به نام خدا تاریخ1399 / 10 / 22 : دانشکده فنیومهندسی گروه نقشهبرداری عنوان درس نقشهبرداری ساختمانی و ثبتی عــنــوان « نقشهبرداری ساختمانی » « » Construction surveying سیدمهدی تقی زاده استاد راهنما :مهندس سیدقاسم رستمی دی 99 A|P age فهرست مطالب مقدمه 1 ................................. ................................ ................................ ................................ تجهیزات 2 ......................... ................................ ................................ ................................ ترازیاب 2 ........................... ................................ ................................ ................................ انواع دوربین نقشه برداری 2 ..................................... ................................ ................................ اهمیت دقت 2 ..................... ................................ ................................ ................................ کاربرد نقشه برداری 2 ............. ................................ ................................ ................................ مهندس نقشهبردار در پروژههای ساختمانی 3 .................... ................................ ................................ طراحی و برداشت 3 ............... ................................ ................................ ................................ ایستگاه گذاری 4 .................. ................................ ................................ ................................ گود برداری 5 ....................... ................................ ................................ ................................ آمادهسازی نقشه 6................ ................................ ................................ ................................ نرمافزار 6............. ................................ ................................ ................................ CIVIL3D پیاده سازی فونداسیون 11 .................................... ................................ ................................ پیاده سازی ستونها 11 ....................................... ................................ ................................ پیاده سازی خط قالب سقف 12 ............................. ................................ ................................ پیاده سازی داکت و آسانسور 12 ............................ ................................ ................................ تراز سقف 13 ................... ................................ ................................ ................................ کنترل نهایی 15 ........................ ................................ ................................ ................................ B|P age مقدمه نقشهبرداری ساختمان به عنوان یکی از اساسیترین ارکان در ساختمانسازی شناخته میشود .از آن جایی که صنعت ساختمان سازی در اقتصاد کشور نقش اساسی و مهمیدارد ،صاحب نظران در این زمینه همیشه به دنبال ارتقاء سطح کیفی آن بودهاند .اهمیت نقشهبرداری در پیشبرد دقیق اجرای سازه نمایان میشود ،بهگونه ای که انجام کوچکترین ایرادی در این امر میتواند در روند تئودولیت ها و دوربین های ترازیابی از جمله تجهیزاتی هستند که برای اندازهگیری دقیق زوایا ،فواصل افقی، فواصل قائم و فواصل شیبدار در پروژههای نقشه برداری ساختمان به کار میروند .هرچند که امروزه با اختراع کامپیوترها ،تجهیزاتی همچون EDMها ،توتال استیشنها ،لیزر اسکنرها و گیرنده های GPSمیتوانند روش های سنتی نقشه برداری را تکمیل کنند .یک نقشه بردار ساختمان در مراحل مختلفی همچون طراحی ،نگهداری ،تعمیر، نوسازی و مرمت ساختمانها میتواند مشارکت داشته باشد .عالوهبر این ،نقشهبرداران ساختمان با عضویت در نظام مهندسی و دریافت حق امضا به عنوان ناظر فنی در پروژه ساخت و ساز فعالیت میکنند .کارهایی که یک نقشهبردار ساختمانی میتواند انجام دهد عبارت است از: • اجرای کنترل سایت ،ایجاد زیربناها و تهیه نقشه های ازبیلت برای تمامیپروژه های ساختمانی • تمامیخدمات نقشه برداری شامل پیاده سازی ساختمان ها ،صفحه ستون ها ،انکربولت 1ها و سازه های فوالدی و بتنی • نقشه برداری دقیق ساختمان های پیچیده همانند ساختمان های فوالدی ،برج های بلند و جرثقیل های غول پیکر • مانیتورینگ کارهای زمینی ،حفاری ها و نقشه برداری تغییر شکل سازه ها تصویر 1 .1 انکربولت Anchor Boltبرای اتصال سازهها و صفحات به بتن استفاده میشود. |P age 1 تجهیزات از آن جایی که نقشه برداری نمونه ای از فعالیت های تخصصی در زمینه ساختمان سازی محسوب میشود، استفاده از تجهیزات خاص برای انجام آن امری مهم و ضروری میباشد .از جمله وسایلی که برای انجام این کار مورد استفاده قرار میگیرد ،دوربین نقشه برداری ،ترازیاب نقشه برداری ،جی پی اس نقشه برداری ،لیزر اسکنر و پهباد نقشه برداری میباشد. ترازیاب این وسیله نمونه ای از وسایل اپتیکی میباشد که از آن در جهت تعیین اختالف بین دو یا چند نقطه نسبت به هم و یا نسبت به سطح استفاده میشود .از جمله تجهیزات ترازیابی نقشه برداری میتوان به باطری ،شارژر و کابل انتقال ،سه پایه سنگین ،چشمیو لنز و سکل سبک وزن اشاره کرد. انواع دوربین نقشه برداری دوربین هایی که در نقشه برداری مورد استفاه قرار میگیرند ،انواع مختلفی دارند .برای مثال دوربین های نقشه برداری تئودولیت و توتال نمونه ای از دوربین هایی هستند که میتوان از آن ها در نقشه برداری استفاده کرد. تئودولیت یا زاویه یاب ،دستگاهی است که به شکل دوربین طراحی شده و برای اندازه گیری زوایا مورد استفاده قرار میگیرد .با استفاده از این دستگاه میتوان زوایای افقی و قائم بین دو امتداد را اندازه گیری کرد .توتال از دیگر نمونه های دوربین میباشد که دارای دو نوع دیجیتال و اپتیکی میباشد .از میان این دو ،دوربین اپتیکی از دقت بیش تری برخوردار بوده و دقیق تر میباشد .از جمله تجهیزاتی که برای دوربین های نقشه برداری مناسب میباشد، کارت حافظه ،کیف محافظ و سه پایه های مخصوص میباشد. اهمیت دقت نقشه برداری روشی است که اندازه گیری و کنترل در آن به صورت کامال دقیق صورت میگیرد .در کنار سایر روشها و فعالیتهایی که در ساخت و ساز مورد استفاده قرار میگیرد ،نقشه برداری میتواند از بروز بسیاری از اشتباهات در ساختمان سازی جلوگیری به عمل آورد .به طور کلی نظارت بر انجام کار میتواند از هرگونه خطا و متحمل شدن هزینه های اضافی جلوگیری به عمل آورد. کاربرد نقشه برداری نقشه برداری در مراحل مختلفی هم چون مراحل طراحی و مطالعاتی ،خاکبرداری و پایدارسازی و اجرای سازه و اسکلت نقش دارد. |P age 2 مهندس نقشهبردار در پروژههای ساختمانی دالیل حضورمهندس نقشهبردار در پروژه های ساختمانی از ابتدای گرفتن جواز ساخت تا پایانکارو سند تفکیکی به شرح زیر است: طراحی و برداشت اولین قدم برای شروع ساخت وساز تهیه نقشه و جواز نقشه و جواز خاکبرداری می باشد که در هنگام طراحی معموال مهندسین معمار و دفاتر طراحی با توجه به ابعاد سند ملک یا دستور کار شهرداری بدون در نظر گرفتن زوایای بین اضالع ملک شروع به طراحی می نمایند و ارسال آن جهت طراحی سازه ساختمان و پایدار سازی آن ملک،این موارد پس از طراحی در هنگام اجرا با عدم تطابق ملک با نقشه های معماری و طراحی سازه میگردد که منجر به تغییر نقشه ها و صرف وقت و هزینه مجدد می شود. باید قبل از طراحی سازه ،برداشت اولیه انجام شود؛ برداشت اولیه شامل :ابعاد زمین ،مرز خانههای اطراف، جلوآمدگی خانههای اطراف ،معابر و ...میباشد .در این برداشت حتی ابعاد چهار نقطه اطراف زمین هم کافی است. تصویر «2نمونه نقشه برداشت» |P age 3 ایستگاه گذاری در هر پروژه نقشهبرداری تعدادی نقطه با دقت و استحکام باال ایجاد می شود که ایستگاه نقشهبرداری نام دارند .در واقع ایستگاههای نقشه برداری پایه و اساس نقشه برداری منطقه بوده و برداشت عوارض بر اساس آنها انجام میگیرد .بنابراین بدیهی است که باید این نقاط از دقت و استحکام باالیی برخوردار باشند .جهت احداث ایستگاههای نقشه برداری معموالً از بتنهای پیش ساخته با ابعاد استاندارد استفاده شده و این بتن ها به نحو مناسب در منطقه پراکنده و در محل های مناسب استقرار می یابند. در این مرحله نیاز است تا ایستگاههای ثابت برای مرحله بعدی که پیادهسازی نقشه است در نظر گرفته شود،ایستگاههای ثابت در اطراف سازه بهتر است با میلگرد و بتن مشخص شوند ،و چند ایستگاه نیز با رفلکتورشیت در ساختمان های اطراف مشخص شوند. تصویر «3رفلکتور شیت و ایستگاه ماندگار» مواردی که در ایستگاه گذاری باید مد نظر قرار گیرند عبارتند از: – بررسی امکان دید مستقیم بین دو ایستگاه مجاور – انتخاب ایستگاه در محلی که امکان استقرار سه پایه وجود داشته و به اطراف دید کامل داشته باشد. – عدم انتخاب محل ایستگاه در مناطق باتالقی و زمینهای سست و نرم و زراعی – امکان دسترسی ساده به نقاط |P age 4 گود برداری در ساخت وسازهای بلند مرتبه و با توجه به اینکه خاکبرداری های بیش از ۶متر پایین تر از صفر صفر، عملیات نیلینگ اجباری می باشد صفر صفر ساختمان را میتوانید از منهول های موجود در کوچه یا از روی ساختهای کناری تنظیم کنید .فاصله از منهول میتواند تا 20سانت هم برسد. تصویر «4منهول» دوربین را مستقر کنید ،به سمت منهول نشانهروی کنید ،مقدار ارتفاع را به ارتفاع گود برداری اضافه کنید ،و در داخل محوسطه گود برداری شده دوباره نشانه روی کنید ،باید مقدار محاسبه شده را قرائت کنید هر اختالفی که مشاهده شد نشانه کندن مجدد یا پرکردن محوطه خواهد بود ،بهتر است در اطراف گود ،با اسپری خطی را مشخص کنید که 1متر از سطح نهایی فاصله دارد ،تا دستگاهها بتوانند حدودا با متر اندازه گود را تقریب بزنند .و نظارت نهایی را بعدا شما انجام دهید. تصویر «5چک کردن ارتفاع گود برداری» پیاده نمودن حدود فونداسیون و دیوارهای حایل و چاله آسانسور و حتی محل قرار گیری تاور برعهده نقشه بردار است. |P age 5 آمادهسازی نقشه پیاده سازی عوارض ساختمانی از روی نقشهی معماری انجام خواهد شد ،بعداز برداشت اولیه و تحویل نقاط به معمار ،نقشه معماری آماده پیاده سازی خواهد بود. تصویر «6نمونه نقشه معماری» نرمافزار CIVIL3D برروی نقشه سقفها و ستونها زوم کنید ،از طریق منوی نرمافزار در تب Homeدر قسمت Layer برروی کلیک کنید ،با این ابزار برروی الیه های اضافی کلیک کنید تا خاموش شوند تا نقشه کمی خلوت شود. تصویر «7الیه ها» در این مرحله باید خط دور ساخت و ستونها را نگه دارید تا برای پیاده سازی اولیه از آنها استفاده کنید. تصویر «8خط ساخت و ستونها» |P age 6 در مرحله بعد تمام ستونها و خط دور ساخت را انتخاب و دستور “ “ bرا برای بلوک کردن نقشه تایپ کنید ،نامی برای بلوک وارد و تایید کنید ،بعداز تایید تمام خطوط به شکل منسجم و یک دست خواهند شد. تصویر 9 دستور :ROزمانی که این دستور را تایپ کنید ،میتوانید نقشه را در نرمافزار بچرخانید. دستور :Rزمانی که دستور فوق را تایپ کنید ،برروی نقشه کلیک کنید و دستور Rرا وارد کنید ،باید دو نقطه را مشخص کنید که نقطه اول ثابت و نقطه دوم نسبت به نقطه اول ،نقشه را میچرخاند. نقاط برداشتی را به فایل اضافه کنید ،ازطریق دستور ” “mنقشهی بلوک شده را به سمت نقاط برداشتی ببرید، یکی از گوشههای نقشه را برروی نقطه مورد نظر بندازید ،دستور ” “ROرا تایپ کنید و برروی نقطه مورد نظر (که گوشه نقشه برریو نقطه است) کلیک کنید نقشه شروع به چرخیدن خواهد کرد ،در همین مرحله دستور ”“R را مجدد تایپ کنید از شما دو نقطه خواسته میشود ،نقطه اول را همان نقطه قبلی و نقطه دوم را ضلع روبهروی آن انتخاب کنید .نقشه را در راستای نقاط برداشتی با دستورات گفته شده بچرخانید. تصویر «10دستور چرخش »RO |P age 7 ممکن است اینکار را چندبار انجام دهید تا به دقت برسید. توجه :در فایل معماری هیچ تغییراتی نباید رخ دهد ،ابعاد و جای ستونها و ..بنابه محاسبات قبلی انجام شده و هر تغییری در فایل نیاز به محاسبات جدیدی دارد. تصویر «11نمونه از نقشه مختصات دار شده» بعداز اینکه نقشه برروی نقاط برداشتی شما قرار گرفت ،حال باید مختصات گوشه و چهار وجه هر ستون را برای پیاده سازی ،از نرمافزار استخراج کنید .برای استخراج مختصات روشهای متعددی وجود دارد ،یکی از این روشها استفاده از منوی pointمیباشد. استخراج مختصات از منوی HOMEدر قسمت Create Ground Pointبرروی Pointکلیک کنید و گزینه Point Creation را انتخاب کنید تا منوی ویرایش نقاط باز شود. تصویر 12 |P age 8 بعداز باز شدن منوی نقاط ،برروی کلیک کنید و حالت را برروی Manualتنظیم کنید و سپس برروی کلیک کنید تا تنظیمات باز شود ،همانند تصویر زیر تنظیمات را انجام دهید: تصویر «13پنجره »Create Point – : Prompt For Elevationزدن نقاط ارتفاعی ،به صورت اتوماتیک تنظیم شود. – : Prompt For Point Namesنام نقطه به صورت اتوماتیک تنظیم شود. – : Prompt For descriptionتوضیحات به صورت اتوماتیک وارد شود – : Default Descriptionنام گروه نقاطی که در آن قرار گیرد. بعدا وارد کردن اطالعات فوق برروی هرگوشه از ستونها کلیک کنید تا مختصات آن استخراج شود و در گروه SOTONقرار گیرد .بهتر است ستونها از سمت شمال درجهت عقربههای ساعت مختصاتدار شود تا در هنگام پیاده سازی به مشکلی برخورد نکنیم. بعدازکلیک برروی گوشههای ستونها و ساخت ،کافی است در منوی ToolSpaceنرمافزار سیویل در قسمت Point Groupگروه نقطه SOTONساخته شده ،برروی آن کلیک راست کنید و گزینه Exportرا بزنید. |P age 9 تصویر «14استخراج نقاط» در پنجرهی استخراج نقاط ،حالت خروجی نقاط را برروی PENZDتنظیم و با مشخص کردن مکان ذخیره، نقاط را خروجی بگیرید. حالت خروجی محل ذخیره سازی گروه خروجی تصویر 15 بعداز خروجی گرفتن نقاط ،فایل را توسط نرمافزارهای واسط دوربین مثل LGOبه فایل های قابل خواندن برای دوربین تبدیل و منتقل کنید. | P a g e 10 پیاده سازی فونداسیون بعداز خروجی گرفتن از نقاط و چک کردن پی ساختمان و تایید آن بتون مگر 1را برای اجرای فونداسیون خواهند ریخت .برروی بتون مگر باید نقاط پیاده سازی شامل :گلدانی(شالوده) ،2ستونها باشد. پیاده سازی ستونها گاهی اوقات باید از خط ستونها به اندازه 10تا15سانت فاصله بگیریم ،تا بعداز نصب قالبهای ستون اندازه ستونها به اندازه استاندارد برسند .بستگی به ابعاد قالبهای فونداسیون دارد .درصورتیکه نیاز بهاین کارباشد، باید از قبل به قالببند اعالم شود و در هنگام استخراج مختصات ،ابعاد را 15سانت به سمت بیرون Offsetکرد. اسکلت فلزی در اجرای اسکلت فلزی پیاده نمودن محور بیس پلیتها و نصب و تراز آنها نسبت به دقت مورد نظر و همچنین در هنگام نصب ستونها در ساختمانهای بلند مرتبه با توجه به اینکه ستونها در چندین پارت نصب می گردند و کنترل شاغولی ستونها بر عهده نقشه بردار می باشد. اسکلت بتنی پیاده نمودن محور و ۴گوشه ستونها وشاغول نمودن قالب ستونها در تمام طبقات و فونداسیون برعهده نقشهبردار میباشد .نقاطی که در نرمافزار خروجی گرفته شده را با دوربین در منوی Stake Outپیاده سازه کنید. تصویر 16 .1 بتن مگر یا بتن نظافت یا همان بتن رگالژ کف قالبندی فونداسیون ،در واقع یک بتن با عیار سیمان کم (بین 100تا 150کیلوگرم سیمان بر مترمکعب) است که به منظور آماده سازی بستر خاکبرداری شده برای آرماتوربندی و صفحه گذاری اجرا می گردد. .2 شالوده عضوی بتنی است که در زیر ستون قرار دارد و بار را به زمین منتقل می کند. | P a g e 11 پیاده سازی خط قالب سقف بعداز اجرای فونداسیون ،خط ستون ،باید خط قالب سقف پیاده شود ،برای پیاده سازی خط قالب دوربین در مکانی به غیراز هم ان ساختمان باید تراز شود ،زیرا تراز دوربین برروی شناژ ساختمان باعث بروز خطای تراز و پایین آمدن دقت میشود. تصویر «17فونداسیون و قالب» با تراز دوربین در جای امن و بدون خطا ،شروع به پیاده سازی خطوط دور سقف کنید ،هر گوشه یک نقطه و در فواصل بلند بین آنها دو نقطه را پیاده کنید تا خطای احتمالی نیز کاهش یابد. پیاده سازی داکت و آسانسور نقاط داکت 1و محفظه آسانسور نیز باید در هنگام پیاده سازی نقاط قالب سقف ،مشخص شوند. .1 محفظه عبور تاسیسات | P a g e 12 تراز سقف بعداز اجرای فونداسیون و پیاده سازی ستونها ،باید سقف تراز شود ،سقفها در طبقات همکف و منفی ممکن است ارتفاع متفاوتی داشته باشد ،استاندارد سقفها 3.30متر میباشد .برای تراز سقف بهتر است از دوربین ترازیاب استفاده شود وبا توتال تراز نشود. تصویر «18دوربین نیوو» برای ترازیابی سقف میتوانید از ایستگاه اصلی بتنی ترازیابی کنید و مقدار را به داخل ساختمان منتقل کنید ،و این عمل را هربار برای هر سقف از طبقه زیرین به باالیی منتقل کنید. در روش بعدی میتوانید بدون بردن خط تراز ارتفاعی به داخل ساخت تنها اکتفا برروی مقدار 3.30تراز سقف را انجام دهید. دوربین را تراز کنید ،شاخص را باز کنید و عدد روی شاخص را بخوانید ،عدد به دست آمده ،ارتفاع دوربین را نشان میدهد ،سپس شاخص برعکس ،برروی تیرچه کنار ستون بگیرید ،عدد فوق را با این عدد جمع کنید ،باید مقدار ارتفاع سقف3.3باشد. میزان ارتفاع در کنار ستونها برروی خط تراز خواهد بود ولی این مقدار در وسط تیرچههای سقف بیشتر خواهد بود ،در موقع اجرای سقف تیرچه بلوکی باید خیز مناسبی به طرف باال به تیرچهها داد تا پس از اجرا و یکپارچه شدن سقف و وارد شدن بارهای وارده ،این خیز منفی حذف شود .مقدار خیز در کارگاه براساس تجربه بدست میآید و معموالً به ازای هر متر طول دهانه 2 ،میلی متر خیز منفی در نظر گرفته میشود .درصورتیکه این خیز بیشتر یا کمتر بود ،با کاهش یا افزایش ارتفاع شمع های زیرسقف آنرا تراز کنید. | P a g e 13 تصویر «19شمع زیر سقف» | P a g e 14 کنترل نهایی بعداز زدن نقاط ستونها و قالبگذاری در مرحله بتنریزی نیز باید نقشهبردار حضور داشته باشد و تراز بودن ستونها در حین بتن ریزی را باید چک کنند. بعداز پیاده سازی نقاط و پایان کار ،نیاز به چک کردن نهایی میباشد ،با دوربین ،خط دور بتن هر سقف و چند نقطه از ستونهارا قرائت کنید ،در نرمافزار نقاط را بررسی کنید ،خطوط را برروی خط اصلی قراردهید و چک کنید. گزارش نهایی از تحویل پروژه باید با جزئیات به مشاور یا کارفرما تحویل داده شود. | P a g e 15