Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: 10.3А Тотығу –
Мектеп:
тотықсыздану реакциялары
Күні:16.07.2021ж
Мұғалімніңаты-жөні:
Сынып:10
Қатысқандар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақ тақырыбы
Тотығу –тотықсыздану процесі
Осы сабақта қол
10.2.3.2 Жартылай иондық реакция әдісімен тотығужеткізілетін оқу
тотықсыздану реакция теңдеулерін құрастыру
мақсаттары
Сабақ
1.Барлығы: Тотығу-тотықсыздану процесін біледі;
Мақсаттар 2.Көпшілігі:Тотығу-тотықсыздану реакцияларын (ТТР) ион-электрондық
ыы
әдіспен теңестіруді меңгереді
Бағалау
Критерийі
1.Тотығу-тотықсыздану реакциясын түсінеді;
2.Ион-электрондық әдісімен тотығу-тотықсыздану реакциясы
теңдеулерін құрастырады;
Тілдік
Тотығу-тотықсыздану реакциялары (ТТР) — электрондардың бір
мақсаттар атомнан екінші
атомға ауысуы нәтижесінде жүретін реакция.
Окислительно-восстановительные реакции (ОВР) — реакции, при
которых происходит
перенос электронов от одного атома к другому.
Oxidation-reduction (redox) reaction — a reaction in which one or more
electrons are
transferred.
Тотығу-атомдар немесе молекулалардың электрондарын беруі.
Окисление — это процесс отдачи электронов атомам, молекулой или
ионом.
Oxidation — When a substance loses electrons.
Тотықсыздану – атомдар немесе молекулалардың электрон қосып алуы
Востановление- это процесс частица когда принимает электронов
Тотықтырғыштар — электронды қабылдайтын атом, молекула немесе
иондар.
Окислители — атомы, молекулы или ионы принимающие электроны.
Oxidizer — A chemical substance that undergoes reduction in order to
oxidize another
reactant, during a chemical reaction is known as oxidizing agent.
Тотықсыздандырғыш- электронды беретін атом молекула немесе
иондар.
Восстановитель-атомы,молекулы или ионы отдающие электроны
Reduction-the chemical process that involves gaining of electrons by an atom
or an ion.
Құндылықтарды
Сабақ барысында білім құндылықтары:
дарыту
 Қазақстандық патриотизм және азаматтық
жауапкершілік;
 Сыйластық;
 Ынтымақтастық;
 Ашықтық;
 Өмір бойы білім алу.
Бейнересурстар, цифрлі білім беру ресурстары (Bilimland.kz)
АҚТ қолдану
дағдылары
Пәнаралық
Физика
байланыстар
Сабақ барысы
Сабақт Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет
ың
жоспар Сабақтың тақырыбымен, оқу мақсаттары және бағалау
ланған критерийлерімен танысу.Психологиялық ахуал қалыптастру
кезеңде
рі
1.Тотығу-тотықсыздану реакцияларын анықтайды
0-5
2.Тотықтырғыш және тотықсыздандырғышты анықтап тотығу
минут дәрежелерін жазады
3.Ион –электрондық әдіспен реакция теңдеулерін құрастырады
Ортасы
Мәтінмен жұмыс. Қышқылдық, сілтілік және бейтарап
ортада жүретін тотығутотықсыздану реакцияларын
электрондық-иондық баланс әдісімен
теңестіруді қарастырайық.
Қышқыл ортада жүретін тотығу-тотықсыздану реакцияларын
теңестіру ережелері:
1. Реакцияның сызбанұсқасын жазу. Тотығу-тотықсыздану
6-20
процесіне атысатын молекула немесе иондарды анықтау.
минут 2. Тотығу және тотықсыздану процестерінің жартылай
реакциясының иондық формуласын жазу. Әлсіз электролиттер,
қатты және газ тәрізді заттарды молекулалық түрде жазу.
3. Зат массасының және энергияның сақталу заңын негізге ала
отырып, жартылай реакция теңдеуін жазу үшін заттардың және
зарядтардың тепе-теңдігін сақтау керек. Оттек атомдарының санын
теңестіру үшін жартылай реакцияның
қай жағында оттек атомдары артық болса, сонша сутек Н+
атомдарын қосамыз. Нәтижесінде оттек атомдары сутек
атомдарымен байланысып, су Н2О молекуласын түзеді. Қарамақарсы жағына су молекуласын қосып жазу керек. Оттекті, сутекті
содан кейін электрондар санын теңестіру қажет.
4. Жартылай реакциядағы қосып алған және беріп жіберген
электрондар санын теңестіреді.
5. Алдымен жартылай реакцияның сол жағын, кейін оң жағын
жинақтап жазу керек. Формуланың алдындағы коэффициентке
көбейтуді ұмытпаған жөн. Иондық реакцияның жиынтық теңдеуі.
Ресур
стар
Презе
нтаци
я
Бейне
ресур
с №1
Слайд
тар
Қосы
мша
2ҚБ
6. Теңдеудің оң және сол жағындағы ұқсас иондар мен молекулалар
қысқартылады.
7. Жетіспеген катиондар немесе аниондарды қосып жазу керек.
Теңдеудің оң және сол жағындағы қосылатын иондардың саны тең
болу керек.
2.Сілтілік ортада жүретін тотығу-тотықсыздану реакцияларын
теңестіру ережелері
1. Сутек және оттек атомдарының санын теңестіру үшін жартылай
реакцияның оттек атомдары көп жағына су молекуласын қосады, ал
қарама-қарсы жаққа гидроксид иондарын екі еселеп қосады.
2. Теңдеудің оң және сол жағындағы оттек атомдарының
айырмашылығын көрсететін Н2О алдына коэффициент қойылады.
Ал ОН– ионының алдына екі еселенген коэффициент қойылады.
Сонда тотықсыздандырғыш гидроксид иондарынан оттек атомын
қосып алады
Бейтарап ортада жүретін тотығу-тотықсыздану реакцияларын
теңестіру ережесі
1. Бейтарап орта шартты деп есептелінеді. Шын мәнінде тұз
гидролизденгенде орта әлсіз қышқылдық (рН = 6-7) немесе әлсіз
негіздік (рН = 7-8) болуы мүмкін. Сондықтан жартылай реакция екі
әдіспен жазылады:
а) тұздың гидролизі ескерілмейді. Орта бейтарап болғандықтан
жартылай реакцияның сол жағына су қосады. Сонда бір жартылай
реакция қышқылдық орта, ал екіншісін сілтілік орта деп
қарастырады;
ә) егер реакция сызбанұсқасы бойынша ортаны анықтау мүмкін
болса, онда жартылай реакцияны сәйкесінше қышқылдық орта
немесе сілтілік орта деп есептеп теңестіреді:
21-35
минут
Сабақты бекіту.
Тапсырма №1.Джигсо әдісі.Топтық жұмыс
1-топ.Қышқылдық ортада жүретін тотығу-тотықсыздану
реакциясын құрастырады.
KMnO4 + KNO2 + H2SO4
K2SO4 + MnSO4 + KNO3 + H2O
2-топ.Сілтілік ортада жүретін тотығу-тотықсыздану реакциясын
құрастырады.
KMnO4 + KNO2 + KOH
KNO3 + K2MnO4 + H2O
3-топ.Бейтарап ортада жүретін тотығу-тотықсыздану
реакциясын құрастырады
KMnO4 + KNO2 + H2O
KNO3 + MnO2 + KOH
Дескрипторлар:
1.Тотығу дәрежелерін анықтайды.
2.Тотығумен тотықсызданудың жартылай иондық теңдеуін жазады
3.Тотығу тотықсыздану реакцияларын ион-электрондық әдіспен
құрастырады
Тапсырма №2.Джонстон үшбұрышы..Жеке жұмыс
Тотығу және тотықсыздану процестерін сипаттайтын
сызбанұсқаларды талдаңдар:
1) CO32– → CO2
2) Al3C4 → CH4
3) CO2 → CO
4) CH4 → CO2
Дескрипторлар:
1.Тотығу және тотықсыздану процесін анықтайды.
2.Химиялық реакция теңдеулерін жазады.
3.Тотықтырғыш және тотықсыздандырғыштардың құрылымын
жазады.
Соңы
Рефлексия.
Кері байланыс. Сабақ мақсаттары және бағалау критерийлеріне
қайта оралу.
Үй
Теориялық материалды қайталау, терминдерді жаттау.
жұмыс Тапсырма №2
ы
Топтық жұмыс
Реакцияларды электрондық баланс әдісімен теңестіріңдер:
а) Fe2O3
3O4 + CO2↑
ә) Cu + H2SO4
4 + SO2
2O
б) Cs + H2
2↑
в) NH4NO3
2O + H2O
г) FeCl3
2 + I2 + KCl
ғ) Ca3(PO4)2 + SiO2 + C → P + CaSiO3 + CO↑
Саралау–оқушыларға қалай көбірек
Бағалау –
Денсаулық және
қолдау көрсетуді жоспарлайсыз?
оқушылардың
қауіпсіздік
Қабілеті жоғары оқушыларға қандай
материалды меңгеру техникасының
міндет қоюды жоспарлап отырсыз?
деңгейін қалай
сақталуы
тексеруді
жоспарлайсыз?
Барлығы:
Оқушылардың
Көрсету №6 кезінде
- тотығу тотықсздану реакцияларын
тақтадағы жұмысы,
ҚТ ережелерін сақтау
біледі.
жазбаша ҚБ жұмысы,
Көбісі:
өзара тексеру
Тотығу-тотықсыздану реакцияларын
талдайды
Кейбіреулері:
-ТТР реакцияларын ион-электрондық
әдіспен құрастырады
Сабақ бойынша рефлексия
Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары дұрыс қойылған ба? Оқушылардың барлығы
ОМ қол жеткізді ме?
Жеткізбесе, неліктен?
Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме?
Сабақтың уақыттық кезеңдері сақталды ма?
Сабақ жоспарынан қандай ауытқулар болды, неліктен?
Жалпы баға
Сабақтың жақсы өткен екі аспектісі (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?
1:
2:
Сабақты жақсартуға не ықпал ете алады (оқыту туралы да, оқу туралы да
ойланыңыз)?
1:
2:
Сабақ барысында сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың
жетістік/қиындықтары туралы нені білдім, келесі сабақтарда неге көңіл бөлу қажет?