28/10/2022 BÀI GIẢNG THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ Giảng viên: Hà Hiền Minh Email : hahienminh.cs2@ftu.edu.vn NỘI DUNG - Chương 1: Tổng quan về TMĐT - Chương 2: Một số mô hình kinh doanh TMĐT - Chương 3: Xây dựng website TMĐT - Chương 4: Marketing điện tử - Chương 5: Hợp đồng điện tử và chữ ký số 1 28/10/2022 KẾ HOẠCH CHI TIẾT SỐ BUỔI HỌC 11 – 12 buổi 01 01 buổi 01 – 02 buổi NỘI DUNG Học lý thuyết Thực hành Báo cáo viên Báo cáo dự án TMĐT Thảo luận nhóm 1. Lập nhóm gồm 6-7 thành viên (10 nhóm trong lớp) 2. Thực hiện bài tập sau: 2 28/10/2022 N1 N3 N2 ... N4 N6 N7 N5 CÁCH THỨC TÍNH ĐIỂM - Điểm chuyên cần: 10% - Điểm giữa kỳ: 30%, bao gồm: + 15%: Bài kiểm tra giữa kỳ + 15%: Báo cáo ý tưởng TMĐT - Điểm cuối kỳ: 60% 3 28/10/2022 BÁO CÁO DỰ ÁN TMĐT • Ý tưởng: 50% + Xác định sản phẩm: 10% + Xác định khách hàng mục tiêu: 10% + Xác định mô hình kinh doanh TMĐT: 30% • Công nghệ: 50% + Website: nội dung (10%); tính thẩm mỹ (10%) + Tiện ích mở rộng (20%): ít nhất 4 + Công cụ e-marketing (10%) Lưu ý 1 - Số buổi thực hành: 01 buổi tại lớp, sau đó các nhóm tự hoàn thiện dự án ở nhà; - Tham gia buổi báo cáo thực hành là bắt buộc. Trường hợp vắng sẽ bị trừ 30% điểm nhóm. Vắng có lý do chính đáng có thể được sắp xếp báo cáo lại theo lịch của giảng viên; 4 28/10/2022 Lưu ý 2 - Sau mỗi bài thuyết trình/báo cáo đều phải nộp báo cáo bản cứng để giảng viên xem và lưu lại kết quả; - Trước khi thuyết trình các nhóm cần kiểm tra khả năng kết nối của máy cá nhân với máy chiếu của trường. Tránh trường hợp đến buổi thuyết trình mới phát hiện máy không kết nối được; - Phải chuẩn bị bài thuyết trình trước khi đến lớp. Tránh mất thời gian chỉnh sửa. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Giáo trình Thương mại điện tử (Trường Đại học Ngoại thương); 2. E-commerce 2020-2021, Kenneth Laudon (e-book) 3. Báo cáo Thương mại điện tử Việt Nam (2005 đến 2015) 4. Chỉ số Thương mại điện tử Việt Nam (2012 đến 2022) 5. Sách trắng Thương mại điện tử Việt Nam (2018 đến 2022) 6. www.idea.gov.vn (website của Cục TMĐT và Kinh tế số) 7. www.vecom.vn (website của Hiệp hội TMĐT Việt Nam) 8. Sách, báo, tạp chí, Internet... 5 28/10/2022 6 28/10/2022 CHƯƠNG 1 TỔNG QUAN VỀ TMĐT Chương 1: Tổng quan về TMĐT 1 Lịch sử phát triển của TMĐT 2 Một số khái niệm TMĐT 3 Tổng quan về TMĐT Việt Nam 4 Lợi ích và hạn chế của TMĐT 7 28/10/2022 Thảo luận nhóm Thảo luận câu hỏi sau: TMĐT đã thay đổi cuộc sống của bạn như thế nào? 8 28/10/2022 1. Lịch sử phát triển của TMĐT 2007 – Hiện tại: REINVENTION 2001 - 2006: CONSOLIDATION 1995 – 2000: INVENTION 1. Lịch sử phát triển của TMĐT 1995 – 2000: INVENTION • Những cải tiến mang tính đột phá; • Khái niệm liên quan TMĐT; • Các công ty dot.com; • Quảng cáo sản phẩm trên website; • Thời kỳ của những phát minh thử nghiệm, cổ phần hóa công ty và cạnh tranh gay gắt; DN va và nh, gim trung gian 9 28/10/2022 1. Lịch sử phát triển của TMĐT 2001 - 2006: CONSOLIDATION • Chú trọng vào khía cạnh kinh doanh hơn là công nghệ • Củng cố những cái sẵn có quan trọng hơn sáng tạo • Cái khoản đầu tư tài chính cho các công ty start-up bị thu hẹp 1. Lịch sử phát triển của TMĐT 2007 - Present: REINVENTION Ra đời những mô hình kinh doanh mới dựa trên sự phát triển của khoa học công nghệ và mạng xã hội. 10 28/10/2022 EVOLUTION OF E-COMMERCE 1995 - 2000 2001 - 2006 2007 - Present Technology - driven Business - driven Mobile social, mobile technology enables local, and commerce Revenue growth emphasis Earnings and profits emphasis Audience and social network connection emphasis Venture capital financing Traditional financing Smaller investments; early small firm buyouts by large online players Ungoverned Stronger regulation and governance Extensive government surveillance Entrepreneurial Large traditional firms Entrepreneurial social and local firms EVOLUTION OF E-COMMERCE 1995 - 2000 2001 - 2006 2007 - Present Proliferation of small online intermediaries renting business processes of larger firms Disintermediation Strengthening intermediaries Perfect markets Continuation of online Imperfect markets, brands market imperfections; and network effects commodity competition in select markets Pure online strategies Return of pure online Mixed “bricks and clicks” strategies in new markets; strategies extension of bricks and clicks in traditional retail markets 11 28/10/2022 EVOLUTION OF E-COMMERCE 1995 - 2000 2001 - 2006 2006- Present First-mover advantages Strategic follower strength; complimentary assets First-mover advantages return in new markets as traditional web players catch up Low complexity retail products High complexity retail products Retail, services and content 1. Lịch sử phát triển của TMĐT 12 28/10/2022 8 UNIQUE FEATURES OF E-COMMERCE TECHNOLOGY Ubiquity Internet/Web is available everywhere: at work, at home and elsewhere via mobile devices, anytime Global reach The technology reaches across national boundaries, around the Earth Universal standards There is one set of technology standards, namely Internet standards Richness Video, audio and text messages are possible Interactivity The technology works through interaction with the user Information density The technology reduces information costs and raises quality Personalization/ Customization The technology allows personalized messages to be delivered to individuals as well as groups Social technology User content generation and social networking 2. Một số khái niệm TMĐT The narrow sense The broad sense (Definition of UNCTAD) 13 28/10/2022 2.1. Khái niệm TMĐT theo nghĩa hẹp Thương mại điện tử là việc mua bán hàng hóa và dịch vụ thông qua các phương tiện điện tử và mạng viễn thông, đặc biệt là máy tính và mạng Internet. PHƯƠNG TIỆN ĐIỆN TỬ Phương tiện điện tử là phương tiện hoạt động dựa trên công nghệ điện, điện tử, kỹ thuật số, từ tính, truyền dẫn không dây, quang học, điện từ hoặc công nghệ tương tự. (Nguồn: Khoản 10, điều 4 – Luật giao dịch điện tử 2005) 14 28/10/2022 MẠNG VIỄN THÔNG ▪ Mạng điện thoại; ▪ Mạng truyền hình; ▪ Intranet; ▪ Extranet; ▪ Internet (mạng 3G, 4G, 5G); HOẠT ĐỘNG THƯƠNG MẠI Hoạt động thương mại là hoạt động nhằm mục đích sinh lợi, bao gồm mua bán hàng hoá, cung ứng dịch vụ, đầu tư, xúc tiến thương mại và các hoạt động nhằm mục đích sinh lợi khác. (Nguồn: Khoản 1, điều 3 – Luật thương mại 2005) 15 28/10/2022 2.2. Khái niệm TMĐT của UNCTAD Khái niệm TMĐT theo chiều ngang – Góc độ doanh nghiệp: MSDP Khái niệm TMĐT theo chiều dọc: Góc độ nhà quản lý: IMBSA MSDP 16 28/10/2022 E-Marketing Các hoạt động E-marketing •Nghiên cứu thị trường •Marketing qua website •E-mail marketing •Công cụ tìm kiếm •Marketing di động •Mạng xã hội •… E-sales • Đặt hàng trực tuyến • Giỏ hàng trực tuyến • Dữ liệu khách hàng • Quản lý đăng nhập • Tự động hóa giao địch 17 28/10/2022 E-distribution Downloads (sản phẩm số hóa) Cải tiến hệ thống phân phối (hàng hóa hữu hình) • E-logistics • Hải quan điện tử • C/O điện tử • Kho hàng điện tử • Chuỗi cung ứng điện tử • Quản lý phân phối điện tử E-payment Thanh toán điện tử được định nghĩa là bất kỳ hình thức chuyển tiền nào được thực hiện thông qua các thiết bị điện tử. Hệ thống thanh toán điện tử: • Thẻ tín dụng • Ví điện tử • Tiền điện tử • Hệ thống kiểm tra thanh toán điện tử • Hệ thống thanh toán không dây 18 28/10/2022 IMBSA Infrastructure Internet: an interconnected network •1961 – 1974: giai đoạn “innovation” •1975 – 1994: giai đoạn “institutionalization” •1995 – present: giai đoạn “commercialization” World wide web / Web •Web 1.0: readable •Web 2.0: writable •Web 3.0, 4.0: executable 19 28/10/2022 Infrastructure Message Thông điệp dữ liệu là thông tin được tạo ra, được gửi đi, được nhận và được lưu trữ bằng phương tiện điện tử. (Nguồn: Khoản 12, điều 4 – Luật giao dịch điện tử 2005) 20 28/10/2022 Basic & Specific Rules Basic Rules (Nguồn: Báo cáo TMĐT Việt Nam 2015) Basic & Specific Rules Specific Rules (Nguồn: Báo cáo TMĐT Việt Nam 2015) 21 28/10/2022 Application (Nguồn: Báo cáo TMĐT Việt Nam 2022) Lưu ý 1 1. Cửa hàng “Brick and mortar”: mua hàng tại cửa hàng 2. Cửa hàng Virtual (pure-play hay click and browse): mua hàng trực tuyến 3. “Click and mortar” (brick and click) store: có thể mua hàng trực tuyến hoặc mua hàng trực tiếp 22 28/10/2022 Lưu ý 2 TMĐT không thuần túy TMĐT thuần túy Quy trình được thực hiện trực tuyến Khách hàng mua hàng trực tuyến nhưng việc giao hàng sẽ thực hiện thông qua các phương tiện truyền thống Lưu ý 2 23 28/10/2022 Lưu ý 3 E-commerce E-business Ứng dụng công nghệ Ứng dụng công nghệ để thực hiện các giao thông tin vào quy trình dịch với các đối tác bên trong công ty bên ngoài công ty Lưu ý 3 24 28/10/2022 3. Tổng quan về TMĐT Việt Nam - Cổng thông tin ecvn do Bộ công thương chủ trìchính thức đi vào hoạt động từ 8/2005 - Luật GDĐT VN được thông qua vào 11/2005 và có hiệu lực từ 3/2006 - 6/2006: thông qua Luật công nghệ thông tin - 25/6/2007: thành lập Hiệp hội TMĐT Việt Nam 2011 2009 2007 2005 3. Tổng quan về TMĐT Việt Nam 2011 2009 2007 2005 - 6/2008: thành lập Trung tâm chứng thực Chữ ký số quốc gia thuộc Cục ứng dụng CNTT - Triển khai Chương trình TrustVn - Ra đời Cổng thanh toán trực tuyến Smartlink – MasterCard vào 16/3/2009 - Thông qua Luật viễn thông vào 11/2009 25 28/10/2022 3. Tổng quan về TMĐT Việt Nam - Ứng dụng mạnh mẽ các dịch vụ công trực tuyến phục vụ hoạt động kinh doanh – thương mại: hải quan điện tử (ECUS), chứng nhận xuất xứ (eCoSys), khai thuế điện tử (iHTKK hoặc TVAN), hệ thống cấp phép NK tự động.... 2011 2009 2007 2005 3. Tổng quan về TMĐT Việt Nam 2011 2009 2007 - Đánh dấu việc kết thúc 5 năm triển khai Kế hoạch tổng thể phát triển TMĐT giai đoạn 2006 – 2010 2005 26 28/10/2022 - Kế hoạch tổng thể phát 3. Tổng quan về TMĐT Việt triển Nam thương mại điện tử Việt Nam giai đoạn 2011 – 2015 - Chương trình phát triển TMĐT quốc gia 20162020 2011 2009 2007 2005 3. Tổng quan về TMĐT Việt Nam 27 28/10/2022 3. Tổng quan về TMĐT Việt Nam 3. Tổng quan về TMĐT Việt Nam 28 28/10/2022 3. Tổng quan về TMĐT Việt Nam 3. Tổng quan về TMĐT Việt Nam 29 28/10/2022 Sách trắng TMĐT Việt Nam 4. Lợi ích và Hạn chế của TMĐT 30 28/10/2022 4. Lợi ích và Hạn chế của TMĐT – Lợi ích Giảm chi phí Tăng doanh thu Đối với người bán Duy trì và phát triển quan hệ khách hàng Nâng cao năng lực cạnh tranh 4. Lợi ích và Hạn chế của TMĐT – Lợi ích Chi phí giảm Đối với khách hàng Thuận tiện hơn 31 28/10/2022 4. Lợi ích và Hạn chế của TMĐT – Hạn chế Các vấn đề mặt thương mại Đối với người bán Các vấn đề về mặt công nghệ Các vấn đề pháp lý 4. Lợi ích và Hạn chế của TMĐT – Hạn chế Thiếu an toàn Đối với khách hàng Giảm các giao tiếp xã hội trực tiếp 32