MEHMET TUNCEL KIRIK ÇIKIK BURKULMA VE MENISKÜS KIRIK NEDİR? • Kemik kırığı, kemiğin bir kaza, yaralanma yada aşırı bir güce maruz kalması sonucu bütünlüğünün bozulması durumudur. Kemikler, onlara uygulanan bir kuvvet veya travmaya dayanamadığında kırılırlar.Kapalı ve açık olmak üzere 2 çeşit kırık vardır. TEŞHIS • Kemik kırığı teşhis sürecinde öncelikle doktor fizik muayene yapar, belirtileri tespit eder ve teşhis koyar. Hasta ile – ya da hasta uygun şekilde iletişim kuramazsa – arkadaşlar, akrabalar ya da tanıklar ile yaralanmaya neden olan durumlar hakkında görüşür. Sonraki aşamada genellikle röntgen çekilmesi gerekir. Röntgen, iç dokuların, kemiklerin ve organların bir resmini verir. Kırıkların çoğu bir röntgen tarafından teşhis edilir. TEDAVI • Kemik kırıklarında kemik kendiliğinden iyileştiği için, tıbbi müdahale ve tedavi kemiğin desteklenmesine ve aynı zamanda optimum iyileşme için yaralı kemiğe en iyi koşulların sağlanmasına (immobilizasyon) odaklanmaktadır. Temel kural kırık parçaların tekrar yerine yerleştirilmesi ve iyileşene kadar hareket etmeyecek şekilde sabitlenmesidir. Bu işleme “redüksiyon” adı verilir. Kemiği ameliyat olmaksızın yeniden konumlandırmak “kapalı redüksiyon” dur. Çoğu kırık, kapalı redüksiyonla tedavi edilir. ÇIKIK NEDIR • Çıkık kısaca; eklem yüzeylerinin kalıcı olarak ayrılmasıdır. Çıkıklar, zorlama sonucu ya da darbe etkisiyle meydana gelir Burkulmalarda olduğu gibi kendi kendine iyileşmez. İlk yardım olarak hiçbir çıkığı yerine oturtmaya çalışmayın. Çıkık meydana gelen eklemin hareketinin kısıtlayacak biçimde sabitleme işlemi yapılmalıdır. Hasta/yaralı ameliyata gireceği için yiyecek ve içecek olarak hiç bir şey verilmez. Çünkü acil yapılması gereken tedavi gecikmiş olur.. BURKULMA NEDIR? • Eklem yüzeylerinin anlık olarak ayrılmasıdır. Zorlamalar sonucu oluşur.Çıkıkların aksine kendi kendine iyileşebilirler. MENISKÜS NEDIR •Menisküs, halk arasında bir hastalık olarak bilinse de aslında diz bölgesindeki kıkırdakları koruyan önemli bir yapıyı ifade ediyor. Bu yapı, vücudun en işlek eklem yerlerinden biri olan dizlerde hareket kolaylığı sağlıyor. Kaval ve uyluk kemikleri arasında kaba tabirle menteşe işlevi gören menisküs, O ve C şeklinde iki parçadan oluşuyor. Her dizde bu parçalardan birer set halinde bulunuyor. • O şeklindeki yapı dış, C şeklindeki yapı ise iç menisküs olarak isimlendiriliyor.. Kaval ve uyluk kemiklerinin birbirleri ile temas yüzeyini artıran menisküs, kemiklerin üzerine binen vücut ağırlığının dengeli bir şekilde dağılmasına olanak sağlıyor. • Ayrıca ani bir darbe sonucu diz bölgesinde oluşan şok kuvveti emmek ve diz içi sıvısının eklem kıkırdaklarına yayılmasını sağlamak da menisküsün neden olduğu rahatsızlıklar arasında yer alıyor. MENISKÜS YA R A L A N M A L A R I •Direkt Yaralanmalar: Doğrudan dize gelen darbeler sonucunda oluşan yaralanmaları kapsıyor. Diz üzerine düşme, trafik kazalar, dize gelen tekmeler bu tip yaralanmalara neden oluyor. • İndirekt Yaralanmalar: Gövdenin diz üzerinde dönmesi sonucu gerçekleşen yaralanmalardan oluşuyor. Bu tip durumlarda genellikle ayak yerde sabitken vücut diz üzerinde dönme hareketini gerçekleştiriyor. Futbol maçlarında ve kayak esnasında yaşanan yırtıklar indirekt yaralanmalar sınıfında ele alınırken, denge kaybı ve ayak takılması ile vücudun diz üzerinde kontrolsüz bir şekilde dönmesi de indirekt yaralanmalara neden olabiliyor. • Dejeneratif Yaralanmalar:Yaşlılık nedeniyle vücutta oluşan deformasyonların sebep olduğu yaralanmalar olarak ele alınıyor. Özellikle yaşlılarda görülen bu gibi durumlarda dize gelen en ufak bir darbe bile sağlam menisküslerin yırtılmasına ortam hazırlıyor. • Kemik kırığı hakkında bilgiler https://www.medikalakademi.com.tr/kirikiyilesmesi-ve-kemik-kirigi-tedavisinde-yeniyontemler/ KAYNAKÇA • Menisküs https://www.florence.com.tr/meniskus • Çıkık nedir https://www.udybelgesi.com/cikiknedir.asp • Burkulma https://sagligim.gov.tr/kirik-cikikburkulmalar/787-burkulma-nedir.html • Meb Fen Lisesi11.Sınıf Biyoloji Kitabı