PANGKAT 3: Francisco, Eljay A. Lucman, Dabia A. Mosones, Miu Mae O. Perez, Mariel A. LAYUNIN Ang wika ay isang bahagi ng pakikipagtalastasan. Ito ay binubuo ng mga simbolo, tunog at mga kaugnay na batas upang maipahayag ang nais sabihin. Ginagamit ang pamamaraang ito sa pakikipag-ugnayan ng tao sa kaniyang kapwa tao at ng bawat bansa sa daigdig na isa sa mga pangunahing instrumento sa komunikasyon pasulat man o pasalita. Ang pagbuo ng isang pangungusap ay isa sa mga likas na makataong pamamaraan ng paghahatid ng mga kaisipan, damdamin at mga hangarin upang ang bawat isa'y magkaunawaan. Sa linggwistika, ang pangungusap ay lipon ng mga salitang nagpapahayag ng buong diwa. Binubuo ito ng panlahat na sangkap, ang panaguri at ang paksa subalit buo ang diwa. Maiuuri rin ang pangungusap ayon sa gamit bilang pasalaysay o paturol, patanong, pautos, pakiusap at padamdam. Matutuhan natin sa aralin na ito ang kahalagan ng pangungusap sa pag-unlad ng ating wika at wikang Ingles at ang kahalagahan nito sa pang-araw-araw na pakikipagtalastasan. Ang aralin na ito ay naglalayon na magbigay-impormasyon tungkol sa pangungusap at mga uri nito bilang isang mahalagang bahagi ng wika. Pagkatapos ng araling ito, inaasahang ang mga mambabasa ay: 1. Maunawaan nang maigi ang kahulugan ng pangungusap; 2. Magkakaroon ng kaalaman patungkol sa iba't ibang uri ng pangungusap; 3. Maisalin ang mga pangungusap na nakalap sa wikang Filipino; 4. Matuklasan ang bilang ng salitang ginamit sa bawat pagsasalin. (Ingles sa Wikang Filipino); 5. At maibigay ang pagkakaiba ng mga pangungusap sa wikang Filipino at Ingles. Halina't tuklasin ang tungkol sa pangungusap. Mga Iba't ibang Uri ng Pangungusap Pangungusap na Pasalaysay • Ang pasalaysay ay nagsasalaysay ng katotohanan o pangyayari. Ito ay laging nagtatapos sa bantas na tuldok (.). Pangungusap na Pautos o Pakiusap • Ang pangungusap na nag-uutos o nakikiusap. Nagsisimula ito sa malaking titik at nagtatapos sa bantas na tuldok (.) o tandang pananong (?). - Ang pangungusap na nag-uutos ay nagtatapos sa bantas na tuldok (.) dahil ito ay nagsasabi ng dapat gawin. - Ang pangungusap na nakikiusap ay nagtatapos naman sa bantas na tandang pananong (?) dahil ito ay gumagamit ng mga salitang nakikiusap tulad ng puwede ba o maaari ba. Pangungusap na Patanong • Ang pangungusap na nagtatanong o nag-uusisa. Nagsisimula ito sa malaking titik at nagtatapos sa bantas na tandang pananong (?). Pangungusap na Padamdam • Ang pangungusap na nagsasaad ng matinding damdamin. Nagsisimula ito sa malaking titik at gumagamit ng bantas na tandang padamdam (!). Pangungusap na Pasalaysay Sentence in English Word Count Isinalin sa Filipino Bilang ng Salita He is running. She sings. Fran is sad. He loves pizza. The car is white. Young people go to school to study. The queen of Great Britain was Queen Elizabeth II. The first president of the Philippines was Emilio Aguinaldo. There was a large spider in the tree. The farmer grows vegetables. 3 2 3 3 4 7 The sampaguita is the national flower of the Philippines. 9 The sun gives light to the world. 7 Ana is running. The bird is flying. They live in Cebu city. 3 4 5 9 9 8 4 Siya ay tumatakbo. Siya ay marunong kumanta. Si Fran ay malungkot. Mahal niya ang pizza. Ang sasakyan ay kulay puti. Pumapasok ang mga kabataan sa eskwelahan para mag-aral. Ang reyna ng Gran Britanya ay si Queen Elizabeth II. Ang unang pangulo ng Pilipinas ay si Emilio Aguinaldo. May malaking gagamba sa puno. Ang magsasaka ay nagtatanim ng gulay. Ang sampaguita ay ang pambansang bulaklak ng Pilipinas. Ang araw ay nagbibigay liwanag sa mundo. Si Ana ay tumatakbo. Ang ibon ay lumilipad. Sila ay nakatira sa lungsod ng Cebu. 3 4 4 4 5 8 10 9 5 6 8 7 4 4 7 Pangungusap na Pautos Sentence in English You water the plants. Word Count 4 Isinalin sa Filipino Magdilig ka ng halaman. Bilang ng Salita 4 Feed your Pet. You get food. Chop the woods. Come in early. Get the candies on the table. 3 3 3 3 6 Come and let's go to the park. 7 Don't talk to strangers. 4 Follow him/her. Take a bath and we will leave. Pass the salt. Shut the front door. Clean your room. Complete these by tomorrow. 3 7 3 4 3 4 Get out! 2 Pakainin mo ang iyong alaga. Kumuha ka ng pagkain. Magsibak ka ng kahoy. Pumasok ka ng maaga. Kunin mo ang mga kendi sa mesa. Halika na at pumunta na tayo sa parke. Huwag kang makipag-usap sa hindi mo kilala. Sumunod kayo sa kanya. Maligo ka na at aalis na tayo. Ipasa mo ang asin. Isara ng pinto sa harapan. Linisin mo ang iyong kwarto. Kumpletuhin ang mga ito bukas. Lumabas ka! 5 4 4 4 7 Isinalin sa Filipino Anong oras na? Bakit sila nagaaway? Paano nangyari ang bagay na iyon? Bilang ng Salita 3 3 6 8 7 4 7 4 5 5 5 2 Pangungusap na Patanong Sentence in English What time is it? Why are they fighting? How did that thing happen? Word Count 4 4 5 When is his birthday? Where will his birthday be held? 4 6 Were you bitten by something? Why are you standing under the mango tree? Is it misty? Do you know how to sing? Who will deliver this letter? 5 8 How can you tell if your teacher is angry? Who are you with at home? Where did you buy new shoes? 9 Have you finished answering your module? Why aren’t you answering my calls? 6 3 6 5 6 6 6 Kailan ang kaarawan niya? Saan gaganapin ang kanyang kaarawan? May kumagat ba sayo? Bakit ka ba nakatayo sa ilalim ng puno ng mangga? Umaambon ba? Ikaw ba ay marunong kumanta? Sino ang maghahatid ng sulat na ito? Paano mo masabi nagalit ang guro mo? Sino ang kasama mo sa bahay? Saan ka bumili ng bagong sapatos Tapos mo na ba sagutan ang iyong modyul? Bakit hindi mo sinasagot ang mga tawag ko? 4 5 4 10 2 5 7 7 6 6 8 8 Pangungusap na Padamdam Sentence in English Ouch, it hurts! Alas, we must return it to the hen! Come on, let's go inside! Don't talk to me, go away! Word Count 3 8 5 6 Isinalin sa Filipino Aray, ang sakit! Aba, kailangan maibalik natin ito sa inahin! Halika, pumasok na tayo sa loob! Huwag mo akong kausapin, umalis ka na! Bilang ng Salita 3 7 6 7 Oops, the eggs fell! Finally, it’s finally over! Ouch! You stepped on my foot. 4 4 6 Oops! You broke the expensive vase! What a beautiful country the Philippines is! Hurry up, it's raining! Great! You answered all the questions. Alas, I got the right answer! 6 Alas, I can’t do that! Your talent is really impressive! 5 5 Alas, there is a fire! 4 7 4 6 6 Naku, nahulog ang mga itlog! Sa wakas, natapos din! Aray! Natapakan mo ang paa ko. Naku, binasag mo ang mamahaling plorera! Kay ganda ng bansang Pilipinas! 5 4 6 Bilisan mo, umuulan na! Magaling! Nasagot mo ang lahat ng mga tanong. Naku, nakuha ko ang tamang sagot! Naku, hindi ko magagawa iyon! Kahanga-hanga talaga ang iyong talento! Naku, may sunog! 4 8 Isinalin sa Filipino Ilakad mo ang aso sa labas, pakiusap. Maaari bang huwag na tayong tumuloy sa sinehan? Maaari bang matulog na tayo? Maaari na ba tayong tumuloy sa sinehan? Pwede na ba tayong lumabas? Pwede bang huwag tayong Bilang ng Salita 7 6 5 6 5 5 3 Pangungusap na Pakiusap Sentence in English Take the dog for a walk, please. Word Count 7 Shall we not go to the cinema? 7 Shall we sleep? Shall we go to the cinema? 3 6 Shall we go out? Shall we not eat dinner here? 4 6 8 5 7 5 8 Shall he not come in? 5 Please wait for me. Please be quiet. 4 3 Please don't forget your belongings. 5 Lend me a dollar, can you? 6 Please join us for dinner. 5 Please sit here. Can you please be nice to your friends? 3 8 Can you please answer the call? 6 kumain ng hapunan dito? Pwede bang huwag na siyang pumasok? Maaari mo ba akong hintayin. Pakiusap huwag kayong magingay. Pakiusap, huwag po nating kaligtaan ang ating mga kagamitan. Maaari mo ba akong bigyan ng isang dolyar? Pakiusap, samahan mo kameng maghapunan. Maaari kang umupo rito. Maaari mo bang tratuhin ng may kabaitan ang iyong mga kaibigan? Pwede mo bang sagutin ang aking tawag? 6 5 4 9 8 5 4 11 7 Konklusyon: Gamit ang mga pangungusap na napili’t nakalap sa isang partikukar na wika (Ingles) ay isinalin Ito sa Ibang wika (Filipino) bilang basehan upang malaman kung ilang salita ang ginamit (Ingles sa Filipino) . Sa pamamagitan ng pagsasalin ay aming napag-alaman na ang karamihan sa mga pangungusap na naisalin ay mayroong magkaibang bilang ng salitang ginamit at mayroon namang pareho ang bilang. Mayroong mga pangungusap sa ingles na mas kakaunti ang bilang ng mga salita kaysa sa Filipino, dahil may mga salitang salin na hindi literal ang katumbas na salita kung kaya't mas maikli ang sa pangungusap sa Ingles. Subalit kailangan nating isipin na sa pagsasalin ay kailangang tugma ang kahulugan ng salitang salin sa pinagbagayang pangungusap upang maiwasan ang pagkakaroon ng di tugma na kahulugan. Sanggunian: Ang Apat na Uri ng Pangungusap. (n.d.). Spire. Retrived October 5, 2021 from http://spireuplearning.blogspot.com/2016/09/ang-apat-na-uri-ng-pangungusap.html?m=1 Mga uri ng pangungusap at Mga Halimbawa. (2020, June 23). The Filipino Homeschooler. Retrieved October 5, 2021, from http://www.filipinohomeschooler.com/mga-uri-ng-pangungusap-at-mgahalimbawa/ Dacallos, M. J. (n.d.). Uri Ng Pangungusap Ayon sa gamit- Filipino grade 4 [Powepoint Slides]. SlideShare. Retrieved October 5, 2021 from https://www.slideshare.net/EmjhayDacallos/uri-ngpangungusap-ayon-sa-gamit-filipino-grade-4 Scribd. (n.d.). Ma Apat na Uri Ng Pangungusap Ayon Sa Gamit. Scribd. Retrieved October 5, 2021, from https://www.scribd.com/doc/102732730/Ma-Apat-Na-Uri-Ng-Pangungusap-Ayon-Sa-Gamit 30 imperative sentences in English. (2020). English Grammar Here. https://www.google.com/amp/s/englishgrammarhere.com/imperatives/30-imperative-sentences-inenglish/amp/ Cirelli, C. (n.d.-a). Declarative Sentence Examples. Your Dictionary. Retrieved October 10, 2021, from https://examples.yourdictionary.com/declarative-sentence-examples.html Essberger, J. (n.d.). Imperative Sentence. English Club. Retrieved October 10, 2021, from https://www.englishclub.com/grammar/sentence/type-imperative.htm Kittelstad, K. (n.d.). Imperative Sentence Example. Your Dictionary. Retrieved October 10, 2021, from https://examples.yourdictionary.com/imperative-sentence-examples.html Ma Apat Na Uri Ng Pangungusap Ayon Sa Gamit. (n.d.). Scribd. Retrieved October 10, 2021, from https://www.scribd.com/doc/102732730/Ma-Apat-Na-Uri-Ng-Pangungusap-Ayon-Sa-Gamit 5 pangungusap na patanong - Brainly.ph. (n.d.). Https://Brainly.Ph/Question/191409. Retrieved October 10, 2021, from https://brainly.ph/question/191409 Access Denied. (n.d.-b). Https://Www.Pdffiller.Com/100740661-Mga-Sagot-Sa-Uri-NgPangungusap_4pdf-Pasalaysay-. Retrieved October 10, 2021, from https://www.pdffiller.com/100740661-mga-sagot-sa-uri-ng-pangungusap_4pdf-pasalaysay- Image.slidesharecdn.com/powerpoint-pangungusap-120322222955-phpapp01/95/powerpointpangungusap-4-728.jpg?cb=1332455480. (n.d.). Brainly.ph. (n.d.). Https://Brainly.Ph/Question/191409. Retrieved October 10, 2021, from https://brainly.ph/question/191409 Jeny Hernandez Seguir. (n.d.). Mga uri ng Pangungusap Ayon Sa Gamit (Filipino I) . SlideShare. Retrieved October 10, 2021, from https://pt.slideshare.net/JenyHernandez/mga-uri-ng-pangungusapfilipimo-i/6. Travel Insurance News • Insurance. Travel Insurance News • Travel Insurance International News Today. (n.d.). Retrieved October 10, 2021, from https://insurance.philippinetravelforum.com/. Ang Apat na Uri Ng Pangungusap . Spire. (n.d.). Retrieved October 10, 2021, from http://spireuplearning.blogspot.com/2016/09/ang-apat-na-uri-ng-pangungusap.html?m=1. Filipino lesson 1 Nilalaman Panlapi Salitangugat Pagbubuod tagubilin. SlideToDoc.com. (n.d.). Retrieved October 10, 2021, from https://slidetodoc.com/filipino-lesson-1-nilalaman-panlapi- salitangugat-pagbubuod-tagubilin/. Uri Ng Pangungusap worksheets. The Filipino Homeschooler. (2020, June 21). Retrieved October 10, 2021, from http://www.filipinohomeschooler.com/uri-ng-pangungusap-worksheets/. Kittelstad, K. (n.d.). Imperative sentence examples. Examples. Retrieved October 10, 2021, from https://examples.yourdictionary.com/imperative-sentence-examples.html.