8
5
Rasmlar va Rasm manbalari va ImageView
multimedia xususiyatlari. ImageView, assets
bilan
jildidagi rasm manbalari.
ishlash
12
NА
6
6
Adapterlar
va
ro'yxatlar
ArrayAdapter.
string-array
va
ListView. ListView dan elementni
tanlash. ListView ga qo’shish va
o’chirish. Ro'yxatlarni kengaytirish va
adapterni yaratish. View Holder.
Tugmali murakkab ro'yxat. ListActivity.
Spinner.
AutoCompleteTextView.
GridView. RecyclerView.
16
NА
8
7
Fayl tizimi
bilan
ishlash
Fayllarni o'qish va saqlash.
SharedPreferences sifatida
ma'lumotlarni saqlash. Json fayllari
12
NА
6
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
11
bilan ishlash. Xml fayllari bilan ishlash
8
Menyu
Menyu yaratish. Guruhlar, kichik
menyular va dasturiy menyu yaratish
Итого
12
100
NА
6
50
5. Tavsiya etilgan adabiyotlar
1. Харди Б. и др. Android. Программирование для профессионалов. 3-е
изд. — СПб.: Питер, 2017.
2. Дейтел П., Дейтел Х., Уолд А. Android для разработчиков. 3-е изд. —
СПб.: Питер, 2016.
3. Шилдт Г. Java 8. Полное руководство. 9 изд.: Пер. с англ. – М. : ООО
ИД «Вильямс», 2015.
4. Ретабоуил Сильвен, Android NDK. Разработка приложений под
Android на С/С : пер. с англ. Киселева А.Н. – М.: ДМК Пресс, 2012.
Qo’shimcha adabiyotlar
1. Шилдт Г. Java 8: руководство для начинающих, 6-е изд.: Пер. с англ. –
М. : ООО ИД «Вильямс», 2015.
2. Burry Burd, Java® Programming for Android® Developers For
Dummies®, 2 nd Edition. Published by: John Wiley & Sons, Inc., 111 River Street,
Hoboken, NJ 07030-5774, www.wiley.com. Copyright © 2017 by John Wiley &
Sons, Inc., Hoboken, New Jersey
Internet saytlari
1. http://www.ziyonet.uz/
2. https://metanit.com/
3. https://startandroid.ru/
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
12
Mobil qurilmalarini dasturlash
JAXON IQISODIYOTI VA DIPLOMATIYA UNIVERSITETI
URGANCH KOMPYUTER TEXNOLOGIYALARI TEXNIKUMI
Mobil qurilmalarini dasturlash fanining
Ishchi o'quv dasturi
Ta'lim soxasi:
520000
- Kompyuter texnologiyalari va informatika
Ta'lim yo'nalishi: 5.52.01.02
- Dasturiy injiniringi
O'quv rejadagi tartib raqami
-3.05
Soatlar soni:
- 80
Urganch - 2021 yil
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
13
Mazkur fan dasturi Urganch kompyuter texnologiyalari texnikumi Pedogogik
kengashining 2021 yil __ ________ dagi ___ sonli yig‘ilishida ma’qullangan hamda
2021 yil ____ _________ dagi _____ - son buyrug‘i bilan tasdiqlangan.
Tuzuvchi:
R.Sapayev
Taqrizchi
Urganch kompyuter
texnologiyalari
texnikumi mutaxassislik fanlar
o'qituvchisi
Muhammad Al Xorazmiy nomidagi
Toshkent axborot texnologiyalari
universiteti Urganch filiali
1. Umumiy o'quv talablari
Dasturining nomi
Ajratilgan soat
O'qituvchining sinfida
o'tkaziladigan mavzular
soni
Dasturning maqsadi
Rivojlanish natijalari
Mobil qurilmalarini dasturlash
80
8
Mobil platformalarning asosiy qurilmalarini va ushbu
platforma emulyatorlarga asoslangan mobil tizimlarni
rivojlantirish imkoniyatlarini o'rganish, foydalanuvchi
interfeyslari, xizmatlarini yaratishda amaliy ko'nikmalarga
ega bo'lish, shuningdek signallarni, apparat sensorlarini
va ommabop mobil platformalarning standart
ma'lumotlarini saqlashdan iborat
Mobil qurilmalarning dasturiy xususiyatlari to'g'risida
bilimlarni shakllantirish;
Mobilqurilmalar uchun dasturlash usullarini o'rganish;
GoogleAndroid platformasini o'rganish;
Mobil Java-texnologiyalar haqida bilimlarni shakllantirish;
Java-ning mobil dasturlarini yaratishda amaliy
ko'nikmalarga ega bo'lish;
AndroidStudio yoki Eclipse muhitida dasturiy ta'minotni
ishlab chiqish bosqichlarini yakunlash bo'yicha amaliy
ko'nikmalarga ega bo'lish;
Mobil dasturlarning hayotiy sikllari va ularning tuzilishi,
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
14
Mobil qurilmalarini dasturlash
dasturiy ta'minotning tashqi manbalari, foydalanuvchi
interfeysining asosiy kirish elementlari, fayllar,
ma'lumotlar
bazalari, foydalanuvchi
sozlamalari,
ma'lumotlarning o'zaro almashinuvi va dasturlararo
o'zaro aloqalar to'g'risida tasavvurga ega bo'lish.
Programming dasturiy vositalarni va mobil ilovalarni
loyihalash asoslarini o'rganish;
Mobil qurilma funksiyalarini ta'minlovchi dasturiy
interfeyslarni o'rganish, SMS yuborish/olish, WiFi/Bluetooth
orqali
ulanishni
qo'llab-quvvatlash,
geolokatsiya, xarita xizmatlari bilan o'zaro aloqalarni
o'rganish;
Bilim
вазифани алгоритмлаш;
мобил тизимлар билан боғлиқ муаммоларни хал
қилиш учун энг мақбул алгоритм, платформа ва
мухитни танлаш;
дастурлаш
мухитини
хисобга
олган
холда
алгоритмларнинг мураккаблиги ва тезлини тахлил
қилиш;
мобил платформаларни.
Ko’nikma
мобил тизимларни лойихалаш;
алгоритмларни тахлил қилиш ва тузатиш;
мобил
тизимларнинг
дастурий
таминотида
ўзгартиришларни киритишни;
мобил электрон тизимларни яратиш ва уларда
инновациялардан фойдаланиш.
O'quv dasturiga muvofiq Ob'ektga yo'naltirilgan dasturlarning asoslari, ob'ektga
o'zaro bog'liq fanning nomi yo'naltirilgan va tarmoq dasturlash, Mobil qurilmalarni
dasturlash, Internet texnologiyalari.
O'qitishning tashkiliy shakli N-Nazariy dars;
A-Amaliy mashg'ulotlar;
NA-nazariy va amaliy mashg'ulotlar birgalikda tashkil
etiladi;
MX - maxsus laboratoriya o'quv xonasida dars.
Dastur talabi
Talab qilinadi
O'qitish tili
Guruhga tayinlangan o'qitish tiliga asoslanib.
Baholash tartibi
Amaldagi baholash tartibiga asoslanib.
Bilim va ko'nikmalarni
Yozma, og'zaki, savol-javob, munozara, test, amaliy
baholash
topshiriq
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
15
2. O'quv dasturining mazmuni
№
Mavzu
nomi
Ta'limnin
g
Mavzuning qisqacha mazmuni
Jam tashkili
i
y
shakli
Musta
qil
ishlash
Android
Android platformasini joriy qilish. Android
SDK-ni sozlash. Android Studio va birinchi
loyihani yaratish. Activity sinfi va manbalar.
Grafik dastur yaratish. Ikkinchi Activity ni ishga
tushirish.
8
NА
4
2
Interfeys
yaratish
asoslari
Interfeys dizayniga kirish. XML faylida
interfeysni aniqlash. layout fayllari. Android
Studio Grafika xususiyatlari. O'lchovlarni
aniqlash.
Elementlarning
kengligi
va
balandligi. Ichki va tashqi chegaralar.
LinearLayout, RelativeLayout, RelativeLayout.
Gravity va layout_gravity. TableLayout.
FrameLayout. GridLayout. ConstraintLayout.
ScrollView. Ichki layout.
12
NА
6
3
Asosiy
TextView. EditText. Button. Toast. Snackbar,
boshqaris Checkbox.
ToggleButton.
RadioButton.
h
DatePicker va TimePicker, SeekBar.
vositalari
12
NА
6
4
Activity
va
dastur
hayotiy
aylanishi.
AndroidManifest.xml manifest fayli. Activity ni
ishga tushirish, Activity.Intent va Intent-filtrlar.
Activity lar o'rtasida ma'lumotlarni uzatish.
Serializatsiya. Parcelable. Activity dan natija
olish. Activity lar o'rtasidagi o'zaro bog'liqlik.
16
NА
8
Rasmlar Rasm
manbalari
va
ImageView
va
xususiyatlari.ImageView, assets jildidagi rasm
multimedi manbalari.
a bilan
ishlash
12
NА
6
1
5
Activity
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
16
Mobil qurilmalarini dasturlash
6
ArrayAdapter. string-array va ListView.
ListView dan elementni tanlash. ListView ga
Adapterla qo’shish va o’chirish. Ro'yxatlarni kengaytirish
r va
va adapterni yaratish. View Holder. Tugmali
ro'yxatlar murakkab ro'yxat. ListActivity. Spinner.
AutoCompleteTextView.
GridView.
RecyclerView.
16
NА
8
7
Fayl tizimi Fayllarni o'qish va saqlash. SharedPreferences
bilan
sifatida ma'lumotlarni saqlash. Json fayllari
ishlash
bilan ishlash. Xml fayllari bilan ishlash
12
NА
6
Menyu yaratish. Guruhlar, kichik menyular va
dasturiy menyu yaratish
12
NА
6
8
Menyu
1. O'quv amaliyoti dasturining pasporti
1.1 Mutaxassis tayyorlashda fan dasturining o'rni:
"Dastur sifati" ta'rifi va dastur talablarini aniqlashni bilish;
HTML5, CSS3, JavaScript-ning xususiyatlari va xususiyatlari;
Internetda ishlash uchun dasturiy vositalar;
WEB sahifalarini yaratish usullari;
WEB-texnologiyalarni rivojlantirish muammolari va yo'nalishlari;
WEB-saytlar uchun dasturiy ta'minotni loyihalashtirishning asosiy usullari va
vositalari; dasturiy mahsulotni loyihalash bosqichlari; ma'lumotlar bazalariga
WEB-interfeyslarni samarali tatbiq etish usullari;
HTML5 da CSS3 kaskadli uslublar jadvallaridan foydalanish;
WEB uslubi uchun darslar tuzish qoidalari - sahifalar; JavaScript tilining asoslari;
ma'lumotlar turlari; turli Xil operatorlardan foydalanish; shartli va sikl
operatorlaridan foydalanish; protsedura va funktsiyalardan foydalanish;
shakllardan foydalanish va qo'llash;
2. Fanning maqsad va vazifalari
1.2.1 Fanning maqsadi:
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
17
Mobil qurilmalar uchun dastur ishlab chiqish, talabalarni zamonaviy
texnologiyalarni mobil qurilmalarda ma'lumotlarni qayta ishlashning amaliy
muammolarini hal qilishga o'rgatish.
1.2.2 Fanning vazifalari:
Mobil ilovalar yaratish, auditoriya darajasini hisobga Olgan holda matematik
bilimlarni turli yo'llar bilan taqdim etish va moslashtirish qobiliyati, har qanday
vaziyatga tezda moslashish qobiliyati, zamonaviy mobil qurilmalar yordamida
muhitda ishlash qobiliyati.
1.3. Fan natijalari va mazmuniga qo'yiladigan talablar.
"Mobil qurilmalarni dasturlash" o'quv amaliyotini yakunlagandan so'ng
quyidagilarni o'rganadilar:
Mobil qurilmalar va apparat muhiti arxitekturasining xususiyatlari; Mobil
qurilmalar uchun dasturlarni ishlab chiqishning asosiy usullari;
Android OS qurilmasi va arxitekturasi;
Mobil platforma arxitekturasining asosiy tarkibiy qismlari;
Mobil ilovalarning foydalanuvchi interfeysining asosiy elementlari;
Fayllar, ma'lumotlar bazalari, mobil qurilmalar uchun maxsus sozlamalar bilan
ishlash;
Dasturiy ta'minot va mobil ilovalarni loyihalash asoslari;
Qurilma funktsiyalarini, SMS xabarlarini yuborish / qabul qilishni ta'minlovchi
dasturiy interfeyslarning xususiyatlari; geografik, kartografik xizmatlar bilan
hamkorlik qilish imkoniyatlari;
Android Application Development Toolkit-ning xususiyatlari
Fan natijalari
Kompentatsiya kodi va nomi
1
Amaliyot natijasi nomi
2
УК-1. Kasbiy faoliyat doirasida
Mobil qurilmalar uchun dasturiy
vujudga kеladigan turli masalalar
ta'minotni ishlab chiqish
еchimini topish usullarini tanlay olish; Mobil ilovalarni yaratish
УК-7. Profеssional vazifalarni
samarali bajarish uchun zarur
Profеssional vazifalarni samarali bajarish
uchun zarur bo'ladigan ma'lumotlarni
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
18
Mobil qurilmalarini dasturlash
bo'ladigan ma'lumotlarni qidirish;
qidirish;
УК-8. Kasbiy faoliyatida axborotkommunikatsiya tеxnologiyalarini
qo’llash;
Kasbiy faoliyatida axborotkommunikatsiya tеxnologiyalarini
qo’llash;
УК-9. Kasbga doir hujjatlar bilan
ishlash;
Kasbga doir hujjatlar bilan ishlash
УК-10. Kasbiy faoliyatda xavfsizlik
tеxnikasi va mеhnat muhofazasi
qoidalariga amal qilish
ko’nikmalariga ega bo’lish
Kasbiy faoliyatda xavfsizlik tеxnikasi va
mеhnat muhofazasi qoidalariga amal
qilish ko’nikmalariga ega bo’lish
КК-2.1. Mobil qurilmalar uchun ilova
yaratish;
Mobil qurilmalar uchun ilova yaratish
КК-2.2. Tayyor dasturiy maxsulotlarni Dasturlash tillaridan foydalanib kod
ish qobilyatini tеkshirish;
yozish orqali dastur yaratish
КК-2.3. Mobil ilova va ma'lumotlar
xavfsizligini ta'minlash;
Dastur bеlgilangan talablarni bajarishi
Dasturiy taminot dizaynini yaratish
3.Fanning mavzular rejasi
№
Mavzu nomi
Ajratilagn
soat
Dars natijasi
2
Multimedianing tashkiliy qismlari
o’rganish
2
Bluetooth bilan ishlash
2
Bluetooth bilan ishlash va noutbuk bilan
ulash
3
Android platformasini joriy qilish.
Android SDK-ni sozlash.
2
Android SDK-ni sozlash.
4
Birinchi loyiha yaratish
2
Birinchi loyiha yaratish va joylash
5
Java asos, o'zgaruvchilar, formula
va amal
2
Java asos, o'zgaruvchilar, formula va
amal ishlash jarayonini o’rganish
6
Androidda Layoutlar bilan ishlash
2
Androidda Layoutlar bilan ishlash
7
GoogleMap xaritasi xizmati bilan
2
GoogleMap xaritasi xizmati bilan ishlash
1
Multimedianing tashkiliy qismlari
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
19
ishlashning xususiyatlari
8
Activitylar orasidagi munosabat
2
Activitylar orasidagi munosabatlarni
o’rganish
9
Javaning asosiy elementlari
2
Javaning asosiy elementlari qo’llashni
o’rganish
10
LinearLayout va RelativeLayout.
2
LinearLayout va RelativeLayout ishlatish
11
Table Layout. Frame Layout. Grid
Layout
2
Table Layout, Frame Layout, Grid
Layout ishlatish
12
View va ViewGrouplardan
foydalanish
2
View va ViewGrouplardan foydalanish
13
Ilova menyularini boshqarish
2
Ilova menyularini boshqarishni o’rganish
14
Checkbox va Radiobutton
2
Checkbox va Radiobuttonni o’rganish
15
Ma’lumotlarni qurilmada saqlash.
Ichki va tashqi xotiradan
foydalanish
2
Ma’lumotlarni qurilmada saqlash. Ichki
va tashqi xotiradan foydalanish
16
SeekBar
2
SeekBarni o’rganish va ishlatish
17
Activity va dastur hayotiy aylanishi
2
Activity va dastur hayotiy aylanishini
o’rganish
18
AndroidManifest.xml manifest fayli
2
AndroidManifest.xml manifest faylini
o’rganish
19
Activity ni ishga tushirish
2
Activity ni ishga tushirish
20
Activity.Intent va Intent-filtrlar
2
Activity.Intent va Intent-filtrlarni ishlatish
21
Activity lar o'rtasida ma'lumotlarni
uzatish
2
Activitylar o'rtasida ma'lumotlarni
uzatishni o’rganish
22
Serializatsiya. Parcelable
2
Serializatsiya, Parcelableni o’rganish
23
Activity dan natija olish
2
Activitydan natija olish
24
Activitylar o'rtasidagi o'zaro
bog'liqlik
2
Activitylar o'rtasidagi o'zaro bog'liqlikni
o’rganish
25
NetBeans IDE muhitida ishga
tushirish
2
NetBeans IDE muhitida ishga tushirish
26
ImageView xususiyatlari.
2
ImageView xususiyatlarini o’rganish
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
20
Mobil qurilmalarini dasturlash
27
ImageView bilan ishlash
2
ImageView bilan ishlash
28
Eclipse dasturi
2
Eclipse dasturini o’rganish ishga
tushirish
29
Android ichida SQLite
2
Android ichida SQLiteni o’rganish
30
SQLiteDatabase
2
SQLiteDatabaseni o’rganish va ishlatish
31
ArrayAdapter. string-array va
ListView.
2
ArrayAdapter. string-array va ListViewni
o’rganish
32
ListView dan elementni tanlash.
2
ListViewdan elementni tanlash
33
ListView ga qo’shish va o’chirish.
2
ListViewga qo’shish va o’chirish.
34
DBAdapter yordamchi sinfi
2
DBAdapter yordamchi sinfini o’rganish
35
View Holder.
2
View Holderni o’rganish va ishlatish
36
ListActivity.
2
ListActivityni o’rganish va ishlatish
37
Spinner. AutoCompleteTextView.
2
Spinner, AutoCompleteTextViewni
o’rganish va ishlatish
38
GridView. RecyclerView.
2
GridView, RecyclerViewni o’rganish va
ishlatish
39
Fayllarni o'qish va saqlash.
2
Fayllarni o'qish va saqlash.
40
SharedPreferences sifatida
ma'lumotlarni saqlash.
2
SharedPreferences sifatida
ma'lumotlarni saqlashni o’rganish
Jami:
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
80
Mobil qurilmalarini dasturlash
21
4. Dars mashg’ulotlarini o’tkazishda zarur bo’ladigan jihozlar hamda xom
ashyo va materiallar miqdori
Bir o’quvchi yoki guruh uchun talab etiladi
T/r
Dars mashg'ulot
mavzusi
1
Multimedianing tashkiliy
qismlari
2
Bluetooth bilan ishlash
3
Android platformasini
joriy qilish. Android SDKni sozlash.
4
Birinchi loyiha yaratish
5
Java asos, o'zgaruvchilar,
formula va amal
6
Androidda Layoutlar bilan
ishlash
7
GoogleMap xaritasi
xizmati bilan ishlashning
xususiyatlari
8
Activitylar orasidagi
munosabat
9
Javaning asosiy
elementlari
Jihoz nomi
Miqdori
Kompyuter,
proyektor,
proyektor uchun doska,
grifelnaya doska.
Kompyuter,
proyektor,
proyektor uchun doska,
grifelnaya doska.
Kompyuter,
proyektor,
proyektor uchun doska,
grifelnaya doska.
14
1
1
1
14
1
1
1
14
1
1
1
Kompyuter,
proyektor,
proyektor uchun doska,
grifelnaya doska.
Kompyuter,
proyektor,
proyektor uchun doska,
grifelnaya doska.
Kompyuter,
proyektor,
proyektor uchun doska,
grifelnaya doska.
Kompyuter,
proyektor,
proyektor uchun doska,
grifelnaya doska.
14
1
1
1
14
1
1
1
14
1
1
1
14
1
1
1
Kompyuter,
proyektor,
proyektor uchun doska,
grifelnaya doska.
Kompyuter,
proyektor,
proyektor uchun doska,
grifelnaya doska.
14
1
1
1
14
1
1
1
Xomashyo
va
materiallar
nomi
O’lchov
birligi va
miqdori
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
22
Mobil qurilmalarini dasturlash
10
LinearLayout va
RelativeLayout.
11
Table Layout. Frame
Layout. Grid Layout
12
View va ViewGrouplardan
foydalanish
13
Ilova menyularini
boshqarish
14
Checkbox va Radiobutton
15
Ma’lumotlarni qurilmada
saqlash. Ichki va tashqi
xotiradan foydalanish
16
SeekBar
17
Activity va dastur hayotiy
aylanishi
18
AndroidManifest.xml
manifest fayli
19
Activity ni ishga tushirish
20
Activity.Intent va Intentfiltrlar
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Kompyuter,
proyektor,
proyektor uchun doska,
grifelnaya doska.
Kompyuter,
proyektor,
proyektor uchun doska,
grifelnaya doska.
Kompyuter,
proyektor,
proyektor uchun doska,
grifelnaya doska.
Kompyuter,
proyektor,
proyektor uchun doska,
grifelnaya doska.
Kompyuter,
proyektor,
proyektor uchun doska,
grifelnaya doska.
Kompyuter,
proyektor,
proyektor uchun doska,
grifelnaya doska.
14
1
1
1
14
1
1
1
14
1
1
1
14
1
1
1
14
1
1
1
14
1
1
1
Kompyuter,
proyektor,
proyektor uchun doska,
grifelnaya doska.
Kompyuter,
proyektor,
proyektor uchun doska,
grifelnaya doska.
Kompyuter,
proyektor,
proyektor uchun doska,
grifelnaya doska.
Kompyuter,
proyektor,
proyektor uchun doska,
grifelnaya doska.
Kompyuter,
proyektor,
proyektor uchun doska,
grifelnaya doska.
14
1
1
1
14
1
1
1
14
1
1
1
14
1
1
1
14
1
1
1
Mobil qurilmalarini dasturlash
21
Activity lar o'rtasida
ma'lumotlarni uzatish
22
Serializatsiya. Parcelable
23
Activity dan natija olish
24
Activitylar o'rtasidagi
o'zaro bog'liqlik
25
NetBeans IDE muhitida
ishga tushirish
26
ImageView xususiyatlari.
27
ImageView bilan ishlash
28
Eclipse dasturi
29
Android ichida SQLite
30
SQLiteDatabase
31
ArrayAdapter. stringarray va ListView.
Kompyuter,
proyektor,
proyektor uchun doska,
grifelnaya doska.
Kompyuter,
proyektor,
proyektor uchun doska,
grifelnaya doska.
Kompyuter,
proyektor,
proyektor uchun doska,
grifelnaya doska.
Kompyuter,
proyektor,
proyektor uchun doska,
grifelnaya doska.
Kompyuter,
proyektor,
proyektor uchun doska,
grifelnaya doska.
Kompyuter,
proyektor,
proyektor uchun doska,
grifelnaya doska.
Kompyuter,
proyektor,
proyektor uchun doska,
grifelnaya doska.
Kompyuter,
proyektor,
proyektor uchun doska,
grifelnaya doska.
Kompyuter,
proyektor,
proyektor uchun doska,
grifelnaya doska.
Kompyuter,
proyektor,
proyektor uchun doska,
grifelnaya doska.
Kompyuter,
proyektor,
proyektor uchun doska,
grifelnaya doska.
23
14
1
1
1
14
1
1
1
14
1
1
1
14
1
1
1
14
1
1
1
14
1
1
1
14
1
1
1
14
1
1
1
14
1
1
1
14
1
1
1
14
1
1
1
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
24
Mobil qurilmalarini dasturlash
32
ListView dan elementni
tanlash.
33
ListView ga qo’shish va
o’chirish.
34
DBAdapter yordamchi
sinfi
35
View Holder.
36
ListActivity.
37
Spinner.
AutoCompleteTextView.
38
GridView. RecyclerView.
39
Fayllarni o'qish va
saqlash.
40
SharedPreferences
sifatida ma'lumotlarni
saqlash.
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Kompyuter,
proyektor,
proyektor uchun doska,
grifelnaya doska.
Kompyuter,
proyektor,
proyektor uchun doska,
grifelnaya doska.
Kompyuter,
proyektor,
proyektor uchun doska,
grifelnaya doska.
Kompyuter,
proyektor,
proyektor uchun doska,
grifelnaya doska.
Kompyuter,
proyektor,
proyektor uchun doska,
grifelnaya doska.
Kompyuter,
proyektor,
proyektor uchun doska,
grifelnaya doska.
Kompyuter,
proyektor,
proyektor uchun doska,
grifelnaya doska.
Kompyuter,
proyektor,
proyektor uchun doska,
grifelnaya doska.
Kompyuter,
proyektor,
proyektor uchun doska,
grifelnaya doska.
14
1
1
1
14
1
1
1
14
1
1
1
14
1
1
1
14
1
1
1
14
1
1
1
14
1
1
1
14
1
1
1
14
1
1
1
Mobil qurilmalarini dasturlash
25
5. Fan natijalarini nazorat qilish.
Kompentatsiya kodi va nomi
УК-1. Kasbiy faoliyat doirasida
vujudga kеladigan turli masalalar
еchimini
topish usullarini tanlay olish;
Fan natijasi nomi
Nazorat va
baholash shakllari
va usullari
Mobil qurilmalar uchun dasturiy Yozma, og’zaki,
ta'minotni ishlab chiqish
savol-javob, test,
Mobil ilovalarni yaratish
amaliy topshiriq
УК-7. Profеssional vazifalarni
Profеssional vazifalarni samarali
samarali bajarish uchun zarur
bajarish uchun zarur bo'ladigan
bo'ladigan ma'lumotlarni qidirish; ma'lumotlarni qidirish;
Yozma, og’zaki,
savol-javob, test,
amaliy topshiriq
УК-8. Kasbiy faoliyatida axborot- Kasbiy faoliyatida axborotkommunikatsiya tеxnologiyalarini kommunikatsiya
qo’llash;
tеxnologiyalarini qo’llash;
Yozma, og’zaki,
savol-javob, test,
amaliy topshiriq
УК-9. Kasbga doir hujjatlar bilan
ishlash;
Kasbga doir hujjatlar bilan
ishlash
Yozma, og’zaki,
savol-javob, test,
amaliy topshiriq
УК-10. Kasbiy faoliyatda xavfsizlik
tеxnikasi va mеhnat muhofazasi
qoidalariga amal qilish
ko’nikmalariga ega bo’lish
Kasbiy faoliyatda xavfsizlik
Yozma, og’zaki,
tеxnikasi va mеhnat muhofazasi savol-javob, test,
qoidalariga amal qilish
amaliy topshiriq
ko’nikmalariga ega bo’lish
КК-2.1. Mobil qurilmalar uchun
ilova yaratish;
Mobil qurilmalar uchun ilova
yaratish
Yozma, og’zaki,
savol-javob, test,
amaliy topshiriq
КК-2.2. Tayyor dasturiy
maxsulotlarni ish qobilyatini
tеkshirish;
Dasturlash tillaridan foydalanib
kod yozish orqali dastur
yaratish
Yozma, og’zaki,
savol-javob, test,
amaliy topshiriq
КК-2.3. Mobil ilova va
ma'lumotlar xavfsizligini
ta'minlash;
Dastur bеlgilangan talablarni
bajarishi
Dasturiy taminot dizaynini
yaratish
Yozma, og’zaki,
savol-javob, test,
amaliy topshiriq
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
26
Mobil qurilmalarini dasturlash
Tavsiya etilgan adabiyotlar
1.
Java 7, Хабибуллин, Ильдар Шаукатович, 2012г.
2. Java, Васильев, Алексей Николаевич, 201 Зг.
3. Технология Java, Хабибуллин, Ильдар Шаукатович, 201 Ог.
4. Голощапов А. Л. Google Android: программирование для мобильных
устройств. СПб
5.
БХВ-Петербург, 2010. - 448 с, // http://znanium.com/bookread.php?book=351241
Internet saytlari:
1. https://dasturchi.uz
2. https://dasturim.uz/
3. http://www.it-study.ru/
4. https://www.cyberforum.ru
5. LektoriumTV. Видеолекции в свободном доступе - www.lektorium.tv
6. RSDN - СтатЁй, обсуждения, форумы для программистов - www.rsdn.ru
7. UniverTV. Образовательное видео. - univertv.ru
8. Википедия - свободная энциклопедния - ru.wikipedia.org
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
27
Baholash tartibi va mezonlari
Har bir fan bo‘yicha talabaning semestr davomidagi o‘zlashtirish ko‘rsatkichi 100
ballik tizimda butun sonlar bilan baholanadi.
Ushbu 100 ball nazorat turlari bo‘yicha quyidagicha taqsimlanadi:
yakuniy nazoratga — 30 ball;
joriy va oraliq nazoratlarga — 70 ball
Talabalarning o‘quv fani bo‘yicha mustaqil ishi joriy, oraliq va yakuniy nazoratlar
jarayonida tegishli topshiriqlarni bajarishi va unga ajratilgan ballardan kelib
chiqqan holda baholanadi.
Talabaning fan bo‘yicha bir semestrdagi reytingi quyidagicha aniqlanadi:
Rf = V x OI , bu yerda: 100
V — semestrda fanga ajratilgan umumiy o‘quv yuklamasi (soatlarda);
OI — fan bo‘yicha o‘zlashtirish darajasi (ballarda).
Fan bo‘yicha joriy va oraliq nazoratlarga ajratilgan umumiy ballning 55 foizi
saralash ball hisoblanib, ushbu foizdan kam ball to‘plagan talabalar yakuniy
nazoratga kiritilmaydi.
Joriy va oraliq nazorat turlari bo‘yicha 55 va undan yuqori ballni to‘plagan talaba
fanni o‘zlashtirgan deb hisoblanadi va ushbu fan bo‘yicha yakuniy nazoratga
kirmasligiga yo‘l qo‘yiladi.
Fan bo’yicha o’quvchilar bilmini nazorat qilish jadvali
№
Nazorat
turi
Nazorat usuli
1
Joriy
baholash
2
Oraliq
baholash
1. Treningdars davomida baholash
2. Tarqatma materiallardan foydalanib
baholash
3. Og’zaki kollegium asosida baholash
4. Kompyuterda ishlashiga qarab baholash
Yozma (savolga yozma javoblar orqali
baholash)
3
Yakuniy
baholash
Yozma (test savollariga yozma javob berish
orqali baholash)
4
Mustaqil
ish
O’z ustida mustaqil ishlash. Portfolio
tayyorlash
Jami:
Nazora
t soni
Nazora
t soati
Mustaqil
ish
80
2 ta
2 ta
40
4 ta
80
30
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
28
Mobil qurilmalarini dasturlash
Talabaning fan bo‘yicha o‘zlashtirish ko‘rsatkichini nazorat qilish bo’yicha
namunaviy mezonlar:
xulosa va qaror qabul qilish;
86 — 100
ball
ijodiy fikrlay olish;
«5» baho
olgan bilimlarini amalda qo‘llay olish;
mustaqil mushohada yurita olish;
mohiyatini tushunish;
bilish, aytib berish;
tasavvurga ega bo‘lish
71 — 85
ball
«4» baho
mustaqil mushohada yurita olish;
olgan bilimlarini amalda qo‘llay olish;
mohiyatini tushunish;
bilish, aytib berish;
tasavvurga ega bo‘lish.
55 — 70
ball
«3» baho
mohiyatini tushunish;
bilish, aytib berish;
tasavvurga ega bo‘lish.
0 — 54 ball
«2» baho
aniq tasavvurga ega bo‘lmaslik;
bilmaslik.
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
29
« Mobil qurilmalarni dasturlash » fanidan
taqvim-mavzular rejasi
№
Mavzu nomi
Jami
O’qitishning
tashkiliy
shakli
Mustaqil ta’lim
Nazariy
Amaliy
Mobil qurilmalar
uchun dasturlarni
o'rnatish;
Nazariy
Amaliy
Mobil qurilmalar
uchun dasturlarni
o'rnatish;
1
Multimedianing
tashkiliy qismlari
2
Bluetooth bilan
ishlash
3
Android
platformasini joriy
qilish. Android
SDK-ni sozlash.
4
Birinchi loyiha
yaratish
2
Nazariy
Amaliy
5
Java asos,
o'zgaruvchilar,
formula va amal
2
Nazariy
Amaliy
6
Androidda
Layoutlar bilan
ishlash
2
Nazariy
Amaliy
mobil qurilmalarni
dasturlash.
7
GoogleMap
xaritasi xizmati
2
Nazariy
Amaliy
mobil qurilmalarni
dasturlash. Mobil
dastur
2
2
2
Nazariy
Amaliy
O’quvchilarni
bilim va
ko’nikmalarini
baholash
Yozma,
og’zaki,
savol-javob,
test
Yozma,
og’zaki,
savol-javob,
test
mobil qurilmalarni
dasturlash. Mobil
dastur
kvalifikasiyasi
Yozma,
og’zaki,
savol-javob,
test
mobil qurilmalarni
dasturlash. Mobil
dastur
kvalifikasiyasi
mobil qurilmalarni
dasturlash. Mobil
dastur
kvalifikasiyasi
Yozma,
og’zaki,
savol-javob,
test
Yozma,
og’zaki,
savol-javob,
test
Yozma,
og’zaki,
savol-javob,
test
Yozma,
og’zaki,
savol-javob,
Sa
na
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
30
Mobil qurilmalarini dasturlash
bilan ishlashning
xususiyatlari
kvalifikasiyasi
8
Activitylar
orasidagi
munosabat
2
Nazariy
Amaliy
9
Javaning asosiy
elementlari
2
Nazariy
Amaliy
10
LinearLayout va
RelativeLayout.
2
Nazariy
Amaliy
11
Table Layout.
Frame Layout. Grid
Layout
2
Nazariy
Amaliy
12
View va
ViewGrouplardan
foydalanish
2
Nazariy
Amaliy
13
Ilova menyularini
boshqarish
2
Nazariy
Amaliy
mobil qurilmalarni
dasturlash. Mobil
dastur
kvalifikasiyasi
mobil qurilmalarni
dasturlash. Mobil
dastur
kvalifikasiyasi
mobil qurilmalarni
dasturlash. Mobil
dastur
kvalifikasiyasi
mobil qurilmalarni
dasturlash. Mobil
dastur
kvalifikasiyasi
mobil qurilmalarni
dasturlash. Mobil
dastur
kvalifikasiyasi
mobil qurilmalarni
dasturlash. Mobil
dastur
kvalifikasiyasi
Yozma,
og’zaki,
savol-javob,
test
Yozma,
og’zaki,
savol-javob,
test
Yozma,
og’zaki,
savol-javob,
test
Yozma,
og’zaki,
savol-javob,
test
Yozma,
og’zaki,
savol-javob,
test
Yozma,
og’zaki,
savol-javob,
test
14
Checkbox va
Radiobutton
2
Nazariy
Amaliy
mobil qurilmalarni
dasturlash.
Amaliy
topshiriq
15
Ma’lumotlarni
qurilmada saqlash.
Ichki va tashqi
xotiradan
foydalanish
2
Nazariy
Amaliy
16
SeekBar
2
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Nazariy
Amaliy
Mobil qurilmalarni
dasturlash
mobil qurilmalarni
dasturlash. Mobil
dastur
kvalifikasiyasi
test
Amaliy
topshiriq
Yozma,
og’zaki,
savol-javob,
test
Mobil qurilmalarini dasturlash
mobil qurilmalarni
dasturlash. Mobil
dastur
kvalifikasiyasi
mobil qurilmalarni
dasturlash. Mobil
dastur
kvalifikasiyasi
mobil qurilmalarni
dasturlash. Mobil
dastur
kvalifikasiyasi
mobil qurilmalarni
dasturlash. Mobil
dastur
kvalifikasiyasi
Yozma,
og’zaki,
savol-javob,
test
Yozma,
og’zaki,
savol-javob,
test
Yozma,
og’zaki,
savol-javob,
test
Yozma,
og’zaki,
savol-javob,
test
mobil qurilmalarni
dasturlash. Mobil
dastur
kvalifikasiyasi
Yozma,
og’zaki,
savol-javob,
test
mobil qurilmalarni
dasturlash. Mobil
dastur
kvalifikasiyasi
mobil qurilmalarni
dasturlash. Mobil
dastur
kvalifikasiyasi
Yozma,
og’zaki,
savol-javob,
test
Yozma,
og’zaki,
savol-javob,
test
Nazariy
Amaliy
mobil qurilmalarni
dasturlash.
Yozma,
og’zaki,
savol-javob
Yozma,
og’zaki,
savol-javob,
test
Yozma,
og’zaki,
17
Activity va dastur
hayotiy aylanishi
2
Nazariy
Amaliy
18
AndroidManifest.x
ml manifest fayli
2
Nazariy
Amaliy
19
Activity ni ishga
tushirish
2
Nazariy
Amaliy
20
Activity.Intent va
Intent-filtrlar
2
Nazariy
Amaliy
21
Activity lar
o'rtasida
ma'lumotlarni
uzatish
22
Serializatsiya.
Parcelable
2
Nazariy
Amaliy
23
Activity dan natija
olish
2
Nazariy
Amaliy
2
Activitylar
24 o'rtasidagi o'zaro
bog'liqlik
2
Nazariy
Amaliy
25
NetBeans IDE
muhitida ishga
tushirish
2
Nazariy
Amaliy
mobil qurilmalarni
dasturlash. Mobil
dastur
kvalifikasiyasi
26
ImageView
xususiyatlari.
2
Nazariy
Amaliy
mobil qurilmalarni
dasturlash. Mobil
31
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
32
Mobil qurilmalarini dasturlash
dastur
kvalifikasiyasi
mobil qurilmalarni
dasturlash. Mobil
dastur
kvalifikasiyasi
mobil qurilmalarni
dasturlash. Mobil
dastur
kvalifikasiyasi
mobil qurilmalarni
dasturlash. Mobil
dastur
kvalifikasiyasi
mobil qurilmalarni
dasturlash. Mobil
dastur
kvalifikasiyasi
mobil qurilmalarni
dasturlash. Mobil
dastur
kvalifikasiyasi
mobil qurilmalarni
dasturlash. Mobil
dastur
kvalifikasiyasi
27
ImageView bilan
ishlash
2
Nazariy
Amaliy
28
Eclipse dasturi
2
Nazariy
Amaliy
29
Android ichida
SQLite
2
Nazariy
Amaliy
30
SQLiteDatabase
2
Nazariy
Amaliy
31
ArrayAdapter.
string-array va
ListView.
2
Nazariy
Amaliy
32
ListView dan
elementni tanlash.
2
Nazariy
Amaliy
33
ListView ga
qo’shish va
o’chirish.
2
Nazariy
Amaliy
mobil qurilmalarni
dasturlash.
DBAdapter
34 yordamchi sinfi
2
Nazariy
Amaliy
mobil qurilmalarni
dasturlash. Mobil
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
savol-javob,
test
Yozma,
og’zaki,
savol-javob,
test
Yozma,
og’zaki,
savol-javob,
test
Yozma,
og’zaki,
savol-javob,
test
Yozma,
og’zaki,
savol-javob,
test
Yozma,
og’zaki,
savol-javob,
test
Yozma,
og’zaki,
savol-javob,
test
Yozma,
og’zaki,
savol-javob,
test
Yozma,
og’zaki,
savol-javob,
Mobil qurilmalarini dasturlash
33
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
34
Mobil qurilmalarini dasturlash
“TASDIQLAYMAN”
Urganch kompyuter texnologiyalari
texnikumi o’quv va tarbiyaviy
ishlari
bo’yicha direktor o’rinbosari
____________ M.Allamova
«____» ____________ 20__yil
1-MAVZU: Multimedianing tashkiliy qismlari.
O’quv mashg’ulotning o’qitish texnologiyasi modeli
Vaqt: 80 daqiqa
O’quvchilar soni: ___ nafar
O’quv mashg’ulotining shakli va turi
Nazariy
O’quv mashg’ulot rejasi
1. Multimedianing tashkiliy qismlari
2. Java-ning afzalliklari
O’quv mashg’ulot maqsadi:
1. Ta’limiy : o’quvchilarda Java tili to’g’risida tushuncha hosil qilish
2. Tarbiyaviy: mehnat intizomi va qonunlari, kasb odobi qoidalari asosida ish olib borish
3. Rivojlantiruvchi:amaliyotdan olgan ko’nikmalaridan mustaqil foydalana olish.
Pedagogik vazifalar:
O’quv faoliyati natijalari:
Tanishtirish:
Ko’rsatadilar:
Ma’lumot berish:
Tasniflaydilar:
Izoh berish:
Aytib beradilar:
Tushuntirib berish:
Tartibli ravishda ga’irib beradilar:
O’qitish metodlari
Kichik axborotli ma’ruza,hikoya, tushuntirish,
ko’rsatma berish, namoyish, ko’rsatish, video
usul, kitob bilan ishlash, insert, mashq,suhbat,
bahs, aqliy hujum, ta’limiy o’yin, pinbord
O’quv faoliyatini tashkil etish shakllari
Ommaviy, jamoaviy, guruhli, individual,
o’ylang va juftlikda fikr almashing texnikasi,
birgalikda o’rganamiz texnikasi, arra texnikasi
O’qitish vositalari
O’qitish shart-sharoiti
Qaytar aloqaning usul va vositalari
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Matnlar, yozuv taxtasi, slaydlar, proyektor,
kompyuter, diaproyektor, flipchart, video film,
grafikli organizatorlar, model, mulyajlar,
chizma, sxema, grafik, diagrammalar,
namunalar, yo’riqnoma
Maxsus texnik vositalar bilan jihozlangan
auditoriya
Tezkor-so’rov, savol-javob, test, toshiriq,
mashq
35
Mobil qurilmalarini dasturlash
O’quv mashg’ulotining texnologik xaritasi
Faoliyat
bosqichlari va
vaqti
Faoliyat mazmuni
O’qituvchi
O’quvchi
Tashkiliy boshlanishi
1-O’quv
mashg’ulotiga O’quvchilar bilan salomlashish, ularni mashg’ulotga
kirish__daqiqa tayyorgarligi va davomatini tekshirish.
2-bosqich
Asosiy
___ daqiqa
3-bosqich
Yakuniy
___ daqiqa
I.O’quv faniga olib kirish ( _____daq)
1.2.Fan bo’yicha o’tiladigan mavzular bilan tanishtirish,
ularning uzviyligi haqida ma’lumot berish.(-ilova)
1.3. Mavzu bo’yicha asosiy tushunchalar bilan (-ilova) va
mustaqil ishlash uchun adabiyotlar ro’yxati bilan
tanishtirish. Fan yakunida qo’yiladigan baholash
mezonlari bilan tanishtirish (-ilova).
1.4. Birinchi o’quv mashg’ulotning mavzusi, rejasi,
maqsadi va o’quv faoliyat natijalariga qo’yiladigan
baholash mezoni bilan tanishtirish. (-ilova).
II.O’quvchilar bilimini faollashtirish(___daq)
2.1.O’quvchilar bilimini savol-javob/ aqliy xujumorqali
faollashtiradi (-ilova). Javoblarni qabul qiladi, ular asosida
yangi o’quv materialni uzviyligi bo’yicha ma’lumotlar
berishga o’tadi.
III.Yangi o’quv materialiga kirish (____daq)
2.2. Slaydlarni Power Point dasturi asosida (-ilova)
namoyish va sharxlash orqali mavzu bo’yicha asosiy
nazariy xolatlarni bayon qiladi.
2.3. Har bir rejani mustahkamlash uchun savollar beradi
(-ilova).
2.4. Mavzuning har bir qismi bo’yicha xulosalar qiladi.
2.5. Ma’lumotlarni daftarga qayd etishlarini eslatadi.
2.6. Yangi o’quv materialini o’zlashtirish darjasini
tekshirish bo’yicha tezkorso’rov o’tkazadi
Mashg’ulot yakuni va uyga vazifa berish.
3.1. Mavzuni yakunlaydi va mazkur fanning kelgusida
kasbiy faoliyatlaridagi axamiyatini yoritish bilan
yakunlaydi.
3.2. Uyga vazifa beradi va uni bajarish yuzasidan
yo’riqnoma beradi.
3.3.O’quvchilar bilimini baholaydi.
Darsga
tayyorgarlik
ko’radilar.
Tinglaydilar,
yozib oladilar.
Yozib oladilar
Tinglaydilar
Yozib oladilar
Savolga javob
beradilar
Tinglaydilar
Savollarga
javob
beradilar.
Ma’lumotlarni
daftarga qayd
qiladilar.
Savollarga
javob
beradilar
Diqqat
qiladilar.
Vazifani
yozib oladilar
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
36
Mobil qurilmalarini dasturlash
MAVZU: Multimedianing tashkiliy qismlari
Multimediy vositalari (multimedia – ko’pvositalilik) - bu insonga o’zi uchun
tabiiy muxit: tovush, video, grafika, matnlar, animatsiya va boshqalardan
foydalanib, kompyuter bilan muloqatda bo’lishga imkon beruvchi texnik va
dasturiy vositalar majmuidir.
Multimedia
gurkirab
rivojlanayotgan
zamonaviy
axborotlar
texnologiyasidir. Uning ajralib turuvchi belgilariga quyi-dagilar kiradi:
- axborotning xilma-xil turlari: an'anaviy (matn, jadvallar, bezaklar va boshqalar),
original (nutk, musika, videofilmlardan parchalar, telekadrlar, animatsiya va
boshqalar) turlarini bir dasturiy maxsulotda integratsiyalaydi. Bunday integratsiya
axborotni ro’yxatdan o’tkazish va aks ettirishning turli kurilmalari: mikrofon,
audio-tizimlar, optik kompaktdisklar, televizor, videomagnitafon, videokamera,
elektron musiqiy asboblardan foydalanilgan holda kompyuter boshqaruvida
bajariladi;
- muayyan vaqtdagi ish, o’z tabiatiga ko’ra statik bo’lgan matn va grafikadan
farqi ravishda, audio va videosignallar faqat vaqtning ma'lum oralig’ida ko’rib
chiqiladi. Video va audio axborotlarni kompyuterda qayta ishlash va aks ettirish
uchun
markaziy
protsessor
tez
harakatchanligi,
ma'lumotlarni
o’zatish shinasining o’tkazish qobiliyati, operativ (tezkor) va videoxotira
katta sig’imli tashqi xotira (ommaviy xotira), hajm va kompyuter kirishchiqish kanallari bo’yicha almashuvi tezligini taxminan ikki baravar oshirilishi talab
etiladi;
- "inson-kompyuter" interaktiv mulokotining yangi darajasi, bunda muloqot
jarayonida foydalanuvchi ancha keng va har tomonlama axborotlarni oladiki,
mazkur xolat ta'lim, ishlash yoki dam olish sharoitlarini yaxshilashga imkon beradi.
Multimedia vositalari asosida o’quvchilarga ta'lim berish va kadrlarni qayta
tayyorlashni yo’lga qo’yish xozirgi kunning dolzarb masalalaridandir. Multimedia
tushunchasi 90-yillar boshida xayotimizga kirib keldi. Uning o’zi nima degan savol
tug’iladi? Ko’pgina mutaxassislar bu atamani turlicha tahlil qilishmoqda. Bizning
fikrimizcha, multimedia - bu informatikaning dasturiy va texnikaviy vositalari
asosida audio, video, matn, grafika va animatsiya (ob'yektlarining fazodagi
xarakati) effektlari asosida o’quv materiallarini o’quvchilarga yetkazib berishning
mujassamlangan xoldagi ko’rinishidir.
Rivojlangan mamlakatlarda o’qitishning bu usuli, xozirgi kunda ta'lim sohasi
yo’nalishlari bo’yicha tatbiq, qilinmoqda. Xatto, xar bir oila multimedia vositalarisiz
xordiq, chiqarmaydigan bo’lib koldi. Multimedia vositalarining 1981 yildagi yalpi
oboroti 4 mlrd. AQSh dollarini tashkil qilgan bo’lsa, 1994 yili esa 16 mlrd. AQSh
dollarini tashkil kildi. X,ozirgi kunda esa sotilayotgan har bir komp'yuterni
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
37
multimedia vositalarisiz tasavvur qilib bo’lmaydi. Kompyuterlarning 70-yillarda
ta'lim soxasida keng qo’llash yo’lida urinishlar zoye ketganligi, avvalombor, ular
unumdorligining nixoyatda pastligi bilan bog’liq edi. Amaliyot shuni
ko’rsatmoqdaki, multimedia ' vositalari asosida o’quvchilarni o’qitish ikki barobar
unumlidir va vaqtdan yo’tish mumkin. Multimedia vositalari asosida bilim olishda
30 % gacha vaqtni tejash mumkin bo’lib, olingan bilimlar esa xotirada o’zoq
muddat saqlanib qoladi. Agar o’quvchilar berilayotgan materiallarni ko’rish
(video) asosida qabul qilsa, axborotni xotirada saqlab qolinishi 25-30 % oshadi.
Bunga qo’shimcha sifatida o’quv materiallari audio, video va grafika ko’rinishda
mujassamlashgan holda berilsa, materiallarni xotirada saqlab kolish 75 % ortadi.
Bunga biz multimedia vositalari asosida chet tillarini o’rganish jarayenida yana bir
bor ishonch xosil qildik.
Multimedia vositalari asosida o’quvchilarni o’qitish quyidagi afzalliklarga
ega:
a) berilayotgan materiallarni chuqurroq, va mukammalroq o’zlashtirish imkoniyati
bor;
b) ta'lim olishning yangi sohalari bilan yaqindan aloqa qilish ishtiyoqi yanada
ortadi:
v) ta'lim olish vaqtining qisqarish natijasida, vaqtni tejash imkoniyatiga erishish;
g) olingan bilimlar kishi xotirasida o’zoq muddat saqlanib, kerak bo’lganda
amaliyotda qo’llash imkoniyatiga erishiladi.
Shuni aytib o’tish kerakki, kadrlarni qayta tayyorlash yo’lida Jaxon Valyuta
Fondi, Umumjaxon banki, Yevropa Ittifoki komissiyasi kabi nufo’zli tashkilotlar
katta tajribaga egadirlar.Biz bunga, ushbu tashkilotlar tomonidan tashkil qilingan
seminar va konferensiyalarning ishtirokchisi sifatida yana bir bor ishonch xosil
qildik. Avvalombor, o’quv jarayonida zamonaviy kompyuter texnologiyalaridan
foydalanish taxsinga sazovordir.
O’z o’rnida, multimedia vositalaridan keng foydalanish yo’lida ayrim
ob'yektiv muammolar ham mavjud. Bulardan eng asosiysi - o’quvchilar uchun
kerak bo’lgan o’quv materiallarini, qonunlarni va boshqa ko’rsatmalarni qo’llanma
qilib kompyuter dasturlarini ishlab chiqarishdir. Ishlab chiqilgan kompyuter
dasturlarida multimedia elementlarini qo’llash esa, kompakt disklarni (lazer
disklari) qo’llashni talab qiladi. Xozirgi kunda bunday ko’rinishdagi kompakt
disklarni respublikamizda ishlab chiqarish imkoniyati yo’qdir. Bular ma'lum bir
miqdordagi
mablag’ni
oldindan
jalb
etishni
talab
qiladi.
Bizning fikrimizcha, zamonaviy kompyuter texnologiyalaridan o’quvchilarga ta'lim
berish va qayta tayyorlash jarayonida keng foydalanish, kelajakda yetuk va yuqori
malakali mutaxassislarni kamol toptiradi.
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
38
Mobil qurilmalarini dasturlash
2. Distant uslubi asosida o’quvchilarni o’qitish xozirgi kunning eng rivojlanib
borayotgan yo’nalishlaridan bo’lib, o’qituvchi bilan o’quvchilar ma'lum bir
masofada joylashgan holda ta'lim berish tizimidir. O’qituvchi va o’quvchining
ma'lum bir masofada joylashganligi, o’qituvchini dars jarayonida kompyuterlar,
sputnik aloqasi, kabel televideniyesi kabi vositalar asosida o’quv ishlarini tashkil
qilishini talab qiladi. Zamonaviy kompyuter texnologiyalarining tez rivojlanib
borishi, ayniqsa, axborotlarni o’zatish kanallarini rivojlanishi telekommunikatsiya
sohasiga o’ziga xos tarixiy o’zgarishlar kiritmoqda. Mamlakatimizdagi barcha
o’quv yurtlarini va biznes bilan shug’ullanayotgan kompaniyalarni distant uslubi
asosida birlashtirilsa, o’qitish jarayonini va tijorat ishlarini yanada yuqori
pog’onaga olib chiqadi.
Mobil dasturlash sohasi juda tez rivojlanmoqda, shu bilan birga smartfonlar
dunyodagi texnologik tovarlar bozorida peshqadamlikni ushlab turib, ularning
barcha maishiy texnika va elektronika o’rtasidagi ulushi 44 foizni tashkil qiladi.
Gartner analitik kompaniyasi ma’lumotlariga ko’ra, 2018 da 1,56 milliard smartfon
iste’molchilar tomonidan sotib olingan.
Shu bilan birga, Android operatsion tizimi yildan-yilga mashxurligi oshib
borib, o’tgan 2018 yilda dunyodagi barcha smartfonlarning 80% dan ortig’i
Android operatsion tizimida ishlab chiqarildi. Agarda siz smartfonlardan tashqari
— soatlar, planshetlar, televizorlar, terminallar va hatto muzlatgichlarni ham
mavjudligini hisobga olsangiz, Android ulushi yanada yuqori bo’ladi.
Biroq, operatsion tizimning bunday ortib borayotgan mashhurligini
hisobga olgan holda, foydalanuvchi talablari ham doimiy ravishda o’zgarib, ortib
boradi. Hozirgi kun insonlari har qanday vazifani bajarishi kerak — bankdagi
xizmatlarni to’lash, oziq-ovqat buyurtma qilish, do’stlar bilan suhbatlashish, o’yin
o’ynab vaqtini o’tkazish va hokazo. Bunday ilovalar doimo Google Play do’konida
joylab kelinyapti.
Aynan shuning uchun Androidda mobil ilovalar ishlab chiquvchi dasturchi
kasbining rivojlanishi ulkan salohiyatga ega, siz eng yirik kompaniyalarda
ishlashingiz va minglab odamlar foydalanadigan foydali ilovalarni yaratishingiz
mumkin. Indeed ma’lumotlariga ko’ra, Androidda dasturchilarning Amerika
Qo’shma Shtatlaridagi o’rtacha ish haqi yiliga - $115,779$, Rossiyaning
Headhunter tizimida esa har oyda 500 dan ortiq android dasturchilari bo’sh ish
o’rinlarini nashr etadi. O’z sohasini yaxshi biladigan Android mutaxassis, albatta,
ishsiz qolmaydi.
Ushbu maqolada, agar siz Android dasturchi bo’lishga qaror qilsangiz,
mobil dasturlashni qayerdan boshlashni tushuntirib o’taman. Birinchi navbatda
qaysi tillarni o’rganish kerak? Ta’limni qanday bosqichlarga ajratish kerak?
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
39
Shuningdek, zamonaviy mutaxassis bir vaqtning o’zida bir nechta dasturlash
tillarini bilishi kerakmi degan savolga javob berib o’taman.
Nimadan boshlash kerak?
Mobil dasturlashning ko’plab tillari mavjud, ammo men eng asosiy va
an’anaviy Java — dan boshlab o’rganishni maslahat beraman. Ushbu til 2002
yildan boshlab dasturchilar orasida barqaror 1-chi yoki 2-chi mashhurlikni saqlab
keladi(TIOBE dasturlash tillari indeksiga asoslangan holda).
Undagi dasturlash asoslarini o’rganganib bo’lganingizdan so’ng, qolgan
ixtiyoriy tillarga o’tishingiz ancha oson kechadi. Biroq, men birdaniga bir nechta
tilni o’rganmaslikni maslahat bergan bo’lar edim. Avvaliga bitta narsa bilan
shug’ullanish yaxshi va shundan keyingina boshqasiga o’tish eng to’g’ri yo’ldir.
Nima uchun Java?
Java-da ko’plab loyihalar va ilovalar, shuningdek, yirik korporativ dasturlar,
masalan, onlayn banklar yozilgan. Java klassik, qat’iy tiplarga ajratilgan tildir va
shuning uchun boshlang’ich darajadagi o’rganuvchilarga mos keladi.
Java-ning afzalliklarini quyidagicha qayd etgan bo’lar edim:
Java kodi ko’p so’zlik va uzun. Bir tomondan, bu sizni qo’rqitishi mumkin,
ammo bunda ham o’ziga yarasha plyus tomoni bor. Kodni yozish jarayonida
hamma narsa juda aniq va ravshan bo’ladi, sizning xato qilish yoki kutilmagan
xatti-harakatlarga qo’l urishingiz ehtimoli juda kam.
Javada til tuzilmalari juda kam va ularning aksariyati bir xilda talqin etiladi
(ya’ni, bir xil shablonda yoziladi).
Javada eski versiyalar qo’llab quvvatlanishi mavjud, ya’ni tilning yangi
versiyasi chiqarilganda, eski kodda hech narsa buzilmaydi. Masalan, bunaqa
ko’ngilbuzarlik ko’proq Swift dasturlash tilida uchrab turadi.
Yangi boshlanuvchilar uchun Java mashhurligining ko’plab afzalliklari
mavjud. Eng kamida, u katta jamoaga (community) ega. Bu shuni anglatadiki,
tafsilotlarni tushunadigan va o’rganishga yordam beradigan odamlarni topish
juda oson. Misol uchun, do’stlar orasida, stackoverflowda, githubda yoki ijtimoiy
tarmoqlarda.
Bundan tashqari, doimiy ravishda yangilanib turadigan ko’plab maqolalar,
videolar va kitoblar ham mavjud, bu shuni anglatadiki, ekzotik tillardan ko’ra
ushbu tilda yordam topish osonroq bo’ladi.
Shuning uchun, Java — siz dasturlash o’rganish boshlash kerak bo’lgan
tildir. Ushbu til yordamida mobil dasturlashni o’rganishingizni, o’zingizning
birinchi mobil ilovangizni yozib tugatishingizni, so’ngra boshqa dasturlash tillarini
o’rganishingizni tavsiya qilgan bo’lar edim.
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
40
Mobil qurilmalarini dasturlash
Qanday qilib Java da kod yozishni boshlash kerak?
Agar siz Java-ni noldan o’rganmoqchi bo’lsangiz, darhol o’zingizga savol
bering, amaliyotga qancha vaqt berishga tayyorsiz. Chunki har qanday dasturlash
tili ingliz tiliga o’xshaydi: faqat kitoblar va nazariyalar o’rganilmaydi.
Birinchidan, asosiy dasturiy tushunchalarni tushunishingiz kerak. Ular
barcha tillarda o’xshash, o’zgaruvchilar va ularning turlari (tiplari) bilan
tanishishdan boshlang, keyinchalik shartli operatorlar, sikllar, funksiyalar va
massivlar bilan tanishib chiqing. Bu siz kod yozishingiz uchun foydalanadigan
tilning sintaktik konstruktorlaridir.
OYD – obyektga yo’naltirilgan dasturlashga (OOP – Object Oriented
Programming) e’tibor berish muhimdir. Bu xususiyat va metodlarni birlashtirib,
kodda haqiqiy dunyodagi narsalarni ta’riflashning paradigmasidir (yondashuv,
g’oya). Misol uchun, har bir avtomobil o’ziga xos xususiyatlarga ega: tovar,
yoqilg’i turi, quvvat, ishlab chiqarish yili — bu avtomobilning xususiyatlari. O’z
navbatida, har bir mashina bir qator funksiyalarga ham ega: yurish, tormozlash,
faralar nurini boshqarish va boshqalar.
Ushbu ma’lumotlarni o’rganish bosqichida oddiy kalkulyator yoki o’yin kabi
birinchi dasturni yaratish uchun yetarli bo’ladi deb o’ylayman.
Keling, yangi boshlanuvchilar o’rganish boshlanishida tahlil qilishi uchun
bitta kodning oddiy misolini keltiraylik. Bizning vazifamiz ijtimoiy tarmoqdan
xabarni ko’rsatish uchun bitta karta yaratib, uni ekranga chiqarish bo’lsin. Java
kodi quyidagicha ko’rinishda bo’ladi:
// dto/Post.java fayli
Public class Post {
Private long id;
Private String author;
Private String content;
Private boolean likedByMe;
Public Post(long id, String author, String content) {
This(id, author, content, false);
}
Public Post(long id, String author, String content, boolean likedByMe) {
This.id = id;
This.author = author;
This.content = content;
This.likedByMe = likedByMe;
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
41
}
Public long getId() {
Return id;
}
Public void setId(long id) {
This.id = id;
}
Public String getAuthor() {
Return author;
}
Public void setAuthor(String author) {
This.author = author;
}
Public String getContent() {
Return content;
}
Public void setContent(String content) {
This.content = content;
}
Public boolean isLikedByMe() {
Return likedByMe;
}
Public void setLikedByMe(boolean likedByMe) {
This.likedByMe = likedByMe;
}
@Override
Public boolean equals(Object o) {
If (this == o) return true;
If (o == null || getClass() != o.getClass()) return false;
Post post = (Post) o;
Return id == post.id &&
likedByMe == post.likedByMe &&
Objects.equals(author, post.author) &&
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
42
Mobil qurilmalarini dasturlash
Objects.equals(content, post.content);
}
@Override
Public int hashCode() {
Return Objects.hash(id, author, content, likedByMe);
}
@Override
Public String toString() {
Return “Post{“ +
“id=” + id +
“, author=’” + author + ‘\’’ +
“, content=’” + content + ‘\’’ +
“, likedByMe=” + likedByMe +
‘}’;
}
}
// activity/MainActivity.java fayli
Public class MainActivity extends AppCompatActivity {
@Override
Protected void onCreate(Bundle savedInstanceState) {
Super.onCreate(savedInstanceState);
setContentView(R.layout.activity_main);
final Post post = new Post(1, “Vasya”, “First Post in our network!”);
final TextView authorTv = findViewById(R.id.authorTv);
authorTv.setText(post.getAuthor());
final TextView contentTv = findViewById(R.id.contentTv);
contentTv.setText(post.getContent());
final ImageButton likeBtn = findViewById(R.id.likeBtn);
if (post.isLikedByMe()) {
likeBtn.setImageResource(R.drawable.ic_favorite_active_24dp);
}
likeBtn.setOnClickListener(view -> {
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
43
// Qisqartirish uchun yozilmadi
});
Final ImageButton shareBtn = findViewById(R.id.shareBtn);
shareBtn.setOnClickListener(view -> {
Intent intent = new Intent();
Intent.setAction(Intent.ACTION_SEND);
Intent.putExtra(Intent.EXTRA_TEXT, post.getAuthor() + “\n\n” +
post.getContent());
Intent.setType(“text/plain”);
startActivity(intent);
});
}
}
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
44
Mobil qurilmalarini dasturlash
“TASDIQLAYMAN”
Urganch kompyuter texnologiyalari
texnikumi o’quv va tarbiyaviy
ishlari
bo’yicha direktor o’rinbosari
____________ M.Allamova
«____» ____________ 20__yil
2-MAVZU: Bluetooth bilan ishlash
O’quv mashg’ulotning o’qitish texnologiyasi modeli
Vaqt: 80 daqiqa
O’quvchilar soni: ___ nafar
O’quv mashg’ulotining shakli va turi
Nazariy
O’quv mashg’ulot rejasi
1. Simsiz aloqa
2. Wi-Fi va Bluetooth
O’quv mashg’ulot maqsadi:
1. Ta’limiy : o’quvchilarda Simsiz aloqa va Bluetooth to’g’risida tushuncha hosil qilish
2. Tarbiyaviy:mehnat intizomi va qonunlari, kasb odobi qoidalari asosida ish olib borish
3. Rivojlantiruvchi:amaliyotdan olgan ko’nikmalaridan mustaqil foydalana olish.
Pedagogik vazifalar:
Tanishtirish:
Ma’lumot berish:
Izoh berish:
Tushuntirib berish:
O’quv faoliyati natijalari:
Ko’rsatadilar:
Tasniflaydilar:
Aytib beradilar:
Tartibli ravishda ga’irib beradilar:
O’qitish metodlari
Kichik axborotli ma’ruza,hikoya, tushuntirish,
ko’rsatma berish, namoyish, ko’rsatish, video usul,
kitob bilan ishlash, insert, mashq,suhbat, bahs,
aqliy hujum, ta’limiy o’yin, pinbord
O’quv faoliyatini tashkil etish shakllari
Ommaviy, jamoaviy, guruhli, individual, o’ylang va
juftlikda fikr almashing texnikasi, birgalikda
o’rganamiz texnikasi, arra texnikasi
O’qitish vositalari
Matnlar, yozuv taxtasi, slaydlar, proyektor,
kompyuter, diaproyektor, flipchart, video film,
grafikli organizatorlar, model, mulyajlar, chizma,
sxema, grafik, diagrammalar, namunalar,
yo’riqnoma
O’qitish shart-sharoiti
Maxsus texnik vositalar bilan jihozlangan
auditoriya
Qaytar aloqaning usul va vositalari
Tezkor-so’rov, savol-javob, test, toshiriq, mashq
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
45
Mobil qurilmalarini dasturlash
O’quv mashg’ulotining texnologik xaritasi
Faoliyat
bosqichlari va
vaqti
Faoliyat mazmuni
O’qituvchi
O’quvchi
Tashkiliy boshlanishi
1-O’quv
mashg’ulotiga O’quvchilar bilan salomlashish, ularni mashg’ulotga
kirish__ daqiqa tayyorgarligi va davomatini tekshirish.
2-bosqich
Asosiy
___ daqiqa
3-bosqich
Yakuniy
___ daqiqa
I.O’quv faniga olib kirish ( _____daq)
1.2.Fan bo’yicha o’tiladigan mavzular bilan tanishtirish,
ularning uzviyligi haqida ma’lumot berish.(-ilova)
1.3. Mavzu bo’yicha asosiy tushunchalar bilan (-ilova) va
mustaqil ishlash uchun adabiyotlar ro’yxati bilan
tanishtirish. Fan yakunida qo’yiladigan baholash
mezonlari bilan tanishtirish (-ilova).
1.4. Birinchi o’quv mashg’ulotning mavzusi, rejasi,
maqsadi va o’quv faoliyat natijalariga qo’yiladigan
baholash mezoni bilan tanishtirish. (-ilova).
II.O’quvchilar bilimini faollashtirish(___daq)
2.1.O’quvchilar bilimini savol-javob/ aqliy xujumorqali
faollashtiradi (-ilova). Javoblarni qabul qiladi, ular
asosida yangi o’quv materialni uzviyligi bo’yicha
ma’lumotlar berishga o’tadi.
III.Yangi o’quv materialiga kirish (____daq)
2.2. Slaydlarni Power Point dasturi asosida (-ilova)
namoyish va sharxlash orqali mavzu bo’yicha asosiy
nazariy xolatlarni bayon qiladi.
2.3. Har bir rejani mustahkamlash uchun savollar beradi
(-ilova).
2.4. Mavzuning har bir qismi bo’yicha xulosalar qiladi.
2.5. Ma’lumotlarni daftarga qayd etishlarini eslatadi.
2.6. Yangi o’quv materialini o’zlashtirish darjasini
tekshirish bo’yicha tezkorso’rov o’tkazadi
Mashg’ulot yakuni va uyga vazifa berish.
3.1. Mavzuni yakunlaydi va mazkur fanning kelgusida
kasbiy faoliyatlaridagi axamiyatini yoritish bilan
yakunlaydi.
3.2. Uyga vazifa beradi va uni bajarish yuzasidan
yo’riqnoma beradi.
3.3.O’quvchilar bilimini baholaydi.
Darsga
tayyorgarlik
ko’radilar.
Tinglaydilar,
yozib oladilar.
Yozib oladilar
Tinglaydilar
Yozib oladilar
Savolga javob
beradilar
Tinglaydilar
Savollarga
javob
beradilar.
Ma’lumotlarni
daftarga qayd
qiladilar.
Savollarga
javob beradilar
Diqqat
qiladilar.
Vazifani yozib
oladilar
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
46
Mobil qurilmalarini dasturlash
MAVZU: Bluetooth bilan ishlash
Simsiz aloqa hozirgi kunda malumot almashinuvining bir turi bo’lib,
bunda malumotlar xech qanday fizik simlar, o’tkazgichlar, kabellarsiz uzatiladi.
Bularni o’rniga malumotlarni uzatish uchun radiochastotalar va infraqizil
to’lqinlardan foydalaniladi. Mobil kompyuterlarda qo’llaniladigan simsiz aloqa
o’rnatish standartlaridan ko’p qo’llaniladiganlari:IEEE 802.11: bu standart 11
Комитета IEEE LAN / MAN ishchi guruhi tomonidan ishlab chiqilgan. Bu
standart simsiz standartlar tarkibiga kiritilgan. Boshqa rivojlangan standartlar
alfabit bo’yicha yuqoriga qarab nomerlanadi. Yangi texnologiyalar ma’lumot
uzatish tezligini o’rtacha 54 Mbit/s tezlikka olib chiqdi. Bu simsiz aloqa odatda
Wi-Fi deb ataladi. Bluetooth: Bu standart qimmat bo’lmagan qisqa to’lqinli
diapazonda ishlaydi va malumot ochish va almashinish uchun qo’llaniladi. Xar
bir Bluetooth orqali malumot almashinuvchi qurilmada Bluetooth mikrochipi
bo’lishi kerak. U kam quvvat talab qiladi va malumot almashinish masofasi
quvvat darajasiga qarab 100 metrgacha bo’lishi mumkin. U simsiz aloqa bilan
shaxsiy kompyuterlar, notebook, kompyuter tashqi qurilmalarga(simsiz
klaviatura, sichqoncha va xz.), mobil telefonlarga va boshqalar bilan ulanish va
malumot almashinish imkini mavjud. Ikki qurilma o’zaro malum hududda aloqa
o’rnatmoqchi bo’lsa ular bir birlariga malumot yuborishadi. Bu malumot malum
hududdagi qurilmalani mavjudligini tekshiradi. Wi-Fi va Bluetoothni farqi:
Bluetooth malum hududdagi barcha qurilmalar bilan aloqa o’rnatadi. Wi-Fi
internetdagi keng polosali aloqa.
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
47
“TASDIQLAYMAN”
Urganch kompyuter texnologiyalari
texnikumi o’quv va tarbiyaviy
ishlari
bo’yicha direktor o’rinbosari
____________ M.Allamova
«____» ____________ 20__yil
3-MAVZU: Android platformasini joriy qilish. Android SDK-ni sozlash.
O’quv mashg’ulotning o’qitish texnologiyasi modeli
Vaqt: 80 daqiqa
O’quvchilar soni: ___ nafar
O’quv mashg’ulotining shakli va turi
Nazariy
O’quv mashg’ulot rejasi
1. Android platformasini joriy qilish
2. Android SDK-ni sozlash
O’quv mashg’ulot maqsadi:
1. Ta’limiy : o’quvchilarda Android dasturi, Android SDK to’g’risida tushuncha hosil qilish
2. Tarbiyaviy:mehnat intizomi va qonunlari, kasb odobi qoidalari asosida ish olib borish
3. Rivojlantiruvchi:amaliyotdan olgan ko’nikmalaridan mustaqil foydalana olish.
Pedagogik vazifalar:
O’quv faoliyati natijalari:
Tanishtirish:
Ko’rsatadilar:
Ma’lumot berish:
Tasniflaydilar:
Izoh berish:
Aytib beradilar:
Tushuntirib berish:
Tartibli ravishda ga’irib beradilar:
O’qitish metodlari
Kichik axborotli ma’ruza,hikoya, tushuntirish,
ko’rsatma berish, namoyish, ko’rsatish, video usul,
kitob bilan ishlash, insert, mashq,suhbat, bahs,
aqliy hujum, ta’limiy o’yin, pinbord
O’quv faoliyatini tashkil etish shakllari
Ommaviy, jamoaviy, guruhli, individual, o’ylang va
juftlikda fikr almashing texnikasi, birgalikda
o’rganamiz texnikasi, arra texnikasi
O’qitish vositalari
Matnlar, yozuv taxtasi, slaydlar, proyektor,
kompyuter, diaproyektor, flipchart, video film,
grafikli organizatorlar, model, mulyajlar, chizma,
sxema, grafik, diagrammalar, namunalar,
yo’riqnoma
O’qitish shart-sharoiti
Maxsus texnik vositalar bilan jihozlangan
auditoriya
Qaytar aloqaning usul va vositalari
Tezkor-so’rov, savol-javob, test, toshiriq, mashq
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
48
Mobil qurilmalarini dasturlash
O’quv mashg’ulotining texnologik xaritasi
Faoliyat mazmuni
Faoliyat
bosqichlari va
vaqti
O’qituvchi
Tashkiliy boshlanishi
1-O’quv
mashg’ulotiga O’quvchilar bilan salomlashish, ularni mashg’ulotga
kirish__ daqiqa tayyorgarligi va davomatini tekshirish.
2-bosqich
Asosiy
___ daqiqa
3-bosqich
Yakuniy
___ daqiqa
I.O’quv faniga olib kirish ( _____daq)
1.2.Fan bo’yicha o’tiladigan mavzular bilan tanishtirish,
ularning uzviyligi haqida ma’lumot berish.(-ilova)
1.3. Mavzu bo’yicha asosiy tushunchalar bilan (-ilova) va
mustaqil ishlash uchun adabiyotlar ro’yxati bilan
tanishtirish. Fan yakunida qo’yiladigan baholash
mezonlari bilan tanishtirish (-ilova).
1.4. Birinchi o’quv mashg’ulotning mavzusi, rejasi,
maqsadi va o’quv faoliyat natijalariga qo’yiladigan
baholash mezoni bilan tanishtirish. (-ilova).
II.O’quvchilar bilimini faollashtirish(___daq)
2.1.O’quvchilar bilimini savol-javob/ aqliy xujumorqali
faollashtiradi (-ilova). Javoblarni qabul qiladi, ular
asosida yangi o’quv materialni uzviyligi bo’yicha
ma’lumotlar berishga o’tadi.
III.Yangi o’quv materialiga kirish (____daq)
2.2. Slaydlarni Power Point dasturi asosida (-ilova)
namoyish va sharxlash orqali mavzu bo’yicha asosiy
nazariy xolatlarni bayon qiladi.
2.3. Har bir rejani mustahkamlash uchun savollar beradi
(-ilova).
2.4. Mavzuning har bir qismi bo’yicha xulosalar qiladi.
2.5. Ma’lumotlarni daftarga qayd etishlarini eslatadi.
2.6. Yangi o’quv materialini o’zlashtirish darjasini
tekshirish bo’yicha tezkorso’rov o’tkazadi
Mashg’ulot yakuni va uyga vazifa berish.
3.1. Mavzuni yakunlaydi va mazkur fanning kelgusida
kasbiy faoliyatlaridagi axamiyatini yoritish bilan
yakunlaydi.
3.2. Uyga vazifa beradi va uni bajarish yuzasidan
yo’riqnoma beradi.
3.3.O’quvchilar bilimini baholaydi.
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
O’quvchi
Darsga
tayyorgarlik
ko’radilar.
Tinglaydilar,
yozib oladilar.
Yozib oladilar
Tinglaydilar
Yozib oladilar
Savolga javob
beradilar
Tinglaydilar
Savollarga
javob
beradilar.
Ma’lumotlarni
daftarga qayd
qiladilar.
Savollarga
javob beradilar
Diqqat
qiladilar.
Vazifani yozib
oladilar
Mobil qurilmalarini dasturlash
49
MAVZU: Android platformasini joriy qilish. Android SDK-ni sozlash
Android – bu uyali telefonlar, aloqa vositalari, planshetlar va boshqa
qurilmalar uchun Linux yadrosiga asoslangan operatsion tizim. Ishlab chiquvchilar
Android dasturlarini asosan Java tilida yozadilar, bu esa Google tomonidan ishlab
chiqilgan Java kutubxonasi yordamida qurilmani boshqarishni ta’minlaydi.
Android Java kompilyatori dasturchi fayllari to’plamini sinf fayllariga to’ldiradi,
so’ngra sinf fayllari dex fayllariga aylantiriladi. Ushbu fayllar maxsus Android
dasturida ishlaydigan Java ilovasi bytecode ijro muhiti (JVM) bo’lgan Dalvik virtual
mashinasini aniqlash uchun maxsus ishlatiladigan baytekodga ega. Kichik fayllarni
yaratish uchun optimallashtirilgan XML fayllari ikkilik formatga o’tkaziladi. .Dex
fayllari, XML ikkiliklari va dasturlarni ishga tushirish uchun zarur bo’lgan boshqa
manbalar Android to’plami fayliga joylashtirilgan. Ushbu fayllar .apk
kengaytmasiga ega, ammo ular standart ZIP fayllari. Apk to’plami
shakllantirilgandan so’ng, dasturchi tomonidan raqamli imzo qo’yiladi va u
Google veb-sayti orqali Android Market-ga yuklanadi, u erdan foydalanuvchi
ushbu apk-fayllarni yuklab olib, ularni Android qurilmalariga o’rnatishi mumkin.
Hozirgi vaqtda Android dasturlari uchun markaziy omborxonada 2 milliondan
ortiq yuklab olinadigan dastur mavjud va bundan tashqari, Google Android
dasturlarini boshqa uchinchi tomon saytlaridan yuklab olish mumkinligini
unutmang.
Talablar

Apk-fayllarni ochish vositasi - Winzip

.Dex fayllarini .jar fayllariga aylantirish vositasi: .. Dex2jar

Java dekompilyatsiya qilish grafik dasturi: JD-GUI

Tahlil qilish uchun Android-ga mo'ljallangan zararli dasturlarning
namunalari
Batafsil qadamlar
I qadam: Zararli dasturlarni tahlil qilish protsedurasini boshlash uchun, avval
Android platformasida joylashgan zararli namunani yuklab olishingiz kerak.
Bunday holda, biz Android Market-dan olib tashlangan 11 shubhali dasturlardan
biri bo'lgan iCalendar.apk-ni yuklab olamiz, chunki unda Gadget Media-dagi
zararli dastur mavjud edi. VirusTotal so'rovini tekshirish quyidagi rasmda
ko'rsatilgandek 46,5% aniqlanganligini ko'rsatdi.
II bosqich:
WinZip-dan foydalanib iCalendar.apk faylini chiqarib oling, shundan so’ng
siz .apk faylining tarkibini ko’rishingiz mumkin.
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
50
Mobil qurilmalarini dasturlash
Anjir. 2. .dex va. Ushbu maqolada ilgari muhokama qilingan XML fayllari 2rasmda keltirilgan. 2.
III bosqich:
Keyingi qadam “dex2jar” vositasi yordamida kodni bajarishdir. Dex2jar
asboblar qutisi Dalvik .dex bajariladigan fayllarini Java .class fayllariga o’zgartiradi.
“Classes.dex” – dasturimizdagi fayl dex2jar katalogiga tushadi va quyidagi buyruq
yordamida o’zgartiriladi: dex2jar.bat класси.dex.
Anjir. 3 bitta katalogda “class.dex.dex2jar.jar” fayllarini yaratish.
Iv qadam: JD-GUI-dan .class fayllarini ko’rish uchun foydalandik. JD-GUIdan foydalanib, “Classes.dex.dex2jar.jar” faylini oching.
Anjir. 5: Android dasturlari uchun to’liq manba kodi ko’rsatilgan.
V qadam: Ilovaning manba kodini olgandan so’ng, siz haqiqiy manbani
tahlil qilishingiz va muammolarni tekshirishingiz mumkin. Ta’kidlanishicha,
“SmsReceiver.class” sinf nomi bilan fayl biroz g’alati ko’rinadi, chunki bu dastur
taqvimi va bu holatda SmsReceiver talab qilinmaydi. “SmsReceiver.class”
boshlang’ich kodini keyingi tekshiruvda uning uchta shubhali 1066185829,
1066133 va 106601412004 raqamlari borligi aniqlandi. Xususan, vaziyat ushbu
dastur o’rnatilib ishga tushirilganda, Android qurilmaga ko’rsatilgan raqamlardan
yuborilgan xabarlarni blokirovka qilishga urinishga o’xshaydi.
Ushbu raqamlarni Google orqali qidirgandan so’ng, bu China Mobile-ga
tegishli SMS xizmatining raqamlari ekanligi aniqlandi (7-rasm).
Anjir. 7
Keyingi bosqichlarda ilova yuqoridagi raqamlardan etkazib berish
to’g’risidagi hisobotlarni blokirovka qilishga urinayotganini tahlil qilishga urindik.
VI qadam:
“SmsReceiver.class” faylini tahlil qilish tugagandan so’ng, biz quyidagi .class
fayli uchun kodni tahlil qilishni davom ettiramiz, ya’ni. “iCalendar.class”. Ulardan
birinchisi eng shubhali ko’rinadi. Xususan, sendSms () funktsiyasi showImg ()
funktsiyasida mavjudligini payqadik.
Anjir. 8
Shunday qilib, buyruqlar bajarilishidagi funktsiyalarni ko’rish uchun
“sendSms ()” faylini tekshirishni boshladik. Quyidagi rasmda ko’rsatilgandek, biz
sendSms () funktsiyasi yoqilganda, 921X1 matnli SMS avtomatik ravishda
1066185829 raqamiga yuboriladi.
VII qadam:
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
51
SendSms () funktsiyasining oxirida saqlash funktsiyasi buyrug’i mavjudligini
sezdik. Shunday qilib, biz kod ichidagi save () funktsiyasini qidirib topdik va
sendSms () funktsiyasi bilan bevosita aloqani topdik.
Anjir. O‘n
Tegishli tahlilni o’tkazgandan va save () funktsiyasining turli tomonlarini
aniqlab bo’lgandan so’ng, saqlash () funktsiyasi har safar bajarilganda “Y” satri
o’tishi aniqlandi. Bundan tashqari, sendSms () funktsiyasini faqat bir marta
chaqirish mumkin, degan xulosaga kelindi, ammo endi yo’q, chunki sendSms ()
funktsiyasi uchun “agar” qatori o’rnatilgan.
VIII qadam:
Barcha tahlil natijalarini birlashtirib, siz turli xil zararli dasturlarning to’liq
ishlashi to’g’risida aniq tasavvurga ega bo’lishingiz mumkin.
Dastur 1066185829 raqamiga 921X1 matnli SMS-xabarni yuboradi. Bunga
parallel ravishda, ushbu raqamga kelgan xabarlarni etkazib berish to’g’risidagi har
qanday xabarlar bloklanadi va natijada jabrlanuvchiga fonda dastur tomonidan
yuborilgan bunday SMS mavjudligi to’g’risida hech qanday signal bo’lmaydi.
Bundan tashqari, SMS faqat bir marta yuboriladi va jabrlanuvchi aslida hisobdan
debet nima bo’lganligini shubha qila olmaydi.
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
52
Mobil qurilmalarini dasturlash
Anjir. 11: iCalendar.apk tsiklidagi zararli dasturlarni toping
Xulosa:
Telefonga ildiz kirish huquqiga ega zararli dastur nafaqat unda saqlangan
barcha ma’lumotlarni o’qish imkoniyatiga ega, balki uni mutlaqo istalgan joyga
uzatishga qodir. Ushbu ma’lumot aloqa ma’lumotlari, hujjatlar va hatto hisob
parollarini o’z ichiga olishi mumkin. Agar sizda ildizga kirish imkoniyati mavjud
bo’lsa, siz telefonning interfeysida ko’rish mumkin bo’lmagan boshqa tarkibiy
qismlarni o’rnatishingiz mumkin, buning natijasida ularni osongina o’chirib
bo’lmaydi. Android platformasi uchun dasturlarni zararli dasturlardan himoya
qilishning asosiy usullari quyida keltirilgan.
Ilovani faqat ishonchli manbalardan yuklab oling;
Ilovani yuklab olishdan oldin tegishli reyting va sharhlarni tekshirish;
Muayyan ilovalarning ruxsatnomalarini sinchkovlik bilan baholash;
Android OS yangilanishlari mavjud bo’lganda ularni o’rnating;
Mobil dasturlarni himoya qilish uchun dasturlarni o’rnatish.
Hujjat zararli dasturlarning ishonchsiz foydalanuvchilarga etkazgan zarariga
misol keltiradi. Agar biror kishi uning mavjudligini bilmasa, u holda bunday
dasturlar fonda deyarli har qanday ruxsatsiz harakatlarni amalga oshirish uchun
mavjud bo’ladi. Zararli dasturlarning ishlashi foydalanuvchiga uning balansidan
mablag ‘chiqarish, shuningdek parollarni o’g’irlash orqali moliyaviy yo’qotishlarga
olib kelishi mumkin. Bundan tashqari, ular telefonning o’ziga zarar etkazishi
mumkin. Ko’rib turganingizdek, bunday dasturlarning telefoningizga kirishiga yo’l
qo’ymaslik uchun o’z vaqtida tegishli choralarni ko’rish juda muhimdir. O’n marta
afsuslanmasdan, uni bir marta xavfsiz o’ynagan yaxshi.
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
53
“TASDIQLAYMAN”
Urganch kompyuter texnologiyalari
texnikumi o’quv va tarbiyaviy
ishlari
bo’yicha direktor o’rinbosari
____________ M.Allamova
«____» ____________ 20__yil
4-MAVZU: Birinchi loyiha yaratish.
O’quv mashg’ulotning o’qitish texnologiyasi modeli
Vaqt: 80 daqiqa
O’quvchilar soni: ___ nafar
O’quv mashg’ulotining shakli va turi
Nazariy
1. Dasturchilarning o’rtacha daromadi.
O’quv mashg’ulot rejasi
2. Dasturlash tillarining farqi va
afzalliklari
O’quv mashg’ulot maqsadi:
1. Ta’limiy : o’quvchilarda Dasturchilarning o’rtacha daromadi, Dasturlash tillarining
farqi va afzalliklari to’g’risida tushuncha hosil qilish
2. Tarbiyaviy:mehnat intizomi va qonunlari, kasb odobi qoidalari asosida ish olib borish
3. Rivojlantiruvchi:amaliyotdan olgan ko’nikmalaridan mustaqil foydalana olish.
Pedagogik vazifalar:
O’quv faoliyati natijalari:
Tanishtirish:
Ko’rsatadilar:
Ma’lumot berish:
Tasniflaydilar:
Izoh berish:
Aytib beradilar:
Tushuntirib berish:
Tartibli ravishda ga’irib beradilar:
O’qitish metodlari
Kichik axborotli ma’ruza,hikoya, tushuntirish,
ko’rsatma berish, namoyish, ko’rsatish, video
usul, kitob bilan ishlash, insert, mashq,suhbat,
bahs, aqliy hujum, ta’limiy o’yin, pinbord
O’quv faoliyatini tashkil etish shakllari
Ommaviy, jamoaviy, guruhli, individual,
o’ylang va juftlikda fikr almashing texnikasi,
birgalikda o’rganamiz texnikasi, arra texnikasi
O’qitish vositalari
O’qitish shart-sharoiti
Qaytar aloqaning usul va vositalari
Matnlar, yozuv taxtasi, slaydlar, proyektor,
kompyuter, diaproyektor, flipchart, video film,
grafikli organizatorlar, model, mulyajlar,
chizma, sxema, grafik, diagrammalar,
namunalar, yo’riqnoma
Maxsus texnik vositalar bilan jihozlangan
auditoriya
Tezkor-so’rov, savol-javob, test, toshiriq,
mashq
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
54
Mobil qurilmalarini dasturlash
O’quv mashg’ulotining texnologik xaritasi
Faoliyat mazmuni
Faoliyat
bosqichlari va
vaqti
O’qituvchi
Tashkiliy boshlanishi
1-O’quv
mashg’ulotiga O’quvchilar bilan salomlashish, ularni mashg’ulotga
kirish__ daqiqa tayyorgarligi va davomatini tekshirish.
2-bosqich
Asosiy
___ daqiqa
3-bosqich
Yakuniy
___ daqiqa
I.O’quv faniga olib kirish ( _____daq)
1.2.Fan bo’yicha o’tiladigan mavzular bilan tanishtirish,
ularning uzviyligi haqida ma’lumot berish.(-ilova)
1.3. Mavzu bo’yicha asosiy tushunchalar bilan (-ilova)
va mustaqil ishlash uchun adabiyotlar ro’yxati bilan
tanishtirish. Fan yakunida qo’yiladigan baholash
mezonlari bilan tanishtirish (-ilova).
1.4. Birinchi o’quv mashg’ulotning mavzusi, rejasi,
maqsadi va o’quv faoliyat natijalariga qo’yiladigan
baholash mezoni bilan tanishtirish. (-ilova).
II.O’quvchilar bilimini faollashtirish(___daq)
2.1.O’quvchilar bilimini savol-javob/ aqliy xujumorqali
faollashtiradi (-ilova). Javoblarni qabul qiladi, ular
asosida yangi o’quv materialni uzviyligi bo’yicha
ma’lumotlar berishga o’tadi.
III.Yangi o’quv materialiga kirish (____daq)
2.2. Slaydlarni Power Point dasturi asosida (-ilova)
namoyish va sharxlash orqali mavzu bo’yicha asosiy
nazariy xolatlarni bayon qiladi.
2.3. Har bir rejani mustahkamlash uchun savollar
beradi (-ilova).
2.4. Mavzuning har bir qismi bo’yicha xulosalar qiladi.
2.5. Ma’lumotlarni daftarga qayd etishlarini eslatadi.
2.6. Yangi o’quv materialini o’zlashtirish darjasini
tekshirish bo’yicha tezkorso’rov o’tkazadi
Mashg’ulot yakuni va uyga vazifa berish.
3.1. Mavzuni yakunlaydi va mazkur fanning kelgusida
kasbiy faoliyatlaridagi axamiyatini yoritish bilan
yakunlaydi.
3.2. Uyga vazifa beradi va uni bajarish yuzasidan
yo’riqnoma beradi.
3.3.O’quvchilar bilimini baholaydi.
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
O’quvchi
Darsga
tayyorgarlik
ko’radilar.
Tinglaydilar,
yozib
oladilar.
Yozib oladilar
Tinglaydilar
Yozib oladilar
Savolga
javob
beradilar
Tinglaydilar
Savollarga
javob
beradilar.
Ma’lumotlarni
daftarga
qayd
qiladilar.
Savollarga
javob
beradilar
Diqqat
qiladilar.
Vazifani
yozib oladilar
Mobil qurilmalarini dasturlash
55
MAVZU: BIRINCHI LOYIHA YARATISH
Android uchun mobil dasturlashga kirish: qaysi tillarni o’rganishdan
boshlash zarur?
Mobil dasturlash sohasi juda tez rivojlanmoqda, shu bilan birga smartfonlar
dunyodagi texnologik tovarlar bozorida peshqadamlikni ushlab turib, ularning
barcha maishiy texnika va elektronika o’rtasidagi ulushi 44 foizni tashkil qiladi.
Gartner analitik kompaniyasi ma’lumotlariga ko’ra, 2018 da 1,56 milliard smartfon
iste’molchilar tomonidan sotib olingan.
Shu bilan birga, Android operatsion tizimi yildan-yilga mashxurligi oshib
borib, o’tgan 2018 yilda dunyodagi barcha smartfonlarning 80% dan ortig’i
Android operatsion tizimida ishlab chiqarildi. Agarda siz smartfonlardan tashqari
— soatlar, planshetlar, televizorlar, terminallar va hatto muzlatgichlarni ham
mavjudligini hisobga olsangiz, Android ulushi yanada yuqori bo’ladi.
Biroq, operatsion tizimning bunday ortib borayotgan mashhurligini hisobga
olgan holda, foydalanuvchi talablari ham doimiy ravishda o’zgarib, ortib boradi.
Hozirgi kun insonlari har qanday vazifani bajarishi kerak — bankdagi xizmatlarni
to’lash, oziq-ovqat buyurtma qilish, do’stlar bilan suhbatlashish, o’yin o’ynab
vaqtini o’tkazish va hokazo. Bunday ilovalar doimo Google Play do’konida joylab
kelinyapti.
Aynan shuning uchun Androidda mobil ilovalar ishlab chiquvchi dasturchi
kasbining rivojlanishi ulkan salohiyatga ega, siz eng yirik kompaniyalarda
ishlashingiz va minglab odamlar foydalanadigan foydali ilovalarni yaratishingiz
mumkin. Indeed ma’lumotlariga ko’ra, Androidda dasturchilarning Amerika
Qo’shma Shtatlaridagi o’rtacha ish haqi yiliga - $115,779$, Rossiyaning
Headhunter tizimida esa har oyda 500 dan ortiq android dasturchilari bo’sh ish
o’rinlarini nashr etadi. O’z sohasini yaxshi biladigan Android mutaxassis, albatta,
ishsiz qolmaydi.
Ushbu maqolada, agar siz Android dasturchi bo’lishga qaror qilsangiz, mobil
dasturlashni qayerdan boshlashni tushuntirib o’taman. Birinchi navbatda qaysi
tillarni o’rganish kerak? Ta’limni qanday bosqichlarga ajratish kerak? Shuningdek,
zamonaviy mutaxassis bir vaqtning o’zida bir nechta dasturlash tillarini bilishi
kerakmi degan savolga javob berib o’taman.
Nimadan boshlash kerak?
Mobil dasturlashning ko’plab tillari mavjud, ammo men eng asosiy va
an’anaviy Java — dan boshlab o’rganishni maslahat beraman. Ushbu til 2002
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
56
Mobil qurilmalarini dasturlash
yildan boshlab dasturchilar orasida barqaror 1-chi yoki 2-chi mashhurlikni saqlab
keladi(TIOBE dasturlash tillari indeksiga asoslangan holda).
Undagi dasturlash asoslarini o’rganganib bo’lganingizdan so’ng, qolgan
ixtiyoriy tillarga o’tishingiz ancha oson kechadi. Biroq, men birdaniga bir nechta
tilni o’rganmaslikni maslahat bergan bo’lar edim. Avvaliga bitta narsa bilan
shug’ullanish yaxshi va shundan keyingina boshqasiga o’tish eng to’g’ri yo’ldir.
Nima uchun Java?
Java-da ko’plab loyihalar va ilovalar, shuningdek, yirik korporativ dasturlar,
masalan, onlayn banklar yozilgan. Java klassik, qat’iy tiplarga ajratilgan tildir va
shuning uchun boshlang’ich darajadagi o’rganuvchilarga mos keladi.
Java-ning afzalliklarini quyidagicha qayd etgan bo’lar edim:
Java kodi ko’p so’zlik va uzun. Bir tomondan, bu sizni qo’rqitishi mumkin,
ammo bunda ham o’ziga yarasha plyus tomoni bor. Kodni yozish jarayonida
hamma narsa juda aniq va ravshan bo’ladi, sizning xato qilish yoki kutilmagan
xatti-harakatlarga qo’l urishingiz ehtimoli juda kam.
Java-da til tuzilmalari juda kam va ularning aksariyati bir xilda talqin etiladi
(ya’ni, bir xil shablonda yoziladi).
Java-da eski versiyalar qo’llab quvvatlanishi mavjud, ya’ni tilning yangi
versiyasi chiqarilganda, eski kodda hech narsa buzilmaydi. Masalan, bunaqa
ko’ngilbuzarlik ko’proq Swift dasturlash tilida uchrab turadi.
Yangi boshlanuvchilar uchun Java mashhurligining ko’plab afzalliklari
mavjud. Eng kamida, u katta jamoaga (community) ega. Bu shuni anglatadiki,
tafsilotlarni tushunadigan va o’rganishga yordam beradigan odamlarni topish
juda oson. Misol uchun, do’stlar orasida, stackoverflowda, githubda yoki ijtimoiy
tarmoqlarda.
Bundan tashqari, doimiy ravishda yangilanib turadigan ko’plab maqolalar,
videolar va kitoblar ham mavjud, bu shuni anglatadiki, ekzotik tillardan ko’ra
ushbu tilda yordam topish osonroq bo’ladi.
Shuning uchun, Java — siz dasturlash o’rganish boshlash kerak bo’lgan tildir.
Ushbu til yordamida mobil dasturlashni o’rganishingizni, o’zingizning birinchi
mobil ilovangizni yozib tugatishingizni, so’ngra boshqa dasturlash tillarini
o’rganishingizni tavsiya qilgan bo’lar edim.
Qanday qilib Java da kod yozishni boshlash kerak?
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
57
Agar siz Java-ni noldan o’rganmoqchi bo’lsangiz, darhol o’zingizga savol
bering, amaliyotga qancha vaqt berishga tayyorsiz. Chunki har qanday dasturlash
tili ingliz tiliga o’xshaydi: faqat kitoblar va nazariyalar o’rganilmaydi.
Birinchidan, asosiy dasturiy tushunchalarni tushunishingiz kerak. Ular barcha
tillarda o’xshash, o’zgaruvchilar va ularning turlari (tiplari) bilan tanishishdan
boshlang, keyinchalik shartli operatorlar, sikllar, funksiyalar va massivlar bilan
tanishib chiqing. Bu siz kod yozishingiz uchun foydalanadigan tilning sintaktik
konstruktorlaridir.
OYD – obyektga yo’naltirilgan dasturlashga (OOP – Object Oriented
Programming) e’tibor berish muhimdir. Bu xususiyat va metodlarni birlashtirib,
kodda haqiqiy dunyodagi narsalarni ta’riflashning paradigmasidir (yondashuv,
g’oya). Misol uchun, har bir avtomobil o’ziga xos xususiyatlarga ega: tovar,
yoqilg’i turi, quvvat, ishlab chiqarish yili — bu avtomobilning xususiyatlari. O’z
navbatida, har bir mashina bir qator funksiyalarga ham ega: yurish, tormozlash,
faralar nurini boshqarish va boshqalar.
Ushbu ma’lumotlarni o’rganish bosqichida oddiy kalkulyator yoki o’yin kabi
birinchi dasturni yaratish uchun yetarli bo’ladi deb o’ylayman.
Keling, yangi boshlanuvchilar o’rganish boshlanishida tahlil qilishi uchun bitta
kodning oddiy misolini keltiraylik. Bizning vazifamiz ijtimoiy tarmoqdan xabarni
ko’rsatish uchun bitta karta yaratib, uni ekranga chiqarish bo’lsin. Java kodi
quyidagicha ko’rinishda bo’ladi:
// dto/Post.java fayli
Public class Post {
Private long id;
Private String author;
Private String content;
Private boolean likedByMe;
Public Post(long id, String author, String content) {
This(id, author, content, false);
}
Public Post(long id, String author, String content, boolean likedByMe) {
This.id = id;
This.author = author;
This.content = content;
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
58
Mobil qurilmalarini dasturlash
This.likedByMe = likedByMe;
}
Public long getId() {
Return id;
}
Public void setId(long id) {
This.id = id;
}
Public String getAuthor() {
Return author;
}
Public void setAuthor(String author) {
This.author = author;
}
Public String getContent() {
Return content;
}
Public void setContent(String content) {
This.content = content;
}
Public boolean isLikedByMe() {
Return likedByMe;
}
Public void setLikedByMe(boolean likedByMe) {
This.likedByMe = likedByMe;
}
@Override
Public boolean equals(Object o) {
If (this == o) return true;
If (o == null || getClass() != o.getClass()) return false;
Post post = (Post) o;
Return id == post.id &&
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
59
likedByMe == post.likedByMe &&
Objects.equals(author, post.author) &&
Objects.equals(content, post.content);
}
@Override
Public int hashCode() {
Return Objects.hash(id, author, content, likedByMe);
}
@Override
Public String toString() {
Return “Post{“ +
“id=” + id +
“, author=’” + author + ‘\’’ +
“, content=’” + content + ‘\’’ +
“, likedByMe=” + likedByMe +
‘}’;
}
}
// activity/MainActivity.java fayli
Public class MainActivity extends AppCompatActivity {
@Override
Protected void onCreate(Bundle savedInstanceState) {
Super.onCreate(savedInstanceState);
setContentView(R.layout.activity_main);
final Post post = new Post(1, “Vasya”, “First Post in our network!”);
final TextView authorTv = findViewById(R.id.authorTv);
authorTv.setText(post.getAuthor());
final TextView contentTv = findViewById(R.id.contentTv);
contentTv.setText(post.getContent());
final ImageButton likeBtn = findViewById(R.id.likeBtn);
if (post.isLikedByMe()) {
likeBtn.setImageResource(R.drawable.ic_favorite_active_24dp);
}
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
60
Mobil qurilmalarini dasturlash
likeBtn.setOnClickListener(view -> {
// Qisqartirish uchun yozilmadi
});
Final ImageButton shareBtn = findViewById(R.id.shareBtn);
shareBtn.setOnClickListener(view -> {
Intent intent = new Intent();
Intent.setAction(Intent.ACTION_SEND);
Intent.putExtra(Intent.EXTRA_TEXT, post.getAuthor() + “\n\n” +
post.getContent());
Intent.setType(“text/plain”);
startActivity(intent);
});
}
}
Agar siz allaqachon dasturlash asoslarini bilsangiz, unda 2 hafta davomida
Java-da yozishni boshlashingiz mumkin. Tilning har bir jihati aniq va bir xil qilib
belgilab qo’yganligi sababli, o’rganish muammosiz o’tadi. Agar siz Java-ni noldan
o’rganmoqchi bo’lsangiz, kamida 1 oy vaqtni dasturlash asoslari va amaliyotga
qo’yishni tavsiya bergan bo’lardim.
Endi, Java o’rganishning eng qulay usulini tanlash masalasiga to’xtalamiz.
Men o’z faoliyatimdan kelib chiqqan holda bir nechta variantni taklif qilaman.
Birinchisi: universitetda dasturchi mutaxassisligi olish. Bir tomondan, bu nafaqat
Java, balki boshqa tillar va dasturlash turlarini ham bilib olish imkonini beradi, siz
asosiy dasturiy bilimlarga ega bo’lasiz. Ammo universitetda o’qish-Androidda
tezda dasturlashni boshlashni istaganlar uchun juda uzoq va murakkab yo’ldir.
Ikkinchi variant: kitoblarni, videolarni va maqolalarni mustaqil ravishda
o’rganish. Yuqorida aytib o’tganimdek, internetda mobil dasturlash va ayniqsa
Java uchun juda ko’p materiallar mavjud. Ushbu ta’lim usuli sabr-toqat va
qat’iyatlilikka ega bo’lganlar uchungina o’z natijasini beradi. Hamma narsani qunt
bilan o’rganish va tushunish talab etiladi. Agar sizning bilim darajangiz nol bo’lsa,
unda asosiy tushunchalar va konstruksiyalar birinchi navbatda juda murakkab va
tushunarsiz ko’rinishi mumkin. Bundan tashqari, amaliyotsiz nazariya to’liq
kartinani bera olmaydi.
Uchinchi variant ham bor: qo’shimcha kurslarda kerakli bilim va
ko’nikmalarni olish, masalan, onlayn. Hozirda Java kurslari har xil maktablarni
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
61
taklif qilmoqda va siz o’zingiz uchun dasturning murakkabligi va davomiyligini
tanlashingiz mumkin. Ushbu yondashuvning afzalligi shundaki, siz Mentor bilan
birga o’qiysiz. U uy vazifasini tekshiradi va siz hali ham yopishingiz kerak bo’lgan
bilimlardagi bo’shliqlarni ko’rsatadi. Bunday dasturning standart davomiyligi 4-5
oy davom etadi. Lekin kurslarga e’tiborliroq bo’lishni tavsiya qilardim, sababi
ko’pchilik o’rganuvchilar o’z mentorining qolipiga tushib qoladi va u qolipdan
tashqaridagi hayotni manqurtlarcha xato deb o’ylashni boshlaydi.
Lekin Java o’rganishda to’xtamaslik kerak. Siz boshlang’ich asoslarni
mustahkamlaganingizdan so’ng, birinchi dasturni yozdingiz ham deylik.
Keyinchalik, men bugungi kunda mashhurlik kasb etadigan va bozorning yirik
o’yinchilaridan tan olinadigan boshqa tilni o’rganishni maslahat beraman.
Keyingi bosqich — Kotlin
Kotlin Java bilan maksimal darajada mos keladi va shuning uchun uni
o’rganish jarayoni siz uchun juda oson va tez bo’ladi.
Kotlin tili yosh til hisoblanadi. 2011 yildan buyon mavjud bo’lsa-da, faqat 2019
may oyida Google uni Android platformasi uchun ustuvor dasturlash tili deb e’lon
qildi va Google Android-ni ishlab chiqayotganini hisobga olsak, ushbu tadbirdan
so’ng Kotlinning dasturchilar orasida mashhurligi tez o’sib bormoqda.
Tendentsiyalardan so’ng, ko’plab ish beruvchilar Kotlin bilimlarini talab qilishni
boshlab yuborganlar.
Google tomonidan tan olinishidan tashqari, Kotlinning mobil rivojlanishdagi
mashhurligi qulaylik bilan bog’liq.
Tilning Java bilan to’liq muvofiqligi bor. Asosan, loyihaning yarmini bir xil
tilda yozishingiz va keyin boshqasiga o’tishingiz mumkin. O’tish tufayli mavjud
kod, kutubxonalar va Android SDK-ga bo’lgan bog’liqliklar yo’qolmaydi.
Kotlin kodi Java-ga qaraganda ancha qisqa va mazmunli. 4-5 satrda Java-da
yozishingiz mumkin bo’lgan hamma narsa Kotlin-da bitta satrga mos keladi.
Ba’zan dasturchilar tezlashishni istaydilar va Java-dagi kabi dardini birovga
aytgandek kod yozib o’tirmaydilar.
Java-ning yangi versiyalari doimo paydo bo’lishiga qaramasdan, bu
Android-ning rivojlanish dunyosiga ta’sir qilmaydi, bu yerda hamma narsa Java 6
darajasida saqlanadi. Va yangi imkoniyatlarni ishlatish uchun vaqtinchalik
yechimlar mavjud bo’lsa-da, Kotlin-da, yangi xususiyatlar tez-tez paydo bo’ladi.
Kotlin — Android Studio-ning asosiy qismida joylashgan Intellij Idea IDEning dasturchilari, ya’ni JetBrains kompaniyasining ish mahsulidir. Buning
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
62
Mobil qurilmalarini dasturlash
natijasida Kotlin IDE tomondan juda yaxshi qo’llab-quvvatlanadi: aqlli maslahatlar,
kodni qayta ishlash, fayllarni navigatsiya qilish va h.k.
Kotlin-ni o’rganish oson
Kotlin-ni Java-ga “shiringina qo’shimcha” deb nomlash mumkin, ular juda
o’xshash. Shuning uchun, asosiy til bilan tanish bo’lganlar, Kotlinni o’rganish
uchun maksimal 1-2 haftani sarflasa yetarli bo’ladi. Shu bilan birga, tilning barcha
xususiyatlarini darhol ishlatishingiz shart emas, siz “Java uslubida” yozishni
boshlashingiz va asta-sekin yangisini o’rganishingiz, uni kodingizga kiritishingiz
mumkin.
Shunday qilib, dasturlashni boshlovchilar uchun JetBrains dasturchilari Kotlin
haqida rasmiy resurslarga murojaat qilishni maslahat berishadi. Ular yangi
boshlanuvchilar uchun materiallar kutubxonalariga, shuningdek, til tarixining
batafsil tavsiflariga va konstruksiyalarning o’ziga xos xususiyatlariga ega. Faqat
qiyinchiligi shundaki – resurs ingliz tilidadir. Biroq, bu texnik til va ko’pgina
atamalar, asosan, rus va o’zbek tillariga tarjima qilinmaganligi sababli, bu bilan
hech qanday muammo bo’lmasligi kerak.
Bundan tashqari, Google-dan gaydni o’qishni taklif qilaman, bu yerda Javada yozilgan dasturni Kotlin-ga qanday tarjima qilishni batafsil bayon qilingan.
Maqolada fayllarni kengaytma bilan qanday aylantirish haqida gap boradi. Java
fayllar .java kengaytmasida va Kotlin fayllar uchun .kt kengaytmalar qo’llaniladi.
Bundan tashqari Android SDK bilan ishlashda Java va Kotlindagi kod qismlarini
taqqoslashlar ham gaydda keltirib o’tilgan.
Men ham yuqorida Java-da yozilgan kodni Kotlin-da ham yozib
ko’rsatmoqchiman, bitta solishtirib ko’ring:
// dto/Post.kt fayli
Data class Post(
Val id: Long,
Val author: String,
Val content: String,
Val likedByMe: Boolean = false
)
// activity/MainActivity.kt fayli
Class MainActivity : AppCompatActivity() {
Override fun onCreate(savedInstanceState: Bundle?) {
Super.onCreate(savedInstanceState)
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
63
setContentView(R.layout.activity_main)
// Ma’lumotlar internetdan olinishi lozim, lekin men misolni kichraytirdim
Val post = Post(1, “Netology”, “First post in our network!”)
// Kotlin Android Extensions yordami tufayli hech qanday findViewById
ishlatilmaydi
authorTv.text = post.author
contentTv.text = post.content
if (post.likedByMe) {
likeBtn.setImageResource(R.drawable.ic_favorite_active_24dp)
}
// lambda
likeBtn.setOnClickListener {
// Qisqartirish uchun hech narsa yozilmadi
}
shareBtn.setOnClickListener {
val intent = Intent().apply {
// lambda with receiver
Action = Intent.ACTION_SEND
putExtra(Intent.EXTRA_TEXT, “””
${post.author}
${post.content}
“””.trimIndent())
Type = “text/plain”
}
startActivity(intent)
}
}
}
Shuni esda tutingki, agarda siz Java asoslarini bilsangiz va unga eng oddiy
ilovalar yozsangiz, Kotlinni o’rganish uchun bir xil yo’lni bosib o’tishingiz shart
emas. Siz umumiy qabul qilingan konstruktorlarni, o’zgaruvchilarni va
ma’lumotlar turlarini (tiplarini) bilsangiz bas. Java-ga juda o’xshash kodni yozishni
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
64
Mobil qurilmalarini dasturlash
boshlashingiz mumkin, keyin Kotlinni o’rganish jarayonida undan ko’proq ishlar
qilishni boshlashingiz mumkin.
Ushbu maqolada Android mobil dasturlash sohasiga kirishning aniq va
universal usulini taklif qilindi. Birinchi bosqich Java-ni uzoq, ammo an’anaviy va
tushunarli sintaktik konstruktsiyalar bilan o’rganishdir. Ularni o’zlashtirganingizdan
keyin siz “shakar” Kotlinga o’tishingiz mumkin. Bunday tartib siz uchun qulay
bo’ladi deb o’ylayman.
Mobil dasturlashning eng mashhur ikki tilini bilish — Java va Kotlin-boshqa
Android dasturchilari orasida sizga foyda keltiradi. Yuqorida aytib o’tilganidek, ish
beruvchilar Kotlin dasturlash tilida bilimi bor dasturchilarni izlaydi, va Kotlin
bilimlari Java-siz o’zlashtirilishi mumkin emas. Har qanday holatda, siz va sizning
kelajakdagi jamoangizni qiziqtiradigan narsalarni tanlash uchun turli tillarda mobil
ilovalarni yozishni o’rganishingiz kerak.
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
65
“TASDIQLAYMAN”
Urganch kompyuter texnologiyalari
texnikumi o’quv va tarbiyaviy
ishlari
bo’yicha direktor o’rinbosari
____________ M.Allamova
«____» ____________ 20__yil
5-MAVZU: Java asos, o'zgaruvchilar, formula va amal
O’quv mashg’ulotning o’qitish texnologiyasi modeli
Vaqt: 80 daqiqa
O’quvchilar soni: ___ nafar
O’quv mashg’ulotining shakli va turi
Nazariy
1. Java asos, o'zgaruvchilar
O’quv mashg’ulot rejasi
2. Formula va amal.
O’quv mashg’ulot maqsadi:
1. Ta’limiy : o’quvchilarda asos, o'zgaruvchilar, formula va amal to’g’risida tushuncha
hosil qilish
2. Tarbiyaviy:mehnat intizomi va qonunlari, kasb odobi qoidalari asosida ish olib borish
3. Rivojlantiruvchi:amaliyotdan olgan ko’nikmalaridan mustaqil foydalana olish.
Pedagogik vazifalar:
O’quv faoliyati natijalari:
Tanishtirish:
Ko’rsatadilar:
Ma’lumot berish:
Tasniflaydilar:
Izoh berish:
Aytib beradilar:
Tushuntirib berish:
Tartibli ravishda ga’irib beradilar:
Kichik axborotli ma’ruza,hikoya, tushuntirish,
ko’rsatma berish, namoyish, ko’rsatish, video
O’qitish metodlari
usul, kitob bilan ishlash, insert, mashq,suhbat,
bahs, aqliy hujum, ta’limiy o’yin, pinbord
Ommaviy, jamoaviy, guruhli, individual,
o’ylang va juftlikda fikr almashing texnikasi,
O’quv faoliyatini tashkil etish shakllari
birgalikda o’rganamiz texnikasi, arra texnikasi
Matnlar, yozuv taxtasi, slaydlar, proyektor,
kompyuter, diaproyektor, flipchart, video film,
grafikli organizatorlar, model, mulyajlar,
O’qitish vositalari
chizma, sxema, grafik, diagrammalar,
namunalar, yo’riqnoma
Maxsus texnik vositalar bilan jihozlangan
O’qitish shart-sharoiti
auditoriya
Tezkor-so’rov, savol-javob, test, toshiriq,
Qaytar aloqaning usul va vositalari
mashq
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
66
Mobil qurilmalarini dasturlash
O’quv mashg’ulotining texnologik xaritasi
Faoliyat mazmuni
Faoliyat
bosqichlari va
vaqti
O’qituvchi
Tashkiliy boshlanishi
1-O’quv
mashg’ulotiga O’quvchilar bilan salomlashish, ularni mashg’ulotga
kirish__ daqiqa tayyorgarligi va davomatini tekshirish.
2-bosqich
Asosiy
___ daqiqa
3-bosqich
Yakuniy
___ daqiqa
O’quvchi
Darsga
tayyorgarlik
ko’radilar.
I.O’quv faniga olib kirish ( _____daq)
1.2.Fan bo’yicha o’tiladigan mavzular bilan tanishtirish,
ularning uzviyligi haqida ma’lumot berish.(-ilova)
1.3. Mavzu bo’yicha asosiy tushunchalar bilan (-ilova)
va mustaqil ishlash uchun adabiyotlar ro’yxati bilan
tanishtirish. Fan yakunida qo’yiladigan baholash
mezonlari bilan tanishtirish (-ilova).
1.4. Birinchi o’quv mashg’ulotning mavzusi, rejasi,
maqsadi va o’quv faoliyat natijalariga qo’yiladigan
baholash mezoni bilan tanishtirish. (-ilova).
II.O’quvchilar bilimini faollashtirish(___daq)
2.1.O’quvchilar bilimini savol-javob/ aqliy xujumorqali
faollashtiradi (-ilova). Javoblarni qabul qiladi, ular
asosida yangi o’quv materialni uzviyligi bo’yicha
ma’lumotlar berishga o’tadi.
III.Yangi o’quv materialiga kirish (____daq)
2.2. Slaydlarni Power Point dasturi asosida (-ilova)
namoyish va sharxlash orqali mavzu bo’yicha asosiy
nazariy xolatlarni bayon qiladi.
2.3. Har bir rejani mustahkamlash uchun savollar
beradi (-ilova).
2.4. Mavzuning har bir qismi bo’yicha xulosalar qiladi.
2.5. Ma’lumotlarni daftarga qayd etishlarini eslatadi.
2.6. Yangi o’quv materialini o’zlashtirish darjasini
tekshirish bo’yicha tezkorso’rov o’tkazadi
Tinglaydilar,
yozib
oladilar.
Yozib oladilar
Mashg’ulot yakuni va uyga vazifa berish.
3.1. Mavzuni yakunlaydi va mazkur fanning kelgusida
kasbiy faoliyatlaridagi axamiyatini yoritish bilan
yakunlaydi.
3.2. Uyga vazifa beradi va uni bajarish yuzasidan
yo’riqnoma beradi.
3.3.O’quvchilar bilimini baholaydi.
Diqqat
qiladilar.
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Tinglaydilar
Yozib oladilar
Savolga
javob
beradilar
Tinglaydilar
Savollarga
javob
beradilar.
Ma’lumotlarni
daftarga
qayd
qiladilar.
Savollarga
javob
beradilar
Vazifani
yozib oladilar
Mobil qurilmalarini dasturlash
67
MAVZU: Java asos, o'zgaruvchilar, formula va amal.
Oynaga chiqish
1. STRUKTURA
public class ismi {
public static void main(String[] args) {
System.out.println(so’zalar);
}
}
2. print
public class Sample1 {
public static void main(String[] args) {
System.out.print(“Welcome!”);
System.out.print(“Let’s start Java!”);
}
}
O’zgaruvchilar
1. ism
・ inglizcha, raqam, [_] , [$] ishlatish kerak.
・ uzunligida limit yo’q.
・ zaxiradagi so’z (return, class, ...) mumkin emas.
・ boshida rakam mumkin emas.
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
68
Mobil qurilmalarini dasturlash
・ katta va kichkina teng emas.
OK： a abc ab_c F1 cO2
NG： 12a return is-a
2. form
boolean true yoki false
char 2byte so’z
(¥u0000 ~ ¥uffff)
byte 1byte butun son
(-128 ~ 127 )
short 2byte butun son
(-32768 ~ 32767)
int 4byte butun son
(-2147483648 ~ 2147483647)
long 8byte butun son
(-9223372036854775808 ~
9223372036854775807)
float 4byte xaqiqiy son
double 8byte xaqiqiy son
3. yangi o’zgaruvchi yasash (declaration)
‣ struktkra
form ismi;
‣ masalan
int num;
char c;
double db, dd;
4. tayinlash (assignment)
‣ struktkra
ismi = formula;
‣ masalan
num = 3;
str = “abc”
5. yangi o’zgaruvchi yasash va tayilash
(initialization)
‣ struktkra
form ismi = formula;
‣ masalan
int num = 3 + 2;
6. yangilash(update)
o’zgaruvchilarga bergan qiymat yanilash mumkin.
‣ masalan
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
69
int num1, num2;
num1 = 3;
num2 = 5;
num1 = num2;
7. klaviatura dan kirish
‣ struktkra
import java.io.*;
class ismi {
public static void main(String[] args) throws IOException {
BufferedReader br =
new BufferedReader(new InputStreamReader(System.in));
String str = br.readLine();
}
}
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
70
Mobil qurilmalarini dasturlash
“TASDIQLAYMAN”
Urganch kompyuter texnologiyalari
texnikumi o’quv va tarbiyaviy
ishlari
bo’yicha direktor o’rinbosari
____________ M.Allamova
«____» ____________ 20__yil
6-MAVZU: Androidda Layoutlar bilan ishlash
O’quv mashg’ulotning o’qitish texnologiyasi modeli
Vaqt: 80 daqiqa
O’quvchilar soni: ___ nafar
O’quv mashg’ulotining shakli va turi
Nazariy
1. Android versiyalari
O’quv mashg’ulot rejasi
2. Layoutlar turlari
3. Layoutlar atributlari
O’quv mashg’ulot maqsadi:
1. Ta’limiy : o’quvchilarda Android versiyalari, Layoutlar turlari, Layoutlar atributlari
to’g’risida tushuncha hosil qilish
2. Tarbiyaviy:mehnat intizomi va qonunlari, kasb odobi qoidalari asosida ish olib borish
3. Rivojlantiruvchi:amaliyotdan olgan ko’nikmalaridan mustaqil foydalana olish.
Pedagogik vazifalar:
O’quv faoliyati natijalari:
Tanishtirish:
Ko’rsatadilar:
Ma’lumot berish:
Tasniflaydilar:
Izoh berish:
Aytib beradilar:
Tushuntirib berish:
Tartibli ravishda ga’irib beradilar:
O’qitish metodlari
Kichik axborotli ma’ruza,hikoya, tushuntirish,
ko’rsatma berish, namoyish, ko’rsatish, video
usul, kitob bilan ishlash, insert, mashq,suhbat,
bahs, aqliy hujum, ta’limiy o’yin, pinbord
O’quv faoliyatini tashkil etish shakllari
Ommaviy, jamoaviy, guruhli, individual,
o’ylang va juftlikda fikr almashing texnikasi,
birgalikda o’rganamiz texnikasi, arra texnikasi
O’qitish vositalari
Matnlar, yozuv taxtasi, slaydlar, proyektor,
kompyuter, diaproyektor, flipchart, video film,
grafikli organizatorlar, model, mulyajlar,
chizma, sxema, grafik, diagrammalar,
namunalar, yo’riqnoma
O’qitish shart-sharoiti
Qaytar aloqaning usul va vositalari
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Maxsus texnik vositalar bilan jihozlangan
auditoriya
Tezkor-so’rov, savol-javob, test, toshiriq,
mashq
71
Mobil qurilmalarini dasturlash
O’quv mashg’ulotining texnologik xaritasi
Faoliyat
bosqichlari va
vaqti
Faoliyat mazmuni
O’qituvchi
O’quvchi
Tashkiliy boshlanishi
1-O’quv
mashg’ulotiga O’quvchilar bilan salomlashish, ularni mashg’ulotga
kirish__ daqiqa tayyorgarligi va davomatini tekshirish.
2-bosqich
Asosiy
___ daqiqa
3-bosqich
Yakuniy
___ daqiqa
I.O’quv faniga olib kirish ( _____daq)
1.2.Fan bo’yicha o’tiladigan mavzular bilan tanishtirish,
ularning uzviyligi haqida ma’lumot berish.(-ilova)
1.3. Mavzu bo’yicha asosiy tushunchalar bilan (-ilova)
va mustaqil ishlash uchun adabiyotlar ro’yxati bilan
tanishtirish. Fan yakunida qo’yiladigan baholash
mezonlari bilan tanishtirish (-ilova).
1.4. Birinchi o’quv mashg’ulotning mavzusi, rejasi,
maqsadi va o’quv faoliyat natijalariga qo’yiladigan
baholash mezoni bilan tanishtirish. (-ilova).
II.O’quvchilar bilimini faollashtirish(___daq)
2.1.O’quvchilar bilimini savol-javob/ aqliy xujumorqali
faollashtiradi (-ilova). Javoblarni qabul qiladi, ular
asosida yangi o’quv materialni uzviyligi bo’yicha
ma’lumotlar berishga o’tadi.
III.Yangi o’quv materialiga kirish (____daq)
2.2. Slaydlarni Power Point dasturi asosida (-ilova)
namoyish va sharxlash orqali mavzu bo’yicha asosiy
nazariy xolatlarni bayon qiladi.
2.3. Har bir rejani mustahkamlash uchun savollar
beradi (-ilova).
2.4. Mavzuning har bir qismi bo’yicha xulosalar qiladi.
2.5. Ma’lumotlarni daftarga qayd etishlarini eslatadi.
2.6. Yangi o’quv materialini o’zlashtirish darjasini
tekshirish bo’yicha tezkorso’rov o’tkazadi
Mashg’ulot yakuni va uyga vazifa berish.
3.1. Mavzuni yakunlaydi va mazkur fanning kelgusida
kasbiy faoliyatlaridagi axamiyatini yoritish bilan
yakunlaydi.
3.2. Uyga vazifa beradi va uni bajarish yuzasidan
yo’riqnoma beradi.
3.3.O’quvchilar bilimini baholaydi.
Darsga
tayyorgarlik
ko’radilar.
Tinglaydilar,
yozib oladilar.
Yozib oladilar
Tinglaydilar
Yozib oladilar
Savolga javob
beradilar
Tinglaydilar
Savollarga
javob
beradilar.
Ma’lumotlarni
daftarga qayd
qiladilar.
Savollarga
javob
beradilar
Diqqat
qiladilar.
Vazifani yozib
oladilar
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
72
Mobil qurilmalarini dasturlash
Mavzu: Androidda Layoutlar bilan ishlash
Android – Linux operatsion tizimi yadrosi asosida ishlab chiqilgan bo`lib, ochiq
kodli tizim hisoblanadi. Android operation tizimi Google kompaniyasining
mahsuloti hisoblanadi.
Android ning yaratilish bosqichlari :
Layoutlar bilan ishlagan vaqtda androidning maxsus komponentalari bilan
ishlashga to`g`ri keladi. Bu komponentalar user interfaceni visualniy ko`rinishda
yasashga imkoniyatlar yaratib beradi.
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
73
Tashqi ko`rinish:
Androidda layoutlar bir necha xil bo`lishi mumkin. Quyidagi misolda siz
LinearLayoutga xususiy holat uchun keltrilgan misolda ko`rishingiz mumkin.
<?xml version="1.0" encoding="utf-8"?>
<LinearLayout xmlns:android="http://schemas.android.com/apk/res/android"
android:layout_width="fill_parent"
android:layout_height="fill_parent"
android:orientation="vertical" >
<TextView android:id="@+id/text"
android:layout_width="wrap_content"
android:layout_height="wrap_content"
android:text="This is a TextView" />
<Button android:id="@+id/button"
android:layout_width="wrap_content"
android:layout_height="wrap_content"
android:text="This is a Button" />
<!-- More GUI components go here -->
</LinearLayout>
Har bir xml ko`rinishning o`ziga bo`glangan java fayli mavjud bo`ladi va u
quyidagi metod yordamida bog`lanadi:
public void onCreate(Bundle savedInstanceState) {
super.onCreate(savedInstanceState);
setContentView(R.layout.activity_main);
}
Layout ko`rinishlar haqida qisqacha ma`lumot:
№
Layout & Ma`lumot
1 Linear Layout.
Orientatsiyasi belgilash orqali linearlayout ichiga kiritilgan
atributlarni belgilash imkonini yaratadi.
2 Relative Layout
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
74
Mobil qurilmalarini dasturlash
RelativeLayout komponentalarni har xil positsiyada joylashtirish mumkin
3 Table Layout
TableLayout jdaval ko`rinishda joylashtirish mumkin.
4 Absolute Layout
AbsoluteLayout bu aniq joyini x va y o`qlarida belgilab olish mumkin.
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
75
5 List View
ListView itemlarida satrlar bilan ishlash imkonini yaratib beradi
6 Grid View
GridView ViewGroup guruhiga kirib satr va ustunlarda har xil ob`yektlar bilan
ishlash imkoniyatini yaratib beradi.
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
76
Mobil qurilmalarini dasturlash
Layout atributlari :
Atributlar obyektlarni xususiyatlarini belgilashda kerak bo`ladi. Shunday atbutalar
mavjudki, hamma obyektlarga ham to`g`ri keladi, ayrimlari esa faqat o`ziga
tegishli bo`ladi. Layoutlar attributalariga misollar:
Atributlar
Qisqacha ma`lumot
android:id
Obyektni identefikatsion nomini belgilash
android:layout_width
Obyektni enini belgilash
android:layout_height
Obyektni bo`yini belgilash
android:layout_marginTop
Obyektni positsiyasini yuqoridan pastga qarab
surish
android:layout_marginBotto Obyektni positsiyasini pastidan yuqoriga qarab
m
surish
android:layout_marginLeft
Obyektni positsiyasini chapdan o`nga qarab
surish
android:layout_marginRight Obyektni positsiyasini o`ngdan chapga qarab
surish
android:layout_gravity
Joylashuv o`rnini belgilash
android:layout_weight
Obyekt vazni, ya`ni eni va bo`yicha ajdod
layoutdan olgan xususiyati
android:layout_x
Layout da x koordinatasi bo`yicha belgilash
android:layout_y
Layout da y koordinatasi bo`yicha belgilash
android:paddingLeft
Obyektlarni chapga o`zidan itarish
android:paddingRight
Obyektlarni o`nga o`zidan itarish
android:paddingTop
Obyektlarni yuqoriga o`zidan itarish
android:paddingBottom
Obyektlarni pastga o`zidan itarish
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
77
Variyantlar :
1.Talabalarni registratsiya qilish formasini yaratish
2.Sport chempianatlarini ro`yhatini ko`rishni tuzish
3. Talabalar ma`lumotlar bazasini yaratish
4.Talabalarni bazada saqlashni boshqarish
5.Ixtiyoriy bir tashkilotni invertirlashni ko`rsatish
6. Sotilmagan biletlarni ro`yhatini shakllantirish
7. On-line lug`atni shkllantirish
8. Avtotest dasturini .xml ni yaratish
9. Mehmonhonalarda registratsiya qilishni ko`rinishini chizish
10 Shifoxonalarda registratsiya qilishni ko`rinishini chizish
11 Bemorlarni tarixini chiqarishni dizaynini yaratsih
12. On-line mobile messanger
13 Biror bir fan to`g`risinda ma`lumot beruvchi ko`rinishni yartish
14. Avtomob stansiyalarini ro`yhatga oluvchi ko`rinish
15 Xizmatchilarni ro`yhatga olish
16. To`lovlarni to`lashni boshqarishni ko`rinishini yasash
17.Tu`gilgan kunlarni ro`yhatga olish dasturini ko`rinishini yasash
18 Internet magazinni ko`rinishi
19 Komponiya ogohlantirishlari haqida ma`lumot beruvchi ko`rinish
20. mail klient dasturini ko`rinishi
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
78
Mobil qurilmalarini dasturlash
“TASDIQLAYMAN”
Urganch kompyuter texnologiyalari
texnikumi o’quv va tarbiyaviy
ishlari
bo’yicha direktor o’rinbosari
____________ M.Allamova
«____» ____________ 20__yil
7-MAVZU: GoogleMap xaritasi xizmati bilan ishlashning xususiyatlari
O’quv mashg’ulotning o’qitish texnologiyasi modeli
Vaqt: 80 daqiqa
O’quvchilar soni: ___ nafar
O’quv mashg’ulotining shakli va turi
Nazariy
1. Google kompaniyasi haqida ma’lumotlar
2. Google xizmatlari haqida ma’lumotlar
O’quv mashg’ulot maqsadi:
1. Ta’limiy : o’quvchilarda Google kompaniyasi va xizmatlari to’g’risida tushuncha hosil
qilish
2. Tarbiyaviy:mehnat intizomi va qonunlari, kasb odobi qoidalari asosida ish olib borish
3. Rivojlantiruvchi:amaliyotdan olgan ko’nikmalaridan mustaqil foydalana olish.
Pedagogik vazifalar:
O’quv faoliyati natijalari:
Tanishtirish:
Ko’rsatadilar:
Ma’lumot berish:
Tasniflaydilar:
Izoh berish:
Aytib beradilar:
Tushuntirib berish:
Tartibli ravishda ga’irib beradilar:
Kichik axborotli ma’ruza,hikoya, tushuntirish,
ko’rsatma berish, namoyish, ko’rsatish, video
O’qitish metodlari
usul, kitob bilan ishlash, insert, mashq,suhbat,
bahs, aqliy hujum, ta’limiy o’yin, pinbord
Ommaviy, jamoaviy, guruhli, individual,
o’ylang va juftlikda fikr almashing texnikasi,
O’quv faoliyatini tashkil etish shakllari
birgalikda o’rganamiz texnikasi, arra texnikasi
Matnlar, yozuv taxtasi, slaydlar, proyektor,
kompyuter, diaproyektor, flipchart, video film,
grafikli organizatorlar, model, mulyajlar,
O’qitish vositalari
chizma, sxema, grafik, diagrammalar,
namunalar, yo’riqnoma
Maxsus texnik vositalar bilan jihozlangan
O’qitish shart-sharoiti
auditoriya
Tezkor-so’rov, savol-javob, test, toshiriq,
Qaytar aloqaning usul va vositalari
mashq
O’quv mashg’ulot rejasi
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
79
Mobil qurilmalarini dasturlash
O’quv mashg’ulotining texnologik xaritasi
Faoliyat
bosqichlari va
vaqti
Faoliyat mazmuni
O’qituvchi
O’quvchi
Tashkiliy boshlanishi
1-O’quv
mashg’ulotiga O’quvchilar bilan salomlashish, ularni mashg’ulotga
kirish__ daqiqa tayyorgarligi va davomatini tekshirish.
2-bosqich
Asosiy
___ daqiqa
3-bosqich
Yakuniy
___ daqiqa
Darsga
tayyorgarlik
ko’radilar.
I.O’quv faniga olib kirish ( _____daq)
1.2.Fan bo’yicha o’tiladigan mavzular bilan tanishtirish,
ularning uzviyligi haqida ma’lumot berish.(-ilova)
1.3. Mavzu bo’yicha asosiy tushunchalar bilan (-ilova)
va mustaqil ishlash uchun adabiyotlar ro’yxati bilan
tanishtirish. Fan yakunida qo’yiladigan baholash
mezonlari bilan tanishtirish (-ilova).
1.4. Birinchi o’quv mashg’ulotning mavzusi, rejasi,
maqsadi va o’quv faoliyat natijalariga qo’yiladigan
baholash mezoni bilan tanishtirish. (-ilova).
II.O’quvchilar bilimini faollashtirish(___daq)
2.1.O’quvchilar bilimini savol-javob/ aqliy xujumorqali
faollashtiradi (-ilova). Javoblarni qabul qiladi, ular
asosida yangi o’quv materialni uzviyligi bo’yicha
ma’lumotlar berishga o’tadi.
III.Yangi o’quv materialiga kirish (____daq)
2.2. Slaydlarni Power Point dasturi asosida (-ilova)
namoyish va sharxlash orqali mavzu bo’yicha asosiy
nazariy xolatlarni bayon qiladi.
2.3. Har bir rejani mustahkamlash uchun savollar
beradi (-ilova).
2.4. Mavzuning har bir qismi bo’yicha xulosalar qiladi.
2.5. Ma’lumotlarni daftarga qayd etishlarini eslatadi.
2.6. Yangi o’quv materialini o’zlashtirish darjasini
tekshirish bo’yicha tezkorso’rov o’tkazadi
Tinglaydilar,
yozib
oladilar.
Yozib oladilar
Tinglaydilar
Mashg’ulot yakuni va uyga vazifa berish.
3.1. Mavzuni yakunlaydi va mazkur fanning kelgusida
kasbiy faoliyatlaridagi axamiyatini yoritish bilan
yakunlaydi.
3.2. Uyga vazifa beradi va uni bajarish yuzasidan
yo’riqnoma beradi.
3.3.O’quvchilar bilimini baholaydi.
Diqqat
qiladilar.
Yozib oladilar
Savolga
javob
beradilar
Tinglaydilar
Savollarga
javob
beradilar.
Ma’lumotlarni
daftarga
qayd
qiladilar.
Savollarga
javob
beradilar
Vazifani
yozib oladilar
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
80
Mobil qurilmalarini dasturlash
Mavzu: GoogleMap xaritasi xizmati bilan ishlashning xususiyatlari
Google
Janr
Internet, Computer software
Ishga tushgan sanasi
4-sentabr 1998
Joylashuvi
1600 Amphitheatre Parkway, Mountain View,
Kaliforniya
Asoschi(lar)i
Sergey Brin, Larry Page
Xoʻjayinlar
Eric E. Schmidt, BIM/Direktor
Sergey Brin, asoschi, Texnologiya Prezidenti
Larry Page, asoschi, Mahsulotlar Prezidenti
George Reyes, BMM
Daromad
Green Arrow Up Darker.svg US$ 29.321 milliard
(2010)
Ishchilar soni
26,316 (31-mart, 2011)
Veb sayti
www.google.com
Google LLC, Amerikaning internetga oid xizmatlar va mahsulotlar, jumladan,
onlayn reklama texnologiyasi, qidiruvi, dasturiy taʼminot va apparatura sohasidagi
ixtisoslashgan ko‘p tilli texnologiya kompaniyasi. U Amazon, Apple va Facebook
bilan birga Katta To‘rtlik texnologiya kompaniyalaridan biri sanaladi.
Ushbu tizim hozirda internetda mashhurligi boʻyicha birinchi oʻrinda
bormoqda (u 70% qidiruv soʻrovlarini amalga oshiradi). Hozirda u kuniga 50
million qidiruv soʻrovlarini ro‘yxatdan o‘tkazadi va ayni vaqtda 8 milliarddan ortiq
veb sahifalarni indeksatsiyalagan. Google qidiruv tizimi 101 tadan ortiq tillarda
soʻrovlarni qayta ishlaydi va 132 mingdan ortiq kompyuterlardan iborat (2004-yil
avgust oyi maʼlumotlariga asosan).
Kompaniya
Qidiruv tizimi Google Inc. Sifatida Mauntin Vyuda roʻyxatdan oʻtgan.
Saytlarni indekslash
Google qidiruv roboti tarkibida User Agent bor. User Agent –
Googlebot(Qidiruv roboti) – bu sahifalarni tarkibini qidirishda indekslash uchun
skaner qiluvchi asosiy robotlardan biri xisoblanadi. Bundan tashqari bu kabi bir
qancha robotlar mavjud: - Googlebot-Mobile – mobil qurilmalar saytlarini
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
81
indekslovchi robot; - Google Search Appliance (Google) gsa-crawler – yangi
apparat-dasturiy kompleksi Search Appliance ning qidiruv roboti; - GooglebotImage — rasmlarni indekslash uchun sahifalarni skaner qiluvchi robot; Mediapartners-Google – sahifalar tarkibida uchrovchi AdSense boʻyicha skaner
qiluvchi robot; - Adsbot-Google – AdWords boʻyicha skaner qiluvchi robot.
Indexing sites
The Google search engine includes a User Agent. User Agent – Googlebot
(Search Robot) – is one of the main robots that scans to index the content of
pages when searching. There are also many robots like this: - Googlebot-Mobile
– a robot that indexes the sites of mobile devices; - Google Search Appliance
(Google) gsa-crawler – a search robot of the new hardware and software
complex Search Appliance; - Googlebot-Image – a robot that scans pages to
index images; - Mediapartners-Google – AdSense scanning robot for pages; Adsbot-Google – AdWords scanning robot.
Soʻrovlar sintaksisi
Google interfeysi murakkab soʻrovlar tilidan tarkib topgan. Soʻrov jarayonida
alohida domenlar, tillar, fayl turlari va hokazolar boʻyicha soʻrov sohasini yanada
aniqroq boʻlishini taʼminlaydi. Masalan, «intitle:Google site:wikipedia.org» soʻrovi
Vikipediada mavjud boʻlgan mavjud tillardagi barcha maqolalarda, shuningdek
sarlavhalarda Google soʻzi uchrovchi natijalarni koʻrsatadi. Ushbu murakkab va
koʻplab imkoniyatlarga ega boʻlgan soʻrov tili xakerlar tomonidan veb saytlarni
tadqiq qilishda foydalanishi mumkin.
Asoschilari
Larry Page
Sergey Brin
Google 19 avgust 2004-yilda oʻz aksiyalarini fond birjasida sota boshladi.
1.67 mlrd. AQSh dollarilik 20 mln. Aksiyalar sotilib ularning 1.2 mlrd. Dollari
Googlening oʻzida qoldi. 2005-yil noyabr oyining maʼlumotlariga qaraganda,
Google aksiyalari narxi 400 AQSh dollaridan oshib ketdi (ular birjada dastlab 83
dollardan narxlangandi) va korporatsiyaning kapitalizatsiyasi 119 mlrd. Dollarga
teng boʻldi.
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
82
Mobil qurilmalarini dasturlash
‘Google’ 19 avgust 2004 – yilda o’qilgan aksiyalarini fond birjasida sota
qilinmoqda. 1,67 mlrd. AQSh dollarlik 20 mln. Aksiyalar sotilib 1,2 mlrd. Dollari
‘Google’ ning o’zida qoldi. 2005 yil y
‘Google’ shares listed on August 19 2004 are being traded on the stock
exchange. 1.67 billion $ 20 million 1.2 billion shares sold dollars remained on
Google itself. As of November 2005, Google’s stock had risen to more than $
400 (valued at $ 83 on the stock exchange) and the corporation had a market
capitalization of $ 119 billion.
Google xizmatlari va utilitilari
IE uchun Google Toolbar – ushbu plagin(plugin) Internet Explorer brauzeri
uchun qoʻshimcha funksional panel qoʻshadi. Unda qidiruv, veb formalarni
toʻldirish, suzib chiquvchi oynalarni bekor qilish kabi imkoniyatlar mavjud.
Firefox uchun Google Toolbar – Firefox brauzeri uchun funksional panel
Google Earth — Yer yuzasining 3 oʻlchovli xaritasi.
Google Maps – Google xarita tizimi.
Picasa 2. Picasa – Raqamli tasvirlar bilan ishlash vositasi.
Google Talk — Googledan internet peyjer(pager).
Desktop Google Search — Windows OS uchun ish stolida (yani lokal
komputerda) qidirish vositasi.
Personalized page – Foydalanuvchilarga Google bosh sahifasini oʻziga
moslashtirish imkoniyatini beradi.
Google RSS aggregator – Googledan rss agregator (yigʻuvchisi).
Google Calendar – Vaqtni tejash va turli voqealarni sana bilan bogʻlash
uchun yaratilgan kalendar.
Google Notebook – Veb sahifalarga turli izohlar qoʻyish yoki ulardan matn
va tasviriy maʼlumotlarni yagona joyda saqlash uchun moʻljallangan xizmat.
Google Chrome – Veb-brauzer.
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
83
“TASDIQLAYMAN”
Urganch kompyuter texnologiyalari
texnikumi o’quv va tarbiyaviy
ishlari
bo’yicha direktor o’rinbosari
____________ M.Allamova
«____» ____________ 20__yil
8-MAVZU: Activitylar orasidagi munosabat
O’quv mashg’ulotning o’qitish texnologiyasi modeli
Vaqt: 80 daqiqa
O’quvchilar soni: ___ nafar
O’quv mashg’ulotining shakli va turi
Nazariy
O’quv mashg’ulot rejasi
1. Activitylar metodlari
2. Activityni realizatsiya qilish
O’quv mashg’ulot maqsadi:
1. Ta’limiy : o’quvchilarda Activity metodlarini va realizatsiya qilish to’g’risida tushuncha
hosil qilish
2. Tarbiyaviy:mehnat intizomi va qonunlari, kasb odobi qoidalari asosida ish olib borish
3. Rivojlantiruvchi:amaliyotdan olgan ko’nikmalaridan mustaqil foydalana olish.
Pedagogik vazifalar:
O’quv faoliyati natijalari:
Tanishtirish:
Ko’rsatadilar:
Ma’lumot berish:
Tasniflaydilar:
Izoh berish:
Aytib beradilar:
Tushuntirib berish:
Tartibli ravishda ga’irib beradilar:
Kichik axborotli ma’ruza,hikoya, tushuntirish,
ko’rsatma berish, namoyish, ko’rsatish, video
O’qitish metodlari
usul, kitob bilan ishlash, insert, mashq,suhbat,
bahs, aqliy hujum, ta’limiy o’yin, pinbord
Ommaviy, jamoaviy, guruhli, individual,
o’ylang va juftlikda fikr almashing texnikasi,
O’quv faoliyatini tashkil etish shakllari
birgalikda o’rganamiz texnikasi, arra texnikasi
Matnlar, yozuv taxtasi, slaydlar, proyektor,
kompyuter, diaproyektor, flipchart, video film,
grafikli organizatorlar, model, mulyajlar,
O’qitish vositalari
chizma, sxema, grafik, diagrammalar,
namunalar, yo’riqnoma
Maxsus texnik vositalar bilan jihozlangan
O’qitish shart-sharoiti
auditoriya
Tezkor-so’rov, savol-javob, test, toshiriq,
Qaytar aloqaning usul va vositalari
mashq
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
84
Mobil qurilmalarini dasturlash
O’quv mashg’ulotining texnologik xaritasi
Faoliyat mazmuni
Faoliyat
bosqichlari va
vaqti
O’qituvchi
Tashkiliy boshlanishi
1-O’quv
mashg’ulotiga O’quvchilar bilan salomlashish, ularni mashg’ulotga
kirish__ daqiqa tayyorgarligi va davomatini tekshirish.
2-bosqich
Asosiy
___ daqiqa
3-bosqich
Yakuniy
___ daqiqa
I.O’quv faniga olib kirish ( _____daq)
1.2.Fan bo’yicha o’tiladigan mavzular bilan tanishtirish,
ularning uzviyligi haqida ma’lumot berish.(-ilova)
1.3. Mavzu bo’yicha asosiy tushunchalar bilan (-ilova)
va mustaqil ishlash uchun adabiyotlar ro’yxati bilan
tanishtirish. Fan yakunida qo’yiladigan baholash
mezonlari bilan tanishtirish (-ilova).
1.4. Birinchi o’quv mashg’ulotning mavzusi, rejasi,
maqsadi va o’quv faoliyat natijalariga qo’yiladigan
baholash mezoni bilan tanishtirish. (-ilova).
II.O’quvchilar bilimini faollashtirish(___daq)
2.1.O’quvchilar bilimini savol-javob/ aqliy xujumorqali
faollashtiradi (-ilova). Javoblarni qabul qiladi, ular
asosida yangi o’quv materialni uzviyligi bo’yicha
ma’lumotlar berishga o’tadi.
III.Yangi o’quv materialiga kirish (____daq)
2.2. Slaydlarni Power Point dasturi asosida (-ilova)
namoyish va sharxlash orqali mavzu bo’yicha asosiy
nazariy xolatlarni bayon qiladi.
2.3. Har bir rejani mustahkamlash uchun savollar
beradi (-ilova).
2.4. Mavzuning har bir qismi bo’yicha xulosalar qiladi.
2.5. Ma’lumotlarni daftarga qayd etishlarini eslatadi.
2.6. Yangi o’quv materialini o’zlashtirish darjasini
tekshirish bo’yicha tezkorso’rov o’tkazadi
Mashg’ulot yakuni va uyga vazifa berish.
3.1. Mavzuni yakunlaydi va mazkur fanning kelgusida
kasbiy faoliyatlaridagi axamiyatini yoritish bilan
yakunlaydi.
3.2. Uyga vazifa beradi va uni bajarish yuzasidan
yo’riqnoma beradi.
3.3.O’quvchilar bilimini baholaydi.
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
O’quvchi
Darsga
tayyorgarlik
ko’radilar.
Tinglaydilar,
yozib
oladilar.
Yozib oladilar
Tinglaydilar
Yozib oladilar
Savolga
javob
beradilar
Tinglaydilar
Savollarga
javob
beradilar.
Ma’lumotlarni
daftarga
qayd
qiladilar.
Savollarga
javob
beradilar
Diqqat
qiladilar.
Vazifani
yozib oladilar
Mobil qurilmalarini dasturlash
85
Mavzu: Activitylar orasidagi munosabat.
Har qanday mobile dasturiy ta`minotlar activitylar va unga biriktirilgan Java
fayllar bilan ishlanadi. Activitylar deganda biz user interfaceni tushunishimiz
mumkin, ya`ni ularda joylashgan har xil turdagi komponenetalarni bir-birlari bilan
bog`liqliligini umumiy holatda biror bir list shaklida ko`rish degani.
Odatda dasturiy ta`minotlarimiz bir nechta activity.xml fayllarni birlashmasidan
tashkil topgan bo`ladi. Activitylar bilan ishlaganimizda har safar qilgan
harakatimizni xotirasida saqlab qoladi va oxirgi qilgan harakatimizni birinchi
navbatda saqlab qoladi. Agar siz orqaga qaytsangiz oxirgiz bajargan
amallaringizga qaytadi.
Activity yaratish:
Loyiha yaratgan vaqtimizda bizga xususiy holda activity_main.xml faylini
yaratib beradi. MainActivity.java faylida esa bir nechta metodi yordamida
interface fayliga birlashtirilib qo`yiladi va ular quyidagilar:
Harakatni
to`xtatish
Keyin
Bu metodda siz activitylarni o`rtasidaga harakatni
boshqarishingiz mumkin masalan bir-birlari bilan
onCreate()
bog`lash.Java faylni activity_main.xml fayli bilan
bog`lashda asosan qo`llaniladi.
Yo`q
onStart()
onRestart()
Agar harakat to`xtatib qo`yilgan bo`lsa qaytadan
yuklab olish imkoniyatini yaratib beradi.
Yo`q
onStart()
onStart()
Qayta ishchi rejimiga tushirishda qo`llaniladi, agar
to`xtatilgan bo`lsa …
Yo`q
onResume()
yoki
onStop()
onResume Oldingi holatga qaytarish, to`xtatilgan bo`lsa, shu
()
metoddan foydalaniladi
Yo`q
onPause()
Ha
onResume()
yoki
onStop()
Ha
onRestart()
yoki
onDestroy()
Metodlar
Qisqacha ma`lumot
Biror bir harakatni to`xtatib qo`yish, uning biror bir
amallar majmuyini vaqtinchalik stop berib
onPause() qo`yishimiz mumkin.Biz uning oxirgi faoliyatini shu
joyidan qaytarmasak u onResume() metodi
holatida saqlanib qolaveradi.
onStop()
Bu metod onResume() metodidan farqli jihati
oxirgi bajarilingan harakatni butunlay to`xtaib
qo`yadi. Qayta ishga tushurmaguncha shu holat
saqalanib qolaveradi.
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
86
Mobil qurilmalarini dasturlash
Ushbu metodlar dasturimizni hayot skilini davomiyligini ta`minlash uchun keng
qo`llaniladi va ular quyidagi holatlarda ishlatilinadi :
public class ExampleActivity extends Activity {
@Override
public void onCreate(Bundle savedInstanceState) {
super.onCreate(savedInstanceState);
}
@Override
protected void onStart() {
super.onStart();
}
@Override
protected void onResume() {
super.onResume();
}
@Override
protected void onPause() {
super.onPause();
}
@Override
protected void onStop() {
super.onStop();
}
@Override
protected void onDestroy() {
super.onDestroy();
}
}
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
87
Realizatsiya qilish:
User interfacelar ierarik ko`rinishda shakllandi. XML ko`rinishlarni yasash
uchun visual tarzda obyektlarni listga qo`yigan holatda joylashtirishingiz mumkin.
Bu obyektlar bo`lishi mumkin: Button, EditText, TextView, CheckBox, ListView va
h.k. Bu obyektlar ViewGroup tizimi deb ham ataladi. Activitylardagi
komponenetalar grafik yoki kodli ko`rinishlarda tasvirlanadi. Java qismida esa
Obyektlarni shu activity uchun faollashtib qo`yiladi. AndroidManifest da ushbu
activity_main.xml va unga birlashtilgan java fayllarni faollashtib qo`yish lozim
bo`ladi.
<application> element. For example:
<manifest ... >
<application ... >
<activity android:name=".ExampleActivity" />
...
</application ... >
...
</manifest >
Siz bu AndroidManifest qismida android dasturingizni ko`pgina
paramertlarini kiritshingiz, tizimga ta`siri haqda tanishtirish imkoniyati mavjuddir.
Masalan: Siz ushbu misolda ikki activity orasidagi munosabatni ko`rishingiz
mumkin:
Birinchi activityning
java
fayli
"GetMessageActivity.java",
ikkinchisiniki esa DisplayMessageActivity.class deb nomlansin.
package ......;
import ......;
import android.widget.Toast;
public class GetMessageActivity ...... {
public
final
static
String
"com.example.testintent.MESSAGE";
private int requestCode = 1;
EXTRA_MESSAGE
=
@Override
public void onCreate(Bundle savedInstanceState) {
super.onCreate(savedInstanceState);
setContentView(R.layout.activity_get_message);
}
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
88
Mobil qurilmalarini dasturlash
public void sendMessage(View view) {
// Retrieve the message entered
EditText txtMessage = (EditText) findViewById(R.id.txtMessageID);
String message = txtMessage.getText().toString();
Intent intent = new Intent(this, DisplayMessageActivity.class);
intent.putExtra(EXTRA_MESSAGE, message);
startActivityForResult(intent, requestCode);
}
public void onActivityResult(int resultRequestCode, int resultCode, Intent result)
{
if (resultRequestCode == requestCode) {
if (resultCode == RESULT_OK) {
Toast.makeText(this,
Toast.LENGTH_LONG).show();
}
}
}
......
......
}
result.getData().toString(),
display_message_activity.xml ning ko`rinishi quyidagicha:
<RelativeLayout xmlns:android="http://schemas.android.com/apk/res/android"
xmlns:tools="http://schemas.android.com/tools"
android:layout_width="match_parent"
android:layout_height="match_parent" >
<TextView
android:id="@+id/txtDisplayID"
android:layout_width="match_parent"
android:layout_height="wrap_content" />
<EditText
android:id="@+id/txtReturnedID"
android:layout_width="match_parent"
android:layout_height="wrap_content"
android:layout_below="@id/txtDisplayID"
android:hint="@string/message" />
<Button
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
89
android:id="@+id/btnReturn"
android:layout_width="wrap_content"
android:layout_height="wrap_content"
android:layout_below="@id/txtReturnedID"
android:layout_alignParentRight="true"
android:text="@string/btnReturnLabel"
android:onClick="returnMessage" />
</RelativeLayout>
Bu misolda ikki activity ga edittext obyekti yordamida matn yuborishni ko`rib
chiqamiz: OnClick() metodi yodamida Button da returnMessage() ni qaytaramiz.
res\values\string.xml katalogida joylashgan string.xml fayliga
<string name="btnReturnLabel">Return</string>
ni kiritamiz.
Endi DisplayMessageActivity.java faylini yaratib quyidagicha yozib
chiqamiz:
package ......;
import android.net.Uri;
importandroid.view.View;
importandroid.widget.EditText;
public class DisplayMessageActivity ...... {
@Override
public void onCreate(Bundle savedInstanceState) {
super.onCreate(savedInstanceState);
setContentView(R.layout.activity_display_message);
Intent intent = getIntent();
String
message
intent.getStringExtra(GetMessageActivity.EXTRA_MESSAGE);
=
TextView txtDisplay = (TextView) findViewById(R.id.txtDisplayID);
txtDisplay.setText(message);
}
public void returnMessage(View view) {
Intent result = new Intent();
EditText txtReturn = (EditText) findViewById(R.id.txtReturnedID);
String returnMessage = txtReturn.getText().toString();
result.setData(Uri.parse(returnMessage));
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
90
Mobil qurilmalarini dasturlash
setResult(RESULT_OK, result);
finish();
}
......
......
}
Va biz quyidagi natijaga erishishamiz:
“TASDIQLAYMAN”
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
91
Urganch kompyuter texnologiyalari
texnikumi o’quv va tarbiyaviy
ishlari
bo’yicha direktor o’rinbosari
____________ M.Allamova
«____» ____________ 20__yil
9-MAVZU: Javaning asosiy elementlari
O’quv mashg’ulotning o’qitish texnologiyasi modeli
Vaqt: 80 daqiqa
O’quv mashg’ulotining shakli va turi
O’quvchilar soni: ___ nafar
Nazariy
1. Java tilidagi ma’lumotlar tiplari
O’quv mashg’ulot rejasi
2. Metod, class, obyekt.
O’quv mashg’ulot maqsadi:
1. Ta’limiy : o’quvchilarda Java tilidagi ma’lumotlar tiplari to’g’risida tushuncha hosil
qilish
2. Tarbiyaviy:mehnat intizomi va qonunlari, kasb odobi qoidalari asosida ish olib
borish
3. Rivojlantiruvchi:amaliyotdan olgan ko’nikmalaridan mustaqil foydalana olish.
Pedagogik vazifalar:
O’quv faoliyati natijalari:
Tanishtirish:
Ko’rsatadilar:
Ma’lumot berish:
Tasniflaydilar:
Izoh berish:
Aytib beradilar:
Tushuntirib berish:
Tartibli ravishda ga’irib beradilar:
Kichik axborotli ma’ruza,hikoya, tushuntirish,
ko’rsatma berish, namoyish, ko’rsatish, video
usul, kitob bilan ishlash, insert,
O’qitish metodlari
mashq,suhbat, bahs, aqliy hujum, ta’limiy
o’yin, pinbord
Ommaviy, jamoaviy, guruhli, individual,
o’ylang va juftlikda fikr almashing texnikasi,
O’quv faoliyatini tashkil etish shakllari
birgalikda o’rganamiz texnikasi, arra
texnikasi
Matnlar, yozuv taxtasi, slaydlar, proyektor,
kompyuter, diaproyektor, flipchart, video
film, grafikli organizatorlar, model, mulyajlar,
O’qitish vositalari
chizma, sxema, grafik, diagrammalar,
namunalar, yo’riqnoma
Maxsus texnik vositalar bilan jihozlangan
O’qitish shart-sharoiti
auditoriya
Tezkor-so’rov, savol-javob, test, toshiriq,
Qaytar aloqaning usul va vositalari
mashq
O’quv mashg’ulotining texnologik xaritasi
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
92
Mobil qurilmalarini dasturlash
Faoliyat mazmuni
Faoliyat
bosqichlari va
vaqti
O’qituvchi
Tashkiliy boshlanishi
1-O’quv
mashg’ulotiga O’quvchilar bilan salomlashish, ularni mashg’ulotga
kirish__daqiqa tayyorgarligi va davomatini tekshirish.
2-bosqich
Asosiy
___ daqiqa
3-bosqich
Yakuniy
___ daqiqa
I.O’quv faniga olib kirish ( _____daq)
1.2.Fan bo’yicha o’tiladigan mavzular bilan tanishtirish,
ularning uzviyligi haqida ma’lumot berish.(-ilova)
1.3. Mavzu bo’yicha asosiy tushunchalar bilan (-ilova)
va mustaqil ishlash uchun adabiyotlar ro’yxati bilan
tanishtirish. Fan yakunida qo’yiladigan baholash
mezonlari bilan tanishtirish (-ilova).
1.4. Birinchi o’quv mashg’ulotning mavzusi, rejasi,
maqsadi va o’quv faoliyat natijalariga qo’yiladigan
baholash mezoni bilan tanishtirish. (-ilova).
II.O’quvchilar bilimini faollashtirish(___daq)
2.1.O’quvchilar bilimini savol-javob/ aqliy xujumorqali
faollashtiradi (-ilova). Javoblarni qabul qiladi, ular
asosida yangi o’quv materialni uzviyligi bo’yicha
ma’lumotlar berishga o’tadi.
III.Yangi o’quv materialiga kirish (____daq)
2.2. Slaydlarni Power Point dasturi asosida (-ilova)
namoyish va sharxlash orqali mavzu bo’yicha asosiy
nazariy xolatlarni bayon qiladi.
2.3. Har bir rejani mustahkamlash uchun savollar
beradi (-ilova).
2.4. Mavzuning har bir qismi bo’yicha xulosalar qiladi.
2.5. Ma’lumotlarni daftarga qayd etishlarini eslatadi.
2.6. Yangi o’quv materialini o’zlashtirish darjasini
tekshirish bo’yicha tezkorso’rov o’tkazadi
Mashg’ulot yakuni va uyga vazifa berish.
3.1. Mavzuni yakunlaydi va mazkur fanning kelgusida
kasbiy faoliyatlaridagi axamiyatini yoritish bilan
yakunlaydi.
3.2. Uyga vazifa beradi va uni bajarish yuzasidan
yo’riqnoma beradi.
3.3.O’quvchilar bilimini baholaydi.
MAVZU: Javaning asosiy elementlari
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
O’quvchi
Darsga
tayyorgarlik
ko’radilar.
Tinglaydilar,
yozib
oladilar.
Yozib oladilar
Tinglaydilar
Yozib oladilar
Savolga
javob
beradilar
Tinglaydilar
Savollarga
javob
beradilar.
Ma’lumotlarni
daftarga
qayd
qiladilar.
Savollarga
javob
beradilar
Diqqat
qiladilar.
Vazifani
yozib oladilar
Mobil qurilmalarini dasturlash
93
Java dasturlash tili asoslari
 Java tilidagi ma’lumotlar tiplari
 O’zgaruvchilarni e’lon qilish va ularning tiplari
 Java modifiers (package, public, private, protected, static, final, abstract,
synchronized)
 Asosiy operatorlar
 TSikl (while, do…while, for) operatorlari
 SHart (if, if…else, nested if, nested if…else, switch) operatorlari
 Java da sonlar
NAZARIY MATERIALLAR
 Simvollar va satrlar bilan ishlash
 Massivlar
 Metodlar
 Fayllar bilan ishlash
 Istisnolarni boshqarish
 Regular Expression
Yuqorida aytib o’tilganidek, Java tili to’liq ob’ektga yo’naltirilgan
dasturlash tili bo’lib, bunda quyidagi tushunchalar asosiy hisoblanadi.
 Object – barcha ob’ektlar holat (states) va harakat (behaviors) dan
tashkil topadi. Masalan moshina ob’ekt bo’lsa uning holati – rangi,
turi,
tezligi
bo’lsa,
harakati
–
tezlashish,
sekinlashish,
to’xtash,
harakatni boshlash va h.k. lar hisoblanadi;
 Class – ob’ekt uchun kerakli barcha holatlarni o’zida
mujassamlashtirgan shablon;
 Methods – ob’ektning harakatini (behaviors) ta’minlovchi kodlar
blokidir. Sinf bir nechta metoddan iborat bo’lishi mumkin. Har bir
metod orqali ob’ekt harakati uchun kerakli bo’lgan barcha jarayonlar
mantiqiy ketma-ketligi (ma’lumotlarni yuklash, o’qish, yozish, bazaga
yozish, dastur interfeysini boshqarish va h.k. lar) amalga oshiriladi;
 Instance Variables – ob’ekt murojaat qiluvchi o’zgaruvchilar.
Java
da
birinchi
dastur
public
class
MyFirstJavaProgram
{
// This is my first java program. This will print 'Hello World' as the output
public
static
void
main(String
[]args)
{
System.out.println("Hello World");
“TASDIQLAYMAN”
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
94
Mobil qurilmalarini dasturlash
Urganch kompyuter texnologiyalari
texnikumi o’quv va tarbiyaviy
ishlari
bo’yicha direktor o’rinbosari
____________ M.Allamova
«____» ____________ 20__yil
10-MAVZU: LinearLayout va RelativeLayout
O’quv mashg’ulotning o’qitish texnologiyasi modeli
Vaqt: 80 daqiqa
O’quvchilar soni: ___ nafar
O’quv mashg’ulotining shakli va turi
Nazariy
1. LinearLayout
O’quv mashg’ulot rejasi
2. RelativeLayout
O’quv mashg’ulot maqsadi:
1. Ta’limiy : o’quvchilarda LinearLayout va RelativeLayout vazifalari to’g’risida tushuncha
hosil qilish
2. Tarbiyaviy:mehnat intizomi va qonunlari, kasb odobi qoidalari asosida ish olib borish
3. Rivojlantiruvchi:amaliyotdan olgan ko’nikmalaridan mustaqil foydalana olish.
Pedagogik vazifalar:
O’quv faoliyati natijalari:
Tanishtirish:
Ko’rsatadilar:
Ma’lumot berish:
Tasniflaydilar:
Izoh berish:
Aytib beradilar:
Tushuntirib berish:
Tartibli ravishda ga’irib beradilar:
Kichik axborotli ma’ruza,hikoya, tushuntirish,
ko’rsatma berish, namoyish, ko’rsatish, video
O’qitish metodlari
usul, kitob bilan ishlash, insert, mashq,suhbat,
bahs, aqliy hujum, ta’limiy o’yin, pinbord
O’quv faoliyatini tashkil etish shakllari
O’qitish vositalari
O’qitish shart-sharoiti
Qaytar aloqaning usul va vositalari
Ommaviy, jamoaviy, guruhli, individual,
o’ylang va juftlikda fikr almashing texnikasi,
birgalikda o’rganamiz texnikasi, arra texnikasi
Matnlar, yozuv taxtasi, slaydlar, proyektor,
kompyuter, diaproyektor, flipchart, video film,
grafikli organizatorlar, model, mulyajlar,
chizma, sxema, grafik, diagrammalar,
namunalar, yo’riqnoma
Maxsus texnik vositalar bilan jihozlangan
auditoriya
Tezkor-so’rov, savol-javob, test, toshiriq,
mashq
O’quv mashg’ulotining texnologik xaritasi
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
95
Mobil qurilmalarini dasturlash
Faoliyat
bosqichlari va
vaqti
Faoliyat mazmuni
O’qituvchi
O’quvchi
Tashkiliy boshlanishi
1-O’quv
mashg’ulotiga O’quvchilar bilan salomlashish, ularni mashg’ulotga
kirish__ daqiqa tayyorgarligi va davomatini tekshirish.
2-bosqich
Asosiy
___ daqiqa
3-bosqich
Yakuniy
___ daqiqa
I.O’quv faniga olib kirish ( _____daq)
1.2.Fan bo’yicha o’tiladigan mavzular bilan tanishtirish,
ularning uzviyligi haqida ma’lumot berish.(-ilova)
1.3. Mavzu bo’yicha asosiy tushunchalar bilan (-ilova)
va mustaqil ishlash uchun adabiyotlar ro’yxati bilan
tanishtirish. Fan yakunida qo’yiladigan baholash
mezonlari bilan tanishtirish (-ilova).
1.4. Birinchi o’quv mashg’ulotning mavzusi, rejasi,
maqsadi va o’quv faoliyat natijalariga qo’yiladigan
baholash mezoni bilan tanishtirish. (-ilova).
II.O’quvchilar bilimini faollashtirish(___daq)
2.1.O’quvchilar bilimini savol-javob/ aqliy xujumorqali
faollashtiradi (-ilova). Javoblarni qabul qiladi, ular
asosida yangi o’quv materialni uzviyligi bo’yicha
ma’lumotlar berishga o’tadi.
III.Yangi o’quv materialiga kirish (____daq)
2.2. Slaydlarni Power Point dasturi asosida (-ilova)
namoyish va sharxlash orqali mavzu bo’yicha asosiy
nazariy xolatlarni bayon qiladi.
2.3. Har bir rejani mustahkamlash uchun savollar
beradi (-ilova).
2.4. Mavzuning har bir qismi bo’yicha xulosalar qiladi.
2.5. Ma’lumotlarni daftarga qayd etishlarini eslatadi.
2.6. Yangi o’quv materialini o’zlashtirish darjasini
tekshirish bo’yicha tezkorso’rov o’tkazadi
Mashg’ulot yakuni va uyga vazifa berish.
3.1. Mavzuni yakunlaydi va mazkur fanning kelgusida
kasbiy faoliyatlaridagi axamiyatini yoritish bilan
yakunlaydi.
3.2. Uyga vazifa beradi va uni bajarish yuzasidan
yo’riqnoma beradi.
3.3.O’quvchilar bilimini baholaydi.
Darsga
tayyorgarlik
ko’radilar.
Tinglaydilar,
yozib
oladilar.
Yozib oladilar
Tinglaydilar
Yozib oladilar
Savolga
javob
beradilar
Tinglaydilar
Savollarga
javob
beradilar.
Ma’lumotlarni
daftarga
qayd
qiladilar.
Savollarga
javob
beradilar
Diqqat
qiladilar.
Vazifani
yozib oladilar
Mavzu: LinearLayout va RelativeLayout
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
96
Mobil qurilmalarini dasturlash
LinearLayout - bu komponentalarni bitta qatorga (gorizontal) yoki
ustun (vertikal)ga joylashtirish uchun ishlatiladi9.
<?xml version="1.0" encoding="utf-8"?>
<LinearLayout xmlns:android="http://schemas.android.com/apk/res/android"
android:layout_width="fill_parent"
android:layout_height="fill_parent"
android:orientation="vertical" >
<Button android:id="@+id/btnStartService"
android:layout_width="150px"
android:layout_height="wrap_content"
android:text="@string/start_service―/>
<Button android:id="@+id/btnPauseService"
android:layout_width="150px"
android:layout_height="wrap_content"
android:text="@string/pause_service―/>
<Button android:id="@+id/btnStopService"
android:layout_width="150px"
android:layout_height="wrap_content"
android:text="@string/stop_service―/>
</LinearLayout>
RelativeLayout – bu komponentalarni bir – biriga mos (bog’liq) holda
joylashtirish uchun ishlatiladi. Ya’ni bir komponentani o’ng tarafidan (chap
tarafidan, yuqori qismidan, pastki qismidan) ikkinchi komponentani
joylashtirish mumkin bo’ladi. RelativeLayout da komponentalar quyidagi
attributlar asosida bir – biri bilan bog’liq holda joylashtiriladi12.
Android tizimida ikki hil ko’rinishdagi orientatsiya mavjud: portrait
va landscape. Bu orientatsiyalar ikki hil usul yordamida boshqariladi va ular
quyidagilardir.
“TASDIQLAYMAN”
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
97
Urganch kompyuter texnologiyalari
texnikumi o’quv va tarbiyaviy
ishlari
bo’yicha direktor o’rinbosari
____________ M.Allamova
«____» ____________ 20__yil
11-MAVZU: Table Layout. Frame Layout. Grid Layout
O’quv mashg’ulotning o’qitish texnologiyasi modeli
Vaqt: 80 daqiqa
O’quvchilar soni: ___ nafar
O’quv mashg’ulotining shakli va turi
Nazariy
1. Table Layout
O’quv mashg’ulot rejasi
2. Frame Layout
3. Grid Layout
O’quv mashg’ulot maqsadi:
1. Ta’limiy : o’quvchilarda Table Layout, Frame Layout, Grid Layout to’g’risida
tushuncha hosil qilish
2. Tarbiyaviy:mehnat intizomi va qonunlari, kasb odobi qoidalari asosida ish olib
borish
3. Rivojlantiruvchi:amaliyotdan olgan ko’nikmalaridan mustaqil foydalana olish.
Pedagogik vazifalar:
O’quv faoliyati natijalari:
Tanishtirish:
Ko’rsatadilar:
Ma’lumot berish:
Tasniflaydilar:
Izoh berish:
Aytib beradilar:
Tushuntirib berish:
Tartibli ravishda ga’irib beradilar:
Kichik axborotli ma’ruza,hikoya, tushuntirish,
ko’rsatma berish, namoyish, ko’rsatish, video
usul, kitob bilan ishlash, insert,
O’qitish metodlari
mashq,suhbat, bahs, aqliy hujum, ta’limiy
o’yin, pinbord
Ommaviy, jamoaviy, guruhli, individual,
o’ylang va juftlikda fikr almashing texnikasi,
O’quv faoliyatini tashkil etish shakllari
birgalikda o’rganamiz texnikasi, arra
texnikasi
Matnlar, yozuv taxtasi, slaydlar, proyektor,
kompyuter, diaproyektor, flipchart, video
film, grafikli organizatorlar, model, mulyajlar,
O’qitish vositalari
chizma, sxema, grafik, diagrammalar,
namunalar, yo’riqnoma
Maxsus texnik vositalar bilan jihozlangan
O’qitish shart-sharoiti
auditoriya
Tezkor-so’rov, savol-javob, test, toshiriq,
Qaytar aloqaning usul va vositalari
mashq
O’quv mashg’ulotining texnologik xaritasi
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
98
Mobil qurilmalarini dasturlash
Faoliyat mazmuni
Faoliyat
bosqichlari va
vaqti
O’qituvchi
Tashkiliy boshlanishi
1-O’quv
mashg’ulotiga O’quvchilar bilan salomlashish, ularni mashg’ulotga
kirish__daqiqa tayyorgarligi va davomatini tekshirish.
2-bosqich
Asosiy
___ daqiqa
3-bosqich
Yakuniy
___ daqiqa
I.O’quv faniga olib kirish ( _____daq)
1.2.Fan bo’yicha o’tiladigan mavzular bilan tanishtirish,
ularning uzviyligi haqida ma’lumot berish.(-ilova)
1.3. Mavzu bo’yicha asosiy tushunchalar bilan (-ilova)
va mustaqil ishlash uchun adabiyotlar ro’yxati bilan
tanishtirish. Fan yakunida qo’yiladigan baholash
mezonlari bilan tanishtirish (-ilova).
1.4. Birinchi o’quv mashg’ulotning mavzusi, rejasi,
maqsadi va o’quv faoliyat natijalariga qo’yiladigan
baholash mezoni bilan tanishtirish. (-ilova).
II.O’quvchilar bilimini faollashtirish(___daq)
2.1.O’quvchilar bilimini savol-javob/ aqliy xujumorqali
faollashtiradi (-ilova). Javoblarni qabul qiladi, ular
asosida yangi o’quv materialni uzviyligi bo’yicha
ma’lumotlar berishga o’tadi.
III.Yangi o’quv materialiga kirish (____daq)
2.2. Slaydlarni Power Point dasturi asosida (-ilova)
namoyish va sharxlash orqali mavzu bo’yicha asosiy
nazariy xolatlarni bayon qiladi.
2.3. Har bir rejani mustahkamlash uchun savollar
beradi (-ilova).
2.4. Mavzuning har bir qismi bo’yicha xulosalar qiladi.
2.5. Ma’lumotlarni daftarga qayd etishlarini eslatadi.
2.6. Yangi o’quv materialini o’zlashtirish darjasini
tekshirish bo’yicha tezkorso’rov o’tkazadi
Mashg’ulot yakuni va uyga vazifa berish.
3.1. Mavzuni yakunlaydi va mazkur fanning kelgusida
kasbiy faoliyatlaridagi axamiyatini yoritish bilan
yakunlaydi.
3.2. Uyga vazifa beradi va uni bajarish yuzasidan
yo’riqnoma beradi.
3.3.O’quvchilar bilimini baholaydi.
Mavzu: Table Layout. Frame Layout. Grid Layout
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
O’quvchi
Darsga
tayyorgarlik
ko’radilar.
Tinglaydilar,
yozib
oladilar.
Yozib oladilar
Tinglaydilar
Yozib oladilar
Savolga
javob
beradilar
Tinglaydilar
Savollarga
javob
beradilar.
Ma’lumotlarni
daftarga
qayd
qiladilar.
Savollarga
javob
beradilar
Diqqat
qiladilar.
Vazifani
yozib oladilar
Mobil qurilmalarini dasturlash
99
TableLayout - komponentalarning jadval asosida joylashuvidir.
Bunda <TableRow> elementi jadval qatorini belgilab beradi. Har bir
qator bir yoki bir nechta komponentani o’z ichiga oladi. Qator uzunligi mos
holda komponentalar uzunliklari yig’indisidan iborat bo’ladi11.
<TableLayout
xmlns:android=‖http://schemas.android.com/apk/res/android‖
android:layout_height=‖fill_parent‖
android:layout_width=‖fill_parent‖ >
<TableRow>
<TextView
android:text=‖User Name:‖
android:width =‖120dp‖
/>
<EditText
android:id=‖@+id/txtUserName‖
android:width=‖200dp‖ />
</TableRow>
<TableRow>
<TextView
android:text=‖Password:‖
/>
<EditText
android:id=‖@+id/txtPassword‖
android:password=‖true‖
/>
</TableRow>
<TableRow>
<TextView />
<CheckBox android:id=‖@+id/chkRememberPassword‖
android:layout_width=‖fill_parent‖
android:layout_height=‖wrap_content‖
android:text=‖Remember Password‖
/>
</TableRow>
<TableRow>
<Button
android:id=‖@+id/buttonSignIn‖
android:text=‖Log In‖ />
</TableRow>
</TableLayout>
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
100
Mobil qurilmalarini dasturlash
ImageAdapter
dan
foydalanish.
Bu
misolda
ImageAdapter
sinfi
(BaseAdapter sinfining vorisi) Gallery va ImageView komponentalarni bir
– biriga bog’lash uchun ishlatiladi. Odatda BaseAdapter sinfi AdapterView
va ma’lumotlar (baza, ro’yhat, massiv) orasida bog’lovchi bo’lib xizmat
qiladi.
AdapterView
komponentalariga
quyidagilar
kiradi:
 ListView
 GridView
 Spinner
 Gallery
BaseAdapter sinfining voris sinflari quyidagilar:
 ListAdapter
 ArrayAdapter
 CursorAdapter
 SpinnerAdapter
Demak, Gallery view va ImageView komponentalari rasmlarni (tasvir)
ekranda
navbati
bilan
ko’rsatish
uchun
ishlatiladi
va
Galereyadan
belgilangan rasm ImageView sohasida hosil bo’ladi. Ba’zi hollarda rasmlar
almashish jarayonida animatsion harakatlar uzatiladi. Buni amalga oshirish
uchun
Android
tizimida
Gallery
view
bilan
birgalikda
ImageSwitcher
komponentasi.
GridView
ko’rinishida
komponentasi
joylashtirish
uchun
rasmlarni
ishlatiladi.
(biror
resursni)
GridView
ImageView bilan birgalikda rasmlarni ekranga ikki o’lchovli grid.
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
jadval
komponentasi
Mobil qurilmalarini dasturlash
101
“TASDIQLAYMAN”
Urganch kompyuter texnologiyalari
texnikumi o’quv va tarbiyaviy
ishlari
bo’yicha direktor o’rinbosari
____________ M.Allamova
«____» ____________ 20__yil
12-MAVZU: View va ViewGrouplardan foydalanish
O’quv mashg’ulotning o’qitish texnologiyasi modeli
Vaqt: 80 daqiqa
O’quvchilar soni: ___ nafar
O’quv mashg’ulotining shakli va turi
Nazariy
1. GUI komponentalari
O’quv mashg’ulot rejasi
2. ViewsGroupdan foydalanish
O’quv mashg’ulot maqsadi:
1. Ta’limiy : o’quvchilarda GUI komponentalari va ViewsGroupdan foydalanish
to’g’risida tushuncha hosil qilish
2. Tarbiyaviy:mehnat intizomi va qonunlari, kasb odobi qoidalari asosida ish olib borish
3. Rivojlantiruvchi:amaliyotdan olgan ko’nikmalaridan mustaqil foydalana olish.
Pedagogik vazifalar:
O’quv faoliyati natijalari:
Tanishtirish:
Ko’rsatadilar:
Ma’lumot berish:
Tasniflaydilar:
Izoh berish:
Aytib beradilar:
Tushuntirib berish:
Tartibli ravishda ga’irib beradilar:
Kichik axborotli ma’ruza,hikoya, tushuntirish,
ko’rsatma berish, namoyish, ko’rsatish, video
O’qitish metodlari
usul, kitob bilan ishlash, insert, mashq,suhbat,
bahs, aqliy hujum, ta’limiy o’yin, pinbord
Ommaviy, jamoaviy, guruhli, individual,
o’ylang va juftlikda fikr almashing texnikasi,
O’quv faoliyatini tashkil etish shakllari
birgalikda o’rganamiz texnikasi, arra texnikasi
Matnlar, yozuv taxtasi, slaydlar, proyektor,
kompyuter, diaproyektor, flipchart, video film,
grafikli organizatorlar, model, mulyajlar,
O’qitish vositalari
chizma, sxema, grafik, diagrammalar,
namunalar, yo’riqnoma
Maxsus texnik vositalar bilan jihozlangan
O’qitish shart-sharoiti
auditoriya
Tezkor-so’rov, savol-javob, test, toshiriq,
Qaytar aloqaning usul va vositalari
mashq
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
102
Mobil qurilmalarini dasturlash
O’quv mashg’ulotining texnologik xaritasi
Faoliyat mazmuni
Faoliyat
bosqichlari va
vaqti
O’qituvchi
Tashkiliy boshlanishi
1-O’quv
mashg’ulotiga O’quvchilar bilan salomlashish, ularni mashg’ulotga
kirish__ daqiqa tayyorgarligi va davomatini tekshirish.
2-bosqich
Asosiy
___ daqiqa
3-bosqich
Yakuniy
___ daqiqa
I.O’quv faniga olib kirish ( _____daq)
1.2.Fan bo’yicha o’tiladigan mavzular bilan tanishtirish,
ularning uzviyligi haqida ma’lumot berish.(-ilova)
1.3. Mavzu bo’yicha asosiy tushunchalar bilan (-ilova)
va mustaqil ishlash uchun adabiyotlar ro’yxati bilan
tanishtirish. Fan yakunida qo’yiladigan baholash
mezonlari bilan tanishtirish (-ilova).
1.4. Birinchi o’quv mashg’ulotning mavzusi, rejasi,
maqsadi va o’quv faoliyat natijalariga qo’yiladigan
baholash mezoni bilan tanishtirish. (-ilova).
II.O’quvchilar bilimini faollashtirish(___daq)
2.1.O’quvchilar bilimini savol-javob/ aqliy xujumorqali
faollashtiradi (-ilova). Javoblarni qabul qiladi, ular
asosida yangi o’quv materialni uzviyligi bo’yicha
ma’lumotlar berishga o’tadi.
III.Yangi o’quv materialiga kirish (____daq)
2.2. Slaydlarni Power Point dasturi asosida (-ilova)
namoyish va sharxlash orqali mavzu bo’yicha asosiy
nazariy xolatlarni bayon qiladi.
2.3. Har bir rejani mustahkamlash uchun savollar
beradi (-ilova).
2.4. Mavzuning har bir qismi bo’yicha xulosalar qiladi.
2.5. Ma’lumotlarni daftarga qayd etishlarini eslatadi.
2.6. Yangi o’quv materialini o’zlashtirish darjasini
tekshirish bo’yicha tezkorso’rov o’tkazadi
Mashg’ulot yakuni va uyga vazifa berish.
3.1. Mavzuni yakunlaydi va mazkur fanning kelgusida
kasbiy faoliyatlaridagi axamiyatini yoritish bilan
yakunlaydi.
3.2. Uyga vazifa beradi va uni bajarish yuzasidan
yo’riqnoma beradi.
3.3.O’quvchilar bilimini baholaydi.
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
O’quvchi
Darsga
tayyorgarlik
ko’radilar.
Tinglaydilar,
yozib
oladilar.
Yozib oladilar
Tinglaydilar
Yozib oladilar
Savolga
javob
beradilar
Tinglaydilar
Savollarga
javob
beradilar.
Ma’lumotlarni
daftarga
qayd
qiladilar.
Savollarga
javob
beradilar
Diqqat
qiladilar.
Vazifani
yozib oladilar
Mobil qurilmalarini dasturlash
103
Mavzu: View va ViewGrouplardan foydalanish
GUI komponentalari
ViewsGroup – бу компоненталар яъни бир нечта views лар бирлашмаси
ва бу компоненталар layout ларда жойлашади. Views – бу компоненталар,
яъни интерфейс учун керакли бўлган ҳар бир компонента (button, checkbox,
textview, … ва ҳ.к.лар).
Android tizimida ikki hil ko’rinishdagi orientatsiya mavjud: portrait va
landscape. Bu orientatsiyalar ikki hil usul yordamida boshqariladi va ular
quyidagilardir.
 Anchoring — ekranning to’rtta burchagi hisobiga komponentalarni
boshqarish;
 Resizing and repositioning — orientatsiya holatiga qarab turli xil
layout
(xml
file)
larga
murojaat
qilish
orqali
komponentalarni
ekranga chiqarish. Android ilovalarini ishlab chiqishda ishlatiladigan
komponentalar (uskunalar) View lar deb ataladi va ularning quyidagi turlari
mavjud.
 Basic views — Eng ko’p foydalaniladigan oddiy view lar bo’lib, bular
TextView,
EditText,
Button
va
boshqalardir
 Picker views —TimePicker va DatePicker ya’ni soat va vaqtni boshqarish
uchun
ishlatiladigan
komponenta
hisoblanadi.
 List views — Dastur interfeysida ro’yhatlarni hosil qilish va
ulardan foydalanish uchun ishlatiladigan ListView va SpinnerView
komponentalardir.
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
104
Mobil qurilmalarini dasturlash
 Specialized fragments — maxsus funktsiyalarni bajarish uchun
mo’ljallangan fragmentlar Basic view lardan foydalanish
 Button — tugma hisoblanib, ushbu tugmani bosish orqali ma’lum
operatsiya bajariladi
 ImageButton — button ga o’xshash widget bo’lib, bunda rasmni tugma
sifatida ishlatish mumkin
 EditText —TextView view ning qo’shimcha imkoniyatli turi hisoblanib,
foydalanuvchi ushbu komponenta orqali ma’lumot kiritishi mumkin
 CheckBox —button ning maxsus turi hisoblanib, ikkita holatda
bo’lishi mumkin: checked yoki unchecked
 RadioGroup va RadioButton —RadioButton da ham ikki xil holat
mavjud: checked yoki unchecked. RadioGroup bu bir nechta RadioButton
dan iborat bo’lib bunda faqatgina bitta RadioButton checked holatida
bo’lishi mumkin. ProgressBar view komponentasi dastur tomonidan qandaydir
operatsiya bajarilishi davomida kutish holatini tasvirlashda ishlatiladi. Misol uchun
internetdan biron bir dasturni yuklab olishda, biron axborot tizimiga kirish
jarayonida va boshqa holatlarda foydalanuvchi ma’lum vaqt kutishiga to’g’ri
keladi. Android foydalanuvchi interfreysida vaqtni va sanani ko’rsatib turish uchun
quyidagi view lardan foydalaniladi.
TimePicker view – vaqtni ko’rsatish komponentasi, DatePicker view – sanani
ko’rsatish komponentasi hisoblanadi.
ListView – ro’yhat hosil qilish uchun ishlatiladigan komponenta
hisoblanadi. Android da ro’yhat hosil qilish uchun 2 ta komponentadan,
ListView va SpinnerView dan foydalaeiladi. ListView asosan ro’yhatlarni
vertikal ko’rinishdagi davomi mavjud bo’lgan (scrolling list) interfeysda
hosil qiladi.
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
105
“TASDIQLAYMAN”
Urganch kompyuter texnologiyalari
texnikumi o’quv va tarbiyaviy
ishlari
bo’yicha direktor o’rinbosari
____________ M.Allamova
«____» ____________ 20__yil
13-MAVZU: Ilova menyularini boshqarish
O’quv mashg’ulotning o’qitish texnologiyasi modeli
Vaqt: 80 daqiqa
O’quvchilar soni: ___ nafar
O’quv mashg’ulotining shakli va turi
Nazariy
1. Ilova menyularini boshqarish
O’quv mashg’ulot rejasi
2. Ilovalarda animatsiyadan
foydalanish
O’quv mashg’ulot maqsadi:
1. Ta’limiy : o’quvchilarda Ilova menyularini boshqarish, ilovalarda animatsiyadan
foydalanish to’g’risida tushuncha hosil qilish
2. Tarbiyaviy:mehnat intizomi va qonunlari, kasb odobi qoidalari asosida ish olib borish
3. Rivojlantiruvchi:amaliyotdan olgan ko’nikmalaridan mustaqil foydalana olish.
Pedagogik vazifalar:
O’quv faoliyati natijalari:
Tanishtirish:
Ko’rsatadilar:
Ma’lumot berish:
Tasniflaydilar:
Izoh berish:
Aytib beradilar:
Tushuntirib berish:
Tartibli ravishda ga’irib beradilar:
Kichik axborotli ma’ruza,hikoya, tushuntirish,
ko’rsatma berish, namoyish, ko’rsatish, video
O’qitish metodlari
usul, kitob bilan ishlash, insert, mashq,suhbat,
bahs, aqliy hujum, ta’limiy o’yin, pinbord
Ommaviy, jamoaviy, guruhli, individual,
o’ylang
va juftlikda fikr almashing texnikasi,
O’quv faoliyatini tashkil etish shakllari
birgalikda o’rganamiz texnikasi, arra texnikasi
Matnlar, yozuv taxtasi, slaydlar, proyektor,
kompyuter, diaproyektor, flipchart, video film,
grafikli organizatorlar, model, mulyajlar,
O’qitish vositalari
chizma, sxema, grafik, diagrammalar,
namunalar, yo’riqnoma
Maxsus texnik vositalar bilan jihozlangan
O’qitish shart-sharoiti
auditoriya
Tezkor-so’rov, savol-javob, test, toshiriq,
Qaytar aloqaning usul va vositalari
mashq
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
106
Mobil qurilmalarini dasturlash
O’quv mashg’ulotining texnologik xaritasi
Faoliyat mazmuni
Faoliyat
bosqichlari va
vaqti
O’qituvchi
Tashkiliy boshlanishi
1-O’quv
mashg’ulotiga O’quvchilar bilan salomlashish, ularni mashg’ulotga
kirish__ daqiqa tayyorgarligi va davomatini tekshirish.
2-bosqich
Asosiy
___ daqiqa
3-bosqich
Yakuniy
___ daqiqa
I.O’quv faniga olib kirish ( _____daq)
1.2.Fan bo’yicha o’tiladigan mavzular bilan tanishtirish,
ularning uzviyligi haqida ma’lumot berish.(-ilova)
1.3. Mavzu bo’yicha asosiy tushunchalar bilan (-ilova)
va mustaqil ishlash uchun adabiyotlar ro’yxati bilan
tanishtirish. Fan yakunida qo’yiladigan baholash
mezonlari bilan tanishtirish (-ilova).
1.4. Birinchi o’quv mashg’ulotning mavzusi, rejasi,
maqsadi va o’quv faoliyat natijalariga qo’yiladigan
baholash mezoni bilan tanishtirish. (-ilova).
II.O’quvchilar bilimini faollashtirish(___daq)
2.1.O’quvchilar bilimini savol-javob/ aqliy xujumorqali
faollashtiradi (-ilova). Javoblarni qabul qiladi, ular
asosida yangi o’quv materialni uzviyligi bo’yicha
ma’lumotlar berishga o’tadi.
III.Yangi o’quv materialiga kirish (____daq)
2.2. Slaydlarni Power Point dasturi asosida (-ilova)
namoyish va sharxlash orqali mavzu bo’yicha asosiy
nazariy xolatlarni bayon qiladi.
2.3. Har bir rejani mustahkamlash uchun savollar
beradi (-ilova).
2.4. Mavzuning har bir qismi bo’yicha xulosalar qiladi.
2.5. Ma’lumotlarni daftarga qayd etishlarini eslatadi.
2.6. Yangi o’quv materialini o’zlashtirish darjasini
tekshirish bo’yicha tezkorso’rov o’tkazadi
Mashg’ulot yakuni va uyga vazifa berish.
3.1. Mavzuni yakunlaydi va mazkur fanning kelgusida
kasbiy faoliyatlaridagi axamiyatini yoritish bilan
yakunlaydi.
3.2. Uyga vazifa beradi va uni bajarish yuzasidan
yo’riqnoma beradi.
3.3.O’quvchilar bilimini baholaydi.
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
O’quvchi
Darsga
tayyorgarlik
ko’radilar.
Tinglaydilar,
yozib
oladilar.
Yozib oladilar
Tinglaydilar
Yozib oladilar
Savolga
javob
beradilar
Tinglaydilar
Savollarga
javob
beradilar.
Ma’lumotlarni
daftarga
qayd
qiladilar.
Savollarga
javob
beradilar
Diqqat
qiladilar.
Vazifani
yozib oladilar
Mobil qurilmalarini dasturlash
107
Mavzu: Ilova menyularini boshqarish
Barcha
ilovalarda
menyular
har
doim
ishlatiladi
va
bular
foydalanuvchi
interfeysini
(ilova
interfeysini)
boshqarishda
qulayliklar yaratadi. Android tizimida ikki xil turdagi menyu mavjud
Options menu — Ilovaning qo’shimcha xususiyatlarini ochib beruvchi
menyu hisoblanadi va bajariladigan operatsiyalar joriy activityga bog’liq
bo’ladi. Android ilovalarida ushbu menyuni hosil qilish uchun MENU
tugmasi bosiladi.
Context menu — Joriy activity da bajariladigan operatsiyalar uchun
kerakli komandalarni ochib beruvchi menyu hisoblanib, Android tizimida
ilovaga tegishli bo’lgan context menyuni ochish uchun joriy tugma ushlab
turiladi.
Context menu bizga aynan menyuni aniq bir view ga ulash imkonini
beradi. Bunda quyidagi metodlardan foydalaniladi
 onCreateContextMenu
 onContextItemSelected
onCreateContextMenu() – metodi quyidagicha bo’ladi
public void onCreateContextMenu(ContextMenu menu, View v,
ContextMenu.ContextMenuInfo menuInfo) {
menu.add(0, 1 , 0, "blue");
menu.add(0, 2, 0, "green");
menu.add(0, 3, 0, "red");
menu.add(0, 4, 0, "yellow");
}
onContextItemSelected() – metodi quyidagicha bo’ladi
@Override
public boolean onContextItemSelected(MenuItem item) {
switch (item.getItemId()){
case 1:
textView.setTextColor(Color.BLUE);break;
case 2:
textView.setTextColor(Color.GREEN); break;
case 3:
textView.setTextColor(Color.RED); break;
case 4:
textView.setTextColor(Color.YELLOW);break;
}
return super.onContextItemSelected(item);}
Option Menu
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
108
Mobil qurilmalarini dasturlash
Bu menu android ilovasining qo’shimcha imkoniyatalrini hosil
qilishda
(bir
menyudan
ikiinchi
menyuga
o’tishda)
ishlatiladi.
Ishlatilishi
huddi
oldingi
slaydlarda
ko’rib
o’tgan
ContextMenu
bilan
bir
xil
faqat
bunda,
onCreateContextMenu()
o’rniga
onCreateOptionsMenu()
metodi,
onContextItemSelected()
o’rniga
onOptionsItemSelected() metodi ishlatiladi.
Ilovalarda animatsiyadan foydalanish
Android ilovalarida animatsiya turlari
 Alpha – ob’ektning shaffoflik darajasi o’zgarishi
 Scale – ob’ektning o’lchami o’zgargan holda bor yoki yo’q bo’lishi
 Translate – ob’ektni bir joydan ikkinchi joyga harakatlantirish
 Rotate – ob’ektni burish
Alpha
 AlphaAnimation - konstruktoriga fromAlpha va toAlpha parametrlar
beriladi.
 fromalpha – bu ob’ektni animatsiya boshlanmasidan oldingi
shaffoflik darajasi
 toAlpha - bu ob’ektni animatsiya oxiridagi shaffoflik darajasi
 setDuration – bu animatsiyani davom etish vaqti
 setRepeatCount – animatsiyani davom etish soni
 setRepeatMode – animatsiya boshlangandan view ni pozitsiyasi
 reverse – ob’ekt orqaga qaytadi
 restart – harakat obxektning boshida turgan joyidan boshlanadi.
Scale
 fromxScale — x ning boshlang’ich masshtabi. 1 dan 0 gacha bo’lgan Float
tipidagi qiymatlarni qabul qiladi.
 toxScale — x ning oxirgi masshtabi. 1 dan 0 gacha bo’lgan Float
tipidagi qiymatlarni qabul qiladi.
 fromYScale y ning boshlang’ich masshtabi. 1 dan 0 gacha bo’lgan Float
tipidagi qiymatlarni qabul qiladi.
 toYScale y ning oxirgi masshtabi. 1 dan 0 gacha bo’lgan Float
tipidagi qiymatlarni qabul qiladi.
 pivotX — x o’qi bo’yicha ob’ektni ekranda turish koordinatasi va
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
109
uning qiymatlari % larda olinadi
 pivotY — y o’qi bo’yicha ob’ektni ekranda turish koordinatasi va
uning qiymatlari % larda olinadi
Translate
 fromXDelta — x o’qi bo’yicha boshlang’ich koordinatasi
 toXDelta — x o’qi bo’yicha oxirgi koordinatasi
 fromYDelta — y o’qi bo’yicha boshlang’ich koordinatasi
 toYDelta — y o’qi bo’yicha oxirgi koordinatasi
Rotate
 fromDegrees — animatsiya boshlanmasdan oldingi boshlang’ich burchak
 toDegrees - animatsiya oxirgi tugash burchak
 pivotX —x o’qi bo’yicha ob’ekt koordinatasi;
 pivotY — y o’qi bo’yicha ob’ekt koordinatasi;
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
110
Mobil qurilmalarini dasturlash
“TASDIQLAYMAN”
Urganch kompyuter texnologiyalari
texnikumi o’quv va tarbiyaviy
ishlari
bo’yicha direktor o’rinbosari
____________ M.Allamova
«____» ____________ 20__yil
14-MAVZU: Checkbox va Radiobutton
O’quv mashg’ulotning o’qitish texnologiyasi modeli
Vaqt: 80 daqiqa
O’quv mashg’ulotining shakli va turi
O’quvchilar soni: ___ nafar
Nazariy
1. Checkbox ishlatish
O’quv mashg’ulot rejasi
2. Radiobutton qo’llash
O’quv mashg’ulot maqsadi:
1. Ta’limiy : o’quvchilarda Checkbox ishlatishni, Radiobutton qo’llashni o’rgatish
2. Tarbiyaviy:mehnat intizomi va qonunlari, kasb odobi qoidalari asosida ish olib borish
3. Rivojlantiruvchi:amaliyotdan olgan ko’nikmalaridan mustaqil foydalana olish.
Pedagogik vazifalar:
O’quv faoliyati natijalari:
Tanishtirish:
Ko’rsatadilar:
Ma’lumot berish:
Tasniflaydilar:
Izoh berish:
Aytib beradilar:
Tushuntirib berish:
Tartibli ravishda ga’irib beradilar:
Kichik axborotli ma’ruza,hikoya, tushuntirish,
ko’rsatma berish, namoyish, ko’rsatish, video
O’qitish metodlari
usul, kitob bilan ishlash, insert, mashq,suhbat,
bahs, aqliy hujum, ta’limiy o’yin, pinbord
Ommaviy, jamoaviy, guruhli, individual,
o’ylang va juftlikda fikr almashing texnikasi,
O’quv faoliyatini tashkil etish shakllari
birgalikda o’rganamiz texnikasi, arra texnikasi
Matnlar, yozuv taxtasi, slaydlar, proyektor,
kompyuter, diaproyektor, flipchart, video film,
grafikli organizatorlar, model, mulyajlar,
O’qitish vositalari
chizma, sxema, grafik, diagrammalar,
namunalar, yo’riqnoma
Maxsus texnik vositalar bilan jihozlangan
O’qitish shart-sharoiti
auditoriya
Tezkor-so’rov, savol-javob, test, toshiriq,
Qaytar aloqaning usul va vositalari
mashq
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
111
Mobil qurilmalarini dasturlash
O’quv mashg’ulotining texnologik xaritasi
Faoliyat
bosqichlari va
vaqti
Faoliyat mazmuni
O’qituvchi
O’quvchi
Tashkiliy boshlanishi
1-O’quv
mashg’ulotiga O’quvchilar bilan salomlashish, ularni mashg’ulotga
kirish__ daqiqa tayyorgarligi va davomatini tekshirish.
2-bosqich
Asosiy
___ daqiqa
3-bosqich
Yakuniy
___ daqiqa
I.O’quv faniga olib kirish ( _____daq)
1.2.Fan bo’yicha o’tiladigan mavzular bilan tanishtirish,
ularning uzviyligi haqida ma’lumot berish.(-ilova)
1.3. Mavzu bo’yicha asosiy tushunchalar bilan (-ilova)
va mustaqil ishlash uchun adabiyotlar ro’yxati bilan
tanishtirish. Fan yakunida qo’yiladigan baholash
mezonlari bilan tanishtirish (-ilova).
1.4. Birinchi o’quv mashg’ulotning mavzusi, rejasi,
maqsadi va o’quv faoliyat natijalariga qo’yiladigan
baholash mezoni bilan tanishtirish. (-ilova).
II.O’quvchilar bilimini faollashtirish(___daq)
2.1.O’quvchilar bilimini savol-javob/ aqliy xujumorqali
faollashtiradi (-ilova). Javoblarni qabul qiladi, ular
asosida yangi o’quv materialni uzviyligi bo’yicha
ma’lumotlar berishga o’tadi.
III.Yangi o’quv materialiga kirish (____daq)
2.2. Slaydlarni Power Point dasturi asosida (-ilova)
namoyish va sharxlash orqali mavzu bo’yicha asosiy
nazariy xolatlarni bayon qiladi.
2.3. Har bir rejani mustahkamlash uchun savollar
beradi (-ilova).
2.4. Mavzuning har bir qismi bo’yicha xulosalar qiladi.
2.5. Ma’lumotlarni daftarga qayd etishlarini eslatadi.
2.6. Yangi o’quv materialini o’zlashtirish darjasini
tekshirish bo’yicha tezkorso’rov o’tkazadi
Mashg’ulot yakuni va uyga vazifa berish.
3.1. Mavzuni yakunlaydi va mazkur fanning kelgusida
kasbiy faoliyatlaridagi axamiyatini yoritish bilan
yakunlaydi.
3.2. Uyga vazifa beradi va uni bajarish yuzasidan
yo’riqnoma beradi.
3.3.O’quvchilar bilimini baholaydi.
Darsga
tayyorgarlik
ko’radilar.
Tinglaydilar,
yozib
oladilar.
Yozib oladilar
Tinglaydilar
Yozib oladilar
Savolga
javob
beradilar
Tinglaydilar
Savollarga
javob
beradilar.
Ma’lumotlarni
daftarga
qayd
qiladilar.
Savollarga
javob
beradilar
Diqqat
qiladilar.
Vazifani
yozib oladilar
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
112
Mobil qurilmalarini dasturlash
Mavzu: Checkbox va Radiobutton
Java dasturlash ptili foydalanuvchidan ma’lumot yig’ish uchun bir necha
turdagi elementlarni taklif etadi. Checkbox va Radio tugmalar grafikli
foydalanuvchi interfeysining tanlash elementlari xisoblanadi va foydalanuvchidan
belgilangan variantlar orasidan tanlash imkonini beradi. Checkbox elementi
foydalanuvchiga “xa” yoki “yo’q” variantlarini tanlash imkonini beradi. Checkbox
elementi yozuvga ega bo’lib ushbu yozuv Checkbox maqsadini belgilaydi.
Foydalanuvchi Checkbox elementini sichqon bilan bosish orqali tanlaydi yoki
tanlanishni olib tashlaydi. Checkbox elementi JCheckBox klassi yordamida xosil
qilinadi. Quyidagi oynada Checkbox elementlari ko’rsatilgan:
JCheckBox klassi yordamida yaratilgan chekbox elementi
Checkbox elementi tanlanganlik xolatini bilish uchun Checkbox klassini
isSelected() metodi ishlatiladi. Agar Checkbox tanlangan bo’lsa metod true
qiymatini, tanlanmagan bo’lsa false qiymatini qaytaradi. Checkbox elementi
bosilganda ActionEvent xodisasi xosil qilinadi va ushbu xodisani
ActionListener orqali qabul qilib amal bajarish mumkin.
Checkbox elementi birdaniga bir nechta variantlarni tanlash imkonini berish
uchun ishlatiladi. Bir nechta variantlardan faqat bittasini tanlash uchun Radio
tugmalar ishlatiladi. Bir variant tanlanganda boshqa tanlangan variantlar
belgilanishi bekor qilinadi. Buning uchun Radio tugmalar bir guruhda bo’lishi
kerak. Radio tugmalar JRadioButton klassi yordamida yaratiladi. Radio tugmalar
guruhi ButtonGroup klassi yordamida xosil qilinadi. Quyidagi oynada Radio
tugmalar ko’rsatilgan:
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
113
JRadioButton klassi yordamida yaratilgan radio tugmalar
Radio button element foydalanuvchi tomonidan tanlanganda ActionEvent
xodisasi xosil qilinadi va ActionListener interfeysi yordamida ushbu xodisani qabul
qilib biron bir amal bajarib olish mumkin.
Ro’yxat va Combobox
Royxat va Combobox tanlash elementlari xisoblanib, ko’p variantlar orasidan
tanlash kerak bo’lganda oynada joyni tejash uchun ishlatiladi. Ro’yxat JList klassi
tomonidan yaratiladi va foydalanuvchiga belgilangan variantlardan tanlash
imkonini beradi. Ro’yxatda faqatgina bitta variantni tanlash yoki bir necha
variantlarni tanlash imkoniyati mavjud. Ro’yxat yaratishda variantlarni ifoda
etuvchi ma’lumotlar modeli ishlatiladi. Ushbu modelni massiv yordamida ifoda
etish mumkin. Quyidagi misolda ro’yxat joylashgan oyna keltirilgan:
JList klassi yordamida yaratilgan ro’yxat
JList klassini setVisibleRowCount() metodi ro’yxatni joriy ko’rinadigan qatorlar
sonini belgilash uchun ishlatiladi. JScrollPane klassi ro’yxatni boshqa elementlarini
ko’rib olish uchun ro’yxatga gorizontal o’tkazgich biriktirib beradi. Tanlangan
elementni indeksi yoki qiymatini olish uchun JList klassini getSelectedIndex() yoki
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
114
Mobil qurilmalarini dasturlash
getSelectedValue() metodlaridan foydalanish mumkin. Combobox elementi
ro’yxatdan farqli o’laroq tanlash variantlaridan faqatgina bittasini ko’rsatib beradi.
Qolgan variantlarni ko’rib olish uchun Combobox yonboshida joylashgan
tugmaga bosish kerak bo’ladi. Combobox JComboBox klassi yordamida
yaratiladi.
Tanlangan elementni yoki uning indeksini olish uchun JComboBox klassini
getSelectedItem() yoki getSelectedIndex() metodlaridan foydalanish mumkin.
Slayder va Spinner Slayder elementi berilgan minimal va maksimal qiymatlar
orasidan qiymat tanlash imkonini beradi. Slayder JSlider klassi yordamida
yaratiladi. Quyidagi misolda Slayder joylashgan oyna keltirilgan:
JSlider klassi yordamida yaratilgan slayder elementi
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
115
“TASDIQLAYMAN”
Urganch kompyuter texnologiyalari
texnikumi o’quv va tarbiyaviy ishlari
bo’yicha direktor o’rinbosari
____________ M.Allamova
«____» ____________ 20__yil
15-MAVZU: Ma’lumotlarni qurilmada saqlash. Ichki va tashqi xotiradan
foydalanish
O’quv mashg’ulotning o’qitish texnologiyasi modeli
Vaqt: 80 daqiqa
O’quvchilar soni: ___ nafar
O’quv mashg’ulotining shakli va turi
Nazariy
1. Ma’lumotlarni qurilmada saqlash.
O’quv mashg’ulot rejasi
2. Ichki va tashqi xotiradan foydalanish
O’quv mashg’ulot maqsadi:
1. Ta’limiy: o’quvchilarda Ma’lumotlarni qurilmada saqlash, Ichki va tashqi xotiradan
foydalanish to’g’risida tushuncha hosil qilish.
2. Tarbiyaviy: mehnat intizomi va qonunlari, kasb odobi qoidalari asosida ish olib
borish.
3. Rivojlantiruvchi: amaliyotdan olgan ko’nikmalaridan mustaqil foydalana olish.
Pedagogik vazifalar:
O’quv faoliyati natijalari:
Tanishtirish:
Ko’rsatadilar:
Ma’lumot berish:
Tasniflaydilar:
Izoh berish:
Aytib beradilar:
Tushuntirib berish:
Tartibli ravishda ga’irib beradilar:
Kichik axborotli ma’ruza,hikoya, tushuntirish,
ko’rsatma berish, namoyish, ko’rsatish, video
O’qitish metodlari
usul, kitob bilan ishlash, insert, mashq,suhbat,
bahs, aqliy hujum, ta’limiy o’yin, pinbord
Ommaviy, jamoaviy, guruhli, individual,
o’ylang va juftlikda fikr almashing texnikasi,
O’quv faoliyatini tashkil etish shakllari
birgalikda o’rganamiz texnikasi, arra texnikasi
Matnlar, yozuv taxtasi, slaydlar, proyektor,
kompyuter, diaproyektor, flipchart, video film,
grafikli organizatorlar, model, mulyajlar,
O’qitish vositalari
chizma, sxema, grafik, diagrammalar,
namunalar, yo’riqnoma
Maxsus texnik vositalar bilan jihozlangan
O’qitish shart-sharoiti
auditoriya
Tezkor-so’rov, savol-javob, test, toshiriq,
Qaytar aloqaning usul va vositalari
mashq
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
116
Mobil qurilmalarini dasturlash
O’quv mashg’ulotining texnologik xaritasi
Faoliyat mazmuni
Faoliyat
bosqichlari va
vaqti
O’qituvchi
Tashkiliy boshlanishi
1-O’quv
mashg’ulotiga O’quvchilar bilan salomlashish, ularni mashg’ulotga
kirish__ daqiqa tayyorgarligi va davomatini tekshirish.
2-bosqich
Asosiy
___ daqiqa
3-bosqich
Yakuniy
___ daqiqa
I.O’quv faniga olib kirish ( _____daq)
1.2.Fan bo’yicha o’tiladigan mavzular bilan tanishtirish,
ularning uzviyligi haqida ma’lumot berish.(-ilova)
1.3. Mavzu bo’yicha asosiy tushunchalar bilan (-ilova)
va mustaqil ishlash uchun adabiyotlar ro’yxati bilan
tanishtirish. Fan yakunida qo’yiladigan baholash
mezonlari bilan tanishtirish (-ilova).
1.4. Birinchi o’quv mashg’ulotning mavzusi, rejasi,
maqsadi va o’quv faoliyat natijalariga qo’yiladigan
baholash mezoni bilan tanishtirish. (-ilova).
II.O’quvchilar bilimini faollashtirish(___daq)
2.1.O’quvchilar bilimini savol-javob/ aqliy xujumorqali
faollashtiradi (-ilova). Javoblarni qabul qiladi, ular
asosida yangi o’quv materialni uzviyligi bo’yicha
ma’lumotlar berishga o’tadi.
III.Yangi o’quv materialiga kirish (____daq)
2.2. Slaydlarni Power Point dasturi asosida (-ilova)
namoyish va sharxlash orqali mavzu bo’yicha asosiy
nazariy xolatlarni bayon qiladi.
2.3. Har bir rejani mustahkamlash uchun savollar
beradi (-ilova).
2.4. Mavzuning har bir qismi bo’yicha xulosalar qiladi.
2.5. Ma’lumotlarni daftarga qayd etishlarini eslatadi.
2.6. Yangi o’quv materialini o’zlashtirish darjasini
tekshirish bo’yicha tezkorso’rov o’tkazadi
Mashg’ulot yakuni va uyga vazifa berish.
3.1. Mavzuni yakunlaydi va mazkur fanning kelgusida
kasbiy faoliyatlaridagi axamiyatini yoritish bilan
yakunlaydi.
3.2. Uyga vazifa beradi va uni bajarish yuzasidan
yo’riqnoma beradi.
3.3.O’quvchilar bilimini baholaydi.
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
O’quvchi
Darsga
tayyorgarlik
ko’radilar.
Tinglaydilar,
yozib
oladilar.
Yozib oladilar
Tinglaydilar
Yozib oladilar
Savolga
javob
beradilar
Tinglaydilar
Savollarga
javob
beradilar.
Ma’lumotlarni
daftarga
qayd
qiladilar.
Savollarga
javob
beradilar
Diqqat
qiladilar.
Vazifani
yozib oladilar
Mobil qurilmalarini dasturlash
117
Mavzu: Ma’lumotlarni qurilmada saqlash. Ichki va tashqi xotiradan foydalanish
Android ma`lumotlaringizni saqlash uchun sizga bir nechta xotira turlarini
yaratib beradi. Ular bo`lishi mumkin:
1. Shared Preferences
Kalit so`zlar yordamida xotirada saqlash
2. Internal Storage
Qurilma xotirasida saqlash
3. External Storage
Umumiy ichki xotirada saqlash
4. SQLite Databases
Ma`lumotlar bazasinda strukturalab saqlash Ichki xotira ma`lumotlarni qurilma
xotirasiga yozish imkonini yaratib beradi. Xotiralar dastur o`rnatilinganda system
fayllar qatoriga yozib qo`yiladi va u o`chirilib tashlanganda ham ma`lumotlar
bazasi birga o`chib ketadi.
FileOutputStream fOut = openFileOutput("file name
here",MODE_WORLD_READABLE);
openFileOutput() metodi yordamida ma`lumotlarni xotiraga yozishimiz
mumkin.
Fayldan o`qib olish openFileInput() metodi yordamida amalga
oshirishingiz mumkin:
FileInputStream fin = openFileInput(file);
int c;
String temp="";
while( (c = fin.read()) != -1){
temp = temp + Character.toString((char)c);
}
fin.close();
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
118
Mobil qurilmalarini dasturlash
Masalan:
Ushbu misolda siz xotiraga yozish va o`qib olishni mobile platformalar uchun
ko`rib chiqasiz.
Bosqichlari
Qisqacha ma`lumot
1
2
Siz Android Studio da yangi project yaratishingiz kerak
MainActivity.java asosiy ko`rinishni java faylini belgilab
o`tishingiz kerak.
res/layout/activity_main ni shu katolog bo`yicha kiritishingiz
mumkin.
3
4
Natijani ko`rishingiz uchun RUN qilishingiz lozim.
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
119
“TASDIQLAYMAN”
Urganch kompyuter texnologiyalari
texnikumi o’quv va tarbiyaviy
ishlari
bo’yicha direktor o’rinbosari
____________ M.Allamova
«____» ____________ 20__yil
16-MAVZU: SeekBar
O’quv mashg’ulotning o’qitish texnologiyasi modeli
Vaqt: 80 daqiqa
O’quvchilar soni: ___ nafar
O’quv mashg’ulotining shakli va turi
Nazariy
O’quv mashg’ulot rejasi
1. SeekBar haqida ma’lumot
2. SeekBarni ishlatish
O’quv mashg’ulot maqsadi:
1. Ta’limiy : o’quvchilarda SeekBar haqida ma’lumot, SeekBarni ishlatish to’g’risida
tushuncha hosil qilish
2. Tarbiyaviy:mehnat intizomi va qonunlari, kasb odobi qoidalari asosida ish olib borish
3. Rivojlantiruvchi:amaliyotdan olgan ko’nikmalaridan mustaqil foydalana olish.
Pedagogik vazifalar:
O’quv faoliyati natijalari:
Tanishtirish:
Ko’rsatadilar:
Ma’lumot berish:
Tasniflaydilar:
Izoh berish:
Aytib beradilar:
Tushuntirib berish:
Tartibli ravishda ga’irib beradilar:
Kichik axborotli ma’ruza,hikoya, tushuntirish,
ko’rsatma berish, namoyish, ko’rsatish, video
O’qitish metodlari
usul, kitob bilan ishlash, insert, mashq,suhbat,
bahs, aqliy hujum, ta’limiy o’yin, pinbord
Ommaviy, jamoaviy, guruhli, individual,
o’ylang va juftlikda fikr almashing texnikasi,
O’quv faoliyatini tashkil etish shakllari
birgalikda o’rganamiz texnikasi, arra texnikasi
Matnlar, yozuv taxtasi, slaydlar, proyektor,
kompyuter, diaproyektor, flipchart, video film,
grafikli organizatorlar, model, mulyajlar,
O’qitish vositalari
chizma, sxema, grafik, diagrammalar,
namunalar, yo’riqnoma
Maxsus texnik vositalar bilan jihozlangan
O’qitish shart-sharoiti
auditoriya
Tezkor-so’rov, savol-javob, test, toshiriq,
Qaytar aloqaning usul va vositalari
mashq
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
120
Mobil qurilmalarini dasturlash
O’quv mashg’ulotining texnologik xaritasi
Faoliyat mazmuni
Faoliyat
bosqichlari va
vaqti
O’qituvchi
Tashkiliy boshlanishi
1-O’quv
mashg’ulotiga O’quvchilar bilan salomlashish, ularni mashg’ulotga
kirish__ daqiqa tayyorgarligi va davomatini tekshirish.
2-bosqich
Asosiy
___ daqiqa
3-bosqich
Yakuniy
___ daqiqa
I.O’quv faniga olib kirish ( _____daq)
1.2.Fan bo’yicha o’tiladigan mavzular bilan tanishtirish,
ularning uzviyligi haqida ma’lumot berish.(-ilova)
1.3. Mavzu bo’yicha asosiy tushunchalar bilan (-ilova)
va mustaqil ishlash uchun adabiyotlar ro’yxati bilan
tanishtirish. Fan yakunida qo’yiladigan baholash
mezonlari bilan tanishtirish (-ilova).
1.4. Birinchi o’quv mashg’ulotning mavzusi, rejasi,
maqsadi va o’quv faoliyat natijalariga qo’yiladigan
baholash mezoni bilan tanishtirish. (-ilova).
II.O’quvchilar bilimini faollashtirish(___daq)
2.1.O’quvchilar bilimini savol-javob/ aqliy xujumorqali
faollashtiradi (-ilova). Javoblarni qabul qiladi, ular
asosida yangi o’quv materialni uzviyligi bo’yicha
ma’lumotlar berishga o’tadi.
III.Yangi o’quv materialiga kirish (____daq)
2.2. Slaydlarni Power Point dasturi asosida (-ilova)
namoyish va sharxlash orqali mavzu bo’yicha asosiy
nazariy xolatlarni bayon qiladi.
2.3. Har bir rejani mustahkamlash uchun savollar
beradi (-ilova).
2.4. Mavzuning har bir qismi bo’yicha xulosalar qiladi.
2.5. Ma’lumotlarni daftarga qayd etishlarini eslatadi.
2.6. Yangi o’quv materialini o’zlashtirish darjasini
tekshirish bo’yicha tezkorso’rov o’tkazadi
Mashg’ulot yakuni va uyga vazifa berish.
3.1. Mavzuni yakunlaydi va mazkur fanning kelgusida
kasbiy faoliyatlaridagi axamiyatini yoritish bilan
yakunlaydi.
3.2. Uyga vazifa beradi va uni bajarish yuzasidan
yo’riqnoma beradi.
3.3.O’quvchilar bilimini baholaydi.
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
O’quvchi
Darsga
tayyorgarlik
ko’radilar.
Tinglaydilar,
yozib
oladilar.
Yozib oladilar
Tinglaydilar
Yozib oladilar
Savolga
javob
beradilar
Tinglaydilar
Savollarga
javob
beradilar.
Ma’lumotlarni
daftarga
qayd
qiladilar.
Savollarga
javob
beradilar
Diqqat
qiladilar.
Vazifani
yozib oladilar
Mobil qurilmalarini dasturlash
121
Mavzu: SeekBar
SeekBar - bu foydalanuvchi ekranda barmog'i bilan slayderni harakatga
keltiradigan odatiy slayder. Slayderni o'q tugmalari yordamida ham ko'chirish
mumkin.
SeekBar komponentasi Vidjetlar bo'limida joylashgan va ProgressBar
sinfidan meros bo'lib qolgan. Android Studio 3.0 ikkita ta'mga ega: SeekBar va
SeekBar (Diskret).
SeekBar
slayderining
harakatini
kuzatib
borish
uchun
siz
SeekBar.OnSeekBarChangeListener tinglovchi interfeysini stub usullari bilan
amalga oshirishingiz kerak:
onProgressChanged () - slayder pozitsiyasining o'zgarishi to'g'risida xabar
beradi;
onStartTrackingTouch () - foydalanuvchi slayderni harakatga keltira
boshlaganligi to'g'risida xabar beradi;
onStopTrackingTouch () - foydalanuvchi slayderni harakatlantirishni
tugatganligi to'g'risida xabar beradi
Kotlin uchun stub (Java-da maqolada quyida keltirilgan).
val seekBar: SeekBar = findViewById(R.id.seekBar)
seekBar.setOnSeekBarChangeListener(object :
SeekBar.OnSeekBarChangeListener{
override fun onProgressChanged(seekBar: SeekBar?, progress: Int, fromUser:
Boolean) {
// Ваш код
}
override fun onStartTrackingTouch(seekBar: SeekBar?) { }
override fun onStopTrackingTouch(seekBar: SeekBar?) { }
})
Keling, yangi loyiha yaratamiz va SeekBar va TextView komponentlarini
qo'shamiz:
<?xml version="1.0" encoding="utf-8"?>
<android.support.constraint.ConstraintLayout
xmlns:android="http://schemas.android.com/apk/res/android"
xmlns:app="http://schemas.android.com/apk/res-auto"
xmlns:tools="http://schemas.android.com/tools"
android:layout_width="match_parent"
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
122
Mobil qurilmalarini dasturlash
android:layout_height="match_parent"
tools:context="ru.alexanderklimov.as23.MainActivity">
<TextView
android:id="@+id/textView"
android:layout_width="wrap_content"
android:layout_height="wrap_content"
android:layout_marginLeft="8dp"
android:layout_marginRight="8dp"
android:textSize="24sp"
app:layout_constraintLeft_toLeftOf="parent"
app:layout_constraintRight_toRightOf="parent"
tools:text="90"
app:layout_constraintTop_toTopOf="parent"
android:layout_marginTop="8dp"
app:layout_constraintHorizontal_bias="0.501"/>
<SeekBar
android:id="@+id/seekBar"
android:layout_width="368dp"
android:layout_height="wrap_content"
android:layout_marginTop="8dp"
android:max="100"
android:progress="3"
app:layout_constraintLeft_toLeftOf="parent"
app:layout_constraintRight_toRightOf="parent"
app:layout_constraintTop_toBottomOf="@+id/textView"/>
</android.support.constraint.ConstraintLayout>
Напишем код, чтобы в текстовом поле отображалось текущее значение
ползунка после того, как пользователь отпустит его.
package ru.alexanderklimov.seekbar;
import android.os.Bundle;
import android.support.v7.app.AppCompatActivity;
import android.widget.SeekBar;
import android.widget.TextView;
public class MainActivity extends AppCompatActivity implements
SeekBar.OnSeekBarChangeListener {
private TextView mTextView;
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
123
@Override
protected void onCreate(Bundle savedInstanceState) {
super.onCreate(savedInstanceState);
setContentView(R.layout.activity_main);
final SeekBar seekBar = (SeekBar)findViewById(R.id.seekBar);
seekBar.setOnSeekBarChangeListener(this);
mTextView = (TextView)findViewById(R.id.textView);
mTextView.setText("0");
}
@Override
public void onProgressChanged(SeekBar seekBar, int progress, boolean
fromUser) {
}
@Override
public void onStartTrackingTouch(SeekBar seekBar) {
}
@Override
public void onStopTrackingTouch(SeekBar seekBar) {
mTextView.setText(String.valueOf(seekBar.getProgress()));
}
}
Ниже представлены вариант на Android 5.0 и старый вариант на Android 2.3 до
появления Material Design, чтобы вы видели, как менялся интерфейс.
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
124
Mobil qurilmalarini dasturlash
“TASDIQLAYMAN”
Urganch kompyuter texnologiyalari
texnikumi o’quv va tarbiyaviy
ishlari
bo’yicha direktor o’rinbosari
____________ M.Allamova
«____» ____________ 20__yil
17-MAVZU: Activity va dastur hayotiy aylanishi
O’quv mashg’ulotning o’qitish texnologiyasi modeli
Vaqt: 80 daqiqa
O’quv mashg’ulotining shakli va turi
O’quvchilar soni: ___ nafar
Nazariy
1. Android fragmentining hayot aylanishi.
O’quv mashg’ulot rejasi
2. Fragmentlarning hayot aylanish jarayonini
boshqarish
O’quv mashg’ulot maqsadi:
1. Ta’limiy : o’quvchilarda Android fragmentining hayot aylanishi, fragmentlarning
hayot aylanish jarayonini boshqarish to’g’risida tushuncha hosil qilish
2. Tarbiyaviy:mehnat intizomi va qonunlari, kasb odobi qoidalari asosida ish olib borish
3. Rivojlantiruvchi:amaliyotdan olgan ko’nikmalaridan mustaqil foydalana olish.
Pedagogik vazifalar:
O’quv faoliyati natijalari:
Tanishtirish:
Ko’rsatadilar:
Ma’lumot berish:
Tasniflaydilar:
Izoh berish:
Aytib beradilar:
Tushuntirib berish:
Tartibli ravishda ga’irib beradilar:
Kichik axborotli ma’ruza,hikoya, tushuntirish,
ko’rsatma berish, namoyish, ko’rsatish, video
O’qitish metodlari
usul, kitob bilan ishlash, insert, mashq,suhbat,
bahs, aqliy hujum, ta’limiy o’yin, pinbord
Ommaviy, jamoaviy, guruhli, individual,
o’ylang va juftlikda fikr almashing texnikasi,
O’quv faoliyatini tashkil etish shakllari
birgalikda o’rganamiz texnikasi, arra texnikasi
Matnlar, yozuv taxtasi, slaydlar, proyektor,
kompyuter, diaproyektor, flipchart, video film,
grafikli organizatorlar, model, mulyajlar,
O’qitish vositalari
chizma, sxema, grafik, diagrammalar,
namunalar, yo’riqnoma
Maxsus texnik vositalar bilan jihozlangan
O’qitish shart-sharoiti
auditoriya
Tezkor-so’rov, savol-javob, test, toshiriq,
Qaytar aloqaning usul va vositalari
mashq
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
125
Mobil qurilmalarini dasturlash
O’quv mashg’ulotining texnologik xaritasi
Faoliyat
bosqichlari va
vaqti
Faoliyat mazmuni
O’qituvchi
O’quvchi
Tashkiliy boshlanishi
1-O’quv
mashg’ulotiga O’quvchilar bilan salomlashish, ularni mashg’ulotga
kirish__ daqiqa tayyorgarligi va davomatini tekshirish.
2-bosqich
Asosiy
___ daqiqa
3-bosqich
Yakuniy
___ daqiqa
I.O’quv faniga olib kirish ( _____daq)
1.2.Fan bo’yicha o’tiladigan mavzular bilan tanishtirish,
ularning uzviyligi haqida ma’lumot berish.(-ilova)
1.3. Mavzu bo’yicha asosiy tushunchalar bilan (-ilova)
va mustaqil ishlash uchun adabiyotlar ro’yxati bilan
tanishtirish. Fan yakunida qo’yiladigan baholash
mezonlari bilan tanishtirish (-ilova).
1.4. Birinchi o’quv mashg’ulotning mavzusi, rejasi,
maqsadi va o’quv faoliyat natijalariga qo’yiladigan
baholash mezoni bilan tanishtirish. (-ilova).
II.O’quvchilar bilimini faollashtirish(___daq)
2.1.O’quvchilar bilimini savol-javob/ aqliy xujumorqali
faollashtiradi (-ilova). Javoblarni qabul qiladi, ular
asosida yangi o’quv materialni uzviyligi bo’yicha
ma’lumotlar berishga o’tadi.
III.Yangi o’quv materialiga kirish (____daq)
2.2. Slaydlarni Power Point dasturi asosida (-ilova)
namoyish va sharxlash orqali mavzu bo’yicha asosiy
nazariy xolatlarni bayon qiladi.
2.3. Har bir rejani mustahkamlash uchun savollar
beradi (-ilova).
2.4. Mavzuning har bir qismi bo’yicha xulosalar qiladi.
2.5. Ma’lumotlarni daftarga qayd etishlarini eslatadi.
2.6. Yangi o’quv materialini o’zlashtirish darjasini
tekshirish bo’yicha tezkorso’rov o’tkazadi
Mashg’ulot yakuni va uyga vazifa berish.
3.1. Mavzuni yakunlaydi va mazkur fanning kelgusida
kasbiy faoliyatlaridagi axamiyatini yoritish bilan
yakunlaydi.
3.2. Uyga vazifa beradi va uni bajarish yuzasidan
yo’riqnoma beradi.
3.3.O’quvchilar bilimini baholaydi.
Darsga
tayyorgarlik
ko’radilar.
Tinglaydilar,
yozib
oladilar.
Yozib oladilar
Tinglaydilar
Yozib oladilar
Savolga
javob
beradilar
Tinglaydilar
Savollarga
javob
beradilar.
Ma’lumotlarni
daftarga
qayd
qiladilar.
Savollarga
javob
beradilar
Diqqat
qiladilar.
Vazifani
yozib oladilar
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
126
Mobil qurilmalarini dasturlash
MAVZU: Activity va dastur hayotiy aylanishi
Android fragmentining hayot aylanishi. Fragmentlarning hayot aylanish
jarayonini boshqarish
Fragment nima?
Fragment - bu ikkala smartfonda ham, planshetda ham ishlaydigan sezgir
dasturlarni yaratishni osonlashtirish uchun mo'ljallangan maxsus interfeys
elementi.
Fragman, xuddi Faoliyat singari, o'z ichida interfeys elementlarini o'z ichiga
oladi, ammo bu ikkita tushuncha o'rtasida bir nechta asosiy farqlar mavjud:
 Parcha ichida joylashgan Faoliyat.
 Ichkarida Faoliyat bir nechta bo'lishi mumkin parchalar, ya'ni ekranda
bir vaqtning o'zida bir nechta bo'laklar bo'lishi mumkin, holbuki Faoliyat har
qanday vaqtda har doim yolg'iz.
Ilovani fragmentlarsiz amalga oshirish
Buning qanday ishlashini yaxshiroq tushunish uchun aniq bir misolni ko'rib
chiqamiz.
Tasavvur qilaylik, bizda ikkita ekranni o'z ichiga olgan dastur mavjud:
 Yangiliklar tasmasi bo'lgan ekran.
 Yangiliklar
haqida batafsil ma'lumot bo'lgan ekran avvalgi
Faoliyatdagi ro'yxat elementini bosish orqali ochiladi.
Telefonda shunday ko'rinadi:
Ko'rinib turibdiki, bizda ikkita Faoliyat mavjud, ularning har biri ma'lum
interfeys elementlarini o'z ichiga oladi. Birinchi ekran uchun FeedActivity va
ikkinchi ekran uchun DetailActivity bo'lsin.
Endi tasavvur qiling, biz ham planshet dasturini yaratishimiz kerak:
Bunday holda, biz ikkala ekranning tarkibini bir xil elementlardan
foydalangan holda bitta ekranga chiqaramiz. Bizga uchinchi faoliyat kerak bo'ladi,
masalan, TabletFeedActivity.
Ushbu yondashuv ish beradimi? Ha. U to'g'rimi? Albatta yo'q.
Ushbu yondashuvdan foydalanganda biz nafaqat keraksiz faoliyatlarni
yaratibgina qolmay, balki kodni qayta ishlatish qobiliyatiga ham ega emasmiz TabletFeedActivity dagi deyarli barcha kodlar shunchaki FeedActivity va
DetailActivity-dan ko'chiriladi!
Va bu erda parchalar bizning yordamimizga keladi!
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
127
Ilovani fragmentlar bilan amalga oshirish
Biz FeedActivity va DetailActivity-ni saqlaymiz, ammo ikkita qo'shimcha sinfni
joriy qilamiz - FeedFragment ( Parcha # 1 (quyidagi rasmda) va DetailFragment
( Fragman # 2 quyidagi rasmda).
Agar telefon bo'lsa, FeedFragment FeedActivity-da, DetailFragment esa
DetailActivity-da:
Agar dastur planshetda ishlayotgan bo'lsa, biz ikkala qismni ham
FeedActivity-ga qo'shamiz, DetailActivity esa umuman ishlatilmaydi.
Shunday qilib, biz keraksiz kodni yozmaymiz va bizning dasturimiz to'liq
javob beradi.
Xuddi shunday Faoliyat, da parcha hayot aylanishi mavjud.
Parcha uchta holatga ega bo'lishi mumkin:
 To'xtatildi - Parcha ekranda ko'rinmaydi. U mavjud, ammo
foydalanuvchining o'zaro aloqasi uchun mavjud emas va agar u bilan
bog'liq bo'lgan faoliyat buzilgan bo'lsa, uni yo'q qilish mumkin.
 To'xtatildi - Parcha ekranda ko'rinadi, lekin uni boshqa interfeys
elementlari qoplashi mumkin (masalan, oldingi planda yana bir harakat
mavjud).
 Qayta tiklandi - Parcha ekranda ko'rinadi va foydalanuvchi uchun
mavjud.
Keling, ularning ayrimlarini ko'rib chiqaylik.
 onAttach () - Parcha ga "biriktirilgan" Faoliyat.
 onCreate () - Parcha yaratilgan.
 onCreateView () - interfeys elementlarini yaratishga chaqirilgan
(masalan, XML puflash).
 onActivityCreated () - onCreate () usulidan keyin chaqiriladi Faoliyat.
 onDestroyView () - OnCreateView-da yaratilgan View fragmentdan
"ajratilgan" bo'lganda chaqiriladi.
 onDetach () - Parcha "ajratadi" Faoliyat.
Umuman olganda, har bir narsa, yangi qo'ng'iroqlarni hisobga olmaganda,
Faoliyatga juda o'xshaydi.
Parchalar qo'shish
Keling, ikkita parchali dastur yarataylik:
 Biz rangni tanlagan kalitlarga ega qism.
 Tanlangan rang bilan oddiygina to'ldirilgan parcha.
Telefonda bu ikkita ekran bo'ladi - birinchisida biz rangni tanlaymiz,
shundan so'ng Faoliyat rangni ko'rsatadigan qism bilan boshlanadi.
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
128
Mobil qurilmalarini dasturlash
Tabletda xuddi yuqoridagi misolda bo'lgani kabi, ikkita oynali interfeysga
ega bo'lgan bitta ekran bo'ladi.
Dastlab, qanday qilib fragment yaratishimiz va uni Faoliyatga qo'shishimiz
mumkinligini aniqlaymiz.
Unda yangi fragment bilan yangi loyiha yarating:
Umumiy sinf SelectionFragment Fragmentni kengaytiradi (public
SelectionFragment () () @Nullable @Override public view onCreateView
(LayoutInflater
inflater,
@Nullable
ViewGroup
container,
Bundle
savedInstanceState)
(return
super.onCreateView
(inflater,
container,
savedInstanceState));
Eslatma: fragment parametrsiz konstruktorga ega bo'lishi kerak va boshqa
konstruktorlar bo'lmasligi kerak, chunki ular fragment qayta yaratilganda
chaqirilmaydi.
Fragment_selection.xml uchun joylashtirilgan fayl yaratamiz:
Endi onCreateView () usuli ichida tartibni shishiramiz:
@Nullable @Override public View onCreateView (LayoutInflater inflater,
@Nullable ViewGroup konteyner, Bundle savedInstanceState) (View view \u003d
inflater.inflate
(R.layout.fragment_selection,
container,
false);
view.setBackgroundColor (Color.RED); qaytish ko'rinishi; )
Parchani qaerdaligi aniq bo'lishi uchun rangni qizil rangga qo'ydim.
Faoliyatga fragment qo'shishning ikki yo'li mavjud:
 XML orqali. Bunday holda, ish vaqtida fragmentni o'chirish mumkin
bo'lmaydi.
 Ish vaqtida.
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
129
“TASDIQLAYMAN”
Urganch kompyuter texnologiyalari
texnikumi o’quv va tarbiyaviy
ishlari
bo’yicha direktor o’rinbosari
____________ M.Allamova
«____» ____________ 20__yil
18-MAVZU: AndroidManifest.xml manifest fayl
O’quv mashg’ulotning o’qitish texnologiyasi modeli
Vaqt: 80 daqiqa
O’quvchilar soni: ___ nafar
O’quv mashg’ulotining shakli va turi
Nazariy
1. Ilovada ishlatilayotgan activity
AndroidManifest.xml faylida e’lon qilinishi
O’quv mashg’ulot rejasi
2. Activity yashash tsikli
O’quv mashg’ulot maqsadi:
1. Ta’limiy : o’quvchilarda Ilovada ishlatilayotgan activity AndroidManifest.xml faylida
e’lon qilinishi, Activity yashash tsikli to’g’risida tushuncha hosil qilish
2. Tarbiyaviy:mehnat intizomi va qonunlari, kasb odobi qoidalari asosida ish olib borish
3. Rivojlantiruvchi:amaliyotdan olgan ko’nikmalaridan mustaqil foydalana olish.
Pedagogik vazifalar:
O’quv faoliyati natijalari:
Tanishtirish:
Ko’rsatadilar:
Ma’lumot berish:
Tasniflaydilar:
Izoh berish:
Aytib beradilar:
Tushuntirib berish:
Tartibli ravishda ga’irib beradilar:
Kichik axborotli ma’ruza,hikoya, tushuntirish,
ko’rsatma berish, namoyish, ko’rsatish, video
O’qitish metodlari
usul, kitob bilan ishlash, insert, mashq,suhbat,
bahs, aqliy hujum, ta’limiy o’yin, pinbord
Ommaviy, jamoaviy, guruhli, individual,
o’ylang va juftlikda fikr almashing texnikasi,
O’quv faoliyatini tashkil etish shakllari
birgalikda o’rganamiz texnikasi, arra texnikasi
Matnlar, yozuv taxtasi, slaydlar, proyektor,
kompyuter, diaproyektor, flipchart, video film,
grafikli organizatorlar, model, mulyajlar,
O’qitish vositalari
chizma, sxema, grafik, diagrammalar,
namunalar, yo’riqnoma
Maxsus texnik vositalar bilan jihozlangan
O’qitish shart-sharoiti
auditoriya
Tezkor-so’rov, savol-javob, test, toshiriq,
Qaytar aloqaning usul va vositalari
mashq
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
130
Mobil qurilmalarini dasturlash
O’quv mashg’ulotining texnologik xaritasi
Faoliyat mazmuni
Faoliyat
bosqichlari va
vaqti
O’qituvchi
Tashkiliy boshlanishi
1-O’quv
mashg’ulotiga O’quvchilar bilan salomlashish, ularni mashg’ulotga
kirish__ daqiqa tayyorgarligi va davomatini tekshirish.
2-bosqich
Asosiy
___ daqiqa
3-bosqich
Yakuniy
___ daqiqa
I.O’quv faniga olib kirish ( _____daq)
1.2.Fan bo’yicha o’tiladigan mavzular bilan tanishtirish,
ularning uzviyligi haqida ma’lumot berish.(-ilova)
1.3. Mavzu bo’yicha asosiy tushunchalar bilan (-ilova)
va mustaqil ishlash uchun adabiyotlar ro’yxati bilan
tanishtirish. Fan yakunida qo’yiladigan baholash
mezonlari bilan tanishtirish (-ilova).
1.4. Birinchi o’quv mashg’ulotning mavzusi, rejasi,
maqsadi va o’quv faoliyat natijalariga qo’yiladigan
baholash mezoni bilan tanishtirish. (-ilova).
II.O’quvchilar bilimini faollashtirish(___daq)
2.1.O’quvchilar bilimini savol-javob/ aqliy xujumorqali
faollashtiradi (-ilova). Javoblarni qabul qiladi, ular
asosida yangi o’quv materialni uzviyligi bo’yicha
ma’lumotlar berishga o’tadi.
III.Yangi o’quv materialiga kirish (____daq)
2.2. Slaydlarni Power Point dasturi asosida (-ilova)
namoyish va sharxlash orqali mavzu bo’yicha asosiy
nazariy xolatlarni bayon qiladi.
2.3. Har bir rejani mustahkamlash uchun savollar
beradi (-ilova).
2.4. Mavzuning har bir qismi bo’yicha xulosalar qiladi.
2.5. Ma’lumotlarni daftarga qayd etishlarini eslatadi.
2.6. Yangi o’quv materialini o’zlashtirish darjasini
tekshirish bo’yicha tezkorso’rov o’tkazadi
Mashg’ulot yakuni va uyga vazifa berish.
3.1. Mavzuni yakunlaydi va mazkur fanning kelgusida
kasbiy faoliyatlaridagi axamiyatini yoritish bilan
yakunlaydi.
3.2. Uyga vazifa beradi va uni bajarish yuzasidan
yo’riqnoma beradi.
3.3.O’quvchilar bilimini baholaydi.
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
O’quvchi
Darsga
tayyorgarlik
ko’radilar.
Tinglaydilar,
yozib
oladilar.
Yozib oladilar
Tinglaydilar
Yozib oladilar
Savolga
javob
beradilar
Tinglaydilar
Savollarga
javob
beradilar.
Ma’lumotlarni
daftarga
qayd
qiladilar.
Savollarga
javob
beradilar
Diqqat
qiladilar.
Vazifani
yozib oladilar
Mobil qurilmalarini dasturlash
131
Mavzu: AndroidManifest.xml manifest fayli
Ilovada ishlatilayotgan har bir activity AndroidManifest.xml faylida
quyidagicha e’lon qilib qo’yilishi lozim:
<?xml version=―1.0― encoding=―utf-8―?>
<manifest xmlns:android=http://schemas.android.com/apk/res/android
………
<application
android:icon=‖@drawable/ic_launcher‖
android:label=‖@string/app_name‖ >
<activity
android:label=‖@string/app_name‖
android:name=‖.MainActivity‖ >
<intent-filter >
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
132
Mobil qurilmalarini dasturlash
<action android:name=‖android.intent.action.MAIN‖ />
<category
android:name=‖android.intent.category.LAUNCHER‖ />
</intent-filter>
</activity>
</application>
</manifest>
Activity yashash tsikli
 onCreate() —activity ishga tushganda birinchi marta chaqiriladi;
 onStart() — activity natijasi foydalanuvchiga ko’ringanda chaqiriladi;
 onResume() — activity foydalanuvchi tomonidan ishlatilayotganda
chaqiriladi;
 onPause() — joriy activity faoliyati vaqtinchalik to’xtatilib boshqa
activity faollashtirilganda chaqiriladi;
 onStop() — activity foydalanuvchiga ko’rinmay qolganida chaqiriladi;
 onDestroy() — activity to’xtatilgan vaqtda chaqiriladi;
 onRestart() — activity ish faoliyati to’xtatailib qayta ishga
tushirilganida chiqariladi.
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
133
“TASDIQLAYMAN”
Urganch kompyuter texnologiyalari
texnikumi o’quv va tarbiyaviy
ishlari
bo’yicha direktor o’rinbosari
____________ M.Allamova
«____» ____________ 20__yil
19-MAVZU: Activityni ishga tushirish
O’quv mashg’ulotning o’qitish texnologiyasi modeli
Vaqt: 80 daqiqa
O’quvchilar soni: ___ nafar
O’quv mashg’ulotining shakli va turi
Nazariy
1. Activityni ishga tushirish
O’quv mashg’ulot rejasi
2. *.java kengaytmali fayl
3. Activity yashash tsikli vizual ko’rinish
O’quv mashg’ulot maqsadi:
1. Ta’limiy : o’quvchilarda Activityni ishga tushirish, *.java kengaytmali fayl, Activity
yashash tsikli vizual ko’rinish to’g’risida tushuncha hosil qilish
2. Tarbiyaviy:mehnat intizomi va qonunlari, kasb odobi qoidalari asosida ish olib borish
3. Rivojlantiruvchi:amaliyotdan olgan ko’nikmalaridan mustaqil foydalana olish.
Pedagogik vazifalar:
O’quv faoliyati natijalari:
Tanishtirish:
Ko’rsatadilar:
Ma’lumot berish:
Tasniflaydilar:
Izoh berish:
Aytib beradilar:
Tushuntirib berish:
Tartibli ravishda ga’irib beradilar:
Kichik axborotli ma’ruza,hikoya, tushuntirish,
ko’rsatma berish, namoyish, ko’rsatish, video
O’qitish metodlari
usul, kitob bilan ishlash, insert, mashq,suhbat,
bahs, aqliy hujum, ta’limiy o’yin, pinbord
Ommaviy, jamoaviy, guruhli, individual,
o’ylang va juftlikda fikr almashing texnikasi,
O’quv faoliyatini tashkil etish shakllari
birgalikda o’rganamiz texnikasi, arra texnikasi
Matnlar, yozuv taxtasi, slaydlar, proyektor,
kompyuter, diaproyektor, flipchart, video film,
grafikli organizatorlar, model, mulyajlar,
O’qitish vositalari
chizma, sxema, grafik, diagrammalar,
namunalar, yo’riqnoma
Maxsus texnik vositalar bilan jihozlangan
O’qitish shart-sharoiti
auditoriya
Tezkor-so’rov, savol-javob, test, toshiriq,
Qaytar aloqaning usul va vositalari
mashq
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
134
Mobil qurilmalarini dasturlash
O’quv mashg’ulotining texnologik xaritasi
Faoliyat mazmuni
Faoliyat
bosqichlari va
vaqti
O’qituvchi
Tashkiliy boshlanishi
1-O’quv
mashg’ulotiga O’quvchilar bilan salomlashish, ularni mashg’ulotga
kirish__ daqiqa tayyorgarligi va davomatini tekshirish.
2-bosqich
Asosiy
___ daqiqa
3-bosqich
Yakuniy
___ daqiqa
I.O’quv faniga olib kirish ( _____daq)
1.2.Fan bo’yicha o’tiladigan mavzular bilan tanishtirish,
ularning uzviyligi haqida ma’lumot berish.(-ilova)
1.3. Mavzu bo’yicha asosiy tushunchalar bilan (-ilova)
va mustaqil ishlash uchun adabiyotlar ro’yxati bilan
tanishtirish. Fan yakunida qo’yiladigan baholash
mezonlari bilan tanishtirish (-ilova).
1.4. Birinchi o’quv mashg’ulotning mavzusi, rejasi,
maqsadi va o’quv faoliyat natijalariga qo’yiladigan
baholash mezoni bilan tanishtirish. (-ilova).
II.O’quvchilar bilimini faollashtirish(___daq)
2.1.O’quvchilar bilimini savol-javob/ aqliy xujumorqali
faollashtiradi (-ilova). Javoblarni qabul qiladi, ular
asosida yangi o’quv materialni uzviyligi bo’yicha
ma’lumotlar berishga o’tadi.
III.Yangi o’quv materialiga kirish (____daq)
2.2. Slaydlarni Power Point dasturi asosida (-ilova)
namoyish va sharxlash orqali mavzu bo’yicha asosiy
nazariy xolatlarni bayon qiladi.
2.3. Har bir rejani mustahkamlash uchun savollar
beradi (-ilova).
2.4. Mavzuning har bir qismi bo’yicha xulosalar qiladi.
2.5. Ma’lumotlarni daftarga qayd etishlarini eslatadi.
2.6. Yangi o’quv materialini o’zlashtirish darjasini
tekshirish bo’yicha tezkorso’rov o’tkazadi
Mashg’ulot yakuni va uyga vazifa berish.
3.1. Mavzuni yakunlaydi va mazkur fanning kelgusida
kasbiy faoliyatlaridagi axamiyatini yoritish bilan
yakunlaydi.
3.2. Uyga vazifa beradi va uni bajarish yuzasidan
yo’riqnoma beradi.
3.3.O’quvchilar bilimini baholaydi.
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
O’quvchi
Darsga
tayyorgarlik
ko’radilar.
Tinglaydilar,
yozib
oladilar.
Yozib oladilar
Tinglaydilar
Yozib oladilar
Savolga
javob
beradilar
Tinglaydilar
Savollarga
javob
beradilar.
Ma’lumotlarni
daftarga
qayd
qiladilar.
Savollarga
javob
beradilar
Diqqat
qiladilar.
Vazifani
yozib oladilar
Mobil qurilmalarini dasturlash
135
Mavzu: Activityni ishga tushirish
Foydalanuvchi
interfeysini
boshqaruvchi
asosiy
.java
kengaytmali
fayl bo’lib, Activity sinfidan voris olgan holda yaratiladi. Misol uchun:
- email ilovasi bitta activity pochtaga kelgan yangi xatlarni ko’rsatib
turadi;
boshqa
bir
activity
jo’natilgan
xatlarni
ko’rsatadi;
boshqasi
esa
kelgan
xatlarni
o’qish
uchun
ishlatiladi.
Agar yaratilgan ilova bir yechta activity dan iborat bo’lsa, u holda bitta
activityni (faylni) asosiy deb ko’rsatib qo’yilishi lozim va bu activity ilova
ishga tushirilganda chaqiriladi5.
Misol-1: MainActivity.java
package com.example.helloworld;
import android.os.Bundle;
import android.app.Activity;
import android.view.Menu;
public class MainActivity extends Activity {
/** Called when the activity is first created. */
@Override
protected void onCreate(Bundle savedInstanceState) {
super.onCreate(savedInstanceState);
setContentView (R.layout.activity_main);
}
}
Odatda activity dastur interfeysini o’zida mujassamlashtirgan XML
faylni res/layout papkasidan chaqirib oladi. Biznign misolimizda
activity_main.xml fayli quyidagicha chaqirilyapti:
setContentView (R.layout.activity_main);
Ilovada ishlatilayotgan har bir activity AndroidManifest.xml faylida
quyidagicha e’lon qilib qo’yilishi lozim:
<?xml version=―1.0― encoding=―utf-8―?>
<manifest xmlns:android=http://schemas.android.com/apk/res/android
………
<application
android:icon=‖@drawable/ic_launcher‖
android:label=‖@string/app_name‖ >
<activity
android:label=‖@string/app_name‖
android:name=‖.MainActivity‖ >
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
136
Mobil qurilmalarini dasturlash
<intent-filter >
<action android:name=‖android.intent.action.MAIN‖ />
<category
android:name=‖android.intent.category.LAUNCHER‖ />
</intent-filter>
</activity>
</application>
</manifest>
Activity yashash tsikli
 onCreate() —activity ishga tushganda birinchi marta chaqiriladi;
 onStart() — activity natijasi foydalanuvchiga ko’ringanda chaqiriladi;
 onResume() — activity foydalanuvchi tomonidan ishlatilayotganda
chaqiriladi;
 onPause() — joriy activity faoliyati vaqtinchalik to’xtatilib boshqa
activity faollashtirilganda chaqiriladi;
 onStop() — activity foydalanuvchiga ko’rinmay qolganida chaqiriladi;
 onDestroy() — activity to’xtatilgan vaqtda chaqiriladi;
 onRestart() — activity ish faoliyati to’xtatailib qayta ishga
tushirilganida chiqariladi.
3.1 -rasm. Activity yashash tsikli vizual ko’rinishda
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
137
Misol-2:
package com.example.helloworld;
import android.os.Bundle;
import android.app.Activity;
import android.util.Log;
public class MainActivity extends Activity {
String tag = "Lifecycle";
@Override
protected void onCreate(Bundle savedInstanceState) {
super.onCreate(savedInstanceState);
setContentView(R.layout.activity_main);
}
public void onStart() {
super.onStart();
Log.d(tag, "In the onStart() event");
}
public void onRestart() {
super.onRestart();
Log.d(tag, "In the onRestart() event");
}
public void onResume() {
super.onResume();
Log.d(tag, "In the onResume() event");
}
public void onPause() {
super.onPause();
Log.d(tag, "In the onPause() event");
}
public void onStop(){
super.onStop();
Log.d(tag, "In the onStop() event");
}
public void onDestroy(){
super.onDestroy();
Log.d(tag, "In the onDestroy() event");
}
activity lar natijasi dialog oynasi ko’rinishida ishlatish mumkin.
Asosan activity lar ilovaning to’liq oynasida hosil bo’ladi. Lekin activity
natijalarini dialog oynada hosil qilish mumkin. Misol uchun ―warning
message‖ larni ekranga chiqarish. Buning uchun AndroidManifest.xml faylida
joylashgan <Activity> elementining android:theme atributi o’zgartiriladi7:
android:theme="@style/AppTheme"> o’rniga, quyidagicha yoziladi
android:theme=‖@android:style/Theme.Dialog‖>
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
138
Mobil qurilmalarini dasturlash
3.3-rasm. Theme.Dialog stilida ilova ko’rinishi
Activity orqali Dialog Window hosil qilish
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
139
“TASDIQLAYMAN”
Urganch kompyuter texnologiyalari
texnikumi o’quv va tarbiyaviy
ishlari
bo’yicha direktor o’rinbosari
____________ M.Allamova
«____» ____________ 20__yil
20-MAVZU: Activity. Intent va Intent-filtrlar
O’quv mashg’ulotning o’qitish texnologiyasi modeli
Vaqt: 80 daqiqa
O’quvchilar soni: ___ nafar
O’quv mashg’ulotining shakli va turi
Nazariy
1. Intent va Intent-filtrlarni ishlatish
O’quv mashg’ulot rejasi
2. AndroidManifest.xml faylida
AppPreferenceActivity classi
O’quv mashg’ulot maqsadi:
1. Ta’limiy : o’quvchilarda Intent va Intent-filtrlarni ishlatish, AndroidManifest.xml faylida
AppPreferenceActivity classi to’g’risida tushuncha hosil qilish
2. Tarbiyaviy:mehnat intizomi va qonunlari, kasb odobi qoidalari asosida ish olib borish
3. Rivojlantiruvchi:amaliyotdan olgan ko’nikmalaridan mustaqil foydalana olish.
Pedagogik vazifalar:
O’quv faoliyati natijalari:
Tanishtirish:
Ko’rsatadilar:
Ma’lumot berish:
Tasniflaydilar:
Izoh berish:
Aytib beradilar:
Tushuntirib berish:
Tartibli ravishda ga’irib beradilar:
Kichik axborotli ma’ruza,hikoya, tushuntirish,
ko’rsatma berish, namoyish, ko’rsatish, video
O’qitish metodlari
usul, kitob bilan ishlash, insert, mashq,suhbat,
bahs, aqliy hujum, ta’limiy o’yin, pinbord
Ommaviy, jamoaviy, guruhli, individual,
o’ylang va juftlikda fikr almashing texnikasi,
O’quv faoliyatini tashkil etish shakllari
birgalikda o’rganamiz texnikasi, arra texnikasi
Matnlar, yozuv taxtasi, slaydlar, proyektor,
kompyuter, diaproyektor, flipchart, video film,
grafikli organizatorlar, model, mulyajlar,
O’qitish vositalari
chizma, sxema, grafik, diagrammalar,
namunalar, yo’riqnoma
Maxsus texnik vositalar bilan jihozlangan
O’qitish shart-sharoiti
auditoriya
Tezkor-so’rov, savol-javob, test, toshiriq,
Qaytar aloqaning usul va vositalari
mashq
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
140
Mobil qurilmalarini dasturlash
O’quv mashg’ulotining texnologik xaritasi
Faoliyat mazmuni
Faoliyat
bosqichlari va
vaqti
O’qituvchi
Tashkiliy boshlanishi
1-O’quv
mashg’ulotiga O’quvchilar bilan salomlashish, ularni mashg’ulotga
kirish__ daqiqa tayyorgarligi va davomatini tekshirish.
2-bosqich
Asosiy
___ daqiqa
3-bosqich
Yakuniy
___ daqiqa
I.O’quv faniga olib kirish ( _____daq)
1.2.Fan bo’yicha o’tiladigan mavzular bilan tanishtirish,
ularning uzviyligi haqida ma’lumot berish.(-ilova)
1.3. Mavzu bo’yicha asosiy tushunchalar bilan (-ilova) va
mustaqil ishlash uchun adabiyotlar ro’yxati bilan
tanishtirish. Fan yakunida qo’yiladigan baholash
mezonlari bilan tanishtirish (-ilova).
1.4. Birinchi o’quv mashg’ulotning mavzusi, rejasi,
maqsadi va o’quv faoliyat natijalariga qo’yiladigan
baholash mezoni bilan tanishtirish. (-ilova).
II.O’quvchilar bilimini faollashtirish(___daq)
2.1.O’quvchilar bilimini savol-javob/ aqliy xujumorqali
faollashtiradi (-ilova). Javoblarni qabul qiladi, ular
asosida yangi o’quv materialni uzviyligi bo’yicha
ma’lumotlar berishga o’tadi.
III.Yangi o’quv materialiga kirish (____daq)
2.2. Slaydlarni Power Point dasturi asosida (-ilova)
namoyish va sharxlash orqali mavzu bo’yicha asosiy
nazariy xolatlarni bayon qiladi.
2.3. Har bir rejani mustahkamlash uchun savollar beradi
(-ilova).
2.4. Mavzuning har bir qismi bo’yicha xulosalar qiladi.
2.5. Ma’lumotlarni daftarga qayd etishlarini eslatadi.
2.6. Yangi o’quv materialini o’zlashtirish darjasini
tekshirish bo’yicha tezkorso’rov o’tkazadi
Mashg’ulot yakuni va uyga vazifa berish.
3.1. Mavzuni yakunlaydi va mazkur fanning kelgusida
kasbiy faoliyatlaridagi axamiyatini yoritish bilan
yakunlaydi.
3.2. Uyga vazifa beradi va uni bajarish yuzasidan
yo’riqnoma beradi.
3.3.O’quvchilar bilimini baholaydi.
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
O’quvchi
Darsga
tayyorgarlik
ko’radilar.
Tinglaydilar,
yozib oladilar.
Yozib oladilar
Tinglaydilar
Yozib oladilar
Savolga javob
beradilar
Tinglaydilar
Savollarga
javob
beradilar.
Ma’lumotlarni
daftarga qayd
qiladilar.
Savollarga
javob
beradilar
Diqqat
qiladilar.
Vazifani yozib
oladilar
Mobil qurilmalarini dasturlash
141
MAVZU: Activity. Intent va Intent-filtrlar
<?xml version=―1.0― encoding=―utf-8―?>
<manifest xmlns:android=http://schemas.android.com/apk/res/android
………
<application
android:icon=‖@drawable/ic_launcher‖
android:label=‖@string/app_name‖ >
<activity
android:label=‖@string/app_name‖
android:name=‖.MainActivity‖ >
<intent-filter >
<action android:name=‖android.intent.action.MAIN‖ />
<category
android:name=‖android.intent.category.LAUNCHER‖ />
</intent-filter>
</activity>
</application>
</manifest>
AndroidManifest.xml файлида AppPreferenceActivity class ни
<activity> элементи орқали чақириб қўйилади:
……
<activity android:name=‖.AppPreferenceActivity‖
android:label=‖@string/app_name‖>
<intent-filter>
<action
android:name=‖com.example.AppPreferenceActivity‖ />
<category android:name=‖android.intent.category.DEFAULT‖ />
</intent-filter>
</activity>
……
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
142
Mobil qurilmalarini dasturlash
“TASDIQLAYMAN”
Urganch kompyuter texnologiyalari
texnikumi o’quv va tarbiyaviy
ishlari
bo’yicha direktor o’rinbosari
____________ M.Allamova
«____» ____________ 20__yil
21-MAVZU: Activitylar o'rtasida ma'lumotlarni uzatish
O’quv mashg’ulotning o’qitish texnologiyasi modeli
Vaqt: 80 daqiqa
O’quvchilar soni: ___ nafar
O’quv mashg’ulotining shakli va turi
Nazariy
O’quv mashg’ulot rejasi
1. Activity yaratish
2. Ikki activity orasidagi munosabat
O’quv mashg’ulot maqsadi:
1. Ta’limiy : o’quvchilarda Activity yaratish, Ikki activity orasidagi munosabat to’g’risida
tushuncha hosil qilish
2. Tarbiyaviy:mehnat intizomi va qonunlari, kasb odobi qoidalari asosida ish olib borish
3. Rivojlantiruvchi:amaliyotdan olgan ko’nikmalaridan mustaqil foydalana olish.
Pedagogik vazifalar:
O’quv faoliyati natijalari:
Tanishtirish:
Ko’rsatadilar:
Ma’lumot berish:
Tasniflaydilar:
Izoh berish:
Aytib beradilar:
Tushuntirib berish:
Tartibli ravishda ga’irib beradilar:
Kichik axborotli ma’ruza,hikoya, tushuntirish,
ko’rsatma berish, namoyish, ko’rsatish, video
O’qitish metodlari
usul, kitob bilan ishlash, insert, mashq,suhbat,
bahs, aqliy hujum, ta’limiy o’yin, pinbord
Ommaviy, jamoaviy, guruhli, individual,
o’ylang va juftlikda fikr almashing texnikasi,
O’quv faoliyatini tashkil etish shakllari
birgalikda o’rganamiz texnikasi, arra texnikasi
Matnlar, yozuv taxtasi, slaydlar, proyektor,
kompyuter, diaproyektor, flipchart, video film,
grafikli organizatorlar, model, mulyajlar,
O’qitish vositalari
chizma, sxema, grafik, diagrammalar,
namunalar, yo’riqnoma
Maxsus texnik vositalar bilan jihozlangan
O’qitish shart-sharoiti
auditoriya
Tezkor-so’rov, savol-javob, test, toshiriq,
Qaytar aloqaning usul va vositalari
mashq
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
143
O’quv mashg’ulotining texnologik xaritasi
Faoliyat
bosqichlari va
vaqti
Faoliyat mazmuni
O’qituvchi
O’quvchi
Tashkiliy boshlanishi
1-O’quv
mashg’ulotiga O’quvchilar bilan salomlashish, ularni mashg’ulotga
kirish__ daqiqa tayyorgarligi va davomatini tekshirish.
2-bosqich
Asosiy
___ daqiqa
3-bosqich
Yakuniy
___ daqiqa
I.O’quv faniga olib kirish ( _____daq)
1.2.Fan bo’yicha o’tiladigan mavzular bilan tanishtirish,
ularning uzviyligi haqida ma’lumot berish.(-ilova)
1.3. Mavzu bo’yicha asosiy tushunchalar bilan (-ilova)
va mustaqil ishlash uchun adabiyotlar ro’yxati bilan
tanishtirish. Fan yakunida qo’yiladigan baholash
mezonlari bilan tanishtirish (-ilova).
1.4. Birinchi o’quv mashg’ulotning mavzusi, rejasi,
maqsadi va o’quv faoliyat natijalariga qo’yiladigan
baholash mezoni bilan tanishtirish. (-ilova).
II.O’quvchilar bilimini faollashtirish(___daq)
2.1.O’quvchilar bilimini savol-javob/ aqliy xujumorqali
faollashtiradi (-ilova). Javoblarni qabul qiladi, ular
asosida yangi o’quv materialni uzviyligi bo’yicha
ma’lumotlar berishga o’tadi.
III.Yangi o’quv materialiga kirish (____daq)
2.2. Slaydlarni Power Point dasturi asosida (-ilova)
namoyish va sharxlash orqali mavzu bo’yicha asosiy
nazariy xolatlarni bayon qiladi.
2.3. Har bir rejani mustahkamlash uchun savollar
beradi (-ilova).
2.4. Mavzuning har bir qismi bo’yicha xulosalar qiladi.
2.5. Ma’lumotlarni daftarga qayd etishlarini eslatadi.
2.6. Yangi o’quv materialini o’zlashtirish darjasini
tekshirish bo’yicha tezkorso’rov o’tkazadi
Mashg’ulot yakuni va uyga vazifa berish.
3.1. Mavzuni yakunlaydi va mazkur fanning kelgusida
kasbiy faoliyatlaridagi axamiyatini yoritish bilan
yakunlaydi.
3.2. Uyga vazifa beradi va uni bajarish yuzasidan
yo’riqnoma beradi.
3.3.O’quvchilar bilimini baholaydi.
Darsga
tayyorgarlik
ko’radilar.
Tinglaydilar,
yozib
oladilar.
Yozib oladilar
Tinglaydilar
Yozib oladilar
Savolga
javob
beradilar
Tinglaydilar
Savollarga
javob
beradilar.
Ma’lumotlarni
daftarga
qayd
qiladilar.
Savollarga
javob
beradilar
Diqqat
qiladilar.
Vazifani
yozib oladilar
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
144
Mobil qurilmalarini dasturlash
Mavzu: Activitylar o'rtasida ma'lumotlarni uzatish.
Har qanday mobile dasturiy ta`minotlar activitylar va unga biriktirilgan Java
fayllar bilan ishlanadi. Activitylar deganda biz user interfaceni tushunishimiz
mumkin, ya`ni ularda joylashgan har xil turdagi komponenetalarni bir-birlari bilan
bog`liqliligini umumiy holatda biror bir list shaklida ko`rish degani.
Odatda dasturiy ta`minotlarimiz bir nechta activity.xml fayllarni
birlashmasidan tashkil topgan bo`ladi. Activitylar bilan ishlaganimizda har safar
qilgan harakatimizni xotirasida saqlab qoladi va oxirgi qilgan harakatimizni
birinchi navbatda saqlab qoladi. Agar siz orqaga qaytsangiz oxirgiz bajargan
amallaringizga qaytadi.
Activity yaratish:
Loyiha yaratgan vaqtimizda bizga xususiy holda activity_main.xml faylini
yaratib beradi. MainActivity.java faylida esa bir nechta metodi yordamida
interface fayliga birlashtirilib qo`yiladi va ular quyidagilar:
Harakatni
to`xtatish
Keyin
Bu metodda siz activitylarni o`rtasidaga harakatni
boshqarishingiz mumkin masalan bir-birlari bilan
onCreate()
bog`lash.Java faylni activity_main.xml fayli bilan
bog`lashda asosan qo`llaniladi.
Yo`q
onStart()
onRestart(
)
Yo`q
onStart()
Metodlar
Qisqacha ma`lumot
Agar harakat to`xtatib qo`yilgan bo`lsa qaytadan
yuklab olish imkoniyatini yaratib beradi.
onStart()
Qayta ishchi rejimiga tushirishda qo`llaniladi, agar
to`xtatilgan bo`lsa …
Yo`q
onResum
e()
yoki
onStop()
onResum
e()
Oldingi holatga qaytarish, to`xtatilgan bo`lsa, shu
metoddan foydalaniladi
Yo`q
onPause()
Ha
onResum
e()
yoki
onStop()
Ha
onRestart
()
yoki
onDestro
y()
Biror bir harakatni to`xtatib qo`yish, uning biror bir
amallar majmuyini vaqtinchalik stop berib
onPause() qo`yishimiz mumkin.Biz uning oxirgi faoliyatini shu
joyidan qaytarmasak u onResume() metodi holatida
saqlanib qolaveradi.
Bu metod onResume() metodidan farqli jihati oxirgi
bajarilingan harakatni butunlay to`xtaib qo`yadi.
onStop()
Qayta ishga tushurmaguncha shu holat saqalanib
qolaveradi.
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
145
Ushbu metodlar dasturimizni hayot skilini davomiyligini ta`minlash uchun keng
qo`llaniladi va ular quyidagi holatlarda ishlatilinadi :
public class ExampleActivity extends Activity {
@Override
public void onCreate(Bundle savedInstanceState) {
super.onCreate(savedInstanceState);
}
@Override
protected void onStart() {
super.onStart();
}
@Override
protected void onResume() {
super.onResume();
}
@Override
protected void onPause() {
super.onPause();
}
@Override
protected void onStop() {
super.onStop();
}
@Override
protected void onDestroy() {
super.onDestroy();
}
}
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
146
Mobil qurilmalarini dasturlash
Realizatsiya qilish:
User interfacelar ierarik ko`rinishda shakllandi. XML ko`rinishlarni yasash
uchun visual tarzda obyektlarni listga qo`yigan holatda joylashtirishingiz mumkin.
Bu obyektlar bo`lishi mumkin: Button, EditText, TextView, CheckBox, ListView va
h.k. Bu obyektlar ViewGroup tizimi deb ham ataladi. Activitylardagi
komponenetalar grafik yoki kodli ko`rinishlarda tasvirlanadi. Java qismida esa
Obyektlarni shu activity uchun faollashtib qo`yiladi. AndroidManifest da ushbu
activity_main.xml va unga birlashtilgan java fayllarni faollashtib qo`yish lozim
bo`ladi.
<application> element. For example:
<manifest ... >
<application ... >
<activity android:name=".ExampleActivity" />
...
</application ... >
...
</manifest >
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
147
Siz bu AndroidManifest qismida android dasturingizni ko`pgina
paramertlarini kiritshingiz, tizimga ta`siri haqda tanishtirish imkoniyati mavjuddir.
Masalan: Siz ushbu misolda ikki activity orasidagi munosabatni ko`rishingiz
mumkin:
Birinchi activityning
java
fayli
"GetMessageActivity.java",
ikkinchisiniki esa DisplayMessageActivity.class deb nomlansin.
package ......;
import ......;
import android.widget.Toast;
public class GetMessageActivity ...... {
public
final
static
"com.example.testintent.MESSAGE";
String
EXTRA_MESSAGE
=
private int requestCode = 1;
@Override
public void onCreate(Bundle savedInstanceState) {
super.onCreate(savedInstanceState);
setContentView(R.layout.activity_get_message);
}
public void sendMessage(View view) {
// Retrieve the message entered
EditText txtMessage = (EditText) findViewById(R.id.txtMessageID);
String message = txtMessage.getText().toString();
Intent intent = new Intent(this, DisplayMessageActivity.class);
intent.putExtra(EXTRA_MESSAGE, message);
startActivityForResult(intent, requestCode);
}
public void onActivityResult(int resultRequestCode, int resultCode, Intent result)
{
if (resultRequestCode == requestCode) {
if (resultCode == RESULT_OK) {
Toast.makeText(this,
Toast.LENGTH_LONG).show();
}
}
}
......
......
}
result.getData().toString(),
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
148
Mobil qurilmalarini dasturlash
display_message_activity.xml ning ko`rinishi quyidagicha:
<RelativeLayout xmlns:android="http://schemas.android.com/apk/res/android"
xmlns:tools="http://schemas.android.com/tools"
android:layout_width="match_parent"
android:layout_height="match_parent" >
<TextView
android:id="@+id/txtDisplayID"
android:layout_width="match_parent"
android:layout_height="wrap_content" />
<EditText
android:id="@+id/txtReturnedID"
android:layout_width="match_parent"
android:layout_height="wrap_content"
android:layout_below="@id/txtDisplayID"
android:hint="@string/message" />
<Button
android:id="@+id/btnReturn"
android:layout_width="wrap_content"
android:layout_height="wrap_content"
android:layout_below="@id/txtReturnedID"
android:layout_alignParentRight="true"
android:text="@string/btnReturnLabel"
android:onClick="returnMessage" />
</RelativeLayout>
Bu misolda ikki activity ga edittext obyekti yordamida matn yuborishni ko`rib
chiqamiz: OnClick() metodi yodamida Button da returnMessage() ni
qaytaramiz.
res\values\string.xml katalogida joylashgan string.xml fayliga
<string name="btnReturnLabel">Return</string>
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
149
ni kiritamiz.
Endi DisplayMessageActivity.java faylini yaratib quyidagicha yozib
chiqamiz:
package ......;
import android.net.Uri;
importandroid.view.View;
importandroid.widget.EditText;
public class DisplayMessageActivity ...... {
@Override
public void onCreate(Bundle savedInstanceState) {
super.onCreate(savedInstanceState);
setContentView(R.layout.activity_display_message);
Intent intent = getIntent();
String
message
intent.getStringExtra(GetMessageActivity.EXTRA_MESSAGE);
=
TextView txtDisplay = (TextView) findViewById(R.id.txtDisplayID);
txtDisplay.setText(message);
}
public void returnMessage(View view) {
Intent result = new Intent();
EditText txtReturn = (EditText) findViewById(R.id.txtReturnedID);
String returnMessage = txtReturn.getText().toString();
result.setData(Uri.parse(returnMessage));
setResult(RESULT_OK, result);
finish();
}
......
......
}
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
150
Mobil qurilmalarini dasturlash
“TASDIQLAYMAN”
Urganch kompyuter texnologiyalari
texnikumi o’quv va tarbiyaviy
ishlari
bo’yicha direktor o’rinbosari
____________ M.Allamova
«____» ____________ 20__yil
22-MAVZU: Serializatsiya. Parcelable
O’quv mashg’ulotning o’qitish texnologiyasi modeli
Vaqt: 80 daqiqa
O’quvchilar soni: ___ nafar
O’quv mashg’ulotining shakli va turi
Nazariy
1. Serializatsiya
2. Parcelable
O’quv mashg’ulot rejasi
O’quv mashg’ulot maqsadi:
1. Ta’limiy : o’quvchilarda Serializatsiya, Parcelable to’g’risida tushuncha hosil qilish
2. Tarbiyaviy:mehnat intizomi va qonunlari, kasb odobi qoidalari asosida ish olib borish
3. Rivojlantiruvchi:amaliyotdan olgan ko’nikmalaridan mustaqil foydalana olish.
Pedagogik vazifalar:
O’quv faoliyati natijalari:
Tanishtirish:
Ko’rsatadilar:
Ma’lumot berish:
Tasniflaydilar:
Izoh berish:
Aytib beradilar:
Tushuntirib berish:
Tartibli ravishda ga’irib beradilar:
Kichik axborotli ma’ruza,hikoya, tushuntirish,
ko’rsatma berish, namoyish, ko’rsatish, video
O’qitish metodlari
usul, kitob bilan ishlash, insert, mashq,suhbat,
bahs, aqliy hujum, ta’limiy o’yin, pinbord
Ommaviy, jamoaviy, guruhli, individual,
o’ylang va juftlikda fikr almashing texnikasi,
O’quv faoliyatini tashkil etish shakllari
birgalikda o’rganamiz texnikasi, arra texnikasi
Matnlar, yozuv taxtasi, slaydlar, proyektor,
kompyuter, diaproyektor, flipchart, video film,
grafikli organizatorlar, model, mulyajlar,
O’qitish vositalari
chizma, sxema, grafik, diagrammalar,
namunalar, yo’riqnoma
Maxsus texnik vositalar bilan jihozlangan
O’qitish shart-sharoiti
auditoriya
Tezkor-so’rov, savol-javob, test, toshiriq,
Qaytar aloqaning usul va vositalari
mashq
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
151
Mobil qurilmalarini dasturlash
O’quv mashg’ulotining texnologik xaritasi
Faoliyat
bosqichlari va
vaqti
Faoliyat mazmuni
O’qituvchi
O’quvchi
Tashkiliy boshlanishi
1-O’quv
mashg’ulotiga O’quvchilar bilan salomlashish, ularni mashg’ulotga
kirish__ daqiqa tayyorgarligi va davomatini tekshirish.
2-bosqich
Asosiy
___ daqiqa
3-bosqich
Yakuniy
___ daqiqa
I.O’quv faniga olib kirish ( _____daq)
1.2.Fan bo’yicha o’tiladigan mavzular bilan tanishtirish,
ularning uzviyligi haqida ma’lumot berish.(-ilova)
1.3. Mavzu bo’yicha asosiy tushunchalar bilan (-ilova)
va mustaqil ishlash uchun adabiyotlar ro’yxati bilan
tanishtirish. Fan yakunida qo’yiladigan baholash
mezonlari bilan tanishtirish (-ilova).
1.4. Birinchi o’quv mashg’ulotning mavzusi, rejasi,
maqsadi va o’quv faoliyat natijalariga qo’yiladigan
baholash mezoni bilan tanishtirish. (-ilova).
II.O’quvchilar bilimini faollashtirish(___daq)
2.1.O’quvchilar bilimini savol-javob/ aqliy xujumorqali
faollashtiradi (-ilova). Javoblarni qabul qiladi, ular
asosida yangi o’quv materialni uzviyligi bo’yicha
ma’lumotlar berishga o’tadi.
III.Yangi o’quv materialiga kirish (____daq)
2.2. Slaydlarni Power Point dasturi asosida (-ilova)
namoyish va sharxlash orqali mavzu bo’yicha asosiy
nazariy xolatlarni bayon qiladi.
2.3. Har bir rejani mustahkamlash uchun savollar
beradi (-ilova).
2.4. Mavzuning har bir qismi bo’yicha xulosalar qiladi.
2.5. Ma’lumotlarni daftarga qayd etishlarini eslatadi.
2.6. Yangi o’quv materialini o’zlashtirish darjasini
tekshirish bo’yicha tezkorso’rov o’tkazadi
Mashg’ulot yakuni va uyga vazifa berish.
3.1. Mavzuni yakunlaydi va mazkur fanning kelgusida
kasbiy faoliyatlaridagi axamiyatini yoritish bilan
yakunlaydi.
3.2. Uyga vazifa beradi va uni bajarish yuzasidan
yo’riqnoma beradi.
3.3.O’quvchilar bilimini baholaydi.
Darsga
tayyorgarlik
ko’radilar.
Tinglaydilar,
yozib
oladilar.
Yozib oladilar
Tinglaydilar
Yozib oladilar
Savolga
javob
beradilar
Tinglaydilar
Savollarga
javob
beradilar.
Ma’lumotlarni
daftarga
qayd
qiladilar.
Savollarga
javob
beradilar
Diqqat
qiladilar.
Vazifani
yozib oladilar
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
152
Mobil qurilmalarini dasturlash
MAVZU: Serializatsiya. Parcelable
Ob'ektlarni seriyalash qobiliyati to'g'ridan-to'g'ri Java tilining ramkasi
tomonidan ta'minlanadi. Shu bilan birga, Android shuningdek Parcelable
interfeysini taqdim etadi, bu asosan ob'ektlarni Serializable kabi seriyalashga
imkon beradi, ammo Android uchun yanada optimallashtirilgan. Shunga
o'xshash buyumlar ham ikkita faoliyat o'rtasida o'tkazilishi yoki boshqa yo'l
bilan ishlatilishi mumkin.
Masalan, oldingi mavzudagi ma'lumotlar ketma-ketlikni ishlatadigan
foydalanuvchi ob'ektlari sifatida faoliyat o'rtasida o'tkazildi. Endi foydalanuvchi
sinfi Parcelable interfeysini qo'llasin:
package com.example.viewapp;
import android.os.Parcel;
import android.os.Parcelable;
public class User implements Parcelable {
private String name;
private String company;
private int age;
public static final Creator<User> CREATOR = new Creator<User>() {
@Override
public User createFromParcel(Parcel source) {
String name = source.readString();
String company = source.readString();
int age = source.readInt();
return new User(name, company, age);
}
@Override
public User[] newArray(int size) {
return new User[size];
}
};
public User(String name, String company, int age){
this.name = name;
this.company = company;
this.age = age;
}
public String getName() {
return name;
}
public void setName(String name) {
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
153
this.name = name;
}
public String getCompany() {
return company;
}
public void setCompany(String company) {
this.company = company;
}
public int getAge() {
return age;
}
public void setAge(int age) {
this.age = age;
}
@Override
public int describeContents() {
return 0;
}
@Override
public void writeToParcel(Parcel dest, int flags) {
dest.writeString(name);
dest.writeString(company);
dest.writeInt(age);
}
}
Android.os.Parcelable interfeysi ikkita usulning bajarilishini o'z ichiga oladi:
descriptionContents () va writeToParcel (). Birinchi usul tarkibni tavsiflaydi va ba'zi
bir sonlarni qaytaradi. Ikkinchi usul Foydalanuvchi ob'ektining tarkibini Uydagi
hamma qavatlar ob'ektiga yozadi.
Uydagi hamma qavatlar ob'ekt ma'lumotlarini yozish uchun bir qator
usullardan foydalanadi, ularning har biri ma'lum bir ma'lumot turiga
mo'ljallangan. Asosiy usullar:
writeString ()
writeInt ()
writeFloat ()
writeDouble ()
writeByte ()
writeLong ()
writeIntArray ()
writeValue () (Object tipidagi ob'ektni yozadi)
writeParcelable () (Parcelable turidagi ob'ektni yozadi)
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
154
Mobil qurilmalarini dasturlash
Bundan tashqari, Parcelable ob'ekti Creator <User> ob'ektini ifodalovchi
statik CREATOR maydonini o'z ichiga olishi kerak. Bundan tashqari, ushbu ob'ekt
ikkita usulni amalga oshiradi. Ular o'zlarining dastlabki foydalanuvchi
ob'ektlarining oldindan seriyalangan ma'lumotlarini yaratish uchun kerak.
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
155
“TASDIQLAYMAN”
Urganch kompyuter texnologiyalari
texnikumi o’quv va tarbiyaviy
ishlari
bo’yicha direktor o’rinbosari
____________ M.Allamova
«____» ____________ 20__yil
23-MAVZU: Activitydan natija olish
O’quv mashg’ulotning o’qitish texnologiyasi modeli
Vaqt: 80 daqiqa
O’quvchilar soni: ___ nafar
O’quv mashg’ulotining shakli va turi
Nazariy
1. Android Studio-da ikkinchi Activity-ni ishga
tushirish
O’quv mashg’ulot rejasi
2. Intent ob'ektini yaratish
O’quv mashg’ulot maqsadi:
1. Ta’limiy : o’quvchilarda Android Studio-da ikkinchi Activity-ni ishga tushirish, Intent
ob'ektini yaratish to’g’risida tushuncha hosil qilish
2. Tarbiyaviy:mehnat intizomi va qonunlari, kasb odobi qoidalari asosida ish olib borish
3. Rivojlantiruvchi:amaliyotdan olgan ko’nikmalaridan mustaqil foydalana olish.
Pedagogik vazifalar:
O’quv faoliyati natijalari:
Tanishtirish:
Ko’rsatadilar:
Ma’lumot berish:
Tasniflaydilar:
Izoh berish:
Aytib beradilar:
Tushuntirib berish:
Tartibli ravishda ga’irib beradilar:
Kichik axborotli ma’ruza,hikoya, tushuntirish,
ko’rsatma berish, namoyish, ko’rsatish, video
O’qitish metodlari
usul, kitob bilan ishlash, insert, mashq,suhbat,
bahs, aqliy hujum, ta’limiy o’yin, pinbord
Ommaviy, jamoaviy, guruhli, individual,
o’ylang
va juftlikda fikr almashing texnikasi,
O’quv faoliyatini tashkil etish shakllari
birgalikda o’rganamiz texnikasi, arra texnikasi
O’qitish vositalari
O’qitish shart-sharoiti
Qaytar aloqaning usul va vositalari
Matnlar, yozuv taxtasi, slaydlar, proyektor,
kompyuter, diaproyektor, flipchart, video film,
grafikli organizatorlar, model, mulyajlar,
chizma, sxema, grafik, diagrammalar,
namunalar, yo’riqnoma
Maxsus texnik vositalar bilan jihozlangan
auditoriya
Tezkor-so’rov, savol-javob, test, toshiriq,
mashq
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
156
Mobil qurilmalarini dasturlash
O’quv mashg’ulotining texnologik xaritasi
Faoliyat mazmuni
Faoliyat
bosqichlari va
vaqti
O’qituvchi
Tashkiliy boshlanishi
1-O’quv
mashg’ulotiga O’quvchilar bilan salomlashish, ularni mashg’ulotga
kirish__ daqiqa tayyorgarligi va davomatini tekshirish.
2-bosqich
Asosiy
___ daqiqa
3-bosqich
Yakuniy
___ daqiqa
I.O’quv faniga olib kirish ( _____daq)
1.2.Fan bo’yicha o’tiladigan mavzular bilan tanishtirish,
ularning uzviyligi haqida ma’lumot berish.(-ilova)
1.3. Mavzu bo’yicha asosiy tushunchalar bilan (-ilova) va
mustaqil ishlash uchun adabiyotlar ro’yxati bilan
tanishtirish. Fan yakunida qo’yiladigan baholash
mezonlari bilan tanishtirish (-ilova).
1.4. Birinchi o’quv mashg’ulotning mavzusi, rejasi,
maqsadi va o’quv faoliyat natijalariga qo’yiladigan
baholash mezoni bilan tanishtirish. (-ilova).
II.O’quvchilar bilimini faollashtirish(___daq)
2.1.O’quvchilar bilimini savol-javob/ aqliy xujumorqali
faollashtiradi (-ilova). Javoblarni qabul qiladi, ular
asosida yangi o’quv materialni uzviyligi bo’yicha
ma’lumotlar berishga o’tadi.
III.Yangi o’quv materialiga kirish (____daq)
2.2. Slaydlarni Power Point dasturi asosida (-ilova)
namoyish va sharxlash orqali mavzu bo’yicha asosiy
nazariy xolatlarni bayon qiladi.
2.3. Har bir rejani mustahkamlash uchun savollar beradi
(-ilova).
2.4. Mavzuning har bir qismi bo’yicha xulosalar qiladi.
2.5. Ma’lumotlarni daftarga qayd etishlarini eslatadi.
2.6. Yangi o’quv materialini o’zlashtirish darjasini
tekshirish bo’yicha tezkorso’rov o’tkazadi
Mashg’ulot yakuni va uyga vazifa berish.
3.1. Mavzuni yakunlaydi va mazkur fanning kelgusida
kasbiy faoliyatlaridagi axamiyatini yoritish bilan
yakunlaydi.
3.2. Uyga vazifa beradi va uni bajarish yuzasidan
yo’riqnoma beradi.
3.3.O’quvchilar bilimini baholaydi.
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
O’quvchi
Darsga
tayyorgarlik
ko’radilar.
Tinglaydilar,
yozib
oladilar.
Yozib oladilar
Tinglaydilar
Yozib oladilar
Savolga
javob
beradilar
Tinglaydilar
Savollarga
javob
beradilar.
Ma’lumotlarni
daftarga
qayd
qiladilar.
Savollarga
javob
beradilar
Diqqat
qiladilar.
Vazifani
yozib oladilar
Mobil qurilmalarini dasturlash
157
MAVZU: Activitydan natija olish
Android Studio-da ikkinchi Activity-ni ishga tushirish.
Boshlash uchun Android Studio-da yangi dastur yaratib, "Ilova" deb
nomlang. Endi activity-ga xabar kiritish uchun matn maydoni va tugmani
qo'shing. Buning uchun activity_main.xml fayliga quyidagi kodni kiriting:
<?xml version="1.0" encoding="utf-8"?>
<LinearLayout
xmlns:android="http://schemas.android.com/apk/res/android"
android:layout_width="match_parent"
android:layout_height="match_parent"
android:orientation="horizontal" >
<EditText
android:id="@+id/edit_message"
android:layout_width="wrap_content"
android:layout_height="wrap_content"
android:layout_weight="1"
android:hint="Xabarni kiriting" />
<Button
android:layout_width="wrap_content"
android:layout_height="wrap_content"
android:text="Yuborish"/>
</LinearLayout>
Hozir tugmani bosish orqali qandat qilib yangi activity -ga o'tishni bilib
olamiz.
Tugmaning bosish hodisasini qo'shish uchun activity_main.xml faylini oching
va Button elementiga android: onClick atributini qo'shing:
<Button
android:layout_width="wrap_content"
android:layout_height="wrap_content"
android:onClick="sendMessage"
android:text="Yuborish"/>
android: onClick atributiga berilgan "sendMessage" qiymati bu
foydalanuvchi tugmachani bosganda tizim chaqiradigan activity sinfida
aniqlangan usul(metod)ning nomi. Keyinchalik, ushbu metodni aniqlaymiz.
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
158
Mobil qurilmalarini dasturlash
Intent ob'ektini yaratish.
Keyin MainActivity sinfiga(MainActivity.java fayliga) o'tamiz
quyidagicha o'zgartiramiz:
va
ushbu
package com.example.android.ilova;
import androidx.appcompat.app.AppCompatActivity;
import android.app.Activity;
import android.content.Intent;
import android.os.Bundle;
import android.view.View;
import android.widget.EditText;
public class MainActivity extends AppCompatActivity {
public final static String EXTRA_MESSAGE = "EXTRA_MESSAGE";
@Override
protected void onCreate(Bundle savedInstanceState) {
super.onCreate(savedInstanceState);
setContentView(R.layout.activity_main);
}
// Tugmani bosish bilan ishlash metodi
public void sendMessage(View view) {
// tugmachani bosgandan so'ng amalga oshiriladigan harakatlar
// Yangi Activity chaqirish uchun Intent ob'ekti yaratish
Intent intent = new Intent(this, IkkinchiActivity.class);
// Joriy Activity-da matn maydonini olish
EditText editText = (EditText) findViewById(R.id.edit_message);
// Berilgan matn maydoni(EditText)-ning matnini olish
String message = editText.getText().toString();
// putExtra yordamida ob'ektni qo'shish - birinchi parametr - bu kalit,
// ikkinchi parametr - bu ob'ektning qiymati
intent.putExtra(EXTRA_MESSAGE, message);
// yangi activity-ni ochish(boshlash)
startActivity(intent);
}
}
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
sinfni
Mobil qurilmalarini dasturlash
159
Bu yerda tugmachani bosganda chaqiriladigan sendMessage () usuli
qo'shiladi. Tugmachani bosish metodi parametr sifatida bosilgan tugmachani aks
ettiruvchi View ob'ektini olishi kerak:
public void sendMessage(View view) {
Keyinchalik, ikkinchi activity -ni boshlash uchun Intent ob'ekti kerak. Intent ob'ekti
bajarilishi kerak bo'lgan ba'zi bir dastur ishlarini boshqa dastur bajarishi uchun
imkoniyat beradi yoki boshqa activity-ga o'tishga yordam beradi
(masalan, activity -ni boshlash):
Intent intent = new Intent(this, IkkinchiActivity.class);
Ushbu ob'ektning konstruktori ikkita parametrni oladi:


Birinchi parametr kontekstni ifodalaydi - Context ob'ekti (bu yerda this kalit
so'zidan
foydalaniladi,
chunki MainActivity klassi Context sinfining
subklassidir).
Ikkinchi parametr - bu yangi activity sinfi. Biz birozdan keyin
yaratadigan IkkinchiActivity sinfi bo'ladi.
SendMessage () usuli ichida EditText elementini olish va uning matn qiymatini
message ob'ektiga o'tkazish uchun findViewById usulidan foydalanamiz:
EditText editText = (EditText) findViewById(R.id.edit_message);
String message = editText.getText().toString();
Keyin matn maydoni(EditText)dan olingan matn ishga tushirilgan activity-ga
uzatiladi:
intent.putExtra(EXTRA_MESSAGE, message);
"EXTRA_MESSAGE" parametri uzatilayotgan ma'lumotlarning kalitini bildiradi.
Ya'ni, biz ko'plab ma'lumotlarni yangi activity-ga o'tkaza olamiz va ular
chegaralanishi uchun ular uchun kalit belgilanadi. Bunday holda,
EXTRA_MESSAGE kaliti odatdagi "EXTRA_MESSAGE" dir:
public final static String EXTRA_MESSAGE = "EXTRA_MESSAGE";
Yangi activity -ni ochish uchun startActivity () usulini chaqirish va Intent - ni
parametr sifatida o'tkazish kerak:
startActivity(intent);
Ushbu usulni chaqirgandan so'ng tizim Intent ob'ekti tomonidan aniqlangan
yangi Activity ob'ektini ishga tushiradi.
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
160
Mobil qurilmalarini dasturlash
“TASDIQLAYMAN”
Urganch kompyuter texnologiyalari
texnikumi o’quv va tarbiyaviy
ishlari
bo’yicha direktor o’rinbosari
____________ M.Allamova
«____» ____________ 20__yil
24-MAVZU: Activitylar o'rtasidagi o'zaro bog'liqlik
O’quv mashg’ulotning o’qitish texnologiyasi modeli
Vaqt: 80 daqiqa
O’quvchilar soni: ___ nafar
O’quv mashg’ulotining shakli va turi
Nazariy
1. Ikkinchi Activity ob'ektini yaratish
2. Ekranda xabarni ko'rsatish
O’quv mashg’ulot maqsadi:
1. Ta’limiy : o’quvchilarda Ikkinchi Activity ob'ektini yaratish, Ekranda xabarni ko'rsatish
to’g’risida tushuncha hosil qilish
2. Tarbiyaviy:mehnat intizomi va qonunlari, kasb odobi qoidalari asosida ish olib borish
3. Rivojlantiruvchi:amaliyotdan olgan ko’nikmalaridan mustaqil foydalana olish.
Pedagogik vazifalar:
O’quv faoliyati natijalari:
Tanishtirish:
Ko’rsatadilar:
Ma’lumot berish:
Tasniflaydilar:
Izoh berish:
Aytib beradilar:
Tushuntirib berish:
Tartibli ravishda ga’irib beradilar:
Kichik axborotli ma’ruza,hikoya, tushuntirish,
ko’rsatma berish, namoyish, ko’rsatish,
video usul, kitob bilan ishlash, insert,
O’qitish metodlari
mashq,suhbat, bahs, aqliy hujum, ta’limiy
o’yin, pinbord
Ommaviy, jamoaviy, guruhli, individual,
o’ylang va juftlikda fikr almashing texnikasi,
O’quv faoliyatini tashkil etish shakllari
birgalikda o’rganamiz texnikasi, arra
texnikasi
Matnlar, yozuv taxtasi, slaydlar, proyektor,
kompyuter, diaproyektor, flipchart, video
film, grafikli organizatorlar, model,
O’qitish vositalari
mulyajlar, chizma, sxema, grafik,
diagrammalar, namunalar, yo’riqnoma
Maxsus texnik vositalar bilan jihozlangan
O’qitish shart-sharoiti
auditoriya
Tezkor-so’rov, savol-javob, test, toshiriq,
Qaytar aloqaning usul va vositalari
mashq
O’quv mashg’ulot rejasi
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
161
O’quv mashg’ulotining texnologik xaritasi
Faoliyat
bosqichlari va
vaqti
Faoliyat mazmuni
O’qituvchi
O’quvchi
Tashkiliy boshlanishi
1-O’quv
mashg’ulotiga O’quvchilar bilan salomlashish, ularni mashg’ulotga
kirish__ daqiqa tayyorgarligi va davomatini tekshirish.
2-bosqich
Asosiy
___ daqiqa
3-bosqich
Yakuniy
___ daqiqa
I.O’quv faniga olib kirish ( _____daq)
1.2.Fan bo’yicha o’tiladigan mavzular bilan tanishtirish,
ularning uzviyligi haqida ma’lumot berish.(-ilova)
1.3. Mavzu bo’yicha asosiy tushunchalar bilan (-ilova) va
mustaqil ishlash uchun adabiyotlar ro’yxati bilan
tanishtirish. Fan yakunida qo’yiladigan baholash
mezonlari bilan tanishtirish (-ilova).
1.4. Birinchi o’quv mashg’ulotning mavzusi, rejasi,
maqsadi va o’quv faoliyat natijalariga qo’yiladigan
baholash mezoni bilan tanishtirish. (-ilova).
II.O’quvchilar bilimini faollashtirish(___daq)
2.1.O’quvchilar bilimini savol-javob/ aqliy xujumorqali
faollashtiradi (-ilova). Javoblarni qabul qiladi, ular
asosida yangi o’quv materialni uzviyligi bo’yicha
ma’lumotlar berishga o’tadi.
III.Yangi o’quv materialiga kirish (____daq)
2.2. Slaydlarni Power Point dasturi asosida (-ilova)
namoyish va sharxlash orqali mavzu bo’yicha asosiy
nazariy xolatlarni bayon qiladi.
2.3. Har bir rejani mustahkamlash uchun savollar beradi
(-ilova).
2.4. Mavzuning har bir qismi bo’yicha xulosalar qiladi.
2.5. Ma’lumotlarni daftarga qayd etishlarini eslatadi.
2.6. Yangi o’quv materialini o’zlashtirish darjasini
tekshirish bo’yicha tezkorso’rov o’tkazadi
Mashg’ulot yakuni va uyga vazifa berish.
3.1. Mavzuni yakunlaydi va mazkur fanning kelgusida
kasbiy faoliyatlaridagi axamiyatini yoritish bilan
yakunlaydi.
3.2. Uyga vazifa beradi va uni bajarish yuzasidan
yo’riqnoma beradi.
3.3.O’quvchilar bilimini baholaydi.
Darsga
tayyorgarlik
ko’radilar.
Tinglaydilar,
yozib
oladilar.
Yozib oladilar
Tinglaydilar
Yozib oladilar
Savolga
javob
beradilar
Tinglaydilar
Savollarga
javob
beradilar.
Ma’lumotlarni
daftarga
qayd
qiladilar.
Savollarga
javob
beradilar
Diqqat
qiladilar.
Vazifani
yozib oladilar
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
162
Mobil qurilmalarini dasturlash
MAVZU: Activitylar o'rtasidagi o'zaro bog'liqlik
Ikkinchi Activity ob'ektini yaratish
Endi yangi activity - ning o'zi - IkkinchiActivity - ni qo'shaylik. Buning
uchun MainActivity sinfini o'z ichiga olgan paketlar jildidagi project (app) -ga
sichqonchani olib borib, sichqonchaning o'ng tugmasini bosing va keyin kontekst
menyusidan New -> Activity -> Empty Activity - ni tanlang:
Keyin yangi activity yaratish uchun dialog oynasi ochiladi:
Activity nomini kiritib Finish tugmasini bosing.
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
163
Shunday
qilib,
biz
yangi activity ni
yaratdik: app
/
java
/ com.example.android.ilova papkasiga yangi IkkinchiActivity klassi va app / res /
layout papkasiga activity_ikkinchi.xml fayli qo'shildi.
IkkinchiActivity sinfini, ya'ni IkkinchiActivity.java faylini oching va uni
quyidagicha o'zgartiring:
package com.example.android.ilova;
import androidx.appcompat.app.AppCompatActivity;
import android.content.Intent;
import android.os.Bundle;
import android.widget.TextView;
public class IkkinchiActivity extends AppCompatActivity {
@Override
protected void onCreate(Bundle savedInstanceState) {
super.onCreate(savedInstanceState);
// intent ob'ektidan ma'lumotlarni olish
Intent intent = getIntent();
String message = intent.getStringExtra(MainActivity.EXTRA_MESSAGE);
// Matn maydoni, bu yerda TextView yaratish va sozlash
TextView textView = new TextView(this);
textView.setTextSize(40);
textView.setText(message);
// activity layoutda TextView-ni ko'rsatish
setContentView(textView);
}
}
MainActivity (va boshqa activity-lar) singari, joriy activity onCreate() usulida
yaratiladi. Barcha Activity subklasslari onCreate usulini amalga oshirishi kerak,
chunki tizim uni yangi activity yaratilganda chaqiradi. Aynan shu usulda
yangi activity ob'ekti tartibi setContentView usuli yordamida o'rnatiladi va bu
yerda komponentlarning dastlabki konfiguratsiyasi amalga oshiriladi.
Ekranda xabarni ko'rsatish.
Shunday qilib, boshida biz birinchi va asosiy activity - dan IkkinchiActivity -ga
matn maydoniga kiritilgan matnli xabarni o'tkazdik. Endi biz uni IkkinchiActivity da olamiz va uni namoyish qilamiz.
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
164
Mobil qurilmalarini dasturlash
Har bir Activity ob'ekti Intent ob'ekti tomonidan chaqiriladi. getIntent usuli
yordamida biz Intent olishimiz mumkin va shu bilan uzatilgan ma'lumotlarni
olishimiz mumkin.
Intent intent = getIntent();
String message = intent.getStringExtra(MainActivity.EXTRA_MESSAGE);
Ekranda xabarni ko'rsatish uchun TextView vidjetini yaratish va
uning setText xususiyatidan foydalanib, uning matnini o'rnatish mumkin. Va
keyin setContentView usuli yordamida IkkinchiActivity -ga yangi vidjet qo'shish
mumkin.
TextView textView = new TextView(this);
textView.setTextSize(40);
textView.setText(message);
setContentView(textView);
Ilovani ishga tushirib natijani ko'ramiz:
"ONE MILLION UZBEK CODERS" BILAN YANGI MARRALARNI
ZABT ETING!
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
165
“TASDIQLAYMAN”
Urganch kompyuter texnologiyalari
texnikumi o’quv va tarbiyaviy
ishlari
bo’yicha direktor o’rinbosari
____________ M.Allamova
«____» ____________ 20__yil
25-MAVZU: NetBeans IDE muhitida ishga tushirish
O’quv mashg’ulotning o’qitish texnologiyasi modeli
Vaqt: 80 daqiqa
O’quvchilar soni: ___ nafar
O’quv mashg’ulotining shakli va turi
Nazariy
1. NetBeans IDE muhitida ishga
tushirish
O’quv mashg’ulot rejasi
2. Proyekt yaratish va nom berish
O’quv mashg’ulot maqsadi:
1. Ta’limiy : o’quvchilarda NetBeans IDE muhitida ishga tushirish, Proyekt yaratish va
nom berish to’g’risida tushuncha hosil qilish
2. Tarbiyaviy:mehnat intizomi va qonunlari, kasb odobi qoidalari asosida ish olib borish
3. Rivojlantiruvchi:amaliyotdan olgan ko’nikmalaridan mustaqil foydalana olish.
Pedagogik vazifalar:
O’quv faoliyati natijalari:
Tanishtirish:
Ko’rsatadilar:
Ma’lumot berish:
Tasniflaydilar:
Izoh berish:
Aytib beradilar:
Tushuntirib berish:
Tartibli ravishda ga’irib beradilar:
Kichik axborotli ma’ruza,hikoya, tushuntirish,
ko’rsatma berish, namoyish, ko’rsatish, video
O’qitish metodlari
usul, kitob bilan ishlash, insert, mashq,suhbat,
bahs, aqliy hujum, ta’limiy o’yin, pinbord
Ommaviy, jamoaviy, guruhli, individual,
o’ylang va juftlikda fikr almashing texnikasi,
O’quv faoliyatini tashkil etish shakllari
birgalikda o’rganamiz texnikasi, arra texnikasi
Matnlar, yozuv taxtasi, slaydlar, proyektor,
kompyuter, diaproyektor, flipchart, video film,
grafikli organizatorlar, model, mulyajlar,
O’qitish vositalari
chizma, sxema, grafik, diagrammalar,
namunalar, yo’riqnoma
Maxsus texnik vositalar bilan jihozlangan
O’qitish shart-sharoiti
auditoriya
Tezkor-so’rov, savol-javob, test, toshiriq,
Qaytar aloqaning usul va vositalari
mashq
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
166
Mobil qurilmalarini dasturlash
O’quv mashg’ulotining texnologik xaritasi
Faoliyat mazmuni
Faoliyat
bosqichlari va
vaqti
O’qituvchi
Tashkiliy boshlanishi
1-O’quv
mashg’ulotiga O’quvchilar bilan salomlashish, ularni mashg’ulotga
kirish__ daqiqa tayyorgarligi va davomatini tekshirish.
2-bosqich
Asosiy
___ daqiqa
3-bosqich
Yakuniy
___ daqiqa
I.O’quv faniga olib kirish ( _____daq)
1.2.Fan bo’yicha o’tiladigan mavzular bilan tanishtirish,
ularning uzviyligi haqida ma’lumot berish.(-ilova)
1.3. Mavzu bo’yicha asosiy tushunchalar bilan (-ilova) va
mustaqil ishlash uchun adabiyotlar ro’yxati bilan
tanishtirish. Fan yakunida qo’yiladigan baholash
mezonlari bilan tanishtirish (-ilova).
1.4. Birinchi o’quv mashg’ulotning mavzusi, rejasi,
maqsadi va o’quv faoliyat natijalariga qo’yiladigan
baholash mezoni bilan tanishtirish. (-ilova).
II.O’quvchilar bilimini faollashtirish(___daq)
2.1.O’quvchilar bilimini savol-javob/ aqliy xujumorqali
faollashtiradi (-ilova). Javoblarni qabul qiladi, ular
asosida yangi o’quv materialni uzviyligi bo’yicha
ma’lumotlar berishga o’tadi.
III.Yangi o’quv materialiga kirish (____daq)
2.2. Slaydlarni Power Point dasturi asosida (-ilova)
namoyish va sharxlash orqali mavzu bo’yicha asosiy
nazariy xolatlarni bayon qiladi.
2.3. Har bir rejani mustahkamlash uchun savollar beradi
(-ilova).
2.4. Mavzuning har bir qismi bo’yicha xulosalar qiladi.
2.5. Ma’lumotlarni daftarga qayd etishlarini eslatadi.
2.6. Yangi o’quv materialini o’zlashtirish darjasini
tekshirish bo’yicha tezkorso’rov o’tkazadi
Mashg’ulot yakuni va uyga vazifa berish.
3.1. Mavzuni yakunlaydi va mazkur fanning kelgusida
kasbiy faoliyatlaridagi axamiyatini yoritish bilan
yakunlaydi.
3.2. Uyga vazifa beradi va uni bajarish yuzasidan
yo’riqnoma beradi.
3.3.O’quvchilar bilimini baholaydi.
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
O’quvchi
Darsga
tayyorgarlik
ko’radilar.
Tinglaydilar,
yozib oladilar.
Yozib oladilar
Tinglaydilar
Yozib oladilar
Savolga javob
beradilar
Tinglaydilar
Savollarga
javob
beradilar.
Ma’lumotlarni
daftarga qayd
qiladilar.
Savollarga
javob beradilar
Diqqat
qiladilar.
Vazifani yozib
oladilar
Mobil qurilmalarini dasturlash
167
MAVZU: NetBeans IDE muhitida ishga tushirish
NetBeans IDE muhitida ishga tushirish
Qolgan maqolalarda NetBeans IDE muhitidan foydalanib, dasturlar tuzishni
davom ettiramiz. Oldingi maqolalarning birida konsol(Командная строка)
yordamida dastlabki dasturimizni tuzgan edik, endi konsolni esdan chiqarib,
qulay
muhitda(NetBeans
IDE)
dasturlar
tuzishni
boshlaymiz.
Demak, dastlab ,biz o‘rnatgan NetBeans IDEsini ishga tushiramiz(NetBeansni
ishga tushirish) va quyidagi oyna hosil bo‘lganini ko‘ramiz.
2.4.rasm. NetBeans ishga tushirish
Hosil bo‘lgan oynadan, "Файл -> Создать проект" menyusini tanlab,
dastlabki proyektimizni yaratishni boshlaymiz.
So‘ng, kategoriyalardan "Java"ni tanlaymiz(chunki java dasturlashni
o‘rganmoqdamiz :)). Далее
2.5.rasm NetBeans ishga tushirish
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
168
Mobil qurilmalarini dasturlash
Имя проекта: proyektga nom beramiz(test-java).
Расположения
проекта:
Proyekt
saqlanadigan
kataloglogni
ko‘rsatamiz(D:\Java\project1)
Папка проекта: Proyekt nomi kabi papka ochib beradi va uni shu joyda
ko‘rsatadi, ya'ni proyekt papkasi.Keyin yana bir narsa, "Создать главный класс"
degan joyidagi belgini olib tashlaymiz, asosiy klasni keyin yaratamiz. Готово
2.6.rasm NetBeans ishga tushirish
Endi asosiy klasni yaratamiz, uning uchun chap tomondagi "Пакеты исходных
кодов" degan yozuvda sichqonchani o‘ng tomonini bosamiz, "Новый -> Класс
Java"ni tanlaymiz.
2.7.rasm .NetBeans ishga tushirish
Shunday so‘ng, klassga nom beramiz(test) , qolgan ma'lumotlar o‘zi chiqgan
bo‘ladi va Готово tugmasini bosamiz.
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
169
2.8.rasm. NetBeans ishga tushirish
Oldimizda kod yozish uchun joy paydo bo‘ladi(1 ta klassga ega). Yuqoridagi
xira yozuvlar(kommentariya)ni o‘chirib yuboramiz va quyidagi kodlar(konsol
variantidagi misol)ni klass ichiga kiritamiz, quyidagiga ega bo‘lamiz.
2.9.rasm. NetBeans ishga tushirish
Endi, proyektni yig‘amiz, ya'ni kodlarni tekshiramiz. Uning uchun F11
tugmasi yoki NetBeansdagi Выполнить menyusidan, "Собрать Проект"ni
tanlaymiz. Agar hammasi to‘g‘ri yozilgan bo‘lsa, xatosiz yig‘ildi degan ma'lumot
chiqadi.
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
170
Mobil qurilmalarini dasturlash
“TASDIQLAYMAN”
Urganch kompyuter texnologiyalari
texnikumi o’quv va tarbiyaviy
ishlari
bo’yicha direktor o’rinbosari
____________ M.Allamova
«____» ____________ 20__yil
26-MAVZU: ImageView xususiyatlari
O’quv mashg’ulotning o’qitish texnologiyasi modeli
Vaqt: 80 daqiqa
O’quv mashg’ulotining shakli va turi
O’quvchilar soni: ___ nafar
Nazariy
1. ImageAdapter dan foydalanish
O’quv mashg’ulot rejasi
2. Android ilovalarida Galereyadan
foydalanish
O’quv mashg’ulot maqsadi:
1. Ta’limiy : o’quvchilarda ImageAdapter dan foydalanish, Android ilovalarida
Galereyadan foydalanish to’g’risida tushuncha hosil qilish
2. Tarbiyaviy:mehnat intizomi va qonunlari, kasb odobi qoidalari asosida ish olib borish
3. Rivojlantiruvchi:amaliyotdan olgan ko’nikmalaridan mustaqil foydalana olish.
Pedagogik vazifalar:
O’quv faoliyati natijalari:
Tanishtirish:
Ko’rsatadilar:
Ma’lumot berish:
Tasniflaydilar:
Izoh berish:
Aytib beradilar:
Tushuntirib berish:
Tartibli ravishda ga’irib beradilar:
Kichik axborotli ma’ruza,hikoya, tushuntirish,
ko’rsatma berish, namoyish, ko’rsatish, video
O’qitish metodlari
usul, kitob bilan ishlash, insert, mashq,suhbat,
bahs, aqliy hujum, ta’limiy o’yin, pinbord
Ommaviy, jamoaviy, guruhli, individual,
o’ylang va juftlikda fikr almashing texnikasi,
O’quv faoliyatini tashkil etish shakllari
birgalikda o’rganamiz texnikasi, arra texnikasi
Matnlar, yozuv taxtasi, slaydlar, proyektor,
kompyuter, diaproyektor, flipchart, video film,
grafikli organizatorlar, model, mulyajlar,
O’qitish vositalari
chizma, sxema, grafik, diagrammalar,
namunalar, yo’riqnoma
Maxsus texnik vositalar bilan jihozlangan
O’qitish shart-sharoiti
auditoriya
Tezkor-so’rov, savol-javob, test, toshiriq,
Qaytar aloqaning usul va vositalari
mashq
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
171
Mobil qurilmalarini dasturlash
O’quv mashg’ulotining texnologik xaritasi
Faoliyat
bosqichlari va
vaqti
Faoliyat mazmuni
O’qituvchi
O’quvchi
Tashkiliy boshlanishi
1-O’quv
mashg’ulotiga O’quvchilar bilan salomlashish, ularni mashg’ulotga
kirish__ daqiqa tayyorgarligi va davomatini tekshirish.
2-bosqich
Asosiy
___ daqiqa
3-bosqich
Yakuniy
___ daqiqa
I.O’quv faniga olib kirish ( _____daq)
1.2.Fan bo’yicha o’tiladigan mavzular bilan tanishtirish,
ularning uzviyligi haqida ma’lumot berish.(-ilova)
1.3. Mavzu bo’yicha asosiy tushunchalar bilan (-ilova) va
mustaqil ishlash uchun adabiyotlar ro’yxati bilan
tanishtirish. Fan yakunida qo’yiladigan baholash
mezonlari bilan tanishtirish (-ilova).
1.4. Birinchi o’quv mashg’ulotning mavzusi, rejasi,
maqsadi va o’quv faoliyat natijalariga qo’yiladigan
baholash mezoni bilan tanishtirish. (-ilova).
II.O’quvchilar bilimini faollashtirish(___daq)
2.1.O’quvchilar bilimini savol-javob/ aqliy xujumorqali
faollashtiradi (-ilova). Javoblarni qabul qiladi, ular
asosida yangi o’quv materialni uzviyligi bo’yicha
ma’lumotlar berishga o’tadi.
III.Yangi o’quv materialiga kirish (____daq)
2.2. Slaydlarni Power Point dasturi asosida (-ilova)
namoyish va sharxlash orqali mavzu bo’yicha asosiy
nazariy xolatlarni bayon qiladi.
2.3. Har bir rejani mustahkamlash uchun savollar beradi
(-ilova).
2.4. Mavzuning har bir qismi bo’yicha xulosalar qiladi.
2.5. Ma’lumotlarni daftarga qayd etishlarini eslatadi.
2.6. Yangi o’quv materialini o’zlashtirish darjasini
tekshirish bo’yicha tezkorso’rov o’tkazadi
Mashg’ulot yakuni va uyga vazifa berish.
3.1. Mavzuni yakunlaydi va mazkur fanning kelgusida
kasbiy faoliyatlaridagi axamiyatini yoritish bilan
yakunlaydi.
3.2. Uyga vazifa beradi va uni bajarish yuzasidan
yo’riqnoma beradi.
3.3.O’quvchilar bilimini baholaydi.
Darsga
tayyorgarlik
ko’radilar.
Tinglaydilar,
yozib oladilar.
Yozib oladilar
Tinglaydilar
Yozib oladilar
Savolga javob
beradilar
Tinglaydilar
Savollarga
javob
beradilar.
Ma’lumotlarni
daftarga qayd
qiladilar.
Savollarga
javob beradilar
Diqqat
qiladilar.
Vazifani yozib
oladilar
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
172
Mobil qurilmalarini dasturlash
MAVZU: ImageView xususiyatlari
ImageAdapter dan foydalanish. Bu misolda ImageAdapter sinfi
(BaseAdapter sinfining vorisi) Gallery va ImageView komponentalarni bir
– biriga bog’lash uchun ishlatiladi. Odatda BaseAdapter sinfi AdapterView
va ma’lumotlar (baza, ro’yhat, massiv) orasida bog’lovchi bo’lib xizmat
qiladi.
AdapterView
komponentalariga
quyidagilar
kiradi:
 ListView
 GridView
 Spinner
 Gallery
BaseAdapter sinfining voris sinflari quyidagilar:
 ListAdapter
 ArrayAdapter
 CursorAdapter
 SpinnerAdapter
Demak, Gallery view va ImageView komponentalari rasmlarni (tasvir)
ekranda navbati bilan ko’rsatish uchun ishlatiladi va Galereyadan
belgilangan rasm ImageView sohasida hosil bo’ladi. Ba’zi hollarda rasmlar
almashish jarayonida animatsion harakatlar uzatiladi. Buni amalga oshirish
uchun Android tizimida Gallery view bilan birgalikda ImageSwitcher
komponentasi.
3.6-rasm. Android ilovalarida Galereyadan foydalanish
GridView
komponentasi
rasmlarni
(biror
resursni)
jadval
ko’rinishida
joylashtirish
uchun
ishlatiladi.
GridView
komponentasi
ImageView bilan birgalikda rasmlarni ekranga ikki o’lchovli grid.
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
173
“TASDIQLAYMAN”
Urganch kompyuter texnologiyalari
texnikumi o’quv va tarbiyaviy
ishlari
bo’yicha direktor o’rinbosari
____________ M.Allamova
«____» ____________ 20__yil
27-MAVZU: ImageView bilan ishlash
O’quv mashg’ulotning o’qitish texnologiyasi modeli
Vaqt: 80 daqiqa
O’quvchilar soni: ___ nafar
O’quv mashg’ulotining shakli va turi
Nazariy
1. Binary ma’lumotlarni yuklab olish
O’quv mashg’ulot rejasi
2. ImageView bilan ishlash
O’quv mashg’ulot maqsadi:
1. Ta’limiy : o’quvchilarda Binary ma’lumotlarni yuklab olish, ImageView bilan ishlash
to’g’risida tushuncha hosil qilish
2. Tarbiyaviy:mehnat intizomi va qonunlari, kasb odobi qoidalari asosida ish olib borish
3. Rivojlantiruvchi:amaliyotdan olgan ko’nikmalaridan mustaqil foydalana olish.
Pedagogik vazifalar:
O’quv faoliyati natijalari:
Tanishtirish:
Ko’rsatadilar:
Ma’lumot berish:
Tasniflaydilar:
Izoh berish:
Aytib beradilar:
Tushuntirib berish:
Tartibli ravishda ga’irib beradilar:
Kichik axborotli ma’ruza,hikoya, tushuntirish,
ko’rsatma berish, namoyish, ko’rsatish, video
O’qitish metodlari
usul, kitob bilan ishlash, insert, mashq,suhbat,
bahs, aqliy hujum, ta’limiy o’yin, pinbord
Ommaviy, jamoaviy, guruhli, individual,
o’ylang va juftlikda fikr almashing texnikasi,
O’quv faoliyatini tashkil etish shakllari
birgalikda o’rganamiz texnikasi, arra texnikasi
Matnlar, yozuv taxtasi, slaydlar, proyektor,
kompyuter, diaproyektor, flipchart, video film,
grafikli organizatorlar, model, mulyajlar,
O’qitish vositalari
chizma, sxema, grafik, diagrammalar,
namunalar, yo’riqnoma
Maxsus texnik vositalar bilan jihozlangan
O’qitish shart-sharoiti
auditoriya
Tezkor-so’rov, savol-javob, test, toshiriq,
Qaytar aloqaning usul va vositalari
mashq
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
174
Mobil qurilmalarini dasturlash
O’quv mashg’ulotining texnologik xaritasi
Faoliyat mazmuni
Faoliyat
bosqichlari va
vaqti
O’qituvchi
Tashkiliy boshlanishi
1-O’quv
mashg’ulotiga O’quvchilar bilan salomlashish, ularni mashg’ulotga
kirish__ daqiqa tayyorgarligi va davomatini tekshirish.
2-bosqich
Asosiy
___ daqiqa
3-bosqich
Yakuniy
___ daqiqa
I.O’quv faniga olib kirish ( _____daq)
1.2.Fan bo’yicha o’tiladigan mavzular bilan tanishtirish,
ularning uzviyligi haqida ma’lumot berish.(-ilova)
1.3. Mavzu bo’yicha asosiy tushunchalar bilan (-ilova)
va mustaqil ishlash uchun adabiyotlar ro’yxati bilan
tanishtirish. Fan yakunida qo’yiladigan baholash
mezonlari bilan tanishtirish (-ilova).
1.4. Birinchi o’quv mashg’ulotning mavzusi, rejasi,
maqsadi va o’quv faoliyat natijalariga qo’yiladigan
baholash mezoni bilan tanishtirish. (-ilova).
II.O’quvchilar bilimini faollashtirish(___daq)
2.1.O’quvchilar bilimini savol-javob/ aqliy xujumorqali
faollashtiradi (-ilova). Javoblarni qabul qiladi, ular
asosida yangi o’quv materialni uzviyligi bo’yicha
ma’lumotlar berishga o’tadi.
III.Yangi o’quv materialiga kirish (____daq)
2.2. Slaydlarni Power Point dasturi asosida (-ilova)
namoyish va sharxlash orqali mavzu bo’yicha asosiy
nazariy xolatlarni bayon qiladi.
2.3. Har bir rejani mustahkamlash uchun savollar
beradi (-ilova).
2.4. Mavzuning har bir qismi bo’yicha xulosalar qiladi.
2.5. Ma’lumotlarni daftarga qayd etishlarini eslatadi.
2.6. Yangi o’quv materialini o’zlashtirish darjasini
tekshirish bo’yicha tezkorso’rov o’tkazadi
Mashg’ulot yakuni va uyga vazifa berish.
3.1. Mavzuni yakunlaydi va mazkur fanning kelgusida
kasbiy faoliyatlaridagi axamiyatini yoritish bilan
yakunlaydi.
3.2. Uyga vazifa beradi va uni bajarish yuzasidan
yo’riqnoma beradi.
3.3.O’quvchilar bilimini baholaydi.
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
O’quvchi
Darsga
tayyorgarlik
ko’radilar.
Tinglaydilar,
yozib
oladilar.
Yozib oladilar
Tinglaydilar
Yozib oladilar
Savolga
javob
beradilar
Tinglaydilar
Savollarga
javob
beradilar.
Ma’lumotlarni
daftarga
qayd
qiladilar.
Savollarga
javob
beradilar
Diqqat
qiladilar.
Vazifani
yozib oladilar
Mobil qurilmalarini dasturlash
175
MAVZU: ImageView bilan ishlash
Binary ma’lumotlarni yuklab olish
1. Yangi DownloadData nomli Android loyiha yaratamiz
2.Loyihaning
main.xml
faylini
quyidagicha
o’zgartiramiz
<?xml version=”1.0” encoding=”utf-8”?>
<LinearLayout xmlns:android=‖http://schemas.android.com/apk/res/android‖
android:layout_width=‖fill_parent‖
android:layout_height=‖fill_parent‖
android:orientation=‖vertical‖ >
<ImageView
android:id=‖@+id/img‖
android:layout_width=‖wrap_content‖
android:layout_height=‖wrap_content‖
android:layout_gravity=‖center‖ />
</LinearLayout>
3. AndroidManifest.xml fayliga quyidagi permission qo’shib qo’yiladi
<uses-permission android:name=”android.permission.INTERNET”/>
4.MainActivity.java
// Package nomi loyihangizga mos qoldiring
// Kerakli sinflarni import qiling
public class MainActivity extends Activity {
ImageView img;
private InputStream OpenHttpConnection(String urlString) throws
IOException{
InputStream in = null; int response = -1;
URL url = new URL(urlString);
URLConnection conn = url.openConnection();
if (!(conn instanceof HttpURLConnection))
throw new IOException(―Not an HTTP connection‖);
try{
HttpURLConnection httpConn = (HttpURLConnection) conn;
httpConn.setAllowUserInteraction(false);
httpConn.setInstanceFollowRedirects(true);
httpConn.setRequestMethod(“GET”);
httpConn.connect();
response = httpConn.getResponseCode();
if (response == HttpURLConnection.HTTP_OK) {
in = httpConn.getInputStream();
}
}
catch (Exception ex){
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
176
Mobil qurilmalarini dasturlash
Log.d(―Networking‖, ex.getLocalizedMessage());
throw new IOException(―Error connecting‖);}
return in;
}
private Bitmap DownloadImage(String URL)
{
Bitmap bitmap = null;
InputStream in = null;
try {
in = OpenHttpConnection(URL);
bitmap = BitmapFactory.decodeStream(in);
in.close();
} catch (IOException e1) {
Log.d(“NetworkingActivity”, e1.getLocalizedMessage());
}
return bitmap;
}
private class DownloadImageTask extends AsyncTask<String, Void, Bitmap>
{
protected Bitmap doInBackground(String... urls) {
return DownloadImage(urls[0]);
}
protected void onPostExecute(Bitmap result) {
ImageView img = (ImageView) findViewById(R.id.img);
img.setImageBitmap(result);
}
}
@Override
public void onCreate(Bundle savedInstanceState) {
super.onCreate(savedInstanceState);
setContentView(R.layout.main);
new DownloadImageTask().execute(
“http://www.mayoff.com/5-01cablecarDCP01934.jpg”);
}
} // MainActivity sinfi
Izoh: Dastur natijasi sifatida ko’rsatilgan manzil bo’yicha rasm yuklab olinadi va
ilovadagi <ImageView> ga rasm yuklanadi
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
177
“TASDIQLAYMAN”
Urganch kompyuter texnologiyalari
texnikumi o’quv va tarbiyaviy
ishlari
bo’yicha direktor o’rinbosari
____________ M.Allamova
«____» ____________ 20__yil
28-MAVZU: Eclipse dasturi
O’quv mashg’ulotning o’qitish texnologiyasi modeli
Vaqt: 80 daqiqa
O’quvchilar soni: ___ nafar
O’quv mashg’ulotining shakli va turi
Nazariy
1. Eclipse dasturini yuklab olish
O’quv mashg’ulot rejasi
2. Eclipseda ADTni o’rnatish
3. SDK Manager oynasi
O’quv mashg’ulot maqsadi:
1. Ta’limiy : o’quvchilarda Eclipse dasturini yuklab olish, Eclipseda ADTni o’rnatish, SDK
Manager oynasi to’g’risida tushuncha hosil qilish
2. Tarbiyaviy:mehnat intizomi va qonunlari, kasb odobi qoidalari asosida ish olib borish
3. Rivojlantiruvchi:amaliyotdan olgan ko’nikmalaridan mustaqil foydalana olish.
Pedagogik vazifalar:
O’quv faoliyati natijalari:
Tanishtirish:
Ko’rsatadilar:
Ma’lumot berish:
Tasniflaydilar:
Izoh berish:
Aytib beradilar:
Tushuntirib berish:
Tartibli ravishda ga’irib beradilar:
Kichik axborotli ma’ruza,hikoya, tushuntirish,
ko’rsatma berish, namoyish, ko’rsatish, video
O’qitish metodlari
usul, kitob bilan ishlash, insert, mashq,suhbat,
bahs, aqliy hujum, ta’limiy o’yin, pinbord
Ommaviy, jamoaviy, guruhli, individual,
o’ylang va juftlikda fikr almashing texnikasi,
O’quv faoliyatini tashkil etish shakllari
birgalikda o’rganamiz texnikasi, arra texnikasi
Matnlar, yozuv taxtasi, slaydlar, proyektor,
kompyuter, diaproyektor, flipchart, video film,
grafikli organizatorlar, model, mulyajlar,
O’qitish vositalari
chizma, sxema, grafik, diagrammalar,
namunalar, yo’riqnoma
Maxsus texnik vositalar bilan jihozlangan
O’qitish shart-sharoiti
auditoriya
Tezkor-so’rov, savol-javob, test, toshiriq,
Qaytar aloqaning usul va vositalari
mashq
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
178
Mobil qurilmalarini dasturlash
O’quv mashg’ulotining texnologik xaritasi
Faoliyat mazmuni
Faoliyat
bosqichlari va
vaqti
O’qituvchi
Tashkiliy boshlanishi
1-O’quv
mashg’ulotiga O’quvchilar bilan salomlashish, ularni mashg’ulotga
kirish__ daqiqa tayyorgarligi va davomatini tekshirish.
2-bosqich
Asosiy
___ daqiqa
3-bosqich
Yakuniy
___ daqiqa
O’quvchi
Darsga
tayyorgarlik
ko’radilar.
I.O’quv faniga olib kirish ( _____daq)
1.2.Fan bo’yicha o’tiladigan mavzular bilan tanishtirish,
ularning uzviyligi haqida ma’lumot berish.(-ilova)
1.3. Mavzu bo’yicha asosiy tushunchalar bilan (-ilova)
va mustaqil ishlash uchun adabiyotlar ro’yxati bilan
tanishtirish. Fan yakunida qo’yiladigan baholash
mezonlari bilan tanishtirish (-ilova).
1.4. Birinchi o’quv mashg’ulotning mavzusi, rejasi,
maqsadi va o’quv faoliyat natijalariga qo’yiladigan
baholash mezoni bilan tanishtirish. (-ilova).
II.O’quvchilar bilimini faollashtirish(___daq)
2.1.O’quvchilar bilimini savol-javob/ aqliy xujumorqali
faollashtiradi (-ilova). Javoblarni qabul qiladi, ular
asosida yangi o’quv materialni uzviyligi bo’yicha
ma’lumotlar berishga o’tadi.
III.Yangi o’quv materialiga kirish (____daq)
2.2. Slaydlarni Power Point dasturi asosida (-ilova)
namoyish va sharxlash orqali mavzu bo’yicha asosiy
nazariy xolatlarni bayon qiladi.
2.3. Har bir rejani mustahkamlash uchun savollar
beradi (-ilova).
2.4. Mavzuning har bir qismi bo’yicha xulosalar qiladi.
2.5. Ma’lumotlarni daftarga qayd etishlarini eslatadi.
2.6. Yangi o’quv materialini o’zlashtirish darjasini
tekshirish bo’yicha tezkorso’rov o’tkazadi
Tinglaydilar,
yozib
oladilar.
Yozib oladilar
Mashg’ulot yakuni va uyga vazifa berish.
3.1. Mavzuni yakunlaydi va mazkur fanning kelgusida
kasbiy faoliyatlaridagi axamiyatini yoritish bilan
yakunlaydi.
3.2. Uyga vazifa beradi va uni bajarish yuzasidan
yo’riqnoma beradi.
3.3.O’quvchilar bilimini baholaydi.
Diqqat
qiladilar.
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Tinglaydilar
Yozib oladilar
Savolga
javob
beradilar
Tinglaydilar
Savollarga
javob
beradilar.
Ma’lumotlarni
daftarga
qayd
qiladilar.
Savollarga
javob
beradilar
Vazifani
yozib oladilar
Mobil qurilmalarini dasturlash
179
Mavzu: Eclipse dasturi
Qulay va chiroyli ko’rinishga ega bo’lgan Eclipse dasturlash muhitini mana
bu yerdan yuklab olamiz.
Google bizga Eclipse Classic versiyasini tavsiya etadi. Shuning uchun mana
shu versiyasini yuklab olib Android papkamiz ichida (android-sdk-windows
papkasi yonida) arxivdan ochamiz. Eclipse dasturi ochilgandan keyin unda
darrovgina Android dasturlarini yaratish imkoniyati mavjud bo’lmaydi. Buning
uchun Eclipsening maxsus ADT (Android Development Tools) plaginini
olishimizga to’g’ri keladi. Buning uchun Eclipseni (<Android>\eclipse\eclipse.exe)
ochamiz. Birinchi yuklangan paytda Eclipse bizlardan ishchi katalogni qayerda
joylashtirilishini so’raydi. Ushbu katalogni ham Android papkamiz ichida
joylashtiramiz,ya’ni<Android>\workspace.
Androidning
ishchi
papkasini
ko’rsatish.
Demak, Eclipse yuklandi. ADT plaginni yuklashga kirishamiz. Menyudan
quyidagini
ishga
tushiramiz:
Help
>
Install
New
Software.
Eclipseda ADTni o’rnatish. O’ng tomonda, yuqoridagi Add (Qo’shish) tugmasini
bosamiz.
Eclipseda ADTni o’rnatishning keyingi oynasi, Name maydonida “ADT
Plugin” deb kiritamiz.
Eclipseda ADTni o’rnatish.
OK ni bosamiz va Developer Tools chiqqunicha kutib turamiz. So’ngra
Deceloper Toolsga galochka qo’yib Nextni bosamiz.
Eclipseda ADTni o’rnatish
O’rnatiladigan komponentlar ro’yxatini ko’ramiz. Yana Nextni bosamiz.
Litsenziya bitimini o’qib chiqib Finishni bosamiz. Natijada komponentlarning
yuklanishi boshlanadi. Agar biror bir ogohlantiruvchi oyna chiqsa OK tugmasini
bosamiz. Jarayon taxminan 1 -2 minut vaqtni oladi. Shundan so’ng Eclipseni
qaytibyuklaymiz Eclipse - Restart Now. Qayta yuklangandan so’ng quyidagi dialo
goynasi chiqadi: Birinchi punktda agar ba’zi bir sabablarga ko’ra SDK
yuklanmaganbo’lsa Eclipse avtomatik ravishda o’zi yuklab olishi mumkin. Bundan
tashqari u yangi Android platformasini ham yuklashi mumkin.
Ikkinchi punktida esa SDK ning manzili ko’rsatiladi, bizda bu manzil
<Android>\android-sdk-windows. Nextni va Finishni bosamiz.
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
180
Mobil qurilmalarini dasturlash
2.22.rasm. Eclipseda ADTni o’rnatish
Undan so’ng quyidagi oyna chiqadi:
2.23.rasm. Eclipseda ADTni o’rnatish
Eclipseda ADTni o’rnatgandan keyingi oyna, OK ni bosamiz. Android Platformasi
SDK Managerni ochganimizda kattagina komponentlar ro’yxatini ko’ramiz.
2.24.rasm. Eclipseda ADTni o’rnatish
SDK Manager oynasi
Ushbu ro’yxatda Androidning har xil versiyalari uchun ishlatiladigan
komponentlari ro’yxati berilgan. Ulardan o’rnatilganlari to’g’risida, Status ustunida
Installed deb yozilgan bo’ladi, qolganlarida esa Not installed degan yozuvni
ko’rishimiz mumkin. Ro’yxatdan muhim komponentlarni yuklab olish uchun ularni
belgilab chiqamiz.
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
181
Ular quyidagilar:
– Tools papkasi;
– Extras papkasidagi Android Support Library komponenti;
– 4.* versiyalari uchun SDK Platform (tizim platformasi) hamda Emulyator ishlashi
uchun ARM EABI v7a System Image komponenti;
– Qolgan versiyalar uchun asosan SDK Platformning o’zi.
Ta’kidlab o’tishimiz kerakki, har bir komponent va platformalar yuklab olish uchun
kattagina hajmga ega. Shuning uchun boshlang’ich o’rganish ishlarida faqatgina
2.3.3 (API10) versiya uchun kerak bo’lgan komponentlarni olish yetarli. Agar
internetda trafik masalasi chegaralanmagan bo’lsa, u holda barcha punktlarni
yuklab olsihni tavsiya qilamiz. Keyingi ochiladigan oynada Install X packages
tugmasi bosiladi, so’ngra Accept All ni bosib Install tugmasi orqali yuklab olinadi.
2.25.rasm. SDK Manager komponentlarini yuklash
Yuklab olingandan so’ng Eclipse dasturi qayta yuklanadi.
Eclipse yuklangandan so’ng Windows menyusi Preferences bandiga kiriladi.
2.26.rasm. SDK Manager komponentlarini yuklash
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
182
Mobil qurilmalarini dasturlash
Chap tomondan Android tanlanib, o’ng tomondan Browse tugmasi bosiladi
va SDK- <Android>\android-sdk-windows papkasi tanlanadi. Apply tugmasi
bosilgandan so’ng OK tugmasi bosiladi.
Shu bilan sozlash ishlari nihoyasiga yetadi. Endi Androidda birinchi
proyektimizni yaratishga kirishsak bo’ladi.
Androidda dastur yaratishdan oldin uni qaysi muhitda tekshirish, testdan
o’tkazishni bilishimiz lozim. Buning uchun bizga Android Virtual Device (AVD) –
Android smartfoni emulyatori yordam beradi.
Birinchi navbatda AVDni sozlab olishimiz kerak. Buning uchun Eclipseda
Windows menyusidan Android AVD Managerga kiramiz. Chap tomondan Virtual
Devicesni tanlab New tugmasini bosamiz. Ochilgan oynaning Target ro’yxatida
biz yuklab olgan Androidning turli Versiyalari joylashgan. Undan 2.3.3
platformasini tanlab olamiz. Name (nomi) degan joyda AVD_233 ni kiritamiz.
SDCard =100 va ekran rejimini HVGA deb tanlaymiz.
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
183
“TASDIQLAYMAN”
Urganch kompyuter texnologiyalari
texnikumi o’quv va tarbiyaviy
ishlari
bo’yicha direktor o’rinbosari
____________ M.Allamova
«____» ____________ 20__yil
29-MAVZU: Android ichida SQLite
O’quv mashg’ulotning o’qitish texnologiyasi modeli
Vaqt: 80 daqiqa
O’quvchilar soni: ___ nafar
O’quv mashg’ulotining shakli va turi
Nazariy
1. SQLite haqida
O’quv mashg’ulot rejasi
2. Android ichida SQLite
O’quv mashg’ulot maqsadi:
1. Ta’limiy : o’quvchilarda SQLite haqida, Android ichida SQLite to’g’risida tushuncha
hosil qilish
2. Tarbiyaviy:mehnat intizomi va qonunlari, kasb odobi qoidalari asosida ish olib borish
3. Rivojlantiruvchi:amaliyotdan olgan ko’nikmalaridan mustaqil foydalana olish.
Pedagogik vazifalar:
O’quv faoliyati natijalari:
Tanishtirish:
Ko’rsatadilar:
Ma’lumot berish:
Tasniflaydilar:
Izoh berish:
Aytib beradilar:
Tushuntirib berish:
Tartibli ravishda ga’irib beradilar:
Kichik axborotli ma’ruza,hikoya, tushuntirish,
ko’rsatma berish, namoyish, ko’rsatish, video
O’qitish metodlari
usul, kitob bilan ishlash, insert, mashq,suhbat,
bahs, aqliy hujum, ta’limiy o’yin, pinbord
Ommaviy, jamoaviy, guruhli, individual,
o’ylang va juftlikda fikr almashing texnikasi,
O’quv faoliyatini tashkil etish shakllari
birgalikda o’rganamiz texnikasi, arra texnikasi
Matnlar, yozuv taxtasi, slaydlar, proyektor,
kompyuter, diaproyektor, flipchart, video film,
grafikli organizatorlar, model, mulyajlar,
O’qitish vositalari
chizma, sxema, grafik, diagrammalar,
namunalar, yo’riqnoma
Maxsus texnik vositalar bilan jihozlangan
O’qitish shart-sharoiti
auditoriya
Tezkor-so’rov, savol-javob, test, toshiriq,
Qaytar aloqaning usul va vositalari
mashq
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
184
Mobil qurilmalarini dasturlash
O’quv mashg’ulotining texnologik xaritasi
Faoliyat mazmuni
Faoliyat
bosqichlari va
vaqti
O’qituvchi
Tashkiliy boshlanishi
1-O’quv
mashg’ulotiga O’quvchilar bilan salomlashish, ularni mashg’ulotga
kirish__ daqiqa tayyorgarligi va davomatini tekshirish.
2-bosqich
Asosiy
___ daqiqa
3-bosqich
Yakuniy
___ daqiqa
I.O’quv faniga olib kirish ( _____daq)
1.2.Fan bo’yicha o’tiladigan mavzular bilan tanishtirish,
ularning uzviyligi haqida ma’lumot berish.(-ilova)
1.3. Mavzu bo’yicha asosiy tushunchalar bilan (-ilova)
va mustaqil ishlash uchun adabiyotlar ro’yxati bilan
tanishtirish. Fan yakunida qo’yiladigan baholash
mezonlari bilan tanishtirish (-ilova).
1.4. Birinchi o’quv mashg’ulotning mavzusi, rejasi,
maqsadi va o’quv faoliyat natijalariga qo’yiladigan
baholash mezoni bilan tanishtirish. (-ilova).
II.O’quvchilar bilimini faollashtirish(___daq)
2.1.O’quvchilar bilimini savol-javob/ aqliy xujumorqali
faollashtiradi (-ilova). Javoblarni qabul qiladi, ular
asosida yangi o’quv materialni uzviyligi bo’yicha
ma’lumotlar berishga o’tadi.
III.Yangi o’quv materialiga kirish (____daq)
2.2. Slaydlarni Power Point dasturi asosida (-ilova)
namoyish va sharxlash orqali mavzu bo’yicha asosiy
nazariy xolatlarni bayon qiladi.
2.3. Har bir rejani mustahkamlash uchun savollar
beradi (-ilova).
2.4. Mavzuning har bir qismi bo’yicha xulosalar qiladi.
2.5. Ma’lumotlarni daftarga qayd etishlarini eslatadi.
2.6. Yangi o’quv materialini o’zlashtirish darjasini
tekshirish bo’yicha tezkorso’rov o’tkazadi
Mashg’ulot yakuni va uyga vazifa berish.
3.1. Mavzuni yakunlaydi va mazkur fanning kelgusida
kasbiy faoliyatlaridagi axamiyatini yoritish bilan
yakunlaydi.
3.2. Uyga vazifa beradi va uni bajarish yuzasidan
yo’riqnoma beradi.
3.3.O’quvchilar bilimini baholaydi.
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
O’quvchi
Darsga
tayyorgarlik
ko’radilar.
Tinglaydilar,
yozib
oladilar.
Yozib oladilar
Tinglaydilar
Yozib oladilar
Savolga
javob
beradilar
Tinglaydilar
Savollarga
javob
beradilar.
Ma’lumotlarni
daftarga
qayd
qiladilar.
Savollarga
javob
beradilar
Diqqat
qiladilar.
Vazifani
yozib oladilar
Mobil qurilmalarini dasturlash
185
MAVZU: Android ichida SQLite
SQLite haqida
SQLite bir Open Source bazasi hisoblanadi. SQLite SQL sintaksisi, bitimlar va
tayyor jadvallar kabi standart ilişkisel bazasi xususiyatlarini qo'llab-quvvatlaydi.
Ma'lumotlar bazasi Runtime uni boshqa ish vaqti ko'milgan bo'lgan yaxshi
nomzod qiladi (taxminan. 250 KBayt) da cheklangan xotira talab qiladi. SQLite va
(Java ikki barobarga o'xshash) REAL (Java uzoq o'xshash), INTEGER (Java string
o'xshash) ma'lumotlar turlari bulsin qo'llab-quvvatlaydi. Boshqa barcha turdagi
ma'lumotlar bazasida saqlanadi olaman oldin bu sohalarda biriga aylanadi lozim.
Ustunlar uchun yozilgan turlari belgilangan xil, masalan, aslida bo'lsa, SQLite o'zi
tasdiqlamoq emas Android ichida SQLite SQLite har bir Android qurilmaning
ichiga joylashganki. Android bir SQLite ma'lumotlar bazasini foydalanish bazasi
o'rnatish amaliyoti yoki boshqaruvini talab qilmaydi. Siz faqat yaratish va
ma'lumotlar bazasini yangilash uchun SQL iboralar aniqlash kerak. Keyin bazasi
avtomatik ravishda Android platformasi tomonidan siz uchun boshqariladi. Bir
SQLite ma'lumotlar bazasiga Access fayl tizimini fosh o'z ichiga oladi. Bu sekin
bo'lishi mumkin. Shuning uchun u doim mos kelmaydigan ma'lumotlar bazasi
operatsiyalarini amalga oshirish tavsiya etiladi.Dastur ma'lumotlar bazasini
yaratadi bo'lsa, bu ma'lumotlar bazasi katalog DATA / Data /
APP_NAME / bazalari / filename saqlangan sukut hisoblanadi. Yuqorida
axborotnamasining qismlari quyidagi qoidalar asosida barpo etiladi. DATA yo'l
qaysi Environment.getDataDirectory () usul qaytib hisoblanadi. APP_NAME dastur
nomidir. Filename siz bazasi uchun dastur kod tanlashingiz nomidir. Yaratish va
SQLiteOpenHelper bilan ma'lumotlar bazasini yangilash. Yaratish va Android
ilova bir ma'lumotlar bazasini yuksaltirish uchun siz SQLiteOpenHelper sinfning
bir kichik sinfida yaratish. Sizning kichik guruhi konstruktor Siz bazasi nomini va
joriy ma'lumotlar bazasi versiyasini aniqlash, SQLiteOpenHelper super () usulini
chaqiradi. Bu sinfda yaratish va ma'lumotlar bazasini yangilash uchun quyidagi
usullari bekor qilish kerak. • onCreate () - ma'lumotlar bazasi murojaat lekin hali
yaratilmagan bo'lsa, doirasida tomonidan, deyiladi.
• onUpgrade () - ma'lumotlar bazasi versiya dastur kodi ko'paydi bo'lsa, deb
atalgan. Bu usul mavjud ma'lumotlar bazasi diagramma yangilash yoki mavjud
ma'lumotlar bazasini tomchi va onCreate () usuli orqali uni qayta imkonini beradi.
Har ikki uslub bazasi Java vakillik parametr sifatida bir SQLiteDatabase ob'ekt
olasiz.SQLiteOpenHelper sinf getReadableDatabase () va getWriteableDatabase
() anSQLiteDatabase ob'ektga kirish uchun usullar beradi; ham o'qib yoki holatini
yozish.Ma'lumotlar bazasi jadvallarni jadvalda birlamchi kalit uchun identifikator
_id foydalanish kerak. Bir necha Android vazifalari Ushbu standarti tayanib.
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
186
Mobil qurilmalarini dasturlash
“TASDIQLAYMAN”
Urganch kompyuter texnologiyalari
texnikumi o’quv va tarbiyaviy
ishlari
bo’yicha direktor o’rinbosari
____________ M.Allamova
«____» ____________ 20__yil
30-MAVZU: SQLiteDatabase
O’quv mashg’ulotning o’qitish texnologiyasi modeli
Vaqt: 80 daqiqa
O’quvchilar soni: ___ nafar
O’quv mashg’ulotining shakli va turi
Nazariy
O’quv mashg’ulot rejasi
1. SQLiteDatabase
2. Adapterning ishlashi
O’quv mashg’ulot maqsadi:
1. Ta’limiy : o’quvchilarda SQLiteDatabase, Adapterning ishlashi to’g’risida tushuncha
hosil qilish
2. Tarbiyaviy:mehnat intizomi va qonunlari, kasb odobi qoidalari asosida ish olib borish
3. Rivojlantiruvchi:amaliyotdan olgan ko’nikmalaridan mustaqil foydalana olish.
Pedagogik vazifalar:
O’quv faoliyati natijalari:
Tanishtirish:
Ko’rsatadilar:
Ma’lumot berish:
Tasniflaydilar:
Izoh berish:
Aytib beradilar:
Tushuntirib berish:
Tartibli ravishda ga’irib beradilar:
Kichik axborotli ma’ruza,hikoya, tushuntirish,
ko’rsatma berish, namoyish, ko’rsatish, video
O’qitish metodlari
usul, kitob bilan ishlash, insert, mashq,suhbat,
bahs, aqliy hujum, ta’limiy o’yin, pinbord
Ommaviy, jamoaviy, guruhli, individual,
o’ylang va juftlikda fikr almashing texnikasi,
O’quv faoliyatini tashkil etish shakllari
birgalikda o’rganamiz texnikasi, arra texnikasi
Matnlar, yozuv taxtasi, slaydlar, proyektor,
kompyuter, diaproyektor, flipchart, video film,
grafikli organizatorlar, model, mulyajlar,
O’qitish vositalari
chizma, sxema, grafik, diagrammalar,
namunalar, yo’riqnoma
Maxsus texnik vositalar bilan jihozlangan
O’qitish shart-sharoiti
auditoriya
Tezkor-so’rov, savol-javob, test, toshiriq,
Qaytar aloqaning usul va vositalari
mashq
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
187
O’quv mashg’ulotining texnologik xaritasi
Faoliyat
bosqichlari va
vaqti
Faoliyat mazmuni
O’qituvchi
O’quvchi
Tashkiliy boshlanishi
1-O’quv
mashg’ulotiga O’quvchilar bilan salomlashish, ularni mashg’ulotga
kirish__ daqiqa tayyorgarligi va davomatini tekshirish.
2-bosqich
Asosiy
___ daqiqa
3-bosqich
Yakuniy
___ daqiqa
I.O’quv faniga olib kirish ( _____daq)
1.2.Fan bo’yicha o’tiladigan mavzular bilan tanishtirish,
ularning uzviyligi haqida ma’lumot berish.(-ilova)
1.3. Mavzu bo’yicha asosiy tushunchalar bilan (-ilova)
va mustaqil ishlash uchun adabiyotlar ro’yxati bilan
tanishtirish. Fan yakunida qo’yiladigan baholash
mezonlari bilan tanishtirish (-ilova).
1.4. Birinchi o’quv mashg’ulotning mavzusi, rejasi,
maqsadi va o’quv faoliyat natijalariga qo’yiladigan
baholash mezoni bilan tanishtirish. (-ilova).
II.O’quvchilar bilimini faollashtirish(___daq)
2.1.O’quvchilar bilimini savol-javob/ aqliy xujumorqali
faollashtiradi (-ilova). Javoblarni qabul qiladi, ular
asosida yangi o’quv materialni uzviyligi bo’yicha
ma’lumotlar berishga o’tadi.
III.Yangi o’quv materialiga kirish (____daq)
2.2. Slaydlarni Power Point dasturi asosida (-ilova)
namoyish va sharxlash orqali mavzu bo’yicha asosiy
nazariy xolatlarni bayon qiladi.
2.3. Har bir rejani mustahkamlash uchun savollar
beradi (-ilova).
2.4. Mavzuning har bir qismi bo’yicha xulosalar qiladi.
2.5. Ma’lumotlarni daftarga qayd etishlarini eslatadi.
2.6. Yangi o’quv materialini o’zlashtirish darjasini
tekshirish bo’yicha tezkorso’rov o’tkazadi
Mashg’ulot yakuni va uyga vazifa berish.
3.1. Mavzuni yakunlaydi va mazkur fanning kelgusida
kasbiy faoliyatlaridagi axamiyatini yoritish bilan
yakunlaydi.
3.2. Uyga vazifa beradi va uni bajarish yuzasidan
yo’riqnoma beradi.
3.3.O’quvchilar bilimini baholaydi.
Darsga
tayyorgarlik
ko’radilar.
Tinglaydilar,
yozib
oladilar.
Yozib oladilar
Tinglaydilar
Yozib oladilar
Savolga
javob
beradilar
Tinglaydilar
Savollarga
javob
beradilar.
Ma’lumotlarni
daftarga
qayd
qiladilar.
Savollarga
javob
beradilar
Diqqat
qiladilar.
Vazifani
yozib oladilar
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
188
Mobil qurilmalarini dasturlash
Mavzu: SQLiteDatabase
SQLiteDatabase Android bir SQLite ma'lumotlar bazasi bilan ishlash uchun
asosiy sinf va ochish uchun usullarini, so'rog'ini, yangilash beradi va ma'lumotlar
bazasini yopish. Batafsil o'ziga xos SQLiteDatabase Insert (), yangilash () va
o'chirish () usullarini beradi. Bundan tashqari, u to'g'ridan-to'g'ri SQL iboralar
amalga oshirish imkonini beradi execSQL () usulini beradi. rawQuery () to'g'ridanto'g'ri usuli sifatida bir SQL ni tanlang bayonot qabul qiladi.So'rovlar () SQL
so'rovlar aniqlash uchun tuzilgan interfeysi beradi. SQLiteQueryBuilder SQL
so'rovlarni hosil qilishga yordam beradi, bir qulaylik sinf.
SQLite foydalanish
Quyida bir SQLite ma'lumotlar bazasi bilan ishlash uchun qanday qilib
ko'rsatadi. Biz uchun ma'lumotlarni boshqarish uchun ma'lumotlar kirish obyekti
(DAO) foydalanadi. DAO bazasi aloqasi tashish uchun va ma'lumotlarni kirish va
o'zgartirish uchun mas'ul hisoblanadi. Bizning foydalanuvchi interfeysi kodi
shijoati qatlami bilan shug'ullanish kerak emas, shuning uchun u ham, real Java
ob'ektlariga
ma'lumotlar
bazasi
moslamalarni
o'zgartiradi.
Olingan dastur quyidagi kabi paydo bo'ladi.
2.35.rasm. SQLite baza.
A DAO foydalanish har doim ham to'g'ri yondashuv emas. A DAO Java model
moslamalarni yaratadi; Agar model ob'ektlarini yaratish oldini olish mumkin, deb
to'g'ridan-to'g'ri yoki ContentProvider orqali ma'lumotlar bazasi yordamida
odatda ko'proq resurs samarali hisoblanadi. SQLite MBBT bilan ishlash ilova
yaratilishida MBBTdan foydalaniladi. Ko’p hodisalarda ORM (Object-Relationship
Mapping) deb
nomlanuvchi qulay instrumentalar ishlatiladi. Berilgan
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
189
ma’lumotlarni obyektlarga bir yoki bir necha jadvallarga joylashtirish dasturlash
tilida beriladi. Bundan tashqari ORM MBBT bilan birgalikda majburiyatlarni o’ziga olib, jadval strukturasini va konkertlikdan qochib eng muhim tomonlaridan
foydalanishga harakat qiladi. Afsuski, hozirgi vaqtda ORM mobil platformasining
kuchi chegaralanganligi bois androidda amaliyotda qo’llanilamaydi. Ilova ishlashida aql bilan yondashish MBBT bilan barcha o’zaro aloqalarni bir sinfda inkapsyulatsiya qilishdir. Metodlar esa ilova qolgan komponentlarning kerakli xizmatlarini
bajaradi.Yaxshi amaliyot MBBTdan o’zining ishiga olib, yordamchi sinfining
yaratilishidan iborat. Mazkur sinf odatda ma’lumotlar bazasi bilan o’zaro birgalikda inkapsyulatsiya bo’lib, obyektlarni qo’shish, o’chirish va o’zgartirishning o’ziga
xos usullarni intuitive ravishda qat’iy mazmunini beradi. Ma’lumotlar bazasi
adapteri shuningdek ma’lumotlar bazasini yaratish, yopish va ochish uchun
metodlarni hammasini aniqlaydi va ma’lumotlar bazasiga so’rovlarni qayta
ishlashga yuboradi. Adapterning ishlashi pastda berilgan.
public class SampleDBAdapter {
private static final String DATABASE_NAME = "SampleDatabase.db";
private static final String DATABASE_TABLE = "SampleTable";
private static final intDATABASE_VERSION = 1;
// Indeks ustunining nomi
public static final String KEY_ID = "_id";
// Har bir ustun uchun nom berish
public static final String KEY_NAME = "name";
public static final intNAME_COLUMN = 1;
// MBni yaratish uchun SQL- so’rov
private static final String DATABASE_CREATE = "create table "
+ DATABASE_TABLE + " (" + KEY_ID
+ " integer primary key autoincrement, " + KEY_NAME
+ " textnotnull);";
// MB obyektini saqlash uchun o’zgaruvchi
private SQLiteDatabasedb;
// Dastur konteksti
private finalContextcontext;
// MBni yangilash va ochish uchun yordamchi klass
private myDbHelperdbHelper;
// Konstruktor
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
190
Mobil qurilmalarini dasturlash
public SampleDBAdapter(Context _context) {
context = _context;
dbHelper = new myDbHelper(context, DATABASE_NAME, null,
DATABASE_VERSION);
}
// Ma’lumotlar omboriga kirish
public SampleDBAdapter open() throws SQLException {
try {
db = dbHelper.getWritableDatabase();
}
catch (SQLiteException e) {
db = dbHelper.getReadableDatabase();
}
return this;
}
// Mbni yopish
public void close() {
db.close();
}
// Ma’lumotlarni qo’shish metodi, bu metod ma’lumot indeksini qaytaradi.
public long insertEntry(SampleObject _SampleObject) {
// Bu yerda o’z ichida kerakli ma’lumotlar joylashgan va MBga qo’yilishi
//rejalashtirilgan ContentValues obyekti yasaladi
returnindex;
}
// Indeksi bo’yicha ma’lumotni o’chirish
public booleanremoveEntry(long _rowIndex) {
returndb.delete(DATABASE_TABLE, KEY_ID + "=" +
_rowIndex, null) > 0;
}
// Barcha ma’lumotlarni olish metodi
public Cursor getAllEntries() {
returndb.query(DATABASE_TABLE, new String[] { KEY_ID, KEY_NAME },
null, null, null, null, null);
}
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
191
// indeksi bo'yicha obyektning ekzemplyarni natija sifatida qaytaradi
public SampleObjectgetEntry(long _rowIndex) {
// kursorni qabul qiladi, MBdan kerakli ma’lumotlarni ko’rasatadi
returnobjectInstance;
}
// Indeks bo’yicha obyektni o’zgartirish
public boolean updateEntry(long _rowIndex, SampleObject _SampleObject) {
// SampleObject asosida ContentValues obyektini yasash
// jadvalda satrni yangilash uchun qo’llash
return true; // Yangilansa true, aks holda false
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
192
Mobil qurilmalarini dasturlash
“TASDIQLAYMAN”
Urganch kompyuter texnologiyalari
texnikumi o’quv va tarbiyaviy
ishlari
bo’yicha direktor o’rinbosari
____________ M.Allamova
«____» ____________ 20__yil
31-MAVZU: ArrayAdapter. string-array va ListView
O’quv mashg’ulotning o’qitish texnologiyasi modeli
Vaqt: 80 daqiqa
O’quvchilar soni: ___ nafar
O’quv mashg’ulotining shakli va turi
Nazariy
O’quv mashg’ulot rejasi
1. ArrayAdapter
2. ListView vidjeti
O’quv mashg’ulot maqsadi:
1. Ta’limiy : o’quvchilarda ArrayAdapter, ListView vidjeti to’g’risida tushuncha hosil
qilish
2. Tarbiyaviy:mehnat intizomi va qonunlari, kasb odobi qoidalari asosida ish olib borish
3. Rivojlantiruvchi:amaliyotdan olgan ko’nikmalaridan mustaqil foydalana olish.
Pedagogik vazifalar:
O’quv faoliyati natijalari:
Tanishtirish:
Ko’rsatadilar:
Ma’lumot berish:
Tasniflaydilar:
Izoh berish:
Aytib beradilar:
Tushuntirib berish:
Tartibli ravishda ga’irib beradilar:
Kichik axborotli ma’ruza,hikoya, tushuntirish,
ko’rsatma berish, namoyish, ko’rsatish, video
O’qitish metodlari
usul, kitob bilan ishlash, insert, mashq,suhbat,
bahs, aqliy hujum, ta’limiy o’yin, pinbord
Ommaviy, jamoaviy, guruhli, individual,
o’ylang va juftlikda fikr almashing texnikasi,
O’quv faoliyatini tashkil etish shakllari
birgalikda o’rganamiz texnikasi, arra texnikasi
Matnlar, yozuv taxtasi, slaydlar, proyektor,
kompyuter, diaproyektor, flipchart, video film,
grafikli organizatorlar, model, mulyajlar,
O’qitish vositalari
chizma, sxema, grafik, diagrammalar,
namunalar, yo’riqnoma
Maxsus texnik vositalar bilan jihozlangan
O’qitish shart-sharoiti
auditoriya
Tezkor-so’rov, savol-javob, test, toshiriq,
Qaytar aloqaning usul va vositalari
mashq
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
193
O’quv mashg’ulotining texnologik xaritasi
Faoliyat
bosqichlari va
vaqti
Faoliyat mazmuni
O’qituvchi
O’quvchi
Tashkiliy boshlanishi
1-O’quv
mashg’ulotiga O’quvchilar bilan salomlashish, ularni mashg’ulotga
kirish__ daqiqa tayyorgarligi va davomatini tekshirish.
2-bosqich
Asosiy
___ daqiqa
3-bosqich
Yakuniy
___ daqiqa
I.O’quv faniga olib kirish ( _____daq)
1.2.Fan bo’yicha o’tiladigan mavzular bilan tanishtirish,
ularning uzviyligi haqida ma’lumot berish.(-ilova)
1.3. Mavzu bo’yicha asosiy tushunchalar bilan (-ilova) va
mustaqil ishlash uchun adabiyotlar ro’yxati bilan
tanishtirish. Fan yakunida qo’yiladigan baholash
mezonlari bilan tanishtirish (-ilova).
1.4. Birinchi o’quv mashg’ulotning mavzusi, rejasi,
maqsadi va o’quv faoliyat natijalariga qo’yiladigan
baholash mezoni bilan tanishtirish. (-ilova).
II.O’quvchilar bilimini faollashtirish(___daq)
2.1.O’quvchilar bilimini savol-javob/ aqliy xujumorqali
faollashtiradi (-ilova). Javoblarni qabul qiladi, ular
asosida yangi o’quv materialni uzviyligi bo’yicha
ma’lumotlar berishga o’tadi.
III.Yangi o’quv materialiga kirish (____daq)
2.2. Slaydlarni Power Point dasturi asosida (-ilova)
namoyish va sharxlash orqali mavzu bo’yicha asosiy
nazariy xolatlarni bayon qiladi.
2.3. Har bir rejani mustahkamlash uchun savollar beradi
(-ilova).
2.4. Mavzuning har bir qismi bo’yicha xulosalar qiladi.
2.5. Ma’lumotlarni daftarga qayd etishlarini eslatadi.
2.6. Yangi o’quv materialini o’zlashtirish darjasini
tekshirish bo’yicha tezkorso’rov o’tkazadi
Mashg’ulot yakuni va uyga vazifa berish.
3.1. Mavzuni yakunlaydi va mazkur fanning kelgusida
kasbiy faoliyatlaridagi axamiyatini yoritish bilan
yakunlaydi.
3.2. Uyga vazifa beradi va uni bajarish yuzasidan
yo’riqnoma beradi.
3.3.O’quvchilar bilimini baholaydi.
Darsga
tayyorgarlik
ko’radilar.
Tinglaydilar,
yozib oladilar.
Yozib oladilar
Tinglaydilar
Yozib oladilar
Savolga javob
beradilar
Tinglaydilar
Savollarga
javob
beradilar.
Ma’lumotlarni
daftarga qayd
qiladilar.
Savollarga
javob beradilar
Diqqat
qiladilar.
Vazifani yozib
oladilar
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
194
Mobil qurilmalarini dasturlash
MAVZU: ArrayAdapter. string-array va ListView
Android ro'yxatlarni aks ettiruvchi elementlarning keng palitrasini taqdim
etadi. Ularning barchasi android.widget. AdapterView sinfidan meros bo'lib
olinadi. Bular ListView, GridView, Spinner kabi vidjetlar. Ular boshqa boshqaruv
elementlari uchun konteyner vazifasini o'tashi mumkin.
Ro'yxatlar bilan ishlashda biz uchta komponent bilan ish yuritamiz.
Birinchidan, bu ekrandagi ro'yxatni (ListView, GridView) ifodalaydigan va
ma'lumotlarni ko'rsatadigan ingl. Element yoki vidjet. Ikkinchidan, bu ma'lumotlar
manbai - ko'rsatiladigan ma'lumotlarning o'zida joylashgan massiv, ArrayList
ob'ekti, ma'lumotlar bazasi va boshqalar. Uchinchidan, bu adapter - ma'lumotlar
manbasini ro'yxat vidjetiga ulaydigan maxsus komponent.
Eng sodda va eng keng tarqalgan ro'yxat elementlaridan biri bu ListView
vidjeti. ListView-ni ushbu adapterlardan biri - ArrayAdapter sinfi yordamida
ma'lumotlar manbasiga bog'lashni ko'rib chiqamiz.
ArrayAdapter sinfi ma'lumotlar to'plamini TextView elementlari to'plami
bilan bog'laydigan juda oddiy adapter bo'lib, ulardan ListView tuzilishi mumkin.
Ya'ni, bu holda ma'lumotlar manbai ob'ektlarning massividir. ArrayAdapter har
bir ob'ektdagi toString () usulini satrga tashlash uchun chaqiradi va natijada
olingan satrni TextView elementiga o'rnatadi.
Keling, bir misolni ko'rib chiqaylik. Shunday qilib, dasturni belgilash
quyidagicha ko'rinishi mumkin:
<?xml version="1.0" encoding="utf-8"?>
<androidx.constraintlayout.widget.ConstraintLayout
xmlns:android="http://schemas.android.com/apk/res/android"
xmlns:app="http://schemas.android.com/apk/res-auto"
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
195
android:layout_width="match_parent"
android:layout_height="match_parent">
<ListView
android:id="@+id/countriesList"
android:layout_width="0dp"
android:layout_height="0dp"
app:layout_constraintBottom_toBottomOf="parent"
app:layout_constraintLeft_toLeftOf="parent"
app:layout_constraintRight_toRightOf="parent"
app:layout_constraintTop_toTopOf="parent">
</ListView>
</androidx.constraintlayout.widget.ConstraintLayout>
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
196
Mobil qurilmalarini dasturlash
“TASDIQLAYMAN”
Urganch kompyuter texnologiyalari
texnikumi o’quv va tarbiyaviy
ishlari
bo’yicha direktor o’rinbosari
____________ M.Allamova
«____» ____________ 20__yil
32-MAVZU: ListView dan elementni tanlash
O’quv mashg’ulotning o’qitish texnologiyasi modeli
Vaqt: 80 daqiqa
O’quv mashg’ulotining shakli va turi
O’quvchilar soni: ___ nafar
Nazariy
1. ListView va SpinnerView dan foydalanish
2. Android ilovalarini ishlab chiqishda
O’quv mashg’ulot rejasi
ishlatiladigan komponentalar
(uskunalar)
O’quv mashg’ulot maqsadi:
1. Ta’limiy : o’quvchilarda ListView va SpinnerView dan foydalanish, Android ilovalarini
ishlab chiqishda ishlatiladigan komponentalar
(uskunalar) to’g’risida tushuncha hosil qilish
2. Tarbiyaviy:mehnat intizomi va qonunlari, kasb odobi qoidalari asosida ish olib borish
3. Rivojlantiruvchi:amaliyotdan olgan ko’nikmalaridan mustaqil foydalana olish.
Pedagogik vazifalar:
O’quv faoliyati natijalari:
Tanishtirish:
Ko’rsatadilar:
Ma’lumot berish:
Tasniflaydilar:
Izoh berish:
Aytib beradilar:
Tushuntirib berish:
Tartibli ravishda ga’irib beradilar:
Kichik axborotli ma’ruza,hikoya, tushuntirish,
ko’rsatma berish, namoyish, ko’rsatish, video
O’qitish metodlari
usul, kitob bilan ishlash, insert, mashq,suhbat,
bahs, aqliy hujum, ta’limiy o’yin, pinbord
Ommaviy, jamoaviy, guruhli, individual,
o’ylang va juftlikda fikr almashing texnikasi,
O’quv faoliyatini tashkil etish shakllari
birgalikda o’rganamiz texnikasi, arra texnikasi
Matnlar, yozuv taxtasi, slaydlar, proyektor,
kompyuter, diaproyektor, flipchart, video film,
grafikli organizatorlar, model, mulyajlar,
O’qitish vositalari
chizma, sxema, grafik, diagrammalar,
namunalar, yo’riqnoma
Maxsus texnik vositalar bilan jihozlangan
O’qitish shart-sharoiti
auditoriya
Tezkor-so’rov, savol-javob, test, toshiriq,
Qaytar aloqaning usul va vositalari
mashq
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
197
O’quv mashg’ulotining texnologik xaritasi
Faoliyat
bosqichlari va
vaqti
Faoliyat mazmuni
O’qituvchi
O’quvchi
Tashkiliy boshlanishi
1-O’quv
mashg’ulotiga O’quvchilar bilan salomlashish, ularni mashg’ulotga
kirish__ daqiqa tayyorgarligi va davomatini tekshirish.
2-bosqich
Asosiy
___ daqiqa
3-bosqich
Yakuniy
___ daqiqa
I.O’quv faniga olib kirish ( _____daq)
1.2.Fan bo’yicha o’tiladigan mavzular bilan tanishtirish,
ularning uzviyligi haqida ma’lumot berish.(-ilova)
1.3. Mavzu bo’yicha asosiy tushunchalar bilan (-ilova)
va mustaqil ishlash uchun adabiyotlar ro’yxati bilan
tanishtirish. Fan yakunida qo’yiladigan baholash
mezonlari bilan tanishtirish (-ilova).
1.4. Birinchi o’quv mashg’ulotning mavzusi, rejasi,
maqsadi va o’quv faoliyat natijalariga qo’yiladigan
baholash mezoni bilan tanishtirish. (-ilova).
II.O’quvchilar bilimini faollashtirish(___daq)
2.1.O’quvchilar bilimini savol-javob/ aqliy xujumorqali
faollashtiradi (-ilova). Javoblarni qabul qiladi, ular
asosida yangi o’quv materialni uzviyligi bo’yicha
ma’lumotlar berishga o’tadi.
III.Yangi o’quv materialiga kirish (____daq)
2.2. Slaydlarni Power Point dasturi asosida (-ilova)
namoyish va sharxlash orqali mavzu bo’yicha asosiy
nazariy xolatlarni bayon qiladi.
2.3. Har bir rejani mustahkamlash uchun savollar
beradi (-ilova).
2.4. Mavzuning har bir qismi bo’yicha xulosalar qiladi.
2.5. Ma’lumotlarni daftarga qayd etishlarini eslatadi.
2.6. Yangi o’quv materialini o’zlashtirish darjasini
tekshirish bo’yicha tezkorso’rov o’tkazadi
Mashg’ulot yakuni va uyga vazifa berish.
3.1. Mavzuni yakunlaydi va mazkur fanning kelgusida
kasbiy faoliyatlaridagi axamiyatini yoritish bilan
yakunlaydi.
3.2. Uyga vazifa beradi va uni bajarish yuzasidan
yo’riqnoma beradi.
3.3.O’quvchilar bilimini baholaydi.
Darsga
tayyorgarlik
ko’radilar.
Tinglaydilar,
yozib
oladilar.
Yozib oladilar
Tinglaydilar
Yozib oladilar
Savolga
javob
beradilar
Tinglaydilar
Savollarga
javob
beradilar.
Ma’lumotlarni
daftarga
qayd
qiladilar.
Savollarga
javob
beradilar
Diqqat
qiladilar.
Vazifani
yozib oladilar
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
198
Mobil qurilmalarini dasturlash
Mavzu: ListView dan elementni tanlash
ListView – ro’yhat hosil qilish uchun ishlatiladigan komponenta
hisoblanadi. Android da ro’yhat hosil qilish uchun 2 ta komponentadan, ListView
va SpinnerView dan foydalaniladi. ListView asosan ro’yhatlarni vertikal
ko’rinishdagi davomi mavjud bo’lgan (scrolling list) interfeysda hosil qiladi.
<ListView
android:id="@+id/listView1"
android:layout_width="match_parent"
android:layout_height="wrap_content"
android:layout_centerHorizontal="true"
android:layout_centerVertical="true" >
</ListView>
Android ilovalarini ishlab chiqishda ishlatiladigan komponentalar
(uskunalar) View lar deb ataladi va ularning quyidagi turlari mavjud13.
 Basic views — Eng ko’p foydalaniladigan oddiy view lar bo’lib, bular
TextView,
EditText,
Button
va
boshqalardir
 Picker views —TimePicker va DatePicker ya’ni soat va vaqtni boshqarish
uchun
ishlatiladigan
komponenta
hisoblanadi.
 List views — Dastur interfeysida ro’yhatlarni hosil qilish va
ulardan foydalanish uchun ishlatiladigan ListView va SpinnerView
komponentalardir.
 Specialized fragments — maxsus funktsiyalarni bajarish uchun
mo’ljallangan fragment lar
ListView – ro’yhat hosil qilish uchun ishlatiladigan komponenta
hisoblanadi. Android da ro’yhat hosil qilish uchun 2 ta komponentadan,
ListView va SpinnerView dan foydalaeiladi. ListView asosan ro’yhatlarni
vertikal ko’rinishdagi davomi mavjud bo’lgan (scrolling list) interfeysda
hosil qiladi.
<ListView
android:id="@+id/listView1"
android:layout_width="match_parent"
android:layout_height="wrap_content"
android:layout_centerHorizontal="true"
android:layout_centerVertical="true" >
</ListView>
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
199
Android ilovalarini ishlab chiqishda ishlatiladigan komponentalar
(uskunalar) View lar deb ataladi va ularning quyidagi turlari mavjud.
 Basic views — Eng ko’p foydalaniladigan oddiy view lar bo’lib, bular
TextView,
EditText,
Button
va
boshqalardir
 Picker views —TimePicker va DatePicker ya’ni soat va vaqtni boshqarish
uchun
ishlatiladigan
komponenta
hisoblanadi.
 List views — Dastur interfeysida ro’yhatlarni hosil qilish va
ulardan foydalanish uchun ishlatiladigan ListView va SpinnerView
komponentalardir.
 Specialized fragments — maxsus funktsiyalarni bajarish uchun
mo’ljallangan fragmentlar.
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
200
Mobil qurilmalarini dasturlash
“TASDIQLAYMAN”
Urganch kompyuter texnologiyalari
texnikumi o’quv va tarbiyaviy
ishlari
bo’yicha direktor o’rinbosari
____________ M.Allamova
«____» ____________ 20__yil
33-MAVZU: ListView ga qo’shish va o’chirish
O’quv mashg’ulotning o’qitish texnologiyasi modeli
Vaqt: 80 daqiqa
O’quvchilar soni: ___ nafar
O’quv mashg’ulotining shakli va turi
Nazariy
O’quv mashg’ulot rejasi
1. ListViewga qo’shish
2. ListViewga misol
O’quv mashg’ulot maqsadi:
1. Ta’limiy : o’quvchilarda ListViewga qo’shish to’g’risida tushuncha hosil qilish
2. Tarbiyaviy:mehnat intizomi va qonunlari, kasb odobi qoidalari asosida ish olib borish
3. Rivojlantiruvchi:amaliyotdan olgan ko’nikmalaridan mustaqil foydalana olish.
Pedagogik vazifalar:
O’quv faoliyati natijalari:
Tanishtirish:
Ko’rsatadilar:
Ma’lumot berish:
Tasniflaydilar:
Izoh berish:
Aytib beradilar:
Tushuntirib berish:
Tartibli ravishda ga’irib beradilar:
Kichik axborotli ma’ruza,hikoya, tushuntirish,
ko’rsatma berish, namoyish, ko’rsatish, video
O’qitish metodlari
usul, kitob bilan ishlash, insert, mashq,suhbat,
bahs, aqliy hujum, ta’limiy o’yin, pinbord
Ommaviy, jamoaviy, guruhli, individual,
o’ylang va juftlikda fikr almashing texnikasi,
O’quv faoliyatini tashkil etish shakllari
birgalikda o’rganamiz texnikasi, arra texnikasi
Matnlar, yozuv taxtasi, slaydlar, proyektor,
kompyuter, diaproyektor, flipchart, video film,
grafikli organizatorlar, model, mulyajlar,
O’qitish vositalari
chizma, sxema, grafik, diagrammalar,
namunalar, yo’riqnoma
Maxsus texnik vositalar bilan jihozlangan
O’qitish shart-sharoiti
auditoriya
Tezkor-so’rov, savol-javob, test, toshiriq,
Qaytar aloqaning usul va vositalari
mashq
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
201
O’quv mashg’ulotining texnologik xaritasi
Faoliyat
bosqichlari va
vaqti
Faoliyat mazmuni
O’qituvchi
O’quvchi
Tashkiliy boshlanishi
1-O’quv
mashg’ulotiga O’quvchilar bilan salomlashish, ularni mashg’ulotga
kirish__ daqiqa tayyorgarligi va davomatini tekshirish.
2-bosqich
Asosiy
___ daqiqa
3-bosqich
Yakuniy
___ daqiqa
I.O’quv faniga olib kirish ( _____daq)
1.2.Fan bo’yicha o’tiladigan mavzular bilan tanishtirish,
ularning uzviyligi haqida ma’lumot berish.(-ilova)
1.3. Mavzu bo’yicha asosiy tushunchalar bilan (-ilova)
va mustaqil ishlash uchun adabiyotlar ro’yxati bilan
tanishtirish. Fan yakunida qo’yiladigan baholash
mezonlari bilan tanishtirish (-ilova).
1.4. Birinchi o’quv mashg’ulotning mavzusi, rejasi,
maqsadi va o’quv faoliyat natijalariga qo’yiladigan
baholash mezoni bilan tanishtirish. (-ilova).
II.O’quvchilar bilimini faollashtirish(___daq)
2.1.O’quvchilar bilimini savol-javob/ aqliy xujumorqali
faollashtiradi (-ilova). Javoblarni qabul qiladi, ular
asosida yangi o’quv materialni uzviyligi bo’yicha
ma’lumotlar berishga o’tadi.
III.Yangi o’quv materialiga kirish (____daq)
2.2. Slaydlarni Power Point dasturi asosida (-ilova)
namoyish va sharxlash orqali mavzu bo’yicha asosiy
nazariy xolatlarni bayon qiladi.
2.3. Har bir rejani mustahkamlash uchun savollar
beradi (-ilova).
2.4. Mavzuning har bir qismi bo’yicha xulosalar qiladi.
2.5. Ma’lumotlarni daftarga qayd etishlarini eslatadi.
2.6. Yangi o’quv materialini o’zlashtirish darjasini
tekshirish bo’yicha tezkorso’rov o’tkazadi
Mashg’ulot yakuni va uyga vazifa berish.
3.1. Mavzuni yakunlaydi va mazkur fanning kelgusida
kasbiy faoliyatlaridagi axamiyatini yoritish bilan
yakunlaydi.
3.2. Uyga vazifa beradi va uni bajarish yuzasidan
yo’riqnoma beradi.
3.3.O’quvchilar bilimini baholaydi.
Darsga
tayyorgarlik
ko’radilar.
Tinglaydilar,
yozib
oladilar.
Yozib oladilar
Tinglaydilar
Yozib oladilar
Savolga
javob
beradilar
Tinglaydilar
Savollarga
javob
beradilar.
Ma’lumotlarni
daftarga
qayd
qiladilar.
Savollarga
javob
beradilar
Diqqat
qiladilar.
Vazifani
yozib oladilar
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
202
Mobil qurilmalarini dasturlash
MAVZU: ListView ga qo’shish va o’chirish
Proyekt yaratish:
Project name: P0421_SimpleList
Build Target: Android 2.3.3
Application name: SimpleList
Package name: ru.startandroid.develop.p0421simplelist
Create Activity: MainActivity
main.xml ochamiz va ListView (вкладка Composite) ekran komponentini
qo’shamiz:
<?xml version="1.0" encoding="utf-8"?>
<LinearLayout
xmlns:android="http://schemas.android.com/apk/res/android"
android:layout_width="fill_parent"
android:layout_height="fill_parent"
android:orientation="vertical">
<TextView
android:layout_width="fill_parent"
android:layout_height="wrap_content"
android:text="@string/hello">
</TextView>
<ListView
android:id="@+id/lvMain"
android:layout_width="match_parent"
android:layout_height="wrap_content">
</ListView>
</LinearLayout>
ListView – bu ro’yhat komponenti.
Keyin Adapter yaratish lozim. MainActivity.java ochamiz va yozamiz:
package ru.startandroid.develop.p0421simplelist;
import android.app.Activity;
import android.os.Bundle;
import android.widget.ArrayAdapter;
import android.widget.ListView;
public class MainActivity extends Activity {
String[] names = { "Иван", "Марья", "Петр", "Антон", "Даша", "Борис",
"Костя", "Игорь", "Анна", "Денис", "Андрей" };
/** Called when the activity is first created. */
public void onCreate(Bundle savedInstanceState) {
super.onCreate(savedInstanceState);
setContentView(R.layout.main);
ListView lvMain = (ListView) findViewById(R.id.lvMain);
// Adapter yaratamiz
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
203
ArrayAdapter<String> adapter = new ArrayAdapter<String>(this,
android.R.layout.simple_list_item_1, names);
lvMain.setAdapter(adapter);
}
}
Biz bu konstruktorda quyidagilardan foydalandik: public ArrayAdapter (Context
context, int textViewResourceId, T[] objects)
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
204
Mobil qurilmalarini dasturlash
“TASDIQLAYMAN”
Urganch kompyuter texnologiyalari
texnikumi o’quv va tarbiyaviy
ishlari
bo’yicha direktor o’rinbosari
____________ M.Allamova
«____» ____________ 20__yil
34-MAVZU: DBAdapter yordamchi sinfi
O’quv mashg’ulotning o’qitish texnologiyasi modeli
Vaqt: 80 daqiqa
O’quvchilar soni: ___ nafar
O’quv mashg’ulotining shakli va turi
Nazariy
O’quv mashg’ulot rejasi
1. DBAdapter yordamchi sinfi
2. DBAdapter yordamchi sinfiga misol
O’quv mashg’ulot maqsadi:
1. Ta’limiy : o’quvchilarda DBAdapter yordamchi sinfi to’g’risida tushuncha hosil qilish
2. Tarbiyaviy:mehnat intizomi va qonunlari, kasb odobi qoidalari asosida ish olib borish
3. Rivojlantiruvchi:amaliyotdan olgan ko’nikmalaridan mustaqil foydalana olish.
Pedagogik vazifalar:
O’quv faoliyati natijalari:
Tanishtirish:
Ko’rsatadilar:
Ma’lumot berish:
Tasniflaydilar:
Izoh berish:
Aytib beradilar:
Tushuntirib berish:
Tartibli ravishda ga’irib beradilar:
Kichik axborotli ma’ruza,hikoya, tushuntirish,
ko’rsatma berish, namoyish, ko’rsatish, video
O’qitish metodlari
usul, kitob bilan ishlash, insert, mashq,suhbat,
bahs, aqliy hujum, ta’limiy o’yin, pinbord
Ommaviy, jamoaviy, guruhli, individual,
o’ylang va juftlikda fikr almashing texnikasi,
O’quv faoliyatini tashkil etish shakllari
birgalikda o’rganamiz texnikasi, arra texnikasi
Matnlar, yozuv taxtasi, slaydlar, proyektor,
kompyuter, diaproyektor, flipchart, video film,
grafikli organizatorlar, model, mulyajlar,
O’qitish vositalari
chizma, sxema, grafik, diagrammalar,
namunalar, yo’riqnoma
Maxsus texnik vositalar bilan jihozlangan
O’qitish shart-sharoiti
auditoriya
Tezkor-so’rov, savol-javob, test, toshiriq,
Qaytar aloqaning usul va vositalari
mashq
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
205
O’quv mashg’ulotining texnologik xaritasi
Faoliyat
bosqichlari va
vaqti
Faoliyat mazmuni
O’qituvchi
O’quvchi
Tashkiliy boshlanishi
1-O’quv
mashg’ulotiga O’quvchilar bilan salomlashish, ularni mashg’ulotga
kirish__ daqiqa tayyorgarligi va davomatini tekshirish.
2-bosqich
Asosiy
___ daqiqa
3-bosqich
Yakuniy
___ daqiqa
I.O’quv faniga olib kirish ( _____daq)
1.2.Fan bo’yicha o’tiladigan mavzular bilan tanishtirish,
ularning uzviyligi haqida ma’lumot berish.(-ilova)
1.3. Mavzu bo’yicha asosiy tushunchalar bilan (-ilova)
va mustaqil ishlash uchun adabiyotlar ro’yxati bilan
tanishtirish. Fan yakunida qo’yiladigan baholash
mezonlari bilan tanishtirish (-ilova).
1.4. Birinchi o’quv mashg’ulotning mavzusi, rejasi,
maqsadi va o’quv faoliyat natijalariga qo’yiladigan
baholash mezoni bilan tanishtirish. (-ilova).
II.O’quvchilar bilimini faollashtirish(___daq)
2.1.O’quvchilar bilimini savol-javob/ aqliy xujumorqali
faollashtiradi (-ilova). Javoblarni qabul qiladi, ular
asosida yangi o’quv materialni uzviyligi bo’yicha
ma’lumotlar berishga o’tadi.
III.Yangi o’quv materialiga kirish (____daq)
2.2. Slaydlarni Power Point dasturi asosida (-ilova)
namoyish va sharxlash orqali mavzu bo’yicha asosiy
nazariy xolatlarni bayon qiladi.
2.3. Har bir rejani mustahkamlash uchun savollar
beradi (-ilova).
2.4. Mavzuning har bir qismi bo’yicha xulosalar qiladi.
2.5. Ma’lumotlarni daftarga qayd etishlarini eslatadi.
2.6. Yangi o’quv materialini o’zlashtirish darjasini
tekshirish bo’yicha tezkorso’rov o’tkazadi
Mashg’ulot yakuni va uyga vazifa berish.
3.1. Mavzuni yakunlaydi va mazkur fanning kelgusida
kasbiy faoliyatlaridagi axamiyatini yoritish bilan
yakunlaydi.
3.2. Uyga vazifa beradi va uni bajarish yuzasidan
yo’riqnoma beradi.
3.3.O’quvchilar bilimini baholaydi.
Darsga
tayyorgarlik
ko’radilar.
Tinglaydilar,
yozib
oladilar.
Yozib oladilar
Tinglaydilar
Yozib oladilar
Savolga
javob
beradilar
Tinglaydilar
Savollarga
javob
beradilar.
Ma’lumotlarni
daftarga
qayd
qiladilar.
Savollarga
javob
beradilar
Diqqat
qiladilar.
Vazifani
yozib oladilar
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
206
Mobil qurilmalarini dasturlash
MAVZU: DBAdapter yordamchi sinfi
DBAdapter yordamchi sinfi
 Android tizimida ma’lumotlar bazasi quyidagicha saqlanadi19
o /data/data/<package_name>/databases
 Demak, Android ilovalarida ma’lumotlar bazasi bilan ishlash uchun
DBAdapter yordamchi sinfni yaratishimiz lozim
 Ushbu sinf SQLite ma’lumotlar bazasini yaratish, ochish, yopish va u
bilan ishlash imkoniyatini yaratib beradi
 Quyidagi misolda MyDB nomli ma’lumotlar bazasi va contacts nomli
jadval yaratiladi
 Jadval ustunlari: _id, name, va email
Ma’lumotlar bazasi bilan ishlash
1. Yangi ―Databases‖ nomli loyiha yaratamiz
2. Loyihaga DBAdapter.java nomli yangi sinf qo’shamiz va bu sinf ilova
uchun ma’lumotlar bazasini boshqarish uchun xizmat qiladi
3. O’z navbatida DBAdapter.java fayli quyidagicha o’zgartiriladi
DBAdapter.java
public class DBAdapter {
static final String KEY_ROWID = ―_id‖;
static final String KEY_NAME = ―name‖;
static final String KEY_EMAIL = ―email‖;
static final String TAG = ―DBAdapter‖;
static final String DATABASE_NAME = ―MyDB‖;
static final String DATABASE_TABLE = ―contacts‖;
static final int DATABASE_VERSION = 1;
static final String DATABASE_CREATE =
“create table contacts (_id integer primary key autoincrement, “
+ “name text not null, email text not null);”;
final Context context;
DatabaseHelper DBHelper;
SQLiteDatabase db;
public DBAdapter(Context ctx) {
this.context = ctx;
DBHelper = new DatabaseHelper(context);
}
private static class DatabaseHelper extends SQLiteOpenHelper
DatabaseHelper(Context context) {
super(context, DATABASE_NAME, null, DATABASE_VERSION);
}
@Override
public void onCreate(SQLiteDatabase db) {
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
207
try {
db.execSQL(DATABASE_CREATE);
} catch (SQLException e) {
e.printStackTrace();
}
}
@Override
public void onUpgrade(SQLiteDatabase db, int oldVersion, int
newVersion) {
db.execSQL("DROP TABLE IF EXISTS contacts");
onCreate(db);
}
public DBAdapter open() throws SQLException
{
db = DBHelper.getWritableDatabase();
return this;
}
public void close()
{
DBHelper.close();
}
public long insertContact(String name, String email)
{
ContentValues initialValues = new ContentValues();
initialValues.put(KEY_NAME, name);
initialValues.put(KEY_EMAIL, email);
return db.insert(DATABASE_TABLE, null, initialValues);
}
public boolean deleteContact(long rowId)
{
return db.delete(DATABASE_TABLE, KEY_ROWID + "=" + rowId, null) > 0;
}
public Cursor getAllContacts() {
return db.query(DATABASE_TABLE, new String[] {KEY_ROWID,
KEY_NAME, KEY_EMAIL}, null, null, null, null, null);
}
public Cursor getContact(long rowId) throws SQLException {
Cursor mCursor = db.query(true, DATABASE_TABLE, new String[]
{KEY_ROWID, KEY_NAME, KEY_EMAIL}, KEY_ROWID + "=" + rowId, null,
null, null, null, null);
if (mCursor != null) {
mCursor.moveToFirst();
}
return mCursor;
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
208
Mobil qurilmalarini dasturlash
}
public boolean updateContact(long rowId, String name, String email) {
ContentValues args = new ContentValues();
args.put(KEY_NAME, name);
args.put(KEY_EMAIL, email);
return db.update(DATABASE_TABLE, args, KEY_ROWID + "=" +
rowId, null) > 0;
}
}
MainActivity.java
public class MainActivity extends Activity {
public void onCreate{
DBAdapter db = new DBAdapter(this);
db.open();
long id = db.insertContact("AndroidMan", "my@android.com");
id = db.insertContact("iOSMan", "my@ios.com");
db.close();
db.open();
Cursor c = db.getAllContacts();
if (c.moveToFirst()) {
do {
DisplayContact(c);
} while (c.moveToNext());
}
db.close();
}
public void DisplayContact(Cursor c){
Toast.makeText(this,
"id: " + c.getString(0) + "\n" +
"Name: " + c.getString(1) + "\n" +
"Email: " + c.getString(2),
Toast.LENGTH_LONG).show();
}
}
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
209
“TASDIQLAYMAN”
Urganch kompyuter texnologiyalari
texnikumi o’quv va tarbiyaviy
ishlari
bo’yicha direktor o’rinbosari
____________ M.Allamova
«____» ____________ 20__yil
35-MAVZU: View Holder
O’quv mashg’ulotning o’qitish texnologiyasi modeli
Vaqt: 80 daqiqa
O’quvchilar soni: ___ nafar
O’quv mashg’ulotining shakli va turi
Nazariy
1. Ob'ektlarning murakkab ro'yxatlari
bilan ishlash
O’quv mashg’ulot rejasi
2. Adapterda ListView
O’quv mashg’ulot maqsadi:
1. Ta’limiy : o’quvchilarda Ob'ektlarning murakkab ro'yxatlari bilan ishlash, Adapterda
ListView to’g’risida tushuncha hosil qilish
2. Tarbiyaviy:mehnat intizomi va qonunlari, kasb odobi qoidalari asosida ish olib borish
3. Rivojlantiruvchi:amaliyotdan olgan ko’nikmalaridan mustaqil foydalana olish.
Pedagogik vazifalar:
O’quv faoliyati natijalari:
Tanishtirish:
Ko’rsatadilar:
Ma’lumot berish:
Tasniflaydilar:
Izoh berish:
Aytib beradilar:
Tushuntirib berish:
Tartibli ravishda ga’irib beradilar:
Kichik axborotli ma’ruza,hikoya, tushuntirish,
ko’rsatma berish, namoyish, ko’rsatish, video
O’qitish metodlari
usul, kitob bilan ishlash, insert, mashq,suhbat,
bahs, aqliy hujum, ta’limiy o’yin, pinbord
Ommaviy, jamoaviy, guruhli, individual,
o’ylang va juftlikda fikr almashing texnikasi,
O’quv faoliyatini tashkil etish shakllari
birgalikda o’rganamiz texnikasi, arra texnikasi
Matnlar, yozuv taxtasi, slaydlar, proyektor,
kompyuter, diaproyektor, flipchart, video film,
grafikli organizatorlar, model, mulyajlar,
O’qitish vositalari
chizma, sxema, grafik, diagrammalar,
namunalar, yo’riqnoma
Maxsus texnik vositalar bilan jihozlangan
O’qitish shart-sharoiti
auditoriya
Tezkor-so’rov, savol-javob, test, toshiriq,
Qaytar aloqaning usul va vositalari
mashq
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
210
Mobil qurilmalarini dasturlash
O’quv mashg’ulotining texnologik xaritasi
Faoliyat mazmuni
Faoliyat
bosqichlari va
vaqti
O’qituvchi
Tashkiliy boshlanishi
1-O’quv
mashg’ulotiga O’quvchilar bilan salomlashish, ularni mashg’ulotga
kirish__ daqiqa tayyorgarligi va davomatini tekshirish.
2-bosqich
Asosiy
___ daqiqa
3-bosqich
Yakuniy
___ daqiqa
O’quvchi
Darsga
tayyorgarlik
ko’radilar.
I.O’quv faniga olib kirish ( _____daq)
1.2.Fan bo’yicha o’tiladigan mavzular bilan tanishtirish,
ularning uzviyligi haqida ma’lumot berish.(-ilova)
1.3. Mavzu bo’yicha asosiy tushunchalar bilan (-ilova)
va mustaqil ishlash uchun adabiyotlar ro’yxati bilan
tanishtirish. Fan yakunida qo’yiladigan baholash
mezonlari bilan tanishtirish (-ilova).
1.4. Birinchi o’quv mashg’ulotning mavzusi, rejasi,
maqsadi va o’quv faoliyat natijalariga qo’yiladigan
baholash mezoni bilan tanishtirish. (-ilova).
II.O’quvchilar bilimini faollashtirish(___daq)
2.1.O’quvchilar bilimini savol-javob/ aqliy xujumorqali
faollashtiradi (-ilova). Javoblarni qabul qiladi, ular
asosida yangi o’quv materialni uzviyligi bo’yicha
ma’lumotlar berishga o’tadi.
III.Yangi o’quv materialiga kirish (____daq)
2.2. Slaydlarni Power Point dasturi asosida (-ilova)
namoyish va sharxlash orqali mavzu bo’yicha asosiy
nazariy xolatlarni bayon qiladi.
2.3. Har bir rejani mustahkamlash uchun savollar
beradi (-ilova).
2.4. Mavzuning har bir qismi bo’yicha xulosalar qiladi.
2.5. Ma’lumotlarni daftarga qayd etishlarini eslatadi.
2.6. Yangi o’quv materialini o’zlashtirish darjasini
tekshirish bo’yicha tezkorso’rov o’tkazadi
Tinglaydilar,
yozib
oladilar.
Yozib oladilar
Tinglaydilar
Yozib oladilar
Mashg’ulot yakuni va uyga vazifa berish.
3.1. Mavzuni yakunlaydi va mazkur fanning kelgusida
kasbiy faoliyatlaridagi axamiyatini yoritish bilan
yakunlaydi.
3.2. Uyga vazifa beradi va uni bajarish yuzasidan
yo’riqnoma beradi.
3.3.O’quvchilar bilimini baholaydi.
Diqqat
qiladilar.
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Savolga
javob
beradilar
Tinglaydilar
Savollarga
javob
beradilar.
Ma’lumotlarni
daftarga
qayd
qiladilar.
Savollarga
javob
beradilar
Vazifani
yozib oladilar
Mobil qurilmalarini dasturlash
211
MAVZU: View Holder
Oldingi mavzuda moslashtirilgan adapter yaratildi, bu ob'ektlarning murakkab
ro'yxatlari bilan ishlashga imkon berdi.
import android.content.Context;
import android.view.LayoutInflater;
import android.view.View;
import android.view.ViewGroup;
import android.widget.ArrayAdapter;
import android.widget.ImageView;
import android.widget.TextView;
import java.util.List;
public class StateAdapter extends ArrayAdapter<State> {
private LayoutInflater inflater;
private int layout;
private List<State> states;
public StateAdapter(Context context, int resource, List<State> states) {
super(context, resource, states);
this.states = states;
this.layout = resource;
this.inflater = LayoutInflater.from(context);
}
public View getView(int position, View convertView, ViewGroup parent) {
View view=inflater.inflate(this.layout, parent, false);
ImageView flagView = (ImageView) view.findViewById(R.id.flag);
TextView nameView = (TextView) view.findViewById(R.id.name);
TextView capitalView = (TextView) view.findViewById(R.id.capital);
State state = states.get(position);
flagView.setImageResource(state.getFlagResource());
nameView.setText(state.getName());
capitalView.setText(state.getCapital());
return view;
}
}
Adapterda ListView
Ammo bu adapterning juda katta kamchiliklari bor - agar ListView-ni ko'rib
chiqishda, agar ro'yxatda juda ko'p narsalar mavjud bo'lsa, u holda har bir
element uchun, u paydo bo'lganda, getView usuli yana chaqiriladi, unda yangi
ko'rinish ob'ekt qayta yaratiladi. Shunga ko'ra, xotira iste'moli oshadi va ishlash
pasayadi. Shuning uchun biz getView usulining kodini optimallashtiramiz:
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
212
Mobil qurilmalarini dasturlash
public View getView(int position, View convertView, ViewGroup parent) {
if(convertView==null){
convertView = inflater.inflate(this.layout, parent, false);
}
ImageView flagView = (ImageView) convertView.findViewById(R.id.flag);
TextView nameView = (TextView) convertView.findViewById(R.id.name);
TextView capitalView = (TextView) convertView.findViewById(R.id.capital);
State state = states.get(position);
flagView.setImageResource(state.getFlagResource());
nameView.setText(state.getName());
capitalView.setText(state.getCapital());
return convertView;
}
ConvertView parametri o'z pozitsiyasidagi ro'yxatdagi ob'ekt uchun ishlatiladigan
View elementiga ishora qiladi. Agar ushbu ob'ekt uchun View allaqachon
yaratilgan bo'lsa, u holda convertView parametri allaqachon ishlata oladigan ba'zi
bir qiymatlarni o'z ichiga oladi.
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
213
“TASDIQLAYMAN”
Urganch kompyuter texnologiyalari
texnikumi o’quv va tarbiyaviy
ishlari
bo’yicha direktor o’rinbosari
____________ M.Allamova
«____» ____________ 20__yil
36-MAVZU: ListActivity
O’quv mashg’ulotning o’qitish texnologiyasi modeli
Vaqt: 80 daqiqa
O’quvchilar soni: ___ nafar
O’quv mashg’ulotining shakli va turi
Nazariy
1. ListActivity sinfidan foydalanish
O’quv mashg’ulot rejasi
2. MainActivity sinfining kodini
o'zgartirish
O’quv mashg’ulot maqsadi:
1. Ta’limiy : o’quvchilarda ListActivity sinfidan foydalanish, MainActivity sinfining kodini
o'zgartirish to’g’risida tushuncha hosil qilish
2. Tarbiyaviy:mehnat intizomi va qonunlari, kasb odobi qoidalari asosida ish olib borish
3. Rivojlantiruvchi:amaliyotdan olgan ko’nikmalaridan mustaqil foydalana olish.
Pedagogik vazifalar:
O’quv faoliyati natijalari:
Tanishtirish:
Ko’rsatadilar:
Ma’lumot berish:
Tasniflaydilar:
Izoh berish:
Aytib beradilar:
Tushuntirib berish:
Tartibli ravishda ga’irib beradilar:
Kichik axborotli ma’ruza,hikoya, tushuntirish,
ko’rsatma berish, namoyish, ko’rsatish, video
O’qitish metodlari
usul, kitob bilan ishlash, insert, mashq,suhbat,
bahs, aqliy hujum, ta’limiy o’yin, pinbord
Ommaviy, jamoaviy, guruhli, individual,
o’ylang va juftlikda fikr almashing texnikasi,
O’quv faoliyatini tashkil etish shakllari
birgalikda o’rganamiz texnikasi, arra texnikasi
Matnlar, yozuv taxtasi, slaydlar, proyektor,
kompyuter, diaproyektor, flipchart, video film,
grafikli organizatorlar, model, mulyajlar,
O’qitish vositalari
chizma, sxema, grafik, diagrammalar,
namunalar, yo’riqnoma
Maxsus texnik vositalar bilan jihozlangan
O’qitish shart-sharoiti
auditoriya
Tezkor-so’rov, savol-javob, test, toshiriq,
Qaytar aloqaning usul va vositalari
mashq
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
214
Mobil qurilmalarini dasturlash
O’quv mashg’ulotining texnologik xaritasi
Faoliyat mazmuni
Faoliyat
bosqichlari va
vaqti
O’qituvchi
Tashkiliy boshlanishi
1-O’quv
mashg’ulotiga O’quvchilar bilan salomlashish, ularni mashg’ulotga
kirish__ daqiqa tayyorgarligi va davomatini tekshirish.
2-bosqich
Asosiy
___ daqiqa
3-bosqich
Yakuniy
___ daqiqa
I.O’quv faniga olib kirish ( _____daq)
1.2.Fan bo’yicha o’tiladigan mavzular bilan tanishtirish,
ularning uzviyligi haqida ma’lumot berish.(-ilova)
1.3. Mavzu bo’yicha asosiy tushunchalar bilan (-ilova)
va mustaqil ishlash uchun adabiyotlar ro’yxati bilan
tanishtirish. Fan yakunida qo’yiladigan baholash
mezonlari bilan tanishtirish (-ilova).
1.4. Birinchi o’quv mashg’ulotning mavzusi, rejasi,
maqsadi va o’quv faoliyat natijalariga qo’yiladigan
baholash mezoni bilan tanishtirish. (-ilova).
II.O’quvchilar bilimini faollashtirish(___daq)
2.1.O’quvchilar bilimini savol-javob/ aqliy xujumorqali
faollashtiradi (-ilova). Javoblarni qabul qiladi, ular
asosida yangi o’quv materialni uzviyligi bo’yicha
ma’lumotlar berishga o’tadi.
III.Yangi o’quv materialiga kirish (____daq)
2.2. Slaydlarni Power Point dasturi asosida (-ilova)
namoyish va sharxlash orqali mavzu bo’yicha asosiy
nazariy xolatlarni bayon qiladi.
2.3. Har bir rejani mustahkamlash uchun savollar
beradi (-ilova).
2.4. Mavzuning har bir qismi bo’yicha xulosalar qiladi.
2.5. Ma’lumotlarni daftarga qayd etishlarini eslatadi.
2.6. Yangi o’quv materialini o’zlashtirish darjasini
tekshirish bo’yicha tezkorso’rov o’tkazadi
Mashg’ulot yakuni va uyga vazifa berish.
3.1. Mavzuni yakunlaydi va mazkur fanning kelgusida
kasbiy faoliyatlaridagi axamiyatini yoritish bilan
yakunlaydi.
3.2. Uyga vazifa beradi va uni bajarish yuzasidan
yo’riqnoma beradi.
3.3.O’quvchilar bilimini baholaydi.
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
O’quvchi
Darsga
tayyorgarlik
ko’radilar.
Tinglaydilar,
yozib
oladilar.
Yozib oladilar
Tinglaydilar
Yozib oladilar
Savolga
javob
beradilar
Tinglaydilar
Savollarga
javob
beradilar.
Ma’lumotlarni
daftarga
qayd
qiladilar.
Savollarga
javob
beradilar
Diqqat
qiladilar.
Vazifani
yozib oladilar
Mobil qurilmalarini dasturlash
215
MAVZU: ListActivity
Ro'yxat elementlariga kirishni soddalashtirish uchun ListActivity sinfidan
foydalaniladi. ListActivity - bu Faoliyatdan meros bo'lib olingan va ro'yxatlar bilan
ishlash uchun maxsus ishlab chiqilgan sinf.
Keling, bir misolni ko'rib chiqaylik. Birinchidan, biz List_View elementini
activity_main.xml formatlash faylida aniqlaymiz.
<?xml version="1.0" encoding="utf-8"?>
<androidx.constraintlayout.widget.ConstraintLayout
xmlns:android="http://schemas.android.com/apk/res/android"
xmlns:app="http://schemas.android.com/apk/res-auto"
android:layout_width="match_parent"
android:layout_height="match_parent">
<ListView
android:id="@android:id/list"
android:layout_width="0dp"
android:layout_height="0dp"
app:layout_constraintBottom_toBottomOf="parent"
app:layout_constraintLeft_toLeftOf="parent"
app:layout_constraintRight_toRightOf="parent"
app:layout_constraintTop_toTopOf="parent" />
</androidx.constraintlayout.widget.ConstraintLayout>
ListView identifikatori deklaratsiyasiga e'tibor bering: android: id = "@
android: id / list". ListActivity ro'yxatni tanib olish va uni boshqarish uchun bu kabi
deklaratsiya talab qilinadi.
ListView-dan tashqari, interfeysni belgilash faylida boshqa elementlar ham
bo'lishi mumkin. Ammo bu holda biz o'zimizni faqat ListView elementi bilan
cheklaymiz.
Keyin MainActivity sinfining kodini o'zgartiramiz:
package com.example.listapp;
import android.app.ListActivity;
import android.os.Bundle;
import android.view.View;
import android.widget.AdapterView;
import android.widget.ArrayAdapter;
import android.widget.Toast;
public class MainActivity extends ListActivity {
String[] countries = { "Бразилия", "Аргентина", "Колумбия", "Чили",
"Уругвай"};
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
216
Mobil qurilmalarini dasturlash
@Override
protected void onCreate(Bundle savedInstanceState) {
super.onCreate(savedInstanceState);
setContentView(R.layout.activity_main);
// создаем адаптер
ArrayAdapter<String> adapter = new ArrayAdapter<String>(this,
android.R.layout.simple_list_item_1, countries);
setListAdapter(adapter);
AdapterView.OnItemClickListener itemListener = new
AdapterView.OnItemClickListener() {
@Override
public void onItemClick(AdapterView<?> parent, View v, int position, long
id) {
Toast.makeText(getApplicationContext(), "Был выбран пункт " +
parent.getItemAtPosition(position).toString(), Toast.LENGTH_SHO
RT).show();
}
};
getListView().setOnItemClickListener(itemListener);
}
}
Endi MainActivity klassi asosiy ListActivity sinfini kengaytiradi.
Bu erda ListView-da bo'lgani kabi biz ham ArrayAdapter adapterini
yaratamiz, faqat biz uni ListActivity tomonidan belgilanadigan setListAdapter usuli
orqali o'rnatamiz.
Keyinchalik, ro'yxat elementlarini tanlash bilan shug'ullanadigan
OnItemClickListener tinglovchi ob'ekti yaratiladi. Uning yagona onItemClick usuli
avvalgi bobda muhokama qilinganga o'xshaydi, faqat bu erda biz tanlangan
element matni bilan xabarni namoyish qilamiz.
Nihoyat, biz ListView ob'ektini qaytaradigan getListView () usulidan
foydalanamiz. Va keyin biz buning uchun yuqorida aniqlangan tinglovchini
o'rnatdik
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
217
“TASDIQLAYMAN”
Urganch kompyuter texnologiyalari
texnikumi o’quv va tarbiyaviy
ishlari
bo’yicha direktor o’rinbosari
____________ M.Allamova
«____» ____________ 20__yil
37-MAVZU: Spinner. AutoCompleteTextView
O’quv mashg’ulotning o’qitish texnologiyasi modeli
Vaqt: 80 daqiqa
O’quvchilar soni: ___ nafar
O’quv mashg’ulotining shakli va turi
Nazariy
O’quv mashg’ulot rejasi
1. Spinner
2. AutoCompleteTextView
O’quv mashg’ulot maqsadi:
1. Ta’limiy : o’quvchilarda Spinner, AutoCompleteTextView to’g’risida tushuncha hosil
qilish
2. Tarbiyaviy:mehnat intizomi va qonunlari, kasb odobi qoidalari asosida ish olib borish
3. Rivojlantiruvchi:amaliyotdan olgan ko’nikmalaridan mustaqil foydalana olish.
Pedagogik vazifalar:
O’quv faoliyati natijalari:
Tanishtirish:
Ko’rsatadilar:
Ma’lumot berish:
Tasniflaydilar:
Izoh berish:
Aytib beradilar:
Tushuntirib berish:
Tartibli ravishda ga’irib beradilar:
Kichik axborotli ma’ruza,hikoya, tushuntirish,
ko’rsatma berish, namoyish, ko’rsatish, video
O’qitish metodlari
usul, kitob bilan ishlash, insert, mashq,suhbat,
bahs, aqliy hujum, ta’limiy o’yin, pinbord
Ommaviy, jamoaviy, guruhli, individual,
o’ylang va juftlikda fikr almashing texnikasi,
O’quv faoliyatini tashkil etish shakllari
birgalikda o’rganamiz texnikasi, arra texnikasi
Matnlar, yozuv taxtasi, slaydlar, proyektor,
kompyuter, diaproyektor, flipchart, video film,
grafikli organizatorlar, model, mulyajlar,
O’qitish vositalari
chizma, sxema, grafik, diagrammalar,
namunalar, yo’riqnoma
Maxsus texnik vositalar bilan jihozlangan
O’qitish shart-sharoiti
auditoriya
Tezkor-so’rov, savol-javob, test, toshiriq,
Qaytar aloqaning usul va vositalari
mashq
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
218
Mobil qurilmalarini dasturlash
O’quv mashg’ulotining texnologik xaritasi
Faoliyat mazmuni
Faoliyat
bosqichlari va
vaqti
O’qituvchi
Tashkiliy boshlanishi
1-O’quv
mashg’ulotiga O’quvchilar bilan salomlashish, ularni mashg’ulotga
kirish__ daqiqa tayyorgarligi va davomatini tekshirish.
2-bosqich
Asosiy
___ daqiqa
3-bosqich
Yakuniy
___ daqiqa
O’quvchi
Darsga
tayyorgarlik
ko’radilar.
I.O’quv faniga olib kirish ( _____daq)
1.2.Fan bo’yicha o’tiladigan mavzular bilan tanishtirish,
ularning uzviyligi haqida ma’lumot berish.(-ilova)
1.3. Mavzu bo’yicha asosiy tushunchalar bilan (-ilova)
va mustaqil ishlash uchun adabiyotlar ro’yxati bilan
tanishtirish. Fan yakunida qo’yiladigan baholash
mezonlari bilan tanishtirish (-ilova).
1.4. Birinchi o’quv mashg’ulotning mavzusi, rejasi,
maqsadi va o’quv faoliyat natijalariga qo’yiladigan
baholash mezoni bilan tanishtirish. (-ilova).
II.O’quvchilar bilimini faollashtirish(___daq)
2.1.O’quvchilar bilimini savol-javob/ aqliy xujumorqali
faollashtiradi (-ilova). Javoblarni qabul qiladi, ular
asosida yangi o’quv materialni uzviyligi bo’yicha
ma’lumotlar berishga o’tadi.
III.Yangi o’quv materialiga kirish (____daq)
2.2. Slaydlarni Power Point dasturi asosida (-ilova)
namoyish va sharxlash orqali mavzu bo’yicha asosiy
nazariy xolatlarni bayon qiladi.
2.3. Har bir rejani mustahkamlash uchun savollar
beradi (-ilova).
2.4. Mavzuning har bir qismi bo’yicha xulosalar qiladi.
2.5. Ma’lumotlarni daftarga qayd etishlarini eslatadi.
2.6. Yangi o’quv materialini o’zlashtirish darjasini
tekshirish bo’yicha tezkorso’rov o’tkazadi
Tinglaydilar,
yozib
oladilar.
Mashg’ulot yakuni va uyga vazifa berish.
3.1. Mavzuni yakunlaydi va mazkur fanning kelgusida
kasbiy faoliyatlaridagi axamiyatini yoritish bilan
yakunlaydi.
3.2. Uyga vazifa beradi va uni bajarish yuzasidan
yo’riqnoma beradi.
3.3.O’quvchilar bilimini baholaydi.
Diqqat
qiladilar.
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Yozib oladilar
Tinglaydilar
Yozib
oladilar
Savolga
javob
beradilar
Tinglaydilar
Savollarga
javob
beradilar.
Ma’lumotlarni
daftarga
qayd
qiladilar.
Savollarga
javob
beradilar
Vazifani
yozib oladilar
Mobil qurilmalarini dasturlash
219
MAVZU: Spinner. AutoCompleteTextView
Spinner - ochiladigan ro'yxat. Faoliyat_main.xml formatlash faylida Spinner
elementini aniqlaylik:
<?xml version="1.0" encoding="utf-8"?>
<androidx.constraintlayout.widget.ConstraintLayout
xmlns:android="http://schemas.android.com/apk/res/android"
xmlns:app="http://schemas.android.com/apk/res-auto"
android:layout_width="match_parent"
android:layout_height="match_parent"
android:padding="16dp">
<Spinner
android:id="@+id/spinner"
android:layout_width="wrap_content"
android:layout_height="wrap_content"
app:layout_constraintLeft_toLeftOf="parent"
app:layout_constraintTop_toTopOf="parent" />
</androidx.constraintlayout.widget.ConstraintLayout>
ListView-ga kelsak, ma'lumot manbai sifatida Spinner oddiy ro'yxat yoki
dasturiy ravishda yaratilgan qator yoki string-array manbai bo'lishi mumkin.
Ma'lumotlar manbai bilan o'zaro aloqa adapter orqali ham amalga oshiriladi.
Bunday holda, manbani dasturiy ravishda MainActivity kodidagi massiv sifatida
aniqlaylik:
package com.example.listapp;
import androidx.appcompat.app.AppCompatActivity;
import android.os.Bundle;
import android.widget.ArrayAdapter;
import android.widget.Spinner;
public class MainActivity extends AppCompatActivity {
String[] countries = { "Бразилия", "Аргентина", "Колумбия", "Чили",
"Уругвай"};
@Override
protected void onCreate(Bundle savedInstanceState) {
super.onCreate(savedInstanceState);
setContentView(R.layout.activity_main);
Spinner spinner = (Spinner) findViewById(R.id.spinner);
// Создаем адаптер ArrayAdapter с помощью массива строк и стандартной
разметки элемета spinner
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
220
Mobil qurilmalarini dasturlash
ArrayAdapter<String> adapter = new ArrayAdapter<String>(this,
android.R.layout.simple_spinner_item, countries);
// Определяем разметку для использования при выборе элемента
adapter.setDropDownViewResource(android.R.layout.simple_spinner_dropdo
wn_item);
// Применяем адаптер к элементу spinner
spinner.setAdapter(adapter);
}
}
ArrayAdapter-ni
yaratishda
foydalaniladigan
android.R.layout.simple_spinner_item resursi ramka tomonidan ta'minlanadi va
ochiladigan ro'yxatni yaratish uchun standart belgidir.
AutoCompleteTextView avtomatik to'ldirish qobiliyatiga ega EditText sinfiga
asoslangan elementni ifodalaydi
Birinchidan, biz ushbu elementni belgilash manbasida e'lon qilamiz:
<?xml version="1.0" encoding="utf-8"?>
<androidx.constraintlayout.widget.ConstraintLayout
xmlns:android="http://schemas.android.com/apk/res/android"
xmlns:app="http://schemas.android.com/apk/res-auto"
android:layout_width="match_parent"
android:layout_height="match_parent"
android:padding="16dp">
<AutoCompleteTextView
android:id="@+id/autocomplete"
android:layout_width="0dp"
android:layout_height="wrap_content"
android:completionHint="Введите город"
android:completionThreshold="1"
app:layout_constraintLeft_toLeftOf="parent"
app:layout_constraintRight_toRightOf="parent"
app:layout_constraintTop_toTopOf="parent"
/>
</androidx.constraintlayout.widget.ConstraintLayout>
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
221
“TASDIQLAYMAN”
Urganch kompyuter texnologiyalari
texnikumi o’quv va tarbiyaviy
ishlari
bo’yicha direktor o’rinbosari
____________ M.Allamova
«____» ____________ 20__yil
38-MAVZU: GridView. RecyclerView
O’quv mashg’ulotning o’qitish texnologiyasi modeli
Vaqt: 80 daqiqa
O’quvchilar soni: ___ nafar
O’quv mashg’ulotining shakli va turi
Nazariy
1. GridView
2. RecyclerView
O’quv mashg’ulot rejasi
O’quv mashg’ulot maqsadi:
1. Ta’limiy : o’quvchilarda GridView, RecyclerView to’g’risida tushuncha hosil qilish
2. Tarbiyaviy:mehnat intizomi va qonunlari, kasb odobi qoidalari asosida ish olib borish
3. Rivojlantiruvchi:amaliyotdan olgan ko’nikmalaridan mustaqil foydalana olish.
Pedagogik vazifalar:
O’quv faoliyati natijalari:
Tanishtirish:
Ko’rsatadilar:
Ma’lumot berish:
Tasniflaydilar:
Izoh berish:
Aytib beradilar:
Tushuntirib berish:
Tartibli ravishda ga’irib beradilar:
Kichik axborotli ma’ruza,hikoya, tushuntirish,
ko’rsatma berish, namoyish, ko’rsatish, video
O’qitish metodlari
usul, kitob bilan ishlash, insert, mashq,suhbat,
bahs, aqliy hujum, ta’limiy o’yin, pinbord
Ommaviy, jamoaviy, guruhli, individual,
o’ylang va juftlikda fikr almashing texnikasi,
O’quv faoliyatini tashkil etish shakllari
birgalikda o’rganamiz texnikasi, arra texnikasi
Matnlar, yozuv taxtasi, slaydlar, proyektor,
kompyuter, diaproyektor, flipchart, video film,
grafikli organizatorlar, model, mulyajlar,
O’qitish vositalari
chizma, sxema, grafik, diagrammalar,
namunalar, yo’riqnoma
Maxsus texnik vositalar bilan jihozlangan
O’qitish shart-sharoiti
auditoriya
Tezkor-so’rov, savol-javob, test, toshiriq,
Qaytar aloqaning usul va vositalari
mashq
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
222
Mobil qurilmalarini dasturlash
O’quv mashg’ulotining texnologik xaritasi
Faoliyat mazmuni
Faoliyat
bosqichlari va
vaqti
O’qituvchi
Tashkiliy boshlanishi
1-O’quv
mashg’ulotiga O’quvchilar bilan salomlashish, ularni mashg’ulotga
kirish__ daqiqa tayyorgarligi va davomatini tekshirish.
2-bosqich
Asosiy
___ daqiqa
3-bosqich
Yakuniy
___ daqiqa
I.O’quv faniga olib kirish ( _____daq)
1.2.Fan bo’yicha o’tiladigan mavzular bilan tanishtirish,
ularning uzviyligi haqida ma’lumot berish.(-ilova)
1.3. Mavzu bo’yicha asosiy tushunchalar bilan (-ilova)
va mustaqil ishlash uchun adabiyotlar ro’yxati bilan
tanishtirish. Fan yakunida qo’yiladigan baholash
mezonlari bilan tanishtirish (-ilova).
1.4. Birinchi o’quv mashg’ulotning mavzusi, rejasi,
maqsadi va o’quv faoliyat natijalariga qo’yiladigan
baholash mezoni bilan tanishtirish. (-ilova).
II.O’quvchilar bilimini faollashtirish(___daq)
2.1.O’quvchilar bilimini savol-javob/ aqliy xujumorqali
faollashtiradi (-ilova). Javoblarni qabul qiladi, ular
asosida yangi o’quv materialni uzviyligi bo’yicha
ma’lumotlar berishga o’tadi.
III.Yangi o’quv materialiga kirish (____daq)
2.2. Slaydlarni Power Point dasturi asosida (-ilova)
namoyish va sharxlash orqali mavzu bo’yicha asosiy
nazariy xolatlarni bayon qiladi.
2.3. Har bir rejani mustahkamlash uchun savollar
beradi (-ilova).
2.4. Mavzuning har bir qismi bo’yicha xulosalar qiladi.
2.5. Ma’lumotlarni daftarga qayd etishlarini eslatadi.
2.6. Yangi o’quv materialini o’zlashtirish darjasini
tekshirish bo’yicha tezkorso’rov o’tkazadi
Mashg’ulot yakuni va uyga vazifa berish.
3.1. Mavzuni yakunlaydi va mazkur fanning kelgusida
kasbiy faoliyatlaridagi axamiyatini yoritish bilan
yakunlaydi.
3.2. Uyga vazifa beradi va uni bajarish yuzasidan
yo’riqnoma beradi.
3.3.O’quvchilar bilimini baholaydi.
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
O’quvchi
Darsga
tayyorgarlik
ko’radilar.
Tinglaydilar,
yozib
oladilar.
Yozib oladilar
Tinglaydilar
Yozib oladilar
Savolga
javob
beradilar
Tinglaydilar
Savollarga
javob
beradilar.
Ma’lumotlarni
daftarga
qayd
qiladilar.
Savollarga
javob
beradilar
Diqqat
qiladilar.
Vazifani
yozib oladilar
Mobil qurilmalarini dasturlash
223
MAVZU: GridView. RecyclerView.
GridView elementi jadval ko'rinishidagi displeyni - qatorlar va ustunlar to'plamini
aks ettiradi.
GridView-ning asosiy atributlari:
android: columnWidth: ustunlarning belgilangan kengligini o'rnatadi
android: gravitatsiya: har bir hujayra ichidagi tarkibning hizalanishini o'rnatadi
android: horizontalSpacing: ustunlar orasidagi gorizontal masofani o'rnatadi
android: numColumns: ustunlar sonini belgilaydi
android: stretchMode: ustunlar qanday cho'zilishini va konteyner joyini egallashini
belgilaydi. U quyidagi qiymatlarni olishi mumkin:
columnWidth: Har bir ustun butun kengligi bo'ylab teng ravishda cho'zilgan. 2 ga
teng
yo'q: ustunlar cho'zilmaydi. 0 ga teng
spacingWidth: oraliq ustunlar orasida hosil bo'ladi. 1 ga teng
spacingWidthUniform: ustunlar orasidagi tekis to'ldirishni ta'minlaydi. 3 ga teng
android: verticalSpacing: chiziqlar orasidagi vertikal masofani o'rnatadi
GridView sinfining asosiy usullari:
int getColumnWidth (): ustunlar kengligini qaytaradi
int getHorizontalSpacing (): gorizontal plomba hajmini qaytaradi
int getNumColumns (): ustunlar sonini qaytaradi
int getStretchMode (): panjara ichidagi bo'shliqni kengaytirish rejimini qaytaradi
int getVerticalSpacing (): vertikal plomba hajmini qaytaradi
void setAdapter (ListAdapter adapter): adapterni ma'lumot manbasiga ulanish
uchun o'rnatadi
void setColumnWidth (int columnWidth): ustunlar kengligini o'rnatadi
void setHorizontalSpacing (int horizontalSpacing): gorizontal plomba hajmini
belgilaydi
void setNumColumns (int numColumns): ustunlar sonini belgilaydi
void setStretchMode (int stretchMode): panjara ichidagi bo'shliqqa cho'zish
rejimini o'rnatadi
void setVerticalSpacing (int verticalSpacing): vertikal plomba hajmini belgilaydi
void setSelection (int position): tanlangan elementni o'rnatadi
GridView-ni activity_main.xml-da aniqlaymiz:
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
224
Mobil qurilmalarini dasturlash
<?xml version="1.0" encoding="utf-8"?>
<androidx.constraintlayout.widget.ConstraintLayout
xmlns:android="http://schemas.android.com/apk/res/android"
xmlns:app="http://schemas.android.com/apk/res-auto"
android:layout_width="match_parent"
android:layout_height="match_parent"
android:padding="16dp">
<GridView
android:id="@+id/gridview"
android:layout_width="0dp"
android:layout_height="0dp"
android:numColumns="2"
android:verticalSpacing="16dp"
android:horizontalSpacing="16dp"
android:stretchMode="columnWidth"
app:layout_constraintLeft_toLeftOf="parent"
app:layout_constraintRight_toRightOf="parent"
app:layout_constraintTop_toTopOf="parent"
app:layout_constraintBottom_toBottomOf="parent" />
</androidx.constraintlayout.widget.ConstraintLayout>
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
225
“TASDIQLAYMAN”
Urganch kompyuter texnologiyalari
texnikumi o’quv va tarbiyaviy
ishlari
bo’yicha direktor o’rinbosari
____________ M.Allamova
«____» ____________ 20__yil
39-MAVZU: Fayllarni o'qish va saqlash
O’quv mashg’ulotning o’qitish texnologiyasi modeli
Vaqt: 80 daqiqa
O’quvchilar soni: ___ nafar
O’quv mashg’ulotining shakli va turi
Nazariy
1. Fayllarni o'qish va saqlash
2. java.io paketidan
O’quv mashg’ulot rejasi
standart Java sinflari fayllarni o'qish va
yozish
O’quv mashg’ulot maqsadi:
1. Ta’limiy : o’quvchilarda Fayllarni o'qish va saqlash, java.io paketidan
standart Java sinflari fayllarni o'qish va yozish to’g’risida tushuncha hosil qilish
2. Tarbiyaviy:mehnat intizomi va qonunlari, kasb odobi qoidalari asosida ish olib borish
3. Rivojlantiruvchi:amaliyotdan olgan ko’nikmalaridan mustaqil foydalana olish.
Pedagogik vazifalar:
O’quv faoliyati natijalari:
Tanishtirish:
Ko’rsatadilar:
Ma’lumot berish:
Tasniflaydilar:
Izoh berish:
Aytib beradilar:
Tushuntirib berish:
Tartibli ravishda ga’irib beradilar:
Kichik axborotli ma’ruza,hikoya, tushuntirish,
ko’rsatma berish, namoyish, ko’rsatish, video
O’qitish metodlari
usul, kitob bilan ishlash, insert, mashq,suhbat,
bahs, aqliy hujum, ta’limiy o’yin, pinbord
Ommaviy, jamoaviy, guruhli, individual,
o’ylang va juftlikda fikr almashing texnikasi,
O’quv faoliyatini tashkil etish shakllari
birgalikda o’rganamiz texnikasi, arra texnikasi
Matnlar, yozuv taxtasi, slaydlar, proyektor,
kompyuter, diaproyektor, flipchart, video film,
grafikli organizatorlar, model, mulyajlar,
O’qitish vositalari
chizma, sxema, grafik, diagrammalar,
namunalar, yo’riqnoma
Maxsus texnik vositalar bilan jihozlangan
O’qitish shart-sharoiti
auditoriya
Tezkor-so’rov, savol-javob, test, toshiriq,
Qaytar aloqaning usul va vositalari
mashq
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
226
Mobil qurilmalarini dasturlash
O’quv mashg’ulotining texnologik xaritasi
Faoliyat mazmuni
Faoliyat
bosqichlari va
vaqti
O’qituvchi
Tashkiliy boshlanishi
1-O’quv
mashg’ulotiga O’quvchilar bilan salomlashish, ularni mashg’ulotga
kirish__ daqiqa tayyorgarligi va davomatini tekshirish.
2-bosqich
Asosiy
___ daqiqa
3-bosqich
Yakuniy
___ daqiqa
I.O’quv faniga olib kirish ( _____daq)
1.2.Fan bo’yicha o’tiladigan mavzular bilan tanishtirish,
ularning uzviyligi haqida ma’lumot berish.(-ilova)
1.3. Mavzu bo’yicha asosiy tushunchalar bilan (-ilova)
va mustaqil ishlash uchun adabiyotlar ro’yxati bilan
tanishtirish. Fan yakunida qo’yiladigan baholash
mezonlari bilan tanishtirish (-ilova).
1.4. Birinchi o’quv mashg’ulotning mavzusi, rejasi,
maqsadi va o’quv faoliyat natijalariga qo’yiladigan
baholash mezoni bilan tanishtirish. (-ilova).
II.O’quvchilar bilimini faollashtirish(___daq)
2.1.O’quvchilar bilimini savol-javob/ aqliy xujumorqali
faollashtiradi (-ilova). Javoblarni qabul qiladi, ular
asosida yangi o’quv materialni uzviyligi bo’yicha
ma’lumotlar berishga o’tadi.
III.Yangi o’quv materialiga kirish (____daq)
2.2. Slaydlarni Power Point dasturi asosida (-ilova)
namoyish va sharxlash orqali mavzu bo’yicha asosiy
nazariy xolatlarni bayon qiladi.
2.3. Har bir rejani mustahkamlash uchun savollar
beradi (-ilova).
2.4. Mavzuning har bir qismi bo’yicha xulosalar qiladi.
2.5. Ma’lumotlarni daftarga qayd etishlarini eslatadi.
2.6. Yangi o’quv materialini o’zlashtirish darjasini
tekshirish bo’yicha tezkorso’rov o’tkazadi
Mashg’ulot yakuni va uyga vazifa berish.
3.1. Mavzuni yakunlaydi va mazkur fanning kelgusida
kasbiy faoliyatlaridagi axamiyatini yoritish bilan
yakunlaydi.
3.2. Uyga vazifa beradi va uni bajarish yuzasidan
yo’riqnoma beradi.
3.3.O’quvchilar bilimini baholaydi.
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
O’quvchi
Darsga
tayyorgarlik
ko’radilar.
Tinglaydilar,
yozib
oladilar.
Yozib oladilar
Tinglaydilar
Yozib oladilar
Savolga
javob
beradilar
Tinglaydilar
Savollarga
javob
beradilar.
Ma’lumotlarni
daftarga
qayd
qiladilar.
Savollarga
javob
beradilar
Diqqat
qiladilar.
Vazifani
yozib oladilar
Mobil qurilmalarini dasturlash
227
MAVZU: Fayllarni o'qish va saqlash
Activityning sozlamalari va dastur bilan ishlash sizga alohida turdagi (string,
int) kichik ma'lumotlarni saqlashga imkon beradi, ammo katta hajmdagi
ma'lumotlar bilan ishlash uchun, masalan, grafik fayllar, multimedia fayllari va
boshqalar uchun biz fayl tizimiga kirishimiz kerak bo'ladi.
Android ilovasi o'z ma'lumotlarini /data/data/package_name katalogiga
saqlaydi va ushbu katalogga nisbatan ish olib boriladi.
android.content.Context abstrakt sinfi fayllar bilan ishlashning bir qator
metodlarini aniqlaydi:
 deleteFile(String name): faylni o'chiradi.
 fileList(): ilova katalogidagi /files katalogidagi barcha fayllarni oladi.
 getCacheDir(): ilova katalogidagi cache katalogini oladi.
 getDir(String dirName, int mode): ilova katalogidagi ma'lum bir katalogni
oladi, agar bunday katalog bo'lmasa, u yaratiladi.
 getExternalCacheDir(): qurilmaning tashqi fayl tizimidagi /cache papkasini
oladi.
 getExternalFilesDir(): qurilmaning tashqi fayl tizimining /files katalogini
oladi.
 getFileStreamPath(String filename): Fayl tizimidagi faylga absolyut yo'lni
qaytaradi.
 openFileInput(String filename): o'qish uchun faylni ochadi.
 openFileOutput(String name, int mode): yozish uchun faylni ochadi.
Ilovada yaratilgan va tahrir qilingan barcha fayllar odatda ilova
katalogidagi /files katalogida saqlanadi.
java.io paketidan standart Java sinflari fayllarni o'qish va yozish uchun ishlatiladi.
Shunday qilib, ilovada fayllarni o'qish-yozish funksiyasidan foydalanaylik.
Android
Studio-da
yangi
ilova
yarating
va
"Fayllar"
deb
nomlang. activity_main.xml faylini quyidagicha o'zgartiring:
<?xml version="1.0" encoding="utf-8"?>
<LinearLayout xmlns:android="http://schemas.android.com/apk/res/android"
android:layout_width="match_parent"
android:layout_height="match_parent"
android:orientation="vertical">
<EditText
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
228
Mobil qurilmalarini dasturlash
android:id="@+id/save_text"
android:layout_width="match_parent"
android:layout_height="0dp"
android:layout_weight="4"
android:gravity="start" />
<Button
android:layout_width="wrap_content"
android:layout_height="0dp"
android:layout_gravity="center"
android:layout_margin="16dp"
android:layout_weight="1"
android:onClick="saveText"
android:text="Saqlash" />
<TextView
android:id="@+id/open_text"
android:layout_width="match_parent"
android:layout_height="0dp"
android:layout_marginTop="80dp"
android:layout_weight="4"
android:gravity="start" />
<Button
android:layout_width="wrap_content"
android:layout_height="0dp"
android:layout_gravity="center"
android:layout_margin="16dp"
android:layout_weight="1"
android:onClick="openText"
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
229
android:text="Ochish" />
</LinearLayout>
EditText maydoni matn kiritish uchun, TextView esa avval saqlangan matnni
namoyish qilish uchun. Matnni saqlash va ko'rsatish uchun ikkita tugma
qo'shilgan.
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
230
Mobil qurilmalarini dasturlash
“TASDIQLAYMAN”
Urganch kompyuter texnologiyalari
texnikumi o’quv va tarbiyaviy
ishlari
bo’yicha direktor o’rinbosari
____________ M.Allamova
«____» ____________ 20__yil
40-MAVZU: SharedPreferences sifatida ma'lumotlarni saqlash
O’quv mashg’ulotning o’qitish texnologiyasi modeli
Vaqt: 80 daqiqa
O’quv mashg’ulotining shakli va turi
O’quvchilar soni: ___ nafar
Nazariy
1. SharedPreferences sifatida
ma'lumotlarni saqlash
O’quv mashg’ulot rejasi
2. Umumiy sozlamalar
O’quv mashg’ulot maqsadi:
1. Ta’limiy : o’quvchilarda SharedPreferences sifatida ma'lumotlarni saqlash, Umumiy
sozlamalar to’g’risida tushuncha hosil qilish
2. Tarbiyaviy:mehnat intizomi va qonunlari, kasb odobi qoidalari asosida ish olib borish
3. Rivojlantiruvchi:amaliyotdan olgan ko’nikmalaridan mustaqil foydalana olish.
Pedagogik vazifalar:
O’quv faoliyati natijalari:
Tanishtirish:
Ko’rsatadilar:
Ma’lumot berish:
Tasniflaydilar:
Izoh berish:
Aytib beradilar:
Tushuntirib berish:
Tartibli ravishda ga’irib beradilar:
Kichik axborotli ma’ruza,hikoya, tushuntirish,
ko’rsatma berish, namoyish, ko’rsatish, video
O’qitish metodlari
usul, kitob bilan ishlash, insert, mashq,suhbat,
bahs, aqliy hujum, ta’limiy o’yin, pinbord
Ommaviy, jamoaviy, guruhli, individual,
o’ylang va juftlikda fikr almashing texnikasi,
O’quv faoliyatini tashkil etish shakllari
birgalikda o’rganamiz texnikasi, arra texnikasi
Matnlar, yozuv taxtasi, slaydlar, proyektor,
kompyuter, diaproyektor, flipchart, video
film, grafikli organizatorlar, model, mulyajlar,
O’qitish vositalari
chizma, sxema, grafik, diagrammalar,
namunalar, yo’riqnoma
Maxsus texnik vositalar bilan jihozlangan
O’qitish shart-sharoiti
auditoriya
Tezkor-so’rov, savol-javob, test, toshiriq,
Qaytar aloqaning usul va vositalari
mashq
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
231
Mobil qurilmalarini dasturlash
O’quv mashg’ulotining texnologik xaritasi
Faoliyat
bosqichlari va
vaqti
Faoliyat mazmuni
O’qituvchi
O’quvchi
Tashkiliy boshlanishi
1-O’quv
mashg’ulotiga O’quvchilar bilan salomlashish, ularni mashg’ulotga
kirish__ daqiqa tayyorgarligi va davomatini tekshirish.
2-bosqich
Asosiy
___ daqiqa
3-bosqich
Yakuniy
___ daqiqa
I.O’quv faniga olib kirish ( _____daq)
1.2.Fan bo’yicha o’tiladigan mavzular bilan tanishtirish,
ularning uzviyligi haqida ma’lumot berish.(-ilova)
1.3. Mavzu bo’yicha asosiy tushunchalar bilan (-ilova)
va mustaqil ishlash uchun adabiyotlar ro’yxati bilan
tanishtirish. Fan yakunida qo’yiladigan baholash
mezonlari bilan tanishtirish (-ilova).
1.4. Birinchi o’quv mashg’ulotning mavzusi, rejasi,
maqsadi va o’quv faoliyat natijalariga qo’yiladigan
baholash mezoni bilan tanishtirish. (-ilova).
II.O’quvchilar bilimini faollashtirish(___daq)
2.1.O’quvchilar bilimini savol-javob/ aqliy xujumorqali
faollashtiradi (-ilova). Javoblarni qabul qiladi, ular
asosida yangi o’quv materialni uzviyligi bo’yicha
ma’lumotlar berishga o’tadi.
III.Yangi o’quv materialiga kirish (____daq)
2.2. Slaydlarni Power Point dasturi asosida (-ilova)
namoyish va sharxlash orqali mavzu bo’yicha asosiy
nazariy xolatlarni bayon qiladi.
2.3. Har bir rejani mustahkamlash uchun savollar
beradi (-ilova).
2.4. Mavzuning har bir qismi bo’yicha xulosalar qiladi.
2.5. Ma’lumotlarni daftarga qayd etishlarini eslatadi.
2.6. Yangi o’quv materialini o’zlashtirish darjasini
tekshirish bo’yicha tezkorso’rov o’tkazadi
Mashg’ulot yakuni va uyga vazifa berish.
3.1. Mavzuni yakunlaydi va mazkur fanning kelgusida
kasbiy faoliyatlaridagi axamiyatini yoritish bilan
yakunlaydi.
3.2. Uyga vazifa beradi va uni bajarish yuzasidan
yo’riqnoma beradi.
3.3.O’quvchilar bilimini baholaydi.
Darsga
tayyorgarlik
ko’radilar.
Tinglaydilar,
yozib
oladilar.
Yozib oladilar
Tinglaydilar
Yozib oladilar
Savolga
javob
beradilar
Tinglaydilar
Savollarga
javob
beradilar.
Ma’lumotlarni
daftarga
qayd
qiladilar.
Savollarga
javob
beradilar
Diqqat
qiladilar.
Vazifani
yozib oladilar
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
232
Mobil qurilmalarini dasturlash
MAVZU: SharedPreferences sifatida ma'lumotlarni saqlash
Ilova foydalanuvchining ma'lumotlari, konfiguratsiya sozlamalari va hk. kabi
kichikroq ma'lumotlarni keyinchalik ishlatish uchun saqlashi odatiy hol. Buning
uchun Androidda Preferences yoki sozlamalar tushunchasi mavjud. Preferences bu dastur tomonidan ishlatiladigan kalit-qiymat juftliklari guruhi.
Quyidagi turdagi ma'lumotlardan qiymat sifatida foydalanish mumkin:
Boolean, Float, Integer, Long, String, ... .
Sozlamalar dasturdagi barcha activitylarga xosdir, lekin alohida activitylar
uchun sozlamalar ham bo'lishi mumkin.
Sozlamalar xml fayllarida shifrlanmagan shaklda lokal xotirada saqlanadi.
Ular ko'rinmas, shuning uchun ular oddiy foydalanuvchi uchun mavjud emas.
Sozlamalar bilan ishlashda quyidagilarni ko'rib chiqing. Ular shifrlanmagan
holda saqlanganligi sababli, parollar yoki kredit karta raqamlari kabi maxfiy
ma'lumotlarni saqlash tavsiya etilmaydi. Bundan tashqari, ular dastur bilan bog'liq
ma'lumotlarni aks ettiradi va OS sozlamalarida dasturni boshqarish paneli orqali
foydalanuvchi ushbu ma'lumotlarni o'chirib tashlashi mumkin.
Umumiy sozlamalar.
Activity sinfida umumiy sozlamalar bilan ishlash metodi mavjud.
getSharedPreferences():
import android.content.SharedPreferences;
// ...............................................................
SharedPreferences settings = getSharedPreferences("PreferencesName",
MODE_PRIVATE);
Metodning birinchi parametri sozlamalar nomini bildiradi. Bizni holatda,
"PreferencesName". Agar o'xshash nomga ega sozlamalar bo'lmasa, ular ushbu
metod chaqirilganda yaratiladi. Ikkinchi parametr kirish rejimini bildiradi. Bizni
holatda, rejim MODE_PRIVATE doimiysi bilan tavsiflanadi.
android.content.SharedPreferences klassi(sinfi) sozlamalarni boshqarish uchun bir
qator metodlarni taqdim etadi:


contains(String key): agar sozlamalar key kaliti bilan qiymatni saqlasa, trueni qaytaradi.
getAll(): sozlamalarda saqlangan barcha qiymatlarni qaytaradi.
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash







getBoolean (String key, boolean defValue): sozlamalardan key kaliti bo'lgan
Boolean tipidagi qiymatni qaytaradi. Agar bunday kalitga ega element
bo'lmasa, u holda ikkinchi parametr sifatida berilgan defValue qiymati
qaytariladi.
getFloat(String key, float defValue): key kaliti bo'lgan float tipidagi qiymatni
qaytaradi. Agar bunday kalitga ega element bo'lmasa, defValue qiymati
qaytariladi.
getInt(String key, int defValue): key kaliti bilan int tipidagi qiymatni
qaytaradi.
getLong(String key, long defValue): key kaliti bilan long tipidagi qiymatni
qaytaradi.
getString(String key, String defValue): key kaliti bilan String tipidagi qiymatni
qaytaradi.
getStringSet(String key, Set<String> defValues): key kaliti bilan massivni
qaytaradi.
edit(): sozlamalarni tahrirlash uchun ishlatiladigan SharedPreferences.Editor
ob'ektini qaytaradi.
Sozlamalarni boshqarish uchun SharedPreferences.Editor sinfining
ishlatiladi (edit() metodi). U quyidagi metodlarni taqdim etadi:








233
ob'ekti
clear(): Barcha sozlamalarni o'chiradi.
remove(String key): sozlamalardan <key> kaliti bilan qiymatni olib
tashlaydi.
putBoolean(String key, boolean value): Sozlamalarga key kaliti bilan
boolean qiymatini qo'shadi.
putFloat(String key, float value): Sozlamalarga key kaliti bilan float qiymatini
qo'shadi.
putInt(String key, int value): Sozlamalarga key kaliti bilan int qiymatini
qo'shadi
putLong(String key, long value)>: sozlamalarga key kaliti bilan long tipidagi
qiymatni qo'shadi.
putString(String key, String value): sozlamalarga key kaliti bilan String
tipidagi qiymat qo'shiladi.
putStringSet(String key, Set<String> values): Sozlamalarga massivni
qo'shadi.
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
234
Mobil qurilmalarini dasturlash
commit(): Sozlamalardagi barcha o'zgarishlarni tasdiqlaydi.
 apply(): xuddi commit() metodi singari, u sozlamalardagi barcha
o'zgarishlarni tasdiqlaydi, lekin o'zgartirilgan SharedPreferences ob'ekti
avval tezkor xotirada saqlanadi va shundan keyingina asinxron operatsiya
natijasida mobil qurilmaga yoziladi.
Demak, Android Studio-da ishlashni boshlaymiz. Android Studioda yangi ilova
yarating va activity_main.xml faylini quyidagicha o'zgartiring:

<?xml version="1.0" encoding="utf-8"?>
<LinearLayout xmlns:android="http://schemas.android.com/apk/res/android"
android:layout_width="match_parent"
android:layout_height="match_parent"
android:orientation="vertical">
<EditText
android:id="@+id/name_box"
android:layout_width="match_parent"
android:layout_height="wrap_content"
android:layout_margin="8dp"
android:hint="Ismingizni kiriting" />
<Button
android:layout_width="wrap_content"
android:layout_height="wrap_content"
android:layout_margin="8dp"
android:onClick="saveName"
android:text="Saqlash" />
<TextView
android:id="@+id/name_view"
android:layout_width="wrap_content"
android:layout_height="wrap_content"
android:layout_margin="8dp" />
<Button
android:layout_width="wrap_content"
android:layout_height="wrap_content"
android:layout_margin="8dp"
android:onClick="getName"
android:text="Ismni oling" />
</LinearLayout>
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
235
Ekranda ikkita tugma bo'ladi - saqlash uchun va ilgari saqlangan qiymatni
ko'rsatish uchun, shuningdek EditText va saqlangan sozlamani ko'rsatish uchun
TextView.
MainActivity.java faylida
metodlarni aniqlaymiz:
tugmalarni
bosish
hodisalarini
boshqaruvchi
package com.example.android.preferences;
import androidx.appcompat.app.AppCompatActivity;
import android.content.SharedPreferences;
import android.os.Bundle;
import android.view.View;
import android.widget.EditText;
import android.widget.TextView;
public class MainActivity extends AppCompatActivity {
private static final String PREFS_FILE = "Account";
private static final String PREF_NAME = "Name";
SharedPreferences settings;
@Override
protected void onCreate(Bundle savedInstanceState) {
super.onCreate(savedInstanceState);
setContentView(R.layout.activity_main);
settings = getSharedPreferences(PREFS_FILE, MODE_PRIVATE);
}
public void saveName(View view) {
// kiritilgan ismni olish
EditText nameBox = findViewById(R.id.name_box);
String name = nameBox.getText().toString();
// uni sozlamalarda saqlash
SharedPreferences.Editor prefEditor = settings.edit();
prefEditor.putString(PREF_NAME, name);
prefEditor.apply();
}
public void getName(View view) {
// saqlangan ismni olish
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
236
Mobil qurilmalarini dasturlash
TextView nameView = findViewById(R.id.name_view);
String name = settings.getString(PREF_NAME, "aniqlanmadi");
nameView.setText(name);
}
}
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
237
Vizual Didakdik materiallar
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
238
Mobil qurilmalarini dasturlash
// dto/Post.kt fayli
Data class Post(
Val id: Long,
Val author: String,
Val content: String,
Val likedByMe: Boolean = false
)
// activity/MainActivity.kt fayli
Class MainActivity : AppCompatActivity() {
Override fun onCreate(savedInstanceState: Bundle?) {
Super.onCreate(savedInstanceState)
setContentView(R.layout.activity_main)
// Ma’lumotlar internetdan olinishi lozim, lekin men misolni kichraytirdim
Val post = Post(1, “Netology”, “First post in our network!”)
// Kotlin Android Extensions yordami tufayli hech qanday findViewById
ishlatilmaydi
authorTv.text = post.author
contentTv.text = post.content
if (post.likedByMe) {
likeBtn.setImageResource(R.drawable.ic_favorite_active_24dp)
}
// lambda
likeBtn.setOnClickListener {
// Qisqartirish uchun hech narsa yozilmadi
}
shareBtn.setOnClickListener {
val intent = Intent().apply {
// lambda with receiver
Action = Intent.ACTION_SEND
putExtra(Intent.EXTRA_TEXT, “””
${post.author}
${post.content}
“””.trimIndent())
Type = “text/plain”
}
startActivity(intent)
}
}
}
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
239
Oynaga chiqish
1. STRUKTURA
public class ismi {
public static void main(String[] args) {
System.out.println(so’zalar);
}
}
2. print
public class Sample1 {
public static void main(String[] args) {
System.out.print(“Welcome!”);
System.out.print(“Let’s start Java!”);
}
}
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
240
Mobil qurilmalarini dasturlash
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
241
<?xml version="1.0" encoding="utf-8"?>
<LinearLayout xmlns:android="http://schemas.android.com/apk/res/android"
android:layout_width="fill_parent"
android:layout_height="fill_parent"
android:orientation="vertical" >
<TextView android:id="@+id/text"
android:layout_width="wrap_content"
android:layout_height="wrap_content"
android:text="This is a TextView" />
<Button android:id="@+id/button"
android:layout_width="wrap_content"
android:layout_height="wrap_content"
android:text="This is a Button" />
<!-- More GUI components go here -->
</LinearLayout>
public void onCreate(Bundle savedInstanceState) {
super.onCreate(savedInstanceState);
setContentView(R.layout.activity_main);
}
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
242
Mobil qurilmalarini dasturlash
№
Layout & Ma`lumot
1
Linear Layout.
Orientatsiyasi belgilash orqali linearlayout ichiga kiritilgan
atributlarni belgilash imkonini yaratadi.
2
Relative Layout
RelativeLayout komponentalarni har xil positsiyada joylashtirish mumkin
3
Table Layout
TableLayout jdaval ko`rinishda joylashtirish mumkin.
4
Absolute Layout
AbsoluteLayout bu aniq joyini x va y o`qlarida belgilab olish mumkin.
5
List View
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
243
ListView itemlarida satrlar bilan ishlash imkonini yaratib beradi
6
Grid View
GridView ViewGroup guruhiga kirib satr va ustunlarda har xil ob`yektlar bilan
ishlash imkoniyatini yaratib beradi.
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
244
Mobil qurilmalarini dasturlash
Atributlar
Qisqacha ma`lumot
android:id
Obyektni identefikatsion nomini belgilash
android:layout_width
Obyektni enini belgilash
android:layout_height
Obyektni bo`yini belgilash
android:layout_marginTop
Obyektni positsiyasini yuqoridan pastga qarab
surish
android:layout_marginBottom
Obyektni positsiyasini pastidan yuqoriga qarab
surish
android:layout_marginLeft
Obyektni positsiyasini chapdan o`nga qarab
surish
android:layout_marginRight
Obyektni positsiyasini o`ngdan chapga qarab
surish
android:layout_gravity
Joylashuv o`rnini belgilash
android:layout_weight
Obyekt vazni, ya`ni eni va bo`yicha ajdod
layoutdan olgan xususiyati
android:layout_x
Layout da x koordinatasi bo`yicha belgilash
android:layout_y
Layout da y koordinatasi bo`yicha belgilash
android:paddingLeft
Obyektlarni chapga o`zidan itarish
android:paddingRight
Obyektlarni o`nga o`zidan itarish
android:paddingTop
Obyektlarni yuqoriga o`zidan itarish
android:paddingBottom
Obyektlarni pastga o`zidan itarish
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
245
Activitylar orasidagi munosabat.
Metodlar
Qisqacha ma`lumot
Harakatni
to`xtatish
Keyin
onCreate()
Bu metodda siz activitylarni
o`rtasidaga harakatni boshqarishingiz
mumkin masalan bir-birlari bilan
bog`lash.Java faylni activity_main.xml
fayli bilan bog`lashda asosan
qo`llaniladi.
Yo`q
onStart()
onRestart()
Agar harakat to`xtatib qo`yilgan
bo`lsa qaytadan yuklab olish
imkoniyatini yaratib beradi.
Yo`q
onStart()
onStart()
Qayta ishchi rejimiga tushirishda
qo`llaniladi, agar to`xtatilgan bo`lsa …
Yo`q
onResume()
yoki
onStop()
onResume()
Oldingi holatga qaytarish,
to`xtatilgan bo`lsa, shu metoddan
foydalaniladi
Yo`q
onPause()
onPause()
Biror bir harakatni to`xtatib qo`yish,
uning biror bir amallar majmuyini
vaqtinchalik stop berib qo`yishimiz
mumkin.Biz uning oxirgi faoliyatini
shu joyidan qaytarmasak u
onResume() metodi holatida saqlanib
qolaveradi.
Ha
onResume()
yoki
onStop()
onStop()
Bu metod onResume() metodidan
farqli jihati oxirgi bajarilingan
harakatni butunlay to`xtaib qo`yadi.
Qayta ishga tushurmaguncha shu
holat saqalanib qolaveradi.
Ha
onRestart()
yoki
onDestroy()
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
246
Mobil qurilmalarini dasturlash
public class ExampleActivity extends Activity {
@Override
public void onCreate(Bundle savedInstanceState) {
super.onCreate(savedInstanceState);
}
@Override
protected void onStart() {
super.onStart();
}
@Override
protected void onResume() {
super.onResume();
}
@Override
protected void onPause() {
super.onPause();
}
@Override
protected void onStop() {
super.onStop();
}
@Override
protected void onDestroy() {
super.onDestroy();
}
}
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
247
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
248
Mobil qurilmalarini dasturlash
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
249
GUI komponentalari. Views va ViewGroup lardan foydalanish
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
250
Mobil qurilmalarini dasturlash
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
251
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
252
Mobil qurilmalarini dasturlash
Android Studio-da ikkinchi Activity-ni ishga tushirish.
<?xml version="1.0" encoding="utf-8"?>
<LinearLayout
xmlns:android="http://schemas.android.com/apk/res/android"
android:layout_width="match_parent"
android:layout_height="match_parent"
android:orientation="horizontal" >
<EditText
android:id="@+id/edit_message"
android:layout_width="wrap_content"
android:layout_height="wrap_content"
android:layout_weight="1"
android:hint="Xabarni kiriting" />
<Button
android:layout_width="wrap_content"
android:layout_height="wrap_content"
android:text="Yuborish"/>
</LinearLayout>
Hozir tugmani bosish orqali qandat qilib yangi activity -ga o'tishni bilib olamiz.
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
253
Tugmaning bosish hodisasini qo'shish uchun activity_main.xml faylini oching
va Button elementiga android: onClick atributini qo'shing:
<Button
android:layout_width="wrap_content"
android:layout_height="wrap_content"
android:onClick="sendMessage"
android:text="Yuborish"/>
android: onClick atributiga berilgan "sendMessage" qiymati bu foydalanuvchi
tugmachani
bosganda
tizim
chaqiradigan activity sinfida
aniqlangan
usul(metod)ning nomi. Keyinchalik, ushbu metodni aniqlaymiz.
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
254
Mobil qurilmalarini dasturlash
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
255
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
256
Mobil qurilmalarini dasturlash
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
257
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
258
Mobil qurilmalarini dasturlash
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
259
<?xml version="1.0" encoding="utf-8"?>
<LinearLayout xmlns:android="http://schemas.android.com/apk/res/android"
android:layout_width="match_parent"
android:layout_height="match_parent"
android:orientation="vertical">
<EditText
android:id="@+id/save_text"
android:layout_width="match_parent"
android:layout_height="0dp"
android:layout_weight="4"
android:gravity="start" />
<Button
android:layout_width="wrap_content"
android:layout_height="0dp"
android:layout_gravity="center"
android:layout_margin="16dp"
android:layout_weight="1"
android:onClick="saveText"
android:text="Saqlash" />
<TextView
android:id="@+id/open_text"
android:layout_width="match_parent"
android:layout_height="0dp"
android:layout_marginTop="80dp"
android:layout_weight="4"
android:gravity="start" />
<Button
android:layout_width="wrap_content"
android:layout_height="0dp"
android:layout_gravity="center"
android:layout_margin="16dp"
android:layout_weight="1"
android:onClick="openText"
android:text="Ochish" />
</LinearLayout>
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
260
Mobil qurilmalarini dasturlash
Test savollari.
1.Multimedia so’zini ma’nosi nima?
a. ko’p muhitlilik;
b. kam muhitlilik;
c. neytral sharoit.
2. Multimedia texnologiyasining paydo bo’lish g’oyasi 1945-yilda kim tomonidan
taklif qilingan?
a. Vanniver Bush;
b. Oliver Bush;
c. Jorj Bush.
3.....- harakat illuziyasini beruvchi tasvirlar ketma-ketligini o’qish.
a. virtual reallik;
b. videozaxvat;
c. animatsiya.
4. Filmlar, animatsiya qanday axborot turiga kiradi?
a. . grafik axborot;
b. video axborot;
c. mantiqiy axborot.
5.Ovoz jo’rligidagi harakatlanuvchi suratlar to’plami nima deyiladi?
a. galereyalar;
b. videoilovalr;
c. web ilovalar.
6.Nutqli axborotni kiritish-chiqarish qurilmalariga nimalar kiradi?
a. mikrofon, kuchaytirgichlar, kolonkalar;
b. mikrofon, videokameralar, kolonkalar;
c. mikrofon, ekranlar, kolonkalar.
7.Lazerli printerlarda chop etish tezligi matritsali va struyinli printerlarga
qaraganda necha barobar yuqori bo’ladi?
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
261
a. 3-4;
b. 4-5;
c. 6-7.
8.Nima qog’ozdagi ma’lumotni kompyuterga tasviriy ravishda kiritadi?
a. kamera;
b. printer;
c. skaner.
9.1971-yilda .... nomi bilan mashxur bo’lgan notebook/planshet tushunchasini
birinchini bo’lib Alan Key Xerox Palo Alto Research Center shaxsiy kompyuterida
ishlab chiqdi.
a. Dynabook;
b. Altebook;
c. Keysbook.
10.Adam Osborn qachon o’zining Korporatsiya Osborne Computer
kompaniyasida Osborne 1kompyuterini ishlab chiqardi?
a. 1979-yil;
b. 1980-yil;
c. 1981-yil.
11.Klon PC deb nomlanuvchi birinchi notebook qachon ishlab chiqarilgan?
a. 1981-yil;
b. 1982-yil;
c. 1983-yil.
12.GriD Compass 1101 notebooki kim tomonidan ishlab chiqarilgan?
a. Bill Moggride;
b. Bill Geyts;
c. Bill Oliver.
13.Grammofonni kim yaratgan?
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
262
Mobil qurilmalarini dasturlash
a. Moggride;
b. Berliner;
c. Oliver.
14.....–– grammofon plastinkalari uchun mexanik qurilmadir.
a. fotoavtograf;
b. fonograf;
c. patefon.
15.....–– bu kompyuter moduli bo’lib, audio signallarni kiritish-chiqarish uchun
mo’ljallangan.
a. tovush analogi;
b. tovush kartasi;
c. videokarta.
16.Germaniya AEG firmasi konstruktiv tuzilmali va elektik sxemali .....larni ishlab
chiqara boshladi.
a. magnitofon;
b. patefon;
c. gramofon.
17.NokiaCommunicatioCentre ning vazifasi nima?
a. fayllarni nusxalaydi;
b. mobil kitoblarni taxrirlaydi;
c. video fayllarni uzatadi.
18.iTunes dasturining ruscha bepul alternativasi nima?
a. iTools;
b. iPhone;
c. iPhode.
19.Nokia PC Suite kompyuterga ulanish drayverlari qaysilar?
a. kabelli, WLAN, IK-port;
b. kabelli, WLAN, simli;
c. kabelli, WLAN, Wi-Fi.
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
263
20.iTools qaysi kompaniya mahsuloti?
a. Nokia;
b. Apple;
c. iPhone.
21.Kompak diskni hajmi qancha va u necha minutli yozuv bo’ladi?
a. 720 Mb, 74;
b. 1028 Mb, 64;
c. 650 Mb, 74.
22.Birinchi vinchester qaysi firma tomonidan ishlab chiqarilgan?
a. Apple;
b. IBM;
c. Microsoft.
23....-raqamli universal disk deb o’qiladi.
a. DVD;
b. CD;
c. BD.
24.Qanday disklar 700 Mb hajmga ega bo’lib, unga ma’lumot disk o’quvchi
qurilmaning lazer nuri yordamida yoziladi va o’qiladi?
a. DVD;
b. CD;
c. Flesh disklar.
25.Pentium 4 Extrim Edition protsessorlar kristalida qancha tranzistor bor?
a. 170 mln;
b. 220 mln;
c. 270 mln.
26.LCD proektorlarining yorqinligi necha ANSI-lyumen?
a. 6600;
b. 7700;
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
264
Mobil qurilmalarini dasturlash
c. 7200.
27.DLR proektori svetofiltrining aylanish tezligi qancha?
a. 110-140 Gtsgacha;
b. 120-150 Gtsgacha;
c. 130-160 Gtsgacha.
28.Og’irligi 2 kg dan kam, kitobdek hajmga ega. Bu ta’rif qaysi proektorga
tegishli?
a. LCD;
b. SVGA;
c. DLR.
29.Yangi operatsion tizimini o’rnatish nima deyiladi?
a. proshivka;
b. zagruzka;
c. nastroyka.
30.Telefonni qayta yuklash nima deyiladi?
a. Wipe up;
b. Reboot system;
c. Wipe dalvik.
31.Wipe date- Wipe cashe- .....
a. Wipe dalvik;
b. Install zip;
c. Install.
32.Shaxsiy kompyuterni masofadan boshqarish dasturi...
a. Group Weaver;
b. Team Weaver;
c. Weaver.
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
265
33.Agar masofadan ulanish faqat bir yo’nalishda ishlatilsa qaysi dasturni yuklab
olish yetarli?
a. TeamViewerQuickSupport;
b. GroupViewerQuickSupport;
c. GroupViewerShapeSupport.
34.Fayl almashish kerak bo’lsa, ulanishni sozlayotganda ..... bandini tanlashimiz
kerak bo’ladi.
a. Peredacha faylov;
b. Razdacha faylov;
c. Sozdat faylov;
35.Dastur sozlamalariga o’zgartirishlar kiritish uchun menyudagi qaysi bandni
tanlash kerak?
a. kopirovat;
b. dopolnitelno opsii;
c. opsii.
36.....- MAGIX tomonidan taqdim etilgan raqamli audioredaktor hisoblanadi.
a. Sound Large;
b. Sound Lnupper;
c. Sound Forge.
37.Qaysi tovush formati asosida RIFF formati turadi?
a. Wave;
b. AU;
c. MPEG-3.
38.MPEG-3 audio yozuvlarni .... uchun ishlatiladi?
a. nusxalash;
b. raqamlashtirish;
c. kodlashtirish.
39.Sound Forge ning birinchi versiyasi...
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
266
Mobil qurilmalarini dasturlash
a. Sonic Foun’s Sound Forge;
b. Sonic Foundry’s Sound Forge LE;
c. Soun Forge Audio Studio.
40....-yaratilgan multimediali faylni, videoepizodni qaysi formatda va qayerga
saqlash ishlarini bajaradi?
a. Share;
b. Title;
c. Overlay.
41....- video turi, televidenida ishlatiladi, surat ekranda elektron nur harakati
yordamida hosil bo’ladi.
a. raqamli video;
b. analog video;
c. rangli video.
42.Files OfVirtualDub necha partiya video filtrlar bilan kengaytirilgan?
a. 5;
b. 4;
c. 3.
43.Qaysi video sonli signal va standartlarni ishlatadi?
a. sonli video;
b. analog video;
c. video konstruktor.
44….–– ma’lumotlarni rezerv nusxalaydigan utilita.
a. Nero WaveEditor;
b. Nero BackItUp;
c. Nero CoverSound.
45.....da 2ta texnologiya: LabelFlash va DiscT@2 mavjud emas.
a. Nero 7 (Ultra Edition);
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
267
b. Nero 6 (Ultra Edition);
c. Nero 6 (Ultra Edition).
46....ni “Neron Rimni yoquvchi” yoki “Nero, (CD) ROMni yoquvchi, kuydiruvchi”
deb tarjima qilinadi.
a. Nero LabelFlash;
b. Nero Burning ROM;
c. Nero StartSmart.
47.Virtual kompakt disklar bilan ishlovchi dastur...
a. Nero ImageDrive;
b. Nero ImageTrax;
c. Nero ImageEditor.
48.....–– bu xuddi loyihalarni boshqarish uchun Pinterest dasturidek.
a. Prezi;
b. Pocket Informat;
c. Trello.
49.Qaysi dastur loginlar, kredit kartochka ma’lumotlari, parol va boshqalarni
xavfsiz saqlashga va’da beradi?
a. 1Password;
b. Pocket Informat;
c. Trello.
50....ning mobil ilovasi smartfonlarda strim qilish va ishlatish imkonini yaratadi.
a. 1Password;
b. MEGA;
c. Trello.
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
268
Mobil qurilmalarini dasturlash
Qo’llanilgan adabiyotlar
1. Харди Б. и др. Android. Программирование для профессионалов. 3-е
изд. — СПб.: Питер, 2017.
2. Дейтел П., Дейтел Х., Уолд А. Android для разработчиков. 3-е изд. —
СПб.: Питер, 2016.
3. Шилдт Г. Java 8. Полное руководство. 9 изд.: Пер. с англ. – М. : ООО
ИД «Вильямс», 2015.
4. Ретабоуил Сильвен, Android NDK. Разработка приложений под
Android на С/С : пер. с англ. Киселева А.Н. – М.: ДМК Пресс, 2012.
Qo'shimcha adabiyotlar
5. Шилдт Г. Java 8: руководство для начинающих, 6-е изд.: Пер. с англ. –
М. : ООО ИД «Вильямс», 2015.
6. Burry Burd, Java® Programming for Android® Developers For
Dummies®, 2 nd Edition. Published by: John Wiley & Sons, Inc., 111 River Street,
Hoboken, NJ 07030-5774, www.wiley.com. Copyright © 2017 by John Wiley &
Sons, Inc., Hoboken, New Jersey
Internet saytlari
1. http://www.ziyonet.uz/
2. https://metanit.com/
3. https://startandroid.ru/
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi
Mobil qurilmalarini dasturlash
269
Urganch shaxar Kompyuter texnologiyalari texnikumi