Uploaded by mhamad mikael

بنەماکانی کاڕگێری کار

advertisement
‫حلومةتي يةسيَمي كوسدطتاى‬
‫خويَهذني باآلو تويَزيهةوةي صانظيت‬
‫صانلؤي ثؤهي تةكهيلي يةوهيَش‬
‫ثةميانطةي تةكهيلي كاسطيَشِي‬
‫بةشي كاسطيََِي كاس‬
‫((بهةماكاني كاسطيَشِي كاس))‬
‫ئامادةكشدني‪:‬‬
‫صيهة صياد عبذهلشيم ‪ /‬طيَبوس بلش محذامني ‪ /‬طاسا طيواى جعفش‬
‫بةطةسثةسشيت ‪ :‬م‪.‬شاياى نيًاد‬
‫‪1‬‬
‫ثيَصةكي‪:‬‬
‫ئةم طةسدةمةي كة ئيظتا ئيمة تييذا دةريو ‪ ,‬ضةنذيو ناوي هيهشاوة ‪ ,‬وةكو ‪ :‬طةسدةمي صانياسي ‪ ,‬ضةسخي صيشِيو ‪ ,‬طةسدةمي بؤشايي ئامساى ‪,‬‬
‫طةسدةمي ثةيوةنذي و طةيانذى ‪ ,‬طةسدةمي شؤسِشي صانياسي ‪ ,‬طةسدةمي طؤسِانلاسي و ضةنذيو ناوي تش ‪.‬‬
‫بةآلم ئةطةس بة شيوةيةكي باشرت هيلؤهيهةوةي هي بلةيو دةكشي بةم طةسدةمةي ئيظتا بويني ‪ :‬طةسدةمي كاسطيِي كاسي سِيلخشاوة جؤساو جؤسةكاى ‪,‬‬
‫بةيؤي ئةوةي سِيلخشاوةكاى بشيتني هةو شيواصة دةصطاييانةي كة هة كؤمةهطا جؤساو جؤسةكاى بوونياى يةية ‪.‬‬
‫كاسطيِيةكي ضوطت و كاسامة كويوي طةسكةوتين يةس ضاالكيةكي بة كؤمةهة ‪ ,‬كة ثيويظتة ئاماجنةكاني بة شيوةيةكي سِووى دياسي بلشيو ‪ ,‬بؤ‬
‫طوود وةسطشتو هةو كؤمةهة ‪ ,‬طةسضاوةي مشؤيي و داسايي و ماددي و صاسةكي كة هةبةس دةطت داية ‪ ,‬ضونلة بووني ئةو طةسضاوانة بة تةنًا ناتوانو‬
‫ئاماجنةكاني سِيلخشاوة جؤساو جؤسةكاى بةدي بًيهيت ‪.‬‬
‫بة بآ بووني كاسطيِي كاسيلي كاسامةو ضاالن كة بة شيواصي صانظيت ئاماجنةكاني هةطةس داسِيزسابيت ‪.‬‬
‫‪2‬‬
‫واتاي ضةملي كاسطيِي‪:‬‬
‫ضةملي كاسطيِي ‪ ,‬صاساوةيةكي نويية بؤ ئةو كاسو ضاالكيانةي كة كؤنةوة تاكةكاى ئةجنامياى داوى‪ ,‬بةيؤي ئةوةي كاسطيِي كاس تاوةكو ئيظتا‬
‫كؤمةهيم ضاالكي مشؤيي هة خؤ دةطشيت ‪ ,‬كة كاسيطةسي سِاطتةوخؤي يةبووة هةطةس دابيهلشدني ثيذاويظتييةكاني تاكةكاى هة سِيطاي سِيلخظنت و‬
‫يةمايةنطي كشدى هةطةسضاوة ئابووسيية جؤسبةجؤسةكاى كة ضصيت ثآ دةبةطرتآ بؤ بةديًيهاني خؤشطوصةساني و ئاطوودةيي بؤ رياى ‪ ,‬يةسوةيا‬
‫حلومةتةكانيض ئةم ضاالكيانةياى ئةجنام داوة ‪ ,‬ئيظتاكةشي هةطةأل بيت ثةيشِةوي دةكةى بؤ بةسِيوةبشدني كاسوباسي ووآلت و يةوأل دةدةى بؤ‬
‫ثيصلةشلشدني باشرتيو جؤس ‪ ,‬خضمةت و دابيهلشدني خؤشطوصةساني بؤ ياوآلتياى ئةويض هة سِيطاي بةسص كشدنةوةو طةشة ثيذاني بواسةكاني‬
‫ئابووسي و كؤمةآليةتي ‪.‬‬
‫ئاماجني كاسطيِي كاس ‪:‬‬
‫بشيتيية هة بةكاسييهاني شياو بؤ ئةو طةسضاوة جؤساو جؤسانةي ( مشؤيي و ماددي و داسايي و صانياسي ) كة‬
‫هةبةس دةطت داية بة شيوةيةكي هيًاتوو و كاسامةوة يةوأل دةدات كةمرتيو تيضوو بلشيت ‪ ,‬هة كاتي ئةجنامذاني ضاالكيية جؤساو جؤسةكاني‬
‫هةطةأل يةوهذاى بؤ سِوونةداني كيصةو طيو طشفت و صؤستشيو كاسامةيي بةكاسبًيهشيت بؤ بةكاسخظتين ئةو طةسضاوانةي كة هةبةس دةطت داى بؤ‬
‫بةدي ييهاني ئةو ئاماجنانةي كة يةوهي بؤ دةدات ‪.‬‬
‫‪3‬‬
‫هةو سِوانطةيةوة دةتوانني بويني ‪ :‬كاسطيِي كاس بشيتيية هة صانظتيم كة ضةنذيو بهةماو ياطا و سِيظاي تايبةت بة خؤي يةية ‪,‬‬
‫صانظتيلي نويية كة طةسيةألداني دةطةسِيتةوة بؤ كؤتايي طةدةي نؤصدةم و طةسةتاي طةدةي بيظتةم ‪.‬‬
‫كةطاني بيمةنذي كاسطيي كاس ‪ :‬يةسيةكةو بة شيوةيةن ثيهايةي بؤ كاسطيِي كاس كشدووة كة دةكشآ ثوختةيةن هةو ثيهاطانةي كة‬
‫باطلشاوى سِووني بلةيهةوة ‪:‬‬
‫* بشيتيية هةو صانني و يةهظوكةوتة سِاطتةي كة تاكةكاى دةيانةوآ بيلةى و دههيابووى هةطةس سِاطت و دسوطيت ئةو كاس و‬
‫ضاالكيانة هة كةمرتيو تيضووى و بة باشرتيو سِيطا ‪.‬‬
‫* بشيتيية هة بةديًيهاني ئاماجني سِيلخشاوةكاى بة شيواصيلي كاسامةو هيًاتوو هة سِيطاي ثالى داناى و سِيلخظنت و‬
‫طةسكشدايةتي كشدى و ضاوديشيلشدني طةسضاوةكاى ‪.‬‬
‫* بشيتيية هةو كاس و ضاالكيانةي كة بةسِيوةبةس يةهذةطيت بة ئةجنامذاني هة كاتي جيبةجيلشدى و سِاثةسِانذني كاس و‬
‫باسةكاى ‪ .‬ضةنذيو ثيهاطةي تشي بؤ كشاوة ‪.......‬‬
‫‪4‬‬
‫تايبةمتةنذييةكاني كاسطيِي كاس‪:‬‬
‫‪ .1‬كاسطيِي كاس ثةيوةنذي يةية بة كاسطيِي بة كؤمةأل ‪ ,‬واتا ‪ :‬ضاالكييةكاني بة كؤمةأل دةكشيت و بة تةنًا كاسةكاى هةاليةى تيليلةوة‬
‫ئةجنام نادسيت ‪.‬‬
‫‪ .2‬بووني ئامانج ‪ ,‬ياى ضةنذ ئاماجنيم و يةوهذاى بؤ بةديًيهانياى ‪.‬‬
‫‪ .3‬ثةيشِةو كشدى و سِاثةسِانذني كاسوباسو ضاالكية جؤساو جؤسةكاى ‪ ,‬هةاليةى ئةو كؤمةهة تاكانةوة ‪.‬‬
‫‪ .4‬بووني صانياسي ثيويظت بؤ طةسخظتين كشداسةكاني بشِياس داى و فةسماى دةسكشدى ‪.‬‬
‫‪ .5‬بووني طيظتةميلي ثةيوةنذي كاسا بؤ طةيانذني صانياسي بؤ ئةو اليةنانةي كة هة كاتي ثيويظت و دياسيلشاو دا ثيويظتياى ثي يةية ‪.‬‬
‫‪ .6‬بةدوا داضووى و ضاوديشيلشدني ضاالكيةكاى بؤ صانيين ضؤنيةتي جيبةجيلشدني كاسةكاى و سِاطت كشدنةوةي الداى و نةييصتين كةم و‬
‫كوسِييةكاى ‪.‬‬
‫‪5‬‬
‫سِؤهي كاسطيِي كاس ‪:‬‬
‫كاسطيِي طةسكةوتوو ضةنذ نيصانةيةكي دياسيلشاوي يةية كة دةتوانيت هة سِيطاي سِؤأل و طشيهطي بهاطيتةوة هة سِيلخشاودا هةم نيصانانةط ‪:‬‬
‫‪ .1‬طةشةكشدني صياتش هة سِيزةي بةسيةمًيهاني ئامي و تاكةكاى ‪.‬‬
‫‪ .2‬طةشةكشدني صياتش هة قةباسةي فشؤشنت و بة ديًيهاني ئاماجني شياو ‪.‬‬
‫‪ .3‬ثالني ثيصوةختة هة ضةسص كشدني ثاسةو دياسيلشدني ئاسِاطتةي خةسج و دانةوةي ‪.‬‬
‫‪ .4‬يةهطشتين تؤماسةكاى كة ضاالكي سِيلخشاوةكة تييذا تؤماسكشاوة وة يةهبزاسدني فةسمانبةسةكاى بة شيوةيةكي ثشِ بايةخ‪.‬‬
‫‪ .5‬بةسيةمًيهاني كاآل بة كواهييت بةسص و تةنذسوطت كة بةكاسبةس هيي سِاصي بيت ‪.‬‬
‫‪6‬‬
‫ثشِؤطةي كاسطيِي ‪:‬‬
‫صؤسبةي نووطةساى و بيمةنذاى هة كاسطيِي و سشيلخظنت دا ياوسِاى هةطةس ئةوةي كة ثشِؤطةي كاسطيِي هة ضواس سِةطةص ثيم ديت ‪ :‬وةصيفةي طةسةكي‬
‫كاسطيِي ئةوانيض ‪( :‬ثالى داناى ‪ ,‬سِيلخظنت ‪ ,‬ئاسِاطتة كشدى ‪ ,‬طةسكشدايةتي ‪ ,‬ضاوديشيلشدى ‪ .‬وةصيفةي ئاسِاطتة كشدنيض دةضيتة ناو يةموو‬
‫وةصيفةكاني تشةوة ‪ ,‬كاس دةكات بؤ ئةوةي ثيلياى ببةطتيتةوة ‪ .‬ثشِؤطةي كاسطيِي ثشِؤطةيةكي تي و تةواوة واتا ضواس وةصيفةكةيرتي ثيصوو‬
‫ثةيوةطت و بةيةكذا ضووى و يةسيةكةياى كاسدةكةنة طةس وةصيفةكاني تش و ثيي كاسيطةس دةبو ‪ ,‬صةمحةتيصة جياي بلةيتةوة ‪.‬‬
‫بةآلم بؤ ئاماجنةكاني هيلؤهيهةوة و هي تيطةيصتين ‪ ,‬يةسيةكةياى بة جيا مصتومشِ و هيلؤهيهةوةي هةباسةوة دةكةيو ‪.‬‬
‫هيةشذا تةنًا ثوختةيةن هة يةسيةكةياى باس دةكةيو ‪:‬‬
‫ثالنذاناى ‪: Planning‬‬
‫وةصيفةي ثالى داناى هة ثيصةوةي وةصيفةكاني تشةوة ديت و ثيض يةمووياى دةكةويت ‪ ,‬ئةو ضاالكيانةط هة خؤ دةطشيت كة بايةخ دةدةى بة‬
‫دياسيلشدني ئاماجنةكاني سِيلخشاوةكة و ئاماجنةكاني و ئةجنامة ئايهذةكاني كة مةبةطتة بةدي بًيهشيو ‪ ,‬يةسوةيا سِووى كشدنةوةي كاس و‬
‫ضاالكييةكاى و طياطةتةكاى و بةسنامة ثيويظتةكاى بؤ بةديًيهاني ئةو ئامانج و ئةجنامانة ‪.‬‬
‫‪7‬‬
‫سِيلخظنت ‪:Organizing‬‬
‫وةصيفةي سِيلخظنت بايةخ دةدات بة وةسطيِاني ئاماجنةكاى و ثالنةكاى و طرتاتيزيةكاى بؤ واقيعي كشداسي جيبةجيلاسي ‪ .‬هيةدا كشداسةكاى‬
‫دابةط دةكشيو هة نيواى يةكةكاى و يةمايةنطيلشدى هة نيوانيانذا بؤ طشةنتيلشدني يةكخظنت و تةسخاى كشدني كؤشصي تاكةكاى و كؤمةهةكاى‬
‫بؤ بةديًاتين ئاماجنةكاى ‪.‬‬
‫ئاسِاطتة كشدى ‪:Directing‬‬
‫ئةم وةصيفةية ثةيوةطتة بةو تاكانةوة هة سِيلخشاوةكةدا كاس دةكةى ‪ .‬كة بشيتيية هة سِيهمايلشدنياى و دةسكشدني فةسمانةكاى بؤياى و يانذانياى‬
‫و خظتهة طةسِي تواناكانياى و هيًاتوييةكاى بة شيواصيم كة سِوصامةنذي بؤياى بةديبًيهشيت و بةديًاتين ئاماجنةكاى بة توانظيت و‬
‫كاسيطةسيةوة فةسايةم بلات ‪.‬‬
‫ضاوديشي ‪:Controlling‬‬
‫ئةوةط دوايني وةصيفةية هة ثشِؤطةي كاسطيِيذا ‪ .‬بايةخ دةدات بة ثيوانةكشدني ئاماجنةكاى و ئةجنامةكاى كة بةديًاتووى و صانيين‬
‫ئاطتةكاني تاكةكاى و كؤمةهةكاى و بةساوسد كشدني بة ثيوةسة بابةتييةكاى و دؤصيهةوةي يةس جياواصيةن و وةسطشتين سِيو شويين سِاطتلشدنةوةي‬
‫ثيويظت ‪ ,‬ضاوديشيض بة ئامشاصيم دادةنشيت بؤ ثةسةثيذاى و ضاكلشدني بةسِيوةضووني كاسوباسةكاى ‪.‬‬
‫‪8‬‬
‫ئاطتة كاسطيِيةكاى‬
‫ئاطيت كاسطيِي باآل‬
‫ئاطيت كاسطيِي ناوةنذ‬
‫ئاطيت كاسطيِي جيبةجيلاسي‬
‫هةسِووي ئاطت و دةطةآلتةوة يةس دامةصساوةيةكي كاسطيِي حلومي بيت ياى طةس بة كةستي تايبةت ‪ ,‬دابةط دةبو بؤ طآ‬
‫ئاييت طةسةكي ‪ ,‬ئةوانيض ثيم ديو هة ‪( :‬ئاطيت كاسطيِي باآل ‪ ,‬ئاطيت كاسطيِي ناوةنذ ‪ ,‬ئاطيت كاسطيِي جيبةجيلاسي)‬
‫يةسطيلياى هة شيوةي يةسِةمةكيذا سِيضبةنذ كشاوة ‪.‬‬
‫‪-1‬ئاطيت كاسطيِي باآل (‪:)Top Level Management‬‬
‫مةبةطت هة كاسطيِي باآل هوتلةي يةسِةمي دةطةآلتة هة دامةصساوة ئيذاسييةكاى دا‪ ,‬ئةو ئاطتة ئيذاسيية هة بةسِيوةبةسة طرتاتيجيةكاى ي‬
‫دامةصساوةكة ثيم ديت ‪ ,‬كة بةس ثشطو داسِشتين ثالنة طرتاتيجيةكاى و بةدةطت ييهاني ئاماجنة طصتييةكانذا‪ ,‬واتة تةسكيضي طةسةكياى‬
‫دةخةنة طةس طةشة ثيذاى و بةسةو ثيض ضووني دامةصساوةكة هة داياتوودا‪.‬‬
‫ئةنذاماني ئةم ئاطتى ئيذاسيية باآلية ‪ ,‬بة طصيت بشيتني هة طةسؤكي يةكةمي دةصطاكة و جيطشةوةكاني ‪ ,‬بةيةماى شيوة هة يةس دامةصساوةكةيذا‬
‫ناوةكانياى جياواصة ‪ ,‬وةن ضؤى هة دامةصساوةي ئيذاسةي باآل ثيم ديت هة طةسؤكي حلومةت و وةصيشةكاى ‪.....‬يتذ‪.‬‬
‫‪9‬‬
‫‪-2‬ئاطيت كاسطيِي ناوةنذ ( ‪:)Middle Level Management‬‬
‫ئةم ئاطتة ئيذاسيية ‪ ,‬ئةو بوسِيوةبةسة ئيذاسييانة دةطشيتةوة كة بةسثشطو هة داسِشتين ثالى و ضاالكية تاكتيليةكاى ‪ ,‬واتة ئةسكي طواطتهةوةو‬
‫وسدكشدنةوةي ئاماجنة طصيت و طرتاتيجيةكانة بؤ بةسنامةي كاس و ئيجشائات و جيبةجيلشدى ‪ .‬كةواتة ئاطيت ئيذاسةي مامهاوةنذي وةن و ثشدي‬
‫ثةيوةنذي نيواى ئاطيت ئيذاسةي باآلو ئاطيت ئيذاسةي جيبةجيلشدى واية ‪ ,‬كة دواجاس يةمووياى ثيلةوة ثشِؤطةي كاسطيِي تةواو دةكةى ‪.‬‬
‫‪-3‬ئاطيت كاسطيِي جيبةجيلاسي (‪:)Low Level Management‬‬
‫ئةم ئاطتة ئيذاسيية كة يةنذآ جاس بة ئيذاسةي خواسوط دةناطشيت نضمرتيو ئاطيت دةطةآلتي ئيذاسييةو طةسثةسشيت سِاطتةوخؤي كاسي‬
‫جيبةجيلشدى ياى ثالني جيبةجيلاسي دةكات هة دامةصساوةكةدا ‪ ,‬وةن ضاوديشي بةشي بةسيةمًيهاى هة كاسطةيةكي دياسيلشاو دا ‪ ,‬بةسثشطي‬
‫ئاميةكاى ‪ ,‬بةسِيوةبةسي رووسي كاسطيِي ياى رميياسي ‪...‬يتذ‪.‬‬
‫‪11‬‬
‫كاسطيِي طةسضاوةي مشؤيي‬
‫*بشيتيية هةو كاسطيِييةي كةوا طشيهطي دةدات بة ئيض و كاسةكاني تاكة كشيلاسةكاى هة سِيلخشاودا ‪.‬‬
‫طشيهطي كاسطيي طةسضاوةي مشؤيي‪:‬‬
‫ئةطةس بيت و ئيمة ثةيوةطت بني بة ئةسكةكاى ياى كاسطيِيةكي باط هة طةسضاوةي مشؤيي ئةوا دةتوانني هة سِيلخشاو دووس بلةويهةوة هة صؤس‬
‫كيصة ئةو كيصانةط وةن ‪:‬‬
‫‪-1‬دامةصسانذني كةطي نةشياو هة شويين شياو ‪.‬‬
‫‪-2‬طشفت هة سِووي ياى صؤس بووني كاس ‪.‬‬
‫‪-3‬كةم بوونةوةي ضاالكي كشيلاس هة ئةجنامي نةبووني سِاييهاني باط و يةسوةيا بة بآ سِةضاوكشدني ياطاي كاس ‪.‬‬
‫ئاماجني كاسطيِي طةسضاوةي مشؤيي‪:‬‬
‫‪-1‬جيبةجيلشدني كاسي باط و دياسي بة دةطت بيهو هة سِيطةي مشؤظ ةكاى ‪.‬‬
‫‪-2‬يانذاى صياد بلات هةاليةى كشيلاسةكاى و يةسوةيا ثابةنذبوونياى بة كاس ‪.‬‬
‫‪-3‬وةسطشتو و داموصسانذى بة شيوةيةكي باط ‪.‬‬
‫‪11‬‬
‫كتيَيب ‪ :‬بهةماكاني كاسطيَشي كاس _ نوطةس ‪ /‬صانا جميذ ظادق‬
‫كتيَيب ‪ :‬بهةما نويَلاني كاسطيِي كاس _ نوطةس ‪ /‬د‪ .‬حظني حشيم‬
‫كتييب ‪ :‬بهةماكاني كاسطيِي _ نوطةس ‪ /‬م‪ .‬ثصتيواى فاصأل ظذيق‬
‫كتييب ‪ :‬ثشِيهظيجةكاني كاسطيِي كاس _ نوطةس ‪ /‬مًابات نوسي عبذاهوة‪-‬طامي ظابشِ عبذاهوة‬
‫كتييب ‪ :‬كاسطربِي كاس _ نوطةس ‪ /‬د‪.‬بشصؤ يمضة طويماى‪-‬يؤطش حممذ عوآل‪-‬طامي ظابشِ عبذاهوة‬
‫‪12‬‬
Download