119 - 132 ،2 ‫ ﺷﻤﺎره‬،18 ‫ دوره‬1391 ،‫ﻋﻠﻮم داروﯾﯽ‬
Pharmaceutical Sciences, 2012, Vol. 18, No. 2, Pages 119- 132
A review on the methods and applications of spray drying technology
Adibkia K. 1,2, Barzegar-Jalali M.2‫٭‬, Javadzadeh Y. 1, Maheri-Esfanjani H.3
1
Biotechnology Research Center and Faculty of Pharmacy, Tabriz University of Medical Sciences, Tabriz, Iran. 2 Drug Applied
Research Center, Tabriz University of Medical Sciences, Tabriz, Iran. 3 Students Research Committee, Tabriz University of
Medical Sciences, Tabriz, Iran.
Received: 19 Feb. 2012, Accepted: 27 June 2012
Objectives: Spray drying is the most widely used techniqueintended for drying of pharmaceutical products as well
as manufacturing of powder with desired characteristics.It is a continuous operation in which almost any pumpable
liquid can be converted into a free flowing powder. Considering uniformity of formed particles and well-control on
particle size, spray drying is efficiently applicable in the drug delivery systems. This method has found to be a
potential way for systematic delivery of therapeutic peptides, proteins and also antibiotics. Methods: In this study,
the procedures and aplications of spray drying were reviewed and the effect of diffirent affecting parameters was
explained. Results: Spray drying is extensively used to dry heat sensitive products like enzymes and proteins with
minimum loss on activity and produce drugs with improved solubility as well as drying of nanoparticles,
microencapsulation, granulation and coating beyond its well-known background on drying of liquids. Conclusion:
Spray drying could be of beneficial in formulation of drug delivery systems with desired physicochemical
characteristics.
Key words: Spray drying, Applications, Review
‫ﻣﺮوري ﺑﺮ روشﻫﺎ و ﮐﺎرﺑﺮدﻫﺎي ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﺧﺸﮏ ﮐﺮدن ﺑﺎ اﺳﭙﺮي‬
3
‫ ﺣﺴﯿﻦ ﻣﺎﻫﺮي اﺳﻔﻨﺠﺎﻧﯽ‬،1‫ ﯾﻮﺳﻒ ﺟﻮادزاده‬،2‫ ﻣﺤﻤﺪ ﺑﺮزﮔﺮ ﺟﻼﻟﯽ٭‬،1 ،2‫ﺧﺴﺮو ادﯾﺐ ﮐﯿﺎ‬
‫ ﻣﺮﮐﺰ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﮐﺎرﺑﺮدي داروﯾﯽ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم‬2 .‫ اﯾﺮان‬،‫ ﺗﺒﺮﯾﺰ‬،‫ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ ﺗﺒﺮﯾﺰ‬،‫ ﻣﺮﮐﺰ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﺑﯿﻮﺗﮑﻨﻮﻟﻮژي داروﯾﯽ و داﻧﺸﮑﺪه داروﺳﺎزي‬1
.‫ اﯾﺮان‬،‫ ﺗﺒﺮﯾﺰ‬،‫ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ ﺗﺒﺮﯾﺰ‬،‫ ﮐﻤﯿﺘﻪ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت داﻧﺸﺠﻮﯾﯽ‬3 .‫ اﯾﺮان‬،‫ ﺗﺒﺮﯾﺰ‬،‫ﭘﺰﺷﮑﯽ ﺗﺒﺮﯾﺰ‬
91/4/7 : ‫ ﺗﺎرﯾﺦ ﭘﺬﯾﺮش‬،90/12/1 : ‫ﺗﺎرﯾﺦ درﯾﺎﻓﺖ‬
‫ ﺧﺸﮏ ﮐﺮدن ﺑﺎ اﺳﭙﺮي ﯾﮑﯽ از ﻓﺮاﯾﻨﺪﻫﺎي ﺧﺸﮏ ﮐﺮدن ﻣﺤﺼﻮﻻت داروﯾﯽ ﺑﺎ وﯾﮋﮔﯽﻫﺎي ﻣﻄﻠﻮب ﻣﺤﺼﻮل ﻧﻬﺎﯾﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ‬:‫زﻣﯿﻨﻪ و ﻫﺪف‬
‫ ﺑﺎ‬،‫ اﯾﻦ ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﺑﺮاي ﺧﺸﮏ ﮐﺮدن ﻣﺤﺘﻮاي ﻣﺎﯾﻊ‬.‫اﻣﺮوزه ﮐﺎرﺑﺮد زﯾﺎدي در ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎﻫﯽ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻋﺮﺻﻪ ﺻﻨﻌﺖ ﭘﯿﺪا ﮐﺮده اﺳﺖ‬
‫ اﻣﺮوزه‬.‫ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ ﮐﻨﺘﺮل دﻗﯿﻖ روي ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﭘﻮدر ﺣﺎﺻﻞ و اﯾﺠﺎد ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﻄﻠﻮب ﺑﺮاي ﻧﯿﺎزﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوت داروﺳﺎزي ﺑﻪ ﮐﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد‬
‫ اﯾﻦ روش‬.‫ ﺟﺎﯾﮕﺎه وﯾﮋه اي در دارورﺳﺎﻧﯽ ﭘﯿﺪا ﮐﺮده اﺳﺖ‬،‫ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺧﺸﮏ ﺷﺪه ﺑﺎ اﺳﭙﺮي ﺑﻪ ﺳﺒﺐ ﯾﮑﻨﻮاﺧﺘﯽ و ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﻣﻄﻠﻮب ﭘﻮدر‬
‫ در ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﺿﻤﻦ‬:‫ روشﻫﺎ‬.‫ اﻣﮑﺎن اﻧﺠﺎم ﭼﻨﺪﯾﻦ ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﻣﺨﺘﻠﻒ داروﺳﺎزي در ﯾﮏ ﻣﺮﺣﻠﻪ واﺣﺪ را ﻣﻘﺪور ﻣﯽ ﺳﺎزد‬،‫ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺧﺸﮏ ﮐﺮدن‬
:‫ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎ‬.‫ ﺑﻪ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي درﮔﯿﺮ در اﻧﺠﺎم ﻓﺮاﯾﻨﺪ اﺷﺎره ﻣﯽ ﺷﻮد‬،‫ﻣﺮوري ﺑﺮ روشﻫﺎ و ﮐﺎرﺑﺮدﻫﺎي ﺧﺸﮏ ﮐﺮدن ﺑﺎ اﺳﭙﺮي در داروﺳﺎزي‬
‫ ﻣﺎﻧﻨﺪ آﻧﺰﯾﻢﻫﺎ و ﭘﺮوﺗﺌﯿﻦﻫﺎي‬،‫ﺧﺸﮏ ﮐﺮدن ﺑﺎ اﺳﭙﺮي ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ روش ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي ﺧﺸﮏ ﮐﺮدن ﻣﻮاد ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ ﺣﺴﺎس ﺑﻪ ﺣﺮارت‬
‫ ﺑﻬﺒﻮد ﻣﺤﻠﻮﻟﯿﺖ آﺑﯽ دارو و در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻓﺮاﻫﻤﯽ زﯾﺴﺘﯽ آﻧﻬﺎ و ﻧﯿﺰ در ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژي داروﯾﯽ ﻣﻮرد‬،‫ ﺑﺎ ﺣﺪاﻗﻞ از دﺳﺖ دادن ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ‬،‫داروﯾﯽ‬
‫ ﺑﺎ ﺑﻬﺮه ﮔﯿﺮي از روش ﺧﺸﮏ ﮐﺮدن ﺑﺎ اﺳﭙﺮي در ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﺤﺼﻮﻻت داروﯾﯽ و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻣﮑﺎن‬:‫ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮔﯿﺮي‬.‫ﺗﻮﺟﻪ و اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‬
.‫ ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ اﺳﺖ‬،‫ ﻃﯿﻒ ﮔﺴﺘﺮدهاي از ﻓﺮاورده ﻫﺎ ﺑﺎ وﯾﮋﮔﯽﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز‬،‫ﮐﻨﺘﺮل ﻓﺮاﯾﻨﺪ‬
‫ ﻣﺮور‬،‫ ﮐﺎرﺑﺮد‬،‫ ﺧﺸﮏ ﮐﺮدن ﺑﺎ اﺳﭙﺮي‬:‫واژهﻫﺎي ﮐﻠﯿﺪي‬
*
Corresponding Author: Mohammad Barzegar-Jalali, Professor,
Faculty of Pharmacy, Tabriz University of Medical Sciences,
Tabriz, Iran. Tel: +98-411-3392615; Fax: +98-411-3344798;
E-mail: Mahbaeja@gmail.com
‫ اﺳﺘﺎد داﻧﺸﮑﺪه داروﺳﺎزي داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم‬،‫ ﻣﺤﻤﺪ ﺑﺮزﮔﺮ ﺟﻼﻟﯽ‬:‫* ﻧﻮﯾﺴﻨﺪه ﻣﺴﺌﻮل‬
0411- 3344798 :‫ ﻧﻤﺎﺑﺮ‬،0411-3392615 :‫ ﺗﻠﻔﻦ‬.‫ اﯾﺮان‬،‫ ﺗﺒﺮﯾﺰ‬،‫ﭘﺰﺷﮑﯽ ﺗﺒﺮﯾﺰ‬
Mahbaeja@gmail.com :‫اﯾﻤﯿﻞ‬
‫ﻋﻠﻮم داروﯾﯽ‬
‫‪ -1‬ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫ﺧﺴﺮو ادﯾﺐ ﮐﯿﺎ و ﻫﻤﮑﺎران‬
‫ﺧﺸﮏ ﮐﺮدن ﺗﻮﺳﻂ اﺳﭙﺮي )‪ (Spray Drying‬ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻣﺪاوم‬
‫ﻣﺤﺘﻮي از ﺣﺎﻟﺖ ﻣﺎﯾﻊ ﺑﻪ ذرات ﺧﺸﮏ‪ ،‬ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ اﺳﭙﺮي‬
‫ﮐﺮدن ﺑﻪ درون ﯾﮏ ﻣﺤﻔﻈﻪ ﺧﺸﮏ ﮐﻨﻨﺪه ﮔﺮم اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ‬
‫ﻓﺮاﻫﻢ ﮐﺮدن ﺣﺠﻢ ﮐﺎﻓﯽ از ﻫﻮاي ﮔﺮم ﺑﺎﻋﺚ ﺗﺒﺨﯿﺮ ﻗﻄﺮات‬
‫ﻣﺎﯾﻊ و ﺧﺸﮏ ﮐﺮدن ذرات دﯾﺴﭙﺮس ﺷﺪه در اﯾﻦ ﻣﺤﯿﻂ‬
‫ﻣﯽﮔـﺮدد‪ .‬ﻣﺤﺘﻮي ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺤﻠﻮل‪ ،‬ﺳﻮﺳﭙﺎﻧﺴﯿﻮن‪،‬‬
‫دﯾﺴﭙﺮﺳﯿﻮن‪ ،‬اﻣﻮﻟﺴﯿﻮن‪ ،‬ژل ﯾﺎ ﺧﻤﯿﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪ ﺷﺮط اﯾﻨﮑﻪ ﻗﺎﺑﻞ‬
‫ﭘﻤﭗ و اﺳﭙﺮي ﮐﺮدن ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻋﻠﯿﺮﻏﻢ دﻣﺎي ﺑﺴﯿﺎر ﺑﺎﻻي‬
‫ﻣﺤﻔﻈﻪ ﺧﺸﮏ ﮐﻨﻨﺪه‪ ،‬ذرات اﺳﭙﺮي ﺷﺪه ﺑﻪ واﺳﻄﻪ از دﺳﺖ‬
‫دادن رﻃﻮﺑﺖ‪ ،‬در دﻣﺎي ﺑﺴﯿﺎر ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺗﺮي وﺑﺮاي زﻣﺎن ﺑﺴﯿﺎر‬
‫ﮐﻮﺗﺎﻫﯽ ﺑﺎﻗﯽ ﻣﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ‪ .‬از اﯾﻦ رو اﯾﻦ روش ﺧﺸﮏ ﮐﺮدن‬
‫اﺳﺎﺳﺎ ﺑﻪ ﻋﻨـﻮان "ﺧﺸﮏ ﮐـﺮدن دﻣﺎي ﭘﺎﯾﯿﻦ" ﻧﯿﺰ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ‬
‫ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﻣﺤﺼﻮل ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه از اﺳﭙﺮي دراﯾﯿﻨﮓ ﺣﺎوي‬
‫ذرات رﯾﺰﺗﺮ و ﺗﻮزﯾﻊ اﻧﺪازه ذره اي ﺑﻬﺘﺮ‪ ،‬ﻇﺎﻫﺮ‪ ،‬ﺑﺎﻓﺖ‪،‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﻪ رﯾﺰش‪ ،‬ﺗﺮاﮐﻢ ﭘﺬﯾﺮي‪ ،‬داﻧﺴﯿﺘﻪ ﺗﻮدهاي‪ ،‬ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ‬
‫ﭘﺮاﮐﻨﺪﮔﯽ و ﻣﺤﻠﻮﻟﯿﺖ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻄﻠﻮﺑﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻣﺮوزه اﯾﻦ‬
‫ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژي ﮐﺎرﺑﺮدﻫﺎي وﺳﯿﻌﯽ در ﻋﺮﺻﻪي داروﯾﯽ و ﻏﯿﺮ‬
‫داروﯾﯽ ﭘﯿﺪا ﮐﺮده اﺳﺖ و ﺑﺮاي ﺗﻬﯿﻪ ﺗﺮﮐﯿﺒﺎت ﻗﺮصﻫﺎ‪،‬‬
‫واﮐﺴﻦ‪ ،‬وﯾﺘﺎﻣﯿﻦﻫﺎ‪ ،‬ﻓﺮآوردهﻫﺎي ﺧﻮﻧﯽ‪ ،‬آﻧﺰﯾﻢﻫﺎ‪ ،‬ﻫﻮرﻣﻮنﻫﺎ‪،‬‬
‫ﺟﻠﺒﮏﻫﺎ و ﻋﺼﺎره ﻣﺨﻤﺮ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺗﺠﻬﯿﺰات و ﺗﮑﻨﯿﮏ ﻫﺎي ﺧﺸﮏ ﮐﺮدن ﺑﺎ اﺳﭙﺮي‪ ،‬ﻃﯽ‬
‫ﭼﻨﺪﯾﻦ دﻫﻪ از ‪ 1870‬ﺗﺎ اواﯾﻞ ‪ 1900‬ﮔﺴﺘﺮش ﯾﺎﻓﺖ‪ .‬ﺑﺎ اﯾﻦ‬
‫وﺟﻮد ﺑـﻪ ﺧﺎﻃـﺮ ﻃﺮاﺣﯽﻫﺎي ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ در اﺳﭙﺮي ﺧﺸﮏ‬
‫ﮐﻦ ﻫﺎي اوﻟﯿﻪ و اﺳﺘﻔﺎده ﻣﺸﮑﻞ از آﻧﻬﺎ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده ﺻﻨﻌﺘﯽ‬
‫ﭼﻨﺪاﻧﯽ از آﻧﻬﺎ ﻧﮕﺮدﯾﺪ‪ .‬از دﻫﻪ دوم ﻗﺮن ﺑﯿﺴﺘﻢ ﻃﺮاﺣﯽ ﻫﺎي‬
‫ﺟﺪﯾﺪ دﺳﺘﮕﺎه‪ ،‬ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺗﮑﺎﻣﻞ و ﺗﻮﺳﻌﻪ اﯾﻦ ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژي‬
‫ﮔﺮدﯾﺪ و ﺑﺴﺘﺮ ﮐﺎرﺑﺮدﻫﺎي ﺻﻨﻌﺘﯽ از اﯾﻦ روش را ﻓﺮاﻫﻢ‬
‫ﺳﺎﺧﺖ‪ .‬ﺗﻬﯿﻪ ﭘﻮدر ﺷﯿﺮ‪ ،‬آب ﭘﻨﯿﺮ و ﺷﯿﺮ ﺧﺸﮏ ﻧﻮزاد ﻫﻨﻮز‬
‫ﺟﺰو ﻋﻤﺪه ﮐﺎرﺑﺮدﻫﺎي اﯾﻦ ﺻﻨﻌﺖ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﯽ آﯾﺪ‪ .‬در‬
‫ﻋﺮﺻﻪ داروﺳﺎزي‪ ،‬ﺧﺸﮏ ﮐﺮدن ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ اﺳﭙﺮي از ‪1940‬‬
‫رواج ﯾﺎﻓﺘﻪ و ﺑﺮاي اوﻟﯿﻦ ﺑﺎر ﻋﻤﺪﺗﺎ در ﺳﺎﺧﺖ دارو ﻫﺎي‬
‫ﺑﺎﻟﮏ و ﻣﻮاد ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﭘﻮدر ﻣﺎﻧﻨﺪ آﻧﺘﯽ ﺑﯿﻮﺗﯿﮏ ﻫﺎ‪،‬‬
‫ﺿﺪ درد ﻫﺎ‪ ،‬آﻧﺘﯽ اﺳﯿﺪﻫﺎ‪ ،‬و وﯾﺘﺎﻣﯿﻦ ﻫﺎ ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮده ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺧﺸﮏ ﮐﺮدن ﺗﻮﺳﻂ اﺳﭙﺮي ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ روش ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي‬
‫ﺧﺸﮏ ﮐﺮدن ﻣﻮاد ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ ﺣﺴﺎس ﺑﻪ ﺣﺮارت‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫آﻧﺰﯾﻢﻫﺎ و ﭘﺮوﺗﺌﯿﻦﻫﺎي داروﯾﯽ‪ ،‬ﺑﺎ ﺣﺪاﻗﻞ از دﺳﺖ دادن‬
‫ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ داده ﺷﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﺗﮑﻨﯿﮏ ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﺮاي ﺗﻮﻟﯿﺪ‬
‫اﮐﺴﯿﭙﯿﺎﻧﻬﺎي داروﯾﯽ ﺑﺎ ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ ﻓﺸﺮدﮔﯽ ﺑﻬﺒﻮد ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫ﻻﮐﺘﻮز‪ ،‬ﺑﺮاي ﺑﻬﺒﻮد ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت رﯾﺰش ﺟﻬﺖ ﺗﻬﯿﻪ ﮔﺮاﻧﻮل ﺑﺎ‬
‫رﯾﺰش آزاد ﺑﺮاي ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻗﺮص‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﻬﺒﻮد ﻣﺤﻠﻮﻟﯿﺖ آﺑﯽ‬
‫دارو و در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻓﺮاﻫﻤﯽ زﯾﺴﺘﯽ آﻧﻬﺎ‪ ،‬ﺗﻬﯿﻪ ﻓﺮاورده ﻫﺎي‬
‫‪120‬‬
‫داروﯾﯽ اﺳﺘﻨﺸﺎﻗﯽ در ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژي داروﯾﯽ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ‬
‫و اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮ اﯾﻦ‪ ،‬ﺗﻌﺪادي از‬
‫ﻓﺮآﯾﻨﺪﻫﺎي ﻓﺮﻣﻮﻻﺳﯿﻮن را ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﺎ اﺳﭙﺮي دراﯾﯿﻨﮓ‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ‬
‫در ﯾﮏ ﻣﺮﺣﻠﻪ اﻧﺠﺎم داد از ﺟﻤﻠﻪ ﺗﻬﯿﻪ ﮐﻤﭙﻠﮑﺲ و‬
‫ﻣﯿﮑﺮواﻧﮑﭙﺴﻮﻻﺳﯿﻮن )‪.(1 -8‬‬
‫‪ -2‬ﻣﻔﻬﻮم و ﻣﺮاﺣﻞ ﺧﺸﮏ ﮐﺮدن ﺑﺎ اﺳﭙﺮي‬
‫دو ﺗﮑﻨﯿﮏ اﺻﻠﯽ در اﺳﭙﺮي ﮐﺮدن ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﺧﺸﮏ‬
‫ﮐﺮدن ﺑﺎ اﺳﭙﺮي و ﻣﻨﺠﻤﺪ ﮐﺮدن ﺑﺎ اﺳﭙﺮي‪ .‬ﻋﻤﻠﯽ ﮐﻪ در‬
‫ﺧﺸﮏ ﮐﺮدن ﺑﺎ اﺳﭙﺮي در درﺟﻪ اول رخ ﻣﯽ دﻫﺪ ﺗﺒﺨﯿﺮ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ در ﻣﻨﺠﻤﺪ ﮐﺮدن ﺑﺎ اﺳﭙﺮي اﯾﻦ ﻓﺮاﯾﻨﺪ‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻓﺎز از ﻣﺎﯾﻊ ﺑﻪ ﺟﺎﻣﺪ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﯾﻦ دو ﻓﺮاﯾﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺟﺰ در‬
‫ﻣﻮرد ﺟﺮﯾﺎن اﻧﺮژي‪ ،‬ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬در ﻣﻮرد ﺧﺸﮏ ﮐﺮدن ﺑﺎ‬
‫اﺳﭙﺮي‪ ،‬اﻧﺮژي ﺑﻪ ﻗﻄﺮات اﻋﻤﺎل ﻣﯽ ﮔﺮدد و ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺗﺒﺨﯿﺮ‬
‫ﺣﻼل ﻣﯽﮔﺮدد‪ ،‬در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻫﻢ اﻧﺘﻘﺎل اﻧﺮژي و ﻫﻢ اﻧﺘﻘﺎل ﺟﺮم‬
‫از ﻗﻄﺮات ﺻﻮرت ﻣﯽﮔﯿﺮد‪ .‬در ﻣﻨﺠﻤﺪ ﮐﺮدن ﺑﺎ اﺳﭙﺮي‪،‬‬
‫اﻧﺮژي ﻓﻘﻂ از ﻗﻄﺮات ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﻣﯿﺸﻮد و ﻣﻮﺟﺐ اﻧﺠﻤﺎد‬
‫ﻗﻄﺮات ذوب ﺷﺪه ﻣﯽ ﮔﺮدد )‪.(8‬‬
‫ﻓﺮاﯾﻨـﺪ ﺧﺸﮏ ﮐـﺮدن ﺑـﺎ اﺳﭙﺮي ﻋﻤﺪﺗﺎ ﺷﺎﻣـﻞ ‪ 5‬ﻣﺮﺣﻠﻪ‬
‫ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ )‪:(8 ،9‬‬
‫‪ -1‬ﺗﻐﻠﯿﻆ‪ :‬ﻣﺤﺘﻮاي اﺳﭙﺮي ﻋﻤﻮﻣﺎ ﻗﺒﻞ از ﻋﺮﺿﻪ ﺑﻪ اﺳﭙﺮي‬
‫ﺧﺸﮏ ﮐﻦ‪ ،‬ﺗﺎ ﺣﺪ ﻣﻤﮑﻦ ﺗﻐﻠﯿﻆ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -2‬رﯾﺰﺳﺎزي )‪ :(Atomization‬ﻣﺮﺣﻠﻪ ذرهﺳﺎزي ﯾﺎ اﺳﭙﺮي‬
‫ﮐﺮدن‪ ،‬اﯾﺠﺎد ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﻄﻠﻮب ﺑﺮاي ﺗﺒﺨﯿﺮ و ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺑﻪ ﯾﮏ‬
‫ﻣﺤﺼﻮل ﺧﺸﮏ ﺷﺪه ﺑﺎ وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -3‬ﺗﻤﺎس ﻗﻄﺮات ﺑﺎ ﻫﻮا‪ :‬در ﻣﺤﻔﻈﻪ‪ ،‬ذرات ﻣﺎﯾﻊ در ﺗﻤﺎس‬
‫ﺑﺎ ﮔﺎز داغ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺑﯿﺶ از ‪ 95‬درﺻﺪ از‬
‫رﻃﻮﯾﺖ ﻣﻮﺟﻮد در ﻗﻄﺮات‪ ،‬ﻃﯽ ﭼﻨﺪ ﺛﺎﻧﯿﻪ ﺗﺒﺨﯿﺮ ﻣﯽ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫‪ -4‬ﺧﺸﮏ ﺷﺪن ﻗﻄﺮات‪ :‬رﻃﻮﺑﺖ در ﻃﯽ دو ﻣﺮﺣﻠﻪ از روي‬
‫ﻗﻄﺮات ﺗﺒﺨﯿﺮ ﻣﯽ ﮔﺮدد‪:‬‬
‫‪ (1‬در ﻃﻮل ﻣﺮﺣﻠﻪ اول‪ ،‬رﻃﻮﺑﺖ ﮐﺎﻓﯽ روي ﻗﻄﺮه ﺑﺮاي‬
‫ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻨﯽ ﻣﺎﯾﻊ ﺗﺒﺨﯿﺮ ﺷﺪه از ﺳﻄﺢ وﺟﻮد دارد و ﺗﺒﺨﯿﺮ ﺑﺎ‬
‫ﯾﮏ ﺳﺮﻋﺖ ﻧﺴﺒﺘﺎ ﺛﺎﺑﺘﯽ ﺻﻮرت ﻣﯽ ﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫‪ (2‬ﻣﺮﺣﻠﻪ دوم زﻣﺎﻧﯽ آﻏﺎز ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ دﯾﮕﺮ رﻃﻮﺑﺖ ﺑﻪ‬
‫اﻧﺪازه ﮐﺎﻓﯽ در ﺳﻄﺢ ﻗﻄﺮه ﺑﺮاي ﺣﻔﻆ ﺷﺮاﯾﻂ اﺷﺒﺎع وﺟﻮد‬
‫ﻧﺪارد‪ ،‬ﺑﺎﻋﺚ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﭘﻮﺳﺘﻪ ﺧﺸﮏ در ﺳﻄﺢ ﻣﯽ ﮔﺮدد‪ .‬از‬
‫اﯾﻦ ﭘﺲ‪ ،‬ﺗﺒﺨﯿﺮ ﺑﺴﺘﮕﯽ ﺑﻪ اﻧﺘﺸﺎر رﻃﻮﺑﺖ از ﻃﺮﯾﻖ ﭘﻮﺳﺘﻪ‪ ،‬ﮐﻪ‬
‫ﺿﺨﺎﻣﺖ آن رو ﺑﻪ اﻓﺰاﯾﺶ اﺳﺖ‪ ،‬دارد‪.‬‬
‫‪ -5‬ﺟﺪاﺳﺎزي‪ :‬از ﺳﯿﮑﻠﻮن ﻫﺎ )ﺟﺪا ﮐﻨﻨﺪه ﺑﺎ ﻣﮑﺎﻧﯿﺴﻢ ﮔﺮﯾﺰ‬
‫از ﻣﺮﮐﺰ(‪ ،‬ﻓﯿﻠﺘﺮﻫﺎي ﮐﯿﺴﻪ اي‪ ،‬و رﺳﻮب اﻟﮑﺘﺮواﺳﺘﺎﺗﯿﮏ در‬
‫ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺟﺪاﺳﺎزي ﻧﻬﺎﯾﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﺷﻮد )ﺷﮑﻞ ‪.(1‬‬
‫ﻋﻠﻮم داروﯾﯽ‬
‫ﻣﺮوري ﺑﺮ روشﻫﺎ و ﮐﺎرﺑﺮدﻫﺎي ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﺧﺸﮏ ﮐﺮدن ﺑﺎ اﺳﭙﺮي‬
‫‪121‬‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ .1‬ﻣﺮاﺣﻞ ﺧﺸﮏ ﮐﺮدن ﺑﺎ اﺳﭙﺮي‬
‫‪ :2-1‬رﯾﺰﺳﺎزي )‪(Atomization‬‬
‫ﺑﻪ دو ﺻﻮرت‪ ،‬ﺗﻮﺳﻂ ﭼﺮخ دوار ﯾﺎ ﺑﺎﻧﺎزلﻫﺎﻣﯽ ﺗﻮان ﻣﺎﯾﻊ را‬
‫اﺳﭙﺮي ﮐﺮد‪ .‬ﺗﺒﺨﯿﺮ رﻃﻮﺑﺖ از ﻗﻄﺮات ﮐﻮﭼﮏ و ﺗﺸﮑﯿﻞ‬
‫ذرات ﺧﺸﮏ ﺗﺤﺖ ﺷﺮاﯾﻂ ﮐﻨﺘﺮل ﺷﺪه درﺟﻪ ﺣﺮارت و‬
‫ﺟﺮﯾﺎن ﻫﻮا ﺻﻮرت ﻣﯽ ﭘﺬﯾﺮد‪ .‬ﭘﻮدر ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺪاوم از ﻣﺤﻔﻈﻪ‬
‫ﺧﺸﮏ ﮐﻨﻨﺪه ﺗﺨﻠﯿﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﺷﺮاﯾﻂ ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ و ﻃﺮاﺣﯽ‬
‫ﺧﺸﮏ ﮐﻦ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎي ﺧﺸﮏ ﮐﺮدن ﺑﺮاي‬
‫ﻣﺤﺼﻮل و ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﭘﻮدر اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫اﺗﻤﺎﯾﺰر ﻗﺴﻤﺘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﺷﮑﺴﺘﻦ ﻣﺎﯾﻊ ﺑﻪ ﻗﻄﺮات‬
‫ﮐﻮﭼﮏ ﺑﺮاي ﺷﮑﻞ ﮔﯿﺮي اﺳﭙﺮي ﻣﯽ ﮔﺮدد‪) .‬ﮐﻪ ﺑﺎ ﻣﮑﺎﻧﯿﺴﻢ‬
‫ﺗﺌﻮري ﺟﺖ ﻣﺎﯾﻊ ‪ 1878 Lord Rayleigh‬ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﯿﻪ اﺳﺖ‪،‬‬
‫ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺎﯾﻊ ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻧﯿﺮوي ﮔﺮاﻧﺶ ﺳﺮﻋﺖ ﯾﺎﻓﺘﻪ‪ ،‬از ﻫﻢ‬
‫ﺟﺪا ﺷـﺪه و ﯾﺎ ﺑـﻪ ﻗﻄﺮات ﺑـﻪ ﺷﮑـﻞ اﺷﮏ از ﻫﻢ ﭘﺎﺷﯿﺪه‬
‫ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﮐﺸﺶ ﺳﻄﺤﯽ ﻣﺎﯾﻊ‪ ،‬ﺑﺎﻋﺚ ﻣﯿﮕﺮدد ﻗﻄﺮات ﮐﻪ در‬
‫ﻫﻮا ﻣﻌﻠﻖ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﯾﮏ ﮐﺮه در ﺑﯿﺎورﻧﺪ(‬
‫)‪.(10 ,8)،10‬‬
‫ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻫﺎي اﺻﻠﯽ رﯾﺰ ﮐﺮدن ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از ‪:‬‬
‫اﯾﺠﺎد ﻧﺴﺒﺖ ﺑﺎﻻي ﺳﻄﺢ ﺑﻪ ﺟﺮم و در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻣﯿﺰان‬
‫‪(1‬‬
‫ﺗﺒﺨﯿﺮ ﺑﺎﻻ و ﻧﻬﺎﯾﺘﺎ راﻧﺪﻣﺎن ﺣﺮارﺗﯽ ﺑﻬﺘﺮ‬
‫ﺗﻮﻟﯿﺪ ذرات ﻣﻄﻠﻮب و ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ از ﻟﺤﺎظ ﺷﮑﻞ‪،‬‬
‫‪(2‬‬
‫اﻧﺪازه و ﭼﮕﺎﻟﯽ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ذرات ﺑﺰرگ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﻪ راﺣﺘﯽ ﺧﺸﮏ ﻧﻤﯽ ﮔﺮدد و ذرات‬
‫ﺑﺴﯿﺎر رﯾﺰ ﻫﻢ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﮐﻮﭼﮑﯽ ﺑﺎ ﻫﻮا ﺑﯿﺮون ﺑﺮده ﺧﻮاﻫﺪ‬
‫ﺷﺪ )‪ .(8 ،11‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺑﺎ ﮐﯿﻔﯿﺖ ﺑﺎﻻ و‬
‫ﻣﻘﺮون ﺑﻪ ﺻﺮﻓﻪ‪ ،‬اﻧﺘﺨﺎب اﺗﻤﺎﯾﺰرﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺴﯿﺎر ﺣﺎﺋﺰ اﻫﻤﯿﺖ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﺳﻪ ﻧﻮع اﺳﺎﺳﯽ از اﺗﻤﺎﯾﺰر ﺗﺠﺎري اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﺷﻮد ‪:‬‬
‫‪ .2.1.1‬اﺗﻤﺎﯾﺰر ﭼﺮﺧﺎن ﯾﺎ روﺗﺎري‪ :‬ﻋﻤﻞ رﯾﺰ ﮐﺮدن ﺗﻮﺳﻂ‬
‫اﻧﺮژي ﮔﺮﯾﺰ از ﻣﺮﮐﺰﮐﻪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﻧﺮژي ﭼﺮﺧﺶ ﺑﺎ‬
‫ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎﻻي ﭼﺮخ‪ ،‬ﻣﺎﯾﻊ ﺑﺎﻟﮏ را ﺑﻪ ﻗﻄﺮات ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬
‫)ﺷﮑﻞ ‪ 2‬اﻟﻒ(‪.‬‬
‫اﯾـﻦ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑـﺮاي ﺣﺠﻢ ﻫﺎي ﺑﺎﻻي ﻣﺤﺼـﻮل ﻣﻨﺎﺳﺐ‬
‫ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺑﮑﺎرﮔﯿﺮي ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ از ﭼﺮخ دوار‪ ،‬ﻣﯿﺰان ‪ 27‬ﺗﻦ‬
‫در ﻫﺮ ﺳﺎﻋﺖ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ اﺳﭙﺮي ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺰاﯾﺎي اﺳﺘﻔﺎده از اﺗﻤﺎﯾﺰر ﻫﺎي دوار ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪ :‬اﻧﻌﻄﺎف‬
‫ﭘﺬﯾﺮي ﺑﺎﻻ و ﺳﻬﻮﻟﺖ ﻋﻤﻠﯿﺎت‪ ،‬ﺳﺎزﮔﺎري ﺑﺎ ﻓﺸﺎر ﭘﺎﯾﯿﻦ ﻣﺎﯾﻊ‪،‬‬
‫ﻓﺎﻗﺪ ﻣﺸﮑﻼت اﻧﺴﺪاد‪ ،‬ﮐﺎر ﺑﺎ ﺧﻮرﻧﺪهﻫﺎ و ﺳﺎﯾﻨﺪه ﻫﺎ‪،‬‬
‫ﺳﻬﻮﻟﺖ ﮐﻨﺘﺮل اﻧﺪازه ﻗﻄﺮات از ﻃﺮﯾﻖ ﺗﻨﻈﯿﻢ ﺳﺮﻋﺖ‬
‫ﭼﺮﺧﺶ‪ .‬ﺑﺎ اﯾﻦ وﺟﻮد داراي ﻣﻌﺎﯾﺒﯽ ﻫﻢ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ از ﺟﻤﻠﻪ‬
‫اﯾﻨﮑﻪ‪ :‬ﻣﻘﺪار زﯾﺎدي ذرات رﯾﺰ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ‬
‫اﯾﺠﺎد آﻟﻮدﮔﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺑﺎﻻ‪ ،‬ﻧﮕﻪ داري ﮔﺮان‪ ،‬دﺷﻮاري‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺮاي ﻣﻮاد ﺑﺴﯿﺎر ﭼﺴﺒﻨﺎك و اﯾﻨﮑﻪ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ در‬
‫ﺧﺸﮏ ﮐﻦ ﻫﺎي اﻓﻘﯽ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﯿﺮد‪ .‬ﻟﺬا ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ‬
‫ﻣﺸﮑﻼت و ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎي ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ اﺗﻤﯿﺰر ﭼﺮﺧﺎن در ﺑﺨﺶ‬
‫ﺻﻨﻌﺖ ﻋﻼﻗﻪ ﺑﻪ ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻨﯽ ﻧﺎزل ﻓﺸﺎري وﺟﻮد دارد )‪.(8‬‬
‫‪ .2.1.2‬ﻧﺎزل ﻓﺸﺎري ﯾﺎ ﻫﯿﺪروﻟﯿﮏ )رﯾﺰ ﮐﺮدن ﺗﻮﺳﻂ‬
‫اﻧﺮژي ﻓﺸﺎر(‬
‫ﻧﺎزل ﻓﺸﺎري )ﺷﮑﻞ‪2‬ب( ﺷﺎﯾﻊ ﺗﺮﯾﻦ اﺗﻤﯿﺰر ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﺑﺮاي ﺧﺸﮏ ﮐﺮدن ﺑﺎ اﺳﭙﺮي ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻧﺎزل ﻫﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻠﯽ‬
‫ﺗﻮﻟﯿﺪ ﭘﻮدر رﯾﺰﺗﺮ ﺑﺎ رﯾﺰش ﺑﻬﺘﺮي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﺗﻤﯿﺰر دوار‬
‫ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﻧﺎزﻟﻬﺎي ﻓﺸﺎري ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﺧﺸﮏ ﮐﺮدن ﺑﺎ‬
‫اﺳﭙﺮي‪ ،‬ﻧﺎزل "‪ "Vortex‬ﻧﺎﻣﯿﺪه ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ زﯾﺮا ﺑﺎﻋﺚ‬
‫ﭼﺮﺧﺶ ﻣﺎﯾﻌﯽ ﻣﯽ ﮔﺮدﻧﺪ ﮐﻪ از ﻃﺮﯾﻖ آن ﻋﺒﻮر داده‬
‫ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﻣﺤﺪوده ﻓﺸﺎر ﺑﺮاي ﻧﺎزل ﻓﺸﺎري ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در‬
‫ﺧﺸﮏ ﮐﺮدن ﺑﺎ اﺳﭙﺮﯾﺎز ﺣﺪود ‪ 17/4) 250PSI‬ﺑﺎر( ﺗﺎ ﺣﺪود‬
‫‪ 690) 10000PSI‬ﺑﺎر( ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﺗﺎﻣﯿﻦ ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺎﻻ )در‬
‫ﺣﺪ ﭼﻨﺪ ﺗﻦ( از ﭼﻨﺪﯾﻦ ﻧﺎزل ﮐﻨﺎر ﻫﻢ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﻪ‬
‫ﺧﺎﻃﺮ اﻋﻤﺎل ﭼﻨﯿﻦ ﻓﺸﺎر ﺑﺎﻻﯾﯽ‪ ،‬ﺧﺼﻮﺻﺎ ﻫﻨﮕﺎم ﮐﺎر ﺑﺎ ﻣﻮاد‬
‫ﺧﻮرﻧﺪه‪ ،‬ﻧﺎزل در ﻣﻌﺮض ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد )‪.(10 ،12‬‬
‫‪ .2.1.3‬ﻧﺎزل دو ﺳﯿﺎل ﯾﺎ ﻧﺎزل ﭘﻨﻮﻣﺎﺗﯿﮏ )رﯾﺰ ﮐﺮدن‬
‫ﺗﻮﺳﻂ اﻧﺮژي ﺟﻨﺒﺸﯽ(‬
‫ﻋﻠﻮم داروﯾﯽ‬
‫ﺧﺴﺮو ادﯾﺐ ﮐﯿﺎ و ﻫﻤﮑﺎران‬
‫ﻣﻮاد ﺧﺎم ﻣﺎﯾﻊ و ﻫﻮاي ﻓﺸﺮده )ﯾﺎ ﺑﺨﺎر( در ﯾﮏ ﻧﺎزل دو‬
‫ﺳﯿﺎل )ﺷﮑﻞ ‪ 2‬ج( ﺗﺮﮐﯿﺐ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ ﻃﺮح ﺑﺮاي ﺑﻬﺮه‬
‫ﮔﯿﺮي از اﻧﺮژي ﮔﺎز ﻓﺸﺮده ﺷﺪه ﺑﺮاي ﺗﺒﺪﯾﻞ ﮐﺮدن ﻣﺎﯾﻊ ﺑﻪ‬
‫ﭘﻮدر اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮاي ﻃﯿﻒ وﺳﯿﻌـﯽ از ﻣﻮاد ﺧﻮرﻧﺪه ﺑﻪ ﮐﺎر‬
‫ﻣﯽ رود‪ .‬دو ﻣﺰﯾﺖ اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺎزل دو ﺳﯿﺎل ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ آن ﺑﺮاي‬
‫ﺗﻮﻟﯿﺪ ذرات ﺑﺴﯿﺎر رﯾﺰ و ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺮاي ﻣﺤﺘﻮاي ﺑﺎ‬
‫وﯾﺴﮑﻮزﯾﺘﻪ ﺑﺎﻻ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﯾﻦ ﺣﺎل‪ ،‬ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎي‬
‫ﺑﺎﻻي ﺗﺎﻣﯿﻦ ﻫﻮاي ﻓﺸﺮده‪ ،‬ﮔﺮان ﺑﻮده و اﻏﻠﺐ در آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎه‬
‫و ﻃﺮح ﻫﺎﯾﭙﯿﻠﻮت‪ ،‬ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ آﻧﻬﺎ ﺑﺮاي ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻃﯿﻒ‬
‫اﻟﻒ‬
‫‪122‬‬
‫ﮔﺴﺘﺮده اي از ﺳﺮﻋﺖ ﺟﺮﯾﺎن اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﻋﻤﻮﻣﺎ ﻣﺤﺘﻮا‬
‫ﺑﺎ ﻓﺸﺎري در ﺣﺪود ‪ 25 PSI‬ﮐﻪ ﻣﻨﺤﺼﺮا ﺑﺮاي ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ ﻣﺎﯾﻊ‬
‫اﺳﺖ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﮔﺎز ﺑﺎ ﻓﺸﺎري در ﻣﺤﺪوده ‪ 50‬ﺗﺎ ‪ PSI100‬ﮐﻪ‬
‫ﺑﺮاي اﺳﭙﺮي ﮐﺮدن ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز اﺳﺖ‪ ،‬ﭘﻤﭗ ﻣﯽ ﮔﺮدﻧﺪ )‪.(12‬‬
‫اﻧﺮژي و ارﺗﻌﺎﺷﺎت اوﻟﺘﺮاﺳﻮﻧﯿﮏ ﻧﯿﺰ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ داراي ﮐﺎرﺑﺮدي اﻧﺪﮐﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬اﻧﺘﺨﺎب اﺗﻤﺎﯾﺰر‬
‫ﺑﺮ اﺳﺎس ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﻣﺤﺘﻮاي اﺳﭙﺮي‪ ،‬ﺧﻮاص ﭘﻮدر ﻣﻮرد‬
‫ﻧﻈﺮ‪ ،‬ﻧﻮع ﺧﺸﮏ ﮐﻦ و ﻇﺮﻓﯿﺖ آن و ﻇﺮﻓﯿﺖ اﺗﻤﯿﺰر ﺻﻮرت‬
‫ﻣﯽ ﭘﺬﯾﺮد )‪.(8‬‬
‫ج‬
‫ب‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ .2‬اﻟﻒ( اﺗﻤﯿﺰر روﺗﺎري‪ ،‬ب( ﻧﺎزل ﻓﺸﺎري‪ ،‬ج( ﻧﺎزل ﻫﯿﺪروﻟﯿﮏ‬
‫‪.2.2‬‬
‫ﻣﺨﻠﻮط ﮐﺮدن و ﺧﺸﮏ ﮐﺮدن‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﻣﺎﯾﻊ اﺳﭙﺮي ﮔﺮدﯾﺪ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ در ﺗﻤﺎس ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﺎ ﮔﺎز‬
‫ﮔﺮم‪ ،‬ﺟﻬﺖ ﺗﺒﺨﯿﺮ از ﺳﻄﺢ ﺗﻤﺎم ﻗﻄﺮات‪ ،‬در داﺧﻞ ﻣﺤﻔﻈﻪ‬
‫ﺧﺸﮏ ﮐﻦ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد‪ .‬ﮔﺎز ﮔﺮم داﺧﻞ ﻣﺤﻔﻈﻪ‪ ،‬ﺗﻮﺳﻂ ﺳﯿﺴﺘﻢ‬
‫ﭘﺨﺶ ﻫـﻮا‪ ،‬ﮐـﻪ ﺟﺮﯾـﺎن ﯾﮑﺴﺎﻧﯽ را ﺑـﻪ ﺗﻤﺎم ﻧﻘﺎط ﻣﺤﻔﻈﻪ‬
‫ﻣﯽ رﺳﺎﻧﺪ‪ ،‬ﺗﺎﻣﯿﻦ ﻣﯽ ﮔﺮدد‪ .‬ﺑﻪ ﺳﺒﺐ اﯾﻨﮑﻪ ﮔﺎز ﺧﺸﮏ ﮐﻨﻨﺪه‬
‫ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺴﺖ ﮐﺎﻣﻼ ﻣﺨﻠﻮط ﺷﻮد و وﺟﻮد ﮔﺮادﯾﺎن دﻣﺎﯾﯽ در‬
‫ﻣﺴﯿﺮ ﻋﺒﻮري ﮔﺎز ﯾﮏ اﯾﺮاد اﺳﺎﺳﯽ ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﻣﯽ آﯾﺪ‪ ،‬ﻟﺬا‬
‫ﺗﺠﻬﯿﺰات ﮔﺮم ﮐﻨﻨﺪه در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﻧﺘﻮاﻧﻨﺪ ﻫﻮاي ﮔﺮم‬
‫ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻻزم اﺳﺖ ﺑﯿﻦ ﮔﺮم ﮐﻨﻨﺪه و ﻣﺤﻞ‬
‫ﭘﺨﺶ‪ ،‬ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻣﺨﻠﻮط ﮐﻨﻨﺪه ﻫﻮا وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي درك ﮐﺎﻣﻞ وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎي ﭘﻮدر ﺧﺸﮏ ﺷﺪه ﺑﺎ اﺳﭙﺮي‪،‬‬
‫ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﯽ ﻃﺮز ﮐﺎر و ﻣﮑﺎﻧﯿﺰم ﺧﺸﮏ ﺷﺪن درون ﯾﮏ‬
‫ﻗﻄﺮه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻌﻤﻮل‪ ،‬ﺗﻌﺪاد زﯾﺎدي ذره ﺑﺴﯿﺎر ﮐﻮﭼﮏ‬
‫ﻣﻌﻠﻖ در ﯾﮏ ﻣﺎﯾﻊ وﺟﻮد دارد‪ .‬ﺧﺸﮏ ﺷﺪن ذرات در دو‬
‫ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺻﻮرت ﻣﯽ ﮔﯿﺮد‪ .‬ﺑﻪ ﻋﺒﺎرﺗﯽ‪ ،‬وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﻗﻄﺮه ﺑﺮاي‬
‫اوﻟﯿﻦ ﺑﺎر در ﻣﻌﺮض ﮔﺎز داغ ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮد‪ ،‬ﺗﺒﺨﯿﺮ ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ‬
‫ﺻﻮرت ﻣﯽ ﮔﯿﺮد‪ .‬ﻣﻮاد ﺣﻞ ﺷﺪه در ﻣﺎﯾﻊ‪ ،‬ﺗﻤﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﺗﺸﮑﯿﻞ‬
‫ﯾﮏ ﭘﻮﺳﺘﻪ ﻧﺎزك در ﺳﻄﺢ ذره را دارﻧﺪ‪ .‬اﮔﺮﭼﻪ‪ ،‬ﺗﺒﺨﯿﺮ ﺑﺎﻋﺚ‬
‫ﻣﯽ ﮔﺮدد ذرات ﮐﺎﻣﻼ ﺧﻨﮏ ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻟﯿﮑﻦ‪،‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ ﻏﻠﻈﺖ ﻣﺎﯾﻊ ذرات ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ ذرات ﺷﺮوع‬
‫ﺑﻪ ﮔﺮم ﺷﺪن ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﭘﺲ از آن ﺗﺒﺨﯿﺮ ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺘﯽ ﮐﻪ ﻣﺎﯾﻊ‬
‫ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﮐﺮه اﻧﺘﺸﺎر ﯾﺎﺑﺪ ﺻﻮرت ﻣﯽ ﭘﺬﯾﺮد‪ .‬اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ‬
‫از ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﺧﺸﮏ ﮐﺮدن‪ ،‬ﺧﺸﮏ ﮐﺮدن درﺟﻪ ﯾﮏ ﯾﺎ ﻣﺤﺪود‬
‫ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ اﻧﺘﺸﺎر ﻧﺎﻣﯿﺪه ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﺎﻧﻪ‪ ،‬ﻣﺮﺣﻠﻪ دوم در ﻗﺴﻤﺖ ﺳﺮد ﺧﺸﮏ ﮐﻦ ﮐﻪ در‬
‫آن ﮔﺎز ﺧﺸﮏ ﮐﻨﻨﺪه در دﻣﺎي ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﻪ دﻣﺎي ﺧﺮوﺟﯽ از‬
‫ﺧﺸﮏ ﮐﻦ اﺳﺖ رخ ﻣﯽ دﻫﺪ‪ .‬در ﻧﺘﯿﺠﻪ دﻣﺎي ﻣﻮاد ﻫﺮﮔﺰ از‬
‫دﻣﺎي ﺧﺮوﺟﯽ ﻫﻮاي ﺧﺸﮏ ﮐﻦ ﺑﺎﻻﺗﺮ ﻧﻤﯽ رود‪ ،‬اﮔﺮﭼﻪ‬
‫دﻣﺎي ورودي ﺧﺸﮏ ﮐﻦ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﻄﻮر ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﯽ‬
‫ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭘﻮدر ﺧﺸﮏ ﺷﺪه ﻧﻬﺎﯾﯽ در دﻣﺎي ﺣﺪود ‪20‬‬
‫درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﯽ ﮔﺮاد ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺗﺮ از درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻫﻮاي ﺧﺮوﺟﯽ‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬زﻣﺎن ﺗﻤﺎس ﻫﻮاي داغ و ﻗﻄﺮات اﺳﭙﺮي ﺷﺪه‬
‫ﻓﻘﻂ ﭼﻨﺪ ﺛﺎﻧﯿﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﮐﻪ در ﻃﯽ آن ذرات ﺧﺸﮏ ﺷﺪه و‬
‫دﻣﺎي ﻫﻮا ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﻣﯽ آﯾﺪ‪ .‬از آﻧﺠﺎﯾﯽ ﮐﻪ ذرات‬
‫ﺧﺸﮏ ﺷﺪه ﻫﺮﮔﺰ ﺑﻪ دﻣﺎي ﻫﻮاي ﺧﺸﮏ ﮐﻨﻨﺪه ﻧﻤﯽ رﺳﺪ‪،‬‬
‫ﺑﻪ اﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺧﺸﮏ ﮐﺮدن ﻣﻮﺛﺮ ﻣﻮاد ﺣﺴﺎس ﺑـﻪ ﺣﺮارت را‬
‫ﺑﺪون ﺗﺠﺰﯾﻪ ﺣﺮارﺗـﯽ آﻧﻬﺎ‪ ،‬ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽ ﺳﺎزد‪ .‬ﺑﺎ اﯾﻦ وﺟﻮد‪،‬‬
‫ﺗﻮرﺑﻮﻻﻧﺲ ﻫﻮا در ﺧﺸﮏ ﮐﻦ‪ ،‬ﺑﺎ اﯾﻨﮑﻪ ﺑﺮاي ﺧﺸﮏ ﮐﺮدن‬
‫ﮐﺎﻣﻞ ﻻزم اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎﻋﺚ ﻣﯽ ﮔﺮدد ﺑﺮﺧﯽ از ذرات در ﻣﻌﺮض‬
‫ﻣﺮوري ﺑﺮ روشﻫﺎ و ﮐﺎرﺑﺮدﻫﺎي ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﺧﺸﮏ ﮐﺮدن ﺑﺎ اﺳﭙﺮي‬
‫ﻋﻠﻮم داروﯾﯽ‬
‫درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺑﺎﻻﺗﺮ ﻗﺮار ﮔﯿﺮﻧﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻣﺴﺎﻟﻪ ﺑﺮﺧﯽ اوﻗﺎت‬
‫ﺑﺎﻋﺚ از دﺳﺖ دادن ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﯾﺎ ﺗﻐﯿﺮ ﻣﺎﻫﯿﺖ ﻣﻮاد اﻓﺰودﻧﯽ از‬
‫ﻗﺒﯿﻞ ﺑﺎﯾﻨﺪرﻫﺎ ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪ ،‬ﻣﺮﺣﻠﻪ آزﻣﺎﯾﺸﯽ ﺑﺮ روي ﻫﺮ‬
‫ﻓﺮﻣﻮﻻﺳﯿﻮن ﺗﻮﺻﯿﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ ،‬ﺗﺎ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﺗﺮﮐﯿﺐ از دﻣﺎي‬
‫ورودي و ﺧﺮوﺟﯽ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻣﻮاد و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ اﯾﻔﺎي‬
‫ﻧﻘﺶ ﭘﻮدر در ﻣﺮاﺣﻞ ﺑﻌﺪي‪ ،‬ﺑﺪﺳﺖ آﯾﺪ )‪.(8‬‬
‫‪.2.3‬‬
‫ﻣﺤﻔﻈﻪي ﺧﺸﮏ ﮐﻦ‬
‫ﺑﺰرﮔﺘﺮﯾﻦ و ﺑﺎرزﺗﺮﯾﻦ ﺑﺨﺶ ﯾﮏ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺧﺸﮏ ﮐﺮدن ﺑﺎ‬
‫اﺳﭙﺮي‪ ،‬ﻣﺤﻔﻈﻪ ﺧﺸﮏ ﮐﻨﻨﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ ﻣﺤﻔﻈﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ‬
‫ﺑﻠﻨﺪﺗﺮ و ﺳﯿﻠﻨﺪرﯾﻮ ﯾﺎ ﻗﻄﻮر ﺑﺎ ارﺗﻔﺎع ﮐﻮﺗﺎه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻧﺘﺨﺎب اﯾﻦ‬
‫اﺑﻌﺎد ﺑﺮ اﺳﺎس دو ﻣﻌﯿﺎر ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮآورده ﺷﻮد‪،‬‬
‫ﺻﻮرت ﻣﯽ ﮔﯿﺮد‪ .‬اوﻻ‪ ،‬ﻣﺤﻔﻈﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺣﺠﻢ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي ﺗﺎﻣﯿﻦ‬
‫زﻣﺎن ﺗﻤﺎس ﮐﺎﻓﯽ ﺑﯿﻦ اﺑﺮ ذرات ﻣﻌﻠﻖ و ﻫﻮاي ﮔﺮم داﺷﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﻌﯿﺎر دوم اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻤﺎم ﻗﻄﺮات ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ اﻧﺪازه‬
‫ﮐﺎﻓﯽ ﻗﺒﻞ از اﯾﻨﮑﻪ ﺑﻪ ﺳﻄﺤﯽ ﺗﻤﺎس ﯾﺎﺑﻨﺪ‪ ،‬ﺧﺸﮏ ﺷﺪه‬
‫ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮ اﯾﻦ ﻣﺒﻨﺎ‪ ،‬ﺷﮑﻞ ﺳﯿﻠﻨﺪري ﮐﺎرآﻣﺪﺗﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬در‬
‫اﺗﻤﺎﯾﺰر ﮔﺮﯾﺰ از ﻣﺮﮐﺰ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﻗﻄﺮ ﺑﺰرﮔﺘﺮ و ارﺗﻔﺎع ﮐﻤﺘﺮ‬
‫ﺳﯿﻠﻨﺪر اﺳﺖ‪ .‬در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﻧﺎزل ﻫﺎ درﺳﺖ ﺑﺮ ﻋﮑﺲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫اﮐﺜﺮ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﺧﺸﮏ ﮐﻦ اﺳﭙﺮي‪ ،‬ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ‬
‫ﻣﺘﻮﺳﻂ اﻧﺪازه ذرات ﻣﻮرد اﻧﺘﻈﺎر از ﭘﻮدر‪ ،‬اﺑﻌﺎد ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز از‬
‫ﻣﺤﻔﻈﻪ ﺧﺸﮏ ﮐﻦ را ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي از ﻧﺸﺴﺘﻦ رﺳﻮﺑﺎت‬
‫ﻣﺮﻃﻮب ﺑﺮ روي دﯾﻮاره ﻫﺎ‪ ،‬ﺗﺨﻤﯿﻦ ﺑﺰﻧﻨﺪ )‪.(8‬‬
‫ﺟﺪاﺳﺎزي ﭘﻮدر‬
‫‪.2.4‬‬
‫ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ در ﻫﻤﻪ ﻣﻮارد‪ ،‬ﻣﺤﻔﻈﻪي ﺧﺸﮏ ﮐﻨﻨﺪه ﺟﻬﺖ ﺳﻬﻮﻟﺖ‬
‫ﺟﻤﻊ آوري ﭘﻮدرﻫﺎ داراي اﻧﺘﻬﺎي ﻣﺨﺮوﻃﯽ اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ ﺷﮑﻞ‬
‫ﺑﺎﻋﺚ ﻣﯽ ﮔﺮدد ﭘﻮدر ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺷﺪه‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ از ﭘﺎﯾﯿﻦ‬
‫ﻣﺨﺮوط از راه ﯾﮏ‪ airlock‬ﺗﺨﻠﯿﻪ ﮔﺮدد‪ .‬ﺟﺮﯾﺎن ﮔﺎزي ﮐﻪ‬
‫ﺳﺮد ﺷﺪه و ﺣﺎوي ﺗﻤﺎم رﻃﻮﺑﺖ ﺗﺒﺨﯿﺮي ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬از ﻣﺮﮐﺰ و‬
‫ﺑﺎﻻي ﻗﺴﻤﺖ ﭘﺎﺋﯿﻨﯽ ﻣﺨﺮوط ﻣﯽوزد و از ﻃﺮﯾﻖ ﺧﺮوﺟﯽ‬
‫ﮐﻨﺎري ﺗﺨﻠﯿﻪ ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﺑﺎزده ﻧﺴﺒﺘﺎ ﮐﻢ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ‪،‬‬
‫ذرات رﯾﺰ ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺑﺎ ﺟﺮﯾﺎن ﮔﺎز ﺧﺎرج ﻣﯽﮔﺮدﻧﺪ‪ .‬در اﯾﻦ‬
‫ﺻﻮرت ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺴﺖ ﺗﻮﺳﻂ ﺟﺪا ﮐﻨﻨﺪه ﺑﺎ ﮐﺎراﯾﯽ ﺑﺎﻻ ﮐﻪ ﺑﻌﺪ‬
‫آن‪ ،‬از اﺳﮑﺮاﺑﺮ ﻣﺮﻃﻮب و ﯾﺎ ﯾﮏ ﻓﯿﻠﺘﺮ ﭘﺎرﭼﻪ اي )ﮐﯿﺴﻪي‬
‫ﺟﻤﻊ ﮐﻨﻨﺪه( وﺟﻮد دارد‪ ،‬ﺑﻪ دام ﺑﯿﻔﺘﻨﺪ )‪.(8‬‬
‫‪ -3‬ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﺑﺤﺮاﻧﯽ در اﺳﭙﺮي دراﯾﯿﻨﮓ‬
‫‪123‬‬
‫اﺛﺮ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﺑﺮ روي ﻣﺤﺼﻮل ﻧﻬﺎﯾﯽ ﻗﺎﺑﻞ ارزﯾﺎﺑﯽ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﻟﺬا ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻧﻮع ﻣﺤﺼﻮل ﭘﺎراﻣﺘﺮ ﻫﺎي ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﺑﺎﯾﺴﺘﯽ‬
‫از روي ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﺷﺪه ﺑﺮاي ﭘﻮدر ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز‬
‫ﺑﻬﯿﻨﻪ ﮔﺮدد )‪) (8‬ﺟﺪول ‪.(1‬‬
‫اﻟﻒ( دﻣﺎي ورودي ﻫﻮا‪ :‬ﻫﺮﭼﻘﺪر دﻣﺎي ورودي ﻫﻮا ﺑﯿﺸﺘﺮ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺗﺒﺨﯿﺮ رﻃﻮﺑﺖ ﺳﺮﯾﻌﺘﺮ ﺻﻮرت ﻣﯽ ﮔﯿﺮد اﻣﺎ ﭘﻮدر‬
‫در ﻣﻌﺮض درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺑﺎﻻﺗﺮ ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮد‪ ،‬ﮐﻪ ﻣﻤﮑﻦ‬
‫اﺳﺖ ﺧﻮاص ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ ‪ /‬ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻣﻮاد ﺣﺴﺎس ﺑﻪ ﺣﺮارت‬
‫دﭼﺎر ﺗﻐﯿﯿﺮ ﮐﺮدد‪.‬‬
‫ب( درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻫﻮاي ﺧﺮوﺟﯽ‪ :‬ﻫﻮاي ﺧﺮوﺟﯽ‪ ،‬اﻧﺪازه‬
‫ﺗﺠﻬﯿﺰات ﺑﺎزﯾﺎﺑﯽ و ﺟﻤﻊ آوري ﭘﻮدر را ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻫﺮ ﭼﻪ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ اﻧﺪازه ﺗﺠﻬﯿﺰات ﺑﺎزﯾﺎﺑﯽ‬
‫ﭘﻮدر و ﻓﻀﺎي اﺷﻐﺎل ﺷﺪه ﺑﺰرﮔﺘﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﻣﻬﻢ ﺗﺮ از آن‪،‬‬
‫دﻣﺎي ﻫﻮاي ﺧﺮوﺟﯽ‪ ،‬رﻃﻮﺑﺖ ﻧﻬﺎﯾﯽ ﭘﻮدر را ﮐﻨﺘﺮل ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ج( وﯾﺴﮑﻮزﯾﺘﻪ‪ :‬وﯾﺴﮑﻮزﯾﺘﻪ ﺑﺎﻻ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻊ از ﺷﮑﻞ ﮔﯿﺮي‬
‫ﺻﺤﯿﺢ ﻗﻄـﺮه ﻣﯽ ﮔـﺮدد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑـﺎ ﮐﺎﻫﺶ وﯾﺴﮑﻮزﯾﺘﻪ‪،‬‬
‫اﻧـﺮژي و ﻓﺸﺎر ﮐﻤﺘـﺮي ﺑـﺮاي ﺷﮑﻞ ﮔﯿـﺮي اﺳﭙﺮي ﻣﻮرد‬
‫ﻧﯿﺎز اﺳﺖ‪.‬‬
‫د( ﻣﺤﺘﻮاي ﺟﺎﻣﺪ )ﻏﻠﻈﺖ(‪ :‬در ﺻﻮرت ﺑﺎﻻ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻣﺤﺘﻮاي‬
‫ﺟﺎﻣﺪ )ﺑﺎﻻي ‪ (٪ 30‬ﺑﺮاي ﺣﻔﻆ رﯾﺰﺳﺎزي ﻣﻨﺎﺳﺐ و اﻃﻤﯿﻨﺎن‬
‫از ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺻﺤﯿﺢ ﻗﻄﺮه‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ دﻗﺖ ﮐﺎﻓﯽ ﺑﻌﻤﻞ آﯾﺪ‪.‬‬
‫ه( ﮐﺸﺶ ﺳﻄﺤﯽ ‪ :‬اﻓﺰودن ﻣﻘﺪار ﮐﻤﯿﺴﻮرﻓﺎﮐﺘﺎﻧﺖ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ‬
‫ﺑﻪ ﻣﯿﺰان ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﯽ ﮐﺸﺶ ﺳﻄﺤﯽ را ﭘﺎﯾﯿﻦﺗﺮ ﺑﯿﺎورد‪ ،‬ﮐﻪ‬
‫ﻗﺎدر ﻣﯽﺳﺎزد در ﯾﮏ اﻟﮕﻮي اﺳﭙﺮي ﮔﺴﺘﺮدهﺗﺮ‪ ،‬اﻧﺪازه ﻗﻄﺮات‬
‫ﮐﻮﭼﮑﺘﺮ‪ ،‬و ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎﻻﺗﺮ ﻗﻄﺮه اﯾﺠﺎد ﮔﺮدد‪.‬‬
‫و( دﻣﺎي ﻣﺤﻠﻮل‪ :‬ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻣﺤﺘﻮي‪ ،‬ﺧﺸﮏ‬
‫ﮐﺮدن ﻣﺤﻠﻮل راﺣﺖ ﺗﺮ ﺻﻮرت ﻣﯽ ﮔﯿﺮد ﭼﻮن ﻣﻘﺪاري‬
‫اﻧﺮژي ﺑﺮاي ﺳﯿﺴﺘﻢ‪ ،‬از ﭘﯿﺶ ﺗﺎﻣﯿﻦ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ز( ﻓﺮارﯾﺖ ﺣﻼل‪ :‬ﻓﺮارﯾﺖ ﺑﺎﻻدر ﻫﺮ ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﺧﺸﮏ ﮐﺮدن‬
‫ﻣﻄﻠﻮب اﺳﺖ‪ ،‬اﮔﺮﭼﻪ از ﺣﻼل ﻫﺎي ﻣﺤﺪودي در اﯾﻦ ﻓﺮاﯾﻨﺪ‬
‫ﻣﯽ ﺗﻮان اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد‪ .‬در ﺑﺴﯿﺎري از ﻣﻮارد‪ ،‬اﯾﻦ اﻧﺘﺨﺎب‬
‫ﺣﻼل ﻣﺤﺪود ﺑﻪ آب اﺳﺖ‪.‬‬
‫ح( ﺟﻨﺲ ﻧﺎزل‪ :‬اﮐﺜﺮا از ﻓﻮﻻد ﺿﺪ زﻧﮓ ﺳﺎﺧﻨﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺎ‬
‫اﯾﻦ ﺣﺎل‪ ،‬ﻧﺎزل ﮐﺎرﺑﯿﺪ ﺗﻨﮕﺴﺘﻦ ﺑﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ ﺳﺎﯾﺶ ﺧﻮب و‬
‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺧﻮردﮔﯽ ﺑﺴﯿﺎر ﻋﺎﻟﯽ ﺑﺮاي ﺑﺴﯿﺎري از ﻣﻮاد‬
‫در دﺳﺘﺮس ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ )‪.(8 ،9‬‬
‫ﻋﻠﻮم داروﯾﯽ‬
‫‪124‬‬
‫ﺧﺴﺮو ادﯾﺐ ﮐﯿﺎ و ﻫﻤﮑﺎران‬
‫ﺟﺪول ‪ .1‬ﻧﻤﻮﻧﻪ اي از ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺧﺸﮏ ﺷﺪه ﺑﺎ اﺳﭙﺮي‬
‫دﻣﺎي ورودي ‪°C‬‬
‫دﻣﺎي ﺧﺮوﺟﯽ ‪°C‬‬
‫ﻏﻠﻈﺖ ﻣﺎﯾﻊ اﺳﭙﺮي ﺷﺪه )‪(%‬‬
‫ﻣﺤﺼﻮل‬
‫‪174‬‬
‫‪102‬‬
‫‪50‬‬
‫ﻋﺼﺎره ي ﺑﺮگ زﯾﺘﻮن‬
‫‪150‬‬
‫‪150‬‬
‫‪110‬‬
‫‪30-40‬‬
‫ﭘﻼﺳﻤﺎي ﺧﻮن‬
‫‪180‬‬
‫‪100‬‬
‫‪5‬‬
‫ﻣﻮاد ﻏﺬاﯾﯽ‬
‫ﺷﯿﺮ ﮐﻢ ﭼﺮب‬
‫ﻣﺨﻤﺮ‬
‫ﻋﻄﺮ و ﻣﻮاد آراﯾﺸﯽ‬
‫ﻋﺼﺎره ي ﺟﻮ‬
‫ﻣﻮاد داروﯾﯽ‬
‫ﭘﭙﺘﯿﺪ‬
‫‪65‬‬
‫‪95‬‬
‫‪90‬‬
‫‪70‬‬
‫‪110‬‬
‫‪ -4‬ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﻗﺎﺑﻞ ﮐﻨﺘﺮل‬
‫‪60‬‬
‫‪36‬‬
‫‪2‬‬
‫ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻫﺎي دارورﺳﺎﻧﯽ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻔﯿﺪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد )‪،13‬‬
‫‪ .(8‬ﻧﻬﺎﯾﺘﺎ ﺳﺎﺧﺘﺎر و ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ ﭘﻮدر ﺑﻪ ﺷﺪت‬
‫واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻏﻠﻈﺖ ﻣﻮاد ﺟﺎﻣﺪ در ﻣﺤﻠﻮﻟﯽ اﺳﺖ ﮐـﻪ ﺧﺸﮏ‬
‫ﻣﯽ ﮔﺮدد‪ .‬ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺰ ﯾﮑﺴﺎن از ﻗﻄﺮات‪ ،‬اﻓﺰاﯾﺶ ﻏﻠﻈﺖ ﻣﻮاد‬
‫ﺟﺎﻣﺪ‪ ،‬اﻓﺰاﯾﺶ اﻧﺪازه و ﻣﺘﻌﺎﻗﺒﺎ اﻓﺰاﯾﺶ داﻧﺴﯿﺘﻪ ذرات را در‬
‫ﭘﯽ ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪ .‬ذرات ﭼﮕﺎل ﺗﺮ در اداﻣﻪ ﺑﺮاي ﺟﻤﻊ آوري‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ‪ ،‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ در ﮐﺎر ﺑﺎ ﻏﻠﻈﺖ ﻫﺎي ﭘﺎﺋﯿﻦ ﺗﺮ‪ ،‬ﭘﻮدر‬
‫ﮐﻢ ﭼﮕﺎل ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺷﺪه‪ ،‬ﺑﺎ ﻫﻮا ﺧﺎرج ﺷﺪه و ﺑﻪ ﺳﺨﺘﯽ ﻗﺎﺑﻞ‬
‫ﺟﻤﻊ آوري اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺤﺘﻮاي ﻏﻠﯿﻆ ﺗﺮ‪ ،‬ذرات ﻣﺘﺨﻠﺨﻞ ﺗﺮي‬
‫ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺧﻮاﻫﺪ ﮐﺮد )‪.(8 ،11‬‬
‫ﻣﺤﺼﻮﻻت داروﯾﯽ ﺧﺸﮏ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ اﺳﭙﺮي داراي ﺧﻮاص‬
‫ﻣﻬﻢ و ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻄﻠﻮﺑﯽ از ﻗﺒﯿﻞ اﻧﺪازه ذرات ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ‪ ،‬ﺷﮑﻞ‬
‫ذرات ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ ﮐﺮوي ﻣﻨﻈﻢ‪ ،‬رﯾﺰش ﻋﺎﻟﯽ‪ ،‬ﮐﻤﭙﺮس ﭘﺬﯾﺮي ﺑﻬﺘﺮ‪،‬‬
‫ﻣﺤﻠﻮﻟﯿﺖ ﺑﻬﺘﺮ‪ ،‬رﻃﻮﺑﺖ ﮐﻤﺘﺮ و ﭘﺎﯾﺪاري ﺣﺮارﺗﯽ ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺑﻮده‪،‬‬
‫ﺿﻤﻦ اﯾﻨﮑﻪ ﭘﻮدر ﺣﺎﺻﻠﻪ ﺑﺮاي اﺳﺘﻔﺎدهﻫﺎي ﺑﻌﺪ ﯾﺒﺴﯿﺎر‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﻋﻤﺪﺗﺎ ﺑﻪ ﺧﻮاص ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ‬
‫ﻣﺤﻠﻮل‪ ،‬اﺟﺰاي ﺗﺠﻬﯿﺰات و ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻓﺮاﯾﻨﺪ )ﺟﺪول ‪(2‬‬
‫ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮ در ﻓﺮاﯾﻨﺪ اﺳﭙﺮي‪ ،‬ﺗﻐﯿﯿﺮ و ﮐﻨﺘﺮل‬
‫ﺧﻮاص ذﮐﺮ ﺷﺪه ﺑﺮاي ﭘﻮدر‪ ،‬ﻣﯿﺴﺮ ﻣﯽ ﮔﺮدد و ﻣﻄﻤﺌﻨﺎ ﺑﺮاي‬
‫ﺟﺪول ‪ .2‬ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻗﺎﺑﻞ ﮐﻨﺘﺮل در اﺳﭙﺮي دراﯾﯿﻨﮓ‬
‫ﺧﻮاص ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ ﺧﻮراك‬
‫اﻓﺰاﯾﺶ ﻏﻠﻈﺖ ﺧﻮراك ﯾﺎ وﯾﺴﮑﻮزﯾﺘﻪ ﺑﺎﻻي ﭘﻠﯿﻤﺮ‬
‫ﺗﺠﻬﯿﺰات و ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻓﺮاﯾﻨﺪ‬
‫ﻧﺎزل دو ﺳﯿﺎل‪ ،‬ﺳﺎﯾﺰ‪10-200 µ :‬‬
‫ﻧﺎزل ﻓﺸﺎري‪ ،‬ﺳﺎﯾﺰ‪20-200 µ :‬‬
‫ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﻣﺤﺼﻮل‬
‫اﻓﺰاﯾﺶ اﻧﺪازه ذرات و ﮐﺎﻫﺶ ﭼﮕﺎﻟﯽ ﺣﺠﻤﯽ‬
‫ﮐﺸﺶ ﺳﻄﺤﯽ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺑﺎ اﻧﺪازه ﻗﻄﺮات ﮐﻮﭼﮑﺘﺮ‬
‫اﻓﺰاﯾﺶ اﻧﺮژي اﺗﻤﯿﺰاﺳﯿﻮن و ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎﻻي ذره‬
‫ﮐﺎﻫﺶ اﻧﺪازه ذرات و ﺗﺮاﮐﻢ ﭘﺬﯾﺮي ﺑﻬﺘﺮ‬
‫اﻓﺰاﯾﺶ دﻣﺎي ﻣﺤﻠﻮل اﺳﭙﺮي ﺑﺎ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻗﻄﺮه ﺻﺤﯿﺢ‬
‫اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯿﺰان ﺟﺮﯾﺎن اﺳﭙﺮي )ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﻣﻄﻠﻮب (‬
‫وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎي ﺑﻬﺘﺮ از ﻧﻈﺮ رﯾﺰش‬
‫ﻏﻠﻈﺖ ﮐﻢ از ﭘﻠﯿﻤﺮﻫﺎي ﻫﯿﺪروﻓﯿﻞ ﻣﺎﻧﻨﺪ ‪ NaCMC‬و ‪HPMC‬‬
‫‪---‬‬
‫ﺑﻬﺒﻮد ﺳﺮﻋﺖ رﻫﺶ داروﻫﺎي ﺑﺎ ﻣﺤﻠﻮﻟﯿﺖ ﺿﻌﯿﻒ در آب‬
‫‪---‬‬
‫اﻓﺰاﯾﺶ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺧﺮوﺟﯽ ﺧﺸﮏ ﮐﻦ‬
‫رﻃﻮﺑﺖ ﻧﻬﺎﯾﯽ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﻣﺤﺼﻮل‬
‫‪---‬‬
‫ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﭼﻨﺪ ﻣﺮﺣﻠﻪ اي‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي داروﻫﺎي ﺣﺴﺎس ﺑﻪ ﺣﺮارت‬
‫)>‪(w/w٪0/5‬‬
‫‪ -5‬ﻣﺰاﯾﺎ و ﻣﻌﺎﯾﺐ‬
‫ﻣﺰﯾﺖ اﺻﻠﯽ ﺧﺸﮏ ﮐﺮدن ﺑﺎ اﺳﭙﺮي‪ ،‬ﺗﻄﺒﯿﻖ ﭘﺬﯾﺮي ﻗﺎﺑﻞ‬
‫ﺗﻮﺟﻪ اﯾﻦ ﻓﻨﺎوري از ﺟﻬﺖ ﻃﯿﻒ ﮔﺴﺘﺮده ﻣﺤﺼﻮﻻت و‬
‫ﮐﺎرﺑﺮدﻫﺎي ﭘﻮدر ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺷﺪه ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬از ذرات ﺑﺴﯿﺎر رﯾﺰ‬
‫ﺑﺮاي دارورﺳﺎﻧﯽ از ﻃﺮﯾﻖ رﯾﻪ ﺗﺎ ﭘﻮدرﻫﺎي ﺑﺰرگ ﻣﺘﺮاﮐﻢ‬
‫ﺑﺮاي دوزﻫﺎي ﺧﻮراﮐﯽ‪ ،‬ﻣﺤﺼﻮﻻت آﻣﻮرف ﺗﺎ ﺑﻠﻮري و‬
‫ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﻓﺮﻣﻮﻻﺳﯿﻮنﻫﺎ در ﯾﮏ ﻣﺮﺣﻠﻪ واﺣﺪ و‬
‫ﻧﻬﺎﯾﺘﺎ اﯾﺠﺎد ذرات ﺑﺎ وﯾﮋﮔﯿﻬﺎي ﻣﻄﻠﻮب از ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت اﯾﻦ‬
‫ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﻣﯽ آﯾﺪ‪ .‬اﯾﻦ اﻧﻌﻄﺎف ﭘﺬﯾﺮي و‬
‫ﻣﺮوري ﺑﺮ روشﻫﺎ و ﮐﺎرﺑﺮدﻫﺎي ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﺧﺸﮏ ﮐﺮدن ﺑﺎ اﺳﭙﺮي‬
‫ﻋﻠﻮم داروﯾﯽ‬
‫ﺗﮑﺮارﭘﺬﯾﺮي‪ ،‬ﺧﺸﮏ ﮐﺮدن ﺑﺎ اﺳﭙﺮي را روﻧﺪ اﻧﺘﺨﺎﺑﯽ ﺑﺮاي‬
‫ﺑﺴﯿﺎري از ﻋﻤﻠﯿﺎت ﺧﺸﮏ ﮐﺮدن ﺻﻨﻌﺘﯽ‪ ،‬ﻣﯽ ﺳﺎزد )‪.(14‬‬
‫‪ .5.1‬ﻣﺰاﯾﺎي اﺳﺘﻔﺎده از ﺧﺸﮏ ﮐﺮدن ﺑﺎ اﺳﭙﺮي‬
‫ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻓﺮاورده ﻫﺎي داروﯾﯽ آﺳﭙﺘﯿﮏ‬
‫‪(1‬‬
‫ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻇﺮﻓﯿﺖ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﻃﺮاﺣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪(2‬‬
‫)ﻣﯿﺰان ﻣﺤﺪوده ﺧﻮراك اﺳﭙﺮي از ﭼﻨﺪ ﭘﻮﻧﺪ در ﻫﺮ ﺳﺎﻋﺖ‬
‫ﺑﻪ ﺑﯿﺶ از ‪ 100‬ﺗﻦ در ﺳﺎﻋﺖ(‪.‬‬
‫ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﺑﺴﯿﺎر ﺳﺮﯾﻊ ﺧﺸﮏ ﮐﺮدن‪ ،‬ﺑﺨﺶ ﻋﻤﺪه اي‬
‫‪(3‬‬
‫از ﺗﺒﺨﯿﺮ در ﮐﻤﺘﺮ از ﭼﻨﺪ ﺛﺎﻧﯿﻪ ﺻﻮرت ﻣﯽ ﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ ﮐﻨﺘﺮل ﮐﺎﻣﻞ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺧﻮدﮐﺎر ﮐﻪ‬
‫‪(4‬‬
‫اﺟﺎزه ﻣﯽدﻫﺪ ﺗﺎ ارزﯾﺎﺑﯽ ﻣﺴﺘﻤﺮ و ﮔﺰارش ﺗﻌﺪاد ﺑﺴﯿﺎر‬
‫زﯾﺎدي از ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎي ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺻﻮرت ﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫در دﺳﺘﺮس ﺑﻮدن ﻃﺮاﺣﯽ ﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ دﺳﺘﮕﺎه ﺑﻪ‬
‫‪(5‬‬
‫ﻣﻨﻈﻮر ﺗﻬﯿﻪ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺑﺎ ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ‪.‬‬
‫ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺮاي ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺣﺴﺎس ﺑﻪ ﺣﺮارت‪.‬‬
‫‪(6‬‬
‫ﻣﻮاد ﺧﺎم ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﻣﺤﻠﻮل‪ ،‬اﻣﻮﻟﺴﯿﻮن‪،‬‬
‫‪(7‬‬
‫دﯾﺴﭙﺮﺳﯿﻮن‪ ،‬ﺧﻤﯿﺮ‪ ،‬ژل‪ ،‬ﺳﻮﺳﭙﺎﻧﺴﯿﻮن ﯾﺎ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﻣﺬاب ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﺑﻪ ﺷﺮﻃﯽ ﮐﻪ ﻣﺤﺘﻮي ﻗﺎﺑﻞ ﭘﻤﭗ و اﺳﭙﺮي ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﮐﻨﺘﺮل دﻗﯿﻖ ﺑﺮروي اﻧﺪازه ذرات‪ ،‬ﭼﮕﺎﻟﯽ‪ ،‬درﺟﻪ‬
‫‪(8‬‬
‫ﺗﺒﻠﻮر ﻣﺠﺪد‪ ،‬ﻧﺎﺧﺎﻟﺼﯽﻫﺎي ﺣﻼل آﻟﯽ ﻓﺮار و ﺣﻼل ﺑﺎﻗﯽ‬
‫ﻣﺎﻧﺪه‪.‬‬
‫ﮐﯿﻔﯿﺖ در ﻃﻮل اﺟﺮاي ﺧﺸﮏ ﮐﺮدن ﺛﺎﺑﺖ ﺑﺎﻗﯽ‬
‫‪(9‬‬
‫ﻣﯽ ﻣﺎﻧﺪ‪ .‬ذرات ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ ﮐﺮوي ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺷﻮد‪ ،‬ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ‬
‫در اﻧﺪازه و اﻏﻠﺐ ﺗﻮﺧﺎﻟﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﻧﺘﯿﺠﻪ داﻧﺴﯿﺘﻪ ﺑﺎﻟﮏ‬
‫ﻣﺤﺼﻮل ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ )‪.(14‬‬
‫‪ .5.2‬ﻣﻌﺎﯾﺐ ﺧﺸﮏ ﮐﺮدن ﺑﺎ اﺳﭙﺮي‬
‫دﺳﺘﮕﺎه ﺑﺴﯿﺎر ﺑﺰرگ و ﺗﺠﻬﯿﺰات ﺟﺎﻧﺒﯽ ﮔﺮان‬
‫‪(1‬‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺎزده ﮐﻠﯽ ﺣﺮارﺗﯽ ﮐﻢ اﺳﺖ‪ ،‬ﺣﺠﻢ زﯾﺎدي از‬
‫‪(2‬‬
‫ﻫﻮاي ﮔﺮم ﺷﺪه ﺑﺪون ﺗﻤﺎس ﺑﺎ ذرات از ﻃﺮﯾﻖ ﻣﺤﻔﻈﻪ ﻋﺒﻮر‬
‫ﯾﺎﻓﺘﻪ‪ ،‬در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺑـﻪ ﻃـﻮر ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﺑـﻪ ﺧﺸﮏ ﮐﺮدن ﮐﻤﮏ‬
‫ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ )‪.(14‬‬
‫‪ -6‬ﻃﺮاﺣﯽ ﻓﺮاﯾﻨﺪ‬
‫ﻃﺮاﺣﯽ ﮐﺎراﻣﺪ ﯾﮏ ﻓﺮاﯾﻨﺪ اﺳﭙﺮي دراﯾﯿﻨﮓ ﮐﻪ ﺑﺮ اﻣﮑﺎن اﻧﺠﺎم‬
‫ﺑﻬﯿﻨﻪ ﭘﺮوﺳﻪ ﺗﮑﯿﻪ دارد‪ ،‬ﺑﺎﻋﺖ ﺻﺮﻓﻪ ﺟﻮﯾﯽ در وﻗﺖ و ﻫﺰﯾﻨﻪ‬
‫و ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي از اﺗﻼف ﻣﻮاد ﻣﺼﺮﻓﯽ ﺣﯿﻦ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻓﺮاﯾﻨﺪ‬
‫اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﯽ ﮔﺮدد‪ .‬اﯾﻦ ﻣﺮاﺣﻞ‪ ،‬ﺑﺎ ﻃﺮاﺣﯽ ﯾﮏ ﻓﺮﻣﻮﻻﺳﯿﻮن‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ داﺷﺘﻦ ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ از ﻣﺤﺼﻮل‬
‫ﻧﻬﺎﯾﯽ‪ ،‬آﻏﺎز ﻣﯽ ﮔﺮدد و ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻓﺮاﯾﻨﺪ از ﻗﺒﯿﻞ دﻣﺎي‬
‫ورودي‪ ،‬ﺳﺮﻋﺖ اﺳﭙﺮي ﮐﺮدن‪ ،‬دﻣﺎي ﻣﺤﻔﻈﻪ و‪ ...‬از روي آن‬
‫ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽ ﮔﺮدﻧﺪ‪.‬از آﻧﺠﺎﺋﯽ ﮐﻪ ﺧﺸﮏ ﮐﺮدن ﯾﮏ ﻋﻤﻠﯿﺎت‬
‫‪125‬‬
‫ﺑﺴﯿﺎر اﻧﺮژي ﺑﺮ اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﮑﻨﯿﮏ ﻫﺎﯾﯽ ﺑﺮاي ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ رﺳﺎﻧﺪن‬
‫ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎي اﻧﺮژي ﺑﻪ ازاي واﺣﺪ ﻣﺤﺼﻮل ﺧﺮوﺟﯽ وﺟﻮد‬
‫دارد ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﯿﺮد‪ ،‬از ﺟﻤﻠﻪ )‪:(12‬‬
‫ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ رﺳﺎﻧﺪن ﻣﻘﺪار آب ﻣﺤﺘﻮاي اﺳﭙﺮي‪،‬‬
‫‪‬‬
‫ﭘﯿﺶ از ﺗﻐﺬﯾﻪ ﺑﻪ داﺧﻞ ﺧﺸﮏ ﮐﻦ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﺣﺪاﮐﺜﺮ رﺳﺎﻧﺪن اﻓﺖ دﻣﺎي ﮔﺎز ﺧﺸﮏ ﮐﻦ‪ .‬ﺑﻪ‬
‫‪‬‬
‫ﻋﺒﺎرت ﺑﻬﺘﺮ‪ ،‬داﺷﺘﻦ ﺣﺪاﮐﺜﺮ درﺟﻪ ﺣﺮارت ورودي و ﺣﺪاﻗﻞ‬
‫دﻣﺎي ﺧﺮوﺟﯽ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از ﮔﺮدش ﻣﺠﺪد ﮔﺎز ﺧﺸﮏ ﮐﻨﻨﺪه ﺗﺎ‬
‫‪‬‬
‫ﻧﻬﺎﯾﺖ ﻣﻤﮑﻦ‪.‬‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از ﺣﺮارت ﻫﻮاي ﺗﺨﻠﯿﻪ ﺷﺪه ﺑﺮاي ﮔﺮم‬
‫‪‬‬
‫ﮐﺮدن ﻫﻮاي ورودي‪.‬‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از ﺣﺮارت ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ در ﻫﺮ ﮐﺠﺎ ﮐﻪ ﻣﻤﮑﻦ‬
‫‪‬‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﮐﺎﻫﺶ از دﺳﺖ دادن ﮔﺮﻣﺎ ﺑﻪ ﺷﯿﻮه ﺗﺸﻌﺸﻌﺎت و‬
‫‪‬‬
‫اﻧﺘﻘﺎل‪ ،‬ﺑﻮاﺳﻄﻪ ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻮدن ﻋﺎﯾﻖ ﺣﺮارﺗﯽ‪.‬‬
‫ﻣﻬﻢ ﺗﺮﯾﻦ روش از ﻣﻮارد ذﮐﺮ ﺷﺪه‪ ،‬ﺗﻐﻠﯿﻆ ﯾﺎ ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ‬
‫رﺳﺎﻧـﺪن ﻣﻘﺪار آب از ﺧـﻮراك آﻣﺎده ﺷﺪه ﺑـﺮاي اﺳﭙـﺮي‬
‫ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻓﺮاﯾﻨﺪﻫﺎي ﺟﺪاﺳﺎزي ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ رﺳﻮب دادن‪،‬‬
‫ﺳﺎﻧﺘﺮﯾﻔﻮژ‪ ،‬ﻓﯿﻠﺘﺮاﺳﯿﻮن‪ ،‬اﺳﻤﺰ ﻣﻌﮑﻮس‪ ،‬و‪ ...‬ﺑﻪ ﻣﺮاﺗﺐ از‬
‫ﻓﺮآﯾﻨﺪﻫﺎي ﺣﺮارﺗﯽ اﻧﺮژي ﮐﻤﺘﺮي ﻧﯿﺎز دارد‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ‬
‫ﺟﺪاﯾﯽ ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ اﻣﮑﺎن ﭘﺬﯾﺮ ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬ﺗﺒﺨﯿﺮ ﺑﺎﯾﺪ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫ﺷﻮد‪ .‬اﮔﺮﭼﻪ ﺗﺒﺨﯿﺮ ﯾﮏ ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﺣﺮارﺗﯽ اﺳﺖ‪ ،‬ﻟﯿﮑﻦ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان‬
‫ﻣﺜﺎل‪ ،‬در ﺗﺒﺨﯿﺮ آب ﺑﺎ ﺧﻼ‪ ،‬ﻣـﻮاد ﺑـﻪ ﻣﺮاﺗﺐ ﺑـﺎ دﻣﺎﻫﺎي‬
‫ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺗﺮي ﻣﻮاﺟﻪ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ )‪.(11‬‬
‫اﻓﺰاﯾﺶ درﺻﺪ اﺟﺰاي ﺧﺸﮏ ﻣﺤﻠﻮل ﺑﺎﻋﺚ ﮐﺎﻫﺶ ﺳﻬﻢ آب‬
‫ﯾﺎ ﺣﻼل ﻻزم ﺑﺮاي ﺧﺸﮏ ﮐﺮدن ﻣﯽ ﮔـﺮدد‪ .‬ﻋﻤﻮﻣﺎ ﺗﻮﺻﯿﻪ‬
‫ﻣﯽ ﮔﺮدد ﺣﺪاﮐﺜﺮ درﺻﺪ اﺟﺰاي ﺧﺸﮏ در ﻣﺤﻠﻮل اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﮔﺮدد ﮐﻪ از ‪ ،% 20-70‬اﻏﻠﺐ در ﺣﺪ ‪ %50‬اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽﮔﺮدد‪.‬‬
‫در ﭼﻨﯿﻦ ﺷﺮاﯾﻄﯽ وﯾﺴﮑﻮزﯾﺘﻪ ﻧﻬﺎﯾﯽ و ﻣﺤﻠﻮﻟﯿﺖ دارو در‬
‫ﻣﺤﻠﻮل‪ ،‬ﻣﺤﺪود ﮐﻨﻨﺪه ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ‬
‫وﯾﺴﮑﻮزﯾﺘﻪ‪ ،‬اﺳﭙﺮي ﮐﺮدن ﻣﺤﺘﻮي ﻣﺸﮑﻞ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد و‬
‫ذرات ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺷﺪه اﻧﺪازه ﺑﺰرﮔﯽ ﺧﻮاﻫﻨﺪ داﺷﺖ‪ .‬ﻧﺸﺎن داده‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺤﺪوده وﺳﯿﮑﻮزﯾﺘﻪ ﺑﺮاي اﺳﭙﺮي دراﯾﯿﻨﮓ‬
‫ﮐﺎراﻣﺪ ﺗﺎ ﺣﺪاﮐﺜﺮ ‪ 250-300‬ﺳﺎﻧﺘﯽ ﭘﻮاز ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ )‪.(10 ،11‬‬
‫ﻣﺤﺘﻮي ﺑﺎ ﺣﻼﻟﻬﺎي آﺑﯽ و ﻫﻢ ﭼﻨﯿﻦ آﻟﯽ )ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﻣﺤﻠﻮل‪،‬‬
‫اﻣﻮﻟﺴﯿﻮن ﻫﺎ و ﺳﻮﺳﭙﺎﻧﺴﯿﻮن( ﺑﻪ ﺷﺮﻃﯽ ﮐﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﭘﻤﭗ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺒﺨﯿﺮ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﮔﺮ از ﺣﻼل ﻫﺎي آﻟﯽ ﻫﻤﭽﻮن اﺗﺎﻧﻮل‪،‬‬
‫ﻣﺘﺎﻧﻮل‪ ،‬اﺳﺘﻮن و ﺳﺎﯾﺮ ﺣﻼﻟﻬﺎي آﻟﯽ اﺷﺘﻌﺎل ﭘﺬﯾﺮاﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﮔﺮدد‪ ،‬ﺑﺎﯾﺴﺘﯽ ﺧﻄﺮ آﺗﺶ ﮔﯿﺮي ﺣﯿﻦ اﺳﭙﺮي ﮐﺮدن در‬
‫دﻣﺎﻫﺎي ﺑﺎﻻ را در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬در اﯾﻦ ﺧﺼﻮص ﺑﺎﯾﺴﺘﯽ از‬
‫ﯾﮏ ﮔﺎز ﺑﯽ اﺛﺮ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﯿﺘﺮوژن‪ ،‬ﻫﻠﯿﻮم و‪ ...‬ﺑﺮاي ﺧﺸﮏ ﮐﺮدن‬
‫ﻋﻠﻮم داروﯾﯽ‬
‫ﺧﺴﺮو ادﯾﺐ ﮐﯿﺎ و ﻫﻤﮑﺎران‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدد‪ .‬ﻫﻤﻪ اﺳﭙﺮي ﺧﺸﮏ ﮐﻦ ﻫﺎ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﻧﯿﺘﺮوژن‬
‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﮔﺎز ﺧﺸﮏ ﮐﻨﻨﺪه ﮐﺎر ﮐﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮﭼﻪ ﻣﺤﺘﻮاي داراي‬
‫ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﻣﺤﺪودي از ﺣﻼل ﻫﺎي آﻟﯽ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﮐﻤﮏ ﺣﻼل در‬
‫ﺗﺮﮐﯿﺐ ﺑﺎ آب را ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﺎ اﻃﻤﯿﻨﺎن ﺑﺎ ﻫﻮا ﺧﺸﮏ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫دﻣﺎي ﻫﻮاي ورودي ﮐﻪ ﮔﺮﻣﺎي ﻻزم ﺑﺮاي ﺗﺒﺨﯿﺮ از ﺳﻄﺢ‬
‫ذرات را ﺗﺎﻣﯿﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﮐﺮد‪ ،‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﮔﺮﻣﮑﻦ ﺑﺮﻗﯽ ﯾﺎ از‬
‫اﺣﺘﺮاق ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﺣﺎﺻﻞ ﻣﯽ ﮔﺮدد‪ .‬دﻣﺎي ﻣﻄﻠﻮب ﺑﺮاي ﺧﺸﮏ‬
‫ﮐﺮدن ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 1/5‬ﺑﺮاﺑﺮ دﻣﺎي ﺟﻮش ﺣﻼل ﻣﺘﺼﻮر اﺳﺖ‪،‬‬
‫ﮔﺮﭼﻪ اﺳﺘﻔﺎده از دﻣﺎﻫﺎي ﺑﺎﻻﺗﺮ‪ ،‬ﺑﺎزده ﺣﺮارﺗﯽ ﺑﻬﺘﺮي در ﭘﯽ‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪.‬‬
‫از آﻧﺠﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻣﻮاد ﻓﻌﺎل داروﯾﯽ در ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﺑﺎ دﻣﺎﻫﺎي ﺑﺎﻻ‬
‫دﭼﺎر ﺗﺨﺮﯾﺐ‪ ،‬ﺳﻮﺧﺘﻦ و از دﺳﺖ دادن ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻣﯽ ﮔﺮدﻧﺪ و‬
‫از ﻃﺮﻓﯽ ﺣﺴﺎﺳﯿﺖ ﻣﻮاد ﻓﻌﺎل داروﯾﯽ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺣﺮارت‬
‫ﺑﺴﯿﺎر ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ‪ ،‬ﻟﺬا اﺳﺘﻔﺎده از دﻣﺎﻫﺎي ﺑﺎﻻ ﻣﺤﺪود ﺑﻪ‬
‫اﻃﻤﯿﻨﺎن از ﺣﻔﻆ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻣﻮاد داروﯾﯽ اﺳﺖ‪ .‬در ﺻﻮرت ﻟﺰوم‬
‫و ﻧﺒﻮد اﻃﻼﻋﺎت ﮐﺎﻓﯽ از رﻓﺘﺎر ﻣﻮاد در دﻣﺎﻫﺎي ﺑﺎﻻ‪ ،‬ﻣﯽ ﺗﻮان‬
‫از آزﻣﺎﯾﺶ ‪ Hot Bench‬اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد‪ .‬ﻋﻤﻮﻣﺎ ﺗﻮﺻﯿﻪ ﻣﯽ‬
‫ﮔﺮدد دﻣﺎي ورودي در ﺣﺪ ‪ 50°C‬ﭘﺎﯾﯿﻨﺘﺮ از دﻣﺎي ﺗﺨﺮﯾﺐ‬
‫ﻣﻮاد در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ )‪.(15 ,12‬‬
‫‪ -7‬ﮐﯿﻨﺘﯿﮏ ﺧﺸﮏ ﮐﺮدن‬
‫اﻧﺮژي ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺑﺮاي ﺗﺒﺨﯿﺮ ﺣﻼل ) ∆( را ﻣﯽ ﺗﻮان از‬
‫روي راﺑﻄﻪ ‪ 1‬ﺑﺪﺳﺖ آورد ﮐﻪ ﻣﻌﺎدل اﻧﺮژي )راﺑﻄﻪ ‪ (2‬اﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﮔﺎز ﺧﺸﮏ ﮐﻨﻨﺪه ﺑﺎﯾﺴﺘﯽ ﺗﺎﻣﯿﻦ ﮔﺮدد )‪.(9‬‬
‫)‪(1‬‬
‫)‪(2‬‬
‫∆×)‬
‫)‬
‫‪−‬‬
‫(‬
‫‪× (1 −‬‬
‫= ∆‬
‫×‬
‫= ∆‬
‫∆‪ :‬آﻧﺘﺎﻟﭙﯽ ﺗﺒﺨﯿﺮ‪ :Xsolid ،‬ﻧﺴﺒﺖ اﺟﺰاء ﺧﺸﮏ در‬
‫ﮐﻪ‬
‫ﻣﺤﻠﻮل‪ :Msoln ،‬ﻣﯿﺰان ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺤﻠﻮل‪ :Mgass ،‬ﻣﯿﺰان ﺟﺮﯾﺎن‬
‫ﮔﺎز ﺧﺸﮏ ﮐﻨﻨﺪه‪ :Cp ،‬ﻇﺮﻓﯿﺖ ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ ﮔﺎز ﺧﺸﮏ ﮐﻨﻨﺪه‪،‬‬
‫‪Tin‬و ‪ :Tout‬دﻣﺎي ورودي و ﺧﺮوﺟﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫زﻣﺎن ﺧﺸﮏ ﮐﺮدن ﺑﺮاي ﯾﮏ ﻗﻄﺮه راﻣﯽ ﺗﻮان ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻌﺎدﻟﻪ‬
‫زﯾﺮ ﺗﺨﻤﯿﻦ زد‪:‬‬
‫)‪(3‬‬
‫]‬
‫× ] ∆‪/[3ℎ‬‬
‫‪−‬‬
‫×]‬
‫∆‬
‫[=‬
‫‪[1 +‬‬
‫ﮐﻪ در آن ‪ t‬زﻣﺎن )ﺳﺎﻋﺖ(‪ r ،‬ﺷﻌﺎع ﻗﻄﺮه‪ dL،‬ﭼﮕﺎﻟﯽ ﻣﺎﯾﻊ‬
‫)‪ ∆HV ،(lb/ft3‬ﮔﺮﻣﺎي ﻧﻬﺎن ﺗﺒﺨﯿﺮ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ )‪mi،(Btu/lb‬‬
‫رﻃﻮﺑﺖ اوﻟﯿﻪ )ﻣﻮاد ﻏﺬاﯾﯽ ﺧﺸﮏ ‪MF،(H2O/lbLB‬‬
‫رﻃﻮﺑﺖ ﻧﻬﺎﯾﯽ ﻣﺤﺘﻮا )ﻧﺴﺒﺖ وزﻧﯽ آب ﺑﻪ ﻣﺤﺘﻮاي ﺧﺸﮏ(‪،‬‬
‫‪ H‬ﺿﺮﯾﺐ ﻓﯿﻠﻢ ﺑﺮاي اﻧﺘﻘﺎل ﺣﺮارت )‪∆T ،(Btu/ft2/hr/°F‬‬
‫‪126‬‬
‫اﺧﺘﻼف دﻣﺎ ﺑﯿﻦ ﻣﺮاﺣﻞ اوﻟﯿﻪ و ﻧﻬﺎﯾﯽ )‪ (F°‬ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪lb) .‬‬
‫ﺑﯿﺎﻧﮕﺮ ﭘﻮﻧﺪ و ‪ Btu‬ﻣﺨﻔﻒ ‪ British Thermal Unit‬اﺳﺖ(‪.‬‬
‫زﻣﺎن ﺧﺸﮏ ﺷﺪن ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ ﺑﺮاي ﯾﮏ ﻗﻄﺮه ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺷﯿﺮ ‪40‬‬
‫ﻣﯿﮑﺮوﻧﯽ ﺗﻨﻬﺎ ﮐﺴﺮي از ﺛﺎﻧﯿﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ اﯾﻦ ﺣﺎل‪ ،‬ﺑﻪ دﻟﯿﻞ‬
‫ﺳﺮﻋﺖ اوﻟﯿﻪ ﺑﺎﻻ ﺣﯿﻦ اﺳﭙﺮي‪ ،‬ذره ﻗﺒﻞ از آن ﮐﻪ ﺧﺸﮏ ﺷﻮد‬
‫ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﺸﺨﺼﯽ از اﺗﻤﺎﯾﺰر )‪ 13/5‬ﺳﺎﻧﺘﯽ ﻣﺘﺮ ﺑﺮاي ﺷﺮاﯾﻂ‬
‫ﻣﺘﻮﺳﻂ( ﻃﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﻻزم ﺑﻪ ذﮐﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ زﻣﺎن ﺧﺸﮏ‬
‫ﺷﺪن ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻣﺠﺬور ﺷﻌﺎع ﻗﻄﺮه اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪ ،‬ﺑﺮاي‬
‫ﻗﻄﺮات ﺑﺰرﮔﺘﺮ‪ ،‬زﻣﺎن ﺧﺸﮏ ﮐﺮدن ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﻘﺪري‬
‫ﻃﻮﻻﻧﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ وﻗﺘﯽ ﻗﻄﺮه ﺑﻪ دﯾﻮار ﺧﺸﮏ ﮐﻦ ﻣﯽ رﺳﺪ‪،‬‬
‫ﻫﻨﻮز ﻣﺮﻃﻮب ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻣﺸﮑﻞ اﻏﻠﺐ در ﺧﺸﮏ ﮐﻦ ﻫﺎ در‬
‫ﻣﻘﯿﺎس ﮐﻮﭼﮏ ﺑﺮوز ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﻓﻮق ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﺮ ﮐﺎﻫﺶ‬
‫زﻣﺎن ﺧﺸﮏ ﮐﺮدن ﺑﺪﻧﺒﺎل ﮐﺎﻫﺶ رﻃﻮﺑﺖ اوﻟﯿﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺗﻐﻠﯿﻆ‬
‫ﺳﺎزي اوﻟﯿﻪ‪ ،‬ﺗﺎﮐﯿﺪ دارد )‪.(11‬‬
‫‪ -8‬اﻧﻮاع ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻫﺎي ﺧﺸﮏ ﮐﻦ اﺳﭙﺮي‬
‫ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻫﺎي ﺧﺸﮏ ﮐﻦ اﺳﭙﺮي‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﯿﺎزﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوت‬
‫ﻃﺮاﺣﯽ و ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮارﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ‪ .‬ﻃﺮاﺣﯽ ﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوت‬
‫را ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﻮع ﺟﺮﯾﺎن )ﺟﺮﯾﺎن ﻫﻤﺴﻮ‪ ،‬ﻣﺨﺎﻟﻒ و‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻂ(‪ ،‬ﻧﻮع ﭼﺮﺧﻪ ﻫﻮا )ﭼﺮﺧﻪ ﺑﺎز‪ ،‬ﺑﺴﺘﻪ و ﻧﯿﻤﻪ ﺑﺴﺘﻪ(‪،‬‬
‫ﺗﻌﺪاد ﻣﺮاﺣﻞ )ﯾﮏ ﯾﺎ دو ﻣﺮﺣﻠﻪاي( و وﺿﻌﯿﺖ دﺳﺘﮕﺎه )اﻓﻘﯽ‬
‫و ﻋﻤﻮدي( ﻣﻄﺮح ﮐﺮد )‪:(10-8‬‬
‫ﺧﺸﮏ‬
‫‪.8.1‬‬
‫)‪(co-current flow‬‬
‫ﮐﻦ‬
‫ﺑﺎ‬
‫ﺟﺮﯾﺎن‬
‫ﻫﻤﺴﻮ‬
‫در ﺧﺸﮏ ﮐﻦ ﺑﺎ ﺟﺮﯾﺎن ﻫﻤﺴﻮ)ﺷﮑﻞ ‪ ،(3‬ﻣﺎﯾﻊ ﺑﻪ ورودي‬
‫ﻫﻮاي ﮔﺮم ﺧﺸﮏ ﮐﻨﻨﺪه‪ ،‬اﺳﭙﺮي ﺷﺪه و ﻫﺮ دو در ﯾﮏ ﺟﻬﺖ‬
‫از ﻣﺤﻔﻈﻪ ﻋﺒﻮر ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﺗﺒﺨﯿﺮ اﺳﭙﺮي ﺳﺮﯾﻊ اﺳﺖ و دﻣﺎي‬
‫ﻫـﻮاي ﺧﺸﮏ ﮐﻨﻨﺪه ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺗﺒﺨﯿﺮ آب ﮐﺎﻫﺶ‬
‫ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ‪ .‬ﻣﺤﺼﻮل دﭼﺎر ﺗﺨﺮﯾﺐ ﺣﺮارﺗﯽ ﻧﻤﯽ ﺷﻮد ﭼﻮن ﺗﺎ‬
‫زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ رﻃﻮﺑﺖ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﺑﺤﺮاﻧﯽ ﻣﯽرﺳﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ اﯾﻨﮑﻪ‬
‫ﺗﺎ ﺣﺪ زﯾﺎدي ﻫﻮاي اﻃﺮاف ﺑﺴﯿﺎر ﺳﺮدﺗﺮ ﺷﺪه‪ ،‬دﻣﺎي ذرات‬
‫را اﻓﺰاﯾﺶ ﻧﻤﯽ دﻫﺪ‪ .‬اﻏﻠﺐ ﻣﻮاد داروﯾﯽ‪ ،‬ﻟﺒﻨﯿﺎت و دﯾﮕﺮ‬
‫ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻏﺬاﯾﯽ ﺣﺴﺎس ﺑﻪ ﺣﺮارت ﺗﺮﺟﯿﺤﺎ در ﺧﺸﮏ ﮐﻦ‬
‫ﺑﺎ ﺟﺮﯾﺎن ﻫﻤﺴﻮﺧﺸﮏ ﻣﯽ ﮔﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ‬
‫‪ .8.2‬ﺧﺸﮏﮐﻦ‬
‫)‪(counter-current flow‬‬
‫ﺟﺮﯾﺎن‬
‫ﻣﺨﺎﻟﻒ‬
‫در ﻃﺮاﺣﯽ اﯾﻦ ﺧﺸﮏ ﮐﻦ )ﺷﮑﻞ ‪ ،(4‬اﺳﭙﺮي و ﻫﻮا از دو‬
‫اﻧﺘﻬﺎي ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺑﻪ ﻣﺤﻔﻈﻪي ﺧﺸﮏﮐﻦ وارد ﺷﺪه ﺑﻪ ﺻﻮرﺗ ﯽ‬
‫ﮐﻪ اﺗﻤﺎﯾﺰر در ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﺑﺎﻻ و ورودي ﻫﻮا در ﭘﺎﯾﯿﻦ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺧﺸﮏ ﮐﻦ ﺑﺎ ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺨﺎﻟﻒ‪ ،‬ﺗﺒﺨﯿﺮ ﺳﺮﯾﻊ ﺗﺮ و ﺑﺎ ﺑﺎزده‬
‫اﻧﺮژي ﺑﺎﻻﺗﺮي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺧﺸﮏ ﮐﻦ ﺑﺎ ﺟﺮﯾﺎن ﻫﻤﺴﻮ‪ ،‬اراﺋﻪ‬
‫ﻣﯽدﻫﺪ‪ .‬از آﻧﺠﺎﯾﯽ ﮐﻪ ذرات ﺧﺸﮏﺗﺮ در ﺗﻤﺎس ﺑﺎ ﮔﺮﻣﺘﺮﯾﻦ‬
‫ﻋﻠﻮم داروﯾﯽ‬
‫ﻣﺮوري ﺑﺮ روشﻫﺎ و ﮐﺎرﺑﺮدﻫﺎي ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﺧﺸﮏ ﮐﺮدن ﺑﺎ اﺳﭙﺮي‬
‫ﻫﻮا ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد‪ ،‬ﻟﺬا اﯾﻦ ﻃﺮح ﺑﺮاي ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺣﺴﺎس ﺑﻪ‬
‫ﺣﺮارت ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﯿﺴﺖ‪ .‬در ﺧﺸﮏﮐﻦ ﺑﺎ ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺑﻪ‬
‫ﻃﻮر ﻣﻌﻤﻮل از ﻧﺎزلﻫﺎ ﺑﺮاي اﺳﭙﺮي ﮐﺮدن اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﺷﻮد ﺗﺎ‬
‫ﻗﺪرت ﮐﺎﻓﯽ ﺑﺮاي اﺳﭙﺮي در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺣﺮﮐﺖ ﻫﻮا داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺻﺎﺑﻮن ﻫﺎ و ﺷﻮﯾﻨﺪه ﻫﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻ در ﺧﺸﮏ ﮐﻦ ﺑﺎ ﺟﺮﯾﺎن‬
‫ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺧﺸﮏ ﺷﺪه اﻧﺪ‪.‬‬
‫‪.8.3‬‬
‫‪(flow‬‬
‫ﺧﺸﮏ ﮐﻦ ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺨﺘﻠﻂ ) ‪DryerMixed‬‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ .3‬ﺧﺸﮏ ﮐﻦ ﺑﺎ ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ‬
‫اﯾﻦ ﻧﻮع از ﺧﺸﮏﮐﻦ‪ ،‬ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ از ﻫﺮ دو ﺟﺮﯾﺎن ﻫﻤﺴﻮ و‬
‫ﻣﺨﺎﻟﻒ اﺳﺖ‪ .‬در ﺧﺸﮏﮐﻦ ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺨﻠﻮط ﻫﻮا از ﺑﺎﻻ وارد‬
‫ﻣﯽﮔﺮدد و اﺗﻤﯿﺰر در ﭘﺎﯾﯿﻦ ﻗﺮاردارد‪ .‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻃﺮاﺣﯽ ﺟﺮﯾﺎن‬
‫ﻣﺨﺎﻟﻒ‪ ،‬در ﺧﺸﮏ ﮐﻦ ﺟـﺮﯾﺎن ﻣﺨﺘﻠﻂ )ﺷﮑـﻞ ‪ (5‬ﻧﯿـﺰ‬
‫ﺧﺸﮏ ﺗﺮﯾﻦ ذرات در ﻣﻌﺮض داﻏﺘﺮﯾﻦ ﻫﻮاﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪،‬‬
‫اﯾﻦ ﻃﺮاﺣـﯽ ﻧﯿﺰ ﺑـﺮاي ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺣﺴﺎس ﺑﻪ ﺣﺮارت‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ .4‬ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺨﺎﻟﻒ‬
‫ﺧﺸﮏ ﮐﻦ ﭼﺮﺧﻪ ﺑﺎز )‪(open cycle dryer‬‬
‫‪.8.4‬‬
‫در ﺧﺸﮏ ﮐﻦ ﭼﺮﺧﻪ ﺑﺎز )ﺷﮑﻞ ‪ ،(6‬ﻫﻮاي ﺧﺸﮏ ﮐﻦ از‬
‫اﺗﻤﺴﻔﺮ ﺗﺎﻣﯿﻦ ﮔﺮدﯾﺪه‪ ،‬ﮔﺮم ﺷﺪه‪ ،‬از ﻃﺮﯾﻖ ﻣﺤﻔﻈﻪ ﻣﻨﺘﻘﻞ و‬
‫ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﺟﻮ ﺗﺨﻠﯿﻪ ﻣﯽ ﮔﺮدد‪ .‬اﯾﻦ ﻧﻮع ﭼﺮﺧﻪ ﺷﺎﯾﻊ ﺗﺮﯾﻦ‬
‫ﻃﺮاﺣﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺧﺸﮏ ﮐﻦ ﺑﺎ ﭼﺮﺧﻪ ﺑﺴﺘﻪ ) ‪closed-cycle‬‬
‫‪.8.5‬‬
‫‪(dryer‬‬
‫ﺧﺸﮏ ﮐﻦ ﭼﺮﺧﻪ ﺑﺴﺘﻪ )ﺷﮑﻞ ‪ ،(7‬ﮔﺎز ﺧﺸﮏ ﮐﻨﻨﺪه را‬
‫ﺑﺎزﯾﺎﻓﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﮐﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻫﻮا ﯾﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻌﻤﻮل‪ ،‬ﯾﮏ‬
‫ﮔﺎز ﺑﯽ اﺛﺮ ﻣﺎﻧﻨﺪ ازت ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺧﺸﮏ ﮐﻦ ﭼﺮﺧﻪ ﺑﺴﺘﻪ ﺧﺸﮏ‬
‫ﮐﻦ اﻧﺘﺨﺎﺑﯽ اﺳﺖ زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ‪:‬‬
‫ﻣﺤﺘﻮاي اﺳﭙﺮي ﻣﺘﺸﮑﻞ از ﻣﻮاد ﺟﺎﻣﺪ در ﻣﺨﻠﻮط‬
‫‪.1‬‬
‫ﺑﺎ ﺣﻼﻟﻬﺎي ﻗﺎﺑﻞ اﺷﺘﻌﺎل آﻟﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪127‬‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ .5‬ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺨﻠﻮط‬
‫ﺑﺎزﯾﺎﺑﯽ ﮐﺎﻣﻞ از ﺣﻼل ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺳﻤﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫آﻟﻮدﮔﯽ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺑﺨﺎرات‪ ،‬ﺑﻮ ﯾﺎ اﻧﺘﺸﺎر ذرات‪ ،‬ﻣﺠﺎز‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬
‫ﻧﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺧﻄﺮ اﻧﻔﺠﺎر وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪.5‬‬
‫ﭘﻮدر ﺗﻮﺳﻂ اﮐﺴﯿﺪاﺳﯿﻮن در ﻃﻮل ﺧﺸﮏ ﮐﺮدن‬
‫‪.6‬‬
‫دﮔﺮاده ﮔﺮدد ‪.‬‬
‫‪.8.6‬‬
‫ﺧﺸﮏ ﮐﻦ ﭼﺮﺧﻪ ﻧﯿﻤﻪ ﺑﺴﺘﻪ )‪semiclosed-‬‬
‫‪(cycle dryer‬‬
‫اﯾـﻦ ﻃﺮاﺣـﯽ ﺧﺸﮏ ﮐﻦ )ﺷﮑﻞ ‪ (8‬ﺣﺪواﺳﻂ ﺑﯿﻦ ﺧﺸﮏ‬
‫ﮐﻦ ﻫﺎي ﭼﺮﺧﻪ ﺑﺎز و ﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻋﻠﻮم داروﯾﯽ‬
‫ﺧﺴﺮو ادﯾﺐ ﮐﯿﺎ و ﻫﻤﮑﺎران‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ .6‬ﺧﺸﮏ ﮐﻦ ﭼﺮﺧﻪ ﺑﺎز‬
‫‪128‬‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ .7‬ﺧﺸﮏ ﮐﻦ ﭼﺮﺧﻪ ﺑﺴﺘﻪ‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ .8‬ﺧﺸﮏ ﮐﻦ ﻧﯿﻤﻪ ﺑﺴﺘﻪ‬
‫‪ .1‬اﺣﺘﺮاق ﻫﻮا‪ .2 ،‬ﺧﻨﮏ ﮐﻨﻨﺪه‪ .3 ،‬ﻣﻮاد ﺧﺎم‪ .4 ،‬ﺳﻮﺧﺖ ﮔﺮم ﮐﻨﻨﺪه‪ .5 ،‬ﺗﺨﻠﯿﻪ آب ﻣﺘﺮاﮐﻢ‪ .6 ،‬ﻣﺤﺼﻮل ﺧﺸﮏ‪ .7 ،‬ﻣﺤﻔﻈﻪ ﺧﺸﮏ ﮐﻨﻨﺪه‪ . 8 ،‬ﺟﻤﻊ ﮐﻨﻨﺪه ‪ .9 ،‬ﮔﺮم ﮐﻦ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ‬
‫)ﮔﺎز(‪ .10 ،‬ﻣﺒﺪل ﺣﺮارﺗﯽ‪ .11 ،‬اﺳﮑﺮاﺑﺮ ‪ /‬ﮐﻨﺪاﻧﺴﻮر‪ .12 ،‬ﺗﺨﻠﯿﻪ ﻫﻮا ﺑﻪ ﺟﻮ‬
‫‪.8.7‬‬
‫ﺧﺸﮏ ﮐﻦ ﯾﮏ ﻣﺮﺣﻠﻪ اي‬
‫‪.8.8‬‬
‫ﺧﺸﮏ ﮐﻦ دو ﻣﺮﺣﻠﻪ‬
‫‪.8.9‬‬
‫ﺧﺸﮏ ﮐﻦ ﻋﻤﻮدي‬
‫در ﺧﺸﮏ ﮐﻦ ﺗﮏ ﻣﺮﺣﻠﻪ‪ ،‬رﻃﻮﺑﺖ در ﯾﮏ ﻋﺒﻮر‪ ،‬از ﻃﺮﯾﻖ‬
‫ﺧﺸﮏ ﮐﻦ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯿﯿﺎﺑﺪ‪ .‬در اﮐﺜﺮ ﻃﺮح ﻫﺎ از ﺧﺸﮏ ﮐﻦ ﺗﮏ‬
‫ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫در ﺧﺸﮏﮐﻦ دو ﻣﺮﺣﻠﻪ‪ ،‬رﻃﻮﺑﺖ ﻣﺤﺼﻮﻟﯽ ﮐﻪ ﻣﺤﻔﻈﻪ را‬
‫ﺗﺮك ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺤﺼﻮل ﻧﻬﺎﯾﯽ ﺑﺎﻻﺗﺮ اﺳﺖ )‪5-10‬‬
‫درﺻﺪ(‪ .‬ﭘﺲ از ﺧﺮوج از ﻣﺤﻔﻈﻪ‪ ،‬رﻃﻮﺑﺖ در ﻃﻮل ﻣﺮﺣﻠﻪ‬
‫دوم‪ ،‬ﺑﯿﺸﺘﺮ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ‪ .‬ﺧﺸﮏ ﮐﺮدن ﻣﺮﺣﻠﻪ دوم ﻣﻤﮑﻦ‬
‫اﺳﺖ در ﯾﮏ ﺧﺸﮏﮐﻦ ﺑﺴﺘﺮ ﺳﯿﺎل ﯾﺎ ﺧﺸﮏﮐﻦ ﺑﺴﺘﺮ‬
‫ارﺗﻌﺎﺷﯽ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ .‬ﺧﺸﮏ ﮐﻦ دو ﻣﺮﺣﻠﻪ اي‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده از‬
‫درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻫﺎي ﭘﺎﯾﯿﻦﺗﺮ در ﺧﺸﮏ ﮐﻦ را ﻣﻘﺪور ﻣﯽﺳﺎزد‬
‫ﮐﻪ ﻃﺮاﺣﯽ اﻧﺘﺨﺎﺑﯽ ﺑﺮاي ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺷﺪﯾﺪا" ﺣﺴﺎس ﺑﻪ‬
‫ﺣﺮارت ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺤﻔﻈﻪي ﺧﺸﮏ ﮐﻦ ﻋﻤﻮدي‪ ،‬ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﯾﮏ اﺳﺘﻮاﻧﻪ ﺑﻠﻨﺪ ﺑﺎ‬
‫اﻧﺘﻬﺎي ﻣﺨﺮوﻃﯽ ﺷﮑﻞ اﺳﺖ‪ .‬ﻧﺎزل اﺳﭙﺮي ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ در‬
‫ﺑﺎﻻ )ﺧﺸﮏ ﮐﻦ ﺑﺎ ﺟﺮﯾﺎن ﻫﻤﺴﻮ( ﯾﺎ ﭘﺎﯾﯿﻦ )ﺧﺸﮏ ﮐﻦ ﺑﺎ‬
‫ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺨﺎﻟﻒ ﯾﺎ ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺨﻠﻮط( ﻣﺤﻔﻈﻪ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد‪ .‬ورودي‬
‫ﻫﻮاي ﺧﺸﮏﮐﻦ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ در ﺑﺎﻻ‪ ،‬ﭘﺎﯾﯿﻦ و ﯾﺎ ﺳﻤﺖ‬
‫ﮐﻨﺎري ﻣﺤﻔﻈﻪ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد‪ .‬اﺳﭙﺮي ﺧﺸﮏﮐﻦﻫﺎي ﻋﻤﻮدي‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﺰرگ ﻫﺴﺘﻨﺪ و زﻣﺎن اﻗﺎﻣﺖ ذرات اﺳﭙﺮي ﺷﺪه ﻧﺴﺒﺘﺎ‬
‫ﻃﻮﻻﻧﯽ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪.8.10‬‬
‫ﺧﺸﮏ ﮐﻦ اﻓﻘﯽ‬
‫ﻣﺤﻔﻈﻪ ﺧﺸﮏ ﮐﻦ اﻓﻘﯽ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﯾﮏ ﺟﻌﺒﻪ ﻣﺴﺘﻄﯿﻞ ﺑﺎ‬
‫اﻧﺘﻬﺎي ﻣﺴﻄﺢ و ﯾﺎ "‪ "V‬ﺷﮑﻞ اﺳﺖ‪ .‬ﻧﺎزل ﻫﺎ در ﺧﺸﮏﮐﻦ‬
‫ﺟﻌﺒﻪ اي ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻌﻤﻮل ﺑﻪ ﺻﻮرت اﻓﻘﯽ اﺳﭙﺮي ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و‬
‫ذرات ﺧﺸﮏ ﺷﺪه ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﻣﯽ رﯾﺰد‪ ،‬ﺟﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻧﻮار‬
‫ﻧﻘﺎﻟﻪ رﻓﺖ و ﺑﺮﮔﺸﺘﯽ و ﯾﺎ ﻧﻮار ﻧﻘﺎﻟﻪي ﭘﯿﭽﯽ ﺑﻪ ﯾﮏ ﻣﻨﻄﻘﻪي‬
‫ﮐﯿﺴﻪ اي اﻧﺘﻘﺎل ﻣﯽ ﯾﺎﺑﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺧﺸﮏ ﮐﻦ ﺟﻌﺒﻪ اي ﻣﻌﻤﻮﻻ ﮐﻮﭼﮏ و زﻣﺎن اﻗﺎﻣﺖ ذرات‬
‫ﻧﺴﺒﺘﺎ ﮐﻮﺗﺎه ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در اﯾﻦ ﻃﺮاﺣﯽ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎده از‬
‫ﻧﺎزل ﺑﺎ ﺟﺮﯾﺎن ﮐﻢﺗﺮ‪ ،‬ﮐﻪ ﺗﻮﻟﯿﺪ ذرات ﻧﺴﺒﺘﺎ ﮐﻮﭼﮏ‬
‫ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺮوري ﺑﺮ روشﻫﺎ و ﮐﺎرﺑﺮدﻫﺎي ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﺧﺸﮏ ﮐﺮدن ﺑﺎ اﺳﭙﺮي‬
‫ﻋﻠﻮم داروﯾﯽ‬
‫ﻣﺪل ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ از اﺳﭙﺮي ﺧﺸﮏ ﮐﻦ ﻫﺎي ﺗﺠﺎري در‬
‫دﺳﺘﺮس ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﻪ اﺳﭙﺮي ﺧﺸﮏ ﮐﻦ‬
‫ﺳﺎده‪ ،‬اﺳﭙﺮي ﺧﺸﮏ ﮐﻦ آﺳﭙﺘﯿﮏ ™‪ ،Minor‬ﻣﯿﻨﯽ اﺳﭙﺮي‬
‫ﺧﺸﮏ ﮐﻦ ‪ Fludized Spray Dryer ،B - 290‬اﺷﺎره‬
‫ﮐﺮد )‪.(8‬‬
‫‪ -9‬ﮐﺎرﺑﺮد‬
‫ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژي ﺧﺸﮏ ﮐﺮدن ﺑﺎ اﺳﭙﺮي ﺑﻪ ﻃﻮر ﮔﺴﺘﺮده اي در‬
‫ﺻﻨﻌﺖ اﻋﻢ از زﻣﯿﻨﻪﻫﺎي داروﯾﯽ و ﻏﯿﺮداروﯾﯽ اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﻣﯽﮔﺮدد‪.‬‬
‫‪ .9.1‬ﮐﺎرﺑﺮدﻫﺎي ﻏﯿﺮ داروﯾﯽ‬
‫ﺻﻨﺎﯾﻊ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ‪ ،‬ﻣﻮاد ﺳﺮاﻣﯿﮑﯽ‪ ،‬ﻣﻮاد ﭘﺎك ﮐﻨﻨﺪه‪ ،‬ﺻﺎﺑﻮن و‬
‫ﺳﻮرﻓﺎﮐﺘﺎﻧﺖ ﻫﺎ‪ ،‬آﻓﺖ ﮐﺶ ﻫﺎ‪ ،‬ﻋﻠﻒ ﮐﺶ ﻫﺎ‪ ،‬ﻗﺎرچ ﮐﺶ و‬
‫ﺣﺸﺮه ﮐﺶ ﻫﺎ‪ ،‬ﭘﯿﮕﻤﺎﻧﻬﺎ و رﻧﮕﺪاﻧﻪ ﻫﺎ‪ ،‬ﮐﻮد‪ ،‬ﻣﻮاد ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ‬
‫ﻏﯿﺮ آﻟﯽ‪ ،‬ﻣﻮاد ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ آﻟﯽ‪ ،‬ﺗﻐﻠﯿﻆ اﺳﭙﺮي )ﺗﺼﻔﯿﻪ(‪،‬‬
‫ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻟﺒﻨﯽ‪ ،‬ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺗﺨﻢ ﻣﺮغ‪ ،‬ﻣﻮاد ﻏﺬاﯾﯽ و‬
‫ﻣﺤﺼﻮﻻت ﮔﯿﺎﻫﯽ‪ ،‬ﻣﯿﻮه ﻫﺎ‪ ،‬ﺳﺒﺰﯾﺠﺎت‪ ،‬ﮐﺮﺑﻮﻫﯿﺪرات ﻫﺎ و‬
‫ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻣﺸﺎﺑﻪ‪ ،‬ﻣﺤﺼﻮﻻت ﮐﺸﺘﺎرﮔﺎه‪ ،‬ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻣﺎﻫﯽ و‬
‫ﺑﺴﯿﺎري دﯾﮕﺮ )‪.(8‬‬
‫‪.9.2‬‬
‫ﮐﺎرﺑﺮدﻫﺎي داروﺳﺎزي‬
‫ﺑﺴﯿﺎري از ﻣﺤﺼﻮﻻت داروﯾﯽ و ﺑﯿﻮﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑﺎ اﺳﭙﺮي‬
‫ﺧﺸﮏ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬از ﺟﻤﻠﻪي اﯾﻦﻫﺎ آﻧﺘﯽﺑﯿﻮﺗﯿﮏﻫﺎ‪ ،‬آﻧﺰﯾﻢﻫﺎ‪،‬‬
‫وﯾﺘﺎﻣﯿﻦﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺨﻤﺮﻫﺎ‪ ،‬واﮐﺴﻦ‪ ،‬و ﭘﻼﺳﻤﺎ اﺳﺖ‪ .‬اﻓﺰون ﺑﺮ اﯾﻦ‪،‬‬
‫اﺳﭙﺮي دراﯾﯿﻨﮓ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺗﻬﯿﻪ ﭘﺮاﮐﻨﺪﮔﯽﻫﺎي ﺟﺎﻣﺪ آﻣﻮرف‪،‬‬
‫در ﺗﻮﻟﯿﺪ اﮐﺴﯿﭙﯿﺎﻧﻬﺎ‪ ،‬ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ذرات ﺑﺮاي دارورﺳﺎﻧﯽ رﯾﻮي‪،‬‬
‫ﺧﺸﮏ ﮐﺮدن ﻣﻮاد داروﯾﯽ ﻓﻌﺎل ﮐﺮﯾﺴﺘﺎﻟﯽ و اﻧﮑﭙﺴﻮﻻﺳﯿﻮن‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ )‪ .(15‬ﺧﺸﮏ ﮐﺮدن ﺑﺎ اﺳﭙﺮي ﻣﺤﺼﻮﻻت‬
‫داروﯾﯽ و ﺑﯿﻮﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺎزل دو ﺳﯿﺎل ﯾﺎ اﺗﻤﯿﺰر‬
‫ﻓﺸﺎري اﻧﺠﺎم ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎي اﺳﭙﺮي ﺧﺸﮏ ﮐﺮدن‬
‫ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺮاي ﮐﺎرﺑﺮدﻫﺎي ﺑﯿﻮﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ‪ /‬داروﯾﯽ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ‬
‫از‪ :‬ﭼﺮﺧﻪ ﺑﺎز‪ ،‬ﭼﺮﺧﻪ آﺳﭙﺘﯿﮏ ﺑﺎز و ﭼﺮﺧﻪ ﺑﺴﺘﻪ )‪.(8‬‬
‫‪ .9.2.1‬ﺧﺸﮏ ﮐﺮدن ﻓﺮاورده ﻫﺎي داروﺋﯽ‬
‫ﺟﻠﺒﮏﻫﺎ‪ ،‬آﻧﺘﯽﺑﯿﻮﺗﯿﮏﻫﺎ و ﮐﭙﮏﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺎﺳﯿﺘﺮاﺳﯿﻦ‪ ،‬ﭘﻨﯽ ﺳﯿﻠﯿﻦ‪،‬‬
‫اﺳﺘﺮﭘﺘﻮﻣﺎﯾﺴﯿﻦ‪ ،‬ﺳﻮﻟﻔﺎﺗﯿﺎزول‪ ،‬ﺗﺘﺮاﺳﺎﯾﮑﻠﯿﻦ‪ ،‬دﮐﺴﺘﺮان‪،‬‬
‫آﻧﺰﯾﻤﻬﺎ‪ ،‬ﻫﻮرﻣﻮنﻫﺎ‪ ،‬ﻟﯿﺰﯾﻦ )اﺳﯿﺪ آﻣﯿﻨﻪ(‪ ،‬آداﻣﺲ ﻫﺎي‬
‫داروﯾﯽ‪ ،‬ﺳﺮم‪ ،‬اﺳﭙﻮر‪ ،‬ﺗﺮﮐﯿﺒﺎت ﻗﺮص زﻧﯽ‪ ،‬واﮐﺴﻦ‪ ،‬وﯾﺘﺎﻣﯿﻨﻬﺎ‪،‬‬
‫ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻣﺨﻤﺮ‪ ،‬ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺗﺎﻧﻦ و‪ ...‬از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻮادي‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت اﻧﺘﺨﺎﺑﯽ ﺑﺎ اﺳﭙﺮي ﺧﺸﮏ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ .9.2.2‬ﮔﺮاﻧﻮﻻﺳﯿﻮن و ﻗﺮص زﻧﯽ‬
‫اﯾﻦ ﺗﮑﻨﯿﮏ ﺑﺮاي ﮔﺮاﻧﻮﻻﺳﯿﻮن ﮐﺎرﺑﺮد دارد‪ ،‬از ﺟﻤﻠﻪ اﯾﻨﮑﻪ‬
‫ﺑﺮاي ﺗﻬﯿﻪ ﮔﺮاﻧﻮﻟﻬﺎي آﻫﺴﺘﻪ رﻫﺶ از ﻣﻨﯿﺰﯾﻢ ﮐﺮﺑﻨﺎت‪،‬‬
‫‪129‬‬
‫ﺗﺌﻮﻓﯿﻠﯿﻦ و اﺳﺘﺎﻣﯿﻨﻮﻓﻦ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ذرات ﮐﺮوي‬
‫ﻣﺘﺮاﮐﻢ ﻣﺘﺸﮑﻞ از ﻻﮐﺘﻮز آﻣﻮرف و آﻟﮋﯾﻨﺎت ﺳﺪﯾﻢ ﺗﻮﺳﻂ‬
‫ﺧﺸﮏ ﮐﺮدن ﺑﺎ اﺳﭙﺮي ﻣﺤﻠﻮل ﻫﺎي آﺑﯽ آﻧﻬﺎ‪ ،‬ﺑﺎ ﺑﻬﺮه ﮔﯿﺮي‬
‫از اﺗﻤﺎﯾﺰر ﭼﺮﺧﺎن ﺗﻬﯿﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ ذرات ﮐﺎﻣﭙﻮزﯾﺖ‪،‬‬
‫ﭘﺮس ﭘﺬﯾﺮي ﻋﺎﻟﯽ و ﺧﻮاص ﻣﯿﮑﺮوﻣﺮﺗﯿﮏ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان‬
‫ﭘﺮﮐﻨﻨﺪه در ﻗﺮصزﻧﯽ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﺑﺮاي ﺗﻬﯿﻪ ﻗﺮص ﻫﺎي ﻣﺎﺗﺮﯾﺴﯽ‬
‫ﺑﺎ رﻫﺶ ﮐﻨﺘﺮل ﺷﺪه دارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺨﻠﻮط ﻧﺸﺎﺳﺘﻪ ®‪ Amioca‬و ﮐﺎرﺑﺎﭘﻮل ‪ ،974P‬ﻃﯿﻒ‬
‫وﺳﯿﻌﯽ از ﺣﺎﻣﻼن زﯾﺴﺖ ﭼﺴﺐ ﻗﻮي ﺣﺎﺻﻞ از ﻃﺮﯾﻖ‬
‫اﺳﭙﺮي دراﯾﯿﻨﮓ ﻣﯽ ﮔﺮدﻧﺪ‪ .‬ﭘﺮاﮐﻨﺪﮔﯽ ﻫﺎي ﺟﺎﻣﺪ ﺗﺌﻮﻓﯿﻠﯿﻦ ﺑﺎ‬
‫ﮐﯿﺘﻮزان ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روش اﺳﭙﺮي ﺧﺸﮏ ﮐﺮدن ﺗﻬﯿﻪ ﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﺧﺸﮏ ﮐﺮدن ﺑﺎ اﺳﭙﺮي‪ ،‬ﺷﮑﻞ ﮔﯿﺮي ﺳﺮﯾﻊ ﻣﯿﮑﺮو‬
‫ذرات ﭘﻠﯿﻤﺮي ﺗﺌﻮﻓﯿﻠﯿﻦ ﺑﺪون ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﺑﺎ دﻣﺎﻫﺎي ﺑﺎﻻ را ﻓﺮاﻫﻢ‬
‫آورده اﺳﺖ )‪.(9‬‬
‫‪ .9.2.3‬ﻓﺮﻣﻮﻻﺳﯿﻮن آﺋﺮوﺳﻞ‬
‫ﺧﺼﻮﺻﯿﺎﺗﯽ از ﻗﺒﯿﻞ ﺷﮑﻞ و ﯾﮑﻨﻮاﺧﺘﯽ اﻧﺪازه ذره اي ﺑﺮاي‬
‫دارورﺳﺎﻧﯽ رﯾﻮي از راه ﺗﻨﻔﺴﯽ ﺣﺎﺋﺰ اﻫﻤﯿﺖ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ )‪.(16‬‬
‫ذرات ﺳﺎﻟﺒﻮﺗﺎﻣﻮل ﺳﻮﻟﻔﺎت‪ ،‬ﺑﺮاي اﺳﺘﻔﺎده در ﻓﺮﻣﻮﻻﺳﯿﻮن‬
‫ﭘﻮدر ﺧﺸﮏ آﺋﺮوﺳﻞ‪ ،‬ﺑﺎ اﺳﭙﺮي دراﯾﯿﻨﮓ ﺗﻬﯿﻪ ﺷﺪه اﻧﺪ‪ .‬ﺑﺪﯾﻦ‬
‫ﻣﻨﻈﻮر‪ ،‬اﻣﻮﻟﺴﯿﻮن ‪ ،o/w‬ﺑﺎ ﻓﺎز آﺑﯽ ﺷﺎﻣﻞ داروي ﺣﻞ ﺷﺪه‬
‫ﺳﺎﻟﺒﻮﺗﺎﻣﻮل ﺳﻮﻟﻔﺎت‪ ،‬ﺳﻮرﻓﺎﮐﺘﺎﻧﺖ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﻠﻮﮐﺴﺎﻣﺮ ﯾﺎ‬
‫ﻓﺴﻔﺎﺗﯿﺪﯾﻞ ﮐﻮﻟﯿﻦ و ﻓﺎز روﻏﻨﯽ ﺷﺎﻣﻞ ﭘﺮوﭘﻼﻧﺖ ﻣﺎﯾﻊ ﺷﺪه ﺑﺎ‬
‫اﺳﭙﺮي دراﯾﯿﻨﮓ ﺟﻬﺖ ﺗﻬﯿﻪ ذرات ﺑﺎ داﻧﺴﯿﺘﻪ ﭘﺎﺋﯿﻦ ﮐﻪ ﺣﺎوي‬
‫‪ % 40‬وزﻧﯽ دارو ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ )‪.(14‬‬
‫ﻣﯿﮑﺮوﭘﺎرﺗﯿﮑﻞﻫﺎي رﯾﻔﺎﻣﭙﯿﻦ ﺣﺎوي ﻣﺎﻧﯿﺘﻮل ﺑﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﻫﺎي‬
‫ﻣﺘﻔﺎوت‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر دارورﺳﺎﻧﯽ رﯾﻮي ﺑﺎ روش اﺳﭙﺮي‬
‫دراﯾﯿﻨﮓ ﺗﻮﺳﻂ ﯾﮏ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻧﺎزل ‪ 4‬ﺳﯿﺎﻟﯽ داراي ‪ 2‬ﻣﺴﯿﺮ‬
‫ﺟﺮﯾﺎن و اﺳﭙﺮي ﻣﺎﯾﻊ ﺗﻬﯿﻪ ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﯿﮑﺮوﭘﺎرﺗﯿﮑﻞ ﻫﺎي‬
‫ﺣﺎوي ﻣﺎﻧﯿﺘﻮل ﺗﻬﯿﻪ ﺷﺪه ﺑﺎ اﯾﻦ روش در دارورﺳﺎﻧﯽ رﯾﻮي‪،‬‬
‫در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ رﯾﻔﺎﻣﭙﯿﻦ ﺳﯿﺴﺘﻤﯿﮏ‪ ،‬دارورﺳﺎﻧﯽ و ﻣﺎﻧﺪﮔﺎري‬
‫ﻣﻄﻠﻮب ﺗﺮي داﺷﺖ )‪ .(17‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﯿﮑﺮوذرات ﺗﻮﺑﺮاﻣﺎﯾﺴﯿﻦ‬
‫ﺗﻬﯿﻪ ﺷﺪه ﺣﺎوي ﺳﺪﯾﻢ اﺳﺌﺎرات ﺑﺮاي دارورﺳﺎﻧﯽ رﯾﻮي‬
‫دردرﻣﺎن ﺳﯿﺴﺘﯿﮏ ﻓﯿﺒﺮوز‪ ،‬ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت آﺋﺮوﺳﻮﻟﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ و‬
‫ﺳﻤﯿﺖ ﺳﻠﻮﻟﯽ ﭘﺎﺋﯿﻨﯽ ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ )‪.(18‬‬
‫‪ .9.2.4‬ﺗﻬﯿﻪ ﭘﺮاﮐﻨﺪﮔﯽ ﻫﺎي ﺟﺎﻣﺪ ﺑﻪ روش ﺧﺸﮏ‬
‫ﮐﺮدن ﺑﺎ اﺳﭙﺮي‬
‫ﭘﺮاﮐﻨﺪﮔﯽﻫﺎي ﺟﺎﻣﺪ اﺷﮑﺎﻟﯽ از ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻫﺎي دارورﺳﺎﻧﯽ‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ اﻣﮑﺎن ﭘﺨﺶ ﮐﺮدن داروي ﻫﯿﺪروﻓﻮﺑﯿﮏ در ﯾﮏ‬
‫ﻣﺎﺗﺮﯾﺲ ﻫﯿﺪروﻓﯿﻞ و در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺑﻬﺒﻮد رﻓﺘﺎر اﻧﺤﻼل و ﻓﺮاﻫﻤﯽ‬
‫زﯾﺴﺘﯽ دارو را ﻣﯿﺴﺮ ﻣﯽ ﺳﺎزﻧﺪ )‪ .(19‬اﮔﺮﭼﻪ از آﻧﻬﺎ‪،‬ﮔﺎﻫﺎً‬
‫ﺑﺮاي آﻫﺴﺘﻪ رﻫﺶ ﮐﺮدن دارو ﻫﻢ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ )‪,4‬‬
‫‪ .(20‬ﭘﺮاﮐﻨﺪﮔﯽﻫﺎي ﺟﺎﻣﺪ ﺟﻬﺖ اﻓﺰاﯾﺶ ﻓﺮاﻫﻤﯽ زﯾﺴﺘﯽ‬
‫ﻋﻠﻮم داروﯾﯽ‬
‫ﺧﺴﺮو ادﯾﺐ ﮐﯿﺎ و ﻫﻤﮑﺎران‬
‫ﻣﻮاد داروﯾﯽ ﻓﻌﺎل ﺑﺎ ﻣﺤﻠﻮﻟﯿﺖ ﺿﻌﯿﻒ ﺑﮑﺎر ﻣﯽ رود )‪ .(21‬از‬
‫ﻃﺮﯾﻖ ﻓﺮﻣﻮﻻﺳﯿﻮن و اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻮاد ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ‪ ،‬ﻓﻦ آوري‬
‫ﭘﺮاﮐﻨﺪﮔﯽﻫﺎي ﺟﺎﻣﺪ ﺑﺮاي ﺗﺮﮐﯿﺒﺎت ﺑﺎ ﺧﻮاص‬
‫ﻓﯿﺰﯾﮑﻮﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻣﺘﻔﺎوت ﻗﺎﺑﻞ اﺟﺮا اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ داﺷﺘﻦ ﻓﺮم‬
‫آﻣﻮرف‪ ،‬اﻧﺮژي ﻻزم ﺑﺮاي ﺷﮑﺴﺘﻦ ﺷﺒﮑﻪ ﮐﺮﯾﺴﺘﺎﻟﯽ ﺣﯿﻦ‬
‫اﻧﺤﻼل ﮐﻢ ﺷﺪه و اﻧﺤﻼل ﺳﺮﯾﻌﺘﺮ و ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺻﻮرت ﻣﯽ ﮔﯿﺮد‪،‬‬
‫اﻣﺎ ﻏﺎﻟﺒﺎ ﻓﺮم آﻣﺮف ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ اﻧﺮژي ﺑﺎﻻ ﻧﺎﭘﺎﯾﺪار ﺑﻮده و ﺗﻤﺎﯾﻞ‬
‫ﺑﻪ اﯾﺠﺎد ﺷﺒﮑﻪ ﮐﺮﯾﺴﺘﺎﻟﯽ دارد )‪ .(4‬در ﻓﺮﻣﻮﻻﺳﯿﻮن‬
‫ﭘﺮاﮐﻨﺪﮔﯽﻫﺎي ﺟﺎﻣﺪ ﻋﻤﻮﻣﺎ از ﭘﻠﯿﻤﺮﻫﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ‬
‫ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﯾﺶ ﭘﺎﯾﺪاري ﻓﺮم آﻣﻮرف در ﺣﺎﻟﺖ ﺟﺎﻣﺪ‪ ،‬اﻓﺰاﯾﺶ‬
‫ﻣﺤﻠﻮﻟﯿﺖ ﻣﻮﺛﺮ دارو ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻓﺮم ﮐﺮﯾﺴﺘﺎﻟﯽ آن و ﻧﻬﺎﯾﺘﺎً ﻣﻬﺎر‬
‫ﺗﺒﻠﻮر دارو ﻣﯽ ﮔﺮدد )‪.(22 ،23‬‬
‫ﺑﺪﯾﻦ ﻣﻨﻈﻮر از ﺣﺎﻣﻞ ﻫﺎﯾﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﻮوﯾﺪون‪ ،‬ﻫﯿﺪروﮐﺴﯽ‬
‫ﭘﺮوﭘﯿﻞ ﻣﺘﯿﻞ ﺳﻠﻮﻟﺰ‪ ،‬ﻫﯿﺪروﮐﺴﯽ ﭘﺮوﭘﯿﻞ ﻣﺘﯿﻞ ﺳﻠﻮﻟﺰ‪،‬‬
‫ﺳﻮﮐﺴﯿﻨﺎت اﺳﺘﺎت‪ ،‬ﭘﻠﯽ وﯾﻨﯿﻞ ﭘﯿﺮوﻟﯿﺪون‪ ،‬ﭘﻠﯽ اﺗﯿﻠﻦ‬
‫ﮔﻠﯿﮑﻮل‪ ،‬ﺳﯿﻠﯿﮑﻮن دي اﮐﺴﯿﺪ ﮐﻠﻮﺋﯿﺪي و ﻟﯿﭙﯿﺪﻫﺎ ﺑﻬﺮه ﺑﺮده‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ )‪ .(24 ,15‬ﭘﺮاﮐﻨﺪﮔﯽ ﺟﺎﻣﺪ اﺗﻮرﯾﮑﻮﮐﺴﯿﺐ‬
‫)‪ (Etoricoxib‬ﺑﺎ ﮔﻠﯿﺴﯿﺮﯾﺪ ﭘﻠﯽ ﮔﻠﯿﮑﻮﻟﯿﺰه ﺷﺪه‬
‫)‪ (Gelucire‬ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ اﺳﭙﺮي دراﯾﯿﻨﮓ‪ ،‬رﯾﻠﯿﺰ ﺳﺮﯾﻌﺘﺮي‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ داروي ﺧﺎﻟﺺ‪ ،‬داروي اﺳﭙﺮي ﺷﺪه و ﻣﺨﻠﻮط ﻫﺎي‬
‫ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ ﻧﺸﺎن داد )‪ .(24-26‬ﭘﺮاﮐﻨﺪﮔﯽ ﻫﺎي ﺟﺎﻣﺪ آﻣﻮرف‬
‫ﺗﻬﯿﻪ ﺷﺪه ﺑﻪ روش اﺳﭙﺮي دراﯾﯿﻨﮓ از داروي ﺳﻔﻮروﮐﺴﯿﻢ‬
‫ﮐﻪ ﻣﺤﻠﻮﻟﯿﺖ آﺑﯽ ﭘﺎﺋﯿﻨﯽ دارد و ﺗﻮﺳﻂ اﺳﺘﺮازﻫﺎي ﮔﻮارﺷﯽ‬
‫ﺗﺨﺮﯾﺐ ﻣﯽ ﮔﺮدد‪ ،‬ﻣﺤﻠﻮﻟﯿﺖ و ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻬﺘﺮي در ﺑﺮاﺑﺮ‬
‫ﺗﺨﺮﯾﺐ ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ )‪ .(27‬اﯾﻦ روش ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﺮاي‬
‫داروﻫﺎي ﺗﺎﮐﺮوﻟﯿﻤﻮس‪ ،‬ﮔﺮﯾﺰوﻓﻮﻟﻮﯾﻦ‪ ،‬اﯾﺘﺮاﮐﻮﻧﺎزول‪،‬‬
‫دﮔﺰاﻣﺘﺎزون‪ ،‬ﮔﻠﯽ ﺑﻨﮑﻼﻣﯿﺪ‪ ،‬ﭘﯿﺮوﮐﺴﯿﮑﺎم و ﻓﺮﻣﻮﻻﺳﯿﻮن‬
‫ﻧﯿﻔﺪﯾﭙﯿﻦ زﯾﺮزﺑﺎﻧﯽ ﻧﯿﺰ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻮده اﺳﺖ )‪.(34-28 ,5 ,3‬‬
‫ﻣﯿﮑﺮوﺳﻔﺮﻫﺎي ﺳﯿﮑﻠﻮﺳﭙﻮرﯾﻦ ‪ A‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺴﺒﺖ ﻫﺎي‬
‫ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ از ﺳﺪﯾﻢ ﻟﻮرﯾﻞ ﺳﻮﻟﻔﺎت‪-‬دﮐﺴﺘﺮﯾﻦ و داروي ﻣﺤﻠﻮل‬
‫در ﺣﻼل ﻫﯿﺪرواﻟﮑﻠﯽ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﺤﻠﻮﻟﯿﺖ و ﻓﺮاﻫﻤﯽ‬
‫زﯾﺴﺘﯽ دارو‪ ،‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﺳﭙﺮي دراﯾﯿﻨﮓ ﺗﻬﯿﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ‪.‬‬
‫ﺳﯿﮑﻠﻮﺳﭙﻮرﯾﻦ ‪ A‬ﺗﻬﯿﻪ ﺷﺪه ﺑﺎ اﯾﻦ روش در ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺑﺎﻟﯿﻨﯽ‬
‫در ﺳﮓ ﻫﺎ در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﭘﻮدر ﺳﯿﮑﻠﻮﺳﭙﻮرﯾﻦ ‪ A‬و ﻓﺮاورده‬
‫ﺗﺠﺎري ®‪ ،Sandimmum‬ﻏﻠﻈﺖ ﺧﻮﻧﯽ‪ AUC ،‬و ‪Cmax‬‬
‫ﺑﺎﻻﺗﺮي ﻧﺸﺎن داد )‪ .(35‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﭘﺮاﮐﻨﺪﮔﯽ ﻫﺎي ﺟﺎﻣﺪ‬
‫ﺳﯿﻤﻮاﺳﺘﺎﺗﯿﻦ ﺑﺎ ‪ HPMC‬ﺑﺎ وﯾﺴﮑﻮزﯾﺘﻪ ﭘﺎﺋﯿﻦ ﺗﻬﯿﻪ ﺷﺪه ﺑﻪ‬
‫روش اﺳﭙﺮي دراﯾﯿﻨﮓ‪ ،‬رﻫﺶ ﺑﻬﺘﺮي از ﭘﻮدر ﺳﯿﻤﻮاﺳﺘﺎﺗﯿﻦ‬
‫ﻧﺸﺎن داد )‪.(36‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺗﻮﻟﺒﻮﺗﺎﻣﯿﺪ ﮐﻪ ﯾﮏ داروي ﺿﺪدﯾﺎﺑﺖ ﺳﻮﻟﻔﻮﻧﯿﻞ اوره‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺤﻠﻮﻟﯿﺖ آﺑﯽ ﺧﯿﻠﯽ ﭘﺎﺋﯿﻨﯽ دارد ﮐﻪ ﭘﺮاﮐﻨﺪﮔﯽ ﻫﺎي‬
‫ﺟﺎﻣﺪ ﺗﻬﯿﻪ ﺷﺪه از اﯾﻦ دارو ﺑﻪ روش اﺳﭙﺮي دراﯾﯿﻨﮓ ﺑﺎ‬
‫‪130‬‬
‫ﺣﺎﻣﻞ ‪ ،HPMC‬ﺗﺎ ‪ 6‬ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﺤﻠﻮﻟﯿﺖ ﺑﺎﻻﺗﺮي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ دارو‬
‫ﻧﺸﺎن داد )‪ .(37‬ﻣﯿﮑﺮوﭘﺎرﺗﯿﮑﻞ ﻫﺎي دﯾﻠﺘﯿﺎزم ﻫﯿﺪروﮐﻠﺮاﯾﺪ ﺑﺎ‬
‫اﺗﯿﻞ ﺳﻠﻮﻟﺰ‪ ،‬ﻧﯿﺰ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﺳﭙﺮي دراﯾﯿﻨﮓ ﺗﻬﯿﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‬
‫)‪.(37 ،38‬‬
‫‪ .9.2.5‬ﻣﯿﮑﺮواﻧﮑﭙﺴﻮﻻﺳﯿﻮن‬
‫ﺧﺸﮏ ﮐﺮدن ﺑﺎ اﺳﭙﺮي‪ ،‬ﺗﻮﺟﻪ ﻣﺤﻘﻘﯿﻦ زﯾﺎدي را در زﻣﯿﻨﻪ‬
‫ﺗﻬﯿﻪ ﻣﯿﮑﺮوذرات‪ ،‬ﻣﯿﮑﺮوﺳﻔﺮﻫﺎي ﻣﺨﺎط ﭼﺴﺐ‪،‬‬
‫ﻣﯿﮑﺮوﺳﻔﺮﻫﺎي ﻣﻘﺎوم در ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﯿﺪ ﻣﻌﺪه و ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻫﺎي‬
‫ﮐﻨﺘﺮل رﻫﺶ ﺑﻪ ﺧﻮد ﺟﻠﺐ ﮐﺮده اﺳﺖ‪ .‬در‬
‫ﻣﯿﮑﺮواﻧﮑﭙﺴﻮﻻﺳﯿﻮن ﯾﮏ ﻣﺤﺼﻮل ﻣﺎﯾﻊ ﻣﺎﻧﻨﺪ روﻏﻦ در ﯾﮏ‬
‫ﯾﺎ ﻣﺨﻠﻮﻃﯽ از ﭼﻨﺪﯾﻦ ﻣﺎده ﺟﺎﻣﺪ ﻣﺤﺼﻮر ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬اﯾﻦ ﻋﻤﻞ‬
‫روﻏﻦ را از ﺗﺄﺛﯿﺮات ﻣﺤﯿﻄﯽ از ﻗﺒﯿﻞ اﮐﺴﯿﺪاﺳﯿﻮن ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ‬
‫ﮐﺮده و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺷﮑﻞ ﺟﺎﻣﺪ از ﻣﺤﺼﻮل ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﯽﮐﻨﺪ )‪.(11‬‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﮔﺴﺘﺮده اي در ﺗﻬﯿﻪ ﻣﯿﮑﺮوﺳﻔﺮﻫﺎ ﺑﺎ ﺗﮑﻨﯿﮏ اﺳﭙﺮي‬
‫دراﯾﯿﻨﮓ ﺑﺮاي ﻣﻘﺎﺻﺪ ﻣﺨﺘﻠﻒ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ اﺻﻼح ﺧﻮاص‬
‫ﺑﯿﻮﻓﺎرﻣﺎﺳﯽ‪ ،‬ﻓﺮﻣﻮﻻﺳﯿﻮن اﻣﻮﻟﺴﯿﻮن ﺧﺸﮏ‪ ،‬ﺧﺸﮏ ﮐﺮدن‬
‫ﻓﺴﻔﻮﻟﯿﭙﯿﺪﻫﺎ ﺑﺎ اﺳﭙﺮي‪ ،‬ﻣﯿﮑﺮوﺳﻔﺮﻫﺎي ﺑﺎرﮔﯿﺮي ﺷﺪه ﺑﺎ‬
‫ﻧﺎﻧﻮذرات‪ ،‬ﻣﯿﮑﺮوﺳﻔﯿﺮﻫﺎي زﯾﺴﺖ ﺗﺨﺮﯾﺐ ﭘﺬﯾﺮ و‬
‫ﻣﯿﮑﺮوﺳﻔﯿﺮﻫﺎي ﺳﯿﻠﯿﮑﺎژل ﺧﺸﮏ ﺷﺪه ﺑﺎ اﺳﭙﺮي و‪ ...‬اﻧﺠﺎم‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﻣﯿﮑﺮوﺳﻔﺮﻫﺎي اودراﺟﯿﺖ ‪RL‬ﺣﺎوي وﯾﺘﺎﻣﯿﻦ‬
‫‪ C‬ﺗﻮﺳﻂ ﺧﺸﮏ ﮐﺮدن ﺑﺎ اﺳﭙﺮي ﺗﻬﯿﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﺳﭙﺮي‬
‫دراﯾﯿﻨﮓ ﺑﺮاي ﺗﻬﯿﻪ ﭘﺎراﺳﺘﺎﻣﻮل اﻧﮑﭙﺴﻮﻟﻪ در ﻣﯿﮑﺮوﺳﻔﯿﺮﻫﺎي‬
‫اودراﺟﯿﺖ ‪ RS / RL‬ﯾﺎ اﺗﯿﻞ ﺳﻠﻮﻟﺰ ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ )‪.(39 ,8‬‬
‫‪ .9.2.6‬روﮐﺶ دادن‬
‫ﺧﺸﮏ ﮐﺮدن ﺑﺎ اﺳﭙﺮي در زﻣﯿﻨﻪ روﮐﺶ دادن و‬
‫اﻧﮑﭙﺴﻮﻻﺳﯿﻮن ﻣﻮاد ﺟﺎﻣﺪ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﺎﯾﻊ ﺑﺴﯿﺎر ﮐﺎرا‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﯿﮑﺮوذرات ﺗﺌﻮﻓﯿﻠﯿﻦ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﭘﻮﺷﺶ ﭘﻠﯿﻤﺮي‬
‫در ﯾﮏ ﺳﯿﺴﺘﻢ آﺑﯽ ﺑﻪ روش ﺧﺸﮏ ﮐﺮدن ﺑﺎ اﺳﭙﺮي ﺗﻬﯿﻪ‬
‫ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﻫﯿﺪروﮐﺴﯽ ﭘﺮوﭘﯿﻞ ﻣﺘﯿﻞ ﺳﻠﻮﻟﺰ )‪ (W/V٪1/25‬و‬
‫دارو )‪ (W/V٪0/25‬در آب ﺣﻞ و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﺳﭙﺮي‬
‫ﺧﺸﮏﮐﻦ آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎﻫﯽ ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ ﻧﺎزل ﻓﺸﺎري دو ﺳﯿﺎل‬
‫اﺳﭙﺮي و ﺧﺸﮏ ﮔﺮدﯾﺪ‪.‬‬
‫روﮐﺶ دادن وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎي ارزﺷﻤﻨﺪي ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﭘﻮﺷﺎﻧﺪن‬
‫ﻃﻌﻢ و ﺑﻮ‪ ،‬ﺑﻬﺒﻮد ﭘﺎﯾﺪاري‪ ،‬ﭘﻮﺷﺶ روده اي و رﻫﺶ آﻫﺴﺘﻪ‬
‫ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽﺳﺎزد‪ .‬ﻣﺎﯾﻌﺎت روﻏﻨﯽ را ﻣﯽ ﺗﻮان ﺗﻮﺳﻂ‬
‫اﻣﻮﻟﺴﯿﻔﯿﮑﺎﺳﯿﻮن در آب ﺑﺎ ﮐﻤﮏ ﺻﻤﻎ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﮐﺎﺳﯿﺎ ﯾﺎ‬
‫ﻧﺸﺎﺳﺘﻪ‪ ،‬و ﻣﺘﻌﺎﻗﺐ آن ﺑﺎ ﺧﺸﮏ ﮐﺮدن ﺗﻮﺳﻂ اﺳﭙﺮي‬
‫اﻧﮑﭙﺴﻮﻟﻪ ﮐﺮد‪ .‬ﺑﺎ ﺗﺒﺨﯿﺮ آب‪ ،‬روﻏﻦ در ﭘﻮﺳﺘﻪاي از ﺻﻤﻎ‬
‫ﻣﺤﺼﻮر ﻣﯽ ﮔﺮدد‪ .‬اﯾﻦ ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﺑﺮاي ﺗﻬﯿﻪ روﻏﻦ ﻫﺎي ﻣﻌﻄﺮ‬
‫"ﺧﺸﮏ" ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮد )‪.(8‬‬
‫‪ .9.2.7‬اﻣﻮﻟﺴﯿﻮن و اﻟﮕﺰﯾﺮ ﺧﺸﮏ‬
‫ﻋﻠﻮم داروﯾﯽ‬
‫ﻣﺮوري ﺑﺮ روشﻫﺎ و ﮐﺎرﺑﺮدﻫﺎي ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﺧﺸﮏ ﮐﺮدن ﺑﺎ اﺳﭙﺮي‬
‫اﻣﻮﻟﺴﯿﻮن ﺧﺸﮏ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﺳﭙﺮي دراﯾﯿﻨﮓ اﻣﻮﻟﺴﯿﻮنﻫﺎي‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ‪ O/W‬ﺣﺎوي روﻏﻦ ﻧﺎرﮔﯿﻞ ﭘﺮاﮐﻨﺪه در ﻣﺤﻠﻮل آﺑﯽ‬
‫‪) HPMC‬ﺣﺎﻣﻞ ﺟﺎﻣﺪ( ﺗﻬﯿﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻟﮕﺰﯾﺮ ﺧﺸﮏ )‪(FP‬‬
‫‪ Flurbiprofen‬آﻣﺎده ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ روش اﺳﭙﺮي ﺧﺸﮏ‬
‫ﮐﺮدن‪ ،‬رﯾﺰش ﭘﺬﯾﺮي ﺧﻮﺑﯽ ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ و ذرات ﮐﺮوي‬
‫و داراي ﻗﻄﺮ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻫﻨﺪﺳﯽ در ﺣﺪود ‪ 13‬ﻣﯿﮑﺮوﻣﺘﺮ ﺑﻮده‬
‫اﻧﺪ‪ .‬اﻟﮕﺰﯾﺮ ﺧﺸﮏ‪ ،‬ﺷﮑﻞ ﺟﺎﻣﺪي از ﻣﯿﮑﺮواﻧﮑﭙﺴﻮل اﺳﺖ‬
‫ﮐﻬﺒﻪ ﻃﻮر ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺣﺎوي اﺗﺎﻧﻮل و دارو در ﭘﻮﺳﺘﻪ ﭘﻠﯿﻤﺮي‬
‫ﻣﺤﻠﻮل در آب ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻟﮕﺰﯾﺮ ﺧﺸﮏ از ﻣﺤﻠﻮل دﮐﺴﺘﺮﯾﻦ‬
‫ﻣﺤﻠﻮل در آب و داروي ﺣﻞ ﺷﺪه در ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻼﻟﯽ آب‪-‬‬
‫اﺗﺎﻧﻮل ﺑﺎ ﺳﯿﺴﺘﻢ اﺳﭙﺮي دراﯾﯿﻨﮓ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺤﻠﻮل‬
‫ﻧﻬﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻣﯿﺰان ﺟﺮﯾﺎن ‪ 5‬ﻣﯿﻠﯽ ﻟﯿﺘﺮ ‪ /‬دﻗﯿﻘﻪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﯾﮏ‬
‫ﭘﻤﭗ ﭘﺮﯾﺴﺘﺎﻟﺘﯿﮏ ﺑﺎ اﺳﭙﺮي ﺧﺸﮏ ﮐﻦ ﺗﻬﯿﻪ ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ورودي و ﺧﺮوﺟﯽ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ در ‪ 90 °C‬و‪55‬‬
‫ﺣﻔﻆ ﺷﺪ )‪ .(8‬داروﻫﺎي ﺑﺎ ﻣﺤﻠﻮﻟﯿﺖ آﺑﯽ ﺿﻌﯿﻒ اﻧﮑﭙﺴﻮﻟﻪ‬
‫ﺷﺪه در اﻟﮕﺰﯾﺮ ﺧﺸﮏ ﺑﻪ آﺳﺎﻧﯽ در ﻣﺤﻠﻮل آﺑﯽ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ‬
‫اﺛﺮﮐﻤﮏ ﺣﻼﻟﯽ اﺗﺎﻧﻮل‪ ،‬ﭘﺮاﮐﻨﺪه و ﺣﻞ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ و در ﻧﺘﯿﺠﻪ‪،‬‬
‫اﻓﺰاﯾﺶ ﺳﺮﻋﺖ اﻧﺤﻼل و ﻓﺮاﻫﻤﯽ زﯾﺴﺘﯽ را ﺑﺪﻧﺒﺎل ﺧﻮاﻫﺪ‬
‫داﺷﺖ‪.‬‬
‫‪ -10‬ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮔﯿﺮي‬
‫ﺧﺸﮏ ﮐﺮدن ﺑﺎ اﺳﭙﺮي روش ﻣﻔﯿﺪي در ﺗﻮﻟﯿﺪات داروﯾﯽ‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺟﻬﺖ ﺳﻬﻮﻟﺖ اﺳﺘﻔﺎده و ﺗﻄﺒﯿﻖ ﭘﺬﯾﺮي ﺑﺎﻻ‪،‬‬
‫روش اﻧﺘﺨﺎﺑﯽ در ﺻﻨﻌﺖ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎه ﺑﻪ ﺷﻤﺎر‬
‫ﻣﯽآﯾﺪ‪ .‬ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎﻻي ﻓﺮاﯾﻨﺪ‪ ،‬اﻣﮑﺎن ﺧﺸﮏ ﺷﺪن ﺑﺴﯿﺎر ﺳﺮﯾﻊ‬
‫ﻣﻮاد ﺑﺎ ﺣﺪاﻗﻞ از دﺳﺖ دادن ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ را ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽ ﺳﺎزد‪.‬‬
‫ﻋﻠﯿﺮﻏﻢ دﻣﺎي ﺑﺎﻻي اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه ﺑﺮاي ﺧﺸﮏ ﮐﺮدن‪،‬‬
‫‪131‬‬
‫ﻣﺠﺎورت ﻣﻮاد داروﯾﯽ ﺑﺎ دﻣﺎي ﺑﺎﻻ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺗﺒﺨﯿﺮ ﺳﺮﯾﻊ‬
‫ﺣﻼل و اﻓﺖ دﻣﺎ‪ ،‬ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎﯾﯽ ﭼﻮن‬
‫ﻏﻠﻈﺖ‪ ،‬ﺳﺮﻋﺖ اﺳﭙﺮي ﮐﺮدن‪ ،‬ﻧﻮع اﺗﻤﯿﺰر‪ ،‬دﻣﺎي ورودي و‬
‫ﺧﺮوﺟﯽ ﻣﺤﻔﻈﻪي ﺧﺸﮏ ﮐﻦ‪ ،‬ﺳﺮﻋﺖ ﺟﺮﯾﺎن ﮔﺎز ﺧﺸﮏ‬
‫ﮐﻨﻨﺪه و‪ ...‬ﺑﺮ ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﭘﻮدر ﻧﻬﺎﯾﯽ از ﻗﺒﯿﻞ اﻧﺪازه‪ ،‬ﺗﺮاﮐﻢ‬
‫ﭘﺬﺑﺮي‪ ،‬داﻧﺴﯿﺘﻪ‪ ،‬رﯾﺰش ﭘﺬﯾﺮي‪ ،‬اﻧﺤﻼل و ‪ ...‬ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻣﯽﮔﺬارد ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺑﻬﯿﻨﻪ ﮐﺮدن اﯾﻦ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎ و ﺷﺮاﯾﻂ درﮔﯿﺮ در ﻓﺮاﯾﻨﺪ اﺳﭙﺮي‬
‫و ﺧﺸﮏ ﮐﺮدن‪ ،‬ﻃﯿﻒ وﺳﯿﻌﯽ از ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺑﺎ وﯾﮋﮔﯿﻬﺎي‬
‫ﻣﻄﻠﻮب داروﺳﺎزي ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻧـﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ از دﺳﺘﮕﺎه ﻫﺎي ﺧﺸﮏ ﮐﻦ ﺑﺎ اﺳﭙﺮي ﺑﺎ‬
‫ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ ﻫﺎي ﻣﺤﺪود ﺑﺮاي ﻧﯿﺎزﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ داروﺳﺎزي‬
‫ﻃﺮاﺣﯽ ﺷﺪه اﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻠﯽ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻮع اﺗﻤﯿﺰر‬
‫)ﭼﺮﺧﺎن‪ ,‬ﻓﺸﺎري و ﻫﯿﺪروﻟﯿﮏ(‪ ،‬ﻧﻮع ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺎﯾﻊ و ﮔﺎز‬
‫ﺧﺸﮏ ﮐﻨﻨﺪه )ﺟﺮﯾﺎن ﻫﻤﺴﻮ‪ ،‬ﻣﺨﺎﻟﻒ و ﻣﺨﺘﻠﻂ(‪ ،‬ﻧﻮع ﭼﺮﺧﻪ‬
‫ﻫﻮا )ﭼﺮﺧﻪ ﺑﺎز‪ ،‬ﺑﺴﺘﻪ و ﻧﯿﻤﻪ ﺑﺴﺘﻪ(‪ ،‬ﺗﻌﺪاد ﻣﺮاﺣﻞ )ﯾﮏ ﯾﺎ دو‬
‫ﻣﺮﺣﻠﻪاي( و وﺿﻌﯿﺖ دﺳﺘﮕﺎه )اﻓﻘﯽ و ﻋﻤﻮدي( ﻣﻄﺮح ﮐﺮد‪.‬‬
‫اﯾﻦ ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺪاوم ﯾﮏ ﻣﺤﺼﻮل ﺑﺎ ﺗﺮﮐﯿﺐ ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ‬
‫و ﺧﻮاص ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ ﻗﺎﺑﻞ ﮐﻨﺘﺮل ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﯽﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺮاي ﺗﻮﻟﯿﺪ‬
‫ﭘﻮدر ﺟﻬﺖ اﺳﺘﻔﺎده در ﻓﺮﻣﻮﻻﺳﯿﻮن آﺋﺮوﺳﻞ‪ ،‬ﻗﺮص زﻧﯽ‬
‫ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ و ﭘﺮ ﮐﺮدن ﮐﭙﺴﻮل‪ ،‬ﮔﺮاﻧﻮﻻﺳﯿﻮن و‪ ...‬و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ‬
‫ﺳﺎﺧﺖ ﻓﺮاورده ﻫﺎي اﺳﺘﺮﯾﻞ ﺑﺴﯿﺎر اﯾﺪهآل ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ )‪.(40‬‬
‫ﮐﺎرﺑﺮد اﯾﻦ روش از ﺗﻬﯿﻪ اﮐﺴﯿﭙﯿﺎﻧﻬﺎي ﺟﺎﻧﺒﯽ و ﺧﺸﮏ ﮐﺮدن‬
‫ﻣﺤﻠﻮلﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﯿﮑﺮو اﻧﮑﭙﺴﻮﻻﺳﯿﻮن‪ ،‬روﮐﺶ دادن‪ ،‬ﺗﻐﯿﺮ در‬
‫ﺳﺎﺧﺘﺎر و ﺗﺒﻠﻮر‪ ،‬اﻣﻮﻟﺴﯿﻮن‪ ،‬ﺳﻮﺳﭙﺎﻧﺴﯿﻮن و اﻟﮕﺰﯾﺮ ﺧﺸﮏ‪،‬‬
‫ﮔﺴﺘﺮده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻏﻠﺐ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ ﭼﻨﺪﯾﻦ ﮔﺎم از‬
‫ﯾﮏ ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﺳﻨﺘﯽ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺑﭻ ﮔﺸﺘﻪ و ﻣﻘﺪار ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﯽ‬
‫‪ Handling‬اﭘﺮاﺗﻮر را ﮐﺎﻫﺶدﻫﺪ ‪.‬‬
‫‪References‬‬
‫‪5. Aiedeh K.M., Khatib, H. A., Taha, M.O., Al‬‬‫‪ZoubiN.Application of novel chitosan derivatives in‬‬
‫‪dissolution enhancement of a poorly water soluble drug,‬‬
‫‪Pharmazie.,2006,4:306-311.‬‬
‫‪6.‬‬
‫‪Paradkar‬‬
‫‪A.,‬‬
‫‪AmbikeA.A.,‬‬
‫‪JadhavB.K.,‬‬
‫‪MahadikK.R.Characterization of curcumin-PVP solid‬‬
‫‪dispersion obtained by spray drying, Int. J.‬‬
‫‪Pharm.,2004,271:281-286.‬‬
‫‪7.‬‬
‫‪Koester‬‬
‫‪L.S.,‬‬
‫‪MayorgaP.,‬‬
‫‪BassaniV.L.Carbamazepine/betaCD/HPMC‬‬
‫‪solid‬‬
‫‪dispersions. I. Influence of the spray-drying process and‬‬
‫‪betaCD/HPMC on the drug dissolution profile, Drug Dev.‬‬
‫‪Ind. Pharm.,2003,29:139-144.‬‬
‫‪8. Gohel C. M., ParikhK.R., NagoriS.A., BariyaH.S.,‬‬
‫‪GandhiV.A., ShroffS.Met al . Spray Drying: A Review,‬‬
‫‪Pharmainfo.,2009, [online] article review available‬‬
‫‪athttp://www.pharmainfo.net/reviews/spray-drying-review‬‬
‫‪(10 January 2012).‬‬
‫‪1. Zijlstra G. S., Rijkeboer M., JanvanD.D., SutterM.,‬‬
‫‪JiskootW., VandeW.Met al.Characterization of a‬‬
‫‪cyclosporine solid dispersion for inhalation, AAPS.‬‬
‫‪J.,2007,9:190-199.‬‬
‫‪2. Janssens S., NagelsS., ArmasH.N., D'AutryW., VanS.A.,‬‬
‫‪Van denM.G.Formulation and characterization of ternary‬‬
‫‪solid dispersions made up of Itraconazole and two‬‬
‫‪excipients, TPGS 1000and PVPVA 64, that were selected‬‬
‫‪based‬‬
‫‪on‬‬
‫‪a‬‬
‫‪supersaturation‬‬
‫‪screening‬‬
‫‪study,‬‬
‫‪Eur.J.Pharm.Biopharm.,2008,69:158-166.‬‬
‫‪3. Piao M.G., KimJ.H., Kim J.O., LyooW.S.,‬‬
‫‪LeeM.H.,YongC.Set al. Enhanced oral bioavailability of‬‬
‫‪piroxicam in rats by hyaluronate microspheres, Drug Dev.‬‬
‫‪Ind. Pharm.,2007,33:485-491.‬‬
‫‪4. Thybo P., KristensenJ., HovgaardL.Characterization and‬‬
‫‪physical stability of tolfenamic acid-PVP K30 solid‬‬
‫‪dispersions, Pharm. Dev. Technol.,2007,12:43-53.‬‬
132
‫ﺧﺴﺮو ادﯾﺐ ﮐﯿﺎ و ﻫﻤﮑﺎران‬
9. Patel R.P., Patel M.P., SutharM.Spray drying
technology: an overview, Indian Journal of Science and
Technology.,2009,10: 244-247.
10. BETE Spray Dry Manual., BETE Fog Nozzle, Inc 2005
information
[online]
available
at
http://www.bete.com/pdfs/BETE_SprayDryManual.pdf (10
January 2012).
11. Parihari A.Performance Study Of Spray Dryer Using
Various Salt Solutions, A thesis submited to national
Institute of technology,ROURKELA for the degree of
master in technology in chemical engineering.,2009.
12. APV DRYER HANDBOOK., APV Limited Company.
2006. "APV Dryer Handbook." [Online]. Available at
http://www.che.utexas.edu/cache/trc/dryer.pdf
(8
September 2011).
13. Stefanescu A.E.Influence of key parameters on the
morphology of ethylcellulose microcapsules prepared via
room-temperature spray drying, Cellulose.,2010,17:617626.
14. Steckel H., BrandesG.H.A novel spray-drying
technique to producelow density particles for pulmonary
delivery, International Journal of Pharmaceutics.,
2004,278:187-195.
15. Dobry E. D., SettelM.D., Baumann M.J., Ray O J.,
Graham J.L., Beyerinck A.R.A Model-Based Methodology
for Spray-Drying Process Development, J Pharm Innov.,
2009, 4:133-142.
16. Louey D.M., Oort V.M., Hickey J.A.Aerosol
Dispersion of Respirable Particles in Narrow Size
Distributions Produced by Jet-Milling and Spray-Drying
Techniques, Pharmaceutical Research.,2004,21:1200-1206.
17. Mizoe T., OzekiT ,OkadaH.Application of a Four-fluid
Nozzle Spray Drier to Prepare Inhalable Rifampicincontaining
Mannitol
Microparticles,
AAPS
PharmSciTech.,2008,9:755-761.
18. Parlati C., Colombo C., Buttini F., Young M.P., Adi H.,
Ammit J. Aet al. Pulmonary Spray Dried Powders of
Tobramycin Containing Sodium Stearate to Improve
Aerosolization
Efficiency,
Pharmaceutical
Research.,2009,26:1084-1092.
19. Dahlberg C., Millqvist-FurebyA., SchuleitM.Surface
composition and contact angle relationships for differently
prepared
solid
dispersions,
Eur.
J.
Pharm.
Biopharm.,2008,70:478-485.
20. Asada M., TakahashiH., OkamotoH., Tanino,H.,
DanjoK.Theophylline particle design using chitosan by the
spray drying, Int. J. Pharm.,2004,270:167-174.
21. Li D. X., JangK.Y., Kang W. ,.BaeK., Lee, M. H., Oh
Y.Ket al . Enhanced solubility and bioavailability of
sibutramine base by solid dispersion system with aqueous
medium, Biol. Pharm. Bull.,2010,33:279-284.
22. Takahashi H., ChenR., Okamoto H., Danjo
K.Acetaminophen particle design using chitosan and a
spray-drying
technique,
Chem.
Pharm.
Bull.
(Tokyo).,2005,53:37-41.
23. Gupta P., Bansal A.K.Spray drying for generation of a
ternary amorphous system of celecoxib, PVP, and
meglumine, Pharm. Dev. Technol.,2005,10:273-281.
24. Chauhan B., Shimpi S., Paradkar A.Preparation and
characterization of etoricoxib solid dispersions using lipid
carriers
by
spray
drying
technique,
AAPS.
PharmSciTech.,2005,6:405-412.
‫ﻋﻠﻮم داروﯾﯽ‬
25. Shen S. C., Ng W. K., Chia L., Dong Y.C., Tan
R.B.Stabilized amorphous state ofibuprofen by co-spray
drying with mesoporous SBA-15 to enhance dissolution
properties, J. Pharm. Sci.,2010,99:1997-2007.
26. Shimpi S. L., Mahadik K R., Paradkar A.R.Study on
mechanism for amorphous drug stabilization using gelucire
50/13, Chem. Pharm. Bull. (Tokyo).,2009,57:937-942.
27. Dhumal R. S., Biradar S.V., Aher S., Paradkar
A.R.Cefuroxime axetil solid dispersion with polyglycolized
glycerides for improved stability and bioavailability, J.
Pharm. Pharmacol.,2009,61:743-751.
28. Van E. B., Van S. M., Mols R., Houthoofd K., Martens
J. A., Froyen L.et al.Itraconazole/TPGS/Aerosil200 solid
dispersions: characterization, physical stability and in vivo
performance, Eur. J. Pharm. Sci.,2009,38:270-278.
29. Park Y. J., Ryu D.S., Li D.X., Quan Q.Z ,.Oh D.H.,
Kim J.Oet al. Physicochemical characterization of
tacrolimus-loaded solid dispersion with sodium
carboxylmethyl cellulose and sodium lauryl sulfate, Arch.
Pharm. Res.,2009,32:893-898
30. Janssens S., Anne M., Rombaut P., Van den M.G.Spray
drying from complex solvent systems broadens the
applicability of Kollicoat IR as a carrier in the formulation
of solid dispersions, Eur. J. Pharm. Sci.,2009,37:241-248.
31. Al-Obaidi H., Brocchini S., Buckton G.Anomalous
properties of spray dried solid dispersions, J. Pharm.
Sci.,2009,98:4724-4737.
32. Janssens S., Humbeeck J V., Van den M.G.Evaluation
of the formulation of solid dispersions by co-spray drying
itraconazole with Inutec SP1, a polymeric surfactant, in
combination with PVPVA 64, Eur. J. Pharm .
Biopharm.,2008,70:500-505.
33. Chauhan B., Shimpi S., Paradkar A.Preparation and
evaluation of glibenclamide-polyglycolized glycerides solid
dispersions with silicon dioxide by spray drying technique,
Eur. J. Pharm. Sci.,2005,26:219-230.
34. Cilurzo F., Minghetti P., Casiraghi A., Montanari
L.Characterization of nifedipine solid dispersions, Int. J.
Pharm.,2002,242:313-317.
35. Lee E.J., Lee S.W., Choi H. G., Kim
C.K.Bioavailability of cyclosporin A dispersed in sodium
lauryl sulfate-dextrin based solid microspheres, Int. J.
Pharm.,2001,218:125-131.
36. Pandya P., Gattani S., Jain P., Khirwal L., Surana S.
Co-solvent Evaporation Method for Enhancement of
Solubility and Dissolution Rate of Poorly Aqueous Soluble
Drug Simvastatin :In vitro–In vivo Evaluation,AAPS
Pharm. Sci. Tech.,2008,9: 1247-1252.
37. Chen R., Tagawa M., Hoshi N., Ogura T., Okamoto H.,
Danjo K.Improved dissolution of an insoluble drug using a
4-fluid nozzle spray-drying technique, Chem. Pharm. Bull.
(Tokyo).,2004,52:1066-1070
38. Ambike A.A., Mahadik K. R., Paradkar A.Stability
study
of
amorphous
valdecoxib,
Int.
J.
Pharm.,2004,282:151-162.
39. Chaubal V.M., Popescu C.Conversion of
Nanosuspensions into Dry Powders by Spray Drying: A
Case Study, Pharmaceutical Research.,2008,25:2302-2308
40. Takeuchi H., Nagira S., Tanimura S.,Yamamoto H.,
Kawashima Y.Tabletting of solid dispersion particles
consisting of indomethacin and porous silica particles,
Chem. Pharm. Bull. (Tokyo).,2005,53:487-491.