Ziektes
Varken
Coccidiose
Coccidiën bij varkens (Isospora suis) zijn intracellulaire parasieten die ernstige diarree veroorzaken bij
biggen. Deze parasiet is overal aanwezig waar varkens gehouden worden en coccidiose is bij varkens
een belangrijke klinische aandoening.
Symptomen
De darmmucosa is erg beschadigd door de parasitaire vermenigvuldiging (de darmvlokken die het
absorptieoppervlak vergroten zijn vernietigd), daardoor kunnen water en voedingsstoffen niet
opgenomen worden waardoor er een ernstige diarree, een groeivertraging en vermagering ontstaat.
Diagnose
Als coccidiose wordt vermoedt, ga je proberen de aanwezigheid van I. suis aan te tonen. De
ziekteverschijnselen en een gebrek aan verbetering na behandeling met antibiotica is niet erg
specifiek voor deze parasiet, daarom moet de diagnose bevestigd worden door het opsporen van de
oöcysten in de mest (levende dieren) of door het onderzoeken van de ontwikkelingsstadia van de
parasiet in de darmmucosa (autopsie).
Behandeling
Er bestaat geen betrouwbare behandeling tegen coccidiose. Als er klinische verschijnselen optreden,
is de darmmucosa al beschadigd door de parasitaire vermenigvuldiging. Een curatieve behandeling is
van beperkte waarde voor de bestrijding van de verschijnselen en voor het verwachte economische
voordeel.
Preventie
De beste manier om coccidiose te bestrijden is om biggen preventief oraal met toltrazuril te
behandelen op een leeftijd van 3 à 5 dagen. De gebruikelijke dosis is 0,4 ml/kg lichaamsgewicht bij
een concentratie van 50 mg toltrazuril per ml.
https://www.zoetis.nl/aandoeningen/varkens/coccidiose-bij-varkens.aspx
Varkens dysenterie
Varken dysenterie is een ernstige ziekte die veroorzaakt wordt door de bacterie Brachyspira
hyodysenteriae. Het is een aandoening die uniek is voor varkens, maar deze bacterie kan ook bij
knaagdieren worden aangetroffen. De ziekte veroorzaakt mucohemorragische diarree en
ontstekingen die beperkt blijven tot het darmmilieu.
Symptomen
De Symptomen van Varkens dysenterie lijken veel op de symptomen van coccidiose. Verschillende
symptomen zijn: diarree (in dit geval met bloed), uitdroging, gewichtsverlies, apathie en ingevallen
oogkassen. https://myanimals.com/nl/gezondheid/veterinaire-zorg/ziektes-en-behandelingen/de10-meestvoorkomende-ziekten-bij-varkens/
Diagnose
Immunofluorescentietesten (IFT) worden gebruikt om Brachyspira te diagnosticeren. Een ongunstig
testresultaat van IFT wijst alleen op de aanwezigheid van leden van de Brachyspira-familie in de
ontlasting. Deze IFT maakt geen onderscheid tussen verschillende Brachyspira-soorten. Daarom kan
niet-pathogene Brachyspira ook leiden tot ongunstige resultaten.
https://varkensbedrijf.blogspot.com/2010/08/dysenterie.html
Behandeling
Zieke varkens worden gelijk van gezonde varkens weggehaald. Hetzelfde geldt voor mensen die in
contact zijn geweest met besmette dieren. Behandeling van dysenterie wordt uitgevoerd met behulp
van dergelijke medicijnen:
 Osarsol
 Tilaan
 Trichopol
 Nifulin
 Vetdipasphen
Preventieve maatregelen
Deze ziekte is makkelijker om te voorkomen dan te genezen. Om een dysenterie-epidemie op de
boerderij te voorkomen, moet je deze regels volgen:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Volg de sanitaire voorschriften
Maak de hokken elke 3 dagen schoon
Controleer de vochtigheid en temperatuur in de stal
Geef de varkens eens in de drie maanden als profylaxe osarsol- en tilan-preparaten
(behandeling omvat ook het gebruik van deze geneesmiddelen).
Ontsmet de veren eenmaal per maand met een oplossing van natrium- en
limoenbleekmiddel.
Kies voor diervoeding van hoge kwaliteit.
Zoogbiggen en jonge dieren worden gescheiden gehouden van volwassen varkens.
Nieuwe exemplaren binnen 2-3 weken moeten in quarantaine worden bewaard.
https://burea-uinsurance.com/nl/oorzaken-van-dysenterie-bij-varkens-enbehandelingsmethoden/
Zoönoses
Toxoplasmose
Toxoplasma gondii kan worden overgedragen van varken op de mens door onvoldoende gekookt
varkensvlees. Dit is van bijzonder belang voor zwangere vrouwen; een infectie tijdens de
zwangerschap kan leiden tot abortus. De onderzoekers toonden aan dat de parasiet aanwezig was in
24,2% van de zeugen en 9,7% van de vleesvarkens in Spanje. Bedrijven met een knaagdier probleem
of met veel katten, lopen een hoger risico op besmetting met de parasiet.
https://www.daphorst.nl/nl/advee-dierenartsen/varken/medischeinformatie/infecties/toxoplasmose/
Vlekziekte
Vlekziekte is een ziekte die veroorzaakt wordt door de bacterie
Erysipelothrix rhusiopathiae. Varkens zijn veelal acuut ziek, waarbij eerst
hoge koorts, eetlustdaling en braken op kunnen treden, later ontstaan
baksteenvormige vlekken op de huid. Daarna kunnen sepsis
(bloedvergiftiging), ademhalingsproblemen en diarree optreden. Afhankelijk
van de bacteriestam zullen de symptomen meer of minder heftig zijn. De
symptomen kunnen variëren van nauwelijks verschijnselen tot snelle dood
van het dier. Bij de juiste en tijdige behandeling met antibiotica kan een
varken volledig genezen.
https://www.levendehave.nl/dierenwikis/varkens/vlekziekte
Paard
Maagzweer
Een maagzweer is een pijnlijke beschadiging van de maagwand door een verstoorde maagzuurhuishouding of
wormeninfectie. https://www.pavo.nl/advies/paardenziektes-in-alle-soorten-en-maten/
Symptomen
De symptomen zijn vaak zeer uiteenlopend en ze kunnen ook op andere problemen duiden.
Symptomen kunnen zijn:
 verminderde eetlust en vermagering
 doffe vacht
 verminderde prestaties
 gapen
 lichte koliekverschijnselen
 tandenknarsen
 diarree.
Diagnose
Een diagnose kan worden gesteld door een maagscopie. Hierbij brengt de dierenarts een ‘bestuurbare’ slang
met camera (endoscoop) via de neus in de maag zodat de slokdarm, de binnenkant van de maag en het eerste
deel van de dunne darm kunnen worden geïnspecteerd. Het aantal maagzweren en de ernst ervan kunnen op
deze manier bekeken worden.
Behandeling
Behandeling van maagzweren bij paarden bestaat uit medicatie, dieetaanpassingen en stressbeheersing. Er zijn
verschillende soorten medicijnen:
• Het belangrijkste en beste medicijn is omeprazole. Dit zorgt ervoor dat de aanmaak van maagzuur
geremd wordt, waardoor de maag minder zuur wordt. Dit geneesmiddel wordt eenmaal per dag via de
mond gegeven.
• Sucralfaat vormt een laag op de maagzweer en beschermt het tegen zuren. Dit middel werkt
voornamelijk op het glandulaire (klierrijke) deel van de maag.
• Voedingssupplementen die het maagslijmvlies beschermen (bijvoorbeeld pectine-lecithinecomplex)
kunnen worden gebruikt als aanvulling op medicamenteuze therapie.
Preventieve maatregelen
Een maagzweer kan op verschillende manieren voorkomen worden:
 Zorg dat het paard een ruime hoeveelheid ruwvoer te eten heeft, het liefst de hele dag door
(weidegang is ideaal), maar in ieder geval minimaal drie porties per dag.
 Geef meerdere keren per dag kleine hoeveelheden krachtvoer (vier of vijf keer per dag is echt niet te
gek). Het beste is zo weinig mogelijk krachtvoer te voeren, in ieder geval per keer niet meer dan 2 kg.
 Zorg dat je paard de hele dag toegang heeft tot water, ook in de paddock. Geen water kunnen drinken
gedurende de dag verhoogt de kans op maagzweren.
 Zorg dat het paard tijdens langdurige transporten voldoende ruwvoer kan eten.
 Laat een paard maximaal een paar uur zonder eten. In een lege maag kunnen namelijk erg snel zweren
ontstaan. Ook tijdens een langdurige training of buitenrit is het belangrijk dat het paard niet te lang
zonder eten blijft.
 Stressmanagement; zorg voor zo min mogelijk stress voor het paard.
 Aangepaste arbeid; het is verstandig om de hoeveelheid arbeid en de moeilijkheidsgraad ervan terug
te schroeven op het moment dat je paard maagzweren heeft. Dit kan namelijk een grote stressfactor
zijn.
https://www.paardenarts.nl/kennisbank/maagzweren-bij-paarden/
Hoefbevangenheid
Hoefbevangenheid is een ontsteking tussen de hoefwand en het hoefbeen en ontstaat meestal door een
stofwisselingsstoornis. Hoefbevangenheid wordt ook wel Laminitis genoemd. Dit woord verwijst naar de lamellen waarmee
het hoefbeen aan de hoefschoen bevestigd is. Deze plek kan door verschillende oorzaken ontstoken raken.
Symptomen
De eerste symptomen die kunnen duiden op hoefbevangenheid zijn:




Stijfjes en stram bewegen.
Warme hoeven en soms een verdikte en pijnlijke kroonrand.
Duidelijk voelbare digitale pols (je voelt de bloedvaten in de ondervoet duidelijk kloppen).
De punt van de straal van de hoef is gevoelig.
Duidelijkere symptomen die kunnen duiden op hoefbevangenheid zijn:







Het paard zal zijn voeten om de beurt willen ontlasten en belast ze dus ook om en om.
Het paard loopt kreupel, soms wil het zelfs geen stap meer verzetten.
Bij heftige pijn zal het paard beide voorbenen zo neerzetten dat ze het minst belast worden. Dit doen ze door hun
achterbenen ver onder het lichaam te plaatsen en de voorbenen meer naar voren.
Wenden gaat moeizaam.
Koorts, zweten en verhoogde hartslag (bij acute hoefbevangenheid) wegens pijn.
In ernstige gevallen ligt het paard veel en kan het soms niet meer staan.
Het paard is rusteloos en voelt zich zichtbaar niet lekker.
Diagnose
Bij verdenking op hoefbevangenheid zal de dierenarts direct moeten worden ingeschakeld. Deze zal allereerst enkele
klinische testjes uitvoeren om te bepalen waar het paard precies pijn heeft.
Behandeling
Medicijnen worden voorgeschreven (indien nodig) om de pijn te verlichten en de ontsteking te remmen. De dierenarts zal
tevens de oorzaak willen opsporen om zo verergering te voorkomen, hiervoor is vaak bloedonderzoek noodzakelijk.
Daarnaast is een goed voederadvies erg belangrijk. Hoefbevangen paarden moeten sober gevoerd worden en omdat zelfs
de suikers uit een klein beetje gras al schadelijk kunnen zijn, mogen zij niet op de wei. Een goede hoefsmid is ook nodig
voor het genezingsproces.
Preventieve maatregelen
Het volgende kun je doen om hoefbevangenheid te voorkomen:
 Zorg voor een voedingsplan dat past bij je paard. Je kunt hiervoor advies vragen bij je dierenarts of een
deskundige op dit gebied.
 Zorg er bij weidegang (vooral in het voorjaar) voor dat je paard niet teveel, te krachtige en te suikerrijke voeding
uit het gras haalt. Ook hiervoor kun je advies krijgen bij je dierenarts of een deskundige.
 Heb je een merrie die een veulentje krijgt en binnen vier uur na de geboorte is de nageboorte nog steeds niet van
de merrie af, bel dan direct de dierenarts.
 Voorkom plotselinge veranderingen in het voedingsrantsoen.
 Pas het rantsoen aan op de behoefte van het paard.
 Wees voorzichtig met suikerrijk voedsel.
https://www.paardenarts.nl/kennisbank/hoefbevangenheid-bij-paarden/
Zoönoses
Clostridium difficile
Clostridium difficile is bij 31 % van de onderzochte paarden aangetroffen. Nader onderzoek moet nog
uitwijzen hoe nauw de bacterie bij paarden verwant is aan de bacterie die mensen ziek kan maken.
Rhodococcus equi is de meest voorkomende bacterie bij veulens. Fecesmonsters van gezonde
veulens bleken in 40 procent van de gevallen besmet. De in het onderzoek gekweekte Rhodococcus
equi stammen zijn gevoelig voor de antibiotica die bij de behandeling van veulens met rhodococcose
worden ingezet.
Rhodococcus equi
Een infectie met de Rhodococcus equi-bacterie komt voor bij zeer jonge veulens. De ziekte
veroorzaakt een verhoogde ademfrequentie, de dieren halen moeilijk adem, hoesten en rochelen en
er komt pus uiut hun neus. Ze hebben koorts, vergrote keel lymfeknopen. In eerste instantie heeft
het veulen een bronchitis. In een later stadium vormen zich abcessen in de longen.
https://www.levendehave.nl/nieuws/twee-zoonosen-komen-relatief-vaak-voor-bij-paarden
Rund
Salmonellose
Salmonellose komt wereldwijd voor en er zijn honderden verschillende types bekend. Salmonellose is
een via mest overdraagbare ziekte. Rundersalmonellose is een bacteriële aandoening, die runderen
van alle leeftijdsgroepen kan aantasten. Bij kalveren worden de hoogste verliezen
gezien. Rundersalmonellose wordt vooral veroorzaakt door S. Typhimurium, S. Dublin en S.
Enteritidis. Salmonellose verloopt hoofdzakelijk als een maagdarmaandoening (abomasoenteritis).
Symptomen diagnose, behandeling en preventie
Bij de acuut septicemische vorm, die binnen enkele dagen dodelijk kan zijn, worden meestal enkele,
soms meerdere runderen na elkaar ziek met koorts en darmontsteking, die gekenmerkt is door een
gele, stinkende, vaak bloederige diarree. Het ziektebeeld van salmonellose is niet eenduidig. De
diagnose kan bevestigd worden door mest- of bloedonderzoek. In de mest worden de bacteriën
aangetoond en in het bloed de afweerstoffen tegen de bacterie. Bij behandeling moet grote nadruk
op hygiëne liggen, zoals het gebruik van wegwerphandschoenen, speciale kleding, desinfectie en
eenmalig gebruik van injectienaalden- en spuiten. Daarmee kan verdere besmetting van dieren op
het bedrijf worden voorkomen, maar ook de besmetting van mensen.
Luchtwegaandoeningen
Het belang van luchtwegaandoeningen neemt toe. Bij het rund kan dit „Bovine Respiratory Disease“
complex verschillende infectieuze oorzaken hebben. Virussen zoals BHV1, BRSV, PI3 en BVD spelen
vaak een primaire rol. Maar ook bacteriën (bvb. Pasteurella, Mannheimia, Haemophilus)
en Mycoplasma infecties leiden tot erge luchtwegproblemen bij rundvee. De acute
luchtwegproblemen maar ook de gevolgschade voor het kalf (b.v.b. groeiachterstand,
melkproductiedaling) leiden wereldwijd tot grote verliezen. Vooral bij jongvee is de ziekte ernstiger
en liggen de mate van ziekte en sterfte hoger.
Symptomen
De belangrijkste symptomen zijn koorts, sloomheid, geen of gebrek aan eetlust, lusteloosheid, snelle
of oppervlakkige ademhaling, zachte hoest. In de vroege stadia van BRD zijn de longen en
luchtwegen meestal pijnlijk, dus zal het dier de luchtwegen trachten te reinigen door een zachte,
voorzichtige hoest.
Diagnose
Als koeien hard en duidelijk hoesten wijst op meer chronische, gevorderde gevallen waarbij
behandeling moeilijk is. Er volgt doorgaans een longontsteking (pneumonie), die gekenmerkt is door
verstoring van het longweefsel. Er kan een blokkade van de luchtwegen optreden, maar ook
versnelde ademhaling, emfyseem en zelfs plotse sterfte.
Behandeling
De behandeling moet altijd gericht zijn op de ziekte en de symptomen (antibiotica, antiparasitaire
middelen, niet-steroïdale ontstekingsremmers, bronchodilatatoren, mucolytica,
rehydratievloeistoffen).
Preventieve maatregelen
Om luchtwegenaandoeningen te voorkomen is een goede huisvesting, het verminderen van stress en
vaccineren tegen de ziekteverwekkende virussen belangrijk.
https://www.dapbergendal.net/ziekten-bij-rundvee
Zoönoses
Ringworm
Ringschurft, ook wel ringworm genoemd (officiële naam: trichofytie), is een schimmelinfectie van de
huid die veel voorkomt bij kalveren en jong rundvee (jonger dan twee jaar).
Rundertuberculose
Bovine tuberculose (tbc) of rundertuberculose is een besmettelijke rundveeziekte. In 1999 kreeg
Nederland de officiële rundertuberculosevrije status. Deze status wordt bewaakt door runderen in
Nederland bij het slachten te screenen op rundertuberculose. Rundertuberculose is een zoönose,
maar de kans dat mensen besmet worden door contact met geïnfecteerde runderen is
beperkt. Besmetting kan optreden bij de ‘open’ vorm van tbc en dan met name door omgaan met
vee of het drinken van rauwe melk van geïnfecteerde dieren.
Kip
Vogelgriep
Vogelgriep, ook wel aviaire influenza of vogelpest genoemd, wordt veroorzaakt door griepvirussen.
Vogelgriep is zeer besmettelijk voor pluimvee (kippen, eenden en kalkoenen) en wilde watervogels.
Wereldwijd komen er verschillende vogelgriepvirussen voor.
Symptomen
De eerste symptomen zijn:


algehele duidelijke sloomheid
de dieren maken geen geluid meer
Vervolgens krijgen de dieren symptomen zoals:
 ademhalingsproblemen
 diarree
 oogontstekingen
 plotselinge sterfte
https://www.rivm.nl/aviare-influenza
Diagnose
Het Central Veterinary Institute (CVI) is het aangewezen instituut waar de diagnostiek van de ziekte
aviaire influenza of klassieke vogelpest wordt uitgevoerd. Het CVI doet laboratoriumtesten om te
zien of het virus aanwezig is en voert diagnostiek uit op monsters van pluimvee van bedrijven waar
een verdenking is. Ook onderzoekt het CVI wilde (water)vogels.
https://www.veehouderenveearts.nl/dierziekten/vogelgriep/
Behandeling
Tijdens mogelijke uitbraken en epidemieën is het aannemelijk dat er in de EU ‘ophokplicht’ wordt
ingesteld. Dit betekent dat besmette dieren apart moeten worden gehouden om de verspreiding van
het virus zo veel mogelijk te beperken en een uitbraak te voorkomen. Dit komt voornamelijk omdat
het een virus dat ook mensen kan besmetten betreft. Daarom moet contact met besmette dieren
zoveel mogelijk worden beperkt en dient er een goede hygiëne te zijn. Ook kunnen besmette kippen
wilde vogels besmetten als ze buiten rondscharrelen. Dit kan een bedreiging vormen voor wilde
vogelpopulaties, maar ook voor andere kippenbedrijven. De wilde vogels kunnen zich verplaatsen
naar een gezond kippenbedrijf en hier de gezonde kippen besmetten met het virus.
https://www.kippenziekten.nl/klassieke-vogepest-kippen/
Preventieve maatregelen
In zeldzame gevallen kunnen vogelgriepvirussen overgaan van dier naar mens. Als een
vogelgriepvirus leidt tot ernstige ziekteverschijnselen bij dieren, krijgen mensen die nauw contact
hebben met besmette dieren, zoals ruimers, virusremmers aangeboden. Deze medicijnen verkleinen
de kans dat mensen vogelgriep krijgen. Er bestaat geen specifiek vaccin voor mensen tegen
vogelgriep. https://www.rivm.nl/aviare-influenza
Snotziekte
Snotziekte bij kippen is een chronische ademhalingsziekte bij kippen en heet eigenlijk Chronic
Respiraroty Disease, of kortweg CRD. Snot bij kippen wordt door een bacterie veroorzaakt. Deze
bacterie kan voor ontstekingen zorgen in de neusholtes, de oogholtes, de luchtpijp, de longen, de
oogvliezen en de luchtzakken van kippen. De mogelijkheid bestaat dat er zwellingen ontstaan.
Symptomen
Wanneer kippen veel kuchen en snotteren en rochelen is de kans groot dat er sprake is van
snotziekte. Ook wanneer ze waterige ogen hebben en vaak stilzitten, kan het zijn dat ze besmet zijn.
De kippen zelf hebben dan ook moeite met ademhalen. Wanneer een van de kippen erg vermagert
of een lagere eiproductie heeft, is de kans groot dat deze besmet is.
https://www.kippenziekten.nl/snot-bij-kippen/
Diagnose
Doordat ze zich 'verschuilen' in de ademhalingsorganen is het aantonen van de kiemen vaak lastig en
kost het relatief veel tijd en geld. Voor het stellen van de diagnose wordt dan ook over het algemeen
geen gebruik gemaakt van bacteriologisch onderzoek, maar van serologisch onderzoek: het aantonen
van specifieke afweerstoffen in het bloed van besmette dieren. Dit is een makkelijke, snelle en
goedkope methode. Ongeveer drie weken na de besmetting zijn voldoende afweerstoffen in het
bloed aanwezig om M.g., M.s. of M.m. aan te tonen.
https://www.gddiergezondheid.nl/nl/Diergezondheid/Dierziekten/EditorPage.aspx?da=core&id=%7B
AD6E20C7-F5F2-43D7-BE96-0B1A5BAAF7FA%7D&ed&vs=1&la=nl&fld=%7BCD906EFE-D280-429AA1FF25923A8E4A53%7D&so&di=0&hdl=H835503546&us=sitecore%5Cinternetredactie&mo&pe=1#Diagn
ose
Behandeling
Bij dierenspeciaalzaken of online dierenwinkels zijn medicijnen te koop die werken tegen snot bij
kippen. Orinpar van Koudijs is een effectief medicijn tegen snot. Dit is een homeopathisch
geneesmiddel en is effectief en gemakkelijk toe te voegen aan het drinkwater van de kippen.
Daarnaast is dit middel veilig voor gebruik en heeft het weinig tot geen bijwerkingen.
In ernstige gevallen kan altijd de dierenarts worden geraadpleegd. Bij de dierenarts kan er een
antibioticakuur worden gevraagd om de snotziekte te bestrijden. Ook kan de dierenarts assisteren bij
het gedwongen voeren van de kippen, dit omdat kippen met snot minder eten, doordat ze minder
goed zien en ruiken.
Preventieve maatregelen
Snot bij kippen is een zeer besmettelijke kippenziekte. Contact met besmette kippen moet dan ook
vermeden worden. Goede voeding is erg belangrijk, want een goede weerstand van de kippen zorgt
ervoor dat deze minder snel zullen worden besmet. Ook is natuurlijk een aangename en gezonde
omgeving erg van belang. Zorg er daarom voor dat het hok schoon en droog is. Eventueel kan de
weerstand van kippen versterkt met diverse geschikte aanvullende diervoerders.
https://www.kippenziekten.nl/snot-bij-kippen/
Zoönoses
Salmonella
Salmonella is een bacterie die zich nestelt in de darmen van pluimvee. Deze bacterie kan
voedselvergiftiging bij mensen leiden tot, bijvoorbeeld als kip of eieren onvoldoende verhit worden.
Daarom is het belangrijk om de ziekte bij pluimvee te bestrijden. Pluimvee wordt niet ziek bij een
besmetting. Legpluimveehouders moeten regelmatig monsters nemen om salmonellabesmettingen
in de gaten te houden.
Vogelpest
Vogelgriep (avaire influenza) is gevaarlijk voor kippen. Deze ziekte komt binnen door trekvogels of
door import van pluimveevlees.
Huisvesting rund
Weide
Er geldt dat drie koeien een hectare weiland nodig hebben. De meeste hobbykoeien lopen in de
zomer en vaak ook in de winter buiten. regelmatig omweiden is goed om worminfecties tegen te
gaan. Het geeft bovendien het weiland de kans te herstellen. Besmetting met leverbot kan worden
voorkomen door het grasland droog te houden en te zorgen voor een goede afwatering. In de wei
hebben koeien beschutting nodig, vooral tegen de zon. Voor hobbymatig gehouden runderen is
afwisseling tussen 'gewoon' grasland en kruidenrijk grasland aan te bevelen.
Het voordeel van de weide is dat de koe zich prettiger voelt en minder kans heeft op
uierontstekingen, klauwontstekingen, pootgebreken en is vruchtbaarder (die komt doordat de
hygiëne en de bodem in de wei beter is dan in de stal)
Het nadeel van de weide is dat koeien buiten laten lopen arbeidsintensief is (het kan veel tijd kosten
de dieren dagelijks van en naar de wei te brengen) en sommige boeren hebben niet voldoende grond
rond de stallen om de dieren te laten grazen. https://dier-en-natuur.infonu.nl/dieren/34053-koeienin-de-wei.html
Potstal
De potstal is een oud staltype, dat nog wel eens voorkomt bij
biologische melkveehouders vanwege de waardevolle mest die
met dit systeem ontstaat. In de potstal lopen en liggen de
koeien door elkaar heen. De koeien staan op stro en laten
daarin hun mest vallen. Op de laag van stro en mest wordt
regelmatig nieuw stro gelegd. In de periode dat de koeien op
stal staan is dat dagelijks 8 tot 10 kilo stro per koe. Zo blijven
de koeien schoon en hebben ze steeds een warm en
comfortabel ligbed. De bodem van stro en mest wordt in de
loop van het stalseizoen steeds hoger. De pot kan tot wel 1,5
meter diep zijn. Eén of twee keer per jaar wordt de potstal uitgemest en wordt de mest over het land
uitgereden.
Een voordeel van dit type stal is dat de koeien niet uitglijden op een gladde stalvloer en dat ze
genoeg ruimte hebben voor sociaal gedrag. Het nadeel is dat de potstal meer werk met zich mee
brengt voor de boer. Hij moet, als de koeien in het voorjaar naar buiten gaan, een dikke laag mest
opruimen.
Grupstal
In een grupstal hebben koeien nauwelijks beweging. In een
grupstal staan de koeien vastgebonden naast elkaar, kop aan kop
en kont aan kont. Achter hen door loopt een zogeheten ‘grup’, een
mestgoot waar de mest en urine van de koeien in wordt
opgevangen. Vanuit de grup wordt de mest afgevoerd, of de mest
en urine komen via de grup direct in een mestkelder onder de vloer
terecht.
Het voordeel is dat je geen mest hoeft op te ruimen en doordat de
koeien in de winter aangebonden staan, zijn ze heel mak. Er is echt
rust in de groep. https://www.nieuweoogst.nl/nieuws/2019/07/15/de-grupstal-is-een-bewustekeuze
Het nadeel is dat de koeien geen bewegingsruimte hebben. Ze kunnen zich bijvoorbeeld niet
omdraaien.
Verzamel informatie over de meldingsplichtige ziektes en I&Rrondom jullie dieren. Denk hierbij aan
de volgende punten:
Wat is een meldingsplichtige ziekte?
Als een dierenarts vermoedt dat er een dierziekte op uw bedrijf bevindt. Dan schakelt de dierenarts
de NVWA in die samen met de dierenarts monsters neemt die direct naar het laboratorium worden
gestuurd. Voor de meeste ziekten is de uitslag van het laboratoriumonderzoek binnen 1 dag bekend.
Als uit het onderzoek blijkt dat het geen besmettelijke dierziekte is, hoeft uw bedrijf niet langer dan 1
dag geblokkeerd te zijn. https://www.nvwa.nl/onderwerpen/dierziekten/melden-dierziekte
Meldingsplichtige ziektes
Varken
1. Afrikaanse varkenspestb `34s
2. Blaasjesziekte (Swine Vesicular Disease (SVD))
3. Campylobacteriose
https://www.gddiergezondheid.nl/dierziekten
Paard
1. Kwade droes
2. Afrikaanse paardenpest
3. Miltvuur
file:///C:/Users/eline/Downloads/file_2.148512_001.pdf
Rund
1. Bluetongue
2. Miltvuur
3. Tuberculose
https://www.gddiergezondheid.nl/dierziekten
Kip
1. Surra
2. Ebola
3. Vogelgriep
https://eur-lex.europa.eu/legal-content/NL/TXT/?uri=CELEX%3A32018R1882&qid=1637070263058
Welke I&R methoden zijn er per dier en welke gegevens zijn hierbij van belang
Koeien, varkens, paarden, geiten, schapen en ander groot vee wordt individueel gemerkt 
oormerk, chip, etc.
Kippen en ander pluimvee wordt op koppelniveau gemerkt (koppel = groep dieren die in 1 eenheid
worden gehuisvest) +- 250
Varkens
Varkens krijgen in hun oor een oormerk. Alle varkens in Nederland moeten
een oormerk hebben. Een oormerk moet in een week na het spenen of
uiterlijk 3 maanden na de geboorte in gebracht worden. Met het oormerk
kunnen ze de herkomst van de dieren vaststellen. Ook kunnen ze alles
over het varken in het oormerk zetten via de oormerk reader.
Paard
Paarden worden gechipt. Het chipnummer wordt geregistreerd in het paspoort. Ieder paard moet
een paspoort hebben, want de dierenarts zou daar altijd naar vragen. In het paspoort moet staan:
• Naam, geboortedatum, fokker etc.
• Signalement
• Inentingen
• Medische behandelingen
• Registratienummer
- nummer waaronder het dier geregistreerd is bij het uitgevende stamboek (ook
bekend als stamboeknummer of levensnummer)
• Transpondernummer
- Chipnummer
• Afstamming
- De stamboom van het dier (indien de ouders bekend zijn)
Rund
Alle runderen in Nederland moeten 2 goedgekeurde identificatiemiddelen in hebben.
Er zijn 4 soorten identificatiemiddelen. Hiervan is er nu één goedgekeurd en beschikbaar:
 niet-elektronisch geel merk
 elektronisch groen merk (nog niet beschikbaar)
 bolustransponder (nog niet beschikbaar)
 injecteerbare transponder (nog niet beschikbaar)
Het oormerk kan je met een oormerk reader lezen en via de oormerk reader kan je ook informatie
van de koe opzetten. https://www.rvo.nl/onderwerpen/agrarisch-ondernemen/dierenhouden/identificatie-en-registratie-dieren/runderen-merken
Kip
Kippen worden geringd zodat je de dieren kan identificeren en registeren. Kippen lijken vaak veel op
elkaar en zijn moeilijk uit elkaar te houden. Op een ring staat de geschikte ringmaat, het land van
herkomst, de vereniging, een persoonlijk kweeknummer en volgnummer (specifiek nummer voor de
vogel).
http://www.toncomputerjunkie.nl/dieren/soorten/legkip.htm
https://www.animalrights.nl/de-%E2%80%98verrijkte-kooi%E2%80%99-voor-legkippen-verboden