Kabanata V
Paglalagom ng Natuklasan, Konklusyon, at Rekomendasyon
Lagom ng Natuklasan
Ang pag-aaral na ito ay naglalayong alamin ang kabatiran at kaalaman sa Ortograpiyang
Filipino 2014 ng mga mag-aaral ng Batsilyer sa Sekundaryang Edukasyon na nagpapakadalubhasa
sa Filipino sa Ikaapat na taon.
Hangad ng mga mananaliksik na mabigyang kasugatan ang mga sumusunod na
katanungan:
1. Gaano kabatid ng mga mag-aaral ng ikaapat na taon ng BSED FL ang nilalaman ng
Ortograpiyang Filipino 2014 kabilang ang mga sumusunod:
1.1 Grafema

54.32% ng respondente ang batid na batid ang Grafema, 44.27% ang may
sapat na kabatiran at 1.19% naman ang walang sapat na kabatiran sa usaping
grafema ng ortograpiyang 2014.
1.2 Pantig at Palapantigan

58.21% ng mga respondente ang nagsabing batid na batid nila ang Pantig at
Palapantigan, 30.71% sa mga respondente ang mayroong sapat na kabatiran
at 0.95% naman ang walang kabatiran.
1.3 Pagbaybay na Pasalita

44.94% ng respondente ang batid na batid ang pagbaybay na pasalita,
49.11% ang may sapat na kabatiran at 5.95% naman ang walang sapat na
kabatiran sa usaping pagbaybay na pasalita sa Ortograpiyang Filipino 2014.
1.4 Pagbaybay na Pasulat

8.24% ng mga respondente ang nagsabing batid na batid nila ang pagbaybay
na pasulat, 54.85% sa mga respondente ang mayroong sapat na kabatiran at
37.87% naman ang walang kabatiran.
1.5 Kasong Kambal-patinig

3.57% ng mga respondente ang nagsabing batid na batid nila ang Kambalpatinig, 25% sa mga respondente ang mayroong sapat na kabatiran at
73.43% naman ang walang kabatiran.
1.6 Kambal-katinig at digrapong SK, ST, SH, KT

8.93% ng respondente ang batid na batid ang kambal-katinig o digrapo, 50%
ang may sapat na kabatiran at 41.07% naman ang walang sapat na kabatiran
sa usaping kambal-katinig o digrapo sa Ortograpiyang Filipino 2014.
1.7 Palitang E/I at O/U

Ayon sa mga nakalap na datos ng mga mananaliksik, mula sa ikaapat na
taon ng Batsilyer ng Pansekundaryang Edukasyon Medyor sa Filipino na
may kabuuang bilang na dalawampu’t walo (28), ang naging resulta sa
kanilang kabatiran sa Ortograpiyang Filipino 2014 sa usaping pagpapalitan
ng E/I at O/U ay nagpapakita ng 13.77% sa kanila ay may higit na kabatiran
samantalang mayroong 69.38% ang may sapat na kabatiran at 16.83%
naman ang walang kabatiran sa nasabing paksa.
1.8 Pagpapalit ng D tungo sa R

Ayon sa mga nakalap na datos ng mga mananaliksik mula sa ikaapat na taon
ng Batsilyer ng Pansekundaryang Edukasyon Medyor sa Filipino na may
kabuoang bilang na dalawampu’t walo (28), ang naging resulta sa kanilang
kabatiran sa Ortograpiyang Filipino 2014 sa usapin ng pagpapalitan ng “D”
at “R” ay nagpapakita ng 41.07% sa kanila ang may kabatiran, 53.57%
naman ang may sapat na kabatiran at 5.36% ang nagsasabing wala silang
sapat na kabatiran.
1.9 Kailan “ng” at kailan “nang”

Ayon sa mga nakalap na datos ng mga mananaliksik mula sa ikaapat na taon
ng Batsilyer ng Pansekundaryang Edukasyon Medyor sa Filipino na may
kabuuang bilang na dalawampu’t walo (28), ang naging resulta sa kanilang
kabatiran sa Ortograpiyang Filioino 2014 sa usapin ng tamang paggamit ng
“Ng” at “Nang” ay nagpapakita ng 32.14% sa kanila ay may higit na
kabatiran, 67.86% naman ang may sapat na kabatiran at walang nagsabing
(0) sila ay walang kabatiran.
1.10

Pagbabalik sa mga tuldik
Ayon sa mga nakalap na datos ng mga mananaliksik mula sa ikaapat na taon
ng Batsilyer ng Pansekundaryang Edukasyon Medyor sa Filipino na may
kabuuang bilang na dalawampu’t walo (28), ang naging resulta sa kanilang
kabatiran sa Ortograpiyang Filipino 2014 sa usapin ng pagbabalik ng tuldik
ay nagpapakita ng 7.14% ang nagsasabing sila ay may higit na kabatiran,
46.94% naman ang may sapat na kabatiran at 45.92% ang nagsasabing wala
silang kabatiran.
1.11

Mga wastong gamit ng gitling
Ayon sa mga nakalap na datos ng mga mananaliksik mula sa ikaapat na taon
ng Batsilyer ng Pansekundaryang Edukasyon Medyor sa Filipino na may
kabuoang bilang na dalawampu’t walo (28), ang naging resulta sa kanilang
kabatiran sa Ortograpiyang Filipino 2014 sa usapin ng wastong gamit ng
gitling ay nagpapakita ng 26.19% sa kanila ang nagsasabing sila ay may
higit na kabatiran, 65.18% naman ang may sapat na kabatiran at 8.63% ang
nagsasabing wala silang kabatiran.
Sa kabuoan, batay sa mga isinagawang pamamaraan ng mga mananaliksik sa pangangalap ng
datos, masasabi natin na ang mga mag-aaral na nasa ikaapat na taon na kumukuha ng programang
Batsilyer ng Pansekundaryang Edukasyon na nagpapakadalubhasa sa Filipino ay mayroong sapat
na kabatiran na may kabuoang 51.53% sa Ortograpiyang Filipino 2014.
2. Ano ang antas ng kaalaman ng mga mag-aaral tungkol sa Ortograpiyang Filipino 2014?
Matapos sagutan ng mga respondente ang ibinigay na pagsusulit ng mga mananaliksik na
binubuo ng tatlumpong katanungan, nakakuha ng kabuoang 53.10% na tamang sagot ang mga
mag-aaral na nasa ikaapat na taon ng programang Batsilyer ng Pansekundaryang Edukasyon na
nagpapakadalubhasa sa Filipino. Samantalang 47.17% naman ang nakuha nilang maling sagot sa
mga katanungang may tatlong pagpipilian.
3. Ano ang naiisip na solusyon ng mga sumusunod upang mas maging maalam ang mga magaaral sa Ortograpiyang Filipino 2014?
2.1 Mga mag-aaral

Magbasa ng mga diksyunaryo

Dumalo sa mga palihan (seminars)

Sariling Pag-aaral
2.2 Mga dalubguro

Ayon sa mga dalubguro, ang madalas na kamalian ng mag-aaral sa
paggamit ng wika ay hindi angkop ang salitang kanilang ginagamit sa
pagbuo ng mga pangungusap; ang kasanayan nila ay hindi pa rin ganoon
kahusay sa pagpapahayag at higit lalo silang nagkakamali sa ispeling;
may dalubguro ring nagsabi na ‘wag alamin ang kamalian ng mga magaaral bagkus alamin kung alam ba nila ang ortograpiya.

Ang naisip nilang dahilan kung bakit madalas nagkakamali ang mga
mag-aaral ay dahil sa una, malayang mga ponema. Ikalawa,
nagkukulang ang institusyong magbigay ng kopya ng ortograpiya.
Ikatlo, nakasanayan na nila ang ganoong pagsulat kaya mahirap na itong
baguhin. Ikaapat, hindi nila alam ang batas.

At buhat sa suliraning ito, ilan sa naisip nilang solusyon upang mas
maging maalam ang mga mag-aaral sa ortograpiyang Filipino ay bigyan
sila ng iba’t ibang gawain upang malinang ang kanilang kasanayan sa
pagsulat tulad ng pagpapasulat sa kanila sa pisara; pagwawasto sa mga
isinulat ng mga bata; ituro sa klase ang ortograpiya; at magkaroon ng
“intellectual revolution”.
Konklusyon
1. Higit na mas maraming mag-aaral mula sa ikaapat na taong may programang Batsilyer ng
Pansekundaryang Edukasyon na nagpapakadalubhasa sa Filipino ang batid sa aspekto ng
grafema at iilan lang ang may walang kabatiran. Mas lalo pang dumami ang bilang ng mga
mag-aaral ang may kabatiran sa titik o letra sa ilalim ng grafema, subalit tumaas naman ng
bahagya ang mga hindi ito batid. Samantala, sa ilalim pa rin ng grafema sa usaping di-titik
mas dumami ang mga mag-aaral ang sapat lang ang kabatiran. Samakatuwid, ang mga
mag-aaral ay may kabatiran sa grafema, subalit sapat lang ang alam kung ang pag-uusapan
ay ang mga yunit ng salita na nakapaloob sa aspekto ng grafema.
2. Sa usaping pantig o palapantigan, higit namang mas maraming mag-aaral ang lumabas na
batid nila ito. Lalo pang tumaas ang bilang ng mga may kabatiran sa yunit ng kayarian ng
pantig, subalit hindi pa rin mawawaglit na may iilang mag-aaral ang umaming wala silang
kabatiran. Samantala, pantay sa hati naman ang respondente na batid at may sapat lang na
kabatiran kung ang pag-uusapan ay ang pagpapantig ng mga salita at pantig na inuulit.
3. Malinaw na tumaas ang bilang ng mga respondenteng mayroon lamang sapat na kabatiran
kaugnay sa pagbaybay ng mga salita, at kumpara sa mga naunang bilang, tumaas ang
porsyento ng mga respondenteng hindi ito batid. Samakatuwid, lumalabas na mahina ang
mga respondente sa usaping pagbaybay na pasalita. Subalit pataas na porsyento ang inakyat
ng mga repondenteng batid ang inisyals at nagsabing walang mag-aaral ang hindi ito batid
o walang kabatiran. Ngunit sa huling yunit ng pagbaybay na pasalita, mas umangat ang
bilang sa pinakamataas na antas na mayroon lang sapat na kabatiran ukol sa simbolong
pang-agham at pangmatematika.
4. Sa usaping pagbaybay na pasulat naman maraming respondenteng mag-aaral ang
naniniwalang sapat lang ang kanilang kabatiran habang marami rin ang sumagot na wala
silang kabatiran ukol dito. Nakapaloob sa yunit na ito ang mga bihirang natatalakay na mga
usapin gaya ng gamit ng J, problema sa C, N, Q, X, at sa isinagawang pananaliksik,
lumabas na hindi batid ng mga mag-aaral ang usapin tungkol sa mga lumang salitang
Espanyol.
5. Bumulusok sa pinakamababang antas ang kabatiran ng mga respondente ukol sa kambalpatinig. Aminadong halos lahat sila ay hindi batid ang usapin tungkol dito lalo na ang apat
na batas tungkol sa kataliwasan at malakas na patinig.
6. Kalahati mula sa mga mag-aaral ang nakitang may sapat silang kabatiran sa kambal-katinig
o digrapo. At makikitang mas dumami sa kanila ang lumabas na walang kabatiran sa
usaping SH (Ibaloy) at may TH at KH (Meranao). Limitado ang naging bilang nila sa mga
batid na batid ang mga yunit na nakapaloob sa yunit ng kambal katinig o digrapo ng
Ortograpiyang Filipino 2014.
7. Gaya ng mas naunang bilang, higit sa kalahati ng respondente ang naniniwalang sapat
lamang ang kanilang kaalaman tungkol sa palitang E/I at O/U base sa Ortograpiyang
Filipino 2014 na pinag-aralan ng mga mananaliksik. At malinaw na wala ni isa sa kanila
ang naniniwalang may kabatiran sila hinggil sa usaping dobleng O.
8. Halos lumagpas sa kalahati ang mga respondenteng sapat lang ang kanilang kabatiran sa
usapin tungkol sa pagpapalit ng “D” tungo sa “R” sang-ayon sa Ortograpiyang Filipino
2014. Mas lalo pa itong tumaas sa yunit sa batas na “D” kahit kasunod ang patinig.
9. Samantala mas dumami ang bilang ng mga respondenteng mag-aaral ang sumagot na sapat
lamang ang kanilang kabatiran ukol sa kailan dapat gamitin ang “ng” at kalian ang “nang”.
Pero wala naman sa kanila ang lumabas na walang alam tungkol dito.
10. Halos pantay lamag ang bilang ng mga respondente ang lumabas na may sapat at walang
kabatiran tungkol sa batas ng pagbabalik sa mga tuldik. Iilan lamang sa kanila ang
nakakaalam dito. Habang malinaw na tumaas ang bilang ng mga mag-aaral ang walang
kabatiran tungkol sa dagdag na gamit ng pahilis. Samakatuwid, maraming batas mula sa
pagbabalik ng tuldik ang hindi batid ng mga respondente.
11. Mas marami sa mga respondente ang sapat lang ang kaalaman tungkol sa wastong gamit
ng gitling na mula sa batas ng Ortograpiyang Filipino 2014. Malinaw na sa lahat ng uri ng
pag-gigitling halos lahat ng mga respondente ay sapat ang kanilang kabatiran at wala sa
kanila ang hindi ito batid.
12. Sa pangkalahatan, lumalabas na ang mga respondenteng mag-aaraal mula sa ikaapat na
taon ng Kolehiyo ng Edukasyon na kasalukuyang kumukuha ng programang Batsilyer ng
Pansekundaryag Edukasyon nagpapakadalubhasa sa Filipino ay mas maraming bilang sa
kanila ang sapat lamang ang kabatiran ukol sa mga batas sa Balarilang Filipino sang-ayon
sa Ortograpiyang Filipino 2014 sa ilalim ng pamumuno ni Virgilio Almario.
13. Sa isinagawang pagsusulit ng mga mananaliksik upang malaman ang higit pang kabatiran
ng mga respondente sa pamamagitan ng pagbibigay ng talatanungan na nakabatay sa mga
puntos sa loob ngb Ortograpiyang Filipino 2014. Mas marami sa mga respondente ang
nahirapan sa pagsagot ng mga katanungang ibinigay, may mga kasong hindi nagtutugma
sa sinagutan nilang tama-talaan kumpara sa mga tanong na nakabatay sa Ortgrapiyang
Filipino 2014.
14. Mas marami sa mga respondenteng mag-aaral ang hindi nakasagot nang wasto sa mas
maraming katanungan, lumalabas na karamihan sa kanila ay may sapat na kabatiran sa
Ortograpiyang Filipino at lumalabas sa pamamagitan ng talatanungan, mas dumarami ang
nahirapan sa kanila sa aktwal na pagbibigay ng katanungan na nakabatay sa tama-talaan na
pinasagutan sa kanila.
15. Batid at may kaalaman ang mga respondente tungkol sa katanungan na ang ibang
katawagan sa patinig ay vocablo na nakabatay sa Binagong Ortograpiyang Filipino 2014.
Samantalang mas marami naman sa mga respondente ang batid na ang iba pang katawagan
katinig ay consonante. Malinaw na sa aspektong ito, higit na may mataas na kabatiran ang
mga respondente sa mga bagong katawagan na nabuo sa pagdaan ng panahon at
naisakatuparan sa pamamagitan ng Ortograpiyang Filipino 2014.
16. Mas marami rin sa mga respondente ang tumpak ang kasagutan tungkol sa tanong kung
ano ang tawag sa mga salitang hindi Espanyol at Ingles ang anyo—na malimit na bunga
ng kamangmangan sa wastong anyo ng Espanyol ng mga edukadong nagnanais magtunog
Espanyol ang pananalita.
17. Hati naman ang naging resulta ng pagsusulit sa mga mag-aaral tungkol sa katanungan ng
tamang paggamit ng IS para sa Ingles at ES naman para sa Espanyol. Lumalabas sap agaaral na limitado lamang sa mga respondente ang nakakaalam kung paano ginagamit ang:
ri, ra, raw o ray bilang pandugtong sa mga salita ganun din ang bilang ng mga nakakuha
ng tamang sagot sa paggamit ng: din o daw.
18. Pinakanahirapan namang matukoy ng mga respondente ang tungkol sa isa sa mga bagong
tuldik na pinasyang gamitin upang katawanin ang bigkas sa schwa na matatagpuan sa mga
katutubong wika. Tila ang puntong ito ay hindi pa gaanong pamilyar sa mga respondente
kayat nahirapan sila ng labis sa pagtukoy.
19. Sa mga salita naman na may kinalaman sa pagtipa ng kompyuter gaya ng tanong na paano
tipahin ang titik “a” na pakopya, lumabas na halos kalahati sa mga respondente ang tumpak
na nasagot ito. Alt+131 ang tamang tipahin upang ang inaasam na titik na may tuldik ay
makuha. Samakatwid, ang mga respondente ay may kabatiran at mataas na kaalaman sa
paggamit ng mga salitang may tuldik sa kompyuter.
20. Sa pangkalahatang konklusyon ukol sa mga natuklasan ng mga mananaliksik, halos hindi
nagkakalayo o talagang nagtutugma ang inilaang tseklist ng mga mananaliksik at ng
talatanungan para sa mga respondente. Naglalaro lamang ang mga resulta nang hindi
nalalayo sa kung ano ang nakalagay sa kanilang tama-talaan. Makikitang, kahit na inilagay
rin nilang batid sila, paminsan-minsan ay nawawala ang kanilang kabatiran sa talatanungan
kapag niiba na ang istruktura ng pagtatanong. Malaking bagay ito para sa mga respondente
na dapat alam ang tamang sagot sa iisang tanong na naka-angkla sa Ortograpiyang Filipino
maging ano pa man ang istruktura o paraan ng talatanungang inilahad sapagkat iyon ang
kanilang magiging giya at reperensya sa pagpapakalat ng tama at tumpak na ideyal na
wika na nakabatay sa Ortograpiyang Filipino na inilunsad ng KWF.
21. Nakakadagdag ng kalituhan ang talatanungang multiple choice sa mga mag-aaral upang
matukoy ang tamang sagot sa bawat tanong.
Rekomendasyon
Ang mga sumusunod ay iminungkahi batay sa natuklasan:
Sa mga mag-aaral:

Para sa mga mag-aaral, dahil sila ay magiging guro sa Filipino sa darating na panahon,
mas magandang balikan at namnamin nila ang mga batas na nakasaad sa Ortograpiyang
Filipino 2014 upang maging mas maalam o dili kaya ay magkaroon ng kabatiran ukol
dito. Ito ay isang kahingian sapagkat iyon ang kanilang magiging mga sandata sa oras na
sila ay magtuturo na. Sapagkat kalimitan sa mga guro, kung hindi man madalas liban ay
hindi nagtuturo nang mas malawak at mas hinihimay ang bawat paksain sa mga
aspektong nakapaloob sa Ortograpiya.

Pahalagahan at pag-aralan ang Ortograpiyang Filipino sapagkat ito ang magsasabi sa
kanilang husay sa kanilang sariling wika.
Sa mga guro/dalubguro:

Para sa mga guro, partikular na ang mga nagtuturo sa asignaturang Filipino, nararapat
lamang na pagtuonan pa ng pansin ang pagtuturo ng Ortograpiyang Filipino upang
magkaroon ng higit pang kaalaman ang mga mag-aaral dito.

Batay sa natuklasan ng mga mananaliksik, mahina ang mga mag-aaral sa ilang aspekto ng
mga batas sang-ayon sa Ortograpiyang Filipino 2014 sa pangunguna ni Virgilio Almario.
Samakatwid, iminumungkahi ng mga mananaliksik sa mga Dalubguro ang pagbibigay
pokus sa pagtuturo lalo na sa kursong Kayarian ng Wikang Filipino ang mga yunit na hindi
gaanong napapansin o pinahahalagahan ng mga mag-aaral lalo na sa usaping kambalpatinig at pagbabalik ng tuldik.

Sa mga guro sa Filipino, marapat lamang na ituro nila ang nilalaman ng Ortograpiyang
Filipino sapagkat responsibilidad nila na humubog ng mga mag-aaral na may
pagpapahalaga sa sariling wika.
Sa mga paaralan:

Mabatid ang kahalagahan ng Ortograpiyang Filipino lalo pa’t ginagamit ito bilang basehan
ng kurikulum sa Filipino.

Pasimulan ang pagbibigay halaga at pagtuturo ng Ortograpiyang Filipino sapagkat ang mga
paaralan ang siyang nangunguna sa aspektong akademiko ng mga mag-aaral.
Sa ahensiya ng gobyerno:

Mas pagtibayin ang mga batas na nagpapahalaga at nagpapatupad ng pagtuturo ng
Ortograpiyang Filipino.

Pasimulan ang pagkakaroon ng mga palihan na mag-uudyok sa mga guro at mag-aaral na
magbigay ng halaga sa Ortograpiyang Filipino, tungkol sa paggamit ng ating sariling wika
sa tamang paraan sang-ayon sa tamang balarila na itinakda ng Komisyon ng Wikang
Filipino (KWF).