HAIN HI NANAY? Frances A. Villamor I. Hain ku bibilnga Diin igkikita, Higugma nga nanay Ha am' nag palangga? II. Hin-u in nalipay, Hini nga kabidu, Sugád kan nanay, Bulung han kasubû? III. Hin-u in maantus, Ha amun pagugay, Sugád han natulapus Nga amun nanay? IV. Hain hi nanay, Diin daw pupuyu? Hiya an taglipay, Ha amun nag mayuyù, Marabut Samar Vhenz Tiozon Dinhe nga lugar ako nahimo nga tawo Pinaagi han Gugma han mga Kag-anak ko Nabaro paglakat samtang gin tutugwayan ako Han Gwapo ko nga tatay, an ngaran Romeo. Pag edad ko hin sais umiskoyla na ako Nga ginbibisita permi han buotan ko nga lolo Urog la malapdos han kan Mam Marie Lastiko Kay an akon mga kamulay pinansasantik ko. Hadto nga canahon bisan waray pa koryente Marisyo an BUNGTO kon bulanon an gab-i May mga ulitawo nga nandidiskarte Han mga daragahay nga inaaring ko permi. Asya ine nga lugar it diko makakalimtan Salit bisan mapakain ako lilingion ko ine it dalan Tungod kay dinhe man nga lugar nagpupuyo It akon hinigugma nga mga bugto. PINILI KO NGA HIGUGMAON KA HIN HILOM (Orig. English poem ni Rumi) Hinubad ha Waray ni: Michelle Amores Pinili ko nga higugmaon ka hin hilom... Kay ha kahilumon diri ko matatagamtaman an pagbale-warayon. Pinili ko nga higugmaon ka ha akon pag-inusahan... Kay ha akon pag-inusahan diri mo ako mababayaan Pinili ko nga mayuyuon ka hin distansyado... Kay an distansya papanalipdan ako ha kabido. Pinili ko nga hagkan ka pinaagi hiton hangin... Kay an kahagnaw han hangin ha imo bayhon magpabilin. Pinili ko nga ha inop ko ikaw paghangkupan... Kay ha akon inop waray ka kahumanan. DISYIMBRI IKA 30 HA 1896. ni Vicente I. de Veyra Mahudlum, mamingaw nga kaagahun, ha us' nĝa patag,-ha Bagungbayan; us' nga ginapus, hiyúm an bayhun, gin susunud mğa kasundaluhan. Ha iya luyú, an mga lubluban, an maglingu nga mga kapadian, ngan dit' ha un han, mğa kabugtuan, paginaw buhat han Kakatsilaan. Waray pagiha binati in rupukdupuk, ngan an ginapus hinay napulikwang, an huna nira kun an ulu ma dugmuk, An iya tinguha upúd man kakawang. Natuman pagpaaprak han utuk, kundi ira man ginhadian natikwang. GINDAYAW KU IKAW NI ESPIRIDION BRILLO Tuna nga maribhung an imu hinmat-an, Bisaya nga tuna matignus pagtamnan, Harani han dagat nga binulawanan, Harukan han adlaw did' ha máy' sidlángan. Maanyag nga tuna ayún,han tagsiday, Bungtu han kabukdan nga mga maghusay, An ira alimyun ginhawa nga uray, Hadtun mga tukmu ngan mga dundunay. Damu nga tigsiday han gugma inatkan, Pagtan-aw han damu nga kabiyuusan, Usá ka ha ira maruyu pagkit-an, Maról nga mahiyum mutya han Tanawan. An imu paniplat mapawa kaupay, Kay amu an sulhug han imu kahusay; Kahusay nga putli bilíng han kalipay, Butang nga pinili han gugma nga uray.. Kanáy kasingkasing an diri malukmay, An imu ladawan nga mahiyumhiyum, Kapin kamaningning sugàd hin bituun, An sulhug han buln ha imu an turun.. Nababawanagan putli mu nga bay hun, Hin imu panhayhayun, panhayhayun, nga hinay An tawu nga kulang hin gugma nga angay, Han gugma ku amut... halad ku nga tunay. Hi ikaw an tubig inumun han gugma, Dugús an katam-is burabud ha tuna, An mga tigasaw nga miginuhawan, Masayúp ha iya kay lagdu pagbilnğun. Ikaw an himaya han sugád ha akun, Lipay han kasakit han mahigugmann.. Aada ha imu, puraw nga tinguha, Ug kaginhawaan nakun din' ha tuna. Kun an paghigugma mayadá sinbahan, Ikaw an diyusnun nga iya ladawan, An ak' kasingkasing an imu tumbanan, An akun kuryapi an imu kakaptan. AYAW NA HA AK’ PANUMDUM NI ILUMINADO LUCENTE (Ngadtu Kan Julieta.) Limuta aku kun imu man karuyag, Han atan mğa sabut ayaw paghiulingag, Kun may' imu basul han una nga higugma, Bilíng ikaw hin lain nga say magpapalangga. Waray sapayán kun imu aku limutuo, Di' man ngani ak' karuyag hin gugma nga pinirit, An akun pagmayuyu kun imu pagmarautun, Mabulág aku ha imu... mabulag nala nga pirit! Iuuli ku ha imu an gugma nga makalit, Diri ku buut magtipig hin gugma nga malubad, Iuuli man ngadi ha akun an hingpit nga kasakit, Iuli pati an harúk nğu, ak' ha imu hatag. PILIPINAS NI CASIANO L. TRINCHERA PILIPINAS, Irúy nga amun gin mat-an, kanán Pilipinus tuna nga natawuhan, diin man nga purù hinín kalibutan, may' paghitanding niya ha kabaysayan.. Diin man nga piliw hamuut simhutún, pasaráng nga hamút kanan burak dahun, huyuhuy hin hangin ha mga kakurulpun, may' upúd nga bahu kapin kamaamyun. Ha mga kagurangan kun ha kakurulpun, ha pungkay hin kahuy kapin ka higtaas," magtil-is nga huni masukut batiun, kauán tamsi pagsiday hinin Pilipinas. Kun katutnĝa na ha mga kagabihun. mahawan nga langit lukup hin bituun, danay may' mahulug pumanuy kitaun, humugdun ha iya manag inawitun. An mga kabukiran lukúp hin bahandi, diin naparayaw an iya kamahalan, may "mina" hin uring, asupri, salapi, burabud han himaya nga gin titikangan. Ubus magrayhakun an iya tanaman, kay tagsa nga dahun daw may pagparayaw, mayada bukid nga katitingalahan, an ngaran GIRASOL atubang ha adlaw. Irúy Pilipinas, pinaurug kaupay, kanan Pilipinu hinigugma hin uray, maghiruhirayu bumaya hin bay bay, diri linilimut an iya kahusay.. Danay usahay kun tinstalikdan, mamingaw nga uras hiya ginigiknan, ha butnga hin lawúd ha mga kadagatan, kanán magsarakay sinasalumaan. Kun atun babatiun mga panugauk, ha mga kaagahun siyahan nga punias, paghatag, pag-awit, itu han manuk, ha mahal nga tuna: inin Pilipinas. Kinikilala gud infn iya pagka anyag, ha diin man nga tuna may paghibantug, an iya pagkaangay, bis' diin huyayag, sanglit nga atun gin papasingurug. Kun ha kagab-ihun nga maguuuran, managhinuni mga kapaklahan, waray ruhaduha gin lilinaylayan, inin Pilipinas nga ira natubuan. AN MAROL NI NORBERTO ROMUALDEZ Bukad ka nga pili-mahal, pinalangga, nga ha Pilipinas-ikáw turúk-banwa; bisan ha kasigtanpaghiburubutnga, tungúd han hamút mu-hintutultulan ka. Madalumdumay pa-adtun kaagahun, an kahuy, an tuna-humúg pa, yamugun linulusad kaná-basi pagburuun hinay an paghabak-kay pagtutuhugun. Kun nagpupurák na-an sirak han adlaw, an ka maayun mu-na hayág, na lutáw, an gamay nga tun-ugna parát ha bawbaw daw sarusalaming-nakiblat, nasilaw. Ngan kun, nabantad na-na huyúb an hangin an dahún, bukád mu-nan ngingilingkiling: mga tamsi na siring: Kahamut nga bukád!-Hain daw la, hain?" Ka tunud han adlaw-ka papas han lamrag nadaup, naduaw-an mga bukatkat, nga kun madulum na-putus ka hin in-gat, paglawag an ira-han imu kaanyag. Mabuság nga maról-daw tun-ug nga bagtik nga pumpun ha banwa-biribhi han langit, ikaw susgaranan-han ka waray dum-it, hadtun kamahinis-kaputli nga hingpit, Itún pangamyum mu-amu an ladawan, hadtun kamaupay-tuptup nga batasan: an bantug na latus-ha kahagrayuan, sugád han hamút mu-nga nagsasasarang. Sanglit inurúg ka-bisan turúkbanwa, ngan gin-tatanaman-kay hinihigugma: saklay ka ha liug-han mga daraga, tunuhug hin lanut-bawbaw ha 'kandun-ga. PAGBANGUN PEPE NI ILUMINADO LUCENTE Waray pagad kabug-us an am' kahimayaan. An tuman nasalidsid nga imu binayaan... Buhát, pagbangun anay dida ha imu lubnğanan, Kadi-a kami panubsa han amun kakurian. Masinamdungun, masakit an Iriy ta nga Tuna, Dayuday pamarisbis han iya mga luhà: Naungara pa hin anak nga ha iya mapakità Hin tinguha, hin pag-antus, hin higugmà. Hunahuna mu adtu nga ha imu kamatay un, Madangat na an kalipay nga ginhihiningyapun...... Waray!: mangitngit, madalumdum an m' kabubuwasun Ha kalalawan han sakit nag aantus gihapun. Matuud an mga pulung didá han im' panamilit, "Kamatay, amu an pagpahuway ha kinabuhing masakit",. Kundi, baya-i gad anay kanan luboganan kangitngit, Ngan balik hin pangita han kaluwasan nga hingpit. Iin' kami nalilibutan hin mga mag-awaanun, An mga pagruhaduha say naguup ha dumdum, Matugut kabá, Rizál, nga an Pilipinas bihagun, Hin lain liwat nga agarun nga sama mauripunun? Waray pagad kabug us an am' kahimayaan, An gutiay nga im' bilin bangin ngani matugdang.... Buhat! pagbangun na anay didá ha imu lubnğanan, Kadi-a kami panubsa ha amun kakurian. WARAY NIM KAMATAYON NI CEFERINO D. MONTEJO Waray nim kamatayon. Buwa la an siring nga tampo ka na didto ha kutkot han kamiminatyan, kay uunan'on namon in pakasiring nga patay ka kun ha mga bislak han mga dampog, ha pagpula han Sidlangan; ha pagsubang han bulan, han sidlit han adlaw ha pagbukalkag han marol ngan tsampaka ug pagsarang han hamot han burak ug dama-de-noche, kinikita namon an imo dagway? Dida han mga tina han kaagahon dida hit paglandaw han bukid ha Kanhuraw dida hit paglara han ira mga salag han maya, dida hit paglandaw han acacia, dida hit paghaganas han mga balod dida ha katunod ug pagsubang han adlaw, Diri ka namon hikakalimtan kay sinasantop ka namon ha amon panumduman, buod han amon kalag dida han pagkapusak han mga balod, dida ha matil-is nga huni han tikbubulan, dida hini nga tuna nga amon yana tinutumban, An im kinabuhi, an mga dalid han im tunan-on nga pagpuyo hini nga walog han luhaan nababanhaw dida ha ikinapagsubang han bulan,- hito nga bulan nga sukot nimo higadayan ha im mga siday, kay an im kalag waray kapara, waray kawagtang, sugad han kawagtang han amon mga inop. Waray nim kamatayon.. diri ka manta mamamatay ha amon kasingkasing!