Kendindelik ve Kabul, Maruz Bırakma Terapisinde Bize Ne Söyler? Hüseyin Şehit Burhan Kendindelik ve Kabul • BDT temelli yeni yaklaşımların olmazsa olmazı • Yeni teknoloji • “3. dalga” BDT’nin ayırt edici öğeleri • ACT, MBCT, DBT, MBSR • terapilerin isimlerinde dahi var. Kabul • Temel olarak kabul sadece mevcut deneyime izin vermesidir. • duygu, düşünce, bedensel duyumlar, hatıralar… • değiştirmeye veya ortadan kadırmaya çalışmadan tecrübe etme • kendini kısıtlamadan gözlemlemek • “açık olmak” • yargılamamak Kendindelik • • Kendindelik mevcut gerçekliği mevcut bulunan anda tecrübe etmektir. • izleme, gözlemleme, fark etme • tasvir etme • eşlik etme, yargılamama Doğu mistisizminden/maneviyatından etkilenmiş. Exposure • Kişinin istenmeyen içsel yaşantıyı tecrübe etmesini sağlayarak içsel yaşantının ve/veya içsel yaşantı ile ilgili duygusal tepkinin sıklığını ve şiddetini değiştirmek. Kendindelik ve Kabul ✕ Exposure Exposure Kendindelik ve Kabul • tecrübe etmek, fark etmek, açık olmak • tecrübe etmek, fark etmek, açık olmak • değiştirmeye çabalamamak, kaçmamak • değiştirmeye çabalamamak, kaçmamak • eşlik etmek • eşlik etmek • içsel yaşatılarla ilişkimize veya onlara karşı tavrımıza yönelik • içsel yaşantılara eşlik eden duygusalar tepkilere yönelik. Kendindelik ve Kabul Nasıl Çalışır? • Danışanın istenmeyen yaşantılar, durumlar veya uyaranlara ilgili davranış repertuarını genişletmek. • klasik ve edimsel koşullanma (sönme) Kendindelik ve Kabul Nasıl Çalışır? • Hem kendindelik ve hem de kabul terapist danışana kaçınmaması konsunda yardım eder. Kendindelik ve Kabul Nasıl Çalışır? • danışan rahatsızlık verici içsel yaşatıları durdurmaya çalışmadan tecrübe eder. Kendindelik ve Kabul Nasıl Çalışır? • rahatsızlık verici içsel yaşatıları durdurmaya çalışmadan tecrübe etme… response prevention exposure Kendindelik ve Kabul Nasıl Çalışır? • Kendindelik uygulamaları genellikle bir sakinlik ya da rahatlama hissini uyandırır. • Metakognitif farkındalık sağlar. • Kaçış, kaçınma veya ilaç kullanımı gibi problemli davranışlarda bulunmak yerine daha işlevsel davranışların ortaya çıkması kolaylaşabilir. Kendindelik ve Kabul Nasıl Çalışır? Öncüller Davranış Öncüllerle olan ilişkiler, metakognisyon Sonuç Terapinin amacı • yeni şeyler öğrenme • davranışların sıklığını değiştirme, artırma veya azaltma • yeni davranışlar B.F. Skinner 1904-1990 Öncüller Davranış Sonuç