Leksion 1: Hyrje ne
Sistemet e Shpërndara
Temat kryesore
 Çfarë janë sistemet e shpërndara? Karakteristikat, avantazhet dhe disavantazhet e
tyre.
 Modeli Klient/Server.
 Projektimi dhe implementimi i RMI(Remote Method Invocation).
 Sistemet Peer-to-Peer.
 Transaksionet e shpërndarë dhe replikimi.
 Cloud computing
3
Informacion për lëndën
 Mënyra e vlerësimit:
 Seminare dhe provimi i ndërmjetëm
20 pikë
 Projekti i kursit
20 pikë
 Provim përfund. me shkrim
60 pikë
 Materialet e lëndës:
 Në Google : https://sites.google.com/view/besmirkanushi/
 Literaturë e huaj bazë:
“Distributed Systems Concepts and Design”, Coulouris, Dollimore and
Kindberg. Addison and Wesley.
Sistemet e shpërndarë
 Çfarë është një sistem?
 një grup komponentesh të ndërlidhur që kanë një sjellje të pritshme në ndërfaqen e
hapësirës ku janë vendosur
 Çfarë janë sistmet e shpërndara?
 “Një sistem i shpërndarë është një sistem komponenetesh hardware ose software të
vendosura në rrjetet kompjuterike që komunikojnë dhe kordinojnë veprimet e tyre
vetëm përmes kalimit të mesazheve.”
 Disa nga karakteristikat kryesore që shoqërojnë implementimin e sistemeve të shpërndarë
janë:
 Konkurrenca e komponenteve
 Mungesa e një Ore Globale
 Dështimet e pavaruar të komponenteve
Konkurrenca
 Ka kompjutera të ndryshëm në një rrjet.
 Çdo kompjuter mund të jetë duke kryer punë në të njëjtën kohë me një ose disa të tjerë.
 Çfarë ndodh nëse dy kompjutera duan të aksesojnë të njëjtin burim në të njëjtën kohë?
 Vonesat në rrjete e bëjnë të vështirë sinkronizimin e herëpashershëm.
Nuk ka orë globale (Global Clock)
 Kur programet duhet të bashkëpunojnë ato kordinojnë veprimet e tyre duke shkëmbyer
mesazhe.
 Kordinimi i afërt shpesh varet nga ideja e ndarjes së kohës kur ndodhin ngjarjet.
 Ka limite në kryerjen që komponentet në rrjet të sinkronizojnë orën e tyre. Nuk ka nocion
global të kohës aktuale.
 Sekuencat direktete të fakteve që mesazhet dergojnë në rrjet dhe vonesat e rrjeteve nuk
janë konstante.
Dështimet e pavarura
 Të gjithë sistemet kompjuterike mund të dështojnë dhe është mirë që kjo të pramendohet që
në dizenjim.
 Në ditët e sotme dështojnë dhe sistemet e shpërndara.
 Dështimet në rrjeta mund të rezultojnë nga izolimi i kompjuterave por jo ndalimi i punës së tyre.
 Çfarë ndosh nëse ju prisni për një mesazh dhe nuk e merrni asnjëherë atë? Si ta kuptoni që një
sistem në largësi e ka marrë mesazhin tuaj?
Shembuj të sistemeve të shpërndara
 Interneti
 Intranetet (Rrjetet e brendshme në kompani)
 Grid Computing
 Programimi P2P (Peer to Peer). Mund të përdoret dhe për veprime të tjera duke u bazuar në
skedarët e shpërndarë.
 Llogritjet mobile.
Ndarja e burimeve
 Çfarë është një burim?
 Hardware. Printerat e ndarë. Procesorët e ndarë.
 Pjesë software-sh të ndarë, objekte të shpërndara, precedurat në largësi.
 Të dhënat (Data.)
 A mund të replikohen burimet?
 Ku janë të vendosura të dhënat? A është database-a në një vend apo e shpërndarë? Rrjetet
e ndarjes së skedarëve (File sharing networks.)
Sfidat
 Sfidat për ndërtimin e sistemeve të shpërndara janë:
 Heterogjeniteti i komponentëve të tyre
 Aksesi i hapur, që lejon shtimin dhe ndryshimin e komponenteve
 Siguria
 Shkallëzueshmëria – aftësia për të punuar mirë edhe kur rritet ngarkesa ose numri i përdoruesëve
 Trajtimi i dështimeve
 Konkurrenca e komponenteve
 Transparenca.
 Sigurimi i cilësisë së shërbimit.