COMPREHENSIVE SEXUALITY EDUCATION
K TO 12 CURRICULUM GUIDE
LEARNING AREA: EDUKASYON SA PAGPAPAKATAO GRADE 1-10
K TO 12 CURRICULUM GUIDE
LEARNING AREA: Edukasyon sa Pagpapakatao
CONTENT / KEY CONCEPTS AND
MESSAGES
I – Tungkulin Ko Sa Aking Sarili at
Pamilya
CONTENT STANDARDS
Naipapamalas ang pag-unawa sa
kahalagahan ng pagkilala sa sarili at sariling
3. Pagiging responsible sa pangangalaga sa kakayahan, pangangalaga sa sariling
sarili
kalusugan at pagiging mabuting kasapi ng
pamilya.
CSE
Sexual and reproductive parts are vital parts
of the body. The body parts can be describe
using the different sense organs. Different
people have different bodies and capacities,
including of the sexual body parts.
Values are strong beliefs held by
individuals, families and communities about
important issues. Values guide decisions
about life and relationships. Individuals,
peers, families and communities may have
different values.
GRADE: 1
PERFORMANCE STANDARDS
LEARNING COMPETENCIES
C1
Naisabubuhay nang may wastong
pag-uugali ang iba’t-ibang paraan ng
pangangalaga sa sarili at kalusugan upang
mapa-unlad ang anumang kakayahan.
3. Nakapaglalarawan ng iba’t ibang gawain
na maaaring makasama o makabuti sa
kalusugan
3.1 nakikilala ang iba’t ibang gawain/paraan
na maaaring makasama o makabuti sa
C2 Naisasagawa nang may pagmamahal at kalusugan
pagmamalasakit ang anumang kilos at (EsP1PKP-Id-3)
gawain na magpapasaya at magpapatibay sa
ugnayan ng mga kasapi ng pamilya.
7. Nakatutukoy ng mga kilos at gawain na
nagpapakita
ng
pagmamahal
at
pagmamalasakit sa mga kasapi ng pamilya
Hal.
1. pag-aalala sa mga kasambahay
2. pag-aalaga sa nakababatang kapatid at
kapamilyang maysakit
(EsP1PKP-Ii-8)
CSE
K1A. Describe body, including private, sexual
parts, using proper names.
KSD1. Describe the healthy relationships in
family, friends, and peers.
1
II – Mahal Ko, Kapwa Ko
2. Pagkamagalang
(Respect)
Naipapamalas ang pag-unawa sa
Naisasabuhay ang pagiging magalang sa
11. Nakapagpapakita ng paggalang sa
kahalagahan ng wastong pakikitungo sa kilos at pananalita.
pamilya at sa kapwa sa pamamagitan ng:
ibang kasapi ng pamilya at kapwa tulad ng
11.1. pagmamano/paghalik sa nakatatanda
pagkilos at pagsasalita ng may paggalang at
11.2. bilang pagbati
pagsasabi ng katotohan para sa kabutihan
11.3. pakikinig habang may nagsasalita
ng nakararami.
11.4. pagsagot ng “po" at “opo”
11.5. paggamit ng salitang “pakiusap” at
11.6. “salamat”
(EsP1P -IIe-f – 4)
CSE
S3D1. Demonstrate ways of relating with
family, friends and peers with dignity and
respect
CSE
Friends are people one trusts and wants
to be in the company.
III- Para sa KAbutihan ng Lahat, Sumunod
Tayo
3. Pagkamatapat
(Honesty)
CSE
Many different kinds of family-two-parent,
single parent, child-headed, guardianheaded, extended, nuclear and nontraditional families, etc. Family members
have different needs and roles. Family
members take care of each other in many
ways, though sometimes they may not want
to or be able to. Health and disease can
affect family structure, capacities, roles and
responsibilities
Naipapamlas ang pag-unawa sa
Naisasabuhay ang pagiging masunurin at
kahalagahan ng pagiging masunurin, magalang sa tahanan, nakasusunod sa mga
pagpapanatili ng kaayusan, kapayapaan at alituntunin ng paaralan at naisasagawa nang
kalinisan ng loob ng tahanan at paaralan.
may pagpapahalaga ang karapatang
tinatamasa.
12. Nakapagsasabi ng totoo sa magulang /
nakatatanda at iba pang kasapi ng mag anak
sa lahat ng pagkakataon upang maging
maayos ang samahan
12.1. Kung saan papunta / nanggaling
12.2. Mga pangyayari sa paaralan na
nagbunga ng hindi pagkakaintindihan
12.3. Mga pangyayari sa paaralan na
nagbunga ng hindi pagkakaintindihan
12.4. kung gumamit ng computer sa
paglalaro imbis na sa pag-aaral
(EsP1P-IIg-i-5)
13. Nakapagpapakita ng iba’t ibang paraan
ng pagiging masunurin at magalang tulad ng:
13.1. pagsagot kaagad kapag tinatawag
ng kasapi ng pamilya
2
13.2. pagsunod nang maluwag sa dibdib
kapag inuutusan
13.3. pagsunod sa tuntuning itinakda ng:
(EsP1PPP-IIIa-1)
CSE
S3D1.Demonstrate ways of relating with
family, friends and peers with dignity and
respect
COMPREHENSIVE SEXUALITY EDUCATION
K TO 12 CURRICULUM GUIDE
LEARNING AREA: Edukasyon sa Pagpapakatao
CONTENT / KEY CONCEPTS AND
MESSAGES
I – Tungkulin Ko Sa Aking Sarili at
Pamilya
2.
Pagiging
responsible
pangangalaga/pagiingat sa sarili
2.1 Kalinisan at Kalusugan
(Cleanliness and wellness)
CONTENT STANDARDS
GRADE: 2
PERFORMANCE STANDARDS
LEARNING COMPETENCIES
Naipapamalas ang pag-unawa sa
Naisasagawa nang palagian ang 4. Naisakikilos ang mga paraan ng
kahalagahan ng pagkilala sa sarili at pangangalaga at pag-iingat sa katawan.
pagpapanatili ng kalinisan, kalusugan at pagsa pagkakaroon ng disiplina tungo sa
iingat ng katawan
pagkakabuklod-buklod o pagkakaisa ng mga
(EsP2PKP - Id – 11)
kasapi ng tahanan at paaralan.
CSE
Everyone has the right to decide who can
touch their body, where and what way. “Body
rights” means that all people, including
children, have the right to tell others not to
touch their body when they do not want to be
touched. All cultures have different ways of
respecting privacy and bodily integrity
CSE
S1A. Demo proper hygiene including of sexul
parts
3
II – Mahal Ko, Kapwa Ko
Naipapamalas ang pag-unawa sa
Naisasagawa ang wasto at tapat na
6. Nakapagpapakita ng pagkamagiliwin
kahalagahan ng pagiging sensitibo sa pakikitungo at pakikisalamuha sa kapwa.
at pagkapalakaibigan na may pagtitiwala
damdamin at pangangailangan ng iba,
sa mga sumusunod:
CSE
pagiging magalang sa kilos at pananalita at
6.1. kapitbahay
Values are strong beliefs held by individuals, pagmamalasakit sa kapwa.
6.2. kamag-anak
families and communities about important
6.3. kamag-aral
issues. Values guide decisions about life and
6.4. panauhin/ bisita
relationships. Individuals, peers, families and
6.5. bagong kakilala
communities may have different
6.6. taga-ibang lugar
(EsP2P-IIa-b-6)
1.Pagkamagalang
CSE
K3D1. Describe the healthy relationships in
family, friends, peers
III – Para sa Kabutihang ng Lahat,
Sumunod Tayo
1.Pagmamahal sa Bansa
1.3 Paggalang sa Karapatang Pantao
(Respect for Human Right)
CSE
Everyone has the right to decide who can
touch their body, where and what way. “Body
rights” means that all people, including
children, have the right to tell others not to
touch their body when they do not want to be
touched. All cultures have different ways of
respecting privacy and bodily integrity.
Naipapamalas ang pag-unawa sa
Naisasagawa nang buong pagmamalaki 16. Nakapagpapahayag ng kasiyahan sa
kahalagahan ng kamalayan sa karapatang ang pagiging mulat sa karapatan ng karapatang tinatamasa
pantao ng bata, pagkamasunurin tungo sa maaaring tamasahin
(EsP2PPP-IIIc-8)
kaayusan at kapayapaan ng kapaligiran at ng
bansang kinabibilangan
CSE
K6A1. Explain Basic “body rights”
S6A2. Demonstrate how to say”no”; walk
away; talk to trusted adults
4
COMPREHENSIVE SEXUALITY EDUCATION
K TO 12 CURRICULUM GUIDE
LEARNING AREA: Edukasyon sa Pagpapakatao
CONTENT / KEY CONCEPTS AND
MESSAGES
I – Tungkulin Ko Sa Aking Sarili at
Pamilya
4. Pangangalaga sa Sarili
CSE
Sexual and reproductive parts are vital parts
of the body. The body parts can be describe
using the different sense organs. Different
people have different bodies and capacities,
including of the sexual body parts.
CONTENT STANDARDS
GRADE: 3
PERFORMANCE STANDARDS
Naipapamalas ang pag-unawa sa
Naisasabuhay ang iba’t-ibang patunay ng
kahalagahan ng sariling kakayahan, pangangalaga at pag-iingat sa sarili.
pagkakaroon ng tiwala, pangangalaga at
pag-iingat sa sarili tungo sa kabutihan at
kaayusan ng pamilya at pamayanan.
LEARNING COMPETENCIES
6. Nakagagawa ng mga wastong kilos at
gawi sa pangangalaga ng sariling kalusugan
at kaligtasan.
(EsP3PKP-Ie-18)
CSE
K1A. Describe body, including private,
sexual parts, using proper names.
Standard 2: Show positive attitude towards
using the sense organs to appreciate the
body, including sexual parts
S1A: Demo proper hygiene, including sexual
parts
II – Mahal Ko, Kapwa Ko
3. Paggalang
CSE
All people have the right to be protected and
supported. Friends, family, teachers, clergy
and community members can and should
help each other. Trusted adults can be
sources of help and support.
Naipapamalas ang pag-unawa
kahalagahan ng pakikipagkawa-tao.
sa
Naisasabuhay nang palagian ang mga 11. Nakakapagpadama ng malasakit sa
makabuluhang Gawain tungo sa kabutihan kapwa na may karamdaman sa
ng kapwa
pamamagitan ng mga simpleng gawain
11.1. pagtulong at pag-aalaga
1. Pagmamalasakit sa kapwa
11.2. pagdalaw, pag-aliw at pagdadala ng
pagkain o anumang bagay na kailangan
(EsP3P-IIa-b-14)
CSE
5
Standard 1: Identify specific ways in which
people can help each other
III- Para sa Kabutihang Panlahat,
Sumunod Tayo
1. Pagmamahal sa bansa
1.1 Pagmamahal sa mga kaugaliang Pilipino
CSE
All people have the right to express
themselves. Communication is important in
all relationships. People have different ways
of communicating, including verbal and nonverbal
communication.
Clearly
communicating “yes” and “no” protects one’s
privacy and bodily integrity.
Naipamamalas ang pag-unawa sa
Naipagmamalaki ang mga magagandang
kahalagahan ng pananatili ng mga kaugaliang
Pilipino
sa
iba’t-ibang 15. Nakakapagpakita ng mga kaugaliang
Pilipino tulad ng:
natatanging kaugaliang Pilipino kaalinsabay pagkakataon
15.1. pagmamano
ng pagsunod sa mga tuntunin at batas na
15.2. paggamit ng “po” at “opo”
kaugnay sa kalikasan at pamayanan
15.3. pagsunod sa tamang tagubilin ng
mga nakakatanda
(EsP3PPP – IIIa-b – 14)
CSE
S2B. Show sensitivity to different forms of
self-expression, eg. In dress, relationships
Standard 3-8: Demonstrate ways to treat
family, friends, and peers with dignity
6
COMPREHENSIVE SEXUALITY EDUCATION
K TO 12 CURRICULUM GUIDE
LEARNING AREA: Edukasyon sa Pagpapakatao
CONTENT / KEY CONCEPTS AND
MESSAGES
I. Pananagutang Pansarili at Mabuting
Kasapi ng Pamilya
4. Mapanuring Pag-iisip
(Critical Thinking)
5. Pagkakaroon ng bukas na Isip
(open-mindedness)
CSE
Puberty is the time of physical and
emotional change that happens as children
grow and mature. Puberty occurs at different
times for different people and has different
effects on boys and girls. It is a time of sexual
maturation which leads to major physical and
emotional changes and can be stressful.
Adolescence is the time between the
beginning of sexual maturation (puberty) and
adulthood.
CONTENT STANDARDS
GRADE: 4
PERFORMANCE STANDARDS
Naipamamalas ang pag-unawa sa
Naisasagawa nang may mapanuring pagkahalagahan ng pagkakaroon ng katatagan iisip ang tamang pamamaraan/ pamantayan
ng
loob,
mapanuring
pag-iisip, sa pagtuklas ng katotohanan
pagkamatiyaga,
pagkamapagtiis,
pagkabukas-isip,
pagkamahinahon
at
pagmamahal
sa
katotohanan
na
magpapalaya sa anumang alalahanin sa
buhay ng tao bilang kasapi ng pamilya
LEARNING COMPETENCIES
2. Nakapagsusuri ng katotohanan bago
gumawa ng anumang hakbangin:
2.1. pagsangguni sa taong kinauukulan
(EsP4PKP-Ic-d-24)
CSE
S1A4. Identify ways of responding to and
managing physical, sexual, emotional-mental
and social problems due to puberty.
A1A1.
Show positive attitude towards the changes
in the body at puberty.
II. Pakikipagkapwa-tao
4. Paggalang (Respect)
5. Kabutihan (Kindness)
CSE
In most families, parents teach and exemplify
Naipamamalas ang pag-unawa na hindi
Naisasagawa ang paggalang sa karapatan
8. Nakapagpapakita ng paggalang sa iba
naghihintay ng anumang kapalit ang ng kapwa
sa mga sumusunod na sitwasyon:
paggawa ng mabuti
8.1. oras ng pamamahinga
8.2. kapag may nag-aaral
8.3. kapag mayroong maysakit
8.4. pakikinig kapag may nagsasalita/
7
their values to their children. Family and
community values and attitudes regarding
gender, relationships, intimacy, love,
sexuality and reproduction are the sources of
sexual learning and influence personal
behavior and decision –making
nagpapaLiwanag
8.5. paggamit ng pasilidad ng paaralan nang
may pag-aalala sa kapakanan ng kapwa
8.5.1. palikuran
8.5.2. silid-aklatan
8.5.3. palaruan
(EsP4P-IIf-i– 21)
CSE
A2a1. Show one’s values related to sexuality
and reproduction
A2a2. Show respect for different people’s
values on sexuality and reproduction
III. Pagmamahal sa Bansa at Pakikibahagi
sa Pandaigdigang Pagkakaisa
1.1.
Naipamamalas ang pag-unawa sa Naisasabuhay
ang
mga
gawaing
pagmamahal sa bansa sa pamamagitan ng nagpapakita ng pagpapahalaga sa kultura
Pagpapahalaga
sa
Kultura pagpapahalaga sa kultura
(Appreciation of One’s Culture)
CSE
In most families, parents teach and
exemplify their values to their children.
Family and community values and attitudes
regarding gender, relationships, intimacy,
love, sexuality and reproduction are the
sources of sexual learning and influence
personal behavior and decision –making
9. Nakapagpapakita ng kawilihan sa pakikinig
o pagbabasa ng mga pamanang kulturang
materyal (hal. kuwentong bayan, alamat,
mga epiko) at di-materyal (hal. mga
magagandang kaugalian, pagpapahalaga sa
nakakatanda at iba pa
(EsP4PPP-IIIa-b-19)
CSE
S2A1. Identify the positive and negative
effects of family and community values
related to sexuality and reproduction on one’s
sexual values and behavior.
S1A2. Identify/analyze social expectations on
adolescents as they undergo puberty
COMPREHENSIVE SEXUALITY EDUCATION
8
K TO 12 CURRICULUM GUIDE
LEARNING AREA: Edukasyon sa Pagpapakatao
CONTENT / KEY CONCEPTS AND
MESSAGES
I. Pananagutang Pansarili at Mabuting
Kasapi ng Pamilya
1. Mapanuring pag-iisip
(Critical Thinking)
CSE
CONTENT STANDARDS
GRADE: 5
PERFORMANCE STANDARDS
Naipamamalas ang pag-unawa sa
Nakagagawa ng tamang pasya ayon sa
kahalagahan ng pagkakaroon ng mapanuring dikta ng isip at loobin sa kung ano ang dapat
pag-iisip sa pagpapahayag at pagganap ng at di-dapat
anumang gawain na may kinalaman sa sarili
at sa pamilyang kinabibilangan
Decision-making has consequences and
this can often be anticipated, therefore it is
important to choose with the best outcome in
mind. There are multiple influences on
decisions, including friends, culture, gender
role stereotypes, peers and the media.
Decision-making may involve different steps.
Trusted adults can be a source of help for
decision –making.
LEARNING COMPETENCIES
2. Nakasusuri ng mabuti at di-mabuting
maidudulot sa sarili at miyembro ng pamilya
ng anumang babasahin, napapakinggan at
napapanood
2.1. dyaryo
2.2. magasin
2.3. radyo
2.4. telebisyon
2.5. pelikula
2.6. Internet
(EsP5PKP – Ib – 28)
CSE
K5A2. Describe risks and health effects of
early pregnancy in adolescents
K5B. Describe ways that early pregnancy can
be prevented, esp. through abstinence
II. Pakikipagkapwa-tao
4. Pagkamagalang
(Respect)
5. Paggalang sa opinion ng ibang tao
(Respect for other people’s opinion)
CSE
Naipamamalas ang pag-unawa sa
Naisasagawa ang inaasahang hakbang,
kahalagahan ng pakikipagkapwa-tao at kilos at pahayag na may paggalang at
pagganap ng mga inaasahang hakbang, pagmamalasakit para sa kapakanan at
pahayag at kilos para sa kapakanan at ng kabutihan ng pamilya at kapwa
pamilya para sa kabutihan ng lahat,
komitment
at
pagkakaisa
bilang
tagapangalaga ng kapaligiran
13.2.
paggalang
sa
natatanging
kaugalian/paniniwala ng mga katutubo at
dayuhang kakaiba sa kinagisnan.
(EsP5P-IIc – 24)
14. Nakabubuo at nakapagpapahayag nang
may paggalang sa anumang ideya/opinion
(EsP5P – IId-e – 25)
CSE
9
In most families, parents teach and
exemplify their values to their children.
Family and community values and attitudes
regarding gender, relationships, intimacy,
love, sexuality and reproduction are the
sources of sexual learning and influence
personal behavior and decision –making.
III. Pagmamahal sa Bansa at Pakikibahagi
sa Pandaigdigang Pagkakaisa
Naipamamalas ang pag-unawa sa
Naisasagawa nang may disiplina sa sarili
kahalagahan nang pagpapakita ng mga at pakikiisa sa anumang alituntuntunin at
1.2.
Pananagutan
(Responsibility/ natatanging kaugaliang Pilipino, pagkakaroon batas na may kinalaman sa bansa at global
Accountability)
ng disiplina para sa kabutihan ng lahat, na kapakanan
komitment
at
pagkakaisa
bilang
1.4.
Kamalayang
Pansibiko
(Civic tagapangalaga ng kapaligiran
Consciousness)
A2a2. Show respect for different people’s
values on sexuality and reproduction
A5A1. Show respect for girl’s experiences
and feelings related to pregnancy
21. Napananatili ang pagkamabuting
mamamayang Pilipino sa pamamagitan ng
pakikilahok
(EsP5PPP-IIIb-25)
22. Nakasusunod ng may masusi at
matalinong pagpapasya para sa kaligtasan
(EsP5PPP-IIIc-26)
CSE
There are different sources of help and
support in your school and wider community
against discrimination, stigmatization, sexual
harassment and abuse and bullying. These
problems need to be reported to a trusted
source of help. Some problems may require
asking for help outside of the school or
community.
CSE
S6A1. Identify sources of support that young
people can go to in cases of sexual
harassment, abuse or assault.
S6A2. Advocate for safe environments that
encourage safety and respect.
S5A3b Demonsrtrate communication skills to
support girls’ option to abstain from sex
10
COMPREHENSIVE SEXUALITY EDUCATION
K TO 12 CURRICULUM GUIDE
LEARNING AREA: Edukasyon sa Pagpapakatao
CONTENT / KEY CONCEPTS AND
MESSAGES
I.Pananagutang Pansarili at Mabuting Kasapi
ng Pamilya
1. Mapanuring Pag-iisip
(Critical Thinking)
2. Katatagan ng loob (Fortitude)
3. Pagkabukas –isipan
(Open-mindedness)
CSE
In most families, parents teach and
exemplify their values to their children.
Family and community values and attitudes
regarding gender relationships, intimacy,
love, sexuality and reproduction are the
sources of sexual learning and influence
personal behavior and decision making.
CONTENT STANDARDS
GRADE: 6
PERFORMANCE STANDARDS
LEARNING COMPETENCIES
Naipamamalas ang pag-unawa sa
Naisasagawa
ang
tamang
kahalagahan ng pagsunod sa mga desisyon nang may katatagan ng loob 1. Naisasagawa ang mga tamang hakbang na
tamang hakbang bago makagawa ng para sa ikabubuti ng lahat
makatutulong sa pagbuo ng isang desisyon na
isang desisyon para sa ikabubuti ng lahat
makabubuti sa pamilya
(EsP6PKP- Ia-i– 37)
1.1pagsusuri nang mabuti sa mga bagay na
may kinalaman sa sarili at pangyayari
1.2. pagsang-ayon sa pasya ng nakararami
kung nakabubuti ito
1.3. paggamit ng impormasyon
CSE
K6A3. Describe how gender – e.g. girls’ greater needs
for privacy and gender inequality- contribute to girls’
being the more frequent victims of sexual harassment
and rape, than boys
K6A4. Describe ways of responding to attempts at
sexual harassment and rape; and for preventing these
from happening.
II. Pakikipagkapwa-tao
Naipamamalas ang pag-unawa sa
Naisasabuhay ang pagkakaroon 3. Nakapagpapakita ng paggalang sa ideya o
1.Paggalang sa opinyon ng ibang tao kahalagan ng pakikipagkapwa-tao na may ng bukas na isipan at kahinahunan sa suhestyon ng kapwa
(Respect for other people’s opinion)
kaakibat na paggalang at responsibilidad
pagpapasiya para sa kapayapaan ng (EsP6P- IId-i-31)
sarili at kapwa
11
CSE
1.
2. Pagkamagalang
(Respectful)
A2a2. Show respect for different people’s values on
sexuality and reproduction
CSE
Effective communication uses different
modes and styles, and can be learned.
Gender roles can affect communication
between people. Being assertive and
negotiating are important aspects of
communication. Negotiation requires mutual
respect, cooperation and often compromise
from all parties
A6A2. Demonstrate how to say “no”, walk away; talk to
trusted adults
III. Pagmamahal sa Bansa at Pakikibahagi
sa Pandaigdigang Pagkakaisa
4.5.
Kamalayang Pansibiko
(Civic Consciousness )
CSE
The mass media may be positive and
negative in their representation of men and
women. The mass media influence personal
values, attitudes and social norms
concerning gender and sexuality.
A6A3. Demonstrate safe options to respond to bullying,
including talking with trusted adults
Naipamamalas ang pag-unawa sa
kahalagahan ng pagmamahal sa bansa at
pandaigdigang pagkakaisa tungo sa isang
maunlad, mapayapa at mapagkalingang
pamayanan
Naipakikita ang mga gawaing 4. Nabibigyang-halaga ang mga batayang kalayaan na
tumutugon sa pagmamahal sa bansa may kaukulang pananagutan at limitasyon ( EsP6PPPsa pamamagitan ng aktibong IIIa-c–34)
pakikilahok na may dedikasyon at
integridad
4.1. kalayaan sa pamamahayag
4.2. pagbibigay ng sariling opinion, ideya o
pananaw
4.3. pagsasaalang-alang ng karapatan ng iba
4.4. paghikayat sa iba na magkaroon ng
kamalayan sa kanilang kalayaan
4.5. pambansang pagkakaisa
CSE
S7A1. Describe the effects of mass media and social
media on personal values, attitudes and behavior
relating to sexuality and gender.
IV. Pananalig at Pagmamahal sa Diyos;
Paninindigan sa Kabutihan
Naipamamalas ang pag-unawa sa
Naisasabuhay ang pagkamabuting 11. Napatutunayan na nagpapaunlad ng pagkatao ang
kahalagahan ng pagkakaroon ng sariling tao na may positibong pananaw ispiritwalidad
12
1. Paninindigan sa
Kabutihan (Making a Stand for the Good)
CSE
Decision making has consequences and
these can often be anticipated, therefore it is
important to choose with the best outcomes
in mind. There are multiple influences on
decisions, including friends, culture, gender
role stereotypes, peers and the media.
Decision-making may involve different steps.
Trusted adults can be a source of help for
decision-making.
kapayapaan (inner peace) para sa bilang patunay sa pag-unlad ng
pakikitungo sa iba
ispiritwalidad
Hal.
11.1. pagpapaLiwanag na ispiritwalidad ang
pagkakaroon ng mabuting pagkatao anuman ang
paniniwala
11.2. pagkakaroon ng positibong pananaw, pag-asa,
at pagmamahal sa kapwa at Diyos
(EsP6PD- IVa-i-16)
CSE
K2A3. Identify examples of good and bad decisions of
adolescents on sexuality and reproduction, and their
consequences.
S5A3a. Demonstrate decision making skills to support
pregnancy prevention in girls and boys
13
COMPREHENSIVE SEXUALITY EDUCATION
K TO 12 CURRICULUM GUIDE
LEARNING AREA: Edukasyon sa Pagpapakatao
GRADE: 7
CONTENT / KEY CONCEPTS AND
MESSAGES
I. Pagkilala at Pamamahala sa mga
Pagbabago sa Sarili
1.Mga angkop na Inaasahang kakayahan at
kilos
sa
panahon
ng
pagdadalaga/pagbibinata.
CONTENT STANDARDS
PERFORMANCE STANDARDS
LEARNING COMPETENCIES
Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa
sa mga inaasahang kakayahan at kilos sa
panahon ng pagdadalaga/pagbibinata,
talento at kakayahan, hilig, at mga tungkulin
sa panahon ng pagdadalaga/pagbibinata
Naisasagawa ng mag-aaral ang mga
angkop na hakbang sa paglinang ng limang
inaasahang
kakayahan
at
kilos
(developmental tasks) sa panahon ng
pagdadalaga/pagbibinata
1.1. Natutukoy ang mga pagbabago sa
kanyang sarili mula sa gulang na 8 o 9
hanggang sa kasalukuyan sa aspetong:
a. Pagtatamo ng bago at ganap na
pakikipag-ugnayan (more mature relations)
sa mga kasing edad (Pakikipagkaibigan)
b. Pagtanggap ng papel o gampanin sa
lipunan
c. Pagtanggap sa mga pagbabago sa
katawan at paglalapat ng tamang
pamamahala sa mga ito
d. Pagnanais at pagtatamo ng
mapanagutang asal sa pakikipagkapwa/ sa
lipunan
e. Pagkakaroon ng kakayahang makagawa
ng maingat na pagpapasya
(EsP7PS-Ia-1.1)
a. Pagtatamo ng bago at ganap na
pakikipag-ugnayan
(more
mature
relations) sa mga kasing edad
(Pakikipagkaibigan
CSE
Love, friendship, infatuation and sexual
attraction involve different emotions.
Friendships can have many benefits; friends
can influence one another positively and
negatively.
Close
relationships
can
sometimes become sexual. Romantic
relationships can be strongly affected by
gender roles and stereotypes. Relationship
abuse and violence are strongly linked to
gender roles and stereotypes.
CSE
S1A2. Demonstrate sensitivity to and
acceptance of the sexual aspects of personal
identity
K7A2. Identify how how media portrays men
and women positively and negatively
II. Ang Pagkatao ng Tao
Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-
Nakagagawa ng angkop na pagpapasiya 5.2 Nasusuri ang isang pasyang ginawa
14
Isip at Kilos Loob
(Intellect and Will)
CSE
Decisions on sexual behavior can affect
people’s health, future and plans. Making
decisions about sexual behavior includes
consideration of all the potential
consequences. Barriers can stand in the way
of making rational decisions on sexual
behavior. Peer influence, norms, emotions
and alcohol and drugs can impair rational
decision making on sexual behavior
CSE
Love, friendship, infatuation and sexual
attraction involves different emotions.
Friendships can have many benefits; friends
can influence one another positively and
negatively.
Close
relationships
can
sometimes become sexual. Romantic
relationships can be strongly affected by
gender roles and stereotypes. Relationship
abuse and violence are strongly linked to
gender roles and stereotypes.
Stigma and discrimination are harmful.
Stigma can be self-inflicted and lead to
silence, denial and secrecy. Everyone has a
responsibility to speak out against bias and
intolerance. Support mechanisms typically
exist to assist people experiencing stigma
and discrimination, e.g. against LGBT
unawa sa isip at kilos-loob.
tungo sa katotohanan at kabutihan gamit ang batay sa gamit at tunguhin ng isip at kilosisip at kilos-loob
loob
5.3. Naipaliliwanag na ang isip at kilos-loob
ang nagpapabukod-tangi sa tao. Kaya ang
kanyang mga pagpapasya ay dapat patungo
NOTE: FOR MATERIALS
sa katutuhanan at kabutihan
PLEASE PROVIDE MATERIALS OF THE
(EsP7PS-IIa-5.2)
NEGATIVE AND POSITIVE EFFECTS OF
THE USE OF CONTRACEPTIVES/
CSE
ARTTIFICIAL AND NATURAL FAMILY
S2A2. Demonstrate effective decisionPLANNING
making
skills,
including
evaluating
advantages and disadvantages related to
FOR CRITICAL THINKING SKILLS
sexuality and reproductive health
(INFORMED DECISION)
I. Mga Angkop na Inaasahang Kakayahan at
Kilos sa Panahon ng Pagdadalaga at
Pagbibinata
a. Pagtatamo ng bago at ganap na
pakikipag-ugnayan (more mature relations)
sa mga kasing edad (pakikipagkaibigan
Naisasagawa ng mag-aaral ang mga
angkop na hakbang sa paglinang ng limang
inaasahang
kakayahan
at
kilos
(developmental tasks) sa panahon ng
pagdadalaga/pagbibinata
1.1. Natutukoy ang mga pagbabago sa
kanyang sarili mula sa gulang na 8 o 9
hanggang sa kasalukuyan sa aspetong:
a. Pagtatamo ng bago at ganap na
pakikipag-ugnayan (more mature relations)
sa mga kasing edad (Pakikipagkaibigan)
b. Pagtanggap ng papel o gampanin sa
lipunan
c. Pagtanggap sa mga pagbabago sa
Naipamamalas ng mag-aaral ang pagkatawan at paglalapat ng tamang
unawa sa isip at kilos-loob.
Nakagagawa ng angkop na pagpapasiya pamamahala sa mga ito d. Pagnanais at
tungo sa katotohanan at kabutihan gamit ang pagtatamo ng mapanagutang asal sa
isip at kilos-loob.
pakikipagkapwa/ sa lipunan
e. Pagkakaroon ng kakayahang
makagawa ng maingat na pagpapasya
Note for the LM’s Developer
(EsP7PS-Ia-1.1)
Personal Strenghts and Weaknesses
 Qualities that I admire
5.1. Natutukoy ang mga katangian, gamit at
 Using Strengths
tunguhin ng isip at kilos-loob.
 Improving Weaknesses
5.2. Nasusuri ang isang pasyang ginawa
15

batay sa gamit at tunguhin ng isip at kilosloob
(EsP7PS-IIa-5.2)
Self-Talking
Stress Management




What is stress
Sources of Strees
Coping Strategies
Relaxation Techniques
COMPREHENSIVE SEXUALITY EDUCATION
K TO 12 CURRICULUM GUIDE
LEARNING AREA: Edukasyon sa Pagpapakatao
GRADE: 8
CONTENT / KEY CONCEPTS AND
MESSAGES
I. Ang Pamilya Bilang Ugat ng
PAkikipagkapwa
CONTENT STANDARDS
PERFORMANCE STANDARDS
Naipamamalas ng mag-aaral ang pagNaisasagawa ang mga angkop na kilos
unawa sa misyon ng pamilya sa pagbibigay tungo sa pagpapaunlad ng mga gawi sap ag2. Ang misyon ng pamilya sa pagbibigay ng ng edukasyon, paggabay sa pagpapasya at aaral at pagsasabuhay ng pananampalataya
edukasyon, paggabay sa pagpapasya at paghubog sa pananampalataya
sa pamilya
paghubog ng pananampalataya
CSE
NOTE: please include in the materials the
Describe how responsibilities of family 1. COMPLIMENTARY ROLES of a MAN
members change as they mature
and WOMAN (Husband and Wife)
Love, cooperation, gender equality,
mutual caring and respect are important for
good family functioning and healthy
relationships. As they grow up, children’s
world and affection expand beyond the
family, and friends and peers become
particularly important. Growing up means
taking responsibility for oneself and others.
Conflict and misunderstandings between
parents and children are common, especially
2.
LEARNING COMPETENCIES
2.1. Nakikilala ang mga gawi o karanasan sa
sariling pamilya na nagpapakita ng
pagbibigay ng edukasyon, paggabay sa
pagpapasya
at
paghubog
ng
pananampalataya
(EsP8PB-Ic-2.1)
CSE
K3A1. Describe how family relationships and
responsibilities change as members mature
Taking care of the parents
and the elderlys
16
during puberty and are usually resolvable.
.
II. Pakikipagkapwa
6. Pakikipagkaibigan
CSE
Capacity to participate or facilitate conflict
resolution among friends
Love, friendship, infatuation and sexual
attraction involves different emotions.
Friendships can have many benefits; friends
can influence one another positively and
negatively.
Close
relationships
can
sometimes become sexual. Romantic
relationships can be strongly affected by
gender roles and stereotypes. Relationship
abuse and violence are strongly linked to
gender roles and stereotypes.
Naipamamalas ng mag-aaral
pagunawa sa pakikipagkaibigan
ang
Naisasagawa ng mag-aaral ang mga 6.3. Nahihinuha na:
angkop na kilos upang mapaunlad ang a. Ang pakikipagkaibigan ay nakatutulong sa
pakikipagkaibigan
paghubog ng matatag na pagkakakilanlan at
pakikisalamuha sa lipunan.
b. Maraming kabutihang naidudulot ang
pagpapanatili
ng
mabuting
pakikipagkaibigan: ang pagpapaunlad ng
pagkatao at pakikipagkapwa at pagtatamo ng
mapayapang lipunan/pamayanan.
c. Ang pagpapatawad ay palatandaan ng
pakikipagkaibigang batay sa kabutihan at
pagmamahal. Nakatutulong ito sa pagtamo
ng integrasyong pansarili at pagpapaunlad
(EsP8P- IId-6.3)
CSE
S3A3c. Demonstrate capacity to participate
or facilitate conflict resolution among friends
17
COMPREHENSIVE SEXUALITY EDUCATION
K TO 12 CURRICULUM GUIDE
LEARNING AREA: Edukasyon sa Pagpapakatao
GRADE: 9
CONTENT / KEY CONCEPTS AND
MESSAGES
I-Ang Papel ng Lipunan sa Tao
1. Layunin ng Lipunan: Kabutihang
Panlahat
CSE
Identify personal examples of the ways
in which gender affects people’s lives.
Describe the impact of these images on
gender stereotyping.
Identify national laws and local
regulations affecting the employment of
human rights related to sexual and
reproductive health.
CSE
Cultural factors influence what to consider
and unacceptable sexual behavior in society.
International agreements and human rights
instruments provide guidance on sexual and
reproductive health.
The mass media influences our ideals of
beauty
and
gender
stereotypes.
Pornographic media tend to rely on gender
stereotyping. Negative mass media
portrayals of men and women can influence
self-esteem.
CONTENT STANDARDS
PERFORMANCE STANDARDS
Naipamamalas ng mag-aaral ang pagNaisasagawa ng mag-aaral ang isang
unawa sa lipunan at layunin nito (ang proyekto na makatutulong sa isang
kabutihang panlahat).
pamayanan o sector sa pangangailangang
pangkabuhayan,
pangkultural
at
pangkapayapaan
LEARNING COMPETENCIES
Natutukoy ang mga element ng kabutihang
panlahat
EsP9PL-Ia-1.1
1.2. Nakapagsusuri ng mga halimbawa ng
pagsasaalang-alang sa kabutihang panlahat
sa pamilya, paaralan, pamayanan o lipunan
1.3 .Napangangatwirananna ang pagsisikap
ng bawat tao na makamit at mapanatili ang
kabutihang panlahat sa pamamagitan ng
pagsasabuhay ng moral na pagpapahalaga
ng mga puwersang nagpapatatag sa lipunan
1.4. Naisasagawa ang isang proyekto na
makakatulong sa isang pamayanan o
sector
sa
pangangailangang
pangkabuhayan,
pangkultural
at
pangkapayapaan
(EsP9PL-Ia-1.2)
CSE
S7A. Demonstrate skills of being involved in
collective and cooperative activities to
improve community and society.
18
COMPREHENSIVE SEXUALITY EDUCATION
K TO 12 CURRICULUM GUIDE
LEARNING AREA: Edukasyon sa Pagpapakatao
GRADE: 10
CONTENT / KEY CONCEPTS AND
MESSAGES
IV. Ang Aking Posisyon sa mga Isyung
Moral
1.Ang Pagkukusa ng Makataong Kilos
(Voluntariness of Human Act)
CSE
Everyone has the responsibility to
advocate for gender equality and speak out
against human rights violations such as
sexual abuse, harmful practices and genderbased violence.
Everyone has the right to privacy and
bodily integrity. Everyone has the right to be
in control over what they will and will not do
sexually. The internet, cellphones and other
new media can be a source of unwanted
sexual attention.
CONTENT STANDARDS
PERFORMANCE STANDARDS
Panindigan Tungkol sa Pangangalaga ng
Nakagagawa ang mag-aaral ng malinaw
Sarili Laban sa Pang-aabusong Sekswal na posisyon tungkol sa isang isyu sa kawalan
Tungo sa Maayos na Pagtingin sa Sarili at ng paggalang sa dignidad at sekswalidad.
Pagtataguyod ng Dignidad ng Tao (child
sexual abuse, child protection, human
Malinaw na posisyon tungkol sa isyu ng
trafficking)
kawalan ng paggalang sa dignidad at
sekswalidad.
Panindigan sa pangangalaga sa sarili
laban sa pang-aabusong sekswal.
LEARNING COMPETENCIES
15.1. Natutukoy ang mga isyung kaugnay sa
kawalan ng paggalang sa dignidad at
sekswalidad
15.2 Nasusuri ang mga isyung kaugnay sa
kawalan ng paggalang sa dignidad at
sekswalidad
15.3. Napangangatwiran ang pagkakaroon
ng posisyon tungkol sa kahalagahan ng
paggalang sa pagkatao ng tao at sa tunay na
layunin nito sa mga isyung may kinalaman sa
kawalan ng paggalang sa dignidad at
sekswalidad ng tao
15.4. Nakagagawa ng malinaw na posisyon
tungkol sa isang isyu na kawalan ng
paggalang sa dignidad at sekswalidad
(EsP10PI-IVe-15.1)
CSE
K6A2. Describe potential impacts of power
differences-eg, age, gender, wealth on
personal safety.
K6A5.
Identify key elements of keeping
19
oneself safe from harm.
S6A2. Advocate for safe environment that
encourage safety and respect
Prepared by:
SHEILA C. BULAWAN, MATVE
Education Program Supervisor
CLMD, Region V
GENEROSA C. GENOSA, Ph.D.
Education Program Supervisor
CLMD, Region VIII
NASZER C. YCO, MAEd
Principal II-Malinao NHS
Pampanga Division, R-III
NORA D. DALAPNAS, Ed.D.
Head Teacher VI-Baguio City NHS
Baguio City Division, CAR
AIMEE AMOR C. PORTO, MAEd
Head Teacher III/SIC-Matti NHS
Digos City Division, R-XI
ALFONSO C. DORIANO, MAEd
Principal I-Eastearn La Trinidad NHS
Benguet Division, CAR
NIDA C. TAGALAG, Ed.D.
Education Program Supervisor
Sta. Rosa Division, R-IV A
20