Uploaded by Mary Angeli Caputero

FILIPINO ARALIN 1 FILDIS

advertisement
KASAYSAYAN
NG WIKANG
PAMBANSA
MGA LAYUNIN:
1. Natatalakay ang pinag-ugatan at
pakikipagsapalaran ng Filipino bilang
wikang pambansa.
2. Naipaliliwanag ang kahalagahan ng
wikang Filipino bilang wikang global at
intelektwalisado.
3. Nahihimay-himay ang mga usaping may
kaugnayan sapaggamit ng wikang
Filipino bilang wika ng pananaliksik.
• Saligang-batas ang pinakapananaligang
batas ng bawat bansa. Makapangyarihan
ito sapagkat ito ang nagdidikta ng mga
prinsipyo at polisiyang kailangan para sa
isang lipunang kaiga-igayang panahanan
ninuman.
PANIMULA
Kami, ang nakapangyayaring sambayanang
Pilipino, na humihingi ng tulong sa Makapangyarihang
Diyos, upang bumuo ng isang makatarungan at
makataong lipunan at magtatag ng isang Pamahalaan na
kakatawan sa aming mga mithiin at mga lunggatiin,
magtataguyod
ng
kabutihan
ng
bawat
isa,
mangangalaga at magpapaunlad ng aming kamanahan,
at titiyak para sa aming sarili at angkanang susunod ng
mga biyaya ng kalayaan at demokrasya sa ilalim ng
pananaig ng batas at ng pamamahalang puspos ng
katotohanan,
katarungan,
kalayaan,
pag-ibig,
pagkakapantay-pantay at kapayapaan, ay naglalagda at
naghahayag ng Konstitusyong ito.
WIKANG FILIPINO
Ang tanikalang nag-uugnay sa mga tao sa
mahigit na pitong libong isla sa Pilipinas.
Kinakatawan nito ang kultura at
kabihasnan na minana natin sa mga
ninuno at patuloy nating isasalin sa ating
mga anak at sa mga ssunod pang
salinlahi.
• Konstitusyong 1987
• Artikulo XIV
 Seksyon 6.
Ang wikang pambansa ng Pilipinas ay
Filipino. Samantalang nililinang, ito ay dapat
payabungin at pagyamanin pa salig sa mga
umiiral na wika sa Pilipinas at sa iba pang mga
wika.
Alinsunod sa mga tadhana ng batas at
sang ayon sa nararapat na maaaring ipasya ng
Kongreso, dapat magsagawa ng hakbangin
ang pamahalaan upang ibunsod at puspusang
itaguyod ag paggamit ng Filipino bilang midyum
ng opisyal na komunikasyon at bilang wika ng
pagtuturo ng sistemang pang edukasyon.
SEK. 7.
Ukol sa mga layunin ng komunikasyon
at pagtuturo, ang mga wikang opisyal ng
Pilipinas ay Filipino at, hangga’t walang
ibang itinatadhana ang batas, Ingles. Ang
mga wikang panrehyon ay pantulong na
mga wikang opisyal sa mga rehyon at
magsisilbi na pantulong na mga wikang
panturo roon. Dapat itaguyod nang kusa at
opsyonal ang Kastila at Arabic.
SEK. 8.
Ang Konstitusyong ito ay dapat ipahayag sa
Filipino at Ingles at dapat isalin sa mga pangunahing
wikang panrehyon, Arabic, at Kastila.
SEK. 9.
Dapat magtatag ang Kongreso ng isang
komisyon ng wikang pambansa na binubuo ng mga
kinatawan ng iba’t ibang mga rehyon at mga
disiplina na magsasagawa, mag-uugnay at
magtataguyod ng mga pananaliksik sa Filipino at iba
pang mga wika para sa kanilang pagpapaunlad,
pagpapalaganap at pagpapanatili.
• Itinuring na isang pluricentric na wika ang
Filipino sapagkat higit itong pinagyayaman
at pinauunlad ng iba pang umiiral na mga
wika sa Pilipinas batay na rin sa mandato
ng Saligang Batas nang 1987.
• Monocentric ay wika na may iisang
istandardisadong bersyon katulad ng sa
mga Ruso at Hapon.
• Kilala ang Pilipinas bilang isang
multilingual na estado na may isandaan at
dalawampu (120) hanggang isandaan at
walumpo’t pito (187) na mga wika na
sinasalita ng iba’t ibang etnolingwistikong
mga pangkat.
• Ang apat na pangunahing mga wika ng
kalakalan ay Bisaya, Kapampangan,
Pangasinan at Ilokano.
VOCABULARIO DE LA
LENGUA TAGALA
Unang diksyunaryong Tagalog na
inilathala
Isinulat ng isang Franciscano na si Pedro
de San Buenaventura
Inilathala noong 1613 ng kinikilalang
“Ama ng Palimbagang Pilipino” na si
Tomas Pinpin ng Pila, Laguna.
SALIGANG BATAS NG BIAK
NA BATO 1897
• Binalangkas nina Isabelo Artacho at
Felix Ferrer
• Ginawang opisyal na wika ng rebolusyon
ang Tagalog.
• Artikulo VIII “Tagalog ang magiging
opisyal na wika ng Republika”
SALIGANG-BATAS 1935
• Inaatasan ang Kongreso na gumawa ng
mga hakbang upang paunlarin at
pagtibayin ang isang wikang pambansa na
nakabatay sa isa sa mga umiiral na
katutubong wika.
• Ang Ingles at Kastila ang mananatiling
opisyal na wika hanggang hindi
nagtatadhana ng iba ang batas.
SALIGANG BATAS NG
1973
• Ang Batasang Pambansa ay dapat
gumawa ng mga hakbang tungo sa
paglinang at pormal na adopsiyon ng
isang panlahat na wikang pambansa na
tatawaging Filipino.
BATAS KOMONWELT BLG 184
• Norberto Romualdez ng Leyte, batikang
mahistrado ang nagsatitik ng batas.
• Naitatag ang Surian ng Wikang
Pambansa
– Tungkulin na pag-aralan ang mga diyalekto sa
pangkalahatan upang mapaunlad at
mapagtibay ang pambansang wikang ayon sa
isa sa mga umiiral na wika.
– TAGALOG ang pinili batay sa mga
pamantayan.
Ang pagpili ng isang pambansang wika
ay ibinatay sa “pagkaunlad ng estruktura,
mekanismo, at panitikan na pawang
tinatanggap at ginagamit ng malaking bilang
ng mga Filipino.” Sa madali’t salita, Tagalog
ang napili.
• “na ginagamit ito ng nakararaming bilang
ng mga mamamayan, bukod pa ang mga
kategorikong pananaw ng mga lokal na
pahayagan, publikasyon, at manunulat.”
• Naging patas ang pagpili sa TAGALOG
batay na rin sa komposisyon na
pinamunuan ni Jaime C. de Veyra
(Samar-Leyte) at kinabibilangan ng mga
sumusunod na kasapi:
– Santiago A. Fonacier (Ilokano)
– Filemon Sotto (Sebwano)
– Casimiro F. Perfecto (Bikol)
– Felix S. Salas Rodriguez (Panay)
– Hadji Butu (Moro)
– Cecilio Lopez (Tagalog)
• Dalawa sa mga kagawad ang hindi nakaganap
sa kanilang tungkulin: yumao agad si Hadji
Butu at tumanggi naman si Filemon Sotto
dahil sa kaniyang kapansanan.
•
•
•
•
•
Hinirang ang karagdagang mga kagawad sina:
Lope K. Santos (Tagalog)
Jose I. Zulueta (Pangasinense)
Zoilo Hilario (Kapampangan)
Isidro Abad (Cebuano)
Download