การบั งคับอากาศยานบิ นชนเข้ากับภูมิประเทศ
ในสภาพอากาศการบินด้วยทัศนะ (Controlled
Flight Into Terrain In Visual Conditions)
หลายๆ ท่านคงคุ้น เคยกับ คําว่า CFIT (ซีฟิท) หรือ
Controlled Flight Into Terrain การบินหรือการบังคับ
อากาศยานชนเข้ า กั บ ภู มิ ป ระเทศ ถ้ านั ก บิ น ไม่ คิ ด สั้ น
คงจะไม่ มี ท างเกิ ด ขึ้ น โดยเฉพาะในสภาพอากาศที่
สามารถบิ น ด้วยทัศนะ หรือบิ น ด้ว ยการมองเห็ น ได้นั้ น
เป็ น ไปไม่ ได้ เลยที่ เหตุ การณ์ เช่ น นี้ จะเกิ ดขึ้ น ได้ แต่ ก็ มี
เหตุการณ์เกิดขึ้นแล้ว
คณะกรรมการสอบสวนอากาศยานอุบั ติ เหตุของ
คณะกรรมการความปลอดภั ย ด้ านการขนส่ งแห่ งชาติ
ของสหรัฐอเมริกา (NTSB) ได้ระบุว่าอุบัติเหตุหลายครั้ง
ที่ มี ส่ ว น ม าจากการบั งคั บ อากาศยาน ช น เข้ า กั บ
ภู มิ ป ระเทศ (CFIT) ทั้ ง จากนั ก บิ น ที่ มี คุ ณ วุ ฒิ ก ารบิ น
ด้ว ยกฎการบิ น IFR และจากนั ก บิ น ที่ มี คุ ณ วุฒิ ก ารบิ น
ด้วยกฎการบิน VFR ที่ปฏิบัติการบินภายใต้สภาพอากาศ
การบิ น ด้ ว ยทั ศ นะ (VMC) ในเวลากลางคื น ในพื้ น ที่
ห่างไกล
ในหลายๆกรณี นั ก บิ น ยั ง ดำรงการติ ด ต่ อ กั บ
หอบั งคั บ การบิ น อยู่ ในตอนที่ เกิ ด อุ บั ติ เหตุ ขึ้ น และยั ง
ได้รับการบริการด้วยเรดาห์อยู่
นักบินและเจ้าหน้าที่ห อบั งคับ การบิ น ที่มีส่ วนร่วม
ใน อุ บั ติ เ ห ตุ ดู เห มื อน ว่ า จะไม่ ได้ ตระห นั ก ถึ ง ว่ า
อากาศยาน ตกอยู่ในสภาวะที่เป็นอันตราย
ก ารต ระ ห นั ก รู้ ด้ ว ย ก ารเพิ่ ม ค ว าม สู ง แ ล ะ
การวางแผนการบินที่ดีก่อนทำการบิน ดูเหมือนว่าจะเป็น
แนวทางที่ดีในการป้องกันอุบัติเหตุ
ข้อควรปฏิบัติของนักบิน
๑. อุ บั ติ เหตุ จ าก CFIT นั้ น หนทางที่ ดี ที่ สุ ด ในการ
หลีกเลี่ยงคือ การวางแผนก่อนการบินที่ถูกต้องเหมาะสม
๒. การทำความคุ้ น เคยกั บ ภู มิ ป ระเทศเป็ น สิ่ ง ที่
มี ค วามสำคั ญ ยิ่ ง ของการปฏิ บั ติ ก ารบิ น ด้ ว ยทั ศ นะ
อย่ า งปลอดภั ย ในเวลากลางคื น การใช้ แ ผนที่ หรื อ
จุดอ้างอิงต่ างๆ เพื่อมั่นใจว่าความสูงที่เป็ นอยู่ในขณะนั้น
เป็นความสู งที่ ปลอดภัยจากภูมิประเทศ และสิ่ งกีดขวาง
ทั้งเส้นทาง
๓. ในพื้ น ที่ ห่ า งไกล โดยเฉพาะอย่ า งยิ่ งในสภาพที่
เมฆเต็ ม ท้ อ งฟ้ า และไม่ มี แ สงจั น ทร์ ต้ อ งระมั ด ระวั งว่ า
ความมืดอาจจะทำให้การหลีกเลี่ยงภูมิประเทศสูงแทบจะ
เป็นไปไม่ได้เลย และการที่ไม่ มีแสงจากภาคพื้ นทำให้ไม่มี
จุดอ้างอิงทางระดับได้
๔. เมือ่ วางแผนการบินในเวลากลางคืนด้วยกฎการบิน
VFR ให้ ยึด ถือแนวปฏิ บัติของการบินด้ว ยกฎการบิน IFR
เช่น การบินไต่ไปตามเส้นทางที่ปลอดภัยจนกว่าจะสูงกว่า
ภูมิประเทศที่อยู่โดยรอบ เลือกความสูงการบินเดินทางที่
ให้ ร ะยะห่ า งจากภู มิ ป ระเทศเหมื อ นกั บ การบิ น ด้ ว ย
กฎการบิน IFR (๒,๐๐๐ ฟิต เหนือระดับพื้นในพื้นที่ภูเขา
และ ๑,๐๐๐ ฟิต เหนือพื้นในพื้นที่อื่นๆ)
๕. เมื่ อ ได้ รั บ บริ ก ารนํ า ทางด้ ว ยเรดาห์ (Radar
Service) อย่าหวังพึ่งแต่เจ้า หน้าที่ ห อบังคับ การบิ นเพี ยง
อย่างเดียวที่จะเตือนในเรื่องอันตรายจากภูมิประเทศ แม้ว่า
เจ้าหน้าที่หอบังคับการบินจะเตือนนักบิน ถ้าพวกเขาเห็น
ว่าจะเป็นอันตรายก็ตาม แต่พวกเขาก็อาจจะไม่ไ ด้ทันรับรู้
ถึ ง อั น ตรายที่ จ ะเกิ ด ต่ อ อากาศยานที่ บิ น ด้ ว ยกฎ VFR
เนื่องจากอยู่ใกล้ภูมปิ ระเทศมากเกินไป
๖. เมื่อได้รับคำสั่งให้รักษาทิศทางหัวเครื่องพร้อมด้วย
ค ำสั่ งว่ า “ Maintain VFR” ให้ ต ระ ห นั ก ว่ าทิ ศ ท าง
หัวเครื่องที่ได้รับอาจจะไม่เพียงพอที่จะพ้นจากสิ่งกีดขวาง
ถ้ า คุ ณ สงสั ย ใดๆ ในเรื่ อ งความสามารถที่ จ ะมองเห็ น
และหลีกเลี่ยงภูมิประเทศ หรือสิ่งกีดขวาง ให้แจ้งเจ้าหน้าที่
หอบังคับการบิ น ทันที และปฏิ บัติในการไต่ ไปที่ความสู ง
ปลอดภัยถ้าจำเป็นต้องทำ
๗. โปรแกรมในการให้ บ ริก ารเรดาร์ ข องเจ้ า หน้ าที่
หอบั ง คั บ การบิ น มี ค วามจํ า กั ด ในเรื่ อ งการเตื อนถึ ง
ภู มิ ป ระเทศที่ เป็ น อั น ตราย แต่ ร ะบบเตื อ นภั ย ได้ จั ด ทำ
สำหรับปกป้องการบินด้วยกฎการบิน IFR โดยปกติจะไม่ให้
ความเร่งด่วนแก่เครื่องบินที่ทำการบินด้วยกฎการบิน VFR
เจ้ า หน้ า ที่ ห อบั ง คั บ การบิ น อาจจะเปิ ด ระบบเตื อ นภั ย
สำหรับเครื่องบินที่บินด้วยกฎการบิน VFR ตามการร้องขอ
จากนั ก บิ น แต่ อ าจจะทำให้ เกิ ด การเตื อนภั ย ที่ ผิ ดพลาด
สำหรับเครื่องบิน ที่ปฏิบัติการบินอยู่ต่ ำกว่าความสูงต่ ำสุด
ของการบิน IFR โดยเฉพาะอย่างยิ่งตามเส้นทางบิน
๘. การเพิ่ ม ความสามารถในการมองเห็ น ในเวลา
กลางคื น FAA ได้ แ นะนํ า ให้ ใ ช้ อ อกซิ เจนเสริ ม สำหรั บ
การบินที่สูงกว่า ๕,๐๐๐ ฟิต
๙. ถ้ า ปฏิ บั ติ ก ารบิ น ในเวลากลางคื น โดยเฉพาะ
ในพื้ น ที่ ห่ า งไกล หรื อ พื้ น ที่ ที่ มี ค วามสู ง ให้ พิ จ ารณาใช้
ระบบเตือนภัยจากภูมิประเทศด้วยระบบจีพี เอส จะช่วย
เพิ่มความปลอดภัยในการบิน
ที่มา : วารสารการบินทหารบก ฉบับที่ ๒ ประจำเดือน
เมษายน - มิถุนายน ๒๕๖๕
เกร็ดความรู้
กั ญ ชาต่ อ ประสิ ท ธิ ภ าพในการทำการบิ น
ด้วยประกาศกระทรวงสาธารณสุข เรื่อง ระบุประเภท
ยาเสพติดให้โทษในประเภท ๕ พ.ศ.๒๕๖๕ ซึ่งมีผลบังคับใช้
เมื่ อวั นที่ ๙ มิ ถุ นายน พ.ศ.๒๕๖๕ ที่ ผ่ านมา ไม่ ระบุ ว่ า
พื ช กั ญ ชา รวมถึ งส่ ว นต่ างๆของพื ช เช่ น ใบ ช่ อ ดอก
เป็ น สารเสพติ ด ให้ โทษนั้ น สถาบั น เวชศาสตร์ ก ารบิ น
กอ งทั พ อ าก าศ แ ล ะส ม าค ม เวช ศ าส ต ร์ ก ารบิ น
แห่งประเทศไทย เห็นว่ากัญชาเป็นพืชที่มีสารแคนาบินอยด์
หลายชนิ ด ซึ่งมีผลออกฤทธิ์ต่อจิตประสาท เมื่อพิจารณา
ในประเด็นความปลอดภั ยของสาธารณะ (Public Safety)
และการป้องกันการเกิดอากาศยานอุบั ติเหตุ พบว่ากัญชา
มีผลลดประสิทธิภาพในการทำการบิน โดยมีกฎระเบียบและ
ข้อบังคับทางการบินที่เกี่ยวข้อง ดังนี้
๑. ประกาศสำนักงานการบินพลเรือนแห่งประเทศไทย
(กพท.) เรื่ อ ง การขอ และการออกใบสํ า คั ญ แพทย์
พ.ศ.๒๕๖๐ ระบุว่า หากผู้ทําการในอากาศใช้กัญชา ซึ่งเป็น
หนึ่ ง ในสารที่ อ อกฤทธิ์ ต่ อ จิ ต ประสาทตามประกาศ
ให้ ถื อ ว่ าไม่ ส มบู ร ณ์ และไม่ ส ามารถขึ้ น ปฏิ บั ติ ห น้ าที่
ทางการบินได้
๒. ข้ อ บั งคั บ ของคณะกรรมการการบิ นพลเรื อ น
ฉบั บที่ ๒๗ ว่ า ด้ วยวิ นั ยผู้ ประจำหน้ าที่ (ลงวั น ที่
๓๐ ก.ย. ๔๙) ระบุ ว่า ผู้ ประจำหน้ าที่ จะต้องไม่ใช้ กัญชา
ซึ่งเป็นหนึ่งในสารที่ออกฤทธิ์ต่อจิตประสาทตามข้อบังคับ
ในทางที่ก่อให้เกิดอันตรายโดยตรงต่อผู้ใช้หรือเป็นอันตราย
ต่อชีวิตสุขภาพ หรือสวัสดิภาพของผู้อนื่ หรือเป็นเหตุให้เกิด
ปั ญหาด้ านอาชี พ สั งคม หรื อความผิ ดปกติ ด้ านร่ างกาย
หรื อ จิ ต ประสาท หรื อ ทำให้ อาชี พ สั ง คม ร่ า งกาย
หรือจิตประสาทเสื่ อมลง อี กทั้ งห้ ามไม่ ให้ ผู้ ประจำหน้ าที่
ปฏิ บั ติ หน้ าที่ ตกอยู่ ภ ายใต้ สารที่ ออกฤทธิ์ ต่ อจิ ตประสาท
เนื่องจากจะทำให้สมรรถนะของบุคคลเสื่อมลง
ดังนั้น ถึงแม้ว่ากัญชาจะไม่ถูกจัดเป็นยาเสพติดให้โทษ
ในประเภท ๕ ตามประกาศกระทรวงสาธารณสุ ข แต่ เมื่ อ
พิจารณาด้านความปลอดภัยในการบินของผู้ทําการในอากาศ
การใช้กัญชาซึ่งเป็นสารที่ออกฤทธิ์ ต่อจิตประสาท ให้ ถือว่า
ไม่ ส มบู รณ์ และไม่ ส ามารถปฏิ บั ติ ห น้ าที่ ท างการบิ น ได้
ในทุกกรณี จึงขอให้ผู้ทําการในอากาศ และเจ้าหน้าที่ควบคุม
การจราจรทางอากาศ หลี กเลี่ ยงการใช้กัญชา และสารสกัด
ของกั ญชา ทั้ งขอให้ ตระหนั กว่ าการตรวจพบอนุ พั นธ์ ของ
กัญชาในร่างกาย และปัสสาวะยังคงถือเป็นความผิดสำหรับ
ผู้ทําการในอากาศ
ที่ ม า : ป ร ะ ก า ศ ส ถ า บั น เว ช ศ า ส ต ร์ ก า ร บิ น
กองทั พ อากาศ และสมาคมเวชศาสตร์ ก ารบิ น แห่ ง
ประเทศไทย
การกระจายข่าวรณรงค์เพือ่ ป้องกันอุบัติเหตุ