YAMANG MINERAL 3. Tatlong uri ng yaman mineral 1. Bakit mahalaga ang yaman mineral? Ang mga yamang mineral ng Pilipinas ay mahalaga dahil nagbibigay din ito ng enerhiya na kung saan nakakatulong din sa ating pangkabuhayan at pangaraw-araw na gawain. Nandyan ang mga produktong mineral na nakatutulong s ating pangkabuhayan dahil ito ay ginagawang mga alahas na ating binebenta at ginagawang negosyo. Ito ay mahalaga dahil halos lahat ng nasa paligid natin ay gawa sa mineral, marami itong natutuong at nagagawa par sa atin upamng mas lalo pang umunlad at lumago ang ating bansa. Sa pagmimina nabibigyan ng trabaho ang ilang mamamayan. Isa ito sa mga solusyon sa mga problemang kinakaharap ng ating bansa. Kaya dapat pahalagahan natin ito at huwag abusaduhin dahil maaaring dumating ang panahon na maubos at tuluyan nang mawala ang mga yamang mineral. Metal Di Metal Makukuha rin mula sa ilalim ng iba’t ibang anyong-lupa ang mga mineral na mahalaga sa tao at nagagamit sa pagbuo ng iba’t ibang bagay tulad ng ginto, pilak, bakal, tanso, at iba pa. Ang iba pang mineral tulad ng buhangin, bato, graba at marmol ay ginagamit naman sa pagpapatayo ng mga bahay, gusali, kalsada at tulay. Mineral na Panggatong Ang langis o krudo ay mahalagang mineral. Ito ay ginagamit sa pagpapatakbo ng mga sasakyan at ng mga makina sa mga pabrika. Nakukuha ang mga ito sa ilalim ng lupa. YAMANG TUBIG Tubig – mula sa anyong tubig tulad ng ilog, dagat, talon, batis, sapa at lawa Mula sa tubig ay makakakuha tayo ng iba’t ibang seafood tulad ng isda, alimango, at marami pang iba. Mahigit 2,000 klaseng isda ang matatagpuan sa Pilipinas, ilan sa mga ito ay patok sa ating bansa gaya ng sinarapan na sa Camarines Sur lang makikita at ang tawilis na sa Taal Lake lang mayroon. Laguna de Bay- CALABARZON o ang pinakamalawak na lawa sa Pilipinas. May 90, 000 na ektarya 2. Ano ang nakakasira sa yaman mineral? Ang maling paraan ng pagmimina at hindi maayos na paggamit nito ang isa sa mga nakakapinsala nito. Ang ating yamang tubig ay higit na malawak kaysa sa ating yamang lupa. Ito ay tinatayang may 1 666 3000 km2 ang lawak. Huwag sirain ang mga korales, bakawan, at mga halamang dagat. Nagsisilbi itong tirahan at pang itlugan ng mga isda at iba pang hayop na nabubuhay sa dagat. Huwag itapon ang mga basura sa mga daluyan ng tubig at upang maiwasan ang pagbabara. Huwag magtapon ng mga plastik, langis, dumi ng hayop at tao, at iba pang basura sa mga katubigan. Humigit- kumulang sa 70% ng produksyon ng isda ay buhat sa Gitnang Luzon, kasama na rin ang baybayin ng Sulu, Zamboanga at Maynila. 1. Bakit mahalaga ang Tubig? Ano ang naitutulong nito sa pang araw araw nating buhay? Pinakamahalagang yamang-tubig. Maaaring tumagal ang tao ng hanggang isang buwan ng walang pagkain subalit ikamamatay niya ang mawalan ng tubig sa loob lamang ng limang araw hanggang isang linggo. Ito ay dahil sa halos 60 hanggang 65% ng ating katawan ang binubuo ng tubig. katamtamang laki lamang ang butas sa pangingisda para hindi mahuli pati maliit pang isda. Pwede natin itong ginagamit bilang inumin, pampaligo, panghugas ng pinggan, panglinis ng mga kagamitan, panlaba,, panlinis ng mga sasakyan. 2. Ano ang nakakasira sa yaman tubig? Ito ay nasisira sa pagtatapon ng mga basura sa anyong tubig. 3. Pano iingatan ang yaman tubig? Iwasan ang pagtapon ng basura sa yamang tubig. Huwag hulihin, patayin, o kainin ang mga hayop sa dagat na nanganganib nang maubos tulad ng pawikan, dugong, butanding, dolphin, at iba pa Magtipid ng tubig! Isara ang gripo kapag hindi ginagamit. Huwag gumamit ng dinamita, lason, o kuryente sa pangingisda. Gumamit ng lambat na may Pakinabang ng Yamang Tubig 1. 2. 3. 4. 5. 6. paglikha ng enerhiya (hydrothermal energy) Irigasyon sa mga sakahan rutang pangtransportasyon pinagkukunan ng hilaw na materyales pangisdaan hanapbuhay ng mga mangingisda Produkto o mga bagay na nagmula sa Yamang tubig 1. Bagoong, patis, sardinas, daing, tuyo, asin 2. Ang mga isda ay mahalagang yamang-tubig sapagkat ang mga ito ay araniwang bahagi na nang pang-arawaraw na pagkain ng tao. 3. Paborito rin ng marami ang iba pang yamang tubig tulad ng mga hipon, pusit, at alimango 4. Ang mga seaweed ay mga yamang-tubig din. Kinakain din ito ng mga tao. Ang iba ay pinatutuyo at pinoproseso para sa iba’t ibang uri ng produktong ginagawa mula sa mga ito. 5. Yamang-tubig din ang mga kabibe, suso, at tahong. May ilang kabibe ring pinagkukunan ng perlas na ginagamit sa paggawa ng mga alahas na tulad ng mga singsing, hikaw, at kwintas