MARKETING
MENEJMENTI
DOTSENT, PhD
XOLMAMATOV DIYOR HAQBERDIYEVICH
1. MA’RUZA – 36 SOAT
2. AMALIY MASHG’ULOT – 36 SOAT
3. MUSTAQIL TA’LIM VA MUSTAQIL ISHLAR- 108
SOAT
4. KURS ISHI
5-ma’ruza: Marketing qarorlarini qabul qilish
va marketing axboroti
Reja:
1. Marketing qarorlarini qabul qilish jarayoni.
2. Qarorlarni ishlab chiqishda marketing bo’yicha
menejerlarning mas’uliyati.
3. Marketing qarorlarini qabul qilish uchun zarur
bo’ladigan marketing axborotlari.
Marketing qarorlarini qabul qilish jarayoni
Ma’lumki, marketing axboroti marketing
faoliyatida qaror qabul qilish uchun asos
hisoblanadi, shuningdek, qaror qabul qilgandan
keyin olingan natijalarni tahlil qilish uchun ham
keraqdir.
Ko’pgina
marketologlarning
ta’kidlashicha, axborot bilan bog’liq faoliyat
butun marketing faoliyati hajmining uchdan bir
qismidan tortib yarmigachasini tashkil qiladi.

Mamlakatda
iqtisodiyotning
rivojlanishi,
menejment tizimini takomillashtirish, axborotlarsiz
amalga oshirib bo’lmaydi. Axborotlar milliy
iqtisodiyotning
barcha
tarmoqlari,
sohalari,
bo’linmalari (ish joyidan tortib vazirliklargacha) va
ushbu korxona bilan o’xshash korxonalar va
tashkilotlar o’rtasida uzluksiz axborot almashishdan
iborot.
Bozor imkoniyatlarini yaxshiroq bilish va
marketing muammolarini yechish uchun har qanday
tashkilot, korxona yoki firmaga to’liq va haqqoniy
axborot zarur. Ular o’z xaridorlari, raqobatchilari,
vositachilarini sotish va baholar to’g’risidagi
ma’lumotlarga ega bo’lmay turib, har tomonlama
tahlil etish, rivojlantirish va nazorat qilishni amalga
oshira
olmaydilar.
Mashhur
amerikalik
marketologlardan biri shunday degan edi: "Biznes
menejmenti - bu uning kelajagini boshqarish,
kelajagini boshqarish - axborotga egalik qilishdir".
OTM SWOT tahlili:
S (Strength) - Kuchli tomonlari



150 ta xalqaro OTTlari bilan hamkorligi;
Universitet moddiy-texnik bazaning mustahkamligi;
Universitetning
o’z-o’zini
moliyalashtirishga
o’tganligi;
 Professor-o’qituvchilar
ilmiy salohiyatining yuqoriligi
 Bitiruvchilarning tezda ishga joylashishi hamda ular bo’yicha ish
beruvchilardan olingan ijobiy xulosalar;
 Yuqori
salohiyatli
sobiq
bitiruvchilarning
mavjudligi;
 Fan, ta’lim va ishlab chiqarish integrasiyasi doirasida innovasionkorporativ hamkorlikning keng yo’lga
qo’yilganligi.
O (Opportunity) - Imkoniyatlar
OTMlar bo’yicha xalqaro
Top-500 reytingiga kirish;
Kredit-modul tizimiga o’tish;
Ta’limda
innovasiyalardan
keng foydalanish;
Professor-o’qituvchilarni tajribasini xorijiy ilmiy markazlar va
OTMlarda doimiy oshirish evaziga O’zbekistondagi OTMlar
orasida o’z profili bo’yicha
eng ilg’or
ta’lim
muassasasiga aylanish;
 Yangi va dolzarb ta’lim yo’nalishlarini
tashkil etish.




W (weakness) - Zaif (kuchsiz) tomonlari








Dunyoning Top-1000 oliy ta’lim muassasalarida
ilmiy ish yoqlagan (ilmiy daraja olgan) professoro’qituvchilar sonining kamligi;
Xalqaro indeks bazalariga kiritilgan jurnallardagi
ilmiy maqolalalrning va ularga berilgan iqtiboslar
salmog’ining pastligi;
Fan dasturlarni tasdiqlashda markazlashgan
tizimning mavjudligi;
Akademik mustaqillikning zaifligi;
Professor-o’qituvchilar tarkibida chet tillarida dars
o’tish imkoniyatiga ega bo’lgan pedagoglar
salmog’ining pastligi.
T (Treat) - Xavflar
Iqtisodiyot yo’nalishida OTMlarning ko’payishi
natijasida, iqtisodiyot yo’nalishiga e’tiborning
susayishi;
Professor-o’qituvchilar shaxsiy o’quv yuklamasi
soatlarining ko’pligi (pirovardda pedagoglik
kasbiga qiziqishni so’ndiradi);
Talabalar uchun nomutaxassis fanlarning ko’pligi
(ularning ta’lim olishga bo’lgan qiziqishlarini
so’ndiradi).
М а к р о м у х и т
1-rasm. Oliy ta’lim muassasasining marketing muhiti
(Ai - siyosiy-xuquqiy omillar; A2 - iqtisodiy omillar; A3 - demografik omillar; A4 tabiiy-geografik omillar;
A5 - milliy omillar; Ab - ijtimoiy-madaniy omillar; A7 - ilmiy-texnik omillar; Bi xizmatlar iste’molchilari;
B2 - biznes hamkorlar; Bz - raqobatchilar; B4 - ta’limni boshqarish organlari; B5 ommaviy axborot vositalari; Bb - davlat nazorat organlari;
Bi - o’quv-uslubiy faoliyat; V2 - ilmiy-konsalting faoliyati; Vz - xo’jalik faoliyati; V4 iqtisodiy faoliyat; V5 - boshqaruv faoliyati; Vb - marketing faoliyati)
1-jadval
Vazn koeffisiyentlarini aniqlash
Tashqi strategik omillar
Ta’lim sohasida qonunchilikning o’zgarishi
Fan va ta’limni rivojlantirish uchun davlat byudjeti
miqdori
Ta’lim sohasining davlat tomonidan tartibga solinishi
Investision faollik
Bandlik dinamikasi
Axolining to’lovli talabi
Tashkilotning asosiy tashqi sarf-xarajatlari
Aholining ta’limga munosabati
Demografik o’zgarishlar
Oliy ta’lim muassasasi uchun ahamiyatga ega bo’lgan
texnologik o’zgarishlar
Ranglarning yig’indisi
Vazn koeffisiyentlari yig’indisi
Rang (omilning Vazn koeffisiyenti
muhimligi)
5
5/37 = 0,135
5
5/37 = 0,135
4
4/37 = 0,108
1
3
2
4
5
3
5
1/37 = 0,028
3/37 = 0,081
2/37 = 0,054
4/37 = 0,108
5/37 = 0,135
5/37 = 0,081
5/37 = 0,135
37
1,0
Muhit omillari ta’sirini nisbiy baholash
Tashqi strategik omillar
Imkoniyatlar
Aholining ta’limga munosabati
Oliy ta’lim muassasasi uchun ahamiyatga ega bo’lgan
texnologik o’zgarishlar
Investision faollik
Aholining to’lovga qodir talabi
Umumiy imkoniyatlar
Tahdidlar
Ta’lim sohasida konunchilikning o’zgarishi
Fan va ta’limni rivojlantirish uchun davlat byudjeti miqdori
Vazn
Baho
Nisbiy baho
0,135
0,135
5
4
0,675
0,54
0,028
0,054
3
0,084
0,162
1,461
0,135
0,135
5
5
0,675
0,675
Ta’lim soxasining davlat tomonidan tartibga
solinishi
Bandlik dinamikasi
Tashkilotning asosiy tashqi sarf-xarajatlari
Demografik o’zgarishlar
Umumiy taxdidlar
Umumiy baho
0,108
3
0,324
0,081
0,108
0,081
3
3
5
0,243
0,324
0,405
2,646
4,107
1,0
2-jadval
Raqobat kuchlarini nisbiy baholash
Raqobatbardoshlik omillari
Bozor ulushi (talabalar soni)
Oliy o’quv yurtining nufuzi
Narx/ta’lim sifati nisbati
Zamonaviy ta’lim texnologiyalaridan foydalanish
Hudud uchun yangi ixtisoslik va yo’nalishlar ochish
Xududda va undan tashqarida ilmiy-konsalting faoliyatni
rivojlantirish
Ochiq (masofaviy) ta’limni rivojlantirish
Professor-o’qituvchilar tarkibining o’rtacha yoshi
Professor-o’qituvchilar tarkibining malaka darajasi (ilmiy
unvoni bo’lgan o’qituvchilar ulushi)
Vaznlar yig’indisi
Umumiy nisbiy baho
Vazn
Oliy
o’quv
yurti
Asosiy raqobatchilar
A
B
C
3-jadval
SWOT-tahlil natijasi asosida tuzilgan yechimlar matrisasi
Ichki kuchli tomonlar (S)
S1. Narx/ta’lim sifati nisbati
S2. Ochiq (masofaviy) ta’limni rivojlantirish
S3. Hudud uchun yangi ixtisoslik va
yo’nalishlar ochish
S4. O’qituvchilarning o’rtacha yoshi va
malakasi
Imkoniyatlar (O)
1.
Axolining ta’limga munosabati
2. Oliy
ta’lim muassasasi uchun
ahamiyatga ega bo’lgan texnologik
o’zgarishlar
3. Ommaviy axborot vositalarining
ochikdagi
4. Biznes
hamkorlar bilan
barqaror munosabat
S1, S3, 02, 03... - Ta’lim xizmatlari
iste’molchilarini jalb etish bo’yicha faol
reklama yuritish SI, S2, 02, 03 - Innovasion
texnologiyalarni amalga oshiruvchi distansion
texnologiya
tarmoqlari
bo’g’inlarini
kengaytirish
Strategik yechimlar
Raqobat
strategiyasi
Rivojlanish
strategiyasi
Differensiasiya Konsentrasiyalashstrategiyasi gan o’sish innovasion ta’lim mahsulotni
mahsulotlarini
rivojlantirish
ishlab chqish
(ta’lim portali
imkoniyatlaridan
foydalanish)
Harakat strategiyasi
Raqobatchilarning
foydalanish:
1.
2.
3.
4.
5.
kuchsiz
tomonlaridan
Mahsulotlari sifati, xususiyatlari va tejamkorligi
bilan ajralib turmagan raqobatchilarning
iste’molchilarini jalb qilish.
Sifatli xizmat ko’rsatishni tashkil etish.
Savdo markasi kuchsiz bo’lgan raqobatchilarga
hujum uyushtirish.
Raqobatchilarning bozor ulushi kam bo’lgan
hududlarda faol harakat olib borish.
Raqiblar xohlamaydigan yoki xizmat ko’rsata
olmaydigan segmentlarda ish yuritish
LOGO
Thank You!