Ақтөбе облыстық мамандандырылған физика-математикалық мектеп-интернаты
Қысқа мерзімді жоспар
Бөлім
9.1 А Екі айнымалысы бар теңдеулер, теңсіздіктер, және олардың жүйелері
Күні:
Мұғалімнің аты-жөні: Жолмағанбет А.Ә., Таңатарова Ұ.Б.
Сынып: 9А,9Б Қатысқан оқушы саны:
Қатыспаған оқушы саны:
Екі айнымалысы бар теңсіздіктер
Сабақтың
тақырыбы
9.2.2.2 екі айнымалысы бар сызықты емес теңдеулер жүйесін шешу;
Оқу
бағдарламасына 9.2.2.3 екі айнымалысы бар теңсіздіктерді шешу;
9.2.2.4 екі айнымалысы бар теңсіздіктер жүйесін шешу;
сәйкес оқыту
мақсаттары
Барлық оқушылар: екі айнымалысы бар теңсіздіктердің, теңсіздіктер жүйесінің
Сабақтың
мақсаты:
графиктерін салады, шешімдер жиынын анықтайды.
Оқушылардың басым көпшілігі:
күрделілігі орташа екі айнымалысы бар
теңсіздіктерді, теңсіздіктер жүйесін шығарады.
Кейбір оқушылар: күрделілігі жоғары екі айнымалысы бар теңсіздіктерді
шығарады.
Сабақ барысы
Сабақтың
кезеңі
Сабақты
ң басы
3 минут
Педагогтің әрекеті
Оқушыны Бағалау
Ресурст
ң әрекеті
ар
Амандасу. Сыныпта қолайлы психологиялық жағдай Психологи
туғызу.
ялық
карточк
«Тинга – танга». Оқушылар шеңберге тұрады. Мұғалім ахуалға
и
үздіксіз «Тинга-танга» деп айтып тұрады, ал оқушылар берілген
бір-біріне кубикті кезекпен беру керек. Мұғалім үндемей тапсырман
қалған кезде қолында кубик қалған оқушы өткен тақырып ы
бойынша мұғалімнің сұрағына жауап береді. Осылай орындайд
жалғаса береді.
ы.
2
2
2
 x  y  R графиктік теңдеуі дегеніміз не?
 x 2  y 2  R 2 графиктік теңсіздігі дегеніміз не?
 y  x 2  1 қисық сызығы қалай аталады?
 y  3х  1 шектелген түзу сызықтың ауданын
салғанда түзудің өзі шешіміне кіре ме? Жауабын
түсіндіріңіз.
 y  1 графиктік теңсіздігі дегеніміз не ?
х  2 y теңдеуі координаталар басы арқылы өте ме?
Сабақты Екі конвейердің бірінде тот баспайтын құрыштан
Өз ойын ҚОСЫМ
ША 4
ң ортасы кәстрөлдерді шығарады, ал басқасында – мыстан
дұрыс
37мин жасап шығарады. Егер екі конвейердің әрқайсысы
мағынада
толық қуаттылықпен жұмыс жасаса, онда күн сайын
білдіріп,
300 кәстрөлден артық шығарылмайды. Өйткені тот
талқылауға
баспайтын құрыштан жасалған кәстрөлдердің
белсенділі
қажеттілігі көбірек, оларды күн сайын мыстан
кпен
жасалған
кәстрөлдерге
қарағанда
көбірек
қатысқан
шығарады. Бірақ 150 данадан кем емес.
оқушыға
«Жарайсы
Мәселенің математикалық моделі қандай болады?
ң!» деген
Есепті қандай тәсілмен шешуге болады?
Тақырыптың тұжырымы.
Сабақтың мақсатын айту және оқушылардың өздігінен
сабақтың критерийлерін анықтауы.
Проблемалық сұрақты түсіндіру арқылы бірлесіп шешу.
Күн сайын шығарылатын кәстрөлдердің санын көрсететін
теңсіздіктер жүйесін жазыңыз және кестеге түсіріңіз.
Шешуі.
1) Тот баспайтын құрыштан жасалған кәстрөлдер
санын - х деп; ал мыстан жасалған кәстрөлдердің санын у деп алайық. Есептің шартына сәйкес, келесі теңсіздік
жүйесін жазуға болады.
 х  y  300

 x  y  150
2) х  y  300 теңсіздігінің шешуін y  300  х түзуі
және осы түзу сызықтан төмен орналасқан жарты
x  y  150
жазықтық
бөлігі көрсетеді.
теңсіздігінің шешуін y  х  150 түзуі және осы
түзу сызықтан төмен орналасқан жарты жазықтық
бөлігі көрсетеді.
3) Екі түспен боялған және шекаралық түзулерді қоса
алғанда сәйкес екі теңсіздік шешімін камтитын жазықтық
 х  y  300
бөлігі 
жүйесінің шешуі болып табылады.
 x  y  150
Оқушылар
теңсіздікте
Бұл есеп сызықтық теңсіздіктер жүйесінің шешуі болып р жүйесі
табылады. Сабақта сызықтық емес теңсіздіктер жүйесімен мен оның
жұмысты жалғастырамыз.
графиктік
Сұрақтар:
шешімдері
 Қандай теңсіздіктер сызықты деп аталады?
н
 Қандай теңсіздіктер сызықтық емес деп аталады? сәйкестенд
Графиктік теңсіздікті қалай шешуге болады?
іреді.
Тиімді жұмыс жасау үшін оқушыларды жұптарға бөлу
қажет.
«Сәйкестендіру» сын тұрғысынан ойлау стратегиясы
мадақтау
Кілт
бойынша
тексеру
Оқушылар
өздері
шағын
топтарға
бөлінеді.
Топтардың
«Кластер» стратегиясы
міндеті –
тапсырма
Анықтама. Екі ауыспалы сызықтық емес теңсіздіктер
бойынша
жүйесі теңсіздіктер жүйесі деп аталады, оның ішінде екі
сызықтық
айнымалы сызықтық емес теңсіздік бар.
емес
Мысалы, екі ауыспалы сызықтық емес теңсіздіктер
теңсіздікте
жүйесіне мыналар жатады:
р жүйесін
 x  y 2  2
x  y  2
шешудің
,
 2
 2
2
2
 x  2 x  y  1
 x  2 x  y  1 алгоритмін
құрастыру.
Екі айнымалысы бар сызықтық емес теңсіздіктер
Топтардың
жүйесінің шешімі деп жүйенің барлық теңсіздігін дұрыс
шешкен
санды теңсіздікке айналдыратын осы айнымалылардың
алгоритмд
жұптары аталады.
ерінің
Бейнематериал қарау.
таныстыры
Шешімі бойынша түсіндіру.
лымы.
Күрделі тұстарына тоқталу.
Талқылау.
Дәптерге
алгоритмд
ердің
шешуін
жазу.
Үш оқушыдан жұмыс жасайды.
«Сәйкестендіру» стратегиясы.
Топқа немесе жұптарға тапсырма ұсынылады.
Тапсырмаларды берілген ретімен орындау қажет,
арасынан біреуін тастап кетуге болмайды. Топтағы
жауаптар сәйкес келуі тиіс. Кейін топ әрбір есептің
жауабын жазбаша түрде мұғалімге тексеру үшін
жібереді. Егер нәтижелер әр түрлі болса, онда топта
Карточк
а
https://bi
limland.
kz/ru/su
bject/alg
ebra/9klass/sist
emynelinejn
yxneravens
tv-sdvumyaperemen
nymi
ҚОСЫМ
ША 1
Дескрипт
ор:
толық сәйкестікке дейін жіберілген қатені шеңбердің
анықтайды.
графигін
дұрыс
1-тапсырма.
2
2
салады
 x  y  16
теңдеуін шешу.
және оның

 x  y  10
шекаралар
2-тапсырма.
ын
2
белгілейді,
 y  5x
теңдеуін шешу.

түзу
 xy  8
сызықтың
Дескриптор:
графигін
параболаның графигін дұрыс салады және оның дұрыс
шекараларын белгілейді,
салады
гиперболаның графигін дұрыс салады және оның және оның
шекараларын белгілейді,
шекаралар
теңсіздікті шешудің салаларын дұрыс анықтайды.
ын
3- тапсырма
белгілейді,
 xy  5  0
теңсіздікті
теңдеуін шешу.
 2
2
шешудің
 x  y  36
салаларын
Дескриптор:
дұрыс
- гипербола графигін дұрыс салады және оның
анықтайды
шекараларын белгілейді,
.
- шеңбердің графигін дұрыс салады және оның
шекараларын белгілейді,
теңсіздікті шешудің салаларын дұрыс
анықтайды.
geogebra.org/classic бағдарламасымен тексеру
1-тапсырма
тапсырма
2-тапсырма
3-
Критерийлер бойынша бағалау (сабақтың басында
құрастырылған).
Кері байланыс:
ҚОСЫ
МША 5
https://w
ww.geo
gebra.or
g/classic
немесе
https://w
ww.des
mos.co
m/calcul
ator
- Сызықты емес теңсіздіктер жүйесін шешу алгоритмін
жақсы меңгердіңіз бе? Қаншалықты жақсы?
- Шешу кезінде қандай мәселелер туындайды?
Сабақты
ң соңы
5 минут
Қосым
ша 2, 3
Жазбаша кері байланыс
Рефлексия «Мұғалімге хат». Оқушылар мұғалімге жаңа не
үйренгендері, не қиындық туғызатыны, нені бекіту немесе
қайталау керектігі туралы жазады.
Сараланған үй жұмысы
Міндетті деңгей.
Жұмыс парағының №1 және №2 тапсырмаларын
орындау.
1. Координаттық жазықтықта теңсіздіктер жүйесінің
 y   x2  4
шешімін бейнелеу: 
.
 y  х  2
2. Теңсіздік жүйесінің шешімін қанағаттандыратын
х  4 y
кез келген үш нүктені табыңыз:  2
.
2
x

y

16

Қосымша деңгей.
Жұмыс парағының №3 және №4 карточкалары.
Материалды терең түсіну үшін оқушыларға ұсынылады
1
3. а) x  0, y  0; b) x  1, y  0,5; c) x  1, y  1; d ) x  , y  1
3
осы теңсіздік жүйесінің шешімдері болып табыла
2 х  3 y  1
ма:  2
.
2
x  y  2
Теңсіздіктер жүйесін графиктік тәсілмен шешу:
 х 2  у 2  64
.
 2
 x  y 2  49