GGGB 6733 ISU & ETIKA DALAM KAUNSELING
Sem 2 – 2020/2021
LAPORAN:
Ulasan Artikel Berkaitan Isu dan Etika dalam Kaunseling：
Kecekapan Kaunseling Pelbagai Budaya
Lin Chew Man
P111990
PENSYARAH:
Prof. Madya Dr. Salleh Bin Amat
1
Kita berhubung dengan kesamaan, berkembang dalam perbezaan
Dalam Al-Quran, suraht Al-Hujurat, ayaht 13 yang bermaksud,
"Wahai manusia!, sesungguhnya Kami menciptakan kamu dari seorang
laki-laki dan seorang perempuan dan menjadikan kamu berbangsabangsa dan bersuku-suku supaya kamu saling kenal-mengenal.
Sesungguhnya orang yang paling mulia diantara kamu disisi Allah ialah
orang yang paling takwa diantara kamu. Sesungguhnya Allah Maha
Mengetahui lagi Maha Mengenal.”
Ayat ini jelas menyatakan bahawa manusia dijadikan berbilang kaum supaya saling mengenal
secara tersurat. Ayat ini amatlah benar terutamanya dalam masyarakat Malaysia yang terdiri
daripada pelbagai kaum. Begitu juga dalam bidang bimbingan dan dunia kaunseling, menurut
Virginia Satir, kita berhubung dengan kesamaan, dan berkembang dalam perbezaan (we
connect in our sameness and grow in our differences), para kaunselor diharapkan mempunyai
kecekapan silang budaya memandangkan populasi klien yang terdiri daripada pelbagai kaum
dan latar belakang sosiobudaya.
Pendidikan kaunseling pelbagai budaya di Malaysia
Dalam kajian ke atas kecekapan kaunseling pelbagai budaya (Multicultural Counselling
Competence, MMC) di Malaysia, Jaladin (2017) mendapati bahawa bukan semua pengamal
kaunseling mempunyai kecekapan pelbagai budaya. Menurut Jaladin, walaupun terdapat lebih
daripada 20 program pendidikan kaunseling di Malaysia sejak tahun 1980-an, namun status
pendidikan pelbagai budaya dalam program-program tersebut masih kurang penentuannya.
Keadaan ini disebabkan walaupun kebanyakan program kaunseling mempunyai kursus-kursus
tentang kepelbagaian budaya namun multikulturalisme tidak diselitkan di semua kursus dalam
kurikulum.
Latihan kaunseling pelbagai budaya
Demi mendidik dan melatih kaunselor dengan lebih berkesan, Jaladin (2017) berpendapat
bahawa program pendidikan dan latihan kaunselor harus menekankan komponen praktikal
2
kaunseling dalam kurikulum. Beliau juga mencadang pembuat dasar untuk meningkatkan
jumlah jam kredit yang diperuntukkan untuk komponen kepelbagaian sosial dan budaya dalam
program pendidikan kaunselor.
Kaunselor perlu terus terlibat dalam latihan pengembangan profesional dan secara aktif
mencari peluang latihan dengan klien yang mempunyai budaya yang pelbagai. Sektor
pendidikan dan badan profesional tempatan untuk kaunselor juga perlu melatih dan mendidik
kaunselor sebelum dan dalam perkhidmatan dengan lebih baik agar mereka dapat menjadi
pengamal yang berkecekapan pelbagai budaya (Jaladin, Simmonds, & Joseph 2020).
Sehubungan itu, terdapat usaha dari pengkaji untuk mengembangkan dan menilai modul
latihan kompetensi kaunseling pelbagai budaya untuk kaunselor pelatih di Malaysia. Dalam
ujian ke atas dua kumpulan kaunselor pelatih, Anuar dan Jaladin (2016) mendapati bahawa
kompetensi kaunseling pelbagai budaya dapat dipertingkatkan dengan pelaksanaan modul
latihan. Menurut mereka, manfaat modul latihan tersebut terus didorong oleh keberkesanannya
dalam mencapai tujuan jangka pendek kebolehannya untuk mendapatkan maklum balas segera
dari para kaunselor.
Bahasa sebagai jambatan kaunseling pelbagai budaya
Salah satu dapatan kajian Jaladin (2017) menunjukkan di antara tiga kumpulan etnik utama di
Malaysia, kaunselor orang India mempunyai korelasi secara signifikan dan positif dalam aspek
kecekapan pelbagai budaya. Dapatan kajian ini agak menarik memandangkan dalam komuniti
India (begitu juga komuniti Cina) mempunyai sistem bahasa yang agak berbeza. Keadaan ini
dikatakan secara tidak langsung mungkin menyumbang kepada sensitiviti yang lebih tinggi
dalam isu kepelbagaian budaya di kalangan kaunselor orang India.
Walau bagaimanapun, kepelbagaian budaya dan bahasa di kalangan orang Cina mungkin
semakin berkurangan memandangkan generasi baru dalam keluarga nuklear lebih
bercenderungan berkomunikasi dalam bahasa Mandarin (sebahagian kecil dalam bahasa
Inggeris) daripada bahasa dialek keluarga asal ibu bapa. Sejauh manakah perubahan ini
memberi kesan kepada sensitiviti kepelbagaian budaya mungkin cuma dapat dikesan dalam
jangka masa yang lebih panjang. Sehubungan itu, mungkin juga menarik untuk meneliti
perkembangan dalam komuniti Melayu yang struktur masyarakatnya juga dilandai arus arus
pemodenan dan pembandaran yang pesat.
3
Manakala dalam kajian Kamarul Md Shah (2019) ke atas 102 kaunselor, hasil kajian
menunjukkan bahawa tidak terdapat perbezaan yang signifikan antara kaunselor berdasarkan
jantina, tahap pendidikan dan pengalaman profesional dari segi kecekapan kaunseling pelbagai
budaya. Dapatan kajian tersebut agak menarik memandangkan andaian umum adalah
kaunselor yang mempunyai tahap pendidikan yang lebih tinggi dan berpengalaman seharusnya
mempunyai kecekapan seseorang kaunselor dari segi kecekapan kaunseling pelbagai budaya
yang lebih tinggi.
Kompetensi pelbagai budaya dan kecekapan kaunselor dalam menangani masalah
undang-undang dan etika
Dalam kajian Subarimaniam, Zakaria, & Jaafar (2020) untuk mengenal pasti faktor-faktor yang
dapat meningkatkan keberkesanan diri kaunselor dalam menangani masalah undang-undang
dan etika di peringkat latihan, mereka mendapati bahawa terdapat hubungan positif antara
kompetensi multikultural dan kecekapan diri kaunselor dalam menangani masalah undangundang dan etika (SEDLEI). Di samping itu, kajian ini juga mendedahkan hubungan positif
antara kerohanian dan SEDLEI. Secara umumnya, semakin tinggi tahap kompetensi
multikultural dan kerohanian, semakin berkesan khidmat kaunselor. Kajian ini telah meluaskan
cakrawala saya dalam aspek isu dan etika yang berkaitan pelbagai budaya dalam kaunseling
memandangkan ia secara langsung meneliti faktor kerohanian dalam perbincangan kecekapan
khidmat kaunselor. Sesungguhnya, faktor kerohanian dalam kaunseling di Malaysia sukar
diasingkan daripada agama dan politik, justeru itu banyak sensitiviti yang harus diteliti untuk
memastikan keberkesanan sesi dan kesejahteraan klien dalam proses kaunseling.
Kesimpulan
Memandangkan kajian-kajian telah menunjukkan betapa pentingnya untuk mempertingkatkan
kecekapan kaunseling pelbagai budaya di kalangan kaunselor berdaftar dan kaunselor pelatih,
maka adalah wajar pelbagai kursus dan bengkel yang memfokus kepada praktikal dalam
kaunseling pelbagai budaya perlu dianjurkan sama ada daripada pihak univeristi mahupun
Persatuan Kaunseling Malaysia (PERKAMA) dan Lembaga Kaunselor Malaysia (LKM)
secara intensif untuk memberi pendedahan dan latihan yang mencukupi kepada para kaunselor.
4
Rujukan
Anuar, A. A., & Mohd Jaladin, R. A. 2016. Development and Evaluation of a Multicultural
Counseling Competencies (MCC) Training Module for Trainee Counselors. Journal of Asia
Pacific Counseling, 6(1), 41–50. https://doi-org.ezplib.ukm.my/10.18401/2016.6.1.3
Ertl, M. M., Mann-Saumier, M., Martin, R. A., Graves, D. F., & Altarriba, J. 2019. The
Impossibility of Client-Therapist “Match” : Implications and Future Directions for
Multicultural Competency. Journal of Mental Health Counseling, 41(4), 312–326.
https://doi-org.ezplib.ukm.my/10.17744/mehc.41.4.03
Kamarul Md Shah. 2019. Efficiency of counselor in conducting various cultural counseling
services. AKADEMIKA, 89 (2). pp. 201-211. ISSN 0126-5008
Mohd Jaladin, R. A., 2017. Perceived Multicultural Counseling Competence of Malaysian
Counselors: An Exploratory Study. Journal of Multicultural Counseling & Development,
45(2), 127–148. https://doi-org.ezplib.ukm.my/10.1002/jmcd.12069
Mohd Jaladin, R. A., Simmonds, J. G., Greenway, P., & Barkatsas, T. (2021). Exploring
Counsellors’ Understanding and Practice of Multicultural Counselling in Malaysia. Journal
of Nusantara Studies, 6(1), 323–350. https://doiorg.ezplib.ukm.my/10.24200/jonus.vol6iss1pp323-350
Mohd Jaladin, R. A., Simmonds, J. G., & Joseph, C. 2020. Professional Counsellors’
Perceptions and Experiences of Multicultural Counselling in Malaysia: A Qualitative Study.
Journal of Nusantara Studies, 5(2), 261–281. https://doiorg.ezplib.ukm.my/10.24200/jonus.vol5iss2pp261-281
Subarimaniam, N., Zakaria, N. S., & Jaafar, W. M. W. 2020. Multicultural Competency,
Spirituality and Self-Efficacy in Dealing with Legal and Ethical Issues. Pertanika Journal of
Social Sciences & Humanities, 28(2), 1371–1386. https://search-ebscohostcom.ezplib.ukm.my/login.aspx?direct=true&db=hlh&AN=145252023&site=ehost-live.
Shah, K.M. 2019. Efficiency of Counselor in Conducting Various Cultural Counseling
Services . Journal of Multicultural Counseling and Development, 89(2), 201-211.
https://doi.org/10.17576/akad-2019-8902-15
5