Αμαδημξρίεσρη ρςξ Civilitas.GR © 2007 *
Πξύ, Πόςε και Γιαςί αμαπςύρρεςαι η Kξιμωμία ςωμ Πξλιςώμ
Kξιμχμία ςχμ Πξλιςόμ. Έμα ζήςημα πξσ «παίζει» πξλϋ και απϊ πξλλξϋπ. Έμα θέμα πξσ
έυει πσοξδξςήρει έμςξμεπ ρσζηςήρειπ μεςανϋ επιρςημϊμχμ, απξςελεί ςημ ρϋγυοξμη
πιμελιά ρςξμ πξλιςικϊ λϊγξ, ποξβάλλεςαι ϊλξ και πεοιρρϊςεοξ απϊ ςα μέρα
εμημέοχρηπ και τσρικά ατξοά ϊλξσπ ςξσ πξλίςεπ.
Γιαςί στίρςαμςαι ξι ξογαμόρειπ και ξι τξοείπ ςηπ Κξιμχμίαπ ςχμ Πξλιςόμ; Πξιεπ
αμάγκεπ καλϋπςξσμ; Γιαςί και πϊςε ξι πξλίςεπ ρσμμεςέυξσμ; Πξϋ και κάςχ απϊ πξιεπ
ρσμθήκεπ αμαπςϋρρξμςαι, απξδσμαμόμξμςαι ή είμαι αμϋπαοκςξι;
Tι ερςί «Kξιμωμία Πξλιςώμ»;
Ποιμ αματεοθξϋμε ρε απαμςήρειπ ςχμ παοαπάμχ εοχςημάςχμ, θα ποέπει μα δξθξϋμ
κάπξιεπ διεσκοιμήρειπ. O ϊοξπ «Κξιμχμία ςχμ Πξλιςόμ» δεμ έυει έμαμ κξιμά απξδεκςϊ
ξοιρμϊ. Aπξςελεί μία απϊ ςιπ πλέξμ αμτιλεγϊμεμεπ έμμξιεπ ρςιπ ρσζηςήρειπ πξσ
διενάγξμςαι ρε εθμικϊ και διεθμέπ επίπεδξ. Oτείλει λξιπϊμ καμείπ μα δηλόμει ςξμ
ξοιρμϊ πξσ σιξθεςεί όρςε μα ποξρδιξοίρει ςξ πλαίριξ ςξσ ϊπξιξσ θεχοηςικξϋ ή
εμπειοικξϋ εγυειοήμαςξπ.
Τξ ποϊβλημα δεμ είμαι ϊςι δεμ έυξσμε «παοάδειγμα» για ςημ ξοιξθέςηρη ςηπ Κξιμχμίαπ
ςχμ Πξλιςόμ, αλλά ϊςι ςα «παοαδείγμαςα» είμαι πάοα πξλλά(1). Σκξπϊπ ςηπ
σπξγοάτξσραπ δεμ είμαι μα παοξσριάρει ςημ ιρςξοική διάρςαρη ςξσ ϊοξσ, ξϋςε μα
αματεοθεί ρςιπ εμδιατέοξσρεπ ρσζηςήρειπ πξσ διενάγξμςαι ρςα πλαίρια ςχμ
κξιμχμικόμ επιρςημόμ για ςξμ πλέξμ δϊκιμξ ξοιρμϊ. Παοϊλα ασςά, δεμ σπξκϋπςει ρςξμ
πειοαρμϊ ςηπ επιγοαμμαςικήπ (ελπίζει) θεχοηςικήπ ξοιξθέςηρηπ.
Απαμςήρειπ ρςα εοχςήμαςα Πξσ, Πϊςε και Γιαςί μπξοξϋμ μα διαςσπχθξϋμ ρε μακοξκξιμχμιξλξγικϊ επίπεδξ (με μξμάδα αμάλσρηπ κοάςη- κξιμχμίεπ- πεοιξυέπ). Γι ασςϊ ξ
ξοιρμϊπ εογαρίαπ είμαι ξ ακϊλξσθξπ:
«Κξιμχμία ςχμ Πξλιςόμ είμαι η ρταίοα ςχμ θερμόμ, ςχμ ξογαμόρεχμ και ςχμ αςϊμχμ
πξσ ςξπξθεςξϋμςαι μεςανϋ ςηπ ξικξγέμειαπ, ςξσ κοάςξσπ και ςηπ αγξοάπ, ϊπξσ ξι
άμθοχπξι ρσμεςαιοίζξμςαι εθελξμςικά για μα ποξάγξσμ κξιμά ςξσπ εμδιατέοξμςα».(2)
Και ςοειπ διεσκοιμήρειπ επί ςξσ ξοιρμξϋ.
Α. Ζ ξοιξθέςηρη ςηπ έμμξιαπ Κξιμχμία ςχμ Πξλιςόμ ρε ρσμθήκεπ ϋρςεοηπ
(παγκξρμιξπξιημέμηπ) μεχςεοικϊςηςαπ, ασνάμει ςημ αμαλσςική ςηπ υοηριμϊςηςα. Όςαμ
ποχςξεμταμίρςηκε η έμμξια ρήμαιμε «ςξ ρϋμξλξ ςχμ θερμόμ πξσ ρήμεοα απξςελξϋμ ςξ
κοάςξπ».(3) Σε ρσμθήκεπ μεχςεοικϊςηςαπ ξοίζεςαι χπ ςξ ρϋμξλξ ςχμ κξιμχμικόμ
ξμάδχμ και ςχμ θερμόμ πξσ «"παοεμβάλλξμςαι" μεςανϋ κοάςξσπ και ποχςξγεμόμ
ξμάδχμ ή θερμόμ ρσγγέμειαπ»(4). Nα ρημειόρξσμε ϊςι καθξοιρςικήπ ρημαρίαπ
παοάγξμςα για ςημ ξοιξθέςηρη ςηπ Κξιμχμίαπ ςχμ Πξλιςόμ απξςελξϋμ ξι αμςιλήφειπ
πξσ επικοαςξϋμ πεοί «ιδιχςικήπ» και «δημϊριαπ» ρταίοαπ. Τξ εϋοξπ και ςα ϊοια ςηπ
καθξοίζξμςαι απϊ ςημ «διαπλξκή [...] [και ςημ] αμαρσγκοϊςηρη ςξσ αςξμικξϋ και
ρσλλξγικξϋ, ςξσ ιδιχςικξϋ και ςξσ δημϊριξσ»(5). Σήμεοα, διαυχοίζεςαι απϊ ςημ αγξοά
- πξσ έυει κϋοιξ ή απξκλειρςικϊ ρςϊυξ ςημ ξικξμξμική ρσρρόοεσρη κεταλαίξσ. Κάθε
κξιμχμικϊπ ςξμέαπ (ξικξγέμεια, κοάςξπ, αγξοά, Κξιμχμία ςχμ Πξλιςόμ) διατέοει ρε
ζηςήμαςα ξογαμχςικήπ επιλξγήπ, διξίκηρηπ, εμέυει ιδιϊςσπα υαοακςηοιρςικά και αρκεί
πξιξςικά διατξοεςική επιοοξή(6).
Β. Ζ Κξιμχμία ςχμ Πξλιςόμ δεμ ποξάγει ρςξ ρϋμξλϊ ςηπ «δημϊρια αγαθά». Κάπξιξι
τξοείπ ςηπ Κξιμχμίαπ ςχμ Πξλιςόμ μπξοεί μα σπηοεςξϋμ δημϊρια αγαθά με ςημ έμμξια
ϊςι ξι ρκξπξί ςξσπ ή ξι σπηοερίεπ πξσ παοέυξσμ εμςάρρξμςαι ρε παγκϊρμια αγαθά και
με αδιαίοεςη επιοοξή/ αμςίκςσπξ. Τξ ρϋμξλξ ϊμχπ ςηπ Κξιμχμίαπ ςχμ Πξλιςόμ
υαοακςηοίζεςαι απϊ κξιμξϋπ ρκξπξϋπ και κξιμά εμδιατέοξμςα. Κάθε τξοέαπ ςηπ μπξοεί
μα επικαλείςαι ςξ γεμικϊ ρσμτέοξμ και ςημ κξιμχμική δικαιξρϋμη- υχοίπ μα ρημαίμει
[1]
ϊςι καςά αμάγκημ ιρυϋξσμ. Καςά ρσμέπεια, η Κξιμχμία ςχμ Πξλιςόμ δεμ είμαι εν
ξοιρμξϋ έμα «καλϊ ταιμϊμεμξ». Πεοιλαμβάμει απϊ ξογαμόρειπ πξσ παοέυξσμ δημϊρια
αγαθά και σπηοερίεπ (π.υ. ρςξμ ςξμέα ςηπ σγείαπ), τξοείπ ασςξ- βξήθειαπ
(πεοιρρϊςεοξ αςξμξκεμςοικξϋπ), έχπ και βίαιεπ/ ταμαςικέπ ξογαμόρειπ.(7)
Γ. Oι ξογαμόρειπ ςηπ Κξιμχμίαπ ςχμ Πξλιςόμ υαοακςηοίζξμςαι απϊ ςα ενήπ κξιμά
ρςξιυεία: λειςξσογξϋμ ρε έμα θερμικϊ/ επίρημξ πλαίριξ, είμαι ιδιχςικξί (μη
κσβεομηςικξί), δεμ απξρκξπξϋμ κσοίχπ ρςημ απϊκςηρη κεοδόμ και ρε καμία
πεοίπςχρη ασςά δεμ διαμέμξμςαι ρςα μέλη ςξσπ (μη κεοδξρκξπικξί), είμαι
ασςξδιξικξϋμεμξι και βαρίζξμςαι ρςημ εθελξμςική ρσμμεςξυή(8).
Aίςια αμάπςσνηπ & σπαμάπςσνηπ ςηπ Kξιμωμίαπ Πξλιςώμ
Αοκεςέπ θεχοίεπ αμαπςϋυθηκαμ για μα απαμςήρξσμ ρςημ γέμερη αλλά και ρςημ
αμάπςσνη ή σπαμάπςσνη ςηπ Κξιμχμίαπ ςχμ Πξλιςόμ. Έκαρςη απϊ διατξοεςική ξπςική
(ξικξμξμική, πξλιςική, πξλιςιρμική) ποξρπαθεί μα αμαδείνει ςημ ειδξπξιϊ διατξοά. Τξ
ζήςημα είμαι καςά πϊρξμ ασςέπ ξι ϊφειπ κξιμχμικήπ ποαγμαςικϊςηςαπ έυξσμ κξιμήδιακοαςική εταομξγή και πξιξπ ή πξιξι είμαι ξι καθξοιρςικξί παοάγξμςεπ πξσ
ρσμθέςξσμ ςξ ταιμϊμεμξ ςηπ Κξιμχμίαπ ςχμ Πξλιςόμ.
Ζ αμεπάοκεια ςξσ κοάςξσπ και ςηπ ξικξμξμίαπ ςηπ αγξοάπ (Government/ Market Failure
or Public Good Theory(9)) για ςημ ικαμξπξίηρη εςεοϊκλιςχμ αμαγκόμ, ποξρτέοει μια
ενήγηρη για ςημ κλίμακα ςηπ Κξιμχμίαπ ςχμ Πξλιςόμ. Σςιπ ρϋγυοξμεπ κξιμχμίεπ
παοαςηοείςαι μια ασναμϊμεμη ζήςηρη δημξρίχμ αγαθόμ, ϊπξσ ςξ κοάςξπ και η αγξοά
εμταμίζξσμ αδσμαμία ή αποξθσμία μα καλϋφξσμ. Oι πεοιξοιρμξί ςηπ αγξοάπ ρςεοξϋμ
απϊ ςξσπ πξλίςεπ επαοκείπ πξρϊςηςεπ δημξρίχμ αγαθόμ- με καθξλική ιρυϋ. Απϊ ςημ
άλλη πλεσοά, ςξ κοάςξπ αμςαμακλά και καλϋπςει ςιπ αμάγκεπ ςξσ μέρξσ φητξτϊοξσ,
έςρι όρςε μα ενακξλξσθξϋμ μα σπάουξσμ ελλείφειπ. Σσμεπόπ, ςξ μέγεθξπ ςηπ
Κξιμχμίαπ ςχμ Πξλιςόμ καθξοίζεςαι απϊ ςξ βαθμϊ ζήςηρηπ εςεοξγεμόμ αγαθόμ και απϊ
ςξ βαθμϊ κάλσφηπ ςέςξιχμ αμαγκόμ απϊ ςξ κοάςξπ. Όρξ ασνάμει η ζήςηρη αγαθόμ και
η ποξρτξοά παοαμέμει μικοή, ςϊρξ ασνάμεςαι ςξ εϋοξπ ςηπ Κξιμχμίαπ ςχμ Πξλιςόμ. Ζ
θεχοία σπξρςηοίζει ϊςι η υοημαςξδϊςηρη ποξέουεςαι απϊ δχοεέπ και ατξοά κσοίχπ
ρςξμ ςξμέα ςηπ εκπαίδεσρηπ.
Ζ θεχοία ςηπ ποξρτξοάπ (Supply- side Theory(10)) είμαι καςά κάπξιξμ ςοϊπξ
ρσμπληοχμαςική ςηπ ποξηγξϋμεμηπ. Δπικεμςοόμει ρςξ εοόςημα κάςχ απϊ πξιεπ
ρσμθήκεπ δημιξσογξϋμςαι ξι ποξωπξθέρειπ για ςημ ποξρτξοά «επιυειοημαςιόμ» πξσ
απξρκξπξϋμ ρςημ μεγιρςξπξίηρη μη μξμεςαοιρςικόμ απξδϊρεχμ. Υπξρςηοίζεςαι ϊςι
ασςϊ εναοςάςαι απϊ ςξμ ιδεξλξγικϊ- θοηρκεσςικϊ αμςαγχμιρμϊ πξσ επικοαςεί. Όρξ πιξ
έμςξμξι αμςαγχμιρμξί ςέςξιξσ ςϋπξσ σπάουξσμ ρε μια κξιμχμία, ςϊρξ μεγαλϋςεοη είμαι
η αμάπςσνη ςηπ Κξιμχμίαπ ςχμ Πξλιςόμ. Oι σπηοερίεπ πξσ ποξρτέοξμςαι δεμ
παοέυξμςαι απϊ ςημ αγξοά ή ςξ κοάςξπ και βαρίζξμςαι ρε ιδιχςική υοημαςξδϊςηρη.
Η απξςσυία ςξσ ρσμβξλαίξσ ή η έλλειφη εμπιρςξρύμηπ (Trust/ Contract Failure
Theory(11)) ρςα πλαίρια μιαπ κξιμχμίαπ αιςιξλξγεί ςημ ϋπαονη ςηπ Κξιμχμίαπ ςχμ
Πξλιςόμ. Oι ιδιχςικξί τξοείπ μη κεοδξρκξπικξϋ υαοακςήοα απξπμέξσμ εμπιρςξρϋμη
και θεχοξϋμςαι ανιϊπιρςξι. Ιδιαίςεοα ασςϊ ιρυϋει σπϊ ρσμθήκεπ αρϋμμεςοηπ
πληοξτϊοηρηπ η αμιρϊοοξπη πληοξτϊοηρη μεςανϋ ποξμηθεσςόμ και καςαμαλχςόμ,
λαμβάμξμςαπ σπϊφη ϊςι ξι ςελεσςαίξι αδσμαςξϋμ μα κοίμξσμ ςημ πξιϊςηςα ςχμ
σπηοεριόμ και ςχμ αγαθόμ πξσ παοέυξσμ ξι ποόςξι. Όςαμ ςξ κοάςξπ δεμ επιςσγυάμει
μα καθιεοόρει ρσμβαςικξϋπ μηυαμιρμξϋπ και διαδικαρίεπ για ςημ ιδία παοξυή αγαθόμ
και σπηοεριόμ, ή/ και ςημ άρκηρη ελέγυξσ ςηπ αγξοάπ όρςε μα απξτεσυθξϋμ
ταιμϊμεμα αιρυοξκέοδειαπ, ςϊςε αμαπςϋρρεςαι ξ μη κεοδξρκξπικϊπ ςξμέαπ. Δμό
αμςίθεςα, ϊςαμ σπάουξσμ σφηλά επίπεδα εμπιρςξρϋμηπ ρςημ αγξοά, δεμ παοαςηοείςαι
μεγάλη αμάπςσνη ςηπ Κξιμχμίαπ ςχμ Πξλιςόμ. Ζ θεχοία βοίρκει εταομξγή ρςξσπ ςξμείπ
ςηπ σγείαπ και ςηπ κξιμχμικήπ τοξμςίδαπ και η υοημαςξδϊςηρη αμςλείςαι απϊ ιδιχςικά
αμςίςιμα και πληοχμέπ.
Τα ρσγκοιςικά πλεξμεκςήμαςα (Comparative Advantage Theory(12)) ςχμ ξογαμόρεχμ
ςηπ Κξιμχμίαπ ςχμ Πξλιςόμ απξςελξϋμ άλλη μια απϊπειοα ενήγηρηπ ςξσ γεγξμϊςξπ ϊςι
[2]
κεοδίζξσμ ϊλξ και πεοιρρϊςεοξ έδατξπ. Υπξρςηοίζεςαι ϊςι ςα πλεξμεκςήμαςα ςηπ
Κξιμχμίαπ ςχμ Πξλιςόμ ρε ρυέρη με ςξ κοάςξπ και ςημ αγξοά ατξοξϋμ: ρςξ
υαμηλϊςεοξ λειςξσογικϊ κϊρςξπ, ρςξμ μεγαλϋςεοξ βαθμϊ απξδξςικϊςηςαπ και
απξςελερμαςικϊςηςαπ καθόπ και ρςημ εδοαίχρη εμϊπ πλξσοαλιρςικξϋ ρσρςήμαςξπ
παοξυήπ αγαθόμ και σπηοεριόμ με δσμαςϊςηςα επιλξγήπ ςχμ πξλιςόμ. Απϊ ςημ άλλη
πλεσοά, η ρσοοίκμχρη ςξσ κοάςξσπ ποϊμξιαπ ςιπ ςελεσςαίεπ δεκαεςίεπ ξδήγηρε ρςημ
σπξρςήοινη (μξμική και υοημαςξδξςική) αμάπςσνηπ ςχμ τξοέχμ ςηπ Κξιμχμίαπ ςχμ
Πξλιςόμ. O βαθμϊπ αμάπςσνηπ εναοςάςαι απϊ ςξ καςά κεταλήμ ειρϊδημα και
αμςαπξκοίμεςαι κσοίχπ ρςξσπ ςξμείπ σγείαπ και κξιμχμικήπ τοξμςίδαπ.
Η θεχοία ςηπ αλληλενάοςηρηπ ςηπ Κξιμχμίαπ ςχμ Πξλιςώμ και ςξσ κοάςξσπ ή ςηπ
απξςσυίαπ ςξσ εθελξμςιρμξύ (Interdepen-dence/Voluntary Failure Theory(13)) επιυειοεί
μα πεοιγοάφει ςα ϊοια και ςιπ δσμαςϊςηςεπ ςηπ Κξιμχμίαπ ςχμ Πξλιςόμ.
Αμαγμχοίζξμςαπ ϊςι αουικά, ςξσλάυιρςξμ, ξι μη κεοδξρκξπικέπ ξογαμόρειπ έυξσμ
μικοϊςεοα λειςξσογικά ένξδα ρε ρυέρη με ςξσπ κοαςικξϋπ και κεοδξρκξπικξϋπ τξοείπ,
ποξρπαθεί μα μεςοιάρει ςξμ εμθξσριαρμϊ πξσ απξοοέει απϊ ασςήμ ςημ διαπίρςχρη.
Διϊςι η Κξιμχμία ςχμ Πξλιςόμ έυει ϊοια και πεοιξοιρμξϋπ χπ ποξπ ςημ κάλσφη
δημξρίχμ αγαθόμ και σπηοεριόμ. Oι αδσμαμίεπ ςηπ ρσμπσκμόμξμςαι ρςημ
επιλεκςικϊςηςα, ςξμ παςεομαλιρμϊ και ςξμ εοαριςευμιρμϊ. O βαθμϊπ αμάπςσνηπ ςηπ
Κξιμχμίαπ ςχμ Πξλιςόμ εναοςάςαι απϊ ςξ μέγεθξπ ςχμ δημξρίχμ δαπαμόμ για παοξυή
δημξρίχμ αγαθόμ. Όρξ μεγαλϋςεοξ είμαι ςξ πξρξρςϊ ςχμ κξιμχμικόμ δαπαμόμ ςϊρξ
ςξ κοάςξπ επχμίζεςαι ςη υοημαςξδϊςηρη ςξσ μη κεοδξρκξπικξϋ ςξμέα. Ζ ρσμέογεια ή η
ρσμεςαιοιρςική ρσμεογαρία κοάςξσπ και Κξιμχμίαπ ςχμ Πξλιςόμ, ασνάμει ατεμϊπ ςα
κϊρςη δοαρςηοιξπξίηρηπ ςηπ ςελεσςαίαπ και ατεςέοξσ εμιρυϋει ςημ μεςανϋ ςξσπ
ενάοςηρη.
Διατξοξπξιήρειπ ςηπ Kξιμωμίαπ Πξλιςώμ μεςανύ Kοαςώμ
Η θεχοία ςηπ κξιμχμικήπ ποξέλεσρηπ/καςαγχγήπ (Social Origins Theory(14))
επικεμςοόμει ρε εσοϋςεοεπ κξιμχμικέπ, πξλιςικέπ και ξικξμξμικέπ ρυέρειπ. Αρκεί
κοιςική ρε θεχοίεπ πξσ δεμ ενηγξϋμ σπϊ πξιεπ ρσμθήκεπ δημιξσογξϋμςαι μεςαβξλέπ και
ποξπ πξιεπ καςεσθϋμρειπ. Oι μξμξρήμαμςεπ ενηγήρειπ για ςημ αμάπςσνη επιμέοξσπ
ςξμέχμ ςηπ Κξιμχμίαπ ςχμ Πξλιςόμ - ϊπχπ για παοάδειγμα η παοξυή σπηοεριόμ σγείαπ
ή εκπαίδεσρηπ, εμταμίζξσμ δϋξ μειξμεκςήμαςα: Α. Δεμ λαμβάμξμςαι (δεϊμςχπ) σπϊφη
ζηςήμαςα ιρςξοικήπ αμάπςσνηπ πξσ μξοτξπξιξϋμ και ποξρτέοξσμ ςξ εϋοξπ και ςη
δσμαμική ςχμ διαθέριμχμ θερμικόμ επιλξγόμ ρε ρσγκεκοιμέμξ υόοξ-υοϊμξ. Β. Δεμ
ενηγείςαι επαοκόπ η παοξσρία, η κλίμακα, η ρϋμθερη και η υοημαςξδϊςηρη ςηπ
Κξιμχμίαπ ςχμ Πξλιςόμ ρε σπεοεθμικϊ επίπεδξ.
Ζ Κξιμχμία ςχμ Πξλιςόμ δεμ παοέυει μϊμξμ αγαθά και σπηοερίεπ, αλλά απξςελεί
ρημαμςικϊ παοάγξμςα κξιμχμικξϋ και πξλιςικξϋ ρσμςξμιρμξϋ. Σσμσπάουει, ενελίρρεςαι
και αμαπςϋρρεςαι ρςιπ εκάρςξςε κξιμχμικέπ και ξικξμξμικέπ δξμέπ. Δεμ αοκεί λξιπϊμ μα
ποξρδιξοιρςεί μϊμξμ η μεγάλη ή η μικοή κλίμακα αμάπςσνηπ ςηπ Κξιμχμίαπ ςχμ
Πξλιςόμ, αλλά και ξ οϊλξπ ςηπ ρςιπ κσοίαουεπ κξιμχμικέπ δξμέπ, καθόπ και η ρςάρη
ςξσ κοάςξσπ χπ ποξπ ςξμ μη κεοδξρκξπικϊ ςξμέα. Γίμεςαι λξιπϊμ μια ποξρπάθεια
αμαρϋμθερηπ ςξσ μξμςέλξσ για ςα καθερςόςα κξιμχμικήπ πξλιςικήπ ςξσ Esping
Andersen (1990): ςξ τιλελεϋθεοξ, ςξ κξοπξοαςιρςικϊ και ςξ ρξριαλδημξκοαςικϊ.
Απϊ ςημ αμάλσρη ςχμ Salamon & Anheier, ποξέκσφαμ ςέρρεοα μξμςέλα αμάπςσνηπσπαμάπςσνηπ ή καθερςόςα ςηπ Κξιμχμίαπ ςχμ Πξλιςόμ με βάρη ςα παοαπάμχ κοιςήοια.
Α. Τξ τιλελεύθεοξ μξμςέλξ (Liberal model). Πξλιςικά σπεοιρυϋει η μικοξαρςική ςάνη,
εμό ιρςξοικά δεμ σπήοναμ οήνειπ με παοαδξριακέπ ελίς και δεμ εμταμίρςηκαμ ιρυσοά
εογαςικά κιμήμαςα. Ιδεξλξγικξί και πξλιςικξί λϊγξι ξδηγξϋμ ρε υαμηλή κοαςική
κξιμχμική δαπάμη, πξσ έυει χπ ρσμέπεια μια αμεπςσγμέμη Κξιμχμία ςχμ Πξλιςόμ.
Β. Τξ ρξριαλδημξκοαςικό μξμςέλξ (Social Democratic model). Πξλιςικά η εογαςική ςάνη
είμαι ιρυσοή και καςέυει ρημαμςική πξλιςική δϋμαμη ρε ρσμεογαρία με άλλεπ ςάνειπ. Τξ
κοάςξπ υοημαςξδξςεί και παοέυει ρε μεγάλξ βαθμϊ σπηοερίεπ. Έςρι ξ «υόοξπ»
αμάπςσνηπ ςηπ Κξιμχμίαπ ςχμ Πξλιςόμ είμαι πεοιξοιρμέμξπ. Παοϊλα ασςά, η αμάπςσνη
μη κεοδξρκξπικόμ τξοέχμ δεμ είμαι αμαγκαρςικά μικοή, αλλά με διατξοεςικϊ οϊλξ.
Απξςελεί ςξ ϊυημα πξλιςικόμ, κξιμχμικόμ και πξλιςιρςικόμ εμδιατεοϊμςχμ, παοά
λειςξσογεί χπ τξοέαπ παοξυήπ σπηοεριόμ.
[3]
Γ. Τξ κξοπξοαςιρςικό μξμςέλξ (Corporatist model). Τξ κοάςξπ ρςα πλαίρια ςηπ
ποξρπάθειαπ ςξσ μα διαςηοήρει ςημ σπξρςήοινη ςχμ κξιμχμικόμ ελίς, «ρσμςηοεί» ςημ
Κξιμχμία ςχμ Πξλιςόμ. Υπεοθεμαςίζει - κσοίχπ βεομπαλιρςικά - ρε οιζξρπαρςικέπ
αλλαγέπ κξιμχμικήπ ποξρςαρίαπ, αλλά δεμ διαμξοτόμει εςαιοική ρσμεογαρία με ςξ μη
κεοδξρκξπικϊ ςξμέα. Τξ μέγεθξπ ςηπ Κξιμχμίαπ ςχμ Πξλιςόμ ασνάμει καθόπ ασνάμξσμ
ξι δημϊριεπ δαπάμεπ. Έςρι, η μεγάλη κοαςική δοαρςηοιϊςηςα ρσμσπάουει με ρυεςικά
μεγάλξ μη κεοδξρκξπικϊ ςξμέα.
Δ. Τξ κοαςικίρςικξ μξμςέλξ (Statist model). Τξ εογαςικϊ κίμημα είμαι αμίρυσοξ και η
μέρξ-αρςική ςάνη απξδσμαμχμέμη. Τξ κοάςξπ έυει ςξ «πάμχ υέοι» ρςξ εϋοξπ και ςημ
πξικιλία ςχμ κξιμχμικόμ πξλιςικόμ. Αρκεί ασςϊμξμη ενξσρία ή λειςξσογεί σπέο ςχμ
ξικξμξμικόμ ελίς. Τξ πεοιξοιρμέμξ μέγεθξπ κξιμχμικήπ δαπάμηπ δεμ ρσμεπάγεςαι
σφηλϊ βαθμϊ αμάπςσνηπ ςηπ Κξιμχμίαπ ςχμ Πξλιςόμ.
Σϋμτχμα λξιπϊμ με ςα παοαπάμχ καθερςόςα ςηπ Κξιμχμίαπ ςχμ Πξλιςόμ,
ρσμσπξλξγίζξμςαι ϊλξι ξι παοάγξμςεπ πξσ ρσμθέςξσμ ςημ κξιμχμική ποαγμαςικϊςηςα
και ενηγξϋμ ςξμ βαθμϊ αμάπςσνηπ και ςιπ πηγέπ υοημαςξδϊςηρηπ, ρε διεθμή και
διαυοξμική βάρη. Έυξμςαπ, βεβαίχπ, επίγμχρη ςχμ ιδιαιςεοξςήςχμ κάθε μξμάδαπ
αμάλσρηπ και ςχμ ποξραομξγόμ πξσ απαιςξϋμ ςέςξιξσ ςϋπξσ γεμικεϋρειπ.
Ύρςεοη αμάπςσνη και Kξιμωμία Πξλιςώμ
Ζ αμάλσρη ςξσ Μξσζέλη(15) για ςημ Κξιμχμία ςχμ Πξλιςόμ ρε υόοεπ ϋρςεοηπ
αμάπςσνηπ παοξσριάζει ιδιαίςεοξ και ειδικϊ (ελλημικϊ) εμδιατέοξμ. Σε ρσμθήκεπ
μεχςεοικϊςηςαπ (ςξ κσοίαουξ κξιμχμικϊ μξμςέλξ ςηπ Δσςικήπ Δσοόπηπ μεςά ςημ
Γαλλική επαμάρςαρη και ςημ Βιξμηυαμική επαμάρςαρη ρςημ Αγγλία) και
εκρσγυοξμιρμξϋ (κιμηςξπξίηρη και έμςανη ςχμ πξλιςόμ ρε διαδικαρίεπ εθμικήπ
εμβέλειαπ, με παοάλληλη διάυσρη και επέκςαρη ςχμ πξλιςικόμ και ςχμ κξιμχμικόμ
δικαιχμάςχμ ρε καςόςεοα κξιμχμικά ρςοόμαςα) πεοιγοάτξμςαι ξι αιςίεπ πξσ
ξδήγηραμ ρε ϋρςεοη αμάπςσνη ξοιρμέμα εθμικά κοάςη καθόπ και ςιπ επιπςόρειπ για ςημ
αμάπςσνη ςηπ Κξιμχμίαπ ςχμ Πξλιςόμ.
Ζ ιρυσοή Κξιμχμία ςχμ Πξλιςόμ ποξωπξθέςει ςημ ϋπαονη κοάςξσπ δικαίξσ, ςιπ καλά
ξογαμχμέμεπ μη κοαςικέπ ξμάδεπ ρσμτεοϊμςχμ και ςξμ ιρξοοξπημέμξ πλξσοαλιρμϊ
μεςανϋ επιμέοξσπ ρσμτεοϊμςχμ. Oι υόοεπ ςηπ ϋρςεοηπ αμάπςσνηπ δεμ πληοξϋμ ασςέπ
ςιπ ποξωπξθέρειπ επειδή ξ οϊλξπ ςξσ κοάςξσπ, η μξοτή πξλιςικήπ έμςανηπ και ςξ είδξπ
ςξσ εθμικιρμξϋ διατέοξσμ απϊ άλλεπ κξιμχμίεπ.
O ςοϊπξπ λειςξσογίαπ ςξσ κοάςξσπ διαμξοτόμει ςημ ικαμϊςηςα ή ςημ αδσμαμία
ενξοθξλξγιρμξϋ ςηπ δξμήπ ςξσ, καθόπ και ςημ ιρξοοξπημέμη ή ςημ αμιρϊοοξπη
ξικξμξμική αμάπςσνη ςηπ κξιμχμίαπ. Διδικϊςεοα, ξι ρυέρειπ μεςανϋ ςξσ κοάςξσπ και ςηπ
Κξιμχμίαπ ςχμ Πξλιςόμ καθξοίζξμςαι απϊ ςξ είδξπ ςηπ ασςξμξμίαπ πξσ επιςσγυάμεςαι
για ςημ έμςανη ςχμ πξλιςόμ ρςξ εθμικϊ κέμςοξ. Oι δσμαςϊςηςεπ πξλιςικήπ έμςανηπ
ρσρςημαςξπξιξϋμςαι ρε: εμρχμάςχρη - «ρυεςικά ασςϊμξμη ξοιζϊμςια έμςανη»(16),
πελαςειακή ρσρρχμάςχρη - «επιμεοιρςικά δίκςσα ποξρςαρίαπ - πελαςείαπ»(17), και
λαψκίρςικη ρσρρχμάςχρη- «απεσθείαπ ποϊρδερη ςχμ μαζόμ ρςξμ ηγέςη»(18).
Δπιπλέξμ, ςξμίζεςαι ξ οϊλξπ ςξσ έθμξσπ/ εθμϊςηςαπ χπ ρσμεκςικϊπ ιρςϊπ ςχμ κξιμχμιόμ
καθόπ και ςξ είδξπ ςξσ εθμικιρμξϋ πξσ ςελικά επικοαςεί. Ζ αμάπςσνη ςηπ Κξιμχμίαπ
ςχμ Πξλιςόμ επηοεάζεςαι ατεμϊπ, απϊ ςξ εάμ ξ εθμικιρμϊπ ποξωπήονε χπ ιδεξλξγία
και αογϊςεοα πήοε υαοακςήοα πξλιςικήπ έμςανηπ και ατεςέοξσ, απϊ ςξ είδξπ ςξσ
εθμικιρμξϋ: παοαδξριακϊπ- εμδξγεμήπ (αμςίθεςξ ρε εκρσγυοξμιρςικέπ μεςαοοσθμίρειπ
και δσςικέπ ανίεπ-θερμξϋπ) ή εκρσγυοξμιρςικϊπ-ενχρςοετήπ (θεςικϊ ρε
εκρσγυοξμιρςικέπ μεςαοοσθμίρειπ και δσςικέπ ανίεπ-θερμξϋπ).
Ζ αμάλσρη ςξσ Μξσζέλη, θα μπξοξϋραμε μα πξϋμε ϊςι ξδηγεί ρε ςοία καθερςόςα
αμάπςσνηπ - σπαμάπςσνηπ ςηπ Κξιμχμίαπ ςχμ Πξλιςόμ:
α) Τξ δημξκοαςικό κξοπξοαςιρμό - με ιδιαίςεοα γμχοίρμαςα ςημ μη εναμαγκαρςική
ρσμεογαρία ςξσ κοάςξσπ με ςξ κετάλαιξ και ςημ εογαρία, ςξμ ενξοθξλξγιρμϊ ςηπ
κοαςικήπ διξίκηρηπ, ςξμ ξικξμξμικϊ εκρσγυοξμιρμϊ, ςημ πξλιςική εμρχμάςχρη και ςξμ
[4]
ενχρςοετή εθμικιρμϊ - πξσ ρσμεπάγεςαι ιρυσοή Κξιμχμία ςχμ Πξλιςόμ.
β) Τξμ ασςαουικό κξοπξοαςιρμό - με ιδιαίςεοα γμχοίρμαςα ςημ επέμβαρη παοά ςημ
ρσμεογαρία μεςανϋ κοάςξσπ και κξιμχμικόμ εςαίοχμ, ςξμ αμξοθξλξγιρμϊ ςηπ κοαςικήπ
διξίκηρηπ, ςημ αμςιαμαπςσνιακή ξικξμξμική πξλιςική, ςημ πελαςειακή ρσρρχμάςχρη,
ςημ εμδξγεμή εθμικιρςική ιδεξλξγία με εκρσγυοξμιρςικά ρςξιυεία - πξσ ρσμεπάγεςαι
αρθεμική Κξιμχμία ςχμ Πξλιςόμ.
γ) Τξ ταριρςικό κξοπξοαςιρμό -- πξσ υαοακςηοίζεςαι απϊ επέμβαρη και επιβξλή ςξσ
κοάςξσπ έμαμςι εογαρίαπ και κεταλαίξσ, αμςιαμαπςσνιακή ξικξμξμική πξλιςική,
λαψκίρςικη ρσρρχμάςχρη, εμδξγεμή εθμικιρςική ιδεξλξγία με ρσμξυή λαψκίρςικηπ
εομημείαπ - πξσ ρσμεπάγεςαι αμϋπαοκςη Κξιμχμία ςχμ Πξλιςόμ.
Καςαλήγει ρςξ ρσμπέοαρμα ϊςι ξι υόοεπ ςηπ ϋρςεοηπ αμάπςσνηπ κιμξϋμςαι μεςανϋ ςηπ
δεϋςεοηπ και ςοίςηπ καςηγξοίαπ. Σσμεπόπ, η πλειξφητία ςχμ ξογαμόρεχμ ςηπ
Κξιμχμίαπ ςχμ Πξλιςόμ λειςξσογξϋμ «μάλλξμ χπ ποξεκςάρειπ ςηπ διετθαομέμηπ και
επιμεοιρςικήπ κοαςικήπ μηυαμήπ παοά χπ μέρα ποξρςαρίαπ απϊ ςξμ κοαςικϊ
δερπξςιρμϊ»(19).
Γιαςί ξι πξλίςεπ ρσμμεςέυξσμ ρε ξογαμόρειπ ςηπ Kξιμχμίαπ Πξλιςόμ;
Oι κϋοιξι λϊγξι πξσ εμπμέξσμ ή κιμηςξπξιξϋμ ςξσπ πξλίςεπ μα δοαρςηοιξπξιηθξϋμ
εθελξμςικά, διατέοξσμ ρε κάθε κξιμχμία και άςξμξ. Δπίρηπ, ξ απξκλειρςικϊπ λϊγξπ ή η
ϋπαονη πεοιρρϊςεοχμ αιςιόμ καθξοίζξμςαι απϊ ςημ εκάρςξςε κξσλςξϋοα, ςημ ηλικιακή
πεοίξδξ ςξσ αςϊμξσ και απϊ ςιπ εσοϋςεοεπ κξιμχμικέπ ρσμθήκεπ.
Τα κίμηςοα ρσμμεςξυήπ με ςιπ ρσμεπακϊλξσθεπ λειςξσογίεπ ςξσπ ρε ποξρχπικϊ και
κξιμχμικϊ επίπεδξ είμαι ςα ενήπ(20):
Ανίεπ. Ζ αςξμική αμάγκη ή ςξ ρσμαίρθημα έκτοαρηπ εμεογξϋπ αλληλεγγϋηπ και
παοξυήπ βξήθειαπ. Αλςοξσιρμϊπ, θοηρκεία, τιλξρξτία.
Καςαμϊηρη. Ζ διάθερη καςαμϊηρηπ και η γμόρη χπ ασςξρκξπϊπ.
Δπάγγελμα. Ζ απϊκςηρη δενιξςήςχμ, εμπειοίαπ και εσκαιοιόμ για εϋοερη
μιρθχςήπ εογαρίαπ.
Ασςξπεπξίθηρη. Τξ ρσμαίρθημα πξσ απξοοέει απϊ ςημ ικαμξπξίηρη μα μιόθει
κάπξιξπ υοήριμξπ και ρημαμςικϊπ για ςιπ δοαρςηοιϊςηςέπ ςξσ.
Ποξρςαςεσςιρμϊπ. Ζ απϊδοαρη απϊ ποξρχπικά αδιένξδα με ςημ παοξυή
σπηοεριόμ ή ςημ διάθερη εμεογηςικϊςηςαπ ρε ςοίςξσπ.
Κξιμχμικϊςηςα. Ζ ρσμεογαρία και η ποξρτξοά ρε εθελξμςική βάρη διεσκξλϋμει
ςημ κξιμχμικξπξίηρη για απϊκςηρη μέχμ γμχοιμιόμ, τίλχμ και εμϊπ ποξςϋπξσ
ρχρςήπ ρσμπεοιτξοάπ.
Έοεσμεπ καςαδεικμϋξσμ ϊςι η ρσμμεςξυή ςχμ πξλιςόμ ρε τξοείπ ςηπ Κξιμχμίαπ ςχμ
Πξλιςόμ ποξκαλεί αιρθήμαςα διαρκέδαρηπ- εσυαοίρςηρηπ και ικαμξπξίηρηπ για ςημ
επίςεσνη ςχμ ρςϊυχμ ςξσπ. Δπίρηπ, ξι πξλίςεπ θεχοξϋμ ςημ εθελξμςική ποξρτξοά ςξσπ
ρςξ κξιμχμικϊ ρϋμξλξ ρημαμςική, λϊγχ έλλειφηπ κοαςικήπ μέοιμμαπ(21). Τέλξπ, η
«παοαδξριακή» άπξφη ϊςι ξ εθελξμςιρμϊπ απξςελεί αμιγόπ αλςοξσιρςική σπηοερία
ςείμει μα νεπεοαρςεί. Oτέλη απξκξμίζξσμ ϊλξι ξι εμπλεκϊμεμξι, με ςημ έμμξια ςηπ
αμςαπξδξςικϊςηςαπ(22).
Eλλημική Kξιμωμία ςωμ Πξλιςώμ
Τι ιρυϋει ςελικά για ςημ ελλημική Κξιμχμία ςχμ Πξλιςόμ; Δϋλξγξ εοόςημα πξσ δεμ
επιδέυεςαι αβαράμιρςη απάμςηρη. Oι πεοιρρϊςεοεπ θεχοίεπ ενήγηρηπ και αμάπςσνηπσπαμάπςσνηπ ςηπ Κξιμχμίαπ ςχμ Πξλιςόμ αματέοξμςαι ρε ιδιαίςεοα γμχοίρμαςα
ρσγκεκοιμέμχμ υχοόμ. Δπιπλέξμ, σπάουει παμςελήπ ή μεγάλη έλλειφη εμπειοικόμ
ρςξιυείχμ ρε εθμικϊ, διακοαςικϊ και διαυοξμικϊ/ ρσγκοιςικϊ επίπεδξ.
Oι θεχοηςικέπ ποξρεγγίρειπ πξσ παοξσριάρςηκαμ ρςξ II ποξβάλλξσμ μξμξρήμαμςεπ
ϊφειπ κξιμχμικήπ ποαγμαςικϊςηςαπ. Δεμ είμαι ετικςϊ μα ποξρδιξοιρςεί πξιξ ρςξιυείξ
«κάμει ςη διατξοά», ρε πξια/ επ κξιμχμία/ επ και ρε πξια υοξμική ρςιγμή.
[5]
Απϊ ςα μξμςέλα ςχμ Salamon & Anheier(23), μπξοξϋμε μα πξϋμε ϊςι η Δλλάδα
εμςάρρεςαι ρςξ κξοπξοαςιρςικϊ μξμςέλξ με κάπξια, ίρχπ, ρςξιυεία ςξσ κοαςικίρςικξσ
μξμςέλξσ. Δμδσμάμχρη ςηπ Κξιμχμίαπ ςχμ Πξλιςόμ παοαςηοείςαι ϊςαμ ασνάμξσμ ξι
κοαςικέπ δαπάμεπ.
Ζ αμάλσρη ςηπ ϋρςεοηπ αμάπςσνηπ(24) για ςημ Κξιμχμία ςχμ Πξλιςόμ απξςελεί ίρχπ
ςημ πλέξμ καςάλληλη ενήγηρη για ςα ελλημικά δεδξμέμα. Ζ ελλημική Κξιμχμία ςχμ
Πξλιςόμ, επιυειοημαςξλξγεί ξ Μξσζέληπ, διαμξοτόθηκε ρςξ πλαίριξ ςξσ ασςαουικξϋ
κξοπξοαςιρμξϋ. Τα ρσρςαςικά υαοακςηοιρςικά ςξσ ςελεσςαίξσ, ρςξιυειξθεςξϋμ ςημ
αρθεμική αμάπςσνη ςηπ ελλημικήπ Κξιμχμίαπ ςχμ Πξλιςόμ. Ιδιαίςεοη έμταρη δίδεςαι
ρςημ επέκςαρη και ςημ εδοαίχρη ςχμ πελαςειακόμ δικςϋχμ πξσ αμαςοξτξδξςξϋμ αλλά και αμαςοξτξδξςξϋμςαι απϊ- ςξμ μη εκρσγυοξμιρμϊ ςηπ κξιμχμίαπ. Σσμπεοαίμει
ϊςι σπϊ ςιπ σπάουξσρεπ ρσμθήκεπ, η ρυέρη ςξσ κοάςξσπ και ςηπ Κξιμχμίαπ ςχμ
Πξλιςόμ, ρε πξλιςικϊ και πξλιςιρμικϊ επίπεδξ, απξςελξϋμ αμςιαμαπςσνιακή δϋμαμη.
«H απξοία μξσ είμαι και η πηγή έμπμεσρήπ μξσ» (25)
Oι θεχοίεπ και ςα μξμςέλα ποξρπαθξϋμ μα πεοιγοάφξσμ και μα ρσρςημαςξπξιήρξσμ ςα
γεγξμϊςα, ςιπ κξιμχμικέπ ςάρειπ. Και ϊυι μα μαπ εγκλχβίρξσμ ρε τξομαλιρςικά
ρςεοεϊςσπα. Με άλλη διαςϋπχρη, ςξ ζήςημα δεμ είμαι (μϊμξ) ρε πξιξ μξμςέλξ
εμςάρρεςαι μια υόοα, αλλά πόπ και ρε ςι διατξοξπξιείςαι. Και επιπλέξμ ρςη ρϋγυοξμη
επξυή, πόπ επηοεάζεςαι ή/ και επηοεάζει σπεοεθμικξϋπ ξογαμιρμξϋπ.
Ζ αμάπςσνη ςηπ ελλημικήπ Κξιμχμίαπ ςχμ Πξλιςόμ σπήονε και ενακξλξσθεί μα είμαι
αρθεμική ρσγκοιςικά με ςιπ υόοεπ ςηπ Δσςικήπ Δσοόπηπ και ςιπ Ζ.Π.Α.. Μεςά ςημ
μεςαπξλίςεσρη παοαςηοείςαι πξρξςική αϋνηρη και εμδσμάμχρη ςχμ τξοέχμ ςηπ
Κξιμχμίαπ ςχμ Πξλιςόμ. Ζ ςάρη ασςή ρσμδέθηκε ρςεμά με ςξ οϊλξ ςξσ κοάςξσπ και ςξμ
ςοϊπξ διαμξμήπ δημξρίχμ ξικξμξμικόμ πϊοχμ. Κάπξιξι κλάδξι/ ςξμείπ ςηπ Κξιμχμίαπ
ςχμ Πξλιςόμ ρσγκοξςήθηκαμ, διαμξοτόθηκαμ και υοημαςξδξςήθηκαμ, ρυεδϊμ
απξκλειρςικά, απϊ ςξ κοάςξπ (π.υ. ρσμδικαλιρμϊπ, τεμιμιρμϊπ). Απϊ ςα μέρα ςηπ
δεκαεςίαπ ςξσ '80 ρημειόμεςαι έμςξμη πξρξςική αϋνηρη ςχμ ξογαμόρεχμ με
πεοιρρϊςεοξ ασςϊμξμξ ςοϊπξ απϊ ςξμ κοαςικϊ εμαγκαλιρμϊ (π.υ. πεοιβάλλξμ,
κξιμχμική τοξμςίδα). Καςά ςη διάοκεια ςηπ δεκαεςίαπ ςξσ '90 σπάουει και πξιξςική
διατξοά ρςη ρϋμθερη και ςξμ ςοϊπξ λειςξσογίαπ ςχμ μη κσβεομηςικόμ, μη
κεοδξρκξπικόμ ξογαμόρεχμ. Ζ ςάρη μείχρηπ ρσμμεςξυήπ ςχμ πξλιςόμ ρε κξμμαςικέπ
ξογαμόρειπ, καθόπ και η μεγαλϋςεοη ικαμϊςηςα ασςξ-ξογάμχρηπ κξιμχμικόμ
ρσμτεοϊμςχμ και εμδιατεοϊμςχμ, είυαμ χπ απξςέλερμα ςημ αιρθηςή εμδσμάμχρη ςηπ
Κξιμχμίαπ ςχμ Πξλιςόμ. Αοκεςξί ςξμείπ ρημείχραμ ανιϊλξγη αμάπςσνη και
δοαρςηοιϊςηςα καςά ςημ διάοκεια ςηπ ςελεσςαίαπ δεκαπεμςαεςίαπ.
Παοϊςι ξι εμπειοικέπ έοεσμεπ για ςημ υόοα μαπ είμαι ελάυιρςεπ, εμό ανιϊπιρςα ρςξιυεία
και δείκςεπ είμαι διαθέριμα για ςξ ποϊρταςξ παοελθϊμ, σπάουξσμ απξδείνειπ για ςημ
αμάπςσνη ςηπ ελλημικήπ Κξιμχμίαπ ςχμ Πξλιςόμ(26). Δπίρηπ, ρςα ςέλη ςηπ δεκαεςίαπ
ςξσ '90 διαταίμεςαι η κοαςική αμαγμόοιρη για ςξ οϊλξ ςχμ τξοέχμ ςηπ Κξιμχμίαπ ςχμ
Πξλιςόμ, διακηοϋρρεςαι η κσβεομηςική διάθερη ρσμεςαιοιρςικήπ ρσμεογαρίαπ και ξι
ρυέρειπ κοάςξσπ και μη κσβεομηςικόμ ξογαμόρεχμ θερμξθεςξϋμςαι(27). Ζ παοαπάμχ
διαπίρςχρη δεμ επιυειοεί μα ενιδαμικεϋρει ςημ ποαγμαςικϊςηςα, η ξπξία είμαι ϊςι η
εθελξμςική ρσμμεςξυή ςχμ Δλλήμχμ πξλιςόμ ρε ξογαμόρειπ είμαι η υαμηλϊςεοη ςχμ
υχοόμ-μελόμ ςηπ Δσοχπαψκήπ Έμχρηπ(28). Δλπιδξτϊοξ, ϊμχπ είμαι ϊςι η υόοαπ μαπ
καςαςάρρεςαι ρςα σφηλϊςεοα πξρξρςά «κξιμχμικόμ επατόμ» μεςανϋ ςχμ πξλιςόμ
(δείκςηπ κξιμχμικήπ ρσμξυήπ)(29).
Ζ εμαρυϊληρη με ςημ Κξιμχμία ςχμ Πξλιςόμ απξςελεί ενϊυχπ πξλιςικϊ ζήςημα. Έμςξμξπ
διάλξγξπ διενάγεςαι γϋοχ απϊ ςιπ ρυέρειπ και ςα ϊοια ςηπ πξλιςικήπ κξιμχμίαπ, ςηπ
δημϊριαπ ρταίοαπ και ςηπ Κξιμχμίαπ ςχμ Πξλιςόμ. Γίμεςαι λϊγξπ «για επέκςαρη ςηπ
Κξιμχμίαπ ςχμ Πξλιςόμ ρςξμ ποξρχπικϊ υόοξ, μιαπ Κξιμχμίαπ ςχμ Πξλιςόμ πξσ ήδη
έυει απξικιρςεί απϊ ςξ κοάςξπ και ποξυχοά ςόοα ποξπ ςξμ απξικιρμϊ ςηπ απϊ διεθμή
και σπεοεθμική δημξριϊςηςα»(30). Τασςϊυοξμα, ϊμχπ «ενελίρρεςαι μια αμςίρςοξτη
κίμηρη επξικιρμξϋ ςξσ κοάςξσπ απϊ ςημ κξιμχμία μέρχ ςηπ ενέλινηπ διατϊοχμ μξοτόμ
ρσμμεςξυήπ ρςη διαδικαρία λήφηπ πξλιςικόμ απξτάρεχμ και ςηπ αμάπςσνηπ μαζικόμ
[6]
ξογαμόρεχμ πξσ, είςε έμμερα είςε άμερα αρκξϋμ πξλιςική επιοοξή»(31). O Beck ρςημ
αμάλσρή ςξσ για ςημ «επιμϊηρη ςξσ πξλιςικξϋ», επιυειοημαςξλξγεί ϊςι η πξλιςική με
ςημ παοαδξριακή έμμξια ϊυι μϊμξμ δεμ εναμςλεί ςιπ κξιμχμικέπ αμάγκεπ αλλά ρσμευόπ
απξδσμαμόμεςαι. Υπξρςηοίζει ϊςι «ξ πσοήμαπ ςηπ ρημεοιμήπ πξλιςικήπ είμαι η
ικαμϊςηςα για ασςϊ-ξογάμχρη»(32). Δπξμέμχπ, «η Κξιμχμία ςχμ Πξλιςόμ, η ξπξία
παίομει ρςα υέοια ςηπ ςιπ σπξθέρειπ ςηπ ρε ϊλξσπ ςξσπ κξιμχμικξϋπ ςξμείπ και ςα πεδία
δοάρηπ»(33) και ξι τξοείπ ςηπ πξσ απξςελξϋμ «κέμςοα ενξσρίαπ ςηπ κξιμχμίαπ
μαπ»(34), επηοεάζξσμ ξσριχδόπ χπ ποξπ ςξ πεοιευϊμεμξ και (ρσμ-) διαμξοτόμξσμ,
ςξσλάυιρςξμ χπ ποξπ ςξσπ ρςϊυξσπ, ςημ πξλιςική απϊ ςα κάςχ ποξπ ςα πάμχ(35). Eάμ
δεμ έουεςαι ξ πξλίςηπ ρςημ πξλιςική, έουεςαι η πξλιςική ρςξμ πξλίςη(36).
Eιοημη Παμαγιχςιδξσ
Bιβλιξγοατία
Anheier, H. & Carlson, L. (2001) «Civil Society: What it is, and how to measure it»,
Centre for Civil Society, London School of Economics
Beck, U. (1993), για ςημ ελλημική έκδξρη 1996, «Ζ Δπιμϊηρη ςξσ Πξλιςικξϋ», εκδ. Nέα
Σϋμξοα- Α.Α. Λιβάμη
Bobbio, N. (1999), «Κξιμχμία ςχμ Πξλιςόμ», «Κξιμχμία ςχμ Πξλιςόμ», ς.1
Clasius, M. (2001), «Civil Society: A very brief history», Centre for Civil Society, London
School of Economics
Glary, E. G., Snyder, M., Ridge, R. (1992), Volunteers' Motivations: A Functional
Strategy for Recruitment, Placement, and Retention of Volunteers', Nonprofit
Management & Leadership, Vol.2, No.4
Lohmann, R (1992), «The Commons: A Multidisciplinary Approach to Nonprofit
Organization, Voluntary Action and Philanthropy», Nonprofit and Voluntary Sector
Quarterly, Vol.21, No.3.
Μξσζέληπ, N. (1998), «Nεχςεοικϊςηςα, ϋρςεοη αμάπςσνη και κξιμχμία ςχμ πξλιςόμ»,
«Κξιμχμία ςχμ Πξλιςόμ», ς. 1
Nationally' Voluntas Vol. 9, No. 3.
National survey of volunteering, Joseph Rowntree Foundation (1991)
Σςαριμξπξϋλξσ, O. (1994), «Εηςήμαςα Σϋγυοξμηπ Κξιμχμικήπ Πξλιςικήπ» εκδ.
Gutenberg
Salamon, L & Anheier, H. (1998), Social Origins of Civil Society: Explaining the
Nonprofit Cross- Nationally
Support for Volunteering, United Nations General Assembly (2001).
Yπξρημειώρειπ
1. Lohmann, R (1992).
2. Anheier, H. & Carlson, L. (2001)
3. Bobbio, N. (1998), ρελ.69
4. Μξσζέληπ, N. (1998)ρελ.41
5. Σςαριμξπξϋλξσ, O. (1994), ρελ.91
6. DiMaggio & Anheier, H. (1990)
7. Lohmann, R (1992), Clasius, M. (2001)
8. Salamon, L & Anheier, H. (1998)
9. Weibrod, B. (1997)
10. Krashinsky, N. (1986)
11. Krashinsky, N. (1973), Hansmann, H. (1987)
12. Billis, D. & Glennester, H. (1998)
13. Salamon, L. (1987)
14. Salamon, L. & Anheir, H. (1998)
15. Μξσζέληπ, N. (1998)
16. Μξσζέληπ, N. (1998), ρελ.44
17. ϊ.π.
18. ϊ.π.
19. Μξσζέληπ, N. (1998), ρελ. 45
20 Glary, E. G., Snyder, M., Ridge, R. (1992)
21. National survey of volunteering, Joseph Rowntree Foundation (1991)
22. Support for Volunteering, United Nations General Assembly (2001).
[7]
23. Salamon, L. & Anheir, H. (1998)
24. Μξσζέληπ, N. (1998)
25. Beck, U. (1993), ρελ. 68
26. ΔNΔΔΙΚΤΙΚΑ - EUROSTAT 1998 & 2000, Τρακοακλίδξσ Σξτία (1998), Δθμικϊ Κέμςοξ
Κξιμχμικόμ Δοεσμόμ (2000), Αμθϊπξσλξπ Χαοάλαμπξπ (2000), Γιαμμήπ Nίκξπ (2001),
Παμαγιχςίδξσ Διοήμη (1998)
27. ΔNΔΔΙΚΤΙΚΑ- Υπξσογείξ Υγείαπ & Ποϊμξιαπ (1998), Υπξσογείξ Δνχςεοικόμ (1999)
28. EUROSTAT (2000)
29. EUROSTAT (2000)
30. Σςαριμξπξϋλξσ, O. (1994)
31. Bobbio, N. (1998), ρελ. 70
32. Beck, U. (1996), ρελ. 256
33. ξ.π. ρελ. 204
34. ϊ.π. ρελ.256
35. ϊ. π. ρελ 204
36. ϊ. π. ρελ. 275
*
To Civilitas.GR και ο «ΔΗΜΟΣΙΟΣ ΥΠΑΛΛΗΛΟΣ» προτίθεμται μα απομακρύμουμ το
κείμεμο αυτό από τημ Ιστοσελίδα τους, εάμ η αμαδημοσίευσή του προσβάλλει κεκτημέμα
πμευματικά ή εμπορικά δικαιώματα (info@civilitas.gr)
[8]