KOMUNIKASYON SA
AKADEMIKONG FILIPINO
Modyul 1: Mga Batayang Kaalamang Metalinggwistika sa Pag-aaral ng Filipino
Bb. Eleonor M. Docong, LPT
Guro sa Filipino
College of Engineering and Technology
2020
VISION
A provide of relevant and quality education to a
society where citizens are competent, skilled,
dignified and community- oriented.
MISSION
An academic institution providing technological,
professional, research and extension programs to
form principled men and women of competencies
and skills responsive to local and global
development needs.
QUALITY POLICY
Northwest Samar State University commits to
provide quality outcomes-based education,
research, extension and production through
continual improvement of all its programs, thereby
producing world class professionals.
CORE VALUES
Resilience. Integrity. Service. Excellence.
INSTITUTIONAL GRADUATE OUTCOMES
Creative and critical thinkers
Life-long learners
Effective communicators
Morally and socially upright individuals
MODYUL 1
Pamagat ng Modyul:
Mga Batayang Kaalamang Metalinggwistika sa Pag-aaral ng Filipino
Deskripsiyon ng Modyul: Nilalaman ng modyul na ito ang pangkalahatang kaalaman
at konseptong metalinggwistika sa pag-aaral sa Filipino. Tatalakayin ang mga
konseptong pangwika at mga konseptong pangkomunikasyon na magsisilbing
pondasyon sa pagkakatuto ng kurso.
Layunin ng Modyul: Nilalayon ng modyul na ito na matukoy ang pangkalahatang
batayang kaalaman sa metalinggwistikang pag-aaral sa Filipino upang
malinang ang pagpapahalaga ng mga mag-aaral sa wika at
pagkakaroon ng mabisa at makabuluhang komunikasyon.
Giya ng Modyul: Kalakip ng modyul na ito ay ang inihandang hand-out para sa mga
mag-aaral upang magsilbing gabay sa pagkatuto ng mga paksang
tatalakayin sa mga aralin at gawain. May mga larawan at talahanayan
ang modyul at naitala din ang mga sangguniang ginamit.
Bungang Inaasahan ng Modyul: Inaasahan ang mga mag-aaral na matukoy ang
pangkalahatang batayang kaalaman sa metalinggwistikang pag-aaral
sa Filipino at malinang ang pagpapahalaga sa wika at sa mabisang
komunikasyon.
Pangangailangan ng Modyul
Sa pagtatapos ng modyul na ito ay inaasahan ang mga mag-aaral na:
 makabuo ng sariling pagpapakahulugan sa wika batay sa kanilang sariling
karanasan
at
makabuo
pakikipagkomunikasyon.
itinakda.
ng
sariling
modelo
ng
proseso
sa
Inaasahan na maipasa ang gawain sa petsang
Plano ng Pagkatuto
Bilang ng Leksiyon: 2
Pamagat ng Leksiyon: Mga Batayang Kaalamang Metalinggwistika sa Pag-aaral
ng Filipino
Tumbukin Natin: Nilalayon ng modyul na ito na matukoy ang pangkalahatang
batayang kaalaman sa metalinggwistikang pag-aaral sa Filipino upang
malinang ang pagpapahalaga ng mga mag-aaral sa wika at
pagkakaroon ng mabisa at makabuluhang komunikasyon.
Magsimula Tayo: Malaki ang ginagampanang bahagi ng wika sa pakikipagkapwa
ng mga tao. Sa loob ng Diverging Radial, isulat ang kahalagahan ng wika sa ating
pakikipag-ugnayan sa kapwa.
Wika
Simulan Natin: Inaasahan ang mga mag-aaral na matukoy ang pangkalahatang
batayang kaalaman sa metalinggwistikang pag-aaral sa Filipino at
malinang ang pagpapahalaga sa wika at sa mabisang komunikasyon.
Magbasa/Manood Tayo:
ARALIN 1: MGA KONSEPTONG PANGWIKA
Kahulugan ng Wika
Isang napakahalagang instrumento ng komunikasyon ang wika. Ito ang buhay
ng tao. Ito ang pangunahing kasangkapan upang maipahayag ang iyong kaisipan at
saloobin. Kung may impormasyong ka mang nais sabihin sa iba, o may anumang
pagtutol o reklamong nais ipahayag, o may damdaming nais ipagtapat, o may pasalita
o pasulat na pahayag na nais suriin, wika ang magsisilbi mong instrumento.
Wika ang ginamit ng mga naunang henerasyon sa kodipikasyon ng mga
kaalamang natuklasan nila at pagsasalin ng mga ito sa kasunod na salinlahi. Wika
ang gamit ng tao sa pagbuo ng mga batas na kokontrol sa kilos at titiyak ng kaayusan.
Wika ang gamit sa pakikipagkalakalan upang maisara ang mga transaksiyon; sa
medisina, upang matukoy ng manggagamot ang sakit ng pasyente at maipaliwanag
dito ang lunas; sa relihiyon, upang maipahayag ng mga sumasamba ang kanilang
pananampalataya; at sa edukasyon, upang mabisang makapagtalastasan ang guro
at estudyante. Wika ang nagtititik ng panitikan, kasaysayan, sining, at mga agham.
Kung wala ang wika, masasabing marahil ay patay rin ang daigdig dahil magsasarili
lamang ang mga tao at mawawalan ng paraan upang makipagkomunikasyon sa
kaniyang kapwa.
Nabigyang kahulugan na ang wika sa iba’t ibang paraan. Pinakatampok sa mga
ito ang sinabi ni Gleason (1961) na ang wika ay isang masistemang balangkas ng
sinasalitang tunog na pinili at isinaayos sa paraang arbitraryo upang magamit ng mga
taong nabibilang sa isang kultura.
“Ang wika ay kalipunan ng mga salitang ginagamit at naiintindihan ng isang
maituturing na komunidad.” – Webster 1990
“Ang wika ay isang paraan ng komunikasyon sa pagitan ng mga tao sa isang
tiyak na lugar para sa isang partikular na layunin na ginagamit ng mga berbala t biswal
na signal para makapagpahayag.” - Bouman 1990. “Ang wika ay palantaan ng
identidad ng isang bayan.”- Lumbera 2014.
Ayon naman kay Constantino (1996), “ang wika ang siyang pangunahing
instrument ng komunikasyong panlipunan; sa pamamagitan nito ay maaaring matamo
ng tao ang kaniyang instrumental at sentimental na mga pangangailangan.”
Ayon kay Salazar (1996), “ang wika ang ekspresiyon, mga imbakan-hanguan
at agusan ng kultura ng isang grupo ng tao, maliit man o malaki, na may sarili at likas
na katangian.”
Katangian ng Wika
1. Ang wika ay masistemang balangkas – sistematikong paraan ang pagsasaayos
ng tunog o mga tunog upang bumuo ng makabuluhang yunit gaya ng salita, ng
parirala, ng pangungusap o ng isang diskurso
2. Ang wika ay sinasalitang tunog – Ang wika ay sinasalita. Ang paraang pasulat
ay representasyon lamang ng mga tunog na sinasalita
3. Ang wika ay komunikasyon – Ito ay behikulo ng pakikipagtalastasan ng dalawa
o higit pang taong nag-uusap.
4. Ang wika ay pantao – Ang wika ay para sa, ukol sa, at gamit lamang ng tao.
Iba ang wika sa ungol o huni ng hayop.
5. Ang wika ay kaugnay ng kultura – Ang wika at kultura ay palaging magkaugnay.
May sapat na wika o mga salitang pantawag sa bawat gawain, pamumuhay at
kultura ng tao.
6. Ang wika ay natatangi – Bawat wika ay may sariling set ng mga makabuluhang
tunog, mga yunit panggramatika, at sariling sistema ng palabuuan ng mga
salita at palaugnayan
7. Ang wika ay malikhain – May kakayahan ang anumang wika na makabuo ng
walang katapusang dami ng pangungusap. Habang patuloy na ginagamit ng
tao ang wika, patuloy na makakabuo ng bagong pahayag.
8. Ang wika ay patuloy na magbabago – Patuloy na nagbabago ang pamumuhay
ng tao, tulad din ng wika. Kailangan ang pagbabagong ito para sa mabilis na
takbo ng buhay dulot ng agham at teknolohiya.
Barayti ng Wika
DAYALEK –Ang dayalek o dialect ay uri ng pagsasalita na nabubuo ayon sa
heograpikong kinabibilangan ng mga mamamayan. Karaniwang ang pagtanggap sa
wikang dayalek ay ayon sa rehiyon, lalawigan, o bayan na kinaroroonan.
Halimbawa: Ang pangungusap na “Anong pangalan mo?” ay maaaring sabihin sa iba’t
ibanng dayalek.
• Tagalog: Ano ang pangalan mo?
• Kapampangan: Nanong lagyu mo?
• Ilokano: Anya ti nagan mo?
• Waray: Hino ang ngaran mo?
IDYOLEK –nakaayon ito sa istilo sa pagpapahayag at pananalita. Karaniwang
naririnig ito sa mga sikat na personalidad na nag-iiwan ng marka sa pagbitaw ng
kanilang linya sa mga programa at pelikula nila. Halimbawa nito:
• “May tama ka!” –Kris Aquino
• “Walang Himala” –Nora Aunor
• “Handa na ba kayo?” –Korina Sanchez
SOSYOLEK –nakabatay sa katayuan o antas panlipunan o dimensyong sosyal ng
mga taong gumagamit ng wika. Ayon kay Rubrico (2009), “ang sosyolek ay isang
mahusay na palatandaan ng isang istrapikasyon ng isang lipunan, na siyang
nagsasaad sa pagkakaiba ng paggamit ng wika ng mga tao na nakapaloob dito batay
sa kanilang katayuan sa lipunan at sa mga grupo na kanilang kinabibilangan. Mga
halimbawa:
• Eow pfouh? Muztah nah? (jejemon)
• Echoserang frog ka. Chinorva mo akez. (Beki/Gay)
• OMG! So init naman here. (Conyo language)
• BTW, JWU. Need something to do. BRB. (Millennial online language)
EKOLEK –tumutukoy sa mga salita at wikang ginagamit sa loob ng tahanan at
kadalasang tumatatak sa mga bata. Ito rin ay ang ginagamit sa pakikipag-usap arawaraw. Mga halimbawa:
• Mom, Dad/ Nanay, tatay/ Mommy, daddy
• Pamingganan/ platuhan, lagayan ng kubyertos
• Mamam/tubig
ETNOLEK –batay ito sa mga etnolonggwistog pangkat sa Pilipinas. Ang mga salitang
ito ay kadalasang likas sa kanila ngunit naging tanyag na rin para sa ibang lahi o
pangkat. Mga halimbawa nito:
• Vakuul –pantakip sa ulo ng mga taga-Batanes o Ivatan
• Palangga –mahal, iniirog, sinta
• Kalipay –ligaya, saya, tuwa
• Magayon –maganda, kaakit-akit
CREOLE –pagkakahalo ng wika o salita ng mga indibidwal mula sa magkaibang lugar
o bansa. Mga kataga at pangungusap sa wikang chavacano (Tagalog + Kastila):
• “Adios!” – (Paalam)
• “Buenas noches” – (Magandang Gabi)
• “De donde lugar tu?” – (Taga saan ka?)
PIDGIN –wikang ginagamit ng dalawang indibidwal mula sa magkaibang bansa upang
magkaintindihan. Tinagurian din ang pidgin bilang “nobody’s native language ng mga
dayuhan. Itinuturing din itong bilang make-shift language o wikang pansamantala
lamang. Mga halimbawa nito:
5
• I am… you know (English Carabao o pagsasalita ng English na hindi tuwid o
wasto)
• “Ikaw bili sa kin daming tikoy…” (Chinese na sumusubok mag-Filipino)
• “What’s up, madrang piporrr…” (Koreanong si Ryan Bang sa Its Showtime)
REGISTER –wikang ginagamit lamang sa isang particular o espisyalisadong domain.
May tatlong uri ng dimensiyon ang barayting register.
1. Field o larangan –ito ay tumutukoy sa larangan o kabuhayan ng taong
gumagamit nito. Masasabi ring ang ‘jargon’ ng mga larangan o field ay kasama
sa dimensyong ito.
2. Mode o modo –nababatid kung paano isinagawa ang komunikasyon.
3. Tenor –nakaayon sa relasyon ng mga gumagawa ng komunikasyon o paguusap.
Halimbawa:
• ENT (ears, nose, and throat) –medical jargon
• OOTD (oufit of the day) –internet jargon
• Hu u? txtbak –paraan ng pagte-text ng mga Pilipino
• Erpats, alaws na tayo makain. –mga salitang binabaligtad
Tungkulin/Gampanin ng Wika
Tungkulin/Gampanin
Instrumental
Regulatori
Interaksyunal
Personal
Pang-imahinasyon
Heuristiko
Impormatibo
Kahulugan
Ang wikang ginagamit upang
mabigyang tugon ang mga
pangangailangan
Ang kumokontrol/gumagabay sa kilos
at usal ng iba
Ang wikang
nakapagpapanatili/nakapagpapatatag
ng relasyong sosyal.
Ang wikang ginagamit upang
maipahayag ang sariling damdamin o
opinyon
Ang wikang ginagamit upang
makapagpahayag ng sariling
imahinasyon sa malikhaing paraan
Ang wikang ginagamit upang
maghanap ng mga impormasyon o
datos
Ang wikang ginagamit upang
makapagbihay ng impormasyon
Halimbawa
Pakikuha mo ako
ng isang basong
tubig
Ipasok mo na sa
garahe ang kotse
Gusto mo bang
sumabay sa akin
sa pagpasok?
Mas gusto ko ang
pulang kamiseta
kaysa sa asul.
Ang trapiko ay
simponiya.
Ano ba ang
kinakain ng mga
tarsier?
Binubuo ng
sampung katao ang
aming mag-anak
Antas ng Wika
A. Pormal - Ito ay ang mga salitang istandard dahil kinikilala, tinatanggap at
ginagamit ng nakararami lalo na ng nakapag-aral ng wika.
1 Pampanitikan - mga salitang gamitin ng mga manunulat sa kanilang akdang
pampanitikan. Ito ang mga salitang malalalim, matatayog, makukulay,
matalinhaga at masining. (Hal: ilaw ng tahanan, kabiak ng puso)
2. Pambansa - mga salitang karaniwang ginagamit sa mga aklat pangwika sa lahat
ng ginagamit ng pamahalaan at itinuturo sa mga paaralan (Hal: ina, asawa)
6 sa
B. Impormal - Ito ang mga salitang karaniwan at pang-araw-araw na ginagamit
pakikipag-usap at pakikipagtalastasan sa ating mga kaibigan at kakilala.
1. Kolokyal - Ito ang mga pang-araw-araw na salitang may kagaspangan at
pagkabulgar bagamat may anyong repinado. (Hal: mama, misis/mister)
2. Lalawiganin - Ito ang mga bokabularyong pangdayalekto. Sinasalita ito sa isang
partikular na lalawigan. Makikilala ito sa pagkakaroon ng kakaibang tono o
kilala sa tawag na ‘punto’. (Hal: iroy, esposo/a)
3. Balbal - Inimbento ito ng iba’t ibang grupo kaya’t naging parang ‘code’ na sila
lamang ang nagkakaintindihan. Hindi nagtatagal ang wikang ito. Karaniwang
tinatawag itong ‘salitang kanto’, ‘salitang kalsada’, gay lingo, at iba pa. (Hal:
ermat, labidubs)
Isagawa Natin
Gawain 1: Pagbibigay Katuturan
PANUTO: Bilang isang mag-aaral ng wika, marapat lamang na may taglay kang
sariling pagpapakahulugan kung ano ang wika. Mula sa mga pagpapakahulugan ng
mga dalubhasa ukol sa wika, gumawa ng sariling pagpapakahulugan nito at
ipaliwanag.
Dalubhasa ukol sa Wika
1. Gleason
2. Webster
3. Bouman
4. Constantino
5. Salazar
Sariling Pagpapakahulugan/Paliwanag
Magbasa/Manood Tayo:
ARALIN 2: MGA KONSEPTONG PANGKOMUNIKASYON
Panoorin sa Youtube ang mga kaalamang hatid ni Paulo Luis S. Zipagan na may
pamagat na WikAlaMoBa Ep. 5: Komunikasyon sa link na ito –
https://youtube.be/xyLBDQoVDEQ Pagkatapos ng panonood ay isagawa ang gawain 2.
Isagawa Natin
Gawain 2: Modelo ng Komunikasiyon
PANUTO: Gumawa ng sariling modelo ng Proseso ng Komunikasyon sa pamamagitan
ng dayagram. Maging malikhain at magbigay ng maikling paliwanag tungkol sa binuong
proseso.
Post-Test ng Modyul
Sagutin ang mga sumusunod:
1. Ano kaya ang mangyayari kung mawawala ang wika?
2. Bakit mahalaga para sa iyo ang wika? Ipaliwanag.
3. Paano magiging mabisa ang komunikasyon? Ano-ano ang mga dapat ikonsidera?
Sanngunian:
Antonio L., Semorlan T., Mariño F. (2010). Retorika: Masining na Pagpapahayag. Quezon
City: C & E Publishing, Inc
Badayos P., Francisco C., Carreon M., Escoto M., Medellin J., Rosales G.
(2011).Pagbasa at Pagsulat Tungo sa Pananaliksik. Malabon City: Mutya Publishing
House, Inc
Lorenzo C., San Juan G., de Leon Z., San Juan C., Mag-atas R.(2008) .Sining ng
Pakikipagtalastasan, Panlipunan (Pangkolehiyo). Mandaluyong City: Cacho Hermanos
Reyes A., Magahis H. (2019). Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang
Pilipino: Diwa Learning Systems Inc.
https://wika101.ph/barayti-ng-wika/
https://youtube.be/xyLBDQoVDEQ