Kabanata I
SULIRANIN AT KALIGIRAN NITO
Kaligiran ng Pag-aaral
Tila magkaiba na ang imahe ng mga kababaihan ngayon at mga
kababaihan noon. Sa pagdaan ng panahon ay tila naiba narin ang pananaw ng
mga tao sa kababaihan. Kung ating babalikan ang nakaraan, tila ay walang
karapatan ang mga kababaihan nuon. Tanging mga lalake lang ang
nakapagaaral. Lalake lang ang naghahanap-buhay. Lalake lang halos ang
nakikinabang sa mga luho ng lipunan. Ayun sa isang artikulo ni Valiente (2011),
wala daw boses ang mga kababaihan nuon. Hindi daw makapagreklamo ang
mga babae nuon at hindi raw nila maisapubliko ang kanilang mga hinaing.
Nakasaad sa Bibliya (Genesis 2:22) na ang babae ay hinugot lamang sa
tadyang ng lalake, sabi naman ng iba na ang babae ay pag-aari ng lalake at
ang iba naman ay nagsasabing mahina ang mga babae, pero ano nga ba ang
katatayuan ng kababaihan sa lipunan sa kasalukuyan? Sinuman ay hindi
ikakaila na may ginagampanang mahahalagang papel ang mga kababaihan sa
ating lipunan. Lagi nating silang tinitingnan bilang tagapag-alaga, tagapagturo,
tagapag-asikaso at marami pang iba. Ngunit talaga bang ginagalang ng iba ang
kanilang karapatan? Naipagtatanggol ba nila ang mga karapatang ito? Ang
kalahati ng populasyon ng mundo ay binubuo ng mga babae. Kung ating
pababayaan na sila’y abusuhin, apihin, saktan, hiyain, pabayaan at hamakin,
ating sinusupil ang mga karapatan ng kalahating bahagi ng sangkatauhan.
Sa paglipas ng panahon, unti-unting tumaas ang katayuan ng mga
kababaihan sa lipunan. Nagagawa na nila ang mga gawaing panlalake at
1
maaari na silang magtrabaho at makapamuhay ng malaya. Dalawang-katlo ng
mga manggagawa sa mundo ay mga babae. Sila ay nagtatrabaho ng 14-17
oras araw-araw. Kalimitang ang mga babae ang gumaganap ng dalawang
tungkulin, bilang asawa’t ina sa tahanan at tagapaghanapbuhay. Sa
kasamaang palad, karamihan sa mga trabahong ibinibigay sa kababaihan ay
hindi pangmatagalan. Nangangahulugan itong hindi sila nakatatanggap ng mga
benepisyo bilang mga manggagawa. Dagdag pa dito ang mababang suweldo
at mga mapanganib na sitwasyon sa trabaho. Kahit malaki ang bilang ng mga
babaeng nagtatrabaho sa bansa, kaunti lamang ang humahawak ng matataas
na posisyon tulad ng manager o mataas na opisyal sa opisina at pamahalaan.
May malaking pagkakaiba sa bilang ng kababaihang nagtatrabaho sa
mga pagawaan at bilang ng kababihan na may mataas na katungkulan sa mga
korporasyon at pamahalaan dahil sa pagtatanggi o diskriminasyong
kinakaharap ng kababaihan. Ang diskriminasyon ay nangyayari kung sila ay
tanggihan sa posisyon na dapat ay maibigay sa kanila subalit hindi nangyari
dahil sa sila ay mga babae.
Sa US, isang pandaigdigang kasunduan na pinagtibay ng karamihan ng
mga bansa sa magdambana, isang unibersal na diskarte sa mga karapatan ng
kababaihan, ang Convention sa Puksain ang lahat ng Anyo ng Diskriminasyon
Laban sa Kababaihan (CEDAW). Ito ay pareho sa pandaigdigan at lokal- sa
parehong oras, ito ay isang programa sa karahasan laban sa mga katutubong
kababaihan sa Estados Unidos, pati narin sa buong mundo, at sa trabaho
upang dagdagan ang proteksyon para sa refugee ng kababaihan at mga bata
sa buong mundo. Upang mapabuti ang kalusugan ng ina at sekswal at
reproductib na karapatan, sa nagtataguyod para sa mga pagkakataon sa mga
2
batang babae 'upang makamit ang isang ligtas, mataas na kalidad ng
edukasyon, sa pagbibigay ng importansya ang mga kahinaan sa mga
kababaihan sa mukha ng digmaan at ang mahalaga ay idagdag sila sa
napapanatiling kapayapaan. Amnesty International Address ay ang mga
karapatan ng lahat ng mga kababaihan at mga batang babae, sa Estados
Unidos at sa buong mundo.
Sa Pilipinas isang programa na promoprotekta sa Kababaihan ay ang
Magna Carta of women (MCW). Ginagarantisdo ang batas para sa kababaihan
lalo na sa magsasaka at nag tatrabaho sa bulubundukin, mga nagtatrabaho sa
hindi maayos na lugar at mahihirap na naka tira sa syudad, mga Katutubong
kababaihan at mga may kapansanan, pati na rin ang mga mas lumang mga
kababaihan at mga batang babae. Ang mga garantiya na isama ang karapatan
sa seguridad sa pagkain, abot-kaya at ligtas na pabahay, trabaho, pagkilala at
pangangalaga ng kultural na pagkakakilanlan, at upang maisama ang
kababaihan sa talakayan nauukol sa mga isyu sa pag-unlad at kapayapaan.
Sabi ni Mary Joan Guan (2008), executive director ng Kapisanan ng Pag-aaral
sa Kababaihan, na ang espiritu ng MCW ay nakasalalay sa pagpapatupad nito
pagpunta laban sa mga trend ng mga karapatan batas nakaraang sa mga
kababaihan. At din ang ibang kautusan ay ang karahasan laban sa kababaihan.
Sex, kapangyarihan, pang-aabuso. VAW ay naka-link sa mga hindi pantay na
kapangyarihan relasyon sa pagitan ng kababaihan at kalalakihan, na
nagreresulta mula misinformed tanawin ng lipunan sa kasarian at sekswalidad,
ayon sa Philippine Commission on Women (PCW) VAWC ay hindi lamang
isang krimen, ngunit din ng isang malubhang paglabag sa mga karapatang
pantao.
3
Habang sa Davao city, isang partido na nagbukas ng isip para sa mga
kababaihan
karapatan
ay
Gabriela.
Dapat
i-maximize
ang
mga
tagapagtaguyod ng mga karapatan ng babae ang halalan village konseho
upang labanan ang katiwalian sa mga opisyal ng antas ng komunidad at
presyon upang ipatupad ang Anti- VAWC istruktura at iba pang mga programagender- related (Emmi De Jesus ng Gabriela Women Party Rep.)
Pagpapahayag ng Suliranin
Ang pananalisik na ito ay may mga katangiang nais sikapin na bigyan
ng kasagutan ang mga sumusunod:
1. May sapat bang kaalaman ang mga mag-aaral tungkol sa
kahalagahan ng hustisya.
2. Malaman kung may sapat bang kaalaman ang mga mag-aaral
tungkol sa karapatan ng mga kababaihan.
3. Ilang porsyento ng mga respondent ang may kaalaman tungkol
sa karapatan ng mga kababaihan.
4. May epekto ba ang kalaman mo tungkol sa mga batas para sa
kababaihan sa iyong pag-aaral.
Kahalagahan ng Pag-aaral
Ang pananaliksik na ito ay inilalahad ang kahalagahan ng pag-aaral sa
mga nabangit na mga tao:
Sa mga mag-aaral na may kaalaman sa mga karapatang
pangkababaihan. Upang madagdagan ang mga kaalaman ng mga mag4
aaral sa mga karapatan at kahalagahan ng hustisya ng kababaihan sa
Pilipinas.
Sa mga mag-aaral na wala pang kaalaman sa mga karapatang
pangkababaihan. Malaman nila ang mga karapatan ng kababaihan ay
importante sa makabagong panahon ngayon at may marami itong
magagandang naidudulot sa kahit anong aspeto at pamamaraan.
Sa mga taong wala pang ideya sa paksang ito. Mahalaga na
habang maaga pa ay maipahayag agad sa kanila ang mga magandang
maidudulot ng mga batas ito na nagpoprotekta sa mga kababaihan sa
makabagong panahon ngayon at sa mga susunod na henirasyon ng
mamamayang pilipino.
Sa mga taong nangaabuso at nagdi-diskrimina ng mga
kababaihan. Malaman na ang kanilang ginagawa ay may mga
naidudulot na masama sa kababaihan at meron itong katumbas na
kaparusahan kapag may nilabag na batas na nagpoprotekta sa mga
kababaihan.
Saklaw at Limitasyon sa Pag-aaral.
Ang pag-aaral na ito ay tungkol sa paglalahad ng pananaw at ang mga
kaalaman ng bawat mag-aaral na nagpapatungkol sa karapatan ng mga
kababaihan. Ang mananaliksik ay nagbigay ng Animnapo (60) talatanungan sa
mga estudyante ng University of Mindanao na kumukuha ng kurso mula sa
College of Criminal Justice (CCJE) at sa College of Teachers Education (CTE).
Ang pag-aaral na ito ay para lamang sa isang semestre.
5
Katuturan ng mga Termino
Ang bawat termino na nababangit ay nakapaloob sa aming sulating
pananaliksik. Ang mga terminong ito ay makakatulong sa mambabasa upang
maunawaan nila ang tungkol dito, mas lumawak pa ang kanilang talasaitaan at
upang maging mas pamilyar pa sila rito. Nangaling ang mga salitang ito sa mga
diksyonaryo, internet, atbp.
Pananaw ay nangangahulugan sa kakayahan ng mag-aaral na
makapaunawa at makapaliwanag ng kabatiran sa mga karapatan at
batas ng mga kababaihan sa makabagong panahon.
Kaalaman ay tumutukoy sa impormasyon nakuha ng isang magaaral sa pamamagitan ng karanasan o pag-aaral; ang pagkakaintindi ng
mag-aaral sa paksang kahalagahan ng hustisya at karapatan ng
kababaihan.
Mag-aaral ay ang mga mag-aaral ng Unibersidad ng Mindanao,
Lungsod ng Dabaw na nakatala sa taong panuruan unang termesyal
Ikalawang semestral taong 2015-2016.
Kahalagahan ay nangangahulugan sa importansya ng hustisya
at karapatan ng mga kababaihan sa bansa para sa mga mag-aaral.
6
Hustisya ay tumutukoy sa pagiging wasto o kawastuhan at
pagkakapantay-pantay ng mga kababaihan sa batas at sa harap ng
lipunan.
Karapatan sa paksang ito ay nangangahulugang payak na mga
karapatan at mga kalayaang nararapat na matanggap ng lahat ng mga
tao lalong lalo na sa mga kababaihan.
Kababaihan ay ang pangkat o grupo ng mga babae ito man ay
may asawa o wala na naninirahan sa buong mundo.
7
Kabanata II
MGA KAUGNAY NA PAG-AARAL AT LITERATURA
Ang kabanatang ito ay tumatalakay ukol sa pag-aaral at mga
babasahin na may kaugnay sa paksa ng pananaliksik na ito.
Kaugnay na Pag-aaral
Ang mga sarisaring panawagan para sa kalayaan ng mga kababaihan
at pantay na karapatan sa mga lalaki ay narinig na mula sa iba’t ibang panig ng
Mundo, at maraming panawagan ang naimbento para sa mga pagmamartsa.
Sa ibang mga lipunan ang mga babae ay nabuhay sa pagmamaltrato,
pagmamalupit at walang katarungan at ipinagkait ang kaukulang karapatan
bilang tao. Mayroong naman mga Muslim na pinasinungalingan ang ganitong
kalakaran dahil sila ay lumabas sa turo at alituntunin ng Islamikong Prinsipyo.
Sa kabilang banda, ang batas ng Islam ay sinusugan ang karapatan ng mga
babae sa paraang magaang maunawaan at bilang pantay na pamamalakad at
ubligasyon. Ang pagsusuri ng maigi sa mga panawagang ipinalaganap ng mga
kilusang pagpapalaya ng mga kabababihan ay ipinakita na ang mga ito ay
umiikot sa tatlong elemento: ‘Pagpapalaya sa mga Kababaihan; ‘Pantay na
Karapatan sa mga Kalalakihan’ at ang ‘Karapatan ng mga Babae’. (Fuentes,
2010)
Tayong lahat ay isinilang nang may pantay-pantay na karapatan. Ang
karapatang ito ayang kalayaan na iginagawad sa mga kababaihan sa kahit
anong edad. Noon ang mga babae ay nananatili lamang sa bahay at hindi
pinag-aaral dahil naniniwalasilang ang babae ay para lamang sa bahay at ang
8
mga lalaki ang bubuhay sa kanilang pamilya. Noon din ay hindi sila maaaring
bumoto at tumakbo sa kahit anong posisyon sa pamahalaan. Ngayon, sa
paglipas ng panahon ay marami na rin ang nagbago. Nagkaroon na rin
ngkarapatan ang mga kababaihan. Ngunit ngayon ang mga karapatang ito ay
inaabuso. (Pangilinan, 2009)
Kaugnay na Literatura
Sa pahayag ng UN Human Rights Council (2004), 1 sa 5 babae
karanasan pang-aabuso. Ang MCW ay pantaong batas sa karapatan ng isang
komprehensibong kababaihan na naghahanap ng karapatan upang maalis ang
diskriminasyon sa pamamagitan ng pagkilala, proteksyon, katuparan at ang
pagtataguyod sa karapatan ng mga kababaihang Pilipino, lalo na ang mga
kabilang sa mahihirap na sektor ng lipunan.
Ang Senate Committee on Labor, Employment and Human Resources
Development na pinamumunuan ni Senate President Jinggoy Ejercito Estrada
ay nagsagawa ng pagdinig hinggil sa mga karapatan ng kababaihan sa
trabaho. Tinalakay nila ang usapin ng security of tenure, night shift prohibition
at laluna ang iba’t ibang porma ng diskriminasyon laban sa kababaihan sa
lugar-paggawa.
Ayon kay Estrada (2011), na chairman din ng Congressional Oversight
Committee on Labor and Employment (COCLE), ang patas na oportunidad sa
kabuhayan at trabaho para sa mga babae at lalaki ay ginagarantiya ng ating
9
Konstitusyon. Bilang pagpapatibay pa rito ay niratipikahan ng Kongreso ang
United Nations Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination
Against Women (CEDAW) at isinabatas din noong 2009 ang Magna Carta for
Women. Kinakaila-ngang palakasin ang mga batas na tuluyang magwawakas
sa diskriminasyon laban sa mga kababaihan sa trabaho.
Pero sa kabila nito ay nagpapatuloy ang mga insidente ng
diskriminasyon laban sa mga kababaihan sa mga patrabaho, tulad ng mga
sumusunod: 1.) Pag-iral ng “last-to-hire, first-to-fire practice” ng ilang kumpanya
kung saan ay kadalasang huling opsyon lang ang pag-hire sa mga kababaihan
sa trabaho, at ito ay lalong pinalalala sa pamamagitan ng mga “job opportunity
advertisement” kung saan ay prayoridad na tinatanggap sa trabaho ang mga
kalalakihan; 2.) Kadalasang ang mga kababaihan ang unang tinatanggal sa
trabaho kapag nagkakaproblema ang kumpanya, at pati nga sa haba ng
employment tenure ay mas maaga ang mandatory retirement age sa kanila
kumpara sa mga kalalakihan; 3.) “Low-skilled jobs” lang din ang karaniwang
inilalaan sa mga kababaihan at maliit lang ang nakalaang tsansa sa kanila sa
trainings at promosyon sa mas mataas na posisyon; 4.) Madalas din ay mas
mababa ang ibinibigay na suweldo at benepisyo sa mga kababaihan kumpara
sa mga kalalakihan kahit sa mga pagkakataong pareho lang naman ang
kanilang designasyon at trabaho, at ito ay umiiral mula sa mga kategoryang
“unskilled job” hanggang “managerial at supervisor levels.”
Ang pahayag ni Stephen de Tarczynski (2008), na kahit na ang
nakakabisa sa Agosto ng Magna Carta of Women (MCW) - isang pangunahing
batas pagpuntirya upang wakasan ang diskriminasyon laban sa mga
10
kababaihan sa buong. Ang espiritu ng MCW nakasalalay sa pagpapatupad nito
pagpunta laban sa mga trend ng mga karapatan batas nakaraan ng
kababaihan.
Ang Pilipinas ay ang unang Kapisanan ng mga Bansa sa Timog
Silangang Asya (ASEAN) upang pagtibayin ang CEDAW, at ito ay pinagtibay
din ang Opsyonal Protokol kombensiyon kung saan ay dumating sa puwersa
noong Disyembre 2000 (Taburaza 2008).
Sa Davao city, isang party ang nagbukas ng isip para sa mga
kababaihan tungkol sa karapatan nila at ito ay ang Gabriela. Dapat i-maximize
ang mga tagapagtaguyod ng mga karapatan ng babae ang halalan village
konseho upang labanan ang katiwalian sa mga opisyal ng antas ng komunidad
at presyon upang ipatupad ang Anti- VAWC istruktura at iba pang mga
programa- gender- related (Emmi De Jesus, 2010)
Kinilala ng isang Professor mula sa UP Diliman tungkol sa kahalagahan
ng mga kababaihan sa Pilipinas, hindi lamang sa pang-araw-araw na gawain,
kundi pati sa pagtataguyod ng kapayapaan. Sa isang workshop na may titulong
Writing Women’s Peace Stories, sinabi ni Professor Miriam Coronel-Ferrer, ang
Chairperson Ng Government Peace Panel for Peace talks with the Moro Islamic
Liberation Front (MILF) na kapansin-pansin na ngayon ang papel ng mga
Pilipina sa ekonomiya at lipunan. May gampanin din aniya ang mga kababaihan
sa pulitika ng bansa pero bakit tila naiiwan ang mga ito, partikular sa usaping
pangkapayapaan (Francisco, 2015).
11
Samantala, ibinahagi rin ni Ferrer (2015) na ang aniya’y ilan sa
magaganda at mahirap na pinagdaraanan ng isang babae ay bahagi ng
kanyang buhay para sa isang negosasyon sa usaping pangkapayapaan.
Ayon sa isang pahayag ni Pascual (2015), na sa kabilang usapin na
nagpapatungkol sa kaharasan na nakinakaharap ng mga kababaihan mula
noot at magpahanggang ngayon. Ang pangaabuso sa mga batang babae at
nasasali sa mga masasamang gawain tulad nalamang ng “Human Trafficking”
ang may pinakamaraming natalang kaso sa loob ng 3 taon. Ang mga isyung ito
ay hindi man masyado nabibigyan ng pansin sa mga balita sa telebisyon,
nababasa sa dyaryo o naririnig sa mga radyo, hindi ito nangangahulugan na
walang nararanasang problema ang mga kababaihan sa Pilipinas. Ayon din
kasi sa report ng PSA, isa sa bawat limang babaeng Pilipino may edad 15-49
ang nagsabing nakaranas sila ng pisikal na pang-aabuso mula nang sila ay
limang taong gulang pa lamang. Ito ay resulta ng 2013 National Demographic
and Health Survey ng pamahalaan. Samakatuwid, bagaman at nangunguna
ang Pilipinas sa pagkilala sa pantay na karapatan ng mga kababaihan at
kalalakihan, isa pa ring hamon ang patuloy na edukasyon ng bawat Pilipino
ukol sa tunay na pagsasakapangyarihan sa mga kababaihan.
Ayun sa isang sarbay na naiulat sa taong 2009, may 9,485 kaso ng
karahasan sa kababaihan ang naitala ng Philippine National Police- Women
and Children Protection Center (PNP-WCPC). Ito ay mataas ng 21% kumpara
taong 2008. Ayon sa Center for Womens Resources(CWR), may isang
babaeng nagagahasa sa kada walong oras.
12
Hanggang ngayon, ang isyu ng karahasan laban sa kababaihan ay isa
pa ring problema na dapat harapin ng ating bayan. Ayon sa Philippine
Commission on Women, nuong 2009, ang bilang ng mga kaso ng violence
against women o VAW na naireport sa mga pulis ay tumaas ng 37.4 percent
mul sa lebel nito nuong 2008. Physical injuries and/or wife battering pa rin ang
pinakamaraming kaso ng VAW mula 1997 hanggang 2009.
At hindi pa man natatapos ang mga karaniwang isyu ng VAW, unti unti
namang lumalaganap ang isang malaking problema sa internet sa ating bansa.
Dahil sa dali ng pagkuha ng inpormasyon sa internet at dahil na rin sa
impersonal nature nito, marami na ang naging biktima ng cyberspace
prostitution. Marami na po ang mga cyberprostitution dens na na-raid ang NBI
sa ating bansa. Nakakagulat nga na pati mga bata ay naging cyberprostitutes
na rin, at maari rin na bata ang mga nag-a-acess ng mga websites ng mga
grupong ito.
Kahit gaano karami ang ma-raid na mga cyberprostitution houses, tuloy
tuloy pa rin ang operasyon ng marami pang ibang grupo. Unang-una, computer
lamang ang kailangan, webcam, headset at internet connection, makaka-pag
online na agad ang mga cyber prostitution houses. Pangalawa, walang ipin ang
batas ukol sa isyung ito. Marami pa ang ating kailangang gawin upang tunay
na masawata ang karahasan sa kababaihan sa ating bayan. Pabata na po ng
pabata ang mga nabibiktima ng VAW, at moderno na rin ang paraan ng
pambibiktima nito. Ang nakakalungkot nito, nahihirapan ang ating pamahalaan
na bantayan ang paglipana ng cyberprostitution, na naging backyard business
na sa ilang mga lugar sa Pilipinas.
13
Ayun sa isang pahayag ni Sinon (2014), paparami ang bilang ng
kababaihan at kabataan na nagiging biktima ng prostitusyon at karahasan.
Bunga ito ng kainutilan ng rehimeng Aquino na tugunan ang prinsipal na
pangangailangan ng mga biktima ng Yolanda para sa kabuhayan. Marami sa
mga ina at kabataang kababaihan ang napipilitang lisanin ang kani-kanilang
prubinsya dahil sa matinding kahirapan.
Hanggang ngayon ay laganap pa rin ang kagutuman at kawalan ng
tirahan at kabuhayan sa Eastern Visayas. Sa desperadong kalagayang ito, higit
na nagiging bulnerable ang mamamayan na mabiktima ng mga iligal na rekruter
para lamang magkaroon ng mapagkakakitaan at mabigyan ng pantawid-gutom
ang kanilang mga pamilya. Hindi na bago ang mga nabibiktima ng sex
trafficking at karahasan laluna mula sa mga pinakahirap na mga prubinsya,
tulad ng Samar. Subalit higit pang lumala ito matapos ang pananalasa ng
superbagyong Yolanda at sa lansakang kapabayaan ng pamahalaan. Dagdag
na nakakaalarma ang ulat na karamihan sa mga biktima ay mga bata. Sa 170
kaso ng sex trafficking, 125 sa mga biktima ay edad 17 anyos pababa at 45
ang kababaihan, ayon sa pananaliksik ng Center for Women’s Resources
(CWR). Karamihan din sa mga kasong ito ay mula sa mga lugar na nasalanta
ng bagyong Yolanda.
Mabagal at magastos din ang sistema ng reaksyunaryong hustisya sa
Pilipinas. Higit sa lahat, ang estado na inaasahang magtatanggol sa karapatan
ng kababaihan at mga bata ang siya mismong dumadahas sa kanila. Sa ilalim
ng rehimeng US-Aquino, sa 169 biktima ng ekstrahudisyal na pamamaslang,
18 ay babae. At sa 449 detenidong pulitikal, 34 ang babae. Hindi maiiwasan na
14
masisi sa kasalukuyang umuupo sa gobyerno ang mga tumataas na kaso ng
mga krimen na nagpapatungkol sa karahasan ng mga kababaihan sapagkat
sila ang may otoridad na sugpuin ang mga ito.
Ang Freedom from Debt Coalition kaisa ng World March of WomenPhilippines sa paggunita ngayong Pandaigdigang Araw ng Kababaihan (March
8, 2015), ay nagluluksa sa lumalawak na karahasan sa kababaihan. Ang araw
na ito, na sana’y nagsisilbing selebrasyon ng kagalingan at dignidad ng
kababaihan, ngayon ay nagsisilbing paalala kay Juana na Kumilos para sa
Bagong Ekonomiya, Bagong Politika, Bagong Sistema. Huwag payagan ang
sunod sunod na palpak na gawain ng Gobyernong Aquino, sa ekonomiya,
polisiya at pamamahala, dahil sa kanyang baluktot na sistemang NEOLIBERALISMO. Ang patuloy nitong polisiya sa giyera sa Mindanao, kung saan
ang mga pagsasanay ng US military ay walang patid, ang pagdagsa ng US
troops na nagta-tago sa ilalim ng huwad na polisiya ng kapayapaan at ang
pagturing na ordinaryong krimen ang naganap na pagpatay kay Jennifer Laude
ng akusadong sundalong Amerikano, ay dahilan ng pag-luluksa para sa mga
Pilipina.
Ayun sa pahayag ni Suing (2009), marami nang mga karapatan na
natatamasa ang mga kababaihan ngayon hindi tulad noon. Ilan sa mga
karapatang ito ay ang bawat tao'y karapat-dapat sa lahat ng karapatan at
kalayaang nakalahad sa pahayag na ito, nang walang ano mang uri ng
pagtatangi, gaya ng lahi, kulay, kasarian, wika, relihiyon, kuro-kurong
pampulitika o iba pa, pinagmulang bansa o lipunan, ari-arian, kapanganakan o
iba pang katayuan.
15
Bukod dito, walang pagtatanging gagawin batay sa katayuang
pampulitika, hurisdiksiyunal o pandaigdig na kalagayan ng bansa o teritoryong
kinabibilangan ng isang tao, maging ito ay nagsasarili, itinitiwala, dinakapamamahala sa sarili o nasa ilalim ng ano mang katakdaan ng soberanya.
Ang bawat tao'y may karapatan sa edukasyon. Ang edukasyon ay
walang bayad, doon man lamang sa elementarya at pangunahing antas. Ang
edukasyong elementarya ay magiging sapilitan. Ang edukasyong teknikal at
propesyonal ay gagawing maabot ng lahat at ang lalong mataas na edukasyon
ay ipagkakaloob nang pantay-pantay sa lahat batay sa pagiging karapat-dapat.
Ang bawat tao, bilang kasapi ng lipunan, ay may karapatan sa kapanatagang
panlipunan at nararapat na makinabang sa pamamagitan ng pambansang
pagsisikap at pakikipagtulungang pandaigdig at alinsunod sa pagkakabuo at
mga mapagkukunan ng bawat Estado, sa mga karapatang pangkabuhayan,
panlipunan at pangkalinangan na lubhang kailangan para sa kanyang
karangalan at sa malayang pagpapaunlad ng kanyang pagkatao. Marami pa
ang mga karapatan at mga batas na nakalaan para sa mga mamayang Pilipino
at lalong lalo na ang mga kababaihan at hindi natin dapat ito babaliwalain
sapagkat ang mga taong lumabag sa mga batas na nakasaad ay may
kaparusahan.
16
Kabanata III
DISENYO AT METODO NG PANANALIKSIK
Sa kabanatang ito ay ipapakita ang mga kalahok sa pananaliksik, mga
instrumentong ginamit at pamamaraan sa pangangalap ng datos.
Disenyo ng Pananaliksik
Ang disenyo ng pag-aaral o pananaliksik ay deskriptib analitik. Dahil
naaangkop ito sa mga estudyanteng dahil maraming nakakalap na mga
impormasyon ang ganitong uri ng disenyo sa mga estudyante. Tinangkang
suriin ng pag-aaral na ito ang kasalukuyang kaalaman, kaisipan at pananaw ng
mga estudyante patungkol sa kahalagahan ng hustisya at karapatan ng
kababaihan. Nais rin ng pananaliksik na masuportahan ang mga naunang
pahayag ng mga nag-aaral tungkol sa mga pananaw ng nasabing usapin.
Respondente
Ang mga kalahok sa pananaliksik ay nagmula sa iba’t-ibang taon ng mga
mag-aaral sa University of Mindanao – Matina. Ang mga respondente ay
kumukuha ng kurso, ang tatlumpong (30) mag-aaral ay mula sa College of
Criminal Justice Education (CCJE) at ang tatlumpo (30) naman sa College of
Teachers Education (CTE). Sa mga respondente na maaaring sumagot sa
bawat talatanungan na aming ipapamahagi ay ang mga may kaalaman at mga
walang ideya sa kahalagahan ng hustisya at karapatan ng kababaihan.
Limitado sa Animnapung (60) mag-aaralang maaaring sumagot sa aming
talatanungan.
17
Tahalanayan bilang 1
Distribusyon ng mga Respondente ayon sa Edad at sa Kursong kinikuha nila
mula sa College of Criminal Justice Education (CCJE) at College of Teachers
Education (CTE).
16 -
17 –
19 –
21 –
KURSO MULA SA
Pababa
18
20
Pataas
College og Criminal Justice
5
15
7
3
30
3
17
9
1
30
Kabuuan
Education (CCJE)
College of Teachers Education (CTE)
Instrumento ng Pananaliksik
Ang instrumentong ginamit sa pananaliksik na ito ay kwestyoner o
talatanungan. Ang talatanungan ay binubuo ng labindalawa (12) na
katanungan at pinasagutan sa mga respondente. Sinasagot ng mga kalahok
ang bawat tanong sa pamamagitan ng paglalagay ng bilog sa kanilang
kasagutan.
Sa kabuuan, ang instrumentong ginamit ay siyang naging daan namin
para makakuha ng mga datos na susuporta sa aming tesis. Para sa lalong
pagpapabuti ng pag-aaral ay minabuti rin ng mga mananaliksik na mangalap
ng impormasyon sa iba’t ibang hanguan gaya ng libro, journal, pahayag at iba
pa mga sanggunian.
Paraan ng Pagkalap ng Datos
18
Ang pamamaraan ng pangangalap ng datos ay nagsisimula sa
paggawang talatanungan at sinundan ng pag-e-edit sa instrumento para
maiwasto ang kaayusan ng mga tanong at upang matiyak ang kaangkupan ng
mga tanong sa mga talatanungan na gustong mabigyan ng kasagutan ng mga
mananaliksik.
Ang paghingi ng pahintulot sa bawat kalahok ang sumunod. Personal na
pinamamahalaan ng mga mananaliksik ang pagbibigay ng mga talatanungan
sa bawat kalahok at ibinigay ang tamang panuto sa pagsagot upang makuha
ang nararapat na tugon. Kinalap ang mga instrumento at inihambing ang mga
sagot ng bawat kalahok at binigyan ng kabuuan.
Istatistikal na Tritment
Ang Istatistikal ang tritment ay ang tritment na ginamit sa pag-aaral na
ito. Ang pagkuha ng porsyento o bahagdan upang makuha ang resulta ng pagaaral na ito.
Bilang ng Sumagot
_________________________
X
100
Bilang ng Respondente
19
Kabanata IV
PRESENTASYON AT INTERPRETASYON NG DATOS
Sa kabanatang ito, ipinapakita ang pagsusuri at pagiinterpret ng mga datos
na nakuha batay sa instrumentong ginamit sa pag-aaral. Ang mga datos ay
inilarawan sa pamamagitanng grapikal na paglalahad.
Ayun sa aming pananaliksik, napag-alaman na labing dalawa (12) sa
mga respondente ang may edad na 16 pababa, tatlumpo (30) naman ang may
edad na 17 hangang 18, labing anim (16) naman ang nagkakaedad ng 19
hangang 20, habang dalawa (2) lamang sa mga respondente ang
nagkakaedad ng 20 pataas. Pansinin ang Grap na nakalagay sa ilalim,
karamihan o kalahati sa mga respondente na sumagot ng sarbay ay nasa 17
at 18 taong gulang pa lamang.
Grap 1
Distribusyon ng mga respondente ayon sa Edad.
2
12
16
30
16 - Pababa
17 - 18
19- 20
21 - Pataas
20
Base sa resultang nakalap namin mula sa sarbay, kalahati o tatlumpong
(30) respondente ang babae, at tatlumpong (30) respondente rin ang lalake.
May magkaparehong bilang ng Lalake at Babaeng mag-aaral ng Unibersidad
ng Mindanao ang kumuha ng sarbay.
Grap 2
Distribusyon ng respondente ayun sa Kasarian.
Grap bilang 3
30
30
Lalake
Babae
Sa katanungan kung bakit kailangan ng isang bansa ang hustisya,
limamput apat (54) sa mga respondente ang nagsasabi na itoy upang
mabigyan ng ekwalidad at tamang pag-aasal ang mga tao sa isang bansa,
dalawa (2) sa respondente ang nagsasabi na ito’y responsibilidad ng gobyerno
sa kanilang nasasakupan, tatlo (3) naman ang angsasabing gusto ng mga tao
ang hustisya, at isa (1) lamang sa 60 respondente ang nagsasabing walang
kahalagahan ang hustisya sa Pilipinas. Base sa impormasyong nakalap mula
21
sa sarbay na isinagawa, karamihan sa mga mag-aaral ang nagsasabing
kailangan ng isang bansa ng hustisya dahil para mabigyan ng ekwalidad at
tamang pag-aasal ang mga tao sa isang bansa.
Grap 3
Distribusyon ng mga respondente ayun sa tanong na:
Bakit kailangan ng isang bansa ang hustisya?
2
3
1
54
a. Para mabigyan ng ekwalidad at tamang pag-aasal ang mga tao sa isang bansa.
b. Responsibilidad ito ng gobyerno sa kanilang nasasakupan.
c. Gusto namin mabigyan ng hustisya.
d. Walang kahalagahan ang hustisya.
Sa tanong kung alam ba nila kung bakit mahalaga ang hustisya sa
Pilipinas, dalawamput apat (24) sa mga respondente ang nagsasabing
mawawalan ng bisa ang karapatan at batas ng pilipinas kung walang hustisya,
tatlumput tatlo (33) naman ang nagsasabing para mapangalagaan ang ating
hustisya, habang tatlo (3) sa mga respondente ang nagsasabing mahalaga ang
22
hustisya sa pilipinas dahil ito’y respondibilidad ng gobyerno, at isa (1) lamang
ang nagsasabing hindi mahalaga ang hustisya sa pilipinas. Base sa
impormasyong nakalap, karamihan sa mga respondente ang nagsasabing
mahala itoy upang mapangalagaan ang hustisya sa Pilipinas.
Grap 4
Distribusyon ng mga respondente ayun sa tanong na:
Alam mo ba kung bakit mahalaga ang
hustisya sa Pilipinas?
3
1
24
33
a. Dahil mawawalan ng bisa ang karapatan at batas kung walang hustisya sa Pilipinas
b. Upang mapangalagaan ang ating hustisya sa Pilipinas.
c. Ito'y Responsibilidad ng ating gobyerno sa kanyang nasasakupan.
d. Walang kahalagahan ang hustisya.
Sa tanong na kung may alam ba ang mga respondente kung ano ang
nangyayari sa isang bansa at sa mga kababaihan dito kung mawawalan ng
hustisya ang isang bansa, lima (5) sa mga respondente ang nagsasabing
23
makakabuti ang hustisya sa bansa dahil hindi na madarag-dagan ang problema
ng mga tao, dalawamput siyam (29) naman ang nagsasabing hindi
marerespeto ang batas at mga karapatan ng mga tao, samantalang
dalawamput apat (24) naman ang nagsasabing magiging magulo ang bansa at
dalawa (2) lamang ang nagsasabing walang mangyayare sa bansa. Base sa
mga impormasyon, napagalaman na mas maraming tao ang nagiisip na hindi
marerespeto ang batas at karapatan ng mga tao at ito’y magreresulta lamang
ng kaguluhan sa isang bansa.
Grap 5
Distribusyon ng mga respondente ayun sa tanong na:
Anong mangyayari sa isang bansa at sa mga
kababaihan dito kung mawawalang ng hustisya ang
isang bansa?
2
5
24
29
a. Makabubuti ang hustisya sa bansa dahil hindi na madaragdagan ang problema ng mga tao.
b. Hindi marerespeto ang batas at mga karapatan ng mga tao.
c. Magiging magulo ang bansa.
d. Walang mangyayari sa bansa.
24
Sa katanungan kung may alam ba ang mga respondente tungkol sa
karapantan ng kababaihan, ay mayoridad ang sumagot na alam nila ito.
Umabot ang bilang ng nakakaalam sa tatlumput pito (37). Ang wala gaanong
alam dito ay umabot sa labing pito (17). Samantala, ang walang alam ay
umabot sa bilang na anim (6) at walang respondente ang sumagot na wala
silang masabi patungkol dito. Kung pagbabasehan ang mga impormasyong
nakalap mula sa sarbay na isinagawa, karamihan sa mga mag-aaral ang may
kaalaman tungkol sa paksang karapatan sa kababaihan.
Grap 6
Distribusyon ng mga respondente ayun sa tanong
na: Alam niyo ba ang tungkol sa karapaban sa
kababaihan?
0
6
17
37
Mayroong alam
Wala gaanong alam
Walang alam
Walang masabi
Sa katanungan kung alin sa mga pinagpipilian ang totoong batas na
ginawa ng gobyerno, apat na put lima (45) ang nakakuha ng tamang sagot at
25
labing lima (15) naman ang nakakuha ng maling sagot. Nangangahulugan itong
karamihan sa mga mag-aaral na kumuha ng sarbay ay may sapat ng kaalaman
tungkol sa mga batas na ginawa ng ating gobyerno.
Grap 7
Distribusyon ng mga respondente ayun sa tanong
na: Alin sa mga pinagpipilian ang totoong batas na
ginawa ng gobyerno?
15
45
Nakakuha ng tamang sagot
Nakakuha ng maling sagot
Sa katanungan tungkol sa gamit ng mga nasabing batas ay tatlumput
isa (31) ng nakakuha ng tamang sagot, at dalawamput siyam (29) ang
nakakuha ng maling kasagutan. Kung papansinin ang grap na nakalagay sa
ibabang bahagi, hindi nagkakalayo ang agwat ng mga respondente na may
kaalaman sa paksa at sa mga walang kaalaman dito. Karamihan parin sa mga
Respondente ang may alam sa mga gamit ng batas.
26
Grap 8
Distribusyon ng mga respondente ayun sa tanong na:
Tungkol sa gamit ng mga nasabing batas
29,
Nakakuha ng tamang sagot
31
Nakakuha ng maling sagot
Sa tanong kung may epekto ba ang iyong kaalaman tungkol sa hustisya
sa iyong pag-aaral, may tatlumput apat (34) na respondente ang nagsasabi na
nakaka apekto ang paksang ito sa kanilang pag-aaral. Meron ding labing walo
(18) ang nagsasabi na hindi gaanong nakaka-apekto ito sa kanilang pag-aaral.
Samantala, may dalawa (2) sa mga respondente ang nagsasabi na wala itong
epekto sa kanilang pag-aaral at may anim (6) na bilang naman sa respondente
ang sumagot na wala silang masabi tungkol sa paksang ito. Base sa mga
impormasyong nakalap sa sarbay, karamihan sa mga mag-aaral ang
nagsasabing merong epekto ang kaalaman nila tungkol sa hustisya sa kanilang
pag-aaral.
27
Grap 9
Distribusyon ng mga respondente ayun sa tanong
na: May epekto ba ang iyong kaalaman tungkol sa
hustisya sa iyong pag-aaral?
6
2
18
34
a. Nakaka apekto ito sa aking pag-aaral
b. Hindi gaanong nakakaapekto ito sa aking pag-aaral
c. Wala itong epekto sa aking pag-aaral
d. Wala akong masasabi
Sa tanong kung may epekto ba sa iyong pag-aaral ang kaalaman sa
karapatan, may tatlumput apat (34) na respondente ang nagsasabi na meron
itong epekto sa kanilang pag-aaral, may labing pitong (17) respondente naman
ang nagsasabi na hindi gaanong nakakaapekto ito sa kanilang pag-aaral.
Samantalang, dalawa (2) lamang sa mga respondente ang nagsasabi na wala
itong epekto sa kanilang pag-aaral at pitong (7) bilang lang sa mga respondente
ang may sagot na wala silang masabi. Base sa mga impormasyong nakalap sa
katanungan na ito, karamihan sa mga mag-aaral ang nagsasabing nakakaapekto talaga ang kaalaman nila sa paksang hustisyavsa kanilang pag-aaral.
28
Grap 10
Distribusyon ng mga respondente ayun sa tanong na:
May epekto ba ang kaalaman mo sa karapatan sa iyong
pag-aaral?
7
2
34
17
a. Meron itong epekto sa aking pag-aaral
b. Wala gaanong epekto ito sa aking pag-aaral
c. Wala itong epekto sa aking pag-aaral
Walang masabi
Sa huling katanungan na sa aling parte ng iyong pag-aaral kung saan
nagagamit mo ang epekto ng iyong kaalaman tungkol sa karapatan ng
hustisya. May dalawamput pitong (27) respondente ang nagsasabing mayroon
itong epekto sa parte ng kanilang pakikipag halubilo sa kanilang mga kamag
aaral. Samantala, mayroon ding labing-tatlo (13) na nag sasabing ang epekto
nito ay nasa parte ng kanilang pag aaral ng asignatura. Labing lima (15) naman
ang nag sasabing wala itong epekto sa kanilang pag-aaral. At lima (5) sa mga
respondente ang nag sabing wala silang ma sabi.
29
Grap 11
Distribusyon ng mga respondente ayun sa tanong na:
Saan nagagamit ang epekto ng iyong kaalaman tungkol sa
karapatan ng hustisya?
1,2
15
27
13
a. Sa pakikipag halibilo sa iyong mga ka klase
b. Sa pag aaral ng iyong mga asignatura
c. Wala itong epekto sa kanilang pag aaral
d. Wala silang ma sabi
30
Kabanata V
LAGOM, KONKLUSYON AT REKOMENDASYON
Ang kabanatang ito ay naglalaman ng buod/lagom, konklusyon at
rekomendasyon ng pag-aaral tungkol sa “Pananaw at Kaalaman ng Mar-aaral
sa Kahalagahan ng Hustisya at Karapatan ng Kababaihan.”
Lagom
Ang pag-aaral na ito ay nakatuon sa “Pananaw at Kaalaman ng Magaaral sa Kahalagahan ng Hustisya at Karapatan ng Kababaihan.”. Ang mga
respondente ay binubuo ng Anim na pung (60) mag-aaral ng Unibersidad ng
Mindanao na kumukuha ng kurso mula sa College of Criminal Justice
Education (CCJE) at College of Teachers Education (CTE) na nakatala sa
taong panuruan unang termesyal Ikalawang semestral taong 2015-2016.
Ang mga mananaliksik ay gumamit ng deskriptib analitik upang
malaman at mailarawan ang pangkalahatang pananaw at kaalaman ng magaaral sa kahalagahan ng hustisya at karapatan ng kababaihan.
Ang pananalisik na ito ay may mga katangiang nais sikapin na bigyan
ng kasagutan ang mga sumusunod:
1. May sapat bang kaalaman ang mga mag-aaral tungkol sa
kahalagahan ng hustisya.
2. Malaman kung may sapat bang kaalaman ang mga mag-aaral
tungkol sa karapatan ng mga kababaihan.
3. Ilang porsyento ng mga respondent ang may kaalaman tungkol sa
karapatan ng mga kababaihan.
31
4. May epekto ba ang kalaman mo tungkol sa mga batas para sa
kababaihan sa iyong pag-aaral.
Kongklusyon
Inilalahad sa pag-aaral na ito ang mga natuklasang kongklusyon at ito
ay ang mga sumusunod:
3. Karamihan sa mga respondete ang nagsasabing kailangan ng isang
bansa ang hustisya upang mabigyan ng ekwalidad at tamang pagaasal ang mga tao sa isang bansa.
4. Napagalaman na marami sa respondente ang nagsasabing
mahalaga ang hustisya sa Pilipinas upang mapahalagahan ang
hustisya ng bawat mamamayan ng Pilipinas.
5. Mayoridad sa mga respondente ang nagsasabing hindi marerespeto
ang batas at ang karapatan ng mga tao lalong lalo na sa mga
kababaihan kung mawawalan ng hustisya ang isang bansa.
6. Karamihan sa mga mag-aaral ay may sapat ng kaalaman tungkol sa
karapatan ng mga kababaihan.
7. Anim na put isang (61) porsyento ng mga respondent ang may alam
na tungkol sa karapatan ng kababaihan.
8. Napagalaman na sa Grap siyan (9) at sampu (10), karamihan sa mga
respondente ang nagsasabing mayroong epekto sa pag-aaral ng nila
ang kanilang kaalaman tungkol sa hustisya at karapatan ng mga
kababaihan.
9. Nagagamit nila ang kanilang kaalaman sa paksang ito sa paraan ng
pakikipag halubilo nila sa kanilang kapwa mag-aaral at sa paaralan.
32
Rekomendasyon
Kaugnay sa mga kongklusyong nabanggit, buong pagpapakumbabang
inirekomenda ng mga mananaliksik ang mga sumusunod:
1. Para sa mga mag-aaral na wala pa masyadong kaalaman tungkol sa
kahalagahan ng hustisya sa bansa ay pagtuonan ng pansin ang mga
babasahin na may kaparehong paksa, magbasa ng mga libro at
manuod ng mga balitang tungkol sa bakit kailangan ng bansa ng
hustisya. Sa pamamagitan ng gawaing nakasaad, madaragdagan
pang lalo ang inyong kaalaman tungkol sa paksang ito at hindi
magmukhang mangmang sa mukha ng lipunan.
2. Dapat pagtuonan ng pansin ng gobyerno ang mga batas at dapat
hindi ito mawala sa kahit anong panahon at pagkakataon sapagkat
para sa mga mag-aaral ay magiging magulo ang isang bansa at hindi
marerespeto ang batas at ang mga karapatan ng mga tao.
3. Sa mag-aaral na may sapat ng kaalaman sa paksang kahalagahan
ng hustisya at karapatan ng kababaihan ay magpatuloy sa
pagpapakita ng importansya sa mga isyung may parehong paksa,
ito’y magagamit mo sa iyong pag-aaral at sa pakikipaghalubilo sa
kapwa tao.
4. Sa natitirang apat na put siyam (49) na mag-aaral na wala pa
masyadong kaalaman tungkol sa karapatan ng kababaihan ay
bigyang tuon ang mga babasahing may kaparehong paksa o
manuod ng mga balita sa telibisyon na pinag-uusapan ang
kahalagahan ng hustisya at karapatan ng kababaihan.
33
5. Para sa mga paaralan, kinakailangan na makapagbigay ng kahit
konting impormasyon ang mga asignatura tungkol sa kahalagahan
ng hustisya at karapatan ng kababaihan sa mga mag-aaral sapagkat
karamihan sa mga mag-aaral ang nagsasabing nakakaapekto ang
kaalaman nila sa paksang ito sa kanilang pag-aaral.
6. Maging sensitibo sa pakikipaghalubilo ng kapwa mag-aaral at sa
mga taong nasa paaralan sapagkat ang kaalaman mo sa paksang
ito ay pwede mong gamitin sa pagpapahayag ng iyong saluobin.
34
LISTAHAN NG MGA SANGGUNIAN
Bonabente, Cyril L. (2010) Inquirer Researcher. Kasaysayan: The Story of the Filipino
People,
Kelan
unang
nakaboto
ang
babae
sa
Pilipinas?
http://www.libre.com.ph/features/featured-articles/3405-kelan-unangnakaboto-ang-babae-sa-pilipinas
Corazon L.A. (2015). Ang Kapalpakan ng Gobyernon ay Karahasan sa Kababaihan.
http://www.fdc.ph/press-statements/women-and-gender/660-ang-kapalpakanng-gobyernon-ay-karahasan-sa-kababaihan
De Jesus, Emmi (2010). Gabriela Women Party Representative. Ang Kababaihan sa
Mukha ng Mamamayang Pilipino: Violence Against Women and Children.
Lungsod ng Davao. Buhangin, Lungsod ng Dabaw.
de Tarczynsk, Stephen (2008). Magna Carta of Women (MCW): Isang Batas
Pagpuksa sa Diskriminasyon Laban sa Kababaihan. Hulagway Magazine.
Cebu City, Philippines
Estrada, Jinggoy (2011). Chairman ng Congressional Oversight Committee on Labor
and Employment. Mga karapatan ng kababaihan sa trabaho. Philstar
Newspaper. Manila, Philippines.
Evale,
Leanne
(2009).
Hubpage:
Women
in
Today’s
Society.
http://leanneevalee.hubpages.com/hub/Women-In-Todays-Society
Ferrer,
J.
C.
(2015).
Kapangyarihan
ng
Kababaihan
Sa
Pilipinas.
http://veritas846.ph/kapangyarihan-ng-kababaihan/
Francisco, Melissa A. (2015). Writing Women’s Peace Stories: Gampanin ng mga
kababaihan. http://storyangpilipino.com.ph/august/article/96663
Fuentes, Larra R. (2010). Ang Modernong Babae: Karapatan at Dapat Natatamasa ng
Kababaihan sa Karahasan. http://manilabook.pud/53440/Modernong_Babae
35
Guan, Mary Joan L. (2008). Executive Director ng Kapisanan ng Pag-aaral sa
Kababaihan. Women’s Modern Law. http://womensmodernlaw.com/9773
Pangilnan, Jeffrey (2009). Pantay-pantay na Karapatan sa mga Pilipino: Kaalaman
ng Kabanata sa Batas Pangkababaihan. Quezon City, Manila.
Pascul, Erica L. (2015). Human Trafficking: Mabilis na paglobo ng mga kasong
karahasan sa kababaihan. Philstar Newspaper. Manila, Philippines.
Schoenhauer, Stepeh (2010) Aleman Philosopher. The Women’s Life in Todays
Generation
by
Schopenhauer
of
Aleman.
http://louhgken.edu.cu/read/07692/The_Women’s_life_Read
Sinon Jose Ma. (2014). Publikasyon: Ang Kinakaharap ng Ating Bayan. Lumalalang
prostitusyon at Karahasan sa kababaihan. Mandaue City, Cebu.
Suing, Claire C. (2009). Pandaigdig Na Pagpapahayag Ng Mga Karapatan Ng Tao Sa
Ating Bansang Pilipinas: Isang Artikulo Para sa mga Kababaihan.
http://tl.letrangpinas.com/Q/Ano_ang_mga_karapatan_ng_mga_kababaihan_
sa_makabagong_pilipinas
Tabuaza, Lilia M. (2008). Ang mga Karapatan at Ang Kasaysayan nito. Chapter 2 –
CEDAW sa Pilipinas. http://publishebook.com/Philippines/Ang-Kasaysayan.pdf
Valiene, John Hanz R. (2011). Ang Boses ng Kababaihan Mula Noon Hanggang
Ngayon. http://maralitangpinoy.com.ph/1443/Boses_Ng_Kababaihan
36
APENDIKS A
Sarbay – Kwestyoner
Pangalan: _______________________________________________
Kurso:_____________________________ Taon: ________________
Layunin
1. May sapat bang kaalaman ang mga mag-aaral tungkol sa
kahalagahan ng hustisya.
3. Alam mo ba kung bakit kailangan ng isang bansa ang hustisya?
a. Upang mabigyan ng ekwalidad at tamang pag-aasal abg nga tao
sa isang bansa.
b. Dahil responsibilidad ito ng gobyerno sa kanilang nasasakupan.
c. Dahil gusto ng mga tao ang hustisya.
d. Wala lang.
4. Alam mo ba kung bakit mahalaga ang hustisya sa Pilipinas?
a. Mawawalan ng bisa ang karapatan at batas kung walang
hustisya.
b. Para mapangalagaan ang ating karapatan.
c. Dahil responsibilidad ito ng gobyerno sa kanilang nasasakupan.
d. Hindi Mahalaga ang hustisya.
5. Alam mo ba kung anong mangyayari sa isang bansa, at sa mga
kababaihan kung mawawalan ng hustisya ang isang bansa?
a. Makakabuti dahil hindi na madaragdagan ang problema ng mga
tao sa bansa.
b. Hindi marerespeto ang bantas at ang mga karapatan ng mga tao.
c. Maggiging magulo.
d. Walang mangyayari.
2. Malaman kung may sapat bang kaalaman ang mga mag-aaral
tungkol sa karapatan ng mga kababaihan.
6. May alam ka bang karapatan para sa kababaihan?
a. Oo, Mayroon akong alam.
b. Oo, Ngunit di ko gaano alam ito.
c. Hindi ko alam ito.
d. Wala akong masabi tungkol dito.
7. Anu-ano ang mga batas, programa at karapatan laan para sa mga
kababaihan dito sa Pilipinas?
a. RA. 2615
b. Convention to Eliminate All Forms of Discromination Against
Women (CEDAW)
c. RA. 7322
37
d. Rights Against Gender Inequality (RAGI)
8. Para saan ang mga nasabing mga karapatan?
a. Ibibigay ng gobyerno ang lahat ng pangangailangan ng mga
kababaihan, sa trabaho, kabuhayan at pantahanan.
b. Ito ay isang pandaigdigan at lokal na batas. Sila ay lumalaban sa
karahasan laban sa mga katutubong kababaihan ng US at sa
buong mundo.
c. Pinapataas ang maternal benefits pabor sa mga babaeng
manggagawa.
d. Patas na pagtrato at benipisyo para sa kababaihan at
kalalakihan.
3. Ilang porsyento ng mga respondent ang may kaalaman tungkol
sa karapatan ng mga kababaihan.
4. May epekto ba ang kalaman mo tungkol sa mga batas para sa
kababaihan sa iyong pag-aaral.
9. May epekto ba ang iyong kaalaman tungkol sa karapatan sa iyong
pag-aaral
a. Oo, Meron itong epekto sa aking pag-aaral.
b. Oo, Pero hindi gaanong malaki ang epekto nito sa aking pagaaral.
c. Wala itong epekto sa aking pag-aaral.
d. Wala akong masabi.
10. May epekto ba ang iyong kaalaman sa hustisya sa iyong pagaaral.
a. Oo, Meron itong epekto sa aking pag-aaral.
b. Oo, Pero hindi gaanong malaki ang epekto nito sa aking pagaaral.
c. Wala itong epekto sa aking pag-aaral.
d. Wala akong masabi.
11. Sa aling parte ng iyong pag-aaral kung saan nagagamit mo ang
epekto ng iyong kaalaman tungkol sa karapatan ng hustisya.
a. Nagagamit ko ito sa pagkikipag halubilo sa akig mga kaklase sa
paaralan.
b. Nagagamit ko ito sa pag-aaral ng aking ibat-ibang asignatura.
c. Nagagamit ko ito sa pagpapahayag ng aking sariling ideya.
d. Hindi ko ito nagagamit sa aking pag-aaral.
38
APENDIKS B
Tally Sheet
Edad:
16 – Pababa:
17-18:
19-20:
20 – Pataas:
Kasarian:
Lalake: IIIII – IIIII – IIIII – IIIIII – IIIII – IIIII = 30
Bababe: IIIII – IIIII – IIIII – IIIIII – IIIII – IIIII = 30
Kurso:
BS Crim: IIIII – IIIII – IIIII – IIIIII – IIIII – IIIII = 30
BS Ed: IIIII – IIIII – IIIII – IIIII – IIIII – IIIII = 30
Tanong Bilang 3
A:
B:
C:
D:
Tanong Bilang 8
A:
B:
C:
D:
Tanong Bilang 4
A:
B:
C:
D:
A:
B:
C:
D:
Tanong Bilang 5
A:
B:
C:
D:
A:
B:
C:
D:
Tanong Bilang 6
A:
B:
C:
D:
A:
B:
C:
D:
Tanong Bilang 9
Tanong Bilang 10
Tanong Bilang 11
Tanong Bilang 7
A:
B:
C:
D:
39
APENDIKS C
Resume
IMPORMASYONG PERSONAL
Pangalan: Denise Alonzo
Araw ng Kapanganakan: Oktubre 19, 1998
Edad: 18 Taong Gulang
Katayuang Sibil: Single
Tirahan: Panacan, Davao City
Edukasyon:
Kolehiyo: Unibersidad ng Mindanao, Davao City
Kurso: BSEd – Bachelor in Secondary Education
Mataas na Paaralan: St. Mary Academy of Kidapawan
Mababang Paaralan: Kisente Central Elementary School
40
IMPORMASYONG PERSONAL
Pangalan: Ahmad Binladdien N. Banto
Araw ng Kapanganakan: Nobyembre 27, 1998
Edad: 18 Taong Gulang
Estado: Single
Tirahan: Alpha Homes, Matina Aplaya, Davao City
Edukasyon:
Kolehiyo: Unibersidad ng Mindanao
Kurso: BS Crim - Bachelor of Science in Criminology
Mataas na Paaralan: Daniel R. Aguinaldo National High School
Mababang Paaralan: Pikit Central Elementary School
41
IMPORMASYONG PERSONAL
Pangalan: MZ Blane
Araw ng Kapanganakan: Setyembre 29, 1995
Edad: 21 Taong Gulang
Katayuang Sibil: Single
Tirahan: Ecoland, Davao City
Edukasyon:
Kolehiyo: Unibersidad ng Mindanao
Kurso: BSIT - Bachelor of Science in Information Technology
Mataas na Paaralan: Davao City National High School
Mababang Paaralan: Magallanes Elementary School
42
IMPORMASYONG PERSONAL
Pangalan: Nice Nicole Ovillo
Araw ng Kapanganakan: Agusto 23, 1996
Edad: 20 Taong Gulang
Katayuang Sibil: Single
Tirahan: Buhangin, Davao City
Edukasyon:
Kolehiyo: Unibersidad ng Mindanao, Davao City
Kurso: BSA – Bachelor of Science in Accountancy
Mataas na Paaralan: Letran de Davao, Inc.
Mababang Paaralan: Magugpo Pilot Imelda Elementary School
43
IMPORMASYONG PERSONAL
Pangalan: Mark O. Reuyan
Araw ng Kapanganakan: Marso 2, 1995
Edad: 21 Taong Gulang
Katayuang Sibil: Single
Tirahan: Purok 4 Sitio Tandawan,
Magtuod, Davao City
Edukasyon:
Kolehiyo: Unibersidad ng Mindanao, Davao City
Kurso: BS Crim – Bachelor of Science in Criminology
Mataas na Paaralan: Maa National High School
Mababang Paaralan: Magtuod Elementary School
44
IMPORMASYONG PERSONAL
Pangalan: Christna A. Tolibas
Araw ng Kapanganakan: Oktubre 2, 1998
Edad: 18 Taong Gulang
Katayuang Sibil: Single
Tirahan: Gravahan, Matina, Davao City
Edukasyon:
Kolehiyo: Unibersidad ng Mindanao, Davao City
Kurso: BS Crim – Bachelor of Science in Criminology
Mataas na Paaralan: Davao City National High School
Mababang Paaralan: General Roxas Central Elementary School
45
IMPORMASYONG PERSONAL
Pangalan: Joshua Mari L. Villaluna
Araw ng Kapanganakan: Setyembre 22, 1996
Edad: 20 Taong Gulang
Katayuang Sibil: Single
Tirahan: Gravahan, Matina, Davao City
Edukasyon:
Kolehiyo: Unibersidad ng Mindanao, Davao City
Kurso: BS Arch – Bachelor of Science in Architecture
Mataas na Paaralan: Digos City National High School
Mababang Paaralan: Digos City Central Elementary School
46
IMPORMASYONG PERSONAL
Pangalan: Jomarie Villanos
Araw ng Kapanganakan: Setyembre 20, 1997
Edad: 19 Taong Gulang
Katayuang Sibil: Single
Tirahan: Tibungco, Davao City
Edukasyon:
Kolehiyo: Unibersidad ng Mindanao, Davao City
Kurso: BSEd Gen. – Bachelor of Secondary Education Generalist
Mataas na Paaralan: UMITJC
Mababang Paaralan: F. Bustamante Elementary School
47
APENDIKS D
Larawan at Dokumentasyon
APENDIKS E
Pormularyo sa Pag-eebalweyt ng Pasalitang Presentasyon
Pamagat: ________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
Mananaliksik: ____________________________________________
Taon at Pangkat: _______________ Semestre: _________________
Taong Akademiko: ________________________
Sistema ng Pagmamarka:
Apat (4) na puntos ang pinakamataas na maaaring ibigay sa
bawat aytem. Maaaring magbigay ng puntos ng may desimal ayon
sa paghuhusaga ng ebalweytor. Pagsasama-samahin ang mga
nakuhang sub-total upang makuha ang kabuuang marka.
A. Masteri
a. Naipamalas ba ng bawat miyembro ng pangkay
ang masteri at kahandaan sa sa pagtatalakay ng
paksang naitakda sa bawat isa?
______
b. Sapat, malinaw at mapanghukayat ba ang
pagtalakay ng bawat isa?
______
48
c. Sapat at malinaw ba ang mga nailahad na
paliwanag at halimbawas ng bawat miyembro?
______
d. Wasto, sapat at mapanghikayat ba ang
pagsagot ng bawat isa sa mga katanungan ng
mga panelist?
_______
e. Obhetibo at balid ba ang mga pahayag ng
bawat isa sa mga katanungan ng mga panelist? _______
B. Pamamaraan
a. Lohikal ba ang mga presentasyon ng buong
pangkat?
________
b. Gumagamit ba sila ng mga kailangan kagamitan
awdyo-biswal?
________
c. Angkop at epektibo ba ang kagamitan ng
pangkat?
________
d. Epektibo at kompitent ba ang pangkat sa mani
pulasyon ng mga kagamitan sa presentasyon?
________
e. Angkop ba at epektib ba ang pamamaraan o
f. Istratehiyang ginamit ng pangkat?
________
C. Artikulasyon
a. Sapat ba ang lakas at tinig ng bawat miyembro
ng pangkat sa pagsasalita?
________
b. Malinaw at wasto ba ang kanilang bigkas ng
mga salita?
________
49
c. Angkop at epektib ba ang kanilang galaw,
Kumpas, at iba pang non-verbal clues?
________
d. Wala ba silang nakaka-distract na mannerism
Sa pagsasalita.
________
e. Wasto at angkop ba sa diwa ng mga pahayagan ang kanilang bilis sa pagsasalita, tono,
diin at hinto/pausing?
________
D. Disiplina
a. Nagsimula at nastapos ba sa takdang oras
ang presentasyon ng pangkat?
________
b. Naging malinaw, matapat at magalang ba sila
sa pagsagot sa mga tanong ng panel?
________
c. Naipamalas ba nila ang pagkakaisa at kooperasyon sa presentasyon? Hindi ba monopolisado ng isa o ilang ang mga gawain.
________
d. Naipamalas ba ng bawat isa ang tiwala sa
sarili?
________
e. Angkop ba ang anyo, ayos at kasuotan ng
Bawat isa?
________
Mga Puna at Mungkahi:
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
50
APENDIKS F
Rubriks/ Criteria sa Pagmamarka
Pangalan: ________________________________ Oras: _________
Paksa: _________________________________________________
_________________________________________________
Format and Mechanics
-
20%
Preliminaries
-
10%
Nilalaman / Kabanata I, II, III, IV and V
-
30%
Sanggunian / References
-
20%
Apendiks
-
20%
_____________
Total
100%
51
52