به نام خدا دانشکده مهندسی مکانیک بخش مکانیک جامدات طرح پیشنهادی پایان نامه کارشناسی ارشد رشته مهندسی مکانیک – طراحی کاربردی مدلسازی دینامیکی و کنترل توربین بادی فراساحل نیمه شناور مجهز به عملگر ستون مایع Dynamic modeling and control of a tuned liquid column semi-submersible offshore wind turbine توسط: علیرضا فتح شماره دانشجویی9461349 : استادان راهنما: دکتر محمد اقتصاد دکتر احسان آزادی یزدی استاد مشاور: دکتر حسین محمدی شهریورماه 1396 فهرست مطالب .1مقدمه 2 .................................................................................................................. .2پیشینه تحقیق 3 ......................................................................................................... .1 -2پیشینه مدلسازی 3 ................................................................................................. .2 - 2پیشینه کنترل 7 .................................................................................................... .3اهداف تحقیق 12 ........................................................................................................ .4مبانی نظری 13 .......................................................................................................... .1 -4مدلسازی 13 ......................................................................................................... .2 -4نیروها 15 ............................................................................................................. .1 -2 -4آیرودینامیک 15 ............................................................................................. .2 -2 -4وزن 16......................................................................................................... .3 -2 -4شناوری 17 ................................................................................................... .4 -2 -4پسا و اینرسی 17 ............................................................................................ .5 -2 -4سیستم مهار18 .............................................................................................. .3 -4کنترل 19 ............................................................................................................ . 5روش انجام تحقیق 21 ................................................................................................. . 6جدول زمان بندی 22 .................................................................................................. . 7مراجع 23 ............................................................................................................... 1 .1مقدمه امروزه استفاده بی رویه از سوخت های فسیلی ،آسیب های فراوانی را به محیط زیست وارد کرده و باعث افزایش گرمای زمین شده است ،در نتیجه برای جلوگیری از این آسیب ها ،همواره تمایل به استفاده از انرژی های تجدید پذیر بیشتر شده است .انرژی بادی به علت عدم ایجاد آلودگی و بازده باال ،یکی از مهمترین منابع انرژی تجدید پذیر است .بطوریکه در سال 2015میالدی افزایش تولید برق توسط انرژی باد ،حدود 63گیگا وات بوده ،که در نتیجه مقدار کل برق تولید شده توسط انرژی باد را به 433گیگا وات رسانده است[.]1 توربین های بادی را می توان به دو دسته کلی ساحلی 1و فرا ساحلی 2تقسیم بندی کرد .توربین های بادی ساحلی علی رغم مزیت ها و رشد باالیی که نسبت به سایر منابع تجدید پذیر دارند ،به دلیل ایجاد صدای زیاد و تاثیرات ظاهری ،اندازه و سرعت آن ها محدود می شود .به عالوه مناطق باد خیز مناسب برای نصب توربین بادی ساحلی بسیار کمتر از فراساحلی است [ .]2لذا با نصب توربین های بادی فراساحلی در نقاط دور از منطقه ی مسکونی روی دریا ،می توان توربین های بزرگتری ساخت .همچنین به دلیل سرعت باالتر و یکنواخت تر باد در دریا ،می توان 50درصد بیشتر از نوع ساحلی برق تولید کرد[.]3 مزیت های زیادی که توربین های بادی فراساحلی دارند باعث شده که 3/4گیگاوات از آنها در سال 2015به شبکه وصل شود ،که مقدار کل تولید برق توسط آن ها را به بیش از 12گیگاوات می رساند[ .]4علی رغم مزیت های نام برده ،هزینه باالی ساخت و طراحی و تحلیل پیچیده توربین های بادی فرا ساحل ،از چالش های مهندسین است. این چالش ناشی از وجود نیروهای موج و باد و درجات آزادی زیاد آن ها است .بخشی از این چالش ها را می توان با مدلسازی مناسب و کنترل کارآمد برطرف نمود و هزینه ها را کاهش داد [.]5 در حاشیه ی ساحل کشورها ،که از مناطق پر جمعیت تشکیل می شوند ،استفاده از توربین ساحلی به علت تراکم جمعیت و کمبود فضا مناسب نیست ،این در حالی است که در آب های نیمه عمیق این سواحل ،نقاط باد خیز مناسبی وجود دارد که می توان از توربین های بادی شناور3در این نقاط استفاده کرد[.]6 1 onshore offshore 3 Floating wind turbine 2 2 .2پیشینه تحقیق .1 -2پیشینه مدلسازی فالتینسن ]7[1در کتاب خود در سال 1993تئوری های الزم برای محاسبه نیروی های هیدرودینامیک وارد بر ساختارهای فراساحلی وکشتی ها را ارائه کرد .در سال 2004موسیکال2و همکاران [ ]8امکان طراحی سکوی شناور را از نظر اقتصادی بررسی کردند .ظرفیت پیش بینی شده نصب توربین ها ی بادی در مناطق مختلف ساحلی و فرا ساحلی در شکل 1نشان داده شده است [.]9 شکل :1ظرفیت پیش بینی شده نصب توربین ها ی بادی از کم عمق به پر عمق[]2 1 Faltinsen Musical 2 3 باترفیلد1و همکاران [ ]5در سال 2007توربین های بادی شناور را به 3دسته اصلی تقسیم بندی کردند که عبارتند از (شکل .1 :)2شناور پایدار بالستیک2برای مثال الوار لوله ای مهار شده.23شناور پایدار شناوری4برای مثال کرجی.3 5شناور پایدار مهار6برای مثال سکوی پایه کششی 7 شکل :2مفاهیم رایج تعادل استاتیکی سکوی شناور[]2 جانکمن ]2[8در سال 2007مدلسازی کاملی از توربین های بادی فرا ساحل به همراه نیروهای وارد بر آن ها تهیه کرده است که از آن در ساخت نرم افزار فست9استفاده شده است .جانکمن و همکاران [ ]10در سال 2009 برای یکسان سازی مفاهیم تکنولوژی های بادی فراساحل ،جزییات مشخصات یک توربین بادی 3پره 5مگا وات را 1 Butterfield Ballast stabilized floater 3 Spar-buoy 4 Buoyancy stabilized floater 5 Barge 6 Mooring stabilized floater 7 Tension leg platform 8 Jonkman 9 FAST 2 4 ار ائه کردند تا محققان بتوانند با استفاده از اطال عات این توربین بادی به عنوان مرجع ،تحلیل های خود را بر روی مفاهیم مختلف انجام دهند. جانکمن وماثا [ ]11در سال 2011هر سه نوع سکوی شکل 2را تحلیل دینامیکی کردند و بر اساس تحلیل آن ها بیشترین نیرو ها به سکوی کرجی وارد شده و بین دو نوع دیگر نیروی وارد بر برج الوار لوله ای مهار شده بیشتر بود .جانکمن و همکاران [ ]13 ,12در سال های 2012و 2015به ترتیب ورژن 7و 8نرم افزار فست را برای تحلیل توربین های بادی برنامه نویسی کردند تا محققان بتوانند با استفاده از آن تحقیقات خود را اعتبار سنجی کنند(شکل .)3 شکل :3شکل کشیده شده توسط نرم افزار پاراویو[ ]141با استفاده از خروجی های نرم افزار فست وو2و همکاران [ ]15در سال 2013سکوی نیمه شناور3را به دلیل پایداری خوب در شرایط کاری و مزیت های اقتصادی آن نسبت به سایر سکوها ،مورد تحلیل قرار دادند که نتایج ،کارایی قابل قبول و قابل اعتمادی را از این طرح در شرایط طوفانی نشان دادند .گوایدون 4و ولر ]16[5در سال 2013تحلیل عددی را بر روی سکوی نیمه 1 Paraveiw Wu 3 Semi-submersible 4 Gueydon 5 Weller 2 5 شناور (مثالی از دسته شناور پایدار شناوری) انجام دادند و نتایج را با اندازه گیری های واقعی مقایسه کردند که می توان از این مدل برای اعتبار سنجی نیروهای مهار کننده استفاده کرد. بتی 1و همکاران [ ]17در سال 2014مدلسازی 2بعدی را برای مدل ساده شده ی 3درجه آزادی توربین بادی فراساحل با سکوی پایه کششی را انجام دادند .رابرتسون 2و همکاران[ ]18در سال 2014فاز دوم پروژه همکاری مقایسه کد فراساحلی 3را انجام دادند که شامل مشخصات کامل برای مدلسازی توربین بادی فراساحل نیمه شناور می باشد. هومر4و ناگامونه ]19[5در سال 2015با استفاده از روش نیوتون یک مدل 3بعدی 7درجه آزادی از توربین بادی فراساحل با سکوی نیمه شناور ارائه دادند و مدل به دست آمده را با استفاده از نرم افزار فست اعتبار سنجی کردند (شکل .)4 شکل :4نیروهای وارد بر توربین بادی فراساحل با سکوی نیمه شناور[]19 هان6و همکاران [ ]20در سال 2017روشی را برای محاسبه بازه حرکتی توربین بادی فراساحل در آب های آرام ،با برآورده شدن قید های توان ،گشتاور و سرعت ژنراتور ارائه دادند. 1 Betti Robertson 3 Offshore code comparison collaboration 4 Homer 5 Nagamune 6 Han 2 6 .2 -2پیشینه کنترل جانکمن[ ]2در سال 2007کنترلر ساده ای را برای گشتاور ژنراتور و زاویه پره ارائه داد که هدف کنترلر گشتاور در ناحیه پایینتر از سرعت نامی باد ،دریافت بیشترین توان و هدف کنترلر زاویه پره در ناحیه باالتر از سرعت نامی، ثابت نگه داشتن سرعت ژنراتور است. مورتق1و همکاران [ ]21در سال 2008با استفاده از قرار دادن میراکننده ی جرمی میزان شده2در باالی برج توربین بادی توانستند جابه جایی باالی برج را کاهش دهند .کلول3و باسو ]22[4در سال 2009از میراکننده ی ستون مایع میزان شده5برای کنترل ساختاری غیر فعال توربین بادی فراساحل استفاده کردند که پاسخ بیشینه آن را به میزان 55درصد کاهش داده است .کریمی6و همکاران[ ]23در سال 2010به بررسی کنترل نیمه فعال با به کارگیری شیر کنترل شونده در میراکننده ی ستون مایع میزان شده پرداختند که با روش ∞𝐻 توانستند به پایداری مجانبی7برسند (شکل .)5 شکل :5شماتیک ترکیب ساختار بامیراکننده ی ستون مایع میزان شده[]23 1 Murtagh )Tuned mass damper (TMD 3 Colwell 4 Basu 5 )Tuned liquid column damper (TLCD 6 Karimi 7 Asymptotic stability 2 7 بوتاسو1و همکاران[ ]24در سال 2011کنترلر نیمه فعالی را با استفاده از میراکننده ستون مایع میزان شده برای برج توربین بادی فرا ساحل به روش ترکیبی ∞𝐻 𝐻2 /طراحی کردند .باکا2و کریمی [ ]25در سال 2012مدل توربین بادی را به کمک نرم افزار فست به دست آورده و خطی سازی کردند .سپس آن را به روش ترکیبی ∞𝐻 و قیود جایگذری قطب ها3با استفاده از فرمول بندی آن به روش نابرابری ماتریس خطی4کنترل کردند. چن5و جرجاکیس ]26[6در سال 2013مدل آزمایشگاهی از توربین بادی با مقیاس 1به 20را بر روی میز لرزان قرار دادند و کارآمدی کنترل به وسیله میراکننده ی توپ چرخان میزان شده7را بررسی کردند و متوجه شدند که کارآمدی کنترل زمانی که 3عدد از آن ها درون یک محفظه قرار می گیرند بهتر است. دینه8و باسو ]3[9در سال 2014با مدلسازی توربین بادی فراساحل با سکوی الوار لوله ای ،کارآمدی کنترل غیر فعال با قرار دادن یک یا چند میراکننده ی جرمی میزان شده بر روی ناسل یا الوار لوله ای را با هم مقایسه کردند(شکل .)6 شکل ( : 6الف) میراکننده های جرمی میزان شده بر روی الوار لوله ای ( ،ب) میراکننده های جرمی میزان شده بر روی ناسل []3 1 Bottasso Bakkapo 3 Pole placement 4 Linear Matrix Inequality 5 Chen 6 Georgakis 7 Tuned rolling-ball damper 8 Dinh 9 Basu 2 8 چن و جرجاکیس [ ]27در سال 2015از میراکننده ی مایع میزان شده کروی بر روی مدل آزمایشگاهی خود استفاده کرده و نشان دادند که در سرعت باد باالتر از 25متر بر ثانیه زمانی که جرم مایه درون میراکننده ی 2 درصد جرم تعمیم یافته است پاسخ دینامیکی به میزان 40درصد کاهش یافته است .کاترینو ]28[1در سال 2015 به روش نیمه فعال با استفاده ازمیراکننده ی رئولوژیکی مغناطیسی 2که مدل آن با مقیاس 1به 20ساخته شده، نشان داد که با استفاده از این روش می توان تنش را در پایه و جابه جایی را در باالی برج کاهش داد. کودوریر3و همکاران [ ]29در سال 2015توربین بادی فراساحل با سکوی کرجی را به صورت 2بعدی با ساده سازی بار گذاری ها مدل کردند و با قرار دادن میراکننده ی ستون مایع میزان شده آن را ابتدا به صورت غیر فعال و سپس به صورت نیمه فعال به روش رگوالتور خطی درجه دو4کنترل کردند که باعث کاهش 39درصدی چرخش عرضی توربین بادی فراساحل شد. باقری و ناگامونه [ ]30در سال 2015کنترلرهای تنظیم بهره5را برای توربین بادی فراساحل با سکوی کرجی در سرعت های باد باالی سرعت نامی طراحی کردند .برای اینکار ابتدا مدل با پارامترهای متغیر خطی6را به وسیله درون یابی مدل های خطی شده حول نقاط مختلف کاری باد به دست آوردند و سپس کنترلر های تنظیم بهره پارامترهای متغر خطی و رگوالتور خطی درجه دو را پیاده سازی کرده و با کنترل پایه ،مقایسه کرده اند. ها 7و چونگ ]31[ 8در سال 2016چرخش عرضی توربین های بادی فراساحل با سکوی الوار لوله ای را با استفاده از میراکننده ی چند الیه کاهش دادند و همچنین مدل تئوریی را که نرخ کاهش چرخش عرضی برحسب تعداد الیه میراکننده ی مایع میزان شده را نشان می دهد ارائه دادند(شکل .)7 1 Caterino Magnetorheological 3 Coudurier 4 )Linear quadratic regulator (LQR 5 Gain scheduling 6 )Linear parameter varying (LPV 7 Ha 8 Cheong 2 9 شکل :7نمای داخل میراکننده ی مایع میزان شده چند الیه[]31 کابرال1و ناگامونه [ ]32در سال 2016وسیله ای را بر روی توربین بادی فراساحل نصب کردند که می تواند هم به صورت یک جرم محرک و هم به صورت ژنراتور ،انرژی را از حرکت جرم جذب کند .کنترلر گاوس خطی درجه دو2برای این دستگاه در نظر گرفته شده است که از جابه جایی سکو فیدبک می گیرد و نیروی الزم را برای مقابله با اغتشاشات موج به محرک اعمال می کند. هان3و ناگامونه [ ]33در سال 2016موقعیت توربین بادی فراساحل نیمه شناور را با استفاده از تنظیم نیروی آیرودینامیک باد کنترل کرده که این کاربا استفاده از دوران حول محور قائم4ناسل و زاویه پره ها انجام شده است. حق جو و همکاران [ ]34درسال 2017توربین بادی فراساحل پایه کششی را با 6درجه آزادی به صورت دو بعدی مدلسازی کرده اند که برای کنترل آن از روش ∞𝐻 استفاده شده است .همانطور که در شکل 8مشاهده می کنید 3درجه آزادی مربوط به حرکت سکو در صفحه و 2درجه ی آزادی مربوط به انعطاف پذیری برج و زنجیره حرکتی ژنراتور و 1درجه ی آزادی هم مربوط به دوران روتور می باشد. 1 Cabral Linear quadratic Gaussian 3 Han 4 yaw 2 10 شکل :8محور مختصات توربین بادی فراساحل پایه کششی[]34 لی1و همکاران [ ]35در سال 2017به کنترل غیر فعال ارتعاشات توربین بادی فراساحل نیمه شناور با استفاده از قراردادن میراکننده های جرمی میزان شده در ناسل و برج پرداختند .در شکل 9محل قرار گیری میراکننده یهای جرمی میزان شده به همراه درجات آزادی مشخص شده است. شکل :9مدل دینامیک ساده شده ی نوربین بادی فراساحل نیمه شناور[]35 1 Li 11 .3اهداف تحقیق با توجه به پیچیدگی دینامیک توربین های بادی فراساحل و بارها و اغتشاشات زیادی که به آن ها وارد می شود، به دست آوردن مدل دینامیکی مناسب و کنترل کارآمد در این توربین ها از اهمیت باالیی برخوردار است .توربین های بادی با استفاده از تغییر زاویه پره و گشتاور ژنراتور کنترل می شوند که این امر باعث شده که کارآمدی مناسبی را در حالت فراساحل در 3بعد نداشته باشند .به همین دلیل استفاده از عملگر های کنترلی سازه ای گزینه ی مناسبی برای کنترل این نوع توربین ها است. در تحقیقات پیشین با توجه به این که کنترل سازه ای دینامیک مسئله را پیچیده تر می کند درجات آزادی کمی را در مدلسازی در نظر گرفته اند و یا مدلسازی ها به صورت دو بعدی انجام شده که کنترل سازه ای نیز در صفحه عمل می کند .در نتیجه مدلسازی های ارائه شده نمی تواند توصیف مناسبی را از دینامیک واقعی سیستم ارائه دهد و کنترلر ها در حالت واقعی 3بعدی کارآمدی الزم را ندارند. هدف از این تحقیق ،مدلسازی 3بعدی در بر دارنده درجات آزادی و بارهایی است که به خوبی بتواند دینامیک واقعی سیستم را توصیف کند و با بهره گیری از کنترل سازه ای کارآمد عالوه بر تنظیم سرعت روتور و توان خروجی ژنراتور ،ارتعاشات سیستم را کاهش دهد. 12 .4مبانی نظری .1 -4مدلسازی توربین بادی فراساحل با فرض صلب بودن و هم جهت بودن با باد ،دارای 7درجه آزادی است که شامل سرج 1 ( 𝑔𝑥) ،سووی ،)𝑦𝑔 ( 2هیو ،)𝑧𝑔 ( 3غلتش ،)𝜃𝑥 ( 4دوران حول محور عرضی ،)𝜃𝑦 ( 5دوران حول محور قائم ،)𝜃𝑧 ( 6دوران 𝒀 ̂. 𝒁 ̂. پره ها )𝜃𝑟 (7و در شکل 10نشان داده شده اند .محور مختصات اینرسی ( ̂ 𝑿) و محور مختصات متصل به مرکز جرم (̂𝒛 )𝒙̂. 𝒚̂.در نظر گرفته شده اند. شکل :10درجات آزادی توربین بادی فراساحل[]36 1 Surge Sway 3 Heave 4 Roll 5 Pitch 6 Yaw 7 Azimuth 2 13 برای مدلسازی توربین بادی فرا ساحل از روش های مختلفی مانند روش الگرانژ( )1یا نیوتون( ،)3می توان استفاده کرد[.]37 𝑇𝑑 𝑑 𝑇𝜕 ( )− 𝑘𝑄 = 𝑘 ̇𝑞𝑑 𝑡𝑑 𝑘𝑞𝜕 ((1 که در آن𝑞 مختصات تعمیم یافته 𝑀𝐺 ،جرم کل 𝑽𝐺 ،بردار سرعت مرکز جرم 𝑰 ،ممان اینرسی کل و 𝝎 بردار سرعت زاویه ای جسم صلب است .در رابطه ( 𝑄𝑘 ،)1نیروی تعمیم یافته است که شامل نیروهای پایستار و ناپایستار می باشد و Tانرژی جنبشی است که می توان آن ها را از رابطه ی زیر به دست آورد. ((2 𝒊𝒓𝝏 𝒌𝒒𝝏 𝑵 ⋅ 𝒊𝑭 ∑ = 𝒌𝑸 𝟏=𝒊 𝟏 𝟏 =𝑻 𝑴𝑮 𝑽𝑮 ⋅ 𝑽𝑮 + 𝝎𝑰𝝎 𝟐 𝟐 در معادله ی زیر 𝒂𝒎 جرم اضافه شده 𝑻𝒋 1،و 𝒋𝑭 گشتاورها و نیروهای خارجی وارد بر توربین هستند[.]19 ((3 𝑗𝑻 ∑ ) 𝑇𝑹 𝒇𝑇 = (𝑹𝑰−1 𝑗 1 𝑗𝑭 ∑ ) 𝑎𝑚 𝑀𝐺 + 𝑓𝒇 ] 𝑇𝒇 ( = 𝑓𝒇 𝑗 [ = ̈𝒒 بردارهای محاسبه شده در دستگاه مختصات متصل به توربین ،باید به دستگاه اینرسی (مرجع) انتقال یابند که این کار را می توان با استفاده از ماتریس دوران انجام داد که با فرض کوچک بودن زاویه ها می توان آن را به شکل زیر نوشت[:]2 𝑦𝜃 ] 𝑥𝜃− 1 ((4 𝑧𝜃− 1 𝑥𝜃 1 𝑧𝜃 [ = 𝑅 𝑦𝜃− 1 Added mass 14 .2 -4نیروها به طور کلی نیروهای وارده بر توربین بادی فراساحل را می توان به 5دسته ی کلی تقسیم کرد: .1نیروی آیرودینامیک .2نیروی جاذبه .3نیروی شناوری .4نیروی پسا و اینرسی .5نیروی سیستم مهار به علت پیچیدگی و اهمیت دینامیک توربین های بادی فراساحل محققان تئوری های زیادی را برای محاسبه هر یک از نیروها ارائه کرده اند که در زیر روش های منتخب برای محاسبه ی هر نیرو ،بیان شده است ،شکل .11 شکل :11شماتیک دسته بندی نیروهای وارد بر توربین بادی فراساحل[]33 .1 -2 -4آیرودینامیک نیروی رانشی که از طرف باد به توربین وارد می شود را می توان از رابطه ی زیر به دست آورد[:]34 1 𝜌 𝐴 𝐶 (𝜆 . 𝛽 ) (𝑉𝑟𝑒𝑙 )2 𝑡 𝑡𝑅 𝑟𝑖𝐴 2 ((5 15 = 𝑇𝐹 𝑟𝑖𝐴𝜌 چگالی هوا 𝐴𝑅𝑡 ،ناحیه جاروب روتور1و 𝑡𝐶 ضریب رانش آیرودینامیک است که بر حسب نسبت سرعت نوک پره (𝜆)و زاویه پرها (𝛽) بیان می شود ،شکل .12 شکل :12نمای چپ نشان دهنده ی جهت باد و زاویه پرها ( 𝛽)[]38 𝑟𝜔 𝑑𝑙𝑏𝑟 𝑙𝑒𝑟𝑉 ((6 =𝜆 در محاسبه ی 𝑙𝑒𝑟𝑉 ،سرعت باد ،سرعت افقی مرکز جرم ( 𝐺 ̇𝑥) و دوران توربین با استفاده از بردار مکان روتور نسبت به مرکزجرم(𝑮 )𝒓𝑹/باید لحاظ شود: ̂ 𝑿 ∙) 𝑮𝑉𝑟𝑒𝑙 = 𝑣 − 𝑥̇ 𝐺 − (𝑹̇ 𝒓𝑹/ ((7 .2 -2 -4وزن جرم توربین بادی فراساحل را می توان در 4قسمت ناسل 2،روتور ،برج و سکو در نظر گرفت که با توجه به مشخصات ارائه شده از آن ها [ ]18 ,10مرکز جرم کلی توربین بادی فراساحل را پیدا کرد و نیروی جاذبه وارد بر آن را به شکل زیر میتوان نوشت: 𝒈 𝐺𝑀 = 𝑮𝑭 ((8 1 Rotor swept area Nacelle 2 16 .3 -2 -4شناوری نیروی شناوری را می توان بر اساس اصل ارشمیدس پیدا کرد که این نیرو به پارامترهایی نظیر سطح آب ،جابه جایی توربین ودوران آن بستگی دارد[ ، ]19شکل .13 شکل :13دیاگرام نیروی شناوری[]19 𝑏𝑢𝑠𝑉 𝒈 𝑟𝑡𝑤𝜌 = 𝑩𝑭 ((9 𝑟𝑡𝑤𝜌 چگالی آب است و با توجه به موقعیت هر یک از ستون ها حجم مورد نظر که زیر آب است( 𝑏𝑢𝑠𝑉) محاسبه می شود و نیرو ها به دست می آیند ،شکل .14 .4 -2 -4پسا و اینرسی برای به دست آوردن نیروهای پسا و اینرسی وارد بر هر یک از ستون ها ی سکوی نیمه شناور ،می توان از معادله ی موریسون ]39[1به همراه تئوری نوار2استفاده کرد[ .]2در تئوری نوار باید هر یک از ستون ها را با فرض اینکه سرعت آب در آن قسمت ثابت است به چند قسمت تقسیم کرد و نیروی موج بر حسب طول سیلندردر هر قسمت را می توان از رابطه ی زیر به دست آورد[:]10 1 𝜋𝐷2 ( ( 10 𝑟𝑡𝑤𝜌) 𝑎𝐶 𝐶𝑑 𝜌𝑤𝑡𝑟 𝐷(𝒖 − 𝒒̇ )|𝒖 − 𝒒̇ | + (1 + ̇𝒖 2 4 ̇𝒒 و ̈𝒒 به ترتیب سرعت و شتاب ستون 𝒖 ،و ̇𝒖 به ترتیب سرعت و شتاب آب 𝐶𝑎 ،ضریب جرم اضافه شده3و = 𝑯𝑭 𝑑𝐶 ضریب پسا 4است. 1 Morison Strip theory 3 Added mass coefficient 4 Drag coefficient 2 17 .5 -2 -4سیستم مهار خطوط مهار از کابل های کتنری1تشکیل شده است که توربین بادی فراساحل را به بستر دریا متصل می کند و نیروی بازدارنده ای را در صورت جابه جایی به توربین بادی وارد می کند .برای به دست آوردن این نیروها دو معادله ی کوپل شده ی غیر خطی وجود دارد که این معادالت برای حالتی نوشته شده اند که بخشی از کابل روی بستر دریا باشد[ ، ]2شکل .15 شکل :14نیروهای وارد بر خطوط مهار[]2 ( ( 11 𝐹𝑉 𝐹𝑉 𝐹𝑉 𝑉𝐹 2 𝐿 𝐹𝐻 √ 𝑥𝐹 (𝐻𝐹 , 𝑉𝐹 ) = 𝐿 − + ln [ + 1 + ( ) ] + 𝜔 𝜔 𝐹𝐻 𝐹𝐻 𝐴𝐸 𝜔 𝐵𝐶 𝐹𝑉 𝐹𝑉 𝐹𝐻 𝐹𝑉 𝐹𝐻 [−(𝐿 − ) + (𝐿 − − )𝑀𝐴𝑋(𝐿 − − ]). 0 𝐴𝐸2 𝜔 𝜔 𝐵𝐶 𝜔 𝜔 𝐵𝐶 𝜔 ( ( 12 + 𝐹𝐻 𝑉𝐹 2 𝑉𝐹 − 𝜔𝐿 2 1 𝜔𝐿2 √ √ = ) 𝐹𝑉 𝑧𝐹 (𝐻𝐹 , ([ 1+( ) − 1+ ) ]+ (𝑉 𝐿 − ) 𝜔 𝐹𝐻 𝐹𝐻 𝐹 𝐴𝐸 2 در معادالت باال 𝐿 ،طول کلی کابل 𝐸𝐴 ،سختی کششی 𝐶𝐵 ،ضریب اصطکاک استاتیکی بستر دریا 𝜔 ،جرم بر واحد طول در آب (𝑥𝐹 , 𝑧𝐹 ) ،مکان اتصال کابل به توربین (فیرلید )2و ) 𝐹𝑉 (𝐻𝐹 ,مؤلفه های نیروی کششی وارد بر کابل در محل فیرلید هستند. این معادالت وابسته به مکان فیرلید بوده و باید به صورت عددی بر اساس موقعیت فیرلید حل شوند. 1 catenary Fairlead 2 18 .3 -4کنترل با نصب میراکننده ی ستون مایع میزان شده بر روی توربین بادی فراساحل می توان به کنترل غیر فعال و نیمه فعال آن پرداخت .برای مدلسازی دینامیکی آن فرض های زیر در نظر گرفته شده است : .1عرض ستون عمودی در مقابل طول ستون افقی قابل صرف نظر است و همچنین عرض ستون افقی در مقابل طول ستون عمودی .2مایع تراکم ناپذیر است.3 .سرعت مایع در ستون عمودی و افقی یکنواخت است[ ، ]29شکل .16 شکل :15دیاگرام توربین بادی فراساحل به همراه میراکننده ی ستون مایع میزان شده[]29 با در نظر گرفتن 𝑠 به عنوان جابه جایی مایع 𝐿𝜈 ،طول ستون عمودی 𝐿𝐻 ،طول ستون افقی و eبه عنوان فاصله عمودی از مرکز جرم ،انرژی های جنبشی ( 𝐷𝑇) و پتانسیل ( 𝐷𝑉) میراکننده ی ستون مایع میزان شده را به فرم زیر می توان نوشت[ ، ]40شکل .17 ( ( 13 𝑠−𝑒+𝐿𝜈 + 𝑠−𝑒+𝐿𝜈 − 1 1 ∫ 𝜈𝜇 ∫ 𝜈𝜇 (𝑽𝑅𝐶 ∙ 𝑽𝑅𝐶 ) 𝑑ℎ + (𝑽𝐿𝐶 ∙ 𝑽𝐿𝐶 ) 𝑑ℎ 2 2 𝑒− 𝑒− 1 𝐿 2 ℎ 1 𝑙𝑑 ) 𝐶𝐻𝑽 ∙ 𝐶𝐻𝑽( ∫ + 𝜇ℎ 1 2 − 𝐿ℎ 2 19 = 𝐷𝑇 𝐿ℎ )̂ 𝒙 2 ( ( 14 𝑽𝑹𝑪 = 𝑽𝑮 + 𝑹(𝑠̇ 𝒛̂) + 𝑹̇(ℎ𝒛̂ + ( ( 15 𝐿ℎ )̂ 𝒙 2 ( ( 16 𝒙𝑙 ̂) + 𝑹̇(−𝑒𝒛̂ + )̂ 𝒙 ̇𝑠𝜈(𝑹 𝑽𝑯𝑪 = 𝑽𝑮 + ( ( 17 𝒗𝐴 𝐻𝐴 = 𝜈 𝑽𝑳𝑪 = 𝑽𝑮 + 𝑹(−𝑠̇ 𝒛̂) + 𝑹̇(ℎ𝒛̂ − 𝜌 𝐻𝐴 = 𝜇ℎ 𝜌 𝒗𝐴 = 𝜈𝜇 شکل :16شماتیک ساختار ستون مایع میزان شده در حرکت[]29 ( ( 18 1 𝒙 ̂ + 𝜇𝑣 (𝐿𝑣 + 𝑠)𝑔 ((𝐿𝑣 + 𝑠 − 2𝑒 )𝒛̂ + 𝐿ℎ ̂ 𝒁 ∙ )̂ 𝒁 ∙ )̂𝒛𝑒𝑉𝐷 = 𝑀𝐷 𝑔 𝑧𝑔 + 𝜇ℎ 𝐿ℎ 𝑔(− 2 1 ̂ 𝒁 ∙ )̂ 𝒙 + 𝜇𝑣 (𝐿𝑣 − 𝑠 )𝑔 ((𝐿𝑣 − 𝑠 − 2𝑒 )𝒛̂ − 𝐿ℎ 2 𝑀𝐷 = 2𝜇𝜈 𝐿𝑣 + 𝜇ℎ 𝐿ℎ رابطه ی زیر نیروی تعمیم یافته ی وارد شده از طرف شیر وسط میراکننده ی ستون مایع میزان شده را نشان می دهد که می توان آن را با تغییر ضریب افت فشار 𝜂 تغییر داد و سیستم را کنترل کرد. 1 | ̇𝑠𝜈|) ̇𝑠𝜈(𝜂 𝜇 2 ℎ ( ( 19 20 𝑄𝜆 = − . 5روش انجام تحقیق ابتدا برای مدلسازی از مشخصات توربین مرجع 5مگا واتی آزمایشگاه ملی انرژی های تجدید پذیرکه برای توسعه سیستم های مرجع در نظر گرفته شده است [ ]10به همراه مشخصات سیستم شناور از فاز دوم پروژه ی همکاری مقایسه کد فراساحلی [ ]18استفاده می شود .سپس با محاسبه ی پارامترهای الزم و نیروهای وارد بر توربین بادی فراساحل نیمه شناور با استفاده ازمعادله ی الگرانژ یا نیوتون معادله ی دینامیکی سیستم مورد نظر به دست می آید. معادله ی دینامیکی به دست آمده را به کمک نرم افزار متلب ]41[1با استفاده از روش های عددی حل می کنیم و نتایج حاصل از آن را با استفاده از نرم افزار فست 2که برای توربین های بادی طراحی شده [ ]42اعتبارسنجی می کنیم. پس از اعتبارسنجی معادله ی دینامیکی به دست آمده ،معادالت جهت طراحی کنترلر ساده سازی می شوند. کنترلر مقاوم مناسبی را با توجه به ویژگی های توربین های بادی فراساحل نیمه شناور ،طراحی کرده و به کمک نرم افزار متلب شبیه سازی خواهد شد .تاثیر عدم قطعیت های پارامتری ،اغتشاشات محیطی و نویز های اندازه گیری در پایداری کنترلر و کارآیی آن با استفاده از شبیه سازی عددی بررسی می شود. 1 MATLAB FAST 2 21 2 استخراج معادالت سیستم 3 تهیه برنامه کامپیوتری و حل عددی 4 اعتبار سنجی به کمک نرم افزار 5 پیاده سازی سیستم کنترلی 6 جمع بندی و ارائه گزارش 7 تدوین پایان نامه مهر 1395 آبان 1395 آذر 1395 دی 1395 اسفند 1395 فروردین 1396 اردیبهشت 1396خرداد 1396 تیر 1396 مرداد 1396 شهریور 1396 مهر 1396 آبان 1396 بهمن 1395 22 آذر 1396 ردیف 1 بررسی مطالعات پیشین دی 1396 عنوان فعالیت بهمن 1396 . 6جدول زمان بندی مراجع. 7 [1] [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8] [9] [10] [11] [12] [13] [14] [15] [16] [17] [18] [19] [20] G. W. E. Council, "Global wind report 2015–Annual market update," Global Wind Energy Council, Brussels, Belgium.[Online]. Available http://www.gwec.net/wp-content/uploads/vip /GWEC-Global-Wind-2015-Report_April-2016_22_04.pdf, 2016. J. M. Jonkman, Dynamics modeling and loads analysis of an offshore floating wind turbine: University of Colorado at Boulder, 2007. V. N. Dinh and B. Basu, "Passive control of floating offshore wind turbine nacelle and spar vibrations by multiple tuned mass dampers," Structural Control and Health Monitoring, vol. 22, pp. 152-176, 2015. R. Adib, H. Murdock, F. Appavou, A. Brown, B. Epp, A. Leidreiter, et al., "Renewables 2016 Global Status Report," Global Status Report RENEWABLE ENERGY POLICY NETWORK FOR THE 21st CENTURY (REN21), 2016. S. Butterfield, W. Musial, J. Jonkman, and P. Sclavounos, "Engineering challenges for floating offshore wind turbines," National Renewable Energy Laboratory (NREL), Golden, CO.2007. D. Arent, P. Sullivan, D. Heimiller, A. Lopez, K. Eurek, J. Badger, et al." ,Improved offshore wind resource assessment in global climate stabilization scenarios," Contract, vol. 303, pp. 275-3000, 2012. O. Faltinsen, Sea loads on ships and offshore structures vol. 1: Cambridge university press, 1993. W. Musial, S. Butterfield, and A. Boone, "Feasibility of floating platform systems for wind turbines," in 23rd ASME Wind Energy Symposium, Reno, NV, 2004. W. Musial and S. Butterfield, "Future for offshore wind energy in the United States," in EnergyOcean Conference, 2004, pp. 4-6. J. Jonkman, S. Butterfield, W. Musial, and G. Scott, "Definition of a 5-MW reference wind turbine for offshore system development," National Renewable Energy Laboratory (NREL), Golden, CO.2009. J. Jonkman and D. Matha, "Dynamics of offshore floating wind turbines—analysis of three concepts," Wind Energy, vol. 14, pp. 557-569, 2011. J. Jonkman and B. Jonkman, "NWTC information portal (FAST v8)," last modified 23September-2015, 2015. J. Jonkman, "NWTC Design Codes FAST.(v7. 01a) http://wind. nrel. gov/designcodes/simulators/fast," ed: December, 2012. A. Henderson, J. Ahrens, and C. Law, The ParaView Guide: Kitware Clifton Park, NY, 2004. H. T. Wu, J. Jiang, J. Zhao, and X. R. Ye, "Dynamic Response of a Semi-Submersible Floating Offshore Wind Turbine in Storm Condition," in Applied Mechanics and Materials, 2013, pp. 273-278. S. Gueydon and S. Weller, "Study of a floating foundation for wind turbines," Journal of Offshore Mechanics and Arctic Engineering, vol. 135, p. 031903, 2013. G. Betti, M. Farina, G. A. Guagliardi, A. Marzorati, and R. Scattolini, "Development of a control-oriented model of floating wind turbines," IEEE Transactions on Control Systems Technology, vol. 22, pp. 69-82, 2014. A .Robertson, J. Jonkman, M. Masciola, H. Song, A. Goupee, A. Coulling, et al., Definition of the semisubmersible floating system for phase II of OC4: National Renewable Energy Laboratory Denver, 2014. J. R. Homer and R. Nagamune, "Control-oriented physics-based models for floating offshore wind turbines," in American Control Conference (ACC), 2015, pp. 3696-3701. C. Han, J. R. Homer, and R. Nagamune, "Movable range and position control of an offshore wind turbine with a semi-submersible floating platform," in American Control Conference (ACC), 2017, pp. 1389-1394. 23 [21] [22] [23] [24] [25] [26] [27] [28] [29] [30] [31] [32] [33] [34] [35] [36] [37] [38] [39] [40] P. Murtagh, A. Ghosh, B. Basu, and B. Broderick, "Passive control of wind turbine vibrations including blade/tower interaction and rotationally sampled turbulence," Wind Energy, vol. 11, pp. 305-317, 2008. S. Colwell and B. Basu, "Tuned liquid column dampers in offshore wind turbines for structural control," Engineering Structures, vol. 31, pp. 358-368, 2009/02/01/ 2009. H. R. Karimi, M. Zapateiro, and N. Luo" ,Semiactive vibration control of offshore wind turbine towers with tuned liquid column dampers using H∞ output feedback control," in Control applications (CCA), 2010 IEEE international conference on, 2010, pp. 2245-2249. N. Luo, C. Bottasso, H. R. Karimi, and M. Zapateiro, "Semiactive control for floating offshore wind turbines subject to aero-hydro dynamic loads," in International Conference on Renewable Energies and Power Quality (ICREPQ’11) Las Palmas de Gran Canaria (Spain), 13th to 15th April, 2011. T. Bakka and H. R. Karimi, "Robust dynamic output feedback control synthesis with pole placement constraints for offshore wind turbine systems," Mathematical Problems in Engineering, vol. 2012, 2012. J. Chen and C. T. Georgakis, "Tuned rolling-ball dampers for vibration control in wind turbines," Journal of Sound and Vibration, vol. 332, pp. 5271-5282, 2013. J.-L. Chen and C. T. Georgakis, "Spherical tuned liquid damper for vibration control in wind turbines," Journal of Vibration and Control, vol. 21, pp. 1875-1885, 2015. N. Caterino, "Semi-active control of a wind turbine via magnetorheological dampers," Journal of Sound and Vibration, vol. 345, pp. 1-17, 2015. C. Coudurier, O. Lepreux, and N. Petit, "Passive and semi-active control of an offshore floating wind turbine using a tuned liquid column damper," IFAC-PapersOnLine, vol. 48, pp. 241-247, 2015. O. Bagherieh and R. Nagamune, "Gain-scheduling control of a floating offshore wind turbine above rated wind speed," Control Theory and Technology, vol. 13, pp. 160-172, 2015. M. Ha and C. Cheong, "Pitch motion mitigation of spar-type floating substructure for offshore wind turbine using multilayer tuned liquid damper," Ocean Engineering, vol. 116, pp. 157164, 2016. A. R. W. S. Cabral and R. Nagamune, "Floating-body motion control by coupling an oscillating mass for wind turbine applications," in Electrical and Computer Engineering (CCECE), 2016 IEEE Canadian Conference on, 2016, pp. 1-4. C. Han and R. Nagamune, "Position control of an offshore wind turbine with a semisubmersible floating platform using the aerodynamic force," in Electrical and Computer Engineering (CCECE), 2016 IEEE Canadian Conference on, 2016, pp. 1-4. F. Haghjoo, M. Eghtesad, and E. A. Yazdi, "Dynamic Modeling and H∞ Control of Offshore Wind Turbines," IJEM-International Journal of Engineering and Manufacturing (IJEM), vol. 7, p. 10, 2017. C. Li, T. Zhuang, S. Zhou, Y. Xiao, and G. Hu, "Passive Vibration Control of a SemiSubmersible Floating Offshore Wind Turbine," Applied Sciences, vol. 7, p. 509, 2017. T.-T. Tran and D.-H. Kim, "The platform pitching motion of floating offshore wind turbine: a preliminary unsteady aerodynamic analysis," Journal of Wind Engineering and Industrial Aerodynamics, vol. 142, pp. 65-81, 2015. H. Baruh, Analytical dynamics: WCB/McGraw-Hill Boston, 1999. K. Y. Maalawi, "A Model for Dynamic Optimization of Pitch-Regulated Wind Turbines with Application," in Advances in Wind Power, ed: InTech, 2012. J. R. Morison, J. W. Johnson, and S. A. Schaaf, "The Force Exerted by Surface Waves on Piles," 1950/5/1/. J.-C. Wu, Y.-P. Wang, C.-L. Lee, P.-H. Liao, and Y.-H. Chen, "Wind-induced interaction of a non-uniform tuned liquid column damper and a structure in pitching motion," Engineering Structures, vol. 30, pp. 3555-3565, 2008. 24 [41] [42] M. U. s. Guide, "The mathworks," Inc., Natick, MA, vol. 5, p. 333, 1998. J. M. Jonkman and M.L. Buhl Jr, "FAST user’s guide, national renewable energy laboratory," No. NREL/EL-500-38230, Golden, CO, 2005. 25