MỤC LỤC
NHỮNG LỜI TRI ÂN VÀ GỬI GẮM YÊU THƯƠNG
1- Biết ơn Cha Mẹ ..................................................................................................................................1
2- Tiết kiệm ............................................................................................................................................8
3- Yêu thương loài vật ..........................................................................................................................14
4- Thế giới có ta trong đó .....................................................................................................................20
5- Tự chủ ..............................................................................................................................................29
6- Lòng nhân ái – yêu thương con người .............................................................................................35
7- Mũi tên thời gian ..............................................................................................................................40
8- Tình người Sài gòn ...........................................................................................................................50
9- Tình cảm anh chị em trong gia đình ................................................................................................53
10- Chiếc gương soi .............................................................................................................................57
11- Hôn nhân gia đình ..........................................................................................................................68
12- Tình yêu tuổi học trò ......................................................................................................................74
13- Nhân quả ........................................................................................................................................79
14- Những phương trình cuộc sống ......................................................................................................89
15- Tết ..................................................................................................................................................97
16- Năng động sáng tạo ......................................................................................................................100
17- Quyền tự do kinh doanh và nghĩa vụ đóng thuế ..........................................................................105
18- Phòng chống bạo lực học đường và tệ nạn xã hội ........................................................................111
19- Biết ơn ..........................................................................................................................................117
20- Vũ trụ trong một hạt cát ...............................................................................................................124
21- Con khuyên ..................................................................................................................................131
22- Văn hóa ứng xử ............................................................................................................................135
23- Gương sáng học tập ......................................................................................................................140
24- Lao động và nghề nghiệp .............................................................................................................148
NHỮNG LỜI TRI ÂN VÀ GỬI GẮM YÊU THƯƠNG
Thương chào gia đình Suối Nguồn,
Em là một thành viên của Suối Nguồn qua nhiều khóa học, những bài dạy của hai Thầy đã nuôi
dưỡng và tưới mát tâm hồn của em rất nhiều. Để phần nào bày tỏ lòng biết ơn của mình đến với hai
Thầy, với những giá trị mà em đã được học từ những lớp Suối Nguồn trong thời gian qua, em xin được
biên soạn lại những bài giảng của hai Thầy, như một món quà gởi đến hai Thầy với tất cả lòng biết ơn
từ một đứa học trò nhỏ.
Và đây cũng là món quà em xin gởi tặng đến tất cả thành viên trong đại Gia đình Suối Nguồn,
với hy vọng món quà nhỏ này sẽ hỗ trợ cho Quý Thầy Cô, anh chị và các bạn mang Suối Nguồn đạo
lý đến với các em học sinh và những người hữu duyên một cách dễ dàng hơn trong một chừng mực
nào đó.
Mong sao cho mỗi người chúng ta sẽ là những nơi nương tựa bình yên, đầy tin tưởng của các
em học sinh, và sẽ là những cánh tay nối dài của hai Thầy để lan tỏa những bài học đạo đức này cho
các em học sinh nhiều hơn. Đây chưa phải là đầy đủ những bài học mà các em học sinh cần phải học
trên đường đời sau này, nhưng đó sẽ là những hành trang nền tảng và vững chắc cho các em trên hành
trình mà các em muốn trở thành những người tử tế và hạnh phúc.
Mong rằng mỗi Thầy Cô, anh chị chúng ta sẽ luôn là người đi phía trước để dẫn đường, ở phía
sau để cổ vũ và bên cạnh để các em không cảm thấy cô đơn, lạc lõng giữa cuộc đời đơn giản nhưng
không hề dễ dàng này.
Thương chúc Thầy Cô, các anh chị, và các bạn thật nhiều sức khỏe và thật nhiều những năng
lượng bình an để truyền lại những năng lượng đó cho những người xung quanh mình.
 Bên cạnh quyển bài giảng đã được đánh máy này, em có ghi âm riêng từng bài giảng và gởi lại
tất cả các bài giảng bằng power point của hai Thầy, để quý Thầy Cô, anh chị và các bạn nào không
tham gia lớp Suối nguồn 5, vẫn có thể nghe lại đầy đủ trọn vẹn từng bài giảng. Bởi lẽ, những dòng chữ
đánh máy này sẽ không thể hiện hết được tinh thần của bài giảng và tâm huyết truyền trao mà hai Thầy
đã gửi gắm, nên Quý Thầy Cô, anh chị và các bạn hãy nghe lại song song với việc đọc những bài giảng
này nhé.
Biết ơn và yêu thương!
Biết ơn Cha Mẹ
Thầy Tuấn Anh
HOẠT ĐỘNG
TRÌNH BÀY BÀI GIẢNG
Đây là dòng sông - dòng sông quê hương,
“Quê tôi có lũy tre xanh
Có dòng sông nhỏ uốn quanh xóm làng
Bên bờ vải nhãn hai hàng
Dưới nước cá lội từng đàn tung tăng”
Một số nơi gọi đây là con cá Chuối, có nơi gọi là con cá Quả,
riêng miền Nam thì gọi là con cá Lóc. Thành ngữ có câu: “cá
Chuối đắm đuối vì con”. Vì sao có câu thành ngữ này ạ? Một con
cá Chuối mẹ xuôi theo dòng nước dẫn đàn cá Chuối con đi kiếm
thức ăn, trong lúc chưa kiếm được thức ăn, bất ngờ cá Chuối mẹ
nhảy lên cạn nằm ở đó. Để chi ạ, để cho những con kiến bu lên
nó, cắn lấy nó, rồi nó nhảy xuống sông trở lại cho con của nó ăn
được kiến con. Trong trường hợp khi nó nằm trên cạn, bị những
con kiến lớn cắn đau quá, nó chết ngay trên cạn. Nhưng cái chết
không đến với nó liền mà nó chết từ từ, chết trong đau đớn. Vậy
mượn hình ảnh cá Chuối để nói về ai? Nói đến vấn đề gì ạ? Nói
về Mẹ. Mẹ như thế nào với con trong trường hợp này? Hai từ Hy sinh. Cha Mẹ suốt đời thương yêu, lo lắng, hy sinh cho con,
do đó bổn phận làm con, chúng ta phải nhớ đến công ơn Cha Mẹ.
Và chuyên đề đạo đức hôm nay là BIẾT ƠN CHA MẸ.
;
Có một bài hát viết về Mẹ rất nổi tiếng, đó là bài hát Lòng Mẹ.
“Lòng Mẹ bao la như biển Thái Bình”, bài hát này do cố nhạc sĩ
Y Vân sáng tác vào những năm cuối thập niên 1950. Lúc này, ông
đang là nhạc công chơi đàn cho một nhà hàng khá nổi tiếng ở Sài
gòn. Thời gian này người ta có ban hành Luật giới nghiêm. Luật
giới nghiêm là cấm tất cả mọi người không ai được phép ra đường
vào lúc 12 giờ khuya. Ai ra đường giờ này sẽ bị mời về đồn, xuất
trình giấy tờ và nêu lí do. Có giấy tờ, có lí do chính đáng thì sẽ
được cho về; ngược lại thì bị phạt hoặc bắt giam. Và cũng trong
thời điểm này, hiếm nhà nào có vòi nước, mà không có vòi nước
thì nước đâu sử dụng ạ? Ngoài đầu ngõ có được một vòi nước duy
nhất là vòi nước công cộng. Vòi nước này chỉ chảy 3 lần 1 ngày
là sáng, chiều và tối. Mỗi lần chảy từ 1 – 2 giờ đồng hồ, cho nên
người dân đến đây phải xếp hàng hứng nước, ai đến trước hứng
trước, ai đến sau hứng sau, và nhà của nhạc sĩ Y Vân cũng không
có vòi nước. Chợt một hôm, Mẹ của ông lấy thau quần áo của ông
ra ngồi giặt đồ. Nhưng vì ban ngày chỗ này người ta hứng nước
đông quá, nên Bà tranh thủ đêm khuya vắng người ngồi giặt đồ
cho con. Mãi mê mãi mê giặt đồ mà quên mất đi giờ giới nghiêm
và thế là Bà bị mời về đồn. Sáng ngày hôm sau nhạc sĩ Y Vân đi
làm về, hay tin tối qua Mẹ mình như thế, cảm xúc dâng trào, ông
cho ra đời bài hát Lòng Mẹ. “Lòng Mẹ thương con thao thức bao
đêm trường, con đã yên giấc, Mẹ hiền vui sướng biết bao, thương
con khuya sớm bao tháng ngày, lặn lội gieo neo, nuôi con tới ngày
lớn khôn”. Đó là hoàn cảnh ra đời của bài hát Lòng Mẹ. (nhạc nền
bài Lòng Mẹ vang lên).
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 1
Đây là thai nhi trong bụng Mẹ, Mẹ mang nặng đẻ đau sinh ra
con suốt 9 tháng 10 ngày. Trong thời gian này Mẹ vô cùng vất vả
và đau đớn vì phải mang thai con suốt quãng thời gian dài. Lúc
đầu thai nhi nhỏ như một giọt sương trên lá, dần dần thai nhi phát
triển, đồng nghĩa với cơ thể của người Mẹ ngày càng đau hơn. Rồi
khi thai nhi lớn, có tay, có chân, sẽ chồi sẽ đạp, làm cho Mẹ đau
đớn nhiều hơn. Suốt quãng thời gian dài mang thai con, đi đứng
nằm ngồi, Mẹ phải nhẹ nhàng, từ từ khoan thai, không dám làm
nặng sợ ảnh hưởng tới con của mình. Các bạn hình dung thử xem,
mình mang một cái cặp chừng vài kí lô gram trong vài giờ đồng
hồ, thì mình cảm thấy sự mệt mỏi, vất vả như thế nào, trong khi
trung bình người Mẹ sinh ra con phải nặng thêm từ 10 – 15 kg,
suốt quãng thời gian dài như thế thì vất vả còn gấp bao nhiêu lần?.
9 tháng 10 ngày sau Mẹ sinh con, một đứa trẻ vừa mới lọt lòng
Mẹ, một đứa trẻ vừa mới cất tiếng khóc chào đời, tục ngữ có câu:
“đàn ông đi biển có đôi, đàn bà đi biển mồ côi một mình”.
Biển là gì ạ? Biển là đại dương, là sóng nước, là phong ba bão
tố, một con thuyền lênh đênh trên biển, có thể bị nhấn chìm xuống
dưới lòng đại dương bất cứ lúc nào, qua đó cho thấy việc đi biển
vô cùng nguy hiểm, và việc Mẹ sinh con nguy hiểm cũng giống
như đi biển vậy, nhưng sự nguy hiểm này chỉ một mình Mẹ gánh
chịu, không có người thứ hai chia sẻ, cho nên người ta mới nói
“đàn bà đi biển mồ côi một mình” .Ví như cái thai này nằm đúng
chiều, đúng hướng, Mẹ sinh con ra dễ, Mẹ đau ít. Nhưng vì lí do
gì đó, thai nhi nằm nghiêng, nằm ngược, sinh con ra khó, Mẹ đau
đớn vô cùng, và sự đau đớn này chỉ một mình Mẹ gánh chịu mà
thôi. Có trường hợp khi đứa trẻ cất tiếng khóc chào đời cũng là
lúc Mẹ vĩnh viễn ra đi. Nhưng em ơi, cái thiêng chức thiêng liêng
của người phụ nữ là được làm Mẹ, vì vậy khi nghe tiếng khóc đầu
tiên của con mình, mọi nguy hiểm, mọi đau đớn đối với Mẹ không
còn nữa, thay vào đó là một niềm hạnh phúc. “À ơi con khóc chào
đời, vầng trăng tỏa sáng Cha cười Mẹ vui”.
(*) Hình xuất hiện theo chiều kim đồng hồ
Sau khi sinh con xong, Mẹ nuôi nấng, chăm sóc, ẵm bồng cho
con. Bàn tay của Mẹ nhẹ nhàng nâng gót chân hồng của con, Mẹ
lo cho con từng miếng ăn, giấc ngủ và Mẹ quạt nồng ấp lạnh cho
con. Có những lúc con đi vệ sinh, Mẹ lau chùi, tắm rửa sạch sẽ
cho con xong, Mẹ đặt con qua chỗ khô, chỗ sạch con nằm, còn
chỗ con vừa vệ sinh xong, Mẹ lau chùi, dọn dẹp, chỗ đó còn ướt
thì để dành cho Mẹ nằm. Vì vậy mà người ta mới nói là “bên ướt
Mẹ nằm, bên ráo con lăn”. Nguyên văn của câu này là gì ạ.
“Công Cha ba năm tình thâm lai láng,
Nghĩa Mẹ mười ngày chín tháng cưu mang,
Bên ướt Mẹ nằm, bên ráo con lăn,
Biết lấy chi đền đáp khó khăn
Chúng mình lên non lấy đá xây lăng phụng thờ”
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 2
(← hình 3)
Rồi những khi trái gió trở trời, con bị bệnh, Mẹ dẫn con đi khám
Bác sĩ. Bác sĩ cho thuốc uống, về nhà con ngủ yên giấc mà Mẹ
chưa yên lòng:
“Gió mùa thu Mẹ ru con ngủ,
Năm canh chày Mẹ thức đủ vừa năm,
(*hình 3) Những ngôi sao thức ngoài kia,
Chẳng bằng Mẹ đã thức vì chúng con,
Đêm nay con ngủ giấc tròn,
Mẹ là ngọn gió của con suốt đời”
Em nhỏ này đội nón để chi ạ? Để che nắng. Dưới ánh mắt của
mọi người, con của Mẹ đã có nón che nắng, nhưng dưới ánh mắt
của Mẹ, cái nón này không đủ che nắng cho con tôi, vì vậy Mẹ
nhường cái nón của mình để che cho con, còn Mẹ sẵn sàng chịu
mưa chịu nắng. Mẹ thì thương con vậy đó, còn Cha thì sao?
“Công Cha như núi ngất trời
Nghĩa Mẹ như nước ngời ngời biển Đông
Núi cao biển rộng mênh mông
Công Cha nghĩa Mẹ ghi lòng con ơi”
Tại sao người ta ví Cha như núi, ví Mẹ như nước mà không ví
ngược lại? Vì tình thương của Cha dành cho con uy nguy, cao cả,
cứng rắn như núi, còn Mẹ thương con nhẹ nhàng, êm ái như chính
dòng sữa của Mẹ. Cha thì cầm cân nảy mực, 1 là 1, 2 là 2. Còn
Mẹ thì bỏ 9 làm 10, thôi tha cho con một lần. “Mẹ thương con
bằng dòng sữa ngọt, Cha thương con bằng giọt mặn mồ hôi”,
những lúc con bị bệnh, Mẹ âu yếm, chăm sóc, (*hình 2) còn Cha
thì dầm mưa, dãi nắng kiếm tiền lo cho con. Cha phải bán mặt cho
đất, bán lưng cho trời, mặt Cha phải đối diện xuống đất, lưng Cha
đối diện lên trời, ý nói vất vả quá.
“Nước biển mênh mông không đong đầy tình Mẹ
Mây trời lồng lộng không phủ kín công Cha
Tảo tần sớm hôm Mẹ nuôi con khôn lớn
Mang cả tấm thân gầy, Cha che chở cho con”
Và đây, một người Mẹ, một người phụ nữ, giữa trời nắng chang
chang đội nón lá, tưới luống hoa cho tươi, cầu mong có người
mua. Em ơi, Mẹ mua bán cực khổ, nhưng phải nhòm trước, nhòm
sau, không khéo sẽ có những lúc bị phạt, vì tội gì ạ? Tội mua bán,
lấn chiếm lề đường để kiếm tiền lo cho con ăn học. Mẹ tôi đó, Mẹ
tôi bị phạt vì tội mua bán lấn chiếm vỉa hè để kiếm tiền đóng tiền
học cho tôi. (*hình 2) Mẹ oằn cái gánh hàng rong trên vai, đi khắp
đầu làng cuối xóm, tần tảo trong mưa trong gió như thế này, tất cả
vì ai? Tất cả vì con. Hôm nào bán đắt hàng, về nhà Mẹ ăn ngon,
con ăn ngon. Hôm nào hàng bán chậm, con ăn ngon, Mẹ ăn dở,
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 3
Mẹ phải ăn phần thức ăn con bỏ mứa. Có những tháng trời mưa
liên miên, ngày nào trời cũng mưa, hàng bán chậm, Mẹ phải đi
vay, đi mượn nợ của người khác. “Van nợ lắm khi trào nước mắt,
chạy ăn từng bữa toát mồ hôi”. Còn Cha còn Mẹ mà không cố
gắng học, mai này lớn lên hối hận, muộn màng rồi em.
“Cơm Cha cơm Mẹ đã từng,
Con đi làm mướn kiếm lưng cơm người
Cơm người khổ lắm Mẹ ơi
Chẳng như cơm Mẹ con chỉ ngồi xuống ăn” - (2 lần)
(*hình 2)
Thầy biết, Thầy biết có những bạn học sinh ngồi ở đây, có gia
đình khá giả, Ba Mẹ không làm những công việc nặng nhọc như
thế này. Nhưng em ơi, nhà mình có giàu, nhiều tiền, tiền không
phải từ trên trời rơi xuống. Có những lúc chúng ta sử dụng tiền
như vậy đó, chúng ta có nghĩ là tại cơ quan, hay công ty, vì áp lực
công việc nhiều quá, đôi khi Ba Mẹ phải gục đầu bên bàn phím.
Học sinh mình thì nghĩ đơn giản lắm, Ba Mẹ tôi làm ở công ty,
văn phòng có máy lạnh, không nắng, không mưa, không cực khổ.
Không có nha, áp lực công việc ở văn phòng, chứng từ, sổ sách,
hồ sơ, lý lịch các thứ và có những phụ huynh không chịu được áp
lực này, đột quỵ, tử vong ngay tại bàn làm việc.
Buổi sáng, Ba Mẹ dậy sớm, tranh thủ nấu ít cơm bỏ vào cặp
lồng mang theo. Buổi trưa, lấy cơm như thế này ra ăn, tiết kiệm
tiền mà lo cho con. Ba Mẹ ăn cơm mang theo, ăn chỉ biết no chứ
không biết ngon, bởi vì … quá mệt. Rồi con lớn lên một chút, phải
lo cho con đi học. Con đi học bằng gì? Con đi học bằng mồ hôi
của Cha và nước mắt của Mẹ. Nhớ, mỗi ngày đến trường là chúng
ta đi học bằng mồ hôi của Cha và nước mắt của Mẹ.
Con học cấp 2 rồi lên cấp 3, trải qua những kì thi quan trọng,
ngồi trong phòng thi làm bài, con lo lắm Ba ơi, con sợ lắm Mẹ ơi.
Hổng biết đề thi ra cái gì, dễ hay khó, con làm được hay không?
Con tưởng một mình con lo hay sao, Con lo một, Ba Mẹ lo gấp
mười, gấp trăm, gấp ngàn lần con.
Cha Mẹ ngồi trước cổng trường lót dép chờ tin con. Trời nắng,
phụ huynh lót dép trước cổng trường thi, trời mưa tầm tã đón đợi
con về. Chiều tan trường, đón con về, “Con ơi hôm nay đi thi làm
bài được không?” Dạ được. Được thì sao? Thì vui, mừng, mọi cực
khổ tan biến hết. Còn ngược lại con làm bài không được thì sao?
Con làm bài không được, con có như thế nào thì con cũng là con
của Mẹ, con làm bài không được, con có như thế nào thì con cũng
là con của Ba. Con ngồi trong phòng thi, con lấy giấy, lấy thước,
con vẽ nên tương lai của con. Ba Mẹ ngồi trước cổng trường, lấy
nắng, lấy mưa, lấy vất vả, cực khổ vẽ lên ước mơ cho con.
Và thời giờ thì như mũi tên bay, Hết trưa lại tối, hết ngày lại
đêm.
Đến một lúc nào đó, Mẹ già, Mẹ yếu, Mẹ có tóc bạc như thế này
“Bà Mẹ nào rồi cũng có hai màu tóc
Màu đen cho con và màu trắng cho mình” – (2 lần)
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 4
Con cò – con cò tượng trưng cho hình ảnh người phụ nữ Việt
Nam nói chung và người Mẹ nói riêng. Một hôm có người đến
hỏi Cò.
“Cò ơi Cò, Cò làm Cò để nuôi ai
Mà áo Cò rách mà vai Cò mòn,
Thiếp làm thiếp để nuôi con
Áo rách mặc áo, vai mòn mặc vai”
“Cánh Cò cõng nắng cõng mưa
Mẹ tôi cõng cả bốn mùa gió sương”
“Không cực khổ hình như không là Mẹ
Người Mẹ muôn đời luôn gắn với khổ đau”
Trên đời này, cái gì cũng có thể có 2 thứ trở lên, chúng ta có thể
có 2 người bạn, 2 căn nhà, 2 chiếc xe hay nhiều hơn. Nhưng Ba
và Mẹ thì chỉ có 1, chỉ có 1 mà thôi.
“Nếu mai này Mẹ hiền có mất đi,
Như đóa hoa không Mặt Trời (*hình 1)
(*hình 2) Như trẻ thơ không nụ cười
(*hình 3) Như bầu trời thiếu ánh sao đêm”
“Có Cha có Mẹ thì hơn
Không Cha không Mẹ như đàn đứt dây
Đàn đứt dây người ta còn nối
Cha Mẹ mất rồi biết kiếm ở đâu”
Có những bạn học sinh gặp Thầy và hỏi: “Thầy ơi con thương
Ba, con thương Mẹ con nhiều lắm, nhưng Ba Mẹ con nhiều khi
kỳ lắm Thầy, điện thoại của con, Ba Mẹ cũng nghe; nhật kí của
con, Ba Mẹ cũng đọc; con đi chơi với bạn chút xíu về cũng bị la;
em con nó hư mà Ba Mẹ bênh, nhiều khi con bị la không đúng,
đánh con sai”. Trong thực tế có không ạ? Có. Em ơi, “Ba Mẹ
không phải lúc nào cũng đúng, nhưng dù đúng hay sai thì cũng là
Ba Mẹ của mình” – (2 lần).
Rồi sẽ có một ngày, một ngày mà không ai muốn nhưng chắc
chắn sẽ đến, đó là ngày mà chúng ta tìm người la mình sai, tìm
người đánh mình chưa đúng, mà không biết tìm ở đâu. (*hình 4)
(nhạc bài Lòng Mẹ vang lên)
(Lòng Mẹ bao la … trăng tà soi bóng Mẹ yêu): Rồi sẽ có một
ngày, một ngày mà không ai muốn nhưng chắc chắn sẽ đến, đó là
ngày mà chúng ta tìm người la mình sai, tìm người đánh mình
chưa đúng, mà không biết tìm ở đâu. Vì sao Ba nghe điện thoại,
vì sao Mẹ đọc nhật ký? Vì quan tâm, lo lắng, sợ con chơi với bạn
xấu, ấy vậy mà con đã hiểu hết nỗi lòng của Cha Mẹ hay chưa?
Mẹ ơi, con có chuyện này muốn nói với Mẹ: hôm nay Mẹ nấu
cơm không ngon như mọi ngày, Mẹ nấu canh hơi nhạt, Mẹ làm
đồ ăn hôm nay mặn và dai quá, con không ăn đâu, con bỏ mứa,
con ăn món khác. Đừng em, bỏ mứa - phí. Ăn cho hết, “ăn cho
hết để thấy vị ngọt của cơm, vị ngon của canh và cả vị đắng mồ
hôi nước mắt của Cha Mẹ trong từng chén cơm”– (2 lần).
Hoa này tàn thì hoa khác nở, mất Mẹ rồi con biết tìm ở đâu?
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 5
Và đây là một bạn học sinh nữ, học lớp 12, bạn này ở Phú Yên.
Một lần nọ, bếp ga ở nhà trọ bị nổ, bạn bị bỏng toàn thân. Bác sĩ
ở Phú Yên phải chuyển gấp vào bệnh viện Chợ Rẫy. Tại đây Bác
sĩ cho biết toàn bộ phần da ở bụng của bạn ấy đã bị nhiễm trùng,
khó lòng qua khỏi. “Bác sĩ ơi, Bác sĩ thương cứu con tôi với, tôi
hy sinh, đánh đổi tất cả” - người Cha nghẹn ngào van xin. Bác sĩ
cho biết toàn bộ phần da ở bụng của bạn ấy đã bị nhiễm trùng, và
người Cha phải lóc phần da ở đùi của mình, để lắp vào phần da
bụng của cô con gái.
(*Hình xuất hiện theo chiều kim đồng hồ)
(*hình 1) Hằng ngày Cha phải lê từng bước khó khăn như thế này,
Mẹ phải dìu Cha đi, hai bên đùi của Cha, từng giọt, từng giọt máu
rỉ xuống. Tựa đề của bài báo này là “Lóc da cho con”.
(*hình 2) Và đây là vết thương hai bên đùi của Cha sau khi đã
tháo băng.
Nhưng em ơi, sự việc đâu chỉ dừng lại tại đây. Bác sĩ cho biết
bệnh của bạn này vẫn chưa thuyên giảm, thế là người Mẹ lại tiếp
tục lóc da cho con. (*hình 3).
Có còn sự hy sinh nào cao cả, to lớn hơn như vậy hay không?
Còn đâu nữa làn da của Mẹ, Mẹ ơi, máu, máu của Mẹ tôi đó, máu
ướt cả bông băng. Cha ơi, Cha thiêng liêng cao quý, suốt cả cuộc
đời này con không sao quên được, tình Cha. (*hình 4)
(nhạc bài Tình Cha vang lên)
(Tình Cha ấm ấp …. Cha hỡi Cha già dấu yêu): Giữa cuộc sống
cơm áo gạo tiền, giữa áp lực học hành thi cử làm chúng ta sống
nhanh sống vội, mà quên mất đi những giá trị gần gũi thiêng liêng.
Hôm nay sống chậm lại một chút, nghĩ về Mẹ, về Cha…
“Hãy biến những giọt nước mắt này thành những điều ý nghĩa, vì
rồi một lúc nào đó những giọt nước mắt này không còn ý nghĩa
nữa các em ơi” – (khi nào có học sinh khóc GV mới giảng).
Và con hãy nhớ … nghèo thì cho sạch, rách sao cho thơm – (GV
giảng theo lời bài hát).
Đây là cô giáo dạy Địa lý ở Tây Ninh, Cô bị ung thư
giai đoạn cuối, vết thương di căn lên tới cổ. Đau, đau lắm. Đây là
giấy khen chứng nhận Cô là giáo viên giỏi, ông xã thì đi công tác
xa, Cô chỉ có một người con trai duy nhất, cho nên người con đó
là trụ cột trong gia đình. Người con duy nhất, người con trụ cột
đó chỉ mới vừa tròn 5 tuổi.
(*hình 2) Mẹ ơi, Mẹ đau lắm không Mẹ, Mẹ đưa tay, con bóp tay
cho Mẹ đỡ đau.
(*hình 3) Mẹ ơi con đút cơm cho Mẹ ăn, hôm nay con có nấu canh,
Mẹ húp miếng canh cho mát, Mẹ nha.
Con 5 tuổi mà con làm được hết, dọn cơm cho Mẹ ăn xong con
biết rửa chén. Tối Mẹ ngủ yên giấc đi, con tự biết giăng mùn, chui
vào mùn con ngủ. Mẹ nằm trên võng ở ngoài có đau, Mẹ nhớ kêu
tên con, Mẹ nha, con sẽ dậy xức dầu cho Mẹ. Đây, con xức dầu
cho Mẹ. (*hình 4, 5)
Tựa đề của bài báo này là “Giấc ngủ không trọn vẹn”. 5 tuổi là
cái tuổi được Cha Mẹ lo lắng đầy đủ, chu đáo từ miếng ăn, giấc
ngủ. Còn con, tại sao số phận lại nghiệt ngã với con đến vậy?. Mẹ
(*hình 1)
(*Hình xuất hiện theo thứ tự: → và ↓)
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 6
ơi, Ba đi công tác xa rồi, bây giờ Mẹ đi nữa, Mẹ bỏ con đi nữa
con sống với ai đây, số phận của con thật là nghiệt ngã.
(nhạc vang lên)
(GV giảng theo tiếng nhạc): Các anh các chị học sinh ơi, Ba em
đi, Mẹ em bệnh, em đâu có được Ba Mẹ lo lắng đầy đủ như các
anh các chị đâu. Sáng không ai đưa em đi học, tối không ai chỉ em
làm bài, nhiều khi muốn được Ba la Mẹ đánh mà không được.
Còn các anh chị được la được đánh thì hờn thì giận.
Có hai người Mẹ là hai chị phụ huynh ngồi nói chuyện với nhau:
Chị ơi, chị mang nặng đẻ đau, còn tôi cũng 9 tháng 10 ngày; chị
thức khuya dậy sớm, còn tôi cũng một nắng hai sương; “tại sao
tôi chăm lo cho con tôi đầy đủ chu đáo mà con tôi không được
như con chị, con chị siêng học hơn, ngoan hơn con tôi. Có bất
công tội nghiệp cho những người Ba người Mẹ như vậy hay
không, hỡi những người con?” – (2 lần)
“Ai còn Mẹ xin đừng làm Mẹ khóc
Đừng để buồn lên mắt Mẹ nghe em
Trái tim Mẹ đã quá nhiều thương tích
Chớ một lần bắt Mẹ phải thêm đau”
(lặp lại 2 lần 2 câu cuối)
“Cùng tột điều thiện không gì hơn Hiếu
Cùng tột điều ác không gì hơn bất Hiếu
Trong tất cả điều thiện, điều thiện tốt nhất là làm người con có
hiếu, trong tất cả điều ác, điều ác đáng sợ nhất là đứa con bất hiếu.
Đứa con bất hiếu nó nguy hiểm hơn con rắn độc. Con rắn độc cắn,
Ba Mẹ chết liền, còn con bất hiếu làm Ba Mẹ chết từ từ, chết trong
đau đớn và buồn tủi. Vâng “Cùng tột điều thiện không gì hơn
Hiếu. Cùng tột điều ác không gì hơn bất Hiếu”.
Có người tặng cho Ba cành hoa, có người tặng cho Mẹ món quà,
trong lúc này đây, chúng con không hoa không quà, chúng con
chỉ có tấm lòng dâng lên cho Ba Mẹ kính yêu.
(GV yêu cầu học sinh nhắm mắt lại khoảng 3 phút, nghĩ về Cha
về Mẹ) _ nhạc vang lên.
Chân thành cảm ơn Quý Thầy/Cô đã dạy bài này cho các con.
Kính chúc Quý Thầy/Cô thật nhiều sức khỏe và thật nhiều
bình an.
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 7
Tiết kiệm
Thầy Tuấn Anh
TRÌNH BÀY BÀI GIẢNG
HOẠT ĐỘNG
Giới thiệu bài: có 2 cách
Cách 1: Bác Hồ - vị Cha già kính yêu của dân tộc, người đã
lèo lái con thuyền Việt nam đến bến bờ hòa bình: “Ôi lòng Bác
vậy cứ thương ta, thương cuộc đời chung thương cỏ hoa, chỉ biết
quên mình cho hết thảy, như dòng sông chảy nặng phù sa”. Sau
khi CMT8 thành công 1945, đất nước chúng ta muôn vàn khó
khăn, hơn 2 triệu đồng bào bị chết vì đói. Trước tình cảnh đó,
Bác ra lời kêu gọi mọi người thực hiện hủ gạo tiết kiệm, cứ 10
bữa ăn thì Bác nhịn 1 bữa, lấy số gạo đó chia sẻ, cứu đói cho
những người dân nghèo, thể hiện tấm lòng nhân ái của Bác.
Ngày này, làng quê Nghệ An của Bác, người dân khi nấu cơm,
cũng tiết kiệm ít gạo, bỏ vào trong hủ, dòng chữ “Hủ gạo tình
thương”, chia sẻ cho những người dân xung quanh khu xóm của
mình. Ngày xưa Bác Hồ có hủ gạo tiết kiệm, ngày nay người
dân có hủ gạo tình thương. Những hủ gạo này tuy khác nhau về
mặt thời gian, nhưng điểm chung là lòng nhân ái, yêu thương,
tiết kiệm. Và bài học hôm nay là bài TIẾT KIỆM.
Cách 2 - dành cho lớp 6. (tiếng chim hót, và cho hiện chữ, HS
đoán), bài học hôm nay là bài gì ạ? Bài TIẾT KIỆM.
Định nghĩa SGK: Tiết kiệm là sử dụng một cách hợp lý ….
của mình và của người khác. (GV cho học sinh điền vào … (điện,
nước, sức khỏe, thức ăn, thời gian, tiền, .. ).
Xài nhiều quá thì gọi là phung phí, xài ít quá thì gọi là bủn xỉn,
keo kiệt. Còn xài hợp lý thì gọi là gì ạ? Tiết kiệm.
Nhưng mà tiết tiệm để làm gì ạ? Chúng ta phải biết mục đích
mình tiết kiệm để làm gì đúng không? Tiết kiệm tiền để dành
mua thẻ chơi game là không ổn rồi. Hay tiết kiệm sức khỏe,
không lãng phí sức khỏe của mình, để làm gì ạ? Để sống tốt, để
cống hiến, chứ không phải có sức khỏe để làm những việc sai
trái. Và đây là tiết kiệm đúng mục đích. Tiết kiệm cùng với Ông
của mình những đồng tiền xu. Ông dẫn cháu đến toà soạn báo
Tuổi trẻ, quyên góp cứu trợ đồng bào lũ lụt.
Còn đây là tiết kiệm gì ạ? Tiết kiệm điện. Vâng, các em ơi,
đây là những nơi vùng sâu vùng xa, những nơi không có ánh
sáng điện, ngọn đèn dầu loe loét, học bài, ăn cơm trong ngọn
đèn dầu.
Và lúc này xuất hiện ai ạ? Những người công nhân thợ điện
vào cuộc, giúp cho người dân mình. Làm việc nguy hiểm. Buổi
trưa, ăn cơm hộp, nắng, làm việc tới chiều tối. Lội qua sông,
băng qua núi. Bánh xe phải thiết kế như thế này, vì đường trơn
trợt, và cuối cùng thì ánh sáng cũng đã tới nhà người dân rồi,
quý không ạ? Quý quá. Cảm ơn các anh, trước đây trẻ con học
bài trong bóng tối, và Mẹ con tôi cũng ăn cơm trong bóng tối,
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 8
bây giờ có ánh sáng đèn điện rồi, quý quá, cảm ơn các anh –
những người công nhân thợ điện … tốt.
Vậy em ơi, tiết kiệm điện thì bằng cách nào đây? Máy lạnh,
nhớ cài đặt nhiệt độ hợp lý. Ti vi thì tiết kiệm bằng cách nào?
Bây giờ mỗi nhà thường có nhiều phòng, mà mỗi phòng một cái
ti vi, nếu bây giờ có chương trình nào hay, cả nhà xem chung
một cái thôi, vừa vui, vừa quây quần bên nhau, mà còn tiết kiệm.
Còn tủ lạnh thì sao? Mở ra, đóng lại liền, đừng mở ra nhiều lần
quá. Đèn thì dù ở nhà hay ở lớp, ở trường, không cần thiết thì
chúng ta tắt đi.
(*hình xuất hiện theo chiều kim đồng hồ)
Điện xong rồi thì chuyển qua nước. Tiết kiệm nước.
Người dân miền núi, thiếu nước. Ngay tại thủ đô, trung tâm
thành phố đôi khi cũng cúp nước. Đây, đồng bằng sông Cửu
Long, có những năm hạn hán. Mía ở Long an, hạn hán. Cá ở Sóc
Trăng. Dưới miền Tây, người ta hứng nước bằng lu, hứng nước
mưa, nhưng lỡ không có mưa thì người ta hứng nước gì em?
Nước sông. Mà nước sông thì sao? Dạ dơ Thầy. Dùng từ khác
đi em, đồng nghĩa với từ “dơ” là từ gì? Dạ bẩn. Đồng nghĩa với
từ “bẩn” là từ gì? Dạ ô nhiễm. Nhẹ hơn “ô nhiễm”. Là “đục”,
dùng cho Thầy từ “đục” nha. Bẩn hong sai, dơ hong sai, nhưng
nên dùng từ “đục”. Tại sao vậy? Vì con người sử dụng.
Mà đục quá thì người dân mình dùng cách nào em? Mua phèn
về, bỏ phèn vào nước khuấy, khuấy từ 3 – 5 phút, nước cặn sẽ
lắng xuống và nước sạch sẽ ở phía trên, dùng ca múc nhè nhẹ
thôi nha, múc mạnh quá cặn sẽ nổi lên. Vậy ca nước đầu tiên
người ta dùng để làm gì em? Vo gạo. Vo gạo xong rồi đổ đi?
Hong. Trong gạo có chất cám, dùng để rửa rau củ rất sạch. Rửa
rau củ xong đổ đi? Hong. Rửa chén. Rửa chén xong, đổ đi?
Hong. Xối nhà vệ sinh. Một thau nước mà người ta sử dụng bốn
công đoạn: vo gạo, rửa rau củ, rửa chén và cuối cùng là xối nhà
vệ sinh.
Mời các em xem một đoạn phim. (Sau khi HS xem xong): Mọi
người gọi Bà là Bà tiên, chúng ta hãy dành tặng cho Bà tràn pháo
tay, chúc Bà sức khỏe.
Còn đây - thế giới châu Phi, thiếu nước.Trong vũng nước như
thế này, người đàn ông loay ngoay đánh răng, rửa mặt. Cùng là
kiếp người, sao khổ quá. Một cái giếng cổ Ấn độ, người dân phải
xúm lại như thế, và nó cũng vơi cạn dần luôn rồi. Trước đây
người ta liên tường tới hai từ cứu trợ là gì ạ? Là cứu trợ thực
phẩm, là thuốc men, quần áo, vậy mà bây giờ phải cứu trợ đến
cả nước sạch. Tại sao ạ? Vì nhịn đói thì có thể nhịn 2, 3 ngày
được, nhưng mà nhịn khát thì biết làm sao đây?
Các cách tiết kiệm nước: khi cạo râu, đánh răng, khóa các vòi
nước lại. Thay vì tắm bằng chậu, bằng thau thì tắm bằng vòi sen;
giặt tuần áo, đừng giặt lắt nhắt vài bộ, để khoảng 5, 7 kg giặt
một lần; giặt lắt nhắt thì hao nước, hao điện, hao xà bông, hao
công sức của mình. Kiểm tra vòi nước thường xuyên khi ở nhà
và cả ở trường, thấy rò rỉ thì phải báo ngay cho Ba Mẹ, Thầy Cô,
người lớn biết.
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 9
Điện rồi, nước rồi, giờ tới gì ạ? Thức ăn. Đây, trong trường
học thường có cơm bán trú, có em hay bỏ mứa vì thức ăn không
vừa miệng, vừa ăn vừa bỏ, vừa ăn vừa đổ. Mẹ ơi, hôm nay Mẹ
nấu cơm hong ngon, con bỏ mứa, con ăn món khác, đừng em,
đừng bỏ mứa, phí. “Ăn cho hết, ăn cho hết để thấy vị ngọt của
cơm, vị ngon của canh và vị đắng mồ hôi nước mắt của Cha Mẹ
trong từng chén cơm” – (2 lần).
Những bạn học sinh miền núi như thế này, cơ cực, không có
dép mang, áo đi học như thế, thương quá. Sáng đi bán báo, hong
có đi học đâu. Bánh mì không. Chiều về đánh giày. Màn đêm
buông xuống, lao vào cuộc sống đầy mưu sinh, vất vả.
Một em học sinh lớp 6 - con trai, đi học về, ngồi phía
sau xe gắn máy. Mẹ cho cái bánh. Con cảm ơn Mẹ. Mẹ chạy xe,
con ngồi phía sau ăn cái bánh. Chạy đến đèn đỏ, bất chợt xe
dừng lại, thắng cái két, cậu này giật mình, rớt cái bánh xuống.
Có hai chị em ăn xin ngồi gần đó, đứa chị chạy tới lượm cái bánh
dở dang đó. “Bạn ơi, bánh bạn làm rớt, tôi lượm đưa cho bạn”.
Người Mẹ ngồi trên xe quay lại – “con, dính cát rồi, dơ rồi, bỏ
đi, chút Mẹ chở đi mua cái khác”, rồi người Mẹ rồ xe chạy đi.
Đứa chị cầm cái bánh dở dang đó, nó dùng ngón tay phủi phủi
quẹt quẹt cái phần bị bẩn; “phần sạch nó đưa cho em nó ăn, ngón
tay dính kem nó bỏ vào miệng nó ngậm, bởi vì nó thèm quá” –
(2 lần). Người ăn không hết, kẻ lần không ra.
(hình 2) Có lần, khi Thầy đến những mái ấm có trẻ em mồ côi,
khuyết tật, tặng quà, tặng tập vở, và có tặng kẹo mút nữa. Những
bạn trẻ mồ côi thích lắm. Cám ơn. Cầm lấy cây kẹo, tháo bao ni
lông ra, bỏ vào miệng ngậm ngậm, nhưng không dám ngậm
nhiều vì sợ nó tan hết hay sao á, mà bỏ vào miệng ngậm ngậm
vài cái thôi, sau đó bỏ vào cái ca, đổ xíu nước vào, khuấy cho
tan ra, màu xanh màu đỏ, đập đá vào, làm si rô uống vì nó thèm
quá. Chuyện có thật. Còn học trò của mình thì sao? Ngậm ngậm
giục, ngậm ngậm bỏ. Người ăn không hết, kẻ lần không ra.
(hình 1)
Còn đây là gì ạ? Không biết tiết kiệm gì? Thời gian, tiền và cả
sức khỏe luôn, đúng không ạ?
“Hướng dương mọc giữa mặt trời, tuổi thơ đẹp nhất là đời học
sinh”. Cuộc đời con người, tuổi vàng, tuổi đẹp nhất chính là đời
học sinh, mà chúng ta không tận dụng tuổi này. Khi còn sức
khỏe, khi còn minh mẫn, khi còn Thầy Cô, Ba Mẹ bên cạnh mà
không cố gắng học, mai này trôi qua uổng lắm em, để nó phí
thời gian tuổi trẻ, uổng lắm. Nhớ nha.
Vâng, tại ngã tư Bảy hiền, chỗ gần vòng xoay, có anh đó, vào
8 – 9 giờ sáng, dựng chiếc xe đạp, dựng tờ lịch màu trắng, ghi
bằng mực viết lông màu đỏ một dòng chữ rất to, để mọi người
đi ngang qua đọc, giống như tờ quảng cáo vậy đó. Anh ta viết
dòng chữ gì? “Nam 21 tuổi, lao động phổ thông, tìm việc phụ
bán, dọn dẹp, bao ở, không ăn”. Tại sao không vào cơ quan,
công ty xin mà ngồi giữa đường? … hổng bằng cấp, hổng trình
độ, chơi game nghỉ học giữa chừng, giờ ngồi giữa đường xin
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 10
như vậy, Ba Mẹ đau lòng không? Đau lòng quá. Đánh rơi tương
lai, tuổi trẻ của mình rồi, bởi vì những trò chơi game.
Và đây là Nguyễn Thành Trung, học sinh lớp 10 trường
Nguyễn Du. Lúc bạn này còn là học sinh lớp 5, nhà bán bún riêu.
“Mẹ ơi, Mẹ mua cho con cái laptop”. “Ráng học đi, lên lớp 6
Mẹ mua cho”. Lên lớp 6, thi đậu vào trường tốt. “Mẹ ơi, con cần
cái máy tính, Mẹ mua cho con”. “Mẹ chưa đủ tiền con à”. Chỉ
một câu nói duy nhất “Mẹ chưa đủ tiền con à”, thế là từ đó trở
về sau, không dám vòi tiền Mẹ lần thứ hai. Hôm nào bán đắt
hàng, Mẹ cho 20 ngàn làm quà sáng, hôm nào bán hàng chậm
chậm Mẹ cho 5 ngàn hay 10 ngàn gì đó. Nhưng dù cho bao nhiêu
nhiêu đi nữa thì anh này vẫn tiết kiệm những đồng tiền xu. Và
để dành từ lớp 6 đến lớp 9.
Sau 4 năm, số tiền để dành hơn 10 triệu đồng, nặng 28 kg tiền
xu. Sáng hôm sau, tại siêu thị điện máy Nguyễn Kim, bạn Trung
cùng Ba Mẹ của mình, và huy động toàn bộ nhân viên lực lượng
của siêu thị đến đếm số tiền lẻ này, và mua được cái máy tính.
Ban giám đốc quyết định tặng cho bạn này một suất học bổng
trị giá là 10 triệu đồng. Chỉ một câu nói duy nhất “Mẹ chưa đủ
tiền con à”, từ đó về sau không dám vòi tiền Mẹ lần thứ hai.
Còn có những bạn học sinh thì sao? Ba Mẹ ơi, điểm con cao,
con học tốt kỳ này, Ba Mẹ đổi điện thoại cho con đi. Ba Mẹ ơi,
ngày Tết, Giáng sinh, quần áo, giày dép mới … mua cho con
chưa? Em ơi, nhìn bên hàng xóm con người ta có đồ mới, con
mình chưa kịp có, thì người buồn đầu tiên chính là Ba, là Mẹ
mình đó em. Ba Mẹ nào mà hong muốn con mình có đồ mới, đồ
đẹp, nhưng bây giờ hai tháng tiền nhà chưa đóng, tiền đi học,
tiền xe, tiền điện nước, tiền xăng, tiền ga, tất tần tật các thứ lên
giá, đè nặng trên đôi vai của Ba Mẹ, con đã cảm thông và có
trách nhiệm hay chưa?
Nhớ nha, nhìn con bên hàng xóm người ta có đồ mới, con mình
chưa kịp có, thì người buồn đầu tiên chính là Ba, là Mẹ, không
đợi con phải nhắc nhở đâu. Có bạn nói Thầy là tiết kiệm 10 triệu,
mười mấy triệu như bạn này khó quá, vậy thì mình tự tiết kiệm
một ít mình mua đôi giày được hong? Mua cái cặp mà hong cần
phải xin Ba Mẹ, bằng cách để dành một chút tiền quà sáng, tiền
lì xì nà, thì tầm khoảng thời gian 1, 2 tháng thì mình cũng có thể
mua được vậy. Quan trọng là chúng ta có quyết tâm, quyết định
làm hay không thôi.
(GV cho HS xem clip và giảng lồng theo nội dung clip). Còn
đây là nhà của anh ấy, ánh đèn dầu loe loét, vợ và các con chờ
buổi tối sẵn. Mà chúng ta để ý, người vợ bày ra những cái dĩa
màu trắng, rất sạch, xem như một buổi tiệc tươm tất, cái bao màu
xanh đem về cho con mình, còn thịt nhiều hơn một chút. Khoan,
chưa được ăn, phải cầu nguyện.
Các em HS ơi, mỗi buổi sáng, chỉ cần ngủ dậy thôi, chỉ cần mở
mắt dậy là chúng ta đã may mắn hơn triệu triệu những người
khác trên thế giới này không phải chết vì đói, không phải chết
vì bệnh tật, vì chiến tranh. Vậy thì còn khỏe mạnh như thế này
thì hơn thua làm chi, đấu đá ích kỷ nhau làm gì, hãy cố gắng
sống tốt, yêu thương, tiết kiệm, chia sẻ với nhau nhiều hơn. Có
gì đẹp trên đời hơn thế, người với người sống để thương nhau.
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 11
Nhưng khi dạy đến tình huống này, có một bạn học sinh đã hỏi
Thầy là “Thầy ơi, ăn thức ăn còn dư, đem phần dư đó về giúp
cho người nghèo ăn, vậy đoạn phim này có phải khuyến khích
mình nên ăn bỏ thừa hong Thầy?” Một câu hỏi rất thú vị đúng
hong các em? Tất nhiên mình nghe là biết không nên rồi, nhưng
mà phải trả lời làm cho em đó thuyết phục đây? Khi đó Thầy đã
trả lời là “Ví dụ con ăn 1 phần 100 ngàn, nhưng mà con cảm
thấy 100 ngàn thì con ăn không hết đâu, thì con ăn tầm 50 – 60
ngàn thôi, rồi con ăn hết phần 50 – 60 ngàn đó đi, ăn hết sạch
luôn, thì cái phần 40 ngàn đó, hãy giúp người khác bằng sự
nguyên vẹn, hãy giúp cho người khác bằng sự sạch sẽ nhất nha,
đừng kêu đầy ra hết rồi mình ăn chừa lại, cái đó cũng là giúp
nhưng không tốt bằng cách kia”.
Và đây là học sinh cấp 3, vi phạm luật giao thông là thấy rất
rõ rồi - chở 3, không đổi mũ bảo hiểm. Nhưng mà nay chúng ta
bàn về tiết kiệm, vậy trong hình này không tiết tiệm chỗ nào?
Xe @ cả trăm triệu - tốn tiền mua xe của Ba Mẹ. Tốn tiền xăng,
tiền sửa xe, tiền bị công an phạt, tiền gây tai nạn giao thông, tiền
bồi thường cho người khác, và có một loại tiền mà ít người thấy,
đó là tiền giữ xe. Xe đạp đi học bình thường, ví dụ là 2 ngàn
thôi, còn xe tay ga là 5 ngàn, vậy một lần như vậy là phí 3 ngàn,
mà nhiều ngày nhiều tháng nhiều năm cộng lại thì số tiền đó
không phải là ít.
Rồi khi đi ăn tiệc, gọi vừa thôi, đừng gọi nhiều quá. Những
người lớn đi nhậu, đi ăn với bạn bè, như những bạn nam, sau
này ra trường đi làm, hay đi nhậu, ăn uống với bạn bè nà, cũng
được nhưng đừng thường xuyên quá, dành thời gian về nhà
chăm vợ, lo cho con. Cái này vừa không tiết kiệm tiền, thời gian,
sức khỏe nữa. Sau đó về thì nên đi Grab hay taxi cho yên tâm.
Thức ăn ngày tết, bánh chưng, giò chả các thứ, đây là những
hình ảnh gì ạ? Không tiết kiệm, phung phí, lãng phí.
Giữa cánh đồng không mênh mông, có một ngôi nhà lá thế
này, không cần mưa lớn đâu, chỉ cần gió mạnh, căn nhà này có
thể ập xuống bất kỳ lúc nào. Bên trong căn nhà, chiếc giường đã
gãy hết một chân rồi. Em ơi, chỉ cần tiết kiệm 3 ngàn tiền giữ
xe, là có thể mua được bìa bao vở cho trẻ em đi học suốt cả một
năm. Chỉ cần tiết kiệm một lon bia mười mấy ngàn thôi, có thể
giúp được cho em nhỏ một đôi dép đi học suốt cả một năm. Chỉ
cần phân nửa buổi tiệc thôi, có thể có một ngôi nhà mới an toàn
hơn, vững chắc hơn, giúp cho cả gia đình này sống trọn một kiếp
người.
Học sinh cấp 3, chơi game; sinh viên năm thứ 2, giảng đường
ĐH. Mẹ dưới quê lặn lội thân cò kiếm tiền gửi lên cho con,
nhưng Mẹ đâu có biết rằng con sử dụng tiền của Mẹ chơi game
hết. Một hôm đang chơi game ở tiệm net, bất chợt bên ngoài trời
đổ mưa, mưa lớn quá, sầm chớp ầm ầm, trong cơn mưa, nhớ về
Mẹ, sáng tác bài thơ. Bài thơ này ra đời khi anh ta thức 31 tiếng
đồng hồ chơi game, không ngủ.
“31 giờ qua con không ngủ
Thức thâu đêm với cuộc sống online
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 12
Tiếng 32 mưa chợt đổ bên ngoài
Trong quán net con gục bên bàn phím
Trong cơn mơ con thấy mẹ kiếm tìm
Con lẩn trốn cuộc đời trong máy tính
Dáng mẹ gầy bên căn nhà nghèo khó
Chút lương còm mẹ dành gửi cho con
Nhưng mẹ ơi ! Tương lai con không còn!
Con đốt nó từng giờ trong quán net
Giảng đường kia với con giờ chấm hết
4 tháng rồi con đã đến trường đâu!
Tiếng 33 mưa vẫn đổ trên đầu
Giọng cười nói bỗng làm con tỉnh giấc
Bên bàn phím mẩu bánh mì khô khốc
Điếu thuốc tàn và nửa cốc càfe
Bởi cuộc đời bao cám dỗ đam mê
Không cưỡng được nên thân giờ tàn tạ
Mắt lờ đờ mặt xanh như tàu lá
Không bạn bè, ai cũng lìa xa
Lết bàn chân qua dãy phố xa hoa
Ở trong ví còn 2 ngàn bạc lẻ
Tiếng 34 con mong về với mẹ
Nhưng về đâu khi chỉ với 2 ngàn
Phòng trọ kia con vẫn phải nợ tiền
Tiền mẹ gửi con ném vào game hết
Nếu người ta chỉ một lần phải chết
Thì muôn lần con chết vẫn chưa cam
Tiếng 35 giữa phòng trọ tồi tàn
Tghe hàng xóm mở một bài ca cũ
Bài ca hát về những người xa xứ
Con ngậm ngùi thương tiếc cuộc đời con
Mẹ ơi! nếu lòng tin ở mẹ vẫn còn
Xin hãy để một lần con làm lại
Sẽ từ giã thời online mãi mãi
Dẫu bây giờ kẻ bất hiếu là con”
Có bạn học sinh giơ tay hỏi Thầy: “Thầy ơi, sau khi sáng tác
bài thơ xong, anh sinh viên này như thế nào?”. Em ơi, thực sự
Thầy không quen biết anh này, nhưng Thầy biết chắc chắn sẽ có
1 trong 2 trường hợp đến với anh ta. Trường hợp thứ nhất là gì?
Thương Mẹ, bỏ chơi game, cố gắng học, rồi tốt nghiệp ĐH, ra
trường, trở về quê, phụng dưỡng báo hiếu cho Mẹ. Còn trường
hợp thứ 2 là gì ạ? Vẫn là thương Mẹ, bỏ chơi game, cố gắng học,
rồi tốt nghiệp ĐH, ra trường, trở về quê, báo hiếu cho Mẹ, nhưng
Mẹ không còn nữa. Đâu phải lúc nào Mẹ cũng chờ, cũng đợi con
hoài được đâu. “Mỗi mùa xuân sang, Mẹ tôi già thêm một tuổi.
Mỗi mùa xuân sang, ngày tôi xa Mẹ càng gần”. Tiết kiệm thời
gian. Thời gian ở đây là gì? Là thời gian của Ba của Mẹ. Vâng,
thời gian trôi qua nhẹ nhàng, êm đềm, âm thầm nhưng vô cùng
khắc nghiệt. Nó sẽ cuốn trôi hết tất cả những gì mình có, dù đó
là sự thiêng liêng nhất.
Chân thành cảm ơn Quý Thầy/Cô đã dạy bài này cho các con.
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 13
Yêu thương loài vật
Thầy Tuấn Anh
TRÌNH BÀY BÀI GIẢNG
HOẠT ĐỘNG
Đức Phật Thích Ca trước kia là Thái tử - tên là Tất Đạt Đa.
Với tấm lòng nhân ái, một hôm Thái tử dạo chơi trong vườn
Thượng Uyển, bỗng nhiên có con chim thiên nga từ trên trời
bay xuống. Con chim này đang rỉ máu, bị thương, Thái tử bồng
lên băng bó vết thương cho nó.
Lúc đó người em họ của Thái tử là Đề Bà Đạt Đa chạy đến
và nói “Em ơi chính anh là người giương cung tên bắn và con
chim đó là của anh, anh bắn nó mà, hãy trả nó lại cho anh”
“Không nó đang bị thương, nó cần cần sự chăm sóc của em,
trả nó lại cho em”. Thế là cả hai vào hoàng cung để nhờ Vua
Cha phân xử. Trong hoàng cung có một vị quan râu tóc bạc
phơ, lớn tuổi nhất và vị quan đó đưa ra quyết định sau cùng:
“Trong cuộc đời này thì sự sống của muôn loài là quý nhất, cho
nên hãy giao con chim này cho Thái tử chăm sóc là hợp lý”.
Thế là con chim này thuộc về Thái tử. Thái tử âu yếm chăm
sóc. Sau khi nó khỏi hẳn, Thái tử thả nó về với bầu trời Mẹ
thiên nhiên của nó. Qua câu chuyện này cho thấy Thái tử Tất
Đạt Đa có tấm lòng nhân ái, yêu thương muôn loài. Bài học
hôm nay là bài YÊU THƯƠNG LOÀI VẬT.
Tình mẫu tử của loài vật. (*hình 1)
Nơi ấm áp nhất chắc có lẽ là lòng mẹ (*hình 2)
Bà cụ bên Nhật Bản, Bà ở một mình thôi và người bạn duy
nhất là chú mèo. Bà rất yêu chú mèo. Khi trong phòng khách,
ngoài bếp, ngoài vườn, lúc nào cũng có 2 bà cháu. Bà thương
nó và nó cũng rất quý Bà. Vâng hai Bà cháu. (đoạn này có
nhiều hình ảnh minh họa, GV chiếu từng hình cho HS xem).
Hai con chó này là bạn của nhau. Con này là chó đốm, còn
con chó kia bị mù - không thấy đường; hai con chó này là bạn.
Cứ chiều chiều, con chó này dẫn bạn nó đi chơi, nó không bao
giờ bỏ rơi bạn nó. Nó thương bạn nó sống trong cảnh tăm tối
mù lòa. Con chó này chúi đầu vào con chó kia như để tìm thấy
hơi ấm của tình bạn.
Bên nước ngoài người ta yêu loài vật lắm. Bà cụ này đi dạo,
dẫn một con chó, không may nó rơi xuống sông, mà nước sông
thì đang chảy xiết, trời thì lạnh, mọi người đều mặc áo khoác.
Anh thanh niên này là một người vãng lai, một người khách
qua đường thôi, cúi khòm người xuống, thay cái quần dài thành
cái quần đùi.
Và sau đó thì cứu được con chó, bà cụ cảm động. Bà khóc và
nói: Cảm ơn anh.
Anh chàng này mà ở Việt Nam thì được gọi là “soái ca”.
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 14
Đây là con trâu, không biết chủ nó ở đâu mà nó bị mắc kẹt
như thế này. Hãy nhìn con mắt của nó, chắc có lẽ nó mệt mỏi
lắm vì suốt một đêm không ngủ.
Dưới này là vực thẳm, bên này là đường quốc lộ, xe chạy. Trượt
chân xuống một cái là tan nát.
Mọi người đi ngang qua đường vắng không ai để ý. Sau đó thì
có một anh, anh này đi ngang qua, anh ta dừng lại. Anh ta giúp
nó bằng cách nào? Dừng lại và anh ta đi tìm các tảng đá để kê
chân nó lên.
Đố các bạn, nên kê chân trước hay chân sau? Kê chân sau, để
cho phía trước thấp, nó duỗi chân ra phía sau, dễ phóng lên
đằng trước. Và kê chân sau thì đồng nghĩa với việc anh ta phải
bước ra cái lan can này, và khi anh ta bước thì anh ta cũng phải
khiêng cục đá bước qua luôn.
Anh ta phải ngồi xuống kê lên, không khéo chân của con trâu
còn đá anh nữa. Vậy anh ta phải làm trong sự gì ạ? Anh ta phải
làm trong sự cẩn thận và đầy tình thương. Cuối cùng anh ta
cũng giúp được nó.
Báo Người lao động đi ngang qua, phóng viên tình cờ thấy và
muốn xin anh ta vài dòng thông tin. Anh nói: “Thôi thôi không
cần” và anh ta chạy luôn. Vâng, một người tốt vô danh.
Chị này có lẽ bị tai nạn giao thông, và chị ngồi xe lăn, con
chó là người bạn trung thành như một đứa em. “Em ơi lấy dùm
chị cái ca, em ơi lấy dùm chị cái khăn bỏ vào máy giặt, lấy sữa
trong tủ lạnh”. Hai chị em đi dạo, bấm cái nút là xe dừng lại
cho người khuyết tật qua đường. Bên kia đường là đâu ạ? Siêu
thị. Lựa đồ dùm chị, lựa đồ xong thanh toán, thanh toán tiền
xong rồi hết tiền, thì rút thẻ ATM (những nội dung này đã có
hình ảnh chi tiết trong slide bài giảng).
6h sáng … (HS coi clip).
Con heo này ở Đồng Tháp, nhà Chú này có đám giỗ, Chú ra
chợ mua con heo nhỏ về tính nuôi vài tháng, chờ nó lớn Chú
làm thịt đãi khách. Nhưng trong quá trình nuôi thấy thương quá
không nỡ giết nó. Cứ chiều là con của Chú tắm cho nó, lấy vòi
nước xịt, nó thấy mát quá, nó đứng nghiêng qua bên kia, ý là
xịt luôn bên kia cho nó.
Đi vệ sinh vô cùng đúng chỗ và khi ngủ thì không ngủ ở
chuồng, Chú ngủ trên giường, nó nằm dưới giường và kế sát
bên. Nó ăn thức ăn nhanh, ngửi ngửi có thịt có cá, nó không ăn,
Chú nói “mày kén ăn quá tao cho mày ăn cơm không”. Xin
thưa cơm không nước tương thì nó ăn, nó ăn chay. Và nó có
một biệt tài là giữ nhà, buổi sáng khi mọi người đi làm đi học
hết và nhà dưới quê có vách ngăn, nó nằm sau vách, ai vào thì
nó cho vào, nhưng hễ lấy cái gì ra là nó ủi người đó, và ủi rất
là mạnh, đặc biệt là nó nhớ mặt rất lâu, lần sau quay lại nó ủi
tiếp. Và đằng trước đằng sau, nó cứ đi thong thả như thành viên
trong gia đình. Có người hỏi mua con heo này với giá cao lắm,
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 15
nhưng Chú không bán, Chú nói: “Sống thì nuôi, chết thì chôn,
xem nó như thành viên trong gia đình”.
Ngay đèn giao thông, bất chợt Chị này nhìn thấy một chiếc xe
dừng lại, chở những con heo đến lò mổ để làm thịt nó. Bất giác
Chị khóc tội nghiệp nó. Sau đó Chị cho nó uống nước, chắc có lẽ
đây là lần uống nước sau cùng của nó. Một chút nữa đến lò mổ,
con dao bén thiệt bén cứa ngang qua, dòng máu của nó từ từ phún
ra ngoài, cho nên đây là lần uống nước sau cùng của nó.
Và tại TP.HCM của chúng ta, có một nơi gọi là ngã ba Ông Tạ,
nơi đây chuyên bán thịt chó cho những người nhậu.
Tầm khoảng 10 giờ sáng, người đàn ông chạy chiếc xe máy cũ,
dưới trời nắng chang chang, chở một cái lồng phía sau và trong
lồng đó nhốt đầy những chú chó (*hình). Chút xíu nữa thôi, 5 phút
nữa thôi là bị đem đến lò mổ. Bất chợt dọc đường chó mẹ sinh
chó con, chó con không kịp mở mắt, chó mẹ căng tròn bầu sữa
mà không cho con bú được. Chút nữa thôi, tới lò mổ người ta
cầm cái cây đập vào đầu nó, nó ẳng ẳng vài tiếng, nhúng vào nồi
nước sôi làm thịt nó. Ai ai đã chia cắt tình mẫu tử của nó? Con
người đó em.
Những người lính của chúng ta ngoài biển đảo, có những đêm
trực phải đứng canh, nguy hiểm vì kẻ thù, sóng to gió lớn và
những chú chó là người bạn trung thành. Quý lắm.Tuy nhiên,
những người lính này chỉ làm việc vài năm thôi, sau đó sẽ trở
vào đất liền để người khác ra thay. Khi trở vào đất liền, những
con chó này lưu luyến và nó bơi theo. Thế là những người chiến
sĩ mới có bài thơ:
Bơi vào đi, Vàng ơi, tao về đây
Đừng ra xa, thân thể mày bé lắm
Sóng thì to, nước biển kia rất mặn
Mày cứ bơi, tao sao thể cầm lòng...
Bơi vào đi, Vàng ơi, có nghe không
Mày quyến luyến làm lòng tao chợn sóng
Đại dương mênh mông, thân thể mày bé bỏng
Cứ ngước về tàu, tao không thể cách xa...
Bơi vào đi, Vàng ơi, quay lại nhà
Tao phải về thôi bởi đã xong nghĩa vụ
Và tao biết đêm qua mày mất ngủ
Cứ liếm tay tao, sợ trốn mày về.
Đừng vậy nữa mà, Vàng ơi, tao thương quá
Thương những đêm tao và mày đứng gác
Gió bão từng cơn mày vẫn không sai khác
Phủ phục canh me bọn cướp biển chực chờ.
Về đi mày, đừng bơi nữa, tao nhờ
Tao xin lỗi, bởi đã xong nghĩa vụ
Và tao biết chừng ấy vẫn chưa đủ
Nhưng phải vào bờ, anh em khác ra thay.
“Về đi mày,
đừng bơi nữa,
mắt tao cay”... – (2 lần).
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 16
Và trên facebook có một bài viết: “Tôi không ăn thịt chó, vì
tôi sợ ăn nhầm phải con chó đã giữ nhà cho người ta suốt nửa
đời, sợ ăn nhầm phải bạn của một đứa trẻ nào đó, sợ ăn nhầm
phải chó cảnh sát về hưu, sợ ăn nhầm phải chó công vụ từng
cứu mạng con người, sợ ăn nhầm "đôi mắt" của người mù nào
đó. Tôi không ăn thịt chó bởi vì tôi yêu nó”- (2 lần).
Có những em học sinh mua cá trước cổng trường về nuôi. Vì sao
mua? Vì thương, thích mua về nuôi, nhưng nuôi hong đúng cách,
kiến lửa cắn còn bộ xương không. “Xuất phát từ tình thương,
thương không đúng cách sẽ trở nên hại nó” – (2 lần).
(*hình) Và đây là cảnh cá chậu chim lồng, sống ở sông nó được
tung tăng bơi lội, nó có ba mẹ, có anh có chị nó, nhốt nó lại tù tội
chật quá. Liên tưởng tới con người, cho chúng ta một căn phòng
đầy đủ tiện nghi nhưng mấy tháng không cho ra ngoài thì chịu nổi
hong? Hong chịu nổi.
Ngày thứ bảy, chủ nhật ra bờ kè câu cá. Cái lưỡi câu nhọn quắc,
móc từ hàm trên giựt xuống hàm dưới, miệng mồm nào mà con
cá chịu nổi. Mình nhức răng có chút xíu, đi ra ngoài mua thuốc
hoặc tìm Nha sĩ rồi, thì con cá cũng vậy, làm sao mà chịu nổi.
Đây cá Chuối bị cắn câu, cá con xúm lại, có người nói nó xúm
lại cứu mẹ nó, có người nói nó chỉ xúm lại thôi. Nhưng dù gì đi
chăng nữa, thì đây cũng là tình mẫu tử của loài vật. Thoát được
một cái, cá con lặn liền theo cá mẹ.
Còn đây, những con chim cất lên tiếng hót cho cuộc đời thêm
đẹp, nó báo tin mùa xuân, nó đưa tin mùa hè. Ấy vậy mà những
bạn học sinh đi học về, dùng ná bắn chim, lấy dây thun quấn lại
một chùm, bắn cái phóc trúng bụng, thằn lằn bể bụng chết ngay
tại chỗ và trong bụng có thằn lằn con. Chết cả mẹ và con.
Vâng, và đây - một thợ săn cầm cây súng bắn những con chim
và con nai - săn bắn thú. Nhạc sĩ Thanh Bằng tài hoa, đã sáng
tác một bài hát và câu từ thì rất tuyệt vời. Đầu tiên, nhạc sĩ kể
về người thợ săn âm thầm mang súng vào rừng, chùm hoa, trời
xanh mây trắng đẹp, chim thì líu lo, một bầy nai ngơ ngác.
Không ngờ người thợ săn giương cây sung bắn lên cành cây,
qua ngày hôm sau cũng tại nơi này, các con chim kêu vang gọi
bầy và không ngờ, bên gốc cây người thợ săn hôm trước, cả
bầy chưa tung cánh, xác rơi trên đất lành. Sau đó, họ đem về
làm thịt, rượu nồng thịt thơm bao người nâng chén no say đùa
vui, đâu biết chim ngậm ngùi, rượu nồng thịt thơm bao người
nâng chén no say đùa vui đâu biết chim ngậm ngùi. (GV mở
bài hát cho HS nghe).
Và đây, một con chim bị trúng đạn rơi xuống đất. Con chim
khác chắc có lẽ là bạn của nó bay tới gần, tiến tới gần hơn, nó
cất lên tiếng kêu, bạn nó không tỉnh dậy, hoảng sợ quá nó kêu
to hơn, kêu đồng loại đến nhưng đồng loại không nghe thấy và
rồi bạn nó đã chết tự bao giờ. Nó dang rộng đôi cánh ôm chầm
xác chết của bạn. Đau đớn thay con chim chết này là con chim
mẹ, chết trên đường đi kiếm mồi cho chim con, (mở slide kế
tiếp – clip chim mẹ mớm mồi cho chim con) “mẹ ơi sao giờ này
mẹ chưa về, mẹ ơi chúng con đói, chúng con nhớ mẹ, mẹ ơi
sao giờ này mẹ chưa về”. Mình có cha có mẹ thì loài vật cũng
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 17
có mẹ có cha, mình biết đau đớn thì loài vật cũng biết đớn đau.
Có người nói bắn chim nuôi cá là niềm vui, lấy niềm vui của
mình gây đau khổ cho người khác thì niềm vui đó không trọn
vẹn và không ý nghĩa. Ai, ai đã chia cắt tình mẫu tử của nó?
Con người đó em.
(*Hình xuất hiện theo thứ tự → và ↓)
Và trái ngược với sát sanh là gì ạ? Phóng sanh. Đây là những
chú chim bồ câu không có chủ ở nhà thờ Đức Bà. Mỗi buổi
sáng, có những người thợ chụp hình rải thức ăn, thế là nó bay
xà xuống. Hình ảnh một buổi sáng bình minh thật đẹp ở thành
phố.
Còn đây bà cụ bán vé số. Hôm đó bà ăn cơm, bà rải vài hạt
cơm xuống, vô tình thì chim sẻ sà xuống. Thế là ngày hôm sau
bà trích một phần tiền lời vé số mua thức ăn cho chim mỗi
ngày. Đường phố ồn ào náo nhiệt nhưng nó cứ vô tư líu lo, mọi
người đi qua chụp lại tấm hình và gọi bà cụ là bà Tiên.
Còn bà là bà bán chè, cứ tầm 10 giờ sáng là bà tranh thủ ra
chợ mua những con cá còn sống. Bà xem con cá nào ở nước
sông, nước lợ, bà thả cho đúng nơi của nó. Những con cá này
chỉ cần bà mua chậm một tí xíu thôi là bị người ta mua về bỏ
vô chảo chiên nó rồi. Bà giúp nó thoát chết trong những giây
phút cuối cùng tích tắc như vậy đó.
Và bây giờ thì phụ huynh dạy cho con mình rất kỹ, tập cho
con mình thả cá. Mẹ cùng con xúng xính diện áo dài ra thả cá
- diễn viên Chiều Xuân. Rất là dễ thương.
Còn đây là một câu chuyện có thật ở Nhật Bản đã được dựng lại
thành phim. (GV lồng lời thoại theo phim) Có hai anh em xin được
con chó đem về nuôi, chó con dễ thương. Con chó đó giờ lớn lên
trở thành chó mẹ có ba người con. Người em ở với ông còn anh
hai đi với bố mẹ công tác ở xa. Tối hôm đó nó sủa to lắm, nó kêu
các con nó vào trong, 2 con này nghe lời và vào bên trong, con
còn lại ham ăn, nó gắp cổ tha vào. Nó sủa to lắm, ông chủ ngạc
nhiên “Hôm nay có chuyện gì mà mày sủa to thế, đâu có ai đâu,
tại sao mày lại sủa như thế?” Ly nước rung rinh, xin thưa nó báo
hiệu động đất mà ông chủ không biết. Ầm! ầm! Một cái tủ đè
xuống, tất cả thành một đống đổ nát. Nó vẫn còn sống sót, nó
vướng dây xích rồi, 3 chó con thì sao, chân nó rướm máu. Tuột ra
khỏi dây, nó chạy, chân nó rướm máu các bạn ạ. Đánh hơi hai ông
cháu vẫn còn sống nhưng bị mắc kẹt. Nó tên là Mari, nó tìm thấy
cô chủ rồi “Are you ok?” - mày vẫn ổn chứ? Nó cắn lấy tay áo
ông chủ kéo nhưng ko được, cứng quá. Ngày hôm sau, đoàn trực
thăng cứu hộ tới, nó chạy tới báo tin cho những người lính cứu
hộ. Những người này hiểu, họ đoán được ý nó và họ chạy dần dần,
dần dần theo nó, nó dẫn đường cho những người lính này tìm chủ
của nó đang bị mắc kẹt. Họ cứu bằng cách là từ trực thăng câu
dây xuống, phía trên trực thăng là nhiều người lắm rồi bây giờ là
đến hai ông cháu người ông lên trước, cô bé hỏi “chú ơi cho con
hỏi, còn những chú chó này thì sao, cho chúng lên cùng được
không?” người lính phân vân “nhanh lên nhanh lên tại sao lâu thế,
trên đây nhiều người bị thương, nhanh lên”; “chú ơi những con
chó này thì sao?”; “cô bé ơi cho tôi xin lỗi, trực thăng chỉ cứu
người chứ không cứu vật, trên đó không còn chỗ” và cô bé không
khóc thét lên, tiếng khóc của cô bé như xé toạc bầu trời xanh yên
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 18
tĩnh … “Mari mari” - tiếng khóc của cô bé. Nó chạy theo các bạn
ơi, chân nó đang rướm máu, nó băng qua những cánh đồng, băng
qua những con suối, nó chạy miết chạy miết, cô bé thì cứ thảm
thiết. Nó chạy vừa mệt, chân vừa đau, cứ chạy cứ chạy và cuối
cùng thì nó cũng phải dừng lại thôi. Khi nào nó dừng? Khi chiếc
trực thăng khuất dần sau đám mây.
Tập một của bộ phim kết thúc, tập hai là cha mẹ của cô bé đi công
tác về, biết được sự việc, quay lại ngôi làng này đón mẹ con chú
chó quay về xum vầy cùng cô bé. Kết thúc bộ phim thật có hậu.
Chân thành cảm ơn Quý Thầy/Cô đã dạy bài này cho các con.
Kính chúc Quý Thầy/Cô thật nhiều điều tốt lành
và an vui trong cuộc sống !
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 19
Thế giới có ta trong đó
Thầy Đông Hải
TRÌNH BÀY BÀI GIẢNG
HOẠT ĐỘNG
Nghe tên chủ đề này, các em có đoán được Thầy muốn nói
về điều gì không ạ? Thế giới có ta trong đó. Để Thầy kể cho
các em nghe về cơ duyên khiến Thầy nghĩ đến chủ đề này.
Đó là một lần nọ, khi dừng đèn đỏ ở một ngã tư của TP.HCM,
tình cờ Thầy nhìn thấy một băng rôn treo bên vệ đường, và
Thầy đọc, băng rôn đó có in dòng chữ như thế này các em ạ:
(*hình 2) “Mỗi năm thế giới lãng phí 1 tỷ tấn thực phẩm, trong
khi có 1 tỷ người đang thiếu ăn”. Thực ra thì băng rôn trên
đường rất nhiều, nhưng không hiểu sao khi đọc băng rôn này,
Thầy rất ấn tượng và ám ảnh một thời gian. Điều Thầy ám
ảnh không phải là thực trạng nghèo đói trên thế giới, mà đó
là chữ “thế giới”. Thế giới đó là ai? Thế giới là ở đâu? Thế
giới là cái gì? Và trong thế giới đó có mình hay không? Mình
có góp phần vào lãng phí 1 tỷ tấn thực phẩm đó hay không?
Người ta hay nói thế giới có điều này, thế giới xảy ra điều
kia, và khi nói đến chữ “thế giới”, thì cho chúng ta cảm giác
rằng thế giới là một cái gì đó rất mênh mông, sâu xa ngoài
kia, chứ không phải là những gì rất gần, rất sát bên cạnh
chúng ta. Và hình như mình đang đứng bên ngoài thế giới đó,
thế giới là của mọi người, không có mình trong đó, phải
không ạ? Nhưng rồi sau đó Thầy nghĩ là mình cũng có thể
góp phần vào việc lãng phí thực phẩm đó, có lúc này lúc kia
mình cũng có lãng phí thực phẩm, và như vậy mình cũng góp
phần làm thế giới lãng phí 1 tỷ tấn thực phẩm này, cho nên
Thầy mới nghiệm ra một điều: “à, thế giới này, có ta trong
đó, có mình trong đó nữa, mình cũng có vai trò, cũng có đóng
góp trong đó nữa”. Do đó, Thầy nghĩ ra chủ đề THẾ GIỚI
CÓ TA TRONG ĐÓ, và hôm nay Thầy sẽ chia sẻ cho các
em về chủ đề này.
Nếu chúng ta đọc tin tức, nghe báo đài, thì sẽ thấy thế giới
của chúng ta bây giờ rất thiếu đói, và cái thiếu đói này có thể
được tính bằng 1 phép toán đơn giản như vầy: mỗi năm thế
giới lãng phí 1 tỷ tấn thực phẩm, trong khi có 1 tỷ người đang
thiếu ăn, vậy giả sử 1 tỷ tấn thực phẩm đó không bị lãng phí,
ta lấy 1 tỷ tấn thực phẩm đó, chia đều cho 1 tỷ người đang
thiếu ăn này, thì mỗi người sẽ nhận được 1 tấn thực phẩm
trong 1 năm; mà 1 tấn là 1000 kg, chia cho 365 ngày trong 1
năm, vậy thì vị chi mỗi ngày họ được nhận gần 3 kg thực
phẩm. 1 người trong 1 ngày thì không thể ăn hết 3 kg, thế là
chẳng những giải quyết được vấn đề thiếu đói, mà họ còn
được ăn no nê, phủ phê không hết, đúng không ạ? Nhưng tại
sao, tại sao nghịch lý đó vẫn cứ mãi tồn tại, đó là 1 tỷ tấn thực
phẩm lại đang bị bỏ phí, trong khi 1 tỷ người lại đang thiếu
đói, dẫn đến tình trạng thiếu đói trên thế giới ngày càng gia
tăng? Thế là Thầy nghĩ đến vai trò của mình trong vấn đề đó.
Như Thầy đã nói lúc đầu, khi nói đến chữ “thế giới”, mình
hay nghĩ đến cái gì đó rộng lớn, bao la, mênh mông, sâu xa
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 20
ngoài kia, chứ không phải là những gì liên quan đến mình và
sát cạnh mình. Tâm lý đó cũng dễ hiểu, bây giờ chúng ta làm
những so sánh này để thấy rằng con người chúng ta thật là
nhỏ bé trước thế giới.
So sánh thứ nhất, là về dân số. Chúng ta là 1 người, trong
khi có hơn 7 tỷ người trên hành tinh này. Như vậy con số 1
mà so với con số 7 tỷ thì rất nhỏ, nên nó khiến cho mình có
cảm giác là sự đóng góp của mình vào thế giới rất là nhỏ bé.
Về kích thước, thì cơ thể của chúng ta trung bình là cao 1m6
nhưng đường kính của Trái Đất là 12,8 triệu met. Như vậy
kích thước của con người so với Trái đất chẳng là hạt bụi gì
cả. Về khối lượng, khối lượng của chúng ta chừng 60 – 70
kg, nhưng khối lượng của Trái Đất là 6.1024 kg, một con số
cực kỳ to lớn mà chúng ta cũng không hình dung ra được.
Chính vì có nhiều sự chênh lệch như vậy, nên chúng ta mới
có cảm giác là thế giới là cái gì đó rất mênh mông, còn chúng
ta quá nhỏ bé so với thế giới này, cũng chính vì như thế mà
những sự đóng góp của mình dường như là quá bé nhỏ so với
thế giới này. Giờ Thầy sẽ lấy một số ví dụ của thế giới ngày
nay và năng lực cải thiện của chúng ta như thế này.
Thế giới hiện có khoảng 1/3 dân số nghèo khổ, và liệu
chúng ta có đủ tiền để giúp hết tất cả những người đó hay
không?
Thế giới ngày nay đang có 1 tỷ người đang đói, vậy phần
ăn của chúng ta, chúng ta muốn chia sẻ cho họ, thì có đủ chia
sẻ cho chừng đó người hay không?
Thế giới hiện nay, cứ khoảng 1 phút lại có 1 bà Mẹ chết
trong khi sinh con, cứ mỗi 5 phút thì có 1 đứa bé chết trước
khi đến sinh nhật lần thứ 5 của nó, thực trạng Y tế của thế
giới hiện tại là như vậy. Và nếu bạn là Bác sĩ, thì liệu rằng
bạn có đủ năng lực để cải thiện tình hình này hay không?
Trái Đất đang nóng dần lên, điều này ai cũng biết, vậy việc
chúng ta trồng 1, 2 cây xanh trong nhà hay tham gia một vài
sự kiện trồng cây xanh do ở đâu đó tổ chức, thì liệu có đủ để
cải thiện tình hình này không?
Và bầu không khí đang bị ô nhiễm nghiêm trọng, việc bạn
không đi xe máy, không đi xe ô tô nữa, mà chuyển qua đi xe
đạp, liệu có giúp cho không khí trong lành hơn chút nào hay
không?
Rồi vấn đề nữa là gì ạ? Rác thì tràn ngập khắp nơi, giả sử
bây giờ bạn rất có ý thức, bạn bỏ rác đúng nơi, thì liệu bạn
có giúp cho thế giới này, bề mặt Trái đất này trở nên được
sạch sẽ hơn, bớt rác thải hơn hay không?
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 21
Chúng ta thấy bộ mặt của thế giới hiện tại là như vậy, và
một con người chúng ta, với một năng lực nhỏ bé như thế,
chúng ta có đủ sức để cải thiện những tình hình đó hay
không? Câu trả lời rất tiếc là không. Chúng ta không đủ tiền
để cứu hết biết bao con người đang nghèo khổ, chúng ta
không đủ thức ăn để chia sẻ cho 1 tỷ người đang đói, chúng
ta không đủ năng lực về Y tế để những em bé không phải
chết sớm, chúng ta không đủ năng lực trồng cây, bỏ rác đúng
nơi hay đạp xe đạp để làm cho bề mặt Trái Đất này sạch sẽ
hơn, bớt rác thải, bớt bụi bẩn hơn. Chúng ta làm không được,
bởi vì chúng ta chỉ là 1 người trong số 7 tỷ người trên Trái
đất này.
Và chính vì chúng ta thấy mình nhỏ bé quá như vậy, nên
chúng ta thường có tâm lí đó là những việc vĩ mô, những việc
của Nhà nước, của Liên hiệp quốc, còn chúng ta chỉ là những
phó thường dân bình thường như thế này, trong số 7 tỷ người
trên Trái Đất này. Bây giờ mình không xả rác, nhưng mà
người khác xả rác thì cũng vậy, bây giờ mình trồng cây, mà
bao nhiêu người đang chặt phá rừng cũng vậy thôi. Rồi bây
giờ mình không bỏ thừa thức ăn, nhưng mà bao nhiêu người
khác, bao nhiêu cửa hàng, siêu thị khác đang lãng phí thực
phẩm thì cũng vậy, cuối cùng cũng chẳng cải thiện được tình
hình gì hết. Tuy nhiên, chúng ta hãy tư duy như thế này, nếu
bạn nghĩ bạn không làm được, và người khác cũng nghĩ họ
không làm được, ai cũng nghĩ thôi mình không làm được đâu,
vấn đề đó lớn lắm, thế là chúng ta không làm gì cả, và xả rác
vẫn cứ xả, chặt cây vẫn cứ chặt, và bỏ phí thức ăn thì vẫn bỏ
phí, thì những tình trạng này chẳng những không được cải
thiện, mà nó còn trầm trọng hơn nữa.
Nếu chúng ta cứ nghĩ rằng mình quá nhỏ bé để làm được
điều gì đó ý nghĩa cho cuộc đời này, cho thế giới này, thì
Thầy sẽ kể cho các em nghe câu chuyện: “Cậu bé và những
con sao biển”:
Một sớm tinh mơ, khi mặt biển còn mù sương, tôi bắt đầu
chạy thể dục. Ở phía xa, tôi thấy một cậu bé có vẻ bận rộn.
Cậu chạy lăng xăng, cúi nhặt những vật gì đó rồi quăng nó
xuống biển. Nếu đó là trò chơi thi ném đá thì tôi có thể trổ tài
cùng cậu bé. Ngày nhỏ, tôi cũng thường hay chơi trò này.
Nhưng khi nghe thấy tiếng cậu hét: "Về nhà ngay nhé! Bố mẹ
mày đang đợi đấy!" Có thể bạn không tin, như chính tôi lúc
ấy, những "viên đá" đó thì ra là những con sao biển bị mắc
cạn trên bãi. Và vị cứu tinh nhỏ này đang cố gắng đưa chúng
trở lại bãi biển, chạy đua với Mặt trời mà chỉ vài giờ nữa thôi
sẽ trở nên gay gắt và không tài nào chịu đựng nổi. Nhưng
những cố gắng của cậu bé rồi sẽ chỉ là công cốc thôi, làm sao
có thể đưa hàng ngàn con sao biển về "nhà" của chúng được?
– tôi nghĩ như thế và gọi to: "Này nhóc, làm thế để làm gì?
Làm sao em cứu được tất cả những con sao biển?" Cậu bé lại
cúi xuống, nhặt một con sao biển và trả lời: "Em đang tạo ra
sự khác biệt cho một con sao biển này, em đang cứu 1 con
sao biển này”. Cậu bé vung tay quăng con vật bé nhỏ xuống
biển. Rồi lại lập tức cúi xuống với một con khác.
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 22
Rõ ràng cậu bé không quan tâm đến việc có vô số những
con sao biển trên cát. Cậu chỉ nhìn thấy những sự sống mà
cậu đang nắm trong tay. Cái mà cậu bé nhìn thấy, dù chỉ là
một con số nhỏ nhoi nhưng đầy ý nghĩa. Như vậy chúng ta
thấy rằng, đôi khi chúng ta nhìn một vấn đề nào đó, chúng ta
thấy nó to lớn quá, vĩ mô quá, mà sức mọn của một con người
thì không đủ để làm gì cả, và chúng ta khoanh tay ngồi yên
như thế, không làm gì hết. Nhưng cậu bé này đã tư duy khác,
cậu bé này có thể không cứu được hàng chục ngàn con sao
biển trên bãi biển, nhưng ít nhất cậu bé cũng cứu được vài
con trong phạm vi của cậu bé, cứu được con nào hay con nấy
và cần mẫn làm việc đó với ý nghĩ như vậy. Điều này làm
chúng ta suy nghĩ: À, hóa ra giải pháp cho những vấn đề của
thế giới ngày nay, không phải nằm trong một tổ chức to lớn
nào đó đâu, mà hình như giải pháp nằm trong chính mỗi con
người chúng ta, chỉ cần chúng ta thay đổi tư duy đi, khi đó ta
đã có chìa khóa trong tay để giải quyết các vấn đề của thế
giới. Cũng như cậu bé, cậu bé không cứu hết được tất cả
những con sao biển mắc cạn, nhưng ít nhất cậu bé cũng cứu
được con sao biển mà cậu bé đang cầm trên tay. Theo lời cậu
bé nói, cậu bé có thể tạo ra sự khác biệt cho một con sao biển,
thay vì nó chết thì bây giờ nó được cứu sống nhờ sự giúp đỡ
của cậu bé. Nếu như mỗi chúng ta có thể tạo ra được một sự
khác biệt, thì tất cả chúng ta hợp lại, sẽ tạo ra một sự thay đổi
đáng kể. Đây cũng là bí quyết luôn các em ạ, mỗi chúng ta
có thể tạo ra được một sự khác biệt, thì tất cả chúng ta hợp
lại sẽ tạo ra một sự thay đổi đáng kể.
Khi chúng ta đã thay đổi tư duy theo hướng tích cực này
rồi, vậy bây giờ chúng ta quay lại một số vấn đề đã đặt ra ban
đầu để đi giải quyết nó.
Thế giới hiện có khoảng 1/3 dân số đang nghèo đói, liệu
chúng ta có đủ tiền để giúp hết tất cả những người đó hay
không? Nếu lương của mình mà 1-2 triệu đồng/tháng, hay
20, 30 chục triệu đồng/tháng, hoặc thậm chí 200, 300 triệu
đồng/tháng, mà nói rằng mình hãy giúp đỡ 1/3 dân số đang
nghèo đói, chắc chắn là mình không giúp được. Nhưng, tôi
có thể đóng học phí cho một vài đứa trẻ trong khu phố của
tôi để nó được đi học, để nó có tương lại tốt hơn. Hay đối với
các em, các em có thể tặng lại bộ SGK cũ hay những quyển
vở mình không dùng tới cho những em nhỏ đang thiếu sách
vở để học ở những vùng cao chẳng hạn, để các em nhỏ ấy
được tiếp cận với con chữ, để có thể học tập mà thoát nghèo.
Lương của tôi 10 triệu/tháng, tôi không thể cứu được hết bình
diện cả thế giới đang nghèo khổ, nhưng với mức học phí 500
ngàn đồng/tháng hay 1 triệu đồng/tháng giúp một vài đứa trẻ
được đi học, thì tôi hoàn toàn có thể làm được. Và như vậy,
chúng ta nói đến thế giới thì chúng ta hay nghĩ đến những cái
gì đó xa xôi, nhưng hãy quan sát, hãy nhìn xung quang chúng
ta mà xem, 1/3 dân số đang nghèo đói đang ở đâu? Đừng nghĩ
rằng chỉ ở Châu Phi mới nghèo, đừng nghĩ rằng những người
ở những nước hay có chiến tranh mới nghèo, họ ở ngay chính
trong khu phố của chúng ta mà chúng ta không biết đó thôi.
Họ cũng là những người đóng góp vào 1/3 dân số nghèo khổ
đó. Cho nên chúng ta đừng nhìn đâu xa xôi hết, nhìn ngay
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 23
hàng xóm mình, khu phố mình, để chúng ta sẽ thấy rằng: à
chúng ta có thể tạo ra sự khác biệt cho những con người đó,
và từ đó nhân lên thì sẽ tạo những sự thay đổi to lớn. Ngoài
ra, chúng ta cũng có thể cho tiền để người đó đi học nghề,
cho tiền họ sống trong một giai đoạn nào đó trong lúc dịch
bệnh phải nghỉ làm, chúng ta không thể giải quyết được vấn
đề nghèo đói của thế giới nhưng chúng ta ít nhất đã giúp được
cho vài người thoát khỏi được cảnh nghèo đói.
Thế giới ngày nay đang có 1 tỷ người đang đói, vậy phần
ăn của chúng ta có đủ chia sẻ cho chừng đó người hay không?
Xin thưa rằng chắc chắn là không rồi. Nhưng một lần nữa
chúng ta lại hỏi rằng, 1 tỷ người đang đói đó, họ đang ở đâu?
1 tỷ người đang đói đó, họ đang phân bố ở đâu trên thế giới?
Đừng nghĩ là chỉ có ở Châu Phi mới đói, thường nói đến
nghèo đói thì chúng ta nghĩ đến Châu Phi. Đúng là người
Châu Phí có thể nghèo, đói, nhưng đâu phải chỉ có Châu Phi
mới có người nghèo đói, ở Châu Âu cũng có, thậm chí ở Mỹ
cũng có, ở Việt Nam cũng có, ở Sài gòn cũng có và thậm chí
ở xung quanh, gần kề các em cũng có. Nhưng mà vì sao trong
xóm mình có thể có người đang đói đó, mà chúng ta không
biết họ? Có thể có hai lí do.
Thứ nhất là họ đói nhưng không lẽ họ la làng lên là “làng
xóm ơi tui đang đói”, đúng hong ạ? Họ cũng có sự tự trọng
nhất định và họ không muốn cầu cạnh người khác.
Thứ hai là đôi khi chúng ta chỉ lo cho cuộc sống của mình
thôi, chúng ta quá bận rộn với cuộc sống của mình, đến mức
mà chúng ta không thể nghĩ, không thể lo được cho ai khác.
Như vậy chúng ta thấy rằng, mình không thể lo cho tất cả
những người đang nghèo đói trên thế giới, nhưng ít nhất
chúng ta cũng có thể giúp cho một vài người nào đó no lòng
trong một bữa ăn.
Hình ảnh mà Thầy đang cho các em xem là một hình ảnh
mới đây, đăng trên một trang Facebook cộng đồng. Ba cô gái
này đi ăn với nhau, và gặp một bà cụ ăn xin, đứng lấp ló ngoài
cửa quán, ông chủ quán tính ra đuổi đi nhưng ba cô gái này
đã nhanh chóng đi ra và mời bà cụ vào cùng dùng bữa cơm,
phục vụ cho bà cụ rất ân cần. Bà cụ ăn lấy ăn để cứ như thể
nhiều ngày rồi chưa được ăn. Thế thì bà cụ này chính là 1
trong số 1 tỷ người đang đói trên thế giới đó và các cô gái
này đang làm được một sự khác biệt cho bà cụ này đó, đúng
không ạ? Chúng ta cứ nghĩ là chúng ta phải mang thức ăn
qua Châu Phi để cứu đói cho những em bé bên đó, điều đó sẽ
rất tốt - nếu chúng ta làm được. Nhưng, trong xã hội chúng
ta đang sống, trong xóm chúng ta đang ở, vẫn có những người
đang đóng góp trong số 1 tỷ người đang đói đó, thì chúng ta
hãy giúp họ đi đã.
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 24
Thế giới hiện nay, cứ khoảng 1 phút lại có 1 bà Mẹ chết
trong khi sinh con, cứ mỗi 5 phút có 1 đứa bé chết trước khi
đến sinh nhật lần thứ 5 của nó. Như vậy nếu chúng ta là Bác
sĩ thì chúng ta cũng không đủ sức để cứu chữa được chừng
đó người. Nhưng, chúng ta có thể theo chân các đoàn Bác sĩ
tình nguyện để chữa bệnh cho bà con nghèo, những người ít
có điều kiện tiếp xúc với các thiết bị y tế, chúng ta không thể
chữa bệnh được thì có thể phụ các Bác sĩ hướng dẫn bà con
xếp hàng, lấy thuốc, … Như vậy, chúng ta không thể cải thiện
được tình hình Y tế của thế giới, nhưng ít nhất, chúng ta cũng
có thể làm gì đó để cải thiện sức khỏe cho những người đồng
bào mình, những người xung quanh mình.
Việc chúng ta trồng 1, 2 cây xanh trong nhà hay tham gia
một vài sự kiện trồng cây xanh do ở đâu đó tổ chức, thì liệu
có đủ để cải thiện tình hình này không? Không. Nhưng tôi có
thể tạo thêm mảng xanh cho cuộc sống dịu mát hơn. Các em
có biết là màu xanh rất kì diệu không? Trong dải quang phổ
ánh sáng nhìn thấy được, từ màu đỏ đến màu tím, thì màu đỏ
có bước sóng là 750 nm, màu tím có bước sóng 400 nm, thì
màu xanh lá cây là màu chính giữa - 550 nm. Đó là màu mà
mắt con người rất nhạy cảm. Nếu hỏi trong tất cả các màu
sắc thì màu nào tốt cho mắt nhất, thì đó chính là màu xanh lá
cây. Như vậy, khi chúng ta làm việc trước máy tính trong thời
gian dài mà mắt chúng ta bị mỏi, thì nên nhìn vào những
mảng xanh lá cây như lá cây, bãi cỏ, sẽ giúp cho mắt của
chúng ta thư giãn rất tốt. Do đó, khi chúng ta trồng vài cây
xanh sẽ không giúp cho Trái đất này bớt nóng lên, mà ít ra
nó cũng giúp cho những ai nhìn thấy những cái cây chúng ta
trồng được dịu lại những cảm xúc bên trong họ. Rồi có thể
họ thích và bắt chước chúng ta làm, thì cả khu phố chúng ta
sẽ xanh thôi.
Bầu không khí thì đang bị ô nhiễm nghiêm trọng, việc bạn
không đi xe máy, không đi xe ô tô nữa, mà chuyển qua đi xe
đạp, liệu có giúp cho không khí trong lành hơn chút nào hay
không? Không. Nhưng tôi có thể bớt đi khí thải vào môi
trường nơi tôi sinh sống, và rèn luyện sức khỏe. Một chiếc ô
tô khi ở trạng thái dừng, ví dụ khi gặp đèn đỏ chẳng hạn, chỉ
trong 1 giây là nó đã thải 1 tỉ hạt bụi mịn ra ngoài không khí.
Vậy chúng ta thử ngẫm xem, biết bao nhiêu xe chạy trên
đường và mỗi chiếc xe chạy trong bao nhiêu lâu thì lượng bụi
mịn sẽ nhiều thế nào. Như vậy, chỉ cần một người chuyển từ
ô tô sang xe máy hay xe đạp thôi thì đã giảm bớt cho không
khí một lượng khí thải rất đáng kể, mặt dù xét trên cả bình
diện thế giới thì nó không đáng kể là bao, nhưng ít nhất là
trong một khu phố thì nó rất đáng kể.
Việc bạn không xả rác bữa bãi có giúp bộ mặt thế giới đẹp
hơn không? Không. Nhưng tôi có thể bớt đi vài mẩu rác trên
phố và làm gương cho người khác, bạn không xả rác sẽ làm
cho cô lao công bớt cực, người khác không bị vấp khi đạp
phải rác thải của chúng ta xả ra, và làm tăng mĩ quan cho
đường phố và làm gương cho người khác.
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 25
Một vấn đề của thế giới nữa, đó là nước. Tại sao nước lại
là vấn đề của thế giới, trong khi có ¾ diện tích bề mặt Trái
đất của chúng ta được bao phủ bởi nước? Nghe thì có vẻ như
Trái đất của chúng ta rất dư dả về nước. Nhưng – cuộc sống
luôn luôn có những chữ “nhưng”. Và đây là những chữ
“nhưng”: Trong ¾ diện tích được bao phủ bởi nước đó, thì
chỉ có 2,5% là nước ngọt mà thôi, một con số cực kỳ khiêm
tốn; trong số vô vàn nước mênh mông, chỉ có 2,5% là nước
ngọt.
Chúng ta thấy con số 2,5% là rất ít rồi, nhưng chưa đâu,
trong số 2,5% nước ngọt đó thì có khoảng 2/3 (tức là 1,6%)
là dạng băng ở các địa cực hoặc lơ lửng trên các đám mây,
còn lại khoảng 0,8% là nước ngọt đang chảy trong khắp các
dòng sông trên Trái đất này. Chúng ta dùng 0,8% nước ngọt
này để làm gì ạ? Để trồng trọt, chăn nuôi, sinh hoạt, sản xuất
hàng hóa, tắm, uống,… tất tần tật mọi thứ cần dùng đến nước
ngọt, và lượng nước ngọt mà chúng ta sử dụng chỉ trong
khoảng 0,8% mà thôi.
Như vậy, thiên nhiên rất khắt nghiệt, cho chúng ta quá
chừng nước, nhưng chủ yếu toàn nước mặn, mà chúng ta chỉ
dùng nước ngọt trong sinh hoạt và sản xuất. Các em thấy đó,
phần trăm nước ngọt chiếm trên bề mặt Trái đất là cực kỳ
khiêm tốn, mà chúng ta dùng trong biết bao nhiêu là việc:
trong nông nghiệp, công nghiệp, chứ chưa nói đến là ăn uống,
tắm giặt hàng ngày.
Nhưng thực tế, khi chúng ta sử dụng nước, chúng ta không
nghĩ là nó hiếm đến như vậy, đúng không ạ? Ở các thành phố
hay trong chính Sài gòn chúng ta đây, chỉ cần vặn ra là có
nước chảy, nước sạch, nước ngọt, nước tinh khiết đàng
hoàng, nước đã được xử lý, mà chúng ta không nghĩ là nó ít
đâu, không nghĩ là nó chỉ chiếm 0,8% trên Trái đất này đâu,
có đúng không? Và vì chỗ chúng ta sinh sống, nước đang rất
dồi dào như vậy, chúng ta xài nhiều, dẫn đến tình trạng gì ạ?
Đó là nơi này nhiều, còn nơi khác lại thiếu, lại khan hiếm,
không có nước để sử dụng. Do vậy mà trên Trái đất dù là ¾
diện tích được bao phủ bởi nước, nhưng vẫn có những cảnh,
vẫn có những nơi như thế này (*hình). Một hồ nước rộng mà
chỉ còn một vũng nước như thế thôi, và có những con người
không phải vặn vòi ra là có nước đâu, không phải đi xuống
sông để gánh nước đâu, mà phải chui xuống những giếng cạn
như thế, múc nước đọng lại còn dơ bẩn như thế, nhưng gạt
đi, chỗ nào dùng được thì đem về dùng. Hay phải xếp một
hàng rất dài để chờ đến lượt để nhận những thùng nước sạch
từ những nơi cung cấp. Nhìn những hình ảnh này, nếu có
người ngoài hành tinh đến thăm, có lẽ họ chẳng thể tin được
Trái đất chúng ta có ¾ là nước, vì họ không thể nghĩ được
một hành tinh, nước dồi dào như vậy mà lại có những nơi
thiếu nước như thế. Vì sao ạ? Vì chúng ta chia sẻ không đồng
đều nguồn tài nguyên nước cho cả thế giới này.
Ở hoang mạc, người ta đã khắc lên một hình ảnh như thế
này các em: một đứa trẻ đưa bàn tay ra hứng nước và kèm
dòng chữ “SAVE WATER – SAVE LIFE” = tiết kiệm nước
tức là đang cứu người, cứu lấy sự sống.
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 26
Qua những phân tích trên chúng ta thấy rằng, thế giới ngày
nay không còn quá rộng lớn và chúng ta cũng không còn quá
bé nhỏ, đơn lẻ nữa. Chúng ta được kết nối với nhau trên thế
giới này. Ngày xưa, phương tiện liên lạc, phương tiện di
chuyển còn thô sơ, chúng ta chưa đi được xa, ai ở vùng nào
thì chỉ biết vùng nấy mà thôi, giữa vùng này với vùng kia rời
rạc lắm, thậm chí giữa nhà này và nhà kia đã rời rạc rồi, thì
chúng ta ít có vấn đề toàn cầu, mà chủ yếu là các vấn đề nội
bộ, chỗ này hay chỗ khác mà thôi. Ngày nay, với sự phát triển
của Khoa học và công nghệ, đã kết nối con người lại với
nhau. Một con virus được phát hiện từ Trung Quốc đã làm
cho thế giới điên đảo gần một năm qua, vậy chúng ta thấy
rằng, tất cả không còn là vấn đề của thế giới nữa, mà chính
là vấn đề trong tất cả mỗi chúng ta. Dựa vào sự kết nối mà
chúng ta có thể thay đổi được thế giới, chúng ta hình dung
một lưới đánh cả, có nhiều mắc lưới, mỗi người là một mắc
lưới như thế, khi một mắc lưới dao động, nó sẽ lan truyền
đến những mắc lưới xung quanh. Sự dao động càng mạnh thì
sự lan truyền sẽ càng xa. Như vậy, 7 tỷ người trên Trái đất
đang kết nối với nhau bằng một mạng lưới vô hình và hữu
hình. Hữu hình là những phương tiện kết nối con người lại
với nhau, máy bay bay từ nơi này qua nơi kia, nước này qua
nước kia, châu lục này qua châu lục kia. Còn sợi dây vô hình
là năng lượng của tâm thức, do vậy mà chúng ta đừng bao
giờ sợ mình đơn độc khi đang làm cho thế giới này tốt đẹp
lên. Các em nghĩ ra được điều gì tốt thì các em cứ làm, chắc
chắn nó sẽ có sự tác động. Có một câu nói cũng được khá
nhiều người trích dẫn “Một con bướm đập cánh ở Brazin, có
thể gây nên 1 trận bão ở Texas”, về khoa học thì không make
sense - không hợp lý lắm, nhưng ý ông muốn nói là sự
connected - kết nối với nhau, là người này có thể làm ảnh
hưởng, tác động đến người khác, và sẽ xảy ra một sự thay đổi
lớn nếu chúng ta chịu thay đổi theo hướng tích cực.
Như vậy, khi mở đầu bài giảng này, Thầy có nói rằng chúng
ta quá nhỏ bé trước thế giới khi đứng trước những vấn đề vĩ
đại, vĩ mô trên thế giới. Chúng ta thấy mình quá nhỏ bé,
nhưng, chúng ta hãy thay đổi cách nhìn của mình, 1 tỷ người
đang đói đó, đừng nghĩ là họ đang ở Châu Phi, mà hãy nghĩ
là họ ở ngay trong xóm của mình mà mình không hay. Do
đó, bây giờ chúng ta hãy tập quan tâm đến người khác hơn,
để xem xem cuộc sống của ai còn khó khăn, còn bộn bề, thì
mình hãy giúp họ, đó chính là chúng ta đang tạo ra sự khác
biệt trên một con người cụ thể, một trường hợp cụ thể. Và
nếu như nhiều người cùng làm điều đó, chúng ta sẽ tạo ra sự
thay đổi trên quy mô quốc gia hay là toàn cầu.
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 27
Đó là Thầy đang nói về con người đang kết nối với nhau.
Tuy nhiên trên quả địa cầu này không chỉ có con người, mà
còn có các sinh vật khác nữa. Như vậy khi nói đến sự chung
sống trên quả địa cầu này, chúng ta không chỉ nói đến con
người mà còn là tất cả mọi loài sinh vật, giữa con người và
con vật. Có 2 quan điểm sống như thế này:
Thứ nhất, con người cho mình là sinh vật thượng đẳng,
chúng ta cao hơn tất cả mọi loài sinh vật khác, từ đó chúng
ta làm chủ thế giới, coi quả đất này như là của riêng mình,
chúng ta mặc sức khai thác, để phục vụ cho chúng ta.
Một cách nghĩ khác, là chúng ta chung sống hài hòa với
nhau, và chúng ta cũng coi mình như một loài sinh vật như
bao loài sinh vật khác. Mình có cuộc sống của mình thì những
loài sinh vật khác cũng có cuộc sống của nó, chúng ta không
phân biệt mà sống hài hòa với tất cả các loài. Chúng ta sẽ có
một hành tinh nguyên sơ, sạch sẽ, trong lành như thuở ban
đầu. Chứ không phải coi mình là cái rốn của vụ trụ, cho mình
cái quyền làm chủ trái đất này, cho mình là anh cả, một người
anh cả xấu xí, không lo được cho đàn em của mình, mà còn
bóc lột, khai thác, tận diệt nó để phục vụ cho nhu cầu, ham
muốn của mình. Ngày hôm nay, chúng ta đang phải trả một
cái giá rất đắt thông qua đại dịch Covid này, và dự là trong
tương lai, chúng ta sẽ còn nhiều cái giá đắt khác cần phải trả.
Chúng ta phải luôn nhớ rằng thiên nhiên có thể tự chữa lành
và tự cân bằng, nếu một sự việc nào đó đi ngược lại quá nhiều
với thiên nhiên thì thiên nhiên sẽ phản ứng lại, và đưa mọi
thứ trở về lại trạng thái cân bằng vốn dĩ của nó.
Chân thành cảm ơn Quý Thầy/Cô đã dạy bài này cho các con.
Kính chúc Quý Thầy/Cô thật nhiều những năng lượng lành và an trú trong hiện tại.
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 28
Tự chủ
Thầy Tuấn Anh
HOẠT ĐỘNG
TRÌNH BÀY BÀI GIẢNG
Các em tìm cho Thầy câu tục ngữ nào phù hợp với hình ảnh
này? (GV mời HS trả lời). “Gần mực thì đen, gần đèn thì
sáng”. Các em nhìn lên hình này, thấy một người chia ra làm
đôi: áo trắng thì gần thiên thần, lôi thôi thì gần ác quỷ. Gần
mực thì đen, gần đèn thì sáng. (GV yêu cầu HS giải thích
ngắn gọn câu tục ngữ này).
Vậy nếu Thầy bỏ từ “đen” thay bằng từ “không” thì sao?
“Gần mực không đen, gần đèn thì sáng”, (GV yêu cầu HS giải
thích ngắn gọn). Gần mực thì tôi không đen, gần đèn thì tôi
vẫn sáng, gần người xấu, tôi không xấu, gần người tốt tôi vẫn
tốt, bởi vì tôi là tôi, tôi làm chủ được bản thân của tôi, tôi
không bị yếu tố bên ngoài tác động đến tôi, tôi là người có
tính tự chủ. Bài học hôm nay là bài TỰ CHỦ.
Lớp ơi, đức tính này giống hoa gì em? Hoa sen “Gần bùn
mà chẳng hôi tanh mùi bùn”.
Tự là gì các em? Tự là tự thân. Chủ là gì? Chủ là làm chủ.
Khái niệm: Tự chủ là người biết làm chủ bản thân về lời nói,
suy nghĩ, tình cảm, hành vi, trong mọi hoàn cảnh, mọi tình
huống. (GV cho HS nhắc lại khái niệm và tìm ví dụ).
Vậy các em cho Thầy biết trong trường hợp nào con người
ta bị mất tự chủ? hay là trong trường nào nào con người ta
không làm chủ được bản thân của mình? (HS phát biểu – GV
chốt ý ghi lên bảng. Nếu HS trả lời không trùng với ý của GV
thì GV có thể nói: Em nói đúng đó nhưng chưa trùng với ý
Thầy, em có thể đưa thêm đáp án khác không?).
1/ Giận
Thành Cát Tư Hãn – một vị đại đế, đi tới đâu là ông đánh
chiến bách thắng tới đó. Ông có 2 con vật hay bên mình là
con chí mã và con chim ưng. Rất thông minh và trung thành.
Chim ưng là chim cùng họ với đại bàng, rất hung dữ. Một
hôm, ông cùng hai con vật này đi săn, nhưng khi tiến sâu vào
khu rừng thì không có con mồi nào hết. Mặt trời càng lên cao
rồi, mà càng vào sâu thì chẳng có con mồi nào. Ông đuổi hết
tất cả các quân sĩ trở về, ông chỉ giữ lại 2 con vật này, cùng
ông tiến sâu hơn vào khu rừng. Ông ta đi lạc, rồi cũng đã
thấm mệt. Bỗng con chim ưng này bay lên cao quan sát để
mong tìm được lối thoát. Ông khát nước quá, mà nước trong
hành lý thì không còn, chỉ còn một cái ly nhỏ, nhưng không
còn nước. Bất chợt ông nhìn lên vách núi có một khe nước
đang nhiễu xuống từng giọt từng giọt nước, nhưng vì nước
nhỏ xuống từng giọt như thế nên ông không thể dùng tay
hứng được, mà phải dùng ly đang mang theo để hứng nước,
nhưng để đầy ly đó thì rất lâu. Và rồi khi đầy ly nước, ông
đưa lên uống thì con chim bay xuống, xòe đôi cánh, hất đổ.
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 29
Ông ta cứ nghĩ là nó vô tình, ông cúi xuống và nhặt cái ly lên,
và tiếp tục hứng từng giọt, từng giọt. Lần thứ 2 đưa lên uống,
con chim xòe đôi cánh, hất đổ tiếp. Ông ta nói “nếu còn lần
thứ 3 nữa, ta giết chết không tha”. Và lần thứ 3, ông ta cũng
kiên trì từng giọt từng giọt, và con chim vẫn hất đổ ly nước.
Ly nước rơi xuống, lúc này tức giận quá, ông tuốt gươm ra
chém nó một nhát, con vật giẫy giụa, chết trong đống máu
tươi. Động tác của ông khá mạnh, nên cái ly cũng văng xuống
vực sâu, bây giờ không có ly uống nước nữa, nên tức càng
tức hơn, “đáng đời mày, con vật vô lễ”. Rồi ông khát nước
quá nên đã tìm một cách, đó là từ khe nước này, ông ta đi
ngược lại để coi nước bắt nguồn từ chỗ nào, và đi một đoạn
thì nguồn nước chính là một dòng suối. Nước trong vắt, ông
mừng quá định xuống rửa mặt và uống nước, nhưng khi vừa
cúi xuống thì thấy nơi đó có một con rắn độc. Và nọc độc của
con rắn đang hòa theo dòng nước đó, nếu ông ta uống thì ông
ta sẽ sao ạ? Chết. Và con chim này, nó đã cứu ông ta, nhưng
ông ta không hiểu được điều đó. Khi hiểu thì sao? Muộn rồi.
Để bày tỏ sự hối hận cũng như lòng biết ơn, ông ta đã chôn
con chim ngay tại vách núi đó, và tạc bức tượng hình con
chim, kèm theo dòng chữ “Không nên làm gì trong lúc giận
dữ”. No mất ngon, giận mất khôn, câu chuyện này minh họa
cho sự tức giận, thiếu tự chủ.
Liên tưởng tới HS chúng ta, có tức giận thiếu tự chủ không
ạ? Dẫn đến chuyện gì ạ? Bạo lực học đường, đánh nhau.
Người lớn có không ạ? Có, qua quẹt xe, không kìm chế được,
dẫn đến gây gổ, đánh nhau. Vậy còn điều gì làm mình mất tự
chủ nữa các em?
2/ Tham
GV gợi ý cho HS: Cái gì làm cho con người ta mờ mắt?
Tiền? Tiền không có tội nha, mà phải là gì ạ? Tham tiền.
Lòng tham, chứ còn tiền thì hong có tội. Các em biết câu
chuyện này chứ? Người này là ai ạ? Người này và những
cộng sự của mình, giám đốc công ty dược mà làm thuốc ung
thư giả ngay tại TP.HCM chúng ta. Tuyên án 15 hay 18 năm
tù gì đó, nhưng dư luận thì sao ạ? Yêu cầu phải tử hình, vì
tiền mà bán linh hồn cho quỷ dữ.
Đây là gì ạ, đây là những sổ khám bệnh tại bệnh viện,
nhưng tại sao người ta lại để dưới đất ạ? Đông quá, các bệnh
viện của thành phố dường như là quá tải, nên tầm 4 giờ sáng,
người nhà bệnh nhân phải để những quyển sổ như thế, giống
như để xếp hàng, vì đông quá. Đưa người thân lên đến bệnh
viện như thế này. Bệnh viên Ung bướu không còn chỗ, phải
nằm dưới gầm giường. Bệnh ung thư là một căn bệnh nguy
hiểm, có những người dường như không còn tha thiết với
cuộc sống nữa vì ở giai đoạn cuối, đau quá, người ta chỉ mong
một điều là được ra đi trong sự nhẹ nhàng. Ấy vậy mà trong
những giây phút này, tiền thì lấy tiền thiệt của người ta,
nhưng đưa thì lại đưa thuốc giả. Tội không ạ? Mà tiền thật ở
đâu người ta có? Cầm nhà, bán đất dưới quê. Tội vô cùng tội.
Tất cả là vì gì ạ? Lòng tham, đánh mất lương tri của người
Thầy thuốc. Tội vô cùng. Đây, ngồi la liệt, rất thương.
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 30
Mà những người này là ai ạ? Là sinh viên trường Y trước
đó. Là những học sinh giỏi trước đó. Học sinh giỏi đó, học
sinh giỏi mà không có đạo đức thì sao? Vô cùng nguy hiểm.
Vô cùng nguy hiểm, nên thông qua những bài chia sẻ cuối
giờ này, Thầy đang gửi gắm vào chính tương lai các em. Học
sinh giỏi đó em, học sinh trường Y biết bao người mơ ước,
ấy vậy mà như thế. Vâng, và còn một điều gì nữa khiến con
người ta mất tự chủ ạ?
3/ Tình yêu mù quáng
Tình yêu cũng hong có tội, mà là tình yêu gì mới là mất tự
chủ ạ? Là tình yêu mù quáng. Trong lịch sử Việt Nam có câu
chuyện gì ạ? Cơ đồ đất nước sụp đổ.
“Tôi kể người nghe chuyện Mỵ Châu
Trái tim lầm chỗ để trên đầu
Nỏ thần vô ý trao tay giặc
Nên nỗi cơ đồ đắm biển sâu”
Trái tim lầm chỗ để trên đầu là sao ạ? Trái tim là tình cảm,
trên đầu là lý trí, khối óc. Trái tim lầm chỗ để trên đầu, tình
yêu mùa quáng. “Nỏ thần vô ý trao tay giặc, nên nỗi cơ đồ
đắm biển sâu”.
Đây là hình minh họa thôi, không phải là nhân vật trong
câu chuyện mà Thầy sắp nói đây nha.
(GV vừa nói vừa tóm tắt ý chính của câu chuyện trên bảng).
Đây là một câu chuyện có thật ở cấp 2, lớp 9. Trường của
Thầy: Ở trường có 6 lớp 9, từ 9/1 đến 9/6. Trong đó lớp 9/1
thường chủ yếu tập trung những HS giỏi, còn lớp 9/4 thì HS
kha khá tập trung nhiều ở đây. Lớp 9/1 có một em nam và
lớp 9/4 có một em nữ thích nhau. Tình cảm cũng trong sáng
thôi, và vấn đề nam nữ lớp 9 thích nhau là chuyện bình
thường. Bạn nam này học rất giỏi, từng đem những huy
chương vàng, bạc về cho nhà trường. Còn em nữ thì học cũng
bình thường, em ấy biết sức học của mình nên nguyện vọng
1 của em ấy, em ấy chỉ chọn vào trường tốp 2 thôi. Còn em
nam này thì có thể chọn vào trường tốp cao hơn không ạ? Có,
nhưng không chọn, mà chọn học chung với trường bạn nữ
này. Để chi? Để lớp 10 tôi được học chung với bạn. Để mỗi
ngày tôi được nhìn thấy bạn, được nghe tiếng nói của bạn. Và
kết quả thì sao ạ? Em nữ này đậu hong ạ? Đậu, bởi vì trường
này vừa sức. Còn em nam này đậu hong? Đậu luôn, thậm chí
còn dư rất nhiều điểm, vì học giỏi quá mà. Tuy nhiên, vì em
nam này học quá giỏi đi, nên ngoài nguyện vọng 1, em này
còn thi thêm vào trường chuyên nữa, một trong những trường
chuyên rất nổi tiếng của Sài Gòn là trường chuyên Trần Đại
Nghĩa, và đậu luôn. Ấy vậy mà bỏ trường chuyên này và đi
học chung trường với em nữ kia. Tất nhiên thì trường nào
cũng là trường thôi, trường nào cũng dạy học thôi, nhưng mà
phụ huynh thì có đồng ý không ạ? Phụ huynh của em nam
không chịu. Ba Mẹ, anh chị em đều không chịu. Ba Mẹ cho
con qua trường kia thì con học, còn bắt con học trường này,
con nghỉ. Giờ ai ép ai? Ai ép ai? Thấy làm Cha làm Mẹ khổ
hong?. Và thế là gia đình lục đục bất hòa cũng vì chuyện này,
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 31
thậm chí ông bà ở dưới quê lên khuyên cũng không nghe.
Cuối cùng thì em này cũng vào trường chuyên học rồi, vì Mẹ
đã làm một cách. Và không ngờ người Mẹ làm chuyện này,
và chỉ có Mẹ thôi mới làm được chuyện này. Mẹ đã âm thầm
tìm nhà bạn nữ, xin nghỉ làm mấy ngày để tìm biết nhà. Đến
nhà bạn nữ đó rồi mà hong dám vào nhà, núp ở ngoài đầu
ngỏ, chờ bạn nữ đó đi ra, trao đổi vài điều, nhờ bạn nữ đó
khuyên đứa con trai mà mình đứt ruột đẻ ra. Cha Mẹ nói hong
nghe, gái khuyên tiếng là nghe liền. Cuối cùng, vào trường
chuyên học. Câu chuyện xong.
Nhưng sau khi biết câu chuyện này xong, Thầy mới thêm
vào đó một chi tiết cuối nữa cho ly kì, hấp dẫn ^^. Và đây là
phần mà Thầy thêm vào: Trong trường hợp trên, bạn nam bỏ
trường chuyên vào học trường thường. Vui vẻ chưa? Rồi.
Mãn nguyện chưa? Rồi. Mà vào học được đâu hai tháng, bạn
nữ đó chán, bái bai, có bạn trai khác. Rồi sao ta? Có trường
này hong? Có. Đó là trường hợp thứ nhất. Còn trường hợp
thứ 2 là gì? Thầy giả sử đây không phải là lớp 10 trường
chuyên mà đây là ĐH. Bỏ ĐH Y dược, kinh tế, bách khoa để
vào học một trường thường thường nào đó. Rồi vào học vài
tháng, bạn nữ kia chia tay, có người yêu mới, thế là ghen
tuông, tạt axit các thứ, người thì tù tội, người thì tật nguyền
thế này thế kia, báo chí có đăng không ạ? Có. Và cái chỗ này
là gì đây? “Cá không ăn muối cá ươn, con cãi Cha Mẹ trăm
đường con hư”. Dẫu biết rằng Ba Mẹ không phải lúc nào
cũng đúng, nhưng vì người lớn đi trước có kinh nghiệm, trải
nghiệm hơn mình, khi họ đã phân tích, lí giải đúng, hợp tình
hợp lý thì mình phải nghe theo. Chỗ này là chỗ phải vâng lời
nà. Vì sao Thầy lại đưa ra hai trường hợp này vào. Vì Thầy
là người lớn, bằng kinh nghiệm sống của mình, thấy được
những điều có thể xảy ra và vạch ra thì các bạn phải nghe
theo, nếu không thì dẫn đến hậu quả như thế này. “Cá không
ăn muối cá ươn, con cãi Cha Mẹ trăm đường con hư”.
(GV mở clip Nỗi buồn Mẹ tôi). “Cá không ăn muối cá ươn,
con cãi Cha Mẹ trăm đường con hư”, Cha Mẹ dạy điều hay,
điều đúng con không nghe, nghe lời xấu của bạn bè, xa vào
ma túy, tù tội.
(Khi clip đến chỗ diễn viên Hoài Lâm đang nằm trên giường
tìm Mẹ, GV giảng lồng vào): Mẹ ơi, con lạnh quá, Mẹ ơi con
đói quá. Mẹ ơi, con xin lỗi, con biết lỗi của con. Bạn này may
mắn, may mắn chỗ nào ạ? May mắn là còn có Mẹ để mà quỳ
xuống xin lỗi. Còn những người khác cũng quỳ đó, nhưng
quỳ trước bàn thờ của Mẹ, ngôi mộ của Mẹ. Giọt nước mắt
nghẹn ngào nuối tiếc. “Mẹ ơi, người ta vá áo bằng kim, con
đây không biết vá tim bằng gì?” – (2 lần). Làm Cha làm Mẹ
thời buổi này sao mà khổ quá, con trai hư theo kiểu con trai,
con gái hư theo kiểu con gái. Đây là trường hợp con trai, còn
con gái thì sao ạ? Đi theo tiếng gọi của tình yêu, bụng mang
dạ chửa thì quay về tìm Cha tìm Mẹ. Mà con bỏ Cha Mẹ chứ
Cha Mẹ nào bỏ con. Khổ con rồi tới khổ cháu, khổ tới khi
nào mới hết khổ. Đó chính là gì ạ? Hậu quả của việc thiếu tự
chủ.
Vậy muốn rèn luyện tính tự chủ thì chúng ta làm sao ạ?
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 32
(GV ghi bảng) Tập: suy nghĩ (Ý),
nói (Khẩu),
hành động (Thân).
Vậy là tập Thân-Khẩu-Ý. Vậy thì tập như thế nào?
Hai người A và B có 2 tách trà, trà thơm. Trà cũng không
nóng lắm, và thế là người A cầm ly trà lên, uống ực một cái.
Hết. Còn người B, để ly trà đó, 1 – 2 phút sau mới cầm lên
uống. Chuyện gì ạ? Người A cầm ly trà lên, uống ực một cái.
Hết. Còn người B, để ly trà đó, 1 – 2 phút sau mới cầm lên
uống. Chuyện gì xảy ra? Đó là người A uống luôn cặn trà.
Còn người B thì chờ cặn lắng suốt, chỉ uống phần nước trong
thôi. Vậy thì cặn là gì ạ? Là tham sân si đó em. Muốn cho
mấy cái này lắng xuống thì mình phải tĩnh tâm, khi tĩnh tâm
thì chúng ta sẽ bình tĩnh, suy nghĩ sáng suốt, đến lúc đó thân,
khẩu, ý của chúng ta sẽ đúng. Suy nghĩ đúng, nói đúng và
hành động đúng. Lúc đó chúng ta sẽ là người có tự chủ.
Đây là Khổng tử. Có một câu chuyện dưới thời Khổng tử
là có một vị khách ra chợ, mua đồ, hong biết vì sao mà người
khách này cãi nhau với người bán hàng. Người bán hàng nói
8x3 = 24. Vị khách nói là 25. Mà người khách đó không chịu
mình sai và cứ đứng cãi miết. Thế là có một vị quan đi qua
nói với vị khách là “anh ơi, anh sai rồi, 8x3=24”. Nhưng
người khách vẫn không chịu, cãi với người quan này luôn.
Vậy là cần có người đứng ra phân xử, mà bấy giờ thì người
uy tín nhất và được kính trọng nhất là Khổng tử. Cho nên cả
hai cùng nhau tìm đến Khổng tử nhờ phân xử. Nhưng có một
chi tiết mà không ai biết, đó là vị quan này chính là học trò
của Khổng từ. Thế là hai người kéo nhau đến chỗ Khổng tử
nhờ phân xử, nhưng trước khi đi thì hai người có cam kết
rằng, vị quan nói “nếu Khổng tử nói 8x3=25 thì ta sẽ bỏ mũ
quan này xuống và từ chức”, còn bên người khách nói “nếu
Khổng tử nói 8x3=24 thì ta sẽ chặt đầu ta xuống đất”. Và cả
hai cam kết, cùng nhau gặp Khổng tử. Sau khi nghe toàn bộ
sự việc, Khổng Tử trầm ngâm, sau khi tịnh tâm lại thì nói
8x3=25. Học trò nghe Thầy nói, không dám cãi, lập tức gỡ
mũ quan từ chức. Còn bên vị khách nghe Khổng tử nói liền
hô hào “Khổng Tử muôn năm, Khổng từ tuyệt vời”. Khi vị
khách đi về rồi, người học trò mới kính trọng hỏi Thầy mình
rằng “Thầy có thể giải thích giúp con vì sao 8x3=25 không
ạ?” Khổng tử mới nói “Khi ta nói 8x3=25, thì một bên là mũ
quan, một bên là cái đầu, cái nào quan trọng hơn?. Anh khách
sai thì về nhà người nhà từ từ chỉnh lại”. Như vậy chúng ta
thấy, đúng sai từ từ giải quyết sau, còn quan trọng là cứu
mạng sống con người. Tĩnh tâm sáng suốt cứu mạng sống
con người là trên hết. Còn mới vào mà nói 8x3=24 thì cũng
không sai nhưng mà nguy hiểm đến tính mạng con người.
Nên ta cần tĩnh tâm lại. Mà muốn tĩnh tâm thì bây giờ nhiều
Phụ huynh hướng con mình đến thiền khoa học, thậm chí trên
trường ĐH Tôn Đức Thắng, có một phòng gọi là “Phòng
quay về”. Khi bị áp lực, mệt mỏi thì vào đây để tĩnh tâm lại.
Khi chúng ta tĩnh tâm, lắng xuống thì sự minh mẫn, sáng suốt
sẽ hiện lên, chúng ta sẽ giải quyết mọi việc đúng đắn hơn.
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 33
Thầy trò ngồi thiền (hít vào thở ra đếm từ 1 đến 10, sau
đó quay về đếm lại 1).
Chân thành cảm ơn Quý Thầy/Cô đã dạy bài này cho các con.
Kính chúc Quý Thầy/Cô luôn tìm thấy niềm an vui trong
công việc và cuộc sống. Dẫu cuộc đời có thể sẽ gặp trở
ngại, bất như ý, nhưng sẽ mạnh mẽ vượt qua!
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 34
Lòng nhân ái - Yêu thương con người
Thầy Tuấn Anh
TRÌNH BÀY BÀI GIẢNG
1-2
3-4
5-6
HOẠT ĐỘNG
Một con chim bay trên trời, bị người nào đó dùng súng, dùng
ná bắn, chim bị thương rơi xuống đất. Một con chim khác có
lẽ là bạn của nó bay tới gần, nó tiến gần hơn nữa, nó cất lên
tiếng kêu, kêu bạn nó tỉnh dậy, nhưng bạn nó vẫn nằm im. Nó
hoảng sợ, nó kêu to hơn, kêu đồng loại tới cứu, đồng loại
không nghe thấy, còn bạn nó thì chết tự bao giờ. Cuối cùng
chim dang chầm lấy đôi cánh ôm lấy xác chết của bạn. Chim
là loài vật còn biết yêu thương bạn, chúng ta là con người có
trái tim, có khối óc phải biết yêu thương bạn bè, yêu thương
đồng loại và bài học hôm nay là LÒNG NHÂN ÁI - YÊU
THƯƠNG CON NGƯỜI.
Ở đây Thầy chia ra làm hai nhánh. Thứ nhất là thương người
trong gia đình, gồm có: Ông, Bà, Cha, Mẹ, anh chị em, bên
nội, bên ngoại hai bên. Thứ hai là người ngoài xã hội, Thầy
chia tiếp làm ba nhánh nhỏ: nhánh thứ nhất là gì ạ? Người
quen. Là gồm có ai ạ? (GV cho HS phát biểu): bạn bè, Thầy
Cô, đồng nghiệp, đối tác, hàng xóm. Người lạ. Người lạ là ai?
Là người mình hong quen, nhưng mà nếu họ gặp khó khăn thì
mình cũng giúp được. Và cuối cùng là chấm hỏi? Cuối giờ
điền vào cái này cho Thầy nha. Bây giờ Thầy sẽ có những hình
ảnh, những câu chuyện minh họa cho từng nhánh.
Đầu tiên là người trong gia đình. Anh này ở với Ba, Mẹ thì
mất rồi, chị gái ở nước ngoài, học rồi lập gia đình ở bên đó.
Anh này không may bị mắc một căn bệnh hiểm nghèo, đó là
bệnh lao phổi. Nặng lắm. Trong phổi có nấm và ho ra máu,
Bác sĩ nói khó lòng qua khỏi. Thương em quá, người Chị gởi
một số tiền về mua vé đưa em qua Singapore chữa trị, bên đó
thì Y tế tốt hơn một chút. Tuy nhiên, Bác sĩ cảnh báo là lên
máy bay sẽ không ổn lắm, bởi vì trên đó đông, áp suất thay
đổi, không có Bác sĩ, Y tá, thuốc men đi kèm theo, rất nguy
hiểm. Trước tình cảnh này, người Chị làm gì ạ? Thương em
quá, bỏ ra số tiền mấy chục ngàn đô, thuê chiếc phi cơ riêng
cho em mình, có Bác sĩ, Y tá đi theo, tới sân bay bên đó thì
ổn. Đưa em vào bệnh viện sang trọng bậc nhất, được các Bác
sĩ tận tình cứu chữa, cộng một chút may mắn, bệnh thuyên
giảm dần dần. Bác sĩ là người đứng ngoài cùng, kế đến là bạn
Khoa đó, người Chị phúc hậu, người Cha đứng ngoài cùng.
Câu chuyện này minh họa cho tình cảm anh chị em trong gia
đình yêu thương nhau. “Chị thương em như Mẹ thương con”.
Giờ đến người quen. Người quen là hai người bạn, tạm gọi
là A và B, ngày xưa học chung một lớp với nhau, mười mấy
năm sau gặp lại, A là 1 nhạc sĩ, khó khăn, phải thuê nhà, vợ
con thì đau yếu bệnh tật, còn B là người thành đạt hơn. Gặp
nhau mừng quá, hai bạn bè ngồi quán cà phê tâm sự nói
chuyện, trong lúc đó, người bán vé số tới mời mua. Không
biết người bán vé số còn 6 tờ hay là bạn B còn 60 ngàn thì
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 35
(*GV bấm chạy slide chậm, tương ứng
với nội dung bài giảng)
mình không biết, nhưng B mua 6 tờ. Mua xong, B rút ra 1 tờ
ngẫu nhiên tặng cho A, vậy là B còn 5 tờ. Chiều kết quả sổ xố
bên nào trúng ạ? A trúng. Trúng giải gì ạ? Trúng giải khuyến
khích (GV kể chậm tạo bất ngờ cho học sinh). Giải khuyến
khích là sao ạ? Số đặc biệt là 6 chữ số, nếu mà trúng hết 6 chữ
số đó là đặc biệt, được 1 tỷ rưỡi. Bây giờ thì được 2 tỷ rồi.
Nếu trong 6 số đó mà trúng 5 sai 1 thì gọi là khuyến khích. Sai
chữ số hàng nào cũng được hết, nhưng chỉ được sai 1 con số
thôi, 5 số còn lại phải giống số đặc biệt thì mới trúng. Vậy thì
A là trúng 5 sai 1, được giải khuyến khích, 100 triệu. Hay tin
A trúng, B chạy liền qua nhà A đòi lại. “Hôm qua tôi tặng cho
bạn tờ vé số, giờ tôi đòi lại, tờ đó trúng 100 triệu, bạn trả cho
tôi đi, tôi tặng lại bạn tờ khác vì trong 6 tờ này thì duy nhất, lẻ
loi tờ của bạn là trúng khuyến khích, còn 5 tờ của tôi, cả 5 tờ
giống nhau đều … trúng giải đặc biệt. 1 tờ là 1 tỷ rưỡi, 5 tờ là
7 tỷ rưỡi, bạn trả tôi tờ 100 triệu, tôi tặng lại cho bạn tờ khác
1 tỷ rưỡi, vì 1 tỷ rưỡi mới đủ mua nhà cho vợ con ở”.
Đây là một câu chuyện có thật được đăng trên báo Tuổi trẻ.
A viết bài báo đưa lên cho mọi người đọc. B nói “thôi thôi
khỏi viết đi mà”. A nói “viết để mọi người đọc”. “Ừ vậy có
viết cũng đừng để tên tui”. Giờ B tên gì, bao nhiêu tuổi, làm
nghề gì - hong biết, chỉ biết B là một người bạn tốt.
Giờ Thầy giả sử cho các em nha, giả sử có thêm một nhân
vật C nữa, cũng học chung lớp, cũng hoàn cảnh khó khăn y
như A, nhưng B lại ưu tiên cho A hơn chút xíu. Tại sao vậy?
C cũng học chung lớp, cũng khó khăn, cũng hoàn cảnh, nhưng
B lại ưu tiên hơn cho A chút xíu, tại sao vậy? Tại A với B thân
nhau hơn? Hong, cũng hong thân lắm, bình thường thôi. Tại
vì ngày xưa học chung lớp, A dễ thương, hiền, bạn bè ai cần
cây viết, cục gôm gì cũng giúp hết. Còn C thì cũng bạn bè,
nhưng mà hơi nóng tính, cộc cằn chút. Ý Thầy muốn nói ở
đây là gì, muốn có những người bạn tốt thì bản thân mình phải
là người tốt trước đã. Chúng ta hãy sống tốt trước đi, thì cuộc
đời sẽ ban tặng cho mình những người bạn tốt. Bất hạnh thay
trên cuộc đời này, ai không tìm được cho mình ít nhất 1 người
bạn tốt. Mà muốn có người bạn tốt thì chúng ta phải sống tốt
trước đã. Xin chúc cho tất cả chúng ta sẽ tìm được cho mình
những người bạn tri âm tri kỷ.
Anh này là Nguyễn Vũ Xuân Trường, anh trước đây là học
sinh cá biệt của trường Hùng Vương, rất quậy phá, tụ tập đánh
nhau, đá banh trước cổng trường, đánh nhau mà có lúc nhà
trường phải mời cảnh sát 113 xuống can thiệp. Môn Toán lớp
10 thì học vừa đủ điểm để lên lớp, nói chung là học không
giỏi, quậy phá. Lên lớp 11 thì bị đuổi học, người Mẹ tội
nghiệp, chuyển con qua trường khác là trường nghề. Qua đó
lại tiếp tục đánh nhau, quậy phá, và thế là bị đuổi học tiếp lần
2. Lần này hết đi học rồi, phải lao vào đời kiếm sống. Sau hơn
2 năm đi làm, kiếm đồng tiền vất vả, khó khăn, tủi nhục. Lúc
này xin đi học trở lại, mà khi trở lại thì không có trường nào
nhận, may mắn là có trung tâm giáo dục thường xuyên Chu
Văn An, quận 5. Vào đây học gặp cô giáo dạy môn Hóa chủ
nhiệm, với tấm lòng của người Thầy và trái tim của người Mẹ
đã cảm hóa anh ấy. Thầy đang muốn nói đến lòng nhân ái ở
đây là cô giáo đối với học trò, bằng tấm lòng của người Thầy
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 36
và trái tim của người Mẹ. Thương Cô và cố gắng học tốt môn
của cô. Đầu tiên là thương Cô, thấy Cô lo cho mình quá, cộng
thêm một phần nữa là những năm tháng vất vả đi làm bươn
chải, nên muốn đi học trở lại. Cô thì dạy môn Hóa, học giỏi
môn Hóa và thêm môn Sinh nữa. Tốt nghiệp 12 hệ bổ túc đạt
loại giỏi. Sau đó nộp đơn thi vào trường Y Dược TP.HCM.
Cậu học sinh cá biệt, quậy phá ngày nào, thi đậu thủ khoa đầu
vào trường Y với số điểm cao nhất năm 2000. Và bây giờ là
Bác sĩ đang công tác tại Khoa Nhiễm của bệnh viện nhi đồng
2, bệnh viện nổi tiếng của TP.HCM chúng ta. Vâng, BS.
Nguyễn Vũ Xuân Trường. Vai trò của người Thầy, người Cô
thiêng liêng lắm. Con người ta ai cũng có những sai lầm, và
anh này may mắn được gặp Cô giáo. Vâng,
“Đứng dậy em ơi sống với đời,
Cho dù đời khổ đến mười mươi,
Em về điểm phấn tô son lại,
Ngạo với nhân gian một nụ cười”.
Đặc sản Sài gòn, giờ nhiều nơi có lắm rồi, nhưng chúng ta
tự hào là Sài gòn chúng ta có đầu tiên (GV nói vui vui với học
trò). Ai khát nước thì ghé lại uống, trà đá rất là mát, mát vì cái
lạnh của đá, thơm vì cái vị của trà, ấm tình người sống yêu
thương nhau. Bánh mì miễn phí mỗi người 1 ổ.
Đó là cái tình giữa những người lạ với nhau.
Vậy còn phần cuối, trong dấu 3 chấm là gì ạ? (GV cho HS
đoán). Đó là người xấu, người ác, người ghét mình, người
hổng thích mình. Nhưng mà làm sao mình thương được những
người này ạ? Gây cấn không ạ? Khó không ạ? Không phải khó
mà là quá khó. Những cái trên thì dễ rồi. Vậy làm sao chúng
ta thương được những người này đây? Họ xấu quá, họ ác quá,
họ ghét mình, vậy thì làm sao mà mình thương được họ? Tiêu
chí mà chúng ta đặt ra là yêu thương con người, mà họ là con
người thì mình phải thương, vậy thì mình phải tìm xem, họ có
cái gì để mình thương. Và chỗ này sẽ có hai cách giải thích.
Cách thứ nhất thông qua một câu chuyện có thật như sau: Ở
dưới miền Tây có một ngôi Chùa, mái Chùa thì dột nát rồi, rất
tội. Trong Chùa có một Sư Thầy, đang nuôi những chú tiểu và
trẻ mồ côi, Sư Thầy dành dụm được vài chục triệu để chuẩn
bị làm lại mái ngói. Tối hôm đó tên trộm lẻn vào đưa hung
khí, nhà Sư sợ quá chỉ nó ra phía sau, nó ra phía sau lấy tiền
đi hết, nhà Sư nói một câu “Anh lấy đi hết rồi, mai tiền đâu tôi
mua gạo nấu cơm cho mấy chú tiểu ăn?”, nghe xong nó khựng
lại, để lên bàn cho nhà Sư 1 triệu đồng, còn lại lấy đi hết. Nhà
Sư nói tiếp “Tiền của người ta lấy quá chừng luôn mà hong có
một tiếng cảm ơn”. Nó khựng lại nhìn nhà Sư - “cảm ơn nha”,
rồi bỏ đi. Nó bỏ nó đi và lại tiếp tục vi phạm những chỗ khác,
vài tháng sau thì nó bị bắt, trong quá trình điều tra thì công an
dẫn anh ta tới Chùa, gặp nhà Sư và hỏi “Dạ thưa Sư, tên trộm
này từng vào Chùa và lấy trộm tiền đúng không ạ? Nhà Sư
nhận biết tên trộm hong? Biết. Nhưng trả Sư trả lời thế nào?
“Đúng, anh ấy từng vào Chùa, nhưng vào Chùa không lấy
trộm mà xin tiền ta, trước khi đi có nói lời cảm ơn”. Vậy là tội
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 37
của tên trộm này tại Chùa là không có, và thế là bản án của
tên trộm nhẹ hơn được chút do tại Chùa hong có. Tên trộm
này ở tù, vài năm sau quay lại Chùa gặp nhà Sư, tên trộm đó
đã quỳ xuống lạy tạ, xin đi tu, trở thành đệ tử của nhà Sư. Sức
mạnh lời cảm ơn.
Rồi chúng ta cùng nhau phân tích thêm một chút xíu. Cho
Thầy hỏi tên trộm này là người gì ạ? Người xấu. Việc lấy trộm
là việc gì ạ? Việc xấu. Nhưng mà nhà Sư thì sao ạ? “Ghét việc
xấu chứ không ghét người xấu” – (2 lần).
Một Bác sĩ phải cứu bệnh nhân, dù cho bệnh nhân đó là một
tên cướp; một giáo viên càng phải yêu thương học trò, mà học
sinh càng cá biệt là càng phải quan tâm và yêu thương nhiều
hơn. Ghét là ghét gì ạ? Ghét việc xấu, ghét cái cá biệt, ghét cái
sai lầm của nó thôi, còn bản thân nó thì sao ạ? Không ghét.
Ghét việc xấu chứ không ghét người xấu. Đó là cách giải thích
thứ nhất, được không ạ?
Còn cách giải thích thứ hai thì sao ạ? Nhà Sư là một người
rất tin Nhân quả, tin một cách sâu sắc luôn. Nhà Sư biết trước
được tên trộm này không sớm thì muộn cũng phải bị bắt, mà
đến lúc bị bắt thì sao?. Cha Mẹ tuổi già ở nhà ai lo? Vợ làm
sao đây? Con như thế nào đây? Vậy nhà Sư thương điều gì?
Đó là thương cái quả xấu mà tên trộm đó phải gánh chịu.
Thương cái quả xấu. Những người này họ xấu quá, họ ác quá,
không sớm thì muộn cũng gặt những cơn bão, mà mình tin
nhân quả thì mình thương cho cái cơn bão mà họ và người
thân của họ phải gánh lấy. Điều quan trọng là trong lúc họ
chưa gặt bão nhưng mình vẫn thương. Và để làm điều đó thì
mình phải tập. Vậy thì cách thứ nhất là ghét điều xấu chứ
không ghét người xấu. Cách thứ hai là mình thương cái quả
xấu mà họ phải gánh chịu.
Trường Giáo dưỡng, nơi tập trung những thanh thiếu niên vi
phạm Pháp luật: đánh nhau với bạn bè, vi phạm pháp luật …
Có thể ở một góc độ nào đó, một số người cho là đây là những
trường hợp chưa có ngoan. Nhưng mà Thầy vẫn thương, vì
sao vậy, vì những bạn này bằng tuổi rất nhiều học trò của
Thầy, hay thậm chí bằng tuổi các em ở đây, nhưng các bạn
đâu có được may mắn như các em đâu, đâu có được sự quan
tâm, giáo dục đầy đủ như các em, và phải chịu những cảnh
như vầy, những quả như thế, thương quá. Thương cái hoàn
cảnh và thương cái quả của các bạn đó. Đổi lại đi em, giả sử
đổi lại đi, những bạn này là con của Ba Mẹ mình, có thể còn
ngoan hơn mình đó, cho nên Thầy thương là thương cho hoàn
cảnh của bạn đó. Hơn nữa, đứng ở một góc độ nào đó, các bạn
học sinh nha, không những thương mà còn phải cảm ơn. Tại
sao phải cảm ơn vậy? Trời mưa, đường ngập nước, ở đây có
một cái hố, có ai nhìn thấy cái hố hong? Hong, vì đường ngập,
che mất rồi, mình chạy xe phía sau, ở phía trước có một người
chạy xe và người này té sụp xuống cái hố này, bị thương các
thứ, vậy mình là người đứng sau chiếc xe này thì mình phải
làm sao? Né, đầu tiên là mình phải né và sau đó mình sẽ tìm
cách này cách khác giúp đỡ người kia. Nhờ ai mà mình né
được cái hố này, nhờ người đi trước, nhờ ai mà mình mới né
được cái hố tệ nạn XH, nhờ những bạn này. Nhờ những bạn
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 38
này mà tôi không dám nghỉ học giữa chừng, nhờ những bạn
này mà tôi không dám chơi game nhiều quá, nhờ những bạn
này mà tôi không dám tụ tập đêm khuya mà túy, đúng không
ạ? Mà tôi thấy rồi mà tôi vẫn lao vào nữa thì sao? Đáng trách
quá. Người ta đã đi trước rồi, người ta đã bị té rồi, thì mình
chỉ việc né. Né xong thì tìm cách giúp. Giúp bằng cách nào?
Ráng học đi em, rồi ra trường bằng sức lực, trí tuệ của mình
góp phần làm cho xã hội tốt đẹp lên hơn. Vậy là đầu tiên phải
né, nhờ ai mình mới biết mà né, nhờ những bạn này. Cho nên
không những thương mà còn phải cảm ơn. Có như thế mới
thấy tình người, sự nhân văn. Mà đứng dưới góc độ nào đó,
cũng có một số người cho đây là người xấu, người chưa tốt gì
đó, nhưng mà chúng ta phân tích kỹ thì thấy, rất đáng thương.
Thương nhưng không phải thương hại nha. Thương bằng cái
tâm của mình và phải cảm ơn.
Nguyễn Trãi phò Lê Lợi, đánh tan giặc Minh. Giặc Minh thì
sao ạ? Tàn ác. “Nướng dân đen trên ngọn lửa hung tàn, vùi
con nhỏ dưới hầm tai vạ”. Cuộc chiến gian khổ 10 năm nếm
mật nằm gai, có những lúc phải đi vào bế tắt, Lê Lai phải liều
mình cứu Chúa, ấy vậy mà sau khi chúng ta chiến thắng, đám
quân giặc còn xót lại - đám tàn quân, Nguyễn Trãi xử lý sao
ạ? Cấp thuyền bè, lương thực cho chở về nước, điều này được
ghi rất rõ trong Bình Ngô Đại Cáo - bản tuyên ngôn của nước
Việt chúng ta “Đem đại nghĩa để thắng hung tàn, lấy trí nhân
để thay cường bạo”. Giặc hung tan ta đại nghĩa, giặc tàn bạo
ta trí nhân. Giặc là lửa, ta là nước. Tình thương của nước bao
giờ cũng dập tắt lửa.
Vậy thì thương những người thân, người quen thì dễ rồi, cái
cuối này hơi khó nhưng mình cứ tập chút chút, tập thoang
thoáng, được vậy rồi thì phương châm sống của mình bây giờ
trở đi là gì ạ? “Sẽ có người ghét mình nhưng nhất định không
có người mình ghét” – (2 lần). Không có người mình ghét tức
là mình không có kẻ thù. Sơ đồ này mang tên là Sạch bóng
quân thù. (GV cho các em nghe bài hát Sông và biển). Bài hát
khuyên chúng ta hãy sống bao la, bao dung như biển, đừng
hẹp hòi ích kỷ như sông. (Khi HS nghe xong bài hát) Một đời
người như sông, tại sao không phải là một đời người như biển?
Sống nay chết mai, thương nhau còn không đủ, ghét nhau làm
chi, đúng không ạ? Một đời người ngắn lắm, hãy bao la như
biển, đừng hẹp hòi, ích kỷ như sông.
(GV tắt đèn) Bây giờ còn vài phút cuối, các em hãy làm một
việc rất quan trọng này cho Thầy: lúc này trong đầu nghĩ dùm
cho Thầy 3 điều:
Điều thứ nhất: từ trước đến giờ, dù vô tình hay cố ý mình
gây lỗi cho ai đó, mình hãy âm thầm xin lỗi thành tâm.
Điều thứ hai: ai gây lỗi cho mình, bỏ qua hết, khoan dung
và tha thứ.
Điều thứ ba: xin hứa từ bây giờ trở về sau, không bao giờ
gây đau khổ ngang trái cho bất kỳ người nào.
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 39
Mũi tên thời gian
Thầy Đông Hải
TRÌNH BÀY BÀI GIẢNG
HOẠT ĐỘNG
(GV cho HS xem clip và giảng lồng vào clip): Vào lúc 8 giờ
46 phút, sáng ngày 11/9/2001 tại trung tâm lớn nhất nước Mỹ
là thành phố New York, 2 chiếc máy bay đâm vào 2 tòa tháp
đôi của trung tâm thương mại thế giới, 2 tòa nhà đổ sụp hoàn
toàn, và trong sự kiện đó, có gần 3000 người chết. Và cứ mỗi
đầu tháng 9, người ta sẽ cắm gần 3000 lá cờ nhỏ nhỏ trên sân
của một công viên và dâng hoa tưởng niệm những người đã
thiệt mạng trong sự kiện. Sự kiện này diễn ra đã gây sốc trên
toàn thế giới, vì nước Mỹ là một nước rất hùng mạnh, và việc
tấn công khủng bố như vậy trên đất nước Mỹ là một điều gì
đó rất lớn, làm chấn động cả toàn thế giới.
Sự kiện này đã diễn ra cách đây hơn 19 năm, bây giờ nhìn
lại, chúng ta thấy nó như mới gần đây vậy. Quay đi ngoảnh lại
thấy thời gian trôi rất nhanh, mới đó mà đã 19 năm trôi qua.
Thêm một điều mà chúng ta nhận thấy qua sự kiện lịch sử
này, là khi sự kiện diễn ra, cả nước Mỹ đau buồn, vì gần 3000
người chết là 3000 cuộc đời, 3000 gia đình, 3000 số phận đã
chấm dứt đột ngột trong ngày định mệnh đó. Bây giờ tin tức
đưa lên, họ xoáy vào gia đình của những người thiệt mạng đó
bây giờ ra sao, đứa con của những người bị thiệt mạng, những
đứa trẻ chỉ mới 4, 5 tuổi, vào ngày đó đi học về và nhận được
tin là Ba mình, Mẹ mình vừa mới chết trong vụ tấn công khủng
bố, nó ngỡ ngàng, nó biết là nó có nỗi đau khổ gì đó lớn lắm,
nhưng mà nó chưa đủ lớn để cảm nhận được hết. Và trong
mười mấy năm qua, bằng cách này hay cách khác, những đứa
trẻ của 19 năm trước nay đều đã trưởng thành và nhiều người
trong số họ nhận thức rõ ràng về tính lịch sử của vụ tấn công
khủng bố. Họ hiểu được một điều rằng không thể cứ mãi nhớ
về quá khứ, day dứt về nó. Họ cần sống cho hôm nay, ngày
mai và quan trọng là sống cho Cha Mẹ của họ, họ cố gắng
sống đúng với tâm niệm của người đã khuất, họ viết tiếp câu
chuyện của những người đó - những người đã ngã xuống trên
nước Mỹ vào ngày 11/9. Có một cô gái dự định gia nhập quân
đội, sau đó lại thích làm bác sĩ, và cuối cùng là trở thành luật
sư. Thế nhưng cô chưa kịp lớn để hiện thực hóa giấc mơ của
mình thì mẹ cô đã qua đời trong vụ khủng bố đẫm máu – bà
là một trong số các nạn nhân ở trung tâm thương mại thế giới,
khi đó bà đang là đầu bếp cho nhà hàng trong chính tòa nhà
đó. Vài năm sau, cô đã vượt qua được nỗi đau mất Mẹ và quyết
định phải tiếp tục công việc của Mẹ mình, cô học một khóa
ẩm thực, và trở thành trợ lý đầu bếp cho một show truyền hình
trên TV.
Chúng ta thấy ở những con người đó, sự thù hận, đau buồn
đã nguôi ngoai đi rất nhiều rồi, tất nhiên là sự tiếc thương vẫn
còn đó, nhưng lúc này họ có niềm tin rằng người đã khuất vẫn
dõi theo cuộc sống của mình và sẽ thấy hài lòng khi mình sống
tốt, làm đúng tâm nguyện của họ. Do đó chúng ta cũng thấy
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 40
thời gian là phương thuốc nhiệm màu. Thời gian trôi qua sẽ
bào mòn, gọt giũa, tẩy xóa những đau buồn trong cuộc đời của
mỗi con người.
Bản thân chúng ta khi nhìn lại mình, trong quá khứ chúng ta
sẽ thấy đôi khi mình gặp nhưng chuyện đau buồn tưởng chừng
như gục ngã, không thể vượt qua, nhưng rồi ngày nối ngày,
tháng tiếp tháng, nhiều năm trôi qua, mình sẽ cảm thấy nỗi
buồn đó, nỗi đau khổ đó, sẽ vơi dần theo thời gian, và sau
nhiều năm nhìn lại, mình nhớ thương, mình tiếc nuối, mình
đau khổ thì có thể vẫn còn đó, nhưng mà không còn nặng nề
như hồi sự việc vừa mới diễn ra. Cho nên mới thấy thời gian
là phương thuốc nhiệm màu, nó chữa lành, bôi xóa những vết
thương trong lòng mình và cả vết thương trên da thịt của mình,
theo thời gian thì nó cũng sẽ lành lặn đi.
Vậy thời gian là gì? Thời gian là một cái gì đó rất gần gũi
mà cũng rất khó định nghĩa, có người nói thời gian là cái đồng
hồ. Không phải, đồng hồ chỉ là cái máy đo thời gian. Thời gian
là cái gì đó trôi đi liên tục, và nó hiện hữu trong mọi khoảnh
khắc cuộc sống của chúng ta.
Vì sao Thầy lại ví thời gian như mũi tên? Là vì 4 ý nghĩa sau
đây:
1. Thời gian chỉ trôi theo một chiều
2. Thời gian trôi qua rất nhanh
3. Không ai có thể dừng thời gian lại
4. Thời gian có sức tàn phá
1. Thời gian chỉ trôi theo một chiều
Chúng ta sống trong cuộc đời này, chúng ta trôi theo dòng
đời, trôi theo dòng thời gian, cũng giống như chúng ta đang
ngồi trên một con thuyền trôi theo dòng nước mà trên tay
không có mái chèo. Và vì không có mái chèo nên chúng ta
muốn đi nhanh hơn cũng không được mà lùi lại phía sau cũng
không được. Chúng ta nôn nóng muốn đến một sự kiện nào
đó, muốn thời gian trôi qua nhanh lên - cũng không được, vì
chúng ta không sai khiến được thời gian. Khi chúng ta nuối
tiếc một điều gì đó trong quá khứ, chúng ta muốn quay về quá
khứ để sửa chữa sai lầm hay tận hưởng một kỉ niệm nào đó
cũng không được. Từng khắc, từng giờ, từng phút trôi qua sẽ
mãi mãi lùi vào quá khứ và không bao giờ trở lại. Nếu chúng
ta chịu suy nghĩ về điều này một chút, thì chúng ta sẽ thấy là
từng khoảnh khắc chúng ta sống, chúng ta trải qua, rất nhiệm
mầu. Vì sao vậy? Vì đó là khoảnh khắc duy nhất trên đời, tồn
tại đó, rồi sẽ mãi mãi lùi về quá khứ. Ví dụ bây giờ là 9 giờ 9
phút, ngày 23 tháng 11 năm 2016, thì trong tương lai có bao
giờ chúng ta gặp lại cái khoảnh khắc của 9 giờ 9 phút, ngày
23 tháng 11 năm này nữa không? Không bao giờ, vì vậy mà
thời gian rất đặc biệt, chỉ có 1 mà không có lần thứ 2. Và dù
chúng ta có tiếc nuối quá khứ, tiếc nuối những kỉ niệm đẹp
trong quá khứ, chúng ta muốn cố gắng níu giữ khoảnh khắc
đẹp đó, cũng không thể được, và điều này khiến chúng ta
nhiều khi cảm thấy tiếc nuối, đau buồn, và muốn trở lại quá
khứ để tìm lại.
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 41
Có một nhạc sĩ đã dặn chúng ta là gì: “Nếu có ước muốn
trong cuộc đời này, hãy nhớ ước muốn cho thời gian trở lại”.
Thật ra đó là ước muốn rất … khôn. Tại sao khôn? Vì bây giờ
tôi có ước muốn gì đi chăng nữa thì cũng được có 1 điều,
chẳng hạn mình ước mình trẻ đẹp hơn, hay ước mình không
phạm lại sai lầm nào đó chẳng hạn, … thì chỉ có 1 điều đó
thôi. Còn nếu ước cả dòng thời gian này quay ngược lại, thì
chúng ta sẽ có hết tất cả những điều đó. Chính vì vậy mà ước
muốn khôn nhất là ước cho thời gian quay trở lại. Nhưng có
chắc là nếu bạn sống lại kỉ niệm đẹp đó thì kỉ niệm đó vẫn còn
đẹp không? Một viên ngọc đẹp, long lanh là vì nó được chúng
ta bỏ trong hộp kiếng, cách li với môi trường bên ngoài nên
nó đẹp, long lanh, còn nếu chúng ta đem ra sờ, săm soi vài lần,
thì nó cũng sẽ bị ố, bị hoen rỉ. Vì vậy, kỉ niệm của quá khứ
thường đẹp, thường long lanh phải chăng là vì chúng ta không
chạm được nó mà chỉ có thể đứng nhìn nó từ xa thì nó mới
đẹp, mới long lanh như thế, nếu chúng ta trở lại sống với nó
thì chưa chắc là nó đã đẹp, đã long lanh như thế đâu. Cho nên,
khi hiểu điều này rồi thì mình cứ để thời gian cuốn trôi đi,
chúng ta hãy gói ghém những quá khứ, những kỉ niệm đẹp đó
trong hộp kín để nó luôn mãi đẹp, long lanh và trọn vẹn hơn.
Và chính vì chúng ta hiểu thời gian trôi đi 1 chiều như thế,
không trở lại nữa, chúng ta hãy sống thật trân trọng, thật trọn
vẹn, và thật dễ thương trong mọi khoảnh khắc, trong từng phút
giây. Điều này càng đặc biệt quan trọng trong giai đoạn tuổi
trẻ. Vì tuổi trẻ là vốn quý nhất trong cuộc đời, Tuổi trẻ là
quãng thời gian mà chúng ta căng tràn nhựa sống, là lúc mà
nhiệt huyết tuổi trẻ chúng ta đang tuôn trào trong cơ thể, điều
đó càng làm thời gian của tuổi trẻ càng quý hơn nữa. Có một
tài liệu đã nói rằng, từ 20 – 22 tuổi là quãng thời gian mà mình
sung mãn nhất về sinh lực, sức bền, và sức dai rất lớn, chúng
ta có thể thức khuya, dậy sớm mà vẫn thấy bình thường, không
vấn đề gì hay chúng ta làm việc gì đó rất là mệt, nhưng chỉ cần
một giấc ngủ vài tiếng là dậy khỏe khoắn lại ngay. Điều này
có thể sẽ còn kéo dài đến 25, 26 và thậm chí đến 30 tuổi, và
sau 30 tuổi thì sẽ bắt đầu đi xuống. Vậy nên mình thấy rằng,
giai đoạn từ 20 – 30 tuổi là độ tuồi đẹp nhất trong cuộc đời
mỗi người, nếu chúng ta không sống trọn vẹn, mà sống hời
hợt thì sau này bước sang tuổi trung niên rồi, chúng ta nhìn lại
sẽ cảm thấy nuối tiếc. Người xưa có câu là “Tuổi trẻ không
gắng sức, thì già cả phải ngậm ngùi”. Gắng sức là gắng sức
làm gì? Là gắng sức học hành, làm những việc cống hiến cho
xã hội, bởi nhiều khi mình cứ nghĩ còn trẻ phải gắng sức làm
cho thật giàu, kiếm cho thật nhiều tiền mới đóng góp cho xã
hội được, và thay vì dành những khoảng thời gian làm việc
công ích, chúng ta lại lao vào những dự án, và kiếm thật nhiều
tiền. Đến khi về già, chúng ta lại hối tiếc rằng sao hồi còn trẻ
mình có sức khỏe, đi đây đi đó cống hiến cho xã hội mà mình
không làm, bây giờ khi mình có nhiều tiền rồi thì muốn đi
cũng không được vì sức khỏe không cho phép, và ngậm ngùi
cho tuổi già là như thế. Vậy nên thời gian đã rất quý giá rồi,
mà thời gian của tuổi trẻ càng quý hơn nữa, do đó chúng ta
phải ý thức được điều này mà sống trọn vẹn cho từng giây
phút của tuổi trẻ, làm cho nó thật ý nghĩa. Một ngày nào đó
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 42
mà mình có cảm giác đã lãng phí thời gian, thì ngày hôm đó
ta phải nghiêm túc nhận lỗi với chính mình.
Đây là anh Paven trong tuyện “Thép đã tôi thế đấy”, câu nói
nổi tiếng nhất của anh ấy trong tác phẩm đó là gì? “Trên đời
quý nhất là sự sống, mỗi người chỉ sống một lần, do đó phải
sống sao cho khỏi xót xa ân hận vì những năm tháng đã sống
hoài, sống phí, cho khỏi hổ thẹn vì dĩ vãng ti tiện và hèn đớn
của mình, để khi nhắm mắt xuôi tay có thể nói rằng: tất cả đời
ta, tất cả sức ta, ta đã hiến dâng cho sự nghiệp cao đẹp nhất
trên đời, sự nghiệp đấu tranh giải phóng loài người”. Ở đây
chữ “giải phóng” này không chỉ là cách mạng giải phóng mà
chúng ta nên hiều rộng ra hơn, đó là giúp con người thoát ra
khỏi cái cũ, cái dở, cái lạc hậu, cái kìm hãm để có một cuộc
sống tốt đẹp hơn. Chẳng hạn trước khi giải phóng con người
sống trong đau khổ, loạn lạc, thì sau khi giải phóng, con người
được sống trong bình yên, hạnh phúc hơn, và phát triển hơn.
Do đó mà một điều Thầy muốn nhắn nhủ nhất là những bạn
trẻ hãy như Paven, hãy sống thật trọn vẹn và ý nghĩa trong
từng khoảnh khắc của cuộc sống để khi nhìn lại, dù nó có hơi
vất vả nhưng nó thật đẹp đẽ, để nó trở thành một viên ngọc,
mà chúng ta sẽ cất vào quá khứ, và sau này nhìn ngắm nó lại,
kể lại cho con cháu mình nghe về cuộc đời mình đã sống như
thế nào.
Và thêm một điều nữa, chúng ta không thể đi ngược thời
gian, do đó hãy cẩn trọng. Trong cuộc sống, chắc sẽ hơn một
lần chúng ta nghe ai đó nói cái câu là “Phải chi hồi đó”. Vậy
khi người ta nói câu đó, là người ta đang hối tiếc về quá khứ
đúng không? Vì quá khứ mình không sống như vậy nên mình
tiếc rằng nếu được quay trở lại chúng ta sẽ làm khác đi. Nhiều
em học sinh bây giờ nghĩ rằng mình đi học là vì Ba Mẹ. Tại
sao lại có ý nghĩ đó? Vì Ba Mẹ làm mọi thứ, chăm lo đầy đủ
cho con, chỉ cần con chịu học thôi, thậm chí Ba Mẹ còn thưởng
khi con đạt điểm cao, khi con có thành tích, làm cho học sinh
chúng ta hay nghĩ rằng mình đi học vì Ba Mẹ, nhưng sự thật
là gì ạ? Là chúng ta học cho bản thân chúng ta, vì tương lai
chính chúng ta. Có nhiều bạn vì ý nghĩ rằng mình học cho Ba
Mẹ nên học qua loa, hời hợt, sau này khi Ba Mẹ không còn,
bản thân cũng không có nghề nghiệp trong tay, vất vả, thì khi
ngẫm lại chúng ta hay nói “phải chi hồi đó mình cố gắng học
thì giờ đã khác rồi. Do đó, hiểu rằng chúng ta không thể đi
ngược thời gian nên hãy cẩn trọng với mọi việc mình làm
trong hiện tại.
(GV kể chuyện Bài học đáng giá ngàn vàng): Ngày xưa ở
vương quốc nọ, trong một lần đang trên đường vi hành, nhà
Vua tình cờ đã nghe được một ông lão rao bán rằng: "Có một
bài học đáng giá nghìn vàng", ai bỏ ra một ngàn lượng vàng
thì ông ta sẽ bán cho đạo lý đó. Nhiều người nghe thấy lạ thì
tò mò đi theo dò hỏi, tuy nhiên gạn hỏi thế nào ông lão cũng
chỉ nói: “Ai trả đủ một ngàn lượng vàng thì kẻ đó mới được
biết bí mật của bài học”. Bởi vậy nhiều người cho là lão bị
điên vì họ nghĩ chẳng có bài học nào đắt đến như vậy. Nhà
Vua nghe thế nên tò mò đến gặp và hỏi ông lão rằng bài học
gì mà lão rao bán đến một nghìn lượng vàng? Ông lão nói:
“Đây là bài học mà có thể làm cho người ta thoát khỏi những
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 43
đau khổ của cuộc đời, vượt qua khỏi những lầm lỗi và có thể
đạt tới tột đỉnh vinh quang”. Rồi nhà vua quyết định mở ngân
khố lấy ra một nghìn lượng vàng chất đầy đủ trước mặt ông
lão. Nhận đủ số vàng, ông lão cung kính dâng lên nhà Vua
một tờ giấy viết vỏn vẹn dòng chữ: "Trước khi làm việc gì,
hãy nghĩ đến hậu quả của nó".
Chính vì thời gian chỉ trôi theo một chiều, không thể quay
trở lại nên chúng ta cũng phải mở lòng bao dung với người đã
phạm phải sai lầm, trót lầm lỗi trong quá khứ. Vì có thể họ đã
nhận ra lỗi lầm của mình rồi nhưng vì thời gian quá khắc
nghiệt, không bao giờ quay trở lại, nên họ không có cơ hội
quay lại để sửa sai. Do vậy chúng ta hãy mở lòng ra, cho họ
có cơ hội để sửa sai, để chuộc lỗi, đừng để họ vào đường cùng.
Đó cũng là một ý nghĩa nhân văn từ bài học mà chúng ta rút
ra là thời gian không bao giờ quay trở lại.
Đây là một câu chuyện có thật diễn ra vào tháng 10, năm
2019 tại bang Texas của Mỹ, cô gái này là cảnh sát. Hôm đó
cô trở về nhà - là một căn hộ chung cư - sau 20 giờ làm việc
liên tục, cô ấy cực kỳ mệt mỏi và buồn ngủ. Cô ấy đậu xe ở
tầng hầm và bắt đầu đi bộ lên. Căn phòng của cô ấy ở lầu 3,
nhưng vì do quá mệt mỏi, cộng thêm việc vừa đi vừa nhắn tin
qua lại với người yêu, nên khi cô ấy dừng lại ở một căn phòng
và nghĩ rằng đó là phòng của mình, tra chìa khóa vào thì thấy
cửa không khóa nên cô ấy nghi ngờ, và mở nhẹ cửa ra thì thấy
căn phòng tối om, ti vi đang chiếu và một người ngồi trên ghế
sofa xem ti vi. Với phản xạ của một cảnh sát, cô ấy rút súng
và chĩa vào người đang ở trong đó và hỏi: anh là ai? Không
được cử động. Nhưng người đó lại không ngồi yên mà đưa tay
vẫy vẫy cô gái, thế là cô ấy đã bắn 3 phát súng vào người đàn
ông trong phòng, anh ta gục xuống, sau đó cô gái tiến tới mở
đèn thì thấy người đàn ông đó đã chết, còn đồ đạc xung quanh
thì không giống như căn phòng của mình. Và khi nhìn lại số
phòng thì đây mới chỉ là lầu 2, chưa đến dãy lầu và căn phòng
của cô ấy. Thế là cô gái mới nhận ra là nhìn đã vào nhầm
phòng của anh hàng xóm ngay dưới phòng mình. Sau khi sự
việc xảy ra cô ấy rất bàng hoàng vì mình đã giết nhầm một
người rồi, và đã gọi cảnh sát đến giải quyết. Thời gian sau đó
cô ấy đã sống trong sự dằn vặt rất lớn vì đã giết chết người vô
tội. Đây là hình ảnh tại phiên tòa xét xử cô gái đó, và người
con trai trong hình chính ra em trai của người đã bị giết, anh
ta xin phép quan tòa được ôm cô gái và nói với cô ấy rằng:
“gia đình tôi tha lỗi cho cô, và tôi tin rằng Chúa cũng tha lỗi
cho cô, cô hãy tin vào điều đó, hãy cố gắng cải tạo tốt để trở
về, và đừng để chuyện này dằn vặt tâm hồn và thân xác nữa”.
Đó là sự bao dung, sự tha thứ rất lớn của gia đình dành cho cô
gái. Có lẽ gia đình anh này cũng hiểu rất rõ bài học thời gian
không thể nào quay trở lại, hiểu rằng dẫu cô gái này có hối
hận, tìm cách sửa chữa thế nào cũng không được, nên tốt nhất
là hãy tha thứ. Tha thứ là món quà lớn nhất mà bạn có thể dành
tặng cho bản thân mình, vì nó sẽ làm cho mình được thanh
thản.
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 44
2. Thời gian trôi qua rất nhanh
Đây là hình ảnh của cùng một cây trải qua 4 mùa: xuân, hạ,
thu, đông. Thời gian cứ trôi, và cuộc sống cứ tuần hoàn như
thế. Nhà thơ Xuân Diệu đã từng viết:
“Xuân đang đến nghĩa là xuân đang qua
Xuân còn non nghĩa là xuân sẽ già”
Đây không phải là một quan niệm bi quan, mà đó là quan niệm
rất đúng đắn về thời gian. Chính vì “xuân đang đến nghĩa là
xuân đang qua, xuân còn non nghĩa là xuân sẽ già” như thế mà
nhiều bạn trẻ bây giờ vì sợ không đủ thời gian nên sống vội,
sống gấp, sống bất chấp tất cả để làm những điều mình muốn.
Tuy nhiên hãy nghe tiếp những câu thơ phía sau “Tôi sung
sướng nhưng vội vàng một nửa”. Sự vội vàng này không phải
là yêu cuồng, sống vội, mà sự vội vàng của Xuân Diệu là thế
này:
“Tôi không chờ nắng hạ mới hoài xuân”
Nghĩa là ông không chờ mùa xuân sắp tàn, mùa hạ sắp đến thì
mới hối tiếc, thương nhớ quãng thời gian của mùa xuân, mà
khi mùa xuân đang đến, chúng ta phải hiểu rằng đằng sau mùa
xuân là mùa hè, và chúng ta chấp nhận mùa xuân đến, chúng
ta vui với nó, nhưng cũng chấp nhận để nó đi, và mùa hè đến.
Đó cũng là cách sống phù hợp với tự nhiên. Hiểu được điều
này để thấy thời gian trôi qua rất nhanh, và nếu là những việc
hay, việc có ích thì hãy làm ngay, đừng chần chừ, đừng do dự,
đừng nghĩ rằng mình có nhiều thời gian để làm việc đó.
Chẳng hạn như khi chúng ta đi học xa, cảm thấy nhớ gia
đình, hãy nhấc điện thoại lên và gọi về cho Ba Mẹ, đừng chần
chừ, vì nếu cứ chần chừ là để cuối tuần gọi, tuần sau nữa gọi,
hay cuối tháng gọi, thì có thể chúng ta không còn cơ hội làm
điều đó nữa, vì chúng ta không biết thời gian từ bây giờ đến
lúc làm điều đó sẽ có chuyện gì xảy ra, biết đâu chúng ta
không còn có cơ hội nữa thì sao?
Hay chúng ta thấy một người nào đó nghèo khổ quá, thiếu
ăn, thiếu mặc, đói rét nằm trên vỉa hè gần nhà. Chúng ta đi
học, đi làm về, thấy người đó nằm co ro trước nhà chúng ta
như thế, chúng ta nghĩ “tội quá ha, để bữa nào đem gạo, đem
áo cho họ”, rồi bữa sau mình lại lu bu, nhiều việc quá, rồi lại
quên. Cứ như thế, đến khi chúng ta “có thời gian” để cho đem
cho họ thì họ … đã chết mất rồi.
Cuộc sống là vô thường, chúng ta sống hôm nay, không biết
ngày mai thế nào, nên những gì tốt đẹp, chúng ta làm được thì
hãy làm sớm nhất có thể. Hiểu rằng thời gian trôi qua rất nhanh
và không chờ đợi một ai, có như thế chúng ta mới biết trân
quý và sống trọn vẹn với từng phút giây của cuộc đời mình,
để không trì hoãn những yêu thương dành cho nhau.
Nhưng lỡ như trong suy nghĩ của chúng ta muốn làm điều gì
đó xấu thì hãy chần chừ, thay vì hôm nay chúng ta tính làm
việc gì đó xấu, chúng ta hãy nghĩ “thôi để mai làm”, mai đến
thì “để mốt làm”, cứ như thế, hãy trì hoãn nó lại, và biết đâu
khi một thời gian lâu sau đó thì những ý định, mong muốn làm
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 45
những điều xấu đó trong chúng ta đã hết rồi, không cần làm
nữa.
Mãn Giác thiền sư có một câu nói về vô thường rất nổi tiếng
“Chớ bảo xuân tàn hoa rụng hết
Đêm qua sân trước một cành mai”
Sự lụi tàn này không phải mang tính tiêu cực, bởi vì xuân tàn
thì hoa rụng là một quy luật tự nhiên, quy luật tuần hoàn, vô
thường của cuộc sống, “đêm qua sân trước một cành mai” –
vẫn còn một cành mai, và cành mai này lại tiếp tục trải qua
các mùa xuân, hạ, thu, đông, rồi lại tiếp tục ra những bông hoa
mới. Như vậy không có cái gì mất đi vĩnh viễn hay tồn tại vĩnh
viễn, chỉ có sự biến đổi từ dạng thức này sang dạng thức khác
mà thôi.
Một con người sinh ra là một cậu bé, một cô bé, rồi lớn lên
trở thành người trung niên, sau cùng là trở thành những người
lớn tuổi. Bức hình này hay ở chỗ là cho chúng ta thấy sự phát
triển của cả một kiếp người.
3. Không ai có thể dừng thời gian lại
Điều này rất hay, thời gian có sức mạnh vô địch, có quyền
lực tối cao, không ai có thể dừng thời gian lại. Một ông vua
quyền lực có thể ra lệnh cho lính của ông ta dừng việc này
việc kia lại, có thể bắt mọi chuyện động khác dừng lại, nhưng
không thể ra lệnh thời gian hãy dừng lại đi hay là thậm chí là
nói thời gian nhanh lên hay chậm đi. Không ai cưỡng lại được
nó, do vậy mà chúng ta thấy những người đang có những điều
họ yêu thích trong cuộc đời, họ sẽ luôn muốn thời gian kéo
dài vô tận để được tận hưởng điều đó. Ví dụ những người làm
quan, họ nhờ có chức quan đó mà có địa vị, có được tiền bạc,
danh lợi, có được sự tôn trọng của mọi người, nên họ muốn
được làm mãi như vậy. Hay những người giàu có, họ muốn
được tận hưởng điều đó thật lâu bằng cách họ ăn uống thêm
thứ này thứ kia để được trường sinh, kéo dài sự sống, tuổi thọ
của mình, để hưởng sự sung sướng được dài hơn, mà bây giờ
người ta thấy việc trường sinh là vô lí, là không thể, ai cũng
phải chết thôi, nên người ta chỉ mong được kéo dài tuổi thọ
nhiều nhất có thể để hưởng những bổng lộc.
Cuộc sống là thay đổi, là vô thường, chúng ta không biết
được ngày mai thế nào, nếu cứ níu kéo, bám víu những điều
đó, những cái mình có, muốn thời gian kéo dài để tận hưởng
mãi, thì chúng ta chắc chắn sẽ đau khổ. Thời gian có quy luật,
sự vận hành của nó, và không ai có thể dừng thời gian lại được,
việc của chúng ta là không phải cố gắng níu kéo, trì hoãn nó ,
mà thay vào đó hãy sống thật trọn vẹn, thật dễ thương, thật tốt
để không phải hối tiếc mà thôi.
4. Thời gian có sức tàn phá
(GV hỏi HS: Thời gian tàn phá những gì?) Nhan sắc, sức
khỏe, tình yêu … Thời gian tàn phá tất cả mọi thứ kể cả những
thứ vô hình và hữu hình.
Đầu tiên xét những thứ hữu hình – thứ mà mình có thể nhìn
thấy hoặc sờ nắm được.
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 46
Bây giờ các em mua một chiếc xe, mới mua về thì còn mới,
theo thời gian thì nó sẽ cũ, hay một cái nhà mới xây lên còn
mới như thế, nhưng sau nhiều năm nó sẽ bị cũ, bị rêu phong,
bị mục nát. Cái gì theo thời gian cũng sẽ cũ đi, cũng sẽ mòn,
cũng sẽ mục nát. Thời gian trôi qua ghi lại dấu ấn của nó trên
mọi mặt, là sự bào mòn, sự cũ kĩ, rệu rã trên đó.
Một lần nọ, Thầy đi vào kinh thành Huế - vào đại nội, khi
nhìn những bức tường thành nơi đó và Thầy chợt nghĩ một
điều là, nơi đây cách đây 100 - 200 năm là cung điện của vua
chúa, là biểu tượng của quyền uy tối cao, xa hoa tột đỉnh, thì
nay cũng chỉ là những bức tường đổ nát rêu phong mà thôi.
Như vậy chúng ta thấy, dù có cung vàng, điện ngọc đi chăng
nữa thì theo thời gian nó cũng bị tàn phá, cũ kĩ như vậy đó.
Hay là có lần Thầy vào Dinh độc lập, đi vào các phòng giải
trí của các vị quan, chính quyền hồi xưa, trong Dinh độc lập
có 5 tầng, thì có 1 tầng gọi là giải trí, trong đó có sàn nhảy,
khiêu vũ, có những dàn âm thanh, ánh sáng hiện đại nhất vào
thời đó - thời trước giải phóng - cách đây khoảng 50 năm.
Thầy vào nhìn và thấy chạnh lòng. Vì sao vậy? Đây là những
máy cát - sét mà bỏ đĩa vào quay quay, còn bây giờ người ta
chơi nhạc mp3, mp4 rồi. Bây giờ khi nhìn lại có thể mấy đứa
thời nay không biết đó là cái gì nữa, nhưng hồi đó lại là cái xa
xỉ nhất.
Ngày xưa người ta gây tạo không biết bao nhiêu tội lỗi để
có được nhà đẹp, những chiếc xe đẹp, có dàn âm thanh ánh
sáng giải trí cao cấp, nhưng họ đâu biết rằng chỉ sau vài chục
năm thì nó trở thành thứ cổ lỗ xĩ như thế. Nhiều người không
biết điều này, hoặc cũng có thể biết nhưng cố tình phớt lờ điều
này, nên đã tranh giành hơn thua, mưu hại lẫn nhau, để sở hữu
những thứ vật chất hiện đại nhất vào cái thời của mình, mà
không hiểu rằng theo thời gian, mọi thứ vật chất đều sẽ bị lụi
tàn, chỉ có tội mà chúng ta gây ra là sớm muộn gì cũng phải
trả giá cho điều đó.
Ví dụ một ông quan, một doanh nhân làm ăn buôn bán gian
dối để có thật nhiều tiền lời, rồi từ số tiền lời đó, ông xây nhà
đẹp, mua xe đẹp, xài phung phí, từ những đồng tiền tội lỗi;
những thứ ông mua đó sau 5 năm, 10 năm, 20 năm, nó sẽ tàn,
sẽ lụi, chiếc xe sẽ mòn, sẽ hư, sẽ cũ; chiếc điện thoại; ngôi nhà
xây lên cũng sẽ hư, sẽ cũ, sẽ rêu phong, sẽ tàn theo thời gian,
chỉ có một thứ không tàn theo thời gian là tội ông đã gây ra để
có được những thứ đó. Như vậy, 20 năm sau, những thứ vật
chất đó của ông đã tàn lụi, nhưng giả sử khi đó người ta khui
ra lại vụ án, tội lỗi mà ông đã gây ra, thì người ta sẽ bắt, sẽ xử
ổng như thể ông mới bị phạm tội ngày hôm qua, đâu thể nói
ông đã phạm tội cũng 20 năm rồi nên giảm nhẹ cho ông được.
20 năm không hề là yếu tố để giảm nhẹ tội lỗi. Tội lỗi vẫn còn
nguyên; trong khi đó, những thứ mình có được lúc phạm tội
thì đã xài hết rồi, tiêu tán theo thời gian rồi, nhà xây đẹp lên
cũng đã mục nát rồi, xe mới mua đẹp cũng đã trầy đã xước
hết, điện thoại mới giờ cũng cũ kĩ lạc hậu.
Còn giả sử ông này suốt đời làm việc thiện, việc tốt, cống
hiến hết mình cho xã hội, nhưng không ai biết vì ông làm quá
thầm lặng, quá kín đáo, không ai biết để vinh danh ông lúc đó,
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 47
mà đến mãi 10 năm, 20 năm sau, người ta biết ông quan này
cả cuộc đời chuyên đi làm từ thiện, giúp đỡ khắp nơi, nhưng
giấu mặt, thì khi mọi người biết như thế, thì mọi người sẽ tôn
vinh ông như thể những việc đó ông mới làm ngày hôm qua.
Như vậy chúng ta thấy theo thời gian chỉ có tội và phúc là 2
thứ được bảo toàn trong cuộc sống này mà thôi, còn tất cả đều
bị thay đổi theo thời gian.
Thời gian tàn phá thân thể con người, mà nói đến thân thể là
nói đến sức khỏe và sắc đẹp. Đầu tiên là sức khỏe, thời gian
trôi qua, mình càng già đi, sức khỏe của mình càng bị bào
mòn, càng yếu đi. Thời gian tàn phá sắc đẹp của con người.
Hiểu những điều này, chúng ta phải làm gì để phù hợp với triết
lí đó? Chúng ta hiểu sức khỏe này, sắc đẹp này sẽ tàn phá theo
thời gian, nên đừng chăm chút cho bản thân mình kỹ quá,
đừng cung phụng bản thân mình quá. Chúng ta thử ngẫm lại
xem một ngày mình dành bao nhiêu thời gian cho việc chăm
chút vẻ bề ngoài, áo quần, chưng diện các thứ, tốn bao nhiêu
tiền cho nó? Đừng chăm chút cho bản thân mình quá, ăn mặc
sao cho tươm tất, gọn gàng là được, đừng để tốn quá nhiều
tiền cho chuyện ăn mặc, sửa soạn.
Một cô gái rất xinh đẹp bị bỏng xăng, bị cháy hết 80% cơ
thể và khả năng sống sót rất là thấp. Khi còn lành lặn thì rất
trắng trẻo xinh đẹp, còn bây giờ thì thay đổi hết, chuyện này
mình đâu biết trước được nó xảy ra đúng không? Nhưng rồi
nó đã xảy ra vậy đó thôi. Qua đó Thầy muốn nhắn nhủ đến các
em thấ này: những bạn có nhan sắc tí xíu, có gương mặt khả
ái, dáng người đẹp, đừng dành thời, tuổi trẻ để đi chụp hình tự
sướng, Thầy hay thấy những bạn mà gương mặt đẹp đẹp, dáng
người đẹp tí xíu là hay đi chụp hình với vườn hoa, công viên,
săn lùng những địa điểm chụp hình, hay thậm chí vào nhà vệ
sinh tự sướng luôn, rồi đăng lên facebook cho mọi người vào
like, thả tim, khen xinh quá, đẹp quá ... Xin thưa, những bạn
gái đó, lỡ mà các bạn ấy bị tai nạn như cô gái bị bỏng xăng,
thì phản ứng của mọi người - những người đã từng vào like,
thả tim, khen nức nở cô gái ấy - họ chỉ có tiếc chứ không
thương. Họ chỉ nói là “ừ nhỏ này đẹp mà tội ghê ha”, họ không
thương, không giúp đỡ vì cô ấy đâu gieo ơn nghĩa gì với ai.
Còn nếu như cô gái ấy, khi còn trẻ trung, còn xinh đẹp, không
dành thời gian để chụp hình tự sướng, mà chỉ dành thời gian
để tham gia công tác thiện nguyện, những dự án để phụng sự
cộng đồng, dùng nhan sắc của mình làm đại sứ đại diện cho
một dự án từ thiện nào đó, vì dù nói gì thì nói, con người ta
luôn thích cái đẹp, thích tiếp xúc và làm việc với những người
đẹp. Và với những người đẹp, thật sự là dễ làm việc hơn những
người khác một chút, dễ nhận được cảm tình, vậy thì nếu
những cô gái như thể mà lỡ gặp phải sự cố như cô gái bị cháy
xăng, khi đăng tin đó lên mạng thì mọi người không chỉ thấy
tiếc mà còn cả thấy thương nữa, và cộng đồng mạng sẽ chung
tay giúp đỡ và chia sẻ.
Rồi thời gian tàn phá những thứ vô hình như những niềm
vui, nỗi buồn, mà người ta hay có câu “chuyện gì rồi cũng sẽ
qua”. Khi mình buồn, mình hãy tự nhủ trong lòng là thôi,
chuyện gì rồi cũng qua, để bớt buồn và hiểu là chuyện gì theo
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 48
thời gian rồi nó cũng sẽ nguôi ngoai; lúc này thì nó ghê ghớm
như thế nhưng rồi cũng qua đi, đừng quá dằn vặt mình, hay cả
khi mình có niềm vui nào thì mình cũng nói là “ừ rồi chuyện
gì cũng qua”, niềm vui này rồi cũng vụt tắt theo thời gian nên
mình cũng đừng thể hiện niềm vui đó thái quá.
Và trong những mối quan hệ tình bạn, tình yêu cũng vậy,
cho nên đừng tin vào tin yêu vĩnh cửu. Tình yêu theo thời gian
rồi sẽ giảm sút, sẽ tàn phai đi, do vậy đừng quá dằn vặt và đau
khổ khi thấy sao hồi xưa anh ấy, cô ấy yêu mình quá, còn giờ
thì lạnh nhạt quá, đơn giản là vì anh ấy, cô ấy đã hết yêu mình
rồi. Vậy thì sao có những cặp vợ chồng sống với nhau tới tận
đầu bạc, răng long vậy? Là bởi vì họ sống với nhau không
phải vì tình yêu mà là vì tình nghĩa. Lúc quen nhau, họ sống
trong tình yêu, lúc cưới nhau về 2, 3 năm, họ cũng sống trong
tình yêu, nhưng rồi những năm sau đó, họ sống với nhau vì
tình nghĩa. Người ta nói tình nghĩa vợ chồng chứ không nói là
tình yêu vợ chồng, vì tình yêu sẽ giảm rất nhanh. Do vậy
những cặp vợ chồng khi lấy nhau về mà không kịp xây dựng
nên tình nghĩa vợ chồng sâu sắc, song hành với tình yêu đang
ngày một giảm đi thì khi tình yêu hết, họ cũng chấm dứt luôn,
còn khi đã kịp xây đắp nghĩa vợ chồng trước khi tình yêu giảm
đi, thì dù sau này tình yêu không còn thì có tình nghĩa lên ngôi,
chính nó sẽ tiếp tục phát triển mối quan hệ của họ, và chính
tình nghĩa mới giúp người ta sống tới đầu bạc răng long chứ
không phải tình yêu. Mà tình nghĩa là gì, tình nghĩa chỉ xuất
hiện ở những người có đạo đức, vì tình nghĩa là những ơn
nghĩa dành cho nhau, họ biết ơn người kia, và họ sống với
nhau vì ơn nghĩa, nên người ta nói là bạc đầu “nghĩa phu thê”,
không phải “tình phu thê”.
Chân thành cảm ơn Quý đã dạy bài này cho các con.
Vô cùng biết ơn sự tận tụy của Quý Thầy/Cô.
Kính chúc Quý Thầy/Cô luôn tìm thấy những niềm vui nhỏ xinh trong mỗi phút giây của hiện tại.
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 49
Tình người Sài Gòn
Thầy Tuấn Anh
TRÌNH BÀY BÀI GIẢNG
HOẠT ĐỘNG
Sài gòn của chúng ta được mệnh danh là “đất lành chim
đậu”, đây là vài hình ảnh về Sài gòn.
(GV cho HS xem vài hình ảnh, GV chú thích thêm nội dung
bức ảnh).
Và đây là các bạn ở tỉnh, lên Sài gòn học, yêu Sài gòn, tặng
Sài gòn một món quà (GV cho HS xem clip).
Miền Bắc có 4 mùa: xuân, hạ, thu, đông. Miền nam có 2
mùa: mùa mưa và mùa nắng.
Mùa nắng ở Sài gòn (GV cho HS xem hình). Ở quận Tân Phú
có Bác bảo vệ, trời nắng, Bác lấy vòi nước xịt cái sân cho mát,
hai đứa nhỏ bán vé số đi ngang qua: “Chú ơi, nắng quá, Chú
cho con miếng nước con rửa mặt với”;“đây nà con, nước nà,
rửa mặt đi, nước sạch đó”; “dạ con cảm ơn Chú”. Ai đó đi
ngang qua chụp tấm hình này, đưa lên facebook “Nắng rát da
nhưng mát tình người”. Vâng, tình người Sài gòn.
Trà đá miễn phí. Thùng bánh mì miễn phí, mỗi người một
ổ, mà hình chụp này còn thiếu một góc nữa, thiếu một cái
khay, khay đựng gì ạ? Lon sữa, chai nước tương, lọ muối mè,
ai cần gì bỏ vào thêm, nhưng mỗi người một ổ thôi.
Ở một góc phố Sài gòn, cây mồng tơi, an toàn miễn phí, ai
cần, dùng kéo tỉa lá, đừng giật bứt gốc, xin cảm ơn, và có cây
kéo để kế bên. An toàn là hong có thuốc trừ sâu. Rau sạch.
Quà tết, mỗi người một phần gạo ngày Tết. Có bạn học sinh
hỏi “Thầy ơi để như vậy lỡ người giàu họ vào họ lấy hết phần
thì sao?”. Chắc là không đến nỗi nào đâu, bởi vì những người
đó đã không tặng được cho người nghèo thì để người khác
tặng, mà mình còn giành với người ta thì những người đó còn
tệ hơn chữ tệ nữa.
Cô ơi, trong túi có miễng chai, cẩn thận nha Cô.
Sài gòn nắng rồi, giờ là Sài gòn mưa. Sài gòn mưa thì áo
mưa miễn phí.
Cứu hộ sửa chữa xe máy bị ngập nước cho bà con miễn phí.
Hình này đã được đưa vào đề thi môn Văn lớp 8, các em thấy
từ nào đắt giá nhất khi mình phân tích bài Văn? Dạ “miễn
phí”. Thầy chọn từ khác. Từ “cứu hộ”. Thầy chọn từ khác. Từ
“bà con” - rất thích từ này, rất Nam Bộ. Tuy lạ nhưng mà quen.
“Con ơi con, bà đi ngang qua đoạn đường này nà, đứa cháu nó
chở bà, xe bà tắt máy, sửa dùm bà đi con”. “Dạ bà đợi con
chút, con sửa cho chị này xong tới bà nha”. “Bà ơi, xe của bà
xong rồi ạ”. “Nhiêu tiền vậy con?”. “Dạ con hong có nhận
tiền”. “Ủa sao vậy”. “Dạ vì con với bà là bà con”. Nhiều khi
mình đi trên đường, thấy ai quên gạt chống thì mình sao ạ?
Mình nhắc, mà mình quên thì người ta sao ạ? Nhắc mình lại.
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 50
Mà tại sao nhắc qua nhắc lại vì bà con mà. Vâng, rất dễ
thương.
Đây là 3 soái ca sửa xe miễn phí.
Và đây là bún riêu ở chợ Phú Nhuận. Đây còn được gọi là
bún riêu cho. Vì sao lại có tên là bún riêu cho? (GV cho học
sinh xem clip).
Dân mình dễ thương lắm, tốt lắm, ráng học, sau này làm
lãnh đạo nhớ thương dân mình, em nha.
Vâng, các em có nhìn thấy là Sài gòn có 2 mùa mưa, nắng.
Có nhiều khi đang nắng chói chang, nắng ơi là nắng, tự dưng
có một cơn mưa bất chợt ào xuống, có không ạ? Và khi cơn
mưa ào xuống như thế thì cái nắng sẽ dịu xuống bớt phần nào,
đúng không ạ? Tính cách của người Sài gòn cũng ảnh hưởng
như thế. Người Sài gòn nóng tính, thẳng thắn, bộc trực, nhưng
khi giải quyết xong là thôi, hổng có để bụng, hổng có thù dai,
giận giận thương thương, nắng nắng, mưa mưa. Người Sài gòn
bao dung.
Còn đây là tại một công viên nổi tiếng của Sài gòn – công
viên Tao Đàn, vào một buổi sáng (GV cho HS xem clip).
Còn đây, miền Bắc, miền Trung trong cơn hoạn nạn, lũ lụt,
thì người Sài gòn thể hiện tình cảm như thế này. Khi tai nạn
giao thông thì người dân cũng giúp đỡ dùm.
Taxi Sài gòn, tài xế trả lại tài sản mà khách để quên trên xe.
Vâng, có anh đó gởi lại cho một vị khách là người nước ngoài
một cái vali để quên. Trong cái vali đó có laptop và những tài
sản có giá trị. Cảm động quá, vị khách tặng cho anh này
nguyên một chiếc taxi luôn. Chắc có lẽ đây là một vị khách
sang trọng và những dữ liệu đó cũng rất quan trọng nên cảm
kích. Vậy là người lái taxi này chạy không còn phải chia phần
trăm với công ty nữa, hưởng trọn số tiền đó rồi, lấy cái hưởng
trọn đó về chăm lo cho vợ con.
Đây, một tài xế taxi của Sài gòn, “tất cả đều dùng miễn phí,
chúc quý khách một ngày vui vẻ”. Nước suối, bánh phía sau
để cho khách, có khăn giấy đầy đủ và lon coca nữa, tăm răng
luôn.
Còn đây là sân bay Tân Sơn Nhất ở Sài gòn. Buổi tối hôm
đó thì có một chị khách hàng - là công nhân bình thường thôi,
ở quê lên Sài gòn làm việc, và chị tới phòng vé của Việt Nam
Airlines. “Em ơi, chị mua vé rồi, có thể giúp chị đổi lại để mai
chị bay chuyến sớm”,“Chị ơi, nếu muốn đi chuyến sớm thì chị
bù thêm 250 ngàn”, “Đây nà em, 250 ngàn, em đổi vé lại dùm
chị”. “Dạ khoan, chị chờ em chút để em kiểm tra lại cho kĩ”.
Thế là gõ gõ lại máy vi tính. “Dạ xin lỗi chị, cái loại vé phải
bù thêm 250 ngàn hết rồi, chỉ còn hàng thương gia”. Chị này
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 51
mới ấp úng “thương … thương gia là sao em?”, “Dạ thương
gia là vé vip á chị, sang trọng chị ơi, mà vé này phải bù thêm
tới 1 triệu rưỡi lận”, “Chờ chờ chị chút”. Lấy trong túi áo
những tờ tiền nhăn nheo, 50, 100, 200, 500, 1 triệu, 1 triệu
mốt, đủ rồi, mừng quá, đổi dùm chị đi, mai chị bay chuyến
sớm rồi”. Có một anh nhân viên đứng đó thấy như thế mới nói
đùa, là nói đùa thôi chứ cũng không có ý gì hết. “Chà, nhìn
chị bình dân vậy mà sang trọng quá ta, ghế này vip luôn đó,
số 1 luôn đó nha”. “Không lẽ ngoài quê Mẹ mất mà chị hổng
về, bao nhiêu năm xa quê xa Mẹ vào đây làm, bây giờ Mẹ mất
rồi thì vé có mắc thế nào cũng phải ráng về mà về để chịu tang
cho Mẹ em à, vào làm rồi trả cho chủ từ từ”. Các anh chị nhân
viên trong phòng vé lặng người lại, cúi đầu xuống. Chị nhân
viên kia, “Chờ em một chút chị”, gõ gõ máy vi tính. “Chị ơi
vé hạng thương gia nà, chị giữ kĩ đi, mai bay chuyến sớm chị
nha, còn 1 triệu rưỡi này chị cất đi, chúng em đã hùn lại tặng
cho chị tấm vé này rồi”. Vâng, tình người Sài gòn.
Và đây là một đứa trẻ đi ăn xin cùng với Mẹ của mình. Bố
nó đâu đó, không biết. Mẹ nó lượm ve chai như thế. Lượm
đâu được tờ giấy cây viết, nó vẽ vẽ quẹt quẹt vậy thôi chứ có
biết chữ gì đâu. Cái bức tường vàng vàng bên kia là Bưu điện
thành phố, và đây là công viên gần nhà thờ Đức Bà. Vâng, trẻ
con áo vàng quần đỏ đó là trường quốc tế. Sáng hôm nay là
tiết học ngoại khóa ngoài trời. Tấm bạt trải ra và trẻ con lên
đó liên hoan, múa hát các thứ. Đứa nhỏ này nhìn thấy thế …
thích quá, nó muốn xin vào tham gia chung được không ạ?
Hơi khó. Và nó đã làm gì ạ? Nó xếp lại từng đôi dép cho ngay
ngắn, khoảng từ 3 – 4 phút sau, nó đưa 2 tay ra đằng sau, xong
ùi nha, gọn gàng ùi nha, đẹp ùi nha. Một phụ huynh thấy như
vậy, tỉ mỉ chụp lại từng tấm hình, đưa lên facebook. Sau đó thì
người Sài gòn vào cuộc like, share. Và có đôi vợ chồng kia đã
quyết định nhận tài trợ suất học bổng cho nó luôn, cho nó được
học trường Mầm non quốc tế miễn phí.
Vâng “điều kì diệu đến với lòng tử tế, ngày mai bé Đạt sẽ
được đi học buổi đầu tiên”. Vào trường học được khám sức
khỏe nà, suy dinh dưỡng rồi. Và đây là phòng của hai Mẹ con,
căn phòng che nắng che mưa. Căn phòng này là trong khuôn
viên của công ty Vinamilk ở Thủ Đức, Mẹ nó được nhận vào
đây để làm lao công phục vụ. Vâng một cái tủ được tặng, quần
áo và rất nhiều sữa. “Em ơi, nhà chị còn dư cái nồi cơm điện
nà, nó hơi cũ mà còn xài tốt á, nó nhỏ nhỏ như vậy nhưng mà
hai Mẹ con xài vừa rồi”. Cũ của người ta nhưng mà mới của
mình. Và đây, xe đạp cũng được tặng luôn. Sáng thì Mẹ chở
con đến trường xong Mẹ đi làm, hai Mẹ con đã bước sang một
trang mới rồi. Ấm tình người Sài gòn.
Còn đây là một đoạn phim quảng cáo khá là vui. Vâng, và
trong mùa dịch covid vừa qua thì tình người Sài gòn cũng đã
thể hiện rất rõ nét. Có gì đẹp trên đời hơn thế, người với người
sống để thương nhau. (GV diễn giải mỗi slide, nội dung như
slide). GV kết lại: “Có nơi đâu đẹp tuyệt vời, như sông như
núi như người Việt Nam”.
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 52
Tình cảm anh chị em trong gia đình
Thầy Tuấn Anh
HOẠT ĐỘNG
TRÌNH BÀY BÀI GIẢNG
Chắc các em biết nhân vật này chứ? Quốc Cơ và Quốc
Nghiệp, rất nổi tiếng, (GV cho HS xem clip)
(Hết clip - GV mời cả lớp cho một tràng pháo tay). Có khi
nào có sự cố không ạ? Có. Và đây, sự cố (GV cho HS xem
clip). Vâng, gãy một nhịp cầu thang, sự cố kỹ thuật. Lúc này
người anh ở bên dưới là Quốc Cơ và người em là Quốc Nghiệp
ở bên trên, khi phóng viên phỏng vấn người em - Quốc Cơ:
“khi bạn ở bên trên như vậy, nguy hiểm lắm, bạn có sợ
không?”, “tôi hổng sợ, vì bên dưới là anh của tôi mà”. “Nhưng
mà khi sự cố xảy ra như vậy thì sao?”, “à đó không phải do
anh tôi mà vì sự cố kỹ thuật, và khi vừa té xuống, tôi chỉ kịp
nhìn thấy khuôn mặt của anh, tôi chỉ kịp nhìn thấy ánh mắt
của anh thôi, rồi tôi ngất lịm đi. Nhưng trong lúc đó tôi cảm
nhận được là anh tôi đau lắm, anh tôi đau hơn tôi nữa kìa. Cái
tôi đau là đau về thể xác, còn cái anh tôi đau là vì lo lắng cho
tôi, lỗi này không phải là tại anh”. Giả sử trường hợp xấu nhất
xảy ra là sao ạ, người em tử vong, người anh còn lại, thì ai sẽ
đau nhiều hơn? Vâng, tình anh em.
Con nhà nghèo - trẻ con miền núi. Thương.
Con nhà giàu.
Anh này ở với Ba, Mẹ thì mất rồi, chị ở bên nước ngoài, học
rồi lập gia đình ở bên đó luôn. Anh này thì không may bị mắc
một căn bệnh hiểm nghèo, đó là bệnh lao phổi. Nặng lắm.
Trong phổi có nấm và ho ra máu, Bác sĩ nói khó lòng qua
khỏi. Thương em quá, người Chị gởi một số tiền về mua vé
đưa em qua Singapore chữa trị, bên đó thì Y tế tốt hơn một
chút. Tuy nhiên, Bác sĩ cảnh báo là lên máy bay sẽ không ổn
lắm đâu, bởi vì lên đó đông, áp suất thay đổi, không có Bác
sĩ, Y tá, thuốc men đi kèm theo, rất nguy hiểm. Trước tình
cảnh này, người Chị làm gì ạ? Thương em quá, bỏ ra số tiền
mấy chục ngàn đô, thuê chiếc phi cơ riêng cho em mình, có
Bác sĩ, Y tá đi theo, tới sân bay bên đó thì ổn. Đưa em vào
bệnh viện sang trọng bậc nhất, được các Bác sĩ tận tình cứu
chữa, cộng một chút may mắn, bệnh thuyên giảm dần dần.
Bác sĩ là người đứng ngoài cùng, kế đến là bạn Khoa, người
Chị phúc hậu, người Cha đứng ngoài cùng. Câu chuyện này
minh họa cho tình cảm anh chị em trong gia đình yêu thương
nhau. Chị thương em như Mẹ thương con.
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 53
Và đây là đoạn phim hoạt hình rất hay (GV cho HS xem
clip).
(*Hình 2 có hiệu ứng hiện ra từng nội dung nên
GV giảng đến đâu thì sẽ bấm để chữ hiện ra
đúng ý bài giảng)
Và bây giờ Thầy xin tóm tắt lại câu chuyện này lại như sau:
Truyện kể về hai anh em mồ côi Cha Mẹ. Người anh thì có
gia đình (vợ, con); người em thì chỉ có một mình. Tài sản mà
Cha Mẹ để lại là cánh đồng lúa. Đến mùa thu hoạch thì chia
đôi, anh một nửa, em một nửa, mỗi phần bằng nhau. Nhưng
mà người em có suy nghĩ là gì ạ, “mình có một mình thôi, ít
hơn một chút xíu cũng được, nhà anh mình đông người hơn,
có vợ con, nên mình đem gạo qua cho anh”. Nhưng mà đem
qua sợ anh ngại nên anh sẽ hong nhận. Thế là giấu anh, buổi
tối lén đem qua. Vậy người em là người gì ạ? Người tốt.
Nhưng mà người anh nghĩ khác, mình đau yếu bệnh tật có vợ
con lo, em mình có một mình, đâu có ai lo, Bố Mẹ cưới vợ
cho mình, chưa kịp lo cho em. Bố Mẹ mất, em thiệt thòi hơn
nên cần phải có nhiều gạo hơn, thế là tối người anh đem qua,
như vậy thì người anh cũng là người gì? Người tốt. Anh là
người tốt, em là người tốt. Anh vác bao gạo đường này, em
vác bao gạo đường kia, giữa đường là cánh đồng làng, bờ đê,
ánh trăng sáng soi xuống, 2 anh em gặp nhau giữa đường, hiểu
ý nhau hong ạ? Hiểu, thế là bỏ bao gạo xuống ôm chầm lấy
nhau, nước mắt 2 anh em rơi xuống. Dưới ánh trăng sáng,
nước mắt rơi xuống vì cảm động Vâng, tình anh em. Đó là
trường hợp thứ nhất.
Trường hợp thứ hai thì ngược lại hoàn toàn. Người anh nghĩ
“nhà tôi đông người hơn, cần gạo, nó ở có một mình à, cần ít
hơn, nên tối nay tôi phải qua lấy gạo của nó”. Anh là người gì
ạ? Người xấu. Người em lại nghĩ khác “anh mình có vợ con
lo, mình có ai lo đâu, Ba Mẹ lo cho anh, chưa kịp cưới vợ cho
mình, mình thiệt thòi hơn, cho nên tối nay tôi qua lấy cắp gạo
của anh. Vậy người em cũng là người xấu. Anh vác bao gạo
đi đường này, em vác bao gạo đi đường kia, cũng cánh đồng
làng, cũng bờ đê, cũng ánh trăng sáng soi xuống, nhưng không
phải nước mắt, mà là gì ạ? Máu, máu rơi xuống, đúng không
ạ?
Và trường hợp thứ ba thì sao ạ? Đó là một bên tốt, một bên
xấu, bên nào cũng được. Giả sử bên tốt là em, và bên xấu là
anh. Vậy đố các em, trường hợp thứ ba này là nước mắt hay
máu ạ? Máu hay nước mắt ạ? Xin thưa, trường hợp thứ ba
này, nước mắt khi nào ạ? Khi cái tốt mạnh, có thể cảm hóa
được bên kia. Còn cái tốt không mạnh, bị cái xấu lấn ác, coi
chừng máu đổ. Tôi là em nà, tôi tốt nà, tôi đem gạo qua cho
nà, mà mới đi giữa đường thấy anh lấy gạo của tôi, giờ hong
tốt nữa, bỏ bao gạo xuống, đánh nhau luôn. Có hong ạ? Có.
Như vậy tốt là đủ chưa? Chưa đủ, mà tốt phải mạnh.
Vâng, áp dụng ba trường hợp này vào trong gia đình của
chúng ta. Trường hợp thứ nhất, anh mình tốt, chị mình tốt, em
mình tốt và mình tốt luôn, thì gia đình sao? Tuyệt vời. Anh
mình chưa tốt, chị mình chưa tốt, em mình chưa tốt mà mình
cũng chưa tốt luôn. Trường hợp số hai là gì ạ, coi chừng máu
đổ. Còn trường hợp thứ ba là sao ạ, anh mình chưa tốt, chị
mình chưa tốt, em mình chưa tốt nhưng cái tốt của mình mạnh,
vững chắc thì vẫn có thể cảm hóa được cái bên kia. Em thấy
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 54
tốt- tốt là gì ạ? Thiên đàng – thiên đàng. Xấu – xấu là gì? Địa
ngục – địa ngục. Còn tốt – xấu thì sao ạ? Thì tốt phải mạnh,
thiên đàng chưa đủ, mà phải là thiên đàng vững chắc (*hình A)
để chi ạ, để hóa giải địa ngục (*hình B).
(A)
Sơ đồ này khuyên chúng ta trong cuộc sống hãy luôn là thiên
đàng vững chắc em nha. Tốt chưa đủ đâu, tốt phải tốt nhiều.
Thiên đàng chưa đủ đâu, phải là thiên đàng vững chắc. Và mô
hình này áp dụng cho lớp học được không ạ? Được chứ. Mình
tốt – bạn tốt, tuyệt đẹp. Xấu – xấu, coi chừng bạo lực học
đường. Còn ở dưới thì sao ạ? Có thể là “gần mực thì đen, gần
đèn thì sáng”. Còn cái tốt mạnh thì sao? “Gần bùn mà chẳng
hôi tanh mùi bùn”.
(B)
Cái này áp dụng cho mô hình ngoài cuộc sống xã hội vẫn
được. Kẹt xe, qua quẹt với nhau, bên xin lỗi, bên bỏ qua. Số
mấy ạ? Số 1.
Bên cãi qua bên cãi lại, số mấy ạ? Số 2. Và số 2 thì chuyện
gì? Máu đổ, đánh nhau.
(C)
(D)
(E)
(F)
(H)
Còn đây là số 3, anh này chạy xe quẹt xe chị này chút xíu,
hong sao hết. Anh ta quay người lại “xin lỗi, xin lỗi”, chị này
hong chịu, yêu cầu dừng lại, anh này không dừng lại mà chỉ
quay lại thôi. Thế là chị này đuổi theo, níu áo, văng ra những
lời khiếm nhã. Không dằn được cơn nóng tính, thế là gì?.
Thanh niên đánh phụ nữ. Đầu tiên anh này xin lỗi, anh này là
người tốt. Mà chị này thì sao ạ, làm quá, cho nên cái tốt của
anh này lung lay rồi. Vậy nếu gặp trường hợp này chúng ta
làm sao đây? Người ta làm khó, yêu cầu mình dừng xe lại, thì
hãy dừng lại xin lỗi thêm chút nữa “một câu nhịn, chín câu
lành”. Còn nếu người ta dữ quá thì sao? Kệ, quả quýt dày có
ngày sẽ gặp móng tay nhọn. Còn mình thì “một câu nhịn, chín
câu lành”, đã tốt rồi thì tốt thêm nữa cho nó vững chắc luôn.
Đây là hai anh em sinh đôi, người anh không may mắc căn
bệnh hiểm nghèo là bệnh thận, người em thấy như thế về bàn
với vợ. Cô vợ cũng đồng ý, đồng ý chuyện gì ạ? Hiến một quả
thận cho người anh. Anh hong chịu, anh nói làm như vậy sẽ
làm giảm sức khỏe, tuổi thọ của em mình. Mà anh hong chịu
thì em lại năn nỉ “anh ơi, em và bà xã bàn rồi, hong sao đâu,
bà xã cũng đồng ý rồi. Bác sĩ nói em còn được 50 năm nữa,
mà 50 năm nữa mình em buồn lắm, thôi hai anh em mình chia
đôi nha, anh nửa, em nửa. Anh thiên đàng, em thiên đàng và
vợ của người em cũng là thiên đàng.
Còn đây, tòa án nhân dân tỉnh Vĩnh Long, xử vụ án này sau
đó dựng lại thành tiểu phẩm, hay nói cách khác thì đây là một
câu chuyện có thật trong cuộc sống. (GV cho HS coi clip).
Anh em tương tàn, máu đổ. Vâng, anh chết, vợ anh chết, em
thì tử hình, vợ em thì 20 năm tù, anh hai đứa con, em một đứa
con, những đứa con sẽ sống ra sao thế nào đây khi Bố Mẹ như
thế. Lúc này tài sản đất đai còn ý nghĩa gì nữa.
Và đây là một câu chuyện khác, câu chuyện này kể về hai
anh em thương nhau lắm, ở Tây Ninh, nhà rất là nghèo, bức
tường chỉ là những viên gạch xếp chồng lên nhau, hai anh em
này có khiếu đàn trống, nó lấy chiếc đũa gõ gõ trên cái nắp
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 55
nồi, hàng xóm đi ngang qua thấy thương quá tặng cho bộ đàn
trống. Vâng, anh đàn, em trống.
(Khi nhạc vang lên, GV giảng lồng vào) Cầm cái cây đánh
con chó con mèo người ta không nỡ. Vậy mà lại đánh anh em
mình. Máu, máu đỏ đổ xuống ướt hết cái sân nhà, cái sân mà
ngày xưa Mẹ hay chạy đút cơm cho hai anh em ăn đó. Giá
vàng giá đất thì tăng, còn cái tình cái nghĩa thì giảm xuống.
Hai anh em thương nhau lắm, có lần lối xóm tổ chức đám
cưới, hai anh em đến góp vui văn nghệ, anh đàn em trống. Sau
đó người ta cho mấy cái bao lì xì, đem bao lì xì về đưa cho
Mẹ mua gạo nấu cơm ăn, hai anh em thương nhau. Nhưng,
khi lớn lên cưới vợ, vợ anh xúi qua, vợ em xúi lại, hai anh em
mất hết tình nghĩa. Có trường hợp này xảy ra không ạ? Có.
Vậy khuyên chúng ta thế nào? Lớn lên đừng bao giờ xúi anh
chị em đánh nhau, tương tàn. Rồi sau này mình cũng sẽ có
những đứa con, đừng bao giờ dạy con mình xúi bên này bên
kia, tội lắm nha em. “Anh em như bát nước đầy, gà cùng một
Mẹ chớ hoài đá nhau” – (2 lần).
Cuối cùng là đoạn phim về hai chị em bên Thái Lan. (GV
diễn giải thêm theo nội dung clip) Đứa em làm hư mái tóc búp
bê, chị đánh em. Lớn lên, Bố Mẹ mất sớm, hai chị em mồ côi
ở chung một nhà, Chị thì ngoan hiền, ham học. Em thì hư lắm,
uống rượu, hút thuốc, lấy cắp tiền của chị. Người chị mắc căn
bệnh ung thư phổi giai đoạn cuối, di căn. Tác dụng của thuốc
làm tóc rụng xuống, đứa em hoàn toàn không biết chị bị bệnh.
Chị giấu em. Và… nó đã hiểu. Kể từ đó nó không đi chơi nữa,
nó dành thời gian chăm sóc cho chị nó trong những giây phút
cuối của cuộc đời, kỉ niệm ngày xưa như hiện về. Vâng, tục
ngữ Việt Nam có câu “cắt dây bầu dây bí chứ ai nỡ cắt dây
chị dây em”. “Chị ngã em nâng”, “anh em như thể tay chân”.
Chân thành cảm ơn Quý Thầy/Cô đã dạy bài này cho các con.
Thương chúc Quý Thầy/Cô thật nhiều sức khỏe và an nhiên trong cuộc sống!
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 56
Chiếc gương soi
Thầy Đông Hải
TRÌNH BÀY BÀI GIẢNG
HOẠT ĐỘNG
Đầu tiên, Thầy sẽ đặt cho các em một câu hỏi, và chúng ta
sẽ trả lời hai lần nha. Lần thứ nhất là ghi nhận câu trả lời nãy
lên đầu tiên trong đầu của mình, và lần thứ hai là chúng ta ghi
nhận câu trả lời mà sau khi đã suy nghĩ kỹ một chút rồi. Ví dụ
như người ta hay hỏi là “1 ký bông gòn và 1 ký sắt thì cái nào
nặng hơn?”, câu trả lời đầu tiên mà chúng ta hay bộc phát ra
trong đầu mình là “1 ký sắt nặng hơn”, nhưng lát sau ta mới
suy xét kỹ lại là “ủa 2 cái này đều 1 ký hết mà, vậy là 2 cái
này bằng nhau”. Vậy là chúng ta có câu trả lời đầu tiên theo
phản xạ và câu trả lời thứ 2 là sau khi đã suy xét. Và câu hỏi
bây giờ Thầy đưa ra, các em cũng trả lời tương tự như vậy,
chúng ta ghi nhận hai câu trả lời như vậy nha. Và câu hỏi của
Thầy là “khi nhìn vào gương, bạn thấy gì?” (GV mời học sinh
trả lời).
Thông thường nhiều người sẽ trả lời là “khi nhìn vào gương,
mình nhìn thấy mình”. Đó là câu trả lời lần đầu tiên hay là lần
thứ hai ạ? Đó là câu trả lời đầu tiên, bộc phát, do đúng là khi
nhìn vào gương mình thấy mình chứ ai, đúng không ạ? Nhưng
nếu chúng ta suy nghĩ lại là “nếu mình đứng trong gương đó
thì mình nào đứng ở đây?”. Mình đang đứng ở đây cơ mà, thế
cái mình nào đang đứng trong gương? À cái trong gương
không phải là mình, cái trong gương chỉ phản chiếu ảnh ảo
của mình qua gương thôi chứ không phải là mình. Vậy thì tại
sao người ta lại có cái ấn tượng sâu sắc để bộc phát lên liền
rằng là ta nhìn vào gương ta thấy mình liền?, đó là vì ảnh ở
trong gương, rất giống với mình, giống mình cực kỳ luôn, đến
nỗi mà mình cười thì nó cười, mình giơ tay thì nó giơ tay,
mình quạu với nó thì nó cũng quạu lại với mình. Đứa trong
gương giống mình như đúc, nhìn rất thật, cho nên mình cảm
thấy đó như là chính mình vậy. Do đó làm chúng ta lầm tưởng
là mình, nhưng thực ra, chỉ là ảnh ảo của mình trong gương
thôi. Ảnh ảo là thứ mà ta không thể bắt được.
Và trong cuộc sống cũng vậy, chúng ta cũng sẽ bắt gặp rất
nhiều thứ gọi là ảnh ảo, nếu chúng ta không có tri thức để biết
đó là ảnh ảo thì chúng ta sẽ bị kiệt sức. Thầy lấy một ví dụ
như là trong những ngày hè nắng nóng, khi chúng ta đi trên
đường nhựa sẽ thấy có những vũng nước loang loáng ở đằng
xa, nhưng khi chúng ta đến nơi đó thì lại không thấy nước ở
đâu cả, và lại thấy trước mặt mình có một cũng nước loang
loáng nữa, hiện tượng này là hiện tượng khúc xạ của ánh sáng
qua các lớp không khí nóng ở gần mặt đường. Ánh sáng
truyền từ ngọn cây đến mắt mình theo 2 con đường, con đường
thứ nhất là truyền thẳng nên mình mới thấy ngọn cây thật và
con đường thứ hai là bị khúc xạ qua các lớp không khí có nhiệt
độ khác nhau, chiết suất khác nhau, nên cho mình có cảm giác
là ánh sáng đi từ ở lòng đất đi lên, và do đó mình nghĩ là nó
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 57
xuất phát từ ngọn cây dưới lòng đất, mà thực tế đó chỉ là hình
ảnh phản chiếu của cây đó thôi. Khi chúng ta học Vật lý,
chúng ta hiểu như vậy, một người có hiểu biết thì khi đi trên
sa mạc hay trên đường, người ta thấy những ảnh ảo đó, họ
không chạy theo, bởi vì họ biết, đó chỉ là ảnh ảo thôi, không
chạy theo. Còn những người không biết, khi đi trên sa mạc,
họ thấy xa xa có gì đó như vũng nước, thế là họ lại cố gắng để
chạy đến kiệt sức, nhưng rốt cuộc thì không có vũng nước nào
cả. Điều này áp dụng vào cuộc sống cũng vậy, có những
người, không xác định được đâu là giá trị thật, đâu là giá trị
ảo trong cuộc sống, và thế là họ cứ theo đuổi những giá trị ảo,
những giá trị hào nhoáng, nó mời gọi và khiến cho họ bị kiệt
sức trên đường đời. Để cuối cùng họ mới ngộ ra là những điều
đó không hào nhoáng như mình tưởng, trong khi mình đã bỏ
mất quá nhiều thứ để chạy theo những thứ như vậy. Trong
cuộc sống, có những thứ mà chúng ta tưởng là thật, nhưng
thực ra chỉ là ảo mà thôi. Thầy sẽ lấy cho chúng ta thấy một
số ví dụ về những ảnh ảo trong cuộc đời của mình.
Sống trong cuộc đời này, mục tiêu cao nhất của mỗi người
là mong muốn có hạnh phúc. Vậy hạnh phúc đó đến từ đâu,
và nó do cái gì mang lại? Mỗi người sẽ có một định nghĩa khác
nhau, nhưng hầu hết mọi người, nhất là khi đặt trong bối cảnh
nền kinh tế thị trường hiện nay, người ta hay nghĩ đến sự đầy
đủ về vật chất, cái khiến chúng ta đảm bảo về sự đầy đủ về vật
chất chính là tiền. Người ta hay nói có nhiều tiền thì sẽ được
hạnh phúc. Bởi vì sao ạ? Vì trong nền kinh tế bây giờ, tiền
được coi là biểu tưởng của sự sung túc và giàu có, nó đem lại
cho người ta cái cảm giác sung sướng, cảm giác giàu có rất
thật, thể hiện ở chỗ là khi đó, họ có thể mua bất cứ thứ gì mà
họ mong muốn và họ nghĩ rằng nó đem lại hạnh phúc cho họ.
Họ cho là càng có nhiều tiền thì càng hạnh phúc. Nhìn vào
đồng tiền, chúng ta thấy hình ảnh của sự hạnh phúc về một
cuộc sống đầy đủ, không phải lo lắng điều gì cả. Tuy nhiên,
chỉ những người có trí tuệ thì mới nhận ra rằng là, hóa ra hạnh
phúc không đến từ những đồng tiền đó, có những gia đình
không được khá giả, nhưng họ đầy ắp tình thương và họ rất
hạnh phúc. Như vậy, tiền không phải là thứ quyết định hạnh
phúc, mà nó chỉ là một trong những phương tiện để đạt tới
hạnh phúc mà thôi. Như vậy, không nên chạy theo đồng tiền
quá mức, còn những người không nhận thức được điều đó, họ
cứ suốt đời lam lũ, cắm cúi chạy theo đồng tiền để cố gắng
làm giàu, bởi vì họ nghĩ rằng khi giàu rồi thì họ sẽ có hạnh
phúc. Nhưng có rất nhiều người khi họ giàu rồi, có rất nhiều
tài sản trong tay rồi, khi nhìn lại cuộc đời mình - họ thấy không
có điều gì ý nghĩa cả. Không có những người bạn thật sự chân
tình, chỉ có những đối tác, sẵn sàng lừa lọc, mưu mẹo, không
có những người thực sự thương yêu mình bên cạnh, bởi vì họ
đã quá bận rộn và không dành thời gian cho những người mà
mình thương yêu, nên bây giờ họ không còn ai bên cạnh nữa.
Như vậy thì thì ngồi trên một núi tiền như thế, họ không cảm
thấy hạnh phúc, và họ nhận ra rằng hóa ra hạnh phúc chính là
những tình cảm tốt đẹp của những người xung quanh dành cho
nhau, đó là điều mới làm cho mình hạnh phúc thực sự. Nhưng
mà lúc đó thì cũng đã muộn rồi.
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 58
Vậy người khôn ngoan là sao ạ, là ngay từ lúc đầu không
xác định là chạy theo con đường đó, mà chúng ta dành thời
gian để quan tâm mọi người nhiều hơn, chăm sóc các mối
quan hệ thân thương của mình, chúng ta sẽ được hạnh phúc
nhờ những điều đó. Như vậy, hạnh phúc mà do đồng tiền
mang lại chỉ là một ảnh ảo mà con người ta cứ tưởng là ảnh
thật, là hạnh phúc thật và chạy theo những đồng tiền đó, gạt
bỏ hết tất cả những điều quan trọng, ví dụ như không dành
thời gian cho gia đình, không dành thời gian cho con cái,
không dành thời gian cho những người bạn tâm giao, để lao
vào những dự án, những công việc và kiếm thật nhiều tiền,
người ta nghĩ khi có những thứ đó rồi thì người ta sẽ hạnh
phúc, và khi có nó rồi, chúng ta mới nhận ra rằng chúng ta
không hạnh phúc vì những đồng tiền đó.
Một thứ khác cũng là một ảnh ảo mà khiến cho khá nhiều
bạn trẻ bị say đắm, đó là tình yêu. Khi chúng ta đang yêu, nhìn
vào người yêu của mình, chúng ta thấy cả một thế giới hạnh
phúc, lung linh như trong truyện cổ tích vậy, thế nhưng hãy
cẩn thận, coi chừng đó chỉ là những ảnh ảo mà thôi. Hạnh phúc
thật sự không phải lung linh như trong truyện cổ tích mà nó
phải là một sự phấn đấu, xây dựng, đắp xây của cả hai người,
vượt qua rất nhiều trở ngại mới có được, chứ không phải đơn
giản như trong ca nhạc họa. Cho nên nhiều bạn trẻ nhìn vào
người yêu là thấy cả một bầu trời hạnh phúc hiện ra, mà không
cân nhắc những yếu tố khác như là chúng ta chưa có nghề
nghiệp vững vàng, chưa thấy những điều chưa phù hợp với
nhau, thì rất có thể sau này chúng ta sẽ rất thất vọng. Như vậy,
bài học về nhìn vào tấm gương, chúng ta tưởng đó là mình,
nhưng thực ra chỉ là ảnh ảo của mình và những người khôn
ngoan không chạy theo những ảnh ảo đó.
Có một con khỉ đang đu trên một cành cây, nó nhìn xuống
mặt nước thấy mặt trăng đẹp quá, rất sáng và rất tròn. Con khỉ
này muốn chạm vào mặt trăng đó, nó với tay để vớt lấy mặt
trăng, thế là một tay nó đu cành cây, còn tay kia với xuống
mặt nước để vớt lấy mặt trăng dưới nước. Câu thiền ngữ đó là
gì ạ? “Con khỉ nghiêng mình vớt trăng trên mặt nước, phải chi
nó buông mình xuống nước thì tất cả thế gian sẽ bừng sáng”
– (2 lần).
Câu đầu thì dễ hiểu rồi đúng không ạ? Vậy còn câu thứ hai,
tại sao “phải chi nó buông mình xuống nước thì tất cả thế gian
sẽ bừng sáng”? Ở đây Thầy phân tích theo góc hiểu của mình
là như vầy: nếu như khi con khỉ rơi xuống nước, lúc đó mặt
nước sẽ bị xáo động và ánh trăng bây giờ không còn là ánh
trăng tròn trịa dưới nước nữa, nó sẽ bị tan vỡ ra, loang loáng,
sóng sánh và sáng khắp cả mặt hồ. Như vậy khi rơi tỏm xuống
nước rồi thì nó sẽ hiểu ra rằng: à hóa ra mặt trăng đẹp đẽ mà
nó thấy dưới nước đó là không có thật, chỉ là ảnh ảo mà thôi.
Bởi vì khi nó rơi tỏm xuống, mặt trăng sẽ bị vỡ vụn ra. Con
khỉ đã ngộ ra điều đó, nếu mọi người trên thế gian này cũng
ngộ ra điều đó, rằng đó chỉ là ảnh ảo không có thật, đừng cố
chạy theo bám lấy, thì cả thế gian sẽ bừng sáng, con người sẽ
được giác ngộ, không bị mê lầm nữa. Đó là ý thứ nhất khi
chúng ta nhìn vào trong gương thấy ảnh ảo, vì ảnh ảo đó quá
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 59
giống ảnh thật, cũng giống như trong cuộc sống thì tiền bạc,
tình yêu tạo cho mình cảm giác lâng lâng hạnh phúc, mình cứ
tưởng đó là hạnh phúc nhưng chỉ là ảnh ảo mà thôi.
Tiếp theo chúng ta sẽ nói một vấn đề khác, đó là “tại sao
chúng ta soi gương?”. Một ngày chúng ta soi gương để làm gì
ạ? Thường chúng ta soi gương để chải tóc, trang điểm, để
chỉnh chu lại quần áo. Nói tóm lại là chúng ta muốn soi lại
ngoại hình của mình, để nếu có gì chưa ổn thì chúng ta sẽ
chỉnh lại trước khi trình diện mọi người. Hồi trước, khi Thầy
đi dạy tại một trường này, trường chung cho cấp 2 và cấp 3. Ở
tầng trệt của trường là các phòng chức năng, từ tầng 1 trở lên
mới là phòng học, ở góc quanh của mỗi cầu thang đi lên giữa
các tầng với nhau, người ta để một cái gương ở đó, để các
Thầy Cô khi bước lên lớp bắt buộc phải nhìn vào tấm gương
đó vì nó nằm ngay trước mắt, và học sinh cũng vậy, để chỉnh
chu lại quần áo, tóc tai trước khi vào lớp. Thầy thấy đó là một
điều rất hay, vì giúp cho chúng ta có thói quen chỉnh chu gọn
gàng trước khi gặp mọi người, đó cũng thể hiện sự tôn trọng
của mình với người đối diện. Việc nhìn lại diện mạo của mình
trước khi gặp mọi người là rất quan trọng, đặc biệt là những
người làm những ngành nghề hay tiếp xúc với công chúng.
Vậy khi chúng ta chỉnh chu ngoại hình của mình cho thật đẹp
như thế trước khi ra gặp mọi người, thì có mấy lần trong ngày,
chúng ta soi gương và nhìn lại nội tâm của mình? Bởi nội tâm
là cái không ai thấy, chỉ một mình mình biết mà thôi, thế nên
không ai khác có thể giúp mình soi lại nội tâm của mình bằng
chính mình. Ông bà ta đã dạy: “Tay chân bẩn ta còn rửa sạch.
Tâm địa bẩn sao ta lại để yên?” để nhắc nhở mình là khi tay
chân, thân thể mình có dơ một chút, mình biết đi rửa ngay lập
tức, nhưng mà tâm mình đôi khi bị bẩn đi bởi những tham lam,
thù hận, si mê, sân si, ganh ghét, đố kị, mà chúng ta không biết
rửa để loại bỏ những điều đó đi. Đã là con người thì chắc chắn
một điều là không ai trong chúng đều chưa phạm phải lỗi lầm
nào cả, đúng không ạ? Và trong mỗi con người chúng ta đều
luôn tồn tại những điều tốt và những điều xấu, thiện và bất
thiện. Nó như hai mặt đối lập đấu tranh và thống nhất với nhau
để tạo ra một con người. Ngày nào đó mà chúng ta hoàn thiện
hết rồi, không còn lỗi lầm nào cả, thì ngày đó chúng ta đã trở
thành Thánh rồi. Ngày nào đó chúng ta đánh mất đi sự hoàn
thiện và chúng ta lún sâu trong lỗi lầm thì chúng ta sẽ trở thành
kẻ tội đồ. Tuy nhiên có một câu mà Thầy được nghe rất là hay
như thế này: “Vị Thánh nào cũng có quá khứ, kẻ tội đồ nào
cũng có tương lai”. Vị Thánh nào cũng có quá khứ là sao ạ?
Là trước khi vị đó trở thành Thánh, trở thành một người hoàn
hảo, thì chắc chắn họ đã từng là một người phạm phải những
lỗi lầm. Và một kẻ tội đồ là dù trước giờ họ chỉ phạm phải
những lỗi lầm thôi, thì họ vẫn còn ngày mai để làm lại, ngày
mai là một ngày mới, là một trang mới của cuộc đời, nếu họ
biết dừng lại điều không tốt và thay đổi, thì ngày mai cuộc đời
họ sẽ khác. “Vị Thánh nào cũng có quá khứ, kẻ tội đồ nào
cũng có tương lai” là như vậy.
Vậy thì sự khác nhau giữa một vị Thánh và một kẻ tội đồ là
gì? Bước chuyển để đưa một kẻ tội đồ lên thành một vị Thánh
là gì ạ? Đó là sự nhận lỗi và sửa lỗi. Vì trước khi là một vị
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 60
Thánh thì vị đó cũng là một con người, cũng phạm phải những
lỗi lầm, nhưng vị đó biết nhận ra lỗi của mình và sửa lỗi đó,
nên ngày càng hoàn thiện dần đến khi không còn lỗi nữa, và
trở thành Thánh. Vậy thì người tội đồ, chỉ biết phạm lỗi không
thôi, mà bây giờ biết dừng lại và bắt đầu biết sửa chữa những
lỗi lầm mà mình đã gây ra thì đến một ngày nào đó, họ cũng
sẽ có một tương lai tốt đẹp và bước lên làm Thánh.
Như vậy, con người chúng ta có tốt, có xấu và chúng ta có
2 ngã rẽ để lựa chọn: một là chúng ta nhìn ra lỗi và sửa lỗi của
mình thì chúng ta đi về hướng Thánh, và hai là chúng ta nếu
cứ tiếp tục lún sâu vào những tội lỗi, thì chúng ta là kẻ tội đồ.
Cuộc sống thì rất nhân văn, mỗi sáng thức dậy là một ngày
mới, và ngày hôm qua đã là quá khứ rồi, và do đó chúng ta
cần sống như thế nào trong ngày mới đó.
Tuy nhiên, việc nhận lỗi và sửa lỗi nó không hề đơn giản,
đến nỗi mà người ta nói rằng: có lẽ từ khó nói nhất trên đời
này là từ “xin lỗi”. Tại sao việc nhận ra lỗi lầm và sửa lỗi, sửa
cái nội tâm của mình, nó lại khó đến như vậy, và thực sự nó
khó đến mức độ nào? Thầy lấy một ví dụ này minh họa: người
ta nói rằng giả sử ti vi nhà bạn bị hư, và bạn đem ra cho người
thợ họ sửa và họ tính tiền công cho bạn là 100 ngàn, thì trong
100 ngàn đó, thì chỉ có 1 ngàn đồng là tiền công mà người thợ
đó sửa cho bạn thôi, còn 99 ngàn đồng là gì ạ? Là công mà
người thợ sửa tìm ra được cái lỗi hư đó. Vì khi chúng ta đem
ti vi ra thì chỉ biết là ti vi này hư do thấy là mở nó không lên
thôi, thế là người thợ phải làm sao ạ, họ phải thử hết đầu này
đầu kia, cách này cách kia, tự đặt ra các giả thiết như là có thể
dây điện bị lỏng, không vào điện, nên họ phải kiểm ra coi có
đúng không. Nếu không đúng, dây điện vẫn còn xài tốt thì họ
lại thử kiểm tra trong bo mạch coi có bị trục trặc ở linh kiện
nào không, tức là họ phải mất một thời gian, công sức, tay
nghề để xác định được lỗi, vấn đề nằm ở đâu để nếu nó hư ở
chỗ nào thì thay chỗ đó, nó sẽ lại hoạt động tốt trở lại. Như
vậy, nếu bạn đi sửa đồ mà họ tính tiền công cho bạn là 100
ngàn, thì phải hiểu là trong 100 ngàn đó, thì chỉ có 1 ngàn
đồng là tiền công mà người thợ đó sửa cho bạn thôi, còn 99
ngàn đồng là tiền công tìm ra lỗi là như thế. Vậy chúng ta thấy
là gì, tìm ra một lỗi trong một thiết bị điện đã khó đến như vậy
rồi, thực sự thì sự ví von 99 ngàn và 1 ngàn cũng hơi cường
điệu, nhưng mà ý người ta muốn nhấn mạnh đến sự khó khăn
của việc tìm ra lỗi.
Xác định lỗi của một thiết bị đã khó, thì xác định lỗi của con
người còn khó hơn nữa. Và sau đây là hai lí do mà Thầy nghĩ
rằng để trả lời cho câu hỏi là vì sao mà việc nhìn lỗi và sửa lỗi
của con người mình lại khó đến mức như vậy. Lí do thứ nhất,
đó là chúng ta đang nhìn sự việc dưới góc độ của mình. Ví dụ,
chúng ta học trong vật lý bài “hệ quy chiếu”, một bạn trai đứng
bên kia đường nhìn 1 bạn gái đang đạp xe chạy qua, và người
con trai đó chú ý điều gì ạ? Đó là cái van mà chỗ chúng ta bom
hơi vào bánh xe đạp, người con trai đó sẽ thấy cái van di
chuyển theo đường hình đứt khúc trong hình vẽ này. Còn bạn
gái thì sao ạ, bạn gái đang tiến lên cùng với chiếc xe đạp, nên
đối với bạn gái thì bánh xe đạp cứ quay tròn tại chỗ thôi, chứ
nó không tiến lên. Nên đối với người bạn gái, thì cái van đó
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 61
không phải tiến lên mà là nó chỉ quay tròn. Như vậy, khi chúng
ta nhìn nhận vấn đề, chúng ta phải xét xem chúng ta đang đứng
trên góc độ nào của một vấn đề, mà thường là chúng ta đứng
trên hệ giá trị của mình để xét một điều gì là đúng hay sai,
thường chúng ta không thấy được lỗi của mình mà chúng ta
toàn thấy người khác có lỗi.
Một ví dụ khác là chúng ta ngồi trên một chiếc xe buýt cùng
với những hành khách khác, và chiếc xe buýt đang chạy bon
bon trên đường, chúng ta sẽ không thấy những hành khách
khác và mình đang chuyển động, mà chúng ta lại thấy nhà cửa,
cây cối bên đường chuyển động. Ai đó cãi với mình là “bạn
đang đi đó”, mình mới cãi lại là “ủa tôi ngồi yên nãy giờ mà,
chỉ có nhà cửa cây cối đi thôi”. Và thế là chúng ta không chịu,
là vì chúng ta đang đứng trên hệ quy chiếu của mình.
Vậy nếu ai đó nói mình có lỗi là mình hay cãi lại liền “tôi
đâu có lỗi đâu”, là vì chúng ta đang đứng trên hệ quy chiếu
của mình. Hay thỉnh thoảng chúng ta cũng nghe rất nhiều câu
chuyện như là có những người chân lấm tay bùn, những người
lao động phổ thông, khi họ nhặt những tài sản lớn của người
khác bị đánh rơi trên đường, chẳng hạn câu chuyện cách đây
không lâu là có cô gái nhặt được 78 triệu đồng của xe máy
chạy ngoài trước bị đánh rơi, cô ấy cố gắng đuổi theo chiếc xe
gắn máy đó để trả lại mà không kịp, thế là cô gái đó giao lại
cho công an để mà tìm trả người đánh mất. Bài báo đó được
đăng lên và chia sẻ rộng rãi, có những người đọc vào và nói là
“cô gái này là người tốt quá, không tham lam, biết nghĩ cho
người đánh rơi, nên mới đem trả lại như thế”, nhưng rồi cũng
sẽ có người nhìn vào việc cô gái ấy làm và bảo là “cô gái này
ngu quá, dại quá, sao tự nhiên đem trả mà hong giữ lại xài cho
sướng”, như vậy thì đó đều do mình đứng trên góc độ của
mình. Hay khi mình thấy người khác nhặt đồ mà họ không trả
lại, mình lại mình nói “anh làm vậy là sai rồi”, họ nói “không,
tôi làm như vậy là đúng, bởi vì đồ mình mà hong biết giữ, giờ
rớt xuống trên mặt đường, tôi lượm được thì đó là của tôi, vì
đây là nơi công cộng chứ không phải trong nhà của ai hết”.
Như vậy là do họ đứng trên quan điểm của họ là sống phải
giành giật, phải chụp giật, thấy cơ hội là chớp ngay và do đó
là họ không thấy việc làm của họ là sai, kể cả khi người khác
chỉ cho họ thấy cũng chưa chắc họ công nhận mình sai nữa.
Đó là lí do thứ nhất, là khi chúng ta đánh giá một sự việc nào
đó, chúng ta đang đứng trong hệ quy chiếu của mình, dựa vào
những quan điểm và hệ giá trị của mình, để nhận xét một vấn
đề là đúng hay sai và do đó chúng ta thường là không thấy
mình sai.
Điều thứ hai quan trọng hơn đó là việc nhận lỗi. Nhận lỗi
cần có sự dũng cảm, vì nó phải đi kèm với sự chuộc lỗi để
khắc phục hậu quả, và trả giá cho việc mình làm sai, nhưng
không phải ai cũng đủ dũng cảm để chấp nhận trả giá cho việc
đó, chấp nhận bồi thường, khắc phục hậu quả do mình làm sai.
Chẳng hạn người ăn trộm đột nhập vào nhà trong lúc cả nhà
đó đang ngủ say, và trên đường chuẩn bị tẩu thoát thì người
đó bị chủ nhà phát hiện và bị chủ nhà bao vây, và tên trộm
thấy rằng là không thoát được rồi. Nếu tên trộm dừng lại lúc
đó và để cho chủ nhà bắt nó thì lỗi của tên trộm đó là lỗi ăn
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 62
trộm, và sẽ bị phạt vì tội ăn trộm là xong. Nhưng tên trộm đó
không nhận lỗi, vì người đó biết cái giá mà họ phải trả khi bị
bắt vì tội ăn trộm như là sẽ chịu bao nhiêu năm tù, tên trộm sợ
phải chấp nhận hình phạt đó, không đủ can đảm để chấp nhận
hình phạt đó, thế nên đã hành hung và giết chết cả đại gia đình
để tẩu thoát và bịt miệng. Như vậy, trong khi người ta cố gắng
vùng vẫy để che đậy lỗi nào đó của mình thì người ta lại phạm
vào một cái lỗi khác lớn hơn nữa, và cứ như thế lỗi chồng lên
lỗi, tên ăn trộm biết mình làm như thế là sai nhưng không dám
dũng cảm nhận lỗi vì không chấp nhận được cái hậu quả khi
mà lỗi của mình được phơi bày, nên lại tiếp tục phạm vào lỗi
khác còn lớn hơn lỗi ban đầu nữa.
Có một câu nói của Đức Đạt Lai Lạt Ma rất hay: “Con người
thường không nhận lỗi về mình, tất cả mọi lỗi lầm đều đổ cho
người khác, cho là bản thân mình mới đúng. Thật ra không
biết nhận lỗi mới là một lỗi lầm lớn”. Như vậy khi chúng ta
biết khắc phục điều này, biết nhìn ra lỗi và nhận lỗi của mình
thì chúng ta sẽ trở thành một con người ngày càng hoàn thiện
hơn, bởi vì chúng ta biết nhìn lỗi và sửa lỗi thì chúng ta sẽ
không phạm vào những lỗi đó nữa.
Trên đời này, có thể chia ra thành ba kiểu người:
+ Có lỗi và người khác chỉ cho nhưng cũng không nghe, đó
là những người ngoan cố. Thậm chí lúc mình chỉ ra lỗi của họ,
họ còn cãi lại, và không chấp nhận là họ đang sai, họ bám chấp
vào hệ quy chiếu, hệ giá trị của họ.
+ Có lỗi và người khác nói thì biết nghe và rút kinh nghiệm.
Đôi khi mình gây ra lỗi mà mình không biết đó là lỗi, nhưng
khi người khác thủ thỉ, khuyên bảo, phân tích cho mình thì
mình nhận ra lỗi đó và rút kinh nghiệm.
+ Kiểu thứ ba là kiểu người tốt nhất, đó là người thường
xuyên “soi gương” để khi mình có lỗi là biết liền. Biết mình
nóng giận là không tốt, nhưng mà nhiều khi đi đường kẹt xe,
nóng bức, khó chịu, mình cũng bực bội, nên nhiều khi ai chen
lấn mình, mình quay lại và nạt họ. Ngay sau khi nạt xong thì
nhận ra mình sai, là mình không nên làm như vậy, là mình
nóng tính quá. Có những người làm xong họ chưa kịp nhận ra
lỗi đâu, mà tối về suy nghĩ lại, ngẫm lại thì thấy mình cũng có
lỗi, mình cũng nóng giận quá, gay gắt quá.
Còn một kiểu người phải nói là cá biệt, không xếp vào ba
kiểu người ở trên. Đó là câu chuyện về cụ ông này, diễn ra
cũng cách đây khoảng 2 năm ở Sài gòn. Ông là một du khách
người Nhật, đi tham quan thành phố ở quận 1, và ông gọi một
chiếc xích lô để chở ông đi một vòng dạo quanh trung tâm
thành phố, chuyến đi này cũng không quá dài, nhưng người
xích lô đó tính tiền cho ông là 5 triệu đồng. 5 triệu đồng cho
một chuyến đi bằng xích lô dạo quanh thành phố. Ông vẫn trả
và sau đó câu chuyện này được đăng lên khiến cho cộng đồng
mạng bức xúc và chính quyền phải vào cuộc. Người ta truy
xuất lại camera trên đường thì chụp lại được những bức ảnh
mà người xích lô đang chở cụ ông đi, và truy ra được người
xích lô đó, phạt người xích lô đó và xin lỗi ông cụ. Nhưng,
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 63
điều bất ngờ là khi chính quyền xin lỗi ông cụ, thì ông cụ cũng
xin lỗi lại. Lỗi rõ ràng là ở người xích lô nhưng sau khi nhận
được lời xin lỗi từ người xích lô thì ông cụ cũng xin lỗi lại.
Ông nói là ông cũng có lỗi trong việc chưa hỏi giá, chưa thống
nhất giá cả kĩ lưỡng mà đã ngồi trên xe và đi luôn. Như vậy,
chúng ta thấy ông cụ là một trường hợp rất đặc biệt, bình
thường một người nào đó có lỗi mà biết nhìn ra lỗi và xin lỗi
là quý rồi, mà đằng này dường như chẳng ai nghĩ là ông cụ có
lỗi gì cả, vậy mà ông cụ vẫn thấy mình có lỗi như vậy, cúi đầu
xin lỗi lại người đã gây lỗi với mình, như vậy Thầy cho rằng
đó là một người có đạo đức rất cao.
Có những thứ nhỏ bé, vi tế mà chúng ta phải dùng đến kính
lúp, kính hiển vi để soi, thì trong cuộc sống cũng có những
điều vi tế mà chúng ta phải soi thật kỹ mới thấy được. Trong
việc nhận lỗi và sửa lỗi của một con người, chúng ta phải nhìn
thật kỹ, vì có thể chúng ta không mắc những lỗi thô, nhưng lại
phạm phải những lỗi vi tế.
Ví dụ như khi đi đường, nhặt được của rơi, chúng ta đem trả
lại cho người bị mất, sau khi trao số tài sản cho người bị mất
rồi, như vậy là mình không tham, mình trả lại tài sản cho người
đánh mất, và mình đã vượt qua được cái lỗi là cái lỗi tham,.
Mà lỗi này rất thô, ai nhìn vào cũng thấy, nên mình không mắc
cái lỗi đó, nhưng mình đã thực sự là người tốt chưa? Coi chừng
là chưa, bởi vì ngay khi mình trả lại món đồ cho người đó
xong rồi, trong lòng mình khởi lên một cái sự sung sướng. Sự
sung sướng này không phải là mừng vì người mất đã nhận
được đồ, mà là sướng mình nghĩ rằng “ồ, công nhận mình là
người tốt ghê, mình là người gương mẫu, mình không tham
của rơi”. Như vậy, lỗi thô là tham, mình không mắc, nhưng
trong tâm mình đã mắc phải một lỗi vi tế đó là sự kiêu mạn
bắt đầu nổi lên. Lỗi này có ai thấy không? Sự sung sướng
ngấm ngầm dấy lên trong lòng mình có ai thấy không? Cho
nên chúng ta phải soi cho thật kỹ, chúng ta vượt qua được cái
lỗi lớn, không phải lỗi thô, nhưng lỗi vi tế chúng ta lại mắc
phải. Mà đúng ra là chúng ta phải sao ạ? Chúng ta phải nghĩ
là “à, cái chuyện này bình thường, chuyện nhỏ mà, thì nhặt
được đồ đánh rơi thì phải trả lại cho người làm mất chứ sao,
có gì mà sung sướng, ai cũng làm được mà”, tức là mình kìm
sự sung sướng của mình lại. Như vậy đã là người tốt chưa ạ?
Coi chừng còn lỗi vi tế khác nữa, đó là ngay khi mình kìm lại
được rồi mình nghĩ nghĩ là “ồ hay ghê ha, hồi trước mình làm
được việc gì tốt mình vui ghê lắm, sung sướng ghê lắm, mà
giờ mình biết kìm lại rồi nà, công nhận mình hay ghê, công
nhận mình tiến bộ ghê”, rồi như vậy kiêu mạn lại nổi lên rồi.
Như vậy thì khi chúng ta chặn đầu này thì đầu khác nó sẽ trồi
dậy, cho nên chúng ta phải nhìn thật kỹ những lỗi vi tế đó để
mình không phạm phải, vì không khéo nó sẽ làm hủy hoại
nhân cách của mình, giống như những lỗ mục nho nhỏ bên
trong có thể làm sụp cả một công trình lớn.
Tóm lại, khi chúng ta làm được việc tốt, chúng ta đừng quá
sung sướng, mà phải biết kìm lại, nhưng khi kìm lại, cũng
đừng nghĩ là mình hay quá, rằng là mình biết tự kìm lại rồi.
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 64
Ví dụ khác, một ngày chủ nhật nào đó mình tham gia một
chương trình thiện nguyện nào đó, tối về gác tay lên trán suy
nghĩ “chà, hôm nay mình đã có một ngày làm việc thiện
nguyện rất ý nghĩa, trong khi các bạn của mình, ngày chủ nhật
này lê la cà phê, quán cóc, bù khú thật vô nghĩa, trong khi
mình đã dành một ngày chủ nhật làm những việc thật là có
nghĩa, mình sống một cuộc đời thật là có nghĩa, vậy là mình
tốt hơn tụi nó quá chừng luôn”. Rồi, sự kiêu mạn đã trỗi dậy,
mình làm được việc tốt là đúng, nhưng sự kiêu mạn sẽ phá
hủy nhân cách mình dần dần lúc nào mà mình hong hay, cho
nên chúng ta phải cẩn thận.
Những ý ở trên là chúng ta bàn đến việc mình soi gương
hàng ngày, nhưng trong thực tế không phải lúc nào chúng ta
cũng sử dụng gương phẳng đâu, mà chúng ta có thể dùng
gương cầu. Gương cầu có hai loại là gương cầu lồi (mặt gương
lồi ra ngoài) và gương cầu lõm (mặt gương lõm vào bên
trong). Gương cầu lồi này chúng ta sẽ thấy ở những khúc
quanh, để 2 xe chạy 2 hướng ngược nhau có thể nhìn thấy
nhau; hay ở những cửa hàng tiện lợi, người ta đặt gương ở
những góc để người bán hàng có thể quan sát được một vùng
rộng hơn, hoặc kính chiếu hậu của xe máy cũng là gương cầu
lồi để nó có phạm vi nhìn rộng hơn. Đặc điểm của gương cầu
lồi là cho hình ảnh nhỏ hơn kích thước thật; ảnh của gương
cầu lõm thì hình ảnh to hơn kích thước thật. Gương cầu lõm
thường dùng trong bàn trang điểm, chúng ta có thể nhìn thấy
được lỗ chân lông trên mặt mình; Bác sĩ, nha sĩ cũng có thể
dùng gương cầu lõm để soi vào răng của mình. Đó là một số
đặc tính của 2 loại gương cầu lồi và cầu lõm.
Có một người Thầy đã sáng tác bốn câu thơ về các loại
gương như thế này “Trước gương lõm ta thấy mình to lớn.
Qua gương lồi ta thấy mình bé thôi. Soi gương phẳng ta thấy
mình chân thực. Chỉ gương đời mới soi thấu lòng ta.” Bây giờ
chúng ta cùng phân tích chút:
“Trước gương lõm ta thấy mình to lớn. Qua gương lồi ta
thấy mình bé thôi”, vậy gương lồi, gương lõm trong cuộc sống
là gì ạ? Gương lồi là nó bị lồi lên, đặc trưng cho sự tròn đầy,
còn lõm tức là bị khuyết vào, tượng trưng cho sự khiếm
khuyết, sự thiếu hụt. Như vậy, trong cuộc sống gương lồi là
những người giỏi hơn mình, địa vị cao hơn mình, giàu có hơn
mình, tài năng hơn mình, và đứng trước những người như thế,
mình thấy mình nhỏ bé. Ngược lại đứng trước gương lõm là
những người khiếm khuyết hơn mình, những người địa vị thấp
hơn mình, không giàu bằng mình, không giỏi bằng mình, thì
mình thấy mình “to”, mình hơn họ. Còn gương phẳng là ai?
Là những người đồng đẳng với mình, ngang hàng với mình,
bạn bè chơi với nhau. Nhưng dù có gương lồi, gương lõm hay
gương phẳng, thì cũng không có gương nào soi thấu được lòng
mình cả, chỉ có gương đời mới soi được mình thôi. Tức là nhìn
vào cách người đó sống trong cuộc đời, mới hiểu được lòng
người đó ra làm sao. Nên muốn soi thấu nhân phẩm của một
người, chúng ta phải nhìn họ trong cuộc đời thật, khi họ va
chạm với cuộc đời như thế nào, hay khi quyền lợi của họ bị
đụng chạm thì họ phản ứng ra sao, thì chúng ta mới hiểu được
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 65
thực lòng người đó, còn những gương lồi, gương lõm, gương
phẳng thì chỉ soi được bề ngoài của họ mà thôi.
Đây là một bức ảnh rất là đẹp, đẹp về mặt nghệ thuật và cả
ý nghĩa nữa. Bức ảnh này chụp tự nhiên, hoàn toàn không có
sự dàn dựng, được chụp lại khi có một đoàn từ thiện lên tặng
quà cho đồng bào khó khăn ở Tây Nguyên. Những em bé này
là con của những Ba Mẹ mà được nhận những suất quà này.
Em bé mặc áo cam, đội nón bên phải thì theo Mẹ ra nhận quà,
còn em bên trái, áo trắng, thì còn theo Mẹ ra làm rẫy, khi công
việc kết thúc mới cùng Mẹ đến chỗ nhận quà, và khi đến thì
người ta đã trao hết quà rồi, lúc đó em bé đừng nhìn với vẻ rất
tiếc nuối. Chúng ta có thể thấy điều đó thông qua ánh mắt của
em ấy, và thế là em bé áo cam mới xé bịch sữa vừa mới nhận
được, và đút cho em bé này. Không biết là hai em bé này có
phải là bạn với nhau hay không, nhưng một khoảnh khắc rất
tình cờ, người trong đoàn từ thiện đã giơ máy lên và chụp được
tấm hình rất ý nghĩa này. Trong bức ảnh này chúng ta thấy
gương lồi, gương lõm không ạ? Em bé áo cam và em bé áo
trắng có thể gia đình đều nghèo như nhau, nhưng tạm thời tại
thời điểm đó, em bé áo cam là gương lồi; em bé áo trắng là
gương lõm. Vì sao ạ? Lồi, tức là em bé đó được quà, có được
một lợi ích nào đó hơn em bé kia, may mắn hơn em bé kia, thì
khi em bé này thấy em bé kia không có quà, sẵn sàng chia bớt
phần quà của mình cho em bé khác, sẵn sàng chia sự “lồi” của
mình, sự may mắn của mình cho bạn mình đỡ buồn, để bạn
cũng được an ủi. Tác giả của bức ảnh cũng đã đề hai câu thơ
trên bức ảnh như thế này “Nếu tôi may mắn hơn người.
Nguyện chia may mắn cho đời thắm tươi”. Nếu chúng ta có
được những may mắn, những ân huệ hơn những người khác,
thì chúng ta hãy chia sẻ, sớt chia lại cho những người kém
may mắn hơn để cuộc đời này thắm tươi hơn, tốt đẹp hơn.
Để kết lại bài chia sẻ hôm nay, Thầy đưa ra một loài hoa,
hoa này màu trắng, rất tinh khiết và thường nở hoa vào ban
đêm từ 12 giờ – 1 giờ. Đó là hoa Quỳnh. Có một người đã viết
những dòng như thế này về hoa Quỳnh “hoa Quỳnh - loài hoa
nở về đêm, nhắc nhở tôi hãy làm đẹp cuộc đời mình trong buổi
tối hôm nay. Xin giã từ các bạn vì tôi muốn làm ẩn sĩ trong
chốc lát, dù bạn có chế giễu, hay nói gì đi nữa, thì tôi cũng
quyết trở lại túp lều hoang sơ của lòng mình để bình tâm suy
nghĩ về những hành động đã qua. Trong bóng tối đêm thanh,
tôi sẽ không xấu hổ vì những giọt nước mắt ăn năn, sám hối.
Tôi đã lãng phí quá nhiều buổi tối cho những bộ phim, hay
cùng bạn bè la cà hết nhà hàng này đến vũ trường kia. Nếu chỉ
dành một phần thời gian ấy để học hành và làm việc, có lẽ đời
tôi đã đẹp hơn và gia đình tôi đã hạnh phúc hơn. Đàn em tôi
đã bớt phải bới moi thùng rác hàng đêm, để nhặt nhạnh từng
bao ni lông, vỏ bia, mảnh giấy. Chị em tôi đã không phải đứng
đường chờ khách để bán rẻ thân xác của mình. Dù trong bóng
đêm không ai nhìn thấy, bông hoa đời tôi bắt đầu hé nở khi tôi
biết vượt thắng chính mình”.
Với những phân tích nãy giờ, chúng ta thấy rằng, tìm lỗi của
mình đã khó, sửa lỗi càng khó hơn, nhưng chỉ có con đường
này mới giúp chuyển hóa được từ một kẻ tội đồ lên thành một
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 66
vị Thánh, và hãy nhớ rằng “Vị thánh nào cũng có quá khứ và
kẻ tội đồ nào cũng có tương lai”. Hiểu như vậy để chúng ta
biết bao dung với những người đã trót lầm lỡ, hãy cho họ cơ
hội để làm lại. Cuộc sống rất công bằng, dù họ có phạm lỗi gì
đi chăng nữa, thì sau bóng đêm sẽ là ánh bình minh, sẽ là một
ngày mới, và trong ngày mới đó, họ có quyền làm lại cuộc đời,
có quyền làm những điều tốt để thay đổi, để tiến lên.
Vậy là từ đây, khi chúng ta soi gương, chúng ta sẽ không chỉ
soi ngoại hình của mình, mà chúng ta hãy sắm một chiếc
gương trong nội tâm, để thường xuyên soi lại nội tâm mình,
để biết rửa những chỗ còn chưa sạch, sửa những chỗ còn chưa
đúng, để chúng ta hoàn thiện mình hơn, để một ngày nào đó
chúng ta trở nên thánh thiện hơn.
Chân thành cảm ơn Quý Thầy/Cô đã dạy bài này cho các con.
Thương chúc Quý Thầy/Cô luôn thật bình an
để truyền lại nguồn năng lượng an bình đó cho các con.
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 67
Hôn nhân gia đình
Thầy Tuấn Anh
TRÌNH BÀY BÀI GIẢNG
HOẠT ĐỘNG
Trên tấm hình này có Bố, Mẹ, các con, và đôi bàn tay, vậy
chủ đề hôm nay là chủ đề gì ạ? Gia đình. Câu hỏi mà Thầy
muốn đặt ra thêm: Tại sao không phải một bàn tay mà là hai
bàn tay? Và tại sao hai bàn tay này không tách rời mà là khép
kín? Hai bàn tay khép kín lại, ý nghĩa là gì ạ? (GV mời học
sinh trả lời). Gắn kết, đoàn kết, nâng đỡ, nâng niu, trân trọng,
vì một bàn tay sợ rơi xuống sẽ vỡ nên phải cần đến hai bàn
tay. Mà tại sao mình lại nâng niu, lại gắn kết vậy? Bởi vì đó
là gia đình của mình, là Ba, là Mẹ, là anh, là chị, là chồng, là
vợ của mình. Bài học hôm nay là HÔN NHÂN GIA ĐÌNH.
Hoa hồng, hoa hồng là tượng trưng cho tình yêu. Sống thử
trước hôn nhân, có không ạ? Có. Đây là lối sống không thể
chấp nhận được, vì đây không phải là thử cái quần cái áo,
không phải thử đôi giày đôi dép, mà là thử thân xác của người
con gái. Không hỏi ý kiến gia đình, không hỏi ý kiến Ba Mẹ.
Có một dạo là “phong trào” này nổi lên rất nhiều ở giới trẻ, kể
cả bộ phận học sinh và sinh viên, lối sống này khó chấp nhận
được - lối sống thử.
Hoa héo, tại sao héo ạ? Tác giả bào thai đâu rồi? Chán, đi
tìm cô gái khác. Thế thì sao ạ? Bụng mang dạ chửa thì quay
về, mà quay về thì khổ ai? Khổ Cha, khổ Mẹ. Mà con bỏ Cha
Mẹ chứ Cha Mẹ nào bỏ con, khổ con rồi tiếp tục khổ tới cháu,
“khổ tới khi nào mới hết khổ” – (2 lần).
Bạn nữ này, chồng đi tìm người khác, giờ sinh con ra ôm
con, ru con, tiếng ru rất não nùng “ầu ơ, gió đưa bụi chuối sau
hè, anh mê vợ bé bỏ bè con thơ”, đang ru con, nghe bên lối
xóm á, có cái gì ồn ồn, vui vui, chạy ra xem, cái gì ngoài đó
ạ? (hình lớn). À, đám cưới nhỏ bạn hồi đó học chung lớp với
mình, học xong, tốt nghiệp đại học, ra trường đám cưới, ông
xã của bạn là người thành đạt, đàng hoàng; còn mình thì lấy
chồng sớm, chồng bỏ đi, ru con như thế này, tiếng ru não nùng
“em ơi, lấy chồng sớm làm gì, để lời ru thêm buồn”.
Có hai bạn đều là học sinh cấp 3 ở dưới quê yêu nhau, tình
yêu trong sáng, đẹp lắm. Sau đó anh này nhận được giấy báo
trúng tuyển vào Đại học Bách Khoa ở Thành phố, lên Thành
phố học, chia tay người yêu “em chờ anh nha, em đợi anh nha,
4 năm sau có tấm bằng kỹ sư, anh sẽ về nói với Ba Mẹ trầu
cau sang cưới hỏi em”. “Dạ em chờ, em đợi”. Lên trên đó học,
thỉnh thoảng vẫn zalo, facebook, điện thoại, nói chuyện với
người yêu của mình. Mỗi lần nói chuyện với người yêu là học
càng giỏi, tại sao ạ? Vì có động lực. Nhưng mà học tới năm
thứ hai rồi, thì cô bạn gái gọi điện lên. “Alo, anh ơi anh cho
em xin lỗi, cho em xin lỗi”. “Có chuyện gì vậy em?”, “Năm
nay hạn hán, mất mùa, Ba Mẹ em mắc nợ nhiều quá, là chị lớn
trong gia đình, em phải lấy chồng nước ngoài, để có tiền trả
nợ cho Ba Mẹ, em xin lỗi anh”. Và thế là anh này sao ạ? Gục
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 68
luôn, hết học nổi luôn. Nếu chúng ta gặp anh ấy trong hoàn
cảnh đó thì mình sẽ khuyên anh đó thế nào ạ? Thôi thì, thua
keo này, bày keo khác, biết sao giờ. Mà tâm trạng của anh ta
rất giống một bài hát nổi tiếng “Chồng gần không lấy, đi lấy
chồng xa, để con chim đa đa ngậm ngùi đành bay xa” – (2
lần).
Và đây là tâm sự của một cô gái lấy chồng Đài Loan, ru con
ngủ, nhìn vào điện thoại cất tiếng hát não nùng. Lấy chồng
Đài Loan, lấy chồng nước ngoài để trả nợ cho Cha Mẹ. Chúng
ta thấy cách báo hiếu này nó nguy hiểm quá, đúng hong? Là
con gái, có cách báo hiếu nào khác ngoài cách này không? Đó
là ráng học đi, còn vài năm nữa à. Đàn ông làm được gì là phụ
nữ làm được cái đó, giờ cũng có phụ nữ làm sếp, làm lãnh đạo.
Mình ráng học, đi làm có tiền, báo hiếu cho Ba Mẹ, Thầy nghĩ
cách đó an toàn và trọn vẹn hơn, chứ lấy chồng nơi đất lạ quê
người, nguy hiểm quá, mà đó là các bạn nữ, còn các bạn nam
thì sao ạ? Đừng nghĩ các bạn nữ lấy chồng ngoại quốc là chủ
yếu do ham sang giàu không đâu, vì sao ạ? Vì thanh niên trai
tráng mà cờ bạc, hút thuốc, không lo học hành, vũ phu thì sao
người ta dám gã con gái cho, cho nên chung quy lại là học
hành đàng hoàng, để sau này mình trở thành cây tùng, cây
bách, làm chỗ dựa cho người phụ nữ. Vậy giải quyết cho bài
toán này là gì, nữ cũng phải học, mà nam cũng phải học, chung
quy lại là phải học “học đi cho thắm tuổi hồng, tương lai tươi
sáng đẹp lòng Mẹ Cha”.
Đây là những cô sơn nữ, mà những cô gái miền núi Sa Pa
thì đẹp lắm. Nơi đây cũng là địa điểm du lịch nổi tiếng, hay
có tây balo tới lui du lịch. Mà tây balo thì cũng có tây balo
đàng hoàng và tây balo không đàng hoàng. Một số những
người Tây balo không đàng hoàng đó lấy những cô gái này và
sinh ra những người con lai, số lượng đó ngày càng đông, và
thậm chí có những cô gái lấy những người đó xong mang con
về Việt nam, thậm chí không có giấy tờ, không có giấy khai
sinh nên không đi học được. Pháp luật cho quy định kết hôn
với người nước ngoài không ạ? Có, và phải có giấy tờ hợp
pháp, hợp lệ, sinh con phải chăm sóc đàng hoàng. Còn việc
gặp rồi lấy như thế này, não nùng quá. Rồi những đứa con lai
này lớn lên sao ạ? Cũng có vợ, có chồng, sinh con đẻ cái, vẫn
là con lai tiếp, rồi đến một lúc nào đó, 50 – 70 năm sau, nòi
giống Con Rồng Cháu Tiên sẽ như thế nào? Đây cũng là một
câu hỏi do báo Thanh niên đặt ra, cho nên cũng là một vấn đề
xã hội khá nhức nhối, để giải quyết bài toán này thì bộ phận
giới trẻ phải cố gắng học, cấp Nhà nước, cấp chính quyền cần
phải chung tay thêm.
Chị này rất đẹp, hoa khôi của Bến Tre. Một lần nọ, chị bị dị
ứng, có lẽ là do ăn thức ăn hải sản bị sao đó, thế là khuôn mặt
của chị bị biến dạng, trở thành bà lão gần 60 tuổi. Khi thấy vợ
mình như vậy thì anh chồng sao ạ? (GV hỏi HS). Kết quả là
anh chồng không những không bỏ vợ, mà còn thương vợ nhiều
hơn, vào bệnh viện chăm lo cho vợ từng ly sữa, từng chén
cháo, có người tài trợ qua nước ngoài chữa trị, thế là qua bên
đó theo vợ luôn. Câu chuyện này ca ngợi vợ chồng chung thủy
sống yêu thương nhau, còn giới trẻ bây giờ đa số là yêu cuồng
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 69
sống vội. Mà tại sao, khi Thầy đặt câu hỏi là “anh chồng sẽ
như thế nào” thì đa phần ý kiến cho là bỏ. Tại sao ạ? Dường
như bây giờ các em bị mất niềm tin vào sự tử tế. Thật sự thì
người tốt còn không ạ? Còn, nhưng có lẽ là ít quá, cho nên
điều Thầy muốn nói ở đây là: các em ơi, trong cuộc sống này,
nhiều chưa chắc là đúng, mà ít không hẳn là sai. Vì vậy mà
vừa rồi có vụ sửa điểm thi Đại học, thì có một vị quan chức
nói câu là gì ạ? “Ai cũng gù, tôi đứng thẳng thì tôi sẽ trở thành
người khuyết tật”. Một quan điểm sống sai lầm rất kinh khủng.
Xung quanh tôi giờ toàn người gù, nên tôi mà đứng thẳng thì
tôi sẽ trở thành người khuyết tật? Ủa người ta gù kệ người ta,
số đông chưa chắc là đúng, khi mình tin nhân quả thì sao ạ,
rất là sợ chỗ này, ai gù thì gù, ai cong thì cong, tôi vẫn là người
đứng thẳng, số đông chưa chắc là đúng. Lên facebook thấy ai
cầm “gạch đá” ném đừng có hùa vào nha, số đông kệ người
ta, còn mình phải sáng suốt, cái nào đúng thì hãy nghe. Học
sinh của chúng ta đa phần tính tự chủ chưa cao, thấy số đông
cứ hùa vào. Hiện tượng mạng cũng vậy, các diễn viên, ca sĩ
thì tung hô lên, mà những người đó đâu có gì để quá thần
tượng nhiều như vậy.
Còn đây là anh Duy Nhân, một người mẫu, về nhân cách thì
anh này khá tốt, không có những vấn đề của giới showbiz. Còn
cô vợ là Kiều Oanh, đẹp, nhân viên chuyên ngành Tiếng Anh,
giỏi. “Trời mưa ướt bụi ướt bờ, ướt em thì em chịu, ướt anh
thì em hờn”. 2 vợ chồng đám cưới xong thì thuê nhà và lập
nghiệp tại TP.HCM, chỉ vài tháng thuê nhà, anh này phát hiện
căn bệnh là ung thư máu, phải vào hóa chất xạ trị, mà một đợt
như vậy là cả trăm triệu, mà nhiều đợt như thế nên ca sĩ Đàm
Vĩnh Hưng, Hồ Ngọc Hà và một số những ca sĩ khác phải vào
cuộc, chia sẻ. Anh ấy chủ động xuống tóc, vì mai mốt xạ trị,
hóa chất vào thì tóc cũng phải rụng xuống thôi. Mà nghề
nghiệp của người mẫu thì mái tóc rất quan trọng nhưng anh
phải hy sinh. Nằm trong giường bệnh, nước mắt lăn dài, đau
đớn trong sự cô đơn. Mới ngày nào được khán giả tặng hoa,
tặng quà, mới ngày nào được khán giả vỗ tay, bây giờ nằm
một mình như thế, giọt nước mắt lăn dài. Người vợ đứng bên
ngoài cách nhau một tấm kiếng, vợ chồng chỉ nhìn nhau bằng
ánh mắt, nói chuyện bằng cách ra dấu hiệu. Mới ngày nào vợ
chồng hạnh phúc tay trong tay, bây giờ bị cách li như thế này,
vậy cuộc sống của con người thì sao? Hạnh phúc đó, đau buồn
đó, vui đó, khổ đó, cứ thay đổi liên tục như vậy đó. Và đây,
anh nắm tay chị lần sau cuối, anh nhìn chị, anh chớp mắt một
cái, thế là ngàn thu vĩnh biệt. Các em ơi, cuộc sống con người
sao mà nó ngắn quá, nó ngắn chỉ là cái chợp mắt thôi là người
ta chia cắt, nó ngắn chỉ là cái hơi thở thôi, hít vào thì được,
thở ra không được là chia cắt. Và chúng ta không ai biết phía
trước chuyện gì, chúng ta không ai biết trước chuyện đau, yếu,
bệnh, tật ra sao. Thôi, còn sống ngày nào thì hãy cố gắng sống
tốt. Hơn thua làm chi, đấu đá ích kỷ mà làm gì, hãy ráng sống
thật tốt, yêu thương nhau nhiều hơn, “Có gì đẹp trên đời hơn
thế, người với người sống để thương nhau”. Và có một chi tiết
nữa là có một phóng viên phỏng vấn người vợ, cũng vui vui
thôi, “Kiều Oanh nà, bạn thấy Kiều Oanh bệnh như vậy đó, có
bao giờ bạn nghĩ tới là sẽ bỏ anh ấy hong?”, “dạ muốn chứ,
em muốn bỏ lắm mà bỏ hoài hong được, tại cái balo em nhỏ
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 70
quá, bỏ anh ấy vào hong vừa, bỏ vừa là em bỏ vào, cột lại vác
lên vai, để anh ấy mãi mãi được gần bên em. Rất dễ thương,
lòng chung thủy của vợ chồng.
Còn đây là hình ảnh ngược lại, bạo hành gia đình, có một
lần đó, có một em học sinh nữ lớp 6, dễ thương, rất ngây ngô,
hỏi Thầy là “Thầy ơi, tuần sau Ba Mẹ con ra tòa ly dị, theo
Thầy thì con nên đi theo ai?”. Thầy trả lời hong được, nghèn
nghẹn luôn. Một em học sinh khác “Thầy ơi, con ăn cơm ngon,
quần áo, đồ trang sức đắt tiền, nhưng em muốn đánh đổi
những thứ đó để có được bữa cơm đạm bạc, tràn ngập tiếng
cười mà sao khó quá, em ăn cơm ngon nhưng em ăn với người
giúp việc á, còn Ba Mẹ em thì chia tay rồi”. Em ơi, em chia sẽ
với Thầy, em tâm sự với Thầy, nhưng ai sẽ là người hiểu em
nhất? Chính em. Bởi vì em là người trong cuộc, em cảm nhận
được nỗi đau nó đau như thế nào, thì Thầy khuyên em cần
phải học tốt, sống tốt, để sau này mình có gia đình, ráng gìn
giữ gia đình hạnh phúc, đừng để con mình buồn giống như
mình ngày xưa. Ngày xưa tôi từng là đứa trẻ thiếu Cha vắng
Mẹ, tôi cảm nhận được nó đau, nó buồn lắm, thì đừng để con
mình giống mình như vậy, mà muốn như vậy thì phải xây
dựng gia đình hạnh phúc, nhớ nha “Chồng giận thì vợ bớt lời,
cơm sôi bớt lửa đời nào cơm khê”.
Có gia đình có hai anh em, Cha cờ bạc, rượu chè sáng say
chiều xỉn, về nhà kêu Mẹ đưa tiền, hong có tiền thì đánh đập
Mẹ tàn nhẫn dã man, tưởng sao, lớn lên, người anh có vợ có
con, đánh đập vợ con nhiều hơn Bố; còn người em trai thì lớn
lên thì đậu vào Đại học, nghiên cứu tìm ra loại thuốc trị nghiện
rượu. Cùng hoàn cảnh gia đình, cùng Cha cùng Mẹ, mà anh
vậy đó, em vậy đó, vậy có phải do hoàn cảnh hay không?
Vâng, chính hoàn cảnh biến người anh thành hố sâu tội lỗi,
nhưng cũng chính hoàn cảnh đã biến người em thành nấc
thang bước lên sự thành công. Vì vậy không ai chọn gia đình
để sinh ra, nhưng tôi chọn được tương lai của tôi, tương lai
nằm ở bàn tay, khối óc, ý chí và nghị lực của mỗi người. Hãy
xem hoàn cảnh đau buồn như đống bùn, còn chúng ta phải
sống như hoa Sen, từ bùn mọc lên, gần bùn mà chẳng hôi tanh
mùi bùn.
Và cuối cùng là vài lời nhắn gửi cho các bạn nam. Vợ mình
sau này là ai? Là con gái người ta. Ba Mẹ bạn nuôi bạn lớn
lên, rồi bạn phải xa Cha xa Mẹ đi làm vợ của mình nà, tới nhà
mình làm dâu cho gia đình mình. Thương người ta còn hong
hết, bạo hành như vậy, tội lắm. Sáng đi làm, chiều về tranh
thủ phụ lo cho vợ cho con, đừng nhậu nhẹt bê tha, lâu lâu với
bạn bè một lần thì được. Là đàn ông thì phải có trách nhiệm
trong gia đình, bài học này Thầy gửi gắm tương lai ở những
bạn nam.
Còn câu chuyện này nữa, cô bé này lớp 4, ở Trung Quốc,
làm chấn động cả Trung Quốc, làm bài tập làm văn, học sinh
giỏi và ngoan, trong bài tập làm văn có ghi một câu “con muốn
Ba con bị bệnh suốt đời”. Thế là Cô giáo ngạc nhiên vì sao
thấy một học trò ngoan giỏi mà lại viết như vậy, thì cô mới
tìm hiểu là, sáng 6 giờ, Ba thức dậy sớm đi làm, hôn con gái
một cái, tối đi làm về 10 giờ, con ngủ rồi, hôn con một cái.
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 71
Sáng hôn con một cái, tối hôn con một cái, chỉ vậy thôi. Hôm
nào bị bệnh thì nghỉ làm ở nhà, mà nghỉ làm ở nhà thì mới có
thời gian chơi với con. Thế nên cô bé này ngây ngô, ước Ba
mình bệnh suốt đời để có thời gian chơi với nó. Tại sao câu
chuyện này chấn động ạ? Vì phụ huynh lo đi làm, kiếm tiền,
ít có thời gian quan tâm tới con, phụ huynh Việt Nam có không
ạ? Nên những bạn nam sau này lớn lên có gia đình, phải dành
thời gian lo cho gia đình mình nhiều hơn. Cái thời 7X lúc
trước, khi chưa có internet, có một điều gì đó rất hay, tình cảm
con người lúc đó khăng khít, quý lắm. Thời đó, Mẹ đặt con
trên võng ru ầu ơ, lúc đầu Mẹ hát to hơn chút lúc sau khi con
thim thiếp rồi thì Mẹ ru dịu lại một chút. Tiếng ru của Mẹ hòa
theo tiếng võng và giấc ngủ của con. Còn bây giờ có ru con
không ạ? Có, mà ca sĩ ru dùm, bật iphone, ipad lên có ca sĩ ru
sẵn luôn. Ca sĩ ru hay hong? Hay, hay nhưng không có hồn
bằng Mẹ. Giờ còn đưa võng hong? Còn, nhưng mà là võng
điện, cắm điện vào là đưa, chứ không có nhanh chậm như tình
thương của Mẹ hòa quyện vào trong đó. Nên thời đó tình cảm
đong đầy hơn. Nói như thế không có nghĩa là bây giờ trẻ con
không có tình cảm, mà bởi vì bây giờ vật chất nhiều rồi, cho
nên những tình cảm thiêng liêng không nhiều bằng thời trước.
Đó là gửi gắm cho các bạn nam.
Còn các bạn nữ, lớn lên, đóng vai trò là người vợ, người mẹ,
dù có bận cách mấy đi chăng nữa cũng phải một ngày 2 bữa
cơm, có bận lắm đi nữa thì không bữa cơm sáng cũng phải
ráng có bữa cơm chiều. Một nhà tâm lý nói là gì ạ, gia đình
nào thường xuyên thiếu vắng bữa cơm là nguy cơ tan vỡ rất
cao. Sáng xách giỏ đi chợ, Mẹ phải suy nghĩ: hôm nay ăn món
gì, lựa thức ăn cho tươi, cho ngon, rồi về chế biến làm sao cho
vừa khẩu miệng, tức là khi đi chợ, khi nấu cơm là Mẹ đã đặt
tình thương của Mẹ vào trong đó, còn ra nhà hàng cao lương
mĩ vị, người ta có đặt tình thương không ạ? Không đâu. Ở nhà
ăn cơm, thì Ba gắp cho con một miếng, Mẹ gắp cho con một
miếng, cùng trò chuyện với nhau. Bữa cơm là gì, bữa cơm là
sợi dây kết nối tình yêu thương. Và chúng ta, ai đi xa lắm đi
chăng nữa vẫn nhớ về bữa cơm gia đình, nhất là những bạn đi
du học “anh đi anh nhớ quê nhà, nhớ canh rau muống nhớ cà
dầm tương”. Canh rau muống, cà dầm tương đơn sơ thôi mà
sao nhớ? Bởi vì trong cái đơn sơ đó có hơi ấm của Cha và tình
thương của Mẹ, đặc biệt là học sinh du học, nhớ ơi là nhớ bữa
cơm chiều 30 Tết, như là nhớ quê hương vậy đó, mà “quê
hương mỗi người chỉ một, như là chỉ một Mẹ thôi, quê hương
nếu ai không nhớ, sẽ không lớn nổi thành người”. Vì vậy bài
học này Thầy gửi gắm tương lai những bạn nữ là gì? Cố gắng
xây dựng dùm cho Thầy bữa cơm gia đình, nhớ nha, một bữa
cơm trong một ngày là ít nhất, thường xuyên thiếu vắng bữa
cơm, nguy cơ tan vỡ rất cao.
Có một ngôi trường ở quận Tân Phú, trường tư thục, khuôn
viên ngôi trường cũng khá khiêm tốn, nhỏ, gọn thôi, đây là
học sinh cấp 3, các em ở nội trú luôn, khoảng 1, 2 tháng thì
mới về quê một lần. Hàng tháng thì Thầy hiệu trường đều tổ
chức sinh nhật tập thể, em nào tháng 9 tổ chức chung, tháng
10 tổ chức chung. Có lần đó là buổi tối, tổ chức sinh nhật, sân
trường tắt hết đèn, chính giữa để một cái bánh kem to, đốt
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 72
những ngọn nến, và Thầy sinh hoạt chủ đề: nếu còn sống một
ngày, em sẽ làm gì? Một em giơ tay lên “dạ thưa Thầy, còn
sống một ngày con dành thời gian chạy về quê thăm gia đình
con”, “con chạy về nhà nói với Má con, Má ơi con nhớ cơm
của Má quá, canh khổ qua, thịt kho trứng”, “dạ còn sống một
ngày con chạy về với em con, nhớ nó lắm Thầy ơi”. Nhưng
những bạn học sinh này không ngờ là Thầy hiệu trưởng đã âm
thầm kết nối với đầu dây bên kia, cho nên ở đây các bạn nói
gì là ở dưới quê Phụ huynh nghe hết. Mà nghe xong thì Phụ
huynh cũng nói lại, và tiếng nói của Phụ huynh phát lên loa,
cả sân trường đều nghe. “Ráng học đi, cuối tháng về quê, Má
làm canh khổ qua, thịt kho trứng cho mày ăn”, “anh hai, chị
ba ơi, đi Sài gòn về mua đồ chơi cho út nha, nhớ anh chị quá”.
Trong đêm sinh nhật, tắt hết đèn, ngọn nến, bánh kem, nghe
được tiếng nói của Cha của Mẹ, cả sân trường vỡ òa tiếng khóc
vì nhớ nhà. Tình cảm gia đình là tình cảm vô cùng thiêng
liêng.
Và đây, bữa cơm là sợi dây kết nối tình yêu thương, ăn cơm
xong khoảng 7 giờ rưỡi, 8 giờ, cả nhà xem tin tức thời sự ti vi,
xong Ba Mẹ dạy con học bài, rồi cuối tuần hay cuối tháng kết
hợp đi du lịch về thăm ông bà luôn.
Vâng, ngày Tết thì tone xuyệt tone ạ.
Và đây là một bài hát “3 ngọn nến lung linh” của nhạc sĩ
Ngọc Lễ. Con trai lớn lên là cây tùng cây bách, báo hiếu cho
Ba Mẹ, lo cho vợ con; còn vợ thì lo quán xuyến nhà cửa, bữa
cơm cho gia đình. (GV cho học sinh nghe bài hát).
Chân thành cảm ơn Quý Thầy/Cô đã dạy bài này cho các con.
Thương chúc Quý Thầy/Cô thân tâm an lạc và có những
mối nhân duyên tốt đẹp trong công việc và cuộc sống.
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 73
Tình yêu tuổi học trò
Thầy Tuấn Anh
TRÌNH BÀY BÀI GIẢNG
HOẠT ĐỘNG
Tình yêu của học sinh bây giờ, trong lớp có sao đỏ, có giám
thị mà còn như vậy.
Đây là một hình ảnh được chụp ở Hà Nội, thực sự khi Thầy
xem hình mà bị sốc. Một dãy san sát các nơi nạo phá thai tư
nhân. Theo các em thì tới bệnh viện với tới đây, chỗ nào sẽ tốn
tiền nhiều hơn? Ở đây. Nhưng lại không có an toàn, không biết
người khám cho mình có phải là Bác sĩ không, người khoác áo
blouse trắng đó có phải là Bác sĩ hay không, rồi còn trang thiết
bị không biết có tốt, có vệ sinh không? Vậy tại sao một số
người lại tới? Vì tới bệnh viện là phải có giấy chứng minh nhân
dân, phải có người lớn đi kèm, còn ở đây chỉ cần có tiền thôi,
cho nên nhiều bạn nam, cúp giờ học để dẫn bạn gái tới đây, vô
cùng nguy hiểm, và có thể nói là “giết người giữa thủ đô”. (GV
cho HS coi clip).
Chú tên là Tống Phước Phúc, ở Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa,
vợ Chú mang thai, sinh khó, nên Chú nguyện với Chúa là nều
vợ con sinh thuận lợi thì Chú sẽ làm điều tốt. Và khi vợ Chú
sinh được bình an, sinh con trai, và sau đó Chú nhớ đến lời hứa
của mình, và việc Chú làm là xin thai nhi về chôn, vì phía sau
nhà chú có miếng đất. Việc Chú làm không dừng lại ở đó, mà
Chú còn nói với các cô Bác sĩ, Y tá là hãy cho tôi gặp những
chị em bạn nữ nào có ý định phá thai, để tôi tư vấn là “em ơi,
con ơi, bạn ơi, đừng giết con mình, tội lắm, sinh em bé ra đi rồi
tôi nuôi cho, đến khi nào em bé lớn, muốn tới xin lại, tôi trả về
cho nuôi”. Có người để con lại cho Chú nuôi và có người thì
đi phá, nên nhà chú chia ra làm 2 phần, phía trước là nhà trẻ,
phía sau là nghĩa trang. Có người hỏi tiền đâu mà Chú nuôi
được nhiều vậy, con nít mà, tiền sữa, tiền thuốc, tiền tã… biết
bao nhiêu là thứ phải mua, phải chi tiêu, Chú nói là Chú cũng
không biết tiền ở đâu nữa, bà con lối xóm cứ người thấy cho
lon gạo, cho hộp sữa, cho 100k, 200k rồi người bên nước ngoài
họ đọc báo họ gửi tiền về cho, nên tự nhiên cũng có cái để chi
ra vào.
(GV mô tả nghĩa trang): Mỗi bông hoa là một thai nhi, Chú
đặt tên cho nghĩa trang là nghĩa trang đồng nhi: đồng là giống,
nhi là trẻ con; những đứa trẻ giống chung 1 hoàn cảnh là bị Cha
Mẹ chối từ sự sống. Nhưng nghĩa trang này tồn tại được
khoảng một năm, sau đó bị chính quyền địa phương phát hiện
và bắt đào lên, đem đến nơi khác, vì người ta nói chú không
xin phép, ảnh hưởng mạch nước ngầm, trong khi Chú nghĩ là
đất của mình thì mình có quyền làm gì tùy mình, và họ cho thời
hạn là 2, 3 tháng gì đó phải dọn đi. Mà các em thấy đó, các thai
nhi, khi còn nằm trong bụng mẹ thì bị kéo tay, kéo chân ra, đau
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 74
đớn biết chừng nào, vậy mà lúc chết rồi, chôn rồi cũng không
được yên nữa. Quá nghiệt ngã.
Chú thì cũng không biết làm sao, và Chú cầu nguyện, Chú
nói với với mộ của các thai nhi: “các con ơi, giờ Bố không biết
phải làm sao hết, giờ mà phá đi, dọn đi thì sau này chỗ đâu các
em con nằm”. Khi chỉ còn vài ngày là đến kì hẹn với chính
quyền, thì bỗng nhiên có một lá thư từ Hà nội bay vào, là thư
khen ngợi của Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết - (GV đọc
theo slide). Có là thư này chính quyền có dám làm gì không?
Không. Thực sự điều đặc biệt là lá thư này bay vào đúng trước
thời hạn một ngày, vì nếu sau một ngày là không biết những
thai nhi này sẽ đi về đâu. Đúng như ông bà mình nói là “Ở hiền
gặp lành”. Rồi từ từ, nghĩa trang đó lên tới vài trăm, vài ngàn
ngôi mộ của thai nhi. Mà ở Việt Nam mình không phải chỉ có
ở nơi này đâu, mà ở Huế, ở Bình Thuận (chùa Giác Diên) cũng
có, vậy mới cộng lại là đứng hàng đầu Đông Nam Á và đứng
thứ 5 trên thế giới.
Thực sự Thầy rất là đau lòng khi dạy cho các em những điều
này, nhưng Thầy sợ không còn cơ hội được dạy vì cũng không
biết sang năm các em có học Thầy không, nên giờ có điều kiện
gặp các em thì Thầy phải dạy. Mà thực sự, lớp 8 – đã có em
học sinh đã mang thai rồi, lớp 6 đã có em biết yêu rồi.
Chú đặt tên là Trần Vô Danh, Nguyễn Vô Danh, vì đâu kịp
đặt tên. Chú làm thợ xây dựng nên Chú chia từng ô từng ô, thai
nhi bỏ trong nồi đất, Chú phủ bao xi măng lại, trên đó có ghi
số. Là ngày sinh hay ngày mất? Ngày mất hay ngày sinh? Cả
hai ngày trùng nhau. (GV mở clip về Chú).
Em đang bưng chén cơm, em đang cầm ly nước định uống
mà người khác chạy lại hất đổ chén cơm, ly nước của em, em
tức không? Tức chứ, mà do người ta to lớn quá nên em hong
dám chống cự, hong dám đánh, mà đánh cũng hong lại. Thai
nhi cũng vậy, nó cũng muốn được sống, được cất tiếng khóc
chào đời, mà mình ỷ mình làm Cha Mẹ, mình ỷ mình lớn hơn,
nên mình tước đi quyền sống của nó, tức không? Tức chứ, nó
không làm gì mình được, nhưng nó oán giận mình suốt cả cuộc
đời. Không sông nước nào rửa sạch tội ác của Cha Mẹ giết con.
Một nữ sinh nào đó ở miền Trung, Thầy không nhớ, lên Sài
Gòn luyện thi Đại học rồi sau nó cặp bồ với ai đó rồi mang
thai. Đến ngày sinh em bé, sợ quá không dám đến bệnh viện
nên trốn trong nhà vệ sinh, sinh em bé xong, không biết cắt
nhau, cắt rốn cho em bé, nhưng cuối cùng em bé vẫn sống, là
con trai, cô gái sợ quá bỏ trốn, bỏ em bé ngoài đường. Sáng
dậy có mấy người tập thể dục thấy, ẵm em bé vào bệnh viện,
Bác sĩ nói trễ xíu nữa là chết rồi, cũng may là cứu sống, nhưng
mà tối hôm qua bị con nào cắn mất 1 chân, và bộ phận sinh dục
nam. Công an tìm được cô gái đó nhưng không cho nuôi vì ác
quá. Có 2 vợ chồng người Hà nội nhận về nuôi và đặt tên là
Nguyễn Thiện Nhân.
Giờ tập thể dục, bác Nguyễn Minh Triết, hồi còn làm chủ
tịch nước tới thăm. Ông già Noel ơi, ông có thật không, nếu có
thật vậy ông hãy cho con một điều ước, con muốn được trở
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 75
thành một đứa trẻ bình thường như bao đứa trẻ khác. Người
Mẹ làm chân giả cho đeo, nhưng phải thay liên tục để nó cân
bằng với 2 chân, chân thì có thể làm giả được nhưng bộ phận
sinh dục thì sao? Ca sĩ Mỹ Tâm vào cuộc, tổ chức đêm nhạc từ
thiện Hành trình Thiện Nhân, gây quỹ để giúp cho em ấy có
tiền để chữa chỗ bộ phận sinh dục. Người Mẹ tội nghiệp đi gõ
cửa khắp các tổ chức Y tế trên thế giới, có một Bác sĩ chuyên
khoa hàng đầu của Ý, đồng ý phẫu thuật miễn phí cho em,
nhưng tiền chi phí máy bay ăn ở mình sẽ tự chi trả, và trên
mạng gọi em ấy là ‘Chú lính chì dũng cảm” - vì mới còn nhỏ
mà phải trải qua biết bao nhiêu ca phẫu thuật. Trước giờ mổ
Mẹ căn dặn, và cuối cùng ca phẫu thuật thành công, em ấy vẽ
một tấm hình tặng Bác sĩ. Rất là handsome (đẹp trai).
Giờ chân giả, bộ phận sinh dục giả có rồi nhưng xong chưa
em? Chưa. Khi lớn lên, em ấy biết thân phận của mình thì thế
nào, nỗi đau tình thần biết bao giờ nguôi ngoai: Ba ơi, Ba là ai,
Mẹ ơi Mẹ là ai? Con có tội tình gì mà Ba Mẹ bỏ con? Hong
biết Ba Mẹ là ai, chỉ biết Ba Mẹ là tình yêu lứa tuổi học trò, chỉ
biết Ba Mẹ là tình yêu không chính chắn của lứa tuổi học trò
(GV mở clip bài hát).
(GV đọc bài báo trên slide có nội dung) Bác sĩ ám ảnh khi
bệnh nhân mắc ung thư chỉ vì 'yêu' sớm.
19:16 30/11/2016
"Tôi vẫn nhớ khoảnh khắc người cha của cô bé gần như khụy
xuống van xin chúng tôi cứu con. Nhưng chúng tôi không thể,
vì mọi chuyện đã quá muộn”, bác sĩ Hà xúc động.
Nguyễn Thanh X (quê ở Hà Tĩnh) vốn là con gái một gia đình
khá giả và xinh xắn, lớn hơn các bạn cùng trang lứa. X yêu từ
khi vẫn còn ngồi trên ghế nhà trường và làm chuyện ấy khi mới
12 tuổi. Cô yêu và quan hệ với nhiều người.
5 năm sau, khi quan hệ với bạn trai, X bị chảy máu vùng kín.
Ban đầu, cô nghĩ do kinh nguyệt thất thường, đến khi tình trạng
ngày càng nặng, cộng thêm cảm giác đau, X mới đi khám. Sau
khi đến viện kiểm tra chi tiết, X nhận kết quả bị ung thư cổ tử
cung xâm nhập, chứ không đơn thuần là viêm nhiễm hay tổn
thương thông thường. Kết quả là một cú sốc lớn với cô gái đang
ở độ tuổi vị thành niên và gia đình.
Đó là câu chuyện của một bệnh nhân khiến thạc sĩ, bác sĩ
Phạm Thị Diệu Hà, Phó khoa ung thư phụ khoa, Bệnh viện K
(Hà Nội), ám ảnh.
Các bác sĩ đã phẫu thuật cắt bỏ toàn bộ tử cung cho X đồng
thời tiến hành xạ trị, nhưng chỉ 2 năm sau, bệnh tiếp tục tái
nặng. Cô ra đi vì biến chứng suy thận.
“Tôi từng tiếp nhận nhiều bệnh nhân ung thư phần phụ nhưng
X là một bệnh nhân còn rất trẻ. Tôi vẫn nhớ như in khoảnh
khắc người cha của cô bé gần như khụy xuống van xin chúng
tôi cứu con. Nhưng chúng tôi không thể, vì mọi chuyện đã quá
muộn”, Bác sĩ Hà vẫn xúc động khi kể về ca bệnh này.
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 76
12 tuổi (lớp 7) biết làm chuyện đó, khi chuyện xảy ra, thường
ai sẽ nghĩ ai là người chịu hậu quả nhiều nhất? Con gái? Vậy
nam có thì sao? Nam không phải không có nha, anh này sinh
viên của một trường đại học, lên trên mạng chat chít sao đó mà
quen với cô kia, thế là hẹn rủ nhau đi uống nước. Lúc gặp bị
mê, vì thấy đẹp quá, tóc dài, da trắng, eo thon, và thế là dụ con
gái nhà người ta quan hệ, 1 lần, 2 lần, 3 lần làm sao đó, rồi con
bé đó chán, chia tay, quen người khác, cậu này tức quá, đánh
bạt tai, xong cô gái về mách gia đình là anh này ảnh đánh con,
ảnh quan hệ với con, khai ra hết. Gia đình kiện ra tòa, cô gái
ấy chỉ mới 15 tuổi, dậy thì sớm, quan hệ với trẻ vị thành niên,
12 năm tù giao, sụp đổ hết. 12 năm là còn nhẹ, nhiều khi chỉ
một lần là tử hình. Vì sao? Nhiễm HIV.
Một số cách để phòng tránh:
+ Buổi tối không được đi đường vắng, người ta căng sợi dây
cước, xe ập té, té xuống bọn con trai chạy lại. Buổi trưa đường
vắng cũng không nên đi một mình. Không mặc đồ mát mẻ, đi
sinh hoạt hay dã ngoại với lớp, bạn bè thì phải đi nhóm, đông
người.
+ Không được chỉ đi 2 người 1 nam 1 nữ, coi chừng phong
cảnh hữu tình nó đẩy đưa làm mình đưa đẩy. Ngồi trong lớp
còn như vậy thì phong cảnh kia là quá “lý tưởng”.
+ Nam và nữ không ở trong phòng riêng, lỡ nó khóa trái cửa
lại rồi mở nhạc ầm ầm, bên ngoài, ai mà biết, rồi lỡ có người
biết, chạy tới thì chuyện cũng đã xong.
+ Đi dự tiệc, uống nước trong ly, sau khi đi vệ sinh xong là
không nên uống ly nước đó nữa, lỡ ai đó bỏ thuốc mê vào thì
sao.
+ Không nên lên những trang web đen.
“Hướng dương mọc giữa cuộc đời, tuổi thơ đẹp nhất là đời
học sinh”.
“Tuổi học trò hồn nhiên thơ mộng, tuổi học trò sống động
khó quên”.
Không ai cấm mình yêu hết, nhưng mà tình yêu tuổi học trò
như cái trái chưa chín trên cây, nó đẹp lắm nhưng chưa chín,
em hái xuống em ăn nó đắng, chát lắm, để vài ba năm nữa đợi
nó chín. Nó chín là sao? Là khi đó ra trường, công việc ổn định,
rồi tiến tới hôn nhân, danh chính ngôn thuận, hạnh phúc.
Nhưng mà có một học sinh hỏi ngược lại Thầy: Thầy ơi,
Thầy nói đợi vài năm nữa cho trái nó chín, lỡ vài năm nữa có
đứa nào giựt mất của con thì làm sao? Ok, em sợ mất đúng
hơm, vậy thì nếu khi trao thân gửi phận xong, em có chắc là
em giữ bạn đó suốt đời được không?
Dạy giáo dục giới tính thì nhiều phụ huynh không chịu, nói
đây là chuyện của người lớn, để tụi nhỏ lớn lên nó sẽ tự biết à,
giờ mà vẽ đường là vẽ đường cho hưu chạy, ý kiến đó đúng
không em? Đúng, nhưng mà chỉ đúng với hồi xưa thôi, giờ khỏi
vẽ đường hươu nó cũng sẽ tự chạy, chính vì vậy mà nếu không
có người vẽ là nó sẽ chạy bậy.
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 77
Đây là bức thư của em học sinh.
Các em biết từ “Yêu râu xanh” đúng không ạ? Ý chỉ những
người đàn ông không đàng quàng, sàm sỡ với phụ nữ. Vậy thì
cái này (hình) với “yêu râu xanh” thì cái nào đáng sợ hơn ạ? Vì
sao? Ví dụ nếu yêu râu xanh mà tấn công thì sao ạ, mình sẽ
chống trả bằng nhiều cách. Tại sao lại chống trả? Vì mình
không thích nó nên tìm cách chống trả, vậy nếu hai đứa cùng
thích nhau thì sao? Trong nhà trường, chủ yếu dạy phòng
chống “Yêu râu xanh” chứ ít ai mà dạy cái này.
Nhưng có bạn nói với Thầy là Thầy dạy thì em biết hết, em
biết là xấu, biết không được phá thai, biết không giết con, biết
Ba Mẹ sẽ xấu hổ, tương lai tăm tối, vậy chứ mà chỉ khi còn 1
nam 1 nữ là quên hết - học sinh lớp 8 nói như vậy đó.
Cuối cùng Thầy hi vọng là các em nói với em mình, nói với
chị mình, để bản thân mình là sứ giả của tình yêu thương, và
Thầy tin là trong tương lai, con số về nạo phá thai đứng hàng
đầu Đông Nam Á và đứng thứ 5 trên thế giới rồi nãy sẽ giảm
xuống, vì trong các học sinh của Thầy ngồi ở đây, không ai
giống như những người đó.
Chân thành cảm ơn Quý Thầy/Cô đã dạy bài này cho các con.
Thương chúc Quý Thầy/Cô luôn là những dòng suối mát lành,
chảy đến đâu thì hoa thơm, cỏ ngọt sẽ mọc đến đó.
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 78
Nhân quả
Thầy Tuấn Anh
TRÌNH BÀY BÀI GIẢNG
HOẠT ĐỘNG
Đầu tiên, “nhân” là gì ạ? “Nhân” là nguyên nhân, “quả” là kết
quả. “Nhân” ở đây không có nghĩa là người, và “quả” ở đây
cũng không có nghĩa hoàn toàn là hậu quả, vì nhân tốt thì quả
tốt, nhân xấu thì quả xấu. Vậy theo các em “trên đời này có
chuyện gì mà có kết quả nhưng lại không có nguyên nhân
không?” Không đâu, cái gì cũng có nguyên nhân của nó, chỉ có
những cái con người ta chưa tìm được nguyên nhân thì người ta
cho là tự nhiên nó có, chứ thực sự là có nguyên nhân hết. Ví dụ
như ngày xưa, trời mưa, chưa tìm được nguyên nhân thì cho là
do vị thần nào đó, thần sấm, thần chớp, thần mưa, nhưng thực
sự ra thì là vì sao ạ, vì nước bốc hơi lên cao, gặp lạnh, ngưng tụ
tạo thành những giọt nước nhỏ xuống, tạo thành mưa. Tất cả
mọi việc đều có nguyên nhân và kết quả. Cái quạt quay, bóng
điện sáng là do có dòng điện. Chúng ta học tốt là nguyên nhân,
lên lớp là kết quả, làm biếng là nguyên nhân, ở lại lớp là kết quả.
Nhân quả là như thế. Và luật nhân qủa này có 2 đặc điểm là gì
ạ, đó là vô cùng công bằng và cực kỳ phức tạp. Nó công bằng
ra sao, phức tạp thế nào thì chúng ta cùng tìm hiểu trong bài
hôm nay. NHÂN QUẢ.
Ở hiền, gặp lành, gieo gió, gặt bão. Ở hiền là nhân tốt, gặp
lành là quả tốt. Gieo gió là nhân xấu, gặt bão là quả xấu. Vậy
công bằng không ạ? Công bằng chứ. Phức tạp là sao đây ạ? Ở
hiền gặp lành, chung chung quá, 1 ngày 24 tiếng, bạn ở hiền
được bao nhiêu tiếng đồng hồ? Có người thì cả ngày, có người
nửa ngày, có người thì 1 giờ, đúng hong ạ? Gieo gió số mấy, gió
cấp nào, gặt bão cấp mấy, bão cấp nào? Có những người đang
hiền chuyển qua không hiền, có những người không hiền,
chuyển qua hiền, và bao nhiêu con người đan xen, cuồn cuộn
với nhau như vậy, trùng trùng như vậy. Chính vì điều đó tạo nên
sự phức tạp, nhìn thì thấy đơn giản như vậy nhưng mà thực sự
là nó cuồn cuộn bên trong.
Trong hình này, xô một miếng ván, vậy miếng nào đè lên anh
ta? Miếng cuối cùng? Đúng nhưng chưa đủ. Tất cả những miếng
này đè lên anh ta luôn, và miếng cuối cùng là chạm lên anh ta.
Xô một miếng thôi mà tất cả những miếng này đè lên. Gieo một
cơn gió mà gặt cả trận bão là đây.
Nhưng mà có lẽ trong cuộc sống, các em sẽ gặp những chuyện
tưởng chừng là mâu thuẫn. Đó là có những người sống tốt, hiền
lành mà họ nghèo hoài, còn những người xấu, người ác thì lại
giàu. Vậy có công bằng không? Chính vì chỗ này, chính vì chỗ
này mà làm cho con người ta lăn tăn, thiếu niềm tin vào nhân
quả. Điều xấu, điều ác, Thầy cho là một hạt chanh chua, còn cái
giàu, Thầy cho là cây quýt ngọt, ví dụ thôi nha. Đúng ra là người
xấu, người ác họ phải gặp ngang trái này kia chứ sao người ác
họ lại giàu? Đúng ra gieo hạt chanh thì phải gặt cây chanh chứ
sao gieo hạt chanh lại gặt cây quýt? Các em thấy người ta gieo
hạt chanh hong? Thấy. Các em thấy người ta gặt cây quýt hong?
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 79
Thấy. Chính vì thấy mà chúng ta mới cho là nó hong công bằng.
Nhưng mà có cái này mình hong thấy, là cũng cái người này,
trước đó họ đã từng gieo hạt quýt nên bây giờ họ gặt cây quýt,
còn họ gieo hạt chanh thì mai mốt họ sẽ gặt cây chanh. Vậy mũi
tên màu đen là gì ạ? Thời gian. Hãy đợi đấy, nhân quả không
phải là không đến mà là chưa đến. Cuộc đời con người ta dài
lắm, rất dài, có người còn tin nhân quả 3 đời nữa kia mà, còn
chúng ta bỏ khúc đầu, bỏ khúc cuối, giữ khúc giữa, do đó chúng
ta chỉ nhìn vào khúc giữa rồi cho là không công bằng, do cách
nhìn của mình chưa toàn diện mà thôi.
Thêm một ví dụ nữa là gì, có cái anh này, ảnh siêng lắm, sáng
làm, trưa làm, chiều làm, rất là siêng năng, nhưng mà lại là …
nghèo. Đúng ra siêng phải giàu chứ sao siêng lại nghèo? Em
thấy ảnh siêng hong? Dạ thấy. Em thấy ảnh nghèo hong? Dạ
thấy. Nhưng có cái này hong thấy, là trước đó Ba Mẹ để lại tài
sản quá chừng luôn, lấy tài sản đó cờ bạc hết rồi thì bây giờ
nghèo, còn bây giờ chăm chỉ siêng năng làm việc, dành dụm thì
mai mốt sẽ giàu lại, vậy vấn đề chỉ là gì thôi? Thời gian.
Hồi bé mình nghe kể câu chuyện Thạch Sanh và Lý Thông.
Kết thúc câu chuyện thì gì ạ? Mẹ con Lý Thông bị sét đánh.
Nhưng lúc mình đọc thì mình mới đọc nửa câu chuyện thôi, lúc
đó Lý Thông ác mà được làm quan, còn Thạch Sanh hiền lành
mà gặp nạn nên bị chôn dưới hang đá, đọc đến đây tức quá, tại
sao người ác lại được làm quan, người hiền lại bị gặp nạn. Tại
vì sao vậy? Tại vì chưa kết thúc câu chuyện, mới chỉ có phân
nửa chuyện thôi, mà chúng ta đưa ra kết luận rồi, vậy là do cách
nhìn của mình.
Một ví dụ khác, anh này là một cảnh sát hình sự, có tài giỏi
phá án, bọn ma túy mà nghe tới tên anh là khiếp sợ luôn, gọi anh
là “hắc tinh của tội phạm”, anh ta có vợ và có 2 con gái. Gia
đình khá là hạnh phúc, cô con gái lớn đang học năm cuối, vừa
mới đám hỏi xong, ra trường là cưới, gia đình sắp cưới cũng
môn đăng hộ đối; cô con gái út đang học lớp 12, cả hai chị em
luôn tự hào về người Cha tuyệt vời của mình.
Nhưng rồi một hôm, bọn ma túy hối lộ anh một số tiền quá
lớn, và không cưỡng được lòng tham cho nên anh đã nhận. Mà
nhận một lần thì sao ạ, lần hai cũng nhận, lần ba cũng nhận và
đến lần thứ n thì sao ạ?, bị phát hiện, và anh ta bị giam, công an
tới nhà kê biên bản tịch thu tài sản, gia đình chồng của cô gái
sắp cưới sao ạ? Hủy hôn, cô này cảm thấy xấu hổ quá, tự tử,
chết. Còn em gái thì sao, Cha đi tù, Mẹ bệnh tim, chị thì chết,
bấn loạn tinh thần, điên loạn luôn. Bây giờ gia đình chỉ còn
người Mẹ. Người vợ hàng tháng xách cái giỏ vào trại giam thăm
chồng, hàng tháng xách cái giỏ vào bệnh viện thăm con, âu đó
cũng là luật nhân quả, Cha làm con chịu. Nhưng mà sao Cha
làm Cha hong chịu mà Cha làm bắt con chịu? Trong trường hợp
này con đâu có làm đâu, hai cô con gái có làm hong? Hong làm,
nhưng mà có gì ạ? Tiêu xài chung những đồng tiền người Cha
đem về, cho nên bị ảnh hưởng chung, đời Cha ăn mặn, đời con
khát nước. Xin thưa, ai xử Chú này đi tù ạ? Pháp luật. Pháp luật
có xử người vợ và 2 đứa con hong? Hong. Và đây là sự hở của
pháp luật, vì Chú đem tiền về cả nhà ăn chung, xài chung, vậy
mà khi pháp luật xử thì chỉ có xử mình Chú đó thôi, nên ở đây
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 80
Thầy cho rằng chỗ hở của pháp luật là còn ở chỗ này. Nhân quả
hong chịu như vậy, nhân quả bảo ai ăn chung, ai xài chung thì
gom lại cuồn cuộn cuồn cuộn xử chung, vì vậy mà ông bà mình
không nói là gieo gió gặt gió mà là gieo gió gặt bão. Chỉ gieo
một cơn gió mà gặt cả trận bão kinh hoàng, tội nghiệp những
đứa con.
Nếu lần đầu tiên Chú bị phát hiện, tội Chú sao ạ? Nhẹ. Nếu
lần thứ hai bị phát hiện thì sao ạ, tội nặng hơn lần thứ nhất một
chút, còn nếu lần thứ ba phát hiện thì sao ạ, thì nặng hơn lần thứ
hai chút. Còn lần thứ n thì sao ạ, có thể chung thân hoặc tử hình.
Vậy từ đây suy ra điều gì? Nhân quả không phải không đến mà
là chưa đến, nó đến càng chậm coi chừng hậu quả của nó càng
cao.
Giả sử pháp luật xử Chú là 10 năm tù giam, sau khi Chú ở tù
được 10 năm rồi, thì xét về mặt pháp luật đã ổn chưa ạ? Ổn rồi,
xong rồi. Xét về mặt nhân quả, xong chưa? Chưa xong, còn gì
nữa ạ? Còn tiếng xấu. Mà cái tiếng này là bản thân Chú phải
chịu, gia đình Chú phải chịu, mà thậm chí là sao ạ, Chú chết đi
mà tiếng xấu này vẫn còn. Ông bà mình có câu là “cọp chết để
da, người ta chết để tiếng”, “trăm năm bia đá thì mòn, ngàn năm
bia miệng vẫn còn trơ trơ”, nhân quả nó xử là xử tận cùng của
cái xử luôn. Hoàn toàn từ ca dao, tục ngữ, những kinh nghiệm
sống của ông bà mình để lại, nhân quả xử là xử như thế.
Nhưng mà nói đến đây vẫn còn em học sinh nói “em vẫn thấy
có gì đó tội nghiệp cho hai cô này. Ví dụ như trường hợp những
đứa con không biết thì sao? Mà người thường nói là hong biết
là hong có tội. Cái đó là mình nói nha, còn nhân quả có nói hay
không thì còn chưa biết, vẫn có câu “nhân vô tình thì quả vô
tình”. Vậy chỗ này mình chia ra làm 2 trường hợp. (GV viết trên
bảng từng trường hợp và phân nhánh nhỏ trường hợp 2).
Trường hợp thứ nhất là hai người con biết, trường hợp thứ hai
là hai người con không biết chuyện người Cha làm, và cái biết
này lại còn chia thành 2 nhánh tiếp nữa, là gì ạ? Có ai đó gieo
một hạt chanh, có cho ra liền cây chanh hong? Hong, nó cần có
gì ạ? Thời gian, ánh sáng, gió, tưới nước, bón phân, bắt sâu. Và
nếu hạt chanh đó mà hong có những điều kiện này, quăng đại
xuống nền đất xi măng, vậy thì nó có thành cây chanh hong?
Hong đâu, lâu ngày nó thành hạt lép và phân hủy luôn, thì
trường hợp này cũng vậy. Con biết rồi nha, con biết hôm nay Ba
đem tiền về nha, tiền nhiều quá nha, con biết rồi nha, “Ba ơi, Ba
lấy tiền đó á, đổi điện thoại mới cho con đi” - nó đang bắt sâu
đó; “Ba ơi, lấy tiền này đưa nhà mình đi du lịch nước ngoài nha”
- nó đang tưới nước đó; “Ba ơi, đổi xe tay ga cho con nha”, coi
chừng cả nhà nó gặt não. Còn trường hợp khác, con biết rồi nha,
con biết hôm nay Ba đem tiền về nhiều quá nha, “Ba ơi cho con
tiền đi làm từ thiện, Ba ơi cho con tiền vào bệnh viện tặng người
nghèo, Ba ơi cho con giúp đỡ những bạn khó khăn đi”, thì đây
là nó cũng biết nà, nhưng mà cái hạt này thì hong có tưới nước.
Vậy trường hợp biết thứ nhất là Cha làm con chịu; còn trường
hợp biết thứ hai này là Cha làm nhưng mà con không chịu, vẫn
có câu “cây đắng nhưng mà sanh trái ngọt”. Trong những trường
hợp đó, có những đứa con ăn chơi sa đọa, nhưng vẫn có những
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 81
đứa con có tâm tốt, đi tu, những trường hợp đó là “cây đắng
nhưng vẫn sanh trái ngọt”.
Trường hợp nó hong biết, bây giờ chẳng lẽ Cha nấu cơm hông
ăn, hông lẽ Cha đóng tiền học mà con hông học, vậy chỗ này
giải thích làm sao? Thì bây giờ trở lại với trường hợp người Mẹ,
là vợ Chú này, lúc mang thai con, thì tại sao thai nhi này hong
làm con của người Mẹ khác đi, mà làm con của người Mẹ này
để nó sinh ra trong trái ngang, chứng tỏ là gì ạ? Phải có kiếp
trước, kiếp trước nó phải làm một cái gì đó thì nhân quả mới
biết được mà lập trình, mới đưa nó vào gia đình này, mới gọi là
phù hợp. Nhân quả lập trình hết rồi, chỉ có điều chúng ta chưa
thấy mà thôi. Mà không thấy thì không có nghĩa là không có.
Vậy một vấn đề đặt ra nữa là chúng ta có tin có kiếp trước kiếp
sau hay không? Trong khi những điều này khoa học chưa chứng
minh. Tin hay không tin khi khoa học chưa chứng minh được.
Có thể tin và cũng có thể mình không tin, nhưng nếu mình tin
vào điều đó mà thấy có lợi cho mình thì mình tin, còn điều đó
mà không có lợi thì mình hong tin. Ví dụ như mê tín dị đoan,
mình hong tin, bói toán nhảm nhí; còn kiếp trước kiếp sau mình
tin để mình hướng thiện nhiều hơn, mình tốt hơn thì mình nên
tin.
Và bây giờ những ngày như 27/7 hay ngày tưởng niệm những
người mất vì tai nạn giao thông, thì Nhà nước mình cũng có làm
lễ cầu siêu. Vậy chết là hết hay còn, thì mỗi người có một câu
trả lời khác nhau.
A là một cá nhân thôi, A mượn B 10 triệu, vậy A thiếu mấy
người ạ? 1 người. Nhưng nếu A mà nó khó khăn quá năn nỉ B,
B ơi, vợ con bệnh tật đau yếu gì đó, thì B thấy tội nghiệp quá
nên B cho luôn, vậy A còn thiếu hong? Hết rồi, hết thiếu rồi.
Giả sử trường hợp khác, A cũng mượn 10 triệu, mà hong phải
mượn B mà mượn của lớp 10B, ví dụ mượn trong tiền quỹ của
lớp, mà lớp này học sinh sỉ số là 40 em, trừ A ra còn 39 bạn.
Thế là A năn nỉ mượn 39 người này, nếu mà 38 người cho, còn
1 người không cho thì cũng vẫn còn thiếu. Vậy thì 10 triệu trên
và 10 triệu dưới nó chỉ giống nhau về mặt con số thôi, nhưng
mà 10 triệu ở dưới nó rắc rối hơn chút, tại có nhiều người.
Rồi A lớn lên, đi làm ở 1 công ty tư nhân, mượn tiền ai đó mà
thiếu nên giờ A mượn 10 triệu bên công ty này, giả sử công ty
này có 400 nhân viên, trừ A ra là còn 399 người, giờ A nghèo,
A năn nỉ, giờ năn nỉ ai? Có chắc là 399 người này cho nó hết
không, sự việc ngày càng phức tạp hơn.
Trường hợp khác là A cũng mượn 10 triệu mà không phải
công ty tư nhân, mà là công ty của nhà nước, các em điền vào
chỗ trống này dùm Thầy coi chỗ trống này là bao nhiêu người?
Nhà nước là gì? Trường học công, bệnh viện công, đường xá,
cầu cống, những công trình, mà đó là tiền ở đâu ra, xin thưa là
tiền thuế của người dân, 90 triệu người dân Việt nam, có nước
mắt của những người cực khổ đóng thuế hong? Có. Có nước
mắt của những người mồ hôi, tật nguyền, bán từng tờ vé số đóng
thuế hong? Có. Như vậy cùng là gieo gió nhưng những trường
hợp trên là bão cấp 1, cấp 5, cấp 10, và giờ là siêu bão luôn. Còn
ai đó mà lấy tiền trong Chùa, trong Nhà thờ thì sao nữa? Tiền
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 82
trong Chùa, trong Nhà thờ là của ai? Khách thập phương, có
những người khắp nơi trên thế giới gửi tiền về cúng dường, mà
lấy tiền đó là nặng nề vô cùng. Ông bà có câu là “mang gông,
đội sừng, làm trâu làm ngựa mà trả nợ”. Cho nên qua sơ đồ này
thì sao ạ? Em ơi, nghèo cho sạch rách cho thơm, không có thì đi
vay đi mượn, mượn ít người thôi, dễ xử lý, đừng bao giờ tham
của công, nguy hiểm lắm, gieo gió gặt bão.
Vâng, đây là cây non, vừa nhú lên chút xíu thôi, và đây là 2
chậu nước. Chậu nước bẩn thì đầy, còn chậu nước sạch thì nó
vơi đi một chút. Đây là người trồng cây tười nước. Vậy theo các
em là những ngươi trồng cây thì nên chọn thau nước nào tưới
vào để cây nó an toàn ạ? Nước sạch, ít hơn chút mà an toàn, còn
nước bẩn tưới vài lần là chết cây. Cây non là những đứa con,
người trồng cây tưới nước là Cha là Mẹ, và 2 thau nước kia ví
dụ như là tiền; một bên là tiền bẩn nó nhiều, một bên là tiền sạch
ít chút. Nuôi con thì sao ạ, tiền sạch - ít chút mà nuôi con an
tâm. Tiền nhiều mà bẩn, đừng đem về, tội nghiệp những đứa
con. Vài lời nhắn gởi các em, những học sinh trong tương lai,
rồi sau này các em sẽ cũng làm Cha làm Mẹ, các em sẽ là những
người trồng cây đó, những người tưới nước đó. Hãy chọn thau
nước sạch mà tưới vào, đừng chọn thau nước bẩn – tội nghiệp
những đứa con.
Chúng ta thấy, nhân quả là một điều rất công bằng và rất khoa
học, không tôn giáo tín ngưỡng gì cả, nhưng mà tại sao chúng
ta hay thấy nhân quả được nhắc nhiều trong Đạo Phật, là bởi vì,
ví dụ, Newton ngồi dưới cây táo, ông thấy trái táo rơi, ông phát
hiện ra định luật vạn vật hấp dẫn, nhưng ông có phải là người
sáng tạo ra cái luật đó hong ạ? Hong, định luật đó đã tồn tại sẵn
trong vũ trụ này rồi, ông chỉ phát hiện ra định luật này thôi; thì
nhân quả cũng vậy, nhân quả đã tồn tại sẵn trong vũ trụ nhưng
Đức Phật là người phát hiện ra quy luật này đầu tiên và truyền
lại cho chúng ta. Do đó quy luật này không bị ảnh hưởng hay
chi phối bởi một tôn giáo nào cả. Ông bà ta cũng bằng kinh
nghiệm sống của mình, có những câu ca dao tục ngữ rất chính
xác “ở hiền gặp lành, gieo gió gặt bão”.
Và chúng ta, có người tin nhân quả, có người không tin, có
người tin nhiều, có người tin ít, có người tin vừa vừa, mình tin
như thế nào đó là chuyện của mình, còn luật nhân quả vẫn cứ
vận hành theo quy luật của nó thôi. Cục than đỏ có người tin
nóng, có người tin hong nóng, tùy, nhưng bản chất của nó vẫn
cứ như thế. Tại sao mình tin, tại vì mình tin mình hong mất gì
hết, mà mình lại được rất nhiều, được gì ạ, giúp mình ngày càng
tốt hơn về mặt đạo đức. Còn mất thì hong mất, hong mất tiền,
hong mất thời gian, hay công sức gì hết.
Con chim ăn con kiến, giờ thì con kiến ăn con chim lại. Khu
rừng có thể tạo ra những que diêm, nhưng một que diêm vẫn có
thể thiêu cháy cả khu rừng. Khi con chim còn sống, nó ăn con
kiến; khi con chim chết thì kiến ăn nó, thời gian và hoàn cảnh
có thể thay đổi bất cứ lúc nào, vì vậy đừng nhục mạ, đừng khinh
thường, đừng làm khổ bất kì ai trong cuộc đời này, bạn có thể
quyền lực ngày hôm nay, nhưng đừng quên là thời gian còn
nhiều quyền lực hơn bạn. Một cây có thể làm ra hàng triệu que
diêm nhưng một que diêm có thể thiêu cháy hàng triệu cây. Hãy
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 83
luôn làm người tốt, điều tốt. Cuộc sống này có vay có trả, luật
nhân quả không bỏ sót một ai.
Hình ở trên là người con trai cầm xương bỏ vào chén Mẹ mình,
hình ở dưới là người con trai cầm xương bỏ lại vào chén của anh
ta.
Hình bên này, chị này chải tóc cho Mẹ, thì đứa con đứng phía
sau nhấc ghế lên chải tóc lại cho chị . Giống như giọt mưa nhiễu
xuống hiên nhà của mình, giọt nước phía trước nhiễu như thế
nào thì giọt nước phía sau nhiễu xuống như thế.
“Hiếu thuận sinh ra con hiếu thuận
Ngỗ nghịch thì con có khác chi
Xem thử trước thềm mưa xối nước
Giọt sau giọt trước chẳng sai gì”
“Thượng thì đội, hạ thì đạp”, có không ạ? Đối với nhân viên
cấp dưới mình thì mình hà hiếp người ta, rồi mình cũng sẽ bị
cấp trên, người khác làm lại như vậy.
Câu chuyện này kể về một Ông lão, Ông ăn xin gần trung tâm
thương mại lớn ở Mỹ. Sáng đó có Chị kia đi làm, đi ngang qua
thấy thương quá nên bỏ vào lon của Ông vài đồng tiền xu. Và
sau đó Chị tới công ty làm việc thì phát hiện ra là mình mất
chiếc nhẫn kim cương, đây là chiếc nhẫn rất quý, về cả mặt giá
trị mà còn ý nghĩa nữa - nhẫn cưới của Chị ấy. Và Chị nghĩ kỹ
lại là sáng giờ còn sớm, xem mình để quên ở đâu, nhớ là ở nhà
sáng dậy còn chùi rửa chiếc nhẫn thật sạch rồi đeo vào, như vậy
thì không thể để quên ở nhà được. Mà từ nhà đến cơ quan thì
chỉ có khựng lại ngay chỗ này thôi, cho nên có thể là rớt ngay
đây, thế là Chị tới chỗ Ông lão để xem như thế nào, và trên
đường quay lại thì Chị cũng thấy sự hy vọng đó cũng mỏng
manh lắm, chắc có lẽ là mất rồi, nhưng mà cũng quay lại xem
thử thế nào, chứ cũng không hy vọng nhiều. Nhưng không, từ
xa khi thấy cô gái, Ông lão đã đứng đậy. “Cô ơi, chiếc nhẫn của
Cô, gởi lại cho Cô”, và Chị ôm Ông khóc, cảm động và về kể
câu chuyện này cho anh chồng nghe, anh chồng quay trở lại gặp
Ông lão xin chụp vài tấm hình, và vài thông tin rồi đăng lên
facebook, kể câu chuyện này và kêu gọi bạn bè giúp đỡ cho hoàn
cảnh của Ông. Người này người kia, like, share, người tặng 1
đô, 2 đô, … và vài tháng sau thì đủ số tiền mua căn hộ cho Ông
luôn. Tin này được đưa lên đài truyền hình và qua đài truyền
hình thì gặp được cô em gái ruột thất lạc sau bao nhiêu năm xa
cách.
Câu chuyện kể về hai sinh viên, đi học cũng rất là rốt, nhưng
mà gia cảnh khó khăn. Hai bạn sinh viên này thì tự lập nên mới
nghĩ ra cách để trang trải học phí bằng cách tổ chức một buổi
hòa nhạc. Buổi hòa nhạc này có bán vé, tính phí, và sau khi chi
phí các thứ thì phần còn lại sẽ trang trải cho việc học của mình.
Để buổi hòa nhạc được nhiều người tới xem, thì phải có sự đầu
tư, bằng cách mời một vị nhạc sĩ, vị nhạc sĩ này cũng rất nổi
tiếng. Tuy nhiên, buổi hòa nhạc diễn ra thì không như mong
muốn, số tiền mời nhạc sĩ đưa ra theo hợp đồng thì khá là nhiều,
nhưng khi buổi hòa nhạc kết thúc thì số tiền gửi lại không đủ để
trả, trả được một phần thôi, và phần còn lại thì hai sinh viên này
xin khất, để dịp khác trả. Trước tình cảnh đó thì vị nhạc sĩ này
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 84
như thế nào ạ? Vị ấy cầm số tiền chưa đủ đó trao lại cho hai bạn
và nói là “Hai bạn cứ cầm số tiền này trang trải học phí và hết
mọi chi phí các thứ như âm thanh, ánh sáng, loa, phần còn lại
bao nhiêu thì gởi lại tôi, và coi như là trả cho tôi đủ rồi đó, không
phải lấn cấn, lăn tăn về vấn đề thiếu nợ nữa”.
Bẵng đi sau này, trong chiến tranh thế giới lần thứ hai, vị nhạc
sĩ này trở thành thủ tướng của nước Ba Lan, và người dân Ba
Lan trong chiến tranh lúc bấy giờ rất là khốc liệt, khó khăn, bệnh
tật, túng thiếu các thứ, vị này mới khảo một lá thư và xin viện
trợ từ Hoa Kỳ. Khi gởi đi lá thư ấy xong, máy bay, trực thăng
đem hàng cứu trợ từ Mỹ bay đến cho người dân ở Ba Lan, nhờ
đó người dân phần nào vượt qua được cơn khó khăn, nguy kịch.
Trong một lần gặp gỡ, vị thủ tướng Ba Lan mới bày tỏ lòng biết
ơn đến Tổng thống Hoa Kỳ, và khi nhận lời cảm ơn thì vị Tổng
thống đã đáp lại: “Ngài không cần phải cảm ơn tôi đâu thưa Ngài
thủ tướng, có lẽ Ngài không nhớ câu chuyện này nhưng vài năm
trước Ngài đã giúp cho hai cậu sinh viên trẻ tuổi tiếp tục học đại
học tại Hoa Kỳ, và tôi là 1 trong 2 cậu sinh viên ấy”.
PHẦN MỞ RỘNG: TRUNG THỰC LỒNG GHÉP NHÂN QUẢ (GV ghi bảng)
Câu chuyện thứ nhất: Giờ các em thả lỏng người ra nà, thoải mái nà, giờ Thầy giờ như bạn bè tâm sự
với nhau thôi nha. Thầy hỏi các em cái này “Nếu mà giờ ngoài đường người ta rớt 50 ngàn thì mình thấy,
mình có lượm trả lại cho người ta không? (GV hỏi HS trả lời). Nếu là 100 ngàn trả hong? (GV hỏi HS trả
lời). 1 triệu trả hong? (GV hỏi HS trả lời). 10 triệu trả hong? (GV hỏi HS trả lời). 100 triệu trả hong? (GV
hỏi HS trả lời).
Mình hong trả là mình có tội, để xem coi nhân quả xử tội này ra làm sao nha. Nếu mà 100 triệu này mà
của một đại gia, đi xe hơi, biệt thự, nhà giàu, rớt 100 triệu này mà em lấy luôn, thì nhân quả xử mình tội
khác. Còn lỡ 100 triệu này mà của một người Cha có đứa con đang cấp cứu nằm tại bệnh viện thì sao?
Cha về dưới quê cầm nhà bán đất lên chữa trị cho con, dọc đường làm rớt, mình lấy tiền của người ta rồi
con người ta chết luôn ở bệnh viện thì sao? Vậy trong 100 triệu này có gì trong đây? Có đau đớn của Cha
không? Có nước mắt của con không? Có cái chết không? Có cầm nhà không? Có bán đất không? Vậy
mình lấy 100 triệu này của người ta thì sao thì nguyên cái đống này thành của mình đó. Ông bà mình có
câu “của đi thay người”, sợ không ạ? Rất đáng sợ, cho nên sao em ơi, đừng bao giờ tham của ai hết, cái
gì không phải là của mình thì đừng bao giờ tham, hãy trả lại cho người khác. Bởi vì sao, vì không phải
gieo gió gặt gió mà là gieo gió gặt bão, mà bão như thế nào thì chỉ có nhân quả mới biết thôi, và cái sự
biết của nó được lập trình và xử lý vô cùng chính xác, chính xác tỉ mỉ, chính xác chi li luôn, không chạy
đâu cho thoát được. Cho nên trường hợp này sao đây, mình có trả không? Trả.
Câu chuyện thứ hai: Chị đó, chị đi bán những cây kiểng, cây hoa dạo ngoài đường, mà chị chở rất
nhiều, trời nắng, mồ hôi ướt áo nhễ nhại, nhìn rất thương. Giá của một chậu hoa chị bán là 30 ngàn, hoa
màu xanh, màu đỏ đẹp lắm, nhiều người cũng thấy hoa đẹp nên cũng mua, thấy chị buôn bán cực khổ
quá, thương, nên khi mua người ta cũng không trả giá, vì hấy tội, thấy cực quá mà nên cũng muốn cho
chị kiếm chút lời. Và khi mua về nhà thì mới phát hiện sao ạ? Hong phải hoa giả, hoa thật, mà là chị lấy
keo dán sắt dán hoa lên trên cái cành cây cho dính lại, về nhà nó rớt xuống, chứ thật ra cây này hong có
hoa, và hoa này là hoa của cây khác chứ hong phải của cây này. Vậy nếu cây này không có hoa thì bán
giá nhiêu ạ? 20 ngàn thôi, giờ gắn hoa vào thì tăng lên 30 ngàn, vậy chị này chị bị tội gì ạ? Gạt người ta.
Mà 1 chậu như vậy chị gạt bao nhiêu? 10 ngàn, 2 chậu là 20 ngàn, và bao nhiêu chậu thì nhân lên bấy
nhiêu; mình nhìn thì mình chỉ nghĩ vậy thôi, nhưng mà thực tế thì nó hong đơn giản như vậy.
Chỗ người mua ở đây, mình chia ra làm 2 nhóm là người mua tốt và người mua không tốt. Xét trường
hợp người mua tốt thì sao ạ? Họ mua vì họ thấy thương chị quá, thấy cực chị quá nên mua cho chị bớt đi
cực khổ phần nào, nhưng mà khi mua về thấy như thế thì cảm thấy sao ạ? Trong lòng sẽ hơi buồn buồn
chút, và nếu lần sau gặp trường hợp như vậy thì có giúp nữa hong? Cũng có, nhưng trong sự giúp đó đã
có sự hơi cảnh giác một chút rồi, lòng tốt dường như có gì đó hơi cảnh giác, vậy thì ai làm cho cái tốt này
nó giảm xuống một chút ạ? Chị này, chị đã làm cho cái tốt giảm xuống một chút. Còn nếu người mua là
người không tốt thì sao? Thì người ta sẽ biết thêm một chiêu trò, và có thể sau này họ lấy chiêu trò đó
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 85
làm cho người khác, thêm một “bài học kinh nghiệm”. Vậy thì ai làm cho cái không tốt tăng lên chút?
Vậy thì việc làm của chị này đã làm cho cái tốt trong xã hội giảm xuống một chút và làm cho cái xấu tăng
lên một chút. Tất cả những cái này gom lại gom lại cuồn cuộn cuồn cuộn, gieo gió gặt bão là như thế.
Nhiều người nói gieo gió gặt gió mới công bằng, còn gieo gió gặt bão thì sao mà công bằng cho được,
khi mình hiểu được những quả như ví dụ vừa phân tích thì mình mới thấy nó công bằng, gieo một cơn
gió thôi mà hậu quả như thế này, mà hậu quả của người khác cũng chính là của mình, nên mới gọi là gặt
bão là như thế.
Thêm một ý này nữa, chỗ mà cái xấu tăng lên, cái tốt giảm xuống, cũng giống như một ông sếp. Trước
khi nghỉ hưu, tham nhũng, hối lộ vơ vét các thứ, và cũng trước khi nghỉ hưu đó, có một lực lượng kế cận
để thay thế vào vị trí của ông ta, nếu lực lượng kế cận này là người tốt thì sao? Thấy sếp làm chuyện hong
đúng thì mình tránh xa, còn nếu lực lượng kế cận là người xấu thì sao ạ? Lấy cái xấu của sếp phát triển
thêm, có không ạ? Nguy hiểm chưa? Người này là sắp nghỉ hưu rồi nhưng mà việc xấu của họ có dừng
lại chưa? Chưa đâu, cái xấu của họ có thể bị người kế cận mà xấu - phát triển thêm. Còn người cấp dưới
là người tốt, họ thấy mấy cái xấu này nên họ sợ, họ tránh, không dám. Người tin nhân quả là không bao
giờ dám.
Câu chuyện thứ ba: A và B đều bị bệnh, nhưng A là người giàu, B là người nghèo. Vậy thì khi A bị
bệnh, mà A là người giàu thì A sẽ tìm gì ạ? A sẽ tìm đến bệnh viện tốt nhất trong khả năng, có thể là bệnh
viện quốc tế, thậm chí là ra nước ngoài chữa bệnh; nhưng mà A còn tìm ai nữa ạ? Tìm Bác sĩ giỏi nhất
trong khả năng của mình, có người quen trưởng khoa, có người quen phó giám đốc … tùy trong khả năng
và mối quan hệ. Còn B thì tìm gì ạ? Bệnh viện thường, và vào đây thì gặp Bác sĩ gì ạ? Bác sĩ thường. Vậy
Bác sĩ thường khác Bác sĩ giỏi chỗ nào ạ? Bác sĩ giỏi thì chuyên môn vững hơn, kinh nghiệm nhiều hơn,
số ca chữa trị thành công cao hơn, ví dụ như 100 ca, thì có bao giờ thành công hết 100 không? Không
đâu, vậy khoảng bao nhiêu ạ? Khoảng 90 ca thành công, vậy là bao nhiêu ca thất bại ạ? 10 ca thất bại.
Còn bên Bác sĩ kia thì bao nhiêu ca thành công? Khoảng 70 ca, vậy bao nhiêu thất bại? 30 thất bại. Vậy
nhắc lại là A là người giàu, tìm bệnh viện tốt nhất trong khả năng của mình, tìm gặp Bác sĩ tốt nhất trong
khả năng. Nhưng như thế là dừng lại rồi, có khi nào A rơi vào trường hợp 10 ca thất bại kia không? Có
chứ. Rồi B nghèo, tìm gặp bệnh viện thường, Bác sĩ thường, nhưng có khi nào B lọt vào trường hợp 70
ca thành công hong? Có chứ. Có những người ở dưới quê thậm chí người ta còn hái lá cây uống mà cũng
khỏi bệnh đó, đâu cần thuốc đắt tiền. Vậy ai đẩy A vào số 10 ca thất bại đó? Bác sĩ? Xin thưa không phải
nha, không Bác sĩ nào đẩy bệnh nhân mình vào chỗ đó hết, đôi khi người nhà của Bác sĩ vẫn có thể lọt
vào đây, vậy không phải là Bác sĩ đâu. Ai vậy? Xin thưa, nhân quả lập trình sắp xếp hết rồi. Còn vào số
ca thất bại còn chia ra những nhánh khác nữa, có người ra đi trong sự nhẹ nhàng, có người ra đi trong sự
đau đớn, có người chữa hết tiền bạc luôn vẫn chưa ra đi, rất là tội nghiệp. Vậy qua sơ đồ này muốn nói
cho chúng ta điều gì ạ? Không ai biết phía trước tương lai ra sao, không ai biết phía trước bệnh tật đau
yếu như thế nào, vậy còn khỏe mạnh như thế này, hãy ráng sống tốt, yêu thương nhau nhiều hơn để sự
lập trình nhân quả cho đường đời của mình nhẹ nhàng và bằng phẳng hơn. Có gì đẹp trên đời hơn thế,
người với người sống để thương nhau.
Thêm một điều này nữa, có bạn học sinh hỏi Thầy là: “Thầy ơi Thầy, giờ con làm sai, con làm hong
đúng, con ăn năn, con hối lỗi, con sửa sai thì nhân quả có tìm tới con hong? Con hỏi vậy Thầy khó trả lời
quá, thiệt sự là khó trả lời. Giờ cũng câu hỏi như vậy nhưng mà Thầy đổi ý 1 chút thôi “Dạ thưa Thầy,
lớp 6, lớp 7, lớp 8, con làm biếng học, con ham chơi, vậy giờ lên lớp 9 con ăn năn, con hối hận, con cố
gắng học, vậy con có thi đậu hong?” Khó trả lời quá. Con cố gắng năm lớp 9, con cố gắng bao nhiêu %,
con cố gắng nhiều hay vừa hay ít, con cứ nói chung chung không à; cái mốc thời gian con cố gắng là khi
nào? Đầu năm, giữa năm hay chờ 2 tháng nữa thi con mới cố gắng? Thầy đâu có biết, mà Thầy không
biết thì đâu thể trả lời được, đúng hong ạ? Vậy vấn đề là đã gieo thì phải có gặt, thì trong lúc chưa gặt,
đừng có gieo nữa, đừng có tưới nước, đừng có bón phân, đừng có bắt sâu cho nó, may ra nó trở thành hạt
lép, đúng hong ạ? Còn bây giờ đã gieo rồi mà mình cứ chăm chăm thêm nữa thì sao ạ? Rất là nguy hiểm.
Vậy vấn đề là trong lúc nó chưa trổ, dừng lại đi, đừng làm nữa.
1 ly đổ nước vào, bỏ thêm miếng muối vào, uống thấy sao ạ? Mặn. Nhưng mà cũng nắm muối này,
mình không bỏ trong ly mà mình bỏ trong thau, uống vào thấy sao? Mặn, nhưng mà cái mặn nó vơi đi
chút rồi. Rồi cũng nắm muối này, mình không bỏ vào thau mà bỏ vào lu, uống sao ạ? Hết mặn rồi, nhưng
trong lu có muối hong? Có. Vậy muối là điều xấu, nước là điều tốt. Lỡ làm điều xấu rồi, dừng lại, đừng
làm nữa, đừng bỏ muối nữa, làm điều tốt, đổ nước nhiều vào, càng nhiều càng tốt. Nhiều đến một lúc nào
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 86
đó nó loãng rồi thì vị mặn của muối không còn, chỉ còn vị ngọt của nước mà thôi. Khi giảng đến đây thì
có một bạn học sinh mới đặt câu hỏi với Thầy là “dạ thưa Thầy, muối là điều xấu, nước là điều tốt, vậy
cái ly, cái thau, cái lu là gì ạ?”. Cái đó là cái tâm của mình đó em. Tâm mình nó nhỏ như cái ly thì chứa
ít nước, tâm mình là cái thau, nó bự hơn một chút chứa nhiều nước, còn tâm mình mà lớn hơn nữa thì là
biển, là đại dương luôn. Cái tâm càng lớn thì sao ạ? Chứa càng nhiều nước. Ráng sống cho cái tâm của
mình thật bao la.
Và cũng có một câu hỏi nữa hỏi Thầy là “nếu như có ai đó đánh mình, hoặc làm cái gì đó xúc phạm đến
mình, thì chiếu theo nhân quả thì có nghĩa là mình đã từng làm gì người ta trước đó rồi, vậy giờ mình bỏ
qua, mà nếu ai cũng bỏ qua như vậy hết thì sao thì xã hội này loạn lên vì cái xấu thì sao? Nếu mình hiểu
theo nghĩa đó thì nó cũng hơi máy móc một chút, mà chúng ta nên hiểu nhân quả sao ạ. Khi mà chúng ta
gieo một hạt chanh, chúng ta gặt cái gì ạ? Cây chanh. Nhưng có gặt cây chanh liền hong? Hong. Mà phải
cần gì ạ? Nắng, không khí, gió, nước, bắt sâu …thì những thứ này mình gọi là gì ạ? Duyên. Mình gọi
nhân quả là mình gọi tắt, chứ đúng ra là Nhân – Duyên - Quả, nếu chưa đủ duyên thì sẽ chưa tới quả. Phải
hợp thời, đủ duyên thì lúc này mới duyên khởi, nhân mới thành quả được.
Ví dụ, một tên tội phạm trộm cướp, giết người gì đó, thế là bị công an bắt, đi tù, rồi bị đem ra tử hình,
và chết. Vậy tại sao tên tội phạm chết? Tại người cầm súng bắn chết đúng không? Không. Chết là quả,
vậy nhân ở đâu? Có phải người cầm súng bắn nó là nhân không? Không. Nhân là những cái tội mà người
đó đã gây ra, còn bị người bắn, là duyên.
Trở lại vấn đề này của Chị kia, giả sử là chị A nào đó, chị bị cướp mất tiền, và làm cho chị bị té. Vậy
đó là quả, còn nhân ở đâu? Tên cướp phải hong? Hong. Đó là duyên. Còn nhân là điều gì đó mà chị đã
làm trước đó rồi mà mình không nhìn thấy thôi. Nói như vậy để làm gì, để khi những ngang trái đến với
mình, mình đừng có thủ hận người đó, người đó chỉ là cái duyên thôi chứ không phải là nguyên nhân ban
đầu. Nói như vậy để khi mình tin nhân quả rồi thì cái sân hận của mình sẽ bớt đi chứ không dồn hết cho
người làm gì gây tội với mình. Vậy thì mình sẽ phải đối xử với người hại mình như thế nào? Có báo công
an bắt tên cướp đó không? Vẫn có thể không và cũng vẫn có thể có, nhưng mà khi kêu công an bắt thì
không được có tâm trạng sân giận, báo công an bắt để làm gì ạ? Để giáo dục người đó trong trại cải tạo
tốt hơn, để xã hội này tốt đẹp hơn. Như vậy, khi mình tin nhân quả, mình cũng vẫn có thể chung tay với
pháp luật để bắt tội phạm, nhưng mà sự sân giận trong mình sẽ giảm xuống rất nhiều, mình không còn
uất hận nghẹn ngào với những người hại mình nữa, vì mình hiểu rằng đó không phải là nhân, mà là duyên.
1 người trúng số, trúng được mấy tỉ, hỏi sao chị trúng số vậy? Tại tôi ở hiền nên tôi tích đức, tôi trúng
số. Nhưng cũng chị đó, chị bị người ta giật hụi. Tại sao tôi bị giật hụi vậy? Tại người đó đó, người đó giật
của tôi. Cái gì tốt đẹp đến với mình thì mình đều cho là do mình sống tốt, còn cái gì xấu đến với mình thì
mình cho là tại người ta. Thật sự là cái xấu cũng do mình thôi, chung quy lại là điều tốt hay điều xấu đến
với mình đều do mình hết, khi mình nhìn mọi thứ một cách công bằng, khách quan thì mình cứ quay lại
mình. “Ta hay trách cuộc đời méo mó, sao ta không tròn ngay tự trong tâm”.
Em này là học sinh nam, nhà ở ngoài Bắc, nơi đó có những
dòng sông, con suối, và khi đi học, nhiều khi bị đuối nước, rất
thương tâm, tội lắm. Nhà có truyền thống là làm đồ da, nón, cặp,
dép … làm đồ da hết. Trên nền tảng của gia đình, anh ấy mới
suy nghĩ và làm thêm một việc nữa, đó là sáng tạo cái cặp. Cặp
này là 2 trong 1. Một cái cặp mà có 2 chức năng. Chức năng thứ
nhất là đựng tập sách, chức năng thứ hai là áo phao, và giúp ích
được cho các em học sinh đi học bớt phần nào sự nguy hiểm. Lễ
trao tặng cặp phao cứu sinh Tỉnh Lào Cai, do ngân hàng tài trợ,
và cũng đã xuống luôn Cà Mau.
Cặp này đi khắp từ Bắc tới Nam do cái tính khả thi và hiệu
quả của nó rất cao, bạn ấy được tuyên dương là tài năng trẻ của
Việt Nam luôn. Rất là giỏi. Và khi bạn ấy được nổi tiếng rồi, cái
cặp của bạn ngày càng được nhiều ngân hàng tới đặt hàng vào
đầu năm học để tặng cho các trường, như vậy thì gia đình bạn
sẽ sao ạ? Sẽ có thu nhập khá lên chút, và tạo công ăn việc làm
cho những người dân trong khu xóm.
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 87
Vậy giờ Thầy hỏi: xuất phát điểm bạn này làm cái cặp này là
để làm giàu phải hong? Hong, mục đích là để cứu người, để giúp
thôi, không nghĩ đến chuyện này, mà không nghĩ đến chuyện
này thì sao nó lại xảy đến. Không hề nghĩ mà tại sao nó vẫn xảy
đến? Nhân quả đó. Từ chỗ này mình suy ra điều gì ạ? Khi chúng
ta làm điều tốt, không cần mong cầu, điều may mắn cũng sẽ đến.
Ngược lại, khi chúng ta làm điều xấu, chạy trốn cỡ nào cũng
không khỏi, phải không ạ? Vậy nên cứ sống tốt đi em, khỏi cần
mong cầu, điều may mắn cũng sẽ tự tìm đến với mình. Còn mà
em sống không tốt thì em có trốn, nó cũng tới gõ cửa, nhân quả
cũng tìm tới để xử lý, nên mình cứ sống tốt, những chuyện còn
lại dể nhân quả xử lý.
Thầy ơi, em là sinh viên rồi Thầy, em ra trường em có việc
làm hong Thầy, rồi lương em bao nhiêu, em làm ở đâu, em sợ
thất nghiệp quá, rồi lúc đó chồng em sao đây, vợ con em sao
đây? Em ơi, những chuyện này là những chuyện của tương lai,
chuyện chưa xảy tới, mà mình cứ bận tâm những chuyện này,
mệt mỏi lắm, hãy sống tốt ở hiện tại đi, rồi những điều đó hãy
để nhân quả sắp đặt. Nói như vậy không phải là mình không lo
cho tương lai của mình, mà mình đừng để ý nó nhiều quá, mệt
mỏi lắm.
Đây là một bức tường (GV vẽ trên bảng), nó được xây nên bởi
những viên gạch, thay vì chúng ta cứ chăm chăm vào bức tường
thì hãy quay về với viên gạch đi, cứ mỗi ngày mình cho ra lò
những viên gạch tốt đi: viên gạch hiếu thảo, viên gạch đạo đức,
viên gạch trung thực, viên gạch khiêm hạ, thì những viên gạch
đó càng nhiều thì tương lai của mình, bức tường của mình sẽ tốt
đẹp. Cho nên hãy quay về với cuộc sống hiện tại, tận hưởng
những cái gì tốt nhất của giây phút hiện tại thì tương lai mình sẽ
tốt đẹp cả thôi, khi tin nhân quả thì mình sẽ giảm bớt những áp
lực của cuộc sống.
Chân thành cảm ơn Quý Thầy/Cô đã dạy bài này cho các con.
Biết ơn rất nhiều sự tận tụy của Quý Thầy/Cô.
Tình thương yêu thực sự luôn lan tỏa năng lượng chữa lành
diệu kỳ và không bao giờ gây ra khổ đau cho chính mình và
người khác.
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 88
Những phương trình cuộc sống
Thầy Đông Hải
TRÌNH BÀY BÀI GIẢNG
HOẠT ĐỘNG
Tất cả các bạn ở đây đều đã trải qua cuộc đời đi học ngót ngét
15 năm, từ khi bước vào tiểu học tới giờ, chúng ta đã phải vật
lộn với không biết bao nhiêu là phương trình, từ những phương
trình dễ thương cỡ như thế này “x + 1 = 3” cho tới các phương
trình kinh khủng khiếp cỡ như thế này “phương trình sóng
Schrodinger”. Trong toán học, chúng ta đã gặp rất nhiều loại
phương trình khác nhau và nhiệm vụ của chúng ta thường là giải
các phương trình đó để tìm nghiệm của phương trình. Trong vật
lý, chúng ta thường lập các phương trình mô tả một tính chất vật
lý nào đó của đối tượng, và giải phương trình đó để biết tính
chất của đối tượng trong một điều kiện cụ thể. Vậy còn trong
cuộc sống thì sao? Thực sự là trong cuộc sống chúng ta cũng
luôn gặp phải nhiều phương trình, hệ phương trình, bất phương
trình, mà việc giải các phương trình đó, việc chọn phương trình
nào trong hệ phương trình và việc biến một phương trình thành
bất phương trình hay ngược lại đều có ảnh hưởng đến cuộc sống
và đạo đức, tâm hồn của chúng ta. Hôm nay chúng ta sẽ phân
tích và thảo luận về NHỮNG PHƯƠNG TRÌNH TRONG
CUỘC SỐNG.
PT bậc 2
PT Lượng giác
PT logarit
PT bậc 3
PT vi phân
PT trùng
phương
PT mũ
PT hằng số
(*Hình xuất hiện theo thứ tự →, ↓)
Để bắt đầu buổi sinh hoạt hôm nay, chúng ta hãy cùng khởi
động bằng một test nhỏ về các loại phương trình. Thầy sẽ chiếu
lên các phương trình và các bạn hãy cho biết thật nhanh đó là
phương trình loại nào. (GV chiếu lần lượt các phương trình và
HS gọi tên các loại phương trình – lớp 12, vì có một số loại
phương trình mà lớp dưới chưa học).
Các bạn rất giỏi phương trình toán học. Các phương trình
Thầy vừa đưa ra thuộc những loại phương trình khác nhau và có
các cách giải khác nhau. Tuy nhiên có 1 điểm chung nhất giữa
các phương trình này và đó chính là lý do mà chúng đều được
gọi là phương trình, đố các bạn biết đặc điểm chung đó là gì?
(GV hỏi HS). Đó chính là dấu bằng. Bất cứ phương trình nào dù
là loại gì thì cũng có dấu bằng. Và phương trình chính là hai
biểu thức được gắn kết với nhau bởi dấu bằng với ý nghĩa là giá
trị của hai biểu thức đó bằng nhau. Việc giải phương trình chính
là đi tìm các giá trị của ẩn số sao cho đảm bảo được sự bằng
nhau của hai biểu thức đó. Đó là ý nghĩa của từ “phương trình”
và ý nghĩa đầu tiên của các phương trình cuộc sống cũng xuất
phát từ đây.
Trong cuộc sống khi ứng xử trước mọi việc, chúng ta luôn
muốn đảm bảo sự công bằng giữa các đối tượng có liên quan.
Là một học sinh, sinh viên, chúng ta luôn muốn có sự công
bằng trong thi cử để cho ai học bài tốt sẽ nhận kết quả tốt và ai
lười biếng học bài phải nhận kết quả kém.
Là một thầy cô giáo, chúng ta luôn khen thưởng HS chăm
ngoan và trách phạt HS chưa ngoan. Khi chấm điểm bài làm của
HS, chúng ta luôn cân nhắc để chấm công bằng cho tất cả HS.
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 89
Đó chính là lúc chúng ta đang giải một phương trình của nghề
dạy học.
Là một công dân trong xã hội, chúng ta luôn muốn người tốt sẽ
gặt hái được các kết quả tốt, người xấu sẽ phải bị trừng phạt, và
chúng ta trong khả năng của mình chung tay góp sức với nhà
nước để thực hiện điều đó: chúng ta tôn vinh những gương
người tốt việc tốt, giúp đỡ những người lương thiện, và đấu
tranh với những người xấu ác. Đó cũng chính là chúng ta đang
giải các pt cuộc sống để đảm bảo sự công bằng cho mọi người,
trong đó có mình.
Nói tóm lại, chúng ta yêu quý sự công bằng và luôn mong
muốn có sự công bằng.
Tuy nhiên sự công bằng không phải tự nhiên mà có và không
phải lúc nào cũng được thực hiện.
Nó không tự nhiên có bởi vì xu hướng của con người là luôn
muốn kéo phần hơn về mình và đẩy phần thiệt cho người khác,
luôn muốn mình làm ít mà hưởng nhiều, muốn tối đa hóa lợi
nhuận cho mình. Từ đó dẫn đến sự tranh giành và thường là
“mạnh được yếu thua”. Mà nếu cứ để tình trạng đó tiếp diễn thì
con người cũng không khác nào con vật. Do đó, loài người từ
xa xưa đã phát minh ra một thứ để đảm bảo sự công bằng, đó là
gì các bạn? Đó chính là luật pháp.
Luật pháp chính là một phát minh vĩ đại của loài người, là
phương tiện đảm bảo sự công bằng. Khi biên soạn các bộ luật,
các nhà làm luật luôn phải cân nhắc để xác định được mức hình
phạt tương xứng với mỗi tội danh nhằm đảm bảo sự công bằng
tốt nhất, ví dụ giết người thì phạt tử hình, trộm cắp hay làm hại
người khác thì tùy mức độ nặng nhẹ mà cân nhắc hình phạt. Đó
là sự công bằng của luật pháp.
Tuy nhiên sự công bằng này không phải lúc nào cũng được
thực hiện. Có những giai đoạn trong lịch sử mà luật pháp nằm
trong tay kẻ có quyền, và do đó họ có thể bẻ cong luật pháp để
làm lợi cho họ. Trong trường hợp đó, người bị áp bức thường
mơ ước tới một đấng siêu nhiên như bà tiên, ông bụt với quyền
lực siêu nhiên sẽ giúp họ giành lại sự công bằng.
Tuy nhiên ngay cả khi luật pháp được thực thi thì nó cũng có
những giới hạn không thể vượt qua được. Ví dụ, một người gây
ra rất nhiều tội lỗi nhưng do khéo léo trốn tránh nên đến suốt
đời vẫn không bị pháp luật trừng phạt và khi người đó qua đời,
mọi tội lỗi vẫn còn đó và chưa thể có một sự công bằng cho
những người bị hại.
Hay ngược lại, một người suốt đời sống vị tha, nhân ái, làm
được rất nhiều việc có ích cho đời mà do khiêm tốn, không để
lộ thân thế của mình khi làm việc nên đến hết đời vẫn không ai
biết để vinh danh, khen thưởng người đó xứng đáng với việc họ
làm. Vậy khi người đó chết đi, mọi việc làm của họ vẫn chưa
được đền đáp một cách công bằng.
Hay như một người giết chết một người khác thì bị phạt tử
hình, nhưng nếu người đó tấn công khủng bố làm hàng trăm
hàng ngàn người chết rồi bị bắt thì cũng chỉ bị xử tử hình. Vậy
làm sao để đảm bảo sự công bằng?
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 90
Người xưa đã nghĩ ra một hình phạt còn cao hơn tử hình, đó
là tru di tam tộc hay tru di cửu tộc, mà vụ án nổi tiếng nhất có
lẽ là vụ Lệ Chi Viên của gia đình Nguyễn Trãi. Tuy nhiên như
vậy cũng không công bằng ở chỗ nhiều người phải chịu phạt do
lỗi của một người gây ra mà có khi là họ không hề hay biết.
Vậy là luật pháp không thể nào đảm bảo sự công bằng tuyệt
đối mà luôn có giới hạn. Vậy nếu ta là một người yêu chuộng
sự công bằng thì ta sẽ phải tư duy đến một sự công bằng khác,
vượt trên sự công bằng của luật pháp, vượt trên sự kiểm soát của
con người.
Các tôn giáo đã dạy cho con người về những cõi giới sau khi
chết: có cõi địa ngục đầy khổ đau để trừng phạt những người
độc ác mà luật pháp của con người chưa trừng phạt thích đáng
được, và cũng có cõi thiên đường vinh quang dành cho những
người hiền thiện mà cuộc đời chưa kịp vinh danh. Đó là quan
điểm của các tôn giáo.
Còn ông bà ta từ xa xưa, qua quan sát nhiều sự việc, nhiều con
người, đã nhận ra rằng cuộc đời có cơ chế riêng của nó để đảm
bảo sự công bằng cho tất cả mọi người, mọi vật, và đã phát biểu
nó thành quy luật nhân quả. Theo đó, người làm một việc gì thì
bằng một cách nào đó, vào một thời điểm nào đó, sẽ nhận lại kết
quả tương xứng như vậy, mà nói theo ngôn ngữ của nhân quả
thì là gieo nhân nào sẽ gặt quả nấy.
Bàng bạc đây đó trong cuộc sống chúng ta đã thấy sự thể hiện
của nhân quả, nhưng chưa có nghiên cứu khoa học nào đủ vĩ đại
để chứng minh sự tồn tại và giải thích được cơ chế vận hành của
một quy luật như thế.
Newton đã chỉ cho chúng ta thấy khía cạnh vật lý của luật
nhân quả thông qua định luật 3 Newton, nhưng luật nhân quả
thể hiện trong cuộc sống còn đa dạng và vô cùng phức tạp hơn
như thế nữa. Chính vì điều này dẫn tới sự hoài nghi thậm chí sự
bác bỏ quy luật này ở một số người, vì họ quan sát thấy trong
cuộc sống thực tế, nhiều người xấu ác không bị trừng phạt trong
khi người hiền thiện thì gặp tai ương.
Tuy nhiên, nếu tinh tế quan sát và tư duy thì cũng không quá
khó để nhận ra sự thể hiện của quy luật nhân quả trong đời sống.
Chỉ có điều là chưa có một lý thuyết khoa học nào chứng minh
được, nhưng nếu chúng ta là người có trí tuệ thì hẳn chúng ta
bằng tư duy của mình có thể tin được, hiểu được, vận dụng được
những thứ chúng ta không nhìn thấy hay cảm nhận được bằng
giác quan thông thường (ví dụ sóng điện từ).
Và hơn hết, nếu chúng ta là một người yêu quý sự công bằng,
hẳn chúng ta phải mơ ước cho luật nhân quả là đúng. Hay tối
thiểu nhất, khi một niềm tin nào đó giúp chúng ta sống tốt hơn,
đạo đức hơn, tử tế hơn thì chúng ta cũng nên tin dù không chứng
minh được nó có thật hay không. Ví dụ người tin vào “ông trời”
sẽ không dám làm bậy ngay cả khi không ai biết việc làm của
họ vì họ nghĩ rằng “ông trời” đang nhìn họ và sẽ trừng phạt họ.
Nhưng nếu một ngày nào đó mà quy luật nhân quả được chứng
minh thì có lẽ chúng ta cũng không mong muốn điều đó vì khi
đó sẽ không còn đạo đức nữa. Ý này sẽ phân tích ở sau. Kết lại
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 91
ý nghĩa đầu tiên của các pt cuộc sống, ta thấy rằng cuộc sống
luôn có các phương trình, những sự công bằng và những con
người văn minh, có trí tuệ luôn mong muốn tìm được những
nghiệm thích hợp cho nó để đảm bảo nó luôn cân bằng, từ đó họ
nghĩ ra luật pháp và cao hơn hết là luật nhân quả. Trong khi chờ
đến ngày luật nhân quả được chứng minh một cách khoa học thì
chúng ta vẫn cứ tin vào nó vì ít nhất nó giúp chúng ta điều chỉnh
hành vi của mình để sống tốt hơn.
Phương trình định luật 3 Newton trong vật lý là gì vậy các
bạn? FAB = - FBA. Trong vật lý, khi bạn tác dụng vào vật A một
lực thì ngay lập tức vật A cũng tác dụng lại bạn một lực y như
thế. Nhưng trong cuộc sống thì không đơn giản như vậy. Khi
bạn đối xử tốt với một người thì không chắc là chính người đó
sẽ đối xử tốt với bạn mà đôi khi người đó còn hại bạn. Bởi thế
nên người đời đã đúc kết thành một câu nói mỉa mai cay đắng
“Làm ơn cho vật thì vật trả ơn. Làm ơn cho người thì người trả
oán”. Tuy nhiên đó là do chúng ta chưa hiểu được sự vận dụng
của định luật 3 Newton trong cuộc sống, vốn có một dạng thức
khác hơn so với trong vật lý.
Vậy phương trình định luật 3 Newton trong cuộc sống là gì,
các bạn biết không? Mời các bạn cùng xem clip sau đây, minh
họa phương trình định luật 3 Newton trong cuộc sống.
(GV chiếu clip).
Đoạn clip này minh họa minh họa cho sự thể hiện của định
luật 3 Newton trong cuộc sống. Video clip vừa rồi là một lời
giải thích cho sự vận dụng này.
Vì sao? Vì mỗi con người sống trên đời đều là một mắc xích
trong một mạng lưới các mối quan hệ chằng chịt với những
người khác và với thế giới xung quanh.
Có nhiều người khi bị người khác làm hại thì quyết tâm giành
lại sự công bằng cho mình bằng cách tìm người kia báo thù. Ở
mức độ nhẹ hơn, khi ta bị ai đó làm hại, ta không rắp tâm báo
thù nhưng ta luôn mong muốn người đó sẽ gặp điều xấu để mình
được hả hê.
Điều đó là đúng hay sai? Nó là sai vì khi ta mang oán thù thì
trước hết chính ta là người đau khổ và khi người đó thực hiện
được hành vi trả thù thì chính người đó lại mang tội với luật
pháp và lại làm nảy sinh một mối oán thù mới.
Luật pháp không cho phép con người tự giải quyết các mối
oán thù với nhau vì người ta thường trả thù nặng nề hơn người
kia gây ra cho họ và việc trả thù qua lại không thể đảm bảo sự
công bằng mà chỉ làm cho oán thù nảy sinh thêm và tiếp diễn
không dứt. Ví dụ câu chuyện trên báo.
Nếu con người tin vào nhân quả thì sẽ tránh được ý muốn trả
thù vì người ấy hiểu rằng mình bị hại vì mình đã từng hại người
khác và người hại mình chắc chắn sẽ phải nhận quả báo tương
xứng. Có người đã định nghĩa về quả báo “Khi một người làm
hại bạn, bạn muốn người đó phải chịu quả báo tương xứng ngay
lập tức để bạn hả hê. Nhưng quả báo thường không tới nhanh
như vậy. Một thời gian sau, sau khi thời gian đã dần xóa nhòa
sự căm hận trong lòng bạn thì cũng là lúc quả báo đến với người
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 92
đã hại bạn. Khi đó trong lòng bạn không còn sự hả hê nữa mà
chỉ là sự thương xót cho người đó. Đó mới chính là quả báo thật
sự.” (GV cho HS xem clip).
Bàn về sự công bằng trong câu chuyện cô bé Hiên.
Bài báo đăng tin về phiên toà phúc thẩm xét xử một cô gái trẻ
về tội trộm cắp tài sản.
Cô gái đó tên Hiên, 19 tuổi, làm osin trong gia đình ông Thuận
ở quận 4 từ năm 2006. Cô bé ngoan hiền, chăm làm việc nên
được ông bà chủ coi như người trong nhà, và thường cho phép
cô gọi điện về cho gia đình và bạn bè ở Phú Yên. Một lần nói
chuyện với cô bạn thân ở quê, Hiên được biết cô bạn ấy đang
mắc bệnh phải điều trị ở bệnh viện tỉnh. Cô bạn ngỏ lời mượn
Hiên 3 triệu đồng để chữa bệnh. Hiên định bụng sẽ hỏi mượn
ông bà chủ số tiền đó để giúp bạn. Thế nhưng, trong một lần dọn
dẹp nhà vệ sinh, Hiên tình cờ thấy chùm chìa khóa mà ông bà
chủ bỏ quên, và cô nảy ra ý định sẽ trộm tiền của ông bà chủ để
cho bạn mượn. Khi ông bà chủ đi vắng, cô mở tủ, thấy một xấp
đôla và nữ trang, Hiên gom hết phần tiền và lập tức gửi về quê
cho bạn.
Khi ông Thuận phát hiện mất 3500 USD mới gọi Hiên lại hỏi.
Sau một hồi im lặng, Hiên chết ngất khi được bà chủ cho hay:
“Số tiền đó là rất lớn, gần 60 triệu đồng, bà phải buôn bán cực
khổ bao nhiêu năm trời mới dành dụm được”. Đến lúc này, cô
gái trẻ mới thú nhận tất cả, cầu xin được tha thứ và hối hả gọi
điện về quê nhờ cha đến nhà cô bạn lấy lại tiền để trả cho bà
chủ. Cũng may, do được phát hiện kịp thời, gia đình Hiên đã lấy
lại gần hết số tiền đó. Với hành vi đó, cô bị TAND quận 4 tuyên
phạt 1 năm tù về tội “trộm cắp tài sản”. Hiên bày tỏ trong lá đơn
xin giảm án của mình “Mẹ con bị tâm thần đã lâu, còn cha đang
bị bệnh nặng không thể làm được gì. Từ ngày bị con bị bắt, ba
đứa em đã phải bỏ học để đi làm thuê. Xin tòa xem xét giảm án
để con được về chăm sóc cha mẹ và các em… Thấy bạn than
thở không có tiền trị bệnh, con thương lắm vì nhà nó rất nghèo.
Lúc lấy tiền của ông bà chủ, con cứ tưởng nhiêu đó chỉ chừng
hơn 3 triệu đồng thôi vì từ xưa đến giờ con có biết tiền đô là gì
đâu. Nếu biết, con không dám bạo gan thế”. Hiên cho biết: Gia
đình cô nghèo lắm, mẹ cô tự nhiên ngã bệnh đã nhiều năm nay,
bao nhiêu gánh nặng đổ hết xuống đôi vai gầy guộc của người
cha. Tuy cô có hai người chị lớn nhưng họ đều đã có gia đình
riêng, hoàn cảnh cũng rất khó khăn nên chẳng giúp được gì cho
bố mẹ.
Ngày rời quê vào làm công cho vợ chồng ông Thuận, cô
những mong sẽ đỡ đần được cho cha, giúp mấy đứa em học đến
nơi đến chốn. Do vậy, tiền lương được bao nhiêu, Hiên đều gửi
hết về quê. Mỗi lần gọi điện về nhà, biết các em học giỏi, cô
mừng rơi nước mắt, lòng dặn lòng phải cố gắng thật nhiều.
“Tôi không ngờ người bạn mà tôi coi như chị em ruột lại nỡ
dối gạt mình. Nó bảo bị bệnh nặng, tôi thương quá nên mới làm
liều chỉ mong nó khỏi bệnh. Thế mà khi các chú công an đi xác
minh thì không thấy có tên nó trong bệnh viện. Sau khi cha tôi
đòi được tiền, cô ta cũng bỏ đi khỏi địa phương luôn rồi”, Hiên
buông tiếng thở dài.
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 93
Ngày nhận mức án 1 năm tù, Hiên xem như một bài học đắt
giá, một định mệnh của cuộc đời mình. Thế nhưng, mới đây, cô
nghe tin cha mình đã phải nằm một chỗ vì căn bệnh về cột sống,
những đứa em dại khờ lần lượt theo nhau bỏ học, cô như muốn
hóa điên trong trại giam. “Được về sớm ngày nào là cha và các
em đỡ khổ ngày ấy”, Hiên thỏ thẻ rồi bật khóc nức nở.
(vnexpress.net)
Điều khiến tôi suy nghĩ trong câu chuyện này không phải là
sự đúng sai của luật pháp, mà là sự bao dung của lòng người.
Dù bài báo không đề cập, nhưng cũng có thể hình dung ra
những gì diễn ra từ cuộc chất vấn của gia đình ông bà chủ với
Hiên đến phiên tòa sơ thầm: mặc dù Hiên đã “mới thú nhận tất
cả, cầu xin được tha thứ và hối hả gọi điện về quê nhờ cha đến
nhà cô bạn lấy lại tiền để trả cho bà chủ” gia đình ông bà chủ
vẫn đi trình báo công an và cô bé yếu đuối kia đã không thê
thoát khỏi mành lưới của pháp luật.
Kết quả là, Hiên vào tù, những căn bệnh vốn đã hành hạ cha
mẹ cô bấy lâu nay giờ càng thêm nghiêm trọng, ba đứa em học
rất giỏi đã phải nghỉ học để đi làm thuê.
Một bi kịch đang hiện hữu trước mặt gia đình Hiên, một tương
lai ảm đạm đang ập xuống cuộc đời của từng thành viên trong
gia đình cô, nhất là ba đứa em đang tuổi cắp sách đến trường,
ước mơ thoát nghèo khó bằng con chữ.
Vì đâu nên nỗi?
Tôi tự hỏi, tại sao ông bà chủ lại đi trình báo công an khi mà
Hiên đã nhận lỗi, đã trả lại gần đủ số tiền bị mất, đã cầu xin họ
tha thứ? Nếu không còn tin tưởng Hiên nữa thì chỉ cần đuổi việc
cô ấy thôi.
Theo bài báo thì Hiên đã thu hồi lại “gần hết số tiền đó”, thì
có thể suy đoán phần tiền bị mất đi chỉ khoảng một hai trăm
USD. Chừng đó tiền có bằng một cuộc tiệc tùng hay một chuyến
shopping của ông bà chủ không? Chừng đó tiền, Hiên có thể
dành dụm vài tháng lương để trả lại được mà. Tại sao ông bà
chủ lại phải nhất quyết trừng phạt Hiên thích đáng mới được?
Tại sao họ không cho Hiên một cơ hội để sửa sai? Tại sao họ
không nghĩ đến kết cục rất dễ suy đoán của gia đình Hiên nếu
cô bé vào tù?
Tại sao họ không tha thứ?
Đối với vị chủ tọa, trộm cắp rồi bị phạt tù là một sự công bằng
– sự công bằng của luật pháp. Đối với gia đình ông bà chủ, mất
đi vài trăm USD không làm gia đình ông lao đao, nhưng ông đã
quyết “đòi lại sự công bằng” bằng cách làm cho một gia đình
khác lâm vào cảnh khốn cùng, thì liệu có công bằng? Một năm
tù rồi cũng sẽ qua nhanh. Hiên rồi sẽ được trở về với gia đình.
Nhưng chắc chắn rằng cuộc đời của Hiên và những đứa em của
cô đã bị rẽ sang một hướng khác ảm đạm hơn, một lối đi không
phải là ngõ cụt nhưng cũng không dễ để thoát ra.
Trong câu chuyện này, lòng yêu quý sự công bằng đã được
mượn danh để che lấp cho ác tâm muốn trả thù của ông bà chủ.
Đây là điều cần lưu ý trong cuộc sống của chúng ta. Đôi khi
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 94
chúng ta quyết đòi hỏi sự công bằng nhưng thực chất là đang
muốn trả thù. Ác tâm mang danh chính nghĩa, ví dụ chuyện bắt
trộm chó ở Hà Tĩnh.
Ý nghĩa thứ hai của phương trình trong cuộc sống là phương
trình cuộc sống đa dạng và sinh động hơn các phương trình toán
học. Có những phương trình đúng trong toán học nhưng lại
không đúng trong cuộc sống và ngược lại.
VD 1: ăn sáng cùng đồng nghiệp, mỗi người 20k trong hai ngày,
nếu mỗi ngày mỗi người chỉ tự trả cho mình thì mỗi người trả
hết 40k. Nếu một ngày người này trả, ngày kia người kia trả thì
mỗi người cũng trả 40k nhưng bên cạnh đó sẽ nảy sinh thêm
tình cảm gắn bó giữa hai người với nhau. Như vậy, phương trình
toán học ở đây chỉ là 40k = 40k nhưng rõ ràng ý nghĩa trong
cuộc sống là khác nhau.
VD 2: Ủng hộ từ thiện, cùng là ủng hộ 100k, nhưng nếu chúng
ta đợi có đủ 100k rồi ủng hộ 1 lần, sẽ không ý nghĩa bằng mỗi
ngày chúng ta có thể để dành 10k, 20k đến khi đủ 100k, vì cứ
mỗi lần chúng ta để dành (bỏ ống heo) là một lần chúng ta nghĩ
về chương trình từ thiện mà mình sẽ tham gia, khi đó sẽ nuôi
dưỡng thêm lòng từ bi của mình. Như vậy, phương trình toán
học ở đây chỉ là 100k = 100k nhưng ý nghĩa trong cuộc sống là
khác nhau.
Hệ pt trong cuộc sống
Với cùng một số tiền, ta có thể làm nhiều việc khác nhau cho
bản thân mình, cho gia đình mình và cho xã hội. Tất cả các việc
đó là bằng nhau về số tiền bỏ ra, tạo thành một hệ phương trình.
Tuy nhiên việc chúng ta quyết định làm việc gì trong các việc
đó sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển đạo đức của mình, có thể biến
mình thành một người ích kỷ, hay một người biết lo cho gia đình
nhưng quá đắm luyến vào gia đình nên chỉ yêu gia đình mình,
hay biến mình thành người vị tha với tình thương yêu rộng lớn.
Bất phương trình trở thành phương trình
VD: khách > người phục vụ vì “khách = người phục vụ + phí
dịch vụ” nhưng tự hạ mình để ân cần dịu dàng với người phục
vụ  biến dấu > thành dấu = sẽ làm đạo đức mình tăng trưởng
Phương trình trở thành bất phương trình
VD 1: Mình là đồng nghiệp với các thầy cô giáo đã dạy mình
nhưng mình tự bỏ dấu bằng và thay bằng dấu nhỏ hơn để luôn
kính trọng họ, thì đạo đức mình ngày càng tăng trưởng vì mình
ngày càng biết khiêm hạ và biết ơn thầy cô giáo.
VD 2: Mọi người trong xã hội là bình đẳng với nhau nhưng đôi
khi trong ứng xử ta cũng cần cân nhắc để biết phải ưu tiên cho
ai. Ví dụ, với Bác sĩ thì mọi bệnh nhân đều bình đẳng nhưng khi
Bác sĩ tiếp nhận 2 người đều cần cấp cứu mà chỉ có thể chọn
một người để cứu trước thì nên chọn người có đóng góp cho xã
hội nhiều hơn.
VD 3: Con người bình đẳng với các loại vật khác vì cùng là
thành viên trong ngôi nhà chung trái đất. Nhưng chúng ta có trí
tuệ hơn và xây dựng được xã hội ngày càng phát triển nên chúng
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 95
ta đặt mình vào vị trí cao hơn các loài vật khác, từ đó dẫn đến
tư duy rằng ta có quyền giết loài vật khác để làm thức ăn cho
mình.
(GV chiếu clip “Yêu thương sự sống” và Nói về việc “ăn cho
giống một con người”).
Chân thành cảm ơn Quý Thầy/Cô đã dạy bài này cho các con.
Thương chúc Quý Thầy/Cô luôn cảm thấy an bình trong thân
tâm, để dù có bất như ý xảy đến, vẫn mỉm cười an nhiên và
vượt qua thật mạnh mẽ.
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 96
Tết
Thầy Tuấn Anh
TRÌNH BÀY BÀI GIẢNG
HOẠT ĐỘNG
(GV cho HS coi clip). Trong những ngày tết thì thời khắc
thiêng liêng nhất chắc có lẽ là đêm giao thừa - sự chuyển giao
giữa năm cũ và năm mới. Tuy nhiên, trong cái giây phút thiêng
liêng này, lại có những người không đón được giao thừa: những
người vô gia cư, ngủ ngoài đường, những người lượm ve chai,
mưu sinh tối 30 tết.
1-2
Em nhỏ theo Mẹ bán bao lì xì trước cổng Chùa ngày tết.
3-4
Còn ai không đón giao thừa nữa ạ?
Những anh công an, phải trực, đem lại sự bình yên cho người
dân.
5-6
Đội ngũ Y Bác sĩ trong ca trực, giờ này ai còn vào bệnh viện
vậy em? Tai nạn giao thông, có hong? Ngộ độc thực phẩm có
hong? Có, xem pháo hoa qua ti vi như thế này.
Và những người dọn dẹp đường phố sạch đẹp, đang làm mệt
như vậy đó, pháo hoa nổi lên, ngưng tay lại một chút để xem nở
một nụ cười – nụ cười đẹp nhất trong đêm 30. Nhìn đồng hồ thì
cũng 1 giờ sáng hơn rồi, đường phố sạch đẹp rồi, ngồi nghỉ mệt
chút, một lan gió mùa xuân thoáng qua. Mát.
7-8
Những người bán hàng rong, không đón tết, không có giao
thừa. Xếp lại những trái dưa hấu, giờ này ai còn mua nữa, tối 30
rồi, chuông điện thoại reo lên “Ba ơi sao giờ này Ba chưa về?”
– con gái gọi. Pháo hoa thì sáng mà cuộc đời những người này
thì tối quá, cầu mong sang năm mới, gia cảnh của họ tươi sáng
hơn chút.
9 - 10
11 - 12
Ngay trung tâm thành phố, anh thanh niên này bồng Mẹ mình
lên cao chút để dễ xem pháo hoa “Má, Má nhớ chỗ này hong,
chỗ này hồi xưa cũng ngay chỗ này Má bồng con, mà cũng ở
chỗ này thì con lại bồng Má, thời gian trôi qua nhanh quá. “Mỗi
mùa xuân sang Mẹ tôi già thêm 1 tuổi, mỗi mua xuân sang ngày
tôi xa Mẹ càng gần”.
13 - 14
15 - 16
Và còn thiếu một người không đón giao thừa nữa, đó là ai ạ?
Đúng rồi, đó là phóng viên, nhà báo, tác giả của những bức hình
này “thiếu một người đó là tác giả của bài viết này! Tất cả đều
hy sinh cho cộng đồng, xin gửi lời chúc tốt đẹp nhất đến tất cả”.
Còn ai không đón tết nữa ạ? Sinh viên xa nhà “Má ơi, tết này
con nhớ nhà lắm, con muốn về, mà về thì phải mua vé xe, bận
đi một vé, bận về thêm vé nữa, hai vé cộng lại là cũng hơn cả
triệu đồng rồi, với lại chủ nói tết mà hong về, ở lại làm thì lương
sẽ tăng lên cho con nên con không về đâu, con gởi tiền về cho
Má, Má mua dùm cho con cặp bánh chưng cúng bàn thờ Ông
Bà. Má mua dùm con vài bộ đồ, vài đôi dép cho đứa cháu nhỏ,
con nhớ nó lắm. Ba Má ơi giữ sức khỏe, sang năm con về”.
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 97
Pepsi, tặng tấm vé nghĩa tình về quê, gần đây có nhiều chương
trình như thế này rất ý nghĩa ạ, thậm chí là tặng cả vé máy bay
luôn, rất quý. Chuyến xe nghĩa tình đưa người bệnh về quê đón
Tết – những người bệnh lấy bệnh viện làm nhà, quanh năm suốt
tháng như thế, và cuối năm được các mạnh thường quân, các
công ty hỗ trợ những tấm vé, ấm lòng vô cùng. (GV cho HS xem
clip của Pepsi và của em bé diễn kịch)
Tết xa nhà, những người này sao về được đây? Du học sinh,
đi du học bên trời Tây nhớ về cố hương. Em nhớ nhà quá anh
ơi. Ngày xưa giờ này là em ngồi em đếm từng phút từng giây
xem pháo hoa, còn bây giờ ngồi đây xem tuyết rơi xuống. Nhớ
quá.
1 du học sinh (GV đọc nội dung trên slide). Bạn này du học
sinh bên Úc (GV đọc nội dung trên slide). Ở Pháp (GV đọc nội
dung trên slide). New Zealand (GV đọc nội dung trên slide). Và
đây, trang trí nhà đón Tết, du học sinh bên đó. Vâng, lá cờ Việt,
và dòng chữ “Chúc mừng năm mới” chứ không phải là “Happy
new year”. Vâng, lá cờ Việt, chữ Việt, con người Việt, trái tim
Việt tại đất nước Mỹ. Gói bánh chưng bánh tét, Việt Nam trong
trái tim tôi.
Chị này, định cư bên Úc, cùng với ông xã của mình cùng 2 cô
con gái nhỏ, Má thì lớn tuổi rồi, ở quê nhà, ở Mỹ Tho, “Má ơi,
tết này con về thăm Má, con muốn về thăm Má lâu lắm rồi, con
đủ tiền mua vé máy bay con về, nhưng còn 2 đứa con của con
nữa, mua thêm 2 vé nữa nhiều quá con hong đủ, mà để 2 đứa
nhỏ ở lại thì con hong có yên tâm. Má ơi, Má thương con nhưng
con lại thương con của con, nước mắt chảy xuống, con xin lỗi
Má, hẹn Má tết năm sau. Còn 2 đứa nhỏ nữa, con hong đủ, mà
để 2 đứa nhỏ ở lại thì con hong có yên tâm. Má ơi, con xin lỗi
Má, hẹn Má tết năm sau”. Hẹn thì hẹn vậy thôi chứ không biết
tết năm sau còn có Má nữa hay không.
(GV cho HS coi clip), con không về nhưng Mẹ vẫn để bao lì
xì dành cho con. Trong khi đó có những người đầy đủ Cha Mẹ,
đầy đủ điều kiện nhưng mà không về thăm, thật đáng trách.
(GV cho HS coi clip), có nhiều nơi để đi, có nhiều nơi để đến,
nhưng chỉ có một chốn để quay về, đó là mái ấm gia đình.
(GV cho HS xem clip Người con câm) Một câu chuyện có thật,
anh này ở với Mẹ, chỉ có 2 Mẹ con, anh ta tên là Khiêm, Khiêm
rất yêu Mẹ, nhưng mà … anh ấy bị câm điếc bẩm sinh, không
nói được. Đi học bị bạn bè trêu chọc, và Mẹ rất buồn khi con bị
bạn bè trêu chọc như thế. Thương Mẹ, Khiêm cố gắng học, học
giỏi, vẽ đẹp, và anh ấy thi đậu vào trường ĐH Mỹ Thuật. Mẹ
muốn câm điếc thay con, Me thèm nghe con nói, và trong dịp
Tết, anh ấy làm 2 món quà để tặng Mẹ.
Món thứ nhất trong dịp tết này là trang trí căn phòng rất đẹp,
người Mẹ vô cùng sung sướng và hạnh phúc, bất ngờ trước món
quà của cậu con trai. Cảm ơn Mẹ đã không buông xuôi, cảm ơn
Mẹ đã cho con thêm hy vọng, anh ấy muốn bộc lộ, muốn cất lên
những tiếng nói tri ân Mẹ nhưng không được. Món quà thứ nhất
là trang trí căn phòng,
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 98
Món quà thứ hai vô cùng độc đáo và ý nghĩa, anh ta cố gắng,
cố gắng trong sự khó khăn để nói “con yêu Mẹ”, còn chúng ta,
chúng ta nói được con yêu/ con cảm ơn/ con xin lỗi Ba Mẹ chúng ta đã nói được chưa. Em ơi, mỗi mùa xuân sang Mẹ tôi
già thêm một tuổi, mỗi mùa xuân sang ngày tôi xa Mẹ càng gần,
thời gian trôi qua nhẹ nhàng, âm thầm nhưng vô cùng khắc
nghiệt, nó sẽ cuốn trôi tất cả những gì mình có, dù đó là sự
thiêng liêng nhất, bởi vậy bổn phận của người làm con là phải
cố gắng thành công nhanh hơn tốc độ già đi của Cha Mẹ, nhớ
nha phải cố gắng thành công nhanh hơn tốc độ già đi của Cha
Mẹ, xin chúc cho các bạn đại thành công.
Chân thành cảm ơn Quý Thầy/Cô đã dạy bài này cho các con.
Thương chúc Quý Thầy/Cô luôn cảm thấy tươi vui và nhẹ
nhàng với những giờ lên lớp cùng các con.
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 99
Năng động sáng tạo
Thầy Tuấn Anh
HOẠT ĐỘNG
TRÌNH BÀY BÀI GIẢNG
 Một số cách giới thiệu bài.
Cách 1. (4 hình)
Trong siêu thị có chiếc xe đẩy này ạ, sáng chủ nhật Mẹ nghỉ
làm, con nghỉ học, đi siêu thị, nhưng mà nặng quá nên Mẹ bỏ
đồ vào xe đẩy, nhưng mà có em bé thì sao ạ? Vừa đẩy mà vừa
dẫn em bé thì cũng hơi bất tiện, có cách gì hong ạ? Để em bé
vào. Có chỗ ngồi hong? Có, có một chiếc xe thiết kế cho em bé
ngồi ở đây, nhưng mà có những em bé hơi bụ bẫm chút, chân
hơi to chút mà để vầy thì cũng hơi chật, cũng đau em, cũng tội
nghiệp, có cách nào cho em bé vẫn ngồi mà thoải mái hơn chút
hong ạ? Đây, có loại xe này ạ. Trẻ con ngồi ở dưới, Bố Mẹ đẩy
vòng vòng nó thấy màu xanh màu đỏ nó vui, hết khóc, Bố Mẹ
tha hồ lựa, mua sắm. Như vậy từ cái xe này đến cái xe này, xe
này, đó là một sự sáng tạo, và bài học hôm nay là bài NĂNG
ĐỘNG SÁNG TẠO.
Cách 2. (6 hình)
Đây là những trẻ em miền sông nước, và em này là 1 học sinh
nam, nhà ở ngoài Bắc, nơi đó có những dòng sông, con suối, và
khi đi học nhiều khi bị đuối nước, rất thương tâm, tội lắm. Nhà
có truyền thống là làm đồ da, nón, cặp, dép … làm đồ da, trên
nền tảng của gia đình thì anh ấy mới suy nghĩ và làm thêm một
việc nữa, đó là sáng tạo cái cặp. Cặp này là 2 trong 1. Một cái
cặp mà có 2 chức năng. Chức năng thứ nhất là đựng tập sách,
chức năng thứ hai là cái áo phao, và giúp ích được cho các em
học sinh đi học bớt phần nào sự nguy hiểm. Đó cũng là một sự
sáng tạo, và sự sáng tạo này được thôi thúc bởi lòng nhân ái.
Cách 3. (6 hình)
Báo Người lao động có tổ chức một cuộc thi nấu ăn “Những
món ăn nào đã nuôi bạn lớn lên? Những món ăn nào đã ghi rất
sâu trong tiềm thức? Những món ăn nào mà mỗi lần được nấu,
được nếm bạn đều cảm thấy mối rung cảm sâu xa, không chỉ ở
vị giác mà ở cả con tim? Đó không hẳn là sơn hào hải vị đắt tiền
mà có thể là những món được chế biến từ bàn tay của những
người thân thương trong gia đình, có khi là bà, là mẹ, là cha, là
chị. Hãy chia sẻ với chúng tôi bí quyết chế biến các món ăn đó,
hương vị của nó cùng những kỷ niệm thân thương qua cuộc
thi Bí Truyền Của Mẹ.
Lễ trao giải cuộc thi “Bí truyền của mẹ” do Báo Người Lao
Động phối hợp với Ajinomoto Vietnam tổ chức diễn ra tại
Trường Trung cấp Du lịch & Khách sạn Saigontourist (23/8
Hoàng Việt, Phường 4, Quận Tân Bình, TP HCM) sáng 5-9.
Đây là những món ăn được lọt vào vòng chung kết: (GV chiếu
từng hình ảnh các món ăn) bánh ít trần nam bộ, cháo nấu với
nhộng, hương sắc món chay, xôi lá cẩm và chà bông, gỏi cuốn
đặt vào những cái tách, kết hợp giữa truyền thống và hiện đại.
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 100
Và đây là một thí sinh, thí sinh là Thầy giáo ở Long An, và Thầy
chọn món đó là món cơm chiên. Ngày xưa thì Mẹ hay nấu món
cơm chiên, và khi dự thi món ăn này thì Thầy có một bài thuyết
trình kể về kỉ niệm. “Anh kể rằng thuở nhỏ nhà nghèo nên Mẹ
thường hay thức sớm chiên cơm cho cả gia đình ăn. Ngày 26-81980, Mẹ anh cũng thức dậy chiên cơm như bình thường nhưng
đến trưa thì đột ngột qua đời do bệnh tim tái phát. Anh về nhà
biết tin buồn mà bàng hoàng và nhớ mãi bữa cơm chiên cuối
cùng Mẹ làm cho mình”.
Tác phẩm dự thi: cơm chiên ngập nước mắt. Củ cà rốt anh cắt
tỉa thành những dòng chữ: “26/8/1980 ngày cuối cùng Mẹ chiên
cơm cho con”. Cơm chiên ngập nước mắt. Và với tấm lòng của
người con cũng như sự khéo léo của đôi tay, cùng với sự sáng
tạo một chút, và tác phẩm này của anh đạt giải Nhất: cơm chiên
ngập nước mắt.
Đây cũng là một câu chuyện rất hay về nhà Bác học Edison.
Thuở còn bé, Mẹ bị bệnh viêm ruột thừa cấp và Bác sĩ bảo là
phải mổ liền trong tối hôm nay vì qua sáng hôm sau thì nguy
hiểm, nhưng lúc đó thì không đủ ánh sáng, thế là nhà Bác học
đã làm gì ạ? Đốt những ngọn nến và mượn những tấm gương
của hàng xóm về và sau đó sắp xếp, vận dụng kiến thức Quang
học phản chiếu ánh sáng. Nhờ đó mà Mẹ qua được cơn nguy
kịch. Qua câu chuyện này ca ngợi tấm gương hiếu thảo và sự
sáng tạo của nhà Bác học Edison. Sau này ông còn phát minh ra
những vật dụng khác có giá trị cho cuộc sống như điện thoại,
bóng đèn điện, máy ghi âm. Năng động là tích cực chủ động
dám nghĩ dám làm, nhưng mà phải nhớ là làm điều tốt nha, chứ
nhiều người cũng dám nghĩ dám làm đó nhưng mà lại làm những
chuyện không đúng, làm những chuyện sai trái.
Sáng tạo là làm ra cái chưa có, hoặc làm cái có rồi tốt hơn,
tuyệt vời hơn, thì cũng gọi là sáng tạo. Một bài toán làm ra 10
điểm rồi mà vẫn chưa chịu, vì cách giải đó hơi dài, vậy mình
phải suy nghĩ cách gì ngắn lại và hay hơn, đó là người năng
động sáng tạo, tìm cách này không được thì tìm cách khác, cách
khác không được thì tìm cách khác nữa. Nhà Bác học Edison,
tìm tấm gương nhà mình hong đủ, chạy qua mượn hàng xóm.
Nhà này hong đủ thì qua mượn thêm nhà khác nữa.
Đây, lúc đầu điện thoại của chúng ta là thế này đúng không ạ?
Sau đó chuyển qua cái này, nhưng mà cái này cũng phải cố định,
giờ có thêm hàng loạt kiểu mới, di động, không còn phải cố định
nữa. Cái này là chưa có làm cho có, có rồi thì làm cho tốt đẹp
hơn. Đây là hình ảnh nhà Bác học Edison, chữ ký của ông ta.
(GV mời HS xem một đoạn phim). Đoạn phim này là đoạn
phim lịch sử, Ngô Quyền đánh tan quân Nam Hán trên sông
Bạch Đằng.
(Sau khi HS xem xong clip, GV hỏi). Vậy trong đoạn phim này,
sáng tạo nằm ở chi tiết nào? Cọc vót nhọn, lợi dụng thủy triều
lên xuống, còn sáng tạo gì nữa ạ? Đây là sản phẩm của một anh
sinh viên, một hiệu ứng phim hoạt hình 3D đưa lịch sử vào trong
trường học, làm cho học sinh yêu thích hơn bộ môn Lịch sử.
Hiện nay rất nhiều người lên các trang web mà mấy ai làm được
những việc tốt cho cộng đồng? Trong nhóm sinh viên đó có một
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 101
bạn học sinh là lớp 9. Mượn hình ảnh phim 3D để quảng bá hình
ảnh lịch sử của Việt nam chúng ta, rất tốt, và đây cũng là một
sự sáng tạo.
Còn đây, vẽ, thêu. Vẽ với thêu ghép lại là gì ạ? Tranh thêu.
Anh tên là Quân, có cô vợ tên Xuân, gia cảnh lúc trước khó khăn
lắm, thêu tranh các thứ đem ra chợ bán nhưng mà ít có người
mua. Có lúc phải mượn cả gạo của hàng xóm về nấu cơm, rất
khó khăn, sản phẩm đem ra chợ bán, sáng đem đi, chiều phải
đem về lại, ít có người mua, thế là về trằn trọc suy nghĩ, trong
cái khó ló cái khôn. Sáng tạo ở đây là gì ạ? Anh vẽ, anh vẽ ai ạ?
Vẽ khuôn mặt của những người buôn bán xung quanh hoặc bà
con lối xóm, vẽ xong thì đưa cho vợ thêu, xong đi tặng cho
người khác, người khác nhìn vào thấy đẹp quá, vẽ đã khó rồi,
thêu còn khó hơn. Thế là người này giới thiệu cho người kia, rồi
cứ thế lan truyền ra, và giờ sản phẩm thế này, nổi tiếng cả thế
giới.
Chúng ta đến Đà lạt, có tranh thêu XQ. X là Xuân, Q là Quân.
Đà lạt sử quán XQ – cơ ngơi của đôi vợ chồng, bên trong khuôn
viên. Sáng tạo không ạ? Vâng. Độc đáo không ạ? Vâng. Rất có
hồn, từng nếp nhăn của người bà, ánh mắt của trẻ thơ rất là có
hồn, và trên mái tóc nó có trắng trắng là cái gì ạ? Là cái bóng,
nhưng mà vẫn là thêu nha. Vâng, thiếu nữ, làn da hồng hồng
trắng trắng, rất hài hòa, toàn là thêu, cách phối màu vô cùng độc
đáo và tỉ mỉ. Nhạc sĩ Trịnh Công Sơn, (GV cho HS xem phim).
Và đặc biệt ở đây là tranh thêu 2 mặt, cho thấy người Việt nam
mình rất hay, tỉ mỉ, chi tiết và vô cùng sáng tạo.
Như vậy khi vợ chồng anh đã thành công như thế này rồi, được
nổi tiếng, được giàu có rồi, bất chợt một lúc nào đó nghĩ tới quá
khứ ngày xưa khó khăn của mình, xem quá khứ đó là gì ạ? Là
thử thách. Vậy thì trong cuộc sống này có khó khăn đó, và khi
gặp khó khăn chúng ta đừng vội nản, mà hãy xem đó là thử
thách, và biết đâu chúng ta vượt qua được thử thách này, thì nó
sẽ là một sức bật, giúp chúng ta bật cao luôn, và trường hợp này
là bật một cái nổi tiếng cả thế giới. Vậy trong đoạn phim hoạt
hình thì năng động sáng tạo là gì ạ? Đánh bại kẻ thù. Còn đây là
gì ạ? Năng động sáng tạo giúp chúng ta vượt qua được những
khó khăn trong cuộc sống - tầm quan trọng của sáng tạo.
Còn đây, sự sáng tạo này giúp ích cho cuộc đời, và xin chúng
ta hãy lắng lòng với bài hát Lời người khiếm thị (GV mở nhạc
và giảng lồng vào): Nỗi niềm của những người con khiếm thị
trong bóng tối. Cuộc sống muôn màu muôn vẻ, có những mảnh
đời như thế đó. Các anh chị học sinh ơi cho em hỏi lá cây màu
gì? Cho em hỏi tia nắng màu gì? Vừa lọt lòng Mẹ, chúng em
không thấy đường, sống trong bóng tối, chúng em không được
may mắn như các anh chị. Mắt con bây giờ không thấy đường
nhìn bạn bè con.
Trước tình cảnh này, có một Tiến sĩ – giảng viên của Trường
ĐHSP Kỹ Thuật- Nguyễn Bá Hải đã sáng tạo ra mắt kiếng, gọi
là mắt kiếng thần. Mắt kiếng thần này không phải đeo vào là
nhìn thấy, mà mắt kiếng này sẽ kết hợp với sợi dây và một cái
hộp điều khiển, và hộp này có thể gắn vào túi, khi người khiếm
thị đeo đi ra đường, sẽ bật công tắc bên trong này lên, nó sẽ hoạt
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 102
động, tức là nó sẽ nhận được tín hiệu xe cộ, góc cây - hộp này
nhận biết được và phát ra độ rung. Vật cản càng gần thì độ rung
sẽ càng mạnh, từ đó giúp cho người khiếm thị tránh, và đi đường
khác, đỡ nguy hiểm hơn.
(GV cho HS xem clip và giảng lồng thêm): Để có được mắt
kiếng này phải qua 9 phiên bản. Phiên bản đầu tiên thì giống
như headphone vậy, rất nặng nề và chi phí khá đắt. Thấy như
vậy chưa được, qua lần thứ 2, thứ 3, từ từ đến lần thứ 9 thì nó
gọn hơn, chỉ còn sợi dây kết nối vào cái hộp như thế, và nghe
đâu đến lần thứ 10 là không còn cái hộp.
Vậy sáng tạo ở đây là gì ạ? Không có thì làm cho có, có rồi
thì làm cho nó hoàn thiện hơn và giá thành ngày càng mềm hơn
nữa. Hiện nay, có một số nước trên thế giới qua Việt Nam chúng
ta đặt hàng những cái mắt kiếng thế này cho người dân. Và một
điều nữa cũng có thể coi là nhân quả, đó là trong một lần nói
chuyện với các nhà khoa học trẻ, lúc đó Thủ tướng là Bác
Nguyễn Tấn Dũng; còn đây là Tiến sĩ của chúng ta đứng dậy
trình bày sản phẩm của mình, trước những ý tưởng hay quá nên
chính phủ đã quyết định đầu tư cả triệu đô la để làm mắt kiếng
này cho những người dân của chúng ta. Như vậy thì năng động
sáng tạo đã giúp ích cho cuộc sống của con người, “sống trong
đời sống cần có một tấm lòng”.
Còn đây là gì ạ? Trứng gà giả. Vậy đây có phải là sáng tạo
không? Có, nhưng mà đây là sáng tạo không có ích.
Còn đây là gạo giả, làm bằng nhựa.
Mực giả, nướng là nó nhiễu như bao ni lông, nguy hiểm.
Chị này là Nguyễn Thị Trang Nhã, tốt nghiệp thủ khoa đại học
Nông Lâm. Chị trở về quê của chị là Lâm Đồng, vận dụng kiến
thức Thầy Cô dạy, và chị cũng sáng tạo thêm để cho ra củ khoa
tây và cà chua, cây 2 trong 1. Gốc là củ khoai tây, còn phần ngọn
thì cho ra quả cà chua. Một miếng đất, một mảnh vườn, một
công sức bỏ ra nhưng hiệu quả thu về thì lại gấp đôi, giúp ích
cho người nông dân.
Đây, có những sản phẩm làm chín trái cây bằng hóa chất các
thứ, người ta mua về và tiêm vào để trái cây mau chín. Vậy
thuốc này ở đâu mà người nông dân họ mua về tiêm ạ? Người
ta đi mua. Vậy sao họ không tự làm? Không đủ khả năng, không
đủ trình độ. Vậy ai làm ra thuốc này? Người giỏi, phải có trình
độ cao. Vậy ví dụ lúc nãy của chị Nhã thì sao, còn ví dụ này thì
sao? Đều cùng là giỏi, cùng là sáng tạo; nhưng một bên sáng tạo
có đạo đức, một bên là thiếu lương tâm.
Như vậy học sinh chúng ta học giỏi đã đủ chưa? Chưa đâu,
cần phải có thêm đạo đức. Trong mắt Thầy – học sinh học giỏi
là học sinh tuyệt vời nhất đồng thời cũng là những học sinh nguy
hiểm nhất, nếu không có đạo đức. Có câu nói là gì: Lưu manh
lưu manh hong đáng sợ bằng trí thức lưu manh. Lưu manh ở đây
ý nói người ít học, ít học thì sao ạ, người đó ác nhưng chỉ hại ít
người. Còn người có học mà ác là họ mưu mô, cách này cách
kia, hại nhiều người. Trường Đại học đầu tiên của nước ta là
Văn Miếu Quốc Tử Giám, trước cổng trường có một dòng chữ
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 103
rất đẹp được kết bằng hoa “Hiền tài là nguyên khí quốc gia”.
Tại sao người ta không nói “người tài” mà nói “hiền tài”? Bởi
vì người tài chưa chắc là người tốt, phải là hiền tài, và chữ
“hiền” đứng trước chữ “tài” - đề cao vai trò của đạo đức. Vâng,
tiên học lễ hậu học văn.
Và kết lại bài hôm nay, Thầy sẽ hướng dẫn các bạn nấu một
món ăn – đó là món rau câu, nhưng mà hôm nay chúng ta học
bài sáng tạo nên chúng ta cũng sẽ sáng tạo hơn một chút, không
phải rau câu như bình thường, mà là rau câu hòa bình. Muốn
làm món này thì đầu tiên chúng ta phải chuẩn bị nguyên liệu. Đi
ra chợ mua cho Thầy: bột rau câu nhân ái: 2 gói; đường giản dị:
400g; nước cốt dừa tình bạn: 1 hộp; cà phê trung thực: 1 gói.
Có học sinh hỏi: dạ thưa Thầy những nguyên liệu này ở đâu
bán vậy ạ? Ở đâu cũng bán hết, siêu thị cũng có, ra chợ cũng có,
quan trọng là tâm người mua có thì chỗ nào cũng có. Nếu chúng
ta đi mua với tâm thái, lòng chúng ta tốt, tâm chúng ta tốt thì ở
đâu cũng có hết.
(GV giảng nội dung các bước làm như slide).
Vâng, sản phẩm của chúng ta, chúng ta cứ đặt tâm ý vào thì
nó sẽ theo ý mình, và đây là Rau câu hòa bình.
Và trong âm nhạc cũng có thể sáng tạo, ví dụ như một bài hát
mà lồng bài học đạo đức vào, mời các em cùng nghe một bài hát
như thế.
Chân thành cảm ơn Quý Thầy/Cô đã dạy bài này cho các con.
Thương chúc Quý Thầy/Cô thật nhiều những niềm vui, năng
lượng lành và tràn ngập tình yêu thương.
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 104
Quyền tự do kinh doanh và nghĩa vụ đóng thuế
Thầy Tuấn Anh
TRÌNH BÀY BÀI GIẢNG
HOẠT ĐỘNG
Các em hãy ghép lại thành một câu thành ngữ, câu gì ạ? Trăm
người bán vạn người mua hay là vạn người bán trăm người mua?
Người bán thường ít hơn người mua, nên câu chính xác phải là
Trăm người bán vạn người mua, và mua bán là thể hiện trong
hoạt động kinh doanh và bài học hôm nay là bài “QUYỀN TỰ
DO KINH DOANH VÀ NGHĨA VỤ CỦA ĐÓNG THUẾ”
Đầu tiên là chúng ta đi vào khái niệm của kinh doanh là gì ạ?
Kinh doanh là hoạt động, sản xuất và trao đổi hàng hóa nhắm
thu lại lợi nhuận - đây là định nghĩa hoàn chỉnh trong SGK của
sách GDCD, nhưng Thầy nghĩ cần phải bổ sung thêm ý này. Có
phải ai làm kinh doanh cũng chỉ vì mục đích thu lợi nhuận hết
không ạ? Mà là còn phục vụ cho cuộc sống này, đúng hong ạ?
Tôi kinh doanh mặc hàng nào đó, tôi cung cấp mặc hàng đó cho
xã hội, tôi phục vụ cho người dân, đó cũng là một cách mà, biết
là kinh doanh cũng phải có lợi nhuận rồi đó, nhưng bên cạnh lợi
nhuận chúng ta cũng cần thêm một điều nữa, là phục vụ. Theo
Thầy nghĩ như thế sẽ đầy đủ hơn một chút.
Còn tự do kinh doanh là sao ạ? Là tôi có quyền tự do lựa chọn
hình thức tôi kinh doanh, đúng không ạ? Kinh doanh ở nhà, kinh
doanh ở siêu thị, kinh doanh ở chợ, tôi lựa những mặc hàng mà
tôi thích kinh doanh, tự do mà, và tất nhiên những mặc hàng đó
phải tuân theo quy định của pháp luật. Không kinh doanh những
mặc hàng mà pháp luật cấm, đó là sự tự do. Có em còn nói mình
có quyền tự do niêm yết giá cả. Hong có nha, hong phải muốn
bán nhiêu thì bán nha.
(GV chiếu lần lượt 7 hình nhỏ) Và đây là kinh doanh dịch vụ
thời trang, vàng, dịch vụ làm đẹp. Không kinh doanh các mặt
hàng mà pháp luật cấm như vũ khí, chất nổ, ma túy, động vật
quý hiếm. Vậy là tự do kinh doanh là mình được tự lựa chọn
những mặt hàng mà mình yêu thích trên tinh thần tuân theo quy
định của pháp luật.
Còn thuế là gì ạ? Là khi kinh doanh chúng ta có lợi nhuận,
chúng ta trích một phần lợi nhuận ra theo quy định của pháp
luật, nộp về cho Nhà nước, và Nhà nước sử dụng tiền đó gọi là
thuế. Thuế làm gì ạ? Xây công viên, sân bay, trường học công,
bệnh viện công, đường sá, cầu cống, cơ sở hạ tầng, trả lương
cho cán bộ công nhân viên chức làm trong bộ máy nhà nước nữa
… Vậy thì Thầy hỏi các em một chút, hỏi riêng riêng với nhau
thôi nha, là … các em có thích đóng thuế không? (Nếu học sinh
nói “không”, thì GV chỉnh lại: giờ Thầy ví dụ nha, nhà mình
kinh doạnh bán vàng, hôm đó bị chập điện, xẹt lửa, may mắn
lúc đó lính cứu hóa đến kịp thời, không có sự cố gì, mừng hong?
Mừng, cảm ơn. Cảm ơn ai? Cảm ơn những người lính cứu hỏa,
mà những người đó thì sao ạ, họ làm việc cũng cần có lương,
và lương là từ thuế đó. Vậy giờ mình không thích đóng thuế thì
sao? Hay trên đường mình đi buổi tối nguy hiểm hong? Nguy
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 105
hiểm. Mà để bớt nguy hiểm là do đâu, một phần là có đèn điện,
một phần là do có những chốt văn phòng có mấy chú công an,
mà đèn đường là do đâu, lương của các anh văn phòng là do
đâu? Cũng là một phần tiền thuế trích ra, vậy có cần phải đóng
thuế không ạ? Phải chứ, thuế góp phần xây dựng đất nước).
Nhưng mà nếu các em nói vầy thì Thầy đồng ý: người dân chúng
ta sẵn sàng đóng thuế, góp phần xây dựng đất nước, nhưng …
hãy sử dụng những đồng thuế đó đúng mục đích, thì cái này
Thầy công nhận, còn đóng thuế là nhiệm vụ của mình, và có
nhiều người, đóng thuế càng cao thì người ta càng thích, bởi vì
đóng thuế cao là thể hiện gì ạ? Là thu nhập người ta tăng, thể
hiện sự đẳng cấp giàu có, cho nên đối với Thầy được đóng thuế
cao là rất thích. Những ca sĩ đóng thuế rất là khủng luôn, bởi vì
thu nhập cao quá.
Đây là những mặc hàng cần thuế cao: thuốc lá, vàng mã, rượu
bia, bởi vì những thứ này không tốt nhưng chưa cấm được, nên
phải đánh thuế cao để người dân sử dụng ít lại.
Còn những cái này thì cần phải giảm thuế: nước sạch, thuốc,
dụng cụ học tập cho học sinh, phân bón cho người nông dân,
như vậy thuế còn là công cụ để điều chỉnh cho mọi thứ hợp lý
nữa.
Có 2 mặt hàng là A và B. 2 mặt hàng này đều được pháp luật
cho phép kinh doanh. Vậy có quyền lựa chọn 1 trong 2 đúng
không ạ? Vì tự do mà. Rồi vậy sẽ lựa chọn mặt hàng nào?
+ Mặt hàng thứ nhất là buôn bán kinh doanh văn phòng phẩm
gần trường học, trừ chi phí tiền thuê chỗ, điện nước các thứ thì
1 tháng lợi nhuận được khoản 10 triệu.
(A)
(B)
+ Mặt hàng thứ 2, cũng gần trường học, kinh doanh mặt hàng
này nhà nước cũng cho phép luôn, và cũng sau khi trừ chi phí
các thứ thì lời khoản 20 triệu. Gấp đôi. Đó là kinh doanh tiệm
net, tiệm game. Vậy thì mình chọn cái nào đây ạ? (GV hỏi HS,
yêu cầu HS giơ tay, GV để ý số lượng HS chọn phương án nào
nhiều hơn).
Rồi để đó tiếp tục, Thầy có 2 mặt hàng khác là C và D.
+ Mặt hàng C là buôn bán rau củ sạch, cũng lời 10 triệu.
(C)
(D)
+ Mặt hàng D là những lò mổ.
Vậy 2 mặt hàng này, các em chọn cái nào? (GV hỏi HS, yêu
cầu HS giơ tay, GV để ý số lượng HS chọn phương án nào nhiều
hơn).
(Lời giảng của Thầy Tuấn Anh bên dưới là theo hướng trường
hợp 1 có đa số học sinh chọn B, và trường hợp 2 là chọn C). Tại
sao các em lại chọn những cách đó? Dạ trường hợp đầu em chọn
B vì lời nhiều; còn trường hợp sau chọn C vì nghề D ghê quá,
có tiếng heo kêu, có tiếng chó sủa, có máu, ghê quá. Vậy sao
ngành B hong thấy ghê? Dạ vì ngành B sạch hơn. Chưa chắc à.
Ngành D có heo kêu, có tiếng sủa; nhưng ngành B có tiếng thở
dài, có tiếng khóc của những người làm Cha, làm Mẹ có con
nghiện game. Ở đây không có máu, nhưng có nước mắt của
những người làm Cha, làm Mẹ có con nghiện game. Giết chết
một con vật em cho là tội, vậy giết chết tương lai của một đứa
học trò có tội hay không? Đây, ăn cùng game, ngủ cùng game.
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 106
Anh này, chơi game nhiều tiếng đồng hồ liên tục, không ăn,
không uống gì hết, mới có 24 tuổi thôi, và gục ngã tại tiệm net.
Đưa vào bệnh viện, Bác sĩ nói cứu sống được, dự kiến là sau khi
tỉnh dậy sẽ phải sống đời sống thực vật, tức là nằm một chỗ. Giờ
khổ ai ạ? Khổ Cha khổ Mẹ. 60 năm cuộc đời, cứ cho người này
sống được 60 năm đi, trừ lại 24, vậy còn 38 năm nằm một chỗ,
khổ hong? Khổ. Vậy nghề này thì sao đây, 1 tháng mình lời 20
triệu đồng, dù ngành nghề mình kinh doanh là không sai, mà
mình biết khách hàng mình bị như vậy thì mình có được vui vẻ
không?
Như vậy trở lại khái niệm về kinh doanh mà Thầy nói lúc nãy,
chúng ta mới thấy kinh doanh không phải chỉ vì lợi nhuận đâu,
mà chúng ta còn phải có những tiêu chí khác nữa. Đây, kinh
doanh những trò chơi bạo lực, súng ống, giáo mác các thứ. Vậy
xin hỏi, mình có muốn em út mình, con cháu mình chơi những
trò này không ạ? Không muốn. Vậy mà mình vẫn bán cho người
khác chơi, trong khi bản thân mình không muốn người thân của
mình chơi những trò chơi này? Có em đó chơi trò chơi điện tử
mà lấy tiền học phí chơi luôn, rồi lấy xe gắn máy của gia đình
đi cầm để chơi luôn. Thua hết, và thế là sợ quá, đi giết người
cướp của, giết chị đó chết, máu của nạn nhân còn vấy lên áo
trắng học trò, và thế là bị giam. Người Cha thấy thế phụ lo làm
đám tang cho gia đình bên chị bị con mình giết chết, và làm một
lá đơn gởi lên tòa án xin giảm án nhẹ cho con và khi chết tôi sẽ
hiến xác lên y khoa để phần nào chuộc lại lỗi lầm của con tôi.
Mà Cha ngày xưa là đi Bộ đội. Vậy thì khi mình làm kinh doanh
mà mình thấy khách hàng của mình như vậy đó thì thật sự mình
có nhẹ lòng hay không? Tất nhiên có những người họ vẫn kinh
doanh những ngành nghề này, vẫn làm thịt động vật, nhưng mà
hướng tới việc là gì ạ, hướng tới nhân đạo một chút, hướng tới
những cái lò mổ mà con vật bớt đau một chút.
Còn đây, có được cho phép kinh doanh không ạ? Cho chứ cho
chứ, nhưng mà sao, tối hôm đó 2 vợ chồng chủ quán bán xong
hết, đóng cửa lại chuẩn bị đi ngủ thì chuông điện thoại reo, cho
hay tin vị khách hàng cuối cùng mới nhậu ở nhà mình xong, trên
đường về tai nạn giao thông, tử vong. Vậy 1 tháng mình lời tiền
quá nhiều mà khách hàng như vậy thì cái quá nhiều đó có làm
cho mình nhẹ nhàng hơn không ạ? Như vậy chúng ta phải hiểu
rằng khi lựa chọn kinh doanh không phải lúc nào cũng hướng
tới lợi nhuận đâu. Có những cái lợi nhuận thấp hơn một chút
nhưng mà tình người cao hơn.
Thầy ơi Thầy, hồi xưa con nghe Bà con kể chuyện, ai mà tham
lam độc ác, sống ích kỷ gì đó chết xuống Diêm Vương cắt lưỡi,
chặt tay chặt chân bỏ vào chảo dầu gì đó, có thiệt hay không?
Nếu các em hỏi vậy thì Thầy cũng xin trả lời là Thầy không biết
là nó có thiệt hay không, nhưng vào bệnh viện có cưa tay, cưa
chân hong, thi thể không nguyên vẹn, có hong? Vậy nơi nào con
người ta yêu thương, sống chân thành, vị tha, nơi đó là thiên
đàng, nơi nào con người ta tham lam, độc ác, ích kỷ, nơi đó là
địa ngục. Thiên đàng, địa ngục không ở đâu xa mà ở ngay trong
tâm hồn, cuộc sống của chính mỗi con người chúng ta.
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 107
Máy nghe nhạc, bỏ nhạc vào nó hát lên, mấy con thú nghe vậy
sa vào bẫy. Đây là kinh doanh không đúng nà, săn bắt thú quý
hiếm.
Ở Ấn Độ, người ta yêu thương loài vật.
Thiên đàng, địa ngục ở bên Nhật Bản đây, con hươu chạy tới
rất thân tình, nó cảm nhận được năng lượng, tình yêu thương,
và cũng có những người nó vừa nhìn thấy là nó chạy vào trong
núp rồi, vì sợ.
Vậy thiên đàng, địa ngục không ở đâu xa mà ở ngay trong tâm
hồn, cuộc sống của chính mỗi con người chúng ta.
Vậy các trường hợp A, B, C, D mà Thầy đặt ra lúc đầu, chắc
có lẽ các em đã tự có những lựa chọn cho riêng mình rồi. (GV
không yêu cầu học sinh giơ tay vì có thể sẽ có những em vẫn
chọn B, D, và như vậy cũng không bị bạn bè nhìn bằng ánh mắt
khác).
Tự do là có quyền lựa chọn, vậy công thức để lựa chọn trong
tự do là gì? Vị kỷ và vị tha. Hãy chọn bên vị tha, cái này lời
nhiều nhưng không tốt cho mọi người lắm, là vị kỷ. Còn cái kia
lời ít hơn nhưng cống hiến cho xã hội nhiều hơn, thì đó là vị tha.
Vậy khi đứng trước sự lựa chọn, chúng ta nên lựa chọn là … vị
tha. Mà người nào sống vị tha thì nhân quả thương, đường đời
của người đó sẽ nhẹ nhàng và bằng phẳng hơn cho nên hãy sống
vị tha.
(GV vừa giảng vừa ghi trên bảng) Có 2 bạn A và B học rất
giỏi, cùng thi vào trường Y. Bạn A nói: năm nay tôi quyết tâm
tôi thi đậu vào trường Y làm Bác sĩ. Để chi? Để kiếm tiền. Còn
bạn B: năm nay tôi quyết tâm thi trường Y, để làm gì ạ? Để cứu
người. Cùng học giỏi, cùng quyết tâm, cùng thi đậu, nhưng bên
vị kỷ và bên vị tha. Xin hỏi 2 bạn đó thì bạn nào lực mạnh hơn?
Bạn cứu người mạnh hơn chứ. Bởi vì tôi học không còn là cho
tôi nữa mà tôi học cho nhiều người, rất nhiều người phía trước
đang chờ đợi tôi, mà trong số những người đợi tôi là ai? Là Cha
tôi, Mẹ tôi, là đồng bào của tôi. Chính vì vậy mà trong quá trình
học gặp khó khăn thì người B sẽ vượt qua dễ dàng hơn, động
lực mạnh hơn, khả năng thi đậu sẽ cao hơn, và quan trọng là gì?
Từ xuất phát là vị tha như vậy đó, thì người đó sau khi ra trường,
sống cống hiến và có đạo đức hơn.
Dịch Covid tăng giá khẩu trang, thừa nước đục thả câu, 1 hộp
khẩu trang đến mấy trăm ngàn. Và thế là nhân quả tới, bị phạt,
phạt kinh khủng luôn.
Khải Siêu-chuyên kinh doanh vải, khăn choàng, quần áo rất
nổi tiếng, lúc đó có 1 người Việt kiều, từ người ngoài về thì mua
ở đây những chiếc khăn choàng nhỏ nhỏ thôi, về để tặng cho
bạn bè, đối tác ở bên đó. Những người Việt Nam ở bên nước
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 108
ngoài khi nhận những món quà này thì sao ạ? Quý lắm. Giá có
thể chỉ vài đô la thôi nhưng rất quý. Nơi xứ lạ quê người, tuyết
rơi xuống, khi choàng chiếc khăn của Việt Nam, trên đó có thêu
hình cánh cò, lũy tre, ánh trăng vàng này kia, những hình ảnh
quê hương rất da diết; Đùng một cái, như gáo nước lạnh tạt vào
mặt người tiêu dùng. Những hộp khăn họ bán cho người Việt
kiều đó, xin thưa là của Trung Quốc, cắt bỏ mác của Trung Quốc
ra và dán mác của Việt nam vào. Thế là người tiêu dùng biết,
quay lưng, những cửa tiệm hồi trước đây rất giàu có, giờ đóng
cửa, và có liên quan tới pháp luật nên bị pháp luật xử lý luôn, và
có nguy cơ phá sản nữa.
Một khu rừng có thể tạo ra hàng ngàn que diêm, nhưng 1 que
diêm có thể thiêu cháy cả khu rừng. Một chiếc thuyền to ơi là to
mà có thể bị đắm bởi một cái lỗ nhỏ xíu. Cho nên đừng khi dễ
những cái nhỏ, nhân quả có hết. Cúng ta sống đúng pháp luật,
trên tinh thần tin nhân quả và có đạo đức, do đó Thầy nhắc lại
một lần nữa: kinh doanh là nhằm mục đích … thêm vào cái này
nữa cho Thầy, đó là … phục vụ cho mọi người.
(GV cho HS coi clip) Trưa 30 tết đấy ạ, trẻ con cũng vào cuộc
luôn. Cho Thầy hỏi là sao hoa vẫn còn tươi mà người ta lại đập
vậy, còn đẹp mà? Mà chuyện này thì năm nào cũng xảy ra mà
chưa giải quyết được, trong những năm gần đây thì càng nhiều,
đập hoa ngày càng nhiều. Xót. Giờ mình phân tích chuyện này
xíu nha. Có phải những người này họ trồng hoa ở dưới quê đúng
hong ạ? Rồi họ đem lên đây họ buôn bán, họ thuê mặt bằng như
ở công viên Gia định, 23/9, … những nơi này thì họ thuê tới 12
giờ trưa 30 tết là phải trả mặt bằng lại cho người ta, cho nên một
số người mua đợi đến lúc đó mới ra mua, vì bây giờ giá rẻ hơn.
1 bên là bán, 1 bên là mua.
+ Bên bán nói sao: đợi đến trưa 30 mới ra mua, ép giá tôi, nếu
tôi bán với giá này là tập thói quen cho người mua, lỡ sang năm
cũng canh mua cái giá này thì làm sao tôi chịu nỗi, cho nên thà
đập, thà bỏ chứ hong bán.
+ Còn bên mua nghĩ khác: 27, 28 tết tôi mua cũng được vậy,
mà tôi mua mấy ngày đó thì mấy anh bán mắc, tôi đợi đến ngày
này mua giá rẻ hơn. Tôi cũng muốn mua hoa trưng ngày tết cho
đẹp nhưng tôi chỉ là công nhân thôi, tiền thưởng cũng khiêm tốn
nên tôi mua giá rẻ hơn cũng là một lí do chính đáng chứ.
Vậy giờ 2 bên thì bên nào đúng, bên nào sai ạ? Bất phân thắng
bại. Không ai giải quyết được sự việc này hết, bất phân thắng
bại. Xin thưa, nghèo khổ đi bán, mà còn đập hoa thì nghèo khổ
hơn nữa, nghèo khổ tiếp, mà đập rồi thì sang năm những người
này có thay đổi hong? Hong, mà sự việc có khi còn trầm trọng
hơn sang năm thì sao? Cho nên, đập không phải là cách giải
quyết. Trên mạng có những dòng bình luận rất cay đắng: “đập
đi sang năm còn đập nhiều hơn”.
Thực sự về cá nhân Thầy thì Thầy nghiêng về bên người bán,
vì người ta quanh năm trồng trọt cực khổ rồi, và có những lúc
thất bát này kia, không thu hoạch được, thất thu, cho nên người
ta bán giá cao chút xíu thì thôi kệ đi ha, chia sẻ với nhau chút;
nhưng mà bên người mua thì lại nói lại: những người bán hoa
chưa chắc là những người trồng hoa, họ chỉ là những người đi
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 109
buôn hoa thôi, cực khổ là người nông dân của mình chứ không
phải là người này, họ xuống chỗ mua giá rẻ, bán lại giá mắc,
vậy vấn đề giải quyết sao?
Giờ 2 bên đang rối rồi, mình thử hãy nhìn một bên thôi. Người
này đi bán hoa, mục đích bán hoa để làm gì ạ? Lợi nhuận, vẫn
là lợi nhuận, phải thêm gì nữa? Phục vụ, đúng không ạ? Nhưng
mà ít ai nghĩ đến điều này, chủ yếu là nghĩ vì lợi nhuận thôi,
hoặc giả sử mà có nghĩ đến phục vụ đi nữa thì cũng chỉ đặt nó
ở vị trí số 2, còn bây giờ mình thử chuyển lại đi, 25, 26, 27 tết
tôi bán giá mềm. Tại sao tôi lại bán giá mềm? Bởi vì số 1 của
tôi là phục vụ mà, để cho người giàu mua cũng được mà người
nghèo mua cũng được, vậy thì hàng tôi bán được hong? Được
chứ. Giả sử như hàng tôi đã hạ giá rồi, tôi bán với giá mềm rồi
mà giờ cuối tôi vẫn còn vài chục chậu thì sao? Có đập hong?
Hong. Lúc đó tôi đem vào nhà Chùa, tôi đem vào nhà Thờ, tôi
đem vào công viên, công viên có rồi, đem vào tiếp cho nó đẹp
thêm, thì như vậy sẽ sao ạ? Từ từ năm này qua năm khác nhân
quả sẽ xoay chuyển dần dần, và Thầy tin rằng cuộc sống của
những người theo hướng này nà sẽ khấm khá hơn chút. Lợi
nhuận không sai, nhưng đặt nó ở vị trí số 2 cho Thầy, đặt phục
vụ lên vị trí số 1.
Giáo viên, Bác sĩ đi làm có lương hong ạ? Có. Hãy để lương
là vị trí số 2 đi, còn số 1 là mình làm sao mình cống hiến cho
thật tốt, và khi mình đã cống hiến càng tốt thì thu nhập của mình
sẽ càng cao, tiền sẽ tìm tới mình mà mình không cần phải tìm
tới nó, và đó là những đồng tiền trong sạch. Có bạn hỏi là nếu
mình để phục vụ số 1, lợi nhuận số 2, có phải mình phá giá người
ta hong? Lỡ xung quanh người ta bán giá cao hơn mình mà
người ta thấy mình như vậy, mình bán khách hàng đông hơn rồi
người ta kiếm chuyện, thậm chí hành hung mình nữa thì sao?
Có hong ạ? Vậy vấn đề đặt ra thì sao? Thầy ví dụ theo hướng
này: 100 người thì có phải cả 100 người này bị hành hung hết
không? Không đâu. Không hết đâu. Vậy tại sao có những người
bán như vậy thì không bị hành hung, còn có những người bán
như vậy thì lại bị hành hung? Phải quay ngược lại mình, nếu mà
cái lực mình mạnh, cái tốt của mình nhiều nhiều thì có thể mình
cảm hóa được bên kia luôn. Do đó chúng ta hãy quay về lại
mình, xem xét và thay đổi mình tốt hơn là thay đổi bên ngoài
nếu chúng ta không thể làm được điều đó.
Chân thành cảm ơn Quý Thầy/Cô đã dạy bài này cho các con.
Thương chúc Quý Thầy/Cô nhiều hạnh phúc và có cuộc sống
thật trọn vẹn, ý nghĩa bên những người thân yêu.
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 110
Phòng chống bạo lực học đường và tệ nạn xã hội
Thầy Tuấn Anh
TRÌNH BÀY BÀI GIẢNG
NỘI DUNG
(GV cho HS xem clip): Ở Trà Vinh, học sinh bạo lực học
đường, một số bạn đứng bên ngoài, không vào can.
Đây là em nữ đã bị bạn đánh, học sinh lớp 7. Xin hỏi tại sao
bị đánh mà hong bỏ chạy ạ? Ngồi một chỗ bị đánh có khi nào
chết hong? Có, bạn nó cầm nguyên cái chồng ghế mà phang như
vậy, và cũng cái chồng ghế đó, nếu quay ngược lại 4 cái chân
chĩa vào thì sao? Cái chân ghế mà trúng mắt kiếng thì sao? Chỗ
gác chân rất bén, khứa ngang cổ là máu liền. Tại sao không chạy
ạ? Hổng dám, nó đông quá chạy hong thoát? Hong thoát cũng
phải chạy. Tại sao? Tại vì chạy may ra còn thoát, còn hơn ngồi
một chỗ luôn, đây là những kỹ năng nà.
Sau đó về không dám méc Ba Mẹ, Thầy Cô, 2 tháng sau đưa
lên facebook thì mọi người mới biết. Tại sao hong dám méc?
Dạ méc sợ bạn đánh tiếp. Méc thì sợ bạn đánh tiếp, vậy không
méc có chắc bạn tha hong? Một em học sinh ở Phú Nhuận, “tao
đánh nha, mày về méc người lớn tao đánh nhiều hơn”. Sợ quá
im luôn, bạn xúi về nhà ăn cắp tiền đưa, về ăn cắp tiền Ba Mẹ
đưa cho bạn luôn. Như vậy, im lặng không phải là cách giải
quyết tốt, phải báo cho người lớn biết.
Cha, Me em ấy/khóc. Tại sao lại nỡ cầm chồng ghế đánh vào
đầu con tôi? Đau lòng hơn là rất nhiều bạn đứng xem mà không
vào can. Tại sao hong vào can? Dạ vào can sợ bị đánh liên lụy
tới mình. Vậy sao hong đi báo? Dạ đi báo sợ bạn biết mình cũng
liên lụy tới mình. Vậy có cách gì đi báo mà đừng cho bạn biết?
Đi báo Thầy Cô. Thầy Cô nào? Thầy Cô nào cũng được, sân
trường đông lắm, bạn đâu có biết mình nói Thầy cô nào đâu,
nhưng mà nhớ nói Thầy Cô là đừng nói tên em cho những bạn
đó biết. Chắc chắn Thầy Cô không nói đâu, đó là 1 cách. Cách
thứ 2 là gì? Chiều đi học thêm nhà Thầy Cô nói được hong?
Được. Ghi cái tờ giấy bỏ vào thùng thư của nhà trường được
hong? Được. Chiều tối về nói cho phụ huynh ở nhà nghe, phụ
huynh gọi điện báo cho nhà trường được hong? Được. Nhiều
cách lắm, mà cách hay nhất là đi báo liền, để ngăn chặn kịp thời,
hong thôi là bạn mình chết.
Có nhiều cách mà sao những người kia hong làm? Hong
những hong làm mà nó còn đứng vỗ tay, cổ vũ, quay phim. Cái
đó gọi là sự vô cảm. Giả sử người bị đánh là mình hay em mình
và người khác đứng nhìn thì mình nghĩ như thế nào? Đây, có
những phụ huynh khi xem đoạn clip này, bức xúc quá, viết
những dòng comment trên mạng “con tôi mà bị đánh như thế
này, tôi đi tìm từng đứa tôi đánh lại”. Cách giải quyết này ổn
không ạ? Hong. Lửa với lửa gặp nhau thì lửa sẽ bốc cháy. Chỉ
có nước mới dập tắt lửa mà thôi. Người Cha này thì không xử
lý như thế. Ai đánh con tôi thì để nhà trường và công an giải
quyết, bây giờ tôi lo khám sức khỏe cho con tôi, 2 tháng rồi, sợ
máu bầm tụ bên trong đó. Người Cha đi thuê nhà, hàng ngày
đẩy xe trái cây đi bán dạo, nắng mưa, tội nghiệp. Trong túi áo
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 111
giờ còn có vài trăm ngàn, mà giờ muốn lên thành phố thì phải
mua 2 vé xe, rồi về 2 vé xe nữa, hong đủ tiền. Người Cha phải
lấy xe gắn máy đèo con từ Trà Vinh lên TP.HCM suốt 6 tiếng
đồng hồ, tấm lòng người Cha. Dọc đường lỡ xảy ra tai nạn giao
thông rồi sao? Cũng may là tại bệnh viện Bác sĩ cho biết là bệnh
bạn này cũng không vấn đề gì, tuy nhiên bị ảnh hưởng tâm lý,
sợ quá nên hong dám đi học nữa, xin chuyển trường khác. Và
tại TP.HCM chúng ta có khu đô thị mới sang trọng Phú Mỹ
Hưng đó, nơi đó có trường quốc tế Canada, đã nhận em này vào
học nội trú từ lớp 7 đến lớp 12 luôn, miễn phí hoàn toàn.
(GV cho hiện lần lượt các hình của em ấy).
Và đây là em ấy trong những tiết học ở trường. Giờ Thầy hỏi
các em thử nha: giả sử nha, giả sử người Cha của em này tìm
những em học sinh kia đánh thì bạn này có được nhận vào
trường quốc tế học không? Không. Chính vì người Cha xử lý
đúng đắn, để nhà trường và công an giải quyết, tôi chỉ lo cho
con tôi thôi. Ý Thầy muốn nói ở đây là gì? Mình cứ sống đúng,
sống tốt đi, may mắn sẽ đến với mình. Ở hiền gặp lành. Luật
nhân quả là ở chỗ này. Còn những bạn kia thì sao? Đánh bạn,
cầm ghế chọi bạn, bạo lực học đường như thế, kỷ luật, đuổi học,
trường giáo dưỡng, trại cải tạo, gia đình Ba Mẹ buồn, mang
tiếng xấu, gieo gió gặt bão, nhân quả hết.
Tuy nhiên khi giảng đến đây thì có một vài bạn học sinh nói
đùa bên dưới mà Thầy nghe thấy “đánh tôi đi, đánh tôi đi để tôi
được chuyển qua đây tôi học”. Giả sử em nhờ bạn em đánh thì
em có được chuyển qua đây không? Không đâu. Chuyện này là
chuyện ngẫu nhiên, còn chuyện của em là chuyện sắp đặt, ai
biết? Mình biết, nhân quả biết. Em ơi, trong cuộc sống này, cái
gì là của mình thì sẽ là của mình, còn cái gì không là của mình
thì thôi, đừng giành giật, hơn thua, tội lắm. Ví dụ trên đường
đua, 10 người chạy đua, mà chỉ có 1 huy chương vàng duy nhất,
huy chương đó nếu cái duyên là của mình thì nó sẽ là của mình,
còn không là của mình thì mình cố gắng những lần sau, còn bây
giờ mình chơi mình gạt chân bạn, xô bạn để chiếm huy chương
đó, nhân quả biết đó, tội đó.
Xa hơn chút, sau này ra đi làm, trong công ty có một cái ghế
giám đốc duy nhất, cho nên mình vẫn cứ làm việc, vẫn cứ phấn
đấu, duyên nó là của mình thì sẽ là của mình, còn không là của
mình, thì thôi, đừng bày trò này trò kia, không nên.
Còn đây là một câu chuyện mẫu giáo, có tựa đề là Vâng lời.
Ngựa vằn mẹ, ngựa vằn con; nai mẹ, nai con, nơi ấm áp nhất,
chắc có lẽ là lòng Mẹ, tình mẫu tử của loài vật. Chim cất tiếng
hót, tha mồi về cho chim non, thương quá (5 hình đầu).
Sau 15 tháng mang thai nặng nhọc, bà mẹ hươu cao cổ đã tới
thời điểm vượt cạn, hươu mẹ cố gắng quỳ gối thúc ép để hươu
con ra ngoài, sau một hồi vất vả, hươu mẹ đã vượt cạn thành
công. Trong khi hươu con ngóc đầu lên nhìn thế giới xung quanh
thì hươu mẹ cúi xuống để chăm sóc cho con của nó, những con
hươu cao cổ khác trong đàn cũng tới chúc mừng mẹ tròn con
vuông. Mẹ dặn nha, ở trong hang nha, chiều mẹ đi kiếm mồi
đem về nha, không có được ra ngoài chơi nha, bên ngoài nguy
hiểm lắm đó, có nhiều con thú dữ lắm đó. Dạ chúng con vâng
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 112
lời, không đi chơi, chờ mẹ về. Tuy nhiên bên cạnh đó có những
đứa con không vâng lời, mà không vâng lời thì sao? Trốn đi
chơi. Hậu quả. Cá sấu. Vâng. Móng vuốt của đại bàng. Chíp
chíp chíp, mẹ ơi cứu con. “Không còn kịp nữa” - 2 lần. Mẹ biết
trước bên ngoài là nguy hiểm lắm rồi, bằng kinh nghiệm sống
của mình, Mẹ biết trước bên ngoài nguy hiểm, Mẹ dạy nhưng
con không nghe, và giờ là hậu quả.
Vâng, và học trò chúng ta cũng thế. Cha Mẹ dạy điều hay điều
tốt, Thầy Cô dạy điều tốt điều hay, có những bạn vâng lời và có
những bạn không vâng lời. Đây, không vâng lời. Hút thuốc. Hai
lá phổi. Một lá phổi của người khỏe mạnh, một lá phổi của người
bị ung thư vì khói thuốc lá. Hút shisha. Học sinh cấp 2, áo thể
dục, hút shisha, nặng hơn chút nữa là ma túy, HIV. (Nếu học
sinh cười: Đừng cười em, dừng lại dùm Thầy, mà hãy tội đi, tội
cho ai, tội cho những người làm Cha, làm Mẹ. Con lớn lên là
thanh niên lưng dài vai rộng, phải đi làm, mà những người Cha,
người Mẹ có những đứa con như thế này, xót quá, đừng cười
lên nỗi đau của người khác, không nên).
Những chú thợ điện phải vào cuộc, cứu hộ. Tháp Chùa, không
biết tại sao mà có thể leo lên được trên đó, không hiểu nỗi, nếu
mà một người đóng phim, diễn viên muốn leo lên thì phải có
dây an toàn các thứ, mà đằng này đang lúc phê thuốc, leo lên
mà không bị té thì mới lạ thiệt, và thế là những anh công an vào
cuộc, mà cũng không dám mặc đồ công an vì sợ nó hoảng thì
nguy hiểm nên phải giả người dân, dụ dụ đưa nó xuống. Phía
dưới là gì ạ, người ta căng nệm hơi lên rồi, và thế là dụ nó xuống,
mà nó đâu chịu xuống đâu, thế là từ trên phóng xuống, tội những
người Cha, người Mẹ không, đau lòng quá. Lí do là gì? Không
vâng lời.
Nó, nó học sinh cấp 2, nó hút thuốc, lên cấp 3 nó nghỉ học, nó
sa vào ma túy, công an đưa đi cai nghiện, trở về tái nghiện, cai
nghiện xong rồi trở về lại tái nghiện, cứ như thế. Một lần nọ đi
cai nghiện xa lắm, Ba nó đi thăm nuôi nó, hôm đó là ngày 23
tháng Chạp, đưa ông Táo về Trời, đúng một tuần lễ nữa là ngày
tết, Mẹ nó bị bệnh tim, nhưng phải ráng ngồi dậy, nấu vài món
ăn ngày tết mà nó yêu thích. Để tiết kiệm tiền, Ba nó hong mua
vé đi xe, mà đi thăm nó bằng xe gắn máy, đường đi cũng hơi xa,
xe máy cũng cũ rồi, kèm theo một cái giỏ xách, trong giỏ xách
đó có thịt kho trứng, 2 đòn bánh tét, mứt dừa, mứt bí, phong bao
lì xì cho nó nữa, và kèm theo vài hộp bánh, những hộp bánh đó
để Ba nó tặng cho bạn bè nó trên đó, để người ta đừng có ăn
hiếp nó. Từ xa, nhìn thấy Ba nó, nó khóc. Ba ơi, Ba ốm quá. Ba
ơi Ba nói với Má ráng uống thuốc, chờ con về. Qua cái tết này
là con về, mà kì này con về là con hứa với Ba Má con không có
ma túy nữa đâu, con cai nghiện, con đi làm, con hứa nhiều lần
rồi nhưng đây là lần cuối, Ba cho con thêm lần nữa. Ba nó nhìn
nó, khe khẽ gật đầu, rươm rướm nước mắt, dọn đồ cho nó ăn
xong, trò chuyện với nó vài điều, nhìn đồng hồ, đầu giờ trưa,
đường xa, tranh thủ về, trên đường về, tai nạn giao thông, Ba nó
mất. Ba nó mất khi nhà nó còn một tuần nữa Tết. Ba nó mất khi
Mẹ nó đang bị bịnh. Ba nó mất khi nó đang ở trại cai nghiện.
“Ba nó mất khi nó vẫn đang là đứa con chưa có ngoan” – (2 lần).
Rồi đây, cái ngày nó trở về, vẫn là con đường quen thuộc dẫn
về nhà nó, vẫn là những vật dụng quen thuộc trong ngôi nhà đó,
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 113
nhưng trong ngôi nhà đó, bên cạnh cái giường, cái giường bệnh
mà Mẹ nó đang nằm là cái bàn thờ của Ba nó. Nó quỳ xuống,
nó khóc, giọt nước mắt muộn màng nuối tiếc. “Mẹ ơi người ta
vá áo bằng kim, con đây không biết vá tim bằng gì” – (2 lần).
Các em ơi, không chơi, không thử, không sử dụng dù chỉ 1 lần.
Nhớ nha, không chơi, không thử, không sử dụng dù chỉ 1 lần.
Còn đây cũng không vâng lời, buổi tối Mẹ nấu cơm, Mẹ chưa
ăn, đợi con về, cái lồng bàn đậy lại, cơm canh nguội ngắt rồi
Ngoài trời mưa, con đi đâu mà hong về? Chơi game. Ăn cùng
game, ngủ cùng game, đây hậu quả đến, đời sống thực vật. Vui
không biết vui, buồn không biết buồn, đi vệ sinh cũng không
biết kiểm soát. Khổ ai? Khổ Cha, khổ Mẹ, làm Cha làm Mẹ thời
buổi này sao mà khổ quá, khổ đến khi nào mới hết khổ.
Đây, ngồi giữa đường xin việc làm, do chơi game, nghỉ học
giữa chừng. Hậu quả của việc không vâng lời.
Còn đây là một chuyện hết sức đau lòng, học sinh cấp 2, một
em nữ, em nam đó nghỉ học rồi, em nữ này lên mạng, kết bạn
facebook làm sao đó mà quen với anh này, sao đó nó dụ em nhỏ
này vào nhà nghỉ và giở trò người lớn rồi quay clip lại. Sau đó
nó và con bé này quen một thời gian thì chia tay, thằng bé kia
tung clip lên trên mạng, thế là dân mạng sao? Like, share, gạch
đá ném vào, bé này gào thét “đừng, đừng như vậy nữa, tôi van
xin, đừng, đừng”. Dân mạng nào có buông tha, và nó chịu không
nỗi, tự tử chết. Trên tấm hình còn đeo khăn quàng của học trò.
Đứng góc độ nào đó cũng là vì không vâng lời. Một bên chết,
một bên kia công an, tù tội.
Đây là hình biếm hóa in trên báo Tuổi trẻ, Thầy nhìn mà tê tái,
giật mình luôn. Chữ F là viết tắt của từ facebook, mà đứng ngay
cái ngưỡng như vậy, là vực sâu. Cái gì xô xuống vực sâu. Like.
Một số người thấy bị xô xuống không đỡ mà còn quay phim,
chụp hình tung lên mạng, một lối sống của giới trẻ hiện nay,
đáng sợ hong, đạo đức như thế nào, khủng khiếp hong? Thấy
bạn bị đánh mà không can, còn quay phim các thứ.
Đây, hủ thuốc, những viên thuốc này là những nút like. Em
ơi, đưa cho em cái cây, em cầm em đánh con chó, em dám đánh
hong? Dạ hong Thầy, sợ nó đau. Đưa em con dao, nói em cầm
cắt cổ con gà, em dám cắt hong? Dạ hong Thầy, máu, sợ. Cầm
cái cây đánh con chó thì không dám, cầm con dao cắt cổ con gà
thì không dám, nhưng coi chừng lại lại cầm một viên thuốc độc
giết chết một con người. Có phải những cái like này là những
viên thuốc độc không ạ? Một dạo ở giới trẻ Việt Nam mình rộ
lên cái trào lưu “người Việt Nam nói là làm”, đủ 500 like thì đốt
trường, đốt chưa ạ? Đốt rồi. Đủ 1000 like thì nhảy xuống sông
hay đốt xe gì đó, có không ạ? Có luôn rồi. Vậy có phải những
cái like này là những viên thuốc độc không ạ? 2 đứa bé, một đứa
chết, một đứa đi tù. Chịu hậu quả rồi, còn những người like thì
sao, đừng nói hậu quả không có nha, đợi đó đi, sao này con
mình, em mình, cháu mình, nhân quả không phải là không đến
mà là chưa đến. Cho nên khuyên chúng ta là gì ạ? Đừng có like,
share một cách tùy tiện trên facebook, làm cái gì cũng phải có
sự sáng suốt, tỉnh táo, nhất là trong mùa dịch Covid này, đừng
đưa những thông tin mà làm ảnh hưởng đến cộng đồng, đừng
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 114
đưa những thông tin làm người ta rối loạn thêm nữa. Làm được
điều gì tốt thì làm, còn không làm được thì thôi, còn mình làm
những chuyện ảnh hưởng xấu đến người khác thì nhân quả trước
sau gì cũng tìm tới.
Đây là hình ảnh những em học sinh trường giáo dưỡng, những
em vi phạm pháp luật. Anh này, tuổi còn rất trẻ, cũng xa vào
những tệ nạn xã hội, vi phạm pháp luật, và tòa tuyên án mức
phạt là tử hình. Trong lúc bên trong tòa tuyên án, thì bên ngoài
sân Mẹ làm gì? Bò, víu vào chân các chú công an “tha cho con
tôi đi, con dại cái mang, tôi xin chết thay cho con tôi, tha cho tôi
đi”, giống như con chim khi nãy “mẹ ơi cứu con, mẹ ơi cứu
con”, nhưng không còn kịp nữa, không còn kịp nữa.
A, B, C là 3 người. Người A trồng cây, cây có hoa, người B
trồng cây, cây có trái, người C trồng cây, cây bị héo, người C
buồn không ạ? Buồn. Trồng cây – cây héo thì buồn, nuôi con
lớn lên, nuôi con lớn lên mà con không nên người thì Ba Mẹ
còn buồn tới mức độ nào nữa, buồn ơi là buồn, buồn da diết
buồn. (GV mở nhạc) “Ai còn Mẹ xin đừng làm Mẹ khóc, đừng
để buồn lên mắt Mẹ nghe em, trái tim Mẹ đã quá nhiều thương
tích, chớ một lần bắt Mẹ phải thêm đau”. “Mẹ ơi, người ta vá áo
bằng kim, con đây không biết vá tim bằng gì” – (2 lần).
(GV cho HS xem clip nhạc)
Anh này là Nguyễn Vũ Xuân Trường, anh trước đây là học
sinh cá biệt của trường Hùng Vương, rất quậy phá, tụ tập đánh
nhau, đá banh trước cổng trường, đánh nhau mà có lúc nhà
trường phải mời cảnh sát 113 xuống can thiệp. Môn Toán lớp
10 thì học vừa đủ điểm để lên lớp, nói chung là học không giỏi,
quậy phá. Lên lớp 11 thì bị đuổi học, người Mẹ tội nghiệp,
chuyển con qua trường khác là trường nghề. Qua đó lại tiếp tục
đánh nhau, quậy phá, và thế là bị đuổi học tiếp lần 2. Lần này
hết đi học rồi, phải lao vào đời kiếm sống. Sau hơn 2 năm đi
làm, kiếm đồng tiền vất vả, khó khăn, tủi nhục. Lúc này xin đi
học trở lại, mà khi trở lại thì không có trường nào nhận, may
mắn là có trung tâm giáo dục thường xuyên Chu Văn An, quận
5. Vào đây học gặp cô giáo dạy môn Hóa chủ nhiệm, với tấm
lòng của người Thầy và trái tim của người Mẹ đã cảm hóa anh
ấy. Thầy đang muốn nói đến lòng nhân ái ở đây là cô giáo đối
với học trò, bằng tấm lòng của người Thầy và trái tim của người
Mẹ. Thương Cô và cố gắng học tốt môn của cô. Đầu tiên là
thương Cô, thấy Cô lo cho mình quá, cộng thêm một phần nữa
là những năm tháng vất vả đi làm bươn chải, nên muốn đi học
trở lại nữa. Và Cô thì dạy môn Hóa, học giỏi môn Hóa và thêm
môn Sinh nữa. Tốt nghiệp 12 hệ bổ túc đạt loại giỏi. Sau đó nộp
đơn thi vào trường Y Dược TP.HCM. Cậu học sinh cá biệt, quậy
phá ngày nào, thi đậu thủ khoa đầu vào trường Y với số điểm
cao nhất năm 2000. Và bây giờ là Bác sĩ đang công tác tại Khoa
Nhiễm của bệnh viện Nhi đồng 2, bệnh viện nổi tiếng của
TP.HCM chúng ta. Vâng, BS. Nguyễn Vũ Xuân Trường.
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 115
Trong cuộc sống này, ai cũng có đôi khi phạm sai lầm, quan
trọng là chúng ta phải nhìn thấy được lỗi sai và phấn đấu, đứng
dậy. “Đứng dậy em ơi sống với đời, cho dù đời khổ đến mười
mươi, em về điểm phấn, tô son lại, ngạo với nhân gian một nụ
cười”.
GV giảng thêm: Khi chúng ta đi siêu thị mua trái cây thì sao ạ, mình luôn muốn lựa trái cây ngon, trái
tươi, trái cây sạch để mua, khi mình lựa kỹ rồi, lỡ như mua về bị hư hay sao đó thì có thể đem trả lại hoặc
đem đi bỏ, đúng không ạ? Nhưng Ba Mẹ sinh con thì Ba Mẹ không lựa con được, không đổi được. Con
khỏe mạnh hay không khỏe mạnh vẫn là con mình, con thông minh hay chưa thông minh thì vẫn phải ôm
con mà thương. Con xinh đẹp hay chưa xinh đẹp vẫn yêu thương, chứ không phải như trái cây mà muốn
đổi, muốn bỏ là đổi hay bỏ đâu. Cho nên khi các em lớn lên, bước đến ngưỡng cửa hôn nhân thì phải tác
ý ở chỗ này, phải chấp nhận tình huống đó có khả năng xảy ra. Mà tệ nạn xã hội là những đứa con đó, mà
Ba Mẹ thì không bỏ được đâu, thậm chí là còn phải khổ với nó cả đời. Cho nên nhìn những cái gì ngang
trái trong cuộc sống của mình thì sao? Xem lại và điều chỉnh liền dùm cho Thầy, để những cái này nó vơi
đi vơi đi, đừng có để nó chất chồng. Cách duy nhất đó là tin nhân quả, để đường đời của các em sau này
được nhẹ nhàng và bằng phẳng hơn. Các em học giỏi, các em có quyền lựa chọn nghề nghiệp, còn con
cái là không chọn được, nên chúng ta phải gắng sống tốt, sống đúng. Và cầu chúc cho các em sau này sẽ
có những mái ấm gia đình hạnh phúc.
Chân thành cảm ơn Quý Thầy/Cô đã dạy bài này cho các con.
Thương chúc Quý Thầy/Cô luôn là những tấm gương truyền
cảm hứng và động lực cho các con, để các con sống một cuộc
đời hạnh phúc và ngập tràn sự tử tế.
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 116
Biết ơn
Thầy Tuấn Anh
TRÌNH BÀY BÀI GIẢNG
HOẠT ĐỘNG
Truyện này kể về một cậu học trò nghèo, mồ côi, ở trong một
mái nhà tranh, nghèo tới mức độ hong có gạo để nấu cơm. Cậu
học trò này rất ham học, rất cố gắng học. Cứ mỗi buổi sáng, đợi
đến nhà bác hàng xóm dùng cơm xong, cậu ta qua mượn cái nồi
“Bác ơi cho con mượn cái nồi về con nấu cơm”, và thế là vợ
chồng bác hàng xóm tốt bụng cho mượn, mượn xong rồi cậu ta
rửa sạch, trả lại. Rồi chiều, đợi vợ chồng bác dùng xong “Bác
ơi cho con mượn nồi”. Và cứ như thế, sáng một lần chiều một
lần, mỗi lần mượn xong trả lại thì rửa rất sạch. Vậy mượn nồi
để làm gì ạ? Không phải để nấu cơm đâu, mà là vét cơm cháy
dưới đáy nồi ăn, tại vì nhà nghèo quá đâu có gạo. Và rồi vợ
chồng bác hàng xóm hiểu được sự việc, thế là hôm đó cũng cho
mượn nồi, mà cậu này thấy là lạ, đi dọc đường cầm cái nồi có
cái nắp đậy, lại thấy nằng nặng bên trong, về nhà ở ra thì thấy
toàn là cơm và thức ăn, và cậu hiểu rằng vợ chồng bác đã hiểu
được sự việc rồi và có ý muốn giúp mình. Thế là nhận được bữa
cơm ngon như thế càng cố gắng học và học rất giỏi. Ngày xưa
3 năm mới có một kỳ thi, 3 năm sau thi đậu và trở thành Trạng
nguyên. Ngày vinh quy bái tổ, trở lại làng quê, mồ côi mà,
không có người thân, gặp vợ chồng bác, bày tỏ lòng biết ơn bằng
cách quỳ xuống bái tạ và kính biếu cho vợ chồng bác cái nồi
bằng vàng. Câu chuyện này có tên là truyện Trạng Nồi. Vậy
chúng ta thấy vị Trạng nguyên này biết ơn và có đền ơn không
ạ? Có. Đền ơn bằng 3 cách.
(GV viết lên bảng) Cách thứ 2 là kính biếu vợ chồng bác cái
nồi bằng vàng, vậy cách số 1 là gì và cách số 3 là gì ạ? (GV hỏi
HS) Học thật giỏi là cách số 1, còn số 3 là gì ạ? Đó là trở thành
quan, mà phải là quan tốt nha. Vợ chồng tôi giúp cho cậu không
phải để có nồi bằng vàng đâu, còn cố gắng học là phải có rồi,
nhưng mà sau đó vận dụng để làm gì? Để làm quan tốt, yêu nước
thương dân, cậu nha.
Mà Trạng nguyên là ai? Là chúng ta đó. Vợ chồng bác là ai?
Là Thầy Cô, Cha Mẹ đó. Thầy Cô, Cha Mẹ mong các bạn điều
gì? Sau này trở thành người tốt, sống có ích cho cuộc đời. Còn
cái số 2 có xe hơi, nhà lầu, phụng dưỡng cho Ba Mẹ các thứ, có
thì cũng tốt mà vừa vừa thì cũng hong sao; nhưng mà cái số 3 là
phải có, để chi ạ? Để cho sự tử tế, lòng tốt được lan tỏa, để sự
giúp đỡ của người ban đầu của mình thực sự có ý nghĩa. Hình
hài này, thân xác này là Cha Mẹ ban tặng cho mình, mình phải
làm sao để cống hiến, giúp ích cho cuộc đời, thì lúc đó Ba Mẹ
sinh mình ra mới thực sự có ý nghĩa. Cái số 2 có cũng được,
hong cũng hong sao, còn những bạn học 12 thì cái số 1 có rồi,
thậm chí có những bạn năm nay thi chắc chắn đậu luôn rồi, còn
cái số 3 là phải ráng, phải có đạo đức.
(GV vừa giảng vừa viết lên bảng) Bây giờ có 2 người bạn A
và B. B gặp khó khăn, A giúp đỡ cho B, vậy qua cơn khó khăn
đó rồi thì B phải làm gì ạ? B phải nhớ ơn A, đền ơn A, còn gì
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 117
nữa hong? Bởi vì trong thực tế có khi A chưa cần sự đền ơn đó.
Ví dụ mình là bệnh nhân, Bác sĩ giúp mình chữa bệnh qua cơn
khó khăn, thì mình nhớ ơn Bác sĩ, đền ơn Bác sĩ, nhưng cũng có
những lúc Bác sĩ chưa cần sự đền ơn đó. Hay Thầy Cô dạy học
trò cũng chưa hẳn cần sự đền ơn của học trò, vậy chúng ta phải
như thế nào đây? Phải giúp đỡ lại người khác, qua cơn khó khăn
đó phải sống tốt, giúp đỡ cho người khác, người khác ở đây là
ai? Là C, là D, là E, … rồi từ C, D, E lại chia các nhánh tiếp,
vậy biết ơn là gì ạ? Biết ơn là sợi dây kết nối tình yêu thương.
Trường hợp này A sao ạ? Nếu mình là A, mình giúp đỡ cho
người khác xong rồi thì sao? Vui, giúp xong rồi thì quên đi,
đừng mong người khác phải giúp lại mình, có câu “thi ơn bất
cầu báo”, làm ơn nhưng không mong người khác trả ơn, đó là
quân tử, còn làm ơn mà mong người khác trả ơn là sự làm ơn có
tính toán, mà cái này trong xã hội nhiều hong? Anh giúp cho
con tôi lần này, mốt tôi giúp lại cháu anh, có hong ạ? Đó là sự
tính toán, vậy nếu mình là B thì mình nhớ, còn mình là A thì
mình sao? Quên đi, “thi ơn bất cầu báo”.
(GV vừa viết bảng vừa giảng) Hôm đó là chủ nhật, nhà trường
tổ chức cho học sinh đi một chuyến thiện nguyện, về quê tặng
quà cho bà con. Quà gồm có gì ạ? Mì gói, gạo, nước tương, thêm
bao lì xì nho nhỏ nữa. Và bà con nhận được những món quà này
vui lắm, mừng lắm, bà con cảm ơn nhà trường, cảm ơn học sinh.
Bà con cảm ơn 1, nhưng bên nhà trường, học sinh phải cảm ơn
lại bà con 10. Tại sao ạ? Ngày chủ nhật là ngày tôi đi chơi,
nhưng mà hôm nay tôi hong có đi chơi, mà tôi đi làm thiện
nguyện, nhờ ai mà tôi có cơ hội tôi làm thiện nguyện? Nhờ bà
con. Vậy những người đó giúp tôi có thêm lòng nhân ái, đúng
không ạ? Tôi về đây, tôi thấy thêm các bạn học sinh có hoàn
cảnh khó khăn, lúc đó tôi cảm nhận được là tôi quá may mắn,
tôi thương Cha thương Mẹ tôi nhiều hơn. Rồi tôi đi xuống dưới
đây tôi thấy các bạn học sinh khó khăn nhưng mà vẫn học giỏi,
vậy những bạn đó cho tôi những gì? Ý chí và nghị lực, đúng
hong ạ? Người ta khó khăn đó, người ta lũ lụt đó, nhưng người
ta vẫn đến trường đó, còn mình như thế này thì mình càng phải
cố gắng nhiều hơn, và mình tặng cho người ta những món quà
này: gạo, dầu ăn, chai nước tương, bao lì xì, tầm dăm ba bữa là
sử dụng hết rồi, nhưng người ta tặng cho mình gì ạ? Lòng nhân
ái, sự hiếu thảo nhiều hơn, và ý chí nghị lực, những giá trị tinh
thần này mình sử dụng cả đời vẫn chưa hết, cho nên cảm ơn 10
lần vẫn còn ít. Mình nghĩ như thế để chi ạ, để khi mình giúp ai
đó xong rồi thì mình đừng nghĩ mình là kẻ bề trên, và bên kia
phải nhớ ơn tôi, phục tùng cho tôi. Xã hội vẫn có những người
như thế, tôi giúp bạn thì bạn phải trả ơn tôi, mà nhiều khi cách
này cách kia không đúng mà cũng vẫn ép người ta. Không,
không phải vậy nha, cho nên là bên B thì phải nhớ, phải biết,
phải lan tỏa, còn bên A thì sao ạ, “thi ơn bất cầu báo”, thậm chí
còn phải cảm ơn ngược lại người ta, cảm ơn 10 lần vẫn còn ít.
Và đây, quán cơm chay Thiên Phước, trời nắng, nhưng người
dân vẫn xếp hàng chờ rất đông, thương quá. Thức ăn chay rất
ngon, sạch sẽ vô cùng, một phần ăn thì chỉ có vài ngàn thôi.
Hôm đó là ngày bán gần cuối cùng trong năm, tức là gần nghỉ
Tết, bán xong là dọn dẹp chuẩn bị nghỉ, lúc đó có một chị, chị
này mua ve chai, ngày nào chị cũng tới ăn cơm. Và hôm đó chị
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 118
mới tới gặp anh chủ quán: anh ơi, ngày nào chị cũng tới đây chị
dùng cơm hết, rất ngon, rẻ, sạch nà, và những ngày gần tết, cuối
năm, chị mua ve chai thì cũng được nhiều hơn chút, cũng có lời
hơn chút, nên xin gởi anh chút xíu để anh đưa vào nhà bếp dùm
cho chị: 10 ký gạo và chai dầu ăn. Anh này là ai ạ? Anh này là
A, khi anh này làm việc này có mong chị này gởi lại cho mình
hong? Hong. Nhưng mà chị này gởi thêm cho nhà bếp, vậy là
chia nhánh thêm phần nào, có thể phần đó thì ít nhưng tấm lòng
của chị thì tốt đẹp quá.
Và đây cũng thế, anh này bán vé số, ngồi xe lăn. Và hôm đó
mang đến mấy cây hộp để đựng thức ăn. Vậy biết ơn chính là
sợi dây kết nối tình yêu thương.
Biết ơn những vị vua Hùng có công với đất nước, “dù ai đi
ngược về xuôi, nhớ ngày giổ Tổ mùng 10 tháng 3, dù ai buôn
bán gần xa, nhớ ngày giỗ Tổ tháng 3 mùng 10”. Biết ơn những
người Mẹ Việt Nam anh hùng, gạt nước mắt đưa tiễn chồng, rồi
lại gạt nước mắt đưa tiễn con, “nước mắt Mẹ không còn, vì khóc
những đứa con”. Mẹ Việt Nam anh hùng Nguyễn Thị Thứ, hàng
ngày khi ăn cơm phải xơi những chén cơm như thế này để cúng
các con của mình, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9. 9 người con của Mẹ
lần lượt hy sinh vì Tổ quốc, cả người chồng và cả cháu nội nữa,
còn nỗi đau nào hơn nỗi đau này hay không? “Nước mắt Mẹ
không còn, vì khóc những đứa con”. Thầy trò chúng ta đang
sống trong cảnh hòa bình như thế này, đã được đánh đổi bằng
cả biển mồ hôi và sông máu của thế hệ Cha Anh đi trước, thế
nên chúng ta phải trân trọng và biết ơn.
Đây là tượng đài Mẹ Thứ tại Quảng Nam.
Biết ơn những người chiến sĩ ngày đêm canh giữ bảo vệ hòa
bình cho Tổ quốc nơi biển đảo xa xôi, phải tạm gác tình cảm
riêng của gia đình ra ngoài đó, biển đảo có gì? Có nắng, có gió,
và có cả sự hung hăng của kẻ thù. Ngoài kia các anh cầm súng
bảo vệ biển đảo, trong đây chúng ta phải cầm viết, cố gắng học
để xây dựng quê hương. Cầm súng để bảo vệ và chúng ta phải
cầm viết để xây dựng.
Tôn sư trọng đạo, “nhất tự vi sư, bán tự vi sư” – một chữ cũng
là Thầy mà nửa chữ cũng là Thầy. Không Thầy đố mày làm nên.
Đêm khuya Thầy chưa ngủ bên trang vở chúng em, miệt mài
ghi chăm chú, bao khó nhọc dưới đèn, ôi tình Thầy bao la.
Người Thầy, người Cô như ông lái đò đưa khách sang sông,
khách sang sông có mấy ai nhớ đến ông lái đò, dù nhớ hay quên,
ông lái đò vẫn dõi theo hướng đi của khách, mong một ngày nào
đó, người khách cập được bến đò tri thức của sự thành công.
Còn đây là biết ơn ai ạ? Chụp xa - đường ngoằn ngoèo, chụp
gần - đường láng, bằng phẳng, biết ơn ai ạ? Biết ơn những người
công nhân làm đường như thế này. Mình chỉ chạy thôi mà mình
đã thấy sự nguy hiểm, còn xây dựng thì gạch, cát, khuân vác thì
như thế nào đây. Bác Hồ có những câu thơ nói về những người
làm đường, gọi là phu đường.
“Giãi nắng dầm mưa chẳng nghỉ ngơi
Phu đường cực khổ lắm ai ơi
Ngựa xe hành khách thường qua lại
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 119
Biết cảm ơn anh có mấy người”.
Có những bạn học sinh nói là có những sản phẩm mình cũng
mua, cũng trả tiền mà, vậy thì có biết ơn hay không? Xin thưa,
đừng suy nghĩ như thế, không nên đâu. Ví dụ như trời mưa,
đường ngập, Mẹ chở mình đi học về, mà xe của Mẹ bị hư, đường
xa nhà quá thì sao đây? May mắn có anh thợ sửa xe sửa dùm,
sửa xong an toàn rồi, Mẹ gởi cho anh 50 ngàn, vậy gởi xong rồi
có biết ơn không ạ? Biết ơn chứ, không có những người đó, xin
thưa 5 triệu cũng chưa chắc về được tới nhà. Hay khi chúng ta
ra chợ chúng ta mua một con cá, một con cá đó ví dụ là 50 ngàn
đi, nhưng không phải là hết đâu, 50 ngàn đó chúng ta chỉ mua
được giá trị của con cá thôi, còn sự nguy hiểm của những người
ngư dân đánh bắt cá đêm ngày lênh đênh trên biển, cái đó tính
bao nhiêu tiền? Những tháng ngày trên biển chồng nhớ vợ, con
nhớ cha, bao nhiêu tình cảm đó thì tiền nào trả hết? Cho nên
không mua được đâu, có những cái chúng ta đừng suy ra bằng
tiền, không nên.
Biết ơn những người nông dân
“Cày đồng đang buổi ban trưa
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày
Ai ơi, bưng bát cơm đầy
Dẻo thơm một hạt, đắng cay muôn phần”.
1 hạt lúa vàng phải đánh đổi bằng cả 9 giọt mồ hồi. Các em
học sinh ơi, nghe Thầy: khi ăn cơm, xơi chén cơm ra bốc khói
lên, em hãy khoan dùng đã, hãy nhìn vào chén cơm đi, nhìn sâu
vào em sẽ thấy, đẹp lắm, cơm là gì ạ? Lúa gạo, trước mắt chúng
ta là cánh đồng lúa, đất đai màu mỡ, tia sáng mặt trời, có cơm
mưa, có cánh cò bay lả bay la, có nón lá thấp thoáng của người
nông dân, có bếp than nhà ai đỏ lửa nấu cơm, có sự vất vả cực
khổ của Ba Mẹ kiếm tiền mua gạo, chỉ chén cơm thôi mà nhiều
quá, nào là cánh cò, là quê hương đất nước, nào là cơn mưa ánh
nắng, tất cả Vũ trụ dường như hội tụ vào chén cơm, vì vậy khi
ăn cơm phải trân trọng lòng biết ơn.
“Ăn một bát cơm,
Nhớ người cày ruộng.
Ăn đĩa rau muống,
Nhớ người đào ao.
Ăn một quả đào,
Nhớ người vun gốc.
Ăn một con ốc,
Nhớ người đi mò.
Sang đò,
Nhớ người chèo chống.
Nằm võng,
Nhớ người mắc dây.
Đứng mát gốc cây,
Nhớ người trồng trọt”
Và từ đầu bài đến giờ mình nhắc biết ơn rất nhiều, bây giờ là
về mảng gia đình. Biết ơn tổ tiên, ông bà, cha mẹ, “con người
có tổ có tông, như cây có cội như sông có nguồn”. Đức Phật có
dạy, có ai đó một bên cõng Cha, một bên cõng Mẹ đi khắp hòn
núi Tu Vi (là hòn núi lớn) vẫn chưa trả được hết công ơn của
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 120
đấng sinh thành. Đây là hình mà chúng ta cứ nghĩ là trong truyện
tranh, xin thưa thực tế bên ngoài có đó. Và đây, cõng Mẹ lên
Chùa lễ Phật. Cụ ông 86 tuổi, cõng Mẹ già 113 tuổi, quê ở Bến
Tre, ông hạnh phúc, nụ cười đôn hậu. Ông chăm lo cho Mẹ từng
miếng ăn, thìa cháo, sữa, chiều lau mình cho Mẹ mát, cài áo cho
Mẹ, ông thì chân không, Mẹ thì vớ dép như thế, cõng Mẹ đi
thăm lối xóm, bà con. Tối về giăng mùng, chải chiếu sạch sẽ,
quạt cho Mẹ ngủ, “Mẹ ơi, Mẹ ngủ ngon giấc Mẹ nha, con quạt
cho Mẹ ngủ, cả đời của Mẹ cơ cực, hy sinh vì con cháu”.
Dòng sông Hằng huyển thoại, có quan niệm là ai một lần tắm
trên dòng sông Hằng xem như rửa sạch được tội của mình, cho
nên những người lớn tuổi ao ước được một lần đến đây. Và anh
đó có Cha Mẹ cũng lớn tuổi rồi, ở cũng khá xa, thế nên để thực
hiện được ước mơ của Cha Mẹ, anh ta đã làm một cái gánh, một
bên là gánh Cha và một bên là gánh Mẹ. (GV cho HS xem clip).
Và đây là đoạn phim có tựa đề Bố tôi nói dối. (GV cho HS xem
clip).
Một em học sinh lớp 4, sáng Mẹ đưa đi học. Con thưa Mẹ con
vào trường, con gởi Me tờ giấy. Mẹ về nhà mở tờ giấy ra đọc,
“sáng qua con phụ Mẹ dọn dẹp giường ngủ, Mẹ thiếu con 2
ngàn, con làm những công việc lặt vặt, Mẹ thiếu con 3 ngàn, con
phụ Mẹ dọn bữa ăn tối, sau đó dọn dẹp, Mẹ thiếu con 5 ngàn.
Tổng cộng Mẹ thiếu con 10 ngàn, chiều con về con lấy Mẹ nha”.
Người Mẹ lấy 10 ngàn đặt ngay ngắn lên bàn học của cậu con
trai, và cầm cũng tờ giấy đó lật ngược phía sau, đứa con về, cầm
tờ giấy đọc những dòng chữ của Mẹ.
1. Mẹ mang bầu con 9 tháng 10 ngày, mang nặng đẻ đau sinh ra
con: con thiếu Mẹ 0 ngàn.
2. Tiền tã lót, bệnh viện, sữa khi sinh con: con thiếu Mẹ 0 ngàn
3. Tiền nuôi con từ lúc sinh ra đến nay: con thiếu Mẹ 0 ngàn.
4. Mẹ dành cả cuộc đời này cho con: con thiếu Mẹ 0 ngàn.
Như vậy tất cả những gì Mẹ dành cho con đều hoàn toàn miễn
phí. Mẹ dành cả cuộc đời này cho con: con thiếu Mẹ 0 ngàn, con
hoàn toàn miễn phí. Cậu bé nức nở chạy vào ôm Mẹ, “Mẹ ơi
con xin lỗi, con không dám, con không dám nữa”.
(*Hình xuất hiện theo thứ tự →, ↓)
Hai anh em sinh đôi, ở ngoài quê, đậu Đại học nên vào Sài
Gòn thuê nhà ở Thủ Đức để ở và học hành. Trong căn phòng trọ
có tấm bảng hình chữ Hiếu “Đi khắp thế gian không ai tốt bằng
Mẹ, gánh nặng cuộc đời không ai khổ bằng Cha”. Dù đi đâu,
làm gì cũng nhớ về Mẹ. Mẹ của hai bạn này tuyệt vời lắm. Miền
Trung chỉ có gió, nắng và cát và người Mẹ làm nghề này kiếm
tiền lo cho con đi học – trèo hát dừa thuê. Mẹ phải trèo lên tận
ngọn dừa, thân dừa thì cao, mà dáng Mẹ thì nhỏ, hai chân phải
cột như thế này bám chặt vào thân dừa. Cái nắng cháy da cháy
thịt của miền Trung, đạp xe đạp, đội nón lá bán từng quả dừa,
đi vào từng con hẻm, kiếm đồng lời ít ỏi dành dụm gửi vào cho
con, dọc đường xe bị hư, ngồi giữa trời nắng, tự sửa xe. Mà bán
dừa không thì đâu có đủ, nên Mẹ còn phải phụ hồ thêm. Bố đâu,
Bố đâu lại để Mẹ phải làm công việc nặng nhọc? Xin thưa Bố
bị té từ trên độ cao xuống, mất khả năng lao động rồi. Chiều về,
Mẹ lo cơm nước cho Bố và Bà Nội. Còn đây là cái miếng đất
Mẹ phải cầm thuê cho người ta để mà lo cho con. Nụ cười vẫn
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 121
rạng ngời trên đôi môi của Mẹ. Mẹ tôi đó, Mẹ tôi là người phụ
nữ làm nghề trèo hái dừa, Mẹ các bạn là người phụ nữ làm nghề
khác. “Mẹ tôi, Mẹ các bạn nghề nghiệp khác nhau, nhưng điểm
chung của những người Mẹ là thương con, là hy sinh, là muốn
con mình học tốt, nên người và thành tài. Mẹ tôi đó các bạn ơi”
– (2 lần).
Có một người Cha làm nghề bán than, đẩy chiếc xe đi bán dạo,
khói bụi nhem nhuốc, đang bán than như vậy đó, vợ gọi điện
thoại: alo, con gái đậu Đại học. Mừng quá, sáng tác một bài thơ:
“Cả nhà một chiếc xe tòng tọc
Lẽo đẽo thồ than khắp phố phường
Mặt mũi lem nhem, quen ngõ ngách
Kiếm từng xu lãi , mấy đồng lương
Dọc đường trưa, muối dưa cơm bụi
Kiêng thuốc, tránh trà, miễn gọi bia
Hết chuyến ngày, mong đầy chuyến tối
Bán xong, về tới ngõ vừa khuya
Vợ báo tin con vào Đại học
Bao nhiêu mệt nhọc thấy tiêu tan
Bữa cơn tự thưởng mình ly rượu
Mừng đấy mà sao nước mắt tràn
Ngày mai rồi lại ngày mai nữa
Trông nắng trông mưa lựa ý trời
“Than bụi mẹ cha xin gánh chịu
Mong đời cho ánh sáng con tôi” – (2 lần)
Vâng, khắc sâu lòng biết ơn. Biết ơn là một trong những phẩm
chất thiêng liêng, phẩm chất đạo đức tốt đẹp, truyền thống của
dân tộc Việt Nam. Nếu mà có ai đó đi ngược lại lòng biết ơn,
xin thưa, đáng trách vô cùng.
Bên nước Anh có một câu ngạn ngữ rất hay “Nếu anh bắn vào
quá khứ bằng súng lục, thì tương lai sẽ bắn vào anh bằng đại
bát”. Bắn vào quá khứ sung lục là sao? Là chúng ta không trân
trọng quá khứ, những người đã vun bồi cho ta, những người cho
chúng ta được như ngày hôm nay: Cha Mẹ, Thầy Cô, đồng bào
Tổ quốc, rất nhiều người, mà chúng ta đi ngược lại như thế thì
tương lai của chúng ta không sáng sủa đâu, bắn vào quá khứ
bằng súng lục, thì tương lai sẽ bắn bằng đại bát. Còn Việt Nam
thì có câu “Gieo gió gặt bão”, một cơn gió đổi lại bằng cả một
trận bão. Em ơi, Thầy trò chúng ta có mặt trên cuộc đời này là
mang ơn nhiều lắm rồi: ơn Ba Mẹ, ơn Thầy Cô, ơn đồng bào,
ơn Tổ quốc. Cảm ơn dòng sông cho ta nước, cảm ơn mặt đất
đường đi, cảm ơn bầu trời không khí, cảm ơn cả Vũ trụ này, cảm
ơn đời mỗi sớm mai thức dậy, cho ta một ngày nữa để yêu
thương. Biết ơn thì phải đến ơn, vậy đền ơn bằng cách nào?
Chiếc lá trả ơn cuộc đời bằng cách nó mang màu xanh, con chim
trả ơn cuộc đời bằng cách nó cất cao tiếng hót, vậy con người
chúng ta trả ơn cuộc đời bằng cách sống thật tốt em nha, “có gì
đẹp trên đời hơn thế, người với người sống để thương nhau”.
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 122
(GV cho HS xem thêm clip Ngàn lời tri ơn – các Y Bác Sĩ trong
mùa dịch Côvid. Lồng thêm nội dung của các bức hình có ghi
chữ).
Xin mời tất cả các bạn học sinh chúng ta hãy dành một phút
lắng lòng lại và chúng ta cùng cầu nguyện cho đại dịch đi qua,
cầu cho thế giới bình an và bày tỏ lòng biết ơn của chúng ta đến
các Y Bác sĩ, những anh chiến sĩ công an nơi tuyến đầu đại địch.
Một phút xin cầu nguyện.
(GV cho HS xem clip nói chuyện của Cô Quỳnh Hương về Biết
ơn).
Chân thành cảm ơn Quý Thầy/Cô đã dạy bài này cho các con.
Thương chúc Quý Thầy/Cô có thật nhiều năng lượng của sự bình an.
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 123
Vũ trụ trong một hạt cát
Thầy Đông Hải
TRÌNH BÀY BÀI GIẢNG
HOẠT ĐỘNG
Nghe qua tiêu đề của bài, chúng ta nhận thấy có hai hình ảnh
rất đối lập. Vũ trụ thì rất bao la, còn hạt cát thì lại rất nhỏ bé.
Giờ Thầy đặt một câu hỏi cho các em thử suy nghĩ nha: Giả sử
khi mà đấng tạo hóa tạo ra hành tinh này, trái đất này, có nước,
không khí đầy đủ, chỉ duy nhất là Ngài lấy đi tất cả các hạt cát
trên hành tinh này, thì cuộc sống của chúng ta sẽ thay đổi như
thế nào ạ? Khi người này nói chuyện với người khác ở cách nửa
vòng Trái đất, là chúng ta cũng đang sử dụng ứng dụng của cát
đó, các em có biết điều đó không? Cát đóng vai trò gì trong đó
ạ?
Cách đây hàng chục triệu năm, ở vùng hoang mạc Sahara, có
vụ thiên thạch đâm vào Trái đất, và nó rơi xuống giữa sa mạc.
Sự va chạm đó tạo ra một nhiệt lượng rất lớn, và cát trong sa
mạc khi bị thiên thạch đâm xuống bị nóng chảy. Sau khi nguội,
nó không trở lại hạt cát giống như ban đầu. Nếu như nước, khi
chúng ta đun nóng lên, nó bay hơi, rồi một hồi sẽ ngưng tụ và
thành giọt nước trở lại, nhưng mà cát khi chúng ta đun nóng
chảy ra rồi thì khi ngưng kết, nó không trở lại cát như ban đầu
mà nó trở thành gì ạ? Nó trở thành một thứ trong suốt, gọi là
thủy tinh. Chính thủy tinh này đã làm thay đồi cuộc đời của
chúng ta rất nhiều, thay đồi nền văn minh nhân loại rất nhiều.
Ban đầu chưa ai biết đến ứng dụng của thủy tinh, chỉ biết là nó
trong suốt như vậy thôi. Khoảng 1000 năm trở lại đây, người ta
mới biết dùng thủy tinh để làm cửa sổ vì tính chất của nó là có
thể cho ánh sáng đi xuyên qua. Thế nhưng sau này, khoảng 500
năm trở lại đây, người ta mới phát hiện ra một điều rằng thủy
tinh không chỉ cho ánh sáng xuyên qua mà nó còn làm lệch
phương của ánh sáng nữa, đó là hiện tượng khúc xạ ánh sáng,
Từ sự lệch phương như vậy nên người ta mới nghĩ ra cách bẽ,
lái tia sáng sao cho nó đi theo ý mình, và từ đó dẫn đến sự ra đời
của những chiếc kính thiên văn đầu tiên ở thế kỷ thứ XVI. Và
nhờ kính thiên văn đó, người ta mới phóng tầm mắt của mình ra
xa hơn những gì mình đó thể nhìn thấy, để quan sát các thiên
thể khác. Rồi cũng nhờ khả năng vặn vẹo đường đi của tia sáng
đó, thì người ta mới chế tạo ra kính đeo mắt, giúp cho những
người bị tật khúc xạ như cận thị, viễn thị hay loạn thị nhìn được
rõ hơn. Sau này người ta chế tạo ra những kính hiển vi, nhờ đó
mới quan sát được những con vi khuẩn, những con vi trùng và
Louis Pasteur mới phát hiện ra là một số bệnh dịch, truyền
nhiễm là do những con vi khuẩn gây ra, để từ đó ông mới chế
tạo ra vacxin, chế tạo ra những thuốc chữa bệnh.
Như vậy các em thấy là cũng nhờ thủy tinh, cũng nhờ thấu
kính đó mà người ta chế tạo ra kính thiên văn, phóng tầm mắt
ra ngoài Vũ trụ, chế tạo ra kính hiển vi, thấy được thế giới vi
mô, từ đó mình có thể điều khiển được thế giới vi mô, và hiện
đại hơn nữa là phát minh ra những kính thiên văn, giúp chúng
ta nhìn thấy thế giới vi mô rõ ràng hơn.
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 124
Trở lại câu hỏi Thầy đặt ra ban đầu, là tại sao cuộc nói chuyện
của những người ở xa qua các ứng dụng phần mềm như zoom,
team … lại diễn ra nhờ những hạt cát vậy? Đầu tiên là họ nhìn
thấy nhau nhờ vào webcam, camera đúng không ạ? Nhưng
camera, webcam mà không có thấu kính thì làm sao dùng? Rồi
thông tin tín hiệu truyền từ đầu này sang đầu kia cách nửa vòng
Trái đất nhưng vẫn đi rất nhanh chóng, thì nhờ gì ạ? Cáp quang.
Mà cáp quang là gì? Là những sợi thủy tinh phản xạ toàn phần
bên trong. Người ta truyền tín hiệu bằng phản xạ toàn phần đi
từ bên trong sợi thủy tinh, như vậy người ta phát hiện thủy tinh
chẳng những nó trong suốt, bẻ cong đường đi tia sáng, mà nếu
chúng ta kéo nó ra thành sợi thì sợi này còn bền hơn là sợi thép
nữa. Nó còn được dùng làm thân của máy bay Airbus 380 (vì có
độ bền cao, chịu nhiệt tốt) – loại phương tiện vận chuyển lớn
nhất mà không chạm đất.
Như vậy chúng ta thấy tiện nghi của thế giới ngày hôm nay
được xây dựng dựa trên những cơ sở đó, bắt đầu từ những hạt
cát. Vậy nếu đấng tạo hóa tạo ra thế giới này chỉ cần lấy đi hết
tất cả những hạt cát thôi, thì chúng ta sẽ không có những tiến bộ
như chúng ta đã từng trải qua, thì đó cũng là nghĩa đen của câu
“thấy Vũ trụ trong một hạt cát” là như vậy.
Bây giờ thì Thầy sẽ nói về nghĩa bóng của nó, và cũng là mục
đích chính trong bài Thầy sẽ chia sẻ cho các em ngày hôm nay,
nó bắt nguồn từ 4 câu thơ:
“Khi em thấy vũ trụ trong một hạt cát
Và bầu trời trong một đóa hoa rừng
Em hãy nắm cái vô hạn trong lòng bàn tay
Và gói thiên thu chỉ trong một khoảnh khắc”
Bây giờ chúng ta hãy phân tích ý nghĩa bốn câu thơ này. Đầu
tiên là “Khi em thấy vũ trụ trong một hạt cát”. Ở đây chúng ta
thấy có 2 hình ảnh đối lập đó là Vũ trụ là một thứ rất là lớn, còn
hạt cát thì rất nhỏ bé, tưởng chừng như là nó rất đối lập và không
có điểm chung nào ở đây. Các em có biết rằng những vật chất
trên thế giới này đều đến từ những bụi sao không ạ? Những hạt
cát này cũng đến từ những bụi sao đó.
Vũ trụ rất lớn còn hạt cát thì rất bé, nhưng khi ta nói nhỏ hay
lớn thì cũng chỉ có tính tương đối thôi, nhỏ thì nhỏ so với cái gì
và lớn thì ớn so với cái gì? Ví dụ, đối với cơ thể chúng ta thì tòa
nhà là một thứ lớn, bởi vì nó chứa được hàng trăm hàng ngàn
người trong tòa nhà, nhưng khi chúng ta ngồi trên máy bay nhìn
xuống, thì tòa nhà nó cũng chỉ là một chấm nhỏ như hạt cát mà
thôi. Như vậy thì tòa nhà thì rất lớn so với cơ thể một con người,
nhưng mà đối với trái đất này thì tòa nhà chẳng đáng là một hạt
bụi nữa. Rồi trái đất này rất lớn so với một tòa nhà, nhưng trái
đất so với thái dương hệ, so với dải ngân hà của chúng ta thì trái
đất này chẳng là gì cả. Thái dương hệ của chúng ta chỉ là một
đốm mờ mờ gần rìa của dải ngân hà mà thôi. Mà dải ngân hà
của chúng ta cũng chỉ là một trong hàng trăm ngàn tỷ thiên hà
trong vũ trụ mà chúng ta đã quan sát được thôi. Chúng ta mới
chỉ đề cập phần Vũ trụ quan sát được thôi, còn những gì mình
chưa quan sát được thì còn nhiều và rộng lớn kinh khủng hơn
nữa. Các em có biết là Vũ trụ mà chúng ta quan sát được to cỡ
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 125
nào, và Vũ trụ mà chúng ta chưa quan sát được là to cỡ nào
không ạ? Vũ trụ mà con người nhận thức được dù cho con người
có sống trăm ngàn vạn kiếp gì đó, cũng chỉ là một phần rất nhỏ
của Vũ trụ mà thôi. Có những phần của Vũ trụ mãi mãi là bí mật
mà con người không bao giờ có thể chạm đến được, dù khoa
học có tiến bộ tới đâu, trừ khi con người đi nhanh hơn vận tốc
của ánh sáng. Người ta ví con như thế này: Vũ trụ mà chúng ta
biết được như một bóng đèn, và chúng ta là một sinh vật sống
bên trong bóng đèn đó. Và nếu như vậy thì Vũ trụ mà chúng ta
chưa biết được sẽ to bằng khoảng Mặt Trăng. Vậy, một bóng
đèn so với Mặt trăng thì sẽ như thế nào ạ? Vô cùng, vô cùng
nhỏ. Như vậy, khi chúng ta nói lớn hay nhỏ thì chúng ta phải có
một cái thang để so sánh. Đối với chúng ta, đối với con người
thì Vũ trụ là rất lớn, nhưng mà hạt cát đối với chúng ta là thứ rất
nhỏ, nhưng chúng ta hãy suy nghĩ xem, hạt cát được cấu thành
từ gì ạ? Từ các phân tử, nguyên tử, các electron, đúng không ạ?
Nhưng mà đối với các electron, nguyên tử, thì hạt cát có phải là
cả Vũ trụ đối với nó không? Chính xác là cả Vũ trụ đối với nó,
vì kích thước của nguyên tử bằng khoảng 1 phần tỷ kích thước
của hạt cát. Như vậy đối với mình, thì hạt cát rất nhỏ, nhưng đối
với nguyên tử thì hạt cát là cả Vũ trụ với nó.
Chúng ta thường hay so sánh mọi thứ dựa trên hệ quy chiếu là
con người, cái này nhỏ, cái kia lớn là so với cơ thể con người.
Sẵn đây, khi mà nghĩ đến điều này, Thầy mới liên tưởng đến
hình ảnh này: khi con chim Mẹ đi tìm mồi về và mớm cho những
con chim con của nó, những con sâu mà nó kiếm được, và những
đứa con của nó ăn con sâu rất ngon lành. Mình là con người,
mình nhìn vào cảnh đó mình thấy sao ạ? Mình thấy ghê, bởi vì
chúng ta là động vật cao cấp hơn con chim cho nên chúng ta
thấy con chim ăn con sâu thấy ghê quá. Vậy chúng ta có thử
nghĩ là, nếu có loài sinh vật nào cao cấp hơn chúng ta, nhìn
xuống chúng ta cũng thấy con người ăn thấy ghê không? Ăn còn
này con kia đủ thứ hết, như vậy là cũng giống như mình nhìn
xuống thấy con chim ăn con sâu vậy. Có lần Thầy đi công viên,
ở đó người ta có để sẵn những mẫu bánh mì để mình cho cá ăn,
khi xé một mẫu bánh mì bỏ xuống nước, cả đàn cá xúm lại, con
này đè lên con kia, chèn qua con nọ, thậm chí nó nhảy lên đầu
lẫn nhau để tiến gần hơn tới mẫu bánh mì đó nhanh nhất có thể.
Đứng trên cầu mình nhìn thấy: trời, có miếng bánh mì vụn à, mà
tụi bây làm gì ghê vậy, cả đám xúm lại thậm chí còn đè đầu cưỡi
cổ nữa. Đó là vì mình cao cấp hơn con cá nên mình nhìn thì thấy
vậy. Vậy mình thử nghĩ xem thử có những vị cao cả, những vị
Thánh nhìn xuống mình thì thấy sao: có chút lợi lộc mà con
người giành nhau thấy ghê hong.
Con người mình luôn muốn vươn lên những vị trí lớn, nhân
viên hong chịu mà thích làm Sếp, cố gắng phấn đấu được lên
làm Sếp. Thậm chí là giám đốc của một công ty hay là tổng giám
đốc của một tập đoàn chẳng hạn, mình nghĩ mình to lắm, nhưng
thật ra mình chỉ to trong một công ty đó thôi, bước ra ngoài xã
hội thì mình cũng chỉ là người bình thường. Rồi khi mình làm
Chủ tịch Tỉnh hay thậm chí làm Tổng thống của một đất nước
đi nữa thì mình nghĩ mình to lắm, nhưng thật ra mình chỉ có
quyền trong một đất nước đó thôi, so với Trái đất này thì chẳng
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 126
là gì hết. Và cho dù mình làm bá chủ cả thế giới này, thì so với
Vũ trụ này mình cũng chả là gì hết.
Hiểu như vậy thì “Vũ trụ trong một hạt cát” cũng như thế, to
hay nhỏ là phụ thuộc vào phạm vi mà mình đang xét.
Ý thứ hai “Bầu trời trong một đóa hoa rừng”. Các em hình
dung là đối với mình thì đóa hoa nó cũng rất là nhỏ, nhưng đối
với một con côn trùng hay một con bọ, con kiến gì đó chui sâu
vào trong nhụy của một bông hoa để kiếm phấn, kiếm mật trong
đó, đối với nó thì bông hoa này như là cả thế giới, cả bầu trời,
ngập tràn sắc vàng.
Nhưng ý này mới là ý quan trọng, đó là khi chúng ta nhìn vào
bông hoa chúng ta thấy cả bầu trời trong đó, các em có thấy
không ạ? Có nhìn vào bông hoa và thấy cả bầu trời trong đó
không ạ? Chúng ta có bao giờ tự hỏi bông hoa từ đâu mà tới?
Cái gì sinh ra bông hoa? Bông hoa cũng được tạo thành từ vật
chất của Vụ trụ, từ những vụ nổ của các vì sao, tạo ra những
nguyên tố hóa học và tạo ra bông hoa, những nguyên tố đó được
dẫn truyền từ lòng đất lên bông hoa, nước được dẫn truyền từ
lòng đất lên bông hoa, nhờ ánh sáng mặt trời quang hợp mà cây
hoa mới phát triển được, nhờ ong bướm thụ phấn thì cây hoa
mới phát triển. Tất cả những yếu tố đó có mặt và cùng hội tụ lại
sẽ tạo ra một cái hiện hữu mà ta gọi tên nó là bông hoa. Như vậy
chúng ta nhận ra một điều rằng: hóa ra bông hoa chẳng có gì
khác lạ so với Vũ trụ này hết, bông hoa chính là sự thể hiện của
Vũ trụ này trong những điều kiện phù hợp. Trên đời này không
có cái gọi là bông hoa, ta dùng danh từ bông hoa là để gán cho
một thực tại nó xảy ra khi những điều kiện phù hợp được hội tụ.
Để làm rõ hơn điều này, chúng ta hãy thử phân tích rõ hơn về
trường hợp với nước.
Ở đây chúng ta đưa ra rất nhiều những hình ảnh về nước: có
nước ớ dạng lỏng, có những cơn sóng, rồi có hơi nước sôi, có
băng tuyết, nước đá và có những đám mây. 6 cái hình Thầy đưa
ra trên này được chúng ta gọi bằng 6 cái tên khác nhau. Hình
đầu tiên bên trái ta gọi là nước, hình tiếp theo ta gọi là sóng,
hình thứ ba gọi là mây, hình thứ tư gọi là hơi nước, hình thứ
năm gọi là nước đá và hình thứ sáu gọi là băng tuyết. Chúng ta
có 6 danh từ khác nhau để gọi cho 6 thứ có trên màn hình này.
Nhưng thực tế là gì ạ? Chúng đều là nước mà thôi. Nước bình
thường thì mình không nói rồi, còn sóng là gì, sóng chính là
nước trong điều kiện có gió, hoặc động đất thì nó tạo nên sóng
thần, năng lượng từ trong lòng đất truyền lên, hoặc gió thổi thì
sóng lăn tăn trên mặt hồ. Như vậy, sóng chính là sự biểu hiện
của nước khi có gió. Còn hơi nước là sự biểu hiện của nước khi
có nhiệt độ cao hoặc là áp suất thấp. Còn mây là sự biểu hiện
của nước khi hơi nước gặp lạnh và ngưng tụ lại. Nước đá là sự
biểu hiện của nước khi gặp nhiệt độ thấp, băng tuyết cũng là sự
biểu hiện của nước khi nhiệt độ thấp hoặc khi độ ẩm, áp suất khí
quyển phù hợp. Như vậy ta thấy tất cả những thứ này đều là
nước thôi, nhưng mà chúng ta đã gán cho nó 6 danh từ khác
nhau cứ như thể nó là 6 thứ khác nhau vậy. Nước sẽ ở trong
những hình tướng khác khi gặp những điều kiện nhân duyên
khác nhau, chứ không phải là những thứ riêng biệt, còn nhân
duyên chính là điều kiện hỗ trợ. Vậy thì không có cái nào gọi là
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 127
sóng, mà chỉ là nước khi ở điều kiện có gió, nhưng mà khi mình
nói “nước ở điều kiện có gió” - nghe dài dòng quá, cho nên
người ta đặt cái tên cho nó là sóng. Không có cái gì gọi là hơi
nước, mà chỉ là nước ở nhiệt độ cao thôi. Chúng ta chỉ đặt chúng
ở các danh từ khác nhau thôi chứ thực ra là chúng cùng nguồn
gốc.
Cũng như trong những công ty sản xuất, người ta nấu một nồi
nhựa thật to, rồi đổ vào khuôn, đổ vào khuôn này, nó ra cái ghế,
đổ vô khuôn kia, nó ra bàn nhựa, đổ vào cái khuôn khác thì ra
rổ nhựa, hay ca nhựa gì đó. Như vậy, cùng là chất nhựa ban đầu,
nhưng khi ta đổ vào những khuôn khác nhau - tức là đặt nó vào
những điều kiện nhân duyên khác nhau - thì nó sẽ ra những hình
tướng khác nhau: bàn nhựa, ghế nhựa … nhưng mà tất tần tật
những thứ đó chỉ từ nhựa mà ra thôi. Như vậy là không có sự
định nghĩa riêng biệt cho từng đối tượng, không có cái ngã – cái
ngã ở đây là làm cho nó khác với mọi thứ. Mình nói cái bàn, cái
ghế có những cái ngã riêng biệt, làm cho cái bàn khác với cái
ghế. Nhưng không, chúng cũng là từ nhựa hết thôi, chẳng qua
là do đặt trong những điều kiện nhân duyên khác nhau thì sẽ ra
những hình tướng khác nhau.
Trở lại những hình ảnh này, thực tế tất cả chỉ là nước thôi, vậy
thì nước có cái ngã của nó không? Có thứ gì trên đời gọi là nước
không? Thì xin thưa rằng không có cái gì gọi là nước luôn. Mà
chỉ có cái được hình thành khi điều kiện phù hợp. Hidro gặp oxi
trong những điều kiện nhiệt độ và áp suất thích hợp thì tạo ra
cái gọi là nước. Bây giờ ta có bình khí hidro, bình khí oxi, và
mở 2 bình này ra cho 2 khí hòa vào nhau, vậy ta có được nước
liền không ạ? Không. Mà phải có nhiệt độ, áp suất, xúc tác phù
hợp thì nó tạo ra nước. Như vậy, nước chẳng qua chỉ là biểu
hiện bên ngoài của hidro và oxi khi gặp điều kiện phù hợp mà
thôi. Trong những điều kiện khác (hình bên phải) như trường
hợp điện phân nước: khi mình có một ly nước, cắm 2 điện cực
vào, và cho dòng điện 1 chiều chạy qua, thì oxi và hidro sẽ tách
ra riêng với nhau và bay lên ở 2 điện cực, lúc này nước lại bị
tách thành hidro và oxi trở lại như ban đầu. Rồi cũng hidro và
oxi đó, trong những điều kiện phù hợp nó lại tạo thành nước, cứ
như thế. Vậy gọi là nước chẳng qua chỉ là sự biểu hiện của hidro
và oxi khi gặp điều kiện nhân duyên phù hợp.
Vậy liệu hidro và oxi có phải là cái cuối cùng chưa ạ? Hidro
và oxi chẳng qua là sự kết hợp của proton và electron liên kết
lại với nhau thôi. Proton và electron có thể chuyển động riêng
lẻ nhưng trong một điều kiện nhân duyên nào đó, nó kết hợp lại
với nhau để nó quay quanh lẫn nhau, tạo thành nguyên tử hidro,
và oxi cũng vậy, có 8p, 8e, 8n quay quanh lẫn nhau và tạo thành
cái mà ta gọi là nguyên tử oxi. Như vậy nguyên tử hidro và oxi
cũng không tồn tại trên đời này luôn, mà chỉ là sự kết hợp của
proton và electron một cách phù hợp mà thôi. Vậy cuối cùng, có
cái gọi là proton, electron hong ạ? Cũng hong có, bởi vì khoa
học kỹ thuật đã phát triển và người ta có những thiết bị để nhìn
sâu vào trong đó để thấy là trong proton có 3 hạt quark, trong
notron có 3 hạt quark, như vậy là gì ạ? Không có cái gọi là
proton, notron mà thực ra chỉ là sự kết hợp của các hạt quark mà
thôi. Câu hỏi tiếp tục lại được đặt ra rằng: trong hạt quark đó,
còn có gì nữa không? Khi chúng ta tiến sâu hơn vào thế giới vi
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 128
mô thì chúng ta thấy rằng bên trong các hạt quark đó không có
cái gì cả, mà chỉ là sóng, là những rung động mang năng lượng
mà thôi.
Đây là những hình ảnh thể hiện điều đó: vật chất được cấu tạo
từ nguyên từ, mà trong nguyên tử thì được cấu thành bởi các hạt
proton, notron, electron. Proton, notron, electron được cấu tạo
những hạt quark, và hạt quark này được cấu tạo bởi những sợi
dây rung, bây giờ lý thuyết siêu dây người ta đặt ra giả thuyết là
vật chất được cấu tạo bởi các sợi dây rung, và những sợi dây
này là giống nhau trong toàn thể Vũ trụ, nhưng nó rung với
những tần số khác nhau, những năng lượng khác nhau nên tạo
ra những thứ vật chất khác nhau. Như vậy cơ thể tôi được tạo
thành từ những sợi dây rung, cơ thể bạn được tạo thành bởi
những sợi dây rung, cái bàn cái ghế, cái nhà, cái xe, cả Vũ trụ
xung quanh chúng ta đều được tạo thành từ những sợi dây rung,
giống như một mớ dây thun được đan kết với nhau thành một
sợi dây thun lớn vậy.
Có người bảo tôi là tôi, bạn là bạn, tôi và bạn khác nhau. Thật
ra không khác đâu, tất cả chúng ta đều là những sợi dây rung
thôi, chẳng qua là trong điều kiện nhân duyên phù hợp mà sợi
dây đó cấu thành thành cơ thể tôi và trong những điều kiện phù
hợp thì nó cấu tạo thành cơ thể bạn. Chúng ta không khác nhau.
Chúng ta cũng không khác với cái nhà, cái xe, cái ghế, cái bàn
và không khác gì với cả Vũ trụ này hết, bởi vì tất tần tật mọi thứ
cũng chỉ làm từ những sợi dây rung.
Vậy mà con người suốt mấy năm qua không hiểu được điều
đó cho nên chúng ta có tâm phân biệt, phân biệt tôi là tôi, bạn là
bạn và chúng ta tự tạo cho mình cái ngã riêng biệt. Chúng ta
phân biệt đây là nước, đây là sóng, đây là gió, đây là mây … và
chính vì sự phân biệt này mà dẫn đến nhiều những sự phân biệt
khác: từ chuyện bạn và tôi khác nhau, chúng ta dẫn đến sự vị kỷ
và vị tha. Chúng ta cân nhắc coi là việc này có ích cho tôi hay
việc này có ích cho bạn, nếu như chúng ta thấy tôi và bạn cũng
như nhau, cũng là vật chất trong Vũ trụ này thì sẽ thấy giữa mình
với bạn không có gì phân biệt cả. Như vậy, thực tại chỉ có 1 thôi,
nhưng chúng ta đã dùng thanh kiếm vô minh của mình, chặt chẽ
nó ra thành rất nhiều miếng nhỏ và mỗi miếng nhỏ ta đặt cho
những cái tên khác nhau. Hình thức chỉ là sự biểu hiện thực tại
trong những điều kiện nhân duyên khác nhau. Và vì tất cả là
đồng nhất như vậy nên mọi vật không còn cái ngã riêng biệt và
đó là quy luật Vô ngã.
Điều mà chúng ta nhìn ra được từ vật chất cho đến thấy những
sợi dây rung như vậy, khoa học đã phải mất khoảng vài ngàn
năm để tìm ra. Cách đây khoảng 2000 năm, người ta bắt đầu có
ý niệm về nguyên tử, tức là một vật được chia nhỏ ra, và những
phần nhỏ như thế người ta lại chia nhỏ ra nữa, cứ chia mãi chia
mãi, người ta mới dẫn đến khái niệm là nguyên tử, và mất gần
2000 năm mới biết được rằng: à thì ra vật chất chỉ là những sợi
dây rung mà thôi, đồng nhất với nhau hết. Nhưng có một người,
người đầu tiên nhìn ra điều này, người đầu tiên nhìn ra là không
có cái ngã nào hết, mà tất cả đều đồng nhất với nhau hết, chỉ là
chúng ta nhìn thấy những hình tướng khác nhau, những đồ vật
khác nhau là do thực tại biểu hiện trong những điều kiện nhân
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 129
duyên phù hợp mà thôi. Người đó là ai ạ? Người nào mà đã nhìn
ra được điều này, cách khoa học rất xa mà có thể nhìn thấy được
điều này rồi ạ? Đó là một người Thầy, dạy cho các học trò của
mình về điều này. Trong một lần, khi có một người dân gặp
người học trò, người dân ấy cũng tò mò và hỏi: thấy anh đi theo
học với vị Thầy đó rồi hong biết là Thầy anh dạy cái gì? Thế là
người đó đã trả lời rằng:
“Vạn pháp do duyên sanh,
Cũng do duyên mà diệt,
Bậc Giác ngộ tuyệt vời,
Đã từng như vậy thuyết”.
Và người Thầy đó là Đức Phật.
Như vậy, “Vạn pháp do duyên sanh” là sao ạ? Nước là một
pháp, một sự vật, hiện tượng. Từ đâu mà có nước, là do những
phân tử hidro và oxi kết hợp lại với nhau trong những điều kiện
nhân duyên phù hợp để tạo ra cái gọi là nước. “Cũng do duyên
mà diệt” là sao ạ, lúc mình cắm một dòng điện đi ngang qua, tức
là mình đang tạo một nhân duyên khác với nhân duyên lúc nước
được hình thành, dưới tác dụng của dòng điện, nước lại trở về
lại trạng thái phân tử hidro và oxi. Như vậy không còn cái gọi
là nước nữa. Nước sinh ra hay bị diệt đi là do những điều kiện
nhân duyên thay đổi.
Vậy chúng ta trở lại câu thơ ban đầu “Vũ trụ trong một hạt
cát” thì hạt cát chính là biểu hiện của Vũ trụ trong những điều
kiện nhân duyên phù hợp. Thủy tinh là biểu hiện của hạt cát
trong những điều kiện nhân duyên phù hợp, nấu nóng chảy ra
rồi đông kết lại. “Thấy bầu trời trong một đóa hoa rừng là nhìn
một đóa hoa, ta thấy đóa hoa này là biểu hiện của Vũ trụ dưới
những điều kiện nhân duyên phù hợp.
Khi chúng ta hiểu được như vậy rồi thì chúng ta có thể “nắm
cái vô hạn trong lòng bàn tay và gói thiên thu trong một khoảnh
khắc”. Thế nào là nắm cái vô hạn trong lòng bàn tay? Bàn tay
của chúng ta là tượng trưng cho sự hoạt động, sự làm việc của
con người. “Nắm cái vô hạn trong lòng bàn tay” không phải là
chúng ta giơ tay lên để chụp lấy, mà có nghĩa là chúng ta có thể
hiểu biết được, nắm được trí tuệ đó trong lòng bàn tay mình.
Như vậy, câu này có nghĩa là chúng ta có thể hiểu biết được Vũ
trụ, hiểu biết được thế giới dù chúng ta rất nhỏ bé, nhưng bằng
trí tuệ của mình, bằng sự giác ngộ của mình, chúng ta có thể
hiểu biết, thấu triệt được Vũ trụ, và việc đó nằm trong lòng bàn
tay chúng ta, nằm trong tầm tay chúng ta, với điều kiện là chúng
ta phải hiểu biết đúng đắn và đi theo con đường đúng đắn thì
chúng ta sẽ đạt được sự giác ngộ.
Và tương tự như vậy thì về mặt thời gian thì sao ạ? “gói thiên
thu trong một khoảnh khắc”, chúng ta thấy thiên thu thì rất dài
và khoảnh khắc thì rất ngắn, nhưng một khi chúng ta đã giác
ngộ rồi, hiểu biết rồi thì cả Vũ trụ chúng ta cũng có thể nắm
trong lòng bàn tay, thì nói chi là thiên thu, lúc đó chúng ta sẽ
không còn có ý niệm về thời gian, phân biệt dài hay ngắn nữa,
mà chỉ là thực tại mà thôi.
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 130
Con khuyên
Thầy Tuấn Anh
TRÌNH BÀY BÀI GIẢNG
HOẠT ĐỘNG
Ba Mẹ không phải lúc nào cũng đúng, nhưng dù đúng hay sai
thì vẫn là Ba Mẹ của mình. Vậy nếu Ba Mẹ làm sai thì sao? Có
dám khuyên không? Giờ các em coi có dám khuyên hay không
nha.
Lễ hội giao lưu văn hóa Việt – Nhật tại Hà nội, đây là lễ hội
hoa anh đào của Nhật Bản. Việt nam với Nhật Bản thì tình hữu
nghị khá thân thiết. Khi Nhật Bản tổ chức lễ hội này thì ở Việt
Nam cũng tổ chức, nhưng quy mô thì không bằng bên đó. Năm
đó, ban tổ chức quyết định đem hoa anh đào thật từ Nhật Bản
về, nhưng mà những cây hoa anh đào này to quá, không vận
chuyển lên máy bay được, họ chọn những cành nào đẹp, bó lại
thành từng bó một cách nhẹ nhàng rồi ghép lại thành cây hoa
anh đào thật, một cây màu trắng và một cây màu hồng. Đó là
lần đầu tiên tại Việt Nam có sự xuất hiện của hoa anh đào thật,
trước đây chỉ xem qua tranh ảnh sách báo thôi, còn đây là lần
đầu tiên có hoa anh đào thật nên thu hút rất hiều người tới tham
quan, đặc biệt là giới trẻ: xem hoa, ngắm hoa, chụp hình chung
với hoa, và sau đó thì xúm lại như thế này (hình): lớn có, nhỏ có,
nam có, nữ có. Giờ nếu em đi theo người lớn, em thấy người lớn
như vậy thì em thấy như thế nào, khuyên hong? Hay là a dua
theo? “Dạ dạ hái dùm con với, cho con thêm vài bông nữa” hay
là em khuyên? Thủ đô Hà nội, trái tim thân yêu của nước Việt
nam. Ai là người chụp những tấm hình này? Người nước ngoài
đó, họ đưa lên facebook đó. Khi thấy người lớn, người thân yêu
của mình làm vậy? Khuyên hong? Khuyên chứ.
Công viên nước tại Hà Nội, hôm đó hình như là cuối tuần nên
mở cửa miễn phí, phụ huynh tới rất đông, dẫn con em tới bơi.
Khi mà đông quá, không còn chỗ nữa thì đóng cửa lại, và những
phụ huynh tới sau thì trèo lên như thế này (hình). Vậy ví dụ như
Ba mình bồng em mình như vầy, em thấy vậy em có khuyên
hong? Khuyên chứ, “Ba ơi Ba, người ta đóng cửa rồi, để khi
khác mình tới, hong được hôm nay thì bữa sau, mà lỡ bữa sau
người ta hong miễn phí thì mình mua vé, có bao nhiêu đâu, còn
lỡ cái này có chuyện gì thì làm sao đây”, mà hong phải trẻ con,
người lớn cũng leo vào luôn, bên trong thì đông đúc như thế.
Vậy giờ khuyên không ạ?
Còn cái này sao? Karaoke lớn quá, Ba mình vặn nhạc lớn quá.
Hôm đó nhà có đãi tiệc, Ba vặn nhạc lớn quá, có dám xuống
khuyên hong? “Dạ con hong dám, Ba con đánh sao?”, “Dạ dám,
Ba con thương con nên con sẽ xuống nói Ba con mở nhỏ lại”.
Vậy nếu không dám thì có thể chuyện gì xảy ra? “Theo luật Bảo
vệ môi trường năm 2014 và nghị định 179/2013/NĐ - CP của
Chính phủ thì hành vi gây ồn quá quy định đối với cá nhân sẽ bị
phạt từ 1 - 160 triệu đồng tùy độ ồn ghi nhận được. Đối với tổ
chức, mức phạt sẽ tăng gấp đôi, cơ sở kinh doanh vi phạm còn
bị đình chỉ hoạt động tiếng ồn từ 3-12 tháng”. Như vậy những
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 131
nơi như cửa hàng quần áo, kinh doanh thời trang hay mở nhạc
lớn, nếu mình không biết khuyên mà để công an tới phạt là gia
đình mình đóng cửa, mà đóng cửa dịp noel, dịp tết là thất thu
gia đình, nên không khuyên là không ổn rồi. Và nặng hơn nữa
là gì đây? Án mạng xảy ra, anh này đi làm về thấy hàng xóm
mình mở nhạc lớn quá nên qua nhắc nhở, chỉ nhắc chở nhẹ
nhàng thôi, sau đó quay trở về, trên đường quay trở về thì người
hàng xóm chạy theo, mà người này thì đang xỉn xỉn rồi, thế là
đâm bên kia và 2 bên ẩu đả, án mạng xảy ra, một bên mất, một
bên đi tù. Tất nhiên là có nhiều nguyên nhân nhưng đâu đó có
một nguyên nhân là do hong dám khuyên.
Vậy giờ chúng ta khuyên thế nào đây, khuyên cũng cần phải
có nghệ thuật “Ba ơi Ba, Ba vặn nhỏ chút chút dùm con, mai
con kiểm tra”, “Ba ơi Ba vặn nhỏ chút chút dùm con mai con thi
học kỳ”. Với những cách như vậy thì Thầy nghĩ là phụ huynh
sẽ không đến nỗi nào. Mình phải nên khuyên, mà làm sao để
khuyên người khác nghe mình ở mức cao? Đó là mình phải có
lực mạnh, và lực này được tôi luyện bằng cách mình phải sống
tốt hàng ngày, có đạo đức. Mỗi ngày mình sống tốt thì mình sẽ
được tăng thêm lực rất mạnh và khi mình nói ra thì người khác
sẽ có khả năng nghe mình nhiều hơn.
Ăn buffet. (GV cho HS coi clip). Các em thấy sao ạ? Những
người lớn, trang phục đẹp, son phấn, nước hoa các thứ rất sang
trọng mà vậy đó. Giờ nếu em trong trường hợp những người lớn
này thì em sẽ như thế nào? (GV cho HS phát biểu – nếu có em
nghĩ rằng mình hong giành thì lỗ, thì GV chỉnh lại cho HS: Em
nói mình không giành thì lỗ đúng hong, vậy giờ nếu mình vào
giành, trong lúc giành mà đông quá bị giật mất cái điện thoại
thì sao, bị người ta giật mất sợi dây chuyền thì sao, có khả năng
đó hong ạ? Chưa hết nữa, người này giẫm chân lên người kia,
người kia dẫm chân lên người nọ rồi 2 bên lại ẩu đả). Vậy trong
trường hợp này thì sao ạ? Mình có thể đi gặp những người quản
lý nhà hàng này “anh chị ơi, nhà hàng của anh chị thức ăn rất
ngon, hải sản rất tươi và tôi rất hài lòng về những sản phẩm này,
tuy nhiên mình có thể nào nghĩ lại cách bày trí và lượng thức ăn
sao cho mọi người đều có phần không, vì hình ảnh mọi người
thế này không đẹp lắm ạ”. Chúng ta góp ý chân thành như thế,
nếu người ta thay đổi thì lần sau mình tới nữa, còn người ta
không có thì thôi chứ chúng ta không nên vào chung chen lấn
như thế này, không nên.
Sửa điểm thi Đại học, màu đỏ là điểm thực tế, màu xanh là
điểm công bố. Sửa 102 bài, từ 1 điểm thành 9 điểm; từ 4, 75 sửa
thành 9. Thi đại học là thi tuyển, đẩy một bạn vào thì một bạn
sẽ ra, mà em ra là em giỏi; em vào là em chưa giỏi, rất tội nghiệp
cho bạn giỏi, suốt một năm đi học cố gắng, phấn đấu, nỗ lực các
thứ. Nguy hiểm hơn là nếu bạn được đẩy vào đó, mốt ra làm
Bác sĩ thì sao? Ra chữa bệnh như thế nào? Rồi ra làm giáo viên
thì dạy ai? Sau này làm quan chức thì như thế nào đây? Các bạn
thấy nhân quả chưa, đó là lí do vì sao mà gieo gió không gặt gió
mà gặt bão đó. Gieo một cơn gió mà gặt cả trận bão kinh hoàng
là như vậy. Và đây, toàn là những quan chức.
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 132
Người Mẹ, chở con đi thi đại học, con vào hội đồng trường
thi, người Mẹ quay xe lại, tai nạn giao thông, người Mẹ chết,
em học sinh đó không biết, nhưng khi nó thi xong rồi nó sẽ biết.
Khi nó biết thì những môn thi kế tiếp sẽ như thế nào, bài báo
này đăng (hình). Thầy chủ nhiệm sau khi biết được sự việc nên
khi thi xong, Thầy dẫn em học sinh đó về nhà và nói là “Mẹ con
bị tai nạn chứ chưa nói mất và chuyển lên bệnh viện Chợ Rẫy,
sức khỏe đã ổn rồi, thôi thì mấy ngày này về nhà Thầy”. Và sau
khi kết thúc kỳ thi, thì Thầy mới nói sự thật và trong đám tang
Thầy nói Thầy viếng và xin lỗi em đó: “Đưa em về nhà khi gia
đình đang tổ chức tang lễ, Thầy Tùng sẵn sàng nhận sự oán trách
từ phía Tuấn, nhưng không, trước khi chia tay, Tuấn siết chặt
tay tay thầy Tùng, vụng về nói “Em cảm ơn Thầy!”. Lỡ em này
là đứa bị đẩy ra và đứa khác bị đẩy vào thì sao? Ác hong, tội
hong? Quá tội. Cho nên các em học sinh ơi, nếu mình biết Ba
Mẹ của mình mua điểm thì sao? Phải khuyên “đừng làm vậy, tội
lắm Ba Mẹ ơi, 12 năm đi học, con người ta phải thức khuya dậy
sớm, hãy cạnh tranh một cách công bằng Ba Mẹ ơi, tội lắm”,
“Ba Mẹ ơi, so với các bạn thì xuất phát điểm của con may mắn
hơn, Ba Mẹ cũng có nhiều mối quan hệ hơn, cho nên sau này
chuyện kiếm việc làm của con chắc sẽ không khó khăn lắm, thôi
hãy để cho con học bằng sức của con”.
Có một câu nói của một vị quan chức thế này “xung quanh tôi
ai cũng gù, nếu tôi đứng thẳng thì tôi sẽ trở thành người khuyết
tật”. Giống như trong suy nghĩ của người đó, trong xã hội này
không còn chỗ đứng cho những người đàng hoàng; ai đàng
hoàng, ai đứng thẳng là cho thành người khuyết tật hết, điều này
đúng hong ạ? Hong đúng. Tại sao hong đúng? Bởi vì người đó
nói câu này ngay trước phiên tòa mà, nếu đúng thì đâu có ra tòa,
nếu đúng thì đâu có bị phạt như vậy, mình tin nhân quả thì sao
ạ? Ai cong thì cong, ai gù thì gù, còn mình vẫn là người đứng
thẳng. Số đông chưa chắc là đúng. Ngay lúc này cũng có bạn
đặt ra câu hỏi: nếu mình là người cấp dưới, mà Sếp của mình lôi
kéo mình vào, thì mình có tham gia không? Không. Nhưng nếu
mình không tham gia thì việc làm của mình có thể bị đì thế này
thế kia. Vậy nên chúng ta phải vững chuyên môn của mình. Để
chi ạ? Để bức quá mình chuyển chỗ làm khác. Còn mình không
vững chuyên môn thì mình mới sợ họ, mới lệ thuộc vào họ, và
do đó mình dễ bị cuốn theo họ. Mình có thể chuyển chỗ làm
khác, chứ mình không đồng ý, còn họ thì để pháp luật và nhân
quả xử lý.
Còn đây, ai xả rác vậy? Trẻ con hay người lớn? Người lớn. Ở
ngoài miền Bắc người ta hay có quan niệm là những ngày cuối
năm dọn dẹp tro bụi, hoa cũ các thứ, và quăng xuống sông mới
tốt, như thế là thải hết xuống sông như thế này. Người lớn mà
như thế thì trẻ con sao đây? Tội nghiệp cho những chú làm
đường, đào cống, mỗi lần ngập nước thì như thế này, kim tiêm
như thế này, (GV cho học sinh coi clip và giảng lồng vào: Trẻ
con và người lớn ai xả rác nhiều hơn? Giờ khuyên hong? Thấy
người lớn như thế các em khuyên hong? Những người này,
chúng ta mang ơn họ, và cũng đôi khi thấy mình có lỗi khi đôi
lần bỏ rác không đúng nơi quy định).
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 133
Còn đây, thủ đô Hà nội, gần Hồ Hoàn Kiếm. Buổi sáng, người
nước ngoài lượm rác. Quận 11, TP.HCM có một kênh rạch ô
nhiễm, và ông cụ này tình nguyện làm không công suốt bao
nhiêu năm trời, chưa kể là đang vớt rác lên như vậy đó. Ai đó đi
ngang qua cầu và quăng xuống, ông trúng nguyên bịch rác như
thế. Vậy trường hợp Ba chuẩn bị chở con đi học “con ơi lên Ba
chở đi học nà, sẵn nhà mình có bịch rác con nhớ cầm theo để tới
đây Ba quăng xuống luôn”, “dạ Ba ơi, con đang mặc đồ quần áo
thơm tho vậy, lỡ mang bịch rác trúng con thì sao, Ba để đó đi
chút xe rác đi ngang qua Ba bỏ vào”, ví dụ con phải nói như vậy,
chứ không phải là “dạ Ba, để con phụ Ba quăng xuống” là không
được.
Nãy giờ Thầy đưa ra rất nhiều ví dụ cho các em thấy, nào là
hái hoa, leo hàng rào ở công viên, tiếng nhạc ồn, xả rác, đủ thứ
hết, cái này nhiều hong ạ? Nhiều lắm. Thầy gọi là gì? “Rác” đó.
Nó bẩn lắm rồi, nó nhiều lắm rồi, mình không có khả năng hốt
sạch nó thì đừng làm nó dơ thêm. Nhớ nha, những cái này là
Thầy nói là “rác”, nó bẩn lắm rồi, mình không có khả năng dẹp
sạch nó thì mình đừng làm cho nó dơ thêm. Chúc cho các bạn
sẽ trở thành những người lớn tử tế.
Chân thành cảm ơn Quý Thầy/Cô đã dạy bài này cho các con.
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 134
Văn hóa ứng xử
Thầy Tuấn Anh
TRÌNH BÀY BÀI GIẢNG
HOẠT ĐỘNG
Trường Lê Hồng Phong, một trường chuyên rất nổi tiếng của
TP.HCM. Năm ngoái, báo chí đã đưa rất nhiều tin về ngôi
trường này, tin gì ạ? Có em học sinh chào chú bảo vệ. Báo tin,
đưa tin ca ngợi rất nhiều. Vâng, chào hỏi, dạ thưa – nét văn hóa
đẹp của dân tộc ta và bài học hôm nay là bài VĂN HÓA ỨNG
XỬ.
Theo các em thì vì sao bạn học sinh chào chú bảo vệ lại được
báo chí khen ngợi ạ? Trong khi chuyện này là bình thường? Học
sinh chào chú bảo vệ là bình thường, mà tại sao lại được báo chí
khen ngợi như thế? Bởi vì bây giờ chuyện bình thường đã trở
nên hiếm, và vì hiếm nên nó thành bất thường, và cái khác
thường nó nhiều thì nó lại trở thành bình thường. Nguy hiểm
không ạ?
(GV vừa giảng vừa viết bảng) Ai chạy xe vượt đèn đỏ, thì bị
cảnh sát giao thông phạt. Dừng đèn đỏ thì sao ạ? Khen. Cảnh
sát giao thông mà nhận hối lộ, phạt. Không nhận thì sao ạ?
Khen. Đi làm mà trễ giờ, hạ thi đua. Đi đúng giờ. Khen. Mấy
cái phạt là đúng, còn những cái mà khen này thì sao ạ? Toàn
những chuyện bình thường, điều hiển nhiên. Đèn đỏ dừng lại là
chuyện bình thường, công an không nhận hối lộ là chuyện bình
thường, đi làm là phải đúng giờ, hay nhặt được của rơi trả lại
cho người mất là chuyện bình thường, của người ta thì trả lại
cho người ta. Nhưng mà sao lại được khen ạ? Vì những cái này
bây giờ hiếm quá, những cái bình thường như thế này trở thành
hiếm rồi, trở thành cái khác thường, tất cả như là bị đảo lộn rồi.
Đề thi môn Văn của một Tỉnh nào đó “Chỉ trong mấy ngày
Tết và lễ hội đầu năm vừa qua đã có hơn 6200 người phải nhập
viện do đánh nhau, trong đó có 15 ca tử vong. Báo Tuổi trẻ đã
mở diễn đàn “Thói hung hãn lên ngôi” để bạn đọc bày tỏ ý kiến
về thực trạng này. Nếu tham gia diễn đàn, anh (chị) sẽ phát biểu
như thế nào? Hãy chuẩn bị bài phát biểu của mình dưới hình
thức một bài văn nghị luận (khoảng 600 từ)”. Tựa đề của bài báo
“Thói hung hãn lên ngôi”. Nghe mà thấy sợ.
Người Việt chúng ta nổi tiếng là gì ạ? Chăm chỉ, hiền lành,
mến khách các kiểu, mà do đâu bây giờ có sự hung hãn? Ngày
tết, tai nạn giao thông, rượu bia, phải nhập viện, rồi giờ lại thêm
đánh nhau nữa. Đây ạ, 7 người đánh 1 người, trong 7 người có
đó người tóc bạc trắng là người lớn tuổi, hong can mà vào đánh
chung luôn. Những người đánh nhau mình gọi là chiến tranh,
người này đánh người kia. Mà cái này không đánh cũng là chiến
tranh nữa, chiến tranh gì ạ? Chiến tranh lạnh, đó là gì ạ? Sự ganh
ghét, đố kị, hơn thua, bằng mặt mà hong bằng lòng, đây cũng là
một mảng của văn hóa ứng xử, mà cái này nhiều hong? Nhiều.
Học sinh có hong ạ? Có. Học sinh thời nay cạnh tranh khốc liệt
từng điểm số, biết được cách giải hay thì giấu, vì sợ bạn hơn
điểm, nên đằng sau những điểm 9, điểm 10, là sự ích kỷ cuồn
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 135
cuộn bên trong. Sự hơn thua, hong biết nhường nhịn, sự trong
trắng hồn nhiên của lứa tuổi học trò dường như bị vơi dần đi.
Con người chúng ta ai cũng chia ra làm 2 mảng: tốt và xấu.
Vậy văn hóa ứng xử bên tốt là gì ạ? Yêu thương, chân thành, vị
tha, nhường nhịn, khoan dung. Còn bên xấu là gì ạ? Ganh ghét,
đố kỵ, hung hăng, ích lỷ, cố chấp. Vậy giờ mình làm cho những
cái xấu mất hết đi được hong? Nếu mất hết đi thì mình là Thánh
rồi. Vậy thì chúng ta sẽ ráng làm sao cho cái tốt tăng lên và cái
xấu giảm xuống, cách gì ạ? Đây là cách của Thầy.
Tạm gọi đây là sơ đồ: sinh – lão – bệnh – tử. Chắc có lẽ chúng
ta ai cũng biết đúng hong ạ? Nhìn 4 từ này, chúng ta chọn từ
nào? Chọn từ nào để cái tốt tăng lên và cái xấu giảm xuống? Vì
người ta khi nói đến cái chết sẽ sợ lắm. Một câu chuyện trên
mạng là anh đó được mời đi dự đám cưới của một người bạn
dưới quê, nên mua vé đi xe khách (xe đò), mặc áo mới, thơm
tho, đẹp đẽ các thứ, vì đi ăn đám cưới mà, và ngồi kế bên thì có
một cô gái khác, nhưng mà cô này thì bị say xe và trong lúc xe
chạy thì cô này chóng mặt quá nên nôn, thế là vấy bẩn áo của
anh ta, thì tâm trạng của anh ta thế nào đây ạ? Tức, giận, hong
được vui, đỉnh cao của không vui là gì ạ? Cãi nhau, có thể dẫn
đến ấu đả luôn, ví dụ như thế, tâm lý bình thường đúng hong ạ?
Nhưng mà cũng anh đó, cũng mặc quần áo đẹp đó, cũng bị người
ta nôn vấy bẩn hết, nhưng mà hong phải trên xe mà là trên tàu,
tàu lênh đênh giữa biển và gần sắp chìm rồi. Vậy thì khi tàu gần
sắp chìm mà bị người ta làm bẩn áo mình như vậy, có gây gổ
với người ta hong, có đòi đánh nhau với nữa ta nữa hong? Hong,
vì chết tới nơi rồi, lo tìm cách kiếm cái phao, lo tìm cách thoát
cái chết đúng hong ạ? Vậy tại sao ngồi trên xe lại đánh nhau, lại
cãi nhau? Vì chưa chết, còn sức, còn khỏe. Vậy thì khi nghĩ đến
cái tử thì sao ạ? Thì sự hung hăng của mình giảm xuống chút,
sự yêu thương của mình sao ạ? Tăng lên chút, sự tha thứ của
mình thì sao ạ? Nhiều hơn chút. Ông bà mình có câu gì ạ “thôi
bỏ đi mà bây, sống nay chết mai”.
Sự hung hăng, ích kỷ, ghen ghét, thường sẽ từ đâu đến đâu ạ?
Từ “sinh tới lão”. Tại sao nó không diễn ra từ “lão tới bệnh” hay
từ “bệnh tới tử”? Vì lúc đó là sức khỏe hong còn, sức khỏe đã
bị giảm theo tuổi tác rồi. Tại sao nó lại diễn ra từ “sinh tới lão”?
Vì còn trẻ, còn khỏe, còn sức, còn tham cầu và hung hăng. Và
con người ta quên, quên điều gì, chính vì quên cái này mà cái
tốt giảm xuống, cái xấu tăng lên, vậy quên cái gì ạ? Sinh – lão
– bệnh – tử thì cái “sinh” lúc nào cũng ở đầu tiên, nhưng 3 cái
còn lại “lão – bệnh – tử” là có thể thay đổi. Cái “bệnh” có thể
đến trước “lão” hong ạ? Có. Cái “tử” đến trước cái “lão”, có
hong? Có. Ví dụ tai nạn ấp tới, nhưng mà con người ta thì quên,
cứ nghĩ mình còn khỏe, mình còn trẻ mà không nghĩ đến cái
chết nó có thể ập đến bất kì lúc nào. Sống chết ập đến từng phút,
từng giây, từng xentimet, từng milimet.
Và đây, một clip bên nước ngoài… (GV cho HS coi clip), bạn
nam đang đứng ở công viên chờ xe buýt, chỉ cần bạn này quay
đi chậm một chút xíu thôi là chuyện gì sẽ xảy ra?
Còn đây là tại Việt nam, hai em học sinh đi học, chạy đúng
đường nha, còn xe tải thì chạy sai đường, do em bé chân ngắn
quá, chống hong tới nên bị té xuống và nằm luôn, bánh xe tải
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 136
ngang qua cái cặp của em đó, nhưng may mắn thoát. Mới nãy là
thoát chết trong một phút, còn này là thoát chết trong 1 cm. Xin
thưa là, không phải ai cũng may mắn như vậy đâu, đang chạy
bình thường, taxi ẩu mở cửa ra, chạy tới, té, và xe buýt ào tới,
tử vong.
Ở An Giang, phía trước là đường lộ, phía sau là bờ sông.
Trong đêm đó thì chuyện gì xảy ra? Sạt lở. Để có được một ngôi
nhà, nhiều khi dành dụm cả đời cũng không có được, giành giật
chăm chỉ làm cũng có, giành giật đấu đá hơn nhau cũng có, ấy
vậy mà phút chốc tan biến hết. Chú chủ nhà kể lại: tôi chỉ kịp
chạy vào, bưng bát nhang trên bàn thờ chạy ra, còn bao nhiêu là
ào xuống hết. Ban ngày thì chạy, còn buổi tối ngủ thì sao? Xin
thưa, nguyên một dãy khu phố đó chết hết.
Em tên là Khánh Linh, học sinh lớp 5 ở Thủ đô Hà nội, mơ
ước của em là lớn lên trở thành tiếp viên hàng không, nhưng
không biết ước mơ này có trở thành sự thật được hay không,
không biết, bởi vì em đang mang trong mình căn bệnh ung thư
máu. Biết được sự việc đó, các anh chị trong hãng bay Việt Nam
Airline, đã tổ chức chuyến bay đặc biệt, em đóng vai trò là tiếp
viên hàng không, để thực hiện ước mơ đến sớm cho em ấy. (GV
cho HS coi clip). Và trên chuyến bay này có Bố và Mẹ của em.
Ai cứu dùm con tôi. Ai kéo dài sự sống giúp con tôi. Đoạn phim
này phát sóng sau một năm thì em ấy mất. Các em học sinh ơi,
cái tử đến trước cái lão, cái bệnh đến trước cái lão. Trong cái
giai đoạn từ sinh tới lão không phải lúc nào mình cũng khỏe
hoài đâu, không phải lúc nào cũng suông sẻ hoài đâu, những tai
nạn sống chết có thể ập tới bất kỳ lúc nào, từng cm và từng mm.
Động đất, sóng thần tại Indonesia làm hàng ngàn người chết.
Trong vài phút thành một đống đổ nát.
Người dân vào siêu thị lấy thức ăn như thế, cảnh sát không nỡ
bắt bởi vì người dân đói quá.
Dẫm lên xác chết mà đi, ngổn ngang. Và lúc này thì sao ạ?
Người chết xong chuyện người chết rồi, người sống còn lại thì
sao?
Dịch bệnh, đói khát, trộm cướp bùng phát các thứ, lúc này
sống còn khổ hơn cả chết, nguy hiểm vô cùng.
Và đây, miền Trung của chúng ta, lũ lụt, nước lũ dâng cao,
dâng cao đến tận mái nhà, mưa gió, bão lũ (nhạc vang lên). Một
bạn đó sinh viên, quê miền Trung, sáng thức dậy đọc báo hay
tin quê mình mưa lũ, “alo Má ơi, con đọc báo thấy quê mình
như thế con lo quá, ông bà nơi quê nhà có sao hong Má?, các
em có được đến trường đi học không?, làng xóm của mình như
thế nào, con lo quá, trong Sài Gòn miền nam đỡ hơn, không có
cảnh mưa gió như thế này, con lo quá Ba Má ơi”. Động đất,
sóng thần, mưa gió, lũ lụt, những cái đó là gì ạ? Thiên tai. Thiên
tai gây đau khổ chết chóc cho con người nhiều chưa? Nhiều lắm
rồi, khổ lắm rồi, chưa đủ hay sao mà con người còn gây ngang
trái, đau khổ cho nhau chi nữa, chết nhiều lắm rồi em ơi, đau
khổ thiên tai dịch bệnh nhiều lắm rồi, mà sao con người không
biết thương nhau, hơn thua, ích kỷ để làm cái gì đây, tội quá.
Thôi, ích kỷ, ganh ghét, đố kỵ giảm xuống cho Thầy, yêu
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 137
thương, chân thành tăng lên cho Thầy một chút nha em. Cuộc
đời con người như vậy đó, sống nay chết mai, có gì đẹp trên đời
hơn thế, người với người sống để thương nhau.
Một em học sinh, học giỏi lắm, đang học trường chuyên cấp
3, sau khi thi xong cuối năm lớp 9, gặp Thầy/ Cô và khóc. Tại
sao con khóc? Dạ điểm thi của con đừng Nhì khối nên con khóc.
Thầy ơi con học cực lắm, Văn, Toán, Lý, Hóa, Tiếng Anh …
học tới 11, 12 giờ khuya, con học vừa cực mà vừa sợ. Sợ gì ạ?
Sợ mình thua bạn và sợ bạn hơn mình. Ngấm ngầm hơn thua,
đố kị điểm số bên trong như thế đó. Vừa mệt mà vừa sợ nữa, 2
cái cộng lại là bệnh, là stress. Em mới học lớp 9, em thua một
bạn, em buồn. Mốt em lớn lên ra đời, thấy mình thua nhiều
người, mình lại buồn tiếp. Người ta có xe đẹp hơn mình, mình
buồn, người ta có nhà mới hơn mình, mình tủi. Rồi mốt mình
lập gia đình, chồng người ta, vợ người hơn mình, mình buồn
tiếp. Mốt có con, con mình hong bằng con người ta, khổ quá.
Mốt có cháu, cháu người ta hơn cháu mình, giận quá. Ủa sao
cuộc đời toàn buồn, khổ, đau, giận không vậy? Đến khi nào mới
chịu dừng lại, đến khi nào mới chịu dừng lại? Thôi thì sao ạ?
Cứ cố gắng học đi, còn chuyện hơn thua thì sao? Cứ để dòng
nước cuốn trôi đi.
Em, học không phải để hơn bạn, mà là hơn chính bản thân
mình ngày hôm qua, học làm sao để mình giỏi hơn mình hôm
qua một chút, học làm sao để mình ngoan hơn mình hôm qua
một chút. Đừng lấy bạn mình làm mục tiêu. Mình mà lấy bạn
làm mục tiêu là cái xấu sẽ tăng lên, sự ganh ghét, đố kỵ sẽ tăng
lên. Hãy lấy chính bản thân mình làm mục tiêu, chiến thắng vinh
quang và ý nghĩa nhất trong cuộc đời này không phải là chiến
thắng người khác mà là chiến thắng bản thân mình của ngày
hôm qua. Còn đối với bạn thì sao ạ? Ai hơn tôi mừng, ai không
bằng tôi giúp - giúp trong khả năng của tôi. Sống vậy đẹp, nhân
quả thương. Nhớ nha ai hơn tôi mừng, ai không bằng tôi giúp giúp trong khả năng của tôi.
Em ơi, giải được bài toán hay, làm được bài văn hay, cứ chia
sẻ với bạn bè mình phương pháp, đừng giấu gì hết, kiến thức
nằm trong đầu của mình, không ai lấy được hết, mình chia sẻ để
nhiều người giỏi càng tốt. Một Bác sĩ tìm ra thuốc hay có cần
chia sẻ cho đồng nghiệp của mình hong? Có. Một giáo viên, có
phương pháp hay, vậy có cần chia sẻ cho đồng nghiệp hong?
Có. Vì sao vậy? Bệnh nhân, học sinh là của chung mà, càng
ngày trong cuộc sống của mình càng nhiều người giỏi càng tốt.
Bạn ơi, bạn mua cái áo này ở đâu đẹp vậy, chỉ tôi chỗ với. “Thôi,
hong chỉ đâu, Việt Nam có một cái duy nhất, độc quyền”. Không
nên, ích kỷ, chỉ cho bạn mình chỗ mua luôn, nếu cần thì cho bạn
mượn mặc luôn, mình mặc đẹp – bạn chưa chắc mặc đẹp như
mình; mình mặc đẹp – bạn mặc đẹp hơn mình, hai đứa cùng đẹp
càng tốt chứ sao. Căn phòng tối om, có mình có em có ngọn nến
duy nhất, em cầm ngọn nến của mình truyền cho người khác
sáng, người khác lại tiếp tục truyền cho người khác nữa, cả căn
phòng bừng sáng luôn. Ngọn nến đầu tiên của em ý nghĩa hong?
Quá ý nghĩa. Ai cho mình ngọn nến đầu tiên vậy? Cha Mẹ đó,
hình hài này, thân xác này là Cha Mẹ ban tặng cho mình, vậy
mình phải sống làm sao cống hiến cho cuộc đời này càng nhiều
càng tốt, có như vậy thì Cha Mẹ sinh mình ra trên cuộc đời này
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 138
mới thực sự có ý nghĩa. Nhớ nha, cố gắng học hết sức mình đi,
chuyện hơn thua thì cứ để như dòng nước trôi. Ai hơn tôi mừng,
ai không bằng tôi giúp - giúp trong khả năng của tôi.
Và đây là một đoạn video kể về một vị Bác sĩ, Bác sĩ này là
giám đốc của bệnh viện truyền máu huyết học Trung ương, và
ngày Bác sĩ về hưu, mọi người tạm biệt trong nước mắt (GV cho
HS coi clip và giảng lồng vào theo nội dung clip): đây là buổi
lễ chào cờ sau cùng của Bác sĩ Nguyễn Ánh Trí, cả đời tận tâm
cho sự nghiệp y tế, yêu thương bệnh nhân, đối với đồng nghiệp
thì ai hơn tôi mừng, ai không bằng tôi giúp - giúp trong khả năng
của tôi. Sống như vậy đẹp quá. Ngày Bác sĩ về hưu, không hoa,
không quà, nhưng ngập tràn nước mắt của đồng nghiệp. Trưởng
khoa, phó khoa, các Bác sĩ, y tá, điều dưỡng, cô lao công, chú
bảo vệ, bệnh nhân, người lớn, trẻ em, hàng ngàn người chia tay
Bác sĩ, những giọt nước mắt thay lời muốn nói. Em ơi, sống như
vậy thì sao ạ, có chết cũng mãn nguyện. Ai mà hong chết, quan
trọng là lúc sống mình sống như thế nào. Khi chúng ta cất tiếng
khóc chào đời, xung quanh mọi người cười để chào đón mình.
Vậy mình sống như thế nào để cuối cuộc đời, trước khi ra đi,
mình cười, còn mọi người khóc, hoán đổi vị trí cho nhau. Khi
chúng ta cất tiếng khóc chào đời, xung quanh mọi người cười
để chào đón mình. Còn khi ra đi, mình cười, mọi người khóc.
Tại sao mình cười? Vì mình đã sống trọn vẹn rồi, mãn nguyện
rồi. Còn tại sao mọi người khóc, khóc vì tiếc thương ta. Và Bác
sĩ là người như thế đó. Vâng, ai hơn tôi mừng, ai không bằng tôi
giúp - giúp trong khả năng của tôi. Em ơi, sống như vậy đẹp,
sống như vậy nhân quả thương.
Và Thầy rất thích bài hát này “Hãy thôi làm khổ cho nhau”
của Thầy Thích Pháp Hòa. Và trong bài hát này có từ “tu” – tu
ở đây hong nói đến tôn giáo nào nha, “tu” ở đây là sửa mình.
Trước đây tôi hung dữ, giờ tôi tu rồi nha, tôi hiền chút rồi nha.
Trước đây tôi tham quá, giờ tôi tu rồi nha, bớt tham rồi nha. Vậy
tu là gì? Là làm cái xấu giảm xuống và cái tốt tăng lên. Tu là
sửa mình để mình tốt hơn.
Chân thành cảm ơn Quý Thầy/Cô đã dạy bài này cho các con.
Thương chúc Quý Thầy/Cô luôn vui, gặp nhiều may mắn và thành tựu sở nguyện của mình.
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 139
Gương sáng học tập
Thầy Tuấn Anh
TRÌNH BÀY BÀI GIẢNG
HOẠT ĐỘNG
Anh này là Nguyễn Vũ Xuân Trường, anh trước đây là học
sinh cá biệt của trường Hùng Vương, rất quậy phá, tụ tập đánh
nhau, đá banh trước cổng trường, đánh nhau mà có lúc nhà
trường phải mời cảnh sát 113 xuống can thiệp. Môn Toán lớp
10 thì học vừa đủ điểm để lên lớp, nói chung là học không giỏi,
quậy phá. Lên lớp 11 thì bị đuổi học, người Mẹ tội nghiệp,
chuyển con qua trường khác là trường nghề. Qua đó lại tiếp tục
đánh nhau, quậy phá, và thế là bị đuổi học tiếp lần 2. Lần này
hết đi học rồi, phải lao vào đời kiếm sống. Sau hơn 2 năm đi
làm, kiếm đồng tiền vất vả, khó khăn, tủi nhục. Lúc này xin đi
học trở lại, mà khi trở lại thì không có trường nào nhận, may
mắn là có trung tâm giáo dục thường xuyên Chu Văn An, quận
5. Vào đây học gặp cô giáo dạy môn Hóa chủ nhiệm, với tấm
lòng của người Thầy và trái tim của người Mẹ đã cảm hóa anh
ấy. Thầy đang muốn nói đến lòng nhân ái ở đây là cô giáo đối
với học trò, bằng tấm lòng của người Thầy và trái tim của người
Mẹ. Thương Cô và cố gắng học tốt môn của cô. Đầu tiên là
thương Cô, thấy Cô lo cho mình quá, cộng thêm một phần nữa
là những năm tháng vất vả đi làm bươn chải, nên muốn đi học
trở lại nữa. Và Cô thì dạy môn Hóa, học giỏi môn Hóa và thêm
môn Sinh nữa. Tốt nghiệp 12 hệ bổ túc đạt loại giỏi. Sau đó nộp
đơn thi vào trường Y Dược TP.HCM. Cậu học sinh cá biệt, quậy
phá ngày nào, thi đậu thủ khoa đầu vào trường Y với số điểm
cao nhất năm 2000. Và bây giờ là Bác sĩ đang công tác tại Khoa
Nhiễm của bệnh viện Nhi đồng 2, bệnh viện nổi tiếng của
TP.HCM chúng ta. Vâng, BS. Nguyễn Vũ Xuân Trường.
Qua này Thầy muốn cho chúng ta thấy nghị lực và sự quyết
tâm vươn lên trong học tập.
Một câu hỏi mà các em thường hay tự hỏi mình rằng “chúng
ta đi học để làm gì?” Và đây là đáp án, một đoạn được trích
trong quyển Quốc văn giáo khoa thư – quyển sách đạo đức rất
hay thời ông bà ta đã học, ngày xưa người ta xưng hô với nhau
là Bác và tôi: "Bác hỏi tôi đi học để làm gì. Tôi xin nói bác nghe.
Tôi đi học để biết đọc những thư từ người ta gởi cho tôi và viết
những thư từ tôi gởi cho người ta. Tôi đi học để biết đọc sách,
đọc nhật báo, thấy điều gì hay thì bắt chước. Tôi đi học để biết
tính toán, biết mọi sự vật và biết phép vệ sinh mà giữ gìn thân
thể cho khỏe mạnh. Nhưng tôi đi học cốt nhất là biết luân lý, để
hiểu cách ăn ở thành người con hiếu thảo và người dân lương
thiện”
Như vậy đầu tiên là đi học để làm gì ạ? Biết chữ, đọc sách,
đọc báo, biết tính toán, đi học thấy điều gì hay thì bắt chước,
thấy điều gì xấu thì tránh xa, đi học để biết cách vệ sinh, giữ
thân thể cho khỏe mạnh, đi học để biết mọi sự vật. Ngày xưa
người ta cho là mưa, gió, sấm sét là do mình đắc tội với Thần
linh nên bị Thần linh nổi giận, mới gây ra những hiện tượng đó,
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 140
nên người ta sợ hãi khi thấy mưa to quá, sấm sét lớn quá, rồi lại
cúng bái, cầu xin. Còn chúng ta đi học, chúng ta hiểu biết rồi,
mình biết nắng mưa là “chuyện của Trời”, hong có vì ai giận
hờn mà gây ra cả, không phải sợ gì cả. Và quan trọng nhất là đi
học để biết luân lý. Luân lý là gì ạ? Là đạo lý, đạo đức. Học để
trở thành người con hiếu thảo và người dân lương thiện. Ngày
xưa dạy đạo đức như thế này rất tuyệt vời.
Một học sinh năm nay học 12, “dạ Thầy ơi con muốn năm nay
thi làm Bác sĩ”. Làm Bác sĩ để làm gì ạ? Dạ sau này con kiếm
tiền. Quan điểm này đúng hay sai ạ? Không sai. Nhưng mà nó
chưa ổn, chưa được hoàn chỉnh, em hãy chỉnh lại một chút. Có
một Bác sĩ, Thầy xin được giấu tên nha, Bác sĩ giỏi lắm, ban
ngày làm việc ở bệnh viện, chiều về có phòng mạch riêng. Bệnh
nhân dưới tỉnh lên xếp hàng dài ngồi chờ Bác sĩ, khám rất nhanh,
mà công nhận giỏi lắm. Tuy nhiên, lại lấy tiền rất cao, mà đó là
tiền khám, chưa tính tiền thuốc. Có một phóng viên tới hỏi “Tại
sao Bác sĩ lấy tiền cao quá?”, “Tôi hay tôi giỏi nên tôi có quyền
lấy tiền cao và bệnh nhân tự tìm đến tôi chứ tôi không tìm đến
ai hết”. Đứng ở góc độ nào đó là có lí do, tôi hay tôi giỏi thì tôi
có quyền lấy tiền cao. Đó là một cách suy nghĩ.
Cách suy nghĩ khác là gì ạ? Càng hay càng giỏi thì càng phải
lấy tiền ít. Để chi ạ? Để mình có cơ hội được cứu chữa nhiều
người, còn mình lấy cao thì mình chỉ chữa được cho những
người giàu thôi, mình bỏ qua cơ hội chữa cho những người
nghèo thì hơi uổng. Một chị đó ở dưới quê, Mẹ bị bệnh, nghe
tin Bác sĩ trên này chữa hay quá. Khuya lắm, đón xe từ dưới quê
lên thành phố gặp Bác sĩ, Bác sĩ lấy tiền cao quá hong đủ tiền,
chở Mẹ về quê trở lại, tội hong? Tội còn Bác sĩ khác, khám chữa
cho Mẹ xong rồi, biết là đưa Mẹ lên từ dưới quê xa xôi còn tặng
thêm ít tiền để mua vé trở về quê nữa. Quý hong ạ? Quý chứ. Vị
Bác sĩ này có tiền hong ạ? Tiền ở đâu? Tiền lương. Tới tháng
tôi làm tôi vẫn lãnh lương, chiều về tôi mở phòng mạch, bệnh
nhân nào có điều kiện, đưa tiền tôi nhận, nghèo tôi bớt, còn
nghèo nữa thì tôi bớt luôn. Như vậy thì vế thu nhập tôi có hong?
Có. Nhưng tôi không quan trọng cái đó lắm. Quan trọng của tôi
là làm sao cứu người thật hay, chữa bệnh thật giỏi, đó mới là cái
tôi quan trọng, còn tiền là hiển nhiên có rồi. Quan trọng của tôi
là cứu người.
Cho nên ai mà hỏi mình học để làm gì? Đừng trả lời là học để
kiếm tiền. Kiếm tiền tầm thường lắm, học để cống hiến. Nhớ
nha, học để cống hiến. Khi chúng ta cống hiến càng tốt thì thu
nhập của chúng ta sẽ càng cao, lúc đó tiền sẽ tự tìm đến mình,
mà mình sẽ không phải tìm đến nó, và đó là những đồng tiền
hoàn toàn trong sạch. Học để kiếm tiền, không sai, nhưng nó
chưa hoàn chỉnh đâu, chỉnh nó lại dùm Thầy đi, tiền để vị trí số
2, còn vị trí số 1 là gì em? Cống hiến. Nhớ nha, cống hiến càng
tốt thì thu nhập sẽ càng cao, lúc đó tiền sẽ tự tìm đến mình, mà
mình sẽ không phải tìm đến nó, và đó là những đồng tiền hoàn
toàn trong sạch.
Một Thầy, Cô giáo cứ dạy hay đi, luyện thi đại học thiệt tốt đi
rồi hữu xạ tự nhiên hương, đúng hong ạ? Phụ huynh sẽ truyền
tai nhau đưa con tới học. Một Bác sĩ tập trung chuyên môn của
mình tốt đi, bệnh nhận sẽ tự tìm tới. Ở đời hữu xạ tự nhiên
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 141
hương. Không cần phải dùng chiêu trò thế này thế kia, nghiệp
lắm, không nên. Nhưng mà có bạn vẫn lập luận rằng học Y nhiều
tiền, 6 năm tốn nhiều lắm thế này thế khác. Đúng là như vậy,
Thầy không nói em hãy dùng hết tiền để làm từ thiện hay làm
miễn phí hoàn toàn đâu, bệnh nhân nào đến, có điều kiện thì
mình vẫn nhận, ai nghèo mình bớt, ai nghèo nữa thì mình tặng,
mình có sự uyển chuyển ở đây. Ví dụ như đây (hình), trước phẫu
thuật và sau khi phẫu thuật. Nếu đây là hoàn cảnh khó khăn,
mình tặng một ca phẫu thuật được hong em? Được chứ. Quý
hong ạ? Quý chứ. Nên học để làm gì? Học để cống hiến. Còn
cống hiến như thế nào là tùy khả năng, tùy sức. Bác sĩ thì cống
hiến theo Bác sĩ, y tá theo cách y tá, kĩ sư theo cách của kĩ sư,
công nhân theo cách của công nhân, tùy theo nghề nghiệp và
khả năng của mình, cống hiến theo khả năng của mình, tùy
duyên.
Bạn là nạn nhân của chất độc màu da cam, vừa mới lọt lòng
Mẹ, khuôn mặt khôi ngô, đôi mắt đượm buồn, chịu nhiều bất
hạnh, không có đôi tay - bạn Nguyễn Minh Trí ở An Giang.
Thương Cha, thương Mẹ, toàn bộ mọi việc đều tự là bằng chân,
viết chữ, đội nón, cởi áo, uống nước, tưới cây bằng chân, cho cá
ăn, Bố Mẹ làm việc ngoài đồng, chèo ghe xuồng đem cơm cho
Bố Mẹ bằng chân, cột ghe xuồng lại. Có một việc mà những bạn
nữ làm hong đẹp bằng em này, những bạn nam hong biết làm.
Việc gì ạ? Thêu bằng chân. Xỏ kim bằng chân. Dùng kéo cắt
cũng bằng chân, và có một việc mà chúng ta muốn giống anh
ấy, đó là thi đậu Đại học rồi, đại học An Giang khoa công nghệ
thông tin. Đó là một tấm gương ý chí nghị lực, nỗ lực vươn lên.
Nhưng nhìn hoàn cảnh như thế Thầy muốn các em suy nghĩ
thêm điều gì nữa ạ? Dạ con cảm ơn Ba, con cảm ơn Mẹ, cảm ơn
Ba Mẹ đã sinh con ra với hình hài nguyên vẹn. Người ta không
có tay, chỉ có đôi chân mà làm được mọi việc, thi đậu Đại học
nữa, con nà, con của Ba Mẹ, tay chân đầy đủ, con hứa với Ba
Mẹ con sẽ chăm ngoan, hứa với Ba Mẹ con sẽ học tốt, hong có
ham chơi nữa đâu, sau này ra đi làm, có điều kiện, con phụng
dưỡng Ba Mẹ. Ba Mẹ ráng giữ sức khỏe, chờ con Ba Mẹ nha.
Anh Trương Văn Dương, anh này quê ở Tiền Giang, đi thi Đại
học Sư Phạm TP.HCM, hội đồng thi là Trường Hồng Bàng, nằm
trên đường Hùng Vương, quận 5. Từ Tiền Giang lên chỗ thi
cách xa hàng trăm cây số, phải mua vé đi xe khách, mà hong có
tiền mua vé xe, đi thi Đại học bằng xe đạp. Đạp xe cả trăm cây
số, mang theo 4 đòn bánh tét và 2 bình nước. Dọc đường đói
quá thì dừng lại lấy bánh ăn, khát nước quá thì lấy nước uống,
và cứ thế đạp, mỗi vòng quay của bánh xe là ý chí và nghị lực.
Đạp tới trường thì tối rồi, mà thi Đại học gần 3 ngày nên cần
phải có chỗ tá túc qua đêm, nhà người thân không có, tiền thuê
nhà trọ không có nên ngủ ngoài đường, trong con hẻm của
đường Ngô Gia Tự, quận 10, mà ngủ thì sợ bị mất chiếc xe, cho
nên dùng sợi dây cột bánh xe lại và ngủ. Thương quá. Anh lối
xóm cạnh con hẻm đó, đi ngang qua thấy được sự việc, hiểu
được nên mời vào nhà tá túc đỡ vài ngày. Và trong lúc trò
chuyện với bạn Dương thì mới biết, khi vào nhà buổi tối ngủ,
thay cái quần dài mặc cái quần đùi cho nó mát, dễ ngủ, thì anh
chủ nhà mới thấy từ đầu gối đến gót chân bầm tím hết bởi vì đạp
xe xa quá. Phóng viên nhà báo trò chuyện qua điện thoại với Cô
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 142
giáo dạy tiếng anh thì Cô cho biết là nhà Dương nghèo lắm, và
đến ngày gần thi Đại học là Cô phát cho học sinh một xấp tài
liệu Tiếng anh, yêu cầu phải làm bài, sau đó nộp lại xấp tài liệu
đó cho Cô sửa, Cô chấm điểm. Xấp tài liệu này Cô yêu cầu phải
có kẹp giấy kẹp lại để tránh thất lạc bài bạn này, bạn kia. Nhưng
rồi khi chấm tới bài của Dương thì không thấy kẹp giấy ở đâu
cả, mà thấy ở góc giấy là những hạt cơm nguội dán các tờ giấy
dính lại với nhau. Kết quả của Dương là đậu vào ĐH Sư phạm
khoa Tiểu học, một Thầy giáo dạy cấp 1 trong tương lai. Đạp xe
cả trăm cây số, đói lấy bánh, khát lấy nước, từng hạt cơm nguội,
đậu vào ĐH Sư phạm.
Có những học sinh người thành phố, đậu Thủ khoa cùng một
lúc mấy trường Đại học, con nhà giàu. Trước đây mọi người
thường nói con nhà nghèo phải cố gắng học, phải học giỏi, còn
con nhà giàu muốn học giỏi còn khó hơn, vì con nhà nghèo còn
động lực, nó lấy cái nghèo làm động lực để thoát nghèo, còn con
nhà giàu thì đầy đủ quá nên đôi khi khó hơn, nhưng mà có những
bạn thì sao? Tự lập cao, không có ỷ lại Bố Mẹ của mình, cố gắng
học cao, và cao hơn nữa là thấy trách nhiệm của mình khi mình
là người may mắn, khi mình là người học tốt, khi mình có điều
kiện đầy đủ hơn, nên mình phải cố gắng, mình phải cống hiến
nhiều. Nghèo cũng học, giàu cũng học, người người đều học,
nhà nhà đều học, ai ai cũng học, còn mình không học thì sao,
mình sẽ trở thành người lạc hậu.
Có anh đó tên là Trương Mãi, làm thợ xây dựng, vợ của anh
là chị Hiền, buôn bán ngoài chợ. Nhà có 3 người con gái. Một
hôm anh thấy tay chân bị đau, đi khám Bác sĩ nói anh bị về
xương. Trải qua 19 lần phẫu thuật, anh bị cưa mất hai chân và
một tay, anh cảm thấy mình trở thành gánh nặng của vợ con.
Anh đã tìm đến cái chết bằng thuốc trừ sâu tự vẩn, vợ phát hiện
kịp thời đưa vào bệnh viện. Vợ nói: “anh chết đi thì Mẹ con em
sống với ai đây”. May mắn được Bác sĩ cứu sống, nhưng sống
làm sao với hình hài không nguyên vẹn. Một hôm, những người
dân trong khu xóm rất ngạc nhiên khi thấy nhà của anh phát ra
tiếng hát từ loa, thì ra anh đi vay đi mượn hơn 1 triệu đồng để
mua loa, micro, về nhà tập hát. Anh đi ăn xin kiếm tiền để đóng
tiền học nuôi con. Anh nói: “Tôi không quên được ngày 25/7,
anh ngày đầu tiên Cha con tôi đi hát ăn xin, đi hát với con gái
lớn, bài hát đầu tiên đó là bài Tình Cha “tình Cha ấm áp như
vầng Thái Dương, ngọt ngào như dòng nước trôi đầu nguồn”,
con gái của anh lúc đó òa khóc. Anh nói “Tôi cố gắng nén lại để
hát cho rõ lời bài hát – suốt đời vì con thân yêu, ân tình đậm sâu
bao nhiêu, Cha hỡi Cha già dấu yêu”, ngày hôm đó anh được bà
con xung quanh tặng cho 270 ngàn – số tiền lớn dùng để đóng
tiền học cho con. Năm qua đi, tháng qua đi, con gái lớn của anh
nay đã vào năm cuối của trường Đại học Ngoại Thương. 2 cô
gái nhỏ hàng năm đem giấy khen về khoe với Cha. Còn vài
tháng nữa con gái lớn ra trường đi làm thì Bác sĩ báo hung tin là
bệnh anh không còn được kéo dài bao lâu nữa, anh nói “cầu xin
Trời Phật phù hộ cho tôi được sống, bây giờ tôi chết đi thì ai lo
cho con tôi đây”, vừa nói anh vừa cái khăn lau lại cái loa, bất
chợt anh cất lên giọng hát “cắt nửa vầng trăng tôi làm con đò
nhỏ, chặt đôi câu thơ bẽ đôi câu thơ tôi làm mái chèo lướt sóng”.
Trong tiếng hát của anh dường như có tiếng nấc nghẹn ngào,
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 143
tiếng nấc của người Cha hy sinh cho con. Tựa đề của bài báo là
“Ăn xin vì con”. Truyền thống của người Việt Nam chúng ta là
hiếu học, Cha Mẹ cầm nhà bán đất dưới quê mà lo cho con, có
những người Mẹ bán từng ổ trứng gà trứng vịt mua vé xe cho
con lên Sài Gòn đi thi.
Ban ngày đi hát, tối về anh phải học bài, và đây là quyển tập
ghi lại lời của bài hát (hình). Học cho thuộc để mai này hát thật
hay, phục vụ cho cho bà con, kiếm tiền lo cho con mình.
Em ơi, Cha Mẹ là thế đó, phải ráng học, phải vượt qua mọi
khó khăn để mà học, giàu cũng học, nghèo cũng học, ai cũng
học, mình không học là tự mình đẩy mình ra khỏi cuộc chơi, trở
thành những người lạc hậu.
Đây, vì lí do nào đó nghỉ học ngang nửa chừng, phải ngồi xin
việc làm giữa đường như thế này, tại TP.HCM. Nam 21 tuổi
(GV đọc nội dung tấm bìa). Con người ta thì vào công ty, cơ
quan, con mình thì không bằng cấp, không trình độ, ngồi giữa
đường xin việc làm như thế, đau lòng Cha Mẹ không ạ?
Và đây là một một nhân vật tuyệt vời, tuổi thơ của Trần Hoàng
Ngân – hồi còn là một cậu học sinh lớp 3, có em nhỏ, gia cảnh
khó khăn, làm đủ thứ nghề: đi bán báo, bán kem các thứ. Năm
lớp 8 thì làm thêm nghề, liên quan đến hóa chất, và hít khí độc.
Năm lớp 10 đậu vào trường Lương Văn Can, quận 8, TP.HCM.
Sau thì đậu vào ĐH Kinh Tế. Ban ngày là sinh viên, tối về đạp
xích lô, những khi không có khách thì đậu xe dưới ngọn đèn
đường, mở tập mở sách học bài. Bốn năm sau tốt nghiệp loại
giỏi, là sinh viên ưu tú, xuất sắc, nhà trường giữ lại và trở thành
giảng viên. Khi là giảng viên thì thì tiếp tục vừa dạy vừa nghiên
cứu khoa học và sau này trở thành Phó Giáo sư Tiến sĩ, Phó
Hiệu Trưởng của trường Đại học Kinh Tế,và là Phó Giáo sư
Tiến sĩ trẻ nhất Việt Nam – 32 tuổi. Bây là đại biểu Quốc Hội
của nước Việt Nam chúng ta. Có một lần Thầy Ngân đi công tác
ở miền núi, Thầy thấy nơi đó có một ngôi trường lụp xụp, trẻ
con đi học khó khăn, giáo viên đi dạy cực quá và Thầy muốn
xây dựng ngôi trường mới khang trang hơn nhưng kinh phí
không đủ, và thế là Thầy nghĩ ra một ý tưởng đó là kêu gọi: “tôi
– Phó Giáo sư Tiến sĩ, Phó hiệu trưởng Trường ĐH Kinh Tế, tôi
trở lại hình ảnh của tôi ngày xưa, đó là người đạp xích lô, đầu
đội nón cối, mặc áo thun bạc màu, quần đùi ngắn, dép cao su,
người nào ngồi lên chiếc xích lô này, tôi chở vòng vòng thành
phố phải trả cho tôi số tiền 400 triệu, tôi dùng số tiền này để xây
dựng trường học miền núi cho trẻ em”. Và một vị khách đặc biệt
ngồi lên cho Thầy Ngân chở, ông này tên là Cô Gia Thọ, tổng
giám đốc công ty bút bi Thiên Long mà chúng ta sử dụng. Vâng,
400 triệu cách đây 10 năm về trước. Học không chỉ thoát nghèo
mà còn để cống hiến, cống hiến bằng gì ạ? Bằng tấm lòng và
bằng địa vị của mình. Tấm lòng không chưa đủ nha, lòng tốt
thôi chưa đủ, mà còn bằng địa vị, bằng uy tín của mình, muốn
như vậy thì phải sao ạ? Vừa đạo đức mà phải vừa giỏi. Mình tốt
lắm chứ, mình muốn kêu gọi lắm chứ, nhưng mà mình không
có địa vị, không có tiếng nói, ít người nghe theo. Còn lòng tốt
có rồi, đạo đức có rồi, mà lại thêm kiến thức, thêm địa vị trong
xã hội, thêm sự uy tín nữa thì cống hiến được nhiều hơn.
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 144
Hồi xưa, một người làm quan, cả họ được nhờ; giờ một người
làm quan mà cả xã hội được nhờ luôn. Ráng học nha em, bồi
dưỡng đạo đức cho Thầy. “Thầy ơi, nghe Thầy giảng em cố
gắng, nhưng giờ con đang lớp 9, lớp 10, còn Giáo sư, Tiến sĩ
cao quá, con sợ con leo hong tới, con sợ con leo hong nổi”. Mình
đứng ở dưới thì mình thấy ngọn núi, ngọn đèo này cao, nhưng
khi mình leo từ từ lên thì mình cao hơn nó “đèo cao thì mặc đèo
cao, ta leo tới đỉnh ta cao hơn đèo”, “đường đi không khó vì
ngăn sông cách núi mà chỉ sợ lòng người ngại núi, e sông”, “gạo
đem vào giã bao đau đớn, gạo giã xong rồi trắng tựa bông, sống
ở trên đời người cũng vậy, gian nan rèn luyện mới thành công”,
“ví không có cảnh đông tàn, làm sao có cảnh huy hoàng ngày
xuân, nghĩ mình trong bước gian truân, tai ương rèn luyện tinh
thần thêm hăng”.
Phải cố gắng học, học bằng ý chí, học bằng nghị lực, học bằng
lửa trong tim, học bằng bầu nhiệt huyết. Sách vở chúng ta là vũ
khí, lớp học của chúng ta là chiến trường, sự ngu dốt là thù địch.
Đây là một vùng đất ngoại thành Hà Nội, một cái cống nằm
lăn lốc ai đó bỏ hoang, một miếng ván người ta kê lên, kế bên
cái cống này là cây cột điện, dòng chữ “xe ôm bơm vá”. Bác
này ngồi sửa xe tại đây, kế bên cạnh Bác để thùng nước. Đổ
nước vào nồi nấu mì tôm, 3 cục gạch kê lên giống bếp lò. Trời
nắng quá, chui vào cống này để trốn nắng, buổi trưa ăn mì tôm
lót dạ, đỡ đói. Ở miền Bắc vào buổi tối nhiều khi lạnh lắm, chui
vào cống này trải chiếu nằm ngủ, miếng ván khi nãy khép lại
giống cái cửa để gió lạnh bớt ùa vào. Vợ Bác dưới quê đi làm
thuê, 2 vợ chồng có 4 người con, 2 gái là chị, 2 trai là em.
2 anh em sinh đôi, áo màu xanh là Nguyễn Hữu Tiến, năm học
2013 – 2014, anh Nguyễn Hữu Tiến, xuất sắc thi đậu đầu vào
Thủ khoa Y Dược Hà Nội, 29.5 điểm. Trường Y là trường khó,
thi 30 điểm là cao nhất mà bạn này đạt 29.5 điểm; người em
song sinh đậu vào trường Đại học Bách Khoa. Vâng, anh Bác
sĩ, em kĩ sư. Nhà nghèo, hong có đi học thêm, đi chăn bò, khi
nào rảnh là lấy sách vở ra học, cùng một bài toán, anh ngồi một
nơi giải, em ngồi một nơi giải; giải xong rồi so lại đáp án, đúng
rồi thì qua làm bài khác, còn nếu mà sai thì sao? Thì người đúng
sẽ hướng dẫn lại cho người sai, cứ thế mà trao đổi qua lại với
nhau. Bác chính giữa là nguyên Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị
Doan tới thăm và động viên chúc mừng 2 anh em và gia đình.
Bộ trưởng Bộ Y tế tặng giấy khen cho các tân thủ khoa tại Văn
Miếu Quốc Tử Giám, bạn Tiến là người đứng ngoài cùng.
Anh ấy đứng trước cổng trường, anh ấy ngồi trong hội trường,
2 hình này có chi tiết gì là lạ ạ? Dép tổ ong. Khoản bao nhiêu
một đôi ạ? Hơn 20 ngàn 1 đôi. Hay tin con đậu Đại học, Mẹ
mừng quá, Mẹ mua đôi dép tổ ong làm quà tặng con. Con cảm
ơn Mẹ nhưng con không mang đâu, con cất vào tủ để dành, đợi
đến ngày đầu tiên đi học con sẽ mang. Từ câu chuyện của đôi
dáp này, Thầy chợt nhớ đến lời của một nhà văn: “Tôi đã từng
khóc vì không có giày đẹp để mang – tức là có giày rồi, mà
muốn mua thêm đôi nữa, Ba Mẹ chưa kịp đủ tiền mua thì hờn,
giận, khóc - tôi đã từng khóc vì không có giày đẹp để mang, cho
đến khi tôi thấy người khác không chân mang giày”. Cho đến
khi là sao? Là tôi mang tâm trạng buồn, hờn, giận, nó kéo dài
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 145
cho tới khi thấy người khác không chân mang giày, lúc này tôi
mới giật mình, bấy lâu nay tôi quá sung sướng, hạnh phúc và có
phần có lỗi với Mẹ, với Cha. Quần áo, giày dép có rồi, còn đòi
cái khác mới hơn, điện thoại có, xin thêm iphone, ipad, xe gắn
máy có rồi xin thêm xe tay ga, trong khi đó chúng ta đã làm
được gì cho Ba Mẹ của mình hay chưa? Vâng, tôi đã từng khóc
vì không có giày đẹp để mang, cho đến khi tôi thấy người khác
không chân mang giày, cho đến khi thấy người khác mang đôi
dép hơn 20 ngàn thôi, ấy vậy mà Thủ khoa 29.5 tại ĐH Y Hà
Nội.
Và đây là hình ảnh 3 Cha con đứng trước cái cống, vẫn là
chiếc áo sờn vai của Cha, vẫn là đôi dép tổ ong của Mẹ, phía
sau cái cống này là những dãy nhà cao tầng, những dãy nhà này
cao, cao lắm, cao như tương lai của con và cao như ước mơ của
Cha.
Một câu chuyện nữa, bạn tên là Phạm Duy Tùng, Tùng có
người em trai tên là Phạm Duy Bách, ở Hải Phòng, sau đó Ba
Mẹ vào trong Mỹ Tho, Ba chạy xe ôm, Mẹ nội trợ, công việc
tạm đủ sống. Nhưng rồi năm lớp 12, một lần phát hiện ra chân
bị đau, Tùng đi khám thì Bác sĩ cho biết là bệnh về xương, ung
thư xương. Toàn bộ việc học phải dời sang năm để tập trung cố
gắng chữa trị bệnh. “Bác sĩ ơi, em con trai nên em ít khóc, nhưng
hôm nay em khóc, xin Bác sĩ cho em xin 3 ngày em thi Đại học,
thi Đại học là ước mơ lớn nhất của đời em, thi xong em sẽ quay
trở về bệnh viện, em sẽ làm hết theo mọi yêu cầu của Bác sĩ”.
Bác sĩ nghẹn lòng để Tùng đi thi.
Trong lúc đi thi thì phóng viên chụp được tấm hình như thế
này (hình), phải chống nạng, Mẹ phải dìu con đi. Đâu có tiền mà
thuê nhà trọ, ở trong nhà thờ của các Cha đỡ. Mẹ ngồi trước
cổng trường Mẹ khóc, con ngồi trong phòng thi con làm bài.
Đau lắm, Mẹ cho em uống thuốc giảm đau, thuốc cầm để không
phải đi vệ sinh, bởi vì có những môn thi tận 3 tiếng đồng hồ. Mẹ
vừa ngồi vừa khóc, con vừa đau vừa làm. Con đau lắm Mẹ ơi.
Thi xong 3 ngày quay trở lại bệnh viện, nằm trên giường bệnh,
ít lâu sau nhận được giấy báo, trúng tuyển Đại học Kinh tế, dư
1.5 điểm. Biết được sự việc đó, Thầy Trần Hoàng Ngân, lúc đó
là Phó Hiệu Trưởng nhà trường tặng cho Tùng suất học bổng trị
giá 40 triệu đồng, Thầy tạo điều kiện cho Tùng được ở kí túc xá
ở đường Bà Huyện Thanh Quan, quận 3. Đây là kí túc xá dành
cho sinh viên Kinh tế và người nước ngoài. Mẹ vẫn âm thầm
bên cạnh chăm lo cho con. Điều đáng quý là dù chân bị đau
nhưng vẫn đến trường để học không vắng một buổi nào. Tội
lắm, sáng Mẹ đón xe đưa con từ kí túc xá tới trường, sau đó để
tiết kiệm nên Mẹ đi bộ ngược về kí túc xá; rồi chiều từ kí túc xá
Mẹ mới đi bộ ngược lên trường, rồi sau đó mới đón xe đưa con
về, tức là chỉ đi xe khi nào có con, còn không có con là Mẹ đi
bộ một mình như thế.
Và rồi điều gì đến cũng phải đến, một thời gian sau thì Tùng
mất. Mẹ Tùng – suốt 18 năm, con tôi có tội tình gì, con cố gắng,
con chăm học mà sao số phận lại nghiệt ngã? Mẹ nuôi con bằng
ước mơ, nuôi con bằng hy vọng, ấy vậy mà con bước chân vào
giảng đường Đại học thì cũng là lúc Mẹ lìa con, lá vàng khóc lá
xanh rơi, tre già phải khóc măng non. Vì sao Thầy kể cho các
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 146
em nghe câu chuyện này, để cho các em thấy xung quanh chúng
ta còn có nhiều người muốn học mà không được học, mình may
mắn cơm Cha áo Mẹ đầy đủ, sức khỏe, điều kiện thì phải cố
gắng học, học không phải chỉ cho bản thân, không phải chỉ cho
gia đình, mà học còn để giúp đỡ những người xung quanh. Em
ơi, “học dùm cho những người muốn học mà không được học”
– (2 lần).
Một lần nữa Thầy chúc các em thành công trên con đường học
tập của mình.
Chân thành cảm ơn Quý Thầy/Cô đã dạy bài này cho các con.
Thương chúc Quý Thầy/Cô luôn tươi trẻ, hạnh phúc và thật nhiều bình an.
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 147
Lao động và nghề nghiệp
Thầy Tuấn Anh
TRÌNH BÀY BÀI GIẢNG
HOẠT ĐỘNG
(GV đặt câu hỏi cho HS) “Lớn lên con muốn làm ngành nghề
gì?” Con muốn làm Bác sĩ, con muốn làm kỹ sư …. (GV liệt kê
theo ngành nghề HS nói hoặc theo nội dung slide).
Những ước mơ này của các em, đẹp không ạ? Đẹp. nhưng hãy
thêm 1 từ ở phía sau nữa cho Thầy cho nó trọn vẹn hơn. Bác sĩ
…, kỹ sư …. Các em hãy thêm từ phía sau nữa cho Thầy cho
trọn vẹn hơn. Từ phía sau là từ gì ạ? (GV cho HS trả lời).
Đáp án: từ TỐT. Bác sĩ phải là Bác sĩ tốt, kỹ sư phải là kỹ sư
tốt, giáo viên phải là giáo viên tốt. Thực sự khi Thầy soạn bài
này, Thầy phải tách chữ màu đỏ và màu xanh ra, Thầy đau lòng
lắm, rất đau lòng. Bởi vì ngày xưa hong cần tách. Hồi xưa màu
xanh nằm sẵn trong màu đỏ luôn rồi. Lương y như từ mẫu, có
hong ạ? Cô giáo như Mẹ hiền, có hong ạ? Mà tại sao bây giờ lại
tách? Bởi vì trong xã hội chúng ta bây giờ có màu đỏ mà thiếu
màu xanh. Làm nghề gì cũng được nghe em, nhưng mà nhớ, gắn
từ “tốt” phía sau cho Thầy.
Đầu năm học thì “Thầy ơi con muốn làm Bác sĩ, con muốn
làm kỹ sư, con muốn học kinh tế …” Được hong ạ? Được.
Nhưng mà đến khoảng sang học kỳ 2, thì có thể em muốn chọn
nghề khác, “Thầy ơi, con muốn làm giáo viên”, được không ạ?
Như vậy chúng ta sẽ thấy là, màu đỏ thì có thể thay đổi, nhưng
cái gì không thay đổi? Màu xanh. Làm nghề gì cũng được,
nhưng phải có … lương tâm.
Trường Đại học đầu tiên của nước ta là Văn miếu Quốc Tử
Giám, trước cổng trường có kết một dòng chữ rất đẹp “Hiền tài
là nguyên khí của quốc gia”. Tại sao người ta nói là hiền tài mà
không nói là người tài? Bởi vì người tài chưa hẳn là người tốt
mà phải là hiền tài. Mà chữ “hiền” phải đứng trước chữ “tài” –
đề cao vai trò của đạo đức. Tiên học lễ, hậu học văn.
Đố các em biết bức hình này Thầy muốn nói đến ngành nghề
gì ạ? Người mẫu? Xin thưa giáo viên. Giáo viên dạy Toán. Đây,
cũng là một cô giáo rất “hot”, vâng, giáo viên dạy Hóa. Còn đây
cũng là những Thầy, Cô giáo đồng nghiệp của Thầy, ở vùng
miền núi, lớp học là như thế đó. Ánh nắng mặt trời thì xuyên
qua, trời mưa thì dột nát.
Thầy giáo tận tình gieo con chữ ở vùng cao.
Đường đến trường của các em học sinh. Mùa mưa, lũ. Không
có những cây cầu, Thầy phải cõng trò lội qua sông, cặp phải giơ
cao lên như thế, sợ ướt.
Chiều về Thầy cắt tóc cho học trò.
Chăm lo cho học trò như chính đứa con của mình. Nhà thì xa
quá mà, thế là buổi trưa các em ở lại trường, và các Cô phải nấu
cơm, hái lá cây rừng, nấu nồi canh. Bữa cơm thấm đượm tình
Thầy trò. Tối, dưới ánh đèn vàng loe loét, các Thầy, Cô thức
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 148
đêm soạn giáo án để mai này có bài giảng hay gửi đến cho học
trò của mình. Vâng “Đêm khuya thầy chưa ngủ, bên trang vở
chúng em, miệt mài ghi chăm chú, bao khó nhọc dưới đèn. Ôi
tình thầy bao la”.
Thầy giáo tên là Lê Đức Hoành, Thầy dạy môn Vật lý của
trường Trương Định, tỉnh Gò Công, Tiền Giang. Thầy là giáo
viên giỏi, được học sinh yêu thích. Một hôm mắt Thầy bị cườm,
lúc đó Thầy cũng lớn tuổi rồi. Thế là Thầy ấy phải lên thành
phố, phẩu thuật một bên mắt, mấy ngày sau thì ổn, xuất viện.
Thầy trở về quê và tiếp tục công việc giảng dạy của mình.
Nhưng một bên mắt của Thầy, lấy miếng bông cắt mình vòng
tròn, Bác sĩ dán băng keo lại. Buổi sáng Thầy giảng bài 5 tiết,
mệt không ạ? Mệt. thế là mồ hôi từ trên trán nhiễu xuống, trúng
băng keo dán, thế là bị tróc ra, Thầy vẫn không hay biết và Thầy
vẫn tiếp tục giảng - chứng tỏ là Thầy giảng một cách say sưa.
Và vài năm sau Thầy lớn tuổi, sức khỏe yếu, Thầy mất. Ngày
Thầy mất, đám tang của Thầy, học sinh đứng hai bên đường, nữ
áo dài trắng, nam áo sơ mi trắng, quần tây xanh. “Lũ học trò cúi
xuống, giọt nước mắt lăn dài, chiếc xe tang chở thi hài của Thầy
tôi từ từ chạy ngang qua. Chúng con kính vĩnh biệt Thầy – người
Thầy kính yêu của chúng con” – (2 lần). Người Thầy đã suốt
đời tận tụy, hy sinh cho sự nghiệp Giáo dục của nước nhà. Vâng,
Thầy giáo tốt.
Và đây là Bác sĩ. Chưa đủ. Bác sĩ tốt. Nhớ nha, Bác sĩ tốt cho
Thầy. Khám chữa bệnh cho người dân của mình.
Đây là Bác sĩ Hà Văn Quỳnh, tốt nghiệp trường Y, sau đó tình
nguyện về vùng sâu, vùng xa, nơi đó người dân còn khó khăn,
bệnh viện thì trang thiết bị cũng thiếu thốn các thứ. Tối hôm đó
có một phụ huynh, dẫn cậu con trai 7 tuổi, “Bác sĩ ơi, cháu đau
quá”, Bác sĩ khám xong và yêu cầu phải phẫu thuật liền. Yêu
cầu một tiếng nữa thì ca phẫu thuật sẽ tiến hành. Và Bác sĩ đã
dặn rất kỹ là không cho con ăn bất kỳ thứ gì trước khi tham gia
phẫu thuật. Thế nhưng đứa con đói quá, nên gia đình đã lén mua
cho con tô phở, ăn. Thương con như thế này chẳng khác nào là
hại con. Bác sĩ hoàn toàn không hề hay biết. Khi tiêm thuốc gây
mê vào thì thức ăn bị nôn ra, và Bác sĩ dự đoán là chỉ trong tích
tắc khoảng 2 phút thôi, nếu thức ăn không được lấy ra hết, nó
tràn lên màng phổi, gây nghẹt thở và có thể bị tử vong. Vậy thì
trong khoảng thời gian ngắn như thế, làm sao mà cứu em bé,
trong khi thiết bị của bệnh viện lại không đầy đủ? Bác sĩ phải
làm cách gì ạ? Bác sĩ đã dùng miệng của mình hút thức ăn trong
miệng của em nhỏ ra hết, và cứu sống được em đó.
Các em thấy đó, ở nhà chúng ta, em ruột của mình, ăn cơm mà
nôn ra ngoài, Mẹ kêu tới dọn, chỉ dọn thôi, mà em ruột của mình
thì cảm thấy thế nào? Còn đây là một người hoàn toàn xa lạ, chỉ
có tấm lòng Lương y như từ mẫu, chỉ có tấm lòng của những
thiên thần áo trắng, mới làm được những công việc như thế này.
Vâng, Bác sĩ tốt.
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 149
Còn đây là hình ảnh các chú thợ điện. Điều Thầy muốn nói
trước tiên ở đây là, trong xã hội của chúng ta có rất nhiều ngành
nghề, thì tùy theo khả năng và cả niềm đam mê của mình nữa.
Bạn học giỏi bạn làm Bác sĩ, tôi không giỏi bằng bạn, tôi làm Y
tá, được không ạ? Được chứ. Bạn làm Giám đốc, tôi làm nhân
viên văn phòng, được không ạ? Được chứ. Bạn làm kỹ sư, tôi
làm nhân viên, được không ạ? Nhưng mà nhớ có chữ “tốt” phía
sau cho Thầy nha. Đây là những chú công nhân thợ điện, vượt
núi, lội sông, cuối cùng ánh sáng tới nhà người dân rồi. Quý
quá. “Dạ trước đây Mẹ con tôi ăn cơm trong bóng tối, trẻ con
trong khu phố học bài dưới ánh sáng của ngọn đèn dầu, bây giờ
có ánh đèn sáng rồi, quý quá. Cảm ơn các anh – những người
thợ điện tốt”.
Đây là gì ạ? Những người thợ cắt tóc, tới một khu xóm, một
bãi đất trống bỏ hoang như thế. Vâng, rất chuyên nghiệp, cắt tóc
cho trẻ em khó khăn, cho những người có hoàn cảnh khó khăn.
Thợ cắt tóc tốt.
Hot boy tập 2, ngành nghề gì ạ? (GV cho hiện ra lần lượt
những tấm hình và cho HS đoán kèm gợi ý cho HS: ngành này
lấy điểm cao à nha, có nhiều bạn nam lớp 12 thích ngành này
lắm”. Đó là Đại học cảnh sát. Người ta hay đồn nói cảnh sát là
“đàn ông thì già, đàn bà thì xấu”, hơm có đâu, xấu đâu mà xấu,
đẹp quá chừng luôn.
(GV cho HS coi clip và giảng lồng thêm vào): có nước miễn
phí, võng miễn phí, có chỗ nghỉ ngơi. Đây là ai các bạn? Cảnh
sát giao thông tốt.
Ngoài Hà Nội, một chiếc xe chở bồn xăng, tới căng xăng bỗng
nhiên bốc cháy, nếu không xử lý kịp thời thì sẽ làm sao ạ? Nó
sẽ nổ tung lên, phía trên là dây điện chằng chịt. Lúc này xuất
hiện ai ạ? Những chiến sĩ phòng cháy chữa cháy đã dũng cảm
lao vào ngọn lửa. Vâng, lửa táp vào người các anh như thế này.
Từng mảng da đầu, tóc bị cháy xén hết, và phỏng xăng thì rất
nguy hiểm, dễ bị nhiễm trùng. Em ơi, da thịt nào mà chịu nổi.
Ngọn lửa thì được dập tắt, người dân đã được bình yên, nhưng
thân thể các anh thì thương tích như thế này.
Dạ thưa thầy, lớn lên con muốn làm công an bắt cướp. Được
con. Lớn lên con muốn là chiến sĩ bảo vệ biển đảo. Được con.
Nhưng con muốn làm chiến sĩ phòng cháy chữa cháy. Vâng, ai
cũng chọn việc nhẹ nhàng, gian khổ sẽ dành phần ai?
Thầy ơi con muốn làm Bác sĩ khoa tim mạch. Được em. Con
muốn làm Bác sĩ răng hàm mặt. Được em. Nhưng con muốn làm
Bác sĩ chăm sóc cho bệnh nhân tâm thần, con muốn chăm sóc
cho những bệnh nhân bị nhiễm HIV, những bệnh nhân đang
bệnh ở giai đoạn cuối. Vâng, ai cũng chọn việc nhẹ nhàng, gian
khổ sẽ dành phần ai?
Và đây là ai ạ? Kỹ sư, công nhân xây dựng. Bài học hôm nay
chúng ta tôn vinh những người lao động tốt. Tốt như thế nào thì
các bạn xem đây (hình) Cầu khỉ - dưới miền tây bây giờ còn khá
nhiều. Những em học sinh đi như thế này rất nguy hiểm, té
xuống mà hong biết bơi là đuối nước.
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 150
“Mùa nước lũ đường quê trơn trợt.
Em bé nghèo vội té xuống sông.
Dòng nước dữ dìm em xuống tận đáy.
Nỗi đau thương tan tác cả ruộng đồng”.
Những người già lớn tuổi dám đi qua đây không ạ? Không.
Còn những người Mẹ gánh hàng rong dám đi qua đây không ạ?
Không, nhưng cũng phải ráng mà đi. Vì sao vậy? Vì từ nhà ra
chợ có con đường duy nhất. Không đi thì làm sao mà Mẹ mưu
sinh lo cho con đây? Sáng 4, 5 giờ, con ngủ, Mẹ phải thức dậy,
nhóm bếp lửa đỏ lên, luộc khoa, bắp. Khoai bắp chín rồi, gánh
ra chợ bán. Bất chợt trời mưa, Mẹ phải đội nón lá, khoác áo
mưa, gánh nặng, bước sang cây cầu, cầu trơn, đèn đường không
có. Mẹ phải cầm thêm cái đèn pin dò đường từ từ bước qua, con
thương Mẹ quá Mẹ ơi. 4, 5 giờ con ngủ, Mẹ phải thức dậy, luộc
khoai , bắp, áo mưa nón lá, gánh nặng đi trên cây cầu trơn trợt,
con thương Mẹ quá, Mẹ ơi.
Và lúc này xuất hiện ai ạ? Những kỹ sư tốt thì tặng bản vẽ,
doanh nghiệp tốt thì tặng vật liệu xây dựng, gạch, cát, xi măng;
công nhân tốt, sinh viên tình nguyện, người dân xung quanh
tặng gì ạ? Tặng những giọt mồ hôi. Người góp của, người góp
công, cùng nhau chung tay xây dựng những cây cầu.
“Tôi muốn xây nhiều những chiếc cầu
Nối liền vực thẳm với sông sâu
Ngăn bờ, cách bến không còn nữa
Thôn xóm thị thành gặp gỡ nhau
Tôi muốn xây cầu cho quê hương
Tung tăng trẻ cắp sách tới trường
Hết rồi những lúc qua sông suối
Cặp sách đội đầu thật thảm thương
Tôi muốn xây cầu bắt qua sông
Để cô em gái má căng hồng
Đêm rằm trăng sáng cùng hò hẹn
Mỗi lúc đôi bờ, mỗi nhớ mong
Tôi muốn nối liền những vực sâu
Mẹ quê thoăn thoắt bước qua cầu
Chiều vai đôi gánh hàng kẽo kẹt
Móm mém nụ cười chân bước mau
Tôi muốn xây cầu khắp nơi nơi
Làng quê cằn cỗi hết xa xôi
Giao thông, học hỏi và buôn bán
Đất nước nơi nơi vạn tiếng cười”
Và một ngành nghề mà Thầy muốn nói tới, đó là ca sĩ. Đây là
ca sĩ Phi Nhung, một ca sĩ nổi tiếng, đem dòng nhạc dân ca
hướng ra cả thế giới. Tại sao ở đây Thầy muốn nói đến ca sĩ ở
đây, bởi vì bây giờ học sinh chúng ta hay thần tượng ca sĩ này
ca sĩ kia, diễn viên này, diễn viên kia, mà đôi khi cũng hơi thái
quá, không đúng. Những ca sĩ, diễn viên Hàn Quốc đến sân bay,
các bạn chen chúc, xếp hàng chờ đón ngoài sân bay từ đêm hôm
luôn, nhưng đôi khi những người đó cũng chưa được “chuẩn”
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 151
nữa. Qua đây Thầy muốn hướng các em đến những giá trị tốt
đẹp. Vì sao Thầy chọn ca sĩ Phi Nhung? Bởi vì Chị ấy dù là ca
sĩ hay lưu diễn ở nước ngoài, nhưng ngay tại ngôi Chùa này,
nếu Thầy nhớ không nhầm là ở Bình Dương, Chị đã nuôi gần
20 người con nuôi. Vâng, Mẹ Nhung. Ca sĩ tốt.
Giáng sinh.
Và khi vào dịp năm học mới, dù bận cách mấy, Chị cũng tranh
thủ về chăm lo, sắm sửa đồ dùng học tập cho các con. Giấy khen
khoe thành tích học tập của các con. (GV cho HS xem clip).
Phi Nhung là ca sĩ có tấm lòng nhân ái, đó là điều mà Thầy
muốn hướng đến cho các em.
Có một Trung tâm trẻ mồ côi, khuyết tật. Trẻ em là nạn nhân
của chất độc màu da cam. Những đứa trẻ quằng quại đau đớn
trên giường bệnh. Ba ơi Ba là ai? Mẹ ơi, Mẹ là ai? Con có tội gì
mà Ba Mẹ bỏ con? Cái tên của con mà con còn không biết con
tên là gì, con được các cô chú ở Trung tâm yêu thương đem về
nuôi dưỡng. Nếu trên đời này ai cũng ích kỷ, sống chỉ biết bản
thân mình, thì số phận tụi con sẽ đi về đâu. Anh ơi, em đau quá,
uống thuốc mà hỏng có bớt dau, anh ráng học, lớn lên làm Bác
sĩ, tìm thuốc giúp em với. Mấy chị ơi, Ba Mẹ em bỏ em rồi, mấy
Chị năm nay ráng thi đậu vào sư phạm nha, sau này các chị làm
cô giáo, nhớ qua đây dạy em vẽ, em hát với, những đứa trẻ như
tụi em thì đông, nhưng chỗ ở chật quá. Các anh chị ơi, xây nhà
mở, mái ấm giúp cho em, em không Cha, không Mẹ, em không
có người thân, em chỉ biết trông chờ, hy vọng vào sự cố gắng
của các anh chị mà thôi. Các anh chị ơi giúp em với.
Trước tình cảnh này, trước lời đề nghị tha thiết này, theo các
em, Thầy phải làm gì? Thầy phải làm gì để giúp các em nhỏ này,
trong khi Thầy chỉ là một giáo viên quá nhỏ bé. Thầy chỉ biết
đem bài giảng của mình kêu gọi các em hãy học tốt, sống tốt.
Em ơi, nghề gì cũng được, gắn từ “tốt” vào phía sau cho Thầy
nha. Hãy cố gắng học để giúp đỡ cho những mảnh đời xung
quanh mình như thế này.
Ai đây em? Đồng bào của mình đó. “Bầu ơi thương lây bí
cùng, tuy rằng khác giống nhưng chung một giàn” Nhớ nha.
Một trái tim màu đỏ, người này cầm 2 tay trân trọng trao cho
người kia với 2 từ “ĐẶT HÀNG”. Đặt hàng là sao? Là ngày
hôm nay nà, Thầy … (tên GV), đặt hàng các em đó. Nghề gì
cũng được, đại học, cao đẳng, trung cấp cũng được, nhưng luôn
nhớ gắn chữ “tốt” vào phía sau nha em. Thầy đặt hàng các em
đó. Bông lúa là gì? Là quê hương Việt Nam, có đi du học nước
ngoài cũng hãy nhớ về quê hương, nguồn cội của mình. Việt
Nam. “Quê hương mỗi người chỉ 1, như là chỉ 1 Mẹ thôi. Quê
hương nếu ai không nhớ, sẽ không lớn nỗi thành người”.
Chân thành cảm ơn Quý Thầy/Cô đã dạy bài này cho các con.
Thương chúc Quý Thầy/Cô dồi dào sức khỏe, an vui,
và gặp nhiều duyên lành.
Tuyển tập những bài giảng Suối Nguồn… 152