(2021-yil yanvar-sentabr oylari
uchun dastlabki maʼlumot)
OʻZBEKISTON RESPUBLIKASI
TASHQI SAVDO AYLANMASI
Tashqi iqtisodiy faoliyat
va savdo statistikasi boshqarmasi:
(71) 202-8044(45)
2021- yilning yanvar-sentabr oylari yakuni bilan respublikaning tashqi
savdo aylanmasi (matnda TSA) 28 216,0 mln. AQSH dollarini tashkil etib,
2020-yilga nisbatan 680,4 mln. AQSH dollariga yoki 2,5 % ga koʻpaydi.
TASHQI SAVDO AYLANMASI VA BALANSI
(yanvar-sentabr mln. AQSH dollari)
1
TSAda eksport hajmi
10 329,2 mln. AQSH dollariga
(17,2 % ga kamaydi) va
import hajmi 17 886,8 mln.
AQSH dollariga (18,7 % ga
koʻpaydi) yetdi.
Hisobot
davrida
–
7 557,6 mln. AQSH dollari
qiymatida passiv tashqi savdo
balansi qayd etildi.
Maʼlumot
uchun:
Oʻzbekiston
Respublikasida tovarlar tashqi savdosi
statistik koʻrsatkichlarini shakllantirishda,
Tashqi
iqtisodiy
faoliyat
tovar
nomenklaturasi (keyingi oʻrinlarda TIF TN)
bilan birgalikda, Birlashgan Millatlar
Tashkilotining Xalqaro standartlashgan
savdo tasniflagichi (keyingi oʻrinlarda –
XSST) ishlatiladi. Bu oʻz navbatida tahliliy
maqsadlarda eksport va import qilinadigan
tovarlarni 10 ta katta qismga guruhlash
uchun imkon beradi. Tovarlarni XSST
boʻyicha kodlashtirish, TIF TN va XSST
oʻrtasida oʻtish kalitlari yordamida amalga
oshiriladi.
OʻZBEKISTON RESPUBLIKASI BILAN TASHQI SAVDO AYLANMASI
ENG YUQORI ULUSHGA EGA BOʻLGAN DAVLATLAR
(2021- yil yanvar-sentabr, mln. AQSH dollari)
2
OʻZBEKISTON RESPUBLIKASI TASHQI SAVDO AYLANMASI
OYLIK DINAMIKASI (yanvar-sentabr, mln. AQSh dollari)
4 998,5
4 250,1
2 885,1
2 935,9
3 440,3
3 217,3
3 719,7
3 252,2
2 585,4
3 551,1
2 990,1
2 666,0
2 303,0
2 216,7
2 214,2
yanvar
fevral
mart
aprel
2020- yil
3 399,8
2 955,0
2 171,2
may
iyun
iyul
avgust sentabr
2021- yil
Tashqi savdo aylanmasining eng katta hajmi 2021- yil may oyida qayd etilib,
4 250,1 mln. AQSH dollarini tashkil etdi. 2020-yilning shu oyiga nisbatan 2 078,9
mln. AQSh dollariga koʻpaydi.
2021- yil sentabr oyida tashqi savdo aylanmasi hajmi 3 252,2 mln. AQSh
dollarini tashkil etdi va 2020- yilning shu davriga nisbatan 10,1 foizga koʻpaydi.
OʻZBEKISTON RESPUBLIKASI TASHQI SAVDO AYLANMASI
CHORAKLIK DINAMIKASI
(yanvar-sentabr, mln. AQSh dollari)
2021- yilning III choragida Oʻzbekistonning tashqi savdo aylanmasi
10 203,1 ​mln. AQSh dollarini tashkil etib, II-chorak ko'rsatkichiga nisbatan 6,5
foizga kamaydi.
3
Tashqi iqtisodiy faoliyat boʻyicha 20 ta yirik hamkor-davlatlar orasidan
to‘rtta davlatda faol tashqi savdo balansi kuzatilgan, xususan, Afgʻoniston,
Qirgʻiz Respublikasi, Tojikiston va Turkiya shular jumlasidandir. Qolgan 16 ta
davlatlar bilan passiv tashqi savdo balansi saqlanib qolmoqda.
20 TA YIRIK HAMKOR-DAVLATLAR ICHIDA
TOʻRTTA FAOL TASHQI SAVDO BALANSI
KUZATILGAN DAVLATLAR
(2021- yil yanvar-sentabr)
Oʻzbekiston jahonning 179 ta mamlakatlari bilan savdo aloqalarini
amalga oshirib kelmoqda. TSAning nisbatan salmoqli hissasi Xitoy Xalq
Respublikasida (19,1 %), Rossiya Federatsiyasida (18,1 %), Qozogʻistonda
(9,9 %), Turkiyada (8,6 %), Koreya Respublikasida (4,9 %), Qirgʻiz
Respublikasi (2,4 %) va Germaniyada (2,0 %) qayd etilgan.
4
OʻZBEKISTON RESPUBLIKASINING YIRIK HAMKOR DAVLATLAR
BILAN TASHQI SAVDO AYLANMASI DINAMIKASI
(yanvar-sentabr, mln. AQSH dollari)
Davlatlar
Xitoy Xalq Respublikasi
2019- y.
2020- y.
2021- y.
5 597,4
4 605,5
5 385,0
1 928,9
3 668,5
1 370,4
3 235,0
1 794,6
3 590,4
Rossiya Federatsiyasi
4 704,3
4 053,7
5 116,5
Eksport
Import
Qozogʻiston
Eksport
Import
1 794,9
2 909,4
2 526,6
1 044,0
1 482,6
1 839,4
877,6
1 054,3
2 999,5
2 018,3
647,8
1 370,5
1 432,1
650,8
1 463,5
3 653,1
2 803,4
840,3
1 963,1
2 432,1
1 251,7
961,8
781,4
1 180,3
2 080,6
75,0
2 005,6
637,7
530,1
107,5
743,7
36,8
706,8
436,9
104,9
332,0
428,2
426,4
1,8
282,1
94,0
188,0
1 599,4
34,1
1 565,4
660,4
560,8
99,7
572,3
51,3
521,1
382,8
97,8
285,1
544,7
543,1
1,7
307,0
83,5
223,5
1 373,7
37,4
1 336,3
681,8
562,0
119,8
560,5
44,7
515,8
491,4
136,9
354,5
488,9
486,7
2,2
451,3
142,0
309,2
Eksport
Import
Тurkiya
Eksport
Import
Koreya Respublikasi
Eksport
Import
Qirgʻiz Respublikasi
Eksport
Import
Germaniya
Eksport
Import
Turkmaniston
Eksport
Import
Аfgʻoniston
Eksport
Import
Ukraina
Eksport
Import
5
OʻZBEKISTON RESPUBLIKASINING YIRIK HAMKOR DAVLATLAR
BILAN TASHQI SAVDO AYLANMASI DINAMIKASI
(yanvar-sentabr, mln. AQSH dollari)
Davlatlar
2019- y.
2020- y.
2021- y.
Tojikiston
353,0
355,1
407,5
Eksport
Import
223,0
130,0
284,8
70,3
337,2
70,3
264,1
260,2
358,9
17,4
246,7
362,1
17,0
345,1
514,1
20,2
493,9
321,0
19,7
301,3
304,0
155,0
149,0
260,6
33,7
226,9
93,5
0,9
92,7
109,4
12,6
96,8
251,4
144,9
106,6
9,0
251,3
324,8
21,1
303,7
213,0
18,0
195,0
263,4
11,1
252,3
177,8
108,0
69,8
194,6
30,1
164,5
51,3
0,6
50,6
146,4
16,1
130,3
183,8
87,3
96,5
21,4
337,5
347,8
47,3
300,5
339,4
41,9
297,5
313,2
29,1
284,1
307,0
130,7
176,3
276,5
38,6
237,9
276,1
1,8
274,3
223,0
51,8
171,3
219,9
7,8
212,1
Hindiston
Eksport
Import
Litva
Eksport
Import
AQSH
Eksport
Import
Italiya
Eksport
Import
Eron
Eksport
Import
Belarus Respublikasi
Eksport
Import
Braziliya
Eksport
Import
Niderlandiya
Eksport
Import
Latviya
Eksport
Import
6
OʻZBEKISTON RESPUBLIKASINING HUDUDLAR KESIMIDA
TASHQI SAVDO AYLANMASI (2021-yil yanvar-sentabr)*
Mln.
AQSH
dollari
O‘zbekiston
Respublikasi
Qoraqalpog‘iston
Respublikasi
hududlar:
Oʻsish
sur’ati,
% da
Toshkent sh. – 11 554,9
28 216,0
102,5
468,2
122,9
Andijon
2 171,7
108,6
Buxoro
659,4
109,6
Jizzax
350,7
50,3
Qashqadaryo
418,4
110,7
Navoiy
900,6
101,2
Namangan
791,5
119,9
Samarqand
1 328,8
127,6
Surxondaryo
306,9
107,4
Sirdaryo
516,2
128,9
Toshkent
3 883,1
119,6
Farg‘ona
1 353,3
130,5
Xorazm
372,0
113,1
11 554,9
135,6
Toshkent sh.
Eng yuqori hajm,
mln. AQSH dollari
Toshkent – 3 883,1
Andijon – 2 771,7
Eng quyi hajm,
mln. AQSH dollari
Qashqadaryo – 372,0
Jizzax – 350,7
Surxondaryo – 306,9
Respublika tashqi savdo aylanmasi tarkibida eng yuqori ulushni Toshkent
shahri 41,0 % ulush bilan 11 554,9 mln. AQSH dollarini, eng quyi ulushni esa
Surxondaryo viloyati 1,1 % ulush bilan 306,9 mln. AQSH dollarini tashkil etdi.
* Tabiiy gaz va elektr energiyasi yetkazib berish, shuningdek, maxsus eksport
boʻyicha rasmiy statistik ma’lumotlar, Oʻzbekiston Respublikasi viloyatlari, shaharlar va
tumanlari boʻyicha taqsimlanmagan.
7
2021- yilning yanvar-sentabr oylarida, Oʻzbekiston Respublikasi tashqi
savdo aylanmasining uchdan bir qismi yoki 38,4 % i MDH davlatlariga toʻgʻri
kelib, tashqi savdo aylanmasidagi 2020- yilning mos davriga nisbatan ulushi 7,9
% ga koʻpaygan.
OʻZBEKISTON RESPUBLIKASINING TASHQI SAVDO AYLANMASIDA
MDH MAMLAKATLARI VA BOSHQA XORIJIY DAVLATLARNING
HAJMLARI DINAMIKASI
(yanvar-sentabr, mln. AQSH dollari, ulushi, % da)
Boshqa xorijiy davlatlarning TSAsi 2021- yilning yanvar-sentabr oylarida
2020- yilning mos davriga nisbatan 8,0 % ga kamaydi va jami TSAdagi ulushi
61,6 % ni tashkil etdi.
8
OʻZBEKISTON RESPUBLIKASINING MDH MAMLAKATLARI
BILAN TASHQI SAVDO AYLANMASI
(2021- yil yanvar-sentabr, mln. AQSH dollari)
Oʻzbekiston Respublikasining MDH mamlakatlari bilan tashqi savdo
aylanmasi 2021- yil yanvar-sentabr holatiga koʻra 10 827,7 mln. AQSH dollarini
tashkil etdi. Shundan eksport – 3 770,3
mln. AQSH dollariga yetgan boʻlsa,
import – 7 057,4 mln. AQSH dollari qiymatida qayd etildi.
Oʻzbekiston Respublikasining MDH
mamlakatlari
bilan
tashqi
savdo
aylanmasining eng yuqori hajmlari Rossiya
Federatsiyasi
(47,3
%),
Qozogʻiston
(25,9 %) hamda Qirgʻiz Respublikasi
(6,3 %) davlatlari bilan qayd etildi.
9
OʻZBEKISTON RESPUBLIKASINING YEVROOSIYO IQTISODIY
ITTIFOQIGA A’ZO DAVLATLAR BILAN TASHQI SAVDO AYLANMASI
(yanvar-sentabr, mln. AQSH dollari, ulushi, % da)
Oʻzbekiston Respublikasining
Yevroosiyo iqtisodiy ittifoqiga a’zo
davlatlar bilan tashqi savdo
aylanmasi 8 887,8 mln. AQSH
dollarini tashkil etdi. Shundan
eksport hajmi 2 911,6 mln. AQSH
dollari, import hajmi esa 5 976,2
mln. AQSH dollariga yetdi.
Jami tashqi savdo
aylanmasidagi ulushi
31,5 %
Jami eksportdagi
ulushi
28,2%
Jami importdagi
ulushi
33,4 %
10
OʻZBEKISTON RESPUBLIKASI EKSPORTI
(2021-yil yanvar-sentabr)
Joriy yilning yanvar-sentabr oylarida mamlakatning eksportyorlari soni
5 789 tani tashkil etib, ular tomonidan 8 942,7 mln. AQSH dollari (oltindan
tashqari) qiymatidagi (2020-yilning mos davriga nisbatan 34,2 % ga
koʻpaydi) tovar va xizmatlar eksport qilinishi taʼminlandi.
XSST BOʻYICHA EKSPORT TARKIBI
(2021- yil yanvar-sentabr, ulushi, % da)
Eksport tarkibida tovarlar ulushi 82,2 % ni tashkil etib, ular sanoat
tovarlari (30,3 %), oziq-ovqat mahsulotlari va tirik hayvonlar (8,9 %) va
kimyoviy vositalar va boshqa toifalarga kiritilmagan shunga oʻxshash
mahsulotlar (7,2 %) hissasiga toʻgʻri kelmoqda.
11
OʻZBEKISTON RESPUBLIKASI XSST BO‘YICHA
EKSPORT TARKIBI (yanvar-sentabr, yillar kesimida)
Mln. AQSH dollari
XSST tarkibi
Jami eksport
shu jumladan:
Oziq-ovqat
mahsulotlari va tirik
hayvonlar
Ichimliklar va tamaki
Nooziq-ovqat
xomashyo,
yoqilgʻidan tashqari
Mineral yoqilgʻi,
yogʻlash moylari va
shunga oʻxshash
materiallar
Hayvon va oʻsimliklar
moylari (yogʻlari),
yogʻlar va mumlar
Kimyoviy vositalar va
boshqa toifalarga
kiritilmagan shunga
oʻxshash
mahsulotlar
Sanoat tovarlari
Mashinalar va
transport asbobuskunalari
Turli xil tayyor
buyumlar
Boshqa tovarlar
shu jumladan: oltin
Xizmatlar
Oʻsish sur’ati,
% da
Umumiy
hajmga nisbatan. % da
2020
2021
2020
2021
2020
2021
12 470,0
10 329,2
94,0
82,8
100,0
100,0
913,4
921,3
83,8
100,9
7,3
8,9
18,6
23,4
115,1
126,0
0,1
0,2
354,0
388,1
74,4
109,6
2,8
3,8
489,5
636,5
27,5
130,0
3,9
6,2
26,6
1,2
2,9 b.
4,4
0,2
0,01
604,9
741,7
94,8
122,6
4,9
7,2
2 044,0
3 127,0
100,2
153,0
16,4
30,3
271,7
492,4
92,6
181,2
2,2
4,8
453,1
574,2
140,6
126,7
3,6
5,6
5 812,9
1 581,0
144,5
27,2
46,6
15,3
5 804,4
1 386,5
145,7
23,9
10,5
13,4
1 481,4
1 842,6
57,4
124,4
11,9
17,8
12
OʻZBEKISTON RESPUBLIKASI EKSPORTI OYLIK DINAMIKASI
(yanvar-sentabr, mln. AQSh dollari)
3 324,0
2 252,2
1 211,0
1 310,8
1 321,2
903,5 1 083,9
1 248,2
1 041,5
694,8
799,8
yanvar
fevral
2 004,1
742,2
726,1
mart
aprel
2020- yil
may
iyun
1 051,3
1 062,0
1 160,4
862,1
iyul
avgust sentabr
2021- yil
Eksportning eng katta hajmi 2021- yil may oyida qayd etilib, 2 252,2 mln.
AQSh dollarini tashkil etdi. 2020- yilning shu oyiga nisbatan 1 526,1 mln. AQSh
dollariga koʻpaydi.
2021- yil sentabr oyida eksport hajmi 1 051,3 mln. AQSh dollarini tashkil etdi
va 2020- yilning shu davriga nisbatan 21,9 foizga koʻpaydi.
OʻZBEKISTON RESPUBLIKASI EKSPORTI CHORAKLIK DINAMIKASI
(yanvar-sentabr, mln. AQSh dollari)
2021- yilning III choragida Oʻzbekistonning eksporti 3 273,8 mln. AQSh
dollarini tashkil etib, II chorak ko'rsatkichidan 29,7 foizga kam.
13
OʻZBEKISTON RESPUBLIKASI XSST BO‘YICHA EKSPORT
TARKIBI (yanvar-sentabr, yillar kesimida)
XSST boʻlimi nomi
Mln.
AQSH
dollari
2020- yilga
nisbatan,
% da
Oziq-ovqat mahsulotlari va tirik hayvonlar
Sabzavotlar va mevalar
627,8
88,3
Donli ekinlar va ulardan tayyorlangan mahsulotlar
Hayvonlar uchun ozuqalar (maydalanmagan donlardan
tashqari)
Kofe, choy, kakao, ziravorlar va ulardan tayyorlangan
mahsulotlar
Ichimliklar va tamaki
Ichimliklar
218,4
139,5
32,4
2,0 b.
17,5
160,2
13,2
98,5
Tamaki va tamaki mahsulotlari
10,1
198,4
Nooziq-ovqat xomashyo, yoqilgʻidan tashqari
Toʻqimachilik tolalari va ularning chiqindilari
211,0
122,2
Metall rudalar va metallolom
60,7
134,6
Hayvonlar va oʻsimliklardan kelib chiqqan xomashyo
materiallari
45,4
48,6
Oʻgʻitlar uchun xomashyo va mineral xomashyo
31,5
2,1 b.
Mineral yoqilgʻi, yogʻlash moylari va shunga oʻxshash materiallar
515,5
142,7
Tabiiy yoki sun’iy gaz
Elektr toki
65,6
72,1
Neft va neft mahsulotlari va shunga oʻxshash materiallar
55,5
149,3
Hayvon va oʻsimliklar moylari (yogʻlari), yogʻlar va mumlar
Oʻsimlik moylari va yogʻlari (xom, tozalangan yoki
1,0
3,8
fraksiyalangan)
Kimyoviy vositalar va boshqa toifalarga kiritilmagan shunga oʻxshash
mahsulotlar
252,5
111,9
Noorganik kimyo moddalari
Birlamchi shakldagi plastmassalar
248,7
122,3
Oʻgʻitlar
174,0
152,7
Birlamchi shaklda boʻlmagan plastmassalar
17,6
165,7
14
OʻZBEKISTON RESPUBLIKASI XSST BO‘YICHA EKSPORT
TARKIBI (yanvar-sentabr, yillar kesimida)
Mln.
AQSH
dollari
2020- yilga
nisbatan,
% da
Toʻqimachilik yigirilgan ipi, matolar, tayyor buyumlar
va shunga oʻxshash mahsulotlar
1 620,7
171,6
Rangli metallar
1 157,7
160,4
Ruda boʻlmagan qazilmalardan tayyorlangan mahsulotlar
120,6
136,8
Choʻyan va poʻlat
106,9
55,8
XSST boʻlimi nomi
Sanoat tovarlari
Mashinalar va transport asbob-uskunalari
Avtomobillar
285,7
2,1 b.
Elektr mashinalari, apparatlar, asboblar va ularning
ehtiyot qismlari
148,3
157,9
Sanoat uchun maxsus boʻlmagan mashinalar va
ularning detallari
21,3
146,2
Boshqa transport uskunalari
12,6
7,6 b.
Kiyim-kechaklar va ularning anjomlari
489,3
128,1
Har xil tayyor buyumlar
41,1
146,2
Poyabzal
25,2
87,5
Maxsus ilmiy va nazorat asboblari va apparatlari
5,9
108,8
1 386,5
23,9
5,0
59,1
Turli xil tayyor buyumlar
Boshqa tovarlar
Oltin, monetar boʻlmagan (oltin rudalari va
konsentratlaridan tashqari)
Maxsus operatsiyalar va turlariga koʻra
tasniflanmagan tovarlar
15
MDH VA BOSHQA DAVLATLARGA TOVAR VA XIZMATLAR EKSPORTI
HAJMLARI DINAMIKASI (yanvar-sentabr, mln. AQSH dollari, ulushi, % da)
2021- yilning yanvar-sentabr oylarida MDH mamlakatlariga 3 770,3 mln.
AQSH dollari qiymatidagi tovar va xizmatlar eksport qilinib, jami eksportning 36,5 %
ini tashkil etdi.
2021- yilning yanvar-sentabr oylari yakunida eksport boʻyicha asosiy hamkor
davlatlar tarkibida XXR (eksport umumiy hajmining 17,4 % i) va Rossiya
Federatsiyasi (14,2 %) davlatlari yetakchilik qildi. Mazkur yetti yirik davlatlarning
jami eksportdagi ulushi 65,2 % ni tashkil etdi.
RESPUBLIKA EKSPORTIDA ASOSIY HAMKOR
DAVLATLARNING ULUSHI (2021- yil yanvar-sentabr, % da)
16
OʻZBEKISTON RESPUBLIKASINING ASOSIY HAMKOR
DAVLATLARGA AMALGA OSHIRGAN EKSPORTI HAJMI
VA OʻSISH SUR’ATLARI (yanvar-sentabr, yillar kesimida)
Mln. AQSH dollari
Davlatlar
Oʻsish sur’ati,
% da
Oʻrni
2020
2021
2020
2021
2020
2021
1 370,4
1 794,6
71,0
131,0
1
1
1 054,3
1 463,5
58,7
138,8
2
2
650,8
1 251,7
74,2
192,3
3
3
Qozogʻiston
Qirgʻiz
Respublikasi
647,8
840,3
62,1
129,7
4
4
560,8
562,0
105,8
100,2
5
5
Аfgʻoniston
543,1
486,7
127,4
89,6
6
6
Тojikiston
284,8
337,2
127,7
118,4
7
7
Kanada
105,7
161,1
118,3 b.
152,4
9
8
Ukraina
83,5
142,0
88,8
170,0
13
9
Turkmaniston
97,8
136,9
93,2
140,0
10
10
Eron
108,0
130,7
69,7
121,0
8
11
Pokiston
42,1
91,5
65,5
2,2 b.
16
12
Singapur
37,5
80,5
156,4
2,1 b.
18
13
Polsha
43,3
61,0
138,2
140,8
15
14
Niderlandiya
16,1
51,8
127,7
3,2 b.
28
15
Ozarbayjon
40,7
51,7
124,1
127,1
17
16
19,7
50,0
34,3
2,5 b.
24
17
21,1
47,3
124,2
2,2 b.
23
18
Germaniya
51,3
44,7
139,2
87,2
14
19
AQSH
18,0
41,9
89,2
2,3 b.
26
20
Xitoy Xalq
Respublikasi
Rossiya
Federatsiyasi
Тurkiya
Birlashgan
Qirollik
Litva
17
OʻZBEKISTON RESPUBLIKASINING HUDUDLAR KESIMIDA EKSPORTI
(2021-yil yanvar-sentabr)*
Mln.
AQSH
dollari
Oʻsish
sur’ati,
% da
Eng yuqori hajm,
mln. AQSH dollari
Toshkent sh. – 2 785,8
O‘zbekiston
Respublikasi
Qoraqalpog‘iston
Respublikasi
hududlar:
10 329,2
82,8
297,7
118,6
Andijon
629,2
155,9
Buxoro
226,0
128,5
Jizzax
145,3
149,2
Qashqadaryo
181,9
115,2
Navoiy
367,3
110,2
Namangan
356,0
117,9
Samarqand
360,5
164,3
Surxondaryo
143,7
94,7
Sirdaryo
175,6
153,2
Toshkent
1 458,6
120,3
Farg‘ona
587,4
147,5
Xorazm
165,7
127,5
2 785,8
136,9
Toshkent sh.
Toshkent – 1 458,6
Andijon – 629,2
Eng quyi hajm,
mln. AQSH dollari
Xorazm – 165,7
Jizzax – 145,3
Surxondaryo – 143,7
Respublika eksporti tarkibida eng yuqori ulushni Toshkent shahri 27,0 %
ulush bilan 2 785,8 mln. AQSH dollarini, eng quyi ulushni esa Surxondaryo viloyati
1,4 % ulush bilan 143,7 mln. AQSH dollarini tashkil etdi.
* Tabiiy gaz va elektr energiyasi yetkazib berish, shuningdek, maxsus eksport
boʻyicha rasmiy statistik ma’lumotlar, Oʻzbekiston Respublikasi viloyatlari, shaharlar va
tumanlari boʻyicha taqsimlanmagan.
18
MEVA-SABZAVOT MAHSULOTLARI EKSPORTI
(2021-yil yanvar-sentabr)
Oziq-ovqat mahsulotlarining asosiy qismi boʻlgan 624,9 mln. AQSH dollari
qiymatidagi 1 067,9 ming tonnadan ziyod meva-sabzavot eksport qilindi. Bunda
2020- yilning mos davriga nisbatan 10,1 % ga kamaydi. Mеva-sabzavot
mahsulotlarining eksporti tarkibiga qaralsa, 254,0 mln. AQSH dollariga teng 593,3
ming tonna sabzavot, shuningdek, 215,8 mln. AQSH dollari qiymatidagi 226,6
ming tonna meva va rezavorlar eksport qilindi.
MEVA-SABZAVOT MAHSULOTLARI EKSPORTI
(2021- yil yanvar-sentabr)
2021- yil yanvar-sentabr oylarida meva-sabzavot mahsulotlari jami
eksportning 6,1 % ini tashkil etdi.
Meva-sabzavot mahsulotlarining asosiy eksport bozorlari Rossiya
Federatsiyasi, Qozogʻiston, Qirg‘iz Respublikasi hamda Pokiston davlatlari
hissasiga toʻgʻri kelgan.
19
MEVA-SABZAVOT MAHSULOTLARINING EKSPORT GEOGRAFIYASI
(2021- yil yanvar-sentabr)
ming tonna
mln. AQSH
dollari
ulushi,
% da *
Rossiya Federatsiyasi
288,9
207,0
33,1
Qozog‘iston
482,6
141,9
22,7
Qirg‘iz Respublikasi
99,7
93,3
14,9
Pokiston
19,3
39,3
6,3
Xitoy Xalq
Respublikasi
40,5
33,9
5,4
Qozog‘iston
22,7
17,7
2,8
Тurkiya
9,2
15,2
2,4
Ukraina
25,6
11,1
1,8
Germaniya
3,4
6,9
1,1
Belarus Respublikasi
11,2
6,8
1,1
Ozarbayjon
5,6
6,2
1,0
Turkmaniston
21,3
5,8
0,9
Eron
5,8
5,5
0,9
BAA
2,9
4,1
0,7
Iroq
2,8
3,9
0,6
Boshqa davlatlar
25,6
26,4
4,2
Davlatlar
* qiymat ifodasidan
2021- yil yanvar-sentabr oylarida meva va sabzavotlar eksportining qiymat
jihatidan eng katta hajmi Rossiya Federatsiyasiga to‘g‘ri keldi (meva va sabzavotlar
eksporti umumiy hajmining 33,1 % i), bu Xitoy Xalq Respublikasiga eksport
hajmidan 6,1 baravar ko‘p.
20
TOʻQIMACHILIK MAHSULOTLARI EKSPORTI
(yanvar-sentabr)
Joriy yilda 2 126,9 mln. AQSH dollarilik toʻqimachilik mahsulotlari eksporti
amalga oshirilib, umumiy eksportning 20,6 % ini tashkil etdi va oʻtgan yilga
nisbatan 58,3 % ga oʻsdi.
Yil boshidan 477 turdagi toʻqimachilik mahsulotlari dunyoning 63 tа
davlatiga eksport qilindi. Eksport qilingan toʻqimachilik mahsulotlari tarkibida
paxtadan yigirilgan ip (55,2 %), tayyor trikotaj va tikuvchilik kiyimlari (22,6 %)
asosiy ulushni egallagan.
TOʻQIMACHILIK MAHSULOTLARI EKSPORTI DINAMIKASI
(yanvar-sentabr, mln. AQSH dollari)
21
DAVLATLAR KESIMIDA TOʻQIMACHILIK MAHSULOTLARI
EKSPORTI DINAMIKASI (yanvar-sentabr, mln. AQSH dollari)
Davlatlar
2019- yil
2020- yil
2021- yil
Rossiya Federatsiyasi
442,7
486,4
661,7
Xitoy Xalq Respublikasi
315,7
276,8
528,4
Qirgʻiz Respublikasi
70,8
198,9
283,0
Turkiya
131,2
153,3
270,2
Pokistan
6,3
8,6
47,7
Polsha
18,6
32,6
47,3
Ukraina
19,9
25,6
37,0
Eron
35,9
21,6
36,6
Qozogʻiston
30,2
30,6
34,7
Italiya
8,5
7,2
24,2
Misr
9,1
11,1
24,0
Belarus Respublikasi
17,7
13,1
16,7
Tojikiston
9,3
14,2
13,9
Ozarbayjon
7,4
8,9
13,5
Boshqa davlatlar
50,2
54,4
87,8
Toʻqimachilik mahsulotlarining eng katta ulushi Rossiya Federatsiyasi
(661,7 mln. AQSH dollari – 31,1 %) va Xitoy Xalq Respublikasi (528,4 mln. AQSH
dollari – 24,8 %) davlatlari hissasiga toʻgʻri keldi.
22
XIZMATLAR EKSPORTI TARKIBI
(2021- yil yanvar-sentabr, ulushi, % da)
Xizmatlar eksporti hajmi 1 842,6 mln. AQSH dollarini yoki jami eksport
hajmining 17,8 % ini tashkil etib, 2020- yilning mos davriga nisbatan 24,4 % ga
koʻpaydi. Xizmatlar eksporti tarkibining asosiy ulushi transport (69,8 %), safarlar
(turizm) (14,5 %), telekommunikatsiya, kompyuter va axborot (6,9 %) hamda
boshqa tadbirkorlik bilan bog‘liq xizmatlar (4,5 %) hissasiga toʻgʻri kelgan.
Shu bilan birga, boshqa xizmatlar (4,1 %)ni tashkil etib, tarkibida eng
yuqori ulushlar moliyaviy xizmatlar (1,1 %), sugʻurta va pensiya taʼminoti
xizmatlari (0,9 %) hamda qurilish xizmatlari (0,7 %) hissasiga toʻgʻri keldi.
23
OʻZBEKISTON RESPUBLIKASINING IMPORTI
(2021- yil yanvar-sentabr)
2021- yilning yanvar-sentabr oylarida import hajmi 17 886,8 mln. AQSH
dollarini va 2020- yilga nisbatan 118,7 % ni tashkil etdi.
Import tarkibida eng katta ulush, mashinalar va transport asbob-uskunalari
(33,5 %), sanoat tovarlari (18,3 %) hamda kimyoviy vositalar va boshqa toifalarga
kiritilmagan shunga oʻxshash mahsulotlar (14,2 %) hisobiga toʻgʻri keldi.
XSST BOʻYICHA IMPORT TARKIBI
(2021- yil yanvar-sentabr , ulushi, % da)
Tovarlar importi dinamikasi tahliliga koʻra, 2021- yilning yanvar-sentabrida
import qilingan tovarlar hajmi, oʻtgan yilning mos davriga nisbatan 2 443,5 mln.
AQSH dollariga koʻpaydi va 16 667,6 mln. AQSH dollarini tashkil etdi. Xizmatlar
importi esa 1 219,2 mln. AQSH dollariga yetdi.
24
OʻZBEKISTON RESPUBLIKASI XSST BOʻYICHA IMPORT
TARKIBI (yanvar-sentabr, yillar kesimida)
Mln. AQSH dollari
XSST tarkibi
Oʻsish
sur’ati,
% da
Umumiy
hajmga nisbatan. % da
2020
2021
2020
2021
2020
2021
15 065,6
17 886,8
83,8
118,7
100,0
100,0
1 246,6
1 680,3
108,3
134,8
8,3
9,4
32,6
59,9
103,1
183,8
0,2
0,3
598,1
881,0
75,6
147,3
4,0
4,9
789,6
900,6
119,4
114,1
5,2
5,0
203,5
302,6
101,6
148,7
1,4
1,7
2 064,6
2 548,8
107,6
123,5
13,7
14,2
2 558,1
3 280,4
85,2
128,2
17,0
18,3
5 784,8
5 999,2
79,0
103,7
38,4
33,5
913,3
1 004,4
86,0
110,0
6,1
5,6
Boshqa tovarlar
32,9
10,3
80,6
31,4
0,2
0,1
Xizmatlar
841,5
1 219,2
46,7
144,9
5,6
6,8
Jami import
shu jumladan:
Oziq-ovqat
mahsulotlari va tirik
hayvonlar
Ichimliklar va tamaki
Nooziq-ovqat
xomashyo,
yoqilgʻidan tashqari
Mineral yoqilgʻi,
yogʻlash moylari va
shunga oʻxshash
materiallar
Hayvon va oʻsimliklar
moylari (yogʻlari),
yogʻlar va mumlar
Kimyoviy vositalar va
boshqa toifalarga
kiritilmagan shunga
oʻxshash mahsulotlar
Sanoat tovarlari
Mashinalar va
transport asbobuskunalari
Turli xil tayyor
buyumlar
25
OʻZBEKISTON RESPUBLIKASI IMPORTI OYLIK DINAMIKASI
(yanvar-sentabr, mln. AQSh dollari)
2 489,1
2 133,4
1 674,0
1 625,1
1 997,8
2 119,2
2 239,4
2 200,9
1 681,9
2 092,9
1 608,1
yanvar
1 417,0
1 472,0
fevral
mart
1 624,5
aprel
2020- yil
1 741,9
1 715,6
1 674,5
iyul
avgust
1 445,1
may
iyun
sentabr
2021-yil
Importning eng katta hajmi 2021- yilning iyul oyida qayd etilib, 2 489,1 mln.
AQSh dollarini tashkil etdi. 2020- yilning shu oyiga nisbatan 773,5 mln. AQSh
dollariga koʻpaydi.
2021- yil sentabr oyida import hajmi 2 200,9 mln. AQSh dollarini tashkil etdi
va 2020- yilning shu davriga nisbatan 5,2 foizga koʻpaydi.
OʻZBEKISTON RESPUBLIKASI IMPORTI CHORAKLIK DINAMIKASI
(yanvar-sentabr, mln. AQSh dollari)
2021- yilning III choragida Oʻzbekistonning importi 6 929,4 ​mln. AQSh
dollarini tashkil etib, II chorak ko'rsatkichidan 10,9 foizga ko'pdir.
26
XSST BOʻLIMI BOʻYICHA AYRIM MAHSULOTLAR
IMPORTI TARKIBI (2021- yil yanvar-sentabr)
XSST boʻlimi nomi
Mln.
AQSh
dollari
Oziq-ovqat mahsulotlari va tirik hayvonlar
Donli ekinlar va ulardan tayyorlangan mahsulotlar
568,1
Shakar, shakardan tayyorlangan mahsulotlar va asal
294,3
Har xil oziq-ovqat mahsulotlari va preparatlar
167,0
Hayvonlar uchun ozuqalar (maydalanmagan donlardan
126,2
tashqari)
Ichimliklar va tamaki
Ichimliklar
38,8
Tamaki va tamaki mahsulotlari
21,1
Nooziq-ovqat xomashyo, yoqilgʻidan tashqari
Metall rudalari va metall parchalari
429,1
Probka va yogʻoch-taxtalar
251,8
Moy olinadigan urugʻlar va mevalar
53,9
2020- yilga
nisbatan,
% da
117,6
158,3
141,4
109,4
2,6 b.
121,4
2,2 b.
98,3
191,0
Oʻgʻitlar uchun xomashyo va mineral xomashyo (koʻmir,neft va
50,3
127,6
qimmatbaho toshlardan tashqari)
Mineral yoqilgʻi, yogʻlash moylari va shunga oʻxshash materiallar
Neft va neft mahsulotlari va shunga oʻxshash materiallar
707,5
122,2
Elektr toki
95,2
106,4
Koʻmir, koks va briketlar
71,2
97,3
Hayvon va oʻsimliklar moylari (yogʻlari), yogʻlar va mumlar
Oʻsimlik moylari va yogʻlari (xom, tozalangan yoki
245,0
136,8
fraksiyalangan)
Hayvonlar va oʻsimliklar moylari va yogʻlari, qayta ishlangan;
56,4
2,4 b.
hayvonlar va oʻsimliklardan kelib chiqqan mumlar
Kimyoviy vositalar va boshqa toifalarga kiritilmagan shunga oʻxshash
mahsulotlar
Tibbiyot va farmatsevtika mahsulotlari
1 071,8
136,9
Birlamchi shakldagi plastmassalar
Boshqa joyda tasniflanmagan kimyoviy materiallar va
mahsulotlar
Efir moylari, rezinoidlar va attorlik moddalari
436,4
129,1
356,5
102,5
221,0
130,9
27
XSST BOʻLIMI BOʻYICHA AYRIM MAHSULOTLAR
IMPORTI TARKIBI (2021- yil yanvar-sentabr)
XSST boʻlimi nomi
Mln.
AQSh
dollari
2020- yilga
nisbatan,
% da
Sanoat tovarlari
Choʻyan va poʻlat
1 393,1
135,7
Metalldan tayyorlangan buyumlar
410,2
120,3
Ruda boʻlmagan qazilmalardan tayyorlangan mahsulotlar
279,4
116,3
Toʻqimachilik yigirilgan ipi, matolar, tayyor buyumlar va shunga
oʻxshash mahsulotlar
273,4
130,9
Mashinalar va transport asbob-uskunalari
Aniq sohalar uchun maxsus moʻljallangan mashinalar
1 446,4
93,2
Sanoat uchun maxsus boʻlmagan mashinalar va ularning
detallari
1 180,2
85,3
Avtomobillarning ehtiyot qismlari
692,3
101,4
Avtomobillar, аsosan yoʻlovchilarni tashish uchun moʻljallangan
avtoulovlar (10 va undan ortiq kishini tashishga moʻljallangan
transport vositalaridan tashqari)
390,2
111,7
Maxsus, ilmiy va nazorat asboblari va apparatlari
396,6
115,4
Boshqa joyda tasniflanmagan har xil tayyor buyumlar
277,3
133,3
Blokli binolar, suv oʻtkazish, kanalizatsiya isitish va yoritish
uskunalari uchun armatura va mahkamlash moslamalari
199,1
79,2
62,1
106,6
10,3
50,5
Turli xil tayyor buyumlar
Mebel va uning qismlari, yotarjoy buyumlari matraslar,
matraslar uchun tirgaklar, yostiqlar va shunga oxshash tikilgan
mebel
Boshqa tovarlar
Oltin, monetar boʻlmagan (oltin rudalari va konsentratlaridan
tashqari)
28
MDH VA BOSHQA DAVLATLARGA TOVAR VA XIZMATLAR IMPORTI
HAJMLARI DINAMIKASI (yanvar-sentabr, mln. AQSH dollari, ulushi, % da)
2021- yil yanvar-sentabr natijalariga koʻra MDH mamlakatlaridan import ulushi
39,5 % ni tashkil etib, 2020- yilning mos davriga nisbatan 3,5 % ga oʻsdi.
2021- yil yanvar-sentabr oylarida O‘zbekiston Respublikasi 153 ta davlatdan
tovar va xizmatlar importini amalga oshirdi. Yetti yirik hamkor davlatlar (XXR,
Rossiya Federatsiyasi, Qozogʻiston, Koreya Respublikasi, Turkiya Germaniya va
Hindiston) jami importning 70,4 % ulushini tashkil etdi.
RESPUBLIKA IMPORTIDA ASOSIY HAMKOR DAVLATLARNING ULUSHI
(2021- yil yanvar-sentabr, % da)
29
OʻZBEKISTON RESPUBLIKASINING ASOSIY HAMKOR
DAVLATLARGA AMALGA OSHIRGAN IMPORT HAJMLARI
VA OʻSISH SUR’ATLARI (yanvar-sentabr, yillar kesimida)
Mln. AQSH dollari
Davlatlar
Oʻsish sur’ati,
% da
Oʻrni
2020
2021
2020
2021
2020
2021
2 999,5
3 653,1
103,1
121,8
2
1
3 235,0
3 590,4
88,2
111,0
1
2
1 370,5
1 963,1
92,4
143,2
4
3
1 565,4
1 336,3
78,0
85,4
3
4
781,4
1 180,3
81,2
151,1
5
5
Germaniya
521,1
515,8
73,7
99,0
6
6
Тurkmaniston
285,1
354,5
85,9
124,4
9
7
Hindiston
251,3
337,5
101,8
134,3
11
8
Ukraina
223,5
309,2
118,9
138,4
13
9
Litva
303,7
300,5
88,0
99,0
8
10
AQSH
195,0
297,5
39,5
152,5
14
11
Italiya
252,3
284,1
83,7
112,6
10
12
Braziliya
50,6
274,3
54,6
5,4 b.
29
13
Belarus
Republikasi
164,5
237,9
72,5
144,6
15
14
Fransiya
96,5
212,1
90,5
2,2 b.
19
15
Eron
69,8
176,3
46,8
2,5 b.
25
16
Niderlandiya
130,3
171,3
134,7
131,4
16
17
BAA
79,2
134,4
121,1
169,7
22
18
Latviya
234,9
130,7
90,5
55,6
12
19
Shveytsariya
69,0
126,2
56,9
183,0
26
20
Rossiya
Federatsiyasi
Xitoy Xalq
Respublikasi
Qozogʻiston
Koreya
Respublikasi
Turkiya
30
OʻZBEKISTON RESPUBLIKASINING HUDUDLAR KESIMIDA IMPORTI
(2021-yil yanvar-sentabr)
Mln.
AQSH
dollari
Oʻsish
sur’ati,
% da
Eng yuqori hajm,
mln. AQSH dollari
Toshkent sh. – 8 769,1
O‘zbekiston
Respublikasi
17 886,8
118,7
170,5
131,3
Andijon
1 542,4
96,6
Buxoro
433,4
101,9
Jizzax
205,4
34,2
Qashqadaryo
236,5
107,4
Navoiy
533,2
95,8
Namangan
435,5
121,5
Samarqand
968,3
117,7
Surxondaryo
163,2
121,9
Sirdaryo
340,6
119,1
Toshkent
2 424,5
119,2
Farg‘ona
765,8
119,9
Xorazm
206,3
103,7
8 769,1
135,1
Qoraqalpog‘iston
Respublikasi
hududlar:
Toshkent sh.
Toshkent – 2 424,5
Andijon – 1 542,4
Eng quyi hajm,
mln. AQSH dollari
Jizzax – 205,4
Qoraqalpog‘iston
Respublikasi – 170,5
Surxondaryo – 163,2
Respublika importi tarkibida eng yuqori ulushni Toshkent shahri 49,0 % ulush
bilan 8 769,1 mln. AQSH dollarini, eng quyi ulushni esa Surxondaryo viloyati 0,9 %
ulush bilan 163,2 mln. AQSH dollarini tashkil etdi.
31
2021- yilning yanvar-sentabr oylari yakuni bilan xizmatlar importi hajmi
1 219,2 mln. AQSH dollarini yoki jami import hajmining 6,8 % ini tashkil etdi va
oʻtgan yilga nisbatan 44,9 % ga koʻpaydi. Xizmatlar importi tarkibining asosiy
ulushi boshqa safarlar (turizm xizmatlari) (48,8 %), boshqa tadbirkorlik bilan
bogʻliq xizmatlar (11,9 %), transport xizmatlari (11,3 %) va telekommunikatsiya,
kompyuter va axborot xizmatlari (8,0 %)ga tegishli boʻldi.
XIZMATLAR IMPORTI TARKIBI
(2021-yil yanvar-sentabr, ulushi, % da)
Shuningdek, boshqa xizmatlar ulushi jami xizmatlar importining 20,1 % ini
tashkil etib, uning tarkibida yuqori ulushlarni qurilish xizmatlari (6,8 %), intellektual
mulkdan foydalanganlik uchun yig‘imlar (4,9 %), texnik xizmat koʻrsatish va
ta’mirlash boʻyicha xizmatlar (3,8 %) va boshqalar tashkil etdi.
32
MASHINALAR VA TRANSPORT
ASBOB-USKUNALARI IMPORTI
2021- yil yanvar-sentabr oylarida import tarkibida mashinalar va transportasbob uskunalari hajmi 5 999,2 million AQSH dollarini tashkil etib, oʻtgan yilning
shu davriga nisbatan 3,7 % ga koʻpaydi va importning umumiy hajmidagi ulushi
33,5 % ga yetdi.
MASHINA VA ASBOB-USKUNALAR IMPORT QILINGAN
ASOSIY HAMKOR DAVLATLAR (2021-yil yanvar-avgust)
2021- yil yanvar-sentabr oylarida mashina va transport asbob-uskunalari
oʻtgan yilning shu davriga nisbatan 214,4 mln. AQSH dollariga oshdi. Ushbu
tovarlarni Oʻzbekiston Respublikasiga yetkazib berishning asosiy qismi Xitoy Xalq
Respublikasi — 2 019,6 mln. AQSH dollari (33,7 %), Koreya Respublikasi —
913,9 mln. AQSH dollari (15,2 %) va Rossiya Federatsiyasi — 595,2 mln. AQSH
dollari (9,9 %) kabi davlatlarga toʻgʻri keldi.
33
SANOAT TOVARLARI IMPORTI
2021-yil yanvar-sentabr oylarida import tarkibida sanoat tovarlari hajmi
3 280,4 million AQSH dollarini tashkil etib, oʻtgan yilning shu davriga nisbatan
28,2 % ga koʻpaydi va importning umumiy hajmidagi ulushi 18,3 % ga yetdi.
SANOAT MAHSULOTLARI IMPORT QILINGAN ASOSIY
HAMKOR DAVLATLAR (2021-yil yanvar-sentabr)
Sanoat tovarlari importi asosan choʻyan yoki legirlanmagan poʻlat (1 393,1
mln. AQSH dollari), metallardan tayyorlangan buyumlar (410,2 mln. AQSH
dollari), ruda boʻlmagan qazilmalardan tayyorlangan mahsulotlar (279,4 mln.
AQSH dollari), toʻqimachilik yigirilgan ipi, matolar, tayyor buyumlar va shunga
oʻxshash mahsulotlar (273,4 mln. AQSH dollari) va boshqalardan tashkil topgan.
34
1