10
Araling Panlipunan
Ikatlong Markahan – Modyul 3:
Tugon ng Pamahalaan
at Mamamayan sa mga Isyu
ng Karahasan at Diskriminasyon
Araling Panlipunan – Ikasampung Baitang
Alternative Delivery Mode
Ikatlong Markahan – Modyul 3: Tugon ng Pamahalaan at Mamamayan sa mga Isyu ng
Karahasan at Diskriminiasyon
Unang Edisyon, 2020
Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng
karapatang-sipi sa anumang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayunpaman, kailangan
muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung ito
ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay
ang pagtakda ng kaukulang bayad.
Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand
name, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito
ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito upang
makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at
mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anumang gamit maliban sa modyul na ito ay
kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.
Walang anumang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa
anumang paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.
Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon
Nicolas T. Capulong, PhD, CESO V
Ronelo Al K. Firmo, PhD, CESO V
Librada M. Rubio, PhD
Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul
Manunulat:
Editor:
Tagasuri ng Nilalaman:
Marie Cris F. Tecson
Rubilita L. San Pedro
Angelica M. Burayag, PhD / Bernadette G. Paraiso
Marie Claire M. Estabillo / Lorna G. Capinpin
Tagasuri ng Wika:
Donna Erfe A. Aspiras / Bernadeth D. Magat
Tagasuri sa ADM Format:
Kristian Marquez
Tagasuri ng Pagguhit/Paglapat: Donna Oliveros / Bryan Balintec
Glehn Mark A. Jarlego
Tagaguhit:
Jeiyl Carl G. Perucho
Tagalapat:
Katrina M. Matias
Tagapamahala:
Nicolas T. Capulong, PhD, CESO V
Librada M. Rubio, PhD
Angelica M. Burayag, PhD
Ma. Editha R. Caparas, EdD
Nestor P. Nuesca, EdD
Marie Ann C. Ligsay, PhD
Salome P. Manuel, PhD
Rubilita L. San Pedro
Marie Claire M. Estabillo
Melvin S. Lazaro
Inilimbag sa Republika ng Pilipinas ng Kagawaran ng Edukasyon – Rehiyon III
Office Address: Matalino St., D.M. Government Center, Maimpis, City of San Fernando
(P) Telefax:
(045) 598-8580 to 89
E-mail Address: region3@deped.gov.ph
10
Araling Panlipunan
Ikatlong Markahan – Modyul 3:
Tugon ng Pamahalaan
at Mamamayan sa mga Isyu
ng Karahasan at Diskriminasyon
Paunang Salita
Ang Self-Learning Module o SLM na ito ay maingat na inihanda para sa ating
mag-aaral sa kanilang pag-aaral sa tahanan. Binubuo ito ng iba’t ibang bahagi na
gagabay sa kanila upang maunawaan ang bawat aralin at malinang ang mga
kasanayang itinakda ng kurikulum.
Ang modyul na ito ay may inilaang Gabay sa Guro/Tagapagdaloy na
naglalaman ng mga paalala, pantulong o estratehiyang magagamit ng mga magulang
o kung sinumang gagabay at tutulong sa pag-aaral ng mga mag-aaral sa kanikanilang tahanan.
Ito ay may kalakip na paunang pagsusulit upang masukat ang nalalaman ng
mag-aaral na may kinalaman sa inihandang aralin. Ito ang magsasabi kung
kailangan niya ng ibayong tulong mula sa tagapagdaloy o sa guro. Mayroon ding
pagsusulit sa bawat pagtatapos ng aralin upang masukat naman ang natutuhan.
May susi ng pagwawasto upang makita kung tama o mali ang mga sagot sa bawat
gawain at pagsusulit. Inaasahan namin na magiging matapat ang bawat isa sa
paggamit nito.
Pinapaalalahanan din ang mga mag-aaral na ingatan ang SLM na ito upang
magamit pa ng ibang mangangailangan. Huwag susulatan o mamarkahan ang
anumang bahagi ng modyul. Gumamit lamang ng hiwalay na papel sa pagsagot sa
mga pagsasanay. Hinihikayat ang mga mag-aaral na makipag-ugnayan agad sa
kanilang guro kung sila ay makararanas ng suliranin sa pag-unawa sa mga aralin
at paggamit ng SLM na ito.
Sa pamamagitan ng modyul na ito at sa tulong ng ating mga tagapagdaloy,
umaasa kami na matututo ang ating mag-aaral kahit wala sila sa paaralan
ii
Alamin
Matutunghayan mo sa modyul na ito ang ukol sa mga tugon ng pamahalaan
at mamamayan sa mga isyu ng karahasan at diskriminasyon.
Paano mo maipakikita ang pagpapahalaga sa mga tugon o sagot ng
pamahalaan at mamamayan na nagbibigay proteksiyon at nagsusulong sa
kapakanan ng iba’t ibang kasarian sa lipunan?
Sa pagtalakay sa mga aralin ukol dito, ikaw ay inaaasahang
napahahalagahan ang tugon ng pamahalaan at mamamayan ng Pilipinas sa mga
isyu ng karahasan at diskriminasyon.
Pagkatapos mong maisagawa ang mga gawain sa modyul na ito ikaw ay
inaasahang:
1. nakatutukoy ng mga batas na nagbibigay proteksiyon at nagsusulong sa
kapakanan ng mga kalalakihan, kababaihan at LGBTQIA+;
2. nakapagpapaliwanag ng tugon ng pamahalaan at mamamayan sa mga isyu
ng karahasan at diskriminasyon sa kalalakihan, kababaihan at LGBTQIA+;
at
3. nakapagpapakita ng kahalagahan sa pagtugon ng pamahalaan at ng iba’t
ibang samahan sa mga isyu ng karahasan at diskriminasyon sa
kalalakihan, kababaihan at LGBTQIA+.
Subukin
Panuto: Basahin at unawaing mabuti ang mga pahayag o tanong sa bawat bilang.
Piliin at isulat ang letra ng tamang sagot sa isang papel.
1. Ito ay batas na nagsasaad ng mga karahasan laban sa kababaihan at kanilang
mga anak, nagbibigay lunas at proteksiyon sa mga biktima nito at nagtatalaga ng
kaukulang parusa sa lumalabag nito.
A. Women and Children Act
B. Anti-Children and Women Act Bill
C. Act for Women and Children in Discrimination
D. Anti-Violence Against Women and Their Children Act
1
2. Sila ang mga babaeng mahirap o nasa di-panatag na kalagayan ayon sa Magna
Carta for Women.
A. Samahang Gabriela
B. Marginalized Women
C. Powerful Women of the Society
D. Women in Especially Difficult Circumstances
3. Ito ang itinalaga ng Magna Carta for Women bilang pangunahing tagapagpatupad
o primary duty bearer ng komprehensibong batas na ito.
A. paaralan
C. senado
B. pamahalaan
D. simbahan
4. Sila ang mga babaeng nasa mapanganib na kalagayan o masikip na katayuan
tulad ng biktima ng pang-aabuso, karahasan at armadong sigalot, biktima ng
prostitusyon at mga babaeng nakakulong.
A. Women of the Society
B. Able Women of the Society
C. Especial Women in Difficult Circumstances
D. Women in Especially Difficult Circumstances
5. Layunin ng batas na ito na itaguyod ang husay at galing ng bawat babae at ang
potensiyal nila bilang alagad ng pagbabago at pag-unlad at makilala na ang
karapatan ng kababaihan ay karapatang pantao.
A. Magna Carta for Women
B. Women Discrimination Bill
C. Women for Magna Carta Act
D. Act Against Women Discrimination
6. Tumaas ang bilang ng mga babaeng biktima ng prostitusyon ngayong
ipinatutupad ang community quarantine. Ayon sa Magna Carta for Women, saan
nabibilang ang mga biktima ng prostitusyon?
A. Marginalized Women
B. Women in Marginal Society
C. Focused Women of the Society
D. Women in Especially Difficult Circumstances
7. Kinikilala ng Pilipinas na laganap pa rin ang diskriminasyon at di-pagkakapantaypantay sa karapatan ng mga babae. Ang sumusunod ay tungkulin ng Estado
bilang state party sa Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination
Against Women (CEDAW) maliban sa:
A. paggalang sa karapatan ng kababaihan
B. kondenahin ang pamahalaan dahil mahina ito
C. masolusyunan ang laganap na diskriminasyon.
D. ipagtanggol at itaguyod ang karapatan ng kababaihan
2
8. Nilalayon ng CEDAW na wakasan ang diskriminasyon sa kababaihan sa
pamamagitan ng:
A. pagbabalewala sa tunay na pagkakapantay-pantay sa kababaihan
B. pagbabawal sa aksyon o patakarang umaabuso sa kababaihan anuman ang
layunin nito
C. hindi pagbibigay ng pansin sa mga ulat na nagpapakita ng mga kababaihang
biktima ng karahasan
D. pagpapahayag ng mga hinaing at suliraning kinakaharap ng mga
kababaihang biktima ng pang-aabuso at diskriminasyon
9. Isang empleyado ng AMG Network si Calib. Ang kanyang asawa ay nagdadalangtao. Bilang isang empleyado, anong benepisyo ang makukuha niya sa kompanya
kapag nanganak na ang kanyang asawa?
A. Maternity Leave
B. Paternity Leave
C. Leave for Fathers
D. Paternity Leave of Absence
10. Ito ang kauna-unahan at tanging internasyunal na kasunduan na
komprehinsibong tumatalakay sa karapatan ng kababaihan hindi lamang sa
sibil at pulitikal na larangan kundi pati na rin sa aspetong kultural, pangekonomiya, panlipunan at pampamilya.
A. Conference Elimination of All Forms of Discrimination Agianst War
B. Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination Agianst War
C. Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination Agianst Women
D. Convention on the Eradication of All Forms of Discrimination Agianst Women
11. Ito ay isinabatas upang itaguyod ang pagkakapantay-pantay ng mga babae at
lalaki sa lahat ng bagay alinsunod sa mga Batas ng Pilipinas.
A. Magna Carta for Men
B. Magna Carta for Women
C. Gender and Equality Rights
D. Anti-Discrimination Act for Men and Women
12. Ito ay isang batas na nagsasaad na ang bawat empleyadong lalaki sa pribado at
pampublikong sektor ay pinapayagang lumiban o hindi pumasok sa trabaho sa
loob ng pitong (7) araw at pagkalooban ng kaukulang pasahod.
A. Republic Act 1161
C. Republic Act 8187
B. Republic Act 8971
D. Batas Pambansa Bilang 1162
13. Bakit nararapat na ipagbigay-alam ng isang empleyadong lalaki sa kanyang
employer ang pagdadalang-tao at ang inaaasahang petsa ng panganganak ng
kanyang asawa?
A. Sapagkat ito ay kanyang karapatan
B. Dahil siya ay magpa-file ng paternity leave
C. Dahil nais niyang ipaalam na siya ay may-asawa
D. Upang maiwasan niya ang pagliban sa trabaho ng walang dahilan.
3
14. Sino ang posibleng magsagawa ng krimen ng pang-aabuso at pananakit sa mga
kababaihan at anak nito?
A. Live-in partners na lalaki
B. Kasalukuyan at dating asawang babae
C. Kasalukuyan at dating kasintahan babae
D. Mga lalaking nagkaroon ng anak sa lalaki
15. Ang sumusunod ay mga dahilan upang mag-file ng Paternity Leave ang isang
empleyadong lalaki maliban sa:
A. pagkatapos ng kasal
B. habang nagbubuntis ang legal na asawa
C. pagkatapos manganak ng kanyang legal na asawa
D. bago, habang at pagkatapos manganak ng legal na asawa
4
Aralin
1
Tugon ng Pamahalaan
at Mamamayan sa mga Isyu
ng Karahasan at Diskriminasyon
Naunawaan mo sa ikalawang modyul ang iba’t ibang uri ng diskriminasyon
at karahasang nararanasan ng babae, lalaki at LGBTQIA+. Nabatid mo na walang
pinipiling edad, oryentasyong seksuwal at pagkakakilanlang pangkasarian ang mga
biktima nito.
Bago mo tunguhin ang bagong aralin na ito, balikan ang iyong kaalaman sa
nakaraang aralin.
Balikan
Panuto: Suriing mabuti ang mga larawan. Tukuyin ang mga karahasan at
diskriminasyong ipinakikita ng mga ito. Isulat ang iyong sagot sa isang papel.
Ano ang maaari mong gawin kung ikaw ay makaranas o makasaksi ng
karahasan at diskriminasyong ipinakita sa mga larawan?
5
Mga Tala para sa Guro
Kailangang masiguro na mayroong panulat at
papel na magagamit ang mag-aaral sa pagsagot niya
sa mga gawaing nakapaloob sa modyul na ito.
Tiyakin din na siya ay magabayan sa mga
nakahandang teksto sa aralin.
Mahusay! Natapos mo na ang paunang gawain. Inaasahang mas lalawak pa
ang iyong kaalaman at pag-unawa sa araling ito.
Hindi maitatanggi na sa lipunang ating ginagalawan ay laganap ang
karahasan at diskriminasyon sa mga kalalakihan, kababaihan at LGBTQIA+.
Sa pamamagitan ng araling ito, pagtutuunan mo ng pansin at bibigyanghalaga ang ginagawa ng pamahalaan upang matugunan ang mga isyu ng karahasan
at diskriminasyong nararanasan ng mga kalalakihan, kababaihan at LGBTQIA+.
Pagtitibayin ng mga inihandang gawain sa modyul na ito ang iyong pagpapahalaga
sa mga tugon ng pamahalaan sa isyu ng kasarian.
Halina’t simulan ang iyong pagtuklas at paglinang ng kaalaman sa araling ito.
6
Tuklasin
Sa pagkakataong ito mababasa mo ang isang tula na aantig sa iyong
damdamin. Unawain mong mabuti ito at sagutan ang pamprosesong tanong.
KKK: Kalalakihan, Kababaihan, Kakaiba
Ni: Marie Cris F. Tecson
Iisang entablado na may ibat ibang mga mukha
Kapwa may kanya kanyang istorya,
Gampaning nirerepresinta,
Taglay ang 'di matatawarang halaga,
Na mas pinagtitibay ng pagkakaisa.
Mula sa marilag na kaanyuan
Mayuming pagkilos, balingkinitang katawan
Natatago ang namumukod tanging kakayahan
Maglululan ng pag asa buhat sa sinapupunan
At pagtitibayin ng pag-ibig ang bawat sulok ng tahanan.
Ngunit sa kabilang banda,
Sa likod ng isang matagumpay na pamilya,
Hindi lamang isa ang siyang nagbabata
Sa ilalim ng araw madalas magkumahog ang kanilang mga paa
Bitbit ang pangakong, uuwing may dala.
Subalit teka, telon ay 'wag munang isara
Halina muna't ating tunghayan
Silang mga naging tampulan ng panghuhusga
Iba man ang kasarian at malayo sa nakagisnan,
Kapwa nararapat parangalan tangi nilang ambag sa lipunan.
Diskriminasyon at karahasan ay di maiwaksi
Sa kasarian nila'y nakatali
Nasaan ang batas na may talas?
Batas na uusig
Laban sa mga kaluluwang walang habas.
7
Pamprosesong tanong:
1. Ano ang mensaheng nais ipabatid ng tula?
2. Ilarawan ang mga tauhan sa tula.
3. Ano-ano ang kanilang pagkakaiba?
4. Bakit nakakaranas ng karahasan at diskriminasyon ang iba’t ibang kasarian?
5. Bilang isang mamamayan, paano ka makatutulong upang mawakasan na ang
diskriminasyon at karahasan sa mga kalalakihan, kababaihan at LGBTQIA+?
Suriin
Tayo ngayon ay nasa makabagong panahon na, subalit hindi pa rin maaalis
sa ating lipunan ang patuloy na pakikibaka ng mga iba’t ibang kasarian upang
makaiwas sa mga karahasan at diskriminasyon. Sa bansang patuloy na
nangingibabaw ang batas, may pagkakataon pa kayang maipakita ng mga
kalalakihan, kababaihan at LGBTQIA+ ang angking husay nang walang
mararanasang diskriminasyon at karahasan?
Basahin at unawaing mabuti ang teksto upang malaman mo kung paano
mabibigyang proteksyon at benepisyo ang mga kalalakihan, kababaihan at
LGBTQIA+.
Ang CEDAW
Ang CEDAW ay ang Convention on the Elimination of All Forms of
Discrimination Against Women. Karaniwang inilalarawan bilang International Bill for
Women, kilala rin ito bilang The Women’s Convention o ang United Nations Treaty for
the Rights of Women. Ito ang kauna-unahan at tanging internasyunal na kasunduan
na komprehensibong tumatalakay sa karapatan ng kababaihan hindi lamang sa
sibil at politikal na larangan kundi gayundin sa aspetong kultural, pang-ekonomiya,
panlipunan at pampamilya.
Inaprubahan ng United Nations General Assembly ang CEDAW noong
Disyembre 18,1979, kaalinsabay ng pagdiriwang ng UN Decade for Women. Pumirma
ang Pilipinas sa CEDAW noong Hulyo 15, 1980, at niratipika ito noong Agosto 5,
1981. Kasunod ng Convention of the Rights of the Child, ang CEDAW ang
pangalawang kasunduan na may pinakamaraming bansang nagratipika. Umabot na
sa 180 bansa mula sa 191 na lumagda o state parties noong Marso 2005. Unang
ipinatupad ang kasunduan noong Setyembre 3, 1981 o 39 taon na ang nakararaan
noong 2006, subalit kaunti pa lang ang nakaaalam nito.
8
Paano nilalayon ng CEDAW na wakasan ang diskriminasyon sa
kababaihan?
1. Nilalayon nitong itaguyod ang tunay na pagkakapantay-pantay sa
kababaihan. Inaatasan nito ang mga estado na magdala ng konkretong resulta
sa buhay ng kababaihan.
2. Kasama rito ang prinsipyo ng obligasyon ng Estado. Ibig sabihin, may
responsibilidad ang estado sa kababaihan na kailanma’y hindi nito maaaring
bawiin.
3. Ipinagbabawal nito ang lahat ng aksiyon o patakarang umaagrabyado sa
kababaihan, anumang layunin ng mga ito.
4. Inaatasan nito ang State Parties na sugpuin ang anumang paglabag sa
karapatan ng kababaihan hindi lamang ng mga institusyon at opisyal sa
gobyerno, kundi gayundin ng mga pribadong indibiduwal o grupo.
5. Kinikilala nito ang kapangyarihan ng kultura at tradisyon sa pagpigil ng
karapatan ng babae, at hinahamon nito ang state parties na baguhin ang mga
stereotype, kostumbre at mga gawain nagdidiskrimina sa babae.
Ano ang epekto ng pagpirma at pagratipika ng Pilipinas sa CEDAW?
Bilang State Party sa CEDAW, kinikilala ng Pilipinas na laganap pa rin ang
diskriminasyon at ‘di-pagkakapantay-pantay sa karapatan ng babae, at may
tungkulin ang estado na solusyunan ito. May tungkulin ang State Parties na igalang,
ipagtanggol at itaguyod ang karapatan ng kababaihan.
Ang State Parties ay inaasahang:
1. ipawalang-bisa ang lahat ng batas at mga nakagawiang nagdidiskrimina;
2. ipatupad ang lahat ng patakaran para wakasan ang diskriminasyon at
maglagay ng mga epektibong mekanismo at sistema kung saan maaring
humingi ng hustisya ang babae sa paglabag ng kanilang karapatan;
3. itaguyod ang pagkakapantay-pantay sa pamamagitan ng iba’t ibang
hakbang, kondisyon at karampatang aksiyon; at
4. gumawa ng pambansang ulat kada apat (4) na taon tungkol sa mga
isinagawang hakbang para matupad ang mga tungkulin sa kasunduan.
Anti-Violence Against Women and Their Children Act
(Republic Act No. 9262)
Ang Anti-Violence Against Women and Their Children Act ay isang batas na
nagsasaad ng mga karahasan laban sa kababaihan at kanilang mga anak,
nagbibigay ng lunas at proteksiyon sa mga biktima nito, at nagtatalaga ng mga
kaukulang parusa sa mga lumalabag dito. Sino-sino ang puwedeng mabigyan ng
proteksiyon ng batas na ito?
9
Ang mabibigyan ng proteksiyon ng batas na ito ay ang kababaihan at kanilang
mga anak. Ang “kababaihan” sa ilalim ng batas na ito ay tumutukoy sa kasalukuyan
o dating asawang babae, babaeng may kasalukuyan o nakaraang relasyon sa isang
lalaki, at babaeng nagkaroon ng anak sa isang karelasyon. Ang “mga anak” naman
ay tumutukoy sa mga anak ng babaeng inabuso, mga anak na wala pang labingwalong (18) taong gulang, lehitimo man o hindi at mga anak na may edad na labingwalong (18) taon at pataas na wala pang kakayahang alagaan o ipagtanggol ang
sarili, kabilang na rin ang mga hindi tunay na anak ng isang babae ngunit nasa
ilalim ng kaniyang pangangalaga.
Sino-sino ang posibleng magsagawa ng krimen ng pang-aabuso at
pananakit at maaaring kasuhan ng batas na ito?
Ang mga maaaring magsagawa ng krimeng ito at maaaring managot sa ilalim
ng batas na ito ay ang mga kasalukuyan at dating asawang lalaki, mga kasalukuyan
at dating kasintahan at live-in partners na lalaki, mga lalaking nagkaroon ng anak
sa babae, at mga lalaking nagkaroon ng “sexual or dating relationship” sa babae.
Maliban sa Anti-Violence Against Women Act, ang Magna Carta for Women ay
isa ring batas sa Pilipinas na nagbibigay ng proteksiyon sa mga kababaihan.
Magna Carta for Women (Republic Act No. 9710)
Ang Magna Carta for Women ay isinabatas noong Hulyo 8, 2008 upang alisin
ang lahat ng uri ng diskriminasyon laban sa kababaihan at sa halip ay itaguyod ang
pagkakapantay-pantay ng mga babae at lalaki sa lahat ng bagay, alinsunod sa mga
batas ng Pilipinas at mga pandaigdigang instrumento, lalo na ang Convention on the
Elimination of All Forms of Discrimination Against Women o CEDAW.
Layunin nito na itaguyod ang husay at galing ng bawat babae at ang
potensiyal nila bilang alagad ng pagbabago at pag-unlad, sa pamamagitan ng
pagkilala at pagtanggap sa katotohanan na ang mga karapatan ng kababaihan ay
karapatang pantao.
Ano-ano ang responsibilidad ng pamahalaan upang maproteksiyunan ang
mga kababaihan at mga anak nito sa ilalim ng batas na ito?
Responsibilidad ng Pamahalaan
Itinalaga ng Magna Carta for Women ang pamahalaan bilang pangunahing
tagapagpatupad o primary duty bearer ng komprehensibong batas na ito.
Ginagawang tuwirang responsibilidad ng pamahalaan na proteksyunan ang
kababaihan sa lahat ng uri ng diskriminasyon at ipagtanggol ang kanilang mga
karapatan.
Katuwang ang mga ahensya at yunit nito, maglalatag ang pamahalaan ng
mga nararapat at mabisang paraan upang maisakatuparan ang mga layunin ng
batas. Kabilang sa mga paraang ito ang paglikha at pagpapatupad ng mga batas,
patakaran at programang nagsasaalang-alang sa mga pangangailangan ng mga
10
babae, tungo sa kanilang kahusayan at kabutihan. Gagawa rin ng mga hakbang ang
pamahalaan upang marepaso o maalis ang mga batas, patakaran, programa, at
polisiya na nagpapalala sa diskriminasyon laban sa kababaihan.
Ang isa pang hamon ng batas sa pamahalaan ay alisin ang mga stereotype at
tanggalin ang mga istrukturang panlipunan tulad ng kostumbre, tradisyon,
paniniwala, salita at gawi na nagpapahiwatig nang hindi pantay ang mga babae at
lalaki.
Sino ang saklaw ng Magna Carta?
Lahat ng babaeng Pilipino, anuman ang edad, pinag-aralan, trabaho o
hanapbuhay, propesyon, relihiyon, uri o pinagmulan o ethnicity ay saklaw ng Magna
Carta. Binibigyan ng batas na ito ng bukod na pansin ang kalagayan ng mga batang
babae, matatanda, may kapansanan, mga babae sa iba’t ibang larangan,
Marginalized Women, at Women in Especially Difficult Circumstances.
Ang tinatawag na Marginalized Women ay ang mga babaeng mahirap o nasa
hindi panatag na kalagayan. Sila ang mga wala o may limitadong kakayahang
matamo ang mga batayang pangangailangan at serbisyo. Kabilang dito ang mga
kababaihang manggagawa, maralitang tagalungsod, magsasaka at manggagawangbukid, mangingisda, migrante, at kababaihang Moro at katutubo.
Ang tinatawag namang Women in Especially Difficult Circumstances ay ang
mga babaeng nasa mapanganib na kalagayan o masikip na katayuan tulad ng
biktima ng pang-aabuso at karahasan at armadong sigalot, mga biktima ng
prostitusyon, illegal recruitment, human trafficking at mga babaeng nakakulong.
Matapos mong mabasa ang mga batas na nagbibigay proteksiyon sa mga
kababaihan, ngayon naman ay iyong unawain ang ukol sa batas na magbibigay ng
benepisyo sa mga kalalakihan sa kanilang mga trabaho.
Ang Paternity Leave
Ang Paternity Leave o Republic Act 8187 ay isang batas na nagsasaad na ang
bawat empleyadong lalaki sa pribado at pampublikong sektor ay pinapayagang
lumiban o hindi pumasok sa trabaho sa loob ng pitong (7) araw ngunit patuloy pa
rin siyang pagkakalooban ng buong sweldo. Ito ay maaaring magamit ng isang lalaki
sa unang apat na araw mula ng manganak ang legal na asawa. Ang lalaking
empleyado na nag-a-apply para sa Paternity Leave ay dapat ipagbigay-alam sa
kanyang employer ang pagbubuntis ng kanyang lehitimong asawa gayundin, ang
inaasahang petsa ng panganganak nito. Ito ay benepisyong ipinagkakaloob sa mga
empleyadong lalaki.
Ang sinumang employer na lumalabag sa batas na ito o sa mga panuntunan
at regulasyon na ipinakilala rito ay parurusahan ng multa na hindi lalampas sa
dalawampu’t limang libong piso (P25,000) o pagkabilanggo na hindi kukulangin sa
tatlumpung (30) arw o hindi hihigit sa anim (6) na buwan.
11
Ang isang lalaki ay maaaring mag-file ng Paternity Leave bago, habang at
pagkatapos na ang kanyang legal na asawa ay makapanganak. Nararapat lamang
niyang kumpletohin ang mga impormasyong hinihingi sa Paternity Notification Form
buhat sa kanyang employer kasama ang kopya ng marriage contract.
Bagaman hanggang ngayon ay walang partikular na batas para sa
kalalakihan, patuloy pa ring tinutugunan ng pamahalaan ang anumang karahasan
at diskriminasyong kanilang nararanasan. Patuloy ring isinusulong ang mga
panukalang batas upang mabigyan ng proteksiyon ang mga LGBTQIA+.
Pagyamanin
A. Da-Hu?
Panuto: Tukuyin kung ano ang inilalarawan sa bawat bilang. Piliin at isulat ang letra
ng tamang sagot sa isang papel.
A. CEDAW
B. Pamahalaan
C. Marginalized Women
D. Magna Carta for Women
E. Women in Especially Difficult Circumstances
F. Anti-Violence Against Women and Their Children Act
_____ 1. Layunin nitong itaguyod ang husay at galing ng bawat babae at ang
potensiyal nila bilang alagad ng pagbabago at pag-unlad.
_____ 2. Ito ay batas na nagbibigay ng lunas at proteksiyon sa mga kababaihan at
anak nito.
_____ 3. Ito ang itinalaga ng Magna Carta for Women bilang pangunahing
tagapagpatupad ng batas na ito.
_____ 4. Sila ang mga babaeng biktima ng pang-aabuso, armadong sigalot at
prostitusyon.
_____ 5. Sila ang mga babaeng nasa di-panatag na kalagayan, may limitadong
kakayahan, at maralitang-tagalungsod.
12
B. Hanep-Salita
Panuto: Hanapin at isulat sa isang papel ang mga letrang nakatapat sa bawat bilang
upang mabuo ang mga salita.
1.
C
3
D
4
E
5
F
6
G
7
H
8
I
9
J
10
K
11
L
12
M
13
N
14
O
15
P
16
Q
17
R
18
S
19
T
20
U
21
V
22
W
23
X
24
Y
25
Z
26
1
7
1
16
1
7
16
1
20
21
16
1
4
__ __ __ __ __ __ __ __ __ __
16
3.
B
2
__ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __
20
2.
A
1
18
15
20
5
11
19
25
15 14
__ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __
20
1
7
1
16
1
7
4. ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___
2
1
19
1
7
9
14
13
9
11
8
1
1
14
___ ___ ___
1 14
5. ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___
12 21
20
7
___ ___
14
7
7
15
12
___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___
19 20
5
18
5
15 20 25
16
5
___ ___ ___ ___ ___
7
2
1
20
1
19
C. Mind Map ko ‘to
Panuto: Gumawa ng sariling Mind Map tulad ng nasa ibaba. Punan ito ng mga tugon
ng pamahalaan at mamamayan sa mga karahasan at diskriminasyong nararanasan
ng iba’t ibang kasarian. Ilahad kung paano ito makatutulong sa iyo bilang isang
mag-aaral.
Tugon ng
pamahalaan sa mga
isyu ng karahasan
at diskriminasyon
13
D. Magkalinawan tayo
Panuto: Punan ang mga dialogue box sa ibaba, base sa mga tanong na sa kaliwang
bahagi ng papel. Isulat ang iyong paliwanag sa 2-3 pangungusap. Isulat ang mga ito
sa isang papel.
Ano ba ang Paternity Leave?
Sino kaya ang maaaring
magkamit nito?
Paano ito nakapagbibigay
ng benepisyo sa mga
kalalakihan?
E. I-minapang Konsepto
Panuto: Gumawa ng isang concept map ukol sa napapanahong isyu ng kararahasan
at diskriminasyon. Gawing basesahan ang nasa ibaba. Ibigay ang maaaring tugon
ng pamahalaan at mamamayan upang maiwasan ito. Isulat ang sagot sa papel.
Napapanahong
isyu ng
karahasan at
diskriminasyon
14
F. Aking aalamin
Panuto: Magsaliksik sa internet o magtanong sa iyong mga nakatatandang kasama
sa bahay ng mga programa, samahan, batas o ordinansa na nagtataguyod ng mga
karapatan ng mga kalalakihan, kababaihan at LGBTQIA+ sa iyong pamayanan.
Gumawa ng isang talahanayan upang mailagay ang mga nasaliksik. Isulat ang iyong
sagot sa isang papel.
KALALAKIHAN
KABABAIHAN
LGBTQIA+
Nasagot mo ba ang lahat ng katanungan sa Pagyamanin? Napakahusay! Ngayon
naman ay atin pang pagtibayin ang iyong mga natutuhan sa aralin sa pamamagitan
ng susunod na gawain.
15
Isaisip
#Wall ng Kaalaman
Panuto: Kopyahin ang graphic organizer sa ibaba at punan ito ng angkop na mga
kasagutan. Isulat ang sagot sa isang papel.
Like ko i-share
Tatlong bagay na aking natutuhan sa aralin
Share ko,
comment mo
naman
Dalawang kanais-nais na hakbang na aking isasagawa
Pupusuan ko
Isang kaalaman na aking ibabahagi sa iba
16
Isagawa
#Ikampanya mo na!
Panuto: Bilang isang mamamayang Pilipino, paano mo maipakikita ang iyong
pagpapahalaga sa mga tugon ng pamahalaan at mamamayan sa mga isyu ng
kasarian at diskriminasyon sa lipunan? Ilahad ang iyong kasagutan gamit ang isang
campaign slogan. Gamiting gabay ang pamantayan sa rubrik.
Hindi gaanong
magaling
(3 puntos)
Medyo magulo
ang laman ng
campaign slogan
tungkol sa
tugon ng
pamahalaan at
mamamayan sa
mga isyu ng
karahasan at
diskriminasyon
sa lipunan
Hindi
magaling
(2 puntos)
Magulo at hindi
maunawaan
ang campaign
slogan tungkol
sa tugon ng
pamahalaan at
mamamayan sa
mga isyu ng
karahasan at
diskriminasyon
sa lipunan
Hindi gaanong
maayos ang
kaunayan sa
paksa ng
campaign slogan
tungkol sa
tugon ng
pamahalaan at
mamamayan
sa mga isyu ng
karahasan at
diskriminasyon
sa lipunan
Kaunti ang
kaunayan sa
paksa ng
campaign slogan
tungkol sa tugon
ng pamahalaan
at mamamayan
sa mga isyu ng
karahasan at
diskriminasyon
sa lipunan
Walang
kaugnayan sa
paksa ang
campaign slogan
tungkol sa
tugon ng
pamahalaan at
mamamayan sa
mga isyu ng
karahasan at
diskriminasyon
sa lipunan
Hindi gaanong
nakahihikayat
ang campaign
slogan tungkol
sa tugon ng
pamahalaan at
mamamayan
sa mga isyu ng
karahasan at
diskriminasyon
sa lipunan
Medyo
nakahihikayat
ang campaign
slogan tungkol
sa tugon ng
pamahalaan at
mamamayan sa
mga isyu ng
karahasan at
diskriminasyon
sa lipunan
Walang
panghihikayat
ang campaign
slogan tungkol
sa tugon ng
pamahalaan at
mamamayan sa
mga isyu ng
karahasan at
diskriminasyon
sa lipunan
Napakagaling
Magaling
(5 puntos)
Malinaw at
madaling
unawain ang
campaign slogan
tungkol sa
tugon ng
pamahalaan at
mamamayan
sa mga isyu ng
karahasan at
diskriminasyon
sa lipunan
(4 puntos)
Hindi gaanong
maunawaan
ang campaign
slogan tungkol
sa tugon ng
pamahalaan at
mamamayan
sa mga isyu ng
karahasan at
diskriminasyon
sa lipunan
Maayos at may
malaking
kaunayan sa
paksa ang
campaign slogan
tungkol sa
tugon ng
pamahalaan at
mamamayan
sa mga isyu ng
karahasan at
diskriminasyon
sa lipunan
Pagkamalikhain Nakahihikayat
ang campaign
slogan tungkol
sa tugon ng
pamahalaan at
mamamayan
sa mga isyu ng
karahasan at
diskriminasyon
sa lipunan
Pamantayan
Nilalaman
Organisasyon
17
Tayahin
Panuto: Basahin at unawaing mabuti ang mga pahayag o tanong sa bawat bilang.
Piliin at isulat ang letra ng tamang sagot sa isang papel.
1. Layunin ng batas na ito na itaguyod ang husay at galing ng bawat babae at ang
potensiyal nila bilang alagad ng pagbabago at pag-unlad at makilala na ang
karapatan ng kababaihan ay karapatang pantao.
A. Magna Carta for Women
B. Women Discrimination Bill
C. Women for Magna Carta Act
D. Act Against Women Discrimination
2. Ito ay batas na nagsasaad ng mga karahasan laban sa kababaihan at kanilang
mga anak, nagbibigay lunas at proteksiyon sa mga biktima nito at nagtatalaga ng
kaukulang parusa sa lumalabag nito?
A. Women and Children Act
B. Anti-Children and Women Act Bill
C. Act for Women at Children in Discrimination
D. Anti-Violence Against Women and Their Children Act
3. Sila ang mga babaeng mahirap o nasa di-panatag na kalagayan ayon sa Magna
Carta for Women.
A. Samahang Gabriela
B. Marginalized Women
C. Powerful Women of the Society
D. Women in Especially Difficult Circumstances
4. Ito ang itinalaga ng Magna Carta for Women bilang pangunahing tagapagpatupad
o primary duty bearer ng komprehensibong batas na ito.
A. paaralan
C. senado
B. pamahalaan
D. simbahan
5. Tumaas ang bilang ng mga babaeng biktima ng prostitusyon ngayong
ipinatutupad ang community quarantine. Ayon sa Magna Carta for Women, saan
nabibilang ang mga biktima ng prostitusyon?
A. Marginalized Women
B. Women in Marginal Society
C. Focused Women of the Society
D. Women in Especially Difficult Circumstances
18
6. Paano nilalayon ng CEDAW na wakasan ang diskriminasyon sa kababaihan?
A. pagbabalewala sa tunay na pagkakapantay-pantay sa kababaihan
B. pagbabawal sa aksyon o patakarang umaabuso sa kababaihan anuman ang
layunin nito
C. hindi pagbibigay ng pansin sa mga ulat na nagpapakita ng mga
kababaihang biktima ng karahasan
D. pagpapahayag ng mga hinaing at suliraning kinakaharap ng mga
kababaihang biktima ng pang-aabuso at diskriminasyon
7. Kinikilala ng Pilipinas na laganap pa rin ang diskriminasyon at di-pagkakapantaypantay sa karapatan ng mga babae. Ang sumusunod ay tungkulin ng Estado
bilang State Party sa Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination
Against Women (CEDAW) maliban sa:
A. paggalang sa karapatan ng kababaihan
B. kondenahin ang pamahalaan dahil mahina ito
C. masolusyunan ang laganap na diskriminasyon
D. ipagtanggol at itaguyod ang karapatan ng kababaihan
8. Isang empleyado ng AMG Network si Calib. Ang kanyang asawa ay nagdadalangtao. Bilang isang empleyado, anong benespisyo ang makukuha niya sa
kompanya kapag nanganak na ang kanyang asawa?
A. Maternity Leave
C. Leave for Fathers
B. Paternity Leave
D. Paternity Leave of Absence
9. Sila ang mga babaeng nasa mapanganib na kalagayan o masikip na katayuan
tulad ng biktima ng pang-aabuso at karahasan at armadong sigalot, biktima ng
prostitusyon at mga babaeng nakakulong.
A. Women of The Society
B. Able Women of the Society
C. Especial Women in Difficult Circumstances
D. Women in Especially Difficult Circumstances
10. Ito ang kauna-unahan at tanging internasyunal na kasunduan na
komprehinsibong tumatalakay sa karapatan ng kababaihan hindi lamang sa
sibil at pulitikal na larangan kundi pati na rin sa aspetong kultural, pangekonomiya, panlipunan at pampamilya.
A. Conference Elimination of All Forms of Discrimination Agianst War
B. Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination Agianst War
C. Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination Agianst
Women
D. Convention on the Eradication of All Forms of Discrimination Agianst
Women
11. Ito ay isang batas na nagsasaad na ang bawat empleyadong lalaki sa pribado at
pampublikong sektor ay pinapayagang lumiban o hindi pumasok sa trabaho sa
loob ng pitong (7) araw at pagkalooban ng kaukulang pasahod.
A. Republic Act 817
C. Republic Act 8187
B. Republic Act 8971
D. Batas Pambansa Bilang 1162
19
12. Bakit nararapat na ipagbigay-alam ng isang empleyadong lalaki sa kanyang
employer ang pagdadalang-tao at ang inaasahang petsa ng panganganak ng
kanyang asawa?
A. Sapagkat ito ay kanyang karapatan.
B. Dahil siya ay mag-a-apply ng paternity leave.
C. Dahil nais niyang ipaalam na siya ay may-asawa.
D. Upang maiwasan niya ang pagliban sa trabaho ng walang dahilan.
13. Sino ang posibleng magsagawa ng krimen ng pang-aabuso at pananakit sa mga
kababaihan at anak nito?
A. live-in partners na lalaki
B. kasalukuyan at dating asawang babae
C. kasalukuyan at dating kasintahan babae
D. mga lalaking nagkaroon ng anak sa lalaki
14. Ang sumusunod ay mga dahilan upang mag-file ng Paternity Leave ang isang
empleyadong lalaki maliban sa:
A. pagkatapos ng kasal
B. habang nagbubuntis ang legal na asawa
C. pagkatapos manganak ng kanyang legal na asawa
D. bago, habang at pagkatapos manganak ng legal na asawa
15. Ito ay isinabatas upang itaguyod ang pagkakapantay-pantay ng mga babae at
lalaki sa lahat ng bagay alinsunod sa mga Batas ng Pilipinas.
A. Magna Carta for Men
B. Magna Carta for Women
C. Gender and Equality Rights
D. Anti-Discrimination Act for Men and Women
20
Karagdagang Gawain
#Makatutulong ako
Panuto: Bilang isang mamamayan, paano ka makatutulong upang maging epektibo
ang mga batas na nagbibigay-proteksiyon sa iba’t ibang kasarian?
21
Subukin
1. D
2. B
3. B
4. D
5. A
6. D
7. D
8. D
9. B
10. C
11. B
12. C
13. B
14. A
15. A
Pagyamanin
A.
1. D
2. F
3. B
4. E
5. C
B.
1. Tagapagpatupad
2. Proteksyon
3. Tagapagtanggol
4. Basagin ang stereotype
5. Lumikha ng batas
22
Pagyamanin
C.
1. Magna Carta for
women
- Ang kaalaman
ukol dito ay
maaaring ibahagi sa
aking mga
kabarangay.
- Ang batas na ito
ang magbibigay
proteksyon sa mga
kababaihan.
2. CEDAW
- Ang batas na ito
ay makatutulong
upang
maproteksyunan ang
mga kakababaihan
3.Paternity Leave
- Ang kaalaman ko
rito ay makatutulong
sa akin lalo na
totoong buhay.
Pagyamanin
D.
Unang dialogue – ang Paternity
Leave ay benepisyong
ipinagkakaloob sa mga
empleyadong lalaki. Maari silang
hindi pumasok sa trabaho kapag
nanganak ang kanilang legal na
asawa.
Ikalawang dialogue - ang isang
empleyadong lalaki na buntis at
nanganak ang lehitimong asawa.
Ikatlong dialogue – kinakailangan
laman niyang ipagbigay alam sa
kanyang employer na ang kanyang
asawa ay buntis. Dapat din siyang
magpakita ng marriage contract
bilang patuna
F.
Maaring magkaiba-iba ang sagot ng
mga mag-aaral sa bahaging ito ayon
sa barangay na kanilang
kinabibilangan.
Isaisip
Natutuhan sa aralin
1.Magna Carta, CEDAW,
Anti-Violence Against
Women and their Children
2.Paterntiy Leave
3. Mga samahan ng LGBT
Pagyamanin
E.
Mga napapanahong isyu ng karahasan at
diskriminasyon.
- Pagbabawal sa isang transwoman na
gumamit ng pambabaeng palikuran sa
mall.
Bagay na isasagawa
1.Aking igagalang ang bawat
kasarian
2.Susundin ko ang mga
batas at isusulong ang
mga programa ng
pamahalaan ukol dito.
Tugon: Maaring dumulog sa himpilan ng
polisya o management ng mall
-Mag-ina na inaabuso ng padre de pamilya
Tugon: Maaari silang magtungo sa kanilang
barangay at doon ay magsumbong. Ang AntiViolence Against Women and Their Children
Act batas na magbibigay sa kanila ng
proteksyon.
- Isang lalaking napatunayang bakla ang
pinalayas sa apartment na kanyang
tinitirhan.
Tayahin
1. A
2. D
3. B
4. B
5. D
6. D
7. B
8. B
9. D
10. C
11. C
12. B
13. C
14. A
15. B
Kaalamang ibabahagi sa iba
1. Ang pamahalaan ay hindi
nagpapabaya sa kanilang
tungkulin upang ang iba’t
ibang kasarian ay mabigyan
ng proteksiyon. Bilang
mamamayan akin naman
silang susuportahan.
-Tomboy na inabuso ng kanyang amo
Tugon: Papapanagutin ng batas sa ilalim ng
Magna Carta for Women ang umabuso.
Susi sa Pagwawasto
Sanggunian
Department of Education. Kontemporaryong Isyu - Module para sa mga Mag-aaral
Baitang 10, pp. 315-317, 319-322.
“K to 12 Most Essential Learning Competencies with Corresponding CG Codes.”
DepEd Commons. https://commons.deped.gov.ph/melc
“Republic Act 8187: Paternity Leave Act of 1996.” Philippine Commission on Women.
https://pcw.gov.ph/republic-act-8187-paternity-leave-act-of-1996/
23
Para sa mga katanungan o puna, sumulat o tumawag sa:
Department of Education Region III - Learning Resources Management
Section (DepEd Region III - LRMS)
Office Address: Matalino St., D.M. Government Center
Maimpis, City of San Fernando (P)
Telefax: (045) 598-8580 to 89
E-mail Address: region3@deped.gov.ph
24