Күні: Сынып: 8 Қатысқандар саны: Сабақ тақырыбы Қатыспағандар саны: Жылу мөлшері. Заттың меншікті жылу сыйымдылығы Сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме) Сабақ мақсаттары - Жетістік критерийлері Тілдік мақсаттар Құндылықтарға баулу Пәнаралық байланыстар АКТ қолдану дағдылары Бастапқы білім жылу алмасу процесі кезінде алған немесе берген жылу мөлшерін анықтау; заттың меншікті жылу сыйымдылығының мағынасын түсіндіру; Барлық оқушылар: Жылу мөлшері, заттың меншікті жылусыйымдылығы ұғымдарын меңгеру, оның қандай шамаларға тәуелді екенін айқындау, өлшем бірліктерін анықтау. Көп оқушы: тақырып бойынша өтілген формулаларды бір жүйеге келтіреді, алған білімдерін пысықтайды. Кейбір оқушылар: жылу мөлшері ұғымын беру және оның қандай шамаларға тәуелді екенін айқындау;жаңа физикалық шама заттың меншікті жылу сыйымдылығы және оның өлшем бірліктеріи енгізеді. Білім алушы: -Жылу мөлшері және жылу мөлшерінің бірлігі туралы өз бетінше ізденеді. Заттың меншікті жылу сыйымдылығы туралы мағлұмат алады. - Жылу мөлшері және заттың меншікті жылу сыйымдылығына есептер шығарады. -Сын тұрғыдан ойлау арқылы жылу мөлшері, заттың меншікті жылусыйымдылығы ұғымдарын меңгерді, өз ойын еркін жеткізіп, танымдық белсенділігі артты, білімін іс жүзінде қолданып, іскерлік қабілеттері дамыды. Физикалық терминдердің дұрыс қолданылуына мән беру. Мысалы, жылу мөлшері, калория, калориметр, қосу, азайту, көбейту, Жылу – теплота – heat калория – калория – calorie калориметр – калориметр – calorimetr жылу сыйымдылығы - теплоемкость – heat capacity бастапқы – начальный – initial көбейту – умножить – multiply қосу – add азайту – subtract бөлу – divide Топтық және жұмыс барысында өзара көмектесуге, бірін-бірі тыңдай білуге, физикалық шамалар туралы білімдерін жүйелеуге үйренеді. (ҚОҒАМЫМЫЗДАҒЫ ҰЛТТЫҚ БІРЛІК, БЕЙБІТШІЛІК ПЕН КЕЛІСІМ: Қазақстандық патриотизм және азаматтық жауапкершілік, құрмет, ынтымақтастық, ашықтық. «Мәңгілік ел» жалпыұлттық идеясы) Математика Таныстырылым, смартфондарды қолдану арқылы (Kahoot) бастапқы білімді тексеру. Сәулелену. Табиғаттағы және техикадағы жылу берілудің мысалдары Сабақтың барысы Сабақтың жоспарланға н кезеңдері Сабақтың басы БІЛІМ ШАҚЫРУ КЕЗЕҢІ 8-9мин Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет Мұғалімнің іс-әрекеті 1. Ұйымдастыру кезеңі. Оқушыларға карточкалар ұсынады. Олардағы мысалды жіктеуді ұсынады. Дескриптор: білім алушы физикалық денелер мен заттарды ажыратып жіктей алады. Ресурстар Білім алушының ісәрекеті 1. Өзін өзі реттеу арқылы сабақ басына дайындалады. Физикалық денелер мен заттарды ажыратып атайды. Үй тапсырмасымен жұмыс. Сәулелену. Түрткі, сынама, қайта бағыттау сұрақтары 1.Сәуле шығару деген не? 2.Сәуле шығарудың қарқындылығы неге тәуелді? 3.Сәулені жақсы жұтқыштар мен шығарғыштарға мысалдар келтіріңдер. Сабақтың ортасы МАЗМҰНДЫ ТҮСІНУ 20-25 мин 1. Сабақтың тақырыбын және мақсатын оқушылармен анықтау Топтық бірлескен жұмыс. Кіші жоба қорғау. І топ. Жылу мөлшері ІІ топ. Заттың меншікті жылу сыйымдылығы ІІІ топ. Денені қыздыруға қажетті немесе ол суығанда бөлініп шығатын жылу мөлшерін есептеу. («Сынып алдында жалпылай қайталау» әдісі бойынша қорғайды.) Сабақтағы негізгі ұғымдар. Жылу берілу (жьшу өткізгіштік, конвекция жэне сэулслену) кезінде бір денеден екінші денеге энергияның берілуі. Жылу мөлшері-жылу берілу кезінде дененің алған немесе жоғалтқан энергиясы. Денеге берілетін энергияның қандай шамаларға тэуелді болатынын айқындау (тәжірибелер көрсету) Денеге берілетін жылу мөлшері: дене температурасының өзгеру шамасына, дененің массасына, затгьщ тегіне тәуелді болады. Салқындаған дененің қоршаған ортаға жылуын беруі. Жылу мөлшерінің өлшем бірліктері-джоуль (Дж), килоджоуль (кДж). Жылу мөлшерінің тарихи өлшем бірлігі-1 калория (1 кал=4,19Дж =*4,2Дж) 1 ккал =1000 кал = 4190 Дж «4200 Дж т 4,2 кДж. 1кг заттың температурасын 1 0С-қа өзгерту үшін қажетті жылу мөлшерінің заттың тегіне тәуелділігі. с- заттың меншікті жылу сыйымдылығы, яғни массасы 1 кг заттың температурасын 1°С-қа өзгерту үшін қажетті жылу мөлшері. Өлшем бірлігі ДЖ/кг* 0С Заттың меншікті жылу сыйымдылығының физикалык мәнін ашып көрсету (мысалы, қорғасынның жылу сыйымдылығы 140 ДЖ/кг* 0С Бұл массасы 1кг қорғасынның температурасын 1°С-қа өзгерту үшін 140Дж жылу мөлшері кажет дегенді білдіреді. Әртүрлі заттардың меншікті жылу сыйымдылықтарын салыстыру (№1 кесте бойынша). Әртүрлі агрегаттық күйлерде заттың жылу сыйымдылығының мәнінің әртүрлі болуы (мысал ретінде, су мен му.з, қатты және сұйық күйдегі алюминий ), мұздың меншікті жылу сыйымдылығы 2100 ДЖ/кг* 0С, ал судың меншікті жылусыйымдылығы 4200 ДЖ/кг* 0С. Судың меншікті жылу сыйымдылығының үлкен болуы жылыту жүйелерінде пайдаланылады; жергілікті жердін климатына әсер етеді. Денені қыздыруға қажетті немесе ол суығанда бөлінетін жылу мөлшерін есептеу Q=cm(t2 -t1) Мұндағы t1 -дененің бастапкы, t г -дененің соңғы температурасы. Топтарға бөлініп отырады. Үй тапсырмасы бойынша тесттен өтеді. Оқушылар құралдардың атауын, бөлік құнын анықтайды. Көрсетілген құралдар арқылы өлшенетін шамаларды атайды. Интерактивті тақта, смартфондар, ғаламтор (INSERT әдісі арқылы жаңа сабақты зерделеу) Дескриптор: білім алушы білу, түсіну дағдысын қолданып өзін өзі реттеу арқылы жаңа материалды игереді. V + ? Білемін Жаңа Өзгеше Түсінбедім ақпарат ойлаппы н «Джигсо» стратегиясын пайдалану 1. Топ мүшелерінің міндеттерін бөлу 2. Мәтінді оқып, топ ішінде талдап, түсіндіреді Қажетті ақпаратты жұмыс дәптерлеріне жазып алады. «Конверттегі басқатырғыш». Әр топқа 1 есептен беріледі. 1-топ. Массасы 1,5 т кірпіштен жасалған пешті 100С-тан 200С-қа жылыту үшін қанша жылу мөлшері қажет? 2-топ.Массасы 1,5 кг алюминий бакқа массасы 10 кг су құйылған. Бактағы суды 200С-тан 1000С-қа дейін қыздыру үшін қанша жылу мөлшері қажет? 1-топ. 150С-та суды 1000С-қа дейінқыздырғанда, оныңішкіэнергиясы178,8кДж-геартты. Судың массасын анықтаңдар. 2-топ. Алюминий білеушені өңдеу кезінде оның темпе-ратурасы 200Стан 4200С-қа дейін артты. Алюминийдің массасы 5 кг болса, оның ішкі энергиясы қаншаға өзгерген. Алюминийдің меншікті жылу сыйымдылығы 920 Дж/кг0С. Жеке жұмыс. Кестені толтырыңыз: Деңгейлік топтардың белгіленуі А – тобы Аталуы Белгіленуі Б– тобы Өлшем бірлігі С– тобы Формул асы Жылу мөлшері Дененің массасы Бастапқы температура Ақырғы температура Меншікті жылу сыйымдылығы Температура өзгерісі Абсолют температура Бағалау парағы арқылы жұппен бірін бірі бағалау және талдау. Сабақтың соңы РЕФЛЕКСИ Я 5-6 мин Есептер шығару 1-топ № 1. Массасы 1, 5 т кірпіштен жасалған пешті 100С –тан 200С – қа жылыту үшін қанша жылу мөлшері қажет? № 2. Массасы 3 кг оқ дәрі жанғанда 11400 кДж энергия бөлінген, Оқ дәрінің меншікті жану жылуын есептеңдер. №3.Алюминий білеушені өңдеу кезінде оның температурасы 20 0С-тан 4200С-қа дейін артты. Алюминийдің массасы 5 кг болса, оның ішекі энергиясы қаншаға өзгерген. Алюминийдің меншікті жылу сыйымдылығы 920 Дж/кг0С. №4. Массасы 10 кг тротил толық жанғанда 1,5*10 8Дж энергия бөліп шығарады. Тротилдің меншікті жану жылуы неге тең? Оқушылар тақтада көрсетілген кәрзеңкеге өздерінің тақырып бойынша алған түсініктерін стикерге жазып жапсырады. 2- топ №1. 440*107 Дж энергияны алу үшін Қарашығанақта өндірілетін табиғи газдың қандай мөлшерін жағу керек? Табиғи газдың меншікті жану жылуы 4,4*107 Дж/кг. №2.150С-та суды 1000С-қа дейін қыздырғанда, оның ішкі энергиясы178,8кДЖ-ге артты. Судың массасын анықтаңдар. №3.Массасы 200г керосин толық жанғанда қанша энергия бөлінеді? №4.Массасы 1 кг қорғасынды 1000С-қа дейін қыздыру үшін 13000 Дж жылу мөлшері жұмсалады. Қорғасынның меншікті жылусыйымдылығын анықтаңдар. Оқушылар үй жұмысын жазып алады. «Кәрзеңке» әдісі. Сабақ бойынша түсініктерін анықтау. Кері байланыс. «Бес саусақ» тәсілі Бас бармақ – басты мәселе. Бүгінгі сабақта ең құнды мәселе қандай болды? Балалы үйрек – бірлесу. Мен топта қалай жұмыс жасадым? Ортан терек – ойлану. Мен бүгін қандай білім мен тәжірибе алдым? Шылдыр шүмек – шынайылық. Сабақ маған ұнады ма? Неліктен? Кішкентай бөбек – көңіл-күй. Мен сабақты өзімді қалай сезіндім? Саралау – оқушыларға қалай көбірек қолдау көрсетуді жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндет қоюды жоспарлап отырсыз? Ішкі уәжді арттыру мақсатында қолдауға мұқтаж, ойын түріндегі тест, семантикалық картада деңгейлік тапсырма беріледі. Үй жұмысын беру: Шығармашылық тапсырма: Үш өлшеуіш құралдың суреттерін салып, бөлік құнын анықтап келу. Бағалау – оқушылардың материалды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз? 1. Сабақ басында топқа бөліну кезіндегі зат пен денені ажырату мен ойын түріндегі тест арқылы қалыптастырушы бағалау жүзеге асады. 2. Сабақтың ортасында «Бір сөйлемде барлығын айтып беру» қалыптастырушы бағалау әдісімен жаңа тақырыпты игеру бағаланады және семантикалық карта толтыру арқылы жаңа білім бекітіледі. 3.Рефлексияда «Кәрзеңке» әдісі арқылы кері байланыс алынады. Сабақ бойынша рефлексия Сабақ мақсаттары немесе оқу мақсаттары шынайы, қолжетімді болдыма? Барлық оқушылар оқу мақсатына қол жеткіздіме? Егероқушылар оқу мақсатына жетпеген болса, неліктен деп ойлайсыз? Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме? Сабақ кезеңдерінде уақытты тиімді пайдаландыңыз ба? Сабақ жоспарынан ауытқулар болды ма және неліктен? Жалпы бағалау Сабақта ең жақсы өткен екі нәрсе (оқыту мен оқуға қатысты)? 1: 2: Сабақтың бұдан да жақсы өтуіне не оң ықпал етер еді (оқыту мен оқуға қатысты)? 1: 2: Осы сабақтың барысында мен сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістіктері/қиыншылықтары туралы нені анықтадым, келесі сабақтарда не нәрсеге назар аудару қажет? Денсаулық және қауіпсіздік техникасы ның сақталуы. Сергіту сәті және Жолда жүру қауіпсіздігі, дене сымбатының қалыптасуын дағы дұрыс отырудың маңызы айтылады.