ETKİLİ İLETİŞİM BECERİLERİ İletişim Nedir? Birey veya bireylerin karşılıklı bilgi, duygu ve düşüncelerini paylaşma sürecidir. İletişim kurmamak imkansızdır. Herkes iletişim içindedir ve ilk iletişim beden dili ile gerçekleşir(% 55) İki insan birbirinin farkına vardığı anda iletişim başlar. • Boyumuzla • Yüzümüzle • Sesimizle • Bedenimizle • Oluşturduğumuz ortamlarla Sürekli mesaj veriyoruz İletişimde dikkat edilmesi gereken noktalar: Ne söyleyeceğimizi bilmek, Bunu ne zaman söylemenin daha uygun olacağına, nerede söylemenin doğru olduğuna karar vermek, En iyi nasıl söyleneceğini düşünmek, • Olayları basitçe anlatabilmek, • Akıcı bir dille ve karşımızdaki kişiyle göz kontağı kurarak konuşabilmek, • Dikkati yoğunlaştırmak ve verdiğimiz mesajların alınıp alınmadığını fark edebilmek. İletişimin Özellikleri İletişimde ilk izlenim (başlangıç) önemlidir. Bireylerden biri hazır değilse, iletişim sağlanamaz. İletişim kişiye değil kişiyle yapılır. İletişimde sözcükler, eller, gözler, bakış, duruş gibi öğeler önemli rol oynar. İletişimin Bileşenleri Tekirdağ Rehberlik ve Araştırma Merkezi İletişim Neden Önemlidir? İletişimin Önemi İletişim yoluyla: Birbirimizi anlamaya Sevmeyi öğrenmeye İlişkileri başlatmaya ve sonlandırmaya Kendimiz hakkında daha fazla bilgi edinmeye Başkalarının bizi nasıl algıladıklarını öğrenmeye ULAŞIRIZ… İletişim Türleri Yazılı İletişim Sözsüz İletişim Sözsüz iletişim ise, beden diline, yani hareket tarzımıza, yüz ifademize, bedenimizin duruş şekline, jestlerimize, vb.ne işaret eder. Örneğin bir annenin “Tamam bundan sonra sürekli ders çalış diye baskı yapmayacağım” demesine karşın sürekli saatine bakıp televizyon izleyen çocuğuna sinirli sinirli bakması ve derin derin iç çekmesi gibi. Burada kişinin ne söylediğinden çok nasıl söylediğine odaklanılır. Sözsüz İletişimin Özellikleri Etkilidir. Duyguları belirtir. Çift anlamlıdır. Belirsizdir. Çevrede Olumlu İzlenim Yaratacak Beden Dili Özellikleri • Beden Duruşu Göz İlişkisi • Yakınlık Yüz İfadesi • Yöneliş Baş • Bedensel Temas • Dış Görünüş Hareketleri Jestler Beden Dilinin Öğeleri Beden duruşu Jestler Mimikler Göz teması Başın kullanımı Ayakların kullanımı Oturmak için seçilen Oturma biçimi yer Giyim Bakım ve makyaj Mesafe Kullanılan aksesuarlar Olumlu Beden Dili Kullanımı • Göz Teması • Rahatsız etmeyecek ölçüde kısa süreli, uygun göz teması • Yüz İfadesi • Canlı, dinamik • Sıcak tebessüm • İlgili bir ifade • Baş Hareketi • Dinlerken başı sallayarak onaylama • Anlaşıldım duygusu yaratma • Hafif dik tutun • Jestler • Aşırıya kaçmadan kullanın • Kol kavuşturmayın • Elleri ağza, yüze götürmeyin • Elleri cepte veya saklı tutmayın Olumlu Beden Dili Kullanımı Beden Duruşu Ayaktaysanız dik durun Oturuyorsanız ve konuşmuyorsanız arkanıza tam yaslanın Dinlerken veya konuşurken oturur pozisyonda öne eğik şekilde ilgili durun Yöneliş Konuştuğunuz kişiye yönelik durun Göğsünüzü grup konuşmalarında mümkün olan sayıda kişiye açık tutun Beden Teması Mümkün olduğunca dokunun Olumlu Beden Dili Kullanımı Dış Görünüş Giyiminiz renkli olsun Ortama uygun giysiler seçin Konuşma Çok fazla ve hızlı konuşmayın Yüksek sesle konuşmayın Yakınlık Kişisel alanları ihlal etmeden yakın durun İletişimde Kaçınılacak bazı hareketler El gizleme Baş parmak saklama Endişe, kuşku, tehdit hissetme, duygusal rahatsızlık Baş kaşıma Kafa karışıklığı, anlamaya çalışma Kulak arkasını ovma. Anlamama, kafa karışıklığı, endişe Kaçınılacak bazı hareketler Alınla oynama Kararsızlık, endişe, şüphe, karar vermeye çalışma Kaş arasına dokunma Odaklanma, konsantre olma, hatırlamaya çalışma Göz ovuşturma Bir şey gizleme, yorgunluk Burun ucunu sıkma, oynama Baskı altında olma, sıkıntılı olma, yalan Çene altı ile oynama Kendini ifade etme isteği, konuşmaya hazırlanma Sözlü İletişim • Karşılıklı konuşma ve dinleme etkinliklerini kapsar. • Başarısı, konuşan ve dinleyen arasındaki ortak temele dayanır. Gönderilen Mesaj ve Alıcı İlişkisi Dinlemez Dinler Yanlış Anlar Doğru Anlar Mesaja karşıdır Mesaja katılır Geribildirimi uygun değildir Geribildirimi uygundur O kadar anlattım yine de anlamak istemiyorlar. Söylediklerimi hiç anlamıyorlar. Tekirdağ Rehberlik ve Araştırma Merkezi Bu katılımcılar dinlemesini bilmiyor. Yazılı İletişim Mesajı, katılımcıların anlayabileceği ortak simgeler aracılığı ile (tahta, slayt vb.) iletmemizdir. Burada iletişim aracı yazıdır. Tekirdağ Rehberlik ve Araştırma Merkezi İLETİŞİM SÜRECİNİN TEMEL ÖĞELERİ KAYNAK MESAJ KANAL ALICI Davranışlar Semboller İletici Araç & Yöntemler Davranışlar • Fikir • Gerçek obje • Bilgi • Modeller • Duygu • Resim • Tutum • Hareket • Beceri • Ses • Sözsüz iletişim • Sözlü İletişim • Basılı/yazılı araçlar • Yöntemler Geri Bildirim • Fikir • Bilgi • Duygu • Tutum • Beceri İletişim Neden Bu Kadar Zor? İletişimde Engeller Kişilik farklılıkları Eğitim farklılıkları Dil farklılıkları Sosyal, kültürel ve çevre farklılıkları Fiziksel görünüm İletişimi Engelleyen Faktörler Ortak yaşantının olmaması Dile ait engeller Anlamların karıştırılması Sembol ile anlatılan konu arasındaki uyuşmazlık Çevresel/Fiziksel faktörler Statü Sözcüklere boğulma Psikolojik engeller Öğrendiklerimizin %1’ ini TATMA %2’ sini DOKUNMA %4’ ünü KOKLAMA %10’ unu DUYMA %83’ ünü GÖRME Tekirdağ Rehberlik ve Araştırma Merkezi OLUŞTURUR Akılda kalan öğrenmelerin %10’ unu OKUMA %20’ sini DUYMA %30’unu GÖRME %50’ sini DUYMA & GÖRME %70’ ini SÖYLEME %90’ ını YAPMA Tekirdağ Rehberlik ve Araştırma Merkezi OLUŞTURUR İletişim Süreci… • Düşündüğünüz •Duymak istediği • Söylemek •Duyduğu istediğiniz • Söylediğinizi sandığınız • Söylediğiniz •Anladığını sandığı •Anladığı Etkili İletişim için ne yapmalı? • • • • • • • • • Uygun dil seçmek Açık ve doğru mesaj vermek Saygı duymak, güven vermek Göz teması sağlamak Beden diline dikkat etmek İki yönlü iletişim kurmak Geri bildirimde bulunmak Dinlemeyi öğrenmek Empati kurmak “Doğuştan iyi dinleyici olanların sayısı azdır. İyi bir dinleyici olabilmek için bilinçli bir çabanın olması ve yeni beceriler öğrenilmeye çalışılması gerekir.” Doğan Cüceloğlu İyi dinleyiciler… • Dikkat ve ilgiyle dinler. • Sözlerin içeriği kadar duyguları da dinler. • Sabırlıdır, duygularını kontrol edebilir, Konuşanın sözünü kesmez, cümlelerini tamamlamaz. • Göz teması, baş hareketi ile dinlediğini belli eder. • Anlamadığı yönleri sorarak açıklığa kavuşturur. • Söylenenler hoşuna gitmese de, söyleyeni yargılamaktan kaçınır. • Anladığından emin olmak için söyleneni kendi ifadeleri ile tekrar eder. Aktif Dinleme • Bilinçli olarak ve sürekli geri bildirim kullanarak dinlemektir. • Dinleyen, konuşanın söylediklerini açarak geri verir, böylece konuşan dinleyenin ne anladığını öğrenir. • Diyalog gelişir, derin ve doyurucu ilişkiler kurma olasılığı artar, kendisine ve başkalarına yararlı olma imkânı doğar. • Bir kimseye yararlı olabilmenin tek yolu; onu dikkatle dinlemek, onunla kalben ve kafaca birlikte olmaktır. Tekirdağ Rehberlik ve Araştırma Merkezi YÜZ İFADELERİMİZLE KENDİMİZ HAKKINDA SÖZCÜKLERİN ASLA VEREMEYECEĞİ MESAJLARI VERİRİZ… Ne görüyorsunuz? HERKES HAYATI KENDİ GÖZLÜKLERİNDEN GÖRÜR… “Aynı şeyi neden farklı gördüğünüzü anlamaya çalışmazsanız, bu kez birbirinizi yargılamaya başlarsınız.” Zig ZIGLAR İNSAN KARŞISINDAKİNDEN NE BEKLER? • İnsanları oldukları gibi kabul edin. • Seçim hakkı tanıyın. Baskı ve zorlamalardan kaçının. • Övgü ve onay beklediklerini unutmayın. • Özür dilemekten kaçınmayın. • Yardım edin ve yardım etmek için fırsat tanıyın. • İyi bir dinleyici olun. • Nazik olun. • Gelişmeye açık olun. • Kendinize özen gösterin. Göz teması kurun. Önem verdiğinizi ve anladığınızı hissettirin. Dinleyin ve dostça yaklaşın. Samimi ve açık sözlü olun. Göründüğünüz gibi olun ve olduğunuz gibi görünün! Pozitif tutum sergileyin. Gülümseyin. Benzerlikleri vurgulayın. DİNLEDİĞİNİZ İZİN TEŞEKKÜRLER… İkiköprü Ortaokulu Rehberlik Servisi