1 Tulad Mo, Ako ay Tao! Mga Inaasahang Maipamamalas Sa modyul na ito ay kinakailangang makabuo ka ng mga kaparaanan kung paano mo maipapakita ang paggalang at pantay na pagtingin sa iyong kapwa. Makakatulong sa iyo ang pagbasa at pag-unawa sa nilalaman ng modyul na ito. Sa modyul na ito, inaasahang malilinang sa iyo ang sumusunod na kaalaman, kakayahan, at pag-unawa: a. Nakikilala na may dignidad ang bawat tao anuman ang kanIyang kalagayang panlipunan, kulay, lahi, edukasyon, relihiyon at iba pa. (EsP7PT-IIg-8.1); b. Nakabubuo ng mga paraan upang mahalin ang sarili at kapwa na may pagpapahalaga sa dignidad ng tao. (EsP7PT-IIg-8.2); c. Napatutunayan na ang (a) paggalang sa dignidad ng tao ay ang nagsisilbing daan upang mahalin ang kapwa tulad ng pagmamahal sa sarili at (b) ang paggalang sa dignidad ng tao ay nagmumula sa pagiging pantay at magkapareho nilang tao. (EsP7PT-IIh-8.3); at d. Naisasagawa ang mga konkretong paraan upang ipakita ang paggalang at pagmamalasakit sa mga taong kapus-palad o higit nangangailangan kaysa sa kanila. (EsP7PT-IIh-8.4) Bago ka magpatuloy ay sagutin mo na muna ang mga tanong sa ibaba. Paunang Pagsubok Modyul sa Edukasyon sa Pagpapakatao 7 Ikalawang Markahan: Ikapito at Ikawalong Linggo na 2 Panuto: Basahing mabuti ang pangungusap. Isulat ang T kung ang pahayag ay TAMA at M naman kung MALI sa nakalaang patlang. 1. Ang lahat ng tao ay nilikhang may taglay na dignidad o karangalan bilang tao._________ 2. Ang tao ay nilalang na kawangis ng Diyos.___________ 3. Ang tao ay walang pananagutan sa kaniyang kapwa tao dahil sa may kaniya-kaniya itong buhay._______ 4. Ang dignidad ay ipinagkaloob ng Diyos sa lahat ng kaniyang mga nilalang. _______ 5. Tao lamang sa lahat ng nilalang ng Diyos ang may taglay na dignidad._____ Balik-tanaw Gawain 1.1. Panuto: Alalahanin mo ang mga uri ng kalayaang iyong natatamasa at ang mga responsibilidad na kaakibat ng mga ito. Punan ang talahanayan. Kalayaan Responsibilidad Halimbawa: Kalayaan sa Pagpapahayag Pagsabi ng magagandang tungkol sa ibang tao Ngayon, ikaw naman, 1. Modyul sa Edukasyon sa Pagpapakatao 7 Ikalawang Markahan: Ikapito at Ikawalong Linggo bagay 3 2. Ayon kay Gomes, MG A. (2014) Ang tao ay malaya subalit, may nakaatang na responsibilidad sa kalayaan. Mahalagang isaisip natin ang responsibilidad bago ang ating kalayaan. Sa pamamagitan nito, hindi natin malalapastangan ang kalayaan ng ibang tao. Ngayon marahil ay alam mo na ang kakambal ng kalayaan ay responsabilidad at pananagutan at ang tunay na Kalayaan ay ang paggawa lamang ng kabutihan. Pagpapakilala ng Aralin Higit na mabibigyan ng malalim na kahulugan at pang-unawa ang iyong mga natutuhan mula sa mga nagdaang gawain kung uunawain mo nang mabuti ang mga nakasaad sa babasahin. Ang tao ay nilikha ng Diyos ayon sa kaniyang wangis, ibig sabihin ay ayon sa kaniyang anyo, katangian at kakayahan kung kaya’t nararapat lamang na kilalanin ang kaniyang dignidad sapagkat taglay niya ang karapatan na tumanggap ng paggalang mula sa kaniyang kapwa. May kasabihan nga tayo na “Huwag mong gawin sa kapwa mo ang ayaw mong gawin nila sa iyo”. Ito ay naayon sa utos ng Diyos na “Mahalin ang kapwa tulad ng pagmamahal sa sarili”. Kumusta? Nalibang ka ba sa pagbabasa? Ang susunod na gawain ay maaaring magpatibay ng paglalapat mo ng iyong mga natutuhan. Mga Gawain Modyul sa Edukasyon sa Pagpapakatao 7 Ikalawang Markahan: Ikapito at Ikawalong Linggo 4 Gawain 1.1. Panuto: Tunghayan mo ang nasa ibabang mga larawan ng mga taong may iba’t-ibang katayuan sa buhay at sagutin ang mga gabay na tanong ukol dito. Sagutin ang mga sumusunod na tanong: 1. Ano ang karaniwang tawag sa kanila ng mga tao? ___________________________________________________________________________ 2. Ano ang nararamdaman mo tuwing nakikita mo sila? Bakit? ___________________________________________________________________________ 3. Pare-pareho ba ang katayuan nila sa buhay? Paano ito nakakaapekto sa pakikitungo sa kanila ng mga tao? ___________________________________________________________________________ 4. Kung ikaw ang nasa katayuan ng ilang nasa larawan, ano ang magiging damdamin mo kung hindi iginagalang ng iyong kapwa ang iyong pagkatao? Magbigay ng mga paraan kung paano naipapakita ang pagpapahalaga sa tao. Gawain 1.2. Panuto: Tunghayan ang sumusunod na larawan. Suriin mo ang mga ito at sagutin ang mga sumusunod na tanong. Sagutin ang sumusunod na tanong: 1. Ano ang ipinapakita sa larawan? Modyul sa Edukasyon sa Pagpapakatao 7 Ikalawang Markahan: Ikapito at Ikawalong Linggo 5 ___________________________________________________________________________ 2. Ang mga larawan ba ay nagpapakita ng paggalang at pagpapahalaga sa kaniyang kapwa tao? Pangatwiranan. Paano mo naman mailalarawan ang paggalang at pagpapahalaga sa kapwa? ___________________________________________________________________________ 3. Kung ang mga nasa larawan ay nagpapakita ng kawalan ng paggalang sa karapatang pantao, paano mo ilalarawan ang lipunang kinabibilangan mo? Gamit ang kalayaang natutunan sa nakaraang aralin, ano-ano ang pagkakapareho at saan nagkaka pantay-pantay ang tao? Gawain 1.3. Panuto. Bumuo ka ng mga kaparaanan na magpapakita ng pagmamahal sa sarili at kapwa. Isulat ang sagot sa bawat kahon. Kaugnayan ng simbolo sa aking pagkatao Simbolo Mga Paraan ng paggalang sa sarili at kapwa Rubrik sa Pagwawasto Krayterya Puntos ☺Kumpleto ang mga sagot 3-Kung taglay ang 3 pamantayan ☺Maayos ang pangungusap 2-Kung taglay ang 2 pamantayan ☺Malinaw ang pagpapaliwanag 1-Kung isang pamantayan lamang Modyul sa Edukasyon sa Pagpapakatao 7 Ikalawang Markahan: Ikapito at Ikawalong Linggo 6 Mahusay! Natapos mo ang mga gawain. Nagpapakita lamang ito ng iyong kahandaan upang palawakin mo pa ang iyong pangunawa at kaalaman. Tandaan Kung may pagkaka-iba-iba ang tao sa kaniyang kapwa dahil sa kaniyang katayuan sa buhay at sa iba pang mga aspeto na bumabalot sa kaniyang pagkatao, mayroon din silang pagkaka pare-pareho. Ito ay ang pagkakaroon niya ng isip na nagbibigay sa kaniya ng kakayahang umunawa, mangatwiran, magnilay at magpasya na siya ring nag pabukod-tangi sa kaniya sa lahat ng iba pang mga nilikha ng Diyos. Ito rin ang dahilan kung bakit ang tao ay may karapatan na igalang ang kaniyang kapwa dahil na rin sa dignidad na taglay nito. Kung ano ang likas sa iyo, likas din sa iyong kapwa. Kung mayroon kang karapatang ipaglaban ang iyong dangal, mayroon ding karapatan ang iyong kapwa Punsalan, Caberio, Nicolas & Reyes, (2007). Saan ngayon nagkakaroon ng pagkakapantay-pantay ang tao? Ang pagkakapantay-pantay ng tao ay nakatuon sa kaniyang dignidad bilang tao at ang karapatan na dumadaloy mula rito. Ano ba ang dignidad? Ang dignidad ay galing sa salitang Latin na dignitas, mula sa dignus, ibig sabihin “karapat-dapat”. Ang dignidad ay nangangahulugang pagiging karapat-dapat ng tao sa pagpapahalaga at paggalang mula sa kaniyang kapwa. Lahat ng tao, anuman ang kaniyang gulang, anyo, antas ng kalinangan at kakayahan ay may dignidad. Kung kaya’t nararapat lamang na gamitin natin ang Modyul sa Edukasyon sa Pagpapakatao 7 Ikalawang Markahan: Ikapito at Ikawalong Linggo 7 ating kalayaan na piliin na gawin kung ano ang mabuti at nararapat sa sarili at kapwa. Sinabi ni Gomez, MG. (2014) maaring isipin ng ibang tao na nawalan na sila ng dignidad kung sila ay may sakit o nagdurusa. Sa totoo lang ay hindi ito nawala. Kung kaya’t nararapat na panatilihin natin ang pagkakaroon ng malinis na pangalan at pagkatao nang sa gayon ay igalang tayo ng ating kapwa. Ayon kay Propesor Patrick Lee, ang dignidad ang pinagbabatayan kung bakit obligasyon ng bawat tao ang sumusunod: 1. Igalang ang sariling buhay at buhay ng kapwa. Kailangan mong tandaan na ang iyong kapwa ay hindi dapat gamitin para sa sariling kapakinabangan. 2. Isaalang-alang ang kapakanan ng kapwa bago kumilos. Ano ang magiging epekto sa iba ng iyong gagawin? Nararapat pa ba itong gawin o hindi na? 3. Pakitunguhan ang kapwa ayon sa iyong nais na gawin nilang pakikitungo sa iyo. Ang prinsipyong ito ay nagpapatunay anumang gawin mo sa iyong kapwa ay ginagawa mo rin sa iyong sarili. Ang paggalang sa karapatan ng iyong kapwa, pagmamahal, pagpapahalaga sa buhay, kapayapaan, katotohanan ay ilan sa mga pagpapahalaga tungo sa mabuting pakikipagugnayan. Ayon sa Kawikaan 22:1 (NIV), “Ang mabuting pangalan ay mas hahangarin kaysa sa dakilang kayamanan, ang igalang ay higit pa sa pilak o ginto” Modyul sa Edukasyon sa Pagpapakatao 7 Ikalawang Markahan: Ikapito at Ikawalong Linggo 8 Ngayon naman ay may isa pang gawain na nakalaan para sa iyo nang sa gayon ay mailapat mo ang lahat ng iyong natutunan sa aralin na ito. Pag-alam sa mga Natutuhan Panuto. Pumili ng iyong superhero na sa tingin mo ay makakatulong sa pangangalaga at pagpapahalaga ng iyong kapwa. Ipaliwanag sa kung paanong paraan siya makakatulong sa pagpapahalaga at pangangalaga ng dignidad ng iyong kapwa. “Ang Aking Superhero" ___________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ Sundin ang sumusunod na pamantayan: 1. Ang paglalahad ay makabuluhan at tumutugon sa paksa. 2. Gumamit ng mga salita na nagpapahayag ng tunay na damdamin. Ang bawat pamantayan ay may kalakip na puntos batay sa mga sumusunod: 4 -Napakahusay 2 -Katamtaman 3 -Mahusay 1- Dapat paunlarin Pangwakas na Pagsusulit Panuto. Isulat ang titik ng tamang sagot sa nakalaang patlang sa bawat bilang. Modyul sa Edukasyon sa Pagpapakatao 7 Ikalawang Markahan: Ikapito at Ikawalong Linggo 9 _____ 1. Ang salitang Latin na dignitas ay nangangahulugan ng pagiging ______________. A. karapat-dapat B. ehemplo C. mabuti D. mapanuri _____ 2. Ang tao ay natatangi sa lahat ng nilalang ng Diyos dahil sa kakayahang umunawa ng konsepto, mangatuwiran, magmuni-muni at pumili ng ________________. A. mabuti B. makabuluhan C. makatuwiran D. malaya _____ 3. Ayon kay Propesor Patrick Lee, ang dignidad ang pinagbabatayan kung bakit obligasyon ng bawat tao ang sumusunod MALIBAN sa: A. Igalang ang sariling buhay at buhay ng kapwa. B. Isaalang-alang ang kapakanan ng kapwa bago kumilos. C. Pakitunguhan ang kapwa ayon sa iyong nais na gawin nilang pakikitungo sa iyo. D. Mahalin ang iyong kaaway. _____ 4. Ang mga sumusunod ay nagpapakita ng paggalang sa dignidad ng kaniyang kapwa tao MALIBAN sa: A.Maging sensitibo sa pangangailangan ng iba. B.Tumulong sa abot ng makakaya. C.Pantay-pantay na pagtingin sa kapwa. D.Maging mabuti sa taong mabuti din sa iyo. _____ 5. Bakit nilikhang hindi pantay-pantay ang lahat ng tao sa mundo? A. Upang matututo tayo ng pagpapakumbaba at pagpapaubaya. B. Upang mabibigyan mo pa ng pagkakataon ang tao na maunawaan ang halaga ng talento at kakayahan na biyaya ng Diyos sa iilang mga tao. C. Upang makikilala natin ang pagkakaiba sa antas ng lipunan upang maturuan tayong magsikap at magpunyagi para sa pag-unlad ng ating pagkatao. Modyul sa Edukasyon sa Pagpapakatao 7 Ikalawang Markahan: Ikapito at Ikawalong Linggo 10 D. Upang mauunawaan ng tao na kailangan niya ang kaniyang kapwa dahil sa kanila natin matatanggap ang ating mga pangangailangang materyal at ispiritwal. Pagninilay Panuto: Gamit ang iba’t ibang bahagi ng iyong katawan, isulat sa kanang bahagi ng kolum ang mga salita o mga kaparaanan na maari mong sabihin o gawin upang maipakita mo ang paggalang at pagpapahalaga sa iyong kapwa. Halimbawa: Pantay-pantay na pagtingin sa kapwa Sagot: _____________________________________________________ Halimbawa: Tutulungan kita sa abot ng aking makakaya Sagot: _____________________________________________________ Halimbawa: Makinig sa hinaing ng kapwa Sagot:______________________________________________________ Halimbawa: Bukas palad sa pagtulong sa mga nangangailangan Sagot:_____________________________________________________ Halimbawa: May malasakit sa kapwa Sagot:_____________________________________________________ Rubrik sa Pagwawasto Krayterya Puntos ☺Kumpleto ang mga sagot 3-Kung taglay ang 3 pamantayan ☺Maayos ang pangungusap 2-Kung taglay ang 2 pamantayan ☺Tumutugma sa sinasabi ng panuto 1-Kung isang pamantayan lamang . Binabati kita! Ngayon ay tiyak na handa ka na isabuhay ang iyong mga natutuhan upang maibahagi rin sa iba ang iyong kaalaman. Marahil ay handa ka na sa susunod na aralin Modyul sa Edukasyon sa Pagpapakatao 7 Ikalawang Markahan: Ikapito at Ikawalong Linggo