HETERODOKS VE POST-OTİSTİK BİR İKTİSADİ YAKLAŞIM OLARAK İSLAMİ İKTİSAT Mücahit KUMANDAVEREN II. INTERNATIONAL SIIRT CONFERENCE ON SCIENTIFIC RESEARCH MARCH 21-23, 2022 Her hakkı saklıdır. İzinsiz olarak hiçbir şekilde, çoğaltılamaz, yayınlanamaz ve kopyalanamaz. Sunum Planı Presentation Plan •Özet •Abstract •Giriş •Introduction •Kapitalizmin Felsefi Arka Planı •Philosophical Background of Capitalism •Kapitalizmin Tarihi Arka Planı •Historical Background of Capitalism •Neo-klasik İktisat •Neo-classical Economics •Heterodoks & Post-otistik İktisat •Heterodox & Post-autistic Economics •İslami İktisat •Islamic Economics •Sonuç ve Öneriler •Conclusion and Recommendations Her hakkı saklıdır. İzinsiz olarak hiçbir şekilde, çoğaltılamaz, yayınlanamaz ve kopyalanamaz. *** •Özgürlük vaadiyle insanı «tanrılaştıran» «Hümanizm» ortaya çıkalı yaklaşık 700 yıl •Descartes «Yöntem Üzerine Söylem» ini yazarak «akıl çağı»nı başlatalı 385 yıl •Newton «Felsefenin Matematiksel İlkeleri» ni yazarak «bilimsel devrim»i başlatalı 335 yıl •Adam Smith «Ulusların Zenginliği» ni yazalı 245 yıl • «I. Sanayi Devrimi» gerçekleşeli 238 yıl •«Fransız Devrimi» gerçekleşeli tam 233 yıl ve •«Modernite»den, «Post-modernite»ye geçeli 70 yıl olmuş Her hakkı saklıdır. İzinsiz olarak hiçbir şekilde, çoğaltılamaz, yayınlanamaz ve kopyalanamaz. *** ANCAK BUNA RAĞMEN •Ne Hümanizm insanı özgürleştirebilmiştir •Ne «akıl ve bilim» insanoğluna güvenli bir liman inşa edebilmiştir •Ne tüm uluslar zenginleşebilmiştir •Ne tüm ülkeler sanayileşip, kalkınabilmiştir •Ne «Fransız Devrimi» adalet ve eşitlik getirebilmiştir •Ne «Neo-klasik iktisat» insanlığın temel iktisadi sorunlarını çözebilmiştir ve •Ne de «post-modernite» bir umut vadedebilmiştir Her hakkı saklıdır. İzinsiz olarak hiçbir şekilde, çoğaltılamaz, yayınlanamaz ve kopyalanamaz. Giriş • Konuya açıklık getirmek için Kapitalizmin tanımına ve gelişim sürecine kısaca bakmamız lazım • Kapitalizm, bir iktisadi «form»dur; ideolojisi «liberalizm»dir. • Bugün tüm dünyada, ekonomi, temelleri 16. yy’da atılmış olan bu «form»a göre dizayn edilmektedir. • Kapitazlizm: üretim araçlarının özel mülkiyetine ve bunların kâr amacıyla işletilmesine dayanan • Kısaca «Serbest Piyasa Ekonomisi» olarak tanımlayabileceğimiz iktisadi sistemin adıdır. • Sistemin iyi anlaşılabilmesi için hem tarihi, hem de felsefi arka planına bir arada bakılmalıdır. • Tarihi süreç içerisinde ortaya çıkan ve birbirini tetikleyen ve besleyen bir takım toplumsal ve siyasal olaylar ve felsefi-düşünsel gelişmeler neticesinde ortaya çıkmış olan «kapitalizm», • 18. yüzyılda Sanayi Devrimi ile tüm Avrupa'ya yayılmış ve • 19. yüzyılda kurumsallaşarak dünyanın büyük bir bölümünde hâkim hale gelmiştir. Her hakkı saklıdır. İzinsiz olarak hiçbir şekilde çoğaltılamaz, kopyalanamaz ve yayınlanamaz. Kapitalizmin Felsefi Arka Planı • «Arapçadan Latinceye «tercüme faaliyetleri» Avrupa’daki «düşünce devrimi»ni tetiklemiş, • Bu da «Kültür ve Zihniyet Devrimi»ne yol açmıştır: Yani Rönesans ve Reform. • Rönesans’tan «Hümanizm» doğmuştur= insan-merkezcilik=insanın tanrılaştırılması (insan sevgisi değil) • Ardından dinde «Reform» yaşanmış, Kapitalizmi mümkün kılan «Protestan Ahlak» doğmuştur. • Descartes = Kartezyen felsefe ve Rasyonalizm (akılcılık) = Aydınlanm’anın başlangıcı • Descartes’e göre doğruya ulaşmanın yolu: «evrensel matematik yöntem». • «Ampirizmle» deney ve gözlemin ön plana alınmış (Locke, Berkeley ve Hume), • Newton’la «doğa kanunları» yasalaşmıştır = Bilimsel Devrim • Sonuç; Pozitivizmle «doğa kanunları»nın Sosyal Bilimlere ve İktisat Bilimine uygulanması, • İskoç aydınlanmacısı Adam Smith’in ortaya çıkışı = «modern iktisadın başlaması» Her hakkı saklıdır. İzinsiz olarak hiçbir şekilde, çoğaltılamaz, kopyalanamaz ve yayınlanamaz. Kapitalizmin Tarihi Arka Planı • Batı Roma İmparatorluğunun dağılması, «feodalite»nin ortaya çıkışı ve orta çağ boyunca hakim oluşu • 1500’lerde peş peşe, «işçi sınıfını» ortaya çıkaran gelişmeler yaşanması • Üç tarla sistemi=at yetiştiriciliği ve uzun mesafe taşımacılık=bölgeler arası fiyat farkları=kar artışları ve • denizcilikte yaşanan gelişmeler= altın ve gümüş akışı= enflasyon=karların artması=«sermaye birikimi» • Dokuma sanayinin yün ihtiyacını gidermek için: «çitleme» hareketlerini başlatması • Sonuç: «kırdan kente göçler»in yaşanması ve «büyük kentler»in ortaya çıkışı • 1700’lerde İngiltere mallarına rağbet: Dokuma-İplik sanayinde gelişmeler: Uçan mekik, Jenny çıkrığı… • Eve iş verme sistemi, sonrasında «kapitalist»in üretim süreçlerinde hakimiyeti=«emeğin sömürülmesi» • Buharlı makinelerin icadı: Atölyeden fabrikaya geçiş ve olağanüstü üretim artışı= «Sanayi Devrimi» • 1776: Adam Smith’in «Ulusların Zenginliği»ni yayınlanması ve 1784: «Kapitalist Sanayinin Doğuşu» Her hakkı saklıdır. İzinsiz olarak hiçbir şekilde, çoğaltılamaz, kopyalanamaz ve yayınlanamaz. *** BENİ SABIRLA DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİM Her hakkı saklıdır. İzinsiz olarak hiçbir şekilde, çoğaltılamaz, kopyalanamaz ve yayınlanamaz.