İNSAN ANATOMİSİ ve
FİZYOLOJİSİ
Dicle Aras
Organizmanın yapısal düzeni, fizyoloji ve anatomi ile ilgili
temel kavramlar
Organizmanın Yapısal Düzeni
3.9.2015
2
Fizyoloji
İnsan organizmasını oluşturan hücre, doku ve organların
işleyişini, ilişkilerini ve etkileşimlerini inceleyen bilim dalıdır.
Fizyolojik olayların amacı homeostasisi (iç denge) korumaktır.
Organizmadaki tüm olaylar birbiriyle dengeli ve düzenli bir
şekilde gerçekleşmelidir.
3.9.2015
3
Fizyoloji
Homeostasis; insan vücudunun, iç dengedeki
sağlayarak oluşturduğu kendini koruma eğilimidir.
sürekliliği
Bu durumu korumak için tasarlanmış mekanizma homeostatik
mekanizma olarak adlandırılır.
Homeostatik mekanizma stresi dengeleyemediği zaman hastalık
veya ölüm ortaya çıkabilir.
3.9.2015
4
Fizyoloji
Homeostatik mekanizma; geribildirim sistemi ile çalışır. İki tür
geribildirim sistemi vardır. Bunlar;
Pozitif geribildirim sistemi ve
Negatif geribildirim sistemidir.
3.9.2015
5
Fizyoloji
Negatif geribildirim; bu mekanizmanın görevi uygun olmayan
değişikliği önlemektir, böylece mevcut durum korunacaktır.
Bu, negatif geribildirim sistemdir, çünkü düzenleyicinin yanıtı
uyaranı geri çevirmektir.
Çoğu homeostatik mekanizma bu şekilde çalışır. Vücut ısısı,
kandaki şeker düzeyinin ayarı (glikoz) vb.
3.9.2015
6
Fizyoloji
3.9.2015
7
Fizyoloji
Pozitif geribildirim; sabit durumdan farklılaşmalar yaratan,
değişikliklerin şiddetini artıran bir dizi olayı başlatır.
Doğum eylemi süresince bu sistem işler. Bebeğin başı annenin rahim
ağzını zorlarken bir refleks hareketi rahmin kasılmasına yol açar. Kasılma
bebeğin başını tekrar rahim ağzına doğru zorlar. Bu bir diğer kasılma ile
sonuçlanır ve pozitif geribildirim bebek doğana kadar sürekli olarak
tekrarlanır.
3.9.2015
8
Fizyoloji
3.9.2015
9
Fizyoloji
 Egzersiz fizyolojisi; akut ve kronik egzersize maruz
kaldıklarında vücudumuzdaki yapılar ve onların
fonksiyonlarının nasıl etkilendiğinin incelendiği
çalışma alanı.
 Spor fizyolojisi; Egzersiz fizyolojisinde oluşan
konseptlerin sporcuların antrenmanlarında ve
sportif performansın artırılması amacıyla
uygulanmasıdır.
 Bu nedenle spor fizyolojisi egzersiz fizyolojisinden
türemiştir.
3.9.2015
10
Fizyoloji
Fiziksel aktivite; iskelet kaslarının kasılmasıyla dinlenik düzeyin
üzerinde enerji harcaması gerektiren aktivitelerdir.
Egzersiz; fiziksel uygunluğun bir ya da birkaç parametresini
korumak ve geliştirmek amacıyla yapılan planlı fiziksel
aktivitelerdir.
3.9.2015
11
Fizyoloji
Fiziksel uygunluk; kassal işi tatmin edici düzeyde yapabilmektir.
Günlük işleri canlı ve uyanık yapabilme, boş zamanları eğlenceli
aktivitelerle geçirecek enerjiye sahip olabilme ve gün içinde
beklenmeyen tehlikeleri karşılayabilecek yeterliliğe sahip
olabilme yeteneğidir.
3.9.2015
12
Fizyoloji
Fiziksel uygunluğun unsurları; sağlığa ilişkin unsurlar ve motor
uygunluk unsurları olarak iki grupta incelenir.
Sağlığa ilişkin unsurları;
kardiyovasküler uygunluk,
kassal uygunluk (kas kuvveti ve dayanıklılığı, esneklik),
vücut kompozisyonu ve biyokimyasal parametrelerdir.
3.9.2015
13
Fizyoloji
Motor uygunluk unsurları;
güç,
denge,
koordinasyon,
sürat,
çeviklik ve
reaksiyon zamanıdır.
Kalıtımın biyolojik temellerinden, moleküler biyolojiden canlıların
davranış özelliklerine kadar her şey fizyolojinin konusudur.
3.9.2015
14
Anatomi
Eski Yunanca bir terimdir.
Ana+tome (içinden+kesmek)
İnsan vücudunu oluşturan birimlerin normal şeklini, yapısını,
işlevlerini ve aralarındaki ilişkileri inceleyen bilim dalıdır.
Latince karşılığı disseksiyondur (dissection).
3.9.2015
15
Anatomi
Anatomi temelde mikroskobik ve makroskobik olarak ikiye
ayrılmıştır.
Anatominin bundan ayrı birçok alt grupları da vardır.
3.9.2015
16
Anatomi - Mikroskobik anatomi
İnsan yapısını mikroskop altında inceler.
Sitoloji (cytology) hücre bilim,
Histoloji (histologia) doku bilim,
iki alt dalıdır.
3.9.2015
17
Anatomi - Makroskobik anatomi
İnsan yapısının çıplak gözle görülebilen oluşumlarını inceler.
3.9.2015
18
Anatominin alt dalları
I. Gelişimsel anatomi
 İnsan vücudundaki oluşumların şekil, yapı ve fonksiyonlarını
zigottan başlayarak ölüme kadar inceler.
 Doğum öncesi, çocukluk, erişkinlik ve yaşlılık dönemi anatomisi
olarak dört başlık altında incelenir.
3.9.2015
19
Anatominin alt dalları
a. Embryologia – doğum öncesi dönem anatomisi
 Sperm ile oositin birleşerek oluşturdukları zigotu, onun
büyümesini ve gelişimini doğuma (partum) kadar inceler.
3.9.2015
20
Anatominin alt dalları
b. Çocukluk dönemi anatomisi
 Doğumdan puberte dönemine kadar süren gelişimi inceler.
c. Erişkin dönemi anatomisi
 Erişkin insan vücudunun yapısını inceler.
3.9.2015
21
Anatominin alt dalları
d. Geriatrik anatomi - yaşlılık dönemi anatomisi
 Yaşlı insanlarda görülen yapısal değişiklikleri inceler.
3.9.2015
22
Anatominin alt dalları
II. Yüzeyel anatomi
 İnsan vücudu üzerinde organları el ve gözle inceleyen anatomi
dalıdır.
 İnsan vücudu inspeksiyon (gözle m.), palpasyon (elle m.),
perküsyon (dinleyerek m.) ve öskültasyon (dinleyerek ms.)
yöntemleriyle muayene edilir.
3.9.2015
23
Anatominin alt dalları
III. Bölgesel anatomi (anatomia topographic, regionali)
 İnsan vücudunu bölgelere ayırır.
 Doku ve organları dıştan içe doğru inceler.
3.9.2015
24
Anatominin alt dalları
IV. Fonksiyonel anatomi
 İnsan vücudunda bulunan doku ve organların fonksiyonlarını inceler.
3.9.2015
25
Anatominin alt dalları
V. Sistematik anatomi (anatomia systematica)
 Organizmada aynı işi yapan doku ve organları ve bunların bir araya
gelerek oluşturdukları sistemleri inceler.
3.9.2015
26
Anatominin alt dalları
VI. Karşılaştırmalı anatomi (anatomia comperativa)
 Hayvan anatomisini karşılaştırmalı olarak inceler.
VII. Cerrahi anatomi (anatomia chirurgica)
 Anatominin cerrahi uygulamalarda nasıl kullanıldığını gösteren
alt anatomi dalıdır.
3.9.2015
27
Anatominin alt dalları
VIII.Klinik anatomi
 Tüm anatomi bilgilerinin klinikte, canlı üzerinde uygulanmasını
inceleler.
3.9.2015
28
Anatominin alt dalları
IX. Kesitsel anatomi (radyolojik anatomi)
 Hastalıkları tanılamada kullanılan bazı yöntemler vardır.
 Bunlar; radyoloji, bilgisayarlı tomografi (CT), nükleer manyetik
rezonans görüntüleme (NMRI), pozitron emisyon tomografisi
(PET), sintigrafi ve ultrasound’dur.
3.9.2015
29
Anatominin alt dalları
IX. Kesitsel anatomi (radyolojik anatomi)
 Bu yöntemler vücudu çeşitli açılardan milimetrik ince dilimlere
ayrılmasıyla elde edilen görüntülerin incelenmesini sağlar.
 Radyolojik anatomi bilgisi bu kesitlerin doğru anlamlandırılıp
yorumlanmasını sağlar.
3.9.2015
30
Anatominin alt dalları
X. Artistik anatomi
 Güzel sanatlarda ressam ve heykeltıraşlar tarafından kullanılır.
XI. Spor anatomisi
 Egzersiz ve spor eğitimi veren kurumlarda özellikle hareket
sistemini inceleyen bilimdir.
3.9.2015
31
Organizmanın Yapısal Düzeni
Evreni oluşturan her şey, element denilen maddelerden
meydana gelmiştir.
Bildiğimiz 92 tane element vardır.
Elementler ise atomlardan meydana gelmişlerdir.
Atom, bir kimyasal elementin karakteristik özelliğini taşıyan en
küçük parçasıdır.
3.9.2015
32
Organizmanın Yapısal Düzeni
Atom, proton (+), elektron (-) ve nötronlardan (0) oluşur.
Atomun kimyasal özellikleri proton ve nötron sayıları ile
belirlenir.
3.9.2015
33
İnsan Vücudunu Oluşturan Elementler
Oksijen
O
65
Hücre solunumu için gereklidir. Suyun bileşenidir.
Karbon
C
18
Organik moleküllerin ana maddesidir.
Hidrojen
H
10
Birçok organik bileşende bulunur. Suyun bileşenidir.
Nitrojen
N
3
Tüm protein ve nükleit asitlerin bileşenidir.
Kalsiyum
Ca
1.5
Fosfor
P
1
Potasyum
K
0.4
Hücrenin temel pozitif iyonudur. Sinir ve kas işlevlerinde rol oynar.
Sülfür
S
0.3
Çoğu proteinlerin bileşenidir.
Sodyum
Na
0.2
Doku sıvılarının temel pozitif iyonudur.
Magnezyum
Mg
0.1
Kan ve diğer vücut dokuları için gereklidir.
Klor
Cl
0.1
Doku sıvılarının temel negatif iyonudur.
Demir
Fe
0.-
Hemoglobin ve miyoglobin ve bazı enzimlerin bileşenidir.
I
0.-
Troid hormonunun bileşenidir.
İyot
3.9.2015
Kemik ve dişlerin yapısal bileşenidir. Kas kasılmasında ve kan
pıhtılaşmasında önemli rol oynar.
Nükleit asit bileşendir. Kemiğin yapı taşlarındandır. Enerji
transferinde önemlidir.
34
Organizmanın Yapısal Düzeni
Elektrik yüklü atoma iyon denir. İyonlar katyon (+) ve anyon (-)
olmak üzere iki gruptur.
Organizma yapısının hiyerarşik düzeni;
Atom
Molekül
Hücre
Doku
Organizma
3.9.2015
Makro molekül
Organ
Organel
Sistem
35
Organizmanın Yapısal Düzeni
3.9.2015
36
Organizmanın Yapısal Düzeni
Atomlar bazı fiziksel ve kimyasal kurallara göre molekülleri
oluştururlar.
Atom ve moleküller hücre içindeki tüm biyokimyasal olayların
gelişmesini sağlarlar.
İnsan vücudunda farklı tiplerde toplamda yaklaşık yüz trilyon
kadar hücre bulunur.
3.9.2015
37
Organizmanın Yapısal Düzeni
Belirli fonksiyonları yerine getirmek için uzmanlaşmış hücre
gruplarına doku denir.
Dokular organize olup birlikte çalışarak organları meydana
getirirler.
Belli dokular ve organlar da birlikte çalışarak sistemleri
oluştururlar.
3.9.2015
38
Organizmanın Yapısal Düzeni - Sistemler
Deri Sistemi
Boşaltım Sistemi
Hareket Sistemi
Üreme Sistemi
Solunum Sistemi
Endokrin Sistemi
Dolaşım Sistemi
Sinir Sistemi ve Duyu Organları
Sindirim Sistemi
3.9.2015
39
Organizmanın Yapısal Düzeni - Sistemler
Deri Sistemi
Vücudu dış etkenlerden korur.
Vücut ısısını dengelemeye yardım eder.
Periferden dokunma, ağrı, ısı ve basınç duyusunu alır.
3.9.2015
40
Organizmanın Yapısal Düzeni - Sistemler
Hareket Sistemi
Aktif ve pasif hareket sistemi olarak incelenir.
Kemikler, ligamentler, kıkırdak doku ve eklemler pasif bölümünü
oluşturur.
Kaslar, tendonlar, tendon kılıfları ve bursa gibi yapılar ise aktif
bölümünü oluşturur.
3.9.2015
41
Organizmanın Yapısal Düzeni - Sistemler
Solunum Sistemi
Hava yollarından ve akciğerlerden oluşur (ağız, burun, larinks,
trakea, bronşlar, bronşioller, alveoller).
Kana oksijen sağlar ve vücuttaki karbondioksitin dışarı atılmasını
sağlar.
3.9.2015
42
Organizmanın Yapısal Düzeni - Sistemler
Dolaşım Sistemi
Kalp ve kan damarlarından oluşmuştur (Lenfatik).
Damarlar besinleri ve oksijeni hücrelere iletirler ve atıkları
organizmadan dışarı taşırlar.
3.9.2015
43
Organizmanın Yapısal Düzeni - Sistemler
Sindirim Sistemi
Sindirim kanalı (ağız, farinks, mide, ince ve kalın bağırsaklar,
anüs) ve sindirim bezlerinden oluşur.
Besinlerin kan içinde emilebilmesi için yiyecekleri öğütür ve atık
maddeleri organizmadan dışarı taşır.
3.9.2015
44
Organizmanın Yapısal Düzeni - Sistemler
Boşaltım Sistemi
Vücudun elektrolit ve sıvı dengesini ayarlar.
Böbrekler zararlı maddeleri ve suyu kandan süzer, kanın
bileşimini ayarlar.
Üriner sistemin diğer bileşenleri aracılığıyla da idrarın dışarı
atılmasını sağlar.
3.9.2015
45
Organizmanın Yapısal Düzeni - Sistemler
Üreme Sistemi
Kadın ve erkek üreme sistemleri, iç ve dış genital organlardan
meydana gelmiştir.
Erkek üreme sistemi sperm üretir ve iletir.
Kadın üreme sistemi yumurta üretir ve döllenmiş yumurtanın
yerleşmesini ve gelişmesini sağlar.
3.9.2015
46
Organizmanın Yapısal Düzeni - Sistemler
Endokrin Sistemi
Hormon denilen kimyasal maddeleri salgılayan doku ve
bezlerden oluşur.
Tüm sistemlerle birlikte çalışır.
Metabolik aktiviteyi düzenler.
3.9.2015
47
Organizmanın Yapısal Düzeni - Sistemler
Sinir Sistemi ve Duyu Organları
Beyin, beyincik, omurilik, duyu organları ve sinirlerden meydana
gelir.
Vücuttaki tüm aktiviteleri düzenler.
Organizmanın bulunduğu
sisteminin başlıca görevidir.
3.9.2015
ortama
uyum
sağlaması
sinir
48
Organik ve İnorganik Bileşenler
Kimyasal bileşenler iki grupta toplanır.
1. Organik Bileşenler
2. İnorganik Bileşenler
3.9.2015
49
Organik Bileşenler
Karbon elementi içeren geniş, karmaşık moleküllü bileşenlerdir.
Organik bileşenler vücudun kimyasal
metabolizma için gerekli enerjiyi üretirler.
yapı
taşlarıdır
ve
Yaşam ve yaşamın devamı için gerekli olan kimyasal reaksiyonları
başlatır ve düzenlerler.
3.9.2015
50
Organik Bileşenler
Organik bileşikler dört ana grupta incelenirler. Bunlar;
1.
2.
3.
4.
Karbonhidrat
Lipit
Protein
Nükleit asit
3.9.2015
51
Organik Bileşenler
1. Karbonhidrat
 Karbon en çok karbon, hidrojen ve oksijen ile birleşir.
 Karbon, hidrojen ve oksijen içeren bileşiklere karbonhidrat
denir.
3.9.2015
52
Organik Bileşenler
1. Karbonhidrat
 Nişasta ve selüloz çok büyük ve karmaşık karbonhidrat
moleküllerdir.
 Basit şekerler de karbonhidrat molekülüdür ve vücut tarafından
yakıt molekülleri olarak ve enerji depolamak için kullanılırlar.
3.9.2015
53
Organik Bileşenler
2. Lipit
 Bunlar da karbon, hidrojen ve oksijen içeren hidrokarbon
türevidir. Bu elementlere fosfor ve azot da eklenebilir.
 Lipitler suda çözülmezler.
3.9.2015
54
Organik Bileşenler
2. Lipit
 Nötral yağlar lipitlerin bir grubudur.
 Yağlar; organizmada enerji depo maddesi olarak görev yaparlar.
3.9.2015
55
Organik Bileşenler
3. Protein
 Karbon, hidrojen, oksijen ve azot içerirler. Birçok protein kükürt
de içerebilir.
 Bu elementler proteinlerin yapı taşları olan amino asitlerin
birleşenleridir.
3.9.2015
56
Organik Bileşenler
3. Protein
 Proteinler enzim ve katalizör olarak kimyasal reaksiyonları
düzenlerler.
 Hücre fonksiyonunu büyük ölçüde belirleyen faktör hücredeki
protein miktarı ve çeşididir.
3.9.2015
57
Organik Bileşenler
4. Nükleit asit
 Kalıtım üniteleri olan genleri oluşturan materyallerdir. Nükleit
asitler genetik bilginin;




3.9.2015
Saklanması,
Çoğaltılması (replikasyonu),
Çeşitliliği (rekombinasyonu),
Aktarılması (transmisyonu) görevlerini üstlenirler.
58
Organik Bileşenler
4. Nükleit asit
 Nükleit asitler iki grupta incelenir. Bunlar;
 Deoksiribonükleit asit (DNA)
 Ribonükleit asit (RNA)
3.9.2015
59
İnorganik Bileşenler
Karbon elementi içermeyen küçük ve basit bileşenlerdir (su, tuz,
basit asit ve bazlar).
İnorganik maddelere;
Hücre zarından içeri ve dışarı madde taşınmasında,
Elektrolit-sıvı dengesinin kurulmasında ihtiyaç duyulur.
3.9.2015
60
Anatomik Pozisyon
Anatomi tanım bilimidir.
Vücudun bütününe ve yapıların birbirlerine olan pozisyonlarını
belirlemek için tek anlamlı terim ve tanımlar kullanılır.
Bu tanımların tamamı anatomik pozisyona göre yapılır.
3.9.2015
61
Anatomik Pozisyon
Ayakta dik duran, baş
dik, yüz karşıya dönük,
kollar iki yanda sarkık,
avuç içleri karşıya dönük
ve ayakların topuklardan
bitişik olduğu pozisyona
denir.
3.9.2015
62
Anatomik Düzlemler
1. Sagital düzlem (planum sagittale)
 Önden arkaya, yukarıdan aşağıya doğru olan düzlemdir.
 Vücudu sağ-sol parçalara böler.
3.9.2015
63
Anatomik Düzlemler
2. Frontal düzlem (planum frontale, koronal)
 Sağdan sola veya soldan sağa, yukarıdan aşağıya doğru olan
düzlemdir.
 Vücudu ön-arka parçalara ayırır.
3.9.2015
64
Anatomik Düzlemler
3. Transvers düzlem (planum transversum, horizontal)
 Yere paralel uzanan düzlemdir.
 Vücudu üst ve alt parçalara böler.
3.9.2015
65
Anatomik Düzlemler
3.9.2015
66
Anatomik Eksenler
1. Vertikal eksen (axis verticalis)
 Vücutta yukarıdan aşağıya ve yere dik olan eksendir.
3.9.2015
67
Anatomik Eksenler
2. Sagital eksen (axis sagittalis)
 Vücutta önden arkaya ve yere paralel olan eksendir.
3.9.2015
68
Anatomik Eksenler
3. Transvers eksen (axis transversalis)
 Vücutta sağdan sola veya soldan sağa ve yere paralel olan
eksendir.
3.9.2015
69
Anatomik Eksenler
3.9.2015
70
Anatomik Bölgeler
I. Kaput (caput, baş)
II. Kollum (collum, boyun)
III. Trunkus (truncus, gövde)
I.
II.
III.
IV.
3.9.2015
Toraks (thorax, göğüs kafesi)
Dorsum (dorsum, sırt)
Abdomen (abdomen, karın)
Pelvis (pelvis, leğen)
71
Anatomik Bölgeler
IV. Regio membri süperioris
I.
II.
III.
IV.
Omos (omuz)
Brachium (kol)
Antebrchium (önkol)
Manus (el)
V. Regio membri inferioris
I.
II.
III.
IV.
3.9.2015
Gluteus (kalça)
Femur (uyluk)
Crus (bacak)
Pedis (ayak)
72
Anatomik Bölgeler
3.9.2015
73
Anatomik Boşluklar
 İç organların yerleştiği boşluklara kavitas (cavitas) denir.
 İki ana vücut boşluğu vardır. Bunlar;
 Cavitas dorsalis (arka boşluk)
 Cavitas ventralis (ön boşluk)’dir.
3.9.2015
74
Anatomik Boşluklar – Cavitas dorsalis
 Birbiriyle bağlantılı iki boşluk halindedir.
 Kafatası içinde kalan kısmı cavitas cranii (kavitas krani, kafatası
boşluğu)’dir. Burada beyin bulunur.
 Omurgalar içinde kalan bölümü ise canalis vertebralis’dir
(kanalis vertebralis, omurga kanalı). Burada omurilik bulunur.
3.9.2015
75
Anatomik Boşluklar – Cavitas dorsalis
3.9.2015
76
Anatomik Boşluklar – Cavitas ventralis
 Gövdenin ön kısmında bulunur. Diyafragma ile
üst ve alt olarak ikiye ayrılmıştır.
 Üst boşluğa cavitas thoracis (kavitas torasis,
göğüs boşluğu) alt boşluğa ise cavitas
abdominalis (kavitas abdominalis, karın
boşluğu) denir.
 Karın boşluğunun altında da cavitas pelvis
(kavitas pelvis, leğen boşluğu) bulunur.
3.9.2015
77
Anatomik Boşluklar – Cavitas ventralis
3.9.2015
78
Anatomik Boşluklar – Cavitas ventralis
 Cavitas thoracis’de akciğerler, kalp, yemek
borusu, soluk borusu ve büyük damarlar,
 Cavitas abdominalis’de mide, ince ve kalın
bağırsaklar, karaciğer, safra kesesi, dalak,
pankreas, böbrekler, böbrek üstü bezleri ve aort
bulunur.
3.9.2015
79
Anatomik Boşluklar – Cavitas ventralis
 Cavitas pelvis’de ise idrar kesesi ve borusu, ince
bağırsak kıvrımları, rektum ile kadında uterus,
tüpler ve yumurtalıklar, erkekte sperm kanalı ve
prostat bezi bulunur.
3.9.2015
80
Yer ve Yön Bildiren Anatomik Terimler
Superior (üst,üstte)
Anterior (ön, önde)
Medial (orta hatta yakın)
Internal (hacmin
içindeki)
Dextra (sağ)
Superficial (yüzeyel)
Proximal (gövdeye yakın
üst uç)
3.9.2015
Inferior (alt, altta)
Posterior (arka, arkada
Lateral (orta hatta uzak)
External (hacmin
dışındaki)
Sinistra (sol)
Profundus (derin)
Distal (gövdeye uzak alt
uç)
81
Yer ve Yön Bildiren Anatomik Terimler
Medianus (tam ortadaki)
Intermedius (iki oluşum
arasındaki)
Visceralis (iç organlarla
ilgili)
Centralis (merkezdeki)
Periphericus (uzaktaki)
Peripheralis (çevresel)
Ventralis (karın tarafında)
3.9.2015
Dorsalis (sırta ait)
Thorocalis
(göğüs
kafesinde)
Abdominalis
(karın
içinde)
Margo (kenar)
Cranialis (başa ait, baş
tarafında)
Corpus (cisim)
Extremites (uç)
82
Yer ve Yön Bildiren Anatomik Terimler
Caudalis (ayak ucuna
yönelik, bir organın
altında)
Planta (ayak tabanı)
Palma (el ayası)
Collum (boyun)
Facies (yüz)
Truncus (gövde)
3.9.2015
Sagitalis (oksal, ok yönü)
Transversalis (enine)
Vertikalis (düşey)
Horizontalis (yatay)
Apix (tepe)
Apicalis (tepede)
Basis (taban)
Basalis (tabanda)
83
Yer ve Yön Bildiren Anatomik Terimler
Ipsilateralis (aynı tarafta)
Contralateralis (karşı
tarafta)
Longutudinalis (boyuna)
Nukleus (çekirdek)
Nukleolus (çekirdekçik)
Arteria (atardamar)
Vena (toplardamar)
Ligament (bağ)
3.9.2015
Articulatio (eklem)
Ductus (boru, kanal)
Vesicula (küçük kesecik)
Muskulus (kas)
Nervus (sinir)
Glandula (bez)
Ganglion (düğüm)
Regio (bölge)
Foramen (delik)
84
Yer ve Yön Bildiren Anatomik Terimler
3.9.2015
85
Hareket Bildiren Anatomik Terimler
Flexion (fleksiyon): Eklem açısının küçüldüğü bükme hareketi.
Hiperfleksiyon aşırı bükülme demektir.
Lateral fleksiyon yanlara bükülme anlamına gelir.
3.9.2015
86
Hareket Bildiren Anatomik Terimler
3.9.2015
87
Hareket Bildiren Anatomik Terimler
Plantar flexion: Ayak tabanına doğru yapılan bükme hareketidir.
Ayak ucu yukarı hareket eder.
Dorsi flexion: Ayağın sırtına doğru yapılan bükme hareketidir.
Ayak ucu aşağı hareket eder.
3.9.2015
88
Hareket Bildiren Anatomik Terimler
3.9.2015
89
Hareket Bildiren Anatomik Terimler
Extantion (ekstantiyon): Eklem açısının büyüdüğü germe
hareketi.
Hiperekstansiyon aşırı germe anlamına gelir.
Lateral ekstansiyon yanlara germe demektir.
3.9.2015
90
Hareket Bildiren Anatomik Terimler
3.9.2015
91
Hareket Bildiren Anatomik Terimler
Abduction (abduksiyon): Orta hattan uzaklaşma hareketidir.
Adduction (adduksiyon): Orta hatta yaklaşma hareketidir.
3.9.2015
92
Hareket Bildiren Anatomik Terimler
3.9.2015
93
Hareket Bildiren Anatomik Terimler
Rotation (rotasyon): Bir eklemin kendi ekseni etrafında yaptığı
dönme hareketidir.
Dönme hareketi mediale doğru oluyorsa buna iç rotasyon denir.
Dönme hareketi laterale doğru oluyorsa buna dış rotasyon denir.
3.9.2015
94
Hareket Bildiren Anatomik Terimler
Başı ve boynu sağa-sola çevirme hareketine sağa-sola rotasyon
denir.
Önkoldaki iç rotasyona pronation (pronasyon), dış rotasyona ise
supination (supinasyon) denir.
3.9.2015
95
Hareket Bildiren Anatomik Terimler
3.9.2015
96
Hareket Bildiren Anatomik Terimler
Circumduction (sirkumdiksiyon): Bir nokta etrafında yapılan
dairesel dönme hareketidir.
Opposition (oppozisyon): El baş parmağının diğer parmaklara
yaklaşma hareketidir.
Reposition (repozisyon): El baş parmağının diğer parmaklardan
uzaklaşma hareketidir.
3.9.2015
97
Hareket Bildiren Anatomik Terimler
3.9.2015
98
Hareket Bildiren Anatomik Terimler
Inversion (inversiyon): Ayağın ön kısmını aşağı ve içe döndüren,
küçük parmak tarafına yatma hareketidir. Ayak tabanı mediale
döner.
Eversion (eversiyon): Ayağın ön kısmını yukarı ve dışa döndüren,
baş parmak üzerine yatma hareketidir. Ayak tabanı laterale döner.
3.9.2015
99
Hareket Bildiren Anatomik Terimler
3.9.2015
100