Vaccinatie in Het Nieuwsblad en De Standaard
1. Toelichting keuze onderwerp en artikels
Corona domineert al bijna twee jaar ons leven en is prominent aanwezig in het nieuws. We
worden overspoeld met informatie over het virus waardoor het niet meer weg te denken is
uit ons leven. De opkomst van het vaccin zorgde voor nog meer ophef. Sommige mensen
willen zichzelf niet laten vaccineren en de vraag luidt nu of de Belgische overheid een
vaccinatieverplichting gaat inlassen. Het onderwerp vaccinatie komt daardoor dikwijls aan
bod in het nieuws deze dagen. Burgers hebben nog veel vragen over het vaccin. Hoe lang
beschermt het ons en is het wel veilig? Het is een hot-topic aangezien het vaccin toch wel een
grote problematiek is. Het centrale onderwerp voor deze analyse van verschillende artikels is
dus vaccinatie. Wij analyseren twee artikelen uit Het Nieuwsblad en twee uit De Standaard
binnen het thema vaccinatie. Dit zijn twee kranten die in bezit zijn van Mediahuis.
2. Beschrijvende analyse
2.1. Inhoud
In zowel de artikelen van Het Nieuwsblad als degene van De Standaard geven experten uitleg
over het onderwerp. In Het Nieuwsblad beantwoorden Marc Van Ranst en Steven Van Gucht
vragen over corona en vaccinatie. In De Standaard geven ze een reactie op de aangekondigde
maatregelen. Naast experten die duiding geven over het onderwerp, komt de mening van
politiekers aan bod.
Artikel één zoomt eerder in op de vragen die burgers hebben over een coronabesmetting.
Hoewel er vooral wordt ingegaan op het aspect van de besmetting komt de vaccinatie wel
degelijk ook aan bod. Dit wordt dan ook duidelijk gemaakt door de hoofdtitel die leest “Dubbel
gevaccineerd én besmet: veiliger kan je niet zijn”. Zoals eerder al vermeldt geven Marc Van
Ranst en Steven Van Gucht hier antwoorden op de vragen omdat zij gezien worden als een
vertrouwelijke bron als de meest bekende virologen van het land. Artikel twee en drie gaan
beide over de eventuele verplichting van vaccinatie. In het tweede artikel zoomt elke alinea
in op een expert die vanuit zijn/haar veld van expertise een ander perspectief kan geven op
de verplichte vaccinatie. Elke expert wordt aan het woord gelaten om te beargumenteren in
het voordeel of nadeel van de verplichte vaccinatie. Zo worden politiekers, immunologen,
psychologen en juristen aan het woord gelaten om de lezers diverse meningen te laten lezen.
Op deze manier komt de krant onpartijdiger over en laat het de ruimte aan de lezers om een
eigen oordeel te vellen. Met behulp van de tussentittels wordt duidelijk gemaakt in welke
alinea welke groep aan het woord is. In beide kranten vinden we de mening van Frank
Vandenbroucke en Petra De Sutter hierover terug. Verder bevatten beide artikelen een
duiding van een psycholoog. In Het Nieuwsblad en in De Standaard is dit Maarten
Vansteenkiste. Beide kranten worden uitgegeven door Mediahuis, dit kan deze gelijkenis
verklaren. Het vierde artikel gaat grotendeels over het pakket aan maatregelen dat werd
geïntroduceerd als reactie op de vierde golf. Hoewel het artikel, zoals artikel één,
hoofdzakelijk niet over vaccinatie gaat wordt er toch nog een alinea hieraan besteed. Hieruit
kunnen we opmaken dat het onderwerp vaccinatie toch een cruciaal deel van het storytelling
verhaal rond Corona is. Zelfs als het niet over vaccinaties gaat wordt het keer op keer toch
aangehaald omdat het essentieel is om de bevolking het volledig verhaal te laten zien.
Vaccinatie kan gezien worden als een soort rode draad doorheen de berichtgeving rond Covid19.
We kunnen concluderen dat de inhoud grotendeels overeenstemt. Vaccinatie is bij beide
kranten een belangrijk onderdeel van de berichtgeving rond Covid-19. Dit wordt zowel
aangetoond door grote artikels die gefocust zijn op vaccinatie als door de inclusie van het
thema vaccinatie in artikels waar het niet de hoofdfocus is. Het verschil tussen beide kranten
zien we vooral in de lay-out en de schrijfstijl.
2.2. Een focus op de lay-out
De twee artikels van Het Nieuwsblad hebben een opvallende, bijpassende lay-out. De tekst is
duidelijk opgedeeld in verschillende alinea’s wat het artikel zeer aangenaam maakt om te
lezen. Het kleurgebruik en de afbeeldingen vallen ook op. Het ‘catcht’ de lezer en zorgt ervoor
dat je niet zomaar verder bladert.
Artikel één (zie bijlagen) valt op met de afbeelding van de microscopische vorm van het
coronavirus. Door gebruik te maken van bullets in vorm van een virusdeeltje wordt er ook
structuur aangebracht. Dit maakt het lezen van deze tekst aangenamer dan dat het een lange
doorlopend tekst zou zijn. Het figuurtje heeft een rode kleur wat opvalt voor de lezer omdat
de rest van lay-outkleur blauw is. Ook zit in het virusfiguurtje een vraagteken verwerkt wat
duidelijk maakt dat het in de tekst over vragen gaat rond het vaccin. De tussentitels zijn dus
vragen en deze staan ook in het blauw wat het ook weer overzichtelijker maakt voor de lezer.
Daarnaast past dit format ook perfect bij dit artikel. Er zullen lezers zijn die al veel kennis
hebben over het coronavirus, die dus niet de nood hebben heel het artikel door te nemen en
enkel die vragen te lezen waarover ze meer wensen willen te weten.
Bij artikel twee is de afbeelding ook opvallend en toepasselijk. We zien de gigantische
vaccinnaalden als raketten in de lucht schieten. Dit kan mogelijk gezien worden als een
metafoor voor het feit dat de discussie rond verplichte vaccinatie van de grond is. Hoewel er
in de politieke alinea duidelijk wordt vermeld dat ze nog geen knopen willen doorhakken,
wilden ze de discussie rond dit thema wel al starten. Vandaar dus de raketten die de lucht in
gaan. De tussentitels staan in het rood zodat het duidelijk is voor de lezer wanneer een nieuwe
alinea begint. De kleur rood is ook hier weer een opvallende kleur en springt echt uit de tekst
aangezien de rest van het kleurgebruik blauw en wit is. Ook staan in de tekst belangrijke
zinnen in het vet. Vormelijk vallen ook de verschillende quotes vooral op. Deze zijn groter en
vetgedrukt waardoor ze meteen in het oog springen. We kunnen wel zeggen dat de lay-out bij
Het Nieuwsblad een belangrijk en opvallend onderdeel is.
De twee artikels van De Standaard hebben we geraadpleegd via het internet. Deze twee
artikels staan op de voorpagina van de krant zoals te zien aan bijlage drie en vier. De Standaard
gaat voor een meer neutrale lay-out. Verder is de tekst duidelijk opgesplitst in verschillende
alinea’s en maken ze niet echt gebruik van tussentitels.
We zien bij artikel drie dat hier en daar een paar woorden in het blauw staan, maar ze maken
niet gebruik van andere kleuren. Ze hebben ook een afbeelding van een grafiek, maar verder
is het artikel zeer kaal op vlak van foto’s. Dit kan positief zijn voor bepaalde lezers die niet
houden van te veel kleur of afbeeldingen omdat het misschien een afleidend effect heeft bij
het lezen van het artikel.
Bij artikel vier is de lay-out net hetzelfde als bij artikel drie. Hier staan er ook een paar woorden
in het blauw, maar daarnaast maken ze ook weer niet gebruik van meerdere kleuren. Wat
opvalt bij dit artikel is dat het geen afbeelding bevat. De alinea’s zijn hier wel weer duidelijk
opgesplitst wat het wel overzichtelijk maakt.
We kunnen direct enkele verschillen opmerken op vlak van de lay-out als we Het Nieuwsblad
vergelijken met De Standaard. Het nieuwsblad heeft met zijn opvallende kleurgebruik en
afbeeldingen een meer speelse lay-out in vergelijking met de serieuzere, ‘basic’ lay-out van
De Standaard. Als De Standaard gebruik maakt van afbeeldingen, zijn deze eerder informatief,
zoals de grafiek in bijlage drie. Dit staat haaks met de aanpak van Het Nieuwsblad in verband
met afbeeldingen. Deze zijn eerder ontspannend bedoeld. Tenslotte maakt De Standaard ook
niet echt gebruik van tussentitels zoals dit wel het geval is bij Het Nieuwsblad.
Een verklaring hiervoor kan zijn dat Het Nieuwsblad vooral als een populaire krant wordt
beschouwd terwijl De Standaard meer als een kwaliteitskrant wordt beschouwd. Beide
kranten hebben een ander doelpubliek voor ogen en dit vertaalt zich dan ook naar de lay-out
van hun artikels. Het Nieuwsblad is een populaire krant en focust zich daardoor meer op het
brede publiek, die ze proberen aantrekken met opvallende koppen, kleur en foto’s. De
Standaard daarentegen is meer een kwaliteitskrant en richt zich hoofdzakelijk tot de jonge en
hoogopgeleide opinion leader.
2.3. Normatieve journalistiek
De vier artikels hebben een objectieve stijl, er zijn weinig emoties betrokken in deze artikels.
Echter is dit logisch aangezien ze de burger trachten te informeren. Afgelopen anderhalf jaar
werden we vaak geconfronteerd met incorrecte informatie en complottheorieën over het
coronavirus en -vaccin. In de artikels van beide kranten is duidelijk dat er wordt gefocust op
de meningen van experts op vlak van politiek, recht, psychologie en microbiologie om een zo
divers en objectief mogelijk beeld te schetsen. De taak van journalist is hier dus om burger
correct in te lichten, waardoor emoties hier niet belangrijk zijn. Het sluit dus eerder aan bij
normatieve journalistiek.
2.4. Schrijfstijl
Een duidelijk verschil in schrijfstijl zien we in de inleiding van artikel twee uit Het Nieuwsblad
en het derde artikel uit De Standaard. Beide artikelen hebben hetzelfde onderwerp, verplichte
vaccinatie, maar de manier waarop dit geschreven is, verschilt. In het artikel dat verscheen in
De Standaard zien we moeilijker woordgebruik, bijvoorbeeld “afkalven” en de uitdrukking
“politiek rijpen de geesten”. In Het Nieuwsblad is het woordgebruik eenvoudiger.
Dit wil niet zeggen dat we in Het Nieuwsblad geen moeilijke woorden of uitdrukkingen
tegenkomen. Voorbeelden uit artikelen één en twee zijn: “Voor het eerst komt een algemene
vaccinatieverplichting op de tekentafel.” en “Dat Vandenbroecke nu toch voorstander blijkt
te zijn, is een echte haarspeldbocht te noemen.”.
De eenvoudigere schrijfstijl van het Nieuwsblad is toegankelijker dan de schrijfstijl van de
Standaard omdat beide kranten een ander publiek aanspreken. Zoals eerder al besproken
werd in de lay-out kan de indeling populaire krant/ kwaliteitskrant hier een verklaring voor
zijn. Beide kranten hebben een duidelijk beeld van de lezer die zij willen aanspreken met hun
content en handelen hier dan ook naar. Mensen kiezen de krant die hun voorkeur geniet.
3. Conclusie
Er zijn een heleboel gelijkenissen maar ook een heleboel verschillen tussen de verschillende
artikelen. De grootste gelijkenissen vonden we op basis van de inhoud en het genre van de
verschillende artikels. In alle artikels speelt de berichtgeving rond vaccinatie een significante
rol terwijl het niet altijd het hoofdonderwerp van het artikel is. Daarnaast zien we ook dat
experten in de artikels een centrale stem krijgen. Het feit dat virologen en immunologen vaak
aan bod komen is niet zo verbazingwekkend aangezien zij belangrijkste bron van informatie
zijn over dit onderwerp. Daarnaast worden echter ook juristen, politici en psychologen aan
het woord gelaten als experts van hun respectievelijk vakgebied om een andere kijk op de
zaak te beiden. Allemaal brengen zij kennis die een gewone burger meestal niet heeft. Dit
vertaalt zich dan ook duidelijk naar het genre van normatieve journalistiek waar de journalist
een objectieve blik wil bieden op de pandemie door deze experten aan het woord te laten.
Het grootste verschil vonden we bij de analyse naar de lay-out. Het Nieuwsblad gebruikte veel
meer illustraties en kleur dan De Standaard. Dit heeft hoogstwaarschijnlijk te maken met het
verschillende lezerspubliek dat de kranten voor ogen hebben. Het Nieuwsblad heeft veel
aandacht voor kleur een afbeelding, zo hopen ze de aandacht van het grote publiek te trekken.
De Standaard heeft een meer eenvoudige opmaak.
We vinden dit verschil ook terug in de schrijfstijl van beide kranten. Zoals eerder toegelicht is
de schrijfstijl van Het Nieuwsblad iets toegankelijker dan de schrijfstijl van De Standaard. Dit
kan opnieuw toegeschreven worden aan het verschil tussen de Het Nieuwsblad als populaire
krant en de Standaard als kwaliteitskrant. Dit verschil is op het eerste zicht echter minder
duidelijk dan de lay-out aangezien beide artikels een bepaald jargon, dat courant is in de
berichtgeving rond Covid-19, moeten toepassen om alles te kunnen kaderen.
Na onze vergelijkende analyse kunnen we dus stellen dat er bij beide kranten bepaalde
gelijkenissen te vinden zijn op basis van inhoud en genre rond het thema vaccinatie. Ook de
toon is gelijkaardig. De vier artikels hebben vooral een objectieve en zakelijke stijl, waar
emoties weinig aanbod komen. De grootste verschillen vinden we vooral in de lay-out en de
schrijfstijl, maar dit was enigszins wel te verwachten door het verschil in doelpubliek van beide
kranten. De verschillen kunnen we dus toeschrijven aan het verschil in type krant terwijl de
gelijkenissen waarschijnlijk kunnen toegeschreven worden aan het feit dat beide kranten voor
dezelfde uitgeverij werken, namelijk Mediahuis.
4. Bijlagen
Artikelen Nieuwsblad:
(1)
Le Bacq, T. (2021, 15 november). Dubbel gevaccineerd én besmet: veiliger kan je niet zijn.
Het Nieuwsblad, A4.
(2)
Clemens, K., Torck, L., Heynderickx, H. & Rommers, W. (2021, 16 november). Toch maar
verplichten dat vaccin? Het Nieuwsblad, A4.
Artikelen De Standaard:
(3)
De Smet, D. & Abbeloos, J. (2021, 16 november). Draagvlak groeit om iedereen verplicht te
vaccineren. De Standaard. Geraadpleegd op 01 december 2021,
https://www.standaard.be/cnt/dmf20211115_98018418
(4)
Abbeloos, J. (2021). Met ‘minimumpakket’ de vierde golf te lijf. De Standaard.
Geraadpleegd op 1 december 2021,
https://www.standaard.be/cnt/dmf20211117_98205073