BOW in FILIPINO

Page 41 of 349 Page 42 of 349 PIVOT 4A BUDGET OF WORK (BOW) IN FILIPINO K to 12 Curriculum: Tunguhin, Inaasahang Bunga/Resulta, Pamantayang Pangnilalaman, Pamantayan sa Pagganap Pangkalahatang layunin ng Kurikulum ng K to 12 ang makalinang ng isang buo at ganap na Filipinong may kapaki - pakinabang na literasi. Kaugnay nito, layunin ng pagtuturo ng Filipino na malinang ang (1) kakayahang komunikatibo, (2) replektibo/mapanuring pag-iisip at, (3) pagpapahalagang pampanitikan ng mga mag-aaral sa pamamagitan ng mga babasahin at teknolohiya tungo sa pagkakaroon ng pambansang pagkakakilanlan, kultural na literasi, at patuloy na pagkatuto upang makaagapay sa mabilis na pagbabagong nagaganap sa daigdig. Sa ikatatamo ng mithiing ito, kailangan ng mga kagamitang panturo ng mga guro bilang suporta sa kurikulum na magmumula sa administrasyon, ahensiyang panlipunan, pribado at publiko, pamahalaang lokal, midya, tahanan at iba pang sektor ng lipunan. Isinaalang-alang sa pagbuo ng kurikulum ang pangangailangang panlipunan, lokal at global na pamayanan, maging ang kalikasan at pangangailangan ng mga mag-aaral. Pinagbatayan din ang mga legal na batas pang-edukasyon, at mga teoryang pilosopikal ng edukasyon at wika nina Jean Piaget (Developmental Stages of Learning), Lev Vygotsky (Cooperative Learning), Jerome Bruner (Discovery Learning), Robert Gagne (Heirarchical Learning ), David Ausubel (Interactive/Integrated Learning), Cummins (Basic Interpersonal Communication Skills-BICS at Cognitive Academic Language Proficiency Skills-CALPS) at ng ating pambansang bayaning si Dr. Jose P. Rizal na nagsabing “nasa kabataan ang pag-asa ng bayan”. Dahil ang Filipino ay nasa disiplina ng wika, pinagbatayan ang mga teorya sa kalikasan at pagkatuto ng wika, mga teorya / simulain sa pagsusuring panliterasi at mga pagdulog sa pagtuturo ng wika (W1, W2, W3) at pagtuturo ng mga akdang pampanitikan at tekstong palahad. Mga Pamantayan sa Filipino K to 12 A. Pamantayan sa Programa (Core Learning Area Standard): Pamantayan ng Programa ng Baitang 16 Pamantayan ng Programa ng Baitang 710 Nagagamit ang wikang Filipino upang madaling maunawaan at maipaliwanag ang mga kaalaman sa araling pangnilalaman, magamit ang angkop at wastong salita sa pagpapahayag ng sariling kaisipan, damdamin o karanasan nang may lubos na paggalang sa kultura ng nagbibigay at tumatanggap ng mensahe. Naipamamalas ng mag-aaral ang kakayahang komunikatibo, mapanuring pag-iisip, at pag-unawa at pagpapahalagang pampanitikan gamit ang teknolohiya at iba’t ibang uri ng teksto at mga akdang pampanitikang rehiyonal, pambansa, saling-akdang Asyano at pandaigdig tungo sa pagtatamo ng kultural na literasi. Page 43 of 349 B. Pangunahing Pamantayan ng Bawat Yugto (Key Stage Standards): K-3 Sa dulo ng Baitang 3, nakakaya ng mga mag-aaral na ipakita ang kasanayan sa pag-unawa at pag- iisip sa mga narinig at nabasang teksto at ipahayag nang mabisa ang mga ibig sabihin at nadarama. 4-6 Sa dulo ng Baitang 6, naipapakita ng mga mag- aaral ang sigla sa pagtuklas at pagdama sa pabigkas at pasulat na mga teksto at ipahayag nang mabisa ang mga ibig sabihin at nadarama 7-10 Sa dulo ng Baitang 10, naipamamalas ng magaaral ang kakayahang komunikatibo, replektibo/ mapanuring pag-iisip at pagpapahalagang pampanitikan sa tulong ng mga akdang rehiyonal, pambansa at salintekstong Asyano at pandaigdig upang matamo ang kultural na literasi. 11-12 Sa dulo ng Baitang 12 naipamamalas ng magaaral ang kakayahang komunikatibo, replektibo/ mapanuring pag-iisip at pagpapahalagang pampanitikan sa tulong ng iba’t ibang disiplina at teknolohiya upang magkaroon ng akademikong pagunawa C. Pamantayan sa Bawat Baitang (Grade Level Standards): K 1 2 3 4 Naipamamalas ng mag-aaral ang kakayahan sa pagpapahayag ng iniiisip at damdamin sa wikang katutubo at ang kahandaan sa pagbasa at pagsulat upang makilala ang sarili at matutong makisalamuha sa kapwa. Pagkatapos ng Unang Baitang, inaasahang nauunawaan ng mga magaaral ang mga pasalita at di-pasalitang paraan ng pagpapahayag at nakatutugon nang naaayon. Nakakamit ang mga kasanayan sa mabuting pagbasa at pagsulat upang maipahayag at maiugnay ang sariling ideya, damdamin at karanasan sa mga narinig at nabasang mga teksto ayon sa kanilang antas o nibel at kaugnay ng kanilang kultura. Pagkatapos ng Ikalawang Baitang, inaasahang nasasabi ng mga magaaral ang pangunahing diwa ng tekstong binasa o napakinggan, nagagamit ang mga kaalaman sa wika, nakababasa nang may wastong paglilipon ng mga salita at maayos na nakasusulat upang maipahayag at maiugnay ang sariling ideya, damdamin at karanasan sa mga narinig at nabasang mga teksto ayon sa kanilang antas o nibel at kaugnay ng kanilang kultura. Pagkatapos ng Ikatlong Baitang, inaasahang nasasabi na ng mga magaaral ang pangunahing diwa ng tekstong binasa o napakinggan at nakapagbibigay ng kaugnay o katumbas na teksto, nagagamit ang mga kaalaman sa wika, nakababasa nang may wastong palipon ng mga salita at maayos na nakasulat gamit ang iba’t ibang bahagi ng pananalita upang maipahayag at maiugnay ang sariling ideya, damdamin at karanasan sa mga narinig at nabasang mga teksto ayon sa kanilang antas o lebel at kaugnay ng kanilang kultura. Pagkatapos ng Ikaapat na Baitang, naipamamalas na ng mga mag-aaral ang kakayahan sa pagbasa, pagsulat at pakikipagtalastasan nang wasto upang maipahayag ang kaalaman, ideya at damdaming angkop sa kaniyang edad at sa kulturang kinabibilangan at nakikilahok sa pagpapaunlad ng pamayanan. Page 44 of 349 5 6 7 8 9 10 Pagkatapos ng Ikalimang Baitang, naipamamalas ng mag-aaral ang kakayahan sa pakikipagtalastasan, mapanuring pag-iisip at, pagpapahalaga sa panitikan at kultura sa pamamagitan ng iba’t ibang teksto/ babasahing lokal at pambansa. Pagkatapos ng Ikaanim na Baitang, naipamamalas ng mag-aaral ang kakayahan sa pakikipagtalastasan, mapanuring pag-iisip at pagpapahalaga sa wika, panitikan at kultura upang makaambag sa pag-unlad ng bansa. Pagkatapos ng Ikapitong Baitang, naipamamalas ng mag-aaral ang kakayahang komunikatibo, mapanuring pag-iisip, at pag-unawa at pagpapahalagang pampanitikan gamit ang teknolohiya at iba’t ibang uri ng teksto at akdang pampanitikang rehiyunal upang maipagmalaki ang sariling kultura, gayundin ang iba’t ibang kulturang panrehiyon Pagkatapos ng Ikawalong Baitang, naipamamalas ng mag-aaral ang kakayahang komunikatibo, mapanuring pag-iisip,at pag-unawa at pagpapahalagang pampanitikan gamit ang teknolohiya at iba’t ibang uri ng teksto at akdang pampanitikang pambansa upang maipagmalaki ang kulturang Pilipino. Pagkatapos ng Ikasiyam na Baitang, Naipamamalas ng mag-aaral ang kakayahang komunikatibo,mapanuring pag-iisip,at pag-unawa at pagpapahalagang pampanitikan gamit ang teknolohiya at iba’t ibang uri ng teksto at saling-akdang Asyano upang mapatibay ang pagkakakilanlang Asyano. Pagkatapos ng Ikasampung Baitang, naipamamalas ng mag-aaral ang kakayahang komunikatibo, mapanuring pag-iisip, at pag-unawa at pagpapahalagang pampanitikan gamit ang teknolohiya at iba’t ibang uri ng teksto at saling-akdang pandaigdig tungo sa pagkakaroon ng kamalayang global. Paggamit ng PIVOT 4A Budget of Work (BOW) para sa Filipino Bago pa man maging bihasa sa ibang wika dapat maging mahusay muna sa sarili at kinagisnang wika. Minarapat ng Kagawaran na mapadali ang pagtuturo sa Elementarya at Sekundarya kaya nga nagkaroon ng palihan sa Budget of Work (BOW) ng mga kompetensi na sasapat sa apatnapung (40) araw sa bawat kwarter. Magiging mainam na sandata ng mga guro ang talino, kasanayan at pagpapahalaga upang marating ang layuning edukasyon para sa lahat. Binuo ang programa ng rehiyon sa pagsasama-sama ng mga kompetensing magkakaugnay at maaaring pagsamahin. sang-ayon sa pamamaraang madali patungo sa komplikadong istruktura ng aralin mula sa Unang Antas hanggang Ikasampung Antas, pinag-isipang mabuti ang mga araling sapat at nararapat sa mga batang magaaral. Ang mga guro sa Filipino ay maaaring gawing batayan ito sa paggawa ng kanilang Daily Lesson Plan (DLP) or Daily Lesson Log (DLL). Ang PIVOT 4A BOW sa Filipino ay binubuo ng limang (5) kolum. Ang unang kolum ay para sa Markahan; ang ikalawa ay para sa Domain; pangatlo ay ang Pinakamahalagang Kasanayang Pampagkatuto o MELC; pang-apat ang Kasanayang Pagkatuto; at panghuli ang Bilang ng Araw ng Pagtuturo. Page 45 of 349 Markahan Domain (A) (F) (F) (B) (G) Pinakamahalagang Kasanayang Pampagkatuto (C) Kasanayang Pampagkatuto (D) Bilang ng Araw ng Pagtuturo (E) 1 Sa paggamit ng PIVOT 4A BOW sa Filipino, mahalagang tingnan at pag-aralan ang mga sumusunod: A. B. C. D. E. F. G. Markahan Domain Pinakamahalagang Kasanayang Pampagkatuto (MELC) Kasanayang Pampagkatuto Bilang ng Araw ng Pagtuturo Pagpapaganang Kasanayan o Enabling Competencies. Ito ang mga kasanayang nagmula sa K to 12 Curriculum Guide na gagamitin ng guro upang bigyang-linaw o magsilbing tulay upang makamit ang mga Pinakamahalagang Kasanayang Pampagkatuto. Pinakamahalagang Kasanayang Pampagkatuto o MELC. Sa bawat PIVOT 4A BOW, ito ay sinisimbolo ng mga numero o bilang. Ang mga bilang na ito ay tumutukoy kung ilang MELC mayroon sa bawat baitang. Ang mga napiling MELC ay maaaring katumbas ng isang Kasanayang Pampagkatuto na makikita sa ikaapat na kolum o kumbinasyon ng piling Kasanayang Pampagkatuto. Mga Dapat Tandaan ng Guro sa Filipino sa Paggamit ng PIVOT 4A BOW a. b. c. d. e. f. g. Ang mga kasanayan sa pagkatuto ay nakalatag ayon sa mga saklaw na nakasaad sa Filipino Curriculum Guide (FCG) at Teacher’s Guide (TG)at ang mga ito ay masusing hinimay at inisa-isa upang matukoy ang bawat kasanayan sa pagkatuto sa kada lingo at kwarter o yugto. Lilinangin ang mga kompetensi ng bawat kwarter sa loob ng apatnapung (40) araw na pagtuturo. Pinagsama ang mga enabling at enrichment na kompetensi na magiging madali na sa mga gurong makapagturo sang-ayon sa hinihingi ng panahon. Magiging madali para sa mga guro ang pagtuturo dahil sa pagtatalaytay ng mga higit ng kailangang kasanayan na dapat maituro at matutuhan ng mga mag-aaral. Mabibigyang pokus ng guro ang higit na mga mahahalagang kompetensi (most essential) sa pamamagitan ng masusi at masining na paghahanda ng mga kagamitang panturo at sa paggamit ng makabagong pamamaraan ng pagtuturo na aakma upang magkaroon ng mabilis na pagkatuto at pag-unawa ang mga mag-aaral na nasa makabagong panahon ng teknolohiya. Batay sa MELC, may mga LCs na wala sa markahang kinabibilangan nito. Ang mga ito ay matatagpuan sa ibang markahan at mayroon namang tugma sa nasabing markahan. Mapapansin na nawala ang ibang kasanayan sa domains para sa Ikaapat na Markahan na mas malalim na dapat sana ay makuha ng mga bata sa Ikalimang baitang ito ay napag-sama-sama ang magkakaugnay na layunin sa PIVOT 4A BOW. Page 46 of 349 h. i. Mapupuna rin na hindi pare-pareho o pantay- pantay ang bilang ng araw sa kada markahan sa MELC samantalang sa PIVOT 4A BOW ay sukat lahat ng domains at ito ay nagawang matalakay sa PIVOT 4A BOW. Sapat na oras at panahon ay mailalaan sa pagganap ng mga natutunang kompetensi ng mga mag-aaral bukod pa sa kaalamang kanilang natutunan na may pagpapahalaga sa sarili, pamayanan at sa Diyos. Code Book Legend Domain/Component Estratehiya sa Pag-aaral Kaalaman sa Aklat at Limbag Kamalayang Ponolohiya Komposisyon Pagpapahalaga sa Wika at Panitikan Pagsasalita/ Wikang Binibigkas Pagsulat at Pagbaybay Pagunawa sa Binasa Pag-unlad/ Paglinang ng Talasalitaan Pakikinig/ Pag-unawa sa Napakinggan Palabigkasan at Pagkilala sa Salita Panonood Wika at Gramatika/ Kayarian ng Wika clmd/etb Code EP AL KP KM PL PS PU PB PT PN PP PD WG Page 47 of 349 BAITAING 1 - FILIPINO Markahan Domain Pinakamahalagang Kasanayang Pampagkatuto PN 1 PS 2 WG 3 PP 4 PU 5 KP 6 PT 7 PS 8 Kasanayang Pampagkatuto Bilang ng Araw ng Pagtuturo Ikalawang Markahan PN PN WG 9 KP 10 PU PN 11 PP 12 KP PN 13 PL KP 14 PY PN 15 WG 16 KP 17 PY 18 PN 19 PN 20 WG 21 KM 22 PN 23 Nasasagot ang mga tanong tungkol sa napakinggang pabula Nakapagtatanong tungkol sa isang larawan Nagagamit ang magalang na pananalita sa angkop na sitwasyon pagpapakilala ng sarili Nasasabi ang mensaheng nais ipabatid ng nabasang pananda patalastas babala o paalala Nakasusulat nang may tamang laki at layo sa isa't isa ang mga letra Nakasusulat ng malalaki at maliliit na letra Nabibigkas nang wasto ang tunog ng bawat letra ng alpabetong Filipino Natutukoy ang kahulugan ng salita batay sa kumpas, galaw, ekspresyon ng mukha; ugnayang salita-larawan Naiuulat nang pasalita ang mga naobserbahang pangyayari sa paaralan Naipamamalas ang paggalang sa ideya, damdamin at kultura ng may akda ng tekstong napakinggan o nabasa Naiguguhit ang naibigang bahagi ng napakinggang kuwento (batay sa tunay na buhay Nagagamit nang wasto ang pangngalan sa pagbibigay ng pangalan ng tao, lugar, hayop, bagay at pangyayari Nabibilang ang salita sa isang pangungusap Nakasusulat nang may tamang laki at layo sa isa't isa ang mga letra Nakasusulat ng malalaki at maliliit na letra Nakasusunod sa napakinggang panuto na may 1 hakbang Napagyayaman ang talasalitaan sa pamamagitan ng pagbubuo ng mga salita gamit ang mga pantig Napapantig ang mga salita Nagagamit ang naunang kaalaman o karanasan sa pag-unawa ng napakinggang alamat Nauunawaan ang kahalagahan ng nilalaman ng napakinggang teksto Nabibilang ang pantig sa isang salita Nababaybay nang wasto ang mga salitang may tatlo o apat na pantig natutuhan sa aralin Napagsusunod-sunod ang mga pangyayari sa napakinggang kuwento sa tulong ng mga larawan Natutukoy ang kailanan ng pangngalan Nakikilala ang mga tunog na bumubuo sa pantig ng mga salita Nababaybay nang wasto ang mga salitang may tatlo o apat na pantig natutuhan sa aralin Nahuhulaan ang susunod na mangyayari sa napakinggang kuwento Nakapagsasalaysay ng orihinal na kuwento na kaugnay ng napakinggang kuwento Nagagamit ang mga salitang pamalit sa ngalan ng tao (ako, ikaw, siya) Naisusulat nang may wastong baybay at bantas ang mga salitang ididikta ng guro Naibibigay ang paksa ng talatang napakinggan 1 1 1 1 1 1 1 3 1 3 1 2 2 3 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Page 48 of 349 Markahan Domain AL KM Pinakamahalagang Kasanayang Pampagkatuto 24 PN 25 PS 26 WG 27 PN 28 WG 29 KP 30 AL 31 PN 32 Kasanayang Pampagkatuto Natutukoy ang salita/pangungusap sa isang talata Nasisipi ang mga salita mula sa huwaran Nailalarawan ang damdamin ng isang tauhan sa kuwentong napakinggan Naipapahayag ang sariling ideya/damdami n o reaksyon tungkol sa napakinggang sa kuwento Natutukoy ang kasarian ng pangngalan Naiuugnay ang sariling karanasan sa napakinggang kuwento Nagagamit ang mga salitang pamalit sa ngalan ng tao (tayo, kayo, sila) Napapalitan at nadadagdagan ang mga tunog upang makabuo ng bagong salita Natutukoy ang ugnayan ng teksto at larawan Bilang ng Araw ng Pagtuturo 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Ikatlong Markahan WG WG 33 PT KP 34 AL 35 KM 36 WG 37 WG PP 38 KP AL 39 PN PS PN WG 40 KP 41 PP 42 PU KP Nasasabi ang sariling ideya tungkol sa tekstong napakinggan Nagagamit ang magalang na pananalita sa angkop na sitwasyon pagbati Nakapaglalarawan ng mga bagay, tao, hayop, pangyayari, at lugar Nababasa ang mga salita at babala na madalas makita sa paligid Natutukoy ang mga salitang magkakatugma Natutukoy ang simula ng pangungusap /talata/kuwento Naisusulat nang may wastong baybay at bantas ang salita Nagagamit ang mga salitang kilos sa paguusap tungkol sa iba’t ibang gawain sa tahanan, paaralan, at pamayanan Nasasabi ang paraan, panahon at lugar ng pagsasagawa ng kilos o gawain sa tahanan, paaralan at pamayanan Natutukoy ang kahulugan ng salita batay sa kasingkahulug an Napapalitan at nadadagdagan ang mga tunog upang makabuo ng bagong salita Nakapagbibigay ng sariling hinuha sa napakinggang kuwento Nahuhulaan ang susunod na mangyayari sa napakinggang kuwento Nakasasali sa isang usapan tungkol sa isang napakinggang kuwento Naisasakilos ang napakinggang tula o awit Nasasabi ang paraan, panahon at lugar ng pagsasagawa ng kilos o gawain sa tahanan, paaralan at pamayanan Nagagamit ang mga natutuhang salita sa pagbuo ng mga simpleng pangungusap Natutukoy ang kahulugan ng salita batay sa kasingkahulugan Nababaybay nang wasto ang mga salitang may tatlo o apat na pantig batayang talasalitaan Napapalitan at nadadagdagan ang mga tunog upang makabuo ng bagong salita 4 4 2 2 3 4 4 8 2 2 5 Ikaapat na Markahan PN 43 Natutukoy ang mahahalagang detalye kaugnay ng paksang napakinggan 8 Page 49 of 349 Markahan Domain Pinakamahalagang Kasanayang Pampagkatuto PS AL 44 EP WG AL 45 46 PS 47 PN WG 48 PN 49 Kasanayang Pampagkatuto Naiuulat nang pasalita ang mga napanood na palabas sa telebisyon Natutukoy ang gamit ng maliit at malaking letra Napag susunod-sunod ang mga salita batay sa alpabeto unang dalawang letra ng salita Nagagamit nang wasto ang mga pang-ukol Natutukoy ang gamit ng iba’t ibang bantas Nakasusunod sa napakinggang panuto ( 1- 2 hakbang) Nakapagbibigay ng maikling panuto gamit ang simpleng mapa Nasasagot ang mga tanong tungkol sa napakinggang tekstong pang impormasyon Nakabubuo nang wasto at payak na pangungusap na may tamang ugnayan ng simuno at panag-uri sa pakikipag-usap Naibibigay ang paksa ng napakinggang tekstong pang impormasyon paliwanag Bilang ng Araw ng Pagtuturo 10 4 4 10 3 1 Page 50 of 349 BAITANG 2 – FILIPINO Markahan Domain Pinakamahalagang Kasanayang Pampagkatuto PN 1 Kasanayang Pampagkatuto Bilang ng Araw ng Pagtuturo Unang Markahan EP WG 2 PP PU 3 4 TA PN 5 KP 6 PB 7 PS WG PT 8 PB 9 PU PN PB 10 KP PE PU 11 PN 12 PB 13 PS 14 PP 15 PB 16 PU 17 KP WG PB 18 Nagagamit ang naunang kaalaman o karanasan sa pag-unawa ng napakinggang teksto Napagsusunod-sunod ang mga salita batay sa alpabeto (unang dalawang letra) Nagagamit ang magalang na pananalita sa angkop na sitwasyon (pagbati) Nasasabi ang mensaheng nais ipabatid Nakagagawa ng pataas pababang guhit Nakasusulat nang may wastong baybay, bantas at mekaniks ng pagsulat Nakasasagot sa mga tanong tungkol sa napakinggang kuwento batay sa tunay na pangyayari /pabula Nakapagpapalit at nakapagdaragdag ng mga tunog upang makabuo ng bagong salita Nakasusunod sa nakasulat na panutong may 1- 2 hakbang Nakapag bibigay ng simpleng panuto na may 2-3 hakbang Nagagamit nang wasto ang pangngalan sa pagbibigay ng pangalan ng tao, lugar at mga bagay pambalana Napagyayaman ang talasalitaan sa pamamagitan ng paghanap ng maikling salitang matatagpuan sa loob ng isang mahabang salita Nagagamit ang personal na karanasan sa paghinuha ng mangyayari sa nabasang teksto Nakagagawa ng paikot pababang ikot Nasasagot ang mga tanong na sino , ano, saan at bakit Nabibigkas nang wasto ang tunog na kambal katinig (kl, ts, gl, pr, pl, gr) Nakikilala ang mga tunog na bumubuo sa pantig ng mga salita Napagsusunod-sunod ang mga salita batay sa alpabeto (unang dalawang letra) Nakasusulat sa kabit-kabit na paraan na may tamang laki at layo sa isa't isa ang mga salita Nahuhulaan ang susunod na mangyayari sa kuwento batay sa tunay na pangyayari/pabula Nailalarawan ang mga bahagi ng kuwento panimula kasukdulan katapusan/kalakasan Naipapahayag ang sariling ideya/damdamin o reaksyon tungkol sa napakinggang kuwento batay sa tunay na pangyayari Nababasa ang mga salita sa unang kita Naisasalaysay muli ang binasang teksto nang may tamang pagkakasunod-sunod sa tulong ng mga larawan Nakasusulat ng parirala, pangungusap, talata, liham nang may wastong baybay, bantas at gamit ng malaki at maliit na letra Nakapagpapalit at nakapagdaragdag ng mga tunog upang makabuo ng bagong salita Nagagamit ang mga salitang pamalit sa ngalan ng tao (ako, ikaw, siya) Nakapagbibigay ng angkop na pamagat sa binasang teksto 5 5 5 5 5 Page 51 of 349 Markahan Domain Pinakamahalagang Kasanayang Pampagkatuto PN PT PB 19 KM PN 20 PS 21 WG PB 22 PN PS 23 KP PY 24 Kasanayang Pampagkatuto Naibibigay ang paksa o nilalaman ng pabulang napakinggan Nakakagamit ng mga pahiwatig upang malaman ang kahulugan ng mga salita paggamit ng mga palatandaang nagbibigay ng kahulugahan (context clues) kasalungat Napag-uugnay ang sanhi at bunga ng mga pangyayari sa binasang talata Naisusulat nang may wastong baybay at bantas ang mga salitang ididikta ng guro Nailalarawan ang mga tauhan sa napakinggang testo batay sa kilos Naipahahayag ang sariling ideya/damdami n o reaksyon tungkol sa napakinggang kuwento batay sa tunay na pangyayari/pabula Nagagamit ang mga salitang pamalit sa ngalan ng tao tayo, kayo, sila Naiuugnay sa sariling Karanasan ang nabasang teksto Nailalarawan ang mga tauhan sa napakinggang testo batay sa damdamin Naiuulat nang pasalita ang mga nasaksihang pangyayari sa paaralan Napapalitan at nadadagdagan ang mga tunog upang makabuo ng bagong salita Nababaybay nang wasto ang mga salita tatlo o apat na apat na pantig batayang talasalitaang pampaningin natutunang salita mula sa mga aralin Bilang ng Araw ng Pagtuturo 5 5 Ikalawang Markahan PP PU 25 PU PS 26 KP 27 PB PU PB 28 PN WG PN PS WG PS PB 29 Nasasabi ang pagkakatulad at pagkakaiba ng mga pantig/salita Nakasusulat sa kabit-kabit na paraan na may tamang laki at layo sa isa't isa ang mga salita Naisusulat nang may wastong baybay at bantas ang mga pangungusap na ididikta ng guro Naipapahayag ang sariling ideya/damdamin o reaksyon tungkol sa napakinggang sa kuwento/ alamat Napapantig ang mga mas mahahabang salita Nakasusunod sa nakasulat na panutong may 2- 3 hakbang Nakasusulat sa kabit-kabit na paraan na may tamang laki at layo sa isa't isa malaki at maliit na letra ; mga salita Nailalarawan ang mga elemento ng kuwento tauhan tagpuan banghay Nailalarawan ang mga tauhan sa napakinggang kuwento batay sa sinabi o pahayag Nakapaglalarawan ng mga bagay, tao, pangyayari, at lugar Naibibigay ang paksa o kaisipan ng kuwentong kathang – isip napakinggan Nakasasali sa isang usapan tungkol sa napakinggang kathang-isip na kuwento Nakapaglalarawan ng mga bagay, tao, pangyayari, at lugar Naiuulat nang pasalita ang mga naobserbahang pangyayari sa pamayanan Nasasabi ang paksa o tema ng binasang teksto 5 2 5 8 5 Page 52 of 349 Markahan Domain Pinakamahalagang Kasanayang Pampagkatuto PB 30 AL PS WG 31 PB PN PT 32 PY KP Kasanayang Pampagkatuto Nailalarawan ang mga elemento ng kuwento tauhan tagpuan banghay Naisasalaysay muli ang binasang teksto nang may tamang pagkakasunodsunod Nakasasali sa isang usapan tungkol sa isang sariling karanasan Nagagamit ang mga salitang kilos sa pag-uusap tungkol sa iba’t ibang gawain sa tahanan, paaralan, at pamayanan Napag-uugnay ang sanhi at bunga ng mga pangyayari sa binasang teksto Nahuhulaan ang susunod na mangyayari sa kuwento Nabibigyang kahulugan ang mga salita sa pamamagitan ng pagbibigay ng kasingkahulugan at kasalungat Nababaybay nang wasto ang mga salitang may tatlo o apat na pantig batayang talasalitaang pampaningin natutunang salita mula sa mga aralin Nakapagpapalit at nakapagdaragdag ng mga tunog upang makabuo ng bagong salita Bilang ng Araw ng Pagtuturo 5 5 5 Ikatlong Markahan WG 33 PB 34 PB KM 35 PS 36 PN PN 37 KM KP 38 PP PN 39 PT PU 40 PS 41 PB PN Ikaapat na Markahan PP KP 42 Nagagamit ang mga salitang pamalit sa ngalan ng tao (ako, ikaw, siya, tayo, kayo, sila) Napag-uugnay ang sanhi at bunga ng mga pangyayari sa binasang talata; teksto Naiuugnay ang binasa sa sariling karanasan Nasisipi nang wasto at malinaw ang isang talata Naipahahayag ang sariling ideya/damdami n o reaksyon tungkol sa sa napakinggang tugma/tula Nakasasagot sa mga tanong tungkol sa napakinggang tula Nailalarawan ang mga tauhan sa napakinggang testo batay sa kilos, sinabi o pahayag Nakasusulat ng sariling talatang may wastong baybay, bantas at gamit ng maliit at malaking letra Nakapagbibigay ng mga salitang magkakatugma Nababasa ang batayang talasalitaan Naipahahayag ang sariling ideya/damdamin o reaksyon tungkol sa napakinggang kuwento batay sa tunay na pangyayari/pabula Nakakagami t ng mga pahiwatig upang malaman ang kahulugan ng mga salita tulad ng paggamit ng mga palatandaa ng nagbibigay ng kahulugahan (sitwasyong pinaggamitan ng salita) Nakasusulat sa kabit-kabit na paraan na may tamang laki at layo sa isa't isa ang mga salita Naisasalaysay muli ang napakinggang teksto ayon sa pananaw ng isa sa mga tauhan Naibibigay ang mga sumusuporta ng kaisipan sa pangunahing kaisipan ng tekstong binasa Nakapagbibigay ng sariling hinuha sa napakinggang teksto Napapantig ang mga mas mahahabang salita Nabibigkas nang wasto ang tunog na kambal katinig (kl, ts, gl, pr, pl, gr) 3 2 5 5 5 5 5 3 7 3 Page 53 of 349 Markahan Domain Pinakamahalagang Kasanayang Pampagkatuto PP 43 PB WG 44 WG 45 PT PU 46 PB PU 47 PN PS WG 48 PT PU 49 KM WG 50 KP PB PN KM 51 Kasanayang Pampagkatuto Nababasa ang mga salitang madalas na makita sa paligid Naiuugnay ang binasa sa sariling karanasan Nagagamit ang mga salitang kilos sa pag-uusap tungkol sa iba’t ibang gawain sa tahanan, paaralan, at pamayanan Nabibigyang kahulugan ang mga salita sa pamamagitan ng pagbibigay ng kasingkahulugan at kasalungat; sitwasyong pinaggamitan ng salita (context clues); pagbibigay ng halimbawa; paggamit ng pormal na depinisyon ng salita Nakakagamit ng mga pahiwatig upang malaman ang kahulugan ng mga salita tulad ng paggamit ng mga palatandaang nagbibigay ng kahulugahan (pagbibigay ng halimbawa) Nasasabi ang paraan, panahon at lugar ng pagsasagawa ng kilos o gawain sa tahanan, paaralan at pamayanan Natutukoy ang suliranin sa nabasang teskto o napanood Nakapagbibigay ng angkop na pamagat sa binasang teksto, talata, kuwento Nasasagot ang mga tanong tungkol sa napakinggang tekstong pangimpormasyon Nakasasali sa isang usapan tungkol sa isang napanood na patalastas o palabas Nagagamit nang wasto ang mga pang-ukol ni/nina kay/kina ayon sa para sa ukol sa Nakakagamit ng mga pahiwatig upang malaman ang kahulugan ng mga salita (paggamit ng pormal na depinisyon ng salita) Naisusulat nang wasto ang mga idiniktang mga salita Nakasusulat ng liham sa tulong ng padron mula sa guro Nakabubuo nang wasto at payak na pangungusap na may tamang ugnayan ng simuno at panag-uri Nakapagbibigay ng mga salitang magkaka tugma Naibibigay ang mga sumusuport ang kaisipan sa pangunahin g kaisipan ng tekstong binasa Nakapagbibigay ng sariling hinuha sa napakinggang kuwento Naibibigay ang angkop na salita /parirala upang makabuo ng isang talata Bilang ng Araw ng Pagtuturo 2 2 5 5 5 5 3 3 7 Page 54 of 349 BAITANG 3 – FILIPINO Markahan Domain Pinakamahalagang Kasanayang Pampagkatuto PS 1 PB 2 PN 3 PB 4 Kasanayang Pampagkatuto Bilang ng Araw ng Pagtuturo Unang Markahan PN KP 5 PT 6 PB 7 PN 8 PU 9 PL 10 PB 11 WG PB 12 EP PU 13 PL 14 PS 15 Nagagamit ang pangngalan sa pagsasalaysay tungkol sa mga tao, lugar at bagay sa paligid Naiuugnay ang binasa sa sariling karanasan Nagagamit ang naunang kaalaman o karanasan sa pag-unawa ng napakinggang teksto Nasasagot ang mga tanong tungkol sa tekstong binasa tugma Nasasagot ang mga tanong tungkol sa napakinggang kuwento Nababasa ang mga salitang may tatlong pantig pataas Nakakagamit ng mga pahiwatig upang malaman ang kahulugan ng mga salita paggamit ng mga palatandaang nagbibigay ng kahulugahan (kasing kahulugan) Nakasusunod sa nakasulat na panuto Napagsusunodsunod ang mga pangyayari ng kuwentong napakinggan sa pamamagitan ng larawan Nababaybay nang wasto ang mga salitang natutunan sa aralin Nagagamit sa usapan ang mga salitang pamalit sa ngalan ng tao (ako, ikaw, siya) Nailalarawan ang mga elemento ng kuwento (tauhan, tagpuan, banghay) Nagagamit sa usapan ang mga salitang pamalit sa ngalan ng tao kami, tayo, kayo at sila Naisasalaysay muli ang napakinggang teksto sa tulong ng larawan Naisasalaysay muli ang binasang teksto nang may tamang pagkaka sunod-sunod ng mga pangyayari Nagagamit ang malaki at maliit na letra at mga bantas sa pagsulat ng mga salitang natutunan sa aralin parirala pangungusap Nagagamit ang panghalip bilang pamalit sa pangngalan may panandang ang (ito/iyan/iyon) 3 2 3 3 3 2 2 2 2 3 3 3 3 3 3 Ikalawang Markahan PN PT 16 KP 17 PP AL 18 PB KM 19 PY 20 Nagagamit ang magalang na pananalita sa angkop na sitwasyon Nasasagot ang mga tanong tungkol sa napakinggang tula Nakakagamit ng pahiwatig upang malaman ang kahulugan ng mga salita tulad ng paggamit ng mga pala tandaang nagbibigay ng kahulugahan (katuturan o kahulugan ng salita) Natutukoy ang mga salitang magkakatugma Nababasa ang mga salitang iisa ang baybay ngunit magkaiba ang bigkas Naikokompara ang mga kuwento sa pamamagitan ng pagtatala ng pagkakatulad at pagkakaiba Nailalarawan ang mga elemento ng kuwento (tauhan, tagpuan, banghay) Nakasusulat ng talata nang may wastong baybay, bantas at gamit ng malaki at maliit na letra upang maipahayag ang ideya, damdamin o reaksyon sa isang paksa o isyu Nabaybay nang wasto ang mga salitang natutuhan sa aralin 5 3 5 7 5 3 Page 55 of 349 Markahan Domain Pinakamahalagang Kasanayang Pampagkatuto PP Ikatlong Markahan PT 21 PY PB 22 PN 23 PS 24 PN 25 PB 26 PU PN 27 PT 28 PS 29 PB 30 PT PS 31 WG 32 PB 33 KP 34 PN 35 PB 36 WG 37 WG 38 PB 39 WG 40 PT Ikaapat na Markahan PU 41 PY PN 42 WG KM EP 43 Kasanayang Pampagkatuto Nababasa ang mga salitang iisa ang baybay ngunit magkaiba ang bigkas Napagyayaman ang talasalitaan sa pamamagitan ng paggamit ng magkasingkahulugan at magkasalungat ng mga salita Nababaybay nang wasto ang mga salitang hiram Nakapagbibigay ng wakas ng binasang kuwento Nakabubuo ng mga tanong matapos mapakinggan ang isang teksto Naiuulat nang pasalita ang mga nasaksihang pangyayari sa pamayanan Nakabubuo ng isang kuwentong katumbas ng napakinggang kuwento Nagbabago ang dating kaalaman base sa mga natuklasang kaalaman sa binasang teksto Nasisipi nang wasto at maayos ang mga talata Nakasusunod sa panutong may 3 – 4 hakbang Natutukoy ang kahulugan ng mga tambalang salita na nananatili ang kahulugan Nasasabi ang sariling ideya tungkol sa tekstong napakinggan Nasasabi ang paksa o tema ng binasang teksto Napagyayaman ang talasalitaan sa pamamagitan ng paghanap ng maikling salitang matatagpuan sa loob ng isang mahabang salita Naipahahayag ang sariling opinyon o reaskyon sa isang napakinggang isyu Nagagamit ang tamang salitang kilos / pandiwa sa pagsasalaysay ng mga personal na karanasan Naibibigay ang mga sumusuportang kaisipan sa pangunahing kaisipan ng tekstong binasa Napapalitan at nadadagdagan ang mga tunog upang makabuo ng bagong salita Naibibigay ang sariling hinuha bago, habang at pagkatapos mapakinggang teksto Nakapagbibigay ng angkop na pamagat sa binasang teksto Nagagamit ang tamang salitang kilos / pandiwa sa pagsasalaysay ng mga personal na karanasan Nagagamit nang wasto ang mga pang-abay na naglalarawan ng isang kilos o gawi Napaguugnay ang sanhi at bunga ng mga pangyayari sa binasang teksto Nagagamit nang wasto ang pang-ukol (laban sa, ayon sa, para sa, ukol sa) Natutukoy ang kahulugan ng mga tambalang salita na nananatili ang kahulugan Nasisipi nang wasto at maayos ang mga talata Nababaybay nang wasto ang mga salita natutuhan sa aralin Naiuugnay ang binasa sa sariling karanasan Nakapagla larawan ng mga bagay, hayop, tao, at lugar sa pamayanan Nakasusulat ng isang talata Nagagamit ang mga nakalarawang balangkas sa pagtatala ng impormasyon o datos na kailangan Bilang ng Araw ng Pagtuturo 3 1 2 2 2 2 5 3 2 5 2 2 2 2 2 2 3 3 5 2 3 5 5 Page 56 of 349 Markahan Domain Pinakamahalagang Kasanayang Pampagkatuto WG 44 WG PP 45 PB 46 PT 47 PY PN 48 PB 49 PS KP 50 PN 51 PT Kasanayang Pampagkatuto Nagagamit ang mga salitang kilos sa pag-uusap tungkol sa iba’t ibang gawain sa tahanan, paaralan, at pamayanan Nagagamit nang wasto ang mga pang-abay na naglalarawan ng isang kilos o gawi Nababasa ang mga salitang hiram / natutuhan sa aralin Nakapagbibigay ng mungkahing solusyon sa suliraning nabasa sa isang teskto o napanood Natutukoy ang kahulugan ng mga tambalang salita na nananatili ang kahulugan Nababaybay nang wasto ang mga salitang natutunan sa aralin / batayang talasalitaan / salitang dinaglat / salitang hiram Natutukoy ang mahahalagang detalye kaugnay ng paksang narinig Naibibigay ang buod o lagom ng tesktong binasa Naiuulat nang pasalita ang naobser bahang pangyayari Napagsasama ang mga katinig at patinig upang makabuo ng salitang may diptonggo Naibibigay ang paksa ng kuwento o sanaysay na napakinggan Nakagagamit ng mga pahiwatig upang malaman ang kahulugan ng mga salita tulad ng paggamit ng mga palatandaang nagbibigay ng kahulugahan (na depinisyon ng salita) Bilang ng Araw ng Pagtuturo 5 1 1 5 2 5 3 5 Page 57 of 349 BAITANG 4 – FILIPINO Markahan Domain Pinakamahalagang Kasanayang Pampagkatuto Kasanayang Pampagkatuto Bilang ng Araw ng Pagtuturo Unang Markahan WG 1 PT 2 PB 3 PU 4 PS 5 PS 6 WG 7 PB 8 PU 9 WG 10 PB 11 PD 12 PU 13 PN 14 PS WG 15 PD 16 WG 17 PB PN PU 18 WG 19 PN WG PB 20 Nagagamit nang wasto ang mga pangngalan sa pagsasalita tungkol sa - sarili - ibang tao sa Paligid Nabibigyang kahulugan ang salita sa pamamagitan ng pormal na depinisyon Natutukoy ang mga elemento ng kuwento - tagpuan tauhan – banghay Nakasusulat ng talata tungkol sa sarili Naisasalaysay muli ang napakinggang teksto gamit ang mga larawan Naikukuwentong muli ang napakinggang kuwento na wasto ang pagkakasunodsunod at gumagamit ng signal words: una, pangalawa Nagagamit nang wasto ang mga (ibat ibang kayarian) pangngalan sa pagsasalita tungkol sa - hayop - lugar sa paligid Nasasagot ang mga tanong sa binasang tekstong pamapanitikan – kuwento Nakasusulat ng natatanging kuwento tungkol sa natatanging tao sa pamayanan Nagagamit nang wasto ang mga pangngalan (Pantangi at Pambalana) sa pagsasalita tungkol sa mga - bagay - pangyayari sa paligid Nababasa ang maikling tula nang may tamang bilis, diin, ekspresyon at intonasyon Naipahahayag ang sariling opinyon o reaskyon sa isang napakinggang isyu o usapan; napanood Nakasusulat ng tugma o maikling tula Nasasagot ang mga tanong tungkol sa mga mahahalagang detalye ng napakinggang balita Naipahahayag ang sariling opinyon o reaskyon sa isang napakinggang isyu o usapan Nagagamit nang wasto ang mga pangngalan (kasarian )sa pagsasalita tungkol - sa sarili sa mga tao,sa mga hayop sa paligid - sa lugar, bagay at pangyayari sa paligid Naibibigay ang kahalagahan ng media (hal. pangimpormasyon, pang-aliw, panghikayat Nagagamit ang iba’t ibang uri ng panghalip (panao) sa usapan at pagsasabi tungkol sa sariling karanasan Napagsusunod-sunod ang mga pangyayari sa kuwento - mga larawan Nasasagot ang mga tanong tungkol sa mahahalagang detalye ng napakinggang teksto o SMS (Short Messaging Text Nakasusulat nang wastong text (SMS Nagagamit ang iba’t ibang uri ng panghalip (pananong) - isahan - maramihan sa usapan at pagsasabi tungkol sa sariling karanasan Nasasagot ang mga tanong tungkol sa mahahalagang detalye ng napakinggang balita Nagagamit ang iba’t ibang uri ng panghalip (panaklaw) - tiyakan Isahan/Kalahatan - di-tiyakan sa usapan at pagsasabi tungkol sa sariling karanasan Naisasalaysay muli ang binasang teksto nang may tamang pagkasunod-sunod ng mga pangyayari 4 4 4 4 4 4 4 Page 58 of 349 Markahan Domain Pinakamahalagang Kasanayang Pampagkatuto EP PT 21 WG 22 PB 23 PU 24 WG PB 25 PU 26 WG 27 Kasanayang Pampagkatuto Nakasusulat ng balangkas ng binasang teskto sa anyong pangungusap o paksa Nakagagamit ng pahiwatig upang malaman ang kahulugan ng mga salita tulad ng paggamit ng palatandaang nagbibigay ng kahulugan kasingkahulugan (1.4) - kasalungat (1.5 Nagagamit ang iba’t ibang uri ng panghalip (pamatlig) - Patulad pahimaton paukol - Paari panlunan paturol sa usapan at pagsasabi tungkol sa sariling karanasan Natutukoy ang bahagi ng binasang kuwento - simula kasukdulan katapusan Nakasusulat ng liham pangkaibigan bilang tugon sa imga nakalap sa kuwentong binasa Nagagamit ang iba’t ibang uri ng panghalip sa usapan at pagsasabi tungkol sa sariling karanasan Naisasalaysay muli ang nabasang teksto gamit ang mga pangungusap Nakasusulat ng talaan ng mga salitang katutubo at ang mga kahulugan nito Halimbawa ibon – langgam Bilang ng Araw ng Pagtuturo 4 4 Ikalawang Markahan PU 28 PN 29 WG 30 PT 31 PB 32 PD PN 33 PS WG 34 PB WG 35 PB 36 PU 37 PD 38 PN 39 PS 40 WG 41 Nagagamit nang wasto ang pang-uri (lantay) sa paglalarawan ng tao, lugar, bagay at pangyayari sa sarili ibang tao katulong sa pamayanan Naisusulat nang wasto ang baybay ng salitang natutuhan sa aralin at salitang hiram kaugnay ng ibang asignatura Nakapagbibigay ng hinuha sa kalalabasan ng mga pangyayari sa napakinggang teskto Nagagamit nang wasto ang pang-uri - paghahambing - pasukdol sa paglalarawan ng tao, lugar, bagay atpangyayari, sa sarili,ibang tao katulong sa pamayanan Naibibigay ang kahulugan ng mga salitang pamilyar at di-pamilyar pamamagitan ng pag-uugnay sa sariling karanasan Nahuhulaan ang maaaring mangyari sa teksto gamit ang dating karanasan/ kaalaman Naisasadula ang nagustuhang bahagi ng napanood Naibibigay ang paksa ng napakinggang teksto Naipahahayag ang sariling opinyon o reaskyon sa isang napakinggang isyu o usapan Nagagamit nang wasto ang panguri (lantay, paghahambing, pasukdol) sa paglalarawan ng tao, lugar, bagay at pangyayari sa sarili ibang tao katulong sa pamayanan Nasasagot ang mga tanong sa binasang tekstong pang-impormasyon recount Nagagamit ang uri ng pandiwa ayon sa panahunan sa pagsasalaysay ng nasaksihang pangyayari Nasasabi ang sanhi at bunga ayon sa nabasang pahayag Nakasusulat ng timeline tungkol sa mga pangyayari sa binasang teksto Naisasalaysay nang may tamang pagkakasunodsunod ang nakalap na impormasyon mula sa napanood Nailalarawan ang elemento ng kuwento - tagpuan tauhan - banghay – pangyayari Nailalarawan ang tauhan batay sa ikinilos, ginawi , sinabi at naging damdamin Nagagamit ang aspekto (panahunan) ng pandiwa n sa pagsasalaysay ng nasaksihang pangyayari 4 4 4 4 4 Page 59 of 349 Markahan Domain Pinakamahalagang Kasanayang Pampagkatuto PT 42 PU 43 PS 44 WG 45 PB PU P 46 47 48 PD 49 WG 50 PU PD 61 62 PN 63 WG 64 PB 65 EP WG 66 PB PD Kasanayang Pampagkatuto Natutukoy ang kahulugan ng salita batay sa ugnayang salita-larawan Nakasusulat ng talatang naglalarawan Nailalarawan ang tauhan batay sa ikinilos o ginawi o sinabi at damdamin Nagagamit ang panagano ng pandiwa - pawatas pautos sa pagsasalaysay ng napakinggang usapan Nakasusunod sa nakasulat na panuto Nakasusulat ng panuto gamit ang dayagram Nasasabi ang paksa ng napanood na maikling pelikula Naibibigay ang sariling wakas ng napakinggang tekstong pangimpormasyon – talambuhay Nagagamit ang panagano - paturol - pasakali ng pandiwa sa pagsasalaysay ng sariling karanasan Nakasusulat ng sariling talambuhay Nasusuri ang damdamin ng mga tauhan sa napanood Napagsusunod-sunod ang mga pangyayari sa tekstong napakinggan sa pamamagitan ng tanong (pangungusap Nagagamit nang wasto ang pang-abay sa paglalarawan ng kilos Natutukoy ang mga sumusuportang detalye sa mahalagang kaisipan sa nabasang teksto Nagagamit nang wasto ang -card catalog -OPAC (Online Public Access Catalog Nagagamit nang wasto ang pang-abay at pandiwa sa pangungusap Nasasagot ang mga tanong sa binasang teksto Nakapagbibigay ng reaksyon sa napanood Bilang ng Araw ng Pagtuturo 4 4 4 Ikatlong Markahan PN PS WG 67 68 PB PS 69 WG PB PN PU PN 69 PS 70 WG 71 WG 72 PN PS 73 EP PU PN 74 Nakasusunod sa napakinggang hakbang ng isang gawain Nakapagbibigay ng hakbang ng isang gawain Nagagamit ang pang-abay sa paglalarawan ng kilos Nasasagot ang mga tanong na bakit at paano batay sa tekstong pang-impormasyon (procedure Nailalarawan ang tauhan batay sa ikinilos, ginawi, sinabi at naging damdamin Nagagamit ang pariralang pang-abay sa paglalarawan ng kilos Nasasagot ang mga tanong tungkol sa binasang teksto Nasasagot ang mga tanong na bakit at paano batay sa tekstong napakinggan Nakasusulat ng buod/lagom ng binasang teksto Naisasalaysay ang mahahalagang detalye sa napakinggang editorial Nagagamit sa pagpapahayag ng hindi pagsang-ayon ang magagalang na pananalita Nagagamit ang pariralang pang-abay at pandiwa, pariralang pang-abay at pang-uri sa paglalarawan Natutukoy ang kaibahan ng pang-abay at pang-uri Natutukoy ang damdaming ipinahihiwatig ng napakinggang paliwanag Nakapagbibigay ng reaksiyon sa napakinggang paliwanag Nakakukuha ng impormasyon sa pamamagitan ng pahapyaw na pagbasa sa paliwanag Nakasusulat ng paliwanag Nasasagot ang mga tanong tungkol sa napakinggang argumento 4 4 4 4 4 Page 60 of 349 Markahan Domain Pinakamahalagang Kasanayang Pampagkatuto WG 75 PB 76 PB 77 PN 78 PS 79 WG 80 PB 81 PN PS 82 WG 83 PD 84 PN WG 85 PB PU 86 PN 87 PB PU Kasanayang Pampagkatuto Nagagamit nang wasto ang pang-angkop na - ng - g na sa pangungusap Nasusuri kung opinyon o katotohanan ang isang pahayag Nakasusulat ng argumento Nakapagbibigay ng angkop na pamagat sa napakinggangteksto Naiuugnay ang sariling karanasan sa napakinggang teksto Nagagamit nang wasto ang pang-angkop ( ng, g, na) sa pakikipagtalastasan Nabibigyan ng angkop na pamagat ang talatang binasa Nasasagot ang mga tanong batay sa tekstong napakinggan Naisasalaysay muli ang napakinggang teksto gamit ang sariling salita Nagagamit nang wasto at angkop ang pangatnig - o, ni, maging, man - kung, kapag, pag, atbp. - ngunit, subalit atbp. - dahil sa, sapagkat, atbp. - sa wakas atbp. - kung gayon atbp. - daw, raw atbp. - kung sino, kung ano, siya rin atbp. Naipakikita ang pag-unawa sa pinanood sa pamamagitan ng pagbibigay ng ibang pagwawakas ayon sa sariling saloobin o paniniwala Naibibigay ang sanhi at bunga ng mga pangyayari sa napakinggang ulat Nagagamit nang wasto at angkop ang simuno at panaguri sa pangungusap Natutukoy ang sanhi at bunga ng mga pangyayari sa binasang teksto Nakasusulat ng talata na may sanhi at bunga Napagsusunod-sunod ang mga pangyayari sa tekstong napakinggan sa pamamagitan ng paggamit ng una, pangalawa, sumunod at panghuli Nakapagbibigay ng wakas sa binasang teksto Nakasusulat ng kuwento na may angkop na wakas Bilang ng Araw ng Pagtuturo 4 4 4 4 Ikaapat na Markahan PU 88 WG 89 EP PU 90 PN 91 PB PD WG 92 PT 93 PU Nakapagbibigay ng panuto na may tatlo hanggang apat na hakbang gamit ang pangunahin at pangalawang direksyon Nagagamit ang iba’t ibang mga uri ng pangungusap sa pagsasalaysay ng sariling karanasan Naipakikita ang nakalap na impormasyon sa pamamagitan ng nakalarawang balangkas o dayagram Nakasusulat ng isang balangkas mula sa mga nakalap na impormasyon mula sa binasa Naibibigay ang paksa ng napakinggang teksto Napagsusunod-sunod ang mga pangyayari sa binasang teksto Naiuugnay sa pinanood ang sariling karanasan Nagagamit ang iba’t ibang uri ng pangungusap sa pakikipagdebate tungkol sa isang isyu Naibibigay ang kahulugan ng salita sa pamamagitan ng pormal na depinisyon ng salita Nakasusulat ng mga puna tungkol sa isang isyu 4 4 Page 61 of 349 Markahan Domain Pinakamahalagang Kasanayang Pampagkatuto PN WG 94 PB PU 95 PS 96 WG 97 PB PB 98 PU 99 PS WG 100 PN PS 101 WG 102 PB PU PU 103 PD PU PN PS 104 WG 105 PB 106 PU Kasanayang Pampagkatuto Nasasagot ang mga literal na tanong tungkol sa napakinggang opinyon mula sa binasang pahayagan Nagagamit sa panayam ang iba’t ibang uri ng pangungusap Nasusuri kung opinyon o katotohanan ang pahayag Nakasusulat ng opinyon tungkol sa isang isyu Nagagamit ang magagalang na pananalita sa iba’t ibang sitwasyon - Pagbibigay ng puna sa editorial cartoon Nagagamit sa pakikipag talastasan ang mga uri ng pangungusap Nasasagot ang mga tanong tungkol sa editorial cartoon - Kapaligiran – pangarap Naibibigay ang bagong natuklasang kaalaman mula sa binasang teksto Nakaguguhit ng sariling editorial cartoon Naipapahayag ang sariling opinyon o reaksyon sa isang napakinggang isyu Nagagamit sa pagpapakilala ng produkto ang uri ng pangungusap Nasasagot ang mga tanong na bakit at paano Naipahahayag ang sariling opinyon o reaskyon batay sa napakinggang pagpupulong (pormal at dipormal Nagagamit ang mga uri ng pangungusap sa pormal na pagpupulong Nasasagot ang mga tanong tungkol sa minutes ng pagpupulong (pormal at di pormal) Nakasusulat ng minutes ng pagpupulong Nakasusulat ng script para sa radio broadcasting Nakapaghahambing ng iba’t ibang patalastas na napanood Nakasusulat ng mga isyu/argumento para sa isang debate Nasasagot ang mga tanong tungkol sa napakinggang script ng teleradyo Naibabahagi ang obserbasyon sa napakinggang script ng teleradyo Nagagamit ang mga uri ng pangungusap sa pagsasabi ng pananaw Naibibigay ang buod o lagom ng tekstong script ng teleradyo Nakasusulat ng script para sa teleradyo Bilang ng Araw ng Pagtuturo 4 4 4 4 4 Page 62 of 349 BAITANG 5 – FILIPINO Markahan Unang Markahan Domain PN Pinakamahalagang Kasanayang Pampagkatuto 1 PS WG 2 PT PB PU 3 4 PT 5 PB 6 EP PN 7 EP PU 8 PS 9 PD PS 10 PN WG PS 11 WG PL Kasanayang Pampagkatuto Naiuugnay ang sariling karanasang sa napakinggang teksto Naipapahayag ang sariling opinyon o reaskyon sa isang napakinggang balita isyu o usapan Nagagamit nang wasto ang mga pangngalan at panghalip sa pagtalakay tungkol sa sarili, sa mga tao, hayop, lugar, bagay at pangyayari sa paligid Naibibigay ang kahulugan ng salitang pamilyar at di-pamilyar pamamagitan ng gamit sa pangungusap Nasasagot ang mga tanong sa binasang kuwento Nakasusulat ng isang maikling balita Naibibigay ang kahulugan ng salitang pamilyar at di-pamilyar sa pamamagitan ng gamit sa pangungusap Napagsunod-sunod ang mga pangyayari sa kuwento sa tulong ng nakalarawang balangkas Naitatala ang mga mahahalagang impormasyon mula sa binasang teksto Naibibigay ang paksa ng napakinggang kuwento/usapan Nasasagot ang mga tanong sa binasang tekstong pangimpormasyon Nababaybay nang wasto ang salitang natutuhan sa aralin/ hiram Naibabahagi ang isang pangyayaring nasaksihan o naobserbahan Nailalarawan ang tagpuan at tauhan ng napanood na pelikula Nabibigkas nang may wastong tono, diin, antala at damdamin ang napakinggang tula Naibibigay ang paksa ng napakinggang kuwento/usapan Nagagamit ang iba’t ibang uri ng panghalip sa usapan at paglalahad ng sariling karanasan Naipapahayag ang sariling opinyon o reaskyon sa isang napakinggang balita isyu o usapan Nagagamit ang iba’t ibang uri ng panghalip sa usapan at pagsasabi tungkol sa sariling karanasan Nagagamit ang wika bilang tugon sa sariling pangangailangan at sitwasyon Bilang ng Araw ng Pagtuturo 10 10 10 10 Ikalawang Markahan WG PB 12 PD PS PB PN WG EP PD 13 PN 14 PS Nagagamit nang wasto ang pandiwa ayon sa panahunan sa pagsasalaysay tungkol sa mahahalagang pangyayari Nailalarawan ang mga tauhan at tagpuan ng teskto Naipapakita ang pag-unawa sa pinanood sa pamamagitan ng pagguhit Naisasalaysay muli ang napakinggang teksto sa tulong ng mga pangungusap Nasasabi ang sanhi at bunga ng mga pangyayari Nasasagot ang mga literal na tanong sa napakinggang teksto Nagagamit nang wasto ang pandiwa ayon sa panahunan sa pagsasalaysay tungkol sa kasaysayan Nagagamit ang pang-uri sa paglalarawan ng pamayanang kinabibilangan Naitatala ang mga impormasyon mula sa binasang teksto Naibibigay ang paksa/ /layunin ng pinanood na dokumentaryo Naibibigay ang paksa ng napakinggang kuwento/usapan/ talata Naibabahagi ang isang pangyayaring nasaksihan 10 10 10 Page 63 of 349 Markahan Domain Pinakamahalagang Kasanayang Pampagkatuto PB 15 PU PD PS PN PS PS PB PN Ikatlong Markahan PS PS PU 16 17 PN 18 PS 19 EP PD PU 20 PB PS PU 21 PN PB PS 22 PS 23 PD 24 PB EP PS WG 25 PB 26 PN PS PU 27 PS 28 PB PB 29 PD Kasanayang Pampagkatuto Naibibigay ang mahahalagang pangyayari sa nabasang talaarawan/ talambuhay Nakasusulat nang may wastong baybay, bantas ang ng idiniktang talata Naipapakita ang pag-unawa sa napanood sa pamamagitan ng pagsulat sa buod nito Naisasalaysay muli ang napakinggang teksto sa tulong ng mga pangungusap Naiuugnay ang sariling karanasang sa napakinggang teksto Nagagamit ang wika bilang tugon sa sariling pangangailangan at sitwasyon Naisasalaysay ang mga pangyayaring naobserbahan sa paligid Nasasagot ang mga tanong sa binasang tekstong pangimpormasyon Nakapagbibigay ng hinuha sa kalalabasan ng mga pangyayari sa napakinggang teskto Nailalarawan ang tauhan batay sa ikinilos o ginawi nito Nagagamit ang pang-abay sa paglalarawan ng kilos Nakasusulat ng simpleng patalastas Napagsusunod-sunod ang mga pangyayari sa tekstong napakinggan (kronolohikal na pagsusunod-sunod Nakabubuo ng mga tanong matapos mapakinggan ang isang salaysay Nagagamit ang pangkalahatang sanggunian sa pagsasaliksik tungkol sa isang isyu Nakapag-uulat tungkol sa napanood Nakasusulat ng simpleng islogan Nasasagot ang mga literal na tanong tungkol sa napakinggang alamat Nailalarawan ang tauhan batay sa ikinilos o ginawi Nababaybay nang wasto ang salitang hiram / natutuhan sa aralin Nasusunod ang napakinggang panuto o hakbang ng isang gawain Nahuhulaan ang maaaring mangyari sa teksto gamit ang dating karanasan/kaalaman Nagagamit ang magagalang na pananalita sa pagpapahayag ng panghinanayang Nagagamit ang pang-abay at pang-uri sa paglalarawan Nasusuri ang mga tauhan/tagpuan sa napanood na maikling pelikula Natutukoy ang magagandang mensahe ng binasang akda Nagagamit ang nakalarawang balangkas upang maipakita ang nakalap na impormasyon Naibabahagi ang isang pangyayaring nasaksihan Nagagamit ang pang-abay at pang-uri sa paglalarawan Nakagagawa ng isang timeline batay sa nabasang kasaysayan Naibibigay ang paksa ng napakinggang kuwento/usapan Naisasalaysay muli ang napakinggang teksto Naiguguhit ang paksa ng binasang teksto/tula Nagagamit nang wasto ang pang-angkop sa pakikipag talastasan Nasusuri kung ang pahayag ay opinyon o katotohanan Nasasagot ang mga tanong na bakit at paano Nakapagbibigay ng ibang wakas para sa pelikulang napanood at naibabahagi ito sa klase sa isang kakaibang paraan Bilang ng Araw ng Pagtuturo 10 10 10 10 Page 64 of 349 Markahan Domain Pinakamahalagang Kasanayang Pampagkatuto PU 30 PN PS WG PT 31 PD EP PN 32 PS 33 PB PD PT PB EP PU 34 Kasanayang Pampagkatuto Nababaybay nang wasto ang salitang hiram/ natutuhan sa aralin Naiuugnay ang sariling karanasang sa napakinggang teksto Naisasalaysay muli ang napakinggang teksto gamit ang sariling salita Nagagamit nang wasto at angkop ang pangatnig Nagbibigay ng mga salitang magkakasalungat/ magkakasingkahulugan Nasusuri ang mga tauhan/tagpuan sa napanood na maikling pelikula Nakakakuha ng impormasyon sa pamamagitan ng pahapyaw na pagbasa Nakapagbibigay ng angkop na pamagat sa tekstong napakinggan Nasasabi kung ano ang simuno at panaguri sa pangungusap Napagsunod-sunod ang mga pangyayari sa kuwento sa pamamagitan ng dugtungan Nasusuri ang mga tauhan/ tagpuan at mga pangyayari sa napanood na maikling pelikula Naibibigay ang kahulugan ng salitang pamilyar at di-pamilyar sa pamamagitan ng pag-uugnay sa ibang asignatura Nasasabi ang sanhi at bunga ng mga pangyayari Naibibigay ang datos na hinihingi ng isang forms Nakasusulat ng editoryal Bilang ng Araw ng Pagtuturo 10 Ikaapat na Markahan PS PN 35 WG PN 36 WG 37 PT PB 38 PD PN PB WG 39 PU PN 40 WG 41 PT PB PN PS 42 PB PD EP 43 Nagagamit ang magagalang na pananalita sa pag-uulat ng nasaksihang pangyayari Nagagamit ang iba’t ibang uri ng pangungusap sa pagsasalaysay ng napakinggang balita Naibibigay ang kahulugan ng salitang pamilyar at di-pamilyar sa pamamagitan ng pag-uugnay sa sariling karanasan Naipapahayag ang sariling opinyon o reaskyon o ideya sa isang napakinggang isyu Nagagamit ang iba’t ibang uri ng pangungusap sa pakikipagdebate tungkol sa isang isyu Naibibigay ang kahulugan ng salita pamilyar at di-pamilyar na mga salita sa pamamagitan ng pag-uugnay sa sariling karanasan Natutukoy ang paniniwala ng may-akda ng teksto sa isang isyu Naiuugnay ang sariling karanasan sa napanood Naisasakilos ang napakinggang awit Nasasagot ang mga tanong sa binasang tekstong pangimpormasyon Nagagamit ang iba’t ibang uri ng pangungusap sa pakikipanayam/ pag-iinterview Nakasusulat ng iskrip para sa radio broadcasting at teleradyo Nakagagawa ng dayagram ng ugnayang sanhi at bunga mula sa tekstong napakinggan Nagagamit ang iba’t ibang uri ng pangungusap sa pagkilatis ng isang produkto Naibibigay ang kahulugan ng salitang pamilyar at di-pamilyar sa pamamagitan ng paglalarawan Nasasagot ang mga tanong sa binasang paliwanag Naibibigay ang paksa ng napakinggang kuwento/usapan Nakapagbibigay ng maaaring solusyon sa isang naobserbahang suliranin Nakasusunod sa nakasulat na panuto Napaghahambing ang iba’t ibang dokumentaryo Naibabahagi ang obserbasyon sa kapaligiran 10 10 10 Page 65 of 349 Markahan Domain Pinakamahalagang Kasanayang Pampagkatuto WG 44 PU PD 45 PN 46 PN WG 47 PB WG PS WG PB PN PT 48 PB 49 PU 50 PD Kasanayang Pampagkatuto Nagagamit ang iba’t ibang uri ng pangungusap sa pagsali sa isang usapan (chat) patalastas Nakasisipi ng talata mula sa huwaran Nasusuri ang estilong ginamit ng gumawa ng maikling pelikula Nakapagbibigay ng lagom o buod ng tekstong napakinggan ideya sa isang napakinggang isyu Naipapahayag ang sariling opinyon o reaskyon o ideya sa isang pakinggang isyu Nagagamit ang iba’t ibang uri ng pangungusap sa paggawa ng patalastas Nakapagbibigay ng sariling kuwento na may ilang bahagi na naiiba sa kuwento Nagagamit ang iba’t ibang uri ng pangungusap sa pagsali sa isang usapan Nagagamit ang wika bilang tugon sa sariling pangangailangan at sitwasyon Nagagamit ang iba’t ibang uri ng pangungusap sa pagsali sa isang dula-dulaan Naibibigay ang mahahalagang pangyayari Naiiuugnay ang sariling karanasang sa napakinggang teksto Nagagamit ang mga bagong natutuhang salita sa paggawa ng sariling komposisyon Nakapagta tanong tungkol sa impormasyong inilahad sa isang dayagram, tsart, mapa Nakagagawa ng portfolio ng mga drawing at sulatin Nakagagawa ng sariling dokumentaryo (pangkatang gawain) Bilang ng Araw ng Pagtuturo 10 Page 66 of 349 BAITANG 6 – FILIPINO Markahan Domain Pinakamahalagang Kasanayang Pampagkatuto PN 1 WG 2 Kasanayang Pampagkatuto Bilang ng Araw ng Pagtuturo Unang Markahan PB PN 3 PT 4 PB 5 PL 6 PU 7 PN 8 PT 9 PB 10 EP PN 11 PS 12 PT 13 PB PU 14 WG PN 15 WG 16 PT PB 17 PS PB PU 18 19 PD 20 PN 21 PS 22 PB 23 PL PS 24 WG 25 Nasasagot ang mga tanong tungkol sa napakinggang pabula Nagagamit nang wasto ang mga pangngalan at panghalip sa pakikipag-usap sa iba’t ibang sitwasyon Naiuugnay ang binasa sa sariling karanasan Nasasagot ang mga tanong tungkol sa napakinggang kuwento Nabibigyang kahulugan ang salitang hiram Napagsunod-sunod ang mga pangyayari sa kuwento sa tulong ng nakalarawang balangkas Naipamamalas ang paggalang sa ideya, damdamin at kultura ng may akda ng tekstong napakinggan o nabasa Nakasusulat ng idiniktang talata Nabibigyang kahulugan ang kilos ng mga tauhan sa napakinggang pabula Nagagamit ang mga bagong salitang natutuhan sa pagsulat ng sariling komposisyon Nasasagot ang mga tanong tungkol sa tekstong pangimpormasyon Nagagamit ang Dewey Classification System Nakapagbibigay ng hinuha sa kalalabasan ng mga pangyayari sa kuwentong napakinggan Nagagamit ang magagalang na pananalita sa pagpapahayag ng saloobin Naibibigay ang kahulugan ng pamilyar at di kilalang salita sa pamamagitan ng gamit sa pangungusap Nagmumungkahi ng iba pang pangyayari na maaaring maganap sa binasang teksto Nakasusulat ng kuwento Nagagamit nang wasto ang mga pangngalan at panghalip sa pakikipag-usap sa iba’t ibang sitwasyon Nakapagbibigay ng hinuha sa kalalabasan ng mga pangyayari sa alamat na napakinggan Nagagamit ang iba’t ibang uri ng panghalip sa iba’t ibang sitwasyon Naibibigay ang kahulugan ng pamilyar at di kilalang salita sa pamamagitan ng sitwasyong pinaggamitan Nasasagot ang mga tanong tungkol sa tekstong pangimpormasyon Nakasusunod sa panuto Naisasalaysay muli ang napakinggang teksto Nasasagot ang mga tanong na bakit at paano sa kuwento Nakasusulat ng talatang nagpapaliwanag Nasusuri ang mga kaisipan at pagpapahalagang nakapaloob sa napanood na maikling pelikula Nasasagot ang mga tanong tungkol sa napakinggang usapan Nakapagbibigay ng sariling solusyon sa isang suliraning naobserbahan Nakapagbibigay ng angkop na pamagat sa binasang talata Nababago ang dating kaalaman base sa bagong ideyang nakapaloob sa teksto Naibabahagi ang isang pangyayaring nasaksihan Nagagamit ang pangngalan at panghalip sa pakikipagusap sa Iba’t ibang sitwasyon 10 10 10 Page 67 of 349 Markahan Domain Pinakamahalagang Kasanayang Pampagkatuto PB 26 PU PN 27 PB 28 PT 29 PL 30 EP PN 31 PS 32 PB 33 PU 34 Kasanayang Pampagkatuto Naisasalaysay nang may wastong pagkakasunod-sunod ang mga pangyayari sa nabasang tekstong pangimpormasyon Nakasusulat ng talatang nagsasalaysay Nabibigyang kahulugan ang pahayag ng tauhan sa napakinggang usapan Nagagamit ang dating kaalaman sa pagbibigay ng wakas ng napakinggang teksto Naibibigay ang kahulugan ng pamilyar at di kilalang salita sa pamamagitan ng gamit sa pangungusap Nagagamit ang wika bilang tugon sa sariling pangangailangan at sitwasyon Nagagamit ang OPAC sa pagtukoy ng aklat o babasahin na gagamitin sa pagsasaliksik tungkol sa isang paksa Nabibigyang kahulugan ang sawikain na napakinggan Naipapahayag ang sariling opinyon o reaskyon sa isang napakinggang balita isyu o usapan Nagbabago ang dating kaalaman batay sa natuklasan sa teksto Nakasusulat ng liham pangkaibigan Bilang ng Araw ng Pagtuturo 10 Ikalawang Markahan PN WG 35 PB PN PB EP 36 37 PN PS 38 PS PB PS WG 39 PB 40 PN PL PU PS PU 41 42 43 PL PN PS PS PD Ikatlong Markahan 44 Nasasagot ang mga tanong tungkol sa napakinggang kuwento Nagagamit nang wasto ang pang-uri sa paglalarawan sa iba’t ibang sitwasyon Nailalarawan ang tauhan at tagpuan sa binasang kuwento Naiuugnay ang sariling karanasan sa napakinggang teksto Nasasabi ang paksa sa binasang sanaysay Nakapagtatala ng datos mula sa binasang teksto Nabibigyang kahulugan ang kilos ng mga tauhan sa napakinggang pabula Nagagamit ang magagalang na pananalita sa iba’t ibang sitwayson (pagbabahagi ng obserbasyon sa paligid) Nakapagbibigay ng sariling solusyon sa isang suliraning naobserbahan Napagsunod-sunod ang mga pangyayari sa kuwento sa pamamagitan ng pamatnubay na tanong Naipahahayag ang sariling opinyon o reaskyon sa isang napakinggang balita isyu o usapan Nagagamit nang wasto ang pandiwa sa pakikipag-usap sa iba’t ibang sitwayson Nasasagot ang mga tanong tungkol sa binasang anekdota Nasasagot ang mga tanong tungkol sa napakinggang usapan Nababago ang dating kaalaman base sa bagong ideyang nakapaloob sa teksto Nakasusulat ng sulating pormal Naibabahagi ang isang pangyayaring nasaksihan Nakasusulat ng liham pangangalakal Naipamamalas ang paggalang sa ideya, damdamin at kultura ng may akda ng tekstong napakinggan o nabasa Nabibigyang kahulugan ang pananalita ng tauhan sa napakinggang usapan Naipapahayag ang sariling opinyon o reaskyon sa isang napakinggang balita isyu o usapan Nailalarawan ang tauhan batay sa damdamin nito Naipakikita ang pang-unawa sa pinanood sa pamamagitan ng pagsasadula ng naibigang bahagi 10 10 10 10 Page 68 of 349 Markahan Domain Pinakamahalagang Kasanayang Pampagkatuto WG 45 PB PB 46 PB PD WG 47 PN 48 PB 49 EP PU 50 PS PB 51 PD WG PB 52 PS 53 WG PB WG EP Ikaapat na Markahan PS WG 54 PT 55 PB PD 56 57 PS WG 58 PB PU PD PU 59 60 PS 62 61 WG PB 63 EP PU PD 64 65 PN 66 Kasanayang Pampagkatuto Nagagamit ang pariralang pang-abay sa paglalarawan ng paraan, panahon, lugar ng kilos at damdamin Nagmumungkahi ng iba pang pangyayari na maaaring maganap sa binasang teksto Napag-uugnay ang sanhi at bunga ng mga pangyayari Nasasagot ang mga tanong na bakit at paano sa tekstong pang-impormasyon Nakapag-uulat tungkol sa pinanood Nagagamit ang iba’t ibang salita bilang pang-uri at pangabay sa pagpapahayag ng sariling ideya Nakapagbibigay ng lagom o buod ng tekstong napakinggan Naiisa-isa ang mga argumento sa binasang teksto Nagagamit ang iba’t ibang bahagi ng pahayagan ayon sa pangangailangan Nakasusulat ng tula Nagagamit ang magagalang na pananalita sa iba’t ibang sitwayson -pagpapahayag ng ideya Nakapagbibigay ng sariling hinuha bago, habang at matapos ang pagbasa Nasusuri ang tauhan at tagpuan sa napanood na maikling pelikula Nagagamit nang wasto ang mga pangatnig Nahuhulaan ang maaaring mangyari sa teksto gamit ang dating karanasan/kaalaman Naisasalaysay muli ang napakinggang teksto gamit ang sariling salita Nagagamit nang wasto ang pangatnig sa pakikipag talastasan Napagsunod-sunod ang mga pangyayari sa kuwento sa pamamagitan ng dugtungan Nagagamit nang wasto ang pang-angkop Nagagamit ang nakalarawang balangkas upang maipakita ang nakalap na impormasyon o datos Naibabahagi ang isang pangyayaring nasaksihan Nagagamit nang wasto ang pang-angkop at pangatnig Nakabubuo ng mga bagong salita gamit ang panlapi at salitang-ugat Nasusuri kung ang pahayag ay opinyon o katotohanan Nakapag-uulat tungkol sa pinanood Naibabahagi ang isang pangyayaring nasaksihan Nagagamit sa usapan at iba’t ibang sitwasyon ang mga uri ng pangungusap Naiuugnay ang binasa sa sariling karanasan Nakasusulat ng sanaysay na naglalarawan Naiuugnay ang sariling karanasan sa napanood Nakasusulat ng ulat Naipahahayag ang sariling opinyon o reaskyon sa isang napakinggang balita isyu o usapan Nagagamit sa usapan at iba’t ibang sitwasyon ang mga uri ng pangungusap Nasusuri ang pagkakaiba ng kathang isip at di kathang isip teksto (fiction at non-fiction) Nagagamit ang iba’t ibang bahagi ng pahayagan ayon sa pangangailangan Nakasusulat ng bahagi ng balitang pang-isport Napaghahambing-hambing ang iba’t ibang uri ng pelikula Nakagagawa ng dayagram ng ugnayang sanhi at bunga ng mga pangyayari / problema solusyon Bilang ng Araw ng Pagtuturo 10 10 10 10 10 Page 69 of 349 Markahan Domain Pinakamahalagang Kasanayang Pampagkatuto EP PU 67 PL PB 68 EP PS 69 WG 70 PU PT 71 72 PB 73 PD Kasanayang Pampagkatuto Nagagamit ang nakalarawang balangkas upang maipakita ang nakalap na impormasyon o datos Nakasusulat ng liham sa editor Nagagamit ang wika bilang tugon sa sariling pangangailangan at sitwasyon Nakapagtatanong tungkol sa impormasyong inilahad sa dayagram, tsart, mapa at graph Nagagamit ang pangkalahatang sanggunian sa pagtitipon ng mga datos na kailangan Nagagamit ang magagalang na pananalita sa pagbibigay ng reaksyon Nakagagawa ng patalastas at usapan gamit ang iba’t ibang bahagi ng pananalita Nakasusulat ng iskrip para sa teleradyo Napapangkat ang mga salitang magkakaugnay Naibibigay ang impormasyong hinihingi ng nakalarawang balangkas Nakagagawa ng sariling maikling pelikula (pangkatang gawain) Bilang ng Araw ng Pagtuturo 10 Page 70 of 349 BAITANG 7 – FILIPINO Markahan Domain Pinakamahalaga ng Kasanayang Pampagkatuto PN 1 Kasanayang Pampagkatuto Bilang ng Araw ng Pagtuturo Unang Markahan PD PU EP 2 WG 3 PN 4 PS PU PN PU 5 PS PU WG 6 PN 7 PB PU WG PB 8 PS PU WG 9 PN 10 PB 11 PT PD 12 Nahihinuha ang kaugalian at kalagayang panlipunan ng lugar na pinagmulan ng kuwentong bayan batay sa mga pangyayari at usapan ng mga tauhan Nasusuri ang gamit ng graphic organizer ang ugnayan ng tradisyon at akdang pampanitikan batay sa napanood na kuwentong-bayan Naisusulat ang mga patunay na ang kuwentong-bayan ay salamin ng tradisyon o kaugalian ng lugar na pinagmulan nito Nailalahad ang mga hakbang na ginawa sa pagkuha ng datos kaugnay ng isang proyektong panturismo Nagagamit nang wasto ang mga pahayag sa pagbibigay ng mga patunay Nahihinuha ang kalalabasan ng mga pangyayari batay sa akdang napakinggan. Naibabahagi ang sariling pananaw at saloobin sa nagiging karapat- dapat / di karapat-dapat nang paggamit ng mga hayop bilang tauhan sa pabula. Naipapahayag nang pasulat ang damdamin at saloobin tungkol sa pagagamit ng mga hayop bilang mga tauhan ng nagsasalita at kumikilos na parang tao o vise versa. Nakikilala ang katangian ng mga tauhan batay sa tono at paraan ng kanilang pananalita Naipaliliwanag ang sanhi at bunga ng mga pangyayari Naitatanghal ang nabuong iskrip ng informance o mga kauri nito Naisusulat ang iskrip ng informance na nagpapakita ng kakaibang katangian ng pangunahing tauhan sa epiko Nagagamit nang wasto ang mga pang-ugnay na ginagamit sa pagbibigay ng sanhi at bunga ng mga pangyayari (sapagkat, dahil, kasi, at iba pa) Naisasalaysay ang buod ng mga pangyayari sa kuwentong napakinggan Naisa-isa ang mga elemento ng maikling kuwento mula sa Mindanao. Naisusulat ang buod ng binasang kuwento nang maayos at may kaisahan ang mga pangungusap Nagagamit nang wasto ang mga retorikal na pang-ugnay na ginamit sa akda (kung, kapag, sakali, at iba pa) Nasusuri ang pagkamakatotohanan ng mga pangyayari batay sa sariling karanasan Naipaliliwanag ang nabuong patalastas tungkol sa napanood na dulang panlansangan Nabubuo ang patalastas tungkol sa napanood na dulang panlansangan Nagagamit ang mga pangungusap na walang tiyak na paksa sa pagbuo ng patalastas Naiisa-isa ang mga hakbang na ginawa sa pananaliksik mula sa napakinggang mga pahayag Nasusuri ang ginamit na datos sa pananaliksik sa isang proyektong panturismo (halimbawa: pagsusuri sa isang promo coupon o brochure) Naipaliliwanag ang mga salitang ginamit sa paggawa ng proyektong panturismo ( halimbawa ang paggamit ng acronym sa promosyon) Naibabahagi ang isang halimbawa ng napanood na video clip mula sa youtube o ibang website na maaaring magamit 2 2 1 1 1 2 1 2 1 2 2 1 1 1 2 2 1 2 1 2 1 1 2 1 1 Page 71 of 349 Markahan Domain Pinakamahalaga ng Kasanayang Pampagkatuto PS PU 13 WG 14 EP Kasanayang Pampagkatuto Naiisa-isa ang mga hakbang at panuntunan na dapat gawin upang maisakatuparan ang proyekto Nabubuo ang isang makatotohanang proyektong panturismo Nagagamit nang wasto at angkop ang wikang Filipino sa pagsasagawa ng isang makatotohanan at mapanghikayat na proyektong panturismo Nailalahad ang mga hakbang na ginawa sa pagkuha ng datos kaugnay ng binuong proyektong panturismo Bilang ng Araw ng Pagtuturo 1 1 1 1 Ikalawang Markahan PN PB PT 15 16 17 PS PU WG 18 EP PB 19 PT 20 PD PU WG 21 PB PD WG 22 PN PB 23 PD PS PU WG 24 Naipaliliwanag ang kaisipang nais iparating ng napakinggang bulong at awiting bayan. Nabubuo ang sariling paghatol o pagmamatuwid sa ideyang nakapaloob sa akda na sumasalamin sa tradisyon ng mga Bisaya. Naiuugnay ang mga konotatibong kahulugan ng salita sa mga pangyayaring nakaugalian sa isang lugar. Naisasagawa ang dugtungang pagbuo ng bulong at/o awiting bayan Naisusulat ang sariling bersiyon ng isang awiting- bayan sa sariling lugar gamit ang wika ng kabataan Nasusuri ang antas ng wika batay sa pormalidad na ginagamit sa pagsulat ng awiting-bayan (balbal, kolokyal, lalawiganin, pormal) Nalilikom ang angkop na pagkukunan ng mga impormasyon upang mapagtibay ang mga paninidigan, mabigyang-bisa ang mga pinaniniwalaan, at makabuo ng sariling kongklusyon Nahihinuha ang kaligirang pangkasaysayan ng binasang alamat ng Kabisayaan Naibibigay ang sariling interpretasyon sa mga salitang paulit-ulit na ginamit sa akda Naihahambing ang binasang alamat sa napanood na alamat ayon sa mga elemento nito. Naisusulat ang isang alamat sa anyong komiks Nagagamit nang maayos ang mga pahayag sa paghahambing (higit/mas, di-gaano, digasino, at iba pa) Naibibigay ang sariling interpretasyon sa mga tradisyunal na pagdiriwang ng Kabisayaan. Napanonood sa youtube at natatalakay ang isang halimbawang pestibal ng Kabisayaan Nailalarawan ang mga natatanging aspetong pangkultura na nagbibigay-hugis sa panitikan ng Kabisayaan (halimbawa: heograpiya, uri ng pamumuhay, at iba pa) Natutukoy ang mahahalagang detalye sa napakinggang teksto tungkol sa epiko sa Kabisayaan Nailalarawan ang mga natatanging aspetong pangkultura na nagbibigay-hugis sa panitikan ng Kabisayaan (halimbawa: heograpiya, uri ng pamumuhay, at iba pa) Nasusuri ang isang indie film ng Kabisayaan batay sa mga elemento nito Naisasagawa ang isahan/ pangkatang pagsasalaysay ng isang pangyayari sa kasalukuyan na may pagkakatulad sa mga pangyayari sa epiko Naisusulat ang isang tekstong naglalahad tungkol sa pagpapahalaga ng mga taga-Bisaya sa kinagisnang kultura Nagagamit nang maayos ang mga pang-ugnay sa paglalahad (una, ikalawa, halimbawa, at iba pa) 1 1 1 1 1 1 1 2 2 1 1 2 2 1 2 1 1 1 1 2 1 Page 72 of 349 Markahan Domain Pinakamahalaga ng Kasanayang Pampagkatuto PT PD 25 PS 26 PU WG 27 PN PB 28 PD WG Kasanayang Pampagkatuto Nabibigyang -kahulugan ang mga salitang ginamit sa kuwento batay sa a) kontekstuwal na pahiwatig, at b) denotasyon at konotasyon Nasusuri ang isang dokyu- film o freeze story batay sa ibinigay na pamantayan Naisasalaysay nang maayos ang pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari Naisusulat ang isang orihinal na akdang nagsasalaysay gamit ang mga elemento ng isang maikling kuwento Nagagamit nang wasto ang mga pang-ugnay sa pagsasalaysay at pagsusunod-sunod ng mga pangyayari (isang araw, samantala, at iba pa) Naibibigay ang mga mungkahi sa napakinggang awitingbayang isinulat ng kapwa mag-aaral (peer evaluation) Nasusuri ang kulturang nakapaloob sa awiting-bayan Nasusuri ang kasiningan ng napanood na awiting-bayan gamit ang wika ng kabataan Nagagamit ang mga kumbensyon sa pagsulat ng awitin (sukat, tugma, tayutay, talinghaga, at iba pa) Bilang ng Araw ng Pagtuturo 1 2 1 2 1 1 2 1 2 Ikatlong Markahan PN 29 PB PB 30 PT 31 PD 32 PS PU 33 WG PN 34 PB 35 PB 36 PD PS PU 37 WG 38 Naipaliliwanag ang kahalagahan ng paggamit ng suprasegmental (tono, diin, antala), at mga diberbal na palatandaan (kumpas, galaw ng mata/ katawan, at iba pa) sa tekstong napakinggan Nailalahad ang pangunahing ideya ng tekstong nagbabahagi ng bisang pandamdamin ng akda Naihahambing ang mga katangian ng tula/awiting panudyo, tugmang de gulong at palaisipan Naipaliliwanag ang kahulugan ng salita sa pamamagitan ng pagpapangkat Nasusuri ang nilalaman ng napanood na dokumentaryo kaugnay ng tinalakay na mga tula/awiting panudyo, tugmang de gulong at palaisipan Nabibigkas nang may wastong ritmo ang ilang halimbawa ng tula/awiting panudyo, tugmang de gulong at palaisipan Naisusulat ang sariling tula/awiting panudyo, tugmang de gulong at palaisipan batay sa itinakdang mga pamantayan Naiaangkop ang wastong tono o intonasyon sa pagbigkas ng mga tula/awiting panudyo, tulang de gulong at palaisipan Natutukoy ang magkakasunod at magkakaugnay na mga pangyayari sa tekstong napakinggan Napaghahambing ang mga katangian ng mito/alamat/ kuwentong-bayan batay sa paksa, mga tauhan, tagpuan, kaisipan at mga aspetong pangkultura (halimbawa: heograpiya, uri ng pamumuhay, at iba pa) na nagbibigayhugis sa panitikan ng Luzon Nasusuri ang mga katangian at elemento ng mito, alamat at kuwentong-bayan Naipaliliwanag ang tema at iba pang elemento ng mito/alamat/ kuwentong-bayan batay sa napanood na mga halimbawa nito Naisasalaysay nang maayos at magkakaugnay ang mga pangyayari sa nabasa o napanood na mito/alamat/ kuwentong-bayan Naisusulat ang buod ng isang mito/alamat/ kuwentongbayan nang may maayos na pagkakaugnay ng mga pangyayari Nagagamit nang wasto ang angkop na mga pahayag sa panimula, gitna at wakas ng isang akda 1 1 1 2 2 1 2 1 2 2 2 1 1 2 2 Page 73 of 349 Markahan Domain Pinakamahalaga ng Kasanayang Pampagkatuto PN PB 39 PT PD 40 PT PS WG 41 EP PN 42 PS PU Kasanayang Pampagkatuto Nahihinuha ang kaalaman at motibo/pakay ng nagsasalita batay sa napakinggan Naibubuod ang tekstong binasa sa tulong ng pangunahin at mga pantulong na kaisipan Naipaliliwanag ang kahulugan ng salitang nagbibigay ng hinuha Nasusuri ang mga elemento at sosyohistorikal na konteksto ng napanood na dulang pantelebisyon Nabibigyang- kahulugan ang mga salita batay sa konteksto ng pangungusap Naisasagawa ang mimicry ng tauhang pinili sa nabasa o napanood na dula Nagagamit ang wastong mga panandang anaporik at kataporik ng pangngalan Nagagamit sa pananaliksik ang kasanayan sa paggamit ng bagong teknolohiya tulad ng kompyuter Nasusuri ang mga salitang ginamit sa pagsulat ng balita ayon sa napakinggang halimbawa Naisasagawa ang komprehensibong pagbabalita newscasting) tungkol sa sariling lugar/ bayan Nagagamit ang angkop na mga salita sa paguulat tungkol sa sariling lugar/ bayan Bilang ng Araw ng Pagtuturo 1 2 2 2 1 1 2 1 2 2 1 Ikaapat na Markahan PN PB 43 PT PD PS 44 PU 45 PN 46 PB 47 PT PD 48 PN PB 49 PT PD 50 PU PN PB 51 Natutukoy ang mahahalagang detalye at mensahe ng napakinggang bahagi ng akda Nailalahad ang sariling pananaw tungkol sa mga motibo ng may-akda sa bisa ng binasang bahagi ng akda Naibibigay ang kahulugan at mga katangian ng “korido Nagagamit ang mga larawan sa pagpapaliwanag ng pag-unawa sa mahahalagang kaisipang nasasalamin sa napanood na bahagi ng akda Naibabahagi ang sariling ideya tungkol sa kahalagahan ng pag-aaral ng Ibong Adarna Naisusulat nang sistematiko ang mga nasaliksik na impormasyon kaugnay ng kaligirang pangkasaysayan ng Ibong adarna Nagmumungkahi ng mga angkop na solusyon sa mgasuliraning narinig mula sa akda Nasusuri ang mga pangyayari sa akda na nagpapakita ng mga suliraning panlipunan na dapat mabigyang solusyon Nabibigyang -linaw at kahulugan ang mga di-pamilyar na salita mula sa akda. Nailalahad ang sariling saloobin at damdamin sa napanood na bahagi ng telenobela o serye na may pagkakatulad sa akdang tinalakay Naibabahagi ang sariling damdamin at saloobin sa damdamin ng tauhan sa napakinggang bahagi ng akda Naiuugnay sa sariling karanasan ang mga karanasang nabanggit sa binasa Nabibigyang-kahulugan ang mga salitang nagpapahayag ng damdamin Nasusuri ang damdaming namamayani sa mga tauhan sa pinanood na dulang pantelebisyon/ pampelikula Naisusulat ang sariling damdamin na may pagkakatulad sa naging damdamin ng isang tauhan sa akda Nabibigyang-kahulugan ang napakinggang mga pahayag ng isang tauhan na nagpapakilala ng karakter na ginampanan nila Nasusuri ang mga katangian at papel na ginampanan ng pangunahing tauhan at mga pantulong na tauhan 1 2 1 2 2 2 2 2 1 2 2 2 1 2 2 2 2 Page 74 of 349 Markahan Domain Pinakamahalaga ng Kasanayang Pampagkatuto Nagagamit ang karikatyur ng tauhan sa paglalarawan ng kanilang mga katangian batay sa napanood na bahagi ng akda Naisusulat ang orihinal na iskrip na gagamitin sa pangkatang pangtatanghal PD PU WG EP EP Kasanayang Pampagkatuto 52 Nagagamit ang mga salita at pangungusap nang may kaisahan at pagkakaugnay-ugnay sa mabubuong iskrip Nananaliksik sa silidaklatan/ internet tungkol sa kaligirang pangkasaysayan ng Ibong Adarna Naisasagawa ang sistematikong pananaliksik tungkol sa mga impormasyong kailangan sa pagsasagawa ng iskrip ng pangkatang pagtatanghal Bilang ng Araw ng Pagtuturo 2 2 2 2 2 Page 75 of 349 BAITANG 8 – FILIPINO Markahan Domain Pinakamahalagang Kasanayang Pampagkatuto Kasanayang Pampagkatuto Bilang ng Araw ng Pagtuturo Unang Markahan PN PN 1 PB 2 PB PB PT 3 PD PD PU 4 WG 5 PN PB 6 PB PB PS WG PN 7 PB 8 PT PD 9 PS 10 PU 11 Nahuhulaan ang mahahalagang kaisipan at sagot sa mga karunungang-bayang napakinggan Naipaliliwanag ang mahahalagang kaisipan at sagot sa mga karunungang-bayang napakinggan Naiuugnay ang mahahalagang kaisipang nakapaloob sa mga karunungang-bayan sa mga pangyayari sa tunay na buhay sa kasalukuyan Naiisa-isa ang mga halimbawa ng karunungangbayan at naibibigay ang kahalagahan ng bawat isa. Naibibigay ang katangian ng mga karunungangbayan at napaghahambing ang pagkakatulad o pagkakaiba ng mga katangiang ito. Natatamo ang pag-unawa sa kahulugan ng mga talinghaga Naihahambing ang pagkakatulad o pagkakaiba ng bugtong, salawikain, sawikain o kasabihan. Nakapagbibigay ng mga halimbawa ng bugtong, salawikain, sawikain o kasabihan. Naisusulat ang sariling bugtong, salawikain, sawikain o kasabihan na angkop sa kasalukuyang kalagayan Nagagamit ang paghahambing sa pagbuo ng alinman sa bugtong, salawikain, sawikain o kasabihan (eupemistikong pahayag) Nailalahad ang sariling pananaw sa pagiging makatotohanan/ di-makatotohanan ng mga puntong binibigyang-diin sa napakinggan Nasusuri ang pagkakabuo ng alamat batay sa mga elemento nito Naibibigay ang katangian ng alamat at mga elemento nito Naihahambing ang pagkakabuo ng alamat at ang pagkakabuo ng maikling kuwento. Nabubuo ang angkop na pagpapasiya sa isang sitwasyon gamit ang: -pamantayang pansarili pamantayang itinakda Nagagamit nang wasto ang mga kaalaman sa pangabay na pamanahon at panlunan sa pagsulat ng sariling alamat Nakikinig nang may pag-unawa upang - mailahad ang layunin ng napakinggan - maipaliwanag ang pagkakaugnay- ugnay ng mga pangyayari Napauunlad ang kakayahang umunawa sa binasa sa pamamagitan ng: - paghihinuha batay sa mga ideya o pangyayari sa akda -dating kaalaman kaugnay sa binasa Nagagamit ang kahulugan ng mga piling salita/ pariralang ginamit sa akdang epiko ayon sa talinghaga Nauuri ang mga pangyayaring may sanhi at bunga mula sa napanood na videoclip ng isang balita. Nagagamit ang iba’t ibang teknik sa pagpapalawak ng paksa: -paghahawig o pagtutulad pagbibigay depinisyon -pagsusuri Naisusulat ang talatang: -binubuo ng magkakaugnay at maayos na mga pangungusap 12 11 8 Page 76 of 349 Markahan Domain Pinakamahalagang Kasanayang Pampagkatuto WG 12 PN 13 PB 14 PB PT 15 PD PS PU 16 WG 17 EP Kasanayang Pampagkatuto -nagpapakita ng simula, gitna, wakas -nagpapahayag ng sariling palagay o kaisipan -nagpapakita ng simula, gitna at wakas Nagagamit ang mga hudyat ng sanhi at bunga ng mga pangyayari (dahil, sapagkat, kaya, bunga nito, iba pa) Naibabahagi ang sariling opinyon o pananaw batay sa napakinggang pag-uulat Naipaliliwanag ang mga hakbang sa paggawa ng pananaliksik ayon sa binasang dato Nakapagbibigay ng mga hakbang sa paggawa ng pananaliksik ayon sa binasang datos Nabibigyang- kahulugan ang mga salitang di maunawaan kaugnay ng mga hakbang sa pananaliksik Naiisa-isa ang mga hakbang ng pananaliksik mula sa video clip na napanood sa youtube o iba pang pahatid pangmadla Nakagagawa ng sariling hakbang ng pananaliksik nang naaayon sa lugar at panahon ng pananaliksik Nagagamit sa pagsulat ng resulta ng pananaliksik ang awtentikong datos na nagpapakita ng pagpapahalaga sa katutubong kulturang Pilipino Nagagamit nang maayos ang mga pahayag sa pagaayos ng datos (una, isa pa, iba pa) Nailalathala ang resulta ng isang sistematikong pananaliksik na nagpapakita ng pagpapahalaga sa katutubong kulturang Pilipino Bilang ng Araw ng Pagtuturo 9 Ikalawang Markahan PN 15 PB 16 PD PU EP PN 17 PB 18 PT PD PU 19 WG 20 PN PB 21 PT 22 Naihahambing ang sariling saloobin at damdamin sa saloobin at damdamin ng nagsasalita Napipili ang mga pangunahin at pantulong na kaisipang nakasaad sa binasa Nasusuri ang paraan ng pagbigkas ng tula ng mga kabataan sa kasalukuyan batay sa napanood (maaaring sa youtube o sa klase) Naisusulat ang dalawa o higit pang saknong ng tulang may paksang katulad sa paksang tinalakay Nagagamit ang kaalaman at kasanayan sa paggamit ng internet sa pananaliksik tungkol sa mga anyo ng tula Nabubuo ang mga makabuluhang tanong batay sa napakinggang palitan ng katwiran Naibibigay ang opinyon at katuwiran tungkol sa paksa ng balagtasan Naipaliliwanag ang mga eupimistiko o masining na pahayag na ginamit sa balagtasan Naipaliliwanag ang papel na ginagampanan ng bawat kalahok sa napanood na balagtasan Nakapaglalahad sa paraang pasulat ng pagsangayon at pagsalungat sa isang argumento Nagagamit ang mga hudyat ng pagsang-ayon at pagsalungat sa paghahayag ng opinyon Naisasalaysay ang magkakaugnay na pangyayari sa napakinggan Naipahahayag ang pangangatuwiran sa napiling alternatibong solusyon o proposisyon sa suliraning inilahad sa tekstong binasa Naibibigay ang (denotatibo at konotatibo) kasingkahulugan at kasalungat na kahulugan ng mahihirap na salitang ginamit sa akda 7 7 8 Page 77 of 349 Markahan Domain Pinakamahalagang Kasanayang Pampagkatuto PS PU 23 WG WG PN PT PD 24 PS 25 WG 26 PN PB 27 PT 28 PD PU PN 29 30 WG PN 31 PD PS PU 32 WG Kasanayang Pampagkatuto Naitatanghal ang ilang bahagi ng alinmang sarsuwelang nabasa, napanood o napakinggan Nasusuri nang pasulat ang papel na ginagampanan ng sarsuwela sa pagpapataas ng kamalayan ng mga Pilipino sa kultura ng iba’t ibang rehiyon sa bansa Nagagamit ang iba’t ibang aspekto ng pandiwa sa isasagawang pagsusuri ng sarsuwela Nasusuri nang pasulat ang papel na ginagampanan ng sarswela sa pagpapataas ng kamalayan ng mga Pilipino sa kultura ng iba’t ibang rehiyon sa bansa gamit ang iba’t ibang aspekto ng pandiwa Nahihinuha ang nais ipahiwatig ng sanaysay na napakinggan Naikiklino (clining) ang mga piling salitang ginamit sa akda Naiuugnay ang tema ng napanood na programang pantelebisyon sa akdang tinalakay Nailalahad nang maayos ang pansariling pananaw, opinyon at saloobin kaugnay ng akdang tinalakay Nagagamit ang iba’t ibang paraan ng pagpapahayag (pag-iisa-isa, paghahambing, at iba pa) sa pagsulat ng sanaysay Nabibigyang-katangian ang mga tauhan batay sa napakinggang paraan ng kanilang pananalita Naiuugnay ang mga kaisipan sa akda sa mga kaganapan sa sarili, lipunan, at daigdig Nabibigyang kahulugan ang mga simbolo at pahiwatig na ginamit sa akda Nasusuri ang katangian ng tauhan batay sa itinanghal na monologo na nakabatay sa ilang bahagi ng maikling kuwento Nakasusulat ng wakas ng maikling kuwento. Nabibigyang interpretasyon ang tulang napakinggan Naiisa-isa ang katangian ng piling tauhan sa maikling kuwento gamit ang mga kaantasan ng pang-uri sa pamamagitan ng pakikipanayam sa mga taong may malawak na kaalaman sa paksa Naihahambing ang anyo at mga elemento ng tulang binasa sa iba pang anyo ng tula Nasusuri ang tono at damdamin ng tula batay sa napanood at narinig na paraan ng pagbigkas Nabibigkas nang madamdamin ang tulang isinulat Naisusulat ang isang orihinal na tulang may apat o higit pang saknong sa alinmang anyong tinalakay, gamit ang paksang pag-ibig sa kapwa, bayan o kalikasan Nagagamit nang wasto ang masining na antas ng wika sa pagsulat ng tula Bilang ng Araw ng Pagtuturo 6 6 6 Ikatlong Markahan PN PB 33 PT 34 PD PS 35 Nabibigyang-reaksiyon ang narinig na opinyon ng kausap tungkol sa isang isyu Naihahambing ang tekstong binasa sa iba pang teksto batay sa: paksa, layon, tono, pananaw, paraan ng pagkakasulat, pagbuo ng salita, pagbuo ng talata, pagbuo ng pangungusap Nabibigyang-kahulugan ang mga lingo na ginagamit sa mundo ng multimedia Naiuugnay ang tema ng tinalakay na panitikang popular sa temang tinatalakay sa napanood na programang pantelebisyon o video clip Naiuulat nang maayos at mabisa ang nalikom na datos sa pananaliksik 8 Page 78 of 349 Markahan Domain Pinakamahalagang Kasanayang Pampagkatuto PU 36 PU 37 WG 38 PN 39 PB 40 PT 41 PT PD 42 PS PU 43 WG 44 PN PB 45 PT 46 PD 47 PS 48 PS PU WG 49 PN 50 PB 51 PT 52 PT PD 53 PS PU WG 54 Kasanayang Pampagkatuto Nagagamit ang iba’t ibang estratehiya sa pangangalap ng mga ideya sa pagsulat ng balita, komentaryo, at iba pa Naisa-isa ang iba’t ibang estratehiya sa pangangalap ng ideya Nagagamit sa iba’t ibang sitwasyon ang mga salitang ginagamit sa impormal na komunikasyon (balbal, kolokyal, banyaga) Napag-iiba ang katotohanan (facts) sa hinuha (inferences), opinyon at personal na interpretasyon ng kausap Naiisa-isa ang mga positibo at negatibong pahayag Nabibigyang kahulugan ang mga salitang ginagamit sa radio broadcasting Nakapagbibigay ng halimbawa ng mga salitang ginagamit sa radio broadcasting Naiuugnay ang balitang napanood sa balitang napakinggan at naibibigay ang sariling opinyon tungkol sa mga ito Nailalahad nang maayos at wasto ang pansariling papanaw, opinyon at saloobin Naisusulat nang wasto ang isang dokumentaryong panradyo Nagagamit ang mga angkop na ekspresyon sa paghahayag ng konsepto ng pananaw (ayon, batay, sang-ayon sa, sa akala, iba pa) Nailalahad sa sariling pamamaraan ang mga napakinggang pahayag o mensahe Nahihinuha ang paksa, layon at tono ng akdang nabasa Natutukoy ang mga tamang salita sa pagbuo ng isang puzzle na may kaugnayan sa paksa Nasusuri ang isang programang napanood sa telebisyon ayon sa itinakdang mga pamantayan Naipapahayag sa lohikal na paraan ang mga pananaw at katuwiran Natutukoy ang pagkakaiba o pagkakatulad ng pahayag na pananaw at katuwiran Nagagamit sa pagsulat ng isang dokumentaryong pantelebisyon ang mga ekspresyong nagpapakita ng kaugnayang lohikal Nagagamit nang wasto ang mga ekspresyong hudyat ng kaugnayang lohikal (dahilan-bunga, paraanresulta) Nailalahad ang sariling bayas o pagkiling tungkol sa interes at pananaw ng nagsasalita Nasusuri ang napanood na pelikula batay sa: paksa/tema ,layon, gamit ng mga salita, mga tauhan Nabibigyang kahulugan ang mga salitang ginagamit sa mundo ng Pelikula Nakapagbibigay ng halimbawa batay sa mga salitang ginagamit sa mundo ng pelikula Naihahayag ang sariling pananaw tungkol sa mahahalagang isyung mahihinuha sa napanood na pelikula Naipaliliwanag nang pasulat ang mga kontradiksyon sa napanood na pelikula sa pamamagitan ng mga komunikati-bong pahayag Nasusulat ang isang suring-pelikula batay sa mga itinakdang pamantayan Nagagamit ang kahusayang gramatikal (may tamang bantas, baybay, magkakaugnay na pangungusap/ talata sa pagsulat ng isang suring- pelikula Bilang ng Araw ng Pagtuturo 8 8 8 Page 79 of 349 Markahan Domain Pinakamahalagang Kasanayang Pampagkatuto PN PB 55 PT 56 PD PU 57 WG 58 PN 59 Kasanayang Pampagkatuto Bilang ng Araw ng Pagtuturo Naisa-isa ang mga hakbang sa pagbuo ng isang social awareness campaign tungkol sa isang paksa batay sa napakinggang paliwanag Nasusuri ang mga hakbang sa pagbuo ng isang kampanyang panlipunan ayon sa binasang mga impormasyon Naipaliliwanag ang mga salitang angkop na gamitin sa pagbuo ng isang kampanyang panlipunan Naipakikita sa isang powerpoint presentation ang mga angkop na hakbang sa pagbuo ng isang kampanyang panlipunan batay sa tema, panahon at tiyak na direksyon ng kampanya Nabubuo ang isang malinaw na social awareness campaign tungkol sa isang paksa na maisasagawa sa tulong ng multimedia Nakasusulat ng isang malinaw na social awareness campaign tungkol sa isang paksa na maisasagawa sa tulong ng multimedia Nagagamit ang angkop na mga komunikatibong pahayag sa pagbuo ng isang social awareness campaign 8 Ikaapat na Markahan PN PB 60 PB PD WG 61 PN 62 PB 63 PT 64 PD PU WG PU 65 Nahihinuha ang kahalagahan ng pag-aaral ng Florante at Laura batay sa napakinggang mga pahiwatig sa akda Napahahalagahan ang pag-aaral ng Florante at Laura sa pamamagitan ng pag-iisa - isa ng mga mahahalagang datalyeng napakinggan Natitiyak ang kaligirang pangkasaysayan ng akda sa pamamagitan ng: - pagtukoy sa kalagayan ng lipunan sa panahong nasulat ito - pagtukoy sa layunin ng pagsulat ng akda - pagsusuri sa epekto ng akda pagkatapos itong isulat Naihahambing ang kalagayan ng lipunan sa panahong nasulat ang Florante at Laura sa kasalukuyang panahon. Napaghahambing ang mga pangyayari sa napanood na teleserye at ang kaugnay na mga pangyayari sa binasang bahagi ng akda Nailalahad ang damdamin o saloobin ng may- akda, gamit ang wika ng kabataan Nailalahad ang mahahalagang pangyayari sa napakinggang aralin Nasusuri ang mga pangunahing kaisipan ng bawat kabanatang binasa Nabibigyang-kahulugan ang: -matatalinghagang ekspresyon -tayutay at -simbolo Nailalahad ang sariling karanasan o karanasan ng iba na maitutulad sa napanood na palabas sa telebisyon o pelikula na may temang pag-ibig, gaya ng sa akda Naisusulat sa isang monologo ang mga pansariling damdamin tungkol sa: pagkapoot, pagkatakot at iba pa Nagagamit ang ilang tayutay at talinghaga sa isang simpleng tulang tradisyunal na may temang pag-ibig Naisusulat ang ilang saknong tungkol sa pag-ibig sa anyo ng isang makabuluhang tula 6 11 Page 80 of 349 Markahan Domain Pinakamahalagang Kasanayang Pampagkatuto WG PN 66 PB 67 PD PS PU 68 WG 69 PU PN 70 PB 71 PT PD PS PU 72 WG PN PB 73 PB PT 74 PD 75 PU 76 WG EP Kasanayang Pampagkatuto Nalalapatan ng himig ang isinulat na orihinal na tula na may tamang anyo at kaisahan Nailalarawan ang tagpuan ng akda batay sa napakinggan Nailalahad ang mahahalagang pangyayari sa aralin Nagbibigay reaksyon sa isang programang pantelebisyon na may paksang katulad ng araling binasa Natatalakay ang aralin gamit ang estratehiya ng : Simula, Pataas na aksyon, Kasukdulan, Kakalasan, Wakas Nakasusulat ng sariling talumpating nanghihikayat tungkol sa isyung pinapaksa sa binasa Nagagamit nang wasto ang mga salitang nanghihikayat Naisusulat ang sariling talumpati gamit ang mga salitang nanghihikayat tungkol sa isyung pinapaksa sa binasa Nailalahad ang damdaming namamayani sa mga tauhan batay sa napakinggan Nasusuri ang mga sitwasyong nagpapakita ng Iba’t ibang damdamin at motibo ng mga tauhan Naibibigay ang kahulugan ng salitang di pamilyar gamit ang kontekswal na pahiwatig Naibabahagi ang isang senaryo mula sa napanood na teleserye, pelikula o balita na tumatalakay sa kasalukuyang kalagayan ng bayan Pasalitang naihahambing ang mga pangyayari sa lipunang Pilipino sa kasalukuyang panahon Nasusulat ang isang islogan na tumatalakay sa paksa ng aralin Nagagamit ang mga hudyat ng pagsusunodsunod ng mga hakbang na maisasagawa upang magbago ang isang bayan Nabibigyang-reaksyon ang damdaming namamayani sa mga tauhan batay sa napakinggan Natutukoy ang mga hakbang sa pagsasagawa ng isang kawili-wiling radio broadcast batay sa nasaliksik na impormasyon tungkol dito Naiisa-isa ang mga sitwasyong nagpapakita ng Iba’t ibang damdamin at motibo ng mga tauhan Nabibigyang pansin ang mga angkop na salitang dapat gamitin sa isang radio broadcast Nailalapat sa isang radio broadcast ang mga kaalamang natutuhan sa napanood sa telebisyon na programang nagbabalita Naipahahayag ang pansariling paniniwala at pagpapahalaga gamit ang mga salitang naghahayag ng pagsang-ayon at pagsalungat (Hal.: totoo-ngunit) Naisusulat at naisasagawa ang isang makatotohanang radio broadcast na naghahambing sa lipunang Pilipino sa panahong naisulat ang Florante at Laura at sa kasalukuyan Nasasaliksik ang mga hakbang sa pagsasagawa ng isang radio broadcast Bilang ng Araw ng Pagtuturo 8 7 8 Page 81 of 349 BAITANG 9 – FILIPINO Markahan Domain Pinakamahalagang Kasanayang Pampagkatuto PN 1 PB 2 PT 3 PD 4 PS 5 PU 6 WG 7 PN 8 PB 9 PT 10 PD 11 PU 12 WG 13 Kasanayang Pampagkatuto Bilang ng Araw ng Pagtuturo Unang Markahan EP PN 14 PB 15 WG PT 16 EP PS PU 17 PN PB PT 18 Nasusuri ang mga pangyayari, at ang kaugnayan nito sa kasalukuyan sa lipunang Asyano batay sa napakinggang akda Nabubuo ang sariling paghatol o pagmamatuwid sa mga ideyang nakapaloob sa akda Nabibigyang- kahulugan ang mahirap na salitang ginamit sa akda batay sa denotatibo o konotatibong kahulugan Naihahambing ang ilang piling pangyayari sa napanood na telenobela sa ilang piling kaganapan sa lipunang Asyano sa kasalukuyan Nasusuri ang maikling kuwento batay sa: - Paksa - Mga tauhan - Pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari - Estilo sa pagsulat ng awtor, iba pa Napagsusunod-sunod ang mga pangyayari Nagagamit ang mga pang-ugnay na hudyat ng pagsusunod-sunod ng mga pangyayari Nauuri ang mga tiyak na bahagi sa akda na nagpapakita ng pinakamataas na katotohanan, kabutihan at kagandahan batay sa napakinggang bahagi ng nobela Nasusuri ang tunggaliang tao vs. sarili sa binasang nobela Nabibigyan ng sariling interpretasyon ang mga pahiwatig na ginamit sa akda Nasusuri ang pinanood na teleseryeng Asyano batay sa itinakdang pamantayan Naisusulat ang isang pangyayari na nagpapakita ng tunggaliang tao vs. sarili Nagagamit ang mga pahayag na ginagamit sa pagbibigay-opinyon (sa tingin / akala / pahayag / ko, iba pa) Nakasasaliksik tungkol sa iba pang nobela ng TimogSilangang Asya Naiuugnay ang sariling damdamin sa damdaming inihayag sa napakinggang tula Nailalahad ang sariling pananaw at naihahambing ito sa pananaw ng iba tungkol sa pagkakaiba-iba o pagkakatulad ng paksa sa mga tulang Asyano Naipapahayag ang sariling emosyon/damdamin sa iba’t ibang paraan at pahayag Natutukoy at naipaliliwanag ang magkakasingkahulugang pahayag sa ilang taludturan Nasasaliksik sa internet ang ilang halimbawang tula sa Timog-Silangang Asya Nabibigkas nang maayos at may damdamin ang isinulat na sariling taludturan Naisusulat ang ilang taludtod tungkol sa pagpapahalaga sa pagiging mamamayan ng bansang Asya Nasusuri ang sariling ideya at ideya ng iba kapag nakikita ang sarili sa katauhan ng nagsasalita Nasusuri ang padron ng pag-iisip (thinking pattern) sa mga ideya at opinyong inilahad sa binasang sanaysay Naipaliliwanag ang salitang may higit sa isang kahulugan 1 1 1 1 2 1 1 2 1 1 1 1 1 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Page 82 of 349 Markahan Domain Pinakamahalagang Kasanayang Pampagkatuto PD 19 PU 20 PN 21 WG 22 PB PT 23 PD PS PU 24 WG 25 PB 26 PT WG Kasanayang Pampagkatuto Nasusuri ang paraan ng pagpapahayag ng mga ideya at opinyon sa napanood na debate o kauri nito Naisusulat ang sariling opinyon tungkol sa mga dapat o hindi dapat taglayin ng kabataang Asyano Nabubuo ang kritikal na paghusga sa karakterisasyon ng mga tauhan at sa epekto nito sa pagiging masining ng akda batay sa napakinggang mga pahayag Nagagamit ang mga pang-ugnay sa pagpapahayag ng sariling pananaw Nailalapat sa sarili, bilang isang Asyano, ang pangunahing kaisipan ng dulang binasa Naipaliliwanag ang kahulugan ng salita habang nababago ang estruktura nito Napahahalagahan ang napanood na dula sa pamamagitan ng pagpili at pagpapaliwanag ng bahaging naibigan Nabibigkas nang may paglalapat sa sariling katauhan ang ilang diyalogo ng napiling tauhan sa binasang dula Nasusuri ang pagiging makatotohanan ng ilang pangyayari sa isang dula Nagagamit ang mga ekspresyong nagpapahayag ng katotohanan (sa totoo, talaga, tunay, iba pa) Naibabahagi ang sariling pananaw sa resulta ng isinagawang sarbey tungkol sa tanong na: ”Alin sa mga babasahin ng Timog-Silangang Asya ang iyong nagustuhan?” Naililista at nabibigyang-kahulugan ang mahihirap na salitang nakita sa alinmang akda ng Timog-Silangang Asya na napiling basahin sa isinagawang book fair Nagagamit ang mga ekspresyong nanghihikayat sa malikhaing pagtatanghal ng book fair Bilang ng Araw ng Pagtuturo 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Ikalawang Markahan PN 27 WG 28 PB 29 PT 30 PS PU 31 PN 32 WG 33 PB 34 PT 35 PS PU 36 EP 37 PN 38 Nasusuri ang tono ng pagbigkas ng napakinggang tanka at haiku Nagagamit ang suprasegmental na antala/hinto, diin at tono sa pagbigkas ng tanka at haiku Nasusuri ang pagkakaiba at pagkakatulad ng estilo ng pagbuo ng tanka at haiku Nabibigyang- kahulugan ang matatalinghagang salitang ginamit sa tanka at haiku Nabibigkas ang isinulat na tanka at haiku nang may wastong antala/hinto, at damdamin Naisusulat ang payak na tanka at haiku sa tamang anyo at sukat Nahihinuha ang damdamin ng mga tauhan batay sa diyalogong napakinggan Nagagamit ang iba’t ibang ekspresyon sa pagpapahayag ng damdamin Nabibigyang-puna ang kabisaan ng paggamit ng hayop bilang mga tauhan na parang taong nagsasalita at kumikilos Naiaantas ang mga salita (clining) batay sa tindi ng emosyon o damdamin Naipakikita ang kakaibang katangian ng pabula sa pamamagitan ng isahang pasalitang pagtatanghal Muling naisusulat ang isang pabula sa paraang babaguhin ang karakter ng isa sa mga tauhan nito Nasasaliksik ang pagkakatulad at pagkakaiba ng mga pabula sa alinmang bansa sa Asya Naipaliliwanag ang pananaw ng may-akda tungkol sa paksa batay sa napakinggan 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Page 83 of 349 Markahan Domain Pinakamahalagang Kasanayang Pampagkatuto PD 39 PT 40 PT 41 PS 42 WG 43 PU 44 PN 45 PB 46 PT PD 47 EP PS 48 WG 49 PN 50 PB 51 PD 52 Kasanayang Pampagkatuto Nabibigyang-puna ang paraan ng pagsasalita ng taong naninindigan sa kanyang mga saloobin o opinyon sa isang talumpati Naipaliliwanag ang mga: - kaisipan - layunin - paksa; at - paraan ng pagkakabuo ng sanaysay Naipaliliwanag ang mga salitang di lantad ang kahulugan batay sa konteksto ng pangungusap Naipahahayag ang sariling pananaw tungkol sa isang napapanahong isyu sa talumpating nagpapahayag ng matibay na paninindigan Nagagamit ang angkop na mga pahayag sa pagbibigay ng ordinaryong opinyon, matibay na paninindigan at mungkahi Naisusulat ang isang talumpating naglalalahad ng sariling pananaw tungkol sa napapanahong isyu o paksa Nasusuri ang maikling kuwento batay sa estilo ng pagsisimula, pagpapadaloy at pagwawakas ng napakinggang salaysay Nahihinuha ang kulturang nakapaloob sa binasang kuwento na may katutubong kulay Nabibigyang-kahulugan ang mga imahe at simbolo sa binasang kuwento Napaghahambing ang kultura ng ilang bansa sa Silangang Asya batay sa napanood na bahagi ng teleserye o pelikula Nasasaliksik ang tradisyon, paniniwala at kaugalian ng mga Asyano batay sa maikling kuwento ng bawat isa Naisasalaysay ang sariling karanasan na may kaugnayan sa kulturang nabanggit sa nabasang kuwento Nagagamit ang mga pahayag sa pagsisimula, pagpapadaloy at pagtatapos ng isang kuwento Nauuri ang mga tiyak na bahagi at katangian ng isang dula batay sa napakinggang diyalogo o pag-uusap Nasusuri ang binasang dula batay sa pagkakabuo at mga elemento nito Napaghahambing ang mga napanood na dula batay sa mga katangian at elemento ng bawat isa Naisasadula nang madamdamin sa harap ng klase ang nabuong maikling dula PS PU 53 WG 54 EP PN 55 PT 56 PB 57 PS 58 PU 59 Naisusulat ang isang maikling dula tungkol sa karaniwang buhay ng isang grupo ng Asyano Nagagamit ang mga angkop na pang-ugnay sa pagsulat ng maikling dula Nasasaliksik ang kulturang nakapaloob sa alinmang dula sa sa Silangang Asya Naipahahayag ang damdamin at pang-unawa sa napakinggang akdang orihinal Nabibigyang-kahulugan ang mahihirap na salita batay sa konteksto ng pangungusap Naipaliliwanag ang naging bisa ng nabasang akda sa sariling kaisipan at damdamin Naisasalaysay sa isang kumperensiya ang naisulat na sariling akda Naisusulat ang sariling akda na nagpapakita ng pagpapahalaga sa pagiging Asyano Bilang ng Araw ng Pagtuturo 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Page 84 of 349 Markahan Domain Pinakamahalagang Kasanayang Pampagkatuto Kasanayang Pampagkatuto Bilang ng Araw ng Pagtuturo WG 60 Nagagamit ang linggwistikong kahusayan sa pagsulat ng sariling akda na nagpapakita ng pagpapahalaga sa pagiging isang Asyano 1 Ikatlong Markahan PN PB 61 PT PT 62 PD WG 64 PU PN 65 PB 66 PN PB 67 PD PS PT 68 PD 69 PS 70 PU WG 71 PN 72 PD PS PB PU 73 Nahihinuha ang mga katangian ng parabula batay sa napakinggang diskusyon sa klase Napatutunayang ang mga pangyayari sa binasang parabula ay maaaring maganap sa tunay na buhay sa kasalukuyan Nagagamit nang wasto sa pangungusap ang matatalinghagang pahayag Nabibigyang-kahulugan ang matatalinghagang pahayag sa parabula Natutukoy at naipaliliwanag ang mensahe ng napanood na parabulang isinadula Nagagamit ang mga angkop na pang-uri na nagpapasidhi ng damdamin Naisusulat ang isang anekdota o liham na nangangaral; isang halimbawang elehiya; Nasusuri ang mga tunggalian (tao vs. tao, at tao vs. sarili) sa kuwento batay sa napakinggang pag-uusap ng mga tauhan Napatutunayang ang mga pangyayari at/o transpormasyong nagaganap sa tauhan ay maaaring mangyari sa tunay na buhay Naipahahayag ang sariling damdamin kapag ang sarili ay nakita sa katauhan o katayuan ng may- akda o persona sa narinig na elehiya at awit Nasusuri ang mga elemento ng elehiya batay sa: -Tema - Mga tauhan - Tagpuan - Mga mahihiwa-tigang kaugalian o tradisyon - Wikang ginamit - Pahiwatig o simbolo - Damdamin Nabibigyang-puna ang nakitang paraan ng pagbigkas ng elehiya o awit Nalalapatan ng himig sa isinulat na elehiyang orihinal Natutukoy ang pinagmulan ng salita (etimolohiya) Naiuugnay sa kasalukuyan ang mga tunggaliang (tao vs. tao at tao vs. sarili) napanood na programang pantelebisyon Nasusuri at naipaliliwanag ang mga katangian ng binasang kuwento na may uring pangkatauhan batay sa pagkakabuo nito Naisusulat muli ang maikling kuwento nang may pagbabago sa ilang pangyayari at mga katangian ng sinuman sa mga tauhan; ang sariling wakas sa naunang alamat na binasa Nagagamit ang angkop na pang-ugnay na hudyat ng pagsusunod-sunod ng mga pangyayari sa lilikhaing kuwento Nabibigyang-kahulugan ang kilos, gawi at karakter ng mga tauhan batay sa usapang napakinggan Nabubuo ang balangkas ng pinanood na alamat Naitatanghal sa isang pagbabalita ang nabuong sariling wakas Napatutunayan ang pagiging makatotohanan/ dimakatotohanan ng akda Naisusulat ang sariling wakas sa naunang alamat na binasa 1 1 1 1 1 1 1 2 1 1 2 1 1 1 1 1 1 1 2 1 1 1 1 Page 85 of 349 Markahan Domain Pinakamahalagang Kasanayang Pampagkatuto WG 74 PN 75 PB 76 PT PD PS 77 PS EP PS 78 PB 79 PS PU Kasanayang Pampagkatuto Nagagamit ang mga pang-abay na pamanahon, panlunan at pamaraan sa pagbuo ng alamat Nahuhulaan ang maaaring mangyari sa akda batay sa ilang pangyayaring napakinggan Nailalarawan ang natatanging kulturang Asyano na masasalamin sa epiko Nabibigyang-kahulugan ang mga salita batay sa kontekstong pinaggamitan Naipakikita sa iba’t ibang larawang-guhit ang kakaibang katangian ng epiko batay sa mga pangyayari at tunggaliang naganap dito Nabibigyang-katangian ang isa sa mga itinuturing na bayani ng alinmang bansa sa Kanlurang Asya Naitatanghal sa anyo ng informance ang isang itinuturing na bayani ng alinmang bansa sa Kanlurang Asya sa kasalukuyan Nasasaliksik sa iba’t ibang reperensiya ang kinakailangang mga impormasyon/datos Nagagamit ang mga angkop na salita sa paglalarawan ng kulturang Asyano at bayani ng Kanlurang Asya Naiisa-isa ang kultura ng Kanluraning Asyano mula sa mga akdang pampanitikan nito Naipakikita sa isang masining na pagtatanghal ang kulturang Asyano na masasalamin sa binasang mga akdang pampanitikan ng Kanlurang Asyano Nabubuo ang plano at kaukulang iskrip tungkol sa isasagawang pagtatanghal ng kulturang Asyano Bilang ng Araw ng Pagtuturo 1 1 2 1 1 1 1 1 1 2 1 1 Ikaapat na Markahan PN 80 Natitiyak ang kaligirang pangkasaysayan ng akda sa pamamagitan ng: -pagtukoy sa layunin ng may- akda sa pagsulat nito -pag-isa-isa sa mga kondisyon ng lipunan sa panahong isinulat ito -pagpapatunay sa pag-iral pa ng mga kondisyong ito sa kasalukuyang panahon sa lipunang Pilipino PB 81 Nailalarawan ang mga kondisyong panlipunan bago at matapos isinulat ang akda PT 82 PD 83 PS 84 PU 85 EP WG 86 PB 87 PD PU 88 Natutukoy ang mga kontekstuwal na pahiwatig sa pagbibigay-kahulugan Nabibigyang-patunay na may pagkakatulad / pagkakaiba ang binasang akda sa ilang napanood na telenobela Nailalahad ang sariling pananaw, kongklusyon, at bisa ng akda sa sarili at sa nakararami Naitatala ang nalikom na datos sa pananaliksik Nalalagom ang mahahalagang impormasyong nasaliksik para sa sariling pagpapakahulugan at gamit Nagagamit ang mga angkop na salita / ekspresyon sa: - paglalarawan - paglalahad ng sariling pananaw - pag-iisa-isa - pagpapatunay Natutukoy ang kahalagahan ng bawat tauhan sa nobela Nahuhulaan ang maaaring maging wakas ng buhay ng bawat tauhan batay sa napanood na parade of characters Naisusulat ang isang makahulugan at masining na monologo tungkol sa isang piling tauhan 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Page 86 of 349 Markahan Domain Pinakamahalagang Kasanayang Pampagkatuto WG 89 PN 90 PB 91 PT 92 PD PS PU 93 PU 94 WG 95 EP 96 PN 97 PB 98 PT 99 PU PN PB 100 PT PD 101 PS 102 WG 103 EP PT Kasanayang Pampagkatuto Nagagamit ang tamang pang-uri sa pagbibigaykatangian Naibabahagi ang sariling damdamin sa tinalakay ng mga pangyayaring naganap sa buhay ng tauhan Nailalahad ang sariling pananaw sa kapangyarihan ng pag-ibig sa magulang, sa kasintahan, sa kapwa at sa bayan Napapangkat ang mga salita ayon sa antas ng pormalidad ng gamit nito (level of formality) Napaghahambing ang kalagayan ng lipunan noon at ngayon batay sa sariling karanasan at sa napapanood sa telebisyon at /o pelikula Nailalarawan ang mga pagbabagong nagaganap sa sarili matapos mabasa ang akda Nakasusulat ng iskrip ng Mock Trial tungkol sa tunggalian ng mga tauhan sa akda* Naitatanghal ang mga tunggaliang naganap sa mga tauhan sa tulong ng isinulat na iskrip ng Mock Trial Nagagamit ang mga angkop na ekspresyon sa pagpapahayag ng: - damdamin - matibay na paninindigan - ordinaryong pangyayari Naitatala ang mga impormasyong nakuha sa isinagawang panayam sa mga taong may lubos na kaalaman tungkol sa aralin Natitiyak ang pagkamakatotohanan ng akdang napakinggan sa pamamagitan ng pag-uugnay sa ilang pangyayari sa kasalukuyan Naipaliliwanag ang mga kaugaliang binanggit sa kabanata na nakatutulong sa pagpapayaman ng kulturang Asyano Naipaliliwanag ang iba’t ibang paraan ng pagbibigay-pahiwatig sa kahulugan Nakikibahagi sa pagsulat at pagtatanghal ng pagsasadula ng ilang isyung binanggit sa akda na makatotohanan pa rin sa kasalukuyan Naibabahagi ang sariling damdamin tungkol sa narinig na naging kapalaran ng tauhan sa nobela at ng isang kakilalang may karanasang katulad ng nangyari sa tauhan Naipaliliwanag ang mga kaisipang nakapaloob sa aralin gaya ng:  pamamalakad ng pamahalaan  paniniwala sa Diyos  kalupitan sa kapuwa  kayamanan  kahirapan at iba pa Nabibigyang- kahulugan ang mahihirap na salita batay sa kasingkahulugan at kasalungat na kahulugan Naihahambing ang mga katangian ng isang ina noon at sa kasalukuyan batay sa napanood na dulang pantelebisyon o pampelikula Naipaliliwanag ang kahalagahan ng pagtupad sa tungkulin ng ina at ng anak Nagagamit ang mga angkop na ekspresyon sa:  pagpapaliwanag  paghahambing  pagbibigay ng opinyon Nasasaliksik ang mga pagkukunan ng impormasyon upang mapagtibay ang paninindigan at makabuo ng matibay na kongklusyon at rekomendasyon Naipaliliwanag ang kahulugan ng salita sa pamamagitan ng pagbibigay ng halimbawa Bilang ng Araw ng Pagtuturo 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 2 1 1 2 1 1 1 2 1 1 Page 87 of 349 Markahan Domain Pinakamahalagang Kasanayang Pampagkatuto PD 105 PU WG Kasanayang Pampagkatuto Nasusuri ang pinanood na dulang panteatro na nakavideo clip batay sa pamantayan Naitatanghal ang dulang panteatro na pumapaksa sa ilang napapanahong isyung panlipunan sa kasalukuyan Nagagamit ang mga kasanayang komunikatibo (linggwistik, sosyolinggwistik, diskorsal at istratedyik) sa lahat ng mga gawain sa klase Bilang ng Araw ng Pagtuturo 2 1 1 Page 88 of 349 BAITANG 10 – FILIPINO Markahan Unang Markahan Domain Pinakamahalagang Kasanayang Pampagkatuto PN 1 PB 2 PT 3 PD 4 PS 5 PU WG WG 6 EP PN PB PT 7 8 9 PU WG 10 PB 11 PB 12 PT 13 PD 14 PS PU 15 WG 16 Kasanayang Pampagkatuto Naipahahayag mahalagang kaisipan sa napakinggan Naiuugnay ang mga kaisipang nakapaloob sa akda sa nangyayari sa: Sarili, pamilya Pamayanan, lipunan, daigdig Naiuugnay ang kahulugan ng salita batay sa kayarian nito Natutukoy ang mensahe at layunin ng napanood na cartoon ng isang mitolohiya Naipahahayag nang malinaw ang sariling opinyon sa paksang tinalakay Naisusulat ang sariling mitolohiya batay sa paksa ng akdang binasa Nagagamit ang angkop na pandiwa bilang aksiyon, pangyayari at karanasan Nagagamit ng wasto ang pandiwa sa pagsasaad ng aksyon, pangyayari at karanasan; pokus ng pandiwa: tagaganap at layon sa pagsulat ng paghahambing, pinaglalaaanan at kagamitan,sa pagsulat ng saloobin sa paghahambing sa sariling kultura at ng ibang bansa; tagaganap at layon sa isinulat na sariling kuwento Naisasagawa ang sistematikong pananaliksik sa iba’t ibang pagkukunan ng impormasyon (internet, silidaklatan, at iba pa) Nasusuri ang tiyak na bahagi ng napakinggang parabula na naglalahad ng katotohanan, kabutihan at kagandahangNasusuri ang nilalaman, elemento at kakanyahan ng binasang akda gamit ang mga ibinigay na tanong; binasang mitolohiya Nabibigyang- puna ang estilo ng may-akda batay sa mga salita at ekspresyong ginamit sa akda;ang bisa ng paggamit ng mga salitang nagpapahayag ng matinding damdamin Naisusulat nang may maayos na paliwanag ang kaugnay na collage na may kaugnayan sa paksa Nagagamit ang angkop na mga piling pang-ugnay sa pagsasalaysay (pagsisimula, pagpapadaloy ng mga pangyayari, pagwawakas) Naipaliliwanag ang pangunahing paksa at pantulong na mga ideya sa napakinggang impormasyon sa radyo o iba pang anyo ng media Nabibigyang-reaksiyon ang mga kaisipan o ideya sa tinalakay na akda,ang pagiging makatotohanan/dimakatotohanan ng mga pangyayari sa maikling kuwento Natutukoy ang mga salitang magkakapareho o magkakaugnay ang kahulugan Natatalakay ang mga bahagi ng pinanood na nagpapakita ng mga isyung pandaigdig Naibabahagi ang sariling reaksiyon sa ilang mahahalagang ideyang nakapaloob sa binasang akda sa pamamagitan ng brain storming Naitatala ang mga impormasyon tungkol sa isa sa napapanahong isyung pandaigdig Nagagamit ang angkop na mga pahayag sa pagbibigay ng sariling pananaw Bilang ng Araw ng Pagtuturo 6 5 6 Page 89 of 349 Markahan Domain Pinakamahalagang Kasanayang Pampagkatuto EP PN 17 PB 18 PB 19 PT PT 20 PD 21 PU 22 WG 23 PN 24 PB 25 PT 26 PD pu WG 27 EP PN 28 PB 29 PT 30 PD 31 PS 32 PU WG PN 33 PB 34 Kasanayang Pampagkatuto Nasasaliksik ang mahahalagang impormasyon gamit ang silid-aklatan, internet, at iba pang batis ng mga impormasyon Nahihinuha ang katangian ng tauhan sa napakinggang epiko Naibibigay ang sariling interpretasyon sa mga kinakaharap ng suliranin ng tauhan Napapangatuwiranan ang kahalagahan ng epiko bilang akdang pandaigdig na sumasalamin ng isang bansa Nabibigyang-puna ang bisa ng paggamit ng mga salitang nagpapahayag ng matinding damdamin Naipaliliwanag ang mga alegoryang ginamit sa binasang akda Natutukoy ang mga bahaging napanood na tiyakang nagpapakita ng ugnayan ng mga tauhan sa puwersa ng kalikasan Naisusulat nang wasto ang pananaw tungkol sa pagkakaiba-iba at pagkakatulad ng mga epikong pandaigdig; ang paliwanag tungkol sa isyung pandaigdig na iniuugnay sa buhay ng mga Pilipino;sariling damdamin at saloobin tungkol sa sariling kultura kung ihahahambing sa kultura ng ibang bansa;suring-basa ng nobelang nabasa o napanood Nagagamit ang angkop na mga hudyat sa pagsusunod-sunod ng mga pangyayari Naipaliliwanag ng ilang pangyayaring napakinggan na may kaugnayan sa kasalukuyang mga pangyayari sa daigdig Nakapagbibigay ng mga halimbawang pangyayari sa tunay na buhay kaugnay ng binasa Nabibigyang-kahulugan ang mahihirap na salita o ekspresyong ginamit sa akda batay sa konteksto ng pangungusap Nakikibahagi sa round table discussion kaugnay ng mga isyung pandaigdig Naisusulat ang paliwanag tungkol sa isyung pandaigdig na iniuugnay sa buhay ng mga Pilipino Nagagamit ang angkop na mga panghalip bilang panuring sa mga tauhan Nakagagamit ng internet para sa pananaliksik Naibibigay ang katangian ng isang tauhan batay sa napakinggang diyalogo Nasusuri ang binasang kabanata ng nobela bilang isang akdang pampanitikan sa pananaw humanismo o alinmang angkop na pananaw Nakikilala ang pagkakaugnay-ugnay ng mga salita ayon sa antas o tindi ng kahulugang ipinahahayag nito (clining) Naihahambing ang ilang pangyayari sa napanood na dula sa mga pangyayari sa binasang kabanata ng nobela Nailalarawan ang kultura ng mga tauhan na masasalamin sa kabanata Naisasadula ang isang pangyayari sa tunay na buhay na may pagkakatulad sa mga piling pangyayari sa kabanata ng nobela Nagagamit ang angkop na mga hudyat sa pagsusunod-sunod ng mga pangyayari Naibabahagi ang sariling opinyon o pananaw batay sa napakinggan Nakabubuo ng isang suring-basa sa alinmang akdang pampanitikang Mediterranean Bilang ng Araw ng Pagtuturo 6 6 6 5 Page 90 of 349 Markahan Domain Pinakamahalagang Kasanayang Pampagkatuto PT 35 PS PU Kasanayang Pampagkatuto Bilang ng Araw ng Pagtuturo Naibibigay ang kaugnay na mga konsepto ng piling salitang critique at simposyum Nailalahad nang malinaw sa isang simposyum ang nabuong critique ng alinmang akdang pampanitikang Mediterranean Naisusulat ang isang critique ng alinmang akdang pampanitikang Mediterranean Ikalawang Markahan PN 36 PT 37 PD 38 PS PU 39 WG PN 40 PB 41 PT 42 PT 43 PD 44 PU 45 PN PB 46 47 PT 48 PU 49 WG 50 PN 51 PT 52 PD 53 PS 54 PU WG PB PB 55 56 Nailalahad ng mga pangunahing paksa at ideya batay sa napakinggang usapan ng mga tauhan Naisasama ang salita sa iba pang salita upang makabuo ng ibang kahulugan (collocation) Nabubuo ang sistematikong panunuri sa mitolohiyang napanood Naipapahayag ang mahahalagang kaisipan at pananaw tungkol sa mitolohiya Naihahambing ang mitolohiya mula sa bansang kanluranin sa mitolohiyang Pilipino Nagagamit nang wasto ang pokus ng pandiwa: tagaganap at layon sa pagsulat ng paghahambing Nailalahad ang kultura ng lugar na pinagmulan ng kuwentong-bayan sa napakinggang usapan ng mga tauhan Naihahambing ang kultura ng bansang pinagmulan ng akda sa alinmang bansa sa daigdig F10PB-IIa-b-75 Naipaliliwanag ang kahulugan ng salita batay sa pinagmulan nito (epitimolohiya) Naibibigay ang pinagmulan ng salita (etimolohiya) Naipaliliwanag ang katangian ng mga tao sa bansang pinagmulan ng kuwentong-bayan batay sa napanood na bahagi nito Naisusulat nang wasto ang ang sariling damdamin at saloobin tungkol sa sariling kultura kung ihahahambing sa kultura ng ibang bansa Naibibigay ang puna sa estilo ng napakinggang tula Nasusuri ang mga elemento ng tula Naibibigay ang kahulugan ng matatalinghagang pananalita na ginamit sa tula Naisusulat ang sariling tula na may hawig sa paksa ng tulang tinalakay Nagagamit ang matatalinghagang pananalita sa pagsulat ng tula Nasusuri sa diyalogo ng mga tauhan ang kasiningan ng akda Naitatala ang mga salitang magkakatulad at magkakaugnay sa kahulugan Nahihinuha sa mga bahaging pinanood ang pakikipag-ugnayang pandaigdig Naisasalaysay nang masining at may damdamin ang isinulat na maikling kuwento Naisusulat ang sariling maikling kuwento tungkol sa nangyayari sa kasalukuyang may kaugnayan sa mga kaganapan sa binasang kuwento Nagagamit ang pokus ng pandiwa: tagaganap at layon sa isinulat na sariling kuwento Nasusuri ang nobela bilang akdang pampanitikan sa pananaw realismo o alinmang angkop na pananaw/ teoryang pampanitikan Naihahambing ang akda sa iba pang katulad na genre batay sa tiyak na mga elemento nito 6 6 5 6 6 Page 91 of 349 Markahan Domain Pinakamahalagang Kasanayang Pampagkatuto PT 57 PD 58 WG 59 EP 60 PN 61 PB 62 PB 63 PT 64 PD 65 PS 66 PU 67 WG 68 PB 69 PT 70 PD 71 PU 72 WG 73 PN 74 PB 75 PD 76 PS 77 WG 78 PN 79 PB 80 Kasanayang Pampagkatuto Nabibigyang- kahulugan ang mahihirap na salita, kabilang ang mga terminong ginagamit sa panunuring pampanitikan Nabubuo ang sariling wakas ng napanood na bahagi ng teleserye na may paksang kaugnay ng binasa Nagagamit ang angkop at mabisang mga pahayag sa pagsasagawa ng suring –basa o panunuring pampanitikan Nagagamit ang iba’t ibang batis ng impormasyon sa pananaliksik tungkol sa mga teoryang pampanitikan Naiuugnay nang may panunuri sa sariling saloobin at damdamin ang naririnig na balita, komentaryo, talumpati, at iba pa Naiuugnay ang mga argumentong nakuha sa mga artikulo sa pahayagan, magasin, at iba pa sa nakasulat na akda Naibibigay ang sariling pananaw o opinyon batay sa binasang anyo ng sanaysay (talumpati o editoryal) Nabibigyang-kahulugan ang mga salitang di lantad ang kahulugan sa tulong ng word association Nasusuri ang napanood na pagbabalita batay sa: - paksa - paraan ng pagbabalita - at iba pa Naipahahayag nang may katalinuhan ang sariling kaalaman at opinyon tungkol sa isang paksa sa isang talumpat Naisusulat ang isang talumpati tungkol sa isang kontrobersyal na isyu Nasusuri ang kasanayan at kaisahan sa pagpapalawak ng pangungusap Nabibigyang-puna ang mga nababasa sa mga social media (pahayagan, TV, internet tulad ng fb, email, at iba pa) Natutukoy at nabibigyang-kahulugan ang mga salitang karaniwang nakikita sa social media Natutukoy ang mga popular na anyo ng panitikan na karaniwang nakikita sa mga social media Naisusulat ang sariling akda at nailalathala ito sa alinmang social media) Nagagamit ang kahusayan san gramatikal at diskorsal na pagsulat ng isang organisado at makahulugang akda Bilang ng Araw ng Pagtuturo 6 5 Ikatlong Markahan Naipaliliwanag ang pagkakaiba at pagkakatulad ng mitolohiya ng Africa at Persia Nasusuri ang mga kaisipang nakapaloob sa mitolohiya batay sa: - suliranin ng akda - kilos at gawi ng tauhan - desisyon ng tauhan Nabibigyang-puna ang napanood na video clip Napangangatuwiranan ang sariling reaksiyon tungkol sa akdang binasa sa pamamagitan ng debate/ pagtatalo) Nagagamit nang angkop ang mga pamantayan sa pagsasaling-wika Nahihinuha ang damdamin ng sumulat ng napakinggang anekdota Nasusuri ang binasang anekdota batay sa: paksa tauhan tagpuan motibo ng awtor paraan ng pagsulat at iba pa 5 6 Page 92 of 349 Markahan Domain Pinakamahalagang Kasanayang Pampagkatuto PT 81 PD 82 PU 83 WG 84 PN 85 PB 86 PT 87 PD PU PN 88 PT 89 PD 90 PS 91 PU 92 WG 93 PN 94 PB 95 PT 96 PD 97 PS PU 98 WG 99 PN 100 PB 101 PT PD PU WG 102 Kasanayang Pampagkatuto Nabibigyang -kahulugan ang salita batay sa ginamit na panlapi Naibibigay ang sariling opinyon tungkol sa anekdotang napanood sa you tube Naisusulat ang isang orihinal na komik strip ng anekdota Nagagamit ang kahusayang gramatikal, diskorsal at strategic sa pagsulat at pagsasalaysay ng orihinal na anekdota Nasusuri ang kasiningan at bisa ng tula batay sa napakinggan Nabibigyang-kahulugan ang iba’t ibang simbolismo at matatalingha-gang pahayag sa tula Naiaantas ang mga salita ayon sa antas ng damdaming ipinahahayag ng bawat Isa Nasusuri ang napanood na sabayang pagbigkas o kauri nito batay sa: kasiningan ng akdang binigkas kahusayan sa pagbigkas at iba pa Naisusulat ang sariling tula na lalapatan din ng himig Naiuugnay ang suliraning nangingibabaw sa napakinggang bahagi ng akda sa pandaigdigang pangyayari sa lipunan Naihahanay ang mga salita batay sa kaugnayan ng mga ito sa isa’t isa. Nabibigyang-puna ang napanood na teaser o trailer ng pelikula na may paksang katulad ng binasang akda Naihahayag ang damdamin at saloobin tungkol sa kahalagahan ng akda sa: sarili panlipunan pandaigdig Nasusuri nang pasulat ang damdaming nakapaloob sa akdang binasa at ng alinmang socila media Nabibigyangkahulugan ang damdaming nangingibabaw sa akda Naipaliliwanag ang mga likhang sanaysay batay sa napakinggan Naihahambing ang pagkakaiba at pagkakatulad ng sanayasay sa ibang akda Naibibigay ang katumbas na salita ng ilang salita sa akda (analohiya) Naibibigay ang sariling reaksiyon sa pinanood na video na hinango sa youtube Naisasagawa ang isang radyong pantanghalan tungkol sa SONA ng Pangulo ng Pilipinas Naisusulat ang isang talumpati na pangSONA Nagagamit ang angkop na mga tuwiran at dituwirang pahayag sa paghahatid ng mensahe Natutukoy ang tradisyong kinamulatan ng Africa at/o Persia batay sa napakinggang diyalogo Nasusuri ang binasang kabanata ng nobela batay sa pananaw / teoryang pampanitikan na angkop dito Napag-uugnay ang mga salitang nag-aagawan ng kahulugan Nasusuri ang napanood na excerpt ng isang isinapelikulang nobela Naisusulat ang iskrip ng isang puppet show na naglalarawan sa tradisyong kinamulatan sa Africa at/o Persia Nagagamit ang angkop na mga pang-ugnay sa pagpapaliwanag sa panunuring pampelikula nang may kaisahan at pagkakaugnay ng mga talata Bilang ng Araw ng Pagtuturo 6 6 6 6 Page 93 of 349 Markahan Domain Pinakamahalagang Kasanayang Pampagkatuto PN 103 PD PU WG EP 104 PN 105 PB 106 PT 107 Kasanayang Pampagkatuto Bilang ng Araw ng Pagtuturo Nailalapat nang may kaisahan at magkakaugnay na mga talata gamit ang mga pag-ugnay sa panunuring pampelikula Natataya ang napanood na pagtatanghal batay sa napagkaisahang mga pamantayan Naisusulat ang iskrip ng isang pagtatanghal tungkol sa kultura at kagandahan ng bansang Africa at Persia Nabibigyang-puna ang pagtatanghal gamit ang mga ekspresyong naghahayag ng sariling pananaw Nagagamit ang iba’t ibang batis ng impormasyon tungkol sa magagandang katangian ng bansang Africa at/o Persia 5 Ikaapat na Markahan PD 108 PS 109 PU 110 PU 111 EP 112 PN PB 113 PT 114 PD 115 PS 116 PU 117 WG 118 Nasusuri ang pagkakaugnay ng mga pangyayaring napakinggan tungkol sa kaligirang pangkasaysayan ng El Filibusterismo Natitiyak ang kaligirang pangkasaysayan ng akda sa pamamagitan ng: - pagtukoy sa mga kondisyon sa panahong isinulat ang akda 1 - pagpapatunay ng pagiral ng mga kondisyong ito sa kabuuan o ilang bahagi ng akda - pagtukoy sa layunin ng may-akda sa pagsulat ng akda Naiuugnay ang kahulugan ng salita batay sa kaligirang pangkasaysayan nito Napahahalagahan ang napanood pagpapaliwanag na kaligirang pangkasaysayan ng pagkakasulat ng El Filibusterismo sa pamamagitan ng pagbubuod nito gamit ang timeline Naisasalaysay ang magkakaugnay na mga pangyayari sa pagkakasulat ng El Filibusterismo Naisusulat ang buod ng kaligirang pangkasaysayan ng EL Filibusterismo batay sa ginawang timeline Naitatala ang mahahalagang impormasyon mula sa iba’t ibang pinagkukunang sanggunian Nagagamit ang iba-ibang reperensya/ batis ng impormasyon sa pananaliksik Nasusuri ang pagkakaayos ng napakinggang buod ng mga kabanata ng nobela Natutukoy ang papel na ginampanan ng mga tauhan sa akda sa pamamagitan ng: - pagtunton sa mga pangyayari - pagtukoy sa mga tunggaliang naganap - pagtiyak sa tagpuan - pagtukoy sa wakas Nabibigyang-kahulugan ang matatalingha-gang pahayag na ginamit sa biansang kabanata ng nobela sa pamamagitan ng pagbibigay ng halimbawa Naiuugnay sa kasalukuyang mga pangyayaring napanood sa video clip ang pangyayari sa panahon ng pagkakasulat ng akda Naibabahagi ang ginawang pagsusuri sa napakinggang buod ng binasang akda batay sa: - katangian ng mga tauhan - pagkamakatotohanan ng mga pangyayari - tunggalian sa bawat kabanata Naisusulat ang buod ng binasang mga kabanata Nagagamit sa pagbubuod ang tamang mekaniks sa pagsulat (baybay, bantas, at iba pa), gayundin ang wastong pag-uugnay ng mga pangungusap/talata 8 7 Page 94 of 349 Markahan Domain Pinakamahalagang Kasanayang Pampagkatuto PN 119 PB 120 PB 121 PB 122 PT PD 123 PS PU 124 WG 125 PN PB PB 126 PT 127 PD PS Kasanayang Pampagkatuto Naipahahayag ang sariling paniniwala at pagpapahalaga kaugnay ng mga kaisipang namayani sa akda Nasusuri ang mga kaisipang lutang sa akda (Diyos, bayan, kapwa-tao, magulang) Natatalakay ang mga kaisipang ito: kabuluhan ng edukasyon pamamalakad sa pamahalaan pagmamahal sa: Diyos Bayan Pamilya kapwa-tao kabayanihan karuwagan paggamit ng kapangyarihan kapangyarihan ng salapi kalupitan at pagsasaman-tala sa kapwa kahirapan karapatang pantao paglilibang kawanggawa paninindigan sa sariling prinsipyo at iba pa Naipaliliwanag ang kabuluhan ng mga kaisipang lutang sa akda kaugnay ng : karanasang pansarili gawaing pangkomunidad isyung pambansa pangyayaring pandaigdig Nabibigyang-kahulugan ang matatalinghagang pahayag sa pamamagitan ng pagbibigay ng halimbawa Naiuugnay ang kaisipang namayani sa pinanood na bahagi ng binasang akda sa mga kaisipang namayani sa binasang akda Naipahahayag ang sariling paniniwala at pagpapahalaga tungkol sa mga kaisipang namayani sa akda Naisusulat ang pagpapaliwanag ng sariling mga paniniwala at pagpapahalaga kaugnay ng mga kaisipang namayani sa akda Naipahahayag ang sariling paniniwala at pagpapahalaga gamit ang angkop na mga salitang hudyat sa paghahayag ng saloobin/ damdamin Nabibigyang- puna ang narinig na paghahambing sa akda sa ilang akdang nabasa, napanood o napagaralan Natitiyak ang pagkamakatotohanan ng akda sa pamamagitan ng pag-uugnay ng ilang pangyayari sa kasalukuyan Naisasaad ang pagkamakato-tohanan ng akda sa pamamagitan ng paguugnay ng ilang pangyayari sa kasalukuyan Naipaliliwanag ang kahulugan ng mga salitang hiram sa wikang Espanyol Naipaliliwanag ang pagkakatulad ng mga pangyayari sa napanood na pelikula sa ilang pangyayari sa nobela Naiuulat ang ginawang paghahambing ng binasang akda sa ilang katulad na akda, gamit ang napiling graphic organizer Bilang ng Araw ng Pagtuturo 9 6 Page 95 of 349 Markahan Domain Pinakamahalagang Kasanayang Pampagkatuto PU 128 WG 129 PN 130 PB 131 PB 132 PT 133 PU 134 WG 135 PB PS PB 136 Kasanayang Pampagkatuto Naisusulat ang maayos na paghahambing ng binuong akda sa iba pang katulad na akdang binasa Nagagamit ang angkop na mga salitang naghahambing Nasusuri ang napakinggang paglalahad ng sariling damdamin ng mga tauhan na may kaugnayan sa: mga hilig/interes kawilihan kagalakan/ kasiglahan pagkainip/ pagkayamot pagkatakot pagkapoot pagkaaliw/ pagkalibang at iba pa Nasusuri ang nobela batay sa pananaw/ teoryang: -romantisismo -humanismo -naturalistiko -at iba pa Nabibigyang-pansin, sa tulong ng mga tiyak na bahagi ang ilang katangiang klasiko sa akda Nabibigyan ng kaukulang pagpapakahulugan ang mahahalagang pahayag ng awtor/ mga tauhan Naisusulat ang paglalarawan ng mahahalagang pangyayari sa nobela na isinaalang- alang ang artistikong gamit ng may-akda sa mga salitang panlarawan Nagagamit ang angkop at masining na paglalarawan ng tao, pangyayari at damdamin Naipakikita ang pakikiisa at pakikisangkot ng mga tauhan sa mga kaganapan o pangyayari sa akda sa pamamagitan ng pagiging: sensitibo pagkamahabagin Pangkatang pagsasadula ng nobela na isinasaalangalang ang sumjusunod: - paggamit ng wikang nauunawaan ng kabataan sa makabagong panahon - pag-uugnay ng mga isyung panlipunan nang panahon ni Jose Rizal na makatotohanan pa rin sa kasalukuyang paggamit ng iba’t ibang makabagong paraan ng pagsasadula Nailalarawan ang mga tauhan at pangyayari sa tulong ng mga panguring umaakit sa imahinasyon at mga pandama Bilang ng Araw ng Pagtuturo 6 4

BOW in FILIPINO

Products

Support

BOW in FILIPINO

Add this document to collection(s)

Add this document to saved

Suggest us how to improve StudyLib